Wikipedia http://diq.wikipedia.org/wiki/Pela_Seri MediaWiki 1.9alpha first-letter Media Special Talk User User talk Wikipedia Wikipedia talk Image Image talk MediaWiki MediaWiki talk Template Template talk Help Help talk Category Category talk 2 4 2006-10-01T23:49:47Z Purodha 3 {{babel-16 | diq-0 | de | ksh | en-3 | la-2 | ru-1 | nds-1 | nl-1 | li-1 | lb-1 | als-1 | af-1 | pdc-1 | pfl-1 | sxu-1 | bar-1 }} {{Transl-6|ksh-deu|deu-eng|eng-ksh|ksh-eng|eng-deu|deu-ksh}} &bull;&nbsp;[[:ksh:Metmaacher:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:de:Benutzer:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:nds:Bruker:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:en:User:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:simple:User:Purodha]] &bull; &bull;&nbsp;[[:meta:User:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:commons:User:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:incubator:User:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:test:User:Purodha]] &bull; <!-- '''Wikipedi&aelig;:'''<br /><!-- --> &bull;&nbsp;[[:af:Gebruiker:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:als:Benutzer:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:bar:User:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:bg:Потребител:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:bpy:ব্যবহারকারী:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:bxr:User:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:cbk-zam:User:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:cdo:User:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:cu:User:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:cy:Defnyddiwr:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:diq:User:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:eml:User:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:eo:Vikipediisto:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:es:Usuario:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:fr:Utilisateur:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:glk:User:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:hi:सदस्य:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:hr:Suradnik:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:hsb:User:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:it:Utente:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:ka:User:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:kn:User:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:la:Usor:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:lb:User:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:lbe:User:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:li:Gebroeker:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:mg:User:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:mzn:User:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:new:User:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:nl:Gebruiker:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:nov:User:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:pag:User:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:pdc:User:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:pl:Wikipedysta:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:ro:Utilizator:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:roa-tara:User:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:ru:Участник:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:ru-sib:User:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:sv:Användare:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:tr:Kullanıcı:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:wuu:User:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:zea:User:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:zh-classical:User:Purodha]] &bull; <!-- &bull;&nbsp;[[:species:User:Purodha]] &bull; '''Wikiquotes:'''<br /> '''Wiktionaries:'''<br /> '''Wikiversities:'''<br /> &bull;&nbsp;[[:wikiversity:beta:User:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:wikiversity:de:User:Purodha]] &bull;&nbsp;[[:wikiversity:en:User:Purodha]] &bull; --> <div style="display:none"> [[de:Benutzer:Purodha]] <!-- --> [[ksh:Metmaacher:Purodha]] <!-- --> [[nds:Bruker:Purodha]] <!-- --> [[en:User:Purodha]] <!-- --> [[simple:User:Purodha]] <!-- --> [[li:Gebroeker:Purodha]]<!-- --> [[la:User:Purodha]] <!-- --> <!-- --> [[aa:User:Purodha]] <!-- --> [[ab:User:Purodha]] <!-- --> [[af:User:Purodha]] <!-- --> [[ak:User:Purodha]] <!-- --> [[als:User:Purodha]] <!-- --> [[am:User:Purodha]] <!-- --> [[an:User:Purodha]] <!-- --> [[ang:User:Purodha]] <!-- --> [[ar:User:Purodha]] <!-- --> [[arc:User:Purodha]] <!-- --> [[as:User:Purodha]] <!-- --> [[ast:User:Purodha]] <!-- --> [[av:User:Purodha]] <!-- --> [[ay:User:Purodha]] <!-- --> [[az:User:Purodha]] <!-- --> [[ba:User:Purodha]] <!-- --> [[bar:User:Purodha]] <!-- --> [[bat-smg:User:Purodha]] <!-- --> [[be:User:Purodha]] <!-- --> [[bg:User:Purodha]] <!-- --> [[bh:User:Purodha]] <!-- --> [[bi:User:Purodha]] <!-- --> [[bm:User:Purodha]] <!-- --> [[bn:User:Purodha]] <!-- --> [[bo:User:Purodha]] <!-- --> [[bpy:User:Purodha]] <!-- --> [[br:User:Purodha]] <!-- --> [[bs:User:Purodha]] <!-- --> [[bug:User:Purodha]] <!-- --> [[bxr:User:Purodha]] <!-- --> [[ca:User:Purodha]] <!-- --> [[cbk-zam:User:Purodha]] <!-- --> [[cdo:User:Purodha]] <!-- --> [[ce:User:Purodha]] <!-- --> [[ceb:User:Purodha]] <!-- --> [[ch:User:Purodha]] <!-- --> [[cho:User:Purodha]] <!-- --> [[chr:User:Purodha]] <!-- --> [[chy:User:Purodha]] <!-- --> [[co:User:Purodha]] <!-- --> [[cr:User:Purodha]] <!-- --> [[cs:User:Purodha]] <!-- --> [[csb:User:Purodha]] <!-- --> [[cu:User:Purodha]] <!-- --> [[cv:User:Purodha]] <!-- --> [[cy:User:Purodha]] <!-- --> [[da:User:Purodha]] <!-- --> [[de:User:Purodha]] <!-- --> [[diq:User:Purodha]] <!-- --> [[dv:User:Purodha]] <!-- --> [[dz:User:Purodha]] <!-- --> [[ee:User:Purodha]] <!-- --> [[el:User:Purodha]] <!-- --> [[eml:User:Purodha]] <!-- --> [[en:User:Purodha]] <!-- --> [[eo:User:Purodha]] <!-- --> [[es:User:Purodha]] <!-- --> [[et:User:Purodha]] <!-- --> [[eu:User:Purodha]] <!-- --> [[fa:User:Purodha]] <!-- --> [[ff:User:Purodha]] <!-- --> [[fi:User:Purodha]] <!-- --> [[fiu-vro:User:Purodha]] <!-- --> [[fj:User:Purodha]] <!-- --> [[fo:User:Purodha]] <!-- --> [[fr:User:Purodha]] <!-- --> [[frp:User:Purodha]] <!-- --> [[fur:User:Purodha]] <!-- --> [[fy:User:Purodha]] <!-- --> [[ga:User:Purodha]] <!-- --> [[gd:User:Purodha]] <!-- --> [[gl:User:Purodha]] <!-- --> [[glk:User:Purodha]] <!-- --> [[gn:User:Purodha]] <!-- --> [[got:User:Purodha]] <!-- --> [[gu:User:Purodha]] <!-- --> [[gv:User:Purodha]] <!-- --> [[ha:User:Purodha]] <!-- --> [[haw:User:Purodha]] <!-- --> [[he:User:Purodha]] <!-- --> [[hi:User:Purodha]] <!-- --> [[ho:User:Purodha]] <!-- --> [[hr:User:Purodha]] <!-- --> [[hsb:User:Purodha]] <!-- --> [[ht:User:Purodha]] <!-- --> [[hu:User:Purodha]] <!-- --> [[hy:User:Purodha]] <!-- --> [[hz:User:Purodha]] <!-- --> [[ia:User:Purodha]] <!-- --> [[id:User:Purodha]] <!-- --> [[ie:User:Purodha]] <!-- --> [[ig:User:Purodha]] <!-- --> [[ii:User:Purodha]] <!-- --> [[ik:User:Purodha]] <!-- --> [[ilo:User:Purodha]] <!-- --> [[io:User:Purodha]] <!-- --> [[is:User:Purodha]] <!-- --> [[it:User:Purodha]] <!-- --> [[iu:User:Purodha]] <!-- --> [[ja:User:Purodha]] <!-- --> [[jbo:User:Purodha]] <!-- --> [[jv:User:Purodha]] <!-- --> [[ka:User:Purodha]] <!-- --> [[kg:User:Purodha]] <!-- --> [[ki:User:Purodha]] <!-- --> [[kj:User:Purodha]] <!-- --> [[kk:User:Purodha]] <!-- --> [[kl:User:Purodha]] <!-- --> [[km:User:Purodha]] <!-- --> [[kn:User:Purodha]] <!-- --> [[ko:User:Purodha]] <!-- --> [[kr:User:Purodha]] <!-- --> [[ks:User:Purodha]] <!-- --> [[ksh:User:Purodha]] <!-- --> [[ku:User:Purodha]] <!-- --> [[kv:User:Purodha]] <!-- --> [[kw:User:Purodha]] <!-- --> [[ky:User:Purodha]] <!-- --> [[la:User:Purodha]] <!-- --> [[lad:User:Purodha]] <!-- --> [[lb:User:Purodha]]<!-- --> [[lbe:User:Purodha]]<!-- --> [[lg:User:Purodha]]<!-- --> [[li:Gebroeker:Purodha]]<!-- --> [[lij:User:Purodha]] <!-- --> [[ln:User:Purodha]] <!-- --> [[lmo:User:Purodha]] <!-- --> [[lo:User:Purodha]] <!-- --> [[lt:User:Purodha]] <!-- --> [[lv:User:Purodha]] <!-- --> [[map-bms:User:Purodha]]<!-- --> [[mg:User:Purodha]]<!-- --> [[mh:User:Purodha]]<!-- --> [[mi:User:Purodha]] <!-- --> [[mk:User:Purodha]] <!-- --> [[ml:User:Purodha]] <!-- --> [[mn:User:Purodha]] <!-- --> [[mo:User:Purodha]] <!-- --> [[mr:User:Purodha]] <!-- --> [[ms:User:Purodha]] <!-- --> [[mt:User:Purodha]] <!-- --> [[mus:User:Purodha]] <!-- --> [[my:User:Purodha]] <!-- --> [[mzn:User:Purodha]] <!-- --> [[na:User:Purodha]] <!-- --> [[nah:User:Purodha]] <!-- --> [[nap:User:Purodha]] <!-- --> [[nds:User:Purodha]] <!-- --> [[nds-nl:User:Purodha]] <!-- --> [[ne:User:Purodha]] <!-- --> [[new:User:Purodha]] <!-- --> [[ng:User:Purodha]] <!-- --> [[nl:User:Purodha]] <!-- --> [[nn:User:Purodha]] <!-- --> [[no:User:Purodha]] <!-- --> [[nov:User:Purodha]] <!-- --> [[nrm:User:Purodha]] <!-- --> [[nv:User:Purodha]] <!-- --> [[ny:User:Purodha]] <!-- --> [[oc:User:Purodha]] <!-- --> [[om:User:Purodha]] <!-- --> [[or:User:Purodha]] <!-- --> [[os:User:Purodha]] <!-- --> [[pa:User:Purodha]] <!-- --> [[pag:User:Purodha]] <!-- --> [[pam:User:Purodha]] <!-- --> [[pap:User:Purodha]] <!-- --> [[pdc:User:Purodha]]<!-- --> [[pi:User:Purodha]] <!-- --> [[pih:User:Purodha]] <!-- --> [[pl:User:Purodha]] <!-- --> [[pms:User:Purodha]] <!-- --> [[ps:User:Purodha]] <!-- --> [[pt:User:Purodha]] <!-- --> [[qu:User:Purodha]] <!-- --> [[rmy:User:Purodha]] <!-- --> [[rn:User:Purodha]] <!-- --> [[ro:User:Purodha]] <!-- --> [[roa-rup:User:Purodha]] <!-- --> [[roa-tara:User:Purodha]] <!-- --> [[ru:User:Purodha]] <!-- --> [[ru-sib:User:Purodha]] <!-- --> [[rw:User:Purodha]] <!-- --> [[sa:User:Purodha]] <!-- --> [[sc:User:Purodha]] <!-- --> [[scn:User:Purodha]] <!-- --> [[sco:User:Purodha]] <!-- --> [[sd:User:Purodha]] <!-- --> [[se:User:Purodha]] <!-- --> [[sg:User:Purodha]] <!-- --> [[sh:User:Purodha]] <!-- --> [[si:User:Purodha]] <!-- --> [[simple:User:Purodha]] <!-- --> [[sk:User:Purodha]] <!-- --> [[sl:User:Purodha]] <!-- --> [[sm:User:Purodha]] <!-- --> [[sn:User:Purodha]] <!-- --> [[so:User:Purodha]] <!-- --> [[sq:User:Purodha]] <!-- --> [[sr:User:Purodha]] <!-- --> [[ss:User:Purodha]] <!-- --> [[st:User:Purodha]] <!-- --> [[su:User:Purodha]] <!-- --> [[sv:User:Purodha]] <!-- --> [[sw:User:Purodha]] <!-- --> [[ta:User:Purodha]] <!-- --> [[te:User:Purodha]] <!-- --> [[tet:User:Purodha]] <!-- --> [[tg:User:Purodha]] <!-- --> [[th:User:Purodha]] <!-- --> [[ti:User:Purodha]] <!-- --> [[tk:User:Purodha]] <!-- --> [[tl:User:Purodha]] <!-- --> [[tlh:User:Purodha]] <!-- --> [[tn:User:Purodha]] <!-- --> [[to:User:Purodha]] <!-- --> [[tpi:User:Purodha]] <!-- --> [[tr:User:Purodha]] <!-- --> [[ts:User:Purodha]] <!-- --> [[tt:User:Purodha]] <!-- --> [[tum:User:Purodha]] <!-- --> [[tv:User:Purodha]] <!-- --> [[tw:User:Purodha]] <!-- --> [[ty:User:Purodha]] <!-- --> [[udm:User:Purodha]] <!-- --> [[ug:User:Purodha]] <!-- --> [[uk:User:Purodha]] <!-- --> [[ur:User:Purodha]] <!-- --> [[uz:User:Purodha]] <!-- --> [[ve:User:Purodha]] <!-- --> [[vec:User:Purodha]] <!-- --> [[vi:User:Purodha]] <!-- --> [[vls:User:Purodha]] <!-- --> [[vo:User:Purodha]] <!-- --> [[wa:User:Purodha]] <!-- --> [[war:User:Purodha]] <!-- --> [[wo:User:Purodha]] <!-- --> [[wuu:User:Purodha]] <!-- --> [[xal:User:Purodha]] <!-- --> [[xh:User:Purodha]] <!-- --> [[yi:User:Purodha]] <!-- --> [[yo:User:Purodha]] <!-- --> [[za:User:Purodha]] <!-- --> [[zea:User:Purodha]] <!-- --> [[zh:User:Purodha]] <!-- --> [[zh-classical:User:Purodha]] <!-- --> [[zh-min-nan:User:Purodha]] <!-- --> [[zh-yue:User:Purodha]] <!-- --> [[zu:User:Purodha]] <!-- --> </div> 3 3 2006-10-01T20:41:33Z Jon Harald Søby 5 I am '''[[m:User:Jon Harald Søby|Jon Harald Søby]]'''. You can contact me [[m:User talk:Jon Harald Søby|on Meta]].&nbsp;&nbsp; [[aa:User:Jon Harald Søby]] [[ab:User:Jon Harald Søby]] [[af:User:Jon Harald Søby]] [[ak:User:Jon Harald Søby]] [[als:User:Jon Harald Søby]] [[am:User:Jon Harald Søby]] [[an:User:Jon Harald Søby]] [[ang:User:Jon Harald Søby]] [[ar:User:Jon Harald Søby]] [[arc:User:Jon Harald Søby]] [[as:User:Jon Harald Søby]] [[ast:User:Jon Harald Søby]] [[av:User:Jon Harald Søby]] [[ay:User:Jon Harald Søby]] [[az:User:Jon Harald Søby]] [[ba:User:Jon Harald Søby]] [[bar:User:Jon Harald Søby]] [[bat-smg:User:Jon Harald Søby]] [[be:User:Jon Harald Søby]] [[bg:User:Jon Harald Søby]] [[bh:User:Jon Harald Søby]] [[bi:User:Jon Harald Søby]] [[bm:User:Jon Harald Søby]] [[bn:User:Jon Harald Søby]] [[bo:User:Jon Harald Søby]] [[bpy:User:Jon Harald Søby]] [[br:User:Jon Harald Søby]] [[bs:User:Jon Harald Søby]] [[bug:User:Jon Harald Søby]] [[bxr:User:Jon Harald Søby]] [[ca:User:Jon Harald Søby]] [[cbk-zam:User:Jon Harald Søby]] [[ce:User:Jon Harald Søby]] [[ceb:User:Jon Harald Søby]] [[cdo:User:Jon Harald Søby]] [[ch:User:Jon Harald Søby]] [[cho:User:Jon Harald Søby]] [[chr:User:Jon Harald Søby]] [[chy:User:Jon Harald Søby]] [[co:User:Jon Harald Søby]] [[cr:User:Jon Harald Søby]] [[cs:User:Jon Harald Søby]] [[csb:User:Jon Harald Søby]] [[cu:User:Jon Harald Søby]] [[cv:User:Jon Harald Søby]] [[cy:User:Jon Harald Søby]] [[da:User:Jon Harald Søby]] [[de:User:Jon Harald Søby]] [[diq:User:Jon Harald Søby]] [[dv:User:Jon Harald Søby]] [[dz:User:Jon Harald Søby]] [[ee:User:Jon Harald Søby]] [[el:User:Jon Harald Søby]] [[eml:User:Jon Harald Søby]] [[en:User:Jon Harald Søby]] [[eo:User:Jon Harald SØBY]] [[es:User:Jon Harald Søby]] [[et:User:Jon Harald Søby]] [[eu:User:Jon Harald Søby]] [[fa:User:Jon Harald Søby]] [[ff:User:Jon Harald Søby]] [[fi:User:Jon Harald Søby]] [[fiu-vro:User:Jon Harald Søby]] [[fj:User:Jon Harald Søby]] [[fo:User:Jon Harald Søby]] [[fr:User:Jon Harald Søby]] [[frp:User:Jon Harald Søby]] [[fur:User:Jon Harald Søby]] [[fy:User:Jon Harald Søby]] [[ga:User:Jon Harald Søby]] [[gd:User:Jon Harald Søby]] [[gl:User:Jon Harald Søby]] [[glk:User:Jon Harald Søby]] [[gn:User:Jon Harald Søby]] [[got:User:Jon Harald Søby]] [[gu:User:Jon Harald Søby]] [[gv:User:Jon Harald Søby]] [[ha:User:Jon Harald Søby]] [[haw:User:Jon Harald Søby]] [[he:User:Jon Harald Søby]] [[hi:User:Jon Harald Søby]] [[ho:User:Jon Harald Søby]] [[hr:User:Jon Harald Søby]] [[hsb:User:Jon Harald Søby]] [[ht:User:Jon Harald Søby]] [[hu:User:Jon Harald Søby]] [[hy:User:Jon Harald Søby]] [[hz:User:Jon Harald Søby]] [[ia:User:Jon Harald Søby]] [[id:User:Jon Harald Søby]] [[ie:User:Jon Harald Søby]] [[ig:User:Jon Harald Søby]] [[ii:User:Jon Harald Søby]] [[ik:User:Jon Harald Søby]] [[ilo:User:Jon Harald Søby]] [[io:User:Jon Harald Søby]] [[is:User:Jon Harald Søby]] [[it:User:Jon Harald Søby]] [[iu:User:Jon Harald Søby]] [[ja:User:Jon Harald Søby]] [[jbo:User:Jon Harald Søby]] [[jv:User:Jon Harald Søby]] [[ka:User:Jon Harald Søby]] [[kg:User:Jon Harald Søby]] [[kj:User:Jon Harald Søby]] [[ki:User:Jon Harald Søby]] [[kk:User:Jon Harald Søby]] [[kl:User:Jon Harald Søby]] [[km:User:Jon Harald Søby]] [[kn:User:Jon Harald Søby]] [[ko:User:Jon Harald Søby]] [[kr:User:Jon Harald Søby]] [[ks:User:Jon Harald Søby]] [[ksh:User:Jon Harald Søby]] [[ku:User:Jon Harald Søby]] [[kv:User:Jon Harald Søby]] [[kw:User:Jon Harald Søby]] [[ky:User:Jon Harald Søby]] [[la:User:Jon Harald Søby]] [[lad:User:Jon Harald Søby]] [[lb:User:Jon Harald Søby]] [[lbe:User:Jon Harald Søby]] [[lg:User:Jon Harald Søby]] [[li:User:Jon Harald Søby]] [[lij:User:Jon Harald Søby]] [[lmo:User:Jon Harald Søby]] [[ln:User:Jon Harald Søby]] [[lo:User:Jon Harald Søby]] [[lt:User:Jon Harald Søby]] [[lv:User:Jon Harald Søby]] [[map-bms:User:Jon Harald Søby]] [[mg:User:Jon Harald Søby]] [[mh:User:Jon Harald Søby]] [[mi:User:Jon Harald Søby]] [[mk:User:Jon Harald Søby]] [[ml:User:Jon Harald Søby]] [[mn:User:Jon Harald Søby]] [[mo:User:Jon Harald Søby]] [[mr:User:Jon Harald Søby]] [[ms:User:Jon Harald Søby]] [[mt:User:Jon Harald Søby]] [[mus:User:Jon Harald Søby]] [[my:User:Jon Harald Søby]] [[mzn:User:Jon Harald Søby]] [[na:User:Jon Harald Søby]] [[nah:User:Jon Harald Søby]] [[nap:User:Jon Harald Søby]] [[nds:User:Jon Harald Søby]] [[nds-nl:User:Jon Harald Søby]] [[ne:User:Jon Harald Søby]] [[new:User:Jon Harald Søby]] [[ng:User:Jon Harald Søby]] [[nl:User:Jon Harald Søby]] [[nn:User:Jon Harald Søby]] [[no:User:Jon Harald Søby]] [[nov:User:Jon Harald Søby]] [[nrm:User:Jon Harald Søby]] [[nv:User:Jon Harald Søby]] [[ny:User:Jon Harald Søby]] [[oc:User:Jon Harald Søby]] [[om:User:Jon Harald Søby]] [[or:User:Jon Harald Søby]] [[os:User:Jon Harald Søby]] [[pa:User:Jon Harald Søby]] [[pag:User:Jon Harald Søby]] [[pam:User:Jon Harald Søby]] [[pap:User:Jon Harald Søby]] [[pdc:User:Jon Harald Søby]] [[pi:User:Jon Harald Søby]] [[pih:User:Jon Harald Søby]] [[pl:User:Jon Harald Søby]] [[pms:User:Jon Harald Søby]] [[ps:User:Jon Harald Søby]] [[pt:User:Jon Harald Søby]] [[qu:User:Jon Harald Søby]] [[rm:User:Jon Harald Søby]] [[rmy:User:Jon Harald Søby]] [[rn:User:Jon Harald Søby]] [[ro:User:Jon Harald Søby]] [[roa-rup:User:Jon Harald Søby]] [[roa-tara:User:Jon Harald Søby]] [[ru:User:Jon Harald Søby]] [[ru-sib:User:Jon Harald Søby]] [[rw:User:Jon Harald Søby]] [[sa:User:Jon Harald Søby]] [[sc:User:Jon Harald Søby]] [[scn:User:Jon Harald Søby]] [[sco:User:Jon Harald Søby]] [[sd:User:Jon Harald Søby]] [[se:User:Jon Harald Søby]] [[sg:User:Jon Harald Søby]] [[sh:User:Jon Harald Søby]] [[si:User:Jon Harald Søby]] [[simple:User:Jon Harald Søby]] [[sk:User:Jon Harald Søby]] [[sl:User:Jon Harald Søby]] [[sm:User:Jon Harald Søby]] [[sn:User:Jon Harald Søby]] [[so:User:Jon Harald Søby]] [[sq:User:Jon Harald Søby]] [[sr:User:Jon Harald Søby]] [[ss:User:Jon Harald Søby]] [[st:User:Jon Harald Søby]] [[su:User:Jon Harald Søby]] [[sv:User:Jon Harald Søby]] [[sw:User:Jon Harald Søby]] [[ta:User:Jon Harald Søby]] [[te:User:Jon Harald Søby]] [[tet:User:Jon Harald Søby]] [[tg:User:Jon Harald Søby]] [[th:User:Jon Harald Søby]] [[ti:User:Jon Harald Søby]] [[tk:User:Jon Harald Søby]] [[tl:User:Jon Harald Søby]] [[tn:User:Jon Harald Søby]] [[to:User:Jon Harald Søby]] [[tpi:User:Jon Harald Søby]] [[tr:User:Jon Harald Søby]] [[ts:User:Jon Harald Søby]] [[tt:User:Jon Harald Søby]] [[tum:User:Jon Harald Søby]] [[tw:User:Jon Harald Søby]] [[ty:User:Jon Harald Søby]] [[udm:User:Jon Harald Søby]] [[ug:User:Jon Harald Søby]] [[uk:User:Jon Harald Søby]] [[ur:User:Jon Harald Søby]] [[uz:User:Jon Harald Søby]] [[ve:User:Jon Harald Søby]] [[vec:User:Jon Harald Søby]] [[vi:User:Jon Harald Søby]] [[vls:User:Jon Harald Søby]] [[vo:User:Jon Harald Søby]] [[wa:User:Jon Harald Søby]] [[war:User:Jon Harald Søby]] [[wo:User:Jon Harald Søby]] [[wuu:User:Jon Harald Søby]] [[xal:User:Jon Harald Søby]] [[xh:User:Jon Harald Søby]] [[yi:User:Jon Harald Søby]] [[yo:User:Jon Harald Søby]] [[za:User:Jon Harald Søby]] [[zea:User:Jon Harald Søby]] [[zh:User:Jon Harald Søby]] [[zh-classical:User:Jon Harald Søby]] [[zh-min-nan:User:Jon Harald Søby]] [[zh-yue:User:Jon Harald Søby]] [[zu:User:Jon Harald Søby]] 5 4328 2006-10-02T13:34:29Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/38 ra Jü Pelge]] moved to [[38 ra Jü Pelge]] [[ Zaza|Zazau]]; tarix de Dersim ra hata Qoçgiriye, Piran ra hata [[Çolig / Bingol]]'u Diyarbaqir- xêyle tenge u terteley di. Çi hêf ke derdê nine, khulê nine zof era zon nêamey. Xêyle domoni, cini u cüamerdi amey qirkerdene. Suçê nine çinebi. Suçê ho, hardê ho sero zon u zagonê hode wesiya ho ramiten u seveknaene biye. 6 5996 2006-10-13T19:51:10Z 141.58.248.158 [[Image:LocationAfrica.png|thumb|right|195px|Xarıtey Afrika]] '''Afrika''' zu (yew) kıtaua. Peniya Asyara, Dinya de hete gırsenra dıyina(yewiniya). Harde Afrika 30,244,050 km2 o (% 23 hardê Dinyaua). Nufusê Afrika 800 milyono (%12 nufusê Dinyao). Zare kıtae Afrika de 54 dewlet estê. Name Afrika qese latinki "aprika" ra yeno u mana ho "tijin" o. Dorme Afrika de Deryao Sıpê, Okyanuso Atlas, Okyanuso Hint, Deryao Sur u Kanalê Suweyş estê. Afrika da standardê xeyat xıraveo u zof niweşen estê. <div style="clear:both"/> {| border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" style="border:1px solid #aaa; border-collapse:collapse" |- bgcolor="#ECECEC" ! Name ! Hard <br>(km²) ! Nufuse <br> (2002 taxmin) ! Sılxetena nufuse <br>(serê km²) ! Paytext |- | colspan=5 style="background:#eee;" | '''Afrika Verasodır (Rocvetış, Şerq)''': |- | [[Burundi]] | align="right" | 27,830 | align="right" | 6,373,002 | align="right" | 229.0 | [[Bujumbura]] |- | [[Komoros]] | align="right" | 2,170 | align="right" | 614,382 | align="right" | 283.1 | [[Moroni, Comoros|Moroni]] |- | [[Djibuti]] | align="right" | 23,000 | align="right" | 472,810 | align="right" | 20.6 | [[Djibouti City|Djibouti]] |- | [[Eritre]] | align="right" | 121,320 | align="right" | 4,465,651 | align="right" | 36.8 | [[Asmara]] |- | [[Xabeşıstan]] | align="right" | 1,127,127 | align="right" | 67,673,031 | align="right" | 60.0 | [[Addis Ababa]] |- | [[Kenya]] | align="right" | 582,650 | align="right" | 31,138,735 | align="right" | 53.4 | [[Nairobi]] |- | [[Madagaskar]] | align="right" | 587,040 | align="right" | 16,473,477 | align="right" | 28.1 | [[Antananarivo]] |- | [[Malawi]] | align="right" | 118,480 | align="right" | 10,701,824 | align="right" | 90.3 | [[Lilongwe]] |- | [[Maritus]] | align="right" | 2,040 | align="right" | 1,200,206 | align="right" | 588.3 | [[Port Louis]] |- | [[Mozambik]] | align="right" | 801,590 | align="right" | 19,607,519 | align="right" | 24.5 | [[Maputo]] |- | [[Rwanda]] | align="right" | 26,338 | align="right" | 7,398,074 | align="right" | 280.9 | [[Kigali]] |- | [[Seychelles]] | align="right" | 455 | align="right" | 80,098 | align="right" | 176.0 | [[Victoria, Seychelles|Victoria]] |- | [[Somali]] | align="right" | 637,657 | align="right" | 7,753,310 | align="right" | 12.2 | [[Mogadishu]] |- | [[Tanzanya]] | align="right" | 945,087 | align="right" | 37,187,939 | align="right" | 39.3 | [[Dodoma]] |- | [[Uganda]] | align="right" | 236,040 | align="right" | 24,699,073 | align="right" | 104.6 | [[Kampala]] |- | [[Zambiya]] | align="right" | 752,614 | align="right" | 9,959,037 | align="right" | 13.2 | [[Lusaka]] |- | [[Zimbabwe]] | align="right" | 390,580 | align="right" | 11,376,676 | align="right" | 29.1 | [[Harare]] |- | colspan=5 style="background:#eee;" | '''Africa Mıyan''': |- | [[Angola]] | align="right" | 1,246,700 | align="right" | 10,593,171 | align="right" | 8.5 | [[Luanda]] |- | [[Kameroon]] | align="right" | 475,440 | align="right" | 16,184,748 | align="right" | 34.0 | [[Yaoundé]] |- | [[Çad]] | align="right" | 1,284,000 | align="right" | 8,997,237 | align="right" | 7.0 | [[N'Djamena]] |- | [[Kongo]] | align="right" | 342,000 | align="right" | 2,958,448 | align="right" | 8.7 | [[Brazzaville]] |- | [[Gabon]] | align="right" | 267,667 | align="right" | 1,233,353 | align="right" | 4.6 | [[Libreville]] |- | colspan=5 style="background:#eee;" | '''Africa Zımey (Şımal)''': |- | [[Cezayir]] | align="right" | 2,381,740 | align="right" | 32,277,942 | align="right" | 13.6 | [[Algiers]] |- | [[Mısır]] | align="right" | 1,001,450 | align="right" | 70,712,345 | align="right" | 70.6 | [[Cairo]] |- | [[Libya]] | align="right" | 1,759,540 | align="right" | 5,368,585 | align="right" | 3.1 | [[Tripoli]] |- | [[Fas]] | align="right" | 446,550 | align="right" | 31,167,783 | align="right" | 69.8 | [[Rabat]] |- | [[Sudan]] | align="right" | 2,505,810 | align="right" | 37,090,298 | align="right" | 14.8 | [[Khartoum]] |- | [[Tunus]] | align="right" | 163,610 | align="right" | 9,815,644 | align="right" | 60.0 | [[Tunis]] |- | colspan=5 style="background:#eee;" | '''Africa Cenub''': |- | [[Botswana]] | align="right" | 600,370 | align="right" | 1,591,232 | align="right" | 2.7 | [[Gaborone]] |- | [[Lesotho]] | align="right" | 30,355 | align="right" | 2,207,954 | align="right" | 72.7 | [[Maseru]] |- | [[Namibia]] | align="right" | 825,418 | align="right" | 1,820,916 | align="right" | 2.2 | [[Windhoek]] |- | [[Afrika Cenub]] | align="right" | 1,219,912 | align="right" | 43,647,658 | align="right" | 35.8 | [[Bloemfontein]], [[Cape Town]] |- | [[Swaziland]] | align="right" | 17,363 | align="right" | 1,123,605 | align="right" | 64.7 | [[Mbabane]] |- | colspan=5 style="background:#eee;" | '''Africa Verasond (Ğerb)''': |- | [[Benin]] | align="right" | 112,620 | align="right" | 6,787,625 | align="right" | 60.3 | [[Porto-Novo]] |- | [[Burkina Faso]] | align="right" | 274,200 | align="right" | 12,603,185 | align="right" | 46.0 | [[Ouagadougou]] |- | [[Cape Verde]] | align="right" | 4,033 | align="right" | 408,760 | align="right" | 101.4 | [[Praia]] |- | [[Côte d'Ivoire]] | align="right" | 322,460 | align="right" | 16,804,784 | align="right" | 52.1 | [[Abidjan]], [[Yamoussoukro]] |- | [[Gambiya]] | align="right" | 11,300 | align="right" | 1,455,842 | align="right" | 128.8 | [[Banjul]] |- | [[Gana]] | align="right" | 239,460 | align="right" | 20,244,154 | align="right" | 84.5 | [[Accra]] |- | [[Guinea]] | align="right" | 245,857 | align="right" | 7,775,065 | align="right" | 31.6 | [[Conakry]] |- | [[Guinea-Bissau]] | align="right" | 36,120 | align="right" | 1,345,479 | align="right" | 37.3 | [[Bissau]] |- | [[Liberya]] | align="right" | 111,370 | align="right" | 3,288,198 | align="right" | 29.5 | [[Monrovia]] |- | [[Mali]] | align="right" | 1,240,000 | align="right" | 11,340,480 | align="right" | 9.1 | [[Bamako]] |- | [[Moritanya]] | align="right" | 1,030,700 | align="right" | 2,828,858 | align="right" | 2.7 | [[Nouakchott]] |- | [[Niger]] | align="right" | 1,267,000 | align="right" | 10,639,744 | align="right" | 8.4 | [[Niamey]] |- | [[Nigerya]] | align="right" | 923,768 | align="right" | 129,934,911 | align="right" | 140.7 | [[Abuja]] |- | [[Senegal]] | align="right" | 196,190 | align="right" | 10,589,571 | align="right" | 54.0 | [[Dakar]] |- | [[Sierra Leone]] | align="right" | 71,740 | align="right" | 5,614,743 | align="right" | 78.3 | [[Freetown]] |- | [[Togo]] | align="right" | 56,785 | align="right" | 5,285,501 | align="right" | 93.1 | [[Lomé]] |- style=" font-weight:bold; " | Total | align="right" | 30,305,053 | align="right" | 842,326,984 | align="right" | 27.8 |} {{Kıtay}} 7 5756 2006-10-09T03:31:53Z Maviulke12 6 kategori {{Template:Dewlet |native_name = ''Republic of South Africa'' |common_name = Republic of South Africa |conventional_long_name = Cumhuriyetê Afrika Cenub |image_flag = Flag of South Africa.svg |image_coat = Za-coa.png |image_map = LocationSouthAfrica.png |capital = [[Cape Town]] |largest_city = [[Johannesburg]] |official_languages = [[İngilizki]], [[Afrikaans]]... |government_type = Parlament Demokrasi |area = 1,221,037 |percent_water = (%) 0.1 |population_estimate = 47,432,000 |population_density = 39 |currency = [[Rand]] |currency_code = ZAR |time_zone = +2 |cctld = [[.za]] |calling_code = 27 }} '''Afrika Cenub''' mıntıqa ra verocê (cenubê) qitay [[Afrika]] dero. Zımeyê (Şımalê) '''Afrika Cenub''' de [[Namibia]], [[Botswana]] u [[Zimbabwe]]; veroc (cenub) de [[Okyanuso Hint]]; (rocvetış, şerq) de [[Swaziland]] u [[Mozambique]]; rocawan (ğerb) de [[Okyanuso Atlantik|Oyanuso Atlantik]] estê. Dewlete Lesotho zerri Afrika Cenub ra ronıştı. Paytextê Afrika Cenub [[Johannesburg]]o. Afrika Cenub ezaê [[Mılliyetanê Yewbiyaiyan]] u [[Yewina (Jewbiyaena) Afrika]]ia. Sistemê siyasi-idarey demokrasiya. ==Tarix== Ewelunra Aşirêti Zenciyu ronıştı bı. Serra 1652 dı, Dutchki ([[Hollanda|Hollandaki]]) [[Jan van Riebeeck]] diy Afrika Cenub. Eweli Afrika Cenub biya koloniya/mıstemera [[Hollanda]] u zaf şarê [[Hollanda]] şi Afrika Cenub. Feqat serra 1797, [[Britanya Gırde]], Afrika Cenub işğal kerd u Afrika Cenub biya koloniya/mıstemera [[Britanya Gırde]]. Zaf merdumê [[Britanya Gırde]] şi Afrika Cenub. Serra 1866, merdumê Afrika Cenub zerde u kristal diy u Afrika Cenub biya merkezi muhacirun. Serra 1861i de Afrika Cenub xo reyna ra, xoser ilan kerd. ==İklim u Suki== Seba ke erdê Afrika Cenub zaf hera u gırdo, iklimê u hewa xo zaf vuriyeno. Veroce (Cenube) '''Afrika Cenub''' venuka; fegat labelê zımeyê xo zaf germıno. Coli ki zaf estê. Sukê (Bacarê) Gırdi: *1. [[Durban]], Nıfuse: 3.5 milyoni *2. [[Johannesburg]], Nıfuse: 3.2 milyoni *3. [[Cape Town]], Nıfuse: 2.9 milyoni *4. [[Pretoria]], Nıfuse: 2.8 milyoni *5. [[Kimberley]], Nıfuse: 170.000 Sukê [[Johannesburg]] zaf raver şiyê. Bına u banê xeylê berzi estê, bacarê dewizio, merkezê [[iqtısad]]ê Afrika Cenubê. [[Cape Town]] merkezê siyasete. [[Image:Sf-map.png|200px|thumbnail|left|Xaritey Afrika Cenub]] ==Nıfus== Nıfusa Afrika Cenub 47 milyonia. Zaf mıxtelıf mılleti tede cıwiyenê. Şarê [[Ewropa]], [[Afrika]], [[Asya]] tede zafa. Miyanê sıpêy u [[zenciyun]] riyê [[siyaset]] cêrakerdışia verêne ra serdıno. Derd u qehra weşiye zenciyan rê gıranêro. Feqat xehat her ruej bena hol. Dinê Afrika Cenub [[İsewitine|İsewitino/Xrıstiyanino]]. Zaf Zıwani resmun esta: [[İngilizki]], [[Afrikaans]], [[Ndebele language|Ndebele]], [[Northern Sotho language|Northern Sotho]], [[Sesotho language|Southern Sotho]], [[Swati language|Swati]], [[Tsonga language|Tsonga]], [[Tswana language|Tswana]], [[Venda language|Venda]], [[Xhosa language|Xhosa]] u [[Zulu language|Zulu]]. Nuskar u wendoğê xo taê ya. HIV/AIDS zaf merdumê Afrika Cenub kışt. ==İqtisad== [[iqtısad|İqtısad]]ê Afrika Cenub ne zaf qewetıne, ne zaf qewetıne niya. Mıntıqara [[zenci]]yun zaf peyser menda. Zaf merdumê zenciyun sindorê feqirine de cıwiyenê; standardê heyati cêra. Feqat xehat sıpêyun zaf hola. Endustrivun iqtisad u energiy zaf muhima. ==Çımey== * [http://www.gov.za Resmi Sitey ê Afrika Cenub] {{Dewleti Afrika}} [[Category:Dewlet]] 8 5831 2006-10-10T12:48:50Z Maviulke12 6 '''Roportaj: Faruk İremet''' Ez kar ra vıcyaya u şiya postaxane dı mı postayê xü gırot u şiya kêye. Postada mı dı tay çi welat ra, tay zi welatê Awrupa ra bi. Zerfan ra jewê cı tayın gıran bi. Wuni asayê kı mıyan dı kıtabı estı bi. Ez seni wınyaya serdê zerfi mı namey Asmêni sero nuşnaye di. O wext mı zana kı, Asmêni fına ZazaPressi rê çi rışto. Mı sıfte zerfê Asmêni akerd u zekı mı texmin kerd bı wıni vıciya. Miyan dı kıtabı estı bi. Yani kıtaba Ali Himmet Dağ'i. Bı namedê "mısaibê mı mase". Çı çax kıtabê do newe kewno mı dest, hele hele a kıtabı kıtaba şiiriya se, kêfê mı zaf beno weş. Qandê kı ez bı xü zi şeher nuşnayenı ra zaf heskena. Mı kıtaba Ali Himmet ronê masadê mıtbaxi ser u şamiya mına kı şan ra mendıbi mı a kerdı germ u werdı. Labırê mı a şamıya xü écele ecele werdı u mı kıtaba Himmet'i gırotı xü dest u ez ravêrda salonı u qoltıxi sero mı pal da u çım eşt kıtabı. Şiiro kı mı sıfte wend kapaxdê peyni dı bı: 'kılê xo to ra tırt amê gınê adırê zerre mı ra "tı dızdê tıramıa" vat, zemani rüyê mı çerexiya pukê tiji'. "Mı hımm" va u per per kıtab têfda. Perdê 67 an dı mı şeherna di. Mı fına va "hımmm" u xeyrdê a şiirı mı nefesê xü tepışt u cemedoxi (buzdolabi) ra şuşeyê şarabê Bulgari "Leo" akerd u a kıtabı bı nefesêna wendı u qedinê. Ali Himmet cerrah u şiirê cı bı zıwanê Zazakiya ze leşter dırbet u külê zerida merdımi cadê cı ra cıkeno u pak keno. Rewnabı kı, şiir'i mı rê tamê şarabdê kıhani nêdabı. Ali Himmet'i tamê şarabdê nımıtedê seran da mı. Şiiro kı dı perdê 67 an dı bı, nameyê "qaytkerdena çımanê to": qaytkerdena çımanê to ruta zê vilıka verê usari, eke vare heliye belekiye kühana deşta qelbi ma hepsê zımıstani ra xelesinime ra qaytkerdena çımanê to ruta mı kena meğdurê eşqê to Newe ez wazena heqê qısey kerdenı bıda şairdê ma yê Zazay Ali Himmet'i. Qandê kı o xü bı zıwandê xü yê leşteriya şıma rê xü taqdim kero. '''Faruk İremet''': Ma bı xêr bıra Himmet, tı şene qandê wendoxandê ZazaPressi xü ma rê bıdê sınasnayenı? '''Ali Himmet Dağ''': Xêr be sılamet Bıra Faruk! Ez 10ê gulana 1962i, Gımgım (Varto) dewa Uskura Pila de amo dina. Ez hetani 15ine dewe de mendo. Ae ra tepia amo Kırıkkale. Mı Kırıkkale de lisa wende. Lisa ra tepia Estamol de şıyo mekteba pile: Marmara Íniversitesi Basın ve Halkla Ílişkiler. Serra 1991i de amo Hollanda. Ez nıka meslega "Sosyal Pedegocize" ser hetê ra xebetıno (gurino) hetê ra ki waneno. Ez zeweciyaiyo. jü ki lacê mı esto. '''F.İ''': Bıra Himmet, sêhêrê (sihir) sersida şiirandê to çıçiya? Birê (quyi) nê ilhami, nê zewq u nê zıwandê Zazakiyê ê alıman to rê koti ra yeno? '''A.H.D''': Ez wazeno ke cüabê na perse oncia ebe namê jü kılama xo bı di. "Zerria mı zonê ma de jü kılama". Eke zerria mordemı be xo kılame bo, hela hela zonê mae de, zamet werte ra darino we (hewa diyeno). Zerri (kılame) zê jü hucrawa. Bena letık (parçık), xo kena vıla; ebe na qeyde bena zêde. Bir o çımê kılamanê mı heskerdena. Na heskerdena ke zerri kena weiye. Heskerdene bıngê her çiya. '''F.İ''': Bıra Himmet, bı vinayışdê mı, şairê Zazayan zıwandê xü dı u hisanê xü zıwan ardenı dı zaf zéifiyê. To kamcin şairi wendi u kamcin şairan to sero vêşi tesir kerd? '''A.H.D''': Ez heni zaneno ke tek tek şaira ra serkewte kılamê Tırki ekseri mı de tesir kerdo. Ma gere xo vira mekerime ke mı verde ravêr Tırki de kılamı nıvısnay. Ez kılamanê Tırki ki, şairanê Tırka ki rınd nas keno. Tırki de en zaf kılamê Edip Canseveri o Murathan Mungani weşa mı şonê. Ancax tesiro gırs, kılamanê mı sera, şanıkanê ma ra êno. Ez hona ke doman biyo, nêweşê şanıkanê ma biyo. mı jü kılama xo de (hona taêna memıre) no heqiqet ard be zon. mı çım de "Sake" hostaê mına bênamıya. Ae ebe şanıka zerrê mınê domani de adırê kılama kerd we. '''F.İ''': Deza Himmet, rıhdê şairan dı tay zi eşqê müziki esto. Resmê peydê kıtabda to dı, to destı gitar esto. Elaqey to u müziki senino? Tı dêri kenê ya nêkenê, eger dêri kenê se besteyê nê dêrandê to tiyê, ya nê? '''A.H.D''': Müzik (veng - ritm) şiire de, kelıma de, rêzê kelıma de wedardiyo. şair uyo ke thalê (kabuk) kelıma şikino bışıkno. Ebe na qeyde zerrê (öz) kelima bıvejiyo meydan. Ez gitar dano pıro (cıneno). mı hetan nıka zaf aliya gitari diya. Müzik wertê mın o kılamanê mı de, wertê qelbê mın o qafika mı de purdê de quwetıno. Ez besta nêvırazeno. '''F.İ''': Bıra Himmet, ze kı bıra Asmêni zi dı verqısedê cı dı nuşna yo ;"-Jüyo ke qewm u dewanê Vartoy (Gımgımı) hetê Uskura zaneno, nae be rehetiye beli keno; tı vanê hona vıjêr uca ra veciyo." Bı raştey nê hisê kı bıra Asmên'i ardê zıwan, mı zi his kerdi. No çend seriyo tı ameyê Awrupa? '''A.H.D''': Ez na des o jü (jondes) serrio Hollanda dero. Fıkr o qelbê mı Uskura ra qe neveciya. '''F.İ''': Bıra, tı wendoxandê ZazaPressi rê, gencandê ma rê u şardê ma Zazayan rê çı vaten u mesajê to estê, u tı wazenê çıçi bıresnê şardê ma? '''A.H.D''': Her zon xo sera jü eşqo. Zonê ma Zazaki ki eşqê de xoriyo, eşqê de khano. Zonê ma rê wayir bıvejiyê. Gêncanê ma rê vatena mı nawa: "Waştı o waştiyanê xo ra zonê xo de kı vacê: Ez to ra hes keno!" '''F.İ''': Bıra Himmet, qandê roportaji zaf berxüdar bı u teşekür kena. '''A.H.D''': Ez teşekur keno. Wekalê silamo! ''zê fitilê çıla vêşeno verba roji zê şuşê lemboe şikino eke bi vereşan hao nıka ra biyo khal porê xo zê awa sıji biyo sipê.'' (A.H.D) Çıme; http://zazapress.tripod.com/amor11/ZazaPress_Amor_11.htm#alihimmet, ZazaPress, Amor 11, per 11. [[Category:Nuskar]] 9 6006 2006-10-14T05:38:00Z Maviulke12 6 {{Template:Dewlet |native_name = ''Bundesrepublik Deutschland'' |common_name = Bundesrepublik Deutschland |conventional_long_name = Almanya Federale |image_flag = Flag_of_Germany.svg |image_coat = Coat of Arms of Germany.svg |image_map = LocationGermany.png |capital = [[Berlin]] |largest_city = [[Berlin]] |official_languages = [[Almanki]] |government_type = [[Federasyon]] |area = 357.050 |percent_water = (%) 1.3 |population_estimate = 82,411,00 |population_density = 230.9 |currency = [[Euro]] |currency_code = EUR |time_zone = +1 u +2 |cctld = [[.de]] |calling_code = 49 }} Almanya cae ho merkezê [[Ewropa]] dera. Zımey (Şımalê) Almanya de [[Danimarka]]; cenub de [[Austurya]] u [[İsviçre]]; Verasond de [[Fransa]], [[Belçıka]], [[Hollanda]]; Verasodir (rocvetış, şerq) de [[Polanya]] u [[Çekıstan]] estê. Paytextê Almanya [[Berlin]]o. ==Tarix== Dewleta Almanya eyaletan ra yena piya (mıteşekkıla). 16 eyalet estê. Almanya Federale azawa [[NATO]]ya, [[Yewina (Zubiyaena Ewropa)]], [[Mıllete Zubiyaene (UN)]], G8 u G4 ya. Zubiyaena Almanya sera 1871 inide virajiya. Verêcöy, Duwelê xoyê Padişatine (Qraline) zof biy. Feqet Herve Dınyaê I. u II. de dewleta Almanya kerd vind. Cengê Dınyaê II. de dewleta Almanya biye letey, Almanya Verasodir (şerqi) u Almanya Verasond (ğerbi) nay ro. Serra 1989 inede duwelê Almanya biy zu, amey pêser. ==İklim u Suki== İklimê Almanya zof honiko. Hete zımee (vakurê) Almanya serdıno. Seweta Gulf Streami (awa honıke) ra hewaê Almanya zof serdın niyo. Sukê (Bacarê) Gırs: *1. [[Berlin]]. Nufuse: 3.391.407. *2. [[Hamburg]]. Nufuse: 1.736.752. *3. [[Munix]]. Nufuse: 1.296.537. *4. [[Koln]]. Nufuse: 975.907. *5. [[Frankfurtê Main]]. Nufuse: 657,126. Suka [[Frankfurtê Main|Frankfurt am Main]] zof rever şiya. Bonê xeylê berz estê, suka dövizyo, paytextê borsao, merkezê iktısade Almanya u Ewropao. [[Image:De-map.png|thumb|left|200px|Haritee Almanya]] ==Nufus== Nufusa Almanya 81 milyono. Mordemê xerib 7 Milyon estê. Sarê [[Zaza]]u u [[Tırk]]u, [[Kurd]]u ra u iye binura ki Almanya de cıwiyenê. İtalyani, Sırbi, Xırwati, Boşnaki, Urusi, Yunani ki estê. Romani (Aşıqi) Sorb u Danimarkan ki rew ra estê, nê şenıkine (eqelliyet) mariyenê. Sorb u Danimarkan wayirê heqa zon u kulturye. Sorbi zafêr verasodire Almanya de cıwiyenê. Dinê Almanya [[İsewitine|İsewitine/Xrıstiyanine]] (itıqatê mıletê Almani Protestan u Katoliko), feqet dino resmi niyo. Taê [[İslami|Mısılman]]i, [[Musewi/Cuhudi|Musewi]] u ateisti zi estê. Zıwano resmi [[Almanki]]yo. ==İqtisad== [[iqtısad|İqtısad]]ê Almanya zof qewetina. Ewropa de i dora juyine'dere. Feqet verasodire Almanya zof peyser mendo. Teknolociya Almanya zof be kaliteya. Almanya zof wasıtan (otomobilan) vezena. [[Volkswagen]], [[Opel]], [[BMW]], DaimlerChrysler [[Mercedes|(Mercedes)]] Almanya de vırajinê. İdxalatê (eksport) Almanya zofo. Almanya idxalat ra dinya de dora juyine'dera (1.). ==Çımey== * [http://www.deutschland.de/home.php?lang=2 Resmi Site ê Almanya ] {{Dewleti Ewropa}} [[Category:Dewlet]] 10 4338 2006-10-02T13:34:29Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Almanyaya Federale]] moved to [[Almanyaya Federale]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>'''Bundesrepublik Deutschland'''<br/>Almanya Federale</big></big> |- | align=center colspan=2 style="background: #ffffff;" | [[Image:LocationGermany.png]] |- | '''[[Desmale]]''' ||[[Image:Flag_of_Germany.svg|75px|left|]] |- | '''[[Zıwano Resmi]]''' || [[Almanki]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Berlin]] |- | '''[[Suka tewr gırde]]''' || [[Berlin]] |- | '''[[Reisê Cumhuri]]''' || [[Horst Köhler]] |- | '''[[Serwezire]]''' || [[Angela Merkel]]e |- | '''[[Erd]]'''<br/>&nbsp;&ndash; Pêro-pia<br/>&nbsp;&ndash; % awe|| [[List of countries by area|Sıra 36.]]<br/>&nbsp;357.050 km²<br/>&nbsp;%1.3 |- | '''[[Nıfuse]]'''<br/>&nbsp;&ndash; Pêro-pia (2003)<br/>&nbsp;&ndash; Sıxletina nıfuse serê km² || [[List of countries by population|Sıra 17.]]<br/>&nbsp;82,411,000<br/>&nbsp;230.9/km² |- | '''[[Yewiya Perey]]''' || [[Euro]] |- | '''[[Warey Saete]]''' || [[Coordinated Universal Time|UTC]] +1 u +2 |- | '''[[Kılmkerdışê pela interneti]]''' || [[.de]] |- | '''[[Kodê têlefoni]]''' || +49 |- |} Almanya mıntıqa ra merkezê [[Ewropa]] dera. Zımey (Şımalê) Almanya de [[Danimarka]]; veroc (cenub) de [[Austurya]] u [[İsviçre]]; rocawan (ğerb) de [[Fransa]], [[Belçıka]], [[Hollanda]]; rocakewtene (rocvetış, şerq) de [[Polanya]] u [[Çekıstan]] estê. Paytextê Almanya [[Berlin]]o. Dewleta Almanya eyaletan ra yena pêra (mıteşekkıla). 16 eyaleti estê. Almanya Federale ezaa [[NATO]]y, [[Yewina Ewropa|Yewina (Jewbiyaena) Ewropa]], [[Mılliyetanê Yewbiyaiyan (UN)]], G8 u G4ia. Yewina Almanya serra 1871i de vıraziyê. Verê coy, Duwelê xoyê Padişatine (Qraline) zaf biy. Feqet Cengê Dınyaê I. u II. de dewleta Almanya kerd vini. Cengê Dınyaê II. de dewleta Almanya biye lete, Almanya Rocvetış (şerqi) u Almanya Rocawani (ğerbi) niyay ro. Serra 1989i duwelê Almanya biy yew, amey pêser. Iklimê Almanya zaf honıka. Mıntıqa ra zımey (vakurê) Almanya serdına. Sebetê Gulf Streami (awa honıke) ra hewaê Almanya zaf serdın niyo. Sukê (Bacarê) Gırdi: *1. [[Berlin]]. Nıfuse: 3.391.407. *2. [[Hamburg]]. Nıfuse: 1.736.752. *3. [[Munix]]. Nıfuse: 1.397.537. *4. [[Koln]]. Nıfuse: 975.907. *5. [[Frankfurtê Maini]]. Nıfuse: 657,126. Suka [[Frankfurtê Maini|Frankfurt am Main]] zaf rever şiya. Banê xeylê berzi estê, bacarê dewizio, paytextê borsao, merkezê iqtısade Almanya u Ewropao. Nıfusa Almanya 81 milyono. Merdumê ğeribi 7 Milyoni estê. Şarê [[Zaza]]an u [[Tırk]]an, [[Kurd]]an ra u ê binan ra ki Almanya de cıwiyenê. İtalyani, Sırbi, Xırwati, Boşnaki, Urusi, Yunani ki estê. Romani (Aşıqi) Sorb u Danimarkıci ki rew ra estê, nê şenıkine (eqelliyet) mariyenê. Sorb u Danimarkıci wayirê heqa zıwan u kulturiê. Sorbi zafêr rocvetışê Almanya de cıwiyenê. <br>Dinê Almanya [[İsewitine|İsewitine/Xrıstiyanine]] (itıqatê mıletê Almani Protestan u Katoliko), feqet dino resmi niyo. Taê [[İslami|Mısılman]]i, [[Musewi/Cuhudi|Musewi]] u ateisti zi estê. Zıwano resmi [[Almanki]]yo. [[iqtısad]]ê Almanya zaf qewetına. Ewropa de ê yewina. Feqet rocawanê Almanya zaf peyser mendo. Teknolociya Almanya zaf be kaliteya. Almanya zaf wasıtan (otomobilan) vecena. [[Volkswagen]], [[Opel]], [[BMW]], DaimlerChrysler [[Mercedes|(Mercedes)]] Almanya de vıraziyenê. İdxalatê (eksport) Almanya zafo. Almanya idxalat ra dınya de dora yewine (1.) dera 11 4340 2006-10-02T13:34:29Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Amerika]] moved to [[Amerika]] [[Image:LocationAmericas.png|thumb|right|195px|Xarıtey Amerika]] '''Amerika''' yew (yo) erdê gırda. Zeri erde Amerika da dı qitayun estê: Amerika Zımey (Şımal) u Amerika Veroc (Cenub). ==Amerika Zımey (Şımal)== [[Image:LocationNorthAmerica.png|thumb|195px|Xarıtey Amerika Zımey (Şımal)]] '''Amerika Zımey (Şımal)''' yew (yo) qıtaya. Amerika Zımey rocawanê (ğerbê) Dınya da runiştiya. Dormereya Okyanuso Arktik, Okyanuso Atlantik, Okyanuso Pil estê. Verocê (Cenubê) da xu Amerika Veroc (Cenub) runiştiya. Erdê Amerika Zımey (Şımal) 24.5 million km² o (% 4.6 erdê Dınyao); penira Asya u Afrika, Dinya da hiriniya (3). Nufusê Amerika Zımey (Şımal) 514.6 milliona; penira Asya, Afrika u Ewropa Dinya da chariya (4). Amerika Zımey da 13 dewleti estê: <div style="clear:both"/> {| border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" style="border:1px solid #aaa; border-collapse:collapse" |- bgcolor="#ECECEC" ! Name ! Erd <br>(km²) ! Nıfuse <br> (2002 taxmin) ! Sıxletina nıfuse <br>(serê km²) ! Paytext |- | colspan=5 bgcolor="#EEEEEE" | '''Karibiye:''' |- | [[Bahama]] | align="right" | 13,940 | align="right" | 301,790 | align="right" | 21.6 | [[Nassau, Bahamas|Nassau]] |- | [[Barbados]] | align="right" | 431 | align="right" | 279,254 | align="right" | 647.9 | [[Bridgetown]] |- | [[Kuba]] | align="right" | 110,860 | align="right" | 11,346,670 | align="right" | 102.4 | [[Havana]] |- | [[Dominik]] | align="right" | 48,730 | align="right" | 8,950,034 | align="right" | 183.7 | [[Santo Domingo]] |- | [[Haiti]] | align="right" | 27,750 | align="right" | 8,121,622 | align="right" | 292.7 | [[Port-au-Prince]] |- | [[Cameika]] | align="right" | 10,991 | align="right" | 2,731,832 | align="right" | 248.6 | [[Kingston, Jamaica|Kingston]] |- | [[Trinidad u Tobago]] | align="right" | 5,128 | align="right" | 1,088,644 | align="right" | 212.3 | [[Port of Spain]] |- | colspan=5 bgcolor="#EEEEEE" | '''Amerika Mıyan:''' |- | [[Kosta Rika]] | align="right" | 51,100 | align="right" | 4,016,173 | align="right" | 78.6 | [[San José, Costa Rica|San José]] |- | [[El Salvador]] | align="right" | 21,040 | align="right" | 6,704,932 | align="right" | 318.7 | [[San Salvador]] |- | [[Guatemala]] | align="right" | 108,890 | align="right" | 14,655,189 | align="right" | 134.6 | [[Guatemala City]] |- | [[Honduras]] | align="right" | 112,090 | align="right" | 6,975,204 | align="right" | 62.2 | [[Tegucigalpa]] |- | [[Meksika]] | align="right" | 1,972,550 | align="right" | 106,202,903 | align="right" | 53.8 | [[Mexico City]] |- | [[Nikaragua]] | align="right" | 129,494 | align="right" | 5,465,100 | align="right" | 42.2 | [[Managua]] |- | [[Panama]] | align="right" | 52,853 | align="right" | 2,498,717 | align="right" | 47.3 | [[Panama City]] |- | colspan=5 bgcolor="#EEEEEE" | '''Amerika Zımey (Şımal):''' |- | [[Kanada]] | align="right" | 9,984,670 | align="right" | 32,805,041 | align="right" | 3.3 | [[Ottawa]] |- | [[Dewletê Amerikaê Yewbiyaey]] | align="right" | 9,629,091 | align="right" | 295,734,134 | align="right" | 30.7 | [[Washington, D.C.|Washington]] |- style=" font-weight:bold; " | Yekun | align="right" | 24,481,177 | align="right" | 514,144,046 | align="right" | 21.0 |} <div class="references-small"> </div> ==Amerika Veroc (Cenub)== [[Image:LocationSouthAmerica.png|thumb|195px|Xarıtey Amerika Veroc (Cenub)]] '''Amerika Veroc (Cenub)''' yew (yo) qıtaya. Zê Amerika Zımey, Amerika Veroc rocawanê (ğerbê) Dınya da runiştiya. Dormereya Okyanuso Atlantik, Okyanuso Pil u Amerika Zımey estê. Erdê Amerika Zımey (Şımal) 17,840,000 km² o (% 3.5 erdê Dınyao); penira Asya, Afrika u Amerika Zımey Dinya da chariya (4). Nufusê Amerika Zımey (Şımal) 371 milliona; penira Asya, Afrika, Ewropa u Amerika Zımey Dınya da punchina (5). Amerika Veroc da 13 dewleti estê: <div style="clear:both"/> {| border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" style="border:1px solid #aaa; border-collapse:collapse" |- bgcolor="#ECECEC" ! Name ! Erd <br>(km²) ! Nıfuse <br> (2002 taxmin) ! Sıxletina nıfuse <br>(serê km²) ! Paytext |- | style="text-align:left;" | [[Arcantin]] | align="right" | 2,766,890 | align="right" | 39,537,943 | align="right" | 14.3 | style="text-align:left;" | [[Buenos Aires]] |- | style="text-align:left;" | [[Bolivya]] | align="right" | 1,098,580 | align="right" | 8,857,870 | align="right" | 8.1 | style="text-align:left;" | [[La Paz]], [[Sucre]]<ref>[[La Paz]] is the administrative capital of [[Bolivia]]; [[Sucre]] is the judicial seat.<br></ref> |- | style="text-align:left;" | [[Brezilya]] | align="right" | 8,511,965 | align="right" | 186,112,794 | align="right" | 21.9 | style="text-align:left;" | [[Brasília]] |- | style="text-align:left;" | [[Şili]] | align="right" | 756,950 | align="right" | 15,980,912 | align="right" | 21.1 | style="text-align:left;" | [[Santiago, Chile|Santiago]] |- | style="text-align:left;" | [[Kolombiya]] | align="right" | 1,138,910 | align="right" | 42,954,279 | align="right" | 37.7 | style="text-align:left;" | [[Bogotá]] |- | style="text-align:left;" | [[Ekvador]] | align="right" | 283,560 | align="right" | 13,363,593 | align="right" | 47.1 | style="text-align:left;" | [[Quito]] |- | style="text-align:left;" | [[Guyana]] | align="right" | 214,970 | align="right" | 765,283 | align="right" | 3.6 | style="text-align:left;" | [[Georgetown, Guyana|Georgetown]] |- | style="text-align:left;" | [[Paraguay]] | align="right" | 406,750 | align="right" | 6,347,884 | align="right" | 15.6 | style="text-align:left;" | [[Asunción]] |- | style="text-align:left;" | [[Peru]] | align="right" | 1,285,220 | align="right" | 27,925,628 | align="right" | 21.7 | style="text-align:left;" | [[Lima]] |- | style="text-align:left;" | [[Suriname]] | align="right" | 163,270 | align="right" | 438,144 | align="right" | 2.7 | style="text-align:left;" | [[Paramaribo]] |- | style="text-align:left;" | [[Uruguay]] | align="right" | 176,220 | align="right" | 3,415,920 | align="right" | 19.4 | style="text-align:left;" | [[Montevideo]] |- | style="text-align:left;" | [[Venezuela]] | align="right" | 912,050 | align="right" | 25,375,281 | align="right" | 27.8 | style="text-align:left;" | [[Caracas]] |- | colspan=5 bgcolor="#EEEEEE" | '''[[America Miyan]] |- | [[Panama]] | align="right" | 25,347 | align="right" | 540,433 | align="right" | 21.3 | [[Panama City]] |- style=" font-weight:bold; " | Total | align="right" | 17,846,954 | align="right" | 371,814,437 | align="right" | 20.8 |} {{Qıtay}} 12 6001 2006-10-13T19:58:10Z 141.58.248.158 {{Template:Suke| native_name = ''Amsterdam''| common_name = Amsterdam| image_map = Rijksmuseum Amsterdam.jpg| serdarê belediya = Job Cohen| berzine = ? m| erd = 600,7 km²| nıfuse = 742,951| sıxletina nıfuse = ?/km²| mıntıqa = Hollanda Zımey| kordinant = 52°22′N 4°54′E }} '''Amsterdam''' suka [[Hollanda]] wa. Amsterdam Verasonde [[Hollanda]] dera. Amsterdam hem paytext ê Hollandawa hem en gırs suka Hollandawa. ==Tarix== Tarixe Amsterdam zof kılmo. Amsterdam sersera 12 de seri Ro Amstel naru. Name Amsterdam Ro Amstel ra yeno. Mana name Amsterdam “Bende seri Ro Amstel” (Dam on the Amstel) o. Feqat eve waxtra “Dam on the Amstel”ra vuruya biya “Amsterdam.” Tım Amsterdam dewa masey-depustiyanini' viya (Balikci); serra 1300 da Amsterdam biya suke. Waxte Vertey, seba ke liberalizme Amsterdam, zof muhaciru iltica kerd Amsterdam. Sersera 17. biya “Waxte Zern” (Altin Cag) e Amsterdam. Seba ke Port Amsterdam, suke Amsterdam biya zof zengin u pil. Borsae Amsterdam dinyade juyin Borsae. Waxte sersera 18. u 19. serva herve Fransa u Ingiltere, Amsterdam biya kız. Waxte herv'e Dinya II, Amsterdam almanu isqal kerda. ==İktisad== Sukê Amsterdam zof raver şiyê. Bonê ke hetê mimarine de mükemmel vırajiyê. Amsterdam bacarê dövizyo, paytextê borsao, merkezê iktisad, siyaset, zagon u modaê [[Hollanda]]o. ==İklim u Nufus== Iklimê Amsterdam zof honika. Serva Gulf Streami (hewa honike) u Okyanus e Hollanda ra hewaê Hollanda zof serdın niyo. Roze tijin senike. Nufusa Amsterdam 742,951; labelê nufusa metropolê ho 1,5 milyona. Zof mıxtelıf mılleti tede cıwiyenê zey: Turkun, Fasun, Almanun tede estê. ==Çımey== * [http://www.iamsterdam.com/ Resmi Siteyê Amsterdam] {{Sukê Dinya}} [[Category:Suka]] 13 4344 2006-10-02T13:34:29Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Anarşizm]] moved to [[Anarşizm]] '''Anarşizm''' (Yunanki ''anarchía'': bêserdariye, bêhukümetiye'') <br>Yew mocnina felsefi-siyasiya ke şıklê qewmio (komunio) ke bê zorê dewlet u qanuni, [[anarşiye]] wazena. 14 4346 2006-10-02T13:34:29Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Anatomi]] moved to [[Anatomi]] [[Test-wp/diq]] *[[Aste]] *[[Bêçık]] *[[Bêçıka dest]] *[[Bêçıka lıng]] *[[Boçık]] *[[Çare]] *[[Cigere]] *[[çım]] *[[Dest]] *[[Dındun]] *[[Fek]] *[[Gışt]] *[[Kıjık]] *[[Lew]] *[[Lıng]] *[[Pırnık]] *[[Pışt]] *[[Pize]] *[[Qırıke]] *[[Sêne]] *[[Sar]] *[[Vıle]] *[[Zerri]] *[[Zon]] 15 4348 2006-10-02T13:34:29Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Antropolociye Biolocik]] moved to [[Antropolociye Biolocik]] [[Image:Homo_Erectus.jpg|thumb|150px|Iskelete Sare Homo Erectus]] Antropolociye Biolocik,muqayese kerdena Biolociye Insanuno.Nu muqayese Anatomiye insanu muqayese kerdene´ra kotra ameyise Insonu saye kerdeniya yo. Letike Nu hermê cerin niye:Primatoloci,Evulusyonê insanû,waxtowirendiya(historik u prehistorik)´e Insanû,Biyolociye Qomû(Topluluk),Cenetikê Jedeyayisê Insonu,Pil biyayena(Auxoloci)Insanû ucb. Nu muqayese kerdenede genetik´ra ,tesire tabiyat ki caye muqayim ceno. Letike Nu hermê cerin niye:Bioloci(Zooloci,Botanik,Mikrobioloci ucb...) u Biyolociye Human(Anatomi,Fizyoloci ucb...) 16 5989 2006-10-13T19:30:25Z 141.58.248.158 {{Template:Dewlet |native_name = ''República Argentina'' |common_name = República Argentina |conventional_long_name = Cumhuriyetê Arcantin |image_flag = Flag_of_Argentina.svg |image_coat = Argentina coa.png |image_map = LocationArgentina.png |capital = [[Buenos Aires]] |largest_city = [[Buenos Aires]] |official_languages = [[İspanyolki]] |government_type = Federasyon |area = 2,791,810 |percent_water = (%) 1,1 |population_estimate = 38,747,000 |population_density = 13 |currency = [[peso]] |currency_code = ARS |time_zone = -3 |cctld = [[.ar]] |calling_code = 54 }} '''Arcantin''' cae ho cenube kıtae [[Amerika]] dero. Zımeê (Şımalê) Arcantin de [[Paraguay]] u [[Bolivya]]; Verasonde cenub u zimeyde [[Şili]]; Verasodire zimey de [[Urugay]] u [[Brezilya]] u [[Okyanuso Atlantik|Oyanuso Atlantik]] estê. Paytexte xo [[Buenos Aires]]a. '''Arcantin''' azae [[Mılliyetanê Zubiyaene (UN)]]o. Mana name Arcantin "erdê gumuş" o. Sisteme idarey demokrasiya. ==Tarix== Tarixê Arcantin zof kan niyo. Waxte vırende işğalê mılletê [[Ewropa]], aşirê Postesuri (Kızılderili) ronişti bi. Wextê sersara 15. de [[İspanyol]]u, [[İngiliz]]u u [[Fransız]]u amey Arcantin. Benate sersarune 15 - 18 da Arcantin koloniya/mıstemera [[İspanya]] u [[Britanya Gırde|Britanya]] bi. Sersara 1816i ho reyna ra, xoser ilan kerd. Serra 1982 de Acantin u [[Britanya Gırs|Britanya]] şiy herve serva ke adavun [[Forkland]]; feqat Arcantin Herve Forkland kerd vind. Ewro Arcantin demokrasiye feqat Arcantin zof darbe êsqeri di. ==İklim u Suki== İklimê dewletê Arcantin honiko. Feqat cenubê Arcantin waxtê zumuston de zof serduna. Sukê (Bacarê) Gırs: *1. [[Buenos Aires]], Nufuse: 2,776,138 *2. [[Córdoba]], Nufuse: 1,513,200 *3. [[Rosario]], Nufuse: 1,295,100 *4. [[Mendoza]], Nufuse: 1,009,100 *5. [[La Plata]], Nufuse: 857,800 Suka [[Buenos Aires]] zof raver şiya. Bonê xeylê berz estê, suke deviziyo, paytextê borsao, merkezê [[iktisat]]ê Arcantino. [[Image:Ar-map.png|125px|thumbnail|left|Harite Arcantin]] ==Nıfus== Nufusê Arcantin 38 milyono. Zof mıxtelif mılleti tede cıwiyenê. Sarê Ewropa (Portekizki, İsponyolki, İtaliki u Franski) tiede zofe. Dinê Arcantin [[İsewitine|İsewitino/Xrıstiyanino]] (mezhebê mılletê Arcantin Katolika). Taê [[Musewi/Cuhudi|Musewiy]] u [[İslam|Mısılman]] ki estê. Zone resmi [[İspanyolki]]o. Taê [[İtaliki]] qesey kenê. Nuskar u wendoğê xo zof niye. ==İktisat== [[iqtısad|İqtısad]]ê Arcantin nê zaf qewetıne, nê zaf qewetıne niya. Zaf mıntıqun peyser menda; feqat zaf mıntıqun raver şiya. Endustriyun maden u tarım zaf gırda. [[iqtısad|İqtısad]]ê Arcantin zaf krizun diy. [[Enflasyon]]e u [[deflesyon]] zaf zırar da [[iqtısad]]ê Arcantin. Futbolê Arcantin zaf qewetıne. Taximê Arcantin milliye dı (2) [[Cupeyi Dınya]] guret. ==Çımey== * [http://www.argentinaxplora.com/index.htm Cografya ê Arcantin] * [http://www.turbomaps.com.ar/english/argentina.php Xaritey ê Arcantin] {{Dewleti Amerika}} [[Category:Dewlet]] 17 4352 2006-10-02T13:34:29Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Archimedes]] moved to [[Archimedes]] [[Image:Archimedes'_screw.jpg|thumb|250px|right|Ju icade Archimedes]] <b>Archimedes</b>´o Syrakus (Yunanki Aρχιμήδης) (* taqribi 287 YV(Yisa´ra ver) vermutl. Sicilya-Italya´de amora dina; † 212 YV´ki merdo) Matematikizo,Fizikizo,Mühendiso Ju Yunano Waxtune Viyerdrayino. Archimedes Cage Antik´de en namdar matematikizura ju biyo. 18 4354 2006-10-02T13:34:30Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Ardwan]] moved to [[Ardwan]] '''Ardwan''' (Qeraş, Ayreci, Arış tahnıtox): Merdımo kı tenan, arışan ayre dı tahneno ey rê vanê qeraş yan zi ardwan, ayreci. Merdımo kı ardi roşeno ey rê zi vanê ardci. Ayreyê veri heme ayrey awı bi. Madem kı qıse ayri ra abıyayo, ayreyêdê destan zi esto cı rê vanê dıstari. 19 5990 2006-10-13T19:32:23Z 141.58.248.158 Hermeniki zone Hermenino. Hermeniki zu (yo) zone Hint-Ewropao. Taxminen hot (7) milyon mordem hermeniki kesey kene. [[Category:Zıwan]] 20 4358 2006-10-02T13:34:30Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Arşiv]] moved to [[Arşiv]] Wikipedia da yazilan yazilar hic bir zaman kaybolmaz. Ayrica zaten yazar sayimiz bir elin parmaklari kadar bile degil, onun icin burada yazmani hepimiz destekleriz.(Hikaye, turku, dergi tipi yazilar haric)--[[User:Maviulke12|Maviulke12]] 16:40, 26 May 2006 (UTC) :Yazini geri getirdim:[http://meta.wikimedia.org/wiki/Test-wp/diq/Yewina_%28Jewbiyaena_Ewropa%29] [http://meta.wikimedia.org/wiki/Test-wp/diq/siyaset] :Ayica butun yazdiklarin yazilara buradan ulasabilirsin: [http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Contributions&target=62.245.207.10] --[[User:Maviulke12|Maviulke12]] 22:36, 26 May 2006 (UTC) '''Aciklamaniz icin Cok cok tesekkür ederim.''' The text and text-structure for the categories is created by the user [[User:mirzali|mirzali]]. Thanks to him. --[[User:Sobê|Sobê]] 12:23, 27 March 2006 (UTC) ===QANDE ZONE M ANiMASYON=== '''Zone Mâ Nemýreno!''' *http://home.teleport.ch/pulur/zaza-w.html ===Zazaki Namey=== *http://www21.brinkster.com/miyaheqi/culture/Article.asp?ArticleID=292&LanguageID=1 ===Bra semed ninu mi cay nidi(nedi)-1=== '''Sýma nine zanene?''' -Şekspirke kitabune xo nusna nu nustê tiyatro´de amê seyr dayene.Hama nu waxte tiyatrode sahne cenikure tomete(yasax-yasak) bi.Coka rolune cenuku her daim layeku(laek-lacek) kay kerde. ===Bra semed ninu mi cay nidi(nedi)-2=== Mewsými 1. wýsar, wusar, wesar (n) 2 2. hamnan, amnan, amnon, amnun (n) 3. payiz, payêz (n) 4. zýmýstan, zýmeýstan, zýmýston (n) Aþmi A. Aþmên wýsari 1. mart (n), adare 2. nisane (m) 3 3. gulane (m) B. Aþmên hamnani 1. hezirane, vartvare (m) 2. temuze (m) 3. tebaxe, textýrma, aguste (m) C. Aþmên payizi 1. kortqýrane, ilone/eylule (m) 2. payize, oktobere (m) 3. naxýlqýrane, teþrine, gavare, baranverdane, kelverdane (m) D. Aþmên zýmýstani 1. gaxane, kanune, tavare, çeleoqýc (n) 4 2. çele, çeleopil, zýqnawýte 3. gucýge/gujýge, sýbate (m) Roji 1. dýþeme, dýseme (n) 2. sêþeme, sêseme (n) Rojêde nêxêra. Ana Fatma rovari ver de, gaziya þehidkerdena domananê xo gureta. Na roje, hem rovar nêkenê hem ki awe xo ro nêkenê. 3. çarþeme, çorseme (n) 4. panþeme, ponþeme, ponseme (n) Danê þandi, geþtiya merdan danê; ziyar u çêyan de çýlan nanê ro. 5. êne, ine (n) 6. þeme, seme (n) 7. bazar, juþeme (yewþeme) (n) == Letters == Some letters in the home-page became from possibly some reason differently. I dont know why. Please it corrects again. Everything thanks you. :-) --[[User:Sobê|Sobê]] 13:14, 28 March 2006 (UTC) : It is because of program memory in internet, these signs (ğ,Ğ,ı,İ,ş,Ş) doesn't exist there. Whatever, but therefore you can't write instead of those other letters (g,G,i,I,s,S), then the meaning of a word and the sentence get mixed.--[[User:mirzali|mirzali]] 20:02, 28 March 2006 (UTC) :: which surprises me is, that I dont changed in the text and nevertheless in such a way came. (sasirdigim, ben sadece design ile iligili biseyler degistirdim, yaziya hic karismadim. yinede harfler birbirine karisti kayit ettigimden sonra. galiba benim browserimle iligili. özür dilerim. insallah daha böyle bisey olmaz. zaten bas sayfada cok yazi yok, yani cok is olmaz yine düzeltmesi.) --[[User:Sobê|Sobê]] 18:14, 28 March 2006 (UTC) == KURDISH VANDALISM!! == *As I now saw, a Kurd deleted all contents of us. HOW CAN MAN ONE BE ONLY SO SHAME LOT AND OUR WHOLE TROUBLE AND WORK DESTROYED MAKING?? --[[User:Sobê|Sobê]] 09:33, 29 March 2006 (UTC) *The Kurds vandalize further on our project [[Test-wp/diq]], steal our texts and put them to their page (Kurdish Wikipedia). '''This is an enormous shameless act, it must be stopped!!!''' --[[User:mirzali|mirzali]] 03:06, 31 March 2006 (UTC) == And the Kurdish nationalists have also deleted many articles here !!!!! == *WE MAKING US SO MUCH TROUBLE AND THESE CHILDREN DELETION SIMPLE ALL AND PUT IT TO ZAZAKI PART OF THE KURDISH WIKIPEDIA!!''' So that admins believe, we would have made nothing independent !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!''' SEE http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Contributions&target=70.58.114.75 This user deletes systematically everything and copy her into the Kurdish wikipedia!! --[[User:Sobê|Sobê]] 10:34, 29 March 2006 (UTC) *Ayıp diye birşey var, insan olan biraz utanır. İnsanlar burda kendi dilini ayakta tutmak için belkentisiz ve fedakar bir biçimde çaba sarfediyor, birileri ideolojik tutumları adına arkadaşların emeğini çalıp bai siteye, bu dili lehçe diye görüp tahakküm altına alıp eritme gayretinde olanların bölümüne aktarıyor, bunula a kalmıyor, burdaki yazıları tar u mar edip gidiyor. Ne demeli, vicdanı, demokratik ve bilimsellik anlayışı gelişmemiş insanlara. Demokrasi talep ediyoruz bizi ezenlerden, ama birbirimize karşı demokrat değiliz. Çocuklarınıza bu yaptıklarınızıacaba anlatabilecek misiniz? Lütfen düşün insanların yakasından. Buralarla, Zazaca'yla uğraşacağınıza gidin kendi dilinizden yazılar üretin, eğer kendi anadilinize hakimseniz. bırakın önce Türk millietyçileri faşistler gelsin buraları dağıtsın, ama ne yazık ki hiç beklemediğimiz kişiler onlardan da önce davranmış... [[User:Asmen|Asmên]] *I'm not sure how it's a "kurdish nationalist" action. All dialects are written in Kurdish Wikipedia. Thus, it's inapporpriate, and against rules here, to create a Zaza Test-wiki -- test Wikipedias are only allowed if the language they're written in isn't already allowed on an existing Wikipedia, otherwise it is not consistent with the stated aims of the Meta-Wiki project. Maybe you're not satisfied with the name used; that's not really significant, what matters is that you are welcome to write Zazakî articles at ku.wikipedia, you are allowed to have all separate pages. If you want to split off, the way to do so is not to create a test-wikipedia at Meta because it's not allowed. *Sorry, who are you? Where do you get the right from to say, what is allowed or not? Kurdish Wikipeida is made for Kurdish and not for the Zaza-Language. There isn't a Kurdish dialect called Zazaki. Why do the Kurds not write in Persian Wikipedia? If Zaza should be a Kurdish dialect, then Kurdish is as well a Perisan dialect. Please don't argue inscientific and political. We try to create a Wikipedia for our language which is since 100 years in the Iranistik known as a an own language. Look at this article: Ludwig Paul: The position of Zazaki among the westiranian languages [[http://www.zazaki.de/englisch/articels/Paul-1998-Zaza.pdf]]. [[User:Asmen|Asmên]] *To the anonymus user: The Problem ist, that Zazaki NOT a dialect of Kurdish. It is so difficult to understand? The grammer, the phonetics and also the vocubulary are COMPLETLY differently!! That know you also everything exactly, which gives it to there still discuss?? Here it goes sighting around facts and not around political!!! --[[User:Sobê|Sobê]] 11:36, 30 March 2006 (UTC) ==Xırabekerdena Pela Ma== Bıraêne, çı waxto ke ez nêşikinan namê xo ra pele kewi. Çı ke esto boyna ''http://nkvd.us/'' vecina. Sıma de ki nia beno? Jew ki, ''206.77.151.18'' kam ke esto no nuştane mı esterneno. Bımanê weşiye de! --[[User:mirzali|mirzali]] 12:15, 11 May 2006 (UTC) 21 4360 2006-10-02T13:34:30Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Asmeno Hawtıne]] moved to [[Asmeno Hawtıne]] '''Asmenê Hawtine ''' Rozê pir sono çê talıva de xo, jü ki koçekê xo tey beno. Mavênê pir u talıve rınd beno. Eke beno verva soni, talıve domanu rusnena, vana: "Şêrê, qayt kerê, di-re mozıki nêamê, hela kotiyê." Werte ra tenê ke sono, pir koçekê xora vano: "Hela tı ki so, ni domani çıra nêamey?" Koçek sono, tenê dormu ra fetelino, cêreno ra, yeno, vêneno ke pir ve talıve ra kar seroê. Koçek xo peye çêveri de dano we, gos dano ke talıve pir ra vana:"çımê mı ve kor bê, zoniyê to hard ra şi." Pirı k’ vano: "Ez asmeno hawtine derune, qına to hard ra şiye." Koçek peye çêveri ra veng dano, "to ke asmeno hawtine dera, hala dormu ra qayt ke, ni mozıki kotiyê?" 23 4364 2006-10-02T13:34:30Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Astore yena ra Ap Kheki viri]] moved to [[Astore yena ra Ap Kheki viri]] '''Astore yena ra Ap Kheki viri''' Sonê apê mırê çêneke wazênê. Vekilê piê çêneke Ap Khek** beno, vekilê piê mı ki mursıdê ma beno. Piê çêneke Ap Kheki ra vano: ´Qolındê çêneke çar sey (400) kağıtê, jü ki çar (4) haletiê.´ Mıslet ke yeno pêser, Ap Khek qolındê çêneke ´be hire (3) haletu vano, haleta jüyê xo vira keno. A ki astorê bena. Mursıd ke tenê kuno ra Ap Kheki, piê çêneke nia dano ke astore nina ra Ap Kheki viri, vano: ´Mursıd hurêndia hode vınde, to kon peya!´ O tawu astore yena ra Ap Kheki viri... 24 5981 2006-10-13T18:22:07Z 141.58.248.158 [[Image:LocationAsya.png|thumb|right|195px|Xarite Asya]] '''Asya''' zu (yew) kıtao. Asya zu parcee super-kıtae Avrasyao u verasonde (rocvetış, şerq) Avrasya'dero. Harde Asya 49,694,700 km² o (% 29.8 hardê dinya keno) u hire de zuye dinyao. Nufusê Asya 3,792,671,313 o (%60 nufusê dinyao). Dolmaleya Asya Deryao Sıpê, Deryao Sur, Okyanuso Pil, Okyanuso Arktik, Okyanuso Hint, Koê Urali Koê Kafkasi, Deryao Sıya u Deryao Xêzar estê. Asya de 54 dewlet estê: <div style="clear:both"/> {| border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" style="border:1px solid #aaa; border-collapse:collapse" |- bgcolor="#ECECEC" ! Name ! Hard <br>(km²) ! Nufus <br> (2002 taxmin) ! Sılxetiya nufuse <br>(serê km²) ! Paytext |- | colspan=5 style="background:#eee;" | '''Asya Mıyan:''' |- | [[Qazaxıstan]] | align="right" | 2,346,927 | align="right" | 13,472,593 | align="right" | 5.7 | [[Astana]] |- | [[Qırğızıstan]] | align="right" | 198,500 | align="right" | 4,822,166 | align="right" | 24.3 | [[Bishkek]] |- | [[Tacikıstan]] | align="right" | 143,100 | align="right" | 6,719,567 | align="right" | 47.0 | [[Dushanbe]] |- | [[Tırkmenıstan]] | align="right" | 488,100 | align="right" | 4,688,963 | align="right" | 9.6 | [[Ashgabat]] |- | [[Uzbekıstan]] | align="right" | 447,400 | align="right" | 25,563,441 | align="right" | 57.1 | [[Tashkent]] |- | colspan=5 style="background:#eee;" | '''Asya Verasodır (Rocvetış, Şerq):''' |- | [[Çin]] | align="right" | 9,584,492 | align="right" | 1,315,844,000 | align="right" | 134.0 | [[Beijing]] |- | [[Japonya]] | align="right" | 377,835 | align="right" | 128,085,000 | align="right" | 336.1 | [[Tokyo]] |- | [[Mogalistan]] | align="right" | 1,565,000 | align="right" | 2,832,224 | align="right" | 1.7 | [[Ulaanbaatar]] |- | [[Korya Zımey]] | align="right" | 120,540 | align="right" | 23,113,019 | align="right" | 184.4 | [[Pyongyang]] |- | [[Korya Veroc]] | align="right" | 98,480 | align="right" | 47,817,000 | align="right" | 490.7 | [[Seoul]] |- | colspan=5 style="background:#eee;" | '''Asya Zımey:''' |- | [[Rusya]] | align="right" | 13,115,200 | align="right" | 39,129,729 | align="right" | 3.0 | [[Moscow]] |- | colspan=5 style="background:#eee;" | '''Asya Verasodire Cenub :''' |- | [[Brunei]] | align="right" | 5,770 | align="right" | 350,898 | align="right" | 60.8 | [[Bandar Seri Begawan]] |- | [[Kamboçya]] | align="right" | 181,040 | align="right" | 12,775,324 | align="right" | 70.6 | [[Phnom Penh]] |- | [[Endonezya]] | align="right" | 1,158,645 | align="right" | 208,176,381 | align="right" | 179.7 | [[Jakarta]] |- | [[Laos]] | align="right" | 236,800 | align="right" | 5,777,180 | align="right" | 24.4 | [[Vientiane]] |- | [[Malaysia]] | align="right" | 329,750 | align="right" | 22,662,365 | align="right" | 68.7 | [[Kuala Lumpur]] |- | [[Burma]] | align="right" | 678,500 | align="right" | 42,238,224 | align="right" | 62.3 | [[Naypyidaw]] |- | [[Fıllipin]] | align="right" | 300,000 | align="right" | 84,525,639 | align="right" | 281.8 | [[Manila]] |- | [[Singapur]] | align="right" | 693 | align="right" | 4,452,732 | align="right" | 6,425.3 | [[Singapore]] |- | [[Tayland]] | align="right" | 514,000 | align="right" | 62,354,402 | align="right" | 121.3 | [[Bangkok]] |- | [[Vietnam]] | align="right" | 329,560 | align="right" | 81,098,416 | align="right" | 246.1 | [[Hanoi]] |- | colspan=5 style="background:#eee;" | '''Asya Cenub:''' |- | [[Efğanıstan]] | align="right" | 647,500 | align="right" | 29,863,000 | align="right" | 42.9 | [[Kabul]] |- | [[Bangladeş]] | align="right" | 144,000 | align="right" | 141,822,000 | align="right" | 985 | [[Dhaka]] |- | [[Butan]] | align="right" | 47,000 | align="right" | 2,232,291 | align="right" | 44.6 | [[Thimphu]] |- | [[Hindıstan]] | align="right" | 3,287,590 | align="right" | 1,103,371,000 | align="right" | 318.2 | [[New Delhi]] |- | [[Maldiveun]] | align="right" | 300 | align="right" | 329,000 | align="right" | 1,067.2 | [[Malé]] |- | [[Nepal]] | align="right" | 140,800 | align="right" | 27,133,000 | align="right" | 183.8 | [[Kathmandu]] |- | [[Pakıstan]] | align="right" | 803,940 | align="right" | 163,985,373 | align="right" | 183.7 | [[Islamabad]] |- | [[Sri Lanka]] | align="right" | 65,610 | align="right" | 20,743,000 | align="right" | 298.4 | [[Colombo]] |- | colspan=5 style="background:#eee;" | '''Asya Verasond:''' |- | [[Armenıstan]] | align="right" | 33,300 | align="right" | 3,016,000 | align="right" | 111.7 | [[Yerevan]] |- | [[İran]] | align="right" | 1,648,000 | align="right" | 68,467,413 | align="right" | 40.4 | [[Tehran]] |- | [[Azerbaycan]] | align="right" | 41,370 | align="right" | 3,479,127 | align="right" | 84.1 | [[Baku]] |- | [[Bahreyn]] | align="right" | 665 | align="right" | 656,397 | align="right" | 987.1 | [[Manama]] |- | [[Kıbrıs]] | align="right" | 9,250 | align="right" | 775,927 | align="right" | 83.9 | [[Nicosia]] |- | [[Fılıstin]] | align="right" | 363 | align="right" | 1,203,591 | align="right" | 3,315.7 | [[Gaza]] |- | [[Gurcıstan]] | align="right" | 20,460 | align="right" | 2,032,004 | align="right" | 99.3 | [[Tbilisi]] |- | [[Iraq]] | align="right" | 437,072 | align="right" | 24,001,816 | align="right" | 54.9 | [[Baghdad]] |- | [[Israil]] | align="right" | 20,770 | align="right" | 6,029,529 | align="right" | 290.3 | [[Jerusalem]] |- | [[Urdun]] | align="right" | 92,300 | align="right" | 5,307,470 | align="right" | 57.5 | [[Amman]] |- | [[Kuweyt]] | align="right" | 17,820 | align="right" | 2,111,561 | align="right" | 118.5 | [[Kuwait City]] |- | [[Lübünan]] | align="right" | 10,400 | align="right" | 3,677,780 | align="right" | 353.6 | [[Beirut]] |- | [[Mısır]] | align="right" | 63,556 | align="right" | 1,378,159 | align="right" | 21.7 | [[Cairo]] |- | [[Umman]] | align="right" | 212,460 | align="right" | 2,713,462 | align="right" | 12.8 | [[Muscat, Oman|Muscat]] |- | [[Suriya]] | align="right" | 185,180 | align="right" | 17,155,814 | align="right" | 92.6 | [[Damascus]] |- | [[Tırkiya]] | align="right" | 756,768 | align="right" | 57,855,068 | align="right" | 76.5 | [[Ankara]] |- |- style=" font-weight:bold; " | Pero-pia | align="right" | 43,534,632 | align="right" | 3,792,671,313 | align="right" | 87.1 |- | colspan=5 style="background:#eee;" | '''Asya Verasonde Cenub:''' |- | [[Kuweyt]] | align="right" | 17,820 | align="right" | 2,111,561 | align="right" | 118.5 | [[Kuwait City]] |- | [[Qatar]] | align="right" | 11,437 | align="right" | 793,341 | align="right" | 69.4 | [[Doha]] |- | [[Suudi Erebıstan]] | align="right" | 1,960,582 | align="right" | 23,513,330 | align="right" | 12.0 | [[Riyadh]] |- | [[Yewina Emiri Erab]] | align="right" | 82,880 | align="right" | 2,445,989 | align="right" | 29.5 | [[Abu Dhabi]] |- | [[Yemen]] | align="right" | 527,970 | align="right" | 18,701,257 | align="right" | 35.4 | [[Sanaá]] |- |} <div style="font-size:90%"> </div> {{Kıtay}} 25 5991 2006-10-13T19:41:09Z 141.58.248.158 '''Asıngerey''' (demirci): Asınger, mordemoki asın ra çi u heceti vırazeno eyra vanê asınger. A sanate'ra ki vanê asıngerey . Çiyo kı asıngeran vırastê inu re taydê cı nêyê: Xençer, kardi, şımşêr, qaluçi, zengen, hüwe, torje, merı, şiş, tewqı, şişa nani, şişê kebabi, qedum, cakuc, sırsi, dahri, tırpane, zomp, asınê teqe u penceran, kesey kêberan, asın ra kêberi, asınê çorşmey kêberandê textınan, rêzılê gırdê dewar gırêdayenı yan zi ostor qeydkerdenı u herwına. Cayo kı tey demırcinı (asıngerey) bena ê cay rê vanê asıngerxane. Zenatê asıngerey vericöy perey kerdê u ravêrdê ewro zi wıniyo. Zeneetê do zof biyo qiymetın. Merdımê kı asıngerey kenê, pa hem weş ho idar kenê u hemki pa benê dewlemendi. 26 5919 2006-10-11T04:55:47Z Maviulke12 6 {{Template:Suke| native_name = ''Atêna''| common_name = Atêna| image_map = Acropolis-panorama-night.jpg| serdarê belediya = Theódoros Behrákis| berzine = 70 m| erd = 38 km²| nıfuse = 745,514| sıxletina nıfuse = 19,619/km²| mıntıqa = Attica| kordinant = 38°00′N 23°43′E }} '''Atêna''' suka [[Yunanıstan]]a u mıntıqa ra veroc ê [[Yunanıstan]] dera. Atêna hem paytext xu hem en gırd suke ê Yunanıstano. ==Tarix== Tarixê Atêna zaf dewletiyo. Seserra İR 5. – 3. ra, Atêna biya merkeze zagon u siyaset. Medeniyet ê ğerb Atêna rad biya vıle. Fikr democracy, Atêna ra vejiyo. Feylosufi Aristo, Platon, Efletun Atênad umey dınya u felsefey xu kerd vıla. Feqat serra 529 da [[İmparatorin ê Bizans]] mekteb ê felsefey kafılna u statuy Atêna biya zaf qıj. Serra 1958 da [[İmparatorin ê Osmanıcan]] guret Atêna. Waxte Ceng e Yunanki-Tırki (1821 – 1831) Atêna biya xoser u paytext [[Yunanıstan]]. Serra 1931 da 5,000 merdumi Atêna da runıştıvıb. Feqat hoxumet ê Yunanıstan newe Atêna vıraşt. Serra 1896 da yewin modern olimpiyatu Atêna da kay kerd. ==İklim u Nıfus== İklimê Atêna Deryaê Sıpêyo, ayamê (hewa) xu honıko. Feqat waxte zemustum zaf şilun wareno. Ruej ê Tiju zaf estê. Erdê Atêna her daim kheweo (kıhoyo). Feqat problem trafik u leyşuniye hewa zaf gıruna. Ewro nıfus ê Madrid 745,514; feqat nıfus ê metro 3,7 milyona. Zaf mıxtelıf mılleti tede cıwiyenê: şare, Erebu, [[Pakistan]] u [[Arnavutluk]] tede zafa. ==İqtısad== Suke Atêna zaf moderna. Banê xeylê mımarine de mıkemmel vıraziyaê. Madrid merkez ê huner, [[zagon]], siyaset, edustriy u [[iqtısad]] ê [[Yunanıstan]]. Sektor ê turizm u dewlet zaf gırda. Sebe ka Tapınag Zeus, Akrapolis u muzeyun ra zaf turisti şına Atêna. ==Çımey== *[http://www.cityofathens.gr Resmi Siteyê Atêna] {{Sukê Dınya}} [[Category:Suka]] 27 5846 2006-10-10T12:52:59Z Maviulke12 6 [[Image:August Strindberg photographic selfportrait 2.jpg|thumb|August Strindberg]] ''Nuştoxê na maqale Faruk İremet o.'' '''August Strindberg''' (1849-1912) ser 1849 dı 22 menga çıle dı suka [[İsveç]], [[Stockholm]] dı, maya xü Ulrika Eleonora Norling ra çımê xü akeno [[dınya]]. ==Strindberg, Drama u natürrealizım== Ez nêzana kamcin hetê nuştoxê gırd, zane August Strindberg bınuşna. August Strindberg ser 1849 dı 22 menga çıle dı [[İsveç]], [[Stockholm]] dı, maya xü Ulrika Eleonora Norling ra çımê xü akeno dınya. August Strindberg aile xü dı qeçekêno tenya nêbiyo. Bê êy 7 (hewt) qeçek, kêy aileyê Strindberg est biyo. Piyê August Strindberg komisyonê (qırulê) botê puxını (buharı) dı biyo u maya cı zi dayo ver qeçekanê xü. Piy u maya cı herdı zi zaf dindar biyê. Çı wext piyê Strindberg mıreno August bı xü 10 (des) sere u çı wext maya cı mıreno bı xü 13 (hirês) sere biyo. Sokır mendayenı moral u [[pikoloji]]yê cı dı tenya biyayenı veceno hol u o bı no insana gırd beno. Wextê qeçekey u hisê cıyê sokırey cı rê beno ilham u bıncayê nuşnayenı. Strindberg tenya [[roman]] yanzı [[şiir]] nênuşnayo, o tiyatroyê Swêdı bın ra heta cor vırnayo u karekterêno newe dayo drama u [[tiyatro]]yê [[İsveç]]. Strindberg nuşanê xü dı, zey nuştoxê Rusi [[Dostoyewski]], [[Tolstoy]] u [[Danimarka|Danki]] [[H.C.Andersen]], zaf bın tesirê nuştoxê [[İngilizki|İngiliz]] [[Dıckens]] mendo. Labırê o her çendı zi bın tesirê [[Dıckens]] mendo zi, o vına xet u stilê xü vinayo u çiyê kı nuşnayo karekterê nuştı biyo stilê cı. Strindberg çiyê newe u formêno newe vinayo. [[Realizım]], nuş u eserandê cı dı suretê no newe gırot u bi dramayê [[natürrealizım]]. No [[edebiyat|literatürê]] [[İsveç]] dı bi rekorê cı. Ser 1879 dı, [[İsveç]] dı tam bi meşhur u sınasneyenı. Miyanê [[nuştoxi|nuştoxê]] [[İsveç]] dı, o kı zaf ameyo açarnayenı qandê [[zıwan|zıwanandê]] binan, o zi, Strindberg yo. O bı şiirên xü ya, bı piyesên xü ya, bı romanên xü ya u bı meqaleyê siyasiyê xü ya [[nuştoxi|nuştoxêno]] zaf gırd biyo. O bi serok u bi serokê wext vırnayenı. Verê o, [[Ewropa]] dı mêşur bi, ame sınasnayenı. Dıma [[İsveç]] dı biyo beynenminen. Strindberg, hirê vını zewıcyayo. Ninara jewın Sigid von Essen biyo, ay ra keyneka cı (Anne-Marie) beno. Cınya ciyê dıdın Harriet Bosse ra kêynekanê cı (Karin u Greta) beno u cınya cıya hirên zi, [[Almanki]], xezeteci u [[nuştoxi|nuştox]] [[Frida Uhl]] biyo. Uhl ra zi keyneka cı (Kerstin) beno. Strindberg hirê zewacê xü dı, qe weşey nêvinayo. Qandê coyo kı Strindberg cınyay qe héz nêkerdê u cınya ra zi tersayê. Merdım nêy [[kıtabi|kıtabanê]] cı u piyesanê cı dı vineno. August Strindberg, hetê [[siyaset|siyasi]] zi zaf tuj biyo. Verniyê çiyê bê demoratik u verniya qralê zi, hem ze [[nuştoxi|nuştox]] u hem zi, ze roşnayox o xü da ver, waşt bıbo dewrımci. Qandê kı o verniyê çiyê bê [[demokratık]] vınder, qandê no [[fikri|fıkranê]] cı, cı tepıştê u cı eştê zindan u hücreyanı bê hinsan. Bı nêya waştê kı kes cı nêvino u kes cı dı qısey nêkero. Labırê hesabê dewlet zey inaya nêbiyo u şar eriş kerdo ser qonaxê dewletı u qonaxê qıralı, kı Strindberg serbest kerê u wuni zi biyo. [[İsveç]] roşnayoxê xü zindanan dı nêveradayo u êyrê wêhêr vıcyayo. August Strindberg tenya bın tesirê [[nuştoxi|nuştoxê]] [[İngilizki|İngiliz]] [[Dıckens]] nêmendo. O zaf bın tesirê [[Nietsche]] zi mendo u bı Nietsche ra zi embazey kerdo u meqale, ıstanıki u piyesê xü yê dramayan zi rışto [[Nietsche]] rê, kı Nietsche kritikê nuşê cı bıkero. Ser 14 gülanı 1912 dı seét 16.30 Strindberg nêweşxane dı çımê xü gırot weşey u nêweşeya dınya. Verê çımê xü bigiro hemşireyê xü rê wuni vano: "Mı, xem mekı xü rê, mı ra ravêrt, nıka ez çınya." "Nıka ez çınya" [[fizik|fiziki]] beno kı tı çınyê! Labırê tı [[edebiyat|literatürê]] [[İsveç]] ra vıni nêbenê u tı her wext wuca dı estê u tı cayê xü wuca dı gıroto. Ze [[nuştoxi|Nuştox]] u ze konstner. Ez nêwazena kıtabê [[nuştoxi|nuştox]] héme bınuşna. [[nuştoxi|Nuştox]] ser 100 kıtab nuşnayo. Tiya dı çend kıtabê çiyê mühim şımarê nuşnena. ==Kıtabê August Strindberg kı ameyê çapkerdenı nêyê== *1. Mäster Olof (Hosta Olof) 1872. Ser 1882 dı çap bi. *2. Röda rummet (Odeyê sur) 1879. *3. Det nya riket (Dewleto newe) 1882. *4. Svenska folket (Miletê Swêdi) 1880. *5. Dikter (Şiir) 1883. *6. August Strindbergs lilla katekes för under klassen (Incilê August Strindberg qandê merdımê bındest) 1884 *7. Giftas -1- (Zewacı -1-) 1884. *8. Giftas -2- (Zewacı -2-) 1886. *9. Tjänstekvinnans son (Lacê xızmetkarı) 1886. *10. Hemsöborna (Êy kı Hemsê dı roşenê) 1887. *11. Fadren (Pi) 1887. *12. Fröken Julie (Kêyneka Culi) 1888. *13. Inferno (Cehnem) 1897. *14. Dödsdansen (Dansê mergı) 1901. *15. Spöksonaten (Cınê sonata) 1907. *16. Svarta Fanor (Valayê siyay/Desmalê siyay) 1907. ==Şiirê August Strindberg== {| border="0" cellspacing="5" |- valign="top" | width="20%"| ===U o qireno=== Çı wext trêno şıro? La! - La! No trên ê zewacıyo? A vêyve bi, mı ay di, vêyve yê mıno gülanı ê seraverê bı yaşıla u bı sıpeya, bı ipeka u bı flora, bı yaşıla u bı sıpeya, ze gül dayena darı gülsıpe wuca dı teber dı ver duwari dı ez ronışta miyanê rojı dı bı roj mezgdê mıı dı Ékit o wext bi! Chryáëtos ê mı bi! | width="20%"| ===Şanı Amnanı=== Şanı amnanı, bê héreket miyanê va dı Şawqa yaşılı gozêri ra tij çıman dı, tijı ser suretı dı hetê kêyeya, kêyeyê ma yê gülını ... Dıma amnanı, miyanê baxçê do bêveng, zewmi mırıçiki nêçıwıkênê, héta o wextı kı güli resenê kewno pelê cı şıma ser, érd! Tabloyê altunin hetı piyarê asın Marê paqır, bını darê ıxlamurê zivını Leqmatikê ê Huldrans o! o ê to yo u ê mıno! |} ''NOT: © (copyright) Faruk İremet, bê iznê nuştox cayê binan rê neqıl kerdenı, xezete, forımanê binan dı neşır kerdenı u meteban dı bê izin kar ardenı yasax o. No yasaxı qandê héme nuştanê nuştoxi ravêreno. Na nuşte kıtabê nuştox; 'Antolojiyê Hozanwanê Swêdi-1' ISBN: 91-972069-0-X pel, 57-61 ra, bı destê nuştox bı xü neqlê tiya biyo.'' {{Nuştoxê Swêdi/İsveçki}} [[Category:Nuskar]] 28 5992 2006-10-13T19:49:27Z 141.58.248.158 {{Template:Dewlet |native_name = ''Commonwealth of Australia'' |common_name = Commonwealth of Australia |conventional_long_name = Australya |image_flag = Flag of Australia.svg |image_coat = Australia coa.png |image_map = LocationAustralia.png |capital = [[Canberra]] |largest_city = [[Sidney]] |official_languages = [[İngilizki]] |government_type = Monarşiye Qanuniy |area = 7,686,850 |percent_water = (%) 1 |population_estimate = 20,555,300 |population_density = 2.65 |currency = [[Dolar]] |currency_code = AUD |time_zone = +8 - +10 |cctld = [[.au]] |calling_code = 61 }} '''Australya''' kitae Okyanusya dero runesti. Dorme Australya dewlete [[Endoneyziya]], [[Sark Timor]], [[Sudan]], [[Sudan]], [[Papau Newe Gine]], [[Zelanda Newiye]] u okyanusun Pasific u Hint estê. Paytextê Australya [[Canberra]]o. Australya azawa [[Mıllete Zubiyaena]] u OECDia. Australya ses (6) eyaletu ra yena pêra (mıteşekkıla): New South Wales, Queensland, South Australia, Tasmania, Victoria u Western Australia. Sistemê idarey demokrasiyo. ==Tarix== Medeniyetê Britanya zof qan niyo. Waxte virende Aboricinu tede wesiya ho ramita. Serra 1606, Dutchki (Hollandaki) Willem Jansz amu Australya; feqat mordeme [[Hollanda]] Australia işğal ni kerda. Serra 1770, Ingilizki James Cook amu Australia u [[Britanya Gırde]] Australia işğal kerda. Australya biya koloniya/mıstemera [[Britanya Gırse]]. Britanya Gırse tertele kerd u zof mordeme Aboricinu kışt. Ewro Australya gırêdayiya qrale [[Britanya Gırsa]]. ==İklim u Suk== Seba ke hardê Australya zof hera u gırsa, iklimê Australya zaf vuriyeno. Zımey Amerika wenuka u tropik ormanu este; labelê veroc (cenub)ê xo zaf germıno, coli ki zaf estê. Sukê (Bacarê) Gırdi: *1. [[Sidney]], Nıfuse: 4,198,543 *2. [[Melbourne]], Nıfuse: 3,634,233 *3. [[Brisbane]], Nıfuse: 1,810,943 *4. [[Perth]], Nıfuse: 1,477,815 *5. [[Adelaide]], Nıfuse: 1,129,269 Sukê [[Sidney]] zaf raver şiyê. [[Sidney]] de bına u banê xeylê berzi estê, bacarê dewizio, paytextê borsao, merkezê iqtısadê Australyaê. [[Image:Map of Australia.png|thumb|left|200px|Xarıtey Australya]] ==Nıfus== Nıfusa Australya 20 milyonia. Zaf mıxtelıf mılleti tede cıwiyenê. Şarê Ewropa (Yunanki u İtalyanki) Asya (Wietnamki u Cini) tey zafa. İşğalê [[Britanya Gırde]] ra raver, Aborginu tey mendêne. Australia de xeylê dini yenê diyaene. Dinê Australia [[İsewitine|İsewitino/Xrıstiyanino]] (mezhebê mılletê Amerika Protestano u Katolika), Taê [[Musewi/Cuhudi|Musewiy]] u [[İslam|Mısılman]]i zi estê. %16 merdume Australya ateista. Zıwano resmi [[İngilizki]], hama taê şarê Australia [[Wietnamki]], [[İtalyanki]] u [[Yunanki]] qısey kenê. ==İqtisad== [[iqtısad|İqtısad]]ê Australya zaf qewetına. Standarde xeyat zaf hola. Endustriye comunikasyon zaf mohima. ==Çımey== *[http://www.gov.au/ Resmi Sitey ê Australya] {{Dewleti Okyanusya}} [[Category:Dewlet]] 29 4376 2006-10-02T13:34:30Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Aşleci]] moved to [[Aşleci]] '''Aşleci''' (Aşlevan, Aşle kerdox, darı ra darı neqık): Merdımo kı dar u beri qandê meywe tepıştenı aşle keno, ey rê vanê aşleci, yan zi aşlevan. Aşleci gılandê darê dı çım akenê u jewna darı ra hendê masureyê qırmê cıkenê u anê kenê ê çımi miyan. Bahdê coy fekê cı weş çaput yan zi çiyêna pêşenê kı, o qırm tey wışk nêbo, yan zi cemed niyerzo u cıra gan nêvıziyo. O leteyê qırmıyo tern ê çımi miyan dı xo gêno, tepşeno. Tepışt tepey a, eger o kamci darda meywi ra cıkerdo, o gılo kı aşle biyo ê meyweyê a darı dano. Tabi ê aşlekerdenı zi demêdê cı esto. Vanê kes dar u beri ê demdê aşlekerdenı dı aşlekero. Manê aşli darı ra darna resayena. A dıdını her darı ra darı aşle nêbeno. Dara kı tı kenê aşle kerê vanê o aşleyo kı tı anê nezdi a darı bo kı o aşle tepêşo. 30 4378 2006-10-02T13:34:30Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Aşxaneci]] moved to [[Aşxaneci]] '''Aşxaneci''' (Loqantacı, şami pewtox): Merdımo kı şami vırazeno u roşeno ey rê vanê aşxaneci. Cayo kı tey şami roşêna ê cay rê zi vanê aşxane. Aşxaneci qandê şami vıraştenı u rotenı xo rê cayê akeno u wıja dı şami vırazeno u roşeno. Aşxaneyê ê wexti zahfê cı rayan kışta, cadê qonaxkerdenda karwanan, xan u otêlan kışta, yan zi xanan miyan dı vırazıyayê. Bê nê cayan, merkezandê sukan dı, cayo kı insan tey bolo, dukan mukani estê u cayê dayen u gırotenı u alvêriyo ê cayan dı zahf aşxaney estibi. Zahf keyan u merdıman idareyê xo şami vıraştenı u rotena kerdê. Ewro o zenat ê demdê verêni vêşêri kar u perey keno. Ewro her koşe dı aşxaneyê esto. Tabi aşxanecılıxey rê u şami vıraştenı rê zi zanayenı u meharet lazım bı. 31 5835 2006-10-10T12:49:38Z Maviulke12 6 == Nuştey Baba Qefi == *1. Kıtabê Zazaki, ZazaPress, Amor 2, per 38, [http://zazapress.tripod.com/amor2/ZP_2.html#babaqef] *2. Pêserokê Zazaki, ZazaPress, Amor 4, per 38,[http://zazapress.tripod.com/amor4/ZP_4.html#babaqef] *3. Êşi Dırbeti (Şiir), ZazaPress, Amor 5, per 7,[http://zazapress.tripod.com/amor5/ZP_5.html#babaqef] *4. Nımuney Enguran, ZazaPress, Amor 7, per 4[http://zazapress.tripod.com/amor7/zpteyestey7.htm#babaqef] *5. Xeleta (müjganeya) Nobeli, ZazaPress, Amor 8, per 13,[http://zazapress.tripod.com/amor8/zpteyestey8.html#babaqef] *6. Astrid Lindgren (nuştoxê Swêdi), Amor 9, per 32,[http://zazapress.tripod.com/amor9/zpteyestey9.htm#babaqef] *7. Qeçekê Küçan (şiir), Amor 11, per 9,[http://zazapress.tripod.com/amor11/ZazaPress_Amor_11.htm#babaqef] *8. Maya cı bi (mertali), Amor 12, per 25, [http://zazapress.tripod.com/amor12/zp_12.html#babaqef] *9. Tizê Axay (mertali), Amor 13, per 19, [http://zazapress.tripod.com/amor13/ZP13.htm#babaqef] *10. Kam cınyand'e xü ra tersenê? (mertali), Amor 14, per 25,[http://zazapress.tripod.com/amor14/teyestey14.htm#babaqef] *11. Çerkez Aydaş (Virardenı), ZazaPress, Amor 15, per 9,[http://zazapress.tripod.com/amor15/ZP15.htm#babaqef] == Resmê kı Baba Qefi antê== *1. Resmê verniyê ZazaPress, Amor 4 *2. Resmê verniyê ZazaPress, Amor 7 *3. Resmê verniyê ZazaPress, Amor 10 *4. Resmê verniyê kıtabê Faruk İremeti - Zeritenık [[Category:Nuskar]] 32 4382 2006-10-02T13:34:30Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Baqırci]] moved to [[Baqırci]] '''Baqırci''' (Baqırvan): Merdımê kı baqır ra çi vıraştê ey rê vatê baqırci. Baqırciyan lên, sıhanı, tası, sitıl, sini, lengıri, tawa, irbıq, leganı u herwına fıraqê tey şami u çi werdenı u şımıtenı, çiyo awın dekerdenı u teyberdenı vıraştê. Baqırcılıxey rê zi zenat, hüner u zanayenı lazımı bi. Cayo kı tey çiyo baqırên vırazêno u roşêno ê cay rê zi vanê baqırxane. 33 4384 2006-10-02T13:34:30Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Baxçivan]] moved to [[Baxçivan]] '''Baxçivan''' (Baxçeci, baxçe vıraştox, bahçe pawıtox): Merdımo kı baxçe kareno, resneno u wınêno cı ra ey rê vanê baxçıwan yan zi baxçeçi. Baxçıwan dar u ber kareno u kardê baxçiya mıjul beno. Merdımo kı baxçıwaney keno vanê ê kari ra fahm bıkero u cı dest ra biro. Duri ra kar u barê baxçıwaney zahf rıhat aseno. Labırê wıni niyo. Vanê baxçıwan wextê çi karıtenı, wextê meqeskerdenı, bırnayenı, wextê aşlekerdenı, wextê biyayenı u arêkerdenı, wextê awdayenı, wextê zıbılkerdenı u herwına bızano. Baxçıwaney rê zi tecrübe u zanayenı lazım a. Bı nêzanayena awı yan zi zıbıl vêşi bıdê cı dar u ber, yan zi meywe u zerzewat veşeno. Bêawı yan zi bêzıbıl verdê fına rınd nêbeno u beno wışk. Wextê cı dı aşle nêkerê nêtepşeno. Wextê cı dı nêbırnê, nêqesnê gür u şên nêbenê. Welhasıl cı rê zanayenı şarta. 34 4386 2006-10-02T13:34:30Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Bazar u bazarci]] moved to [[Bazar u bazarci]] '''Bazar u bazarci''': Merdımo kı bı bazarkerdena, meydan dı, cayê do akerde dı yan zi bazardê çi rotenı dı çi bazar keno, vayeya (Fietê) cı beli keno, nano pa, çi herineno u roşeno ey rê vanê bazarci yan zi bazarvan. Cayo kı, yan zi meydano kı o çi tey yeno bazarkerdenı u rotenı, ê cay rê zi vanê bazarxane. Bazaran dı çiyo kıhan u newe yeno rotenı. Bazarê meywi, bazarê çidê werdi, bazarê çidê keyi u herwına bazari estê. Malê bazaran bolê cı vayeyda xo bın dı, yanê ercan yeno rotenı. Cayo kı tey meywe, zerzewat u kıhoyi yena rotenı ê cay rê vanê mewlexane. Cayo kı tey dewar u çarwey yenê rotenı vanê mezat. Cayo kı çi keyi, çi xoradayenı, çiyo kıhan u newe yeno rotenı ê cayan rê zi vanê ispayi. Cayo kı tey tene yeno rotenı ê cay rê zi vanê Arsa. 35 5837 2006-10-10T12:51:29Z Maviulke12 6 [[Image:Bengt anderberg.jpg|thumb|250px|Bengt Anderberg]] ''Nuştoxê na maqale Faruk İremet o.'' Bengt Anderberg ser 1920 dı suka [[İsveç]] [[Göteborg]] (gırdey dı suk da dıdın o) dı yeno [[dınya]]. Piyê cı redaktor biyo. ==İdalistê mehkumê tenya biyayenı.== Bengt Anderberg rê vanê; "idalistê kı xü mehküm kerdo tenya biyayenı". [[Şiir]]ên cı dı ez bı xü çiyê wuni nêvinena. Qandê kı; o şiirên xü dı fantasi u heyalê xü keno pêmiyan u inara zi tam dano heyatı. Hozan bı xü şiirên xü dı romantizım zaf ano kar. No zi beno taybeti malê cı. [[Şiir]]ê hozanı dı hisên heyatı, [[realizm]]ê rewşê hinsanê vıcêno hol. Bengt Anderberg ser 1920 dı suka [[İsveç]] [[Göteborg]] (gırdey dı suk da dıdın o) dı yeno [[dınya]]. Piyê cı [[redaktor]] biyo. O no zi etkiyêno zaf mühim biyo Yani merdım şeno vaco kı şopdı piyê xü dı dom kerdo. Bengt Anderberg rê vanê; "naturromantiker" u bı hay (bı zanısti) anti-entelektüel. Bewnê sevano Anderberg "Idolojiyan merd u hinsani mehkumê tenya biyayeni yê". Bengt Anderberg, tenya [[şiir]] u [[roman]] nênuşnayo. Qandê [[radio]] piyes u dırama nuşnayo hemver lej, bındestey u dıjmıney. Anderberg, xezteyê pornografi u zey [[nuştoxi]] pornograf (çiyên akerde u tazi) u hézkeredenı zi yeno sınasnayenı. La çiyê esto kı, [[roman]]anê Anderberg dıha mühim ca gıroto u dıha vêşi resayo wendoxanê xü. Nuştoxı 18 héyşdês [[kıtabi]] nuşnayo 4 hébi şiir, 2 roman u ay bini zi ıstanıki yê. ==Kıtabanı nuştoxı nêyê== *1- En kväll om våren (Şanêno ser bıharı) 1945 I. *2- Fanny (Fanny) 1946 R. *3- Fåglar (Mırıçıki) 1946 H. *4- Nisse bortom (Dımê Nisse) 1946 R. *5- Kristoffer (Kristoffer) 1947 H. *6- Kain (Kain) 1948 R. *7- Den känslofulle vargen ( A vergı kı bı héza ful o) 1952 H. *8- En äldre herre i glasögon ( Merdımêno kal bı verçımıkai) 1971 H. Ez gerek nêvinena kıtabê [[nuştoxi]] hémına bınuşna. Na kıtabanıkı mı tiya dı nuşna, kıtabê ciyê heri mühimi yê. En mühim [[kıtabi|kıtabê]] (romanê) ci yê "Kain" 1948 dı rexne u kaosêno zaf gırd [[İsveç]] dı peyda kerdo. ==Şiirê Bengt Anderberg== {| border="0" cellspacing="5" |- valign="top" | width="20%"| ===Şiirê hézı=== Mı kefweş bıkı, no şani tari dı mı kefweş bıkı bewnayışê to dı. Ez wazena bıvina senin çımanê to bırıqênê ez wazena wuca dı, ca bigira Mı kefweş bıkı, bı dest u porên xü ya o yo, ez wazena his bıkera. Qandê bar, êş wuni zaf esto kı weşey ra çiyê nêmend bın bari dı. Qe çiyê nêmend pırkero mabênê ıngıştê qelaw u ıngıştê işaretı çı wext goşê to ancena. | width="20%"| ===Kalopirı=== Kalopirı roşeno miyanı rojı dı u qefılêno kıxeno wuni ecızyaye tenya bı sereyê xü destê êy wuni keaniyê zeydê darana miyanê ruçıkê cı dı şabi pirheboki roşê. Cayê dı duri dınya dı quwetê cı nıka lıwêno cayê dı bırıqêno bırıqêno hıwatenı êyê cıwaney. |} ''NOT: © (copyright) Faruk İremet, bê iznê nuştox cayê binan rê neqıl kerdenı, xezete, forımanê binan dı neşır kerdenı u meteban dı bê izin kar ardenı yasax o. No yasaxı qandê héme nuştanê nuştoxi ravêreno. Na nuşte kıtabê nuştox; 'Antolojiyê Hozanwanê Swêdi-1' ISBN: 91-972069-0-X pel, 57-61 ra, bı destê nuştox bı xü neqlê tiya biyo.'' {{Nuştoxê Swêdi/İsveçki}} [[Category:Nuskar]] 36 5908 2006-10-11T04:54:33Z Maviulke12 6 {{Template:Suke| native_name = ''Berlin''| common_name = Berlin| image_map = Berlin TV Tower and skyline.jpg| serdarê belediya = Klaus Wowereit | berzine = 34 - 115 m| erd = 891.75 km²| nıfuse = 3,396,990| sıxletina nıfuse = 3,809/km²| mıntıqa = Eyaletê Berlin| kordinant = 52°31′N 13°24′E }} '''Berlin''' suka [[Almanya Federale]]o mıntıqa ra Rocvetış (şerq) ê Almanya dera. Berlin hem paytext ê Almanyao hem en gırd suke ê Almanyao. ==Tarix== Berlin suke ê khuna. Seserra 12. ra Berlin na ro. Serra 1701 peyser, Berlin biy paytext ê ''Brandenburg''. Serrunra 1701 - 1871, Belin biya paytext ê Qrallıga Prusya. Raverra serra 1871, Berlin paytext ê [[Almanya Federale]]o. Waxte [[Dewrim ê Endustriy]], Berlin biya zaf pil u biya merkez ê transport u [[iqtısad]]. Serra 1936 Olimiyatu Berlin ra kay kerd. Waxte [[Ceng ê Dınyaê II]], Berlin xırap biya. Serra 1945 da, Berlin biye lete u dı mintiqunra: Rocawan (Gerb) Berlin ([[Britanya Gırde]], [[Dewletê Amerikaê Yewbiyaey|Amerika]] u [[Fransa]] idarey kerd) u Rocvetış (şerq) Berlin ([[Rusya]] idarey kerd). Serra 1949 da Rocvetış (şerq) Berlin paytext ê Rocvetış (şerq) Almanya. Serra 1961 da duwar ê Berlin vırazıya. Feqat serra 1989 da duwar ê Berlin yikilmis biya u Almanya biy yew, amey pêser. ==İklim u Nıfus== Ewro nıfus ê Berlin 3.3 milyona; feqat nıfus ê metro 4.2 milyona. Zaf mıxtelıf mılleti tede cıwiyenê: şare Polanya, [[Zaza]]an u [[Tırk]]an tede zafa. Nıfus ê şare [[Tırkiya]] 117,624a. İklimê Berlin honıko; silun zaf varen. Seba ke awke germin (Gulf Stream), hewa Berlin zaf serdin niya. Erd ê Berlin her daim kheweo (kıhoyo). ==İqtısad== Inke Berlin suke ê moderına. Banê xeylê berzi u bınaê ke hetê mımarine de mıkemmel vıraziyaê. Ewro Berlin merkez ê huner, [[zagon]], siyaset u turizma. Sektor ê dewlet zaf gırda. Merkez ê Deutsche Welle u Der Tagesspiegel Berlin da runıştı. ==Çımey== *[http://www.berlin.de/english/index.html Resmi Siteyê Berlin] {{Sukê Dınya}} [[Category:Suka]] 37 4392 2006-10-02T13:34:30Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Betonvaney]] moved to [[Betonvaney]] '''Betonvaney''' (Beton, betonrıjnayox, betonci, betonvan): Merdımo kı beton vırazeno u rıjneno ey rê vanê betonvan yan zi betonci. Ban, qonax, xan, saray u herwına çiyê xo tey sıtarkerdenê kı vırazıyayê, qandê ser u bınê inan gırotenı beton rıjnayê. Beton qandê emnıyetê nê vıraştan, insanê kı inan miyan dı sıtar benê u heyatê xo ramenê zor mühim u lazım bı. Serê cı qandê zımıstani, qandê varan, şıli u şerpi, serd u germi gırotenı beton zaruri bı. Bınê cı zi qandê vıjyayena heşeri, demaşkül u çidê wıni lazım bı. Jew zi qandê raştkerdenı u duzbiyayenı lazım bı. Betonê ê wexti zi ya qum u têmıyankerdena çimentoy ra, yan zi alawıtena lınci ra vırazıyayê. Vıraştena lınci dı sımer karardê, sımer dekerdê u têmıyan alawıtê. 38 4394 2006-10-02T13:34:30Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Bezırgan]] moved to [[Bezırgan]] '''Bezırgan''' (Qümaşrotox, Manifaturacı): 1. Merdımo kı qümaş herineno u roşeno ey rê vanê bezırgan. 2. Merdımo kı dewı bı dewı, sukı bı sukı geyrayê, çi xoradayenı u herwına rotê yan zi herinayê inan rê zi vatê bezırgan. 39 4396 2006-10-02T13:34:30Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Birketci]] moved to [[Birketci]] '''Birketci''' (Birketvan, pirketcı): Merdımo kı birket vırazeno u roşeno ey rê vanê birketci. Cayo kı tey birket vırazêno u roşêno, ê cay rê zi vanê birketxane. 40 4398 2006-10-02T13:34:30Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Biyanci]] moved to [[Biyanci]] '''Biyanci''' (Biyanvan, susci, susvan): Merdımo kı dardê susi (Biyani) ra awa susi vırazeno u roşeno ey rê vanê biyanci. Biyani rê ma vanê sus u awda cı rê zi vanê awa susi. Tay merdımi awa cı vırazenê, kenê irbıqêdê serdê doşi miyan u küçe bı küçe, qolan bı qolan, dever bı dever sukı miyan ra (Çarşi miyan ra) geyrenê u roşenê. Tay cay zi estê zey honıkxaniya akenê u tey roşenê. Cayo kı zey honıkxaniya akerdo u tey sus roşenê ê cay rê vanê susxane. Sus roy verdı, layan verdı qum u herda qumını u herda sura cıftını, kilını miyan dı beno. Kes riçanê cı erdi bın ra vejeno u ano cı ra awa susi vejeno. Veri ê riçanê susi awı miyan dı newsınenê, bahdo cı ra awı vejenê. 41 5468 2006-10-05T00:20:46Z KureCewlik81 14 '''Suelexun''' (Tırki: ''Solhan'') [[Image:Intro.gif|thumb|Kazeye Solhan]] Suelexun Bolge Doğu Anadoluid qezeya Çoliga. Rocakewtıd Muş, rocawad [[Çolig]], zimed Karlıovawo Varto, vera ruejıd Diyarbakır’o [[Dara Hêni]] dorpale cıde. Reye qeza ser İstanbul-İran cede transitıdawa. ==Iklim u Cografya== Gırdi erd qeze 1114 km wa. In gırdi erd qeze zere erd vilayetıd %13.71’w. Qeze Suelexun ser behra 1395 metro berza. Qeza vilayetıra 60 km dura. Yo rındi e dunya ''Yüzen Ada'' miyon erdon Suelexun'da. Qeze Suelexun Doğu Anadolud ser deşton berzonıdawa. Nımi zaf erd qeza engebeli arazi’wo dehlonıra varazyawa. Dewom ku Güneydoğu Toroson vera ruej’ıd qezara veryen. Berze ku bölge 2000m. Raveryen, bıne erd qeza lav örtürüsüraw. Ser ın engebeli arazid en berz ku, ku Şerafettinıy. Temomi zımed qeza ku şerafettinıy. En berz ca: 2388m. Esentepe wo 2675m. Şahin Tepe warazyen. Miyon ın kunıd deşt hire est. qeze Solhanıd ın aw aw veryen: Behır Murat, awe Buğlan, awe Masala, dere Baz. Deşt qeza: Şerafettin, Ağmasi, Çevkani, Kuçekan, Kandilwo Kabak deştonıra varazyen. İnson qeza Solhan ğur heywon pawen pe idare ğu ken. Tekız arazi ğud; genım, cew, say, guwez, tuy’on nunro. ==Tarix== Nome '''Suelexun''' weğt ewılon Boğlanıv. 2 km rocawad qezad Mezgeftıd weğt Anadolu Selçuklunıd idare itiya Beyoğlan nomıd yo ten itiya idarı kerdene, ın nome Beyoğlan zemonıd fek insononıd biw Boğlan. Sera 1932’d nome Boğlan pe qanun biw Solhan. Sıre ze vilayet newı teşkilatlamışben u wexton Suelexun 1864 serıd bu qeze vilayeti Erzurum. Wext 1. Dınya harbid yo wext bın işqal Rusıd mend. 1929 serıd ze nahiyev bi qeze Muş. Bela 4 ocak 1936 serıd ıne dıwelım bi qeze Çolig. ==Nifuz== Sera 1997 nüfus sayimıd hemı nüfus qeza 35.327, zere qeza nüfus 17.608’w. Nüfusıra %49.84 qezad nışenru %a50.36 ze dewonıd rwenışto. Qezad sari km 32 ten inson kwen. ==Bewn / Qayt Ke== *[[Çolig]] *[[Dara Hêni]] ==Çime== *[http://www.solhan.bel.tr/ Belediyeye Suelexun] 42 4402 2006-10-02T13:34:30Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Borıci]] moved to [[Borıci]] '''Borıci''': Merdımo kı bori vırazeno, roşeno, yan zi erdi bın ra qandê awı berdenı rêz keno, ey rê vanê borıci yan zi borivan. Borıci boriyan gorey dergey u kılmeyda cı, inan cıkeno, keno pê ya u pê dımı rêz keno. Borıcılıxey rê zi wüstayinı u zanayeney lazıma. 43 4404 2006-10-02T13:34:31Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Bostanci]] moved to [[Bostanci]] '''Bostanci''' (Bostanvan, pawıtoxê bostanan): Merdımo kı bostan, yanê Zebeş, Beşiley, Xeyar, Encur u herwına çiyo zey ninan kareno, şıno cı ver u inan paweno, beno roşeno u idareyê xo bı perandê inannê rotena keno, ey rê vanê bostanci. Tabi teniya o kı bostan kareno nêşıno bostanandê xo ver. Wext beno bı perana merdım tepşeno u rışeno bostani ver. Ma inan rê vanê pawıtoxê bostanan, yan zi bekçi bostanan. Merdımo kı karê bostani keno, vanê karıtenı, awdayenı, zıbılkerdenı, kendenı, mabêndayenı, seyregkerdenı, vaş miyan ra çinayenı, kokanê cı pırrkerdenı, lemanê vêşan qılaynayenı, gezoy cı pakkerdenı, çorşmey cı gırotenı yan zi telikerdenı, tizi vera muhafaza kerdenı, Arwêş, Küze, Kürbeş u Xozan ra pawıtenı u herwına biyayenda cı ra fahm bıkero. Merdımo kı nê çiyan nêzano, o nêşeno weş bostancinı zi bıkero yan zi cı ra weş qezenc bıgiro. Karê bostancinı zi jew qolê kardê zıraetiyo. Mesela wexto kı kes nêzano kamcin zebeşı biya u şıro juda xaxı cıkero u biyaro nêbeno. Wexto kı ju zebeşı bıbo u çend rozi vêşi tı ay lemı sero verdê, a do ravêro u niro werdenı. Qandê coy vanê kes ê kar u bardê bostaney ra fahm bıkero. 45 4408 2006-10-02T13:34:31Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Boyaxci]] moved to [[Boyaxci]] '''Boyaxci''': Merdımo kı boyax vırazeno, boyax roşeno u boyax keno, ey rê vanê boyaxci yan zi boyaxvan. Boyax u boyaxkerdenı zi babet bı babetiya. Boyaxkerdena çiyandê textınan, boyaxkerdena dês u zewbi çiyandê wınisinan, boyax kerdena sewl u herwına. Boyax zi bı rengı-rengo. Boyax kerdenı hım çiyan weş mısneno, nişan dano u hım zi metin tepşeno. Wexto kı kes çiyê boyax keno, o rew rewi çırmış nêbeno u nêrıjyêno. 46 5752 2006-10-09T03:30:31Z Maviulke12 6 kategori {{Template:Dewlet |native_name = ''República Federativa do Brasil'' |common_name = República Federativa do Brasil |conventional_long_name = Cumhuriyetê Federal Brazilya |image_flag = Flag_of_Brazil.svg |image_coat = Coat of arms of Brazil.svg |image_map = LocationBrazil.png |capital = [[Brazil]] |largest_city = [[Sao Paulo]] |official_languages = [[Portekizki|Portekiski]] |government_type = [[Federasyon]] |area = 8,514,877 |percent_water = (%) 0,6 |population_estimate = 186,405,000 |population_density = 22 |currency = [[Real]] |currency_code = BRL |time_zone = (-3) - (-5) |cctld = [[.br]] |calling_code = 55 }} '''Brezilya''' mıntıqa ra veroce (cenub) qıta [[Amerika]] dera. Zımey (Şımalê) Brezilya de [[Franski Guine|Franski Guiana]], [[Suriname]], [[Guyana]] u [[Venezuela]]; veroc (cenub) de [[Urugay]]; rocawan (ğerb) de [[Colombia]] [[Arcantin]] [[Peru]] [[Paraguay]]; rocakewtene (rocvetış, şerq) de [[Okyanuso Atlantik|Oyanuso Atlantik]] estê. Payitexte xo [[Brazil]]a. '''Brezilya''' eyaletan ra yena pêra (mıteşekkıla); 27 eyaleti estê. Brezilya ezaa [[Mılliyetanê Yewbiyaiyan (UN)]]ia. ==Tarix== Perra işğalê Portekizun ra, aşirê Postesuri (Kızılderili) runustib. Wextê seserra 15. de Portekizun Brazilya işğal kerde. Semed zerd u kahfe zaf merdum mukteciun şiy Brezilya. Seserrun 15 - 18, Brezilya koloniya/mıstemera [[Portekiz]] bi. Serra 1822i xo reyna ra, xoser ilan kerd. Ewra sisteme idarey demokrasiya; feqat asqerun zaf darbey kerd. ==İklim u Suki== İklimê dewleta Brazilya tropiko; hewa xo zaf germino. Ormanê sile zerri Brazilyara runesti. Hama sahılê xuyê reğbetkari estê; Rio De Jenerio zaf sahılê meşhurê. Awa Okyanusi Rio De Jenerio de zelal u paka. Xeylê merdumê Amerika u Ewropa her serre şınê Rio De Jenerio semed sahılê u Karnaval. Sukê (Bacarê) Gırdi: *1. [[Sao Paulo]], Nıfuse: 10.677.019 *2. [[Rio De Jenerio]], Nıfuse: 5.974.081 *3. [[Salvador]], Nıfuse: 2.556.429 *4. [[Fortaleza]], Nıfuse: 2.256.233 *5. [[Brazil]]. Nıfuse, 2.189.789 Suka [[Sao Paulo]] zaf raver şiya. Banê xeylê berzi estê, bacarê dewizio, paytextê borsao, merkezê iqtısade Brazilyao. Rio De Jenerio merkezê xeceliyayışio u karnavalo. [[Image:Br-map.gif|thumbnail|left|Xaritey Brazilya]] ==Nıfus== Nıfusa Brazilya 186 milyonia. Zaf mıxtelıf mılleti tede cıwiyenê. Şarê Ewropa (Portekizki, Isponyolki, Italiki, Almanki u Franski) Afrika (Angola, Togo u Nijerya) u Asya tey zafa. Dinê Brazilya [[İsewitine|İsewitino/Xrıstiyanino]] (mezhebê mılletê Brazilya Katolika). Taê [[Musewi/Cuhudi|Musewiy]] u [[İslam|Mısılman]]i zi estê. Zıwano resmi [[Portekizki|Portekiskiya]]. Taê [[İspanyolki]] ki qısey kenê. Semed Brezilya koloniya/mıstemera [[Portekiz|Portekizib]], kulture (zagone) Portekiz biya kulture (zagone) Brezilya. ==İqtisad== [[iqtısad|İqtısad]]ê Brezilya ne zaf qewetıne, ne zaf qewetıne niya. Zaf mintiqun peyser menda; feqat zaf mıntıqun raver şiya. Endustriyun maden u tarım zaf gırda. Futbole Brazilya zaf qewetıne. Takime Brezilya milliye punch (5) [[Cupeyi Dınya]] guret. ==Çımey== * [http://www.brasil.gov.br Brasil.gov.br] Resmi Sitey ê Brazilya * [http://www.turbomaps.com.ar/english/brazil.php Xariteyi Brazilya] {{Dewleti Amerika}} [[Category:Dewlet]] 47 5749 2006-10-09T03:29:06Z Maviulke12 6 /* Tarix */ {{Template:Dewlet |native_name = ''United Kingdom of Great Britain'' |common_name = United Kingdom of Great Britain |conventional_long_name = Britanya Gırde |image_flag = Flag_of_the_United_Kingdom.svg |image_coat = UK Royal Coat of Arms.png |image_map = LocationUnitedKingdom.png |capital = [[Londra]] |largest_city = [[Londra]] |official_languages = [[Ingilizki]] |government_type = Monarşiye Qanuniy |area = 244,820 |percent_water = (%) 0.5 |population_estimate = 68,467,413 |population_density = 41 |currency = [[Sterlin]] |currency_code = GBP |time_zone = 0 |cctld = [[.uk]] |calling_code = 44 }} '''Britanya Gırde''' mıntıqa ra zımey-rocawanê (ğerb) qıta [[Ewropa]] dera. Dolmaleya Britanya Gırde, [[İrlanda]], [[Okyanuso Atlas]] u [[Deryao Zımey]] (Nord Sea) estê. Paytextê Britanya Gırde [[London]]a. Britanya Gırde char (4) dewletun ra yena pêra (mıteşekkıla): Ingiltere, Iskocya, Galler, u Irlandau Zımey. Seba ke char dewletunra, taê merdumun wena "Qralliga Yewbiyaey" (United Kingdom). Britanya Gırde ezaê [[NATO]]y, ê [[Yewina (Jewbiyaena Ewropa)|Yewina (Jewbiyaena) Ewropa]] u [[Mılliyetanê Yewbiyaiyan]] (UN)ia. Sistemê idarey monarsiye qanuniye; feqat Britanya Gırde demokrasiya. ==Tarix== Medeniyetê Britanya zaf dewletiya. Waxte colonial Britanya, qrale Britanya huxum kerd % 33 dınya: [[Kanada]], Amerika, [[Hindıstan]], [[Pakıstan]], Erebıstan, [[Australya]], Zelanda Newiye u [[Afrika Veroc]]. Feqat waxtê Cengê Dınyaê I. u II. de Britanya quwetexu kerd vine. ==İklim u Suki== İklimê Britanya honıko; silun zaf varen. Seba ke awke germin (Gulf Stream), hewa Britanya zaf serdin niya. Erde Britanya her daim keska. Sukê (Bacarê) Gırdi: *1. [[Londra]], Nıfuse: 7.160.094 *2. [[Birmingham]], Nıfuse: 2.100.000 *3. [[Leeds]], Nıfuse: 2.040.000 *4. [[Manchester]], Nıfuse: 1.255.955 *5. [[Liverpool]], Nıfuse: 841.145 Suka [[London]] zaf raver şiya. Banê xeylê berzi u bınaê ke hetê mımarine de mıkemmel vıraziyaê, estê; paytextê borsao, merkezê iqtısad u siyasetê Britanyao. [[Image:Uk-map.png|thumb|left|125px|Xarıtey Britanya]] ==Nıfus== Nıfusa Britanya 58 milyonia. Ewropara hiriene (penira Almanya u Fransa). Sare Britinya sukerunra renusti; dewij tae ya. Nuskar u wendoğê xo zafê. Dinê Britanya [[İsewitine|İsewiy/Xrıstiyani]]o. Feqat ateistun zafa. Tae [[İslam|Muslumanu]], [[Musewi/Cuhudi|Musewi]] [[Hindu]] u [[Sikh|Sikhu]] esta. Zıwano resmi çıniyo, hama şarê Britanya [[İngilizki]] qısey kenê. Taê [[Irlandaki]] u [[Gaeleki]] qısey kenê. ==İqtisad== [[iqtısad|İqtısad]]ê Britanya zaf qewetına. Dinya de sıra punchine (5.) dera. Teknoloci u sektore iqtisade Britanya zaf raver şiya. Turizm zaf mohima; her serrunra 27 milyon turist sina Britanya. Futbole İngiluzun zaf raver şiya. Manchester United, Liverpol, Arsenal, Chealse takima İngiltere wa. ==Çımey== * [http://www.direct.gov.uk/ Resmi Sitey ê Britanya] {{Dewleti Ewropa}} [[Category:Dewlet]] 48 4414 2006-10-02T13:34:31Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Camci]] moved to [[Camci]] '''Camci''' (Camvan): Merdımo kı cam bırnayê, cam ra teqe, pencere u herwına qandê roşnayi kerdenı cam ra çi vıraştê, ey rê vatê camci. Camciyan camê büfeyan, teqan, penceran, serdê kêberan, qomidinan, refan u herwına vıraştê u kerdê pa. Cayo kı tey cam bırêno u roşêno ê cay rê vanê camxane. Kardê cam vıraştenı rê vanê camcinı, camcinı kerdenı-kerdış. 49 4416 2006-10-02T13:34:31Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Canan]] moved to [[Canan]] '''Canan''' (Cananey, cananvaney); merdımê kı erdanê axayan, ê wêrandê erdandê bolınan bı nime karenê, yan zi wınênê erdan ra, mal u mülkdê axayan ra inan rê vanê canan. Ê zenati rê zi vanê cananey. Jew-jew canan esto wêrandê erdan ra yan zi ê axlerê kı hetı gırweyêno inan ra meeşı u werdê xo gêno u hemver cı cı rê karê cananey keno. Merdımo kı cananey keno vanê zıreat u kardê zerzewat, meywe u tene karıtenı ra zi weş fahm bıkero u ê çi sero tecrübey cı estı bo. Karê cananey zi karê do rıhat niyo. Cı rê nefesê do hera u zanayenı lazım a. Wext beno canan wekileya wêrdê erdan zi keno u karkeri (recberi) dano gırweynayenı. Kardê cananey rê vanê cananinı, canani kerdenı-kerdış. 50 4418 2006-10-02T13:34:31Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Canbazey u mezat]] moved to [[Canbazey u mezat]] '''Canbazey u mezat''' meydano kı tey dewar u çarwey yenê rotenı ê cay rê vanê mezat yan zi mezatxane. Merdımo kı ê dewar u ê çarwan roşeno ey rê zi vanê canbaz. Merdımo kı canbazey keno vanê bol şit bo u zahf zuri bıkero u vêşi vajo. Ey ra namey cı canbaz neyayo pa. Canbaz teniya ê kı dewar u çarwey roşenê inan rê nêvanê. Canbaz ê kı dılayan dı kaykenê, ê kı dıroli kaykenê, ê kı dıhetana kaykenê, ê kı bı qıse u eştenana kewnê mıletı miyan u mıletı xapeynenê u herwına inan rê zi vanê. Kardê canbazey rê zi vanê canbazinı, canbazinı kerdenı-kerdış. '''Test''' 51 4420 2006-10-02T13:34:31Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Celad]] moved to [[Celad]] '''Celad''': Merdımo kı seran cıkeno, seran perneno, insanan kışeno ey rê vanê celad. Tabi celadey kar u zenat niyo. Karê bêwijdaney, barbarey, zalımey u xedareyo. Qandê coy kes nêwazeno riyê celadan bıvino. Labırê demdê kolonyalizmey dı xeylê celadi estibi. Ewro zi estê, labırê ê ewroy celadê moderize kerdeyê. Celadê peydê perdi u nêvinayeyê. Kesê kı Celadinı kenê, kesê bêwijdaniyê. Uzdan u insaney çorşmey inan peyda nêbena. 52 5757 2006-10-09T03:32:10Z Maviulke12 6 kategori {{Template:Dewlet |native_name = ''الجمهورية الجزائرية الديمقراطية'' |common_name = الجمهورية الجزائرية الديمقراطية |conventional_long_name = Cumhuriyetê Demokratik Cezayir |image_flag = Flag_of_Algeria.svg |image_coat = Algeria coa.png |image_map = LocationAlgeria.png |capital = [[Suke Cezayir]] |largest_city = [[Suke Cezayir]] |official_languages = [[Erebki]] |government_type = Demokratik Cumhuriyet |area = 2,381,740 |percent_water = (%) 0.1 |population_estimate = 32,854,000 |population_density = 13 |currency = [[Dinar]] |currency_code = DZD |time_zone = +1 |cctld = [[.dz]] |calling_code = 213 }} '''Cezayir''' mıntıqa ra zımeyê (şımalê) qitay [[Afrika]] dero. Zımey (Şımalê) Cezayir de [[Deryao Sıpê]] (Deryao Miyanên); veroc (cenub) de [[Moritanya]], [[Mali]] u [[Nijer]]; (rocvetış, şerq) de [[Tunus]] u [[Libya]]; rocawan (ğerb) de [[Fas]] u [[Sahraye Gerb|Sahraya Gerb]] estê. Paytextê Cezayir [[Suke Cezayir]]o. Cezayir ezaê [[Mılliyetanê Yewbiyaiyan]] u [[Yewina (Jewbiyaena) Ereb]]ia. ==Tarix== Tarixê Cezayir zaf ''acıkliya''. Ewelunra [[Berber]]un ronıştı bı. Feqat beneta serunra 200 - 800 da [[İmparatorina Roma]] u [[İmparatorina Bizansi]] erdê Cezayir işğal kerd. Seserra 8. da[[Emevi]] [[Ereb]]un hıkum kerd Cezayir u Berberun piyeri [[İslam|İslamiyet]] qebul kerde. Seserra 15. da [[İspanya]] hucum kerd da Cezayir. Feqat Barbaros [[İmparatorina Osmanıcan]] ra yardım vaşt. Seserran 15 - 19. da Cezayir gırêdaey [[İmparatorina Osmanıcan]]. Seserran 19. [[Fransa]] Cezayir işğal kerd u Cezayir biya koloniya/mıstemera [[Fransa]]. Eskerê Fransa zaf terteley kerd u dızda erdê şarê Cezayirun. Serrun ra 1954 - 1962 şare Cezayirun fetılna zulumkar Fransa. Feqat ewra şarê Cezayir raxat niya; cenga sivilun raxat ni deci. ==İklim u Suki== İklimê Cezayir vuriyeno. Zımeyê (Şımalê) Cezayir da, iklim weşa. Feqat veroce (cenub) Cezayir zaf germina; tici zaf erzena. Verocê (cenubê) Cezayir colun ra vıraziya. Mıntıqa ra [[Deryao Sıpê]] (Deryao Miyanên) de hewa zaf wenika. Sukê (Bacarê) Gırdi: *1. [[Suke Cezayir]], Nıfuse: 1,519,570 *2. [[Oran]], Nıfuse: 700,000 *3. [[Constantine]], Nıfuse: 500,000 *4. [[Adrar]], Nıfuse: 326,429 *5. [[Annaba]], Nıfuse: 348.554 [[Suke Cezayir]] merkezê iqtısad u siyasetê Cezayira. Banê tarixi zafa. [[Image:Ag-map.png|thumbnail|left|Xaritey ê Cezayir]] ==Nıfus== Nıfusa Cezayir 32 milyono. % 90 şarê Cezayir ronıştı ya zımeyê (şımalê) Cezayir. % 99 şarê Cezayir [[Ereb]]a u [[Berber]]a. % 99 şare Cezayir [[İslam|Mısılmana]]. Merdumê ğeribi taêya. [[zıwan|Zıwano]] resmi [[Erebki]]yo; feqat % 20 merdumê Cezayir [[Berberki]] qısey kenê. Nuskar u wendoğê xo zafê. ==İqtisad== [[iqtısad|İqtısad]] ê Cezayir qewetın niyo. Endustriy petrol u qaz zaf muhima. Standardê xeyat hol niya. ==Çımey== * [http://www.cia.gov/cia/publications/factbook/geos/ag.html CIA World Factbook] (Ingilizki) *[http://www.el-mouradia.dz El Mouradia] Siteye Serwezir (Fransizki Erebki) *[http://www.apn-dz.org/apn/english/index.htm National People's Assembly] Siteye Meclise Cezair {{Dewleti Afrika}} [[Category:Dewlet]] 53 5899 2006-10-11T04:52:02Z Maviulke12 6 {{Template:Suke| native_name = ''Chicago''| common_name = Chicago| image_map = Skyline_of_Chicago_2005.jpg| serdarê belediya = Richard M. Daley| berzine = 179 m| erd = 606.2 km²| nıfuse = 2,862,244| sıxletina nıfuse = 4,867/km²| mıntıqa = İllinois| kordinant = 41°54′N, 87°39W }} '''Chicago''' (bıwane: Şikago) suka [[Dewletê Amerikaê Yewbiyaey|Dewletanê Amerikaê Yewbiyaiyan]]a. Chicago mıntıqa ra zımey ê [[Dewletê Amerikaê Yewbiyaey|Dewletanê Amerikaê Yewbiyaiyan]] dera. Zımeyê Chicago [[Goli Gırd]] estê. Chicago suke gırda [[Dewletê Amerikaê Yewbiyaey|Amerika]] de hirine (3.) dera. ==Tarix== Tarixe Chicago zaf newe ya. Chicago serra 1795 da na ro. Ewelunra Chicago ze dew ub. Feqat serra 1948 ra kader ê Chicago degismis biya. Seba ke kanal ê ''Illinois and Michigan'' u ray u ''Galena & Chicago Union'', merkez ê transport ê [[Dewletê Amerikaê Yewbiyaey|Dewletanê Amerikaê Yewbiyaiyan]]. Pêyra fabrikay celik u pazarun ra zaf şare Ewropa u Amerika umey Chicago. Feqat seba ke fabrikay u nıfıs ê gırd heway u awk ê Chicago biy zaf leyşun. Waxte 1920un, problem mafya biy zaf gırun. ==İqtısad u İklim== Ewro Chicago biya zaf gırd; bına u banê xeylê berzi estê, Chicago merkezê [[iqtısad]], kultur, huner ê zımey ê [[Dewletê Amerikaê Yewbiyaey|Dewletanê Amerikaê Yewbiyaiyan]]. Merkez ê Motorola, McDonalds, Kraft u Boeing Chicago runışti ya. İklimê u heway Chicago zaf hol niya u zaf vuriyeno. Waxte zemustun hewa zaf zaf serdina u zaf warun varen u erd ê Chicago bena sıpêy. Waxte ammun, heway Chicago bena zaf germın. ==Nıfus== Inke nıfus ê Chicago 2,8 milyona; feqat nıfus ê metro Chicago 9,7 milyona. Zaf mıxtelıf mılleti tede cıwiyenê: şare Ewropa, Asya, Afrika, şarqu tede zafa. Feqat her merdum [[İngilizki]] qısey kenê. Chicago da zaf şare Asuri êsta (80,000). Problem ê trafik u cinayet gıruna. ==Çımey== *[http://www.cityofchicago.org/ Resmi Siteyê Chicago ] {{Sukê Dınya}} [[Category:Suka]] 54 4426 2006-10-02T13:34:31Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Christian Grönroos]] moved to [[Christian Grönroos]] [[Image:Christian Grönroos.jpg|320px|thumbnail|right|Prof. Christian Grönroos]] ''Nuştoxê na meqaley Faruk İremet o'' '''Christian Grönroos''' Profesorê [[iqtısad]] ê [[Üniversiteyê Ticaretê]] (Svenska Handelshögskolan) ê Helsinfors ([[Finlandiya]]) o. ==Vateyê sıfte== [[iqtısad|İqtısad]] ê [[Üniversiteyê Ticaretê]] (Svenska Handelshögskolan) ê Helsinfors ([[Finlandiya]]) o. Aliman ra jewo kı sereyê CRM’i ''Customer relationship management'' (Ekonomi dı gıraneya erinoxan) anceno o zi Grönroos o. O sistemê [[iqtısad]] kı nıka zaf qıymet gêno o zi modelê CRM’i yo. ==CRM élaqayê erinoxan o== Zaf alımi u zaneyê [[iqtısad]] derhéqdê [[CRM]]’i dı qısey kenê u merdım şeno vaco; "CRM çıçiyo?" (bewnê: [[Ekonomi Dı Gıraneya Gırotoxan / Erinoxan]]) Customer Relation-ship Management yani Ekonomi dı gıraneya erinoxan. Gürweynayenda [[CRM]]’i merdım şeno bı abırno hirê xeti/xırubi; *1. Prosesê CRM’i *2. İnfermasyon / Enfermasyon héqê héreketan/organizasyon *3. T.İ (Teknikê İnfermasyoni) O çi kı en mühim u rıhê prosesê CRM’i yo, o zi héme qédeme dı arêkerdenda infermasyoni yo. Hedef, qinê/inancê erinoxan u ê şirketan veşi kerdeno. Yani hem erinoxi u hem zi şirketi infermasyonê kı ma ra vıcê no teber êy rê qin kerê u bı na raya erinoxan u şirketan gırêdê bı xü ya. Vinayışê Christian Grönroos wuniyo; "Bı raştey ez wazena merdım nêvaco [[CRM]], vetena qısey bı raştey zi zéhmet o. Mı bı xü nameyêdo newe daya cı u vana élaqayê erinoxan. Çiyo kı ez vana éyni çiyo kı merdım bı namedê [[CRM]]’i ya formıle keno. Vatenê mı qandê hémına bı hetı vateni dı réhet yeno. [[CRM]] tenya qandê şirketan nê, qandê erinoxan zi kar (qezenc) dano. Wextê derg u hera dı hem şirket u hem zi erinoxi nêy çira qezenc kenê. Yani hım erinoxi, hım şirketi u hım zi gürwe kerdoxê şirketi zerweş benê. U çı wext erinoxi vinenê kı şirketo cı rê qıymet dano, o çax êy zi ze müşteri o şirketi dı her wext malê xü erinenê. Yani benê dayimi erinox". İdayê Christian Grönroos, [[CRM]] şeklê do [[fıkri|fıkrikerden]] o (virardeno). Perspektifê idare kerdenda şirketiyo/héreketiyo u qontrol kerdenda élaqayê erinoxan o. Yani bı na raya erinoxan qontrol kerden u zerweş kerdeno. Çewtey kı şirketi her tım vırazanê, bol écele hélkerdenda proplemi ercan erinenê u na écele kerdenı zi erinoxan tatmin nêkeno. Nımune; xırabeya tekniki merdım nêşeno bı fınê dı u bı éceleya raşt bıkero. Qandê kı merdım metodêdo rınd bıfino xü dest gerek merdım erinoxanê/ézayê xü memnun bıkero u waştenê ina biyaro ca. Tenya hél kerden u problemi cêser vinayenı qıym nêkeno. Gerek merdım éza u erinoxa bı cidiyeta meymenê xü kero. ==Vateyê CRM qandê Christian Gröroos yeno no ména== * Erinox u gürweyoxi daimiyê (demırbaşiyê) * İnfermasyon aletê gürweyo * Makine u érd (dukan) zi mesrefo. Yani merdın şeno nêy vaco kı, erinoxi her tım teqwiye niyê, gürweyoxi merdım qaporayê ma yo. İnfermasyon zi makinayê yaremeteyda mal vetenda mesrefê ma yo u merdım şeno her wext cı bıfırno*. Christian Grönroos wuna vano; "Tenya qezenc amornayaenı u kamcin bazari kewtê ma dest [[fıkri]]yayenı xapeynayenda xü yo. Çiyê mühım noyo kı êy erinoxi yê kı şirketê ma dı mendê u héla wazenê ze erşinox ma hetı vınderê en çiyê do mühimo. Erinoxê newey peyda kerdenı hım vayo u hım zi memnun kerdenda ina bol wext gino u zéhmeto. En rındê cı êy erinoxê ki ma ra héla şi erinenê ma ina memnun bıkerê. Qandê erinoxan en mühim servis, yarametey u xızmeto. Qıymetê u qaliteyê mal dıma yeno. Her şirket u her mal vıratox gerek xü ze şirketi xızmeti bıvino ". ==Erinoxê kıhani her tım kar o== Grönroos vano kı [[CRM]] stratejiyo u tekniki hélkerdenda problemi niyo**. Wextê ma yo newe dı [[T.İ (teknikê infermasyoni)]] zaf çiyan ser dı hükım keno. Zaf medımi zi ferqê [[CRM]] u cüwayışi virtüeli nêzanê u nêşenê pêra bı abırnê. Grönroos êy çi qebul nêkeno. Élaqayê erinoxan qandê bazar kerdena mali héme çira mühimo. Qandê Grönroosi, müşteri/erinox her tım heqliyo, çı wext nehéqozi. Erinox her tım erinoxo, şirket nê, erinox qerarê élaqay dano. Ka odo bıbo erinoxê ma, yan nê. Qandê şirket en mühim o yo kı erinoxê cı êy hetı bımano, qandê kı merdım peydê erinoxê newey nêgêyro. Qandê erinxê newey gêyrayenı mesrefêdo bol vayo. Koleyoxê (uzman, araştırman) tezê xü dı vanê, ju newe erinox peyda kerdenı vizt u panc (25) fıni faytıro u ju erinox kı şirketi verdayo êy newedera qezenc kerdenı héndı vayo. Eger merdım fıkrê nêy kolayoxan qebul bıkero se, gerek merdım erinoxandê xü rê wahêr bıvıciyo u ina her tım zereweş kero. ==Çımey== *[http://www.hanken.fi/mba/eng/page1658.php Siteye Grönroos ] *[http://f51.parsimony.net/forum204355/messages/4034.htm Piya Forumu] ''NOT: © (copyright) Faruk İremet, bê iznê nuştox cayê binan rê neqıl kerdenı, xezete, forımanê binan dı neşır kerdenı u mekteban dı bê izin kar ardenı yasaxo. No yasaxı qandê héme nuştanê nuştoxi ravêreno. Na nuşte bı destê nuştox bı xü neqlê tiya biyo.'' 55 4428 2006-10-02T13:34:31Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Cografya]] moved to [[Cografya]] [[Test-wp/diq]] *[[Ewropa]] *[[Wusar]] *[[Amnon]] *[[Payiz]] *[[Zımıstan]] 56 4430 2006-10-02T13:34:31Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Convensiyon e Geneva]] moved to [[Convensiyon e Geneva]] [[Image:Original_Geneva_Conventions.jpg|thumb|250px|Orginalê Convensiyon e Geneva]] '''Convensiyon e Geneva''' ju antlasmawa xeylê milleteke ni morey kerde seveta(smed-qane) eke ju xerb bi,gereke sene insonune sivulu u eşiru´re muammele bivo kerdene.Yana antlaşmawa Heqqa Xelqu´na. 1949´de 4 Convensiyon výrajiya. *Eskereke Meydane Xerb´de biye dirbetin yaki biye neweş sene muammele bivine(Convensiyon e Geneva I) *Eskereke Xerbe Awe´de biye dirbetin yaki biye neweş sene muammele bivine(Convensiyon e Geneva II) *Hesire Xerb sene muammele bivine(Convensiyon e Geneva III) * Waxte Xerb´de Sivilistû sene muammele bivine(Convensiyon e Geneva IV) 1864´de 12 Dugel "Deze Eskeruneke Xerb´de biye dirbetin yaki biye heşir senik kerdene" Na Convensiyon eve Name "Convensiyon e Geneva"´ra virazene u more kene. 58 4434 2006-10-02T13:34:31Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Cındar]] moved to [[Cındar]] '''Cındar''' (Cındarey): Merdımo kı cınê cı estê, yan zi cınan vineno u inan dı qısey keno ey rê vanê cındar, yan zi cınci. Cındari wınêna falda insanana cınan zi. Ez nêzana cıni estê yan cıniyê. Labırê şardê ma miyan dı bol yeno qalkerdenı u vajêno. Bol merdımi estê na ray ra perey qezenc kenê. Qandê coy zi kar u zenetêno qandê inan. Tabi kar u zenatê cındarinı, karê do nêweş u nerındo. 59 4436 2006-10-02T13:34:31Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Cırcırvan]] moved to [[Cırcırvan]] '''Cırcırvan''' - Palokeci (Palokevan, Pemevetox); Merdımo kı bı cırcır dı peme vejeno, çıgit u pemi pê ra abırneno ey rê vanê Cırcırvan, yan zi pemevetox. Merdımo kı peme kareno u peme roşeno ey rê zi vanê palokvan, pemevan yan zi pemerotox. Tabi bê ninan peme cınayox, çıgitrotox, balyekerdox, peme ra doşeg, werxan yan zi balışney vıraştox, peme rêstox u herwına zi estê. Cırcırwaney rê, cırcırwaninı rê zi tay zanayenı lazıma. Vanê kes makinan ra fah bıkero. Cırcırwaninı kerdenı-kerdış, karê do rehat niyo. 60 4438 2006-10-02T13:34:31Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Daka Pire u Lüya Dizde]] moved to [[Daka Pire u Lüya Dizde]] Beno nêbeno. Waxte waxta de, jü pire bena, jü lüye bena. Jü ki bize de pire bena. Daka pire her roc biza xo dosena. Sitê xo ana girênena, amên kena, kena binê jü lêy, Ebe tenê kinca pêsena têra. Daka pire rocê êna qayt kena ke sit çino. Roca bine êna qayt kena ke sit hawo ancia çino. Daka pire bena xêge. Vana:No nia nêbeno. Kamo sitê mi tireno? Ez gereke bizani. Rocê Daka pire sitê xo ana, rêyna pêsena têra, Kena binê lêy. Dariya xo cêna xo dest, xo pê çêver de dana we. Qayt kena ke çêver bi ya(ra), Lüye bêveng amê kewte zerê qulinde, siye lê kerd berz u dormê xo de qayt kerd ke kes çino, zaf kêf kerd, Esqa ra nêzana ke se bikero. 61 5741 2006-10-09T03:25:40Z Maviulke12 6 kategori {{Template:Dewlet |native_name = ''Kongeriget Danmark'' |common_name = Kongeriget Danmark |conventional_long_name = Qralinê Danimarka |image_flag = Flag_of_Denmark.svg |image_coat = Denmark coa.png |image_map = LocationDenmark.png |capital = [[Kopenhagen]] |largest_city = [[Kopenhagen]] |official_languages = [[Danki]] |government_type = Monarşiyê Qanuniy |area = 43.094 |percent_water = (%) 1.16 |population_estimate = 5,633,228 |population_density = 126 |currency = [[Krone]] |currency_code = DKK |time_zone = +1 u +2 |cctld = [[.dk]] |calling_code = 45 }} '''Danimarka''' mıntıqa ra zımey [[Ewropa]] dera. Zımey (Şımalê) Danimarka de [[İsveç]] u [[Norveç]]; veroc (cenub) de [[Almanya Federale]]; rocawan (ğerb) de [[Deryaê Zımey]] (Nord Sea); rocakewtene (rocvetış, şerq) de [[Deryao Baltik|Deryao Baltik]] estê. Paytextê Danimarka [[Kopenhagen]]o. Dewleta Danimarka hirê leteya. Erdê Danimarkaê seri nêmadeo (Jylland). [[Welato Khewe]] u [[Adey Forey]] gırêdaey Danimarkaê; feqet pêro otonomê. Erdê Danimarkaê seri xeylê adeyan ra ibareto. Sistemê Danimarkao siyasi monarsiya qanuniya, labelê Danimarka dewleta demokrasiyo. A ezaa [[NATO]]y u [[Yewina Ewropa|Yewina (Jewbiyaena) Ewropa]] u [[Mılliyetanê Yewbiyaiyan (UN)]]a. ==Tarix== Seserra 8., 9. u 10. de Danimarka [[İsveç]] u [[Norveç]] pêro Viking biy. Waxte seserra 10. de Vikingan qıta Ewropa feth kerde. Serra 965i de şarê Danimarka [[İsewitine|İsewitine/Xrıstiyanine]] qebul kerde. Wexte Cengê Dınyaê I. u II. de dewleta Danimarka bêhete biye. Feqet surey Cengê Dınyaê II. de Danimarka bınê işğale [[Almanya Federale]] de mende. ==İklim u Suki== İklimê Danimarka zaf serdın niyo. Sebeta Gulf Streami (awa honıke) ra ayamê xo zaf honıko, hem zi zaf varan vareno. Be wertêniye (weseti) 170 roce varan vareno. Sukê (Bacarê) Gırdi: *1. [[Kopenhagen]]. Nıfuse: 1.115.035 *2. [[Aarhus]]. Nıfuse: 661.013 *3. [[Aalborg]]. Nıfuse: 192,353. *4. [[Odense]]. Nıfuse: 145.554 *5. [[Esbjerg]]. Nıfuse: 82.312 Suka [[Kopenhagen]] zaf rever şiya. Hem merkezê iqtısade hem merkezê siyasetê Danimarka. [[Image:Da-map.png|thumb|left|195px|Xarıtey Danimarka]] ==Nıfus== Nıfusa Danimarka 5,6 milyonia. Nıfusa goçeran 461.614a; xeylê merdumi [[Welato Khewe]] u [[Adey Forey|Adeyanê Forey]] ra estê. Zıwano resmi [[Dankiyo]], labelê taê merdumi [[Almanki]] qısey kenê, hetê zıwan u kultur u terbiyeti (eğitimi) ra wayirê heqanê. Dinê Danimarka [[İsewitine|İsewitina/Xrıstiyanina]]; itıqatê mılletê Danimarka Luterenta (%84,3), hama dino resmi niyo. Taê [[İslam|Mısılman]] zi estê (%2). ==İqtisad== [[iqtısad]]ê Danimarka zaf qewetıno. Standardê weşiye berzo. Dewıcê Danimarka zaf ebe kalite ber vecenê, beranê ziraeti idxalat (eksport) kena. Xeylê karkeri ezaê sendikaê (%75). Semedê referendumê serra 2000. de şarê Danimarka yewina perey Ewro qebul nêkerde. ==Çımey== * [http://denmark.dk/portal/page?_pageid=374,477789&_dad=portal&_schema=PORTAL Resmi Sitey ê Danimarka] {{Dewleti Ewropa}} [[Category:Dewlet]] 62 5466 2006-10-05T00:15:34Z KureCewlik81 14 [[Image:Introa.gif|thumb|Qezaye Dare Heni]] Qezaye [[Dare Heni]], humag [[Çolig]] vilayet nibıb, bağli cirununa vilayete sencak o eyaletuna. Dara Heni, kezaya kıhuna. Cu rap e 1878 serunıd Hukmate Osmanli idare xu kerd nevı o vilayet Bitlis ard meydu, o kezay Dara Heni naya ujara. 1924-1927 serunıd Dare Heni biya vilayet. 1927 serunıd hina biya keza o naya vilayete Xarpiyetra. 1936 serunıd vextog vilayet Çolig umı meydu, kezaye dareyeni niyaya ın vilayet ra. Miyun erd Dare Henid yo (yew) belediye qeza o dı belediye nehya(kasaba) est. Muxtarıye poreyı mehlu hırıyesa (13). Inuna punc (5) he belediye kezad, hot (7) he nehye sivunid, yoz ha nehye Valerıd (Çaytepe). Mıyun erd kezad şeşt dı hev (62) dev o bağlı ın devu dısev çoras hiru hev mezre est. Bıne Dara Henira Re Murat şin. Re Murat awke gırda. Zeri Re Muratra masi zafa. Merdumo [[Zaza|Zazaan]] Dara Henira zaf esta. ==Çime== *[http://genc.bel.tr/ Belediyeyi Dara Heni] *[http://www.caytepe.bel.tr/ Belediyeyi Çaytepe] 63 4444 2006-10-02T13:34:31Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Daraheni]] moved to [[Daraheni]] Kezaye Dareyeni, humag çolig vilayet nibıb, bağli cirununa vilayete sencak o eyaletuna. Kezaya kıhuna. Cu rap e 1878 serunıd Hukmat Osmanli idare xu kerd nevı o vilayet Bitlis ard meydu, o kezay darayeni naya ujara. 1924-1927 serunıd Dareyeni biya vilayet. 1927 serunıd hina biya keza o naya vilayete xarpiyetra. 1936 serunıd vextog vilayet çolig umı meydu, kezaye dareyeni niyaya ın vilayet ra. Miyun erd Dareyenid yo (1) belediye keza o dı(2) belediye nehya(kasaba) est. Muxtarıye poreyı mehlu 13 (hırıyes) a. Inuna punc he( 5 tane) he belediye kezad, hothe(7 tane) he nehye sivunid, yoz ha nehye Valerıd( Çaytepe). Mıyun erd kezad şeşt dı hev(62) dev o bağlı ın devu dısev çoras hiru hev mezre est. ==Cime== *[http://genc.bel.tr/ Belediyeyi Daraheni] *[http://www.caytepe.bel.tr/ Belediyeyi Çaytepe] 64 4446 2006-10-02T13:34:31Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Darwan]] moved to [[Darwan]] '''Darwan''' (Maxvan): Merdımo kı max, tirı, estunı u darê ban vıraştenı roşeno, yan zi resneno ey rê vanê maxci yan zi darwan. Dar u berê banan ya mêşan dı yan zi dahlan dı yeno reseynayenı. Maxci darê kı newe bırênê inan herineno, ano gıranê cı cıkeno inan duz keno, purê (qaşê) cı roteno (Purkeno) u qandê rotışi hadre keno. Cayo kı o dar u ber tey yeno rotenı ê cay rê zi vanê meydanê dar rotenı yan zi darxane. Darwaninı kerdenı rê zi sermaye lazım bı. Vanê dari bıherinayê yan zi bıresnayê u biyardê bırotê. 65 4448 2006-10-02T13:34:32Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Dendıkci]] moved to [[Dendıkci]] '''Dendıkci''': Merdımo kı dendıki, fıstıxi, nıhey, qıznawi u çiyo zey inan (yanê çiyê çerezi) pıraynayê u rotê ey rê vatê çerezci yan zi fıstıxci, yan zi dendıkci. Fıstıqcinı, dendıkcinı kerdenı rê zi ca u sermaye, makiney tey pıraynayenı u herwına lazım bı. 66 4450 2006-10-02T13:34:32Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Dermanci]] moved to [[Dermanci]] '''Dermanci''' (Dermanvan, dermandar): Merdımo kı derman vırazeno yan zi roşeno ey rê vanê dermanci. Cayo kı tey derman vırazêno u roşêno ê cay rê zi vanê dermanxane, yan zi Ezexane. Dermanxane dı babet-babet derman yeno hadrekerdenı u rotenı. Tay dermandari estê bı xo derman vırazenê u roşenê. Qandê derman vıraştenı bol vaş u vıllıki welatê ma dı estê. Derman sera hewtayê cı vaş u vıllıkan ra vırazêno. Qandê derman vıraştenı vaş u vıllıkê welatê ma şari dest nêkewnê. Labırê çı fayde ma nêzanê hemını kar biyarê u cı ra derman vırazê. Dermancinı kerdenı rê zi zaf zanayenı lazım bi. Vanê vıllıki bısınasnayê u derman vıraştenı ra fahm bıkerdê. Dermanê şaş vıraziyayê yan zi şaş bıdeyayê jewi şayê pa bımıro zi. Qandê coy vanê dı o wardı weş zanayebiyayê. 67 4452 2006-10-02T13:34:32Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Dest]] moved to [[Dest]] ===DEST=== [[Image:Hand-Main.jpg|thumb|90px|right|Dest]] <b>Dest</b> Organe pey gureteniya o.Insonu u Heywanû şikine ebe Destune xo, Werde xo pêy bicere.Ebe destu, insonu werde u şimititge xo pey cene.Teyniya pêy gurete nii ebe destane xo insonu werde xo birnene,xo kene pak. Insonu ebe destune xo nuşte nuşnene,tay Zagonu'de(kulturude) şekle beciku hewa fiştene xeylê manâ vejine meydan u ni işaretu'ra tay yene manâ mılqi. Insoneke Lal'e şikini ebe elifba destu juvinde qesey kene. 68 4454 2006-10-02T13:34:32Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Destanê Gılgamış]] moved to [[Destanê Gılgamış]] [[Image:GilgameshTablet.jpg|thumb|270px|Tabletê Destanê Gılgamış (Akadki)]] '''Gılgamış''', qiralî pancinê hanedaneya Ûrûkî ey [[Sumer|Sumeran]] o. Goreyî vatişan Gilhamişî 126 serrî hukumdarey kerda. La wextî hukumdarey ey tam belu nîyo. [[Gılgamiş]] yew qiralo ke "''Nagbu Imuru''", yanî "Keso ke heme çî dîyû" yo. O yew hukumdaro aqil o, zanay o, rîyî hardî û behran ser o geyraye yo, hîkmet kefş kerda. Nemeyî ey orijînalî xo de "Izdubar", "Gizdubar" yan zî "Gishdubar" o. Gılgamış (Gilgamish) versîyonî yûnankî yo. Gılgamış, hîrê ra di Homa, hîrê ra yew zî merdim û. Xelqî Ûrûkî Gılgamışî ra zaf hes kenû. O zaf xurt û, yew cengawer û. Îlahe [[Aruru]], Gılgamışî rî yew raqîb xeleqnena, nameyê ey [[Engîdû]] yo. Engîdû yew daristano zaf gird de ciwîyenû. O sey yew heywanî yo, zaf gird û zaf xurt û. Gılgamış, yew plan virazenû ke Engîdûyî biyarû bacarî Ûrûkî. Gılgamış na planê xo de serkewnû. Hêverî Gılgamış û Engîdû danî pîyer, la çew zorî çewî nibenû. Badî zî her di benî emabazî yewbînan (embazî qederî). O wext Daristanî Sedîrî (darî sedîrî, darî erzî) mîyan de yew dîyebo merdimwer estû. Nameyî ey [[Xûmbaba]] (Khumbaba) yo. Gilgamiş û [[Engîdû]] şinî ge ney dîyebî merdimwerî (Xûmbaba) bikişî. (Tabletê çarin) Ê badî zaf zehmet û meşeqatan a Xûmbaba kişinî. Wexto [[Gılgamış]] û [[Engîdû]] ageyrenî Ûrûk îlahe Îştar bena aşiqî Gılgamışî û wazena ey de bizewicîyû. La Gılgamış qebul nikenû. Îştar şina asmîyen (asîman) baykî xo Anû (Anu) û daykê xo Antû (Antu) de, ke her di zî homa yî, gerreyî Gılgamışî kena. Anû Îştar ra vanû "xetayê tu ya." La o (Anû) huncî zî qarşî (dustî) Gılgamışî yew mexluqo sey boxeyî xeleqnenû û ey şawenû ke bacarî Ûrûkî xirabe bikirû. Gilgamiş û Engîdû bi zar û zor a ney mexluqî zî kişenî. (Tablet 6) Îştar zaf yers bena, kena fîxan û kilaman vûna. Gılgamış û Engîdû bi awkê [[Ro Fırat|Ro Fırati]] destanî xo guyn ra kenî pak û yenî bacarî Ûrûkî. Ê bacar de yew festa gird virazenî. Homayan ra, Homa Enlîl, sey yew ceza qerarî mergî Engîdû danû ke, Gilgamiş têna bimanû. Engîdû benû nêweş (niweş) û merenû.(Tablet 7) Gılgamış embazî xo rî zaf bermenû û lorîyan kenû. Mergî Engîdûyî ra pey tersî mergî kewnû ey zerre û merg ra remenû. Vanû: "Ez bi xo zî merena, ez zî o wext nibena sey Engîdû? Keder nefret kewt ruhî mi, Çi ke ez tersena, ey ra zî ez seraser welat ra geyrena." (Tablet 7) [[Gılgamışi]] warzenû wi şinû geyrenû ge çareyî mergî veynû. [[Ûtanapîştîm]] (Uta-Napishtim) pîrikî Gılgamışî yo. [[Ûtanapîştîm]] û cinîyê xo nêmerde yî. Goreyê Destanê Gılgamışî, Homayî wazenî yew tûfan virazî û emir danî Ûtanapîştîmî ke yew gemî virazû. La Homayî badî (bacî) poşman (pueşmûn) binî ke tûfan viraştû. Ey ra [[Ûtanapîştîm]] û cinîyê ey rî heyato ebedî (nemirey) bexş kenî. Gılgamış ney zanû. Gılgamış danû purî şino welato ke pîrikî ey tede ciwîyo. Raharî xo ser o raştî zaf bela û zehmetan yenû. Peynî de Gılgamış, Ûtanapîştîm veynenû. Ûtanapîştîm ey ra vûnû: "Binî dengizî (behrî) de yew vaş estû, eke (eg) ti ey veynî û ey ra burî, ti binî merdimo nemir." Gılgamışi kerran bestenû xo lingan a, xo erzenû dengiz, no vaşî veynenû. Nameyî ney vaşî "Şîbû îssahir amelu" (Shîbu issahir amelu) yo. Yanî "merdimo extiyar [pê] benû ciwan" o. Gılgamış, no vaşî genû û verî xo çarnenû hetî bacarî Ûrûkî ya. Raharî xo ser de yew ca raştî yew awka ([[Gol|gola]]) serdin yenû. [[Gılgamış]] û embazî xo Ûr-Şanabî (Ur-Shanabi) kewnî na gol û xo şiwenî. O wext yew mar buyê vaşî heyatî genû, yenû ey wenû. Mar ca de verrî erzenû, benû ciwan. [[Gılgamış]] bêçare ageyrenû bacarî Ûrûkî. Gılgamış, merg rî yew çare niveynenû, nibenû merdimo nêmerde. ==Qey hînya zaf malûmatî biewnî== * Loftus, Chaldea and Susiana, London, 1857. * R. C. Thompson, The Epic of Gilgamish. * R.C Thompson, A Century of Exploration at Nineveh. * N. K. Sanders, The Epic of Gilgamish, Revised Edition Incorporating New Material, Penguen Books, 1972. 69 4456 2006-10-02T13:34:32Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Deveci]] moved to [[Deveci]] '''Deveci''' (Devewan): Merdımo kı devey wari keno, pa şeley kırêşeno, karwaney keno, bar wegêno u pa ticaretey keno ey rê vanê Deveci yan zi Devewan. Zahf keyey estê, idarey keydê xo bı Devana kenê. Hemver pere yan zi teniya inan danê gırweynayenı. Bı perana pa şeley kırêşenê u karwaney kenê. Dewı ra pa mal benê dewê yan zi dewan ra benê sukı, sukı ra benê dewı u herwına. Devecinı kerdenı rê zi sermaye u nefesê do hera lazım bı. Perey to çınêbiyayê to pa devey bıherinayê to do seni pa karwaney bıkerdê. Karê devecinı zi zahmet bı. Qandê kı ju ju fını devey cı hêj kewtê u har biyê. Vanê to do bızanayê inan seni hêjey ser bıfinê u biyarê ray ser. 71 5753 2006-10-09T03:30:52Z Maviulke12 6 kategori {{Template:Dewlet |native_name = ''United States of Amerika'' |common_name = United States |conventional_long_name = Dewletê Amerikaê Yewbiyaey |image_flag = Flag_of_the_United_States.svg |image_coat = Great Seal of the US.png |image_map = LocationUSA.png |capital = [[Washington]] |largest_city = [[New York]] |official_languages = [[İngilizki]] |government_type = [[Federasyon]] |area = 9.631.418 |percent_water = (%) 4,87 |population_estimate = 298,754,511 |population_density = 30 |currency = [[Dolar]] ($) |currency_code = USD |time_zone = (-4) - (-10) |cctld = [[.us]] |calling_code = 1 }} '''Dewletê Amerikaê Yewbiyaey''' (DAY) mıntıqa ra zımeyê qıta [[Amerika]] dera. Zımey (Şımalê) Amerika de [[Kanada]]; veroc (cenub) de [[Meksika]]; rocawan (ğerb) de [[Okyanuso Pasifik]]; rocakewtene (rocvetış, şerq) de [[Okyanuso Atlantik|Oyanuso Atlantik]] estê. Paytextê Amerika [[Washington]]o. '''Dewletê Amerikaê Yewbiyaey''' eyaletan ra yena pêra (mıteşekkıla). 50 eyalet esto. Amerika ezaa [[NATO]]y, ê [[Mılliyetanê Yewbiyaiyan (UN)]], NAFTA u G8ia. ==Tarix== İşğalê şaranê [[Ewropa]] ra raver, aşirê Postesuri (''Kızıldereli'') tey mendêne. Wextê asrê 15. de mılletanê Ewropa Amerika işğal kerde. Eskerê Ewropa zaf Postesuri kışti (11 milyon). Ver de Amerika koloniya/mıstemera [[Britanya Gırde|Britanya]] biye. Feqet serra 1776i de Amerika xo xoser (serbest) ilan kerd. Raver Amerika 13 eyaletan ra ibarete biye. Serra 1803i de, Dewletê Amerika 15 milyon dolar perey day Fransa u gırewt mıntıqa Louisiana (Louisiana Purchase). Serra 1845 – 1848i de Amerika [[Texas]], [[California]], [[Arizona]], [[New Meksiko]], [[Colorada]] u [[Neveda]] [[Meksika]] ra işğal kerdi. Amerika Cengê Dınyaê I. u II. de ğalıb veciya u biye yew serqewete. ==İklim u Suki== Seba ke erdê Amerika zaf hera u gırdo, iklimê Amerika zaf vuriyeno. Zımey Amerika zaf serdıno labelê veroc (cenub)ê xo zaf germıno. Qutbê cemedi ki, coli ki tey estê. Sukê (Bacarê) Gırdi: *1. [[New York]]. Nıfuse: 8.104.079 *2. [[Los Angeles]]. Nıfuse: 3.845.541 *3. [[Chicago]]. Nıfuse: 2.862.244. *4. [[Houston]]. Nıfuse: 2.012.626. *5. [[San Francisco]]. Nıfuse: 744.230. Sukê [[New York]] u [[Los Angeles]]i zaf raver şiyê. [[New York]] bına u banê xeylê berzi estê, bacarê dewizio, paytextê borsao, merkezê iqtısadê Amerika u Dinyaê. [[Los Angeles]] merkezê film u xeceliyayışio. Hollywood Los Angeles ra zaf nezdiyo. [[Image:Map of USA with state names.svg|250px|thumbnail|left|Xarıtey Eyalatê Amerika]] ==Nıfus== Nıfusa Amerika 298 milyonia. Zaf mıxtelıf mılleti tede cıwiyenê. Şarê [[Ewropa]], [[Afrika]], [[Asya]] tey zafa. Miyanê sıpêy u zenciyun riyê politika cêrakerdışia verêne ra serdıno. Derd u qehra weşiye zenciyan rê gıranêro. Sindorê [[Meksika]] ra zaf merdumi vêrenê Amerika; labelê şarê Meksika leteo zêde qaçax gureyeno/xebetiyeno. Amerika de xeylê dini yenê diyaene. Dinê Amerika [[İsewitine|İsewitino/Xrıstiyanino]] (mezhebê mılletê Amerika Protestano), labelê [[Musewitine / Cuhudine|Musewiy/Yahudiy]] ki zafê. Taê [[İslam|Mısılman]]i zi estê. Zıwano resmi çıniyo, hama şarê Amerika [[İngilizki]] qısey kenê. Taê [[İspanyolki]] ki qısey kenê. ==İqtisad== [[iqtısad|İqtısad]]ê Amerika zaf qewetına. Dinya de sıra yewine dera. Teknoloci u komputerê Amerika zaf be kaliteyê. Amerika xeylê wasıtan (otomobilan) vecena. [[Ford]], [[GM]], [[Toyota]], [[Honda]] Amerika de vıraziyenê. İdxalatê (eksport) Amerika zafo. Amerika idxalat u ixhracat ra dınya de dora yewine (1.) dera. ==Eyalatê Amerika== {| border="0" cellspacing="5" |- valign="top" | width="20%"| *[[Alabama]] *[[Alaska]] *[[Arizona]] *[[Arkansas]] *[[California]] *[[Colorado]] *[[Connecticut]] *[[Delaware]] *[[Florida]] *[[Georgia]] | width="20%"| *[[Hawaii]] *[[İdaho]] *[[İllinois]] *[[İndiana]] *[[İowa]] *[[Kansas]] *[[Kentucky]] *[[Louisiana]] *[[Maine]] *[[Maryland]] | width="20%"| *[[Massachusetts]] *[[Michigan]] *[[Minnesota]] *[[Mississippi]] *[[Missouri]] *[[Montana]] *[[Nebraska]] *[[Nevada]] *[[New Hampshire]] *[[New Jersey]] | width="20%"| *[[New Mexico]] *[[New York]] *[[North Carolina]] *[[North Dakota]] *[[Ohio]] *[[Oklahoma]] *[[Oregon]] *[[Pennsylvania]] *[[Rhode Island]] *[[South Carolina]] | width="20%"| *[[South Dakota]] *[[Tennessee]] *[[Texas]] *[[Utah]] *[[Vermont]] *[[Virginia]] *[[Washington]] *[[West Virginia]] *[[Wisconsin]] *[[Wyoming]] |} ==Çımey== *[http://nationalatlas.gov/ Atlasê Amerika] (Ingilizki) *[http://www.cia.gov/cia/publications/factbook/geos/us.html CIA World Factbook] (Ingilizki) *[http://www.whitehouse.gov White House (Sarayê Sıpe)] (Ingilizki) {{Dewleti Amerika}} [[Category:Dewlet]] 72 4462 2006-10-02T13:34:32Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Dewız ve Hêşi ra]] moved to [[Dewız ve Hêşi ra]] Rozê dewızê sono geme ra koliu ano. Hesê rastê cı beno, sılam dano cı, sılam ceno. Peyniye de Hêşi de bırayên girêdano. Hes cırê geme ra koliu keno top, dewızı ki beno koliu suke de roseno, pê tidarekê xo nano ro. Hes sono çê mordemeki, mordemek ki sono çê dey. Hes rozê bırr de darhemgêne vêneno, bırayê xorê tey ceno sono meymanên. Hes çê bıray de ke niseno ro, gênde keno. Cênıka mordemeki vana: »Uff! Kami ard no Hes kerd na zere!« Hes hesneno. Roza bine Dewız oncia sono ke geme ra koliu biyaro, Hes kuno vıreniye vano: »Bıra!« »Ha!« »Tı ke meşte ama, na torjênê xo hên ke soneke, muye wedaro, bijê bê!« Mormek vano: »Ya.« Torjenê xo sonekeno sono geme. Hes yeno vıreniye. Vano: »Bıra!« »Ha!« »Na torjenê xo hıng ke, vera wertê sarê mıde pırode!« Dewız vano: »Yaw ma bırayme, ez çaê torê di!« Hes vano: »Neê. Tı ke mıro nêdana, ez to won!« Neyse mejmuri maneno, torjen dano we dano çarê Hêşi ro. Dano çarê Hêşi ro, koliunê xo ki barkeno ke şêro, Hes vano: »De so roza çewreşi bê!« Mordemek sono, çewres roze moreno sono. Sono, Hes yeno vıreniye. Çarê xo musneno cı; eke çarê xo biyo wes, tede khul nêmendo. Vano: »Bıra!« »Ha!« »Niade, hurêndia şimşer u tıfongi bena wes, oncia tharva qesê xıravıni wes nêbena!... Niade, dırvêtia mı biya wese, qesa cêniya to mı vira nêşiya! Na koliunê xo barke so, reyna meyê! Tı berê ita, to xınc kon!« Dewız yeno çê, reyna nêtoreno şêro geme. Bırayên hêniya işte! Qeso xıravın vajiya, bırayên cê vışiye! <b>Arêker: Hawar Tornêcengi</b> 73 4464 2006-10-02T13:34:32Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Deştox]] moved to [[Deştox]] '''Deştox''' (deştvan, terzi) : Merdımê kı çınay xoradayenı vıraştê u deştê, inan rê vatê deştox, deştvan yan zi terzi. Çiyo kı deştoxan deştê inan ra taydê cı nêyê: Qolıkı (işlıgı), çaket, pantoli, şali, pırên, şılwali, şelwari, picema, fistan, êlegı, palto, çınayo bin u herwına. Deştoxey rê zi zanayenı u zenat lazım bı. Deştoxey karê do zor bari, nazik u tıtiz bı. To bırnayenı dı yan zi deştenı dı şaşey yan zi xetereyêda werdi bıkerdê u çiyo kı to destı bı u to waştê bıderzê o heme pede şiyê u xerpıyayê. Cayo kı tey çi derzêno ê cay rê zi vanê Terzixane yan zi deştoxxane. Kar u bardê deştenı rê zi zaf sermaye lazım bı. Vanê to deştoxxaneyê xo pırê qümaş u herwına kerdê kı to bışayê kar bıkerê. Mışteri babet babeti qümaş u babet babet rengi wazenê. Ey ra vanê dukkandê deştenı dı heme babet ra qümaş bıbıyayê. 74 5804 2006-10-10T12:30:16Z Maviulke12 6 Qese '''Din''' İrankiyo khan, Ewısta [[Avesta]], [''daena''] ra yeno, İrankiyo Miyanên, [[Pehlewi]] ya ki [[Partki]] ra kewto [[Erebki]], reyna Erebki ra kewto [[Farski]], [[Tırki]] u zıwananê binan. Din, itıqad ya ki eqido, baweriya insania. Din, raya ispbat-kerdene ra nê, raya bawer-kerdene (inam kerdene) ra şono. Baweriya insani be jew ya ki zêde Homay/Heqana ke merdum pê menay heyati ifade keno. Dinê gırdi serê dınya de [[İsewitine]], [[İslam]], [[Budizm]], [[Musewitine / Cuhudine]] mariyenê. İtıqadê kıtaban ra ğeyr yew ki itıqadê tebiiy estê. Taê dinê tebiiyan u kıtaban ra ki kewtê têmiyan u senteze ki vıraşta. ==Kıtabê Mıqeddesi== [[Tewrate|Tewrat]], Incil u [[Qurane|Quran]] hirê kıtabê mıqedesê. [[Qurane|Quran]] de [[Zebure]] zi yew kıtabo muqedes yena qebul-kerdış. No kıtab [[Hz Davud|Hz Dawıdi]] rê ameo. No derheq de ayetê [[Qurane|Quran]] vano: "[[Hz Davud|Hz Dawıdi]] zi ma Zebure dê cı." Mena Zebure "sahife/pel"a. Labelê her dı dinanê binan de Zebure zey yew kıtabo xoser niameo qebulkerdış. [[Zebure]], yew qısmê Tewrata. [[Tewrate]], [[Hz Musa|Hz Musay]] rê ameo u kıtabi [[Musewitine / Cuhudine]]o. İncile [[Hz. İsa]]y rê ameya u kıtabê [[İsewitine|İsewitin]]o. [[Qurane]] zi [[Hz Mıhemmed|Hz Mıhemmedi]] rê ameo u kıtabê [[İslam]] (Mıslımanan)o. Nê heme hirê din u kıtabi semawiyê, yanê din u kıtabê Heqiê, Homay yew u tek qebul kenê. [[Image:Religious symbols.svg|thumb|İşaretê Dinan]] Qurane nê her dı kıtaban u dinan heq vênena. Welakın Qurane hukmê nê kıtaban dareno we u hetê din u itıqadi ra prensiban u şertanê neweyan ano. Gorey mıslımanan [[Tewrate|Tewrat]] u [[İncile]] ameyê tehrif kerdış (vurnayış), ewro [[Tewrate|Tewrat]] u Incila heqiqiyq werte de çıniyê. Qurane, kıtabo heqo peyêna, ey ra dıme sewbina kıtabo heq (semawi) nêameo, a ri ra gorey mısılmanan [[İslam]] zi dino mıkemelo peyêno. Gorey heme hirê kıtaban zi Homay (Rebbi) erd u asmên (kainat) şeş roci u şeş şewi de vıraşto. Gorey Tewrate Homa roca hewtine aresiyaiyo, o zi “sebt” (şeme) u. Yahudiy na roce gure nêkeni. Ney ri vanê ‘Sebt’ (< Šabbāt). Na roce gureyayış guano (xırabo). Xeleqnayişê [[Hz Adem]] u [[Hz Hewa]] u cenet ra vetışê ninan, tofani [[Hz Nuh]] Pêxamberi, heme hirê din u kıtaban de zi hema hema eyni şıkl de vaciyeno. Uca ra tepeya [[tarix|tarixo]] wertağ be [[Hz İbrahim]] (Ibrami) sıfte keno. Bıngehê nê hirê (yan zi çıhar) kıtaban eslê xo de [[Tewrate|Tewrat]]o. Çıke nê kıtaban de yew % 80 [[tarix]], şecere u efsane (mitoloci u hêkat)ê. Efsane u hêkatê ke Tewrate de vaciyenê, pêro be kılmiye İncil u [[Qurane]] de zi tekrar benê. Çıke zêdêr, [[İncile]] de, [[Hz İsa]] mucizeyan mocneno ra: [[Hz İsa]] nêweşan keno weş, merdeyan keno gane (cınde), pê yew letey nani ra hezaran ra merduman keno mırd, kerre (kemer) ra awe veceno u taê hedisey [[tarix|tarixi]] ca gênê. [[Qurane]] de zi [[Hz Mıhemmed|Hz Mıhemmedi]] mucizeyan mocneno ra. [[Qurane]] de tarix ra qal beno, herbê ke o wext biy, tede ca gênê. Bê ninan şertê [[İslam|İslami]], ê imani, ferz u wacıbi, prensibê cematkiy u idare u çi wınaêni estê. Ninan ra dot merdum şeno (eşkeno) vaco ke, hem İncile de, hem [[Qurane]] de % 80 çiyo ke Tewrate de vêreno, tekrar beno. Hetê efsaneyan, hêkatan, [[tarix|tarixan]], mıntıqan, mıletan, bacar (sük) u medeniyetan ra nê kıtabi hema hema sey yewbinanê, yewbinan temam kenê. Hetta bênatey Tewrat u [[İncile]] de hetê itıqadi ra ferqo pil çıniyo, coka ekseriya nê her dı kıtaban sey yew kıtabi hesıbiyenê. Labelê bênatey nê kıtaban de zaf ferqi u tezati zi estê; ca-ca [[tarix|tarixi]], namey, hedisey yewbinan nêtepeşenê (nêgênê). Tarixê kıtabanê mıqedesan çıhar hezari serran ra vêreno. Nê wexti miyan de nê kıtaban ra zêdêr kıtabi nêameyê wendış. Kıtabê muqedesi [[tarix|tarixê]] merdumin u medeniyeti de yew cao muhım gênê. [[tarix|Tarix]] de sewbina kıtaban hendê nê kıtaban itıqad u emeli merduman sero tesir nêkerdo. Nê [[kıtabi|kıtaban]] gorey bawermendan (inamkerdoğan) insanan rê huzır u seadet ardo, heto bin ra zi biy sebebê herban, qetliaman u felaketan. Kıtabanê mıqedesan tarixê mıletan de [[zıwan]], [[zagon|kultur]], [[edebiyat]], folklor u heyato komelki (cematki) sero zaf tesir kerdu. ==Peyxamberi== *[[Hz Adem]] *[[Hz Nuh]] *[[Hz İbrahim]] *[[Hz Musa]] *[[Hz İsa]] *[[Hz. Mıhemmed|Hz Mıhemmed]] ==Bewne / Qayt Ke== *[[İsewitine]] *[[İslam]] *[[Musewitine / Cuhudine]] *[[İncile]] *[[Qurane]] *[[Tewrate]] ==Çımey== * [http://www.bbc.co.uk/religion/religions Dini (Ingilizki)] [[Category:Din]] 75 4468 2006-10-02T13:34:32Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Dingci]] moved to [[Dingci]] '''Dingci''': Merdımo kı dingı gırweyneno u hemver peran yan zi teni, teney gırênayi qandê bülxür u jewbi çiyan purê cı sera beno, ey vaydano, pur u dendıki cê ra abırneno ey rê vanê ding ci. Siya dingı hım dewariya ancêna u hım zi insani bı doşida xo ya ancenê. Karê soqiyan, dingı kena. Dincinı kerdenı zi karê do rehat nêbı. Jew jew fını dingciyan bı xo siya dingda xo çarnayê, doş kerdê u purê tenan sera kerdê. 76 4470 2006-10-02T13:34:32Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Diyarbekır]] moved to [[Diyarbekır]] [[Image:Diyarbakirwalls.jpg|thumb|Diyarbekir Sur]] Diyarbekir mıntıqarad Mezopotamya. Dımare Diyarbekira vilayetun Malatya, Xarpiyet, Çolig, Muş, Batman, Mardin, Urfa, Adıyaman est. Vakte zemusten hewau Diyarbekir wenika; ware ni warun. Vakte ammun hewa Diyarbekir zaf germına tay şile warun. Re Dicle zeri Diyarbakira şın. ==Qazeun Diyarbekir== *[[Çermug]] *[[Dicle]] *[[Hênı]] *[[Hazro]] *[[Piran]] *[[Qulp]] ==Çimey== *[http://www.diyarbakir.gov.tr Vilayete Diyarbekir] {{Template:Sukê Zazaan (Bacarê Zazaan)}} 77 4472 2006-10-02T13:34:32Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Domanoke Wazeno Qesey Bikero]] moved to [[Domanoke Wazeno Qesey Bikero]] Ali endi qesey kerdene mýsay bi.Qeseyke heşnýtene i qese(y)û her daim reynaýtene(tekrar etmek).En jede(zede) ki,"Qaytke,qaytke.Be,be.Mama xo bure,Bývoze,bývoze.Pêbice,pêbice(bije-bize)."heşnit bi.Ju şodýr Ali ni qeşeyeke mýşay bi,eve ni qesê waştke çe(key)´de qesey bikero. Mua(Maya-Daye) xora: -Daye,daye be be,vat. Mua(maye-daye) xo, eve telaş çe(key)´rake vejiya lace xo pac kerd: -Kar´ra herey mendune Aliye mý.Tý gereki mýra be be ni,so so vacere. Ali şi piye xu,piye Ali banyode rýye xo reş[res](tras) kerdene. -Bao(baba)bao,qaytke qaytke, vat. -Aliye mi, ez nýka neşkin tode niyaderin ke,kare mý esto,ez gerekem nýyka(ýnka-nýka) şerine,vat piye xo. Ali bibi mýrozun(üzgün),hen Banyo´ra vejiya.Qoridorê çey´de rey(ree) niyadake hao kutike xo Karabaş miskin miskin hard´de merediyayiyo.Ameyvi Ali vir ke,çe(key)´de her keş kutikre bývoze bývoze,vatene coka Ali löe Karabaş´de çok bi,cira vat. -Bývoze,bývoze. Karabaş hen bewaşteniya ju çýme xo kerd ra Ali´de niya da,Karabaş belkam vatene nu lacek(layek-laek) nu şodýr şodýr mýra çýçý(çýk-çý) vazeno,kot´re(kumcay-kamzi cay-kamji cay-kamzi cay)) ez býwojine?.Karabaş Ali´ra be şare xo bile berz nekerd. - Hav hav! vat. Ora dima(bahdo) fina(unca) çýme xo da ca. hewna şiyena xore berdêwam kerd. Ali nazade ki, umayýşe xo(umdugunu) nedi bi.Xo çarna hete salon ser,salon´ra kut zare,çutirke Salonde raşta Pýsinga Sarmen amê çýmune Ali eve sa biyene´ra bereqiya.Pýsýnge sere Qoltýxde eve zone xo, xo pak kerdenede bi. Ali ke amê kut nejdiye Pisinge. Pisinge ree ju(yew) qaytê(bakiş) beitimateniyê eşt Ali.Ali eve sabiyene: -Pêbice pêbice,vat. Pisinge Sarmanê qe uzayin[ucayin](orali) nebi.Pisinge Sarmanê feke xuyo qýşkeke kerd ra, tek teyniya rey(ree](bir kez): - Miyav, vat. Tepiya kare xore(xo pak kerdene´re) berdêwam kerd. Savre(Sabre-Sabýrê) Ali xeylê bibi teng.Zare çey´de keş cinebike piya qesey bikero. Hama a satede mirçikake şodýr lawukune xo vatene, kut era çime Ali.Ali sabiyayi voz da löe mýrçike. Mýrcike Ali´re : - Çik çik! vatene. Qalike Ali amê löe Ali,çike qalike Ali, ni pöro her çi di bi. Ali´de niyadayenede bi.Eve rýye huyayiş ame löe(löye) Ali.Ali guret výrana xo,výrane fiştra torno xo u torno xo paç kerd. -Wey qýdae to mýre bero,býne lýngune tode býmýrine,ti keş nedike tode qesey býkero.Çýme mý tore kor be,Hao qalike to löe to dero Aliye mý.Be piya qesey bikerime. Ali guret výrana xo,torene xo Ali´ra piya qeşey kerd. <b>Çime:Gülsüm Cengiz</b> 78 4474 2006-10-02T13:34:32Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Domanê Sıri]] moved to [[Domanê Sıri]] '''Domanê Sıri ''' Caê de mordemê biyo. Cêniya xo ra domani nêbiyê. Rozê vato: "Cênık, ez xo rê zewejün, tora domanê ma nêbenê." Cênıke vana: "Mı ra domani benê, hama sır benê, sonê. Eke inam nêbena, to ra vaji, ez nıka uncia doman re nêwesıne." (Tavi cênıke mêrde xo xapnena). Roz ve roz paçıku puresnena vêre xo ro, xo kena perç-puf. New asmi ra têpia mêrde xo ra vana: "Buriyê mı amey" Xo rê qusqanê lovazu pozena, wena. Mêrık ra vana: "Wela adıri purezıne ro ke, so cor, qulva de bekle ke. Mı ke to ra va ’yeno’, tı desınde pê ce, meverde sır bo, şêro." Lovaji werdê, vêre cênıke dezeno, kute ra riye. Lozıne de wela adıri kena ro, venga mêrdi dana, vana: "Hay ro cı be (hesare cı vınde), nıka yeno." Se ke riye kena werte, wele vay dina qulva ro, cor sona. Bena thırre-thırra cênıke. Cor wele kuna çımanê mêrıki, thırrais u gımais ra çım çımi nêvêneno. Cênıke veng dana: "Mêrık, to doman pê guret?" Mormek vano "Haqsala emre dey kılm kero, thırrais, zıngais, gımais ra dina biye zılamotıke, mı thoa nêdi, sır bi, şi. Mı rê domani lazım niyê." Naê ser nêzewejino. (na mesela parchikê ju sanika, gereke sanike de bêro nustene...-wendox) 79 4476 2006-10-02T13:34:32Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Dorci]] moved to [[Dorci]] '''Dorci''' (Dorvan): Merdımo kı dorı u dori vırazeno, yan zi roşeno ey rê vanê dorci. Babet babet dori estê. Dorê awı honıkkerdenı, dorê rıbi, dorê sıskı, dorê rıweni u herwına. Dori çi pak verdanê u nêverdanê küfıki dekewê u bıhelısiyo. Veri honıke (Buzdolabi) çınê bı, hemını qandê awı honıkkerdenı dorê awı karardê. Karê dorı u dori vıraştenı karê do zaf tenık u zor bı. Her kesi nêşayê dorı yan zi dori vırazê u dorcinı bıkerê. 80 5907 2006-10-11T04:53:54Z Maviulke12 6 {{Template:Suke| native_name = ''Dubai''| common_name = Dubai| image_map = Dubai_skyline.jpg| serdarê belediya = Al Maktoum| berzine = 1 - 5 m| erd = 4,114 km²| nıfuse = 1,070,779| sıxletina nıfuse = 293.94/km²| mıntıqa = Abu Dhabi| kordinant = 25°16′″N, 55°20′″E }} '''Dubai''' suka [[Yewbiyaiyan Ereb Emiratu]]o. Dubai rocakewtena (rocvetış, şerq) ê [[Yewbiyaiyan Ereb Emiratu]] dera runisti. Dubai en gırd suke ê Yewbiyaiyan Ereb Emiratu. ==Tarix== Tarixe Dubai zaf newiya. Ewelun serra 1832 ra Dubai ze dewıb. Serra 1832 da Erebeki emir Al Maktoum suke Dubai guret u raver ra Dubai biya zaf pil. Seba ke port ê Dubai, suke Dubai biya merkeze ticaret. Serra 1971 ra Dubai u Abu Dhabi piya biya yew u vırazıya [[Yewbiyaiyan Ereb Emiratu]]. ==İklim u Nıfus== Iklime u hewa Dubai hol niya. Her daim toz dumunu este. Feqat sahilu Dubai zaf rinda u paka. Zaf turistu Ewropa u Asya sina Dubai seba ke tatil. Nıfusa Dubai 1,070,779. Nıfusa Dubai kosmopolita. Zaf mıxtelıf mılleti tede cıwiyenê zey: Malayun, Ewropaun, Farsun tede zafa. Nıfus garibu pila; sare Dubai azinliga. ==İqtısad== Ewro Dubai zaf moderina. Banê xeylê berzi u bınaê ke hetê mımarine de mıkemmel vıraziyaê. Inke Dubai da zaf asmen-dirnay esta u zaf asmen-dirnay viraziyena. Aday-yapayun viraziena. Yew aday zey dare hurmao; yew aday zey xeritey Dinyao. Iqtısadê Dubai her rej bena pil. Endustriy oil zaf gird niya (%6); feqat endustriy emlak u turizm zaf mohima. Merkez e Emirate Airlines Dubai da runistiya. Inke Dubai virziyena asmen-dirnay Burj Dubai. Burj Dubai bena en berz bina e dinya. ==Çımey== *[http://www.dubai.ae/index.en.htm Resmi Siteyê Dubai] {{Sukê Dınya}} [[Category:Suka]] 81 4480 2006-10-02T13:34:32Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Dukandar]] moved to [[Dukandar]] '''Dukandar''': Merdımo kı dukanê cı esto u tey çi roşeno ey rê vanê dukandar. Tabi babet-babet dukan u dukandari estê. Tay dukandari çiyê werdenı, tay ê xoradayenı, tay meywe u zerzewat, tay derman (herbabet, yanê ê fıraq şıtenı, ê xo şıtenı, ê xo sawıtenı u herwına), tay ê xo paykerdenı (Mesela sewl, cizme, puçık u herwına), u taydê cı zi çiyo bino cure be cure anê u tey roşenê. Kes şeno wajo karkerdê welatê ma sera pancês-vistê cı dukandarê u idareyê keydê xo bı a dukandarey a kenê. Zahf cay estê qandê dukanan vırazıyayê. mesela, mewlexane, ispayi, çarşiyê sanayi, arısa, cay altun rotenı, cay qümaş rotenı u herwına. Nê cayandê wınasinan dı zahf dukani pê kışta vırazıyayê u tey çi yeno rotenı. Dukancinı kerdenı rê zaf sermaye lazım bı kı to pa çi bıherinayê u biyardê dukanê xo pa pırr kerdê kı to bışayê kar bıkerdê. 82 4482 2006-10-02T13:34:32Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Dêrsım]] moved to [[Dêrsım]] #REDIRECT [[Mamekiye]] 83 4484 2006-10-02T13:34:32Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Dêsker]] moved to [[Dêsker]] '''Dêsker''' (düwarci, dêsvan, dêsvaney): Merdımo kı dês keno ey rê vanê dêsvan yan zi dêsker. Ê zenati rê zi vanê dêsvaney. Demo kıhan dı dêsvaney zahf perey kerdê u bol ravey şibi u zeneatê do verkewte bı. Ewro zi hewna o zenat perey keno u zeneatê do ravey şiyayeyo. Qonax, Qele, Pırd, Set, Bend, Xan u Hemamê (keraşo) ê wexti heme destandê zenetkarandê nê zeneati destan bın ra ravêrdê u bı destandê inan a ameyê kerdenı, vırazıyayê. O wext vıraştena dêsan dı si kar ardê. Labırê ewro zewbi çiyo suni u ê fabriqan zahf kar anê. Mesela Tuxla, birket, kerpiç u çiyo zey inan. Ewro teknik zahf ravey kewto u verdı şiyo. Zahf çiyê nê cayandê xo tey sıtarkerdenı heme hadre fabriqan ra yeno u pa vırazêno. Demdo veri dı zey ewroy, wına çimento u fabriqeyê çimentoy zi çınê bi. Dêskerdenı rê zi zaf zanayenı lazıma. Wexto kı dêsê raşt niro yan zi si weş siyerı nênışo bahdo şeno bıxıliyo u bıbo sebebê kıştenda ê kı bındı manenê ê ê kesan. 84 4486 2006-10-02T13:34:32Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Düa Kewraêni]] moved to [[Düa Kewraêni]] 85 4488 2006-10-02T13:34:33Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Düa Kêwraeni]] moved to [[Düa Kêwraeni]] == Düa Kêwraeni == ===''Memê Jêle''=== Ýtýqatê qomê made sunetkerdena domonu rê vanê Kêwraeni. Roza Kêwraêni de wairê domonu ’ve kêwraê domonu ra iqrar danê zumýni. Na iqrari gere riyê dina de coru zumýni ca meverdê, zumýni rê xainiye mekerê. Vanê ke, ao ke iqrarê horê xainiye býkero, itýqatê made derdê deyrê derman çino. Hala hala, hala hala, hala hala Mýnete qomi ra himet Oli ra Xýzýr perru rake na domonu sera Comerd ma morým meke sitara xora Wayir ma isla mekero pê derd u bela Na torê no ro Ývraim Pêxamberi Marê kerdo mýqerem pir u rayveri Coru sýst mekerê bendê iqrari Ýqrari ra dot dina bena ve tari Ýqrari rê hurmet iqrarirê sedaqet Hirê Se u Þêþt u Ses Pêxamberu rê selawat. Ma verê ho çarna ’ra Oli Diwa Eve zerrevêsaiye Diwa ro veng da Çewres Osporê Qelxeru vengê ma hesna Sýkýr marê na az býrna ra rusna Ýqrari rê hurmet iqrari rê sedaqet Çewres Osporê Qelxeru rê selawat Diwa ra marê amê sawda Ramani Vake heq býzonê der u cirani Heqi ra avê yena heqa cirani Eve tada medaznê cande u cani Candey rê meremet cani rê sedaqet Pêdakerdoðê cande u cihani rê selawat Wayiri pêdakerdo cihan adýr ra Can do cý uwe ra cemal ki hora Mezgê isoni dera kiramete u bera Her cani rê ferzo iqrar u kêwra Ýqrari rê hurmet iqrari rê sedaqet Des u Dýinê u uþenir rê salawat Qýlauzê Wayiri Morê Sur u Þiai Xýzýro Khal Saê Ko u Deryai Des u Dý Uzaði mekan u ewliyai Emegê na qomi meberê zai Ýqrari rê hurmet iqrari rê sedaqet Wayirê Mekan u Hewsu rê selawat Ýqrarê tolývi ame Khalmemê Sýri Mekanê piri da ve Khuresê Khuri Destê serê deþti da Bava Mansuri Wayiri hazýru ra mekuyê duri Ýqrari rê hurmet iqrari rê sedaqet Khalmemi rê Khureþi rê Mansuri rê Selawat Oli hard u Osmen kerdo ve sama Qomê ma pê na sama biyo sa Ma xonça iqrari arda na meyda Pêxamber u ewliyay bêrê hewarê ma Ýqrari rê hurmet iqrari rê sedaqet Wayirê Hard u Osmeni Oli rê selawat Mansur ustra verva Khureþi þi Nia da ke býmbarek niþto ’ro heþi Mansuri veng kerd ’ro výraste dêþi Dês bi ’ra rast þi verva Khureþi Tolývêni rê hurmet iqrari rê hurmet Rayveri rê piri rê mýsuri rê selawat Vengê piri rozþiwar de reseno Þêvazi Gulvang cêr erzeno kaleka Meraþi Xam nêcêno hardê Meladia Xarpêti Çewlig Vorto Gola Xamýrpêti Erzýngan Erzurum u Baðýre de kýrameti Kýrameta Jiar u Dewresu rê selawat Wayirê bereketi Xaskare Buyere u Jêle Cýrê mýnete býkerê qomi rê býwazê xêre Welatê Dêrsými de serberê seri Sultan Bava Muzýr u Duzgýnê Kêmeri Têviat u cani candi rê hurmet Jiarunê welati u Duzgýni rê selawat Coru medaznê teviat u cani, bêrê comerdiye hews u mekani. Heq býzonê der u cirani. Sýmarê perjê vê niaz u qýrvani. Fek mara nefes Wayirê Dina u hews u mekanu ra, hala hala, hala. hala. 86 4490 2006-10-02T13:34:33Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Dı Mirçiki, Hirê Çımi]] moved to [[Dı Mirçiki, Hirê Çımi]] == Dı Mirçiki, Hirê Çımi == Memo sarequt, Hemo gosevit, Uso Çımebıloq, Alo Fırnepıloz, Murto Lewedelmast... Hesê verê kemera kuji, Seydê bınê dara qırajêre... Lazê Manga, Çêna Bıze,Tomê Gay ; Bê Dım, Bê Iştıri, Bê Wayir... Dılo dılo dılo çıxa rındek, çıxa delali. Yamu yamu dest ro fekê ho ser nê, bê veng bıhuyê, sar xuye fino ra ma. Çına rê ? Dewuzê de ma rozê bıza ho biya vindi. No usto ra şiyo bıza ho fetelino, fênde yêno aqıl, vano, “ez ke je bıze bıqırine belka dustê vengê mıra a ki veng fina ra ho”. Caê bınê dare de niseno ro, je mali qıreno. Meeee.... meeeeee... Werte ra ke tenê vêreno ra vengê hesneno, meeeee.... No ki nata vano meeeee. Nata meeeee, dota meeee, axrê ke yenê tê1ewe, ree nia dano ke dewa hora zovina mordemo. No qarino, vano; “bıza mı biya vindi, ez talasê bıze dero, tı ama pê mı kay kena”. Neyse mesela jêde derg nkêno, mordemek cêreno ra, yeno dewe. Niseno ro mıleti rê qesey keno, vano, “hal mezal nia... Nıka ke ap Mursa ame dewe, cıra vazê apo meeee, ala se keno?” Na qesa kuna re domonu gos, raa ap Mursay sero vındenê. Nia danê ke hao dot ra ame, ho sanenê tholdê desu vanê, “meee..., meee...” Pêyniye de xuye fişte ra cı. Feqir nêtoreno ke caê de sarê ho vezo. Lazê huyo pil maylım vi, rozê amo dewe ke tedarekê piyê ho bivino. Cêncu ra vano, “piyê mı kokımo bese nêkeno, mıde tenê destkar vê, ma na kar bıqedênime.” Cênci vanê, “hêya, ma vatena to qevul kenime, hama tı ki reê piyê hora vace meeee...” Vano, “çınay rê?” Vanê, “piyê to, eke meee vanê, qarino.” Vano, “de hayderê pia şime, ez cıra hên vanu.” U ver, yi dıme ra sonê. Piyê hora vano: - Bao ez tora qesê vano, hama qariyais çino, hêya? - Ala vaze, ez çaê bıqarine, bao qıda. - Tı ça meeee... ra qarina? - Ma, cigeram! Iyê ke hên vanê, ide maa to nê ke ez nêqarin. Apo meeee..., ya ki Mursa meeee...; Apo zırt..., ya ki Hemo zırt... Nıka gos dê! 1- Murto mozık. 2- Samali, arkası yamali. 3- Avas, kuyruğuna bas. 4- Yege, idare et. 5- Baysal, pu. 6- Qemer, poldımê tu biyo ra. 7- Memo zerre xerepiyae... Eve mordis nêqedinê. Naynu ra taê reştê haqiya ho. Haq rametiya ho cıkero. Weşenia na mordemeku de hêşiriya ke naynu seveta na namu, mileti deste unte, Haq çêverê dısmeni nêkero. Çıke ni pêro leqamiyê, nê ve pê namu ra. Zuy ke eve na namu veng dara cı, ney qêyde kotêne, mılqi kerdêne, dêne pêro. Ez hên zoneno ke vatena mı fam bena. Taê olvazê ma namê ho wedarê, araze mekerê, hama hên bıkerê ke mılet xuye ra cı nêfiyo. Weliyo Demenız, Sılêmano Areyiz, Xıdıro Usıfız, Khurêsız, Alız, Hêyderız, Karsanız... Çıxa wes, çıxa delal. Ala gos derê! Rozê kotime cemat, qesey kenime. Hetê newdariye ra ez tenê gewes vine. Mı hata Marks wend ke, inu Lenin qedêna. Mı hata Lenin wend ke, inu ne Stalin verda, ne Mao verda, ne ki Enver Xoce. Uyo ke tenê jêde wend, jêde qesey kerd, di-rê tenêy fişt ra ho dıme, komeli ardi pêser, pê fıkrê keşi qail nêbi, serva fıkrê hu qebuldaene iyê binu de sare unt, tey da ve pêro, zuvini ra mordemi kışti. Neyse bêrime mesela haqe ser. Sıra amê ve mı, ez qesey keno, wertê qesey kerdena mıde mı vake; “domonê Khurêsu ve taê domonê Usuvu ra... Mı hona qesê ho têare niardê, uza ra zu xil bi, qesê mı, mı fek de guret. Ojiya ro mı, vake; “kerdena sıma endi besa, na aşiretêni endi caverdê. Ma wazenime ke feodalistêni werte ra wedarime, sıma feodalistêni kenê, sıma hona aşiru sero qesey kenê”. Nêverda ke ez qesey bıkêri. Nıka nia dan ke, na newdarê vıreniye ke iso nêtowrêne cıra vazo “serê çımunê sımade buri estê” yi nıka eve namunê aşiru vejiyê wertu. U waxt ke vatêne namê aşiru we medarê tometa, hona je vıjêri yeno ra mı viri. Movete, yaraniye bena, hama na karo ke muhimo deyde aşirtiye nêbena. Mıneta mı na olvazu ra awa ke: Eve roştia ciyê Astari (Lülikê Adıri = Ateş Böceği) mordem bese nêkeno rae ra şêro, tari de maneno. Daera gorê na çılaê ke zuvini ra düra düri vêsenê, inu biarime têlewe ke her het roşti vo, ma ki raa ho tever kerime. *** Boğê ma zaf qoçağ bi, manga ma kelaze biye, bıza ma iştir tike biye... Pısınga ma rınd merey pê guretêne, kutikê ma nêlawênê, zurêne... Çı meselê de weşıyê, çı meselê de delaliyê... Yamu yamu eke huaisê sıma yêno, dest ro fekê ho ser nê, kes nêhesno. - La-law vanê, “kerge awe sımena, ho sero heli de nia dana”. Bıra, bıra hêni nêvanê, vanê, “ho sero Haqi de nia dana”. - Hama mı hên hesno. - To hên hesno, hama ğelet hesno. - Ma nêvanê ke, kutık laweno, mêyman remeno? - Nia de! To o ki ğelet hesno. Vanê ke, “kutık laweno, mêyman vêreno ra sono”. - Eke hênyo tora zu xecele (mertale) person. To ke zana, tı mordemo de hewla. - Pers ke gosê mı to serao. - Dı mirçik, hirê çimi, riyê Asmêni ra hewro gewr, uyo ke nêzano hero gewr. - To uncia ğelet va, hêni nêvajina. - Nıka tı zonena, ya ki nêzonena aye vaze? - Bıra to kerd ve têwerte ra şi. Ez cuavê çiyê nianêni nêzonen. - Eke nêzonena, hasa tora tı biya hero gewr. - U waxt tı ’ve ho vaze. - Nıka dewlete çond serrio ke bırrunê ma vêsnena, dü beno berz kata sono? Sono kuno wertê hewrê sıpi. U waxt hewr se beno? Beno gewr, heni ma? Na zu. Nıka çond serrio ke welatê made herv esto, mılet qır kerd, hêywani telef kerdi, theyr u thurê Haqi caê nêmend. Oyo ke mendu o ki pêro dırvetın niyo ke?! - Mirçuku vaze mirçıku, qese mefetelne. - Ezo van ke theyr u thur pêro dırvetın bi, i dı mirçıku ra ki zuye kora, tek çıma; Yaa, coka ro dı mırçıki hirê çımi, nıka fam kerd? - Bıra na qesunê nianênu koti ra omis kena, ana pêser. Çıke ame ra fekê to ver vana. İsonike qese hesna, tenê kuno ra dıme, ala rasta, zura, kami vata, kêy vajiya, ora dıme ki vano, ya ki nosneno. - To qesa heqe vana, hama ez vinon ke, zu qesa des fek de noşina. Saê ke niyê ke nosnenê sonê çıme kenê sae, kamike çı hesno, kêm-jêde çı beno bıbo (na hete ra taê olvazê ma karo pak danê are, dinurê qesa mı çina) rusnenê. Olvazê maê zerre tenıki, Haq thoaê ve pê nêkero, xatırê kêşi nêsıknenê, pêseroku de vezenê. Mıneta mı awa ke: Olvajê ke nosnenê tenê rınd, çiyo ke itajiya mıleti pıra esta ey bınosnê. Xêrweşiye de bımanê. Server Kalan 14.12.97 Çıme: Ware-12, 1998 87 4492 2006-10-02T13:34:33Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Dıstari]] moved to [[Dıstari]] '''Dıstari''': Dıstari dı siyan ra vırazêna. Herayey u loxeya ê wırna siyan zey pê ya. Wırna siyê dıstari zi zey tekerandê erebana roverdıkê. Wertedê sida bınênı dı asınê yeno ronıştenı. Hemver ey sida corênê werte dı zi qülêda dı qatê ê asındê sida bınêni abıyêna. Koşedê cordê sida corêyını sero zi desteyê yeno ronıştenı, qandê desta tepıştenı u tadayenı (Çerxkerdenı). Asınê sida bınênı qülda sida serênêra ravêreno u si nışenê pê. A qülda sida seri ra çiyo kı yeno tahnayenı vıradeyêno. Desteyê seri yeno tepıştenı u siya seri yena tadayenı, çerxkerdenı. Bı no hesaba teneyo kı a qülı ra yeno vıradayenı, kewno wertedê ê wırna siyan u yeno werdikerdenı, tahnayenı. Dıstari hım bı jew merdımi ya, hım zi bı dı merdımana yena tadayenı, karardenı. Dıstari dı qimelıx, bülxürlıx, küftelıx yeno tahnıtenı u vıraştenı. Bê ninan nebi, qıznawi u çiyo wına zi tey yeno tahnıtenı. Dıstari bı qüwetê destiya yena tadayenı (Çerxkerdenı) u çiyo werdi tey tahneyêno. Dıstari zi ayreyê destanê ê wexti bı. Hewna zi newe dewandê ma dı dıstari estê u yenê karardenı. 88 4494 2006-10-02T13:34:33Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Edebiyatê Kaykerdene]] moved to [[Edebiyatê Kaykerdene]] Domani ke wertê ho de kay kenê, jê kılamu qesu têdıma vanê ke, ero gos wes yenê. Peyniya na qesu eve qafiye qedina. Na qesê kaykerdene ki edeviyatê xelki ra say benê. Edeviyatê kay- kerdene ra hirê torey estê: ==Mordene== Domani, wertê ho de bırinê ra, benê dı sırey. Sıra jüye ra jü, bêçıka ho fino fekê ho, mılneno, waxto ke vete, nano hevalê dotêni ra, qesê vano, qesê dıyine ke va, nano ho ra, oncia dotêni ra. Peyniye de ke kami de mend. I. Akule dakule çar u çemver mısk u hemver as tos tıngıla fıs Ekıle, mekıle Bıskıze, xemele çar u çember mısk u hember (t)as tos tıngıla fıs II. Ekıle, mekıle Bıskıze, xemele yara bınge paq u lınge sam sune hat bure ket bıra çıkolo bıra ==Geletnais== Qesey, jê kılamu leto jêde eve qafiye vajinê. Qesey ve hostaêni heni têdıma vajinê ke, jüy ke vati, gereke pêt vazo, hem ki ho meğeletno, sas mekero. Hurdi çekuyê peyêni gereke boyna têdıma vajiyê, ya hata ke qefeliya, ya ki hata ke ho sas kerd. I. Na pençere de tusko Ha pençere de mısko Son çê tuski, tuski won Son çê mıski, tuski won II. Na pençere de thıriye Ha pençere de riye Son çê thıriye, thıriye won Son çê riye, thıriye won III. Na pençere de eskıze Ha pençere de aspıze Son çê eskıze, eskıze won Son çê aspıze, eskıze won IV. Son çê goze, goze won Son çê xoze, goze won V. Muriye gır biye, muriye won Ci gır bi, muriye won VI. Kamo qal keno, qalê lazê Qerê kherri keno? Heq vo pir vo! Kes qalê lazê Qerê kherri nêkeno. ==Pers u Cüav== Waxto ke domani kay kenê, jü pers keno, jüyo bini ki cüav dano, kami ke zana. - Sona koti ? - Son suke. - Seveta çınay? - Seveta kıncunê veyvıke. - Çı ana ? - Niştanê qılıke - Zovina çı ana? - Pozmıkê pırnıke, kam ke nêzano kırê diki de pipıke 89 4496 2006-10-02T13:34:33Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Ekonomi/Dabare de Gıraneya Hêrnoxun]] moved to [[Ekonomi/Dabare de Gıraneya Hêrnoxun]] '''Nuştoxê meqaley Faruk İremet o''' CRM, yeno bol méneyan u zaf cadı zi bı zaneye merdın ano kar. Bı zaneya kar ardena cı zi, qandê sereyê merdıman pê miyan kerdeyeno u zaf ekonomisiti zi no fıkırdırê. Héta merdım şeno vaco; Nêy hirê vatey merdım nêzano qandê çıçi beno meseleyê münaqaşey. La tayın ekonomisti kı ser CRM münaqaşe kenê vanê kı nêy hirê vatey’Customer relationship management’ yani ’ekonomi dı gıraneya gırotoxan/erinoxan’ Management; İdare, idare kerdenı u idareci. Marketing; Piyasa, ser piyasa bazarı. Fıkrê tayın zanayoxan CRMi ser wunasino; modelê ekonomiyê newe o kı nıka hera beno u şıno ravey. Yani waşten insanan ra insanan rê bazari berdeno. Merdım şeno wuni zi vaco élaqa mabênê insanan. O kı çıme u siyê sıfteyêni CRM’i yo, ju; şirket pazari qontrol keno dıdı; formüle kerdenda analizano u hirê; CRM miyan dı nêy rê forımo newe dayeno. Merdım şeno CRM hirê qedemeyê bini dı analiz bıkero. ==Projeyê CRM’i== Wextê vıraştenda projey dı kılidê zanayoxê şirketi nêyê; *1- Çıme kolonayanı *2- Vıraştenda planan *3- Ka koti dı şirketi pêra abêrênê Merdım şeno ekonomiyê CRM’i vela biyayenda hücreyanê bazaro serbesteya ekonomiya bıda pêver. Bı no raya şirketı qandê gırotoxê/erinoxê (müşteri) qanalê newe akenê u bı no raya zi şirket reseno mal gırotoxanê xü. Bazaro serbest u bazaro erinoxan bazaro serbesti miyan dı en mühim dı kılido. Ju; mal, bazar beno dıdı; veçeyneyenda erinoxan u hirê; memnun kerdenda erinoxan zaf mühimo. No ménedı modelê CRM’i zeydê motordo teqwiyey kewno dewre. Qandê kı mal bıreso bazaranê gırdan u xü bazarê werdira bıreyno CRM merdım ze kılid ano gürwe. ==Héqê héreketan dı infermasyonê CRM’i== O kı CRM’i dı en mühim çıme u siyê sıfteyenê temeliyo enfermasyon o. Enfermasyon çı wext analizê CRM ra ravêrd peyra reseno idare kerdoxanê şirketi. Waşten, çiyê kı şirket yan zi héreket vıraşto êy pawuten u êyrê wahêr vıcyayeni ya piya quwetê gürweyoxan gırêdê şirketi u bı no raya zi merdım erinoxan rê weçeynayenda imkanê mali dano u bı raya erinoxan qezenc keno. Yani çorşmeyê şirket/héreketi dı. Çı wext şirket mezbut yenê pêser u quwet benê no zi héme gürweyoxani vırneno u keno informator. Nêy rê zi merdım şeno vaco çend qedeme dı vıraştena komunikasyon/élaqa. Na model qandê gürweyoxandê şirket/héreketi zi ravêreno. No qedeme dı héme éleqa qıymet beno u cayê héreketi bazar dı cayê do zaf mühim beno. ==Teknikê infermasyoni (Tİ)== Qandê kı waştena şirket, héreket bıreso éza, erinox (alıcı, müşteri) qanalê teknikê infermasyoni bol mühimo. Qandê kı ézay bışê sistemê Tİ’ya (teknikê infermasyoni) bıgürweyeyê gerek héme çiy sferber bo. Qandê kı aver şiyayenda sistemê Tİ éyni wext aver şiyayenda ê wextê ravey o u gerek merdım nêy çi vira nêkero. Tayın alımi CRM’i nêy vanê; "Çı wext qinê (inancê) ézayê şirketi rê yan zi ê héreketi rê vêşi bo, o wext ver şirketi dı u héereketi dı ézay xü ze wahêr vinenê u no zi, qinê gürweyoxan vêşi keno. Çı wext qinê ézay u ê gürweyoxan ver şirket u héreketi dı vêşi beno no zi tesirê erinoxan keno u qinê erinoxan zi ver şirket yan zi héreketi dı vêşi beno no zi tesirê bazari keno". Rıxne gırotoxi se vanê? Qandê rıxne gırotoxanê CRM’i vanê kı; "Vinayenda CRM’i çiyê do newe niyo. Fıkır uidolojiyê kıhanan ra merdım etiketê do newe vinayo u êy rê zi vanê CRM." Şiyê mühim noyo kı u gerek merdım vira nêkero, gerek merdım zeriyê erinoxan qezenc kero u no zi bı éleqaya (komunikasiyon), kolayışa (araştırma) beno. Nêy çiy u termi newey verê zi est bı u merdım vatê ekonomiyê piyasayo bıseredê xü (serbets piyasa ekonomisi) no çi zi siyê bınê sıfteyêno (temel taşı). Êy rıxne gırotoxi kı bı zıwanê do serta rıxne gênê, wuna vanê; "Ananorê kı anonsê şirket u ê héreketan kenê, anonsi şari ra hewadanê u kenê malê şexısan. Yani şexıs ra şexıs mal rotenı u bazar kerdenı u qandê nêy çi zi hirê vatey diyê u vanê CRM". Êy çi kı CRM’i héndı beynenminen kerdo o zi élaqayê CRM’i bı teknikê infermasyoni dı esto o yo. Rıxnegırotoxi wuna vanê; "Bol bazaran dı şirket u héreketi sistemê CRM’i kar anê u nêy rê zi sebeb, zaf şirketi u héreketi bı teknikê infermasyoni bol mıjul benê u no zi fıkrê CRM u ê şirketan keno nezdiyê pê". Zaf şirketi zi kompitorê (bilgisayar) rew u newey kar anê. No zi beno sebebê, rew vıla biyayenda infermasyoni. No hem ercan o u hem zi şirket u héreketan rê wextê veng u vêşi abırneno (peyda keno). Merdım şeno nêy şi gıroten da istasyonandê telefonan dı bıvino. Bol şirketi telefoni iflas kenê u cayê inan zi şirketê kompitor gênê. No zi imkanê do gırd dano şirketan. ==Cause-Related Marketing (CRM)== Ekonomiyê piyasayo gırêdayeyê sebebi. Ewro wextê mayo newe dı insani vıryayenda ekonomi u problemê ê şaran nezdi ra taqip kenê. Mesela; problemê çorşme (çevre sorunu), bewnayenda héywanan, şar miyan dı bê édelet vıla biyayenda ekonomi, kar ardenda érdi u vıla kerdanda érdi u.ç.b (u çiyê bini). Şirketi reklamanê xü dı bı zaneyeya nêy çi anê kar. U nêy rê zi vanê; " Cause-Related Marketing". Ekonomiyê piyasayo gırêdayeyê sebebi, her wext reklaman anê kar u bı rayê reklamana resenê erinoxandê xü. Çiyê bini zi kı anê kar noyo; "Kampanyayê mal rotenı u yaremeteyda şirketan u reklamê ina nê çirê nımuneyo". Ewro, Cause-Related Marketing (ekonomiyê piyasayo gırêdayeyê sebebi) héme cayan dı cerıbnenê. Ewro héme "şirketi" meseleyê çorşme dı wazenê yaremetey bıdê u qandê nê y çi zi reklam u anonsi danê. Tabi pawutenda şirketan qandê xêri niyo, qandê kı madeyo kı şirketi anê kar şeno bıbo sebebê leymın kedenda çorşmey (tabiati). Nımune; hakê kergê kı tabiati dı gêyrenê, mangey kı vaşê tezey wenê u teberdı gêyrenê, érabay kı qeçeki verni dı top kaykenê...merdım şeno nımuney vêşi kero...senin şirketi şari bı rayê reklamana xapêynenê u reklamê malê kenê. Şirketê kı, ekonomiyê piyasayo gırêdayeyê sebebi kar anê, rotenda mal dı bo ravey şiyê u rekorê gırdi rê nameyê nuşnayê. ''NOT: © (copyright) Faruk İremet, bê iznê nuştox cayê binan rê neqıl kerdenı, xezete, forımanê binan dı neşır kerdenı u meteban dı bê izin kar ardenı yasax o. No yasaxı qandê héme nuştanê nuştoxi ravêreno. Na nuşte bı destê nuştox bı xü neqlê tiya biyo.'' 90 4498 2006-10-02T13:34:33Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Elaf]] moved to [[Elaf]] '''Elaf''': Merdımo kı tene, yanê cew, xele, mercuy, nıhey, küşnı, lobıki, maşıki, mısri (Nebi), fasulyey, kınci, rız u herwına roşeno ey rê vanê elaf. Meydan yan zi dukanê kı ê tey robenê u roşênê ê cay rê zi vanê ARISA. Elafi tene dewıjan u cıtêran ra bıcem (Toptan) herinenê, anê kenê pırozını yan seradı ro, toz, qırş u gemara cı cı miyan ra kenê pak u bı kara roşenê. Elafinı rê zi sermaye lazımo kı pa teney bıgirê u qandê teney miyan kerdenı zi depoy yan zi dukani vırazê yan zi kırê kerê. 91 5843 2006-10-10T12:52:31Z Maviulke12 6 [[Image:Elizabeth.jpg|thumb|Elisabeth Rynell]] ''Nuştoxê na maqale Faruk İremet o.'' '''Elisabeth Rynell''' ser 1954 dı suka [[İsveç]] dı suka [[Stockholm]] dı maya xü ra biya u çımê xü akerdê weşey u nêweşeya dınya. Çımê xü, famılyey xü dı qeçekêna dıdın akerdê [[dınya]]. ==Heyati gureti== Piyê Elisabeth Rynell profesorê [[zıwan|zıwanê]] [[İngilizki]] u maya cı zi nêweşxane dı hemşire biya. Labırê çı wext mı cı ra pers kerd kamci mekteb qedeynaya, dıma persê mı Elisabeth Rynell bêveng mend u solıxê xü gırot u bı vengêno melaim va; "Ez héta lise dıdı mekteb wend u dıma mi mekteb ra fek verada. Mı fam kerd kı, ez wahêrê mekteb u wendenı niya." Rynell wextêno derg [[Stockholm]] dı maneno. Dıma bı merdekê xü ya (mêrdekê cı xexteciyê [[radıo]] biyo "Radiojournalist") Delsbo dı vila ginê u kêyeyê xü bar kenê wuca. Ser 1979 dı zewaç keno u na zewaceya cı ra dıdı qeçekê cı benê. Nêy qeçekan ra jew kêynek a u abin zi lacek o. Lacek 13 u kêynek zi 10 sereya. Ser 1987 dı mêrdekê cı mıreno u Elisabeth Rynell o wext ra héta nıka bı qeçekanê xü ya piya maneno u qeçekanê xü ser pilıx niyana. Elisabeth Rynell 7 (hewt) seri yo bı sereyê xü [[Delsbo]] dı miyanê mêşan (orman) dı vilayê xü dı manena. Heyatê xü, wextê xü yê gencey (cıwendox) dana qandê qeçekanê xü u qandê [[kıtabi|kıtabanê]] xü. Rynell nıka ser [[roman]]ê kar kena a roman zi wextêno kılm dı bı kewo destê wendoxê [[İsveç]]. Rynell çiyêno taybeti [[zıwan|zıwanê]] xü yê [[şiir]] dı vıraşto kı heta nıka kes nêy çi nêvıraşto, o zi noyo kı; Rynell bı kelimayana şiirên xü dı kaykeno. Kelimay yenê vırnayış şeklêno newe ginê u bı no şeklêno newe, manayê newe zi dano [[şiir|şiiranê]] xü u kelimeyandê xü. ==Vateni zi goşt wenê== Vaten, [[çekuy|kelime]] pênuşteyê cı dı werışto ser lıngan. Verê merdım vano belki nuşteyê Elisabeth Rynell, [[şiir]]ê cı bêtamo. Labırê, çı wext merdım tayn wextê xü bıdo u bı bêvengeya şanı dı, bı tersanê xü ya, bı kêvweşeya xü ya u bı [[muzik|musikêno]] klasik bı vengêno nızım goşdarey keno, o çax wuca dı merdım Elisabeth Rynell vineno. Ger e merdım ze wane [[şiir]] bı tamêno şarabı keana, ze kı merdım vırarê jewı dı xewırêno (xü ra şıno) bı a tama bıwano. Co kı şiir meqaleyê [[xezete]], reklamı çına, sewa niyo. Şiir hêrsê merdım dı, bırıqyayena rojı u şewqo. Qandê coyo kı ger e merdım bızanıbo, merdım çı waneno. Ze [[nuştox|nuştoxi]] Elisabeth Rynell vatenê rê goşt dano werdenı. Bı nêya [[şiir]] çiyêno mühim veceno hol. O zi noyo kı bı [[çekuy|kelime]] u vatenê xü ma zeryayê insana şıknenê. ''jag kan intyga att orden också köttätare att de har svarta tänder...'' ez şena bıda qanıtkerdenı kı vatenı zi goşt wenê kı ina wêhêrê dındanê siyayê... Vaten senin goş veno? Şımayê persbıkerê; vaten zeydê fışınga canê merdım tewneno dıma zi rıhê merdım werdi werdi lime lime keno, zeryayê dostan u merdıma şıkneno qandê coyo kı Rynell vano; vaten zi goşt weno. Labırê tenya vatenê xırab çınyo. Vatenê weşizi estê kı ina zi goşt wenê. Gecêno 16-17 serê kêynekêno vano tı çı weşê no çi aliyê [[piskoloji]]k zi bıbo êy serdı etkiyêno gırd keno. Genc beno diwane, xü ra hez keno u hewnê xü do oyo her tım a kêynek bıfıkıryo. Mesela ma vacê rojê a kêynek kêyê xü wucara berdê sukna bin. Çıçi biro sereyê o gencı? Helbet o ecız bo heyatira u weşeya heyeti ra. Se bi [[çekuy|kelimeyêno]] weş gencı kerd nêweş goştê cı, cı sera helya genc bi nêweş. Bewnê vatenêno weş zi goşt werd. Mı waşt heyatê Rynell bınuşna labırê derheqdê êy mı meteryalê teze u rınd nêdi. Qandê coy mı [[têlefon]] gırot xü destı u mı ay gêyra. Mı waşt derheqdê ay tay wahêrê infermasyon bıba u [[kıtabi|kıtabê]] xü dı ayrê u [[şiir|şiirê]] ayrê ca bıda. Nêy infermasyonı kı mı ayra gırotı, ina cêr dı nuşnena. ==Kıtabê nuştox kı neşır biyê nêyê== *1. Lyrsvit m.m. gnäl (Perdeyê lyra m.m mızmız) 1975 *2. Veta hut (Zanabiyayena arsızey) 1979 *3. Onda dikter (Şiirê xırabi) 1980 *4. Humanismens seger (Serkewtena hümanizım) 1982 5- Sorgvıngesşng (Kılamê Perê kederı) 1985 *6. Sjuk Fågel (Mırıçikê nêweş) 1988 *7. En berättelse om Loka (Jew vatenı der-heqdê Loka) 1990 *8. Nattliga samtal (Qıseyê şanı) 1990 *9. Öcken vandrare (Gêyrokê çolı) 1993 ==Şiirê Elisabeth Rynell== {| border="0" cellspacing="5" |- valign="top" | width="20%"| ===Aşmi=== Newe vınderdo aşmi cordı. raşt nime jewı ay cıkerdo bı kardiya Aşmi dıdı yo jew tari jew şewqın nimçeyên Newe fam kena a aşmiya siyah hêşı dano vernida tari dı a gürmêno zey hemın zey dırbeto Miyanê şewqa rojı dı vinena ez dı nima aşmiyê veşate u griyêi şopda şêytanok vernida ay şini dı. rengê welını | width="20%"| ===A bêvengeyı=== A bêvengeyı çı wext vewr hêlbeno cêr u çiyêno zaf kean merd a bêvengeyı a kı ez vana Ay wextı filizi qısey kenê vengêno wuni fesis u tuj u érdı bêlerzi u aşmi vela biyo teberı bı nazikaniya xü ema nezdiy şıt. |} ''NOT: © (copyright) Faruk İremet, bê iznê nuştox cayê binan rê neqıl kerdenı, xezete, forımanê binan dı neşır kerdenı u meteban dı bê izin kar ardenı yasax o. No yasaxı qandê héme nuştanê nuştoxi ravêreno. Na nuşte kıtabê nuştox; 'Antolojiyê Hozanwanê Swêdi-1' ISBN: 91-972069-0-X pel, 67-72 ra, bı destê nuştox bı xü neqlê tiya biyo.'' {{Nuştoxê Swêdi/İsveçki}} [[Category:Nuskar]] 92 4502 2006-10-02T13:34:33Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Emanetci]] moved to [[Emanetci]] '''Emanetci''' (Emanetvan): Merdımo kı çi bı emanetey a gêno, yan zi herunda deynan dı çiyo bıqimet bı emaneteya cı hetı roneyêno, ey rê vanê emanetçi. Çiyo kı roneyêno ey rê zi vanê emanet, yan zi çi emaneti. Emanetçi kes çiyê xo yê bıqimet, yan zi altun-maltunanê xo ronano cı hetı. Verê ney se seyupancas serı veror, emanetçiyê welatê ma Heci u Xocay, Mılay u Şêxi bi. Ê zey banqayandê ewroy bi. Şari berdê çiyê xo yo bıqimet emanetê inan kerdê. Xerajandê Otoboz, texsi u qamyonan dı, meydanandê Teyaran dı, cay werzanayena Kaşkaşok (Tırên) u Tıramvayan dı, Otêl u Xanan dı u herwına cayan dı emanetçi estê. Tay emanetçi bı perana emanetan gênê xo hetı, tay cay zi qandê mışteriyandê xo, qandê rayvanandê xo, çiyan bı emaneta gênê xo hetı. Babet-babet şeklê emanet gırotenı estê. Kar u bardê ê zanati rê zi vanê Emanetcinı. 93 4504 2006-10-02T13:34:33Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Embarci]] moved to [[Embarci]] '''Embarci''': Merdımo kı, embaran dı tene, erzaq u çiyê zey inan depo keno, embar keno, hewadano u heta wextê vaybiyayeney yan zi qedinayeney nımneno ey rê vanê embarci yan zi embarwan. Merdımê kı embarcılıxey kenê, ê çi hewadanê kı, o çi piyasara werzo u vaybo kı, berê bıroşê. Tay zi çiyê xo yê vêşi benê dekenê. Merdımo kı embarcinı keno, o hım mal herineno keno embarandê xo u hım zi cı ra vejeno u beno roşeno. Embarcinı kerdenı rê zi zaf sermaye lazımo kı pa çi bıherinê u ê çi embar kerê. Xo ra kesê kı Embarcinı kena, merdımê wahêrê sermayiyê. Tay qandê zımıstani, qandê vaybiyayenı, qandê rotenı, qandê nımıtenı çi enbaran (Depo) dı depo kenê. Enbarê teni, enbarê asıni, enbarê çimentoy, enbarê meywi u herwına. Tay zi enbari vırazenê u bı perana çi dekenê. Tay zi kırê danê çi teykerdoxan. Cayo kı çi tey enbar beno, wıjay rê vanê Embarxane. 94 4506 2006-10-02T13:34:33Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Emele-recber]] moved to [[Emele-recber]] '''Emele-recber''': Merdımê kı idareyê xo bı emeleyina, bı recbereya kenê inan rê vanê karkerdoxê recberi. Karkerdoxê emeley rojane kar kenê, rojane qezenc kenê, rojane peranê xo gênê u rojane wenê. Karê inan karê do dewam u ramıte niyo. Wexto kı kar qedêno perey cı zi qedênê. Wexto kı karê cı qedêno, ê şınê meydandê emeleyan dı, cay vınderdenda kar diyayenı yan zi ê kı cı rê karker lazımo yenê vinenê ê cayan dı, şewra rewê vındenê kı jew biro u cı bero kar. Wext beno bı heftana şınê ê cadê kari dı vındenê, labırê kes nino cı nêbeno kar yan zi xo rê kar nêvinenê. Peydı destveng ageyrenê keyandê xo. Emeley karê banan, karê erdan, weşanayenı, xılnayenı, pakkerdenı, weçinayenı, beton rıjnayenı, küçe pakkerdenı, ray vıraştenı, koli kırıştenı, koli werdikerdenı, bar kırêştenı, zengenkerdenı, si şıknayenı u herwına kenê. Mı cordı vat bı karê cı karo rojaneyo. Wexto kı di kenê, nêdi nêkenê. Wextê bêkarey dı ya qahwexanan dı roşenê yan zi keyandê xo dı roşenê. Tay-tay qahwey estê kı ê kı xo rê geyrenê kar, ê tey roşenê. Ê kı xo rê kar nêvinenê zi şınê ê qahwan dı roşenê, beno jewi rê karker lazımbo u biro cı bero. Wexto kı bêkar manenê, deyna çay şımenê u deyna xo rê werd herinenê. Ne sigortay cı esto u ne zi çina. Wexto kı cadê kari dı qezayê biro cı sere dı pêlekdê pêrdê xo ra şınê. Ne emniyetê cı yê kari u ne zi sigortay ciyê karkerdenı esto. Boka qezayê niro cı sere dı. Wexto kı biro way inan rê way qeç u quldê inan rê, heme benê pêrişan u kewnê küçan, qandê qıra xo vetenı u xo sıtar kerdenı. Karê emelan karê serdê lıngano, bıbo kenê, nêbo rakewnê. Kar u bardê erdan kerdenı rê, kalanê meywe u zerzewati kerdenı rê, meywe u zerzewat çinayenı rê zi vanê recberê ziraeti. 95 4508 2006-10-02T13:34:33Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Erebeci]] moved to [[Erebeci]] '''Erebeci''' (Erebevan): Merdımo kı bı erebada xo ya bı perana çi beno ey rê vanê erebeci. Tabi çend babeti erebey estê. Ereba destan, ereba estoran dımı kaşkerdenı u ereba bı motorı. Ereba destan, merdımi çi barkenê u xover yan zi xopeydı ancenê u benê. Ereba estoran antenı, erebada destan ra zahf gırda u zahf çi barbeno. Qandê kı estori ay xo dımı ancenê. Şar çiyê xo yê gırani, koli, asın, arış u herwına barê erebandê peydê estoran kenê. Erebeyê bı motor zi en bolki rayandê duran dı, mabênê dew u sukan dı yenê kar ardenı. Zahf merdım u keyey idareyê keydê xo bı ê erebana kenê. Keso kı ê kari keno ey rê vanê Erebeci, ê kari rê zi vanê Erebecinı. 96 5914 2006-10-11T04:55:13Z Maviulke12 6 {{Template:Suke| native_name = ''İstanbul''| common_name = İstanbul| conventional_long_name = Estamol| image_map = Istanbul bridge.jpg| serdarê belediya = Kadir Topbaş| berzine = 100 m| erd = 1.930 km²| nıfuse = 10.034.830| sıxletina nıfuse = 5199/km²| mıntıqa = Vilayetê İstanbul| kordinant = 41°00′Z 29°00′R }} '''Estamol''', Trk. ''İstanbul'' suka [[Tırkiya]]o. Namey xo Yunanki ''ēis tan poli'' 'be suke (bacar), şehire, to the city' ra yeno. Estamol mıntıqa ra zımey rocawanê (ğerb) de [[Tırkiya]]a dero. Estamol qıtaanê [[Ewropa]] (Trakya) u [[Asya]] (Anadolu) serowo. ==Tarix== Estamol sukê da khano. Wextê [[İmparatoriya Roma]] biyo xırab, Estamol biyo paytextê imparotorê Bizansi. Wextê imparatorê Bizansi de Estamol biyo mekezê Yunananê [[İsewitine|Xristiyananê]] Ortodoksan. Merdumê Bizansê xeylê kilisey vıraştê. [[Aya Sofya]] kiliseo tewr (en) gırd bi. Serra 1453i ra dıme imparoturê Osmanıcan Estamol gırewt. Wextê [[İmparoturê Osmanıcan]] de Estamol bi merkezê [[İslam]]. Ewro Estamol biyo merkezê [[iqtısad]] u kulturê [[Tırkiya]]. ==İklim u Nıfus== İklimê Estamoli zey ê Deryaê Sıpêyo, ayamê (hewa) xo honıko. Zımıstani ayam beno serd. Erdê Estamoli her daim kheweo (kıhoyo). Nıfusa bacarê Estamoli 10.034.830a, labelê her roc zêdiyena. Nıfusa mıhacıran zafa. Bol merdumê dewıci amey Estamol. Seba ke nıfuse zafa, gımarê (leymê) heway u problemê trafiki zafê. ==İqtısad== Nıka Estamol merkezê [[iqtısad]] u kulturê [[Tırkiya]]a. Estamol ra zaf fabrikê musaitan (erebe) u elektronik u silehan, ê çimento u tekstili (kurasi) estê. Boğaziçi Üniversitesi bacarê Estamoli derê. Hirê taxımê futboli estê: [[Galatasaray]], Beşiktaş, u Fenerbahçe. ==Çımey== *[http://www.ibb.gov.tr/en-US/AnaSayfa/ Resmi Siteyê Estamol] {{Sukê Dınya}} [[Category:Suka]] 97 4512 2006-10-02T13:34:33Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Estbiyayenı]] moved to [[Estbiyayenı]] == Êy kı bı fıkrê ‘Estbiyayenı dı’ sınasênê == '''Nuştoxi;''' Milan Kundera Georges Bataille Samuel Beckett Simone de Beauvoir Michel Butor Albert Camus Louis-Ferdinand Celine Marguerite Duras Ralph Ellison Fyodor Dostoevsky Jean Genet Andre Gide Hermann Hesse Henrik Ibsen Eugène Ionesco Franz Kafka Jack Kerouac Jerzy Kosinski Chuck Palahniuk Alain Robbe-Grillet Catherine Robbe-Grillet Natalie Sarraute Claude Simon Jean-Paul Sartre Marquis de Sade Miguel de Unamuno Richard Wright Robert Clark Young Marcel Proust '''Filozofi''' Simone de Beauvoir Nikolai Berdyaev Henri Bergson Martin Heidegger Karl Jaspers Hans Jonas Søren Kierkegaard Walter Kaufmann Emmanuel Levinas Gabriel Marcel Maurice Merleau-Ponty Friedrich Nietzsche Blaise Pascal Jean-Paul Sartre Lev Shestov Max Stirner Peter Wessel Zapffe Tom Stoppard Albert Camus '''Nefszaney/Piskologi''' Ludwig Binswanger Medard Boss Viktor Frankl R. D. Laing Rollo May Fritz Perls Irvin D. Yalom '''Diyanetzaney''' Rudolf Bultmann John Macquarrie Paul Tillich 98 5969 2006-10-13T14:51:32Z Maviulke12 6 [[Image:Göttingen-Esther.Rolle.0.JPG|thumb|300px|Kîtabê Ester]] '''Ester''' ([[İbraniki]]:אֶסְתֵּר u [[İngilizki]]:Esther) zerri [[Tewrate]] ra nameye yew (yo) kitabe. [[Tewrate]] de qismo ke yahudîyan mîyan de tewr (en) zaf yenû wendiş ra yew zî Ester û. Ester, seserran o ke keyanî [[Musewitine / Cuhudine|yahudîyan]] de, bîlxessa Pûrîm de her serr yenû wendiş. Ester, [[Musewitine / Cuhudine|yahudîyan]] mîyan de yew kîtabo namdar (populer) û. Ester, yew kîtabo ke, kameyî (kimlîgî) [[Musewitine / Cuhudine|yahudîyano]] milî û waharî xo vicîyayîşî îfade kenû. Pûr, sey roc dişmenan ra xelesîyayîşî, roc xovîrardişî û yenû bimbarik kerdiş. No kîtab nameyî xo, nameyî na keynek ra, yanî Ester ra genû. ==Tarix== Meseleyê Esteri, teqrîben VÎ (Verî Îsayî) 486-465 de qewimîya. Nameyî qiral Ahaşveroşî [[tarix|tarîx]] de sey Xerxes vîyerenû. [[İbraniki]] (hebrû) de (û [[Tewrate]] de) "Akhashverosh" nusîyenû. [[İngilizki]] "Ahas-uerus" û. Tayê tekstanî îbranîkî de sey "Xerxes" zî yenû vatiş. Latînkî de zî sey "Xerxes" vîyerenû. Xerxes, miqabilî Ahaşveroşî yo. Ahaşveroş (Xerxes, Xusrev) lajî qiral Darîyusî û qiralîçe Attosa yo, wextî baykî xo ([[Dariyus]]î) de duyes serrî sey naîbî [[Babil]] de hukumdarey kerda. "Qiralî keldanîyan Belşatsar a şew kişîya. Qiralî medan Darîyus wexto şêşt û di serre bi qiraley girot" Şûşan ([[Latinki]] Susa, [[İbraniki]] Sushan) yew deme paytextî elaman bîyû. Cuwa pey Darîyuso Yewin ([[Dariyus|Darîyus]] I) newe ra îmar kerdû. Yew deme bîyû merkezî îdarî ey medan/persan. Şûşan ewro [[İran]] de yew ca yo. [[Îran]] [[İskendero Gırd]], Şûşan îşgal û talan kenû. M. A. Dielafoy reya verên Şûşan de yew cigêrayîşo [[arkeoloci|arkeolojîk]] virazenû. Şûşan de odayî qiralî, harem, "cenet" (bexçeyî cenetî), qenalî awka ke royo nizdî ra arda, vicîyenî orte. ==Name Ester== Nameyî Ester ser o zî zaf munaqeşe estû. Nameyî Ester o raşt bi [[İbraniki]] Îddessa (Hadassah, 'myrtle') yo. Wina eysenû ke Ester ya nameyî Homayê (îlahe) Babîlan Îştar (Îshtar) ra, yan zî [[Fariskî]] "sîtar, 'star' ra yenû. Wextî sumeran û [[Babîl|Babîlîyan]] de Îştar nameyî "Xanimê Homayan" o. (50) Îştar, sumeran û [[Babîl|Babîlîyan]] het de, nameyî "Xanimê Homayan " o La eslî xo de, no name, yanî 'Ester', yew nameyo [[Fariskî]] yo. Manayê ci zî "estare" yo. *[[Zazaki]] de 'estare', 'astare', 'istare' yo. (yıldız) *Pewlewkî/[[Fariskî]] de 'ster', 'star', 'starek'. (yıldız). *Vaştî (Waştî) zî yew nameyo kirdkî û pehlewkî/fariskî yo. Zazakî de manayê "Waştî" bi tirkî "sözlü", "nişanlı" û ge-ge zî "güzel sevgili" ya. Pewlewkî/fariskî de çekuyê "Vaştî" (vêşt, vêştî) manayê rind (güzel) de yo. ==Statuy kîtabê Ester== Goreyê tayê [[nuştoxi|nuştox]] û cigêrayoxan, Ester, dînî yew kîtab nîyo; çunku tede nê (nîye) behsî Homayî, [[Hz Musa|Musayî]], [[Hz Dawud|Dawidî]] û Qudisî (Yerûşalîmî) benû; nê îtîqad û emelî yahudîyan (cuyan) ser o merdim tawey tede veynenû; nê zî [[zagon|kultur]] û karekterî [[Musewitine / Cuhudine|yahudîyan]] îfade kenû. La hûncî zî [[kilise|kilîsey]] [[İsewitine|İsewitine/Xrıstiyanan]] RÎ (Raver Îsayî) 120 de Ester sey yew kîtabo dînîyo ke resmî her ca de vîyerenû qebul kenû. Welakîn [[Martin Luther]], kîtabî Esteri sero vûnû "werrîkna kîtabo winayen çinîbîn" û Ester ra (no kîtab ra) nefret kenû, ey bin ra red kenû. Temayê Esteri, surgunî yahudîyan û xelasey nînan ser o ya. Tede motîfî [[din|dînî]] [[çin|çinîy]], la kamey û milîyetperwerey [[Musewitine / Cuhudine|yahudîyan]] tede eşkera ya. Heto bîn a no name, Ester, zaf nizdîyey Ishtar (Îştar) o, ke Îştar nameyê yew Homayê (îlahe) putperestanî ey demeyî yo. Goreyê sewbîna nuştoxan "Festê Pûrîmî" hînya zaf nizdîyê "roşanî wesarî" ey medan/persan a, yan zî festê babîlonijan a. Nînan gore "Pûr", sey çeku, ya çekuya asurîkî "puru/pûrû" ra yena, ke manayê ci "ca/mevqî" yo, yan zî "lot" (vîcak) ey farisan a ke merdim yew çeşît key şansî key kenû. Pûr yew nameyo îbranîkî yo. Pûrîm roşanî [[Musewitine / Cuhudine|yahudîyan]] o, aşmê sibat yan adari de yo, semedê vîrardişî xelasey qewmî [[Musewitine / Cuhudine|yahudîyan]] o ke binî zulmî Hamanî ra qedîyo, (bimbarik) benû. Kîtabî Ester kamî nuştû belu nîyo. Tayê vûnî Ezra nuşto, la no vate zaf muteber nîyo. Tayê vûnî Mordekay bi xo nuşto. Tayê zî vûnî Nehemya nuşto. Nehemya, [[Artexerxesî]] rî, ke o lajî û xelefî Ahaşveroşî yo, hizmet kerdû (465-424 VÎ). Tayê zî vûnî ke Ester yan wextî qiral [[Ahaşveroşî]] de, yan zî wextî lajî ey Artaxerxesî de, Şûşan de çap bîya. Heto bîn a tayê [[nuştoxi|nuştoxî]] zî vûnî Ester raşta yew [[kıtabi|kîtabo]] [[tarix|tarîxî]] yo û çîko ho tede heme raşt û, tayê zî tam tersî ney vateyî vicênî û vûnî Ester yew fantazî yo. La wina eysenû ey ke Ester nuştû qanûn, orf û edetanî medan/persan û mîmarî bacarî Şûşanî, sarayê Şûşanî û welatî medan hol sinasnenû. Mumkun û ke yew [[Musewitine / Cuhudine|yahudîyo]] ke surgun bîyû şîyû uca, o deme welatî medan de ciwîyo, bîyû şahidî na mesela û na mesela nuşta, yan zî fek ra neqil kerda. ==Çımey== *[http://st-takla.org/pub_Deuterocanon/Deuterocanon-Apocrypha_El-Asfar_El-Kanoneya_El-Tanya__3-Esther.html Kîtabê Ester] [[Category:Din]] [[Category:Musewitine]] 99 4516 2006-10-02T13:34:33Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Ewropa]] moved to [[Ewropa]] #REDIRECT [[Ewrope]] 100 5956 2006-10-12T20:02:39Z 209.129.168.31 [[Image:LocationEurope.png|thumb|right|195px|Xarıtey Ewrope]] '''Ewropa''' yew (yo) qıtaya. Ewropa yew (yo) parçeyê super-qitay Avrasyao u rocvetışê (şerqê) Avrasya dera. Erdê Ewropa 10,430,000 km² o (% 20 erdê Dinya wa). Nıfusê Afrika 705 milyona (%11 nıfusê Dinya wa); penira Asya u Afrika, Dinya da hiriniya (3). Dolmaleya Ewropa Deryao Sıpê, Okyanuso Atlas, Okyanuso Arktik, Koê Urali Koê Kafkasi, Deryao Sıya u Deryao Xêzar estê. Ewropa da standardê xeyat zaf hola. Name Afrika Yunanki ra yena pêra. Dewleti: <div style="clear:both"/> {| border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" style="border:1px solid #aaa; border-collapse:collapse" |- bgcolor="#ECECEC" ! Name ! Erd <br>(km²) ! Nıfuse <br> (2002 taxmin) ! Sıxletina nıfuse <br>(serê km²) ! Paytext |- | colspan=5 style="background:#eee;" | '''Ewrope Rocakewtena (Rocvetış, Şerq):''' |- | [[Image:Flag_of_Belarus.svg|30px]] [[Belarus]] | align="right" | 207,600 | align="right" | 10,335,382 | align="right" | 49.8 | [[Minsk]] |- | [[Image:Flag_of_Bulgaria.svg|30px]] [[Bulgarıstan]] | align="right" | 110,910 | align="right" | 7,621,337 | align="right" | 68.7 | [[Sofia]] |- | [[Çekıstan]] | align="right" | 78,866 | align="right" | 10,256,760 | align="right" | 130.1 | [[Prague]] |- | [[Image:Flag_of_Hungary.svg|30px]] [[Macarıstan]] | align="right" | 93,030 | align="right" | 10,075,034 | align="right" | 108.3 | [[Budapest]] |- | [[Moldova]] | align="right" | 33,843 | align="right" | 4,434,547 | align="right" | 131.0 | [[Chişinău]] |- | [[Image:Flag_of_Poland.svg|30px]] [[Polonya]] | align="right" | 312,685 | align="right" | 38,625,478 | align="right" | 123.5 | [[Warsaw]] |- | [[Romanya]] | align="right" | 238,391 | align="right" | 22,303,552 | align="right" | 94.0 | [[Bucharest]] |- | [[Image:Flag_of_Russia.svg|30px]] [[Rusya]] | align="right" | 3,960,000 | align="right" | 106,037,143 | align="right" | 26.8 | [[Moscow]] |- | [[Image:Flag_of_Slovakia.svg|30px]][[Slovakya]] | align="right" | 48,845 | align="right" | 5,422,366 | align="right" | 111.0 | [[Bratislava]] |- | [[Ukrayna]] | align="right" | 603,700 | align="right" | 48,396,470 | align="right" | 80.2 | [[Kyiv]] |- | colspan=5 style="background:#eee;" | '''Ewrope Zımey (Şımal):''' |- | [[Danimarka]] | align="right" | 43,094 | align="right" | 5,368,854 | align="right" | 124.6 | [[Copenhagen]] |- | [[Estonya]] | align="right" | 45,226 | align="right" | 1,415,681 | align="right" | 31.3 | [[Tallinn]] |- | [[Finlanda]] | align="right" | 336,593 | align="right" | 5,157,537 | align="right" | 15.3 | [[Helsinki]] |- | [[İslanda]] | align="right" | 103,000 | align="right" | 279,384 | align="right" | 2.7 | [[Reykjavík]] |- | [[İrlanda]] | align="right" | 70,280 | align="right" | 3,883,159 | align="right" | 55.3 | [[Dublin]] |- | [[Letonya]] | align="right" | 64,589 | align="right" | 2,366,515 | align="right" | 36.6 | [[Riga]] |- | [[Litwanya]] | align="right" | 65,200 | align="right" | 3,601,138 | align="right" | 55.2 | [[Vilnius]] |- | [[Norweç]] | align="right" | 324,220 | align="right" | 4,525,116 | align="right" | 14.0 | [[Oslo]] |- | [[İsveç]] | align="right" | 449,964 | align="right" | 9,067,049 | align="right" | 20.2 | [[Stockholm]] |- | [[Britanya Gırde]] | align="right" | 244,820 | align="right" | 59,778,002 | align="right" | 244.2 | [[London]] |- | colspan=5 style="background:#eee;" | '''Ewrope Veroc (Cenub):''' |- | [[Arnavutluk]] | align="right" | 28,748 | align="right" | 3,544,841 | align="right" | 123.3 | [[Tirana]] |- | [[Andorra]] | align="right" | 468 | align="right" | 68,403 | align="right" | 146.2 | [[Andorra la Vella]] |- | [[Bosna]] | align="right" | 51,129 | align="right" | 3,964,388 | align="right" | 77.5 | [[Sarajevo]] |- | [[Xırwatıstan]] | align="right" | 56,542 | align="right" | 4,390,751 | align="right" | 77.7 | [[Zagreb]] |- | [[Yunanıstan]] | align="right" | 131,940 | align="right" | 10,645,343 | align="right" | 80.7 | [[Athens]] |- | [[Vatikan]] | align="right" | 0.44 | align="right" | 900 | align="right" | 2,045.5 | [[Vatican City]] |- | [[İtalya]] | align="right" | 301,230 | align="right" | 57,715,625 | align="right" | 191.6 | [[Roma]] |- | [[Macedonia]] | align="right" | 25,333 | align="right" | 2,054,800 | align="right" | 81.1 | [[Skopje]] |- | [[Malta]] | align="right" | 316 | align="right" | 397,499 | align="right" | 1,257.9 | [[Valletta]] |- | [[Montenegro]] | align="right" | 13,812 | align="right" | 616,258 | align="right" | 48.7 | [[Podgorica]] |- | [[Portekiz]] | align="right" | 91,568 | align="right" | 10,084,245 | align="right" | 110.1 | [[Lisbon]] |- | [[San Marino]] | align="right" | 61 | align="right" | 27,730 | align="right" | 454.6 | [[San Marino, San Marino|San Marino]] |- | [[Sırbıstan]] | align="right" | 88,361 | align="right" | 9,598,000 | align="right" | 96.7 | [[Belgrade]] |- | [[Slovenya]] | align="right" | 20,273 | align="right" | 1,932,917 | align="right" | 95.3 | [[Ljubljana]] |- | [[İspanya]] | align="right" | 498,506 | align="right" | 40,077,100 | align="right" | 80.4 | [[Madrid]] |- | colspan=5 style="background:#eee;" | '''Ewrope Rocawan (Ğerb):''' |- | [[Avustralya]] | align="right" | 83,858 | align="right" | 8,169,929 | align="right" | 97.4 | [[Vienna]] |- | [[Belçika]] | align="right" | 30,510 | align="right" | 10,274,595 | align="right" | 336.8 | [[Brussels]] |- | [[Fransa]] | align="right" | 547,030 | align="right" | 59,765,983 | align="right" | 109.3 | [[Paris]] |- | [[Almanya Federale]] | align="right" | 357,021 | align="right" | 83,251,851 | align="right" | 233.2 | [[Berlin]] |- | [[Liechtenstein]] | align="right" | 160 | align="right" | 32,842 | align="right" | 205.3 | [[Vaduz]] |- | [[Luxemburg]] | align="right" | 2,586 | align="right" | 448,569 | align="right" | 173.5 | [[Luxembourg (city)|Luxembourg]] |- | [[Monako]] | align="right" | 1.95 | align="right" | 31,987 | align="right" | 16,403.6 | [[Monaco]] |- | [[Hollanda]] | align="right" | 41,526 | align="right" | 16,318,199 | align="right" | 393.0 | [[Amsterdam]] |- | [[İsviçre]] | align="right" | 41,290 | align="right" | 7,301,994 | align="right" | 176.8 | [[Bern]] |- | colspan=5 style="background:#eee;" | '''Ewrope Rocvetışê Cenub:''' |- | [[Qazaxıstan]] | align="right" | 370,373 | align="right" | 1,285,174 | align="right" | 3.4 | [[Astana]] |- | [[Azerbaycan]] | align="right" | 39,730 | align="right" | 4,198,491 | align="right" | 105.7 | [[Baku]] |- | [[Gurcıstan]] | align="right" | 49,240 | align="right" | 2,447,176 | align="right" | 49.7 | [[Tbilisi]] |- | [[Image:Flag_of_Turkey.svg|25px]] [[Tırkiya]] | align="right" | 24,378 | align="right" | 11,044,932 | align="right" | 453.1 | [[Ankara]] |- style=" font-weight:bold; " | Yekun | align="right" | 10,395,067 | align="right" | 708,945,854 | align="right" | 68.2 |} <br> <div class="references-small"> </div> {{Qıtay}} 101 5821 2006-10-10T12:39:55Z Maviulke12 6 [[Image:Ewesta.jpg|thumb|Yasna 28.1]] '''Ewısta''' [[kıtabi|kitave]] [[Zerduştine]] u zaf kihuna. Gore [[Zerduştine]], kitave Ewısta mukaddesa. Merdumê Zerduştine serra VÎ (Verî Îsayî) 2000 da nuşt kitave Ewısta zerri [[İran]] da. [[zıwan|Zıwanê]] Ewısta, zıwanê Zazakira zaf nızdiya. Zerri kitave Ewısta degisik parcun esta: *[[Yasna]] *[[Visparad]] *[[Yashts]] *[[Vendidad]] [[Category:Din]] 102 4522 2006-10-02T13:34:33Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/FEQIR VE HÊŞİ RA]] moved to [[FEQIR VE HÊŞİ RA]] '''FEQIR VE HÊŞİ RA''' Caê jü feqıro de zar beno, Qe thawaê de xo çinebeno. Yê dêy jü cênıka xo, Jü ki çêverde herêde xo beno. Herê xo her roz semere keno, Sono bırr de koliu bırneno, Herê xo eve koliu barkeno Beno suke de roseno. Tenê perey ke kunê ra dest, Çêyi rê jü somıne hêrneno. Eve na tore hondaê ke Mothazê mıxeneti nêbeno. *** Rozu ra rozê reyna, Niseno ro herê xo sono bırr teyna. Waxto ke koliu bırneno, Wertê bırri ra vengê hesneno. Xo ero na vengi ceno sono Sono ke; çı bivêno! Eke ke hesê gıno qılasê muriye ro Nat-bota xo leqneno, fataşiyo araqdero. Eke, jü na talas bo thawa niyo, Reyê ki Lüye ama, hes tenge de diyo. Êê! no fırsat fırsatê Lüyo! Vana: »Na halde mı hes qe nêdiyo!« Soynena cı jür u nêbiyawunê merdu, Vana: »O nêbi, par to ez nêverdu lewê kergu!« Sona peyra xo loqnena hêşi, Hes hers de biyo jê adırê gemeşi. *** Dewızo feqır tede vejino xafılde, Vêneno hêşi na halo xıravın de. Niadano ke Lüya dekbaze, Zurna xo kerda ve saze. Beno torjên ro verdano dıme, Lüye remena sona kuna geme. Niadano ke her caê hêşi dezeno, Yeno, hêşi qılasê muriye ra vezeno. Hes vano: »Bê ez ve tora bıbime bıra, To ez xelesnu na qeda u bela ra.« Mordmek vano: »Ez xorê dewızo de feqıru Seveta tenê koliu yon wertê na bırru! Koliu danu arê, bon suke de rosenu Çê xorê pê letıki somıne hêrnenu! Bê, to mırê thawa meke Ezı ki torê thawa nêkonu!« Hes vano: »Tı ke nêvana caê halê mınê nıkay Ez ki nara têpia torê bonu perr u pay. Torê bırr ra koliu kon arê, konu lode Bere xorê suke de mırd bırose, bıde!« *** Nawa ke ewro naza ama hêşi rê, Feqır qesey mekero gunê kêşi rê. Feqır soz dano ra hêşi; tey beno bıra, Hes bıray rê herroz koliu keno top, keno deyra. Feqıri ravêr ke roz jü bari rê vatêne ›ya‹, Nıka roz hirê baru rê oncia ki nêvano ›hêya!‹. Eve na usıl u na qeyde Çêverê Feqıri de mal u mılk beno jêde. *** Rozê cênıka Feqıri rê beno ve xuye Vana: »Marê kotira yena na dewletiye?« Vana: »To nêşikiyêne biyarê barê de here, Haê nıka koli kerdê çar barê qatıre! Bê rose mıra vaze na hêkmete, Torê kotira yena na huzm u quwete!« Feqır ke cênıke de nêvêneno çare, Niseno ro qeseykeno cırê pare ve pare. Cênıke desınde resnena cirane, Cirana xo na qese kena gırane. Vengê hêşi kuno çar kosê dina Hes hêşino pê xeyle waxt ra dıma. *** Feqır reyna goligu ceno sono bırr, Niadano ke hêşi koli arê nêdê, nêkerdê pırr. Nêzoneno ke çıko hal u mezal, Peyser cêreno ra yeno destethal. Niadano ke bıra hao rae sero romerdiyo, Nêzoneno ke bıqariyo, ya ki bıherêdiyo. Hes vano: »No çıko to ard mı sare Bıra! To vengê mı kerd ve çar kosê dina, çıra? Ez zonu ke bırayêna mın u to sısta, Torjên wertê çarê mıro de, çı quweta to ke esta!« Feqır torjên ceno dano wertê çarê bıray ro, Goni vêrdina ra ser, Hes sono wertê bırri ro. *** Wertê ra ke xeyle waxt sono, Feqır reyna rastê Hêşi yeno. Hes musneno cı çarê xo, vano: »Niade bıra! Hurênda dırvêta torjênê to menda çarê mıra? Hama perso ke to dayvi mı bıra, Xızır bo ke, qe nêşiyo mı vira!« *** Hes bırrino ra bıray (!) ra, sono xorê hên, Vano: » So raa xora, tode nêbena bırayên!« Hes oncino sono xorê gıran gıran, Feqır ki oncia kuno halo vıren! *** Cozır vanê: »Dırvêta kardi bena wes, dırvêta zerri nêbena wes!« ........................ Arêker: Hawar Tornêcengi 103 4524 2006-10-02T13:34:33Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Fablê La Fontaîne'i:Mar ve Mordem'ra]] moved to [[Fablê La Fontaîne'i:Mar ve Mordem'ra]] Rozê zu mar vina Va ke, Vinde xayino mêrat, hala Ez serê to pan keri va dina bixele$iyo tora -çiyo xiravin gega mar gega mordem bo Ma axirê çi ferq keno? Na gesey sero Xaftila mari di ke zerê çuwali de ro Xovexo va, Nafa yê mi êdam o Xora kam perskeno, gunekar kam o. Saydari xêle wez da Mari ra va, ti nankor a Zerê mi nêwazeno tora rind vi Gere ez to biki$i Va axûyê to nêreso kesi. Na qesey ra têpiya Mar amara xo Va ke Heke ti bikisê têde nankor o Ma kam payra maneno? Heke ti rast qesey kena Hala rêy xode niyade ti kam a Eve fekê xo qalê xo kena? Aha no canê min o to verde Qe bikise qe verde Yê to adalete niya Kêf o mafat o Ez van qesê xo yê merdene Naye niya bizane Nankor mar niyo tim mordem o. Na vatena mari ra tepiya Mordemek ciniqiya Zêre xo de va Mar xorê kureto keno Xora wayrê heqe mordem o Onca ki perskerime sari ra Dormê xo de niyada Di ki manga cira nêjdiya Va Ti bê camatê ma Halhêkat zu ve zu manga rê va. Manga va heke sima heqe perskenê Bêxilafiye heqe yê mari ya. Qese kerd ra derg pede $iye Va ke Ez mordemo ken weyi eve sero Sitê mi simenê Gukonê mi wenê, rosenê Sayiya mi de qezenc kenê Heke benê kokimi kar ra kûnê Hekimi ino rûsnenê çê Onca sayiya sitê mi de pay ra manenê. No têde emegê min o Raa mordemo de badilhawa sono. Mi xêle xizmete mordemo rê kerde, indi kokim o Ne simer dané mi ne verdanêra mergo Mi min ra girêdanê eve rozo Kes ne yeno, ne sono. Heke wayrê mi mar viyene Qey halê mi naye ra rind nêviyêne? Vaze, Nankor kam o? Mordemeki va Na manga xover ra erzena Indi kokim a boma Mari ra va Heke ti wazena perskerime na gay ra? Mari va ya! Ga nermik nermik ama üza Qese fekê xo de ard-berd Esmer çi kar kerdo Zu ve zu qesey kerd. Her sere cite keme Hêga ve hêga some-yeme Herdo dewrês eve hir-bereket o Teyna seweta mordemo Nêzan ça mare pexil o? Ï rotê ke ginenê pa$tiya ma ro Heq dismenê mi ser de niyaro! Mordemek na qeso ra qariya Gay ra va, so ûzara Ti kama ke honde girs girs wanena Ma wast ke ti hakimêni bikerê Kami va sawci be Xetonê ma çekuçeku bimare. Nafa nova amê dare Fek bira ke a têdine ra eve derd a çitûr serd ra germ ra $iliye ra krofe ra Mordemi çitûr sitar kerde Bax-baxçey seweta kami xemelnê Kam $iya aye de ni$toro Kami yemise aye werdo çeku çeku va. Onca ki eve torjeno danê mi ro Az-ûzê mi birnenê eve sero Ez ke eve sero ino ken weyi Usari çiçego payiz yemiso Amnani $iye zimistani adirê lojino Ïndi çi vaji Derd zû niyo, hezar o. Heke mi nêbirne bine ra Teyna bijerê gilonê husko Ma ça çê sima xirav beno? Kam wazeno ke gunekar vo? Gere tim mordem gezenc bikero. Mordemeki halê xo de niyada Va ça ez honde aqil ra senik o? Ca perskend neyi ra eyi ra çuwalê xo sanara Ne va kemer o Ne va dar o Hata ke canê mari cira vejiya. Eh!... qewetin tim niya ro Aqil ve mantiqi ra tim bêzar o Rêye kerdo serê xo çi heywan bo çi mordem bo Gere jê vatena eyi bo Kêfe eyi biyaro Kami ke fekê xo ci re kerdra Bom a aqil ra senik o Axirê çare çi ko? Ya düri ra qesey bikE Ya bivirne vengê xo. ______________________________ ''Berhem no:3, 1988.'' ''Arshive Librairie Scrupule ra guret.'' *Tirki ra çar. M.Dersimi *http://f27.parsimony.net/forum67890/messages/10396.htm 104 4526 2006-10-02T13:34:33Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Fablê La Fontaîne'i: Qýlancýke ve Lüye'ra]] moved to [[Fablê La Fontaîne'i: Qýlancýke ve Lüye'ra]] Qilancike ni$tivi gile dare ra Tenê pendir fek de vi. Boye ontivi Lûya ma Ta verdera xo ame ûza Vake mave xerdi qilancika ma Ti ça honde rindeka honde $irina Ala na perrê to çiqa bereqinê Heke vengê to ki je vatena mi vo Xora tiya Xatûna na gemo. Heke zûro ken va çime mi deverdiyo. Qilancike na qeso verde xora$iye Xovexo va Ala vengê xo tever kêri va bihesno Lüye Se ke veng gina piro Loqme fek ra pera $i herd ro Lüye çip kerd guret est gule ro Sere xo dardwe niyada Qilancike ro Va Têde dalqawixi budelawo metkenê seweta mafatê xo Xora se bi, bi Na aqilo ke mi da to Bike hürendiya zirarê xo Qilancike serm kerd, serê xo naro Son werd ke indi kes aye nêxapno. ______________________________ ''Berhem no:3, 1988.'' ''Arshive Librairie Scrupule ra guret.'' *Tirki ra çar. M.Dersimi *http://f27.parsimony.net/forum67890/messages/10396.htm 105 5693 2006-10-09T00:22:48Z Maviulke12 6 '''Faizci''' (şut u şutcinı, rıbe): Merdımo kı pere yan zi malê xo bı qat-qat pere yan zi deyna, bı roj, meng yan zi serana dano jewi u wexto kı demê cı bı temam hım peranê xo u hım zi qat-qat kardê cı ya gêno ey rê vanê faizci yan zi şutçi. Faizci key faiz gırotoxan veşnenê. Qandê coy faiz dayenı u gırotenı dindê [[İslam]]i dı men u heramo. Faiza perey dayenı yan zi gırotenı karê do weş niyo. Faizcinı kerdenı yan zi faiza çi yan zi perey dayenı key bol insanan veşnena u bena semedê xırabe kerdenda key faiz gırotoxan. 106 4530 2006-10-02T13:34:33Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Falci]] moved to [[Falci]] '''Falci''': Merdımo kı falı akeno u wınêno falandê insanan ey rê vanê falci. Falcılıxey rê zi zanayenı u şeytaney lazıma. Ê kı falı akenê, vanê bızanê çiyan umışê pê kerê u bı zurana cı rê rayê bıvinê. Falwınyayenı zi babet babeta. Tay bı qaxıdana wınênê falda falakerdoxan, tay qahweya, tay wınênê miyandê destan, tay wınênê estaran ra, tay pere kenê awı miyan, tay qelbdê xo dı çi tepşenê u tay zi bı cınandê xo ya falı akenê. Kesê kı wınênê falı inan rê vanê falı wınyayox u ê kari rê zi vanê falcinı. 107 5758 2006-10-09T03:32:31Z Maviulke12 6 kategori {{Template:Dewlet |native_name = ''المملكة المغربية'' |common_name = المملكة المغربية |conventional_long_name = Qralunê Fas |image_flag = Flag_of_Morocco.svg |image_coat = Coat of arms of Morocco.png |image_map = LocationMorocco striped.png |capital = [[Rabat]] |largest_city = [[Kasablanka]] |official_languages = [[Erebki]] |government_type = [[Monarşiy Qanuniy]] |area = 446,550 |percent_water = (%) 0.1 |population_estimate = 31,478,000 |population_density = 66 |currency = [[Dirhem]] |currency_code = MAD |time_zone = 0 |cctld = [[.ma]] |calling_code = 212 }} '''Fas''' mıntıqa ra zımeyê (şımalê) qıtay [[Afrika]] dero. Zımey (Şımalê) Fas de [[Deryao Sıpê]] (Deryao Miyanên) u [[İspanya]]; veroc (cenub) de [[Moritanya]]; (rocvetış, şerq) de [[Cezayir]]; rocawan (ğerb) de [[Okyanuso Atlantik|Oyanuso Atlantik]] estê. Paytextê Fas [[Rabat]]o. Fas ezaê [[Mılliyetanê Yewbiyaiyan]] u [[Yewina (Jewbiyaena) Ereb]]ia. Sistemê siyasi-idarey monarşiy qanuniya; feqat Fas dewleta demokrat niya. ==Tarix== Tarixê Fas zaf khuna. Ewelunra [[Berber]]un ronıştı bı. Feqat beneta serunra 200 - 800 da [[İmparatorina Roma]] u [[İmparatorina Bizansi]] erdê Fas işğal kerd. Seserra 8. da [[Emevi]] [[Ereb]]un hıkum kerd u [[Berber]]un piyeri [[İslam|İslamiyet]] qebul kerd. Serra 711 da Fas (Emevi Erebun) [[İspanya]] işğal kerd. Seserran 19. da [[Fransa]] Fas işğal kerd u Fas biya koloniya/mıstemera [[Fransa]]. Eskerê Fransa Fas da zaf terteley kerd. Serra 1956 de Fas xo reyna ra, xoser ilan kerd. ==İklim u Suki== İklimê Fas vuriyeno. Rocawanê (ğerbê) Fas da iklim weşa. Feqat rocvetışa (şerqa) Fas da hewa zaf germina; tiji zaf erzena. Rocvetışa (şerqa) Fas da colun zafa. Mıntıqa ra [[Okyanuso Atlantik|Oyanuso Atlantik]] da hewa zaf wenika. Sukê (Bacarê) Gırdi: *1. [[Kasablanka]], Nıfuse: 3,5 milyoni *2. [[Rabat]], Nıfuse: 1,2 milyoni *3. [[Tangier]], Nıfuse: 669,685 *4. [[Agadir]], Nıfuse: 678,596 *5. [[Mohammedia]], Nıfuse: 188,619 Sukê [[Kasablanka]] zaf raver şiya. Banê xeylê berzi u bınaê ke hetê mımarine de mıkemmel vıraziyaê, estê; bacarê dewizio, paytextê borsao, merkezê [[iqtısad|İqtısadê]] Fasa. Sukê [[Rabat]] merkezê [[siyaset]]ê. [[Image:Mo-map.png|200px|thumbnail|left|Xaritey Fas]] ==Nıfus== Nıfusê Fas 31 milyono. % 90 şarê Fas ronışte rocawane (ğerbe) Fas. % 99 şare Fas [[Ereb]] u [[Berber]]a. [[Din|Dinê]] Fas [[İslam|İslama]]; feqat taê [[İsewitine|İsewitino/Xrıstiyanino]] u [[Musewi/Cuhudi|Musewi]] ki estê. Merdumê ğeribi taêya. Zıwano resmi [[Erebki]]yo; feqat xeylê merdumi [[Berberki]] qısey kenê. Nuskar u wendoğê xo zaf niya. ==İqtisad== [[iqtısad|İqtısadê]] Fas qewetın niyo. Endustriy turizim u maden zaf muhima. Standardê heyati hol niya. ==Çımey== * [http://www.maroc.ma/PortailInst/An/home Qiralig ê Fas] {{Dewleti Afrika}} [[Category:Dewlet]] 108 4534 2006-10-02T13:34:33Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Fek]] moved to [[Fek]] [[Image:Ana_Voog_Mouth.jpg|thumb|190px|right|Fek]] '''Fek''' vucude Inson u Heywanu´de caoke Wordig yaki Sýmýtýg kuno cý dey'ra vacino.Inson fekte 32 Dýzonû Werdýg hurdi keno. Zon'ik Kare Thom guretene keno.Insonke werde xo ,xo Fek'ke rýnd hurdi nekerd u qult kerd wode xode xenekino,be nefes maneno,mýreno. Insonke qayte feke xo rýnd nekerd,dýzonýne xo tým roze pak nekerd feke inson beno boyýn.Insoneke Fek´ra boe veciya ,Insonuneke löe dere xora fine dür. 109 4536 2006-10-02T13:34:33Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Feqır ve Hêşi ra]] moved to [[Feqır ve Hêşi ra]] Caê jü feqıro de zar beno, Qe thawaê de xo çinebeno. Yê dêy jü cênıka xo, Jü ki çêverde herêde xo beno. Herê xo her roz semere keno, Sono bırr de koliu bırneno, Herê xo eve koliu barkeno Beno suke de roseno. Tenê perey ke kunê ra dest, Çêyi rê jü somıne hêrneno. Eve na tore hondaê ke Mothazê mıxeneti nêbeno. *** Rozu ra rozê reyna, Niseno ro herê xo sono bırr teyna. Waxto ke koliu bırneno, Wertê bırri ra vengê hesneno. Xo ero na vengi ceno sono Sono ke; çı bivêno! Eke ke hesê gıno qılasê muriye ro Nat-bota xo leqneno, fataşiyo araqdero. Eke, jü na talas bo thawa niyo, Reyê ki Lüye ama, hes tenge de diyo. Êê! no fırsat fırsatê Lüyo! Vana: »Na halde mı hes qe nêdiyo!« Soynena cı jür u nêbiyawunê merdu, Vana: »O nêbi, par to ez nêverdu lewê kergu!« Sona peyra xo loqnena hêşi, Hes hers de biyo jê adırê gemeşi. *** Dewızo feqır tede vejino xafılde, Vêneno hêşi na halo xıravın de. Niadano ke Lüya dekbaze, Zurna xo kerda ve saze. Beno torjên ro verdano dıme, Lüye remena sona kuna geme. Niadano ke her caê hêşi dezeno, Yeno, hêşi qılasê muriye ra vezeno. Hes vano: »Bê ez ve tora bıbime bıra, To ez xelesnu na qeda u bela ra.« Mordmek vano: »Ez xorê dewızo de feqıru Seveta tenê koliu yon wertê na bırru! Koliu danu arê, bon suke de rosenu Çê xorê pê letıki somıne hêrnenu! Bê, to mırê thawa meke Ezı ki torê thawa nêkonu!« Hes vano: »Tı ke nêvana caê halê mınê nıkay Ez ki nara têpia torê bonu perr u pay. Torê bırr ra koliu kon arê, konu lode Bere xorê suke de mırd bırose, bıde!« *** Nawa ke ewro naza ama hêşi rê, Feqır qesey mekero gunê kêşi rê. Feqır soz dano ra hêşi; tey beno bıra, Hes bıray rê herroz koliu keno top, keno deyra. Feqıri ravêr ke roz jü bari rê vatêne ›ya‹, Nıka roz hirê baru rê oncia ki nêvano ›hêya!‹. Eve na usıl u na qeyde Çêverê Feqıri de mal u mılk beno jêde. *** Rozê cênıka Feqıri rê beno ve xuye Vana: »Marê kotira yena na dewletiye?« Vana: »To nêşikiyêne biyarê barê de here, Haê nıka koli kerdê çar barê qatıre! Bê rose mıra vaze na hêkmete, Torê kotira yena na huzm u quwete!« Feqır ke cênıke de nêvêneno çare, Niseno ro qeseykeno cırê pare ve pare. Cênıke desınde resnena cirane, Cirana xo na qese kena gırane. Vengê hêşi kuno çar kosê dina Hes hêşino pê xeyle waxt ra dıma. *** Feqır reyna goligu ceno sono bırr, Niadano ke hêşi koli arê nêdê, nêkerdê pırr. Nêzoneno ke çıko hal u mezal, Peyser cêreno ra yeno destethal. Niadano ke bıra hao rae sero romerdiyo, Nêzoneno ke bıqariyo, ya ki bıherêdiyo. Hes vano: »No çıko to ard mı sare Bıra! To vengê mı kerd ve çar kosê dina, çıra? Ez zonu ke bırayêna mın u to sısta, Torjên wertê çarê mıro de, çı quweta to ke esta!« Feqır torjên ceno dano wertê çarê bıray ro, Goni vêrdina ra ser, Hes sono wertê bırri ro. *** Wertê ra ke xeyle waxt sono, Feqır reyna rastê Hêşi yeno. Hes musneno cı çarê xo, vano: »Niade bıra! Hurênda dırvêta torjênê to menda çarê mıra? Hama perso ke to dayvi mı bıra, Xızır bo ke, qe nêşiyo mı vira!« *** Hes bırrino ra bıray (!) ra, sono xorê hên, Vano: » So raa xora, tode nêbena bırayên!« Hes oncino sono xorê gıran gıran, Feqır ki oncia kuno halo vıren! *** Cozır vanê: »Dırvêta kardi bena wes, dırvêta zerri nêbena wes!« ............. <b>Arêker: Hawar Tornêcengi</b> 110 4538 2006-10-02T13:34:33Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Ferqê Zıwanê Zazaki, Kırdaski u Tırkki]] moved to [[Ferqê Zıwanê Zazaki, Kırdaski u Tırkki]] == Zonê Ma Zazaki: Ferqê Zıwanê Zazaki, Kırdaski u Tırkki == Nuştoxê Maqaley '''Faruk İremet''' o. ''O kı, kame yê şar biyayenê xü rê wêhêr nê vıcêno, hetê şarê binan ra zi nino hésıbnayış. Jewbiyayenda welatê şaran miyan dı cayê xü gıroten kame yê xü rê wêhêr vicyayena beno. F.İ'' Jewbiyayena mabêndê ziwanan u kokê cı ey xürub da zıwanan ra u qısan u rıstandê cı yê en kıhanan ra yeno pêzanayenı (fahmkerdenı). Zıwan zaney qandê nêy verê xü danê (kenê) çidê kıhanê. Kokdê ê zıwani ra, namedê vılık, heywan u çiyê naturi xü rê kenê çımeyê ê zıwani u wuni qerar danê kı, no zıwan koti ra yeno u kokê cı reseno koti. Qandê kı vılabiyayen u vetena zıwani bı wênena (resim) destpêykerdo. Wêney zıwani rê biyê kok, qandê dayen u gırotena mabênda hinsanan u zıwano kı mabêndê hinsanan dı vırazyayo / peyda-kerdo. Hinsanê kı zey qebilan heyatê xü ramıto, demo kı, qebileda xü ra şiyo qebilena, dewda xü ra şiyo dewna u welatê xü ra şiyo welatna, karekterê zıwandê qebileda xü zi bı xü ya berdo. Hediseyê macirey u koçkerdenı kı dınyan dı biyê, ê benê sedemê zıwan vılabîyayenı. Ser 1813 dı Thomas Young "Sansıkritki, Yunanki, Latinki, Keltki, Almanki u zıwanê iraniyan bı jew zıwani ra peyda biyê" u nêyrê zi name dayo u vano; ”Zıwanê Hindi-Awrupi” u ê kı bı no zıwana qısey kenê ina zi şarê "Ari yê." Minak: Zazaki Tırkki İngilizki Swêdki Esto Var There is Est (S. Kıhan) Hag, hak Yumurta Egg Ägg (eg) Estor, hestor At Horse Häst (hest) Nak Göbek Navel Navel Por Saç Hai Hår (hor)r Sol Tuz Salt (solt) Salt Verg Kurt Wolf (volf) Varg Va (tı se va?) Ne (Ne dedin?) What Vad (Vad sa du?) Şaro kı bahdê ma ameyo mabênê Dicle u Fırati (Mezepotamya kıhani) ma tesirdê zıwandê inan bın dı mendê u inan ra qısey deyn gırotê. Misal İraniyan ra, Asuriyan ra, Ermeniyan ra, Huriyan ra, Medan ra, Hititan ra, Sümeran ra, Yünan ra u her wuna. Qıseyê kı ma inan ra gırotê zıwanê ma miyan dı estê. Labırê no nino no mane u hêsap kı, Zazaki lehçeyêdê nê zıwanano u no qanıtê lehçe niyo u gere niro o mane zi. Lejan, cengan u kapitalizsasyon u sedemê ticaretey (raya heriri/ipeki) eyni wextı tesirê zıwandê ma Zazayan kerdo. Labırê qe jew şekla kültürê ma dı vıryayışê gırdi peyda nê kerdo. Kültürê Zazayan zi zey zıwandê Zazayan xü pawıto u niyameyo vırnayenı. Tay şaxsiyetê écebi kı, teoriyên xü ya wazenê Zazaki, nêy rê êy rê bıkerê poçıki u kenê diyalektê zıwanan dê binan wuni aseno kı, ê zıwanê, kültürê Zazayan nas nê kenê u êy ra zi zaf duriyê Heqiqeten, bı raştey ê wazenı zıwanê ma Zazaki, lehçey jewna zıwani bıvinê se, vanê na raştey xü pêy nêerzê u bıvinê. Zıwanê ma Zazaki wunibo se nezdiyê zıwandê İraniyo. Cırê vacê lehçey zıwandê İrani daha raşt beno. Labırê vanê verê heme çi kes nêy bı tarix, bêlge u ilmi bıdo ispat kerdenı. Zıwan zane yê Hindi-Awrupi bı kedenandê xü ya dayo ispatkerdenı kı, zıwanandê kehanan ra jew zi zıwanê ma Zazakiyo. Kıtabêno bı dest cilt bı nameyê "Encyclopedia of Langauges and Linguistics" (Ansklopedi ser zıwan u linguistik) pel 4780 dı bın nameyê "Turkey; Langauge Situation" (Turkiye; Halê Zıwani) nêy çi ameyo nuşnayenı; "The langauges spoken in Turkey are Turkish, Kurdish (Kurmanchi), ZAZA, Cherkess, Ayhbas, Laz, Georgian, Arabic, Armenian e.t.c" (Ê zıwani kı Turkiye dı yeno qıse kerdenı nêyê; Tırkki, Kırdaski (Kürmanci), Zazaki, Çerkezki, Abkaski, Lazki, Gürcki, Érebki, Ermeniki u.ê.b.) Éyni kıtab, éyni pel dı nê zi yenê nuşnayenı; "Turkish is spoken throughout the country. Kurdish, with its dialects, and Zaza are spoken mainly in eastern and southeastern Anatolia" (Zıwanê Tırkki heme Türkiye dı yeno qıse kerdenı. Kırdaski u dialektê Kırdaski u Zazaki rojawan u çepêrojawanê (Güneydo€u anadolu) Anadoli dı yeno qıse kerdenı.) Éyni kıtab u éyni pel dı nêy zi vano; É kı teberê sukan, dewan dı Zazaki u Kırdaski qısey kenê, tenya zıwanê zanê. Yani ya Kırdaski, ya zi Zazaki qısey kenê. Eger merdım bıwazo bewno u kelimeyê Zaza na kıtab dı bıvino, ze kı têyestey dı nuşnayo "Zaza" bewnı "Dımli" u qandê Dımli zi no ameyo nuşnayenı; "Dımli, zıwanê no Hindo-ari, İrani yanzi Hindo-awrupi yo." Yani tiya dı nêvano Zazaki lehçe yan zi diyalektê Tırkki, Ermeniki, Farski, Asurki, Erebki, Kırdaski yo, vano zıwanê Zazaki. Qandê kı nuşkar, zıwan zaneyê (linguistê) Awrupi wuni vanê u qandê êy ma yê zi, êy nê vanê. Şarê ma miyan dı kes nê vano diyalektê ma, yan zi lehçeyê ma. Merdım kamcin dewıj yan zi Zazay ra pers kero; * -Tı bı kamcin lehçeya qısey kenê/kena? Sıfte ina wuni şımarê bewnê u dıma bıhuwê u vacê; * -Lehçe çıçi yo? Eger şıma persê xü bıvırnê u wuni pers kerê; * -Tı bı kamcin zıwana qısey kenê/kena? u ina vacê; * -Ez bı zıwanê Zazaki qısey kena. Qandê kı mı bı xü nêy çi tecrübe ke, bı xü dewıj u şarê ma ra persê wunasini pers ke u ina vatenê mı "lehçey" rê huway. Ê kı Zazaki zanê. Ê kı zıwanê maya ina yan zi piyê ina Zazaki yo şenê şırê "lehçe, diyalekt" maya xü ra, piyê xü ra, piranê xü ra u gırdanê xü ra pers kerê.. Diyalekt çı çiyo? ==Zıwan== O kı merdım bı êya fıkrê no, o kı merdım bı êya his keno u şeno bı kelimeyena yan zi bı hereketana (işareta) vaco. Eger bı teori yê Stalinisti merdım vaco se. Zıwan şartê şar biyayen ra jewa. Yani şarêno welatê cı esto, dewletê cı esto o wext zıwanê cı zi esto. ==Diyalekt (lehçe)== Zıwanê kı tenya mıntıqayê dı yeno qıse kerden. Zıwanê no lokal. Mesela, zıwanê Swêdi (İsweçi) u Norweci zaf nezdiyê pêyê. Heta merdım şeno vaco eyni zıwano. Labırê Swêdi çı wext vanê Norweci nêvanê diyalektê ma. Vanê, zıwanê Norweci. Mesela Finlandi qandê zıwanê Estoni (Estonya, Estland) u Letoni (Letonya, Letland) nêvanê diyalektê ma yo. Vanê zıwanê Letoni u Estoni (kı nê zıwanan zaf nezdiyê Finlandi yo). Tabi no zi dewlet biyayen ra yeno. Bı küşat vaca se, qandê mı zi zıwan noyo; Zıwan; şar kı dewleta cı esta, vala (desmala, bayrax) cı esta, şar kı eskerê cı esta... Dialekt (lehçe); şar kı dewleta cı çınya, şar kı desmala cı çınya (yan zi esta labırê resmi niya), şar kı eskerê cı çınya... Çı wext ez nêy çiyana nuşnena u wanena, ez şına wextanê kıhana. Ez şına verê rönensans, verê rojni biyayena Awrupa. Çı wext Kopernikus (1473-1543) ser 1600 dı ser "Sistemê Tiji" teoriyê xü nuşna u eşkere ke, heme dınya, kilise u papazan gırot xü ver. Kopernikus vatê; "Dınya cayê xü dı sabit niyo, bı ekis hem çorşme xü dı hem zi çorşme tiji dı doş beno. Doş biyayena cı çorşme dı tiji, serê gino". Kopernikus zi zey dı Galileo papaza, kilise ra u vinayışê cı kıhanan ra, tepamende (ba€naz) ra heqê xü gıroto. Dıma Kopernikus, Galileo destê xü eşto ser fikranê (vinayışê) neweyan. Rayê Kopernikus domna u çiyê newe nuşna. Galileo Galilei (1564-1642) bı deney u bı teoriyê xü bı matamatika formülê kerdo u êy ra prencipê "Dinamik" vıraşto. Kopernikus u Galileo xü destanê Engizisyon (mehkemeyê kilise) u merden ra reynay. Qederê ina zeydê qederê Giordano Bruno nêbi yo. Giordano Bruno dıma hewt ser hepıs, rıh cı dı (sax) ame veşnayenı. Heta ser 1835 heme kamcin kıtabi kı nuşnayê "Dınya doş beno" velakerden, çap kerden u wendenê nêy kıtaban yasax bi. Dısey ser kilise nêy vinayışa inkar kerd. "Merdım çı wext fıkrêno se serbesto, yan zi beno serbest" vano Albert Bayet. Vatenêno çı weş. Çı wext merdım fıkrê newe, çiyê newe nê fıkıryo u ina ra zi çiyê newe nê vırazo se, o insan serbest niyo. Qandê co, fıkırê newe rê her wext gere merdım akerde bo u münaqaşe bıkero. Çıçi raşto, çıçi raşt niyo o gürwe ilmi u bı formülana beno. Çiyê raşt çıçi yo u çiyê xelet çıçi yo? Çiyê xelet, çiyê raşt esto? "Nê, çiyê xelet çiyê raşt çınyo. O çi kı qandê mı raşto, beno kı qandê jewna raşt nêbo." Eger ma nêy qabul kerê o wext ma şenê roşê u pê dı qısey bıkerê. Bı lınci eştena, bı vatenê veng u bêdelil qıse kerden cehaletê insani nişanê merdımi dano. Bı kıtap wendena, xü rê mewki u ca vıraştena merdım roşnavir nêbeno. O kı şeno çiyê newe bınuşno u şeno çiyê kı kes nêşeno qısey bıkero, şeno qısey bıkero şeno bıbo roşnavir (aydın). Roşnavirey (Entellektüel) bı cesaret, bı camerdeya beno. Heme çi rê "E" vatenı, heme qülpan ra tepıştenı merdım nê keno roşnavir. Ma ê çiyê kı kes nê şeno qısey bıkero, akenê. Ma o tareyeya şananê xiyanet ra, ma lepanê zordestey ra, ma mıj u dumanan miyan ra fıkranê xü, kokê xü vecê hol. 1210 dı kıtabanê, fıkranê Aristoteles yasax bi. Ê kı nêy kıtaba bıwaneyê ameyê kıştenı. Ê se bi? Fıkır u vinayışê Aristoteles, Galileo, Kopernikus, Copernic, Nicolas d'Autrecourt, Civan Aucassin, Michel Servet (qandê fıkıranê xü adır dı ame veşnayenı), Giordano Bruno (qandê fıkıranê xü adır dı ame veşnayenı) ma bı eziyetana fıkrê nê insana amey vırnayış. İna rê zi vatê xayin. İna rê zi vatê nêzan. Ê se bi? Tarix kam ra hesabê xü pers keno? Şowalye yê cıwan La Barne bı destê kilise ya ame kışten. Sucê cı; kıtabê kı kilise yasax kerd bi ina wend bi. La Barne, qandê kı kıtabê "Qısebendê Felsefe" wend bi ame kışten. Şıma zanê çı ame sere yê cı.? Verê zıwanê cı yeno cıkerdenı, dıma sere yê cı canê cı ra bırnenê u badoyını zi leşê cı erzenê adır. Qandê "Qısebendê Felsefe". Bewnê roşnavirê Awrupi se vanê. *Montesquieu; "Tepamende (ba€naz) fıkır, fıkrê no gêjeyo" *Voltaire; "Tepamendışey dınya, bı guniya suwax kerdo" *Diderot; "Tepamendışey o çiyê kı pize yê merdim qelıbneno" *Helvetius; "Tepamendeyey ze kardi belayê sere yê insanan o" "Eger merdım nêşeno fıkranê xü akerde vaco se, mabênê insanan dı azadi ra behs kerden nêbeno" Voltaire (heme heyatê xü, Voltaire bı xü lepandê Qıralan u kilise ra rema u zindanan bi warê cı). Qandê çıçi tı yê nêy çiyana nuşnenê? Şıma do pers kerê. Heme, qandê no çiy bi. Tarix dı bı zordereya u bı lınci eştena felsefe, fıkırê newe nêmerdo. Ser zıwan, ser kar u xebatê ma nıka ra zaf kesa ecız kerdo. No yeno nuşnayenı, no yeno vatenı. Tabi gere merdım sıfte xü rê u çıçi kerdena xü rê bewno u dıma jewnan rê çiy vaco. Rojê İsa çı bıvino, şaro si erzeno cinê kê rê. Cınêk kewto erd u nalin keno. Çımanê şari zeydê adıra veşeno, wazenê cınêker bıkşê. İsa vıcêno verni u vano; -Şıma yê qandê çı çi na cınêker si kenê? Şar miyan ra jew vano; * -A cınya fehşa u güna yê cı zafa. İsa zi vano; * -O kı güna yê cı çınyo u zano pako siyê sıfteyını o berzo. Tabi kes si nê erzeno... Ma zi vanê; "O kı zano ma bı destanê tari kar u barê xü kenê, o kı zano ma yaremetey u maeş destanê tariyan ra ginê, gere vacê nê çi çıçi yê? Heger ina hendı çiyê mühim destanê tariyan ra şenê se peyda bıkerê/bigirê maene nêy çi noyo kı ma eyni destanê tariyan rê kar kenê. Çiy kı merdım vano u nuşneno gere merdım zaf diqat bıkero u merdım bızano gere merdım se vano. Eger ma pers nêkerê se, ê do jewna pers bıkerê. Beno beno kı, wext bı wext merdım qelpeya xü pak bıkero, lınci erzeno ser insananê binan. Şar ehmaq niyo. Şar kerdenê merdımanê wunasinan xü vira nê kerdo..." Ma zi ehmaq niyê, ma zi zanayê kı, çiyê kı ma bınuşnê zaf nasyonalistan (fıkırê xü faşist, vatenê xü dı hümanist u sosyalist) ecız bıkero Politiqa yê wunasin Mabênê Rojawan (Ortado€u) dı her wext bı destanê dewlatan dı biyo kay. Tırki, Farısi u Erebi qandê zıwanê Kırdaski nê vanê diyalektê ma yo? Ma nêy zi, zeydê politika yê dewlet niyanê kar. O kı ma ser çi nuşnenê u vanê, wuni aseno kı xocayanê (ögretmen) xü ra çiyê "rındi (politika)" mısayê. B R A V O... "O kı zano qandê çıçi cıwen o, zano senin zi bıcıwyo." vano; Nietzsche. Nıka, wextê ma yê newe dı nezdiyê 6000 zıwan yeno qısey kerdenı. Nina ra tenya, ze kı lingivist Michael Kraus, Üniversite yê Fairbanks (Alaska), 01.06.1996 dı pêserokê New Scientist dı vano; "Dınya dı tenya nezdiyê 600 zıwan cayê xü qeyım/hewıl kerdo u şeno bıcıwyo." Bol zıwani tenya bı qısmê insanan yeno gürweynayenı u zaf zıwan zi tehlikeyê vıni biyayenı cıwêno. Zıwanê heri werdi zıwanê AORE yo. Na zıwanı, Cumhuriyetê Öre Vanvata dı laverê derya yê merde (ölü deniz) dı, tenya bı hetê merdımêna yeno qıse kerdenı. Qısmê zıwani vıni benê u qısmê zi newede ra xü rê formêdo newe danê. Na formê newe zi tekniki yo. Yani, ver şiyayena teknik, tenya cıwyayışê merdımandê nê, ser cıwyayışê zıwanan zi xü mısneno. Qandê kı zıwani birê nezdiyê pê, bol welatê Awrupi nêy vatenê tekniki nê vırnenê u a nameyê orjinal kar anê. Na zi çiyêdo bol weşo. Tabi gerek zıwani kokê xü bıpawo. Mesela zazaki ma şenê nameyê televizyoni bı vırnê u bı kerê bewnayox yanzi radio (radyo) bıkerê goşdayox. Nêy çiy suni yo (tabi niyo). Welatê kı xü pak amoreno, vatenê newey vırazeno. Na zi nêweşeya, wêhêr vıcyayena (kolonyalizım o). Qandê nêy çi zi hezarana nümuney estê. Qısey, orjinê xü dı bıresê rındo. Laberê qıseyê suni, wext beno miyanê têyestey dı bêmanetey vırazeno. No zi qandê zıwan çiyêdo rınd niyo. Qandê co merdım kêberê zıwani her wext akerde verado. Kı, zıwananê binan ra vateni bêgümrük bıkewo zıwan. Na faqireya zıwani niyo. Bı ekıs, zengin biyayena zıwani ya. Mesela İngilizi dı hezaran a (ne kı sedan a) vateni u namey estê. Nina latini ra, Greki ra (Yunani ra), İrlandi yê kıhani ra, Fıransızi ra, İspani ra u.a.b ra gıroto. Na çi tenya zıwan dı nê, kültürê şami dı u ê komê şarê dı zi xü mısneno. Verni şiyayena zıwan, bı goni yê taze ya beno. Na goni zi miyanê rıhı dı bı newedera rıjyayen a beno. Şar rıh, goni zi zıwan o. Goni miyanê rıh dı, zıwan zi miyanê şarê xü dı doş beno. Qandê co zi, gerek her merdım bı zıwanê xü ya bıfıkır yo, qısey bıkero u bıwano. Zıwanê xü ra şermayayenı gürweyê merdımê zanê niyo. O kı zıwanê xü ra şermayeno qeçekanê xü rê zi na şermê xü ze leyma dısıkneno u qeçekanê ina bı na şerma resenê u xü komê zıwanan dı nimçe vinenê. Na çewtey, çewteya qeçekan niya, çewteya ê may u piyan o. Aylê (familye) yê kı zıwanê may u pi yê ina Zazaki yo u qeçekanê xü rê Zazaki nê mısnenê u zıwan na bini mısnenê kokê xü inkar kenê u kokê xü mezatan dı ercan roşenê. Welatanê Awrupa dı heqê her zıwani u diyalekti mekteban dı wenden u mısnayenı esto. O kı wazeno qeçekê ina bı zıwanê may u pi yê xü ya qısey bıkero rışenê na mekteban. O kı, cınya cı yan zi camêrdê cı Awrupi yo (Almani, Swedi, Fıransızi u.a.b) hem bı zıwanê maya xü mısenê kar anê, hem zi şenê zıwanê pi yê xü mekteban dı bımısê u bıwanê. Nina rê çend nümuney wazena bıda u nêy nümuney hirê hebi yê. Nêy nümuney ser hirê camêrdê Zaza yo u cınya nina ra dı (2) hebi Zazay niyê. Jew cınya cı Tırk a, ê dıdı cınya cı Zazaya, ê hirê cınya cı Kırdas a. O kı cınya cı Tırk a qeçekê êy bı maya xü ya Tırkki u bı pi yê xü ya zi Zazaki qısey keno. Ê dıdını zî qeçek bı may u pi yê xü ya Zazaki qısey kenê. O kı cınya cı Kırdas a bı qeçekanê xü ya kırdasi qısey kenê u qeçekanê xü rê mekteb dı xoca yê zıwanê Kırdaski wazenê. Laberê nümuneyê mı boli yê. Ze kı hem cınya hem zi camêrd Zazayê laberê bı qeçekanê xü ya, yan bı zıwanê Tırki yan bı zıwanê Swêdi yan zi bı zıwanê Kırdasi qısey kenê. Ninan ra bolê cı zi kêy xü dı na zıwanan têmiyan kenê. Qeçeki çıçi benê? Qeçeki kami benê? Qeçeki kamcin welat ra benê? Qeçekî nêy çi nê zanê. Qeçeki piskolojik xerpênê u dest bı zur kenê, benê zurker. Qeçekê wunasini senin şaran miyan dı benê bê kamey u na bê kamey biyayenı qeçeki keno ésebi u keno har. No zi çewtey a ê qeçeki nê, ê piy u mayan o. Qandê çıçi sere dı mı ca da vatenê Nietzsche, "O ki zano qandê çıçi cıwen o, zano senin zi bıcıwyo." Heme qandê nêy bi; "Çı wext ma estê cıwyayenı esto. Cıwyayenı bı ma ra mıreno. O kı ma dım dı maneno zıwan u şarê ma yo." Qandê co zi gerek merdım zıwanê xü rê wêhêr bıvıcyo u ay bın xerıpnayış ra bıreyno. Qeçekanê xü rê kokê xü bıdê sınasnayışı. Miyanê şaran dı qeçekanê xü bıkerê wêhêrê kamey. Zıwanê Zazaki u diyalektê (lehçeyê) Zazaki biyarê nezdiyê pê. Qeçekanê xü bı qeçekanê Zazayan ra bıdê sınasnayış. No çiyê kı mı nuşnayo kısmı vaco, na nuşte dı tepamendışey nımıteyo, yan zi vacê na tepamendışey a. Ez bı xü na vinayış dı niya u poçıkê na vinayış zi nê tepışena. Heta tiya dı ez şena tay nuşê en wêhêrê vinayışê gırd, filizof Bertrand Russell bi açarna. Na nuşı cevabê Bertrand Russell persê Woodrow Wyatt'i rê yo. Wyatt - Semed to miletperwerey çiyê do rındo, yan zi xırab o? Russell - Gerek merdım miletperwerey a kültür u politika pêra bı abırno. Ewro hetê kültüri ya jew rengêyeya dınyay kı xü miyan dı fineno çiyê do bê tam o...Edebiyat, senét, zıwan dı u heme vırnayışê karê kültüri dı miletperwerey merdım şeno bıwazo. Laberê heger merdım hetê politika bigiro dest se, miletperwerey bol xırab o u na zi ze aw zelal a. Merdım nê şeno bı çiyê ya politika yê miletperwerey raşt fino u ez inan nê kena kı çiyê wunasini zi merdım şeno bıvino. Miletperwerey, heqê ma yê kame u şar biyayenı geyrayışı dı nê, gerek hemver ma, ramnayena o politika yê inkari u dışmeney a çımsurey dı biro vinayış. Nıka zi wazena "dialektê" ma u DİALEKTÊ (ê ki zıwanê ma 'lehçe' hesıbnenê ina zi şenê bewnê) bini bı çend nımuney a bıda pêhet. Çıçi zeydê pêya yo u çıçi zeydê pê niyo ma piya bıvinê. Qandê wasteni kitabi: '''by; Faruk İremet''' İremet Förlag Box 4014 S-128 04 Stockholm/Sweden ==Çime== [http://www.iremetforlag.info.se İremet Yayınları]''Zonê Ma Zazaki, ISBN: 91-972069-8-9'' 111 5910 2006-10-11T04:54:48Z Maviulke12 6 {{Template:Suke| native_name = ''Frankfurt am Main''| common_name = Frankfurtê Maini| conventional_long_name = Frankfurtê Maini| image_map = Sonnenuntergang Frankfurt.jpg| serdara belediya = Petra Roth| berzine = 112 m| erd = 248,31 km² | nıfuse = 648,325| sıxletina nıfuse = 2,611/km²| mıntıqa = Hesse| kordinant = 50°7′N 8°41′E| serdarê belediya=Petra Roth| }} '''Frankfurtê Maini''' suka [[Almanya Federale]]o, mıntıqa ra Almanya miyan dera. Frankfurtê Maini bacarê dewizio, paytextê borsao, merkezê iqtısadê Almanya u Ewropao. ==Tarix== Tarixe Frankfurtê Maini zaf khano. Seserra 1. ra suka Frankfurtê Maini niyê ro. Wextê Cengê Napolyoni de Frankfurtê Maini bınê işğali [[Fransa]] de mend. Wextê [[Cengê Dınyaê II.]], Frankfurtê Maini zaf ''bomba'' gurete u 5.500 merdum merd. [[Cengê Dınyaê II.]] de Frankfurtê Maini kerd xırabe. ==İqtısad== Nıka Frankfurtê Maini suke moderna. Banê xeylê berzi u bınaê ke hetê mımarine de mıkemmel vıraziyaê, estê; bacarê dewizio, paytextê borsao, merkezê iqtısadê [[Almanya Federale]]o. Frankfurtê Maini zaf organizasyonê [[iqtısad|iqtısadi]] estê. Bankê Ewropao Merkez tedero. Borsaê Frankfurtia DAXi zaf pila. Mimariya Frankfurtê Maini be senata . Katedralê rındeki u asmên-resay estê. Asmên-resaê Commerzbank Toweri serra 1997 - 2005i Ewropa de asmênresao tewr berz bi. ==İklim u Nıfus== Ewro nıfusa Frankfurtê Maini 648.325o. Zaf mıxtelıf mılleti tede cıwiyenê: şarê Yogoslavya, [[Musewi/Cuhudi|Musewi]], [[İtalya]], [[Zaza]]an u [[Tırk]]an, Eritreayıci, İtalyani, Portekizıci. Nıfusa şarê [[Tırkiya]] zafa. İklimê Frankfurtê Maini honıko; varan zaf vareno. Seba ke awe germına (Gulf Stream), ayamê Frankfurtê Maini zaf serdın niyo. Erdê Frankfurtê Maini her daim kheweo (kıhoyo). [[ Zaza Institut|Enstitüyê Zazaki]] Frankfurtê Maini de niya ro. ==Çımey== * [http://www.frankfurt.de/sis/English.html Resmi Siteyê Frankfurtê Maini] {{Sukê Dınya}} [[Category:Suka]] 112 5742 2006-10-09T03:25:52Z Maviulke12 6 {{Template:Dewlet |native_name = ''République Française'' |common_name = République Française |conventional_long_name = Cumhuriyeti Fransa |image_flag = Flag_of_France.svg |image_coat = France coa.png |image_map = LocationFrance.png |capital = [[Paris]] |largest_city = [[Paris]] |official_languages = [[Fransizki]] |government_type = Cumhuriye |area = 674,843 |percent_water = (%) 0.5 |population_estimate = 63,587,700 |population_density = 112 |currency = [[Euro]] |currency_code = EUR |time_zone = +1 u +2 |cctld = [[.fr]] |calling_code = 33 }} '''Fransa''' mıntıqa ra zımey-rocawanê (ğerb) qıta [[Ewropa]] dera. Zımey (Şımalê) Fransa de Deryao Manş; veroc (cenub) de [[İspanya]] u Deryao Sıpê , rocakewtene (rocvetış, şerq) [[Belçika]], [[Luksemburg]], [[Almanya Federale|Almanya]], [[İsviçre]] u [[İtalya]]; rocawan (ğerb) de [[Okyanuso Atlas]] estê. Paytextê Fransa [[Paris]]e. Fransa ezaê [[NATO]]y, ê [[Yewina (Jewbiyaena Ewropa)|Yewina (Jewbiyaena) Ewropa]], [[Mılliyetanê Yewbiyaiyan]] (UN) u G8ia. Sistemê idarey demokrasiya. ==Tarix== Tarixe Fransa zaf dewletiya. Asrê 2. 3. de şarê Danimarka [[İsewitine|İsewiy/Xrıstiyani]] qebul kerde. Waxte Vertey çaxunra qralugun qicun huxum kerd Fransa. Feqat serra 1804, Napolyon Qralliga Fransa vıraşt. Asrê 19. 20. Fransa zaf koloniya/mıstemera guret; feqat zaf tertelevun kerd. Waxte Cengê Dınyaê I. u II. de Fransay işğal [[Almanya Federale|Almanyara]] mend. Serra 1962, Fransa kerd vini Cengê Cezayir u Cezayir bagimsizli xu guret. ==İklim u Suki== İklimê Fransa honıko. Seba ke awke germin (Gulf Stream), waxte zemuston hewa Fransa zaf serdin niya. Erde Fransa her daim keska. Sukê (Bacarê) Gırdi: *1. [[Paris]], Nıfuse: 11,174,743 *2. [[Lyon]], Nıfuse: 1,648,216 *3. [[Marseille]], Nıfuse: 1,516,340 *4. [[Lille]], Nıfuse: 1,143,125 *5. [[Toulouse]], Nıfuse: 964,797 Suka [[Paris]] zaf raver şiya. Banê xeylê berzi u bınaê ke hetê mımarine de mıkemmel vıraziyaê, estê; paytextê borsao, merkezê iqtısad u siyasetê Britanyao. [[Image:Fr-map.png|thumb|left|195px|Xarıtey Fransa]] ==Nıfus== Nıfusa Fransa 63 milyonia. Ewropara dıiene (penira Almanya). Sare Fransa sukerunra renusti; dewij tae ya. Nuskar u wendoğê xo zafê. Dinê Fransa [[İsewitine|İsewiy/Xrıstiyani]]o. Feqat ateistun zafa. Zaf [[İslam|Muslumanu]] u [[Musewi/Cuhudi|Musewi]] [[Hindu]] esta. Zıwano resmi [[Franski]]yo, hama taê şarê Fransa [[Catalanki]], [[Bretonki]] u [[Basqki]] qısey kenê. ==İqtisad== [[iqtısad|İqtısad]]ê Fransa zaf qewetına. Dinya de sıra şeşine (6.) dera. Teknoloci u sektore Turuzim Britanya zaf raver şiya. Turizm zaf mohima; her serrunra 75 milyon turist sina Fransa. Serra 2005 firmavun Fransa u Ewropa vıraşta gird teyyare (Airbus A380). ==Çımey== * [http://www.france-property-and-information.com/map_of_france.htm Xarıteyi Fransa] {{Dewleti Ewropa}} [[Category:Dewlet]] 113 4544 2006-10-02T13:34:34Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Futbola Ewropa]] moved to [[Futbola Ewropa]] <h3>[[Image:Soccerball.jpg|40px]] '''[[Futbol]]'''</h3> : '''[[Almanyaya Federale|Almanya]]'''<br /> :: [[Bayern Munih]]&nbsp;· [[Borisya Dortmunt]]&nbsp;· [[Bayern Leverkusen]]&nbsp;· [[Shalkhe 04]] : '''[[İspanya]]'''<br /> :: [[Barcelona]]&nbsp;· [[Deportivo]]&nbsp;· [[Real Madrid]]&nbsp;· [[Valencia]] : '''[[Britanya Gırde|İngiltere]]'''<br /> :: [[Manchester United]]&nbsp;· [[Arsenal]]&nbsp;· [[Chealse]]&nbsp;· [[Liverpol]] : '''[[İtalya]]'''<br /> :: [[AC Milan]]&nbsp;· [[Juventus]]&nbsp;· [[AS Roma]]&nbsp;· [[Inter]] : '''[[Tırkiya]]'''<br /> :: [[Galatasaray]]&nbsp;· [[Fenerbahce]]&nbsp;· [[Besiktas]]&nbsp;· [[Trabzon]] 114 4546 2006-10-02T13:34:34Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Fırunci]] moved to [[Fırunci]] '''Fırunci''' (Nanpewtox u Pewtoxinı): Merdımo kı nan pewjeno u roşeno ey rê vanê fırunci, yan zi nanpewtox. Cayo kı nan tey yeno pewtenı u roşêno wıjay rê zi vanê fırunı yan zi nanpewtexane, cay nanpewtenı. Nanpewtoxi pewtexanandê xo dı babet- babet nan pewjenê u roşenê. Nanpewtenı rê zi hüner u zanayenı lazım a. Pewtexaney bê nan pewtenı, nangoşti, (qimali, Lahmecuni), kılori, tawa, bancanê siyay adırkerdenı u herwına zi pewtexanandê xo dı bı perana pewjenê. Kesê kı Fıruncinı kenê, vanê ardiyê paki u çiyo pak kar biyarê, xo pak tepêşê u zaf diqat bıkerê kı çiyê nani miyan nêkewo u nan pak biro. 115 4548 2006-10-02T13:34:34Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Gawan]] moved to [[Gawan]] '''Gawan''': Merdımo kı şıno dewari ver u idareyê keydê xo bı ê kariya keno ey rê vanê Gawan. Bê gawani, jewna esto kı şıno çarwan ver, ey rê zi vanê Şıwane. Ferqê mabêndê nê wırnan no yo, jew şıno çarwan ver, Şıwaneyo, jew şıno dewari ver, gawano. Kes şeno wajo jew şıno heywanandê keyiyê werdiyan ver, jew şıno gırdan ver. Heywanê werdi, yani çarwey, ”mi, kavır, bız, bızêki”. Heywanê gırdi, ”ga, viştıra, kolık, manga, nalı, camusı u herwına”. Gawani hergı şan-şane dewari anê keyê. Labırê şıwaney amnani şewı zi gema çarwan vero beno u inan çıraynenê. (Tabi bê istisnayan, bê zımıstani, puk, şıli u şarpi yan zi çidê bini). Jewna ferq zi mabêndê ninan dı esto o zi noyo. Gawan nan u werd keyandê wêrandê dewaran ra arêkeno u ey dano külfetê xo. Labırê şıwane wına niyo. Nefsê şıwani ê gawani vêşêriyo. Şıwane bı peran yan zi teneya şıno çarwan ver u ê çi beno külfetê xo rê xerc keno u dano werdenı. Gawan perey zi bıgiro, tene zi bıgiro fına zi zey parseciyana dewı miyan ra parse keno u ey külfetê xo rê dano werdenı. Ê şıwani teniya nanê cı wêrandê çarwan sero yo. Parse-marse nêkeno. Gawan wext beno çına u arduyê xo zi wêrandê dewaran ra vejeno. Labırê meeşa şıwani tım ê gawani vêşêriya. Çımkı karê şıwani dıha zehmeto u karê do bı rısko. Wext beno şewı xırxızi (Dızdi) yenê çarwanê cı tırenê. Wext beno Verg u Heşi xo bı bolda çarwana gırêdanê u yenê kewnê miyan. Yanê kılmê cı hezar dışmenê cı estê u karê cı zor talukeyo. 116 4550 2006-10-02T13:34:34Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Gemıci]] moved to [[Gemıci]] '''Gemıci''' (Gemivan, kelekci): Merdımo kı bı gemiya hemver mal yan zi peran, merdıman awı sera, Ro, La yan zi dengız (bahr) ra merdıman, çi yan zi dewar-mewari ravêrneno u na kıştı ra beno a kıştı, ey rê vanê gemıci. Gemıci kıştê ra merdıman benê kıştê u a kıştı ra anê na kıştı. gemıcılıxey rê zi zanayeney, qüwet u asnawı kerdenı lazıma. Merdımo kı asnawı nêzano o nêşeno gemıcinı, gemıcılxey bıkero. Wexto kı awı miyan dı qezayê biro cı sere dı, pêlı ver yan zi vay ver gemıya cı dindeyo, vanê asnawı bızano kı, bışo bı asnawı kerdena ganê xo u ê raywanandê xo (Ê kı şa) bıreyno. 117 4552 2006-10-02T13:34:34Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Gezıci]] moved to [[Gezıci]] '''Gezıci''' (Gezıvan): Merdımo kı gezi vırazeno u roşeno ey rê vanê gezıci yan zi gezivan. 118 4554 2006-10-02T13:34:34Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Golıkci]] moved to [[Golıkci]] '''Golıkci''' (Golıkvan): Merdımo kı golıkan wari keno, yan zi şıno inan ver ey rê vanê, golıkci yan zi golıkvan. 119 4556 2006-10-02T13:34:34Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Gos]] moved to [[Gos]] [[Image:Ear-anatomy.png|thumb|250px|right|Gos]] <b>Gos</b>,organê hesnýtene yo.Gosu´ra Vengu Akustik his keme,ni sinyalunê Akustik gosýgê qýz´ra viyero ra be sinyalu resene Mezg(beyin). Gosunê Insanû taqribi en senýk 16 Hertz u azami 20.000 Hertz honake 2-3 serru´de bi şikino býhesno.Insonke bi kokým quvveta hesnayenaki peyser seno herke şi beno kem. Xeyvanu´ra Fil wayire gosunê hen hissuno´ke bile sikino wengoke Infraschall´o ihnu bile býhesno.Unca dina xeyvanu´ra Kutikû,Mosê Yunus u Yarasa şikine ninura berz Frekansû´ye ke Ultrasal vajino ihne býhesne. 120 4558 2006-10-02T13:34:34Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Govendwan]] moved to [[Govendwan]] '''Govendwan''': Merdımo kı kay kaykeno u serê govendı tım anceno ey rê vanê govendwan. Govendwan teniya o kı kay kaykeno ey rê nêvanê. O kı zewbi zi kay kay keno, şêno u hergı si bın ra vıjêno ey rê zi vanê govendwan. Çiyê ra xo kemi nêverdano, şênayiyan u cemaatê şêlıgan ra xo kemi nêverdano ey rê zi vanê govendwan. Govend antox, kay kerdox koti veyveyê beno, yan zi kam veyve yan zi şênayeyê keno veyndeyêno kı, biro serê govendı banco u veyvi şên kero. Jew jew cayan dı kay kaykerdoz, serê govendı antoxê aşıkan estê, weş kay kaykenê. Hım veyvi yan zi şênayinı kenê şên, hım zi wexto kı kay kaykenê xeylê perey arêkenê. Wexto kı kay kaykenê u kaya cı weş bena u weşdê şari, şêlıgi şına şêlıg bı demetana perey erzeno ser. 121 4560 2006-10-02T13:34:34Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Goşkar]] moved to [[Goşkar]] '''Goşkar''' (sewlwan, postalvıraştox) : Merdımo kı postali (sewli) vıraştê, deştê yan zi tamirkerdê ey rê vatê goşkar u ê zenati rê zi vatê goşkarey yan zi goşkarinı. Zenetê goşkarey zi zenetê do zahf kıhano. Ewro zi hewna goşkarey u zenatê goşkarey welatê ma dı pere keno. Hewna zahf merdımi bı goşkarey kerdena idareyê keydê xo kenê u qeçanê xo pa wari kenê. Tabi goşkarey rê zi zanayenı, hüner u meharet lazım o. 122 5844 2006-10-10T12:52:39Z Maviulke12 6 [[Image:08Kultur-Sonnevivin 2-01.jpg|thumb|Göran Sonnevi]] ''Nuştoxê na maqale Faruk İremet o.'' Göran Sonnevi ser 1939 dı suka [[İsveç]] [[Lünd]] dı yeno [[dınya]]. Sonnevi Şair u [[nuştoxi|nuştoxo]]. ==Göran Sonnevi u Edebiyat== Şairêno [[militan]], [[rojnemewan]], [[nuştoxi|nuştox]], [[propagandist]], ver nêçarey, ver nêhéqey u ver emperyalizim neferêno [[Marxist]] bı vengê xü yê qirina, hetê karkari (karwani) u [[Şiir]]ên xü dı zi [[realist]], [[modernist]] u wext, roj u rewş ardê kar. Çı wext merdım [[şiir]]ê Sonnevi waneno wuca dı merdım nêy zaf weş vineno kı Sonnevi zaf car stil u karkterê Şiir virnayo. No zi, mı rê stilê [[Nazim Hikmet]] ano mı viri. Qandê kı çi wext merdım hondırawa yê Hikmet waneno wucaa dı zi merdım ver [[emperyalizm]], ver feqirey, ver lej u qandê [[Marxsizim]] hondırawa vineno. Kelimeyê u [[ziwan|ziwanê]] ina ciyayo, labirê karekter zey pêyayo. No zi, yani no stilê Sonnevi, Sonnevi bı xü form kerdo. U Sonnevi bı no stilê xü ya [[edebiyat|literatürê]] [[İsveç|Swedi]] dı tenya yo. Şiirê Sonnevi dı merdım [[Cezayir]], [[Vietnam]], [[Küba]], [[Nikaragua]], [[Çin]] u.a.b (u ay bini) êşi u zeri weşey vineno. Göran Sonnevi, [[İsveç|swedi]] suka telebey Lünd ameyo dınya. Piyê cı mıdur biyo u no biyo sedem qandê Göran Sonnevi u pêş kewto u xü resnayo. Sonnevi, zeki mı cordı va ”Sonnevi xü resnayo” no xü mekteb dı zi mısnayo. [[felsefe|Filozofi]], mektebê kıtabxane qedando u dıma zi biyo nuştox. ==Sonnevi nêy xeleti gıroto;== *1. [[Xelata Carl Emil Englund]] 1971. *2. [[Xelata Bellmani]] u xelata rojnamaye Svenska Dagbaladet ” SvD” (Xezeteyê Swêdi) 1979. ==Kıtabê çiyê kı neşır biyê nêyê;== *1. Outfört (Niyameyo vıraştenı) 1961. *2. Abstrakta Dikter (Şiirê bê raştey) 1963. *3. Ingrepp-Modeller (Modêlê-Midehale kerdeni) 1965. *4. Och Nu! (U Nika!) 1967. *5. Det Gäller Oss (Ma Eleqe Keno) 1959-1968. *6. Det Måste Gå (Gerek bibo) 1970. *7. Det Oavslutade Språket (Zıwano kı Nêqedyayo) -72. *8. Dikter (Şiiri) 1959-1972. *9. Det Omöjliga (O kı Nêbeno) 1975. *10. Språk; Verktyg; Eld (Ziwan; Alet; Adır) 1979 *11. Små Klanger (Vengê Werdi) 1981. *12. Dikter Utan Ordning (Şiirê Bê Duzeni) -83. Nêy héme kıtabên cı mı newendo. Labirê imkan kewt destê mı u mı nêy kıtaban ra [[Şiir]] wendi. U ninan ra hirê hébi zi mı tiya dı açarnayo [[Zazaki]]. Sonnevi nika héyat dı ro u [[İsveç]] dı jiyêno u şairê Ê zi, ê wextê newe yo. Yani şeno vaco şairêno ”Newe”. ==Şiirê Göran Sonnevi== {| border="0" cellspacing="5" |- valign="top" | width="20%"| ===Qandê Viet-Congi=== Mı vat, ma tiya dı rê Swêd dı... Ma nêşenê endamê hereketê nê bibê zey şeno pak bikero ina êyê, wuni her tım kişenê welatê şıma dı. Ez bawer kena raşto, ma geleno wuniyê piya qetilanê şımaya jew federasyoni dı rê nêy zi, zanê şıma. Gerek çinyo zaf vateni rê no hember dı, çiçi ma şenê bikerê -xrubi izole biyê çen hézariyê zey çiyana, mayê meş kenê miyanê Stockholmi dı. 1967 ê Nisani dı no meşê ma qandê yarametey lejê şımayo. Jew rayna dı zi esto qandê merdım yarametey şıma, lejê şıma bikero welatê ma dı. Ma şenê xebat bikerê qandê, federasyonê virazê u no zi tenya waştenê şıma, yarametey şımaya yeno viraştayeni. Ma wuniyê, ma nêşenê yarametey şıma bikerê bı sileha, tenya, tayin, bı şımaya bê. Perey, infermasyon, pirotestoyana. Bê şıma ma... Kampan dı ver emperyalê inayê o kı, kı ma hemina kişeno. | width="20%"| ===Akerdeyo=== Zey miyanê awê no hazır siyê xınıkênê, her tım kewnê bini. Tiya dı ez şena perskera kamcin awı? Kamcin siy? U tiya dı ro helyayenê, werdi werdi. Dıma tenya no maneno hazır biyayeni, xinikyayeni, werdi werdi. ===Suretı miyanê payizê yaşılıdı=== Senin payiz nermık nermık vırazêno u şewqê roji giran giran şewqêno mabênê tari da pelan ra wucadıro dari vinderde, wêhêrê wextano. -Miyan ra- şewqêno wuni akerde, meywan bı dari dı. U qe cayê cı zi akerde niyo, nêqedyayo. |} ''NOT: © (copyright) Faruk İremet, bê iznê nuştox cayê binan rê neqıl kerdenı, xezete, forımanê binan dı neşır kerdenı u meteban dı bê izin kar ardenı yasax o. No yasaxı qandê héme nuştanê nuştoxi ravêreno. Na nuşte kıtabê nuştox; 'Antolojiyê Hozanwanê Swêdi-1' ISBN: 91-972069-0-X pel, 47-52 ra, bı destê nuştox bı xü neqlê tiya biyo.'' {{Nuştoxê Swêdi/İsveçki}} [[Category:Nuskar]] 123 4564 2006-10-02T13:34:34Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Harige]] moved to [[Harige]] '''Harige''' newesiya serd guretene´re Harige vajino. (Harige = Grip) 124 5841 2006-10-10T12:52:12Z Maviulke12 6 ''Nuştoxê na maqale Faruk İremet o.'' [[Image:Martinson-harry.jpg|thumb|Harry Martinson]] '''Harry Martinson''' 1904 dı suka [[İsveç|İsveçki]] [[Jämshög]] dı yeno [[dınya]]. Ser 1974 da Harry Martinson [[Xelatê Nobeli]] gıroto. ==Modernistê wextê newe== Harry Martinson 1904 dı suka [[İsveç|İsveçki]] [[Jämshög]] dı yeno dınya. Piyê cı kaptanê gemi biyo, ser 1910 dı lacê xü Harry, şeş serê bê pi veradano, no [[dınya]] ra koç keno. Dıma merdena piyê xü, Harry Martinson kewno bınnal (deprasyon) u kêye xü ra herwext remeno/firar keno u wazeno bıbo serbest u xü bıvino. Qandê coy o kı 15 sere dest bı karê piyê xü keno u rayda/şopda piyê xü şıno. Yani deryay (dengız) dı, ser gemiyan dı gürveyeno. Wextê no derg zi [[Brezilya]] u [[Arcantin]] dı maneno. Bê pi biyayenı, zehmetey u şewqa heyatı wuni keno kı, hisê [[edebiyat|lıteratür]] cı dı peyda beno. Wazeno bınüşno. Derd u kederê xü, hezkerden u bermê xü bı [[çekuy|kelimeya]] formıle bıkero u wuni zi beno. Laceko bê pi reseno u ser 1929 dı bêkar, bêgürwe rayan ser dı otostop keno u şanê kêverê (qapiyê) jewê dano pıro kı o şan wuca dı bımano. Dıma o şani Harry Martinson her tım wuca dı maneno. Co kı wuca kêyê keçekêno cıwan Moa Martinsoni biyo. Harry Martinson dıma wextê no derg bı [[Moa Martinsona]] zewac keno, keno cınya/helala xü. Moa Martinson zi [[edebiyat|lıteratürê]] [[İsveç|Swêdi]] dı zey Harry yeno sınasneyenı. Ser 1929 Harry Martinson bı [[kıtabi|kıtabê]] xü yê jewemina beno hozanwanêno profesyonel. [[Modernist]]ê wextê newe Harry Martinson, ezman, natür, wexte xü yê cıwaney dı se kerdo ina hondırawayên xü dı ano kar. Ser 1930 dı Harry Martinson u nüşkarê ay bini şopê newe [[edebiyat|lıteratürê]] [[İsveç|Swêdi]] dı akenê u nêyrê zi name dano rıxnewanê newe; "Nuştoxê Proleter". Ninan dı heri gırd zi no hirê kesi yê 1. [[Artur Lundkvist]] 2. [[Eyvind Johnson]] 3. Harry Martinson o. U bı [[roman]]ê xü yê [[natüryalist]] zi Vılhelm Moberg u Ivar Lo-Johanson şop dı ina dı şiyê. Ser 1930 dı, [[edebiyat|lıteratürê]] [[İsveç|Swêdi]] dı, dıdı xrup peyda biyo. Ninara jew, ê Harry Martinson u [[Artur Lundkväst]] o. Kı ina zi literatürê verê ina kı xü rê vatê [[edebiyat|lıteratürê]] [[Finland]]-[[İsveç|Swêdi]], ina ra yê waştê kı çiyê kean, tradisyoni bıvırnê u ay bin zi xrubê [[Karin Boye]] u "Gunnar Ekelöf hozanwanêno bê sınor" biyo. ==Xeletê (haletê) kı Harry Martinson gıroto ninayê== 1. [[De Nios Pris]] (Xeletê newına) 1938. 2. [[SvD:s]] (Svenska Dagbaladets) litteraturpris (Xeletê xezteyê Svenska Dagbladet ) 1944. 3. [[Bellmanpriset]] (Xeletê Bellmanı) 1951. 4. [[Litteraturfrämjandets Stora Pris]] (Xeletê herı gırdê yaremeteya literatürê) 1955. 5. [[Bellmanpriset]] (Xeletê Bellmanı) 1961. 6. Nobelpriset ([[Xelatê Nobeli]]) 1974. Ser 1949 dı Akademiyê Swêd dı biyo serdem. Ser 1954 dı Gêteborg dı doktorêya şerefi gıroto. Nuştoxi 13 kıtabê şiir u 6 romani u 5 kıtabê bini nuşnayo. ==Kıtabê şiirê Harry Martinson nêyê== 1- Spökskepp (Gemiyê heyaletı) 1929. 2- Nomad (Koçer) 1931. 3- Natur (Natür-tabiat) 1934. 4- Passad (Pêameyenı) 1945. 5- Cikada (Çırçır) 1953. 6- Aniara (Aniara) 1956. 7- Gräsen i Thule (Vaşê Thüle) 1958. 8- Vagnen (Vagon) 1960. 9- Dikter om ljus och mörker (Şiirê der-heqdê şewq u tari) 1971. 10- Tuvor (Topık) 1973. 11- Dikter (Şiirê) 1974. 12- Längs ekots stigar (Dımı şirqanê rayê şıwanı "patika") 1978. 13- Doriderna (Doriderna) 1980. Harry Martinson ze kı mı cor dı nuşna, tenya hondıraway nênuşnayo, Martinson, ıstanıki, [[roman]], kıtab ser sefer kerdenı, [[kıtabi|kıtabê]] reportajı, [[kıtabi|kıtabê]] nesirı zi nuşnayo. Mı gıraneya xü veredayo ser hondırawayê Martinson. ==Şiirê Harry Martinson== {| border="0" cellspacing="5" |- valign="top" | width="20%"| ===A lejê bêveng=== Lejı xılêno mabênê yoncayê newalan ordiyê kelimay miyanê vengêy dı pêvinenê ser suret kewno ay kelimay kı mı rê pewisto, Dano movık ra a bi lime-lime. Miyanê remyayenê xü dı qelbêno fıkır bıcar dı Huro miyanê nêy qelbi jew şıkı leqdanê. Va hêlbeno bı çiçekana u bı hêşbiyayena bı jew çıtırıxê asitêno züqımın** hélêno u veşneno a cıwaneya gelincikı züqımı hêlêyneno miyanı, rojê roşnin dı. Wuni bê hal kewto bı qıcıxana mınmınok kewno cıra a gırote hediye miyanê çimenan. Lej destpêkeno seétê verê şewqda rojı. Berdewam keno heta şanı. rezil beno a xetê heri cıwan tari dı wuca dı imtiqamê şura, danê pê****. Tersı wuni şirino ser çimenê heyattı qanadê heme mınmınokı vısnay hewri (gri) | width="20%"| ===Rojı=== Rojı jew mücehwerêno germo ze qet qayıl niyo bı germey u bırıqêna xü alawê cı bê sebır bı qüweta bıriskêno hemver homayê altunê no neqışın. ===Homaya dewı=== Nameyya ay çıçi bo, a cınya wüca dı verawı? A kı zey weşeya xü rê qürban o, u qandê vatenê weş torê pirhebok bı altün beno kı jı çerm homaya. Çı wext a xü dano nişan qandê ay kı cı rê nımêj kenê a şına kêye, cayê xü yê mihrabı bewnok* qandê kı xü rê ibadet bıkero, miyanê perestgehê ruçık gırotenı dı. A rayê kılmı gino mezelıxan serira. Wuca dı a şena bını qantırmi dı bı şewqı bewnoka xü açarno figürê no tam miyanê şewqda tedawi. *Bewnok: Éyne |} ''NOT: © (copyright) Faruk İremet, bê iznê nuştox cayê binan rê neqıl kerdenı, xezete, forımanê binan dı neşır kerdenı u meteban dı bê izin kar ardenı yasax o. No yasaxı qandê héme nuştanê nuştoxi ravêreno. Na nuşte kıtabê nuştox; 'Antolojiyê Hozanwanê Swêdi-1' ISBN: 91-972069-0-X pel, 14-20 bı destê nuştox bı xü neqlê tiya biyo.'' {{Nuştoxê Swêdi/İsveçki}} [[Category:Nuskar]] 125 4568 2006-10-02T13:34:34Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Heidi Çena Kowu]] moved to [[Heidi Çena Kowu]] [[Image:Heidi and her grandfather.jpg|right|200px|]] ===''HEİDİ, ÇENA KOWU''=== Ju roza gûlana germe biye. Bonç serde, derg, weş çeneke Heidi’ra, dergalaçî, surate gırsera ju çeneke piya raa Kowe Alp’ra pedıme şiyene. Çeneka bonç seriye; je zımuston, kat be kat kınçu teserra guretivpa, vılexok puşiyera piştiv. Qeyle rae be vehg verdra. Raexo zare dowa Dörfi’ra verdenera. Rae, dowera vejina kowu seruna erjina Kowune Alp. Dewuzu çeneka pila ke, çeneka bonç serrira piya sona naskerde. Rave vativ ke ”Belkamik yene dewe”, eke di ke, verene sone: -Çeneka ke lewedera kamake? -Çeneke bena kot? -Key peyser yene? Xovexo perskerdene u merakkerdene. Cenıka Barbel bi ke, merakliye na dewebiye. Dewede kamji kılancıke şiya kot mısiyene, waxte rewde resnene dewuzu. Zare çeyira sarexo vete zırca: -Dete, ala sae, ala sae! Çenekera, domoneke xo xezelna, Barbel voşt rest lee inu: -Tene dötde karemık esto, piya şimere, hata oska sımare hevalbikerne. Dete: -Rınd beno! Piya, hete Kowe Alp ser şi... Hetera sone, heterak geseykerdene. Barbel perskerde: -Na çeneka kama? -Çena waamına remetliya. -Bena kot? Heidi kutiv ver, inura dür şiyene. Dete, gayite çeneke kerd, nıweşteneke na gesey şere ae gos: -Çeneka waamına rametliya, merdena maaxora hata nıka leemıdebiye. Newe kare pangılotin dine, sewta çenekera karexora nıveşin ya! Ben lee xalik Ape Alp’de caverdan. Sebkerne ez ke xalikene, eyik galiko. Raştniyo ke? -Kar kotte di? -Alamanya’de, suka Franfurt’ede. Çeneke galikre caverdanera qedır çiye desteberemıra nino.. Çenıka dewuze, Barbel, leexo kıtkerd: -Na çeneke lee deyde nımanena, vake Dete: -Çae nemano? galikexo niyoke? -Ape Alp sere kowute tıpteyna voşiyaxo rameno. Deweke nejdi u epepexo çino. Kesde hurenino, geseynıkeno. Tersenemeke rı de gayitkerme. Je mordemune kowu por herdis kutotewerte. Na çeneke isan çutır lee dey de caverdano? -Naera gedır destemıra çiye nino, çiyebin destemıra nino! Vatenera na münasebet bırna eşt Dete.. Heidi verra voştenera şiyene. Şanee mal Peter diya, dı domon piya vorta malde kaykerdene. Piye şanee mal Peter, zaf ravera merdiv. Maaxuya bekese u dekaxuya çımeşefilra gedır kesexo çinebi. Peter ra maaxo şaneyene male dewe kerdene. Çenıka dewız Barbel: -Galike çeneke Ape Alp ser zaf çi vajino. Dewede voşiya na mordem zaf xofino vane, raşta? Nae vaa tuyoke merda ge tore nıvake? Dete: -Mıra vake, çae mevazoke? -Çı vake? Geseyeke dewede vajino raşte? Dete destexo sanıt, zonıteneke çıke vazo, Barbel bena resnena dewe, oskarak reseno gose kokım, sarıxo dejino, naera: -Peyde gesunema reseno gos saremı dezeno... Barbel serva itimate ae guretene: -Mıra gese nıvejino? Dete, çıke zonena vake: -Laze ju ağaybiyo. Xo, da mey u kumare, derde eyra maw u piyexo merde. Nejdiyexok lıngaxo bırna. Lazequyo pil gureto, amo dewama Dörfli. Lazexo semerciyo rınd u mokem biyo. Piyexo koye Alp’te niştoro. Na sewtera pöre çı re “Alp, aprek Ape Alp” vate. Lazexo Tobias ra, waemı zevejiye. Voşiya rınde ramıtene. Dı serra rave merde, ora tipayik vaamı merde. İnura na çeneke, Heidi mende.. Barbel, geseeko vaştiv mısavy u biyv rınd. Ameyv vere çeyiye şane mal Peter: -Sımare oğurvo. Maa Peter mıre pırç reştiyenede, nıka reşta gedena, ezik amune ae cen.... Jumınra xatır vaşt şi raunexo. Barbel, düşte raera, hete sere çe şane mal Peter şiye. Na bonure çe vatenera, dı hazar şahid vaştene. Saze ser gıneyv var, verdayv herca. Kemere des rıjiye, her ca kerdiv pır. Came penceru şikiyo, paçra tımıtiv, yak kağıtra kerdivpır. Şane mal Peter, maaxuya bemerdi u dekaxuya çımeşefil naskade niştenero. Tije Gulane je adır sera sarede vınıtene. Dörme zaf germ bi. Sere kowu germra vesşiyene. Heidi, na roza germe gulanede, katbekat kıncu guretivpa u zaf arakdiyene. Rıyexora dılepe arak rejtene. Domeneke germra xenekiya, rawe puşiyaxo vete, oratipayik çıke serdero, hata külot minta mende vete, guret vırara xo. Xalikaxo herediya: -Heide sekena? vake -Tı biya bom? Heidi: -Zaf germo, pişkela bine! Şaene mal Peter, Heidi u xalikaxo Dete, hete bone Ape Alp’eko Kowe Alp seriyo, ey ser şiyene.. Ape Alp gayitkerd ke, hire teney hao yene çe dey. Sere ju sere darede niştro u adır da tütünexo. Çımunexorak gayite dinu kerdene. Tenenera tipa şaneemal Peter,xalik Dete u Heidi amey. Heidi kınce vırarexo caverda destunexo kerdra: -Qalik tu zaf kotora mı vir!.. Vırare kerde pıra, dı hete suratera paç kerde. Je vatena dewuze Dörfli, Ape Alp zaf mordeme tamase bi. Zaf derg nibi, polexo gırs bi u neveşiyene xo çinebi. Por u herdisaxo biv derg şiv. Xeyle waxto ke, por u herdise nıteretiv. Je porexo buriyexokik dergbi, tüye buri amene sere çımu ver, çım nıasiyene. Rıyexo xofin asiyene. Amena hire mordemre honda sa nibi. Dete, vaşteneke karexo waxte ravera bıgedeno u peyser şero. Na sewtra lerzra gese ard vatenaxo ser: -Merdena maera nıka ez gayite Heidi ken. Suka Alamanya’e Frankfurt’ede xore rınd, zaf pangılotın kar dine. Heidi ardneke leeto de caverdine. Kokım buriyexo art jumınser, rıyixo kerd tırs, je çiye vordene gayite riye Dete kerd: -Çeneke çaverde! -Cameverde... Nıvake. Dete: -Sowta çeneka waamına remetliyera, karexo vin niken ya.. Ez ke xalıkene, tik galika Heidi’ya. Nae ser kokım je bumbey veng vet: -Defve şere naskara! Mı ret caverde. Ez sowta sımara ramune amune naska, oncak mı ret nıverdane! Defve şere! Xalik Dete terse, tene peyser şiye: -Mı ke, xapıkera girede, onca naskade nıvınden, ezoke nıka şiyene.. Dewe ser hervi hervi kute rae: -Heidi xatırve to, hak tora vo!.. Dest da. Voşt şiye.. Dewa Dörfli’rake verdenera, cenu ver bırna perskerd: -Dete çeneke caverda? -Çeneke kotiya? Eke va ke lee qalikte caverdayik: -Guneka a domonekera! -Ge, lee deyde domon vındenoke? Vatenera morojiyena xo vat. ==''HEİDİ RA GALİKEXO VOŞİYA RINDE PİYA RAMENE''== Xalik Dete, peyrak şanemal Peter ke şi, Heidira galikexo teyna mendi. Galikexo haştenera deste Heidi guret, venge rındekera: -Ala bi, çema tore bımısnine, vake. Çevere tever kerdra, kut zare.. Bon dı kat bi u darra vıraştiv. Bıne, kate raven hard biye. Çevere tever ke, kerdene ra kutene naska. Naska gora mal biye. Daroke do sanenero, ro vezenek ju hette vınıtene. Mıx kutiv des, mıxure; ru, sitile most, tencere sam u tavaxu kerdiv pıra. Merdivenurak vejiyene kate ser. Naskadek; vasra cıle galikexo bi. Darunra xore sofe vıraşto, çıle vasuk eştiv sere ninu. Çae sare serik kıncexo biyv. Galikexo lee çılexo mısna perskerd: -Heidi caeto ke naskade rakerme rınd beno? Heidi sa biye: -Rınd beno galikem -Ewru hardde rakuye, meşte torek sof vırazeme... -Tı çutır vazena galikem... Herse ke, lee Xalik Dete de serde bi, vinbiyv şiv nıka. Eke nıkariya, riyexo honde rındek, honde kamil asiyeneke.. Na mordemoke, je vatene pörine; hersin u mırozıno, Heidire honde germ u rınd gayitkerdeneke, serde lerziyene. Lerzera, sere hardde kışkek vase neweyra cae Heidi vıraşt: -Meşte söfe to vırazeme, na çıluk ceme sere dey, evru naska de rakuye.. Destkerd pore Heidi sa kerd: -Tı nıka biya vesan, katıxe huskra çimi burme...vatenera vuştra çimi ard. Pendir ard, sıt kerdgerm. -Xo mırdke çenekam vake. Verva sonde, dı bıze galik amey. Heidi, na bızura zaf haskerde. Bız honde sakil bi ke... Heidi, derze vasra tene cena, deste daera cene, gımırt gımırt vordene. Vase destexo mısnayistra vejina tever, ik ae dıma amene. Heidi naera zaf sabiye. Galikexo: “Tı nıka gefeliya, vurze so rakuye” ke mevazo, wona bızura kaykerdene. Galike xora piya, vase bızu davecı, aqoek da sımıtane. Heidi kute cılaxo, kut hewne qori şi. Sodıre rındeka gulenera ju bi. Tij vejiyo, teneyik ameyv ser ebonu. Nem’o ko sondera gıno sere vasu, germe tijra buqur biyene şiyene asmeni. Şanemal Peter ame ke, bıze Ape Alp’i bero, Ape Alp cıre yareniye kerde: -Şanee pil ama? vake -Amune vake Peter -Ewru bızu bena kot ala vaze? Eyik vake.. -Cae rındo oska, voşiye zafa. Bızu rınd vone, perç pufele bene, zafik sıt dane -Paskıre nona to kotiyo? Peter mısna: -Nawo naskadera. -Ala bije bi. Peter paskıre nonaxo guret ard. -Rake. Kerdra. Ape Alp ju nona gırsera piya, pendire neweykerdcı. Suse sıtik kert zare peskıre: -Heidik tode yena mal, ni same ae, famkerd? -Famkerdne vake Peter. Hedira piya şiyenre zaf sa bi. Wona verendeke div aera haskerdiv. Ape Alp: -Çımeto sere Heidi de vo, meverdeke bıvejiyo sere kemere gırsu u vere jilura şero, vare meğuno henima? -Hiya! İ ke wona geseykerdene, Heidi ame lee dinu. Dı doman worte çefte gına peye mal, vorte darune bırunra, sere kemerunra, raune kemerune xıravunura bi vin şi. Heidi, nara rave niya worte tebiatte nımendiv. Kowe gırsu, dar, teyr, derey, çemi... Voşiya kowu, kut zare çeneke. Hopkert, xo eşte vorte vas, gındirbiye, Peter’ra piya worte malde voşte. Roza vırene de, name mal pöre mısa. Viluku kerd top, gayite çae heline sere kowu kerde. Aaaa! Ree gayitkerdke tij hao sono. Peter: -Mal indu berme çe Heidi,vake -Berme... Vejay ju kemera gırse ser: -Hey, hey, heeeey! -Gınt gınt gııınt! Bızu kerttop, ardi dewe. Peter peskerd: -Meşte onca mıde yena? Galiketo onca nu, pendir, sıt keno peskıra nonamı? ==''HEİDİ, Şİ ÇE DAKILE MEYMANEN!''== Ree gayitkerd ke asme amnoni jeveju vejiye şiye. Payiz ke ame was çinit, cewunu çarnay, dar pelgunexo kert bıne, mırçıku şi wolatune germu. Hata peniye payiz, Heidi’ra Peter mal onca berd ware. Piya word, piya sımit. Sere kowunde, varunde piya woşt, kaykerd, xoserxobın kerd, gırbi vorte vasunde. Heidi zaf vaxte rewde ameve xo. Gon kut rıye, biye rındeke. Reyna, her ca bi serd. Serde henen bi ke, zımed guret dörme bonu. Galike Heidi: -Heidi, çenakamına rındeke vake, indu mal şiyene çino Heidi: -Çae galikem, bızunema vesaniyera mırene? Galikexo: -Tı zımıstane naska nızonena çınekam. Honde vore vorena ke mara zaf rıjino, holde şel yeno ke, dina piya bene. Serd erzeno pisika mordem ke, keno newes. Bızemak vesan nımanene. Wase ke amnon kerdme mereke, inu vone... Eke nıvora, serd nibi, onca vejime kowu fetelime. Mı fam kena? -Famkerdne galikem! Peter ke, teyna şi mal, zaf bi mırozın. Heidi ke nibiyene, bızûk je: “Mak nısome, nıçereme” vatenera, nıvaştene şere ware. Naera, her ju kutene cae, ju hetra şiyene. Peter sowta mal hurende peguretenede zaf gureiyene. Ju roze, vae dûz, gırs u çip vejiya. Lozine bonu rızna, teneyik vortera sıkıt. Bulusk erjiya. Asme gura. Rave siliya henen vore ke, derey pır şi. Şelra, şel ameyhure, aqoe kut aqoe. Siliyeke nişte, peydek vore vora. Sodır sonde nıvinet vora. Sere hard pore vore çinit. Dare gışkek bıne vorede mend. Bone kokım, bıne vorera zor asiyene. Heidi, kokımra piya çesan guret destexo vore eşte. Ju roze ke vore eşt dı metrey, Peter vejiya ame. Serexo vorera pır bi. Kıncexokik cemedınbi. Şi lee adır u xo kerd husk. Galik perskerd: -Şaneyen gediya, indi sona mektev henima? Peter: -Ya ağayem vake, mektev bira. Heidi perskerd: -Mektev çıko galik? -Mektevde se kene? -Çeney mektev nızone? Galik cave dae davecı. Piya goşto ke galik xaşiyera vetiv, niştero word. Peter: -Heide, dekamı çedera. Vana ‘Berö geseybıkerme’ vana, vake. Heidi: -Ezik vazen ke, deke bivenine... Ax eke ree besebıkerne berne, ke... Peter ke şi çexo, galike xore: -Galik; mı, bena çe dakıle hen niyoke? Ez ke şine, dakıle zaf sa bena. Ma, se beno mı bere çe deka Peter, vake. Galik: - Çenakamına rındeke; tı zonena ke, na roza worenide besenıbeke şerme çe inu? Vake. Heidi: -Çutır some, deste jumin peceme hen some.. Aeke niya vake kokım hûya: -Na rozıne worede, anca tavugera besekeme şerme. Je amnon, besenıkemeke lıng şerme. Eke niya va, Heidi sas biye. Wona ge tavuge nidiv. Perskerd: -Tavuge çıko galik? Galik hatake zonoxo şi ser çıre vake. Peniyede: -Meşteke nişteracı venena, vake. Galik nara tipa, çelede hale Koye Alp seneno cıre vake. Her ça; xozura, vergura, avresunra pıro ke, vergi, xozu kamke teverde bivene havede bene, naera zaf xofino vake. Ju roza tijinde, tavuge ard vere çever. Kınce pırçın da Heidi ke, serde meçiyo. Puşiye resınik da vıle, peydek: -Heidi nıka tavuge mıse vake. Heidi perskerd: -Some kot? -Some dakıle! Çeneka gışkeke, naera zaf sa bi, xo eşt sere tavuge, galikaxokik peye daera nişt tavuge. -Heidi rınd pebije some! Tavuge, je mırçık şiyene.. Zare Heidi hise sabiyayis u voşiyenra pır bi. Çıke, wona newe niştene tavuge. Sowta niştena tavuge, galikexora dayna haskerd, galikexo dayna çıme daede bi pil u itimatexo dayna bi zaf. Satede ju: -Galik tı her çi zonena u vırazena, vatene vınıtene. -Heidi, tı so lee dakıle, ez vonake sond nibi yen to cen, gayite xoke cigeram vake. -Hiya galikem -Ala na satera xatırve to -Oğurvo! Juminra kut dür. Heidi, gırsena gırmıkaxo ju kemere guret, tak tak tak! Da çeverre. -Kamo? Nae, maa Peter biye, Heidi guret berde oda dakıle. Dakıle, sere sedırde niştaro zarexora duvay vondene. -Dakıle, vake Çutiriya? Dakıle sas bi: -Venge to newe esnen, tı kama? -Name mı Heidi’yo! -Ala destexo bıdem... Dı çıme dakıle nidiyene, deste çeneka gışkeke guret, destkerdpıra. Peydek destedae guret berd rıyexo, oratipayik berd porexo: -Peter, her roza hak tora geseykeno, nıka Heidi tiya heniyoke? -Heno dakılam. -Wolatema rındeko? Tı çutir diya ala vaze? Heidi, koyeke amnon şiye, jile gırsu, mırçıku, viluku ju veju cıre vake. Dakıle vorte sasbiyenide ae gosda. Reyna, asmen hewre şae siliyera bi pır. Pukeleke vejiye: -Vuuu, vuuu, vuuu! Va ke vejiya, çe dakıle je zelzele saniyene. Heidi: -Dakılam vake, deste galikemıra her çi yeno. Mıre söf vıraşt. Galikemıke naskadevo na bonu vırazeno, Torjene xora mıxu kenopıra naska nılerjino Dakıle zarexo onte: -Piye Peter’ik hen bi çenekam vake. Destberra her çi amene. Çıme şefilen, zaf xıravıno çenekam. Sondeke, maa Peter kunara, hewn çımemı nıkuno, mıre hen yenoke na çe sere sarımıre rıjino. Çutır tersen, nızonena çenekam.. Tenenera tipayik Peter ame. Heidi ke çexode di zaf sa bi. -Xerama! -Xermendime! Peter, mırçıkoke vere çeverde peguretiv mısna ae. -Besenıkerdene bıramo, peguretne ardne vake. Mırçıke perexo kerdivra, sarexokik sere hardde nayvro. Çı dae vordene, çık aqoe sımıtene. Dekaxo: -Niya rozune vore de, mırçık zaf tenge oncene. Sowta, çiye vordene saekerdenere kune zare çeyik, yene kunecı vake. Mırçıkake to pegureta nevesa vake. Peter, niya cave dakılaxo da: -Dakılam keyke besekerd pır bi caverdan... -Ax reeke pır bıkero Dakılaxo: -Hakre imanem esto ke, besekena yenoraxo, vatenera duvaykerd. Xeyle wakt verdivra. Ju da çever. Heidi vuştra, ameraxo: -Galikem ame, venga mı dano, vake Peterra piya voşt çever, galikexo ameyv. Heidi onca kut zare, ma u dakıla Peterra: -Xatırve sıma vake -Oğurvo. Dakıle, deste Heidi peğuretiv nıvaşteneke caverdo. -Kowu, kemeru, çiyoke feteliya honde rındek vanake, tıke va sankim ezik son oskau fetelin. Tora zaf haskerdne, gonamı tore giriye, ma xovirra meke, ma niya cameverde onca bi... Heidi: -Onca yen dakılam onca yen... Galikaxora piya niştve tavuge. Tavuge, je mırçıke sere worera hete çeyi ser pırbi şi.. Eke kutve çeyi, Heidi; dakıle, çe dakıle vatenera besenıkerdeneke bıxelesno. Satede reek: -Galikem çe dakıle gano. Gereke bıvırajiyo vake, je dare vere bonune, ma sanino. Tıve hak kena, sandığe mıxu bijerme şerme bonune dinu çipkerme.. Dakıle zaf sabena, tore duvaykena, vatene vınıtene. -Peter wona gışkeko, besenıkeno mıxu pırakero, tı vırazena henniyoke? Tavuge niştenek zaf rındeko. Je mırçıke, sere asmende son sankim. Onca nıseme tavuge, ezve tora some. Roza bine galik, sandığe aletu guret, mıxe gırs u gışkekura zafe teney kerdvecı: -“Ala vurse Heidi, some” vake Heidi perskerd: -Some kot? -Some çe dakıle vırazeme... Heidi zaf sabi, vırare kerdve galikexo. Niştve tavuge, amey cer, çe Peter. Galik boneke vayra sanino vıraşt, taxteyeke gınevare ard hurend, mıxkerd, kerd mokem. Çıkake çerayverik, galik çe Peter’ra zare nıkut. Karexoke gedena: -Heidi, ala raekume çenekam vake. -Şerme galikem! Niştve tavuge, ceray amey çexo... Dakıle peye dinura: “Hak vojiye çıdo” “Sarexo dert meveno” “Dest pırkero” “Dar u bekesen meveno” “Hak daeve dey mekero” vatenera duvay kerdene. ==''DI TENEY AME ÇEYİ; JU VAŞTKE HEİDİ BERO MEKTEV, İYE BİNİK BERO SUKE!''== Roz, heftey, asmu verdiyene jumin dıme. Bonç seride; ju çeneka kışkeke biv, eke amey lee Ape Alp. Nıkayik kutiv heşt serre. Na, hire sere gırsede; biv pil u dayna biv çip. Rozunexo; sere kowunde, vorde bırunde verdenera. Na sowtra, gon ameyv rıye. Voşiyaxokik hurendde biye. Wusar, amnon, payiz oratipayik çele amiyene. Je serune binu peye payizde mektevi bivra, taleveyik reşt malimunexo. Ju sodır; Heidi ke, mal kerdiv tever berdene bır, zare kıncune neweyde, rıyexo zare newe terdiyisde, ju mordemek vejiya ame. Vona çıme kamke bıgıno, a dayme zonıteneke no mordeme gırso. Mordemek ke Heidi di, buriyexo ard peser, rıyexo kerd düz perskerd: -Heidi tıya? Vake. Heidi, cave dey nıda. Hete zare ser, lee galikexo ramiyene ke, mordemek perskerd: -Meterse çenekam meterse.. Galikete kotiyo? Vake -Zaredero Destexora çeyi mısna. -Karexo esto de. Çever kerdra. Naoko amo, mordeme dine Hristiyanu, Papaze dewa Dörfli bi. Kut zare şi. Ape Alp pendir vıraştene. Papaz: -Roza rınde to serrevo vake Mordeme kokım ke sarexo çarna papaz di: -Ooo Papaz efendi to xer ama -Xermendime. Ravera jumin naskerdiyene. Ça mısna: -Niya ronıse. Papaz caeke mısna, şi oskada niştve ro. Ape Alp gayite rıye papaz kerd: -Çutır bi ke, na het ser ama? Papaz: -Amuneke tode ju mesela mühime ser geseybikırne.. Heidi, vorde inundebi gese dinu gosdiyene: -Tı bızu bere... Domonek: -Hiya galikem!...Vatenera oskara vejiye tever. Papaz naeser, lerzera gesexo ard dae ser: -Heidi çond serdera -Heşt Papaz: -Gereke par Heidi bişiyene mektev, tı nırusna. Ma va belkam esmer rusnena. Esmerik mektev bi ra, onca domonek mektev nırusna. Tı se kena? Tı vazena ke Heidi mektev meşero cahil, be zonayis, be medeni bımano? Ape Alp: -Heidi mektev nırusnen vake -Çae ge çiye henen benoke! Ape Alp: -Beno vake, beno! Aek je mı xırave mıletra dürde, kowunde, darunde, vilukunra, lulukunra piya voşiyaxo ramena. Famkerd Papaz efendi! Papaz gese itikatunra geseykerd: -Heidi domoneka gışkeka. “Dar ke vona terno, yeno var” vane. Gereke ae bişero mektev u çiyeke cıre lazımo bımıso, oncak sıma zonene... Galik peye vatenaxode bi: -Heidi mektev nırusnen! Papaz: -Ape Alp; tı, mordema kamila, zaf diya, zaf vernera. Faide mektev tora çae bıvajneke, Heidi merusnayisra ge, çiye rındeke nıvırazena, çiye gelet vırasena! Galik “çık çık” vake, sarexo sanero: -Ez çiye gelet ken, henima Papaz Efendi. -Ya heno! Perskerd: -Dewa Dörflira hata nıka çon seat onceno? -Dı saetra cer niyo... Galik, gıravın gıravın gayite rıye Papaz kerd: -Na wore u zımustonde, çeneka heşt seriye ge, teyna her roza hak, dı seat teyna besekena sona yena? Hemik na domonik çenekevo? Raştbi vatenaxo. Papaz herdisaxo gurete destexo. Gına worte mexel şi. Xeyle waxt geseynıkerd. Peyra Papaz: -Nae naede raşta Ape Alp, oskade raşta. Domoneke, her roze çor seate rae besenıkena şero bero. Onca dermane naek esta. Galik perskerd: -Çutır derman vana? -Tı naskade teyna manıten caverde, bi dewe Dörfli vorte ma kuye. Çenekek, xore ret sona mektev yena. Galik: -Hakveko peyser dewe nıson! Vake u movet bırna eşt. -Çefe Heidi’k çefe mik, naskade zaf rındo. Papaz dike, Ape Alp gesexora nıvejino: -Oncak tı zonena... mıra vatene, müsadetora ez şerne... nae vatenera vuştra: -Xatırve to! -Ogurvo! Papaz ke kut rae, hetera sono heterak :”Çıka mordemo terso, ez mordeme nanen nidine” vatene hen şiyene. ==''XALIKAXO VEJİYA AME:”AMUNE HEİDİ BEN SUKE” VAKE.''== Verva sonde bi. Heidi, vase bızu dayv çı, sıte pendir kerdene sur. Xalik Dete vejiya ame. Eke ardiv naska, Heidi, bonç serde vona ju domoneke biyv. Nıka kutiv heşt sere. Biv pile, biv gırse. Rıyera gon rezekiyene. Dete sas bi mende, naere: -Heide, eke raedeke to bivenitene, to nasnıkerdene vatenera sasbiyenaxo dısdene nıkerde. -Galik, Hak tora rajivo ke rınd gayite çeneke kerda vatenera xo besenıker bijero. Lerzra, gese ard ser perskerd: -Galik ez çae amune naska zonena? Mordemo kokım buriyexo ard jumin ser hers kut ri: -Çae ama? -Zonen! -Nızonen... Nıvake, xıravın xıravın gayite rıye dae kerd, vınıt. Xalik Dete: -Galik, zonena ke ez hire serreo Alamanya de suka Frankfurt’ede gureen. Çeoke ez leede gureen zaf nejdiyexo este u zaf maldarde. Ju çeneka kude dinu esta u heval feteline cıre. Fame mırek Heidi ame. Vazenke berne Frankfurt, aere olvozvo. Galik veng nıvet. Xalik Dete geseykerdene: -Sülala çeneke kude zaf maldare. Çede ustay, şaney u amele bostan este. Galik, je çiye hersra vordene gayite rıye Dete kerd, perskerd: -Gese to gediya? -Gediya! -Sewta olvozen u gayitkerdene ju çeneka kude kerdenere çenamı çina ke tı bere? Mı fam kerde nıka? Xalik Dete naere gariya: -Şanse nanen, her daym deste kes nıkuno. Eke junaebinvo vurzono kaykeno, oncak tı zonena, çowrez roze veyve kene! -Ala geseyde şerke, ” Çewres roze veyve kene!” Xalik Dete, vengexo kerdberz zırça: -Galik ala mı gosde! -Fekemı xıravre rameke! Galik: -Ala fekequye bumbareke rake, vaze, ala se vana... Sata bine, hire serde rınd gayite çeneke kerdne, nae tı fekeqora vake. Ez, sewta merese maw-piye çenekera gayite dae nıken, eyra feyde nıken, zonena. Na sewtra, vazenke leemıde bımano! Xalik Dete: -Heidi kutve heşt serre, ju mordeme veren ser kowunde fetelina. Çı rusnena mektev, çık rusnena Kilise. Jur van ala vaze? Eke ez xalika Heidi’ne, tik galike Heidi’ya nızonenake çeneke gerek şero mektev? Na gese Xalik Dete galik zaf garna, herediya: -Hao Heidi, hao tı!... -Bije bere çeneke, je xo rut bımısne, raera bıveze. Defveşere naskara, reynak çımemı sımara megıno. Karexo caverda, teverra vejiya şi. Heidi, nae ser zaf biye mırozın, xalikaxora: -Galikemı tı herdena vake Dete: -Daa nıbeno. Tı kıncunexo topke şerme Heidi: -Çefemı naskade rındo, ez naskara nıson! Nıvaştene ke şero. Xalik Dete, ame lewe, dômda: -Tı se vana? Fırsate nane reyna to dest nıkuno... De hayde, de hayde topve... -Ez nıson! Ez lee galikexode manen. Dete, gayitkerdke heredayisra besenıkena biyaro rae, gesexo bınera guret, venge itikatra: -Ala bi cigeram, hemgenam, vilikam... Destexora kınce Heidi mıxra guret, kert ju torvey, kınce reseik da çeneke. -De hade some. -Ez nıson -No inad to galike xora mısa? De hayde, hayde. Tık venena ke galiketo, ma teyna caverda şi, nıvazeno. Naskade tenena besenıkeme bıvınderme, yeno heredino, hayde hayde... Dest kerdve pore çeneke: -Tıke, ree suke bıvene zaf haskena, reyna nıvazena ke biyere naska.. Heidi xapiya: -Keyke vaştne onca beseken yen naska? -Kamo ko to nıverdano? Keyke vaşt yana! Xalik Dete, Poxçaye kıncu guret bıne hermexo, kutve rae... Tenenera tipa Peter raşte cı bi. Peskerd: -Heidi sona kot? vake. Heidi: -Son suke. Serne lee dakıle aerak xatır bıvajne... Xalıkaxo: -Peyde trenera veşer maneme, dakıle makılere nısome. Peter ke nae esna, voştenera şi çe, dakılaxora: -Hao Heidi bene vake Dakıle: -Kamo beno? Maaxo: -Bene kot? vake. -Xalıkaxuya, lewede ju cenıke esta. Dakıl u maaxo fam kerdiv. Hiremına piya vejay vere çever. Heidi ra xalıkaxo rewra amevy verdivra. Kutiv nejdiye dewe. Xalik Dete, nıvaşteneke ju daka herey kuye, deste çeneke guretiv verra ontene. -Eke kutmeke herey, trenera veşer maneme.. vatene vınıtene Akle fikre Heidi, dakılede biye: -Sukera dakılere acep çî biyarne. None sıpey u puxtekera an. Dızone dakıle çine, nona puxteka sukera zaf haskena. Dewere verdra, kutve rae stasyone trene bi vin şi. ==''HEİDİ SUKERA HASNIKERDE, KÜLTÜRE SUKE NIZONITENE U XELET SER XELET KERDENE!''== Heidira xalıkaxo Dete, xeyle raera tipa reşt suka Frankfurte Alamaniya. Heidi, çe Sesemann Efendi’de mendene. Vayire çeyi Sesemann, zaf maldar ju mordemek bi. Xora ju çeneka kudera gedır domonoxok çinebi. Naera, je çımexo gayite dae kerdene. Mae na çeneke merdiv. Piye çeneke Seseman Efendi’k maldaranra zaf karexo bi, zaf gureene. Na sewtera heftede roze, dıroz onca besekerdene amiyene çeyi ser, rozune binu, sukune binunde mendene. Sere şane çeyi Rottenmeler’e, pöre kare çeyi vıraştene. Karoke vırazena, çeneka kuderak vana u vaştiya ae serek kar vıraştene... Rıye Klara herdaym sipe bi, derg, çeneka bariye biye. Sere sandaliye tekerleginde nıtevetiye: -Vona namey? -Key yene? Vatene vınıtene. Perse aera çenıka şane: -Wona namey vayir... -Oxtoko bere... vatene. Sereşane çeyi, Rottenmeler; cenıka derg, bari, çıme xorinbiye. Zare kınceke, sewta dae deşte hen tamase asiyene. Ahçi, ameley, şaney u xızmetkareni; vırvıre, dırdıre fekra, kare vaştena dôle na cenıkera bezarbiyv. Xızmetkare voşt ame, xevere da Klara: -Amey, amey! vake. Xızmetkare voşte şiye cer, tenenera tipayik Xalik Dete’ra Heidi gurete arde... Cenıka Sereşaney Rottenmeler, serra bın gayite Heidi kerde. Rıyexo kerd tırs, lewexo çarna. Gayite ravede Heidi gayilnibiye. Sere Heidi de, je domone dewuzu; entari, sare serik ju sapka hasıre bi. Cenıke xızmetkare perskerde: -Name to çıko ke? -Heidi. -Nıbeno vake, no nıbeno. Ez hata nıka, ge name nıeştneke Heidi vo. Heidi, name rındeke niyo, gosre rınd nino. Hemik name Hırıstiyani niyo... Niya name nıbeno! Hen gayite rıye Heidi kerd ke, ju ke bıveno vatene nıko wona: -Yak junaebin nameto esto? Heidi: -Neyra bin namemı çino, pöre mıre vane “Heidi” vake. Şaneye çeyi cenıke cere va Xalik Dete perskerd: -Na sına çeneka niya? vake -Xex vajne yak arsıze vajne. Xalik Dete destexo kerd sere herme Heidi: -Heidi; çı boma, çık xexa, bakıla je mılaketa. Devera newe ame, gesexo fekexode besenıkena pebijero, çutırke yeno hen vana. -Çımemıre tene gışkek ame, çond seredera? -Heşt -Klara kute desdı seri. Heşt serde ju çeneka domone besekena Klare’re olvozon kena ke? -Çae mekero. Cenıka xızmetkare Rottenmeler, gayite rıye Heidi kerdenera perskerd: -Tı ge kıtav vond? -Nıvondne. -Çae? -Nusneen u vondeni nızonen çokır.. Eke bızonitene je aqoe vondene.. Cenıka xızmetkare herediye Xalik Dete’re: -Çeneke Kalara’ra gışkeka, hemin vondisexo çino. Tı çae arde naska? Vake Xalik Dete: -Sıma Heidi nızonene, zaf çeneka rında. Mıre hen yeno ke sıma çıra zaf raji manene. Zaf karemı esto. Ez indi şerne. Xatırve sıma. Vejiya şiye. Eke kut vere merdivene ceravera: -Ez onca yen, gayite Heidi ken vake. Şane çeyi, cenıka xızmetkarek odara vejiya, Klara ra Heidi teyna mendiv. Klara serve meraxexora perskerde: -Name to Heidi’yo? -Heidi -Çıka rındek name to ezto. Key ama naska? -Ewru. Heide aera, Frankfurtera gerexo vake. -Meşte peyser cerenra vake Klara: -Çae ama naska zonena? -Kotra bızonine. Xalik Dete mı arde!. -Tı arde naska ke, mıre olvozve. Ma piya mısnaena voneen keme, derse gureeme. Heidi: -Hete madek mektev bi ke, zaf dürbi. Na sewtera ,galikemi mı nırusna. -Naskade gureeme, mıseme. Malimemakik honde mordeme rındo ke... Sereşane çeyi Rottermeler kut zare. Buri peserde, surata xo hersra pırbi. Şane Sebastianik aera tipa kutve zare, sandele tekerleğine Klara ramıt ae berd oda bine. Heidi, çımexo şane Sebastian serra nıguretene. Şane Sebastian: -Hen bom bom çae gayite rıyemı kena? vake. Heidi, gayite rıye cenıka çıme şa u surete hersıne kerde: -No mordemek sonora kam zonena? -Sonoro kam? -Dowa made şanemal Peter esto ya, sonoro ey. Çenıka xızmetkara çeyi: -Şaneye mal Peter ha! -Hiya! Çıkake vengevo vejino hen zırça: -Hakooo, tı akl, sabır bıdem! Na çeneke mı kena bom. Tı çutır şane çeyi ra şane bızu ju cena? Na sıne arsızena, na sına beriyena! Waxte sama sond ameyv. Ascı, Heidi ber masa nu, cada cı. Çeneka gışkeke, wona newe sere masa serde nu vordene. Galikexora koy de ju paç eştene hard, katıxe husk, nerm çıke esto nanero, sıfre hardde vordene. Ascı pörünere tavexe binunde sam ardene. Tavaxura tipayik nu ard, navero. Heide, nonake ard verde navero, gayite dinu kerde vınıte. Ascı ke sam kerdene tavaxe, Heidi perskerde: -Na nura tene bijerne? Ascı sas bi: -A nu cena sekena? vake -Dakılere ben... Dızone dakıle çine, niya none nerm u sıpıyunra zaf haskena. Cenıka xızmetkare, na gesey nıesna. Ascı hûya. Heidi nonu guret kerd zare peskıraxo. İyeke sıfredere sas biv, oncak aere hûyene. Cenıka xızmetkare xora hersinbiye, zırca: -A nu biveze,bıveze, bıveze! vake -Na sına arsızena, sıfrede gesey nıbeno. Gayite rıye binu kerde: -Suz mıdero vake. Gereke na çeneka kowure; sıfrede ronişen, nu vordene bıvatene. Kutve cı aera juveju vake. Rave, venga vayire çeyi bıdene mısna. -Xatuna Gışkek Klara’ra çı vana nızonen vake Klara: -Çutır venga mı dana?.. Kalara vana! Olvoz nime ke? Heidi re kanune gesey vatene. Sere samde, gesey de, çılede, fetelayisde “Niya bıvıraze, niya vıraze” vatene. Heidi, zaf raa dürra ameyv, gefelayv. Çımunexo daveca kut hewn, hen şiye. Cenıka şane çeyi vona vatene. Gesexo ke gediya: -Gesemı esna hen niyo ke Heidi, vake. Klara hûya: -Tı ninu kamre vana? -Heidi’re van -Heidi kotiya? -Naskadera, kotdera ke? Destexora çeneka ke heyndera mısna: -Ala ree gayitke Cenıka xızmetkare onca zaf gariya, dest lıng lerza. Çenıka xızmetkara odaera: -Oda dae bıvıraze, nara tipa oskade rakuyo ravurzo Cenıka xızmetkara oda, çıl vıraşt. Çeneka ke hewndera, guret vırare xo, berd caexode kerd cıle. Heidi hata sodır kutera. Oroşiyavy. Je çiye hewn bi iye dörmu. Hen gayite boneke tedera kerde, sas biye bende. Zare bonde; zaf oday biv ke, kutiv te zare. Mutvage, tuvalete, lavabo, her ju caede bi. Came her oda, honde gırsbi ke, tij her daym kutene zare, pöre pençerundekik perdey bi. Xaliye nermu kerdiv bıne pöre çeyi. Koltuğu, söfu, masay, dolabu çıme ae guretene. Çılake kutara nerm u piru pak bi. Her çenge odayde, ju masa u sandali nayv roke, serde bıguriye. Eke ninu diye zaf sabiye. Xısmetkara oday sowta ara xevera dave cı. Piya şi mutvağe, araxo kerde. Tenenera tipa malime Klara’k ame. Şane malim onte ju het: -Sarema tengedero malim efendi vake. -Çae? -Sewta olvozen Klara’re ju çeneke ardme... -Eeee! -Çeneke honde arsızake, ma pöre kena bom. Sasbime mendme. Wonake na gese nıkediv, oda Klara’ra zırcayis ame. Pöre zuk bi mend. Voştene biye. Xızmetkar Rottenmeler voşte, reşt. Çiyoke diye, hersra vesayise daera mende. Heidi vaştivke tever voştenera bıvejiye tever. Eke voştiv hermexo gınora cı, masa demda, mürekkebe şae, sur u gewe gınowe hard şikiyo, iye ke zaredere verdiye sere xali. Zare çeyi, sere hali, desu pöre worte mürekkepte mendiv. Cenıka xızmetkare ke nae diye, famexo kerde vin: -Ez sebkerne nıka. Ni nivejineke vatenera zırcayisra dave sarexo... Heidi’yera heredina, çıke yeno fek çıre vatene. Kalara Heidire boşt vejiya: -Çıke biyo, biyo ree vake, Çae bırena gorena? Heidi maxsuna nıkerdke. Malim ke na hale oda ke di: -Na halde naskade derse nıvırajino vake u vejiya şi. Xızmetkar Rottenmeler zaf gariyayiv. Je mırçıka bome, oskara şiyene oska, vınıtene. Eke di ke malimik vejiya şi: -Na çeneke saremare dez ame, se keme nızonen sarexo çarna gayite Heidi kerde, nidiye. -Na çeneke şiye kot? Yak rama? Vejiya cor, ameve bın vere çeverde Heidi diye. Çeneke çever kerdera, gayite mıleta rae kerdene.Daera perskerd: -Heidi se kena naskade! -Ala vaze se kena? -Daa nıken? Bojira guret ont: -Eke heno çı kare to esto naskade? Çever daveca: -Ala bi naska ke, oda kerd çı hal bıvene.. Piya vejay kate ser. Heidi gayitkerd: -Belkamik eke vejine bojiyemı kutoracı. Cenıka xısmetkare: -Reynake çiye nanen vıraşte, çı yeno sare to, evexo mexelke? Rıye Heidi bi sung sur, sermaa, adır gınacı, sarexo ardve verexo u je vızenna mese niya vake: -Reyna nıvırazen vayirem vake, maxsuna nıvıraştne. Şane Rottenmeler, perskerd: -Klara ez kun hewno puroz. Tı ranukuna? -Ezik kunra Klara: -Heidi, tı çutırke vazena xore hen kayke, ez son hewn... -Hiya! Kalara u cenıka xısmetkare şi oda rakuteena xo.. Gona Heidi gireene, caexode besenıkerdene ke bıvındera. Sewta kay, woştene ameyv sere hardi. Zare çeyide mendene, kâre dae nibi. Dörmexode çı esto, çı çino eke nidiye, zarexo ret nıkerdiyene. Na sewtera voşt vere pencere ke, kılm mende besenıkerde rakero. Nae şane çeyi Sebastian di, perskerd: -Vazenake çı bıvıraze? vake -Waştneke pencere rakerne, gayite tever bıkerne. Xeyle gureeneke besenıkerdne rakerne. Şane hûya: -Tı kılmeka vona, ez rakerne? -Rake ya! Kerdra, ju sandalek ard kerd bıne lıngune çeneke vete ser: -Nıka ret venena... Şane vejiya tever, kutve karexo. Tenenera tipayik Heidi kınce mordemek ont, mordemekik cereva cı gayite dae kerde: -Naskara kemerra gedır çiye nıaseno. Ez vazen ke kowu, bızo bivenine.. -Vatena to oskara besenıkena bivene vake. -Kotra venen? Destra peguret kula Kilise mısna: -Eke a kula vejiye anca venena.. Heidi kula Kilise guret verva çımexo, vejiye, şiye tever. Hete kula Kilise ser çip kutve rae. Suke gırsede biye. Raye gırs- pil tevertede bi. Tene yene, teney sone, ju vurzenero, junaebin nısenero... Kesrak: -Kula Kilise kotidera? -Kotra son kula Kilise? Nıvake. Lıngexoke ae berde kot, şiye oska. Ververexode ju laek vınıtene. Reşte lewe: -Tı kula Kilise zonena? vake -Zonen vake laek -Mı bena oska? Laek nazkerd: -Eke pereke dana mı to ben! Heidi: -Peremı çino, oncak pere Klara esta. Aera cen dan to vake. Laek dest guret: -Mıde bi... Heidi gurete berde lee kula Kilise. Şaneye kula ju mordeme kokım bi. Eke domonu di: -Ewru nıgureeme, meşte bere. Kula vejiyen ewru qedexo (yasaxo) meşte bere vake. Heidi çerave ver: -Ez reyna besenıken berne naska, pere Klara da na laek,hen mı ardi. Reyna kotra peru biyarne. Şane cerayise Heidi ser: -Şere oncakik zaf memane vake izne davecı. -Nıvındeme. Heidi, vejiya kula, gayite dörme kerd. Çı kowu, çı bızu, çıkik bır asiyene. Kulera dengize gewera gedır çiye nıasene. Saekerdena xo oskade çinebiye. Zaf nımende, hervi ame war. Reyna, ju venge bari esna. “Miyav, miyav, miyaaav!” Na veng, wenge hire leyre pısınge bi. Ni pısınge şane Kilisebiye, leyirk kerdiv ju kutiye. Maaxo serde kutera, leyrik vorte gorra, bınera, serra sarexo vetiv. Hen rındek pısıng bi ke...Heidi nıvaştke leyre pısıngura dürkuyo. Destexo kerd derg, kutiyera ju leyre gurete , haskerde, destkerdpıra cereva mordemek ver: -Apo se beno, ni dıteney bıdemı... -Name to çıko çenakem? -Heidi. -Nade çenakam, nade Heidi, gayite na leyru kerdene honde ret niyo. Bena besenıkena gayitkere mırene, tı kuna guna. Hemik ju ni, dı teney piya vazena. Dı leyr sekena ke? Heidi: -Ju mıre, juk Klara’re... Gese Klara’ra şane çiye fam nıkerd,vat belkamik vaaxuya. -De hade çeneka rındeke, hatıre to meşiknine dave to şi. Rınd gayit kere mekise nıbeno? Heidi: -Çımeto peyserde memano, rınd kayitkeme apo Dı leyre pısınge kerdve cevunexo, laek ae ardve çeyi. Laek ke nebiyene, besenıkerdene raa biyara çeyi. Vere çeverde şane zık biv vınıtene, herediya: -Waxte sam ame, hata na sate kotdebiye hatune? Laakeko çeneka kışkeke ardiv, vaşt ke çive bıvazo, şane ke çever daca, besenıkerd ke bıvazo, hen teverde mend. Sıfre xeylere nayvro u pörüne çaexo guretiv. Pöre Heidi sowta Heidi nu nuvordiv. Xısmetkar Rottenmeler onca zaf gariyav u suratera hers verdiyenera. Hersın bi u buriyexo ard teser: -Na karo ke tu vıraşt arsızena. Hata na wakt kottebiya. Bexevere ma çutır vejina tever! Hersra tesd u lıngexo lerziyene ke, na wakt te: “Miyav, miyav, miyaaav!” Ju veng ame. Cenıka xısmetkare ke, na veng esna sas bi, tersexora lerza, vatke belkami ju aera laxkeno zırca: -Honde gırsenaxora reek mıra lax kena, “miyav miyav” vana henimake! Çena arsıza dewuze. -Na çeneka dewuze ame, dirliğe na çe rıjiye.Vatenara sıfrera vuştra, şive odaxo u kut hewne xori şiye. Samra tipe Heidi şi gose Klara: -Mıde bi, pısıngune ma mısnen to Klara perskerde: -Çı pısın? -Ala bi, bi Ame lee kutiyake pısıngu zaredere. Heidi sere kutiye kerdra dı pısınge rındek -Miyav, miyav, miyaaavv!va. Rıye Klara huyene, sabiyenere lıngexo hardra bıriyayv. -Heidi çıka rındek pısınge ni! Vatenara dest kerd pısıngu, inura haskerde.Heidi: -Juye tuya, juk iye mına -İye mına? -Ya iye tüya! Naera dayna sa biye. Pısungu vortexode bare kerd. Kalar zonıtene ke xısmetkare tersune xore pısungu zare çeyi nıverdana. Venga şane da: -Pısıngu cea henke ke, cenıka xısmetkare meveno. Nu u aqoe dinuk xovirra meke cıde vake. -Hiya xatuna gışkeke! Şane pısıngu guret berde. Sankimik çede sowta cenıka xısmetkare garnayis her çi peser amene. Çevere tever cınıt. Şane voştenera şi çever: -Kamo? -Ezne ez -Tı kama? Çever kerdra, ju laek bi: -Çı vazena? -Denemı esto de, amune perunexo cen.. Şane sasbiv mendiv: -Kamde dene to esto? Laek vake: -Hatue gışkeka na çeyide, vejer berdne kula Kilise, gereke vijer bidiyene nede.. Vırare laekde ju kesa biye. Desttek ju damır bi. Destke kerd tele domır venge henen vetene ke her cayde eşiyene. Şane: -Ala bi, kamde dene to esto bivenime. Vatenera laek guret zare. Peverde vejay kate ser. Eke kut oda kare Heidi, laek Kula caverda u domıre ke desttero cınıt. Zare çiyede her çi kutiv te zare. Venge domır, sere xalide kula, miyave pısıngu, heredayiz, zırcayis, gorayis... Çe, çera vejayv, biv je bostane heywani... Hewne xorira cenıka xısmetkare ameve xo, vuştra. Vengi ser şi oda Heidi. Çiyoki di zaf ae garna, heredna, çımunexo cayexora vejiya, damare çare mosa herediya: -Sıma se kene naskade, no çı halo? Gayite laak kerd: -No kamo? Naskade se keno? -Bıvejiye, tever, tever Vonake tene nışiv lıngaxo kutera kula: -Biyereee, bıne lınge mıne çiye esta! Gınave hard, xoraverde. Xısmetkare oday, şaney vejay amey. Kolonya kerdve rı, aqoe dave cı. Pere laek dave cı rusnay. Laekke perexo guret kulaxo kerd kutiye vejiya şi. Cenıka xısmetkarek ardve xo. Wona ke dı metrey nişiv naraak: -Miyav, miyav, miyaav! Pısıng ameyv bıne lınge. -Onca bıne lınge mıdere, beresee!. Zırca. Waştk ke hete masay ser bıvozo, na raak pay dara lınga pısınge, na raak pısınge dezin dezin mılovuya: -Bıreseee ezo nao mıren!.. Rıye cenıka xısmetkare bi çeker, her caexo lerziyene. Xısmetkare bin, xısmetkaraçeyi ae peguret ardvexo. Karoke ame sare, sowta Heide’ra amo ke zonıte: -Tı çeneka dewuza arsıza vake. Cezae dı roz merekede vınıtaen dan to. Oskade tore katığik çino. Taride vesan bımane ke, akleto bero sareto. Klara kut vorte, nıverda ceza cıde. ==''HEİDİ VOŞİYA SUKERA GEFELİYA LEE GALİKEO ŞİYENERE KARARE ARD''== Cenıka serexısmetkaru Rottenmeler ”Heidi ame na çe, dôm’e na çe nımend” vatene oncak raştide voşiya Heidi kutiv te zare. Rozune lee galikexo besenıkerdeneke xovirrakero. Koy, dare, jile gırsu, mırçıku, vergu, avresu ...Şanee mal Peter, deka deyik ge aklexora nıvetene. Kararaxo arde: -Naskara ramen, son lee galikexo. None sıpey u nermoke çond roze dardivro, vet ard. Çıkexuyoke esto kert boxça, dızdene, be veng, sere becıke lıngunexo sere çever ser, kut rae.. Raşt şiyene lee galikexo, Kowe Alp’i, reynakik name suke fekexo nıguretiyene. Vonake dı metre nişiv şane vejiya ver: -Sona kot? Boxçaye dest guret kerdra... Zare boxçade tene çiye vordene, none sıpeyra gedır çiye çinebi. -Na nu sekena? Heide sermaa, sarexo ard hard ser: -Ben dakıle, dızone dakıle çine. Nona sıpeyra haskena. Cenıka xısmetkare hüye. Çefexo çinebi ke, oncak hûye. Peguret zorra kert zare. -Hade zarekuye! Retene lınga xora domdana. Mordeme je to re “nu nızonenu” vane. Hade çe kuye! Heidi peyser kutve çe. Besenıkerdivke bıramo. Vayire çeyi Sesemann Efendi verva sonde feteleyise karra peyse ame çe. Voşiye kutiv çeyi. Zare areve Seseman, çimura pırbi. Şaney pörüne berd zare. Seseman Efendi ke ame, rave şi kut oda Heidi ra Klara. Vırare fişte Klara. Piye Klara Sesemann Efendi destexo Heidi’re kerd derg: -Hevale Klara, Heidi tiya henniyoke? vake Heidi’k: -Hiya vayirem vake Hete çever ser şi: -Sımare zaf çimi ardne. Samaxo burme oratipa dan sıma vake Klara ke perskerd: -Çı guret? va -Badena venena vake piyexo. Na vatenera şi kut mutvage. Cenıka serexısmetkaru u şanu çımunexo tikmise cae kerdiv, hen vınıtene. Derdexo bi, nae asiyene. Vayire çeyi Sesemann Efendi reşt lee cenıka xısmetkare: -Roza rınd Xatun Rottenmeler vake -Roza rınd vayirem Tenena kut nejdi: -Mırozın asena. Derte to çıko? Klarak na amenaxode ravera rınd dine. Derte to çıko ala vaze. Herse cıneka xısmetkare vona serdebi: -Sıma rınd zonıt vayirem. Ge rınd nine. Canem pırnıkunamıra ame vake -Çae? Vake: -Ma vake Klara re ju hevale bivenime ke, çefexo biyero vatme. Ju cenıke esta Dete, lee nejdiyune sımade gureena ae: ”Ju çena vaamı esta Heidi, Klara’re rınde bena heval “ vake. Şiye, Heidi gurete arde. Heidi ke ame çe ma, çı dirligema, mend çık kanune çeyi mend. Sıfrade nu kena cevunexo, teverra pısungu ana çeyi, mürekebu verdena sere xali, indu gefelayme na çenekera, Heidi’ra. Gayitkere nameqok je temaseo. Heidi ala gayitkere çıka ret vajino, çıka rınd yeno gos... Efendi Sesemann sas bi: -Ez ae dine. Ez vanke Heidi çeneka bakıl u çımeroşta. Sowta “çeneka dewuzen karexo nıontıenik” nıvazen Cenıka xısmetkare gayitkerd ke vayire çeyi gesexo nana: -Kare Heidi naerak nıkodino vayirem, vake. Heidi, waqte binunde kare henenu vırazenake, tersen, Klara’rak ninu bımuse sekeme? -Ala vaze çı biyo ni kar? Na waqtte malim vejiya ame. Vayire çeyi Sesemann Efendi: -Malim Efendi tore çiye persken -Perske -Sıma hale Heidi çutır venene? Çeneke de hale normalra gedır dae esto? Malim hûya: -Heide, çıme roş, bakıl çeneka vake. Nae serik qatun Rotterman pısungu ardena Heidi zaf kerd derg . Çeneka domona kowuna. Voşiyaxo vorte; bızo, mesınu, pısungu kutkunde verdora. Na çede ke ge heywen çino, nıtevetina. Pısıngu ana çeyi. Nae normalo. Na çeneke are geseyik nıgureta. Kanune geseykerdenek nızonena. Oncak tenena ke bımano inuk mısena. Vatena na malimi, cenıka qızmetkare ge hasnıkerde, tülü tamase gayite rı kerd. Vayire çeyi Seseman Efendi: -Reek Klara’yde geseybıkerne Vatenera şi kut oda Klara. -Çenekam, tora je pi u çeneke raşti geseybıkerme vake Klara: -Geseybıkerme bao. -Mıre raşt vaze, Heidi çutiriya? Tı çı vazena, ae şero, yak bımano? -Bao vake, Heidi ke naskade bi, eke leemıde bi, nızonenke çutır biyo sonde. Mıre kowu, kemeru, bıru, vergu vana. Şanee mal Peter’ra çutır şiye mal inuk vake. Heidi ke şero ez naskade vosnımanen. -Honde zaf haskena ha Heidi’ra? -Ya bao zaf hasken! -Hiya çenekam famkerdne.. Sesemann Efendi şi lee cenıka xısmetkare: -Xatun Rottenmeler vake, mı rınd gosbıde -Gosdan vayirem. -Heidi naskade manena, çenekamıre hevalen kena. Reyna Heidi’yera “Sere çıme tode bıriyeto esto” mevaze, famkerde? -Famkerdne vayirem! -Xora nejdide maamı yena. Ae gayite domonu kena.. Vayire çeyi, piye Klara çede hire- çor roz mend, oratipa sewta kar diyene şi Paris... ==''MALİM XEVERA XERE DAVEÇI:“HEİDİ VONDEN U NUSNAEN MISA” VAKE:''== Roza çorinake Sesemann Efendi şiv Paris, deka Klara’ra ju mektuve ame. Cenıka kokıme: “Dı roza tipa oskaderne” vatene. Klara Heidi’yere dekaxo vake vınıte. Heidik aera mısa cenıka kokımera “deke” vake. Cenıka Xısmetkare, Heidi oncena ju çenke: -Deke vatene, haka Klara’o. Tore se benoke vana deke. To daera Hatuni vaze, vatene. Je nusnaena mektuve dı roza tipa kokıme ame. Mordeme zare şeyi hürmetede kusurnıkerdene. Cenıka xısmetkerek dekera zaf terşiyene. Heidi’ere: -Hen her daym vere deke mevejiye, eke geseykerdik gesexo rınd vaze. Rındek temeykerde. Deke ke kut oda Klare pörine: -Xer ama!vat. Heidi’ke nidiye perskerde: -Heidi kotiyake? Xısmetkar Tinette’re: -Eke kotdera so venga cıde bi. -Sere çımemı vayir Xısmetkare voşte şiye -Heidi qatune pile venga to dana! Heidi “Qatuni van, qatuni van, qatuni va” vatenera gese cenıka xısmetkare ardenexo vir. Eke çeverera kut zare, deke: -Çıka şirena, çenamına Heidi hen zonen ke nawa. Ala bi nejdi, bi nejdi ke rıyeto nejdira bıvenine, bi, bi.. Heidi kut nejdi: -Qatuni sıma qer ame! vake. -Xermendime! Pöre hûyây. Deke: -Hete sımade dekere Qatuni vane vake? -Nıvane vayirem. -Yak çı vane? -Deke vane, deke? Ge qatuni, qatune pil nıvane. Ez je Klara sımare deke vatne ke... Gayite cenıka xısmetkare Rottenmeler kerd: -Vatena dae ser Qatuni vatne. Sımare deke vatene ju haka Klara biyo. Cenıka Xısmetkara kut tenge, arakda, sermae. -Ez hemi deka Klara’yne, hemik deka toyne çenekam tı meterse! -Famkerne vayirem Deke Heidi’ra zaf haskerde. -Name to çık bi? Vake -Namemı Heidi’yo ke, qatun Rottenmeler namemı rındeke niyo vana. Nara tipa namemı beno “Adelheid” napıra. Sımak mıre Adelheid vaze. Cenıka kokıme: -Çiye henon nıbeno, name kamke çıko eyo. Name to ke Heidi’yo, Heidi maneno. Famkerd? -Famkerne vayirem. Fasle naskerdenke gediya pori şi kareqo. Pısove ke Klara hewne qoride bi, deke vejiya oda cenıka xısmetkare. Cenıka xısmetkare, na mana amene dae fam nıkerde -Heidi odaxoke hewndera, niya ala gayitke? Şane voşt gayitkerd cerara ame: -Wona hewna nişeya vayirem -Ae burusne odamı. -Se kene ke? -Kıtaveke newe ardne, dan dae. Cenıka xısmetkare hûye: -Ae kıtavu sebıkero, vondisexo çinoke. -Tı vatena mı bıke, eke nızonena mısena Tenenera tipa Heidi reşte oda deke: -Mı vaşte vayirem! Kıtaveke newe arde davecı. Heidi, zaf sa biye. Besenıkerdene ke bıwano oncak gayite resmu kerdene, je wonden çef guretene.. Dı hire asmera tipa deke ke kut oda, Heidi zare bervayiste diye. Haskerdanera hesire cîm guret, dest kerd por, aera haskerde, venge wosra perskerd: -Heidi çenakamına rındeke çae bervena? -Naskade ret niyake? -Retne vayirem -Vesana yak kınceto çine? -Ni vayirem -Eke heno çae bervenake? Çeneke tene ameve xo: -Xesrete gıran yeno vayirem, ez vazen ke şerne lee galikexo... -Ez to rusnon lee galiketo. Ala ree vonden u nusnaen bımıse Heidi zaf sa bi: -Raşt vana? -Raşt ya.. -Dekere nona sıpey u nermerak ben.. Hale çeneke, zaf şi zore cenıka kokıme. Dayna zaf Heidi’ra haskerd, dayna şi ser ke, vondise rew bımıso. Roze Heidi: -Ez nusnaen u vonden nımısen veke movet bırna eşte -Çae çenekam? -Zoro, şane mal Peter’ik sewta zorenra besenıkerd bımıso. Deke venge rındekera: -Sere na dinade çıkake domon este, pöre vonden mısene, çımexo metersne, waxte rewra tık mısena. Eke mısa, kıtave sanıkura, resmunra, şaneyra bızu çı geseykene mısena Eke nae vake: -Mısen vayirem... -Ved dana? -Ved vo.. A rozera tipa, reyna zorene vondenra geseynıkerde. Beveng beveng Klara’ra piya guraey.. Ju roze, sare çeyi nonoxo vordiv, sıfrara vuştenera ke, malim vejiya ame. Vere pörünede: -Sımara vondena Heidi ser çiye van vake Deke: -Ala vaze tı gosteme.. Cenıka xısmetkare: -“Ez zonıteneke na Heidi nıvazena ke vondis bımıso. Ala sae malim çı de gere keno” va xovexo. Malim: -Müjdanamı sımara esta! Vake. Hamik müjdana xere esta.. Besavır ey gosdiyene -Vaze, vaze Malip gayite rıye pörüne kerd: -Heidi nusnaen u vondeni mısa Sas bi mend. Cenıka xısmetkare perskerd: -No çutır beno? vake. Malim: -Kamji kıtav ane biyare wonena. Çı ke vazene bıvaze sımare nusnaena. Xısmetkare voşt, zarera tülü kıtav ard. Cayune binunra da vondine, çeneke vonde. Pöre sas bi. Deke: -Mı sımare nıvake ke. Mı nıvake ke, na çeneke zaf bakıla, rew vonden u nusnaen mısa. Naera kıtaveke arde lete da Klara, yeteyik da Heidi ==''KINCU DAPIRA,PUİŞT U TENEYİK PERE DA DEST HEİDİ RUSNA KOY, LEE GALİK''== Wondise Heidi’re Klara zaf sabiye. Heidi her roza kıtave newey wonena sankimik a vondisra piya dina feteliyene. Kıtave ke deke ardiv dave dinu, nara tipayik kıtav bivdeyra.. Honde rınd biv ke, her roze dekere duvaykerdene. Deke ke şiye, onca kare tülü tamase bi. Sondenera çever pencerey daneca, sodır ke biyek pöre rakerdae diyene. -Çeveru, pençeru kam kenora? -Ju dızd esto ke? Vatenera ters kut zare pörüne. Oncak pencerey çewer benora çeyrak çiye nıteriyene. Ascı, xızmetkaru, cenıka xısmetkare, pöre naera sas bi mend. Roze peye çever u pencerunde kemere gırsura, dare gırsu navero. Pöre karik dôl vejiya. Dae faide nıkerd. Sondane venge fetelayis esnitene. Sodırke biyenek reça lıngu diyene. Zare sukede pöre sar xovexo: Çe Sessemannde eke bi sonde mılakete xıravın yene peser, bene wos zare çeyide fetelino vatene. Sare çeyi sondane veng esnene, eke sodır ke bik reça lıngu venene, oncak inu besenıkerdeke bivene” vatiyene. Teneyik: -Hortlax biyo! vatene Sare çeyi ters guretiv. Pöre tersra lerzene, pısove tuvaletek nişiyene. Nae ser niştro vayire çeyi Sesemann’ra mektuve nusnae.”Çede mılaket este, pısove terseme, besenıkeme tevervejime, vaxte ravera bi” vat. Sesemann Efendi ke mektuve gurete karexo caverda vejiya ame. Çıke beno pörüne gosta mısa. Ju roze olvozoqo doxtor guret leexo ame cae çeyide xo dardvo. Be ven horlax beklekerd. Tenenera tipa, sofra venge fetelayis ame. Sere becıke lıngura o het ser şi, hortlax peguret. Çılak ke vesna, pöre vorte sasbiyenede Heidi diye. Sesemann Efendi perskerd: -Çenekam tı naskade sekena? Heidi hen bom bom gayite rı kerd: -Ez çılaxodebine, çutır vuştnera amune naska mı vir nino. Doxtor: -De hade tı so çılaxo çenekam. Na vatenera tipa, kutve herme Seseman berd ju oda: -Epapem Sesemann, vake na çeneke hewnexode fetelina Sesemann sas bi: -Hende feteline! -Ya -Nae çutir keme vos ae mıre vaze? Doxtor vake: -Çeneke sukera ge hasnıkerde. Her dayme, galik kute vir. Ju raa voskerdene esta Sesemann: -Çıko? Doxtor: -Bırusne lee galik! -Oratipa? -Oratipa newoşiye çino Piye Kalara Sesemann Efendi, vaxte rewra kut kar. Dı kat kınce newey guret Heidi’re. Lıngure newe lekan da vıraştene. -Ala ree xevere xalıka çeneke Dete’dere, biyero vake. Dete ke ame: -Çenekam na çeneka wona zaf gışkeka. Besenıkana xesreta galikago ver bıvendero. Peyser bere galik. Reyna ame akle Dete ke Ape Alp “Defvere şere naskara, reynak lıngasıma naska mekuyo” vativ. Nae ser: -Reyna besenıken şerne çe o mordemek vake, movet bırna eşte.. -Heidik besenıken berne... Sesemann Efendi: -Heno e! vake -Heno vayirem. -Ez junae binra piya rusnen. Tı so karexo.. Venga şanexo da perskerd: -Tı dewo Dörfli esna lazem? -Esnine vayirem se bi ke? -Heidi sona lee galikexo. Rae çe galike Heidi’k a devera vereno. Şane: -Ez oskau rınd zonen vayirem vake, çeneke ez berne.. -Rınd beno, tı bere... Çıke Heidi ke esto kerd törve. Oncakik Klara berviyene: -Se beno Heidi mebere! -Heidike mewo ez besenıken! -Ezve daera rınd hevalbime. Piyexo Klara guret berd oda bine: -Çenakam Heidi newesa, sowta vosbiyenik gereke şero lee galikeqo. Ae hen serva çefexo nırusnon ke. Klara gayitkerdke besenıkena Heidi peyser racero, zaf çiye kay, kıtav kınç davecı. Sewta deka Peterik şu gutiye; seker, nona sıiye, nonasekerınra kerdpır. Pöre barkerd. Heidi, sere asmende feteliyene. -Xatırve sıma!vake, inuk: -Oğurvo! -Raato raştvo -Gayitexokere! Şane vuşire dapure, mayinera: -Deeeh!vake. Arave hete stasyone tiren ser ramıt. Eke ame stasiyon, arevera amey var niştve trene. Rae derge şi, Stasiyone dewa Dörfli de ameyvar. Treneke şiye, şane Sebastiyan çımune dôlura gayite kowune Alp kerdi. Kow zaf dürdebi. Dewa Dörfliye asiyene ke oskara döt nıasiyene. -Nıka çeneke hata oska berdene xeyle eza danomı ke, naera gedırik devamı çina... vake fekexode. Niya gayite dörmexo kerd ke, ju mordemek di. Çaleke trenera ardiv var inu bar kerdene. Vuştra şi lee: -Arebeci roza rınde to servo vake -Roza rınde ma pörüne servo vayirem -Naskare çutır some dewa Dörfli? Arevaci çaleke destero barkerd: -Dewede kare sıma esto? Şane, Heidi mısna: -Na çeneke ben galik Aravaci ke gayite kınce ser kerd, nasnıkerd... -Tı çena kama ke? Heidi: -İye galikexone. -Galike to kamo? -Ape Alp vane galikemıre vake. Naskerd. Cerave şaneyre: -Sewta na çeneke sona deve? -Ya na sewtra son, gedır karemı çino. -Ez erzen areve tey ben, tı xo mexefelne.. Naera... naera... Ez dewa Dörfli de manen. Oskara döt kam beno ke, bone galik xeyle düro? Heidi: -Ez teyna son vake, ree dewereşne oradöt reto. Araveci: -Çımemına tı Şane: -Çeneka zaf bakıl u çımeroşta Araveci şaneyre: -Tı xo mexefelne, ez çeneke ben. Tı gayite karexoke vake. Bavule ke kınce Heidi zaredero eşt sere areve. Şane Heidi ont ju het ju mektuvera ju çante davecı: -Ninu vin meke, galikexode, Sesemann Efendi sewta galike to rusna vake... Araveci ra Heidi niştve areve: -Xatırve to! -Oğurvo! Areve çımra kutdür bi vin şi. Şane Sebastiyanik cerera, ame stasiyon ke peyser trene niso şero.Na daymde aravecik Heidi’ra geseykerdene: -Tı çenaka ke waxte lee Ape Alp te biya henima ke? -Heno vayirem. -Sukera çae rew ama, tora hasnıkerd yak..? -Ni, mıra zaf haskerd vayirem -Eke tora rajiye çae rew peyser yena? -Galikemı zaf şi viremı, Sesemann Efendik mı rusna. -No mordemoke to vana Sesemann kamo ke? -Ez lee dinunde mendne, zaf maldare. Piye Klarao... Hen geseykerdenera amey reşt dewe. Heidi, arevecira: -Hak tora rajivo vayirem vake, çantemı tode bımano galikemı yeno ceno vake Araveci: -Hiya bımano. Tenenera tipa, sere sare araveci bi je cae mahşeri. -Heidi newe yena? -Çae oskada zaf nımenda? -Galike to, to ceno leexoke? -Onca peyser sona? Je ninu pers perskerdene. Heidi: -Galikemi zaf şi mi vir! vake, cave binu nida u çante gışkeke guret destexo hete Kowe Alp ser kutve rae, şiye. Dewuz peye daera geseykerdene. Heidi, çante destra ame vere çevere çe Peter’de vınıte. Çevere tever kerdra, kutve zare.. Tık tık, tık.. dave çever: -Kamo? -Ezne, ez! Neyra gedır çiye vatenere vaxt nımend, deka Peter venge çeneke naskerdiv. Sabiyayisra: -Heidi, çenekamına rındeke, tı niya kotra vejiya, ala bi . Bi lee mı! Heidi şiye lewe. Deke, deste ae guret zare destunexo, destu berd sarexo. -Hakre sıkırvoke to ard resna ma. Ma vake, belkamik reyna peyser nina. Hen mızorjınbimeke sewta peyser niyena tora. Çıme dekera je bulxur hers amiyene. Zaf sabiv amena çenekera. -Oskade çefe to rındbi? Tene vındena onca sona? Çae ama niya? Peser peser ninu perskerde. -Galikemı, Peter u sıma zaf kutmıvir, çokır amune. Sesemann Efendik mı rusna.. -No Sesemann Efendi komoke? -Piye Klarao, ez çe dinunde mendne. Heidi çante kerdra: -Gayite tore çı ardne deke? -Çı arda çenakan? Nono nerm u sıpe da deke. Deke destnapıra: -Bure ree bure.. Ala ree bure... Ju lokme kurfna eş fekexo: -Oh çıka nermo! Hak tora rajivo! Tenınera tipa, Peter ra maaxo piya amey. Maa Peter derg derg, gayite Heidi kerde: -Çutirik biya pil... Peter: -Kınceto şiyere to... vatenera xo besenıkerd pebijere... Heidi vuştera.. -Ez indi şerne lee galikexo. Xatırve sema.. -Oğurvo. Onca bi, ma xovirra meke... vake peye daera Heidi, voştenera hete boni ser şiyene. Koye gırs, vae pak dare bır reten diyene. Tenenera tipa bone Ape Alp vejiya. Heidi çever kerdra kut zare.Galik niştivro çimi vıraştene. Xo eşt şi destkerd vıle: -Tı zaf kuta mı vir. Çımunra, rıyera lewkerde. Galikexokik zaf sabiyv, eyik bervene. Heidi’ra dıstene hesire çımexo kerdpak perskerd: -Çae ama çenakan? -Je Xalıkaxo Dete, cenıke sukunra nibiya, tora hasnıkerd se kerd? -Mıra zaf haskerd galik, çıke vaştne vıraşti, oncak xesreta naskay mı ont ard.Ni koy, dar, bonema, Peter, bızema amene vere çımemı ke, bine newesena hende fetelayisu. Ap doxtor Sesemann Efendi’re:” Eke na çeneke ke lee galikre bırusne bena vos” vato Gese dey serik mı rusna naska. Vet mektuve davecı: -Torek na mektuve rusna Galik, mektuve vond u kerd cevexo: -Ala bi piya nu burme. Tı nıka biya vesan! Galik ke sam vıraştene, merdivenura vejiya cor, gayitkerd ke çılaxuye vasen caexode çino perskerde: -Galik çılemı kotiye? vake -Naskade cılemı çine Galikexo: -Mı vake indi peyser nina, a sewtra eştne. Nıka onca tore vırazen... Galik sıt gireno, pendir, most vetiv. Vaştiyera vorde. Samra tipa galik onca daera çıle vıraşt. -Tı nıka gefeliya. Ewru rakuye, meşte onca geseykeme vake. Heidi kutve çıle, çımoxo daca, hen şi hewna. ==''ÇENEKA NEWESE BERVA VAKE:”YA HEİDİ BERO NASKA, YAK MI BERE LEE DAE”''== Heidi ameyv reştiv galikexo, bone koye Alpi, bızekunra, olvozoxo Peter’ra, dekılera.. Suretera gon, aerek can ameyv. Vorta sabiyayiste, bederd biye. Vozena, kaykena, zıpbena vınıtene. Naera; Klara, Heidi’ra tipa, vordenera bıriya, tari guret dörme, sodır sonde: -Heidi şiye kot? Onca nina? Ya Heidi peyser bero, yak mı bere lee dae!... vatene bervene, nejdiyexo: -Tene waxtke vecero(geçmek) kena xovir vatene. Vat ke, niya nibi. Rozbe roz hüzne, hesreta Klara bi zaf, kılm nibi. Gayitkerd ke Klara bervayisra mırena sona. Besenıkena ke Heidi xovirra kero... Doxtor: -Na çeneka kuda, na asmune wusare verende Kowe Alp serdo. Oskade mırena manena vatene. Nae ser dayna sas bi mend. Hen vake nibi, niya vake nibi. Reyna akle vayire çeyi Sesemann re fikre rındeke ame: -Doxtor epapem vake -Vaze Sesemann Efendi! -İye tok cenıkatora çeneka to merde, zare derdu tasaydera. -Raşt henne. Morezınen, xo serra besenıkerdne biejine -Eke vazena na asmune wusar de so lee Heidi. Hemik caexo vırnena. Eke amnon ke ame ezik Klare bırusnine. Tı se vana ala vaze? Doxtor deste Seseman Efendi guret: -Tı rınd vake epap Sesemann vake, key şerne? -Karexo bıgedene meşte raekuye... Doxtor dı-hire rozra tipa beveng şi, reşt bone Ape Alp. Ameyena Doxtorra Heidi ra galikexo zaf sa bi, haskerdenera şi ver. Ape Alp vase kow u bır howtaysey neweşenra rınd yeno vatene, derman vıraşten mısneene. Doxtor, xora zonıtene ke, vase teneen neweşenre rınd yene. Doxtorra galik, juminra zaf haskerd, vase derman saekerdenere vejay kowu, mısaen vıraşti. Tene rozundek Heidi’ra Peter, Doxtor berdene ware bızo.İ, bız ramıtene Doxtorik vase derman çinitene. Peniya wusarde Doxtor rusna suke... Ju roza nıgureende galik çılra rew wuştra. Çane Kilisa dewe cınıtene. Heidi’re: -Kıncunequye rındu pırace, piya some cae. Ezik kıncunexuye rındeku cenpıra. Heidi xo kıncune rındekura pişt ame var. Gayetkerdke galikik kınce newey kerde pıra, perskerde: -Some kot? -Some Kilise çenakam! Galik verde, Heidi peyde gına rae, worte dewera verd şi kut Kilise. Dewuzu vorte çever u pencerunra sarexo vetene gayitkerdene: -Ape Alp sono Kilise! -Lewedek Heidi esta! Cematede galik u Heidi caexo guret. Haskerdena Ape Alp u Heidire pöre saskerdene. Onca honde gesura tiba xeletaxo mısay. Araveciyoke Heidi stasiyonra ardiv: -Mı sımara vake va, eke çeneke galikexoke honde has mekero, ge, çe maldarunra vejina yena ke? Cematra tipa Ape Alp şi lee Papaz. Papaz: -Xerama, tı Kilisemade venitenra çıka sa bime nızanena vake.. Ape Alp’ik: -A roze, bonde eke to herednine, gusuremıde şer meke. Je vatenato na zımuston dewede vernon. Naere Papaz zaf sa bi. Vedexokik peguret. Ame dewe, bonexuyoke nıjiye vıraşt, kerdnewe, şaqkerd. Naera bız dewe amenera wona nımısayiv: -Me, me, meee! Vatenera ceray şi bone kowu. Her roze şiyenerak, galik şi, inu ard mısna dewe. Roze momkar(Postaci) dewe Heidire ju mektuve arde. Heidi zarfe kerdra, mektuve wond, Klara niya vatene: ”Heidi! Ravera sılamken xesretera destunetora peçen. Tı ke naskara şiya naskade rozemı ge rınd nıverd. Eke tı naskadebiya rozama çıka rınd verdene. Na amnon vazen ke berne leeto. Belkamik dekamık yena lee to. Eke amune dakılere nona nermera kahvek an. Mektuve gedinayisra rave tore, galike tore, şane mal Peter’re, dekadeyre, maedeyra zaf sılam ken.. Klara” ==''HEİDİRE JUNA MEKTUVE AME, KLARA” DEKAMIRA PİYA YEME” VATENE''== Wusarke verdra wora kowe vıloşiye, dareke zımuston je koliye ameyve xo bi voy rave pelge oratipayik vilday. Mor, mılavunoke zımuston bıne hardde kutora, vejay sere hard her cade fetelay. Vilika bıra, sere lezge darunde mırcuku rekay. Heidi’ra galikexo amnon ke ame, kıltna çevere çeyi, vejay şi bone koye Alp. Rozune amnone rındekunde; Heidi, Klara’ra juna mektuve gurete. Klara niya nusnaiyene:” Olwozem Heidi. Ma dengexo vıraşt Dekaxora piya yeme. Olwozeto Klara. Mektuveke gurete, Heidi zaf sabiye, Peterik mırojiya. Ey tersene ke: -İ maldar onca yene Heidi peyser bene.. Nisanera tipa gulane, oratipayik hazirane ame. Asma haziranede herca dayna bi germ. Nejdibi ke Klara ra dekaxo bere. Heidi ra galikexo çımexo rae meymanu feteliyene Ju sodır Peter ame ke bızu bijero bero vare. Ape Alp: -Peter esmer rınd siliye vore, vas hata mâne yeno nıka. Şaneen zor beno vake. Peter: -Ez vere dinura yen. Bızoke rınd vordo dayna zaf sıt dano, goştexok dayna beno zaf.. Heidi voşt ame lee galikexo: -Galik şerke, şerke -Çımemı rınd nıvenene çı esto? Peter, gayite o het kerd: -Ju cemaat yeno na hetser! Heidi: -Klara’ra dekaxuye! Yene! Vake zırca sabiyayise xora. Peter: -Ez son xatırve sıma -Oğurvo... Bız kerdve ware. Çıkake kut nejdi, tene tene asiyene. Ju çeneke sandelede dı mordemek berdene. Peyrak, ju cenıka kokıme amene sere astorde. Junaebinik sandeleye tekerleğin ardene. Heidi: -Klara ra dekaxuya vake Galik: -Ya iye yene... Eke kutve vere bonu vırare kerdve jumin. Deka Klara cenıka kamilebiye. Vengexuya wosra cerave Ape Alp: -Çutiriya Efendi? vake. -Rında? Galik: -Sıma dime dayna bime rınd vake. Deke sabiyayisra gayite dörmexokerd. Kowe bumbareku, dar, mırçık çiçeğu zaf şiv sae ceneke. Destkerd pore Heidi, can ameyv, rıyexok gon rezekiyene: -Heidi tı zaf biya rındeke... vatenera besenıker xo bijero. -Nevoşiya tôk nımenda. Gayite rıye Klara kerde: -Naskay rındeke henima Klara? -Zaf rındeko deke! Ezik je Heidi’ke naskade bımanine çıka rınd beno. Heidi sandele tekerleğin ard. Klara da roniştene, domda berd vere ju jil de vındarne: -Naskara dörne dayna rındek venena . Klara gayite kowe seru, daru bıru çemu kerd... hen mexelkende... Peyde amevexo: -Heidi, naska çıka rındeko, je vatena to biyo. Na gesunexora sasbiyenexo arde zu. Heidi: -Tı reek caoke Peter’ra bızo bemo, oskake bıvene zonexo vona -Oska düro ke? Peye kowu mısna: -Hao oskadero Vıle koyde bıne dare azgulere, mojin u vâlunde vilike sur, sipey bi. Heidi voşt inura vırarevıraşte, dave Klara. Klara: -Çıka vilike rındeke ni vake. Heidi: -Caoke Peter’ra bızu beme oskade dayna rındeku este.. Ax reeke besebıkerme şerme oska! Klara: -Dekamı verdana, nızonen Heidi: -Ez sandale to domdan... Verva sonde biye. Tene roşta asmen biyv. Ape Alp vengda: -Domonene biyere samaxo burme vake. Vere bonunde, bıne dare azgulere de masayra sandaley naro. Sıfre tever naro. Galik pendir, sıt u most ard, kerd veredinu. Pöre wastişra samaxo word. Pendir wordena Klara tene tamaseen bi. Çede dı lokme cena: -Ez bine mırd! -Nıvazen burne- -Perç bine, vatene.Naskadek pendirra lokme gırsu cena reede vordene. Tenenera tipa pendire verexo gedena: -Ez vona mırdnibine. Tenena dane mı? vake Dekaxo mânâ: -Çenekam tı sekena? De ke gayite rı kerde -Honde wosoke... İsan mırd nıbeno vake. Ape Alp gayite rıye deke kerde: -Naska sere kowuno, cae dewa cenık. Kes, kes ayv nıkeno, kes kesre nıheredino. Verva dengizra hazarmetreu serderme, a sewtra tene serde naskay. Cae nanenunde isan rew bene vesan, sama rındudek besenıkeno mırdvo. Ala aqoe make ke ree bısmo pizedaede çiye nımaneno. Samra tipa, galikra dakıle gınave gese, nızonıtke seat çutır verdora. Deke: -Heidi ala kotde kunara ree gayitkerne vake Galik, Klara guret vırara xo, merdivenura vejay ser, cae Heidi fetelay. Ape Alp kokım bi, oncak caexo pak guretene. Deke venitenaxo ser sas bi mende. -Hak sımara raji vo. Cae sıma zaf pak u rındeko vake -İndi xatır bıvajme, ez Klara bijerne şerne vake. Ape Alp’ra Heidi sasbi. -Sıma naskade tene nımanıteneke? Deke: -Ni, ma va şerme ree bivenime, hal çef perskerme vatme Klara’ra Heidi kutiv bervayis. Vonake i fekexo ranıket çiye nıvake Ape Alp: -Eke izne danama çiye van vake Deke: -Ya -Eke tı gereke bışere, Klara naskade lee çenamı Heidi de bımano Deke: -Nıbeno! Vake -Çae nıbenoke? Lıngune kudene Klara u sandale tekerleğin mısna: -Besenıkena şero cae, besenıkena rakuyo, besenıkena ravurzo, tever besenıkera bişero. Vatenamı naoke, eke ju karexo destexora ke besenıkerd, sımare zaf zemet beno. Na halde çeneke sımare besenıken caverdine. Ape Alp: -Vıle mare manena vana yane? -Hen beno, bare gran, hemik sıma karexore veşer verdana. Naera hakemı çino. Ape Alp: -Ma haskerdenera gayite çenamı Klara keme.Mare bar nıbena, naera voşiye dana ma, ma zaf sabeme.Veneneke havae kowu Klarere zaf rınd yeno, çeneke neweşenra xeleşima. Heidi: -Deke se bono bımano? Klara: -Deke tıve hak kena bımanine... Hire tene cereniyene ver. Deke na vercereniye ser: -Rınd bımanoke, çond roze manena naskade? Heidi: -Hire asme bımano.. Klara: -Dı asme bımanine. Ape Alp venge wos u itimatenra geseykerd: -Asme hezirenederme. Asma temmuze asma en rında naskao. Desbonce asma Tebaxe(Ağustos) ra tipa, naska gıra gıra beno serd. Serd Klarara rınd nino. Eke mıra perskena asme leemade bıvındero. Se vane? Deke: -Hete mırak ju asme rında. Eke heno; Klara, lee sımade asme bımano, asmeke gediya yeme çeme. Nıbeno? -Beno! Domon zırçay na gese ser: -Heyyo ju asmera piyarme! Ape Alp deke gurete berde dewe: -Ez arevera hata stasiyone trene son. Sıma şere lee domonu, vatenera juminra xatır vaşt. Galik, lee cıla Heidi’de, Klara’rak cıle vıraşt. Pencere naskara asmen u ju hete Koye Alp’ik asiyene. Dı olwoz hata lete pısowe geseykerd. Peyde şi hewn mendi. ==''DI DOMON BIZOKE BERD ÇARNAEN ÇİYE TÜLÜ TAMASEY AME SARESER''== Klara, bone oroje Alp’unde roze rındeku vernene. Sıt, most, pendiroke galik sıte bızura vırazeno nu wordena Klara kerdiv zaf, çeneke je verge vesani kutiv vordene sımetene: -Çede sowta goşt gureteni, rone mosın diyene mı. Rone mosın sımıtenra tipa ge nıvaşteneke çiye fekexokerne. Her çi mıre, je rone mosı amiyene vatene. Rew rew dekaxore mektuvi nusnaiyene, inurek mektuvi guretene.Ape Alp o wengexuye rındekera satda ju: -Klara, çenakamına rındeke vatene. İndi, gıra gıra na sandale caverde, sere payexode bıvınde vatene, Klarak mısaena payde vınıten kerdene. Peter sodırane yeno mal berdene ware. Eke çeneka kude kediyene zarexo niceno mırozın vejiyene şiyene. Heidi’ra Peter wareoke mal bene çernene vatenera besenıkerdene bıgedene. Roze galikexora: -Klara ra ezik Peter’ra şerme se beno! vake Galik: -Meşte sodır şere... vake. Heidi nae Klara’re vake. -Meşte some ware Peter, vake. Klara, a sonde ge hewna nişiye. Çıke, Heidi ware şiyene cıre vativ, aek mexelkerde vınıte. A sodır, pısowora galik vuştra. Sandale tekerleğine Klara guret, vet tever. Şi sewta geseykerdene lee Heidi’ra Klara. Tenenera tipayik, Peter ame oska. Sewta bızune galik guretene ameyv. Teverde, lee jil, sandale tekerleğine Klara diye. Xovexo: “Na çeneka newoşiyena suke ame Heidi indi made zaf geseynıkena. Wareyik ge nina. Na çeneke ke bişero çe xo Heidi’ra piya some ware” vake. Beveng ame, reşt lee sandale, davacerde gırkerde. Sandale tekerleğin şi jile hirehazar metrera gına bıne çem, gınave kemeru pırtlebi. Herçiyexo şikiya, pırtlebi. Dörmere vılebi, ge hale gurenayis nımende. Peter, onca beveng oskara kut dür, şi lee bızexo. Galik ke karexo gedena, vejiya tever sandale tekerine Klara nidiye: -Heidi bi naska, ala bi Heidi, voşte ame -Mı sandale Klara ardiv naska. Nıka nıvenen... -Va mevo? -Nızonen ke... Gayite dörme kerd -Galik gayitke! Galik hete mısnaena Heidi kerde, dike sandale indi buyo xezal. -Nae kam vıraştke? -Va berdo Klara ke, hale sandalexo diye sasbiye mende: -Nıka ez sebıkerne. Waxte peyser şiyen ame Galik ceraver: -Daa nıbeno, xo mırozın meke -Ewruk ma şiyene ware, ala nade... -Sıma onca ez ben, mırozın mevındere hen Ju paçe resın eşt hardser. Piya nonaxo vord. Bızu vet, sama pıroz guret, Klara guret vıraraxo: -De hade şerme ware. Tenenera tipa waredebi. Ju şima darede Klara’ra Heidi da ronişten. -Sama sımao pıroz naskadero. Verva sonde yen sıma cen Peter worte maldebi. Bızo caverdiv ameyv. Galik: -Peter tore çiye persken Peter na cav da: -Mı sekerd ke? Galik: -Çıke vıraşta, tı dayna rınd zonena. Sodır ama lee bonema. Fısa tora sandale gındır bi şi henimake? Peter inkarkerd: -Sandale ez domnidine -Zonen, zonen Hete boni ser şi.. Heidi’ra Klara şiya daredebi. Peter dür, vorte maldebi. Cae raştte vınıtene. Verde ju jila gırsebiye. Verdek aqoe vejiyene. Dörme aqoe darra pırbi. Heidi oska rınd zonıtene. Caoke aqoe davacerde şiyene, oskada zaf vilike rındeke estiv. Gewr, sur, zer... Heidi: -Klara, tene to teyna caverdine beno? vake -Se kenake? Aqeo vere jilra mısna: -Son oskade viluku kentop -Ya, so topke bi Heidi voşte şiye. Eke reşt sere aqoe, sasbiye mende. Lerzra dı-hire cem vıraşt peyser cerevera. Viluku berd Klara. Klara ke viluku diye: -Heidi, çıka vilike rındeke ni. Kotra arde tı? vake -Lee aqoera vake Heidi. Vona oskade zaf este. Klara: -Raşt vana? -Raşt van ya! -Eke sandalemıne tekerleğin ke bibiyene, ezik amene oska Heidi: -Ez to onca ben oska -Tı gışkeka besenıkena bere Heidi destra guret fit have. Klara onca peyser niştero. Heidi: -Peter ala bi naska, bi naska -Nin... -Eke nina, reyna tode geseynıken Peter ame. Klara fit have, kut bınehermi. Peter’ra: -Herme binrak tı pebije Kut dı hete çeneka newese. -Klara rave lıngaxuya raşte bıerze. Eşte... -Nıkayik lıngaxuye chepe bıerze... Eşte. Gıra gıra mısaena lınge eştene vıraşti. -Raşt... -Chep.. Klara zare sasbiyendebiye: -Ez beseken fetelin.. İndi fetelin!Zırca. Heidi: -Fetelina ya... Hata aqoe lıngura şi. Aqoe serdınera dest-rıyexo şüt. Hatake perçbik, sımıte. Onca, gıra gıra lıgura amey şiya dare. Waxte sama pıroz ke ame; peskıre vete, çıke zarede esto niştro pörine vordi. Verva sonde ke Ape Alp ame Heidi müjdane napıra. -Galik Klara indi besekena fetelina A rozera tipa, her roza hak Peter’ra piya şi ware, amey. Klara indi rındek feteliyene. Gorine xode dez nımendiv. Heidi: -Dekatore mektuve burisnime, müjdana fetelayise to bijerme vake Kalara: -Mektuve burisnime ke, gale fetelayise mı mekerme. Dekamı eke ame naska mı payra bıveno vake Galikik: -Niya dayna rındo vatenera ame gesedinu ser. ==''ÇENEKA NEWESE BİYE WOS; PEYDE ZAF MORDEME RIND CAVERDA CERA, ŞİYE ÇE XO''== Frankfurt’te çexode biyv. Mae xora Seseman Efendi niştivro kava sımıtene. Seseman Efendi, vona newe fetelayise karra ameyv. Çe eve be ceneke zaf serdın amene mordemeki. Maaxok kowe Alp’ra newe ama, çeneke oskade caverdiv. Sesemann maaxora perskerd: -Dae hale oskay çutiriyo? va. Maaxokik: -Çutır beno ke, metrunra dengizunra berzo. A sewtera aqoe u havaexo rındo. Kowo, bıro, herca. Heidi ke bivene, nasnıkena. Gon ama ri. tôk di naskade, je sere telide vınıtene. Oskade honde biyarınd ke.. Reek Klara tı bidiyene ke.. Naskade, ju lokma nu nuwordene, oskade ju, nu vordisaxo biye ke to bidiyene. Rozake ez amune, galike Heidi; Pendir, sıt u most navero. Henvord gedenake, ez binesermaen. Mırdnibiye: -‘Ez mırdnibine, tenena vazen’ mevazo reek. Sesemann Efendi, becıkaxuya vırenra lewexo daveca: -Ora tipa? -Ora tipa; ’Klara çenakam tı biya bom se biya’ vatne. ‘Tı se kena!’ Galike Heidi’ra bime sermaen. Klara: -Sekerne deke, mırdnıbine vake. Hak ömre derg cıdo, galike Heidi esto ke, dewus oskay vane Ape Alp, gayile gayitkere. Mordeme kamilo. Sere Heidi’de lerzeno. Satedeju -Heidi çenakam, Heidi çenakam... vano gedır çiye nıvano. Şine gayite cae rakutene kerdne. Pır u pak bi. Gayite, Klara asmera lee inundera, mektuvunde, “inde bezarbine mı bijere bere vana ke”, nıvana. Nıvana, çıke vorte inunde vınıtenra haskena, evexok zaf reta. Tersena, “Mı cene, bene suke” vana. Mordeme kardâre gırs Seseman Efendi, gese maaxo gosexo kerdra gosta: -Vazenke, oska ree bivenine dae, vake. Hen rındek vana ke... Tıke vat fekema hen rakerdae maneno. Deke: -Wakte Klarak bipır, eke vazena piya şerme, Klara bijerme biyarme. Tik oskau venena. Sesemann Efendi: -Hen bıkerme, zaf rınd beno vake.. Sesemann rew ju tel ont, roza şiyene xo vat cıre. Roza binek, maaxora piya vejay rae. Ju roza payize germe biye. Ape Alp, tele ke Farankfurt’ra onta “Meşte maaxora piya oskaderme” guretiv. Kuno zare, vejino tever de vındeno, serva meymanu sıfre vıraştene. Klara’ra Heidik na xevere da civ: -Meşte dekatora piye to reşine naska. Domonik, na xevere ser, besenıkerdene ke caexode bıvindere. Sonde ge hewna nişi, a sonde juminre sanık, yareney vatenera gedenayiv. Rozke vejiya teverde sere qıle ser niştvero, çımexo çarna rae. Çeney, caexode nıtevetiyene raa meymanu de gayitkerdene.. Werva sonde, meyman dürra asey. Sesemann verde, maaxokik peyde vejay amey çe. Heidi, kutve bojiye Klara, gıra gıra sere lıngunexora amey: -Xerama deke, xerama bao vake. Piye Klara mordeme kardare pil Sesemann Efendi, je hewn, çımunexore iman nıkerdene. Sabiyayisra: -Klara tı fetelina, fetelina tı Klara! vake zırca. Dekaxokik berve, heterak hakre duvaykerde: -Hakemıre sıkırvo ke, na rozek mare mısna, vatene. Sesemann Efendi, çımexo çarna, gayite rıye Klara kerde. Domonekere voşiye ameyv, asmede xeylek biv pile. Je veren rıyexo sıpe nibiye. Rıra gon reçene. Deke: -Na ju keremeta, kerameta Hak’a na, vake Gayite rıye Ape Alp kerd: -Nae sımare dendarme Pöre zaf sabiyene. Maa Sesemann Efendi: -Ape Alp vake, na rındena sıma çutır kemexovir, vatene gedır çiye nıvatene Ape Alp a hale gıranena xora: -Ma daa nıkerdme ke, Daa nıbeno, vatenara tevetiyene. Deste Peter de, ju desta vilike kowu bi. Waxt feteliyeneke dekera, piye Klara do, nejdiye dini kuyenere tersiyene. Sewta na ters biye! Hale na doman çıme Ape Alp’ra nişiye. Ame lee Peter, dest eşt herme: -Ala hade vilikeke topkerde cıde vake. Peter, tersa peyser peyser şi. Ape Alp: -E hade, cıde! Domonek onca cınıda. Deke: -Çıke no laek esto. Çae niya worte tersdero, vatenera Ape Alp’re perskerde. Venge Peter tersra biv bâri: -Mı sımare xırave kerdne. Deke: -Sına xırave kerde? -Sandale tekerleğin jilra ez eştne Deke: -Ez to efkerdne hade, vat u vırare fişte Peter -Nıka ved bıde, reyna kesre xıraviye nıken vaze. -Ved voke naratipa xırave nıken, va Nae ser, pere henen da Peter ke, eke sere şaneen bıkero anca honde guretene. -Nae bije voşiyera xore bure.. Ape Alp’rak perey caverda ke, hata merdena dey cıre bes bi: -Nik hata merdena to töre beso Ape Alp: -Nıvazen, ez perey sebıkerneke. Naera nıvaştke bıjero, oncakik zorra davecı. Doxtore kokımik Heidi kerd çenaxo. Kaxıte resmi vıraşt. Dewedek ju bona rındeke vıraşt. Deka Klara Heidi’yere: -Mara ninura gedır ju vatenato, vaştenato esta? Heidi tene mexelkerde: -Esto vake, sımara zaf möhim waştenamı esta. Pöre cera, gayite rıye Heidi kerd: -Waştenato çıko çenakam, ala vaze, bivırajme! Heidi: -Ez ke Frunkfurt’ede bine, ju cılamı biye. Deke: -Hiya biye. Nıka onca hurendaxodera -Çıl, orga, başna.. -Hiya, pöre hurenddere Heidi çımexo ard hard: -Sebeno, inu onca bıdemı, burusne naska. Piye Klara Sesemann Efendi, maaxora piya perskerde: -A cıle sekena çenakam? Heidi: -Dan deka Peter. Çıla deke huska, sarexo desneno, hercae dezneno, vake. -Hiya, nejdide cılo ame dame to. Vatenaxokik kerde. Dı roza tipa, cılu ard davecı. Ape Alp’ra, Peter’ra, Heidi’ra perskerd: -Mara ninura gedır vatena sıma esta? -Çino! Cavexo guret, peye xode zaf mılet, vorte sabiyayiste caverda.”Rındena sımara Hak hazarrae raji vo” vake bonra vejay. '''NAME: HEİDİ, ÇENA KOWU''' '''NUSNAEN: JOHANNA SPYRI''' '''KIRMANCİKEYE(ZAZAKİ,DİMİLKİ): CANER CANERİK ''' '''TARİX:17-30.12.2002''' '''ÇA:ESTAMOL''' 126 4570 2006-10-02T13:34:34Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Helawci]] moved to [[Helawci]] '''Helawci''' (Helawvıraştox): Merdımo kı helawı vıraştê, yan zi rotê ey rê vatê helawci, helawvıraştox yan zi helawrotox. Şardê ma miyan dı helawı zahf yena werdenı. Şarê ma Zaza-Dımıliyan mısateyê zahf werdenda şiraniyo. Bı tenekana helawı herineyayê u zımıstani ameyê werdenı. Tabi helawı en bolki zımıstani yena werdenı. Amnani kes buro, german ver vêre güneno kesi ro. Qandê coy amnani zahf nina werdenı. Feqir-fıqaran zahf wext nanê xo bıhelawa werdê. Helawı heruna şami gırotê. Helawcılıxey, helawcinı veri zi perey kerdê, ewro zi hewna perey kena. Cayo kı tey helawı vırazêna yan zi roşêna ê cay rê zi vanê helawxane. 127 4572 2006-10-02T13:34:34Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Hemamci (Kerşoci)]] moved to [[Hemamci (Kerşoci)]] '''Hemamci (Kerşoci)''': Merdımo kı hemam dano gırweynayenı ey rê vanê hemamci yan zi hemamgırweynayox. Cayo kı tey awı germ bena u mıletı şına bı perana kena xoro, ê cay rê zi vanê hemam yan zi keraşo. Hemam dı hemamci, delek u külxanci estê. Hemamci hemami dano gırweynayenı u ê kı yenê serey xo şüwenê, wedan mısnenê cı u inan rê hawli benê. Külxanci adırê hemami fênê acı u awa cı kenê germ. Deleki zi, merdımê kı yenê hemam dı serey xo şüwenê, eger bıwazê deleki miyaneyê inan lif (kese) kenê, vılênenê, limê gandê cı vejenê u serey cı şüwenê. Yanê bı lifkerdena ganê cı limi ra kenê pak. Bê ninan zi jew-jew hemamandê gırdan dı çaycı u karkerê zi estê. Hemamcinı hım veri u hım zi ewro perey kena. Welatê ma dı şewra rewê merdımi şınê hemam dı serey xo şüwenê. Sêwregı dı hirê hemamê tarixiyê kıhani estê. Ninan ra jew erdi bın dı vıraşto. 128 4574 2006-10-02T13:34:34Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Heneci]] moved to [[Heneci]] '''Heneci''': Merdımo kı hene vırazeno u roşeno ey rê vanê heneci yan zi henevıraştox, henerotox. Hene cıni u keyney sawenê xo destan. Hene veyvan dı, roşanan dı yeno karardenı. Jew jew fını keso kı, xorto kı jewjêno, serê gışta eya qıjı kenê hene. Keyneka kı do veyvı bo, verê veyvbiyayenda ay şınê hene kenê. Hene sawenê ay dest. Tabi cıni u keyneyê kı şiyê yan zi uza dı hadreyê ê zi hene sawenê xo dest. 129 4576 2006-10-02T13:34:34Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Hera u Ju Biyayenda Awrupa Senin Ame Merhéleyê Ewro?]] moved to [[Hera u Ju Biyayenda Awrupa Senin Ame Merhéleyê Ewro?]] ==Hera u ju biyayenda Awrupa senin ame merhéleyê ewro?== '''Çarnayox: Faruk İremet''' *'''1950''' 9 gülan Wezirê ê teberi Fıransa Robert Schuman qıseyê xü dı wuni vano (na qıseyê xü zi Jean Monnet ra gino); "Gerek siyê siyayê (komır) Fıransa u asın, polayê Almanya ju institüsyon dı biyarê pêser u no zenginey qandê welatê Awrupa akerde bo. *'''1951''' 18 Nısan Na waştena cori EKSG (ju biyayenda siyê siya u asıni) ya beno raşt u bı hetê 6 welatiya Paris dı yeno qebul kerdış. *'''1952''' 27 gülan Waştena ju biyayenda pawutışê Awrupa, Paris yeno qebul kerdış. *'''1954''' 30 tabax Fransa waştena ju biyayenda pawutışê Awrupa red keno u qerarê xü peydı gino. 20-23 payızê verên (october) Dıma konferansê Londra, waştenda paketê Bırüksel hera biyayenda rocawanê (batı) Awrupa, Paris dı imza bi (VEU). *'''1955''' 1-2 hézirani Wezirê teberi ê ézayê şeş welatê Awrupa Messina dı yenê pêser u qererê newe ginê. Bı no qererê newe Awrupa bı hetê ekonomik zi sınoranê xü hera kerê *'''1957''' 25 awdari Pê ameyaenda EEG (Piyabestenda Ekonomiyê Awrupa) u EURATOM (Piyabestenda Enerjiyê Atom ê Awrupa) Roma dı ame qebul kerdış. *'''1958''' 1 çıle Êy qanuni u piyabestenê Roma kewno dewre. Komisyonê EEG u EURATOM Brükseli dı ca benê. *'''1960''' 4 çıle Pê ameyenda Stockholm qerarê EFTA (Jubiyayenda Serbeteya Ticaretê Awrupa) bı insiyatifê İngiltere yeno qebul kerdiş. *'''1962''' 30 temuz Qerarê piyabestenda ziréti yeno qebul kerdış. *'''1963''' 14 çıle Reisê cumhurê Fıransa General de Gaulle xezeteciyan rê vano; -Ma nê wazenê UK (İngiltere) bı kewo miyanê Ju bÏyayenda Awrupa u ma heqê xü yê -Veto anê kar. 29 temuz JBA (EU) 18 welatê Afriqa ya pêyenêu Yaoundé bın protokolı imzayê xü erzenê. *'''1965''' Nisan Pê ameyenda pê miyandı hélıyayenı (fusion) qandê piya-bestenda ju Meclis u ju Parlamento yeno qebul kerdış. Na qanun 1 temuz 1967 dı kewno dewre. *'''1966''' 29 çıle Warêy ameyenda Lüksemburg, Fıransa meclis dı newede ra cayê xü gino. Bı şertêna, gerek Fıransa her wext germey bımısno Ju Biyayenda Awrupa. *'''1968''' 1 temuz 1,5 ser verê werzeynayenda qererê sınoran, sınori ézayê welatê Ju Biyayenda Awrupa werzêna. Heqê zsınoran beno şirikey. *'''1969''' 1-2 kanun Haag dı ézayê JBA yenê pêser. Na cüwayışi dı Serdemê Cumhuri u Serdemê Hükmeti ca ginê u qereê kı heta na ser ameyo gıroten qebul kenê u nêy qanuni kewnê dewre. *'''1970''' 22 nisan Lüksemburg dı qererê xü finanse kerdenı dayêno u Parlamen-toya Awrupa bı qanunana otoriteyê ci vêşi kenê. *30 héziran Lüksemburg dı welatanê JBA yenê pêser u qerar danê kamcin welat bıbo ézayê JBA. Êy kı waştê bıbê ézayê JBA nêyê; Danimarka, İrland, Norweç u İngıltere. *'''1972''' 22 çıle Brükseli dı qererê qebul kerdenda Danimarka, İrland, Norweç u İngiltere yeno dayış. ''ZazaPress amor 5, awdar 2001, perı 12'' *'''1972''' 24 nisan "Marêdöviz" qebul beno. Nêy 6 dewletê Èzay mabênê xü dı pêyenê. Kı pereyê kesi ê kesi ra vêşi nêbo. En vêşi % dı 2,25 şeno bıvıriyo. *'''1973''' 1 Çıle Danimarka, Írlandiya u Qıraliyetê Britanya kewnê EGG (Sarê Norweç qandê Èzayey vano Nê. *'''1974''' 9-10 kanun Pêser ameyenda Paris. New dewleti u reisêcumhurê nêy dewletan qerar danê kı serê dı hirê fınê birê pêser u Parlementoyê Awrupa qandê her merdım akerde bo. *'''1975''' 28 sıbat Konvensiyonê Lomé sıfte mabênê JBA=EU u 46 welatê Afrika, Rocawanêindi dı pê yenê şartan imza kenê. 22 temmuz Awrupa Parlemnetosi ra qererê do newe vıcêno, bı no qerera hetê ekonomiya imkananê JBA dıha hera beno 1 héziran 1977 dı tam kewno dewre. *'''1978''' 6-7 temuz Pêser ameyenda Bremen. Fransa u Almanya bı teklifê do newe yenê. "Marêdövizi" ma hewadê u newedera sistemê JBA dı bı nameyê Sistemê Moneter Awrupa vırazê. *'''1979''' 13 awdar Sistemê Moneter Awrupa kewno dewre. 28 gülan Yunanistan bın ézabiyayenı nameyê xü nuşneno u şartê JBA qebul keno. 7 och 10 héziran Tarixê JBA sıfte 410 ézayê Parlamentoyê Awrupa bı reya veçêyênê (yenê weçêynayış). 31 payızê verên Konvensiyonê Lomé ê dıdını (Lomé II) newedera mabênê 48 welatê Afrika u Rocawanêindi (Westindia) imza beno. ''ZazaPress amor 6, héziran 2001, perı 37'' *'''1981''' 1 Çıle Yunanistan beno ézayê ju biyayende Avrupa (JBA) *'''1984''' 28 Sebat Programê Esprist rey gino u bı no programa JBA hetê teknik, infermasyon piya bı gürweyê u gamê berzê. 14 u 17 héziran Reyê sıfte qandê Parlementoyê Avrupa. 8 Kanun Konwesiyonê Lomé fına hirêyın Togo dı yenê pêser, bı 66 welatê Afrikaya u mabênê 10 welatê Awrupa şartê piya gürwe kerdenı imza bena. *'''1985''' Çıle Jacques Delores weçêynenê komisyonê JBA. 2 u 4 Kanun Meclisê JBA Lüksemburg dı yenê pêser u bı na pêser ameyena wazenê qererê kı Rom dı ameyo dayen ravêr berê u nezdi biyayenda Awrupa rew aver şıro. *'''1986''' 1 Çıle İspanya u Portekiz benê ézayê JBA 17 u 28 Sebat JBA newedera suka Lüksemburg Haag dı imza bena. *'''1987''' 14 Nısan Türkiye wazeno bıbo ézayê JBA 1 Temuz Qanunê (JBA) Awrupa bı şeklê do quwetyeno gürweynayenı. 27 Payızê verên Haag dı qanunê qandê pawutenda Rocawanê Awrupa (Westeuro) hetê éskeri lez kenê. *'''1988''' Sebat Reformê finanse kerdenda politikayê Awrupa. Planê ekonomiyê çend seran fınê dı qebul beno na qerer qandê 1982-1992 yo. ''ZazaPress amor 7, kerge/elun 2001, perı 36'' *'''1989''' Çıle Qandê çıhar serı serdemeya komisyonê JBA, Jacues Delors hetê ézayan yeno veçêynayenı. 15-18 Héziran Weçêynayenda hirêyênda Parlementoyê Avrupa vırazêna. 17 Temuz Avusturya wazeno bıbo ézayê JBA. 9 Payızê peyên (november) Dızê Berlini xılnenê (hewadanê). 15 Kanun Konvensiyonê Lomé-IV bı welatanê Afrika, Rocawanê İndi (Vestindia) u Ocenian (Awusturalya, New Zeland, Melanesiya, Mikronesiya, Polenesiya u Hawayi) imza beno. *'''1990''' 29 Gülan Pêameyenda, raver berdenda u newedera vıraştenda Bankayê Awrupa qebul beno. 19 Héziran Qererê Şengen (Schengen) qebul beno. 4-16 Temuz Malta u Qıbrıs (Cyprus) wazenê bıbê ézayê JBA. 3 Payızê verên (october) Almanya bena ju (Almanya Rocakewte "şerq" u Almanya Rocawan "xerb"). 14 Kanun Konferansê qandê ravêr berdenda ekonomi u şartê piya gürweyenda ser Meclisê ézayê JBA Rum (İtalya) dı yenê pêser. *'''1991''' 1 Temuz Swêd (İsveç) wazeno bıbo ézayê JBA. 21 Payızê verên (october) EES (Meclisê Piya gürweyanda Ekonomiyê Awrupa) fıkrê élaqayê weş vıraştenda embıryanê JBA dı ju fıkır benê. 9-10 Kanun (december) Mastriş (Maastrich) dı Meclisê Awrupa yeno pêser. *'''1992''' 7 Sebat Mastriş dı JBA (Ju Biyayenda Awrupa) newedera qebul bena. ''ZazaPress amor 8, kanun 2001, perı 33'' 18 awdar Finlandiya wazeno bıbo ézayê JBA (EU). 25 awdar Norweç wazeno bıbo ézayê JBA. 2 gülan Portekiz dı suka Porto dı JBA yenê pêser u EEC (European Economic Commission) imza beno. 2 héziran Şarê Danimarka qandê pêser ameyenda Maastricht şıno referandum u şarê Danimarka vano nê. 20 héziran Şarê Írlanda qandê pêser ameyenda Maastricht şıno referandum u şar referandum dı pêser ameyenda Maastricht vano ya. 20 Elun Şarê Fransa qandê pêser ameyenda Maastricht şıno referandum u şar referandum dı pêser ameyenda Maastricht vano ya. 11-12 Kanun Meclisê Awrupa (European Council) suka ‹skoçya Edinburgh dı yenê pêser. *'''1993''' 1 çıle Bazarê miyanê Awrupa qandê héme ézayê welatanê Awrupa abêno. 18 gülan Fına dıdını Danimarka şıno referandum qandê pêser ameyenda Maastricht. No fın şarê Danimarka qandê pêser ameyenda Maastricht vano ya. 1 payızê peyên (november) Qanunê Maastricht kewno dewre. *'''1994''' 1 nısan Macaristan wazeno bıbo ézayê JBA (EU). ZazaPress amor 11, kerge/elun 2002, perı 7 8 nısan Polonya wazeno bıbo ézayê JBA (EU) 15 nısan Suka Fas Marakêş dı mabênê JBA u Uruguway dı pêameyenda GATT qebul beno. 9 u 12 héziran Fına çıharın reydayenda Parlemento Awrupa. Şarê Awustırya bı rayê reyana qandê éza biyayenda Awrupa vano: "-E" 24 u 25 héziran Korfu dı pêser ameyenda Meclisê Awrupa. Awustırya, Finlaniya, Norweç u Swêd (İsveç) wazenê xü gırêdê qanunanê Awrupa. u imzayê xü erzenê u şartê JBA qebul kenê. 16 payızê verên Şarê Finlandya bı rayê reyana éza biyayenda JBA qebul kenê. 13 payızê peyên Şarê Swêd bı rayê reyana éza biyayenda JBA qebul kenê. 27 u 28 payızê peyên Şarê Norwec bı rayê reyana éza biyayenda JBA qebul nêkenê. 9 kanun Essen dı pêser ameyenda JBA. *'''1995''' 1 çıle Awustırya, Swêd u Finlandya kewnê JBA miyan. 23 çıle Jauques Sander beno serdemê Komisyonê Awrupa mabênê serandê 1995-2000. 26 awdar Konvensiyonê Schengen beno resmi. 22 héziran JBA bı Estonya, Lettonya u Litonya qandê şartê ézabiyayenı pêyenê. 27 héziran Slowakya qandê ézabiyayenı sere dano pıro. ''ZazaPress amor 12, kanun 2002, perı 39'' 27 payizê verên Letonya wazeno bıbo ézayê ju biyayenda Awrupa. 24 payizê peyên Estonya wazeno bıbo ézayê ju biyayenda Awrupa. 27-28 payizê peyên Konfrenasê welatanê dengızê sıpe (akdeniz). 8 kanun Litwanya wazeno bıbo ézayê ju biyayenda Awrupa. 14 kanun Bulgaristan wazeno bıbo ézayê ju biyayenda Awrupa. 15-16 kanun Parlementyoyê Awrupa Madrid dı yenê pêser. *'''1996''' 16 çıle Sılowanya wazeno bıbo ézayê ju biyayenda Awrupa. 17 çıle Cımhuriyetê Çek wazeno bıbo ézayê ju biyayenda Awrupa. 29 awdar Turind dı pêser ameyenda hükmetê Awrupa. 21-22 héziran Komiteyê hémeyê Awrupa Florens dı yenê pêser. 13-14 kanun Komiteyê hémeyê Awrupa Dablin (Dublin) dı yenê pêser. *'''1997''' 17 sebat Jacques Santer Parlementoyê Awrupa dı heqê BSE (bovin spongiform encefalopati) qısey keno. 16-17 héziran Parlementoyê Awrupa Amsterdam dı yenê pêser. 16 temuz Fıkrê "Agenda 2000" anê Awrupa parlementosi qandê kı münaqaşe bıbo. 2 payizê verên Qerê peynêyin kı Awrupa Parlementosi pê ameyê qebul beno. 20-21 payizê peyên Lüksemburg dı qandê verê bêkarey gıroten senin bo êy ser qısey benê. 12-13 kanun Komite merkezi Awrupa, Lüksemburg dı yenê pêser. *'''1998''' 1 çıle Íngiltere beno serdemê Ju biyanda Awrupa. 30 awdar 10 welati newe, êy kı wazenê bıbê ézayê JBA qebul beno. Nêy welatan ra 6 cı kı ameyê vêndayenı nêy welatiyê: Qıbrıs, Estonya, Polonya, Sılowanya, Cımhuriyetê Çek u Macaristan. 31 awdar Şengen (Schengen): Ítaliya hıdudê xü dı qontrolê kes u pasaport hewanano. 1-3 gülan 15 baqanê maliye êy kı ézayê JBA'yê yenê pêser u Parlementoyê Awrupa déweti rê wahêrey keno. Na déweti dı qerer ginê kı kamcin welati şenê qandê éza biyayenı dom kerê. 15-16 héziran Komiteyê Merkeziyê Awrupa Kardif (Cardiff) dı yenê pêser. 1 temuz Awusturya beno serdemê Ju biyanda Awrupa. *'''1999''' 1 çıle Almanya beno serdemê Ju biyanda Awrupa. 11 welati JBA qandê ju kerdenda pereyê xü yenê pêser. 25 awdar Ju biyayenda Awrupa Berlin dı yenê pêser. Agenda 2000 u planê ekonomiyê newe dı ju fıkır benê. 1 gülan Qererê kı Amsterdam dı ameyo gıroten qebul beno. 3-4 héziran Komiteyê merkeziyê Awrupa Köln dı yeno pêser. 8-13 héziran Rêydayenda pancên qandê weçeynayenda Parlemento-yê Awrupa vırazêna. 1 temuz Finlandaya beno serdemê Ju biyanda Awrupa. 15 elun Parlementoyê Awrupa, Romano Prodi weçêyneno ser-demeyda Awrupa. 10-11 kanun Komiteyê Merkeziyê Awrupa Helsinforş (Helsingfors) dı yenê pêser. *'''2000''' 1 çıle Portekiz beno serdemê Ju biyanda Awrupa. 1 temuz Fransa beno serdemê Ju biyanda Awrupa. *'''2002''' 1 çıle Pereyê Ju Biyayenda Awrupa pazaran dı vela beno. 1 temuz Pereyê héme welatanê awrupa pazaran ra werzeno ==Çime== *[http://www.zazapress.info.se Zaza Press] Amor 15, Kanun 2003, Perı 23 130 4578 2006-10-02T13:34:34Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Herbert A Simon, 1916-2001]] moved to [[Herbert A Simon, 1916-2001]] [[Image:HerbertSimon.jpg|thumb|Herbert A Simon]] ''Nuştoxê na meqaley Faruk İremet o'' '''Herbert A Simon''', 1916-2001 suka [[Dewletê Amerikaê Yewbiyaey]] (USA) [[Milwaukee]] dı yeno dınya. Pi u maya Simon [[Almanya Federale]] ra remayê u şiyê [[Dewletê Amerikaê Yewbiyaey]] dı ca biyê. Piyê Simoni [[Almanya Federale]] dı mühendis biyo u maya cı zi piyanistêdo nas kerde biyo. Simon ze qeçek [[matematik]], [[fizik]], [[kimya]] u [[sosyoloji]] (ilmê şarı) ra zaf hézkeno. ==Namdareya cı== Simon dest bı wendenda xü ya üniersite suka [[Dewletê Amerikaê Yewbiyaey|Amerika]], [[Chicago]] dı, Ünıversiteya [[Chicago]] keno. Simon wazeno bıbo alimê sosyalmatematik. Wexta wendenı, waşten u fıkrê cı vırêno u xü dano ekonomi, politiqa (siyaset), matematik, mantıqê sembolan, istatiskikê [[matematik]], matematikê biyofizik, [[fizik]], felsefeyê fiziki, u mekanikê kıhan. Herbert Simon wendenda xü 1936 qedeyneno. Dıma wendenda xü bı fınê dı beno asistanê alımê (uzman asistan) idare kerdenda beledye. Ser 1939-1942 Üniversiteyê [[Kaliforniya]] dı beno serdemê alıman. Éyni wext dı Üniversiteyê [[Chicago]] dı tıxtoreya xü keno u tıxtoreyda xü zi ser ilmê idare kerdenı vırazeno. 1942 Teknik Enstitüyê [[İllinois]] dı qısmê alimeya politiqa ca gêno. Na ca gırotenı cı rê beno semedê élaqayê alimanê [[iqtısad]] êy çaxan. Êy demandı alimê meşuri zeydê Milton, Freedman u Franco Modigilani. Nêy éleqey Simon ser dı etkiyê do qeyım vırazeno u no semed ra Simon newedera dest bı wendenda xü ya [[iqtısad]] keno. Wextê wendenda xü ya [[iqtısad]] Simon bı Marschak u Sam Schurri nas keno u nêy embazê cı, cı teşwiqê wendenda atomenerjisi keno. Simon teoriyê xü ser "ekonomi ser dı efektê atomenerjisi senin o." Dıma wendenda xü Simon enerjiyê atomi ser gürweyeno. Gıraneya gürweyê cı ser teknik u ekonomi sero. Simon ser 1950 dı David Hawkins naskeno u piya ser matrisê input-outputi ser u istasyonê kompitori (bilgisayar) senin merdım şeno bı [[matematik]]a hélkero gürweyenê. Herbert Simon 1949 dı G L Bach, William W Cooper a piya [[mekteb]]ê akerdi. Waştena ina mekteb éhlaqi ser ra senin merdım şeno ticareti bero ravey. ==Héreketan (organizsayon) ser fıkır== Her çendı Simon wextê xü yê héme da wenden, [[iqtısad]], [[matematik]]i ser zi, fına zi nêy çiy zerida cı mırd nêke. O kı êy u sereyê cı her tım meşqul kerdê héreketi bi u ıdare kerdenda héreketan bi. Qandê kı nêy hérekatan fam bıkero şiyo mekteb wendo. Yani mektebê ilmê qarekterê insanan. 1954 dı bı raya proxramê kompitora wazeno problemê insanan bı rayê imulasyonê kompitora hélkero. Bı gürweyê xü yê ilmiya çiyê veceno çıman ver o zi noyo kı; héreketan miyan dı 1) Héreketê miyanê héreketi dı u 2) Héreketê teberê héreketi piya nêşenê bıgürweyê u qerer gıroteni dı nêy dı xeti nêşenê pê fam kerê u no zi gar u gürweyê fabriqa u pazarê [[fabriqa]] şıkneno. No zi beno sebebê iflasan u no şekıla gürweyayenı zi hemverê (qarşiyê) teoriyê [[neoklasikeyo]] (klasikê newe). [[Teori]]yê Simoni ser hıdudê rasyoneleyo (akla uygun) yani nezdiyê aqlê inasni. Ézayê héreketi xü miyanê vengey dı u xü réhet his nêkenê. No zi beno sebebê şirket/héreket wextê newe dı perey u quwet vıni keno. No şi beno sebebê çiyo binı o zi noyo kı; éza/gürweyox nêşno çiyê basitan ser qerer bigiro, yani qererê rasyonal (bı mantıqa). Qandê co zi Simon vano kı; ézayê/gürweyoxê héreketi/şirketi "rosyonaleydê xü dı sınorliyê" u qandê co zi şenê tenya qererê "good-enough=hıma hıma rınd." Alımi qandê teoriyê Herbert Simon vane; "New Institutionalist Economics = Ekonomiyê qurumê newe" ==Nobel== Herbert A.Simon ser 1978 dı [[Xelatê Nobeli]] qandê teorıyê xü ser "[[iqtısad]] u héreketi" gırot. ==Cımey== * http://www.nobel.se * http://www.psy.cmu.edu/index.html'' 131 4580 2006-10-02T13:34:34Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Herbert James G March]] moved to [[Herbert James G March]] [[Image:March.gif|thumb|300px|James G. March (çep)]] ''Nuştoxê na maqale Faruk İremet o.'' '''James G. March''' [[Dewletê Amerikaê Yewbiyaey]] (USA) serra 1928 dı yeno dınya. James G March [[Stanford University]] dı profesorê [[iqtısad]] u [[bazar|bazariyo]]. ==Vateyê verni== Çı wext mı waşt héyatê James.G.March bınuşna sıfte mı va; [[İnternet]] qandê nêy çiya zaf rındo. Fıkrê mı u raşteya interneti pê nêtepışt. Mı çı wext nameyê ciya bêgêyrı (search) ke, gêyreyena mı, mı berd zaf çiyan. Senin fil qeçek vırazeno ra, sembolê dini u sembolê dini ra şi [[iqtısad]], ekonomi mı gırot berd Ünversiteyê [[Uppsala]] u.ç.b Êy kı bı raçtey wazenê héyatê James.G.March, en rındê cı kıtabanê cı bıwanê. Qandê kı merdım tenya kıtabanê cı ra şeno bıkewo waşten u hisê James March. James March 40 seri miyan dı nezdiyê hézarana maqale u [[kıtabi]] nuşnayo. U James March éyni wextı Üniversiteyan dı héreket/şirketan ser ders dayo. O bewnayo héreketi u şirketi senin vırazyayê u senin sistemê infermasyoni héreket/şirketi miyan dı vela beno. ==Struktürê Organizasyon (Miyaneyê Héreketan)== James March teoriyê sistemê héreketan bı [[Herbert A Simon, 1916-2001|Herbert A Simon]] a ravey berdı u bı qedemeyê mikro dı vıraştê u ê müsvedde qandê hıdudanê mantıqi vıraştê. James March na fıkrê xü bı [[Herbert A Simon, 1916-2001|Herbert A Simon]] a piya éhlaq u vinayışê insan serra hadıre kerdo. Êy avnê kı insani rasyonelê (nezdiyê mejı) u éyni wextı dı zi kapasiteyê ina qandê enfermasyon pêser ardenı zi bı hıdud o u no zi beno sebebê çiyê kı insani nêşenê fınê dı qereri bigirê. [[fıkri]] u teoriyê March u Simon ver fıkrê klasikê ê [[iqtısad]] münaqaşe rê déwet kerdeno. [[Herbert A Simon, 1916-2001|Herbert A Simon]] ser héreketan bı xetê merdıman bı niwoyê (derece) mikro dı analiz kerdeni rê domnayo. James March bı embazanê xü yê Cohen u Olssen a ”Teoriyê qerer dayenı, Teoriyê çoplıxı, 1972” xetê mikro ra berdo verdayo xetê makro [[Anarşizm|iqtisad]]. Fıkrê ina wazenê fıkrê héreketi kı bı seredı [[Anarşizm]] gürweyeno êy bıvırnê u destê byrokarti bışıknê. March vano kı; Éhlaqê insani hetê [[Anarşizm|iqtisad]] niwoyê mikro dı karekter u tawrê merdımi analiz keno. Makro niwo dı, Éhlaqê hereketi qontrol beno u no zi merdımi u [[şirket]]i beno xetê berzi. Makro niwo dı çewtey benoı çewteyda hémına. Qandê kı intrese (waşten), intreseyê hémınano u zerar zi zerarê hémınano. O kı nêy çi dı vini keno şaro. Ézayê şirket u hérekatan, héreketi miyan dı [[fıkri]] saz kenê u no zi beno qandê tercüme kerdenda waştenda şari u beno taix u beno tarixê ézayan. No fıkır, fıkrê héme xruban o. Xrubi xü no xeti serra héta cêr xü resnenê waştenda şari. James March çıhar serdemeyrê name dano; “rasyoneley, hiyarşi, mühim biyenda serdemı u müsaqaba (yarış)” March vano kı; ”Pazar dı bê müsaqaba ercaney nêbeno u hetê héreketi zi, yani fıkır nêşıno ravêy”. Zaten nêy fıkıri kokê xü wext’e kıhanan ra ginê. Fıkrê kıhan wext wext beno fıkrê “rındey” no fıkrê rındey zi bı hetê tarixçiyan u bı hetê [[merdumê siyaseti|politiqaciyan]] beno waşetna ina u [[fıkri]] pawutena inan. ==Kominikasyonê Şirketan / héreketan== Êy kı héta nıka hérekatan u [[fıkri|fıkrê]] şirketan ser gürweyayo u mektebê cı wendo, nêy çi vinenê; kı senin fıkır u waştena ézayan héreketan ser tesir keno u münaqaşe abêno u héreketi senin vırênê u o kı kedê cı analizê héreketi ser ravêrdo James March o. March vano kı; ”-O çi kı héreket u şirketan beno ravey münaqaşe u u kritik o u qandê kı fıkrê rındi şırê ravêy u fıkrê xırabi bıbê mesela münaqaşe, gerek merdım fıkrê rınd u xırabi bıcerıbno”. Hetê fikrê March gerek merdım cerıbnayenı [[fıkri|fıkrê]] newe fınê nêkero. Qandê kı gerek merdım fıkrê neweyan rê rayê newe akero u êy fınê dı bı kritikana nêşıkno. Nêy rê zi name dano u vano; ”Ferqê rayberê zane u xinto zane zeydê muya bariyo. Merdımi [[narsist]] kıtabanê [[tarix|tarixi]] dı esto u nameyê ina zi ca gıroto”. March ser [[komunikasyon]] u enfermasyoni sert zaf gürweyayo. Kar u gürweyê cı éhlaqê ser héreket u insanan u strüktürê inan ser o. Fıkrê mı bı xü noyo kı March, teoriyê Marchi [[biyolociye|biyolojik]], zanayenda éhlaqê insanan o. O dıma fıkrê xü bol vırna u dest bı pawutenda sistem teori (demo 1800 dı peyda biyo u fıkrê éskeriyo) kerdo. Perspektif u fıkrê Marchi wext bı wext vıryayo u o bı xü zaf merdımê zaneyana kar kerdo u fıkrê héreket u şirketan dı profesorê do namdar o. [[komunikasyon]], organizasyon u sembol zerıda cı dı cayê do hera gino. ==Çimeyi u Dipnoti== *http://www.ecole.org/Gresup_english_1998_4.htm *http://www.cso.edu/ancien_site/march_bio.htm *Föreläsninga av March på Handelshögskolan 1999 *James March "Wild ideas: The Catechisim of Hersey" (1999, sida 226). ''NOT: © (copyright) Faruk İremet, bê iznê nuştox cayê binan rê neqıl kerdenı, xezete, forımanê binan dı neşır kerdenı u meteban dı bê izin kar ardenı yasax o. No yasaxı qandê héme nuştanê nuştoxi ravêreno. Neqlê tiya kerdeni faruk iremet '' 132 4582 2006-10-02T13:34:34Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Hes, Verg, Luye, Arves u Cuze]] moved to [[Hes, Verg, Luye, Arves u Cuze]] Jü beno, jü nêbeno. Rozê hên beno ke, her ca beno mız u duman, beno puk u ğedev, kês nêşikino ke hurêndia xora bılewiyo. Pêro heywani xeyle waxt vêsan manenê. Peyniye de hewa tenê ke beno roşt u ayan, heywani dormê hode fetelinê ke çiyê werdene bivênê. Hama qırsê thaway nêvênenê. Lüye tenê ke i dormu ra cêrena, a ki thawa nêvênena. Xo-xode vana, "se bıkeri se mekeri", xorê jü pilanê fıkirina, çıke zaf vêsana. Kuna 'ra rae, hervi hervi sona. Taê ca ke sona, rastê Heşi bena. Hes perskeno: -Waka Lüye kata sona? Lüye zonena ke Hes ki werdis [sayd] dıma fetelino, vana: -Ez son welatê cêri, çê derezaunê xo. Uza her çi bol u deyrao. İta mordem geste mıreno. Hes vano: -Vınde ez ki tode yen. Hurdimena benê alvozê rae, teknenê sonê. Xeyle rae ke sonê, rastê Vergi benê. Verg perskeno: -Sıma hên kotê têdıma kata sonê? Lüye vana: -Ma some çê derezaunê xo welatê cêri, uza werdis bol u deyrao. Xora ke nia şêro, ma itau ra gever beme. Verg vano: -Ma, se biyo! Ez ki sımade bêri. Lüye ve Heşi ra vanê "bê", Vergi ki finê ra xo, teknenê sonê. Tenêna ke sonê, düri ra Awres nine vêneno, venga cı dano, vano: -Nê, sıma kutê ra têdıme hên kata sonê? Lüye oncia vana: -Ma some çê derezaunê xo welatê cêri. Cao ke sayd-mayd, werdis-merdis deyrao some uza. Awres perskeno, vano: -Ez ki şikiun sımade bêri? Lüye vana: -Heya, tı şikina bêrê! Xeyle ca ke sonê, rastê jü Cuzey benê. Cuze vano: -Sıma nia restê pê, kata sonê? Lüye xo erzena ver, vana: -Ma some çê derezaunê xo welatê cêri. Cao ke sayd-mayd, werdis-merdis deyrao some uza. Tı ke wazena, şikina made bêrê. Cuze ki kuno 'ara cı, tey sono. Lüye ver, Hes dıma, Verg, Awres u Cuze ki ine dıma, pêro-pia teknenê sonê. Lüye bena waka pile, Hes ki beno bırao pil, ko u gêrisu serde, dere u derxulu serde sonê. Xeyle ca ke sonê, benê vêsan. Lüye vana: -Bêrê ma purt-purt kaybıkerime. Namê kami ke peyniye de vajiya, ey weme. Tabi waka Lüye purt-purt sıfte kena, vana: -Heso Heso, çarebeso! -Waka Lüye, dım sekuye! -Vergo Vergo, dımedergo! -Awres Awres, sare dewres! -Cuze Cuze, darık de thızze! -Purt purt! Pêro-pia xo erzenê Cuzey ser, ey jü deqa de purt kenê, wenê. Hama Cuze çıko ke! Kês pê dey mırd nêbeno. Tenêna ke sonê, waka Lüye oncia vana: -Heso Heso, çarebeso! -Waka Lüye, dım sekuye! -Vergo Vergo, dımedergo! -Awres Awres, sare dewres! -Purt purt! Na rae ki Awreşi wenê. Oncia kês mırd nêbeno. Waka Lüye reyna vana: -Heso Heso, çarebeso! -Waka Lüye, dım sekuye! -Vergo Vergo, dımedergo! -Purt purt! Axıri bırao pil ve waka pile ra Vergi ki uza wenê. Hama Lüye zonena ke çiyê yeno ae sare, cêna tenê loqlunê Vergi dızdeni kena phıstınê xo. Peyniye de Lüye ve Heşi ra teyna sonê. Tenê ke sonê, Hes vano: -Nıka se bıkerime? Ez hona vêsanu. Lüye cazuye Heşi ra tersena, xo-xode vana: "Hona ke ney ez nêwerdune, balê canê xo ney dest bıxelesni." Tenê ke sonê, Lüye hevê loqlunê Vergi phıstınê xora vezena erzene fekê xo, wena. Hes desınde perskeno, vano: -Nê waka Lüye, o çıko tı wena? Waka luye vana: -Wule mı çımê xuyo ju vet, ezo wen. Hes xapino, o ki çımê xuyo jü vezeno weno. Tenêna ke sonê, Luye reyna phıstınê xora tenê loqlu vezena, erzena xo fek. Hes reyna perskeno, vano: -Nê waka Lüye, o çıko tı nafa wena? Lüye vana: -Mı çımê xuyo bino vet, ey wen. Hes reyna xapino. Çımê xuyê bini ki vezeno, ey ki weno. Tabi ke Hes hurdimena çımu ra beno korr, rae nêvezeno, vano: -Waka Lüye ez biyu korr, nêşikin rae ra şêri. Lüye vana: -Bıra Hes, ez ki nêvênon! Hala destê xo bıde mı, ma destê jümini pê bijêrime hên şêrime. Hes ve Lüye ra destê jümini cênê, tenê ca sonê. Lüye Heşi bena jile ser, uza vêrdina ro cı, jile roo kena. Lüye eve na tore he Heşi ra xeleşina. Sanıke şiye xoro, ez mendu sımarê! Arêker: Hawar Tornêcengi 133 4584 2006-10-02T13:34:34Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Hes, Verg, Luye, Awres u Cuze]] moved to [[Hes, Verg, Luye, Awres u Cuze]] Jü beno, jü nêbeno. Rozê hên beno ke, her ca beno mız u duman, beno puk u ğedev, kês nêşikino ke hurêndia xora bılewiyo. Pêro heywani xeyle waxt vêsan manenê. Peyniye de hewa tenê ke beno roşt u ayan, heywani dormê hode fetelinê ke çiyê werdene bivênê. Hama qırsê thaway nêvênenê. Lüye tenê ke i dormu ra cêrena, a ki thawa nêvênena. Xo-xode vana, "se bıkeri se mekeri", xorê jü pilanê fıkirina, çıke zaf vêsana. Kuna 'ra rae, hervi hervi sona. Taê ca ke sona, rastê Heşi bena. Hes perskeno: -Waka Lüye kata sona? Lüye zonena ke Hes ki werdis [sayd] dıma fetelino, vana: -Ez son welatê cêri, çê derezaunê xo. Uza her çi bol u deyrao. İta mordem geste mıreno. Hes vano: -Vınde ez ki tode yen. Hurdimena benê alvozê rae, teknenê sonê. Xeyle rae ke sonê, rastê Vergi benê. Verg perskeno: -Sıma hên kotê têdıma kata sonê? Lüye vana: -Ma some çê derezaunê xo welatê cêri, uza werdis bol u deyrao. Xora ke nia şêro, ma itau ra gever beme. Verg vano: -Ma, se biyo! Ez ki sımade bêri. Lüye ve Heşi ra vanê "bê", Vergi ki finê ra xo, teknenê sonê. Tenêna ke sonê, düri ra Awres nine vêneno, venga cı dano, vano: -Nê, sıma kutê ra têdıme hên kata sonê? Lüye oncia vana: -Ma some çê derezaunê xo welatê cêri. Cao ke sayd-mayd, werdis-merdis deyrao some uza. Awres perskeno, vano: -Ez ki şikiun sımade bêri? Lüye vana: -Heya, tı şikina bêrê! Xeyle ca ke sonê, rastê jü Cuzey benê. Cuze vano: -Sıma nia restê pê, kata sonê? Lüye xo erzena ver, vana: -Ma some çê derezaunê xo welatê cêri. Cao ke sayd-mayd, werdis-merdis deyrao some uza. Tı ke wazena, şikina made bêrê. Cuze ki kuno 'ara cı, tey sono. Lüye ver, Hes dıma, Verg, Awres u Cuze ki ine dıma, pêro-pia teknenê sonê. Lüye bena waka pile, Hes ki beno bırao pil, ko u gêrisu serde, dere u derxulu serde sonê. Xeyle ca ke sonê, benê vêsan. Lüye vana: -Bêrê ma purt-purt kaybıkerime. Namê kami ke peyniye de vajiya, ey weme. Tabi waka Lüye purt-purt sıfte kena, vana: -Heso Heso, çarebeso! -Waka Lüye, dım sekuye! -Vergo Vergo, dımedergo! -Awres Awres, sare dewres! -Cuze Cuze, darık de thızze! -Purt purt! Pêro-pia xo erzenê Cuzey ser, ey jü deqa de purt kenê, wenê. Hama Cuze çıko ke! Kês pê dey mırd nêbeno. Tenêna ke sonê, waka Lüye oncia vana: -Heso Heso, çarebeso! -Waka Lüye, dım sekuye! -Vergo Vergo, dımedergo! -Awres Awres, sare dewres! -Purt purt! Na rae ki Awreşi wenê. Oncia kês mırd nêbeno. Waka Lüye reyna vana: -Heso Heso, çarebeso! -Waka Lüye, dım sekuye! -Vergo Vergo, dımedergo! -Purt purt! Axıri bırao pil ve waka pile ra Vergi ki uza wenê. Hama Lüye zonena ke çiyê yeno ae sare, cêna tenê loqlunê Vergi dızdeni kena phıstınê xo. Peyniye de Lüye ve Heşi ra teyna sonê. Tenê ke sonê, Hes vano: -Nıka se bıkerime? Ez hona vêsanu. Lüye cazuye Heşi ra tersena, xo-xode vana: "Hona ke ney ez nêwerdune, balê canê xo ney dest bıxelesni." Tenê ke sonê, Lüye hevê loqlunê Vergi phıstınê xora vezena erzene fekê xo, wena. Hes desınde perskeno, vano: -Nê waka Lüye, o çıko tı wena? Waka luye vana: -Wule mı çımê xuyo ju vet, ezo wen. Hes xapino, o ki çımê xuyo jü vezeno weno. Tenêna ke sonê, Luye reyna phıstınê xora tenê loqlu vezena, erzena xo fek. Hes reyna perskeno, vano: -Nê waka Lüye, o çıko tı nafa wena? Lüye vana: -Mı çımê xuyo bino vet, ey wen. Hes reyna xapino. Çımê xuyê bini ki vezeno, ey ki weno. Tabi ke Hes hurdimena çımu ra beno korr, rae nêvezeno, vano: -Waka Lüye ez biyu korr, nêşikin rae ra şêri. Lüye vana: -Bıra Hes, ez ki nêvênon! Hala destê xo bıde mı, ma destê jümini pê bijêrime hên şêrime. Hes ve Lüye ra destê jümini cênê, tenê ca sonê. Lüye Heşi bena jile ser, uza vêrdina ro cı, jile roo kena. Lüye eve na tore he Heşi ra xeleşina. Sanıke şiye xoro, ez mendu sımarê! <b>- Arêker: Hawar Tornêcengi -</b> 134 5832 2006-10-10T12:48:58Z Maviulke12 6 '''Hesen Dewran''' sera 1958 Dersım´de ame dina. 1977 ra nahet Almanya´de maneno. Ewru şinata ho psikoloji de gurino. Kılamunê ho, şiirunê ho, eve Almanki Tırkki u Zazaki nusneno. Ave Almanki hata ewru 4 kıtavê ho vejiyay. Na kıtavu ra ju ki çarniyara İngilizki. Serra 2001 de eve muzik dı CD ho vejiyay, ninera ‘Nähe und Ferne‘ (Nejdi u Duri) eve gıraniye Almanki, “Hazar Reng – Hazar Veng” ki eve gıraniya ho Zazakiyo, tede taê misali eve Tırkkiyê. Hata ewru xeyle pêserokunê made Ayre, Piya, Ware, Raştiye´de ... eve Zazaki (yane Kırmançki, Dımılki) kılamê /şiirê ho nêşr bi. Zonayiso (informasyono) hira na sitede pelgunê Almaki dero. ==Çımey== *[http://www.hasan-dewran.de Pelga Hesen Dewran] [[Category:Nuskar]] 135 4588 2006-10-02T13:34:34Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Heso çýhar çým]] moved to [[Heso çýhar çým]] == Heso çýhar çým == '''Roþan Hayýg''' [[Image:http://www.tierpark.ch/aktuell/images/baer-wolf_2.jpg]] Cakê beno nêbeno zu pir bena zu zi torýna ci bena. Rozê na torýna pirý u ambazandê xoya þýnê çari. Nê ambazê cý pêro keyney bênê. Nê edýzyenê u cayedý roþenê. Nina miyanra zu tiz kena. A ayrê vana to tiz kerd, a nayrê u bý no hesaba erzenê pêser u xo miyande mýnaqaþe kenê. No tiz kesi sero mal nebêno. Nê ambazi pêrê vanê bêrê ma býrarandê xo ser sond buwanê. Nê pêro vanê wabo ma sond býwanê. Nê pêro sond wanênê. Pêro vanê býrardê mý ser mý tiz nêkerd. Labýrê na torýna pirý sond nêwanena. Qandê ký býray cý çinê beno ký cý ser sond buro. Nê ambazê cý cýrê vanê to tiz kerdo. Çýký tiya sond nêwanena. Na vana býray mý çýnýyo ký ez cý ser sond býwana. Ambazê cý vanê çý býray to çýniyê, çýhar býray to estê. Labýrê na nêzana ký çýhar býray cý estê. Na bermena u dana pýro yena keye u dapirda xorê vana: -Dapir, to çý rê heta ewro mý rê nêva çýhar býray to estê?. Dapira cý vana: E, çýhar býray to estê, labýrê êyê hewt koyan peydýrê, u una qýsanê xo ramena, ezdo torê welýra zew herê výraza, cýnýþý nê heri no her to bero hewt koyan pey býrarandê to hetek. Labýrê vanê tý rayo çýçi bývinê u çýçi raþtê to biro tý do nê herê xo nêvýndanê, yan zi nêvazê hews, tý vazê hewþ se no hêrê to do fina peyser welýbo. Dapirý heme çi cýrê raþt vana u nay kena ray u vana: - þo. Na keyneký nýþena herdê welýni u kewna ray þýna. Xeylê ray þýna nêþýna, cayedý ray sero zu murekê vinena. Qýsey dapirda cý ninê cý viri. Uzadý qandê gýrotenda a mureký herdê xo rê vana, hewþ. Cadý herê cý beno welý. Na fýna peydý ageyrena keye dapirda xo hetý . Na fýna nayrê welra her výrazena u na nýþena cý u þýna. Xeylê ray þi tepya nafin zew sêm vinena, fýna vatenanê dapirý xo vira kena u herdê xorê vana hewþ. No herê nay fýna beno welý u na fýna dana pýro yena keye. Nafýn dapirý cýrê vana, ez do nafýn zi to rê her výraza. Fina dýha to rê her nêvýrazena. Na vana tamam. Dapira cý fýna cý rê her výzanena u nay rýþena. Nafýn na keyneký herdê xo rê hewþ nêvana u ey nêvýndanena. Þýna þýna rastê zew keyi yena u þýna zerre. Þýna zere ki çý þýro zere ê keyi zaf piso u no keye zi ê býrarande cý beno. Labýrê býray cý keye dý çýnêbenê. Tý nêvanê nê çýhar heme býray nay zi seydvani benê. Na zerrey ê keyi pêroy kena pak u xo nýmnena. Beno þan nê býray nay yenê keye veynenê ký çý bewniyê zerrey keyi zaf biyo pak. Zanê zew ameyo keydê nina u keye cý rê kerdo pak. Labýrê kesi ne keye dý u ne zi çorþman ra vinenê. Veyndanê nêveyndanê kes hêsê xo nêkeno. Nê býrayandê nay ra namey zewi Hes beno. Hes zi çýhar çýmê cý benê qandê cay neyrê vanê Heso çýharçým. Geyrenê kesi zeredý nêvinenê danê pýro rakewnê, ê sahrýzdý fina þýnê seyd. Nê seni þýnê na way nina fýna werruzena u heme cay derwena u kena pak. Qandê þani zi na inan rê þamiyêda weþý výrazena u kena hadre. Sýrfi rakena, þamiyan sero ronena hend weynena býray cýyê yenê keye. Na fýna þýna xo nýmnena . Nê biray nay yenê kewnê zerre, weynenê zerrey keydê nina fýna gezi biyo, derwýyayo u biyo pak. Weynenê ký cý rê þami zi biya hadre sýfri sero ronayaya. Nê fýna veyndanê weynenê kes çýniyo u kesi nêvinenê. Bena þewý u wextê rakewtený yeno, nê býray Hêsdê çýhârçýmirê vanê: -Heso ê to çýhâr çýmê to estê, tý dýçýmandê xoya rakewý, ê wýrna çýmandê xo yê binana zi býpawý, no kamo se nayo bani zerredý. Heso çýharçým vano: -Temam. Beno nimey þewý no Hes hend weyneno ký çý beyniro zu keynekêda zaf xaseka delala zey asmida pancêsi asê. No fýnê ra nay tepþeno u vano tý kama?. A zi vana: -Ez waya þýmaya. Dý a qýse kerdena inan dý nê býray ney zi benê aya u werzenê. Cý ra pers kenê vanê: Tý way maya se marê key ma pak tepþý u þami výrazý ma yê þýnê seyd. Vanê labýrê zu bojiya ma esta, tý çýçiyê werdi vinena tý do ê çi tenya nêwera bojiya piya bura. Na vana temam, beno. Na keyneký rozê zerri derwena ( paspaskena ) erdo zu ýskýzý vinena, na ýskýzý bojiya bara nêkena, tenya wena. Qandê ký xo vira kena. Wexto ký na eskýzý teniya wena, boji yena locýný ra mizi rêsena adýrdê adýlgani u adýrê cý kena hewna. Na keynek tersena vana þand býray mý dê birê adýr siyo hewna êdê mý ra qaxýryê, çýký výna adýri cýfinayýþ zaf zoro. Na vana hendýk býray mý niyamayê ez nê adýri výna cýfina. Ew na þýna geyrena adýr na weynenaký zaf duridý o qederek zew ýþýqo asena. Na þýna þýna resena ê ýþýqi, weynenaký hirê way adiri vero ronýþtý u êyê býrisýma nexs výrazene. Nê na keyneker vinenê u cýrê vanê keynê tiya tiyadý çýçi gerena tý seni ameya tiya, may ma dêwa aya rakewtê, boya xeribý þýro cý a hewnra ayabena, werzena u ê xeribi tepþena wena. Rew tiyara pýrodý þo. Hendýk maya ma tý nêdiya . Na keyneký vana, mý rê adýr lazýmo. Mý rê adýrdê þýmara serdê meqesiya tenekê adýr býqesnê u býdê mý ez þýra, zewnbina ez nêþýna.Tiyara nê way keynekerê serdê meqesya tayn adýr qesnenê u danê cý ew na keynek dana pýro þýna keye. Wextoký na ageyrena þýna keye, bandê a dêwerý verdý gýnday býrisýmdê xo finena erd. Na dêwý xo hesyena, yena keynandê xo heteký u vana: -Hýmm tiyara boya xeriba yena qey kesê ameyo tiya. Nê keyney nay vanê kes niyameyo tiya. Na dêwý emel nêkena, sýna tever weynena ký, kêverdê cý vero gýnday býrisými güneya ero. Na gýnday býrisými gêna xo dest, gýnda kena u þopta cý ra þýna resena kêverdê na keynekerý ver. Weynena kêver kilito, nêþena þýro zerre. Vana meký ez na keynekerý fen kera ký, biro mý rê kêveri akero. Na keveri küwena nêküwena keyneký kêveri nêakena. Na dêwý vana keynê gýþta xo qelaþdê kêveri ra vezý ez to rê giþtane dekera to gýþtý. Keyneký emel kena u gýþta xo qelaþdê kêveri ra vezena, na dêwý fek erzena gýþta cý u çendýký tey esto gýþta na keynekerý gaz kena. Keyneký uzadý dableme bena u kêveri peydý kewna. Beno þan býray nay yenê keye weyneneký kêverê cý kilito. Weynenê warda cý ra weng u hes çinyo. Nê locýný ra þýnê zerre ký, way nina kêveri vero dableme biya u gunaya erdro. Nê waya xo gênê benê zerre dý cay sero derg kenê. Bahdê çendna deqiqan na waya ninan yena axo. Nê cý ra pers kenê vanê: "sebto waya ma, kami tý una kerda? Na sere ra çý gýrwe ameyo cý sere dý pêroy býrarandê xo rê vana. Nê çýhar heme býray danê pýro sýnê dêwerý hetý. Aydý lez kenê u ay kýþenê. Keynanê cý zi xo dý gênê anê keye u bý inana zewzýyenê. Ridê a keynekerý ra may nê hirê waya kýþyena, qandê coy zi nê hrê heme way na keynekerý ra qýcýx gênê. Nê hirê heme way þýnê gemý na keynekerý zi tenya rýþenê golýkan ver. Ne verê na keynekerý yenê keye u zu tirmarê gema tepþenê gênê anê keyedý kênê dordê awý miyan. "Vanê neka a biro a do ma ra awý býwazo, ma ra awý waþtý ma do tasý nêdê cý u ê dorê awý cýmýsnê wa ê dorira awý býþýmo. Wexto ký awý býþýmo a tirmarý do þýro cý pize. Na keyneký golýkan verra yena keye. zaf teyþan bena u ninan ra awý wazena. Nê ê dori mýsnenê cý u vanê doriyo uzadý þo xo rê dori ra awý býsýmý. Na dana pýro þýna ê dori ra awý þýmena. Wexto ký awý þýmena qýrda cý ra çiyêdo nerm þýno war. Na inan rê vana zeký qýrda mý ra tevayê þýro war. Nê vanê tiya býrisým výrazena qay lay býrisými qýrda to ra þi war. mabên ra xeylê wext ravêreno pizey na keynekerý maseno u beno gýrd. Ninan rê fýrsen yeno cý. Nê merdandê xo rê vanê waya þýma þarya geyraya, coyra pizey cý biyo gýrd. Nê býray goþ nanê nê cenyandê xo u býrardê xüyê qýzirê, Hesdê þýhar çýmirê vanê "Heso no gýrwe kewt to mýl, ancax tý nê gýrwi halkerê u namusê ma pakerê. Heso çýhârçým zi vano temam ez nê gýrwi hal kêna. No Heso çýharçým warda xorê vano: -Waya mý hade ma þýmý koli. No çýmanê warda xo pêþeno u xodý gêno beno. Nê þýne cadê koliya Hes qimýþ nêbeno waya xo býkýþo. No vano: -way mý tý xo rê rakewý ez zi koli býbýrna, wexto ký mý koli kerdi temam ez veyndana to. No tay koli keno, nayrê vano "na luliya mý çendýk cýneyena tý nêwerzena u çýmanê xo zi niyakena" Na vana: "temam. Hes luliya xo cýneno u bý luli cýnayena na waya xo keno hewna. Luliye zi dara darda keno u fekê cý keno vera vay ký va pýrodo u cýra vengê cýnayený bývýjiyo. Va çend yeno na luli cýneyena. Hes zi dano pýro þýno keye. Na keyneký hesyena xo ký hewna luliya çýneyena, fýna rakewna. Fýna hesyena xo ký luliya hewna cýnayena, na fýnê ra çýmanê xo akena ký þewý serdý ravêrda biya hela þani. Çorþmey xo weynena ký çý bewniro ne Hes uzadý esto u ne zi kesna. Na weynena luli zi jew gýldê dara gýrêdaya, vayo dano pýro aya cýneyêna. Na tersena u nêzana hetê kotiya þýro. Na dana pýro bermena, qirena u zewti dana Hes'iro . Vana "Býko Heso tý bê zew teli sêzêrý to lýnga þýro war, pa býruwo býbo dar dermanê cý zi derzina mýna serþýkti bo, zewbina dermanê cý çinêbo. Dý a qirayený u zewtý dayený ay dý zew þýwaneyê vengê nay aþnaweno u yeno nay hetý u cý ra pers keno vano: "Tiya tiyadý sekena, qandê çýçi bermena waya mý". Na vana: "Çý pers kenê býrayê mý". Býray mý ez ardi tiya goya mado koli býbýrnayê u býþiyayê keye. Ey ez fenkerde u tiya dý tenya verdaya u þýyo keye. Derdê xo sýftera heta soyin nê þýwanirê vana. Dý a vetený dý býrrýki miyanra, puþi býnra zew marê beno vazor u na keynekerý rê vano: "maya mý dermanê to sýska hewt serrana. Hýma no þýwane na keynekerý gêno þýno cý rê geyreno sýska hewt serra. Dew bý dewý geyreno, geyreno soyýndý sýský vineno. Na sýský dano na keynekerý na sýský þýmena nêþýmena na tirmarý nay pized bena týlf týlf u nay pizera yena tever. O wexta na bena wesu war u no þýwane bý naya zewzyeno. Ninan rê zew lazek beno u rozê ambazandê xoya tevera kaykeno, no weyneno ký zew mêrdek ameyo dewý miyan, çýhar çýmê cý estê: Lýngda cýya zi zu sêzêr ruwaya, qeçekiyê si erzenê cý o yo zi qireno zirrinçeno: No lazek hýma yeno keye u vano: "Dayê dayê zew mêrdek ameyo dewý, çýhar çýmê cý estê u lýngda çýye zi sêzêr ruwayo". May lazeki hýma fahm kena ki o mêrdek býray cý Hes'o. Na lazdê xorê vana: "lazê mý þo ê mêrdekirê vazê wa biro tiya". No lazek þýno mêrdekirê vano: "May mý na vana bê key ma. No mêrdek vano: "Ez nêþena bêra key þýma, ezo xorê geyrena dermandê lýngda xo no. Lazek þýno marda xorê vano: "Mêrdek niyame va ezo xorê geyrena dermandê lýngda xo". Na vana: "Þo cýrê vazý may mýna vana bê dermanê to key madý esto. Lazek fýna þýno mêrdekirê vano: "Xalo may mýna vana bê dermanê to keymadý esto". No mêrdek vano ez hend dewi hend dýweli hend týxtori geyraya mý dermanê lýngda xo nêdi, key þýmadý no dermando seni peyda bo?. No mêrdek fýna zi þýno key nê lazeki. Na may nê lazeki nê mêrdeki kena kenkolay u ney rasanena, dý a rasanayený dý nê býraceniyanê nay çý oxbet ardo nay seredý, býrarê cý çý oxbet ardo cý seredý sýftera heta soyýn zu deyrênda weþa vana, hersi rýjnena u rasanena. Wexto ký na dêrý kena u bermena no Heso çýhar çým fahm keno ký na waya ninana u býraceniyanê ney nay rê botan kerdo. Na derziniya xoya serþýktê gêna u dýrbeta lýngda cý vawena darê sêzêrý qürf vana günena êro, bol tayn ravêreno no Hes beno weso war u vano tý way mýna mý nêzanayý nê býracenyanê mý no oxbet ardo to seredý u vano bê býrardê xo hetý u fýna mý rê pêroy sýftera heta soyýn vazý. Na heme çi neyrê vana. No Heso çarçým waya xo, varezay xo u zamadê xoya gêno u nê þýnê býrarandê xo hetek . Hes býrarandê xorê heme çi vano . Nê hirê heme ceniyanê xo kýþenê u pêro piya danê pýro þýnê key dapirda xo. Istanýka mýna wey hewt koya peyd bi ze ley... *http://zazapress.info.se 136 4590 2006-10-02T13:34:34Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Hesê bırri be feqiri ra]] moved to [[Hesê bırri be feqiri ra]] '''DEWIZ VE HÊŞİ RA''' Rozê dewızê sono geme ra koliu ano. Hesê rastê cı beno, sılam dano cı, sılam ceno. Peyniye de Hêşi de bırayên girêdano. Hes cırê geme ra koliu keno top, dewızı ki beno koliu suke de roseno, pê tidarekê xo nano ro. Hes sono çê mordemeki, mordemek ki sono çê dey. Hes rozê bırr de darhemgêne vêneno, bırayê xorê tey ceno sono meymanên. Hes çê bıray de ke niseno ro, gênde keno. Cênıka mordemeki vana: »Uff! Kami ard no Hes kerd na zere!« Hes hesneno. Roza bine Dewız oncia sono ke geme ra koliu biyaro, Hes kuno vıreniye vano: »Bıra!« »Ha!« »Tı ke meşte ama, na torjênê xo hên ke soneke, muye wedaro, bijê bê!« Mormek vano: »Ya.« Torjenê xo sonekeno sono geme. Hes yeno vıreniye. Vano: »Bıra!« »Ha!« »Na torjenê xo hıng ke, vera wertê sarê mıde pırode!« Dewız vano: »Yaw ma bırayme, ez çaê torê di!« Hes vano: »Neê. Tı ke mıro nêdana, ez to won!« Neyse mejmuri maneno, torjen dano we dano çarê Hêşi ro. Dano çarê Hêşi ro, koliunê xo ki barkeno ke şêro, Hes vano: »De so roza çewreşi bê!« Mordemek sono, çewres roze moreno sono. Sono, Hes yeno vıreniye. Çarê xo musneno cı; eke çarê xo biyo wes, tede khul nêmendo. Vano: »Bıra!« »Ha!« »Niade, hurêndia şimşer u tıfongi bena wes, oncia tharva qesê xıravıni wes nêbena!... Niade, dırvêtia mı biya wese, qesa cêniya to mı vira nêşiya! Na koliunê xo barke so, reyna meyê! Tı berê ita, to xınc kon!« Dewız yeno çê, reyna nêtoreno şêro geme. Bırayên hêniya işte! Qeso xıravın vajiya, bırayên cê vışiye! 137 5970 2006-10-13T14:52:44Z Maviulke12 6 [[Image:Ours_brun_parcanimalierpyrenees_2.jpg|thumb|250px|right|Resmê ju Heş]] Heşû(Ursidae) Familya Ciciklitnox´ra ye.8 cinse Heşû este. ===Aseyise Hesû=== Iskeletune ni 8 cisne hesû zof hetra ze züvin aseno.Vucude xo zof hard(erd) ser qayimmo,sare xo zof gýrso,Ling u Hermune xo kilmo,Cimu qiskek,qosik gýrýkýn u havara fistayiye.40-42 dizone xo esto,cisn´ra gore nu more (dizonu) vurino.Dime xo engi zof belli nebeno.Muye postike xo derg ,tay cisnude ju rengin,tay cisnude qahverengi(!!!) yaki şayo.Istisna cisne Panda o.Muye Postýike Panda şa u sýpe belekýno.Muyê Postýke Heşê Vore´ki sýpeyo. Gýraniya Heşû cýsn´ra gune 25 u 800 Kilogram ortede yeno sono.Camordune Heşû her daim Cenýkunê Heşû´ra hete Kilo´ra gýrano.Dörme Výle 100 u 280 cm vurino. [[Category:Heywan]] 138 5731 2006-10-09T03:22:02Z Maviulke12 6 kategori {{Template:Dewlet |native_name = ''भारत गणराज्य'' |common_name = भारत गणराज्य |conventional_long_name = Cumhuriyeti Hindıstan |image_flag = Flag of India.svg |image_coat = Emblem of India.svg |image_map = LocationIndia.png |capital = [[Delhi Newe]] |largest_city = [[Mumbai]] |official_languages = [[Hindki]] u [[İngilizki]] |government_type = [[Federasyon]] |area = 3,287,590 |percent_water = (%) 9.5 |population_estimate = 1,103,371,000 |population_density = 329 |currency = [[Rupe]] |currency_code = INR |time_zone = +5:30 |cctld = [[.in]] |calling_code = 91 }} '''Hindıstan''' mıntıqara veroc (cenub) [[Asya]] dero. Dewleta Hindıstan zaf gırda; dınya de ê hewtyina (7.) Zımey (Şımalê) Hindıstan de [[Nepal]], [[Tibet]], [[Çin]] u [[Buhutan]]; veroc (cenub) de Okyanuso Hint u [[Srilanka]]; rocakewtene (rocvetış, şerq) de [[Banglades]] u [[Burma]] rocawan (ğerb) de [[Pakıstan]] u Deryayo Ereb estê. Paytextê Hindıstan [[Newe Delhi]]o. '''Hindıstan''' 28 eyaletan ra yeno pêra (mıteşekkıla). Hindıstan ezaê [[Mılliyetanê Yewbiyaiyan (UN)]] u G20io. Sistemê idarey demokrasiya. ==Tarix== Tarixê Hindıstan dewletiyo. Evelunra Indus Valey Medeniyetun runistibib. Feqat waxte M.O. 200 Qebiley Aryani amey Hindıstan. Perra millete Yunanki Iranki, Erebki u Mogalki Hindıstani işğal kerd. Seserra 18, Şarê Ewropa (Portekizki, Hollandaki, Fransizki, Ingilizki) amey Hindıstan. Feqat serra 1861, Hindıstan kompila biye koloniy/mıstemera [[Britanya Gırde|Britanya]]. Şarê Hindıstan isyanu kerd; fegat [[Britanya Gırde|Britanya]] semed dinura [[Hinduism]] u [[İslam]] control xu kerd. Serra 1947, Mahatma Gandhi esqere [[Britanya Gırde|Britanya]] fetilna. Feqat dewlete Hindıstan biye lete, [[Pakıstan]] niyay ro. Semed Kesmir, beneta [[Pakıstan]] u Hindıstan hol niy. ==İklim u Suki== Seba ke erdê Hindıstan zaf hera u gırdo, iklimê Hindıstan zaf vuriyeno. Zımey Hindıstan hem kila hem honuka. labelê veroc (cenub)ê xo zaf germıno, zaf şilu waren. Her serra laserun zaf zirar denci. Sukê (Bacarê) Gırdi: *1. [[Mumbai]], Nıfuse: 12,883,645 *2. [[Delhi Newe]], Nıfuse: 11,215,130 *3. [[Bangalore]], Nıfuse: 5,104,047 *4. [[Kolkata]], Nıfuse: 4,638,350 *5. [[Chennai]], Nıfuse: 4,352,932 Sukê [[Mumbai]] zaf raver şiyê. Mumbai bına u banê xeylê berzi estê, bacarê dewizio, paytextê borsao, merkezê iqtısadê Hindıstan. [[Mumbai]] merkezê film u xeceliyayışio. Ballywood Mumbai ra zaf nezdiyo. [[Image:IndiaMap2.PNG|thumb|left|200px|Xarıtey Hindıstan]] ==Nıfus== Nıfusa şarê Hindıstan 1,1 milyara; dınya de ê dıyina (2). % 70 sarê Hindıstan dewija. Nuskar u wendoğê xo zaf niya (%65). HIV/AIDS zaf problema; 5.8 milyoni şarê Hindıstani newesiya AIDS. Hindıstanra mıxtelıf dinu estê: [[Hinduism]], [[İslam]], [[Musewi/Cuhudi|Musewi]], [[İsewitine/Xrıstiyani|Xrıstiyani]], [[Zerduştine]] u [[Bahai]]. Zıwano resmi zafa [[Hindki]], [[İngilizki]] u xeylê diyalektun. ==İqtisad== [[iqtısad|İqtısad]]ê Hindıstan beno xırt. Her serre [[iqtısad]]ê Hindıstan % 8 beno pil. Hindıstan zaf idxalat (eksport) keno. Semedê ercaniya xevetiyenu ra şırketê [[Dewletê Amerikaê Yewbiyaey|Dewletanê Amerikaê Yewbiyaiyan]] fabrikan vırazenê. Endustri Komunikasyon, Komputer u tıb zaf mohima. ==Çımey== * [http://india.gov.in/ Siteye Dewlete Hindıstan] * [http://www.cia.gov/cia/publications/factbook/geos/in.html CIA World Factbook - Hindıstan] {{Dewleti Asya}} [[Category:Dewlet]] 139 5743 2006-10-09T03:26:08Z Maviulke12 6 kategori {{Template:Dewlet |native_name = ''Koninkrijk der Nederlanden'' |common_name = Koninkrijk der Nederlanden |conventional_long_name = Qralligê Hollanda |image_flag = Flag of the Netherlands.svg |image_coat = Nl-arms.gif |image_map = LocationNetherlands.png |capital = [[Amsterdam]] |largest_city = [[Amsterdam]] |official_languages = [[Dutcki]] |government_type = Parlement Demokrasi |area = 41,526 |percent_water = (%) 18.1 |population_estimate = 16,299,000 |population_density = 395 |currency = [[Euro]] |currency_code = EUR |time_zone = +1 u +2 |cctld = [[.nl]] |calling_code = 31 }} '''Hollanda''' mıntıqa ra merkezê [[Ewropa]] dera. Zımey (Şımalê) Hollanda de Deryayo Nord; veroc (cenub) de [[Belcika]]; rocakewtene (rocvetış, şerq) de [[Almanya Federale]] estê. Paytextê Hollanda [[Amsterdam]]o. Hollanda ezaa [[NATO]]y, [[Yewina (Jewbiyaena Ewropa)]], [[Mılliyetanê Yewbiyaiyan (UN)]]ia. Sistemê Danimarkao siyasi monarsiya qanuniya, labelê Danimarka dewleta demokrata; sistemê iqtisad sosyalisto. ==Tarix== Zaf merdume ilme iqtisad u tarihci vun Hollanda yewine dewletu kapitalista. Serra 1606 ra Borsae Amsterdam virajiya. Seserra 18 u 19 Hollanda zaf koloniya/mıstemera guret: Endonezya, Suriname, Sarqe Hindistan u Africa Veroc. Hollanda Cengê Dınyaê I. tarafsizib; feqat Cengê Dınyaê II, [[Almanya Federale]] Hollanda işğal kerd. ==İklim u Suki== Iklimê Hollanda zaf honıka. Mıntıqa ra zımey (vakurê) Hollanda serdına. Sebetê Gulf Streami (awa honıke) ra hewaê Hollanda zaf serdın niyo. Sukê (Bacarê) Gırdi: *1. [[Amsterdam]]. Nıfuse: 742,951 *2. [[Rotterdam]]. Nıfuse: 604,819 *3. [[Den Haag]]. Nıfuse: 472,087. *4. [[Utrecht]]. Nıfuse: 282,000 *5. [[Eindhoven]]. Nıfuse: 209,286 Suka [[Amsterdam]]. zaf rever şiya. Banê xeylê berzi estê, bacarê dewizio, paytextê borsao, merkezê ticarete Hollanda u Ewropao. [[Image:Netherlands map small.png|thumb|left|Xarıtey Hollanda]] ==Nıfus== Nıfusa Hollanda 16 milyono. Merdumê ğeribi 2 Milyoni estê. Şarê [[Tırk]]an ra u ê binan ra ki Almanya de cıwiyenê. Faski, Endonezki u Surunamki estê. Dinê Hollanda [[İsewitine|İsewitine/Xrıstiyanine]] (itıqatê mıletê Hollanda Protestan u Katoliko), feqet dino resmi niyo. Taê [[İslami|Mısılman]]i, [[Musewi/Cuhudi|Musewi]] u ateisti zi estê. Zıwano resmi [[Datcki]]yo. Nuskar u wendoğê xo zafê ==İqtisad== [[iqtısad|İqtısad]]ê Hollanda zaf qewetına. Teknoloci u sektore iqtisade Hollanda zaf raver şiya. Philips, Shell, Unilever u Heineken sirketu Hollandaya. Standarde xiyat zaf hola. ==Çımey== *[http://overheid.nl/guest/sites/ Resmi Sitey ê Hollanda ] {{Dewleti Ewropa}} [[Category:Dewlet]] 140 5904 2006-10-11T04:53:33Z Maviulke12 6 {{Template:Suke| native_name = ''中華人民共和國香港特別行政區''| common_name = 中華人民共和國香港特別行政區| conventional_long_name = Hong Kong| image_map = Hong Kong view from The Peak 01.jpg| serdarê belediya = Donald Tsang| berzine = 0 - 100 m| erd = 1,103 km²| nıfuse = 7,041,000| sıxletina nıfuse = 6,294.65/km²| mıntıqa = Hong Kong| kordinant = 22°17′N 114°08′E }} '''Hong Kong''' (bıwane: Honk Konk) suka [[Çin]]a. Hong Kong mıntıqa veroc-rocakewtene (rocvetışe, şerqe) dewlet ê [[Çin]] dera. rocakewtene (rocvetışe, şerqe) Hong Kong [[Okyanuso Pasifik]] estê. ==Tarix== Hong Kong zaf khun suke ya. Merdume Ewropa serra 1513 ra umey Hong Kong u ticaret kerd. Şare Ewropa musaye ipek u çay merdume Hong Kong ra. Feqat seserra 19. [[Britanya Gırde|Britanya]]. Qande ''Convention of Peking'', hokmat ê [[Çin]] da cı Hong Kong kiray [[Britanya Gırde|Britanya]] serrunra (1898 1997). Hong Kong işğal kerd suke biya koloniye/mıstemera [[Britanya Gırde|Britanya]]. Waxte [[Ceng ê Dınyaê II]], Hon Kong işğal [[Japonya]]d mend. Esqer ê Japonya zaf terteleyi kerd. Waxte koloniye/mıstemera wa [[Britanya Gırde|Britanya]], Hong Kong biya merkeze tekstil, [[iqtısad]]. Serra 1997 ra, [[Britanya Gırde|Britanya]] da cı Hong Kong dewlet ê [[Çin]]. Serra 2003 neweşiya SARS [[iqtısad]] ê Hong Kong xırap kerd. Feqat ravera boom ê [[iqtısad]] [[Çin]] hem iqtisad hem nıfıs ê Hong Kong biya zaf gırd. ==İklim u Nıfus== Erd ê Hong Kong adavun qıcın ra vraziya. Zerri sindira Hong Kong ra 236 adavun estê. Iklim ê Hong Kong tropika. Hong Kong her ruej germına. Erd ê xu her daim kheweo (kıhoyo). Ewro nıfus ê Hong Kong 7.0 milyona. Şarê Hong Kong hem [[İngilizki]] hem Kantonizki qısey kenê. Zaf mıxtelıf mılleti tede cıwiyenê: şarê Vietnam, Ewropa, Filipin, Japon, Amerika. ==İqtısad== Hong Kong merkez ê [[iqtısad]]e. Hong Kong da bına u banê xeylê berzi estê. Borsao ê Hong Kong zaf gırda. Feqet Hng Konh hem iqtısad hem kultur ê gerb ra zaf tesir biya. Endustriy turizm zaf muhima. Hong Kong da zaf şirketu ticaret u bankay estê. ==Çımey== *[http://www.discoverhongkong.com/ Resmi Siteyê Hong Kong] {{Sukê Dınya}} {{link FA|ar}} {{Link FA|de}} {{Link FA|en}} {{link FA|no}} {{link FA|zh}} {{link FA|zh-yue}} [[ar:هونغ كونغ]] [[an:Hong Kong]] [[zh-min-nan:Hiong-káng]] [[bs:Hong Kong]] [[bg:Хонг Конг]] [[ca:Hong Kong]] [[cs:Hongkong]] [[cy:Hong Kong]] [[da:Hongkong]] [[de:Hongkong]] [[en:Hong Kong]] [[et:Hongkong]] [[el:Χονγκ Κονγκ]] [[es:Hong Kong]] [[eo:Honkongo]] [[eu:Hong Kong]] [[fa:هنگ‌کنگ]] [[fr:Hong Kong]] [[ga:Hong Kong]] [[gd:Hong Kong]] [[gl:Hong Kong - 香港]] [[ko:홍콩]] [[hi:होन्ग कोन्ग]] [[hr:Hong Kong]] [[io:Hong Kong]] [[ilo:Hong Kong]] [[id:Hong Kong]] [[ia:Hong Kong]] [[is:Hong Kong]] [[it:Hong Kong]] [[he:הונג קונג]] [[jv:Hong Kong]] [[ka:ჰონკონგი]] [[la:Hongcongum]] [[lb:Hong Kong]] [[lt:Honkongas]] [[li:Hong Kong]] [[hu:Hongkong]] [[mi:Hongipua]] [[ms:Hong Kong]] [[nl:Hongkong]] [[ja:香港]] [[no:Hongkong]] [[nn:Hongkong]] [[ug:شياڭگاڭ]] [[nds:Hongkong]] [[pl:Hongkong]] [[pt:Hong Kong]] [[ro:Hong Kong]] [[ru:Гонконг]] [[sq:Hong Kong]] [[simple:Hong Kong]] [[sk:Hongkong]] [[sl:Hong Kong]] [[sr:Хонгконг]] [[sh:Hong Kong]] [[fi:Hongkong]] [[sv:Hongkong]] [[tl:Hong Kong]] [[th:เขตบริหารพิเศษฮ่องกง]] [[vi:Hồng Kông]] [[tr:Hong Kong]] [[uk:Гонконґ]] [[zh-yue:香港]] [[zh:香港]] [[Category:Suka]] 141 4600 2006-10-02T13:34:35Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Honıkci]] moved to [[Honıkci]] '''Honıkci''' (meşrubatci): Merdımo kı çiyo honık roşeno ey rê vanê honıkci, honık vıraştox yan zi honıkrotox. Honıkci awa honıkı, doyo honık, cemedox (Dondırme) u herwına çiyo honıkê bini roşeno. Çiyo honıkê şımıtenı en bolki amnani yeno rotenı. Çımkı amnani dınya zahf beno germ u zeriyê merdıman veşenê. Qandê coy zahf yeno karardenı, şımıtenı. Honıkcinı kerdenı hım veri u hım zi ewro perey kena. Zaf keyey, zaf merdımi idarey keydê xo honıkcinı kerdena kenê. 142 5901 2006-10-11T04:52:27Z Maviulke12 6 {{Template:Suke| native_name = ''Houston''| common_name = Houston| image_map = DowntownHouston.jpg| serdarê belediya = Bill White| berzine = 13 m| erd = 1,558 km²| nıfuse = 2,012,626| sıxletina nıfuse = 1,301.8/km²| mıntıqa = Texas| kordinant = 37°46′N 122°26′W }} '''Houston''' (bıwane: Hüstın) suka [[Dewletê Amerikaê Yewbiyaey|Dewletanê Amerikaê Yewbiyaiyan]]a. Houston mıntıqa ra veroc ê eyalet ê [[Texas]] dera. Bın ê Houston [[Xalic ê Meksika]] estê. Houston suke gırda [[Dewletê Amerikaê Yewbiyaey|Dewletanê Amerikaê Yewbiyaiyan]] de hirine (4.) dera. ==Tarix== Tarix ê Houston newi ya. Braun John Kirby Allen u Augustus Chapman Allen suke ê Houston serra 1836 da no ro. Braun Alen plan ê suke vıraşt. Seba ke suke ê Houston zaf nizdiya [[Xalic ê Meksika]] merdum ê Texas arde ray u trenu suke ê Houston. Feqat serra 1901 merdum ê Houston zaf petrol diy u Houston biya zaf zaf gırd. Houston biya merkez ê petrol u ticaret eyalet ê Texas. Serra 1960 NASA Houston da vıraziya. Serra 1969 da Apollo 11 Houston ra şiy [[Aşme]]. ==İklim u Nıfus== Nıfus ê Houston 2,0 milyona; feqat nıfus ê metro Houston 5,280,752. Zaf mıxtelıf mılleti tede cıwiyenê: şare Ewropa, Asya, Afrika, şarqu tede zafa. Feqat her merdum [[İngilizki]] qısey kenê. Houston da zaf merdum ê Dindar [[İsewitine|İsewiy/Xrıstiyani]] estê. Problem ê trafik u cinayet gıruna. İklimê Houston sub-tropika. Hewa xu her daim germına. Seba ke rutubet heway Houston hol niya. Wazte ammun, tehlikey kasırga estê. Feqat erd ê xu her daim kheweo (kıhoyo). ==İqtısad== Ewro Houstona bına u banê xeylê berzi estê, bacarê dewizio, paytextê borsao, merkezê [[iqtısad]], kultur, huner eyalet ê [[Texas]]a. Endustriy petrol, enerci, eurospace u petro-kimya zaf gırda. Port (''liman'') ê Houston [[Dewletê Amerikaê Yewbiyaey|Dewletanê Amerikaê Yewbiyaiyan]] da yewini (1.) ya; dınya da şeşini (6.) dera. Merkez ê Enron, Sysco u Hulliburton Houston da runışti ya. ==Çımey== *[http://www.houstontx.gov/ Resmi Siteyê Houston] {{Sukê Dınya}} [[Category:Suka]] 143 5891 2006-10-11T04:48:14Z Maviulke12 6 Hz. Mıhammed serid 571 Mekkara umeya dinya. Nume pi yı Abdullaha; nume mayye yı Amine ya. 6 serıb, Hz. Mıhammed yetim mend. Pirik yı Abdulmuttalib kerd wuye. 25 serıb, Hz. Mıhammed zewujiya [[Hz. Hatice]]. Bı çoras serı, Xuma cir ayet şawıt ayetun. 62 Serib, Hz. Mıhemmed si cennet. Kabire Mıhammed hunya ha Medinad. {{Template:Peyxamber}} [[Category:Din]] [[Category:İslam]] 144 5820 2006-10-10T12:39:32Z Maviulke12 6 '''Hz Nuh''' ([[Erebki]]: نوح) ([[İbraniki]]: נוֹחַ), Peyxamberê [[Musewitine / Cuhudine|Musewitine/Yahudine]], [[İsewitine|İsewitine/Xrıstiyani]] u [[İslam|İslamiyet]]o. Gorey Tewrat, Hz Nuh 950 serra dınya da mend u hirê qıj xo estıb ([[Sam]], [[Ham]] u [[Yafet]]). ==Tufanê Gırd== Qewmî '''Nuhî''' benû fasiq û Homa wazenû no qewmî helak bikirû. Homa, Nuhî rî emir kenû. Nûh darê Goferi ra yew gemî (keştî) virazenû. Her mexluqo ke rîyî hardî (erdî) sero estû tira yew nêr û yew maki (tayê cayan de û [[İncile|Încîl]] de 7 çutan) genû. Nûh û aîleyê xo nişinî gemî, çores roj tufan werzenû, sed û pancas ruej her cayî dunya binî awki de mûnenû, heme mexluqato ke hardî (erdî) ser o yo helak benû. Gemî bena berz, badî (bacî) awk nişena û "Gemî aşmê hewtin de, rojê hewtêsin ay na aşmi de serî [[Ararat]]î yo nişena rue." [[tewrate|Tewrat]]o [[Tırki]], [[İngilizki]] û swêdkî de cayo ke gemîyê Nuhî ruenîşta koyî [[Ararat]]î yo. La goreyê nushaya aramkî gemîyê Nuhî koyî Cûdî ser o nîşta. [[Qurane|Quran]] zî vûnû gemîyê Nuhî Cûdî ser o nîşta. [[Qurane|Quran]] de:" 'Ey erd awkê xo banc! Û ey asmîyen [awkê] xo tepiş!' vacîya. Awk ancîyê; gure ame qedênayîş; [gemî zî] serî [koyî] Cûdî ya ruenîşt. Û: 'Gûnî nê zaliman wa cehenem rî bû' vacîya." Tûfanî dim a Nûh û efradî ey hetî rojhilatî de deştê Şînarî de ca binî. [[tewrate|Tewrat]] de, [[Ararat]], yew ca yo saxlem û ke zaf rey merdimî şinî uca de xo seterninî. [[Destanê Gılgamış|Destanê Gılgamışi]] de zî sey tufanî Nûhî yew tufan estû. Çîyo ke tufanî Nuhî de vîyerenû hema eynî hewa destanê Gilgamişî de zî estû. Hetta goreyê tayê nuştoxan çimeyî (kaynak) meseleyî tûfanî a ke hîrê heme kîtabanî muqedesan ([[tewrate|Tewrat]], [[İncile|Încîl]] u [[Qur'ane|Qur'an]]) de vacîyena [[Destanê Gılgamış|Destanê Gılgamışi]]î bi xo ya. Welakîn, ferqo bingeyîn o yo ke, kîtabanî muqedesan de tinya yew Homa estû, Homa yew û tek û, no Homayî heme kaînatî yo. [[Destanê Gılgamış|Destanê Gılgamışi]] de Homayî zaf î. Homayî hard û asmîyenî cîya yî. Destanê Gilgamişî de badî tûfanî ya gemî welatî ermenîyan de yew ca de, koyî Nisirî ser o vindena. Na destan teqrîben 2000 serrî VÎ (Verî Îsayî) nusîya. La tarîxê nê meselanê ke destan de vîyerinî hêna kehan a. [[Gilgamiş]] bacarî Ûrûkî ra yo. Pîrikî Gilgamişî Ûtanapîştîm meseleyê tufanî ey rî (Gilgamişî rî) vata. ==Referansê Nuh (Qur'an ra)== Çarnoğu Ingilizki ya. *As one of the first messengers: [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=4&verseBegin=163&verseEnd=163 4:163], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=6&verseBegin=84&verseEnd=84 6:84], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=11&verseBegin=25&verseEnd=25 11:25], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=26&verseBegin=107&verseEnd=107 26:107], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=29&verseBegin=14&verseEnd=14 29:14], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=37&verseBegin=75&verseEnd=75 37:75], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=57&verseBegin=26&verseEnd=26 57:26], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=71&verseBegin=1&verseEnd=1 71:1], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=71&verseBegin=2&verseEnd=2 71:2], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=71&verseBegin=5&verseEnd=5 71:5] *Nuh's preaching: [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=4&verseBegin=163&verseEnd=163 4:163], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=7&verseBegin=59&verseEnd=59 7:59], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=7&verseBegin=61&verseEnd=61 7:61], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=7&verseBegin=62&verseEnd=62 7:62], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=7&verseBegin=63&verseEnd=63 7:63], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=7&verseBegin=64&verseEnd=64 7:64], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=10&verseBegin=71&verseEnd=71 10:71], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=10&verseBegin=72&verseEnd=72 10:72], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=11&verseBegin=25&verseEnd=25 11:25], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=11&verseBegin=26&verseEnd=26 11:26], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=11&verseBegin=28&verseEnd=28 11:28], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=11&verseBegin=29&verseEnd=29 11:29], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=11&verseBegin=30&verseEnd=30 11:30], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=11&verseBegin=31&verseEnd=31 11:31], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=11&verseBegin=42&verseEnd=42 11:42], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=23&verseBegin=23&verseEnd=23 23:23], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=26&verseBegin=105&verseEnd=105 26:105], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=26&verseBegin=106&verseEnd=106 26:106], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=26&verseBegin=108&verseEnd=108 26:108], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=26&verseBegin=110&verseEnd=110 26:110], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=71&verseBegin=1&verseEnd=1 71:1], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=71&verseBegin=2&verseEnd=2 71:2], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=71&verseBegin=3&verseEnd=3 71:3], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=71&verseBegin=8&verseEnd=8 71:8], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=71&verseBegin=9&verseEnd=9 71:9], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=71&verseBegin=10&verseEnd=10 71:10], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=71&verseBegin=11&verseEnd=11 71:11], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=71&verseBegin=12&verseEnd=12 71:12], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=71&verseBegin=13&verseEnd=13 71:13], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=71&verseBegin=14&verseEnd=14 71:14], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=71&verseBegin=15&verseEnd=15 71:15], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=71&verseBegin=16&verseEnd=16 71:16], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=71&verseBegin=17&verseEnd=17 71:17], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=71&verseBegin=18&verseEnd=18 71:18], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=71&verseBegin=19&verseEnd=19 71:19], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=71&verseBegin=20&verseEnd=20 71:20] *Challenges for Nuh: [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=7&verseBegin=60&verseEnd=60 7:60], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=7&verseBegin=61&verseEnd=61 7:61], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=10&verseBegin=71&verseEnd=71 10:71], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=11&verseBegin=27&verseEnd=27 11:27], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=11&verseBegin=32&verseEnd=32 11:32], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=14&verseBegin=9&verseEnd=9 14:9], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=23&verseBegin=24&verseEnd=24 23:24], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=23&verseBegin=25&verseEnd=25 23:25], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=23&verseBegin=26&verseEnd=26 23:26], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=25&verseBegin=37&verseEnd=37 25:37], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=26&verseBegin=105&verseEnd=105 26:105], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=26&verseBegin=111&verseEnd=111 26:111], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=26&verseBegin=112&verseEnd=112 26:112], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=26&verseBegin=113&verseEnd=113 26:113], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=26&verseBegin=116&verseEnd=116 26:116], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=26&verseBegin=117&verseEnd=117 26:117], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=26&verseBegin=118&verseEnd=118 26:118], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=38&verseBegin=12&verseEnd=12 38:12], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=40&verseBegin=5&verseEnd=5 40:5], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=50&verseBegin=12&verseEnd=12 50:12], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=53&verseBegin=52&verseEnd=52 53:52], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=54&verseBegin=9&verseEnd=9 54:9], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=54&verseBegin=10&verseEnd=10 54:10], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=66&verseBegin=10&verseEnd=10 66:10], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=71&verseBegin=6&verseEnd=6 71:6], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=71&verseBegin=7&verseEnd=7 71:7], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&amp;amp;arabic=true&chapter=71&verseBegin=21&verseEnd=21 71:21], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=71&verseBegin=22&verseEnd=22 71:22], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=71&verseBegin=23&verseEnd=23 71:23], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=71&verseBegin=24&verseEnd=24 71:24], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=71&verseBegin=26&verseEnd=26 71:26], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=71&verseBegin=27&verseEnd=2771:27] *"The Thankful" Nuh: [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=17&verseBegin=3&verseEnd=3 17:3] *Nuh's wishes was granted: [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=21&verseBegin=76&verseEnd=76 21:76], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=21&verseBegin=77&verseEnd=77 21:77], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=26&verseBegin=119&verseEnd=119 26:119], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=37&verseBegin=75&verseEnd=75 37:75], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=54&verseBegin=11&verseEnd=11 54:11], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=54&verseBegin=12&verseEnd=12 54:12] *Allah destroyed Nuh's people: [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=7&verseBegin=64&verseEnd=647:64], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=9&verseBegin=70&verseEnd=70 9:70], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=10&verseBegin=73&verseEnd=73 10:73], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=11&verseBegin=37&verseEnd=37 11:37], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=11&verseBegin=43&verseEnd=43 11:43], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=11&verseBegin=44&verseEnd=44 11:44], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=11&verseBegin=89&verseEnd=89 11:89], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=23&verseBegin=27&verseEnd=27 23:27], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=25&verseBegin=37&verseEnd=37 25:37], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=26&verseBegin=120&verseEnd=120 26:120], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=29&verseBegin=14&verseEnd=14 29:14], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=37&verseBegin=82&verseEnd=82 37:82], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=40&verseBegin=31&verseEnd=31 40:31], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=51&verseBegin=46&verseEnd=46 51:46], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=53&verseBegin=52&verseEnd=52 53:52], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=54&verseBegin=11&verseEnd=11 54:11], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=54&verseBegin=12&verseEnd=12 54:12], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=71&verseBegin=25&verseEnd=25 71:25] *Nuh was saved on his boat: [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=7&verseBegin=64&verseEnd=64 7:64], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=10&verseBegin=73&verseEnd=73 10:73], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=11&verseBegin=37&verseEnd=37 11:37], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=11&verseBegin=38&verseEnd=38 11:38], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=11&verseBegin=40&verseEnd=40 11:40], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=11&verseBegin=41&verseEnd=41 11:41], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=11&verseBegin=42&verseEnd=42 11:42], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=11&verseBegin=43&verseEnd=43 11:43], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=11&verseBegin=44&verseEnd=44 11:44], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=11&verseBegin=48&verseEnd=48 11:48], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=23&verseBegin=27&verseEnd=27 23:27], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=23&verseBegin=28&verseEnd=28 23:28], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=23&verseBegin=29&verseEnd=29 23:29], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=26&verseBegin=119&verseEnd=119 26:119], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=29&verseBegin=15&verseEnd=15 29:15], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=37&verseBegin=76&verseEnd=76 37:76], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=54&verseBegin=13&verseEnd=13 54:13], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=54&verseBegin=14&verseEnd=14 54:14], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=54&verseBegin=15&verseEnd=15 54:15], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=69&verseBegin=11&verseEnd=11 69:11] *Appraisal for Nuh: [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=17&verseBegin=3&verseEnd=317:3], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=37&verseBegin=78&verseEnd=78 37:78], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=37&verseBegin=79&verseEnd=79 37:79], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=37&verseBegin=80&verseEnd=80 37:80], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=37&verseBegin=81&verseEnd=81 37:81], [http://www.submission.info/servlet/qtbrowse?pickthall=true&yusufali=true&shakir=true&arabic=true&chapter=66&verseBegin=10&verseEnd=10 66:10] {{Template:Peyxamber}} [[Category:Din]] 145 5734 2006-10-09T03:23:02Z Maviulke12 6 {{Template:Dewlet |native_name = ''الجمهورية العراقية'' |common_name = الجمهورية العراقية |conventional_long_name = Cumhuriyeti Iraq |image_flag = Flag_of_Iraq.svg |image_coat = Iraq-COA.png |image_map = LocationIraq.png |capital = [[Bagdad]] |largest_city = [[Bagdad]] |official_languages = [[Erebki]] |government_type = Cumhuriye |area = 437,072 |percent_water = (%) 1.1 |population_estimate = 28,807,000 |population_density = 40 |currency = [[Dinar]] |currency_code = IQD |time_zone = +3 |cctld = [[.iq]] |calling_code = 964 }} '''Iraq''' mıntıqa ra rocawanê (ğerb) qıta [[Asya]] dera. Zımey (Şımalê) Iraq de [[Tırkiya]]; veroc (cenub) de Xelicê İrani, [[Suudi Erebıstan]] u [[Quwait]]; rocawan (ğerb) de [[Suriya]] u [[Urdun]]; rocakewtene (rocvetış, şerq) de [[İran]] estê. Paytextê Iraqi [[Bagdad]]o. Iraq 18 eyaletan ra yena pêra (mıteşekkıla), ezaê [[Mılliyetanê Yewbiyaiyan (UN)]] [[Yewina (Jewbiyaena) Ereb]] u OPECia. Sistemê idarey Deokrasiyo. ==Tarix== Tarix u medeniyetê Iraq zaf dewletiya. Medeniyetu khunun Iraqra vejiya. [[Sumerun]], [[Akkadun]], [[Babilun]] u [[Asurun]] erde Iraqra runusti bib. ''İlk'' nuşteyun, matematik, qanunun, felsefeun Iraqra vejiya. Waxte serserun 6, Erebun Iraqra hıkum kerd. Erdê Iraq zaf işğali diy: Ereban, Moğolan, Tırkan, İngilizun. Serra 1932i de Iraq xo reyna ra, xoser ilan kerd. Serra 1979 Saddam Huseyin biya reisê cumhuriye Iraq. Feqat şarê Iraq Saddamra rahat ni diy. Serrunra 1980 - 1988, [[Dewletê Amerikaê Yewbiyaey]] yardim kerd Saddam u hıcum kerd Iran; Feqat Saddam zirarli vejiya. Serra 1990, Saddam hıcum kerd [[Quwait]]. Feqat [[Dewletê Amerikaê Yewbiyaey]] u dewletu Ewropa mudaxale kerd semed petrol ra. Serra 2000, G W Bush biya reisê cumhuriyeo D.A.Y. u serra 2003 hıcum kerd Iraq. Feqat asqere D.A.Y zaf maxsum Iraqun kışt. Ewra D.A.Y. Iraq ra renusti. ==İklim u Suki== İklimê Iraq vuriyeno. Çoli tey estê, zaf huşkê. Lay Dicle u Firat zerri Iraq ra sin. Dicle u Firat xeyat denci Iraq. Sukê (Bacarê) Gırdi: *1. [[Bagdad]], Nıfuse: 7,400,000 *2. [[Basra]], Nıfuse: 2,600,000 *3. [[Musul]], Nıfuse: 1,739,800 *4. [[Nejef]], Nıfuse: 755,700 *5. [[Kerkuk]], Nıfuse: 585,600 Sukaye Iraq zaf peyser mend. Cengun suke Iraq zaf xirap kerd. Feqat [[Bagdad]] de zaf bınaê ke hetê mımarine de mıkemmel vıraziyaê. Bagdat merkezê iqtısad u siyasetê Iraqo. [[Image:Iraq map.png|thumb|left|200px|Xarıtey Iraq]] ==Nıfus== Nıfusa İraq 28 milyonia. Zaf mıxtelıf mılleti tede cıwiyenê zey Şarê Erebun, Kurdan, Turkmenun, Asuriyun, Armeniyan şarê bini. Iraq de xeylê dini yenê diyaene. Dinê Iraq [[İslam]]o, mezhebo Şıiyo u Sunni. [[Ehlê Heqi]], yew zi taê [[İsewitine|İsewiy/Xrıstiyani]], [[Bahai]] u [[Musewi/Cuhudi|Musewi]]y estê. Zıwano resmi [[Erbeki|Erebki]]yo, Xeylê merdumi [[Kurdki]], [[Asurki]], [[Tırki]] qısey kenê. Nuskar u wendoğê xo zaf niya. ==İqtisad== [[iqtısad|Iqtısad]]ê Iraq zaf qewetın niyo. Standarda xeyat zaf xiraba. Seme Cengunun xeyat xirap biya. Iraq zaf petrol u qaz roşena. ==Çımey== *[http://www.iraqigovernment.org/ Resmi Sitey ê Iraq] {{Dewleti Asya}} [[Category:Dewlet]] 146 4610 2006-10-02T13:34:35Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Isewitine]] moved to [[Isewitine]] Kelum Isewitine, zun yahudiyunra “maşiah” ra vejiyen. Me’aneyi “run savyotıra, pe run biyu pak (kutsamak diğer dinlerde temizlenip korunmak anlamıdadır.) Me’ane ena luekmatık “Humay, seme yo guri vijnay”aynınuz gena zere xu. Isewitine aw merdım ki, akid newu kabul kerd, Mesih İsay rabb xu o xelaskar xu kabul kerd(imun ard). 147 4612 2006-10-02T13:34:35Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Islam]] moved to [[Islam]] İslum yo kelum arepkiyu. Arepçe in hirı rıstımunra umeya meydu. Dı me’aney ın rıstım zaaf kavul biyu. In; 1) sulh o sılumeti 2) mıl xu biyar war, ta’bib(itaat et) xu bıd humay. Ayig din islum kavul ker cir vun bısılmune. Kelum bısılmuni, me’ane yı ayig xu daw, xu veradaw, gırıdiyaw. 148 4614 2006-10-02T13:34:35Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Isot]] moved to [[Isot]] [[Image:Capsicum1.jpg|thumb|190px|right|Resmê Tae(Tay) Isotû]] Isot ju sebzeo.Familya Isot hirawa.Tay cisnê Isot tüz tayki betüzene.Isot virende insonu sere bonude vere tijede kerdene husk.Ora dima ju are destig´ra kerdene hure kerdene je hard.Corba bo yaki werde bihn kamke tüz´ra haskeno purusknitene.Hama geganeki siot´ra je salca sos virajino. 149 4616 2006-10-02T13:34:35Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Ispayıci]] moved to [[Ispayıci]] '''Ispayıci''': Merdımo kı ispayi dı çiyo kıhan, yan zi dest ra gırote roşeno ey rê vanê ispayıci yan zi delalê çi rotenı. Çiyê ispayi teniya dukanan sero nêroşêno. Herwına bıdelaleya (Bı veyndayena), bı pêsero vêşikerdena zi yeno rotenı. Jewjew fını çiyê iflaskerdenı, yan zi malê merdımandê qaçaxciyano kı ameyo tepeştenı zi meydandê ispayi dı yeno rotenı. ìspayi o cayo kı, yan zi meydano kı tey çi destan ra u ercan yeno rotenı ê cay rê vanê. Kesê kı ispayıcinı kenê vanê cambazi bê u heme layan dı kay bıkerê. Wıni nêbo nêşenê mal bıroşê. 150 5489 2006-10-06T13:25:10Z 70.105.37.20 Redirecting to [[Jean-Paul Sartre]] #redirect [[Jean-Paul Sartre]] 151 5732 2006-10-09T03:22:20Z Maviulke12 6 kategori {{Template:Dewlet |native_name = ''日本国'' |common_name = 日本国 |conventional_long_name = Japonya |image_flag = Flag_of_Japan.svg |image_coat = Imperial Seal of Japan.svg |image_map = LocationJapan.png |capital = [[Tokyo]] |largest_city = [[Tokyo]] |official_languages = [[Japonki]] |government_type = Monarşiye Qanuniy |area = 377,835 |percent_water = (%) 0.8 |population_estimate = 127,417,244 |population_density = 337 |currency = [[Yen]] |currency_code = JPY |time_zone = +9 |cctld = [[.jp]] |calling_code = 81 }} '''Japonya''' mıntıqara rocakewtena (rocvetış, şerq) [[Asya]] dero. Jaopanya dewlete qica, 3.000 adavunra mıteşekkıla. Hokkaidō, Honshū, Shikoku, and Kyūshū adavun pila. Rocawan (ğerb) de [[Çin]], [[Korya Zımey]] u [[Korya Veroci]]; dolmerayera [[Okyanuso Pasifik]] estê. Paytextê Japonya [[Tokyo]]a. Japonya ezaê [[Mılliyetanê Yewbiyaiyan (UN)]] u G8io. Sistemê siyaseti anayasal monorsiya, feqat servizere (basbakan) huxum keno. Labelê sistemê [[iqtısad]]i kapitalito. Iqtisade Japonya zaf qewetına; dinya de sıra dıine (2.) dera. ==Tarix== Ewele esrê 20. Japonya qewetına nibıp. Feqat dewrime endustriyexu kerd u biya zaf qewetına. Japonya Cengê Dınyaê I. ğalıb veciya u huxum kerd rocakewtena (rocvetış, şerq) [[Asya]]. Waxte Cengê Dınyaê II. Japonya biya zaf qewetına u işğal Çin, Filipin, Korya, Endenozya, Malezya. Feqat [[Test-wp/diq/Dewletê Amerikaê Yewbiyaey|Dewletanê Amerikaê Yewbiyaiyan]] savid bombaye atom u Japonya Cengê Dınyaê II. Kerd vine. ==İklim u Suki== Iklimê Japonya wenuka. Zaf silun waren. Seba ke silun, erde Japonya khete u daru zafa. Feqat her serra zelzele esta. Sukê (Bacarê) Gırdi: *1. [[Tokyo]]. Nıfuse: 12.200.000 *2. [[Osaka]]. Nıfuse: 2,629,252 *3. [[Nagoya]]. Nıfuse: 2,190,549 *4. [[Kobe]]. Nıfuse: 1,521,164 *5. [[Kyoto]]. Nıfuse: 1,473,068 Sukê [[Tokyo]]i zaf raver şiyê, bına u banê xeylê berzi estê, bacarê dewiziê, paytextê borsaê, merkezê iqtısadê Japonya u Asyaê. Japonya de xeylê şırketê teknoloci u iqtısadi estê. [[Image:Ja-map.svg|thumb|left|200px|Xarıtey Japonya]] ==Nıfus== Nıfusa şarê Japonya 127 milyona. Mıxtelıf mılleti estê: Çini, Koreyıci, Taiwani. Feqat nıfusa Japonya her ser bena qij. Waxte 2100, merdumê ilmê cemaet wun nıfusa Japonya bena 60 milyon. Dinê Japonya Shintoizm u Budaizm. Dinu Ibrahimu taê. Zıwano resmi [[Japonki]]yo. ==İqtisad== [[iqtısad|Iqtısad]]ê Japon girda. Dinya de sıra dıine (2.) dera. Teknoloci u komputerê Japonya zaf be kaliteyê. Japonya xeylê wasıtan (otomobilan) vecena. [[Mitsubishi]], [[Toyota]] u [[Honda]] firmaun Japonkiya. İdxalatê (eksport) Japonya zafo. Seba ke idxalatê (eksport) Japonya biya zaf zengun. ==Çımey== * [http://www.kantei.go.jp/foreign/index-e.html Siteye Dewlete Japonya] {{Dewleti Asya}} [[Category:Dewlet]] 152 5827 2006-10-10T12:44:01Z Maviulke12 6 /* Çımey */ [[Image:JPSartre.jpg|thumb|200px|J. P. Sartre]] ''Nuştoxê na maqale Faruk İremet o.'' '''J.P.Sartre''', ser 1905 dı, [[Fransa]] dı ameyo [[dınya]] u ser 1980 dı zi şiyo héqeyda xü ser. Ser 1965 da Sartre [[Xelatê Nobeli]] gıroto. ==J.P.Sartre u Estbiyayenı (Existentialism)== J.P.Sartre, ser 1905 dı, [[Fransa]] dı ameyo dınya u ser 1980 dı zi şiyo héqeyda xü ser. Çı wext J.P.Sartre beno hirê sere piyê cı şıno réhmet. Dıma merdenda piyê J.P.Sartre maya cı newedera zewêcêno. Pilıxê J.P.Sartre, J.P.Sartre kêy xü dı nêwazeno u xalê J.P.Sartre kêy xalê xü dı gırd beno. Xalê J.P.Sartre profesorê [[zıwan|zıwandê]] [[Almanki]] biyo. Xalê cı J.P.Sartre rıseno qolej. Mektebo kı J.P.Sartre [[Paris]] dı şıno, qolêjê do bol qaliteli u [[mekteb|mektebê]] do zaf mühim biyo. No Qolêj zeydê mektebê [[Britanya Gırde|İngilizan]] [[Oxford]] biyo u tenya qeçekê [[brokrat]] u qandê qeçekê dewlemendan biyo. J.P.Sartre mektebê xü bı dereceda jewemina qedeyneno. Eger merdım wazeno héyatê J.P.Sartre bızano gerek merdım kıtabıciyê "Word" (Qıse, Vate) bıwano. [[kıtabi|Kıtabê]] cı "La Nausée" (Qıcıx) 1938 dı [[Paris]] dı Éditinos Gallîmard dı neşır biyo. Kııtabê cı yê kı cı kerdo gırd u [[felsefe|filosofê]] [[Estbiyayenı]] (existentialism) noyo; "L’être et le Néant 1943" (Estbiyayenı u nêbiyayenı) o. 1964 dı [[Xelatê Nobeli|Müjganeya Nobeli]] danê cı. Labırê o neşıno [[İsveç|Swêd]] (İsveç) u [[Xelatê Nobeli|Müjganeya Nobeli]] nêgino. Semedê nêgırotenda müjaganeyda Nobeli zi wuna vano; "[[Xelatê Nobeli|Müjganeya Nobeli]] zeydê kaydê qeçekano u na müjganey nuştoxi pêra abırneno. Yanim [[nuştoxi]] rındi u nuştoxi nerındi/xırabi" Fıkrê J.P.Sartre noyo; "Héme [[nuştoxi]] tenya çiyê ser nênuşnenê u merdım nêşeno héme nuştoxan u nuştoxi bıyaro pêhetö ayni ju cıxızer/xeti ser." Nuştox J.P.Sartre wextê xü dı [[siyaset|politik]] nêbiyo, lejê cihanê dıdını dı êy rışenê éskerey/lejkarey o no wuca dı beno metrolog. Rojê lejkarê/éskerê [[Hitler|Hitleri]] xü erzenê éskeranê [[Fransa|Fransızan]] ser u wuca dı J.P.Sartre esir kewno. İntrese/ilgiyê cı bı [[siyaset|politika/siyaset]] qampê esiran dı beno u çı wext [[Hitler]] lej cihanê dıdını vıni keno tepya, J.P.Sartre werzeno peydı şıno [[Fransa]] u beno ézayê [[Partiyê Komünistê Fransa]]. J.P.Sartre parti dı bol aktiv beno u bol gürwezi gêno xü ser u kewno barê gıranan bın. Éyni wext dı zi bol bol nusneno u o demı zi kıtabê xü yê "[[Estbiyayenı]] u [[Marksizım]]" nuşneno. J.P.Sartre komünist o u fıkrê [[Marksizımi]] paweno. Semed fıkrandê J.P.Sartre êy parti ra erzenê/ixrac kenê. Semedê eştenda cı zi vanê J.P.Sartre zaf radiqal o. Yanim embazê cıyê parti wuni vanê. Embazê cı vanê kı "Fıkrê J.P.Sartre vırayayo". Hélbiki J.P.Sartre [[fıkri|fıkrê]] xü re qet taviz nêdayo u [[fıkri|fıkrê]] xü yê [[Marksizım]] her tım pawuto u êy rê wahêr vıcyayo u vato; "Ez ideoloji (fıkrê siyaysi) yê xü yê [[Marksizım]] ra taviz nêdana u xü nêvırnena". Nuşteyê J.P.Sartre her çendı [[Estbiyayenı]] seroyo zi o her hal u kar dı [[felsefe|felsefeyê]] [[Marksizımi]] pawuto u o [[ideolociy|ideoloji]] kar ardo. Tenya gıraneya xü dayo [[psikoloji]] (ilmê nefsi), [[sosyoloji]] (ilmê şarı), mantıq u [[felsefe|felsefey]] serı. [[Kıtabê|kıtabi]] kı nuşnayo ina zi ekolê (rayada newe) akerdo. La merdım şeno vaco kı ekolê "[[Estbiyayenı]] yanim existentialism". Embaza J.P.Sartre, [[Simon de Beauvoir]] biya. Simon u J.P.Sartre qolej piya éyni wext dı wendê u piya zi mektebi qedêynayê. Cüwyayışê/héyatê J.P.Sartre dı rolê Simone zaf gırdo u Simone cayê do hera u gırd gêna. Simone nuşten dı, niqaş (münaqaşe) dı zaf yaremeteyda J.P.Sartre kena. Merdım şeno vaco kı, hıma hıma qıritikê héme [[kıtabi|kıtabandê]] cı Simone kerdê. [[Yewina Ewropa|Ewropa]] dı ézayê héreketê serbest kerdenda cınyan (héreketê pawutenda héqê cınyan) kıtabandê Simone de Beauvoir ze [[İncile|İncilı]] u zeydê Qüréniya wanenê. [[Simon de Beauvoir]] qandê héqê cınyan ([[feminizım]]) bol nuşnayo u rolê do zaf gırd gıroto xü doşi. Héyatê xü yê şexsi dı Sımone de Beauvoir cınêkêda biseksüel/bisexuel biya. Simone héyatê xü yê şexsi dı zaf serbest biya. ==Estbiyaynı== J.P.Sartre vano; "İnsani/merdımi miyanê ju kaosê dı cüwenê u insani tenya çiyê zanê o zi merdenda insanan o." La çiyêdo raşt esto kı o zi sebo-senêbo çı wext, wextê insani ame merdım mıreno u tenya o raşto. Her çıçi bıbo u nêbo rojê merdım mıreno u raşteya héyati zi noyo. J.P.Sartre vano; "Héyat dı raşt u çewt çınyo. Merdım nêşeno vaco no çi çewto u no çi raşto. Beno kı çiyêkı qandê mı raşto u qandê jewna çewto, yan zi çiyê kı mırê çewto jewnarê raşto." Qandê [[teori]]yê xü J.P.Sartre nımuneyê dano u vano; "Bıfıkriyê botê/gemiyê/kelek esto u şıma zi qaptanê nêy botiyê. Na botı kompas, [[xarita]], tayfa u gürweyoxi çınyê u şıma tenya bı seredê xü yê u mezgdê ma zi héndı zelal nêbiya u héme çi fınê dı yeno vırnayış u ma gemiyê xü dı tenya bı seredê xü mecburê bıbê qaptanê boti u ma mecburê botê xü bıramê u raya cı raşt kerê. No halı dı merdım nêşeno boti verado u bıremo. Mesuliyetê merdımi esto u wuca dı mesuliyetê merdımi dı (2) qato. No yeno no méne (mana), o çiyê kı ez kena u vırazena mesuleê êy çi zi tenya ez a. Ez wazena nêy çiy bımısna insanan kı inasani zeydê mına bıkerê. Nımune; Çı wext ez merdımê kışena u no yeno no méne; çiyê kı ez kena, bı êya ez wazena insanan rê bımısna ka çiyê kı mı kerd raşto u şıma zi zeydê mına bıkerê." Merdımi/insani cüwayışê/héyatê xü dı tenyayê. No yeno no méne, héme merdımi gerek bı xü qerer bigirê ka êyê çıçi wazenê u nêwazenê. No zi xü dı poşmaney ano u na poşmaney zi poşmaneya ma yo u gerek ma bı êy poşmaneya xü ya bıcüwê. Şı wext botı rota vırneno u kewno raya çewtı, êy kı xü bınê boti/keleki dı nımnenê qederê xü qebul kenê u êy zi benê zeydê çiya. J.P.Sartre vano; "İnsani kı héme çirê vanê e- beno u zeydê şımayo vano u kar nêkeno, o merdım tenya leymınêya héyatiyo, barê şariyo." J.P.Sartre [[kıtabi|kıtabê]] xü yê "Qıcıx" (La Nausée) zi qand’ew co nuşnayo. J.P.Sartre vano; "Çiyê kı ma kenê u mesulê êy çi zi ma yê u ma nêşenê jewna bıxapeynê u vacê sucdarê nêy çi jewnayo." ==Qarekterê İnsanan== 1. İhtiyacê [[biyolociye|biyolojik]] (rakewtenı, nan werdenı u ihtiyacê cinsi/sex) 2. Serbesteyda insanan a) Ma tameşeyê xü kenê u vinenê kı ma héyati ra leteyênê. b) Analoji (ver piya ardenı) tiya dı J.P.Sartre wuni vano; "[[Estbiyayenı]] dı méneyê ez, zeydê çi qebul nêbeno. Merdım nêşeno çiy u insan bıdo pêver" c) Na qedeme dı J.P.Sartre ver [[Freud]] qısey keno u vano;"Eger ma mezgdê xü çiyê bınımnê no yeno no méne kı, ma bı xü qerer gıroto kı ma êy çi xü mezgdı bınımnê." [[Freud]] vano; "Ma qürbaniyê u ma bı xü nêşenê qerer bigirê." d) Serbestey = qandê rocê ravêy, qandê wextê newey = imkani, cüwayışê wextê ravey imkanê insanan o. J.P.Sartre vano; "Merdım nêwaştendê xü dı u mezgdê xü dı [[hépıs]] o u ma nêşenê bıkewê mezgdê jewna u mezgdê jewna bıvırnê. Hıma ma şenê fıkrê ina texmin kerê u ma şenê texminê xü vacê. Ma nêşenê ékit vacê ka o merdımo çıçi [[fıkri|fıkrêno]]. Bıfıkrê ju kı ma cı dı éyni doşeki serdı zi rakewno, ma nêzanê ka o insano çıçi [[fıkri|fıkrêno]]" ==Héyatêdo raşt== Héyatêdo weş, héyatêdo bêzuri u bêqülp. Qandê jewna zuri kerdenı, xapeynayenda xü yo. Yanim merdım bı zurandê xü ya tenya xü xapeyneno u nêşeno kesna bıxapeyno. Gerek merdım raşt bo u bêzuri bo. Zuri qeliteyê medımi vısneno/nızım keno u çımê [[insan]]an, embazan ra, dostan ra merdım kewno. Merdım beno merdımêdo bêqelite u héme çira mühim gerek merdım xü nêxapeyno. Qandê kı bı zuri kerdena merdım tenya xü xapeyneno. Merdım vano belki merdım insani binan xapeynayo, lakim wuni niyo. Qandê kı merdım bı zurandê xü ya tenya xü xapeyneno. Xapeynayenda xü xapeynayenda şari ra dıha zırarliyo. Qandê kı xapeynayen u zurı neweşeyo. [[İnsan]]i xü peyda kenê. İnsani senin xü peyda kenê? İnsani xü, bı xü peyda kenê. Çı werxt zuriyê ma bın awı dı ma rê ray bımısno, no yeno no méne ma zey insaniya, ma bênameyê, bêcısın-bêasnasê u bı noya zi mısneno kı ma niyameyê mertebedê insanan. Ma o çax insaneya xü veradanê jewna qedema u ma insani kenê zeydê "çi", insani benê zeydê "çi" o çax ma do sekerê, qandê [[insan]]i nêbê zeydê çiya. Gerek ma bı xü qerer bigirê ka o çiyêkı ma kenê u wazenê bıkerê u êy çi zi gerek ma zuran ra bıreynê u raçteya cı cırê bımısnê. ''NOT: © (copyright) Faruk İremet, bê iznê nuştox cayê binan rê neqıl kerdenı, xezete, forımanê binan dı neşır kerdenı u mekteban dı bê izin kar ardenı yasaxo. No yasaxı qandê héme nuştanê nuştoxi ravêreno. Na nuşte bı destê nuştox bı xü neqlê tiya biyo.'' ==Çımey== *1. [http://f51.parsimony.net/forum204355/messages/3850.htm Forımê Piya] *2. Pêserokê Nudem, No 1, ser 1992, per 100 - 102 [[Category:Nuskar]] 153 4624 2006-10-02T13:34:35Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Jür Jür, Mara dür]] moved to [[Jür Jür, Mara dür]] '''Jür Jür, Mara Dür!''' ''Hawar Tornêcengi'' Sanıka sıne, gola bêbıne, axura sılıne, mereka sımerıne, orğana kêkıne, manga pılorıne, qına fısıne, suka pıxarıne, hewnê şiya viyale beno nêbeno... Rozê, maa mı şêmuge de puçi vırastêne, piyê mı hêlaneke de bervêne. Ez hêştay serre de xorteko de vijêren bine. Mı wast ke şêri domanu de gonce kaykeri; maa mı reste, vake "şirp!" jüyê dê bınê kherrıka mıro: »So piyê xo hêlaneke de rasane, tora van! Domano felêşiaye hanıko berveno!« vake. Ez hêrs bine. O hêrs ra şine, mı piyê xo halêneke ra thila hardi kerd, remune... Mı koê Hêli serde da ra, amune suka Erzıngani de vêjine. Tığa Tırku de jü boriye kote ra çımunê mı ver, mı va belka thuturiya, gurete fişte miya xo vero. Tırkunê Cimine verda mı dıme, vake »lao pecerê, ey hawo minarê camiya ma berd, meverdê şêro..!« Khoyê ke mı vato belka thuturiya, minarê camiya mêrıku kerdo miya xo vero. Ezo vozdanu, iyê nanê 'ra mı dıme. Ez ver, i mı dıma, ma jümini mezatê Erzıngani de xêyle vetelna. Peyniye de mı niada ke nayinu dest de xelasa mı çina; xo est dukanê Hemê maê Buli. Mı va, balê tıfongê bijeri ke tenê verva nayine hover erji.. Taliyê mırê, hora hirê tıfongê Memê Buliyê têrmaşi mendi vi. Cıra dı teney bozıx bi, jüy sero ki nikliye çine viye. Ez uza ra bine tever ke, dı Ciminıji hona mı dıma nêvışiyê, wazenê ke boriya xo mıra bijêrê. Gamê mıra, gamê dinu ra, gınune 'ro oroja koê Suri. Yemê doy'mi de, suka Zara de ke vêjune, mı va »balê xo b'erjine bextê derezaê xo Çarekıji«. Hona çêverde zere nêrestu, i hurdi mordemi verê mıde zıpathıp zıq bi. Mı thuturiye miya xora onte ke, sarê jüy sero vıla keri, derezaê mı rest, xo est vıreniya mı, vake: -»Uşira Xızıriya to verde, pıro mede, i ki derezaê maê!..« -»Nê lao marê derezaê nianêni koti ra?« Yoxro ke Areyizê maê verêcoyê. Jüyê xo Pıterij, uyo bin Pekerijo. Kelerij ki hela camiye de caverdo amê. Ine viri ra boriye, mı viri ra xuye şiye. Pia bime alfıstıkê jümini, hirêmena cêrayme ra oroja koê Suri. Hirê ray ma ver vêjiay, dı ray cıra çinê bi, raa hirêyine sero ki ağwe Kêrbela biye. Tenê ca ke şime, niada ke gola bêağwe de hirê fatfatıki azney kenê. Dı teney merdi vi, a bine de ki hondê mırcani can çinê bi. Mı tıfango bênikliye çarnara cı, se ke nave fatfatıka bêcane ra, bi ve qışte-qışta xo, hard u asmen zınga. Vengê dae ra phonc dewê Erzıngani pia bi xan u xırave. Axıri peyniye de restu, rêseno gılegaçık est ra cı, fatfatıka bêcane gola bêağwe ra zar-zor vete. Alfıstıkê mı hetê ra purt kenê, hetê ra ki vanê: -»Lao ma na fatfatıke çınay de pojime?« Mı va: -»Sıma hata fatfatıke purt kerê ke, ez caê ra qavê pêda kon!« Mı vake nêvake vıradê dewe nave xo fek ra. Xêyle ke şine, jü dewê de vêjine. Meger ke a dewa ke qıştayisê fatfatıke ra gına pıro, a dewa. Niada ke hora hirê boni çêrang vera mendo. Inu ra ki dı teney rıjiyê, o bin ki biyo page. Bonê page ra phılojine zere ke, dı khurrkıni tey roniştiyê, hiramu vırazenê. Jêde ki khurrkın niyê, hirê-hirısphonc estê. Şine lewe, mı va: -»Hala qavê mı dê, horê beri tey fatfatıke bıpoji!« Na qese hona fekê mıra nêperro, khurrkına jüye va: -»Nê bıra o to biya nave a thêyra merdiye ra, qıştayisê xo naza bonê ma day pıro?« -»Hêya, hala urze uza ra qavê mıde!«. Kokıme hêrs biye, vake: -»De soo! Derdê ma halê ma, Muso Qus meymanê ma, Ğeza vêyva ma ki kota derdê qavê zurna ma!« Kokıma bine vake: -»Bıra bıra, hala so a dunıke pey de niade... Ez ke bivi vêyvıke, mı hirê qıdıxi çê piyê xora tey ardi vi, hala kamci qıdıx hona rındo, bijê bere!« Mı şine dunıke de niada; dı qıdıxê şik'tayi, jü ki bın pa çinêbiaye di. Qıdıxo ke bın pa çino mı guret, ez şüne. Ma vas u sınc est pêser, adıro hene kerd we ke, qe mevazê! Ma goştê fatfatıke kerd qıdıx, naro ser, kerd sıre, jê beznesuru dorme de kutime çıre. O goşt giriya giriya, hên mırd giriya ke thon astıku de bi jüa. Peyniye de ma alfıstıku goştê xo werd, astıki eşti sılondi ser... Goştê fatfatıka têrmase marê hên wes ame ke, ma bêçıkê lıngunê xo pa lişti!.. Mı xafılde sılondi ser niada ke çı bivêni, astıki sılondi sero rewiyê, heto jü ra jil danê, heto jü ra ki saredanê. Jil danê, sare danê, jil danê, sare danê... Ma jili caverday, sarey fişti jümini ra, kerdi hurdi ke; dormê made xaşiyu ra genım biyo ro. Na genım ra tenê ki berd ke b'erji kergu ver, wertê ra jü dik mıde tikatik niadano. Hem ki xo cırê goyneno. Mı dest estra cı ke hetê xo ser b'onci, tersu ver rema xo est peyê varrıku. Axıri rêseno gılegaçık est cı, kaskerd ard verê xo. Mı pêguret, ard gêm u jên sana cı, niştu'ro cı, alfıstıkunê xora va: -»De mırê oğır bo! Şêri, hala o piyê mıno phıtık se bi...« Dikê mınê astori zengi ro xo nêard, hata ke reştime suka Erzıngani. Ez uza ra bine raşt ke şêri Pılemoriye; dewa xo, niada ke Bolebanunê ma rastê Erzıngani de qerpuji ramıtê, her jüya xo hondê qelecuğa. Mı va, »Guneka, piyê mı hona phıtıko, cırê çhivikê qerpuze bıbırni beri, va xorê domano sawe bıliyo..« Cêvê xora kardia xuya khoniye vete ke bıbırni, kardia mı gınê pıro, turo şiye... Mı destê xo fişt cı, kardia xo nêdiye. Hermê xo fişt cı, nêdiye.. Teseliya mı kote, sare u qıne ra jü kotu cı. Fetêliu fetêliu, mı kardia xo caê nêdiye. Sarê xo dard we ke, dot ra thılpê dumani yeno. Eke ke çı bivêni, Asmenê mao Bolebanız nişto ro guveleki, karvanê muleçıku sano xo ver, dota jê gujgeleke yeno. Ame, vake: -»Nê Tornêcengi to ita çı fetelina?« Mı va: -»Kardia xo fetêliun!« Vake: -»Ero la-lao caverde! Par na qerpuze zere de hawt goligê mı've bar bi vindi, hona hata na roze nêdiyê... Tı kardia xo vênena çıko!« Qesa dêy sero ez texeline. Niştne ro dikê xo, raa Harşiya Lolu sanê xo ver. Amune nejdiyê bonê ma ke, piyê mıno phıtık hao uşire dest dera, boyna i dormu de kudino. -»Nê bao phıtık to ita çınay fetêlina?« -»Mêsa mawa lenge pêtage nêama, ae fetêliun!« -»Tı so çê, az ae vênon anu!« O tekıt şi çê, ez şine mı nat-bota qayit kerd mêsa mawa lenge caê nêdiye. Bi muğurvê serê soni. Xorê tenê niştu ro, mı tabağa xuya bafine vete ke cığarê têrapişi, zereqê asme est lilıka mı. Thutıriye verê miya xora onte we, vejine ro ser, darê cığara xo guret, sana verê çımê xo, nat-dot şêrkerd ke çı bivêni...Dumanê hewri mı nêcêro! Eke ke mêsa mı hawa cêr Palo de dewızê de Zazay ververê gaê xode fişta cüyn, pê cüyn çarneno. Erjüne phoşta dikê xo, mı hên fişt ve rem ke jê astorê vaê vorti helmê de uza vêjine. Vajine pede, mı va: -»Lao tı ar nêkena, na mêsa mına lenge ververê gay de fina cüyn?« Zazaê Paloy vake: -»Ma ezo sêkur se kêr' la, çut gay' mı çin' kı ez xurê coyn vêci!« -»Nafa vên nêkon, reyna çiyo henen meke!« Vake, mı mêsa xuya lenge gurete este terkiyê xo, niştune dikê xo, sana cı ameyme. Mêsa xo terki ra vete ke zerê pêtage keri, niada ke çı bivêni! Eke ke hamute sano vılê mêsa mı, vılê xo moso biyo khırr-khêwe. Tenê vaso khêwe, tenê ki zırçê diki sanay pê, têv da kerd melem naro vılê mêsa xo, thon dê zerê pêtage. Dikê xo ki berd vezna tare ser, şine ke çê de helmê hewna şêri. Nêoz tenê pa şine -nêşine, dikê mı veng da, vake: -»I irri ii! Ci de astıkê pii!« Sırtmısê serê xo bine ke, çı bivêni! Eke ke vılê mêsa mı gureto de, sero viyalê rewiya, resta hewru. Zerê pêtage de ki jükhêk mêse nêmenda, têde xeleşiyê ra şiyê asmên de bars gureto. Mı phısa xora rêsenê xo olozna ra, gaçık kerd jê kılasınge, kuya ve gılê viyale ra, pa verda. Ez ve lesa xora, ma pıloşiayme pıro, vêjiayme ser ke; eke sero hegaê rewiyo, senık mendo ke zerk bıdo. Ez xo-xode fıkırine ke 'ni hêgay çıtur bıçini! Na barsê mêsu çıtur berine war!' Hên o ğem de dormê hêgay de nêmeca cêrune, mı niada ke awresê hao qewaxunê mı koçeno. Mı nara dıme, awres guret pê, ard, vaşturiye dım ra girê dê, wertê hêgay de fişt rem. Awres rema, dımê xo hêga çınıt. Awres her ke rema, dımi her ke hêga çinıt, est uza. Mı ki genım vet kerd çüalu, sımer kerd xaşiyu, fek huşki ra girê da . Oncia xo-xode: 'Ma ez na çüal u xaşiyu çıtur berine cêr!..' va u nat-botê xo şêrkerd, thawa nêdi. Mı sarê xo naro hard, gos naro ser ke, hetê hêni de beqe-beqa jü beqa. Mı şine beqe pêgurete, polıke este ser, polan girêda. Çüal u xaşiy pê dae kıresnay zere. Ver u pey pêro kerdi pırr, tidarekê xuyê serre di. Vêjune tever, verê miya xora thuturiya xo vete, »thutturii!« kerd, jü-tek mêsa mı asmên ra nêmende; pêro amey war, şi onciay pêtaga xo. Roza bine maa mı piyê mınê phıtıki rê dani poti, dewız u morevay têde sılayiye kerdi. Çhêl-çhuki pêro amey, nişti ro des u dı qoru de werd u sımıt. Daniyê ke qavu de mendi ki, vêsanu kerdi phıstınê xo tey berdi. Şiya viyale de hêsarê xo bine ke, qesey têde biyê jüri, mara kotê düri!.. Çıme: Tija Sodıri-6 154 4626 2006-10-02T13:34:35Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Kam cınyandê xü ra tersenê?]] moved to [[Kam cınyandê xü ra tersenê?]] == Kam cınyandê xü ra tersenê? == '''Arêkerdox: Baba Qef''' Rocê dewê dı camêrdi meydan dı tiji verdı ronıştê u camerdeya xü pêrêvanê. Harun zi erzeno u vano; -La vızêr mı qırmeyê xü eşt xü doşi u kewta ray. Hıma ez senin dew ra vicyaya teber xezalê do çım siya, lıng sıtun, qelaw u ruwenın kewtı mı ver. Tıfıng mı destı hıma mı xü eşt érd. Mı nişan gırot u mı tetıki ant u xezali ra qijiniyê do vıcya vıllı goşi kerdê ker. Cemétı miyan ra hıma ju erzeno vano; -La Harun zuri mekı ka ma goştê na xezali nê di u ma nê werd. Ka koti dı ro na xezala to? -Yaa..mı xezali ard kêye u cınya mı senin xezali di nê di bi qiriniya cı u xeberi pisi da mı u ecdadê mı. Hıma qirayê u vatê; "Na héywanerı tiya ra berı. Goştê na heywaneri nê kewno qüşxana da ma" Mı seke senêke mı nê şa vekê cı tepşa. Mı da pıro u çımê cı kerdi siyay u mı hıma güleyê da fekdê tıfınger u mı teqna. Allah tayın merdıman raşti reyneno. Kêyna kütıki xü eşt teber merden ra reya. Mı zi xezalı eşt kütıkan ver. Ceméti ra ju hıma erzeno vano; -La vıllı, hélal bo to rê. La raştey zi tı camêrdê. Ez cınya xü rê çiyê wuni bıkerase kêy mı veşneno. Ez nê, a tıfınger gino u nano mına. Harun vano; -Bıra gerek merdım tayın camêrd bo. Cınya gerek cayê xü u hédê xü bızanê. Vıllı sileyê dana pıro felegê xü şaş keno. Cınya çıçiyo. Camêrdê koley cınyay, zaten camêrd niyo. Xü rê şırê leçeki bı erinê. Qıseyê Harun qedêno nê qedêno ézanê ine vêydano. Cemét werzeno şıno cami u nımazê xü yê ine kenê. Dıma nımazi xoca wézi dano u wézi tepya xoca vano; -Ez ewro wazena şıma rê çiyê vaca. Zuri günayo. Merdımo kı zuri kenê merdım nêşeno qinê ina kero. Kêyê zurkeri bıveşo kes inan nê keno. Ewro edo şıma ra çiyê bıwaza u waştena mı noyo, şıma do zuri nê kerê. Cemét vano; "vıllı bilı, bı namedê xızırê xocay ma do ewro zuri nê kerê u cüwabê to raşt bıdê." Na vateni tepya xoca werzeno cemét ra pers keno u vano; -Camêrdêno şıma kam cınyandê xü ra tersenê? Cemét hema fınêdı werzeno pay. La Harun zi herunda xü dı ronışto u nê werzeno pay. Xoca vano; -Harun tı çırê nê werışti? Tı cınya xü ra nê tersenê? Harun zi erzeno u vano; -To qalê cınyar kerdse saqayê mı şıkyay ez senin werza pay. 155 5754 2006-10-09T03:31:10Z Maviulke12 6 kategori {{Template:Dewlet |native_name = ''Canada'' |common_name = Canada |conventional_long_name = Kanada |image_flag = Flag_of_Canada.svg |image_coat = Canada coa.png |image_map = CanadaWorldMap.png |capital = [[Ottowa]] |largest_city = [[Toronto]] |official_languages = [[Ingilizki]] u [[Fransızki]] |government_type = Federasyon |area = 9,984,670 |percent_water = (%) 8.92 |population_estimate = 32,547,200 |population_density = 3.3 |currency = [[Dolar]] ($) |currency_code = CAD |time_zone = -3.5 to -8 |cctld = [[.ca]] |calling_code = 1 }} '''Kanada''' mıntıqa ra zımey qıta [[Amerika]] dera. Zımey (Şımalê) Kanada de [[Okyanuso Arktik|Arktik]]; veroc (cenub) de [[Dewletê Amerikaê Yewbiyaey]]; rocawan (ğerb) de [[Okyanuso Pasifik]]; rocakewtene (rocvetış, şerq) de [[Okyanuso Atlantik|Oyanuso Atlantik]] u [[Welato khewe|Welato khewe (Greenland)]] estê. Paytextê Kanada [[Ottowa]]o. Kanada eyaletan ra yena pêra (mıteşekkıla); 10 eyaleti estê. Kanada ezaa [[NATO]], [[Mılliyetanê Yewbiyaiyan (UN)]], NAFTA, G8ia. ==Tarix== Zemanê işğale şaranê [[Ewropa]] ra raver eşirê Surpostıkan (''Kızılderili, Indians'') sero cıwiyêne, nê wahêrê ê erdi biy. Wextê esrê 15. (Miladi) mılletanê [[Ewropa]], [[Amerika]] işğal kerde. Eskeranê Ewropa surpostıki kışti, be guman 11 milyon merdumi tertele ra qır biyê. Ver de Amerika koloniya/mıstemera (sömürge) [[Britanya Gırde|Britanya]] biye. Feqet Kanada xoseriya temame nêgırewt. Inka/nıka Kanada gırêdaiya qralina [[Britanya Gırde|Britanya]]. [[Cengê Dınyaê I]]. u II. de dewleta Kanada bêhet mende. ==İklim u Suki== İklimê Kanada zaf serdına. Mıntıqa ra zımey (vakurê) xo zaf cemedıno. Awa ke iklimê Kanada zaf serdo, şarê Kanada sindorê Amerika ra nezdi nışeno ro. Sukê (Bacarê) Gırdi: *1. [[Toronto]]. Nıfuse: 2.481.494 *2. [[Montreal]]. Nıfuse: 1.583.590 *3. [[Calgary]]. Nıfuse: 878.866 *4. [[Ottawa]]. Nıfuse: 774.610 *5. [[Winnipeg]]. Nıfuse: 671.126. Suka [[Toronto]]y zaf rever şiya. Banê xeylê berzi estê, bacarê dewizio, paytextê borsao, merkezê iqtısadê Kanadao. [[Image:Geopolitical map of Canada.png|thumb|220px|left|Xarıtey Kanada]] ==Nıfus== Nıfusa Kanada 32,5 milyono. Zaf mılletan ra insani estê: İngilizi (%19,2), Fransızi (%15,7), İskoçi (%14), İrlandıci (%12,9), Almani (%9,0), İtalyani (%4,3), Çin (%3,5) u Postesuri (%3,4). Dinê Kanada [[İsewitine|İsewitino/Xrıstiyanino]]; mezhebê mıletê Kanada Katoliko. Feqet dino resmi çıniyo. Taê [[İslami|Mısılman]]i, [[Musewi/Cuhudi|Musewi]] ki estê. Zıwano resmi [[İnglizki]] u [[Fransızki]]yo. ==İqtisad== Dewleta Kanada zaf dewletiya. Amerika de sıra yewine dera. Endustriya koli u petroli zaf mıhima. Heruna standardê heyati berza. Feqet Kanada [[iqtısad]] u kulturê [[Dewletê Amerikaê Yewbiyaey|Dewletanê Amerikaê Yewbiyaiyan]] ra zaf tesir biya. ==Çımey== * [http://www.gc.ca Siteye Dewlete Kanada] (Ingilizki) * [http://atlas.gc.ca/site/index.html Atlase Kanada] (Ingilizki) * [http://www.cia.gov/cia/publications/factbook/geos/ca.html Canada CIA the World Factbook] (Ingilizki) {{Dewleti Amerika}} [[Category:Dewlet]] 156 4630 2006-10-02T13:34:35Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Kar u Senate]] moved to [[Kar u Senate]] '''Kar u Zenati;''' êz wazena hebê bahsê idarekerdenı u ekonomidê Zazayan-Dımıliyan bıkera. Dımıliyan miyan dı veri u ewro nê kar u zenati estibi. Ìdarekerdenı u ekonomiyê Dımıliyan veri cıtêrey, recberey, seydwaney, heywan warikerdenı (Dewar u çarwey) u zewbi tay zeneetan serbi. Dı o dem dı sera %60 yê şardê Dımıliyan cıtêrey kerdê, dewar warikerdê u nanê xo a ray ra vetê. Sermayedarê Dımıliyanê ê wexti Beg, Şêx, Axa, Bezırgan, Tacır, Zenetkar u herwına bi. Şarê neçari zi recberey, cananey u kar u barê inan kerdê. Taynay zi bı tay heywan u karıtenda erd, dık, rez, baxçe, bostan, qezenc u zerzewata idarê xo kerdê. Tabi warikerdena heywanan zi idarekerdenda ninan dı zahf rolê gırdi kaykerdê. Zahf keyey (eşiri) wêrê bolandê çarwan u naxırdê dewari bi. Qatıxê inan vetê werdê u o kı cı ra vêşi mendê zi berdê rotê u idareyê xo pa kerdê. Şarê Zaza-Dımıliyan, embıryanê Kırdas, Ermen, Asuri, Farıs u Ereban bı u nê heme enbıryanê pê bi. Bolê cı yê çarwan têmıyan dı çerayê u kergê cı kewtê têmıyan. Bı enbıryan biyayena yan zi têmıyan dı heyatê xo ramıtê. Kırdas, Ermen, asuri u Dımıliyan miyan dı, o wext dayen u gırotenêda zahf germı, dostani u weşı estıbi. Nê qewıman miyan dı şarê Ermeniyan u ê Asuriyan zahf dewlemendi bi u zahf zenati cı dest ra ameyê. Zeneetê ê çorşmi u karê zeneeti kerdenı nime ra vêşê cı Ermeniyan destı bı. Tabi na dayenı u gırotenı hetı zi, zülüm u zordarey, tahda kerdenı u lej mabêndê nê qewıman dı kemi nêbı u tım ramıt. Fitne u fêsadan, zordest u zalıman nê rehat nêverday u tım verday pê. Qandê zayıf u bêqüwet vıstenı u bı no hesaba xo destan bın gırotenı, dest mal u mülkdê cı ser nayenı. Bı pê dı kıştena u zayıf vıstana ê bı seran a xo destan bın dı tepışti u hewna zi ê yê tepşenê. Tabi nê lejan dest, welatê ninan zi talan u wêran biyê. Tabi nê lejan u na talankerdenı dı ê kı zahf zerar diyê, bolê cı Dımıli (Zazay) bi. Çımkı taydê Zaza- Dımıliyan xıristiyan, taydê cı Elewi u taydê cı zi suni Müsülmani bi. Nê sedeman ra zahf zerar diyê. Tabi qandê dewlemendeyda welatê Zaza-Dımıliyan, kırdasan (Kürdan), Osmaniyan, Ìraniyan (Farısan) u Ereban bı serana hêrış berd şardê ninan ser. Bı nê hêrışana zi nêmendi, Welatê ninan sero da pêro u welatê ninan xo lıngan bın dı talan u wêran kerd. Zekı belati sero pêrodê, wıni welatê ninan sero da pêro u welatê ninan kerd welatê lezi. Bı n! o hesaba xo lıngan bın dı paykerd,pıloxna pêser, pelçıqna, kerd talan u wêran u vıst xo destan bın. (Tabi dı no nabêndı Welatê Ermeniyan, Asuri-Suryaniyan u ê Kürdan zi lıngan ver şı, talan u wêran bı u kewt destandê ê şarandê bıqüwetan bın. (Şarandê zey Osmaniyan, Ìranıjan u Ereban). Tabi teniya bı destandê nê dışmenana nêbı. Ju ju fını zi ninan bı xo hêrış berd pêser, yan zi bı xo bı xo pê kışt u welatê xo kerd talan u wêran. (Tabi nê zi fına bı kayandê dışmenanê pisana biyê) Fına sıfteyênı bı hêrışkerdenı u destandê Sellaheddinê Eyübi ya nê welati kewti destandê Ereb u Müsülmanan bın. E ya tepeya zi dıha nêşa miyaneyê xo rast kerê. Herga kı serehewada dışmenan da sere ro u ê pıloznay pêser u xo lıngan bındı pelçıqnay. Bahdê Sellaheddinê Eyübi, derba en gırdı no fın Osmaniyan u Farısan dest ra werdı. Osmaniyan u Farısan welatê ninan xo miyan dı kerd lete-lete u xo destan bın dı tepışt. Tabi Ìdrisê Bidlisi zi derbêda gıranı dê şardê xo ro, şardê Zaza-Dımıliyandê Elewiyan u Ermenıyan ro. Ey zi kardesteya Osmanıyan kerdı u bı kaykerdenda kayandê inan a ramıt eşirandê Zaza-Dımıliyan, ê Kırdasan u ê Ermeniyan ser u ê vısti destandê Osmanıyan bın. Zerarê Sellaheddinê Eyübi u ê Ìdrisê Bidlisi zahf şardê Zaza-Dımıliyan rê u ê şarandê binan rê biyo. Vanê Tarix ê wırnan ef nêkerro, mahkum bıkero. Tabi teniya bı ninana Zi nêmendo. Bedırxaniyan zi sıfte rolêdo zahf gırd Osmaniyan hetı, osmaniyan miyan dı kaykerd. Zahf merdımê cı kışta Padişahandê Osmaniyan ra bi paşay. Labırê Paşayanê Osmaniyan inan rê zi kay kaykerdı. Bahdê kaykaykerdenı Bedırxaniyan hemver Osmaniyan serehewada, labırê nêşa serkewê. Çımkı gırwe gırwira ravêrd bı, qedıya bı u eşiri heme zayıf kewti bi. Bahdê Bedırxaniyan, Ìbram Paşayê Milliyan, Xalıt Begê Cibran u jewbi tay sereşirê Kürdan amey kayandê Osmaniyan. Osmaniyan Alayıyê Hemidiyan vıraşti u tay sereşirê Kürdan kerdi serdarê nê Alayıyan. Ìbram Paşayê Milli, bı ordiyandê zahf gırdana hêrış berd Eşirandê xo u Dımıliyan ser. Bı ê hêrışandê xo ya ê zayıf vısti. Ca bı ca tay eşiran xover da, labırê se kerê, ê zahf bıqüwet bi. Mıntiqa Sêwregı dı eşira Heciyan (Ewro cı rê vanê Bıcaxıj) u sereşirê cı Osman Paşay Heciyan hemver Alayandê Hemidiyan u Osmaniyan serehewada. Labırê nêşa serkewê. Bahdê ca bı ca pede şiyayenda eşir u sereşirandê Zaza-Dımıliyan u Kürdan-Kırdasan, nê wırna şaran zi zahf zerar di, zayıf kewti u dıha nêşa miyaneyê xo raşt kerê. Bı no hesaba qüwetanê Osmaniyan u ê Milliyan welatê ma talan u wêran kerd, veşna u na pa. Tabi bahdo aqılê Ìbram Paşay ame cı sere kı, o yo şaş keno. Labırê fına gırwe gırwira ravêrd bı. No fın hemver Ordıyandê Osmaniyan serhewada u lejkerd. Eşiri xo ra veri ra ê lejan dı zeyıf kewti bi. Ey ra qandê Osmanıyan zor zahmet nêbı. Bı ordıyandê xo ya hêrış berd ordıyandê Ìbram Paşay ser. Ìbram Paşay Milliyan xover da, labırê se kero, veri xeta kert bı, qüwetê Dımıliyan u ê Kırdasan cêser vısti bi u pêro pêra cêser kewtibi u bibi vılla. Osmanıyan bı no hesab a zorê ey zi berd. Bahdê şıkyayenda ey welatê ma Dımıliyan, Ermeniyan, Asuri-Suryanan u ê Kırdasan temamê cı kewt kontroldê Osmanıyan bın, bê Eyaletê mıntiqada Dersımi. Eyaletê mıntiqada Dersımi zi bahdê hemını kewt Tırkan dest. Lezê serehewadayenı u teslim nêbiyayenda Dersımi dı serda 1936 an dest pey kerd. Dı serda 1937-38 an dı şarê Dersımi qetıl bı, labırê fına zi teslim nêbi. Ca bı ca xover da heta serda 1954 an. Serda 1954 an ra tepya qontrol heme kewt Tırkan dest. Bı no hesaba, bı nê kayandê pisana dışmenan eşirê kırdasan bı destandê eşirandê kırdasana, ê dımıliyan bı destandê dımıliyana, yan zi kırdas bı destandê dımıliyana, dımıli bı destandê kırdasana dayê şıknayenı u zayıf vıstê. Bahdê zayıf vıstenı hêrış berdo cı ser u serey cı pelçıqnayo. Bêaqıleya ma, kay amyayana ma, xapeynayena ma, biya sedemê destan bın kewtenda ma. Hendık wına bıdomno, bıramo ma nêşenê destandê dışmenan bın ra bıgengazey a bıreyê, xoser u serbest bê. Tabi nê lej u nê hêrışan sektey zahf gırdi dayê idarekerdenê u ekonomidê welatê ma ro. Bahdê her lej, her talan u wêran kerdenı fına newe ra vıraştenı u ray vıstenı cı rê icab kena. Nê sedeman nêverdayo ma ravey şırê. Welat yan zi şaro kı tım cı sero, yan zi cı miyan dı lej bıbo, nêşeno çiyê dı serkewo yan zi dezgena xo dest fino. Ney ra zahf peyra mendo. Bındestey u lejan ver, serdesteneyda Tırkan u kardesteney kerdenanda Kürdan u zewbi ê şarandê binan ver şarê ma Zaza-Dımıliyan nêşayo serey xo hewado, bıwrêno u wahêrê kar u dezgeyê bo. Osmaniyan u Kürdana heme ray u neqebi cı ver gırotê u rayê cı bırnayê. Tım koyan sera geyrayê u lej kerdo. Nê sedeman ra zi kesê cı nêşayo bıwano u raybereya şardê xo bıkero. Sera dewayunewê %99 cı bêwende mendê u lejwani biyê. Kürdan u şaranê binan wendo, osmaniyan dı biyê paşay u kıtabi nuşnayê. Ìnan zi wınyayo kı şarê ma Zaza-Dımıliyan nêzanayeyo, şarê ma xosero hesıbnayo u gorey menfeetê xo kar ardo. Tabi Kürdan zi ma rê tayn tahda u zülüm nêkerdo. Hewna zi ê yê ma xosero hesıbnenê u xo rê kar anê. Bahdê nê izahetê zahf werdi ez wazena bira tay kar, zenet u çiyandê pa idarekerdenı u xo pa warikerdenı ser. ==Zenatun== {| border="0" cellspacing="5" |- valign="top" | width="20%"| *[[Ardwan]] *[[Asınger]] *[[Aşxaneci]] *[[Aşleci]] *[[Baqırci]] *[[Bazar u bazarci]] *[[Baxçivan]] *[[Betonvaney]] *[[Bezırgan]] *[[Birketci]] *[[Biyanci]] *[[Borıci]] *[[Bostanci]] *[[Boyaxci]] *[[Camci]] *[[Canan]] *[[Canbazey u mezat]] *[[Celad]] *[[Cırcırvan]] *[[Cındar]] *[[Çaqmaqci]] *[[Çarşı]] *[[Çeltugci]] *[[Çerçi]] *[[Çerxci]] *[[Çimentoci]] *[[Çılagey-dolab-rêsta-qews]] | width="20%"| *[[Çılci]] *[[Çırpci]] *[[Darwan]] *[[Dendıkci]] *[[Dermanci]] *[[Deştox]] *[[Deveci]] *[[Dêsker]] *[[Dingci]] *[[Dıstari]] *[[Dorci]] *[[Dukandar]] *[[Elaf]] *[[Emanetci]] *[[Embarci]] *[[Emele-recber]] *[[Enbarci]] *[[Erebeci]] *[[Erqci]] *[[Estorci]] *[[Ettar]] *[[Falci]] *[[Faizci]] *[[Fırunci]] *[[Gawan]] *[[Gemıci]] *[[Gezıci]] | width="20%"| *[[Golıkci]] *[[Goşkar]] *[[Govendwan]] *[[Helawci]] *[[Hemamci (Kerşoci)]] *[[Heneci]] *[[Honıkci]] *[[Ispayıci]] *[[Keçevaney]] *[[Kergevan]] *[[Kılitci]] *[[Kıhanci]] *[[Kıncıci]] *[[Kolıci]] *[[Komırvan]] *[[Küfteci]] *[[Lehimci]] *[[Lilıkci]] *[[Lulıci]] *[[Macunci]] *[[Merci]] *[[Mewlexaneci]] *[[Mêşeci]] *[[Mozayikci]] *[[Nalbend]] *[[Naqliyeci]] *[[Necarey]] | width="20%"| *[[Nıqareci u zırnaci]] *[[Qahweci]] *[[Qamişci]] *[[Qamqeci]] *[[Qamyonci]] *[[Qaynaxci]] *[[Qelaycı]] *[[Qesab]] *[[Qiymalıci]] *[[Palıci]] *[[Parselci]] *[[Parseci]] *[[Patozci]] *[[Paytonci]] *[[Penirci]] *[[Postevan]] *[[Postawan]] *[[Rayber]] *[[Radyoci]] *[[Rewtci]] *[[Rızwan]] *[[Sazci (Sazdar, sazbend)]] *[[Seraf]] *[[Serpuneci]] *[[Sewlci]] *[[Seydwan]] | width="20%"| *[[Sici]] *[[Sıwazvan]] *[[Solci]] *[[Soqıci]] *[[Şahne]] *[[Şahriyevan]] *[[Şiraneci]] *[[Şıwane]] *[[Şorbeci]] *[[Tamirci]] *[[Taştox]] *[[Tenekeci]] *[[Textci]] *[[Texsıci]] *[[Têmaneci]] *[[Tıfıngci]] *[[Tırbci]] *[[Tırpanci]] *[[Tıtunci]] *[[Tozci]] *[[Tuxlaci]] *[[Xanci]] *[[Werxanci]] *[[Wênewan]] *[[Zengenci]] *[[Zinci]] *[[Zompci]] Koyo Berz 157 4632 2006-10-02T13:34:36Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Kay u Wext Ravêrdenı]] moved to [[Kay u Wext Ravêrdenı]] '''Kay u Wext Ravêrdenı(Raviyernaêne)''' dı no koşedê dı ez wazena hebê bahsê kayandê ma yê welati u xo miyan dı kaykerdenda inan bıkera. Wextê xo dı, wextê qeçkinda xo dı ma welatê xo dı kayê bol weşi kaykerdê u wextê xo yo veng bı ê kayana kerdê pırr u ravêrnayê. Zey ewroy Televizyon yan zi hendayê qanalê televizyonan çınêbi. Ê kay parçeyêdê gan u Kültürdê ma bi. Labırê ewro ê yê wertera werzenê u vera vınibiyayena ray gênê u şınê. Eger ma nêşê ewro inan kaykerê zi, ravêrnê heyat zi, vanê ma nêverdê ê vıni bê u wertera werzê. Qandê vıninêbıyayenı çendınanê cı ma zanê u çendê cı yeno virdê ma vanê ma inan bınuşnê u ravêrnê qaxıdi ser, ravêrnê pêserok u kıtabandê xo yê Dımıli kı, ê dıha vıni nêbê, wertera nêwerzê u vira nêşırê. Ez bı xo wazena kı ê kayandê ma ra çendê cı u çend yenê mı viri bınuşna u pêserokê şıma yê Kormışkani dı bıweşeyna. Qandê kı, nesılê ma yo kı ê nêdiyê, ê niyaşnawıtê, ê kaynêkerdê u nêzanê seninê, ê bıwanê u pey bızanê. Yanê nesilê ma yo kı newe reseno, ê zi inan bısınasnê, beno wext beno ê zi zey gırdandê xo ê kayan kaykenê. Qandê vıninêbıyayenı u viriardenı vanê ma nê çi ser o vınderê u bınuşnê. Şıma şardê ma ra, wendoxandê Kormışkani ra recay mı a ya kı, şıma zi çıçi zanê, çend zanê u çendê cı yenê şıma viri bınuşnê u ma rê bırışê. Metersê u mevazê ya ma şaş bınuşnê. Şıma şaş bınuşnê zi jew do werzo u raştê cı bınuşno. Tay merdımê ma estê zahf çi zanê, labırê qandê nuşnayenı xo dı ê cesareti nêvinenê. Halbu ki ê ma rê çımey Kültür, edet, tore u folklordê ma yê, labırê çı heyf nêwetanê bıvıziyê piyase u bınuşnê. Inan ra reca u waştena ma wa bıvıziyê piyase u folklordê ma rê rayberey bıkerê. Bewnirê ez o seni, şaş raşt, vêşi, kemi u herwına çiyê şardê xo bêters, bêxof u bu! Exem nuşnena vanê şıma zi bınuşnê. Şıma zanê ez marda xo ra nuştox niyamebiya dınya u ewro zi nuştox niya. O kı ez kerda nuştox cesaretê mın ê nuşnayeno. Mı xo dı cesaretê nuşnayenı bı ca kerdo u ez o bêters şına cı ser. Ez zana şıma dı mın ra des-vist qati vêşêri o cesaret u a zanayey esta, labırê şıma bı xo hewna o xo miyan dı kefş nêkerdo u nêşiyê ê nokti ser. Hebê xo bılunê, cadê xo ra werzê yan zi holbê xo ser u ê cewherê miyandê xo vejê teber u rafinê çıman ver. Hedefandê Kormışkani ra jew zi şıma rê ray akerdenı u cesaret dayena. Cayo kı şıma cesaret nêkenê tey bınuşnê, bêrê Kormışkan dı bınuşnê. Kormışkan ê ma nê ê şıma yo. Vanê şıma nay rınd bızanê, eger o çiyê ma niro nuşnayenı, ewro ya meştı o do vira şıro u zey çiyandê ma yê binan a tarixi miyan dı bıfetısiyo, bıheleyo u pede şıro. (Heme serehewadayenê ma wıni nêbiyê, Ka serehewadayenê Dımıliyan, qe tarix dı namey cı ravêreno?) Demo kı kes nê çiyanê xo bınuşno u ravêrno qaxıdan ser, o wext ê ma rê mal benê u manenê. Zahf çiyê ma şari xo rê nuşnayo, ewro inan ser o yeno hesıbnayenı. Labırê ma zey inan nêkenê, ma teniya çiyê xo xo ser o nuşnenê. Ewro nê meştı, beno mıriçıkı siro güno, welatê ma azad u bıxoserbo. O wext no çiyê ma do newe ra bıvıziyo u piyase kewo. Ewro çend nirê kaykerdenı zi, beno rojê biro, imkan ma u şardê ma dest kewo, ma heme tewrdê qeç u quldê xo ya, way u bırayandê xo ya, dost u enbazandê xo ya piya agey rê herda bawkalandê xo ser u heme piya ca bı ca, suk bı sukı, dewı bı dewı ê kayanê xo kaykerê. Demê kaykerdena ê kayan dı gırdanê xo, şehidanê xo, xoverdayenê xo biyarê xo viri. Ê kay zi wextê xo dı bibi parçeyêdê k! ültürdê ma u kewtibi heyatê ma miyan. Wextê xo yo veng ma bı ê kayana ravêrnayê u sebrê xo pa ardê. Ê kay biyê semedê ma yê pêsınasnayenı, pêseramyayenı, pêvinayenı, pê dı enbazeykerdenı, pêhesıbnayenı, piya hereketkerdenı, pê rê wıhêrvıjyayenı u qimet pêdayenı. Wexto kı jew cayê ra newe ameyê cana u wıja dı ca biyê. Bı sayedê ê kayana ma pêsınasnayê u biyê enbazê pê. Ê kaykerdenan dı ma xo rê enbazo rınd u saxlem weçinayê. Ê kaykerdenan dı ma qerekter u ahlaqê pê fahm kerdê. Ê kayan bol ray vıstê ma ver u bol ray ma verdı akerdê. Semedê ê kayan ra şermi ma yê miyandê şêlıgi (cemeeti) ravêrdê u bêters ma ameyê şêlıgi miyan dı gırdandê xo hetı ronıştê u goştarey a mesele, estanık, qeybet, edet, tore, folklor u zıwandê xo kerdê u inan ra zahf çi mısayê. Ê kayan ra ju zi bırı bi. ==Kayun== {| border="0" cellspacing="5" |- valign="top" | width="20%"| *[[Bırı]] *[[Cırit]] *[[Çeq]] *[[Çımpıstıkı]] *[[Çıtme Eştenı]] *[[Dahfı]] *[[Delame]] *[[Delo]] | width="20%"| *[[Derabul]] *[[Dısmalı nımıtenı]] *[[Dısmalı remnayenı]] *[[Eskıjekı]] *[[Gogı]] *[[Govendı]] *[[Gozçal]] *[[Güle]] | width="20%"| *[[Hakçıq]] *[[Hakmêş]] *[[Herek]] *[[Hirê lıngı]] *[[Hêlıkı]] *[[Kapok]] *[[Kelasingı eştenı]] *[[La eştenı]] | width="20%"| *[[Qelanqizık]] *[[Pere Nımıtenı]] *[[Pıst]] *[[Roverdıkı]] *[[Salgoz]] *[[Siya Qüweti Eştenı]] *[[Siya Nişani Eştenı]] *[[Tazi u Arwêş]] | width="20%"| *[[Têmane]] *[[Tir u Tirküvan]] *[[Tul]] *[[Verg u Şıwane]] *[[Veyvekı]] *[[ Yazı-Türe |Yazı-Türe (Aşımdar)]] *[[Zewcı-Ferı]] *[[Serê Serı]] 158 4634 2006-10-02T13:34:36Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Keke be Kerzıki ra]] moved to [[Keke be Kerzıki ra]] Keke be kerzıki ra sonê cemedi sero kay kenê. Keke samotina ra, gınena waro, lınga ho şikina. '''Keke vana''' : “Cemed, cemed, tı senê cemeda ke to sero lınga mı şikiye?” '''Cemed vano''' : “Ez ke cemed nêbiyêne, tici mı nêeştêne.” '''Keke vana''' : “Tici, tici, tı senê ticia ke erzena cemedi?” '''Tici vana''' : “Ez ke tici nêbiyêne, mı gılê kou nêeştêne.” '''Keke vana''' : Koêne, koêne, sıma senê koê ke tici erzena gılê sıma?” '''Koy vanê''' : “Ma ke koy nêbiyêne, mal ma ra nêçerdêne.” '''Keke vana''' : “Malo, malo, tı senê mala ke kou ra çerena?” '''Mal vano''' : “Ez ke mal nêbiyêne, vergi mı dıme nêverdêne.” '''Keke vana''' : “Vergo, vergo, tı senê verga ke verdena mali dıme?” '''Verg vano''' : “Ez ke verg nêbiyêne, kutıki mı dıme nêverdêne.” '''Keke vana''' : “Kutık, kutık, tı senê kutıka ke verdena vergi dıme?” '''Kutık vano''' : “Ez ke kutık nêbiyêne, hardê dewrêşi sero lap mı ver nêkerdêne.” '''Keke vana''' : “Hardo dewrês, hardo dewrês, tı senê hardo dewrêsa ke to sero lap kenê kutıki ver?” '''Hardo dewrês vano''' : “Ez ke hardo dewrês nêbiyêne, merre ez qule nêkerdêne. '''Keke vana''' : “Merre, merre, tı senê merrewa ke hardê dewrêşi qule kena?” '''Merre vano''' : “Ez ke merre nêbiyêne, pısınge mı dıme nêverdêne. '''Keke vana''' : “Pısıngi, pısıngi, tı senê pısınga ke verdena merrey dıme?” A, pısınge 'xulp' ho pençere ro erzena ... ................................................................ ''The text above is a short Zazaish fairy-tale. The translation is as follows'': *[[The flea and the tick]] The flea and the tick go to play on ice. The flea slips and falls down and breaks its foot. The flea says: “Oh ice! What are you for a ice, that I broke my foot on you?” The ice says: “If I weren’t ice, the sun didn’t shine to me.” The flea says: “Oh sun! What are you for a sun, that you shine to the ice?” The sun says: “If I weren’t sun, I couldn’t shine to the mountains’ summit.” The flea says: “Oh mountains! What are you for mountains, that the sun shines to your summit?” The mountains say: “If we weren’t mountains, the sheep and goats didn’t graze on us.” The flea says: “Oh sheep and goats! What are you for sheep and goats, that you graze on mountains?” The sheep and goats say: “If we weren’t sheep and goats, the wolf wouldn’t pursue us.” The flea says: “Oh wolf! What are you for a wolf, that you pursue the sheep and goats?” The wolf says: “If I weren’t a wolf, the dog wouldn’t run after me.” The flea says: “Oh dog! What are you for a dog, that you run after the wolf?” The dog says: “If I weren’t a dog, it wouldn’t be given me food on the old earth?” The flea says: “Oh old earth! What are you for a old earth, that it would be given food to the dog on you?” The old earth says: “If I weren’t a old earth, the mouse didn’t make holes into me?” The flea says: “Oh mouse! What are you for a mouse, that you make holes into the old earth?” The mouse says: “If I weren’t a mouse, the cat wouldn’t chase me?” The flea says: “Oh cat! What are you for a cat, that you chase the mouse?” But in this moment the cat jumps out of the window… --[[User:mirzali|mirzali]] 28. March 2006, 21:55 (UTC) 159 4636 2006-10-02T13:34:36Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Keçevaney]] moved to [[Keçevaney]] '''Keçevaney (Keçeci)''': Merdımo kı keçey vırazeno u saweno ey rê vanê keçeci yan zi keçevıraştox. Zenatê keçecinı zi zenetê do zahf kıhano. Keçe vıraştenı u keçecinı rê zi zanayenı u qüwet lazım bı. Çımkı keçeciyan hemaman (keraşo) dı keçey bı lıng u pizedê xo ya sawıtê. Ê kı keçey vıraştê emrê cı zahf derg nêbiyê. Çımkı ê tozdê keci ra biyê werem yan zi nêweşiya zeri u pizi gırotê. Veri welatê ma dı keçey bı rengureng vıraştê. Keyanê dewlemendan ê koşandê wedandê xo dı rakerdê u şar sero ronıştê. Ê kı hal u wextê cı weş bı wedey inanê meymaney bı keçandê rengınan a xemılyayê. Ewro zi hewna Sukda Sêwregı dı keçeci estê kı, keçey vırazenê u idareyê keydê xo bı a keçecina kenê. Cayo kı tey keçey vırazênê yan zi roşênê, ê cay rê zi vanê keçexane. 160 4638 2006-10-02T13:34:36Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Khalmemo Sir]] moved to [[Khalmemo Sir]] Tariqê dina de en mileto de khan bi. Xo "Wuzag-Oli" namekerdêne. Temelê marifetê Zoni, pêdakerdena yitiqat u yinami de bêsik emegê dinu bi. Momini bi, dustê yitiqat u yinami de jê momi vilesiyêne ro. Turavi bi, lingunê yiqrari de biyêne turav. Rindi bi, riyê dina de Oli ke çi pêda kerdo, cirê tada u nê'qiye nêkerdêne. Teviyat ra hên haskerdêne ke, Qas ve Morri rê nia vatêne: "Aguyê morri ra xo bisevekne, hama bizone ke o ki pêdakerdena wayirê dinao" 161 5807 2006-10-10T12:31:38Z Maviulke12 6 “'''Kiliseyê Gercek Hz. İsay'''” kiliseyê xosêr u serra [[1917]] da sukeyê [[Çin]] Beijing de na ro. Ewra 45 dewletun da 1.5 milyon cemeat xo estê. “Kilisey Gercek Hz. Isay” gırêdaeyê itikatê [[İsewitine|İsewitiy]] [[Protestantizm|Prostestan]] u seserra 20 de amey pêser. Na kilisey, Noel u Easter kutlama ni ken. ==Des basit prensibê kilisey:== 1. Ruhê Mubarek 2. Vaptism 3. Cemaat 4. Rocê Mubarek 5. Lıng Waşyayiş 6. [[Hz İsa|Hz. İsay]] 7. [[İncile|İncil]] 8. Kurtuluş 9. [[Kilise]] 10. Roce Xesap [[tr:Gerçek İsa Kilisesi]] [[af:Ware Jesuskerk]] [[als:Wahre Kirche Jesu]] [[am:ዕውነተኛ ኢየሱስ ቤተ ክርስቲያን]] [[an:Berdadera Ilesia de Chesús]] [[ang:Sōþ Iesus Cirice]] [[ar:كنيسة يسوع الحقيقي]] [[arc:ܕܘܨ ܝܫܘ ܥܘܡܪܐ]] [[ast:Verdadera Ilesia de Xesús]] [[az:Həqiqi İsa Kilsəsi]] [[bat-smg:Tėkruojė Jezaus bažninčė]] [[be:Праўдзівая Царква Ісуса]] [[bg:Истинска църква на Исус]] [[bn:সত্য যীশু গীর্জা]] [[br:Iliz Gwir Jezuz]] [[bs:Prava Crkva Isusova]] [[ca:Veritable Església de Jesús]] [[ceb:Matuod Simbahan ni Jesus]] [[chr:ᏗᎦᎳᏫᏍᏗ ᏥᏌᏯ]] [[cs:Pravá církev Ježíšova]] [[csb:Prôwdzëwô Cerkwiô Jezësa]] [[cy:Eglwys y Gwir Iesu]] [[da:Den Sande Jesus Kirke]] [[de:Wahre Kirche Jesu]] [[dv:ހަގީގީ މަސީހީ ކަނީސާ]] [[el:Αληθινή Εκκλησία του Ιησού]] [[en:True Jesus Church]] [[eo:Vera Eklezio de Jesuo]] [[es:La Verdadera Iglesia de Jesús]] [[et:Tõeline Jeesuse Kirik]] [[eu:Jesus-en Egiazko Eliza]] [[fa:کلیسای حقیقی عیسی]] [[fi:Todellisen Jeesuksen Kirkko]] [[fiu-vro:Tõõlinõ Jeesusõ Kerik]] [[fj:Dina Jisu Lotu]] [[fo:Sannur Jesus Kirkja]] [[fr:Véritable Église de Jésus]] [[fur:Vere Glesie di Jesù]] [[fy:Wiere Jezustsjerke]] [[ga:Eaglais Fhíor Íosa]] [[gd:Eaglais Fhìor Ìosa]] [[gl:Verdadeira Igrexa de Xesús]] [[got:𐍃𐌿𐌽𐌾𐌰 𐌰𐌹𐌺𐌺𐌻𐌴𐍃𐌾𐍉 𐌹𐌴𐍃𐌰𐌿𐍃]] [[gu:સત્ય ઈશુ મસીહ ઘર]] [[gv:Agglish Yeesey Firrinagh]] [[haw:Ka Ho'omana Iesū 'Oia'i'o]] [[he:הכנסייה האמיתית של ישו]] [[hi:ईसा मसीह सत्य गिरजाघर]] [[hr:Prava Crkva Isusova]] [[ht:Legliz de Vre Jezi]] [[hu:Igaz Jézus Egyház]] [[hy:Հիսուսի ճշմարիտ Եկեղեցի]] [[ia:Ver Ecclesia de Jesus]] [[id:Gereja Yesus Sejati]] [[ilo:Agpayso a Simbaan ni Jesus]] [[io:Vera Eklezio di Iesu]] [[is:Sanna Jesús kirkjan]] [[it:Vera Chiesa di Gesù]] [[ja:真イエス教会]] [[jv:Gréja Yesus Sajati]] [[ka:ქრისტეს ჭეშმარიტი ეკლესია]] [[kg:Dibundu ya Yesu ya Kyeleka]] [[kk:Исаның Нағыз Шіркеуі]] [[km:ព្រះវិហារយេស៊ូគ្រិស្គពិត]] [[kn:ಟ್ರೂ ಜೀಸಸ್ ಚರ್ಚ್]] [[ko:참예수교회]] [[ksh:Kirresh fum Woohre Jesu Krißti en Shiina]] [[ku:Klîsa ya Îsa yê rastîn]] [[kv:Истинная церковь Иисуса]] [[kw:Eglos Wir Yesu]] [[ky:Ыйсанын Нукура Чиркөөсү]] [[la:Vera Ecclesia Iesu]] [[lad:Verdadera Eglesia de Jesus]] [[lb:True Jesus Church]] [[li:Ware Zjezus Kèrk]] [[lmo:Vera gesa da Gesüü Criist]] [[lo:ນິກາຍ ໂບດທູຈຶຊັດ]] [[lt:Tikrojo Jėzaus bažnyčia]] [[lv:Patiesā Jēzus Baznīca]] [[map-bms:Gereja Yesus Sejati]] [[mg:Tena Fiangonan'i Jesoa]] [[mi:Hāhi Tika o Ihu]] [[mk:Вистинска црква на Исус]] [[ml:സത്യ യേശു സഭ]] [[mn:Үнэн Есүсийн Сүм]] [[mo:Бисeрикa Aдeвэрaтулуй Исус]] [[mr:सत्य येशू प्रार्थनास्थळ]] [[ms:Gereja Jesus Benar]] [[mt:Knisja Vera ta' Ġesù]] [[my:စစ္‌မ္ဟန္‌ေသာေယရ္ဟုဘုရား၏အသင္‌းေတာ္‌]] [[nap:'A chiesa overa 'e Giesù]] [[nds:Wahre Jesus Kark]] [[nds-nl:Waore Jezuskarke]] [[ne:साँचो यशु गिर्जाघर]] [[nl:Ware Jezuskerk]] [[nn:Den sanne jesuskyrkja]] [[no:Sanne Jesus Kirke]] [[nrm:Véthitabl'ye Églyise dé Jésû]] [[oc:Glèisa vertadièra de Jèsus]] [[os:Чырыстийы æцæг аргъуан]] [[pa:ਸੱਚ ਈਸਾ ਮਸੀ ਗਿਰਜਾ ਘਰ]] [[pam:Tutung Pisamban nang Jesus]] [[pap:E Misa Berdadero di Hesus]] [[pdc:True Jesus Church]] [[pl:Prawdziwy Kościół Jezusa]] [[pms:La Vera Cesa ëd Gesù]] [[ps:د مسيح حقيقي کليسا]] [[pt:Verdadeira Igreja de Jesus]] [[rm:Baselgia Vaira da Jesus]] [[rmy:I Khangeri le Chache Jesuseski]] [[ro:Biserica Adevăratului Isus]] [[roa-rup:Bisearica di Dealihea al Isus]] [[ru:Истинная церковь Иисуса]] [[rw:Idini Ryitwa Yezu Nyakuri]] [[sa:ट्रु जीसस चर्च]] [[scn:Vera Chiesa di Gesù]] [[sco:True Jesus Kirk]] [[sd:سَچِي يَسُو چَرچ]] [[sh:Прaвa Црквa Исусoвa]] [[si:සත්‍යයේ ජේසු සමිදාණන්ගේ සභාව]] [[simple:True Jesus Church]] [[sk:Pravá cirkev Ježišova]] [[sl:Prava Jezusova Cerkev]] [[so:Mida Rumeed Kaniisada Ciise]] [[sq:Kisha e Vërtetë e Jezuzit]] [[sr:Прaвa црквa Исусoвa]] [[su:Gareja Yesus Sajati]] [[sv:The True Jesus Church]] [[sw:True Jesus Church]] [[ta:உண்மையான இயேசு தேவாலயம்]] [[te:నిజ ఏసుక్రీస్తు మండలి]] [[tg:Масчиди хаконии Исо]] [[th:โบสถ์ทรูจีซัส]] [[tk:Çyn Isa Serkowy]] [[tl:Totoong Simbahan ni Hesus]] [[to:Siasi moʻoni ʻa Sēsū]] [[tpi:Tru Jisas Lotu]] [[tt:Ğaysanıñ Çın Çirkäwe]] [[uk:Церква Справжнього Ісуса]] [[ur:کلیساۓ عیسوی حقیقی]] [[uz:Chin Iso Cherkovi]] [[vec:Vera Ciesa de Gesù]] [[vi:Chân Giê-xu Giáo hội]] [[vls:Woare Jezuskerke]] [[war:Tinuod Hesus Simbahan]] [[yi:ישו'ס ריכטיגע קירכע]] [[yo:Ijo Jesu l’otito]] [[zh:真耶稣教会]] [[zh-min-nan:Chin Iâ-so͘ Kàu-hōe]] [[zh-yue:真耶穌教會]] [[zu:True Jesus Church]] [[Category:İsewitine]] [[Category:Din]] 162 4642 2006-10-02T13:34:36Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Kofi Annan]] moved to [[Kofi Annan]] [[Image:Kofi_Annan.jpg|thumb|125px|Kofi Annan]] '''Kofi Atta Annan''' 8 Nisane, 1938 de Kumasi/Ghana de amora Dinya u 7. Servezire Umumiyo [[Mılliyetanê Yewbiyaiyan]] (UN) yo. Kofi Annan suroke Gana hona Koloniya İngilizi ([[Britanya Gırde]]) biyo u sure yane serra 1938 de Lacunê Henry Reginald u Victoria Annanu suka Kumasi yeno ra Dinya. Familya xo Elita Gana re moriyene. Qabila Fante ra o. Qalike u Ape xo Sefe nu Qabila bi. Annan Universitunê Kumasi, Minnesota u Genf de ihtisas vineno. Zonune [[İngilizki]], [[Fransızki]] u tay zonune Afrika zoneno. Ju Cenika Isvecíze de zewejiyayiyo u 3 tene domane (qije) xo estê. Serra 2001 ra [[Xelatê Nobeli]] guret. 163 4644 2006-10-02T13:34:36Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Kolıci]] moved to [[Kolıci]] '''Kolıci''': Merdımo kı koli roşeno, koli keno werdi u koli bırneno ey rê vanê kolıci. 164 4646 2006-10-02T13:34:36Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Kome Serbestiya]] moved to [[Kome Serbestiya]] Roştberunê ma Dımıli- Kırmanc- [[ Zaza|Zazau]] ni serrunê pêênu de zon, kultur u siyaseti sero xêlê kar kerd, kamiya xo ardere zon. Hama no kar u gure hem cêser bi, hem ki hetê siyaseti ra kêm bi. Zorbazêni u barbarêniya ke welatê ma sero hukım kena, kayê ke welatê ma sero kay benê welat u qomê ma kerdê perişan. Mıletê ma wertê tenge u ğezeviye dero, bınê destê zalımu de naleno. Gunê vırıniya ni bêro guretene. Ni hali ki marê ronaena jü komê de politiki ra qêyr rae u olağê nêverdê. Seveta pêsanaena na komi 1995 de gama vırêne erziye. 22ê aşma paiza pêêna 1996i de ki zaf caunê welati ra xêlê temsilkari amay têhet, ebe deguretena Konferansê Pêsanaene no kar rest be menzilê xo, Komê Serbestiya Ma saniya pê. ==Namê Kome Serbestiya== Namê komê mao kılmek Serbestiyea. Komê Serbestiya Ma komê de demokrat u welatheskerdoğo. Verba bınê bandıre guretena welatê ma u barbarêna dewleta Tırki, verba bandırunê newiyu u xan u xırave kerdena welati, Konferans u ronaena Komê Serbestiya Ma tarıxê made caê de hewl cêna. Qerarê Konferansiyo gıran nao: Welatê Ma Kırmanc-[[ Zaza|Zazay]] sero gereke bandıra dewleta Tırki wedariyo, eskerê Tırki u komê ke ebe zorê çüye gurinê, zerarê xo reseno welat u qomê ma, gunê welatê mara teber bê, şêrê. Welatê ma, mıletê ma, zon u kultırê ma serbest bo. Qomê ma çıtur ke wazeno weşiya xo bıramo, nae rê ebe xo qerar bıdo. Qese, qerar u xo idarekerdene êy dest de bo. ==Konferansu== Konferans de proğramo ke komita gurê veri kerd bi hazır, êy sero qesêy bi, amê qebulkerdene. Mıletê ma xo çıtur ke name keno, konferansi o xorê bınge guret. Dımıli-Kırmanc-Zaza pêro namê mıletê maê. Na namekerdene kılmek ra Mıletê Kırmanc-Zazay u Welatê Kırmanc-Zazaya. Têareamaene de adet u qêydê gurenaişê kome sero qesêy bi, no qerar amê guretene: Karê Komita Koordinasyoni mavên u gurê cematu jubini ra gırêdaene, karê çapkerdene u idarê debara kome kerdena. Qêydê gurênaişi de cemati çı wazenê a muhima. Proğram hondê ke bıngê piya gurênaişiyo. Her cemat ca u hal ra gore qêydê gurênaiş u lejê xo ebe xo ano werte. Aza ya ki cemati qeraro ke raşt vinenê, êy anê hurendi. Qeraro ke raşt nêvinenê hurêndi ardena êyrê mecbur niyê. Kar u gure ebe zerreweşiye u zerrepakiye bêro kerdene. Kome de, zafvengêni u rengêni bıbo. Komê ma, demokratunê Khurr u Tırku de piya guriyaene u poşti jümini daene de fayde vineno. Nasyonalisteni dısmenêni arda wertê mıletu, coka mordem çıxa ke na poşti jümini daene sero vındo, hondaê rındo. Hama iyê ke kamiya ma inkar kenê, wazenê ke welat u qomê ma bıcêrê bınê bandıra xo, inu de piya guriyaene nêbena. Na het ra Konferans de nasyonalistunê Khurrmancu sero qesêy bi, iyê ke zonê ma kenê fekê de Khurrmanci "Kürtçe'nin lehçesi", qomê ma kenê Zazaê Khurru "Zazakürdü" i pêro kerdi naletme. Vaciya ke, na raa qefçıla ke sindor oncena mavênê ma u Khurru gunê caverdiyo. ==Tarix== Heqa kesi çina ke, tarıxê ma, adet u tore u kulturê mao delali talan kero, bıcêro bınê bandıra xo. 1918-21, 1925, 1937-38 tarıxê mao. Tarıxê ma mıletê teberi nusno, mara tırto, berdo kerdo malê xo. Ma ni pêyser wazenime. Hetê nustena tarıxi ra toro qefçılo ke nasyonalistanê Tırku ra cêriyo, gunê caverdiyo. Herbo ke Dewleta Tırki Welatê Kırmanc-[[ Zaza|Zazay]] de, Kürdistan u Tırkiya de kena, êy sero Konferans de niya vaciya: Dewleta Tırki qomê ma u qomê Khurrmanci re zulım kena, verba ninu herbê de nıheq dana. Seveta bınê bandıre de vındarnaena Welatê Kırmanc-Zazay u Kürdistani qe çiyê tomete nêvinena, heq u huqukê wertê dugelu cêna bınê lıngunê xo, her qefçıliye kena. No herb mıletê Tırki ki keno hêsir, keno bınê lımê faşizmi. Endi hên biyo ke Dewleta Tırki bınê lınga ra hata serê sari biya qılerın, pıxarın u gemarın, biya dewletê de terorist u mafya. Ni herbi en zêde welatê ma kerdo xan u xırave. Dêsım, Erzıngan, Şêvaz, Çewlıg (Bingöl), Xarpêt (Elazığ), Piran, Terikan, Hani, Maden, Varto u Xunıs de hazare ra zêdêri dewê ma kerdê thal. Têyna zerê Dêsım de 420 dewe ra 300 dewe kerda thal. Mıletê marê ambargo no ro, mıletê ma kiloê ardu ya ki kiloê seker ebe izna qereqolu cêno. No ki qêydê de terteliyo, vindkerdena kamiya maa. Ebe na qêyde wazenê ke qomê ma werte ra wedarê, koka xora bıvısnê u welatê ma bêaz bıverdê. Xort u çênê ma Dımıli-Kırmanc-Zazau wertê ni herbi de estê. Hama mıletê ma ebe rıza xo nêkewto na herb, namê xora temsil nêbeno. Verba bandıra dewleta Tırki ma poşt danime lejê serbestiya Khurrmancu. Hama Khurrmancê ke nasyonalistêni kenê, naêra qêyr çım verdanê welatê ma rınd nêkenê; ma na politika inu red kenime. Mordem ke ni herbi de niyadano, rınd vineno ke, heto ke keno vindi mıletê mao. Kam ni herbi qezenc keno bıkêro, ma zerar kenime. Hetê ke herb kenê welatê mara teber bê, şêrê. Zerar u ziyano ke do qomê maro, cırmê dêy bıdê. No herb desınde bıqediyo. Qomi ramıtena weşiya xorê, piya ya ki ciya, ebe xo qerar cıdê. Ebe zorê eskeri welatu thalkerdene u barbarêni de inat kerdena Dewleta Tırki zerar dana têde qomu, têkaleke de mendena inu roce be roce kena çetın. Eveta haştiyê de mıqereme dewê ke kerdê thal u xırave, newde bıvıraziyê ke Kırmanc-Zazay, Khurrmanc u Asuri pêyser racêrê. "Koruculuk" be "Özel Tim" ağme kerê, "Olağanüstü Hal" wedariyo, têde "Siyasi Mahküm" serbest raverdiyê. Zazaki, Khurrmancki, Asurki, Lazki, Erevki u zonunê binu sero "yasak" vedariyo. Têde qomu be komunê siyasiyu rê serbestiye bêro. Konferans de amê waştene ke her kes nae bızano: Eke heqa mıletê ma niyamê re zon, nêdiye cı, raê de zelale nêvinina, haştiye nêna. Qe kes bê mıletê ma, mıletê ma sero pilanu mevırazo. Mıletê ma Kırmanc-Zazay qerarê ke ewro u meşteê ma cênê bınê bandıre, inu qebul nêkeno. Komê siyasi u demokratê Tırk u Khurru gere ke newde bıfıkıriyê, ğeletiye u çewtiya xo raştkerê. Toro vırên ra rae ra şiyene zerar dana qomu, mavênê inu kena ya, kena xıravın. Dımıli-Kırmanc-Zazay wairê 5 milyoni ra zêdê nıfısiyê. Mordemo ke heqa ni qomi inkar keno demokrat niyo. Têde Dımıli-Kırmanc-Zazaê ke komunê Tırk u Khurrmancu de gurinê gunê na halê ma sero sarê xo bıqefelnê. Welatê ma bınê bandıre dero, wazenê ke werte ra wedarê. Zon u kulturê ma vindbiyaene dero, sıma hona ki naerê vengê xo nêvecenê, verba nae nêvecinê. Bızanê ke verê tarix de sıma gunekar vecinê. Coka xo bındestiye ra bıxelesnê ra, seveta xoserbiyene poşti bıderê Serbestiye. Serbestiye demokrasi xorê bınge cêna, her ca de lej dana. Serbestiye haq u huqukê miletê mao ke ebe miliyonu sukunê Tırkiya u Ewrupa de weşiya xo rameno mudafa kena. Ma politika de zor u zorbazêni red kenime. Hama nefs u mudafa ra ki nêremenime. Tarıx, tore u adetê mıletê ma na het ra marê qılawızê. Xoverdaenê Qoçgiri, Piran u Dêsımi raa ma kenê roşti. Ma venga mıletê xo danime, vanime ke, bêrê, no nireo ke noro vılê mıletê ma Kırmanc-Zazay ser, êy bısıkınime, serbestiye u demokrasi biyarime welatê xo. ==Bewn / Qayt Ke== *[[Zaza]] *[[Zazaki]] ==Çime== *http://de.geocities.com/serbestiye96/ 165 4648 2006-10-02T13:34:36Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Komırvan]] moved to [[Komırvan]] '''Komırvan''': Merdımo kı komır vetê yan zi komır rotê ey rê vatê komırci. Komıro en rındo xoverdaye darandê mazêri ra yan zi belıwêr u şavlêri ra vırazıyayê. Veri zey rewtana derg mêşan miyan dı koli kenê. Bahdo ê koliyan anê kenê kozigı u qandê veşnayenı qülê tey verdanê u serê cı herrı ra gênê, Bahdo a qülı ra a kozigı nanê pa u fekê a qülı zi gênê. Bê hawa gırotenı a kozigı bı haldê xo ya veşena u ê koli benê komır. Ê komıri zi zımıstani mangalan u soban miyan dı veşnenê u xo serdan ver pa kenê germ. Ê komıri sero çay, qahwe u şami zi vırazenê. Qahwe u çaya serdê komıri zahf demını u bıtam bena. Cayo kı komır robeno u tey yeno rotenı, ê cay rê vanê komırxane yan zi meydanê komır rotenı. Komırcinı en bol ki dewıji u dewê kı tey mêşey estê ê kenê. 166 4650 2006-10-02T13:34:36Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Konsil e Ewrope]] moved to [[Konsil e Ewrope]] == 1998´ra hatan Ewro(iro) Servere Konsil e Ewrope== {|{{Prettytable}} |- bgcolor="#ffff00" ! width="20" | Serre ! width="150" | Servere Konsil ! width="250" | Servere Delegasyonunê Konsil ! width="250" | Vezirê Kare Teber |- | '''1998''' | [[Image:Flag of the United Kingdom.svg|30px]] [[Britanya Gırde]] [[Image:Flag of Austria.svg|30px]] [[Avıstırya]] <hr> | [[Tony Blair]] [[Viktor Klima]] <hr> | [[Robin Cook]] [[Wolfgang Schüssel]] <hr> |- | '''1999''' | [[Image:Flag of Germany.svg|30px]] [[Almanya Federale]] [[Image:Flag of Finland.svg|30px]] [[Finlanda]] <hr> | [[Gerhard Schröder]] [[Paavo Lipponen]] <hr> | [[Joschka Fischer]] [[Tarja Halonen]] <hr> |- | '''2000''' | [[Image:Flag of Portugal.svg|30px]] [[Portekiz]] [[Image:Flag of France.svg|30px]] [[Fransa]] <hr> | [[António Guterres]] [[Lionel Jospin]] <hr> | [[Jaime Gama]] [[Hubert Védrine]] <hr> |- | '''2001''' | [[Image:Flag of Sweden.svg|30px]] [[İsveç]] [[Image:Flag of Belgium.svg|30px]] [[Belçika]] <hr> | [[Göran Persson]] [[Guy Verhofstadt]] <hr> | [[Anna Lindh]] [[Louis Michel]] <hr> |- | '''2002''' | [[Image:Flag of Spain.svg|30px]] [[İspanya]] [[Image:Flag of Denmark.svg|30px]] [[Danimarka]] <hr> | [[José María Aznar López]] [[Anders Fogh Rasmussen]] <hr> | [[Josep Piqué i Camps]] [[Per Stig Møller]] <hr> |- | '''2003''' | [[Image:Flag of Greece.svg|30px]] [[Yunanıstan]] [[Image:Flag of Italy.svg|30px]] [[İtalya]] <hr> | [[Kostas Simitis]] [[Silvio Berlusconi]] <hr> | [[Georgios Papandreou]] [[Franco Frattini]] <hr> |- | '''2004''' | [[Image:Flag of Ireland.svg|30px]] [[İrlanda]] [[Image:Flag of the Netherlands.svg|30px]] [[Hollanda]] <hr> | [[Bertie Ahern]] [[Jan Peter Balkenende]] <hr> | [[Brian Cowen]] [[Bernard Bot]] <hr> |- | '''2005''' | [[Image:Flag of Luxembourg.svg|30px]] [[Luxemburg]] [[Image:Flag of the United Kingdom.svg|30px]] [[Britanya Gırde]] <hr> | [[Jean-Claude Juncker]] [[Tony Blair]] <hr> | [[Jean Asselborn]] [[Jack Straw]] <hr> |- | '''2006''' | [[Image:Flag of Austria.svg|30px]] [[Avıstırya]] [[Image:Flag of Finland.svg|30px]] [[Finlanda]] <hr> | [[Wolfgang Schüssel]] [[Tarja Halonen]] <hr> | [[Ursula Plassnik]] ... <hr> |- | '''2007''' | [[Image:Flag of Germany.svg|30px]] [[Almanya Federale]] [[Image:Flag of Portugal.svg|30px]] [[Portekiz]] <hr> | ... | ... <hr> |- | '''2008''' | [[Image:Flag of Slovenia.svg|30px]] [[Slovenya]] [[Image:Flag of France.svg|30px]] [[Fransa]] <hr> | ... | ... <hr> |} 167 4652 2006-10-02T13:34:36Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Kor u Kherr u Topalı ra]] moved to [[Kor u Kherr u Topalı ra]] '''Kor u Kherr u Topalı ra''' Hire mordemi rae ra sonê. Jüê kor beno, jüê kherr, o binı ki topal beno. Xeyle ke sonê kherr vano: "Bıraenê, vınderê, veng yeno." Kor vano: "Mı di, haê dota yenê, xeylerê." Topalı ki vano: "Mevınderê, bıremime, ni yenê, ma kisenê!" 168 4654 2006-10-02T13:34:36Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Koremore]] moved to [[Koremore]] '''Koremore''' Waxto ke Koremore ama riyê dina Wayirê dina kemera almoşti dave cı: Eke biye vêsane, xorê şêro roşta dae de bıçero. Koremore kora. Peroz kuna ra, pesewe fetelina. Vanê: »Korenania Koremore roşta tiji rawa.« Koremore tari u zılamote de vênena. Eke bi tari bena tever sona. Cao vasın (khêwe) kena sae, vênena. Bınê zonê xora kemera almoşti vezena. Roşta kemera almoşti de çerena. Mordemê ke bêro rastê Koremore bo, Çewt bo kemera ae bicêro, vozdo şêro peyê hawt kou ki, Koremore sona ey kena sayê, peyê hawt kou de ey vênena, kemera xuya almoşti cıra cêna. Koremore ke dar u beri ra, kemer u kuçi ra, theyr u thuri ra perskero; têde yenê ra zon, cüav danê cı. Bado, mordemê yeno ke, Koremore hawa roşta kemera almoşti de çerena. Beno çewt (pıro), almosta ae cêno vozdano, çhemi serde vışino bover. Koremore kuna 'ra dıme, yena fekê çhemi, cıra perskena, vana: »Çhemo! Mordemê kemera mına almoşti gurete rema! Thawa to sera ame şi, nêşi? To di, nêdi?« Çhem yeno 'ra zon, vano: »Heya! Mordemê ame şi, mı di. Dest de kemera almoşti biye, vışiya bover, şi. Hama, o çhemo ke mordem sera vışiya bover, o zovina çhem bi. Ağwa yi çhemi vêrde ra şiye, ez nıka zovina çhemune! [ağweune!]« Arêker: Aliyê Dersimi (1977), - Arezekerdis: Hawar tornêcengi 169 4656 2006-10-02T13:34:36Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Kormışkan]] moved to [[Kormışkan]] [[Image:Kormiskan2.jpg|thumb|Kormışkan]] '''Kormışkan''' [[pêseroki / mecmuey]] [[Zazaki]]ya. Serra 1995 di vejiya. Verê vetenda Kormiskani heme bi [[Zazaki]] pêserokêda [[ Zaza|Zazayan]] çinêbi. Na ju zi vengeyêda bol girdi bi. Ma wast ki na vengey pirr kerê, degirê. Verê vetenda Kormiskani, wexto ki ma qalê [[zıwan|zıwandê]] Zazaki kerdê saranê binan ma rê vatê ka çiçiyê sima esto? Qandê coy ma çend embazan dest u qolê xo wesarnay u qandê vetenda Kormiskani qarar girot. Kormiskan pêseroka Zazayana en sifteyêna ki heme bi [[zıwan|ziwandê]] [[Zazaki]] viciyaya. Qandê nê semedi zi pêsero ka Kormiskani ziwandê Zazaki di [[tarix|tarixê]] do neweyo. Tarixê dest peykerdenda pêserokandê Zazakiyo (ê ki heme bi zazaki vijênê). ==Namey ci Kormiskan== Qandê çiçi ma namey ci Kormiskan napa? Kormiskan namey rosandê ma Zazayanê milliyo. Amora xo ya sifteyêni di zi ma dur u derg bahsê rosandê Kormiskani kerdo. A didini çend wendoxanê ma yê [[Sêwrege|Sêwrege (Soyregı)]] di serda 1964 an di bi namedê Kormiskaniya pêserokê bi [[Tırki]] vetibi. A en mihimi ma wast ki o namey rosandê ma yê milli vini nêbo, yan zi saro bin ê nami zi ma ra nêtiro u nêbero malê xo nêkero, ma namey ci Kormiskan napa. O name zi sardê ma Zazayan miyan di wes ameyê sinasnayeni. Sarê ma [[ Zaza|Zazayan]] ê nami rê xerib nêbi. ==Kormiskan seni vet?== Ma Kormiskan seni vet? Veri [[fıkri|fıkirdê]] ma di vetenêda rojnami yan zi pêseroki esti bi, labirê ma nêzanayê bi çi sekla u seni ma do vejê, [[fıkri|fikrê]] ma sero çinêbi. Di serda 1995 an di ma bi çend embazana amey pêser u ma qerar girot ki ma pêserokêda Zazaki vejê. Mi va: "Ma bi namedê Kormiskaniya pêserokê vejê". Embazanê minê binan zi no fikrê mi qebul kerd. Zeki mi cordi vatbi, qandê ki ma nê nami rê xerib nêbi u sardê ma miyan di ameyê sinasnayeni, bê misewre ame qebul kerdeni. Ma amey [[İsveç]] u si keyandê xo tepya, ê mestêri sani ser [[Faruk İremet]]'i telefonê mi kerd u va: "[[ Koyo Berz|Koyo]] bira mi formê Kormiskani, seklê vetenda ci, seklê qapaxdê ci u seklê perandê miyandê ci mi kerdo hadre u pizanpacê ci virasto. Teniya ma do nustan peyda kerê, hadre kerê, binusnê u tey rêz kerê. Roja bini mi [[Uppsala]] ra da piro ez siya [[Stockholm]] key bira [[Faruk İremet]]'i u winyaya ci. Wastenda ma vêsêri wes bibi. Sanê a rozi di ma telefonê embaz Zazay ([[M.Élisan]]) kerd o zi ame. Ma sero hebê misewre kerd u qandê vetenda ci qararê xo yê peyniyên da u ma dest bi girweynayeni kerd. Roja bini ma telefonê Sêrwan u Sewra kerd. A roza bini ê zi amey u inan zi [[fıkri|fikrê]] xo va. Vêsi fikrê virnayey ma miyan di çinêbi, qandê ki ma hemini wastê ki ma vengeya wesanandê Zazayan pirr kerê. Tay çiyê werdi estibi ê zi ma xo miyan di hal kerdi. Bahdo ma telefonê zewbi embazan, telefonê [[Almanya Federale|Almanya]], [[Hollanda]] u herwina kerd, [[fıkri|fikrê]] ci girot u cira nustey wasti. Ma telefonê kê kerd pasti dê ma u "va wizirnayo ma nê çirê hadreyê u heta peyni bi simayayê". Nê çiyan zi moralê do girs da ma. ==Nusteyun== Di heftan miyan di çend cayan ra nustey amey. Ma hima dest u qolê xo wesarnay u dest bi nustenda nustan kerd. Qandê ki perey ma çinêbi ma nêsa peranê Kormiskani vêsi kerê u heme nustan tey binusnê. Hirê heftan miyan di tay bo zi, çewtey tey bibo zi ma nustey kormiskani kerdi hadre. Faruk İremet'i mizanpacê ci virast u roja bahdê êni Ez ([[Koyo Berz]] ), [[Faruk İremet]], Brusk (Zaza) u Sêrwaniya ma nustey Kormiskani girot u ma si [[Uppsala]] matba. (Mi Uppsaladi matbaciyê sinasnayê [[İran|İranj]] bi u mi rê soz dabi ki, ma rê ercan çap kero, qandê coy ma berd [[Uppsala]]). Ma Kormışkan misna matbaci u ma vayeyda ci (fietê ci) sero piya kerd. Matbaci do 700 edet ma rê bivetê u ma do 6000 Kron pere bidayê ci. Israr kerdenda mi sera Matbaci va ez sima ra 1000 [[kron]] daha nêgêna u mahiyetê ciya sima rê vejena. Bi no hesaba dostê mi Iranizi 700 edet ma rê 5000 krona vet. 1000 kronê ci Sêrwani da o binê ci tewdê benzindê erebaya piya 4200 kronê ci zi mi xo tuniki ra da. Matbaci hirê rozan miyan di amora Kormiskaniya ju kerdi hadre u ma si ma ardi. (Matbaci herunda 700 edeti di ma rê nezdi 800 edeti vetibi). Ma ardi tepeya ma hima wext vini nêkerd, da posta u rist welatandê binan. Nezdi 200-250 edeti ma rist [[Almanya Federale|Almanya]], nezdi 100 edeti ma rist [[Hollanda]], nezdi 200 edeti zi jew bi jew ma posta kerd u rist welat wendoxan u sinasnayandê xo rê u ê binê ci zi ma risti cayandê binan rê u bi no hesaba ma kerdi villa. Nezdi 500 [[kron]] heqê posta embaz Bruski da, nezdi 1200 kroni zi mi da. Meblayê da ci, heqê qaxit, mirekep u tay masrafandê binan zi [[Faruk İremet]]'i da. Kormiskanê ki ma risti resay cayandê xo nêresay, canqiyê viciyê u namey ci bol cayan ra villa bi. Taynan ma rê namey risti, taynan zi telefon kerd u vetena Kormiskani bimbarek kerdi. Xeylê dost u embazan, wendox u nustoxan nustey xo u perey risti qandê amorandê binan. Taynan zi pasti dayena xo nisan dê. Bi no hesaba asmiyê (mengê) miyan di namey Kormiskani resa bol cayan u villa bi. Kormiskan zey asmida pancêsi sardê ma miyan di akewt. ==Yardim== Tay pirofesorê [[zıwan]] zaneyê [[dinya|dinyayê]] ki veteni u namey Kormiskani asnawit u adresê ma vist xo dest hima ma ra kormiskan wast. Heme [[Üniversitanê]] [[İsveç]]i ma ra kormiskan wast. Edetê ki inan wasti ê edetan bindibo zi ma xeylê cayan rê risti. Welat di tay embazan kopiya kerdi u kerdi villa. [[Kanada]]ra, [[Dewletê Amerikaê Yewbiyaey|Amerika]]ra, [[Mısır]]-Kahirera, [[Suriya]]ra, [[Hollanda]]ra, [[Almanya Federale|Almanya]]ra tay qürümanê [[zıwan]]i, kütibxananê ci u pirofesorê ki [[zıwan]]i ser kar kenê Kormiskan wast. Bi no hesaba Kormiskani sinori dirnay u xo resna xeylê ca, dever u diwêlan. Bi sembolê ziwandê Zazaki u tarixê vetenda pêserokêda Zazaki ki heme bi [[zıwan]]dê Zazakiya vijêna. Pêserokê ki heme bi ziwandê [[Zazaki]] vijiyay inan zi dosteya xo di amora xo ya sifteyêni di nisan dê u reklamê Kormiskani kerd. Bi a reklam kerdenda xo ya moralêdo zaf gird da ma u pastiya ma kerdi qayimi. Mesela TIJA SODIRI amora xo ya sifteyêni di reklamê Kormiskani da, ê reklamê inan cesaretê do gird da ma u ma fahm kerd ki ma teniya niyê. Vijyayena Kormiskani panixê vist hereketandê Kürdan u Zazayandê robot u rotoxan miyan. Qandê ki heta a rozi [[pêseroki / mecmuey|pêserokê]]da Zazayan heme bi ziwandê zazakiya çinêbi. Zazayê ki Kürdan miyan di kar kenê u vanê Zazay Kürdiyê, ê heme bi lez u beza yenê pêser, misewre kenê u qerar gênê ki sewê virazê. Wext u cay xo belli kenê u sewi virazenê. Qandê amyayenda a sewi veyndanê [[nuştoxi|nustox]] u rosnberandê Kürdan, Zazayandê rotox u robotan. Nezdi pancas Kürdi yeno a sewi. Nê akerdena a sewi di wehzi danê izah kerdeni u vanê ê zi bi ziwandê Zazakiya [[pêseroki / mecmuey|pêserokê]] vejê ki bisê verni Kormiskani ra bigirê. Vanê di a pêseroka xo di biyarê ziwan ki Zazay kürd u ziwanê Zazaki zi lehçey Kürdiyo. Çend mexsedê xo akerde nêvanê zi, mexsedê ci hemver Kormiskani ray bigirê u nêverdê namey ci villa bo u Zazay sar birê sinasnayeni. Pêserokêda Zazaki vejê ki ray u neqeban Kormiskani ver bigirê. Qandê vetenda ci zi vanê [[perey]] arêkerê. Merdimê ki yenê a sewi, hergi jew dest erzeno xo tuniki u hezar [[kron]] (1000 kron) vejeno u dano inan. 50000 kron (pancashezar kron) di a sewi di [[nuştoxi|nustox]] u rosnberandê Kürdan ra kom beno. Dostê di mi zi veyndayeyê a sewi bi. O bi xo Kürdo. No vano: -Koyo berzi u çend embazanê ci wexto ki Kormiskan vet kesira perey parse nêkerd. Sima ma rê va sewi esta ma amey. Çi sewa çi halo. Çirê sima nêvanê ma qandê [[perey]] akerdeni veynda sima u sewi terk kenê u bi ceniyerda xo ya danê piro sinê. Mestêrê a sewi mi rê telefon kerd u heme çi va. Nê Zazayê ki ma berdê kerdê poça Kürdan, nê hima dest u qolan wesarnenê u bi namedê Vati'ya [[pêseroki / mecmuey|pêserokê]]da [[Zazaki]] vejenê u di a pêsero ki miyan di ziwanê Zazaki lehçey kürdi u Zazayan zi kürd nisan danê. Yanê ma Zazayan kenê kürd u ziwanê ma zi kenê lehçey kürdi. Kormiskan bi duzana panc (5) amori viciya. Bahdê amorda pancan tay embazan va [[Tırki]] zi dekerê Kormiskani miyan wa heme kes biwano. Mi u deza [[Faruk İremet]]'i ya ma va ma bê [[Zazaki]] bi ziwanna Kormiskan di nênusnenê. U bi no hesaba ma hemver a wastenda ê embazan vijiyay u qebul nêkerd. Semedê qebul nêkerdeni zi no bi. Qandê ki Kormiskan bi sembolê ziwandê Zazaki u [[tarix|tarixê]] vetenda [[pêseroki / mecmuey|pêserokê]]da Zazaki. Ey ra ma ziwanna nêkerd Kormiskani miyan. Qandê nê semedi ma peyni dê vetenda Kormiskani. Mesela ma heme na bi. zewbi çina mabêndê ma di çinêbi. Ma perensibdê xo ra war niyamey. Newe zi ma yê bi namedê Zazapressiya [[pêseroki / mecmuey|pêserokê]]da [[Zazaki]] vejenê. Ma senê vajê na pêsero ki ramitena Kormiskaniya. ==Çimey== *[http://www.kormiskan.info.se Kormışkan-Bülten] 170 4658 2006-10-02T13:34:36Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Korya Veroc]] moved to [[Korya Veroc]] #REDIRECT [[Korya Veroci]] 171 5733 2006-10-09T03:22:38Z Maviulke12 6 kategori {{Template:Dewlet |native_name = ''대한민국 大韓民國'' |common_name = 대한민국 大韓民國 |conventional_long_name = Cumhuriyetê Korya |image_flag = Flag_of_South Korea.svg |image_coat = South korea coa.png |image_map = LocationSouthKorea.png |capital = [[Seul]] |largest_city = [[Seul]] |official_languages = [[Koreki]] |government_type = Demokrasi |area = 98,480 |percent_water = (%) 0.3 |population_estimate = 47,817,000 |population_density = 492 |currency = [[Won]] |currency_code = KRW |time_zone = +9 |cctld = [[.kr]] |calling_code = 82 }} '''Korya Veroci''' mıntıqa ra rocakewtena (rocvetış, şerq) [[Asya]] dera. Zımey (Şımalê) Korya Veroci de [[Korya Zımey]]; rocawan (ğerb) de [[Çin]] u Deryao Zerd; rocakewtene (rocvetış, şerq) de [[Japonya]] u deryaê Japonya estê. Paytextê Korya Veroci [[Seul]]o. Korya Veroci ezaê [[Mılliyetanê Yewbiyaiyan (UN)]] u WTOia. Sistemê siyaseti demokrasiya, labelê sistemê [[iqtısad]]i kapitalisto. ==Tarix== Tarixê Korya Veroci zaf dewletiye niya. Verde ra seserra 20. de Korya yewe (jü) biye. Wextê Cengê Dınyaê II. [[Japonya]] Korya işğal kerde u zaf terteley kerd. Feqet peydena [[Japonya]] Korya terk kerde, [[Test-wp/diq/Dewletê Amerikaê Yewbiyaey|Dewletanê Amerikaê Yewbiyaiyan]] Korya Veroci işğal kerde u [[Rusya]] Korya Zımey işğal kerde. Enlemê 38i bi sindorê Korya Veroci u Korya Zımey. Korya Veroci biye Kapitaliste u Korya Zımey biye Sosyaliste. Labelê serra 1950i de Korya Zımey Korya Veroci işğal kerde. [[Çin]] u [[Rusya]] pheşti dê Korya Zımey. [[Mılliyetanê Yewbiyaiyan (UN)]] u NATO dest da Korya Veroci. Ewro hal zey verio. ==İklim u Suki== Iklimê Korya Veroci honıka. Zaf varan vareno. Seba ke be vartışo, erdê Korya Veroci de dari zafê. Çı esto ke her serre erlerz (zelzele) beno. Sukê (Bacarê) Gırdi: *1. [[Seul]]. Nıfuse: 10.147.972 *2. [[Busan]]. Nıfuse: 3.650.000 *3. [[Incheon]]. Nıfuse: 2.466.338 *4. [[Daegu]]. Nıfuse: 2.400.000 *5. [[Ulsan]]. Nıfuse: 1.087.958 Suka [[Seul]]i zaf raver şiya, bına u banê xeylê berzi estê, bacarê dewizio, paytextê borsao, merkezê iqtısadê Korya Veroci u ê Asyao. Suka [[Seul]]i de xeylê şırketê teknoloci u iqtısadi estê. [[Image:Satellite image of South Korea in January 2004.jpg|thumb|left|200px|Xarıtey Korya Veroci]] ==Nıfus== Nıfusa şarê Korya Veroci 47 milyona. Nıfusa Korya Veroci her serre bena qıce, çıke şarê Korya Veroci şıno duwelanê teberi. Dinê Korya Veroci çıniyo; zaf merdumê Korya Veroci ateistê (% 46), hama Budaizm u [[İsewitine|İsewitino/Xrıstiyanino]] zafa; (% 27) u (% 25). Zıwano resmi [[Koreki]]yo. Nuskar u wendoğê xo zafê. ==İqtisad== [[iqtısad|Iqtısad]]ê Korya Veroci gırda. Dınya de sıra desine (10.) dero. Teknoloci u komputerê cı zaf be kaliteyê. Korya Veroci xeylê wasıteyan (otomobilan) vecena. [[Kia]] Korya Veroci de veciyena. İdxalatê (eksport) Korya zafo. Saiya idxalatê (eksport) ra Korya Veroci ekonomiya xo biye hewle. Endustriya elektronik u komputer u malzemey dicitali zaf gırda. ==Çımey== * [http://korea.assembly.go.kr/index.jsp Sitey Korya Veroci] {{Dewleti Asya}} [[Category:Dewlet]] 172 5906 2006-10-11T04:53:47Z Maviulke12 6 {{Template:Suke| native_name = ''Kuala Lumpur''| common_name = Kuala Lumpur| image_map = Malaysia.JPG| serdarê belediya = Ruslin Hasan| berzine = 21,9 m| erd = 243.65 km²| nıfuse = 1,479,388| sıxletina nıfuse = 6,072/km²| mıntıqa = Malayziyaê rocawan| kordinant = 3°8′N 101°42′E }} '''Kuala Lumpur''' suka [[Malayziya]]o. Kuala Lumpur rocawan (ğerb) ê [[Malayziya]] dera. Kuala Lumpur hem paytext ê Malayziyao hem en gırd suke ê Malayziyao. ==Tarix== Tarixe Kuala Lumpur newiya. Seba ke madeno kalay ra suke Kuala Lumpur serra 1857 da na ro. Kuala Lumpur ceng ê Selangor ra xırap biya. Waxte [[Ceng ê Dınyaê II]], Kuala Lumpur işğal ê [[Japonya]]d mend. Raver ra xoser ra [[Malayziya]] Kuala Lumpur biya paytext [[Malayziya]] (1957). Serrunra 1990i Kuala Lumpur biya pil u zaf asmen-dırnay (sky-scraper) vırazıya. ==İklim u Nıfus== İklim ê Kuala Lumpur tropiko u Heway xu zaf germuno. Waxte ammun, zaf şilu Muson waren. Her serra laserun zaf zirar denci. Nıfusa Kuala Lumpur 1,4 milyona; labelê nıfusa metropolê xu 4,3 milyona. Zaf mıxtelıf mılleti tede cıwiyenê zey: Malayun, Erebun, Ewropaun, Çinun, Wietnamun u Kambocyaun. Dinu Kuala Lumpur [[İslam]]a; feqat zaf mıxtelıf dini tede estê: [[Hinduism]], [[Sikh]], [[İsewitine/Xrıstiyani|Xrıstiyani]] u [[Budist]]. ==İqtısad== Sukê [[Kuala Lumpur]] zaf raver şiyê. Kuala Lumpur bına u banê xeylê berzi estê, bacarê dewizio, paytextê borsao, merkezê iqtısadê Malayziya. Asmen-dırna (Gok-delen) Petronas zaf berza (452 metre); dınya de ê dıyina (2). ==Çımey== *[http://www.dbkl.gov.my/ Resmi Siteyê Kuala Lumpur] {{Sukê Dınya}} [[Category:Suka]] 173 4664 2006-10-02T13:34:36Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Kunde ma şidi u nacia ra yeno]] moved to [[Kunde ma şidi u nacia ra yeno]] '''KUNDE MA ŞİDİ U NACİA RA YENO''' Edam eta her roz çêde kar keno yanki serba kari çêra vejino sono. Gegane pa neresneno bêro çê. Rozanê ke çê nino, yanki eke yeno çê, cênia xo Hawa ne dıma cıre werd bena, neki çêde cıre xızmet u azeta di kena. Beno sundanê cıla diki nekuna. Zuqanê hal-mezalê Hawa u Edam Etayi ania ro. Uncia Edam eta u Hawa gegane nanewerey, A vana helm u izete mı pako, uki vano ye mı pako. U vano ye tuke pako, ez son gurinane, her kar kenane hama tı çêdera çıra mıre xızmete nekena? Na jibayisê Edam etay sono gıneno re heqi! Rozu ra roze heq na halê Edam etayi ke ania vineno; Heq cêno cıre (Edam etay re) name Nacia(NA-Cia) ra ju cênıke rusneno. Uncia Edam eta roze karê xo dıma sono, yanê heqi ra, di(Edam etay) dımê ra Nacia yena çê. Hawa, seke Nacia duste xode vinena, mot bena manena. Teneke maneno yena ra xo, niadana ke Nacia zaf rındeka je asme bereqina. Hewa saskuna Nacia ra perskena: Tı kama? Koti ra yena? Çıra ama? Nacia vana; Tu xızmeta Edam atay nekena, tey rınd nia nedana, coke ra Heqi ez serba Edam etayi rusnenane. Seke Nacia nia vana; Hewa destınde xu pisena têra, xu kena rındek,Edam etay re nun u çimiye bini kena cı bena ra rast sona lewe Edam etay. Hewa ke resena lewe Edam etay, seke Edam eta Hawa nia têrapişte vineno, cıre werd u çiyo bin ard, Edam eta saskuno. Hewa seke resena Edam atay, sona vırane fina Pıra, lewkena. Edam etaki wazeno ke Hewa lewkero, hama a neverdana. Edam eta Hewa ra perskeno çıra neverdana ke tu lewkeri? Hewa vana; sundi bure ke mı ser’a zobina juya bine ra hasnekena, mı ser’ra lewe juya bine nesona, u tawi verdon tı mı lewkere. Edam etaki vano; sayke ana dina de tu serkute zobina ju cênıka bine esta ke şeri lewe daê? Vana, qeki cênia bine çine bo! Uncaki sundi bure, Vaze; ezke tu ser’a zobina cênıke de niadanane, sale riye heqi mevinine. Edam eta xo xode vano xora zobina cênıke çina, ma çıra ez sundi mewerine. Sundi weno, Hewa kuna vırana Edam etay. Beno sunde, piya sonê çêke çı bivino. Je asmu roji ju cênıke hawa çêde ra. Perskeno, çıra ama? Name daê perskeno.Her çi museno. A sope de zanıt ke Hewa çıra eure şiye lewe Edam etay, cıre werd u çimi berd. Hama reye sundi werd, endi vatena xode vındeno. xeyle taw ke vêreno ra (ravêreno) na Hewa lınge erzena Edam etay ver, xızmete nekena, qesane çortu cıra vana. Vana; aselete mı ye tora pako. Hewa ke hin vana; Edam eta ki vano bê; ju kup tı bıje, ju kop ki ez cênane. Tı helmê (nefsê) xu berze kup. Edam eta vano; kupo juki ez helmê (nefsê) xo erzon cı. Ma çewres roze nejdiye kupu nebenime. Çıke çewres roze de can yeno cı. Çewres roze ra têpiya ela helmê kami ra çı vejino? U tawi esl u nesle maki beno areste. Kupo ju Edam cêno hêlmê xo erzeno cı, kupo juki Hewa cêna helmê xo erzena cı. Hama 37- 78 roji vêrenê ra tavat ro Hewa bırino. cıre beno qurdesane. Eke zaf ke qısawete kena; verende sona kupê xode niadana ke çı niadero, zerre kupê daê pêro mor mılawnan u çiye binê. Seke hin vinena, hêrs bena, Kupê xo demdana ra çhem, mor u mılauni, juki çiye bin sonê zerre ağwe. Hewa vana ala kupê Edam etay de çı esto? Reyeki ye dide niaderine. Sona niadana ke çı niadero. Ju layıko de masımo pak hao teyro. Hêrsanê xover kupê Edam etayo ke layık teyro, çıxaê ke çape tey esta zarpê xo ver sanena ra. eke sanena ra, Pêka layık gınana kupro dezena.Eke layık yeno dina, ura dıma layık lınga xuya juye ra lızayino. Lazek yeno riye dina, piye xo name Şidi/Şid nano pıra. Şid/Şidi beno pil, Nacia de zewejino. Sarê ma(Zazaê Alevi) vane; na insane bini domanê Hewa ke kupê xode mor u mılawıni biye daê raê. Maki hem pi ra hemki maê ra dine ra bırınime ra. Ma, ma Nacia wa, Piye ma, Şido. Kunde ma esn u cısnê ma naê binu ra niyo. Vatoği: Baba Gulumê Ağatıriye, Mıle Sılemanê Baği, Memedê Alê Qemi, Eliye Xınsıji, Kêkılê Sılemanê Baği, Muzırê Qırani, sarrê mara iyeke serre xo 60-70 derê, dinê ra zaf mordemi na kunde mara xevera xo esta . 174 5964 2006-10-13T10:48:15Z 84.172.248.116 '''Kurdki''', zıwanê do [[İran]]kiyo zımeo-rocawao (şımalo ğerb) ke [[Anadoliy]] u [[Mezopotamya]] de, dıwelanê resmiyan miyan de [[Tırkiya]], [[İran]], [[Iraq]] u [[Suriya]] de, taê ki [[Ermenıstan]], [[Gurcıstan]] u [[Qazaxıstan]] de qısey beno. ==Zıwanê Kurdan== Gorey zıwanzanan [[LeCoq]] u [[Gipperti]] Kurdki be Siwendi ra pia kewno bınqıfley Karmani. İranologê zey D.N. MacKenzie u [[Ludwig Pauliê]] ke Kurdki sero gureyaê, [[zıwan|zıwanê]] Kurdan tesbit kerdê ke Kurdki 3 zıwanan ra yeno pêra: *1. Kurdkiyê Zımey (şımali): Kurmanci *2. Kurdkiyê Mıyan: Sorani *3. Kurdkiyê Veroci (cenübi): Kelhuri, Kırmanşahi, Feyli Zıwan u diyaletktanê Kurdki sero xeylê kesan gorey xo lehcey tesbit kerdo ki, anci hetê ilmê [[zıwan|zıwani]] ra ni vinayışi nêvêrenê, çıke isbatê xo kemio, çıke bıngehê nê vinayışi de [[siyaset]] u verhukm esto. Se ke xeylê merdumê politika rıke bıkerê ki, [[Zazaki]] u [[Goranki]] zıwananê Kurdan miyan de nêmariyenê, cia hesebiyenê. ==Weziyetê Kurdki== Kurdki heta nıka daim yew statüyo resmi nêgırewto, labelê [[Iraq]] de xoseriya xo esta, mıntıqa otonome Kurdıstan de Kurdki de mekteb u universıtey estê. [[Ermenıstan]] de ki radyo, TV u mekteban de yeno qısey-kerden u salıx-daene. [[İran]] de eyaletê Kurdıstani esto, radon u TV de kemi bıbo ki, qısey beno. Tırkiya de Halê xoyo tewr bındest [[Suriya]] u [[Tırkiya]] dero ke xeylaê serri zey zıwananê nêresmiyanê binan yeno inkar-kerdene, hona statüyo resmi nêgırewto. Ê Kurdki radio u kanalê xoyê televizyoni estê, her ro phêl danê. ==Çımey u bınnoti== * "Kürtçe Grameri (Kurmanci Lehçesi)", Emir Celadet ve Roger Lecot, Paris Kürt Enstitüsü, 1990. * Ali Karduxos, Kürt dilinin etimolojisine giriş, 2005. * Kürdoloji çalışmaları ve Alfabeler [http://www.xelkedondurma.com/dirok/dirok_k_html/kurdoloji.html] * MacKenzie, D.N.: Kurdish Dialect Studies, I-II, London, 1961-1962. * Schmitt, Rüdiger (2000): Die Iranischen Sprachen in Geschichte und Gegenwart, Dr. Lud-wig Reichert Verlag, Wiesbaden. * Schmitt, Rüdiger (Hrsg.) (1989): Compendium Linguarum Iranicarum [CLI], Dr. Ludwig Reichert Verlag, Wiesbaden. ==Çımey== [http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=kmr Ethnologue] [[de:kurdische sprache]] [[ku:Zimanê kurdî]] [[Category:Zıwan]] 175 4668 2006-10-02T13:34:36Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Küfteci]] moved to [[Küfteci]] '''Küfteci''': Merdımo kı küftey vırazeno u beno inan roşeno, yan zi qandê rotenda cı ca akeno, tey vırazeno u roşeno ey rê vanê küfteci. Küftey zi babet babet vırazênê. Küftey goşti, küftey kınci, küftey qawırmi u herwına. Küftey wışk, yan zi şirawın vırazenê. 176 4670 2006-10-02T13:34:37Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Kılitci]] moved to [[Kılitci]] '''Kılitci''': Merdımo kı kıliti vırazeno, tamir keno yan zi roşeno ey rê vanê kılitci. Cayo kı kıliti tey vırazênê yan zi roşênê ê cay rê zi vanê kılitxane, yan zi dukanê kılit rotenı. Keso kı kılitcinı keno vanê dı o wardı zanaye bo. 177 4672 2006-10-02T13:34:37Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Kıncıci]] moved to [[Kıncıci]] '''Kıncıci''': Merdımo kı kınci kareno yan zi roşeno ey rê vanê kıncıci. Karıtenı u werzanayena kınci zi zey ê teniya niya. Kınci zi vanê çend roj yan zi heftan ra fınê biro awdayenı kı, weş pırr kero u nan bıdo. A dıdını vanê hewna kınci tam nêbiyo, fekê qata cı, maşıkda cı nêteqayo kes bıçino kı nêrıjiyo erd u zay nêbo. Şıma zanê kınci zi pıraynenê u cı ra zahf çi vırazenê. Qandê küftey degrotenı, qandê tahın vıraştenı kınci soqiyandê werdiyênan dı, ê destan dı küwenê. (Qandê küfte vıraştenı yan zi çiyandê binan, ey veri pıraynenê, bahdo küwenê). Nêzana şıma werdê nêwerdê? Küftandê kınci rê vatenı çıniya. Kes boyda cı ra beno serweş, beno mırd. Hıma kesi fek dı heleyênê u şınê war. tamê cı zahf weşo. 178 5842 2006-10-10T12:52:22Z Maviulke12 6 [[Image:Noren.jpg|thumb|Lars Norén]] ''Nuştoxê na maqale Faruk İremet o.'' '''Lars Norén''' 1944 dı suka [[İsveç]], [[Stockholm]] dı ameyo [[dınya]]. Piyê cı şefxarson biyo. Norén xü dayo şairey u zaf [[şiir]] u [[kıtabi]] çap kerdo. ==Nuştox u héyalê cı== Kamcin nuştox wêhêrê fantazi (heyal) niyo? Veradê Nuştox kamcin hinsan wêhêrê heyal u hewnı niyo? [[nuştoxi|Nuştoxı]] Lars Norén zi [[şiir]]ên xü dı no heyal u hewn dano reqs dayenı. Merdım suret, heyalê sadisti, sex heme çi akerde ber çım vineno. Noyo kı Lars Norén keno şairê newe u cırê şeklêno newe dano. Qandê coyo kı merdım şeno vaco Norén [[Süryalizm|süryalistê]] wextê neweyê [[İsveç|Swêdiyo]]. Lars Norén 1944 dı suka [[İsveç]], [[Stockholm]] dı ameyo dınya. Piyê cı şefxarson biyo. Norén xü dayo şairey u zaf şiir u kıtabı çap kerdo. U qandê [[şiir]]ên xü xelati gıroto. Nêy xelati nayê; *1. Ser 1969 dı xelata Carl-Emil [[Britanya Gırde]]. *2. Ser 1980 dı xelata De nios pris ”Xelata newêna” Mı cordı nêy nuşna u va Lars Norén Nuştoxêno [[Süryalizm|süryalisto]]. O ser rayê [[Henri Michaux]] u [[Raymond Rausell]] şıno u ilhamê xü inara gıroto, yanzi bın tesirê ina mendo. Qandê coyo kı merdın şiirên cı dı [[Süryalizm|süryalizım]] ze şeridê filmi ver çımanê xü vineno. Lars Norén tenya şair niyo. O [[piyes]] nuşneno merdım şeno vaco, o bı piyesê xü ya zi şiyo ravey. Piyesê cı televizyonê [[İsveç]] dı ameyo kaykerdenı u teberdê [[İsveç]] dı zi piyesê cı dayê kaykerdenı bı nêya o zi xü zaf berdo avêr. ==Kıtabanê nuştoxı== Ma va Lars Norén zaf [[kıtabi|kıtabê]] [[şiir]] nuşnayo u mı vira kerd kı namey nêy kıtabê bınuşna. Nameyê kıtabanê nuştoxı nêyê; *1. 1963 dı Syrener, snö (Leylaq, vewır). *2. 1964 dı De verbala resterna av en bildprakt som för går (Ay qıseyên weşi kı vernida suretê vıni bıbiyayenı ra bımanê) *3. 1965 dı Inledning nr 2 till schizz (Dest pêkerdena amor 2 ta şizz) *4. 1966 dı Encyklopedi (Ensklobedi) *5. 1968 dı Stupor (Hertim) *6. 1969 dı Revolver (Loxli) *7. 1972 dı Viltspeglar (Éyneyê xozı) *8. 1973 dı Kung Jag och andra dikter (Qıral Ez u şiirê ay bini) *9. 1974 dı Dagliga och nattliga dikter (Hondırawayê rojan u şanan) *10. 1976 dı Dagbok agusti-oktober 1975 (Defterê rocnuştış tebax-payızê verên) *11. 1978 dı Order (Emır) *12. 1979 dı Murlod (Duwarê raştı) *13. 1979 dı Den ofullbordade stjärnan (A estareyê nimçe mendaye) Bê [[şiir]] pjiyesê Lars Norén zi estê heta nıka hirê (3) piyesê cı tebera (teber dı sınoranê [[İsveç]] dı) [[İsveç]] u Swêdi ameyo kaykerdenı. Yani Lars Norén bı piyesê xü ya daha zaf yeno naskerdış. ==Şiirê Lars Norén== {| border="0" cellspacing="5" |- valign="top" | width="20%"| ===Parçe yê werdi, ilonı=== Piya bıcüwo vano, tersı o kı bê veng...vındı serı şewq, zey bıko berzo sureti, hemver duvar, çiti... jewê germey herdı zi bı mazatê Brandenburg u Arizona...vındı u bıcüwo bı jewına bı car resinasyonı , zey kı tersı, duri dı niyo mergı, vına zi raşt newe biyo, heme protestoyan miyanı dı bı ina ra jew newe qandı rojı sosyalisti heme...kı raştey, wuni o oyo, zey bıko miyan dı bı meşo | width="20%"| rojı, miyan dı goştê ma, pey ay dı bê veng...Varanı nê şıweno nêwerzaneno merdenı, ema ez nuşnena, his kena tı, ez ma teqriben heme jiyênê wextı, dewlemendo zey jewın maleykey, u xü bawer kerdenı zey jew amipi , yanzi bı ékıs...Ez nuşnena ha herdı peryayenı dı u nimçe rakewte serê inan dı siya biyaye u bı şewqa veradano...dıma a hema hema bê teqet kı bıcüwê pêhetı. |} ''NOT: © (copyright) Faruk İremet, bê iznê nuştox cayê binan rê neqıl kerdenı, xezete, forımanê binan dı neşır kerdenı u meteban dı bê izin kar ardenı yasax o. No yasaxı qandê héme nuştanê nuştoxi ravêreno. Na nuşte kıtabê nuştox; 'Antolojiyê Hozanwanê Swêdi-1' ISBN: 91-972069-0-X pel, 53-56 ra, bı destê nuştox bı xü neqlê tiya biyo.'' {{Nuştoxê Swêdi/İsveçki}} [[Category:Nuskar]] 179 4676 2006-10-02T13:34:37Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Lehimci]] moved to [[Lehimci]] '''Lehimci''': Merdımê kı çiyo baqırêno qülbiyaye, yan zi pêrakewte bı lehima pêya dıskınayê ey rê vatê lehimci. Çeşitêdê pêya zamqkerdenı bı. Cayo kı tey lehim beno, ê cay rê zi vanê lehimxane. Veri welatê ma dı zaf ciyo baqırên est bı. Qandê coy zi karê lehemcinı zaf bı. 180 4678 2006-10-02T13:34:37Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Lew]] moved to [[Lew]] [[Image:Mouth.jpg|thumb|130px|right|Lew]] Hurdemena Lewû zof nerme u zaf hereketine. Lewû thomunê (tat), germena(sicakligi) ucb (u ciyo bihn). Werdix u simitix zonra viren teste keno. 181 5759 2006-10-09T03:32:46Z Maviulke12 6 kategori {{Template:Dewlet |native_name = ''الجماهيرية العربية الليبية الشعبية الإشتراكية '' |common_name = |conventional_long_name = Ereb Cumhuriyetê Libya |image_flag = Flag_of_Libya.svg |image_coat = Libya coa.gif |image_map = LocationLibya.png |capital = [[Tripoli]] |largest_city = [[Tripoli]] |official_languages = [[Erebki]] |government_type = Cumhuriyet |area = 1,759,540 |percent_water = (%) 0.1 |population_estimate = 5,853,000 |population_density = 3 |currency = [[Dinar]] |currency_code = LYD |time_zone = +1 |cctld = [[.ly]] |calling_code = 218 }} '''Libya''' mıntıqa ra zımeyê (şımalê) qitay [[Afrika]] dero. Zımey (Şımalê) Libya de [[Deryao Sıpê]] (Deryao Miyanên); veroc (cenub) de [[Nijer]] u [[Cad]]; (rocvetış, şerq) de [[Mısır]] u [[Sudan]]; rocawan (ğerb) de [[Tunus]] u [[Cezayir]] estê. Paytextê Libya [[Tripoli]]o. Libya ezaê [[Mılliyetanê Yewbiyaiyan]] u [[Yewina (Jewbiyaena) Ereb]]ia. ==Tarix== Erdê Libya zaf işğali diy. Ewelunra [[Berber]]un ronıştı bı. Feqat beneta seserunra 200 - 800 [[İmparatorina Roma]] u [[İmparatorina Bizansi]] erde Libya işğal kerd. Seserra 8. da [[Emevi]] [[Ereb]]un hıkum kerd u [[Berber]]un piyeri [[İslam|İslamiyet]] qebul kerd. Seserra 15. da [[İmparatorina Osmanıcan]] işğal kerd. Beneta seserran 15. - 19. da Libya gırêdaey [[İmparatorina Osmanıcan]]. Feqat Libya otonomuyıb. Serra 1911 da [[İtalya]] Libya işğal kerd u Libya biya koloniya/mıstemera [[İtalya]]. Asqere İtalya zaf terteley kerd, dızda erde şare Libya. Benata serrunra 1954 - 1962 şare Libyun fetılna esqere İtalya u Ewropa. Serra 1951 Libya xoserxu guret. ==İklim u Suki== İklimê Libya vuriyeno. Zımeyê (Şımalê) Libya da iklim weşa. Mıntıqa ra [[Deryao Sıpê]] da (Deryao Miyanên) hewa zaf wenika. Feqat veroce (cenub) Libya zaf germina; tiji zaf erzena. Verocê (cenub) Libya colinra vıraziya. Sukê (Bacarê) Gırdi: *1. [[Tripoli]], Nıfuse: 1,682,000 *2. [[Bingazi]], Nıfuse: 660,147 *3. [[Misratah]] *4. [[Sirte]] *5. [[Sabha]] Sukeya [[Tripoli]] merkezê [[iqtısad]] u siyasetê Libyao. Banê tarixi zafa. Tripoli zaf cênguni diy. [[Image:Ly-map.png|195px|thumbnail|left|Xaritey Libya]] ==Nıfus== Nıfusa Libya 5,1 milyono. % 90 şare Libya ronıştı bı zımeyê (şımalê) Cezayir. % 99 şare Cezayir [[Ereb]] u [[Berber]]a. % 99 şare Libya [[İslam|Mısılmana]]. Merdumê ğeribi taêya. [[zıwan|Zıwano]] resmi [[Erebki]]yo; feqat taê merdumun [[Berberki]] qısey kenê. Nuskar u wendoğê xo zaf niya. ==İqtisad== [[iqtısad|İqtısadê]] Libya qewetın niyo. Endustriy petrol u qaz zaf muhima. Standardê xeyat hol niya. Seba ke Libya destek da cı teror, Dewletun Ewropa u [[Dewletê Amerikaê Yewbiyaey]] ambargo kerd. Serra 1989 [[Dewletê Amerikaê Yewbiyaey]] şavıt rocketun u Libya xırab kerd. Ambargo [[iqtısad|iqtısadê]] Libyayê zaf zarar da. ==Çımey== * [http://www.cia.gov/cia/publications/factbook/geos/ly.html CIA World Factbook&nbsp;&mdash; ''Libya''] {{Dewleti Afrika}} [[Category:Dewlet]] 182 4682 2006-10-02T13:34:37Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Lilıkci]] moved to [[Lilıkci]] '''Lilıkci''': Merdımo kı lilıki vırazeno yan zi roşeno ey rê vanê lilıkci. Lilıki zi babet babet yenê vıraştenı. Lilıkê destan, lilıkê tunıkkerdeney u lilıkê dêsa kerdenı. Lilık vıraşteney rê zi zanayeney u zenat lazım o. Kar u zenatê do bol bari u bı rısko. kes xetayê do werdêk bıkero, ya herımêno ya şıkyêno u yan zi cayêdê kesi bırneno u keno dırbetın. Ey ra vanê kes bol diqet bıkero. Qandê kı weş vırazo vanê lilıkanê xo bıxemılno u zey veyvekana kero. 183 5911 2006-10-11T04:54:55Z Maviulke12 6 {{Template:Suke| native_name = ''London''| common_name = London| conventional_long_name = Londra| image_map = Houses.of.parliament.overall.arp.jpg| serdarê belediya = Ken Livingstone | berzine = 28 m| erd = 1,579 km²| nıfuse = 7.5 million| sıxletina nıfuse = 4,697/km²| mıntıqa = London| kordinant = 51°30′N, 00°07′W }} '''Londra''' (bıwane: Londıra) suka [[Britanya Gırde]]a. Londra mıntıqa ra veroce-şark ê [[Britanya Gırde]] dera. Londra hem paytext ê Britanya Gırdeo hem en gırd suke ê Britanyao. ==Tarix== Tarixe Londra zaf khıno. Serra İ.R. (İsara Raver) 47, [[İmparatorin ê Roma]] Londra na ro. Ewelunra nıme xu ''Londinium'' bıb. Serra İ.R. 100 Londra biya paytext ê eyalet ê Britanya. Serra 600 ra, Anglo-saxonu umey Londra u Londra biya zaf gırd. Feqat serra 850 ra Vikingu Londra xırap kerd. [[Waxte Vertey]] Londra zaf neweşi diy; zaf merdum ê Londra neweşi rinra merd. Seserra 18, Londra bıya zaf pil. Seserra 19, Londra en gırd suke ê dınya vıb. Serra 1835 ra, seba ke ray u treni Londra biya merkez ê ticaret. Serra 1963 da, dınyarad yewın bıne-erd (metro) Londra da vırazıya. Feqat waxte [[Ceng ê Dınyaê II]], [[Almanya Federale]] zaf ''bomba'' şavıd Londra u 30,000 merdumu merd. ==İqtısad== Inke Londra suke ê moderına. Banê xeylê berzi u bınaê ke hetê mımarine de mıkemmel vıraziyaê, estê; bacarê dewizio, paytextê borsao, merkezê iqtısad, siyaset, zagon u modaê [[Britanya Gırde]]o. Londra da zaf sirket ê [[iqtısad|iqtısadi]] estê. Merkez ê Barclays, HSBC u Reuters Londra da runıştı. Borse Londra zaf pila. Endustriy ê turizm gırda; her ser zaf turistun şına Londra. ==İklim u Nıfus== Nıfus ê Londra 7.5 milyona; feqat nıfus ê metro 12 milyona. Zaf şarê muhaciru êsta. Zaf mıxtelıf mılleti tede cıwiyenê. %40 Nıfus ê Londra Britanyara niya. Zaf [[İslam|Muslumanu]], [[Musewi/Cuhudi|Musewi]], [[Hindu]] u [[Sikh|Sikhu]] esta. İklimê Londra honıko; silun zaf varen. Seba ke awke germin (Gulf Stream), hewa Londra zaf serdin niya. Erde Londra her daim kheweo (kıhoyo). ==Çımey== * [http://www.london.gov.uk/ Resmi Siteyê London] {{Sukê Dınya}} [[Category:Suka]] 184 5900 2006-10-11T04:52:19Z Maviulke12 6 {{Template:Suke| native_name = ''Los Angeles''| common_name = Los Angeles| image_map = LosAngeles06.jpg| serdarê belediya = A. Villaraigosa| berzine = 0 m – 1,548 m| erd = 1,290.6 km²| nıfuse = 3,845,541| sıxletina nıfuse = 3,165/km²| mıntıqa = Kalifornia| kordinant = 34°03′N 118°14′W }} '''Los Angeles''' sukeya [[Dewletê Amerikaê Yewbiyaey|Dewletanê Amerikaê Yewbiyaiyan]]a. Los Angeles mıntıqa ra verocê eyaleta [[Kalifornia]] dera. Rocawan (ğerb) de Los Angeles [[Okyanuso Pasifik]] estê u en gird sukeya Kaliforniaya. ==Tarix== Ewelunra Postesuri (Kızıldereli) runetibib. Serra 1776 [[İspanya]] umey Los Angeles u koloniya/mıstemera viraşta. Feqat vaxte Cenge Amerika-Meksika (1845 – 1948), Amerika Los Angeles işğal kerd. Serra 1892, merdume Los Angeles zaf petrol diy u suke biya merkeze petrole Amerika. Feqat inke zaf petrol cinyo. Serra 1920 firmau filmun umey [[Hollywood]], Los Angeles u suke biya merkezê film u xeceliyayışio. ==İklim u Nıfus== İklimê Los Angeles akdeniza; hewa xu honıko. Seba ke [[Okyanuso Pasifik]], hewa ne zaf germina ne zaf serduna. Feqat hewa Los Angeles zaf leyşina. Problemu trafik zaf gıruna. Nıfusa suke Los Angeles 3,694,820a; feqat nıfusa metropolitan Los Angeles 17,516,110. Zaf mıxtelıf mılleti tede estê: Şarê Ewropa (%46.), şarê Asya (%27) şarê Meksika (% 24) şarê Postesuri (Kızıldereli) (%0.8). Zaf maxaleyu Los Angeles tehlikeliya; ceteun zafa. ==İqtısad== Los Angeles merkeze xeceliyayışio [[Dewletê Amerikaê Yewbiyaey|Dewletanê Amerikaê Yewbiyaiyan]] u dınyaya. Hollywood, Twentieth Century Fox, Paramount Pictures, Disney u zaf sirkete xeceliyayışio Los Angeles da renusti. ==Çımey== *[http://www.ci.la.ca.us/ Resmi Siteyê Los Angeles] {{Sukê Dınya}} [[Category:Suka]] 185 4688 2006-10-02T13:34:37Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Lu u Zarejiya /Fablê La Fontaîne'i: Lüye u Zarance]] moved to [[Lu u Zarejiya /Fablê La Fontaîne'i: Lüye u Zarance]] '''QILANCIKE VE LÜYE RA''' Qilancike ni$tivi gile dare ra Tenê pendir fek de vi. Boye ontivi Lûya ma Ta verdera xo ame ûza Vake mave xerdi qilancika ma Ti ça honde rindeka honde $irina Ala na perrê to çiqa bereqinê Heke vengê to ki je vatena mi vo Xora tiya Xatûna na gemo. Heke zûro ken va çime mi deverdiyo. Qilancike na qeso verde xora$iye Xovexo va Ala vengê xo tever kêri va bihesno Lüye Se ke veng gina piro Loqme fek ra pera $i herd ro Lüye çip kerd guret est gule ro Sere xo dardwe niyada Qilancike ro Va Têde dalqawixi budelawo metkenê seweta mafatê xo Xora se bi, bi Na aqilo ke mi da to Bike hürendiya zirarê xo Qilancike serm kerd, serê xo naro Son werd ke indi kes aye nêxapno. ______________________________ ''Berhem no:3, 1988.'' ''Arshive Librairie Scrupule ra guret.'' *Tirki ra çar. M.Dersimi *http://f27.parsimony.net/forum67890/messages/10396.htm 186 4690 2006-10-02T13:34:37Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Lulıci]] moved to [[Lulıci]] '''Lulıci''': Merdımo kı luli vırazeno, roşeno yan zi cıneno ey rê vanê lulıci. Luli vıraştenı rê zanayeney u zenet lazım o. Luli cıneyeney rê zi meharet, hüner u qabiliyet lazım o. Vanê nefesê do bol tey bıbo kı bışo luliya xo sur kero u bıcıno. Luli cınayenı tam, tam meharet u hüner wazeno kı, bışo umışê pê kero u pê biyaro. 187 4692 2006-10-02T13:34:37Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Macunci]] moved to [[Macunci]] '''Macunci''': Merdımo kı macun vırazeno, roşeno u anceno cayan ey rê vanê macunci yan zi macunvan. Macun babet babetiyo. Tay qandê qül, qelaş u herwına cayan gırotenı ancêno. Tay qandê duzkerdenı u weş mısnayenı ancêno. Macun ancêno text u dêsan ser. Macun qandê germkerdenı u gırotenı ancêno. Macuncinı karê do tenıko. Qandê coy kesê kı macuncinı kenê vanê dı o wardı Wahêrê tecrübanbê. 188 5916 2006-10-11T04:55:27Z Maviulke12 6 {{Template:Suke| native_name = ''Madrid''| common_name = Madrid| image_map = View on Palacio Real, Almudena Cathedral, Madrid.jpg| serdarê belediya = Alberto Gallardón| berzine = 667 m| erd = 607 km²| nıfuse = 3,228,359| sıxletina nıfuse = 5,198/km²| mıntıqa = Madrid| kordinant = 40,43°N 3,69°w }} '''Madrid''' suka [[İspanya]]a u mıntıqa ra vartey ê nime-aday İberya dera. Madrid hem paytext xu hem en gırd suke ê İspanyao. ==Tarix== Halifey Mehmet I seserra 9 da Madrid no ro. Mehmet I zaf pil saray vıraşt u suke Madrid dolvera no ro. Nıme Madrid al-Majrīṭ bıb (Erebki: المجريط, "kaynag ê awk "). Feqat serra 1085 da Alfonso VI Madrid işğal kerd u. Feqat seserra 13. ra adıra pil weşna Madrid. Serra 1561 da Madrid biya paytext ê [[İspanya]]. Serunra 1802 – 1814 Madrid işğal ê [[Fransa]]d mend. Waxte işğal Madrid asqer ê [[Fransa]]y zaf terteley kerd. Serra 1814 da Fernando VII asqer ê [[Fransa]]y fetılna. Feqat benate serrunra 1936 – 1939 ra Madrid cengey sivilra zaf xırab biy. Serra 2004 ra merdume Erebun Madrid ra attack kerd u zaf merdum merd. ==İklim u Nıfus== İklimê Madrid Deryaê Sıpêyo, ayamê (hewa) xu honıko. Feqat waxte ammun hewa xu taê germıno u şilun nı wareno. Seba ke erd Madrid zaf berzo; heway zaf germın nı beno. Ewro nıfus ê Madrid 3.2 milyona; feqat nıfus ê metro 5.8 milyona. Zaf mıxtelıf mılleti tede cıwiyenê: şare Ekvator, [[Çin]] , [[Fas]] Kolombiya u Peru tede zafa. ==İqtısad u Spor== Suke Madrid zaf moderna. Banê xeylê mımarine de mıkemmel vıraziyaê. Madrid merkez ê huner, [[zagon]], siyaset, edustriy u [[iqtısad]] ê nime-aday İberya. Sektor ê dewlet zaf gırda. Taxımun [[Real Madrid]] u Atletiko Madrid suke Madrid de kay keno. [[Real Madrid]] hem Ewropa da hem [[İspanya]] da zaf hol kay keno. Stad ê Real Madrid (Barnabao) zaf rında. ==Çımey== *[http://www.munimadrid.es/Principal/ingles/portada.html Resmi Siteyê Madrid] {{Sukê Dınya}} [[Category:Suka]] 189 5735 2006-10-09T03:23:22Z Maviulke12 6 kategori {{Template:Dewlet |native_name = ''مليسي'' |common_name = مليسي |conventional_long_name = Malayziya |image_flag = Flag of Malaysia.svg |image_coat = Coat of arms of Malaysia.png |image_map = LocationMalaysia.png |capital = [[Kuala Lumpur]] |largest_city = [[Kuala Lumpur]] |official_languages = [[Malayki]] |government_type = Monarşiye Qanuniy |area = 329,758 |percent_water = (%) 0.3 |population_estimate = 25,347,000 |population_density = 78 |currency = [[Ringgit]] |currency_code = MYR |time_zone = +8 |cctld = [[.my]] |calling_code = 60 }} '''Malayziya''' mıntıqara veroc (cenub) [[Asya]] dero. Dewleta Malayziya dı parceyra yeno pêra: Malaziya-rocvetış (şerq) u Malayziya-rocawan (ğerb). Benate Malaziya-rocvetış (şerq) u Malayziya-rocawan (ğerb) Deryayo Çin estê. Zımey (Şımalê) Malayziya de [[Tayland]], [[Burunei]] u [[Philipins|Buhutan]]; veroc (cenub) de [[Singapur]] u [[Endonezya]]; rocakewtene (rocvetış, şerq) de Okyanuso Pasifik; rocawan (ğerb) de [[Endonezya]] estê. Paytextê Malayziya [[Kuala Lumpur]]o. '''Malayziya''' 13 eyaletan ra yeno pêra (mıteşekkıla). Malayziya ezaê [[Mılliyetanê Yewbiyaiyan (UN)]] u G20io. Sistemê idarey monarsiye qanuniye. ==Tarix== Tarixê Malayziya dewleti niya. Evelunra qiz Malay qrallugun runistibib. Seserra 14, Erebun umey Malayziya semed ticaret. Seserra 15, Malayun [[İslam|İslamiyet]] kabul kerd. Penira seserra 15, Malayziya zaf işğal diy. Serra 1511, [[Portekiz]] Malayziya işğal kerd u Malayziya biya biye koloniy/mıstemera Portekizun. Malayun Portekizun zaf cengu kerd. Feqat serra 1641, [[Hollanda|Holanda]] Maleziya isqal kerd. Serra 1786 biye koloniy/mıstemera [[Britanya Gırde|Britanya]] umey Malayziya. Dewleta Malayziya biye lete, koloniy/mıstemera Ingilizki Malayziya u koloniy/mıstemera Hohhandaki Malayziya. Feqat serunra 1942 - 1945 [[Japonya]]. Serra 1963i de Malayziya xo reyna ra, xoser ilan kerd. ==İklim u Suki== Hewa u iklimê Malayziya zaf germuno. Waxte ammun, zaf şilu Muson waren. Her serra laserun zaf zirar denci. Sukê (Bacarê) Gırdi: *1. [[Kuala Lumpur]], Nıfuse: 1,453,975 *2. [[Ipoh]], Nıfuse: 927,776 *3. [[Klang]], Nıfuse: 879,867 *4. [[Subang Jaya]], Nıfuse: 833,571 *5. [[Johor Baharu]], Nıfuse: 802,489 Sukê [[Kuala Lumpur]] zaf raver şiyê. Kuala Lumpur bına u banê xeylê berzi estê, bacarê dewizio, paytextê borsao, merkezê iqtısadê Malayziya. Asmen-dırna (Gok-delen) Petronas zaf berza (452 metre); dınya de ê dıyina (2). [[Image:My-map.png|thumb|left|230px|Xarıtey Maleyziya]] ==Nıfus== Nıfusa şarê Malayziya 25 milyona; sarê Maleyziya sukunra runeste. Zaf mıxtelıf mılleti tede cıwiyenê zey: Malayun, Erebun, Ewropaun, Çinun, Wietnamun u Kambocyaun. Dinu Malayziya mıxtelıf dinu [[İslam]]; feqat zaf mıxtelıf mılleti tede estê: [[Hinduism]], [[Sikh]], [[İsewitine/Xrıstiyani|Xrıstiyani]] u [[Budist]]. Zıwano resmi zafa [[Malayki|Malaykiya]]. Nuskar u wendoğê xo zafê. ==İqtisad== [[iqtısad|İqtısad]]ê Malayziya zaf qewetına. Feqet tae mıntıqun zaf peyser mendo. Teknolociya malayziya zaf be kaliteya. Her serre iqtısadê Malayziya beno pil. Feqat serra 1998, [[iqtısad|İqtısad]]ê Malayziya zaf qrizu diy. ==Çımey== * [http://www.gov.my/ Resmi Site ê Malayziya] {{Dewleti Asya}} [[Category:Dewlet]] 190 5462 2006-10-04T23:55:30Z KureCewlik81 14 '''Dêrsım''' mıntıqara Anadoliye Rocvetış. Dimare Dêrsım Xarpêt, [[Çolig]], u Erzincan runeşte. Vakte zemusten hewau Dêrsım serdina; zaf ware warun. Vakte ammun hewa Dêrsım zaf germına. Erde Dêrsım zaf kıluna (engebeli). Ölçüm erd vilayeti Dêrsım 7777 km². Dêrsımra zaf [[Zaza|an]] renuşti. Arminiz esta, feqat zaf çina. Hettani tertele Armeni, merdım Armeni zafıp. [[de:Tunceli]] [[en:Tunceli Province]] [[es:Provincia de Tunceli]] [[fa:استان تونجلی]] [[fr:Tunceli (province)]] [[id:Provinsi Tunceli]] [[ku:Dêrsim]] [[nl:Tunceli (provincie)]] [[pt:Tunceli (província)]] [[sv:Tunceli (provins)]] [[tr:Tunceli (il)]] {{Template:Sukê Zazaan (Bacarê Zazaan)}} 191 5847 2006-10-10T12:53:10Z Maviulke12 6 [[Image:Maria.gif|thumb|300px|Maria Wine]] ''Nuştoxê na maqale Faruk İremet o.'' '''Maria Wine''' suka [[Danimarka]] [[Köpenhamn]] dı ruejê 8 temuz 1912 yeno [[dınya]]. Maria Wine ser 2003 menga 22 nisanı dı (22 nisan 2003) şi heqeyda xü ser. ==Hézkerdenı u Şiir== Senin merdım bı [[şiir]]a héz keno? Yanzi şeno héz bıkero? Nê persi zaf mühimiyê. Co kı merdım eger wazeno çiyê veco verçıman gerek merdım ser êy dı zi kar bıkero. [[Şiir]] taybeti hisê hinsana no. Yani hinsan hisê xü bı [[zıwan|zıwanê]] no felsefi wazeno biyaro kar. Yanzi wazeno formılêno newe bıdo qıseyê xü. Formılê newe, [[felsefe|felsefeyê]] newe u qıseyê newe zi helbet şiirê. Şiir, zeydê ıstanıka niyo u zeydê raman a zi niyo. Şiir şehwet, cesaret, ser gıraney u [[fıkri|fıkrê]] huri dano merdım. Bı no [[fıkri|fıkrên]] huri merdım tesir ser hinsana keno. Maria Wine zi hisê xü, bı [[zıwan|zıwanê]] no zengin u [[felsefe|felsefi]] veceno hol u çımanê ma verni. Raşti mı bı xü çı wext şiirê ay, [[Karin Boye]], [[Edith Södergren]] u [[Anna Maria Lenngren]] wanena inan dı hisêno germ u hu vinena. Taybeti, şiirên [[Anna Maria Lenngren]] u Maria Wine zey pêyayo. Ez şena vaca kı şiirê no hozanan nêşena pêra bı abırna. Maria Wine, ser 1912 dı suka [[Danimarka]] [[Köpenhamn]] dı 8 temuz 1912 yeno dınya. Dıma qandê karê piyê cı [[İsveç]] dı ca benê. Wine bı serê xü yê werdi kewno kêyê qeçekê bêkesa. No zi ser êy dı tesirêno zaf gırd bi. Wine hisê xü, tenya biyayenê xü, tersê xü, bı [[zıwan|zıwana]] nê, bı nuşa va. Helbet no zi wuni rehet niyo. Gerek merdım [[dınya]] bı çımên nuş bıvino u a hisan bı nêya formıle bıkero bı fantasiyê xü. Maria Wine zi nina [[şiir]] yên xü dı formıle keno u bı [[zıwan|zıwanê]] xü yê xürta ninarê suretê newe vırazeno. Maria Wine ser 1936 dı hozanê gırd, hozanê proleter bı [[Artur Lundkvist]] a zewıcêno u beno helalê êy. Labırê, Maria Wine bın tesirê [[Artur Lundkvist]] nê mendo u nêmaneno. A [[zıwan|zıwanê]] xü yê nuşı, bı hisê xü yê felsefik dano pêmiyan u ninara şiirên xü veceno hol. Bewnê sevanê qandê Wıne "[[dınya|Dınya]] ya ay fantasi, dınya ya ay ê hewnayo". Taybeti ez bı xü wuni nêvinena. Qandê kı, [[şiir]] bê fantasi, bê hewın u bê şewga hézkerdenı nino nuşnayenı. Heyat bı xü fantasiyo. Maria Wine rê, ser 1976 (hézarı newsey héwtayı şeş) dı [[Xeletê Bellmani]] danê. ==Kıtabê nuşkarı kı ameyê nuşnayenı ü ameyê çapkerdenı nêyê;== *1. Vinden ur mörkret (Va yı miyanê tarira) 1943 *2. Naken som ljuset (Bê çına zey şewqıya) 1945 *3. Feberfötter (Lınganê bı adır) 1947 *4. Ring i ring (Helqa miyanê helqa) 1948 *5. Född med svarta segel (Biyo bı yêlkenı siyah) 1950 *6. Stenens källa (Cayê kı si ameyo) 1954 *7. Skönhet och död (Weşey u merdenı) 1959 *8. Där skönheten tigger sitt bröd (Wuca kı weşey parse keno nanê xü) 1970 *9. Djurkrets (Çorşme heywanı) 1971 *10. Vredens och kärlekens hand (Destê hézkerden u nefretı) 1973 *11. Svårmodets mod (Camerdeya deprasyonı) 1977 *12. Tala! Jag lyssnar (Qıse kı! Ez goşdarey kena) 1978 *13. Lövsus i moll (Vengê pelê dari miyanı ewır dı) 1979 *14. Under höstens stjärnor (Bını stêrkı payizı dı) 1982 Xeyrê na kıtabanê cı yê şiir Maria Wine, 12 kıtabê bini zi nuşnayo. Nina ıstanıki u romani yê. ==Siiri Maria Wine== {| border="0" cellspacing="5" |- valign="top" | width="20%"| ===Ver awı dı=== Ver awı dı remenê bê çına kereyê^ cınya zeydê mıriçıkê gırdi sıpe; porê ina vırêno bı vaya şewqêno miyanê rojı dı zeydê zıwani adıri qıseyê ina u hıwetışê ina vıni beno miyanê vengê pelê dengızı dı. Dengzı hazıro bigiro bı xü ya nêy mıriçikanê xaseki, dalpayê kefı pelı dengızı zey mine^^ yê masey zelıqêno bedenê inayê bêçına putê ziwer bı alawa adırı xü erzenê dengızi miyan leşı benê siya, alawı rakewnê. Dengız bı nêya iqtidarê xü mısneno ma rê. ^Kere: Sürü ^^Mine: Pul (mineyê masey: balığın pulu | width="20%"| ===Hézkerden a mı reseno=== Hézkerdena mı reseno welat peyniyê heme sınoran miyanê wextê, peyniyê hemın wextı. Hézkerdena mı reseno miyanê newalê meşeyan dı miyanê érdanê çolı kı bê awı yê Hézkerdena mı güloverı dano çı wext mergı xü derg keno serı dı. Hézkerdena mı şımêno awı kı rıjêno héyati ra, şımeno birê huri tenyayeni ra. Hézkerdena mı isreét keno meşeyanê bêvengı dı bını derya yê bê pêyniyê yaşılê érd dı. Hézkerdena mı qevılêno çı wext aşmi xü derg keno serı dı, deri keno tenya miyanê wextê bêbını piyari. Hézkerdena mı reseno welat peyniyê heme sınoran, miyanê wextê, peyniyê hémın wextı. |} ''NOT: © (copyright) Faruk İremet, bê iznê nuştox cayê binan rê neqıl kerdenı, xezete, forımanê binan dı neşır kerdenı u meteban dı bê izin kar ardenı yasax o. No yasaxı qandê héme nuştanê nuştoxi ravêreno. Na nuşte kıtabê nuştox; 'Antolojiyê Hozanwanê Swêdi-1' ISBN: 91-972069-0-X pel, 62-66 ra, bı destê nuştox bı xü neqlê tiya biyo.'' {{Nuştoxê Swêdi/İsveçki}} [[Category:Nuskar]] 192 4702 2006-10-02T13:34:37Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Maya cı bi]] moved to [[Maya cı bi]] == Maya cı bi == '''Arêkerdox; Baba Qef''' Rocê xortê dewda xü ra şıno dewna dı şexê hetı karkeno. No xort şexi hetı wextê do dur u derg maneno u gürweyeno. Bol şıno tayn şıno no vıcêno şêxi hetı u vano; -Şêxê mı wextê mı tamam bi eza kena şıra kêy xü Şêx vano; -E şori, ema hendayê seriyo to mı rê xızmet kerd, ha to rê herê. Werzı şo, wa raya to akerdê u roşnayi bo. Xort werzeno herê gêno u kewno ray. Ray dı herê cı kewno u mıreno. Her merd tepya lacek werzeno erd aşaneno u heri defın keno u cırê tırbê vırazeno. Nata-ata şêlıg yeno vano; "-No kamo merdo?" Lacek vano; -Piyê mın o. Ema piyê mı şêx bı. Bol ewliyayê do gırd bı. Milletı yena cı tewaf kena. La karê nê laceki gürweyê şêxi xerpneno. Dıha kes nêşıno tırbda şêxi hetı. Heme yenê tırba kı laceki vıraşta a tırbı tewaf kenê. Şêx rocê jewi ra pers keno u vano; -Ella ella, gürweyê mı xırab bı u qısmetê mı bırya. Dıha keso nino mı hetı. No merdım zi şêxi rê vano; -Şêxê mı, tı nêzanê nê deyi cor dı ziyaretê do newe abiyayo. Pêro milleta şına wuca. Şêx vano; -Hele vındı ez şıra ê şêxi u a tırba cı bıvina a tırba kamiya? Şêx şıno u vınenokı laceko kı cı hetı gürweyayê o yo tırb verdı vınderdo. Şêx vano; -La oxıl xeyro çıçiyo tiyê tiya dı pawenê? Lacek vano; -Wullı şêxê mı hero kı to da mı merd. Merd tepya mı zi cı defın kerd, milleta zi yena u cı tewaf kena. Şêx vano; -Lacê mı, heta nıka şarê zi mı het dı maya cı tewaf kerdê. 193 5755 2006-10-09T03:31:26Z Maviulke12 6 kategori {{Template:Dewlet |native_name = ''Estados Unidos Mexicanos'' |common_name = Estados Unidos Mexicanos |conventional_long_name = Meksika |image_flag = Flag_of_Mexico.svg |image_coat = Mexico coat of arms.png |image_map = LocationMexico.png |capital = [[Meksiko City]] |largest_city = [[Meksiko City]] |official_languages = [[İspanyolki]] |government_type = [[Federasyon]] |area = 1.972.550 |percent_water = (%) 2,5 |population_estimate = 107.449.525 |population_density = 54,3 |currency = [[Peso]] |currency_code = MXN |time_zone = (-6) - (-8) |cctld = [[.mx]] |calling_code = 52 }} '''Meksika''' mıntıqa ra zımey qıta [[Amerika]] dera. Zımey (Şımalê) Meksika de [[Dewletê Amerikaê Yewbiyaey]]; veroc (cenub) de [[Guatemala]]; rocawan (ğerb) de [[Okyanuso Pasifik]]; rocakewtene (rocvetış, şerq) de [[Okyanuso Atlantik|Oyanuso Atlantik]] estê. Paytextê xo [[Meksiko City]]a. '''Meksika''' eyaletan ra yena pêra (mıteşekkıla). 31 eyaleti estê. Meksika ezaa [[Mılliyetanê Yewbiyaiyan (UN)]] u NAFTAia. ==Tarix== İşğalê İspanyolan ra raver, aşirê Postesuri[Benzesuri] (Kızılderili) ''Azteki'' tey mendêne. Wextê asrê 15. de mılletê İspanyoli Meksika işğal kerde. Eskerê İspanyoli zaf Azteki kışti. Meksika 300 serri koloniya/mıstemera [[İspanya]] bi. Serra 1821i de Meksika xo xoser ilan kerd. Labelê serra 1845 – 1948i de Meksika Cengê verbe Amerika kerd vini u eyaletê xo Teksas, Kaliforniye, Arizona, Utah, Meksika Newiye, Neva u Colorado vêrdi [[Dewletê Amerikaê Yewbiyaey|Dewletanê Amerikaê Yewbiyaiyan]]. ==İklim u Suki== İklimê dewleta Meksika zaf germıno. Çoli tey zafê. Hama sahılê xuyê reğbetkari estê; Cancun zaf sahılê meşhurê. Awa Okyanusi Cancun de zelal u paka. Xeylê merdumê Amerika her serre şınê Cancun. Sukê (Bacarê) Gırdi: *1. [[Mexico city]]. Nıfuse: 19 milyoni *2. [[Guadalajara]]. Nıfuse: 3,9 milyoni *3. [[Monterrey]]. Nıfuse: 3,5 milyoni *4. [[Toluca]]. Nıfuse: 1,9 milyon *5. [[Puebla]]. Nıfuse: 1,8 milyon Suka [[Mexico City]] zaf raver şiya. Banê xeylê berzi estê, bacarê dewizio, paytextê borsao, merkezê iqtısade Meksikao. [[Image:Mx-map.png|250px|thumbnail|left|Xarıtey Meksika]] ==Nıfus== Nıfusa Meksika 107 milyono. Mıxtelıf şari tede nışenê ro; %75 Mestizi, %13 Amerindiani, %11 Europayıci. Dinê Meksika [[İsewitine|İsewitino/Xrıstiyanino]]; mezhebê mılletê Meksika Katoliko. Labelê dinê [[Musewitine/Cuhudine|Musewitine]] ra ki mensubi zafê u quwetınê. Taê [[İslam|Mısılman]]I ki estê. Zıwano resmi [[İspanyolki]]yo. ==İqtisad== [[iqtısad|İqtısad]]ê Meksika zaf qewetıne niya. Dewleta Meksika peyser menda. Merdumê Meksika sindorê feqirine de cıwiyenê; standardê heyati cêra. Sindorê Amerika de zaf merdumê Meksika vêrenê [[Dewletê Amerikaê Yewbiyaey|Dewletanê Amerikaê Yewbiyaiyan]]; hama şarê Meksika aca de qaçax gureyeno/xebetiyeno. ==Çımey== *[http://www.gob.mx Gob.mx] Siteye Dewlete Meksika (İspanyolki) {{Dewleti Amerika}} [[Category:Dewlet]] 194 4706 2006-10-02T13:34:37Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Merci]] moved to [[Merci]] '''Merci''': Merdımo kı bı yewmedê xo ya, bı perana merı keno ey rê vanê merci. Merci en bol ki baxçe, rez, dık u cayo kı cıtı u cıtêr nêşeno dekewo u tey cıtı bıkero ê cayan merı kenê. Merı qandê tey çi karıtenı, bınê daran sıstkerdenı, vaşê cı arêkerdenı u herwına bena. Wexto kı kes bınê dar u mewan merı nêkero, hera cı hawa nêgiro, vaşê cı nêçineyo rınd nêbenê u rınd nêtepşenê. Wexto kı tepêşê zi meyweyê cı bı goştın u rınd nêbeno. Bol zeyıf u çıqırık beno. Welatê ma dı, demdê veri dı zaf merdıman idareyê keydê xo bı merı kerdena kerdê. Ewro zi mercinı esta labırê zey veri niya. Kar u barê mercinı bol biyo kemi. 195 5486 2006-10-06T13:14:30Z 70.105.37.20 Redirecting to [[Merdumê İlmê İqtısadi]] #redirect [[Merdumê İlmê İqtısadi]] 196 4710 2006-10-02T13:34:37Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Merdumê İlmê İqtısadi]] moved to [[Merdumê İlmê İqtısadi]] *[[Christian Grönroos]] *[[Herbert A Simon, 1916-2001|Herbert A Simon]] *[[Herbert James G March|James G March ]] *[[Philip Kotler]] 197 4712 2006-10-02T13:34:37Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Mesela pir u çê talıvi]] moved to [[Mesela pir u çê talıvi]] '''Mesela pir u çê talıvi ''' Caê de jü pir sono çê talıvi. Talıv çê de nêbiyo. Cênıke ve çêneka xo ra çê de biyê. Pir tenê ke niseno ro, çêna talıvi maa xo ra vana: "Guneka, na pire ma çıqa zayıfo. Peêki mendê ro thajiyu. Mae k’ vana: "Çımê to ve kor bê, ça hin vana? Qayte vıle piri ke, jê xojiyo. Pir nine hesneno, heredino, urzeno ra, sono. Rae ra raste talıvi beno. Talıv vano: "Piro, kata sona, koti ra yena?" Pir vano: "Çê sıma ra yonu. Cênıka to mı ra va ’xoz’, çêneke va ke ’thaji’. Ezı k’ ustune ra, son çê." Talıv vano: "Heww, piro piro, to çıqa budelawa, to çı qayte qesanê dine bena? I cailê, nêzanê! To xo rê jê heri goşi rover dêne, roniştene, hata ke ez amu." 198 4714 2006-10-02T13:34:37Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Meselê Zazau]] moved to [[Meselê Zazau]] [[Test-wp/diq]] *[[Seyh Said]] *[[Seyit Riza]] 199 4716 2006-10-02T13:34:37Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Metallurci]] moved to [[Metallurci]] Asın/Osın: Demir Bafin: Aliminyum Çinko: Çinko Kerre: Demir Pası Komur: Kömür Kufe: Küf Leym: Lehim Luliye: Ince boru Paxır: Bakır Pelga phone: Ince plaka Polat: Çelik Pırınc: Pirinç Qersun: Kurşun Qılay: Kalay Saz: Saç (Plaka) Şêm: Gümüş Tazo şêmen: Gümüş taç Têl: Tel Tunz/c: Tunç Zenge: Bakır pası Zern: Altın ..... (Nustox: H.Tornêcengi) 200 4718 2006-10-02T13:34:37Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Mewlexaneci]] moved to [[Mewlexaneci]] '''Mewlexaneci''': Merdımo kı dukanê cı mewlexane dı esto, yan zi mewlexane dı meywe, fırig, êmış, zerzewat u kıhoyiya kı dewan ra yena ey beno mewlexane dı bıcem (toptan) roşeno u hemver a rotenda xo sera çiyê xo rê gêno ey rê vanê mewlexaneci. Mewlexane dı sera %95 çi werdenı yeno rotenı. Cayo kı çiyo kıho, meywe, zerzewat, qezenc, êmışo wışk, hıngımên, rıb, rüwen, kesme, pastêx, sıncıxi, tar u tur u çiyê werdeno kı dewıj u cıtêri anê tey roşenê ê cay rê zi vanê mewlexane. Mewlexanecinı kerdenı rê zi sermaye lazımo kı pa ca tepêş, çi bıherino u ê sermayi xo destı bıçarno. 201 5836 2006-10-10T12:50:01Z Maviulke12 6 == Eşqi welat, Zazaistan u ê Miletê Zaza == '''Mewlüdê Diyarbakiri''' Vanê Leyla badog Qeysi ra qeteryawa a u konê cinê şiyo zozanan u Qeys mendo dı beride sond wendow vato; "-Qeys dı beride awa germıne borêw ez şıni awa inıkandê serdınandê fendê kardi bori ha? Awa geravıne Qeys borêw ez (Leyla) awa serdıne boriha? Qeys dı beridebêw ez peirê meşınandê zozanan bori ha?" Vanê, hergürocê Leyla awa fenê kardiya zozanan ardê xü rê kerdê germınew hema werdê. Eşq enowo, feqet eşqêkdo eşqê welathezkerdoxey nêbê beredayo, eşqê dewlete, eşqê milete (Ariy êy miyan dı Zazay, İraniya, Hindiya) eşqê welati (Zazaistan). Pêro yê xırabiyan qıçkeki u qıçkek tefekür biyayış ra vırazênê. Vatışêktê qereçiyandê işxalkerandê welatdê ma esto vanê; "-Cawog qudretê ma rıseno cı ê neyarandê ma xiyalê cineyke nê reseno cı." Eno vatış qabê Zazan bê şıphe rasto. Qıçkek, qıcucık, namerd, teres, bê xiret, bê şeref, bê hesiyet, bê tefekür, bê welat, bê iman, bê zıwan, bê namuso. Bı kin bê dewletewo bı çımêcê bıradê cêra, cirandê cêra bar nêbiyaye, fêsad; pêroyê enê çiyandı ma Zazan de mewcud niyê. İnsanêk dı made ay seyaye bê yayke karekdo bı şeref u bı xiret bı kerê maro éybıkandê ê gêyrenê manêvanê dê vınde degır qusurêkdê cê kêmasikda cê bıbê ma ê sıtari bıkerın. La ma ê piskenê. Herkes dı cadê xü de bı goredê taqet, qewet, qüdret, fam, vinayış, sekerdış, texmin u xiretdê xü bı xebeti go Zaza i rawer şê, heyna serê cine go berz bê, melayê Zazan, fiêxê Zazan, Sofiyê Zazan, zaneyê Zazan u êg dı miyandê Zazande nüfusê cinewo maddi u manewi esto, mualim, doxtor (hekim), mendis, tıcar, esnaf, roşnfıkır u gerilayê Zazan, pirek u mêrdê Zazan, şuwane, gawan, xızmetkar, arêwan, feqir u zengin, pir u cüwan, zanaw cahêl, dewuc sukıc ümumen pêroyê Zazan eger xiretê miletda xü bancê go mileta ma dı miyandê miletandê dınyadê cawag layiqê cayewo go bıgirê. Feqet hetag fıkro mili, manewi u tarixi dı made nê vrazêyi ma nê benê çik. Gawag merdım bı jobini wuşk bı girê, neyaran hete nêşêro, loqmeyê neyaran nêwerê, sebr bı kerê, baweriya cê cor bı Homa Téalaiw cêrike bı miletda ézize bıbê. Hiwi u ümidê cê pil bê go milet bı resêcayêkdo berz. Eyro dı ena derecade çikdo bino fenê neşriyat u metbuatêkdog bı zıwandê Zazaki bê mıhim çınyo. Hetag varıte nê varê, qet laser wurzeno we. Miyandê temuzide vewre nê varena. Labelê kanundo éwulinde carna varena. Yanê ê herçi élametê cê estê. Yanê ê çıyan élametê cineestê. Êma Zazanike élametê kemibiyayişdê xiretê alimandê ma u élametê çikêkdê binikeestê. O çike enowog; Kürdê bê bexti ma Zazan xapênenê. Çikdê mawog eyro çınyo yayke cayêkdo eyro destê ma (kudretê ma) nê reseno cı bı qewet u qüdret u inayekdê welat hezkerdoxey go sıba destê ma (qüdretê ma) bırsê a. Lazımog merdım xü rê hedefanê pil u rından vırazê. Hedefê ma azadi, hedefê ma heyna welat perwerey, heyna zana bıyayışı, fıkırde zengin biyayiş, wayirê artêşêkda mili, hududandê mili, axda mili biyayişi. Bed' uzzeman vano; "-dı eyrode enê çaxide bı tenê dınya xü nê ez hedrewog axreta xü ila, qurban (fedayê) ê miletda xü keri. Belê 'alim enowo, mütefekir, keso wayirê mexsedi, wayirê düşünci enowo. Belê gerek merdım hedrebêg dınya u axreta xü ila fedayê (qürbanê) miletda ézize Zaza kerê. Merdım hétani peyni heétani peynida peyine dı rêçda babê u kalukanê xü sero dı xeta tarixdê xü sero bımanê a game hema newe merdım küçikta hertida, şarira vecênow beno merdım. Merdımo mêrde ternê cê dı mezeldeykefenê mêrdan vezelnayewo, melaiketi kesdog rıdê érdande bı xiret biyara hes kerê, keso bê xiret laşê cê dı mezelde feni laşdê küçuliyo. Hiwi, ümid, baweriya mawag raver ra wa zéf pilebê. Badê zımıstanan wesaro rengino xasek u delal u zêrin yeno. bedo şewe roc. Badê tengesiyan herayi, badog koyande vewre kuro ayre dı merguzanı kande güli rıhani benê hêşin. Mileta Zazawa ézize xeta tarix, ferheng, asasu rıstımdê xü bı awayêkdo roşn naskerde a gaw çik nêşkeno ma xü rê kole kerê. Nuraney a ilimê zazayey enê wurdeme dı hedefêk ézize owog bırse ezê wurdeme cewharan. Wext wext hebêk hetyaka şardê Hindistani küno mın viri gelo çendeha mardım a hetyake şıbêneno haldê Zazan. Vanê dı hébi esterey bıbyê jo Delhi serojoyke Bombay serabiyê. Enarey estareyê Delhi bı adır u roşn biyo ê Bonbay ke esterêkdo bê roşn biyo. Ê Delhi eskereyê BOMBAY ke bı enwardê xü roşn kerdo. Neyse wextêg badê joy estereyê Bombay kewto şımdê xü bı xü peşeryawow vato; "-Eno estereyê DELHİ layıqê mın niyo ez tedır bena embaz; enarey estereyê PALO, İSFAHAN, DAKKA ike neyarê ê DELHİ biyê ine Ez tiyara tepeya esteredê DELHİ dır embazi nê kena. Ez go esteredê SÊWREKE, PALO, yayke esteredê DÊRSİMİ'YOG bı şewew bı rocbereqêno, yaykê HÊNİ u ÇAPAQÇUR'İW, AMED'İ dır bıkê embaz. Bı enowa beynetê xü u ê DELHİ xerepnawo u taritide mendo hona famkerdox, roşnê ê xüb-xü tı nêbiyo roşnê cı deg esterdê DELHİ ra biyo. Êma ferdekdê miletda ézizê Zaza nıka roşnê ma u herçiyê ma yê binêg estêke pêrodê milete werzayê, her xırabey u pisey nepakiyay eyro dı miyandê ferd yayke miletda ézizda Zaza i de estayke kin u xışımo neyartida neyarande inkarciyanrawo. Qandê kı gerek ma zéf zéf hêşiyari bın. fiewra eserê rewşenfıkrandê eyroyo. Eyro rewşenfıkır çende-ha bışki şewra bıvinê şewra endehaweşo. Dı rıdê érdande çıdog fenê rewşenfıkran ra mehrum biyayişi qayê milet ra bê talih çınyo. Zêg cıtêr eyro bezre erzeno, şewra ike ewcara qutê xü veceno bı o nea roşnfıkran eyro bı qelemda xü kanco çızxi anti, şewra goredê qelemda cinerawo. Heşa heşa carna merdımirê qelema roşnfıkıri fenê nuştışê çariyê qedere yeno. Qederê miletda Zaza cor dı destdê Homa dê esteran, ézmandê bê peyni u dınya; rıdê érdandeyke dı destê bıradê mınê ézizi roşna-yoxanê Zazayiw, rayê Zazaistan'idê gürweyenê fendê inewo. Eger şıma ewca çik kerd kerd, nê kerd wa qet şübhê şıma çınibê neyari marê nêbenê. Eger şıma ewca bınşê mildê jobini ser xü ra kêma mirat u métel beno. Eger şıma ewca bışki fıncana jéri borê lab aqubetbê go şıma neyaran qehr bıkerê, dostan şa kerê, la eger şıma bê aqubeti bê xü ra şıma bı destandê xü ya ézizan, morê méke ma danê beyrada Zazay row Zozan rezil kerê. ==Çımey== *[http://zazapress.tripod.com/amor3/ZP_3.html#esqiwelat, ZazaPress, Amor 3, per 15] [[Category:Nuskar]] 202 4722 2006-10-02T13:34:38Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Mikail Aslan]] moved to [[Mikail Aslan]] Çı waxto aqılê made vi ke, Mikail de röportaj bıkerime. Hama ison, ree ke çiye pêyser est, hên sono. Mikali, kasetê huyo hireen “Mıraz” vet. Ma va “tam waxtê huyo, dema nasıv nıka biyo”. İson ke Mikail de qesey kerd taena rınd sono ser; çae Mikail honde yeno has kerdene, çae karê hode honde raver şiyo. Mikail reça Kırmanciye dero, o serva Kırmanciye ree “Kılıtê Kou” fetelıno, ree pi u khalıku ra marê “Miraz” ano. Mikail roşitiya ho ki, ilhamê ho ki Kırmanciye ra ceno. İye ke zerreşikaye pee çheka hode merde roê dinu keno ret. Ricawa ma wendeğu ra awa ke; tenê sarê ho bıdaznê na röportaj hata peyniye bıwanê, Mikail zof çiyê de muhimu vano. -Yaşar Kaya: Mikalê Ağayê Rızayi, kaseta tuya newiye xêrli bo. Mikail Aslan: Bexudar be. -Mikail Aslan kamo, wazena ho nas kerdene de. Ma Qerebalıcime. Mara Şıx Hesenu vanê. Qerebalıcu, Abasu, Qırğu, Feratu pêro domonê Şıx Heseniye. Ez dewa tauge de amune dina. Aslınde Tauk niya Tauga, ez vaci zonê Hermeni ra yeno. Taug ra yeno, taug vore serro sono. Tırku ke namê dewa ma vurno, vato “Tavuk”, yani vato kerge worte ra vejiyê. Mı nıka hesna ke dewucê ma na namê ra biye bêzar, çıke mılet pê lequnê ho keno. Nıka name uncia vurna, kerda “Kardelen”. Ez mezra uzay de bine pil, cıra vatene “pee koy”. Hata des serri ez uzade bine pil. Hata o waxt ma dewlete ra xêyle qeramete, heşiriye diye. O waxt bıraê mı worte siyaset de vi. Rozê esker ama çê ma verê çımunê made, bıraê mıre işkence kerd. Komandan vake: “Se ke qesey nêkeno, hala waa ney bıcere oda bine ae re ki işkence bıkere çutır qesey keno” A.. ey ke hên va, maa mı koli çarna ve sare dey ser, sare şikiya, gına waro. Dard we, berd Xozat, ma tersayme vake mıreno. Ae ra tepia, her ke esker amenê, ma bezar kerdime. Na hadise ra tepia ma ki bar kerd şime Qeyseriye. Uza de surgunê Dêrsim estê. Mısayıvê ma u piê mı ki uza vi. Hama ma a dewe de çê nêdi. Şime mala tırku de çê guret. Dês serri ki uza de mendime. -''Ez vaji to Zonê Ma dewe de musa hama hona ki zof pak qesey kena?'' Maa mı qe Tırki nêzanena. Ma, piê xode Tırki, maa xode ki Kırmancki qesey kerdene. Hona ki maa xode Kırmancki qesey keme. -''Mikail Aslan key thomur guret ho dest?'' Piê mı rametli budelaê Wayırê xo vi. Dewres vi. Wayırê itiqat vi. Ey cınıtene, ma ki ey ra musayme. Qızkekeni ra nat ma pêrune ki themur cınıtene. -''Tı, “Grup Munzur” de ki cınıt?'' 1992ine de ma Grup Munzur sane pe. Mı 3 serri a grube de cınıt. O waxt mı Malatya de mamamatik dene wendene. Na grube ra raver ki tae lawukê mı bi. Misal “Dayıka mı usta ra” mı a meselunê dewe ra tepia maa xo sero vate. Ez ke amune Alamanya mı va “naza de matamatik nêdon wendene” mı wast ke akademi wendene dine. Hora zerrê made muzik esto, gereke ma na kar profesonel bıkerime.Almanki musune, dı serr ki xo kerd hazır. Nae ra dı asmi raver ki mektev qedena. Nıka dıplama xo nusnon.. -''Mikail na kaseta tuya hireena. Vırene Agerais, dıdeene Kılıtê Kou na kı Miraz. Miraz çıko, cınay re to name Miraz na pa?'' Mı hên sembolıze kerd ke; mir generasiyono, azo. Miraz ki kokê huyo. Key sıfte kerdo, key qedino beli niyo, hama hata nıka az ve az vıla beno. O ke mebo ki mir mişte nêbeno, kamıl nêbeno, çie nêvejino meydan. Sure ke mı kaseta huya vırene vete mı wastene ke Kılıtê Kou bıvinine. Qapağa kaseta mı de resmê dı dewresu esto, pe destê zumini gureto. Mı va Kılıtê Kou destê na dewresu dero. Mı vake; “gereke na Kılıtê Kou destê inu ra bıceri”. Na kılıtê kou ra tepia şine mekanê dewresu. Mı vake: “ez amune sıma ra destur wazon. A Kılıtê Kou bıde mı” tabi inu ki mıra pers kerd “Tı kama, çae kılıtê kou wazena” Mı vake ”ez wazon ke derdê sımawo şiren, barê vılê ho kerıne. Ez wazon ke elçiye roê sıma bine, elçiye Kırmanciye bine. Na ruval ra mıre Kılıtê Kou lozumo”. Kılıtê Kou çık vi? Kılıtê Kou zerreweşiya inu biye, serbestiya inu biye, jiar u diyarê inu bi. İnu ki mıra vake: “Tı bese kena Kılıtê Kou bıcere hama aera raver tore çio de bin lozumo” Mı va: “çık mıre lazımo?” Worte ju tasıke de miraz ard verê mı. Vake: “sıma de miraz çino, sıma gereke waxto vıren ra, azo vıren ra miraz bıcere ke, mirê ho mişte kere. Sıma kamıl be.”Ae ra tepia şine miraz ard. Serva qomê xo nê, vırende serva xo. Mı va; gereke ez na miraz bıcerine. Çıke ez ke miraz mecerine mirê mı kamıl nêbeno, nefesê mı ra nêbeno. Adet u torê xo ki bese nêkon bıramine. Herkês hete hora miraz zovina ceno. Mı ki miraz guret ke az ve az vıla bo. -''Mikail, cêncê ma tora zof has kenê, to gos dane. Lawukunê sıma vanê, hewes kene Zonê Ma musenê. Sıma ra ilham cenê, peki Mikailê Ağayê Rızayi çık ra, kam ra ilham ceno?'' Ez vaji mirazê made kerametê esto. No mıraz zerrê mıletê ma Kırmanc de esto. Hama tae kenê eskera tae ki bese nêkene eskera kere. Worte na miraz de ki ez vaji keramet esto. Hora eve İnglizki ma namê kaseta ho “Mıracle” na pa, “Mıracle” kerameto. Ez tam ser nêşine hama keramete, sırê esto. İson ke na mıraz nêguret bese nêkeno çiye pêda kero, çiye biyaro meyda. Ez roştiya xo ki, ilhamê ho ki her çiye ho roê Kırmanciye ra con. -''Mikail ison ke kaseta to gos da, nia dano ke hete zu de dewresê, budalae Dêrsim estê, hete bin de senfoni esto. Ninu çutır ana telewe?'' Ma wote kou ra vecayme. Uzara amayme Qeyseriye uzara Estamol, uzara kı Alamanya. Vıjêr nê perey mı sero naza qazantawa de alman de xeverê veciye. Vanê “zu raa ke hora hetê ğerb seri sona, qe peyser nêyena.” Ma naza kulturê bin nas kerd. Muzuga ine nas kerde. Ni dewletiya isoniye. Ez kata son şeri qomunê binu ra muson. Her ca ra çie con. Ez na dewletiye con, worte muzıga hode ca don cı. Hama ez kot ra çı con bıceri kamiya muzıga mı Kırmanciya. Nefesê mı nefesê Kırmanciyo. -''Mıkailê Ağayê Rızayi sono Cedê ho Sıx Hesen ra destur wazeno. Kaseta tode çor tene kı beyit esto. Mana ney çıko, tı destur guret, nêguret?'' Tabı kı mana xo esto. Çar beyiti estê. 12 deqeyê. Her beyite de çiye anra ve zan. Beyita vırene de van: “Zerrê isani de heqi re ca nêmendo ke, neçar gos xo serno, haylemo.” Mordemê modern, mordemê neçaro. Beyita vırene de van ke: ison gune gos ro xo ser no. Zerrê de çık esto. Waxtê isani çıno ke isan gos ra ho serno. Beyita dıdeene de mı gos naro xo ser o waxt mı halê xo, halê qomê xo di. Vake “Qomi rae sas kerda, sayirê xo bekêso.” Mare fam lazımo. Beyita hireene de ki “ez ceronu reça isanê kamıli” Mıra vake “tı cerena reça isanê kamil, hama tode çiye kemiyo.” O waxt dewresu mıra pers kerd, vakê: “Tı kama kotira yena, kata sona,” mı va; “ez Mıkailê Ağayê Rızayo.” Çıke mıke bıvatene Mıkail Aslan ine ez nas nêkerdenê. Çıke Aslan peecoy tırkı no ve pa. O waxt mı vake ez Mıkailê Ağayê Rızayi. Made hire az vajino hama gune 12 az ki bızaniye. Raver mı kokê xo va. Mı va “cedê Sıx Heseni Şahe Xorasani.” Ez ki tornê ey Mikailê Ağayê Rızayi. O waxt ine ez nas kerdunê. Çıke Mikail Aslan ine nas nêkerdene. Ae ra mı vake Mikailê Ağayê Rızay. İnu mıra pers kerd: “Tı wazena se bıkere?” Mı va “ez wazon ke derdê sımawo şiren bıceri belaê vılê ho kerine. Mirazê sıma bıceri” O waxt ine Mıraz da mı. -''Tı kasetunê hode, konseru de eve Zonê mawa vana. Çae teyna eve Zonê Ma vana?'' Tabi nae ra 6-8 serri raver roê mı ki niya wuriya, mı vake gune ez raa xo bıvinine. Mı wast ke çığır rakerine. Ma hona çığır ra nêkerd. Gune qomê ma qerar bıdo, çığır biyo ra nêbiyo ra. Ez cêrunê ra ke; welatê xo nas bıkerine. Çıke zerrê mıde kemi mendo. Eve na kêmiye nêbeno. Eve “kılıtê kou” ra mı tarıxê xo nas kerd. Raa mı ke niya biye, mı eve Kırmanckiya lawuk vat. Mı gune eve Kırmancki ya, eve zonê dewresu ra, eve kulturê inu ra roê inu biyarine ra zan. Eve Tırkiya bese nêkerdene roê dewresu biyarine ra zon. Ma ke eve Kırmancki vatene tae çhepçunê Tırku mare serevde kerdenê, vatene “sıma miliyetçine kene” Çıke mıletê ma na serrunê peenunde letejêde Tırki vato. Herkês hetê idolojiye xo, propaganda xo Tırki vato. Mılet mıra pers kerdenê, vatenê “na kasete pêro Kırmanckiya?” Mı vatene “ya.” İne vatenê “ma na kasete nêcemê, çae pêro Kırmancki vana miliyetçine kena?” 5 serri, çhepçu re, mıletê ma ra, hemi ki zerê çê xode “eve Kırmanckiya vatene, miliyetçine niya” “o waxt Zülfi Livaneli ki miliyetçiyo, Yaşar Kemal ki miliyetçiyo, i ki teyna tırki nusnenê, teyna tırki vanê” Nıka kês mara miliyetçi nêvano. Hama ez nae ki gune vaci. Nae ra 10 serri raver durumê ma taena xıravın vi. Nıka durumê ma zaf rındo. Nıka Eve Kırmancki roman amay nusnaene, dergi qazantay veciay. Kaset vecinê. -''Cêncê ma Mikail ra has kenê, Mikail Aslan kami ra has keno? En jêde kami gos dano?'' Nae ke Kırmancki vanê, arebesk ra qeyr pêrine ra ki has kon. Tabi en sıfte iye ke na kılam hata ewro ardê, inu bımorine. Sey Qaji, Hüseyin Doğanay, Sa Heyder, Sılo Qız, Weliye Wuşenê İmami. Ae ra tepia Memet Çapan esto, Memet Çapan ra zaf has kon. O üstadê mawo. Hetê vatene ra, hete qeşi ra, hete isan ra. Mıra gore isano de kamılo, rayverê mawo. Metin-Kemal Kahraman estê. Na mesela sero xêyle emeğê inu esto. Belki isanê ma hona değerê inu nêzaneno. Değerê ninu zaf berzo, gune mıletê Kırmanc değerê inu bızano. Domanunê mara pêruner ra ki has kon. -''Kamci kılamê eve zerêvesayiye ra vana.'' Her lawıke mara has kon hama“Ğezale” ra taena has kon. Hurendiya na lawukê mıde zovinawa. -''Mıkail key Festivalê Munzur de vejino.'' Tabi mılet mıra eve mailuna ki pers keno. İ hên zanenê ke, ez eva watena huya nêson. Kês durumê kês nêzaneno. Wazon ke qazanta sıma sero vaji, nıka fırsande mı çino, bürokrasiye almani de sarêdezi estê. Şindor hona mırê qapaniye. Hama fırsendê mı ke bıbo, zu ewro son wortê qomê xo wortê mıletê xo. Xêrweşiya belkia serrena uza de zumin vineme. -''Mikail perso peen: Qazanta ma Munzur sero çı fıkrina?'' Zaf bine va sa ke, qazantawa de nianene welat de vejina. Vırendera nıka ki wanon. Tabi taê kemiye ke esta hama ni muhim niye. Waxtê de benê rınd. Qazanta de motivasyon esto, roê Kırmanciye esto, welat esto. Ez ki wazon ke phoş sıma derine. Çı ke destêbera mı ama ez ki phoş don ve qazanta. -''Mikail wes u war be.'' Sıma ki wes u war be. ==='''Pelga Mikail Aslan'''=== *http://www.mikailaslan.net '''Munzur Haber,28.07.2005:''' 203 4724 2006-10-02T13:34:38Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Mormek be Kerge ra]] moved to [[Mormek be Kerge ra]] '''Mormek be Kerge ra''' Dewê de lewe jü boni de punê biyo. Uza sodırane kergê khurrnêne, venge xo restene cıla mormekê çêy, o ki khurrnaisê kerge ra qariêne. Rozê sodır ra kerge mormeki eve khurrnaisê xo kena hêsar, no ki endi biyo bêzar, venga lazê xo dano: "Ero kemerê berze cı, vengê xo bıbırriyo." Laêk jü kemere erzeno puni, kerge vengê xo bırrnena. Zamanê ra têpia uncia khurrnena. Mormek reyna lazê xora vano: "Kemere b'erze". Laêk ki uncia kemerê cêno, erzeno, desınde vengê kerge bırrino. Geyimê hireine ke kerge kuna khurrnais, teseliya mormeki kuna, hêrsunê xora laêki ra vano: "Ero bê, zutıka daê ne!" 204 4726 2006-10-02T13:34:38Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Mozayikci]] moved to [[Mozayikci]] '''Mozayikci''': Merdımo kı mozayik rıjneno yan zi roşeno ey rê vanê mozayıkci. Mozayık siyan ra vırazêno, beno tewrdê xerci u rıjneyêno. Mozayık qandê metin biyayeney, duzkerdeney, weş mısnayeney rıjyêno. Zu-zu fını mozayıki miyan boyaxo bı reng u rengın kenê miyan kı, rengın bıvıziyo. Mozayıki en bolki siyandê mermerınandê çaqmaqlıyan ra vırazêno. 205 4728 2006-10-02T13:34:38Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Muhammed ibn Musa al-Khwarizmi]] moved to [[Muhammed ibn Musa al-Khwarizmi]] [[Image:Al-Khwarizmi.png|thumb|180px|right|Muhammed ibn Musa al-Khwarizmi]] '''Abu Abdallah Muhammad ibn Musa al-Khwarizmi''' ([[Farski]]:أبو عبد الله محمد بن موسى الخوارزمي); mavende serrunê 835 u 850 zu alime matemetiko [[İran|İraniz]] biyo. Asronomi u coğrafya deki xeylê alimeniya xo biyo. Algoritmaoke mâ ewro matematik ra sinasneme Name eyra yeno. Key amo ra Dinya yaki key merdo tim nizaniyno, hama texminu ra gune teqribi serra 780 de suka Chiwa (ewro zere hududê [[Özbekistan]]de ro) de amo ra Dinya; ussara 850 deki merdo. Vatana ra gune Abu Abdallah Muhammad ibn Musa al-Khwarizmi ömro xo pöro [[Bagdat]] de viyarno ra. Bagdat u sure paytaxê Kalifey Abbasiu biyo. Qabiliyete xo 813 hatan 833 de ferq beno. U sure azaye "Bone (Keye) Haqiqat" o, yê Halife Al-Ma'mun biyo u nazade pöro Nuste nu Halifa Al-Ma'mun carnito zone [[Erebki]]. 206 5909 2006-10-11T04:54:40Z Maviulke12 6 {{Template:Suke| native_name = ''München''| common_name = München| conventional_long_name = Munix| image_map = Munich skyline.jpg| serdarê belediya = Christian Ude| berzine = 519 m| erd = 310.43 km²| nıfuse = 1,296,150| sıxletina nıfuse = 4,175/km²| mıntıqa = Bavariya| kordinant = 48°08′N 11°34′E }} '''Munix''' suka [[Almanya Federale]]o mıntıqa ra veroce (cenube) ê Almanya dera. Munix zaf pil sukaya; Almanyad hirina (3.) dera. Munix ser Ro ê Isar ra runıştı u pattexte eyalet ê Bavariyao. ==Tarix== Munix suke ê khuna. Serra 1158 ra ''Duke Welf Henry the Lion'' Munix na ro. Munix biya gırd dolmareya kilise ê St. Peter's. Serra 1327 da adıra pil weşna Munix; feqat merdume Munix sukey tekrar vıraşt. Serra 1506 da Bavariya biya yew (yo) u Munix biya paytext Bavariya. Seserra 16. da Munix biya merkez ê [[Reform ê Protestan]] u [[Ronesans]]. Feqat serra 1634 da nıweşi kot zerri Munix u %33 merdum ê Munix merd. Serra 1806 da Muxih biya paytext Qrallıg ê Bavariya. Merdum ê Munix ra zaf kasifu vejiyê: Rudolf Diesel, Alois Alzheimer, Wilhelm Conrad Röntgen, Georg Ohm. Waxte [[Ceng ê Dınyaê I]] u [[Ceng ê Dınyaê II]], Munix zaf xırap biy. Feqat suke munix tekrar vıraziya. ==İklim u Nıfus== Ewro nıfus ê Munix 1,296,150; feqat nıfus ê metro 2.6 milyona. Zaf mıxtelıf mılleti tede cıwiyenê: şare Yogoslavya, [[İtalya]], [[Zaza]]an u [[Tırk]]an tede zafa. İklim ê Munix honıko; silun zaf varen. Feqat waxte zemustun Munix zaf serduna. Erd ê Munix her daim kheweo (kıhoyo). ==İqtısad== Ewro Munix suke ê moderına. Banê xeylê mımarine de mıkemmel vıraziyaê. Munix merkez ê huner, [[zagon]], siyaset, edustriy u [[iqtısad]] ê eyalet ê Bavariyao. [[iqtısad|İqtısad]]ê Minix zaf gırda. şirket teknolociya Minix zaf be kaliteya. Merkez ê [[BMW]], Alianz, Bayer, NEC munix da runıştı wa. Taxima futbol [[Bayer Munix]] Munix de kay kena. Stad ê Alianz u Olimpiyat zaf rındıka. ==Çımey== * [http://www.muenchen.de/ Resmi Siteyê Munix] {{Sukê Dınya}} [[Category:Suka]] 207 5968 2006-10-13T14:51:17Z Maviulke12 6 [[Image:Starofdavid.png|thumb|İşaretê Musewitine]] '''Musewitine''' ([[İbraniki]]: יהודים, Yehudim) Pê kelımanê Musewitine, İbrani, Musewi u [[İsrail|İsraili]] dinê [[Hz Musa]]y rê vaciyeno. Dinê [[Hz Musa]]y rê dino ke yew Homay ra, awa ke tewr pak, tewr tenyao, vaciyeno. Tek tenya ne yew mezhebo, ne yew mılleto, ne zi yew mılliyeto moderno. Ewro [[dınya]] de phancês (15) milyon merdum xo Musewi vêneno u qebül keno. Goreyê dînî Musewitinun tinya [[din|dînî]] yahudîyan o. Keso ke maye-pî ey yahudî nîy, nişkenû bibû yahudî. Yahudîyey, yahudîyan rî hem [[din]] hem milîyet a. Qewmî yahudîyan, yew "qewmo rez û vîjnaye ey Homayî" yo, Homayî no qewm qey xo ya xeleqno. Homay heq û wezîfe do no qewmî ke rîyî hardî (erdî) ser o miletanî bînan îdare bikirî. [[Qurane|Qur'an]] de bîle qewmî yahudîyan yew qewmo rez û vîjnaye yenû qebul kerdiş. [[Qurane|Qur'an]] de wina vacîyenû: "Ehd bû ke ma, [[kitabi|kîtab]], hukum û pêxemberey dey Benî [[İsrail]]an. Ma ey bi rizqo rind a kerdî wîye û ma ey aleman ra berzêr kerdî." Hardî (erdî) yahudîyan (Benî Îsraîlîyan) yew hardo muqedes û ke Homayî no qewmî rî wead (bexş) kerdû. Hardî Îsraîlîyan (Dîyarî Kenanî) "[[hardo weadkerde]]" yo (Vaad edilmis topraklar) No "hardo weadkerde" sînorî ci [[Ro Nil]] ra resenû heta [[Ro Fırat]]. [[Tewrate]], Hz. Musa rî amo û kîtabî Musewitinu. ==Bewn / Qayt Ke== *[[Tewrate]] *[[Hz Musa]] *[[Talmut]] *[[Ester]] ==Çimey== *[http://www.jewfaq.org/ Musewitine 101], [[Category:Din]] [[Category:Musewitine]] 208 4734 2006-10-02T13:34:38Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Muzikê Zazaki de Vengo de Newe]] moved to [[Muzikê Zazaki de Vengo de Newe]] ''Hawar Tornêcengi'' Muzikê Dêrsim/Zazay de şinatkar u hunerberzi roz ve roz jedinê. Gurê Mikail u Ahmet Aslani ra dıme, Cd’ya Zerifa Zerrin u yê Cemil Koçgüni vejiye. Na rozu ki Cd’ya koma „Zazvaj“ kute’ra ma dest. Namê CD/Kasete „Qirina Evinê“ yanê „Qırayisê Eşqi“ yo. Namê CD’ye çıxa ke kırdaşkiyo, jederê deyiru/lawıku zazakiyo. 7 lawıki Zazakiyê, 5 hevi ki kırdaskiyê. Ez guman ken ke namê CD’ye vetoxê CD’ye; MİR-Muzik namekerdo. Deyirê Zazaki : Mı va bê / Hey Boynı / Ero Bıra / Tı mebermı /Ez Se keno / Þone (Þüane) / Emkeyna. Deyirê Kırdaski : Çavên Evinê / Dilara / Hêvi / Keçka Xerib / Meyrik. Koma „Zazvaj“ hirê alvazu/embazon ra saniya pê. Rodi Karahan, Mahir Üzmez u Felat Kanhan. Ni hirêmena ki Almanya de Mektevo berz de wanenê. Yanê hona Talebeyê. Ni cêncu Muzikê xo eve usılê „Jazz u Blujazz“ vırasto. Muziko de moderno. Domani eve hewes gosdanê. Dı lawıki estê ke, zonê domanu ra nêgınenê waro. Lawıka jüye „Mı va bê“ a bine ki „ Boynı“. Lawıka „Þone“ (Þüane) ki jê serva domanu jê „Alibaba’nın Çifliði“ vajiya, hama verziyonê Hemılkao. Oncia ki domani cıra haskenê, tey vengê heru, kutık u diku esto. Çı veng ke wazena, tede esto. Na CD de emegê xeyle mordem u phoştdariya wayirê Firma u Dukanu tey esto. Koma Zazvaj ki cırê bexudariya xo vana. Kaleka/kişta Ahmet, Bülent, Cem u Civan u Pirsanat ra Cengizi de, Zaza Yaşar ki emeg do ve cı. Ma, Zaza Yaşari derheqa Zazaki de gurenayişê deyra naskeme/sınasneme. Nejdi de kıtavê xo; Qesebendê Zazaki-Almanki vejino. Lawıka „Mı va bê“ niara: Mı va bê, Mı va bê, Mı va bê, Mı va bê Bê bê… bê bê, bê bê, bê bê Keynek nomey to çinaw Mıra duri zaf mevındı Ez wazen tora vajo Ez tora zaf haskeno Mı va bê, Mı va bê, Mı va bê, Mı va bê Bê bê… bê bê, bê bê, bê bê Waxtı k’ ez to vêyneno Ez nêzon ez sekeno Tı k’ çi nêvona, sona Serey mı zaf dejeno Vate: Rodi Karahan Muzik: Rodi Karahan u Felat Kanhan Hey Boynı Keyney Mehmet Aðaya Komayay hında mına Sowlon suro paykena Miyond’ dew’ ra gêyrena Boynı boynı hey boynı İna kêynek çı rında Xo têşenona şona Aw’ sıtıli ra rışnena Kêynek ona wa mekı Boynık dewqami şona Vate u muzik: Rodi Karahan ---------------------- Lawıka „Ero Bıra“ ki hetê Rodi ra ama nustene. A ki tenê hetê politika ser vata. Hesreta brayo ke ko de vindbiyawo, ey sero jê usılê şüare vajiya. '''Ero bıra ''' Ero bıra tı kurayi (ko raê) Ez nêzon tı estê, çini Gege ma qalon to kenê Sek tı eyr-meyşt’ vejên yeni Toyn mar kowt kuçon şarı Toyn mara kowt zındon korı Toyn kişyayi koyon serdı Toyn vindbiyê nêaseni Dew’ ma veşnay, çewek nêmend Leyir bêmay u bêpi mend Veyşo teyşo rojı viyert Howna teslay m’ tora nêkowt. Na koma „Zazvaj“ derheqa CD’ya xode nia nusnena: “..waxtı k’ reyer kê (kês) ver kon, kê nêzoni ke kura ra vecêni. Toyn rayer esti (-ê) koyon ra, toyn rayer esti zindono ra, toyni z’ esti pênaberi ra vecêni. Ma zi zera xo jiyana penaberê da helnay; kerd deyr u stran, hes u evin, derd u keder u şımarê erşawut (rusna). Ma en helyayiş ra vêcyay, bi ro, milçık, va, vengê bêkeso, vengê vindbiyaişi u vengê zonê dayika… En album maw yowını de ma waşt deyron xo pey qaydey muzikê rojava bıd’ şıma şınaskerdiş. Ma baver keni k’ en karê ma weş’ şıma şêro.“ Çıtur ke qesa xuye veri de vanê, muzikê xo raşt ki eve qeydê muzikê rozşiwar (rojava/batı) vato. Hama gosê mordemi rê zaf wes yeno, ison hên desınde cıra bêzar nêbeno. Mıra gore serva muzikê ma zazakiyê cêri , Cêncu zaf gama de rınde esta. Berxudar bê, vengê şêro hometa ma. İ na game jê newdariye vênenê. Jü reportajê xode (Verason de) vanê, „hetê made muzik jêde ravêr nêşiyo, çı ke muzik icra kerdiş, ma het de qız vinino. Vanê; no gure „Qereçi“ kenê. Hama ma ki wazeme ke zonê xode muzik vırajime, wazeme saz u def pırodime. Ma hirê embaju dest kerdo cı, inaw vanime.“ Vatena dine ra hên asêno ke, jêde bêwayiriye diya, perê xo çinêbiyê ke xorê jü kaste vezê, bado na kaseta/Cd’ya xo berda Mir-Muzik, eve phoştdariya Mir-Muziki vejiya werte. İyê ke na CD’ye wazenê bıhêrnê, şikinê dukanê Muziki ra bıhêrnê, ya ki MİR-Muzik Produktiyon ra; www.mirmusik.com, mirmusik@t-online.de, Tel. 0211/99459390 ardene dê. 209 4736 2006-10-02T13:34:38Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Mêşeci]] moved to [[Mêşeci]] '''Mêşeci''': Merdımo kı mêşe kareno, resneno, pawıtoxeya (Bekçılıxey) cı keno, ey bırneno keno koli, yan zi keno komır u beno roşeno ey rê vanê mêşeci yan zi mêşevan. 210 4738 2006-10-02T13:34:38Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Müjganeya Booker]] moved to [[Müjganeya Booker]] '''Nameyê ciyê raşt; Man Booker Prize for Fiction''' '''Êy nuştoxê kı na müjganey gırotê''' • 1969: Percy Howard Newby, Something to Answer For • 1970: Bernice Rubens, The Elected Member • 1971: Vidiadhar Surajprasad Naipaul, In a Free State • 1972: John Berger, G. • 1973: James Gordon Farrell, The Siege of Krishnapur • 1974: Nadine Gordimer, The Conservationist, and Stanley Middleton, Holiday • 1975: Ruth Prawer Jhabvala, Heat and Dust • 1976: David Storey, Saville • 1977: Paul Scott, Staying On • 1978: Iris Murdoch, The Sea, the Sea • 1979: Penelope Fitzgerald, Offshore • 1980: William Golding, Rites of Passage • 1981: Salman Rüştü, Midnight's Children • 1982: Thomas Keneally, Schindler's Ark • 1983: J. M. Coetzee, The Life and Times of Michael K • 1984: Anita Brookner, Hotel du Lac • 1985: Keri Hulme, The Bone People • 1986: Kingsley Amis, The Old Devils • 1987: Penelope Lively, Moon Tiger • 1988: Peter Carey, Oscar and Lucinda • 1989: Kazuo Ishiguro, The Remains of the Day • 1990: A.S. Byatt, Possession: A Romance • 1991: Ben Okri, The Famished Road • 1992: Michael Ondaatje, The English Patient, ve Barry Unsworth, Sacred Hunger • 1993: Roddy Doyle, Paddy Clarke Ha Ha Ha • 1994: James Kelman, How late it was, how late • 1995: Pat Barker, The Ghost Road • 1996: Graham Swift, Last Orders • 1997: Arundhati Roy, The God of Small Things • 1998: Ian McEwan, Amsterdam • 1999: J. M. Coetzee, Disgrace • 2000: Margaret Atwood, The Blind Assassin • 2001: Peter Carey, True History of the Kelly Gang • 2002: Yann Martel, Life of Pi • 2003: DBC Pierre, Vernon God Little • 2004: Alan Hollinghurst, The Line of Beauty • 2005: John Banville, The Sea 211 4740 2006-10-02T13:34:38Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Müjganeya Nobeli]] moved to [[Müjganeya Nobeli]] (1901 ra yo kı ê kı héta nıka müjganeya/xeleta Nobeli gırotê) Ser Name Welat 1901 Sully Prudhomme Fransa 1902 Theodor Mommsen Elmanya 1903 Bjørnstjerne Bjørnson Norvec 1904 Frédéric Mistral Fransa José Echegaray y Eizaguirre İspanya 1905 Henryk Sienkiewicz Polonya 1906 Giosuè Carducci İtalya 1907 Rudyard Kipling Britaniya 1908 Rudolf Christoph Eucken Elmanya 1909 Selma Lagerlöf Swêd 1910 Paul Heyse Elmanya 1911 Count Maurice Maeterlinck Belçiqa 1912 Gerhart Hauptmann Elmanya 1913 Rabindranath Tagore Hindistan 1915 Romain Rolland Fransa 1916 Verner von Heidenstam Swêd 1917 Karl Adolph Gjellerup Danmarq Henrik Pontoppidan Danmarq 1919 Carl Spitteler Swis (İswiçre) 1920 Knut Hamsun Norvec 1921 Anatole Fransa Fransa 1922 Jacinto Benavente İspanya 1923 William Butler Yeats İrlanda 1924 Władysław Reymont Polonya 1925 George Bernard Shaw İrlanda 1926 Grazia Deledda İtalya 1927 Henri Bergson Fransa 1928 Sigrid Undset Norvec 1929 Thomas Mann Elmanya 1930 Sinclair Lewis USA (Émeriqa) 1931 Erik Axel Karlfeldt Swêd 1932 John Galsworthy Britanya (Mireya İngılız) 1933 Ivan Alekseyevich Bunin Rusya 1934 Luigi Pirandello İtalya 1936 Eugene O'Neill USA (Émeriqa) 1937 Roger Martin du Gard Fransa 1938 Pearl S. Buck USA (Émeriqa) 1939 Frans Eemil Sillanpää Finlandiya 1944 Johannes Vilhelm Jensen Danmarq 1945 Gabriela Mistral Şili 1946 Hermann Hesse Swis (İswiçre) 1947 André Gide Fransa 1948 T. S. Eliot USA (Émeriqa)/Britanya (Mireya İngılız) 1949 William Faulkner USA (Émeriqa) 1950 Bertrand Russell Britanya (Mireya İngılız) 1951 Pär Lagerkvist Swêd 1952 François Mauriac Fransa 1953 Sir Winston Churchill Britanya (Mireya İngılız) 1954 Ernest Hemingway USA (Émeriqa) 1955 Halldór Laxness İzlandiya 1956 Juan Ramón Jiménez İspanya 1957 Albert Camus Fransa 1958 Boris Pasternak (redetmek zorunda kaldı) Rusya 1959 Salvatore Quasimodo İtalya 1960 Perse Saint-John Fransa 1961 Ivo Andric Yugoslavya 1962 John Steinbeck USA (Émeriqa) 1963 Giorgos Seferis Yunanistan 1964 Jean-Paul Sartre (reddeti) Fransa 1965 Michail Sholokhov Rusya 1966 Shmuel Yosef Agnon İsrail Nelly Sachs Elmanya 1967 Miguel Ángel Asturias Guatemala 1968 Yasunari Kawabata Japonya 1969 Samuel Beckett İrlanda 1970 Aleksandr Soljenitsin Rusya 1971 Pablo Neruda Şili 1972 Heinrich Böll Elmanya 1973 Patrick White Awustralya 1974 Eyvind Johnson Swêd Harry Martinson Swêd 1975 Eugenio Montale İtalya 1976 Saul Bellow Kanada/USA (Émeriqa) 1977 Vicente Aleixandre İspanya 1978 Isaac Bashevis Singer USA (Émeriqa) 1979 Odysseas Elytis Yunanistan 1980 Czesław Miłosz Polonya/USA (Émeriqa) 1981 Elias Canetti Britanya (Mireya İngılız) 1982 Gabriel García Márquez Qolombiya 1983 William Golding Britanya (Mireya İngılız) 1984 Jaroslav Seifert Çekoslovakya 1985 Claude Simon Fransa 1986 Wole Soyinka Nijerya 1987 Joseph Brodsky Rusya/USA (Émeriqa) 1988 Necip Mahfuz Mısır 1989 Camilo José Cela İspanya 1990 Octavio Paz Meksika 1991 Nadine Gordimer Afriqayo Veraroc 1992 Derek Walcott St. Lucia 1993 Toni Morrison USA (Émeriqa) 1994 Kenzaburo Oe Japonya 1995 Seamus Heaney İrlanda 1996 Wisława Szymborska Polonya 1997 Dario Fo İtalya 1998 José Saramago Portekiz 1999 Günter Grass Elmanya 2000 Gao Xingjian Fransa 2001 Vidiadhar Surajprasad Naipaul Britanya (Mireya İngılız) 2002 Imre Kertész Macaristan 2003 John Maxwell Coetzee Afriqayo Veraroc 2004 Elfriede Jelinek Awusturya 2005 Harold Pinter Britanya (Mireya İngılız) 212 4742 2006-10-02T13:34:38Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Müjganeya ê nuştox u Zaza Cemal Süreya]] moved to [[Müjganeya ê nuştox u Zaza Cemal Süreya]] Komê Kültür u Senétê Cemal Süreya (Cemal Süreyya Kültür ve Sanat Derneği) 1991 ra yo kı müjganeya şiiri, mabênê şairan dı vela keno. Ser 2001 ra yo kı na müjganeya Cemal Süreyay hirê seri dı fınê pare beno. 2004 Selahattin Yolgiden, Ver awı dı kes çınê bı (Su Kıyısında Kimse Yoktu) Ertan Yılmaz, Asya Nilay Özer, Bıbı (Ol) 2001 İbrahim Baştuğ, Kozı (Köz) Güngör Tekçe, Seğiren 2000 Altay Öktem, Şiddet, Elbet 1999 Mesut Adnan, Destnuşteyê Yaseminın (Yaseminli Mektup) Devrim Dirlikyapan, Bı Vewra Yeno (Karla Gelen) Oya Uysal, Vayo kı Serrê xü kerdo vini (Mevsimini Kaybetmiş Rüzgar) 1998 Ahmet Erhan, Ansqlopediyê Demanê Vinikerde (Çağdaş Yenilgiler Ansiklopedisi) Özlem Sezer, Hori (Derin) 1997 Mehmet Mümtaz Tuzcu, Bı namedê sinayeniya (Sevda Adıyla) Sina Akyol, Wuni vaten sım o (Meğer Söz Gümüş) Enver Ercan, Çı wext ravêreno wextö maç keno héme çi (Geçtiği Her Şeyi Öpüyor Zaman) 1996 Erdal Alova, Suko kı qedyayo (Bitik Kent) 1995 Hulki Aktunç, Ansqolopediyê ê êşan (Istıraplar Ansiklopedisi) Hakan Savlı, Istanıkê qeçekê sokıri (Unutulmuş Çocuk Eskizleri) 1994 Yıldırım Türker, Pısingê Cihandgiri (Cihangir Kedileri) Ali Asker Barut, Şiiri Üsküdari (Üsküdar Şiirleri) 1993 Enis Batur, Çiyo ze melayka (Perişey) Sedat Şanver, Cınêki Haremi (Haremdeki Kadınlar) 1992 Adnan Özer, Xaritayê wexti (Zaman Haritası) Süreyya Berfe, Gürweyê ser şiiri (Şiir Çalışmaları) 1991 Metin Altıok, Kışta binê raşteyı (Gerçeğin Öte Yakası) Metin Göz, Sim u Delta (Sim ve Delta) 213 5760 2006-10-09T03:33:03Z Maviulke12 6 Kategori {{Template:Dewlet |native_name = ''جمهورية مصر العربية'' |common_name = جمهورية مصر العربية |conventional_long_name = Ereb Cumhuriyetê Mısır |image_flag = Flag_of_Egypt.svg |image_coat = Coat of arms of Egypt.PNG |image_map = LocationEgypt.png |capital = [[Kahire]] |largest_city = [[Kahire]] |official_languages = [[Erebki]] |government_type = Cumhuriyet |area = 1,001,450 |percent_water = (%) 0.6 |population_estimate = 74,033,000 |population_density = 77 |currency = [[Pound]] |currency_code = LE |time_zone = +2 u +3 |cctld = [[.eg]] |calling_code = 20 }} '''Mısır''' mıntıqa ra zımeyê (şımalê) qitay [[Afrika]] u rocawanê (ğerbê) qitay Asya dero. Zımeyê (Şımalê) Mısır da Deryao Sıpê [[Deryao Sıpê]] (Deryao Miyanên); veroc (cenub) de [[Sudan]]; (rocvetış, şerq) de Deryao Sur, [[Israil]] u [[Fılıstin]]; rocawan (ğerb) de [[Libya]] estê. Paytextê Mısır [[Kahire]]o. Mısır ezaê [[Mılliyetanê Yewbiyaiyan]] u [[Yewina (Jewbiyaena) Ereb]]ia. Ro Nil zerri Mısır ra şın. ==Tarix== Tarixê Mısır zaf dewletiyo. Antik Mısır zaf qewetınıb. [[Firavun]]u vıraşt gırd primatun. Feqat benate serrun ra 200 - 800 [[İmparatorina Roma]], [[İmparatorina Bizansi]] u [[İran]], Mısır işğal kerd. Seserra 8. da [[Emevi]] [[Ereb]]un hıkum kerd u şare Mısırun piyeri [[İslam|İslamiyet]] qebul kerd. Seserra 15. da [[İmparatorina Osmanıcan]] Mısır işğal kerd. Beneta Seserran 15. - 19. da Mısır gırêdaey [[İmparatorina Osmanıcan]]. Serra 1862 da, [[Britanya Gırde]] Mısır işğal kerd u Mısır biya koloniya/mıstemera [[Britanya Gırde]]. Serra 1922 da şare Mısır fetılna esqere Britanya. Serra 1954 Mısır xo reyna ra, xoser ilan kerd; feqat Mısır dewletê demokrat niya. ==İklim u Suki== İklimê Mısır vuriyeno. Zımeyê (Şımalê) Mısır, iklim weşa. Mıntıqa ra [[Deryao Sıpê]] (Deryao Miyanên) hewa zaf wenika. Feqat verocê (cenubê) Mısır zaf germina; tici zaf erzena. Verocê (cenubê) Mısır colin ra vıraziya. Mıntıqara [[Ro Nil]] da erd zaf verimliya. Sukê (Bacarê) Gırdi: *1. [[Kahire]], Nıfuse: 15,200,000 *2. [[İskender]], Nıfuse: 3,500,000 *3. [[Burj Said]], 500,00 *4. [[Şuvez]], Nıfuse: 497,000 *5. [[Aswan]], Nıfuse: 200,000 Sukeya [[Kahire]] merkezê iqtısad u siyasetê Mısıro. Banê xeylê berzi estê; tarixi banê zafa. Kahire zaf cengun diy. [[Image:Eg-map.png|200px|thumbnail|left|Xaritey Mısır]] ==Nıfus== Nıfusa Mısır 79 milyono; Afrikara dıiene. % 90 şare Mısır mıntıqara [[Ro Nil]] da ronıştı. % 99 şare Mısır [[Ereb]] u [[Kaptik]]a. % 90 şare Mısır [[İslam|Mısılmana]]; % 10 [[İsewitine|İsewiy/Xrıstiyani]]a (Kaptikki, Yunanki u Armeniki [[Ortadox]]). Merdumê ğeribi taêya. Zıwano resmi [[Erebki]]yo. Nuskar u wendoğê xo zaf niya. ==İqtisad== [[iqtısad|İqtısadê]] Mısır qewetın niyo. Endustriy petrol, tarim u qaz zaf muhima. Standardê heyati hol niya. Dewlete Mısır zaf pil barajun viraşt. [[Dewletê Amerikaê Yewbiyaey]] zaf pheştia madiye dawa cı. ==Çımey== *[http://www.egypt.gov.eg/english/default.asp Sitey ê Mısır ] *[http://www.idsc.gov.eg/ Mısır Informasyon] {{Dewleti Afrika}} [[Category:Dewlet]] 214 4746 2006-10-02T13:34:38Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Nalbend]] moved to [[Nalbend]] '''Nalbend''': Merdımo kı nalan dano bındê lıngandê Estor, qatır, bergir, Her u herwına ro ey rê vanê nalbend. Nal danê bındê dewarandê bar wegrotenı ro kı bınê lıngandê cı wexto kı çiyêro günê dırbetın nêbê, sera nêpaziyê u derbi nêwerê. Veri nalbendinı perey kerdê, labırê ewro sera %70 nalbendey wertera werışta. 215 4748 2006-10-02T13:34:38Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Nanotechnoloci]] moved to [[Nanotechnoloci]] '''Nano teknoloji''' Nano teknoloji asmenshinayis de yeno gurenayene. "Nano" "Atom" ra dayna jêde parchiko de qizo. Coka, na serrunê peyenu de serva cam u boyaxê arebu/Autos yeno karardene. Mesela Arebeyê ke jêde pahaliyê u newêyê, boyaxê dine eve kremê "Nano"y boyax beno. O zaman A boya arebey hên newe u bereqiaye axsena. Ju ki endi lazim niyo ke mordem asme de reyê arebê xo bishüyo. Qonaxê ke berzê, camê dine ve Nano cila benê, endi lazim niyo ke mordem her dayim i camu tever ra pak kero, chike i cami endi jê boya arbebey qilêr nêcênê. Yani; cao ke eve teknolojiyê Nano'y biyo cila, uza her dayim newe, pak u eve bereqiayis axseno. H. Tornêcengi 216 4750 2006-10-02T13:34:38Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Naqliyeci]] moved to [[Naqliyeci]] '''Naqliyeci''': Merdımo kı çi barkeno dewardê barwegrotenı, wasıtandê barberdenı u bı perana ê mali beno ey rê vanê naqliyeci. Veri welatê ma dı neqlıyecinı bı deve, qatır u bergirana kerdê. Ewro bı ereba, piqab, tıraktor u herwınaya kenê. 217 4752 2006-10-02T13:34:38Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Necarey]] moved to [[Necarey]] '''Necarey''' (marangoz): Necar, (Dartaş) o Merdımo kı dar u ber, text u çido textıni ra çi vırazeno ey rê vanê necar. Necar u zenatê cı rê zi vanê necarey, necarinı. Necaran dar, ber u textan ra no çi vıraştê. Destey hacetan (aletan), qapqapi, koni, nirey, haleti, cıwên, textê nani, dolab, kêber (qapi,deri) teqa, pencera, mase, iskeme (kürsi), sedêrê sero ronıştenı yan zi rakewtenı, textê bani, textê loxı (darlox, qeys), rewtê bani, mısasi, textan ra sekuy, sandıqi, sandıqê barbarkerdenı, tewlay, çerçewey, qomıdini, kıtaplıxi u herwına. Necarinı rê zi wustayinı lazımı bi. Necarinı karê do bol bariyo u zaf diqet wazeno. Zahf merdıman idarey xo bı necareya kerdê. Zeneatê necarey, necarinı o wext zi ewro zi hewna perey keno u ravêreno. Cayo kı tey necarey bena ê cay rê zi vanê Necarxane. 218 5897 2006-10-11T04:51:33Z Maviulke12 6 {{Template:Suke| native_name = ''New York''| common_name = New York| image_map = Top of Rock Cropped.jpg| serdarê belediya = M. Bloomberg| berzine = 10 m| erd = 1,214.4 km²| nıfuse = 8,104,079| sıxletina nıfuse = 10,316/km²| mıntıqa = New York| kordinant = 40°71′N 74°00′W }} '''New York''' (bıwane: Niw York) suka [[Dewletê Amerikaê Yewbiyaey|Dewletanê Amerikaê Yewbiyaiyan]]a. New York mıntıqa ra şarqê [[Dewletê Amerikaê Yewbiyaey|Dewletanê Amerikaê Yewbiyaiyan]] dera. Rocakewtene (rocvetışe, şerqe) New York da [[Okyanuso Atlas]] estê. Inka New York en gırd suke ê [[Dewletê Amerikaê Yewbiyaey|Dewletanê Amerikaê Yewbiyaiyan]] u dınyao. ==Tarix== Tarixe New York zaf khun niya. Ewelunra Postesuri (Kızıldereli) runıştıbıb. Serra 1609 ra Kaptan Hollandaki Henry Hudson diy Manhattan u şare [[Hollanda]] umey Manhattan u da cı nımey "New Amsterdam." Feqat serra 1664 ra, [[Britanya Gırde]] "New Amsterdam" işğal kerd u da cı nımey "New York." Feqat waxte [[Amerika Ceng ê Dewrim]], merdume Amerika fetılnay [[Britanya Gırde]] (1973). Serrun ra 1978 - 1980 New York biy paytext ê [[Dewletê Amerikaê Yewbiyaey|Dewletanê Amerikaê Yewbiyaiyan]]. Seserra 19 u 20, New York biya zaf gırd. Semed Endustriy u iqtisad, zaf merdume Amerika u Ewropa şiy New York. Yewın asmen-dırna (''skyscraper'') New York da vırazıya; serra 1930 ra asmen-dırna '''Empire State''' vırazıya. Serra 2001, New York xırap biy; asmen-dırna "World Trade Center" yıkılmis bıya. ==Nıfus u İklim == Ewro nıfus ê New York 8.1 milyona; feqat nıfus ê metro 22 milyona. Zaf şarê muhaciru êsta. Zaf mıxtelıf mılleti tede cıwiyenê: şare Ewropa, Asya, Afrika, şarqu tede zafa. Feqat her merdum [[İngilizki]] qısey kenê. New York da zaf [[Musewitine / Cuhudine|Musewitine/Yahudine]] êsta (1 milyon). Problem ê trafik u cinayet gıruna. İklimê u heway New York zaf vuriyeno. Waxte zemustun hewa zaf serdina zaf warun varen u erd ê New York bena sıpêy. Waxte ammun, heway New York honika u erd ê xu kheweo (kıhoyo). ==İqtısad== Inke New York da bına u banê xeylê berzi estê, bacarê dewizio, paytextê borsao, merkezê [[iqtısad]], kultur, huner ê [[Dewletê Amerikaê Yewbiyaey|Dewletanê Amerikaê Yewbiyaiyan]] u Dinyaê. banê [[Mılliyetanê Yewbiyaiyan]] u borse ê Wall Street New York da runıştı. Borseo New York dınyao yewıniye. ==Çımey== *[http://www.nyc.gov Resmi Siteyê New York] {{Sukê Dınya}} [[Category:Suka]] 219 4756 2006-10-02T13:34:38Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Nicolaus Copernicus]] moved to [[Nicolaus Copernicus]] test 220 5839 2006-10-10T12:51:52Z Maviulke12 6 [[Image:Nils Ferlin.jpg|thumb|Xeykelê Nils Ferlin]] ''Nuştoxê na maqale Faruk İremet o.'' '''Nils Ferlin''', 1898 dı sukda [[İsveç]] [[Fılıpstad]] dı çımê xü akerdo [[dınya|jiyan]] u [[dınya]] bı suretê xü yê rumet vırar kerdo. Fılıpstad zi [[mekteb]] u xortaney a xü rafêrnnayo. Dıma mektebı Ferlın heme karê tekniki mıjul biyo. Ferlın, heqê hinsana u karkerı her wext weşey waşto u xü her wext eşto verni. Yani o hinsanêno ronakbir u embaz, qedır-qıymet zana biyo. Nuştoxêno çım akerde u rewş zaneye u artist biyo. Dıma qandê şar u [[nuştoxi|nuştoxiy]] biyo rêber u figurêno merkezi. Wextêcı yê meşhur hozanwani (şairi) zi bı [[kıtabi|kıtabê]] xü yê ”En dêddansares vısor 1930” (Klamê jew merde dansvanı) dest kerdo. ==Modernizım u pesimizım== Hondırawa yê (şıirê) Ferlinı dı merdım şeno vaco gıraney [[pesimizım]] o (Pesimizım: Heme çi nêweş, xırab u siyah vinayenı). Ema miyanê no [[pesimizım]], vına zi merdım weşey, ironi (ironi: henekê nımnaye, henek), alikari keno o kı ezyet vinayo u merdım teşwiqê kerdena serwezayenı vineno. Nils Ferlin, hondırawa yên xü bı rayê keani u newey dano pê vırar u bı inan ra rayê newe akerdo. Hondırawa yên cı yê newe dı merdım pesimizım, propaganda nêvineno, [[modernizım]] çiyê newe u hewl vineno. Mesela hondırawa yê cı yê keani dı zaf car merdım ”ser [[Din|din]] u diyanet çiyê ([[determinizim]]) vineno” diyanet ra tersayenı, homay ra tersayenı u konfıliktê cı...u hondırawayê cı yê keani dı merdım zaf taswir [[İncile|incil]] ra vineno. Ema, hondırawa yên cı yê newe wuni niyê. Miyanê feqirey, nêçarey u vêyşaney ra vıcêno u şarê xü ra guni gino. Hondırawa yê Ferlinı dı, çiyê mühim, bênas popülerite esto. Miyanê roşenbirê [[İsveç|İsveçki]] dı hondırawa yên Ferlin zaf cayê gırd gino. O hozanwanê [[İsveç|İsveçki]] kı Ferlin hezkerdı u xü rê kerd bi idol nêy bi; [[Gustaf Frödıng]], [[Erik Axel Karlfeld]] u [[Bo Bergman]] bi. ==Aileyê Ferlinı== Familye yê (aileyê) Ferlinı, aileyêno rewşê cı zaf rınd biyo. Piyê cı u maya cı rojnamewanı ([[qezetey|xezteci]]) biyê. Kêy ina dı her wext, hinsani roşenbir estbiyê u wuca dı her wext kom biyê. Ema piyê cı karê xü hez nêkerdê u qandê coy [[suki|sukê]] xü vırnenê. Ema piyê cı qe cayê dı çuçan nêkerdê. Rojê piyê Nils Ferlini aw miyan dı xınıkyaye vinenê. Dıma no mesele yeno pêrdê cı sere, halê Ferlin zaf xırab beno u cüwayışê (heyatê) cı kewno pê miyan. Qandê co xü rê embaz u dost gêyreno u hêdi- hêdi êy zi taxımê [[ Futbol|fıtbolı]] dı vineno. Vanê kı, Ferlin zaf weş u wışk (qırıci) kaykardê u des 10 seri zi artisey kerdo. Ser 1945 dı [[zewêcêno]] u jiyanê xü keno weş. ==Kıtabê nuşnayo== Nils Ferlin şeş (6) hebı [[kıtabi|kıtabê]] hondırawa ([[şıir]]i) nuşnayo; Zekı mı cor dı zi nuşna; 1. 1930 En döddansares visor. 2. 1933 Barfotabarn (Qeçekênê bê sewl) 3. 1938 Goggles (modêlêno "berçım (gözlık)" ) 4. 1944 Med många kulörta lyktor (Bı zaf çıla yê (lamba yê) bı rengana) 5. 1957 Kejsarens papegoja (Papagoya yê Şaxı) 6. 1957 Från mitt ekorrhjul (Tekelê simsimokê "sincab" mı ra) ==Şiirê Nils Ferlin== {| border="0" cellspacing="5" |- valign="top" | width="20%"| '''Heqaret nuşê qandê hinsanan''' Ez heyvanê no bêçareya, poçıkê mı, mı ra kewto zeydê merdımê mı no, o şempaze kı azadi wazeno pi yê mı Adem jınetitı ray şi wuni zey meymunê no gırd merdım nêşeno vira bıkero. Bı tenya bi miyanê cinsê xü dı vıraşteyenê no wuni konst bi persı peyda kerd şewqı da yê çımê cı, zeydê noxte yê no werdi yê surın, waştenı êy bol qeyım bi - zeydê vatenê êy şayê bıkşo. Wuca ra gorilêno purtıkın yeno rengê cı qehweyın... ...jew si miyanê mejê cı dı bi kewtwnı u merdenı êy labırê gorilcınya huwa, şansê cı est bi heyatê cı derg bi u kıtaban dı name yê cı nuşnenê Hawa. Maya ma Hawa şinone yê no zaf weş bi jew werdi u narin gorilcınya bi A ard dınya qeçekê Adem u gozi şıkna u elımya karê cıney ver lıngan dı hostay. U wext rafêrdı qeçekê Adem u lacê êy ehlaqê inan xırabı bi u ayeti peyda kerdênê u peyda kerdênê tore, polis u qanuni u qedêynay - heme çiyê- rojê jınetı. U bi tenya mojle, miyan dı kozıkê mojlayanı gırdı, zehmetey pay keno ina bın topıxanê sewlên xü yên bı asındı -tı, merkezê heme çiyê, wuni ameyo nuştenı, tı persnişanê xü yê, qandê xü u heyatı, Tı toxımê xerdel serı erdê karıteyê dınya dı, mırd dê jı êy ra zey ameyo açarnayışı biyo erd u merdo zaf guni vıni kerdên ra tı hinsan, tı manifesto yê êy ra, o kı roşeno baweri dı u diyanetı. Dıma heme çi tı tenya, tı qıralê dınya yê herçendı buhurê şairê to u hüngım, jew bêçare meymuno tenya biyo xint zey vıni kerdo vijdanê xü yê hewl u poçıkê xü. | width="20%"| '''Ta o sere ma yê keanı''' Miyanê şani dı jewê no hestor rameno çı xeberi bar keno u wazeno bıdo? -Kes şani dı hestor nêramneno jew goşê to yê nêweşın a, tı goşterey kenê. Jewê no ser rayı dı yeno jewê no ser mınare dı şıno -ray dı kes nino u kesi zi ez nêvinena ser mınare dı. Bawer kena jewê no lej keno teber dı êy çılpiyan miyan dı -sereyê to zıvırêno u çılpi zi çınyê vıni bi. Heme çi vıni bi, bı seran dı, bı seran ra. Heme rayı gıroteyo heme qapi gırote u nino vinayenı u qe çiyê cıney peyda nêkeno, heta heta o serê ma yê keani. |} ''NOT: © (copyright) Faruk İremet, bê iznê nuştox cayê binan rê neqıl kerdenı, xezete, forımanê binan dı neşır kerdenı u meteban dı bê izin kar ardenı yasax o. No yasaxı qandê héme nuştanê nuştoxi ravêreno. Na nuşte kıtabê nuştox; 'Antolojiyê Hozanwanê Swêdi-1' ISBN: 91-972069-0-X pel, 21-26 ra, bı destê nuştox bı xü neqlê tiya biyo.'' {{Nuştoxê Swêdi/İsveçki}} [[Category:Nuskar]] 221 5845 2006-10-10T12:52:51Z Maviulke12 6 ''Nuştoxê na maqale Faruk İremet o.'' '''Nina Södergren''' 1924 dı, suka [[İsveç]] [[Göteborg]] dı maya xü ra biya. Södergren tım u tım xezeteyê Swêdiya [[GTH]] dı bı namedê [[Ekos Nina]] nuşnena. Södergren, 1946 ra yo kı zewıcyayeya. Mêrdeyê cı [[Sigfrid Södergren]] [[resamê]] do zaf sınasnayeyo (yeno naskerdenı) u êy téhtê (ada) [[İsveç|İsveçi]] [[Öland]] dı cüwenê u wext wext zi [[Kongo]], [[Cezayir]] u suka [[İsveç]] [[Stockholm]] dı manenê. Södergren, hem şairey u hem zi [[mualime]]y kena. A qandê qeçekê werdiya mulalimeya [[şiir]]i u ê [[edebiyat|edebiyati]] kena. Södergren, héta nıka şeş [[kıtabi|kıtabê]] [[şiir]]i veta u kıtabanê cı héta nıka hirê hébi müjganeya şiiri gırota. Nê müjganey ra ju zi ê Akademiyê [[İsveç]] o (Akademiya [[İsveç]] her ser müjganeya [[Xelatê Nobeli|Nobeli]] vıla kena). Müjganeya kı Södergren gıroto müjganeya [[Xelatê Nobeli|Nobeli]] nıyo ê Akademiyo. ===Otelê Sun Wing Amfitiyatro dı wendenda şiiran=== Ame pısingê do nêpawute Esterad'i seri ra çı wext o erciyaye yê Zaza Gürcistan ra wend şiirê o çiyo kı, şiir xü ra pawutê "Şiiro wazeno zeryayê u ju fınê zi zerida gülı" lıngi pêra abıryaye şiyê pısinger ser érdı varanra hi biyaye dı bı kibira u poçıkê cı muyın tersa çepıkan ra vıcya teber bı vatenê do peynêyın; Şiirê wazeno zınci u poçıki. :*Sun Wing Hotel: Rhodos dı nameyê dê otêlê. :*Esterad: Séneyê (scen) tiyatro. ''Författaren, Amor 7, ser 1996: Författaren, pêserokê da organizasyonê Ju Biyayenda Nuştoxê Swêdiyano.'' ==Çımey== *[http://f51.parsimony.net/forum204355/messages/4006.htm Piya Forımi] {{Nuştoxê Swêdi/İsveçki}} [[Category:Nuskar]] 222 4762 2006-10-02T13:34:39Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Niveşiye Kergun]] moved to [[Niveşiye Kergun]] Pemende devletun dünyad '''Niveşiye Kergun''' (gribe kergun) kote vuerte o habena wla. Die niveşiye kergun (Pelınun); pelınınra lez verena pelınun. Çevrok pelin mıqăt bin, ocra lez bena wla. Virus ına niveşi sıhet insun o hayvun fınin tahlike, zırar dun insun o eşkin sebeb zırar pilib (madiyat insun). Ina niveşi hayvununra verena insunun. Keza eşkena hakun, gueşt pelınun, cıluno solunra wer insunun. Çevrok ına niveşi pedabiya tra dür winden. Rayunik şin ın devletun va ocada dest pelınun nekuer, bazar pelınunra (milçik o kerg) dür winden. Gueştpelınun o hakun rınd bıgirnen yaz runda sürken. Hama buren. Rayun qatiyen nışkin ın devletunra xued rızq hayvuni biar Ewropa. Pemende devletun dünyad niveşi kota pelınun. In devletunra (jerıd nişte) itxal gueştpelınun, milçikun yazi pirç inün, seyd seydarun yada sobna çi pelınun Avrupa ardış yasaq! Agĕrdeş şıma hėna Almunya, gumrugıd şımara pers bın; eceba şıma xuıd çi yesaqbeye (gueşt pelınun) ard nü nıard. Devletun binunra rayun eşkin punc habe pelınun xuda biar. Vate vıar pelınun o qontrol veteriner gereka nişte destibd. 223 4764 2006-10-02T13:34:39Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Nuskar u Şairê Swêdi]] moved to [[Nuskar u Şairê Swêdi]] A [[Björn Afzelius]] [[Sigurd Agrell]] [[Sven Alfons]] [[Carl Jonas Love Almqvist]] [[Bengt Anderberg]]→ Şairê Swêdi [[Dan Andersson]] [[Johannes Anyuru]] [[Werner Aspenström]] [[P. D. A. Atterbom, (1790 - 1855)|P. D. A. Atterbom]] B [[Carl Michael Bellman]] [[Frans G Bengtsson]] [[Bo Bergman]] [[Elsa Beskow]] [[Natanael Beskow]] (1865-1953) [[Marcus Birro]] [[Gunnar Björling]] [[Harry Blomberg]] (1893-1950) [[Erik Blomberg]] [[Lars Gunnar Bodin]] [[Karin Boye]] C [[Bo Carpelan]] [[Samuel Columbus]] [[Ivar Conradson]] [[Gustaf Philip Creutz]] D [[Gunno Eurelius Dahlstierna]] [[Olof von Dalin]] [[Elmer Diktonius]] E [[Johannes Edfelt]] [[Curt Eiberling]] [[Vilhelm Ekelund]] [[Gunnar Ekelöf]] [[Rabbe Enckell]] [[Carl Emil Englund]] F [[Frans Michael Franzén]] (1772-1847) [[Öyvind Fahlström]] [[Nils Ferlin, (1898-1961)|Nils Ferlin]] [[Lars Forsell]] [[Tua Forsström]] [[Frans Michael Franzén]] [[Johan Frese]] [[Katarina Frostenson]] [[Gustaf Fröding]] G [[Erik Gustaf Geijer]] [[Bertel Gripenberg]], Finlandiyê Swêdi [[Hjalmar Gullberg]] [[Lars Gustafsson]] [[Bo Gustavsson]] [[Gustaf Fredrik Gyllenborg]] H [[Ola Hansson]] [[Nils Hasselskog]] [[Samuel Johan Hedborn]] [[Verner von Heidenstam]] [[Åke Hodell]] [[Israel Holmström]] [[Björn Håkanson]] [[Josef Högstedt]] [[Bob Hansson]] J [[Emil Jensen]] [[Lasse Johansson Lucidor]] [[Majken Johansson]] [[Bengt Emil Johnson]] [[Ernst Josephson]] [[Gabriel Jönsson]] K [[Erik Axel Karlfeldt]] [[Johan Henric Kellgren]] [[Sandro Key-Åberg]] [[Emil Kléen]] [[Israel Kolmodin]] [[Theodor Kallifatides]] L [[Olof Lagerkrantz]] [[Par Lagerkvist]]→ Şairê Swêdi [[Gustaf Larsson]] [[Anna Maria Lenngren]] [[Carl Gustaf af Leopold]] [[Oscar Levertin]] [[Sven Lidman]] [[Bengt Lidner]] [[Ebbe Linde]] [[Erik Lindegren]] [[Erik Lindorm]] [[Ebba Lindqvist]] [[Kristina Lugn]] [[Artur Lundkvist]] [[Harriet Löwenhjelm]] M [[Eva B. Magnusson]] [[Bertil Malmberg]] [[Bodil Malmsten]] [[Bernhard Elis Malmström]] [[Harry Martinson, (1904-1978)|Harry Martinson]] N [[Ture Nerman]] [[Tore Nilsson]] (1919-1998) [[Johan Nordbeck]] [[Hedvig Charlotta Nordenflycht]] [[Lars Norén]]→ Şairê Swêdi O [[Johan Gabriel Oxenstierna]] P [[Agneta Pleijel]] [[Göran Palm]] [[Ralf Parland]] R [[Gustaf Rosenhane]] (1619-1684) [[Johan Ludvig Runeberg]] [[Johan Runius]] [[Viktor Rydberg]] [[Elisabeth Rynell]]→ Şairê Swêdi S [[Viktor|Håkan Sandell]] [[Viktor|Gustav Sandgren]] [[Viktor|Bo Setterlind]] [[Viktor|Gunnar Mascoll Silfverstolpe]] [[Viktor|Birger Sjöberg]] [[Viktor|Stig Sjödin]] [[Viktor|Östen Sjöstrand]] [[Viktor|Skogekär Bergbo]] (pseudonym) [[Viktor|Carl Snoilsky]] [[Göran Sonnevi]]→ Şairê Swêdi [[Viktor|Haqvin Spegel]] [[Viktor|Berit Spong]] [[Viktor|Erik Johan Stagnelius]] [[Viktor|Georg Stiernhielm]] [[Viktor|Hjalmar Söderberg]] [[Viktor|Edith Södergran]] [[Nina Södergren]]→ Şairê Swêdi [[August Strindberg]]→ Şairê Swêdi T [[Evert Taube]] [[Esaias Tegnér]] [[Thomas Thorild]] [[Ragnar Thoursie]] [[Biskop Tomas]] [[Tomas Tranströmer]] V/W [[Axel Wallengren]] [[Johan Olof Wallin]] [[Gunnar Wennerberg]] [[Karl Vennberg]] [[Ulrika Widström]] [[Mikael Wiehe]] [[Maria Wine]]→ Şairê Swêdi [[Lars Wivallius]] [[Jana Witthed]] Å [[Sonja Åkesson]] Ö [[Bruno K. Öijer]] [[Victor Emanuel Öman]] [[Anders Österling]] 224 4766 2006-10-02T13:34:39Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Nuskar u Şairê Sêwregi]] moved to [[Nuskar u Şairê Sêwregi]] 1-Sair Ibrahim RAFET, Şair 2-Dr.Yilmaz KARAKOYUNLU, Nuskar u Şair 3-Mehmet UZUN Nuskar 4-Yilmaz ODABASI, Şair 5-Prof. Dr. Ihsan SEZAL, Şair 6-Ali Fuat FIRAT yaza, Şair 7-Eyyüp Sabri Bucak (Kalender), Nuskar 8-Zübeyir YETIK, Şair 9-Meral DALAMAN, Şair 10-Pinar BALTA, Şair 11-Mehmet KARAKUS, Şair 12-Hayri Kako YETIK, Şair 13-Mehmet Ragip KARCI, Şair 14-Ramazan ÖZGÜLTEKIN, Şair u dozkar 15-M. Kemal Uguzlu, Şair 16-Bican Ahmet, Şair 17-Sahap, Şair 18-Sadik Eren, Şair 19-Osman Tunç, Şair 20-Halit Alhas, Şair 21-Necat Yetik, Şair 22-Mustafa Karacabey, Qezteci u nuskar 23-Ramazan Tunç 24-Abdülkakir Ulus, Şair 25-Haluk Batur, Şair 26-Sinan Yaman, Şair 27-Mahmut Siyahan, Şair 28-Hicri IZGÖREN, Nuskar 29- Faruk Iremet, Şair, nuskar, redaktor u neşrkerdoğ 30- Koyo Berz 225 4768 2006-10-02T13:34:39Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Nuskarê Dınya]] moved to [[Nuskarê Dınya]] # [[Dante Alighieri]] # [[Hans Christian Andersen]] # [[Aristophanes]] # [[Isaac Asimov]] # [[Jane Austen]] # [[Li Bai]] # [[Hildegard of Bingen]] # [[William Blake]] # [[Bertolt Brecht]] # [[Lord Byron]] # [[Miguel de Cervantes]] # [[Anton Chekhov]] # [[Emily Dickinson]] # [[Fyodor Dostoevsky]] # [[Arthur Conan Doyle]] # [[Du Fu]] # [[Alexandre Dumas]] # [[F. Scott Fitzgerald]] # [[Brothers Grimm]] # [[Dashiell Hammett]] # [[Nathaniel Hawthorne]] # [[Heinrich Heine]]→ Şairê Almani # [[Ernest Hemingway]] # [[Roald Hoffman]]→ Şairê Poloni u kimyager # [[Victor Hugo]] # [[Langston Hughes]] # [[Henrik Ibsen]] # [[James Joyce]] # [[Franz Kafka]] # [[Astrid Lindgren]] # [[Thomas Mann]] # [[Matsuo Bashō]] # [[Edna St. Vincent Millay]] # [[Arthur Miller]] # [[Molière]] # [[Murasaki Shikibu]] # [[Pablo Neruda]] # [[Edgar Allan Poe]] # [[Marcel Proust]] # [[Aleksandr Pushkin]] # [[Rainer Maria Rilke]] # [[Carl Sandburg]] # [[Sappho]] # [[Jean-Paul Sartre]] # [[William Shakespeare]] # [[George Bernard Shaw]] # [[Mary Shelley]] # [[Sophocles]] # [[Robert Louis Stevenson]] # [[J. R. R. Tolkien]] # [[Leo Tolstoy]] # [[Mark Twain]] # [[Jules Verne]] # [[Virgil]] # [[H. G. Wells]] # [[Walt Whitman]] # [[Oscar Wilde]] # [[William Butler Yeats]] # [[Zeami Motokiyo]] 226 4770 2006-10-02T13:34:39Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Nuskarê Tırki]] moved to [[Nuskarê Tırki]] A • Abdullah Feyzi Kocaer • Abdülhak Adnan Adıvar • Abdülhak Hamit Tarhan • Adnan Binyazar • Adnan Oktar • Afet Ilgaz • Afif Yesari • Ahmet Altan • Ahmet Büke • Ahmet Hakan Coşkun • Ahmet Hamdi Tanpınar • Ahmet Kudsi Tecer • Ahmet Muhtar Paşa • Ahmet Reşit Rey • Ahmet Taner Kışlalı • Ahmet Vefik Paşa • Ahmet Özdemir • Ali Ömer Akbulut • Akşit Göktürk • Alev Alatlı • Ali Atıf Bir • Ali Canip Yöntem • Ali Cengizkan • Ali Vasi Çelebi • Ahmet Turan Alkan • Alper Canıgüz • Alptekin Cevherli • Mehmet Altan • Aslı Erdoğan • Atilla Atalay • Avram Galanti Bodrumlu • Aydoğan Vatandaş • Aydın Boysan • Ayhan Hünalp • Abdullah Aymaz • Ayten Durmuş • Aytunç Altındal • Ayşe Sarısayın • Azad Ziya Eren • Aziz Nesin • Azra Erhat • Aşkın Güngör B • Babanzade İsmail Hakkı • Bahaeddin Öğel • Başar Başarır • Bedii Faik Akın • Behçet Necatigil • Behçet Çelik • Besim Atalay • Beşir Ayvazoğlu • Bilge Karasu • Bilge Umar • Bilgin Adalı • Ali Bulaç • Burak Turna • Burak Özdemir • Burhan Oğuz C • Cahit Uçuk • Cahit Zarifoğlu • Can Dündar • Cem Akaş • Cemal Kutay • Cemal Sağlam • Cemal Süreya • Cemal Uşak • Cemil Meriç • Cengiz Çandar • Cevdet Kudret Solok • Cihan Demirci • Cöntürk Hüseyin Ç • Çetin Altan D • Dilek Aslaner • Doğan Nadi Abalıoğlu • Doğan Yarıcı • Durali Yılmaz • Dursun Akçam • Duygu Asena E • Mehmet Eroğlu • Edibe Sözen • Ekrem Dumanlı • Ekrem Hakkı Ayverdi • Elif Şafak • Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır • Akif Emre • Enis Batur • Eray Canberk • Erdal Öz • Coşkun Ertepınar • Esat Mahmut Karakurt • Eser Gürson • Evangelinos Misailidis • Evliya Çelebi F • Fadime Özkan • Fadıl Öztürk • Fahrettin Altun • Fakir Baykurt • Falih Rıfkı Atay • Fatma Aliye Hanım • Fehmi Koru • Ferhat Ünlü • Ferit Devellioğlu • Fethiye Çetin • Fethullah Gülen • Fikret Otyam • Filibeli Ahmed Hilmi G • İslam Gemici • Gökhan Akçura • Gülse Birsel • Gülseren Engin • Gülten Akın • Gülten Dayıoğlu • Gürsel Korat H • Hakan Albayrak • Hakan Evrensel • Hakan Günday • Halide Nusret Zorlutuna • Halikarnas Balıkçısı • Halil Gökhan • Halil İbrahim Özdemir • Hamdi Koç • Hatun Birsen Başaran • Haydar Ergülen • Hayrettin Karaman • Haşmet Babaoğlu • Hidayet Şefkatli Tuksal • Hikmet Zeyveli • Hilmi Ziya Ülken • Hulki Aktunç • Hulki Cevizoğlu • Ahmed Hulusi • Hüseyin Besli • Hüseyin Cahit Yalçın • Hüseyin Nazım Paşa • Hüseyin Nihal Atsız • Hüseyin Saadettin Arel • Hüseyin Yurttaş • Hüsnü Arkan • Hıfzı Veldet Velidedeoğlu • Hıncal Uluç K • Kaan Arslanoğlu • İsmail Kara • Kaşgarlı Mahmut • Kemal Ersözlü • Kemalettin Tuğcu • Kenan Akyüz • Kenan Özbel • Kerime Nadir • Tuna Kiremitçi • Kürşat Başar • Küçük İskender İ • İbrahim Balaban • İbrahim Şinasi • İclal Aydın • İhsan Ekici • İhsan Eliaçık • İhsan Oktay Anar • İlhan Başgöz • İbnülemin Mahmut Kemal İnal • İsmail Beşikci • İsmet Özel L • Lale Müldür • Latife Tekin • Sedat Laçiner • Leyla Erbil M • M. Kamil Doruk • Mahmud Esad Coşan • Mahmut Yesari • Mario Levi • Mehmed Zahid Kotku • Mehmet Ali Ağaoğulları • Mehmet Aycı • Mehmet Başaran • Mehmet Coral • Mehmet Doğan • Mehmet Esat Bülkat • Mehmet Günsür • Mehmet Ubeydullah Hatipoğlu • Mehmet Şeker • Melahat Özgü • Melih Bayram Dede • Memduh Şevket Esendal • Mesut Hastürk • Metin Altıok • Metin And • Mine Söğüt • Miyase Sertbarut • Muallim Naci • Murat Belge • Murat Gülsoy • Murat Uyurkulak • Murat Yalçın • Mustafa Adil Özder • Mustafa Balel • Mustafa Nihat Özön • Mustafa Uysal • Münib Engin Noyan N • Nail Abbas Sayar • Necati Cumalı • Necdet Şen • Necip Fazıl Kısakürek • Nesrin Turhan • Nev'îzâde Atâyî • Nihal Yeğinobalı • Nihat Genç • Nihat Sami Banarlı • Nijat Özön • Nusret Özcan O • Oruç Aruoba • Oktay Akbal • Oktay Arayıcı • Orhan Asena • Orhan Karagöl • Orhan Kemal • Orhan Pamuk • Orkun Uçar • Osman Akınhay • Oya Baydar • Oğuz Atay Ö • Niyazi Öktem • Ömer Bozkurt • Ömer Faruk Toprak • Ömer Madra • Önder Paker • Öner Gürcan • Öner Ünalan • Özbilgin Erol • Özhan Öztürk • Özlem Albayrak P • Pars Tuğlacı • Perihan Mağden R • Rakım Çalapala • Rasim Özdenören • Recep Karagöz • Refik Algan • Refik Erduran • Renan Demirkan • Reşat Ekrem Koçu • Reşat Nuri Güntekin • Rıfat Ilgaz S • Sabahattin Ali • Sabri Kaliç • Said Nursî • Sait Faik Abasıyanık • Salim Kadıbeşegil • Samet Ağaoğlu • Samiha Ayverdi • Selim İleri • Sulhi Dölek • Senai Demirci • Ömer Sercan • Sermet Muhtar Alus • Sevgi Soysal • Sevim Burak • Sevin Okyay • Sezai Karakoç • Soner Yalçın • Suat Derviş • Sunay Akın Ş • Şahap Sıtkı • Şebnem İşigüzel • Şemseddin Sami • Şule Yüksel Şenler • Şükûfe Nihal Başar T • Hıfzı Topuz • Taha Akyol • Taha Toros • Tahir Alangu • Tahsin Nahit • Tanıl Bora • Tarık Buğra • Tarık Dursun K. • Ebubekir Hâzım Tepeyran • Tezer Özlü • Ahmet İhsan Tokgöz • Toktamış Ateş • Osman Nuri Topbaş • Tuncay Özkan • Turgut Özakman U • Ulaş Başar Gezgin • Uygar Şirin • Buket Uzuner • Uğur Mumcu Ü • Ümit Kıvanç • Ümit Meriç Yazan • Ümit Özdağ V • Vartan İhmalyan • Vecihi Timuroğlu • Vedat Günyol • Vural Savaş • Vüs’at O. Bener Y • Yahya Kemal Beyatlı • Yavuz Bahadıroğlu • Yavuz Bülent Bâkiler • Yusuf Has Hacib • Yusuf Kaplan • Yusuf Ziya Ortaç • Tahsin Yücel • Yılmaz Erdoğan • Yılmaz Öztuna Z • Murat Zelan • Mevlâna İdris Zengin • Zeyyat Selimoğlu • Ziya Gökalp • Ziyad Ebüzziya • Zühtü Bayar 227 4772 2006-10-02T13:34:39Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Nuskarê Zazaki]] moved to [[Nuskarê Zazaki]] # [[Koyo Berz]] → Şair, Nuskar u Dozkar # [[Asmêno Bêwayir]] → Dozkarê/Cıgeyraoğê Zıwani # [[Heyder Cansa]] → Nuskar # [[Hakki Cimen]]→ Şair # [[Ali Himmet Dağ]]→ Şair # [[Hesen Dewran]] → Şair/Psikolog # [[Mewlüdê Diyarbekıri]]→ Mıhendısê makina u şair # [[İbrahim Doğan]]→ Şair # [[Faruk İremet]] → Şair, nuskar, redaktor # [[Fahri Pamukucu]] → Zıwanzan # [[Baba Qef]]→ Şair u fotograf # [[Hawar Tornêcengi]] → Doskar/Nuskar/Şair/Redaktor/Çapker/Çarnaoğ 228 4774 2006-10-02T13:34:39Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Nustoðê Zazaki]] moved to [[Nustoðê Zazaki]] == Nacade Nustoxê Zazayon estê == *[http://hem.passagen.se/antoloji1/index.html|Pelga Antolojiyê Zazaki] 229 4776 2006-10-02T13:34:39Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Nıqareci u zırnaci]] moved to [[Nıqareci u zırnaci]] '''Nıqareci u zırnaci''': Merdımo kı veyvan dı, şahiyan dı, roşan u rojandê şênayan dı bı perana nıqara cıneno ey rê vanê nıqareci yan zi aşıq. O kı zırna cıneno ey rê zi vanê zırneci yan zi aşıq. Nıqara u zırna cınayenı rê zi zanayeney, nefesherayey, tehamülkerdeney, hüner u hünermendey lazıma. O kı nıqara u zırna cıneno, vanê bızano her hawa ra pıro do u kayan sur kero. Wexto kı nêzano her hawa ra pıro do kes ey nêbeno u pa nıqara yan zi zırna nêdano cınayenı. 230 4778 2006-10-02T13:34:39Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Okyanusya]] moved to [[Okyanusya]] [[Image:LocationOceania.png|thumb|right|195px|Xarıtey Okyanusya]] '''Okyanusya''' yew (yo) qıtaya. Mintiqara Okyanusya da zaf adaun esta. Okyanusya da 4 dewleti estê: Australya, Zelanda Newiye, Papua Newê Guinea u Timur ê Rocvetış. <div style="clear:both"/> {| border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" style="border:1px solid #aaa; border-collapse:collapse" |- bgcolor="#ECECEC" ! Name ! Erd <br>(km²) ! Nıfuse <br> (2002 taxmin) ! Sıxletina nıfuse <br>(serê km²) ! Paytext |- | colspan=5 style="background:#eee;" | '''[[Australasia]]''' |- | [[Australya]] | align="right" | 7,686,850 | align="right" | 19,546,792 | align="right" | 2.5 | [[Canberra]] |- | [[Zealanda Newiye]] | align="right" | 268,680 | align="right" | 3,908,037 | align="right" | 14.5 | [[Wellington]] |- | colspan=5 style="background:#eee;" | '''[[Melanesia]]''' |- | [[Fiji]] | align="right" | 18,270 | align="right" | 856,346 | align="right" | 46.9 | [[Suva]] |- | [[Indonesia]] | align="right" | 745,798 | align="right" | 28,159,300 | align="right" | 37.8 | [[Jakarta]] |- | [[Papua Newê Guinea ]] | align="right" | 462,840 | align="right" | 5,172,033 | align="right" | 11.2 | [[Port Moresby]] |- | [[Solomon]] | align="right" | 28,450 | align="right" | 494,786 | align="right" | 17.4 | [[Honiara]] |- | [[Timorê Rocvetış]] | align="right" | 15,007 | align="right" | 952,618 | align="right" | 63.5 | [[Dili]] |- | [[Vanuatu]] | align="right" | 12,200 | align="right" | 196,178 | align="right" | 16.1 | [[Port Vila]] |- | colspan=5 style="background:#eee;" | '''[[Micronesia]]''' |- | [[Federated States of Micronesia]] | align="right" | 702 | align="right" | 135,869 | align="right" | 193.5 | [[Palikir]] |- | [[Marshall Islands]] | align="right" | 181 | align="right" | 73,630 | align="right" | 406.8 | [[Majuro]] |- | [[Nauru]] | align="right" | 21 | align="right" | 12,329 | align="right" | 587.1 | [[Yaren]] |- | [[Palau]] | align="right" | 458 | align="right" | 19,409 | align="right" | 42.4 | [[Koror]] |- | [[Samoa]] | align="right" | 2,944 | align="right" | 178,631 | align="right" | 60.7 | [[Apia]] |- | [[Tonga]] | align="right" | 748 | align="right" | 106,137 | align="right" | 141.9 | [[Nuku'alofa]] |- | [[Tuvalu]] | align="right" | 26 | align="right" | 11,146 | align="right" | 428.7 | [[Funafuti]] |- |- style=" font-weight:bold; " | Total | align="right" | 9,269,453 | align="right" | 60,735,056 | align="right" | 6.6 |} {{Qıtay}} 231 5838 2006-10-10T12:51:39Z Maviulke12 6 [[Image:Per Daniel Amadeus Atterbom - lithograph.jpg|thumb|220px|Per Daniel Amadeus Atterbom]] ''Nuştoxê na maqale Faruk İremet o.'' '''Per Daniel Amedeus Atterbom''' ser 1790 dı süka [[İsveç]] Şsbo [[Osbü]] dı ameyo [[dınya]]. Piyê cı [[papaz]] biyo u lacê xü bı [[Din|din]] u [[İncile|incil]] a gırd kerdo. Ema hozan tesirê piyê xü dı nêmendo u xü dayo wenden u [[felsefe|filozofiya]]. Tabi o her çendı filozofi wendo zi kaniya cı her [[İncile|incil]] u [[Tewrate|Tewret]] biyo. No biyo cı rê sedem kı rewşê dınya bı çımêno diya vinayo u biyo insanêno [[homanıst]], [[felsefe|filozofiya]] u [[nuştoxi|nuştox]]. ==Hozanwano Fosforist== Héta mı no nüş u héyatê (héyatêê) Per Daniel Amedeus Atterbom nêgêyraya, ez nêzanıbiya kı ”[[Fosforizım]]” yanzi ”Fosforisti” estê u fosforizım ameyê çı méne. Yani no mesele mırê bi sedem (sebep) kı, mı hem héyatê Per Daniel Amedeus Atterbom u hem zi [[fosforizım]] ser dı biya agadar. Fosforizim; yeno no mana, [[romantizım]]ê newe. Atterbom, [[edebiyat|literatürê]] [[İsveç|Swedi]] dı serokê, na ekolê (rayê) yo. Hondırawa yên (şıirê) cı dı raşti merdım [[romantizım]] u romantizmê newe vineno. Romantizım her çendı hondırawa yên cı dı formêno newe zi bigiro, o vına zi destan u héyatê kean ra xü nêşeno abırno. Qandê kü, hondırawa yên cı dı hersi, hezkerdenı, hêşi u [[tarix]] ra süretê keani estê. Guniya cı, kaniya cı destanê keaniyê. Senin ma dı Mem u zin, [[Memê Alan]], [[Evdalê Zeynıkê]] u.a.b (u ay bini) biyê ilhamê nuştoxê ma. Swêd dı zi destanê ina biyo ilhamê [[nuştoxi|nuştoxê]] [[İsveç|Swedi]]. ==Akademiya== Atterbom u çend embazê cı piya [[Uppsala]] dı fonê vırazenê "AüroraFêrbündet" (komê Aürora) 1815 beno malım (mamoste). 1817-1819 [[İtalya]] u [[Almanya Federale|Almanya]] dı gêyreno, seferi keno u tayın wext zi wuca dı maneno u wuca dı xü rê kontagê newe vırazeno, qandê xü meteryal u çiyê ay bini kom keno. 1828 dı [[Uppsala]] dı, [[Akademiya Uppsala]] dı beno profesorê [[felsefe|filozofi]] (felsefe). Ser 1839 dı cı ajmordê "Svenska Akademien" (Akademiya Swêd). [[Akademiya]] Swêd her ser xelatê "[[Xelatê Nobeli|Nobel]]" dano u aliyê [[zagon|kültür]] u ferhengan zi biryar gini kı, [[zıwan|zıwanê]] Swêdi bıkerê zıwanêno pak u esasi. Per Daniel Amedeus Atterbom tenya [[nuştoxi|nuştoxey]] nêkerdo o çend kovarê edebi zi redakrorey kerdo u fıkrê ”Fosforizım” u fıkrê xü yê [[felsefe|filozofik]] zi miyanê nêy kovaran dı parêzyayo. Per Daniel Amedeus Atterbom ser 1855 [[edebiyat|literatürê]] [[İsveç|Swedi]] u filozofiya xü sêkür verada mabênê inara xü ant u şi réhmet. ==Kıtabê nüştoxê== *1- Blommorna (Vılıki ”Güli”) 1812 (şiir) *2- Fågel Blå (Mıriçıki Kıho) 1814 (ıstanıki). *3-Lycksalighetens Ê (kêfweşey a gırav ) 1824-1827 (Istanıki). *4-Svenska Siare och Skalder (Texminê wextê cı yê verni zehmet Swêd u Hozani) 1941-1955. Bı no [[kıtabê|kıtabi]] xü ya Atterbom [[edebiyat|literatürê]] [[İsveç|Swedi]], literatürê 1600 u 1700 pêra abırna u nayê newey da verniyê şarı (gel) u nüşkaran. Dıma Atterbom merd nuştoxeya êy [[felsefe|filozofiya]] êy niyame virakerdış u ê çiyê kı [[nuştoxi|nuştox]], şair paş xü dı veradabi ina ardê pêhet u çap kerdê. *5-Valda Skrifter (Nuşê Amordey) 1927-1929. ==Şiirê P. D. A. Atterbom== ===Vınderde u vınderde (Svanvit)=== {| border="0" cellspacing="5" |- valign="top" | width="20%"| Vınderde u vınderde rakewı bê vahoz u vewır bêveng rengê nergız nıka wexto, qandê merdenı serdo der u dorê mı deşt u derya; vınderde u vınderde! Wext zaf rew ravêrêno dıma hemına, tı yê bıvinê; isrehet u isrehet çılmısi, zey a bini ! qelb! çıçi yo tı wazenê? isrét u isrét! Verni ya sersi dı to bınımna heme, wüni tı kêfweş u ecızyaye; vira u vira- wüni yo rayê rojı! xü hin bı kı, miyanê şanê no azad, vira u vira! | width="20%"| Westiya her tım westiyaye! vewr enbazê to yê heri can weşo, merdım bışo rakewo; bıhar vına nino, qelb! Tı hela danê ma ro? Westiyaye her tım westiyaye! Bêveng bı o çax, bêveng, vera dı miyanê érd ancıyayenı heyalê xü! vera dı goşdarey kerdenı; héyatê to ra tenya xatır waşt; ”Vırar kı, şanê weş, rakewı rınd” bêveng bı o çax, bêveng. ''Svanvit waşteya Astolf biyo. Astolf qıralêno iskaninavi biyo. Astolf, Svanviti héyatê dı tenya veradano u dıma Svanvıt nêweş kewno u mıreno.'' |} ''NOT: © (copyright) Faruk İremet, bê iznê nuştox cayê binan rê neqıl kerdenı, xezete, forımanê binan dı neşır kerdenı u meteban dı bê izin kar ardenı yasax o. No yasaxı qandê héme nuştanê nuştoxi ravêreno. Na nuşte kıtabê nuştox; 'Antolojiyê Hozanwanê Swêdi-1' ISBN: 91-972069-0-X pel, 27-30 ra, bı destê nuştox bı xü neqlê tiya biyo.'' {{Nuştoxê Swêdi/İsveçki}} [[Category:Nuskar]] 232 4782 2006-10-02T13:34:40Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Palıci]] moved to [[Palıci]] '''Palıci''' (palikerdox): Merdımo kı hemver peran pali keno u idareyê xo bı paliya keno, ey rê vanê palıci yan zi palikerdox. 234 5840 2006-10-10T12:52:02Z Maviulke12 6 [[Image:D27.jpg|thumb|Pär Lagerkvist]] ''Nuştoxê na maqale Faruk İremet o.'' '''Pär Lagerkvist''' ser 1891 dı suka [[İsveç]], [[Växjö]] dı ameyo [[dınya]]. Pär Lagerkvist [[nuştoxi]] u [[şair]]o. ==Héyatê Par Lagerkvist== Wextê Pär Lagerkvist u héyatê cı qıym kerdo kı 36 [[kıtabi|kıtabı]] bınuşno. Nuştox Pär Lagerkvist wextê xü yê cıwaney u qıymet dayo qandê [[nuştox|nuştoxey]] u tenya hondırawa nê, ıstanıki, reji u çiyê kı o cüwayo ina nuşnayo (anılar). Pär Lagerkvist ser 1891 dı suka [[İsveç]], [[Växjö]] dı ameyo dınya. Suka xü dı heta 1910 mekteb wanayo u 1911-12 dı zi [[Uppsala]] dı wendenı dewam kerdo. Dıma ser 1920 dı Lagerkvist, [[Danimarka]], [[Fransa]] u [[İtalya]] dı mendo u wucana dı ser [[edebiyat]] u [[zagon]] ihtisas kerdo. Dıma sêyhet u gêyren, paştı ameyo [[İsveç]] u dest bı nuşê xü kerdo. Bı hondırawa yên xü Swêdı rayê (ekolê) newe akerdo. Hozanwan, hondırawayên xü dı érd u asmên (ézman), [[realizm]] u [[pesimizm]] bı hostatetey ardo kar. ==Héyatê Akademiyê== Lagerkvist ser 1928 dı xeleta "de nıos" (êy newınan) gıroto. Ser 1940 dı kewto "Svenska akademien" (Akademiyê Swêd) yani biyo endamê akademiyê. Ser 1941 dı zi [[Göteborg]] dı doktorey gıroto. Ser 1951 dı zi [[Xelatê Nobeli]] dıma Selma lagerlêf 1909, Verner von Heıdenstam u dıma [[Erik Axel Karlfeld]] [[Xelatê Nobeli]] gıroto. Bı no xeleta qıymetêno zaf gırd dayê Lagerkvist. Nuşê nuştoxi dı, [[dıramatik]], [[pesimizım]], sembol u erd u asmên (ézman) cay ginê. Bı taybeti lej u xırabêy a wextê xü ardo zıman, nuşên xü dı. ==Nobel== Par Lagerkvist 1951 dı [[Xelatê Nobeli]] guret. ==Kıtabê kı nuştox== *1. Människor "İnsani (merdımi) 1912" Istanıki *2. Två sagor om livet "Heqdê héyatı dı dıdı ıstanıki 1913" Istanıki *3. Ordkonst och bildkonst "Konstê kelime u konstê suretı 1913" *4. Motiv "Şekıl 1914" Hondırawa *5. Järn och Människor "Asın u İnsani (merdımi) 1915" *6. Ångest "Pışmaney 1916" Hondıraway *7. Sista Människan "İnsan (merdım)ı peyneyin 1917" *8. Kaos "Qaos 1919" *9. Det eviga leendet "A hıweyışa bê dım 1920" *10. Den lyckliges väg "Raya, a kı kefweşo 1921" *11. Den osynliga "A kı nino vinayış 1923" *12. Onda sagor "Istanıki xırabı 1924" *13. Gäst hos verkligheten "Kêyê rastey dı meymaney 1925" *14. Hjärtats sånger "Dêri ê zeri) 1926" *15. Vid lägereld "Hetı adırê qampı 1932" *16. Genius "Genius 1937" *17. Sång och Strid "Dêr u lej 1940" *18. Hemmet och Stjärnan "Kêye u sıtêrk 1942" *19. Aftonland "Welatê şanı 1953" *20. Dikter "Şiir 1965" Mı tenya nêy kıtabanê cı nuşna xeyrê nêy 16 [[kıtabi|kıtabê]] [[nuştox|nuştoxi]] estê. ==Şiirê Par Lagerkvist== {| border="0" cellspacing="5" |- valign="top" | width="20%"| ===Tersyayenı, tersyayenı beno mirasê mı=== Tersyayenı, tersyayenı beno mirasê mı, dırbetê qırıkê mıno, qirinê qelbê mıno miyanê dınya dı. Nıka wuşk beno kefê asmên (ézman)i miyanê destê hovda şanı dı, nıka daristani perenê, u reqeya serê koyan wuni qısıro vernida xü ant qantırmayê asmên (ézman)i dı. Çı wuşko heme çi, çı req biyo, siyah u vınderde! Ez bı destana geyrena miyanı nimtarida oda dı ez his kena tujeya aliyê koy telida mı dı, ez çırnena destanê mıno hetı cora akerde bı guniya verı qeşa tepıştaye pineyê mıjı asmên (ézman)ı. | width="20%"| Ax, nenukê mı ancana bı telida xü ra, destanê mı çırnena ez kena dırbetın, teweno ver koyan u daristanıkı biyo siyah, verê siyahiya asınê asmên (ézman)ı u ver erdo serdı! Tersyayenı, tersyayenı beno mirasê mı, dırbetê qırıkê mın o, qirinê qelbê mıno, miyanê dınya dı. |} ''NOT: © (copyright) Faruk İremet, bê iznê nuştox cayê binan rê neqıl kerdenı, xezete, forımanê binan dı neşır kerdenı u meteban dı bê izin kar ardenı yasax o. No yasaxı qandê héme nuştanê nuştoxi ravêreno. Na nuşte kıtabê nuştox; 'Antolojiyê Hozanwanê Swêdi-1' ISBN: 91-972069-0-X pel, 43-46 ra, bı destê nuştox bı xü neqlê tiya biyo.'' {{Nuştoxê Swêdi/İsveçki}} [[Category:Nuskar]] 235 5913 2006-10-11T04:55:07Z Maviulke12 6 {{Template:Suke| native_name = ''Paris''| common_name = Paris| image_map = Paris.wiki.800pix.eiffelview.jpg| serdarê belediya = Bertrand Delanoë| berzine = 130 m| erd = 86.928 km²| nıfuse = 2,144,700| sıxletina nıfuse = 24,672/km²| mıntıqa = Île-de-France| kordinant = 48°52′N 2°19′E }} '''Paris''' suka [[Fransa]]o u mıntıqa ra zımey ê [[Fransa]] dera. Paris hem paytext ê [[Fransa]]o hem en gırd suke ê Fransao. ==Tarix== Tarixe Paris zaf khıno. Serra İ.E. (İsara Ewelu) 250, merdum ê [[Seltik Parisi]] Paris na ro sero Ro Seine. Serra İ.R. (İsara Raver) 512 Paris biy paytext ê qral Clovis I. Feqat serra 850 ra Vikingu Londra xırap kerd. Vaxt ê Vertey Paris zaf isyanu diy. Serra 1789, Paris merkez ê [[Dewrim ê Fransızki]] bıb. Sebe ka [[Dewrim ê Endustriy]] u emperyalizmu [[Fransa]], Paris biya zaf gırd. Serunra 1840un ra, sebe ke ray ê tren zaf muhaciru şıy Paris. Serra 1889 Kuley Eyfel vırazıya. Waxte cengê Dınyaê I. u II. de Paris işğal [[Almanya Federale|Almanyara]] mend. Cengê Dınyaê II de Hitler Paris xırap kerd. ==İqtısad== Ewro Paris suke ê moderına. Banê xeylê berzi u bınaê ke hetê mımarine de mıkemmel vıraziyaê, estê; bacarê dewizio, paytextê borsao, merkezê iqtısad, siyaset, zagon u moda ê [[Fransa]]o Endustriy ê turizm gırda; her ser zaf turistun şına Paris. Merkez ê [[UNESCO]] u [[OPEC]] runıştı. ==İklim u Nıfus== Nıfus ê Londra 2,1 milyona; feqat nıfus ê metro 11,174,743 milyona. Zaf mıxtelıf mılleti tede cıwiyenê. Merdum ê Magrep u Afrika zafa. Serra 2005 da merdum ê Magrep u Afrika isyan kerd. Zaf banê u vasıta (araba) weşa. İklimê Paris honıko. Seba ke awke germin (Gulf Stream), waxte zemuston hewa Paris zaf serdin niya. Erde Fransa her daim kheweo (kıhoyo). ==Çımey== * [http://www.paris.fr/en Resmi Siteyê Paris] {{Sukê Dınya}} [[Category:Suka]] 236 4790 2006-10-02T13:34:40Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Parseci]] moved to [[Parseci]] '''Parseci''' (PARSOX): Merdımo kı şar u keyan ra parse keno, pere yan zi mal arêdano u idareyê xo a ray ra keno ey rê vanê parseci yan zi parsox. Merdımê kı parse kenê, tı bıkışê ê karê nêkenê. Ê fınê mısayê rehatey. Qandê parse kerdenı, vanê perdê ridê kesi werzo. Her merdım nêşeno parse bıkero. Tay merdımi estê, veyşaney ver mırenê, labırê fına zi parse nêkenê. Parse kerdenı karo en pis u rezilo. Tay estê mecburey ver parse kenê, tay zi estê kı kêfi parse kenê. Parseci en bolki verê camiyan, rojê êni dı çorşmey mezelan u herwına cayanê kêf u şahiyan xo rê weçinenê. Keye bı keye, küçe bı küçe, dukan bı dukan geyrenê u parse kenê. 237 4792 2006-10-02T13:34:40Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Parselci]] moved to [[Parselci]] PARSELCI U PARSELCÌNI (Emlaqçi, parselkerdox): Merdımo kı qandê ban, dukan u zewbi çi u wargeh vıraştenı erdan parsêl keno u roşeno ey rê vanê parselci yan zi vanê erd rotox. Zordari (Zorbedari), zalım u xedari, axa u begleri malê neçaran ê nezdi sukan cı ra bı dardê zoriya, bı ercaneya herinenê, ê cayan parsêl kenê u perandê bolana, bı vayeya roşenê mıletı. Jew qürış danê wêrdê erdan, se-dısey qürış cı ra qezenc kenê. 238 4794 2006-10-02T13:34:40Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Partki]] moved to [[Partki]] Partki yew ziwane Irankiyo. Partki zaf khuno. Gore merdume ilme ziwani, Zazaki Partkira yeno pera. 239 4796 2006-10-02T13:34:41Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Patata]] moved to [[Patata]] [[Image:Solanum_tuberosum_02.jpg|thumb|150px|right|Kartolû(Patata)]] '''Kartol''' (Latinki:Solanum tuberosum),sere na Dinyade tay cayande Saa Erd(Hardi)'ki nebe beno. Kartolû bine harde výlýkune xo'ki sere hardde beno. Sere na Dinyade ju serre'de teqribi 300 milyon Ton Kartol vejino u her caye na dinyade Kartol sorfe insonu'ra kem nebeno. Kartolû en výrende erde awora carnitayiyo[ADA] Chiloe' de vejiyo.Texminu'ra gune ney'ra 13.000 Millat'ra Ver(M.V.) ra rave Insonu Kartolû worde. Nu Dinyade en jede Çin (66,573 milyon ton), dýma Rusya (Urusya)(32,871 milyon ton), Hindıstan(24,082 milyon ton), Dewletê Amerikaê Yewbiyaey (20,856 milyon ton), Ukrayna (16,620 milyon ton), Polonya (15,524 milyon ton), Almanya Federale (11,492 milyon ton), Rusyawa Sýpe (7,421 milyon ton), Hollanda (7,363 milyon ton),Fransa (6,877 milyon ton),Engiltera (6,375 milyon ton) u Tırkiya (5,200 milyon ton). Ni 12 Dugel % 71'e Kartolûne Dinya vezene. 240 4798 2006-10-02T13:34:41Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Patozci]] moved to [[Patozci]] '''Patozci''': Merdım yan zi merdımê kı patozı kar anê, gırweynenê u pa kar kenê inan rê vanê patozci yan zi patoz gırweynayoxi. Patozı qandê tenan, qandê sap u dendıkanê tenan pêra abırnayenı, qandê sapê tenan sımerkerdenı u herwına yena kar ardenı. Patozı seatê miyan dı karê des karkerdoxanê rojê kena. Erdê teniyê kı nayê biçeran feka, hebê tenedê cı gırotê u sapê cı erdo verdayo, ê sapi arêkenê u anê nanê patozı feka u qandê werdenda dewariya zımıstani kenê sımer u benê kenê merekan. Patozı qandê medrebi (Çeltugi) zi kar anê. Bı patoza rız u sapi pê ra abırnenê. 241 4800 2006-10-02T13:34:41Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Paytonci]] moved to [[Paytonci]] '''Paytonci''': Merdımo kı bı perana paytona mışteriyan beno u resneno cadê cı ey rê vanê paytonci. Veri welatê ma dı zahf paytoni esti bi. Şar herunda texsi nıştışi dı nıştê ê paytonan. Hım texsiyan ra dıha ercana berdê u hem zi kesi bı nıştenda inana çorşmey xo diyê. A erebaya kı pa merdıman benê ay rê vanê paytonı, o kı ay rameno ey rê zi vanê paytonci, kardê cı rê zi vanê paytoncinı. Wexto kı hewna erebey bı motori icad nêbibi, padişay zi bı paytonana şiyê. 242 4802 2006-10-02T13:34:41Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Pelge May]] moved to [[Pelge May]] <span id="mainpage"><p style="margin: 0.5em 0 0; text-align: left; font-size: 100%; line-height: 1.3"> {{Xeyrumey}}</span> </p> {| cellspacing="0" cellpadding="0" style="border-left:1px solid #BED2E0; border-right:1px solid #DBD2B0;" | width="40%" valign="top" bgcolor="#EAF5FB" style="border-bottom:1px solid #BED2E0; border-right:1px solid #DBD2B0;"| {| cellspacing="0" cellpadding="5" | style="border-top:1px solid #BED2E0; font: 100% Verdana; color:black" align="center" bgcolor="#D0E2EE"|'''Nuştey Heftey''' |- | style="border-top:1px solid #BED2E0; font: 85% Verdana;" align="left" bgcolor="#EAF5FB"| <p> [[Image:Coat of Arms of Germany.svg|right|75px]] '''Almanya''' mıntıqa ra merkezê [[Yewina Ewropa|Ewropa]] dera. Zımey (Şımalê) Almanya de [[Danimarka]]; veroc (cenub) de [[Austurya]] u [[İsviçre]]; rocawan (ğerb) de [[Fransa]], [[Belçıka]], [[Hollanda]]; rocakewtene (rocvetış, şerq) de [[Polanya]] u [[Çekıstan]] estê. Paytextê Almanya [[Berlin]]o. <br /><br /> Yewina Almanya serra 1871i de vıraziyê. Verê coy, Duwelê xoyê Padişatine (Qraline) zaf biy. Feqet [[Cengê Dinayê I]] u II. de dewleta Almanya kerd vini. [[Cengê Dinayê II]] de dewleta Almanya biye lete, Almanya Rocvetış (şerqi) u Almanya Rocawani (ğerbi) niyay ro. Serra 1989i duwelê Almanya biy yew, amey pêser. <br /><br /> Dinê Almanya [[İsewitine|İsewitine/Xrıstiyanine]] (itıqatê mıletê Almani Protestan u Katoliko), feqet dino resmi niyo. Taê [[İslam|Mısılman]]i, [[Musewitine / Cuhudine|Musewi]] u ateisti zi estê. Zıwano resmi [[Almanki]]yo [[Almanya Federale|''(Dewamê cı...)'']] <br /> |- | style="border-top:1px solid #BED2E0; font: 100% Verdana; color:black" align="center" bgcolor="#D0E2EE" |'''Nuştey Heftey''' |- | style="border-top:1px solid #BED2E0; font: 85% Verdana;" align="left" bgcolor="#EAF5FB"| [[Image:Human Language Families (wikicolors).png|right|125px]] '''Zıwan''', merdum pê keno têsere, wesiley suhbetio. Gorey taine yew hacetê komunikasyoni ra serkewte hafıza [[tarix]] u kultur u adet u torey mordemi zıwan de yeno diyaene. Senatê da insania ke teyna cı rê xaso. <br /><br /> Serranê peyênan de roştberê [[ Zaza|Zazaan]] çım de qıymetê zıwani bi zêde, kenê ke zıwanê xo rareynê, pay ra verdê, raver berê. <br /><br /> [[Zazaki]] de qese ''zıwan'', hetê koki (rıstımi) ra [[Ewısta]] ([[Avesta]]) de ''hizū-'', Hindkiyo Khan ([[Sanskrit]]) de ''jihvā- जिह्वा (cihwā)'' [[Partki]] de ''izβān'', Farskiyo Miyanên ([[Pehlevki]]) de ''izwān, uzwān'' biyo. [[Farski]] ''zebān زَبان'', [[Paşto]] ''žiba'', [[Osetki]] ''äwzág'' vanê. <br /><br /> İlmo ke gıneno zıwani sero, zıwani tarif u ifade keno, zıwananê [[Yewina Ewropa|Ewropa]] de cı rê vanê [[Zıwan|''(Dewamê cı...)'']] <br/> |} | width="60%" valign="top" style="border-bottom:1px solid #DBD2B0; border-top:1px solid #DBD2B0;"| {| cellspacing="0" cellpadding="5" | style="font: 100% Verdana; color:black" align="center" bgcolor="#ECE5CA" COLSPAN=2 |'''Portali''' |- | style="border-top:1px solid #DBD2B0; font: 100% Verdana;" | {{Portalu}}</td> |} |} &nbsp; {| style="border:1px solid #BED2E0; margin-bottom: 1em" cellspacing="0" cellpadding="5" width="100%" | style="font: 100% Verdana; color:black" align="center" bgcolor="#D0E2EE" |'''İndeksê Elifba''' |- | style="border-top:1px solid #BED2E0; font: 95% Verdana;" align="left" bgcolor="#FFFFFF" | {{İndekseElifba}} |} {| style="border:1px solid #BED2E0; margin-bottom: 1em" cellspacing="0" cellpadding="5" width="100%" | style="font: 100% Verdana; color:black" align="center" bgcolor="#D0E2EE" |'''Projeyê Bray''' |- | style="border-top:1px solid #BED2E0; font: 85% Verdana;" align="left" bgcolor="#FFFFFF" | {{Projeyi Bray}} |} {| style="border:1px solid #BED2E0;" cellspacing="0" cellpadding="5" | style="font: 100% Verdana; color:black" align="center" bgcolor="#D0E2EE" |'''Zewbina Zıwanan De Wikipedia''' |- | style="border-top:1px solid #BED2E0; font: 85% Verdana;" align="left" bgcolor="#FFFFFF" | {{Wikipedialang}} |} 243 4804 2006-10-02T13:34:42Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Penirci]] moved to [[Penirci]] '''Penirci''': Merdımo kı penir vırazeno u roşeno ey rê vanê penirci yan zi penir vıraştox u rotox. Penir vıraştenı rê zi zanayenı lazım a. Peniri zi babet-babet yenê vıraştenı u qalıb benê. Peniro sıpe, peniro zerd, peniro patilın, toraq, terine u herwına. Penir vıraştox vanê zanaye bo kı, bızano çend tırşeyneno, çend vındaneno u çend amin erzeno de. Tay tay estê kı pernircinı kenê, labırê bı xo penir nêvırazenê. Şari ra herinenê u karê xo nanê ser u roşenê. 244 4806 2006-10-02T13:34:42Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Pepug]] moved to [[Pepug]] [[Image:Cuckoo2.jpg|thumb|250px|Pepugû]] <b>Phepug Çýko, Çutýri Waneno? </b> Rozê, mý wast khe phepugi sero çiyê býnusni. Qýsaweta xora, mý va eceva Týrki de cýra sevanê? Ravê ‘Ferheng’ê M. Çemi de mý nia da. Pelga 323 de vano »ibibik, guguk kuþu«. Dustê diksýlemani (hophopýki) de wuncia ‘ibibik’ nusno. Hama ez zanon khe Týrki de ibibik ve guguki ra zu theyr niyê, zovinaê. Nafa ki mý, ‘Ferheng’ê Malmýsanýji de nia da. Wuza ki wuncia »ibibik, guguk« nuþiyo. Mý ni ‘ferhengi’ ca verday, qaytê kitavanê binu biyune. Kýtavo khe M. Düzgüni taê lawýkê Dêsými tede ardê pêser, mý yi de nia da. Sey Qaji, ‘zoro derdê cigera hare’ de vano: “Dêsými sero mýzo dumano, Wusar nao ame, derdê marê Phepugo sosýn gýlê kou ra niso, býwano”. Sýlemano Qýz, lawýka Çuxure de vano: »Phepugo goyin roniso Çuxure de, Wejiranê marê býwano«. Lawýka Sýleman Çawýþi de vano: »Býko, býko, Sýlemano Phepugê dês u kou Maa tüya kora kokýme rê býwano«. Sey Wuþên, Lawýka Bava Khali de vano: »Ax Qeremusano, Qeremusano, Phepugê wusari ro niso tede býwano Phepugo sosýn, mý ra raþti vaze, Xona çand serri emrê mý mendo?« Misalê nianêni zafê. Lawýkanê Kýrmanciye de namê phepugi zaf vêreno ra. M. Düzgün, pelge 49 u 89 de vano: taê vanê no theyr Týrki de ‘ibibik kuþu’yo. Hama beliyo ke mýqerem nêvano. Naê ra têpa mý, kýtavanê binu de nia da. P. Lerch u F. Mülleri ra gore Zazaki de phepug alamanki de ‘Kuckuck’o. Hama þifê zerrê mý wuncia nêþi. Çý khe, P. Lerchi manê qýlancýke ki Alamanki de ‘Rabe’ nusnay vi. (Halvýke Qýlancýke ra Alamanki Elster, Týrki de ‘saksaðan’, vajino. ‘Rabe’ Týrki de yena mana ‘karga’. Zu ki ‘Krähe’ esta. Zonê ma de Qýrawune vajina). Mý va, beno ke manê phepugi ki ðelet nusno. Mý va mýlêti ra perskeri, kam nas keno, kami phepug diyo? Ez vaji 40, sýma vazê 100 cêniyu, ciamordu ra mý pers kerd. Pêroyine va khe: ma phepugi zaneme, ma vengê dêy zaf hesno. Mý va: sýma qe phepug di ya ki bese kenê mý rê tarýf kerê? Wertê ninu ra têyna hirê yisanu va, hiya mý diyo, nas konu. Zu cênýke, zu mormeki, zu çêneke, zu qêyde ra tarýf kerd. Hiremenu va khe: “Phepug, donê xo gewro, gorgeçine ra tenêna qijkêko (qýzo). (H.Tornêcengi Ware-1 de, M.Oruçoðlu ki kýtavê xo Dersim de rast dos kerdo). Þifê mý wuncia ki tam nêþi. Ez þiyu, kýtavxane de theyru sero, ‘guguk u ibibik’i sero, çý kýtavi khe estê, mý gureti, ardi çê de wendi. Cêr de nia dime, nê kýtavu de çý esto? Yê ‘Kuckuck’i, 130 ra nêjdi cýsnê xo estê. Hama yiyê khe zu çê raê 12 teneyê. Dina de en jêde caanê germu de manenê (benê weiye). Koti khe estê, namê yi cay ra yenê nas kerdene. Mesela, ‘Kuckuck’ê Bengali (Koromandel Kuckuck), ‘Kuckuck’ê Hindistani, ‘Kuckuck’ê Çini, ‘Kuckuck’ê Gina Newiye (Koel), ya ki jê ‘Kuckuck’ê Afrika (Smaragd). Donê xo, reng ve rengo. Welatê ma ra nêjdi, dormê koanê Urali de “Phepugê Býrri” (Waldkuckuck: orman guguku) estê. Dêsým de, Anatoliye de en jêde ni cýnsi estê. Yiyê ke dormê Avrupa derê, serê sari de pulýk esto, gewrýkê. Alamanki de cýra ’Häherkuckuck’, Týrki de ki ’tepeliguguk kuþu’ vajino. No theyr, goç kerdoðo, yanê wusari sono hetê zimey, payýji pêyser sono cao veroz, vervaroz. Emrê xo, serê dar u bêri de, kemer u kuçi de ro niþtaene ra vêrono ra. Zaf tembelo, coka cýra hazýrverdoð vajino. Makêke, hakanê xo bena halênê theyranê binu de kena. Zu hakê theyra bine halên ra vezena, hakê xo hurendi de kena (ca verdana), wurzena ra fýrr dana, sona. Heqa ni theyri de her zoni de tavatur sanýki estê. Vanê, theyra makêke (phepuge) duway kena khe, hakê xo þêrê rê hakanê theyranê binu, yanê jê hakanê theyranê binu bê. Khaniya Hurimi de -(Yunano Khan de)- zu sanýke de, seveta ni theyri de qesey beno khe, zýmýstan khe ama, no theyr beno theyro de qýjikêk (Sperber: Atmaca), eke bi wusari, wuncia beno ‘Kuckuck’. Çýqa gýrso? Dergêna xo, eve perr u purtu ra 60 cm, bê perru 40 cm, gýraniya xo 110 gýramiya. Emrê xo ki 13 Serriyo. (Çýme: 1. Das grosse Lexikon der Tierwelt, 2. Das grosse Bilder-Lexikon der Tiere). Hêya! Ez, ‘Kuckuck’i (phepug) sero, ‘Wiedehopf’i (hophopýk) sero, taê theyranê binu sero xêylê çi musu. Hama mý wuncia tam dos nêkerd phepug kamýji theyro. Mý va, “ez khe bivini nas konu ya ki nas nêkonu?” Peyniye de rozê þiyune muzaa khe lulýki, mal u theyri tede estê, ya ki cemednê (Naturhistorisches Museum de). Mý wuza theyrê ‘guguk’ u ‘ve ‘ibibik’i nêjdi ra di. Vengê ni theyru gureto bant. Lewe de zu gocage esta. Yisani khe bêçýke nêre cý, a theyre zonê xo ra wanena. Mý ravê bêçýke nêreve gocaga khe ‘kuckuck’ nuþiyo, aê ser. Mý gos da khe »phepug«o khe ma vame, hao waneno. Endi, mý yinam kerd khe namê phepugê ma Alamanki de biyo ‘Kuckuck’, Týrki de ki biyo ‘guguk’. Yi ra têpa mý, ‘Wiedehopf ‘ gos da. Zonê made, ni ra Dêsým de ‘hophopýk’ -(taê ‘diksýleman’ )- vanê. Týrki de ‘ibibik’o khe vanê, no theyro, (çavuþkuþu, hüthüt). Vengo khe vezeno hirê parçiyo: jê ‘up-up-up’, ‘pu-pu-pup’ ya ki ’ho-po-pop’i yeno gos daene. Nýka, wendoðê khe, ni nusnê mý vanenê, belka vanê, to roê ma guret, çý vana endi vaze. Seveta zu namê phepugi mordem coru xundê keno derg? Hiya belka heqa sýma wendoðu ki esta. Hama ni nusni ra têpia ez hini guman konu khe, phepugi sero fikrê sýma ki xêylê beno çip, beno zalal. Endi jü khe sýma ra pers kerd, va phepug çýko, bêþif bese kenê khe vazê, Týrki de ‘guguk’o, ya ki Alamanki de ‘Kuckuck’o. Eke hiniyo, cor de, cao ke ‘Kuckuck’ ya ki ‘guguk’ vêrdo ra, sýma yinu phepug býwanê, ni hengemey ra endi ra xeleþime. Phepug Çutýri Waneno? Hiya! Raþti, phepug çutýri waneno ? Kýrmanciya ma de, yanê Dêsim de phepuganê ma, tê dýma, tê dýma »phe-po« vatêne. Marê hini amêne, hini vajiyêne, ma ki hini musayvime. Hama yiyê khe Alamanki qesey kenê, dinu ra gore, phepugi khe wend, vano ‘kuck-kuck’ yanê »phe-po« nêvano. Aseno khe, Alamanki de zonê ni theyri vuriyo...! Raþti, mordêmi khe gos da, nê tam ‘kuckuck’ vano, nê ki tam »phe-po« vano. Hini tê dýma tê dýma çiyê vano, hama tam areze niyo. Aseno khe no ki, zonê diyo (dêyiyo). Wo zonê xora waneno, kami khe çutýri wasto hini vato, hini ardo ra zon. Mesela zonê ma de, sanýka phepugi de, no hal zaf zalal aseno, (phe-po, khe-ko, kami kist, mý kist, kami þüt, mý þüt,....). Leo Novrup, eve alvazê xo Poul Erik Andersen ra pia 1975, 76, 77 de hirê serri wusari ra hata payýji sonê, ere phepugi piyinê. Eve rozu, saatu. Yinu heqa ni theyri de xêyle çi dos kerdo. Peydena L. Novrupi, namê ‘Kuckuck’ ra zu kýtav nusno. Ni kýtavi de vano khe: Phepuge -(makeke)- letê asma gulanê ra hata letê amnana výrene 10-20 haku kena. Hama ni haku tam zu (ayni) saate de kena. Na saate, her waxt nêjdiye des u poncine (15.00) de ra. Leyrýk (çêlik) tam roza des u heþtine halênê xo terk keno. Teyna phepug (nêr) waneno, phepuge (makêke) nêwanena Teyna phepug -(nêr)- ‘kuckuck’ (phepo) vano, yanê wanêno. Phepuge teyna sýrê khurt biyaene de, eke nejdiyê nêri de biyê, vengo de bari vezena (kichern: kýkýrdamak). Vengo ke phepug vezeno, dý parçiyo. Vatýþi ra gore: ‘kuck-kuck’ (phe-po = pu-puk), hama eke venga phepuge da, wo sýrê hirê parçey veng vezeno : ‘kuck-kuck-kuck’ (vatisê ma ra gore!: phe-phe-phop). Phepug hewa ra ki veng dano, eke phepugê ra bi nêjdi, vengê xo beno, ‘ha-ha-ha’ ya ki ‘hach-hach-hach’! Sanýka Phepugi Phepugi sero her zoni de, her sari de tavatur sanýki estê. Zonê ma Kýrmanciki (Zazaki) de ki phepugi sero xêylê çi vajiyo. Ninu ra jüyê ki sanýka phepugiya. Domanê khe Dêsim de biyê pili, ilam khe na sanýka phepugi pilanê xora hesna. Na sanýke seranê pêyenu de zonê ma ra ki ama nusnaene. Varyantê Dêsim de, layýk waa xo kiseno, yanê phepug nêriyo, (nia de H. Tornêcengi, Ware-1; M. Çem ‘Ferheng’ de phepug ). Hama taine ra gore, wae, býraê xo kisto, yanê theyre, makêka. Tabi na zu sanýka. Wuncia ki varyantê Dêsými mantýq ra tênena nêjdiyo. Çýke, têyna phepug waneno (nêr); makêke (phepuge) nêwanena. Cêr Dêsým ra zu varyantê na sanýke vineme: Waxtê de, zu dewe de zu wae ve zu býray ra benê. Vanê khe ni domani sey biyê. Jüvini ra zaf has kenê; her motajiya xo, eve xo vinenê. Býra, tenena pilo, waa xo sevekneno. Wusar amo, her ca biyo khewe, viliki, kolbýzýni, kengeri, sung u rývêþi vejiyê. Býray ve wae ra rozê, wasto khe þêrê, pia kengeru arê derê. Býra ver, wae dýma, kewtê ra rae tekýtê þiyê kasu, cerdu ra kengeru feteliyê. Býrayi dest de zu phiz, dosa wae de ki zu thurýko de khan biyo. Býra, ravê dormê kengeru rýndek kýneno, peydena kardia xo ra, býnê ra býrneno, Teliyu keno pak, dano waa xo. Wae, kengeru erzena thurýk, çêfanê xo ra vozena, kengeru musnena ra býraê xo. Býra, kengeri vezeno, keno pak, letê weno, letê ki dano waa xo khe, a ki buro. Eve na tore xêylê ca sonê, xêylê kengeru danê arê, xêylê ki qefelinê. Rastê zu çýmê aðwe benê. Býra vano: “Waê, ala bê, tenê ro niþime, ra araþime, tenê ki aðwe býsýmime, kengerêna burime.” Nisenê ro, aðwa xo sýmenê, layýk fekê thurýki keno ra tede nia dano khe, thurýk thýp u thalo. Vano: “Waê, ma xundê kengeri dayve arê, ni kata þi?” Wae, sas bena! Peydena yena ra xo, vana: “Býra, to kengeri day mý, mý zu ve zu eþtive zerrê thurýki, fekê thurýki ki rýndek gire dayvi”. Lazek vano: “Waê, tý jüri kena, to khe thurýk estenê, nýka ma zerrê thurýki de kengeri diyenê”. Çêneke, jiar u diaru sero sondi wena. Layýk yinam nêkeno. Teseliya çêneke býrina, vana : “Býra, ez khe sevaji tý yinam nêkena. Bê, kardi bicê, zerrê mý ra qýlasne, eve çýmanê xo bývine, mý kengeri werdê ya ki nêwerdê”. Býra zaf qariyo. Hêrs ra kardi cêno, zerrê waa xo qýlasneno ra, nia dano khe letê zu kengeri ra qederi thawa tede çino. Xo xodê vano: “No çýko? Çý hikmeta? Waa mý khe nêwerdê, ni kengeri kata þi? Sarê xo, fino wertê lýnganê xuyê veri (!), fýkýrino! Hini eve fýkýriyaene her çi verê çýmu ra vêreno ra, yeno, sono. Peydena aqýl keno, reyna thurýki de nia dano. Vineno khe binê thurýki de zu qule esta. Vano: “Waê, to raþti vato. Qayt ke, býnê thurýki dýriyo, kengeri na lone ra gýnê ðuare. Wae ra veng u vaz nêvejino. Býra, beno çewt, dest erzeno ra waa xo, saneno ra, lerzneno, wuncia wae ra veng nêvejino. Zýrçeno, qireno..! Vano, “mý se kerd, seveta dý kengeranê kermezýnu ça waa xo kiste?” Þiarê nano pa, meyitê waa xo sero berbeno, jiveno. Pêydêna waa xo beno, þüno, keno mezele, vano: “Ez çý ri ra þêri dewe, wertê sari, çutýri vaji khe, mý waa xo kista?” Sarrê mezela waa xo de niseno ro, zaf fýkýrino, ez vaji eve saatu, sýma vazê eve rozu wuza maneno. Pêyniye de, duway keno, vano “kaþka ez zu theyr biyenê, ko ve ko ra býfeteliyenê, serva waa xo býnalenê, býwendenê, belka hini axa zerrê mý þiyenê”. Duwaa xo vêrena ra, layýk beno theyr, beno phepug. A roza, na roza, wusar khe ame, phepug ko ve ko ra fýrr dano, fetelino, niseno gýlê dar u beri ra waneno, vano: “Phepo, Kheko! Kami kist? mý kist! Kami þüt? mý þüt! “Phepo, Kheko! ...................... M. Tornêðeyali, Gucige, 2006 Çýme: Ware-12. (Payýza Výrene, 1998). Dire qesê pêyeni: 1. No nuste, 1998 de ame nusnaene u Ware-12 de vejiya. Redaktori taê herfi vurnayvi. Ez ni nusni sere tenena gurine, hetê rastnusnaene ra newe de mý kerd rast. 2. Dý hazar u phonc de, mý phepug dewa de, nejdi ra di u nas kerd. Dêsým de, pêyniya Amnana pêyene de leyrikê theyru halên ra fýr danê, wazenê khe eve xo, xo mýrd kerê. Hama ni tam bese nêkenê fýr býdê. Hemi ki xona xof nêzanenê, nêtersenê. Mordem khe býwazu, ninu nejdi ra vineno u bese keno pêy bicê ro. 3. Dêsým de wendisê phepugi xêr nêvinino. Vanê “xevera þiaê” ano ya ki arda. Coka kes nêwazeno, nejdiyê bonanê xo de phepug býwano. Cýme:http://f25.parsimony.net/forum62148/messages/23266.htm 245 4808 2006-10-02T13:34:42Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Peyxamberi Dinê İbrahimi]] moved to [[Peyxamberi Dinê İbrahimi]] # [[Hz Adem]] # [[Hz İdris]] # [[Hz Nuh]] # [[Hz Hud]] # [[Hz Salih]] # [[Hz İbrahim]] # [[Hz Lut]] # [[Hz İsmail]] # [[Hz İshaq]] # [[Hz Yaqub]] # [[Hz Yusuf]] # [[Hz Eyyub]] # [[Hz Shuayb]] # [[Hz Musa]] # [[Hz Harun]] # [[Hz Hızır]] # [[Hz Dawud]] # [[Hz Suleyman]] # [[Hz İlyas]] # [[Hz İsa]] # [[Hz Yunus]] # [[Hz Zakeriya]] # [[Hz Yahya]] # [[Hz. Mıhemmed|Hz Mıhemmed]] 246 4810 2006-10-02T13:34:42Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Philip Kotler]] moved to [[Philip Kotler]] [[Image:Philip Kotler.jpg|thumb|270px|Philip Kotler]] ''Nuştoxê na meqaley Faruk İremet o'' '''Philip Kotler''', suka [[Dewletê Amerikaê Yewbiyaey]] (USA) [[Chicago]] serra 1932 dı yeno dınya u profesorê [[iqtısad]] ê [[bazar|bazariyo]]. ==Vatenê verni== Philip Kotler, [[Dewletê Amerikaê Yewbiyaey]] dı Üniversiteyê Northwestern [[İllinois]] dı profesorê [[iqtısad]] ê [[bazar|bazariyo]]. O bı xü profesorêya xü Üniversiteyê [[Chicago]] dı kerdo u verê êy zi tıxtoreya xü zi [[M.İ.T (Massachusetts İnstitute of Technology)]] dı ser [[iqtısad]] fıraşto. Dıma tıxtoreya xü ya ekonomi serra, [[Üniversiteyê Harvard]] dı alımeya xü [[matematiki|matematik]] ser vırazeno. Kotler éyni wext dı nefsê insanan ser alimeya xü zi Üniversiteyê [[Chicago]] dı vırazeno. Weçeynayenda wendenda nefsê insanan zi qandê [[iqtısad]] vırazeno u vano kı; "Tamamê [[iqtısad]] ewro reqeman serdıro u ez wazena nefsê insanan peydı biyara [[iqtısad]] ser"[http://www.kellogg.nwu.edu/faculty/bio/Kotler.htm] ==Xeyatê gürwey== Philip Kotler [[iqtısad]] u bazaran ser zaf zaf müjaganey gıroto u nêy müjaney zi biyo semedê gürwe gırotenda Kotleri. Yani zaf şirketi qin kerdo teori u zanayenda Kotleri u cı ze konsult ardê kar. Kotler serdemaya zaf şirketan zı kerdo ézayê merkezi dı ca gıroto. Şirketê kı beynelminen (enternasyonal) Kotler gürweyayo u yan zi biyo ézayê merkezi zi nêyê; *1. [[IBM]] *2. [[Ford]] *3. [[Motorola]] *4. [[Bank Of America]] Philip Kotler éyni wext dı zaf üniversiteyê welatandê binan dı féxri tıxtor o. Nımune; [[Stockholm]], [[Zürich]] u [[Paris]]. O éyni wext dı dınya dı en veşi merdımê do naskerdeyo. Teoriyê cı "Praktik u stratejik bazarkerden" êy dınya dı keno ekspertê (expert) en mühim u êy keno ekspertê (alimê) ''"Management Centre [[Ewropa|Europe]]"''. Teoriyê Kotler ser bazar kerdenda fıkır u mal bı prensibê disiplinê alimey. No vatena disiplinê alimey zi merdım şeno qandê Kotler vaco. ==Alimê fıkrê bazarkerdeni== Bol cayan dı vatenê Kotler; ''"-Marketing is not the art of finding clever ways to dispose of what you make. Marketing is the art of creating genuine customer value. It is the art of helping your customer become better off. The marketer's watchwords are quality, service and value."''[http://www.kotlermarketing.com/resources/philipkotler.html] ([[Bazarkerdenı]] nino o méne kı merdım kerdena xü rê nameyê alimey vineno. [[Bazarkerdenı]] alimeyda çiman ver vetenda, qıymet dayenda qandê erinoxan o. Alimey, qandê erinoxan yaremetey kerdena kı erinoxi réhetey xü dest finê. Vatena sıfteyıni qandê bazarkerdox noyo; qalite, servis u qıymet dayenı). Philip Kotler, hirıs (30) sero ser [[bazarkerdenı]] semineri dano u ser [[bazarkerdeni]] zi vateyê newey vıraşto/peyda kerdo. Nımune; "''megamarketing, demarketing, socialmarketing, segmentation, targeting u positioning"''[http://www.business-minds.com/article.asp?item=231]. (mega/zaf zaf bazarkerdenı, bazarkerdeni ra serbest kerdenı, soysal bazarkerdenı, sınor verdayenı,waştenı/hedefı, pozisyon/xü rê ca dayenı). Kotler bı serana [[bazar|bazaran]] dı bı rayê ticaretiya xet vinayenı erzeno ju quncık u metodÜe do newe roneno u êy rê zi vano; ''"Customer Relationship Management CRM"'' yani ([[iqtısad]] dı gıraneya erinoxan) yani o zi yeno no méne (mana) rayê newe ser waştenda erinoxan ronayenı. Teoriyê Kotler ronayo u bı 4 qıseya yeno sınasnayenı o azi noyo; ''"price, place, product u influence"'' (fiyat/qıymet, ca, mal u tesir/nıfus) nêy fıkır u toeriyê Kotler qandê ekonomista ze [[İncile|İncil]]. Teoriyê êyê newey zi vêşêri élaqayan sero yani élaqa mabênê şaran dı u senin [[T.E (teknikê enfermasyoni)]] medım şeno kar biyaro u bı no raya merdım senin şeno bazarê newey akero qandê kı malê xü bıresno bazaran[http://domino.idg.se/cs/artikel.nsf]. Qin kerden da Kotleri bazaran ser, en vêşi bazarê şexsi sero. Çı wext Kotler peydı bewneno héyatê xü yê kari ser, çiyê vineno kı o zi [[bazar|bazari]] her tım vırênê. Verê merdım çi vıraştê qandê kı çiyê xü bıroşo u êy rê erinox peyda kero. Nıka bazar wuni nêbiyo. Nıka [[bazar|bazari]] fabriqa dı waştena vıraştoxano. Mal verê kı bıvıciyo bazar waştena erinoxan pers beno u ê ra zi merdım fabriqayan dı çi vırazeno. Yani weçeynayenda çiyan ser waştendı erinoxan hadıre beno. Bazarkerdoxi [[iqtısad]] ewro şenê héme erinoxan bı mal u çiyandê xü memnun kerê u bıresê waştenda inan. Kotler teorıyê bazakerdeni éyni wext qandê pawutenda héqê insanan, [[enstitüyê]] mektaban dıö müzeyan dı, sukan dı u welatanê binan dı teoriyê cerıbnayo. Bı kıtabê xü yê ''"Marketıng of nations"'' vano kı vewtê verni dı welati zi zeydê şirketana bıgürweyeyê. Gıraneya teoriyê cı vırnayenda dewletan u welatan o. Kotler vano kı; "Welat zi şenê zeydê şirketana bıgürweyeyê. Dewleti zaten bı serra şirketiyê." ==Çımey== * [http://www.kellogg.nwu.edu/faculty/bio/Kotler.htm Kellogg.nwu.edu] * [http://www.kotlermarketing.com/resources/philipkotler.html Kotlermarketing.com] * [http://www.business-minds.com/article.asp?item=231 Business-minds.com] * [http://domino.idg.se/cs/artikel.nsf Domino.idg.se] * [http://www.emeraldinsight.com/now/archive/1999/marketing/spotlight1.htm Emeraldinsight.com] * [http://f51.parsimony.net/forum204355/messages/3931.htm Forımê Piya] ''NOT: © (copyright) Faruk İremet, bê iznê nuştox cayê binan rê neqıl kerdenı, xezete, forımanê binan dı neşır kerdenı u mekteban dı bê izin kar ardenı yasaxo. No yasaxı qandê héme nuştanê nuştoxi ravêreno. Na nuşte bı destê nuştox bı xü neqlê tiya biyo.'' 247 4812 2006-10-02T13:34:42Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Pia-Cia Nustene]] moved to [[Pia-Cia Nustene]] Nustogu maqaley '''Asmeno Bêwayir''' o. ==Verqesa== Hata nýka raþtnustena (imla) Zazaki sero tek jü gurenais kýtab de veciya, uyo ke layýqê itýbarê ilmio: Rastnustena Zonê Ma - C. M. Jacobson, 1993, Bonn. Taê gurenaisê bini ki estê ke, yê dine qýlawýzê xo ilmi ra jêde ideolociya. Kýtabanê grameri de ki, yê Ludwig Pauli, Zýlfi Selcani, T.L. Todd ya ki iyê nêilmkiy yê H. Turguti, Çekoy de, heqa raþtnustene de gurenaisê nêaseno. Mewzuyê ni kýtabu gramero, coka bara raþtnustene de her jüyê fýkrê xo ra imla xo nusna. Peyniya qeþi, yê karê raþtnustene hona xeylê raa xo esta ke ma sýftê cý derime. ==Letê seri== Derdanê maê raþtnustene ra jüyê ki, se ke zanino, pia-cia nusteno. Koti pia býnuþiyo, koti cia? Sebebê ke hata nýka pia-cia nustene sero vaciay, taê derhequ de mý rê zaf iknaker u ilmki nêasay. Gereke býngê ni argumananê qeydu xýrt cýerjiyo. Fýkrê mý uyo ke pê ilmi isan rýnd þikino qerarê xo serba na qeydey era cý do. Perso ke ilm cý nêreseno, isan uncia bese keno pê mentýqi (Logik) arguman biaro ra ver. Hata nýka jüyê ra serkewte (qeyr) gurenaisê raþtnustene çino. Mordem na helme de motacê yardým u mýsalu beno, ke nia do, zonanê binu de, iyê ke Zonê Ma ra nezdiyê, qeydê imla i zonu senênê. Zazaki rê ki zonê Ýrankiyê ðerbi (West-Ýranische Sprachen) mýnasýbê. Na bare de fýkrê mý uyo ke ma þikinime Farski de nia dime; Soranki, Beluçki, Taciki ki beno. Çýra ke Farski hem serru ra yeno nustene, zonê de resmiyo ki. Hundae serrio ke nuþino, uncia ki qeydey koti ke gerek diyo, vurnê ki[1]. Ebe vatena bine, hunde waxti ra dýme, qedyu ro penge/pýþke (tabu) ro nêna, qeydanê khanu ra dýrrýke nêbiyê. Se ke kýtabê C. M. Jacobsoni de ki ardo ra zoni, Týrki nêþkino raþtnustena Zazaki rê derman bo, çýra ke zonê do zaf ciaro, hem ki bunya (strukturê) xo zobinara; peydena yeme ser. Derdo gýran na bare de nuyo ke, mordemanê ma zafine Týrkiya u Týrki de wendo, hetê raþtnustene ra ki -býwajiyo, mewajiyo- tesirê cý de mendê. Hama isan mý çým de na sem (bare) de adetê mordemu ra jêde, çiyo ke Zazaki rê mýnasýbo, heto bin ra, usýlê vatene ra jübini çýqa cêno, ey qerar kero. Terýmanê tekniku rê peyniye de lista qesebendeki de qayt býkerê.[2] ==Derheqê ke pia-cia nusnaene de an ra kaðýde ser, niyê== *'''I'''. Peyhurendi u namey / hurendnamey[3] [domani-ra, ey-ra…] *'''II'''. Namê waxtqesu be waxtqesu ra [qesey-ken-, nia dan-…] *'''III'''. Fêlbendi (preverbi) be waxtqesu ra [ra-kerdene, têra-kerdene…] *'''IV'''. Sýfetbiyais u nisange [beno serdýn; kunê zerre] *'''V'''. Qeseê ke výleþiyê pê [ver-de, san-de, rew-ra, kopula…] *'''VI'''. Verhurendi “era, ero” *'''VII'''. Verbend[4] u verhurendi [bê, bê-] *'''VIII'''. Boçýk A: “eke / ebe / era / ero” de apostrof býgurenime ya nê? [kuno (‘)ra cý, tý (‘)ke yena] *'''IX'''. Boçýk B: Fekê Vacuðe de -i (ki) ==I.Peyhurendi u namey / hurendnamey [domani-ra, mý-ra, ae-ra]== Ýyê ke na mewzu de mý de no werê, diyaisanê mý zanenê. Nine ki wazon ke tenêna çip keri, argumanu biari sýma çými ver. Pêserokê Ware u Tija Sodýri na derheq de qeydê cia nusnaena peyhurendi u namu/hurendnamu hata nýka ke çýturi musê cý, heni cênê de (anê ra hurendi). Hona ke Rastnustena Zonê Ma nêveciay bi, Ware de heni nusnêne. Hama taê pêseroku de hurdêna formu ra nusnêne. Çiyo ke zanon, Rastnustena Zonê Ma de no qeyde sero sare dacno. Taine ya raa Kýrdaski ra, ya ki raa Týrki ra nusno. Nine ra ravêr mordem gereke ebe raa ilm u mentýqi caê Zazaki wertê zonu de çip kero, gorê nae ki qeyde biaro meydan. Uyo ke yê qeydu ki %100iya xo nêbena. Taê zonu de dý imkani danê ra cý; yê Holandki, Norvecki ya ki qeydanê raþnustena Almankiyê newu de taê vurnaisu de dý imkani vatê. Mordem þikino nia ya ki heni býnusno[5]. Yanê, ilam jü be jü ke qeydanê imla biarime hurendi, no zon daêna rew nêxeleþino, vindi ki nêbeno. ===Nia dime, Rastnustena Zonê Ma de nae rê pelga 48. de se vato=== "Peyhurendi, nê kelimê serbestiyê, nê ki sufikþiyê. Coka ison nêzoneno peyhurendu eve namu u zamiru ra, pia ya ki cia býnusno. (…) Ciavê ma werte dero. Peyhurendi eve zamiru ra pia yenê nustene, hama eve zovina kelimu ra cia yenê nustene." ===Nae rê ki ez wazon fýkrê xo pêskes keri=== *'''1'''. Zazaki de bara verhurendi u peyhurendiu de çewtbiyaisê qefley (“öbek bükümü”) esto. Almanki de „Gruppenflexion“ vacino: ey mýn u to ra pers kerd; ey Hesen u Xece ra pers kerd ya ki, ey mý be to ra pers kerd. Peyhurendi her name ra dýme nê, jü rae vacina, hama yê hurdemêna namana. *'''2'''. Jüyê de cia (name), jüyê de pia (hurendname) nusnaene tam maqul niyo, çýra ke hurendname, se ke terým ebe xo vano, hurendia namey cêno: laci ra vat à ey ra vat. Qýstasê ke qerar danê ra cý, ni dý nuqtê verênê[6]. Çýke çiyo muim, xuya peyhurendiana. Peyhurendi, jü peybendê hali (Casus-Suffix) niya. *'''3'''. Bara ‘çewtbiyaisê zoni’ (Flektion; büküm) de hirê babetê zonu estê (qesê wertê nenýgu mý nay pêra): :'''a)''' zonê ‘têdýmki’y (agglutinierend; eklemli); zê Týrki, Finki, Macarki :'''b)''' zonê ‘namnenýk’i ya ki ‘çewtber’i (flektierend; bükümlü); zê zonanê Hind-Ewropa, Erebki, Ýbranki… *'''c)''' zonê hecaini (isoliert; heceli); zê Çinki Hurendia Zazaki babeta b) dera, çýra ke namey benê çewt [“yê verg-i/verg-u”]. Zonanê Ewropa de zanaena mý ra peyhurendi tým cia nuþinê. Týrki de coka çewtbiyais çino, halê namu ebe peybendu [-i, -de, -den, -e] nisan benê, namey ebe xo nêvurinê. Zonanê Hind-Ewropa de (Almanki, Ýrlandki, Zazaki, Hindki, Ýspanyolki, Hermenki, Yunanki uib.) hurendnamey sufiksi niyê, daêna qesê xoserê/serbestê. *'''4'''. Peyhurendiê Zazaki mý rê na het ra ki zê qesanê xoseru asenê: ni hem waxtqesu (fiilu) de, dýlqê fêlbendi de (Präverb) estê [ra-kerdene, ro-kerdene, de-kerdene], hem ki edat de fonksiyonê xuyê verhurendi esto [era, ero, ede]. Sebebu ra jüyê ki nuyo ke, ver-/peyhurendi u namey, zonanê binu de ki cia nuþinê [„mý ra”]: from me (Ingl.), von mir (Alm.), van mij/me (Holl.), jý mýn (Krd.), ez men Nm zA (Frs.), de mi (Ýsp.) uib. Ni qesu de cia nusnaene, vatena qesey rê ki mýnasýbo. Usýlê vatene ke vat, Erebki de veranê „mý ra”, „minnâ”o, yanê pia nuþino, uyo ke min + ennâ ra amo pêser. Farski de, fekê qomi de, ez men Nm zA be to wt eb („mý ra”, „to rê”) gegane beno ezem MzA, bet Tb . Yanê hurendname beno zê peybendi, uyo ke Almanki de nae ra enklitische Endung (’qediyaiso pabeste’) vacino; Farski, Goranki, Soranki u Feylki (Kurdkiyê cêri) de ki esto. Ma, Zazaki de ki durýmo henên esto ke, hurendname u peyhurendi riyê herfegýnaene ra amê pêser, zê jü qesey/cýsmi vacinê? Esto; nae rê fekê Xozat-Vacuðe be Soyrege-Çermugi ya ki yê Palo-Çewlýgi de qayt býkerime: a bý mýna amê [a be mýn ra amê]: mýn-ra: ràø, nàn. Yanê r gýneno, n’o ke biyo vindi ya ki quletiyo ro, ita vecino meydan, beno mýna.[7] a bý meymanana/meymanona amê (a ebe meymanun ra amê): meymanan-ra: ràø, anàan. Zobin: ez bý tuya; tý bý kamia ama; o bý maina [maine ra] ame; a bý kêneka (kêneký ra) amê; mý inan na vat[8] … uçh. No hal de -an/-a yenê pêser, eke zê jü qesey vacinê, gereke pia býnuþiyê. Býzaniyo ke ni dý qeseê, výleþiyê pê. Hama ‘mý ra’ de çekuye nina pêser, zê dý qesu ki vacino, nae ra jüyêna argumano ke cia binuþiyo. Peyniya qesey: peyhurendi, name u hurendnamey ra cia býnuþiyo: Mý da to ro[9]. Ýne sýma ra vat. To rê jüna çay biari? Ey ra çiyê lom meke! Mêse da mý de. Xo-Vengê (vokalê) peyhurendi ke quletiyo ro ya ki gýno (d’, r’): Fekê Palo-Çewlýgi de peyhurendiy ya ki zerfi zê verêni de nêvacinê, tenê vuriyê ya ki xo-veng (Vokal, ünlü) quletiyo ro. Gegane metateze (göçüþme) ki biya: rê/ri à ýr/rý à r’: Ez þýma r’ çay ona. Mêmonon ýr xýzmet býkýri. dý à ýd / d’ : Kênek kýye d’ niya. Mý lacek ýd qýsê kerd. zi à zý à z’: Ma z’ cý r’ va, gueþ nyeda. Ombazon ýz va, yý rýnd kerdo. Kýtabê O. Manni ya ki Peter J. A. Lerchi de ni peyhurendi ebe formo rê/ri; dý ya ki peybendê maykekiye -e/-ý nusnaiyê. Yanê hona xeylê waxt niyo ke taê vengi biyê vindi, neslanê peyênu de heni biyo. Ez vaci ebe formo nýkaên (mýr, þýmad, merdýmýd) ke býnuþiyê, serba fekanê binu rehet areze nêbeno. Nae ra çýqa ke destebera yena, zelal býnuþiyo. Ýsan þikino naca de alternatifê rono: *'''1.''' Eke ebe formo khan býnuþiyo, pêro wendoðu rê daêna rehet beno (redaksiyon gereke dest cýdo): Ez kýye dý ruenýþtiya. Ma rý / ma ri zi xeberý amê. Þýma zi welatoni ðeribon dý moneni. *'''2'''. ebe formo vindibiyae ke ilam býbo (vacime reportaj, kýlame) apostrof cýsaniyo, pia nustene ki bena: Ez kýye d’ ruenýþtiya. Ma rý z’ xeber amê. Þýma z’ welaton’ ðeribon ýd monên. ==II. Namê waxtqesey be waxtqesey ra [qesey ken-, nia da-…]== Bara pia ya ki cia nustena namanê waxtqesu be waxtqesu de fýkrê zafine tenêna kýfso. Na derheq de hem waxtqesey rê [‚qesey kenê’], hem ki fêlname (Verbalsubstantiv) u fêlsýfet (ortaç, Partizip)i rê gurenino [qeseykerdena cý], zobin ki waxtqeseo yardýmker rê (Hilfsverb) [dana/yeno qeseykerdene]. Ýta ki mordem þikino qeydey areze kero. „a ke nia do, qesey kero“ ya ki „a ke niado, qeseykero“ ? Senê qýstasi serba qeyderonaene estê? Mordem gereke na bare de Týrki ya ki Almanki ya ki zono ke ro u mentýqê Zazaki ra dürio, xo düri fiyo. Çýra ke –eke mýsalê vacime-, qesey kerdene be nia daene, Týrki de jü mesdero, Almanki de ki: konuþmak, bakmak; sprechen, gucken/schauen. Eke ma býnê hirey/heþi de ebe ni zonu ðeyal kenime, beno ke ni waxtqesu Zazaki de ki zê jü waxtqesey areze (fam) býkerime, nae ver ki pia nusneme, ðeletinime. Uyo ke Zazaki de qesey nameo çewt/obliko, kerdene esýl sero waxtqese ebe xuya. Farski de ke nia dime, ‘qesey kerdene’ ra herf zeden, ‘nia daene’ ra ki négâh kerden vacino.[10] Ni ki cia nuþinê [herf u négâh qesê xoserê]. Nuqtanê cêrênu de ez persê cia ya ki pia nustene sero, kenu ke sebebanê fýkrê xo eþkera keri. *'''1. Nustena mesderi: cia''' Qesebend de ya ki jü nustê de zoni sero, eke cia býnuþiyo, wendoðu rê nisanê cia nustene beno. Mesder ke unciya, gereke wendoð/e era ser kuyo ke untena waxtqesey de ki cia nuþino. Qesey kerdene, fam kerdene, nia daene, hal kerdene, hez kerdene, lom kerdene Eke lewê mesderi de, kýlameu () de, untisê xo nisan dino, beno ke mesder pia ki býnuþiyo. *'''2. Pasif ya ki kauzatif de nustena waxtqesê yardýmkeri: pia''' Formo pasif (edilgen) ya ki kauzatif (ettirgen) ke gurena, mý çým de pia býnuþiyo, çýke o waxt mesder zê jü cýsmi kuno tê: Pasif: Ýspanya de Baski u Katalanki ki yeno qeseykerdene. Saraiya Moðolýstani de Farski ki amo qeseykerdene. Kaustaif: A be laceki germi dana têvdaene. O piyê xo dano xeberidaene. Mý o da sondwerdene. *'''3. Nustena untisê waxtqesey: cia''' :'''a)''' Waxtê nýkay u waxtê veri: A hawt zonu qesey kena. Ma dorme ra nia (nê)da. Ey germi têv dê. Ýne to ra xeberi da. Mý çýçegi aðwe day. Sýma ey gos danê. Sýma ke hona qesey nêkerdi bi, ine na mesela hale kerdi bi. Lýnga mý ta diye. Sýma ca mý nêda. Ma arebe de ca benime? :'''b)''' Emýr/babeta waþtene (subjontif): Sýma qesey (bý)kerê, i qesey mekerê! A ke nia dero, o ki qayt kero, cý ra xeberi medo. Kaþkia to jüri/zuri mekerdêne. Gosê cý ta de[11]! Tý germi têv de, o têv medo! Halê emri de ki kelýma waxtqesey qesê de xosera/serbesta, þikina teyna ki výndero; zê fêlbendu (ra-, we-, de-, pýra-…) niya. Yanê hurendia verbendê/prefiksê emri bý- nêcêna. Mordem vacime þikino hem “qesey býke(r-)” vaco, hem ki –eke tenêna kerd kýlm- “qesey ke(r-)” vaco. *'''4. Nustena fêlnamey: pia''' Waxtqese gurenaisê namey rê ki beno. Almanki de nae ra vanê Verbalsubstantiv, ez cý ra vanane ‘fêlname’. No hal de waxtqese beno name; iyê ke dý kelýmu ra yenê pêra ki, benê zê jü kelýma. Usýlê vatene rê ki mýnasýbo ke pia býnuþiyo: Qeseykerdena cý wese biye. Ebe xeberidaene arê ma beno xýrabýn. Gevýjidaena herê ma mý rê wes amêne. Tadaena lýnga mý. *'''5. fêlsýfet: pia / cia''' Fêlsýfet (ortaç, Partizip) zê sýfetio ke waxtqesey ra pêda biyo. Pianusnaena cý meqbulo. Taê waxteqesey ki estê, dergê; eke fêlsýfet de pia býnuþiyê, wendena cý bena çetýne. Ae ra mý çým de, nustoð waxtqesanê dergu de cia býnusno. Perarey, mordemê ma vindibiyae bi. Lýnga mý tadaiya. Germia doy têvdaiye niya. Na mesela halekerdiya. Çê vêsae! Arebe hona tamirkerde niyo. ==III.Fêlbendi (preverbi) be waxtqesey [ra-kerdene, têra-kerdene…]== Se ke cor de ki vat, Zazaki de verhurendi ero, era fêlbendu (Präverbien, fiil takýlarý) de ki vecinê: rakerdene, rokerdene, dekerdene. Nine ra serkewte taê bini ki estê, zê pýrakerdene, pýrodaene, weamaene, têraçarnaene, pêrocýnýtene, têkewtene, tafiþtene uib. Zazaki bara ni fêlbendu de dewletiyo. Farski u Kýrdaski de taê biyê vindi. Zonanê Cêrmenkiyu de ki esto, zê Ýnglêzki, Almanki, Hollandki uib. de. Wezifa fêlbendu esta ke, het ya ki hali musnenê[12]. Hetê untisê waxtqesey ra Zazaki, Almanki ra nejdiyo: o niseno ro : Er setzt sich hin. [roniþtene : hinsetzen] *'''1. Nustena mesderi: pia''' Fêlbendi kelýmê serbesti niyê, teyna manê xo çino. Ae ra mesder de pia býnuþiyo: rakewtene, cýdaene, (çêber) cadaene, têrabiyaene, degýnaene, weardene, roverdaene, týrocýnýtene uib. Qesebend de, lewê mesderi de gereke kýlame/parentez de untisê cý ki býnuþiyo: pýrodaene (dan- pýro) *'''2. Pasif ya ki kauzatif de nustena waxtqesê yardýmkeri: pia''' Zê nuqtê III. de, eke pasif ya kauzatif gurena, mesder beno jü cýsm. Coka pia nustena cý mýnasýba. Pasif: Cýle yena rafiþtene. Ardi ke býamêne rovitene, ardanê lazuti ra amêne pêsanýtene. Kauzatif: Mý pençere da (r)akerdene, peydena da cadaene. Ni genými ewro rarýdene mede! *'''3. Nustena untisê waxtqesey: cia''' :'''a)''' Usýlê vatene rê, untisê cý de cia nustene mýnasýbêro (daa mýnasývo): Hewri amey ra, þiliye guret de. Waxto ke þiliye gýnê ra (výndete), ma xo pisenime têra, some. To pýro nêda. Ma pê cênime / pê guret. à Hem usýlê vatene rê, hem ki fonksiyonê fêlbendu rê mýnasýbo ke karê cumla ra cia býnuþiyo. Ýstýsna: Fekê Çermug-Soyrege : A þandý nêrakewtý. Ez nýka to ra abýrryena. Ma çi-miyê xo ronanê / nêronao. Çýwali uja meroný! à Se ke aseno, ita fêlbend be karê cumla ra výleþiyê pê, biyê jü cýsm. Çýra ke formo nêbiyais (olumsuzluk, Negation) de ki karê cumla be fêlbendi ra cêra nêbenê. Fekê Çermug-Soyrege (ÇS) de ae ra fêlbendi ebe jü heca[13] pia býnuþiyê. Fêlbendê ke ebe dý hecaanê, zê pýro, pýra, pede, týra, pêro, têra uib., fekê ÇS de ki cia nuþinê: Þýma danê pýro, þýnê suký. Mý výzêr inan dý da pêro. Ay derziný dê pedý. :'''b)''' Emýr/subjontif: Tenê hebe cýdê! Ardu rovice! Ý ke rakuyê, þiliye ke ragýno, o waxt xo têrapise, some. Xo weda(re)! à Ýta fêlbend hurendia verbendi/prefiksi bý- cêno. Usýlê vatene ra ki, na hal de pia býnuþiyo. Ýstýsna: Pê cê / pê gi! Pê mý mecê! Fekê Vartoy de ke nia ki vacino: Hebe býdê cý! Arda bývice ro! ªiliye ke býgýno ra, xo býpiþe têra…, à o waxt cia nusnaene luzm beno. :'''c)''' Emrê/babeta (subjontifê) nêkerdiþi: Hebe cý mede! Ardu ro mevice! ªiliye ke ra megýno, tý xo têra mepise. Sýma xo we medarê! à No hal de verbendê/prefiksê nêkerdiþi me- vecino, fêlbendi ra tepia kuno karê cumla ver: cia. *'''4. Nustena fêlnamey: pia''' Zê nuqtê III. de, fêlname beno jü cýsm. Coka gereke ebe fêlbendu ra pia býnuþiyo: Rovitena ardanê lazuti. Deguretena þiliye. Ni hardi ebe derutene paki nêbenê. Pêrodais mebo, werêamais bo! *'''5. Fêlbendi pýra, pýro, pêra, cêra sýfet de''' Taê fêlbendi zê pýra (pa), pýro (po), pêra (pia), cêra (cia) benê ke sýfet de ki býgureniyê: Kilidi helqa de pêra biy, nýka cêraê. Þüariyê astori pýro niyo. Kýncanê mý de jirçê theyri pýrao (paro). à fonksiyonê xo ke zê sýfetio, o waxt zê sýfeti býnuþiyo: Kopula (koþaç) de pia, waxtê veri de cia. *'''6. Fêlsýfet (sýfetê waxtqesey; Partizip; ortaç)''' Waxtqese ke waxto ravêrde de ebe peybend -e (maykek: -iye) gurena, beno sýfet. Nae ra mý vat fêlsýfet, uyo ke ortaç ya ki Partizip zanino. Çêber rakerde niyo. Ardi rovitiyê. Ma sata bine roniþte bime. Çýçegi têrabiyaiyê. à fonksiyonê fêlsýfeti zê jü sýfetio, ae ra gereke ebe fêlbendi ra pia býnuþiyo. Boçýk: Fêlbendê ke ebe jü hecaê (ra, ro, de, we): · Fekê cori (Dêsými): Ey çêber ra nêkerd, ae kerd ra/ya. Ma da arê. à cia · Fekê Palo-Çewlýgi: Yý ber a nyekerd, yay/yê kerd a. Ma da ari. à cia · Fekê Çermug-Soyrege: Ey kêber nêakerd, ay akerd. Ma arêda. à pia. Fêlbendê ke dý hecau ra yenê pêra (têra, têro, pêra, pêro, pýra, pýro, týra, tede…): · Fekê cori (Dêsými): Sýma da pêro, na pýra (pa) à cia · Fekê Palo-Çewlýgi: Þýma da pyeru, na pýra. à cia · Fekê Çermug-Soyrege: Þýma da pêro, na pýra. à cia. ==IV. Sýfetbiyais u nisange [beno serdýn, kunê zerre]== Zazaki de karê cumla ra tepia sýfet ya ki nisange/hurendi ke yena, zafêr verhurendi nêcênê: Meymani kunê zerre. Guretena verhurendi „era, ero“ ya ki „be“, hem feki dest de, hem ki hali dest dero. Bara pia-cia nusnaene de, pers, halê emri ya ki modusa waþtene dero: Sýfet: Çay serdýn bo. Ni kýnci jüa bê. Çêna qýce ke pile bo, ez býguri. Waxt tengo, (era) derg mekero. Nisange: Meymani zerre kuyê (býkuyê zerre)! Ez ninu býraê to di ya ki to di (býdi býraê to ya ki býdi to)? Nae bere, cýde, ya ki mý de (býde mý). Nae berze uca / uca meerze! O resmu (era) sýma musno (býmusno sýma). Na hal de namey ya ki sýfeti hem qesê xoserê (þikinê teyna výnderê), hem ki her tým hurendia verbendê emri be modusa waþtene bý- nêcênê. Ae ra mý çým de gereke cia býnuþiyê. Ma, cýdaene se bena? Halê cýdaene; cýde; cýke; cýmusne uib. de “cý” hem hetê usýlê vatene ra mýnasýbo, hem ki ebe karê cumla zê jü fêlbendi výleþiyo pê ke, mordem nine endi pia býnusno. Nustena fêlnamey: pia / tire (-) Fêlname de mordem þikino pia, ya ki ebe jü tire “–“ ki býnusno: Têlewe-amaena ma bena. Serdýn-biyaena çay. Jüabiyaena kýncu / jüa-biyaena kýncu. ==V. Qeseê ke výleþiyê pê (amê pêser) [ver-de, þan-de, rew-ra, kopula…]== Jü qese tým jü kelýma ra ibarete nêbena; bena ke dý ya ki hirê kelýmu ra ki bêro pêra, ya ki peybendi pasanaiyê. Nine ra qeseê ebe maneo newe yeno meydan. Taê qesey ki estê ke kelýma ebe ver- ya ki peyhurendi ra esýl sero ciarê, hama ebe zamani ra hunde jêde vaciyê ke, biyê zê jü qesey. Almanki de nae ra Univerbierung („pê-rewiyais“) vacino. Ni zafêr sýfet, name ya ki zerf benê. Bara hemfýkýrbiyaena na mewzuy de xebera ma tenêna çetýn bena jü, çýra ke qýstasê ilmi ra jêde vatena mýleti be diyalektu ra qerar danê ra cý. Qeseê ke výleþiyê pê, esýl sere dý ya ki hirê qesu ra yenê pêser. Gorê adetê raþtnustene, ni qesey gereke cia býnuþiyê. Hama ni kelýmey ke zaf yenê vatene, mordemi rê endi zê jü qesey yenê. Sebebo pil ki gýnaena jü herfa. Leteo zafêr ni peyhurendiê ke endi vatene de zeleqiyê namey ya ki zerfi ra, biyê zê jü çekuye. Nae ra qýstas no beno: kamci qeseo ke ma rê zê jü qesey yeno, pia nusnaena cý tenêna maqul bena. Kritero muim ki wendisê kelýma gereke ero usýlê vatene biþikiyo. Bara na qýstasu de bêhetbiyaene (obcektivite) çetýne bena. Çýra ke kes be kes, fek be fek, het be het vurino. Coka, isani ke tenê ebe tolerans qayt kerd, têsarekerdene bena rehete. Qeseê ke amê pêser, zafê. Ae ra, ma ita iyê ke jêde vacinê, ine nusneme. Veng „r“ ke gýna ro: Ni kelýmu de aseno ke, zerf ya name be peyhurendi ra / ro ra yeno pêra. Ýta veng r ya gýno, ya ki ebe r’yê qesey/zerfio peyên ra výleþiyê pê. sero / sera, vero / vera [ß ser + ro/ra, ver + ro/ra] vira [ß viri + ra] tepia (tepeya) [ß te- + pey + ra] þodýra [ß þodýr + ra] avaro (avore, onvoro) [ß a- + var + ro] varo (vore) [ß var + ro] çýra (ça) [ß çý + ra] nata, bota [ß na- / bo- + het + ra] cêro/cêra [ß cor/cêr + ro] Mý çým de qesey zê ni corênu, gereke pia býnuþiyê. Nustena serro, serra, verro, verra ya ki ser ro/ser ra, ver ro, ver ra hona usýlê vatene rê mýnasýba, eke o fek de ebe rr vacino. Hama nustena ser o, ver o, ver a… mýnasýbe niya, çýra ke nêþikino ra usýlê vatene. Ýyê ke wazenê tenêna ebe hesar býnusnê, þikinê xo viri ra, þodýr ra ki býnusnê. Hama kelýmey zê na/o het ra, çýnay ra gereke cia býnuþiyê, çýke hem vengi gýnaey niyê, hem ki usýlê vatene rê mýnasýbo. Qesey ebe –de, -ra, -be uib. Ni qesey ebe peyhurendiu –de, -ra, -be, ya ki ebe qesanê binu ra qedinê: cýra kerdene [cý + ra] verde ra [ver + de] Mýsal: Mý ke verde ra na býzanýtêne, sýma nia mý ver de nêhuiyêne. Yanê na verde ra, ke pia nuþino, yeno manê verênde ra ki; qeseo waxtkiyo. Ver de, yanê eke cia nuþiya, manê xo zê verêniya cý de, cý düþt de beno; qeseo hurendkiyo. Mýsal de usýlê vatene rê ki musneno ke, ferq senêno. Verba (verbe, verbý, verva) [ver + be/ba] avarde [a + var + de] sýpêdera þande (sonde) þewra [ ßþewe + ra] naca (nica, naza) [na/ni + ca] uca (ica, uja, uza) [o + ca] kamca (komca, koti) [kam + ca] naver, bover [na/bo- + ver] nat, dot [ß na/do- + het] naym (nayem) [ß na + yem/hêm] xoser [xo + ser] çýke (çýmke) [ çý + ke] rewra [rew + ra] xora (‚zaten‘) [xo + ra] Mýsal: Ez xora çê xo ra veciyêne teber. Xora, zerfo; xo ra ki hurendname u peyhurendia. Qeseê ke pê nêvýleþiyê, coka gereke mý çým de cia býnuþiyê, niyê: se ke, se beno, xo ver daene, xo vira kerdene u qesê nianêni. Her jü qeseo xosero. ===Kopula (koþaç, Kopula)=== Eke vat, „Ayan rýndo. Hewa germo. Perey ki rýnd bi“, ita rýnd sýfet, -o kopula bena, awa ke mesderê xo biyene bena. Çiyo ke sýfet be kerdoð (nesne, Subjekt) ra gýre dano, kopulawa, yanê ’waxtqeseo bestek’o. Farski de waxê nýkay de waxtqesê xo esto („est“), hama Zazaki de çino. Esýl sero kopula peybendê do xosera, hama nêþikina teyna výndero, çýke usýlê vatene rê mýnasýb niyo; hetê mentqi ra raþt bo ki. Çýke cia nustena kopula „ayan rýnd o, hewa germ o“, wendene de çetýniye ana; hem ki heni nêvacina. Ae ra, waxtê nýkay de kopula gereke ebe qesey ra pia býnuþiyo. ===Noto muhim=== Taê nustoði kopula dýherfýne (-ime, -ro, ) cia nusnenê, uyo ke gramerê zoni ver ðeleto. i hêga de rê; ma domanê Heseni me, adresa mý nia ra… Kopula jü cýsma, ebe dý ya ki hirê herfu ki býbo, uncia gereke lete mebo: raþtê xo niaro: i hêga derê, ma domanê Hesenime, adresa mý niara… ==VI. Verhurendi[14], mianhurendi [era, ero, ede ; era-cý-…]== Zazakiyê Dêsýmê þerqi de (Erzýngan, Pýlemoriye, Mamekiye, Nazmiya, Varto, Kêði, Mazgerd, Sarýz, Sêvaz) verhurendi era, ero estê; Zazakiyê Aqsaraiye de ki. Cumla de gurenaena ya ki nêgurenaena verhurendi era/ero, ni feku de ferq nana ro. Zazakiyê Xozat-Vacuðe, Palo-Çewlýgi, Çêmýsgezagi de, ni verhurendi ya çinê, ya ki verhurendi be caê cý gureto. Zazakiyê Çermug-Soyrege de hurendia era de, a vecino („kewto a cý“). Ebe vatena bine, taê diyalektu ni edati xo rê luzm nêdiyê. Bê nine ki beno. Fonksiyonê ni parçýku zê verhurendia ke het, hurendi ya ki nisange musnena; zê datifio: veng (e)ro mý býrriya, dorme ro cý guret; adýr kuno ra cý, yeno ra viri, ero kar feteliayme. [15] Parçýk, rýndêr, verhurendi era/ero, karê cumla (yüklem) ra jêde ebe biyoðo yanbeki (nesneo indirekt) ra jü cýsmê. Yanê dorme ro cý guretene de, dorme (biyoðo düstde/nesneo direkt) jü cýsmo, ero cý jü cýsmo. (e)ro ebe cý elaqedaro. Yanê ita, ebe nameo ke edati ra tepia yeno, tede elaqê xo esto. Coka nustena xuya nianêne : „kunara mý viri, lýnga mý gýnara kemere“… xora na sebeb ra ðeleta. Çýke waxtqese [kuna] jü cýsmê kerdiþio, era/ero ki het musneno ra biyoðo/obceo indirekt, yanê name ra pia jü cýsmo [era mý viri]. '''Babeta 1.: karê cumla (yüklem, Prädikat) pey dero:''' ver ra to lewiyo pay ra cý do yaxe re mý guret dorme ro cý guret ero kar fetelina sýlam ro cý kerd[16] hay re cý be / hay ro cý be hay ra ser da (temey kerd) karê cumla, nêbiyais ya ki emýr u babeta waþtene (subjonktif) de ki gegane pey de beno: Era mý ver mekuye! Eke era to dýme no, to pê cêno. Qimetê zonê ma nýka biyo jêde, verê coy kes era dýme nêkewtêne. '''Not:''' hay re cý biyaene, hay ra ser daene leteo zafêr ðelet nusnenê: hay qeseo de serbesto. Na kelýma qese haydar de ki esta (-dar, peybendo). Kýrdaski de ki qese hay esto; uyo ke manê xo hire’o / heþ’o: bêhay, hay jê bûn. '''Nia ðelet sonê ser:''' *1. Qese hay zê jü kelýma xosere fam nêbeno ya ki nêzanino. *2. Veng o (ya ki -ý…o-) taê qesu de cêreno ra e (ya ki -u…e-) , zê pýroàpure, pêroàpêre, gýrotàguret, seroàsere, ero kar fetelin àere kar f… : yanê hay ro cý be hay re cý be No ki nêzanino. *3. hay re zê jü qesey texmin beno („hayr“), e ki heni zanino ke ezafeo. -ê nuþino, no beno: hayrê cý biyaene Uyo ke raþtê xo niaro : hay re cý biyaene '''Babeta 2.: biyoðo yanbeki (obceo indirekt) pey dero:''' Kutýki na ra mý dýme. Adýr kewto ra cý / kewto a cý.Çrmg-Syrg. Mý tý sývayna ra maa to. Sýma zaf kewtê ra mý viri. Nine ver zelalo ke verhurendi era/ero qesê serbestê. Wezifa xo awa ke, het ya ki nisange musnenê ra cý. Ae ra gereke tým cia býnuþiyê. Nustene zê „hayrê cý be“ ‚verra to lewiyo“ , „kewtra cý“, „sýlamro cý ke“ ðeleta! Mianhurendi (Zentriposition) ede…de / dý … dý ede a lare de a dý Sêwregý dý ameya dýnya[17] ==VII. Verbend (prefiks) u Verhurendi [bê-, bê]== Tabiyo ke verbendi (prefiksi) ebe qesey ra pia nuþinê. Pers ita tek verbend ya ki peyhurendi bê- / bê … dero. Mordem gereke ita fonksiyonê verhurendi u verbendi têcêra kero. Fýkrê mý na bare de zê vatena Rastnustena Zonê Ma’wa (p. 47) : Verbend [bê-]: bêkes, bêwaxt, bêters Verbend bê- axýri de sýfet ya ki zerf výrazeno. Ae ra gereke pia býnuþiyo. Verhurendi [bê]: Bê mý meso! Bê vatena to nêbena. Verhurendi bê …, zê hata, ebe, serba… zerfa. Xora ke verhurendia, gereke cia býnuþiyo. '''BOÇIK:''' Dý mewzuyê bini ki estê ke ebe pia-cia nustene ra zaf elaqê xo çino, hama serba raþtnustene mý rê muim yenê, ni di nuqtê cêrênê. ==VIII. Boçýk A: “eke / ebe / ero / era” de apostrof (’) býgurenime ya nê?== Qesey zê eke, ebe, ero, era ke mabênê cumla de vacinê, e’ê veri gýneno ro, beno ke, be, ro, ra[18]. Hem kýtabê Rastnustena Zonê Ma de, hem ki taê albazu çým de, eke e ver de gýna, gereke hurendia cý de apostrof cýsaniyo: Eke bêri. Ez ’ke bêri. Ebe to ra. Ez ’be to ra. Era mý ver mekuyo. Nêkuna ’ra mý ver. Ero ser nênano. Nano ’ro ser. '''Sebebê xo nuyo: yê ke, ra, ro dý manê xo estê, ni ki gereke bêrê têcêrakerdene ke ferq esto:''' *'''a)'''Ý ’ke bêrê na het ser : ke, qesegýrek’o (baðlaç; Konjunktion) [eke] *'''b)'''Ýyê ke yenê na het ser: ke, hurendnamê gýrey’o (bað zamiri, Relativpronomen) *'''c)'''Ez ’be to ra þime suke: be, verhurendia [ebe] (Ýnstrumentalfunktion) *'''d)'''Roc be roc, zalými da be ma ro:be, verhurendia ke het/nisange musnena (Dativfunktion) Vatena mý: Gurenaena apostrofi hetê mentýqi ra çiyê do ðelet niyo. Hama derdê ma nuyo ke, kes na sate nêkuno ra çiyê de heni qýci dýme. Mýleto ke leteo zafêr nustena Zazaki de çetýniye unceno, bara apostrofsanýtene de nêwazeno xo býqefelno, sare býdacno. Heqe ke vaci, i taê albazê maê ke ebe apostrof wazenê býnusnê, i ki tam nêþikinê, era qeydê ni apostrofi ser kuyê, ebe xo sas kunê. Zafine xo ra nêvênenê ke sare býdacnê, vacê „kamci ke’o, be’o eceba nýka, koti apostrof yeno?“. Ware u Tijia Sodýri de amoranê peyênu de ki na qeydê apostrofi senýk ardo ra kar. Fýkrê mý uyo ke vetena çetýniye ver apostrof megurenime. Musnaena ferqê ebe/be, eke/ke, era/ra mecbur niyo. Her zon de hemnamey (Homonym) u hemsýkli (Homograph) estê, hama nustene de ferq nêaseno. Ferq u mane, vatena cumla de vecino meydan. Vatenê da mýna bine esta: Awa ke, Zazakiyê cori de “ebe” mý rê dýdinki (ikincil, secondary) yeno. Yanê esýl sero “be” biyo, hama sýftê cumla de sanýto ver. “Eke” ki beno ke “eger ke” ra amo pêser, “era/ero” de ki beno ke henio. No, na sate jü fýkro. IX. Boçýk B: Fekê Vacuðe de -i (ki) Fekê Vacuðe (Ovacýðe, Pulur) de qesegýrek “ki” (zi) gegane gýneno ro, hama rêça xuya ke ebe pêvuriyais (göçüþme, Metathese) ca verda, manena: Eji a çað ra amo ita. Toi ki bý mýna ama. Mýni vat, býrao bini ma dý amay bi. Ýnani (havalani) heni vat. „Vorei varena/khýlê, hurdi hurdi“, (vore ki varena) „Varýþi bývaro/khýlê, bulýsýk bercýro“[19] (Vartýsý ki bývaro/khýlê, bulýsk berzo) Fekanê binu de ki na pêvuriyaisê vengu ver i’yê ki cêreno qeseo verên dýme: Ezý (eji ) k’ a çað ra amane ita. Ti k’ebe mý ra ama. Mi k’ va, býrao biný k’ ma de amey bi. Ýnu ki (albazu) ki heni va.[20] Fekê Vacuðe de heni aseno ke, veng i (i’yo derg), qeseo verêno ke niþto pýra, tede výleþiyo pê. No qesanê zê mý, inon ra ki arezeo, çý ke n’ê mý(n)’o ke biyo vindi, naca de vecino meydan („mýni vat“). Nae ra, iyê ke fekê Vacuðe de nia qesey kenê, ni i pia býnusnê. Axýri rê, tabela Pia-Cia Nustene pêskes kenane: Tabela Pia-Cia Nustene ==Notê býnêni== *'''[1]''' Vacime verê coy qesey Tehrân, otû, otâq ebe th nusnêne, nýka ebe t nuþino; ya ki verhurendi be eb (rê, era, be) verê coy namu ra pia nusnêne (beto, bebaççé: to-rê, domani-rê), nýka cia nuþino (be to, be baççé). *'''[2]''' Terýmê grameriê ke nuste de yenê gurenaene (Zazaki-Týrki-Almanki): biyoð: nesne; Objekt boçýk: ek, ilave; Anhang fêlbend: fiil takýsý; Präverb (we-, de-, pýro) fêlsýfet: ortaç; Partizip (vêsae, roniþte) fêlname: isim fiili; Verbalsubstantiv (wendis, merdene) hemname: eþadlý sözcük; Homonym (‘veyve, vey’ve) hurendnamê gýrey: bað zamiri; Relativpronomen (ke) karê qesa: yüklem; Prädikat („wenê“) kerdoð: özne; Subjekt mesder: mastar; Ýnfinitiv (werdene) peyhurendi: arkailgeç; Postposition (de, ra) peybend: son ek; Suffix (-ýk, -iye) pêvuriyais: göçüþme; Metathese (emser esmer) qesebend : sözlük ; Wörterbuch qesegýrek: baðlaç; Konjunktion (u, eke) nêbiyais: olumsuzluk; Negation uib.: u i bini; vs.; usw. verbend: ön ek; Präfix (bê-, tê-, nê-) verhurendi: ön ilgeç; Präposition (ebe, hata, era) waxtê veri: geçmiþ zaman; Präteritum waxtqese: fiil; Verb (werdene, wena) *'''[3]''' Verde serba zemirê kesi, vatêne „keshurendi“, hama mý çým de hurendname mýnasýbêro. *'''[4]''' Fýkrê sufiksi -bend (verbend, peybend, fêlbend) albazê mý Hesenê Reqasa da mý. Wes u war bo, pir u khal bo! *'''[5]''' Mýsal: Teeei ya ki Tee-Ei; Thunfisch ya ki Tunfisch; Happyend ya ki Happy End; grimmsche Märchen ya ki Grimm’sche Märchen. *'''[6]''' ni hurdemêna nuqtu rê Prof. Dr. Gipperti dest da mý, berxudar bo. *'''[7]''' Hurendameo jüino jükeko çewt/oblik mý de, n heme fekanê Zazaki de gýno waro, ae ra „mýn“ nusnaene mýnasýbe niya. Raþti ke n’ê mý(n) waxtê waxtu de biyo, zê vatena taine herfa gýrenaiþi niya. Formo xeylêo çewt/oblik –an de ki henio; n leteo zafêr gýno waro, hama taê feku de o ra ravêr teyveng (konsonant) n’i, xoveng (vokal) a çarno ra be o ya ki u (mýsalê bini: nanànonànun; anciaàonciaàuncia...). Fekê Vacuðe ya ki Palo-Çewlýgi de halo obliko xeylê, hona ebe –on/-un vacino: “ma rê hakon ano.” Peybendê xeylêiye –an teyna Kýrdaski u Farski de nê, belkia pêro zonanê Ýrankiyu de esto, Zazaki de ki. *'''[8]''' Nae rê gos dê: „Muzýri do bý mý ro/serê mý deceno/ sêri bý Lýska Muzýri/lýska mý zan dana“, yanê: ‘ebe Lýske ra þêri Muzýri’.Yýlmaz Çelik, albumê Veyvê Veyvê, lawýka Derê Emýrxani de. *'''[9]''' Eke vat „da pýro; beno týra; da pede“, na hal de hem biyoð/çiyê qesa (nesne) areze niyo, hem ki zê jü qesey vacino. Pý-, tý- nêþikinê teyna výnderê. *'''[10]''' Ýlmdaru çým de nia daene, négâh (kerden)’ê Farski ra elaqê xo esto. *'''[11]''' ta daene de „ta“ qeseê de xosero, manê xo yeno çarnais (Torsion, burkma). No waxtqese de ki arezeo ke, kelýma de serbesta: ta era cý fiþtene („ta era bezna bariye fiye!“), çýke « ta » nameo (Nomen) *'''[12]''' nae rê kýtabê Zýlfi Selcani de qayt býkerê: Grammatik der Zaza-Sprache (Dersim-Dialekt), Berlin 1999; pelge 414). *'''[13]''' heca Týrki de biyo hece, hama eslê xo hecâ’o *'''[14]''' Vatena verhurendi, parçýk ra daha meqbulo, eke era/ero gurenino, her tým name (isim; Substantiv) tey esto ke elaqedaro. *'''[15]''' ez heni guman kon ke waxtqese venga cý daene ki ni edati ra yeno, vuriyo: veng era cý daene (r gýno) veng-a cý daene veyna cý daene. Çiyo bin, ni edati fekê Xozat-Vacuðe ya ki Palo-Çewlýgi de çinê; yê Çermug-Soyrege de biyê a/o [adýr kewno a cý]. Gegane ebe be ki vacino: ecel o mecel be ma býrrno; yaxe be ma gýrot… *'''[16]''' Lawýka „Zerrê mý“ de Xýdýr Akgül (Daulci Xýdýr) nia vano: „dewa sýma ver de viala teký / mý vera sýlam o Þikri ký“ *'''[17]''' mianhurendi ede…de (dý… dý) teyna taê cau de vacino, zê Mamekiye, Nazmiya, Soyrege. Ma þikinime ney ra mianhurendi [arailgeç, Zentriposition] (zê ebe…ra) vacime. *'''[18]''' uyo ke mý vat, taê diyalektu de no problem ebe era/ero çino. Zazakiyê cêri de tým bý vacino. *'''[19]''' Lawýka „khýlê, hal yamano“ ra, Y. Çelik. *'''[20]''' Normal nustene de tenêna zalal býnuþiyo (eke reportaj, kýlame niya): Ez ki, tý ki, mý ki, býrao bin ki. 248 4814 2006-10-02T13:34:42Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Pir u Luwera]] moved to [[Pir u Luwera]] '''Arêkerdox; Şewra''' '''Istanıkê çorşme Süreg/Suk (Siverek).''' Beno nêbeno pirê u keyneya cı bena kêynaya pirı veyv bena şına dewna pirê tay şıno bol şıno pirı bêriya keynerda xü kena. Vana hele ez şıra fınê bewniya halê kêynerda mı senina. Pir werzena dı dora kena pırrê rıwen. Ê doran dê werdiyanê rê zi xılıki vanê. Nina kena pırrê rıwenı u gina bena kêynerda xü rê. Wuca dı luyê raştê pir yena vana; - Pirê heyra Pirê, Pirê qurba Pirê tiya şına koti? Wuca dı vana Pire ezi to dı enbazey bıkera? Pirê vana; - Dı hadê bıkı. Tenekê ray şınê luya da şeytanêya cı lıwena. Vana; - Pirê o çı çi yo ê doran dê to dı. Ê a zi vana; - Lacê mı ez no doran kêynekerda xü rê xelat bena. - Pirê hele bı dı ez to rê yarametey bıkera. A ju bigira, ez to rê wegira. Tı edızyaya to rê güna yo. Pir xılıkê dana cı. Pir vana qey raşto. Luya cı rê yarametey kena. Halbuki kes bı luwer baweri keno? Luwer tım fitne u fêsadeya xü keno. Na lu rıwenê Pir gina tenekê ray şına wuca dı quçê ya siya raştê nina yena. Luwer vano; - Pirê heyra Pirê ha dı tı na kışt ra bıremı ez a kışt ra bırema hele ma kam rew vıcênê na quç ra. Ma kam rew remeno, kam rew vicêno a kışt ra u kam ser kewno? U Pir vana; - Dê hadê ma bı remê. Seni remenê Pir heya yavaş yavaş yena na luwa ma hema şına kewna quçi pêy wuca dı dor akena, ruwene xü wena dorda Pir miyan dı zi mizya xü kena u werzena yena a kışt na kışt tenekna ray şınê wuca dı na vana; - Pirê! Pir vana; - To çı çi yo? To xêyra mı ra? Luwer vana; - Pirê tı kokıma to rê gunayo, tı na dor bigi na şenıka a dora gıran bı dı mı. Ez to rê ay dı yarametey bıkera. Pir vana; - Wa bo. Pir no qor dora bin dana cı. Pir zi nêzana mizya luweri dorê miyan dı. Vana qey ruweno wuni wegêna şına dora xü. Wuca dı a lu tay şıno bol şıno nêy ray yenê wuca dı erdêdo fılhana raştê ina yeno erdêdo xeliyo. Na vana; - Pirê pirê ma nê xeli çorşmeya zi bıremê na lu, Pir xapêynena. Na lu kıştê ra remena, Pir kıştê ra remena. Lu şına dalde dê xelida ruwenê xü wena. Na xılıka dıdına. A nay zi akena ruwene xü wena u a dor miyan dı zi miziya xü kena dana pir dest. Yena vana; - Pirê to rê nay zi, dewa kêynerda to bi nezdi. Ez heta dew miyan to dı nina. Eger ez bira se, kutıkê dew dı mı parçe kerê. Pirê eza şına dıha to rê oxır bo. U pir vana; - Şori, tı dorê mı, mı dı wegroti berxüdar bı. Na Pir şına kêydê kêynerda xü dora dana cı dest u vana; - Kêyna mı nina berı hewa dı mı to rê ruwen ardo. Ruwenê mangada mı na boro. Ruwenê keliyo. Hewa dı. Keynek vana; - Ê dayê tı berxüdar bê. Na doranê xü hewadana yena marda xü dı weş weş qısey kena. Nê serweşey kenê, pê pers kenê. Dıma vana; - Hele ez şıra ê doranê xü akera. Şına akena kı, hurdına xılıki miyan dı zi, mizya luwera. Yena vana; - Dayê qurba dayê tı ê doran miyan dı mı rê çı çi ardo? - Keyna mı, mı to rê ruwenê mangada xü ya bor ardo. Wuni ruwenê do bı tamo. A vana: -Maya mı no ruwen niyo vıllı. Na mizya luwera ninan miyan di. U pir vana: - Hey vax mı rê! To di, Luwer se kerd mı? Luwer ez xapeynaya, rıwene mı werd u demax mizya xü zi doran dê mi dı kerda. Ê wa a Lu vindero ez o kamci roj bo se heyfê xü a Luwer ra bigira. Neyse Pir wuca dı keynerda xü dı eger hefte yê manena, eger dı hefteyê manena Pir verzena yena kêye. Seni ki yena kêyê, Lu hema a şew yena vijena bani ser. Vana: -Pirê, Pirê lıng tirê, mı ruwenê to werd, mı gi u mizya xü zi dorda to dı kerd. Na Pir wuca dı vana: - Luyê tı wuna bı mı bıkerê? Ê ez ney to rê nêverdana, ez o to bıkşa . Şêwê, dıdı, hirê, çear halê Pir u Luwer wunayo. Her şew Lu yena Piri rê wuna kena. Pir zi qehrêna, qehrêna, qehrêna Pir behêcêna. Vana: - Embiryanê no, dostê no mı rê rayê vacê ez se kera? Na Luwera wuna kena bı mı. Nê wuca ray nanê cı vera u vanê: - Biya qanıkê siya fekê locın da xü ra bısawı. Na amê se a do ser o roşo. A do dıha qanıko siya bı dısıkiyo nêşo werzo. Tı zi şori heyfê xü cı ra bıgi. Çuweyê xü bıgi şo weş pırodı. Na Pira ma werzena wuni kena. beno şan Lu bı kêfêna yena. Vana; "Ez o fına şı ra Pir bıqehırna u bi ra zerya xü Pir rê honık kera." Pir biya dışmenê Luwerı. Na fına werzena yena , vana; -Pirê, Pirê lıng tirê, mı ruwenê to werd, mı gi u mizya xü zi dorda to dı kerd. Pir vana; "Kerê ecelê to ameda emşo şewa to ya soniya (ê bedoyına)." Pir bena çıwedê xü ro u remena bani ser. Yena bani ser na Lu werzena kı bıremo. Lu dısıkyaya qanık ro nêşena werzo. Lu xü ancena, ancena, ancena, ancena nêwerzena, nêqılayena dısıkyaya cê ro. Heya Lu ya xü rê xebıtêna kı xü bıreyno (bıxelısno), vıllı Pir yena bani ser, çıweyê dana sere dê Luwero. Lu xü hülo kena u xü erzena bani ra cêr u remena şına o dem dı boçıka Luwer, Luwer ra cıbêna u bı o qanıka manena. Wuca dı Pir zi aw-maw ana ê qanıki şıwena u boçıka cı gina bena zere. -"Kerê vana Lu ê, tı wuna kena bı mı, dı şori... Mı heyfê xü to ra gırot. Tı zi şori haldê xü rê bıveşı." Pir boçıkera Luwer gina ana zere. Pak şıwena murana, minena, bıqumçeyana (hak, dügme), şifonana, layan dê rengena na boçıka Luwer xembılnena . Her muyê cı ya çiyê gırêdana. Xembılnena u kena mısasêna, mısasa gırêdana, mısas bena bandê xü sero ancena (tik kena). Lu zi şına embazanê xü miyan . Embazê cı vanê; - Uuu...Luwê tı biya boçqolı (bêpoçık). Tı biya boçqoli se, hadê çı gırweyê to esto ma miyan dı. Ma boçqola nêwazenê. Fına meyê ma miyan. Hadê boçqolê ha boçqolê... Boçqolê ha boçqolê... Luyê ma remena lê ê bini kewnê cı dim... Luyê ma remena ê bini kewnê cı dim. Kewnê cı dım gaz benê piro u vanê; - Boçqolê ha boçqolê tı xayına, tı zurkera, tı tırotıka (xırxız). To se kerd kı wuna bı to. Wunayo se meyi ma hetı meroşı, ma dı megêyri. Lu bermena, fixan kena, Lu ax-wax vana poşmam biya ruwenê Pir werdo dıha çiyê destê cı ra nino. Beno şew Lu yena bandê Pir ser fına. Vana; - Pirê qurban Pirê. Pirê ez lewnana to destana, Pirê ez lewnana to lingana. Pirê heyranê to bena Pirê, tı se vana wa zey to bıbo. Sebeno boçıka mı bı dı. Lu finê sere yê xü wedana kı Pir a boçıka cı xembılnaya, xembılnaya va dano pıro xış- xışa boçıka cı ya, va dano pıro boçıka cı luwena u xış-xışa cı ya qumçey, murey pêro kerdo pa, sus kerdo. Xemlê a boçıker tew zerya Luwer xeleyneno. Pir vana: - Hadê, siktir wutya ra Boçqolı! Ez kê daha boçık dana to! Şêwê, dıdı, hirê no wuna dewam keno. Dıma Lu vana: - Pirê, ez qurbana to bena,tı se vana vacı, tek ki boçıka mı bıdı mı. Pir vana: - Ê Luwê şo ruwenê mı biya, ezi boçıka to bıda. Wujadı Lu vana: -Pırê tı hakliya. Luwa to şına şına , geyrena geyrena, geyrena , wujadı mangeyê vinena . Na şına mangayrê vana: -Manga borê, Manga borê ez qurbana to ba Manga borê, girweyeno ameyo mı seredı, xal meseley mı wına yo. Mı ruwenê Pir verdo, Pir zi boçıka mı gırota nêdana, se beno, qandê Allay, ruwenê Pir bıdı mı ez bera cı rê , wa a zi boçıka mı bıdo. Manga vana: - Pir haqliya qandê çiçi boçıka to bıdo? Hadê madem kı tı wıni handı tengdıra, e do to rê yarametey bıkera. Ama şo mı rê xeylê vaşo tezeo bıya , ez bura kı va şıt bo, ez zi to rê ruwen bıda. Yoksê e do to rê koti ra ruwen bıda . Ê na şına weynena erdeno filhano u wini nerm o weşo tiji daya pıro, na wujadı vana: - Erdo qurba erdo, na filhano wına xasek ê to yo erdo, se beno mı rê vaşê do tezeyo weş bıdı, e bera Manger rê, va Manga buro, va Manga ruwenê mı bıdo, ez bera ruwenê Pir bıda cı , va a zi boçı, kera mı bıdo. Luy mı nêginê xu miyan , mı gaz kenê, danê mı ro vanê Boçqolı! Wujadı erd vano: -Pir haqli ya. Ez gereg to rê vaş nêda ama vujdanê mı qabul nêkeno, to wına teng dı verda. E do to rê vaş bıda ama tı şo êyni dê cori rê vacı va êyni mı rê aw bıdo, ez awa honik bışıma kı vaş bıbo ez to rê zi ê vaşi bıda. Na şına êyni ser, vana: - Êyni xeyra êyni, êyni qurba êyni, ez qurbanê awda toya zêlal ba êyni, êyni ti çend rındê, êyni tı çend honıkê, êyni tı çend weşê tenekê awa xü wına bol bıdı. Va no erdo fılhanın na awa to bışımou va no fılhano sur tayn vaşo weş bıdo mı, ez bera bıda Mangarda pir, Manga ruwen bıdo mı va Pir zi boçıka mı bıdo mı. Wujadı êyni vano: - Ê hadê ez to nêşıkna, aw bıda erdi, ez aw bıda erdi ama hirê teney keyney paşay estê, va ê birê, va zil xü desta kerê va sewlanê sura xü pay kerê u mı sero kay kerê se e do to rê aw bıda. Na vana: -Viniyo sê ez şıra keynenê paşay bıwina. Na şına na kışt weynena a kışt weynena şına kewna iremetê(baxçe) paşay. Na vana: -Aman keyneyêno, aman xasekêno, şıma çend rındyê, ez şıma ra bol hes kena, çı mırazê şıma esto Alla bıkero, aman keyneyêno xal meseleyêno wına ameyo mı seredı. Şıma do berê êyni sero kay kerê, êyni do aw bıdo, ezo aw bıda erdi, erd do vaş bıdo, ezo vaşi bıda Manga , Manga do ruwen bıdo, ezo ruweni bıda Pir, Pir do zi boçıka mı bıdo. Ê keyneki vanê ê temam ma birê ama dı şo sewli suri ma rê bıya kı, ma ê sewla xü pay kerê, birê êyni sero kay kerê. Na se kero se nêkero na şına goşkari ser. Lu goşkari rê vana: -Goşkar xeyra goşkar, goşkar qurba goşkar, ez qurbanê a derzinda to bena, ez qurbanê ê hünerde engışta to ba. Goşkar qandê Allay mı rê hirê cıtey sewlê suri lazım ê. Mı rê sewlê suri bıdı. Ê goşkar vano: -Luyê, Luyê fırıldakçiyê, zurkerê, boçkolê Luwê, ez sewlê sura bıda to tı do çiçi bıdê mı ? Şo mı rê haqê tezey biya! Ez haqanê tezey bıxaşeyna bura, to rê zi sewlanê sura bıderza bıda. Na Luwa ma wuja ra dorgı şına pin dê kerga, zaten Lu dışmenê kergana. Kergi tersenê, qar qar kenê. Na vana. -Kergeno, kergeno vengê şıma çı weşo. Çı derê çıma weşi yê. Perrê şıma çı nerm yê. Şıma çend xaseki yê. Ez qurbanê ê vengdê şima ba. Helê ê dikê şıma seni weş weyndano. Seni venge cı şıno erş u ela. Sebeno kergêno eza tengdı . Mı rê sellê haki lazimi yê. Kergi zi vanê: -Way Luwê, Way Luwê, tı dışmena maya ama ma dışmeney qayıl niyê. Ma meramê to qayilê bıyarê ca ama tı şo ma rê gılgıl biya kı, ma gılgıl burê ma haki bıdê to. Ma do bı pizeyê weyşana kotira haki bıdê to? Lu vana. -Şıma haqlıyê, no qor Lu şına teber , şına teber erda miyan dı geyrena. Lu weynena cıterêno êrdi cıt keno., gıl şekneno êrd ra u êrdi cıt keno. Na Lu wujadı fırıldakê virazena. Na wujadı xü nımnena siye peydı, kuzena u bermena, kuzena bermena, no cıter vengdê na Luwer ra xaqibeyê xü yê toxımê gılgıli herundı verdano u yeno geyreno hele vano. " no çı vengo, no qey heyvanêno feqiro bermeno ez şıra cırê yarametey bıkera. Heya cıter çıyê xü ronano yeno, na dalde dê siyer ra remena yena, hema tewreyê gılgıli gina u remena yena! Tewreyê cıteri cıteri ra tırawena. Na gılgıli dana kerga. Kergi zi nê gılgıli wenê, kefê kerga beno weş, kergi hema haki kenê. Sellê kenê pırrê haki danê Luwer. Na sellê hakanê xü gina yena, dana goşkari, goşkar sellê hakanê xü gino, wujadı bı kefêna werzeno Luweri rê hirê cıtey sewli suri derzeno dano cı. Luwa ma zi bı kefê na, bı kayê na kay kena, kefê cı yeno ca, werzena ê sewli ana keynerdê paşay rê. Keyney paşay zi nê sewlanê sura vinenê, vanê: - Vıllı ma do şıre dakkeyê kay kerê. Ma hirê cıtey sewli qezenç kerdi. Ma se kerê. Hirê hemmê vayi yenê, nê sewlanê sura kenê xü pay u êyni sero kay kenê u raksenê, kay kenê u raksenê. Wujadı êyni bı ê keynandê xasekana, bı ê sewlandê surana ina vineno bı havayena êyê kay kenê, wujadı hema awa êyni bena bol. Êrdo êyni vero o erd a awa honıka tezê şımeno. Hema vaşo tezê dano. Hema Lu nê vaşi tezê aredana gina bena Manger rê. Çımê Manger guneno nê vaşirê u vano: - Way Luwê, way Luwê to no vaşo wuna tezê ma rê kotira ard? Lu vana: - Mı ard. Gırwe o yi ti zi bıdê mı. Manger vano: - Ê to ardo se ezo zi bıda to. Na Manga to vaşo tezê wena , şıtê xü dana. Lu şıtê cı kena ruwen, ruwen beno hazır. Na Luwa ma werzena dogrı yena Pir ser. Lu vana: - Pirê, Pirê ka ê xılıkanê (doranê) xü bıdı. Ez torê pırrê ruwen kera. Pir vana: - Luwê Luwê, tirotikê Luwê, zurkerê Luwê, to mı rê dorê mı kırışti, toruwenê mı werd, to dore mı kerdê xeram. E ezo nıka seni baweriya to bikera dorê xü bıda to. Lu vana: - Pirê xeyra Pirê bıdı, Pirê qurba Pirê bıdı. İhtiyacê mı to rê esto u a boçıka Luwer, va dano pıro wujadı wuni hel beno. Zerya Luwer şına. Neyse Pir werzena xılıka dana cı, na yena dorana Pir kena pırrê ruwen, ana dana cı. Pir boçıka cı dana cı, na boçıka xü kena xü ya u yena ê luwan dê binan rê çalım roşena. Bı çalımê na bowniyê ha bowniyê, boçıka xü hel kena, boçıka xü hel kena. Luyê bini pe rê vanê ki: - No çiçi yo wuna, no şıngırti, nê murey u nê layê u nê qunçeyê pêro bırkenê, pero mineyê Luwer rê. Na boçıka Luwer wuna se bi na kotira amê. Hema luy pêro dirriyê ya, hema yenê nezdiyê na Luweri vanê: - Way Luwê, way Luwê na boçıka wuna xasek to rê kotira? Na kê dê to? Lu vana: -Kê dê mı? Ez emşo a na verniyê êyni gola ya, ez na golda êyni dı emşo rakowta, ez şewra werışta kı Allay daya mı. Na gol ziyaret ta Allay zi na boçık daya mı . Şıma zı emşo wıtyadı rakewê, boçıka şıma do zi wuna bıxembilyo. Wext zi çileyê Zımıstani yo coka rê vaş maş êrdana çınyo. Her ca cemed gıredayo. Nê Luwê bini merakdê a boçıkda rınd ra werzenê vanê: - Hadê ma şewê niya, ma do zi wujadı rakewê va boçıka ma zi wuna bo. Nê yenê ê êyni vero a awa cemedi miyandı rakewnê. Luwan cemed tepişenê u ê cemedi ya benê parçe yê. Pizeyê ina maseno zê meşk kewnê ê aw ser. Şewra beno Lu yena vana: - Ohh.. Pir seni xeyfê xü mı ra gırot, a mı zi xeyfê xü wuni şıma ra gırot. Şımado fına vacê Boçqolê, Boçqolê , Boçqolê seni boçıka mı bi rınd şıma no qor va way Luwê way Luwê way Luwê a mı xeyfê xü şıma ra gırot. A beno şıno a istanıka ma wutyadı qedyêna. ==Çımey== *[http://zazapress.tripod.com/amor1/ZP_1.html#piruluwera ZazaPress (ISSN 1404-885X), Amor 1, ser 2000, per 27-37] 249 4816 2006-10-02T13:34:42Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Pirnika]] moved to [[Pirnika]] ===PIRNIKE=== [[Image:Human-nose.jpg|thumb|90px|right|Pırnıke]] Pırnıke ju Organe Vucuda.Insonu eve Pırnıke şikino nefes u boe bicero.Nefesoke Pýrnikera onciya Cigerû Pırnıke'de beno germ hen reseno Cigerune Insonû.Insonu Pırnıke'ra O² ceno u CO² keno teber. Hete bihn'ra inson şikino ebe Pırnıke xo xeyle cins boe bıcero.Taye boe este, inson cıra hez ceno hama tay boe esteke zare insan vıraznene ra.Boa Gül u Çiçegu insanu're weş yena.Labele misal ciyeke xerepiya zare insan hureynene. Xeylê Cinse Pırnıkû este,ye Filli je Hortum derga.Ye <b>Mıleçukû Werdox</b> ze Fiil meboki uncaki derga.Pırnıkune Insonu sıkl u sıklo. Insoneke sıkle Pırnıka xora menun niye sone siroge plastik u Pırnıka xa kerdnene Ameliyat u ebe ameliyat sıkle Pırnıka xo vurnene. 250 4818 2006-10-02T13:34:42Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Platon]] moved to [[Platon]] '''Platon''' (Yunanki: Πλάτων, ''Plátōn'') yew (yo) merdume feylosofa. Serra İ.E 898 dı Atêna da çımê xü akerdo dınya. Serra İ.E 347 de merd. Name Plato êslen ''Aristocles''o. Felsefeyê Platon dınya da zaf tesir kerd. Plato wendoxê Socratesıb u Academi Atêna da no ro. Platon zaf nuştey nuşna ser siyaset, êhlak, metafizik u epistomoloci. Plato şo Mısır, İtalya, Sicilya seme musayiş ciy newe. ==Nuşteyê Plato== #Apology #Crito #Charmides #Laches #Lysis #Euthyphro #Menexenus #Lesser Hippias #Ion #Gorgias #Protagoras #Meno #Euthydemus #Cratylus #Phaedo #Phaedrus #Symposium #Republic #Theaetetus #Parmenides #Sophist #Statesman #Philebus #Timaeus #Critias #Laws 251 4820 2006-10-02T13:34:42Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Politika Di, Mana Ixanet u Ajan]] moved to [[Politika Di, Mana Ixanet u Ajan]] ''Nustoxê meqaley Faruk Iremet o'' '''Politika di, mana ixanet u ajan.''' Ixanet her wext ameyo vateni u tarix ra qe vini nêbiyo. Labirê ma na qisada ixaneti ra çiçi fam kenê? Ixanet çiçi yo? Merdim kêrê, kami rê vano ney ixanetey kerdi? Bi qisedê ixaneti ya piya her wext no qise zi yeno vateni. Vanê no merdim "Ajan o". Ajan biyayeni u ixanet kerdeni zey pê niyê. Hergi jew bi seredê xo ya qiseyêna u ca ca maney danê ifade kerdeni. Yanê maney nê wirna qisan zi zey pê niyê. ==Ixanet u Ajan== '''Ixanet:''' Bi wastenda xü ya, bi zanayena xirabey kerdeni u bi perana yan zi çiyê do bi qiymeta infermasyono mühim rotena. '''Ajan:''' O ki qandê hêsabdê dewletna kar keno, gürweyoxê istixbarattê a dewleto, oyo. Laberê di ma di nê wirna qisan kar ardeni bol reheta. Qandê kami beno wa bibo ma senê kar biyarê u vacê; "-No merdim ajan o, yan ixanetkaro." Labirê kes nêseno vaco; "-Qandê çiçi no merdim ajan, yan xayino." Wexto ki merdim hereketê ra abiriyo, merdim beno xayin, ixanet kerde yan zi ajan. Wexto ki jew fikrê jewi hes nêkeno yan zi fikrê ney nino hesabdê ci hima qülpê nano pa, ci rê iftira keno u vano: -Diqet bikerê o merdim ajano. Merdim bi fikrê do neweya biviciyo sardê xü ver, no fin zi ê bini vanê; -No fikir fikro newe niyo, no taqtikê dewletandê kolonyalistano. Dewletê kolonyalisti wazenê ma parçe kerê. Heger wuni nêbo qandê çiçi nê bi fikrê do newe ya vicênê ma verni. Hereketê ma estê, ma yê di nê hereketan miyan di gürweyenê ê zi senê birê ma miyan di kar bikerê u bigürweyê. Fikirdê wunasinan rê vanê fikrê konservativ/muhafazakar. Yani fikrê xü yê kihani muhafaza kenê. No yeno çi mane? Bêrê ma het. Welatê di sarê miyan di qedemey (siniflar) estê, nê qedemey qandê xü qandê xürübandê xü u hereketandê xü virazenê. Jew biyayena gürweyoxan (isçi), jew biyayena xocayan/müaliman, xezeteciyan, tixtoran, awukatan, segirtan, wendoxan/telebeyan, sosyalistan, anarsistan, komünistan, nasyonalistan u herwina. Bi no sekla, bi no hesaba sarê welatê beno dewlet. Yani sartê dewlet biyayeni, di nê kêberan ra ravêrdena beno. Zazayan zi newe newe xo diyo, xo sinasnayo u destê xü esto nê çiyan, vinayenê xü akerdê, wasten u vatenê xo estê meydan u newe newe ê yê sareyda xo di, xo diyayeni di benê net u zelal. ==Nasyonalist u Demokrat== Tabi no zi bêrisk niyo. Riskê ci çiçi yo? Riskê ci noyo ki, finê ra bibê nasyonalist u ma vero bibê bend. Tabi na nasyonalizmi ma pawitê u zeki ma pawitê wunasin zi bi u vijiyê ma verni. Ze insanêdo Zaza u demokrat wastenê ma lazimo nêbê. Vanê hemver heme kolonyalistan ma bibê, bivijiyê u ma hemver dismen biyayena saran u ê insanan bibê. Lazimo ma pasti bidê heme serehewadayenandê sarandê bindestan u inan heti cay xü bigirê. Ma dismenê nê saran niyê, ma dostê ciyê. Ma xayin niyê, ma verkewtox u virnayoxê (devrimci) u ma bi fikirêdo newe ya xü esto meydan u ma pasti dayoxê sardê xü u sardê xü rê wahêr vijyayoxê. Sosyalist biyayena ma zi vanê esasiyetê çim girotayeni nêbo, esasiyetê çim akerdenda sardê ma bo. Lazimo ma qandê heme vinayenan u fikirandê pêra cabi cayan, zey pê niyan akerdê bê. Nê fikirê wunasini u nê diyayenê akerdey sarê ma ravey benê. Bi vinayisdê xü ya gerek ma bi çimêdo newe ya bewnimi dinyay ra. Vatenandê vengan ra gerek ma xü duri finê. Vatenandê zey xayin u ajaniya. Wato ki Alexander Mekadoni sinoranê xü yê bahdoyênan vineno, bermeno u vano; "Welatê mi nêvarda isqal kerd. Nika ez do kamci welat u erdi isxal kera?." Çim veysaney nêweseya en girda. Merdimê ki wastena ci naya ê merdimi merdimê nêwesiyê. Nêweseya wunasini heqê sarandê binan erzena lingan bin u xo lingan bindi pelçiqnena. Na nêwesey zi di rihdê insanandê narsistan di peyda beno. Yani na nêwesey a "ez" eza gama sifteyêna nêweseyda diktatoreya. Di nê nustedê xü di ez nêwazena heme namanê nêwesey binusna. Merdim o ki nêweseya narsizim ci di esta, o di ê merdimi di nêweseya sizofreni, nêweseya paranoya u ê bini estê. Dismen kam o? Gerek di no tesbit di heme Zazay jewbê, pasti bidê pê u pê heti ca bigirê. Hetan ki ma dismenanê xü wes nêsinasnê ma nêsenê xetanê kar u bardê xo rast kerê u akerde akerde ray berê. Demo ki ma xetanê ray siyayenda sardê xo zelal nêkerê ma do seranê inan têmiyan kerê u fikirê do nezelal vejimi ci ver. O wext sarê ma do nêzano kamci rayo siro. Sarê Tirkan yan zi sarê sarandê binan dismenê ma niyê, sistem u kerdenê inanê nêwesi, zordarey u zordestey, tahda u zülimê inan dismenê ma yê. Dismenê ma ê merdimê ki, ê rosnayoxê ki, ê hereket u partiyê ki biyayena ma, sareya ma Zazayan inkar kenê ê yê. Ma dismenê saran niyê, ma dismenê bêbextey, çimsurey u ê diktatoreyê. Ma dismenê merdimê ki xü u sarê xü benê rosenê sarna ê inanê. Ma dismenê zurker u inkar kerdoxanê. Sarê ki pê miyan di heyatê xü domnayo, ê saran pê gan verdayeni kar u gürweyê merdimandê tariyan u ê destandê siyayano. Na politika, politikaya disaran pê verdayeni u pêdi siknayena. Kamê ki dawaya Zazayey kenê, ê merdiman konfaransan ra teber esteni (ê konfaransi qandê heme merdiman u saran akerdeyê), inan pelçiqnayeni u inan rê xeberi dayeni çewto. Politikaya wunasin yarmeteya dewleta Tirkan kena (lazimo merdim insanandê wunasinan ra biterso. Ka ê çiçi yê u karê inan çiçi yo?). Hewna ki çiyanê xiraban dest pey nêkerdo vanê kes verniya ci bigiro. Wexto ki dest pey kero zi mesulê nê çiyan ê merdimê fikir kihani u nasyonalisti mesulê nê çiyanê. Merdimê wunasin qof, peyramendox u fikir kihanê ki politikaya winasini villa kenê u fitneyey fênê disaran miyan ê mesulê nê çiyanê. Ma nê merdimanê wunasinan zaf rind sinasnenê. Wextê ci biro ma do nê merdiman di qonferansandi, kombiyayenan di, veyvan di, sên u sênayan di teshir bikerê u bidê eskera kerdeni. Merdimandê wunasinan rê ma yê nay vanê; "Tehditê sima, ma rayda ma ra nêkenê u duri nêfinenê. Vanê sima na juweri wes bizanê!. Ma nêwazenê nêwesey ma miyan kewo, ma küçan di pê dimi kewê u pê rencide bikerê. ==Di çi estê vanê merdim pêra abirno== 1- ê ki vanê; "Nê qandê destê siyay kar kenê" ê wazenê serê nê meselan u rasteya nê meselan bigirê u bidê virakerdeni. 2- ê ki na mesele di nêsenê akerdayenê newey virazê, ê na mesela ra remenê. Na remayena inan zi bizanayena niya, bi nêzaneyenda inan ra yena. O çiyo ki sikê merdimi anceno noyo; merdimê Kirdasi, Tirki nê, ê ki kokê inan Zazayo u ê bi xü Kirdasan yan zi Tirkan miyandirê, en bolki ê yê yenê ma ser. Qandê ki ê Tikan ra Tirk, Kirdi ra Kird biyê. Merdim xü seni vineno u seni ifade keno, o heqê eyo, ma ey rê çiyê nêvanê. Ema ez wazena tay embazan rê nay vaca; "Sima yê Tirkan, Kirdasan miyan di gürweyenê ma yê sima rê AJANI, XAYINI nêvanê. Qandê ki ma zanê vatena ajan u xayini yena çi mana. Qandê ê embazan objektif, yan zi sübjektif ma nêvanê ê xayini yê. Nê vatenê wunasini gürweyê merdimandê zane u rosnberan niyo. "Embaz u dostê delali" ê vatenê ki sima yê qandê ma vanê, ê vatenan werzanê qandê xü, yanzi dismenandê ma yê goni rijnayoxan rê. Fasizma C.T (Cumhuriyetê Tirkiye) bi nimite, bi xofey a politika ya xü ya asimlasyoni Zazayan ser u ê sarandê binanê minoritetan ser ramena u ma bi ê sarana piya hemver nê çiyanê u ma yê hemver asimlasyon, qetliyaman bi inana piya xover da u ma yê danê. Ma lejdê inan di zi bi inana bi. Labirê ewro ra tepya do wini nêbo. Sertê ma do bibê u ma do bizanê ka ma do kêya piya bigirweyê. Kamê ki idolojiyê ma, kameya ma, sinasnameyê ma qebul bikerê u ma zey sarandê binan sarê do xoser bivinê, ma do bi inana piya bigirweyê u bi inana piya lejê serkewteni u serbesteyda xo bikerê. Hereketê ki, partiyê ki. sexisê ki serehewadayena ma Zazayan qebul kenê ma bi inana kar u barê sareyda xo ray benê. Jewbi ma bi inana ray nêsinê, qandê ki ferqê inan u ê binan pêra niyabirêno. Çiyo ki serdestiyê ma rê kenê ewro ê yê wazenê ê çiyan ma rê bikerê. Sima bê sima merdimandê wunasinana ray sinê? Rayê ma pê qebul kerdena benê jew, zewbi pêra abirênê. Vanê ê na juweri zi rind bizanê ma nêwazenê u ray nêdanê merdimê ki layiqê insan u insanetey niyê lpnci berzê ma u lejdê ma. Wa ê sirê xo rê karna bikerê. Di nê meqaledê xü di êz wazena taynan hewn ra ayakera u peyhesnayenêda zaf mühimi rafina çiman ver. Istixbarat u qüwetê C.T yan zi ê binan wazenê dibendey ma miyan finê, ma verdê gandê pê u pêdi bidê kisteni. Ya didini wazenê bi namedê ma ya ma miyan di xürübi virazê ki nê xüribi ma tecrit bikerê. Tecrit kerdena inan nino no mana ki ma lejê xü rosenê, inkar kenê yanzi nêdomnanê. Eksê ci ma lejê xü kokêdê mezbuti sero karito. A leyma ki, a lekeya ki ê wazenê ma çarerodê, ma do bi zanayena, bi mantiqa, bi demokrateya, bi rosnbereya a leka xo çarero nêdiskinê, berê peyser çaredê inan ro diskinê. Labirê hetan u hetan ê do nêsê ay xo çare ra pak kerê. Viradi inan heta torinandê torinandê inan zi a do bi inana siro. Lazimo ma sarê Zazayan, zane, demokrat u rosnberê Zazayan destanê xo hetê pêya derg kerê, destenê pê tepêsê, pêrê wahêr biviziyê u ray nêdê ki xürübê nêwesi ma miyan kewê yan zi ma miyan di ca bigirê. A didini vanê ma ray nêdê kes fek berzo ma, sardê ma. Lazimo ma xürubanê xü, enstütüyanê xü u partiyanê xü bi destandê xü ya virazê." Wa kesna namey ma, namey sardê ma kar niyaro u qandê menfehetê xü ma nêgirweyno. Kamê ki, sarê ki, xürübê ki, partiyê ki, hereketê ki ma Zazayan inkar kenê ê diktatori yê, sovenistiyê u ê di rayda kolonyalizmê di rê. Nê qisandê wunasinan ra, tehditandê inan ra jew Zaza nêterseno u ê bi nê çiyana nêsenê çimanê ma bitersanê. Kültürdê ma Zazayan di vanê ters çinêbo u çiniyo zi. Xü ra merdimo ki terseno o na mesela di çiniyo. O ki terseno o rewnayo teslim biyo u xo roto sarnay yan zi lejê sarnay keno. O ki terseno o rewnayo sarê xü u xü rotenirê haziro. No lej seni lejê ma Zazayano se, wini zi lejê ê sarandê binanê bindestano zi. Di nê lejdê ma di ma wazenê heme Zazay jewbê, heme piya bêrê pê heti jew gan u jew bedenbê. Ma do di nê lejdê xü di zi na juweri bikerê, sarê xü biyarê pê heti hergi jewdo militanê sardê xü u ê na dawada xü bo. Emeleya ma bisardê ma yena u ma nê çiyan inan ra posenê. Wastena ma, vanê her Zaza bi saxsiyetê xü ya, bi lejdê xü ya, bi kameyda xü ya, bi sinasnamedê xü ya sarandê dinyay miyan di cay xü bigiro. Sarê ma Zazayan, lac u keyney, way u birayê ma werzê lingan ser bi çaredo akerdeya xü berzê meydan. Sima do bi zanayenda xü ya, bi cesaretê xü ya, bi serehewadayena ser kewê u birê sinasnayeni. Kes bi fikrandê xü yê newana, bi fikir do newe ya nêbenê xayin, nêbeno ajan. Vanê sima sardê xü rê, sinasnamedê xü rê bibê militan. Tarixê ma bi serehewadayenan ra piro, labirê çi heyf ki saranê binan xü rê kerdo mal. Ma goniya xü rijnaya saranê binan pa xü rê siyaset virasto. Ewro ra tepya vanê no wuna nêbo. Çiyê ma, serehewadayenê ma, wa sardê ma rê mal bê. Bi serehewadayenandê sima yê newana, serehewadayenê kihanido birê ziwan u newe ra malê sardê ma bê. Wa sarna gonida ma ser, serehewadayenandê ma ser xü rê siyaset u camêrdey nêkero. Politikaya ma ya newe vanê na politika bo. Politika sardê ma, sinasnayena sardê ma bo. Vanê sarê bini zi na politikaya ma ya newê nêkero politikaya ixanetey. Heqê kesi zi na juweri rê çiniyo. Serbestey wasteni heqê heme saran u ê Zazayana zi. Na politika u nê wastenê sarandê bindestan nêsenê bibê politika ixaneti. ==Çimey== [http://www.zazapress.info.se Zaza Press] ZazaPress Amor jew (1) 252 4822 2006-10-02T13:34:42Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Poor]] moved to [[Poor]] [[Image:HairFollicle2.jpg|thumb|190px|right|Asenayýse ju Muye]] '''Poor'''(lat. pili) muyeke bi derg beno. En jede Keratin'ra yeno meyda. Mit wenigen Ausnahmen Hete zaree Destu,hete zaree Beciku,Paa Lýngû,Cýcýku u Lewu´ra qeyta tým caye Insonu Muyýno. Poor 3 pýrleyrao Insoneke porro xo sure teqribi 90.000 iyeke poore xo zerdo teqribi 140.000 muyere pooro xo amero meyda.. *Inso´ra heroze teqribi: 60–100 tene purisino. *Rozede teqribi: 0,3 mm beno derg. 253 4824 2006-10-02T13:34:42Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Postevan]] moved to [[Postevan]] '''Postevan''': Merdımo kı postanê dewar, çarwe u heywanandê binan ano, zeranê ê postan taşeno, inan terbiye u solı keno, keno wışk u qandê karardenı roşeno ey rê vanê poste rotox yan zi posteci. Poste rotox veri postan weş çiyêna taşeno. Vanê bol diqet bıkero kı ne bıdırno u ne zi tenık bıtaşo. Yanê ê rıwenê serdê cı yo kı leşı ra ameyo u pa mendo ey bıtaşo. Bahdo bero pak kero, solı kero u ê posti terbiye bıkero u wışk kero. Bahdê nê çiyan ê postan ya cayê dukanê dı yan zi bazarê dı beno roşeno. Ê kı ê postan herinenê, qandê sero nımazkerdenı, ronıştenı, keçe, cıl u şıqan sero rakerdenı u herwına kar anê. Tay postan zi veri ra wexto kı dewar yan zi çarwan poste kenê vanê, sere ra tum vejê. Yanê cayêdê cı nêdırnê u zerar nêdê ê posti. Ê postanê wınisinan qandê meşkan kar anê. Ê postey tum ê nêdıryayey qandê tey meşkı niranayenı, penir, toraq, terine, rüwen, rıb, qawırme u herwına çi qandê zımıstani u hewadayenı kar anê. Ê postan miyan dı o çi nêhermêno u telef nêben! o. Ê meşki veri zey buzxanandê ewroy, zey dolabandê serdkerdenı kar ardê 254 4826 2006-10-02T13:34:42Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Pılemoriye]] moved to [[Pılemoriye]] [[Image:Manzara1.jpg|thumb|Pılımuriye]] '''Pılemuriye''' [Tırki: ''Pülümür''] qezaye [[Dêrsım|Dêrsıma]]. Wilayete Dersimra 67 km duro. Bınete rojhılatdo [[Çolig / Bingol]], vakurdo Erzincun, başurdo qezaye Nazimiye, bınatez rojawando qezaya Ovacık esta. Merdım Pılemuriye ce yı rahare Erzurum u [[Xarpêt / Elezığ|Xarpiyetıt / Eleziz]] do renuşti. Pılemuriye zaf kıla. Xura rakkım Pılemuriye 1650 metreyo. Ce Pılemuriyedo kıle gırdun zafa. Nume yı Bağırpaşa (3287 m. Pe yı do deheb gole krateriz esta), Kıle Mercan (3000 m.), Kıle Munzura. Xura Pılemuriye kıla, ce Pilemuriyera merdım [[Zazaki|Zazaan]] Sunni vun "Ware Pılemuriye." Ce pılemuriyedo merdım Elewi [[Zazaki|Zazaan]] zafo. Zerre Pilemuriyedo Oka Pilemuriye (Pülümür Cayı) şına. Samed ını okra, Pılemuriye zaf rında. Oka Pılemuriye zafa. Nume yı: 1. ''Tekepınarı'' (Doye Kırmeşe), 2. ''Beyaz Su'' (Doye Karagöl), 3. ''Büyükçeşme'' (Doye Senek), 4. ''Sıtmapınar'' (Mehleye Komlar), 5. ''Bent Çeşmesi'' (Doye Süleymanuşa), 6. ''Bağır Çeşmesi'' (Doye Kırklar), 7. ''Kırk Göze'' (Doye Dağyolu), 8. ''Karagöz Çeşmesi'' (Doye Karagöz). ==Çime== *[http://www.pulumur.gov.tr Qezaye Pılemuriye] 255 4828 2006-10-02T13:34:42Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Pılemuriye]] moved to [[Pılemuriye]] #REDIRECT [[Pılemoriye]] 256 4830 2006-10-02T13:34:42Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Qahweci]] moved to [[Qahweci]] '''Qahweci''': Merdımo kı çay yan zi qahwe vırazeno u bı perana roşeno, ey rê vanê qahweci yan zi çayci. Yanê kesê kı qahwexane yan zi çayxane gırweynenê inan rê vanê. Cayo kı çay u qahwe tey yeno vıraştenı u rotenı, ê cay rê zi vanê qahwexane, yan zi çayxane. Qahwecinı veri zi perey kerdê ewro zi kena. 257 4832 2006-10-02T13:34:42Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Qamişci]] moved to [[Qamişci]] '''Qamişci''': Merdımo kı layan kıştı ra, dahlan miyan ra qamiş bırneno u ano roşeno ey rê vanê vanê qamişci. Cayo kı qamiş tey roneyêno u roşêno ê cay rê zi vanê meydanê qamiş rotenı yan zi qamişxane. 258 4834 2006-10-02T13:34:42Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Qamqeci]] moved to [[Qamqeci]] '''Qamqeci''': Merdımo kı qandê adır wekerdenı u veşnayenı qamqanê dar u berdê wışki ano u roşeno ey rê vanê qamqeci. Qamqeci daranê wışkan keno werdi, keno zeli u roşeno. Şıma zanê dar u ber u koli veşatenı bolê keyan tebera inan nanê pêser. Demo kı varan vareno ê benê hi u rewrewi nêkewnê acı. Qandê acıvıstenı qamqey wışki yan zi zelê darandê wışkan cı rê lazımê. Cayo kı qamqey tey yenê rotenı ê cay rê zi vanê dukanê qamqe rotenı yan zi qamqexane. 259 4836 2006-10-02T13:34:42Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Qamyonci]] moved to [[Qamyonci]] '''Qamyonci''': Merdımo kı qamyona cı esta u bı perandê xo ya bar barkeno u beno ey rê vanê qamyonci yan zi qamyon gırweynayox. Qamyonı ramıtenı rê vanê qaxıda ramıtenı (Ehlıyetı) bıbo. Bê qaxıda ereba ramıtenı kes nêşeno ereba Wasıta) bıramo. Qamyon ramıtenı rê zanayenı, hüner, tecrübe, rehat hereketkerdenı, nefesherayey u herwına lazım o. Qamyoncinı kerdenı rê sermaye lazımo kı pa qamyonı bıgiro u bıgırweyno. 260 4838 2006-10-02T13:34:42Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Qaynaxci]] moved to [[Qaynaxci]] '''Qaynaxci''': Merdımo kı çiyo asınên dıskınayê pêro u pêya zelıqnayê ey rê vatê qaynaxci. Çiyo asınên u aletê asınênê kı şıkıyayê qaynaxcıyan bı qaynaxa ê fına pêya qaynax kerdê. Cayo kı tey qaynax beno ê cay rê zi vanê qaynaxxane. Zenatê qaynaxcinı hım demdê veri dı u hım zi no demdı ravêreno. 261 4840 2006-10-02T13:34:42Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Qelaycı]] moved to [[Qelaycı]] '''Qelaycı''': Merdımê kı fıraqê tey şami vıraştenı, werdenı, şımıtenı, tey çiyo awın berdenı u dekerdenı, qandê pakey u newekerdenı qelay kerdê inan rê vatê qelaycı. Qelaycıyan fıraqê kıhani qelay kerdê. Her keyi vanê serı fınê yan zi dı-hirê seran ra fınê çiyê keydê xo yê baqırın qelay kerdê. Cayo kı tey fıraqi qelay benê, ê cay rê vanê qelayxane. Zenatê qelaycinı ewro merdeyo, qandê kı keso zey veri çiyê baqırêni kar niyano. 262 4842 2006-10-02T13:34:43Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Qerarê Sole]] moved to [[Qerarê Sole]] == '''QERARÊ SOLE''' == Xorto azev zewejino, veyvikê ano çê. Roza bine sodır, veyvıke cırê çorva pozena. çorva solın yena, sonde bulğur pozena bêsolın yeno. Xort endi damis nêbeno, veyıka newiye ra vano: - Xanım, to sodır çorva pote solın, -sonde bulğur pot bêsolın ame. Çıra sole ´ve qerar çı nêerzena? Veyvıke vana: - Mı qerarê sole çê piê xode xo vira kerdo, coka werdis yasolın, -ya ki bêsolın yeno. So çê piê mıra qerarê sole bijê biya . Xort sodır urzeno ra, kuno ra rae sono çê vıstewrê xo. Niadano ke vısturia xo hawa verê çêveri de gurina. Çımê vısturiye seke gıneno’ra zamaê newi, sas bena, vano: - Zama sebi, xêra! Hona dı rojiyo tı zewejiya, hêştê ra têpia gunê tı´ve çêna mıra pia bêrê destpaçkerdene. Se bi, çı esto? Zama vano: - Çêna to qerarê sole çê de xovira kerdo, amune ke ey berine. Vısturiye zamaê newey temey kena, vana: - So cırê vaze; "senıki rê senık, jêdey rê jêde." Zama fekê xode ğulğulneno, pede pede xo vero "senıki rê senık, jêdêy rê jêde" vano ke xovira mekero, hên sono. Zaf sono, senık sono ju dewê de vejino. Dewe de waxtê cüynu beno. Dı bıray cüyn de barekerdena tığe sero nanê hurê. Bırao pil niadano ke mordemê dota yeno, vano; - Bê ma na mordemêki ra perskerime, ala o se vano, ma ki hên bıker´me. Bırao qız qewul keno. Aqılê xorti hona "qerarê sole" dero, o xo-xode boyna dekerneno, vano; "senıki rê senık, jêdey rê jêde." Eke ke yeno nêjdi, dı bıray cıra perskenê. Xort: - "Senıki rê senık, jêdey rê jêde!" vano, vêreno ra sono. Bırao pil bara jêdere cêno, bırao qız qewıl nêkeno, reseno ve xorti, saneno çhapolu ver, vano: - Torê çı ez senık cên, jêde cên? To ama, xorê raa xora so! Çıra vana "senıki rê senık, jêdêy rê jêde?" Xort vano: - Gunêka mı çina, hal-mezal nia nia. Bırao qız vano: - Torê çı, vaze “bereket bo”, ravêre so! Xort kuno’ra rae, nafa ki xovero, "Bereket bo!" vano sono. Zaf sono senık sono, koê serde ke vêreno ra, niadano ke şüanê de mali hao uza vera tiji nişto ro, azpızonê xo kiseno. Xort ki hona hên xovero vano "Bereket bo!". Çıtur ke şüane na qesi hesneno, uşira xo cêno verdano Xorti dıme, Xorti saneno uşiru ver, mırd kuno. Xort vano: - Xêta mı çıka, to çaê dana mıro? Şüane vano: - Ezo xorê niştnu ro azpızonê xo kisenu, to ki ama hetêra vana "Bereket bo!" bereketê azpızu verdana’ra mı ser. Qe na afate mırê bena? Xort vano," hal-mezal nia nia." Şüane vano: - Vaze; “qırr bıke, kok biya!” ravêre so! Xort na raê ki vano: - "Qırr bıke, kok biya! qırr bıke, kok biya!" Xort raa xora dewam keno sono ju dewe de vejino. Niadano ke dawuli cıninê, vewveo, xorti kutê govende, reqeşinê. Xort `ve xo ki ju qese kerdo ve aqılê xo, boyna vano; "qırr bıke kok biya!, qır bıke kok biya!" Hên vano ke, hata çê xo na qese xovira mekero. Cêncê dewe kunê vıreniya xorti, sımotnonê pıro, kenê repe-tepe. Vanê: - Lao, to koti ra ma, kami qırrkena, kokê kami ana ha? Xort vano: - Heq bo, guna mı çina. Vano mıro medê, hal-mezal nia nia. Cêncê dewe vanê: - Vaze "haylii! huylii!" ravêre so. Torê çı, vana "qırr bıke, kok biya!". Xort urzeno ra, nafa ki vano "haylii! huylii!" sono. Xeyle sono, senık sono, rastê ju sayderi beno. Niadano sayderi ju zarance dos kerda, nisane gureta ke xo-dust de pano. Xort vano: - Haylii! huylii! Zarance perrena’ra nisangê sayderi ra xeleşina sona. Sayder qarino, verdano xorti dıme, pêcêno, uza ey rınd kuno. Xort zırçeno-nêzırçeno ke fayde nêdano, o tarpıkunê xo weno. Dıma vano hal-mezal nia nia, guna mı çina. Sayder vano: - Çıko to kerdo hayleme, saydê mıra vana "haylii, huylii!", saydê mı remnêna? Xo rone, hên so! Xort urzeno ra, xo nano ro hên sono. Zaf sono, senık sono, rastê bostanê yeno. Na bostani de sewa vırene dızdiye biya, wayiri holıke vırasta amo verdero. Reyê niadano ke xortê hao xo nano ro, ververê bostani ro yeno. Wayirê bostani vano: - Aha, dızd nao ame! Beno ve uşire ro, xo’ro xorti cêno sono. Xorti xo kerdo bul, tawa ferq nêkeno. Wayirê bostani dano´ve xorti ro, fino´ve zırçayis. Xort vano; "vınde torê vaji" hal-mesela xo cırê ke qesey keno, wayirê bostani hona xorti verdano ra, dıma vano: - To xo nayivi ro, mı va belka to ki dızda, ama bostan ra zerzawat tırena. To bilasevete honde zopey werdi. Xo tik bijê, ravêre so! torê çı, xo kena bul? Xort, na geyimi ki xo tik cêno sono çê xo. Veyvıka newiye vana: - To şiya çê piyê mıra qerarê sole ard? Xort vano: - Heya, ez şine.. Maa to vake; " Xo tik bijê." ……………………… ''Na mesela; mı sifte Usxani ra wende, bado tirki de hetê Haydar Gündoğani ra ju kitav de vejiye.'' ''No variant, Marçik ra Zama Mursay ra qeyd kerd.'' '''''Hawar Tornêcengi''''' 263 4844 2006-10-02T13:34:43Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Qerekoçan]] moved to [[Qerekoçan]] #REDIRECT [[Qeze]] 264 4846 2006-10-02T13:34:43Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Qesab]] moved to [[Qesab]] '''Qesab''' (Qesabvan): Merdımo kı dewar u çarwey cıkerdê u goştê cı rotê ey rê vatê qesab. Qesabvaney, qesabcinı rê, yan zi qesabey kerdenı rê sermaye lazım bı. Qandê dewar u çarwe herinayenı u warikerdenı. Dewaro kı qesaban cıkerdê inan ra taydê cı nêbi: Ga, manga, golık, nalı, camusı, deve, viştıra u herwına. Çarweyo kı cıkerdê: Mi, kavır, bızı, bızêkı, beran, tışk u herwına. Demo verın dı xezal u kosbesi zi welatê ma dı zahfi bi. Seydwanan seydê inan kerdê. Wexto kı vêşi kıştê goştê cı rotê. Cayo kı tey heywani cıbenê yan zi goştê cı tey yeno rotenı, ê cay rê vanê qesabxane. 265 5689 2006-10-08T23:01:50Z 80.135.113.74 '''Qeze''' (Tırki: ''Karakocan'', Kurdki: ''Dep'') Inı merdum Qezunda hiri millet esta: Kırmunc, Zaza, Alewi-Kızılbash. Arminiz esta, feqat zaf çina. Kızılbashun piyeri Kırmıncuno. Qezun Xarpiyetra zaf duro (100 km). [[Çolig]] ra dur niya (50 km). Qezun qezaye Xarpiyetra. Yo ok esta nume yı "ohi" ya. Inı oka ohi yena zerre Qezun hune shına. Nume Qezun yo do esta sebep nume ocara ameya. Yığ-Bulgurcuk doye Qezunra. Merdım ını do zafa. Sarican, Çan, Bashyurt zuane Tırkinra vun "resmi belde." Dımare Qezunda Dersim, Çoliq esta. Oka "Perisuyu" dımare Qezunra shına. "Golan" do Oka germiniz esta. ==Çime== * [http://www.karakocan.ilcesi.com Qazeye Qerekoçan] [[ku:dep]] 266 4850 2006-10-02T13:34:43Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Qiymalıci]] moved to [[Qiymalıci]] '''Qiymalıci''' (Lahmecun u lehmecunci): Nano kı goşt, piyaz, şamıki (Fırengi), govlegi, beharat u herwına kenê têmıyan, nanê nandê tenıki ser u pewjenê, ê nani rê vanê qiymali. Merdımo kı inan vırazeno, yan zi roşeno ey rê zi vanê qiymalıci. Tay fıruni estê qiymali vırazenê danê qeçkan yan zi karkeran, ê zi inan benê roşenê u sera çendê cı xo rê gênê. Tay zi bı perana danê vıraştenı u benê roşenê. Zaf merdıman qıymalıcinı kerdena, qıymali vıraştenı u rotena idarey kerdê xo kerdê. 267 5893 2006-10-11T04:48:39Z Maviulke12 6 [[Image:4322-quran-at-the-islamic-museum.jpg|thumb|300px|Zeri Qur'ane]] '''Qur'ane''' ([[Erebki]]: قرآن ) [[Hz. Mıhemmed|Hz Mıhemmed]] ri amey u kitabi [[İslam]] (Mislimanan) o. Mıslum ını kıtapra itiqat keno. Zuane ını Qurane, zuane [[Erebki|Erebkio]]. Xora Mıslum, zuane erebun malla ven duno, nımaj keno, ayet qalkeno. Qur’an nê her di kitaban u dinan heq veynenu. Welakin Qur’an, hukmi nê kitaban darenu wi u heti din u itiqadi ya prensiban u şertani newan anu. Goreyê muslimanan [[Tewrate|Tewrat]] u [[İncile|İncil]] amey tehrîf kerdiş (bedilîyêyî), ewro heqîqî [[Tewrate|Tewrat]] u [[İncile|İncil]] orte de çiniy. Qur’an, kitabo heqo peyen u, ey ra dim sewbina kitabo heq (semawi) niamo u hini ninu zi. [[İslam]] zi dino mukemelo peyen u. Goreyê hirê heme kitaban zi Homayi (Rebbi) erd u asmiyen (kaînat) şeş roji u şeş şewi de virêşti. Xeleqnayişi [[Hz Adem]] u [[Hz Hewa]] u cenet ra vetişi ninan, tufani [[Hz Nuh|Nûhi]], hirê heme [[Din]] u kitaban de zi hema hema eyni şekil de vacênu. Uca ra pey [[tarix|tarixa]] ortax bi [[Hz İbrahim|Hz İbrahimi]] dest pêkena. Qur'an de zi [[Hz. Mıhemmed|Hz Mıhemmed]] mucizan mucnenu ra. Qur'an de [[tarix]], ra behs benu, herbi ke o wext biy tede ca gini. Biye ninan şerti [[İslam|İslami]], ê imani, ferz u wacibi, prensibi komelki (cematki) u idari u çi winayeni esti. Ninan ra wet merdim eşkenu wacû ke hem [[İncile|İncil]] de hem Qur'an de % 80 çi ko [[Tewrate|Tewrat]] de viyerenu tekrar benu. Heti efsanan, hikayan, [[tarix|tarixan]] , mintiqan, miletan, bacar u medeniyetan a nê kitabi hema hema sey yewbinan ê, yewbinan temam keni. ==Zerrê Quranera== '''Sura Fatiya''' (sura 1/5.) “''Rakerdis''” 1. Ebe namê Heqê rahmani u rahimi ra. 2. Hemd Rabê alemi Heqi rêo. 3. O rahmano, rahimo. 4. O wairê roca dinio. 5. Teyna to rê mınete kenime u teyna to ra yardım wazenime. 6. Ma era raa raşte fiye. 7. İyê ke to namet do cý, iyê ke ðezev nêeştiyo ser, iyê ke nêkotê tari u sasbiyais, raa dinan ra. '''Sura Fatia (sura 1/5.) ´Rakerdoğe´''' 1. Eve namê Heqê Ramane u Raimi. 2. Hemd, Ravê alemi Heqi rêo. 3. O Ramaneo, Raimo. 4. O wairê, sultanê roza dinio. 5. Teyna to rê ivadet kenime u teyna to ra yardım wazenime. 6. Ma era raa raşte fiye. 7. Raa cırê nimet daoğu, ğezev sernêrışiyaoğu, tari u sasnêkotu. ''Tırki ra çarnoğ: Mirzali Zazaoğlu'' '''Sura Fatiya (sura 1/5.) ´Rakerdis´ ''' 1. Namê Heqê Ramani u Rahimi ra. 2. Hemd, Heqê alemu Allay rêo. 3. O Rahimo, Ramaniyo. 4. O wayirê, sultanê roza dinio. 5. Teyna torê mınete kenime u teyna tora yardım wazenime. 6. Ma era raa raşte fiye. 7. İyê ke to namet do cı, iyê ke ğezev nêeştiyo ser, iyê ke nêkotê tari u sasbiyais, raa dinu ra. ''Tırki ra çarnoğ: Ujbend'' ==Bewn / Qayt Ke== *[[camiye|Camiye]] *[[İslam]] *[[İncile]] *[[Tewrate]] *[[Zerrê Qurane ra]] ==Çımey== *[http://www.kuran.gen.tr/ Bewn Qurane] [[Category:Din]] [[Category:İslam]] 268 5484 2006-10-06T13:12:48Z 70.105.37.20 Redirecting to [[Qıtay]] #redirect [[Qıtay]] 269 4856 2006-10-02T13:34:43Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Qıtay]] moved to [[Qıtay]] # [[Afrika]] # [[Antartika]] # [[Asya]] # [[Ewropa|Ewrope]] # [[Americaê Zımey]] # [[Americaê Veroc]] # [[Okyanusya]] 270 4858 2006-10-02T13:34:43Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Qıtey]] moved to [[Qıtey]] # [[Afrika]] # [[Antartika]] # [[Asya]] # [[Ewrope]] # [[Amerika|Amerika Zımey (Şımal)]] # [[Amerika|Amerika Veroc (Cenub)]] # [[Okyanusya]] 271 4860 2006-10-02T13:34:43Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Radio Avesta-Zazaki]] moved to [[Radio Avesta-Zazaki]] *[http://cvs174.clara.tudelft.nl/avesta/index.html Radio Avesta-Zazaki] 272 4862 2006-10-02T13:34:43Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Radio Zaza]] moved to [[Radio Zaza]] Çımey *[http://www.radiozaza.de Radio Zaza] 273 4864 2006-10-02T13:34:43Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Radyoci]] moved to [[Radyoci]] '''Radyoci''': Merdımo kı radiyo vırazeno, tamir keno, roşeno yan zi radyo dı pırogram vırazeno, qısey keno ey rê vanê radyoci. 274 4866 2006-10-02T13:34:43Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Rayber]] moved to [[Rayber]] '''Rayber''': Merdımo kı ray mısneno, yan zi fineno ray nêzanayan ver u coyo kı ê do şırê beno resneno o ca ey rê vanê rayber yan zi ray mısnayox. Merdımo kı raya raştı mısneno merdıman u inan rayda şaşı ra açarneno rayda raştı ser inan rê zi vanê rayber. Rayberinı bı babet babeta. Rayberina şari, rayberina ray mısnayenı, rayberina verkewteney, rayberina eşir u merdımandê xo, rayberina teşfiq kerdenda çiyan u herwına. 275 4868 2006-10-02T13:34:43Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Rewtci]] moved to [[Rewtci]] '''Rewtci''' (Rewtwan): Merdımo kı rewtanê banan vejeno, bırneno u ano roşeno ey rê vanê rewtci. Şıma zanê welatê ma dı qandê serdê banandê herınan rewtan kar anê. qandê coy lazımey a şari zahf bı rewtan esta. Cayo kı rewti tey yenê rotenı ê cay rê zi vanê meydanê rewt rotenı yan zi rewtxane. 276 5828 2006-10-10T12:47:37Z Maviulke12 6 [[Image:Hoffmann.gif|thumb|Roald Hoffman]] ''Nuştoxê na maqale Faruk İremet o.'' '''Roald Hoffman''' serı 1937 dı [[Polanya]]dı, suke da [[Zloczowa]] dı yeno [[dınya]]. ==Qeçekê do şair yahudiyo bê pi== Qandê çıçi mı va "qeçekê do şair, [[Musewitine / Cuhudine|Musewitine/yahudiyo]] bê pi?" Çı wext piyê Hoffman yeno kıştenı, Hoffman bı xü qeçek biyo. Serı 1937 dı [[Polanya]] dı, suk da Zloczowa dı yeno dınya. Amnanı ser 1941 dı, piyê cı, maya cı u o bı xü yenê tepıştenı. Eskerê [[Hitler]] ina rışenê kampê hêsira. Zey ma [[şiir]]ê Hoffman dı zi zanê kı piyê cı waşto kı kamp ra bıremo. La nêbiyo u ameyo kıştenı. Heme dınya zano kı çendı [[Musewitine / Cuhudine|Musewitine/yahudi]] bêsual ameyê kıştenı. Aqibetê inan heme [[dınya]] dı u ma dı zi yeno zaneyenı. Rojawa dı qederê ma Zazaya u [[Musewitine / Cuhudine|Musewitine/yahudiya]] zeydê pêyayo. Tarixê ma zeydê pêya êş u kederiya pırro, qederê ma éyniyo. Verê mısıri, dıma [[Ereb]] (bı [[İslam|İslamyeta]]) u dıma [[Hitler]] (nazizıma) biyo tofanê seredê inan. Senin tayın tayıni biyê beladê seredê ma, [[Musewitine / Cuhudine|Musewitine/yahudiyan]] zi wuni [[Ereb|Erebun]] ra, Ruman ra zaf zılım anto. Piyê Hoffmanı ser 1943 dı yeno kışten u dıma maya cı o bı xü u xırubê do [[Musewitine / Cuhudine|yahudi]] kampê êsirey ra remenê, nezdiyê des mengi şar inarê wahêrey keno u nımneno. Nezdiyê new mengi zi bostanan dı qaçax kar kenê. Hoffman 7 (héwt) sere bê pi maneno, o zéhmetey u hêşı kı ina anto, êy rê beno şewqê do gırd, ilhamê do rocın bırıqêno. Kamp dı bı çımandê xü ya vineno kı senin insani yenê kıştenı, senin işkence kerdenı. ==Kitavun nuşte== Hoffman nıka [[New York]] dı cüwêno u héta nıka 3 (hirê) Kıtab nuşnawo. *1- The metamict state (Dewletê da matamatikın) *2- Gaps and verges (Qülıkê sınorı) *3- Memory effeckts (hécmê mejı) Kıtabê xü yê "Memory effeckts 1991" dı neşır kerdo. [[Şiir]]ê Hoffman hezkerdenı, êşı, hésret u héyat ra guniya xü gino. Zey zaf nuştoxandê [[Musewitine / Cuhudine|yahudi]] o zi hozanê êşano. ==Amnanı 1943== Dıma wextê do derg heme tepa amey, ez wuni zana kı lej qedya bi kı tı nêmerd bi, pi. Çı wext şıma piya suk dı şi ez wuni bawer kena, to xü inan ra azad kerd aya tı bi kı rayid dı remaynê. Jewna bi inan kıştı. Rojê tı do bêrê, qaçaxı bı çına parçe biyaye u tı do mı rê vacê ıstanıki. Qandê mı, o dar kı tı xü vuca dı nımna bi rojê tı peydê bêrê, dım ra tı bı mengana ay rayêdan ser o şi bı Rusya. U çı wext to mı xapêna u tı niyamê, maya xü ra waşt jewna fın vaco çıçi amebi to sere u mı xü kerd herunda ay yahudi, a yahudi kı to ixbar kerd bı, ax piyê mı, o bı kı cayê tıfıng dê to mısna u planê to xırab kerd ma o nêbı waşt kı tı kozıkê xü ra bıvıciyê teber. Mı êyrê va; "tı çı qehreman bi." Çı çax ıstanıki alikari nêkerd, piyê mı, mı xewnı vinay, kı ez bıbiya wehêrê erdı ez şaya pumpa bıkera wotqa miyanê guni, bêverni gırote u polisê Ukrani kı tıfıngê xu werzana çı wext tı xü eşt ser eskerê SS'i. U çı wext, o zi nêbi axxx...pi mı pencerê mı heme gıroti u héyal kerd zey inan cayê gırote akerê çımê xü bıdı cayna, kı ê nêvinê tı dırbetınê kı ê bêveng nêşırê, u serra zi tı dı fıni namedê marda mı va ==Nobel== Ser 1981 dı [[Xelatê Nobeli]] ser [[kimya]] gıroto (The Nobel Prize in Chemistry 1981) ''NOT: © (copyright) Faruk İremet, bê iznê nuştox cayê binan rê neqıl kerdenı, xezete, forımanê binan dı neşır kerdenı u mekteban dı bê izin kar ardenı yasaxo. No yasaxı qandê héme nuştanê nuştoxi ravêreno. Na nuşte bı destê nuştox bı xü neqlê tiya biyo.'' ==Çımey== *[http://www.roaldhoffmann.com roaldhoffmann.com]. *[http://nobelprize.org/chemistry/laureates/1981/hoffmann-autobio.html Biografiye Nobel]. [[Category:Nuskar]] 277 5918 2006-10-11T04:55:41Z Maviulke12 6 {{Template:Suke| native_name = ''Roma''| common_name = Roma| image_map = Lightmatter_colosseum.jpg| serdarê belediya = Walter Veltroni| berzine = 32 m| erd = 1285 km²| nıfuse = 2,553,873| sıxletina nıfuse = 1.987/km²| mıntıqa = Latium| kordinant = 41°54′N 12°29′E }} Sukeya '''Roma''' paytexta [[İtalya]]a. Roma mıntıqa ra vertê dewlete [[İtalya]] dera. Rocawan (ğerb) de Roma [[Deryayo Sipe]] estê. ==Tarix== Tarixê Roma zaf dewletiyo. Ewelunra Ewropa ra Roma en gird sukebib. Roma biya paytext ta [[İmparatorina Roma]]. Feqat Imporator Nero wesiya Roma. Waxte expensiyone [[İsewitine|İsewitiye/Xrıstiyanino]], Roma biya merkeze Katalikun. Ewra Vatikan Roma de runistiya. Romara banê tarixi zafa: * [[Roman Colosseum|Colosseum]] * [[St. Peter's Basilica]] ==İklim u Nıfus== Iklimê Roma akdeniza. Hewa Roma zaf honıka. Feqat vaxte ammun, Roma germina. ==İqtısad== Banê xeylê berzi u bınaê ke hetê mımarine de mıkemmel vıraziyaê, estê; bacarê dewizio, paytextê borsao, merkezê iqtısad, siyasetê, kulture u spora [[İtalya]]a. Taximun Futbol AS Roma u Lazio, Roma ra kay ken. Dewlete Vatikan u Papa zerri Romara wa. ==Çımey== *[http://www.comune.roma.it/cultura/ Resmi Siteyê Roma] {{Template:Sukê Dınya}} [[Category:Suka]] 278 5736 2006-10-09T03:23:39Z Maviulke12 6 kategori {{Template:Dewlet |native_name = ''Российская Федерация'' |common_name = Российская Федерация |conventional_long_name = Federasyone Rusya |image_flag = Flag_of_Russia.svg |image_coat = Russia coa.svg |image_map = LocationRussia.png |capital = [[Moskowa]] |largest_city = [[Moskowa]] |official_languages = [[Ruski]] |government_type = Federasyon |area = 17,075,200 |percent_water = (%) 0.5 |population_estimate = 142,893,540 |population_density = 8.4 |currency = [[Ruble]] |currency_code = RUB |time_zone = +2 - +12 |cctld = [[.ru]] |calling_code = 7 }} '''Rusya''' mintikara [[Ewropa]] u [[Asya]] runusti. Dewlete Rusya zaf girda; dinya de ê yewina. Zımey (Şımalê) Rusya de [[Okyanuse Arktik]]; veroc (cenub) de [[Azerbaycan]], [[Gurcistan]] [[Kazaqistan]] u [[Çin]]; rocawan (ğerb) de [[Ukrayna]], [[Belarus]], [[Litwanya]] [[Litwanya]], [[Litwanya]], [[Estonya]], [[Polonya]] u [[Finlandiya]]; rocakewtene (rocvetış, şerq) de [[Japonya]], [[Dewletê Amerikaê Yewbiyaey]] u [[Okyanuse Pasifik]] estê. Paytextê Rusya [[Moskowa]]o. '''Rusya''' 6 eyaletan u 21 cumhuriyetrun ra yena pêra (mıteşekkıla). Amerika ezaa [[Mılliyetanê Yewbiyaiyan (UN)]], u G8ia. ==Tarix== Eweli asre 15, Rusya qewetı nibıp. Feqat peni asre 15, Rusya biya zaf gird. Rusya cengênu guret. Feqat Cengê Dınyaê I. de dewleta Rusya kerd vinı semed dewrimi kominustun. Serra 1917 SSCB vıraziyê. Waxye Cengê Dınyaê II, Rusya guret rocakewtene (rocvetış, şerq) Ewropa ([[Ukrayna]], [[Belarus]], [[Litwanya]] [[Litwanya]], [[Litwanya]], [[Estonya]], [[Polonya]]). Serra 1990, SSCB merd. Inke Rusya tık tenaya. ==İklim u Suki== Sebetê dewlete Rusya zaf girda, iklimê Rusya zaf degisika. Zimeyê Rusya zaf serdina feqat veroc (cenub) Rusya zaf germina. Hem cemedun (buzulun) hem çolun estê. Sukê (Bacarê) Gırdi: *1. [[Moskowa]]. Nıfuse: 10,375,688 *2. [[Saint Petersburg]]. Nıfuse: 4,178,234 *3. [[Novosibirsk]]. Nıfuse: 1,439,071 *4. [[Yekaterinburg]]. Nıfuse: 1,311,398 *5. [[Nizhny Novgorod]]. Nıfuse: 1,305,264 Suka [[Moskowa]] zaf rever şiya. Banê xeylê berzi estê, bacarê dewizio, paytextê borsao, hem merkezê iqtısade Rusyayo hem merkezê siyasete Rusyayo. [[Image:Rs-map.png|thumb|left|240px|Xarıtey Rusya]] ==Nıfus== Nıfusa Almanya 142,8 milyono. Şarê Rusun Ewropa sera runisti; taê merdumu Asya sera runusri. Zerri dewleti Rusyaya zaf degisik milletun estê. Turkun, Armeniyun, Ukraynuin, Tatarun v.b. runeste. Dinê Rusya [[İsewitine|İsewitine/Xrıstiyanine]] u itıqatê mıletê Rusya Ortodoxa. Zaf [[İslam|Mısılman]]i taê [[Musewi/Cuhudi|Musewi]] estê. Rusyarad [[Musewi/Cuhudi|Musewi]] zaf quwetliya. Zıwano resmi [[Ruski]] ya; feqat şar Rusun zaf ziwanun qise ken. ==İqtisad== Waxte SSBC [[iqtısad|Iqtısad]]ê Rusya zaf qewetınib. Feqat inke [[iqtısad|Iqtısad]]ê Rusya zaf qewetı niya. Zaf eyaletun peyser mendo. Teknolociya Almanya zaf be kaliteli niya. Endustriye petrol u gas zaf mohima. Cinku, Dewleti Rusya zaf rusen gas sarê Ewropa. Standarda xeyat hol niyo. Zaf merdumun şiya Amerika, [[Ewropa]] semed perey. ==Çımey== *[http://www.gov.ru/ Resmi Sitey ê Rusya] {{Dewleti Ewropa}} {{Dewleti Asya}} [[Category:Dewlet]] 279 4876 2006-10-02T13:34:44Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Rızwan]] moved to [[Rızwan]] '''Rızwan''': Merdımo kı rız kareno yan zi herineno u roşeno ey rê vanê rızci. Cayo kı rızci tey rızcinı keno ê cay rê zi vanê dukanê rızi yan zi rızxane. Rız karıtenı rê zi zanayenı lazıma. Her merdım nêzano, yan zi nêşeno rız bıkaro u ey bıresno. 280 4878 2006-10-02T13:34:49Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/SEMEDÊ ZIWANDÊ SITANDARDI?]] moved to [[SEMEDÊ ZIWANDÊ SITANDARDI?]] <b>SEMEDÊ ZIWANDÊ SITANDARDI?</b> Demo ký ma býwazê zýwanê xo zýwano sýtandard kerê, vanê ma raya ras¸tý xover s¸anê u ras¸t po s¸ýrê. Ras¸tey bývinê u ras¸tey biyarê zýwan. Demo ký ma býwazê zýwanê xo zýwano sýtandard kerê, lazýmo verê coy ma zýwanê qebul býkerê, ka namey zýwandê ma do çýçi bo, çýçi nêbo. Demo ký ma jew vaco zýwanê ma, jew vaco Zazaki, jew vaco Dýmýli, jew vaco Kýrmanc ki, jew vaco Kýrd ki, ma do se kerê u kotira destpeykerê? A ký ez zana xeylê merdýmiyê zi nê çi vanê. Ju ju fýný ezi hêrs bena u vana Dýmýlistan, Bucaxistan, Sêwregistan u herwýna. Býrayêno, wýna nêbeno u bý no hesaba ma cayê nêresenê. Bý no halla ma nês¸enê zýwanê xo zýwano sýtandard kerê. Na ju ras¸teya ma ya u vanê ma nay qebul býkerê. S¸ýma heme nay wes¸ zanê, yan zi s¸ýma ferq kerdo, dýxürýbê, dýberê rotoxi, roboti, dýs¸menê s¸ardê Zazayan u peyey Kürdan estê ký, bý her babeta wazenê zýwanê ma lehçey Kürdi kerê u bý no hesaba wertera hewadê. inan ra jew bera VATI? vetený u a biný zi bera ký televizyondê Kürdan dý pýrogramê Zazaki výracenê êyê (O ký ê výracenê pýrogramo se?). Ê wýrna xürüban zýwanê ma ruçýknayo u kerdo rezil. Semedo ký lehçey Kürdi nis¸an býdê, qesnayo, ruçýknayo, qürmýçnayo u kerdo lime lime u hewna zi êyê kenê. Qandê ký vacê lehçey Kürdiyo qýsanê ma yê orijinalan vecênê, qýseyê ký ê Kürdana zey pêyê inan kar anê, yan zi herunda qýsandê ma yê Zazaki dý qýsanê Kürdi kar anê. Ê biyê bellay serredê s¸ardê ma u zey merandê mýrdarana kewtê koçýkda werdê cý. Vanê verê heme çi ma merdýmanê unasinan mahkum kerê u s¸ardê xora duri finê. Vanê ma akerde akerde cýrê vacê, madem s¸ýma xo Kürd vinenê, s¸ardê ma miyan ra bývýciyê u defbê s¸ýrê Kürdan miyan u Kürdey býkerê. Mevecê ma Zazayê Kürdê. Zaza Zazayo, Kürd Kürdo. Zazay Kürdi çýniyo. Vanê çýçirê mal beno wa býbo, ma ninan duri finê. Çiyê bêbedel nêbeno. Eger dý na raydý bedel dayený icab kena, vanê ma hadrebê, bedel dayený rê. Vanê ma ninan rê vacê bes, bes, bes. Kürdi býqüwetê u perey cý estê, eyra bý her babeta pas¸ti danê ninan u ê zi zey taziyana ucara remenê uca. Vanê ê zýwandê ma ra fek výradê u s¸ýrê xorê Kürdi ser býgýrweyê. Verê ney çend mengi mý dý nus¸teyêdê xo dý va; Lazýmo ma welatý qonferansê do akerde výracê u heme çi xo dý ê qonferansi dý biyarê zýwan u rafinê çýman ver, sebeno wa býbo. Labýrê kesi xo vernês¸ana. Hetta me semedê xo, s¸ardê xo, zýwan u kültürdê xo bedel nêdê, meseley ma zelal nêbenê. No çi, na mesela bý tersa, xo peydý antena, mý rê çýçi vatena nêbeno, serey xo nêgêno u sernêkewno. Heme çi bedelêdê cý, vayeyêda cý, kerdenêna cý esta. Semedê zýwandê sýtandardi u jewbi çiyan fedakarey, xovers¸anayený u gýrweynayený lazýma. Demo ký ez vaca zýwanê mýntiqada mý, o bin vaco ê mý ne no çi beno u ne zi kes s¸eno rýhat rýhat serro býgýrweyo. Demo ký xo ýsrar býkera, xo pêt býs¸ýdêna u vaca ‘Tý seninê’, ombazê Dêsými vacê ‘Tý senina’ semedê neri o wext zýwan sýtandard nêbeno. No jew minaqo, misalo. Demo ký olvazê do Dêsýmýc vaco ‘Hewrrês’ u ez ýsrar býkera u vaca ‘Çýx’ fýna nêbeno. Ez zana ký ê mý s¸as¸o, labýrê ezo fýna zi xo s¸ýdênena u vana ‘çýx’. Halbuký ‘Çýx’ (çýg?) Týrkiyo, hewrrês heqiqi Zazakiyo. Vanê ez ‘çýxi’ çekera u hewrrêsi kar biyara ký zýwanê mý sýtandard bo. De4mo ký jew do Çewlýgýc vaco ‘Varan’ ez vaca ‘Yaxer’ qe nêbeno. Yaxer Zazaki niyo, Azeriyo. Labýrê Varan Zazakiyo. Nêbeno ez zor býda wendoxandê xo u yaxeri bý inana býda wendený. Vanê heruný dý ez yaxeri berza xo lýngan býn u varani kar biyara. Demo ký jewdo Dêsýmýc varani rê vaco ‘S¸ýli’ u dý ney dý ýsrar býkero do seni býbo? Dý ma dý zi ‘s¸ýli’ esta, labýrê s¸ýli nerm nerm têmiyan varayena vewr u varaniya. Wýrna têmiyan nerm nerm varenê ma vanê ‘s¸ýliya’ varena. Zahf tayn qýsey ma cêra výryayeyê, zahfê cý pêra duri niyê u zey pêyê. Tayn tayn qýsan dý nus¸ey (herfi) výrênê, mesela ‘S’ beno ‘S¸’ u zey ninan. Mesela ma vanê ‘Keyna’ Dêsýmýc u Çermugýcana vanê ‘Çeyna’. Ma zahf ‘S¸’ karanê, labýrê Dêsýmýci herunda ‘S¸’ dê ma dý ‘S’ karanê. No zi zahf normalo. Çiyê zahf u zahf balê mý anceno! Ez wýnêna demo ký jew olvazê do Dêsýmýc bahsê (qalê) nus¸toxandê Zazayan keno, bê nus¸toxandê Dêsýmýcan zewbi namena kar niyano. Mesela mý nus¸tey ombaz Nesimi Cani wend, ez wýnyaya heme nameyê ký kar ardê heme olvazê Dêsými u ê ê dormiyê. Qe tey qalê ê binan nêkeno. Zeký ê bini nus¸tox niyê, toz arêkerdoxê. Ma wýni biyo? Demo ký ma qal kenê, ma qalê inan zi kenê. Mý bý xo semedê nê zýwani xeylê bedel dayo u hewna zi ezo dana. Çýhar-panc seri ma çend embazi tiya dý kýs¸ta Kürdan ra amey tehditkerdený. Hetta hetta pýlanê ma yê kýs¸tený zi roneyay, nêzana seni bý cýra fek výrada. Key ma, erebey ma amey qers¸un kerdený, dormey keyandê ma s¸ewý merdými çerx bi u hewna zi ma yê tehdit benê. Ezo wýnêna u vinena zahf merdýmiyê çiyê mý xo rê kar anê u kenê malê xo. Tey tayn çi výrnenê, tayn çi kenê kemi, tayn kenê vês¸i u nus¸nenê. Qýsanê mý gênê benê kenê malê xo. Mý heta ewro qe nus¸te u kýtabê ê merdýmanê ký zazaki nus¸neyayê n3edi. Keso ký nêzano bý Zazaki býnus¸no, kýtabi veco, o do seni u bý çý hesaba qýsebend výraco. Kes qýsebendi tay kýs¸ta xo ra u tay zi pers keno u výraceno. Mý zi wýni kerdo u vernida cý dý dayo belli kerdeno. Ma qe eyb niyo .iyê mý týrenê u benê kenê malê xo, Qe uzdanê inan cýz nêvano u ê nêvanê no hendayê seriyo ey heme çi xo rê kerdo heram, emrê xo dayo nê zýwani, ma seni çi cý týrenê? Nêvanê nê merdými serrana emeg dayo cý, keda xo tey xerc kerda, ma yê werzenê ju rocý yan zi ju seatý dý ey kenê malê xo u hadre hadre serro ros¸enê? Xýrxýzeya bý no babet nêbena. Mý o çi nus¸nayo ký s¸arê ma inan kar biyaro, neký býtýro, tay çi tey bývýrno, tayn çi kýs¸ta xoya serkero u malê xo kero. O çi ê mý zi niyo, ê s¸ardê mýno, labýrê mý emeg dayo cý u arêkerdo pêser. Çi xeylê olvazandê nus¸toxan zey mý o yo yeno týrýtený u jewna yo keno malê xo, wýna nêbeno. Awrupi, zanayey nê çi nêkenê. Vanê ma emegê nus¸toxandê xo hiç nêkerê u qimet býdê cý. Mesela býra Zýlfi hendayê serri emeg da, emrê xo tey qedina u zýwani ser gýrweya. Ewro beno ez cýra çi býtýra u ey bera malê xo kera? Na ju merdýmey, insaney niya. Ewro tayn bo zi çend zýwan zaney ma, aqedemisyenê ma u Enstütiyêda ma esta (Ma yê nês¸enê xýzmet býdê cý, labýrê zahf olvaziyê tey gýrweyênê u xýzmet danê s¸ardê xo. Ezo xo qast kena, ezo nês¸ena xýzmet býda). Ma s¸enê qýsanê xo ca bý cadê welatê xo ra, gýrdandê xora arêkerê pêser u inan biyarê berzê lêndê kergi miyan. (Lênê kergi:tey rýb výracêno u tayndê cý estê ký hetta 200 litri s¸ire dekewno. Týrki cýrê vanê Kazan. Eger ez s¸as¸ nêba Bakraç zi vanê). Bahdo bý kondêza (kepçe) ê lêni têvdê, qýse qýse miyan ra vecê u serro býgýrweyê. Bý no hesaba ma s¸enê hým zýwanê xo ravey berê, hým qýsanê xo vês¸i kerê u hým zi zýwanê do sýtandar cýra vecê. Xeylê qýsey ma estê dý zerida, tunýkandê gýrdandê ma dý mendê ký ma inan nêzanê. Bý no hesaba beno ma xo inan resnê u inan zi biyarê edebýyatê xo miyan kerê. Býra Asmêni gamêda zahf rýnddý, ravey s¸iyayê, gamêda fedakarey es¸tý, vanê ma a s¸opa a gamda ey býramê u po s¸ýrê. Ez bý zerira ey býmbarek kena u lew nana cý çareya. Labýrê jew çira hebê hêrs biya, ey do o nus¸tey xo býzazaki býnus¸nayê. Kesê ký fahm kenê wa fahm kerê, kesê ký fahm nêkenê wa býmýsê. Mesela tay xortê ma yê zey Asmêni, Torýnê Kalfýrati, Çemestari, Zaza Yas¸ar u zewbi namey cý ninê mý viri yan zi ez cý nêsýnasnena, zey inan estê, vanê roc çend fýni ma lew çaredê inana nê u inan býmbarek kerê ký, goreyo ký Awrupadý gýrd biyê u resayê, labýrê zýwanê xo xo vira nekerdo u mýsayê. Vanê ma qimetê inan býzanê ký xortê ma zey inan bewnirê inan ra u cýra dersý býgirê u verê zýncida cý býves¸o, famê zýwandê marda xobê. Semedê zýwanê xo sýtandard kerdený, vanê ma mýntiqan výradê kos¸eyê, fek Ez Dýmýliya u zýwanê mý Dýmýliyo, ya Kýrmanciyo, ya Kýrdkiyo ra výradê. Ras¸t u ras¸t birê zew zýwani ser u ey serro býgýrweyê ký, ma býs¸ê zýwanê xo sýtandar kerê. Zewbi no çi nêbeno. Ê çiyê ký ma yê vanê, fekê, s¸ivey zýwandê Zazakiyê. Demo ký ma nê çiyan, na mýntiqayiný výradê kos¸eyê u teniya semedê zýwandê zazaki býgýrweyê ez bý her babeta esta. Zewbi, ez adýziyaya, betýliyaya mýs¸ewrey nê çiyandê vengan býkera. Kes çiyê nêkeno, olvazê zey Asmêni wazenê çiyê býkerê ma pas¸ti nêdanê. Pas¸ti dayený výradý kos¸eyê, serro zi ma pay danê pýro u herýmnenê. Bý no babeta çiyê nêbeno u ser nês¸ýno. Ez vana, ma qýsanê xo, çi xo arêkenê pêser, inan erzenê ê Lêndê kerdi miyan u benê teslimê zýwan zanandê xo yê zey Zýlfi býray, Asmên býray u Enstütiya xo kenê, wa ê mýntiqan cêra niyabýrnê u jewbý jew qýsan serro býgýrweyê. Bý no babeta (zeký mý cordý va) hým zýwanê ma beno býqüwet u hým zi zahf çi ma výcêno piyase u herzaley jew zýwanê do sýtandardi yeno ronayený. Býmanê war u wes¸ey dý. Xýzýr hertým u herwext dý pas¸tida ma dý bo. <b>KOYO BERZ.</b> 281 5895 2006-10-11T04:50:46Z Maviulke12 6 {{Template:Suke| native_name = ''San Francisco''| common_name = San Francisco| image_map = Lightmatter sanfrancisco.jpg| serdarê belediya = Gavin Newsom| berzine = 19,2 M| erd = 600,7 km²| nıfuse = 744.230| sıxletina nıfuse = 6.212,25/km²| mıntıqa = Kalifornia| kordinant = 37°46′N 122°26′W }} '''San Francisco''' (bıwane: San Fransisko) suka [[Dewletê Amerikaê Yewbiyaey|Dewletanê Amerikaê Yewbiyaiyan]]a. San Francisco mıntıqa ra zımey eyaletê [[Kalifornia]] dera. Rocawanê (ğerb) San Franciscoy [[Okyanuso Pasifik]] estê. ==Tarix== Tewr raver [[Postesuri]] (Kızılderili) sero cıwiyayne. Serra 1776 i [[İspanya]] ra goçeri amey San Francisco u koloniye/mıstemera vıraşte. Feqet wextê Cengê Amerika u [[Meksika]] (1845–1948), [[Dewletê Amerikaê Yewbiyaey|Amerika]] San Francisco işğal kerd. 1948 ra raver suka (bacarê) San Franciscoy qıce biye. Serra 1849i de merdumê San Franciscoy madeno [[zerrn]] di u xeylê merdumê [[Ewropa]] u [[Çin]]i amey San Francisco u suke biya zaf gırde (Hıcumo Zerd). Serra 1906i de, [[zelzeley]] gırdi San Francisco kerd xırabe. Ewro San Francisco biyo merkezê [[iqtısad]] u kulturê [[Dewletê Amerikaê Yewbiyaey|Dewletanê Amerikaê Yewbiyaiyan]] u ê dınya. Bına u banê xeylê berzi estê. ==İklim u Nıfus== İklimê San Franciscoy zey ê Deryaê Sıpêyo, ayamê (hewa) xu honıko. Seba ke [[Okyanuso Pasifik]] ayam ne zaf germo ne zi zaf serdo. Zımıstani zaf varan vareno. Erdê San Franciscoy her daim kheweo (kıhoyo). Nıfusa suka San Franciscoy 799.263a, labelê nıfusa metropolê San Franciscoy 7 milyonia. Zaf mıxtelıf mılleti tede estê: Şarê Ewropa (% 49), şarê Asya (%30) şarê Meksika (% 14) şarê Postesuran (Kızılderili) (%0.5). İşğalê şaranê Ewropa ra raver aşirê Postesuran tey mendêne. ==İqtısad== San Francisco merkezê [[iqtısad]]ê [[Dewletê Amerikaê Yewbiyaey|Dewletanê Amerikaê Yewbiyaiyan]] u ê dınyao. Silicon Valley (Derey Silikoni), Google, Yahoo, Apple u xeylê şırketê komputeri San Francisco de ronışteyê. University Stanford u University California-Berkeley bacarê San Franciscoy derê. ==Çımey== *[http://www.sfgov.org Resmi Siteyê San Francisco] {{Sukê Dınya}} [[Category:Suka]] 282 4882 2006-10-02T13:34:49Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Sanıka Diksilemani]] moved to [[Sanıka Diksilemani]] == '''SANIKA DİKSILEMANİ''' == Beno, nêbeno… qulê Heqi dina de jü nêbeno. Taê theyrê Heqi ki jê qulê Heqi benê. Rozê Sultan Sıleman derd u khulê qomê xo dıma cêreno ke cırê çare bivêno. Roz u asmi vêrenê ra, Sultan Sıleman riyê çêyi nêvêneno. Cêniye rê beno qurdesan, xo nana’ro neweşiye. Se kero, se mekero, teknena sona lewê Pire, vana: - Sultan Sıleman derd u khulunê her keşi rê çare vêneno, hama gos mıra nêkuno, riyê mıde nianedano.. Ez se bıkeri ke ey biyari howa xo ser? Pire aqıl dana cı, „nia, nia bıke..“ vana. A ki vatena Pire ana ser, rozê pesewe ra urzena ra, nuno husko çhikonek kena phıstınê xo, huşki ra kuna cıle, mêrdê xo pina. Axıri Sultan Sıleman vejino yeno çê. Yeno ke, cêniya xo hawa cıle dera. Pers keno: - Sultana mı, torê se biyo..? Cêniye vana: - Ez nêwesu, parşuyê mı şikiyê, nêş’kin ke raurji karê çêyi bıkeri. Xo ke cıle de nat-bota dêmdana, beno ve qırçe-qırça parşiyunê cênıke, parşi habire qırçenê. Sultan Sıleman nêsono ser ke, nuno husko phıstinê cênıke de şikino. O ve xo ki cêniya xora zaf haskeno, hama se bıkero waxtê xo çino.. Cêniya xo na hal de ke vêneno, kuno qısawete. Sono dermani dıma cêreno.. se ke keno, cênıke wes nêbena. Her roz vana, „parşiya mına şikitaiye..“ zovina thawa nêvana. Teseliya Sultan Sılemani ke kuna, cıra perskeno, vano: - Dezê torê çı ke dermano mıra vaze, ez şêri doskeri biyari, hên bo ke to wes keri..“ Cêniye ki xora na perşi sero nurnena. Desınde vana; „Tı ke purtê theyr u thuru ra qatê cıle mırê bıvırazê, beno ke o waxt parşiyê mı wes bê. Dezê mırê zovina çare çino. Sultan Sıleman sare xoverde nano ro, kuno ğeyalê wastena cêniya xo. Peyniye de telal dano pırodaene: - Çıxaşi theyr u thur ke esto, verê saraya Sultan Sılemani de bêro pêser. Sultane nêwesa, purtê theyru ra qatê cıle cırê dermano..! Veng gıneno’ro her ca, theyr-thur pêro heşino pê, verê saraya Sultan Sılemani de yeno pêser. Sultan Sıleman yeno pêro theyr-thuri moreno, niadano ke pêro theyri amê, hama ju tey çino. „Kamci amo, kamci nêamo?“ Doskenê ke, Diksıleman nêamo.. Sultan Sıleman wazeno ke Diksıleman ki bêro. Xeverê cırê rusneno, hama Diksıleman a roze nino. Theyrê bini ki bê dey raji nêbenê ke purtê xo bıdê, vanê „hata ke Diksıleman nêame ma purt-murt nêdame“. Rozê, dı roji ke Diksılemani sero vındenê, Goyine vana: - Ez gereke şêri, nıka çhuçıkê mı halêne de geste merdê! Kês gos pıra nêkuno, hama a boyna dekernena, qe arê cı nêdana boyna wanena. Sultan Sıleman qayit keno ke, Goyine rê rehetiye çina, habire wanena; ano Goyine purt keno, keno sılto sur, rusneno halêni. Roza hireyine Diksıleman vejino gırka-gırka yeno. Sultan Sıleman qarino, vano: - Tı çıra xo nia gıran cêna? Fırna to çaê honde biya berze, ma tede nêkena? Hondaê theyr-tur amê ita rê, çımê xo raa to dero… Diksıleman vano: - Ya Hezreti Sıleman, tı pila.. zoneme, tı ke çık bıwazê, yeno hurêndi. Her çi bınê emrê to dero. Hama raştiye ke persena, nafa canê mı nêwast ke ez bêri. Tı ki zonena ke, her çi ve hayê xo. Na dina sero isan eve aqıl u sıtara xo, heywan eve çermê xo, theyr-thur ki eve perr u purtê xo weşino/cüyino. To çaê eve vatena cêniya xora ma theyr-thuri purt kena ke? Zımuston serd u puk de, amnon germo kelaz de ma bêperr u bêpurt se bıkerime? Ju roze de hazar theyr yeno dina, hazar u ju theyr ki mıreno. Sultan Sıleman vano: - Yanê, tı vana se hazar theyr yeno dina, se hazar u ju theyr ki mıreno, ya? - Heya, o ju theyro feqır ki wastena cêniya tora mıreno. Coka mı honde gıraneni kerde, herey amune. Heqaniye ke persena, ez nêwazen purtê xo bıdine.. Dustê na qesê Diksılemani de Sultan Sılemani venê xo nêvet, tenê ğeyal ra têpia vake: - Hên aseno ke, tı theyrıko de zaf baqıla. Serva na qesa to, ez doçhıko de zernên dan to, so dina u dare ra bıfeteliye u koti ke wazena şikina şêrê uza weşiya xo serbest bıramê. Diksıleman cêreno ra, Sultan Sılemani ra vano: - Nêê, ez doçhıko zernên nêwazen.. Çı ke, ez ke doçhıko zernên ra bıfeteliyi, isan kuno’ra mı dıme, wazeno mı bıkiso ke doçhıko zernên mıra bicêro. Eve na tore, peyê mıde az uzê mı nêverdano… Sultan Sıleman na qesey sero ke tenê fıkırino, vano: - Eke hênio no doçhıkê to purtê tora bo, her ca torê cenet u omrê to zaf derg bo! Peyniye de Sultan Sıleman theyr-thuri pêro serbest verdano. Tehr-thur pêro sayiya Diksılemani de purtbiyene ra xeleşino ra, hama teyna theyra Goyine sıltık manena. A roze ra nat, çımê kêşi era Goyine nêgıneno. Vanê ke; kam ke Goyine diye, mıreno. Goyine a lerzekerdena xo ver, hên sılt u ruta. Usar ke ame, dar u ber ke bi khêwe, merx u kınkor ke jêdiya, vengê Goyine hona vejino. Oncia vanê ke; Goyine sıltbiyena xora nê, a merdena isani u asayişê xora ar kena. Coka her daym kuna qurnıkê dari, kuna bınê merx u kınkori hona dest kena cı wanena. Ma oncia ki bêrime hal-mezalê cêniya Sultan Sılemani. Hala niadime, ayerê sebiyo. Heya, peyniye de jurê cêniya Sultan Sılemani vejiyo werte. Vanê; Sultan Sıleman eve purtê Goyine amo çê, cêniya xo hona cıle de biya. Biyo ve guçıkê orğane ro ke, cêniya xo cıle ra vezo. Diyo ke cêniya xo bınê cıle de rut u rupala. O purtê Goyineo ke dest de biyo, gureto esto saqunê cêniya xo ser ke, ayvê daye eve na tuk bıtêmno. Oncia vanê ke; muyê ke bınê çeng u wertê saqunê isani de vejinê, uza ra mendê. …………………………….. ''Arêker: Hawar Tornêcengi'' ''Vatoğe: Niajni Heyderıze'' ''Qeydkerdis: 1996, nustis: 29.06.2006'' ''© bêdestur neşirkerdene tometa.'' 283 4884 2006-10-02T13:34:49Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Sanıka Lüye]] moved to [[Sanıka Lüye]] '''Sanika Lüye''' - Çi biyo, çi nêbiyo. Jü dewe biya, dewe de jü Pira kokima pore sipiye biya. Kesê na Pire çinebiyo. Pira de, bêkesa fiqariye biya. Teyna jü biza de Pire biya. Biza Kole. Pire her roz na biza Kole dosena, sitê bize amên kena, kena most. Eyra do, ron, tho- raq virazena. Eve inu geçimê ho vezena. - Na dewe de jü lüye bena. Lüya de luka, zaf eve fênd bena. Lüye hesina pê ke, çê Pire de her roz sito germ esto. Sona eve dizdeni siti simena. Pizê ho kena mird, cêrena ra sona caê ho. Her ke hevalunê ho vinena, inu ra ki ho goynena, vana: “Mi jü Pira vizkine diya, her roz son pizê ho kon mird, yon. Pire qe nêhesina pê.” - Rozê nia, di roji nia. Canê Pire endi thikeno. Pire vana: “Nê, no nia nêbeno. Ez gereke na lüya ritkine pêcêri. Halê de xiravin biari ae ser. Aera hêfê ho bicêri. Zovina, nê riyê mi na dewizu ra maneno, nê ki werdena mi mirê manena.”Pire ho ’ve ho pilanê ho virazena, ho kena hazir. Nejdiyê waxto ke lüye bêro, dariya de thüze cêna ho dest, peê çêveri de ho dana we, pê lüye pina. - Lüye çiyê ra bêxever, jê her roji, eve çêf sona çê Pire. Dormê ho gosdana, boe kena, sêr kena ke temase çino. Sona zere, zeke eve destê ho no ro, caê birosê siti vinena. Key ke sarê ho kena ’ve biros ke sit bisimo, Pire “Hih” kena, dariya thüze kokê dimê lüye de nana ro. Dim lüye ra cira kena, cêna. Lüye eve dez u zondê dimi, khuza khuz ho zor erzena tever. Rey niadana ke dim peyra çino. Pire dim gureto ho dest, verê çêveri de vindena. - Lüye, tenê aqil ame sare, tenê ke ho ’ve ho fikiriya, vana: “ Pirê, Pirê ez qedaê to, mi kerd, ti meke. Dimê mi bide mi, ez reyna ninu’. Bêdim ki, ez nêsikinu’ sêri lewê hevalunê ho. Bêdim ez nêsikinu’ çalp-çilpê ho bikeri. Dimê mi bide, ez sêri çalp-çilpê ho bikeri.” Pire vana: “ Lüyê, lüyê to honde sitê mi tirt, werd. To ez vêsan, têsan verdu’. Ez çituri dimê to, to di? Ravêri, ti so mirê sitê mi biya. Eyra têpia ez dimê to, to di. Ti ki so çalp-çilpê ho bike.” Lüye se kena ki zovina çare çino, urzena ra sona lewê biza Kole, vana: “ Biza Kole, biza Kole ez qedaê to, xêrê ho birosê sit bide mi. Ez beri Pire di, Pire dimê mi bido mi. Ez sêri çalp-çilpê ho bikeri. Biza Kole vana: “ Waa lüye, waa lüye hao çand as- mê ke mi eve mirdiye velg nêwerdo. Guanê mi de thoa sit nêmendo. So birr ra virarê velg biya, bide mi. Ez pizê ho mird keri. Sit bêro guanê mi ez sit to di. Ti sit bere Pire de, Pire dimê to, to do. Ti ki so çalp-çilpê ho bike.” - Lüye sona lewê dara mojêne, vana: “ Dara mojêne, dara mojêne xêrê ho tenê velg bide mi. Velg beri biza Kole di. Biza Kole sit bido mi. Sit beri Pire di, Pire dimê mi bido mi. Ez sêri çalp-çilpê ho bikeri. Dara mojêne vana: “Lüyê, lüyê hao çi waxto ke siliye nêvora. Ruçikê mi bêawe hao biyo jüa. Purti murtê mi pêro biyê husk. So hêni ra taê awe bionce biya kokê mi verde. Tenê can bêro riyê mi. Purtê mi khewe vê. Ez velg don to. Ti velg bere biza Kole de. Bize sit to do. Ti sit bere Pire de. Pire dimê to, to do. Ti ki so çalp-çilpê ho bike.” - Lüye sona serê hêni. Vana: “Hêni, hêni, xêrê ho birosê awe bide mi. Ez awe beri dara mojêne di. Dare velg bido mi. Ez velg beri biza Kole di. Bize sit bido mi. Ez sit beri Pire di. Pire dimê mi bido mi. Ez ki sêri çalp-çilpê ho bikeri. Hêni vano: “ Waa lüye, waa lüye, hao çand asmê ke kes nino diarê mi. Çêna pasay nina serê mide nêreqesina. Çimê mi na sevev ra biyo jüa. So, çêna pasay biya serê mi. Çêna pasay serê mide bireqesiyo, tenê awe bêro çimê mi. Ez awe to di. Ti awe bere dare de. Dare velg to do. Velg bere biza Kole de. Biza Kole sit to do. Ti sit bere Pire de. Pire dimê to, to do.Ti ki so çalp-çilpê ho bike.” - Lüye sona lewê çêna pasay, vana: “Çêna pasay, çêna pasay, xêrê ho bê serê na hêni de bireqesiye. Hêni awe bido mi. Ez awe beri dara mojêne di. Dare velg bido mi. Ez velg beri biza Kole di. Bize sit bido mi. Ez sit beri Pire di. Pire dimê mi bido mi. Ez ki sêri çalp-çilpê ho bikeri.” Çêna pasay vana: “Waa lüye, waa lüye hao lingunê mide khondirê newey nêmendê. Ez çituri sêri serê hêni de bireqesi. So goskari, mirê citê khondirunê newu biya. Ez sêri serê hêni de bireqesi. Hêni awe to do. Ti awe bere dare de. Dare velg to do. Velg bere biza Kole de. Bize sit to do. Ti sit bere Pire de. Pire dimê to, to do.Ti ki so çalp-çilpê ho bike.” - Lüye sona lewê goskari, vana: “ Goskar, goskar xêrê ho çêna pasay rê citê khondirunê newu biderze. Ez khondiru çêna pasay di. Çêna pasay serê hêni de bireqesiyo. Hêni awe bido mi. Ez awe beri dara mojêne di. Dare velg bido mi. Ez velg beri biza Kole di. Bize sit bido mi. Ez sit beri Pire di. Pire dimê mi bido mi. Ez ki sêri çalp-çilpê ho bikeri. Goskar vano: “Waa lüye, waa lüye hao çand rojê ke mi, mirdiya ho non nêwerdo. So kerge ra haku bicê, mirê ha- ku ron de poze. Ez haku ron de buri, pizê ho mird keri. Eyra têpia, çêna pasay rê citê khondirunê newu biderji. Khondiru bere çêna pasay de. Çêna pasay sêro serê hêni de bireqesiyo. Hêni awe to do. Ti awe bere dare de. Dare velg to do. Velg bere biza Kole de. Biza Kole sit to do. Ti sit bere Pire de. Pire dimê to, to do.Ti ki so çalp-çilpê ho bike.” - Lüye sona lewê kerge, vana: “Waa kerge, waa kerge xê- rê ho haku bide mi. Ez haku beri goskari di. Goskar citê khondirunê newu biderzo. Khondiru çêna pasay di. Çêna pasay sêro serê hêni de bireqesiyo. Hêni awe bido mi. Ez awe beri dara mojêne di. Dare velg bido mi. Ez velg beri biza Kole di. Bize sit bido mi. Ez sit beri Pire di. Pire dimê mi bido. Ez ki sêri çalp-çilpê ho bikeri.” Kerge vana:“Waa lüye, waa lüye hao çand rojê ke mi ’ve mirdiye qut nêwerdo. So mereke ra qut biya. Ez qut buri, torê haku bikeri. Ti haku bere goskari de. Goskar citê khondirunê newu biderzo, khondiru bere çêna pasay de. Çêna pasay sêro serê hêni de bireqesiyo.Hêni awe to do. Ti awe bere dare de. Dare velg to do. Velg bere biza Kole de. Biza Kole sit to do. Ti sit bere Pire de. Pire dimê to, to do. Ti ki so çalp-çilpê ho bike.” - Lüye sona lewê mereke, vana: “ Mereki, mereki xêrê ho tenê qut bide mi.Ez qut beri kerge di.Kerge haku bido mi. Ez haku goskari di. Goskar citê khondirunê newu biderzo. Khondiru çêna pasay di. Çêna pasay sêro serê hêni de bireqesiyo. Hêni awe bido mi. Ez awe beri dara mojêne di. Dare velg bido mi. Ez velg beri biza Kole di. Bize sit bido mi. Ez sit beri Pire di. Pire dimê mi bido mi. Ez ki sêri çalp-çilpê ho bikeri. Mereke vana: “Waa lüye, waa lüye çand asmê ke serê mi loge nêbiyo. Key ke siliye vorê, serê mi dilapey keno. Ti so, serê mi loge ke. Ez qut to di. Ti qut bere kerge de. Kerge, haku to do. Ti haku bere goskari de. Goskar citê khondirunê newu biderzo. Khondiru bere çêna pasay de. Çêna pasay serê hêni de bireqesiyo. Hêni awe to do. Ti awe bere dare de. Dare velg to do. Velg bere biza Kole de. Biza Kole sit to do. Ti sit bere Pire de. Pire dimê to, to do. Ti ki so çalp-çilpê ho bike.” - Lüye vejina serê boni. Zor dana ke loge bionco. Zorê ho nêsono ci. Meredina ra, jê loge ho na het ra, o het ra gir kena,gevij dana mereke loge kena. Sona cêr mereke ra qut cêna. Qut bena dana kerge. Kerge ra haku cêna. Haku dana goskari. Goskar citê khondirunê newu derzeno, dano lüye. Lüye khon- diru bena dana çêna pasay. Çêna pasay hevalunê ho dana arê,sona serê hêni de reqesina. Hêni awe dano lüye. Lüye awe bena kena kokê dara mojêne. Dare velg dana lüye. Velg bena dana biza Kole. Bize biro sê sit dana lüye. Lüye sit bena dana Pire. Pire dimê lüye ana ke, çi bivino!Dim eve gozagu, eve moreku nê renginu xemeliyao, düri ra bereqino. Dimê lüye peyser ca ra derzena. - Lüye eve çêf u esq sona lewê hevalunê ho, çalp-çilpê ho kena. Na mesele ra têpia lüye reyna nejdiyê dewe nêbena, dewe ra ki thoa nêtirena. 284 4886 2006-10-02T13:34:49Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Sanıka Phepugi]] moved to [[Sanıka Phepugi]] '''Sanıka Phepugi''' Rozê jü dewe de wae ’ve bıraê benê. Yi wazenê ke şêrê horê bırr’ ra şirıku arêkerê. Cêro kunê ra orajia koy,pede-pede şirıku kenê arê sonê. Bıra şirıku pê phiz vezeno,pê kardi bırrneno. Wae thurık eşto ra ho doşi, çı ke bıray da cı, erzena zerrê thurıki. Xêle waxt ke vêreno ra, şiye ke bena ra derg, yenê hêniyê ser, bıra vano, “Waê ! Bê, ma tenê raaraşime, hem awa ho bısımime, hem ki şirıkunê hode niadime; ma xêle kerdê arê!” Wae vana, “Hiya, bıra, ita ronişime, tey niadime. Hurdemêna pia nisenê ro, thurıki kenê ra, tey şêrkenê ke thoa tede çino. Bıra qarino, hêrs beno, vajino waa hode, vano, “Nê waê, çêvêsaiye, to honde şirıki çıturi werdi, qedenay?” Wae ki zaf sermaina, nêzanena ke se vazo, çı cüav cı do. Vana, “Mı şirıki nêwerdi. Heq vo, Pir vo ke mı şirıki nêwerdi. Tı nêvana ez honde şirıku çıturi won, qedenon. Cırê jiar u diaru dekerne- na, bıra ima nêkeno, peyniye de teseliya ho ke cıra kuna, vana: “Eke tı ’ve mı ima nêkena, kardi bıjê zerrê mı raqılasne, tey niade. Eve çımunê ho bıvine, mı şirıki werdê, nêwerdê.” Bıra, o hêrs ra kardi cêno, zerrê waa ho qılasneno ra, tey qayit beno ke, jü şirık ra qeyr thoa tede çino. Hata aqıl yeno sare, bınê thurıki de niadano ke , çı fayde! Thurık dırae biyo, têde şirıki cıra gınê waro. Endi fam keno ke wae şirıki nêwerdê, vano, “Waê, vatena to raşta, bınê thurıki dırae biyo, têde cıra gınê waro. Urze, ma newe de şime arêkerime.” Dest kuno cı, niadano ke cıra veng nêvejino. Hona fam keno ke waa ho kışta. Dina ho bena tariye, nêzaneno ke se bıkero. Niseno ro, meyitê waa ho sero berveno, şüare vano. Tesela ho ke kuna, uza cırê mezelê kıneno, waa ho dano we. Dest u pau keno ho verra, koy serde dewe ro niadano. Lıngê ho nêcênê şêro dewe, nêwazeno şêro uza. Ho ’ve ho vano, “Ez çı ri ra şêri dewe! Ez ke nıka şêri, ma u piyê mı ’ve dewe mıra se vanê? Waa mı mıra pers nêkenê?” Vejino ro nisangê jiare ser, mınete keno, vano: “To het de ke na mıneta mı vêrena, thoaê mı ke tode esto, eskera ve! Ez nıka theyr vi, fırrdi, gılê ko ’ve koy ra bıfeteli, serva derdê waa ho usar ’ve usar bınali, bıwani. Çıturi ke beno, xafılde perri nisenê pa, beno ve theyr, kuno thonê phepugi. Phepug fırr dano, kou ser sono, vano: Phepo! Kheko! Kami kışt! Mı kışt! Kami şüt! Mı şüt! Phepo! Kheko! Awa nawa, welatê made, usar ke ame, phepug niseno gılê dar u beru ra, ko ’ve ko fetelino, derdê waa horê heni waneno. Arêker: Hawar Tornêcengi, Chime: Ware 1 285 4888 2006-10-02T13:34:49Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Sanıka Sosına Veroji]] moved to [[Sanıka Sosına Veroji]] '''SANIKA SOSINA VEROJİ''' Biyo, nêbiyo. Vanê sıfte Roz biyo, dıma ağwe, doradıme ki weşiye biya. Weşiya theyr u thuri, weşiya tar u thuri kerda khêwiye. Hona ke çhiçêga Veroji hêga u tumu ra nêrewiya, sınco boyin u gurnığe rewiya. Ninu hard gureto’ra xover, nêverdo ke sosini vilık bıdê, sarê xo verva roji berz kerê u roz-tiji ra nasıvê xo bıcêrê. Pıloşiyê pıro, hata ke çhiçek u sosınu’ra ro vejiyo, nêverdê ra. İşte na dewr u dewran de vanê ju Pasa biyo, ju ki çêneka de xuya azeve biya, jê çhiçêga de Veroji. Çêneke biya pil, waxtê zewezê xo amo. Hama çêneke pê kêşi qayil nêbiya. Waxtê zewezê çêneke ke vêrdo ra, Pasay qısaweta çêna xo gureta. Telal do ve welatu ro, weşeno cı, her het ra xortê (lazê) Pasau dê ardene; beznesur, bezneşia, beznekhez, beznezebor, beznezerd... kês nêverdo. Hama çı esto ke, zerra na çêneke qe jukhêk xorti rê ki çinebiya. Têde xorti peyser rusnê. Axıri Pasay ke hay dora ser, peyniye de çêneke vato; “esto, çino; lazê Roji yo, zovina zewez mırê lazım niyo.” Na qesey sero Pasa hêrs biyo, vajiyo pede, vato; “sona koti so, hama reyna lınge çêverê mı mêerze, çımê mı era to megıno!” Na qesê Pasay dıma çêneke çê ra vejina, kuna’ra rae; dere u çhemu, şüy u gêrısu, bırr u gemu ra vêrena ra, hata ke vejiye’ro koê Veroji, - cao ke Roji saraya xuya zern u şêmêne vırasta, resena uza. Niadana ke, çı bivêno.. Saraya de henena ke, gılê koê Veroji ra, wertê gola khêwiye de, tıvanê, cenet ve xuyo. Çımê xo pa manenê. Çêna Pasay honde rae ra ama, qefeliya, hên hurêndia xode nisena ro, wazena ke xorê helmê bıoroşiyo ra. Hên uza pa sona (hewna sona). Tenê ke kuno werte, Pire vênena, yena diar. Çêneke hêsar kena, cıra perskena, vana; “Çêneka m’, tı cina, cin-periya, tı kama? Tı tek-teyna na gılê koy ra çı fetelina?” Çêna pasay vana; “Ez wazen şêri lewê lazê Roji.” Vana u derdê xo hevê ve hevê Pire rê qesey kena. Pire niadana ke na çêneka zaf rındeka. Vana; “Ez maa lazê Rojine, to lazê xorê cên, hama ju şêrt ra. O ki nao; tı ke wazena lewê lazê Roji de mırodê xo pê sa bê, gereke coru riyê (cemalê) lazê Roji de niamedê. Çêneke soz dana cı, lazê Roji de zewejina. Xeyle zaman ki persê xode manena. Lazê Roji ve çêna Pasay ra jumini ra zaf ki has kenê, wastena jumini anê hurêndi. Asmi vêrenê ra, serri vêrenê ra, rozê jena ke cêna Pasay rê beno qurdesan, vana: “Lazê Roji mêrdê mıno, çıturi bo ke ez riyê deyde niamedi.” Tabi no halê çêna Pasay Pire rê beno ayan, sona lewê çêna Pasay. Vana: “Ez zonen, tı çıra honde mırozına. Ez torê çiyê vaji, belka bena zerreşên. Çêneke vana, “vaze”. Pire vana; “Lazê Roji ke ame sıfre de ke nişt ro, tasê ağwe pırr ke biya ver de rone, o waxt şikina cemalê/riyê dey zerê ağwe de bivênê. Hama hên bıke ke dergaderg motê ağwe mebe, o ke gına pıro, torê hêrs beno. O waxt destebera mı ki nina ke torê yardımê bıkeri” Çêna Pasay jê vatena Pire kena. Lazê Roji ke sonde ame çê, ana tasê ağwa zelale verde nana ro, qayitê cı bena. Zerê ağwe de riyê lazê Roji ke vênena. Xo-xode, “Çı riyo de huyayis u rındeko” vana, hên motê cı bena, manena. Lazê Roji ke nae ferq keno, veng fino’ra xo, a nêhesnena. Venga cı dano, oncia nêhesnena, çı ke xora sona . Hêrs beno, vano, “Tı gos’ro mı nênana, def be so!” Çêna Pasay eve bervis u zukayis kuna’ra rae. Yena ju hêga de vejina. Wertê tar u turi de hên rındek asêna ke, Roz bile cırê damis nêdano. Zerrê xo ve cı vêseno, uza wertê hêgay de tija xo erzeno ser, çêna Pasay keno ve ju çhıçêga de çeqera sarevilıke. Awa nawa riyê na çêneke Roji ra maneno. Vılê xo kena çewt, Roz ke kamci heti ser şi, a ki sarê xo o heti ser çarnena. Endi na çhiçêge “sosına Veroji” name bena, hêga u bostanu de rewina, bena berze. Arêker: Hawar Tornêcengi 286 4890 2006-10-02T13:34:49Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Sazci (Sazdar, sazbend)]] moved to [[Sazci (Sazdar, sazbend)]] '''Sazci (Sazdar, sazbend)''': Merdımo kı saz cıneno, dêri keno u idareyê keydê xo a ray ra keno, ey rê vanê sazbend yan zi sazci. Sazbendi veyve, kêf, roşan, şênayi u şahiyan dı saz cınenê u hemver a cınayenda xo perey gênê. Sazbendi vanê bızanê her hawara bıcınê kı, bışê birê tepıştenı u perey qezenc bıkerê. Saz cınayenı rê zi zanayenı u hüner lazım o. 287 4892 2006-10-02T13:34:49Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Saê Moru]] moved to [[Saê Moru]] '''== Sanıka Saê Moru ==''' ''Arêker: Hawar Tornêcengi'' Bi, nêbi, o taw waxtê Pêxamberu vi. Loqman Hekimi wastêne ke weşiye rê derman bıvêno. Rozê kut ra rae ke, merdene rê çare saê kero. Hora jü kıtavê de xo ki na mesela sero bi. Senê vaşi ra, çınay rê derman vêjino, kıtavê xode qeyd kerd vi. Oncia rozê kıtavê xo da bınê çengê xoro, şi ke, şêro kou ra vaso ke merdene rê çareo, cıra kero, biyaro; ame fekê çhemi de vêjiya. Kerd ke bover vışiyo, bıvêjiyo ro ko; hama çhem lezgê usari bi, nêşikiya şêro. Uza ververê çhemi de tenê nişt ro, kıtavê xo kerd ra. Remil de niada, hala çıtur bover vışiyo. Tam o sıre de Comerdi rê bi ayan ke, hao senık mendo ke Loqman Hekim şêro merdene rê çare bıvêno. Civrayil rusna vıreniye, vake: »Hervina so, merdene rê çare diyaene kar u gurê dey niyo! Kıtav dest ra bıjê, i pelgê ke merdene rê dermanê, cırake, b'erze ağwe! B'erze ke, va o şêro na dawa ra bıtexeliyo.« Civrayil kut thonê de mordemê kokımi, ame, lewe de vêjiya. »Ma ve xêr di Loqman Hekim!« »Xêr mênde ve!« »Nia sona koti?« »Mı merdene rê çare diyo, son ke kou ra vasê dermani arê di!« »Tı nêzonena, dina faniya?« »Ma, çaê mezoni! Zonaene rê zonen, hama wazen ke eve na derman weşiya taê isoni hata qıyamete derg kerine.« »Ma, tı ke zona, naê ke tı weşiye hata qıyamete kena derg, rıskê kami wenê?« »Rıskê kami wenê, burê, alaqedarê mı niyo!« »Hımm! Deme ke hên!.. Ya Loqman, hona ke rewo, tı bê na dawa ra bıtexeliye! No kar u gureo ke tı bıkerê, qe rınd niyo! Nino ro tayine!« vake Civrayili. Na qesey sero Loqman Hekim qe nêcêra. Saê ke, qese na gos ra kut cı, goso bin ra vêjiya. Hên xo dust de vake: »Nêê! No dermano ke mı dos kerdo, gereke biyari, bıcerevni!« Civrayili niada ke, Loqman Hekim vatena xora sono, qesa de bine pers kerde: »Ya Loqman, ilmê hekmete ra qeyr zovina ilmu ki zonena?« »Heya, remil-estene rê ki maharune. Remilê ke mı estê, hata nıka coru ğelet nêvêjiyê.« »Madem ke hêniyo, remilê b'erze, hala Civrayil nıka kotiyo!« Loqman Hekimi kıtav kerd ra, tenê ke tey niada, vake: »Wey! Civrayil tıya!« Se ke hên va, nêva; Civrayili perri day pıro, i pelgê kıtaviyê ke merdene rê çareberê, day ağwe ro. Ağwe gureti berdi, o ve xo ki werte ra bi vindi, şi. Axıri ni pelgi ağwe berdi, cêr caê hêgaê de cewi de veti. Rivayetê ra gore, şifa cewi na pelgunê kıtavê Loqman Hekimi rawa. Awa- nawa ke, kam ke nunê cewi weno, beno rınd, kam ke ağwa cewi sımeno, cıra şifa vêneno. Oncia rivayet beno ke, na ilmê kimya u remili gundê Loqman Hekimi ra mendê. Ma niadime, hala Loqman Hekimi se kerd: Loqman Hekimi zona ke Heq na çi rê raji niyo, kıtavê xuyo nêmezet da bınê çengê xoro, cêra ra, tekıt ame çê. Ame ke çê, werte ra xeyle zeman vêrd ra, Loqman Hekim bi nêwes, kut roy ver. Cênıka xo o sıre de dıgani biye. Amê berjinê Loqman Hekimi de nişte ro, bervê. Loqman Hekimi kıtav bınê balişna xora vet, musna cı, vake: »Helala m', hala gos 'ro mı serne, tora çiyê van!« Vake: »Vaze!« Va: »Na kıtavi bıjê, cao de rınd de weda! Beno ke lazekê tora bıbo, mıra têpia raa ilimi ra şêro. Name ›Camısan‹ pane! Rınd pil ke, bırusne mektev, va şêro bıwano. Axıri rozê beno ke, na kıtavê mı eyrê lazım beno.. O hata ke eve xo mewazo; ne na kıtavi cıde, ne ki qalê kıtavi tey bıke! De endi heqa xo ve mı helal ke!« vake, dina xo vurnê, şi heqiya xo. Waxt ame, cêniya Loqman Hekimi kute ra, cıra lazekê bi. Name ›Camısan‹ na ve pa. Camısan bi hawt serre, da ve medrese. Ses serre şi mektev, hama thawaê nêmusa. Peyniye de maylımu xevere dê mae, amê Camısan guret, berd çê. Mae; tesela xo kote, Camısan rê herê hêrna, domanunê dewe de rusna bırr, koliyu. Camısan domanu de şiyêne bırr. Şiyêne koli kerdêne arê, herê xo bar kerdêne, pia berdêne suke de rotêne. Eve na tore tidarekê çêyi diyêne. Oncia rozê alvozunê xode tekıt, şi bırr. Tezeli rê a roze ki şiliye hên vorê ke, bulıski hên est ke; Camısan ve alvozunê xora zar-zor xo est zerê esketi. Serde çiay, wast ke uza adır wekerê. İ dormu ra taê koli-moli, hêji-mêji kerdi top, adır kerd we. Çımê Camısani gına ra qilê. Şi, bi ve pıro, ard ke biyaro adıri ser erzo, bıvêsno, qile se ke fişte hewa, bın de solıkê berreqiye. Alvozê xo reşti, dormê solıke kınıt, dê ve ra. ›Hew! Na senê solıka de nia rındeka!‹ vake, fişte hawa ke kupê bın dero. Eke ke kupê bıne dero, zerê kupi ki hata verê feki pırrê hemgêniyo. Domani nêthoray ke tham kerê, Camısani ra vake: »Hala reê bêçıka xo tafiye, no hemgêno ya ki çıko? Nêbo ağu bo!« Camısani bêçıke fişte ta, tham kerd ke şireno, vake: »Lao, no hemgêno! Mevındê, şêrê qavu biyarê, pırr kerime, berime, suke de bıroşime!« Domani voşti şi, her jü qavê ard, hemgên kerd pırr, bar kerd, berd suke de rot. Rozê hên, dı roji ke hên dewam kerd, axıri zerê kupi de hemgên bi senık. Destê xo ke nêrest bınê kupi, alvozu Camısani ra va: »Bê, miya tora kındır gırêdime, to roverdime, na qavu pırr ke, bıde cor. Eke qediya, to onceme ser.« Camısani va: »Heya!« Alvozunê xo kındır guret, miya Camısani ra gırêda, o verda ro. Çı hemgên ke bınê kupi de mendo, ont cor. Kup ke kerd thol, sıra ke amê avoro-ontena Camısani, nayine wertê xode qesa kerde jüye: »Nıka ma ke ney b'oncime ser, no urzeno ra, vano ›leto jü, yê mıno!‹ Lao bêrê, ma ney zerê kupi de caverdime, bara ke kuna ey ki, wertê xode barekerime!« vake, salıke dêma sêrê kupi dê, herre kerde ser, tekıti şi. Tekıti ke şi, herê Camısani ki koliyu ra bar kerd, mae rê tey berd. Mexsuna [berqesta] verê mae de bervay, zukay, vake: »Camısan mara kut düri, cınawıri guret pê, berd qulva xo! Honde ke zırçaisê xo ame gosê ma...« Maa xuya feqıre nişte ro, bervê. Hên bervê, hên bervê ke, bervais u zukais ra hurdi çımu ra biye korre. Camısani niada ke qesê xo alvozunê xode nêvêrd; nişt ro, sarê xo verda wertê qorunê xo, hên xora vêrd. Jêde mend, senık mend, ferqê cı bi ke tenê wele rışiye. Jü dımpıştıke kup lone kerd, hetê dey ser amê. Pasna nê ro cı, dımpiştıke heznê. A lonıka ke dımpiştıke tıro amê, ae ra reê şêr kerd ke, tenê roşti asena. Xo-xode: ›Na dımpiştıke mutlaqa dina roşti ra ama. Ez ke na lonıke radi, tıro şêri, nêşikiun vêji dina roşti?‹ vake, neketiya [nezeliya] cı, lone dê ra, xo 've roşti guret, şi. Endi ke jêde şi, senık şi, şi welatê Saê Morru de vêjiya. Niada ke her ca merg u mergalo, bağ u baxçeo. Tenêna ke şi, niada ke wertê baxçey de taxtê esto, sırf zern u şêm ra vırajiyo. Dorme de ağwe bel bena, hewze defê kena pırr, defê kena thol. Camısani uza dest u riyê xo şüt, ›aceva no caê kamio?‹ vake, şi taxti sero nişt ro. Taxt de ke nişt ro, qefeliyae bi, hên pa şi. Zaf şi, senık şi, xeyle taw ra têpia sızına vay amê cı, hêsarê xo bi. Hêsarê xo bi ke, çı bıvêno! Eke ke amo mekanê Saê Morru de vêjiyo! Saê Morru ki amo ke taxtê xode roniso, Camısan hurêndia xode diyo, motê cı beno. Xo-xode vano, qulê Heqi koti ra amo... Saê Morruno ke vana; sare ra isano, lese ra ki morro. Eve usıl sılam da Camısani. Morrunê binu ki lifi eşti pêser, dorme de bi top. Camısani xo-xode vake: ›Ya Heq! No tezelê mı çaê honde bi şia, to ez ardu estu wertê nayinu!‹ Saê Morru vake: »Beni Adem, tı xêr ama! Meterse, ma torê thawa nêkeme! Tıya ke ama, endi meymanê ma say bena! No taxtê mı, mırê hetê Heqi ra icaro. Ez padisaê ni morr u mılawınune. Heqi na taxtê mı sıma ademzau2 ver qasê raa hawtsey serre fişto düri, ardo naza. Nia de, oncia ki ez sıma dest nêxeleşiyu! Meterse! Sıma, cısnê ademzay ra ke zerar ma nêgıno, mara zerar sıma nêgıneno« Nafa ard Camısani rê sıfreo de henên na ro ke, Camısani coru weşiya xode nêdi vi. Eke xo rınd kerd mırd, Saê Morru cıra perskerd: »Beni adem, tı çınay rê ama naza? Kama, çıka, çı hewla?« Camısani, çı ke amo sare, cırê jü ve jü qesey kerd; zerê kupi ra, - lonıka dımpıştıke ra ke çıtur vêjiya ame, cırê vake. Se ke hên va, nêva; Saê Morru va: »Hey waax hey! Caê ma ki ademzay rê bi eskera! O kupo ke tı vana, ambarê hemgênê ma bi, zonena? Endi nara têpia marê ita ki rehetiye çina!« Camısani vake: »Meterse! İ -alvozunê xorê vano- nêthorenê şêrê caê kupi vazê. Çıke merdena mı ke vêjiye werte, padisaê ma ine erzeno ra dare. Na rivat ra i alvozê mı nêthorenê, şêrê hurêndia kupi vazê!« Na vatena Camısani rê Saê Morru tenê bi rehet, hama oncia ki vake: »Ademza qulo de dekbazo, eke bızono ke welatê ma itaro, eve dek u duwara yeno, caê ma mara cêno. Waxtê de ezı ki reê kutıne ra ademzay dest, hama zar-zor xeleşine...« Camısan taê zaman ke lewe de mend, cêra vero, vake: »Se beno, mı veze dina roşti!« Saê Morru vake: »Tı bê, na qesa ra omıdê xo bıbırrne! Dina roşti tı nêvênena! A qesa xo vira ke! Belxiya vanê, lazê de Uşênê Zeyni bi. Uşênê Zeyni padisaê de Xorasani bi. Zaf zonağ u alımo de berz bi. Rozê Kıtavo Pil3 ke wend, tey di ke ›pêxamberê axır zemani4‹ axseno. Vake: ›Amaena axır zeman pêxamberi rê xeyle waxt esto, beri na kıtav balê cao de rınd de wedari!‹ Heni ki kerd... Kıtavo Pil kerd zerê sandıqa şêmêne, zerê jü oda de dard we. Çêverê oda ki zerze kerd. Jü lazê de xo bi, namê xo Belxiya bi. Belxiyay wend, bi zonağ. Piyê xo ke dina xo vurnê, şi heqiya xo, ey padisayêna Xorasani gurete xo dest. Rozê ğezna piyê xora ke feteliya, çêverê de oda zerze di. Merax kerd, çêver da ve rakerdene ke sandıqa de şêmêne teyra. Na sandıqe kerde ra, Kıtavo Pil tey di. Ney na kıtav guret xo dest, eve rozu wend, wend.. caê de rastê qesa ›axır zeman pêxamberi‹ ame. Taz u taxtê xo caverda, kut ra dıme ke ›axır zeman pêxamberi‹ bıvêno. Çıxa ke feteliya, caê de nêdi. Peyniye de ame mekanê mıde vêjiya. Mıra mınete kerde, mı xatırê i pêxamberi ra azad kerd. Hama ey ve xo ki pers da mı, ni serti qewul kerdi: Sertê mıno jü; ›caê ma keşi ra mevaze‹ bi. Sertê mıno bin ki, ›hora ke axır zeman pêxamberi vênena sa, ma vera riyê xo pêsê dey ra ke, vaze ›şefahatê xo mara morım mekero!‹ bi. Nia de! Belxiya şi, dina roşti nêdiye, tı çıtu' şêrê bıvênê?« *** Tesela Camısani kote. Uza, xeyle waxt lewe de mend. Xeyle ke mend, cırê bi qısawete, vake: »Ya Saê mı! Ma, o Belxiya peyniye de kata şi?« Saê Morru vake: »Belxiya ita lewê mıde xeyle mend, mıra mınete kerde, vake ›mı veze dina roşti.‹ Mı cıra va: ›Tı dina roşti nêvênena, hama eke jêde wazena, bê so falan ca de mergê esta, werte de ki hêniyê esto. Roza yêniye so uza xo weda, dı vosnê qoçaği yenê, uza hêni sero danê pêro. Vosno jü şiso, jü ki qero. Tı xo uza weda, ›ya Xızır!‹ vaze, fıreqet xo b'erze phoştia vosnê şişi, o to vezeno dina roşti. Hama tı ke xo b'erzê vosnê qeri ser, to hawt qati erzeno cêr dina tariye, reyna dina roşti nêvênena.« Belxiya ust ra, roza yêniye şi a merge. Niada ke çutê vosni amey, jü şiso, jü ki qero. Vosnu sana jümini, Belxiyay xafılde çınga vosnê şişi ser da, vosnê qeri xo kerd vera, guret Belxiya hawt qati bınê hardi ro berd... O nêşi, ›pêxamberê axır zemani‹ nêdi, dina roşti nêdiye, ma tı şêrê koti bıvênê! Xorê bê, na mesela ra bıtexeliye, Camısan!« Camısani vengê xo nêvet. Tesela xo endi dina roşti ra kote. Tenê ke hên lewe de mend, bado vake: »Ya Saê mı! Ma, vosnê şişi o hawt qat bınê hardi ro berd, peyniye de se bi?« »O şi, jü dina de vêjiya ke, a ki jê na dinawa. Şi lewê jü ağaê de bi xızmekar. Jêde mend, kêm mend, rozê ağaê xora vake: ›Ağaê mı! Ez amu, gınu' na dina ro. Tora rıza u mınete kon, tı mı vezê dina roşti!« Ağay vake: ›Kes to nêvezeno dina roşti! Zaf ke wazena so falan ca de jü dara de merxe esta, ›Zumruda Anqa‹ vanê jü thêyre esta, yena her serre gılê a merxe ra halêni vırazena, serra Heqi leyru vezena. Morrê muso ve cı, her serre i leyrunê a theyre weno. Tı ke şêrê, a halêni bıpiyê, waxto ke morr ame ke leyrunê dae buro, bıkisê; belka a to vezena dina roşti. Zovina tesela xo her çi ra bıfiye!« *** Bi ve sodır, Belxiya ust ra, tekıt şi. Tire u tirevan guret, şi a dare pite. Çond roji ke mend, endi Heq bızono... Rozê niada ke morrê hao cêro oncino ro dare. Qıştayis gına ve leyru ro. Hên qıştay, hên qıştay ke, vengê xo şi peyê kou de kut gosê mae! Mae se ke qıştayisê leyrunê xo hesna, o hêrs ra kemera de xırxe gurete wertê perrunê xo: ›No kamo, her serre yeno na leyrunê mı weno, şêri pırodi, dewna keri!‹ vake, helmê de amê, reste. A hona ke nêama, nêresta; Belxiyay tirevanê xo ont we, tire de peyê vılê morri de sanê cı. Se ke tire gınê peyê vılê morri, morr cor de ğıra hardi bi, erjiya pêser. Zumruda Anqa amê ke o hêrs ra xırxa ke phoşti dera, kamo ke bınê dare dero, pırodo; leyru vake: »Daê pıro mede! Pıro mede! İ ademzay ma xelesnayme!« Zumruda Anqa ae de xırxa xo bota este, amê lewê Belxiyay, vake: »Tı kama, ama na mırodê mı ard hurêndi, leyrê mı xelesnay? Tıya ke mırodê mı kerdo, çıko vaze, ez ki mırodê to biyari hurêndi!« Belxiyay vake: »Tı ke mı bıvezê dina roşti, mırodê mı ana hurêndi! Zovina mırodê de mı çino!« Zumruda Anqa vake: »To ez bêter guretu pê, se vaji..! Balê so, tenê goşt u meskê ağwe tey biya, perrunê mı sero ronise. Mı ke va ›vêsanu!‹ gost b'erze gula mı, mı ke vake ›têsanu!‹ ağwe gula mıro ke. Mı ke hora tı veta dina roşti; hêya! Nê, nê ke nêşkiyu to vêji dina roşti; qeder şia! Belxiya şi çond liter goşt u çond meşki ağwe gurete, arde, nê ro perru ser. Eve xo ki perru sero caê xo guret. Zumruda Anqa perrê ra, biyê ra berz, xeyle ke şiye, vake ›vêsanu!‹ goşt est gule, vake ›têsanu!‹ ağwe kerde gule, axıri peyniye de Belxiya vet dina roşti.« *** Endi omıdê Camısani bırriya. Bê taw, so taw, xeyle ke mend, vake: »Ya Saê mı! Peki Belxiya vêjiya dina roşti, şi uza se bi?« Vake: »Şêro, se bo! Şi sukê de vêjiya, uza xorê feteliya, çerexiya. A suke de ki cıra "Seymur" vatêne, jü Xoceyê bi. Ey ilmê hekmete de wendi vi ke: ›Heqi eve destê Civrayili niştaneo de more do ve Sultan Sılemani. Sultan Sıleman ki eve qudretê ni niştaney theyr u thuri rê, ins u cınsi rê hukım kerdo‹. Kuto sare ke, kam ke na niştaney xo dest fiyo, dina u dare rê hukım keno. Heşiyo pê ke Sultan Sılemani ke dina xo vurna, theyr u thuru meiytê dey berdo wertê hawt deryau de, bınê jü mığarey de kerdo zerê tawuta zernêne. Oncia heşiyo pê ke, caê jü dare esta, mordem ke velgê a dare bıjêro, bınê lıngunê xora kero, serê ağwa deryay ra xışt beno, sono. Hama a dare doskerdene rê ki gereke Saê Morru bıvêno, tey bero. Çıke Saê Morru ke tey berd koti, uza çıxa ke dar u ber esto, velg u vas esto, yêno ra zu5; çınay rê dermano, eve xo fek vano. O Xoce amaena Belxiyay rê hêşiya pê, vost, ame lewe, vake: »Kam ke mıde yeno; dar u ber, velg u vas têde made yeno ra zon! Kami ke velgê a dare kerd bınê lıngunê xora, ağwe cırê bena yorğuçe, o ağwa deryay ro nêgıneno! Hama doskerdena a dare rê gunê Saê Morru bıvênime, tey berime. Some mığareyê esto, morê Sultan Sılemani niştanê dey serowo, meyitê dey ki uza zerê i mığarey dero...« Seymur Xocey Belxiyay ra vake: »Ez i mori con, tı ki sona cemalê ›axır zeman pêxamberi‹ vênena!« Yanê, vano ke, ›kara to awa, yê mı ki na bo!‹ Mın u Saê Morru ki tey beno ke, dar u ber, velg u vas têde bêrê ra zon; i ke çınay rê dermanê xo ve xo vazê. Xoce ki eve na tore a dare doskero, pelgunê dae arêdo, bınê lıngunê xora kero ke, serê hawt deryau ra xo pano, şêro morê Sultan Sılemani xo dest fiyo. Axıri, Seymur xocey Belxiya fişt ra xo, şi. Hama Belxiyay verecoy Xoce da sondi ro ke, Saê Morru rê thawaê mekero. Peyecoy kuti ra têpey, şi... Xeyle şiyê, senık şiyê, amê welatê mıde vêjiyê. Kupê eve sıt-, o bin ki eve ağwa hengura sure kerdo pırr, ardê baxçê mıde nê ro, eve xo ki şiyê o pey de xo dardo we. Çımê mı ke gına ra kupu, mı merax kerd, ez şine, mı şêr kerd ke kupê jüy de sıto, i bini de ki çiyo de suro. Ezo aqılsıvık! Nefsê mıno tenık! Mêrat mezal nêdano ke xorê wayir vêji! Şine, a ağwa sure mı kerde xo ser de ke, mêrate tırsore6 biya. Se ke hirê mı şiyo, ez gıno zerê kupi ro, Xoce resto, qapağê kupi no ro ser, gırê do, ez gureto berdo... Mı çımê xo kerdi ra ke, ezo zerê kupi de hepısu. Mı zerê kupi ra vengda, vake: »Lao sıma kamê? Mı benê koti?« Seymur Xocey vake: »Tı qe meterse, Saê mı! Ma çiyê fetelime, eke ke dos kerd, to oncia peyser beme caê to!« Mı reyna perskerd, va: »Çıko, sıma ’ro çıki cêrenê?« Xocey vake: »Serê na dina de darê esta, mao ero dae cêreme. Wazon ke velgê a dare arêdi, biyari bınê lıngunê xora keri ke hawt deryau sera ravêri, şêri morê Sultan Sılemani xo dest fiyi! Coka to tey beme ke, a dare dos kerime!« Mı zona ke peyniya na lawatişi çina, xorê vengê xo nêkerd. İnu ez tey berdu, fetelnune. Koti ra ke vêrdime ra, uza velg u vas ame ra zon. Kamci dare, kamci vas, senê derdi rê dermano; jü ve jü ame ra zon. Vasê vake, ›ağwa mı ke bısımê, nêwes nêbenê, khal nêbenê; hata qıyamete wes u war manenê!‹ Hama nayinu gosê xo nay vi jükek a dare ser, vengê velg u vaşi nêhesnêne. Eve na tore, ez çewres roze bırr u tırru ra fetelnune. Axıri peyniye de a rastê a dare amey. Rastê a dare ke bi; dare amê ra zu, vake: »Kamo ke velgê mıra ağwe vezeno, keno bınê lıngunê xora, o deryay sero xışt beno, sono; pıro nêgıneno!« Hêvetunê sabiyaişi ra Xocey nêzona ke se bıkero. Desınde velgê dare ruçhıkna, kerd çüalu. Çüali kerdi pırr, cêra ra mı, mıra vake: »De beso, karê ma ame hurê! Endi to verdame ra!« Mı va: »Madem ke sıma mı verdanê ra, balê mı hata welatê mı berê ke tenê xêrê sıma ki mı reso!« Neyse, ez berdune nejdiyê welatê mı.. Se ke qapağê kupi kerd ra, mı çınga teveri da, cıra vêjiyune. Vêjiyu ke çı bıvêni! Uyo bino ke lewe dero ki Belxiyao! Mı zona ke ademza tım bêbexto; coru cırê tivar nêbeno. Oncia ki cêrune ra cı, mı vake: »Sıma bêrê na sewda morê Sultan Sılemani ra vaz bê, o mor sımarê nasıv nêbeno! Sımarê gunawa! Cêncênia xo telef mekerê! Nia dê, ma nata ke şime honde velg u vas, dar u ber ame ra zu, dermanê xo vake, sıma reê gos naro ser? Nêê! Vasê vake, ›ağwa mı ke bısımê, nêwes nêbenê, khal nêbenê; hata qıyamete wes u war manenê!‹ Sıma qe gos naro na qesey ser? Oncia nêê!..« Bado, endi çıxaşi ke xoci vake, ›hadê, bê peyser şime lewê i vaşi‹ falan, mı gos pa nêkuya, ez xorê şine, i ki xorê... Camısani vake: »Ya Saê mı! Ma, ni şi, morê Sultan Sılemani fişt xo dest, ya nê?« »Nine velgê dare kerd bınê lıngunê xora, xo na pa, deryay sero xışt bi, şi. Zaf şi, kêm şi, şi verê mığarey de vêjiay. Niada ke dormê xo gul u khulilıko. Her ca ra boa miskê amberi yena. Xocey hemen kıtav kerd ra, dua de ismê azemi7 wende, kot zere. Hama ke niştane bêçıka Sultan Sılemani ra vezo, ejdayirê vêjiya, fekê xora kıle voznê ser. Xocey dua wende, adırê ejdayiri cırê kar nêkerd. Cenavê Heqi Civrayil rusna, vake: »So vıreniye kuye, Xoce morê Sılemani xo dest mefiyo!« Civrayil ame, zırça pa, o xof ra Seymur xocey dua ismê azemi xo vira kerde. Xo vira ke kerde, kıla ejdayiri voz diye ser, Xoce vêsa, bi wela adıri. Belxiyay peyser voz da, ame, xeleşiya. Nia de, ey riyê ›axır zemani pêxamberi‹ nêdi, tı çıtur dina roşti vênena? Bê, a dawa ca verde!« Camısani reyna pers kerd: »Ma, Belxiya se bi?« Vake: »Belxiyay velg kerd bınê lıngunê xora, xo na pa, uza ra şi, kot düri. Ame mergê de vêjiya. Hêniyê sero oroşiya ra. Bi tari u muğurve, uza merediya ra ke hewna şêro. Tenê ke mend, niada ke taê morr u mılawıni i dormu de vêjiay werte. Tersu ver vêjiya gılê dara de azgêliye ser, uza xo dard we. Morr u mılawıni merge de bi top. Her jüyê jü almoste vırte ra, dorme bi roşti, i ki roşta almostu de merge de çerdi. Se ke sıpêdi est, bi sodır; werte ra bi vindi, şi. Belxiya ki dare ra ame war, dest u riyê xo şüti, tekıt şi, koê de vêjiya. *** Ey Camısan! Belxiya hirêsey serro ke fetelino. Kınc u kol pa nêmendo. Hawt deryau sera vêrd ra, şi şindorê iklimê Khalsemi8 de hetê İstivatori9. Şi welatê melekunê horiyu. Xeyle ke şi, rastê jü baxçey ame. Niada ke tey hazar u jü meyve esto. Çımê xo gına ra sae, vake ›cıra keri, jüyê buri!‹ Se ke destê xo kerd ra derg, saêre amê ra zu, vake: »Saa mı cıra meke! Tı ki cısnê ademzay rawa! Heq u Talay pilê sıma Adem ceneti ra tever nêkerd? Meyvunê ma ancax hori-meleki kenê cıra! Sıma nê!« Belxiya sas bi, uza ra hevêna ke şi, rastê jü horiye ame. »Ma ve xêrdi!« vake. Vake: »Xêr mênde ve, ya beni adem! O çı thono tı kota cı, çı şifeto!« Belxiyay pers kerd, va: »Tı kama? İta çı pina?« Hori-meleke va: »Heq u Talay ez tayin kerdu ke, kamci heti rê jêdaiye, kamci heti rê çinêbiyaiye lazıma, cıdine. Belxiyay vake: »Çond serri tora şiyê?« Vake: »Dısey serre esta!« Vake: »Tı qe namê ›axır zemani pêxamberi‹ heşiya pê?« »Nêê, hata nıka ez nameo de henen nêheşiyu pê! Zaf ke wazena, so falan ca, uza waê da mı esta, aera çarsey serre şiya, belka a heşiya pê, tora vazo.« Belxiyay cıra xatır wast, tekıt şi. Zaf şi, tum şi, nêoz’ çıxaş şi... Velasıl, şi koo de berz de vêjiya. Niada ke horiyêwa. Eke ke destê xuyo jü asmen dero, jü ki hard dero. Va, ›Ma ve xêrdi! Xêr mênde ve!‹ Hal-demê jümini ke perskerd, Belxiyay vake: »Tı ita çı pina? Serr u sırrê to çıkê?« Vake: »Ez ’ve emrê Heqi ita nowete con. Thamara dinawa hazare mı dest dera. Dımê pukelek u guveleke pê con ke, zerar mederê dina u dare. Gorê ca ve cay, vao têjüane vay dan. Bereketê dina ken jêde, ken kêm. Karê mı ki nuyo.« Belxiya na hekmete rê ki sas bi: ›Hew! Hala na cerevunê Heqi rê niade!‹ vake. Horiye destê xo asmen ra na ro: »Ya Belxiya, Heq u Tala, dina alem de hona zaaf-zaf çi rê wayiro ke ademza hona cıra bêveng u bêvazo. Hawt qati ser u bınê dina de çı esto, çı çino ison pê nêzoneno. Na hawtemêna ser u bınê dina, destê made jê hevıkê sae axsenê. Qudretê cenavê Heqi nayine hewa ra vındarneno. Wertê na hawt qatunê ser u bınê dina de new çerxefeleki estê. Newemêna çerxefeleki dewranê xode çerexinê. Dina sıma ki nayinu ra jü saêka de sura. Serrunê mı ke persena, çarsey serre mıra şiya.« Belxiyay va: »Tı namê ›axır zeman pêxamberi‹ coru hêşiya pê?« Vake: »Nêê, ez pê nêheşiyu. Oncia ki, bê-so, falan ca de waê da mı esta, ae ra sessey serre şiya, belka a bızono.« Belxiya uza ra ki bırriya ra, şi. Şi, jü mekan de vêjiya. Niada ke her ca khulilıko, dar u ber reng ve rengo, perr ve perro. Bınê jü dare de nişt ro, xo-xode vake: ›aceba no mekanê kamio!‹ O sıre de vengê de theyre ame ve gos. Avoro dare ro niada ke, theyra de rındeka. Eke ke nişta ve gılê dare ra, habire zerre ra wanena. Hên neqeşiayiya ke, tı qayila ke motê cı bê! O tewr de theyre amê ra zu, sılam da jümini. Belxiyay pers kerd, va: »Tı sene theyra de bımbareka!« Theyre vake: »Ez horiya Tawızewune.« »İta mekanê kamiyo, nia rındeko?« »Mekanê Xızır Nebiyo. Nıka waxto ke vêjiyo, bêro!« Vake. Belxiyay pers kerd: »Tı çıra honde zerre ra wanena?« Vake: »Derdê mı ki esto ke, zerre ra wanon! Çıke cenet ra vetu, estu ita. Cenet itau ra tayêna jêde rındek vi.« Belxiyay qesê horiya Tawıze nêbırna. »Ez gegane çêverê ceneti ra biyêne tever, xorê hên feteliyêne. Son ke bi, cêrêne ra, peyser şiyêne. Rozê, oncia ke çêverê ceneti ra bine tever ke xorê bıfeteli, jü ame lewê mı, vake: ›Wiy! Tı çı theyra de rındeka! Hên tek-teyna mefeteliye, mırena haa!« Mı merax kerd, va: »Merdene çıka?« Ey va: »Merdene çıka? Merdene: Tora roê to vêjino, tı 've xo sona hard, namê to peyde maneno; merdene awa.« »Ma, tı kama?« Va: »Ez Ferişteu, wazon şêri cenet bıvêni. Tı ke mı bena zere, to sero wanon, o waxt, tı ne bena khal u kokım, ne bena nêwes, ne ki mırena.« Mı va: »No, karê destê mı niyo! Ez nêşikin to beri cenet. Hama beno ke morr to bero zere. Balê, şêri, ey de qalê to bıkeri!« Xıtamqese cêrune ra, şine cenet. Uza, mı morri de qalê Feriştey ard ra. Bado morri rê beno qurdesan, no sono çêverê ceneti de i Feriştey vêneno. Meger ke o Ferişte çık biyo, çık nêbiyo? Guvelek10 ve xo biyo. Xo morri rê eskera nêkerdo. Guvelek -çêverê ceneti de- kuno bınê zonê morri, hên kuno cenet. Gurê morri ki çıko? Ana Hewa rê ra u olağe salıxdaena. Rozê Guvelek oncia kuno bınê zonê morri, sonê lewê Ana Hewa. Heq u Talay dara genımi Adem u Hewa rê kerdi vi tomete. Morr vano [yanê guvelek bınê zonê morri ra vano]: »Hewa Ana! Niade! Heq nêwazeno sıma na cenet de vınderê, coka dara genımi sımarê kerda tomete. Sımara ravêr ey [Heqi] jü qul pêda kerdo, ey meyvê a dare werdo, hanıko hirêseyhazar serreo ke bınê a dare dero. Eke inam nêkena, sıkê to ke mıra esto; şime, tey qesey bıke!« Guvelek bınê zonê morri ra xıl beno, ine ra ravêr sono, kuno thonê khalê, bınê a dare de meredino ra. Ana Hewa yena bınê a dare, niadana ke khalê hao uzaro. »Tı kama, çıka, çıvawa?« cıra pers kena. Khal [guvelek] vano: »Ezı ki qulê de Heqiyu! Hirêseyhazar serre ra ravêr Heqi ez pêda kerdu. Pêdakerdene rê pêda kerdune hama, meyvê na dara reze ki mırê kerdi vi tomete. Hama, mı se kerd? Mı gos ro tometiya dey ser nêna, na meyve tham kerd. Hao hondae serreo ke mırê thawaê nêbeno.« *** Ana Hewa ki xapiye. Ae ki meyvê a dare tham kerd. Cırê ke thawa nêbi, şiye lewê Ademi, aqılê dey kerd tari, ›illa ke tı ki bêrê, na meyve ra burê!‹ vake. Adem ki xapiya. Ame, ey ki o meyve ra tham kerd. Se ke werd, tazê sari perra, sare ra şi. Heq u Tala hêrs bi; Adem çêverê tovey ra, Ana Hewa ki çêverê rame ra, Guvelek ki çêverê naleti ra, Morr ki çêverê xısmi ra, ezı ki çêverê ğedevi ra; ma pêro eştime tever. Nıka ki ita xorê na mekanê Xızır Nebi pinu. A, hona qesê xo nêxelesno, uza de Xızır Nebi vêjiya. Belxiya şi ve dest u lıngu. Cêra vero, derdê xo cırê jü ve jü vake. Xızıri gos naro ser, dıma va: »So serê ha koê serê made bonê esto, çar çêvero. Vaze ›Ya Heq!‹ hora ke ceremê to ke qediyo, çaremêna çêveri torê têdıma benê ra. Tı yena, ez to bon resnon welatê to; wertê qom u qewulê to. Nê-nê ke ceremê to nêqediyo; torê çêveri ra nêbenê. Tı gereke hondaêna şêrê bıfeteteliyê, bêrê.« Belxiya uza ra bırriya ra, gına ro ko, şi. Eke ke vêjiya gılê koy, niada ke bono de çar çêvero, uza gılê koy ra çıley tey vêsenê. Şi, vake, ›ya Heq!‹ dest est çêver, çaremêna çêveri game ve game têdıma bi ra, Belxiya şi zere. Şi ke zere, uza xeyle mend... Xeyle ke mend, ame, destê xo da 'ra Xızıri. Xızıri no est phoştia astorê xuyê qırri, da ve ra. Belxiyay çımê xo kerdi ra -dayi ca, welatê Xorasani de vêjiya. Ya Camısan! Belxiyay honde êjat di; ma, tı çıturi dina roşti bıvênê!« Tenê ke mend, Camısani vake: »Ya Saê mı! Niade, çar çêveri cırê bi ra, ze ke Belxiya şi zere, cemalê ›axır zeman pêxamberi di!‹ Çaê vana ke, ›..tı çıtur dina roşti bıvênê!?‹ Tora mıneta mına, tı mı vezê dina roşti!« Tesela Saê Morru ke kute, vake: »Tıya ke cısnê ademzay rawa, torê ne tivarê mı esto, ne ki tora xelasa mı! Tı ke sondi wena, tove kena ke suke de mevındê, hemam de ağwe xoro mekerê, ez to vezon dina roşti!« Camısani vake: »Kıtavê Pili sero sondi wen, tove ken ke, ne suke de vınderi, ne ki hemam de ağwe xoro keri!« Saê Morru va: »Bızone ke, canê to -jê ma- biyo phalangın, têde belekıno. Tı ke suke de ronisê, şêrê hemam de ağwe xoro kerê, jüyê nê jüyê to vêneno. Ademzay ke to nia phalangın diya, caê ma rew-herey dos keno. O waxt sıma qulê Heqi dest xelasa ma çina!« Saê Morru axıri ame comerdiye. Venga çutê morru da, amey, Camısan lona kupi ro berd, vet dina roşti. *** Camısan tekıt, şi çê. Şi ke, maa xuya kokıme merax u qısawete ra biya korre. Vırare fişte jümini ra. Maa xo pê lazê xo biye sa. Cênıke çaê sa mebo ke! Camısan tam hawt serriyo ke vindibiyaiyo. Tenê ke mend, Camısani maa xora vake: »De daê, mevınde! Cıl-corê xo arêde, ma ita ra şime!« Mae va: »Nê bıko, ma ve na feqiriye kata şime?« Vake: »Tove bo, ez endi na hardu de nêvındon! Bê, barkerime şime ko!« Vake u hurdımine bar kerd, şi. Şi, koê de xorê wareê vırast, koti cı. Camısani xorê lê de ağwe nêne ro ser, kerdêne germ, çaxe de kerdêne xoro. Taê zaman uza hên weşiya xo ramıte. Veng u vazê çinê bi. *** Rozê padisaê a suke de derd u marazê vêjiya. Khul u rışi lesa padisay guret ra xo ver. Padisay rê derman bi hesrete. Nêçe doxtor u cerru ra feteliya ki, tey çare nêdi. ›Seymur‹ vatêne, xoceyê bi; ey kıtavê ilmê hekmete wendêne. Kıtav de caê wend ke, marazê padisay rê goştê Saê Morru rınd yeno. Kıtav guret, ame saraiya padisay, vake: »Padisaê m', derdê torê derman esto! Goştê Saê Morru khul u marazunê to keno wes! O ke nêbo, torê wesbiyaene çina!« Padisay va: »Ma, Saê Morru koti bıvênime?« Va: »Ma, o zoro çıko! Venga mıleti de, biya, têdine bırusne hemam, va ağwe xoro kerê. Canê kami ke phalangın u belekın bi, dêmeke o hurêndia Saê Morru zoneno!« Padisay telal da pıro, caê kes nêverda, ard hemam. Hemam de ağwe dê ve pırokerdene, hama keso de phalangın u belekın nêdi. Va: »Kam mendo, kam nêmendo?« Vake: »Filan koê de, falan lazek mendo.« Mordemi rusnay dıme, Camısan da ardene, vake: »Tı gereke bêrê hemam de ağwe xoro kerê!« Camısani vake: »Mı sondi werdo, tove kerdo ke, ez hemam de ağwe xoro mekeri! Xorê lê de ağwe nan ser, kon germ, çaxe de konu xoro. Ez hemam-memam de coru ağwe xoro nêkon!« Peyniye de mordemu zor kerd, Camısan guret berd hemam. Kınc u koli cıra kerdi. Kerd rut u rupal ke canê xo jê morru phalangın u belekıno. Seymur Xoce ame, vake: »To ke Saê Morru koti diyo, gereke şêrê biyarê! Nêana sa, vılê to dame pıro! Gostê Saê Morru ke mebo, padisaê ma wes nêbeno!« Camısani se ke kerd, xo dest ra nêxelesna ra. Berd ke vıle pırodê, sarê xo vera sırrê xo da cı. Camısani Seymur Xoce u taê mordemi gureti, berdi kupi ser. Va ke: »Ez na lona kupi ro [tıro] şiyo, mı Saê Morru diyo. Sıma ki ita ro şêrê, Saê Morru bıvênê, biyarê!« Xoce Seymur kıtav ard, na ve ro. Qulva kupi sero wend, wend, wend! Honde niada ke Saê Morru cêro gıra-gıra oncia ame ser. Eke vêjiya ser, Camısani voz da peyê dare. Saê Morru vake: »Camısan, xo peyê dare mesane! To sondi werd ke, namê mı medê, nıka ki çaê voz dana peyê dare? Tı bêrê, gunê mı phoşti kerê!« Camısan peyê dare ra vêjiya, ame, berva. Axıri Saê Morru kerd phoşti, -hêştiri çım de- hên taê ca berd. Saê Morru rae ra dızdêni vake: »Ez zonen ke to sarê xo vera sırrê xo do. Nıka ke ez berdu, mı sare bırrnenê. Tora vanê, ›bê sare bıbırrne, ma ki bıpojime‹ Nêbo nêbo, tı mı sare bıbırrnê! Vaze ›mı hondaê ca kerdo phoşti ardo, sıma ki sare bıbırrnê!‹ Xoce mı sare bırrneno, o waxt o beno qetil, ez ki bon seyid. Mı keno xağ ve xaği, nano ro ser, gireneno. Sorvıka vırene dano to, tı nêbo bısımê! Vınde Seymur Xoce ve xo bısımo. Kefo vıren ağuyo. Kefo peyen ki dermano; kam ke bısımo, dina pêro yena ra çımu ver; beno jê Loqman Hekimi.« Saê Morru guret, berd... Seymur Xocey Camısani ra vake: »Bê, sare bıbırrne!« Vake: »Nêê. Mı Saê Morru hata ita kero phoşti ardo, sıma ki gunê sare bıbırrnê!« Teseliya Xoci kote. Xoci berd, Saê Morru sarebırrna, kerd hirê xaği, est ve zerê lêy. Eke kel ame ve pıro, giriya; kefo vıren kerd tasıke, da Camısani. Camısani vake: »Hona suro. Uza rone, bado sımon!« Xocey kefo peyen ki guret, kerd tasıke. Uza na ro, 'ke serdın bo, xafılde jü ame, [Xocey rê] vake: »Padisa venga to dano!« Seymur Xoce ust ra, şi lewê padisay, va hala se vano. Camısan rest, a tasıka peyene gurete kerde xo serde, bi jê Loqman Hekimi. Dina têde amê ra çımu ver; her çi axsa, cırê bi ayan... *** Bado Xoce ame. Ame, se ke tase kerde xo ser de; hên hurêndia xode mosa, taşêle bi. Xoce ke taşêle bi, Camısan goştê Saê Morru berd, da padisay, ağwe ki kerde pıro, padisa bi wes. Padisa ke bi wes, her heti rê sılaiye rusnê. Mılet ame qorr ve qorr nişti ro, werd, sımıt. Camısan ki eve haletu, eve zern u şêmu kerd pırpang, kerd dewleti. Padisay: »Tı ke çı wazena, xorê ey dıma so!« vake, Camısan verda ra, kerd serbest u serveroz. Camısan bi jê Loqman Hekimi, her çi verê çımu de bi eskera. Taê çimi-mimiyê xo guret, tekıt ame çê. Ame ke çê, maa xora vake: »Daê, o kıtavo ke mırê piyê mıra mendo, hala ey mırê biya!« Mae şiye, kıtav vet ard, da cı. Camısani kıtavê piyê xo ke wend, taêna ilmê hekmete cırê bi eskera... Endi ser u bınê hardi zonıtêne. Dar u ber, velg u vas cırê amêne ra zon, kamci derdi rê dermanê, eve xo cırê vatêne. Camısan gundê xode hên bi vi alimo de henen ke; ilmê simya, ilmê kimya, ilmê hekmete u remili rınd zonıtêne. Namê xo vêjiay vi dina-homete. Hama peyniye de ey ki dina xo vurnê, şi axrete. Eve xo şi, hama namê xuyo namdar mend. Sanıke şiye xoro, sıma ki bımanê marê! Çıme: Ware 13, pelge 48 288 4894 2006-10-02T13:34:49Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Seraf]] moved to [[Seraf]] '''Seraf''' (Altunci, zerci) : Merdımo kı altun, sêm yan zi çiyo bıqimeto xo ya kerdenı vırazeno, yan zi roşeno ey rê vanê seraf. Serafcinı kerdenı rê hım sermaye lazımo u hım zi zanayenı lazıma. Seraf vanê bızano heme çi serafey vırazo. Vanê Altun ra fahm bıkero, altuni bısınasno, bızano awı bıdo cı u babet babet çi cı ra vırazo. Çiyo kı serafan vıraştê inan ra taydê cı nêyê: Gıştane, Goşare, Bazın, Çalme, Rêzılı, Altunê pereyıni, Hebê altunıni u herwına. O dem dı zi, ewro zi serafey weş perey kerdê u cı rê sermayeyê do zahf gırd lazım bı. Ju-ju fını kardi u xençeriyê sêmın, yan zi altunıni zi vırazıyayê. Jew bi qandê çalım, süs, xemılnayenı u xo ya kerdenı altun u sêm ra çi vıraştê. Qıseyêda verênan estıbi. Merdımo kı çido weş u bıqimet ra fahm kerdê ey rê vatê "Zey serafiyayo." Cayo kı tey altuni vırazênê yan zi roşênê, ê cay rê zi vanê serafxane. Madem kı qıse serafey ra abıyaya, ez wazena hebê bahsê çalmi bıkera. Çalme sêm ra vırazêno. Cıni çalmi kenê sênedê xo ya. Wertedê çalmi dı qülê esta, a qülı miyan ra şişê ravêrena (Zey şişda awzindê qayışan), a şişı çınay qülıkena u akışta qülda çalmi ra vıjêna u zey filtekena çalmi çınay sero tepşena. Çalme zey qasnaxiya qıloro, gılovero. Koşandê çalmi dı bı rêzıla pulê sêmıni yan zi altunê werdêkê zey perandê werdiyan rêz benê u yenê ronıştenı. Yanê koşanê çalmi zi bı altuna xemılnenê. 289 4896 2006-10-02T13:34:49Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Serpuneci]] moved to [[Serpuneci]] '''Serpuneci''': Merdımo kı serpuney vejeno, bırneno, yan zewbi merdıman ra herineno u ano roşeno ey rê vanê serpuneci. Şıma zanê serpuney qandê rezan u jewbi darandê werdiyanê newe karıtan kar anê. Serpunan şanenê mewandê rezi ver kı, mewşêri erd nêkewê u engura cı niro a erd u erdo nêhelısiyo. Yanê serpunan şanenê dar u berdê meywe dayenı ver kı, inan pay ra tepêşo kı meywey cı erd nêreso, payra hawa bıgiro u weş bıbo. Cayo kı serpuney tey yenê rotenı ê cay rê zi vanê meydanê serpunan rotenı, yan zi serpunexane. 290 4898 2006-10-02T13:34:49Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Sewlci]] moved to [[Sewlci]] '''Sewlci''' (Postalci, Sewlwan): Merdımo kı sewli (Postali) vırazeno yan zi herineno u roşeno ey rê vanê sewlci. Cayo kı sewli tey vırazênê yan zi roşênê, ê cay rê zi vanê sewlxane. Sewlcinı kerdenê rê zi sermaye lazım bı. Vanê ca, dukan vıraştê yan zi bıherinayê yan zi kırê kerdê kı bışayê sewli biyardê u tey bırotê. Qandê ardenı u herinayenda sewlan zi perey lazımi bi. 291 4900 2006-10-02T13:34:49Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Seydwan]] moved to [[Seydwan]] '''Seydwan''': O kı seyd keno ey rê vanê seydwan. Tay seydwani estê qandê idarekerdenda xo seyd kenê, tay zi estê kı kêfçi u nêweşê seydiyê, qandê coy seyd kenê. Tabi seydwani zi babet-babetiyê. Tay seydê Arwêşan, tay ê Zerecan, tay ê Teyr u turdê bini u ê mıriçıkan, tay seydê Kosbesan, Xezalan, tay ê Werdeg, Bet u Qazan, tay ê Lu, Verg u Heşan, tay ê Küze, Kürbeşan u herwına kenê. Ê taynan qandê werdenda goştê cı, taynan zi qandê pur u postedê cı seyd kenê. Şıma zanê seyd u seydwaney zi gorey xo zenatêno. Hermerdım nêşeno seyd bıkero. Qandê seydkerdenı vanê kes nişandar bo. Wexto kı derba xo erzeno cı, vanê a derba cı veng nêşıro yan zi heywano kı eşta cı ey dırbetın nêverdo u bı a dırbeta nêdo remro. Heywano kı dırbetın bo u bı a dırbeta bıremo, o dıha vêşi ezab anceno. A dırbetı sero bena kül, lim gêna u ey hergı rojı dana nalenı. Qandê coy vanê dırba kı tı nanê pa tı a derba ey bıkışê u erd ra kerê. Merdımê kı nişanci, nişandari nêbê u nêşê derbanê xo pırodê, ê nêşenê seyd zi bıkerê. Seydwaney rê, seydwaninı rê zi hüner lazımo. Tabi seyd teniya bı eştenda silahana nêbeno. Tay seydi estê kı, bı feq, dahf, ax u zewbi vıraştenda tay çiyana benê. Mesela heywanê miyandê awı, mar u masey bı ax u selana, bı vıraştenda bend u zewbi aletana, serê cı nukerdenda qamiş u rewtana, bı kardi, cax u şişana benê. Taynan rê zi feqı ronanê u bı ê feqana tepşenê. teyr u turi rê dahfi ronanê u pa tepşenê. Hergı heywan bı babetêna seydê cı beno. 292 5903 2006-10-11T04:53:24Z Maviulke12 6 {{Template:Suke| native_name = ''上海''| common_name = Shanghai| conventional_long_name = Shanghai| image_map = Pudong62.jpg| serdarê belediya = Han Zheng| berzine = 0 - 103.4 m| erd = 6,340.5 km²| nıfuse = 17,420,000| sıxletina nıfuse = 2750/km²| mıntıqa = Çinê rocakewten| kordinant = 31°10′N 121°28′E }} '''Shanghai''' (bıwane: Şengay) suka [[Çin]]a. Shanghai mıntıqa ra rocakewtene (rocvetışe, şerqe) dewlet ê [[Çin]] dera. rocakewtene (rocvetış, şerq) Shanghai [[Okyanuso Pasifik]] estê. Inka Shanghai en gırd suke ê [[Çin]]a. ==Tarix== Ewelunra Shanghai suke wa qıçıb, [[iqtısad]] ê xu endustriy ê mase bib. Feqat seserra 19. ra, Shanghai biya suke ê port (''Liman''). Sebe ka ro Yangtze, port ê suke Shanghai biya zaf mohim u merdume Ewrope Shanghai ra zaf ticaret kerd. Waxte 1830un [[Britanya Gırde|Britanya]] Shanghai işğal kerd. Qande Hukmet ê [[Çin]] akerdo Shanghai ticaret ê beynelminel u [[Britanya Gırde|Britanya]] asqere xu unt. Waxt ê işğal ê [[Japonya]] (1894 - 1895), merdume Japonki yewın fabrika ê Shanghai vıraşt. Feqat waxte [[Ceng ê Dınyaê II]], [[Japonya]] Shanghai tekrar işğal kerd. Serra 1949, [[komunizm]] umey Shanghai. Feqat şirket ê Shanghai vazd [[Hong Kong]]. Feqat ravera boom ê [[iqtısad]] [[Çin]], Shanghai biya zaf gırd. ==İklim u Nıfus== Heway Shanghai zaf vuriyeno. Waxte zemustun Shanghai serdina. Waxte ummun Shanghai zaf germina. Payizra zaf şilun waren. Sistem ê transport ê Shanghai zaf hola; problem çinyo. Ewro nıfus ê Shanghai 16.7 milyona. Her serra, nıfus ê Shanghai bena gırd. Seba ke nıfus bena gırd hokumet [[Çin]] zaf bone pilun ra vırazena. ==İqtısad== Inke suke Shanghai merkez ê [[iqtısad]] ê [[Çin]] u dınyao. Port (''Liman'') ê Shanghai dınya ra hirine (3.) dera. Shanghai da bına u banê xeylê berzi estê u biya bacarê dewizio, paytextê borsao. Feqet Shanghai iqtısad u gerb ra zaf tesir biya. Shanghai en gırd suke ê [[Çin]]a u nıfus ê Shanghai 16.7 milyona. ==Çımey== * [http://www.shanghai.gov.cn Resmi Siteyê Shanghai] {{Sukê Dınya}} [[Category:Suka]] 293 4904 2006-10-02T13:34:49Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Sici]] moved to [[Sici]] '''Sici''' (Si şıktox, si vıraştox): Merdımo kı siyan bı zonpa, yan zi zewbi çiyana şıkneno, bı çakuç yan zi zewbi çiyana vırazeno ey rê vanê sicı. Sici siyan qandê banan, qandê pırdan, qandê ray, qandê iniyan u herwına vırazenê. Siyana dês dêsbeno, bend ancêno. Si şıknayenı u vıraştenı rê zi hım zanayenı u hım zi qüwet lazım o. Merdımo kı nêzano, wexto kı zonp yan zi çakuçê pıroda, cayo kı bıwazo o cara nê, cana ra şıkneno u a si hermıneno. Zanayey si şıktenı u vıraştenı nêbo, şewra ra heta şan nêşeno des si vırazo. Gorey vıraştenda hergı çi, vanê si birê vıraştenı u jewbê kı, dêso kı pa beno zey pê biro u çewt nêbo. Zanatê sicinı nê serandê bahdoyênan dı vınderdo. Herunda siyan dı siyê betonıni u beton yeno karardenı. 294 5920 2006-10-11T04:55:55Z Maviulke12 6 {{Template:Suke| native_name = ''Sydney''| common_name = Sydney| conventional_long_name = Sidney| image_map = Sydney opera house and skyline.jpg| serdarê belediya = Gavin Newsom| berzine = 5 m| erd = 12,144.6 km²| nıfuse = 4,198,543| sıxletina nıfuse = 345.7/km²| mıntıqa = Newe Veroc Wales| kordinant = 33°52′S 151°12′E }} '''Sidney''' (bıwane: Sidniy) suka [[Australya]]o. Sidney mıntıqa ra veroce-şark ê qitaye Okyanusya dero runesti. Sidney en gırd suke ê [[Australya]]o. Rocakewtene (rocvetış, şerq) de Sidney [[Okyanuso Pasifik]] estê. ==Tarix== Sidney suke neweya; tarixe xu zaf khun niyo. Serra 1788 da İngilizki Arthur Phillip suke Sidney na ro. Ewelunra millet ê Aborginun runiştuvıb. Feqat asqer ê [[Britanya Gırde]] Aborginu kışt. Sebe ka port (''Liman'') ê Sidney u madeno zerdi ra zaf şari Ewropa umey Sidney u suke biya zaf gırd. Serra 1910 da Seba ke ray u treni u port nıfus ê Sidney biya yew (yo/ju) milyon. ==İklim u Nıfus== İklimê Sidney honıko; feqat waxte ammun hewa xu taê germıno. Seba ke [[Okyanuso Pasifik]] ayam ne zaf germo ne zi zaf serdo. Erde Sidney her daim kheweo (kıhoyo). Nıfus ê Sidney 4,198,543; [[Australya]] da yewıniya. Zaf mıxtelıf mılleti tede cıwiyenê: şare Irlandaki, Tirki, Yunanki, Lubunanki, [[Musewi/Cuhudi|Musewi]], Italiki, Serbki, Ruski, Armeniki tede estê. ==İqtısad== Inke Sidney suke ê moderına. Banê xeylê berzi u bınaê ke hetê mımarine de mıkemmel vıraziyaê. Sidney bacarê dewizio, paytextê borsao, merkezê iqtısad, siyaset, zagon u modaê [[Australya]]o. Endustriy ê turizm gırda; her ser 20 milyon turistun şına Sidney. ==Çımey== * [http://www.sydney.com.au/ Resmi Siteyê Sidney] {{Sukê Dınya}} [[Category:Suka]] 295 4908 2006-10-02T13:34:49Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Solci]] moved to [[Solci]] '''Solci''': Merdımo kı solı tahneno u roşeno ey rê vanê solci. Cayo kı solı tey yena rotenı, ê cay rê vanê dukanê solı yan zi solxane. Şıma zanê solı wexto kı ocax ra vıjêna heme zey siyana qeley-qeley a. Vanê ê qeley bıtahneyê, werdi bê u cêra abıriyê. En werdiya cıya pakı qandê insanan, qandê şamiyan. A gırda cı zi qandê dewar u zewbi çiyan kar anê. 296 4910 2006-10-02T13:34:49Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Solhan]] moved to [[Solhan]] #REDIRECT [[Bonglan]] 297 4912 2006-10-02T13:34:49Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Soqıci]] moved to [[Soqıci]] '''Soqıci''': Merdımo kı soqi küweno ey rê vanê soqiwan yan zi soqıci. Soqi küwateney rê vêşi zanayenı lazımı niya. Labırê ey rê zi qüwet u tay (denge) lazıma. Qüwetê kesi çınêbo kes nêşeno bı seatana soqı bıküwo, heb u purê teni pê ra abırno. Eger tay kesi çınêbo, kes nêşeno bı seyana derbanê ê soqi cayêro do u soqi bıküwo. 298 5917 2006-10-11T04:55:34Z Maviulke12 6 {{Template:Suke| native_name = ''Stockholm''| common_name = Stockholm| image_map = Stockholm old town 2002.jpg| serdarê belediya = ?| berzine = ? m| erd = 175 km²| nıfuse = 765,044 | sıxletina nıfuse = ?/km²| mıntıqa = Södermanland| kordinant = 59°21′N 18°4′E }} '''Stockholm''' suka [[İsveç]]o u rocakewtena (rocvetış, şerq) ê [[İsveç]] dera. Stockholm hem paytext ê İsveca hem en gırd sukeo. ==Tarix== Tarixe Stockholm zaf khuna. Seserra 12. ra Birger Jarl dolmaleya madeno demirun ra Stockholm na ro. Serra 1520 da qrale [[Danimarka]] Christian II Stockholm iskal kerd u zaf terteley kerd. Feqat Stockholm 1523 de xoser xu guret. Seserra 17 piya Isvec, Stockholm biya zaf gird u biya merkeze ticarete nime-adaye İskandinavya. ==İqtısad== Ewro Stockholm sukeye moderno u Stockholm merkeze siyaset, iqtisad, zagon e dewlete [[İsveç]]. Inke zaf mektebun u labovatorun Stockholm da runisti. [[iqtısad|İqtısad]]e Stockholm girda. Sare Stockholm endustriye hizmet da hewitiyena (% 85). Endustriy teknoloci u komunikasyon Stockholm da zaf be kaliteyê. Merkez e firmaun Erkikson u Electrolux Stockholm da runisti. ==İklim u Nıfus== Hewa Stockholm serdune. Feqat seba ke Gulf Stream (Awke venuke) hewa Stockholm zaf serdin ne beno. Erde Stockholm kheweo (kıhoyo) u daru zafa. Stockholm adavun ra yena peni (mustekela): zerri sindira Stockholm, 14 adavun esta. Nıfus ê Stockholm 774,411; feqat nıfus ê metro 1,7 milyona. ==Çımey== *[http://www.stockholm.se/ Resmi Siteyê Stockholm] {{Template:Sukê Dınya}} [[Category:Suka]] 300 4918 2006-10-02T13:34:50Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Sumer]] moved to [[Sumer]] *[[Destanê Gılgamış|Destanê Gilgamış]] 301 5737 2006-10-09T03:23:55Z Maviulke12 6 kategori {{Template:Dewlet |native_name = ''الجمهوريّة العربيّة السّوريّ'' |common_name = الجمهوريّة العربيّة السّوريّ |conventional_long_name = Cumhuriyeti Suriya Erebi |image_flag = Flag_of_Syria.svg |image_coat = Coat of arms of Syria.png |image_map = LocationSyria.png |capital = [[Şam]] |largest_city = [[Şam]] |official_languages = [[Erebki]] |government_type = Cumhuriyet |area = 185,180 |percent_water = (%) 0.6 |population_estimate = 19,043,000 |population_density = 99 |currency = [[Pound]] |currency_code = SYP |time_zone = +2 |cctld = [[.sy]] |calling_code = 963 }} '''Suriya''' mıntıqa ra rocawanê (ğerb) qıta [[Asya]] dera. Zımey (Şımalê) Suriya de [[Tırkiya]]; veroc (cenub) de [[Urdun]]; rocawan (ğerb) de [[Lebunan]] u [[Israil]]; rocakewtene (rocvetış, şerq) de [[Iraq]] estê. Paytextê Suriya [[Sam]]o. Suriya ezaê [[Mılliyetanê Yewbiyaiyan (UN)]] [[Yewina (Jewbiyaena) Ereb]] u OPECia. Sistemê idarey diktatorluxa. ==Tarix== Tarix u medeniyetê Suriya zaf dewletiya. Medeniyetu khunun Suriya vejiya. [[Sumerun]], [[Akkadun]], [[Babilun]] u [[Asurun]] erde Iraqra runusti bib. 'Waxte serserun 6, Erebun Iraqra hıkum kerd. Sam biya paytextu Emevi Erebun. Erdê Suriya zaf işğali diy: Moğolan, Tırkan u Fransuzun. Seserra 15. Mogolun umey Syria u herciy xirap kerd. Serra 1517 - 1918 [[İmparatorina Osmanıcan]] xikum kerd Suriya. Serra 1920 Fransizun Suriya İşğal kerd u Suriye biya koloniya/mıstemera Fransizun. Feqat [[Fransa]] serra 1940 kontrol xu kerd vini. Serra 1946i de Suriya xo reyna ra, xoser ilan kerd. Feqat rever ra zaf darbey esqerun xirap kerd Suriya. Serra 1963 Ba’ath Party Suriya de control guret. Ewra, beneta Suriye, Lebunan, Israil u Tirkiya zaf hol niya. ==İklim u Suki== İklimê Suriya vuriyeno. Gerbe Suriya tênıno (nemın), tım honıko, sarke xo zaf germın u huşko. Çoli tey estê, zaf huşkê. Lay Firat zerri Suriya ra sin. Firat xeyat denci Suriya. Sukê (Bacarê) Gırdi: *1. [[Sam]], Nıfuse: 4,5 Milyoni *2. [[Halep|Basra]], Nıfuse: 1,7 Milyoni *3. [[Homs]], Nıfuse: 700,000 *4. [[Latakai]], Nıfuse: 554,000 *5. [[Hama]], Nıfuse: 410,000 Sukaye Suriya zaf peyser mend. Cengun suke Suriya zaf xirap kerd. Feqat [[Sam]] de zaf bınaê ke hetê mımarine de mıkemmel vıraziyaê. Sam merkezê iqtısad u siyasetê Suriyao. [[Image:Sy-map.png|thumb|left|200px|Xarıtey Suriya]] ==Nıfus== Nıfusa İrani 19 milyonia. Zaf mıxtelıf mılleti tede cıwiyenê zey Şarê Erebun, Kurdan, Turkmenun, Asuriyun, Armeniyan u Filistunun şarê bini. Zaf muhaciru Filistinun esta. Dinê Suriya [[İslam]]o, mezhebo resmi Şıiyo u Sunni. [[Ehlê Heqi]], yew zi taê [[İsewitine|İsewiy/Xrıstiyani]] (%10) estê. Zıwano resmi [[Erbeki|Erebki]]yo, Xeylê merdumi [[Kurdki]], [[Asurki]], [[Tırki]] qısey kenê. Nuskar u wendoğê xo zaf niya. ==İqtisad== [[iqtısad|Iqtısad]]ê Suriya zaf qewetın niyo. Standarda xeyat zaf xiraba. Seme Cengunun xeyat xirap biya. Suriya zaf petrol u qaz roşena. ==Çımey== * [http://www.parliament.gov.sy/ Resmi Site ê Suriya ] {{Dewleti Asya}} [[Category:Dewlet]] 302 4922 2006-10-02T13:34:50Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Suudi Erebıstan]] moved to [[Suudi Erebıstan]] {{Template:Dewlet |native_name = ''المملكة العربية السعودي'' |common_name = المملكة العربية السعودي |conventional_long_name = Qralliga Suudi Erebıstan |image_flag = Flag of Saudi Arabia.svg |image_coat = Coat of arms of Saudi Arabia.png |image_map = LocationSaudiArabia.png |capital = [[Riyad]] |largest_city = [[Riyad]] |official_languages = [[Erebki]] |government_type = Monarşiy/Teokrasi |area = 2,149,690 |percent_water = (%) 0.1 |population_estimate = 25,192,720 |population_density = 13 |currency = [[Riyal]] |currency_code = SAR |time_zone = +3 |cctld = [[.sa]] |calling_code = 966 }} '''Suudi Erebıstan''' mıntıqa ra rocawanê (ğerb) qıta [[Asya]] dera. Zımey (Şımalê) Suudi Erebıstan de [[Iraq]], [[Quwait]] u [[Urdun]]; veroc (cenub) de [[Yemen]] u [[Umman]]; rocawan (ğerb) de [[Mısır]] u Deyayo Sur; rocakewtene (rocvetış, şerq) de Xelicê İrani, [[Yewina Emiru Erab]], [[Qatar]] u [[Bahrain]] estê. Paytextê Suudi Erebıstan [[Riyad]]o. Suudi Erebıstan teokratik monarsiye, ezaê [[Mılliyetanê Yewbiyaiyan (UN)]] [[Yewina (Jewbiyaena) Ereb]] u OPECia. ==Tarix== Tarix u medeniyetê Suudi Erebıstan zaf dewletiya. Ewelunra Erebun runistiya. Mekka u Medina ca Islamiyeta; Islamiyet Medinera u Mekkara umey dinya. Waxte serserun 6, Erebun Suudi Erebıstanra hıkum kerd Dinya. Erdê Iraq zaf işğali diy: Moğolan, Tırkan u İngilizun. Seserra 15, [[İmparatorina Osmanıcan]] Suudi Erebıstan feth kerd. Seserunra 15 - 19 [[İmparatorina Osmanıcan]] hukimxu na ro. Feqat waxte Cengê Dınyaê I., seyhu Erebu [[Britanya Gırde]] itifak kerd u fetilna İmparatorina Osmanıcan. Serra 1932i de Suudi Erebıstan xo reyna ra, xoser ilan kerd. ==İklim u Suki== İklimê Suudi Erebıstan zaf kuriye. Çoli tey estê, zaf huşkê. Sile u waru zaf ni waren. Feqat nezfi deryaunra hewa u iklim wesa. Sukê (Bacarê) Gırdi: *1. [[Riyad]], Nıfuse: 4,260,000 *2. [[Cidde]], Nıfuse: 2,700,000 *3. [[Mekka]], Nıfuse: 1,294,168 *4. [[Medina]], Nıfuse: 918,889 *5. [[Damman]], Nıfuse: 750,000 Suka [[Riyad]] zaf raver şiya. Banê xeylê berzi u bınaê ke hetê mımarine de mıkemmel vıraziyaê, estê; bacarê dewizio, paytextê borsao, merkezê iqtısad u siyasetê Suudi Erebıstan. [[Image:Saudi Arabia map.png|thumb|left|200px|Xarıtey Suudi Erebıstan]] ==Nıfus== Nıfusa İrani 25 milyonia. Etnisiteye Suudi Erebıstan Arapkiyo; feqat tae İranki, Malayki u sare Ewropa u Amerika tedi esta. Dinê Suudi Erebıstan [[İslam]]o, mezhebo resmi Sunnio. [[Ehlê Heqi]] taê esta. [[Musewi/Cuhudi|Musewi]]y cinyo. Zıwano resmi [[Erbeki|Erebki]]yo. Nuskar u wendoğê xo zaf niya. Zaf merdume dewunra runisti. ==İqtisad== [[iqtısad|İqtısad]]ê Suudi Erebıstan ne zaf qewetıne, ne zaf qewetıne niya. Zaf mintiqun peyser menda; feqat zaf mıntıqun raver şiya. Standarde xehat zaf xirap niya. Suudi Erebıstan zaf petrol u qaz roşena; dınya de ê yewina (1). Fiyatu petral zaf biya way; Suudi Erebıstan biya zaf zengun. ==Çımey== *[http://www.saudinf.com Suudi Erebıstan Enformasyon] {{Dewleti Asya}} 303 4924 2006-10-02T13:34:50Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Süryalizm]] moved to [[Süryalizm]] [[Image:The Persistence of Memory.jpg|thumb|300px|Salvador Dalí. The Persistence of Memory. 1931.]] ''Nuştoxê na maqale Faruk İremet o.'' Eger merdım bewno vateyê süryalizım, merdım nêy vateyê [[Fransızki]] vineno ''Sur'' u ''Realite'', nêy dıdı vatey zi yeno na méne (mana); ser(cor) u raştey. Na zi kokê süryalizım o, Seriraşteyi rê resayen. Vinayış u manifesto yê xü dı [[André Breton]] héreketi wuni nusneno. "Waştena süryalizım, wazeno insani bıkero serbest. Civilizasyonê [[Yewina Ewropa|Ewropa]] insanan kerdo lete lete. Qeçeki kı serbest çımê xü akenê [[dınya]], bı [[fıkri|fıkrê]] mantıqi u bı normê çorşmeya ma yê resnenê." Bı na raya merdım fantasiyê qeçekan fetısneno. Qandê süryalistan fantasi quwetê [[piskolojiyê]] heri mühim o. Çendı zi ma na prensip héyalanê xü dı nımneyo se zi, fına zi fantasi sereyê ma dı xü nımneno. Bı yarametey a vatışê hewnan, otomotik ma şenê nuşan dı u resman dı êy nımıte raştey vecê roşnayey. Hedefê süryalizım çi u ez wazeno biyaro pêhet u bı na raya bıreso Süryalizım, Serıraştey u dıma bı naya raya bı kewo ser. [[André Breton]] (1896-1966) bı kıtabê xü yê, 1924 dı, "Manifest du surréalism" [[(Manifeto yê süryalizım)]] dı xetê [[ideolociy]] yê xü nuşneno. Name yê kı bı süryalizım a aseno [[André Breton|Breton]], Elved u Tzara. [[kıtabi|Kıtabê]] kı bı nam u vengo "Les Vase Communecant" (kı na kıtab, teori yê verênê süryalizım o). Hetê süryalist konst (resım) zi, o kı sıfte merdım vineno "Zırafe yê veşaye" [[Salvador Dali]] (1935), "Resım" Rene Magritte i yo. (1935). Sere yê "wayê siyın" Esaias Thoren (1940). Şıma do pers kerê, Senin merdım şeno bı zano kı ju çi süryalistiki yo? Merdım şeno bı no şekla çiyê süryalizımi bıvino. Héyal u hewni vıcênê merdımi ver bı şeklê konstiya (resım u heykel u.ê.b). Waştena u hedefê süryalizımi "Sere hewadayen da bı raştey, bı héme şekla goştarey nê kerdenı u bı héme rayan a sabotaj". Kokê konstê süryalistiki, [[Dadayizım|dadayizım]] ra yo. Ma va; méne (mana) süryalizımi (serıraştey o). Resımê süryalistiki éksê (pêyver) [[Dadayizım|dadayizım]] o. Bı süryalizım a merdım wazeno bıreso sere hewadayen da bewnoxan, wendoxan. Bı diyışê (vinayışê) süryalizım gerek konst bıbo resmê héyalan, motifê bê realistiki u fantazi bıbo serbest. Ze konstê [[Salvador Dali]]. Süryalizım, [[Fıransa]] dı 1920'an dı resa u kok da. 1930 bi serê gırd biyayenı da süryalizım. Merdım şeno vaco kı süryalizım, [[edebiyat|literatürê]] ê moderın zi bı fıkranê zü ya vırna. ==Çimey== *[http://www.zazapress.info.se İremet Yayınları ZazaPress Amor 4,Kanun 2000, Pel. 7] *[http://www.tcf.ua.edu/Classes/Jbutler/T340/SurManifesto/ManifestoOfSurrealism.htm ''Manifestou Surrealism,'' André Breton. 1924.] 304 4926 2006-10-02T13:34:50Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Sıwazvan]] moved to [[Sıwazvan]] '''Sıwazvan''' (Sıwaxwan, sıwaxkar): Merdımo kı sıwax kerdê ey rê vatê sıwaxci yan zi sıwaxwan. Bahdê dêskerdenı mabênê siyan veng maneno, yan zi duz nino. Qandê ê mabênan gırotenı u duzkerdenı sıwax biyê. Tabi bê ney zi sıwax lazım bı. Qandê pakey u weş nişan dayenı zi sıwax biyê. Eger dês u banê newe vıraştey yan zi zahf kıhani sıwax nêkerdê, cın u cınawıro werdi u heşare ê mabênandê vengan dı ca biyê, halini xo rê vıraştê, tey leyri kerdê u biyê boli. Ê kı miyan dı ronıştê zerar u ziyan dayê inan ro. Zewbi zi kar u faydeyê cı estıbı. Mesela zımıstani nêverdayê ê qülan u mabênan ra serd şıro zere. Qandê germ tepıştenı, qandê emnıyet u sıtari sıwax lazım bı. Sıwax ya lınci ra yan zi vıraştena xerc u betoni ra vırazıyayê. Kırec u çimento biyê tewrdê qümdê werdi u pa xercê sıwaxi vırazıyayê. 305 4928 2006-10-02T13:34:50Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Tamirci]] moved to [[Tamirci]] '''Tamirci''': Merdımo kı çiyê şıkte, çiyê xırabebiyayi u herwına tamir keno, vırazeno ey rê vanê tamirci yan zi tamirci. Cayo kı yan zi dukano kı o çi tey tamir beno, vırazêno ê cay rê zi vanê tamirxane. Kesê kı tamircinı, tamirinı kenê vanê tamir kerdenda ê çiyan ra fahm bıkerê u dı o wardı zanayebê. Zanaye nêbo u tecrübey cı çınê bo nêşeno çiyan tamir bıkero. Tamircinı rê zaf zanayenı lazıma. Qandê çiyan tamir kerdenı zi sermaye lazımo kı, pa hacetanê tamir kerdenı bıherino, ca vırazo yan zi kırê kero u tamirxane akero kı, bışo tey tamirinı bıkero. 306 4930 2006-10-02T13:34:50Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Tarixe Awrupa]] moved to [[Tarixe Awrupa]] *[[Hera u Ju Biyayenda Awrupa Senin Ame Merhéleyê Ewro?]] 307 4932 2006-10-02T13:34:50Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Taştox]] moved to [[Taştox]] '''Taştox''' (Berber) : Merdımo kı sere u erdişanê insanan taşeno, qesneno u vırazeno ey rê vanê berber. Nê zeneati veri zi perey kerdê, ewro zi heme cadê dınyay dı perey keno. Zenatê taştoxey (berberey) rê zi zahf zanayenı, wüstalıxey u meharet lazım bı. zeneetê taştoxey zahf tıtizey wazeno. Vanê Merdımo kı taştoxey keno, ülq u nefesê cı zahf herabo, rehet u bêsınır bo. Tehamülê cı heme çi rê estıbo. Wext beno serenêweş, wext beno merdımê keçeli yenê sero serey xo taşenê yan zi qesnenê. Vanê nê çiyandê wınasinan rê tehamülê cı bıbo. Cayo kı tey merdımi yenê taşıtenı ê cay rê zi vanê taştoxxane (berberxane). Taştoxinı kerdenı rê zaf wustayinı lazıma. Destê taştoxi vanê zaf şenık u çapık bo. 308 4934 2006-10-02T13:34:50Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Technoloci]] moved to [[Technoloci]] Asın/Osın: Demir Bafin: Aliminyum Çinko: Çinko Kerre: Demir Pası Komur: Kömür Kufe: Küf Leym: Lehim Luliye: Ince boru Morjin: Bilezik (Morjino zernên:Altın Bilezik) Morzıley: Prangalar Paxır: Bakır Pelga phone: Ince plaka Pilatin: Platin Polat: Çelik Pırınc: Pirinç Qersun: Kurşun Qılay: Kalay Saz: Saç (Plaka) Şêm: Gümüş Tazo şêmen: Gümüş taç Têl: Tel Tunz/c: Tunç Zenge: Bakır pası Zern: Altın Zıncıle: Zincir (...) Nustox: H. Tornêcengi 309 5902 2006-10-11T04:53:17Z Maviulke12 6 {{Template:Suke| native_name = ''تهران''| common_name = Tehran| conventional_long_name = Tehran| image_map = Tehran.jpg| serdarê belediya = Mohammad Ghalibaf| berzine = 1145 m| erd = 1500 km²| nıfuse = 7,160,094| sıxletina nıfuse = 10,000/km²| mıntıqa = Vilayetê Tehran| kordinant = 35°40′N 51°25′E }} '''Tehran''' paytexta dewlete [[İran]]a. Tehran mıntıqa ra zımeyê [[İran]]o dera. Deryayo Xazar Tehran ra nizdiya u Tehran en gird sukeya İrana. ==Tarix== Goreya merdume ilme arkeoloci, Tehran (Rayy) serra M.O. 6000 virazdiya. Seserra 13 de Mogols, Tehran xirap kerd. Serra 1795 Tehran biya paytexte [[İran]]. Waxte Cengê Dınyaê II, [[Britanya Gırde]] u [[Rusya]] Tehran işğal kerd. ==İklim u Nıfus== İklimê Tehran karasala. Vaxte ummun Tehran zaf germina; feqat waxte zemustun Tehran zaf serduna u ware zaf waren. Nıfısa Tehran 7,160,094a. Feqat nıfıse metropolitan Tehran 14 milyoni ya. Zaf mıxtelıf mılleti tede cıwiyenê zey Şarê Farsan, Azeriyan, Kurdan, Ermeniyan, Mazenderanan, Gilan u Yahudi şarê bini. ==İqtısad u Spor== Suka Tehrani zaf raver şiya. Banê xeylê berzi u bınaê ke hetê mımarine de mıkemmel vıraziyaê, estê; bacarê dewizio, paytextê borsao, merkezê iqtısad u siyasetê İranio. Tehren ra fabrikayu musayitun (araba), elektronik, silehanê, cimento u textile estê. Leyşunuya hewa u problemu trafiko Tehran zaf gıruna. Tehran da sistemu metro esta; feqat yeterli niya. Tehren da 45 colej u universite estê. Şeş taximun futbol Tehran da kay kena: Pirouzi/Persepolis, Saba Battery, Saipa, Rah Ahan, Pas Tehran, Esteghlal. ==Çımey== *[http://www.tehran.ir/ Resmi Siteyê Tehran] {{Sukê Dınya}} [[ar:طهران]] [[az:تهران]] [[bn:তেহরান]] [[bs:Teheran]] [[ca:Teheran]] [[cv:Тегеран]] [[cs:Teherán]] [[da:Teheran]] [[de:Teheran]] [[arc:ܜܗܪܢ]] [[en:Tehran]] [[et:Teheran]] [[es:Teherán]] [[eo:Tehrano]] [[fa:تهران]] [[fr:Téhéran]] [[gl:Teherán - تهران]] [[ko:테헤란]] [[hy:Թեհրան]] [[hi:तेहरान]] [[hr:Teheran]] [[io:Tehran]] [[id:Teheran]] [[os:Тæхран]] [[it:Teheran]] [[he:טהרן]] [[ka:თეირანი]] [[ku:Tehran]] [[lv:Teherāna]] [[lt:Teheranas]] [[mk:Техеран]] [[nl:Teheran]] [[ja:テヘラン]] [[no:Teheran]] [[nn:Teheran]] [[pl:Teheran]] [[pt:Teerã]] [[ro:Teheran]] [[ru:Тегеран]] [[scn:Teheran]] [[simple:Tehran]] [[sk:Teherán]] [[sr:Техеран]] [[sh:Teheran]] [[fi:Teheran]] [[sv:Teheran]] [[ta:டெஹ்ரான்]] [[th:เตหะราน]] [[vi:Tehran]] [[tg:Теҳрон]] [[tr:Tahran]] [[ur:تہران]] [[vo:Tehran]] [[zh:德黑兰]] [[Category:Suka]] 311 4940 2006-10-02T13:34:50Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Template:user zazaki-2]] moved to [[Template:User zazaki-2]] #REDIRECT [[Template:User zz-2]] 312 4942 2006-10-02T13:34:50Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Tenekeci]] moved to [[Tenekeci]] '''Tenekeci''': Merdımo kı teneke, soba u mangali vıraştê, ey rê vatê tenekeci yan zi sobaci. Kesê kı tenekecinı, tenekeyinı kenê vanê vıraştenda ê çiyan ra fahm bıkerê u dı o war dı zanayebê. 313 4944 2006-10-02T13:34:50Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Teoriye Relativitet]] moved to [[Teoriye Relativitet]] Teoriye Sýstên(Relativitet) ca u waxt ju hetra, Siklê Oncis Erd (Gravitasyon) bin hetra, alaqadar keno. Nu teori, di (2) teoriye cerinino ke, Albert Aynştayn (Einstein) hetra amo diyene, yeno ifade kerdene. Albert Aynştayn ni teorinê xo serra 1905 Teoiriye Relativitete hususi u serra 1916 de ki Teoiriye Relativitete umumi kerdo neşir. Formulava Teoriye Sýstên(Relativitet): E=m*c 314 4946 2006-10-02T13:34:50Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Teoriye Sýstên(Relativitet)]] moved to [[Teoriye Sýstên(Relativitet)]] [[Image:Albert Einstein Head.jpg|thumb|180px|right|Albert Aynsitayn]] '''Teoriye Sistên''' (Relativitet) ca u waxt ju hetra, Siklê Oncis Erd (Gravitasyon) bin hetra, alaqadar keno. Nu teori, bi dý (2) teoriye cerin, Albert Aynştayn (Einstein) hetra amo diyene, eve ihnan yeno ifade kerdene. Albert Aynştayn ni teorinê xo serra 1905 Teoiriye Relativitete hususi u serra 1916 de ki Teoiriye Relativitete umumi kerdo neşir. Formulava Teoriye Sýstên(Relativitet): '''E=m*c''' 315 5688 2006-10-08T23:01:08Z 80.135.113.74 '''Tertelê '38i''' [[Imparatoriya Osmani]] de paþaa zaf rey waþto ke hukmé Désimi keré. Ni Pasaa galê Dêsimi kerdo, hama bese nêkerdo ke Dêsimi bicêrê binê bandira xo u desimija ra teuz bicêrê. Dêsimi teuz nêdo dewleta Osmani. Tertelê '38i 1937 de gureto de, 1938 de qedêno. Tavi taine hêyan 1947 ki xover do, kou de mendê. Sebebê ni terteley ser ro zêde qesêykerdene lazim niya. Sebebê xo arezeye. Dewleta Tirki ki ze dewleta Osmani waþtêne ke Dêsimi bicêro binê bandira xo; Dêsim ra teuz bicêro, dêsimija bicêro xizmeta eskeri. Zobin ki Mýstê Kori emsalêna [[Seyd Rizay]] u Aliþéri qebul nêkerdêne, é newaþtêne. Mistê Kori kiþtena Seyd Rizay u Aliþéri guret bi verê çimanê xo. Dima ki ebe fend u dubara Seyd Rizay be Aliþér u néçe aðleré Désimi werte ra dardi we. Hama, inara qe jü diþmeni ver de výlé xo néna ro, hata hemlé xuyo péén dawa xoré wair veciyay, bi roþtiya raa ma. Ma 38i xovira nêkenime ! Roê þêhidanê ma þad bo. Cýmê:X. Çelker 316 4950 2006-10-02T13:34:50Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Terteley Zazayan]] moved to [[Terteley Zazayan]] ==Cırm-Qoçgiri-Devlet== Cürüm, Erebkiyo. Tırkiyê xo ‘suç’o. Made kelıma nianêne çinna. Cereme yi Erebkiyo. Tırkiyê ceremi ‘ceza’o. Cereme bedelê cürümio. Jüanê (zıwanê) made cırm esto. Tırkiyê cırmi rüşveto. “Cırm danim mamuron ke kara ma bıvinê, qeyretê ma bıkırê.” Erebki de na kelıma esta, çinna nezon. Mırê heni yeno ke kokê cereme bo (be) cürüm ra Kırmancon(Zaza) cırm peyda kerdo. Ni maney ra ber, jü manê xowo do bin esto. Cırm; manê xo Tırki de ‘vergi’yo. Aşirê Seydon sonê Kamax, Egın, İlıç, Quruçay ra mal, mılk, çı ama desti ver, be zora cênê, anê. Aşiri na ardene rê vanê cırm. Taê nay rê vanê öşür. Huquqê aşiran de ni herdi herdê Seydanê. İyê ke ni caan derê, bınê şiya aşiran derê. Aşiri inan rê wayir vecinê, verrayi (ki) inan ra cırm guretene heqa aşirana. Aşiron dewi mabênê xode bare kerdê. Zêdıri paiji waxtê cüni de sonê, cırmê xo cênê yenê. Tırki be rajiyina nedanê. Aşiri ninon tersnenê, heni cênê. Mecbur ke nemandi, keşi neçisenê. Seydon miyan de Bolıci, jüyi Resberi (i wayirê aşire niyê, inan rê vanê ‘qara taxımı, resbero parşyüeqalın’) nesonê cırm. Zobina aşiri têde sonê. Bolıci, resberi serba aşiron vanê, ni neheqê, caê bigani de sonê, mal o mılkê mêrıkon kelepur kenê, anê. Na gunakariya, neheqiya. Ni cırm, öşür nevanê, kelepur vanê. Kelepur Tırki de ‘yağmalama’o. Aşiri na kelıma nianê jüanê xo ser. İ, cırm, öşür vanê. Cırm guretene heqa inana. Çıke Tırkê ni herdon bınê huquqê inan derê. Çıke Tırki bado amê – ardê ni herdon. Ni dewi, dewê Hermeniyanê, dewê Kırmancanê(Zaza). Şıx Hesenon bo Seydon bıraê, jübini ser tıfang ercenê. Şıx Hesenon zêdıri Kırdaski qeşi kenê. Qoçgirıci Şıx Hesenanê, Kırdaski qeşi kenê. Alsêr efendi mektebê Askeri Rüştiye wendo. Eskeriye nekerda. Urısi ke amê Erzıngan, leê ninan de koto gurê (mamuriya levazımi kerda). Urısi amê, Zeranıge de mal do arê. Mı homa nekerdo raşt ama ez vaci, Alşêri ni ardi ni caon. N.Sevgen vano, Alsêri perê Uruson tırtê, remo. Bırazaê xo (Bergüzar Şahin) vano, nê nê! Urıson xainiye kerda, dı teğmenê Tırkon dê duzağe ro ke bıçiserê (bıkisê). Alsêri neverdo, a rü ra Urusi ca verdê, cêro ya dewe. M.K. pasa Erzurum de camat dano arê. Kono rae, sero Sêvas. Ş.S. Aydemir kıtabê xode vano, Pasay rê vane; ‘gerre ama, vanê raa Sêvasi de Kırmanci(Zaza) konê raa to ver, to çisenê, meso’. Ş.S. vano, pasay soferê xore vat, ‘kam kono rae ver, cıkuyo, to qe mefınde’ Mordemanê xo cêno, sono. Bado işiyaym pê, kes nekoto ver. Qoçgirıci zobina vane: ‘Alsêr koto araba ver do, fındetene. Ardo war, cırê vato ‘to ni caan de çı fetelina?’ Oyi vano, ‘na dewlete endi biye khan, gawıri herdanê ma cênê. Ezo dewleta newiye laik, modern peyda keri’. Alsêri vano ‘eke niao, eji qeyretê to bıkeri.’ Rae dano ya, rusneno. Alsêri katıbiya Heyder Begi kerda. Heyder Beg bo Alsania lacê Mıstafa Pasayê. Qoçgirıci ninon dest de gerinê (berbenê). No Mıstafa Pasa sunni biyo. Ümraniya ra jü şiyo hatê Erzurumi (taê vanê Van, taêyi Pötürge) jü laikê bêkeşi cêno, ano keno weiye. No laik cêreno ya, beno Alevi. No laik beno pil, Qoçgirıcon ser de beno Mıstafa Pasa. Qoçgirıci gerinê, vanê neheq bi. Derebegiye dıma bi. Serba iy wes nevanê. Ni aşiron danê arê, vanê, bêrê, ma Tırkon meverdime herdê xo. Kılitanê Dêsımi bıcim xo dest. Alsêr vano, ‘sıma be hokmatia neşikinê, sıma thaba nezanê, reet fınderê’. Nişikino ninon bıtexelno. Sêr keno, aşiri ninon dımaê, oyi kono miyan. Ninan rê vano, ‘ez zanon, sıma neşikinê ciyê bıdewesnerê, sıma mı kenê ni kay miyan, peyniye dey meremerê, mı teyna meverderê!’ Zera de tıfang ercino. Qerargahê eskeron Umraniya (İmranlı) dero, Qoçgirıci xebere rusnenê, Xozat ra Pulur ra esker wazenê. Xozat ra kes nesono, Pulur ra phancsey ra zêde esker danê arê, sonê. Nae ser Alsêr na şiire nusneno: ‘Ovacığın aşireti / zapteyledi memleketi’. Mart 1921 de Seydan de Sêllasori, pilê aşiron, ağleri têde dinê arê, sêrê Qoçgiriye. Vore zafa, be lekanana sonê. Rae de Aydınê Usıbi (Mexstan ra Sêllasoro-iştiriyê Askano) nahiya müdüriyê Quruçayi cêno pê. Ano leê ağleron, vano, mı heşiro de hewl gırot pê. Be merıkia kayê xo keno. Ser ra fotere veceno, nano xo ser ra vano, ‘ez endi qeymaqamon.’ Nano merıki ser ra, pers keno vano, ‘fotere sıkina mı ya sıkina niy’. Be fotera qail nebeno, tereg bırneno, nano heri ser ra, vano, ‘va tenei her qeymaqamiye bıkero’. Ağleri mıradinê Aydın ağay ra, vanê ‘heşirê towo, serefê mêrıki de kay meke, oyi isano, oyi ciamordo. Çisena, bıçise, şerefê mêrıki de kay meke!’ Nae ser Aydın ağa niy verdano ra. Taê vanê, peyser no heri ra, heni rusno. Ni sonê Quruçay. İsanê Quruçayi ninon kenê meyman, vanê, ağlerenê, ita de arışiyerê, heni sêrê. Ninan rê sogıson kenê (tersene). Aydın ağa vano, ma naca ra dot neşikinim sêrim, vore zafa. Dormê xode sêr keno, mal mılk zafo, vano, ‘ez cırm don arê, cêron ya peyser.’ Çolax (Sêllasoro, iştiriyê aslaniyano) vano, ‘eji cêron ya.’ Ni konê Quruçayi miyan, cırm danê arê. Peyser cêrenê ya. Taênayi Ümraniya ser de konê rae. Hokmat xebere cêno, esker rusneno ninon ser. Kırmancê(Zaza) ni caon (dewê Kırmancon(Zaza) zaf biyê na hat de) xebere cênê, esker yeno, malê xo danê arê, Puluri ser de remenê. Fırati ser de pırdê Terkilohi esto, iyê ni pırdi ra ravêrê, heni sêrê. Eskeri inan ra ravêr pırd gıroto. Se ke dewıci amê, eskeron ni têde qır kerdê (25/3/1921). Dergiya Genelqurmayi de no qal nusiyaiyo. Vanê, ‘ma nezanıt dewıciê, ma va, qa eşqiyayê ke Dêsımi ra amê.’ Ni dewıcan ra taênani derê Zoği de (zoğ kerdene: çerme rütene) cênê pê, çerme rünê. Aydın ağay o Çolaxia semsêr remenê nejdiyê Arapgiri de ‘geçıt’ vinenê, aca ra cêrenê ya, yenê. No qali a dergiye de esto. Vanê, ‘qe ma viri niama ke ni semsêr remenê. Ma va, ni pırdê Terkilohi ra vêrenê ra, yayi Erzıngan ser sonê. Ma raa ninon ni caan de pitêne.’ Dewê Kırmancon(Zaza) têde vêsnê, kerdê thal. Enver Gökçe seba i dewun şiire nusneno. Hatê made vanê, aşiri ke diyê arê, sêrê Qoçgiriye, têdınon mordemê xo dê arê, zê eskeranê Tırkon taylım do kerdene. Be eskeranê Tırkan’a kayê xo kerdo. Taylım de ni qeşiyon vanê, ‘tüfek bila, hop omza, istiqamet qarargahe Ümraniya zart zurt zart zurt. (eskere Tırkon thıtrınê, zart zurti aca ra yeno.) Jü Sêvasıci va, mayi na xebere zanim. ‘Na seba eskeranê sıma Tırkon vata. Be sımawa kayê xo kenê, vane, ‘i vahşiyê thırrıni çı zanê eskeriye çıka.’ Qoçgirıci remenê, yenê Pulur, veyvıkon danê Seydu, veyvıkon cênê. Eke ef vecino, cêrenê ya, sonê. Alsêr efendi Seydan de mano. Hokmat Alsêr efendi wazeno, zaf konê dıma, ağleri nedanê. Sono Şıx Hesenon (Abasıcon) miyan. Aca de çişino. Tertelê Qoçgiriye dıma usulê cırmi vurino. Endi kam çhek cêno xo dest, sono dano pıro, ano. (hêfon cênê) Öşür ‘devlet’e cêna, ni Kırmanci(Zaza) xo çık vinenê ke öşür danê arê? Devlet xercê kentano. Kentan de taşil biyo. Kentê Kırmancon(Zaza) nebiyê ke. Kırmanci(Zaza) devlet çıko nezanê. İnon öşür nedo devlete. Devlete nişikina ninan ra öşür bıcêro. İyi vanê, o ke devlete be mawa neşikina, ma öşür arê dim. Devlet xercê kültürê Kırmancon(Zaza) niyo. Domaniya mıde ma şiyêne bukê Pardiye de (Pardiye Vacuğe de dewa ağaana-dewa ma, dewa resberana) owe kerdêne xoro. Pardiye ra, Qızıxe ra, Burnağe ra domani amêne, ma aca de reştêne jübini. Pardicon miyan de mara gırsi esti biy. Wandoğ biy. Dewrimci biy. Pardiye ra cema sani (ma cema sodıri ra şiyêne) jü laiko de qıckek amêne. Zaf qıckek bi, hende pusqıle bi. No ke amêne, i wendoği uştêne ra. Lao, vatêne, ‘urcerê Muzur ağa ama’. (laiki de kayê xo kerdêne). Ma sas biyêne. Ma vatêne, qe nia hende qıckek ağa beno? Ancia jü dewe de ez maymanon. Laik mıra qıco, çêber ra kot zerre. Pi uşt ra, laik ama, nişt ro. Pi homa nişt ro. Laik sono teber, yeno. Ancia a qeyda. Mı va, ‘nê, to çaê lacê xo verra urcena ra?’ Va ‘ez ra meurci, kes neurceno ra. Raurci ke ağaina xo bızano.’ Ancia jü dewe de devrimcine kenim. Ma maqat (cacık) de roniştaym. Teoriyê düna hirêine qeşi kenim. Piyê hevali ama. Lacê xowo pil tebera bi, veng da, ard; rusneno ware, verek dano ardene. Marê verek bırneno. Endi sano. Cêraym verro, ma zore qan kerd. Ma qesanê xodim, o kurşi de nişto ro, xo azno çêrane ro, xızmeta ma dero. Bırosê owe peyê çêberi dero, tase lee dera. Ez biyon têsan, uşton ra bıroşi ser sêri. Va, ‘sona koti?’ Mı va, ‘owe cion.’ Bırra mıra ,va, ‘meymana, meymaniya xo bızane’. Şi, owe arde. Mı va, ‘apo, aybo, ez ar kon, to dest ra owe bıci. Qe nê lacê to biardêne. Va, ‘sıma meymanê lacê mınê, ezon xızmeta sıma bıkeri. Adetê ma niao’. Kırmanci(Zaza) domananê xo nia resnenê. Jü doman ke nia bi pil, beno xorto xoser, beno ciamord, beno xanedan, beno dewleti. Xorto xoser keşi rê nebeno qul, keşi rê vılê xo nekeno çewt, mênê xo niano herd. Devlet a ri ra xercê kültürê Kırmancon(Zaza) niyo. Devlet qul wazeno. Qul ke nebi, devleti nebeno. ‘Qomut’xortê xoseri rê nevêreno. O nekono bınê hukmon. Hende qomutani şi Dêsım, kamci qomıtani porê xo neruçıkıt? Napolyon ke biamêne Dêsım, qomutaniye ca verdêne. Kırmanciye(Zaza) de aşiri têde wayirê çhekanê. Çhek ke bi, kes keşi rê neşikino neheqiye bıkero. Jü aşire ke neheqiye kerde, aşiri têde a aşire ser de dinê arê. Jü aşire ke zordariye, derebegine kerde, aşirê bini a aşire rê benê dısmen. Têde jü düs raê, neverdanê jü aşire düsa inan ra ravışiyo. Devlet jü düşiye newazeno. Ni herdan de (Asya) jü aşire bena pil, bena hukumdar, aşiranê dormê xo cêna bınê hukmê xo, kena qul, bena devlet. Kırmancon(Zaza) neverdo ke jü aşire hukumdar bo. Zor, disiplin karê Kırmancon(Zaza) nekeno. Zor ra, disiplinra xuliyê (xuye kenê). Kes inon be zora neşikino biaro rae. Kırmanci(Zaza) Şah İsmaili rê pheşti veciyê. Sa İsmail be rındiya amo. Be hokumdariya, be zora bıamêne, kes iy rê pheşti neveciyêne. ‘Sa İsmail mara biyo’? Mara nebeno, kam beno bıbo. Be zora ke amay, porê xo ruçıkneno, peyser cêreno ya. Rındiye Kırmancon(Zaza) ana jü ca. Alsêri be aqlê xowa, be qeşiyana ardê jü ca. Devlete be zor, be disiplina bena. Çıka ke Qoçgirıcan rê, Sa İsmaili rê pheşti veciyê, nekote bınê hukmê inon. Pulur de vanê, ma biym har. Tertelê Qoçgiriye dıma ma rınd biym har. Neheqiye gırote xo dest. Kami ke çhek gırotêne, şiyêne cırm. Caro seba hirê qatıron, hirê ciamordi çisinê? Devlet huquq newazeno, neheqiye wazeno. Vicdanê Kırmancon(Zaza) esto. '''Faruk Eren ''' == Xo nas bıkerê ke şar jı şıma nasbıkero, ma kole şari niyme! == '''İbrahim Doğan''' Mıleto Zaza Anadoliye de mıleto en khano. Verê islamiyeti hardê Anadoliye de bi. Coğrafyaxo dormê ağwa Fırati u Dicle dera. Mıkanê Çhaviyanê ağwa Koê Bingoli o Munzurde Ecdadê ma mendo. Çımê ağwa Çhelkaniye de Çımê ağwa Xızıri de sıtar biyo.Duşê dışmeni de xo verdo. Ortê dar o kemer o bırranê meşeligê Anadoliye deemrê xo viarno ra. A waxt hona islamiyet niame bi Anadoliye. O waxt Elewiy oSunnitiye çinê biye, Elewi-Sunni Zazaya waxt jü qom bi. Kuli mordemê hometa xobiyê. Dinê mıletê Zazay Zerduşt biyo (dinê xeylê-wayirıni). Dinê Zerduştidinê de zerehira, zerevêşae, wayirê itıqati, wayirê şewqati biyo. Mesela,ortê insana de kiştene, dışmentine çinê biya. Ebe rahm o qudret biyo. Ínsanaroci rê, Aşme rê, adıri rê, ağwe rê, dar o kemeri rê ibadet kerdo, düa kerdo.Ağwe bereketê dınya biya. Roc roştia dınya biyo, nur biyo. Ínsana cırê secdekerdo. Ínsana qimet do jumini, jümin, ra hes kerdo. Cêniye dinêZerduşti de qudsale (ziargiye) biya, zê Heqi (Homay). Cêniye cem u cemata dewayirê soz o bext, biya. Wayirê itıbar, biya. Vatena cênıke, cemati qebulkerda, insana qimet do cêniya, cêniya ra hes kerdo. Mesela, Meryem Ana teynabiya, gorê rivayeti terefê Heqi ra cı ra Ísa biyo. Yanê Meryem Ana mêrdê xoçinê biyo. Vılê mı de nebo. Rêna (fına) Ademi o Hewa çinê biyê, yanê toxumbiyê, amê dınya. Terefê heqi ra amê vıraştene, bado domani (tuti, qıci) cı rabiyê. Ê ji jümini de zeweciyê, serê hardi ra biyê vıla. Ez nêzano, domanê Ademio Hewa senê reng biyê. Aqılê mı çiyê rê vındeno. Eceba nê isanê siay dolêkamiê, yanê zenciy dolê kamciyê. Ez nêzano, mae ya ki pi kamci sia biyo. Mademma kuli Ademi o Hewa ra biyme, a waxt ma pêro biraê jubiniyme. Na dışmentiyeçıka ortê ma de? Ama ez rêna nêzano, no zonê ma qey ciao (ayriyo). Nê işte, ezvano hile esto, tobe tobe... Nê meselikuli dini nia kerdê gırsi. Ínsana xo rê Heq vıraşto. Her mıleti xo rê sistemêno ro. Mesela ewro Hindıstan perestê (tapmışê) manga beno. Yanê işê dini işêaqıli niyo. Na derheq de insanê ma ki rüyê dinê Mıhemedi ra zaf zaf zerar diyo.Dinê Íslami az o uze ma bırrno. Merdena Mıhemed peyxamberi ra tepia insani sebamenfaatê dınya kewtê ra jümini. Seba xelifetiye mısılmana kokê jümini ardo.Kokê şari wayirê dinanê bina ardo. Mıletê bêçari nınganê astoranê mısılmanaver, zê tozê wele qır biyê. Seba dini islama zaf qetıl kerdo. Zaf seri şımşêrkerdê. Vanê, Ali biyo şêrê Heqi, reşto kami, sere perno. En peyniye deMewrani nımac de serê Ali perno. A roce ra nat Elevi nêşonê camiye, nımacnêkenê, rocê Remezani necênê. Merdena Ali ra tepia nafa islama ra Ömer uOsmani, Muawiyay ver çarno Ehlibeyt bırno. Tornê Mıhemed Peyxamberi domanê(tut) çêna de, Fatma domanê Ali Hesen Usêni butunê domananê Ali Kerbela dıkiştê. Yanê kokê tornanê Mıhemedi ardo. Ez nêzano na senê islamtina, insaniewladê resuli ekremi sere bıbırnê. Íşê Heqi ra ez thawa fam nêkeno. Ali sebadinê Heqi (Homayi) ame kiştene, nêçe şaro bin be Zılfeqari kişt. Dinê islamakıtabê Qurane dınya ra do qebulkerdene. Na honde zulumê zalıma nezano lê Heqide aso ya nêaso. Ez vano, kami se kerd, ina rê mendo. A zalımiya a roce hitanewro hona ji dewam kena. Merdena Mıhemedi ra, Ali ra tepia islami biyê dı lete.Taê biyê Sunni, taê biyê Elewi, hona ki jümin, kişenê. Waxto keÍslamtiye ama Anadoliye, ita ki mılet qır kerdo, kerdo dı lete. Taê biyê Elewitaê biyê Sunni, jü mılet jümini rê biyo dışmen. Na mesela teyna welatê ma deniya, butunê dınya de islami jumini rê biye dışmen. Mesela aynimıleta ra Erebi biyê Suni u Elewi; Zazay, Tırki, Kurdi, Farsi, Hindıstani,Pakıstani. Efğani, Suriya u Íraqi. Welhasıl zafê islama biyo dı lete. MeselaPakıstani Zılfeqar Ali butu Elewi bi, Nazar Şerif Sunniyo, Suriya Hafız Esad Elewibi. Íran de Şah Rıza Pehlevi şii bi, Xumeyni Sunni bi. Ísanê maZazay ki biyê dı lete, biyê Elewiy o Sunni, jü coğrafya derê, jü zon qesêkenê, ama dini kerdê dı lete. Waxto ke islamiye ama Anadoliye, mıletê bini jizaf qır kerdê. Mesela, Xırıstiyana dinanê bina ra mılet seba dini jümini zafkişto. Ewro meselama din niya. Mesela ma bıratiya. Ma seba zoni, kulturi felsefa sosyolociye,coğrafya, tarixê xo emeg danime, ma wazenme ke zon o kulturê xo, kamiya xobınê destê şari ra vecime. Sebeta nae ji gereke butunê mıletê Zazay emeg bıdoebe zerri o cani ra, ebe roê zon o kulturê xo ra wayir veciyo. Ma seba xatırêzon o kulturê bav o khalê xo, seba kamiya mıletê xo hitan merdene kar bıkime. Mıleto bêzono bêwelat zê vergê serê çolio. Zê insanê pincio, bêma o bêpiyo. Ama ê ma hardêma esto. Kultur o orf (gelenek) o, felsefa o coğrafya, tarix o zonê ma esto.Ma xoser mıletime, nae her kes bızano! Ma nêwazenimeke meşte domanê ma bêzon o bêhard bımanê. Kam zonê xo mezano, o kes kamiya xoji nêzano Şıma caro diyo, şarê bini mesela: Tırka Tırkiyê xo kerdo vindi, vatoez Uruzo ya ki felan mıleto? Ya ki Ínglêza zonê xo kerdo inkar, vato maFransızime? Na dınya deniama diyaene, ama çı hêf ke mıleto Zaza kamiya xo kerde inkar, va, ma Kurdime,ma Tırkime; toz eşt rêça ecdadê xo, esl o cısnê xo kerd inkar. Cingane zonê xokulturê xo, orfê xo, kınc o kolane xo dano xo ra, vano ez cingano (aşıqo); çıhêf ke ma qasê cingana ebe anor nêveciyayme. Taê ebe namê çhepê (sol) Kurda taêki ebe namê çhepe Tırka zonê xo, kulturê xo, hardê bav o khalê xo ra bi inkar,kamiya xo ra bi inkar. Zonê xo kerd lehçê Kurd o Tırka . Hardê şehidanê ecdadêxo kerd hardê Kurda, namê nê ji kerd Kurdıstan, coka bi Xırbıstan. Ewro Zazaê keTırkiya de, metropola derê zafina kamiya xo kerda vindi, zafê dina kelimê deZazaki nêzanenê. Zazaêe Awrupa rêna (anci) henênê. Ínsanê ke welat de mendê inara başqe kes zonê xo qesê nêkeno. No derdê de gırano. Nê azê neslêtezi xo şaş kerd Xo şari dıma kaş kerd Bi herê şari, xo bar kerd Zonê bav o khalê ma inkar kerd Roştberanê ma qaytê zuranê Tırk o Kurda kerd Íbrahimê Muska de khalık o pirıka xo ra şermaiya, ar kerd Seba zon o kultur o itiqatê mıletê xo ka ro guri rê wad kerd Ma gereketarixê xo vecime meydan. Ma gereke kamiya xo bımusime. Her kes koti beno, bıbo,zonê xo qesê bıkero. Leê domananê xo de, çê (keyê) xo de, otobuse de, rae rakoti beno, bıbo, zonê xo qesêkerdene mecburi kero. Her tatıl de domana berêneWelatê Zazaistani, hardê bav o khalê xo nas bıkerê, dewanê xo, sukanê(şeheranê) xo, pil o maqulanê xo bıdê naskerdene. Bımusê, destê kokumanê xophaçi kerê. Şorê mali, şorê selxi, şorê dawari, şorê taro teze, so, mendıke,tırşıke helız, rıbêş, heluge, gızêre, xıloke, piçoke, toptopıke, zılxençere,turpe, dırrıke, gulsosıne, menekşe, gula vıleçewte biarê, nas bıkerê, pocê,burêne. Waxtê wara de domana berêne wara, domani ware bıvinê, hera ra nişê,heri çırtıka berzê, domani wara gınê. Zerê ma o pi taê bıvêşo, belke welat rania hes bıkerê, xo vêra mekerê. Zobin welat nas nêkene. Waxto ke ron o thoraq odo o mastê welati wenê, zê heşi nırene. Vane oxxxxx, çığa weşo, thamê doy omasti rınd zanê. Thame rındekiya çıçeganê welati dana ra qatıği. Gereke welatêxo ki zê nê doy o masti zê serê şıti biarê xo viri, nas bıkerê. Kamiya xobızanê, zonê xo qesê bıkerê. Welat de kulikom bê, şorê ziara ser, mezelanê pirık o khalıkanê xo ser. Ziaranêe welati,itıqatê welati nas bıkerê. Goş pil o kokum o maqulanê xo ser nê. Ê waxto keberbay, domani pers kenê, vanê nê qey berbenê. A waxt ma o pi gereke eberaştiye itıqatê dina cı rê ca kerê. Domani, orf adet itıqat bımusêne. Kulturêxo ebe tore bumusê. Waxto ke şonê ziara ser. ebe içki, ebe kêf o zewq ziarêsera mekerê, ziarete ra düri şorê, xo rê muhabet bıkerê. Çımke ziari caê içkiniyê, caê kêfi niyê, cayê itıqatiê, caê derd o khulanê, caê mıradanê, êinsananê itıqatliyanê. Aera nê isana rê hurmet o azet bıkerê, hurmet bımusnêcı, zerehira vındê. Seba welatişıma çı zanê, derheqê zoni de, tarix de pil o maqulanê xo ra pers kerê,domananê xo rê bıdê naskerdene. Domani baqılê her çi ina viri de maneno. Loqmêniaz-qurbana ra malumat bıdê domananê xo. Loqme çıko, qey beno vıla bumusê. Rocnamê(qezeta) Zazaki vecinê, seba zonê xo bıcêrêne, bıdê wendene. Taê nêzanê bıwane,cı re bıwanê. Ez inam beno ke khal o kokumê ma, domanê ma zaf şa benê kêfkenê, çımke ebe zonê dina êna wendene, na gonia dina kena tezık; eşqê zonê bavo khali rê kena sewdali. A waxt kes kamiya xo nêşkino inkar kerone. Domanê maroştia çımanê maê, ê zê adıriê, rew benê sur, rew benê sila kultur o zonê xo. Şarê ma şonopere dano qezetanê Tırk o Kurda cêno, ama ê xo ra wayir nêbenê. Perê jü fincanaqewa qemiş nêbeno bıdo rocnama zonê xo; ma mıletê de bêmesuliyetime. Şımanêzanê, ne isanê ke rocnama vecenê, çıqa feqiriye, zamet oncenê, taê hessasvındenê, şıma ra zaf rıca kenime. Her kes kamiya xo, zon o kulturê ecdadê xobımuso. Her kesbızano ke ma Tırk u Kurd niyme. Mılliyetçiyanê Tırk o Kurda zonê ma berdo,kerdo lehçê zonê xo, tarix o coğrafya ma kerda ê xo. Bav o khalê ma Tırki,Khurmanci nêzanıtêne. Ína rocê nevato, ma Kurdime ya ji Tırki me. Ma ina ranêheşna. Ína vatêne, Lawo awa ke ma Tırk o Khurmanca ra diye, vergê serê çolanediye. Fermanê ma vet, hurdımina piya da ma ra, ma koa ra vêşan o têşanmendime, serda ra, vêşaniye ra mığara de merdime. Ma ra mıradiyêne(herediyêne), vatê, şıma se vanê ma Kurdime, naleti şoro neslê şıma , ma raxeveri dene, uştêne ra, lê ma ra şiyêne. Kırmancki,Kırdaski, nêzano Kırdki... koka nê kelıma butun Khurmanci ra êna. Na kelımaçewta, gereke na kelıma zonê Dêsımi de raşt bo. Kırmanciye zonê xo ra vecêne,na kelıma ji resena Khurmanca; nê çımesura yanê na ji Khurmanciya. Zonê DêsımiZazakiyo, xo keno Kırmanc, na alazê (çelişki) de gırso. Dêsimi ra qeyr kes xora nêvano Kırmanciya ma , ne Gımgım de ne Erzurum de, ne Bingol de, mı honanêheşno. Desımıci xo ra vanê Kırmanc , hardê bav o khalê xo ra vanê Kırmanciye. Şarê Khurmanca ra pers kerê, vacê, tı kama? Vanê, ez Kurmancım .Kelıma Kırmanciye zonê maê zelali ra vecêne. Ze ke ez nanustey ebe qeleme veceno, hitan mıı ra çiyê fam bıkerê. ndi nae ra tepianêşkinê kesi bıxapnê, tarix zuranê dina keno puç, a waxt inkarciyê maê Zazayxo kenê koti? Ez inam beno ke ma rocê welatê xo de ebe zonê xuyê zelaliwanenime, nıvısnenime, a waxt tüyê rüyê zurekeran o inkarciya kenime. Xeziba aroce mı bıdiyêne, ez hona bımerdêne. Axa mı axa bav o khalê mına. Hêsirê çımanêdina mı vêra (vira) neşiyê, her hêsira çımê pirıkane ma qasê dılopê bi, ê kehesiriya Kurda ver berbêne, zerê isani cı rê biyêne lete. Ma xain veciyayme, maxo kerd Kurd, ma ebe namê sosyalizmi, name devrimi veciyayme, ebe teoriyaMarksizm-Leninizmi. Ma va, butunê mıleta qederê xo, xo be xo tayin kerê, maqedere xo berd, kerd qederê Tırk o Kurda. Ma biyme devrimciyê dina, ma ebe namêhurdımina hepsa de, koa de, çola de dulegera de merdime, biyme vindi, ma o piyêma ebe kulma (lapa) hêsiri kerdi ro, berbiş ra bi kori, feqiriye ra biaspıcıni, orte kemer o kuça de domanê xo ğeyal kerdi, şew o roc hewna dediyêne. Dı pesê xuyo ke bi, ê ji seba ewladanê xo kerdêne qurbane, şiyêne,ziara sera kewtêne ra, berbişê dina feryad o fiğanê dina hard o azmên kerdênequle. Ma ma o piyo nianên ji di, en peyniye de cı rê cenazê domana amêne. Ebenamê kami? Ebe namê Kurda, ebe namê Tırka. Ma hitan heşarê xo biyme, ma hitanxo nas kerd ke ma ji xelesiyayme. Kam qasê Zazaanê Elewiya bêesl o bêcısnveciya? Ma kerdênê dışmeni, çı rew xo vêra kerd. Yavuzi teba Hemidiya ElaiyanêKurda az o uzê ma bırna. Dêsım de hawtaehazar isanê ma eskerê Tırka kişt,cêniy o çênekê maê azebi kuli sungi kerdi. Ma rêna ji ar nêkerd, ma va, var boKurdistan. Xo ra gêncanêmaê peyêna xo şaş kerd, se ke zonê xo ra, kulturê xora kewti düri, şewqet oexlaq ra ji biyê düri. Ma namê şaranê bina ard, na namê domananê xo ra. Nê azepeyêni zaf xetê de gırse kerde. Ma namê piy o khalıkanê xo dard we, namê Tırk oKurda ard, na qıcanê xo ra. 1970 ra natgêncanê maê ke wendêne, kamiya xo ra bi inkar. Şiy, ebe namê Tırk o Kurda leckerd, taina va, ma Kurdime ; çhepê (sol) Kurda de amey kiştene, hepsa dımerdi, çola ra merdi. Taina ki va, ma Tırkime ; çhepê Tırka de vêşaniya derge,rocê merdene ra xo kişt, halbuke Tırki kamiya dina cı ra vanê, şıma ElewiyêZazaê , nê gêncê ma rêna fam nekenê. Jü qesa esta,vanê: Kupê ağwe raya ağwe ra şikino. Gêncê ma na hal derê. Mı Khurmancinêzanıtêne, ortê komanê Khurmanca de muso. Mı Tırki nêzanıtê, ma Gımgım dedewıc biyme, hardlerz (zelzele) ra tepia dewanê ma de mekteba Tırka biya. Mımekteba verêne dewa xo Muska de wende. Ma Tırki nêzanıtêne, ma ambaza jümini ravatêne. -Ola olagitme, ben de ji geliyorum. -Sen de ji geliyor? Ben eve gider, ders çalışıyor. Axşam sen de ji bizegeliyorsun, barabar yazi yaziyalım. Ma o piyanêma, pirık o khalıkanê ma Tırki ra çiyê fam nêkerdêne. Malımanê ma zonê bav okhalê ma, ma rê kerd bi tobe. Ma mektebe ra waxto ke şiyêne çêane xo, ma khalo kokumanê xo de ji zonê xo qesê nêkerdêne. Malıma ma sera dızdiya başqanivetêne. Başqani ji rêna ambazê ma biy. Kami Zazaki qesê bıkerdêne, roca binebaşqani malımi ra vatêne, malımi dêne ma ra. Ez bımıri bımıri, feqiriya belengaziyamıletê xo rê. Rocê ez mektebe ra amo çê, maya mı çê de niya, şiya mali. Pirıkamı teyna çê dera, ez zaf vêşano, cı ra Tırki non wazeno. A ji zonê mı ran3ezana. Se kena, ez tey Zazaki qesê nêkeno. Bado va ke, çıme Heqi kor bêne,nafa ki ma sera no zonê Tırkê zalımi kerdo mecbur. Domanê ma ebe na hal meştene ma, ne ki Heqi, ne ki ziar o diara nas kenê. Koraniye bêro çımanê malıma serde; ma, no halê ma se beno? Domaninêthawrêne çê de zonê xo qesê bıkerê. Başqanê zoni yasax kerdêne, dızdiya goşnêne ma ser. Ez vêşaniye ra, qudum ra kewto. Mecbur mendo, mı pirıka xo deZazaki qesê kerd. Ez berbo, mı va, pirıki, ez vêşano vêşan! A ki hêrs biye,va, tı vêşana, tı qey zonê xo qesê nêkena, mı tı raştê khulê gırani kerdêne,nêmendae! Tı qey mı qarnena!?! Mı cı ra va, başqan ita bi, coka. Meşte gerêmı keno. Malım mı kuino, dano mı ra. Roca bine raşta ji laiki malım de gerê mıkerd. Malımê ma Keranlığ ra bi (Omcali), nahiya Gımgımia. Namê malımê ma CemilAkay bi. Malımi ebe texto mıxkerde Aç avucunu! va, da destê mı ra, mıx zerêlapa mı de kewt cı, phıştia destê mı de veciya. Hona caê mıxi kıvşo (1968)de. Mı rêna pirıko khalıkê xo ra nêva. Mı va, malım de muneqaşa mekerê, seba başqane zon yasaqkerdêne ji, mı rêna cı ra nêva, sebeta cirantiye ra ortê ma de xirabiye mekuyokar. Heya, ma ebe na hal zonê bav o khalê xo kişt, orte ra dard we, ma kamiyaxo kerde vindi, ewro teze kewtime ra dıme. Mıletê Zazay hardê bav o khalê xo dexo kerd inkar. Esl o cısnê xo kerd vindi. Gımgım de eskerê Elaiya Osmani tebaKurda fermanê şarê ma vet. Dêsım de eskerê M. Kemali az o uzê ma bırna. Çewresçêneka azebe destê jümini guret, xo eşt ağwa Munzuri, va; "Namusê mamekuyo dışmeni dest!" Ísani khal o piri kuli qır kerdi, veyvıki sungikerdi, derguşê dina zerre de kişti. Kemerê Gağani de ağwa Derê Laçi gonişiyêne, ebe hazara meiti erziyay peser. Na felaket ra kesi ar nêkerd. Badoisanê Dêsımi verê mıletanê bina bi Kemalist. Gonia şehidanê xo rê wayirnêveciyay. Zafina Atatırk pirê xo ra ravêr guret, oda meymana de koşo serên dedarde kerd. Zonê xo kerd Tırki. Halbuke Sey Rızay ebe zonê bav o khalê xo vato,ma ra çı wazeno no Eskerê Romiyo Xınzır. Waxto ke Eleziz de 75 serre bi, sebawelatê xo, zonê xo, kulturê xo, seba itıqatê xo erziya dare. A waxt rêna ebevengê de berz, ebe heybet qireno, vano, QAHR BÊ ZUREKER O B BEXTA. Ewro ma qaytbenime ke seba dewa Sey Rızay kes nêmerdo; zafê Dêsımica seba dawa Kurd oKurdıstani merdi, zaf gênca kamiya xo kerda vindi, xo kerdo Kurd. Zafina kamiyaxo kerda inkar, xo kerdo Tırk, ebe namê Tırka hepsa de vêşaniya merdene ra,yanê vêşaniya derge ra merdi. Dêsımıci zafêxo nêşono welatê xo. Gêncê xo hardê piy o khalıkê xo nas nêkene, esl o cısnêxo kerdo inkar, bêpir o bêrayberê (malo ke bêşüane bo, verg weno) coka Dêsımbiyo xırabe, biyo zê xırbanê wara. Şarê ma, mıletê Zazay Uruz (Rus) de leckerd, phıştia dewleta Osmani o M. Kemali gurete, nêverda. Uruz derbaz bo,Dêsımıca kokê Uruzi ard. Gımgım de Xormeçıkan o Lola Zazaanê Solaxan o Bingolikoanê Şerevdin de vırniya Uruzi bırnê, zaf Uruz qır kerd. Bado eskerê M. Kemaliawa ke eskerê Uruzi niarde ma ser de, eskerê dê (ey) arde ma ser dı. Ewro gerekemıletê ma endi heşar bo, xo nas bıkero, zon o kulturo itıqatê welaêe xo rêwayir veciyo, Zonê bav o khalê xo qesê bıkero, kamiya xo vindi mekero. Ma neTırkime ne ki Kurdime, ma Zazaki qesê kenime, hardê ma, welatê ma ZAZAÍSTAN O.Seba hardê bav o khalê xo fıkır bime, jümini ra hes bıkime, bıratiye, dostiye,rındiye, zonê ma rê, welatê ma rê emeg bıdime. Ma kamiya xo bızanime ke şar kima bızano. ==Çımey== *http://www21.brinkster.com *http://zazapress.tripod.com/amor10/ZP_10.htm#xonas_ibrahim ZazaPress Amor 10, per 8-13, ser 2002 317 5966 2006-10-13T14:49:50Z Maviulke12 6 [[Image:Torah-Big.jpg|thumb|270px|Tewrate]] '''Tewratî''' ([[Îbranîkî]]: תורה) Îbranîkî de manayê Tewratî ''("Tora", "Torah", "Tora׳", "Tora'h", "Thora")'', yanî "qanûn" û "zanayîş" û. ==Tewrat û tarîxê Tewratî== Manayê Tewratî çi ya? Tewrat bi xo senî yew [[kıtabi|kıtab]] û, yan zî çend kîtaban ra amo werte? Hem hetî mana ya, hem hetî naman a, hem zî hetî nuşteyê ke tede estî ya, Tewratî ser o zaf [[fıkri]] û vateyê cîya-cîya estî. [[çekuy|Qesebendi]] [[Kurdki]], [[Farski]] û [[Tırki]] de "Tewrat" ekserîya yew çekuya (kelîmaya) [[Erebkî]] yena qebul kerdiş û sey "Tewrat", "Tevrat" nusîyena. La sey çeku (kelîma), "Tewrat", yew çekûya [[Îbranîkî]] (hebru) ya. Îbranîkî de manayê Tewratî ("Tora", "Torah", "Tora׳", "Tora'h", "Thora"), yanî "qanûn" û "zanayîş" û. [[Latînkî]] de Tewratî rî vûnî "Pentateuch" û manayê ci zî "panc cildî " (pente: panc, teuchos: cildî) ya. Yan zî manayî Tewratî, “Kîtabî Qanûnî” (Books of the Law), dûnû. Tewrat, bi [[Zazaki]] "Pêameyîşo Kehan", "Kîtabo Muqedes"; Kurdki "Peymana Kewn", "Kitêba Muqedes"; [[Tırki]] "Ahd-i Atîk", "Mukaddes Kitap"; [[İngilizki]] "The Old Testament", "Pentateuch" ûsn. vacîyenû. Tewrat yew kîtabo gird û. [[kıtabi|Kîtab]] bi xo 39 qismî yo. Nê qismî nê yî: [[Xeleqnayîş]], [[Vijîyayîş]], [[Levîlijî]], [[Hûmarî]], [[Namekerdiş]], [[Yeşû]], [[Hakimî]], [[Rût]], [[Samuel I]], [[Samuel II]], [[Qiralî I]], [[Qiralî II]], [[Tarîxî I]], [[Tarîxî II]], [[Ezra]], [[Nehemya]], [[Ester]], [[Eyub]], [[Mezmûrî]], Meseleyî [[Suleymanî]], [[Vaiz]], [[Neşîdeyê Neşîdan]], [[Îşaya]], [[Yeremya]], [[Mersîyeyî Yeremyayî]], [[Hezekîel]], [[Danîel]], [[Hoşea]], [[Yoel]], [[Amos]], [[Obadya]], [[Yunûs]], [[Mîka]], [[Nahûm]], [[Harakkûk]], [[Tsefanya]], [[Haggay]], [[Zekerya]], [[Malakî]]. Her qisim xo ser o hendê (qandê) kîtabîyek o. [[Tırki]] ci 900 rîpelî yo. (9) [[İsewitine|İsewitine/Xrıstiyani]] bawerîyê xo tinya [[İncile|İncil]] nîye, la her di kîtaban zî, hem Tewrat hem [[İncile|İncil]], anî (ûnî). Yahudî bawerîyê xo tinya Tewrat anî. La yew qismî [[Musewitine / Cuhudine|Musewitine/Yahudîyan]] û ekseriyetî aliman (îlahîyatçîyan) tinya panc kîtabanî verênan sey Tewratî qebul kenî. Nê panc kîtabî: [[Xeleqnayîş]] (Tekvîn), [[Vijîyayîş]] (Çıkış), [[Levîlijî]], (Levililer), [[Homarî]] (Sayılar), [[Namekerdiş]] (Tesnîye). Bi [[Îngilîzkî]] nameyî nê kîtaban: Genesis, Exodus, Leviticus, Numbers û Deuteromonomy î. Tewrat, rojhilato mîyanin (orteyîn) de kîtabo semavîyo verên o ke [[Hz Musa|Hz Musayî]] amo. [[tarix|Tarîxê]] Tewratî heta hîrê hezarî û panc sey (3500) seran veynena. Tewrat bi xo destpêkerdişî merdimey (însanetey) ra hetta seserrê çarin VÎ (Verî Îsayî) behsî qewman, bacaran, medenîyetan, dînan, herban, felaketan ûsn. kenû. Tewrat, yew girang de ninusîyo, teqrîben mîyanî 900-1000 seran de amo pîyeser ardiş û nuştiş. Nuştişî no kîtabî 1450 VÎ (Verî [[Hz İsa|Îsayî]]) ra dest pêkenû hetta seserrê dîyin VÎ dewam kenû. Nuştişî Tewratî ser o zî îxtilaf û muneqeşe estû. [Test-wp/diq/Musewitine / Cuhudine|Musewitine/Yahudîyan]] (cuyî) ê muhefezekarî û tayê [[tarix|tarîxwan]] û teoloxî (îlahîyatçî) îdîa kenî ke "panc kîtabî verênî Tewratî" [[Hz Musa|Hz Musayî]] bi xo çewres seran mîyan de nuştî. Tewrat û [[İncile|İncil]] de zaf cayan de, hetta Qur’an de, yenû vatiş ke Musayî bi xo no kîtabi (Tewrat) nuştû. [[tarix|Tarîxê]] nuştişî nê panc kîtabanî verênan wina yo: *1) [[Xeleqnayîş]] (Genesis): Tarîxê nuştişî: 1450-1410 VÎ, nuştox Musa. *2) [[Vejîyayîş]] (Exudos): Tarîxê nuştişî: 1450-1410 VÎ, nuştox Musa. *3) [[Levîlijî]] (Levicus): Tarîxê nuştişî: 1450-1410 VÎ, nuştox Musa. *4) [[Homarî]] (Numbers): Tarîxê nuştişî: 1450-1410 VÎ, nuştox Musa. *5) [[Namekerdiş]] (Deuteromonomy): Tarîxê nuştişî: ---1410 VÎ, nuştox Musa. (10) Feqed no veynaye ([[fıkri]]) raşt nîyû. Zaf îlahîyatçî û cigêrayoxî (araştırmacılar) ney rî îtîraz kenî. No war de zaf cigêyrayîşî xorî (araştırmalar) estî. Musa hetî qal kerdiş û nuştişî ya merdimo ke zaf hunerin nibîyû. O, yanî [[Hz Musa]], bi xo zî ney qebûl kenû. Wexto Homa tira vûnû: "Şue [[Firewn|Fîrewnî]] het û qanûnî (dînî) Homayî ci rî eşkera bikir", [[Hz Musa]] vûnû:" Ez merdimo ke lewbêsunet a". (11) [[Hz Musa]] wazenû vacû ke "Ez waharî yew belaxetîyo (qal kerdişîyo) holî nîya." Û Musa, Homayî ra nîyaz kenû ke birayî ci Harûn zî pa şiyerû [[Firewn|Fîrewnî]] het. Homa no waşteyî [[Hz Musa|Hz Musayî]] qebûl kenû, [[Hz Harun|Harûn]] pa şinû [[Firewn|Fîrewnî]] het. [[Hz Harun|Harûn]], xeberdayîş de (xîtabet û belaxet de) zaf xurt bîyû. Tewrat, bi destanî zaf kesan a amo nuştiş. A raşt merdim eşkenû vacû ke no yew [[kıtabi|kîtabo]] anonîm û. Cuweka zî hetî [[tarix|tarîx]] û melumatî ya û tayê nameyê cayan, kesan û [[tarix|tarîxan]] de te de zaf xeletî û tezatî estî. Orijînalî [[zıwan|ziwanî]] Tewratî [[Îbranîkî]] yo. Tewrat, hêverî tadîyo [[Latînkî]] û cuwa pey zî ziwananî bînan. Tadayey (tercumey) ziwananî bînan de binge [[Îbranîkî]] û [[Latinki]] yê. Metno orijînal ey Tewratî de ziwanan bînan ra zî zaf çekuyî estî. Bîlxesa ziwano ke [[Mısır]] de hekîm bîyû û [[zıwan|ziwanî]] ereban, asûran, babîlan, keldanan, medan, roman ûsn. Panc kîtabî verênî yê Tewratî pêsero sey yew tek tûmara ke qed nixerpîya seserrê dîyin de mintiqayê [[Behro Merde]] (Ölü Deniz) de ameyî veynayîş. 1947 de zî verî [[Behro Merde]] de mintiqayê Qûmranî de yew bedewîyo şiwan yew mexara de tayê nushanî destnuşteyanî Tewratî veynenû. Ney ser o na mintiqa de xebata [[arkeolojîk]] dest pêkena û des serrî ra zaf rûmena. Netîceyî na xebat de yewindes mexeran de nizdêyî 800 destnuşteyî û sewbîna belgeyî vicîyenî. Nê belgeyan ra çar ra yew metnî Tewratî yê. Nê metnî en zaf çerme û dima zî papîrus û paxir ra tabletan ser o nusîyeyî. Ziwanî nînan [[Îbranîkî]], [[aramîkî]] û ziwanî bînî ê mehellî yê. Metno en kihan VÎ 250 de, en newe VÎ 68 de nusîyayo. Teqrîben no wext de (VÎ 68-70) ordî roman Qûdusî (Yerûşalîm) genû û bacarî Qûmranî zî vêşnenû. Na mintiqa de o wext yew qewmo ke tira vûnî Essenîyan ciwîyo.(12) ==Tewrat de Medî û Medya== Tewrat de welatî medan û bîlxesa no welat de tayê ceyan ra zaf behs benû. Tayê cayan de zî herindê Medya de nameyî Mezopotamya vêrenû. Tewrat de medî û persî ge-ge pîya, ge-ge zî cîya yenî behs kerdiş. Wexto ke Koreş (Cyrus) qiral bi medî û persî sey yew împaratorîyetî pîya bî û nameyî welatî nînan sey "Medo-Persia" amên zanayîş. (13) Nameyî Heranî, Dîjleyî, Firatî, Araratî, Şûşanî (Sûsa) zaf munasebetan a û zaf cayan de vêrenû. Ararat yew cayo (koyo) muqaddes û. Goreyê Tewratî gemîyê Nuhî, Araratî ser o nîşta. Qewmî Nuhî benû fasiq û Homa wazenû no qewmî helak bikirû. Homa, Nuhî rî emir kenû. Nûh darê Goferi ra yew gemî (keştî) virazenû. Her mexluqo ke rîyî hardî (erdî) sero estû tira yew nêr û yew maki (tayê cayan de û Încîl de 7 çutan) genû. Nûh û aîleyê xo nişinî gemî, çores roj tufan werzenû, sed û pancas roj her cayî dunya binî awki de mûnenû, heme mexluqato ke hardî (erdî) ser o yo helak benû. Gemî bena berz, badî (bacî) awk nişena û "Gemî aşmê hewtin de, rojê hewtêsin ay na aşmi de serî Araratî yo nişena rue." (14) Tewrato tirkî, îngilîzkî û swêdkî de cayo ke gemîyê Nuhî ruenîşta koyî Araratî yo. La goreyê nushaya aramkî gemîyê Nuhî koyî Cûdî ser o nîşta. Qur’an zî vûnû gemîyê Nuhî Cûdî ser o nîşta. Qur’an de:" 'Ey erd awkê xo banc! Û ey asmîyen [awkê] xo tepiş!' vacîya. Awk ancîyê; gure ame qedênayîş; [gemî zî] serî [koyî] Cûdî ya ruenîşt. Û: 'Gûnî nê zaliman wa cehenem rî bû' vacîya." (15) Tûfanî dim a Nûh û efradî ey hetî rojhilatî de deştê Şînarî de ca binî. (16) Tewrat de, Ararat, yew ca yo saxlem û ke zaf rey merdimî şinî uca de xo seterninî. (17) [[Destanê Gılgamış|Destanê Gılgamışi]] de zî sey tufanî Nûhî yew tufan estû. Çîyo ke tufanî Nuhî de vîyerenû hema eynî hewa [[Destanê Gılgamış|Destanê Gılgamışi]] de zî estû. Hetta goreyê tayê nuştoxan çimeyî (kaynak) meseleyî tûfanî a ke hîrê heme kîtabanî muqedesan de vacîyena [[Destanê Gılgamış|Destanê Gılgamışi]] bi xo ya. Welakîn, ferqo bingeyîn o yo ke, kîtabanî muqedesan de tinya yew Homa estû, Homa yew û tek û, no Homayî heme kaînatî yo. Destanê Gilgamişî de Homayî zaf î. Homayî hard û asmîyenî cîya yî. Destanê Gilgamişî de badî tûfanî ya gemî welatî ermenîyan de yew ca de, koyî Nisirî ser o vindena. (18) Na destan teqrîben 2000 serrî VÎ (Verî Îsayî) nusîya. La tarîxê nê meselanê ke destan de vîyerinî hêna kehan a. Gilgamiş bacarî Ûrûkî ra yo. (19) Pîrikî Gilgamişî Ûtanapîştîm meseleyê tufanî ey rî (Gilgamişî rî) vata. Tabletanî destanê Gilgamişî û sewbîna tabletan reya verên A. H. Layard vecenû werte. A. H. Layard 1845 de xerabanî paytextî asûrîyan Nînowa de dest bi xebatê xo ya arkeolojîk kenû. Nînowa nizdîyey Mûsûlî de yew ca de awabîya. Babîlîyan, wexto ke welatî asûran îşxal kerdû, Nînowa şawi (kerda xirabe) û wêşna. Na xebatê Layardî 1845-1847 de û reya dîyin zî 1849-1851 de bîya. George Smith, asîstanî (ardimkerdoxî) ey H. Rassam, xebatê A. H. Layardî dewam kenî. George Smith 1873 de duyes tablatanî destanê Gilgamişî wanenû. Nê tabletî kutûbxaneyî xususî ey qiralî asûrîyan Asûrbanîpalî de bîy. Nê tabletan ser o muhrî Asûrbanîpalî estû. Tabletî kîl ser o bi (pê) mixan a (cuneiform, çivi yazısı) nusîyê. Heme tabletî ke na xebata arkeolojîk de vicîyey pêro pîya 1854-5 de berdî Îngilîstan û nika hê British Museum (Gallery of the Asyrian Saloon) de yî. Destanê Gilgamişî efsaneyî xeleqnayîşî (viraştişî dunya), tûfanî, heyatî Gilgamişî, embazey Gilgamiş û Engîdûyî, Gilgamiş senî geyrenû ke mergî rî çare veynû, vate û fîxanî Îştari (Ishtar, the Lady of the Gods) ra behs kena. Destanê Gilgamişî 12 tabletî ya û heme manzûm a. Xêlek cayanî nê tabletan bîyo vîn, xerpîyo û niamo wendiş. Meseleyê Tûfanî tabletê yewindesin (11) de ca gena. Wexto Ûtanapîştîm, Gilgamişî rî qalê tûfanî kenû, semedê (qandê) Îştar a zî, wina vûnû: "117 Îlahe Îştar sey yew cinîya ke qijî ver d' a zarî kena. 118 Xanimê homayan pê yew vengo weş a [vûna]: 119 Roja verên ge biçarnîyen bibîn çamur, 120 Çunke mi mîyanî homayan ra emir da şeytanî. 121 Mi senî mîyanî homayan ra emir da şeytanî, 122 Emrî cengî, qey helak kerdişî xelqî xo? 123 Mi bi xo xelqî xo rî no elem ard, 124 Ke sey masanî qijikan behr kenî pirr?" (Tablet 11) Goreyî George Smithî, meseleyî tufanî sere de mîyanî destanê Gilgamişî de (orijînalî ey de) çinîbîya. Qismî tufanî cuwa pey kotû mîyanî na destan. (20) Û goreyî George Smîthî zaf versîyonî destanê Gilgamişî estî û nê versîyonî bi akatkî, sumerkî, asûrkî, babîlîyonkî ameyî nuştiş. No îzahatî ra pey ez reyna ageyrena meseleyî Tewratî, medan û Medya ser. Goreyê Tewratî Medya zaf yew welato gird û. No welat de qiralî zaf î. Tîya de yew çeşît konfederasyonî qewman, qiralan, mîran, began estû. Cuweka rey-rey "qiralî medan", rey-rey zî "qiralanî medan" nusîyenû. (21) Tewrat de royî (rueyî) Dîjle û Firatî zî zaf muhîm î. Hetta nê her di royî muqedes î. Awkê nê royan mubarek (bimbarek) a. Na mintiqa ra, bêntarey nê her di royan ra, Mezopotamya vacêna û no ca welatî Medan o. Ehdo Kehan de (Tewrat) zaf ceyan de nameyê nê her di royan vîyerenû. (22) ״Qiralî Misirî, Fîrewûn-neko, semedo ke qiralî asûran de herb bikirû, tewrî eskerî xo ya şinû verî royî Firatî. Fîrewûn-neko, qiralî asûran Megîddoyî kişenû." (23) “Û Davûd vexto ke şîn hetî Firatî de ge hekimîyetey xo ronû (ruenû), verî Hamatî de qiralî Tsoba kîşt.” (24) “Û qiralî asûran îsrayîlî surgun kerdî û nê şawitî hetî Halah û royî Gozanî û Xaburî û bacaranî medan a.” (25) ==Tewrat de çekuyê (kelîmeyî) "Zaza" û "Zîza"== "Çi estibi, o benû; çi bîyû, o yenû kerdiş; binî roşnî rojê de çî ko newe çinîyû." (26) Tewrat de yew çîyo ke balkêş zî no yo ke çekuyê “Zaza” û “Zîza” tede vêrinî. Zaza, sey nameyî qewmiyek nîye, la sey normal nameyî yew merdimî vîyerenû. Yanî Zaza û Zîza nameyî di camêrdan ê. Tewrat de: "Yeter û Yonatan; Yeter bê (bîye) lajî merd. Û lajî Yonatanî: Pelet û Zaza. Nê lajî Yerahmîl bî. Û lajî Şeşanî çinîbî, la keynê ey estibî.” (27) Eynî qisim, la babê çarin de zî wina vacîyenû: “(...) Zîza lajî Şîfînî, nê naman a nê merdimî mîyanî eşîretanî xo de begî bîy; ecdadî nînan ra zaf keyeyî virazîyê." (28) Tarîxî Dîyin de zî: “Û Mahalattan apî Maakay keynê Abşalomûnî girot; ay ci rî Abîyay, Attay û Zîza û Şelomît ardî dunya.” (29) ==Yahudî û Medî== "Çi bîyû rewna nameyî ci nîyo pa." (30) Tewrat de tim medan û farisan ra bi dostaney a behs benû. Yahûda yan zî Benî Îsraîl nînan xo rî dost û embazan veynenî. Hetta, yahudî, dişmananî xo bi medan tersnin û tehdît kenî. Asûrî, babîlanijî, elamî, fîlîstînijî, ammonî ûsn. wexto zor (zuar) dûnî ci, yahudî, medan anî xo vîr û hêvî kenî ke medî bîrî nê dişmananî nînan bikişî. No war de zaf mîsalî estî. "Biewnî (bûnî), ez qarşî nînan medan wereznenû, qey (qandê) nînan rî qîmetî sîmî çinîyû, zerrê nînan pê zerdî ya weş nibena. Tîrkemanî nînan xortan dûnî erd ri, qijî ke hema hê pîzeyê mardê xo de yî rî merhemet nikenî. Û Homay senî ke Sobom û Gamorra kerdî xerabe, Babîlo ke xemil û xûrirî keldanîyan o, o tewir benû." (31) Yewna ca de zî wina vûnû: "Tîranî xo tuj bikirên, gurzanî xo wişk (pêt) tepişîyen; Rebbî, ruhî medan hewn ra kerd aya; çunkî miradî Homayî helak kerdişî Babîlî yo; çunkî no, qesasî Homayî yo. (...) Rebbî semedê kesî ke Babîl de rueşinî hem nîyet kerd, hem zî vate ko vatibi ard ca. Ey Babîl (!), ti awkan zafan ser o rueşinî, waharî xezînanî zafan ê, peynîyê tu ama, peymey (ölçü) qezencî tu yo xirab ame. Rebbî ordiyan xo ser o sond wend: Raştey senî ke meleyî debinî ez ge o tewir tu pê merdiman kena pirr; nê qarşî tu ge nara berzî." (32) Yewna ca de: "Welat de beyraq (al) wedarên, mîyanî miletan de borî bicinên, miletan qarşî ey hezir bikirên, ver bi ey qiralanî Araratî, Mînî, Eşkenazî vicîyen; qarşî ey yew serdar tayîn bikirên; astuaranî sey melanî pirçikinan berşawîyen ser. Miletan û pêroyê qiralan, walîyan û qeymeqamanî medan, dîyarî ke binî saltanatî nînan de yî hezir bikirên. Welat ho decî ver recifîyenû. (33) Tewat de, kîtabî Danîelî, rîpel 840 ra heta rîpel 855 behsî medan kenû. No qisim de Danîel, med û faris û roman ser o hewnan veynenû. Goreyê hewnanî ey medî roman mexlub kenî. Kîtabî Haggayî, babê yewin, rîpelî 889-890 de, kîtabî Zekayayî, rîpelanî 891-899in de zî medan ser o nusîyenû. "Û serra verên a qiralî farisan de, semedo vateyî Homayî biyerû ca fekî Yeremyayî ra, HOMAY ruhî qiralî farisan kerd aya û ey heme cayê welatî xo de îlan kerd û hem zî nuşt û va: Homayî asmîyenan Yehova hekimîyetî pêro dunya da mi û mi rî emr kerd ke ez Qûduso (Yerûşalîmo) ke ho Yehûda de yo ci rî yew keye (mabed) virazî. Qewmî ey ra kamko şima mîyan de estû, Homay ey tewrî eyî ya bû û wa şiyerû Qudûso ke ho Yehûda de yo û keyeyî Homayî Îsraîlî ey Yehûdayî (Homa o yo) ko ho Qudûs de yo virazû.” (34) Medan tim yahudî hîmaye kerdî û paştî da ci. (35) Wexto şî surgun, hetta demo normal de zî, zaf girangî tayê yahudîyan medan rî xizmet kerdû. Nînan ra kesî zaf muhîmî estî. Mavaji ke sey Danîelî (36) Ezrayî, (37) Yeremyayî, (38) Habakkûkî. (39) Nê kesan Medya û medî hol sinasney, no derheq de xo dim a zaf zanaye û belgeyî verdê. Waştî tacê xo ra bena û Ester bena qiralîçe "Homay dunya de yew çîyo newe ard: Cinî, camêrdî pawena" (40) Tewrat de xoser yew qisim estû, nameyî no qismî ESTER û. Ester, Tewrat de kîtabî hewtêsin o. Û Ester, nameyî yew keynek/cinêk o. Pêroyê no nuştî hewt (492-499) rîpelî û des babî yo. Tîya de seraser qalê medan/farisan bena. Goreyê nuşteyî, Waştî (Vaştî), cinîyê Ahaşveroşî ya, (41) yanî cinîyê qiralî medan a, qiralîçe ya. Waştî, sey Ahaşveroşî nikena û qiralîçeyey ra kuena, hirêndê ay Ester gena. Ester, yew keyneka yahudî ya. Wextî qiralî babîlan Nebûkadnetzarî de yahudî surgun bîy, tira yew qisim zî surgun bîyû şîyû welatî medan (Medya). Ester, birarkeynê Mordekayî ya. Mordekay, yew merdimo yahudî yo, zana û waharî tecrubî yo. Mordekay, Ester kenû wîye û ay perwerde kenû. Hîkayey Ester bi kilmey wina yo: Ahaşveroş bacarî Şûşanî de rueşenû. Hîndîstan ra hetta Hebeşîstan sed û vîst û hewt (127) wîlayetan ser o hukum kenû. O çar serrî yo ke vicîyo text. Ahaşveroş, serrê çarin de, pîlanî (girdanî) medan û farisan dawet kenû, hewt rojê û hewt şewî zîyafet dûnû nînan. Cinîyê Ahaşveroşî, qiralîçe Waştî zî, veng do cinîyan û ha zîyafet dûna nînan. Saray de wer û şerab û kêf ra her kes halî xo ra zaf memnun û. Waştî zaf rind a, vengî rindey ay her ca ra bîyû vila. Rojê hewtin qiral Ahaşveroş emir dûnû axayî hewt keynan (yedi kızlar ağası) û wazenû ke Waştî tewrî (torî) tacê xo ya vicîyû dîwan ke hukumdarî, prensesî û serdarî ke her cayî welatî medan ra dawetkerdeyî, rindey Waştî veynî. La qiralîçe Waştî qebul nikena û nivicîyena huzirî nînan. Ahaşveroş zaf yers benû, goreyê edetî, veng danû mayetî xo û merdimanî zanayan. Karşena, Şetar, Admata, Tarşîş, Meres, Marsena û Memûkan yenî verî qiralî, nê hewt merdimî reîsî medan û farisan ê. Ahaşveroş nînan ra persenû, vûnû: "Ma se biki Waştî? " Nînan ra Memûkan vûnû: "Çî ko Waştî kerdû tinya qiralî ri heqeret nîyû, la heme pîlanî (reîsanî) welatî Medya rî heqeret û. Eke tedbîr nigirîyû, o wext ge heme prensesî cesaret bigerî û qarşî (dustî) prensesanî welatî Medya vicî û no bibû sebebî xirabêyeka pîl. Eke weşî qiralî şîyerû, eke qiral ca de veynû, ez wazena qiral Waştî caverdû, xo rî yewna qiralîçe veynû." Ney sero qiral Ahaşveroş bi ziwanî her qewm û welatî ya yew ferman vecenû ge keynê heme wîlayetanî Medya ê tewr (en) rindî bîrî vîjnayîş û şawitiş. Semedê ney gurî ya wezîfe û selahîyet dûnû axayê keynan, Hegayînî. Şûşan de yew merdimo yahudî, Mordekay, benû. Mordekay, bi qiralî yahudîyan a, nameyî ci Yekonya yo, Qudûs ra surgun amo Medya. Qiralî babîlan Nebûkadnedzar nê yahudî surgun kerdî. (599 VÎ) Yew keynek zî, nameyî ay Ester û, tewrî nînan a. Dayk û baykî na keynek merdî. Ester, keynê Abîhaîlî ya û Benyamînî ya. Benyamîn yew qebîley yahudîyan o. Nameyê Estere o raşt Eddîssa (Hadassah, myrtle) yo. Ester keynê apî Mordekayî ya. Mordekay, Ester kenû keynê xo û zaf hol ay resnenû. Mordekayî na keynek zî kenû hedre û şawenû mîyanî keynanê ke Şûşan de qesrê Ahaşveroşî de hazirî. Hegay, axayê keynan, Ester ridîyenû û ayê zî kenû mîyanî nê keynanê ke semedê qiralîçeyey a namzedî yê. Mordekayî, Ester tembîh (temîye) kerda ke nivacû a yahudî ya. Her kes Ester yew keynê medan zûnû. Xora (xuera) nameyê ay zî, Ester, yew nameyo medkî yo. Saray de her keyneka namzed duyês aşmî zaf hol wîye bena û her het a terbîye veynena. Wext benû de, yew serr a pey, dorê Ester yena. Serrê hewtin ey qiraley Ahaşveroşî de, aşmê Tebet de (Tebet aşmê desin a), Ester şina Ahaşveroşî het. Ester zaf yew keynaya rind û delal a. A zaf weşî Ahaşveroşî şina. Aheşveroş zaf ay ridîyenû (ecibîyenû). Senî ko Mordekayî tira vatû Ester o tewir (otir) hereket kena, qiralî ra tawey niwazena. La, a qiralî ra zaf lutûf û înayet veynena. Ahaşveroş, mîyanî keynan ra hirêndê Waştî de Ester xo rî sey qiralîçe vîjnenû. Mordekay zî her roj yenû verî sarayê qiralî ra geyrenû ke Ester ra yew xeber bigerû. Rojêk Mordekay verî berî (çêberê) saray de raştî qal kerdişî di merdimanî Ahaşveroşî yenû. Nê her di merdimî (Bîgtan û Tereş) Ahaşveroşî rî hê nîy dekûdolaban (komplo) virazenî. Mordekay, bi wesitey Ester a bin ra xeber dûnû qiral Ahaşveroşî û qiral nînan îdam kenû. Ahaşveroş emir dûnû merdimanî xo ke Mordekayî xelat bikirî. Na mesela zî kewna (kuena) arşîvanî qiral Ahaşveroşî. Haman koşkê (sarayê) Ahaşveroşî de yew merdimo pîl û, sey yew wezîrî yo, waharî quwet û qudretî yo. Her kes ay rî secde kenû. La Mordekay ci rî qet hurmet nikenû. Ney ser o Haman zaf yers benû. Hamanî eşnawitû ke Mordekay esil ci yahudî yo. Haman wazenû ke Mordekayî û heme qewmî ey, pêroyê yahudîyan, qirr bikerû. No semed a zî ho geyrenû yew firset veynû. Serrê duyesinê text vicîyayîşî Ahaşveroşî de, aşmê Adari de, verî Ahaşveroşî de "pûr" erzenî, yanî keyî "qeder-qismetî" (şans oyunu) keykenî. Her kes çî ke mirad kenû. No sarayê Şûşanî de yew edet û. O wext Haman firset veynenû qiral Ahaşveroşî ra vûnû: "Mîyanî qewmanî welatî de yew qewm esto ke qanûn û edetî ey cîya yê û no qewm xoser o ciwîyenû, qanûn û nîzamî welatî medan nisinasnenû. No qewm zarar dûnû welatî ma. Eke zerrê qiralî zî biwazû ma ge yew ferman veci û no qewm qetil bikiri, orte ra wedari." Ahaşveroş no vatê Hamanî ca de veynenû û engîştuneyî (giştûne) xo dûnû ci ke pê (bi) ey ferman mor (muer) bikirî. Haman û maîyetî ey anî (ûnî) bi ziwanî her milet û her welatî ya yew ferman nusenî, bi (pê) engîştuneyî Ahaşveroşî ya (engîştuneko muerî qiralî ho ser o) testîq kenî, dûnî qasidanî esparan û şarî her wîlayetî rî erşawinî (rusnenî). No fermanî paytext de, Şûşan de zî, kenî vila. Mordekayo yahudî ney xeber genû, dûnû xo ri bermenû, xo sawenû erd ra, kincanî kehanan genû pira û şinû verî qesrê qiralî. Goreyê qanûn û edetî çew nişkenû kincanî kihanan xo ra dû şiyerû verî koşkê (kueşkê) qiralî. Ester zî xeber gena ke Mordekay zaf qerqirîyenû, kincî kihanî dey xo ra û ho verî berî (çeberê) saray ra geyrenû. Ester, cilanî newan dûna Hatakî, o axayê keynan o, erşawena Mordekayî heti ke, a bizûnû mesela çi ya. Mordekay, ser û binî meseleyî Hatakî rî vûnû, yew suretî fermanî yahudîyan zî dûnû ci. No hewa Ester mesela pê hesîyena. Mordekay, Esterî ri xeber şawenû, vûnû: "Ti mevac ke ez qiralîçe ya û ez ha qesrê qiralî de mûnena, cayî mi saxlem û, çew (ço) mi ra tewey niwûnû. Eke tu ewro vengî xo nivecî, verbî na plan nivindirî, pêroyê qewmî tu yo ke no welat de yo helak benû. Tu rî hinî rojê xoeşkera kerdişî ameya." Rojê hîrin, Ester warzena kincanî qiralîçeyey gena pira, şina verbî meqemî qiral Ahaşveroşî de pawena. Saray de edet û, heta qiral pê asayê xo kesî îşaret nikirû, kes nişkenû şîyerû meqemî qiralî. Ester xo xemelno û ha verbî textî qiralî de pawena. Qiral Ahaşveroş, Ester veynenû, asayê xo hetî aya ya derg kenû ay wazenû xo het. Ester şina huzir û Ahaşveroşî ra vûna: "Eke qiral zerr kenû, lutf û destûrî qiralî estû, ez wazena qiralî xo û Hamanî rî yew zîyafet bidî." No dawet weşî Aheşveroşî ya şinû. Roja bîn qiral û Haman şinî zîyafetî Ester. Wer weş û, şereb şimîyena, her çî mukemel û, Ahaşveroş zaf kêfweş benû, vûnû: "De vac Ester, ti mi ra çi wazena, miradî tu çinê yo?" Ester vûna: "Ez mirad kena ke qiral û Haman siba reyna şeref bidî bibî meymanî mi." Ahaşveroş reyna qebul kenû. Haman wexto vicênû teber Mordekay reyna ey ver ra niwerzenû. Haman zaf qehrîyenû. Keye de cinîyê xo Zereş û merdimanî xo ra vûnû: "Ez û qiral ma siba (meşt) reyna meymanî qiralîçe Ester ê. La no merdim, Mordekayo yahudî, zaf mi qehernenû. Ez nêzûna ez se bikirî." Cinîyê ey Zereş û dostî ey vûnî: "Bîya zerd (altun) ra pancas vîncey (arşinî) berz yew daraxacî viraz, qiral Ahaşveroşî ra vac, wa siba Mordekayî na dar a bialeqnû. " No fikir weşî Hamanî ya şinû, sey nînan kenû, a şew benû rehet. A şew hewnî (hûnî) qiral Ahaşveroşî remenû, arşîvan û kîtabanî tarîxan wazenû, nişenû rue wûnenû. Ahaşveroş, o emro ke derheqî Mordekayî de dayo, ey emrî veynenû. Mordekayî, plana ke Bîgtan û Tereşî dustî (qarşî) qiralî virêştibî, a plan bin ra xeber deybî ci. Qiral merdimanî xo ra persenû, vûnû: "Qey na holey Mordekayî şima çi şeref û mukafat do eyî? " Merdimî qiralî vûnî: "Tawey ci nidîyo." Qiral veng danû Hamanî, çîko lazimû tira vûnû, ci rî emir kenû. Haman mecbur benû, roja bîn şinû astuarê Ahaşveroşî zîn kenû û xemelnenû, kincanî Ahaşveroşî genû benû dûnû Mordekayî ra, tacê Ahaşveroşî nûnû ey sare ya, wilarî astuar tepşenû, Mordekayî sukê Şûşanî ra çarnenû, vûnû: "Biewnîyen, merdimo ke qiral şeref û paye dûnû ci wina qedr û qîmet veynenû." Haman a roj zî bêkêf şinû keye, cinîyê xo Zereş û merdimanî xo ra vûnû hal mesela wina ya. Benû şan (şûn) merdimî Ahaşveroşî yenû keye, veng danû Hamanî, ey benû keyeyî Esteri. A şew zî keyeyî Ester de wer wirênû, şereb şimîyena, kêfî qiral Ahaşveroşî yenû. Qiral Ahaşveroş Ester ra reyna (finya) persenû: "Ester, qiralîçeyê min, de wac, ti mi ra çi wazena? Ti nêmeyî welatî min zî biwazî ez dûnû qey xatir û rindey tu!..." Ester vûna: "Ey qiral!... " û dest kena ci derg û dila mesela (planê Hamanî û fermanî qirkerdişî yahudîyan) qiral Ahaşveroşî rî vûna. Ahaşveroş zaf yers benû, hîddet û celal a werzenû we. Emir dûnû ke Hamanî dara ke ey bi xo qey Mordekayî ya hezir kerda û ha keyeyî ey de ya, a dar a bialeqnî. Emrî Ahaşveroşî yenû ca û Haman cezayê xo veynenû. Ester, a roj eslî xo eşkera kena. Mordekay vicîyenû huzirî Ahaşveroşî. Ahaşveroş, morî (muerî) engîştuneyê xo yo ke dabi Hamanî, a roj teslîmî Mordekayî kenû. Vîst û hîrênê aşmê hîrên de, na aşmê Sîvanî ya, bi emrî Mordekayî katibî Ahaşveroşî, Hîndîstan ra heta Hebeşîstan heme walî, reîs û hukumdaranî sed û vîst û hewt wîlayetan rî, ziwan û nuştişî her şarî û miletanî nê wîlayetan a yewna ferman nusenî, bi muerî qiralî muer kenî, dûnî qasidanî siwarîyan, lez û bez a fininî rahar. No ferman de, hîrêsî (13) aşmê Adari de, azadey heme yahudîyan, ê ke welatî Ahaşveroşî de yê, welatî Medan de ciwiyînî, îlan bena. Ney ra pey, Mordekay kincanê xo yê reng sipîyan û lajîvertan, taca girda zerdin, keteno tenik ra cubeyê xo yo ergûwanî ya qiralî het ra vicîyenû teber şinû bacarî Şûşanî ra geyrenû. A roj mîyanî yahudîyan de roşney virazîyena, mîyanî nînan de kêf û ferahey, îzet û şeref estû. Her wîlayet de, her şaristan de, emir û fermanî qiralî reso heta kamca, uca de, yahudîyan rî benû rojê şahî, kêf û weşîyey. Fermanî qiral Ahaşveroşî sed û vîst û hewt wîlayetan ra benû vila. Heme yahudî yew roj, hîrêsî aşmê Adar de, her bacaro ke tede ciwîyînî yinî pîyeser, hazirey xo kenî. A roj heme dişmenanî xo kişinî, dest nûnî mal û milkî nînan ser. Çi ke qiral Ahaşveroşî, fermanî xo de musade dayo ke, yahudî heme dişmenanî xo qetil bikirî û dest malî nînan sernî. Saray de, qiral Ahaşveroşî het de, rumetî Mordekayî zaf û, o waharî qedr û qîmetî yo, paştey yahudîyan hinî nîna erd. Yahudî, Şûşan de zî panc sey merdiman kişinî û heyfî xo ginî. Yahudî, des lajanî Hamanî zî kişinî. Çi ke Haman dişmenî nînan bi. Parşanatay, Dalfon, Aspatay, Poratay, Adalyay, Arîdatay, Parmaştay, Arîsay, Arîday, Vayzatay lajî Hamanî bî ke pêro kişîyê. Yahudî çaresî aşmê Adar de reyna kom binî, na rey hîrêsey merdiman kişinî. La qet talanî kesî nikinî. Ney ra pey yahudî yê ke welatî medan de ciwîyînî rehat kenî. Na roj, çaresî aşmê Adari, yahudîyê ke welatî medan de mendîyen rî bi rojê xelasey, rojê şahî, rojê weşey, rojê roşanî. Mordekay, heme yahudîyan rî, ê ke heme welatî qiral Ahaşveroşî de rueşinî, name (mektub) û fermanî nûştî, nînan rî teblîx û îlan kerd ke nê her di rojê, hîryes û çaresî aşmê Adari, her serr û pêro pîya sey rojê xelasey û azadey bimbarek bikirî. Çi ke dişmenî nînan, Agagî Haman, nînan rî Pûr (vîcak) eştibî. Ney ra, nê rojan ra vûnî Pûrîm. O wext ra pey heme yahudî nê rojan, Pûrîm, sey roşanî pîroz (bimbarek) kenî. Keynê Abîhaîlî, qiralîçe Ester û Mordekay, mektubî xo yo dîyin de no roşan heme yahudîyanî sed û vîst û hewt wîlayetanî welatî qiral Ahaşveroşî rî kerd ferz; no hewa Pûrîm kot tarîx û heta ewro ûme. Pîley (girdey) qiral Ahaşveroşî û qedr û qûdretî Mordekayî, sey yew hekat, tarîxê qiralanî medan û farisan de ca girot. Mordekay, qiral Ahaşveroşî dima, mîyanî qewmî xo de, mîyanî yahudîyan de pîley, qedr, qîmet û holey ser merdimo dîyin hesibîyenû. ==Tewrat de ziwan û edebîyat== Tewrat de dîn, îbadet, qanûnî, duayî, tarîx (kronolojî), heyatî pêxemberan, edebîyat, mîmarî, coxrafya ûsn. babetan gore xo mîyan de qisim qisimî yo. Hetî edebîyatî ya Tewrat hem nesîr, hem zî manzûm û. Tewrat de yew edebîyato rind û weş estû. Goreyî ey wextî (4000 serrî cuwa ver) bi yew ziwano edebîyo weş a nusîyo. Qismo manzûm de şiîrî, qesîdeyî, mersîyeyî, neşîdeyî, duayî estî. Qismo manzûm hînya zaf bi tewiro (şeklo) lîrîk, dîdaktîk û mîstîk a nusîyo. Nê qisman de bi tewro nazm a "neşîdeyî", "mersîyeyî" (axitî), "mezmûrî" (îlahîyê ke pê zel (lulî) vacîyenî, Sûreyê Zeburî yê ke Hz. Dawidî vatîyen) babetî tewr (en) edebî yê. Tewrat de "erotîzm" zî zaf xurt û. Hetta, ma caverdi yew kîtabo dînî, "sosyal realîst" yew roman de bîle, belkî end (ehend) "erotîzm" tolerans niveynenû. Bîlxesa Neşîdeyê Neşîdan de, ke Hz Suleymanî nuşta, sere ra heya peynî keynan, rindey, fantazî, eşq û meşq, erotîzm sero ya. Nê neşîdan de qet qalê Homayî, dînî, pêxamberan û çîyanî manawîyan nibena. (58) Bes "erotîzm" tinya Tewrat de çinîyû. [[İncile|İncil]] û [[Qurane|Qur'an]] (bîlxesa Qur’an de) zî "erotîzm" estû. Sey numuneyî: "Xizmetî nînan de, xortî sey încîyan [ê ke qafikanî xo de nimite yî] [xîlmanî] dormarey nînan de çerixênî û geyrinî." (59) Sewbîna sûreyan de zî no tewir ayetî estî. (60) Tayê çekuyê (kelîmeyî) ke Tewrat de vîyerinî manayê nînan (Hitchcock’s Bible Names Dictionory" de) bi îbranîkî (hebru) û îngilîzkî wina ya: *Adem (Adam): Erdin, sur. *Îbrahîm (Abraham): Bayko pîl. (Yüce peder) *Mordekay: Sert, tuj/tal. *Sara: Xanimê mi, prensesê mi. *Sarah: Xanim, prenses. *Waştî (Vashti): Çîyo ke şimîyenû (içilen şey), şûrûba gireynayey (kaynamış şurub) *Zaza: Aîdî herkesî. (belonging to all: Her kese ait) *Zereş (Zeresh): Derd, izdirab, dej, bedbextey. *Zîza: Roşn, roşn dayîş; peyser şîyayîş. (Aydın, aydınlık; geri gitmek). (61) *Îbranîkî nameyî aşman wina yo: Nisan (Nîsan), Iyar (Ayar), Sivan (Sîvan), Tammuz (Temuz), Av (Ev), Elul (Îlûl), Tishrei (Tîşray), Cheshvan (Çeşvan), Kislev (Kîslev), Tebet (Tebet), Shevat (Şevat), Adar (Adar). Nînan ra namey çend aşman kurdkî, fariskî û tirkî de zî vacîyenî. ==Qewmo vîjnaye/erdo bexşkerde== Goreyê dînî [[Musewitine / Cuhudine|Musewitine / Yahudine]], tinya dînî yahudîyan o. Keso ke dayk-baykî ey yahudî nîy, nişkenû bibû yahudî. Yahudîyey, [[Musewitine / Cuhudine|Musewitine / Yahudiyen]], rî hem dîn hem milîyet a. Qewmî [[Musewitine / Cuhudine|Musewitine / Yahudiyen]], , yew "qewmo rez û vîjnaye ey Homayî" yo (‘the unique people of God’, ‘the glory nation’), Homayî no qewm qey xo ya xeleqno. (62) Homay heq û wezîfe do no qewmî ke rîyî hardî (erdî) ser o miletanî bînan îdare bikirî. Qur’an de bîle qewmî yahudîyan yew qewmo rez û vîjnaye yenû qebul kerdiş. Qur’an de wina vacîyenû: "Ehd bû ke ma, kîtab, hukum û pêxemberey dey Benî Îsraîlan. Ma ey bi rizqo rind a kerdî wîye û ma ey aleman ra berzêr kerdî." (63) Hardî (erdî) yahudîyan (Benî Îsraîlîyan) yew hardo muqedes û ke Homayî no qewmî rî wead (bexş) kerdû. Hardî Îsraîlîyan (Dîyarî Kenanî) "hardo weadkerde" yo (‘the promised land, the land of Canaan’) No "hardo weadkerde" sînorî ci Nîl ra resenû heta Firat (‘from the Nile to Europhrat’). (64) ==Çimeyi u Dipnoti== *1) Tewrat, Waiz, bab 1/4, rîpel 659. (Kîtabı Mukaddes/Eski ve Yeni Ahit. İbrani, Keldani ve Yunani dillerinden son tashis edilmiş tercümedir. Kîtabı Mukaddes Şirketi, 481 İstiklal Caddesi, İstanbul, 1974.) Eski Ahit, Tevrat û; Yeni Ahit, Încîl a. Tewrat û Încîl pîyeser o çap bîy û her di pîya 1175 ripelî yê. No nuşte de mi no çap esas girotû. *2) Qur’an, Sûreyê Nîsayî, ayet 163, rîpel 103. Sûreyê Enbîyayî, ayet 105, rîpel. (KUR’ANI KERÎM VE TÜRKÇE AÇIKLAMALI MEALİ, Hadimü'l-harameyni'şerîfeyn Kral Fehd Mushaf-ı Şerif Basım Kurumu, Suudi Arabistan Krallığı, 1412/1992) *3) Qur’an, Sûreyê Fatîrî, ayet 25 û dîpnot, rîpel 436. *4) Tewrat, Xeleqnayîş, bab 2/2-3. (Sebt: hewt, hewtin.) *5) Tewrat, Xeleqnayîş, bab 11, rîpel 10. Qur’an, Sûreyê Hûdî, ayetî 72-76, rîpel 229. *6) Qur’an, Sûreyê En’amî, ayet 74, rîpel136. Sûreyê Îbrahîmî, ayetî 34-42, rîpel 259. *7) Qur’an, Sûreyê En’amî, dîpnot, rîpel 136. *8) Qur’an, Sûreyê Meryemi, dîpnot, rîpel 307. Sûreyê Ankebûtî, ayetî 24-27 û dîpnot, rîpel 398. *9) Tewrat. Biewnî dîpnot 1. *10) Walton, John H; Chronological and Background Charts of the old Tedstament, Grand Rapids: Academue Books, 1978. Internet: *Old Testament Gateway-Pentateuch www.otgateway.com/pentateuch.htm *Pentateuch www.religioustolerance.org/chr_tora.htm *11) Tewrat, Vejîyayîş, bab 6/12, rîpel 59. *12) Baignent, Michael; Leigh, Richard; The Dead Sea Scrolls Deception; Touchstone, New York, 1961. Shanks, Hershel; The Mystery and Meaning of the Dead Sea Scrolls; Random house, New York, 1968. *13) Huntzinger, Allyn; Persian in Bible, May 1978, chapter one. *14) Tewrat, Vijîyayîş, bab 8/5, rîpel 7. *15) Qur’an, Sûreyê Hûdî, ayet 44. (Qur’an de new sûreyan û vîst û di ayetan de meseleyî tûfanî Nuhî vîyerena.) *16) Tewrat, Vijîyayîş, bab 11/3, rîpel 9. *17) Tewrat, Îşaya, bab 37/38, rîpel 701. *18) Budge, Wallis E. A.; The Babylonien Story of Deluge and the Epic of Gilgamish, 1929. No nuştoxî, Budge, Destanê Gilgamişî ser o 57 rîpelî yew broşur nuştû. *19) Ûrûk, bacarî sumeran o. Seke Tewrat de zî vîyerenû (Tekvîn bab 10/10) bacarî Ûrûkî Nemrûd lajî Kaşî awa kerdû û çar bacaranî pîlan ra ey dîyino ke welatî Şînarî de awa bîyo. Sumeran û babîlîyan Ûrûkî ra vatû "UNU KI", ke vateyo verên manayê "îkametgah"î û vateyo dîyin manayê "welat"î de yo. Erebî ney cayî ra vanî "Warkah" yan zî Al-Warkah û ewro ho Iraq de yo. W. K. Loftus serranî 1849-1852 de no bacar de xebata arkeolojîk kerda û zaf çîy binî hardî ra vetî. (Budge, Wallis E. A.; The Babylonien Story of Deluge and the Epic of Gilgamish, 1929. Tabletê yewindesin, dîpnot, rîpel 56.) Tewrat û çimanî (kaynaklar) rojawanî de nameyî Ûrûkî sey Erek (Erech) nusîyenû. *20) Budge, Wallis E. A.; The Babylonien Story of Deluge and the Epic of Gilgamish, 1929. Ez wazena tîya de yew kilmnuşteyî (ozetî) destanê Gilgamişî zî bidî. Tîya de ez broşurî Wallis E. A. Budgeyî esas gena: Bewn / Qayt Ke: [[Destanê Gılgamış]] *21) Tewrat, Yeremya, bab 25/25, rîpel 748. Yeremya, bab 51/28, rîpel 777. *22) Tewrat, Danîel, bab 10/4, rîpel 852. *23) Tewrat, Qiralî Dîyin, bab 23, rîpel 396. *24) Tewrat, Tarîxî Dîyin, bab 18, rîpel 417. *25) Tewrat, Qiralî Dîyin, bab 18/11, rîpel 389. *26) Tewrat, Waiz, bab 1/9, rîpel 659. *27) Tewrat, Tarîxî Yewin, bab 2/32-35, rîpel 401. *28) Tewrat, Tarîxî Yewin, bab 4/34-38, rîpel 403. *29) Tewrat, Tarîxî Dîyin, bab 11/20, rîpel 439. *30) Tewrat, Waiz, bab 6/10, rîpel 662. *31) Tewrat, Îşaya, bab 13/17-20, rîpel 682. *32) Tewrat, Yeremya, bab 51/13-14, rîpel 777. *33) Tewrat, Yeremya, bab 51/27-30, rîpel 778. *34) Tewrat, Ezra, bab 1, rîpel 466. Ezra, bab 3, rîpel 468. Ezra, bab 4, rîpel 469. *35) Tewrat, Ezra, rîpelî 466-476. *36) Tewrat, Danîel, babî 10-11, rîpelî 852-853. *37) Tewrat, Ezra, rîpelî 466-491. *38) Tewrat, Yeremya, rîpelî 724-780. *39) Tewrat, Habakkûk, rîpelî 883-886. *40) Tewrat, Yeremya, bab 31/22, rîpel 755. *41) Ahaşveroş bi îbranîkî nameyê qiralî medan ey Xusrevî yo. Latînkî de Xerxes û fariskî de Haşyarşah û. (Persian in Bible, Allyn Huntzinger, May 2001) Tarîx de hinya za sey Xerxes yenû sinasnayîş. Xerxes lajî Darîyusî yo. Îran de serî yew kerrî de wina yew nuşte estû: "Ez qiralo pîl (gird), qiralî qiralan, qiralî welatanî ke ziwanî cîya-cîya qal kenî, qiralî na kaînata pîl, lajî qiral Darîyusî, nesebî Ahamenîşan ra Xusrev a." (Temel Britanica, cilt 11, İstanbul 1992, maddeyî Kserksesî. *42) Joyce, G. Boldwin, Esther:An Introduction and Commentary, Downers Grove: Inter-Varsity Press, 1984, rîpel 13. *43) Breward, S. Childs, Introduction to the Old Testament as Scripture, rîpel 607. *44) Baxter, J. Sidlow, Explore the Book, Grand Rapids: Zondervan Publishing House, 1960, volume 2, rîpel 262. *45) Whitcomb, John C.; Esther: Triumph of God”s Sovereignty, rîpel 31. *46) Tewrat, Danîel, bab 5/30-31, rîpel 847. *47) Whitcomb, John C.; Esther: Triumph of God”s Sovereignty, rîpel 31. *48) Joyce, G. Boldwin, Esther:An Introduction and Commentary, Downers Grove: Inter-Varsity Press, 1984, rîpel 20. *50) Joyce, G. Boldwin, Esther: An Introduction and Commentary, Downers Grove: Inter-Varsity Press, 1984, rîpel 24. *51) Budge, Wallis E. A.; The Babylonien Story of Deluge and the Epic of Gilgamish,1929, rîpel 56. *52) A. L. MCMAHON, For Esther Woodall, The Catholic Encyclopedia, Volume V. *53) LaSor, Hubbard, and Bush, Old Testament Survey, rîpel 626. *54) Redhaouse, İngilizce-Türkçe Sözlük. *55) Gary, W. Drickson, "An Argument of Esther", [paper submitted for the course 372 Seminar in Old Testament Historical Literature, Spring 1989], 2. *56) MCMAHON, A. L., For Esther Woodall, The Catholic Encyclopedia, Volume V. *57) Hill, Endrew E. and Walton, John H., A Survey of the Old Testament, rîpel 238-239. *58) Tewrat, Neşîdeyê Neşîdan, rîpelî 667-672. (Neşîde: beyta/misra meşhur; şiîr; gazel.) *59) Qur’an, Sûreyê Tûrî, ayet 24, rîpel 523. 860) Qur’an, biewnî Sûreyê Dûxanî, ayet 54, rîpel 497. Sûreyê Rahmanî, ayet 56, rîpel 532. Ayetî 70-72, rîpel 533. Sûreyê Weqayî, ayetî 15-40, rîpelî 532-534. *61) "Hitchcock’s Bible Names Dictionory", by Hitchcock; "Hitchcock’s New And Complete Analysis of the Holy Bible", published in the late 1800’s. *62) Tewrat, Îşaya, bab 43/21, rîpel 706. *63) Qur’an, Sûreyê Casîye, ayet 16, rîpel 499. *64) Tewrat, Vijîyayîş, bab, 12-24. ==Bewn / Qayt Ke== *[[Musewitine / Cuhudine]] [[Category:Din]] [[Category:Musewitine]] 318 4954 2006-10-02T13:34:50Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Texsıci]] moved to [[Texsıci]] '''Texsıci''' (Temafilci): Merdımo kı bı perandê xo ya merdıman keno texsida xo u beno cayo kı şınê o ca, ey rê vanê texsıci yan zi temafilci. Texsıci zi bı texsi ramıtena u mışteri berdena idarê keydê xo kenê. Texsıcinı kerdenı rê zi sermaye lazımo kı, pa texsi bıherino u bıgırweyno. 319 4956 2006-10-02T13:34:50Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Textci]] moved to [[Textci]] '''Textci''': Merdımo kı texti bırneno, gorey peymıtenda vıraştenda cay inan hadre keno u roşeno ey rê vanê textci. Textci o kı daran ra texti vejeno u roşeno ey rê vanê. Labırê tay zi textê hadrey anê u roşenê. O cayo kı tey texti yenê rotenı ê cay rê zi vanê textxane. Textcinı kerdenı rê zi hım zanayenı u hım zi sermaye lazımo. Qandê bırnayenda textan xızarı lazıma. Qandê ronayenda xızarı u makinandê binan zi ca, dukan lazımo. Ey ra sermaye nêbo nêşeno cay text vıraştenı, textxane yan zi xızarxane akero. 320 5905 2006-10-11T04:53:40Z Maviulke12 6 {{Template:Suke| native_name = ''東京''| common_name = Tokyo| conventional_long_name = Tokyo| image_map = Tokyo_nightview.jpg| serdarê belediya = Shintaro Ishihara| berzine = ? m| erd = 2,187.08 km²| nıfuse = 12,527,115| sıxletina nıfuse = 5655 /km²| mıntıqa = Kanto| kordinant = 35°41'N 139°46'E }} '''Tokyo''' suka [[Japonya]]o u Tokyo rocakewtena (rocvetış, şerq) ê [[Japonya]] dera. Tokyo hem paytext ê Japonyao hem en gırd sukeo. Nıfus ê Tokyo zaf pila u dınya da yewıniya. ==Tarix== Ewelunra nıme Tokyo “edo” bıb. Serra 1869 da imparatore Meiji. Seserra 18. nıfus ê Tokyo biya 1 milyon. Serra 1923 da seba ke zelzeley Kanto Tokya zaf xirap bıya. Waxte [[Ceng ê Dınyaê II]], [[Dewletanê Amerikaê Yewbiyaiyan]] zaf ''bomba'' şavıd Londra u zaf merdumu merd. Feqat hokumet ê [[Japonya]] zaf xewitiya u newe Tokya vıraşt. Serra 1964 da Olimpiyatu Tokya da kay kerd. Tarixe Tokyod zaf zelzeley estê. Serrunra 1703, 1782, 1812, 1855 u 1923 Tokyo zaf xırap kerd. Zelzeley 1923 da 140,000 merdumu merd. Ewro suke Tokyo zaf saglamo; ınke zelzeleyi zaf merdumi nı kışen ==İklim u Nıfus== Hewa Tokyo wenuka. Zaf silun waren. Seba ke silun, erde Tokyo kheweo (kıhoyo). u daru zafa. Feqat her serra zelzele esta. Nıfus ê Tokyo 12 milyona; feqat nıfus ê metro 35 milyona; dınya da yewıniya. Tede taê şarê geribu êsta. ==İqtısad== Iqtısadê Tokyo girda. Dinya de sıra (8.) dera. Endustriy Teknoloci u komputerê Tokyo zaf be kaliteyê. Merkez e firmaun Mitsubishi, Toyota u Honda Tokya da runisti. Endustriy turizm u komunikasyon zaf pila. Seba ke zelzeleyun endustriy konstruksiyon zaf kaliteyê. ==Çımey== *[http://www.metro.tokyo.jp/ENGLISH/ Resmi Siteyê Tokyo] {{Template:Sukê Dınya}} [[Category:Suka]] 321 4960 2006-10-02T13:34:51Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Tornê Eliê Xınısıji Memed]] moved to [[Tornê Eliê Xınısıji Memed]] '''Tornê Eliê Xınısıji Memed ''' Hetê Erzıngani de Areyizê çar dewu (Adabule, Piskidax, Pıtarız, Kelarız) Yıtıqatê Kırmanciye ca verdo, biyê Tırki(sunni/musılman). Hama i yê verêni hona zonê ma qesey kenê. Na meselawa ke cêr yêna ra zon Areyizanê ni dewu ser vajia. Areyizê ma ni qesu mecêrê xo ser. Rozê jü mordem sono jü dewe, malimê a dewe de karê xo beno, malimê a dewe ki Areyiz beno. No mordem ke peyser yeno dewa xo, cirani cıra pers kenê, vanê: - Malimê a dewe Kırmanco ya ki Tırko? Vano: - Ba, bao ne Kırmanco, ne ki Tırko, Areyizo, Areyiz! 322 4962 2006-10-02T13:34:51Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Tozci]] moved to [[Tozci]] '''Tozci''': Merdımo kı hemver pere qezenckerdenı küçan ra, sıloyan sera, meydan u çarşıyan ra toz gezı keno, arêkeno u beno duri (Durdê dew yan zi sukı ) dı külıkê (Sılodê tozi) sero yan zi çalêda xori miyan dı rokeno ey rê vanê tozci. Tozci en bolki Belediyan dı estê u gırweyênê. Veri welatê ma dı herkesi xo nêronayê kı tozcinı bıkero. Kesê kı zaf neçari bi u nêşayê zewbi xo rê kar bıvino inan kerdê. 323 4964 2006-10-02T13:34:51Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Tuxlaci]] moved to [[Tuxlaci]] '''Tuxlaci''': Merdımo kı Tuxla vırazeno yan zi roşeno ey rê vanê tuxlaci. Cayo kı tey tuxlay roneyênê u roşênê ê cay rê vanê tuxlaxane. Cayo kı tuxlay tey vırazênê ê cay rê zi vanê Fabriqa tuxla yan zi ocaxê tuxla vıraştenı. Tuxlacinı kerdenı rê zi sermaye lazımo kı, pa makiney tuxla qalıb kerdenı, cay tey germ kerdenı u herwına lazımo. 324 4966 2006-10-02T13:34:51Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Têmaneci]] moved to [[Têmaneci]] '''Têmaneci''': Merdımo kı têmane tepşeno, pehlıwaney keno u hemver ê têmane gıroteneyda xo pere gêno, ey rê vanê têmaneci. Têmane tepışteney rê zi hım qüwet u hım zi zanayeney u kay lazımê. Vanê bızano biyaro kayda xo ser, biyaro çalımi ser u pehlıwanê hemverdê xo bıfino erd u miyaneyê cı bı zanayena biyaro erd u qedê hemverdê xo bo. 325 4968 2006-10-02T13:34:51Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Tüzügê Héreketê Miliyê Zazayan "ZUH"]] moved to [[Tüzügê Héreketê Miliyê Zazayan "ZUH"]] *'''1-''' ZUH, pêserokêda zon u literatürê zazayano. Waştena ZUH'i, ver vıni biyayşêda zonê zazaki rê rıhêdo newe bıdo u êy aver bero *'''2-''' ZUH, literatürê vatey zonı, cüwayışê ê sosyal u vinayışê diyanetê şarê Zazayan koleno u sıfte ca dano nuşê koloxan (araştırmacı). *'''3-''' ZUH, wazeno lehçeyê zazaki biyaro nezdi pê u zazakiyê do standart vırazo. Vernida hizipçitey bendo u hizipçitey qebul nê keno. *'''4-''' ZUH, problemê cınyan wazeno bı şeklêdo demokratik warey biyaro u wazeno cınyay zazayan zi biro merhéleda demokrasiyê cınyay Awrupa u qandê nêy çi gürweyeno. Vernida tepa mendışi dı vındeno u gürweyeno. Sıfte ca dano nuştoxê cınyay u cınyayani rê yaremetey dano u paşti vıcêno. *'''5-''' ZUH, bı hémına dı u her qedemeyê zazayan dı elaqa roneno u gürweyê xü dı gıraney dano sere werzayenda şarê ma u wazeno şarê ma arêdo pêser. ZUH héme şiddetê burjuwazi ver şaran paweno u hemver nêy şiddeti xürubanê demokratikana piyad héreket keno. *'''6-''' ZUH meseleyê zazayanê mili, kültüri u şarey ser güeweyeno. Qandê mekteban sistemêdo édil u demokratik paweno. Bı zazaki mektebi, radyo, televizyoni u xezeteyê rocayey bıreso sarê ma u bıvıciyê. Qandêk nêy waşteni biri ca qürumanê mili vıraştışi rê yaremetey dano u nêy çiyana mühim vineno. Kültürê Zazayan mısnayışi rê verey dano. *'''7-''' ZUH qandê ju biyayenda sarê zazayan mili gürwe-yeno. O kı wazenê na ju biyayişı bışıknê ina verdı vındeno u wazeno zazayan ju çorşme kameyıd biyaro pêhet. ZazaPress pêserokêda zazayê ê Elevi u ê Süniyano. Nêy qıymeti ze kültürê dini sarê ma vineno. *'''8-''' ZUH, qandê bırayey, vıraştışı ilmi, rayê newe u qandê gami verni eştışı neşır keno. Waştena ZUH: sendiqay bı abyê, gürweyox u dewıji akademiyê xü akerê u platdormanê demokritikan dı vıryayışıda newe biro vırazyayenı. ZUH zonê şarê binan rê, élaqa ronayen bı şaranê binan u bı xürubanê inana pêyardışi rê qiymet dano. Héme şiddeti kolonyalizmı ver dı bı şaranê bındestan a piya verida kolonyalistan cephe akeno u na xetê xü inkar nê keno. Dınyay dı roşnayey wazeno *'''9-''' Zıwanê ZUH zazakiyo. Cayêk zazay cüwênê u vêşiyê wucanan dı zıwanêdo sıfte zazakiyo. *'''10-''' ZUH prensipê demokratikê qanunê neşıra gırêdaye yo. U nêy qanunan zi zaf zaruri vineno. *'''11-''' ZUH proplemê wextê ma yê ê newe, enerji u problemê ê çorşme (tabiati) nezdira kontrol keno. Meseleyê hügiyenid wazeno şaran roşn kero. Dınya dı sistemê ekonomiyê do édil wazeno u paweno. 326 4970 2006-10-02T13:34:51Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Tıfangé Memé Hure]] moved to [[Tıfangé Memé Hure]] '''Tıfangé Memé Hure''' Heté desté Aliboğaji ra anca asmen ceria. A het hewrané şaun gırot xo ver. Asmen hento ké vazé henté herd ra bi nejdi. Hen aseno ké a ca dé şilliyé qif kerdo pıro. Nejdiyo ké thavé bero na ca reso. Domanu herbi mal da aré, sant veré kaşi. Hento ké thavé néreşta, cat kené ké lıngé rew xo jü mığara erzé. Hesen’i mal veréroz ro; Hemed’i heté roz ko ro şiayn ro déné aré. Hesen’i xo eşt qılasé dé kemeri. Hemed, Hesen ra tenéna bibi berz. Heté desté raşti ser feké dé mığara cı ra asa. Hata nıka çenda u çen defi mal ardi bi ni hetu. Qe raşte na mığara nébi bi. Kemero ké verdé i(ey) serdé herbi çıng da; apurriya mığara. Feké mığara ebé jü tapıka amay bi nımtené. Dür ra na mığara çetké bıaso!.. Ama ké veré çeberé mığara bi bul, kot zerré, çımé xo mişt day, dorteniyé xo dé niyada, zerré mığara tıng u tari bi. Hen xo verki, tené raver şi, çımé xo homa thaba é rınd serder nékené, verdiya çiyé, sewetia ro! “'''Hewww'''” va xoxo dé. “Guré na daré çıko naca dé!” Bi vırqoşi, dest pıro fetelna, paçé poiyay amay dest, teber ra vengé thavé ... cenéqia ra! Cera feké mığara teber ro sekert, hem u ca tıng u tari bi. Mıji veré çeberé mığara guret bi. Teber, zerré ra bibi xofın! Hedi hedi ama veré çeberé mığara, nişt ro mız ro, hebané varış ro sekert. Tı vana, asmen ro be bırosa oyké verdané dé (kené war). Mız ké hebé bi berz, tapıka veré mığara asé. “Na tapıké tı vana na mığara çié ra darena we. Névazena ké kesé-kusé na mığara bıveno! Hekmeta Oli!” va, cera zerré mığara seékerdené. Mız her ké bi berz, zerré mığara henté bi roşt. Çié hert dé ramerdis biay bi! Rınd cıra bi nejdi, verver ro, hen bulçi, bulçi heté seri ser şi. Bi bul, sero dé usk, bıné seri de elemané… Cendegi, desté xo dé aré, seré zerriya xo sero ardé pé. Usıl bi tıfang ro, tıfang bıné seré meyti ra ant, seré meyti heté çepi ser demdiya. Piştké seré meyti tedé poiyé... Thavé ké verdé ra Hesen qılasé kemer ra vecia, vengo Hemedi da. Pey şüé ra Hemedi veng fit xo; “ezu amu”. Hemed pey şüé ra vecia. Hermedé jü tıfang… Ama reşt Heseni. Hesen béveng bi hermé ro, eleman guret xo dest, natha- botha demda, pıro niyada. Qundağé tıfangi poiyay bi. Lula kheré dé bibi vindi. Cera, Hemedi ro hen sékert! Hemedi; “na cor, mağara dé… bıné sere dé meyti dé… “ va, jüé na névaté! Heseni zobi thaba pers nékert. Surgıniye ra acerayne ra nat, no çen çeké ebe na hala veniné. Koy u gerişi, der u derxani, kas u kuşi, mığari, zoği ebe qor, qafıki, baji, cendegun be tıfangana pır ré. Hemedi ; “...tırem seké vergé yabani raşté ni meyti nébiyé. Betera oliya gırané!...” va, hen feke xo dé ğulğuliya. Hemed ver hesen malé perroci dıma, Deré Sımsımi ro evero koti zerré dewé. Ceniye dewé ververa mali amay. Her kes malé xo dano aré keno gorrané xo. Çe Hemed’i bınniya dewe dé en çeo sıften bi. Bané herdi bi. Homa santi bi pé. Surgıniye ra rawer dı qati sero, qonax bi. Maa Hemedi heté ra mal dana aré, heté ra çeka hermé Hemed dé niyadana. Mal day aré kerdi gorré. Çeberé ban ro, xo kerdi bul, hen téver, tépey ro koti çé. Ma é ceré Hemed’i; “ mı qeda guretayé, law to a çeké koti ra diyé ?” Hemed’i heté ra sako é xo vet, heté ra kot qesun: “Khıllé, na doymé Ko é Sur dé thavé ma guretim. Ez heté ro, Hesen heté ro, ma mal sant Jillé Gewri. Mı nat-doté xo dé niyada, qılasé nédi ké xo cı erci. Apuriun kasé veré xo, veciyun kaşi ser, vırendiya m’ dé jü mığara. Kotun mığara, mığara tıng u tariya. Teber vana mığara ra bi tari. Rameti hen kert pıro, tı qa vana asmen qılaşiyo ra! Zerré mığara dé verdiyun çiyé, mı vat dara. Biun bul, dest pıro fetelna, paçké poiyay verdi mı dest. Xof küt zerre m’. Dorténiyé xo dé niyada, tariyo, thaba néaseno. Amun veré çeberé mığara. Ta é aca niştun ro. Vexto ké ayam ya bo, zerré mığara ki zé bi roşt. E ké mız dariya wé, rınd bi roşt, cerun ya, peyser şiun. Zerré mığara rınd seékert ké çı bıveni! Meyıto! Herd dé ramerdiso. Deşti seré zerriya xo dé ardé pé. Hen biyo usk. Goşt cıra rışiyo. Kınci poiye, themejiyé pıra. Bıné seri dé na çeké. Biun çeké ro anté, seré heté ser demdiya. Nafa ki zerré m’ çızza. Nézon kambiyo? Hen aseno ké dırbetın, dırbetın vazdo, henté ké reşto mığara. A ca dé, tıfangé xo, xo ré kerdo bercin, hen xo kerdo raşt, şiyo!..” Ma é tıfang guret xo dest, qundax ro, lula ro rınd niyada. Berd veré pençerey, sant roşta pençerey ver, heté qundaxiyo ké homa rınd népoiyo a car o, qif sékert. Ser ro dest fetelna, dest kert pı ra, çımi kerdi pır. Tı vana dest kena porré çeneka xo a, Ğeyalé ra. Ceré lazé xo; “Laze m’! Vexto ké Welé Kheçi kişiya, a vext kewra é to İbé Boji, alvozé xo Xıdé Uşki bo Memé Huré’ wa amay çe ma. Welé Kheçi be desté bıray bo morabaya ama kiştainé. Seré bıray berdi bi alaiyeré teslim kerdi bi. Serba seré bıray peri gureti bi. Vexto ké alaiyé ra ceré ra; kewra é to ebe ni alvozané xowa sono kono niné ver. Nané pa hurdeminu kişené. Aca ra tekıné yené çé ma. Pi é to cı ra pers kert. Va ké kewra keşi-meşi sıma di ya nédi? Vati, nené keşi ma nédim. Jü ni rayberané mara, Mansuré herdısıni ma dim. Pi é to anca cı ra pers kert, va ké; sıma kata şiaina xo goré cı ré thba vat ya névat? Memé Huré a dem, hen da xo ro, hen da xo ro!.. Cera kewra é to va ké; mı to ré va, fındé ni naca bıkişi, no çayé henté ma ra persu keno? Sıma kam kişt, soné koti. Heqbo niya nıqıtiyo zerré m’. No herdısıno kutık ma ré sono geré! Kewra é to İbé Boji mıradiya Memi ra. Va ké; o rayberé mawo. Pi u khlıké ma lew no desté iné ra. Tı qey hen vana? Thaba é nébeno. Zerré xo wes bici ré. Raa ma derga. Ewro heyta rınd bıaréşim. Meşté Ma o şim, İbé Faté reşim. Vané o şiyo heté Reskun… Ma meymanan ré nan-namet di. Nané xo werdi. Uşti ra cılku sero homa nişti ro nénişti ro, çeber kuyiya. Pero ceray çeber, hen qif çeber ro niyaday.! Piye to veng fit xo; o kamo? Vat. Mansur’i vat, ezun. Ya ké. Zaf kütun herey. Sewé zaf şiyé. İson na saaté dé tibar nékeno ra u olağun küyo! Memé Huré a dem xo eşt tıfangé xo, ma pero ceraym Memé Huré. Qundaxé tıfangé xo niya neqısın bi. Hen aseno no tıfang tıfangé Memé Huré o! Piye to cera ver ro, cera ser ro. Zav-zeçe m’ tedé yeno qırkerdené. Sıma Xızır zanné teslım bıré. Çe mı, zav-zeçe mı, mal u melaté m’, hem u çiye m’ vesnené!.. Memi vat; nené, çıton bo x ora vesnené, beré sıma raji be ez niya çeber dé ni lazé kutiki ra ni. Kewra é to raji niyama. Teslım benim va. Uşt ra, vengo Mansuri da. Va ké; rayber, esker ré vazé, mara mené. Teslım benim. Keşi ro thaba é meké ré. Mansuri va, eskeri pers do mı, keşi ro thaba é nékené! Lambey çarnay bi ban, ban werté roşti dé mandi bi. Sewla lambu çımé isoni guretıné, ison néşkiyené teber ro serké ro! Kewra é to ver, Xıdé Uşki dıma bi teber. Mem peyser fındet. Seké nerdgan ro bi semser, zelé-meliye küté çekun. Gır,gır, gırrrr.. Hurdeminay, hen nerdagani sero kişiyay. Memé Huré, ine dıma be veştayna bi teber; heté ra hen deşti ser ra na ekser ra, heté ra veşt. İnani zey va u varışi kerd pıro. Memé Huré esker qılasna ra, maben ra veciya, xo sana na şüya qarşiyé ma, bi zulameté miyan ra şi. A sewé çe ma verday cı. Mal u ga é ma tedé tey vesnay. Kewra é to bo Xıdé Uşkiya werté ra kerdi dı letey, golgan ro kerdi bar; ma i santim xo wer berdim alaiyé. Roza biné alaiye dé qesey kerdé; piye to eşiyo pé. Vaté; ma xeylé goni seékerdé, dıma şim. Mabené jilan dé goni kerdé vindi. Hen aseno ké raşté zurbi amo; kerdo parçe u pırtık. Çıka ké seékerdé nédiyé. Peyser ceré ya! Hey wax hey! Hefé roza cüamerdiyné!..” 327 4972 2006-10-02T13:34:51Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Tıfıngci]] moved to [[Tıfıngci]] '''Tıfıngci''': Merdımo kı tıfıngi vırazeno, tamir keno u roşeno ey rê vanê tıfıngci. Tıfıngci tıfınganê seydkerdenı u çaqmaqlıyan serbest vırazenê, tamir kenê u roşenê. Ê binan nımıte u qaçax vırazenê, tamir kenê yan zi roşenê. Tıfıngcinı kerdenı rê zanayenı lazıma. Herkes nêşenı tıfıngan tamir kero. Vanê tıfıngan u vıraştenda tıfıngan ra fahm bıkero. 328 4974 2006-10-02T13:34:51Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Tırbci]] moved to [[Tırbci]] '''Tırbci''': Merdımo kı qandê merdan u gorey bejnda inan tırbi aşaneno, ey rê vanê tırbci. Tırbci, tırbwani vanê bızanê tırban seni aşanenê u verê cı danê hetê kotiya. Zanê çend xori kenê. Qandê qeçeki gorey qeçkinda cı, gorey merdımandê kılman, gorey kılmeyda cı, gorey ê dergan, dergeyda cı tırbı aşanenê u verê cı danê vera qılbe (qülbe). Tırbci bı perana tırbi aşanenê. Herkes nêwazeno şıro tırbcinı bıkero. 329 5765 2006-10-09T03:36:57Z Maviulke12 6 kategory Tirki ziwani Altayiye. Statüyo Tirki resmiye. Taxminen 70-80 milyon insani Tirki qısey kenê (qal kenê). Elifba ya Tirki Latine. Hettani Osmanli elifba ya Tirki Arabkibip. [[Category:Zıwan]] 330 5738 2006-10-09T03:24:11Z Maviulke12 6 {{Template:Dewlet |native_name = ''Türkiye Cumhuriyeti'' |common_name = Türkiye Cumhuriyeti |conventional_long_name = Cumhuriyetê Tırkiya |image_flag = Flag_of_Turkey.svg |image_coat = Turkey coa.gif |image_map = LocationTurkey.png |capital = [[Ankara]] |largest_city = [[Estamol]] |official_languages = [[Tırki]] |government_type = Cumhuriye |area = 780,580 |percent_water = (%) 1.3 |population_estimate = 68,109,469 |population_density = 86.2 |currency = [[Newe Tırki Lira]] |currency_code = YTL |time_zone = +2 |cctld = [[.tr]] |calling_code = 90 }} '''Tırkiya''' mintikara [[Ewropa]] u [[Asya]] runusti. Tarixe mintikara Anadoliy zaf medeniyetun esta. Vakte 1. Dinya harbid Tırkiyaişqale [[Ingilizun]], [[Fransizun]], [[Italyunun]] o [[Rusun]] mend. Zımey (Şımalê) Tırkiya de [[Kara Deniz]]; veroc (cenub) de [[Ak Deniz]], [[Suriya]] u [[Iraq]]; rocawan (ğerb) de [[Ege Denizi]], [[Yunanıstan]], [[Bulgarıstan]]; rocakewtene (rocvetış, şerq) de [[İran]] , [[Armenıstan]] [[Azerbaycan]] u [[Gurcıstan]] estê. Paytextê Tirkiya [[Ankara]]o. Dewleta Tırkiya ''ilun'' ra yena pêra (mıteşekkıla). 81 ilunestê. Tırkiya ezaa [[NATO]], [[Mılliyetanê Yewbiyaiyan (UN)]], OECDia. ==Tarix== Mintikara Anadoliy zaf degisik medeniyetun estib. Indo-Ewropa medeniyetun Hittit, Lidya, Iyonya, Sumer, Asuri, Parsi hukum kerd. Asre 1 - 10 Imporatore Roma u Bizans hukum kerd. Asre 10 - 21 dewleti Turkun hukum kerd. Imporatore Osmanli Cengê Dınyaê I. u II. kerd vini u dewleti Tirkiya serra 1923i de vıraziyê ==İklim u Suki== Sukê (Bacarê) Gırdi: *1. [[İstanbul]]. Nıfuse: 10,041,000 *2. [[Ankara]]. Nıfuse: 4,319,000 *3. [[Izmir]]. Nıfuse: 2,409,000 *4. [[Adana]]. Nıfuse: 1,195,000 *5. [[Bursa]]. Nıfuse: 1,131,000 Suka [[İstanbul]] zaf rever şiya. Banê xeylê berzi estê, bacarê dewizio, paytextê borsao, merkezê iqtısade Tırkiya. Ölçüm erd Tırkiya 814.578 km² wa. Zerri dewleti Tırkiyara 81 vilayetun est. Erde Tırkiya zaf engebeli araziya. Ku Ararat zaf berza. Awun Firat, Dicle, Kizilirmak zerri Tirkiyara sin. Golun Van o Tuz zaf pila. [[Image:Tu-map.png|thumb|left|250px|Xarıtey Tırkiya]] ==Nıfus== Sera [[2005]] nüfus sayimıd hemı nüfus Tirkiya 72.000.000 wa. Nüfusıra %52 sehirunid renusta; %48 dewonıd renışta. Merdume Tırkiya zaf degisik ziwanun qise ken. Zıwano resmi [[Tırki]] ya. resmiya. Tay merdim ziwanun [[Zazaki]], [[Arabki]], [[Kurdki]], [[Armeniki]], Yunanki kal ken. Dinu Tirkiya Islama, feqat resmi niya. Tay Isewitun, Musewitun o ateistun esta. ==İqtisad== [[iqtısad|Iqtısad]]ê Tırkiya zaf qewetına niya. Feqat iqtisade Tırkiya hedi hedi bena hol. Semed [[Yewina Ewropa|Yewina (Jewbiyaena Ewropa]], zaf sirketun Tırkiya. Honda u Mercedes fabrikay akerd. ==Çımey== *[http://www.cankaya.gov.tr/eng_flash/start.html Resmi Sitey ê Tırkiya] {{Dewleti Ewropa}} {{Dewleti Asya}} [[an:Turquía]] [[ar:تركيا]] [[arc:ܬܘܪܟܝܝܐ]] [[ast:Turquía]] [[az:Türkiyə Respublikası]] [[be:Турцыя]] [[bg:Турция]] [[br:Turkia]] [[bs:Turska]] [[ca:Turquia]] [[cs:Turecko]] [[cv:Турци]] [[cy:Twrci]] [[da:Tyrkiet]] [[de:Türkei]] [[el:Τουρκία]] [[en:Turkey]] [[eo:Turkio]] [[es:Turquía]] [[et:Türgi]] [[eu:Turkia]] [[fa:ترکیه]] [[fi:Turkki]] [[fr:Turquie]] [[fy:Turkije]] [[ga:An Tuirc]] [[gl:Turquía - Türkiye]] [[he:תורכיה]] [[hi:तुर्की]] [[hr:Turska]] [[hu:Törökország]] [[hy:Թուրքիա]] [[ia:Turchia]] [[id:Turki]] [[io:Turkia]] [[is:Tyrkland]] [[it:Turchia]] [[ja:トルコ]] [[ka:თურქეთი]] [[kk:Түркия]] [[ko:터키]] [[ks:तुर्किये]] [[ku:Komara Tirkiyê]] [[kw:Turki]] [[la:Turcia]] [[lb:Tierkei]] [[li:Törkieë]] [[lt:Turkija]] [[lv:Turcija]] [[mk:Турција]] [[ms:Turki]] [[nds:Törkie]] [[nl:Turkije]] [[nn:Tyrkia]] [[no:Tyrkia]] [[oc:Turquia]] [[os:Турк]] [[pam:Turkey]] [[pl:Turcja]] [[pt:Turquia]] [[ro:Turcia]] [[ru:Турция]] [[sa:तुर्किये]] [[scn:Turchìa]] [[se:Durka]] [[sh:Turska]] [[simple:Turkey]] [[sk:Turecko]] [[sl:Turčija]] [[sq:Turqia]] [[sr:Турска]] [[sv:Turkiet]] [[ta:துருக்கி]] [[th:ประเทศตุรกี]] [[tk:Türkiye Cumhuriyeti]] [[tl:Turkiya]] [[tr:Türkiye Cumhuriyeti]] [[tt:Törkiä]] [[ug:تۇركىيە]] [[uk:Туреччина]] [[uz:Turkiya]] [[vi:Thổ Nhĩ Kỳ]] [[yi:טערקיי]] [[zh:土耳其]] [[zh-min-nan:Türkiye]] [[Category:Dewlet]] 331 4980 2006-10-02T13:34:51Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Tırpanci]] moved to [[Tırpanci]] '''Tırpanci''' (Qırımcı u qırımcinı): Merdımê kı bı tırpana vaş yan zi tene çinenê inan rê vanê Tırpanci. Tırpanci zi idareyê xo bı tırpanda xo ya kenê. Palıci yan zi tırpanci wextê palikerdenı, wextê çinayenda vaş u alefi dew bı dewı geyrenê kı xo rê karê pali yan zi tırpan pırodayenı bıvinê. Axa, Beg yan zi dewlemendê welatê ma bı perana yan zi bı tene dayena nê Palıcıyanê tırpan pırodayenı gırweynenê. Tabi karê ninan zi demserı sero yo. Demê palikerdenı u tırpan pırodayenı qediya tepeya, nê pere yan zi teneyê xo gênê u şınê keyandê xo. Mabêndê palici u tırpanci dı nê ferqi estê. Palici bı qaluç yan zi destandê xo ya pali keno u pa vaş çineno. Tırpanci zi bı tırpanda xo ya ê kari keno. Tay estê bı qaluçiya Xele, Cew, Çeltug, Vaş u herwına çinenê. Tay zi bı tırpana. Tabi karê tırpanı dıha rew beno, labırê teneyo kı bı tırpana çineyêno zey ê qaluçı niyo. Fekdê tırpanı ra dıha vêşi tene rıjyêno erd u vêşi zayad beno. Ey ra cıtêrê werdi yan zi dewızi nêwazenê kı çi xo bı tırpana bıçinê. Kes şeno vajo wırna kari zi zey pêyê u hıma-hıma vıjênê kêberê. 332 4982 2006-10-02T13:34:51Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Tıtunci]] moved to [[Tıtunci]] '''Tıtunci''': Merdımo kı tıtun kareno u roşeno ey rê vanê tıtunci. Şıma zanê karıtenı u rotena tıtuni bı izınaya. Labırê Welatê ma dı nê kari bı qaçaxa kenê. Tay estê tıtun karenê u roşenê, tay zi tıtunci yan ra tıtun herinenê u roşenê. Tıtuncinı kerdenı rıskına, qandê kı kışta hükmati ra, kışta zabıtan ra yenê tepıştenı u dı mahkeman dı yenê ceza kerdenı. 333 5465 2006-10-05T00:05:29Z KureCewlik81 14 '''Varto''' ([[Kurdki]]: ''Gım Gım'') do des (10) medeniyete hakimiyet yi esta. Nume medeniyet yı Med, Pers, Port, Roma, Bizans, Selçuki, Akkoyunli, Karakoyunli, Osmanlıya. Tarixe 1923, Cumhuriyeti [[Tırkiya]] hakimiyet yı ame Varto. Nume Varto zone nume [[Armeni|Armeniyo]]. Xora merdım Armeni nume "gule" ra vuna "vart." Dımare Vartora, wilayeto Mush, Erzurum, [[Çolig]], qezaye Bulanık esta. Varto zaf kıla. Oka Varto nume yı Ri Murat, Ri Bingöl. Nume gole yı Akdogan (Hamurpert). [[Tarix]]e Varto hiri hep zelzele gırdun esto. Tarixu 1903 (tesir zelzele 6,7) 2626 merdım, tarixu 1946 (t.z. 5,7) 839 merdım, tarixu 1966 (t.z. 6,9 ) 2118 merdumo Varto merda. Merdım Varto zafa (50.000). Merdım-milletız deheba itiqat Vartoz deheba: 1) Elewi [[Zaza]], 2) Sunni [[Kurd]]. Ce kaykeyiş "Çepki" yı Vartoya. Xura ını kaykeyiş çepki zaf meşhura. Vevey merdım Varto ını çepki zaf kaykena. ==Cayxo (Cografi) == Qeza Vartoy, Mus´te vakure rojavande ca cena. Vakurde Erzurum rojavan´de ki bajare Bingoli, rojhilati Bulanix, bashurde ki Qeza zere Mushi esta. Ruye harde xo 1418 km2 o zere Mush te sedi17,3 ca cena. Her hete xo bi kowa guretiyo wa na qeza Musht e en cawa berzdera. Vakure na qezade koye Bingoli cherexinera Berzbina xo hete kowane Bingolser, hetevakurde 3000m oyo, hete Akdoganiyo, koyane sherafetin de 2300m ra berze. Qeza cayxo hebe chme Muradiyo bi axawa Bingoli bi nine bena di leti. Cehme Muradi hete rojhelatra eno. Hete rojhelatiyo- rojavayra ze sinori werte di Qezara derbaz beno. Hete dewa Kayalidereyra axaw Bingoli ze juw zend (herceni) ceno hebe hete basurser Qeza cawerdano shono. Gole Xamurperti rojhelate Qeza dero. Bashure ni goldeki hama gola Xamurpertiya gije ca cena. Xele dewiyo zere Qeza xeta hardlerz serow. Varto di di hardlerze girsi biye ninira veren sera 1946 te wa e didine 1966 te biyo. (Hardlerze didinedi (1966) 2118 t piyay merde. Na hardlerzde zere Qeza pero rijiyo.) Mordishe sera 1985 de nufise xo 44116 biyo Mush`ti hem hardi hemiki nufisti Qaza carina. Sera 1966 te hardlerzra tepiya xele piyay merde wa juki hem dewadi hemiki zere Qezadi xele boni rijiye sebita nayraki xeli kocberiye biya. Gore nay km2 di 31 i piyaow.Vartodi 2 suki (nahiya) wa 86 dewi este, ne Uskira (caylar) abieneki Keranlig (omcali). Gimgim de wa millet seke Muste reshbertiya etikaki reshberiya. Etikadi en zede Genim o reyi nede Say uw Muri xele este. Gimgim de hega ramitenira zede mal, dawar kene weyi. Miyo uw bize xelere Qeza zere Mush ra tepiya Qeza didina. ==Çime== *[[http://vartodergisi.de/vartodergisi_de-Cografya/vartodergisi_de-Cografya_Zazac/vartodergisi_de-cografya_zazac.html]] *[http://www.varto.com varto.com] 334 4986 2006-10-02T13:34:51Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Vazifeyê xü ca ardeni]] moved to [[Vazifeyê xü ca ardeni]] ''Nustoxê meqaley Faruk Iremet o'' '''Vazifeyê xü ca ardeni.''' Gerek her merdým hemver xü, hemver, piranê xü vazife yê xü biyaro ca. Vazife, vazife yê výndernayýþê výni biyayenda zýwanê ma Zazaki yo. gerek her merdýmê no zanê, nuþkar, wendey xü u kokê xü nas bý kero. Nas kerdena xü, nas kerdena welatê xü kêberê þarê binan rê xü qebul kerdayýþa beno. Her merdým bý þexsýyetê xü ya yeno nas kerden. Senin ký her, milet, nuþkar, artis bý çi yê xü yê taybeti ya yenê nas kerdený. Ê ký ninan rê beno kýlidê komunikasyon zi fýna zýwano. Yani zýwan, kýlidê komunikasyonê nuþ u ê qýseyê mabêndê þaran u insanano. Zýwan þexsiyetê welatiyo. Kokê welat, kokê name yê welat her wext xü zýwan ra gino. Swêdi-Swêd, Yunani-Yunanistan, Fransýzi-Fransa, Romani-Romanya, Rusi-Rusiya u.a.b ==Ziwan== Çý wext merdým bý zýwanê xü ya nê nuþno, zýwano xü nýyaro kar, cayê dý êy merdýmý kewnê tengaseya výnayýþ u nê þenê rayê newe akerê qandê zýwanê xü u nê þenê býbê rayverê þarê xü. Zýwan, vek u dýyalekt zengýn býyayena þar býyeyena. Bý zýwanê zazaký heta nýka Çiyê muhým nýyameyo nuþnayený. Çiyê ký heta nýka ameyo nuþnayený zý zaf neweyê. No newe býyayený zý, zýwanê ma yê nuþtý zehmetey veceno ser rayê ma. Heta nýka o çý ký ameyê nuþnayený, ýna zý tenya ser Çiyê polýtýk u ýstanýk mendo. Gere ma nêy Çiy bý výrnê. Enerjý u gýraneya xü býdê ser Çiyê býný zý. Co ký çendý ma ser zýwan, tarýx, tradýsyon u ser Çiyê açarnayýþ bý gurweyê ma yê zýwanê xü yê may u pýyan býkerê dewlemend. Herý Çiyê muhým zý noyo ký, zýwanê ma yê zazaký dý dýyalekt u veký estê. Nuþnayený dý, qýse kerdený dý qandê coyo ký ma zehmetey ancenê . Gere ma qederê zýwanê xü yê býn dest mendaye bý výrnê u êy rê gunýyo teze bý dê. Eger ma nêy nê výrazê se,qeçekê ma , ma ra hêsap perskerê. Ma, kar u xebatê ma zý wuný tecrýt býkerê ký ma do nê þerê bý werzê saqandê xü ser. Týya dý ez wazena Çiyê veca çýman ver. Gere ma enerjý u gonýyê xü býdê ser zýwan u ma xü lete nê kerê. Vek u dýyalektê zazký býyarê pêhet u bý ýna ra ma zýwanê xü yê nuþý výrazê. No kar zý, karê merdýmê cýdý u ê zaneyo. Eger ma wazenê se, zýwanê xü yê newedera výrazê gere ma akademý, enstutýyên xü výrazê. u bý newedera ma êy rê goný yo taze bý dê. Bý zur u nêzanêya qe Çiyê nekewno ser. Zane býyayen zý, kokê xü, zýwan xü u kulturê xü naskerdena u gýrwe kerdena beno. Gere her merdým gýrwe u enerjýyê xü dý cýdý bo. Výrazyayena u býyayena dýnya ra heta nýka heme çý ameyo výrnayýþ. Ínsani, sý, aw, dar u çar wextê serý ameyo výrnayýþý u zaney tarýxê nêy rê vanê mutasyon. Zýwan zý no výrnayýþ ra heqê xü gýroto u ameyo výrnayýþ. No výrnayýþ hem hetê negatýva u hem zý hetê posýtýva yo. O çý ký negatýv tarýx dý xü mýsnayo noyo ký þar zýwanê xü výra kerdo u zýwaný býný mýsayo. Na vervatenê xü dý bý zerýweþeya þenê nêy vacê ký; zýwanê ma dý zi Çiyê newe výcênê. Ma þarê xü rê u wendenanê Zazaký rê heme Çiyê neþýrý Zazaký pýroz kenê. Ez nêy Çiy serwerzayena zaf gýrd výnena. Qandê ký, heta nýka zýwanê ma ameyo pelçýkyayený u nýka nýka ma gamê xü yê gýrdý erzenê u xü nezdýyê pê anê. Ez a vana; Qandê jew býyayena zýwanê ma zazaký dest pêdê pê, mýl býdê mýl... ==Edebiyat== Qandê çýçi literaturê Swêdi? No karê xü ya mý tenya nêwast, literaturê Swêdi nisanê sýma býda, yanzi nisanê sarê (gel, xelk) ma. Bý no karê xü ya mý wast, yaremetey bý da zýwanê kurdi. Çý çax zýwani dý, lýteratur u nuþên kulturi yê miletê ay bini, yenê açarnayýsý u çý çax sarê (gelê) ma nêy çi naskenê u destkenê wendenê nêy Çiy, o çax dýnya ra u welatanê binara zi Çiyê newe hesênê/agadar benê. Nêy çi zi Çiyêno zaf muhimo. Çý çax merdým literaturê welatanê bini nasnêkaro u rayê literaturê nasnêkero nêseno bý zýwanê no zeifa (qelsa) býbo parçeyê lýteraturê dýnyay... Zýwanê ma yê lýteraturi dý, taybeti zarawayê ma zazaki/dýmlýki dý lýteratur u wenden, nuþnayený zaf zeifo (qelso). Merdým seno waco çýnyo zi. Wuni yo ger e ma zi cayê ra dest nuþ u wendený býkerê. No açarnayaný beno, no nuþê roman, ýstanýki, hondýraway (sýir) beno, no meqale, no destnuþ beno qe muhim niyo. Çiyê muhim esto ký a zi naya ký, ay Ínsani ký senê býwanê u býnuþnê ger e cayêra dest bý xýzmetê xü yê hêja býkerê. Býwanê, býnuþnê u no zi vazifa ma yo, qolýncanê ma serdý barê ma yo u no zi bar kerdena tarix o u tarix ma ra hesab pers keno. Zýwan bý cý ya wendený, nuþnayený u qýsekerdeno. Zýwan heme çi ra muhim milet biyayeno. Ínsani, mileti yenê/peyda benê u tarix ra zi wuni výni benê, mýrenê u kes ina nas nêkeno, nêzano ký ina tarix dý estbiyê. Tabi miletaný ký pas xü dý Çiyê nuþýn veradayo, tarix ra wuni rew výni nêbiyê u nêbenê zi. Ma nêy rê senê no nýmune býdê; destanê Gýlgamýs (Gýrdgamêþ), tarixê Firaunê Mýsýri, tarixê Maya-Azteki, Babili, Asuri, Sumeri qandê ký ameyê nuþnayaný coy ký nemerdi u heta wextê ma resa yo. Yani nay miletan ser si, ser çermý, ser tehxt u duwaran bý zýwanê xü yê nuþý, çi nuþnayê u nay çi, výni nêbiy, sewqa asmi ra výcyay verniya sewqa rojý. Tarix dý arkolog výcyayê bý serana ser nêy Çiy kar kerdê u bý nêya tarixê ay miletan dayê naskerdený. Qandê coyo ký ma zi gýraneya xü býdê/veradê ser nuþ, wendýs u qeçekanê xü bý zýwanê xü ya býelýmnê (hin býkerê) u ger e no ma dý bý bo tradisyoný (edet). Zýwanê ma beno ký qelso, bê taqeto ma výna zi qeçýkanê xü rê zýwanê ma yê býtaqet u qels býelýmnê. Qeçeki wextê verni dý senê xeletanê ma bývinê u ay vatenê ma yê xeleti, qelsi bý vatený rasta bývýrnê. No kýtabý dý hondýraway ký mý açarnayo taynê inan dý vaten ze Awrupi yo. Zeydê "tradisyon". Zýwanê ma, zýwanê Hindi-Awrupi yo. O wext ma senê vaten, hevok ina ra deyn býkerê u ger e çýnyo ký ma newera vaten u hevok výrazê. Ger e zýwanê ma welat ra, zýwanê Ínsanê ma ra dur nêkewo pýsporey, bý kelime výraþteyana nêbeno. Pýsporey, zuri u bý xýrxýzeya zi nêbeno. Ger e merdým hem qandê xü, hem zi xebatê ay nuþkari bini rê dürüst bo. Qandê ký, kes marê "Sýma mecburiyê bý zýmanê xü ya býnuþnê. Sýma mecburiyi býbê nuþkar." Nêvato. Kes mara pýsporey yanzi nuþkarey nêwazeno u nêwasto. Tercih ma bý xü kerdo. Na kýtabý mabênê ser 1989-1994 ameyo nuþnayený. Verê, mý qandê xezete u kovari nuþna. Nê nuþkari Swêdi ra çen hebi zi, kovaran dý wesyayo. ==Vazife== Gerek her merdým hemver xü, hemver, piranê xü vazife yê xü biyaro ca. Vazife, vazife yê výndernayýþê výni biyayenda zýwanê ma Zazaki yo. gerek her merdýmê no zanê, nuþkar, wendey xü u kokê xü nas bý kero. Nas kerdena xü, nas kerdena welatê xü kêberê þarê binan rê xü qebul kerdayýþa beno. Her merdým bý þexsýyetê xü ya yeno nas kerden. Senin ký her, milet, nuþkar, artis bý çi yê xü yê taybeti ya yenê nas kerdený. Ê ký ninan rê beno kýlidê komunikasyon zi fýna zýwano. Yani zýwan, kýlidê komunikasyonê nuþ u ê qýseyê mabêndê þaran u insanano. Zýwan þexsiyetê welatiyo. Kokê welat, kokê name yê welat her wext xü zýwan ra gino. Swêdi-Swêd, Yunani-Yunanistan, Fransýzi-Fransa, Romani-Romanya, Rusi-Rusiya u.a.b… Çý wext merdým bý zýwanê xü ya nê nuþno, zýwano xü nýyaro kar, cayê dý êy merdýmý kewnê tengaseya výnayýþ u nê þenê rayê newe akerê qandê zýwanê xü u nê þenê býbê rayverê þarê xü. Zýwan, vek u dýyalekt zengýn býyayena þar býyeyena. Bý zýwanê zazaký heta nýka Çiyê muhým nýyameyo nuþnayený. Çiyê ký heta nýka ameyo nuþnayený zý zaf neweyê. No newe býyayený zý, zýwanê ma yê nuþtý zehmetey veceno ser rayê ma. Heta nýka o çý ký ameyê nuþnayený, ýna zý tenya ser Çiyê polýtýk u ýstanýk mendo. Gere ma nêy Çiy bý výrnê. Enerjý u gýraneya xü býdê ser Çiyê býný zý. Co ký çendý ma ser zýwan, tarýx, tradýsyon u ser Çiyê açarnayýþ bý gurweyê ma yê zýwanê xü yê may u pýyan býkerê dewlemend. Herý Çiyê muhým zý noyo ký, zýwanê ma yê zazaký dý dýyalekt u veký estê. Nuþnayený dý, qýse kerdený dý qandê coyo ký ma zehmetey ancenê . Gere ma qederê zýwanê xü yê býn dest mendaye bý výrnê u êy rê gunýyo teze bý dê. Eger ma nêy nê výrazê se,qeçekê ma , ma ra hêsap perskerê. Ma, kar u xebatê ma zý wuný tecrýt býkerê ký ma do nê þerê bý werzê saqandê xü ser. Týya dý ez wazena Çiyê veca çýman ver. Gere ma enerjý u gonýyê xü býdê ser zýwan u ma xü lete nê kerê. Vek u dýyalektê zazký býyarê pêhet u bý ýna ra ma zýwanê xü yê nuþý výrazê. No kar zý, karê merdýmê cýdý u ê zaneyo. Eger ma wazenê se, zýwanê xü yê newedera výrazê gere ma akademý, enstutýyên xü výrazê. u bý newedera ma êy rê goný yo taze bý dê. Bý zur u nêzanêya qe Çiyê nekewno ser. Zane býyayen zý, kokê xü, zýwan xü u kulturê xü naskerdena u gýrwe kerdena beno. Gere her merdým gýrwe u enerjýyê xü dý cýdý bo. ==Tarix== Výrazyayena u býyayena dýnya ra heta nýka heme çý ameyo výrnayýþ. Ínsani, si, aw, dar u çar wextê serý ameyo výrnayýþý u zaney tarýxê nêy rê vanê mutasyon. Zýwan zý no výrnayýþ ra heqê xü gýroto u ameyo výrnayýþ. No výrnayýþ hem hetê negatýva u hem zý hetê positýva yo. O çý ký negatýv tarýx dý xü mýsnayo noyo ký þar zýwanê xü výra kerdo u zýwaný býný mýsayo. Na vervatenê xü dý bý zerýweþeya þenê nêy vacê ký; zýwanê ma dý zi Çiyê newe výcênê. Ma þarê xü rê u wendenanê Zazaký rê heme Çiyê neþýrý Zazaký pýroz kenê. Ez nêy Çiy serwerzayena zaf gýrd výnena. Qandê ký, heta nýka zýwanê ma ameyo pelçýkyayený u nýka nýka ma gamê xü yê gýrdý erzenê u xü nezdýyê pê anê. Ez a vana; Qandê jew býyayena zýwanê ma zazaký dest pêdê pê, mýl býdê mýl... Qandê çýçi literaturê Swêdi? No karê xü ya mý tenya nêwast, literaturê Swêdi nisanê sýma býda, yanzi nisanê sarê (gel, xelk) ma. Bý no karê xü ya mý wast, yaremetey bý da zýwanê kurdi. Çý çax zýwani dý, lýteratur u nuþên kulturi yê miletê ay bini, yenê açarnayýsý u çý çax sarê (gelê) ma nêy çi naskenê u destkenê wendenê nêy Çiy, o çax dýnya ra u welatanê binara zi Çiyê newe hesênê/agadar benê. Nêy çi zi Çiyêno zaf muhimo. Çý çax merdým literaturê welatanê bini nasnêkaro u rayê literaturê nasnêkero nêseno bý zýwanê no zeifa (qelsa) býbo parçeyê lýteraturê dýnyay... Zýwanê ma yê lýteraturi dý, taybeti zarawayê ma zazaki/dýmlýki dý lýteratur u wenden, nuþnayený zaf zeifo (qelso). Merdým seno waco çýnyo zi. Wuni yo ger e ma zi cayê ra dest nuþ u wendený býkerê. No açarnayaný beno, no nuþê roman, ýstanýki, hondýraway (siir) beno, no meqale, no destnuþ beno qe muhim niyo. Çiyê muhim esto ký a zi naya ký, ay Ínsani ký senê býwanê u býnuþnê ger e cayêra dest bý xýzmetê xü yê hêja býkerê. Býwanê, býnuþnê u no zi vazifa ma yo, qolýncanê ma serdý barê ma yo u no zi bar kerdena tarix o u tarix ma ra hesab pers keno. Zýwan bý cý ya wendený, nuþnayený u qýsekerdeno. Zýwan heme çi ra muhim milet biyayeno. Ínsani, mileti yenê/peyda benê u tarix ra zi wuni výni benê, mýrenê u kes ina nas nêkeno, nêzano ký ina tarix dý estbiyê. Tabi miletaný ký pas xü dý Çiyê nuþýn veradayo, tarix ra wuni rew výni nêbiyê u nêbenê zi. Ma nêy rê senê no nýmune býdê; destanê Gýlgamýs (Gýrdgamêþ), tarixê Firaunê Mýsýri, tarixê Maya-Azteki, Babili, Asuri, Sumeri qandê ký ameyê nuþnayaný coy ký nemerdi u heta wextê ma resa yo. Yani nay miletan ser si, ser çermý, ser tehxt u duwaran bý zýwanê xü yê nuþý, çi nuþnayê u nay çi, výni nêbiy, sewqa asmi ra výcyay verniya sewqa rojý. Tarix dý arkolog výcyayê bý serana ser nêy Çiy kar kerdê u bý nêya tarixê ay miletan dayê naskerdený. Qandê coyo ký ma zi gýraneya xü býdê/veradê ser nuþ, wendýs u qeçekanê xü bý zýwanê xü ya býelýmnê (hin býkerê) u ger e no ma dý bý bo tradisyoný (edet). Zýwanê ma beno ký qelso, bê taqeto ma výna zi qeçýkanê xü rê zýwanê ma yê býtaqet u qels býelýmnê. Qeçeki wextê verni dý senê xeletanê ma bývinê u ay vatenê ma yê xeleti, qelsi bý vatený rasta bývýrnê. No kýtabý dý hondýraway ký mý açarnayo taynê inan dý vaten ze Awrupi yo. Zeydê "tradisyon". Zýwanê ma, zýwanê Hindi-Awrupi yo. O wext ma senê vaten, hevok ina ra deyn býkerê u ger e çýnyo ký ma newera vaten u hevok výrazê. Ger e zýwanê ma welat ra, zýwanê Ínsanê ma ra dur nêkewo pýsporey, bý kelime výraþteyana nêbeno. Pýsporey, zuri u bý xýrxýzeya zi nêbeno. Ger e merdým hem qandê xü, hem zi xebatê ay nuþkari bini rê dürüst bo. Qandê ký, kes marê "Sýma mecburiyê bý zýmanê xü ya býnuþnê. Sýma mecburiyi býbê nuþkar." Nêvato. Kes mara pýsporey yanzi nuþkarey nêwazeno u nêwasto. Tercih ma bý xü kerdo 335 4988 2006-10-02T13:34:51Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Verg ve Varek'ra/Fablê La Fontaîne'i: Verg ve Varek'ra]] moved to [[Verg ve Varek'ra/Fablê La Fontaîne'i: Verg ve Varek'ra]] Heqa pile tim yê qewetino na Xora na sanike ki niya vana. Vareki wast ke xorê awe bisimo Xaftila vergo vêsan ki ama ûza Varek ciniqiya Vergi kerd hayleme ve gire gire Va, Ü kam o awika mi $eli keno? Bonce so uza ra! Vareki va, Mirê ma ça honde xori qarina Ez koti yo awa to koti ya Duman mi nêcero Ez vi$t gami tora cêr o. Verg nafa tenêna qariya Tora van, def be ûzara! Ï qeseyê ke par to vativi mira Ti vana, mi kerdi xovira. Vareki va, Ez par niyameyvi dina Ti ça iftira kena? Vergi qese rêw çarna ra Ma ferq çi ko Ti nêviya birayê ti vi? Vareki va, Ma kêy birayê mi bi? Vergi mane fetelna Eskera va, Ez naye aye nêzon Xora dina sima naskena Ala kutikê verê sima? Sima ve $iwanê verê sima? Gere nafa hêfe xo bijeri sima têdine ra No dênê vilê min o. Aha mi ti gureta! Ïndi varek veriya Qese qediya. ______________________________ ''Berhem no:3, 1988.'' ''Arshive Librairie Scrupule ra guret.'' *Tirki ra çar. M.Dersimi *http://f27.parsimony.net/forum67890/messages/10396.htm 336 4990 2006-10-02T13:34:51Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Waê sus]] moved to [[Waê sus]] '''Waê sus ! ''' Dewa ma de jü Ap Rıza bi (Haq rama cı do). Xeveru rê zaf meraxli biyo. Gereke her roz radoni ra ya ki televizyoni ra dos bıdêne. Vere coy dewe de elektrik çinê bi. Ap Rızay radoni ra xeveri gos dêne. Rozê bıza Api bijêkê jênaİne ano oda çêy de lınga cazıki (peki) ra gire dano. Waxte xeveru yeno. Ap Rıza gos nano ro radoni ser ke xeveru gos do. Bıze bijêka xo rê qırrena: "Meeee!" Ap Rıza gos no ro radoni ser, reê vano: "Waê sus!" Bıze reyna qırrena:"Meeeee!" Ap Rıza:"De waê suus!" Raa hireine ke bıze qırrena, Ap Rıza zırçeno bıze ra: "Waê, kutık de sürıke to no, ma to ra va ke sus!" 337 4992 2006-10-02T13:34:52Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Werxanci]] moved to [[Werxanci]] '''Werxanci''' (Werxanwan): Merdımo kı werxan yan zi doşegi degêno, derıbneno, derzeno, vırazeno u roşeno ey rê vanê werxaci yan zi doşegçi. Nê doşegan en bol ki peşmi u pemera vırazenê. Verê vıraştane pemi yan zi peşmi weş benê cınenê, cêra vejenê u kenê têl têli. Bahdo qümaşê, yan zi parçey bındê cı erdo weş rakenê, ê pemi yan zi a peşmiya xo anê ey sero rakenê. Wıni rakenê, wıni kenê vılla kı, cayê ne berz u ne zi nızm bımano, heme zey pê biro. Wexto kı zey pê niro yan zi tey gıre bımano, wexto kı, kes ey berzo xo ser yan zi sero rakewo do şıro merdımi ra. Ey ra vanê zey pê u weş vılla bo. Weş zey pê rakerd u kerd vılla tepey a, parçey ciyê seri anê erzenê ser. Veri koşanê cı arêdanê pêser u pê ya derıbnenê, derzenê. Bahdo zi ê seri bı goçina hebê cêra hera derıbnenê, derzenê. Bahdê gırd deştenı, no fın werdi-werdi derzenê kı, wexto kı werzanê u cadê xo ra bılunê niro pêser u pê dı gıre nêbo. Werdi nêderzê pêser kewno u ca bı ca beno gırey. Sero rakewo yan zi xora do ê gırey şınê merdımi ra. O deşt tepey a no fın zi riyê ciyê cı antenı derzenê u ancenê cı. Tabi no riyê cı qümaşandê bı rengınan, weş u herirınan ra vırazêno. Riyê cı zi derziya u anciya cı tepey a qandê rotenı beno hadıre. Tay, tay keyey estê kı, bı xo şınê nê wustayan ser, dergey u herayeya doşeg yan zi werzandê xo cı rê vanê, do qamcin qümaş ra u kamcin rengıra vıraziyo danê nişan kerdenı. Bazarê xo kerd tepey a wustay zekı inan vato wıni u ê çiyan ra werxan, doşeg yan zi balışnanê ninan vırazenê. Vıraşti u bi hadre tepey a veyndanê wêrandê cı. Ê zi şınê peranê xo danê u gênê benê. Wexto kı pey qayıl nêbê newera danê vıraştenı. Tabi bol keyey estê kı ninan keydê xo dı bı xo vırazenê. Yanê bı xo çiyê xo gênê u bı xo keydê xo dı bı imkanandê xo ya vırazenê. Çımkı ê kı dukanan sero vırazênê u yenê rotenı, ê keye dı vıraştenı ra bol vay mal benê. Qandê coy bı xo vırazenê. Labırê ê kı newe jewjênê kes şeno vajo kı, heme doşeg, werxan u balışney inan kışta nê wustayan ra vırazênê. Yanê heme teber dı, dukanan sero yenê herinayenı. (Wustay wexto kı ninan vırazenê rışenê dukandaran rê, ê zi dukanandê xo dı ninan roşenê). 338 4994 2006-10-02T13:34:52Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Wikipedia]] moved to [[Wikipedia]] '''Wikipedia''', ansiklopediya serbeste, parçey yew sistemê de gırdio, namey nê sistemi Wikiyo. 200 ra zêde zıwan tede nusiyeno. No sistem her mıleti rê akerdeyo. Fêl u emelê nê sistemi zanayışê merdumi biaro têhet ke her kes fıkranê xo serbest bınüso. 339 5824 2006-10-10T12:42:03Z Maviulke12 6 '''Shakespeare''' (bıwane: Şekspir) ke kitabune xo nusna nu nustê tiyatro´de amê seyr dayene. Hama nu waxte tiyatrode sahne cenikure tomete(yasax-yasak) bi.Coka rolune cenuku her daim layeku (laek-lacek) kay kerde. [[Category:Nuskar]] 340 4998 2006-10-02T13:34:52Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Xanci]] moved to [[Xanci]] '''Xanci''' (Xancı u Xancılıxey, Xanwaney): Merdımo kı xanan gırweyneno, raywan u karwanan heweyneno, ca dano inan u dewarandê inan, inan rê şami vırazeno u bı perandê xo ya dano cı ey rê vanê xanci. Xanci qandê karwan u raywanan xani vırazenê. Xani en bol ki gema, rayan kışta yan zi merkezandê sukandê gırdan dı vırazênê. Otêlê veri xani bi. Labırê merdım tewrdê dewarandê xo ya şayê şıro u tey bıheweyo. Tabi xancinı, xanwaney karê do bol zehmet u bı rısko. Bol merdımê belay ameyê belay xo bı xancıyan dayê. Werdê, şımıtê u sero zi perey xanci gırotê u şiyê. 341 5461 2006-10-04T23:52:17Z KureCewlik81 14 {{Template:Suke| native_name = ''Xarpêt''| conventional_long_name = Elazig| image_map = Elazig Turkey Provinces locator.jpg|| serdarê belediya = Muammer Muşmal| berzine = 1070 M| erd = 8.253 km²| nıfuse = 569.616| sıxletina nıfuse = 67 / km²| mıntıqa = Anadoli (şerq)| kordinant = 38°27′ N 39°27′ E }} '''Xarpêt''' ([[Tırki]]: ''Elazig'' u [[Kurdki]]: ''Elaziz'') mıntıqa ra rocakewtene (rocvetış, şerq) [[Anadoli]] dera. Zımey (Şımalê) Xarpêt de [[Mamekiye|Mamekiye (Dêsım)]] u Golê Keban; veroc (cenub) de [[Diyarbekır]]; rocakewtene (rocvetış, şerq) de [[Çolig]] rocawan (ğerb) de [[Malatya]] estê. ==İklim u Cografya== Zerri vilayetê Xarpêt 11 qazaun estê: [[Ağın]], [[Alacakaya]], [[Arıcak]], [[Baskil]], [[Qeze|Qeze (Karakoçan)]], [[Keban]], [[Kovancılar]], [[Maden]], [[Pali]] u [[Sivrice]]. Erde Xarpet zaf koluna (engebeli). Ko Akdag zaf berza. Feqat duz arziyun estê. Ölçüm erdê vilayetê Xarpêt 86 km². Xarpêt seviye denizıra 1295 metro berza. Zaf golun est, ''[[Hazar]]'', ''[[Keban]]'', ''[[Karakaya]]'', ''[[Ozluce]].'' Ro Firat o Ro Murat zerri vilayeti Xarpet şin. Vakte zemusten hewau Xarpêt serdina; zaf ware warun. Vakte ammun hewa Xarpêt zaf germına tay şile warun. ==Tarix== Xarpêt sehire kıhuna. Mıntıqa ra Xarpêt da zaf degisik mediniyetun hıkum kerd. Beneta seserrunra 1 u 10 da [[İran]], [[İmparatorina Roma]] u [[İmparatorina Bizansi]] hıkum kerd. Serra 1071 da Selçuklu mıntıqa ra Xarpêt guret. Feqat serra 1243 da [[İmparatorina Mogol]] istila kerd. Raver ra işğalê [[İmparatorina Mogol]], dewlete [[İran|İranki]] Xarpêt guret. Feqat serra 1514 Sah İsmail Cengê Caldiran kerd vini u [[İmparatorina Osmanıcan]] Xarpêt guret. Serra 1923 da [[İmparatorina Osmanıcan]] biya xırap u Xarpêt biya gırêdaey [[Tırkiya]]. Zerri Xarpeta zaf kıhun (Tarxi) bunun esta. Nume bunen yı ''Ulu Cumi,'' ''Arap Baba Cumi'' u kaleyi Xarpet. ==Nıfus u İqtısad== Nıfısê Xarpêt 569.616ia u nıfısê medumun dewıj zafa. Xarpiyetra zaf degisik milletun renuşti: [[ Zaza|Zazaan]], [[ Tırk|Tırkun]] u [[ Kurd|Kurdun]] piyeri renusti. Arminiz esta, feqat zaf çina. Waxte terteley [[Armeni]], Armeniz nata şı weta şı, zaf merdım Armeniz merdo. Hettani terteley Armeni, merdım Armeni zafıp. [[iqtısad]]ê Xarpêt qewetına. Zaf fabriqaun estê. ==Qazaun Xarpêt== *Ağın *Alacakaya *Arıcak *Baskil *Karakocan *Keban *Kovancılar *Maden *Palu *Sivrice ==Çimey== *[http://www.elazig.gov.tr Vilayetê Xarpêt] *[http://www.elazig.bel.tr Belediyeyê Xarpêt] {{Template:Sukê Zazaan (Bacarê Zazaan)}} [[cs:Elazığ]] [[de:Elazığ Provinz]] [[en:Elazığ Province]] [[es:Provincia de Elazig]] [[fr:Elazığ (province)]] [[ku:Mezra]] [[tr:Elazığ (il)]] 342 5002 2006-10-02T13:34:52Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Xarpêt / Eleziz]] moved to [[Xarpêt / Eleziz]] #REDIRECT [[Xarpêt]] 343 5004 2006-10-02T13:34:52Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Xeberi Teknik]] moved to [[Xeberi Teknik]] == Japonu´ra Muhafýzê Robot. == Japonya´de Firma Sogho semed(serwa) saye u qori kerdeniya Panqa,Bonê(Keyê) Rosegurayis(Alisveris Merkezi),Büroye Firma Pilu zu(yew,ju-yo) Robot imâl kerd.Nu Robot 109 cm gýrso u eve xeylê qamaro-teknik´ra paykerdayiyo... == Enerjıye Newe! == Almanya´de suka Dresden´de alime teknolojı ju icatê newe di.Eve(bı) no icat tedarıxe elektrıxe ceu ındi(endi), be ju zentrale elektrıx gire bıyayene, xo ve xo cayeke montaj bıyo u cayra(ujay´ra) beno. Bone "Fraunhofer-Instituts für Keramische Technologien und Sinterwerkstoffe in Dresden" nu icade xuyo neweye qazatexu´re Deresden´de da naskerdeniye. Ebe nu icat, 4000 raye Pil(Bateri)´ra jede enerji are(depo) keno... == Xatýr be to Qaxidê,Endi Elektronix wanemê == Proja Newe Belçiqade amê výraşteniye.Nu Projera gune nara tepiya kamke wazene şikino qata xo eve ju Defterê DIN-A5 gýrsenine´de ju Destixê Elektronixra býwano. Nu proje´ra namê '''Iliad''' day,çýke fikre výraştoxê na projera gune '''Iliad''' kitavoke deyde sanika biyayise insonu ama vatene en kano,coka nu name dey proja xo. Qazeta Belçika '''DeTijd''' eve na qeyde newe hata nika 200 wendoxê xo kerdo abone,morey ni proja kutoxu ,her roze jedino.Endi qazete qani estene tarixde manena,heto bihnraki Býrune na dina her roze bene kem,misal '''Býrrune Amazon'''.Klima dina cokane herke şi bena xiraven.Tabaxa Ozone bivi Lonýn.Hurdemena qutube Dinade cemed výloşiyene(honaki výloşino´ra). Firmawa wayire na proja »iRex Technologies«:"-Ekrane nu '''Qazeta Elektraonýxê''' Kristalle deverdiyin niyo,eve noxteye bereqýyayisine coka,çýmê wondexû jede necene yane nedezneno." Qazete newe heroze ebe ju SMS sona Aboneye Qazeta.Qazeta eve sýkle PDF amê výraşteniye. == Proja Newê:NASA wazene Fikrê Insanu býwano. == Alime Qompütoreke NASA´de gurine, ju proxram výraşte.Vatana ihne´ra gune eve nu proxram wazene fikrune insonu biwane. Nu proxram sinyoluneke zare mezgede ,herfû dano herekete zon, ihnu ravera je EKG qeyid keno.Mezgke waşt qesey bikero, virende sinyalu ruşneno rezeptureke zonde herekette gule´ra mesüle.Výle insanu,tenene raşt; gula insanede herfu qýşt bene yene feke insanu u uzaraki ni rezepturu lewune insanu lewnene.Nu sistem ni pröune eve usule EKG ceno qeyd hata nika na proje zaf raver neşiya hama ,hata ewro 50´ra jede qesey amêy naskerdene.20 tenera jedeki herf nu proxram şikino virende(satede),feke insanra vejiyayene´ra rave bivazo. == Firma Elektronixê Japonu "Fujitsu" ju modelê robotunê newe ard piyasa. == Ni roobotû Kar´de,Raye´de,Key(çey)´de postê(pýştê) dane insanu.Bare gýranu u ze(je) Paketê kilo ane-bene.54,000-44,000 dolar´ra wazene ni robotû býroşe.Ni robotû 130 cm berze,10 qomutu fahm kene u raya xo eve proxrameke výraştiyo deyra vinene. Vatana serverunê firma "Fujitsu": bazarê robotu serra 2010 takribi 1 milyar dolar hira beno.Eke ni robotû seri výrajia a raye fiyaê ni robotû hata 18.000 dolar gýneno war. == Japonýzû býnê(býngê) Nenýkû´de informasyon dêy-arê. == Japonya´de Universitâ Tokushima´de Îlim Zonexû, 800 kilobyte Informasyon şikiya býnê ju nenýk´de dey-arê.Vatanâ Îlim Zonexû´ra gune, gereki her 6 Aşme´de reyê Informasyon unca bero bar-kerdenê(yüklenme),cýke 6 aşmede nenýk beno derg, beno newê. Unca(Fýna) vatanâ Îlim Zonexû´ra gunê qeydê, nû informasyon arê kerdene niya beno: rave eve roştâ-eştýxê(ýşýn) Lazer,nenýk´re rostâ-eştýxê, sup-sureniya-dot(kýzýl ötesi) erjine(atýlýyor).Enerjiyê nu rostâ-eştýxê supsureniya-dot ,nenýg´de molekulê Keratin vezeno corê nenýk.Nu molekulê Keratin benê floresanên(floresanli),nafakê(ne raye ke) lazer´ra roştâeştýxê qewe´ke eştiya nenýk, ni informasyonê´ke býnê nenýk´de amê arê kerdeniyê ebe(eve) je çýmverýgê(gözlük) mikrosqobig´ra yenê wondeniye. 344 5006 2006-10-02T13:34:52Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Xelatê Nobeli]] moved to [[Xelatê Nobeli]] Hergı serı qomita '''Nobeliya''' [[Norweç]] u ê [[İsveç|İsveçi]] Xeleta/Müjaganeya Nobeli kena vılla. [[Norweç]] Xeleta/Müjaganeya Nobeliya Wereyamyayenı, [[İsveç]] zi Xelata/Müjaganeya Nobeliya [[edebiyat]] u ilimi mabêndê weçinayoxandê nuştox u alimandê a serı dı para kena. Xelata/müjganeya Nobeliya Wereyamyayenı Hézar u newsey u héwtay ra (1970) héta ewro mabênê ninan dı ameya para kerdenı. Kesê kı xeleta Nobeliya wereyamyayenı gırotê nêyê: [[Image:Nobel Prize Medal.png|thumb|250px|Madalyaye Nobel]] *1971, [[Willy Brand]] *1972 dı xelati nê day kesi *1973, [[Henry Kissinger]] *1974, [[Sean McBride]] u [[Eisaku Sato]] *1975, [[Andrey Sacharov]] *1976, [[Betty Williams]] u [[Mairead Corrigan]] *1977, [[Amnesty Beynelminel]] (internasyonal) *1978, [[Anwar Sadat]] u [[Menachem Begin]] *1979, [[May (Mother) Teresa]] *1980, [[Adolfo Perez Esquivel]] *1981, [[UNHCR]] (Qomsereyda macıranê Jubiyaye-nda welatan QMJBW) *1982, [[Alva Myrdal]] u [[Alfonso Garcia Robles]] *1983, [[Lech Walesa]] *1984, [[Desmond Tutu]] *1985, [[Toxtorê Ver Siléhê Atom]] *1986, [[Elie Wiesel]] *1987, [[Oscar Arias Sanchez]] *1988, [[Eskerê Pawutoxê Wareyardenı ê Mılliyetanê Yewbiyaiyan]] *1989, [[Dalai Lama]] *1990, [[Michail Gorbaçov]] *1991, [[Aung San Suu Kyi]] *1992, [[Rigoberta Menchú Tum]] *1993, [[Nelson Mandella]] u [[F.Willem de Klerk]] *1994, [[Yaser Érafat]], [[Şimon Perez|Yaser Érafat]] u [[Yitzak Rabin]] *1995, [[Joseph Rotblat]] u [[Héreketê Pugwaş]] *1996, [[Carlos Belo]] u [[José Ramos-Horta]] *1997, [[Héreketê Beynelminelê Ver Mayın]] u [[Jody Williams]] *1998, [[John Hume]] u [[David Trimble]] *1999, [[MSF Toxtorê Bê Hıdud]] (TBH) *2000, [[Kim Dae Jung]] *2001, [[Kofi Annan]] u [[Mılliyetanê Yewbiyaiyan]] *2002, [[Jimmy Carter]] *2003, [[Shirin Ebadi]] *2004, [[Wangari Maathai]] *2005, [[Mohamed El Baradei]] ==Çımey== *[http://nobelprize.org/ Nobelprize.org - Sitey ê Resmi] *[http://zazapress.tripod.com/amor8/zpteyestey8.html#babaqef, ZazaPress, Amor 8, per 13] 345 5008 2006-10-02T13:34:52Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Xêğê nine ke nianenê, kam çı zano, baqılê nine senenê]] moved to [[Xêğê nine ke nianenê, kam çı zano, baqılê nine senenê]] '''Xêğê nine ke nianenê, kam çı zano, baqılê nine senenê''' Jü Kırmancê mao budalaê Wayırê xo sono jü dewa Tırku, wazeno ke uza meyman bo. Tırki ki cıra vanê: ´Ma tora çiê wazeme, to ke na wastena ma arde hurendi, to keme meyman.´ Kırmanc qevul keno. Tırki vanê: ´Tu ke Des u Dı Imamu ra xevêr dana, to keme meyman.´ Kırmanc vano: ´Tew, mı ki va, sıma mıra çı wazenê!´ Kırmanc dewanê Tırku ra des u dı tenu moreno, imamanê ni dewu ra wes xevêr dano. Se ke xevêr dano, Tırki vanê: ´Bıra, xêğê nine ke nianenê, kam çı zano, baqılê nine senenê!´ 346 5010 2006-10-02T13:34:52Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Yewina (Jewbiyaena Ewropa)]] moved to [[Yewina (Jewbiyaena Ewropa)]] #REDIRECT [[Yewina Ewropa]] 347 5012 2006-10-02T13:34:52Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Yewina Ewropa]] moved to [[Yewina Ewropa]] [[Image:EU map names isles.png|right|300px|Xaritey Yewina Ewropa]] '''Yewina (Jewbiyaena) Ewropa''' nu cemaate ebe temiyand ameyena 25 [[dewleti|dewletu]] saniya pê. 456,9 milyon kez azaye nu cemaato (%7 Nıfısa Dinya). Girseniya nu dugelune (dewletunê) temiyan ameyi 3.975.372 km² yo. ==Tarix== Fikre Yewina Ewropa pesanitene serrune 50 un de jil da. [[Cengê Dınyaê II]] yino Dinya ra tepiya (bahdo) [[Ewropa]] de her caydee xırab bi. Ni dugele ke her cihet ra (hete ekonomi bo, hete [[iqtısad|İqtısad]] bo, hete kultur/[[zagon]] bo) hard de cok biye wasteke bere ra xo ser. Nu semed (Serwa ney; Qande) ju plan vıraste, Planê Şuhman ([[Schuman Plan]]). 9 Gulane 1950 de u dimeraki 18 Nisane 1951 de ki ebe Dewletunê [[Belçika]], [[Almanya Federale]], [[Fransa]], [[İtalya]], [[Luxemburg]] u die [[Hollanda]] nu cemaat no ro. Serra 1973 [[Danimarka]], [[İrlanda]] u [[Britanya Gırde]]; serra 1981 [[Yunanıstan]]; serra 1986 [[Portekiz]] u [[İspanya]]; serra 1995 [[Avustralya]], [[İsveç]] u [[Finlanda]] biya ezea (uye). Serra 2004, zaf dewletu biya ezea (uyea) Yewina Ewropa: [[Estonya]], [[Kıbrıs]], [[Litwanya]], [[Letonya]], [[Macarıstan]], [[Malta]], [[Polonya]] u [[Slovenya]]. Serra 2007 ra [[Bulgarıstan]] u [[Romanya]] bena eza. [[Tırkiya]] u Hırvatıstan ezae adaya. ==Dewletu Yewina Ewropa== {| border="0" cellspacing="5" |- valign="top" | width="20%"| *[[Almanya Federale]] *[[Belçika]] *[[Britanya Gırde]] *[[Çekıstan]] *[[Danimarka]] | width="20%"| *[[Estonya]] *[[Finlanda]] *[[Fransa]] *[[Hollanda]] *[[Kıbrıs]] | width="20%"| *[[İrlanda]] *[[İspanya]] *[[İsveç]] *[[İtalya]] *[[Litwanya]] | width="20%"| *[[Letonya]] *[[Luxemburg]] *[[Macarıstan]] *[[Avustralya]] *[[Malta]] | width="20%"| *[[Polonya]] *[[Portekiz]] *[[Slovakya]] *[[Slovenya]] *[[Yunanıstan]] |} ==Bewnı / Qayt Ke== *[[Konsil e Ewrope]] *[[Hera u Ju Biyayenda Awrupa Senin Ame Merhéleyê Ewro?]] ==Çımey== * [http://europa.eu/index_en.htm Resmi Site ê Yewina Ewropa] * [http://europa.eu/abc/maps/index_en.htm Xaritey Ewropa] 348 5748 2006-10-09T03:28:22Z Maviulke12 6 kategori {{Template:Dewlet |native_name = ''Ελληνική Δημοκρατία'' |common_name = Ελληνική Δημοκρατία |conventional_long_name = Yunanıstano Demokratik |image_flag = Flag_of_Greece.svg |image_coat = Coat of arms of Greece.png |image_map = LocationGreece.png |capital = [[Atêna]] |largest_city = [[Atêna]] |official_languages = [[Yunanki]] |government_type = Cumhuriye |area = 131.945 |percent_water = (%) 0.8 |population_estimate = 11,244,118 |population_density = 80 |currency = [[Euro]] |currency_code = EWR |time_zone = +2 u +3 |cctld = [[.gr]] |calling_code = 30 }} '''Yunanıstan''' mıntıqa ra verocê (cenub) rocakewtena Ewropa dero. Zımey (Şımalê) Yunanıstani de [[Bulgarıstan]] u [[Makedonya]]; veroc (cenub) de Deryao Sıpê (Deryao Miyanên); rocawan (ğerb) de Deryao Adriyatik, [[Arnawutiye]]; rocakewtene (rocvetış, şerq) de Deryaê Egey u [[Tırkiya]] estê. Paytextê Yunanıstani [[Atêna]]o. Yunanıstan ezaê [[NATO]]y, ê [[Yewina (Jewbiyaena Ewropa)|Yewina (Jewbiyaena) Ewropa]] u [[Mılliyetanê Yewbiyaiyan]] (UN)ia. Yunanıstan adey qıci zafa. Suka ke derya ra 80 km ra zêde düri bo, çıniya. Girit, Midil, Sakız adey pilê. ==Tarix== Tarixê Yunanıstani zaf dewletiyo. Medeniyetê Yunanki ra filozofi, matematikeri, senatkari, nuskari veciyay. Olimpiyat, demokrasiye, drama u komedi Yunanıstan ra dınya sera biya vıla. İmparatorina Bizansi quwetıne biye. Bizansi yew (yo) imparotorone Yunankio. Bizansi [[Balkan]], [[Anadoliye]], [[Suriya]], [[Fılıstin]] u [[Mısır]] sero hıkum kerd. Feqet [[İmparatorina Osmanıcan]] Bizans feth kerd. Serra 1453i de Osmanıcan Estamol gırewt. İmparaturina Osmanıcan Yunanıstan sero 400 serre hıkum kerd. Serra 1821i de Yunanıstan xo reyna ra, xoser ilan kerd. Tarix ra nat mabênê dewletanê Yunanıstan u [[Tırkiya]] hewl niya. ==İklim u Suki== İklimê Yunanıstani zaf honıka, tici zaf erzena. Sukê (Bacarê) Gırdi: *1. [[Atêna]] Nıfuse: 2.664.776 *2. [[Selanik]] (Thesaloniki) Nıfuse: 1.099.598 *3. [[Piraeus]] Nıfuse: 541.504 *4. [[Axaea]] Nıfuse: 331.316 *5. [[Heraklion]] Nıfuse: 302.846 Suka Atêna zaf raver şiya. Atêna paytextê borsawa, merkezê iqtısad u siyasetê Yunanıstania. [[Image:Gr-map.png|thumb|left|200px|Xarıtey Yunanıstan]] ==Nıfus== Nıfusa xo 12 milyonia. Şarê Tırkan, Arnawutan u ê binan ra ki Yunanıstan de cıwiyenê. Dinê Yunanıstani [[İsewitine|İsewitino/Xrıstiyanino]] (mezhebê mıletê Yunanki Ortadoksa). Taê Mısılman u Musewiy zi estê. Zıwano resmi [[Yunanki]]yo. Nuskar u wendoğê xo zafê. ==İqtisad== [[iqtısad|İqtısadê]] Yunanıstani zaf qewetın niyo. Şarê Yunanıstani turizm ra debare (idare) kenê; anci ki standardê heyati xırabın niyo. Yewina (Jewbiyaena) Ewropa pheştia madiye dawa cı. ==Çımey== *[http://www.fhw.gr/chronos/en/ Tarix ê Hellen] {{Dewleti Ewropa}} [[Category:Dewlet]] 349 5016 2006-10-02T13:34:52Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Zaza Press]] moved to [[Zaza Press]] [[Image:Kapax12.jpg|thumb|Zaza Press]] Zekı amora jewê ZazaPressi, amora didi zi, bı rengana benê vılıki koyanê ma. Renganê şarê ma, bı diyalektê [[Zazaki|Zazakiya]] beno rengê ilmi u rengê kolayenı. ZazaPress, bı [[ Zaza|zazayana]] esto u bı [[ Zaza|zazayana]] o do vırarê xü akero tijiya welatê ma. Vala yê (bayrak) Zazaistan destan ra destan bero aver. Amora jewêrı dı perê pêynêyênı dı tabloyê zonê [[Zazaki]] est bi. Wendoxanê ma, ser nêy u ser gramatikı kritikê xü rışti, ber xü dar bê. Watena wendoxan rasto. Çewteya tablo compütür ra bi. Ê dıdı çewteya gramatik bi. O zi raşto. Tenya çiyê do mühim esto; Ez bı xü ZazaPress tenya vecena u nuşi kı Z.Pi rê yenê, ze prensip ez ina nê vırnena u edo nê vırna zi. Kam vato gramatikê mı, yan zi ê embazanê bina raşto? Nuşê amora jewêr nuştoxi [[Dêrsım]], [[Hênı]], [[Palo]], Estanbol u Sewereg ra yê u nêy nuşi mı nê vırna u xü dı heqê vıraneyenı nê vinena. Amora ma ya dıdı zi bı renganê nuştoxê Welati u ê Ewrupa-ya reseno wendoxanê ma. Welat ra Mewlüd fıkranê xü yê welat hézkerdoxey u mili, zonê xü yê bı delala naweno ma. Baba Qef reklamê kıtabana, Dato zi fına pay bı poçıkê nasyonalistan keno u welat ra resenê peranê ma. Stefan zi bı tewrata Nameyê Zaza naweno ma u vano: "-Vatenê [[ Zaza|zaza]], ne Kırdi ne zi Tırki nayo bı Zazayana. Nameyê Zazayan mabênê Ro u Dijle dı verê Kırdan u Tırkan estbi. Na name vinayışê Yavuz Selim niyo." Muska ra Íbrahim, Gımgım ([[Varto]]) ra reseno rıhê şairey u bı zonê do pak beno Koyê Bingoli, ze vılıkana zerida hême wendoxanê ma dı vayê Koyê [[ Çolig / Bingol|Çolig / Bingoli]] resneno ma. Dêrê M.Areyız, vatenê Kewra Héyder bı nuş u arêkerdışê Usxan Cemal a kewno tarix. Alanbay vano Ez Kama? Na vate çendı vateyê Cigerxwinê ê Kırdasa biyaro merdım viri, fına zi êy ra duriyo. Zekı Alanbay vano; "Ez ne [[Tırk]], ez ne [[Kurd]], ez ne Farız. Ez [[ Zaza|zazaw]], ez Zazaw." na vate besê hémına keno. Safiya Pak ze kêynekêna Zaza bı şiirê xü ya peranê ma dı cayê xü gina. Şıma do bı kêfa şiirê ay buwanê.Bı na amora desturê ZazaPressi ma resnenê wendoxanê xü. ''Not: ZazaPress, héta nıka kamcin pêserok, xezete u kıtabi vıcyayê/vıcênê hémıni rê wayêr vıcêno u paşti dano. Mabênê zazayan dı, qandê kamêyê zazayıni, héme pêser amyayenı bê şert u bê destur qebul keno u paşti dano.'' ==Çime== *[http://www.zazapress.info.se Zaza Press Peserokê Zıwan u Kültürê Zazayan] 350 5018 2006-10-02T13:34:52Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Zazaca Wikipediya Kullanilmasi Dusunulen Komutlar]] moved to [[Zazaca Wikipediya Kullanilmasi Dusunulen Komutlar]] Dostê delali, asagidaki komutlar Asmen bey tarafindan cevirildi. Kendisine bunlarin cevrilmesini ben talep etmistim. Kendisi sagolsun bu konuda bana yardimci oldu. Fakat bu ceviriler konusunda bir kac itiraz olunca biz de cevirileri tartismaya acmaya karar verdik. Tartisma zaten Wikipediya'da en dogal olaylardan biridir ve Wikipediya bir topluluk isidir. Her ceviri icin bir basligi actik ve yorumlar ilgili basliga yazilmalidir. Wes u war bımanê. --[[User:Maviulke12|Maviulke12]] 03:18, 18 September 2006 (UTC) *[[Talk:Test-wp/diq]] ==article / madde: ''nuşte''== ==discussion / tartısma: ''werênayış / mınaqeşe''== hurênayis/werênayış=Agız münakasasi. Mısawre/Mışowre/Mışore=tartişma anlamindadir, kullanilmasi daha yerindedir.. Tornêcengi ==edit / degistir: ''bıvurne/bınuş'' == bınuş(e)/bınusne' olmasi gerekir' Tornêcengi ==history / gecmis: ''tarix'' == ==navigation / Sitede yol bulma: ''site de raye diyaene''== türkce anlamina denk düsmesi mecbur degildir. Bu anlamda kisa ve öz olarak "şiyayiş" olabilir diye düsünüyorum.. Tornêcengi ==Main page / Ana sayfa: ''Ser Pele''== Albazo Delal Memed Bingöl, mı çımde Asmen raste ra tenena nejdio. Pelgaseri yanki Pelgapilê ke bıvajio mı çımde zaf beno rınd. (Zazaki de Maa koan, maa camordan vajino) Eke beno name MAYPELGE (Je, Kesnisan) SERPELGE Haydar Şahin Sayin Haydar Sahin, dikkatinden kacmis olsa gerek..yukarida kimin ne yazdip irdeledigi belli. dikkatli okuyup yazsaydin böyle yazmazdin..kendinle celisme lütfen... H.T. ==Community portal / Topluluk portalı: ''Portalê cemaeti''== ==Recent changes / Son değişiklikler: ''Vurnayışê peyêni''== ==Random page / Rastgele sayfa: ''Kamci pele ke raşt amê''== Pelga tesadufe ? ==Help / Yardim: ''Pheşti/Yardım''''== "Phoşti=arka" ya ki "hewar=dar(an)da yardim" ==Donations / Bagis: ''Ome/Beğş''== "Halete" olabilirmi, emin degilim... Tornêcengi ==Sandbox / Deneme Tahtasi: ''textey cerrebi''== sadece "Cerevnayis/cerebnayis", olabilir. Tornêcengi ==Search / Ara: ''Cıgeyre''== "saê ke" ara.... chi kena saê? =ne ariyorsun? Tornêcengi ==Go / Git: ''Şo''== ==Tolls / Araclar: ''haceti''== "haceti/hazeti" beraber kullanilmali. H.T. ==What links here / Sayfaya bağlantılar : ''Gırey''== ==Related changes / İlgili değişiklikler: ''Ney sero vurnayışi''== "Vurnayisê bêştayi/alaqey" H.T. ==Upload file / Dosya yükle: ''Dosya bar ke''== ==Special pages / Özel sayfalar: ''Pelê xasi''== "Pelgê reji/rezi yaki -xususi-" ....H.Tornêcengi ==Printable version / Basılmaya uygun görünüm: ''Verziyonê mınasıbê chapi''== "verziyonê chapkerdişi" H.T. ==Permanent link / Son haline bağlantı: ''Gırey be halê peyêni''== "Gıreyê qedenayisi" H.T. ==Cite this article / Sayfayı kaynak göster: ''Na pele çıme bımocne''== sanirim bımusne yazmak istemistiniz?! selam ve hürmetler ---------------------- "Na nustey chıme bıde" H.T. ==Log in/create account / Oturum aç ya da yeni hesap edin: ''Cıkewe ya ki hesab vıraze''== "Cıkuye/hesav rake" H.T. ==Wikipedia, the Free Encyclopedia / Vikipedi, Ozgur Ansiklopedi: ''Wikipediya, Ansiklopediya Xosere''== "Wikipediya, Ansiklopediyo xoser" H.T. ==In other languages / Diger diller: ''Zıwananê binan de''== "Zonunê/zıwanunê binu de" (Zon/zıwan birlikte verilmeli) H.T. 351 6013 2006-10-14T19:48:30Z 141.58.248.158 [[Image:Xaritey Diyalektan Zazaki.gif|thumb|300px|Zazakiyê Zımey, Zazakiyê Mıyan, Zazakiyê Veroci]] '''Zazaki''' [[zıwani|zıwanê]] [[ Zaza|Zazaan]], aidê [[Zıwani İranki|zıwananê İrankiyano]], zıwanê do İrankiyo zımeo rocawano. Zıwananê [[Farski]], [[Gilaki]], [[Kurdki]], [[Beluçki]], [[Goranki]], [[Sengserki]], [[Mazenderani]], [[Talışi]], ra nezdiyo. Mıntıqa [[Mezopotamya]] zımey u [[Anadoliye]] de texminen 3-4 milyon insani Zazaki qısey kenê (qal kenê). [[Tırki]] u Kırdaski ra tepeya hetê reqemi ra zıwane hirêino. Tesbitê ilmdaranê Zazaki (Dımılki, Kırmancki, Zonê Ma) kokê xo reseno zımey (şımalê) [[İran|İrani]] mıntıqa [[Deylemi]] (Gilan). Hetê [[tarix|tarixi]] ra ki [[Partki]] u zıwanê [[Ewısta]] (Avesta) ra nezdiyo. =Alfabe Zazaki= Alfabe Zazakide 37 herf este. '''A B Ъ C Ç Ć D Đ E É F G Ğ H İ I J K Ķ L M N O Ö P Q R S Ş T U Ü V W X Y Z ''' ''' b ъ c ç ć d đ e é f g ğ h i ı j k ķ l m n o ö p q r s ş t u ü v w x y z ''' *'''a''' : '''a'''stare (yıldız) *'''b''' : '''b'''oli (palamut) *'''ъ''' : '''ъ'''inge (sivrisinek) *'''c''' : '''c'''amerd (adam) *'''ç''' : '''ç'''e (ev) *'''ć''' : '''ć'''ır (ucurum) *'''d''' : '''d'''are (ağaç) *'''đ''' : '''đ'''ol (boş, tadsız) *'''e''' : '''e'''z (ben) *'''é''' : h'''é'''ga (tarla) *'''f''' : '''f'''eq (ağız) *'''g''' : '''g'''ırs (büyük) *'''ğ''' : diya'''ğ''' (öğüt ) *'''h''' : '''h'''ere (eşşek) *'''i''' : h'''i'''re (üç) *'''ı''' : b'''ı'''r (orman) *'''j''' : '''j'''il daene (torumcuklanmak) *'''k''' : '''k'''oli (odun) *'''ķ''' : '''ķ'''ar (sağır) *'''l''' : '''l'''ew (dudak) *'''m''' : '''m'''ost (joğurt) *'''n''' : '''n'''ame (isim) *'''o''' : '''o'''lvoz (yaşıt, arkadaş) *'''ö''' : z'''ö'''v (başka, diğer) *'''p''' : '''p'''or (saç) *'''q''' : '''q'''or (bacak) *'''r''' : '''r'''i (yüz, cehre) *'''s''' : '''s'''ıng (mantar) *'''ş''' : '''ş'''ilan (kuşburnu) *'''t''' : '''t'''eyna (yalnız) *'''u''' : z'''u'''r (yalan) *'''ü''' : d'''ü'''r (uzak) *'''v''' : '''v'''erg (kurt) *'''w''' : '''w'''are (yayla) *'''x''' : '''x'''ori (derin) *'''y''' : '''y'''ene = (cuma) *'''z''' : '''z'''ur (yalan) '''Ferqe wendis.''' *'''k'''ar (iş) '''# ''' '''ķ'''ar (sagır) '''ķ # k''' *'''q'''arina (kıskanıyor) '''#''' '''ķ'''ar (sagır) '''ķ # q''' *'''d'''are (agac) '''#''' '''đ'''uz (acı) '''đ # d''' *'''t'''ose (tabak) '''#''' '''đ'''uz (acı) '''đ # t''' *'''p'''or (sac) '''#''' '''ъ'''inge (sivrisinek) '''ъ # p''' *'''b'''or (sarısın) '''#''' '''ъ'''ırt (sesli osuruk) '''ъ # b''' *'''c'''amerd (adam) '''#''' '''ć'''ır ( ucurum) '''ć # c''' *'''ç'''e (ev) '''#''' '''ć'''emed (buz) '''ć # ç''' *'''c'''amerd (adam) '''#''' '''ç'''e (ev) '''ç # c ''' *'''x'''al (dayı) '''#''' diya'''ğ'''. (öğüt ) '''x # ğ''' ==Weziyetê Zazaki== Heta roca ewroêne Zazaki resmi nêbi, tek tenya be qısey-kerdene ra ardo na roce. Labelê anci ki gorey şert u şurtê xo rınd pay ra mendo, [[edebiyat|edebiyato]] qıseykerde u xezna xo dewletiya. Heto jew ra ke [[tarix]] de [[elifbe]]y xo nêvıraşto, edebiyatê xoyo nuşte hama çınê biyo, heto bin ra ki ilankerdışê Cumhuriyetê [[Tırkiya]] ra dıme namey "Tırk-kerdene" ra dewleta zordeste no zıwan men kerd, taliyê nê zıwani xırabın şi. Zazaki u zıwanê bini welatê xo de, xo be xo rê kerd tohmete, vıst (fist) bınê bandıre. Kami ke kerdêne ke zıwanê xo de bınüso ya ki zıwan u kamiya şarê xo sero qurde bıkero, sero tedqiqat vırazo, ceza werdêne, kewtêne hepıs. Halbıke heqa insania tewr tabiya ke zıwanê xo qısey bıkero, pê bınüso, [[qezetey]] u [[kıtabi|kıtaban]] veco, ey raver bero. Nezdiyê se (100) serro ke Zazaki ilm de zıwanê do xoser qebül beno, labelê xebera alemi nae ra xeylê zeman çınê biye. Na raştiye nê vist serranê peyênan de veciyê meydan. Roştberan u nuskaran çıqa ke pêserokan u kıtabanê xo de na arde zıwan, zafeteni welat de hona nêzanenê; taê ki çımanê xo nanê werê. Dewlete zıwanê xoyo resmi na ro, radon u [[qezetey]] u [[edebiyat]], peydêna televizyon de tek teyna Tırki bi. Heni kerd qafıka mılleti ke [[Tırki]] qıymetın bi, zıwanê mehelliyê bini bêqıymeti biy, caê de nêvêrdêne. Mekteban de cebr u zor ra [[Tırki]] salıx diya. Dewan de Zazaki çıqa ke qısey biyêne ki, [[siyaset|siyaseta]] dewleta zıwani kewti biye kar, şari pede huwiyet u zıwanê xo ra şerm kerdêne, keyan (çêan) de [[zıwan|zıwanê]] ma u piyê xo qısey nêkerdêne, be domananê (qıcanê) xo salıx nêdayne, cı nêmusnayne (nêmotêne). Dewlete seba ke inkar bıkero, poltika "lehçe"y vete. Zazaki kerd diyalekt ya ki şive, kamiya (huwiyetê) şari kerd "kamiya bıni" (alt-kimlik) ke salê şar xo ro megıno, xo ra düri kewo, [[zıwan]] u [[zagon]] (kultur) u kamiya xo rê xam bo. Heyf ke hona ewro ki taê politika "lehçe"y dıme raê, cı ra nêvısiyenê. Peyê coy insani kewti ra [[zıwan]] u kokê xo dıme, saiya raya ilmi ra nê [[siyaset|siyasetê]] inkar u "lehçe"y iflas kerd. ==Diyalektê Zazaki== Gorey İranologê Ludwig Pauli, hirê (3) diyalektê Zazaki estê: *1. Zazakiyê Zımey (şımali): Dêsım, Erzıngan, Gumuşxane, Kelkit, Varto, Xınıs, Tekman, Çat, Aşqale, Qoçgiriye [http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=kiu] *2. Zazakiyo Miyanên (Wertên): Palı-[[Çolig]], Hêni, [[Xarpêt]], Piran, Lıcê, Erğeni, Qulp *3. Zazakiyê Veroci (cenübi): Çermug-Sêwrege, Alduş [http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=diq] Ê Lıcê, Erğeni, Qulp, Maden merdum şeno mabênê diyalektanê merkez u veroci bıhesebno. Feki zey Modki u Aqseraiye (Aksara) ki fekê kıştê (kalekê), nê mabênê merkez u veroci de manenê. ==Merdumê İlmê Zıwanê Zazaan== *Paul, Ludwig. (1998) ''"The Position of Zazaki Among West Iranian languages"'' University of Hamburg,[http://www.azargoshnasp.net/languages/zazaki/zazakipositionof.pdf]. *Lynn Todd, Terry. (1985) ''"A Grammar of Dimili"'' University of Michigan,[http://www21.brinkster.com/miyaheqi/culture/Article.asp?ArticleID=96&LanguageID=3&TypeID=18&Rnd=281]. *Gippert, Jost. (1996) ''"Historical Development of Zazaki"'' Frankfurt University,[http://home.arcor.de/fidemes/zaza-tarih.pdf]. *Gajewski, Jon. (2003) ''"Evidentiality in Zazaki"'' Massachusetts Institute of Technology,[http://www21.brinkster.com/miyaheqi/culture/Article.asp?ArticleID=463&LanguageID=3&TypeID=18&Rnd=250]. *Gajewski, Jon. (2004) ''"Zazaki Notes"'' Massachusetts Institute of Technology,[http://ocw.mit.edu/NR/rdonlyres/Linguistics-and-Philosophy/24-942Grammar-of-a-Less-Familiar-LanguageSpring2003/9ED64248-F6F0-4F4F-AADD-839C31DD715E/0/112622.pdf]. *Larson, Richard. and Yamakido, Hiroko. (2006) ''"Zazaki as Double Case-Marking"'' Stony Brook University and University of Arizona,[http://semlab5.sbs.sunysb.edu/~rlarson/lsa06ly.pdf]. *Iremet, Faruk. (1996) "The difference between Zaza, Kurdish and Turkish" Stockholm, Sweden,[http://zazapress.tripod.com/english/English.html#farukiremet]. ==Bewnı / Qayt Ke== *[[Zaza]] *[[zıwan]] *[[Ferqê Zıwanê Zazaki, Kırdaski u Tırkki]] *[[Zazaki se beno? Sima se vanê?]] ==Çımey== *[http://www.zaza.arsivi.com Zıwan & Kulture Zazaan] *[http://www.zazaki-institut.de Enstitüyê Zazaki] *[http://cvs174.clara.tudelft.nl/avesta/index.html Radio AvestaZazaki] *[http://avestazazaki.o-f.com Avesta Hana Farsi Zazaki] *[http://www.zazapress.info.se Pêserokê Zıwan u Kültürê Zazayan] *[http://www.kormiskan.info.se Pêserokê Zıwan u Kültürê Zazayan] *[http://www.iremetforlag.info.se Neşırxaneyê Kıtabê Zazaki] [[ast:Zazaki]] [[az:Zaza dili]] [[bs:Zaza]] [[br:Zazakeg]] [[da:Zazaki]] [[de:Zazaische Sprache]] [[el:Ζαζαϊκή γλώσσα]] [[eo:Zazaa lingvo]] [[fa:زازاکی]] [[fr:Zazaki]] [[it:Lingua zazaki]] [[ku:Zazakî]] [[nl:Zazaki]] [[pl:Język zazaki]] [[pt:Zazaki]] [[ru:Зазаки]] [[simple:Zazaki]] [[tr:Zazaca]] [[Category:Zıwan]] 352 5022 2006-10-02T13:34:52Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Zazaki-Almanki]] moved to [[Zazaki-Almanki]] '''A''' *[[a]] ''m'' : sie (''singular'') *[[açarnaene]] : → '''raçarnaene''' *[[açarnayış]] ''n'' : → '''raçarnayış''' *[[adır]] ''n'' : 1. Feuer, 2. Fieber *[[alet]] ''n'' : *[[alfabe]] ''n'' : → '''elifbe''' *[[akerd]]|[[e]] ''n'', -[[iye]] ''m'' : → '''rakerd'''|'''e''' (-'''iye''') *[[akerdene]] : → '''rakerdene''' *[[akerdış]] ''n'' : → '''rakerdış''' *[[amaene]] [yen-, am-, -êr-] : kommen *[[ame]] ''n'' : → '''eme''' *[[anatomiye]] ''m'' : Anatomie *[[ansiklopediye]] ''m'' : → '''ensiklopediye''' *[[antene]] [ancen-, ant-, -anc-] : ziehen *[[antropolociye]] ''m'' : Anthropologie *[[ap]] ''n'' : Onkel (''väterlicherseits'') *[[apo]] : *[[araq]] ''n'' : → '''areq''' *[[ardene]] [an-, ard-, -ar-] : herbringen *[[ardış]] ''n'' : *[[ardi]] ''x'' : Mehl *[[areq]] ''n'' : Schweiß *[[areze]] : *[[areze biyene]] : *[[areze kerdene]] : *[[arkeolociye]] ''m'' : Archeologie *[[arwêş]] ''n'' : Hase; Kaninchen *[[asın]] ''n'' : Eisen *[[asme]] ''m'' : → '''aşme''' *[[asmên]] ''n'' : Himmel *[[asmênşınasiye]] ''m'' : Astronomie *[[astare]] ''n'' : → '''estare''' *[[aste]] ''n'' : → '''este''' *[[astır]] ''n'' : *[[astor]] ''n'', -[[e]] ''m'' : → '''estor'''('''e''') *[[astronomiye]] ''m'' : → '''asmênşınasiye''' *[[Asür]] ''n'', -[[e]] ''m'' : Asyrer (-in) *[[aşme]] ''m'' : 1. Mond, 2. Monat *[[awan]] : *[[awankerdış]] ''n'' : *[[awe]] ''m'' : Wasser *[[azad]] ''n'', -[[e]] ''m'' : frei '''B''' *[[balişna]] ''m'' : Kopfkissen *[[ban]] ''n'' : Gebäude *[[baqıl]] ''m'', -[[e]] ''m'' : klug *[[bar]] ''n'' : Last *[[baweriye]] ''m'' : Glaube *[[bazar]] ''n'' : 1. Markt, 2. Sonntag *[[be]] : mit *[[bend]] ''n'' : *[[berdene]] : wegbringen *[[berz]] ''n'', -[[e]] ''m'' : hoch *[[beşar]] : *[[beşar kerdene]] : *[[beşila]] ''m'' : *[[bı]]- : *[[bılbıl]] ''n'' : Nachtigal *[[bın]] ''n'' : *[[bıne]] ''n'' : *[[bınên]] ''n'', -[[e]] ''m'' : *[[bıra]] ''n'' : Bruder *[[bırnaene]] ''n'' : schneiden *[[bırrek]] ''n'' : Säge *[[bıze]] ''m'' : Ziege *[[bızêk]] ''n'', -[[e]] ''m'' : Zicklein *[[bin]] ''n'', -[[e]] ''m'' : andere(-r,-s) *biyaene : → '''biyene''' *[[biyene]] [''kopula'', bi-, -b-] : sein; werden *[[biyolociye]] ''m'' : Biologie *[[bon]] ''n'' : → '''ban''' *[[bostan]] ''n'' : Gemüsegarten *[[botanik]] ''n'' : Botanik '''C''' *[[camiye]] ''m'' : Moschee *[[cem]] ''n'' : alevitisch-religiöse Zeremonie *[[cemaet]] ''n'' : Gesellschaft *[[ceniye]] ''m'' : Weib *[[cênetik]] ''n'' : Genetik *[[cênozid]] ''n'' : → '''tertele''' *[[cêolociye]] ''m'' : Geologie *[[cı]] : *[[cıgeyraene]] : *[[cınde]] ''n'' : Lebewesen *[[cıwamêrd]] ''n'' : *[[cia]] : auseinander *[[ciamêrd]] ''n'' : → '''cıwamêrd''' *[[coğrafya]] ''m'' : Geographie *[[cu]] ''n'' : Leben *[[Cuhudine]] ''m'' : → '''Musewitine''' '''Ç''' *[[çare]] : *[[çekuye]] ''n'' : Wort *[[çı]] [çık-] : was *[[çıbenoke]] ''m'' : *[[çi]] ''n'' : Sache, Ding *[[çiyê werdene]] : Esswaren, Lebensmittel *[[çiyê şımıtene]] : Getränke *[[çulagiye]] ''m'' : Weberei '''D''' *[[de]]¹ [der-] : in *[[de]]² : *[[des]] : zehn *[[dest]] ''n'' : Hand *[[dewlete]] ''m'' : Staat *[[deyre]] ''m'' : Gedicht *[[dês]] ''n'' : Wand; Mauer *[[dı]] : zwei *[[dılapa]] ''m'' : Tropfen *[[dım]] ''n'' : Schwanz *[[dınya]] ''m'' : Erde *[[din]] ''n'' : Religion *[[dina]] ''m'' : → '''dınya''' *[[dinê tebieti]] : Naturreligionen *[[dinê yabani]] : *[[do]]¹ : Buttermilch *[[do]]² ''n'' : *[[doman]] ''n'' : Kind *[[dorme]] ''n'' : 1. Umgebung, 2. Umfang, 3. Umwelt '''E''' *[[edebiyat]] ''n'' : Literatur *[[efsane]] ''n'' : Mythos, Sage *[[ekolociye]] ''m'' : Ökologie *[[ekonomiye]] ''m'' : → '''iqtısad''' *[[elaqe]] ''n'' : Interesse *[[elaqedar]] ''n'', -[[e]] ''m'' : interessiert *[[elaqedar biyene]] : interessiert sein *[[Elewi]] ''n'', -[[ye]] ''m'' : Alevit(-in) *[[elifbe]] ''n'' : Alphabet *[[embaz]] ''n'', -[[e]] ''m'' : Freund(-in) *[[eme]] ''m'' : Tante (''väterlicherseits'') *[[emel]] ''n'' : *[[en]] : *[[endustriye]] ''m'' : Industrie *[[ensiklopediye]] ''m'' : Enzyklopädie *[[Ermeni]] ''n'', -[[ye]] ''m'' : Armenier (-in) *[[espıce]] ''m'' : Laus *[[est]]- : es gibt *[[estanıke]] ''m'' : → '''şanıke''' *[[estare]] ''n'' : Stern *[[este]] ''n'' : Knochen *[[estor]] ''n'', -[[e]] ''m'' : Pferd *[[eşkera]] : *[[etnolociye]] ''m'' : Ethnologie *[[Ewısta]] ''m'' : Avesta '''Ê''' *[[ê]] : sie (''plural'') '''F''' *[[fek]] ''n'' : Mund *[[felsefe]] ''n'' : Philosophie *[[fêl]] ''n'' : *[[fêl u emel]] : *[[fıkır]] ''n'' : Idee *[[fizik]] ''n'' : Physik '''G''' *[[gırd]] ''n'', -[[e]] ''m'' : groß *[[gırd biyene]] : groß werden *[[gırs]] ''n'', -[[e]] ''m'' : → '''gırd'''('''e''') *[[game]] ''m'' : Schritt *[[game be game]] : Schritt für Schritt *[[geyraene]] : *[[gırewtene]] : nehmen *[[giyane]] ''n'' : Lebewesen *[[govende]] ''m'' : Volkstanz *[[gramer]] ''n'' : Grammatik '''Ğ''' *[[ğele]] ''n'' : Weizen '''H''' *[[hacet]] ''n'' : Werkzeug *[[hacet u aleti]] : *[[hal]] ''n'' : 1. Lage, Zustand, 2. Fall *[[hama]] : aber *[[heqe]] ''m'' : Recht *[[heqê merduman]] ''x'' : Menchenrechte *[[her]]¹ : *[[her]]² : *[[Hermeni]] ''n'', -[[ye]] ''m'' : → '''Ermeni'''(-'''ye''') *[[het]] : *[[heta]] : bis *[[hewa]] ''n'' : Luft *[[hewl]] ''n'', -[[e]] ''m'' : *[[hewna]] : noch *[[heyat]] ''n'' : → '''cu''' *[[heywan]] ''n'' : Tier *[[heywani]] ''x'' : Tiere *[[heywanşınasiye]] ''m'' : Zoologie *[[hêkate]] ''m'' : Erzählung, Geschichte *[[hêni]] ''m'' : Brunnen *[[hona]] : → '''hewna''' *[[huner]] ''n'' : Kunst '''İ''' *[[i]] ''x'' : → '''ê''' *[[iklim]] ''n'' : Wetter *[[inam]] ''n'' : Glaube *[[İncile]] ''m'' : Bibel *[[insan]] ''n'' : → '''merdum''' *[[internet]] ''n'' : Internet *[[iqtısad]] ''m'' : Wirtschaft *[[İsewitine]] ''m'' : Christentum *[[İslam]] ''n'' : Islam *[[ita]] : hier *[[itıqad]] ''n'' : Glaube '''J''' *jew : → '''yew''' '''K''' *[[kam]] : wer *[[kar]] ''n'' : Arbeit *[[kardi]] ''m'' : Messer *[[kar u senate]] : *[[kategori]] ''n'' : Kategorie *[[kay]] ''n'' : Spiel *[[kayê domanan]] : Kinderspiele *[[kayê qıcan]] : → '''kayê domanan''' *[[ke]] : dass *[[kerdene]] [ken-, kerd-, -ker-] : machen, tun *[[kerdış]] ''n'' : *[[kes]] : jemand *[[kewtene]] [kewen-, kewt-, -kew-] : *[[kılame]] ''m'' : Gedicht *[[kınce]] ''m'' : Kleidung *[[kınc u kol]] : Bekleidung *[[kıtab]] ''n'' : → '''wanebend''' *[[ki]] : auch *[[kilime]] ''m'' : *[[kilise]] ''n'' : Kirche *[[kimya]] ''m'' : Chemie *[[kol]]¹ ''n'', -[[e]] ''m'' : hornlos *[[kol]]² : → '''kınc u kol''' *[[komele]] ''m'' : 1. Gruppe, 2. Verein *[[kultur]] ''n'' : → '''zagon''' '''L''' *[[labelê]] : aber *[[lawıke]] ''m'' : Lied *[[lınge]] ''m'' : Fuß *[[lızge]] ''m'' : Ast *[[liste]] ''m'' : Liste '''M''' *[[ma]] : wir *[[malumat]] ''n'' : *[[malumat u yardım]] : *[[matematik]] ''n'' : Mathematik *[[may]] ''m'' : weiblich, feminin *[[mecmua]] ''m'' : → '''pêseroke''' *[[medya]] ''m'' : Media *[[mekteb]] ''n'' : → '''wendek''' *[[meqale]] ''n'' : Artikel, Essay *[[merdum]] ''n'' : Mensch *[[merdumê siyaseti]] : *[[mesela]] : zum Beispiel, beispielsweise *[[mesele]] ''m'' : *[[meselê ceniyan]] : *[[meydan]] ''n'' : *[[meydan amaene]] : *[[mılet]] ''n'' : Nation; Leute *[[miane]] : Lende *[[mordem]] ''n'' : → '''merdum''' *[[muriye]] ''m'' : Birne *[[Musewitine]] ''m'' : Judentum *[[muzik]] ''n'' : Musik '''N''' *[[na]] : diese *[[name]] ''n'' : Name *[[nebat]] ''n'' : Pflanze; Flora *[[neri]] ''n'' : männlich, maskulin *[[nê]] : nein *[[nê]]- : *[[nêweş]] ''n'', -[[e]] ''m'' : krank *[[nêweşiye]] ''m'' : Krankheit *[[nıka]] : jetzt *[[nia]] : so *[[ninan]] ''x'' : *[[no]] ''n'' : dieser *[[nusiyaene]] [nusin-, nusiya-, -nusi-] : geschrieben werden *[[nuşt]]|[[e]] ''n'', -[[iye]] ''m'' : *[[nuştene]] [nusen-, nuşt-, -nus-] : schreiben '''O''' *[[ome]] ''m'' : → '''eme''' *[[organizma]] ''m'' : Organismus '''P''' *[[parçe]] ''n'' : Teil *[[pak]] ''n'', -[[e]] ''m'' : sauber *[[pak u eşkera]] : *[[partiye]] ''m'' : Partei *[[pela verêne]] ''m'' : Vorderseite *[[pele]] ''m'' : Seite *[[pelge]] ''m'' : → '''pele''' *[[pere]] ''n'' : Geld *[[pey]] : *[[peyniye]] ''m'' : Ende *[[pê]]- : *[[pêra]]- : *[[pêra amaene]] : *[[pêro]] : *[[pêser]] : *[[pêseroke]] ''m'' : Zeitschrift *[[pi]] ''n'' : Vater *[[polat]] ''n'' : Stahl *[[proje]] ''n'' : Projekt *[[psikolociye]] ''m'' : Psychologie '''Q''' *[[qese]] ''n'' : Wort *[[qesey verênan]] ''x'' : Sprichwörter *[[qezeta]] ''m'' : Zeitung *[[qıc]]¹ ''n'', -[[e]] ''m'' : klein *[[qıc]]² ''n'' : → '''doman''' *[[Qurane]] ''m'' : Koran '''R''' *[[ra]] : *[[ra]]- : *[[raçarnaene]] : *[[raçarnayış]] ''n'' : *[[radon]] ''n'' : → '''radyo''' *[[radyo]] ''n'' : Radio *[[rakerd]]|[[e]] ''n'', -[[iye]] ''m'' : offen, geöffnet *[[rakerdene]] : aufmachen, öffnen *[[rakerdış]] ''n'' : *[[raye]] ''m'' : Weg *[[reca]] ''m'' : Bitte; Wunsch *[[rew]] : früh *[[rê]] : für *[[rınd]] ''n'', -[[e]] ''m'' : gut *[[rındek]] ''n'', -[[e]] ''m'' : schön *[[roce]] ''m'' : Tag *[[Rum]] ''n'', -[[e]] ''m'' : Grieche (-in) '''S''' *[[san]] ''n'' : → '''şan''' *[[sanıke]] ''m'' : → '''şanıke''' *[[senata rındeke]] ''m'' : *[[senate]] ''m'' : *[[senên]] : *[[ser]] : *[[serbest]] ''n'', -[[e]] : frei *[[sero]] : *[[sero geyraene]] : *[[sımıtene]] [sımen-, sımıt-, -sım-] : → '''şımıtene''' *[[sınıfe]] ''m'' : Klasse *[[sistem]] ''n'' : System *[[siyaset]] ''n'' : Politik *[[sosyolociye]] ''m'' : Soziologie *[[spor]] ''n'' : Sport *[[suke]] ''m'' : Stadt '''Ş''' *[[şanıke]] ''m'' : Märchen *[[şenê]] : *[[şenê kerdene]] : *[[şıma]] : ihr; Sie (''Höflichkeitsform'') *[[şımıtene]] [şımen-, şımıt-, -şım-] : trinken *[[şınasiye]] ''m'' : Wissenschaft *[[şikiyaene]] : können '''T''' *[[tabi]] : → '''tebii''' *[[tarix]] ''n'' : 1. Datum, 2. Geschichte *[[tarixê dınya]] : Weltgeschichte *[[tarixê Zazaan]] : Geschichte der Zazas *[[te]]- : *[[tebiet]] ''n'' : Natur *[[tebii]] : natürlich *[[tede]] [teder-] : *[[tede estey]] : Inhalt *[[tede nusiyaene]] : *[[teknik]] ''n'' : Technik *[[televizyon]] ''n'' : Fernsehen, Fernseher *[[tertele]] ''n'' : 1. Plünderung, 2. Genozid, Völkermord *[[Terteley Asüran]] : Völkermord an Assyrer *[[Terteley Elewiyan]] : Völkermord an Aleviten *[[Terteley Ermeniyan]] : Völkermord an Armenier *[[Terteley Ruman]] : Völkermord an Griechen *[[tesir]] ''n'' : *[[tesir kerdene]] : *[[texte]] ''n'' : Brett *[[tewır]] ''n'' : *[[Tewrate]] ''m'' : Thora *[[tê]]- : *[[têhet]] : *[[têhet ardene]] : *[[têvıste]] : *[[tıb]] ''n'' : Medizin *[[tırtene]] [tıren-, tırt-, -tır-] : stehlen '''U''' *[[u]] : und '''V''' *[[vame]] ''m'' : Mandel *[[veciyaene]] [vecin-, veciya-, -veci-] : *[[ver]] : *[[vewre]] ''m'' : Schnee *[[vêsan]] ''n'', -[[e]] ''m'' : → '''veyşan''', -'''e''' *[[verên]] ''n'', -[[e]] ''m'' : *[Test-wp/diq/veyşan|veyşan]] ''n'', -[[e]] ''m'' : hungrig *[[vore]] ''m'' : → '''vewre''' *[[vuriya]]|[[e]] ''n'', -[[iye]] ''m'' : *[[vuriyaene]] [vurin-, vuriya-, -vuri-] : *[[vurnaene]] [vurnen-, vurna-, -vurn-] : ändern '''W''' *[[wanebend]] ''n'' : Buch *[[waştene]] [wazen-, waşt-, -waz-] : wollen, wünschen *[[wendek]] ''n'' : Schule *[[werdene]] [wen-, werd-, -wer-] : essen *[[weş]] ''n'', -[[e]] ''m'' : *[[weşiye]] ''m'' : Gesundheit *[[wına]] : so '''X''' *[[xal]] ''n'' : Onkel ''mütterlicherseits'' *[[xali]] ''n'' : Teppich *[[xeylê]] : ziemlich viel, sehr *[[xeyr]] ''n'' : *[[xo]] : sich *[[xoz]] ''n'', -[[e]] ''m'' : Schwein '''Y''' *[[yaban]] ''n'' : *[[yardım]] ''n'' : Hilfe *[[yardım gırewtene]] : Hilfe nehmen *[[yew]] : eins *[[yewbina]] : *[[yewbini]] : einander *[[yi]] ''x'' : → '''ê''' *[[Yunanki]] ''n'' : griechisch, griechische Sprache '''Z''' *[[zaf]] : viel *[[zagon]] ''n'' : Kultur *[[zanayış]] ''n'' : Wissen *[[zanışiye]] ''n'' : Weisheit *[[Zaza]] ''n'', -[[e]] ''m'' : Zaza (-in) *[[Zazaki]] ''n'' : zazaisch, zazaische Sprache *[[Zerduştine]] ''n'' : Zoroastrismus *[[zew]] : → '''yew''' *[[zey]] : *[[zêde]] : mehr *[[zıwan]] ''n'' : 1. Zunge, 2. Sprache *[[ziraet]] ''n'' : Landwirtschaft *[[zon]] ''n'' : → '''zıwan''' *[[zoolociye]] ''m'' : → '''heywanşınasiye''' *[[zun]] ''n'' : → '''zıwan''' 353 5024 2006-10-02T13:34:53Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Zazaki-Kurdki]] moved to [[Zazaki-Kurdki]] Zazaca -Kürtçe 1 Bermayiş- Girin 2 Agiz Fek- Dev 3 Aç Veyşan- Birçî 4 Aç! Aki! -Veke! 5 Açmak Akerdiş -Vekirin 6 Aci Nu -Tuj 7 Aci Tun (guzi)- Tuj 8 Açilmak Abyayiş -Vekirin 9 Açilmiş Akewtiş- Vebun 10 Aşagi indirmek War kerdiş- Ber bi jer kirdin 11 Akşam Şan -Evar 12 Alt-üst Verdim- Berpeş 13 Alin Çare- Enî 14 Amca kizi Dedkeyna- Dotmam 15 Amca oglu Deza -Pismam 16 Anne May- De 17 Arka Dim- Paş 18 Arkadaş Embaz (olwaz)- Heval 19 Arkasi Bahdo, pey -Dawi 20 Armut Miroy- Hurmî 21 At (atmak)! Berzi- Bave 22 At (atmak)! Çeki -Bave 23 At (hayvan) Estor, hestor -Hesp 24 Atmak Çekerdiş -Avetin 25 Atmak Eştiş- Avetin 26 Ay Aşmi- Hîv 27 Ayak Ling -Pî, pe 28 Ayni Zey -Wek 29 Ayran Do -Dew 30 Ayri Ciya -Cude 31 Ayrilmak Abiryayiş- Ji hev cude kirin, 32 Baba Pi -Bav 33 Baci, kiz kardeş Way- Xwişk, xweng 34 Badem agaci Vamer -Dara behiva 35 Badem Vami -Bihîv 36 Beddua Zewt- Nifir 37 Bekçi Qolçi- Bekçî 38 Bel Miyane -Pişt 39 Bir Jew, zu- Yek 40 Bir parça Leteye -Parçekî 41 Bugday Xele(Genim) -Genim 42 Burun Zinci- Poz 43 Biçak Kardi -Ker 44 Birak! Veradi! -Berde! 45 Birakmak Veradayiş(Caverdayis)- Berdan 46 Cimri Kojo- Çikoz, Destgirtî 47 Çamur Linci- Celb, herî, mule 48 Çagir! Veyndi! -Banke ! 49 Çabuk Rew -Zu 50 Çalmak Cenayiş -Lexistin, ledan 51 Çalmak Trawutiş -Dizi kirin 52 Çaliyor Tiraweno- Dizî dike 53 Çeşme Piyar- Kani 54 Çekmek Antiş -Kişandin 55 Çürümüş (ezik) Hingilisyayiş -Qerimandin 56 Çevirmek Açarnayiş -Vegerandin 57 Çevre Çorşme- Dor 58 Çocuk Qeçek -Zaro 59 Çok, fazla Veşi- Zahf 60 Çorap Puçik- Gore 61 Çubuk Çuwe (şeft) -Ço 62 Çitirik Çilk -Dilop 63 Damla Dalpa -Dilop 64 Davul Niqara- Def 65 Dayi oglu Xalza -Xwarzî 66 Degiştirmek Virnayiş- Guhartin 67 Degiştirdi Virna -Guhart 68 Degirmen Ariye Aş 69 Deli Xint Dîn/Şet 70 Dere otu Kormit Dejnik (tere) 71 Devirmek Dimdayiş Qulupandin 72 Digeri Abini Yadin 73 Dişi Mak Mi 74 Dik! Biderzi! Bidiru 75 Dikmek Deştiş Dirutin 76 Diz Saqe (çaqe) Çok 77 Dokumaci Çilag Karkere tevne 78 Dokumak Çilage Tevn 79 Dokumak Rateynayiş Tevn 80 Dokumacilik Hiramey Tevn kirin 81 Dokumacilik Çilagey Raçandin 82 Dokuyorlar Ratenene Tevn dikin 83 Domuz Xoz Berez 84 Don Piren Kiras 85 Dul Viya Bi 86 Dur! Vindi! Bise! 87 Durmak Vinderdiş Sekinandin 88 Duvar Des Duwar 89 Dügme Zirar (gocak,mak) Bişkov 90 Dügün Veyve Dawet 91 Dün Vizer Duh 92 Dön! Ageyri! Vegeri! 93 Diş kapi Keber Derî 94 Egri Çewt Xwar 95 Eşek Her Ker 96 Eşek yavrusu Sipe Caj/Kurik 97 Elma agaci Sayer Dara seva 98 Erkek Camerd Peya, mer 99 Ev Ban, keye Xani, mal 100 Ev Keye Mal 101 Ezik,çürümüş Hingilisyayiş Qerimî 102 Fare Mere Mişk 103 Şafak Sodir Berbang, Şefeq 104 Gecikmek Berey ameyiş Dereng hatin 105 Geçiyor Ravereno Derbas dibe 106 Geçmek Raverdiş Derbas bun 107 Gel! Be! Were! 108 Gelin Veyv Buk 109 Gelmek Ameyiş Hatin 110 Getirmek Ardiş Anin 111 Geyik Kozpez Pezkuvî 112 Gezdirmek Çarnayiş Gerand 113 Gidiyor Şino Diçe 114 Git! Şo! Biçe! 115 Git! Şo! Heri! 116 Gitmek Şiyayiş Çuyin 117 Gülmek Huwatiş Kenîn 118 Güneş Tiji (tinc) Roj 119 Güvercin Bewran Kevok 120 Görünmek Asayiş Xwane,Xuya kirin 121 Götürmek Berdiş Birin, dibin 123 Hala Ém, Dad Met 124 Halk Şar Gel 125 Kürek Hiwe Ber 126 Haşlamak Xaşeynayeni Kelandin 127 Homurmak Hurmayiş Xirxirdike 128 Hirsiz Tirotik Diz 129 Irmak La Çem 130 Iç! Bişmi! Vexwe! 131 Içindekiler Teyestey Naverok 132 Içmek Şimiteni Vexwarin 133 Içmek Şimitiş Vexwarin 134 Ince Tenik Zirav 135 Isim Name Nav 136 Itelemek Tot (temdayiş) Kut kirin 137 Kaldirmak Hewadayiş Rakirin 138 Kaldirmak Werzaynayiş Rakirin 139 Kale Diz Kel (Kela) 140 Kalin barsak Loqre Rovî 141 Kariştirmak Şaneynayiş Tevhev kirin 142 Kariştiriyorlar Şanane pe Tevhev dikin 143 Kaş Bicey Mijang 144 Kavga Lej Şer, Pevçun 145 Kavun Beşila Kelek (Qavun) 146 Kaynamak Peyşayiş Kelandin 147 Kaynana Vistewra Xezur 148 Kaynat! Xaşeyni! Bikelîni! 149 Kaynatmak Gireynayiş Kelandin 150 Kaynamak Gireyayiş Kelandin 151 Kaz! Aşani! Bikolîne! 152 Kazmak Aşanayiş Kolandin 153 Keklik Zerec Kew 154 Keser Buxşi Birik 155 Kesmek Bibirni Jeki 156 Kesti Birna Jekir 157 Kesti Cikerd Jekir 158 Konmak,inmek Anişt Danin 159 Kucaklaşmak Peşyayiş Hembez kirin 160 Kulak Goş Guh 161 Kurt Verg Gur 162 Kusmak Viritiş Verişin 163 Kuzu Verek Berxik 164 Köy Dew Gund 165 Köylü Dewij Gundi 166 Köz Kosewi, xonzil Bizot 167 Kiliç Şemşer Şur 168 Mide Pize Zik 169 Nasil? Senin? Çawa? 170 Ne diyor? Se vano? Çi dibeje? 171 Ne söyledi? Se va? Çi got? 172 O (erkekler için) Ey/O Ew/Wî 173 O (kadinlar için) A (qande cinya) Ew/We 174 O kadar Héndiki Hoqasa 175 Odun Koli Ezing 176 Okumak Wendiş Xwendin 177 Olmak Biyayiş Çebun 178 Olur Beno Dibe 179 Olmaz Nebeno Nabe 180 Ondan (bayan) Ay ra (cinya) Ji wi (jin) 181 Ondan dolayi Co ra Ji bo wi 182 Ondan (erekek) Ey ra (camerd) Ji wi (mer) 183 Onlar Ay Ew 184 Onlar Ey Ew 185 Onlar Ina Wana 186 Ot Vaş Giya 187 Öglen Dihir Nîvro 188 Öbürgün Birro Du sibe 189 Ölçmek Peymitiş Pîvan 190 Ön Verni Peşî 191 Önsöz Vervateni Peşgotin 192 Pahli Vay Buha 193 Parmak Gişt, ingişt Tilî (beçî) 194 Pazar Kire Yekşem 195 Pekmez Rib Dims, mot 196 Pencere Teqa (şibak) Baca, Pencere 197 Pişirmek Pewtiş Pişirandin 198 Sabah Şewra Sibe 199 Sakal Erdiş Rî 200 Saklamak Nimitiş Veşartin 201 Sanci Tewateni Eş 202 Saman Simer Ka 203 Seçmek Weçeynayiş Hilbijertin 204 Ser! Raki! Raxîne 205 Sermek Rakerdiş Raxistin 206 Sicim La Ben 207 Sonbahar Wesar Payîz 208 Sözlü (bayan) Waşti (cinya) Dergisî (jin) 209 Sözlü (erkek) Waşte (camerd) Dergisî (mer) 210 Taş Si (kerra) Kevir 211 Allah Homa Xuda, xwede 212 Tavşan Arweş Keroşk 213 Tavuk Kerg Mirîşk 214 Ter Ariq Xuydan 215 Teyze Dayzo, yaykid Xaltî 216 Teyze kizi Xalkeyna Keçxaltî 217 Tilki Lu, luwer Rovî 218 Toplamak Arekerdiş Berev kirin 219 Toplanmak Arebiyayiş Kombun,bervbun 220 Toprak Hér Ax 221 Tig Goçin Şujin 222 Tiraş Taşitiş Kurkirin 223 Türkü Der (deyr) Stran 224 Uyanmak Aya biyayiş Şîyar bun 225 Uzun Derg Direj 226 Üç Hire Se 227 Üşümek Cemidyayiş Qerisandin 228 Üzüm Engur Tirî 229 Var Esto Heye 230 Vurmak Pirodayiş Ledan 231 Yagmur Yaxir, varan Baran 232 Yakmak Acivinayiş Pexistin 233 Yakmak Veşnayiş Şewitandin 234 Yalamak Leseyiş Dilese 235 Yandi Veşa Şewitî 236 Yanmak Veşayiş Şewitîn 237 Yapabilir Şeno Dikare 238 Yara Dirbet Brin 239 Yarali Dirbetin Brindar 240 Yastik Balişna Balîf 241 Yatsi Ere Esir 242 Yazmak Nuştiş Nivîsandin 243 Yazi Nuşte Nivîs 244 Yenge Birarcinya Jine bira 245 Yerinde Herundi Cîye xu da 246 Yogur! Bi alawi! Hevîre çeke 247 Yogurmak Alawitiş Hevîr çekirin 248 Yok Çinyo Tuneye 249 Yürek Zeri Dil 250 Yüzmek Asnaw Ajne 251 Yildirim Virso Brusk 252 Yildiz Estare Sterk 253 Yirtmak Dirnayiş Qetandin 354 5026 2006-10-02T13:34:53Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Zazaki-Tirki]] moved to [[Zazaki-Tirki]] '''Zazaki - Tirki''' '''A''' Açarnayış: Çeviri Adır: Ateş Ak!: Aç! Akerdış: Açmak Alınç: Erik Ame/Ome/Bibi: Hala Amkena: Hala Kizi Amza: Hala Oglu Apo/Ap: Amca Aqrep: Akrep Ard: Un Ardış: Getirmek Argues/Arwêş: Tavsan Arıq/Areq: Ter Ariye: Değirmen Aslun: Aslan Aşm: Ay Aşmi: Ay Asnaw: Yüzme Asnawber: Yüzücü Aspıj: Bit Aste: Kemik Asteri/Astare: Yıldız Astuer/Estor: At Avk/Awe: Su Awdar/Edar: Mart Aya Biyayış: Uyanmak Aywun: Antre Azmun/Azmon: Gokyuzu '''B''' Balcuna siya: Patlican Balcuna Sur: Domates Balişna: Yastık Baqıl: Akıllı Bar: Yük Baw/Bawo/Pi: Baba Bazar: Pazar Bê Veng: Sessizce Bê Vengin: Sessiz Bê!/Bi!: Gel! Beci: Yavru Kopek Bêçık/Gist: Parmak Bêçıka Dest/Gişte Dest: El parmağı Bêçıka lıng/Gişte lıng: Ayak parmağı Ber: Kapı Berdış: Götürmek Berdeş: Kova Bermayış: Ağlamak Berz: Yüksek Beşila: Kavun Bestoun/Zeveş: Karpuz Bıderz!: Dik! Bıger a!: Dön! Bılbıl: Bulbul Bıne/Bın: Alt Bıqefeln!: Kapat Bıra: Erkek Kardes Bırarza: Erkek Kardesin Oglu, Yegen Bırık: Testere Bırın: Yara Bırındar: Yaralı Bırnayış: Kesmek Bırr: Çubuk Bışım!: iç! Bıvısnayış: Düşürmek Biyayış: Olmak-olma Biye çare: çaresiz Biyz/Bız: Keci Bızyek: Oğlak Boçık: Kuyruk Bone/Kiye: Ev Bostan/Bweston: Bahçe, Tarla Bu!: Ye! Bun!: Bak! Bunkli: Fasulye Bunkle Vuşk: Kuru Fasulye '''C - Ç''' Ça/Ca: Yer Ca Dayış: Yer Verme Ca: Yatak Çar/Çehar: 4 (Dort) Çara Ça: Yerden yere Çare: Alın Çarna/Germa: Gezdirdi Çarşeme: Carsamba Caverdayış: Bırakmak Çekuye: Kelime Cemed: Buz Cemıdyayış: Donmak Cênıke/Cinyek/Cini: Kadin Çep: Sol Çerme/Çermı: Deri Cew: Arpa Çewt/Çot: Eğri Ceyran: Elektrik Çhem: Ova Ci Ontış: Çekiştirme Cigere/Behaır: Ciger Cıl: Yatak Çıla: Işık Çile/ Her: Kil, Toprak Çım: Goz Cınawır: Kurt Çinayış: Biçmek Cindawir/Verg: Kurt Cınıştış: Binmek Çınyo: Yok Çırık, Çır: Çeşme Cirun: Komsu Cıta / Cıt: Çift Ciya kerdış: Ayırma Ciya: Ayrı Ciyer: Asagi Çolig: Bingol Çüe Nüştiş: Kalem Çungal: çengel Cuyin: Harman '''D''' Dalpa: Damla Dar: Agaç Daraheni Genc Darı/Dermun: İlaç Day/Daye/May/Ma: Anne Dayış: Verme Ded Kena: Amca Kizi Del: Disi Kopek Dên: Borc Depıştış: Tutmak Derduntış: Acı cekmek Deregkotiş/Kot Erê: Geç Kalmak ( Ere Kotiş ) Derg: Uzun Dês, Diyes: Duvar Des: 10 (on) Desmaj: Abdest Dest: El Deşt: Ova Deştış: Dikmek Deva: Deve Dew: Köy Dewıj: Köylü Deza: Amca Oglu Dı: 2 (iki) Dıjı: Kirpi Dik: Horoz Dıkun Dükkan Dındun: Diş Dırık: Bogurtlem Dırnayış: Yırtmak Dışeme: Pazartesi Dışmun: Düşman Diyar: Yukari Diyayış: Görmek Dızd: Hırsız Dıznayış Hirsizlamak Du: Ayran Duest: Dost Duri/Dür: Uzak '''E''' E/Ez: Ben Elifba: Alfabe Emser: Bu yıl Engur: Uzum Érd/Herd: Toprak Erdiş: Sakal Eskıj: Kuru Uzum Est/Estå: Var Eştış: Atmak Estun: Direk Esyayış: Görünme Ewıl: ilk Ewr/Er: Bu gün Ezun: Ezan '''F''' Fek: Ağız Fekir: Fakir '''G''' Ga: Okuz Gawon: çoban Gazkerdış: Dişlemek Germ: Sıcak Gêyrayış: Gezmek Gırd: Buyuk Gırgıl: Misir Gışt: Parmak Gizg/Kewı: Mavi Golık/Gwelıg: Dana Gomyeş/Bari: Şişman Goş/Guweş: Kulak Gual: Göl Gulun: Mayis Gum: Adım Gure: iş Guretış: Almak Guün: Kan Guweşare: Kupe '''H''' Haftı Verin: Gecen hafta Haftı: Hafta Hag, hak: Yumurta Hawt (hot, 'hewt): 7 (yedi) Hazar/heazar: 1000 (bin) Hega/Yega: Tarla Helyena: Erimek Henar: Nar Hene: Kina Her: Esek Herf: Harf Herremnayış Pisleme Heş: Ayi Heşt: 8 (sekiz) Hewa: Hava Hezeru: Haziran Hına: öyle Hındık/ehndek: O kadar Hira: Genis Hire/Hiri: 3 (uc) Hiyar: Salatalik Hol: Iyi Holı: Giriş balkonu Hoor: Bulut Huez: Domuz Hukım Xumay: Allahın Hükmü , Allahın Emri Hun: Uyku '''I''' Işlig: Gomlek Isuat: Biber Ixlamur: Ihlamur '''J''' Jınaza: Cenaze '''K''' Kal: Cig Kar: Hizmet Kard: Bıçak Kaurtel: Patates Kay: Oyun Kê: Neden Kej: Sarisin Kena: Kız Kenayış: Kaşımak Kendal: Uçurum Kene şâr: El kızı Kera: Taş Kerdış: Yapmak / Etmek Kerkınc: Yengec Kerpılas: Karga Kesk: Yesil Keşkelun: Eylul Kêye/Ki: Ev Kherg: Tavuk Kherr: Sagır Khoçık: Kaşik Khun: Eski Kıb: Mutfak Kıjık: Sac Kil/Ku/Ko: Dag Kılm: Kısa Kincele: Kurbaga Koli: Odun Kot: Düştü Kuım: Oba/ çadır Kuıy: Kabak Kulsı: Sandalye Kunın evil: Aralik Kunın Peyin: Ocak Kuryek: Arpa Kutık: Kopek Kuzı: Sansar '''L''' La: Irmak La: Sicim Laj şar: Elin oğlu laj: Erkek Lemun: Limon Lew: Dudak Lilıke çım: Gözbebeği Lıng: Ayak Lir: Yavru Lıvin/lehef: Yorgan Luiy: Tilki '''M''' Ma: Biz Madag: Manda Mar: Yilan Mase: Balik Mast: Yoğurt Maydinos: Maydonoz Maziyer: Meşe Meftı: Anahtar Meğlım/Me'lım: öğretmen Mektev: Okul Mêrdım: Erkek Merg: Çimenlik, Mera, Duzluk Merre: Fare Meşna: Koyun Mır: Bana Mircık: Kus Mırd: Tok Mışag: Işçi Mışmış: Kaysi Mıx: Çivi Mohim Onemli Munev: Oturma odası Munga: Inek Mure: Armut Musnayiş: Öğretmek Muy: Kıl '''N''' Nê beno: Olmaz Nênık/Nengi: Tirnak Nerm: Yumusak New: 9 (dokuz) Newe: Yeni Nımaj: Namaz Nimaruej: Ögle Nıme: Ad, isim Nımıtış: Saklamak Nisun: Nisan Nivazen: Istememek Niveş Hasta Niyaj Yenge Niyezun: Bilmeyen/Cahil Nızdi: Yakın Non / Nun: Ekmek Nusne: Yazmak Nuşte: Yazı/Nüska Nuştış: Yazmak '''O''' Ogırıb: Ugurlar olsun '''P''' Pak: Temiz Par: Geçen yıl Paşiv: Sahur Paşpaşek: Atmaca Payiz: Sonbahar Pe Veng: Seslice Pel: Yaprak/Sayfa Pell(e): Kanat Pêrar: Evelki Yıl Perı: Para Pers: Soru Pexmer: Peygamber Peyati: Yaya Phancşeme/Phaşemı: Persembe Phonc/Panc: 5 (bes) Pil: Buyuk Pır: Dolu Pırd: Köprü Pırdayış/Daperuş: Vurmak Pırnık / Zınc: Burusn Piser: Ust üste Pising: Kedi Pışt/Paşt: Sırt Pıstın/çunkal: Baston Piunz/Piyonz: Kuru soğan Pıxeri: şömine Piya: Beraber Pize: Karın Potış: Pişirmek Puç/Punç: çorap Püyordayış: Kavga '''Q''' Qaplon: Kaplan Qedım: Keser Qer: Kara Qerayış: Bağırmak Qıj: Küçük Qırık: Boğaz Qotır: Katir Qunz: Kaz '''R''' Rakerdış: Sermek Raşt: Dogru Raşt: Sağ Raye/ceğde: Yol Ruej/Rwejı: Gün Remayış: Kaçmak Rez: Bağ Ri: Yüz Riezül: Zincir Rınd: Güzel Rıstım: Kok Rocakewt/Rocvetiş: Dogu Rocawa: Bati Ruejeve: Gündem Ronıştış: Oturma Rot: Direk Rue: Nehir Ruecı: Oruç Rueşd: Aydınlık Rueşndayış: Işık Vermek/Işık Yaymak Run: Yağ '''S - Ş''' Salew: Banyo Salınc: Kara erik Samole: Sincap Saqe/Çake: Diz Şar: Halk Sargerdın: Kafası Bulanık/Kafası Karışık Sarı Çımun Ser: Baş Göz Üstüne/Memnuniyetle Sare: Baş Say: Elma Sayêr: Elma ağacı Se/Sed: 100 (yuz) Şebak/Kuşkune: Pencere Şeme/Pey Yene/Badê Yeni: Cumartesi Şenık: Hafif Senin: Nasıl Ser: Üst Ser: Yıl Şer: Aslan Serd: Soğuk Şermı: Utanma Sersiwe: Sabah Şeş: 6 (alti) Sêşeme: Sali Şew: Gece Şi hona: Söndü Sıfırnı: Saçak Şili: Yağmur Silk: Seker Pancari Şıma: Siz Sımer: Saman Şımnayış: içmek Sine: Göğüs Sipe/Céhş: Sıpa Sıpê: Beyaz Sir: Sarmisak Şıt: Süt Sıvat: Subat Siya: Siyah Şiyayış: Gitmek Şonı: Tarak Şorba: Corba Şu!: Git! Sual/Sol: Tuz Şund: Akşam Suntalı: Kak/Elma Kurusu) Sur: Kırmızı '''T''' Tar: şalgam Tari: Karanlık Tay/Tayık: Biraz/Az Tebax: Agustos Teftal: Ev Eşyası Temuz: Temmuz Tena: Yanliz Teng: Dar Tenık: Ince/Zayif Tenur: Tandır Terqıkerdıj: Geliştirmek, Ileriye Götürmek Tersena: Korkmak Teveq: Tabak Tewer: Dışarı Text: Kanepe/Ranza Tezayi: Taziye Tı: Sen Tij: Güneş Tir/Tirki: Oklava Tırev: Turp Tırpun: Tırpan Tişrino Peyin: Kasim Tişrino Verin: Ekim Tolı: Kabuk Tum: Tad Tüt: çocuk Tüy: Dut Tüyer: Dut Agaci '''U''' Umnun: Yaz Untene/Kaşkerdış: Çekmek '''V''' Vaj: Soylemek Valer: Söğüt ağacı Varayış: Yağmak Varek: Kuzu Vaş: Ot Vaştış: istemek Vaşturi: Orak Vate: Söz Vatış: Söyleyiş Vay: Pahalı Vazdayış: Koşmak Vêndayış: Çağırmak Vengın: Sesli Ver Vate: Önsöz Verg: Kurt Verni: Ön Veroc/Vera Ruej: Guney Veşa: Yandı Vesait: Araç Veşnayış: Yakmak Vetış: çıkarmak Vêw: Gelin Vêwı: Düğün Vêyşun: Aç Vıle/Mıl: Boyun Vılınca: Karış Vınd: Dur Vınderdış: Durmak Vingele: Sakız Vir: Hatırlama Vira Niyeşın: Aklindan Gitmemek Vişterı: Sigir Viye: Dul Vizêr: Dün Vuşk: Kuru '''W''' Ware: Yağmur Warun: Yagmak Warza: Yegen Waş: Ot Waşte: Sözlü, nişanlı Way: Kiz Kardeş/Baci Wedardış: Kaldırma Wendekar(e): Öğrenci Wendış: Okumak Wendox(e): Okuyan Weng: Bos/Ses Werd: Yemek yedi Werdek: Ordek Weresti: Gölge Wertal : Balkon Weş(s): Sağ, Sağlıklı, Tatlı, Hoş Wesar: Ilkbahar Wırzayış: Kalkmak Wışk: Sert Wıskıra: Tas Wıstore: Kayınbaba Wisturi: Kayınana Wor: Kar Wuenik: Serin Wuraznayış: Uyandırmak '''X''' Xal Cini: Dayi Esi Xal Kena: Dayi Kizi Xale: Teyze Xalza: Dayi Xaşêlnayış: Haşlamak Xele/ğele: Buğday Xer: Hayır Xerib: Yabancı Xevat: Iş Xeyr Umey: Hoş Geldiniz Xılık: çömlek Xırab: Kötü Xuma: Allah '''Y''' Yene/Êne: Cumartesi Yenı: Kuyu Yı: O Yın: Onlar Yo/Yew 1 (Bir) '''Z''' Zaf: Çok Zane/Zonen: Bilen-Bilgili Zaneye: Bilgi Zarçal: Yuva Zarej: Keklik Zelal: Net Zelzelı: Deprem Zer: Yürek Zerd: Altın Zerı/Erê: Iceri Zerrı: Vucut içi Zewaj: Evlilik Zime: Kuzey Zımêli/Zımyel: Biyik Zımıston: Kış Zıxmvındertış: Kuvvetli Durmak/Sağlam Durmak Zon/Zun: Dil Zonayış: Bilmek Zür: Yalan 355 5028 2006-10-02T13:34:53Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Zazaki-Tırki]] moved to [[Zazaki-Tırki]] '''Zazaki - Tirki''' '''A''' Açarnayış: Çeviri Adır: Ateş Ak!: Aç! Akerdış: Açmak Alınç: Erik Ame/Ome/Bibi: Hala Amkena: Hala Kizi Amza: Hala Oglu Apo/Ap: Amca Aqrep: Akrep Ard: Un Ardış: Getirmek Argues/Arwêş: Tavsan Arıq/Areq: Ter Ariye: Değirmen Aslun: Aslan Aşm: Ay Aşmi: Ay Asnaw: Yüzme Asnawber: Yüzücü Aspıj: Bit Aste: Kemik Asteri/Astare: Yıldız Astuer/Estor: At Avk/Awe: Su Awdar/Edar: Mart Aya Biyayış: Uyanmak Aywun: Antre Azmun/Azmon: Gokyuzu '''B''' Balcuna siya: Patlican Balcuna Sur: Domates Balişna: Yastık Baqıl: Akıllı Bar: Yük Baw/Bawo/Pi: Baba Bazar: Pazar Bê Veng: Sessizce Bê Vengin: Sessiz Bê!/Bi!: Gel! Beci: Yavru Kopek Bêçık/Gist: Parmak Bêçıka Dest/Gişte Dest: El parmağı Bêçıka lıng/Gişte lıng: Ayak parmağı Ber: Kapı Berdış: Götürmek Berdeş: Kova Bermayış: Ağlamak Berz: Yüksek Beşila: Kavun Bestoun/Zeveş: Karpuz Bıderz!: Dik! Bıger a!: Dön! Bılbıl: Bulbul Bıne/Bın: Alt Bıqefeln!: Kapat Bıra: Erkek Kardes Bırarza: Erkek Kardesin Oglu, Yegen Bırık: Testere Bırın: Yara Bırındar: Yaralı Bırnayış: Kesmek Bırr: Çubuk Bışım!: iç! Bıvısnayış: Düşürmek Biyayış: Olmak-olma Biye çare: çaresiz Biyz/Bız: Keci Bızyek: Oğlak Boçık: Kuyruk Bone/Kiye: Ev Bostan/Bweston: Bahçe, Tarla Bu!: Ye! Bun!: Bak! Bunkli: Fasulye Bunkle Vuşk: Kuru Fasulye '''C - Ç''' Ça/Ca: Yer Ca Dayış: Yer Verme Ca: Yatak Çar/Çehar: 4 (Dort) Çara Ça: Yerden yere Çare: Alın Çarna/Germa: Gezdirdi Çarşeme: Carsamba Caverdayış: Bırakmak Çekuye: Kelime Cemed: Buz Cemıdyayış: Donmak Cênıke/Cinyek/Cini: Kadin Çep: Sol Çerme/Çermı: Deri Cew: Arpa Çewt/Çot: Eğri Ceyran: Elektrik Çhem: Ova Ci Ontış: Çekiştirme Cigere/Behaır: Ciger Cıl: Yatak Çıla: Işık Çile/ Her: Kil, Toprak Çım: Goz Cınawır: Kurt Çinayış: Biçmek Cindawir/Verg: Kurt Cınıştış: Binmek Çınyo: Yok Çırık, Çır: Çeşme Cirun: Komsu Cıta / Cıt: Çift Ciya kerdış: Ayırma Ciya: Ayrı Ciyer: Asagi Çolig: Bingol Çüe Nüştiş: Kalem Çungal: çengel Cuyin: Harman '''D''' Dalpa: Damla Dar: Agaç Daraheni Genc Darı/Dermun: İlaç Day/Daye/May/Ma: Anne Dayış: Verme Ded Kena: Amca Kizi Del: Disi Kopek Dên: Borc Depıştış: Tutmak Derduntış: Acı cekmek Deregkotiş/Kot Erê: Geç Kalmak ( Ere Kotiş ) Derg: Uzun Dês, Diyes: Duvar Des: 10 (on) Desmaj: Abdest Dest: El Deşt: Ova Deştış: Dikmek Deva: Deve Dew: Köy Dewıj: Köylü Deza: Amca Oglu Dı: 2 (iki) Dıjı: Kirpi Dik: Horoz Dıkun Dükkan Dındun: Diş Dırık: Bogurtlem Dırnayış: Yırtmak Dışeme: Pazartesi Dışmun: Düşman Diyar: Yukari Diyayış: Görmek Dızd: Hırsız Dıznayış Hirsizlamak Du: Ayran Duest: Dost Duri/Dür: Uzak '''E''' E/Ez: Ben Elifba: Alfabe Emser: Bu yıl Engur: Uzum Érd/Herd: Toprak Erdiş: Sakal Eskıj: Kuru Uzum Est/Estå: Var Eştış: Atmak Estun: Direk Esyayış: Görünme Ewıl: ilk Ewr/Er: Bu gün Ezun: Ezan '''F''' Fek: Ağız Fekir: Fakir '''G''' Ga: Okuz Gawon: çoban Gazkerdış: Dişlemek Germ: Sıcak Gêyrayış: Gezmek Gırd: Buyuk Gırgıl: Misir Gışt: Parmak Gizg/Kewı: Mavi Golık/Gwelıg: Dana Gomyeş/Bari: Şişman Goş/Guweş: Kulak Gual: Göl Gulun: Mayis Gum: Adım Gure: iş Guretış: Almak Guün: Kan Guweşare: Kupe '''H''' Haftı Verin: Gecen hafta Haftı: Hafta Hag, hak: Yumurta Hawt (hot, 'hewt): 7 (yedi) Hazar/heazar: 1000 (bin) Hega/Yega: Tarla Helyena: Erimek Henar: Nar Hene: Kina Her: Esek Herf: Harf Herremnayış Pisleme Heş: Ayi Heşt: 8 (sekiz) Hewa: Hava Hezeru: Haziran Hına: öyle Hındık/ehndek: O kadar Hira: Genis Hire/Hiri: 3 (uc) Hiyar: Salatalik Hol: Iyi Holı: Giriş balkonu Hoor: Bulut Huez: Domuz Hukım Xumay: Allahın Hükmü , Allahın Emri Hun: Uyku '''I''' Işlig: Gomlek Isuat: Biber Ixlamur: Ihlamur '''J''' Jınaza: Cenaze '''K''' Kal: Cig Kar: Hizmet Kard: Bıçak Kaurtel: Patates Kay: Oyun Kê: Neden Kej: Sarisin Kena: Kız Kenayış: Kaşımak Kendal: Uçurum Kene şâr: El kızı Kera: Taş Kerdış: Yapmak / Etmek Kerkınc: Yengec Kerpılas: Karga Kesk: Yesil Keşkelun: Eylul Kêye/Ki: Ev Kherg: Tavuk Kherr: Sagır Khoçık: Kaşik Khun: Eski Kıb: Mutfak Kıjık: Sac Kil/Ku/Ko: Dag Kılm: Kısa Kincele: Kurbaga Koli: Odun Kot: Düştü Kuım: Oba/ çadır Kuıy: Kabak Kulsı: Sandalye Kunın evil: Aralik Kunın Peyin: Ocak Kuryek: Arpa Kutık: Kopek Kuzı: Sansar '''L''' La: Irmak La: Sicim Laj şar: Elin oğlu laj: Erkek Lemun: Limon Lew: Dudak Lilıke çım: Gözbebeği Lıng: Ayak Lir: Yavru Lıvin/lehef: Yorgan Luiy: Tilki '''M''' Ma: Biz Madag: Manda Mar: Yilan Mase: Balik Mast: Yoğurt Maydinos: Maydonoz Maziyer: Meşe Meftı: Anahtar Meğlım/Me'lım: öğretmen Mektev: Okul Mêrdım: Erkek Merg: Çimenlik, Mera, Duzluk Merre: Fare Meşna: Koyun Mır: Bana Mircık: Kus Mırd: Tok Mışag: Işçi Mışmış: Kaysi Mıx: Çivi Mohim Onemli Munev: Oturma odası Munga: Inek Mure: Armut Musnayiş: Öğretmek Muy: Kıl '''N''' Nê beno: Olmaz Nênık/Nengi: Tirnak Nerm: Yumusak New: 9 (dokuz) Newe: Yeni Nımaj: Namaz Nimaruej: Ögle Nıme: Ad, isim Nımıtış: Saklamak Nisun: Nisan Nivazen: Istememek Niveş Hasta Niyaj Yenge Niyezun: Bilmeyen/Cahil Nızdi: Yakın Non / Nun: Ekmek Nusne: Yazmak Nuşte: Yazı/Nüska Nuştış: Yazmak '''O''' Ogırıb: Ugurlar olsun '''P''' Pak: Temiz Par: Geçen yıl Paşiv: Sahur Paşpaşek: Atmaca Payiz: Sonbahar Pe Veng: Seslice Pel: Yaprak/Sayfa Pell(e): Kanat Pêrar: Evelki Yıl Perı: Para Pers: Soru Pexmer: Peygamber Peyati: Yaya Phancşeme/Phaşemı: Persembe Phonc/Panc: 5 (bes) Pil: Buyuk Pır: Dolu Pırd: Köprü Pırdayış/Daperuş: Vurmak Pırnık / Zınc: Burusn Piser: Ust üste Pising: Kedi Pışt/Paşt: Sırt Pıstın/çunkal: Baston Piunz/Piyonz: Kuru soğan Pıxeri: şömine Piya: Beraber Pize: Karın Potış: Pişirmek Puç/Punç: çorap Püyordayış: Kavga '''Q''' Qaplon: Kaplan Qedım: Keser Qer: Kara Qerayış: Bağırmak Qıj: Küçük Qırık: Boğaz Qotır: Katir Qunz: Kaz '''R''' Rakerdış: Sermek Raşt: Dogru Raşt: Sağ Raye/ceğde: Yol Ruej/Rwejı: Gün Remayış: Kaçmak Rez: Bağ Ri: Yüz Riezül: Zincir Rınd: Güzel Rıstım: Kok Rocakewt/Rocvetiş: Dogu Rocawa: Bati Ruejeve: Gündem Ronıştış: Oturma Rot: Direk Rue: Nehir Ruecı: Oruç Rueşd: Aydınlık Rueşndayış: Işık Vermek/Işık Yaymak Run: Yağ '''S - Ş''' Salew: Banyo Salınc: Kara erik Samole: Sincap Saqe/Çake: Diz Şar: Halk Sargerdın: Kafası Bulanık/Kafası Karışık Sarı Çımun Ser: Baş Göz Üstüne/Memnuniyetle Sare: Baş Say: Elma Sayêr: Elma ağacı Se/Sed: 100 (yuz) Şebak/Kuşkune: Pencere Şeme/Pey Yene/Badê Yeni: Cumartesi Şenık: Hafif Senin: Nasıl Ser: Üst Ser: Yıl Şer: Aslan Serd: Soğuk Şermı: Utanma Sersiwe: Sabah Şeş: 6 (alti) Sêşeme: Sali Şew: Gece Şi hona: Söndü Sıfırnı: Saçak Şili: Yağmur Silk: Seker Pancari Şıma: Siz Sımer: Saman Şımnayış: içmek Sine: Göğüs Sipe/Céhş: Sıpa Sıpê: Beyaz Sir: Sarmisak Şıt: Süt Sıvat: Subat Siya: Siyah Şiyayış: Gitmek Şonı: Tarak Şorba: Corba Şu!: Git! Sual/Sol: Tuz Şund: Akşam Suntalı: Kak/Elma Kurusu) Sur: Kırmızı '''T''' Tar: şalgam Tari: Karanlık Tay/Tayık: Biraz/Az Tebax: Agustos Teftal: Ev Eşyası Temuz: Temmuz Tena: Yanliz Teng: Dar Tenık: Ince/Zayif Tenur: Tandır Terqıkerdıj: Geliştirmek, Ileriye Götürmek Tersena: Korkmak Teveq: Tabak Tewer: Dışarı Text: Kanepe/Ranza Tezayi: Taziye Tı: Sen Tij: Güneş Tir/Tirki: Oklava Tırev: Turp Tırpun: Tırpan Tişrino Peyin: Kasim Tişrino Verin: Ekim Tolı: Kabuk Tum: Tad Tüt: çocuk Tüy: Dut Tüyer: Dut Agaci '''U''' Umnun: Yaz Untene/Kaşkerdış: Çekmek '''V''' Vaj: Soylemek Valer: Söğüt ağacı Varayış: Yağmak Varek: Kuzu Vaş: Ot Vaştış: istemek Vaşturi: Orak Vate: Söz Vatış: Söyleyiş Vay: Pahalı Vazdayış: Koşmak Vêndayış: Çağırmak Vengın: Sesli Ver Vate: Önsöz Verg: Kurt Verni: Ön Veroc/Vera Ruej: Guney Veşa: Yandı Vesait: Araç Veşnayış: Yakmak Vetış: çıkarmak Vêw: Gelin Vêwı: Düğün Vêyşun: Aç Vıle/Mıl: Boyun Vılınca: Karış Vınd: Dur Vınderdış: Durmak Vingele: Sakız Vir: Hatırlama Vira Niyeşın: Aklindan Gitmemek Vişterı: Sigir Viye: Dul Vizêr: Dün Vuşk: Kuru '''W''' Ware: Yağmur Warun: Yagmak Warza: Yegen Waş: Ot Waşte: Sözlü, nişanlı Way: Kiz Kardeş/Baci Wedardış: Kaldırma Wendekar(e): Öğrenci Wendış: Okumak Wendox(e): Okuyan Weng: Bos/Ses Werd: Yemek yedi Werdek: Ordek Weresti: Gölge Wertal : Balkon Weş(s): Sağ, Sağlıklı, Tatlı, Hoş Wesar: Ilkbahar Wırzayış: Kalkmak Wışk: Sert Wıskıra: Tas Wıstore: Kayınbaba Wisturi: Kayınana Wor: Kar Wuenik: Serin Wuraznayış: Uyandırmak '''X''' Xal Cini: Dayi Esi Xal Kena: Dayi Kizi Xale: Teyze Xalza: Dayi Xaşêlnayış: Haşlamak Xele/ğele: Buğday Xer: Hayır Xerib: Yabancı Xevat: Iş Xeyr Umey: Hoş Geldiniz Xılık: çömlek Xırab: Kötü Xuma: Allah '''Y''' Yene/Êne: Cumartesi Yenı: Kuyu Yı: O Yın: Onlar Yo/Yew 1 (Bir) '''Z''' Zaf: Çok Zane/Zonen: Bilen-Bilgili Zaneye: Bilgi Zarçal: Yuva Zarej: Keklik Zelal: Net Zelzelı: Deprem Zer: Yürek Zerd: Altın Zerı/Erê: Iceri Zerrı: Vucut içi Zewaj: Evlilik Zime: Kuzey Zımêli/Zımyel: Biyik Zımıston: Kış Zıxmvındertış: Kuvvetli Durmak/Sağlam Durmak Zon/Zun: Dil Zonayış: Bilmek Zür: Yalan 356 5030 2006-10-02T13:34:53Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Zazaki-Zazaki]] moved to [[Zazaki-Zazaki]] *[[Zazaki]] '''A''' *[[a]] ''m'' : *açarnaene : → '''raçarnaene''' *açarnayış ''n'' : → '''raçarnayış''' *[[adır]] ''n'' : *[[alet]] ''n'' : *alfabe ''n'' : → '''elifbe''' *akerd|e ''n'', -iye ''m'' : → '''rakerd'''|'''e''' (-'''iye''') *akerdene : → '''rakerdene''' *akerdış ''n'' : → '''rakerdış''' *[[amaene]] [yen-, am-, -êr-] : *ame ''m'' : → '''eme''' *[[anatomiye]] ''m'' : Zanışiya ke awankerdışê cından sero geyrena cı. *ansiklopediye ''m'' : → '''ensiklopediye''' *[[antropolociye]] ''m'' : Zanışiya ke insanan /merduman sero geyrena cı. *[[ap]] ''n'' : *[[apo]] : *araq ''n'' : → '''areq''' *[[ardene]] [an-, ard-, -ar-] : *[[ardış]] ''n'' : *[[ardi]] ''x'' : *[[areq]] ''n'' : *[[areze]] : *[[areze biyene]] : *[[areze kerdene]] : *[[arkeolociye]] ''m'' : *[[arwêş]] ''n'' : *[[asın]] ''n'' : *[[asmên]] ''n'' : *[[asmênşınasiye]] ''m'' : *astare ''m'' : → '''estare''' *aste ''n'' : → '''este''' *[[astır]] ''n'' : *astor ''n'', -e ''m'' : → '''estor'''('''e''') *astronomiye ''m'' : → '''asmênşınasiye''' *[[Asür]] ''n'', -[[e]] ''m'' : *[[awan]] : *[[awe]] ''m'' : *[[awankerdış]] ''n'' : *[[azad]] ''n'', -[[e]] ''m'' : '''B''' *[[baweriye]] ''m'' : *[[be]] : *[[bend]] ''n'' : *[[beşar]] : *[[beşar kerdene]] : *[[bı]]- : *[[bın]] ''n'' : *[[bınên]] ''n'', -[[e]] ''m'' : *[[bıra]] ''n'' : *[[bin]] ''n'', -[[e]] ''m'' : *biyaene : → '''biyene''' *[[biyene]] [''kopula'', bi-, -b-] : *[[biyolociye]] ''m'' : Zanışiya ke heyatê /cuyê cındeyan (weşan, giyaneyan) sero geyrena cı. *[[botanik]] ''n'' : Zanışiya ke nebat sero geyrena cı. *[[buri]] ''n'' : '''C''' *[[ca]] ''n'' : *[[camiye]] ''m'' : *[[cem]] ''n'' : *[[cemat]] ''n'' : *[[ceniye]] ''m'' : *[[cênetik]] ''n'' : Zanışiya ke zey yewbini biyena cındeyan sero geyrena cı. *cênozid ''n'' : → '''tertele''' *[[cêolociye]] ''m'' : İlmo ke geyreno tarixê dınya u bılxassa bunya tholey (qabuğê) dınya. *[[cı]] : *[[cıgeyraene]] : *[[cınde]] ''n'' : *[[cıwamêrd]] ''n'' : *ciamêrd ''n'' : → '''cıwamêrd''' *[[coğrafya]] ''m'' : *[[cu]] ''n'' : *Cuhudine ''m'' : → '''Musewitine''' *[[culıx]] ''n'', -[[e]] ''m'' : '''Ç''' *[[çar]] ''n'' : *[[çay]] ''n'' : *[[çekuye]] ''n'' : *çê ''n'' : → '''keye''' *[[çı]] [çık-] : *[[çıbenoke]] ''m'' : *[[çi]] ''n'' : *[[çiyê werdene]] : *[[çiyê şımıtene]] : *[[çulagiye]] ''m'' : '''D''' *[[dare]] ''m'' : *[[de]]¹ : *[[de]]² : *[[dengız]] ''n'' : *[[des]] : *[[dew]] ''n'' : *[[dewlete]] ''m'' : *[[deyre]] ''m'' : *[[dı]] : *[[dınya]] ''m'' : *[[din]] ''n'' : *dina ''m'' : → '''dınya''' *[[dinê tebieti]] : *[[dinê yabani]] : *[[do]] ''n'' : → '''dew''' *[[doman]] ''n'' : *[[dorme]] ''n'' : '''E''' *[[edebiyat]] ''n'' : *[[efsane]] ''n'' : *[[ekolociye]] ''m'' : *ekonomiye ''m'' : → '''iqtısad''' *[[elaqe]] ''n'' : *[[elaqedar]] ''n'', -[[e]] ''m'' : *[[elaqedar biyene]] : *[[Elewi]] ''n'', -[[ye]] ''m'' : *[[elifbe]] ''n'' : *[[eme]] ''m'' : *[[emel]] ''n'' : *[[en]] : *[[endustriye]] ''m'' : *[[ensiklopediye]] ''m'' : *[[Ermeni]] ''n'', -[[ye]] ''m'' : *[[espıce]] ''m'' : *[[est]]- : *estanıke ''m'' : → '''şanıke''' *[[estare]] ''n'' : *[[este]] ''n'' : *[[estor]] ''n'', -[[e]] ''m'' : *[[eşkera]] : *[[etnolociye]] ''m'' : *[[Ewısta]] ''m'' : '''Ê''' *[[ê]] : '''F''' *[[felsefe]] ''n'' : *[[fêl]] ''n'' : *[[fêl u emel]] : *[[fıkır]] ''n'' : *[[fizik]] ''n'' : *[[fizyolociye]] ''m'' : '''G''' *[[gırd]] ''n'', -[[e]] ''m'' : *[[gırd biyene]] : *gırs ''n'', -e ''m'' : → '''gırd'''('''e''') *[[game]] ''m'' : *[[game be game]] : *[[germi]] ''m'' : *[[geyraene]] : *[[gırewtene]] : *[[giyane]] ''n'' : *[[govende]] ''m'' : *[[gramer]] ''n'' : '''H''' *[[hacet]] ''n'' : *[[hacet u aleti]] : *[[hal]] ''n'' : *[[hama]] : *[[henare]] ''m'' : *[[heqe]] ''m'' : *[[heqê merduman]] ''x'' : *[[her]] : *Hermeni ''n'', -ye ''m'' : → '''Ermeni'''(-'''ye''') *[[heta]] : *[[hewa]] ''n'' : *[[hewl]] ''n'', -[[e]] ''m'' : *[[hewna]] : *heyat ''n'' : → '''cu''' *[[heywan]] ''n'', -[[e]] ''m'' : *[[heywani]] ''x'' : *[[heywanşınasiye]] ''m'' : Zanışiya ke heywanan sero geyrena cı. *[[hêkate]] ''m'' : *[[huner]] ''n'' : '''İ''' *i ''x'' : → '''ê''' *[[iklim]] ''n'' : *[[inam]] ''n'' : *[[İncile]] ''m'' : *insan ''n'' : → '''merdum''' *[[internet]] ''n'' : *[[iqtısad]] ''m'' : *[[İsewitine]] ''m'' : *[[İslam]] ''n'' : *[[ita]] : *[[itıqad]] ''n'' : '''J''' *jew : → '''yew''' '''K''' *[[kam]] : *[[kar]] ''n'' : *[[kar u senate]] : *[[kategori]] ''n'' : *[[kay]] ''n'' : *[[kayê domanan]] : *kayê qıcan : → '''kayê domanan''' *[[ke]] : *[[kerdene]] [ken-, kerd-, -ker-] : *[[kerdış]] ''n'' : *[[kes]] : *[[kewtene]] [kewen-, kewt-, -kew-] : *[[keye]] ''n'' : *[[kılame]] ''m'' : *[[kıle]] ''m'' : *[[kınce]] ''m'' : *[[kınc u kol]] : *kıtab ''n'' : → '''wanebend''' *[[ki]] : *[[kilime]] ''m'' : *[[kilise]] ''n'' : *[[kimya]] ''m'' : *[[kol]]¹ ''n'', -[[e]] ''m'' : *kol² : → '''kınc u kol''' *[[koli]] ''n'' : *[[komele]] ''m'' : *kultur ''n'' : → '''zagon''' '''L''' *[[labelê]] : *[[lawıke]] ''m'' : *[[lızge]] ''m'' : *[[liste]] ''m'' : '''M''' *[[ma]] : *[[mae]] ''m'' : *[[malumat]] ''n'' : *[[malumat u yardım]] : *[[mar]] ''n'' : *[[marmase]] ''n'' : *[[mase]] ''n'' : *[[matematik]] ''n'' : *[[may]] ''m'' : *mecmua ''m'' : → '''pêseroke''' *[[medya]] ''m'' : *mekteb ''n'' : → '''wendek''' *[[meqale]] ''n'' : *[[merdum]] ''n'' : *[[merdumê siyaseti]] : *[[mesela]] : *[[mesele]] ''m'' : *[[meselê ceniyan]] : *[[meydan]] ''n'' : *[[meydan amaene]] : *[[mılet]] ''n'' : *[[mir]] ''n'' : *mor ''n'' : → '''mar''' *mordem ''n'' : → '''merdum''' *mormose ''n'' : → '''marmase''' *mose ''n'' : → '''mase''' *[[Musewitine]] ''m'' : *[[muzik]] ''n'' : '''N''' *[[na]] : *[[name]] ''n'' : *[[nan]] ''m'' : *[[nebat]] ''n'' : *[[neri]] ''n'' : *[[neway]] : *[[nê]] : *[[nê]]- : *[[nêweş]] ''n'', -[[e]] ''m'' : *[[nêweşiye]] ''m'' : *[[nıka]] : *[[nia]] : *[[ninan]] ''x'' : *[[no]] ''n'' : *non ''n'' : → '''nan''' *nun ''n'' : → '''nan''' *[[nusiyaene]] [nusin-, nusiya-, -nusi-] : *[[nuşt]]|[[e]] ''n'', -[[iye]] ''m'' : *[[nuştene]] [nusen-, nuşt-, -nus-] : '''O''' *ome ''m'' : → '''eme''' *[[organizma]] ''m'' : '''P''' *[[parçe]] ''n'' : *[[pak]] ''n'', -[[e]] ''m'' : *[[pak u eşkera]] : *[[partiye]] ''m'' : *[[pela verêne]] ''m'' : *[[pele]] ''m'' : *pelge ''m'' : → '''pele''' *[[pere]] ''n'' : *[[pey]] : *[[peyniye]] ''m'' : *[[pê]]- : *[[pêra]]- : *[[pêra amaene]] : *[[pêro]] : *[[pêser]] : *[[pêseroke]] ''m'' : *[[pi]] ''n'' : *[[polat]] ''n'' : *[[proje]] ''n'' : *[[psikolociye]] ''m'' : '''Q''' *[[qese]] ''n'' : *[[qesey verênan]] ''x'' : *[[qezeta]] ''m'' : *qıc ''n'' : → '''doman''' *[[Qurane]] ''m'' : '''R''' *[[ra]] : *[[ra]]- : *[[raçarnaene]] : *[[raçarnayış]] ''n'' : *radon ''n'' : → '''radyo''' *[[radyo]] ''n'' : *[[rakerd]]|[[e]] ''n'', -[[iye]] ''m'' : *[[rakerdene]] : *[[rakerdış]] ''n'' : *[[raye]] ''m'' : *[[reca]] ''m'' : *[[rê]] : *[[rınd]] ''n'', -[[e]] ''m'' : *[[rındek]] ''n'', -[[e]] ''m'' : *[[roce]] ''m'' : *[[Rum]] ''n'', -[[e]] ''m'' : '''S''' *sanıke ''m'' : → '''şanıke''' *[[senata rındeke]] ''m'' : *[[senate]] ''m'' : *[[senên]] : *[[ser]] : *[[serbest]] ''n'', -[[e]] : *[[sero]] : *[[sero geyraene]] : *ses : → '''şeş''' *sımıtene [sımen-, sımıt-, -sım-] : → '''şımıtene''' *[[sınıfe]] ''m'' : *[[sistem]] ''n'' : *[[siyaset]] ''n'' : *[[sole]] ''m'' : *[[sosyolociye]] ''m'' : *[[spor]] ''n'' : *[[suke]] ''m'' : '''Ş''' *[[şanıke]] ''m'' : *[[şenê]] : *[[şenê kerdene]] : *[[şeş]] : *[[şêr]] ''n'', -[[e]] ''m'' : *[[şıma]] : you *[[şımıtene]] [sımen-, sımıt-, -sım-] : *[[şınasiye]] ''m'' : *[[şikiyaene]] : '''T''' *tabi : → '''tebii''' *[[tani]] ''m'' : *[[tarix]] ''n'' : *[[tarixê dınya]] : *[[tarixê Zazaan]] : *[[te]]- : *[[tebiet]] ''n'' : *[[tebii]] : *[[tede]] [teder-] : *[[tede estey]] : *[[tede nusiyaene]] : *[[teknik]] ''n'' : *[[televizyon]] ''n'' : *[[tertele]] ''n'' : *[[Terteley Asüran]] : *[[Terteley Elewiyan]] : *[[Terteley Ermeniyan]] : *[[Terteley Ruman]] : *[[tesir]] ''n'' : *[[tesir kerdene]] : *[[texte]] ''n'' : *[[tewır]] ''n'' : *[[Tewrate]] ''m'' : *[[tê]]- : *[[têhet]] : *[[têhet ardene]] : *[[têvıste]] : *[[tıb]] ''n'' : *[[tırami]] ''m'' : *[[tutmac]] ''n'' : *tutmaz ''n'' : → '''tutmac''' '''U''' *[[u]] : '''V''' *[[veciyaene]] [vecin-, veciya-, -veci-] : *[[velık]] ''n'' : *[[ver]] : *[[verên]] ''n'', -[[e]] ''m'' : *[[vuriya]]|[[e]] ''n'', -[[iye]] ''m'' : *[[vuriyaene]] [vurin-, vuriya-, -vuri-] : '''W''' *[[wae]] ''m'' : *[[wanebend]] ''n'' : *[[waştene]] [wazen-, waşt-, -waz-] : *[[wele]] ''m'' : *[[wendek]] ''n'' : *[[werdene]] [wen-, werd-, -ur-] : *[[weş]] ''n'', -[[e]] ''m'' : *[[weşiye]] ''m'' : *[[wına]] : '''X''' *[[xali]] ''n'' : *[[xeylê]] : *[[xeyr]] ''n'' : *[[xo]] : '''Y''' *[[yaban]] ''n'' : *[[yardım]] ''n'' : *[[yardım gırewtene]] : *[[yew]] : *[[yewbina]] : *[[yewbini]] : *yi ''x'' : → '''ê''' *[[Yunanki]] ''n'' : '''Z''' *[[zaf]] : *[[zagon]] ''n'' : *[[zanayış]] ''n'' : *[[zanışiye]] ''n'' : *[[Zaza]] ''n'', -[[e]] ''m'' : *[[Zazaki]] ''n'' : Zıwanê mıletê Zazaan. *[[zerd]] ''n'', -[[e]] ''m'' : *[[Zerduştine]] ''n'' : *[[zerdaliye]] ''m'' : *[[zey]] : *zew : → '''yew''' *[[zêde]] : *[[zıwan]] ''n'' : *[[ziraet]] ''n'' : *zon ''n'' : → '''zıwan''' *zoolociye ''m'' : → '''heywanşınasiye''' *zun ''n'' : → '''zıwan''' 357 5032 2006-10-02T13:34:53Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Zazaki-İngilizki]] moved to [[Zazaki-İngilizki]] '''Zazaki - İngilizki''' '''A''' *[[a]] ''n'' : she açarnaene : → '''raçarnaene''' açarnayış ''n'' : → '''raçarnayış''' *[[adır]] ''n'' : fire '''alet''' ''n'' : tool alfabe ''n'' : → '''elifbe''' akerd|e ''n'', -iye ''m'' : → '''rakerd'''|'''e''' (-'''iye''') akerdene : → '''rakerdene''' akerdış ''n'' : → '''rakerdış''' *[[amaene]] [yen-, am-, -êr-] : to come ame ''m'' : → '''eme''' *[[anatomiye]] ''n'' : anatomy ansiklopediye ''m'' : → '''ensiklopediye''' *[[antropolociye]] ''n'' : anthropology *[[ap]] ''n'' : uncle (''paternal'') *[[apo]] : uncle (''exclamation'') araq ''n'' : → '''areq''' *[[ardene]] [an-, ard-, -ar-] : to bring '''ardış''' ''n'' : *[[ardi]] ''x'' : flour *[[areq]] ''n'' : sweat, perspiration '''areze''' : '''areze kerdene''' : '''areze biyene''' : *[[arkeolociye]] ''n'' : archeology *[[arwêş]] ''n'' : hare, rabbit *[[asmên]] ''n'' : sky *[[asmênşınasiye]] ''n'' : astronomy astare ''m'' : → '''estare''' aste ''n'' : → '''este''' *[[astır]] ''n'' : haircloth astor ''n'', -e ''m'' : → '''estor'''('''e''') astronomiye ''m'' : → '''asmênşınasiye''' '''Asür''' ''n'', -'''e''' ''m'' : Assyrian '''awan''' : '''awankerdış''' ''n'' : '''azad''' ''n'', -'''e''' ''m'' : free '''B''' '''baweriye''' ''m'' : faith; faith '''be''' : with '''bend''' ''n'' : '''beşar''' : '''beşar kerdene''' : '''bı'''- : '''bın''' ''n'' : '''bınên''' ''n'', -'''e''' ''m'' : '''bin''' ''n'', -'''e''' ''m'' : biyaene : → '''biyene''' '''biyene''' [''copula'', bi-, -b-] : '''biyolociye''' ''m'' : biology '''botanik''' ''n'' : botany '''C''' '''camiye''' ''m'' : mosque '''cem''' ''n'' : religious ceremony of Alevis '''cemat''' ''n'' : society '''ceniye''' ''m'' : woman '''cênetik''' ''n'' : genetics cênozid ''n'' : → '''tertele''' '''cêolociye''' ''m'' : geology '''cı''' : '''cıgeyraene''' : '''cınde''' ''n'' : living being '''cıwamêrd''' ''n'' : ('''gentle'''-)'''man''' ciamêrd ''n'' : → '''cıwamêrd''' '''coğrafya''' ''m'' : geography '''cu''' ''n'' : life Cuhudine ''m'' : → '''Musewitine''' '''Ç''' '''çekuye''' ''n'' : word ''çı'' [çık-] : what '''çıbenoke''' ''m'' : riddle '''çi''' ''n'' : thing '''çiyê werdene''' : culinary '''çiyê şımıtene''' : beverages '''çulagiye''' ''m'' : weaving '''D''' '''de'''¹ [der-] : in '''de'''² : '''dewlete''' ''m'' : state '''deyre''' ''m'' : folk song '''dı''' : two '''dınya''' ''m'' : earth '''din''' ''n'' : religion dina ''m'' : → '''dınya''' '''dinê tebieti''' : '''dinê yabani''' : '''do'''¹ ''n'' : buttermilk '''do'''² : '''doman''' ''n'' : child '''dorme''' ''n'' : environment '''E''' '''edebiyat''' ''n'' : literature '''efsane''' ''n'' : myth, legend '''ekolociye''' ''m'' : ecology ekonomiye ''m'' : → '''iqtısad''' '''elaqe''' ''n'' : interest '''elaqedar''' ''n'', -'''e''' ''m'' : '''elaqedar biyene''' : '''Elewi''' ''n'', -'''ye''' ''m'' : Alevid '''elifbe''' ''n'' : alphabet '''eme''' ''m'' : aunt (''maternal'') '''emel''' ''n'' : '''en''' : most '''endustriye''' ''m'' : industry '''ensiklopediye''' ''m'' : encyclopedia '''Ermeni''' ''n'', -'''ye''' ''m'' : Armenian '''espıce''' ''m'' : louse '''est'''- : estanıke ''m'' : → '''şanıke''' '''estare''' ''n'' : star '''este''' ''n'' : bone '''estor''' ''n'', -'''e''' ''m'' : horse '''eşkera''' : '''etnolociye''' ''m'' : ecology '''etnolociye''' ''m'' : ethnology '''Ewısta''' ''m'' : Avesta '''Ê''' '''ê''' : they '''F''' '''felsefe''' ''n'' : philosophy '''fêl''' ''n'' : '''fêl u emel''' : '''fıkır''' ''n'' : thought; idea; opinion; mind '''fizik''' ''n'' : physics '''G''' '''gırd''' ''n'', -'''e''' ''m'' : '''gırd biyaene''' : gırs ''n'', -e ''m'' : → '''gırd'''('''e''') '''game''' ''m'' : step '''game be game''' : step by step '''geyraene''' : '''gırewtene''' : to take '''giyane''' ''n'' : '''govende''' ''m'' : a folk dance '''gramer''' ''n'' : grammar '''H''' '''hacet''' ''n'' : tool '''hacet u aleti''' : '''hal''' ''n'' : '''hama''' : but '''heqe''' ''m'' : the right '''heqê merduman''' ''x'' : human rights '''her'''¹ ''n'', -'''e''' ''m'' : donkey '''her'''² : every, each Hermeni ''n'', -ye ''m'' : → '''Ermeni'''(-'''ye''') '''het''' ''n'' : direction; side '''heta''' : '''hewa''' ''n'' : 1. air, 2. climate '''hewl''' ''n'', -'''e''' ''m'' : '''hewna''' : still; yet '''heywan''' ''n'' : animal '''heywani''' ''x'' : animals, fauna '''heywanşınasiye''' ''m'' : zoology '''heyat''' ''n'' : → cu '''hêkate''' ''m'' : story '''huner''' ''n'' : art '''İ''' i ''x'' : → '''ê''' '''iklim''' ''n'' : climate '''inam''' ''n'' : belief; faith '''İncile''' ''m'' : Bible insan ''n'' : → '''merdum''' '''internet''' ''n'' : internet '''iqtısad''' ''m'' : economy; economics '''İsewitine''' ''m'' : Christianity '''İslam''' ''n'' : Islam '''ita''' : here '''itıqad''' ''n'' : belief; faith '''J''' jew : → '''yew''' '''K''' '''kam''' : who '''kar''' ''n'' : '''kar u senate''' : '''kategori''' ''n'' : category '''kay''' ''n'' : game '''kayê domanan''' : children play kayê qıcan : → '''kayê domanan''' '''ke''' : '''kerdene''' [ken-, kerd-, -ker-] : to do, to make '''kerdış''' ''n'' : '''kes''' : '''kewtene''' [kewen-, kewt-, -kew-] : '''kılame''' ''m'' : poem '''kınce''' ''m'' : clothing '''kınc u kol''' : kıtab ''n'' : → '''wanebend''' '''ki''' : '''kilime''' ''m'' : rug without a pile '''kilise''' ''n'' : church '''kimya''' ''m'' : chemistry '''kol'''¹ ''n'', -'''e''' ''m'' : kol² : → '''kınc u kol''' '''komele''' ''m'' : club kultur ''n'' : → '''zagon''' '''L''' '''labelê''' : but '''lawıke''' ''m'' : song '''lızge''' ''m'' : branch '''liste''' ''m'' : list '''M''' '''ma''' : we; us '''malumat''' ''n'' : '''malumat u yardım''' : '''matematik''' ''n'' : mathematics '''may''' ''m'' : feminine, female mecmua ''m'' : → '''pêseroke''' '''medya''' ''m'' : media mekteb ''n'' : → '''wendek''' '''meqale''' ''n'' : article (''in a newspaper'') '''merdum''' ''n'' : human being '''merdumê siyaseti''' : political personalities '''mesela''' : for example '''mesele''' ''m'' : issue; story '''meselê ceniyan''' : women issues '''meydan''' ''n'' : '''meydan amaene''' : '''mılet''' ''n'' : 1. nation; people, 2. crowd, folk mordem ''n'' : → '''merdum''' '''Musewitine''' ''m'' : Judaism '''muzik''' ''n'' : music '''N''' '''na''' : '''name''' ''n'' : name '''nebat''' ''n'' : plant, flora '''neri''' ''n'' : masculine, male '''nê''' : '''nê'''- : '''nêwes''' ''n'', -'''e''' ''m'' : ill, sick; patient '''nêweşiye''' ''n'' : illness; disease '''nıka''' : now '''nia''' : '''ninan''' ''x'' : '''no''' ''n'' : '''nusiyaene''' [nusin-, nusiya-, -nusi-] : to be written '''nuşt'''|'''e''' ''n'', -'''iye''' ''m'' : '''nuştene''' [nusen-, nuşt-, -nus-] : to write '''O''' ome ''m'' : → '''eme''' '''organizma''' ''m'' : organism '''P''' '''parçe''' ''n'' : piece '''pak''' ''n'', -'''e''' ''m'' : clean '''pak u eşkera''' : '''partiye''' ''m'' : party '''pela verêne''' ''m'' : '''pele''' ''m'' : page pelge ''m'' : → '''pele''' '''pere''' ''n'' : money; currency '''pey''' : '''peyniye''' ''m'' : '''pê'''- : '''pêra'''- : '''pêra amaene''' : '''pêro''' : '''pêser''' : '''pêseroke''' ''m'' : periodical '''proje''' ''n'' : project '''psikolociye''' ''m'' : psychology '''Q''' '''qese''' ''n'' : word '''qesey verênan''' ''x'' : proverbs '''qezeta''' ''m'' : newspaper '''qıc'''¹ ''n'', -'''e''' ''m'' : '''qıc'''² ''n'' : → '''doman''' '''Qurane''' ''m'' : Koran '''R''' '''ra : '''ra'''- : '''raçarnaene''' : '''raçarnayış''' : radon ''n'' : → '''radyo''' '''radyo''' ''n'' : radio '''rakerd'''|'''e''' ''n'', -'''iye''' ''m'' : '''rakerdene''' : '''rakerdış''' ''n'' : '''raye''' ''m'' : way '''reca''' ''m'' : '''rê''' : '''rınd''' ''n'', -'''e''' ''m'' : '''rındek''' ''n'', -'''e''' ''m'' : beautiful '''roce''' ''m'' : day '''Rum''' ''n'', -'''e''' ''m'' : '''S''' sanıke ''m'' : → '''şanıke''' '''senata rındeke''' ''m'' : '''senate''' ''m'' : '''senên''' : '''ser''' : '''serbest''' ''n'', -'''e''' : free '''sero''' : '''sero cıgeyraene''' : sımıtene [sımen-, sımıt-, -sım-] : → '''şımıtene''' '''sınıfe''' ''m'' : '''sistem''' ''n'' : system '''siyaset''' ''n'' : politics '''sosyolociye''' ''m'' : sociology '''spor''' ''n'' : sports '''suke''' ''m'' : city '''Ş''' '''şanıke''' ''m'' : fairy tale '''şenê''' : '''şenê kerdene''' : '''şıma''' : you '''şımıtene''' [sımen-, sımıt-, -sım-] : drink '''şınasiye''' ''m'' : '''şikiyaene''' : '''T''' tabi : → '''tebii''' '''tarix''' ''n'' : 1. date, 2. history '''tarixê dınya''' : universal history '''tarixê Zazaan''' : history of Zazas '''te'''- : '''tebiet''' ''n'' : nature '''tebii''' : '''tede''' : '''tede estey''' : '''tede nusiyaene''' : '''teknik''' ''n'' : technology '''televizyon''' ''n'' : television '''tertele''' ''n'' : 1. pillage, 2. genocide '''Terteley Asüran''' : genocide of Assyrians '''Terteley Elewiyan''' : genocide of Alevis '''Terteley Ermeniyan''' : Armenian genocide '''Terteley Ruman''' : genocide of Greeks '''tesir''' ''n'' : '''tesir kerdene''' : '''texte''' ''n'' : '''tewır''' ''n'' : '''Tewrate''' ''m'' : Old Testament '''tê'''- : '''têhet''' : '''têhet ardene''' : '''têvıste''' : '''tıb''' ''n'' : medicine '''U''' '''u''' : and '''V''' '''veciyaene''' [vecin-, veciya-, -veci-] : '''ver''' : '''verên''' ''n'', -'''e''' ''m'' : first; initial; primary '''vurriya'''|'''e''' ''n'', -'''iye''' ''m'' : '''vurriyaene''' [vurrin-, vurriya-, -vurri-] : '''W''' '''wanebend''' ''n'' : book '''waştene''' [wazen-, waşt-, -waz-] : to want, to wish '''wendek''' ''n'' : school '''werdene''' [wen-, werd-, -ur-] : eat '''weş''' ''n'', -'''e''' ''m'' : '''weşiye''' ''m'' : 1. health, 2. life '''wına''' : '''X''' '''xali''' ''n'' : carpet '''xeyle''' : much, many; plural '''xeyr''' ''n'' : '''xo''' : '''Y''' '''yaban''' ''n'' : wilderness '''yardım''' ''n'' : '''yardım gırewtene''' : '''yew''' : one '''yewbina''' : '''yewbini''' : yi ''x'' : → '''ê''' '''Yunanki''' ''n'' : Greek '''Z''' '''zaf''' : '''zagon''' ''n'' : culture '''zanaene''' : '''zanayış''' ''n'' : '''zanışiye''' ''n'' : '''Zaza''' ''n'', -'''e''' ''m'' : '''Zazaki''' ''n'' : Zazaish '''Zerduştine''' ''n'' : Zoroastrianism '''zey''' : zew : → '''yew''' '''zêde''' : '''zıwan''' ''n'' : tongue; language '''ziraet''' ''n'' : agriculture zon ''n'' : → '''zıwan''' zoolociye ''m'' : → '''heywanşınasiye''' zun ''n'' : → '''zıwan''' 358 5034 2006-10-02T13:34:53Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Zazaki - Almanki]] moved to [[Zazaki - Almanki]] Zazaisch - Deutsch A Açarnayış: Übersetzen Adır: Feuer Ak!: Öffne! Akerdış: Öffnen Alınç: Pflaume Ame/Ome/Bibi: Tante Amkena: Tochter von Tanter(Kuzine) Amza: Sohn von Tante(Kuzen) Apo/Ap: Oncel Aqrep: Skorpion Ard: Mähl Ardış: Bringen Argues/Arwêş: Hase Arıq/Areq: Schweiss Ariye: Mühle Aslun: Löwe Aşm: Mond Aşmi: Mond Asnaw: Schwimmen Asnawber: Schwimmer Aspıj: ? Aste: Knochen Asteri/Astare: Stern Astuer/Estor: Pferd Avk/Awe: Wasser Awdar/Edar: März Aya Biyayış: Schlafen Aywun: ? Azmun/Azmon: Himmel B Balcuna siya: Obarjin Balcuna Sur: Thomaten Balişna: Kissen Baqıl: Klug Bar: Last Baw/Bawo/Pi: Water Bazar: Sonntag Bê Veng: Ohne Laute Bê Vengin: Still Bê!/Bi!: Komm! Beci: Wälpe Bêçık/Gist: Finger Bêçıka Dest/Gişte Dest: Finger Bêçıka lıng/Gişte lıng: Zähe Ber: Tür Berdış: Wegbringen Berdeş: Eimer Bermayış: Weinen Berz: Hoch Beşila: ? Bestoun/Zeveş: Wassermelone Bıderz!: Nähe! Bıger a(Bıcarne)!: Drehe! Bılbıl: ? Bıne/Bın: Untern Bıqefeln(Cade)!: Schlise Bıra: Bruder Bırarza: Sohn vom Bruder(Neffe) Bırık: Sege Bırın: Wunde Bırındar: Verwundet Bırnayış: Schneiden Bırr: Schnell Bışım!: Trink! Bıvısnayış(Gınaynayıs): Fallen Lassen Biyayış: Sein Biye çare: ? Biyz/Bız: Ziege Bızyek: ? Boçık(Dım): Schwnaz Bone/Kiye: Haus Bostan/Bweston: Garten Bu(Bure)!: Ess! Bun(Qaytke)!: Kuck! Bunkli: Bohne Bunkle Vuşk: Bohne(grün) 359 5490 2006-10-06T13:26:43Z 70.105.37.20 Redirecting to [[Zazaki-Tırki]] #redirect [[Zazaki-Tırki]] 360 5038 2006-10-02T13:34:53Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Zazaki de duay]] moved to [[Zazaki de duay]] == Zazaki de duay == '''DUAY''' ''babet ra babet...'' ''DIHAYÊ KI, QISEYÊ KI ÇORŞMEY SÊWREGI, ÇERMUGI U ALDUŞÌ DI QANDÊ SELAMETEY U OĞIR AKERDENI BENÊ'' * A- * A dıni (dınya) dı cay to /şıma cennet bo. * A dıni dı tı riyê cahnımi nêvinê. * Adılgandê şıma dı adır kemi nêbo, hewna nêşıro. * A dıni dı şıma teng nêvinê, nêkewê. * Atımê bella boka nezdi to / şıma nêbo. * Aqılsızi raştê to nirê. * Aqılsızan ra tı duri bê. * B- * Barê to /şıma erdo nêmano. * Bellay to /şıma ser ra dehf bê. * Bellay To /şıma ra duri şırê cay xo bıvinê. * Bella boka nezdi to /şıma nêbo. * Bella boka şıma ra duri kewo. * Bereket cıwêndê to /şıma kewo. * Bereket destandê to dı bo. * Bereket arışdê şıma kewo. * Bereket keydê şıma kewo. * Bereket maldê şıma kewo. * Bereketê destandê to /şıma bol bo. * Bereket keydê şıma ra nêvıziyo. * Bereketê xelil Ibrahimi maldê şıma dı bo. * Bereketê nan u şami da şıma kemi nêbo. * Bereketê keydê şıma bol bo. * Boka aqılê to /şıma tım şıma sere dı bo. * Boka bêaqıli raştê to /şıma nirê. * Boka ahdê to biro ca. * Boka axbê kesi to nêbo. * Boka asaletê to / şıma vıni nêbo. * Boka bereketê destandê to bol bo. * Boka qeçê to gırd bê, to paşti resê. * Boka qeç u qulê to teng nêkewo /tengey nêvino. * Boka tı adırê qesıba nêvinê. * Boka tı derdê zeri nêvinê. * Boka tı xırabey nêvinê. * Boka tı xırabey a qeçandê xo nêvinê. * Boka tı xırabey a kesi nêvinê. * Boka tı teng nêkewê. * Boka tı tengey nêvinê. * Boka tı nêweş nêkewê /nêbê. * Boka tı dest u lıngan ra nêbê /nêkewê * Boka tı riyê cahnımi nêvinê. * Boka tı şari destı nêmanê. * Boka tı mıhtacê kesi nêbê. * Boka tı rayda xırabı nêkewê. * Boka tı rayda raştı ra niyabıryê. * Boka rındey barê to bo. * Boka rındey çorşmey to kemi nêbo. * Boka Ella şıma bela u afetan ra sıtar kero. * Boka Ella şıma qeza u bellayan ver bıreyno /sıtar kero * Boka Ella roj o xırab şıma nêmısno. * Boka Ella şıma teng dı nêverdo. * Boka Ella bereketê Xelil Ibrahim i key şıma kero. * Boka Ella tım paşti bıdo şıma. * Boka Ella tım paştida şıma dı bo. * Boka miyaneyê şıma erd niro. * Boka mekanê şıma cennet bo. * Boka çi to /şıma dest ra altun bo. * Boka altun to dest ra bıvaro. * Boka çıla şıma hewna nêşıro /tım bıveşo. * Boka ocaxê şıma tım şên bo. * Boka ocaxê şıma kor nêbo. * Boka oxırê to abıyo * Boka oxırê to tım akerde bo. * Boka qatıx keydê şıma ra kemi nêbo. * Boka kêberê şıma tım dostan rê akerde bo. * Boka kêberê şıma kılit nêmano. * Boka Ella bereketê xo sırfedê şıma ser ra kemi nêkero. * Boka Ella şıma sıtar kero. * C- * Camêrdey barê to bo. * Camêrd to ser ra çınê bo. * Camêrdey a to veng bıdo. * Cayêdê to nêtewo. * Cay to /şıma a dıni dı cennet bo. * Cay to baxçey cenneti bo. * Cay to baxçey gülan bo. * Cay to tım hera bo. * Cay to teng nêbo. * Ç- * Çarey to tım akerde bo. * Çarey to siya nêbo. * Çeqçeqê ayredê to /şıma tım bıgırweyo. * Çıla şıma nêpeyşo. * Çılay şıma tım akewtê bo. * Çıla şıma heta şew ra bıveşo. * Çımê to xırabey a qeçendê to nêvinê. * Çımê to bermi nêvinê. * Çımê to hersi nêkerê. * Çımê to akerdey nêşırê. * Çımê to mergê qeçandê to nêvinê. * Çımê to tari nêbê. * Çımê to tengey a qeçandê to nêvino. * Çım o xırab to nêgüno. * Çımandê to ra nur kemi nêbo. * Çımandê to ra nur bıvaro. * Çımê to teng nêvino. * Çı waştenê to estê birê ca. * Çı mırazê to esto biro ca. * Çı mıradê to esto bıbo /bıdeyo. * Çı mırazê to esto qebul bo. * Çiyo kı tı tepşê to destı altun bo. * Çorşmey to /şıma dost u enbazandê rınd u sadıqan ra kemi nêbo. * Çorşmey to hera bo. * Çorşmey to nêgêrıyo. * D- * Derd u bella to /şıma ra duri bo. * Derd u bella kêberdê to /şıma nêkewo. * Derd u bella to /şıma ser ra dehf bo. * Derd u bella nezdi to /şıma nêbo. * Derd u bella şıma rê niro. * Derd u kül to rê peyda nêbo. * Derd u kül to pize nêkewo. * Derd u kül barê to nêbo. * Dereceyê to tım vêşi bo. * Dereceyê to tım berz bo. * Dereceyê to kemi nêbo. * Dest u doşiyê to derd nêvinê. * Dest u doşiyê to to ver nêkewê. * Destê to tengey nêvinê. * Dewranê do weş tı no dınya dı bıramê. * Dewran dewranê to bo. (Dewranê to dewran bo) * Dewrê do weş tı qeçandê xo ya ravêrnê. * Destê to derd nêvinê. * Destê to heme çi rê derman bo. * Destê to dı heme çi altun bo. * Dıhay to qebul bê. * Dıhay to cay xo bıgirê. * Dıhay may u pi to ser ra kemi nêbê, * Dıhay dest to ver a girê. * Dınya dı çı mırazê to esto biro ca. * Dınyayê to tım şên u roşnayi bo. * Dınyay to to rê gül u rehan bo. * Dınyay to tım to rê şirın bo. * Dınya dı war u mekanê to tım şên bo. * Dınya dı ocaxê to kor nêbo. * Dunê locında to /şıma tım berz bo, bıvıziyo. * E- * Ella adır a zerida to nêfino. * Ella aqılê do bol bıdo to. * Ella to aqıl ra kemi nêkero. * Ella bella nêdo to. * Ella to belara sıtar kero. * Ella derdê qesıba nêdo to. * Ella dereceyê to tım berz kero. * Ella dereceyê to tım vêşi kero. * Ella dest u lıngandê to dı bo. * Ella derd nêdo to. * Ella dest u doşiyandê to dı bo. * Ella paştida to dı bo. * Ella derd u bellayan ra to /şıma sıtar kero. * Ella ewladê bıxeyri bıdo to. * Ella ewladanê to to rê verdo. * Ella ewladanê to bellayan ra sıtar kero. * Ella mergê ewladandê to to nêmısno. * Ella derdê zeri to nêmısno. * Ella emrê do derg bıdo to u qeçandê to. * Ella emrê to derg kero. * Ella ê to to rê verdo. * Ella ganweşey bıdo to /şıma. * Ella gırwey to /şıma raşt biyaro. * Ella gırwey to nêxerpıno, nêşahtıno. * Ella herun a vengı tım pırr kero. * Ella heruna cı degiro. * Ella iqbalê do rınd bıdo to. * Ella iqbalê to berz kero. * Ella imanê do qüwet bıdo to. * Ella imansızan raştê to niyaro. * Ella imansızan to ra duri fino. * Ella imansızan nezdi to nêkero. * Ella imanê to kamıl kero. * Ella imanê to qedım kero. * Ella jan gandê to nêfino. * Ella jani gandê to ra vejo. * Ella jewdê to dıdı nêkero. * Ella jew /ju da to se kero. * Ella juda şıthelalı qısmetê to kero. * Ella juda şıthelalı raştê to biyaro. * Ella juda şıthelala qederê to gırêdo. * Ella kê / kesi şerdê cınıyerı ra sıtar kero. * Ella kê / kesi bohtanan ra sıtar kero. * Ella kesi bohtanandê cınıyerı ra sıtar kero. * Ella kê / kesi ri siya nêkero. * Ella kê / kesi teng dı nêverdo. * Ella kê / kesi belayan ra sıtar kero. * Ella kê / kesi belayan ver bıreyno. * Ella kê / kesi tari dı nêverdo. * Ella kê / kesi tım hera dı verdo. * Ella kesi bêiman nêkero. * Ella kê / kesi xezeb ra sıtar kero. * Ella kê / kesi keydê kesi ra nêkero. * Ella kê / kesi teber dı nêverdo. * Ella kê / kesi werden a terbıye nêkero. * Ella kê / kesi dışmenan ra sıtar kero. * Ella kê / kesi şerdê xıraban ver bıpawo. * Ella kê / kesi vıran u veyşan nêverdo. * Ella kê / kesi namus ra gıdi nêkero. * Ella kê / kesi namus ra terbıye kero. * Ella kê / kesi namus ra ri siya nêkero. * Ella kê / kesi afetan ra sıtar kero. * Ella kê / kesi afetan ver bıreyno. * Ella kê / kesi bê may u pi nêverdo. * Ella kê / kesi bêpaşti nêverdo. * Ella kê / kesi çıman ra nêkero. * Ella kê / kesi iman ra nêkero. * Ella kê / kesi dest u lıngan ra nêkero. * Ella lajê (lacê) to to rê verdo. * Ella may u pi yê to to rê verdo. * Ella merdıman ê bêimanan nezdi to nêkero. * Ella mal u mülk bıdo to / şıma. * Ella miyaneyê to erd niyaro. * Ella mekanê to cenet kero. * Ella nan o rıhat to dest fino. * Ella nan u sol a to kemi nêkero. * Ella nan u sol a to vêşi kero. * Ella namey to xırab nêvejo. * Ella nameyê do namdar bıdo to. * Ella nan u awa to sira vejo. * Ella nenguyê to siya nêküwo. * Ella nêrındey kerdenı karê to nêkero. * Ella nerından to ra duri fino. * Ella nerından ra to sıtar kero. * Ella ocaxê to şên kero. * Ella ocaxê to kor nêkero. * Ella oxırê to akero. * Ella oxırê do xeyr bıdo to. * Ella paştida to dı bo. * Ella paştiya to erd niyaro. * Ella paştiya to qayım kero. * Ella paştiya to metin kero. * Ella pereyê do bol bıdo to. * Ella pırênê bênamusey to ra nêdo. * Ella qeza u belayan ver to / şıma sıtar kero. * Ella qeza u belayan ra şıma bıpawo. * Ella qeda u belayan to / şıma ser ra dehf kero. * Ella qeda u belayan ra şıma sıtar kero. * Ella qeda u bela şıma nêdo. * Ella qederê to akero. * Ella qederê do rınd bıdo to. * Ella qederê to nêgırê do. * Ella qederê to ju da şıthelala gırê do. * Ella qüwetê do bol bıdo to. * Ella ray a to raşt kero. * Ella rayanê xıraban to ver nêfino. * Ella ray a to şaş nêkero. * Ella riyê to sıpe kero. * Ella riyê to siya nêkero. * Ella rısqê do hera bıdo to. * Ella rısqê do bol bıdo to. * Ella rısqê to bol kero. * Ella rısqê to nêkemeyno. * Ella rojê ravey to hera fino, bıreyno. * Ella rojê ravey to mırazdê to resno. * Ella rojê tengi to nêmısno. * Ella rojê ravey to heskerdoxandê to resno. * Ella roj o xırab to nêmısno. * Ella rojê weşi to mısno. * Ella rojanê to roj kero. * Ella rojanê to kêf u hüwateya ravêrno. * Ella rojanê to tım roşnayi kero. * Ella rumetê do berz bıdo to. * Ella rumetey ra to mahrum nêkero. * Ella sersiya ta qeçandê to ser ra kemi nêkero. * Ella sebrê bıdo to / şıma. * Ella selametey bıdo şıma. * Ella serey to to ver nêfino. * Ella serey to tım berz tepşo. * Ella sebrê to qeçandê to ya biyaro. * Ella sebrê do bol hera bıdo to. * Ella sebrê to bı keydê to ya biyaro. * Ella soyınê heme çi xeyr kero. * Ella soyınê cı xeyr biyaro. * Ella soyınê şıma / To biyaro. * Ella soyınê kesi gi niyaro. * Ella soysızan kesi ra duri fino. * Ella soysızan enbazê kesi nêkero. * Ella şan u şeref bıdo to. * Ella şan u şerefê kesi berz kero. * Ella şan u şerefey a berzı nasibê kesi kero. * Ella şan u şerefey ra kesi mahrum nêkero. * Ella şeytanê to / kesi recim kero. * Ella şeytani to / kesi ra duri fino. * Ella şeytani qelbdê to ra vejo. * Ella şeytani nezdi to nêkero. * Ella şeytaney u fêsadey to ra duri fino. * Ella şerdê şeytan u fêsadan ra to / kesi sıtar kero. * Ella şeytaney u fêsadey karê kesi nêkero. * Ella şin nêfino keydê şıma. * Ella şin nêdo şıma. * Ella şıma afetandê gırd u gıranan ra sıtar kero. * Ella şıma tofanan ver bıreyno. * Ella şıma tofanan ra sıtar kero. * Ella şıma qeda u belayan ra duri fino. * Ella şıma duz fino. * Ella şıma ray da şaşı nêfino. * Ella şıma ray bın nêfino. * Ella şıma rezil u rüswa nêkero. * Ella şıma mıletı miyan dı werdi nêfino. * Ella şıma rê biro xezeb. * Ella şıma bêwıhêr nêkero / nêverdo. * Ella şıma bêpaşti nêverdo / nêkero. * Ella şıma merdımandê şıma ra nêkero. * Ella şıtheraman raştê to / şıma niyaro. * Ella şıtheraman to / şıma ra duri fino. * Ella şıto helal a şıma wari kero. * Ella şıto helal bıdo şıma. * Ella şıtê şıma heram nêkero. * Ella to aqıl ra kemi nêkero. * Ella to aqıl ra mahrum nêkero. * Ella to adırdê cehnımi dı nêverdo. * Ella to belayandê gırdan ra sıtar kero. * Ella to dêmari destı nêverdo. * Ella to dest u lıngan nêfino. * Ella to bêemel nêkero. * Ella to bêiman nêrışo a dıni. * Ella to bêiman nêverdo. * Ella to fekan nêfino. * Ella to u qeçanê to çımênkerdenı ra sıtar kero. * Ella to gandê to ra nêkero. * Ella to iman ra nêkero. * Ella to janan ver nêfino. * Ella to kışta namusi ra terbıye kero. * Ella to may u pêrdê to rê verdo. * Ella to merdımandê xıraban dest nêfino. * Ella to merdımey ra nêkero. * Ella to Nêweşiyan ver sıtar kero. * Ella to nêweşiyan ver bıreyno. * Ella to nêweş nêfino. * Ella to ocax kor nêkero, nêverdo. * Ella to ocaxdê to ser o gırd u pir kero. * Ella to ocaxdê to ser o wêrê dezgi kero. * Ella to ocax ra duri nêfino. * Ella to pakey miyan dı gırd kero. * Ella to pakey ra nêkero. * Ella to pêrdê to rê verdo. * Ella to qeçandê to rê verdo. * Ella to qeza u belayan ver bıreyno. * Ella to ray bın nêfino. * Ella to raştey u rayda raştı ra niyabırno. * Ella to rayandê xıraban nêfino. * Ella to rê verdo. * Ella to rê nêweşi peyda nêkero u nêdo. * Ella to rındey ra duri nêfino. * Ella to rındey ra mahrum nêkero. * Ella to ser fino. * Ella to sêkür nêverdo. * Ella to şıtheraman dest nêfino. * Ella to şıtheraman ra duri fino. * Ella to şıtê marda toya gırd kero. * Ella to tari dı nêverdo. * Ella to teber a nêverdo. * Ella to teng dı nêverdo. * Ella to terbıye kero. * Ella to ümet a to rê verdo. * Ella to ümetı ra duri nêfino. * Ella to verdo. * Ella to vıran nêverdo. * Ella to wardê to ra nêkero. * Ella to werden a terbıye nêkero. * Ella to werdiyandê to rê verdo. * Ella to wêrandê to rê verdo. * Ella to xıraban dest nêfino. * Ella to xezeban dest nêfino. * Ella to xıraban destı nêverdo. * Ella to xırabey ra sıtar kero. * Ella to xintan dest nêfino. * Ella to zewtandê xıraban ra sıtar kero. * Ella to zewtan ver nêfino. * Ella to / şıma sıtar kero. * Ella vêşi kero. * Ella warê to şên kero. * Ella warê to cennet kero. * Ella vêşi bıdo şıma. * Ella to zalıman destı nêverdo. * Emelê to şıro. * Emelê to nêvındero. * Erdişa to sıpê nêbo. * Ez qedayê to bıgira. * Ez qedayê to bena. * Ez qedayê to ba. * Ez qedayê to gêna. * Ez to rê qürban ba, (bena) * Ez to rê bıgey ra. * Ez to rê bımıra. * Ez to rê heyran ba. * Ez to ver o bıgeyra. * G- * Gangêr ganê to nêgiro. * Gangêr to rê nêdo antenı. * Gangêr bı rehatey a ganê to bıgiro. * Gemiya to to bın dı nêdindeyo. * Gemiya to awı bın dı nêmano. * Gencey a to to rê bımano. * Genceyda xo dı tı derd nêvinê. * Genceyda xo ra tı xeyr bıvinê. * Genceyda xo dı tı ezab niyancê. * Genceyda xo dı tı destan ver nêkewê. * Gırwey to raşt biro. * Gırwey to çewt nêşıro. * Gırwey to nêşıkiyo. * Gırwey to bıvineyo. * H- * Heme çi to destan ver u bın dı altun bo. * Heme waştenê to birê ca. * Hendê nenguyê tı nêtewê. * Heqê to niro werdenı. * Heqê to kesi serdı nêşıro. * Heqê kesi to ser dı niro. * Heta merg tı nêweş nêkewê. * Heta merg tı tım xoser bê. * Heta merg tı teng nêkewê u tengey nêvinê. * Hendık to dı rıh bıbo tı destan bın nêkewê. * Hewnê weşi tı bıvinê. * Heruna to veng nêmano. * Heruna to pırrı bo. * I- * Ìmanê to tım bıqüwet bo. * Ìmanê to bol bo. * Ìmanê to qedim bo. * Ìmansızan ra Ella to duri fino. * Ìnsanandê xırab u zalıman ra Ella to sıtar kero. * Ìnsananê imansızan Ella nêvejo to ver. * Ìnsanê şıtherami raştê to nirê. * Ìnsanê xırabi dost u enbıryanê to nêbê. * Ìqbalê to tım berz bo. * Ìtıbarê to bol bo. * Ìtıbarê to şari hetı nêkewo. * Ìtıbarê to tım est bo. * J- * Jan gandê to nêkewo. * Jan nezdi to nêbo. * Janê zeri tı nêvinê. * Jewdê to hezar bo. * Jewvatena to dıdı nêbo. * Juda çımqerqaşa xasekı raştê to biro. * Juda baqıl a şıthelalı raştê to biro. * Juda bınamusı raştê to biro. * Juda pakı raştê to biro. * Juda nurın a bıimanı ceniya to bo. * Juda xasekı enbaza to bo. * Ju qısa to dıdı nêbo. * K- * Key to awa bo. * Key to cennet bo. * Key to key began bo. * Key to key axleran bo. * Key to key baqılan bo. * Key to key meymanan bo. * Key to key camêrdan bo. * Key to key şêran bo. * Key to key ewlıyayan bo. * Key to key rahmanan bo. * Keydê to dı çiyê kemi nêbo. * Keydê to dı şıtê şêri peyda bo. * Keydê to ra bênamus nêvıziyo. * Key to ocağê şêx u began bo. * Key to şên bo. * Külê zeri tı nêvinê. * Kül to pize nêkewo. * Külê pizi tı nêvinê. * L- * Lınga to siya nêküwo. * Lınga to nêderıskiyo. * Lınga to tım qandê xeyr u rındey ravey berzıyê. * Lıngê to derd nêvinê. * Lıngê to jan nêvinê. * Lıngê to tım to ver şaneyê. * Lome to nêbo. * M- * Ma kemi kerd Ella vêşi kero. * Ma kemi kerd Ella herunı pırr kero. * Mal u mülkê to şari rê nêmano. * Mal u mülkê to bol bo. * Mal u mülkê to bıbereket bo. * Mar to nêpero. * May to to rê bımıro. * May to to rê bıgeyro. * May to to rê qürban bo. * Mekanê to cennet bo. * Meramê to biro ca. * Mırazê to bıbo. * Muyê erdişda to sıpe nêbê. * N- * Namey to xırab nêvıziyo. * Nan u awa to tım bol bo. * Nan u şamiya to tım bıbereket bo. * Na dıni dı mekanê to şên bo. * Na dıni dı dost u enbazê to kemi nêbo. * Na dıni dı barê to çewt nêbo. * Nanê destandê to tım bıweriyo. * Nenguy lıngda to siya nêgünê, nêküwê. * Nenguy to guniya nêbê. * Nımaz u dıhay to Ellay hetı qebul bê. * Nımaz u niyazê to biro ca. * No dınya dı tı teng nêkewê. * No dınya dı tı derdê zeri nêvinê. * No dınya dı tı ezab niyancê. * No dınya dı tı dest u lıngan ra nêbê. * No dınya dı tı kêf bıkerê. * O- * Ocaxê to şên bo. * Ocaxê to ocaxê şêxan bo. * Ocaxê to ocaxê ocaxan bo. * Oxırê to abıyo. * Oxırê to yê xeyri bo. * P- * Paştiya to tım qayımı bo. * Paştiya to metinı bo. * Paştiya to ´érd niro. * Paştiya to tım bıqüwetı bo. * Paştiya to bolı bo. * Paşti dayenê to kemi nêbê. * Pesnê to tım biro dayenı. * Peyniya to vernida şari nêkewo. * Peyniya to veng nêmano. * Peyniya to teslimê şari nêbo. * Pisê herami raştê to nirê. * Pisey nêvaro to ser. * Pisey çorşmedê to ra pakı bo. * Porê to sıpe nêbo. * Porê to nêrıziyo. * Q- * Qeç u qulê to tengey nêvino. * Qeç u qulê to derd u bela nêvino. * Qeç u qulê to teng nêkewo. * Qeçê to rayandê xıraban nêkewê. * Qeçê to xırabey nêvinê. * Qeçê to baqıli bê. * Qeçê to şari destı nêmanê. * Qeçê to bı may u pi gırd bê. * Qeçê to nêweş nêkewê. * Qeçê to şari dımı nêkewê. * Qeçê to wêrê dezgi bê. * Qeçê to duz dı nêmanê. * Qeçê to vıran nêmanê. * Qeçê to şari ra ca nêmanê. * Qesıba to nêveşo. * Qezencê to / şıma bol bo. * Qezencê şıma bıbereket bo. * Qısmetê to bol u hera bo. * Qısmetê to kemi nêbo. * Qıran çarwandê şıma nêkewo. * Qüwetê Hz. Eli to dı bo. * Qüwet u qüdretê to vêşi bo. * Qüwetê to hemını ser ra bo. * R- * Rahmanê to bol bo. * Rahmani raştê to birê. * Raştey ra tı niyabıriyê. * Raştey barê to bo. * Raştey tım karê to bo. * Raya to tım akerdê bo. * Ray to ray a raştı bo. * Ray to ver o vıni nêbo. * Rehma Ellay to pize kewo. * Rew rewi tı teng nêkewê. * Ri to siya nêbo. * Ri to tım şari ver dı sıpe bo. * Ridê to ra mıletı xeyr bıvino. * Ridê to ra nur bıvaro. * Riyê to tım hüwateyın bo. * Rındey a to vir a nêbo. * Rındey a to bıgeyro qeda u belayan ver. * Rındey to çorşmey ra kemi nêbo. * Rındey kerdenı kar u barê to bo. * Rındey a kı tı kenê Ellay hetı vıni nêbo. * Rısqê to tım hera bo. * Rısqê to bol bo. * Rısqê to kemi nêbo. * Rısqê to abıyo. * Roje tepıştenı qısmetê to bo. * Rojey to qebul bo. * Rojê to weş ravêrê. * Rojê weşi tı bıvinê. * Rojê to tım to rê roşan bê. * Rojê to tım roşnayi bê. * Roşanê weşi tı tım bıvinê. * Roşnayi tım to ser ra bıvaro. * Roşanê to bımbarek bo. * Roşananê xo tı qeçandê xo miyan dı ravêrnê. * S- * Sedeqeyo kı tı danê belayan ver a geyro. * Sersiya to qeçandê to ser ra kemi nêbo. * Sersiya to wa mêşê bo, qeçandê to miyan dı dêsa bo. * Sersida to ra wa dışmenê to bıterso. * Sersiya to keydê to ser ra kemi nêbo. * Soyênê to boka bı xeyr biro. * Soyınê to qeçandê to miyan dı biro. * Soyınê to boka xırab niro. * Ş- * Şan u şerefê to tım berz bo. * Şan u şerefê to tım biro vatenı. * Şan u şerefê to lıngan ver nêkewo. * Şan u şeref ra tı ca nêmanê. * Şan u şerefê to fekan ra nêkewo. * Şerefê to tım bıbo. * Şeytanê to boka tım recim bo. * Şıtê to helal bo. * Şıtê mı to rê helal bo. * Şıtê marda to, to rê belayan ver geyro. * Şıthelali raştê to birê. * Şıtê to boka heram nêbo. * Şıma boka jew ca dı kal u pir bê. * Şıma boka şari ra ca nêmanê. * Şıma boka tım tewrdê şari bê. * Şıma boka zehmetey nêvinê. * T- * Tewa seri boka tı nêvinê. * Tewi to nêtepşê. * Tewbey to qebul bo. * Tewbey to cay xo bıgiro. * Tewrey to boka tım pırrê perey bo. * Tewatena gani tı nêvinê. * Tı a dıni dı cahnım dı nêmanê. * Tı a dıni dı boka şırê cennet. * Tı bêwar u bêwelat nêmanê. * Tı bêwıhêr u bêqewm nêmanê. * Tı bol roşani bıvinê. * Tı bol rojê weşi bıvinê. * Tı derd u kül nêvinê. * Tı derdê way u bırayan nêvinê. * Tı derdê zeri nêvinê. * Tı derdê qesıba nêvinê. * Tı derdê kesi nêvinê. * Tı derdê nêweşi nêvinê. * Tı derdê hesretey nêvinê. * Tı dıhayandê may u pêrdê xo ya gırd bê. * Tı dıhayanê may u pi bıgirê. * Tı hewnê weşi bıvinê. * Tı neçarey nêvinê. * Tı nêweş nêbê. * Tı rojê weşi bıvinê u ravêrnê. * Tı rojê tengi nêvinê. * Tı rojandê roşnayınan miyan dı gırd bê. * Tı tewi nêkewê. * Tı teng nêkewê. * Tı tım vernida enbazandê xo dı bê. * Tı tım dahwandê xo dı ser kewê. * Tı xeyr şırê selamet birê. * Tı xırabey a way u bırayan nêvinê. * Tı xırabey nêvinê. * Tı xıraban ra duri bê. * Tı xırabey ra pak bê. * Tı zahmetey niyancê / nêvinê. * Tı zıwan ra kemi nêbê. * Tı zindan dı nêmanê. * Ü- * Ümet a to bol bo. * Ümet a to xırabey nêvino. * Ümet a to pê rê dışmen nêbo. * Ümet a to afeti nêvino. * Ümet a to destan bın nêkewo. * Ümet a to talan nêbo. * Ümet a to pede nêşıro. * Ümet a to tım xemgin bo. * Ümet a to xeyr waşt bo. * Ümet a to pê rê wıhêr bıvıziyo. * Ümidê to nêbıriyo. * Ümrê to derg bo. * Ümrê do weş tı u qeçandê xo ya piya ravêrnê. * W- * War u wetenê to şên bo. * Warê to xırab nêbo. * Way u bırayê to boli bê. * Welatê to destan bın nêkewo. * Weşeyda dınyay ra tı mahrum nêbê. * V- * Vatenê to tım cay xo bıgirê. * Veyvedê to dı vewr u varan nêvaro. * Veyvedê to dı puk nêbo. * Veyveyê to selametey miyan dı, bêqeza u bela ravêro. * X- * Xayıni dost u enbazê to nêbê. * Xayıni mılet a (ümet a) to miyan dı nêvıziyê. * Xayıni şıma miyan dı nêvıziyê. * Xayıney şıma miyan nêkewo. * Xençeri to dı war nêşıro. * Xeyrê to qebul bo. * Xeyr to rê ravêro. * Xezeb to rê nêwerzo. * Xezebey to pize nêkewo. * Xırabet to ra duri şıro, kewo. * Xırabi raştê to nirê. * Xırabi dostê to nêbê. * Xırab u zalımi to ra duri belayê xo bıvinê. * Xıraban u xırabey ra Ella to sıtar kero. * Xırabey ver Ella to bıpawo. * Xinti raştê to nirê. * Xınc to pize nêkewo. * Xoca xızır xo to resno. * Xoca xızır dı paştida to dı bo. * Xofê Ellay to pize kewo. * Xofdê xayıni ra Ella kesi sıtar kero. * Xof u xem nezdi to nêbo. * Z- * Zahf nê rojan bıvinê. * Zahf gırd bê. * zahf delal u şirın bê. * Zahf xasek bê. * Zeriya to nêveşo. * Zerzele ra Ella şıma sıtar kero. * Zerzele şıma ser o nêbo. * Zerzele şıma ser o nêvaro. * Zewtı to ro nêdeyo. * Zewtê may u pi to ro nêdeyê. ''Not: Nê rıstandê (cumlandê) dua-kerdenı miyan dı zahf çi u qısey estê kı zey pêyê. Tenya şeklê vatenı u caê cı ameo vurnaenı. Labelê fına zi, êyê kı zey pêyê, inan ra taydê cı nuşnaê. Babet babet vırniyenê u yenê vatenı.'' == Çıme == Koyo Berz [http://home.arcor.de/fidemes/zagon/diheki.htm] 361 5040 2006-10-02T13:34:53Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Zazaki se beno? Sima se vanê?]] moved to [[Zazaki se beno? Sima se vanê?]] Yeno ra sıma viri, vişt u phonc yaki des u phonc serru ra avê welatê sıma de, dewunê sıma de zonê sıma çıturi vi, çıxaşi qesey biyo? Taine mara vake ke, iyê ke Tırki zonenê, senıki viyê. Hem ki, eke Tırki qesey kerdêne, mılet pê dinu huyiyêne. U waxt, domoni pêroine zonê sıma qesey kerdêne! Cem u cematunê sıma de zonê sıma amêne qeseykerdene. İyê ke şi vi qurvetiye senıki viyê. Hama nıka çıturiyo? Ez vajine werte ra xeyle çi vuriyo. Nıka beno heşt serri ke ma wertê sımaderime. Ma dı rey şime welatê sıma. İta Almanya de, ma di ke khokım pêro zonê sıma qesey kenê. Cênci ki qesey kenê. Hama iyê ke domon vi, eke amê Almanya, zonê sıma qesey nêkenê, hama fam kenê. Domonê qıji qe qesey nêkenê. Taê domoni, yanê, domonê na cêncu ra, ke Zazaki (Kırmancki, Dımılki) hona qesey kenê; ni domoni nıka zonê sıma musenê. Ya sıma? Sıma mı fam kenê? (zonenê ke ez se van?) Sıma Zazaki qesey kenê? Ez ke domonunê sıma de qesey bıkerine, i bese kenê eve zonê sıma ciav bıderê mı? Ma ke na hal de niadame, vineme ke xeyle kar esto. Eke wazeme ke zonê ho vind mevo, gereke pia bıgurime. Hama belka werte ra jü wurzeno ra, vano, ”Qe problem çino! Ma pêro zonê ho qesey keme. Nufusê mıletê ma eve miliyonu no; zonê ma qe vind nêbeno!” Hama jüna wurzeno ra, vano, ”Heya, halê zonê ma çetıno. Endi ma kotime herey. Bese nêkeme thoa bıkerime.” Belka jüna wurzeno ra, vano, ”Ax, thoa nêkeno. Ma Tırki zoneme. Ferq nêkeno, ha Tırki ha Zazaki, muhim niyo.” Taê wurzenê ra, vanê, ”Nê, zonê ma şireno, muhimo, non u sola mao.” Tu ho kamci mesela de vinena? Serva zonê sıma (Zazaki, Kırmancki, Dımılki) umıdê to esto, yaki çino? Tu na halê zonê sıma çıturi vinena? Tu esmo ça ama Veyve Kıtavu? Tu ke sona çê, çiyo ke tu di, çiyo ke tu hesna, tu inu sero vındena? Taê zoni eve waxt kêm qesey benê. Halê zonê sıma wertê zonunê na dina de teyna niyo. Xeyle zoni estê ke na hal derê. Taê zon endi biyê vindi. Hurendiya i zonu de, nıka zovina zoni estê. Hama na rae eve serru bena, eve rozu, nê. Hama jü ke beno vind, teyna zon vind nêbeno; zon, kultur, mordemiye, haştiye, bıraiye, adet u torê jü mıleti, jü qomi benê vindi. Ça halê heneni estê? Geganê, zerzele, ya vêsaniye, ya laşêr, ya herv, yaki tertelê mıleti benê; mıleti werte ra danê we. Mılet welatê hora vejino, beno vıla, sono sukunê gırsu, zonê ho caverdano, çıke qomê ho endi wuza çino, u zono de bin kuno hurendiya zonê ho. Geganê mılet nêwazeno ke feqıriye de bımano. Wazeno ke şêro mektev, kar bıvino. Çıke vinenê ke o het ra cırê faydê zonê ho nêbeno. Zono de bin museno, qesey keno. Sıma pêroine ni sevevu zonenê, çıke halê zonê sıma heniyo. Hama nıka se bıkerime? Belka ma bese nêkeme na hal bıvurnime, yanê, xeyle mıletê sıma şiyo zovina ca. Welati de honde mılet jê vıreni çino. Yaki taê vanê ke rasto ke faydê zonê sıma hetê ticareti ra çino. Yaki bese nêkeme halê ho bıvurnime. Ma se bıkerime? Ma vame, xeyle umıd hona esto. İta Almanya de, Ewropa de serbestiye esta. Kam ke wazeno, bese keno zonê hode qesey kero, lawıku vazo, sanıku bınusno, dersu bıdo, kıtavu vezo . . . Hama her çi rê qewete lozıma. Belka nıka, iyê ke wazenê zonê ho bıxelesnê jêde niyê. Hama iyê ke estê, qeweta ho jü kerê, pia bıguriyê, xeyle kar kenê. Xala mı qesey kerdêne, vake ke, waxtê çinıtene ke amêne, cirani şiyêne hêgaê jü cirani; çinıtêne, qedenêne. Ora tepia şiyêne jüna hêga, hata ke kar nêmendêne. Kes teyna nêguriyêne, çıke kar gıran viyo. Teyna guriaene zof çetın viya. Umıdê ma heniyo ke sıma ki phoşti danê jümini, pia guriêne. Xeyle kar esto, hama bese nêkeme her çi bıkerime. Kamci kar en muhimo? Eve na kar sıfte kerime, diyað bıdime jümini. Cemati giredê, sero qesey kerê. Eke her kes destê ho eşti peyê ho, bar hurindi de maneno. Sıma wazenê ke jü bon vırazê, gereke her kemere hurendiya ho bıjêro. Her kemere ke cia mende, teyna mende, nê dês vırajino, nê bon vırajino. İta jü bon esto (resım de niade). İta merdivani estê. Ni lengeri jê nisaniyê, jê sımboliyê. Her zon na dina de jü lenger dero. Zoni jê Almanki, Tırki, Fransizki, mesele, restê lengerê jüine, çıke na zon hokmat de, universite de, ticaret de, dukan de, pazar de, televizyon de qesey beno. Ne meste, ne bêro, ni zoni vind nêbenê. Na dina de ses hazar zoni estê. Ni ses hazar zonu ra, belka se teney tam lengerê jüine derê. Resım de niadime. Halê lengerê heştine heniyo: vajime ke jü zon teyna taê khokımu ra qesey beno, hama ni nejdiyê jüvini de nênisenê ro. Hem ki xeyle çi inu viri ra şiyo. Halê zonê sıma honde xıravın niyo. Zonê sıma de lengerê heştine çipo, nêlewino, çıke xeyle mordem estê ke hona zonê sıma qesey kenê. Lengerê hotine heniyo: zon qesey beno, wertê qom de qesey beno, hama iyê ke qesey kenê piliyê, waxtê domon-dina-ardene vêrdo ra. Na khokımi ke mırenê, na zon kuno halê lengerê heştine, yanê, jü lenger ra sono war. Na lengerê hotine ki hetê zonê sıma çipo, çıke cênci ki estê ke zonê sıma qesey kenê. Lengerê seşine jü qom ke zonê ho qesey keno, musneno. Pil pilu de qesey kenê, hem ki, cêncu de, domonu de zonê ho qesey kenê. Hem domoni, hem ki cênci pilu de zonê ho qesey kenê. Zerê çêi de na zon qesey beno. Eke zerê çêi de zovina zon qesey beno, belka çıke çiyo ðeriv sero qesey kenê. Ses hazar zoni na dina ra en jêde na lenger ser manenê, vind nêbenê, çıke hurendiya na zonu zerê çêi de çipa. Ma ke na hal çarneme ve halê zonê sıma, vajime ke zerê çêi, u veyvu-meyvu de zonê sıma yeno qesey kerdene. Tever ra Tırki ya Almanki qesey beno. Dı yaki hirê zonu zonaene qe xıravın niyo, hem ki zof rındo! Hama hurendiya her zon gereke jüvini ra cia vo, çip vo, beli vo. Mara gore, hetê sıma de, taê çêu de, na lenger şikiyo. Jü ke pay na ro cı, gıneno waro. Sıma ke wazenê lengerê coreni resê, gereke lengerê seşine bıvırazê. Çıturi? En sıfte, domonunê hode zonê ho, Zazaki, qesey bıkerê. Jüvini de zonê sıma de qesey bıkerê. Pêroine, pil u qız, bêrê têlewe, zonê hode çêf bıkerê, kay bıkerê, bıxeceliyê. Vajime ke tu wazena İtalyanki bımusê. Sona qurs. Tepia sona İtalya, yaki, tu taê olvozu fetelina, iyê ke İtalyanki qesey kenê. Sona qawa İtalyanu, sona dukanê İtalyanu, yanê, tu hedıle, imkani vinena. Gereke Zazaki de ki na imkani bıbê. Lengerê phoncine phoşti dano lengerê seşine. Ma vake lengerê seşine de zonê qomi Zazakiyo. Lengerê phoncine de çiyê nustaen estê ke mılet bıwano. Zon amo ra nustis, yanê, yazmıs-kerdene, yanê, kıtav estê, gazetey estê. Belka qursê privati benê ra, yaki çiyê jê na Veyvê Kıtavu benê. Na lenger ser halê sımade nıka xeyle kar beno. Belka, kêmiya ho hetê domonu dera, hetê khokımu dera. Serva cêncu xeyle gazetey, kıtavi estê. Nıka belka gereke kıtavê reti serva domonu, ya serva khokımu bınuşnime, yazmıs kerime. Serva nıkay, ma vame ke na lenger gereke nisangê sıma vo. Jü zon ke resto na lenger, halo de rınd dero. Taine rê belka bes niyo, wazenê tenena cor şêrê. Kılmek ra, vajime lengerê çorine ra cor, zonê sıma beno zonê mektevu, universitu, ticareti, televizyonê dewlete, yê hokmati. Jü qom, jü mılet eke wazeno ke zonê ho lengerê phoncine ra raver bêro, zof çetıno. Çıke wertê lengerê phoncine ’ve çorine de, jü gola de gırse esta. Hata lengerê phoncine, her kar qomi ra yeno kerdene. Hama lengerê çorine ra cor phoştidaena hokmati lozıma. Zovina mılet bese nêkeno bıreso lengerê çorine. Kılıtê her çi niaro: wertê pilu ’ve cênu, wertê cêncu ’ve domonu, zonê sıma yeno qesey kerdene. Hetê zoni, aji, nesili jê zıncıliyê; jüvini ra giredaiyê. Eke giredaiyê, na zıncıle nêşikina. Des serru ra avê, jê ewru zonê sımade kıtav çinê vi, gazetey çinê vi, qursê zonê sıma çinê vi. Hama ewru estê. Her çi sıma dest dero. Sıma ke wast, zonê sıma pay ra maneno. Sıma ve ho vanê: Rae, eve şiyaene qedina. Zof, zof berxudar vê! Çıme: Veyvê Kıtavu de qeseykerdene u perloda Ware’y Not: C. M. Jacobson u M. Sandonato, zonzonağê Hemılkanızê. İ zone ma sero 10 serri ra jêder guriyay, emegê xo zonê ma sero zafo. Mektevê xo qediya, peyser şi welatê xo. Marê ki ni nustê nianen u kıtavê rındeki, jê; „Rastnustena Zonê Ma (vejiyaişê Tiji), Zazaca Okuma El Kitabı (Tij Yayınları)“ u zovina nustê rindeki caverday. Vame: Heq cıra raji bo, berxudar bê. H. Tornêcengi, 11.11.2005 == ZEREWESiYE, YiNKAR U HUMANiSTENi SERRO == '''Hakki CIMEN''' Zereweþiye þikime ke nia tarif bikerime: derdê ma ke çine bi, savrê ma ke teng nêbi, her karê ma ke rindi þi, her mirode ma ke ame ve hurendi, u waxt zere ma beno wes. Hama problemunê ma ke, derman u rae u welaxi nêdi, gune ma u waxt ki „zerewes“ bimanimê. Nu hunero de girso. Ancax qulo ke, hetê ruy u famira avê þio, bio ve kamil, u sikino ke, her gavande, her çetiniyede zerewes bimano. a) Qulo cayil, beno ke, her dayim zereweso. Qulo cayili ke vêrê ho kerd ve mird, e ke ju sitara ho ke biye, e ke vêsanenia huia cinþi kerde ve mirdi, qisaweta ho nêmanena. Na qulo nianen jedera bêqisaweto, zereweso. b) Hama qulo ke heþio pê, vineno ke her qiymet (zon, itiqat, kultir) mireno. Çituri zerewes bo. c) Zazê Dêsim’iê ke raþti heþiye pê, nêþikinê ke zerewes be. d) Juo ke vano, “Ez heþiu pê. Nia de: Ez internasiyonalistu. Ez Kirmancu. Ez Dêrsimizu. Ez dünya vatandaþiu. Ez sosyalistu, daera ez milliyetçeni nêkenu.” Ni versiyonê ho yinkar kerdenê. Qulo ke ho nia tarif keno, kamiya ho yinkar keno. Na qulo nianeni ki, zerewes nio. Çiqaþi ke ho humanist bimusno, raþti nio. Nie nianeni çimunê sarira (yabanci) nia kenê. Henio ke Tirki u Khurê namdariê ke manê politikara humaniþteni u sosyalistêni kenê, dinura “aferin “ bijerê. Eve na “aferin “o nianen kês nêbeno zerewes. e) Zereweþeni meziyeto de, hunero de berzo. Gune zaf bimuþime, zaf bipêþimê, zafê çi prava bikerime ke zonaaxbime. Honde ke bimê zonaax, honde ho u kultirê ho naskemê. Ma ke ho u kultirê naskerd, binê þiya dismenira vêjimê, seweta ho u kultirê ho gureemê. Ma, çiqasi ke karo rind u xêr u pak virast, honde bemê ve zerewes. f) Honde ke ma kamiya ho yinkar kerde nêbemê zerewes. Eve palavra nêbemê zerewes. g) Qulo zerewes her u bom nio. Zonê horê, kultirê horê, kilmekra kamiya hore, her cade, her platformde, her waxt bêters u bêserm wayir vêjino. h) Zafe Zazaê ke fabrika asimilasiyonide (mektevi, cami, parti u sendikaê Tirki), þiya organizasiyonunê Khuru’de biê pili, yi bêzerira zon u kultirê horê wayreni kenê. Vanê, „Ez humanisto. Guneka na zon u kultir memiro. Her zon ju dewletiya … falan filan“ Nu ki ju yinkaro. Gune nia vazê: „Ez nêwazenu zonê mi bimiro. Ez zon u kultirê ho u kamiya ho nêdanu kistene.“ i) Ma ke ho naskerd, kamiya ho yinkarkerdene caver dê, khirê (kel) horê beno ke derman vineme. Ma ke derdunê horê derman di, beme ve berz somê seviya miletunê wayirê namu. Yi ki ma naskenê. U waxt ma ke humanisteni bikerimê, namê hora kemê. Humanistenia ma eve kamiya ma yenara zon. Humaniþtenia qulê bêkamiye, hêçe sona, uwe bena. Ci ke na qul anonimo, yane çino. Qulo ke çino, humanistenia deyi ki çina. j) Humanistê Tirki u Khuru eve manê politikara zaf meselunê rindeku nusene. Nusene ke qulê bêkamiyê, zon u kultirê horê wayir mevejiê, zonê dinura (Tirki ya ki Khurki) hasbikerê. Nia asimile bê. Taê Zazaê ke vanê ma roþtberimê, yi ki jê humanistonê Tirki u Khuru zonê Tirki’de nusenê. Milet nia çim keno juvinira, çituri ke vanê, „Hengure hengurede niadana, bena þia“ hêni benê ve Tirk u Khuri. Yinkar nêweþiya. Qulo ke nêweso, nêbeno ve zerewes. 362 5042 2006-10-02T13:34:53Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Zengenci]] moved to [[Zengenci]] Zengenci: Merdımo kı zengen keno, erdan kaleno, kokanê dar u beri, zerzewat u zewbi çi keneno, hera cı keno şenık u vaşê cı arêdano ey rê vanê zengenci. 363 5822 2006-10-10T12:40:11Z Maviulke12 6 [[Image:Faravahar.png|thumb|300px|Faravahar]] '''Zerduşt''' (Yunanki: ''Zoroaster''), zu rahibo Iranizo u peygambere Zerduştuno. Itiqate Zerduşt 3 cayde tesir kerdo. * 1. Cayoke amo dinya u dörmê (çörşmê) Baktra (Baktrien) * 2. Dörmê Sistan * 3. Dörmê Urmia-Sees (Urmia) (Medien) ===Demê Waxte Zerduşt=== Demê Waxte Antike´de weşiya ramitena Zerduş taxmini; 6.000 serre Filazofe Plato´ra verro. Labele nu semed alimi hona zu fıkırde niye. *Zerduş 1800 Millat´ra Ver. Serrunê 1768 de vesiya xo ramita. Nu fikir en zede Alime Iraniz kene (Behrūz, Derakhshani) u Boyce. Fıkıre Inanra guna [[Iran]] ebe Zerduş biyo Welatê Iranizu. *Zerduş taqribi 1000 Millat´ra Ver de veşiya xo ramita. Eilers, Wiesehöfer, Stausberg ub(u bihnan). ki nu fıkırdere. *Zerduş taqribi 600 Millat´ra Ver. De vesiya xo ramıta. Nu varyantik vatana alime İslâm Al-Biruni´ra gune amo vatene. Waxte Raya Sasani u Zerduş´ra [[Aleksandiro]] Gırs yene te miyand. Nu fıkıre Alime İslâm [[Al-Biruni]], Lommel, Altheim u Hinz´ik jubare kene. *Nu fıkru´ra gune Zerduş taqrıbi 630 Millat´ra Ver. Hata † 553 Millat´ra Ver. Wosiya xo ramıto. [[Ewısta]] kîtabî Zerduştuna. [[Category:Din]] ==Bewne / Qayt Ke== *[[Ewısta]] 364 5894 2006-10-11T04:48:52Z Maviulke12 6 '''Sura Fatiya''' (sura 1/5.) “''Rakerdis''” 1. Ebe namê Heqê rahmani u rahimi ra 2. Hemd Rabê alemi Heqi rêo 3. O rahmano, rahimo 4. O wairê roca dinio 5. Teyna to rê mınete kenime u teyna to ra yardım wazenime 6. Ma era raa raşte fiye 7. İyê ke to namet do cý, iyê ke ðezev nêeştiyo ser, iyê ke nêkotê tari u sasbiyais, raa dinan ra [[Category:Din]] [[Category:İslam]] 365 5048 2006-10-02T13:34:53Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Zerrê İncile ra]] moved to [[Zerrê İncile ra]] '''METAy ra gore İncile''' (Mıjdani ‘META’) '''Bab-I''' '''Pêra İsa Mesihi''' 1. No kıtabê pêra İsa Mesihi, yê lazê İbrayimi, yê lazê Dawudio. 2. İbrayim piyê İshaqi bi. İshaq piyê Yaqubi bi, Yaqub piyê Cıhuday u bıraanê dey bi. 3. Cıhuda piyê Perez u Zeraxi bi, ke maya dinan Tamara biye. Perez piyê Hesruni bi. Hesrun piyê Rami bi. 4. Ram piyê Aminadabi bi. Aminadab piyê Nexşoni bi. Nexşon piyê Salmoni bi. 5. Salmon piyê Bowaz bi, ke maya dey Rexabe biye. Bowaz piyê Obêdi bi, ke maya dey Rute biye. Obêd piyê Yeşa bi. 6. U Yeşa ki piyê Dawud padisay bi. Dawud piyê Sılêmani bi, ke berê maya dey cıniya Uryay biye. 7. Sılêman piyê Rêhoboami bi. Rêhoboam piyê Ebiyay bi. Ebiya piyê Asay bi. 8. Asa piyê Yehoşafati bi. Yehoşafat piyê Yorami bi. Yoram piyê Uzyay bi. 9. Uzya piyê Yotami bi. Yotam piyê Ahazi bi. Ahaz piyê Hızqiyay bi. 10. Hızqiya piyê Mınaşêy bi. Mınaşê piyê Amoni bi. Amon piyê Yoşiyay bi 11. U Yoşiya ki piyê Yexonya u bıraanê dey bi, ke waxtê Surgınbiyaena Babili de ame riyê dina. 12. Yexonya piyê Şaltiyeli bi, ke Surgınbiyaena Babili ra dıma ame riyê dina. Şaltiyel piyê Zerubabeli bi. 13. Zerubabel piyê Abıyudi bi. Abıyud piyê Êlyaqimi bi. Êlyaqim piyê Azuri bi. 14. Azur piyê Sadoqi bi. Sadoq piyê Axini bi. Axin piyê Êlyudi bi. 15. Êlyud piyê Êlazari bi. Êlazar piyê Metani bi. Metan piyê Yaqubi bi. 16. U Yaqub ki piyê Usıbê mêrdê Meryeme bi. Meryeme ra ki İsawo ke cı ra Mesih vajino ame riyê dina. 17. Ebe na tewr İbrayimi ra heta Dawudi des u çar nıfışi, Dawudi ra heta Surgınbiyaena Babili ki des u çar nıfısê bini u Surgınbiyaena Babili ra heta Mesihi ki des u çar nıfışi derbaz bi. 366 5050 2006-10-02T13:34:53Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Zompci]] moved to [[Zompci]] '''Zompci''': Merdımo kı zomp gırweyneno u pa si şıkneno ey rê vanê zompci. Zompcılıxey rê xeylê qüwet lazım o. Zewbi zi vanê kes bızano si kotira şıkyêna yan zi kes seni dano pıro u şıkneno. Wexto kı kes nêzano hend şenê pıro dı, xemê si niyo. Zewbi zi vanê kes diqet bıkero. Wexto kı kes nêzano u salme pıro do, mümküno kı si ra bıxijıkiyo u biro cayêdê cı ro u cı seqet verdo. Ey ra venê kes alım u çalımê cı weş bızano kı, kes xo seqet nêkero u cayêdê xo nêtewno. Dı welatê ma dı xeylê merdıman zompcinı kerdena, si şıkıtena idarey kerdê xo kerdê… 367 5052 2006-10-02T13:34:53Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Zon]] moved to [[Zon]] [[Image:Tongue.agr.jpg|thumb|70px|right|Zon]] '''Zon''' organê zarê Fek o. Kare Zon zu hetede thom (tüz, tirs, solin), guretene ju hetedeki germena yaki serdeniya cieke worine yaki simitirine. Zon Mâ'de yeno'ra manâ Lisan'ik. 368 5975 2006-10-13T14:56:30Z Maviulke12 6 Varyantê xo: '''zuwan, jüan, jian, jion, zan, zıwon, zon, zun''' == Zıwan == [[Image:Human Language Families (wikicolors).png|thumb|400px|Xarıtey Zıwanan]] Zıwan, merdum pê keno têsere, wesiley suhbetio. Gorey taine yew hacetê komunikasyoni ra serkewte hafıza [[tarix]] u kultur u adet u torey mordemi zıwan de yeno diyaene. Senatê da insania ke tenya ey rê xaso. Serranê peyênan de roştberê [[ Zaza|Zazaan]] çım de qıymetê zıwani bi zêde, kenê ke zıwanê xo rareynê, pay ra verdê, raver berê. [[Zazaki]] de qese ''zıwan'', hetê koki (rıstımi) ra [[Ewısta]] ([[Avesta]]) de ''hizū-'', Hindkiyo Khan ([[Sanskrit]]) de ''jihvā- जिह्वा (bıwane: cihwā)'' [[Partki]] de ''izβān'', Farskiyo Miyanên ([[Pehlevki]]) de ''izwān, uzwān'' biyo. [[Kurdki]] ''zıman'', [[Farski]] ''zebān زَبان'', [[Paşto]] ''žiba'', [[Osetki]] ''äwzág'' vanê. '''İlmê Zıwani''' İlmo ke gıneno zıwani sero, zıwani tarif u ifade keno, zıwananê [[Yewina Ewropa|Ewropa]] de cı rê vanê "linguistic". Qısm u letey ilmê zıwani zahfê. Fêlê ilmê zıwani cıgeyraişê nışananê zıwanio ke mıxtelıf tebeqeyanê hêrarşiye seroê. ==Qısmê meqsedê tarifê zıwani== * [[Fonetik]] u [[Fonolociye]] (İlmê veng u vacan) * [[Grafematik]] (İlmê nışananê nuştey) * [[Morfolociye]] (İlmê şıkli) * [[Vıraştena Qıseyan]] * [[Rêzê Cumla]] * [[İlmê Mena]] (Semantik) * İlmê Zıwanê Nüşten u Uslübi (Stilistik) * [[Pragmatik]] * İlmê Zıwanio Umumi u ê bini. ==Zar u Zıwan== Zar vengo, [[zıwan]] ki letey goştio ke fekê insani de, oyo. Bê zon ki isan şeno veng veco, bıqêro, bılımo, feqet nêşeno qısey bıkero. Qıseykerdene ê letey goşti lewnena, hewna perse qesa fekê insani ra veciyena. Hurdmêna ke resnay pê, beno qıseykerdene u insanı ki ebe nê ornagi jewbini fahm kenê. Bê zar u bê zıwan ki şenê, insani jewbini de qısey bıkerê, jewbini serwext kerê. Be teknikanê tezeyan, be [[destan]], be bêçıkan (engıştan) u be hereketan jewbini danê fahmkerdene. Feqet qet çiyê qasê qıseykerdene jewbini ra hendae nezdi niyo. Qey vanê 'zar u zıwanê xo ameo gırewtene’; yanê, ne vengê xo veciyeno, ne ki qısey keno. Mılet u qewmê ke [[dewleti|dewletê]] xo estê, se serre, dısey serre be zıwanê xo qısey kenê, zıwanê xo kerdo [[zıwan|zıwanê]] teknik u teknolociye, anci ki sero vındenê, raver benê, vanê ke; zıwanê ma wertey zıwananê dıwelan de vini mebo. Eke ma zıwanê xo goranê [[teknik]] u [[teknoloci]]ya ewroy de raver meberime, qıseyanê neweyan mevecime, pey de maneno. Be no qeyde zanaê ma, ilmdarê ma meşte biro be zıwananê dıwelan nüşteyanê xo nüsnenê. O waxt ki qewmê ma nê zıwani ra fahm nêkeno. Gereke anci ma nê [[zıwan|zıwani]] bıçarnime, se ke qewmê ma fahm keno, heni bınüsnime. Beno dı kari. Eke roştberê jew qewmi be zıwanê xo nê, be zıwananê dıwelan de nüsnenê, faydey nê ilmi u zanoği qewmê xo de hewndae nêno zanıtene. Qewmo ke seba ey ra nüsneno, gereke be zıwanê ey bo, be zıwanê dê ğeribi mebo. Ewro [[teknik]] u [[teknoloci]]ye her zıwani sero hukım keno. Zıwan, ilmi her roc raver şono. Eke rocê raver nêgırewt xo dest, peyniye zaf çetın yena. ==Vervate Zıwani ser== Gerek her merdım hemverê xu, hemverê piranê xu wezifey xu biyaro ca. Wezife; wezifey vındernayışê vıni-biyaenda [[zıwan|zıwanê]] ma [[Zazaki]]yo. Gerek her merdımê do zane, nuşkar, wendey xu u kokê xu nas bıkero. Naskerdena xu, naskerdena welatê xu kêberê şarê binan rê xu qebulkerdış'a beno. Her merdım bı şexsiyetê xu'ya yeno naskerdenı. Senin kı her mıletı, [[nuştoxi|nuşkar]], artis bi çiyê xuyê taybeti'a yenê naskerdenı. Êyê kı ninan rê beno kılidê komünikasyoin zi fına [[zıwan|zıwano]]. Yanê zıwan, kılidê komünikasyonê nuş u ê qısey mabêndê şaran u insanano. Zıwan şexsiyetê welatio. Kokê welati, kokê namey welati her wext xu zıwan ra gêno. Swêdi-[[İsveç]], Yunani-[[Yunanıstan]], Fransizi-[[Fransa]], Romani-[[Romanya]], Rusi-[[Rusya|Rusya (Urusya)]] u.ê.b. Çı wext merdım bı zıwanê xu'ya nênuşno, [[zıwan|zıwano]] xu niyaro kar, caê dı ê merdımi kewnê tengaseya vinayışi u nêşenê rayê da newiye akerê qandê zıwanê xu u nêşenê bıbê rayberê şarê xu. Zıwan, fek u diyalekt zengin-biyayena şar-biyaena. Bı zıwanê [[Zazaki]] heta nıka çiyo muhim niameo nuşnaenı. Çiyê kı heta nıka ameo nuşnayenı zi, zaf neweo. Na newe-biyayenı zi, zıwanê maê nuştey zehmetey veceno ser raya ma. Heta nıka ê çiyê kı ameyê nuşnaenı, ê zi tenya ser çiyê [[siyaset]] u estanıkı mendo. Gere ma ney çi bıvırnim. [[Enerci]] u gıraneya xu bıdê çiyê bini ser zi. Cokı çendê ma zıwan, [[tarix]], tradisyon (urf u adet) u çiyê açarnayışi ser bıgurwey, maê [[zıwan|zıwanê]] xuyê ma u pi bıkerê dewlemend. Her çiyo muhim zi noyo kı, zıwanê [[Zazaki]] dı dıyalekt u feki estê. Nuşnaenı dı, qıseykerdenı dı qandê coyo kı ma zehmetey ancenê. Gere ma qederê zıwanê xuyê bındest dı mendey bıvırnê u günia teziye cıdê. Eger ma ney nêvırazê se, qeçekê ma do ma ra hesab pers kerê. Ma kar u xebatê ma zi wuni tecrid bıkerê kı ma do nêşê werzê lıngandê xu ser. Tıya dı ez wazenan çiyê vecan çıman ver. Gere ma enerci u günia xu bıdê zıwan ser u ma xu lete nêkerê. Fek u diyalektê [[Zazaki]] biyarê pêhet u bı inan ra ma zıwanê xyyê nuştışi vırazê. No kar zi, karê merdımê cıddi u ê zaneyo. Eger ma wazenê, [[zıwan|zıwanê]] xu newede ra vırazê, gere ma [[akademi]] u enstytiyanê xu vırazê u bı newede ra ma günia teziye cıdê. Bı zür u nêzaney'a qet çiyê nêkewno ser. Zane biyayenı zi, kokê xu, zıwanê xu u [[zagon|kulturê]] xu naskerden'a u gırwe kerden'a beno. Gere her merdım gırwe u enerciya xu dı cıddi bo. Vıraziyaen u biyayena dınya ra heta nıka heme çi ameo vırnayış. İnsani, si (kemere), awı, dar u çar wextê serrı ameo vırnayış u zaney [[tarix|tarixê]] ney rê vanê mutasyon. Zıwan zi nê vırnayışi ra heqê xu gırewto u ameo vırnayış. No vırnayış hem hetê negatıf u hem zi hetê positiv rao. O çi kı negatif [[tarix]] dı xu mısnao, noyo kı, şar zıwanê xu, xu vira kerdo u [[zıwan|zıwanê]] do bin mısao. Zıwanê ma dı zi çiyê newey veciyenê. Nê çi ser werzaenı zaf gırda. Qandê kı, heta nıka zıwanê ma ameo pelçıkiyaenı u nıka ma gamanê xuyê gırdan erzenê u xu nezdiyê pê anê. Qandê jew-biyaena zıwanê ma [[Zazaki]] dest pê dê, mıl bıdê mıl. [[fa:زبان]] [[Category: Zıwan]] 369 5056 2006-10-02T13:34:53Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/Zıwani İranki]] moved to [[Zıwani İranki]] *[[Beluçki]] *[[Farski]] *[[Gilaki]] *[[Gorani]] *[[Kurdki]] *[[Mazenderani]] *[[Sengserki]] *[[Talışi]] *[[Zazaki]] 370 5058 2006-10-02T13:34:54Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/ Aziz Rencber]] moved to [[Aziz Rencber]] [[Image:Aziz2 JPG.jpg|thumb|Aziz Rencber]] '''Aziz Rencber''' 1954 dı dewe [[Çolig / Bingol]] Wusfan dı yeno dınya. Waxte 1968 Rencber si medrase; ujad Rencber Quranu hifz kerd. Serid 1971, zelzele de Colig maye Rencber merd. Waxte 1978, Rencber nista u wend muzikun. Rencber zaf wes turkun virast. Seri 1978, Rencber si [[Almanya Federale]], feqat serra 1988 Rencber merd. Mezari Rencber hu dewe Wusfunid. Sere keru mezar Rencber nusta: ''"Ey yolcu dur. 32 Sene aydinligin yuzunu gormedim. Aydinligin degerini bil."'' ==Nuştoxi Turkun== * Wusar Diyon * Way Way Nina * Ez Niwesa 371 5060 2006-10-02T13:34:54Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/ Basketbol]] moved to [[Basketbol]] [[Image:Basketball court dimensions.png|thumb|Saxaye Basketbol]] Cekuye '''Basketbol''' Ingilizki ra yena [''Basket'' = Sepıd + ''ball'' = tep]. Zere yo alanıd gwere ğura belli quralonıd, her tağım bonç tenıra pe sayiyonıra qarşi zemon yena kaykerdış. Ina kayıd çewre top 85-78 cm’wa groni top 600-650 gr’ma. Kay 10’er deqqa 4 periyotıd yena kaykerdış. Dergi saha 26m. Hirayı 14m.’wa. ==Bewne / Qayt Ke== *[[Futbol]] *[[Hentbol]] *[[Kayak]] *[[Tenis]] *[[Voleybol]] ==Çimey== *[http://www.fiba.com FIBA] *[http://www.nba.com NBA] 372 5062 2006-10-02T13:34:54Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/ Bırı]] moved to [[Bırı]] '''Bırı-çırı''' yan zi pêfetılneyenı, tepıştenı u veşnayenı: Bırı bı dı gürubana kay bena. Na kay enbol ki cıwênan ser o yan zi meydanandê bol herayênan dı kay bena. Wırna gürubi, wırna beri, wırna kışti vanê hendê pê bê. Jew jewi ra vêşi nêbeno. Wexto kı kenê na kay kaykerê, şêlıg heme xo miyan dı cayê dı komê pêser beno. Ê komi miyan ra dı merdımi weçineyênê u hergı jew ravêreno kıştê u beno mesulê gürubdê xo. Ê dı merdımi zi vanê xo rê ê şêlıgi miyan ra merdımi weçinê. Qandê kı neheqey nêbo ê şêlıgi miyan ra jew xo desti miyan dı qırş degêno, nımneno. Kê kı o qırş di o en sıfte dest bı weçinayenı keno. Tabi fınê ra ê şêlıgi miyan ra merdımanê xo nêweçineno. Nê enbazan ra kê kı o qırş diyo o en sıfte dest bı weçinayenı keno u jewi xo rê weçineno. Ey dımı o bin xo rê jewi weçineno. Bı no hesab a jew o jew o bin ê şêlıgi miyan ra merdıman weçineno. Heme çi bı wardê demokrasi, heqey u raştey miyan dı beno. Yanê fınê merdımê ekibdê A, fınê merdımê ekibdê B’ey merdımê xo weçineno u r! avêrneno kışta xo. Kes nêvano çı rê to no weçina, no nêweçina. Tabi ê merdımê ser güruban zanê kam vêşi remeno, kam nêremeno. Qandê coy xo rê merdımi weçinenê. Pê dımı pê dımı jew bı jew merdımê xo weçinay tepey a taxımanê xo kenê hadre. Ju ju fını jew merdım ferı yeno, yanê vêşi maneno. O merdım zi ninan rê beno hekem. Taxımê xo kerdi temam tepey a, çorşmey ra tay si anê wertedê ê meydani dı ronanê u xo rê qintı vırazenê. O kı xo ra çaket, postal yan zi çiyê xo yê gırani vejeno, beno a qintı dı ê siyan ser o ronano. (Qandê kı cı çıman vero bo u kes nêtıro). Qinta xo vıraştı tepey a vanê yazı türe çekerê kı, ka kamdo kışta zeri dı, kam do kışta teberi dı vındero. Taxımê kışta zeri vanê a qintı bıpawo u merdımanê kışta teberi bıfetılno, tepêşo yan zi destê xo pey ra pıro do u inan bıveşno. Ê kışta teberi zi venê mabêndê qintı u merdıman ra ravêro u merdımanê kışta zeri bıveşno. Yazı türeyê xo çekerd tepey a, taxımê kışta zeri rê jew zi kışta teberi rê kewno. Yanê jew zere dı jew teber a maneno. Ê kışta zeri merdımanê xo çorşmedê qintı ra vılla keno u qintı dano pawıtenı. Ê kışta teberi teberdê qintı dı çorşmey ra benê vılla u tetik dı pawenê. Merdımê taxımdê kışta zeri merdımanê kışta teberi fetılnenê, merdımê kışta teberi zi inan ver remenê. Ê kışta zeri destê xo merdımandê kışta teberi ra kê ro do o veşeno. Merdımandê taxımdê teberi ra zi kam mabêndê merdımandê kışta zeri u qinta kı ê pawenê a qintı ra ravêro, ê zeri veşeno. Wexto kı merdımêdê kışta teberi mabêndê merdımêdê kışta zeri u qintı ra ravêreno bırı vano. Qandê coy zi namey a kay bırı neyayo pa. Wexto kı merdımandê teberi ra jew merdımanê kışta zeri ravêrno, kes destê xo pıro nêdo u şıro lınga xo qinta no, merdımê zeri heme fınê ra veşenê u qalêda kışta taxımdê teberi bena ê zeriyo. Tabi na kay rê zahf vazdayenı, remayenı, çıvi xodayenı, hüner u marifet, şeytaney u baqıley, bı zıvrana! remayenı u xo pawıtenı lazım a. Vanê kes zahf çapık bo u gamê gırdi çekero kı kes bışo zorê hemverdê xo bero. Vanê gamê kesi zey gamandê gavılgaziya bê. Wext beno taxımê kışta zeri merdımanê taxımdê kışta teberi hemını veşnenê, cı ra jew teniya maneno, ey fetılnenê-nêfetılnenê nêşenê tepêşê. Wext beno o jew merdım o kı mendo ey di-rê dewan ser ra çerx kenê u fetılnenê, qandê tepıştenı u veşnayenı. Ey zi bıveşnê qalêda xo fênê taxımdê hemveri ser. Wexto kı taxımê kışta zeri merdımanê taxımdê kışta teberi bıveşno o qala xo fêno ser, wexto kı ê teberi inan hemını bıveşnê ê qala xo fênê inan ser. Wext beno ju kaya ninan rojê ramena, labırê fına zi kes nêşeno qala xo kesi ser fino. Bahdê kay qalê kê vêşi kewtê kê ser, vanê kışta kı qali kewtê ser a kıştı cerimey xo banco. Tabi cerime antenı zi gorey bazardê mabêndê ninan o. Verê kaykerdenı çıçi ronayo, çıçi bazar kerdo vanê o biro ca u bıbo. Heme çi çerçewedê demokrasi miyan dı roneyêno u beno. Qewlo kı deyayo u roneyayo kes ey! rê itıraz nêkeno. Bilakis ey rê vêşi vêşi itaat kenê u anê ca. Na ju zi nişanê demokrat biyayenda ma ya. Dı nê nuştedê xo dı çiyo kı mı derheqdê kayda bırı dı zana mı ard zıwan u nuşna. Beno tey kemey u şaşey bıbê, labırê şıma ê kı zanê bınuşnê u raşt kerê. Heta amornada binı dı weşey dı bımanê...! 373 5686 2006-10-08T22:59:54Z 80.135.113.74 '''Cirit''' na kay zey cıritê serdê Estorana niya. Na kay rê teniya rewtêda ruta duza serê cı rotere u nu lazım a. [[Xort]] yan zi resayey na rewtı gênê u şınê erdandê nermınan u ê felhankerdan miyan, qandê kaykerdenda na kay. Qandê cadê eştenı xetê ancenê. Ê kı na kay kaykenê jew bı jew bı sıreyêna yeno na xetı pey ra na rewtı kışta nu ser hetê ê cadê nermiya erzeno. Çiyêdê na kay o taybeti esto kı, o zi no yo. Wexto kı na rewtı erzenê vanê a rewtı ê seredê nuy ser erdo denışiyo. Wexto kı erzenê nêdenışiyo, çend erzeno duri wa berzo nino hesıbnayenı u qebul nêbeno. Qandê nê semedi zi na kay rê zahf zanayenı, hüner u ta lazım o. Ê kı kay kenê inan jew bı jewi bı sıreyêna eşt tepey a, ê kı cıritê cı denışiyayo u rewta cı pay ra menda, inan ra kê dıha vêşi eşto o beno jewemin u qezenc keno. O kı ey dımı yeno beno ê dıdını, o kı ey dımı zi yeno beno ê hirını. Bı no hesaba pê dımı yenê. Zanayena na kay vanê kes do berzo duri u do seri ser denışiyo, zewbi qebul nêbeno. Kes şeno vajo babetêdê sida qüwetiyo, teniya ferqê mabêni vanê a rewtı denışiyo. Qandê nermeyda erdi u denışnayenda a rewtı, na kay ey bol ki wexto kı varan (yaxer) vareno u payızi yena kaykerdenı. Kayêda bol weşa. Tabi wexto kı na kay kaykenê, ê kı na kay zanê inan ra jew ê kı kay kenê inan rê beno hekem. Qandê kı kes kesi rê hile nêkero u heqê kesi niro werdenı. Demokrasiyo kı veri ma miyan dı estbı cana dı çınêbı. Nê kayan dı o kı hekemo ey se bıvatê zey ey biyê u kesi vatenandê ey rê itıraz nêkerdê 374 5066 2006-10-02T13:34:54Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/ Dahfı]] moved to [[Dahfı]] '''Dahfı Ronayenı''', kayêda welatê ma esta cırê vanê dahfı. Dahfı ronayenı dı babetiya: *a) Qandê heywanan, qandê seydkerdenı dahfı ronayenı *b) Qandê kay dahfı ronayenı Qandê heywanan u seydkerdenda cı neqeb, gedig, sinor, fekdê qülan dı, koşandê xopan, baxçe u bostanan dı, darandê meywe dayenı bındı, qandê tepıştenda heywanan dahfi ronanê. Wexto kı ê dahfan ronanê, qandê boyantenı u werdenda heywanan çiyêdê werdi kenê pa kı, birê burê u dekewê. Küze, kürbeş, arwêş u heywanê zey inan yenê dekewnê ê dahfan. Tay dahfi zi estê kı, qandê teyr u turi, mıriçık u heywanê kı perenê yenê ronayenı. Qandê nê heywanandê perınan dar u beri sero, si u kemeran sero, qüç u deyan sero, cayandê duz u bındê darandê meywe dayenı dı ronanê. Cayo kı kenê dahfı ronanê benê tay qut yan zi werdê teyran ronanê. Wexto kı yenê ê quti burê, kewnê ê dahfan u yenê tepıştenı. Wexto kı kewnê miyan kes şıno tepşeno u ano. Dahfı qandê tepıştenda masan zi roneyêna. Labırê ê mase tepıştenı ne zey ê heywan u mıriçıki tepıştena. Qandê heywanandê perınan (Ê kı perenê), ê werdiyan u ê miyandê bostanan, têl ra, qenab ra, qablo ra, ladê kendıri ra, layê loqrandê dewaran ra u herwına çiyo zey inan ra vırazênê. Ê mıriçık, teyr u tur tepıştenı muyandê estoran, bergir u qatıran ra, yan zi darekan pêya gırêdayenı ra vırazênê. Ê masey tepıştenı qamiş ra, şıvan ra, rewt u çaran ra, şıvan ra seleki vıraştenı u awı verdı ronayenı ra u çiyo zey wınay ra vırazênê. Qandê masey tepıştenı nê dahfê kı vıraziyayê inan gênê benê, cayo kı awı yena war, fekdê dolan dı, neqebandê layan dı, cayo qamıno teng dı ronanê. Wexto kı masey awı dı şınê veracêr, yan zi awı dı yenê war u kewnê nê dahfan miyan, dıha nêşenê awı miyan kewê, asnawı bıkerê u şırê cayandê xoriyan. Seydwanê masan zi şınê ê maseyê kı kewtê ê dahfan miyan, inan vejenê u anê. Dahfê kı qandê heywanan, masan, teyr u tur tepıştenı roneyênê, ey rê kes vano seydwaney. O karê dahfı ronayenı beno karê seyd kerdenı. b) Qandê kay: Qandê kaykerdenda na kay, qıj u pilê dewê resenê pê u na kay kaykenê. Na kay hım roj u hım zi şewı kaybena. Verê destpeykerdenda na kay, tay merdımê zanayey u pili benê si u bıran bın dı, neqeb u gedugandê ray ravêrnayenı dı, hendek u çalan miyan dı, sinor u rayan kışta, taxım u deran vero erd aşanenê u nê dahfan tey ronanê. Bahdo zi serê cı weş gênê kı beli nêbê u niyasê. Weş ronay u nımıti tepeya, yenê xort u qeçanê xo arêkenê pêser u ninan rê vanê: "Ma fılan cara heta fılan ca, fılan ray ra hetan fılan ray hendayê dahfi ronayê". Cı rê wext beli kenê u vanê: "Hendayê seatan miyan dı şıma kê kı en bol ki ê dahfi di u veti o qezenc keno. Tabi qandê qezenc kerdenı zi tay çi yan zi xelati weed kenê u danê. Labırê o kı nê dahfan bıvino, vanê cêra nêfino u nêxerpıno. Seni roneyayê vanê wıni zi vejo. Mümkünü jew bêhemd paykero, yan zi cayo kı dahfı ronaya ê cay miyan kewo u a dahfı bıvino. Dekewtenı u diyayena dahfana bêhemdı qebul nêbena u sero zi o kı paykerdo ey ra kemi bena. Mesela wexto kı jew hirê dahfi bıvino u bêcêser vıstenı vejo, wexto kı juwerı cêser bıfino yan zi bêhemdê xo pay kero, bışahtıno, a ju ê hirınandê ey ra kewna, hiriyê ey dıdı manenê. Ey ra vanê bol çımakerde, şit, şeytan u zanayebê u bol diqet bıkerê. Şıma do vajê nê dahfan qandê çıçi erdi bın dı, cayandê taldeyan dı ronanê u nımnenê u bahdo zi qeç u xortanê xo rışenê, vanê bıvinê. Şıma zanê welatê ma dı kışta Hükmatê Tırkan ra bol mayini yenê ronayenı u serı çend merdımi bı paykerdenda ê mayinana benê seqat yan zi mırenê. Bol merdımê şardê ma nê mayinana bêqol u bêlıngı mendê. Bı na kaya, bı dahfı ronayenı u vinayenda ciya zekı qeçanê xo bımısnê mayinı vinayenı u inan na dersı ra imtihan kerê. Ê kı ê dahfanê nımıtan bı rehateya kefş kerê u bıvinê, cêra nêşahtınê u herunda cıra vejê, ê şenê cay mayinan zi bırehateya bıvinê, nêteqnê u erdi bın ra veje. Qandê mısnayenda vinayenı u cêra nêşahtınayenda mayinan, na kay kaykenê. Na kay zi teniya ma miyan dı, dewandê ma Dımıliyan dı kay bena. Na kay, kayêda egitım u dersı diyayena. 375 5068 2006-10-02T13:34:54Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/ Delame]] moved to [[Delame]] '''Delame ''' en bol ki dardê Gozêrı, Venêrı, Şavlêrı u herwına ra vırazêno. Delame topo qıloxirıko. Ey ra namey cı sero yo, delame. Vıraştena delami wınaya darê do hendê bazidê desti qalın u hendê hirê gıştan hera cıkenê. Ê dari gênê anê kenê wışk. Wışk kerd tepey a ya bı kardana yan zi bı zewbi hacetana ey qıloxir- qıloxir roterenê u kenê top. Tabi kışta seri hebê kenê bari u serê a kıştı bı şişda germına kenê qülı. Qülkerd tepey a Mêxo kı nalvani danê naldê Her u Estoran ro, ê mêxi ra mêxê a qülı dı kenê war. Qandê çarnayenda cı zi ladê pemeyınê qenabi ra layê do hebekê qalın vırazenê (Rêsenê). Serêdê ê lay kenê helqa u a helqa ê lay gıştêda xo ra ravêrnenê u kenê xo gışta. (Eger o kı do ê delami bıçarno çepo se keno gışta destê xo yê çepi, eger raşto se keno gışta destê xo yê raşti). Ê serê ê layê bini zi beno peydê ê mêxi ra vera cordê, vera meşkda ê delami pêşeno ê delami ro, heta serdê ê topê qalınê ê delami. O la rınd pışt ê delami ro tepey a, ê delami keno lepdê destê xo! miyan, seri ser ey erzeno erd u ê layê xo hewara anceno. (Tabi vanê erd welın, qumın u herıno sıst nêbo, çımkı o mêxê yanê serê ê delami şıno war u o delame nêçarneyêno. Cayo kı ê delami tey bıçarnê vanê erdo sertın, salın, hirın, şıdênayın yan zi betonın bo). Wexto kı weş çekero u layê xo wextê xo dı banco o delame erdo çarneyêno u çorşmey xo geyreno. Wextê geyrayenı dı delamevani gıştanê xo kenê ey bın u ey ravêrnenê salda destê xo ser u a salda destê xo sero ey danê çarnayenı. Tay zi ey bı ê ladê destê xo ya ey erd ra hewadanê salda destê xo ser u a salı miyan dı danê çarnayenı. Tay tayê wêrê hüneri estê kı, zanayeyê delame çarnayenê, bı ladê ê delamiya zey cambaziya ê delami ê lay miyan dı danê kaykerdenı. Fınê werzanenê, fına ê laya veradanê cêr u fına ancenê salda destê xo ser. Delame çarnayenı u kaya delami zi zahf kêf, neşe u şênayey dana delamevanan, delame çarnayoxan. Qeç u xorti bı a kayda delame çarnayena zahf wextê xo ravêrnenê. Wexto kı varan vareno u erd beno hi, delamevani axüran dı yenê pêser u delame çarnenê. Bı no hesaba wextê xo yê vengi ravêrnenê u bı a kaya kenê pırr. Tabi delame çarnayenı rê zi zanayenı lazım a. Eger kes nêzano, wextê eştenı dı nêşeno ey seri ser biyaro erd u bıdo çarnayenı. Hüner o yo kı ! wextê eştenı dı ey seri ser biyaro u bıdo çarnayenı. Jew jew fını qeçeki bı çarnayenda delamiya kewnê müsabaqadê delame çarnayenı. Heme layê xo pêşenê delamedê xo ra u hadre pawenê. Jew heta hirını amoreno. Hirê va tepey a heme fınê ra delamanê xo erzenê erd u danê çarnayenı. Ê kê hemını vêşêri bıçarneyo o qezenc keno. Yanê a çarnayenı dı ê kê bahdo bıkewo erd o beno ê jewını. 376 5070 2006-10-02T13:34:54Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/ Derabul]] moved to [[Derabul]] 377 5072 2006-10-02T13:34:54Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/ Eskıjekı]] moved to [[Eskıjekı]] '''Eskıjekı''' (Eskızekı) na kay bı çi nımıtenı, yan zi xo nımıtena kay bena. Na kay kaya qeçkandê (Domanandê) werdiyênana. Gırdi, Pili na kay qeçkandê werdêkana danê kaykerdenı. Jew do gırd u zanaye qeçanê dewı yan zi ê mahlayê arêkeno pê ser. (Yanê cayê dı qandê kaykerdenı ano pêser, komê pê ser keno). Eger do çiyê bınımnê, verê nımıtenı qeçkan hemını rê vanê çımanê xo bıgirê, ma yê kenê nê çi bınımnê. (Çiyo kı do bınımnê sıfte mısnenê hemını kı bızanê çıçiyo kı, şaşeya çina nêgirê) Qeçkan çımê xo gıroti tepey a, çiyo kı verê nımıtenı mısnabı qeçkan u vat bı ma do ney bınımnê, ê çi nımnenê. Nımıt tepey a o kı o çi nımıto o yeno vano: Eskıjeka mın a surekı, Naneka mın a tenurekı, Qeçekê mahla cêr u cori, Nami bıgi sera şınê şori. Wêrê nami bıvinı u bêri, Biya ma rê xebera xeyri. Bıgi xelata xo ya heriri, Tım na rojı biya xo viri. Bahdê nê vatenan qeçeki çımanê xo akenê u hergı jew kıştê ra şıno geyreno o çiyo kı Mısnayoxê inan nımıt bı, ê çi. Eger çi nımıto geyrenê çi, eger qeçekê xo nımıto, geyrenê ê qeçeki. O kı ê çi yan zi ê qeçeki bıvino ey rê xelatı danê. Not: Xeylê babetê kaykerdenda na Eskıjekda surıkı estê, labırê şıma mı ef bıkerê hemeyê cı ninê mı viri. Na dêra eskıjekda surekı dıha derga, labırê a zi temamê cı nino mı viri. Xeyrdê xo enbazê kı raştê cı u temamê cı zanê, eger bınuşnê u mı rê bırışê ez do pa zahf kêfweş ba. Folklor, Kültür, Edet u Torey ma mı rê parçeyêdê gandê mın ê, wexto kı jew cayê dı nuşneno u ez wanena, ez pa zahf kêfweş bena. Ellay (Homa) ra zahf kêfweşeyê u şênayeyê danê mı. 378 5834 2006-10-10T12:49:29Z Maviulke12 6 '''Fahri Pamukçu''', dew da Buderani ([[Çermug]], [[Diyarbekır]]) dı reujê 2.4.1947 dı ame [[dınya]]. Ma ya cı Zılfê ya, piyê cı Kemal o. ==Héyatê Fahri Pamukucu== Wendegewo werın dew da Alosi dı qedina. Serr da 1964 dı "''[[Dicle]] İlköğretmen Okulu''" qedina u bı muskar (mualım). Çıhar serri muskareya wendege dê verni kerd. Serr da 1968 kewt "Gazi Eğitim Enstitüsü İngilizce Bölümü", ew 1971 dı no Enstitu ra mezun bı. Çıhar serri "''[[Ağrı]] Kız İlköğretim Okulu''" u "''Kepirtepe Öğretmen Lisesi''" dı muskareya [[İngılizki]] kerd. Dıma, serr da 1975 dı zew intıham ra ravêrd u taynê cı deya "''[[Diyarbekır]] Eğitim Enstitüsü İngilizce Bölümü''". No miyabên dı, serran dê 1978-1979 dı Bursa [[Qonseya Ewropa]] gurot u şı [[Britanya Gırde]], wuza dı, "''Universiteya [[Leeds]] dı Lengwıstık u Metodoloji''" ser "''Postgradute''" vırast. Ayna o wext, serr da 1979 dı kıtabı cı yo [[İngılizki]] ra [[Tırki]] ser tadaye "''Azgelişmişlik İçinde Geri Bıraktırılmışlık''" (Under-Under Developmnet, Majeed Jafar), maxlas dê Ali Yıldız iya "''Yöntem Yayınları''" dı veziya. [[Britanya Gırde]] ra peyser ameyen dı, muskareya xwo "''Yüksek Öğretmen Okulu İngilizce Bölümü''" dı po berd; heta kı Gucug da 1982 dı Hukumatê [[12 Êluli]] cı wecife ra est. Nay sera, [[nuştoxi]] terk kerd, ew hirı serri dudu şirketan dê ecnebiyan dı xebıtya. Serr da 1984 dı mesıla da siyasi ser kewt hepıs. Dudu serri hepıs dı mend. Hepıs ra vıziyayen dı keyeyê xwo wederna [[İzmit]]. Na suk dı, zew mekteb do xususi dı, des serri ra vêşi muskarin u qordinatoriya umumin kerd. Serrda 1995 dı "[[Anadolu Üniversitesi]]-İngiliz Dili Bölümü" ra diploma gurot. Neka, nuskar hala na suk dı ronıiyaye wo, ew cehdê xwo vêşi da wo xebat da zuwani-zuwan dê Zazaki ser ==Wendexaneyê kı Fahri Pamukucu wendo== * Dicle İlköğretmen Okulu * Gazi Eğitim Enstitüsü, İngilizce Bölümü * Postgradute, University of Leeds * Anadolu Üniversitesi, İngiliz Dili Bölümü ==Eserê Fahri Pamukucuê kı neşır biyê== * "Gıramerê Zazaki," Tij Yayınları, 2002 ISBN 975-8277 09-X * Çarnoğê "Azgelişmişlik İçinde Geri Bıraktırılmışlık," Yöntem Yayınları, 1979 ==Xeyatê gürwey== * Mualımê İngılizki, Ağrı Kız İlköğretim Okulu * Mualımê İngılizki, Kepirtepe Öğretmen Lisesi * Mualımê İngılizki, Yüksek Öğretmen Okulu, İngilizce Bölümü [[Category:Nuskar]] 379 5076 2006-10-02T13:34:54Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/ Faruk Iremet]] moved to [[Faruk Iremet]] '''Faruk İremet''' dı serda 1965 an dı, beldey eyaletê Sêwregı dı ameyo dınya. '''Koyo Berz''' Wendox u Nuştoxê hêcay! Xeylê nuştox u roşnberê ma estê kı, ma inan weş nêsınasnenê, ka kamiyê u hetta ewro çıçi kerdo u çıçi nuşnayo. İnan ra jew zi Faruk İremeto. Ez wazena dı nê nuştedê xo dı hebê Faruk İremeti bıda sınasnayenı. Faruk İremet mı dı serda 1986 nê menga (aşmiya) şeşan dı, İsveç dı, kampta mülteciyan dı sınasna. O wext xortê xo zey adıriya bı. Her hal u kardê cı ra belli bı kı, merdımê do veng niyo u wazeno kar u barê xo yê siyasi Awrupa dı zi bıramo. Çımandê cı ra adır perayê. Ez verê ey, new-des roci amebiya İsveç. Semedo kı ma wırna hım Zazay u hım zi Sêwregı ra bi, ma hıma xo resna pê u pêdı bi germi. O wext ma wırnan zi Kürdçinı kerdê. Faruk u çend Kürdana piya amey bi İsveç u hemeyê cı zi day bi kampta ma, FLEN. Hıma hıma hergı roc ma piya bi. Ez seni ameya resaya İsveç hıma mı dest bı nuştenda Zazaki kerd. Heta şewê ma keydê ma dı arêbiyay pêser, werd werd u bahdê coy zi ze xatırat ma bantê kerd pırr. Mı Zazaki tey şeheri wendi, Faruk u çend embazana Tırki u dı enbazan zi Kürdi wendi. Dı kampı dı Faruki mı rê bahsê nuştenda xo ya welati kerd. Mı cı rê va tı şenê tiyadı zi bıdomnê. Labırê gıraneya xo bıdı Zazaki u Kürdi ser. Ey mı rê va; Ne Zazakiya mı u ne zi Kürdiya mı zahf bı qüweta. Mı va çiyê nêbeno, fına zi bınuşnı, ma bı enbazana kenê raşt. Zekı mı va, Faruk zey bahriya bı, çım degrote u aktif bı. Ey ra mı emel kerdê o do zahf kar bıkero u zahf çi bınuşno. Bahdê mengunim mısadey mı u ê qeçkandê mınê ronıştenı hıma destı ame u ma kampıra abıriyay şi Uppsala. Faruk u ê enbazandê binana kampı dı mendi. Labırê ma alaqey xo pêra nêbırna. Zekı mı va, mı hıma dest bı nuştenda Zazaki kerdı u nuştey mı xeylê rocname u pêserokan dı amey çapkerdenı u fınêra namey Koyo Berzi vıciya u kewt piyase. Bahdê dina serran Faruk ame bı meymanê ma. O wext hım bı Zazaki u hım zi bı Kürdi tay şeheri nuşnay bi. Kışta mane u teyestenı ra zahf weşi bi. Labırê kışta zıwanu gıramatikdê zazaki u Kürdi ra hebê bêqüwet bi. Ma çend roci piya cı serro gırweyay. Çiyêdê Farukiyo zahf rınd estbı, çiyêrê inadey u itıraz nêkerdê. Mı seni vatê wıni zi qebul kerdê. Eyra mı zanayê do zahf serkewo u ravey bero. Dirê serri serra ravêrdi nêravêrdi, Faruki xeylê gami ravey eşti u aktif dest bı nuştenı kerd. Semedo kı hım genc u hım zi teniya bı, hıma bı lez u beza zıwanê İsveçi zi gırot u aktif kewt inan miyan u bı zıwandê inana zi çi nuşna. Verê hemını xo famê Bilgisayari kerd u İsveçızan rê bı mahlimê Bilgisayari. Dı serda 1990 an tepeya ma piya zahf çi u zıwani ser gırweyay. Rocê ma çend enbazandê zazayana key enbazê dı ronışti, qısi qıse, qısan qısey akerdi u mesela amê zazaki u Kürdey ser. Ma hemını pêfekra ma ma yê Kürdçinı kenê, labırê rıhê ma Zazayo u eya tepeya ma kewti rayda Zazacinı. Bahdê coy ma qerar dakı ma hemı bı zıwandê Zazakiya pêserokê vecê. Dı serda 1995 an dı ma bı çend embazana amey pêser u ma qerar gırot kı ma pêserokêda Zazaki vejê. Mı va: "Ma bi namedê Kormışkaniya pêserokê vejê". Embazanê mınê binan zi no fikrê mı qebul kerd (qandê kı bı namedê Kormışkaniya 1965 dı ju pêserok vıcya bı). Zeki mı cordı vatbı, qandê kı ma nê nami rê xerib nêbi u şardê ma miyan dı ameyê sınasnayenı, bê mışewre ame qebul kerdenı. Ma (ez, Faruk, M.Élişan u Şewra) 1995 dı Almnya ra amey İsveç u şi keyandê xo tepya, ê meştêri şani ser Faruki telefonê mi kerd u va: "Koyo bıra mı formê Kormışkani, şeklê vetenda cı, şeklê qapaxdê cı u şeklê perandê miyandê cı mı kerdo hadre u pizanpacê cı vıraşto. Hıma peyniya ê hefti dı mı da pıro u ez şiya Stockholm. Wınyaya çı bewnira heme .i hadreyo, teniya nuşteydo birê nuşnayenı u şıro çap bo. Mı hıma dost u enbazan ra nuştey waşti. Çend nuştey resay pê tepeya ma hıma hirê-çıhar qolan ra ê nuştay nuşnay, mı ê hebê çıman vera ravêrnay u ê kı bı Tırki bi açarnay Zazaki u ma da çapkerdenı. Amoro sıfteyên ma heştsey heb vet. Merdımo kı o çap kerd, jewdo İranıc bı u wendexane ra enbazê mı bı. Ey ra ma rê zahf ercan kerd çap. Ey serra Farukiya piya ma aktif kewti rayda şardê xoser u gırweyay. O semed ra Kürdanê İsveçi bar nêda u çend serri bı heme qüwetê xo ya êrış ard ma ser. Almanya ra merdımi zi day ardenı semedê kıştenda ma hirê merdıman. Mı Faruk İremet u M.Elişaniya İsveç dı bi dışmenê Kürdan u gefwerdoxê inan. Çiyo kı ma İsveç dı Kürdan dest ant, bızanê iskencandê Tırkan dı o çi niyant. Ê Tırkan mınetê xo çınêbı, labırê Kürdana piya bı serrana ma kar kerd bı, piya ameybi tepıştenı u piya iskencan bındı mendibi. Ma bıserrana inan rê gırweyay bi, labırê zu çırpı dı ma inan rê bibi dışmen, semedo kı ma vatê ma Zazay şarê do xoserê, ne Tırk u ne zi Kürdê. Wendox u nuştêxê hêcay, bı çend rıstey nuştena ez nêşena Faruki şıma rê bıda sınasnayenı. Roc u heftanê mı gêno. Ey ra lazımo nuştoxê ma yê bini zi roşnber u nuştoxandê ma ser çi bınuşnê kı, ma bızanê ê kamê u inan çıçi kerdo. Cêrdı ez do şıma rê hebê bahsê tay kar u bar u eserandê Faruki bıkera u kılm ey bı şımaya bıda sınasnayenı. ==Xeyati Faruk İremet== '''Faruk İremet''' dı serda 1965 an dı, beldey eyaletê Sêwregı dı ameyo dınya. Wendena xo ya destpeykerdenı Sêwregı dı, a werti u Lise zi Diyardê Bekıri dı (Diyarbakır) wendo. Serra kı Lise temam keno, dı a serrı dı Diyardê Bekıri dı Qürımê İL-RAY, AWI u ELEKTIRİKİ (İL-YSE) dı Sendiqa Ray-kari (Yol-İş) dı dest bı kar keno. Bahdê demna bı emırdê Ürfi İdari (Sıkıyönetim) ya peyni deyêna ê kardê cı u ê kari ra yeno eştenı. Dı serda 1983 an dı Üniversita Eskışehiri AÖF-İş i dı qısımdê idari dı dest bı wendenı keno. Semedo kı a wendena ê Üniversiti bı name (mektub) ya bena u mecbureya şiyayenı çınêbena, eyra dı serda 1984 an dı, dewa Diyardê Bekıri SATI dı dest bı mısnayoxeyda (Mahlimeyda) wendenda destpeykerdenı (ilk okul) keno. Dı ê serran dı xeylê nuşte u şehrê cı Anqeredı rocnamey ‘YEŞİL YÜRÜYÜŞ’, Diyarbekırdı zi dı rocnamey ‘ÖZ DİYARBAKIR’ u jewbi pêserokan dı yenê weşeynayenı. 1985 an dı bı emır u qerardê ‘MİLLİ EGİTİM MÜDÜRİ’ ra peyni deyêna kardê ciyê mahlimey. Bahdê peyni dayenda kardê ciyê mahlimey, dıha vêşi gıraneya xo dano nuştenı ser u dı serda 1985 an xelata nuştenı gêno. Dı serda 1986 an dı terkê welatê xo keno u remeno şıno İsveç. Tabii İsveç dı zi veng nêmaneno. Bahdê mısayenda zıwandê İsveçi dest bı wendenda Lise keno ay dımı zi, zıwanê pırogramdê Bilgisayirê pascali waneno. O qedina tepeya Şirketê Nobeliyê CNC pırogram kerdenda makinan serro dest bı kar keno. Dı serda 1989 an dı weşanxaney SUK ronano u dı no nabên dı dest bı nuştenı keno. Şeher u nuştey cı xeylê rocname u pêserokandê İsveçi dı yenê çapkerdenı. Dı eyni dem dı zi nê pêserokan ra taynandê cı dı zi redektorey u mizanpacinı keno. Dı serda 1994 an dı namey weşanxanedê SUKı vırneno u keno weşanxaney İremeti u bı no hesaba ey keno faal. Dı serda 1995 an dı, tay embazandê xo yê Zazaciyana piya dest bı vetanda pêserokda KORMIŞKANİ kenê. Pêseroka Kormışkani, pêseroka en sıfteyêna Zazayana kı, heme bı zıwandê Zazakiya vıcêna. Faruk İremet karê Redaktorey u ê Mizanpaciyê pêserokda Kormışkani gêno xo mıli ser u rameno. Semedê meselada Ekonomi vetena Bültendê Kormışkani yena vındanayenı u ze ramıtey Bültendê Kormışkani dest bı vetenda ZazaPressi keno. Dı serda 2000 an dı vetena ZazaPressi destpey kena. No hım barê vetenda ZazaPressiyê ekonomi, hım ê Mizanpac kerdenı, hım ê Redaktorey gêno xo mıli ser. Sitey neyê interneti zi bı xo ronano, merkezê paytextê İsveçi Stockholm dı. Nabêndê serrandê 1996-2002 an dı, paytextê İsveçi Stockholm dı mısnayoxeya ‘bilgisayari’ keno u resayan rê dersa bilgi sayari dano. Fına dı o nabên dı Stres (Tinsel) kommukasyoni ser ze Pedagoyik semineri dano, semedo kı, kesê kı kar verdayo u fına cırê zoro kar bıkerê, inan fına cemat u karkerdenırê qezenc kerê. Nê pırogrami hewna xeylê quruman dı yenê karardenı. Dı nabêndê serda 2002 an dı fek dı ê kardê xo ra verdano u dı mahiyetê Baqandê karkerdena İsveçi dı, merkezê Rehabilitasyoni dı, semedo kı bêkaran newe ra açarnê kari ser, ze uzman kar keno. ==Wendexaneyê kı Faruk İremeti tey wendo nêyê== *1- Seretaya Mısnayoxeyda Diyarbekıri (Diyarbakır Öğretmen Lisesi). *2- Üniversita Eskişehiri beşdê/qısımdê Kardê İdari (Eskişehir Üniversitesi İş İdaresi Bölümü). Tabi no temam nêkerdo u semedê tay meselan nimçe verdayo. *3- İsveç dı Seretaya Zanati, Operatoreya CNC (Meslek okulu CNC Operatörü) Pırogramkerdoxê makinandê Endüstri. *4- Üniversita Uppsala, Fakülta Ekonomi u Örgütkerdena Şirketan (Tezê xo; "Vritüel dı Héreketi" ser nuşna u no tezê xü zi ZazaPress, amor 15, per 16-22 u Zaza Formi, [http://f25.parsimony.net/forum62148/messages/4935.htm] dı weşeyna. *5- Dı no bahdo zi wendena berza Huquqi kerdo (Skövde Yüksekokulu, Teknik ve Toplum Enstütüsü - Hukuk Bölümü). '''Faruk İremet ezay Sendiqada nuştoxandê İsveç (PEN'ê İsveç) u Sendiqada Mahlimayo.''' ==Eserê Faruk İremeti yê kı ameyê weşanayenı== *1- "Çöl Yağmuru" Varanê/Yaxırê Çolı (şiiri) Falköping 1989, Suk Yayınları. *2- "Katliamdan Kaçanlar" Êyê kı tertelera remenê (şiiri) Falköping 1990, Suk Yayınları *3- "Rondıkê Çavên Ti" Têyşanêyda hérsê çıman (şiirê Zazaki-Kırdaski) Stockholm 1993, APEC Yayınları *4- "Och i älskades hunger " U vêyşaneyda sinayenıdı… (şiirê Swêdki/İsveçki) Stockholm 1994, İremet Yayınları. *5- "Antolojiyê Ozanê Swêdi" Antolojiyê Şairê Swêdi-1 (antoloji bı Zazaki) Stockholm 1995, İremet Yayınları. *6- "Zeritenık" (şiirê Zazaki) Stockholm 1996, İremet Yayınları. *7- "Zıwanê Ma Zazaki" (bı Zazaki-Tırkki-Swêdki/İsveçki) Stockholm 1996, İremet Yayınları *8- "Mitra" Mitra (Mitoloji dı homayê tiji) (şiirê Tırkki) Ankara 1996, Yarın Yayınları '''Aktifiteyê Faruk İremeti neşır kerdenı u media dı:''' ==Neşırxaneyê SUK, nê kıtabi weşanayê== *1- Faruk İremet "Çöl Yağmuru" Varanê/Yaxırê Çolı (şiiri) *2- Faruk İremet "Katliamdan Kaçanlar" Êyê kı tertelera remenê (şiiri) ==Kıtabê kı Neşırxaneyê İremeti neşır biyê== *1- Faruk İremet, "Och i älskades hunger (U vêyşaneyda sinayenıdı…)" (İsveç'çe şiiri). *2- Koyo Berz, "Kole Nêba" (Zazaca şiiri). *3- Koyo Berz, "Namdarê Sêweregı-1" (Zazaca-Antoloji) *4- Koyo Berz, "Ewro Şo, Meştı bê" (Zazaca halk hikayeler) *5- Faruk İremet, "Zeritenık" (Zazaca şiiri) *6- Koyo Berz, "Dêrsım" (Zazaca şiiri) *7- Faruk İremet, "Antolojiyê Şairê Swêdi-1" (antoloji) *8- Carina Nilson, "Minnenas Tempel (Zıyaretê Virikerdenı)" (şiirê Swêdki) *9- Faruk İremet, "Zıwanê Ma Zazaki" (bı Zazaki-Tırkki-Swêdki/İsveçki *10- Safiya Pak, "Xeribey ıd, Keye dı-In der Fremde zu Hause" (şiirê Almanki-Zazaki) *11- Terry Lynn Todd, "A Grammar Of Dimili" Gramerê Dımıli (İngilizki) *12. Koyo Berz, “Grammerê Zazaki” (Zazaki) *Kormışkan Bülten 1995-97, 5 amori. *ZazaPress 2000-2005, 15 amori ''Vanê kes Faruki bı xo ra pers kero, na hendayê dewlemendena heyati kotira yena u kes seni fêno xo dest.'' Amnanê serda 2005 an ra yo kı, o yo CD ye ser gırweyêno u beno nezdira bıvıciyo. Heme text u müzigê cı zi bı xo vıraşto. Derheqê nuştoxi dı, internetı dı nê cayan dı şıma şenê malumat xodest finê. ==Çımey== *[http://www.zazapress.info.se ZazaPress - Pêserokê zıwan u kültürê Zazayan ZazaPress - Pêserokê zıwan u kültürê Zazayan] *[http://www.iremetforlag.info.se Neşırxaney İremeti] *[http://www.kormiskan.info.se Kormıskan-Bülten - Pêserokê zıwan u kültürê Zazayan] 380 5833 2006-10-10T12:49:19Z Maviulke12 6 [[Image:Iremet.jpg|thumb|250px|Faruk İremet]] '''Faruk İremet''' dı serda 1965 an dı, beldey eyaletê [[Sêwrege|Sêwrege (Soyregı)]] dı ameyo [[dınya]]. Faruk İremet şair, nuştox u [[redaktor]]a. ==Héyatê Faruk İremeti== '''Faruk İremet''' dı serda 1965 an dı, beldey eyaletê [[Sêwrege|Sêwrege (Soyregı)]] dı ameyo dınya. Wendena xo ya destpeykerdenı [[Sêwrege|Sêwrege (Soyregı)]] dı, a werti u Lise zi [[Diyarbekir]] dı wendo. Serra kı Lise temam keno, dı a serrı dı [[Diyarbekır|Diyardbekıri]] dı Qürımê ''İL-RAY'', Awi u Elektriki (''İL-YSE'') dı Sendiqa Ray-kari (''Yol-İş'') dı dest bı kar keno. Bahdê demna bı emırdê [[Ürfi İdari]] (Sıkıyönetim) ya peyni deyêna ê kardê cı u ê kari ra yeno eştenı. Dı serda 1983 an dı Üniversita [[Eskışehir|Eskışehiri]] AÖF-İş i dı qısımdê idari dı dest bı wendenı keno. Semedo kı a wendena ê Üniversiti bı name (mektub) ya bena u mecbureya şiyayenı çınêbena, eyra dı serda 1984 an dı, dewa [[Diyarbekır|Diyarbekıri]] SATI dı dest bı mısnayoxeyda (Mahlimeyda) wendenda destpeykerdenı (ilk okul) keno. Dı ê serran dı xeylê nuşte u şehrê cı Anqeredı rocnamey ''"Yesil Yuruyus"'', [[Diyarbekır|Diyarbekırdı]] zi dı rocnamey ''‘Öz Diyarbakır’'' u jewbi pêserokan dı yenê weşeynayenı. 1985 an dı bı emır u qerardê ''"Milli Egitim Muduri"'' ra peyni deyêna kardê ciyê mahlimey. Bahdê peyni dayenda kardê ciyê mahlimey, dıha vêşi gıraneya xo dano nuştenı ser u dı serda 1985 an xelata nuştenı gêno. Dı serda 1986 an dı terkê welatê xo keno u remeno şıno [[İsveç]]. Tabii [[İsveç]] dı zi veng nêmaneno. Bahdê mısayenda [[zıwan|zıwandê]] [[İsveç|İsveçi]] dest bı wendenda Lise keno ay dımı zi, [[zıwan|zıwanê]] pırogramdê [[Komputer|Komputerê]] [[pascali]] waneno. O qedina tepeya Şirketê Nobeliyê CNC pırogram kerdenda makinan serro dest bı kar keno. Dı serda 1989 an dı weşanxaney SUK ronano u dı no nabên dı dest bı nuştenı keno. Şeher u nuştey cı xeylê rocname u pêserokandê [[İsveç|İsveçi]] dı yenê çapkerdenı. Dı eyni dem dı zi nê pêserokan ra taynandê cı dı zi redektorey u mizanpacinı keno. Dı serda 1994 an dı namey weşanxanedê SUKı vırneno u keno weşanxaney İremeti u bı no hesaba ey keno faal. Dı serda 1995 an dı, tay embazandê xo yê Zazaciyana piya dest bı vetanda pêserokda [[Kormışkan|Kormışkani]] kenê. Pêseroka Kormışkani, pêseroka en sıfteyêna [[Zaza|Zazayana]] kı, heme bı zıwandê [[Zazaki|Zazakiya]] vıcêna. Faruk İremet karê [[Redaktorey]] u ê Mizanpaciyê pêserokda Kormışkani gêno xo mıli ser u rameno. Semedê meselada Ekonomi vetena Bültendê Kormışkani yena vındanayenı u ze ramıtey Bültendê [[Kormışkan|Kormışkani]] dest bı vetenda ZazaPressi keno. Dı serda 2000 an dı vetena [[Zaza Press|ZazaPressi]] destpey kena. No hım barê vetenda ZazaPressiyê [[iqtısad]], hım ê Mizanpac kerdenı, hım ê Redaktorey gêno xo mıli ser. Sitey neyê [[internet]]i zi bı xo ronano, merkezê [[paytext]]ê [[İsveç|İsveçi]] [[Stockholm]] dı. Nabêndê serrandê 1996-2002 an dı, paytextê [[İsveç|İsveçi]] [[Stockholm]] dı mısnayoxeya "[[Komputer|Komputerê]]" keno u resayan rê dersa bilgi sayari dano. Fına dı o nabên dı Stres (Tinsel) kommukasyoni ser ze Pedagoyik semineri dano, semedo kı, kesê kı kar verdayo u fına cırê zoro kar bıkerê, inan fına cemat u karkerdenırê qezenc kerê. Nê pırogrami hewna xeylê quruman dı yenê karardenı. Dı nabêndê serda 2002 an dı fek dı ê kardê xo ra verdano u dı mahiyetê Baqandê karkerdena [[İsveç|İsveçi]] dı, merkezê [[Rehabilitasyon]]i dı, semedo kı bêkaran newe ra açarnê kari ser, ze uzman kar keno. ==Koyo Berz u Faruk Iremet== ''Nuştoxê na maqale Koyo Berz o'' Wendox u [[nuştoxi|nuştoxê]] hêcay! Xeylê nuştox u roşnberê ma estê kı, ma inan weş nêsınasnenê, ka kamiyê u hetta ewro çıçi kerdo u çıçi nuşnayo. İnan ra jew zi Faruk İremeto. Ez wazena dı nê nuştedê xo dı hebê Faruk İremeti bıda sınasnayenı. Faruk İremet mı dı serda 1986 nê menga (aşmiya) şeşan dı, [[İsveç]] dı, kampta [[mülteciyan]] dı sınasna. O wext xortê xo zey adıriya bı. Her hal u kardê cı ra belli bı kı, merdımê do veng niyo u wazeno kar u barê xo yê siyasi [[Yewina Ewropa|Ewropa]] dı zi bıramo. Çımandê cı ra adır perayê. Ez verê ey, new-des roci amebiya [[İsveç]]. Semedo kı ma wırna hım [[Zaza|Zazay]] u hım zi [[Sêwrege|Sêwrege (Soyregı)]] ra bi, ma hıma xo resna pê u pêdı bi germi. O wext ma wırnan zi Kürdçinı kerdê. Faruk u çend Kürdana piya amey bi [[İsveç]] u hemeyê cı zi day bi kampta ma, FLEN. Hıma hıma hergı roc ma piya bi. Ez seni ameya resaya [[İsveç]] hıma mı dest bı nuştenda [[Zazaki]] kerd. Heta şewê ma keydê ma dı arêbiyay pêser, werd werd u bahdê coy zi ze xatırat ma bantê kerd pırr. Mı [[Zazaki]] tey şeheri wendi, Faruk u çend embazana [[Tırki]] u dı enbazan zi [[Kurdki]] wendi. Dı kampı dı Faruki mı rê bahsê nuştenda xo ya welati kerd. Mı cı rê va tı şenê tiyadı zi bıdomnê. Labırê gıraneya xo bıdı [[Zazaki]] u Kürdki ser. Ey mı rê va; Ne Zazakiya mı u ne zi Kürdiya mı zahf bı qüweta. Mı va çiyê nêbeno, fına zi bınuşnı, ma bı enbazana kenê raşt. Zekı mı va, Faruk zey bahriya bı, çım degrote u aktif bı. Ey ra mı emel kerdê o do zahf kar bıkero u zahf çi bınuşno. Bahdê mengunim mısadey mı u ê qeçkandê mınê ronıştenı hıma destı ame u ma kampıra abıriyay şi [[Uppsala]]. Faruk u ê enbazandê binana kampı dı mendi. Labırê ma alaqey xo pêra nêbırna. Zekı mı va, mı hıma dest bı nuştenda [[Zazaki]] kerdı u nuştey mı xeylê rocname u pêserokan dı amey çapkerdenı u fınêra namey Koyo Berzi vıciya u kewt piyase. Bahdê dina serran Faruk ame bı meymanê ma. O wext hım bı [[Zazaki]] u hım zi bı Kürdki tay şeheri nuşnay bi. Kışta mane u teyestenı ra zahf weşi bi. Labırê kışta zıwanu gıramatikdê zazaki u Kürdki ra hebê bêqüwet bi. Ma çend roci piya cı serro gırweyay. Çiyêdê Farukiyo zahf rınd estbı, çiyêrê inadey u itıraz nêkerdê. Mı seni vatê wıni zi qebul kerdê. Eyra mı zanayê do zahf serkewo u ravey bero. Dirê serri serra ravêrdi nêravêrdi, Faruki xeylê gami ravey eşti u aktif dest bı nuştenı kerd. Semedo kı hım genc u hım zi teniya bı, hıma bı lez u beza zıwanê [[İsveç|İsveçi]] zi gırot u aktif kewt inan miyan u bı zıwandê inana zi çi nuşna. Verê hemını xo famê [[Komputer|Komputeri]] kerd u İsveçızan rê bı mahlimê [[Komputer|Komputeri]]. Dı serda 1990 an tepeya ma piya zahf çi u zıwani ser gırweyay. Rocê ma çend enbazandê [[Zaza|Zazayana]] key enbazê dı ronışti, qısi qıse, qısan qısey akerdi u mesela amê zazaki u Kürdey ser. Ma hemını pêfekra ma ma yê Kürdçinı kenê, labırê rıhê ma [[Zaza|Zazayo]] u eya tepeya ma kewti rayda Zazacinı. Bahdê coy ma qerar dakı ma hemı bı zıwandê [[Zazaki|Zazakiya]] pêserokê vecê. Dı serda 1995 an dı ma bı çend embazana amey pêser u ma qerar gırot kı ma pêserokêda Zazaki vejê. Mı va: "Ma bi namedê [[Kormışkan|Kormışkaniya]] pêserokê vejê". Embazanê mınê binan zi no fikrê mı qebul kerd (qandê kı bı namedê [[Kormışkan|Kormışkaniya]] 1965 dı ju pêserok vıcya bı). Zeki mı cordı vatbı, qandê kı ma nê nami rê xerib nêbi u şardê ma miyan dı ameyê sınasnayenı, bê mışewre ame qebul kerdenı. Ma (ez, Faruk, M.Élişan u Şewra) 1995 dı [[Almanya Federale]] ra amey [[İsveç]] u şi keyandê xo tepya, ê meştêri şani ser Faruki telefonê mi kerd u va: "Koyo bıra mı formê [[Kormışkan|Kormışkani]], şeklê vetenda cı, şeklê qapaxdê cı u şeklê perandê miyandê cı mı kerdo hadre u pizanpacê cı vıraşto. Hıma peyniya ê hefti dı mı da pıro u ez şiya [[Stockholm]]. Wınyaya çı bewnira heme .i hadreyo, teniya nuşteydo birê nuşnayenı u şıro çap bo. Mı hıma dost u enbazan ra nuştey waşti. Çend nuştey resay pê tepeya ma hıma hirê-çıhar qolan ra ê nuştay nuşnay, mı ê hebê çıman vera ravêrnay u ê kı bı [[Tırki]] bi açarnay [[Zazaki]] u ma da çapkerdenı. Amoro sıfteyên ma heştsey heb vet. Merdımo kı o çap kerd, jewdo [[İran|İranıc]] bı u wendexane ra enbazê mı bı. Ey ra ma rê zahf ercan kerd çap. Ey serra Farukiya piya ma aktif kewti rayda şardê xoser u gırweyay. O semed ra Kürdanê [[İsveç|İsveçi]] bar nêda u çend serri bı heme qüwetê xo ya êrış ard ma ser. [[Almanya Federale]] ra merdımi zi day ardenı semedê kıştenda ma hirê merdıman. Mı Faruk İremet u M.Elişaniya [[İsveç]] dı bi dışmenê [[ Kurd|Kurdan]] u gefwerdoxê inan. Çiyo kı ma İsveç dı Kürdan dest ant, bızanê iskencandê Tırkan dı o çi niyant. Ê Tırkan mınetê xo çınêbı, labırê Kürdana piya bı serrana ma kar kerd bı, piya ameybi tepıştenı u piya iskencan bındı mendibi. Ma bıserrana inan rê gırweyay bi, labırê zu çırpı dı ma inan rê bibi dışmen, semedo kı ma vatê ma [[ Zaza|Zazay]] şarê do xoserê, ne Tırk u ne zi Kürdê. Wendox u nuştêxê hêcay, bı çend rıstey nuştena ez nêşena Faruki şıma rê bıda sınasnayenı. Roc u heftanê mı gêno. Ey ra lazımo [[nuştoxi|nuştoxê]] ma yê bini zi roşnber u nuştoxandê ma ser çi bınuşnê kı, ma bızanê ê kamê u inan çıçi kerdo. Cêrdı ez do şıma rê hebê bahsê tay kar u bar u eserandê Faruki bıkera u kılm ey bı şımaya bıda sınasnayenı. ==Wendexaneyê kı Faruk İremeti wendo== *1. Seretaya Mısnayoxeyda Diyarbekıri (Diyarbakır Öğretmen Lisesi). *2. Üniversiteya Eskişehiriya beşdê qısımdê kardê idari (Eskişehir Üniversitesi İş İdaresi Bölümü). Tabi no temam nêkerdo u semedê tay meselan nimçe verdayo. *3. İsveç dı Seretaya Zanati, operatoreya CNC (Meslek okulu CNC Operatörü) Pırogramkerdoxê makinandê Endüstri. *4. Üniversita Uppsala, Fakülta ekonomi-bazar u Örgütkerdenı (Tezê xo yê Vritüel dı na Örgütkerdenı ser nuşna u no tez dı ZazaPress u Zaza Formi dı zi weşeyna. *5. Dı no bahdo zi wendena berza Huquqi keno temam. (Skövde Yüksekokulu, teknik ve toplum enstütüsü - hukuk bölümü) Faruk İremet ezay Sendiqada nuştoxandê İsveç u sendiqada Mahlimeyo. ==Eserê Faruk İremetiyê kı neşır biyê== *1. "Çöl Yağmuru" Varanê/Yaxırê Çolı (şiiri) Falköping 1989, Suk Yayınları. *2. "Katliamdan Kaçanlar" Êyê kı tertelera remenê (şiiri) Falköping 1990, Suk Yayınları *3. "Rondıkê Çavên Ti" Têyşanêyda hérsê çıman (şiirê Zazaki-Kırdaski) Stockholm 1993, APEC Yayınları *4. "Och i älskades hunger " U vêyşaneyda sinayenıdı… (şiirê Swêdki/İsveçki) Stockholm 1994, İremet Yayınları. *5. "Antolojiyê Ozanê Swêdi" Antolojiyê Şairê Swêdi-1 (antoloji bı Zazaki) Stockholm 1995, İremet Yayınları. *6. "Zeritenık" (şiirê Zazaki) Stockholm 1996, İremet Yayınları. *7. "Zıwanê Ma Zazaki" (bı Zazaki-Tırkki-Swêdki/İsveçki) Stockholm 1996, İremet Yayınları *8. "Mitra" Mitra (Mitoloji dı homayê tiji) (şiirê Tırkki) Ankara 1996, Yarın Yayınları Aktifiteyê Faruk İremeti neşır kerdenı u media dı. ==Neşırxaneyê SUK, nê kıtabi neşır biyê== *1. Faruk İremet "Çöl Yağmuru" Varanê/Yaxırê Çolı (şiiri) *2. Faruk İremet "Katliamdan Kaçanlar" Êyê kı tertelera remenê (şiiri) ==Kıtabê kı Neşırxaneyê İremeti neşır biyê== *1. Faruk İremet, "Och i älskades hunger (U vêyşaneyda sinayenıdı…)" (Swêdki/İsveçki şiiri). *2. Koyo Berz, "Kole Nêba" (Zazaki şiiri). *3. Koyo Berz, "Namdarê Sêweregı-1" (Zazaki-Antoloji) *4. Koyo Berz, "Ewro Şo, Meştı bê" (Istanıkê Zazaki) *5. Faruk İremet, "Zeritenık" (Zazaki şiiri) *6. Koyo Berz, "Dêrsım" (Zazaki şiiri) *7. Faruk İremet, "Antolojiyê Şairê Swêdi-1" (Antoloji) *8. Carina Nilson, "Minnenas Tempel (Zıyaretê Virikerdenı)" (şiirê Swêdki/İsveçki) *9. Faruk İremet, "Zıwanê Ma Zazaki" (bı Zazaki-Tırkki-Swêdki/İsveçki) *10. Safiya Pak, "Xeribey ıd, Keye dı-In der Fremde zu Hause" (şiirê Almanki-Zazaki) *11. Terry Lynn Todd, "A Grammar Of Dimili" Gramerê Dımıli (İngilizki) *12. Koyo Berz, “Grammerê Zazaki” (Zazaki) *Kormışkan Bülten 1995-97, 5 amori. *ZazaPress 2000-2005, 15 amori ''Vanê kes Faruki bı xo ra pers kero, na hendayê dewlemendena heyati kotira yena u kes seni fêno xo dest.'' Amnanê serda 2005 an ra yo kı, o yo CD ye ser gırweyêno u beno nezdira bıvıciyo. Heme text u müzigê cı zi bı xo vıraşto. Derheqê nuştoxi dı, internetı dı nê cayan dı şıma şenê malumat xodest finê. ==Çımey== *[http://www.zazapress.info.se ZazaPress - Pêserokê zıwan u kültürê Zazayan] *[http://www.iremetforlag.info.se Neşırxaney İremeti] *[http://www.kormiskan.info.se Kormıskan-Bülten - Pêserokê zıwan u kültürê Zazayan] *[http://iremetforlag.tripod.com/cdnazeri/cdnazeri.htm Qandê kıtab u müzikê Faruk İremeti şo pera (homepage) Neşırxaney İremeti] *[http://www.continente.nu/svenska/artiklar/artiklarlista.cfm?sammaKategori=9 Roportaju Faruk Iremet (Swedki)] [[Category:Nuskar]] 381 5080 2006-10-02T13:34:54Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/ Fenerbahce]] moved to [[Fenerbahce]] '''Fenerbahce''' taxime futbola. Zerd u gizg renge Fenerbahce ya. Sukeyi FB, Istanbula. Nume saxaya Fenerbahce Sukru Saracoglu va. Zaf merdim Fenerbahce tepistis ken. FB zaf hol futbal kay ken. Faqat merdime Ewropa Fenerbahce zaf hol ni zunen. 382 5082 2006-10-02T13:34:54Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/ Futbol]] moved to [[Futbol]] Cekuye '''Futbol''' Ingilizki ra yena [''foot'' = lıng + ''ball'' = tep]. [[Image:Football pitch metric.png|thumb|Saxaye Futbol]] Ina kay; top be lıngonı sari erzen qarşi qela tağım bin. Ina kay benati dı tağımıd her tağım 11 tenıra yena kaykerdış. Ina kay 4 hakem idarı ken (1 benatı, 2 het, 4. hakem). Futbol ın zemonıd en hol kaya. Ina kay yı kayon binonıra dahane zaf pe oyunciyon yena kaykerdış, ına kayıd inson con ğu daha zaf eglı ken. Ina sporıd boy, kilo, quwet soruni çın. Acura ına spor benati insononıd daha zaf yena debıştış’o heskerdış. *[[Futbola Ewropa]] ==Bewne / Qayt Ke== *[[Basketbol]] *[[Hentbol]] *[[Kayak]] *[[Tenis]] *[[Voleybol]] ==Çimey== *[http://www.uefa.com UEFA] *[http://www.fifa.com FIFA] 383 5084 2006-10-02T13:34:54Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/ Galatasaray]] moved to [[Galatasaray]] {| class="toccolours" style="float: right; clear: right; margin: 0 0 0.5em 1em;" |+ style="font-size: larger; margin-left: 1em;"|'''Galatasaray''' |- style="vertical-align: top;" |colspan="2" align="center"|[[Image:Gslogo truecolor.gif|Galatasaray SK Logo]] |- style="vertical-align: top;" |'''Rengun'''||Zerd - Sur |- style="vertical-align: top;" |style="padding-right:1em;"|'''Nıme Zur'''||Cim Bom |- style="vertical-align: top;" |'''Ser Na Ro'''||[[1905]] |- style="vertical-align: top;" |'''Stad'''||[[Stade Ali Sami Yen]] |- style="vertical-align: top;" |'''Runisti'''||25,000 |- style="vertical-align: top;" |'''Beşkan'''||[[Özhan Canaydın]] |- style="vertical-align: top;" |'''Antranor'''|| [[Eric Gerets]] |- style="vertical-align: top;" |'''Lig'''||[[Tirkiye lige Futbol]] |- style="vertical-align: top;" |style="padding-right:1em;"|'''Serri Verini'''||[[Tirkiye lige Futbol]], 3. |- style="vertical-align: top;" |- |class="toccolours" style="padding: 0; background: #FFFFFF; text-align: center;" colspan="2"| |} Galatasaray taxime futbola. Sur u Zerd renge Galatasaray. Sukeyi GS, Istanbula. Nume saxaya Galatasaray ''Ali Samiyen'' a. Zaf merdim Galatasaraye tepistis ken. GS zaf hol futbal kay ken. Merdime Ewropa Galatasarayra zaf hol zunen. Serid 1999, Galatasaray guret kupaye UEFA. Hakan Sukur u Necati Ates zaf rind futbol kay ken. ==Kupaye Guretun== *Ewropa Super Kupa 1999-2000 *Kupaye UEFA 1999-2000 *Tirkiye lige Futbol 1961-62, 1962-63, 1968-69, 1970-71, 1971-72, 1972-73, 1986-87, 1987-88, 1992-93, 1993-94, 1996-97, 1997-98, 1998-99, 99-2000 *Kupaye Tirkiye 1962-63, 1963-64, 1964-65, 1965-66, 1972-73, 1975-76, 1981-82, 1984-85, 1990-91, 1992-93, 1995-96, 1998-99, 99-2000 ==Çımey== *http://www.galatasaray.org<br> *http://www.aslanlar.com<br> *http://www.aslanlar.net<br> *http://www.ultraslan.com<br> *http://www.ultraslan.org<br> *http://www.galatasaray.com<br> 384 5086 2006-10-02T13:34:54Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/ Gogı]] moved to [[Gogı]] '''Gogı''' na kay zey isoki kay bena (Ìsoki kaya serdê cemediya). Enbol ki xort u resayey na kay kay kenê. Qandê na kay çıweyê sertompızıni, çalê u siyada salına verdê roy lazıma. Ê kı kenê na kay kaykerê meydanê dı kom benê. Wertedê ê meydani dı hendê bıcewê xori, hendê bıcewê yan zi lengeriyê hera çalê aşanenê. Ê kı qandê kaykerdenı kom biyê benê dı tay (dı heti, dı beşi, dı kışti). tay yenê kışta zeri, tay şınê kışta teberi. Verê kaykerdenı tabi xo miyan dı wext beli kenê, ka do çend deqey yan zi çend seati kay bıkerê. Wırna heti ê çıwanê xo yê sertompızênan kenê xo dest u cayê xo yê kaykerdenı gênê. Ê kışta teberi bı serdê ê çıwandê xo yê sertompızınana a sala pıhanını erd ra kaş kenê, xij kenê kı, berê dekerê a çalı miyan. Ê kışta zeri zi bı ê çıwandê xo ya tım a sala pıhanını fênê duri kı, a si çalı nêkewo u qalı nêbo. Wexto kı a siyapıhanını dekewo a çalı, qalêda cı bena inan o. Wexto kı xo rê beli kerd bı, o wext bi temam tepey a no fın ê kışta zeri şınê kışta teberi, ê kışta teberi yenê kışta zeri. Yanê taxımê kışta zeri şıno teber, ê kışta teberi yeno zere. Hendê ê wextê bini no fın o taxımo bin kışta teberi dı kay keno. Bı no hesaba na kay ramena. Ewro na kay Awrupiyan moderize kerda u cı ra kaya isoki veta. Awrupi na kay ewro cemedi sero kaykenê. Herunda a çalı dı dıqeley vıraştê, herunda a salı dı bı maden ra salı vıraşta, herunda ê çıwandê sertompızênan dı zi çıweyê serçewtiyê fabriqi vıraştê. Awrupi herunda a çalı dı, a salı ramenê qeli miyan. Kê dekerdı qeli miyan o qala xo keno ê hemverdê xo. Hewna na kay (Yanê Isoki) Awrupa dı çınê bi, verê ney dısey-hirêsey serı veror şarê ma na kay kaykerdê. Kaykerdena na kay rê welatê ma dı wext yan zi demseri (Mewsim) lazım nêbi. Zımıstani cemedi sero, vewrı miyan dı, Amnani yan zi demserandê binan dı zi, meydanandê vengan dı, cadê cıwênan dı kay kerdê. Na kay zi mısnena ma kı, wextê xo dı ma çend Awrupiyan ra ravey u verdı bimı. Labırê ewro ê vıjıyayê zirwe, hewna ma yê herunda xo dı amorenê u destandê dışmenan bın dı nalenê. 385 5088 2006-10-02T13:34:54Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/ Govendı]] moved to [[Govendı]] '''Govendı''' veyvan dı, roşanan dı, sınetan dı, şênayey u şahiyan dı yenê antenı. Kaykerdena kayandê bedeni rê ma vanê "Govendı". Tabi govendi babet-babetiyê. Xeylê govendê şardê ma estê. Govendı antenı dı dı merdımi zahf mühimê u vanê ê dı merdımi bızanê weş govendı bancê. Ninan ra jew o kı serê govendı anceno, o bin zi en peyniya qordê govendı anceno, o yo. Nê wırna kay weş nêzanê, a govenda inan çiyê rê nêbena. Wexto kı ê şaş kaykerê, ê bini zi hergı jew lıngê erzeno u babetêna kay keno. Wexto kı govendı bı no hesaba biro antenı, a govendı çiyê rê nêbena. Wexto kı wırna weş bızanê, ê kı nezdi seriyê ê wınênê lıngandê sergovendi ra u lınganê xo gorey ey raşt kenê u erzenê. Ê peyni zi wınênê eydê en peyni ra u lınganê xo zey ey erzenê. Ê ver u ê peyni vanê wustayê kayda antenda a govendı bê. Ez zi hend bol vêşi kayê goven dı nêzana kı, şıma rê ju bı ju bıda nuşnayenı. Ê kı zanê wa ê ma rê bınuşnê, ma zi bımısê u inan dımı kaykerê. 386 5090 2006-10-02T13:34:54Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/ Gozçal]] moved to [[Gozçal]] '''Gozçal''' na kay bı Gozana yan zi bı beluyana (beluwana) kay bena. Koşeyêdê bani dı, Si yan zi Darê vero çalê aşanenê qandê kaykerdenda na kay. Dı gami yan zi hirê gami a çalı ra duri (mabêna) jew vındeno, destanê xo keno pırê Gozi u erzeno a çalı miyan. Ê kı kewnê a çalı miyan hendê inan o kı a çalı paweno ey ra gêno, ê kı tebera manenê u nêkewnê çalı miyan, inan zi o kı zere dı paweno o gêno. Na kay en bolki xort u qeçkan miyan dı yena kaykerdenı. Na kay rê demseri (Mewsimi) lazım niyê. Çı wext dınya ayam bo u roj weş bo qeçeki şınê u kay kenê. Tabi wexto kı wextê cı yo veng bıbo u karê nêkerê. Yanê wextê xo yê vengi bı kaykerdenda na kaya ravêrnenê. Labırê na kay en bol ki, Roşanan dı, serdê serı dı, şên u şahiyan dı kay bena. Nê rojan dı vistuçıhar seati xort u qeçi na kay ser ra nêwerzenê. Çina zi esto kı vanê ma biyarê zıwan. Wexto kı, ê kı kenê na kay kaykerê ê xo miyan dı qısey u bazar kenê, ka do seni u çıçi ser kay kerê. Wext beno Goz u beluyana kay kenê, labırê inan ser kay kay nêkenê. Wext zi esto kı bazarê xo wına kenê, Gozê kı erzênê inan ra ê kı nêkewnê çalı miyan u tebera manenê, amora inan zewcı bo o kı erzeno ê gozê kı eştê hendê amorda inan hemını o ê kışta zeri ra gêno. Wexto kı ferı bê, ê kışta zeri ê gozê kı ey eştê inan hemını gêno. (Çend dekewnê çalı çend tebera manenê ne mühimo). 387 5092 2006-10-02T13:34:54Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/ Hakmêş]] moved to [[Hakmêş]] '''Hakmêş''' na kay zi bı hakana yena kaykerdenı. Şêlıgê dewê yan zi ê mahlayê soz danê pê u cayê dı komê pêser benê u yenê pêser. Nê hendê herunêda şıqê yan zi cılê ca kenê pak u duz. Hergı jew beno cayêdê ê cay dı hakê xo ronano. Ronay tepey a ê kı kaykenê u şêlıgo bino wınyayoxi (temaşekerdox) çorşmey nê hakan kom benê. Eger mêşa siya biro hakdê kê ya anışo, kaykerdoxê (kaywanê) ê haki ê hakê binê kı qandê kaykerdenı o ca dı roneyayê ê hemını gêno. (Yanê ê hakan hemını weno, qezenc keno). Wext beno şeşti-heştay hak o cado duz dı qandê kaykerdenı roneyêno. Wexto kı mêşa siya yena ê hakan sera vızı-vızı kena u perena, zeriya ninan küt-küt erzena, ka do ê kê ya anışo. Tabi mêşi zi şeytaniyê. Wexto kı nê hakan sera perenê, fınê çorşmey ney, fınê ey geyrenê u heyecan danê kaykerdoxan. Wext beno seatê miyan dı zi mêşê nina u pa niyanışena. Tay çorşman ra mêşan fetılnenê u hetê cadê kaya anê kı, hakêna anışo. Ê mêşê siyayê kı zeriya kesi cı ra qelıbêna, qandê a kay benê melekê qezenckerden! ı, rısk akerdenı u şans ardenı. Wexto kı mêşi birê jew yan zi çend hakana anışê, ê xo miyan dı ê hakanê binan pê ra bara kenê. Qandê kı mêşı yena hakana anışena, namey na kay zi biyo Hakmêş. Tabi zey kayandê binan na kay dı zi hile u xürde esto u beno. Tay verê amyayenı qırtıkê Rıb yan zi qırtêkê çiyo şirane (mesela zey hıngımên, riçal, şeker u herwına) sawenê cayêdê hakdê xo kı mêşı biro u hakdê ey a anışo. Tabi ê kı hekem weçineyayê ê verê kaykerdenı, hakan jew bı jew kontrol kenê u hewna ronanê. 388 5094 2006-10-02T13:34:54Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/ Hakçıq]] moved to [[Hakçıq]] '''Hakçıq''' na kay en bol ki zımıstani wedan dı, key dost u enbazan dı, kışta xort u resayana bı hakana yena kaykerdenı. Ê kı wazenê kay kerê hergı jew cemê, celebê haki keno selê yan zi çiyê miyan u şıno cadê kay. Tabi nê veri pê haydar kenê kı fılan rojı yan zi fılan seatı dı u fılan cadı na kay kaykerê. Labırê vanê kes weş bısınasno u bızano kı kamcin hak metino u rew rewi nêşıkyêno, ê haki hakan miyan ra weçino u biro pa kay kay bıkero. Şêlıgi hakê xo gıroti, amey u arêbıyay tepey a dest bı kayda (Kaykerdenda) hakçıqı kenê. Na kay mabêndê dı merdım u dı hakan dı kay bena. (Hakê ninan ju ju fını xaşênayey, ju ju fını xaxi benê. Wexto kı xaşênayey benê, vanê ê hemını xaşênayey bê, wexto kı xaxi benê vanê ê hemını xaxi bê) Ê şêlıgi ra jew zi mabêndê ninan dı ze hekem weçineyêno u o kay dano idarekerdenı. Hekem weçineyêno kı kes kesi rê, hile, dalavêre, neheqey nêkero yan zi nêbo. Qandê kı tay çımakerdey u şeytani estê kı serê hakdê xo nêdanê serdê hakdê ê bini ro. Danê kışt u kalekan ro kı, hakê ê bini rew bışıkiyo. Şıma zanê kışt u kaleki hendê ser u bıni bıqüwet u metin niyê. Wexto kı ê kışt u kalekan ro do hak hıma şıkêno. Bı no şekla na kay kaybena: Jew hakê xo, xo nuncıkı miyan dı seri ser yan zi bıni ser tepşeno. O bın zi hakê xo dano hakdê ney ro. Hakê kê bışıkiyo, o kı hakê cı nêşıkyayo o ê hakê şıkati gêno. Yanê hako kı nêşıkyayo wêrê ê haki qezenc keno. Bı no hesaba jewbini ra hakan wenê. Wexto kı kenê na kay kaybıkerê, verê coy bazareya xo kenê, ka do teniya seri ser yan zi bı bıniya zi kay kerê ya nêkerê. Eger teniya seri ser kaykerê, seran teniya danê pê ro. Ê kı şıkya o ey gêno. Na kay zi bı nobeta, nobeta xo pawıtena kay bena. O kı ninan rê hekem weçineyayo, o verê kaykerdenı nê kaywanan keno rêz, fêno nobetı, ka kam do kami dımı u kê dı kaykero. O kı hakê cı şıkyêno, no fın o haknaya dano hakdê bini ro. Jew hak hetan kı nêşıkiyo kay miyan dı nino vırnayenı. Hetan kı o hak bışıkiyo vanê ê hakiya kaykero. Jew jew wext beno, jew merdım bı jew hakiya new-des haki weno. Çımkı tay haki estê qabıx u qalıkê cı zahf metiniyê u rew rewi nêşıkyênê. Metinbiyayena nê hakan zi, ê kı kaykenê ê bı dındanandê xo ya fahm kenê. Ser yan zi bınê (kışta seri, kışta qenı) haki danê dındandê xo yê çengedê cêriyê en vernıyêni ro, ka çend metino çend niyo fahm kenê. Wexto kı dı haki deyênê pê ro, o kı şıkêno ey ra çıqini vıjêna. Qandê coy zi namey na kay hakçıq neyayo pa. Şıma zanê namey kayandê ma heme namey ronışteyê u gorey a kay neyayê pa.. 389 5829 2006-10-10T12:47:59Z Maviulke12 6 [[Image:Heinrich Heine.jpg|thumb|Heinrich Heine]] ''Nuştoxê na maqale Faruk İremet o.'' '''Heinrich Heine''' (1797-1856) ser 1797 dı maya xü ra ameyo dınya u çımê xü [[suki|suka]] [[Almanya Federale]] [[Düsseldorf]] dı ze [[Musewitine / Cuhudine|Musewitine/Yahudine]] (may u piyê cı yahudiy bi) akerdo. ==O qıstasê roşnayoxey o== Nuştox her wext wahêrê wendox o. Zaten bê wendox zi nuştox nê beno. O kı nuştox keno wahêrê wendox zi vinayışê ciyê. Heger [[nuştoxi]] hetê wendayenanê xü niro wendenı se, nêy rê sebep çıçi yo? Tabi tiya dı ez şena qıyasê vinayışı xü vaca u êy ra zi rındey u xırabey a nuştox biyara [[zıwan]]. Laberê, o wext qıstasê mı çıçi yo? Qıstas helbet nuş, mesajê nuştox u qalite yê nuş o. [[dınya|Dınya]] dı her roj bı mılyarana [[qezetey]] u [[kıtabi]] neşır benê. Nina ra qısmê resenê wendoxanê xü, qısmê zıwananê binarê yenê açarnayenı u qısmê zi yenê eştenı. Kamcin yenê eştenı? O kı, nê reseno hisê wendoxanê xü u kamcin yeno açarnayenı? Şıma do pers kerê. Helbet o [[kıtabi]] kı, vinayışê kı resayo wendoxanê xü u [[edebiyat|literatürê]] dınyay rê çiyên do newe dayo u biyo zenginey a [[edebiyat|literatürê]] dınyay. Zaten ser no esasiyet ser 1901 ra yo (ser 1901 dı nuştoxê [[Fransa|Fransızki]] [[René Sülly-Prüdhomme]] Nobeli gırot) [[Xelatê Nobeli|Xelatê Nobel]] yeno dayışı. Tabi ze kı [[J.P.Sartre|Jean-Poül Sartre]] vano; "[[Xelatê Nobeli|Xelatê Nobel]] zeydê kayê qeçek a no u no xelet, [[nuştoxi]] pê ra abırneno. Yani, nuştoxi rındi u nê rındi. Heme [[nuştoxi]] tenya ser çi yê nê nuşnenê u merdım nê şeno [[nuştoxi]] u nuştoxey biyaro jew xeti ser". (1964 dı Komita Nobeli [[J.P.Sartre]] Nobeli rê layıq vina, laberê [[J.P.Sartre]] nê şi [[İsveç]] u [[Xelatê Nobeli]] nê gırot.) Heger Heinrich Heine wextê Nobeli dı héyatı bıbyayê, cı rê [[Xelatê Nobeli]] bıdayê? Nê zana. Belki zi xelet nê dayê cı. No zi niro no mana kı Heinrich Heine nuştoxêno bê wendox bi. Bı ekıs, o nuştoxêndo verê wextê xü bi. Zaten wuni nê biyayê se Qıralyetê [[Almanya Federale|Almanya]], [[Hitler|A. Hitler]] dışmenê cı nê biyê u heme çiyê Heinrich Heine tomete (yasax) nê kerdê. Bı taybeti, [[Hitler|A. Hitler]] cı ra hendı tersayê kı ze kı ecrıhi rayê cı ser vıcyay bi. Qandê coy vatê; "Heinrich Heine, riy siyayey a [[Almanya Federale|Almanya]] yo. Meşeyê şıiranê almanya dı mırıçikêndo bıleyım o." Heinrich Heine sekerd kı bi riy siyayey a [[Almanya Federale|Almanya]]. Heinrich Heine [[şiiri]], kıtabi nuşna. [[kıtabi|Kıtabê]] cı yê "Deutschland. Eın Wıntermärchen, 1844" (Almanya. Jew ıstanıkê zımıstani). Na kıtab dı Heinrich Heine Şiiri tuji ze isota nuşnayo. A tujey vek u zerya [[kapitalistê]] [[Almanya Federale|Almanya]] veşnayo. Ser 1835'an dı tomet (yasax) bi. [[Şiir]]anê xü dı, şarê xü rê wahêr vıcyayê, xü nê nımıtê, sistemi rê nê bi qülp u qülp da heme çira zi nê tepıştê. Şairêno (şayirêno) gırd, bê sınor bi Henrıch Heine bı [[fıkri|fıkranê]] xü ya bi rayverê bol nuştox u filozofê [[Ewropa]]. Misal; [[Karl Marx|K. Marx]] bol qıymet dayê êy rê, fıkranê êy rê u enbazê cı yê nezdi bi. Ser 1830 dı çı wext rema şi Parıs u wuca dı bı enbazanê xü ya bi u her wext bı [[Karl Marx|K. Marx]] a pê vinenê. Hıta [[Karl Marx|K. Marx]] vatenê xü yê "Diyanet qandê şaran ze afyon o." Heine ra gırot o. Qandê [[Nietzsche]], Heine zeydê homa bi. [[Nietzsche]] vatê; "Şairê no heri gırd." Sistem u kıhanparezi [[Almanya Federale|Almanya]] Heinrich Heine rê vatê; "Xayin, welatê xü roteye, dışmenê [[Almanya Federale|Almanya]]" Heine, welatê xü heri nasyonalıstê gırd [[Hitler|A. Hitler]] ra vêşi welatê xü hez kerdê. Bewnê se vano Şair; "Héndê şıma, ez zi welatê xü héz kena. Qandê a hezkerdenı mı héyatê xü ra 13 ser sırgun dı ravêrnaya." Şairê zey dê Heine vaten u nuşê xü dı raşto. [[Roşnayox]] o. Qandê çıçi? Qandê kı şeno ne heqeya sistemê welatê xü tehlil bikero u êy mehkum bikero. Tabi no zi, tehdıt u merdeni ra nê tersayena beno. Heine roşnayox o. Ze kı [[şiir]]ê xü dı çıharxetê çıharın dı vano; "Lénet biro welatê mın o zurkerıni rê," yanzi çıharxetê hirêyın dı vano; "Lénet biro qırali rê - o qıral kı qandê zengınan o!" Kamcin roşnayoxê [[Mabênê Rojawan]] (ortadoğu) şeno çiyê wunasinı ser welatê xü vaco, yanzi bê ters bınuşno. Kes nê şeno. Şaro kı rıhê cı dı koletey esto, her wext koleyo. Na tipê roşnayoxê koley, welatanê wunasini dı, her wext merdım şeno bıvino. Laberê "roşnayoxê" koley, nuş u qariyerê xü dı zi koleyê. Qandê kı nêy, nê şenê lıngan dê xü ser dı vınderê. Heine, merdımê kı xü rê [[roşnayox]] vano, ina rê nımuneyo. Heine nımuyê roşnayoxey o. Heine qıstasê roşnayoxey o. Heinrich Heine, 1827 dı, bı [[kıtabi|kıtabê]] xü yê "Büch der leıder" (Kıtabê dêri) ya resa xetê xü yê kı kes nê şa cı reso. Hozan Heine bewnê se vatê ser [[kıtabi|kıtaban]]; "Dort, wo man Bucher verbrennt/verbrennt man am Ende/ auch Menschen" (Wuca dı merdım kıtabi veşneno/ veşneno merdım pêyniyê heme çiy) Heinrich Heine ser 1797 dı maya xü ra ameyo dınya u çımê xü [[suki|suka]] [[Almanya Federale]] [[Düsseldorf]] dı ze [[Musewitine / Cuhudine|Musewitine/Yahudine]] (may u piyê cı yahudiy bi) akerdo. Heine, hüqüq waneno u çend serı zi déwawekiley (awuqatey) keno. Laberê o déwawekiley (awuqatey) veradano u aktif dest bı nuştoxey keno. Ser 1856 dı [[Paris]] dı, bêbextey dı, sırgun dı nameyê xü kareno bêdımey u xü pey dı mirasanê xü u nameyê xü yê paki veradano. Merdım şeno Heinrich Heine'y bı no [[şıir]]ê cıya dıha weş nas bıkero; ==Kıtabanê nuştoxı== *''Auf Flügeln des Gesanges'' *''Gedichte'', 1821 *''Tragödien, nebst einem lyrischen Intermezzo'', 1823 *''Reisebilder'', 1826-31 *''Die Harzreise'', 1826 *''Ideen, das Buch le Grand'', 1827 *''Englische Fragmente'', 1827 *''Buch der Lieder'', 1827 *''Französische Zustände'', 1833 *''Zur Geschichte der neueren schönen Literatur in Deutschland'', 1833 *''Die romantische Schule'', 1836 *''Der Salon'', 1836-40 *''Über Ludwig Börne'', 1840 *''Neue Gedichte'', 1844 - New Poems *''Deutschland. Ein Wintermärchen'', 1844 - Germany *''Atta Troll. Ein Sommernachtstraum'', 1847 *''Romanzero'', 1851 *''Der Doktor Faust'', 1851 *''Les Dieux en Exil'', 1853 *''Die Harzreise'', 1853 *''Lutezia'', 1854 *''Vermischte Schriften'', 1854 *''Letzte Gedichte und Gedanken'', 1869 *''Sämtliche Werke'', 1887-90 (7 Vols.) *''Sämtliche Werke'', 1910-20 *''Sämtliche Werke'', 1925-30 *''Werke und Briefe'', 1961-64 *''Sämtliche Schriften'', 1968 ==Çılagi^== Nê kewno hérsi, destanê ma ser. ma roşenê ver kürsiyê hirami, bı dındanê xij xijını. Almanya, çorşme yê to ma bı hirayına ginê. Xılyayena hirê fınê lénetına, hira kenê Ma hira kenê! Ma hira kenê! Lénet, o kı ma ser xü homa hesıbneno, ma yê kamcini rê isyan kenê serdeya zımıstani dı u rojê vêyşanêy dı! veng bi, ma yaremeteya êy pawıt- o bı ma ya qırfi xü ke u huwa vêyşanêya ma Ma hira kenê! Ma hira kenê! Lénet biro qıralirê - o qıral kı qandê zengınan o! vêyşaneya ma zi, qesbayê cı yê wuşkı nermı nê kerd. Groşê ma yê peynêyın zi ma ra trawıt u dıma, ze kütıkana ma dano ver güleyan Ma hira kenê! Ma hira kenê! Lénet biro welatê mın o zurkerıni rê, ze kı ma gırêdano tenya zeydê koleyana wuca dı vılıki nê resayeyı pay kenê u şami yê küfıkını dano bı kermaniya Ma hira kenê! Ma hira kenê! Hirami veng dano, erbabê silehi gêyrenê ma hira kenê, vira kenê şan u rojan, tı Almanya yê kıhanı, çorşme gıroteyena to. Xılyayena hirê fınê lénetına, hira kenê Ma hira kenê! Ma hira kenê! ^ '''Çılagi:''' ''Hirami (Dokumacılık)'' ^ '''Çılagey:''' ''Hiram (hirem), rateyenê, tenenê ra, (dokumacılık)'' ^ '''Çılag:''' ''Dokumacı'' Neue Gedichte (şiirê newey), 1844. na şiir Swêdi ra ameyo açarnayenı ==Çimey== * [http://heinrich-heine-gesellschaft.de/ Heinrich-Heine-Gesellschaft e.V.] * [http://www.duesseldorf.de/heineinstitut/ Heinrich-Heine-Institut] * [http://www.uni-duesseldorf.de/ Heinrich-Heine-Universität Düsseldorf] ''NOT: © (copyright) Faruk İremet, bê iznê nuştox cayê binan rê neqıl kerdenı, xezete, forımanê binan dı neşır kerdenı u meteban dı bê izin kar ardenı yasax o. No yasaxı qandê héme nuştanê nuştoxi ravêreno. Na nuşte bı destê nuştox bı xü neqlê tiya biyo.'' [[Category:Nuskar]] 390 5098 2006-10-02T13:34:54Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/ Hentbol]] moved to [[Hentbol]] Cekuye '''Hentbol''' Ingilizki ra yena [''Hand'' = Dest + ''ball'' = tep]. Top’e dest. Ina kay 40m. Dergid, 20m. Hirayid yo sahad her tağım 7 tenıra yena kaykerdış. Groni top 425-480gr’ma, çewre top 58-60 cm’wa. ına kay lajonıd 30dk’d 2 dewrıra, kenonıd 20dk’d 2 dewrıra yena kaykerdış. ==Bewne / Qayt Ke== *[[Futbol]] *[[Basketbol]] *[[Kayak]] *[[Tenis]] *[[Voleybol]] 391 5100 2006-10-02T13:34:55Z Incubator import 7 [[Test-wp/diq/ Herek]] moved to [[Herek]] '''Herek''' (Pêsera eştenı u pênıştenı) na kay en bolki qeç u xortan miyan dı yena kaykerdenı. Na kay dı jew xo çewt keno u serey xo cıneno xo ver u dıskıneno sênedê xo ro u destanê xo veracêr zey lıngan derg keno. (Yanê zekı çıharlıng bo, ê şekli gêno). Ê bini zi bı vazdana yenê destanê xo danê miyanedê ey ro, lınganê xo zey perzanandê teyrana kenê hera u xo ey sera erzenê. O kı nêşo xo berzo, yan zi lıngê cı cayêdê o kı zey herekiya çewt biyo ey ro günê o veşeno. O kı zey herekiya çewt biyo, o yeno zey heriya nêşeno o kı xo nêşayo çekero ey. Tabi tay-tay qimışê enbazandê xo nêbenê kı zey heriya cı nışê. Teniya ey çewt kenê, goşê cı tepşenê u çend gami xo dımı kaş kenê, benê. Bahdê na berdenı yan zi cınıştenı, no fın o kı nêşayo xo berzo o çewt beno u ê bini xo ey sera erzenê. O kı nêşo xo berzo yan zi o kı xo sera erzeno lıngê cı cayêdê ey ro günê, yan zi fınê ra biro ey ro güno u ey bıfino erd, o kı xo erzeno o veşeno u kewno herunda ey. Qandê kı xo zey Herana çewt kenê u zey Herana nışenê pê namey na kay biyo Herek yan zi pêsera eştenı u pênıştenı. 398 5691 2006-10-08T23:06:14Z 80.135.113.74 Milleta '''Kırd (kırdas)''' ho [[mezopotamya]] renuşti. Dımare Kırd/Kırmancun inkey [[ Tırk|Tırkın]], Erebun, Farsiyun renuşti. Merdımo Kırmuncun zafo (26-28 millon). [[Tırkiya]], ra 14 millon, İran ra 6,5 millon, Irak ra 5 millon, Suriye ra 2 millon Kurd esta. (Ma tahmin kena) Rusya, Kazakistaniz yo bine Kurdun esta. Memleket Ewropara zaf kırmuncun (1 millon) heftiyena. Kurdun/Kirmuncun Turkiya, inkey sebep ını teror PKK ra İstanbul, İzmir, Antalya, Mersin, Bursa melmeket gırdunra zaf esta. Kırmuncun piyerin ce xura vun Kurdistan. Kurdistan zaf kila. Ararat/Ağrı, Süphan, Cudi kıl gırduna. Fırat, Dicle rue gırduna, guale Van, guale gırduna. Ce Kurdun/Kırmuncun (kurdistan) nume [[Armeni]] zafa. Waxte tertele [[Armeni]] ame arminiz nata şı weta şı, zaf merdım [[ Armeni|Armeniz]] merdo. Hettani tertele Armeni, merdım Armeni zafıp (1,5 million). Xora ını nume bacar [[ Armeni|Armeniya]]: Mush, Bitlis, Xarpert, Erzorum, Van... nume yi piyerin nume Armeniya. Milleta Kurdunra feodal aşiretiz zafo. Sebep aşiretunra sosyolog vuna Kurdun/Kırmuncun piya piya nixeftiyena, merdım zafa dewleti yı çınika, dawa guun, dawa namıs zafo. İtiqat sunni Kurdun/Kırmuncun zaf merdım şafiyu, yo binez hanefiyu. Kırmunc merdım Alewi, Ezidiz esta. ==Bewn / Qayt Ke== *[[Kurdki]] 419 5616 2006-10-08T03:21:17Z Maviulke12 6 [[Image:Xaritey Zaza.gif|thumb|350px|Vilayatê Zazaan]] '''Zaza''' yo milleta. Millete Zazaan zuane (zıwan) Zazaki qalkena. Zuane (zıwan) [[Zıwani İranki|zıwananê İrankiyano]]], zuane (zıwan) [[Aryan]]o. [[Zıwani İranki]] piyerın zuane (zıwan) [[Aryan]]o. Millete Zazaan inkey [[Din|din]] yı [[İslam|İslamo]]. İtiqate Zazaan dehebo: *1) [[Sunni İslam]]; itiqato Sunni Zazaan dehebo nume yı [[Hanefi]] u [[Şafi]]o. *2) [[Şıi İslam]]; itiqato Şıi Zazaan [[Elewi]]yu. Merdumo Elewi Zazaan [[Mamekiye|Mamekiye (Dêsım)]], [[Erzıngan]], [[Sêvaz]], ([[Zera]]) [[Muş]] ([[Varto]]) zaf esta. Merdumo Sunni [[Çolig|Çolig (Bingol)]], [[Diyarbekır]] ([[Hêni]], [[Qulp]], Dicle, [[Çermug]]) [[Xarpêt|Xarpêt (Elaziz)]] ([[Pali]], Maden, Alacakkaya, Arıcak, Kovancılar, [[Qeze|Qeze (Karakoçan)]]) [[Rıha|Rıha (Urfa)]] ([[Sêwrege|Sêwrege (Soyregı)]]) zaf estê. Hiri-ponc millon millete Zazaan estê. Welatê Zazaano ke hetê [[iqtısad]] ra quwetın niyo, xeylê tenan dewê xo terk kerdi, şiy ğeribiye. Feqet politika dewlete heni kewta damaranê şari ke metropolanê [[Tırkiya]] de bo, Ewropa de bo, bılxassa mılleto Zazao Elewi [[zıwan|zıwanê]] xo rê bi xam, domanê qıci [[Zazaki]] nêmusay. Mıllet kewt halo henên ke pil u qıci nêşa (nêşkiya) [[zıwan|zıwanê]] ma u piyê xo ra jübini de, merdumanê xo de qısey bıkero. [[Zazaki]] zıwanê Zazaan, aidê [[Zıwani İranki|zıwananê İrankiyano]], zıwanê do [[İran|İrankiyo]] zımeo rocawano. Zıwananê [[Farski]], [[Kurdki]], [[Beluçki]], [[Goranki]], [[Sengserki]], [[Mazenderani]], [[Talışi]] u [[Gilaki]] ra nezdiyo. Mıntıqa [[Mezopotamya]] zımey u [[Anadoliye]] de texminen 3-4 milyon insani [[Zazaki]] qısey kenê (qal kenê). ==Çime== *[http://www.zazaki.de Portele Zazaan] *[http://www.zaza.arsivi.com Zune (Zıwane) & Kulture Zazaan] *[http://www.zazaki-institut.de Enstitüyê Zazaki] 429 5988 2006-10-13T19:15:38Z 141.58.248.158 [[Image:Human_body_features2.png|thumb|300px|right|1.Gijik 2.Riy 3.Qırıke 4.Dose 5.Sêne 6.Gulılıke(Naq) 7.Pize 8.Viyere 9.Kir 10.Paqe 11.Çakê (Zani) 12.Zani 13.Xapa lınge 14.lınge 15.Boji 16.Çenge 18.Xapa hermi 19.Dest]] ==Sare== *[[Lew]] *[[Lewo serên]] *[[Lewo binên]] *[[Leu]] *[[Buri]] *[[Burie]] *[[Zon]] *[[Dizahn (Didon)]] *[[Fek]] *[[Gos]] *[[Por]] *[[Pirnika]] *[[Çare]] *[[Pizang]] ==Vucid== *[[Boji]] *[[Qor]] *[[Hermê]] *[[Lıske (Gepe)]] ''Yanak'' *[[Qırıke]] ''Boğaz'' *[[Vıle]] ''Boyun'' *[[Belıke]] ''Gırtlak'' *[[Şêne]] ''Göğüs'' *[[Herme]] ''Kol'' *[[Aste]] ''Kemik'' *[[Qefsıng]] ''Göğüs kafesi'' *[[Gulılıke]] ''Göz yuvarlaği'' *[[Bibıke]] ''Göz bebeği'' *[[Viere]] ''Mide'' *[[Roqıla (Loqare)]] ''Bağırsak'' *[[Pize]] ''Karın'' *[[Zara Şae]] ''Karaciğer'' *[[Xapa hermi]] ''El bileği'' *[[Xapa lınge]] ''Ayak bileği'' *[[Zend]] ''Dirsek'' *[[Qıneste]] ''Kalça'' *[[Zera Bele]] ''Kalb'' *[[Qor]] ''Bacak'' *[[Zani]] ''Diz'' *[[Lınge]] ''Ayak'' *[[Bıçıke]] ''Parmak'' *[[Bıçıka dest]] ''El parmağı'' *[[Bıçıka lınge]] ''Aya parmağı'' *[[Dest]] El *[[Aşmaqê feki]] ''Damak'' *[[Kefe]] ''Aya'' *[[Kefa desti]] ''El ayası'' *[[Kortıke]] ''Ense'' *[[Miane]] ''Bel'' *[[Bpoşt]] ''Sırt'' *[[Boçık]] ''Omurganın alt ucu'' *[[Dos]] ''Omuz'' *[[Çeng]] ''Omuz başı'' *[[Nênıg]] ''Tırnak'' 430 5148 2006-10-02T19:14:55Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/antropolociye]] moved to [[Antropolociye]] '''Antropolociye''' [Yunanki: ''anthropos'' çekunê (inson) u ''logos'' (ilim) vıraziyo]. Antropolociye insanû u [[Cemaat]] û werteyde ferq u ve zezüminen saye keno u her hetra naye analize kerdenere gurino. '''Grube Antropolociye''' #[[Antropolociye Biolocik|antropolociye biolocik]] #[[Antropolociye Fizig|antropolociye fizig]] :a) [[Antropolociye adli]] :b) [[Primatolociye]] :c) [[Paleoantropolociye]] :d) [[Antropolociye Zagoniye|Antroplociye Sosyale u Zagonele]] 433 5200 2006-10-03T12:27:33Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/asmênşınasiye]] moved to [[Asmênşınasiye]] '''Asmênşınasiye''' Astronomiye; İlmê cısmanê asmêni. '''Gırewtena Roci''' Na biyaiye zaf sêrek yena diyaene, vanê, caê de se serre de reyê. Çiyo ke zêdêr şınasiyaiyo, gırewtena aşmo. Gırewtena roci de aşme be tiricanê roci ra duşê dınya de ke amey têri, tici erzena riyê aşme, aşme ki kena siye; peyê aşme de gırzey siye yeno werê, ya ki theza de siye vıraziyena. Tawo ke aşme kena siye, a siye ke gınena caê de dınya ro, o ca ra gırewtena roci asena. Be na qeyde heqe pers kenê, her caê de feza (universum) de tım aşme gêriyena, ya ki roc gêriyeno; niadayışê (ewniyayışê) nuqtey ra gırêdaiyo. O cao ke aşme be roci ra kunê têri, uca gırewtena roci ya ki aşme asena. 434 5158 2006-10-02T19:18:15Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/biyolociye]] moved to [[Biyolociye]] [[Image:Biological_cell.png|thumb|300px|yew Hucra]] Na çekuye '''biyolociye''' Yunanki ra yena [''bios'' = heyat + ''logos'' = zanışiye] ra yena pêra. Biyolociye lızgey zanışiya (ilmia), raya ke heyatê cındeyan (weşan, giyaneyan) sero geyrena cı. Na areze biyaene, sınıf u halê organizman rê bena elaqedar. Biyaena tewrê cındeyan senên yena meydan u nê yewbini u dormey xo sero çı tesir kenê, biyolociye ninan kena areze. Biyolociye de dı lızgey gırdi estê, [[botanik]] [zanışiya ke nebat sero geyrena cı] u [[heywanşınasiye]] [zanışiya ke heywanan sero geyrena cı]’. Labelê tabi ke hewna zaf lızgê binê bınêni ki estê. Mesela: [[antropolociye]] [zanışiya ke insanan /merduman sero geyrena cı], [[anatomiye]] [zanışiya ke awankerdışê cından sero geyrena cı], [[cênetik]] [zanışiya ke zey yewbini biyena cındeyan sero geyrena cı] uêb. 435 5150 2006-10-02T19:16:26Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/botanik]] moved to [[Botanik]] '''Botanik''' ilimoke tar u thur ser xebetino (gurino). ==vaş, sebze, tene== *[[Vıl (vılık)]] ''Çiçek'' *[[Çımoşa]] ''Papatya'' *[[Gagıro]] ''Lale'' *[[Qanç]] ''Menekşe'' *[[Xalcıniek]] *[[Arsız (bêar)]] *[[Kolbız]] *[[Gelziwan]] *[[Şeqşeqo]] *[[Xışul]] *[[Cehceheg (dariê kılênca)]] *[[Dınêb]] *[[Zegereg]] *[[Meyaro]] ''Acı ot'' *[[Kerkor]] ''Devamlı yeşil olan bir ot'' *[[Neflı]] *[[Şiramı (saki)]] *[[Şıngı]] *[[Filok]] *[[Şekerok]] *[[Zorı]] *[[Tuzık]] *[[Benık]] *[[Kormit]] *[[Punı]] *[[Gezık]] *[[Kerxenık]] *[[Heşek]] *[[Genımok]] *[[Çarçal]] *[[Namçuk]] *[[Iro]] ''Bir çiçek'' *[[Leye]] ''Fidan'' *[[Çıgit]] ''Pamuk tohumu'' *[[Puwa]] ''Ağaç mantarı'' *[[Kenger]] *[[Zerecık]] ''Karnıbahar'' *[[Qınêberık]] *[[Sir]] *[[Hakluz]] *[[Beng]] *[[Dibsor]] *[[Buncık]] *[[Tılp]] *[[Encur]] *[[Zebeş]] *[[Beşila]] *[[Şemamok]] *[[Xeyar]] *[[Bami]] *[[Lobık]] *[[Verarojek (gogebaxan)]] *[[Bancan]] *[[Şamık]] *[[Isot]] *[[Ku]] *[[Qafık]] *[[Balık]] *[[Dolmık]] *[[Patata]] *[[Kıncı]] *[[Xas]] *[[Hebsia]] *[[Koriek]] *[[Gurnig]] *[[Tolık]] *[[Xurnig]] *[[Xurêl]] *[[Paqley]] *[[Pırça pir]] *[[Gunı]] *[[Nehabaci]] *[[Neha]] *[[Cew]] *[[Kuşnı]] *[[Xelı]] *[[Mercu]] *[[Colık]] *[[Gırgıl]] *[[Surek]] *[[Mısri (nebi, lazut)]] *[[Nebi]] ''Mısır darısı'' *[[Şêlmok (xerdel)]] *[[Piaz]] *[[Pırpar]] *[[Sirım]] *[[Meyaro]] *[[Esparık]] *[[Pivang]] *[[Pêlekvaş]] ''Ot elması'' *[[Axbandır]] *[[Kardi]] *[[Kerbeş]] *[[Kuwê mara]] *[[Pêçek]] *[[Sêzek]] *[[Bencerı (galuj)]] *[[Berbero]] *[[Qamır]] *[[Qındırxı]] *[[Endılko]] *[[Telı]] *[[Palax]] *[[Surıkvaş]] *[[Tehlêk]] *[[Hufhufık]] *[[Telmerı (mertelı)]] *[[Vızık (çol)]] *[[Pêlekvaş]] *[[Xelevaş]] *[[Tırşık]] *[[Luz]] ''Kuzu kulağı otu'' *[[Gom]] *[[Zorı (zengılzava)]] *[[Filoq]] *[[Xelilok]] *[[Dımlu]] *[[Şıng]] *[[Çistok]] <td> ==dari== *[[Mew]] *[[Mewşêr]] *[[Fıstıqêr]] *[[Alucêr]] *[[Dehlêr]] *[[Xarabêr]] *[[Spindar]] *[[Şavlêr]] *[[Venêr]] *[[Mazêr]] *[[Kenêr]] *[[Teyêr]] *[[Incılewêr]] *[[Bewrıncêr]] *[[Sêzêr]] *[[Tıwêr]] *[[Gozêr]] *[[Saêr]] *[[Mışmışêr]] *[[Xewxêr]] *[[Mırwêr]] *[[Şeqoqêr]] *[[Rêxokêr]] *[[Henalewr]] *[[Şilanekêr]] *[[Siyatellı (dırık)]] *[[Vılaêr]] *[[Çınaêr]] *[[Vamêr]] *[[Qıznawêr]] *[[Gulêr]] *[[qewaxe]] *[[viale]] ==meywe== *[[Tey]] ''Dağdağan'' *[[Bewrınc]] ''Yabani kiraz'' *[[Qızwan]] ''Menecik'' *[[Remtu]] ''Ekşi siyah dut'' *[[Engur]] *[[bee]] *[[dırrıke]] *[[gilaze / çêraze]] *[[hengure]] *[[hêruge]] *[[leymune / lêmone]] *[[muriye]] *[[muz]] *[[porteqale]] *[[sae]] *[[şeftaliye]] *[[tuye / tüye]] *[[vame]] *[[zerdaliye]] ==tarr u tur== *[[isot]] *[[khartole]] *[[lolıke]] *[[pıyaz / piaz]] *[[sılq]] *[[sir / şir]] *[[xıyar / xiar]] *[[balcuna siya]] *[[balcuna Sur]] ==vilıki== *[[gule]] *[[kolbıze]] *[[sosıne]]</td> 436 5892 2006-10-11T04:48:27Z Maviulke12 6 [[İslam|Mısılmani]] sebebi itıqadi ey ra zerrey camiye de nımac kenê. Camiye, caê ibadetê mısılmanano. Çı mıhal mella ezane veng dê, mısılmani pêro yeni camiye. Ena camiye ra merdumi [[İslam|Mısılmani]] nımac kenê, mella waz dano, hutbe waneno. Camiye de [[İslam|Mısılmani]] ibadet kenê. Roca yeniye (cume), roca roşani, roca Remezani-terawih zaf mısılmani yenê camiye. Mısılmanine ra gore, camiye-şiyayış sewabêko gırdo. ==Bewn / Qayt Ke== *[[İslam]] *[[Qurane]] [[Category:Din]] [[Category:İslam]] 437 5823 2006-10-10T12:40:43Z Maviulke12 6 '''Cem''' itiqaté [[Elevi]]u de zaf ibadeto de muhimo. Xora no ibadet teyna [[Elevi]]u de esto u [[tarix]]é xo zaf khano. Eleviu ke barkerd suku, endi cem-biyaene biye çetın. Coka (na semed ra) Eleviu Cemevi (Boné-cemi,Cemxane) na-ro. Elevié Dewıci cem çéuné(keyuné) xo de kerdéne. Dewu de bonécemi çinebi. Coka dewe de kamcin çé de ke cem beno, dewıci péro şiyéne a çé. Cem de ebe thembur gulbangi, deyir u déyişi waniné (gegane thembur qe né-cınino), namé Heqo Tealay (Wayir, Homa), namé Hz. Muhammedi, namé Hz.Ali, namé Ana-fatma (Hz Fatıma,Çenaa Hz.Ali), namé 12 imamuné Exlibeyti, namé weli u evliyané pilu, namé Jiyaru (misal: Düzgın Baba, Munzır Baba) u namé Xızıri dekerino-wé. İyé ke cem de peynie de Heqi ra waştena xo wazené, duau kené. İyé ke ebe heqsıziye insan kisté, iyé ke zina kerdé ninu ré 'Düşkün' vacino. Düşküni né-şkiné Cem kuyé. İnu ré Cem yasağo. [[Category:Din]] 439 5175 2006-10-02T19:23:13Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/cemaet]] moved to [[Cemaet]] #[[Weşiye|Weşiye]] #[[Etnolociye|Etnolociye]] #[[Komele / Têvıste]] #[[Mekteb|Mekteb]] #[[Sosyolociye|Sosyolociye]] #[[Organizasyoni beynelminel|Organizasyoni Beynelminel]] 441 5198 2006-10-03T12:26:54Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/coğrafya]] moved to [[Coğrafya]] ==Çekuyê Coğrafya== # [[Coğrafya]] # [[Asmenoloji]] # [[Cêoloji]] # [[Qıtay]] # [[Dewleti]] # [[Suki]] # [[Paytexti]] # [[Okyanusi]] # [[Deryay]] # [[Goli]] # [[Roy/Çemi]] # [[Koy]] # [[Çoli]] # [[Deşti]] # [[Xaritey]] ==Awe== # [[Okyanuso Arktik]] # [[Okyanuso Atlantik]] # [[Okyanusê Hindi]] # [[Okyanuso Pil]] # [[Deryao Baltik]] # [[Deryao Siya]] # [[Deryao Sıpê]] # [[Deryaê Xezeri]] # [[Deryaê Luti]] # [[Deryaê Zımey]] # [[Deryaê Arali]] # [[Golo Pil]] # [[Golê Baykali]] # [[Golê Tanganyika]] # [[Golê Titikaka]] # [[Golê Viktoriya]] # [[Roê Mississippi]] # [[Roê Nili]] # [[Roê Amazoni]] # [[Roê Dicley]] # [[Roê Fırati]] # [[Roê Mıradi]] # [[Vaa/gavarê Panama]] # [[Vaa Suveyshi|Vaa/gavarê Suveyshi]] # [[Qutbê Zımey]] # [[Qutbê Veroci]] ==Ko u Gerişi== # [[Koê Alpi]] # [[Koê Andi]] # [[Koê Himalaya]] # [[Koê Klimancaroy]] # [[Koê Everesti]] # [[Koê Rocky]] # [[Kanyono Pil]] # [[Sahara Pile]] 442 5154 2006-10-02T19:16:46Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/cênetik]] moved to [[Cênetik]] [[Image:Human_male_karyotpe.gif|thumb|200px|right|Qromozunê Insanû]] '''Cênetik''' ilmoke genıme Insonu ser gurino. Inson RNS u DNS ra amora meydan. Nu ilim serrune peyende xeyle aver şi. Ilimdare nu ilim şikiya şifra cen´û bivurnê u târ u thure newey vıraze. Eve cen vurnayene ju Miye name ''Doly'' klon kerd. Hete etik ra alimdarune nu ilimre musade nederino sere insonude testu virazere. 443 5202 2006-10-03T12:28:08Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/cêolociye]] moved to [[Cêolociye]] '''Cêolociye''' İlmo ke geyreno tarixê dınya u bılxassa bunya tholey (qabuğê) dınya. 445 5204 2006-10-03T12:28:42Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/dewleti]] moved to [[Dewleti]] [[Image:Physical world.jpg|right|300px|Robinson projection of Earth]] <h3>[[Image:Nuvola apps browser.png|40px]] '''[[Portal:Dınya|Dınya]]'''</h3> : '''[[Afrika]]'''<br /> :: [[Afrika Cenub]]&nbsp;• [[Cezayir]]&nbsp;• [[Fas]]&nbsp;• [[Libya]]&nbsp;• [[Mısır]] : '''[[Amerika]]'''<br /> :: [[Arcantin]]&nbsp;• [[Brezilya]]&nbsp;• [[Dewletê Amerikaê Yewbiyaey]]&nbsp;• [[Kanada]]&nbsp;• [[Karibiye]]&nbsp;• [[Kolombiya]]&nbsp;• [[Meksika]]&nbsp;• [[Peru]]&nbsp;• [[Puorto Riko]]&nbsp;• [[Venezuela]] : '''[[Asya]]'''<br /> ::[[Armenıstan]]&nbsp;• [[Azerbaycan]]&nbsp;• [[Çin]]&nbsp;• [[Fılıstin|FılIstin]]&nbsp;• [[Hindıstan]]&nbsp;• [[Japonya]]&nbsp;• [[Korya Veroc]]&nbsp;• [[Iraq]]&nbsp;• [[İran]]&nbsp;• [[İsrail]]&nbsp;• [[Malayziya]]&nbsp;• [[Pakıstan]]&nbsp;• [[Suudi Erebıstan]]&nbsp;• [[Suriya]]&nbsp;• [[Singapur]]&nbsp;• [[Sri Lanka]]&nbsp;• [[Taywan]] : '''[[Ewrope]]'''<br /> ::[[Almanya Federale]]&nbsp;• [[Avıstırya]]&nbsp;• [[Belarus]]&nbsp;• [[Bosna-Hersek]]&nbsp;• [[Britanya Gırde]]&nbsp;• [[Bulgarıstan]]&nbsp;• [[Çekıstan]]&nbsp;• [[Danimarka]]&nbsp;• [[Estonya]]&nbsp;• [[Finlanda]]&nbsp;• [[Fransa]]&nbsp;• [[Hollanda]]&nbsp;• [[İrlanda]]&nbsp;• [[İspanya]]&nbsp;• [[İsveç]]&nbsp;• [[İsviçre]]&nbsp;• [[İtalya]]&nbsp;• [[Litwanya]]&nbsp;• [[Letonya]]&nbsp;• [[Macarıstan]]&nbsp;• [[Makedonya]]&nbsp;• [[Norweç]]&nbsp;• [[Polonya]]&nbsp;• [[Romanya]]&nbsp;• [[Portekiz]]&nbsp;• [[Rusya|Rusya (Urusya)]]&nbsp;• [[Slovakya]]&nbsp;• [[Slovenya]]&nbsp;• [[Tırkiya]]&nbsp;• [[Ukrayna]]&nbsp; • [[Yunanıstan]] : '''[[Okyanusya]]'''<br /> :: [[Australya]]&nbsp;• [[Zelanda Newiye]]&nbsp;• [[Papua Newê Guinea]]&nbsp;• [[Timur ê Rocvetış]] 446 5182 2006-10-03T12:23:38Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/din]] moved to [[Portal:din]] # [[Din]] # [[Astroloci]] # [[Xoma]] # [[Ruej ê Dinu|Ruej ê Din]] # [[Mitoloci]] # Felsey ê Dini ## [[Agnostisizm]] ## [[Atheizm|Ateizm]] ## [[Fundamentalizm]] # [[Ruêh]] # Dinu ## [[Bahá'í]] ### [[Báb]] ### [[Bahá'u'lláh]] ## [[Budizm]] ## [[İsewitine|İsewitine/Xrıstiyani]] ### [[İncile|İncil]] ### [[Kilise]] ### [[Hz İsa]] ### [[Papa]] ### [[Protestantizm]] ### [[Katolisizm]] ### [[Ortadox]] ### [[Trinity]] ## [[Konfucizm]] ### [[Konfucus]] ## [[Hinduizm]] ### [[Brahma]] ### [[Brahman]] ### [[Upanishad]] ### [[Veda]] ### [[Yoga]] ## [[İslam]] ### [[Allah]] ### [[camiye|Cami]] ### [[Hz Mıhemmed]] ### [[Qur'ane|Qur'an]] ### [[Şıi İslam]] ### [[Sunni İslam]] ### [[Sufism]] ## [[Musewitine / Cuhudine|Musewitine/Yahudine]] ### [[Hz Musa]] ### [[Tewrate]] ### [[Talmut]] ### [[Ester]] ## [[Shinto]] ## [[Sikhizm]] ## [[Taoizm]] ### [[Laozi]] ## [[Unitarizm]] ## [[Zerduştine]] ### [[Zarathushtra]] ### [[Ewısta]] # [[Peyxamberi Dinê İbrahimi]] 448 5218 2006-10-03T12:30:45Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/edebiyat]] moved to [[Edebiyat]] #[[edebiyatê Zazaan|Edebiyatê Zazaan]] #[[folklorê Zazaan|Folklorê Zazaan]] #[[edebiyat senin destpêkerd|Edebiyat senin destpêkerd]] #[[Müjganeya ê nuştox u Zaza Cemal Süreya]] #[[Müjganeya Nobeli]] #[[Müjganeya Booker]] #[[mertali / çıbenoki|Mertali u çıbenoki]] #[[efsane|Efsaney]] #[[vateney / qesey verênan|Qesey verênan]] #[[şanıke / estanıke|Şanıki/estanıki]] #[[meseley / hêkati|Meseley u hêkati]] #[[kılame|Kılami]] #[[nuskari|Nuskari]] 449 5347 2006-10-03T23:19:57Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/edebiyat senin destpêkerd]] moved to [[Edebiyat senin destpêkerd]] Nuştoxê na maqale Faruk İremet o. Watenê "literatür" bi ziwanê latiniyo u latini ra yeno. Mana litera = herf o. Awrupa dı literatürê heri kean poesi (şıir), istanik u dêri yê. Poesi kelimeyê poem ra vıcyayo. Poesi: Çiyêkı yeno/ameyo vıraştayenı. Çi vext insani herf u nuş vinay, o wext zi, peynida xü di literatürê nuşi verada. Heri literatürê nuşi keani ê dınyay, nêyê; *1. Enuma Êliş - Ê Babili yo. *2. Gilgamêş - Ê Mezopotamya yo. Ze ki tarix zaneyê dinya vanê; "Literatür, herf u nuş Mezrabotanya di bi Sümerana dest kerdo." Labirê tarixê literatürê Awrupa zi bi Homeros a dest pê keno. Homerosê Yunani, bi kitabanê xü yê İliada u Odyeésen Awrupa di beno ziwanê nuşê sifteyin. İliada u Odyeésen bi tipê heksameter a ameyo nuşnayeni. Heksameter: Kelimeyê dergi u kurti. Ze kı mı cor dı zi nuşna tarixê literatürê Awrupa bı Homerosa dest pê keno. Dıma Homeros zaf filozof, tarix zane hozanwan Yunani yê. Nina ra çend gırd zi ninayê; ==Xenefon (430-355 V.İ)== Xenefon, nuşkarê "tarix" ê sıfteyên o. Bı kıtabê xü yê "Anasis" (Tepya amyayena 10 hezar Yunani), heyat u lejê 10 hezar Yunani nuşneno. Na 10 hezar lejkarê Yunani mıntıqa Derya Siya dı çorşmey inan yeno gıroten. Nina wazenê kı daryay bıvinê kı xü bıreynê. Dışmen, na 10 hezar lejkaran ra zafê cı kışenê. ==Sokrates (469-399 V.İ)== Eger xocayêno heri gırd esto se, o zi, Sokrates o. Sokrates filozofê heri sıfteyên u piyarê filozofyayo. fiegirdanê cı zi pêy êy dı, bi bınam u nameyê xü siyê tarixi rê kolnay. fiegırdê cı Aristofanes bı nuşanê xü ya bi sebebê merdena Sokrates. fiegirdê cı binı Platon werış ser xocayê xü ser kıtabê nuşna "Diyalog". na kıtab dı Platon imkanê vatenı dano xocayê xü. Kıtabı dı bı pênuşê (qelemê) Platon dı, Sokrates xü parêzêno. ==Platon (427-348 V.İ)== Platon bı kıtabanê xü yê Dewlet, Diyalog, Kritias, Timaios a yeno nas kerdena. Bı kıtabê xü yê Dewletı şar u millet senin beno êy rê şeklêno newe dano, heyatê rojane dı şar keno hirê kısım *1. Senatkari *2. Serafi *3. Dewıji Miyanê şar dı nê hirê kısımi pê temam kenê. Nê heme hirê zi bı hoste têya xü çiyê vırazê. Nêy çi zi qandê tesisatê lejkar bo. Bı no şekla merdım sınıranê xü ver dıjmeni bı pavo u bı no şekla zi dewlet şeno kar u barê xü vırazo. Kıtabê xü yê Kritias dı zi, ser cenet vinayışê xü vano u heyalanê xü dı wazeno ceneti rê şeklêno newe bı do. İdyalêno newe vırazo. Bı kıtabê xü yê Timaios zi, ser atolo (ada, cizre) kı Atlantis dı vıni biyo nuşneno. Bı natüra (tabiyata) wazeno vinayêşê xü yê idyali rê bı natüra paşti bıvıciyo. Platon bı vinayış u vatênê xü, wextê xü yê antik Yunan ma rê mısneno. Qeder, heyal, cenet, cehnema xü rê filizofiya yê newe vıraşt u filozofiyayê cı êy dıma name gırot u vanê "Determinizim". O kı baweriya cı qeder u çiyê wunasini estê... Tarix dı Akademi bı Platona dest pê keno. O kı akademi sıfte vıraşto, Platon o. Akademi vatenêno Yunani yo u mane yê cı "baxçe, hewışo bı dar u vılıkan". ==Aristoteles (384-322 V.İ)== Aristoteles bı ser hezar u heyştsêy vinayış u tecrübe kerdena (deney) xü ya yeno nas kerdenı. Vinayışê Aristoteles ser nêy esasan bi; "Weşey, weş fıkıryayenı beno rayê ma u o ray ma beno ma ra teber (qandê çiyê kı teberê ma dı doş benê, çarx benê)." Metodê Aristoteles rê vatê metodê "Emprisk". Yani, moral u tecrüban ser dı biyayenı "Aurea mediocritas". Bı no vinayışê xü ya Aritoteles Xoca yê xü Platon ra dur vısneno/abırneno. Tabi vinayışê Platon u fıkrê cı Aristoteles ra kewno vêser. Vinayışê Platon; rasyonalistiki biyo. Rasyonalist: Xü ser qeder vıraştenı. ==Sofokles (496-406 V.İ)== Sofokles Qıral Oidupus nusna. Literatür dı cayê Sofokles zi, ze filozofê bini bol gırdo. Sofokles felsefe yê xü bı no çend vateni ya ano zıwan; "Ez merdıma senin vinena, ez vuni nusnena, bı o şekla nusnena." ==Aristofanes (448-380 V.İ)== Nuskarê komedi. Aristofanes, kıtab u piyesan dê xü dı henek u qeşmereya xü filozofê gırda kerdê. Kıtabê xü yê "Mıj" dı fıkrê xoca yê xü Sokrates dı bê sınor henekê xü keno. henekê xü bızıwanê Sokrates u bı felsefe yê êy keno. Heri bê sınor zi noyo kı, name yê Sokrates eşkere vano. Bı nusanê xü ya roşnavirê Atina hemver Sokrates dı werzaneno ser lıngan. Zana yê literatürê dınyay vanê; "Arıstofanes bı sebebê merdena Sokrates." Zaten Platon zı qandê kı heyfê xoca yê xü bigiro werış hemver Arıstofanes kıtabê xü yê "Diyalog" nusna üu kıtabê xü dı paşti dano/vıcêno xoca yê xü Sokrates. Aristofanes, tenya bı Sokrates a henek nêkerdo. O bı Euripedides u Aiskylos a zi henekanê xü keno. Ina bı zıwanê no wuşka wazeno bı şıkno. Vıst (20) piyesê Arıstofanes heta wextê ma resayo. ==Trajedi u Komedi== Çı wext nê idoloji, fılozofi nermık nermık kewno verni, nezdi yê xetê ınan, xetêno tiyatro dı zi kewno verni edebiyat u kültür dı cayê xü gino. No zi dırama (tiyatro) yo. Dırama zıwanê ma dı yeno no mana; Mesele, kar, vıraşten. Dırama mabênê xü dı beno dı xet; ===Trajedi=== Wextê antik Yunan dı, kayê heri gırd biyo. Trajedi dı nuskarı heri gırd Aisokylos (Texmini: 525-456 V.İ; verê İsa) o. Aiskylos , xetê u edebiyatê cı ser "tarixê eşir" bi yo. Tabi tiya dı merdım Sofokles u Euripides zi vira nê kero. Trajedi: Hirê qısım dı, hırê beş dı yeno kay kerdış *'''Ekısposizyon''': Dest bı kay kerdenı *'''Peripeti''': Miyanê piyesi dı çerx biyayenı, ca vırnayenı *'''Katharsiz''': Qedyayen. Qedyayena piyesi. ===Komedi=== Arıstofanes, heri gırdanê komedistano. Merdım şeno vaco kı, o vıraştena xoca yê komedi yo. Aristofanes, bê sınor henekê xü ser heme çi keno u no şekıl nusnayenı taybeti ê cı yo. ''NOT: © (copyright) Faruk İremet, bê iznê nuştox cayê binan rê neqıl kerdenı, xezete, forımanê binan dı neşır kerdenı u mekteban dı bê izin kar ardenı yasaxo. No yasaxı qandê héme nuştanê nuştoxi ravêreno. Na nuşte bı destê nuştox bı xü neqlê tiya biyo.'' 450 5351 2006-10-03T23:20:32Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/edebiyatê Zazaan]] moved to [[Edebiyatê Zazaan]] Nuştoxê na maqale Faruk İremet o. '''Edebiyat;''' Gerek her merdım hemver xü, hemver, piranê xü vazife yê xü biyaro ca. Vazife, vazife yê vındernayışê vıni biyayenda zıwanê ma Zazaki yo. gerek her merdımê do zaneye, nuştox, wendey xü u kokê xü nas bı kero. Nas kerdena xü, nas kerdena welatê xü kêberê şarê binan rê xü qebul kerdayışa beno. Her merdım bı şexsiyetê xü ya yeno nas kerdenı. Senin kı her, milet, nuştox, artis bı çi yê xü yê taybeti ya yenê nas kerdenı. Ê kı ninan rê beno kılidê komünikasyon zi fına zıwano. Yani zıwan, kılidê komünikasyonê nus u ê qıseyê mabêndê şaran u insanano. Zıwan şexsiyetê welatiyo. Kokê welat, kokê name yê welat her wext xü zıwan ra gino. Swêdi-Swêd, Yunani-Yunanistan, Fransızi-Fransa, Romani-Romanya, Rusi-Rusiya. Çı wext merdım bı zıwanê xü ya nê nuşno, [[zıwan|Zıwanu]] xü nıyaro kar, cayê dı êy merdımı kewnê tengaseya vınayış u nê şenê rayê newe akerê qandê zıwanê xü u nê şenê bıbê rayverê şarê xü. Zıwan, vek u dıyalekt zengın bıyayena şar bıyeyena. ==Bı zıwanê zazakı heta nıka çiyê mühim niyameyo nuşnayenı== Çiyê kı heta nıka ameyo nuşnayenı zi zaf neweyê. No newe biyayenı zi, zıwanê ma yê nuştı zehmetey veceno ser rayê ma. Heta nıka o çi kı ameyê nuşnayenı, ina zi tenya ser çiyê politik u ıstanıkan mendo. Gere ma nêy çiy bıvırnê. Enerji u gıraneya xü bıdê ser çiyê bini zi. Co kı çendı ma ser zıwan, tarix, tradisyon u ser çiyê açarnayış bı gürweyê ma yê zıwanê xü yê may u piyan bıkerê dewlemend. Herı çiyê mühım zi noyo kı, zıwanê ma yê zazaki dı diyalekt u veki estê. Nuşnayenı dı, qıse kerdenı dı qandê coyo kı ma zehmetey ancenê . Gere ma qederê zıwanê xü yê bın dest mendaye bı vırnê u êy rê gunıyo teze bı dê. Eger ma nêy nê vırazê se,qeçekê ma , ma ra hêsap perskerê. Ma, kar u xebatê ma zi wunı tecrit bıkerê kı ma do nê şerê bı werzê saqandê xü ser. Tıya dı ez wazena çiyê veca çıman ver. Gere ma enerjı u gonıyê xü bıdê ser zıwan u ma xü lete nê kerê. Vek u dıyalektê zazkı bıyarê pêhet u bı ına ra ma zıwanê xü yê nuşı vırazê. No kar zi, karê merdımê cıdı u ê zaneyo. Eger ma wazenê se, zıwanê xü yê newedera vırazê gere ma akademı, enstütıyên xü vırazê. u bı newedera ma êy rê gonı yo taze bı dê. Bı zur u nêzanêya qe çiyê nekewno ser. Zane bıyayen zi, kokê xü, zıwan xü u kültürê xü naskerdena u gırwe kerdena beno. Gere her merdım gırwe u enerjiyê xü dı cıdı bo. Vırazyayena u bıyayena dınya ra heta nıka heme çi ameyo vırnayış. ‹nsanş, sı, aw, dar u çar wextê serı ameyo vırnayışı u zaney tarıxê nêy rê vanê mutasyon. [[zıwan|Zıwan]] zi no vırnayış ra heqê xü gıroto u ameyo vırnayış. No vırnayış hem hetê negatıva u hem zi hetê posıtıva yo. O çi kı negatıv tarıx dı xü mısnayo noyo kı şar zıwanê xü vıra kerdo u zıwanı bını mısayo. Na vervatenê xü dı bı zerıweşeya şenê nêy vacê kı; zıwanê ma dı zi çiyê newe vıcênê. Ma şarê xü rê u wendenanê Zazakı rê héme çiyê neşırê Zazaki bımbarek kenê. Ez nêy çiy serwerzayena zaf gırd vinena. Qandê kı, heta nıka zıwanê ma ameyo pelçiknayenı u nıka nıka ma gamê xü yê gırdi erzenê u xü nezdıyê pê anê. Ez a vana; Qandê jew bıyayena [[zıwan|Zıwanê]] ma zazaki dest pêdê pê, mıl bıdê mıl...Piya ma bê wahêr niyê. Zazayê kı welatanê Awrupa dı cüwênê, gerek zıwananê ina weş bımısê u literatürê Awrupiyan ra kıtabi bı açarnê (kıtabanê qeçekan, sıiri, ıstanıki, romani uêb). Zazaki. No çi, zaf mühimo. Literatür (edebiyat) engineya xü zıwan ra gino. Şıma do ilah vacê; -Qandê çiçi literatürê welatanê binan zıwanê ma rê biro açarnayenı? No karê ma, qandê çıçiyo? Mebet, tenya açarnayenı literatür niya. Mebet, ma çendı literatürê dınyay bıaçarnê zıwanê ma yê xasek Zazaki rê o do bıbo zeydê nımuneya. Bı no gürweyenê ma ya ma do yaremetey bı da zıwanê ma yê xasek Zazaki. Çı çax zıwani dı, lıteratür u nuşteyê kültürê ê miletê binan birê açarnayenı u çı çax şarê ma nêy çi naskenê u destkenê wendenê nêy çiy, o çax dınya ra u welatanê binara zi çiyê newe hésênê. Nêy çi zi çiyêno zaf mühimo. Çı çax merdım literatürê welatanê bini nas nêkero u rayê literatürê nas nêkero nêşeno bı zıwanê no zéifa bıbo parçeyê literatürê dınyay... ==Zıwanê ma yê literatür== Zıwanê ma yê literatüri dı, taybeti [[zıwan|Zıwanê]] ma zazaki/dımlıki dı literatür u wenden, nuşnayenı zaf zeifo. Merdım şeno waco çinyo zi. Wuni yo gere ma zi cayê ra dest bı nuş u wendenı bıkerê. No açarnayen beno, no nuşê roman, ıstanıki, şıir beno, no meqale, no destnüş beno qe mühim niyo. Çiyê mühim esto kı a zi naya kı, êy insani kı şenê bı wanê u bınuşnê gere cayêra dest bı xızmetê xü yê erciyayey bı kerê. Bı wanê, bı nuşnê ü no zi vazifa ma yo, qolıncanê ma serdı barê ma yo u no zi bar kerdena tarix o u tarix ma ra hésab pers keno. ==Zıwan bı cı ya wendeno, nuşnayeno u qısey kerdeno== [[zıwan|Zıwan]] héme çi ra mühim milet biyayeno. Hinsani, mileti yenê/peyda benê ü tarix ra zi wuni vıni benê, mırenê u kes ina nas nêkeno, nêzano kı ina tarix dı estbiyê. Tabi miletanı kı paş xü dı çiyê nuştey veradayo, tarix ra wuni rew vıni nêbiyê ü nêbenê zi. Ma nêy rê şenê no nımune bıdê; destanê Gılgamış (Gırdgamêş), tarixê Firaunê Mısıri, tarixê Maya-Azteki, Babili, Asuri, Sümeri qandê kı ameyê nuşnayanı coy kı nêmerdi u heta wextê ma resa yo. Yani nay miletan ser si, ser çermı, ser tehxt ü desan bı zıwanê xü yê nuşi, çi nuşnayê u nay çi, vıni nêbiy, şewqa aşmi ra vıcyay verniya şewqa rojı. Tarix dı arkolog vıcyayê bı serana ser nêy çiy kar kerdê ü bı nêya tarixê ay miletan dayê naskerdenı. Qandê coyo kı ma zi gıraneya xü bıdê/veradê ser nuş, wendış ü qeçekanê xü bı zıwanê xü ya bı élımnê u gere no ma dı bı bo tradisyonı (édet). [[zıwan|Zıwanê]] ma beno kı zéifo, bê taqeto ma vına zi qeçıkanê xü rê zıwanê ma yê bıtaqet u ê zéif bı élımnê. Qeçeki wextê verni dı şenê çewtanê ma bıvinê ü ay vatenê ma yê çewti, zéifi bı vatenı raşta bıvırnê. No meqale dı tayın vatey ze Awrupi yo. Zeydê "tradisyon". Zıwanê ma, zıwanê Hindi-Awrupi yo. O wext ma şenê vatey, qısey ina ra deyın bıkerê u gerek çinyo kı ma newera vatey u qısey vırazê. Gere zıwanê ma welat ra, zıwanê insanê ma ra dur nê kewo zanayey, bı kelime vıraşteyana nê beno. Zaneyey, zuri u bı xırxızeya zi nêbeno. Gere merdım hem qandê xü, hem zi xebatê ay nuştoxii bini rê dürüst bo. Qandê kı, kes marê "şıma mecburiyê bı zimanê xü ya bınuşnê. şıma mecburiyi bıbê nuştox." Nê vato. Kes mara alimey yan zi nuştoxey nê wazeno u nê waşto. Tercih ma bı xü kerdo. Wext, wextê zıwanê ma yê xasek Zazaki rê wayêr vıcyayeno. ==Bewne / Qayt Ke== *[[zıwan|Zıwan]] *[[zıwanan]] ==Çime== *[http://www.zazapress.info.se Zaza Press] ZazaPress Amor 5, Awdar 2001, Perı 27, 28, 29 451 5224 2006-10-03T12:31:15Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/efsane]] moved to [[Efsane]] '''EFSANÊ MUNZURİ''' Rozê dewa de Dêrsımi de, name “Kêdage” vanê jü dewe de Ağao de zaf dewleti beno. Cıra Munzur vanê, ju ki şüanê de xo beno. Na Munzur zaf mordemo de zerrepak u rinerm beno. Mal u mulê ağay herroz beno çırayneno, sonde ano keno gorre. Doseno, cıra ron, thoraq, most u pendir vezeno. Rozê wertê dugelunê pilu de herv vejino. Sa-İsmail venga Ağay dano, cıra phoştdariye wazeno. Ağa taê mordemunê xuyê meravu ra pia qolê xo cêno saneno cı, sono lewê Sa-İsmaili de herv keno. Xeyle waxt ke werte ra vêreno ra, hewla kuna'ra Ağay viri, ağa mordemunê xora vano "Kaşkena tenê hewla Xatune ita biyêne, ma xorê bıwerdêne!" Na qese Munzuri rê beno ayan. Munzur yeno lewê Xatune, vano, "Xatun, canê Ağaê mı hewla wazeno, eke pozena ez cırê berine.." Cêniya Ağay ravêr sas bena, bado xo'xode vana, "herhal canê na Şüanê maê feqıri hewla wazeno, sermayino xorê nêwazeno, Ağaê xo ki mane keno. Vınde cırê hewla bıpoji, germagerm buro.." Xatune tasê hewla pozena, dana'ra Şüaney dest, vana, "ha, de bijê Ağaê xorê bere.." Şüane hewla cêno, sono lewê Ağaê xode vejino. Ağa pers keno, vano, "Şüane, tı ita se kena, çıtur ama?" Şüane: "Ağaê mı, canê to hewla ontêne, Xatune pote, mı ki torê nawa arde." vano u tasê hewla Ağay ser keno'ra derg. Ağa niadao ke, raşt ki hewlawa, hona ki hên germa. Hên xo verde motê hewla u tase beno, sarê xo dano we ke, Munzuro şüane lewe de çino. O arê de Şüane werte ra beno vindi. Ağa endi zoneno ke Munzur wayirê kırameteo. Xeyle waxt ke vêreno ra, Ağa vejino yeno çê. O sıre de Şüane ki buros dest de mali doseno. Ağa ke yeno, dewız u cirani hêşinê pê, pêro vera cı sonê, ke lew dest ranê u "xêr ama" vazê. Haylemeo henên kuno Yazuye ke, tı vana belka se biyo. Ağa herv ra amo, wazenê merax ra dorme de bêrê pêser. Ağa nat-botê xode qayit beno, bado çımê Ağay gıneno'ra Munzuri u vano, "uyo ke dest phaçi bo, Munzur ve xuyo. Ewliyao pil uyo. Raverdê şêri lew destani!" vano u hetê Munzuri ser sono. Munzur sermayino ke Ağa wazeno destê dey phaçi kero. Burosê sıti dest de hên peyserki sono şüye. Dewız u cirani ki dıma sonê. A game de lınga Munzuri kuna'ra kemere, burosê sıti vıroşki beno, sıt verdino de. Uza cao ke sıt verdino de, cêro ağwa sıpiya jê sıti girina. Cao ke lınga Munzuri kuna'ra cı, uza çewres hêniyê jê sıti vejinê. Ni hêniyu ra çhemê pêda beno, mılet navêra Munzur ki bovera maneno. Munzur hên şüye ro avoro sono, cor kemer de “Ya Xızır!” vano, beno vindi. Coka, namê i çhemi beno "Çhemê Munzuri" u namê i koy ki beno "Koê Munzuri". Cao ke çhımê Munzuriyo, jiarge say beno. Coka cıra vanê “Jiare”. Sarê Dêrsımi itiqatê xo ve cı ano, her waxt sono uza çılu fino ra cı, qırvanu sare bırneno, niazu keno vıla u xorê, az-uzê xorê, wes u nêwesunê xorê düay keno. Arêker: Hawar Tornêcengi 452 5210 2006-10-03T12:29:41Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/ekolociye]] moved to [[Ekolociye]] '''Ekolociye''', herme ilimêoke tesire Royýnû(Canlilar)´nu u Organizmaû, Tabiyat ser saye keno yo.Letigo(parcasi) ilme Biyolociyo.Ceka(kelime) Ekolociye 2 qeseyig(sözcük)´ra ama temiyand(telöe).Yunanki Oikos (Che,Key) u Logos(Zanate Misayene) yene Che(Tabia u Dinya)´ra wayir vejiyene mýsayene o. 453 5324 2006-10-03T12:48:25Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/elifbe]] moved to [[Elifbe]] ==Elifbê Zazaki de 32 herfi estê== *'''A a ''' [a] ap *'''B b''' [be] bıze *'''C c''' [dze] : "a,e,ı,o,u" ra avê = /dz/, "ê,i,ü" ra avê = /dj/, peyniya çekuye de "ê" ra avê = /dz/ cıle, ciran, rocê *'''Ç ç''' [tse] : "a,e,ı,o,u" ra avê = /ts/, "ê,i,ü" ra avê = /tş/ çım, çite *'''D d''' [de] dest *'''E e''' [e] des *'''Ê ê''' [ê] dês *'''F f''' [fe] fek *'''G g''' [ge] ga *'''Ğ ğ''' [ğe] ğezale *'''H h''' [he] her *'''I ı''' [ı] zımêli *'''İi''' [i] isot *'''J j''' [je] jew *'''K k''' [ke] kesa *'''L l''' [le] lınge *'''M m''' [me] manga *'''N n''' [ne] nan *'''O o''' [o] oğır *'''P p''' [pe] puç *'''Q q''' [qe] qatır *'''R r''' [re] rınd *'''S s''' [se] saci *'''Ş ş''' [şe] şêr *'''T t''' [te] tire *'''U u''' [u] ustıne *'''Ü ü''' [ü] lüye *'''V v''' [ve] verg *'''W w''' [we] ware *'''X x''' [xe] xılık *'''Y y''' [ye] yar(e) *'''Z z''' [ze] zımıstan ==Çıme== *[http://home.teleport.ch/pulur/elifba_zazaki.pdf Ina Cayde (Nacayde-Nazede) Yo (Yew) Elifba Zazaki Resim Est.] *[http://www.pulur.net/z-alfabe/z-elifba.pdf Ina Cayde (Nacayde-Nazede) ki(zi), Yo (Yew) Elifba Zazaki Resim Est.] 454 5242 2006-10-03T12:33:21Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/endustriye]] moved to [[Endustriye]] '''Endustriye''' ([[Latinki|lat.]] ''industria'' - Atelya, Kare Araq, Guriyayis) ju bojiye ekonomiyo. '''Hermê Endustri:''' Endustriyiz kar qedelynayisde xeylê hermê estê. Ninu´ra tayine niyare. * [[Endustriye Werdig]] u [[Endustriye Simitig]] (Icecek) * [[Endustriye Tekstil]] * [[Endustriye Postýk]] * [[Endustriye Koli]] * [[Endustriye Kaxid]]`ê * [[Endustriye Capekerdene]] * [[Endustriye Kimya]] * [[Maknunê Büro]] * Aletê [[Elektronix]]`en * [[Radon]]- u [[Televizyon]] * [[Saat]], u malzemê [[Týbbi]] u [[Optik]] * [[Endustriye Tomifilû]]e u maknune [[Transport]]´u * [[Mobilya]] * [[Recycling|Reynara-têardenera-virastene]] 455 5162 2006-10-02T19:19:39Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/etnolociye]] moved to [[Etnolociye]] *[[Armeni]] *[[Ereb]] *[[Kırd/kırdas]] *[[Tırk]] *[[Zaza]] 456 5594 2006-10-07T08:54:14Z Asmen 19 /* Filozofi */ '''Felsefe''', Alm. ''Philosophie'' < Yunanki '''philo''' u '''sophia''', yanê ''”kamıline ra hezkerdene”''. <br> Esıl ser namekerdena ğeyretê şınasnaen (naskerden) u vênıtena sebebanê verênan u sersebet u unsuranê her çi, yew ki ê hedefê kerdışiê peyêni. No qıse raver antik de ameo gurenaene, deva devê wextê [[Herakliti]] de. [[Platon]]i çım de felsefe balê xo dano be şınasnaena esti-biyayışi ya ki be ê ebedi u bêpeyniye, awa ke [[Platon]], na zey welatê fıkran be fıkrê hewli u rındiye nıçıke (gıl) de zanıta. Diyalektikê Platoni ra gore raştiya felsefiye ganê (gereke) werênayışo (mışawreo) kritik de xo bımusno u ser bıfino. [[Aristoteles]]i de fıkri zey biyayışan zerrey cısmanê eşkeraan de newe ra vıraziyenê (erziyenê werte). [[tarix|Tarixê]] felsefey de gıraniya mewyzuyan vuriyay, feqet meselê bıngehi (himi) zey verêni mendi. Duşê ilman de qısaweta felsefey warey u qısmê ilmi yew be yew niya; o gıneno meselan sero, êyê ke disiplinanê yew be yewi de hewna kes nêgeyrao cı (nêameyê tedqiq-kerdene). Exlaq, teoriya şınasnaene (kognitifite), mentıq, felsefey huquqi u ê yaban u [[cemaet|cemaeti]], yew ki [[metafizik]]o ke qısmê xo [[antolociye]], [[kosmolociye]], [[antropolociye]] (insanşınasiye) uêb. estê, ni pêro aidê fesefeyê. Ray u adetê fesefey rocawani (ğerbi)o ke gıraniya xo dawa ğeyal u fıkrê biyayışi, ey het de yew ki tesirê raya fesefey Hind u [[Çin|Çini]] ki kulturê rocawani sero ki zaf biyo. ==Filozofi== # [[Thomas Aquinas]] # [[Aristotle]] # [[Augustine of Hippo]] # [[Averroes]] # [[Simone de Beauvoir]] # [[René Descartes]] # [[Émile Durkheim]] # [[Ralph Waldo Emerson]] # [[Michel Foucault]] # [[Sigmund Freud]] # [[Edward Gibbon]] # [[Johann Wolfgang von Goethe]] # [[Germaine Greer]] # [[Herodotus]] # [[Georg Wilhelm Friedrich Hegel]] # [[Hippocrates]] # [[Immanuel Kant]] # [[Martin Luther]] # [[Rosa Luxemburg]] # [[Søren Kierkegaard]] # [[Martin Luther King, Jr.]] # [[Niccolò Machiavelli]] # [[Karl Marx]] # [[J.P.Sartre]] # [[Nagarjuna]] # [[Friedrich Nietzsche]] # [[Thomas Paine]] # [[Plato]] # [[Pythagoras]] # [[Sima Qian]] # [[Stein Rokkan]] # [[Jean-Jacques Rousseau]] # [[Bertrand Russell]] # [[Adam Smith]] # [[Socrates]] # [[Sun Tzu]] # [[Thales]] # [[Voltaire]] # [[Max Weber]] 457 5266 2006-10-03T12:40:43Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/fizik]] moved to [[Fizik]] [[Image:AtmosphericDischarges.jpg|thumb|200px|right|Vırusk (Bulısk)]] '''Fizik''' ilmo ke geyreno madde u lewiyayışê cı be fırranê (quwetanê) xo ra ke fırr u lewiyayışi senên maddey tesir kenê.Fizik kimya ra nezdiyo, bıngehê xo matematiki ra gêno. '''Taê lızgey (gılê/şaxê) fiziki nêyê:''' *Mekanik *Optik *Akustik *Atom u fizikê çigiti *Germşınasiye (Termolodinamik) *Elektrisite '''Bone teoriye fiziko modern 2 üstüne serdero:''' *[[Teoriye Sýstên(Relativitet)|Teoriye Sistên (Relativitet)]] *[[Fizike Quantum]] ==Merdumê İlmê Fizik, Kimya u Matematik== # [[Muhammed ibn Musa al-Khwarizmi]] # [[Archimedes]] # [[John Logie Baird]] # [[Alexander Graham Bell]] # [[Karl Benz]] # [[Tim Berners-Lee]] # [[Niels Bohr]] # [[Test-wp/diq/Tycho Brahe|Tycho Brahe]] # [[Rachel Carson]] # [[Nicolaus Copernicus]] # [[Marie Curie]] # [[Thomas Edison]] # [[Albert Einstein]]''' # [[Leonhard Euler]] # [[Enrico Fermi]] # [[Richard Feynman]] # [[Alexander Fleming]] # [[Henry Ford]] # [[Joseph Fourier]] # [[Buckminster Fuller]] # [[Casimir Funk]] # [[Galileo Galilei]] # [[Bill Gates]] # [[Carl Friedrich Gauss]] # [[Kurt Gödel]] # [[Johann Gutenberg]] # [[David Hilbert]] # [[Christiaan Huygens]] # [[Hypatia of Alexandria]] # [[Edward Jenner]] # [[Steve Jobs]] # [[Johannes Kepler]] # [[John Maynard Keynes]] # [[Donald Knuth]] # [[Pierre-Simon Laplace]] # [[Gottfried Leibniz]] # [[Carolus Linnaeus]] # [[Ignacy Łukasiewicz]] # [[James Clerk Maxwell]] # [[Isaac Newton]]''' # [[Alfred Nobel]] # [[Hans Christian Ørsted]] # [[Louis Pasteur]] # [[Dennis Ritchie]] # [[Ole Rømer]] # [[Wilhelm Conrad Röntgen]] # [[Bernhard Riemann]] # [[Ernest Rutherford]] # [[Richard Stallman]] # [[Nikola Tesla]] # [[Linus Torvalds]] # [[Alan Turing]] # [[Leonardo da Vinci]] # [[Wright bras]] 458 5349 2006-10-03T23:20:17Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/folklorê Zazaan]] moved to [[Folklorê Zazaan]] '''Folklorê Zazay eve Zonê Zazaki''' Her çıyo ke wertê mıleti de eve vaten u qeseykerdene vajino (edeviyat), kay beno, eve bera pi u khalıku devam keno, cı ra folklor vajino. Bera pi u khalıku ki hê ve hê ama, reşta pê. Naê ra gore folklorê Zazay ve ho, tarıxê mıletê Zazay ano ra zon. Eve vatena folkloristê Zazaê pili, yê Ordixanê Celili, “Tarıxê mıletê Zazay de teyna folklorê Zazay nêkoto ra destê dısmên u zorkaru, iyê ke waşto ke Zazaunê mêrxasu eve adır u asın bınê bandıra ho kerê”. Tarıxê Zazay de her hadiseo sosyal, herv vo, pêrodaisê aşiru vo, haskerdene vo, pêrodaisê verva dısmenu vo, pêro lawıkun u şüarun u sanıku de yenê ra zon, vajinê, qesey benê. Nae ra gore her hadiseo sosyal, qız ra ve pil, jê ayney edeviyat de aseno. Na folklor u edeviyat de mılet rınd u qolae, raşt u ğeletiye, cüamordeni u bêbextiye eve usıla şinat u estetiki ano têverver. Sanıkun u destanun u meselun u vatena vırenu de her tım yena ra zon. Edeviyatê qeseykerdene de her waxt pêguretena çiyê rınd u raşti ve yê heq u neqi ra yenê vatene. Heto heq daima kuno heto neqi ser, sono reseno mıradê ho. Pêrodaisê ke verva zulım u zorkariya xainun u dısmenu bena, folklorê Zazay de eve zonê Zazaki zaf estê. Pêrodaisê nianeni lawıkun u sanıku de vajinê ke, mıletê Zazay tarıxê ho de se kerdo se nêkerdo, se vato se nêvato, çı waşto, çı nêwaşto pêro tede beno eskera. Mıletê Zazay tarıxê ho de çıturi seveta azadiya ho dısmenê zalım u zorkari de do pêro, folklor u edeviyatê Zazay de beno arêze. Her çıqaşi ke folklorê Zazay eve zonê Zazaki xêlê zengino, hata nıka keşi bıne ra arê nêkerdo, pêser nêardo. Koloniperestunê Tırki nêverdo ke mıletê Zazay çımunê ho wekero, ho ser urzo. İne her çıqaşi ke mıletê Zazay kerd bınê bandıra ho, hama bese nêkerd ke zon u kultur u folklorê ey ki werte ra wedarê. Dısmeno xain nae rınd zaneno ke, eve şiyasetê aşimilasyoni pesew u peroz gurino ke folklorê ma ki ma dest ra bıjêro. İne xêlê zerar da ve kulturê Zazay, ğezna kulturê dey ra taê telef kerd, kerd vindi. Cokao ke, ma gune qimetê folklorê ho, nia ra tepiya daina rınd bızanime. Her çiyê folkloriyo ke kuno ra ma dest, top kerime, bınuşime, vindbiyaene ra bıxelesnime. Zonê Zazaki de hata nıka edeviyatê qeseykerdene fek ra ve fek, gos ra ve gos vajiyo amo. Na edeviyatê qeseykerdene de sanıki, lawıki, mesele u mertali, vatenê vırenu ve vatenê bini ra eve tore tore vajinê. 459 5248 2006-10-03T12:38:20Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/fıkri]] moved to [[Fıkri]] '''Fıkır''' (< Erebki ''fikr'' فکر), İng. ''idea'', Alm. ''Idee'', Yunanki ''idéin'' (diyaene), ''idéa, éidos'' (asayış, şıkl, qılafet, dürıf)) <br>Mena xo felsefe de [[Platon]]i ra nat, tarifê giyanê (canê) zerrey u raştiya yew çi ya ki vateya (qesa) tewr berze. Taê fıkri, mocnini (öğreti): *[[Anarşizm]] *[[Estbiyayenı (Existentialism)]] *[[Komunizm]] *[[Marksizm]] *[[Narsizm]] 460 5254 2006-10-03T12:39:02Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/govende]] moved to [[Govende]] Govenda Zazayu: 1) Elazig Diki: Govendunê Zazayon´ra en nasbiyayiyo.Ju taqt gran,ju taqtik cip kay beno. 2) Qerechor: Na Govende en jêder Dersim, Xarpêt u Bingol de kaybena. Hirê lingi têverver de sonê, ju linge peyser erjina, mordem xo nat u bota dêmdano hên ravêr sono. 3) Verva Areyi: Govenda de zaf khana. Dormê Pilemoriye/Dersim de kaybena. Jê Sema kaybena. Cênik u Cüamerdi pia kay kenê. Têdima reyê hetê rashti ser, reyê ki hetê chepi ser xo dêm danê hên kaykenê. Domani ke na kay vênenê, vanê belka reqsê "Indiana"o. 4) Simsime: Dersim de kaybena.. 5) Varvara: Dersim de kaybena. Mordem verde, Eve ushire/reute kaybena. Hêsht ya ki jêde mordemi dimê jumini cênê hin têdima eve reqes sonê. Modemê serveri vano "huy" ushira xuya derge reyê nati(rashti) ser dano mordemunê peyê xoro, reyê ki doti (chepi) ser dano puro. Mordemê peyêni jê helangoche têdima bêstiyaiyê. Usira xo ki dest dera, nata ke ushira serveri amê, xo jê qalxani sanenê ver, eke pro megino. Kamci het ra ke ushira serveri amê, o heti ser xo verva ushira serveri seveknenê. Usire ke ginê ju ro, o gereke vejiyo. Dersimde Varvara Silemanu zaf meshura. Ju ki koma de xo esta. 6) 7) 8) 461 5328 2006-10-03T12:48:51Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/gramer]] moved to [[Gramer]] *[[cümla]] *[[edat]] *[[fekê Zazakiy]] *[[Ferqê Zıwanê Zazaki, Kırdaski u Tırkki]] *[[fonolociye]] *[[Pia-Cia Nustene]] *[[izafe]] *[[keshurêndi]] *[[morfolociye]] *[[name]] :*[[cıns (neri/may)]] :*[[amor (jükek/xeyle)]] :*[[''definiteness'']] :*[[''attribution'']] :*[[hal (halo rast/halo çewt)]] *[[qesegirêdoğe]] *[[sıfet]] *[[tewrê çekuyan]] *[[waxtqese]] :*[[waxt]] ::*[[waxtê nıkay]] ::*[[waxtê veri (ebe xo diyaene)]] ::*[[waxtê veri (raverberdene)]] ::*[[waxtê veri (gumankerdene)]] ::*[[waxtê veri ra aver]] :*[[modus]] ::*[[modusê musnaene]] ::*[[modusê raverberdene]] ::*[[modusê waştene]] ::*[[modusê emıri]] *[[ver-, werte-, peybendi]] *[[ver-, werte-, peyhurêndi]] *[[zerf]] 462 5318 2006-10-03T12:47:39Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/hacet u aleti]] moved to [[Hacet u aleti]] #[[Khoçık]] #[[Nerdigan]] #[[Qelem]] #[[Şune / Sane]] #[[Üti]] #[[Torcen]] #[[Yege]] #[[Zengel]] 463 5578 2006-10-07T00:43:24Z 85.179.27.99 #[[Terteley Zazayan]] #[[Terteley Elewiyan]] #[[Terteley Ermeniyan u Asüran ü Ruman|Terteley Ermeniyan u Asüran u Ruman]] #[[cıwamêrdi|Cıwamêrdi]] #[[domani / qıci|Domani / Qıci]] #[[meselê ceniyan|Meselê Ceniyan]] 464 5216 2006-10-03T12:30:33Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/heywani]] moved to [[Heywani]] [[Heywanê khedi]] [[golıgi]] *[[kurri]] *[[her]] *[[qatır]] *[[tha]] *[[estor]] *[[mayine]] [[kergi]] *[[varık]] *[[kerge]] *[[dik]] [[kutık]] *[[fin(ık)]] *[[dele]] [[mal]] *[[bızêk]] *[[tusk]] *[[kharıke]] *[[bıze]] *[[kelece]] [[mêsın]] *[[varek]] *[[belendire]] *[[miye]] *[[vosn / beran]] [[naxır]] *[[guk]] *[[mozık]] *[[nale]] *[[manga]] *[[boğe]] *[[ga]] [[pısıng]] *[[leyır(ık)]] *[[xone]] [[selx]] *[[bızêk]] *[[varek]] *[[guk]] [[Heywanê khovi]] *[[fil]] *[[heş / hes]] *[[keftar]] *[[kuze]] *[[lüye]] *[[peleng]] *[[şêr]] *[[verg]] [[theyr u tur]] *[[heli]] *[[leylege]] *[[mirçıke]] *[[pepug]] *[[qılancıke]] *[[theyr]] *[[thüye / kund]] *[[zarance]] 465 5156 2006-10-02T19:17:16Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/heywanşınasiye]] moved to [[Heywanşınasiye]] ===Kermi, Heşereti, Teyri, Zewmbi Heywani=== *[[Qıjnı]] ''Kene'' *[[Qaşaxı]] ''Íri kene'' *[[Pındı]] *[[Işpıj]] *[[Rışk]] ''Bit-pire yumurtası'' *[[Kek]] *[[Dernı]] *[[Nutık]] ''Işpıj yavrusu'' *[[Weleng]] *[[Moz (Zerkat)]] ''Arı'' *[[Mês (Mêyes)]] ''Sinek'' *[[Çarıng]] ''Kırmızı arı'' *[[Pılpılık (pırpılık)]] ''Kelebek'' *[[Merşı]] ''Sivrisinek'' *[[Mırxık (mırxıki)]] ''Küçük karınca'' *[[Mojlı (mojley)]] ''Karınca'' *[[Hıng]] ''Bal arısı'' *[[Xezalek]] ''Su içindeki bir hayvan'' *[[Tırtır]] ''Tırtıl'' *[[Bertil]] ''Ağaç kurdu'' *[[Gezo]] *[[Xalok]] *[[Kalo-piro]] ''Uğur böcegi'' *[[Diksılêman]] *[[Goyı (goyey)]] ''Güve'' *[[Hevcarık]] ''Tahta kurusu'' *[[Pun]] *[[Qul]] *[[Halin]] *[[Hermuşık]] *[[Mojlani]] *[[Wısıbtutani]] *[[Qerequş (teyrê, arwêşa)]] ''şahin veya atmaca'' *[[Heş]] *[[Meymun]] *[[Findo]] ''Süs veya küçük av köpeği'' *[[Dıjı]] ''Kirpi'' *[[Sixur]] ''Oklu kirpi'' *[[Merı]] ''Fare, sıçan'' *[[Lır]] ''Tarla faresi'' *[[Mıriçık]] ''Kuş'' *[[Zerej (Neri, Mari)]] *[[Koter]] ''Kumru'' *[[Hechecık]] ''Kırlangıç'' *[[Şewşewık]] ''Yarasa'' *[[Hılulık]] ''Doğan'' *[[Sisalık]] ''Karga'' *[[Gancıl]] ''Akbaba'' *[[Qertel]] ''Kartal'' *[[Kund]] ''Baykuş'' *[[Bet]] ''Toy kuşu'' *[[Bum]] ''Puhu kuşu'' *[[Ciq]] ''Siyah bir kuş'' *[[Çıkçıko]] ''Bir kuş'' *[[Qıtık]] ''Bir kuş'' *[[Sımorı]] ''Sincap'' *[[Şanê maran]] ''Kırkayak'' *[[Mar]] ''Yılan'' *[[Demaşkul]] ''Akrep'' *[[Verg (Delverg)]] *[[Del]] *[[Keftar]] *[[Xoz]] *[[Kudık]] ''Domuz yavrusu'' *[[Taji]] ''Tazı'' *[[Boji]] *[[Leyr]] ''Yavru'' *[[Pısing]] ''Kedi'' *[[Kuzı]] ''Sansar'' *[[Qumqumık]] ''Kaya kertenkelesi'' *[[Malmalok]] *[[Tirmar]] *[[Kesa]] *[[Req]] ''Su kaplumbağası'' *[[Kerkınc]] ''Yengeç'' *[[Ması]] ''Balık'' *[[Lolık]] ''Bahar kurtçukları'' *[[Kerm]] ''Kurt'' *[[Pındı]] ''Bir parazit (inek v.s de)'' *[[Qatrek]] *[[Melı]] *[[Kêzık]] *[[Zuli]] *[[Tırli]] *[[Zıleyr]] *[[Qulıng]] *[[Mıriçıkê xazi]] *[[Xozek]] *[[Çeylê bın dê erdi]] ''Yer solucanı'' *[[Kerpa]] *[[Şıvanxapık]] *[[Legleg]] *[[Qaz]] ===Namê Tay Heywanû=== *[[Mılçıke]] *[[Mılaxunê]] *[[Mor]] *[[Manga]] *[[Ga]] *[[Her]] *[[Kurık]] *[[Hes]] *[[Avres]] *[[Lüye]] *[[Kesegane]] *[[Miye]] *[[Bızeke]] *[[Nale]] *[[Tuske]] *[[Guk]] *[[Kerge]] *[[Dik]] *[[Bıze]] *[[Heli]] *[[Xoz]] *[[Aspıze]] *[[Lülük]] *[[Dele]] *[[Kutık]] *[[Fino]] *[[Zarence]] 466 5260 2006-10-03T12:40:00Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/huner]] moved to [[Huner]] *[[Süryalizm]] 468 5298 2006-10-03T12:45:13Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/ideolociy]] moved to [[Ideolociy]] İdeolociye (Yunanki "mocninê (öğreti) fıkran") <br>a) sistemê vênayışanê dınya u prensipanê (mebdey) bıngehi u ê qıymetnayışano ke yew gruba (qefle) sosyale, kulturê ya ki çiyê henêni ra gırêdaeyo. <br>b) konsepsiyonê (eserê ibda) vênayışanê dınyao ke tede fıkri resaena hedefanê siyasiyan u iqtısadiyan rê kar kenê. İdeolociyê seserra 20.ê pili [[Komunizm]] u [[Faşizm]] hesebiyenê. 469 5212 2006-10-03T12:29:54Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/iklim]] moved to [[Iklim]] =='''Mewsimi'''== *1. wesar (wusar, usar) *2. amnan (omin, amnon, omnon, umnun) *3. paiz *4. zımıstan (zımıston) =='''Aşmi'''== ===A. Aşmê wesari=== *3. mart (n), a(w)dare *4. nisane (m) *5. gulane (m) ===B. Aşmê amnani=== *6. hezirane, vartvare, amnania wertêne (m) *7. temuze (m) *8. tebaxe, textirma, agustose (m) ===C. Aşmê paizi=== *9. kortqirane, ilone/eylule, paiza verêne (m) *10. paiza wertêne (m) *11. naxilqirane, tişrine, gavare, paiza peyêne (m) ===D. Aşmê zımıstani=== *12. gaxande, kanune, tavare, çeleoqıc (n) *1. çele, çeleo pil, zıqnawıte, zemperiye *2. gucige, sıbate (m) Vewre paiz varena, her cay kena sipê. Varan (siliye, yager) ke vara, her ca beno hit. Cemê de ke ayam zaf serdo, vewre cemedina, insan şikino serê cemeedi de xo qişt kero. Olimpiyadan de disiplinê serê cemedi de qişt-biyaene esto. 470 5278 2006-10-03T12:42:35Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/internet]] moved to [[Internet]] *[[Xeberi Internet]] 471 5238 2006-10-03T12:32:50Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/iqtısad]] moved to [[Iqtısad]] # [[Bazar]] (''İsletme'') # [[İqtısad]] ## [[Makro İqtısad]] ## [[Mikro İqtısad]] # [[Qapital]] # [[Qapitalizm]] # [[Qommunizm]] # [[Sosyalizm]] # [[Perey]] ## [[Euro]] ## [[Yen]] ## [[Pound]] ## [[Lira]] ## [[Rupee]] ## [[Dolar]] # [[Finans]] # [[Endustriy]] ## [[Uretim/Beriye]] ## [[Maden]] # [[Turizm]] # [[Tarım/Hêgay]] #[[Merdumê İlmê İqtısadi]] #[[Ekonomi/Dabare de Gıraneya Hêrnoxun]] 473 5184 2006-10-03T12:24:47Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/itıqad]] moved to [[Itıqad]] *[[İtıqadê Dêrsımi]] 474 5320 2006-10-03T12:47:54Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/kayê domanan / qıcan]] moved to [[Kayê domanan / qıcan]] *[[Kay u Wext Ravêrdenı]] 475 5808 2006-10-10T12:32:03Z Maviulke12 6 Kilise caê ibadetê Isevitunu. Isevitun her ruej Bazar sina kilise. Ena zerri kilise Iseveitun guestere dence Papa; merdemi Isevitun muzik venen. [[Category:Din]] 476 5264 2006-10-03T12:40:30Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/kimya]] moved to [[Kimya]] [[Image:Spiritusflamme_mit_spektrum.png|50px|right|]] '''Kimya''' eke manê çheku ra ifade kerime, yeno manê "Zenaata Metali ra Sêkil (form) cıdayene. Kimya unca ilmo vırastıso, hal u sêklê vurnayena elementu u ninu ra qanunê ilmi vıraşteneo. Kimyawa ke, ma na S.S (seserre) ra sınasneme seserrea 17ine u 18ine de vejiya meydan.Kimya eve cerevnayena vormelu ravêr sona, metal u bêmetal (ametal) ra laboratuwaru de eve numune virajina. 477 5166 2006-10-02T19:20:35Z Maviulke12 6 [[Têvıste]] moved to [[Komele / Têvıste]] *[[Hereketê Miliyê Zazayan ZUH (Zaza Ulusal Hareketi)]] *[[Siweyddi Merkezi Kulture Alewiya]] *[[Zaza Kultur Haus Mannheim]] *[[Zaza Institut]] 478 5232 2006-10-03T12:32:07Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/kılame]] moved to [[Kılame]] == Biyê La == Ez érdê to di biyê la, rijya yê biyê gül, akerdê biyê veng, koyan ra sirqayê biyê va, mabênê; meyêr, gozêr, tuyêr, simaqêran ra ze amnani ravêrdê. Ez resayê biyê risteyê tarixê ê Hérani u ê Paloy fekê Sex Séidê Piraniji ra vateyê serehewadayeni tirêynayê mi xü diyê ez biyê ZAZA. "Alimê" héme ci hüwayê -ZAZA kamiyê? Vatê... La..."alim"!!! ZAZA, héme tarixê rocawano mi, meédizni "alim"... tarixê to mitiribey u kocerey o érdê welatê ma di kokê ecdadê to mêymano. '''Faruk Iremet''' ''ZazaPress amor 4, kanun 2000, perı 19 17. Mart 2001'' == İxanet == ci wext ixanet pirodo kêberê ma o do sekero? o do canê ma bigiro? Dêyndarê to niya ixanet. Ti bi nameyê embazeya yenê mi het destê to gunino boy ki to ra yeno ixanet o u tı xayinê... héta kêy homa sarê ma adırê to di nêveseno o kêfi xayiney xü rê binimni tı ne ju welathézkerdoxê zazayê u ne zi tı zazayênê tı bazarandi bê qiymet roteni rê hadıreyê Zeydê to ya boliyê lewenê so kêberi verdi qandê estey dormeyê xü bipawi '''Faruk Iremet''' ''ZazaPress amor 10, héziran 2002, perı 21 04 Mart 2002'' == germeya to ze vaya gosanê mi di == -l- ziwano ki ma pê fam nê kenê bi o ziwana ma çen qisey pêdi danê-ginê bê ki fam bi kerê ma pêra xatir wazenê. éyni azmini bini di éyni estareyan bini di bi ciya ciya sereyê kosey dinyay di ma pêra kewt duri ma bi wahêrê hewnan êy hewnê zi neki zeydê pêya bi. vayêdo viryaye tofanê do bê hüküm ma mabên ra ravêrd ma nêy rê bê hadire, zeydê bewrana pelanê ma di zerya ma vini ke zerya ma di kemaneya çiyê est bi o ki nê cüwabi pelçiqyaye teqani rê hadire qin kerden esto ya ka o ki qiseyan di esto –germ- ka o ki ixanetan di beno vini. -ll- germeya to ze vaya gosanê mi di çi wext ti vana ”canê mi” tiya aya kena zerida mi di serehewadayen da sodiri. ariqê serdeyda canê xü canê mi di germ kena zerya to welatê do bê yasax wazeno ti nê sena vaca lewê to nermeyda lewanê mi gêyrenê ti nê sena maç kera ez zi inad, bê hewna no san zeydê sananê min o bê hewnan bi hérs to fikirêna hewin mi rê biyo inad nê kewno çimanê mi ezi hewini rê inad nê rakewna ma biyê inad ze bizana. dêri biyê bê veng sanê do bê müzik wazena mi rê deyin bidi imrê xü ra ju deqe bi to ya ba çi wext to gina xü virar a virara ki germeya to bar kena o wext wazena héme çi bibo bê veng u vindero o wexto ki imrê ma ra sino hisanê mi di to rê nefreti nê abirnena to ra hézkena na zeri, sekera na zeri di ca çinyo intiqami rê çi wext to fikirêna aqilê mi beno zey bir, fikiri benê piyar çi wext bê to bi to ya hézkena tewayeni rê ca nê maneno na zeri di na san sanê min o mi cephe akerd hewni rê na san ez to di ra…nê rakewna… ”vira ki” to rê vaca yeno o méne yasaxi qezenç kenê u ma yasaxa rê mil ronenê ma niyê ki êy yasaxan rê serehewana héme dinya bê veng nê maneno qandê ki ma bi bê veng héme dinya nê bermeno qandê ki ma nê huway '''Faruk Iremet''' *[http://f25.parsimony.net/forum62148/messages/13380.htm Zaza Forumu: tarih, etnoloji, kültür, siyaset] == To astariya koye Zeğgebiyı Gülistanı == '''Yüksel Çetin''' Koye Zağgedı tica sanı biyı Gülistanı Venci çemı Muzuri dürra hori amene To nanı ho potune, havaliykı taaho nöbeti pitine, taaykı merdımi raybi Tici hona neşiyaybi, sıma serı nanıhodıbi Gülistanı Telsiza to yakarday biyı Gülistanı; Gosüto serı telsiza todıbi Çımi to tica sanne sekerdıne, delğı taykı adıre koye Zağgedı feteline Venci olwazanê to telsiza todı veciya sıma hem durumu ho hemikı perşiho kerdi Olwazê to vatikı; ma na nıngı hatı tılagıdı guruba halboriyı pinim Sımaykı caahora veciye sere hatı iksori gülistanı Olwazê torı vatikı ma eskerı tarnovay dürra di. Düsa pırde Zağgedı koti bır, to telsiza hodı olwazanê hore vatkı; ma itara mevecim eskere pusi bercim olwazi kabul nêkerdi Gülistanı. Torı vatikı guruba todı tayi olwazi egitimsize Gülistanı Napay to olwazanê hodı keyış kerd. To vatkı olwazanê egitimsizi rusno hatı iksori Despera olwazan tora bırıyi Gülistanı torı vatikı çıtun kena heni bıkı Guruba todı hirıs teni biyı Gülistanı, vertıra desteni olwazi Nöyübi to dürbinda hodı tıri bayırne sekerd destani olwazanikı rusnay iksori Tüfangı sıma pakerdey bi kerşıni sıma sımare besbi Gülistanı. Sıma gıran gıran herunda hodı veciyayi jübina dür eskeri piti Ticı endi şibi let müğrubi bı, asmi çınibiyı, hora astari belli kerdene Ze vay amene sımare venci çemi Muzuri Gülistan milçkane bırikı növandıne Höyn sımare mıradısbi, tari çımane sımara tersene Fecir endi sokmiş kerdıne, koye Sultan Babaye ticı pitine Pırnıkane sımare bvadü omene Gülistan Sıma hadı çakmış kerdbi eskeri tersıramı, serdıramı adır kesnaybi sıma eskeri diyine, eskeri sıma nediye To nafay olwazanê hodı perşi guriti, taema canı hora veciyim eskenre tenına nejdibin. Sıma kasanı bırdı, verti kemarndı ho haskerdi nejdiyı eskerdı siperi ho vıraşti Beççi sıma tufanganı ho mişttene, çıme sımaykı seri eskeri pitine sıma jübnana işaretı ho gurut kerşinan hoykı ze varisi rısnay eskerre Gülistanı Eskeri toye merdi, taye jibene, tayeke remene Çatışma sıma hata versan sürmüş kerd Hiri teni olwaze to merdbi, dı teiykı bibi dırbetın Gülistanı Sıma nejdiyı eskerra, hem çekane eskeri, hemikı dırbetani olwaze ho gurti leho Mandala telsiza to yakaraybibi Gülistanı, guruba halboriyı tora bilgi gurtune, to olwazanê hore vatınekı, nejdiyi viştenı ma eskeri çişt teniykı kerdi dırbetın Hiri teni olwazanê ma merdi, dıteniykı bi dırbetın Guruba halboriyı sıma hem kutlamış kerd, hemik olwazê kı merdbi üzülmüşbi To be olwazanê hurunda hodı veciyay, hemikı dür dür çatışmış biyene Hate Dersimra venci helikopterı amene Gülistanı To herbi olwazanê hore vatınekı vertı bırdı ramerdiye Helikopterı endi sımara asene Gülistanı Sıma vertı bırdı taldiyı muğarandı ho pitine Helikopterı azmenna sımare hem bombi, hemiki ağır makinana kerşini rısnene. Yankiyı bombum jilane koye Zağgedi sımare hem tırçi amene hemiki cesaretde To bibi dırbetın Gülistanı, olwazanê hore nevatıne Çızayısı milçkuh, venci kemarun, kıla bıri pero toru berbene Höysa koye Zağge pırnıkane tore bua çiçegane iksori ardene Gülistanı Hem vılı todı, hemikı hermı todı parçi bombi estbi Gülistanı Goni tora zaf şiyine, dırbeta to decene olwazanê hore belli nekerdine To ancay deci ho ver olwazanê hore moral dene, hemikı hurdi hurdi huyune olwazi dırbeta to piştine goni toykı nebiriyine To merdana ho zanene Gülistanı, olwaziykı benzi riyi tora belli kerdıne tariyi koye Zağgeyıkı torı berbene seva to deyra şibi Gülistanı, Roşti asmı azmendı ho belli kerdıne To olwazanê hora cığara vaştı, olwaziykı tore cığara na pıray, kerdi destane to Cığara ho hem sımıtıne, hemikı olwazikı çatışmadı merdbi ğeladi inandı keyışkerdıne Asmi endi veciyaybi, çakmışi riyi to kerdbi, royu to çımanı tora gurtı, horıkerdı olwazı Çımı to yakarday mandi olwazi hem çımı to kapankerdi hemikı torı berbay Toka to surık poru tora gurti, çenatokı mendila todı gıreday Gülistanı Olwazi cınaze to puranı velgidı kapankerdi hata sodirikı le todı mandi Ticıkı eştı to kerday hera koye Zeğge, güla savılıykı mezala todu nayro Sedato koanı Dersim dı biyı va Gülistanı Çımı to höyranı koye Zağgere biyı varıs Gona to kemeranı muzurane biyı heni Vası mezala to malı koyre biyı çeri Gülistanı Royu to bulusçu husardı kot tone bumbarekun Azmeni, astariyi köyü, asma çekeri, höysa bırun pero bi tanıkı dava tore hatıro ro tica sodıri, hatıro to devrima gulanı Gülistanı. [[http://zazapress.tripod.com/amor11/ZazaPress_Amor_11.htm#yuksel]] == Cıxızı == '''Garcia Lorca''' No bêveng ray no ray. no bê ocax mojleyê cırcıri no mojleyê cırcıri. U no kı rakewno zıngılık o nêy zıngılıkiyê. '''Çarnayox Faruk İremet''' [[http://zazapress.tripod.com/amor6/ZP_6.html#cixizgarcia]] 479 5316 2006-10-03T12:47:26Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/kınc u kol]] moved to [[Kınc u kol]] #[[İşlike]] #[[Pantol]] #[[Puç]] 480 5280 2006-10-03T12:43:01Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/kıtabi]] moved to [[Kıtabi]] *Kîtabî Muqedesi/Bimbareki :[[İncile]] :[[Qurane|Qur'ane]] :[[Tewrate]] *Kıtabê Zazaki :[[38 ra Jü Pelge]] :[[Daka Pire u Lüya Dizde]] :[[Khalmemo Sir]] :[[Gıramerê Zazaki]] :[[Mısaibê Mı Mase]] :[[Rastnustena Zonê Ma]] :[[Her Çi Beno Sanike]] :[[Dilimiz Zazaca, Zonê Ma Zazaki]] :[[Antolojiyê hozanwanê Swêdi]] :[[Zeritenık]] :[[Rondıkê Çavên ti]] :[[Namdarê Sêweregı]] :[[Kole Nêba]] :[[Ewro ori, meştı bêri]] :[[Gramerê Zazaki]] :[[A grammar of Dimili—Also known as Zazaki]] :[[Xeribet ıd, keye dı / In der fremde zu hause]] 481 5256 2006-10-03T12:39:22Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/lawıke / deyre]] moved to [[Lawıke / deyre]] Zonê Zazaki de lawıke ra, [[kılame]], şüare (hetê Xozati de), hewa ki vajino. Hetê Dersımi de hata serunê ênu, sayê ke her hadiseo sosyal veto ro cı, kerdo lawıke. Meselê haskerdene, pê- rodaisê aşiru, pêrodaisê verva eskerê Tırki u hadiseê bini lawıkunê Zazay de amê vatene, wertê mıleti de biyê vıla. Lawıkê ke mıleti sero zaf teşir kenê, ca ve ca eve vaten u qesey- Kerdena uzay zovina tore ra vajiyê. Taê lawıku de namê sayıri beli nêbeno, hama taine de, vajime lawıka Seyıd Qaji de, sayırê ho beliyo. Hama oncia ki a lawıke hetê Pılemuriye de zovina, hetê Halvoriye de torêna vajina. Dı hetê lawıku estê: qesey ve maqam ra. Lawıkunê xelki de jü hadise heve ve heve, tam vajino. Lawıkê Zazay eve zonê Zazaki bırinê ra çar parçey: *a) Hewê Cüamordu *b) Hewê Cêniu *c) Hewê Govendi *d) Hewê Bini Wertê mıleti de, lawıkê ke pêrodaisê aşiru sero, pêrodaisê Zaza u Tırku sero, waxtê Çiari de pêrodaisê Zazaunê Dersımi u eskerê Urışi sero amê vatene, pêroine ra hewê cüamordu vajinê. Lawıkunê haskerdene ra ki hewê cêniu vanê. Na hurdi torê lawıki hetê [[Dêrsım|Dêrsımi]]de zaf yenê vatene. Hewê govendi hetê Dersımi de senıkê, hama hetê [[Çolig / Bingol]] u [[Diyarbekir|Diyarbekiri]] de daina zafê. Waxtoen de, hareketê Zazay ke hetê şiyaseti ra bi berz, eve usılo newe taê mars u kılamê newey ki çıqaşi ke kêm vê, pêda bi. Hetê Dersımi de waxto vıren de lawıki leto jêde eve kemane cınıtêne. Key ke kulturê Tırki hêmê Dersım sero hukım kerd, o waxt ra ve nat thamıro sestêlın daina jêde cınino. == duri nêbi == a ame vayana kewt vırardê mı a kam bi mı hézkerd u adır verada zeryayê mı duri nêbi mı ra tersanê çımên to ay kı mı nê di tersanê çımên to hérsi bari kerdê porê to destê mı ra zeydê awa xij bi ax gülê mı boyê to beno kı tı ina cayê dı nımnay duri nêbi mı ra tersanê çımên to ay kı mı nê di tersanê çımên to hérsi bari kerdê == bêkari werzê == de werzê werzê ganê mı werzê no çı hale mayo gan no çı hale ma kêynekê weşi kewtê héwşê ma gowend kenê êyê qandê laceka çım şıknenê êyê zeri ra de werzê werzê bêkari werzê no çı halê şımayo gowned bê şıma no çı halê kêynekano vira nêşınê kêynekê weşi kewtê héwşê ma gowend kenê êyê qandê laceka çım şıknenê êyê zeri ra == waya gan == gülanê bıhar akerdo gülanê eşqda to bê zincir bi destê to way waya gan kewta şewqda héyat kewta rayê duri bê to ray amey gırotenı way waya gan tı mı ra duri nêbi tı her tım mı dı bi bı işkence vıni nêbenê ma way waya gan kewta şewqda héyat kewta rayê duri bê to ray amey gırotenı way waya gan == şarê ma == may u pi qeçekê ver şıt amey kıştenı destanê dışmena wayê weşi xortê cıwani gerek şıma werzê hewanê (werzanê) şarê ma sêxür mend êy érdi cınyay bê mêrde dışmen kerd talan wayê weşi xortê cıwani gerek şıma werzê hewanê (werzanê) şarê ma ser nêy érdi qeçeki mend bê pi dışmen kerd talan kerd xü rê kole wayê weşi xortê cıwani gerek şıma werzê hewanê (werzanê) şarê ma == ez zazaya == érdê ma bê lejwan o lejwanê cı eza loooo welatê ma êyê roşenê wahêr bıvıciyê deza bı namedê şardê xü ya qırfi mekı embaz no halê ma rê dınya hüweno may u piyê to zazayo ez éslê xü inkar nêkena to raydı nêveredana embaz ez zazaya héta qatê Homay bı namedê şardê xü ya qırfi mekı embaz no halê ma rê dınya hüweno may u piyê to zazayo == piyê mı == ina vanê şırê tiya ra wuni nêbeno merdım nêşeno şıro wuni lej nêqedêno wuni ray nêqedênê embazê mı vacı maya mı rê wuni nêbermo hérsê xü nêrıjno wuni hérsi nêqedênê wuni hésret nêqedêno wutana wuni serdo piyê mı kotı dı ro nıka qücıxê to yê rüwenın tiya dı vewır esto tiya dı vergi estê bırayê mı tı nıka koti dı rê ez nıka şımara wuni duri dı ra vacı ay rê faruk to hézkeno dezayê mı ma wuca ra amey wuni nêbeno merdım nêşeno şıro wuni hérsi nêqedênê wuni hésret nêqedêno wunı ray nêqedêno == na zeri == zeri da mı ra mıriçıkê perê zeydê zeydê to ya kam kı dest na ser bi zerida xü ra bi zerida xü ra tı qin kena na zeri na bari hewadana vengê mino yeno to na veng, na ziwan ê bilbilano ê zazayano ê bilbilano mıriçıkı bı zıwandê mına wend dêran dêrandê xü ax mıriçık tı çend weş wanena bı zıwan bı zıwandê mına tı qin kena na zeri na bari hewadana vengê mino yeno to na veng, na ziwan ê bilbilano ê zazayano ê bilbilano ==Çiçege== Hêgay pers kena Hêgaê Merga Çadýro Hêga khewiyo Dýsmenê Çiçega mý bêli niyo Khediyo ya ki yavaniyo Raþtu ver de kemeri Ceneza Çiçege arda verê çêveri Mae ra vanê bê tever Vana bêri tever Çý wela Heqi de ho ro keri Raþtu romerdiyo Raþtu ver de hêniyo Çiçega mý, To derdo ke noro Ma u piyê ho Khulo, hona zerre de ber nêbiyo Raþtu romerdiyo Raþtu kemer u dali Çiçega mý vana, Meþte mý dýme benê topi Bervenê ap u xali ==Bewne / Qayt Ke== [[http://iremetforlag.tripod.com/cdnazeri/faruk_iremet_ez_zazaya_WEB.mp3]] ''© music and lyrics: faruk iremet'' 483 5472 2006-10-06T01:06:29Z Escarbot 13 robot Adding: [[ba:Математика]] [[Image:Egyptian A'h-mosè or Rhind Papyrus (1065x1330).png|thumb|right|200px|Papirusâ-Rhind Misir]] '''Matematik''' Zonê Yunanki de [''μαθηματική [τέχνη''], ''mathematikê têchnē'', Zenaatê musayene, ayidê musayeneo; Yunakiyo khan de chekuyê ''μανθάνω'', ''manthánō'', Zu ilmo ke Simalê Sembol u Figuru eve hesavkerdene u eve More vejiyo meydan. == Tarixê Matematiki == ''Nusteo Corên'': [[Tarixê Matematik]] Matematik Ilmo en khanu ra juyo. Waxtê raveyisê gundê en vireni de [[Gundê Antiki]] de, Yunanistani de u [[tawê Hellenismus]] de, "eve mantiqo zelal" teoremê [[Euklid|Cümlâ Euklid]] virasto. Gundê werteyin de juvini ra ca, serbest waxtê Humanizmi de Dugelunê Arabistani de Universitau de weshiya xo ramita. *[[Alcebir]] *[[Geometri]] *[[Kalkulasyon]] *[[Trigonometri]] [[af:Wiskunde]] [[an:Matematicas]] [[ar:رياضيات]] [[ast:Matemátiques]] [[az:Riyaziyyat]] [[ba:Математика]] [[be:Матэматыка]] [[bg:Математика]] [[bn:গণিত]] [[br:Matematikoù]] [[bs:Matematika]] [[ca:Matemàtiques]] [[ceb:Matematika]] [[co:Matematica]] [[cs:Matematika]] [[csb:Matematika]] [[cy:Mathemateg]] [[da:Matematik]] [[de:Mathematik]] [[el:Μαθηματικά]] [[en:Mathematics]] [[eo:Matematiko]] [[es:Matemática]] [[et:Matemaatika]] [[eu:Matematika]] [[fa:ریاضیات]] [[fi:Matematiikka]] [[fiu-vro:Matõmaatiga]] [[fo:Støddfrøði]] [[fr:Mathématiques]] [[fur:Matematiche]] [[fy:Wiskunde]] [[ga:Matamaitic]] [[gd:Matamataigs]] [[gl:Matemáticas]] [[gu:ગણિત]] [[gv:Maddaght]] [[he:מתמטיקה]] [[hr:Matematika]] [[hu:Matematika]] [[ia:Mathematica]] [[id:Matematika]] [[ie:Matematica]] [[io:Matematiko]] [[is:Stærðfræði]] [[it:Matematica]] [[ja:数学]] [[jbo:cmaci]] [[ka:მათემატიკა]] [[km:គណិតសាស្ត្រ]] [[ko:수학]] [[ky:Математика]] [[la:Mathematica]] [[lad:Matematika]] [[lb:Mathematik]] [[li:Mathematik]] [[lmo:Matemàtega]] [[lt:Matematika]] [[lv:Matemātika]] [[mk:Математика]] [[ms:Matematik]] [[nah:Tlapōhuayōtl]] [[nds:Mathematik]] [[nds-nl:Wiskunde]] [[nl:Wiskunde]] [[nn:Matematikk]] [[no:Matematikk]] [[nrm:Caltchul]] [[oc:Matematicas]] [[pag:Matematiks]] [[pl:Matematyka]] [[ps:شمېر پوهنه]] [[pt:Matemática]] [[qu:Yupana]] [[ro:Matematică]] [[ru:Математика]] [[ru-sib:Математика]] [[sc:Matemàtica]] [[scn:Matimàtica]] [[sco:Mathematics]] [[simple:Mathematics]] [[sk:Matematika]] [[sl:Matematika]] [[sq:Matematika]] [[sr:Математика]] [[su:Matematika]] [[sv:Matematik]] [[sw:Hisabati]] [[ta:கணிதம்]] [[tet:Matemátika]] [[th:คณิตศาสตร์]] [[tl:Matematika]] [[tr:Matematik]] [[tt:Matematik]] [[ug:ماتېماتىكا]] [[uk:Математика]] [[uz:Matematika]] [[vec:Matematega]] [[vi:Toán học]] [[vo:Matematav]] [[wo:Xayma]] [[zh:数学]] [[zh-classical:數學]] [[zh-min-nan:Sò͘-ha̍k]] [[zh-yue:數學]] 484 5276 2006-10-03T12:42:22Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/medya]] moved to [[Medya]] #[[internet]] #[[kıtabi]] #[[pêseroki / mecmuey]] #[[qezetey]] #[[radyo]] #[[televizyon]] 485 5168 2006-10-02T19:21:01Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/mekteb]] moved to [[Mekteb]] '''Mektep''' Bonoke (Keyoke) teyde ebe maliman ders cerino Mekteb vacino. Mektebû: *[[Mektebo Viren]]: Doamneke (Gijeke) 6 yaki 7 sere sone nu mekteb. Nu mekteb 5 serro. *[[Mektebo Werteyin]]: Domaneke mektebe viren qedelna sono mektebo werteyin. Nu mektebik 3 serro. *[[Mektebo Serrin (Lisa)]]: Domaneke mektebe werteyin qedelna sono mektebo serrin. Nu Mektebik 3 serro. Tay cayande 4 serro. ---- *[[Mektebe Zenaat]] *[[Mektebe Senaat]] ---- *[[Fakulta]] *[[Universita]] 487 5294 2006-10-03T12:44:46Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/merdumê siyaseti]] moved to [[Merdumê siyaseti]] # [[Akbar]] # [[İskendero Gırd]] # [[Kofi Annan]] # [[Kemal Atatürk]] # [[Attila e Hun]] # [[Augustus]] # [[Papa Benedict XVI|Pope Benedict XVI]] # [[Silvio Berlusconi]] # [[Koyo Berz]] # [[Otto von Bismarck]] # [[Tony Blair]] # [[Seyfi Cengiz]] # [[Napolyon I (Fransa)]] # [[Gro Harlem Brundtland]] # [[George W. Bush]] # [[Fidel Kastro|Fidel Castro]] # [[Catherine II (Rusya)]] # [[Charlemagne]] # [[Constantine I]] # [[Jacques Chirac]] # [[Winston Churchill]] # [[Cleopatra VII (Antik Misir)]] # [[Prenses Diana]] # [[Mehmud Ehmedınecad]] # [[Recep Tayyip Erdogan|Recep Tayyip Erdo&#287;an]] # [[Indira Gandhi]] # [[Test-wp/diq/ Yilmaz Güney|Yilmaz Güney]] # [[Elizabeth I (Ingiltere)]] # [[Elizabeth II (Britanta Gird)]] # [[Mikhail Gorbachev]] # [[Hammurabi]] # [[Hirohito]] # [[Adolf Hitler]] # [[Thomas Jefferson]] # [[Papa John Paul II|Pope John Paul II]] # [[Julius Caesar]] # [[Cengiz Han]] # [[Lee Kuan Yew]] # [[Vladimir Lenin]] # [[Abraham Lincoln]] # [[Nelson Mandela]] # [[Mao Zedong]] # [[Golda Meir]] # [[Christian Michelsen]] # [[Mahathir bin Mohamad]] # [[Benito Mussolini]] # [[Nefertiti]] # [[Kwame Nkrumah]] # [[Test-wp/diq/ Ebubekir Pamukcu|Ebubekir Pamukcu]] # [[Eva Perón]] # [[Peter I (Rusya)]] # [[Józef Piłsudski]] # [[Seyid Riza]] # [[Pol Pot]] # [[Vladimir Putin]] # [[Qin Shi Huang]] # [[Eleanor Roosevelt]] # [[Franklin D. Roosevelt]] # [[Salahaddin]] # [[Seyh Said]] # [[Gerhard Schröder]] # [[Semiramis]] # [[Shaka|Shaka Zulu]] # [[Joseph Stalin]] # [[Margaret Thatcher]] # [[Timur]] # [[Leon Trotsky]] # [[Harry S. Truman]] # [[Eli Xemeney]] # [[George Washington]] # [[Wilhelm II (Almanya)]] == Siyasetzaney (politiqaciyê) Süregı == 1-M. Fikret KARAKOYUNLU D.P, sazkerdoz (vıraştox) 2-E. Cenap GÜLPINAR, Wezirê (baqan) Dewleti ê kıhan 3-Dr. Yilmaz KARAKOYUNLU, Wezirê (baqan) Dewleti ê kıhan 4-Dr. Devlet BAHÇELI, Wezirê (baqan) Dewleti ê kıhan u yaremetey dayoxê serdemê hükmeti (Serdemê MHP) 5-Av. Ali KARAHAN, Vezirê meclisi Çıme; http://www.siverekgenclik.com/modules.php?name=Siverekliler 488 5598 2006-10-07T18:12:45Z Tekin Yildirim 17 /* Ornege Mertalu */ '''Mertali (Çıbenoki)''' ki [[edebiyat]] u folklor ra say benê. Mertali eve jêde eve usılê sayıreni vajinê. Perskerdene de çêkuyê heneni têdıma vajinê ke, peyniya ho eve usılê qafiya şikina arê, ero i(n)sani wes yena. Taê mertalu de ki usılê sayıreni çino, eve qafiye nêvajinê. Mertali wes xezelnenê. Eve perskerden u cüavdaena mertalu baqıleni u zanaoğeni ispat bena ke, kami ke fişt ra kami ser. Waxto ke veyve u deniskar bi, cêniya dığaskane ver de, cemat ke bi top, jüvini ra mertalu pers kenê, eve o tore xezelinê, pê hedıra ho anê. Vaten u perskerdena mertalu de hostaenia qesu lazıma. ==Ornege Mertalu== - Arqulık darqulık, des u dı qulık. (''lekani'') - Bırae de mı esto kaleke ra mij keno. ('' İvrıq'') - Bırae de mı esto hata béçıke de qıne mekuye nésono. ('' Maqas'') - Bırae de mı esto soderı sande berbeno. ('' Heni'') - Bonê Baki, pırrê huraki. (''dıdani'') - Bone de mı esto jü ustına verde. ('' Sungo kuvarık'') - Deka de mı esta loqluné xo xodıma kaskena. ('' derjen u desteke'') - Bonê de mı esto, jü ustıne verde ra. (''sung'') - Bonê de mı esto, phonc sey male cêno, hurendia jü xuremia vaşi nêcêno. (''çê mıloçıku'') - Çar waê mı estê, cırta ho erzenê jü gol. (''cızıkê manga'') - Çerxa mına çerxkerdiye, bınê merxi de rokerdiye. (''zer(re)veti'') - Çiyê de mı esto, dina u diar vineno verê çêverê ho nêvineno. (''çım'') - Çiyê de mı esto, don kemer ro nêşikino, don awe ro şikino. (''kağıte'') - Çiyê de mı esto, gıneno awe ro hit nêbeno. (''tiji'') - Çiyê de mı esto, mezela ho ve ho kıneno. (''dılapa'') - Çiyê de mı esto, mı dıma nêvışino. (''şiye'') - Çiyê de mı esto, tora besto / ki esto. (''name'') - Çiyê mıno çewt, peyê boni de kot. (''rae'') - Çiyê mıno surkerde, bınê andali de rokerde. (''piaz'') - Dare lerzena, vore erzena. (''pırozıne'') - Dara mına qole bınde kerdo hole hole. ('' Pétage'') - Deve niyo, devey ra berzo, hemgê niyo hemgêni ra weso, ağu niyo ağuy ra thalo. (''dara goze'') - Déka de mı esta mezela xo be xo kınena. ('' Dılapa'') - Déka de mı esta her roji xo polkena.(''Soji'') - Dı mirçıki çar çımi, bınê vore de hardo şia, kam ke nêzano hero şia. (''cüav tedero'') - Dı yê mı(nê), çar yê dine, howt yê Tıngılfıse. (''cızıkê bıze/manga/dele'') - Diko dare de, vengo Xaskare de. (''tıfang'') - Gaê de mı esto, gaê de to esto, hêgaê de mı esto, hêgaê de to esto, gaê mı yeno hêgaê to weno, gaê to yeno hêgaê mı weno.Sıtê gaê mı torê beno helal ya ki beno heram? (''sıtê gay çino'') - Ga qorra dım pera. ('' Tıfang'') - Gaé de mı esto sare bırrnen sero berben. ('' Piaz/piyaz'') - Herê de mı esto, bınê pizey ra bar kon. (''lınge'') - Hera de mı esta, eve bar sona zerre. (''khoçıke'') - Her zırra, dım perra. (''tıfang'') - İp ip, sandıq çip. (''goze'') - Jü waa mı esta, mezela ho eve ho kınena. (''dılapa'') - Kalıké mıno dere de çape koreko vére de. ('' Areye/Ayre'') - Khalıko navera, herdisa huya bovera. (''pırd'') - Kéle mıno kemer de xureme mırzoro verde. ('' Çenık u herdise/erdise'') - koyi serra asena je asm u roz wésena. (''Tıji'') - Lüye lüye, gınê ro şüye, fek pırrnıki, bi pırrê muye. (Makina porr bırnaene?) - Manga de mı esta awe sımena zerede guk kı pa sımeno ('' Lamba qaji'') - Merde merde, fek rakerde. (''meske'') - Mereka de mı esta adır kenune ver sımer véseno mereke névésena ('' Qılawun'') - Peyde manena, bena derg; sona, bena kılm. (''rae'') - Phonc wayi péro zumıni ré hewayi. (''Tıre ke pé puçu çinene we(vırazené)'') - Qutiya mına tolıke dına tede kerda holıke. (''Radon/radyo'') - Qayıse mıno qerbeleko bıne erd de feleko. ('' Mor / Mar'') - Qat qat mişte bıne ondali de ronişte. ('' Nano/nono mişte'') - Suro, sur u çeqero; usar ke ame reqeno. (''bulısk'') - Tora lerzena, wele erzena. (''pırozıne'') 489 5550 2006-10-06T20:34:04Z Tekin Yildirim 17 /* Ornagê Meselu (Hêkatu / Kuratu / Yaraniye) */ '''Meseley''' (Hêkati) [[edebiyat]] qeseykerdene de, meseley eve zonê [[Zazaki]] deyraê. Waxto ke sovet bi ra, qal ame ra, o waxt qeseykerdoğ meselê vano, ano ra vatena ho ser. Eve o tore qesa ho raşt vezeno, vatena ho ispat keno. [[edebiyat|Edebiyat]] Zazay de tore-tore meseley estê: *a) Meselê aqıldariye *b) Meselê huyaisfiştene *c) Meselê bini Meselê ke tede aqıldari u huyaisfiştene esta, ine de bomeni u budelaeni ve baqıleni ra, raşt- qeseykerdene eve hostaenia qesu, wes yena ra zon. Taine de ki çhêreni u hostaeni qesu ve zulm u zalımeni têverver derê. Meselê ke raşti amê meydan, cı ra dı torey estê. Toreo vıren de qal ke ame ra, wertê qeseykerdene de vajinê. Naine de aqıldariye ve gıraniye yena ra zon, cıra derse cêrina. Toreê dıine de, mesela, gırêdaê mevzuyê qeseykerdene nia, ho ve ho cia vajina. Lazım niyo ke qal bêro ra a mesela ser. Her waxt, wertê jü sohveti de vo ya ki nêvo, vajina. Mesela huyaisfiştene de leto jêde hadiseê sosyali vajinê. Na meselu de dı heti estê: Heto rınd, rındek, raşt, heq ve hetê xıravın u qefçıl u neq u zalım u jürekeri ra.Xelk pê hetê vıreni cêno, heq u neqi eve qeseykerdena na mesela ano têverver, hetê neqi, hetê zalımi eve usılê estetiki, kenê qız pê huynê, hem ki pê xezelinê. [[Tırki]] de nayine ra “fıkra, nükte, latife” vajino. Taê meselê huyaisfiştene estê ke, tede goynaeni u jürkerdene vajina. Zonê [[Zazaki]] de edeviyatê nianeni ra ''yaraniye'', ''laxkerdene'' ya ki ''kuratey'' vajinê. ==Ornagê Meselu (Hêkatu / Kuratu / Yaraniye)== A *[[Asmenê Hawtine]] *[[Astore yena ra Ap Kheki viri]] *[[Awreşi]] B *[[Berano ke kewt sıcili mıyan]] *[[Bızêke]] *[[Bava Asmeni va ke]] Ç *[[Çerx ke, wa qaze nêvêşo]] *[[Çhepıji u Raştıji]] *[[Çıme kore]] *[[Çiçege]] *[[Çiyo ke tı peyniya cı nêzana, mekerê|Çiyo ke tı peyniya cı nêzana mekerê]] D *[[Dêvo Hirêsare]] *[[Domanê Sıri]] *[[Doxtor u Bomu ra]] *[[Dı Mirçiki, Hirê Çımi]] E *[[Eskeriya Hemê Suri]] *[[Hera Apê Kheki]] *[[Hewt Belay]] *[[Hirê Qori de Non Werdo]] *[[Horê jü bıvine va roza tenge de terkê to nêkero]] İ *[[İ hewt bi, ma vişt u hewt bi]] *[[İnadê Piri]] J *[[Jür Jür, Mara dür]] K *[[Kamore]] *[[Kam cınyandê xü ra tersenê?]] *[[Kor u Kherr u Topalı ra]] *[[Kunde ma şidi u nacia ra yeno]] *[[Kuşat]] L *[[Lazeki berê wertê çhemi de polat kerê]] M *[[Maya cı bi]] *[[Mesela pir u çê talıvi]] *[[Mıloçıki u dêvey]] *[[Mormek be Kerge ra]] N *[[Na Xumxuma kerameta gırana peyra dıma]] *[[No ki marao!]] O *[[“Oğlum Adın Nedir”]] P *[[Pındılıkêno, Gûniya mı vindi mekerê]] *[[Porê mı kê dest kuyo ezo eyra bızewejiya]] Q *[[Qerarê Sole]] *[[Qılıf Mari dı yo Xuert]] S *[[Sarerut]] *[[Sarê ho pa bi, pa nêbi]] *[[seba rocê sodýri (hêkate)]] *[[Seytan u şêxbızıni ra]] *[[Sıkır]] *[[Sole]] T *[[Thüye, Sewsewıke u Hezretê Sılemani]] *[[Tı do şêx vê]] *[[Tıfangé Memé Hure]] *[[Tornê Eliê Xınısıji Memed]] W *[[Waê sus]] *[[Waxtê viçviç kerdene]] X *[[Xal u werezay ra]] *[[Xêğê nine ke nianenê, kam çı zano, baqılê nine senenê]] Z *[[Zama, veyve u veyve]] *[[Zewta Ware]] Kreuzberg welatê kamiyo Makale yazari: Usxan Cemal Tarih, gün ve saat : 29. Temmuz 2001 20:38:11: KREUZBERG WELATÊ KAMİO! Devleta Almaniya sersuka berlin'de jü(yew) taxe esta, cıra vane " Kreuzberg". Kreuzberg de diaxdari zafi yê. dı leteê seşt serre de Almanu na taxe ra vato " Kleine İstanbul" Almanu xeleti vato, 'ke bıvatênê " Kleine Anatolien" dıha raşt bienê. Çınai rê? Kreuzberg de en jede kamıci mıletı weşiya xo rameno! Tırki, Kurmanci, Zazai, Arabi? İsonê ke Zazaistan ra amê yitika cawo de gıran cenê, Qolo vıren, zerzelê gımgımi (1966) ra tepia welatê zazaistani ra goç ker-do amê suka Berlin'i. Ni isonu uwo - nawo têarede nisenê ro. Zaza ê xınışi, mamekiye, erzıngani, xarpêrdi, çewlıgi zevna.. Kreuzberg bio taxa de Multu Kulturel'ê mıletu, Hetê weşiyena taxe ra Kreuzberg en taxa feqıra, tede bêkarı, bêsuxuri zafiyê. Kot ke feqireni zafa uza de sosyalisti ki zafiyê, bêkareni feqireni xode sosyalisteni muhaleteni ana. Vezire belediye her dolme de çepcura (PDS - GRÜNE) vejino. Zazaura ki zu vekile mıleti vejiya Özcan Mutlu. Zazaunê Axdax ra(kelkit) wo. Zaf isono de Kamılo, phoştkar haskerdoxo. U-Bahn'a Kottbusertor ra ke vejiya serr duste to qewa "öz Galata" cor de ison de niadana, camra nusno çay-qewa - billardo- konken. Na qewa tarre sero wa. Bınê tarre ra aravei, isoni vêrênê ra Hetê çêpte ke çêkıtavu esto na me "Gök kuşağı" miya Asmeni. Hetê raste kıtavxane ( kütüphane) esto, çêver ra eve zanê tırk u almani nusto, Na raê sero naver u bover ra dukani, werdxanei, werdxane kozıki ( Imbiss), qewai dukanê muzıki estê. Zu ki zaf entersan çiyê esto dêsê nazai şiye ro dêsunê suka Mamekiya '80'ine ra aveye. Çıke, desura afışi rafişteyê, nustışe sloganu, resmi... Pêro komelê çepcu u qomu naza ro. Anadoluye de çıxa ke qomi, partiyê çepcu estê yê pêrune tı-ka komele xo esto. Teyna yê sarê anadoliye nê, yê pêro diyaxdaru tıka komele xo estê. Yê Zazau, Cemaatê Desımi ki yitıka ro. Yorum Kültür Mer - kezi, Türk merkezi, Yüz çiçek kültür merkeziOmeyra ( E.P) kültür Merkezi...... AABF- Cemevi u tıka Zaf Cami ki estê. Çond reê ke verê qewa Öz Galatayi ra raveri, Mamekiye de "Köylü Kırathanesi" Qıratxane dewuzu yenara mı viri. Mamekiye de verê qewa köylü de ma niştenê ro verva tiji hem çay fırrkerdenê, hem ki misorê politika kerdenê. Çardaxa qewa "özgalata" de ki her dolmede zazaê mameki-ye, gımgımi tiji vera roniştiyê hem cay sımenê hem ki corde isonu de niadane. Hetê çepte ki qurri xo oznenê ra dêsê verê qewa "Koti", mıleto ke yeno sono ine de niadanê eve çımonê thalu, saêke çiyê kenê sayê hama eve xoki nêzanenê ke çıko? Dukanunê kreuzbergi % 60 yê diaxdarunê. Zazai, Khurrmanci, Tırki kot nisenê ro ronise her roze ke nêbo dı- dı rozê de reê yenê Kreuzberg. Na isonu xesreta anadoliye itika viarnenê ra. Her heştı roza semiye peroz ra tepia raste U-bahnê sero cepci yenê pêser ya çiyê protesto kenê, ya xonça nane ro, ya ki miting kenê. Anadolie de çiçi mesela ke bıbo desınde kreuzberg de heşino pê. Çepçiyê Tırkunê kreuzberg ze dıme heri, ne bene derg, neki benê kılm. 25 seriyo isonunê qomu sılasnen. 25 serra ave 10, 15 isoni bi ewro anciya des , des u phonc isnoniye. Rozê ez, hermeta mı u embiryanê ma uza ra vêrema ra some veyvê zazaune erzıngani, cepci U-Bahne sero biyê top hem zırçenê sloğan erzene, hem ki belebuke ağme kenê. Tainê ki raa aravu kerda tomer pankarte kerda ra. İ rozu de ki Anadolie de hepısxanu de vaê zulme Tırki amenê. Na çepci ki hepısxanunê jê F' i protesto kenê. Mı zu belebuke( Bildiri) gurete, made xuya, vırende bınê belebuke de niadame ala kamij qomi nusta. Mı dikê bınde name ses qomunê tırki esto, hama isonê ke biyê top pero piya ke bımorê vişt mordem çino. Berlin'de her serre 1. Gulane dı cau de sabena, zu caê demokratune qertebozu, zu ki caê cepcu, sosyalistu, berdustu. Leyê demokratê qertebozude sendika karkeru u partiyê Tırku ki ca cenê, sosyalistê ke devrim ra vaz biyê ki vırende leyê qertebozu de sonê, ura dıme ki yenê sakerdena dıdı'ine kreuzberg. Yew gulana kreuzberg ra vanê zu gulana revılosyone. A serre ez ki şine yew gulana qertebozu, mı meraq kerdene ala sekenê. Şine ke zu albazê mıno şevaji ki wertê qome ekim de sono. Ez şine lewe mı xal- xatır perskerd. Mı niada ke Bava Asmen ki ame leê ma, eke o ki embaze şevaji sılasneno. Ma tene şime, bava Asmen nat u dota niada, cera ra xo dıma niada meger ke şefê cepcu isonu morenê ala biyê kêm yaki biye jede, ze miyune paiji. Bava Asmen cera ra embaze mınê şevaji ra va ke: Aziz'em lesa mı derga mı dı mordemi bımorê. Wais gına mıro. Mı mesele na bava Asmeni nusti vi. Rast ke dı metrei ra derg lesa xo esta. Şefe cepcu isonunê xo morenê, cırê wair vejinê, nêverdane ke şerê werte komelunê binu. İson çütir ke malê xorê wair vejino heni. Tae ki yenê werte isonune diaxdaru de pankartunê xo kenê ra dıma ki fotrafu oncenê danê qazatunê xo, binde ki nusnene ke ma Berlin de honde isoni ard têare( Zumin xapnenê).Sakerdene u şiayêna demokrat u qertebozu ke qediya nafa ki çêpciye qefeliayi sonê 1 Gulana Kreuzbergi. Rastê oranien de yenê têlewe destmalunê suru kenê ra, pankardtunê sloğanu, eve megafonu ki propağanda kenê, Faşizm bımıro, sosyalizm paydar bo. Her serre 1 Gulana Sure de cepci, sosyalisti, anarşisti, soyteri, berdusti, otonomici Kreuzberg de yenê têlewe. Şiyaêne zere taxa ( Kaza) Kreuzberg ra tever nêbena cadura, dı- hire rau ra cerexinê tene qefelinê cünê Marianen de linge sanenê erd. Sıfre kenê ra, gost pozenê, kenê sojqarme, serçêle, hem wenê hem rosenê. Tij vera meredinê ra biru kenê xo serde. Bımbarek ke şi diar, endi gıra gıra urzenê ra payi. Lêl ke kot kêmeru kenê top. Eke tene bi tari ki cenê polesu ra, polese almani xora mane wo provaqasyon keno ke axme kero. Ni ki benê sevev. Poleşi kunê wertê mıleti nata- bota rapaçi kenê. Otonomici u anarşişti ve polisu ra zumin sanenê kêmeru ver, aravu vêsnenê, dukanunê devlete vesnenê. Gegane ki kunera zumini. A serrê ez 1. Gualna Kreuzberg de fotrafu oncen, xafılde partizancu ve bolşevik partizancu ra guret zumin ra leê mıde ki zu olvez este korkes ( Dewa Desımiya) ra wo, Berlin de tortoreni waneno. Zumin sana kemer u kucu ver sare-bojiye zumin sıkıtı, mı vake " Hawal, hawa, hawal..... .......( Zazau de kutıku ke zumin guret vanê hawal hawal hawal....) meger ke werte ra zu zonê zazaki zoneno cera ra mı çimi kerd gırşi vake : sen de diyorsun ulan.... mı vake: tora nêvan, tora nêvan. Tortor herediya mıra vake. To zonena ke domanê zazau zafı wertê partizancu derê. bela cena sarê xo ser, na rozunê nia nenu de çımê ninê kor, famê nine tomero, aqılê nine sısto. Emser zu gulane de ancia tertele bi, otonomi, anarşisti, çepçi poleşi sana kêmer u kuçu ver, PKK cu ki guret ve ra qome rızgari ra. Nat dota isonu kot werte nêverda pırodê. Hen nêbienê Rızgarici kıstenê. Bonê veyvu zafı kreuzberg de rê. Ma sewe lete de veyve ra vejayme some U-Bahne, roza bine 1. Gulana. mı niada yew mordem uza kışta de vıneto nata- bota niadano. Mı rınd tey niada ke nu Kazımê mawo(Zazaê desımio). Mı domanu ra va ke: ala helmê vınde ez xal-xatıre na albaji perskerine yen. Şine leê Kazımi. Xal - xatir perskerd. Cıra veke: Nê Kazım çıko na sate de to naza zıqbia vineta, xera? Kazım vake: "Usxan, albazunê ma newe afışê zu Gulane fiştera dêsu, na Mao-ciyê namusuji yenê cıra kenê, yaki afişunê xo sero finê ra. Ez ki inê verde noveti cen. Ez xo xorê huyine..... Albaji va ke: ewro sersera merdena Karl Liepknecht, Klara Zetkini anêra xo viri hay de ma ki şime. Ma piya şime. Vırende miting kerd dıma ra ki somê mezelu. Mı niada ke Bava Asmen dota ame. Ez Zonen ke zaf hazir cevabo qesu saneno ma. Ame leê ma mıra vake : Sıma tıka sekenê. Mı vake : Piro, ma ma u pi, Kalık u bavıkê xo caverdê ameyme kalık u bavıkê sarre berveme. Bava Asmen vake: kam ke sarrê berveno, çımunê xora beno. USXAN CEMAL BERLİN 23. Vartevare 2001 491 5252 2006-10-03T12:38:46Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/muzik]] moved to [[Muzik]] #[[govende|Govende]] #[[lawıki / deyiri|Lawıki / Deyiri]] #[[sinatkari|Sinatkari]] 492 5214 2006-10-03T12:30:10Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/nebat]] moved to [[Nebat]] ==vaş, sebze, tene== *[[Vıl (vılık)]] ''Çiçek'' *[[Çımoşa]] ''Papatya'' *[[Gagıro]] ''Lale'' *[[Qanç]] ''Menekşe'' *[[Xalcıniek]] *[[Arsız (bêar)]] *[[Kolbız]] *[[Gelziwan]] *[[Şeqşeqo]] *[[Xışul]] *[[Cehceheg (dariê kılênca)]] *[[Dınêb]] *[[Zegereg]] *[[Meyaro]] ''Acı ot'' *[[Kerkor]] ''Devamlı yeşil olan bir ot'' *[[Neflı]] *[[Şiramı (saki)]] *[[Şıngı]] *[[Filok]] *[[Şekerok]] *[[Zorı]] *[[Tuzık]] *[[Benık]] *[[Kormit]] *[[Punı]] *[[Gezık]] *[[Kerxenık]] *[[Heşek]] *[[Genımok]] *[[Çarçal]] *[[Namçuk]] *[[Iro]] ''Bir çiçek'' *[[Leye]] ''Fidan'' *[[Çıgit]] ''Pamuk tohumu'' *[[Puwa]] ''Ağaç mantarı'' *[[Kenger]] *[[Zerecık]] ''Karnıbahar'' *[[Qınêberık]] *[[Sir]] *[[Hakluz]] *[[Beng]] *[[Dibsor]] *[[Buncık]] *[[Tılp]] *[[Encur]] *[[Zebeş]] *[[Beşila]] *[[Şemamok]] *[[Xeyar]] *[[Bami]] *[[Lobık]] *[[Verarojek (gogebaxan)]] *[[Bancan]] *[[Şamık]] *[[Isot]] *[[Ku]] *[[Qafık]] *[[Balık]] *[[Dolmık]] *[[Patata]] *[[Kıncı]] *[[Xas]] *[[Hebsia]] *[[Koriek]] *[[Gurnig]] *[[Tolık]] *[[Xurnig]] *[[Xurêl]] *[[Paqley]] *[[Pırça pir]] *[[Gunı]] *[[Nehabaci]] *[[Neha]] *[[Cew]] *[[Kuşnı]] *[[Xelı]] *[[Mercu]] *[[Colık]] *[[Gırgıl]] *[[Surek]] *[[Mısri (nebi, lazut)]] *[[Nebi]] ''Mısır darısı'' *[[Şêlmok (xerdel)]] *[[Piaz]] *[[Pırpar]] *[[Sirım]] *[[Meyaro]] *[[Esparık]] *[[Pivang]] *[[Pêlekvaş]] ''Ot elması'' *[[Axbandır]] *[[Kardi]] *[[Kerbeş]] *[[Kuwê mara]] *[[Pêçek]] *[[Sêzek]] *[[Bencerı (galuj)]] *[[Berbero]] *[[Qamır]] *[[Qındırxı]] *[[Endılko]] *[[Telı]] *[[Palax]] *[[Surıkvaş]] *[[Tehlêk]] *[[Hufhufık]] *[[Telmerı (mertelı)]] *[[Vızık (çol)]] *[[Pêlekvaş]] *[[Xelevaş]] *[[Tırşık]] *[[Luz]] ''Kuzu kulağı otu'' *[[Gom]] *[[Zorı (zengılzava)]] *[[Filoq]] *[[Xelilok]] *[[Dımlu]] *[[Şıng]] *[[Çistok]] ==dari== *[[Mew]] *[[Mewşêr]] *[[Fıstıqêr]] *[[Alucêr]] *[[Dehlêr]] *[[Xarabêr]] *[[Spindar]] *[[Şavlêr]] *[[Venêr]] *[[Mazêr]] *[[Kenêr]] *[[Teyêr]] *[[Incılewêr]] *[[Bewrıncêr]] *[[Sêzêr]] *[[Tıwêr]] *[[Gozêr]] *[[Saêr]] *[[Mışmışêr]] *[[Xewxêr]] *[[Mırwêr]] *[[Şeqoqêr]] *[[Rêxokêr]] *[[Henalewr]] *[[Şilanekêr]] *[[Siyatellı (dırık)]] *[[Vılaêr]] *[[Çınaêr]] *[[Vamêr]] *[[Qıznawêr]] *[[Gulêr]] *[[qewaxe]] *[[viale]] ==meywe== *[[Tey]] ''Dağdağan'' *[[Bewrınc]] ''Yabani kiraz'' *[[Qızwan]] ''Menecik'' *[[Remtu]] ''Ekşi siyah dut'' *[[Engur]] *[[bee]] *[[dırrıke]] *[[gilaze / çêraze]] *[[hengure]] *[[hêruge]] *[[leymune / lêmone]] *[[muriye]] *[[muz]] *[[porteqale]] *[[sae]] *[[şeftaliye]] *[[tuye / tüye]] *[[vame]] *[[zerdaliye]] ==tarr u tur== *[[isot]] *[[khartole]] *[[lolıke]] *[[pıyaz / piaz]] *[[sılq]] *[[sir / şir]] *[[xıyar / xiar]] *[[balcuna siya]] *[[balcuna Sur]] ==vilıki== *[[gule]] *[[kolbıze]] *[[sosıne]] 493 5236 2006-10-03T12:32:20Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/nuskari]] moved to [[Nuskari]] #[[Nuskarê Dınya]] #[[Nuskarê Zazaki]] #[[Nuskar u Şairê Sêwregi]] #[[Nuskar u Şairê Swêdi]] #[[Nuskarê Tırki]] #[[Şairê İspanyolki]] 496 5304 2006-10-03T12:46:15Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/nêweşiye]] moved to [[Nêweşiye]] *[[Niveşiye Kergun]] *[[Harige]] 497 5172 2006-10-02T19:21:40Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/organizasyoni beynelminel]] moved to [[Organizasyoni beynelminel]] # [[Yewina Afrikaia|Yewina (Jewbiyaena) Afrika]] # [[Yewina Erebki|Yewina (Jewbiyaena) Erebki]] # [[Konsil e Ewrope]] # [[Yewina Ewropa|Yewina (Jewbiyaena) Ewropa]] # [[Convensiyon e Geneva]] # [[Hacca Sur u Asmenu Sur]]''' # [[Interpol]] # [[NATO]] # [[Xelatê Nobeli]] # [[OECD]] # [[OSCE]] # [[OPEC]] # [[Mılliyetanê Yewbiyaiyan]] ## [[Ajanse Internasyonal Atomik Enerci]] ## [[Mahkemeye Kriminale International]] ## [[IMF]] ## [[UNESCO]] ## [[Bankay e Dınya]] ## [[WHO]] ## [[WTO]] 500 5296 2006-10-03T12:44:59Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/partiy]] moved to [[Partiy]] *[[Kome Serbestiya]] *[[Tüzügê Héreketê Miliyê Zazayan "ZUH"]] *[[Politika Di, Mana Ixanet u Ajan|Politika di, Mana Ixanet u Ajan]] *[[Vazifeyê xü ca ardeni]] 501 5244 2006-10-03T12:33:38Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/perey]] moved to [[Perey]] {|class="wikitable" |-bgcolor="#cccccc" !Dewlet !Perey !İşarete Perey !width=50px|Kodê ISO !width=75px|Fractional monetary unit !width=50px|Number to basic |- |Efğanıstan |[[Efğani]] | ؋ |AFN |[[afghani|Pul]] |100 |- |Arnavutluk |[[Lek]] |L |ALL |[[Qintar]] |100 |- |Cezayir |[[Dinar]] |د.ج |DZD |[[Centime]] |100 |- |Andorra |[[Euro]] |€ |EUR |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |Angola |[[Kwanza]] |Kz |AOA |[[Kwanza|Lwei]] |100 |- |Arcantin |[[Peso]] |$ |ARS |[[Centavo]] |100 |- |Armenıstan |[[Dram]] |դր. |AMD |[[Armenian dram|Luma]] |100 |- |Australya |[[Dollar]] |$ |AUD |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |Avıstırya |[[Euro]] |€ |EUR |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |Azerbaycan |[[Manat]] |m, ман. or man. |AZN |[[Azerbaijani manat|Qəpik]] |100 |- |Bahama |[[Dollar]] |$ |BSD |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |Bahreyn |[[Dinar]] |ب.د | BHD |[[Fils (currency)|Fils]] |1,000 |- |Bangladeş |[[Taka]] |৲or ৳ |BDT |[[Paisa]] |100 |- |Barbado |[[Dollar]] |$ |BBD |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |Belarus |[[Ruble]] |р. |BYR |[[Belarusian ruble|Kapyeyka]] |100 |- |Belçika |[[Euro]] |€ |EUR |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |Bolivya |[[Boliviano]] |$ |BOB |[[Centavo]] |100 |- |Bosna |[[Mark]] |KM or КМ |BAM |[[Bosnia and Herzegovina convertible mark|Fening]] |100 |- |Botswana |[[Pula]] |P |BWP |[[Botswana pula|Thebe]] |100 |- |Brazilya |[[Real]] |R$ |BRL |[[Centavo]] |100 |- |rowspan=2|{{flagcountry|Brunei}} |[[Brunei dollar]] |$ |BND |[[Cent (currency)|Sen]] |100 |- |[[Singapore dollar]] |$ |SGD |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagcountry|Bulgaria}} |[[Bulgarian lev]] |лв |BGN |[[Bulgarian lev|Stotinka]] |100 |- |{{flagcountry|Burkina Faso}} |[[CFA franc|CFA franc BCEAO]] |Fr |XOF |[[Centime]] |100 |- |{{flagcountry|Burundi}} |[[Burundian franc]] |Fr |BIF |[[Centime]] |100 |- |{{flagcountry|Cambodia}} |[[Cambodian riel]] |{{unicode|៛}} |KHR |[[Cent (currency)|Sen]] |100 |- |{{flagcountry|Cameroon}} |[[CFA franc|CFA franc BEAC]] |Fr |XAF |[[Centime]] |100 |- |{{flagcountry|Canada}} |[[Canadian dollar]] |$ |CAD |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagcountry|Cape Verde}} |[[Cape Verdean escudo]] |Esc or <math>\mathrm{S}\!\!\!\Vert</math> |CVE |[[Centavo]] |100 |- |{{flagicon|Cayman Islands}} ''[[Cayman Islands]]'' |[[Cayman Islands dollar]] |$ |KYD |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagcountry|Central African Republic}} |[[CFA franc|CFA franc BEAC]] |Fr |XAF |[[Centime]] |100 |- |{{flagcountry|Chad}} |[[CFA franc|CFA franc BEAC]] |Fr |XAF |[[Centime]] |100 |- |{{flagcountry|Chile}} |[[Chilean peso]] |$ |CLP |[[Centavo]] |100 |- |{{flagicon|China}} [[People's Republic of China|China, People's Republic of]] |[[Renminbi|Chinese yuan (renminbi)]] |¥ |CNY |[[Renminbi|Jiao]] {{ref label|fen|G|G}} |10 |- |rowspan=2|{{flagicon|Cocos (Keeling) Islands}} ''[[Cocos (Keeling) Islands]]'' |[[Australian dollar]] |$ |AUD |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |[[Cocos (Keeling) Islands dollar]] {{ref label|commemorative|A|A}} |$ |None |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagcountry|Colombia}} |[[Colombian peso]] |$ |COP |[[Centavo]] |100 |- |{{flagcountry|Comoros}} |[[Comorian franc]] |Fr |KMF |[[Centime]] |100 |- |{{flagicon|Democratic Republic of the Congo}} [[Democratic Republic of the Congo|Congo, Democratic Republic of the]] |[[Congolese franc]] |Fr |CDF |[[Centime]] |100 |- |{{flagicon|Republic of the Congo}} [[Republic of the Congo|Congo, Republic of the]] |[[CFA franc|CFA franc BEAC]] |Fr |XAF |[[Centime]] |100 |- |rowspan=2|{{flagicon|Cook Islands}} ''[[Cook Islands]]'' |[[New Zealand dollar]] |$ |NZD |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |[[Cook Islands dollar]] {{ref label|commemorative|A|A}} |$ |None |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagcountry|Costa Rica}} |[[Costa Rican colón]] |{{unicode|₡}} |CRC |[[Costa Rican colón|Céntimo]] |100 |- |{{flagcountry|Côte d'Ivoire}} |[[CFA franc|CFA franc BCEAO]] |Fr |XOF |[[Centime]] |100 |- |{{flagcountry|Croatia}} |[[Croatian kuna]] |kn |HRK |[[Croatian kuna|Lipa]] |100 |- |rowspan=2|{{flagcountry|Cuba}} |[[Cuban convertible peso]] |$ |CUC |[[Centavo]] |100 |- |[[Cuban peso]] |$ |CUP |[[Centavo]] |100 |- |{{flagcountry|Cyprus}} |[[Cypriot pound]] {{ref_label|CUP|B|B}} |£ |CYP |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagcountry|Czech Republic}} |[[Czech koruna]] |Kč |CZK |[[Heller (money)|Haléř]] |100 |- |{{flagcountry|Denmark}} |[[Danish krone]] |kr |DKK |[[Øre]] |100 |- |{{flagcountry|Djibouti}} |[[Djiboutian franc]] |Fr |DJF |[[Centime]] |100 |- |{{flagcountry|Dominica}} |[[East Caribbean dollar]] |$ |XCD |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagcountry|Dominican Republic}} |[[Dominican peso]] |$ |DOP |[[Centavo]] |100 |- |rowspan=2|{{flagcountry|East Timor}} |[[United States dollar]] |$ |USD |[[Cent (currency)|Cent]] {{ref label|mills|F|F}} |100 |- |None |None |None |[[East Timor centavo coins|Centavo]] |None |- |rowspan=2|{{flagcountry|Ecuador}} |[[United States dollar]] |$ |USD |[[Cent (currency)|Cent]] {{ref label|mills|F|F}} |100 |- |None |None |None |[[Ecuadorian sucre|Centavo]] |None |- |{{flagcountry|Egypt}} |[[Egyptian pound]] |£ or ج.م |EGP |[[Piastre]] {{ref label|piaster|I|I}} |100 |- |rowspan=2|{{flagcountry|El Salvador}} |[[Salvadoran colón]] |{{unicode|₡}} |SVC |[[Centavo]] |100 |- |[[United States Dollar]] |$ |USD |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagcountry|Equatorial Guinea}} |[[CFA franc|CFA franc BEAC]] |Fr |XAF |[[Centime]] |100 |- |{{flagcountry|Eritrea}} |[[Eritrean nakfa]] | |ERN |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagcountry|Estonia}} |[[Estonian kroon]] |KR |EEK |[[Cent (currency)|Sent]] |100 |- |{{flagcountry|Ethiopia}} |[[Ethiopian birr]] | |ETB |[[Centime|Santim]] |100 |- |{{flagicon|Falkland Islands}} ''[[Falkland Islands]]'' |[[Falkland pound]] |£ |FKP |[[Penny]] |100 |- |rowspan=2|{{flagicon|Faroe Islands}} ''[[Faroe Islands]]'' |[[Danish krone]] |kr |DKK |[[Øre]] |100 |- |[[Faroese króna]] |kr |None |[[Faroese króna|Oyra]] |100 |- |{{flagcountry|Fiji}} |[[Fijian dollar]] |$ |FJD |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagcountry|Finland}} |[[Euro]] |€ |EUR |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagcountry|France}} |[[Euro]] |€ |EUR |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagicon|French Polynesia}} ''[[French Polynesia]]'' |[[CFP franc]] |Fr |XPF |[[Centime]] |100 |- |{{flagcountry|Gabon}} |[[CFA franc|CFA franc BEAC]] |Fr |XAF |[[Centime]] |100 |- |{{flagicon|Gambia}} [[The Gambia|Gambia, The]] |[[Gambian dalasi]] |D |GMD |[[Gambian dalasi|Butut]] |100 |- |{{flagcountry|Georgia}} |[[Georgian lari]] {{ref_label|RUB|C|C}} | |GEL |[[Tetri]] |100 |- |{{flagcountry|Germany}} |[[Euro]] |€ |EUR |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagcountry|Ghana}} |[[Ghanaian cedi]] |₵ |GHC |[[Pesewa]] |100 |- |{{flagicon|Gibraltar}} ''[[Gibraltar]]'' |[[Gibraltar pound]] |£ |GIP |[[Penny]] |100 |- |{{flagcountry|Greece}} |[[Euro]] |€ |EUR |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagcountry|Grenada}} |[[East Caribbean dollar]] |$ |XCD |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagcountry|Guatemala}} |[[Guatemalan quetzal]] |Q |GTQ |[[Centavo]] |100 |- |{{flagicon|Guernsey}} ''[[Guernsey]]'' |[[Guernsey pound]] |£ |None |[[Penny]] |100 |- |{{flagcountry|Guinea}} |[[Guinean franc]] |Fr |GNF |[[Centime]] |100 |- |{{flagcountry|Guinea-Bissau}} |[[CFA franc|CFA franc BCEAO]] |Fr |XOF |[[Centime]] |100 |- |{{flagcountry|Guyana}} |[[Guyanese dollar]] |$ |GYD |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagcountry|Haiti}} |[[Haitian gourde]] |G |HTG |[[Centime]] |100 |- |{{flagcountry|Honduras}} |[[Honduran lempira]] |L |HNL |[[Centavo]] |100 |- |{{flagicon|Hong Kong}} ''[[Hong Kong]]'' |[[Hong Kong dollar]] |$ |HKD |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagcountry|Hungary}} |[[Hungarian forint]] |Ft |HUF |[[Fillér]] |100 |- |{{flagcountry|Iceland}} |[[Icelandic króna]] |kr |ISK |[[Icelandic króna|Eyrir]] |100 |- |{{flagcountry|India}} |[[Indian rupee]] |₨ |INR |[[Paisa]] |100 |- |{{flagcountry|Indonesia}} |[[Indonesian rupiah]] |₨ |IDR |[[Cent (currency)|Sen]] |100 |- |{{flagcountry|Iran}} |[[Iranian rial]] |﷼ |IRR |[[Dinar]] |100 |- |{{flagcountry|Iraq}} |[[Iraqi dinar]] |ع.د |IQD |[[Fils (currency)|Fils]] |1,000 |- |{{flagicon|Ireland}} [[Republic of Ireland|Ireland, Republic of]] |[[Euro]] |€ |EUR |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagicon|Isle of Man}} ''[[Isle of Man]]'' |[[Isle of Man pound]] |£ |None |[[Penny]] |100 |- |{{flagcountry|Israel}} |[[Israeli new sheqel|New Israeli sheqel]] |₪ |ILS |[[Israeli agora|New agora]] |100 |- |{{flagcountry|Italy}} |[[Euro]] |€ |EUR |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagcountry|Jamaica}} |[[Jamaican dollar]] |$ |JMD |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagcountry|Japan}} |[[Japanese yen]] |¥ |JPY |[[Japanese yen|Sen]] |100 |- |{{flagicon|Jersey}} ''[[Jersey]]'' |[[Jersey pound]] |£ |None |[[Penny]] |100 |- |{{flagcountry|Jordan}} |[[Jordanian dinar]] |د.ا |JOD |[[Piastre]] {{ref label|fils|H|H}} |100 |- |{{flagcountry|Kazakhstan}} |[[Kazakhstani tenge]] |Т |KZT |[[Kazakhstani tenge|Tiyn]] |100 |- |{{flagcountry|Kenya}} |[[Kenyan shilling]] |Sh |KES |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |rowspan=2|{{flagcountry|Kiribati}} |[[Australian dollar]] |$ |AUD |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |[[Kiribati dollar]] {{ref label|commemorative|A|A}} |$ |None |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagicon|North Korea}} [[North Korea|Korea, North]] |[[North Korean won]] |₩ |KPW |[[North Korean won|Chon]] |100 |- |{{flagicon|South Korea}} [[South Korea|Korea, South]] |[[South Korean won]] |₩ |KRW |[[South Korean won|Jeon]] |100 |- |rowspan=2|{{flagicon|Kosovo}} ''[[Kosovo]]'' |[[Euro]] |€ |EUR |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |[[Serbian dinar]] |Din. or ДИН |CSD |[[Para (currency)|Para]] |100 |- |{{flagcountry|Kuwait}} |[[Kuwaiti dinar]] |د.ك |KWD |[[Fils (currency)|Fils]] |1,000 |- |{{flagcountry|Kyrgyzstan}} |[[Kyrgyzstani Som]] | |KGS |[[Kyrgyzstani Som|Tyiyn]] |100 |- |{{flagcountry|Laos}} |[[Lao kip]] |₭ |LAK |[[Lao kip|Att]] |100 |- |{{flagcountry|Latvia}} |[[Latvian lats]] |Ls |LVL |[[Latvian lat|Santim]] |100 |- |{{flagcountry|Lebanon}} |[[Lebanese pound]] |ل.ل |LBP |[[Piastre]] |100 |- |rowspan=2|{{flagcountry|Lesotho}} |[[Lesotho loti]] |L |LSL |[[Lesotho loti|Sente]] |100 |- |[[South African rand]] |R |ZAR |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagcountry|Liberia}} |[[Liberian dollar]] |$ |LRD |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagcountry|Libya}} |[[Libyan dinar]] |ل.د |LYD |[[Dirham]] |1,000 |- |{{flagcountry|Liechtenstein}} |[[Swiss franc]] |Fr |CHF |[[Rappen]] |100 |- |{{flagcountry|Lithuania}} |[[Lithuanian litas]] |Lt |LTL |[[Cent (currency)|Centas]] |100 |- |{{flagcountry|Luxembourg}} |[[Euro]] |€ |EUR |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagicon|Macau}} ''[[Macau]]'' |[[Macanese pataca]] |P |MOP |[[Macanese pataca|Avos]] |100 |- |{{flagicon|Macedonia}} [[Republic of Macedonia|Macedonia, Republic of]] |[[Macedonian denar]] |ден |MKD |[[Macedonian denar|Deni]] |100 |- |{{flagcountry|Madagascar}} |[[Malagasy ariary]] | |MGA |[[Iraimbilanja]] |5 |- |{{flagcountry|Malawi}} |[[Malawian kwacha]] |MK |MWK |[[Tambala]] |100 |- |{{flagcountry|Malaysia}} |[[Malaysian ringgit]] |RM |MYR |[[Cent (currency)|Sen]] |100 |- |{{flagcountry|Maldives}} |[[Maldivian rufiyaa]] |ރ. |MVR |[[Maldivian laari|Laari]] |100 |- |{{flagcountry|Mali}} |[[CFA franc|CFA franc BCEAO]] |Fr |XOF |[[Centime]] |100 |- |{{flagcountry|Malta}} |[[Maltese lira]] |₤ |MTL |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagcountry|Marshall Islands}} |[[United States dollar]] |$ |USD |[[Cent (currency)|Cent]] {{ref label|mills|F|F}} |100 |- |{{flagcountry|Mauritania}} |[[Mauritanian ouguiya]] |UM |MRO |[[Khoums]] |5 |- |{{flagcountry|Mauritius}} |[[Mauritian rupee]] |₨ |MUR |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagcountry|Mexico}} |[[Mexican peso]] |$ |MXN |[[Centavo]] |100 |- |rowspan=2|{{flagicon|Micronesia}} [[Federated States of Micronesia|Micronesia, Federated States of]] |[[Micronesian dollar]] {{ref label|commemorative|A|A}} |$ |None |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |[[United States dollar]] |$ |USD |[[Cent (currency)|Cent]] {{ref label|mills|F|F}} |100 |- |{{flagcountry|Moldova}} |[[Moldovan leu]] |L |MDL |[[Moldovan leu|Ban]] |100 |- |{{flagcountry|Monaco}} |[[Euro]] |€ |EUR |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagcountry|Mongolia}} |[[Mongolian tugrug]] |₮ |MNT |[[Mongolian tugrug|Mongo]] |100 |- |{{flagcountry|Montenegro}} |[[Euro]] |€ |EUR |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagicon|Montserrat}} ''[[Montserrat]]'' |[[East Caribbean dollar]] |$ |XCD |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagcountry|Morocco}} |[[Moroccan dirham]] |د.م. |MAD |[[Centime]] |100 |- |rowspan=2|{{flagcountry|Mozambique}} |[[Mozambican metical|New Mozambican metical]] |MTn |MZN |[[Centavo]] |100 |- |[[Mozambican metical|Old Mozambican metical]] {{ref label|phasingout|D|D}} |MT |MZM |[[Centavo]] |100 |- |{{flagcountry|Myanmar}} |[[Myanmar kyat]] |K |MMK |[[Myanmar kyat|Pya]] |100 |- |rowspan=2|{{flagicon|Nagorno-Karabakh}} '''[[Nagorno-Karabakh]]''' |[[Armenian dram]] |դր. |AMD |[[Armenian dram|Luma]] |100 |- |[[Nagorno-Karabakh dram]] {{ref label|commemorative|A|A}} |դր. |None |[[Nagorno-Karabakh dram|Luma]] |100 |- |rowspan=2|{{flagcountry|Namibia}} |[[Namibian dollar]] |$ |NAD |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |[[South African rand]] |R |ZAR |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |rowspan=2|{{flagcountry|Nauru}} |[[Australian dollar]] |$ |AUD |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |[[Nauruan dollar]] {{ref label|commemorative|A|A}} |$ |None |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagcountry|Nepal}} |[[Nepalese rupee]] |₨ |NPR |[[Paisa]] |100 |- |{{flagcountry|Netherlands}} |[[Euro]] |€ |EUR |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagicon|Netherlands Antilles}} ''[[Netherlands Antilles]]'' |[[Netherlands Antillean gulden]] |ƒ |ANG |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagicon|New Caledonia}} ''[[New Caledonia]]'' |[[CFP franc]] |Fr |XPF |[[Centime]] |100 |- |{{flagcountry|New Zealand}} |[[New Zealand dollar]] |$ |NZD |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagcountry|Nicaragua}} |[[Nicaraguan córdoba|Nicaraguan gold córdoba]] |$ |NIO |[[Centavo]] |100 |- |{{flagcountry|Niger}} |[[CFA franc|CFA franc BCEAO]] |Fr |XOF |[[Centime]] |100 |- |{{flagcountry|Nigeria}} |[[Nigerian naira]] |₦ |NGN |[[Nigerian naira|Kobo]] |100 |- |rowspan=2|{{flagicon|Niue}} ''[[Niue]]'' |[[New Zealand dollar]] |$ |NZD |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |[[Niuean dollar]] {{ref label|commemorative|A|A}} |$ |None |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |rowspan=2|{{flagicon|Northern Mariana Islands}} ''[[Northern Mariana Islands]]'' |[[Northern Mariana Islands dollar]] {{ref label|commemorative|A|A}} |$ |None |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |[[United States dollar]] |$ |USD |[[Cent (currency)|Cent]] {{ref label|mills|F|F}} |100 |- |{{flagcountry|Norway}} |[[Norwegian krone]] |kr |NOK |[[Øre]] |100 |- |{{flagcountry|Oman}} |[[Omani rial]] |ر.ع. |OMR |[[Omani rial|Baisa]] |1,000 |- |{{flagcountry|Pakistan}} |[[Pakistani rupee]] |₨ |PKR |[[Paisa]] |100 |- |rowspan=2|{{flagcountry|Palau}} |[[Palauan dollar]] {{ref label|commemorative|A|A}} |$ |None |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |[[United States dollar]] |$ |USD |[[Cent (currency)|Cent]] {{ref label|mills|F|F}} |100 |- |{{flagicon|Palestine}} '''[[Palestinian territories|Palestine]]''' |[[Israeli new sheqel|New Israeli shekel]] |₪ |ILS |[[Israeli agora|New agora]] |100 |- |rowspan=2|{{flagcountry|Panama}} |[[Panamanian balboa]] |B/. |PAB |[[Centesimo|Centésimo]] |100 |- |[[United States dollar]] |$ |USD |[[Cent (currency)|Cent]] {{ref label|mills|F|F}} |100 |- |{{flagcountry|Papua New Guinea}} |[[Papua New Guinea kina]] |K |PGK |[[Papua New Guinea kina|Toea]] |100 |- |{{flagcountry|Paraguay}} |[[Paraguayan guaraní]] |₲ |PYG |[[Céntimo]] |100 |- |{{flagcountry|Peru}} |[[Peruvian nuevo sol]] |S/. |PEN |[[Céntimo]] |100 |- |{{flagcountry|Philippines}} |[[Philippine peso]] |₱ |PHP |[[Céntimo|Sentimo]] |100 |- |{{flagicon|Pitcairn Islands}} ''[[Pitcairn Islands]]'' |[[New Zealand dollar]] |$ |NZD |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagcountry|Poland}} |[[Polish złoty]] |zł |PLN |[[Polish złoty|Grosz]] |100 |- |{{flagcountry|Portugal}} |[[Euro]] |€ |EUR |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagcountry|Qatar}} |[[Qatari riyal]] |ر.ق |QAR |[[Dirham]] |100 |- |rowspan=2|{{flagcountry|Romania}} |[[Romanian leu|New Romanian leu]] | |RON |[[Romanian leu|New ban]] |100 |- |[[Romanian leu|Old Romanian leu]] {{ref label|phasingout|D|D}} | |ROL |[[Romanian leu|Ban]] |100 |- |{{flagcountry|Russia}} |[[Russian ruble]] |р. |RUB |[[Russian ruble|Kopek]] |100 |- |{{flagcountry|Rwanda}} |[[Rwandan franc]] |Fr |RWF |[[Centime]] |100 |- |{{flagicon|Saint Helena}} ''[[Saint Helena]]'' |[[Saint Helenian pound]] |£ |SHP |[[Penny]] |100 |- |{{flagcountry|Saint Kitts and Nevis}} |[[East Caribbean dollar]] |$ |XCD |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagcountry|Saint Lucia}} |[[East Caribbean dollar]] |$ |XCD |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagcountry|Saint Vincent and the Grenadines}} |[[East Caribbean dollar]] |$ |XCD |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagcountry|Samoa}} |[[Samoan tala]] |T |WST |[[Samoan tala|Sene]] |100 |- |{{flagcountry|San Marino}} |[[Euro]] |€ |EUR |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagcountry|São Tomé and Príncipe}} |[[São Tomé and Príncipe dobra]] |Db |STD |[[Céntimo|Cêntimo]] |100 |- |{{flagcountry|Saudi Arabia}} |[[Saudi riyal]] |ر.س |SAR |[[Saudi riyal|Hallallah]] |100 |- |{{flagcountry|Senegal}} |[[CFA franc|CFA franc BCEAO]] |Fr |XOF |[[Centime]] |100 |- |{{flagicon|Serbia}} [[Serbia]] |[[Serbian dinar]] |Din. or ДИН |CSD |[[Para (currency)|Para]] |100 |- |{{flagcountry|Seychelles}} |[[Seychelles rupee]] |₨ |SCR |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagcountry|Sierra Leone}} |[[Sierra Leonean leone]] |Le |SLL |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |rowspan=2|{{flagcountry|Singapore}} |[[Brunei dollar]] |$ |BND |[[Cent (currency)|Sen]] |100 |- |[[Singapore dollar]] |$ |SGD |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagcountry|Slovakia}} |[[Slovak koruna]] |Sk |SKK |[[Heller (money)|Halier]] |100 |- |{{flagcountry|Slovenia}} |[[Slovenian tolar]] | |SIT |[[Slovenian tolar|Stotin]] |100 |- |{{flagcountry|Solomon Islands}} |[[Solomon Islands dollar]] |$ |SBD |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagcountry|Somalia}} |[[Somali shilling]] |Sh |SOS |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagicon|Somaliland}} '''[[Somaliland]]''' |[[Somaliland shilling]] |Sh |None |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagcountry|South Africa}} |[[South African rand]] |R |ZAR |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagicon|Southern Sudan}} ''[[Southern Sudan]]'' |[[Sudanese pound]] |£ |None |[[Qirsh]] |100 |- |rowspan=2|{{flagicon|South Georgia and the South Sandwich Islands}} ''[[South Georgia and the South Sandwich Islands]]'' |[[Pound sterling|British pound]] |£ |GBP |[[Penny]] |100 |- |[[South Georgia and the South Sandwich Islands pound]] {{ref label|commemorative|A|A}} |£ |None |[[Penny]] |100 |- |{{flagcountry|Spain}} |[[Euro]] |€ |EUR |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagcountry|Sri Lanka}} |[[Sri Lankan rupee]] |ரூ |LKR |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagcountry|Sudan}} |[[Sudanese dinar]] | |SDD |[[Piastre]] |100 |- |{{flagcountry|Suriname}} |[[Suriname dollar]] |$ |SRD |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagcountry|Swaziland}} |[[Swazi lilangeni]] |L |SZL |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagcountry|Sweden}} |[[Swedish krona]] |kr |SEK |[[Öre]] |100 |- |{{flagcountry|Switzerland}} |[[Swiss franc]] |Fr |CHF |[[Rappen]] {{ref label|centime|J|J}} |100 |- |{{flagcountry|Syria}} |[[Syrian pound]] |£ or ل.س |SYP |[[Piastre]] |100 |- |{{flagicon|Taiwan}} '''[[Republic of China|Taiwan (Republic of China)]]''' |[[New Taiwan dollar]] |$ |TWD |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagcountry|Tajikistan}} |[[Tajikistani somoni]] |ЅМ |TJS |[[Diram]] |100 |- |{{flagcountry|Tanzania}} |[[Tanzanian shilling]] |Sh |TZS |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagcountry|Thailand}} |[[Thai baht]] |฿ |THB |[[Thai baht|Satang]] |100 |- |{{flagcountry|Togo}} |[[CFA franc|CFA franc BCEAO]] |Fr |XOF |[[Centime]] |100 |- |{{flagcountry|Tonga}} |[[Tongan pa'anga]] |T$ |TOP |[[Tongan pa'anga|Seniti]] {{ref label|hau|K|K}} |100 |- |{{flagicon|Transnistria}} '''[[Transnistria]]''' |[[Transnistrian ruble]] |р. |None |[[Transnistrian ruble|Kopek]] |100 |- |{{flagcountry|Trinidad and Tobago}} |[[Trinidad and Tobago dollar]] |$ |TTD |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |rowspan=2|{{flagicon|Tristan da Cunha}} ''[[Tristan da Cunha]]'' |[[Saint Helenian pound]] |£ |SHP |[[Penny]] |100 |- |[[Tristan da Cunha pound]] {{ref label|commemorative|A|A}} |£ |None |[[Penny]] |100 |- |{{flagcountry|Tunisia}} |[[Tunisian dinar]] |د.ت |TND |[[Tunisian dinar|Millime]] |1,000 |- |{{flagcountry|Turkey}} |[[New Turkish lira]] |₤ |TRY |[[Kuruş|New kuruş]] |100 |- |{{flagcountry|Turkmenistan}} |[[Turkmenistani manat]] |m |TMM |[[Turkmenistani manat|Tennesi]] |100 |- |{{flagicon|Turks and Caicos Islands}} ''[[Turks and Caicos Islands]]'' |[[United States dollar]] |$ |USD |[[Cent (currency)|Cent]] {{ref label|mills|F|F}} |100 |- |rowspan=2|{{flagcountry|Tuvalu}} |[[Australian dollar]] |$ |AUD |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |[[Tuvaluan dollar]] |$ |None |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagcountry|Uganda}} |[[Ugandan shilling]] |Sh |UGX |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagcountry|Ukraine}} |[[Ukrainian hryvnia]] |₴ |UAH |[[Ukrainian hryvnia|Kopiyka]] |100 |- |{{flagcountry|United Arab Emirates}} |[[United Arab Emirates dirham]] |د.إ |AED |[[Fils (currency)|Fils]] |100 |- |{{flagcountry|United Kingdom}} |[[Pound sterling|British pound]] {{ref label|BritBank|E|E}} |£ |GBP |[[Penny]] |100 |- |{{flagcountry|United States}} |[[United States dollar]] |$ |USD |[[Cent (currency)|Cent]] {{ref label|mills|F|F}} |100 |- |{{flagcountry|Uruguay}} |[[Uruguayan peso]] |$ |UYU |[[Uruguayan peso|Centésimo]] |100 |- |{{flagcountry|Uzbekistan}} |[[Uzbekistani som]] | |UZS |[[Uzbekistani som|Tiyin]] |100 |- |{{flagcountry|Vanuatu}} |[[Vanuatu vatu]] |Vt |VUV |None |None |- |{{flagcountry|Vatican City}} |[[Euro]] |€ |EUR |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |- |{{flagcountry|Venezuela}} |[[Venezuelan bolívar]] |Bs |VEB |[[Céntimo]] |100 |- |{{flagcountry|Vietnam}} |[[Vietnamese đồng]] |₫ |VND |[[Vietnamese đồng|Hào]] {{ref label|xu|L|L}} |10 |- |{{flagicon|Wallis and Futuna}} ''[[Wallis and Futuna]]'' |[[CFP franc]] |Fr |XPF |[[Centime]] |100 |- |{{flagicon|Western Sahara}} '''[[Western Sahara]]''' |[[Moroccan dirham]] |د.م. |MAD |[[Centime]] |100 |- |{{flagcountry|Yemen}} |[[Yemeni rial]] |﷼ |YER |[[Fils (currency)|Fils]] |100 |- |{{flagcountry|Zambia}} |[[Zambian kwacha]] |ZK |ZMK |[[Ngwee]] |100 |- |{{flagcountry|Zimbabwe}} |[[Zimbabwean dollar]] |$ |ZWD |[[Cent (currency)|Cent]] |100 |} ==Welat welat nameyê pereyan== '''Nuştoxê na meqaley Faruk İremet o''' Şımado na liste dı nameyê pereyan u qodê pereyan bıvinê (qod qandê panqayan o). Êy merdımi kı bı rayê panqayana perey rışenê mabênê welatan dı gerek nameyê düwizi u qodê perey piya bıdê. '''Welat/Dewlet Nameyê perey Kodê cı''' Téhtê (Adayê) Falklandi Pawundê Falklandi FKP Afganistan Afghani AFA Almanya Euro EUR Angola Kwanza AON/AOR Anguilla Dolarê Karibi XCD Antigua u Barbuda Dollarê Karibi XCD Arjantin Pezoyê Arjantini ARS Arnawut Lek ALL Aruba Güldenê Arubi AWG Awusturalya Dollarêê Awusturalya AUD Avusturya Euro EUR Bahamas Dollarê Bahami BSD Bangladêş Taka BDT Barbados Dollarêê Barbados BBD Béhreyin Dinarê Béhreyini BHD Belçiqa Euro EUR Belize Dollarêê Belizi BZD Benin Franqê Afriqi XOF Berezilya Real BRL Bermuda Dollarê Bermudi BMD Bhutan Rupierê/Ngultrumê İndi INR/BTN Boliwya Pezoyêyê Boliwya BOB Botswana Pula BWP Téhti (Adayê) Bouwet Kronê Norweci NOK Britanya u İrlandiyayê Vakür Pawundê İngilız GBP Bulxar/Bulxaristan Lev BGL/BGN Burkina Faso Franqê Burkina Faso BFF Burundi Franqê Burundi BIF Çad Fraqê Afriqi XAF Camaika Dollarê Camaiki JMD Cebeli Tarıq Pawundê Cebeli Tarıq GIP Çek Koruna CZK Cezair Dinarê Cezairi DZD Çin/Sin Yuan renminbi CNY Cumhuriyetê Dominika Pezoyê Dominiki DOP Cumhuriyetê Guinea Syli GNF Danimarq Kronê Danimarqi DKK Dewletê Vatikani Euro EUR Dominika Dollarê Dominika XCD Ekwador Dollarê Émeriqa USD Ekvatoryialguinea Ekwele XAF El Salvador Kolón SVC Eritre Nakfayê Eritri ERN Ermenistan Dram/Rubel AMD Estonya Kronê Estoni EEK Etopiya Birr ETB Ézerbeycan/Azerbeycan Manatê/Rubelê Ézerbeycan/Azerbeycani AZM Fas Dirhemê Fasi MAD Fiji Dollarê Fiji FJD Filipin Pezoyê Filipin PHP Finlandya Euro EUR Fransa Euro EUR Gabon Franqê Afriqi XAF Gambiya Dalasi GMD Gana Kedi GHC Gineyê Papa Newe Kina PGK Granada Dollarê Welatanê Émeriqa XCD Grönland Kronê Danimarqi DKK Guadeloupe Euro EUR Guam Dollarê Émeriqa USD Guatemala Quetzal GTQ Guinea-Bissau Pezoyê Guinea-Bissau GWP/XOF Guyana Dollarê Guyana GYD Guyanayê Fransa Euro EUR Gürcistan Lari GEL Haiti Gourde HTG/USD Herzogowinayê Boşnaq Dinarê Boşnaq BAM Hindistan/İndi Rupiyerê İndi INR Hollanda Euro EUR Honduras Lempira HNL Hongkong Dollarê Honkongi HKD İndoneziya Rupiyahê İndoneziya IDR İran Riyalê İrani IRR Iraq Dinarê Iraqi IOD İrlandiya, Eire Euro EUR İslandiya Kronê İslandi ISK İspanya Euro EUR İsrail Şekel ILS İsviçre Franqê İsviçre CHF İtalya Euro EUR Japon Yen JPY Ju Biyayenda Emiratê Éreban Dirhemê JEÉ AED Kamboçya Riel KHR Kamerun Franqê Afriqi XAF Kanada Dollarê Kanada CAD Kap Verde Eskudo Kaboverdiano CVE Kazakistan Tenge KZT Kenya Kenyansk shilling KES Kırgistan Som KGS Kolombiya Pezoyêyê Kolombiya COP Komoreri Pezoyêyê Komoreri KMF Kongo Franqê Afriqi XAF Kosta Rika Kolón CRC Kuweyt Dinarê Kuweyt KWD Küba Pezoyê Küba CUP Laos Kip LAK Lesotho loti Letonya Lats LVL Liberiya Dollarê Liberi LRD Libya Dollarê Libyay LYD Liechtenstein Franqê İsviçrey CHF Litwanya Litas LTL Lübnan Pawundê Lübnani LBP Lüksemburg Euro EUR Macaristan Forint HUF Madagaskar Dinarê Madagaskari MGF Makao Pataca MOP Makedoniya Dinarê Mekedoni MKD Malawi Kwaça Malawi MWK Malayzia Ringgit MYR Mali Malisk franc XOF Malta Lirayê Maltay MTL Mauretaniyen Ouguiya MRO Mauritius Rupiyeyê Mauritus MUR Meksiqa Pezoyê Meksiqi MXN Mikronesiya Dollarê Emeriqa USD Mısır/Egypt Pawundê Mısıri EGP Moçambik/Mozambik Metikal MZM Moldavya Leu Moldawi MDL Monako Euro EUR Monxolistan Tugrik MNT Myanmar Kyat MMK Namibiya Dollarê – randê Namibi NAD/ZAR Nauru Dollarê Awusturalyay AUD Nepal Rupiyeyê Nepali NPR Niger Franqê Afriqi XOF Nigeriya Naira NGN Nikaraguwa Kórdoba NIO Niue Dollarê Zelandayê Newe NZD Norweç Kronê Norweci NOK Oman Riyalê Omani OMR Pakistan Rupierê Pakistani PKR Panama Balboa PAB/USD Paraguway Guarani PYG Peru Inti & New Sol PEN Poleneziyayê Fransa Frankê Afriqi XPF Polonya Zloty PLN Portekiz Euro EUR Porto Riko Dollarê Emeriqa USD Qatar Rialê Qatari QAR Qıbrıs/Cypros Pawundê Qıbrısi CYP Qore, Vakür/Şimal Wonê Qoreyê Vakür KPW Qore, Veraroc/Qıble Wonê Qoreyê Veraroc KRW Reunion Euro EUR Romanya Leuyê Romani ROL Rusya/Rus Rubel RUB Rusyayê Sıpe Rouble Rusyayê Sıpe BYB Rwanda Franqê Rwanday RWF Sahara, Rocawan Franqê Rocawanê Afriqa MAD Samoa Tala WST San Marino Lireyê İtalyani ITL Sao Tomé u Prinsipé Dobra STD Senegal Fraqê Afriqi XOF Şili Pezoyêyê Şili CLP Singapur Dollarê Sıngapuri SGD Siyera Leone Leone SLL Slowaqya Korunayê Slowaqi SKK Slovenyen Tolar SIT Somalya Şillingê Somalya SOS Sri Lanka Rupie Sri Lankay LKR Sudan Dinarê Sudani SDD Sudi Érebistan Riyalê Sudi Érebistan SAR Afriqa Veraroc Rand ZAR Suriye Pawundê Suri SYP Tacekistan Somoni TJS Taywan Dollarê Taywani TWD Tanzanya Şhillingê Tanzanya TZS Tayland Baht THB Tırkye/Türkiye Lirayê Tırki TRL Togo Franqê Afriqi XOF Tunus Dınarê Tunusi TND Türkmenistan Manatê Türkmeni TMM Uganda Şhillingê Uganda UGX Ukranya Hryvna & Karbovanet UAH Uruguway Pezoyê Uruguway UYU USA/JBÉ (Émeriqa) Dollarê Émeriqi USD Vanuatu Vatu VUV Venezuwela Bolivar VEB Viyetnam Dong VND Xırwat/Xırwatistan Kuna HRK Yemen Rialê Yemeni YER Ürdün Dinarê Ürdün JOD Yugxoslawya Dinar YUM Yunanistan/Eleda Euro EUR Üzbekistan Sum UZS Zambiya Kwaçayê Zambi ZMK Zelandayê Newe Dollarê Zelandayê Newe NZD Zimbawye Dollarê Zımbawi ZWD NOT: © (copyright) Faruk İremet, bê iznê nuştox cayê binan rê neqıl kerdenı, xezete, forımanê binan dı neşır kerdenı u mekteban dı bê izin kar ardenı yasaxo. No yasaxı qandê héme nuştanê nuştoxi ravêreno. Na nuşte bı destê nuştox bı xü neqlê tiya biyo. ==Çıme== *[http://iremetforlag.tripod.com/farukiremet.htm#nameye_pereye_welatan, Welat welat nameyê pereyan] 502 5306 2006-10-03T12:46:30Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/psikolociye]] moved to [[Psikolociye]] '''Psikolociye''' yew (yo) ilme u arastirmis kena insuni. Cekuy psikolociye ziwane Yunanki ra yeno. Mana ''psyche'' (psik) rueho u mana ''logy'' (loci) ilmo. 503 5282 2006-10-03T12:43:18Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/pêseroki / mecmuey]] moved to [[Pêseroki / mecmuey]] *[[Zaza Press]] *[[Kormışkan]] *[[Ayre]] *[[Piya]] *[[Çıme]] *[[Zerq]] *[[Vengê Zazaistan]] *[[Tija Sodıri]] *[[Desmala Sure]] *[[Ware]] *[[Vatı]] *[[Vate]] *[[Vengê Zazaistan]] *[[Raya Zazaistani]] *[[Raştiye]] 505 5284 2006-10-03T12:43:30Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/qezetey]] moved to [[Qezetey]] Munzur Haber (Qezeta Asmere) 506 5286 2006-10-03T12:43:43Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/radyo]] moved to [[Radyo]] *[[Radio Zaza]] *[[Radio Avesta-Zazaki]] *[[Zazaworld FM]] 508 5262 2006-10-03T12:40:17Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/senata rındeke]] moved to [[Senata rındeke]] <ul> <li class='toclevel-1'><span class="tocnumber">1</span> <span class="toctext">Teknikune Visrastoxune Senate Rindeku u Mana Cekune Senate Rindeku</span></li> <li class='toclevel-1'><span class="tocnumber">2</span> <span class="toctext">Listâ Senatkarunê Nasbiyaû</span></li> <li class='toclevel-1'>3</span> <span class="toctext">Epohune u Sanika Senate Rindeku</span> <ul> <li class='toclevel-2'><span class="tocnumber">3.1</span> <span class="toctext">Waxto Insonunê Virende Senate Rindeku</span></li> <li class='toclevel-2'><span class="tocnumber">3.2</span> <span class="toctext">Senate Rindeku Ewrupa u Dörmê Denzuge Sipe</span> <ul> <li class='toclevel-3'><span class="tocnumber">3.2.1</span> <span class="toctext">Senate Rindekunê Mýsýr</span></li> <li class='toclevel-3'><span class="tocnumber">3.2.2</span> <span class="toctext">Senate Rindekunê Mezopotamya</span></li> <li class='toclevel-3'><span class="tocnumber">3.2.3</span> <span class="toctext">Senate Rindekunê Yunan</span></li> <li class='toclevel-3'><span class="tocnumber">3.2.4</span> <span class="toctext">Senate Rindekunê Roma</span></li></ul> 509 5258 2006-10-03T12:39:43Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/senatkari]] moved to [[Senatkari]] # [[Said Altun]] # [[Johann Sebastian Bach]] # [[The Beatles]] # [[Ludwig van Beethoven]]''' # [[Frédéric Chopin]] # [[Antonín Dvořák]] # [[Çem Estare]] # [[Aretha Franklin]] # [[Edvard Grieg]] # [[Yilmaz Güney]] # [[Faruk İremet]] # [[Mahsun Kirmizigül]] # [[Gustav Mahler]] # [[Claudio Monteverdi]] # [[Wolfgang Amadeus Mozart]]''' # [[Elvis Presley]] # [[Aziz Rencber]] # [[Jean Sibelius]] # [[Richard Wagner]] # [[Mikail Aslan]] # [[Ahmet Aslan]] # [[Metin Kahraman]] # [[Kemal Kahraman]] # [[Zele Mele]] # [[Nilüfer Akbal]] # [[Hesen Dewran]] 510 5292 2006-10-03T12:44:34Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/siyaset]] moved to [[Siyaset]] # [[Siyaset]] # [[Anarşizm]] # [[Demokrasiy]] # [[Diktatorluxe]] # [[Diplomasiy]] # [[Faşizm]] # [[Globalizasyon]] # [[Hukumet]] # [[Emperyalizm]] # [[Liberalizm]] # [[Monarsiy]] # [[Millyetcilige]] # [[Cumhuriyet]] # [[Dewlet]] # [[Parti]] # [[Theokrasiy]] # [[Komunizm]] 511 5170 2006-10-02T19:21:21Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/sosyolociye]] moved to [[Sosyolociye]] Nuştoxê na maqale Mewlüdê Diyarbekır o. Herçi dı sukande insani fenê seyin karxaneyêk (fabriqayêk) eyni çi vırazena. Yanê mémulê karxaneyek eger ma mala bı defo cıra vecın o bin pêro fenê jobiniyo. Bı eno newa insani dı sukande (bajarande) bawlê jobini biyew pêro dı bındê şemsiyeda jo milletede jo fıkide, jo hedefide biyê jo. Yani millete bı éyni çi hewanaw bı éyni çi bermena. Pêroyê millete ruhen, fıkren, itiqaten, éhlaqen, terefdê karira beno jo. Yayke zéf bend nızdiyê jobiyayışi. Sukandı cami, bazar = çarşi, mektebe, nêweşxane (bimarxane), parq, qawa pêro bı ortaxiyê. Élaqa insaniya bı insanidır zéfa. Dı kıtapxanede, dı sinemade, dı féaliyetandê qısebendide (ferhengide) insani pêro dı jo mergede çerenê. U eger şarê sukêk (şeherêk) terefdê (hetê) tarixiw ırqike jobê aganê. Şarê ê şeheri zé rıhét tênyamde peyşenê. Eger menfeétê şardê şeherêk (kı ma vacın şarê enê şeheri dı qewman ra teşkilo) rıdê jobinira zırare nêvinenê, şarê ewcay heyna leze dı rayda teraqide mesafe qeyal kenê. La eger dı gewmêk éyni bajaridayê u menfeét qewmdê joy çerqê ê bini dı qerbde bê éyare çıwog ewca ogo meydande ca bıgirê o çi buhrano. Enê çiyêk ma corde qalê cine kerdi ê çi dı dewande qethiyen çinyê. Dewuc fenê xızinêko, degır a xızina hivida kaşifêka degır biw a xızina kıfş bıkerê. Dewe-Dewuc-Éşira u ilmê sosyoloji zéf mıhimê. Çınki qabê şarandê bındestan cayê dewe-koy-dewuci-éşira cayêkdo bêhemtawo. Dewe-dewucu-éşira; Zazay gelo eyro çendeka terefdê roşınfıkrandê Zazan ra yeno zanayışi? 512 5290 2006-10-03T12:44:12Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/spor]] moved to [[Spor]] '''Spor''', terimê fealiyetê insani ebe bedeni lewiyayış, kaykerdış u têver-eştışi yo. Verê coy manê na qısey/qesey ''disport''i keyfkerdis, wext raviyarnayis u kaykerdis biyo (< Fransızkiyo khan ''desport'', Latinki ''desportare'': xo xecelnayiso). Qe denge, weşiya conê insoni de hetê organik u fizyolojiki de vurnayis varazyeno. Na hareketunê qompleksu ra vanê, "spor". Spor teyna gêrayış, vazdayış, asnaw/azney niyo. Howl başli/sifê rwej/roji bıke, zerê rwejıd (roji de) qarşi olayonıd (biyayis de) quweta xu bezkerdışo. Verva olayon/biyayis de vınderdış spor kiyo/chiyo şarto. O/uyo ze/ke spor keno, zeman yeno, faydê spori vineno. Her rwej/roz gereke inson spor bıkero. Sersıve/sodir teyna inson wırzo/raurzo spor bık/bikero ın/no bile hayatid/heyat de weşiya con/canê insoni rê beso. *[[Asnavdayis/aznekerdis]] *[[Basketbol]] *[[Futbol]] *[[Hentbol]] *[[Kayak/Xishtkerdis]] *[[Tenis]] *[[Voleybol]] *[[Wazdayis/Remayis]] 513 5766 2006-10-09T03:39:28Z Maviulke12 6 <h3>[[Image:Nuvola apps browser.png|40px]] '''[[Sukê (Bacarê) Dınya|Sukê Dınya]]'''</h3> : '''[[Portal:Afrika|Afrika]]'''<br /> :: [[Johannesburg]]&nbsp;• [[Kasablanka]]&nbsp;• [[Kahire]]&nbsp;• [[Nairobi]] : '''[[Amerika]]'''<br /> :: [[San Francisco]]&nbsp;• [[New York]]&nbsp;• [[Los Angeles]]&nbsp;• [[Chicago]]&nbsp;• [[Houston]]&nbsp;• [[Portal:Dallas|Dallas]]&nbsp;• [[Meksiko city]]&nbsp;• [[Toronto]]&nbsp;• [[Rio De Jenerio]]&nbsp;• [[Ottawa]] : '''[[Portal:Asya|Asya]]'''<br /> ::[[Ankara]]&nbsp;• [[Tehran]]&nbsp;• [[Bagdad]]&nbsp;• [[Mekka]]&nbsp;• [[Medina]]&nbsp;• [[Nejef]]&nbsp;• [[Seul]]&nbsp;• [[Sam]]&nbsp;• [[Shanghai]]&nbsp;• [[Beijing (Peking)|Beijing]]&nbsp;• [[Hong Kong]]&nbsp;• [[Tokyo]]&nbsp;• [[Delhi Newe]]&nbsp;• [[Kuala Lumpur]]&nbsp;• [[Dubai]] : '''[[Portal:Ewropa|Ewropa]]'''<br /> ::[[Berlin]]&nbsp;• [[Hamburg]]&nbsp;• [[Munix]]&nbsp;• [[Frankfurtê Maini]]&nbsp;• [[Londra]]&nbsp;• [[Manchester]]&nbsp;•[[Kopenhagen]]&nbsp;• [[Paris]]&nbsp;• [[Lyon]]&nbsp;• [[Estamol]]&nbsp;• [[Amsterdam]]&nbsp;• [[Rotterdam]]&nbsp;• [[Dublin]]&nbsp;• [[Madrid]]&nbsp;• [[Barcelona]]&nbsp;• [[Stockholm]]&nbsp;• [[Roma]]&nbsp;• [[Milan]]&nbsp;• [[Atêna]]&nbsp;• [[Moskow]]&nbsp;• [[Viena]]&nbsp;• [[Bruksel]]&nbsp;• [[Monoco]]&nbsp;• [[Belgrad]]&nbsp;• [[Sofya]]&nbsp;• [[Lizbon]] : '''[[Portal:Okyanusya|Okyanusya]]'''<br /> :: [[Sidney]]&nbsp;• [[Melbourne]] <h3>[[Image:Xaritey Zaza.gif|60px]] '''[[Sukê Zazaan|Sukê Zazaan (Bacarê Zazaan)]]'''</h3> : '''[[Çolig|Çolig (Bingol)]]'''<br /> :: [[Dara Hêni]]&nbsp;• [[Gêğiye (Kêği)|Gêğiye]]&nbsp;• [[Bonglan|Bonglan (Solxan)]] : '''[[Mamekiye|Mamekiye (Dêsım)]]'''<br /> :: [[Çemısgezege|Çemısgezege (Suke)]]&nbsp;• [[Mamekiye]]&nbsp;• [[Mazgerd]] &nbsp;• [[Nazmiya|Nazmiya (Qızılkilise)]]&nbsp;• [[Pêrtage]] &nbsp;• [[Pılemoriye]]&nbsp;• [[Pulur/Vacuğe]] &nbsp;• [[Xozat]] : '''[[Diyarbekır]]'''<br /> :: [[Çermug]]&nbsp;• [[Hêni]]&nbsp;• [[Hazro]]&nbsp;• [[Piran]]&nbsp;• [[Qulp]] : '''[[Erzıngan]]'''<br /> :: [[Cimine]]&nbsp;• [[Kemax]]&nbsp;•[[Mercan]]&nbsp;• [[Têrcan]]&nbsp;• : '''[[Erzurum]]'''<br /> :: [[Aşqele]]&nbsp;• [[Tekman]] : '''[[Muş]]'''<br /> :: [[Varto]] : '''[[Rıha|Rıha (Urfa)]]'''<br /> :: [[Bucaq]]&nbsp;• [[Sêwrege|Sêwrege (Soyregı)]] : '''[[Sêvaz]]'''<br /> :: [[Zera]] &nbsp;• [[Kangal]]&nbsp;• : '''[[Semsur]]'''<br /> :: [[Alduş]] : '''[[Qeyseriye]]'''<br /> :: [[Sarız]] : '''[[Xarpêt|Xarpêt (Elaziz)]]'''<br /> :: [[Pali]]&nbsp;• [[Qeze|Qeze (Karakoçan)]] 514 5268 2006-10-03T12:41:23Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/tarix]] moved to [[Tarix]] # [[Tarix]] # [[Arkeoloji]] ==Ver-Tarix u Medeniyetê Antiki== # [[Pre-Tarix]] # [[Waxtê Kerrey/kemeri]] # [[Waxtê Bronzi]] # [[Waxtê Asini]] # [[İranê Antiki]] # [[Mısırê Antiki]] # [[Romaê Antiki]] # [[Yunanê Antiki]] # [[Medeniyetê İndus Valley|Medeniyetê Indus Valley]] # [[Medeniyetê Maya]] # [[Imparatoriya Makedoniya]] # [[Sumer]] # [[Babil]] # [[Lidya]] # [[Urartu]] ==Waxtê Miyani u Ronesansi== # [[Waxtê Miyani u Ronesansi|Waxtê Miyani u Ronesansi)]] # [[Seferê Xaçizu]] # [[İmparatoriya Roma]] # [[İmparatoriya Bizansi]] # [[İmparatoriya Osmanıji]] # [[Waxtê Enlightenmenti]] # [[Reformê Protestanu]] # [[Ronesans]] # [[Koledarbiyena qitayê Amerika]] # [[Dêmdariyê Fransizu]] # [[Amerika u xoverdayisê Dêmdariye]] # [[Saltanatê Mingi]] # [[Saltanatê Songi]] # [[Saltanatê Tangi]] # [[Saltanatê Yuani]] # [[Vikingi]] # [[Azteki]] # [[İnka]] ==Waxtê Endustri== # [[İmparatoriya Britanya]] # [[Amerika u Cengê Sivil]] # [[Dêmdariyê Endustri]] # [[Cengê Fransa-Prusya]] # [[Yewbiyena Almanya]] # [[Cengê Dinaê 1ine]] # [[Hurêamayisê Versailles]] # [[Dêmdariyê Rusya (1917)]] # [[Yewbiyena Sowyeti]] # [[Olazo Gırs]] # [[Cengê Serdini]] # [[Dekolonizasyon]] # [[Saltanatê Kingi]] # [[Cengê Dinaê 2ine]] # [[Cengê Korya]] # [[Cengê Vietnami]] # [[Viraziyena Israiil|Viraziyena Israili]] # [[1973, Krizê Petroli]] # [[Dêmdariyê Irani]] # [[Cengê Sowyet-Afqanistani]] # [[Cengê Xelici]] (Korfez Savasi) # [[Apartheid/Irqçiyeni]] 515 5272 2006-10-03T12:41:51Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/tarixê Zazaan]] moved to [[Tarixê Zazaan]] Bı kılmeya wazena tiyadı persda ma u terminolojidê cı sero hewnayışê (vatena xu, fıkrê) xu diyar (araze) bıkere. Persa ma persa millet u welatiya, bı vatışêndo bina persa milliya. Yanê ma mıllet u wahirê welatênde wıniyê (heneni, nianeni) kı ewru azad u xuserbiyaye niê. Çunki dewleta [[Tırkiya]] welatê ma ilhaq kerdo u milletda ma sero ji politikaya imha u asimile kerdışi ramena. Helkerdışê na pers bı reyayıştê (raustene, xeleşiyayis) millet u welatdê maya beno. ==Ma kamiyê (kamime), namê milletda ma çıçyo?== Ma [[ Zaza|Zazaye]], no namê mao muştereko, yanê namê mao milliyo u nêvıryeno. Ma no name tarixiyen taswip kerdo u ewru ji kenê. Şaro xerib ji ma wına (heni) sılasneno (naskeno). Misalen Tırki vanê, [[ Zaza|Zazae]] Dersımi (y)an ji [[ Zaza|Zazae]] Sivereki. Ju Dersımıj an (ya ki, yan zi, an ji) Siverekıj ji xu bı nê namiya dano sılasnayen. Dayen u gırotenda dınyadê teberiya (teveriya) nêbeno kı kes namanê mehelli bıdo ravey u nina biyaro zıwan (zuan, zun, zon). Xu ra no mantıqdê identiteti (xosılasayış, xonaskerdene, "özbenlik") rê ji ters kewno (kuno). Çunki no çi bi mesela şexşiyet u kameya (huwiyet) gırêdayeo (giredayiyo). Yanê merdım xu ferdêndê nasyoni, milletı vineno (y)an nê, biyo medeni (y)an nê, dewr u zihniyetê feodalizmi, eşiretey u mezhebi xu peyde verdao (y)an nê, neya gırêdayeo. Çunki şuur u hissê milletbiyayışi ninara (ninura) berzêriyê (berjiye). Ma bêrê kelimeda Dımli ser. Elaqê na kelima bı Deylamiya çınyo. İhtimalo gırd oyo kı wextdê koçkerdendı êyêkê peydı mendê an "dıma" ameyê inarê vajiyao Donboli an Dumbali. Xu ra zıwandê Farski dı ji maneyê ney "kuyruk, arka, sonrası" yo. Donbeli, Dımbıli bi, yanê "dıma" mendi bi, an peynidı ameybi labrê (faqat) ê ji parçeyêndê na millet bi, Zazay bi. Namê Kırd u Kırmanc eşkerao kı tersiyayış u teslimbiyayışê [[ Kurd|Kurda]] ra kewto (koto) ma miyan. Yan ji nê Kurdê kı ma miyandê asimile biyê, musayê zıwanê ma ê, êyê. Kurd u Kırmanc namê şariyo, co ra ji nina sero vınderdış dexi (dahi) eybo, şar kesi wiyeno. Taê Zazay estê kı Zazaki qısey kenê u vanê ma Tırkê an Ermeniyê. O corin ji çıyendo wıniyo. Ze mı cor dı ji diyar kerd çax u wextdê millet (nasyon) biyayışi dı nêbeno kı kes namê lokali, mezhebi, lehçeyi, folklori bıdo ravey (raver bıdo, raver bêro), an berzkero. Şertê na prozes (şiyayış , "süreç") u nasyon biyayışi ju çi weçinayışo, jewbiyayışo, tekbiyayena. İnad kerdışê dışmeni u zemani ji ney ferzkeno! ==Name welatdê ma?== Hirê namê welatdê ma estê. Welatê Zazaya, Zazaistan, Zazan (Zazana). No peyneyin kışta tarixi u xususiyetdê zıwandê ma ra en maqulê cı yo. Welatdê ma dı xeylê dewi u mıntıqay peyniya namandê cı bı "an" ra qediyeno. Zeydê (zede, jede): Alan, Heseran, Miyalan, Rutan, Xeybiyan, Zozan... Fına namê keani ê welata zıwanandê şaxda (gıl, boji, "kol") ma dı: İran, Mazendaran, Azerbeycan, Dayleman, Semnan, Hewreman... Warey amor ı. dı belgeyênda tarixi kı qalê mıntıqada "Zazana" ya nejdiyê Fırati kerdbi, gorê fıkırdê mı xeylê muhima, lazımo sero vınderiyo kı fına nezdiyê nê namiya. Labrê kışta siyasi, praktik u pragmatizmiya Zazaistan en raşt u rındê ci yo. Lazımo ma nêşermayê u vajê, her roj se fın vajê Zazaistan. No ji lejê identitetda mao. Dewrdê Osmaniyandı administrasyonê Kurdistani cendermeyına Zazaistani ji kerdê. Osmaniya co ra ji welatê Zazaya Kurdistani sero hesıbnayê (hesevnay). No sebebrao kı paşa, mir, beg u aristokratê Zazaya nêvraziyay (nêvrajiyay) u çinyê (çinê). Dıma Osmani şi, dewr u dınya vırya (vuriya), administrasyon u cendermeyına Kurda ji bi tarix u ê ji bi zeydê ma ya. Neka dewrê Osmaniya niyo, çirê mado hesab u kıtabdê veri sero şırê? Ewru [[ Kurd|Kurdi]] u [[ Zaza|Zazay]] her ju wahirê welatdê xu yo. Hurdına (hurdemena) milleti ji wahirê territoriyumanê kompaktiyê (erdandê pêseroyê). Hudud wertedê nê hurdına welatandı gorê prensipta bolaneya (zofeniya, jêdeniya) nufusı rıhat ancıyena. Gorê na hududda tabii nekara tayê [[ Kurd|Kurdi]] Zazaistandı minoritetênê, taê Zazay ji Kurdistandı minoritetênê. Tekrari dı feyde esto: Zazay milletanda werdi niyê. Nufusê cı (xo) reseno 5-6 miliyonan. Erdê (xakê) Zazaistani teqriben 75000 kmı u no keno hendê Belçika u Hollanda pêsero. Zazaistan zengino u heme babeta (her het ra) qime xu keno, şeno xu wari bıkero (şikino xo weyi kero). --Lejwan Büyükkaya ==Bewn / Qayt Ke== *[[Zaza]] *[[Zazaki]] ==Çime== *[http://www.zazaki.de Portele Zazaan] *[http://www.zaza.arsivi.com Zune (Zıwane) & Kulture Zazaan] *[http://www.zazaki-institut.de Enstitüyê Zazaki] 516 5270 2006-10-03T12:41:38Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/tarixê dınya]] moved to [[Tarixê dınya]] *[[Tarixe Awrupa]] *[[Xelatê Nobeli]] 518 5300 2006-10-03T12:45:36Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/teknoloci]] moved to [[Teknoloci]] # [[Technoloci]] # [[Biotechnoloci]] # [[Kinc]] (Giyisi) ## [[Peme]] (Pamuk) # [[Mendis]] (Muhendis) # [[Awe Dayene]] (Sulama) ## [[Saban]] # [[Kard]] # [[Metallurci]] # [[Nanotechnoloci]] === Komunikasyon === # [[Komunikasyon]] # [[Enformasyon]] # [[Gazeteci]] ## [[Gazetey]] ## [[Medya]] # [[Printing]] # [[Railroad]] # [[Telegraf]] # [[Telefon]] ## [[Mobil telefon]] === Elektronik === # [[Elektronik]] ## [[en:Gain|Gain]] ## [[en:Charge|Charge]] ## [[Current (electricity)]] ## [[Electrical resistance]] ## [[Frequency]] ## [[Inductance]] ## [[Reactance]] # Components ## [[Capacitor]] ## [[Inductor]] ## [[Transistor]] ## [[Diode]] ## [[Resistor]] ## [[Transformer]] === Komputur u İnternet === # [[Komputur]] ## [[Boot loader]] ## [[Hard disk]] ## [[Motherboard]] ## [[Processor]] ## [[RAM]] # [[Artificial Intelligence]] # [[İlmê Komputur]] ## [[Algoritma]] # [[Technolociyê Enformasyon]] # [[İnternet]] ## [[E-mail]] ## [[İnternet protocol|Internet protocol]] ## [[TCP]] ## [[World Wide Web]] ### [[Web browser]] ## [[HTTP]] ## [[HTML]] # [[Operating system]] ## [[Linux]] ## [[Mac OS]] ## [[Microsoft Windows]] ## [[Unix]] # [[Ziwanê Program]] ## [[BASIC]] ## [[C++]] ## [[Java]] ## [[PHP]] # [[Software]] # [[User interface]] ## [[Keyboard]] ## [[Monitor]] ## [[Mouse (computing)]] === Materialê Xeg u Enerci === # [[Elektrik]] ## [[Nukleer power]] # [[Fossil fuel]] ## [[Komir]] ## [[Gaz]] ## [[Petrol]] # [[Adır]] # [[Internal combustion engine]] # [[Renewable energy]] ## [[Hydropower]] ## [[Solar power]] ## [[Wind power]] # [[Cam]] # [[Kagit]] # [[Plastik]] # [[Steam engine]] # [[Koli]] (Odun) === Resayene u Resnayene === # [[Resnayene]] # [[Aircraft]] # [[Atomobil]] # [[Bisiklet]] # [[Boat]] # [[Ship]] # [[Tirun]] === Tufeng === # [[Tufeng]] # [[Palta]] # [[Explosive material]] ## [[Gunpowder]] # [[Firearm]] # [[Machine gun]] # [[Nuclear weapon]] # [[Kılınc]] # [[Tank]] 519 5288 2006-10-03T12:43:58Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/televizyon]] moved to [[Televizyon]] Televizyon yew (yo) hacete komunikasyona. 521 5302 2006-10-03T12:45:52Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/tıb]] moved to [[Tıb]] *[[nêweşiye|Nêweşiye]] == Profesorê kı Süregı ra vıcyayê== 1- Prof. Dr. Abdulkadir KARAHAN 2- Prof. Dr. M.Nedim ÇOBANOGLU 3- Prof. Dr. Kamil TURAN 4- Prof. Dr. Ihsan SEZAL 5- Prof. Dr. Yasar YÜCEL 6- Prof. Dr. Süleyman ÇIFTÇI 7- Prof. Dr. Adnan ÇOBANOGLU 8- Prof. Dr. Hikmet KANDEMIR 9- Prof. Dr. Cuma OCAKLI 10- Prof.Dr. Ibrahim KARAHAN 11-Prof.Dr. Halil NARMAN 12-Prof.Dr.Yasar YÜCEL 13-Prof. Dr. Fehmi KUYURTAR 14-Prof. DR Ali Ihsan SOLAK 15-Prof. Dr. Nihat GÜNER 16-Prof. Dr. Taciser ONUK == Doçentê kı Süreg ra vıcyayê == 1- Doç.Dr. Necati YENICE 2- Doç.DR. M.Emin YILMAZ 3- Doç.Dr. Ferit KARGIN 4- Doç.Dr. Ömer ÇOBANOGLU 5- Doç.Dr.Necmettin INANÇ 6- Doç.Dr. M.Sah TOPÇUOGLU 7- Doç. Dr.Zuhal KARA 8- Doç. Dr. Nurettin KARAKAS 9- Doç. Dr. Sabri BATUM 10-Doç. Dr. Yilmaz ISTEGÜN 11-Doç Dr. Kemal ÖZKAYA 12-Doç Dr. Nedim ABA 13-Doç. Dr. Taner PAMUKÇU 14-Doç. Dr. Feriha AKPINARLI 15-Doç. Dr. Selahattin BAKAN 16-Doç. Dr. Necmettin INANÇ 17-Doç. Dr.Serdar ÇELIKKANAT 18-Doç. Dr. Ramazan KARAMANLI 19-Doç. Dr.Nurettin KARAKAS 20-Yard. Doç. Dr. Semsettin ALTUNDAL 21-Yard. Doç. Dr. Süleyman Sami KARTI 22-Ayse Diljin KEÇEÇI Çıme; http://www.siverekgenclik.com/modules.php?name=Siverekliler 522 5226 2006-10-03T12:31:28Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/vateney / qesey verênan]] moved to [[Vateney / qesey verênan]] '''Vatena Vırenu''' ra "qesê vırenu" ki vajino. Vatenê vırenu ki [[edebiyat|edebiyatê]] xelki ra say benê. Ferqê na torê [[edebiyat|edebiyati]] ve edebiyatê bini ra, uyo ke, ho ve ho, tek teyniya nêvajino.Wertê qesey ker dene de qal ke ame ra, o waxt hurendi de vajino ke, vatoğ qesa ho ispat kero, raşt vezo. Vatenê vırenu qesunê wesu ra yenê meydan ke, hem kılmê, hem zelalê, hem ki raştê. İne de manê ho teko, jüyo. Eve dı maney fam nêbenê. Mordemi ke wertê jü durımi de nêzana ke se bıkero, ho sas kerd, o waxt vatenê vırenu, cırê jê roştia çılaê. Na durım de vatena vırenu, rae cı salıx dana, vezena roşti, aqıl dana cı, derse dana cı. Mordem ke bêqerar mend, taê vateni, ya vanê “bıke” taê vanê “meke”. ==Ornege Vatena Vırenu== *'''aqıl''' - Aqıl eve pere nino rotene. - Aqıl serru de niyo, sare dero. *'''arebe''' - Arebe ke dêmdiya, zaf mordemi rae musnenê cı. *'''astor''' - Astor asporê ho naskeno. - Astor gore asporê ho hirreno. - Astor gore ho nê, gore asporê ho remeno. - Astori rê zengi, zengi rê aspor. *'''awe''' - Awa bêvenge ra bıterse. - Awa ke her tım yena, kevze nêcêna. - Awa ke yena çalıkê ho ve ho vırazena. - Awa şipe ra meterse, awa merdiye ra bıterse. - Awe ke qav de mende, boe kuna cı. - Awe sona qum maneno. *'''belğer''' - Belğero, ber ve bero. *'''bêbextiye''' - Bêbextiye karê cüamerdiye niya. *'''bıze''' - Bıza arnoğe boka vergiya. - Bıza ke mali ra bırriya, bena boka vergi. *'''biyaene''' - Hata biyaene biya ke, nêbiyaene ra sare serperno. *'''cêniye''' - Cêniye esta çê vırazena, cêniye esta çê vêsnena /rıznena. *'''cınıtene''' - Çêverê keşi mecıne, keşi ki çêverê to nêcıno. *'''ci''' - Barê ci ki ciyo, pırtıkê ci ki ciyo. *'''çêver''' - Çêverê Heqi her dayım rakerdeo / rakerdiyo. (Çêverê Heqi her waxt rakerdeo.) *'''çhem''' - Çhem her tım qotê niano. - Çhem oncino dengız. *'''çım''' - Çımo jü ke berva, çımo bin nêhuyino. - Çımo vêsan selıka noni dero. *'''çi''' - Çiyê na dina, na dina de maneno. - Her çi waxtê hode beno. *'''çüal''' - Çüalo thal pawa nêvındeno. *'''dare''' - Dara huske çewt nêbena. *'''dele''' - Dele ke qızvane biye, kutıki Helev ra yenê / resenê. *'''derd''' - Derdê ke bi, derman ki esto. *'''dest''' - Dest deşti ra berzo. *'''dês''' - Dêso raşt nêrıjino. *'''dik''' - Diko ke bêwaxt vengdano, sare cıra kenê. *'''dina''' - Dina faniya. - Dina keşi rê nêmanena. *'''diyaene''' - Meke mevine, bıke bıvine! *'''doman''' - Domani ke awe sımıte, mori ki pêskarê /qarsê cı nêbeno. *'''dost''' - Dost ve, dostê to bıvê /benê. *'''ga''' - Ga mıreno, çerme maneno; mordem mıreno, name maneno. - Gao arnoğ boka vergiyo. *'''genım''' - Coru xılt biyo genım? - Genım coru biyo xılt? *'''goynaene''' - Tı ho megoyne, va sar to bıgoyno. *'''guk''' - Gukê xape, gaê xape ra nêterseno. - Guk ki vano, ez gau(ne)! *'''gule''' - Eve jü gule usar nino. - Gule bê teli nêbena. *'''hard''' - Hard ke hardo, rozê yena lerzeno. *'''hedıle''' - Hedıle ke dest ra vejiye, reyna nina. *'''Heq''' - Heq derd dano, dermani ki dano. - Heq mıde yar vo, va dina mıde bar vo. - Mara cor Heq esto. *'''her / here''' - Her çı zaneno wenca buro. - Here ra vato ”mıjdania mı bıde, kuriyê to biyo,” vato “barê mıno ke mıro vo, mı kuri ardi, nêardi ke barê mıno mırao. - Heri vato: “Semera mı ke mıra biye, barkerdoği zafê.” - Heri ra vato “veyvê to wazenê,” vato “ya awa ya ki koliyê.” - Her ke hero, jü rae kuno çamurri. - Her ke hero, jü rey gıneno çamure ro. - Her ke kata şêro, semera ho hazıra. - Howt aznê heri biyê, şiyo verê çhemi pêro ho vira kerdê. *'''herremus''' - Herremus wele kıneno, keno (ra) ho ser. *'''hewn''' - Hewnê diyo horê, qesey kon torê, taê cian dê, taê burê. *'''jür''' - Jüri keşi rê çê nêvıraşto. - Jür key raşt vejiyo. *'''kam''' - Kam çı bıkero, ae vineno. - Kam ke berz perreno, cêr niseno / kuno. - Kam ke Heqi ra nêterseno, eyra bıterse. - Kam ke jüri ra düriyo, Heqi ra nejdiyo. - Kam vano ke, “Doê mı tırso“. *'''kar''' - Karê ewrey meverde meşte. - Karê waxti, pasaê texti. *'''kemere''' - Kemere caê /hurêndiya ho de gırana. - Kemere ke kılasunge ra vejiye, peyser nina kerdene - Bıke bıvine, meke mevine. (Meke mevine, bıke bıvine!) - Heq i(n)san sas mekero, sas keno kas mekero, kas keno ki, la las mekero. - Kerdoğ xeleşiyo, nêkerdoğ nêxeleşiyo. *'''kerge''' - Kerge awe wena, ho sero Heqi de niadana. *'''kes''' - Her kes sıra hover de. - Kes ustına Sılêmani nêbiyo. *'''kundez''' - Eve khoçıke da are, eve kundez kerd vıla. *'''ko''' - Ko çıqaşi ke berz vo, rozê lınga mordemi kuna ra cı. kutık - Alvozu de yeno, kutıku de sono. - Kutık çı zaneno jiare çıka. - Kutıko ke ron buro, sanıke verê çımi rawa. - Kutıko ke zaf lowa, rew kuno. - Kutıki lawenê, meymani raa ho ra sonê. - Kutıko zeğel vergi ano mali. *'''leyır''' - Leyırê mori bêağu nêbeno. *'''lınge''' - Bıze ’ve lınga ho, miye ’ve lınga ho. *'''merdene''' - Merdene karê cüamorduna. - Merdime pia, mendime pia. *'''mordem''' - Mordem jü reê yeno dina, jü reê ki mıreno. - Mordem ke çı kıvar kerd, ey vineno. - Mordem ke gına waro, dest erzeno ra hover. - Mordemo baqıl qesa ho pêmeno, uza ra tepia vano. *'''phoşti''' - Phoştiya ho hard nina. *'''pısınge''' - Pısınge ke şiye, dewran kuno merri. *'''qatıre''' - Qatıra hirre sare deznena. *'''qese''' - Qese fek ra vejino. - Qese jü rae fek ra vejino. - Qese qesey keno ra. - Qese zerno. *'''qesey kerdene''' - Dost ver de, dısmen pey de qesey keno. *'''rae''' - Rae eve şiyaene qedina. *'''raştiye''' - Raştiye ra düri mekuye. *'''reştene''' - Ko koy nêreseno, qul reseno quli. *'''ri''' - Fek vano, ri sermaeno. - Ri ri ra sermaeno. *'''roze''' - Dost ’ve dısmeni ra roza tenge de nas benê. - Roze ke vêrde ra, peyser nina. *'''sar''' - Sar zaneno ke sımade thoa çino. *'''theyr''' - Her theyr zonê hode waneno. *'''torn''' - Laz zerdıko, torn dendıko. *'''vatene''' - Tı hora rınd mevaze, va sar tora vazo. *'''vas''' - Her vas koka ho sero roeno. *'''vêsaniye''' - Cao ke nêbena mırd, vêsaniya ho kefs meke. *'''vışiyaene''' - Koti de (ke) bariyo, uza de bıvışiyo *'''vorek''' - Voreko hewl koz de beliyo. *'''xatır''' - Xatırê kutiki çino, xatırê wairi esto. *'''zon''' - Zon her çi ra şireno. '''_________________________________''' - A raê ser fişta. - A rayê ser fişta. - A roze na roze zumin nêdio. - Ağaeni ´ve daene, sefkaneni ´ve panaene bena. - Ağay ra mal vejino, şıwani ra can vejino. - Adır ke gına koti ro, uza vêseno. - Adır ke gına koti ro, uza vêsneno. - Adır ke nêbo, dü nêvejino. - Adırê dey daria we. - Adırê isonê neq wedariyo. - Adırê xo dariyo we. - Amê ke sıt nêest, most nêbeno. - Amirê (omrê) to kılm bo. - Amrê roza tenge kılmo. - Amırê Haq ke dekerna, awa derode vındena. - Amıre to derg bo. - Amırê xo jêde şi, senık mend. - Aqıl ´ve pere nêroşino. - Aqıl ke sarê de çine bi, qafıka huske sê kena! - Aqıl sere de niyo sare dero. - Aqılê mı de nêmend. - Ar namus dariyo we. - Ar namusê xo çino. - Araqê çariyo. - Astarê mordem ki vışıya, peyser nino. - Astarê xo vışa. - Astê zon çino - Astê zoni çino. - Astonê ney ke bısıknê, cıra ci voreno. - Astık esto cı, sero gıreno. - Asıq kerdo Pasa Piyê xo darde kerdo - Asıq kerdo pasa, piyê xo darde kerdo. - Asıqe vato:" Ez mêrdê xora vêren, gestê (werdena) xora nêveren." - Awa ke ame dey serde vergê yavani serde nêro. - Awa ke mı diye, vergê yavani nêdiye. - Awa ney tik sona. - Awa rıyê xo verdiyade. - Awa şiae ama çımu serde nêvinena. - Awa şiaê ama çımunê to serde. - Awe sona qum maneno. - Awres koy ra herediyo xevera koy xora (cıra) çinê bia. - Axrete de çıtur cavê xo dana? - Axrete de destê mı ve gıranê to dero. - Axrete de tora pers bo. - Axır rozeki tij erzena ma. - Bakıl rew beno kokım. - Bêbextu rê elqen nêbena. - Bêçıka dey na isi ra esta. - Bêçıka xo ser fetelneno. - Beçıka xora la girede ke xo viri ra nêkere. - Bêkês bırakê maa xo ra vano " bao" - Bêkes bırakê mua xo ra "bao" vano. - Beli niyo ke çı aqıli rê xısmete keno. - Bênamus u bêşerefo. - Beno vind, beno kemera bınê gol. - Beraşiya xo satiya. - Berbeno, çımu ra heştir nê, gon sona. - Bervis pere nêkeno. - Bezna xo hên rındeka, tı hên zonena lêa deriya. - Bi dırıka şiae, nişt ve gıranê mara. - Bi paka, kerd serd. - Bio serevde (bia serevdie). - Boa xo bie wes. - Boa xo bie, wes mıde sare onceno - Boa xo ke biye wes, elqeni xo viri ra keno. - Boeke va, çêver nasbeno. - Bom kerdê top, baqıl verdê ra. - Bomi de rae ra meso, torê bela ano. - Bonc bêçiki boncemena zu (jü, yew) niyê. - Bono ke himê xo çurig bi, rew rijino. - Boşta xo qewina, coka hêni keno. - Budela nişto ro, ostori vato:" Ez bego" - Budelay can do, baqıl werdo. - Bure bısıme, dısmenê xo nasbıke. - Bın sabırıno, ser nêsabırıno. - Bınaê zur polo çino. - Bınê deşti ra dano cı. - Bınê karê gırani de hurê xo amo or (war). - Bınê lıngunê tode haki estê, çıko ? - Bınê na pırdi ra zaf awe vêrda ra. - Bınê qesu de nêmaneno. - Bınê sarê deyra vejino. - Bıne sımeri ra awe beno. - Bınê zonê tode çiyê esto, ala tever ke, çıko. - Bınê zımêlu ra hurdi hurdi huyino. - Bırak çeka cinika, zur bela cinika. - Bırayê werdene eke fek ra nêşi heredino. - Bıza gerrıne kes werte malê xo nêkeno (nêverdano). - Bıza ke mali ra bırıê ra verg weno. - Bıza yisoni her waxt dilêt nêzena. - Bıze ´ve lınga xo, miye ´ve lınga xo darde bena. - Bızeke bıza, mexelê xo kınena, kena pak, hona meğel bena. - Canê isonê nêweşi tırs wazeno. - Canê xo ke nêvejiya, xuya xo nêvejina. - Cano ke tenge de Haq Tala deyrê bêro comerdie. - Cenika bê domone jê dara bê yemısa. - Cevikê feqir tholo, qelvê xo hira wo. - Cewo xılt (xırt) biyo genim. - Ciê xo de dano pêro. - Cigera xo tı hêni zona kemera. - Ciran her waxt motazê cirane xo wo. - Ciran motazê wela adırê ciranê xo yo. - Coka vanê " muriya rınde hes weno". - Coru keş verê pırnıke ro nêdo, o ki xo sera şiyo. - Cüamerdêni hona nêmerda. - Cüamerdi ki esto, namerdi ki esto. - Cılo berz ra kam hes nêkeno. - Cıq va, xeleşia. - Cırê kelepur lozımo. - Cıtkar Haqi ra rame wazeno. - Çê cinie kena. - Çê cinie nana ro. - Çê mordemê azevi (ozovi) poşti ro wo. - Çê wayê ma ke heliyo, baz bi karema serfırabi. - Çêneka bome ra veyvıka bome vejina. - Çêverê ceneti Comerd keno ra. - Çêverê sar mecıne, çêverê to mecinê. - Çeverê xo her waht rakerdo, sıfrê xo her waht hard dero. - Çeverê xo qayim bice, ciranê xo dızd meveze. - Çi destebera to yena aê bıke. - Çio senık bereketê xo esto. - Çiyo ke heramie de ame, heramie de sono. - Coru heq ´ve neqi ra bie zu! - Çı bıkere, xorê kena. - Çı ramena ey çinena. - Çı to destevera yeno, aê bıke. - Çık ve çımunê mı vera pêra. - Çım u buriye xo hêni zona ke qeleme ra vırastê. - Çımê mı rae ra pera. - Çımê mı ve rae ra mend. - Çımê pısınge lona meri de ro. - Çımê to kami vet ? Xo ve xo vet, coka honde xori vet. - Çımê to ve roşt bo/vo. - Çıme xo destê to dero. - Çımê xo Haqi dero, Haqi ra cer to dero. - Çıme xo her waht vesano. - Çımo kor ra heştir nino. - Çırax her waht vêreno hostaê xo ra. - Çıria to mırê bêro, sola! - Çıtiri bi ke herê ma zıra. - Dare kerm weno, ison ki derd weno. - Dosto khan coru dısmen nêbiyo (nêbeno). - Dostê to wo gewes beno, dısmenê to wo, xırt bo. - Dısmên mısne, peyser bonce. - Dina rê adeta marê tometa. - Dost verde, dısmên peyde qesey keno - Dêso doğru (hewl) nêrijino. - Dısmeno kan coru dost nêbio. - Diko ke bêwaxt veng do, sare cıra kenê. - Desti ra amawo. - Dosto rınd sata tenge de bêli beno. - Doman ke nêberva cızık cı nêdanê. - Dür şiya, nejdi ama. - Derd esto, dermani ki esto. - Dele ke dıme xo nêlıçikno, kutıki ra dıme nêkunê. - Dosto aqıl senık sarê yisoni dezneno. - Dele ke qızvane bie, kutıki Halev ra yenê. - Diki hewnê xo de sılond dio. - Dırbetia qersune bena wes, yê qesê xırabın wes nêbena. - Dırbetia dısmêni bena wes, yê dosti wes nêbena. - Dımê lüye lüye rê bar nêbeno. - Destê xo nê xocey ra beno, nê kilise ra. - Dısmêni rê mınete nêbena. - Dare ve perunê xo şiye dana. - Doo bıbe, rono cıbe. - Dıto selıke, esto delıke. - Daro ke keno wertê zımelunê mara. - Daene ki guretene ki ise Heqia. - Dırıka sura, nişta gıranê (vıranê) mara. - Derjêni ke berze, hard nina. - Dı lingê mı kerdi zerê jü postali. - Deyra xêr nino. - Dua ke qewul nêbie, yison cırê amin nêvano. - Desto jüy ra ceno, desto bini ra dano. - Dıdonê xo sone keno. - Dıdonunê xo qırısneno. - Dina ra morumo. - Dina ra xevera xo çina. - Doman ke nêbi, cırê tımoni (tumani) nêderjinê. - Dewlete yisoni rê hem dosta, hem dısmena. - Destê xo tene çapık bıde. - Destê xo zaf gırano. - Da cao nazıki ro - Dı goyil ke bi zu, kes bese nêkeno cera bıkero - Derdê qesê xıravini nêoncino - Destê keşi ro pêsê dayê nêgıno. - Dısmen halê dısmên nêzono. - Dısmeno baqıl, dosto bomi ra rındo. - Eke tüyê ri kerê, vano:"Rama vorena". - Eke vêsa bi, vano: "Ez mırd nêben". Eke mırd bi, vano: "Ez vêsan nêben" - Eli Baba sık beno xo, ez sık xo nêben. - Elqena cüamerdi bo, vind nêbena. - Emegê xo hece şi. - Emegê xo zaf kêwt cı. - Endi bayêni bie, şayeni şiye, era dıme mekuye. - Ersız kerdo qazixte nêvato ez çar biyo, nêvato salê mı çar bi. - Esmer vera rame çina, qıtlığie esta. - Eve dılapa derya qolınde nêbena. - Eve laê dey yison nêsono quye. - Eve zori rindie nêbena. - Ewro dinaa, meste axreta. - Ewro mırê, mestê torê. - Ey bır nêken, pey de mija xo nêken. - Ey tomê fekê xo guret. - Ez ağa, to ağa, kam şüane? - Ez dekerin, kamo qale mı keno. - Ez Heqi ra nêtersen, deyra tersen. - Ez kerdu wertê dı çêranu. - Ez kerdu wertê ustıne u çerani ra. - Ez no (na) hewni ra nêvan xêr bo. - Ez quli ra nêtersen, Haqi ra tersen. - Ez ramon, çinon, çarnon ken sofi, ağay de barekon. - Ez reyna riê to nêvin. - Fek ra dosto, zere ra dısmeno. - Fek ro de, lokme destra bijê (bizê, bice). - Fekê dey deyrê bela ano. - Fekê mı we meke, gıra qeseyken. - Fekê mılet çüal nio ke gıre de. - Fekê tora çı vejino, gosê to bıhesno. - Fekê verg ke bi gonin, nêvındeno - Fekê xo kef dano. - Fekê xo kena ra, çımunê xo weke. - Fekê xo kılıt bi. - Fekê xo reê vêso. - Fekê xo sıtra vêsa, doê xo puf keno sımeno. - Fekê xo şi peye goşi. - Fekê xo şi peyê goşi. - Fekê xo zaf sısto. - Felek amo nişto ro, emaneta xo wazeno. - Felek her waht isoni de yar nêbeno. - Feqir ra pers kerdo, vato: "Kam rasto? " Vato: "Haq rasto." - Feqirêni ayv niya, xızanêni ayva. - Ga ke gına waro (hardi ro), kardi benê zaf. - Ga mıreno, çermê xo (xu) maneno, mordem mıreno, namê xo maneno. - Gao qefelayirê ooha manewo. - Gême bêheşi nêbena. - Gende kam kerde ? Seê bê ma u bê pi kerde. - Gereke gula tora şêro or ( war). - Gereke peynia na qeşi sere sare bıqefelne. - Gole awera vejino, çıko? - Golo bê bıno. - Goloke cıra awe sımıte, khêmere cı nêerjina. - Gomê bomuno. - Gon vırazeno ra. - Goni gureta, bese nêkeno vozdo. - Gonia mı cırê girina. - Gonia xo cırê girina. - Gonia) ma lino. - Gora isoni de mala jiançiyek (!) vejina. - Gosê xo bie gırani. - Gosu ra khêmi hesneno. - Gosu ra khêro. - Gosunê ney reê ta de. - Goza kore ´ve derjêni vejina. - Guk ki vano " ez gao". - Gukê axure gaê axure ra nêterseno. - Gula lone kerdie vêsan nêmanena. - Gula mıra (mara) nêşi. - Guna deya vılê todera. - Guna mına axrete de peê pırdê mumünde vılê to dera. - Guretene ki daene ki kar u gure Heqio (Haqiya). - Gureto bınê perrunê xo. - Ğeriv, ğerivê welatuno. - Ğezevê to ğezna tode bımano. - Gılê çü ke mısnara cı, yeno rae. - Hakê ewrey kêrga mestey ra rındo. - Halenê puyê (piyê) kori Heq ´ve xo vırazeno. - Hal-waxtê xo hurendi dero. - Haqa bıza kole bıza iştirine rê nêmanena. - Hasa huzırê tora. - Hata karê kena ke, kesike sona dare ser. - Hata ke kêwte sare, awe dere de vınete. - Hata nêrame ke, nêçinena. - Hata zoni çamuri de mend. - Hêfê isanê hewl ke rew mıreno. - Hêfê mı bêro torê. - Hêgao ke vılo nêkerdo nu (nan, non) nêdano. - Helal hazır, ya Xızır! - Helal heram keno têwerte. - Heni ke bio zar, zu astık ´ve postık ra mendê. - Heni ke lerzeno, tı vana tewranie gureta. - Heni ke tersa jê momi cor de ame or (war). - Heq comerdo. - Heq comerdu ra comerdo. - Heq cor çêveru ra çêverê ra kero (a kero). - Heq çı dano xêr bıdo. - Heq esto dina de, piê xo serawo, veri ra nio. - Heq hetê bê kesu dero. - Heq isoni (isani) motazê mıxeneti nêkero. - Heq ke da nêvano lazê kamio, çêna kamia - Heq ke zona, quli ra wedardene rınd niya. - Heq mıdo, ezi ki to di. - Heq mıra hes nêkeno, ezi ki deyra hes nêken. - Heq rametia xoro aste kero. - Heq Tala derdê cigere ve dısmenê mınê axrete nêdo. - Heq Tala isonê neqi qıdıxê made mevezo. - Heq Tala ma tawuyê na qesu nêkero. - Heq Tala mal dey do, fırsat dey medo. - Heq Tala mezela ma dey ra dür bero. - Heq Tala sas keno, kas mekero, kas keno sas mekero. - Heq Tala, ma tawuyê to nêkero. - Heq, koy ra gore vore (vare) dano. - Heqi ra bıbienê, Kırmancia beleke reyna biamenê, ala kam vosno, kam bienê vorek. - Heqi ra ke amê, qul se bıkero. - Heqo Tala mıdo ezık todi. - Heqo, emaneta xo peyser bije. - Hequ Tala ison ve vêsanie tervia nêkero. - Her ´ke gına çamuri ro, wayir ra qewetın kes çino. - Her ca de bêçıka xo esta. - Her ca qesey meke, bır ´ve goşo. - Her caê to ke adır bo, sekena? Hondê xo ca vêsnena. - Her çi meydan dero. - Her çiçege boê nêdana - Her çı zono (zano) wenca boro (buro). - Her dare koka xo serowa. - Her dare ra qoçıke nêvîrajina. - Her ke bi vêsa, zıreno. - Her ke hero, ree gıneno çamuri ro. - Her kes ağaê çê xowo - Her kes ayvê xo nimeno thê. - Her kes barê Heqi poşt nêkeno. - Her kes het. ra onceno. - Her kes kerdena xora gore vineno. - Her kes lazê ma u piê xuwo (xowo). - Her kes lazê piê xoyo. - Her kes rıskê xo weno. - Her kes, honde tali u qederê xo onceno. - Her keşi derdê de xo esto. - Her keşi jê xo mezone (mezane). - Her keşi rê esto, marê çino. - Her ki esto, herê heru ki esto. - Her ko ra gêver bio, çımı ki dewe onto. - Her pêxamberi dua canê xo kerda. - Her qafıke ra qesê vejino. - Her tair (their) ´ve zonê xo waneno. - Her tair (their) halênê xo ´ve xo vırazeno. - Her tenge ra dıme hiraie esta. - Her vas koka xo sero roweno. - Her wela adıri de gevij dano. - Hêrdisa to bia sıpê, serm nêkena. - Hêrdise bıze ra ki esta. - Hêrdise ra gore sane beno. - Herê bê perire bar beno zaf. - Herê borono. - Herediye, boxça xo gurete şiye - Heremus wele kıneno, keno xo ser - Heri rê mom şiya vato: "ya koli, ya ki areê qedia." - Heri vato, "azna zon", şiyo çêmi ver, vato," mı xo vira kerd". - Herkes moa(maa) mı pers keno (perseno), piê mı kês pers nêkeno. - Hero bê kira her kes niseno ro cı. - Hero bê kirawo. - Hero ke gever bi, vergi ra nêterseno. - Hêrs ra ke nişta ro,zerar ra urzena ra. - Hêrsra ke ustara, zerar ra nisena ro. - Hes gême ra heredio, xevera gême çinê bia - Hes ke bi khokım, qidie (gudiê) xo pê kay keno. - Heştire çımu jê la u laşer şi - Hewnê isonê vêsani nino. - Hewnê vêsani nino. - Hewnê xo hewnê awreşiwo (hargoşiwo). - Hewnê xo zur qesey meke, dıdanê Pexamberi dezenê. - Heywano ke peê xo khul bi, qılancıke ke koti ra yena zoneno. - Hiraisê ostori poştiya gao nêyri rawo. - Hirê xo ame, şi. - Hona boa sıt fek ra yêna. - Hona ostor (astor) nêgureto, nalu ceno. - Honde hêsar bio ke çino. - Honde ke ma va, tuk ame zonê maro. - Honde kutıki qimetê xo çino. - Honde xode pil mebe. - Hot tenu qewetin erjiê barê here( gureto barê here ra), vato: "Axx bêkhêşiye!" - Hozor (hazar) reê posema bi. - Hurdine pia sare naro zu (jü, yew) balisna. - Huska husk qemetio pıra. - Hı vato, pırnıke ra pero. - Isono ke gına waro, dostê xo çino. - Isono ke gıra şi raê ceno. - Isono kılm çiê xo verê gule dero. - Inatê xo inatê khêrgo. - Inatê xo, inatê Hermenio. - Inu lınge esta (esta ra) zumini ver. - Ison ´ve cüamerdie bımıro. - Ison ´ve qesê domani raê ra nêsono. - Ison bêxeta nêbeno - Ison derdê xo ke nêvazo, derman nêvineno. - Ison gereke dua ma u piê xo bıcero - Ison hata nêramo ke, nêçineno. - Ison isot dırvêta isoni nêkeno. - Ison jü kêmerr ra dı qılancıku nêkıseno. - Ison ke awe sero bo, mor bile qarsê isoni nêbeno. - Ison ke Heqi ra nêtersa, isoni ra nêsermaeno. - Ison ke merd wele (erde) bena deyra. - Ison ke seveta germi ra fetelia, goçıka xo tey ceno. - Ison ke tü kerd, peyser nêliseno. - Ison kutıki de kuno çüwal ? - Ison pi ra sêy nêbeno, mua ra beno sêy. - Ison qailo ke tey şer kero. - Ison reê xapino. - Ison roza zue (jüê) beno, roza binê mıreno. - Ison seveta xatıri ki bo, her sıl çarç nêkeno. - Ison sole dırvêta isoni nêkeno. - Ison tenge de isoni rê lozım beno. - Ison vêsanie ra nêmıreno, ri ra beno çeqer. - Ison xanêdanê hardê xuwo (welatê xuwo). - Isoni ´ve qesekerdene, heywani ´ve boê kerdene zumini naskenê (sılasnenê). - Isoni ra ke ri di, her waxt wazeno. - Isoni sıto khal lito. - Isono bêkes jê thairi bê perro. - Isono çhêr xo nêgoyneno. - Isono derg aqılê xo zoni dero - Isono her herêna xo her ca beli keno. - Isono ke dênı ra tersa, çêver(ê) (xo) hira ra nêkeno. - Isono ke gına waro ust ra, zono. - Isono ke hardi de niada, eyra bıterse. - Isono ke Heqi ra nêtersa, eyra bıterse. - Isono ke isoni ra nêsermawa, Hêqi ra nêterseno. - Isono ke karê xo nêzono, peynie de posemano - Isono ke mexmurêni kerde, eyra dür vozde. - Isono phêt nona xo khemere ra vezeno. - Isono rınd amrê xo kılmo. - Isono rınd olvozena xode belio. - Isono vêsa qatığ, bêhewık balisna nêwazeno - Isono xêğ saydê isonê baqılio. - Isono xıravıni ra qesê xıravıni vejinê. - Isono zonaoğ ´ve nêzonaoğ jü nêbenê - Jiare ke jiara, reê mırodê isoni kena. - Jede senık de nia mede - Jü hêra Balabanıji biya, vato " ez ağawo". - Kaê domaneku nio. - Kafa mı hurina, marê perey yênê. - Kal werd, zerê mı dezna. - Kam ke merd, wele bena deyro. - Kam ke mı qail nêbeno, canê xo mı medo. - Kam ke riê tode huyia xorê dost mezone. - Kam merdene ver remo, xeleşio. - Kam vano ke " doyê mı tırso". - Kamij kêmere hawa fiyê binde vejino. - Kamij kêmere ke gırsa, sarê xo pırode. - Karê lerze seytan qarsê cı beno (qaris beno). - Karê soni meverde sodır. - Kata şêr, taliê mı mı ver sono. - Kêmaşia isoni her waxt ki bena. - Kêmera bınê golia. - Kêmera bıni kerde ser, yê seri kerde bın. - Kêmera çengi çenge de nina ro. - Kêmera gırane hurêndia xode manena. - Kêmera gırse hurêndia xo dera, kêmera qıskhêke kena qına xora. - Kêmere bije serê zêra xo fie, na qese xo viri ra bıke. - Kêmere esta hermê xo dezo. - Kêmere meerze werte, qefçılie perena to. - Kês dısmênê xorê nêvano alaqutare. - Kês herme dey hard niano. - Kes nasıve keşi nêweno. - Kes seveta derdê keşi nêberveno. - Kês vêsanie ra nêmerdo. - Kêsegani ra jü muye ontene kara. - Kêş mianê dey hard niardo. - Kêş nêvatenê ke çhımunê to sera buri estê. - Khêfe sovıni kêwt çımu. - Khêrga dewletli rozê dı rey haku kena. - Khêrga vêsane hewnê xo de qut diyo. - Khêrge awe sımena, xo sero Heqi ro niadana. - Khêrge kota roy ver, çımê xo hona sılond de biyo. - Kherm satalê cı bio. - Khesreta xo onte we, cırê cigerê mı bi letêy. - Khokımo, aqılê xo biyo awe. - Khufe gire da. - Khırr derma bıvino, keno sarê xora. - Ko çıxa berz bo, lınga isoni kunara cı. - Kor ke Heqi de çıturi niadano, Heq ki kori de hên niadano. - Kor uzanpêqa phi u khalıkê xo şen nêkeno. - Kowo ke berz bi, mızê (dumanê) xo serowo - Kozıkê domanekhu niyo. - Kozıkê domaneku nêvırazeme. - Kundıra ke hurenda sıloni de nêde, tomserda - Kurnıke kert kerda. - Kutiki pê huyinê. - Kutık bile dostê wairê xo nas keno. - Kutık çêwo ke cıra non boro, o çê nas keno. - Kutık çı zono jare çıka. - Kutık gostê kutıki nêweno. - Kutık hata ke awe ro nêgıno, azna nêmıseno. - Kutık ke zura, wairê xo wazeno. - Kutık loweno, khêwrao vêreno ra. - Kutık pê qêsa xıravıne huyino. - Kutık wairê xo naskeno (silasneno). - Kutık wayırê xo goz nêkeno. - Kutıkê suriye şiş verayê. - Kutıki de loêno (loweno), vergide zureno. - Kutıki ra pers kerdo: " Qey lowena?" Vato: " Tersunê xora." - Kutıko ke goz kero nêgıreno. - Kutıko ke goz kero, dıdanunê xo isoni nêmısneno - Kutıko ke gıreno cıra dür vınde - Kutıko ke pizê xo mırd bi, şiye de kuno ro. - Kutıko ke quzız bi, gilej fek ra çarç bena. - Kutıko ke ro buru (boro) sanıke verê çımrawa. - Kutıko koro, pereno isoni. - Kuzê awe raa awe ra sıkino. - Kıla isoni ke biê çewt, her kes nıçıke kuno cı. - Kıla xo estê hard. - Kıla xo gınê waro, qırê xo osa. - Kırmancê (zazaê) ma nê dênê xo danê, nê ki yinkar kenê. - Laê xo Haqi ra bırıyo - Laz hetê pi ra, çêneke hetê maê ra sona. - Laz ke goza, torn dendıko - Leçeg(k)a to mırê bo. - Leê mı de nêmend. - Lêlê sondi kewt te. - Lesa deva ki gırsa, gereke her ver şero. - Lesa mı bie gırane. - Lesa xo (honde) vizoiya, fêndê xo honde reseniyo. - Lesa xo derga, aqılê xo kêmio - Lesa xo vizoi bie derg. - Letê hozori phonc seyo, o ki made çino. - Lêwê xuyo zu hardi liseno, zu ki asmeni. - Lokme bêrıza nêwerino. - Lokme ke nêcüa, gula isoni de maneno. - Lokmo gırs bıze (buye), qeso gırs qesey meke. - Lüa lekasewere. - Lüe canbaza, doqbaza - Lüe xuya xo nêvinena, tükhê xo vinena. - Lüye ke gêndi kerde, khergi dıma sonê. - Lım nano gonra, nano riê isoni ra. - Lım nano thêniyê ra, nano riê isoni ra - Lınga tıya jüya na dinade, jüya a dinade, raşt qesey bıke. - Lınga xo bêxera - Lınga xo xêra. - Lınge estara ver do waro. - Lınge nan ro to, qılasnen ra. - Lınge nan ro vêrê to , sıl de to fek ra ken tever. - Lıngê xo estê pêser, reqesneno. - Ma muya şia u sıpiê ra can da, sari werd. - Malê na dina na dina de maneno. - Martê bijêk kena qarte qurte. - Mêrêsê pi rew qedino. - Mezela bê pereê ke bıvino, mıreno. - Miya şiaê ra voreko sıpe ki beno. - Mordem gereke adıri de kay mekero. - Mordemi kena tumanunê xo vezena. - Mordêmi pilê xo ke nas nêkerd, Hêqê xo ki nas nêkeno. - Mordemo çhêr xo nêgoyneno. - Mordemo cüamerd qesê xo verde vano. - Mordemo ke qesê xo nêzona qesey bıkero, zeke diko ke bêwaht vengdano vıle cıra kenê, henio. - Mordemo vêsa des orxanu ke pıra dê (pa dê) oncia hewnê xo nino. - Mordemo xayın tersoneko. - Mordemo xayın berx u dar nêbeno. - Moreka nezeri kerda pıra. - Moro lük peyniê de bela xo vineno. - Muria xağe gula isani de manena. - Mı dest u phaê xo kari ra ontê. - Mı hata nıka şüalenda xo ´ve herame ra nêkerda (herami rê ra nêkerda). - Mı nê kerdo vind, nê ki diyo. - Mıjde theyr qu nêkeno( newaneno). - Mıra mevinê, Heqê xora bıvinê. - Na çê bıvêsaê pila ke keno. - Na dina ra destê xo ont. - Na dina thola, taê ramenê, taê ki çinennê. - Na dina ze areyiya, cerena. - Na dina ze şiya dara, fetelina. - Na dina ze wariya, keşi de nina. - Na dina zurekere kami de yena. - Na dinade ke ramıto, axrete de çineno. - Na is peru ra niyo, sıra (dore) rawo - Na kor uzağ sepetê ria toayrê nêbeno. - Na lesa ney pırê hengu renguna. - Na mıletrê elqen nêbena. - Na nêbiayie kerda çêverê ma. - Na qese gosare ke, gosê xo ke, xo viri ra meke. - Na qese ki mırê bi derd - Na qese ma wertê made bımano. - Na qesu de qesê esto. - Na sevaqê sodıra, hona qılancıke ci ser nêşiya. - Na vizoyê lesa ney pırê hengu renguna. - Namê cüamerdi esto. - Namê ma bıdo. - Namê xo esto, eve xo çino. - Namê xo reyê eve dızdêni vejiyo. - Namê xo reyê eve zurekêren vejiyo. - Namê xo ve hardo şia kuyo. - Namê xo vejino, canê xo vejiyo. - Nao ke hêrneno ki rajiyo, na o ke roseno ki rajiyo. - Nazara hazara qesey kerd. - Nê anoğ esto neki şanoğ. - Ne axu be ke to berzê, ne ki seker be ke to borê - Nê berbeno ke ison tey bıberbo, ne huyino ke ison tey bıhuyiyo - Ne can de lazê heli rê, ne can de lazi qolay rê. - Nê cên, nê ki dan. - Ne dosti ra şêro mordemo hewl, nê ki dısmêni ra - Nê gostê ison yeno werdene, neki çermê xo beno pay - Nê guretaoğo ne daoğo. - Nê insafê xo esto, neki yımanê xo. - Ne lokme gırs bıze, neki qeso gırs qesey bıke. - Nê sondê xo beliyo, ne ki sodırê xo beliyo - Nefesê dewreşi zof rındo. - Neq ki esto, neqê nequ ki esto. - Neqe hata çê Heqi zu neqa. - Neqêni meke. - Nevsetenık, nevsê xo zaftke (zaptke). - Ney dest ra towa nino. - Nêzonaêna xo ver qesey keno. - Nêzonaenê ayv nia, nêmısaenê ayva. - Ni cenikı ke des bêçikê xoyê, her bêçıke de hunerê esto. - Noloti şero dey ke isono - Nona huske, piazo tuz werdê xowo. - Nona ma bê sola. - Nona mına huske hemgênê sari ra wesa. - Nona mıxeneti nêwerina. - Nona serevdie nêwerina. - Nona to ke çina, zone to bıbo. - Nona vêri rê (suxre keno) candano. - None ke biye letey, reyna pıra nênişena. - Nonu sola zumini werda. - Nuke şiye bazar de biê lovlovey. - Nuki marê sanıku qesey keno. - O hero, hora semera xo çina. - O ke siliye bo, hêgaê made nêvoreno - O moro kungo, bın de dano pede. - O pırenê mı ra cero. - O pırenê mıra qızo. - O rozê sarê xo weno. - Oğıre to rakerde bo. - Omisê Seytani mebe. - Omrê isoni zê wariyo, ewro yeno, meste sono. - Ondêra goni oncena. - Onto lao şilaro. - Ospor ame pêya şi. - Ostoro ke bê pere bi, kam qayıtê dıdano beno. - Ostoro revan xo nêqefelneno. - Wertê dinude awe ra nêverina. - Wertê dı adıru de mendo. - Wertê mianê hermuno xo to hen zona ke musoneo. - Pasqul da qıne ro, kerd tever. - Payna (dımê) kutik mede, kutık to nêpero. - Pê ciê xo kaykeno. - Pê paa xo kene pil. - Peike (peêk) xo mendero peêkunê leylege. - Pepug ve xane tode bıwano. - Per u paê xo şikiyê - Pere peri ano. - Pere qılerê deştiyo, hên yeno hên sono - Pero zu çêvera nejino. - Peroz u pêsewe zu qura a. - Peyê isoni de mevaze, vana riê isoni de vaze. - Peyniya ma pêrune bınê hardê şiayo. - Pilê xo nas nêkeno, Haqê xo ki nas nêkeno. - Pilênia ke keno, vano, esto çino, ezo. - Piyê feqiri-fıqariyo - Piyê hewli ra lazo qolay. - Piyo baqıli ra lazo aqılsenık. - Pizê budelay ke bi mırd, çımê xo postalu dero. - Pizê xo mırdo, çımê xo vêsano - Pizê xo verê fêk dero. - Ponc bêçıkiyê, poncemena zu niyê - Posê (postê) kutıki ra meska doy nêbena. - Poşt pêsane. - Poşta xo sana cao qewin. - Poştia cüamerdu ra weno sımeno. - Poştia deyra weno sımeno. - Poştia xo hard nina. - Puç ke kot dare, cıra nêvejino. - Pılorê dela beleke. - Pırnıka tora fıtıl fıtıl yeno. - Pırnıke bize riyê xo oncino we. - Pırode, belawo, pıromede, qedawo. - Pısıge çıxa cao berz ra berze ke, onca lıngu ser gınena waro. - Pısıka xo pısıka awreşiya - Pısınga 'ke sayd bıkero, nêniavkena. - Pısınge gêver biya, dewran koto meri. - Pısınge ke mijia xo dıye dırbetia mıde niadê - Pısınge ra vato, " ciyê to dermano", wele kerda ra ser. - Pısınge ver biya (şia), dewra koto meri. - Qafıka goze pır nêkena. - Qafıka neyde aqıl niyo, tı hen zona sımero. - Qafıka xo qolında, aqıl pa nêsono. - Qafıke ke thole biye, aqıl cırê kar nêkeno. - Qalê kutik bıke, çüe leê xo de rone - Qatıra ke kalekê xo gul bi, semere ra xuye kena - Qedao ke isoni rê yeno, malê isoni rê bêro. - Qedırê dey gırano. - Qedırê xo zafo. - Qelema deyra goni vorena - Qesê cahil isoni re çetın nino. - Qese haqi rê kam se vazo. - Qesê isonê feqiri pere nêkeno. - Qese qeşi ano ra. - Qese xo kêmera bıriyaiya. - Qesê xo kerdo zu. - Qesê xo sero vınde. - Qesekerdena jêdiye pere nêkena. - Qeso rınd mor lone ra vezeno. - Qeso thol pizê ison mırd nêkeno. - Qeso xıravın yê wayiriyo. - Qesunê alık u fatıke qesey keno. - Qesuno tholu ra çênike xo meqefelne. - Qey bia pêrsa honde domanu, lawnena. - Qey şia amo sıpi serde, çıko. - Qey ze (jê) ostori tu hirena. - Qey, ma çê qolê aşme çıko? - Qudımê xo biyo şa. - Qurıs verde mıreno. - Qutê xo made wena, hakunê xo zovi ca kena. - Qına şia u sıpıye meste beli bena. - Qına xo ke çhêr kerê endi hondera, qılancıke hona ci ser nêşiya. - Qınake rut biye her kes tüyê cı keno. - Qıne erzena we. - Qısmetê to ke çıko, qoçıka tode u vejino. - Raa xo ra bımane, hawalê (olvozê) xo ra memane. - Raa xo sas kerda. - Raê bırrna, do pıro. - Raê ra kewtê virnie, do pıro. - Ree ke biye, şia rınd bena şiae. - Reê niyo dı rey niyo, endi beso yê to. - Retia hode niadano - Retie bınê hardê mezelede bena - Ri de ke niade, rıskê isoni bırino. - Ri ke da cı, nafaki astar wazeno. - Riê to reyna ra mı memısno. - Riê xo bi şia. - Riê xo nêdezeno. - Riê xo tene huyiya. - Rio nerm mıra diyo. - Rio şa u sıpe tever de. - Rio şia u sıpê beli bi. - Roê xo hata nêvejiyo, xuya xo nêvejina. - Roşta çımunê xo pa şiye. - Roşta çımunê xo verdia de. - Roza ke Haq da dey, Heq u Tala de dısmenê mı nedo. - Roza qolaye keşirê nêro. - Roza xo biya şia. - Rozê yena oncia riê zuminde niadame. - Rozê yena rozê ra xıravına, sewê yena sewê ra tariya. - Rıê to be korek bo. - Rınd u xırave meste malım beno. - Rındekêni de niamede, xuye de niade. - Rındêni bıke, rındeni bıvine. - Rındeni u xıravinênia isoni nawa. - Rındi rê kês xıravın nêvano. - Rıskê xo kemer ra vezeno. - Sar beçıkunê xo goz keno. - Sarê dey jê mori kerd po( pon). - Sarê dey werd. - Sare husko, Nuh vano Pexamber nêvano. - Sare husko, qese pa nêniseno. - Sare ke cırakerê coro (qeytan) zür nêkeno. - Sarê mı balisna sero, gosê mı dina sero. - Sare şiawo, şia giredo - Sarê tu ke nêdezeno, huskê bendero cıne, bıdezo. - Sarê xorê bela guret. - Sarewo sari verde, bojiyo boji verde. - Sari rê adeto, marê tometa - Savır kılıtê cenetio. - Sayiya cüamerdu ra bi mordem. - Se kena bıke, coru bebextêni meke. - Se kena bıke, hete Heqi ra ra meverde. - Sera Haq des u di asmia. - Sero lerzeno. - Sero none xo weno, bın de kıneno. - Sero perri kerde ra. - Seveta xatıri ağu nêsımino. - Seveta zu qurs canê xo dano. - Sewe bê ma u bê pia. - Seytan mıra vano " ney dewna ke". - Seytan tız kerd. - Seytan xapneno. - Seytani rê pıre derzeno. - Soe ke dare ra biye, her kes kemer saneno cı. - Sola non kemia. - Solıx ro mı bıria. - Sondi weno, xo erzeno adırê Haqi. - Sunık punıka xo qefçıla. - Süriya bêşüanie (boka vergia) verg weno. - Sıfrê xanedanu dayma hardi dero we nêdarino. - Sılorê çımunê xo pak ke qefçılo boyın. - Sınata pi laji rê manena. - Sınate bilezıka zernênia. - Sırê xore khela gonia. - Sıto helal lito. - Sıto xırabın lito. - Şiya xo şiya helıga. - Şiya kami ra xeleşina. - Şime der(ey)i ver, dere ma verde beno (bi) jüa. - Şüane peyê ağayde astê piyê ağay vano. - Şifetê xo tı hên zona ke şifetê kutikiyo. - Şiyo vırenia cinike. - Şiya honıke de jê selexani merediyo ra. - Şiya to bêro mı sare de. - Şiya mıra terseno. - Taê borê, taê tey niadê. - Taê candê, taê borê. - Tajia mı ke mıde rast bo, awres lewunê mı nêkoçeno - Tê desti ra fetelnenê. - Teliyê xo kêşi ra nêşiyo. - Tencıko gırs herey girino. - Teresê cinia xowo. - Ters nêzono, cigera xo dı çalato. - Tersonıko, cigerê xo ponc perey nêkenê. - Tersu dano ve cı. - Tersu ra xode kerd. - Têsa beno awe, têsa ano. - Texto phuç mıx nêceno. - Tezelê taliyê isoni ke nêgura, zora se bıkeri. - Thair ´ve peru perenora. - Thomora caê xıravıni tedera. - To cen bınê lingunê xo, loklu de to fek ra ken tever. - To con dan we hardi ro, mezg pırnıkunê tora ken tever. - To çım de ez biyo teli. - To çıtur boê gurete? - To gereke bınê na karê gırani ra urze ra. - To hêni zona bulisk kuyo pıra. - To hêni zona ke mıloçıko werdo. - To Heqê xora bıvine. - To lınga Seytani sıkıte, çıko? - To nano ro heri, dımı ki dano ra to dest. - To nu de wen, ci de ken. - To tozê bınê lıngunê dey nêkena - To zonê xo qulerito ro çıko, qesey nêkena. - Tora gonu rew bo. - Torê çiê lozımo, nêvana. - Torê dina ra bıxemelne. - Torê zof tayin lazımo. - Torje dave lınga xoro. - Torje dove dare ro, dare vato dımê to mırao. - Toyê to cenıka xo sero diyo çıko? - Turikê isonê zurekeri dayma bınê çengi dero. - Tı a çapanêni de şerê, bıko! - Tı arei veri ra ama, çıko? - Tı bınê na qesu ra nêvejina. - Tı cande, werdoği zafê. - Tı gamê bi, ez dı gami yen. - Tı gereke omise zaman be. - Tı gılo ke nista ro cı, ey bırnena. - Tı hên zona ke pêru tey beno mezele. - Tı hêni zona ke bijeko bêwaxto. - Tı hêni zona ke goligê axuro. - Tı hêni zona ke gılê koy ra biyo pil. - Tı hêni zona ke herê bıriyo. - Tı hêni zona ke heso dırvetıno. - Tı hêni zona ke hewiya xoya. - Tı hêni zona ke mija Tırku şiya pede. - Tı hêni zona ke nakê mı cıra kerdo. - Tı hêni zona ke sıtê pısınge ra goş kerdo. - Tı hêni zona ke xozê dalo (dalıko). - Tı hepıs ra xeleşiya ra. - Tı i qesu kıla mırê qesey bıke. - Tı isoni ge nana ro ospori, ge nana ro heri. - Tı ke adır be, hondê xo ca vêsnena. - Tı ospora ez payo, çıko? - Tı tıya, ez ezo. - Tı ve hardo şia kuyê ke, tı cuamerda! - Tı vêsanie ra ama. - Tı wairê az u uzia, barê Haqi poşt meke. - Tı wazena ke kıncunê tuyê qilêrünu veji werte. - Tı xıravera xeleşiya ra çıko. - Tı zaf xo goynena. - Tı zerê mua xode çituri new asmi vıneta. - Tık sanıkunê khanu qeseykena. - Tımonunê xode kerd. - Tırıa miye, miye rê bar nêbena. - Teh, ondêri werdo, bese nêkeno bıne vêri ra şêro. - U çalımê tora kês nêterseno. - U zon ke nêbo, qılancıki çımu vezenê - Uzağê to ve korbo sola! - Uzağkoro. - U zon ke nêbo, mirçıki çımu vezenê. - U ki mırê biyo wayirê goçêna darkıne. - U ke çı malo ez ey nasken - U bınê goli de mosu moreno. - Va dênê mı bıbo, qılancıka beleke de bo. - Vake nêvo verg nêlewino. - Vake pêrode, nêvake bıkıse. - Vanê " mordemke mor kıst tij vera nêverdano - Vanê " tı gureena ( meguree) taliê to bıguriyo. - Vanê "cinika rındeke de nia dana sevabo". - Vanê, " khırri ra, korri ra, lengi ra bıterse". - Vanê, "mordem ke heroz çıyê mehesno, gosê xo benê dergi". - Vanê, "na dina iştirunê gay serowa". - Vanê, "pi bağ do lazê xo, laji salqımê hengure piê xo nêda". - Vanê, "roz hozor beno, hozor u zu ki mıreno. O zu raa cinik(er)a mıreno. - Vano weyiye ke sarê xorê. - Vano, " na dina yê mına". - Vano, "na koy mı vırastê". - Vasê kowu sarê ma sero rewa. - Vatena xora gereke peyser mevındê. - Vayê cünê xo amo vaydano. - Vengê xo zaf weso. - Ver de dosto, peyde dısmeno. - Ver some, goz keno, dıma some, paskulu erzeno. - Verê çımunê xo bi tari. - Verê fekê mı kena saê. - Verg roza dunane de nia dano. - Verga vêsa kotora oroz, bese nêkerdo şero, vato, " teh ( tew) onderi werdo bese nêkeno bınê vêri ra şero". - Vergi de weno, qılancıke de qıştneno. - Vergo ke feteliya, vêsa nêmaneno. - Vergo ke mısa gore, nêvındeno. - Vergo vêsa zureno - Vero coy derjêni xo de ke, hona pıncırari yê bini de ke - Vêsa voz dano tever, rut vozdano zere. - Vêsani rê nono husk ze ( jê) hemgenio. - Veyve eve (ebe) dawul u pıpıke wêso. - Viala pinca, cığa bıbırnê, oncia az dana. - Vijer zu ewro dı, tı nia kena. - Virqoşiya( vıroşiya) lingunê mı bi. - Vore ki sıpia, ison sero ciê xo keno. - Vore vora, rêçi biyê vindi. - Voreko hewl koz de bêliyo. - Voro tüke zımelê, vorde tüke herdisa. - Vılê isonê sey daima çewto. - Vılê xo tı hêni zona vılê keseganiyo. - Vırtisê mı cıra yeno we. - Wes bo, va peê hot kowu de bo. - Waxtê Nuh Pêxamberi ra mendê. - Wele ve sarê xo seri de erzeno. - Wele ve cêncênia toro bo, tı ki vana, " ez cüamerdo". - Warwayo, vırano, vêsano xızano. - Wazeno ke isoni qoçıkê awe de bıxenekno. - Wereza hetê xali ra şiyo. - Weno, nêweno ke, mırd nêbeno; tı hêni zona ke mılaketi qıne ra oncenê. - Wes halê nêweşi de nêzono. - Weşiyê nêweşiye ki seweta marawa. - Wertê xo lınga tıfongia. - Wertê xo qê çino. - Wertê mara qe awe ra nêvêrêna. - Wayirê manga şiyo, wayirê here ra do wasto. - Wayirê pi-kalıkê to bêro comerdie. - Wayirê pirê mı tüye riê to kero. - Wertê made koy estê. - Wertê xo çino. - Wertê çımu ra tıreno. - Werte de fızıleni keno. - Werte ra bi vind şi. - Xanê xo dariyo we. - Xanê xo we dariyo. - Xapa xo fişta ra gape. - Xaşiya thole pay ra nêvındena. - Xatırê cüamerdu esto. - Xatırê kutiki çino, xatırê wayiri esto. - Xatırê xo esto. - Xayın coru berx u dar nêbiyo. - Xêra Haqi bo, va rozê tepiya bo. - Xêra Haqi bo, va sodır bo. - Xêrê xo ke piê xorê çine bi, kami rê esto? - Xo ´ve xo huyiya. - Xo aynê dêvu de vineno - Xo nano ro bomêni. - Xo nano ro nêzonaene. - Xoci hewla diya( dia), dua xo viri ra kerda. - Xonça cüamerdu hardi ra we nêdarina. - Xıravo, barê Haqi poştmeke. - Xıravın ki esto, xıravınê xıravınu ki esto. - Yaranie nêzono. - Ye her rındeke qusurê de xo esto. - Ye her oroji davacerê xo esto. - Ye kêşi kêşi rê nêmanena. - Ye bıza kole bıza iştirinerê nêmanena. - Zaf can de, kêmi can de, peynie de merdena. - Zaf can de, senık can de, peynie de çor metrey kuras´ve qalıvê Zovinaê. - Zaf çımeroşto. - Zaf gosehirawo. - Zaf ri şao. - Zalımo, isoni qoçıkê awe de xenekneno. - Zamaê isoni herê isoniyo. - Zê asıqu gureto pıra. - Zê boğê foli, hetê veri ra erjino ra manga ser. - Zê boxê fol vıle tadano. - Zê bıjekê hemlıko. - Zê çikê adırio. - Zê dele rısnena ro. - Zê dıme herio, nê beno derg nê beno kılm. - Zê guda vore vıloşia ro. - Zê heliê çholi ame ra ser. - Zê heliyê çholiyo. - Zê hewnê sewe yeno ra mı vir. - Zê kêrga agopi quletneno ro - Zê kêrziki nişto pıra. - Zê kherge leyru vezena. - Zê kutıkê çarşi löşt keno - Zê kutıkê vêsani hasori biyo. - Zê loğa kore şiya pêserde. - Zê merê hereviyayi gıneno qavi ro. - Zê meri çüal lone keno. - zê mordemê sey destê xo veri raê. - Zê morê polak çiv dano. - Zê mıloçıku onceno. - Zê osteri hireno (hirena). - Zê pemi zaf nermo. - Zê pepug qakıt hata sodır. - Zê pepugi gıle dar u beri ra waneno. - Zê polevano, ponçê xo semernay we kewt cı. - Zê pısınga qınê vêsayie kozıkê adıri ra nêvejino. - Zê sanıka lüyê qeseykeno. - Zê sıtê maa to torê helal bo. - Zê vay ame, şi. - Zê vergê vêsani zureno. - Zê veyvika peê pêrugo. - Zê Xızırê Hewarê mıde rest. - Zê zarance dısmenê cısnê xowo. - Zeke ga kardi de nia dano, hên bınê çımura nia dano. - Zêlalo qeruno. - Zerê mı kuno hurê. - Zerê mı nêceno tey qesey bıkeri. - Zerê mıra goni sona. - Zern qıskheko qimetê xo berzo. - Zern zenge nêceno - Zerya xo esta. - Zof eve goni gureto. - Zof luko, nêverdano ke thair ra pero. - Zof sermonıko (sermaneko), hardi de niadano. - Zof temokaro, desti ra dılapa awe nêrışina. - Zonê xo ame guretene. - Zonê xo bi gıra. - Zonê xo gıredia. - Zonê xo jê çarıxi zof biyo derg. - Zonê xo zof biyo derg. - Zonê xode qına xo fiye, sero ronise. - Zora kewt (kot). - zorê kami ke şi kami. - Zu (jü) ez zon, zu ki Heq zono. - Zu baqıli ra ke çewres rey vake "bomo", beno bom. - Zu bom kêmerê erzeno zu gol, çewres baqıl bese nêkenê vezê. - Zu fek ra ke qesey kerd zu teleke boncê des polıki ginenê waro. - Zu ke qılafet de nia do, mordem say keno. - Zu pi des domanu keno weyiye, des domani jü pi weyiye nêkenê. - Zu sılond de dı dik nêbenê - Zur key raşt vejiya. - Zuruno ke keno çêsaye pê mıreno. - Zuy vato, " pola to cen na dina ra fetelnen", vato "tı mı dera yaki niya". '''Defterê Bava Ali ra (Qesê Pi-Khalıki) -Usxan Cemal -(Ni "qesê pi-khalıki" Bava Ali kerdê top, mı ki onti computere)''' ''' Usxanê Cemali''' http://www21.brinkster.com/miyaheqi/culture/Article.asp?ArticleID=83&LanguageID=1&TypeID=8&Rnd=798 523 5208 2006-10-03T12:29:28Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/yaban u dorme]] moved to [[Yaban u dorme]] *[[ekolociye|Ekolociye]] *[[iklim|İklim]] *[[nebat|Nebat]] *[[heywani|Heywani]] 524 5308 2006-10-03T12:46:42Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/zagon]] moved to [[Zagon]] *[[Kültürdê Zazayan]] 525 5240 2006-10-03T12:33:08Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/ziraet]] moved to [[Ziraet]] Cayoke Zazay cüvene (wesiya xo ramene) i sukude industri zof peser mendo. 526 5322 2006-10-03T12:48:13Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/zıwan]] moved to [[Portal:zıwan]] # [[Zıwan]] # [[Elifba]] ## [[Elifbaê Çini]] ## [[Elifbaê Kirili]] ## [[Elifbaê Yunani]] ## [[Elifbaê Latini]] ## [[Elifbaê Erebi]] ## [[Elifbaê Fonetiki]] ## [[Herfi]] # [[kıtabi|Kitabi]] # [[Dialekti]] # [[gramer|Gramer]] # [[İlmê Zıwani/zoni|İlmê Zıwani]] # [[edebiyat|Edebiyat]] ## [[Fiksiyon]] ## [[Roman]] ## [[Şiir/Klami|Şiir/klami]] # Zıwani ## [[Almanki]] ## [[Bengalki|Bengali]] ## [[Çinki]] ## [[Erebki]] ## [[Farski]] ## [[Franski]] ## [[Hintki]] ## [[İngilizki]] ## [[İspanyolki]] ## [[Kurdki]] ## [[Japonki]] ## [[Latinki]] ## [[Ruski]] ## [[Sanskritki]] ## [[Yunanki]] ## [[Tırki]] ## [[Zazaki]] # [[Çekuy]] # [[Nuştey]] 528 5330 2006-10-03T12:49:04Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/zıwani]] moved to [[Zıwani]] *[[Almanki]] *[[Farski]] *[[Fransızki]] *[[İngilizki]] *[[Kurdki]] *[[Tırki]] *[[Zazaki]] **[[Ferqê Zıwanê Zazaki, Kırdaski u Tırkki]] **[[SEMEDÊ ZIWANDÊ SITANDARDI?]] *[[Zıwani İranki]] 537 5730 2006-10-09T03:21:44Z Maviulke12 6 kategori {{Template:Dewlet |native_name = ''中華人民共和國 / 中华人民共和国'' |common_name = 中華人民共和國 / 中华人民共和国 |conventional_long_name = Cumhuriyeti Çin |image_flag = Flag of the People's Republic of China.svg |image_coat = China guohui.png |image_map = PRChinaWorldMap.png |capital = [[Peking|Peking (Beijing)]] |largest_city = [[Shanghai]] |official_languages = [[Mandarinki]] |government_type = Sosyalist Cumhuriye |area = 9,596,960 |percent_water = (%) 2.8 |population_estimate = 1,313,973,713 |population_density = 140 |currency = [[Yuan]] |currency_code = CNY |time_zone = +8 |cctld = [[.cn]] |calling_code = 86 }} '''Çin''' mıntıqara rocakewtena (rocvetış, şerq) [[Asya]] dero. Dewleta Çini zaf gırda; dınya de ê hirêyina (3.) Zımey (Şımalê) Çini de [[Rusya]] u [[Mogalistan]]; veroc (cenub) de [[Hindıstan]], [[Nepal]], [[Burma]], [[Laos]] u [[Vietnam]]; rocawan (ğerb) de [[Efğanıstan]], [[Qazaxıstan]], [[Pakıstan]] [[Tacikıstan]], [[Qırğızıstan]], u [[Tacikıstan]]; rocakewtene (rocvetış, şerq) de [[Korya Zımey]], [[Korya Veroc]] u [[Okyanuso Pasifik]] estê. Paytextê Çini [[Peking]]o. '''Çin''' 22 eyaletan ra yeno pêra (mıteşekkıla). Çin ezaê [[Mılliyetanê Yewbiyaiyan (UN)]] u G8io. Sistemê siyaseti sosyalisto, labelê sistemê [[iqtısad]]i kapitalito. ==Tarix== Tarixê Çini dewletiyo. Çinıcan barutê kağıde vıraşt. Felsefey Konfuçyusi Çin ra veciya. Esrê 19. u 20. de Ewropayıcan hıcumê Çini kerd. Çin bi koloniya/mustemera Ewropa. Tepeya Mao Tse Tungi Çin kolonistan ra reyna ra. Oyo ke xeyalê Maoy komunizm bi, ey Çin komunist ilan kerd. Serra 1949i de Çin bi xoser. ==İklim u Suki== Erdê Çinio ke zaf herao, iklimê Çini zi ca be ca vuriyeno. Zımey Çini zaf serdıno hama verocê (cenub) Çini zaf germıno. Sukê (Bacarê) Gırdi: *1. [[Shanghai]]. Nıfuse: 12.200.000 *2. [[Beijing]]. Nıfuse: 9.200.000 *3. [[Taipei]]. Nıfuse: 7.400.000 *4. [[Chongqing]]. Nıfuse: 7.200.000 *5. [[Hong Kong]]. Nıfuse: 6.900.000 Sukê [[Shanghai]] u [[Hong Kong]]i zaf raver şiyê, bına u banê xeylê berzi estê, bacarê dewiziê, paytextê borsaê, merkezê iqtısadê Çin u Asyaê. Hong Kong de xeylê şırketê teknoloci u iqtısadi estê. [[Image:ChinaGeography.png|thumb|left|200px|Xarıtey Çin]] ==Nıfus== Nıfusa şarê Çini 1,313 milyara. Mıxtelıf mılleti estê: Uyğuri, Moğoli, Koreyıci, Tibetıci. Dinê Çini çıniyo, şarê Çini zafêr ateistê, labelê taê [[İslami|Mısılman]]i, [[Musewi/Cuhudi|Musewi]] u [[İsewitine/Xrıstiyani]] estê. Zıwano resmi [[Mandarinki]]yo, oyo ke aidê Çinkiyo. Zıwanê Çinkiyê nuştey 3000 serro esto. Xeylê diyalektê Çinki estê zey Kantonezki, Xiang, Yue, Min, Gan, Hakka, Wu; tainan çım de nê zıwaniê, yewbinan nêgênê, areze nêbenê ki, pêro yew işaretanê nuştey gurenenê. ==İqtisad== [[iqtısad|İqtısad]]ê Çini beno xırt. Her serre [[iqtısad]]ê Çini % 10 beno pil. Çin zaf idxalat (eksport) keno. Semedê ercaniya karkeran ra şırketê [[Dewletê Amerikaê Yewbiyaey|Dewletanê Amerikaê Yewbiyaiyan]] fabrikan vırazenê. Merdumê ilmê iqtısadi anê zıwan ke Çin beno serquwete ke recimê Amerika (DAY) nae ra beno nêrehet. ==Çımey== * [http://www.gov.cn/ Siteye Dewlete Çin] * [http://english.people.com.cn/ Qezetey People's Daily] {{Dewleti Asya}} [[Category:Dewlet]] 539 5692 2006-10-09T00:21:03Z KureCewlik81 14 {{Template:Suke| native_name = ''Çolig''| conventional_long_name =Bingol| common_name = Bingol| image_map = Vilayete_Colig.gif| serdarê belediya = Hacı Ketenalp| berzine = 1050 m| erd = 8.253 km²| nıfuse = 234.790| sıxletina nıfuse = 28,4 / km²| mıntıqa = Anadoli (şerq)| kordinant = 38°27′ Z 40°27′ V }} '''Çolig''' ([[Tırki]]: ''Bingol'', [[Kurdki]]: ''Çewlik'' u [[Armeniki]]: ''Çabakçur'') mıntıqa ra rocakewtene (rocvetış, şerq) [[Anadoli]] dera. Zımey (Şımalê) Çolig de [[Erzurım]] u [[Erzıngan]]; veroc (cenub) de [[Diyarbekır]]; rocakewtene (rocvetış, şerq) de [[Muş]]; rocawan (ğerb) de [[Xarpêt]] u [[Mamekiye|Mamekiye (Dêsım)]] estê. Çolig 39-54 u 41-21 enlemun zımey (Şımalê); 38-27 u 40-27 boylamun şarkıd ca gen. ==İklim u Coğrafya== Zerrê vilayetê Çolig da hewt qezay estê: [[Dara Hêni]], [[Gêğiye (Kêği)|Geğı]], [[Bonglan|Boglon (Suelaxon)]], Serhad (Karlıova), Yayladere, Adakli u Yedisu. Sindorê (hudut) Çolig da 9 nehya u 323 dew ya estê. İklimê Çolig zaf vuriyena. Vaxte [[Zemustun]], hewa Çolig serduna; zaf ware warun. Vaxte [[Ammun]], hewa Çolig zaf germına; tay şile warun. Erdê Çolig kıla u zaf kuberz estê. [[Ro Murat]] zerri vilayetê Çolig da şın. ==Tarix== Mıntıqa ra Çolig da zaf degisik mediniyetun hıkum kerd. Beneta seserrunra 1 u 10 da [[İran]], [[İmparatorina Roma]] u [[İmparatorina Bizansi]] hıkum kerd. Serra 1071 da Selçuklu mıntıqa ra Çolig guret. Feqat serra 1243 da [[İmparatorina Mogol]] istila kerd. Raver ra işğalê [[İmparatorina Mogol]], dewlete [[İran|İranki]] Çolig guret. Feqat serra 1514 Sah İsmail Cengê Caldiran kerd vini u [[İmparatorina Osmanıcan]] Çolig reyna guret. Serra 1923 da [[İmparatorina Osmanıcan]] biya xırap u Çolig biya gırêdaey [[Tırkiya]]. Tarixe Çolig ra dı (2) zelzeleyi gırdun esto. Vakte 1971 (tesir zelzele 6,7) 970 merdım; vakte 2003 (t.z. 6,5) 176 merdım merd u Çolig zaf xırap biya. ==İqtisad u Nıfus== Nıfısê Çolig 234 790ia. Zaf medumun dewıja. Merdumê [[Zaza|Zazaan]] Çolig da zaf estê. Zazavun qazaun Dara Hêni, Gêğiye, Bonglan (Solxan) u merkez de ronıştı ya. [[iqtısad|İqtısad]]ê Çolig zaf qewetıne niya. Sektorê dewlet zaf gırda u zaf şare Çolig dewlet da hewitiyena. Çolig da 2 fabriqaun esta: yew (yo) fabriqaê biriket u yew (yo) fabriqaê şıto. ==Qazaun Çolig== *[[Adakli]] *[[Dara Hêni]] *[[Gêğiye|Cêğiye]] *[[Karlıova]] *[[Solhan]] *[[Yayladere]] *[[Yedisu]] ==Çimey== *[http://www.bingolonline.com Bingol Online] *[http://www.bingol.gov.tr/ Vilayete Çolig] [[de:Bingöl]] [[en:Bingöl Province]] [[es:Provincia de Bingol]] [[fr:Bingöl (province)]] [[id:Provinsi Bingöl]] [[ku:Çewlik]] [[nl:Bingöl (provincie)]] [[pt:Bingöl (província)]] [[sv:Bingöl (provins)]] [[tr:Bingöl (il)]] [[zh:宾格尔省]] {{Template:Sukê Zazaan (Bacarê Zazaan)}} 544 5326 2006-10-03T12:48:38Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/çekuy]] moved to [[Çekuy]] *[[Almanki-Zazaki]] *[[Dımılki(Zazakiyê Cêri)-Kırmancki(Zazakiyê Cori)]] *[[Farski-Zazaki]] *[[Fransızki-Zazaki]] *[[İngilizki-Zazaki]] *[[Kırmancki(Zazakiyê Cori)-Dımılki(Zazakiyê Cêri)]] *[[Kurdki-Zazaki]] *[[Tırki-Zazaki]] *[[Zazaki-Almanki]] *[[Zazaki-Farski]] *[[Zazaki-Fransızki]] *[[Zazaki-İngilizki]] *[[Zazaki-Kurdki]] *[[Zazaki-Tırki]] *[[Zazaki-Zazaki]] 545 5310 2006-10-03T12:46:57Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/çiyê werdene]] moved to [[Çiyê werdene]] *[[Tırşık]] ''Bir nevi güveç'' *[[Raêra]] ''Ögütülmüş buğdaydan yapılan yemek'' *[[Şirinaşir]] ''Musakka'' *[[Pıtpıt]] ''Bulğurun incesinden yapılan bir yemek'' *[[Mexlute]] ''Tuzlu aşure'' *[[Meyır]] ''Ayran çorbası'' *[[Keşkek]] ''Keşkul'' *[[Rız]] *[[Tırşê Xıloriga]] ''Küçük köftelerden yapılmış sulu yemek'' *[[Tırşo surek (maşıki)]] *[[Tomast]] ''Kaymak'' *[[Herış]] ''Ağız'' *[[Xılonder]] ''Ílk ağız'' *[[Qixanı]] ''Omlet'' *[[Kelwest]] ''Yogurtlu ekmek'' *[[Pılol]] Bulamac *[[Hevrişk]] Yağlı ekmek *[[Ruwenin (Cemile)]] ''Yağ, pekmez ve ekmekten yapılan yağlı ve tatlı yemek'' *[[Panık]] ''Kalınca yufka'' *[[Qelinek]] ''Kavurma'' *[[Mıqlık]] ''Bülbül yuvası'' *[[Qimı]] *[[Kuwiya qırşı]] ''Tırş'' *[[Sirawi]] ''Sarmısaklı su'' *[[Sirawi ya haki]] *[[Sirawi ya goşti]] ''Kızartma'' *[[Suraw]] ''Tuzlu turşu suyu'' *[[Danu (xelı u neha pia gıreyenê)]] *[[Melxuta (xelo kuate u mercuwê xaxi u nehay)]] *[[Kuwatı]] ''dögme buğday'' *[[Keşkek]] ''dögme kaynatılır'' *[[Nehayê Xaşeynayey]] *[[Sado]] ''Süzme ayran'' *[[Solmast]] ''Tuzlu yoğurt (kuzulara yedirilir)'' *[[Terênı]] ''Bir kurutulmuş çökelek cinsi'' *[[Torak]] ''Çökelek'' *[[Şolık]] ''Hamur tatlısı'' -Necmettin Büyükkaya- ==Çımey== *[http://www21.brinkster.com/miyaheqi/culture/Article.asp?ArticleID=479&TypeID=&LanguageID=1&Rnd=592 Kormiskan, Amor-1] 546 5312 2006-10-03T12:47:14Z Maviulke12 6 [[Test-wp/diq/çiyê şımıtene]] moved to [[Çiyê şımıtene]] #[[Awk]] #[[Awkê Maden]] #[[Awkê Meywa]] #[[Du]] #[[Kola]] #[[Şalgam]] #[[Şarbet]] #[[Limonata]] 549 5809 2006-10-10T12:32:25Z Maviulke12 6 [[Image:BiblenCh ubt.jpeg|thumb|thumb|300px|Zeri İncile]] '''İncile''' ([[İngilizki]]: ''Bible''), [[Hz İsa|Hz İsay]] rê ameya u kıtabê [[İsewitine|İsewitin]]o. Gorey mısılmanan İncile ameya tehrif kerdiş (vurnayış), ewro İncila heqe werte de çıniya. Çiyo ke nê kıtaban dero, % 80 [[tarix]], şecere u efsane (mitoloci u hêkat)ê. Efsane u hêkatê ke [[Tewrate]] de vaciyenê, pêro be kılmiye İncil u [[Qurane]] de zi tekrar benê. Çıyo zêdêr, [[İncile]] de, [[Hz İsa]] mucizeyan mocneno ra: [[Hz İsa]] nêweşan keno weş, merdeyan keno gane (cınde), pê yew letey nani ra hezaran ra merduman keno mırd, kerre (kemer) ra awe veceno u taê hedisey [[tarix|tarixi]] ca gênê. Hetta bênatey [[Tewrate]] u [[İncile]] de hetê itıqadi ra ferqo pil çıniyo, coka ekseriya nê her dı kıtaban sey yew kıtabi hesıbiyenê. Labelê bênatey nê kıtaban de zaf ferqi u tezati zi estê; ca-ca [[tarix|tarixi]], namey, hedisey yewbinan nêtepeşenê (nêgênê). Ninan ra dot merdum şeno (eşkeno) vaco ke, hem [[İncile]] de, hem [[Qurane]] de % 80 çiyo ke [[Tewrate]] de vêreno, tekrar beno. Hetê efsaneyan, hêkatan, [[tarix|tarixan]], mıntıqan, mıletan, bacar (sük) u medeniyetan ra nê kıtabi hema hema sey yewbinanê, yewbinan temam kenê. ==Zerrê İncilera== '''Bab-I''' '''Pêra İsa Mesihi''' 1. No kıtabê pêra İsa Mesihi, yê lazê İbrayimi, yê lazê Dawudio. 2. İbrayim piyê İshaqi bi. İshaq piyê Yaqubi bi, Yaqub piyê Cıhuday u bıraanê dey bi. 3. Cıhuda piyê Perez u Zeraxi bi, ke maya dinan Tamara biye. Perez piyê Hesruni bi. Hesrun piyê Rami bi. 4. Ram piyê Aminadabi bi. Aminadab piyê Nexşoni bi. Nexşon piyê Salmoni bi. 5. Salmon piyê Bowaz bi, ke maya dey Rexabe biye. Bowaz piyê Obêdi bi, ke maya dey Rute biye. Obêd piyê Yeşa bi. 6. U Yeşa ki piyê Dawud padisay bi. Dawud piyê Sılêmani bi, ke berê maya dey cıniya Uryay biye. 7. Sılêman piyê Rêhoboami bi. Rêhoboam piyê Ebiyay bi. Ebiya piyê Asay bi. ==Bewne / Qayt Ke== *[[İsewitine]] *[[Qurane]] *[[Tewrate]] *[[Zerrê İncile ra]] ==Çımey== *[http://www.biblegateway.com/ İncile] [[Category:İsewitine]] [[Category:Din]] 550 5803 2006-10-10T10:07:11Z Asmen 19 {{Template:Dewlet |native_name = ''جمهوری اسلامی ايران''' <br>(Ĵomhūrīye Eslāmīye Īrān)'' |common_name = Cumhuriyetê İranio İslami |conventional_long_name = Cumhuriyetê İranio İslami |image_flag = Flag_of_Iran.svg |image_coat = Coat of arms of Iran.svg |image_map = LocationIran.png |capital = [[Tehran]] |largest_city = [[Tehran]] |official_languages = [[Farski]] |government_type = Cumhuriyetê İslami |area = 1,648,105 |percent_water = (%) 0.5 |population_estimate = 68,467,4130 |population_density = 41 |currency = [[Rial]] |currency_code = IRR |time_zone = +3.30 |cctld = [[.ir]] |calling_code = 98 }} '''İran''' mıntıqa ra rocawanê (ğerb) qıta [[Asya]] dera. Zımey (Şımalê) İrani de [[Deryaê Xezeri]] [[Ermenıstan]], [[Azerbaycan]] u [[Tırkmenıstan]]; veroc (cenub) de Xelicê Farsi; rocawan (ğerb) de [[Tırkiya]] u [[Iraq]]; rocakewtene (rocvetış, şerq) de [[Efğanıstan]] u [[Pakıstan]] estê. Paytextê İrani [[Tehran]]o. İrani 30 eyaletan ra yena pêra (mıteşekkıla) u ezaê [[Mılliyetanê Yewbiyaiyan (UN)]] u OPECia. Sistemê idarey Cumhuriyetê İslamio, labelê sistemê [[iqtısad]]i sosyalisto. ==Tarix== Tarix u medeniyetê İran zaf dewletiya. Waxte E.İ. (Evêli İsa), Qebiley Aryani amey İran u medeniyetê Aryanan bi medeniyetê İrani. Wextê Parsan de İran bi gırd. Erdê İrani zaf işğali diy: Ê Ereban, Moğolan u Tırkan. Nıka dewleta İrani biya qewetıne. Na çağ ra [[Dewletê Amerikaê Yewbiyaey|Amerika]] İrani ra rivatanê silehanê atomi ra yewbini anê-benê. ==İklim u Suki== İklimê İrani vuriyeno. Zımey İrani tênıno (nemın), tım honıko, verocê (cenub) xo zaf germın u huşko. Çoli tey estê, zaf huşkê, zey Dašt-e Kavīr (Deşta Pile), Dašt-e Lūt. Her serre zelzeley gırdi peyda benê. Sukê (Bacarê) Gırdi: *1. [[Tehran]], Nıfuse: 7.160.094 *2. [[Meşhed]], Nıfuse: 2.100.000 *3. [[İsfehan]], Nıfuse: 2.040.000 *4. [[Şiraz]], Nıfuse: 1.255.955 *5. [[Ehwaz]], Nıfuse: 841.145 Suka [[Tehran]]i zaf raver şiya. Banê xeylê berzi u bınaê ke hetê mımarine de mıkemmel vıraziyaê, estê; bacarê dewizio, paytextê borsao, merkezê iqtısad u siyasetê İranio. [[Image:Iran map.png|thumb|left|200px|Xarıtey İran]] ==Nıfus== Nıfusa İrani 70 milyonia. Zaf mıxtelıf mılleti tede cıwiyenê zey Şarê Farsan, Kurdan, Ereban, Azeriyan, Ermeniyan, Beluçan, Mazenderanan, Gilanıcan, Talışan, Luran, Goranan u şarê bini. Gorey vatene, Eyaletê [[Qum]]i de ki taê dewan de menfiyê (Surgınê) Zazaanê Dêsımiê 1900an estê. İran de xeylê dini yenê diyaene. Dinê İrani [[İslam]]o, mezhebo resmi Şıiyo. Lewê ninan de [[Sunni]]y, [[Ehlê Heqi]], yew zi taê [[İsewitine|İsewiy/Xrıstiyani]], [[Bahai]] u [[Musewi/Cuhudi|Musewi]]y estê. Zıwano resmi [[Farski]]yo, Xeylê merdumi [[Azerki]], [[Kurdki]], taê [[Mazendaranki|Mazenderanki]], [[Gileki]], [[Erebki]], [[Xellecki]], [[Beluçki]], [[Tatki]] (Takiyê zıme u veroci) u zıwananê binan qısey kenê. ==İqtisad== [[iqtısad|İqtısad]]ê İrani zaf qewetın yo. Feqet mabênê mılletanê ğerbi İqtısadê İrani ra hewlo. İran zaf petrol u qaz roşena. ==Çımey== * [http://www.president.ir/eng/ Resmi Sitey ê İran] {{Dewleti Asya}} [[Category:Dewlet]] 551 5744 2006-10-09T03:26:25Z Maviulke12 6 kategori {{Template:Dewlet |native_name = ''Éire'' |common_name = Éire |conventional_long_name = Cumhuriyetê İrlanda |image_flag = Flag of Ireland.svg |image_coat = Coat of arms of Ireland.png |image_map = LocationIreland.png |capital = [[Dublin]] |largest_city = [[Dublin]] |official_languages = [[İngilizki]] u [[İrlandaki]] |government_type = Parlement Demokrasi |area = 70,273 |percent_water = (%) 2.0 |population_estimate = 4,148,000 |population_density = 57 |currency = [[Ewro]] |currency_code = EWR |time_zone = +0 u +1 |cctld = [[.ie]] |calling_code = 353 }} '''İrlanda''' mıntıqa ra zımey-rocawanê (ğerb) qıta [[Ewropa]] dera. Dolmaleya İrlanda, [[İrlanda Zımey|Irlanda Zımey]], [[Okyanuso Atlas]] u [[Deryao Zımey]] (Nord Sea) estê. Paytextê İrlanda [[Dublin]]a. İrlanda ezaê [[NATO]]y, ê [[Yewina (Jewbiyaena Ewropa)|Yewina (Jewbiyaena) Ewropa]] u [[Mılliyetanê Yewbiyaiyan]] (UN)ia. Sistemê idarey cumhuriyeta. ==Tarix== Serrunra 1801 u 1922 İrlanda gırêdaeyib [[Britanya Gırde]]. Waxte [[Kitliga Gird]] (1845 - 1849) nifuse İrlanda biya zaf qij. Yew/yo (1) milyon merdume İrlanda merd u yew milyone bucuk (1.5) milyon merdume İrlanda muhacir biya. Serunra 1914 u 1922 İrlanda [[Britanya Gırde]] siy cengu. Serra 1922i de İrlanda xo reyna ra, xoser ilan kerd. Feqat Almanya İrlanda lete, Cumhuriyei Irlanda u [[İrlanda Zımey|Irlanda Zımey]] niyay ro. [[İrlanda Zımey|Irlanda Zımey]] gırêdaeya [[Britanya Gırde]]; İrlanda xoser. Feqat IRA raxatsiz biya. IRA zaf eylemu silahli kerd sebe ba [[İrlanda Zımey|Irlanda Zımey]]. ==İklim u Suki== İklimê İrlanda honıko; silun zaf varen. Seba ke awke germin (Gulf Stream), hewa İrlanda zaf serdin niya. Erde İrlanda her daim keska. Sukê (Bacarê) Gırdi: *1. [[Dublin]], Nıfuse: 1,565,446 *2. [[Cork]], Nıfuse: 274,000 *3. [[Limerick]], Nıfuse: 86,998 *4. [[Galway]], Nıfuse: 66,163 *5. [[Waterford]], Nıfuse: 46,736 Suka [[Dublin]] zaf raver şiya. Banê xeylê berzi u bınaê ke hetê mımarine de mıkemmel vıraziyaê, estê; paytextê borsao, merkezê iqtısad u siyasetê İrlandao. Zaf merdume [[Yewina (Jewbiyaena Ewropa)|Yewina (Jewbiyaena) Ewropa]] umey İrlanda [[Image:Ei-map.png|thumb|left|200px|Xarıtey İrlanda]] ==Nıfus== Nıfusa İrlanda 4,1 milyonia. Sarê İrlanda sukerunra renusti; dewij tae ya. Nuskar u wendoğê xo zafê. Taê şarê İngilizki, Gallerki u İskocki esta. Dinê Britanya [[İsewitine|İsewiy/Xrıstiyani]]o (mezhebê mıletê İrlanda Katolika). [[İslam|Muslumanu]] u [[Musewi/Cuhudi|Musewi]] tık tena esta. Zıwano resmi [[İngilizki]] u [[İrlandaki]]o. ==İqtisad== [[iqtısad|İqtısad]]ê İrlanda zaf qewetına. Her serre [[iqtısad]]ê İrlanda % 8 beno pil. İrlanda zaf idxalat (eksport) keno. Teknoloci u sektore tarim İrlanda zaf raver şiya. Standarde xeyat zaf hola. ==Çımey== * [http://www.gov.ie/aras Resmi Site ê İrlanda ] {{Dewleti Ewropa}} [[Category:Dewlet]] 552 5805 2006-10-10T12:30:31Z Maviulke12 6 [[image:Christian cross.svg|thumb|100|İşaretê İsewitine]] Kelum '''Isewitine''', zun Musewitine "maşiah" ra vejiyen. Me’aneyi "run savyotıra", pe run biyu pak. Me’ane ena luekmatık "Humay, seme yo guri vijnay" aynınuz gena zere xu. Isewitine aw merdım ki, Akid Newu kabul kerd, Mesih İsay rabb xu o xelaskar xu kabul kerd (imun ard). [[İncile]], Hz. Îsa rî amo û kîtabî İsewitino. Hiri itiqate Isewitine est: *[[Protestantizm]] **[[Kiliseyê Gercek Hz. İsay]] *[[Katolisizm]] *[[Ortadox]] ==Bewn / Qayt Ke== *[[İncile]] *[[Kilise]] *[[Hz İsa]] *[[Papa]] *[[Trinity]] [[Category:İsewitine]] [[Category:Din]] 555 5889 2006-10-11T04:47:05Z Maviulke12 6 [[Image:IslamSymbol.png|thumb|200|İşaretê İslam]] '''İslam''' ([[Erebki]]: الإسلام) yo kelum Erebkiyu. Erebki in hirı rıstımunra umeya meydu. Dı me’aney ın rıstım zaaf kavul biyu. In; 1) sulh o sılumeti 2) mıl xu biyar war, ta’bib xu bıd humay. Ayig din İslam kavul ker cir vun bısılmune. Kelum bısılmuni, me’ane yı ayig xu daw, xu veradaw, gırıdiyaw. [[Qurane|Qur'anu]] [[Hz. Mıhemmed|Hz Mıhemmed]] rî amo û kîtabî Mislimanano. Camiye, caê ibadetê mısılmanano. Hz. Mehemmed peyxamberi misilmuno ==Bewn / Qayt Ke== *[[camiye|Cami]] *[[Hz. Mıhemmed|Hz Mıhemmed]] *[[Qur'ane|Qur'an]] *[[Şıi İslam]] *[[Sunni İslam]] *[[Sufism]] ==Çimey== *[http://philtar.ucsm.ac.uk/encyclopedia/islam/ Ansiklopediyo İslam] [[Category:Din]] [[Category:İslam]] 556 5745 2006-10-09T03:26:45Z Maviulke12 6 kategori {{Template:Dewlet |native_name = ''Reino de España'' |common_name = Reino de España |conventional_long_name = Qraluna İspanya |image_flag = Flag_of_Spain.svg |image_coat = Escudo de España.png |image_map = LocationSpain.png |capital = [[Madrid]] |largest_city = [[Madrid]] |official_languages = [[İspanyolki]] |government_type = Parlemantoy Monarşiy |area = 504.782 |percent_water = (%) 1.04 |population_estimate = 43,378,820 |population_density = 87.2 |currency = [[Euro]] |currency_code = EUR |time_zone = +1 u +2 |cctld = [[.es]] |calling_code = 34 }} '''İspanya''' mıntıqa ra verocê-rocawan (cenub-rocawan) Ewropa dero. Zımey (Şımalê) İspanya de [[Okyanuso Atlantik|Oyanuso Atlantik]], [[Andorra]] u [[Fransa]]; veroc (cenub) u rocakewtene (rocvetış, şerq) de Deryao Sıpê (Deryao Miyanên); rocawan (ğerb) de [[Portekiz]] estê. Paytextê İspanya [[Madrid]]o. İspanya ezaê [[NATO]]y, [[Yewina (Jewbiyaena Ewropa)|Yewina (Jewbiyaena) Ewropa]], [[Mılliyetanê Yewbiyaiyan]] (UN) u G8ia. Adey Kanaria u Baleric gırêdaey İspanya. Sistemê idarey parlamenter monarsiya; feqat, İspanya dewleta demokrata. Labelê sistemê [[iqtısad]]i sosyalisto. ==Tarix== Tarixe İspanya zaf khuna. İşğalê şaranê Erebun ra raver [[İmparatorina Roma]] İspanya ra hıkum kerd. Serra 711 Emevi Erebun işğal kerd. Waxte, [[İslam|Muslimunun]] İspanya biya merkeze kulture, zunayisa u sanatu Ewropa. [[İslam|Muselmunun]], [[İsewitine|İsewitino/Xrıstiyanino]] u [[Musewi/Cuhudi|Musewinu]] ze birayib. Feqat serra 1502, qralu Isabella u Ferdinand [[İslam|Muselmunun]] u [[Musewi/Cuhudi|Musewinu]] fetılna. Seserra 16. u 17. İspanya biya İmparatorina; İspanya hıkum kerd Amerikae veroc (cenub), [[Meksika]], Filipins, İtalyae veroc (cenub). ==İklim u Suki== İklimê İspanya zaf honıka, tici zaf erzena. Mıntıqa ra Deryao Sıpê (Deryao Miyanên) hewa zaf germina. Xeylê merdumê Ewropa her serre şınê İspanya. Sukê (Bacarê) Gırdi: *1. [[Madrid]]. Nıfuse: 5.843.041 *2. [[Barcelona]]. Nıfuse: 4.686.701 *3. [[Valencia]]. Nıfuse: 1.623.724 *4. [[Sevilla]]. Nıfuse: 1.317.098 *5. [[Málaga]]. Nıfuse: 1.074.074 Suka [[Madrid]]i zaf raver şiya. Banê xeylê berzi u bınaê ke hetê mımarine de mıkemmel vıraziyaê. Banê tarixi zaf estê. Suka [[Madrid]]i paytextê borsao, merkezê iqtısad u siyasetê İspanya wa. [[Image:Spain.png|thumb|left|270px|Xarıtey İspanya]] ==Nıfus== Nıfusa İspanya 107 milyono. Mıxtelıf şari tede nışenê ro; Catalanu, Basku, Erabu. Dinê İspanya [[İsewitine|İsewitino/Xrıstiyanino]]; mezhebê mılletê İspanya Katoliko. Taê [[İslam|Mısılman]] u [[Musewitine/Cuhudine|Musewitine]] estê. Zıwano resmi [[İspanyolki]]yo; feqat xeylê merdumi [[Catalanki]] u [[Baski]] qısey kenê. Nuskar u wendoğê xo zafê. ==İqtisad== [[iqtısad|İqtısadê]] İspanya zaf qewetına. Şarê İspanya turizm ra debare (idare) kenê; anci ki standardê heyati zaf hola. Yewina (Jewbiyaena) Ewropa pheştia madiye dawa cı. ==Çımey== * [http://www.administracion.es Resmi Sitey ê İspanya] {{Dewleti Ewropa}} [[Category:Dewlet]] 560 5747 2006-10-09T03:27:41Z Maviulke12 6 kategori {{Template:Dewlet |native_name = ''Repubblica Italiana'' |common_name = Repubblica Italiana |conventional_long_name = Cumhuriyetê İtalya |image_flag = Flag_of_Italy.svg |image_coat = Italian COA.png |image_map = LocationItaly.png |capital = [[Roma]] |largest_city = [[Roma]] |official_languages = [[İtaliki]] |government_type = Cumhuriyet |area = 301,230 |percent_water = (%) 2.4 |population_estimate = 58,594,273 |population_density = 192.8 |currency = [[Euro]] |currency_code = EWR |time_zone = +1 u +2 |cctld = [[.it]] |calling_code = 39 }} '''İtalya''' mıntıqa ra verocê (cenub) rocakewtena Ewropa dero. Zımey (Şımalê) İtalya de [[İsviçre]] u [[Austurya]]; veroc (cenub) de Deryao Sıpê (Deryao Miyanên); rocawan (ğerb) de [[Fransa]]; rocakewtene (rocvetış, şerq) de Deryao Adriyatik, [[Arnawutiye]] u [[Slovanya]] estê. Paytextê İtalya [[Roma]]o. İtalya ezaê [[NATO]]y, ê [[Yewina (Jewbiyaena Ewropa)|Yewina (Jewbiyaena) Ewropa]], [[Mılliyetanê Yewbiyaiyan]] (UN) u G8ia. Adey Sciliya u Sardinia gırêdaey Italya. Dewletun Vatikan u San Marino zerri Italya da. ==Tarix== Tarixe İtalya zaf khuna. Merkeze [[İmparatorina Roma]] İtalya vib. Waxte [[İmparatorina Roma]], erde İtalya zaf girdip. İspanya, Portekiz, Balkanu, Yunanıstan, Anadoliy, Suriye, Fılıstin, Mısır, Afrikaye cenub gırêdaeyib [[İmparatorina Roma]]. Feqat Attila hun, xirap kerd Roma. Wextê asrê 15. İtalya biya merkeze Ronesans u Reform. Zaf yetenekli sanatkarun İtalyad vejiya. Verê coy, Duwelê xoyê Padişatine (Qraline) zaf biy. Feqat serra 1861 qral Emmanuel II yewina İtalya vırast. Dewleta İtalya Cengê Dınyaê II kerd vini u İtalya zaf xirab biy. ==İklim u Suki== Iklimê İtalya zaf honıka. Mıntıqa ra zımey (vakurê) Italya Kilun Alpun estê. Kilun Alpun zaf serduna. Feqat veroc (cenub) de hewa zaf germina. Sukê (Bacarê) Gırdi: *1. [[Roma]]. Nıfuse: 2,553,873 *2. [[Milan]]. Nıfuse: 1,308,311 *3. [[Napoli]]. Nıfuse: 1,000,470 *4. [[Torino]]. Nıfuse: 902,255 *5. [[Floransa]]. Nıfuse: 356,000 Suka [[Roma]] zaf raver şiya. Banê xeylê berzi u bınaê ke hetê mımarine de mıkemmel vıraziyaê, estê; bacarê dewizio, paytextê borsao, merkezê iqtısad, siyasetê, kulture u spora İtalya . Banê tarixi zafa. Dewlete Vatikan zerri Romarad. [[Image:It-map.png|thumb|left|200px|Xarıtey Kanada]] ==Nıfus== Nıfusa xo 58 milyonia. Şarê Fasun, Arnawutan u Romenun ê binan ra ki Yunanıstan de cıwiyenê. Dinê İtalya [[İsewitine|İsewitino/Xrıstiyanino]] (mezhebê mıletê İtaliki Katolika). Taê Mısılman u Musewiy zi estê. Zıwano resmi [[İtaliki]]ya. Nuskar u wendoğê xo zafê. ==İqtisad== [[iqtısad|İqtısadê]] İtalya raver şiya. Dinya de sıra hotine (7.) dera. Şarê Yunanıstani turizm ra debare (idare) kenê; anci ki standardê heyati hola. Yewina (Jewbiyaena) Ewropa pheştia madiye dawa cı. ==Çımey== * [http://www.italia.gov.it/ Resmi Sitey ê İtalya] {{Dewleti Ewropa}} [[Category:Dewlet]] 570 6003 2006-10-13T22:20:12Z Tekin Yildirim 17 '''Sanıki;''' Tore tore sanıki estê. Taê sanıku de i(n)san esto, taine de ki [[heywani]], theyr u turi tederê. Sanıkê i(n)sanu, meselê ke amê vêrdê ra, ine ra pêda biyê amê. Sanıkunê nianenu de leto jêde, mılet çıturi verva dısmenê teveri lez keno, tey ceng keno, o yeno ra zon. Hadiseê nianeni amê,vêrdê ra, zamanê ra tepiya biyê sanıki mendê. Na sanıku de çêreni u cüamordiye, cênieni u cüanıkiye, haskerdena cêniu, haskerdena laji ve ma u pi ra, haskerdene hurdemena bırau, haskerdena welat u mıleti wes vajina, i(n)san sero zaf teşir kena, tede kar kena. Jü hetê sanıke niaro. Heto bin de ki dısmeno zalım u zulımkar ve xainu ra vininê. Sanıka Şêvdin Begi, yê Dewrês Begi, yê Kulıki nianenu ra say benê. Xêlê sanıkê heneni ki estê ke, tede dêv ve i(n)sani ra vejinê. İ(n)san, heto rınd, dêv ki heto xıravın temşil keno. Sanıkunê heywanu de, bıze, verg, hes, lüye ve kerzık u qırnıki ra yenê meydan. Sanıkunê i(n)sani ra taê ki i(n)sani finê huyais, eve u tore gosedaru xezelnenê. Nianenu ra sanıkê Keçeleki zaf wesê. Keçelek sanıke de daima heto heq, heto raşt temşil keno. O, hêfê ho hetê neq u xıravıni ra eve camvajêni u anajêni, eve fêndi, eve xapnais cêno, kuno ra ser. Hetê neqi fino halo henê ke, gosedari zaf pê huynê, ero cı wes yeno, benê sa. Sanıki, leto jêde seveta terviakerdena domanu zaf muyımê. Ronişten u rauştena domanu eve vasıta sanıku asıl bena. Sanıki, raşti u ğeletiye sero, rınd u qolae sero, bomeni u baqıleni sero hem ki haskerden u zerrevêsaeni sero derse danê i(n)sani. ==Ornagê Saniku== *[[Domanoke Wazeno Qesey Bikero]] *[[Fablê La Fontaîne'i:Mar ve Mordem'ra]] *[[Fablê La Fontaîne'i: Qýlancýke ve Lüye'ra|Fablê La Fontaîne'i:Qýlancýke ve Lüye'ra]] *[[Verg ve Varek'ra/Fablê La Fontaîne'i: Verg ve Varek'ra|Fablê La Fontaîne'i:Verg ve Varek'ra]] *[[Heidi Çena Kowu]] *[[Hes, Verg, Luye, Awres u Cuze]] *[[Dewız ve Hêşi ra]] *[[Feqır ve Hêşi ra]] *[[Heso çıhar çım]] *[[Keke be Kerzıki ra]] *[[Keko-Peko]] *[[Koremore]] *[[Pir u Luwera]] *[[Sanıka Lüye]] *[[Sanıka Diksilemani]] *[[Sanıka Pire be Lüye ra]] *[[Sanıka Sosına Veroji]] *[[Suro]] *[[Saê Moru]] *[[Sanıka Phepugi]] *[[Tığtığan u Lıngmircan]] *[[Pire Dizdu]] *[[Sanika Alik u Fatika]] *[[Awranci ve Semir'ira]] *[[Bava Asmeni va ke..]] *[[ DIRVETA QEŞİ DIRVETA TORJENİ RA DIHA GIRANA ]] 579 5160 2006-10-02T19:18:16Z Maviulke12 6 [[Talk:Test-wp/diq/biyolociye]] moved to [[Talk:Biyolociye]] Burda emek sarfedip yazdığımız yazılarımızı bir çırpıda silip Kurd wikipedia linkini vermek hangi mantığa sığar, artık kendiniz karar verin. Lütfen emeğe ve çalışmamıza saygılı olun. Zazaca'yla uğraşacağınıza kendi diliniz olan Kürtçe'yle eserler, yazılar yazın. Ayıp diye birşey var! 580 5152 2006-10-02T19:16:26Z Maviulke12 6 [[Talk:Test-wp/diq/botanik]] moved to [[Talk:Botanik]] *Kerem ke bıra Necmettin, namê xo 'summary' de bınusne ke meqale de nê 'history' de bıaso. Xatır be to! *Deza Necmettin Büyükkaya rehmetliyo. Mekane xo Cennet bo, Zazaki ser xeylê emeg do. 581 5220 2006-10-03T12:30:45Z Maviulke12 6 [[Talk:Test-wp/diq/edebiyat]] moved to [[Talk:Edebiyat]] 'Nizar Kabbani''' Tırki ra tadayox: M. Egit Eskarıj ... fatıma ‘sur’ ra yena kınconi ayid buyê rihoni u lêmun yena mı het fatıma çımoni ayid astuêri bayrêqi ecyeba? herbu? ogo siyê çımoni ay kenu tarêyin ... ]] 582 5234 2006-10-03T12:32:07Z Maviulke12 6 [[Talk:Test-wp/diq/kılame]] moved to [[Talk:Kılame]] #REDIRECT [[Talk:Test-wp/diq/kılami]] 584 5314 2006-10-03T12:47:14Z Maviulke12 6 [[Talk:Test-wp/diq/çiyê şımıtene]] moved to [[Talk:Çiyê şımıtene]] Unrelated Content (Daha Ciddi yazilar lazim) 973 5603 2006-10-08T01:47:40Z Maviulke12 6 *[[Template:Peyxamber]] *[[Template:user zz-1]] *[[Template:user zz-2]] *[[Template:user zz-3]] *[[Template:Dewleti Ewropa]] *[[Template:Dewleti Amerika]] *[[Template:Dewleti Asya]] *[[Template:Dewleti Afrika]] *[[Template:Dewleti Okyanusya]] *[[Template:Wikipedialang]] *[[Template:Sukê Dınya]] *[[Template:Sukê Zazaan (Bacarê Zazaan)]] *[[Template:Nuştoxê Swêdi/İsveçki]] *[[Template:Suke]] *[[Template:Dewlet]] *[[Template:Portalu]] *[[Template:Projeyi Bray]] *[[Template:Xeyrumey]] *[[Template:İndekseElifba]] *[[Template:Qıtay]] *[[Templatê Zıwani]] 974 5480 2006-10-06T04:50:03Z Maviulke12 6 {| align="center" border="0" cellspacing="0" cellpadding="4" | align="center" style="font-family:Garamond, serif; background:white; color:black;"| <div align="center" style="font-size:18pt; line-height:0.9em;"><i>Şıma Xeyr Amey Wikipediya Zazaki!</i></div> |} <div align="center" style="font-size:12pt; line-height:0.9em;"> [[Wikipedia|Wikipediya]], ansiklopediya xoser, parçey yew sistemê de gırdio, namey nê/in sistemi Wikiyo. 200 ra zêde zıwan tede nusiyeno. No/In sistem her mıleti rê akerdeyo. Fêl u emelê nê/inê sistemi zanayışê merdumi biaro têhet ke her kes fıkranê xo serbest bınüso. İta de ki Wikipediya, ansiklopediya xosere be zıwanê [[Zazaki|Zazaki]] veciyeno. Kam ke wazeno, na/ina ansiklopediye kewo. Hama şıma ra reca ma awa ke, şenê (beşar kenê) pê Zazakiyê do pak u eşkera bınüsê! Projey ma wına/nia her roce game be game beno gırd. Heta nıka/ınka tede [[Special:Statistics|'''{{NUMBEROFARTICLES}}''']] nuştey estê. 975 5714 2006-10-09T02:10:27Z Maviulke12 6 {| width="100%" border="0" cellspacing="0" cellpadding="5" style="font-size: 85%;" background-color:#FFFFE8;" |</div> |} {| width="100%" align="left" border="0" cellspacing="0" cellpadding="5" style="background:#FFFFFF;" | [[Image:P anthropology-blue.png|50px]] | align="left" width="45%" style="font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;" | '''[[biyolociye|biyolociye]]'''<br/><font color="green"> [[anatomiye|anatomiye]] • [[antropolociye|antropolociye]] • [[botanik|botanik]] • [[cênetik|cênetik]] • [[heywanşınasiye|heywanşınasiye]]</font> | [[Image:P social sciences-blue.png|50px]] | align="left" style="font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;" | '''[[cemaet|cemaet]]'''<br/><font color="green"> [[etnolociye|etnolociye]] • [[Komele / Têvıste|komele (têvıste)]] • [[mekteb|mekteb]] • [[sosyolociye|sosyolociye]] • [[organizasyoni beynelminel|organizasyoni beynelminel]]</font> |- | [[Image:P religion-blue.png|50px]] | align="left" style="font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small; " | '''[[din|din]]'''<br/><font color="green"> [[Ewısta|Ewısta]] • [[itıqad|itıqad]] • [[camiye|camiye]] • [[cem|cem]] • [[İncile|İncile]] • [[İsewitine|İsewitine]] • [[İslam|İslam]] • [[kilise|kilise]] • [[Musewitine / Cuhudine|Musewitine]] • [[Qurane|Qurane]] • [[Tewrate|Tewrate]] • [[Zerduştine|Zerduştine]]</font> | width="10%" | [[Image:P countries-blue.png|50px]] | align="left" width="90%" style="font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;" | '''[[coğrafya|coğrafya]]'''<br/><font color="green"> [[asmênşınasiye|asmênşınasiye]] • [[cêolociye|cêolociye]] • [[dewleti|dewleti]] • [[suki|suki]]</font> |- | [[Image:P biology-blue.png|50px]] | align="left" style="font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;" | '''[[yaban u dorme|yaban u dorme]]'''<br/><font color="green"> [[ekolociye|ekolociye]] • [[iklim|iklim]] • [[nebat|nebat]] • [[heywani|heywani]]</font> | [[Image:P literature-blue.png|50px]] | align="left" style="font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small" | '''[[edebiyat|edebiyat]]'''<br/><font color="green"> [[mertali / çıbenoki|mertali u çıbenoki]] • [[efsane|efsaney]] • [[vateney / qesey verênan|qesey verênan]] • [[şanıke / estanıke|şanıki u estanıki]] • [[meseley / hêkati|meseley u hêkati]] • [[kılame|kılami]]</font> • [[nuskari|nuskari]] |- | [[Image:P economy2.png|50px]] | align="left" style="font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;" | '''[[iqtısad|iqtısad]]'''<br/><font color="green"> [[ziraet|ziraet]] • [[endustriye|endustriye]] • [[perey|perey]]</font> | [[Image:P philosophy.png|50px]] | align="left" style="font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;" | '''[[felsefe|felsefe]]'''<br/><font color="green"> [[fıkri|fıkri]]<br/><font color="green"></font> |- | [[Image:P math.png|50px]] | align="left" style="font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;" | '''[[matematik|matematik]]'''<br/><font color="green"></font> | [[Image:P music.png|50px]] | align="left" width="45%" style="font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;" | '''[[muzik|muzik]]'''<br/><font color="green"> [[govende|govende]] • [[lawıke / deyre|lawıke u deyre]]</font> • [[senatkari|senatkari]]</font> |- | [[Image:P art-blue.png|50px]] | align="left" width="45%" style="font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;" | '''[[huner|huner]]'''<br/><font color="green"> [[Kar u Senate|kar u senate]] • [[senata rındeke|Senata Rındeke]]</font> | [[Image:P chemist-blue.png|50px]] | align="left" style="font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;" | '''[[kimya|kimya]]''' u '''[[fizik|fizik]]'''<br/><font color="green"></font> |- | [[Image:P history-blue.png|50px]] | align="left" width="45%" style="font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;" | '''[[tarix|tarix]]'''<br/><font color="green"> [[tarixê dınya|tarixê dınya]] • [[tarixê Zazaan|tarixê Zazaan]] • [[heqê merduman|heqê merduman]]</font> | [[Image:Logo technology.jpg|45px]] | align="left" width="45%" style="font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;" | '''[[medya|medya]]'''<br/><font color="green"> [[internet|internet]] • [[kıtabi|kıtabi]] • [[pêseroki / mecmuey|pêseroki u mecmuey]] • [[qezetey|qezetey]] • [[radyo|radyo]] • [[televizyon|televizyon]]</font> |- | [[Image:P sport-blue.png|50px]] | align="left" width="45%" style="font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;" | '''[[spor|spor]]'''<br/><font color="green"></font> [[Futbola Ewropa|futbol]] | [[Image:P ps-blue.png|50px]] | align="left" width="45%" style="font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;" | '''[[siyaset|siyaset]]'''<br/><font color="green"> [[merdumê siyaseti|merdumê siyaseti]] • [[partiy|partiy]] • [[ideolociy|ideolociy]]</font> |- | [[Image:LogoOV.png|50px]] | align="left" style="font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;" | '''[[teknoloci|teknoloci]]'''<br/></font> | [[Image:P medicine.png|50px]] | align="left" width="45%" style="font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;" | '''[[tıb|tıb]]'''<br/><font color="green"> [[nêweşiye|nêweşiye]] • [[psikolociye|psikolociye]]</font> |- | [[Image:P culture.png|50px]] | align="left" width="45%" style="font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;" | '''[[zagon|zagon]]'''<br/><font color="green"> [[çiyê werdene|çiyê werdene]] • [[çiyê şımıtene|çiyê şımıtene]] • [[kınc u kol|kınc u kol]] • [[hacet u aleti|hacet u aleti]] • [[kayê domanan / qıcan|kayê domanan u qıcan]] </font> | [[Image:P linguistics.png|50px]] | align="left" width="45%" style="font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;" | '''[[zıwan|zıwan]]'''<br/><font color="green"> [[elifbe|elifbe]] • [[çekuy|çekuy]] • [[gramer|gramer]] • [[zıwani|zıwani]]</font> |}<br> 976 edit=autoconfirmed:move=autoconfirmed 5337 2006-10-03T13:02:40Z Maviulke12 6 chime taxmir kerd <span id="mainpage"><p style="margin: 0.5em 0 0; text-align: left; font-size: 100%; line-height: 1.3"> {{Xeyrumey}}</span> </p> {| cellspacing="0" cellpadding="0" style="border-left:1px solid #BED2E0; border-right:1px solid #DBD2B0;" | width="40%" valign="top" bgcolor="#EAF5FB" style="border-bottom:1px solid #BED2E0; border-right:1px solid #DBD2B0;"| {| cellspacing="0" cellpadding="5" | style="border-top:1px solid #BED2E0; font: 80% Verdana; color:black" align="center" bgcolor="#D0E2EE"|'''Nuşteyi Heftey''' |- | style="border-top:1px solid #BED2E0; font: 68% Verdana;" align="left" bgcolor="#EAF5FB"| <p> ==Danimarka== [[Image:Denmark coa.png|right|66px]] '''Danimarka''' mıntıqa ra zımey [[Ewropa|Ewropa]] dera. Zımey (Şımalê) Danimarka de [[İsveç|İsveç]] u [[Norveç|Norveç]]; veroc (cenub) de [[Almanya Federale|Almanya Federale]]; rocawan (ğerb) de [[Deryaê Zımey|Deryaê Zımey]] (Nord Sea); rocakewtene (rocvetış, şerq) de [[Deryao Baltik|Deeryao Baltik]] estê. Paytextê Danimarka [[Kopenhagen|Kopenhagen]]o. Dewleta Danimarka hirê leteya. Erdê Danimarkaê seri nêmadeo (Jylland). [[Welato Khewe]] u [[Adey Forey]] gırêdaey Danimarkaê; feqet pêro otonomê. <br /><br /> Nıfusa Danimarka 5,6 milyonia. Nıfusa goçeran 461.614a; xeylê merdumi [[Welato Khewe]] u [[Adey Forey|Adeyanê Forey]] ra estê. Zıwano resmi [[Dankiyo]], labelê taê merdumi [[Almanki]] qısey kenê, hetê zıwan u kultur u terbiyeti (eğitimi) ra wayirê heqanê. Dinê Danimarka [[İsewitine|İsewitina/Xrıstiyanina]]; itıqatê mılletê Danimarka Luterenta (%84,3), hama dino resmi niyo. Taê [[İslam|Mısılman]] zi estê (%2). [[Danimarka|'''(Dewamê cı...)''']] <br /> ==Zıwan (Zon)== [[Image:Human Language Families (wikicolors).png|right|125px]] '''Zıwan''', merdum pê keno têsere, wesiley suhbetio. Gorey taine yew hacetê komunikasyoni ra serkewte hafıza [[tarix|tarix]] u kultur u adet u torey mordemi zıwan de yeno diyaene. Senatê da insania ke tenya ey rê xaso. Serranê peyênan de roştberê [[Zazaan]] çım de qıymetê zıwani bi zêde, kenê ke zıwanê xo rareynê, pay ra verdê, raver berê. [[Zazaki|Zazaki]] de qese ''zıwan'', hetê koki (rıstımi) ra [[Ewısta|Ewısta]] ([[Avesta]]) de ''hizū-'', Hindkiyo Khan ([[Sanskrit|Sanskrit]]) de ''jihvā- जिह्वा (bıwane: cihwā)'' [[Partki|Partki]] de ''izβān'', Farskiyo Miyanên ([[Pehlevki|Pehlevki]]) de ''izwān, uzwān'' biyo. [[Test-wp/diq/Farski|Farski]] ''zebān زَبان'', [[Paşto|Paşto]] ''žiba'', [[Osetki|Osetki]] ''äwzág'' vanê. İlmê Zıwani ilmo ke gıneno zıwani sero, zıwani tarif u ifade keno, zıwananê [[Ewropa|Ewropa]] de cı rê vanê "linguistic". Qısm u letey ilmê zıwani zahfê. [[Zıwan|'''(Dewamê cı...)''']] <br/> |} | width="60%" valign="top" style="border-bottom:1px solid #DBD2B0; border-top:1px solid #DBD2B0;"| {| cellspacing="0" cellpadding="5" | style="font: 80% Verdana; color:black" align="center" bgcolor="#ECE5CA" COLSPAN=2 |'''Portali''' |- | style="border-top:1px solid #DBD2B0; font: 80% Verdana;" | {{Portalu}}</td> |} |} &nbsp; {| style="border:1px solid #BED2E0; margin-bottom: 1em" cellspacing="0" cellpadding="5" width="100%" | style="font: 80% Verdana; color:black" align="center" bgcolor="#D0E2EE" |'''İndeksê Elifba''' |- | style="border-top:1px solid #BED2E0; font: 80% Verdana;" align="center" bgcolor="#FFFFFF" | {{İndekseElifba}} |} {| style="border:1px solid #BED2E0; margin-bottom: 1em" cellspacing="0" cellpadding="5" width="100%" | style="font: 80% Verdana; color:black" align="center" bgcolor="#D0E2EE" |'''Projeyê Bray''' |- | style="border-top:1px solid #BED2E0; font: 70% Verdana;" align="left" bgcolor="#FFFFFF" | {{Projeyi Bray}} |} {| style="border:1px solid #BED2E0;" cellspacing="0" cellpadding="5" | style="font: 80% Verdana; color:black" align="center" bgcolor="#D0E2EE" |'''Zıwananê Binan De Wikipedia''' |- | style="border-top:1px solid #BED2E0; font: 71% Verdana;" align="left" bgcolor="#FFFFFF" | {{Wikipedialang}} |} 977 5131 2006-10-02T17:44:04Z Maviulke12 6 [[Talk:Main Page]] moved to [[Talk:Pelga Sere]] [[Template]] 978 5332 2006-10-03T12:49:41Z Maviulke12 6 {|align="center" cellspacing="0" cellpadding="0" width="100%" style="text-align:right" |- align="center" bgcolor="#ffFFFF" |[[Image:Wiktionary-logo-es.png|35px|Wikiqısebend]] |[[Image:Wikiquote-logo.svg|35px|Wikiquote]] |[[Image:Wikibooks-logo.svg|35px|Wikibooks]] |[[Image:Wikisource-logo.svg|35px|Wikisource]] |[[Image:Wikispecies-logo.svg|35px|Wikiespecies]] |[[Image:Wikinews-logo.png|50px|Wikinoticias]] |[[Image:Commons-logo.svg|35px|Commons]] |[[Image:Wikimedia-logo.svg|35px|Meta-Wiki]] |-align="center" bgcolor="#ffFFFF" |[[çekuy|'''Wikiqısebend''']]<br/> |[[wikiquote:Main Page|'''Wikiquote''']]<br/> |[[Wikibooks:Main Page|'''Wikibooks''']]<br /> |[[Wikisource:Main Page|'''Wikisource''']]<br /> |[[Wikispecies:Main Page|'''Wikispecies''']]<br /> |[[Wikinews:Main Page|'''Wikinews''']]<br /> |[[Commons:Main Page|'''Commons''']]<br /> |[[m:Main Page|'''Meta-Wiki''']]<br /> |-align="center" bgcolor="#ffFFFF" |''Zazaki'' |''İngilizki'' |''İngilizki'' |''İngilizki'' |''İngilizki'' |''İngilizki'' |''İngilizki'' |''İngilizki'' |} 979 5115 2006-10-02T16:22:20Z Maviulke12 6 {|width="95%" align="center"| | align="center" | [[Special:Allpages/A|A]] | align="center" | [[Special:Allpages/B|B]] | align="center" | [[Special:Allpages/C|C]] | align="center" | [[Special:Allpages/Ç|Ç]] | align="center" | [[Special:Allpages/D|D]] | align="center" | [[Special:Allpages/E|E]] | align="center" | [[Special:Allpages/Ê|Ê]] | align="center" | [[Special:Allpages/F|F]] | align="center" | [[Special:Allpages/G|G]] | align="center" | [[Special:Allpages/Ğ|Ğ]] | align="center" | [[Special:Allpages/H|H]] | align="center" | [[Special:Allpages/I|I]] | | align="center" | [[Special:Allpages/İ|İ]] | align="center" | [[Special:Allpages/J|J]] | align="center" | [[Special:Allpages/K|K]] | align="center" | [[Special:Allpages/L|L]] | align="center" | [[Special:Allpages/M|M]] | align="center" | [[Special:Allpages/N|N]] | align="center" | [[Special:Allpages/O|O]] | align="center" | [[Special:Allpages/P|P]] | align="center" | [[Special:Allpages/Q|Q]] | align="center" | [[Special:Allpages/R|R]] | align="center" | [[Special:Allpages/S|S]] | align="center" | [[Special:Allpages/Ş|Ş]] | align="center" | [[Special:Allpages/T|T]] | align="center" | [[Special:Allpages/U|U]] | align="center" | [[Special:Allpages/Ü|Ü]] | align="center" | [[Special:Allpages/V|V]] | align="center" | [[Special:Allpages/W|W]] | align="center" | [[Special:Allpages/X|X]] | align="center" | [[Special:Allpages/Y|Y]] | | align="center" | [[Special:Allpages/Z|Z]] |} 980 5117 2006-10-02T16:25:06Z Maviulke12 6 *50,000 ra vêşêr (zêdêr) nuştey:<br/>[[:de:|Deutsch (Almanki)]] &middot; [[:es:|Español (İspanyolki)]] &middot; [[:fr:|Français (Fransızki)]] &middot; [[:en:|English (İngilizki)]] &middot; [[:it:|Italiano (İtalyanki)]] &middot; [[:ja:|日本語 (Japonki)]] &middot; [[:nl:|Nederlands (Hollandki)]] &middot; [[:pl:|Polski (Polanki)]] &middot; [[:pt:| Português (Portekizki)]] &middot; [[:ru:|Русский (Ruski)]] &middot; [[:sv:|Svenska (İsvecki/Swêdki)]] &middot; [[:zh:|中文 (Çinki)]] *25,000 ra vêşêr (zêdêr) nuştey:<br/>[[:id:|Bahasa Indonesia (Endonezki)]] &middot; [[:bg:|Български (Bulgarki)]] &middot; [[:ca:|Català (Katalanki)]] &middot; [[:cs:|Česky (Çekki)]] &middot; [[:da:|Dansk (Danki)]] &middot; [[:he:|עברית (İbraniki)]] &middot; [[:ko:|한국어 (Koreki)]] &middot; [[:lt:|Lietuvių (Litvaniki)]] &middot; [[:hu:|Magyar (Macarki)]] &middot; [[:ro:|Română (Rumenki)]] &middot; [[:sk:|Slovenčina (Slovaki)]] &middot; [[:sl:|Slovenščina (Slovenki)]] &middot; [[:sr:|Српски (Serbki)]] &middot; [[:tr:|Türkçe (Tırki)]] &middot; [[:uk:|Українська (Ukranyaki)]] 981 5394 2006-10-04T00:47:27Z Maviulke12 6 <noinclude>{{esoteric}}</noinclude> <div style="float: right; margin: 0 0 1em 1em; width: auto; text-align: center; font-size: 90%; line-height: 1.4em; font-family: lucida grande, sans-serif;"> <!-- start of floated right section --> <div style="border: 1px solid #ccd2d9; width: 23.5em; background: #f9f9f9; text-align: left; padding: 0.5em 1em 0.5em 1em; text-align: center;"> <!-- start of slate grey box --> {| style="background: transparent; text-align: left; table-layout: auto; border-collapse: collapse; padding: 0; font-size: 100%;" cellspacing="0" cellpadding="0" |+ style="margin-left: inherit; font-size: 135%; padding-bottom: 0.5em; line-height: 1.1em;" | '''{{{native_name}}}'''{{#if:{{{conventional_long_name|}}}|<br />'''{{{conventional_long_name|}}}'''}} |- style="border-top-style: hidden;" | colspan="2" | {| style="text-align: center; margin: 0 auto; background: none;" |- | style="border: 0; vertical-align: middle;" | <span style="border: 1px solid #bbbbbb; display: table-cell;">[[Image:{{{image_flag}}}|80px|Flag of {{{common_name}}}]]</span> | style="border: 0; vertical-align: middle;" | [[Image:{{{image_coat}}}|70px|{{{symbol_type|Coat of arms}}} of {{{common_name}}}]] |- style="font-size: 95%;" | style="border: 0;text-align: center;" | [[Flag of {{{common_name}}}|Desmale]] | style="border: 0;text-align: center;" | [[{{{symbol_type_article|{{{symbol_type|Coat of arms}}}}}} of {{{common_name}}}|{{{symbol_type|Arma}}}]] |} |- <!----- Map -----> | colspan="2" style="border-top: solid 1px #ccd2d9; vertical-align: top; text-align: center; font-size: 95%;" | [[Image:{{{image_map}}}|260px|center|Location of {{{common_name}}}]] |- <!----- Paytext -----> | style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0; vertical-align: top" | '''[[Paytext|Paytext]]''' | style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0; vertical-align: top" | {{{capital}}} |- <!----- Suka tewr gırde-----> | style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0; vertical-align: top; text-align: left;" | '''[[Suka tewr gırde|Suka tewr gırde]]''' | style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0; vertical-align: top" | {{{largest_settlement|{{{largest_city}}}}}} |- <!----- Zıwan -----> | style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0; vertical-align: top; text-align: left;" | '''[[Zıwan|Zıwan]]''' | style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0; vertical-align: top" | {{{official_languages}}} |- <!----- Hokmet -----> | style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0 0; vertical-align: top; text-align: left;" | '''[[Hokmet|Hokmet]]''' | style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0 0; vertical-align: top;" | {{{government_type}}} |- {{#if:{{{leader_titles|}}} | {{!}} style="padding: 0 1em 0.4em 0; text-align:left;" {{!}} {{{leader_titles}}} {{!}} style="padding: 0 1em 0.4em 0; text-align:left;" {{!}} {{{leader_names}}} }} |- {{#if:{{{leader_title1|}}} | {{!}} style="padding: 0 1em 0.2em 0; text-align:left; vertical-align: top" {{!}} &nbsp;- {{{leader_title1}}} {{!}} style="padding: 0 1em 0.2em 0; text-align:left; vertical-align: top" {{!}} {{{leader_name1}}} }} |- <!----- Erd -----> | style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0 0; vertical-align: top; text-align: left;" | '''[[Erd|Erd]]''' | style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0 0; " | &nbsp; |- style="padding: 0 1em 0 0; text-align:left;" | &nbsp;- Pêro-pia || {{{area}}} |- | style="padding: 0 1em 0.4em 0; text-align:left;" | &nbsp;- % awe || {{{percent_water}}} |- <!----- Nıfuse -----> | style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0 0; vertical-align: top; text-align: left;" | '''[[Nıfuse|Nıfuse]]''' | style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0 0; vertical-align: top; text-align: left;" | &nbsp; |- | style="padding: 0 1em 0 0; text-align:left;" | &nbsp;- Pêro-pia || {{{population_estimate}}} |- | style="padding: 0 1em 0.4em 0; text-align:left; vertical-align: top;" | &nbsp;- Sıxletina nıfuse serê km² | style="padding: 0 1em 0.4em 0; text-align:left; vertical-align: top;" | {{{population_density}}}/km&sup2; |- <!----- Yewiya Perey -----> | style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0; vertical-align: top; text-align: left;" | '''[[perey|Yewiya Perey]]''' | style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0; vertical-align: top;" | {{{currency}}} (<code>[[ISO 4217|{{{currency_code}}}]]</code>) |- <!----- Warey Saete -----> | style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0; vertical-align: top; text-align: left;" | '''[[Warey Saete]]''' | style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0; vertical-align: top" | {{{time_zone}}} |- <!----- Kılmkerdışê pela interneti -----> | style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0; vertical-align: top; text-align: left;" | '''[[Kılmkerdışê pela interneti|Kılmkerdışê pela interneti]]''' | style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0; vertical-align: top" | {{{cctld}}} |- <!----- Kodê têlefoni -----> | style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0; vertical-align: top; text-align: left;" | '''[[Kodê têlefoni|Kodê têlefoni]]''' | style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0; vertical-align: top" | <code>+{{{calling_code}}}</code> |} </div> <!-- end of slate grey box --> </div> 983 5802 2006-10-10T09:10:30Z Asmen 19 Ez zaf biyane sa. Pela ma endi wikipediya de caê ho guret. Ma perune rê xêre bo! [[User:mirzali|mirzali]] 05.10.2006 Karoke Sýma Pos$te kerd ,ard nu rozu endi ze Tije ro$te dana Millete Mâ Zaza(Kirmanc,Dimili).Sýma hen rýndekeke Insone delal,sýmara zarera hazar fin(raye) van berxudar ve.[[User:cafer|cafer]] 05.10.2006 Na wikipedia Zazakiya, ita de Zazaki (Dımılki/Kırmancki) nusiyeno. Şıma rê zehmet, zıwananê binan de menusnê. E her zıwani Wikipedia xo ke esta, uca ê zıwani de şêrê heqa Zazaan de fıkrê xo vacê. Nuşteyanê polemikan u siyasiyan ita darde mekerê!! ---[[User: Asmên]] :Bıra Asmên ebe heqe vano, ita zewbina zıwanan de wertê polemik u siyaset mekume. Kam sono koti se vano va vazo, hama ita de ki mısade cımedime. Endi beso! Ma rê zıwanê ma muhımo. Bıraêne, no name „Pele_Seri“ ğeleto. Şıma rê zehmet, ney bıvurnê ra “Pela_Seri”. [[User:mirzali|mirzali]] 05.10.2006 :Bıra Asmên, feqat têy karberê Wikipediya Zazaki, Zıwanê Zazaki fum nı kena. Têy Karber Ingilizkio, têyi Fransızkiyo, têyi Tırkiyo. Tık tena Zazaki nı beno. Faqat tu dogriya, ma gerek Zazaki qıse bik. --[[User:Maviulke12|Maviulke12]] 03:08, 9 October 2006 (UTC) ::Bıra Maviülke, iyê ke Zazaki rınd (hewl) nêzanê, i şikinê İngilizki bınusnê. Mı cor otır nusna ke mılet mêro, be Almanki u Tırki ita polemik mekero. --[[User:Asmen|Asmen]] 11:12, 10 October 2006 (MET) == Page broken == Hi, you managed to break the main page. There are images flowing around in the bottom part (only in Internet Explorer). Please fix. :I tried to fix it as much as I could. However, the problem happens only for Internet Explorer 6 browsers. :If you use the Internet Explorer 7 [http://www.microsoft.com/windows/ie/default.mspx] You won't have a problem --[[User:Maviulke12|Maviulke12]] 02:14, 9 October 2006 (UTC) ==Programê Internet Explorer 6== Programê Internet Explorer 6, "Pela Seri" raşt nê mocnena. Na/In link (çımey) de Internet Explorer 7 esto[http://www.microsoft.com/windows/ie/default.mspx]. Internet Explorer 7, "Pela Seri" raşt mocnena. --[[User:Maviulke12|Maviulke12]] 02:22, 9 October 2006 (UTC) 984 edit=autoconfirmed:move=autoconfirmed 5885 2006-10-10T20:02:34Z Maviulke12 6 <span id="mainpage"><p style="margin: 0.5em 0 0; text-align: left; font-size: 100%; line-height: 1.3"> {{Xeyrumey}}</span> </p> {| cellspacing="0" cellpadding="0" style="border-left:1px solid #BED2E0; border-right:1px solid #DBD2B0;" | width="40%" valign="top" bgcolor="#EAF5FB" style="border-bottom:1px solid #BED2E0; border-right:1px solid #DBD2B0;"| {| cellspacing="0" cellpadding="5" | style="border-top:1px solid #BED2E0; font: 80% Verdana; color:black" align="center" bgcolor="#D0E2EE"|'''Nuşteyi Heftey''' |- | style="border-top:1px solid #BED2E0; font: 68% Verdana;" align="left" bgcolor="#EAF5FB"| <p> ==İran== [[Image:Flag_of_Iran.svg|right|110px]] '''İran''' mıntıqa ra rocawanê (ğerb) qıta [[Asya]] dera. Zımey (Şımalê) İrani de [[Deryaê Xêzar]], [[Ermenıstan]], [[Azerbaycan]] u [[Tırkmenıstan]]; veroc (cenub) de Xelicê Farski; rocawan (ğerb) de [[Tırkiya]] u [[Iraq]]; rocakewtene (rocvetış, şerq) de [[Efğanıstan]] u [[Pakıstan]] estê. Paytextê İrani [[Tehran]]o u İran 30 eyaletan ra yena pêra (mıteşekkıla). Sistemê idarey Cumhuriyetê İslamio, labelê sistemê [[iqtısad]]i sosyalisto. <br /><br /> İklimê İrani vuriyeno. Zımey İrani tênıno (nemın), tım honıko, verocê (cenub) xo zaf germın u huşko. [[Çol]]i tey estê, zaf huşkê, zey Dašt-e Kavīr ([[Deşt]]a Pile), Dašt-e Lūt. Her serre [[zelzeley]] gırdi peyda benê. Suka [[Tehran]]i zaf raver şiya. Banê xeylê berzi u bınaê ke hetê mımarine de mıkemmel vıraziyaê, estê; bacarê dewizio, paytextê [[borsa]]o, merkezê [[iqtısad]] u [[siyaset]]ê İranio. [[İran|'''(Dewamê cı...)''']] <br /> ==İncile== [[Image:BiblenCh ubt.jpeg|right|110px]] '''İncile''' ([[İngilizki]]: ''Bible''), [[Hz İsa|Hz İsay]] rê ameya u kıtabê [[İsewitine|İsewitin]]o. Gorey mısılmanan İncile ameya tehrif kerdiş (vurnayış), ewro İncila heqe werte de çıniya. Çiyo ke nê kıtaban dero, % 80 [[tarix]], şecere u efsane (mitoloci u hêkat)ê. Efsane u hêkatê ke [[Tewrate]] de vaciyenê, pêro be kılmiye İncil u [[Qurane]] de zi tekrar benê. Çıyo zêdêr, [[İncile]] de, [[Hz İsa]] mucizeyan mocneno ra: [[Hz İsa]] nêweşan keno weş, merdeyan keno gane (cınde), pê yew letey nani ra hezaran ra merduman keno mırd, kerre (kemer) ra awe veceno u taê hedisey [[tarix|tarixi]] ca gênê. <br /><br /> Hetta bênatey [[Tewrate]] u [[İncile]] de hetê itıqadi ra ferqo pil çıniyo, coka ekseriya nê her dı kıtaban sey yew kıtabi hesıbiyenê. Labelê bênatey nê kıtaban de zaf ferqi u tezati zi estê; ca-ca [[tarix|tarixi]], namey, hedisey yewbinan nêtepeşenê (nêgênê). [[İncile|'''(Dewamê cı...)''']] <br/> |} | width="60%" valign="top" style="border-bottom:1px solid #DBD2B0; border-top:1px solid #DBD2B0;"| {| cellspacing="0" cellpadding="5" | style="font: 80% Verdana; color:black" align="center" bgcolor="#ECE5CA" COLSPAN=2 |'''Portali''' |- | style="border-top:1px solid #DBD2B0; font: 80% Verdana;" | {{Portalu}}</td> |} |} &nbsp; {| style="border:1px solid #BED2E0; margin-bottom: 1em" cellspacing="0" cellpadding="5" width="100%" | style="font: 80% Verdana; color:black" align="center" bgcolor="#D0E2EE" |'''İndeksê Elifba''' |- | style="border-top:1px solid #BED2E0; font: 80% Verdana;" align="center" bgcolor="#FFFFFF" | {{İndekseElifba}} |} {| style="border:1px solid #BED2E0; margin-bottom: 1em" cellspacing="0" cellpadding="5" width="100%" | style="font: 80% Verdana; color:black" align="center" bgcolor="#D0E2EE" |'''Projeyê Bray''' |- | style="border-top:1px solid #BED2E0; font: 70% Verdana;" align="left" bgcolor="#FFFFFF" | {{Projeyi Bray}} |} {| style="border:1px solid #BED2E0;" cellspacing="0" cellpadding="5" | style="font: 80% Verdana; color:black" align="center" bgcolor="#D0E2EE" |'''Zıwananê Binan De Wikipedia''' |- | style="border-top:1px solid #BED2E0; font: 71% Verdana;" align="left" bgcolor="#FFFFFF" | {{Wikipedialang}} |} 985 5140 2006-10-02T18:07:31Z Maviulke12 6 Hi Timichal, I have a question. How can I change those English words such as "Main Page," "Community portal," into Zazaki?--[[User:Maviulke12|Maviulke12]] 18:06, 2 October 2006 (UTC) 986 5145 2006-10-02T18:38:48Z Maviulke12 6 Wikipediya Zazaki de nıka/ınka 400+ meqaley meqbüli estê. Nê/In reqemi de ê qısmanê ser-çaynayış, werênayış, resm, karber, yardım, Wikipedia, şablon u maddeyê ke gırey (link) zerrey tey çıniyê, tey niyê. Reqemê meqaleyano ke vêreno, eke reqemê nê/ın pelanê binan ki ser bo, pêro-pia … peli estê, ninan ra … teney hama dosyanê cıdardeyan (barkerdeyan) ra ibaretê. …. 20006 ra hata nıka reqemê iştırakê karberan pêro-pia …., serê pele reqemê iştırakê weseti biyo … . Reqemê nobeta (sıra) kario nıkaên: İstatistikê karberan Na helme de … karberê qeydkerdey estê. Ninan ra … teney ( ya ki % …) idarekerê (qayt kerê: Wikipedia: idarekeri) Melümatê İstatistikiê bini Reqemê istatistikiê ke be xo otomatikmen vıraziyay: * Tabloê be detayli istatistikê Wikipedia sero * Grafikê çüyêni 997 5167 2006-10-02T19:20:35Z Maviulke12 6 [[Têvıste]] moved to [[Komele / Têvıste]] #REDIRECT [[Komele / Têvıste]] 1002 5178 2006-10-03T00:29:46Z Maviulke12 6 {{Babel|es|en-2|ja-1|diq-0}} Hi I'm '''Taichi'''. I don't speak zazaki; for any message please go [[:es:Usuario Discusión:Taichi|here]]. [[aa:User:Taichi]] [[ab:Участник:Taichi]] [[af:Gebruiker:Taichi]] [[ak:User:Taichi]] [[als:Benutzer:Taichi]] [[am:User:Taichi]] [[an:User:Taichi]] [[ang:User:Taichi]] [[ar:مستخدم:Taichi]] [[arc:User:Taichi]] [[as:User:Taichi]] [[ast:Usuariu:Taichi]] [[av:Участник:Taichi]] [[ay:Usuario:Taichi]] [[az:User:Taichi]] [[ba:Участник:Taichi]] [[be:Удзельнік:Taichi]] [[bg:Потребител:Taichi]] [[bh:User:Taichi]] [[bi:User:Taichi]] [[bm:Utilisateur:Taichi]] [[bn:ব্যবহারকারী:Taichi]] [[bo:User:Taichi]] [[br:Implijer:Taichi]] [[bs:User:Taichi]] [[ca:Usuari:Taichi]] [[ce:Участник:Taichi]] [[ceb:User:Taichi]] [[ch:User:Taichi]] [[cho:User:Taichi]] [[chr:User:Taichi]] [[chy:User:Taichi]] [[co:User:Taichi]] [[cr:User:Taichi]] [[cs:Wikipedista:Taichi]] [[csb:Brëkòwnik:Taichi]] [[cv:Хутшăнакан:Taichi]] [[cy:Defnyddiwr:Taichi]] [[da:Bruger:Taichi]] [[dv:User:Taichi]] [[dz:User:Taichi]] [[el:Χρήστης:Taichi]] [[en:User:Taichi]] [[eo:Vikipediisto:Taichi]] [[es:Usuario:Taichi]] [[et:Kasutaja:Taichi]] [[eu:Lankide:Taichi]] [[fa:کاربر:Taichi]] [[ff:User:Taichi]] [[fi:Käyttäjä:Taichi]] [[fiu-vro:User:Taichi]] [[fj:User:Taichi]] [[fo:Brúkari:Taichi]] [[fr:Utilisateur:Taichi]] [[fur:Utent:Taichi]] [[fy:Meidogger:Taichi]] [[ga:Úsáideoir:Taichi]] [[gd:User:Taichi]] [[gl:User:Taichi]] [[gn:Usuario:Taichi]] [[got:User:Taichi]] [[gu:User:Taichi]] [[gv:User:Taichi]] [[ha:User:Taichi]] [[haw:User:Taichi]] [[he:משתמש:Taichi]] [[hi:सदस्य:Taichi]] [[ho:User:Taichi]] [[hr:Suradnik:Taichi]] [[ht:User:Taichi]] [[hu:User:Taichi]] [[hy:User:Taichi]] [[hz:User:Taichi]] [[ia:Usator:Taichi]] [[id:Pengguna:Taichi]] [[ie:User:Taichi]] [[ig:User:Taichi]] [[ii:User:Taichi]] [[ik:User:Taichi]] [[io:User:Taichi]] [[is:Notandi:Taichi]] [[it:Utente:Taichi]] [[iu:User:Taichi]] [[ja:利用者:*Taichi*]] [[jbo:User:Taichi]] [[jv:User:Taichi]] [[ka:მომხმარებელი:Taichi]] [[kg:User:Taichi]] [[ki:User:Taichi]] [[kj:User:Taichi]] [[kk:User:Taichi]] [[kl:User:Taichi]] [[km:User:Taichi]] [[kn:User:Taichi]] [[ko:사용자:Taichi]] [[kr:User:Taichi]] [[ks:User:Taichi]] [[ku:Bikarhêner:Taichi]] [[kv:Участник:Taichi]] [[kw:User:Taichi]] [[ky:User:Taichi]] [[la:Usor:Taichi]] [[lb:User:Taichi]] [[lg:User:Taichi]] [[li:Gebroeker:Taichi]] [[ln:User:Taichi]] [[lo:User:Taichi]] [[lt:Naudotojas:Taichi]] [[lv:User:Taichi]] [[mg:User:Taichi]] [[mh:User:Taichi]] [[mi:User:Taichi]] [[mk:Корисник:Taichi]] [[ml:User:Taichi]] [[mn:User:Taichi]] [[mo:User:Taichi]] [[mr:User:Taichi]] [[ms:Pengguna:Taichi]] [[mt:User:Taichi]] [[mus:User:Taichi]] [[my:User:Taichi]] [[na:User:Taichi]] [[nah:Usuario:Taichi]] [[nds:Bruker:Taichi]] [[ne:User:Taichi]] [[ng:User:Taichi]] [[nl:Gebruiker:Taichi]] [[nn:Brukar:Taichi]] [[no:Bruker:Taichi]] [[nv:Choinish'įįhí:Taichi]] [[ny:User:Taichi]] [[oc:Utilisator:Taichi]] [[om:User:Taichi]] [[or:User:Taichi]] [[os:Архайæг:Taichi]] [[sl:Uporabnik:Taichi]] 1003 5608 2006-10-08T01:51:36Z Maviulke12 6 {| style="float: right; margin-left: 1em; margin-bottom: 0.5em; width: 242px; border: #99B3FF solid 1px; clear: right" |- |style="text-align: center" | '''[[Templatê Zıwani]]''' |- | {{Karber zza}} |- | {{Karber tr-4}} |- | {{Karber en-4}} |} Şıma xeyr amey pelga-karber mı. Inke ez administorê Wikipediya Zazakio. Heger şıma vazene qıse/qal bık mı, bınıse pelga-mınaqeşe mı. Hi, I am the sysop of the Zazaki edition of Wikipedia. If you have any question, you can leave a note on my talk page. 1079 5746 2006-10-09T03:27:07Z Maviulke12 6 kategori {{Template:Dewlet |native_name = ''Konungariket Sverige'' |common_name = Konungariket Sverige |conventional_long_name = Kralliga İsveç |image_flag = Flag_of_Sweden.svg |image_coat = Sweden greater arms.png |image_map = LocationSweden.png |capital = [[Test-wp/diq/Stockholm|Stockholm]] |largest_city = [[Test-wp/diq/Stockholm|Stockholm]] |official_languages = [[Swedki|Swedki / Isvecki]] |government_type = Monarşiye Qanuniy |area = 449.964 |percent_water = (%) 8.67 |population_estimate = 9,060,430 |population_density = 24 |currency = [[Krona]] |currency_code = SEC |time_zone = +1 u +2 |cctld = [[.se]] |calling_code = 46 }} İsveç mıntıqa ra zımeyê [[Ewropa|Ewropa]] dera. Veroc (cenub) de [[Danimarka|Danimarka]]; rocawan (ğerb) de [[Norweç|Norweç]]; rocakewtene (rocvetış, şerq) de [[Finlanda|Finlanda]] u [[Denize Baltik|Denize Baltik]] estê. Paytextê İsveç [[Stockholm|Stockholm]] o. İsveç ezaa [[NATO|NATO]], [[Yewina (Jewbiyaena Ewropa)|Yewina (Jewbiyaena Ewropa)]], [[Mılliyetanê Yewbiyaiyan (UN)| Mılliyetanê Yewbiyaiyan (UN)]] ia. ==Tarix== Waxte 8. 9. u 10. yuzyila, İsveç [[Danimarka|Danimarka]] u [[Norweç|Norweç]] piyeri Viking ib. Viking feth kerd kitaye Ewropa. Serra 965, şarê Danimarka qabul kerd [[İsewitine|İsewitine/Xrıstiyanine]]. Waxte Cengê Dınyaê I. u II. de dewleta İsveç tarafsizib. ==İklim u Suki== Iklimê İsveç serdina. Faqet Sebetê Gulf Streami (awa honıke) ra hewaê İsveç zaf serdin niya. Sukê (Bacarê) Gırdi: *1. [[Stockholm|Stockholm]]. Nıfuse: 765,044 *2. [[Göteborg|Göteborg]]. Nıfuse: 481,410 *3. [[Malmö|Malmö]]. Nıfuse: 481,410 *4. [[Uppsala|Uppsala]]. Nıfuse: 182,076 *5. [[Linköping|Linköping]]. Nıfuse: 136,912 Suka [[Stockholm|Stockholm]] zaf rever şiya. Hem merkezê iqtısade hem merkezê siyasetê İsveça. [[Image:Sweden cia old.png|thumb|left|120px|Xarıtey İsveç]] ==Nıfus== Nıfusa İsveç 9 milyono. Taê Iraqi, Irani, Filistini ''siyasi siginmaci'' estê. Dinê İsveç [[İsewitine|İsewitine/Xrıstiyanine]]. Taê [[İslam|Mısılman]] u [[Musewi/Cuhudi|Musewi]] estê. Ziwane resmi Swedkiya. ==İqtisad== [[iqtısad|Iqtısad]]ê İsveç zaf qewetına. Standarde xeyat hole. Zaf ''isci'' uyeya Sendikaya (75%). Semid referenduma 2000, şarê Danimarka Perey Ewro kabul ni kerd. Sisteme [[iqtısad|Iqtısad]]ê İsveç sosialista; sisteme ''saglik'' u ''mektep'' zaf qaliteliya. ''Orane'' nustuxo u wenexo 100%. Piya [[Norweç|Norweç]], İsveç [[Xelatê Nobeli|Xeleta/Müjaganeya Nobeli]] kena vılla. ==Çımey== * [http://www.sweden.se/ Resmi Sitey ê İsveç] {{Dewleti Ewropa}} [[Category:Dewlet]] 1080 5341 2006-10-03T13:30:08Z Ugur Basak 11 pipe My name is Uğur Başak. I'm mostly active on [[:tr:User:Ugur Basak|Turkish Wikipedia]] where i'm sysop and [[:en:User:Ugur Basak|English Wikipedia]] [[en:User:Ugur Basak]] [[tr:User:Ugur Basak]] 1081 5344 2006-10-03T23:17:40Z Maviulke12 6 [[Main Page]] moved to [[Pela Seri]] #REDIRECT [[Pela Seri]] 1082 5346 2006-10-03T23:17:40Z Maviulke12 6 [[Talk:Main Page]] moved to [[Talk:Pela Seri]] #REDIRECT [[Talk:Pela Seri]] 1088 5817 2006-10-10T12:36:04Z Maviulke12 6 <br clear=all> <center> {| id="toc" style="margin: 0 4em 0 2em;" ! [[Image:ReligiousSymbols.png|25px|din]]|| align="center" style="background:#7FFF00" width="100%" |Peyxamberi Dinê İbrahimi |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="3" | [[Hz Adem|Hz Adem]]&nbsp;• [[Hz İdris|Hz İdris]]&nbsp;• [[Hz Nuh|Hz Nuh]]&nbsp;• [[Hz Hud|Hz Hud]]&nbsp;• [[Hz Salih|Hz Salih]]&nbsp;• [[Hz İbrahim|Hz İbrahim]]&nbsp;• [[Hz Lut|Hz Lut]]&nbsp;• [[Hz İsmail|Hz İsmail]]&nbsp;• [[Hz İshaq|Hz İshaq]]&nbsp;• [[Hz Yaqub|Hz Yaqub]]&nbsp;• [[Hz Yusuf|Hz Yusuf]]&nbsp;• [[Hz Eyyub|Hz Eyyub]]&nbsp;• [[Hz Shuayb|Hz Shuayb]]&nbsp;• [[Hz Musa|Hz Musa]]&nbsp;• [[Hz Harun|Hz Harun]]&nbsp;• [[Hz Hızır|Hz Hızır]]&nbsp;• [[Hz Davud|Hz Davud]]&nbsp;• [[Hz Suleyman|Hz Suleyman]]&nbsp;• [[Hz İlyas|Hz İlyas]]&nbsp;• [[Hz İsa|Hz İsa]]&nbsp;• [[Hz Yunus|Hz Yunus]]&nbsp;• [[Hz Zakeriya|Hz Zakeriya]]&nbsp;• [[Hz Yahya|Hz Yahya]]&nbsp;• [[Hz. Mıhemmed|Hz Mıhemmed]] |} </center> 1089 5359 2006-10-04T00:22:02Z Maviulke12 6 <div style="float:left;border:solid #99B3FF 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#E0E8FF" | style="width:45px;height:45px;background:#99B3FF;text-align:center;font-size:14pt;white-space:pre" | '''zz-1''' | style="font-size:8pt;padding:1px 4pt;line-height:1.25em" | No/In karber şeno/eşkeno be '''[[:Category:User zz|Zazaki]]''' yê '''[[:Category:User zz-1|asani (qolay)]]''' iştırak kero. |} </div> 1090 5360 2006-10-04T00:22:33Z Maviulke12 6 <div style="float:left;border:solid #77E0E8 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#D0F8FF" | style="width:45px;height:45px;background:#77E0E8;text-align:center;font-size:14pt;white-space:pre" | '''zz-2''' | style="font-size:8pt;padding:1px 4pt;line-height:1.25em" | No/In karber şeno/eşkeno be '''[[:Category:User zz|Zazaki]]''' yê '''[[:Category:User zz-2|wertêni]]''' iştırak kero. |} </div> 1091 5361 2006-10-04T00:23:15Z Maviulke12 6 <div style="float:left;border:solid #99B3FF 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#E0E8FF" | style="width:45px;height:45px;background:#99B3FF;text-align:center;font-size:14pt;white-space:pre" | '''zz-3''' | style="font-size:8pt;padding:1px 4pt;line-height:1.25em" | No/In karber şeno/eşkeno be '''[[:Category:User zz|Zazaki]]''' yê '''[[:Category:User zz-3|raverberdey]]''' iştırak kero. |} </div><includeonly>[[Category:User zz|{{PAGENAME]][[Category:User zz-3|{{PAGENAME}}]]</includeonly> 1092 5375 2006-10-04T00:32:57Z Maviulke12 6 chime taxmir kerd <br clear=all> <center> {| id="toc" style="margin: 0 2em 0 2em;" ! [[Image:LocationEurope.png|45px|Ewropa]]|| align="center" style="background:#ccccff" width="100%" |[[Dewleti Ewropa|Dewleti Ewropa]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="3" | [[Almanya Federale|Almanya Federale]]&nbsp;• [[Belarus|Belarus]]&nbsp;• [[Bosna-Hersek|Bosna-Hersek]]&nbsp;• [[Britanya Gırde|Britanya Gırde]]&nbsp;• [[Bulgarıstan|Bulgarıstan]]&nbsp;• [[Çekıstan|Çekıstan]]&nbsp;• [[Danimarka|Danimarka]]&nbsp;• [[Estonya|Estonya]]&nbsp;• [[Finlanda|Finlanda]]&nbsp;• [[Fransa|Fransa]]&nbsp;• [[Hollanda|Hollanda]]&nbsp;• [[İrlanda|İrlanda]]&nbsp;• [[İspanya|İspanya]]&nbsp;• [[İsveç|İsveç]]&nbsp;• [[İsviçre|İsviçre]]&nbsp;• [[İtalya|İtalya]]&nbsp;• [[Litwanya|Litwanya]]&nbsp;• [[Letonya|Letonya]]&nbsp;• [[Macarıstan|Macarıstan]]&nbsp;• [[Makedonya|Makedonya]]&nbsp;• [[Norweç|Norweç]]&nbsp;• [[Polonya|Polonya]]&nbsp;• [[Romanya|Romanya]]&nbsp;• [[Portekiz|Portekiz]]&nbsp;• [[Rusya|Rusya (Urusya)]]&nbsp;• [[Slovakya|Slovakya]]&nbsp;• [[Slovenya|Slovenya]]&nbsp;• [[Tırkiya|Tırkiya]]&nbsp;• [[Ukrayna|Ukrayna]]&nbsp; • [[Yunanıstan|Yunanıstan]] |} </center> 1093 5378 2006-10-04T00:38:02Z Maviulke12 6 <br clear=all> <center> {| id="toc" style="margin: 0 2em 0 2em;" ! [[Image:LocationAmericas.png|45px|Amerika]]|| align="center" style="background:#ccccff" width="100%" |[[Dewleti Amerika|Dewleti Amerika]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="3" | [[Arcantin|Arcantin]]&nbsp;• [[Brezilya|Brezilya]]&nbsp;• [[Dewletê Amerikaê Yewbiyaey|Amerika]]&nbsp;• [[Kanada|Kanada]]&nbsp;• [[Karibiye|Karibiye]]&nbsp;• [[Kolombiya|Kolombiya]]&nbsp;• [[Meksika|Meksika]]&nbsp;• [[Peru|Peru]]&nbsp;• [[Puorto Riko|Puorto Riko]]&nbsp;• [[Venezuela|Venezuela]] |} </center> 1094 5379 2006-10-04T00:39:13Z Maviulke12 6 <br clear=all> <center> {| id="toc" style="margin: 0 2em 0 2em;" ! [[Image:LocationAsia.png|45px|Asya]]|| align="center" style="background:#ccccff" width="100%" |[[Dewleti Asya|Dewleti Asya]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="3" | [[Armenıstan|Armenıstan]]&nbsp;• [[Azerbaycan|Azerbaycan]]&nbsp;• [[Çin|Çin]]&nbsp;• [[Fılıstin|FılIstin]]&nbsp;• [[Hindıstan|Hindıstan]]&nbsp;• [[Japonya|Japonya]]&nbsp;• [[Korya Veroc|Korya Veroc]]&nbsp;• [[Iraq|Iraq]]&nbsp;• [[İran|İran]]&nbsp;• [[srail|İsrail]]&nbsp;• [[Malayziya|Malayziya]]&nbsp;• [[Pakıstan|Pakıstan]]&nbsp;• [[Rusya|Rusya (Urusya)]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Suudi Erebıstan|Suudi Erebıstan]]&nbsp;• [[Suriya|Suriya]]&nbsp;• [[Singapur|Singapur]]&nbsp;• [[Sri Lanka|Sri Lanka]]&nbsp;• [[Taywan|Taywan]]&nbsp;• [[Tırkiya|Tırkiya]] |} </center> 1095 5388 2006-10-04T00:42:54Z Maviulke12 6 <br clear=all> <center> {| id="toc" style="margin: 0 2em 0 2em;" ! [[Image:LocationAfrica.png|45px|Afrika]]|| align="center" style="background:#ccccff" width="100%" |[[Dewleti Afrika|Dewleti Afrika]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="3" | [[Afrika Cenub|Afrika Cenub]]&nbsp;• [[Cezayir|Cezayir]]&nbsp;• [[Fas|Fas]]&nbsp;• [[Libya|Libya]]&nbsp;• [[Mısır|Mısır]] |} </center> 1096 5389 2006-10-04T00:43:19Z Maviulke12 6 <br clear=all> <center> {| id="toc" style="margin: 0 2em 0 2em;" ! [[Image:LocationOceania.png|45px|Okyanusya]]|| align="center" style="background:#ccccff" width="100%" |[[Dewleti Okyanusya|Dewleti Okyanusya]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="3" | [[Australya|Australya]]&nbsp;• [[Zelanda Newiye|Zelanda Newiye]]&nbsp;• [[Papua Newê Guinea|Papua Newê Guinea]]&nbsp;• [[Timur ê Rocvetış|Timur ê Rocvetış]] |} </center> 1097 5390 2006-10-04T00:44:38Z Maviulke12 6 <br clear=all> <center> {| id="toc" style="margin: 0 2em 0 2em;" ! [[Image:Physical world.jpg|45px|Sukê Dınya]]|| align="center" style="background:#ccccff" width="100%" |[[Sukê Dınya|Sukê Dınya]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="3" | [[Amsterdam|Amsterdam]]&nbsp;• [[Atêna|Atêna]]&nbsp;• [[Berlin|Berlin]]&nbsp;• [[Chicago|Chicago]]&nbsp;• [[Dubai|Dubai]]&nbsp;• [[Estamol|Estamol]]&nbsp;• [[Hong Kong|Hong Kong]]&nbsp;• [[Houston|Houston]]&nbsp;• [[Kuala Lumpur|Kuala Lumpur]]&nbsp;• [[Londra|Londra]]&nbsp;• [[Los Angeles|Los Angeles]]&nbsp;• [[Frankfurtê Maini|Frankfurtê Maini]]&nbsp;• [[Madrid|Madrid]]&nbsp;• [[Munix|Munix]]&nbsp;• [[New York|New York]]&nbsp;• [[Paris|Paris]]&nbsp;• [[Roma|Roma]]&nbsp;• [[San Francisco|San Francisco]]&nbsp;• [[Shanghai|Shanghai]]&nbsp;• [[Sidney|Sidney]]&nbsp;• [[Stockholm|Stockholm]]&nbsp;• [[Tehran|Tehran]]&nbsp;• [[Tokyo|Tokyo]] |} </center> 1098 5621 2006-10-08T03:28:42Z Maviulke12 6 <br clear=all> <center> {| id="toc" style="margin: 0 2em 0 2em;" ! [[Image:Xaritey Zaza.gif|45px|Sukê Zazaan]]|| align="center" style="background:#E32636" width="100%" |Sukê Zazaan |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="3" | [[Çolig|Çolig (Bingol)]]&nbsp;• [[Mamekiye|Mamekiye (Dêsım)]]&nbsp;• [[Diyarbekır|Diyarbekır]]&nbsp;• [[Erzıngan|Erzıngan]]&nbsp;• [[Erzurum|Erzurum]]&nbsp;• [[Muş|Muş]]&nbsp;• [[Rıha|Rıha (Urfa)]]&nbsp;• [[êvaz|Sêvaz]]&nbsp;• [[Semsur|Semsur]]&nbsp;• [[Qeyseriye|Qeyseriye]]&nbsp;• [[Xarpêt|Xarpêt (Elaziz)]] |} </center> 1099 5369 2006-10-04T00:27:17Z Maviulke12 6 <br clear=all> <center> {| id="toc" style="margin: 0 2em 0 2em;" ! [[Image:Flag of Sweden.svg|35px|İsveç]]|| align="center" style="background:#FFD700" width="100%" |'''Nuştoxê Swêdi / İsveçki''' |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="3" | [[Test-wp/diq/Björn Afzelius|B Afzelius]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Sigurd Agrell|S Agrell]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Sven Alfons|S Alfons]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Carl Jonas Love Almqvist|C J L Almqvist]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Bengt Anderberg|B Anderberg]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Dan Andersson|D Andersson]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Johannes Anyuru|J Anyuru]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Werner Aspenström|W Aspenström]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/P. D. A. Atterbom, (1790 - 1855)|P D A Atterbom]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Carl Michael Bellman|C M Bellman]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Frans G Bengtsson|F G Bengtsson]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Bo Bergman|B Bergman]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Elsa Beskow|E Beskow]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Natanael Beskow|N Beskow]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Marcus Birro|M Birro]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Gunnar Björling|G Björling]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Harry Blomberg|H Blomberg]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Erik Blomberg|E Blomberg]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Lars Gunnar Bodin|L G Bodin]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Karin Boye|K Boye]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Bo Carpelan|B Carpelan]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Samuel Columbus|S Columbus]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Ivar Conradson|I Conradson]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Gustaf Philip Creutz|G P Creutz]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Gunno Eurelius Dahlstierna|G E Dahlstierna]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Olof von Dalin|O v Dalin]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Elmer Diktonius|E Diktonius]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Johannes Edfelt|J Edfelt]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Curt Eiberling|C Eiberling]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Vilhelm Ekelund|V Ekelund]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Gunnar Ekelöf|G Ekelöf]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Rabbe Enckell|R Enckell]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Carl Emil Englund|C E Englund]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Frans Michael Franzén|F M Franzén]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Öyvind Fahlström|Ö Fahlström]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Nils Ferlin, (1898-1961)|N Ferlin]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Lars Forsell|L Forsell]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Tua Forsström|T Forsström]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Frans Michael Franzén|F M Franzén]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Johan Frese|J Frese]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Katarina Frostenson|K Frostenson]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Gustaf Fröding|G Fröding]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Erik Gustaf Geijer|E G Geijer]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Bertel Gripenberg|B Gripenberg]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Hjalmar Gullberg|H Gullberg]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Lars Gustafsson|L Gustafsson]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Bo Gustavsson|B Gustavsson]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Gustaf Fredrik Gyllenborg|G F Gyllenborg]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Ola Hansson|O Hansson]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Nils Hasselskog|N Hasselskog]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Samuel Johan Hedborn|S J Hedborn]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Verner von Heidenstam|V v Heidenstam]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Åke Hodell|Å Hodell]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Israel Holmström|I Holmström]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Björn Håkanson|B Håkanson]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Josef Högstedt|J Högstedt]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Bob Hansson|B Hansson]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Emil Jensen|E Jensen]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Lasse Johansson Lucidor|L J Lucidor]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Majken Johansson|M Johansson]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Bengt Emil Johnson|B E Johnson]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Ernst Josephson|E Josephson]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Gabriel Jönsson|G Jönsson]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Erik Axel Karlfeldt|E A Karlfeldt]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Johan Henric Kellgren|J H Kellgren]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Sandro Key-Åberg|S Key-Åberg]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Emil Kléen|E Kléen]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Israel Kolmodin|I Kolmodin]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Theodor Kallifatides|T Kallifatides]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Olof Lagerkrantz|O Lagerkrantz]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Par Lagerkvist|P Lagerkvist]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Gustaf Larsson|G Larsson]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Anna Maria Lenngren|A M Lenngren]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Carl Gustaf af Leopold|C G af Leopold]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Oscar Levertin|O Levertin]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Sven Lidman|S Lidman]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Bengt Lidner|B Lidner]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Ebbe Linde|E Linde]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Erik Lindegren|E Lindegren]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Erik Lindorm|E Lindorm]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Ebba Lindqvist|E Lindqvist]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Kristina Lugn|K Lugn]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Artur Lundkvist|A Lundkvist]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Harriet Löwenhjelm|H Löwenhjelm]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Eva B. Magnusson|E B. Magnusson]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Bertil Malmberg|B Malmberg]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Bodil Malmsten|B Malmsten]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Bernhard Elis Malmström|B E Malmström]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Harry Martinson, (1904-1978)|H Martinson]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Ture Nerman|T Nerman]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Tore Nilsson|T Nilsson]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Johan Nordbeck|J Nordbeck]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Hedvig Charlotta Nordenflycht|H C Nordenflycht]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Lars Norén|L Norén]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Johan Gabriel Oxenstierna|J G Oxenstierna]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Agneta Pleijel|A Pleijel]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Göran Palm|G Palm]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Ralf Parland|R Parland]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Gustaf Rosenhane|G Rosenhane]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Johan Ludvig Runeberg|J L Runeberg]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Johan Runius|J Runius]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Viktor Rydberg|V Rydberg]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Elisabeth Rynell|E Rynell]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Viktor|H Sandell]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Viktor|G Sandgren]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Viktor|B Setterlind]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Viktor|G M Silfverstolpe]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Viktor|B Sjöberg]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Viktor|S Sjödin]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Viktor|Ö Sjöstrand]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Viktor|S Bergbo]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Viktor| Snoilsky]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Göran Sonnevi|G Sonnevi]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Viktor|H Spegel]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Viktor|B Spong]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Viktor|E J Stagnelius]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Viktor|G Stiernhielm]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Viktor|H Söderberg]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Viktor|E Södergran]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Nina Södergren|N Södergren]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/August Strindberg|A Strindberg]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Evert Taube|E Taube]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Esaias Tegnér|E Tegnér]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Thomas Thorild|T Thorild]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Ragnar Thoursie|R Thoursie]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Biskop Tomas|B Tomas]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Tomas Tranströmer|T Tranströmer]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Axel Wallengren|A Wallengren]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Johan Olof Wallin|J O Wallin]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Gunnar Wennerberg|G Wennerberg]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Karl Vennberg|K Vennberg]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Ulrika Widström|U Widström]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Mikael Wiehe|M Wiehe]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Maria Wine|M Wine]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Lars Wivallius|L Wivallius]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Jana Witthed|J Witthed]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Sonja Åkesson|S Åkesson]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Bruno K. Öijer|B K Öijer]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Victor Emanuel Öman|V E Öman]]&nbsp;• [[Test-wp/diq/Anders Österling|A Österling]] |} </center> 1100 5371 2006-10-04T00:27:55Z Maviulke12 6 <noinclude>{{esoteric}}</noinclude> <div style="float: right; margin: 0 0 1em 1em; width: 300; text-align: center; font-size: 90%; line-height: 1.4em; font-family: lucida grande, sans-serif;"> <!-- start of floated right section --> <div style="border: 1px solid #ccd2d9; width: 23em; background: #f9f9f9; text-align: left; padding: 0.5em 1em 0.5em 1em; text-align: center;"> <!-- start of slate grey box --> {| style="background: transparent; text-align: left; table-layout: auto; border-collapse: collapse; padding: 0; font-size: 100%;" cellspacing="0" cellpadding="0" |+ style="margin-left: inherit; font-size: 135%; padding-bottom: 0.7em; line-height: 1.1em;" | '''{{{native_name}}}'''{{#if:{{{conventional_long_name|}}}|<br />'''{{{conventional_long_name|}}}'''}} |- style="border-top-style: hidden;" | colspan="2" | {| style="text-align: center; margin: 0 auto; background: none;" |- |- style="font-size: 95%;" |} |- <!----- Map -----> | colspan="2" style="border-top: solid 1px #ccd2d9; vertical-align: top; text-align: center; font-size: 95%;" | [[Image:{{{image_map}}}|260px|center|Location of {{{common_name}}}]] |- <!----- Kordinant -----> | style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0 0; vertical-align: top; text-align: left;" | '''[[Kordinant|Kordinant]]''' | style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0 0; vertical-align: top;" | {{{kordinant}}} |- <!----- mıntıqa -----> | style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0 0; vertical-align: top; text-align: left;" | '''[[Mıntıqa|Mıntıqa]]''' | style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0 0; vertical-align: top;" | {{{mıntıqa}}} |- <!----- Erd -----> | style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0 0; vertical-align: top; text-align: left;" | '''[[Erd|Erd]]''' | style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0 0; vertical-align: top;" | {{{erd}}} |- <!----- Nıfuse -----> | style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0 0; vertical-align: top; text-align: left;" | '''[[Nıfuse|Nıfuse]]''' | style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0 0; vertical-align: top;" | {{{nıfuse}}} |- <!----- Sıxletina nıfuse serê km² -----> | style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0 0; vertical-align: top; text-align: left;" | '''[[Sıxletina nıfuse serê km²|Sıxletina nıfuse serê km²]]''' | style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0 0; vertical-align: top;" | {{{sıxletina nıfuse}}} |- <!----- Berzine (Reqım)-----> | style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0 0; vertical-align: top; text-align: left;" | '''[[Berzine (Reqım)|Berzine (Reqım)]]''' | style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0 0; vertical-align: top;" | {{{berzine}}} |- <!----- Serdarê Belediya -----> | style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0; vertical-align: top; text-align: left;" | '''[[Serdarê Belediya|Serdarê Belediya]]''' | style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0; vertical-align: top" | {{{serdarê belediya}}} |- <!----- footnotes -----> {{#if: {{{footnotes|}}} | {{!}} colspan="2" style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0; vertical-align: top" {{!}} <small>{{{footnotes|}}}</small> }} |} </div> <!-- end of slate grey box --> </div> 1101 5396 2006-10-04T00:49:00Z Maviulke12 6 <br clear=all> <center> {| id="toc" style="margin: 0 2em 0 2em;" ! [[image:BlankMap-World.png|45px|Dınya]]|| align="center" style="background:#ccccff" width="100%" |[[Qıtay|Qıtay]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="3" | [[Afrika|Afrika]]&nbsp;• [[Amerika|Amerika]]&nbsp;• [[Asya|Asya]]&nbsp;• [[Ewrope|Ewrope]]&nbsp;• [[Okyanusya|Okyanusya]] |} </center> 1109 5720 2006-10-09T02:58:02Z Maviulke12 6 Pela Seri 1110 5443 2006-10-04T04:55:26Z Maviulke12 6 nuşte 1111 5401 2006-10-04T01:06:16Z Maviulke12 6 werênayış / mınaqeşe 1112 edit=autoconfirmed:move=autoconfirmed 5719 2006-10-09T02:55:21Z Maviulke12 6 Nuşteyi Heftey <span id="mainpage"><p style="margin: 0.5em 0 0; text-align: left; font-size: 100%; line-height: 1.3"> {{Xeyrumey}}</span> </p> {| cellspacing="0" cellpadding="0" style="border-left:1px solid #BED2E0; border-right:1px solid #DBD2B0;" | width="40%" valign="top" bgcolor="#EAF5FB" style="border-bottom:1px solid #BED2E0; border-right:1px solid #DBD2B0;"| {| cellspacing="0" cellpadding="5" | style="border-top:1px solid #BED2E0; font: 80% Verdana; color:black" align="center" bgcolor="#D0E2EE"|'''Nuşteyi Heftey''' |- | style="border-top:1px solid #BED2E0; font: 68% Verdana;" align="left" bgcolor="#EAF5FB"| <p> ==İran== [[Image:Flag_of_Iran.svg|right|115px]] '''İran''' mıntıqa ra rocawanê (ğerb) qıta [[Asya]] dera. Zımey (Şımalê) İrani de [[Deryaê Xêzar]], [[Ermenıstan]], [[Azerbaycan]] u [[Tırkmenıstan]]; veroc (cenub) de Xelicê Farski; rocawan (ğerb) de [[Tırkiya]] u [[Iraq]]; rocakewtene (rocvetış, şerq) de [[Efğanıstan]] u [[Pakıstan]] estê. Paytextê İrani [[Tehran]]o u İran 30 eyaletan ra yena pêra (mıteşekkıla). Sistemê idarey Cumhuriyetê İslamio, labelê sistemê [[iqtısad]]i sosyalisto. <br /><br /> İklimê İrani vuriyeno. Zımey İrani tênıno (nemın), tım honıko, verocê (cenub) xo zaf germın u huşko. [[Çol]]i tey estê, zaf huşkê, zey Dašt-e Kavīr ([[Deşt]]a Pile), Dašt-e Lūt. Her serre [[zelzeley]] gırdi peyda benê. Suka [[Tehran]]i zaf raver şiya. Banê xeylê berzi u bınaê ke hetê mımarine de mıkemmel vıraziyaê, estê; bacarê dewizio, paytextê [[borsa]]o, merkezê [[iqtısad]] u [[siyaset]]ê İranio. [[İran|'''(Dewamê cı...)''']] <br /> ==İncile== [[Image:BiblenCh ubt.jpeg|right|115px]] '''İncile''' ([[İngilizki]]: ''Bible''), [[Hz İsa|Hz İsay]] rê ameya u kıtabê [[İsewitine|İsewitin]]o. Gorey mısılmanan İncile ameya tehrif kerdiş (vurnayış), ewro İncila heqe werte de çıniya. Çiyo ke nê kıtaban dero, % 80 [[tarix]], şecere u efsane (mitoloci u hêkat)ê. Efsane u hêkatê ke [[Tewrate]] de vaciyenê, pêro be kılmiye İncil u [[Qurane]] de zi tekrar benê. Çıyo zêdêr, [[İncile]] de, [[Hz İsa]] mucizeyan mocneno ra: [[Hz İsa]] nêweşan keno weş, merdeyan keno gane (cınde), pê yew letey nani ra hezaran ra merduman keno mırd, kerre (kemer) ra awe veceno u taê hedisey [[tarix|tarixi]] ca gênê. <br /><br /> Hetta bênatey [[Tewrate]] u [[İncile]] de hetê itıqadi ra ferqo pil çıniyo, coka ekseriya nê her dı kıtaban sey yew kıtabi hesıbiyenê. Labelê bênatey nê kıtaban de zaf ferqi u tezati zi estê; ca-ca [[tarix|tarixi]], namey, hedisey yewbinan nêtepeşenê (nêgênê). [[İncile|'''(Dewamê cı...)''']] <br/> |} | width="60%" valign="top" style="border-bottom:1px solid #DBD2B0; border-top:1px solid #DBD2B0;"| {| cellspacing="0" cellpadding="5" | style="font: 80% Verdana; color:black" align="center" bgcolor="#ECE5CA" COLSPAN=2 |'''Portali''' |- | style="border-top:1px solid #DBD2B0; font: 80% Verdana;" | {{Portalu}}</td> |} |} &nbsp; {| style="border:1px solid #BED2E0; margin-bottom: 1em" cellspacing="0" cellpadding="5" width="100%" | style="font: 80% Verdana; color:black" align="center" bgcolor="#D0E2EE" |'''İndeksê Elifba''' |- | style="border-top:1px solid #BED2E0; font: 80% Verdana;" align="center" bgcolor="#FFFFFF" | {{İndekseElifba}} |} {| style="border:1px solid #BED2E0; margin-bottom: 1em" cellspacing="0" cellpadding="5" width="100%" | style="font: 80% Verdana; color:black" align="center" bgcolor="#D0E2EE" |'''Projeyê Bray''' |- | style="border-top:1px solid #BED2E0; font: 70% Verdana;" align="left" bgcolor="#FFFFFF" | {{Projeyi Bray}} |} {| style="border:1px solid #BED2E0;" cellspacing="0" cellpadding="5" | style="font: 80% Verdana; color:black" align="center" bgcolor="#D0E2EE" |'''Zıwananê Binan De Wikipedia''' |- | style="border-top:1px solid #BED2E0; font: 71% Verdana;" align="left" bgcolor="#FFFFFF" | {{Wikipedialang}} |} 1113 5403 2006-10-04T01:09:53Z Maviulke12 6 bıvurne / bınusne 1114 5404 2006-10-04T01:11:16Z Maviulke12 6 Portalê cemaeti 1115 5405 2006-10-04T01:12:43Z Maviulke12 6 Vurnayışê peyêni 1116 5406 2006-10-04T01:33:34Z Maviulke12 6 tarix 1117 5407 2006-10-04T01:34:37Z Maviulke12 6 Kamci pele ke raşt amê 1118 5408 2006-10-04T01:36:27Z Maviulke12 6 şiyayiş 1119 5409 2006-10-04T01:37:52Z Maviulke12 6 Pheşti / Yardım 1120 5410 2006-10-04T01:38:51Z Maviulke12 6 Ome / Beghş 1121 5411 2006-10-04T01:40:09Z Maviulke12 6 cıgeyre 1122 5412 2006-10-04T01:40:59Z Maviulke12 6 cıgeyre 1123 5413 2006-10-04T01:41:45Z Maviulke12 6 Şo 1124 5414 2006-10-04T01:44:12Z Maviulke12 6 haceti 1125 5429 2006-10-04T02:27:44Z Maviulke12 6 Gırey be pele 1126 5416 2006-10-04T01:46:52Z Maviulke12 6 Ney sero vurnayışi 1127 5417 2006-10-04T01:47:55Z Maviulke12 6 Dosya bar ke 1128 5783 2006-10-09T13:11:16Z Maviulke12 6 Pela xasi 1129 5424 2006-10-04T02:20:38Z Maviulke12 6 Verziyonê chapkerdişi 1130 5420 2006-10-04T01:55:50Z Maviulke12 6 Gırey be halê peyêni 1131 5421 2006-10-04T01:57:27Z Maviulke12 6 Na pele çıme bımocne 1132 5422 2006-10-04T02:15:56Z Maviulke12 6 Na/In pele qeyd ke 1133 5423 2006-10-04T02:19:14Z Maviulke12 6 Verqayti bımocne/bıasne 1134 5425 2006-10-04T02:21:47Z Maviulke12 6 Vurnayışi bımocne 1135 5427 2006-10-04T02:23:59Z Maviulke12 6 Çımey bıvênê 1136 5723 2006-10-09T03:08:48Z Maviulke12 6 [[Template]] Ez zaf biyane sa. Pela ma endi wikipediya de caê ho guret. Ma perune rê xêre bo! [[User:mirzali|mirzali]] 05.10.2006 Karoke Sýma Pos$te kerd ,ard nu rozu endi ze Tije ro$te dana Millete Mâ Zaza(Kirmanc,Dimili).Sýma hen rýndekeke Insone delal,sýmara zarera hazar fin(raye) van berxudar ve.[[User:cafer|cafer]] 05.10.2006 Na wikipedia Zazakiya, ita de Zazaki (Dımılki/Kırmancki) nusiyeno. Şıma rê zehmet, zıwananê binan de menusnê. E her zıwani Wikipedia xo ke esta, uca ê zıwani de şêrê heqa Zazaan de fıkrê xo vacê. Nuşteyanê polemikan u siyasiyan ita darde mekerê!! ---[[User: Asmên]] :Bıra Asmên ebe heqe vano, ita zewbina zıwanan de wertê polemik u siyaset mekume. Kam sono koti se vano va vazo, hama ita de ki mısade cımedime. Endi beso! Ma rê zıwanê ma muhımo. Bıraêne, no name „Pele_Seri“ ğeleto. Şıma rê zehmet, ney bıvurnê ra “Pela_Seri”. [[User:mirzali|mirzali]] 05.10.2006 :Bıra Asmên, feqat têy karberê Wikipediya Zazaki, Zıwanê Zazaki fum nı kena. Têy Karber Ingilizkio, têyi Fransızkiyo, têyi Tırkiyo. Tık tena Zazaki nı beno. Faqat tu dogriya, ma gerek Zazaki qıse bik. --[[User:Maviulke12|Maviulke12]] 03:08, 9 October 2006 (UTC) == Page broken == Hi, you managed to break the main page. There are images flowing around in the bottom part (only in Internet Explorer). Please fix. :I tried to fix it as much as I could. However, the problem happens only for Internet Explorer 6 browsers. :If you use the Internet Explorer 7 [http://www.microsoft.com/windows/ie/default.mspx] You won't have a problem --[[User:Maviulke12|Maviulke12]] 02:14, 9 October 2006 (UTC) ==Programê Internet Explorer 6== Programê Internet Explorer 6, "Pela Seri" raşt nê mocnena. Na/In (çımey) link de Internet Explorer 7 esto[http://www.microsoft.com/windows/ie/default.mspx]. Internet Explorer 7, "Pela Seri" raşt mocnena. --[[User:Maviulke12|Maviulke12]] 02:22, 9 October 2006 (UTC) 1137 5430 2006-10-04T02:29:13Z Maviulke12 6 /* tooltips and access keys */ var ta = new Object(); ta['pt-userpage'] = new Array('.','My user page'); ta['pt-anonuserpage'] = new Array('.','The user page for the ip you\'re editing as'); ta['pt-mytalk'] = new Array('n','My talk page'); ta['pt-anontalk'] = new Array('n','Discussion about edits from this ip address'); ta['pt-preferences'] = new Array('','My preferences'); ta['pt-watchlist'] = new Array('l','The list of pages you\'re monitoring for changes.'); ta['pt-mycontris'] = new Array('y','List of my contributions'); ta['pt-login'] = new Array('o','You are encouraged to log in, it is not mandatory however.'); ta['pt-anonlogin'] = new Array('o','You are encouraged to log in, it is not mandatory however.'); ta['pt-logout'] = new Array('o','Log out'); ta['ca-talk'] = new Array('t','Discussion about the content page'); ta['ca-edit'] = new Array('e','You can edit this page. Please use the preview button before saving.'); ta['ca-addsection'] = new Array('+','Add a comment to this discussion.'); ta['ca-viewsource'] = new Array('e','This page is protected. You can view its source.'); ta['ca-history'] = new Array('h','Past versions of this page.'); ta['ca-protect'] = new Array('=','Protect this page'); ta['ca-delete'] = new Array('d','Delete this page'); ta['ca-undelete'] = new Array('d','Restore the edits done to this page before it was deleted'); ta['ca-move'] = new Array('m','Move this page'); ta['ca-watch'] = new Array('w','Add this page to your watchlist'); ta['ca-unwatch'] = new Array('w','Remove this page from your watchlist'); ta['search'] = new Array('f','Search this wiki'); ta['p-logo'] = new Array('','Main Page'); ta['n-mainpage'] = new Array('z','Visit the Main Page'); ta['n-portal'] = new Array('','About the project, what you can do, where to find things'); ta['n-recentchanges'] = new Array('r','The list of recent changes in the wiki.'); ta['n-randompage'] = new Array('x','Load a random page'); ta['n-help'] = new Array('','The place to find out.'); ta['n-sitesupport'] = new Array('','Support us'); ta['t-whatlinkshere'] = new Array('j','List of all wiki pages that link here'); ta['t-recentchangeslinked'] = new Array('k','Recent changes in pages linked from this page'); ta['feed-rss'] = new Array('','RSS feed for this page'); ta['feed-atom'] = new Array('','Atom feed for this page'); ta['t-contributions'] = new Array('','View the list of contributions of this user'); ta['t-emailuser'] = new Array('','Send a mail to this user'); ta['t-upload'] = new Array('u','Upload images or media files'); ta['t-specialpages'] = new Array('q','List of all special pages'); ta['ca-nstab-main'] = new Array('c','View the content page'); ta['ca-nstab-user'] = new Array('c','View the user page'); ta['ca-nstab-media'] = new Array('c','View the media page'); ta['ca-nstab-special'] = new Array('','This is a special page, you can\'t edit the page itself.'); ta['ca-nstab-project'] = new Array('a','View the project page'); ta['ca-nstab-image'] = new Array('c','View the image page'); ta['ca-nstab-mediawiki'] = new Array('c','View the system message'); ta['ca-nstab-template'] = new Array('c','View the template'); ta['ca-nstab-help'] = new Array('c','View the help page'); ta['ca-nstab-category'] = new Array('c','View the category page'); 1138 5431 2006-10-04T02:30:07Z Maviulke12 6 nuşte 1139 5432 2006-10-04T02:31:43Z Maviulke12 6 tarix 1140 5433 2006-10-04T02:35:25Z Maviulke12 6 zıwananê binan de 1141 5434 2006-10-04T02:42:51Z Maviulke12 6 Cıkewe 1142 5435 2006-10-04T02:47:19Z Maviulke12 6 nuşte 1143 5673 2006-10-08T13:10:53Z Maviulke12 6 hesab vıraz 1144 5438 2006-10-04T04:37:38Z Maviulke12 6 bıvurne / bınusne 1145 5439 2006-10-04T04:38:01Z Maviulke12 6 bıvurne / bınusne 1146 5442 2006-10-04T04:42:16Z Maviulke12 6 Cıkewe ya ki hesab vıraze 1147 5444 2006-10-04T06:45:51Z Maviulke12 6 nuşte 1148 5446 2006-10-04T15:34:08Z Maviulke12 6 Textey cerrebi 1149 5474 2006-10-06T01:32:53Z Escarbot 13 robot Adding: aa, ab, af, als, am, an, ang, ar, arc, ast, av, ay, az, ba, be, bg, bm, bn, br, bs, ca, ceb, co, cs, csb, cv, cy, da, de, dv, el, en, eo, es, et, eu, fa, fi, fiu-vro, fo, fr, frp, fur, fy, ga, gd, gl, got, gu, he, hi, hr, ht, hu, hy, i Bonjour, Je suis un Wikipédien français. Merci de me contacter sur [[:fr:Discussion_Utilisateur:Vargenau]]. Hello, I am a French Wikipedian. Please contact me on [[:fr:Discussion_Utilisateur:Vargenau]]. Hallo, Ich bin ein französischer Wikipedia Benutzer. Bitte gehen Sie zu : [[:fr:Discussion_Utilisateur:Vargenau]]. [[aa:User:Vargenau]] [[ab:Участник:Vargenau]] [[af:Gebruiker:Vargenau]] [[als:Benutzer:Vargenau]] [[am:User:Vargenau]] [[an:Usuario:Vargenau]] [[ang:User:Vargenau]] [[ar:مستخدم:Vargenau]] [[arc:User:Vargenau]] [[ast:Usuariu:Vargenau]] [[av:Участник:Vargenau]] [[ay:Utilisateur:Vargenau]] [[az:İstifadəçi:Vargenau]] [[ba:Ҡатнашыусы:Vargenau]] [[be:Удзельнік:Vargenau]] [[bg:Потребител:Vargenau]] [[bm:Utilisateur:Vargenau]] [[bn:ব্যবহারকারী:Vargenau]] [[br:Implijer:Vargenau]] [[bs:Korisnik:Vargenau]] [[ca:Usuari:Vargenau]] [[ceb:User:Vargenau]] [[co:User:Vargenau]] [[cs:Wikipedista:Vargenau]] [[csb:Brëkòwnik:Vargenau]] [[cv:Хутшăнакан:Vargenau]] [[cy:Defnyddiwr:Vargenau]] [[da:Bruger:Vargenau]] [[de:Benutzer:Vargenau]] [[dv:User:Vargenau]] [[el:Χρήστης:Vargenau]] [[en:User:Vargenau]] [[eo:Vikipediisto:Vargenau]] [[es:Usuario:Vargenau]] [[et:Kasutaja:Vargenau]] [[eu:Lankide:Vargenau]] [[fa:کاربر:Vargenau]] [[fi:Käyttäjä:Vargenau]] [[fiu-vro:User:Vargenau]] [[fo:Brúkari:Vargenau]] [[fr:Utilisateur:Vargenau]] [[frp:User:Vargenau]] [[fur:Utent:Vargenau]] [[fy:Meidogger:Vargenau]] [[ga:Úsáideoir:Vargenau]] [[gd:User:Vargenau]] [[gl:User:Vargenau]] [[got:User:Vargenau]] [[gu:User:Vargenau]] [[he:משתמש:Vargenau]] [[hi:सदस्य:Vargenau]] [[hr:Suradnik:Vargenau]] [[ht:User:Vargenau]] [[hu:User:Vargenau]] [[hy:User:Vargenau]] [[ia:Usator:Vargenau]] [[id:Pengguna:Vargenau]] [[ie:User:Vargenau]] [[ilo:User:Vargenau]] [[io:User:Vargenau]] [[is:Notandi:Vargenau]] [[it:Utente:Vargenau]] [[ja:利用者:Vargenau]] [[jbo:User:Vargenau]] [[jv:Panganggo:Vargenau]] [[ka:მომხმარებელი:Vargenau]] [[kg:User:Vargenau]] [[kn:ಸದಸ್ಯ:Vargenau]] [[ko:사용자:Vargenau]] [[ks:User:Vargenau]] [[ksh:User:Vargenau]] [[ku:Bikarhêner:Vargenau]] [[kw:User:Vargenau]] [[ky:User:Vargenau]] [[la:Usor:Vargenau]] [[lad:User:Vargenau]] [[lb:User:Vargenau]] [[li:Gebroeker:Vargenau]] [[lmo:User:Vargenau]] [[ln:User:Vargenau]] [[lt:Naudotojas:Vargenau]] [[lv:Lietotājs:Vargenau]] [[map-bms:User:Vargenau]] [[mg:User:Vargenau]] [[mi:User:Vargenau]] [[mk:Корисник:Vargenau]] [[ml:User:Vargenau]] [[mn:User:Vargenau]] [[mo:User:Vargenau]] [[mr:User:Vargenau]] [[ms:Pengguna:Vargenau]] [[mt:User:Vargenau]] [[my:User:Vargenau]] [[na:User:Vargenau]] [[nah:Usuario:Vargenau]] [[nap:Utente:Vargenau]] [[nds:Bruker:Vargenau]] [[nds-nl:Gebruker:Vargenau]] [[nl:Gebruiker:Vargenau]] [[nn:Brukar:Vargenau]] [[no:Bruker:Vargenau]] [[nrm:User:Vargenau]] [[oc:Utilisator:Vargenau]] [[os:Архайæг:Vargenau]] [[pag:User:Vargenau]] [[pam:User:Vargenau]] [[pdc:User:Vargenau]] [[pl:Wikipedysta:Vargenau]] [[pms:Utent:Vargenau]] [[ps:User:Vargenau]] [[pt:Usuário:Vargenau]] [[qu:Usuario:Vargenau]] [[rm:User:Vargenau]] [[rmy:Jeno:Vargenau]] [[ro:Utilizator:Vargenau]] [[ru:Участник:Vargenau]] [[ru-sib:User:Vargenau]] [[sa:User:Vargenau]] [[sc:Utente:Vargenau]] [[scn:User:Vargenau]] [[sco:User:Vargenau]] [[se:User:Vargenau]] [[sg:User:Vargenau]] [[sh:User:Vargenau]] [[simple:User:Vargenau]] [[sk:Redaktor:Vargenau]] [[sl:Uporabnik:Vargenau]] [[sm:User:Vargenau]] [[sq:Përdoruesi:Vargenau]] [[sr:Корисник:Vargenau]] [[su:Pamaké:Vargenau]] [[sv:Användare:Vargenau]] [[sw:User:Vargenau]] [[ta:பயனர்:Vargenau]] [[te:సభ్యుడు:Vargenau]] [[tet:User:Vargenau]] [[th:ผู้ใช้:Vargenau]] [[tk:User:Vargenau]] [[tl:User:Vargenau]] [[tpi:User:Vargenau]] [[tr:Kullanıcı:Vargenau]] [[tt:Äğzä:Vargenau]] [[udm:Викиавтор:Vargenau]] [[ug:User:Vargenau]] [[uk:Користувач:Vargenau]] [[ur:صارف:Vargenau]] [[uz:User:Vargenau]] [[vec:Utente:Vargenau]] [[vi:Thành viên:Vargenau]] [[vo:User:Vargenau]] [[wa:Uzeu:Vargenau]] [[war:User:Vargenau]] [[wo:User:Vargenau]] [[yi:באַניצער:Vargenau]] [[zh:User:Vargenau]] [[zh-classical:User:Vargenau]] [[zh-min-nan:User:Vargenau]] [[zh-yue:User:Vargenau]] 1150 5449 2006-10-04T18:19:20Z Vargenau 12 Bonjour, Je suis un Wikipédien français. Merci de me contacter sur [[:fr:Discussion_Utilisateur:Vargenau]]. Hello, I am a French Wikipedian. Please contact me on [[:fr:Discussion_Utilisateur:Vargenau]]. Hallo, Ich bin ein französischer Wikipedia Benutzer. Bitte gehen Sie zu : [[:fr:Discussion_Utilisateur:Vargenau]]. 1151 5976 2006-10-13T17:46:44Z Escarbot 13 robot Adding: [[fiu-vro:User:Escarbot]], [[kn:ಸದಸ್ಯ:Escarbot]], [[su:Pamaké:Escarbot]] {|width="60%" align="center" cellspacing="3" style="border: 3px solid orange; background-color: #FFFFCC; margin-bottom: 6px;" |align="center"|'''Robot en cours de test''' |- | Ce robot en cours de test est destiné à faire des interwikis. |- | Dresseur : [[:fr:Utilisateur:Vargenau|Vargenau]] |- | Laissez vos commentaires sur [[:fr:Discussion Utilisateur:Vargenau|ma page de discussion]]. Merci. |} {|width="60%" align="center" cellspacing="3" style="border: 3px solid orange; background-color: #FFFFCC; margin-bottom: 6px;" |align="center"|'''Robot currently under test''' |- | This robot currently under test will only be used to make interwiki links. |- | Owner: [[:fr:Utilisateur:Vargenau|Vargenau]] |- | Please leave your comments (in French or English) on [[:fr:Discussion Utilisateur:Vargenau|my French talk page]]. Thank you. |} [[ab:Участник:Escarbot]] [[af:Gebruiker:Escarbot]] [[als:Benutzer:Escarbot]] [[am:User:Escarbot]] [[an:Usuario:Escarbot]] [[ang:User:Escarbot]] [[ar:مستخدم:Escarbot]] [[ast:Usuariu:Escarbot]] [[av:Участник:Escarbot]] [[az:İstifadəçi:Escarbot]] [[ba:Ҡатнашыусы:Escarbot]] [[be:Удзельнік:Escarbot]] [[bg:Потребител:Escarbot]] [[bm:Utilisateur:Escarbot]] [[bn:ব্যবহারকারী:Escarbot]] [[br:Implijer:Escarbot]] [[bs:Korisnik:Escarbot]] [[ca:Usuari:Escarbot]] [[ceb:User:Escarbot]] [[co:User:Escarbot]] [[cs:Wikipedista:Escarbot]] [[csb:Brëkòwnik:Escarbot]] [[cv:Хутшăнакан:Escarbot]] [[cy:Defnyddiwr:Escarbot]] [[da:Bruger:Escarbot]] [[de:Benutzer:Escarbot]] [[el:Χρήστης:Escarbot]] [[en:User:Escarbot]] [[eo:Vikipediisto:Escarbot]] [[es:Usuario:Escarbot]] [[et:Kasutaja:Escarbot]] [[eu:Lankide:Escarbot]] [[fa:کاربر:Escarbot]] [[fi:Käyttäjä:Escarbot]] [[fiu-vro:User:Escarbot]] [[fr:Utilisateur:Escarbot]] [[fur:Utent:Escarbot]] [[fy:Meidogger:Escarbot]] [[ga:Úsáideoir:Escarbot]] [[gd:User:Escarbot]] [[gl:User:Escarbot]] [[got:User:Escarbot]] [[gu:User:Escarbot]] [[he:משתמש:Escarbot]] [[hi:सदस्य:Escarbot]] [[hr:Suradnik:Escarbot]] [[ht:User:Escarbot]] [[hu:User:Escarbot]] [[hy:User:Escarbot]] [[ia:Usator:Escarbot]] [[id:Pengguna:Escarbot]] [[ie:User:Escarbot]] [[ilo:User:Escarbot]] [[io:User:Escarbot]] [[is:Notandi:Escarbot]] [[it:Utente:Escarbot]] [[ja:利用者:Escarbot]] [[jv:Panganggo:Escarbot]] [[ka:მომხმარებელი:Escarbot]] [[kn:ಸದಸ್ಯ:Escarbot]] [[ko:사용자:Escarbot]] [[ksh:User:Escarbot]] [[ku:Bikarhêner:Escarbot]] [[kw:User:Escarbot]] [[la:Usor:Escarbot]] [[lad:User:Escarbot]] [[lb:User:Escarbot]] [[li:Gebroeker:Escarbot]] [[ln:User:Escarbot]] [[lt:Naudotojas:Escarbot]] [[lv:Lietotājs:Escarbot]] [[map-bms:User:Escarbot]] [[mg:User:Escarbot]] [[mi:User:Escarbot]] [[mk:Корисник:Escarbot]] [[ml:User:Escarbot]] [[mn:User:Escarbot]] [[mo:User:Escarbot]] [[mr:User:Escarbot]] [[ms:Pengguna:Escarbot]] [[my:User:Escarbot]] [[na:User:Escarbot]] [[nah:Usuario:Escarbot]] [[nap:Utente:Escarbot]] [[nds:Bruker:Escarbot]] [[nds-nl:Gebruker:Escarbot]] [[nl:Gebruiker:Escarbot]] [[nn:Brukar:Escarbot]] [[no:Bruker:Escarbot]] [[nrm:User:Escarbot]] [[oc:Utilisator:Escarbot]] [[os:Архайæг:Escarbot]] [[pag:User:Escarbot]] [[pam:User:Escarbot]] [[pl:Wikipedysta:Escarbot]] [[pms:Utent:Escarbot]] [[pt:Usuário:Escarbot]] [[qu:Usuario:Escarbot]] [[rmy:Jeno:Escarbot]] [[ro:Utilizator:Escarbot]] [[ru:Участник:Escarbot]] [[ru-sib:User:Escarbot]] [[sa:User:Escarbot]] [[scn:User:Escarbot]] [[sco:User:Escarbot]] [[sg:User:Escarbot]] [[sh:User:Escarbot]] [[simple:User:Escarbot]] [[sk:Redaktor:Escarbot]] [[sl:Uporabnik:Escarbot]] [[sm:User:Escarbot]] [[sq:Përdoruesi:Escarbot]] [[sr:Корисник:Escarbot]] [[su:Pamaké:Escarbot]] [[sv:Användare:Escarbot]] [[sw:User:Escarbot]] [[ta:பயனர்:Escarbot]] [[te:సభ్యుడు:Escarbot]] [[tet:User:Escarbot]] [[th:ผู้ใช้:Escarbot]] [[tk:User:Escarbot]] [[tl:User:Escarbot]] [[tr:Kullanıcı:Escarbot]] [[tt:Äğzä:Escarbot]] [[tw:User:Escarbot]] [[uk:Користувач:Escarbot]] [[ur:صارف:Escarbot]] [[ve:User:Escarbot]] [[vec:Utente:Escarbot]] [[vi:Thành viên:Escarbot]] [[vo:User:Escarbot]] [[wa:Uzeu:Escarbot]] [[war:User:Escarbot]] [[wo:User:Escarbot]] [[yi:באַניצער:Escarbot]] [[zh:User:Escarbot]] [[zh-classical:User:Escarbot]] [[zh-min-nan:User:Escarbot]] [[zh-yue:User:Escarbot]] 1152 5454 2006-10-04T19:12:04Z Escarbot 13 {|width="60%" align="center" cellspacing="3" style="border: 3px solid orange; background-color: #FFFFCC; margin-bottom: 6px;" |align="center"|'''Robot en cours de test''' |- | Ce robot en cours de test est destiné à faire des interwikis. |- | Dresseur : [[:fr:Utilisateur:Vargenau|Vargenau]] |- | Laissez vos commentaires sur [[:fr:Discussion Utilisateur:Vargenau|ma page de discussion]]. Merci. |} {|width="60%" align="center" cellspacing="3" style="border: 3px solid orange; background-color: #FFFFCC; margin-bottom: 6px;" |align="center"|'''Robot currently under test''' |- | This robot currently under test will only be used to make interwiki links. |- | Owner: [[:fr:Utilisateur:Vargenau|Vargenau]] |- | Please leave your comments (in French or English) on [[:fr:Discussion Utilisateur:Vargenau|my French talk page]]. Thank you. |} 1153 5937 2006-10-11T09:34:40Z KureCewlik81 14 Silav!!! {| style="float: right; margin-left: 1em; margin-bottom: 0.5em; width: 242px; border: #99B3FF solid 1px; clear: right" |- |style="text-align: center" | '''[[Templatê Zıwani]]''' |- | {{Karber de-5}} |- | {{Karber ku-3}} |- | {{Karber tr-3}} |- | {{Karber en-3}} |} '''Links''' *[http://tools.wikimedia.de/~interiot/cgi-bin/count_edits?user=KureCewlik81&dbname=diqwiki_p Edit-Counts] [[de:Benutzer:KureCewlik81]] [[en:User:KureCewlik81]] [[ku:Bikarhêner:KureCewlik81]] [[tr:Kullanıcı:KureCewlik81]] 1154 5912 2006-10-11T04:55:00Z Maviulke12 6 Kopenhagen yew suke u paytexte Danimarkawo. Nufuse xu 1,211,542ia. [[Category:Suka]] 1157 5939 2006-10-12T03:23:19Z Mirzali 16 I contribute to * http://diq.wikipedia.org/wiki/Pela_Seri ! {| style="float: right; margin-left: 1em; margin-bottom: 0.5em; width: 242px; border: #99B3FF solid 1px; clear: right" |- |style="text-align: center" | '''[[Templatê Zıwani]]''' |- | {{Karber zza}} |- | {{Karber tr-4}} |- | {{Karber de-4}} |- | {{Karber en-3}} |} * '''civil name''' : Yaþar Kaya * '''pseudonym''' : Mirzali Zazaoðlu * '''place of birth''' : [[Pılemuriye]] /Pülümür (Turkey) * '''date of birth''' : 10.01.1966 * '''living space''' : Berlin /Germany * '''mother tongue''' : http://en.wikipedia.org/wiki/Zazaki 'is a language spoken in eastern Anatolia between the rivers Euphrates and Tigris. It belongs to the northwest-Iranian group of the Iranian language branch of the Indo-European language family. The Zazaish language is related to Kurdish, Persian and Balochi. An exact indication of the number of Zazaki speakers is unknown. Internal Zaza sources estimate the total number of Zazaki speakers at 3 to 6 million.' The Zaza-People originate in Eastern Turkey. Usually, they are referred to as Kurds, because just recently knowledge about them has spread. But this is not correct and heavily opposed by Zazas. The Zazas do not form a homogenous group, for they can be divided by their confession half and half into Alevis and Sunnis. Traditionally the religious identity is more important than having the same language in common. Only recently in the European Diaspora there are attempts for a claim to a Zaza identity irrespective religious ideas. After the fall of Ottoman Empire the Turks had made bad experience as far as maintaining cultural and linguistic diversity within a nation was concerned. For this reason they started an assimilation politic which should unite all population into an identity based on Turkishness. Hence publishing and music making in local languages became forbidden. Besides the Jews, Armenians and Greeks, no other ethnic minorities officially existed in Turkey according to the Treaty to Lausanne in 1923. Suffering discrimination from the Turkish Army many Zazas moved to West Europe and especially West Germany. Released from fear of repression, the awareness of the Zazas about their identity linked with their language Zazaki raised. Many Intellectuals have begun to pay more attention to their language and are actively involved in maintenance strategies. They have come to the point to realise the ultimate worth of their language which is about to die. Indeed Zazaki is threatened with extinction, because many children do not learn the language as a mother tongue language and in Turkey many people have voluntarily stopped communicating in Zazaki for mainly economic reasons. '''a maxim''' : "Languages are the chief distinguishing marks of people. No people in fact comes into being until it speaks a language of its own; let the languages perish and the people perish too, or become different people. But that never happens except as the result of oppression and distress." '''Zazaish literature''' : * "Mundart Zaza" (by Peter I. Lerch, 1857/58) * "Mewlýd" (by Ehmedê Xasi, 1899 and Usman Efendiyo Babýc, 1933) * "Mundarten der Zaza" (by Karl Hadank ,1932; post-humous works from Oskar Mann) * "A grammar of Dimili" (by Terry L. Todd, 1985) * "Rastnustena Zonê Ma" (by C. M. Jacobson, 1993) * "Zazaca Okuma-Yazma El Kitabý" (by C. M. Jacobson, 1997) * "Grammatik der Zaza-Sprache" (by Zülfü Selcan, 1998) * "Zazaki -Grammatik und Versuch einer Dialektologie-" (by Ludwig Paul, 1998) '''internet sources''' : * http://www.zazaki.de * http://www.zazaki-institut.de * http://www21.brinkster.com/miyaheqi/culture/ * http://f23.parsimony.net/forum49992/index.htm 1158 5493 2006-10-06T13:54:38Z Mirzali 16 '''Çiçege''' [[Pılemuriye]] de nahiya Deşte, dewa Qızılmescidi, mazra Raştu de dı çêneki benê. Namê ni çêneku Çiçege u Fate beno. Fate çêna xalê Çiçege bena. Ma u piyê Fate merd bi, a seye bena u çê xalê huyê de bini, çê Memedi (Memedê Kemeri) de cüya. Çiçege hona 15-16 serriye bena. Fate ki dae ra xeylê pil bena. Ni hurdemêna çêneki şiyê mali. Rozê oncia nine mal berdo Merga Çadıre, uza çıraynenê. Nine gegane mali ya ki çiyanê binu sero jüvini de do pêro. Hora Fate zaf hêrsıne bena. Oncia ki Çiçege coru nêşiya, çê de qal nêkerdo. Ae hêfe ho ve pê Fate ardo, ho ve ho vato : “Nêvo kes pede vajiyo, guneka hora sewa, kesê ho çino.” Çıke beno, a roze ki uza oncia danê pêro. A, Fate na qewğa de zaf qarina, jü kemere cêna erzena. Na kemere sona gınena peyê gosê Çiçege ro. Ae de Çiçege dêm dina ro hard, endi ranêurzena. Goni pıro sona… Eke beno perroz, Fate teyna malê perroji bena çê, keşi ra ki thowa nêvana. Hama cı ra tavi ke pers kenê, vanê: “Çiçe’ kuya?” Vana: “A hetê Gernu ser şiye. Ewro gaê Merxıke amê kotê çayırê çê api, ine bena Gernu. Hama zerrê ma u piyê Çiçege reet nêbeno, inam ro Fate nêkerdo. Na sevev ra ine xevere çê api rê rusna ke hala raşti Çiçege şiya uza ya ki nêşiya. Merax kerdo, ho ve ho vato: “Oncia ki se bi, çaê niamê? Çiçege coru caê nêmend bi.” Beno son, Fate mali ana ke Çiçege oncia tey çina, teynara. Bado, son de endi xevere Gernu ra yena ke Çiçege qe uza nêşiya, uza niya. O ra dıme sarê dewe feneru cêno, kuno ra kou, mergu pê Çiçege fetelino, hama kes ae nêvineno. Eve na hal dı roji u sewu cı fetelinê. Peyniye de roza hirêine xalê Fate Memed (apê Çiçege) sono Merga Çadıre de meyitê Çiçege vineno. Rozêşiawa bêbexte, uza zaf wes menda, lavatiya; dormê ho de can-çês de menda, heyvetanê ho ver vas qılayno ra / çinıto. Yanê xeylê waxt can onto, hurêndia ho de merda. Nae ra dıme sawci yeno dewe, ifadê Fate cêno. A ki na rae oncia jüri kena, vana gaê qoçaği do Çiçe’ ro. Sawci inam nêkeno, vano: “Na kerdena gay niya! (No karê gay niyo!)” Hama sarê çêi oncia ki cı rê dewaçi / gerreçi nêbenê. O ra dıme Fate endi uza nêmanena, remena sona lewê zovina keşi manena. Çêo ke tey manena uza hızmetkarêni kena. Waxtê ra dıme mêrıkê na çêi heseqnena ho ro. Veyvê lazê Sılêman Ağaê Koy de na lafê vejina. Na ra gore hadise mevejiyo deyi uza ra ki remena sona. Nıka vanê hetê Erzıngani de caê de mêrde kerdo, doman u tornê ho estê. Belkia a ki kerdena ho ra poseman biya! Kam çı zano? Ya ki na jü qeza biya, ae ki kes nêzano. Çıke bi wele biye Çiçege ro. Hona mıradê ho nêreşt bi, çêneka de azeve biye. Seke bi na dewa Fate rê nia mende. ‘Ae sarrê Çiça mı werd’ deyi maa ho bervêne, na lawıke vatêne. ==Qayt ke== '''Çiçege''' Hêgay pers kena Hêgaê Merga Çadýro Hêga khewiyo Dýsmenê Çiçega mý bêli niyo Khediyo ya ki yavaniyo Raþtu ver de kemeri Ceneza Çiçege arda verê çêveri Mae ra vanê bê tever Vana bêri tever Çý wela Heqi de ho ro keri Raþtu romerdiyo Raþtu ver de hêniyo Çiçega mý, To derdo ke noro Ma u piyê ho Khulo, hona zerre de ber nêbiyo Raþtu romerdiyo Raþtu kemer u dali Çiçega mý vana, Meþte mý dýme benê topi Bervenê ap u xali 1161 5963 2006-10-13T01:16:10Z KureCewlik81 14 ==İngilizki== *[[Template:Karber en-1|Karber en-1]] *[[Template:Karber en-2|Karber en-2]] *[[Template:Karber en-3|Karber en-3]] *[[Template:Karber en-4|Karber en-4]] *[[Template:Karber en-5|Karber en]] ==Almanki== *[[Template:Karber de-1|Karber de-1]] *[[Template:Karber de-2|Karber de-2]] *[[Template:Karber de-3|Karber de-3]] *[[Template:Karber de-4|Karber de-4]] *[[Template:Karber de-5|Karber de]] ==Tırki== *[[Template:Karber tr-1|Karber tr-1]] *[[Template:Karber tr-2|Karber tr-2]] *[[Template:Karber tr-3|Karber tr-3]] *[[Template:Karber tr-4|Karber tr-4]] *[[Template:Karber tr-5|Karber tr]] ==Zazaki== *[[Template:Karber zza-1|Karber zza-1]] *[[Template:Karber zza-2|Karber zza-2]] *[[Template:Karber zza-3|Karber zza-3]] *[[Template:Karber zza-4|Karber zza-4]] *[[Template:Karber zza-5|Karber zza]] ==Kurdki== *[[Template:Karber ku-1|Karber ku-1]] *[[Template:Karber ku-2|Karber ku-2]] *[[Template:Karber ku-3|Karber ku-3]] *[[Template:Karber ku-4|Karber ku-4]] *[[Template:Karber ku-5|Karber ku]] ==Azeri== *[[Template:Karber az-1|Karber az-1]] *[[Template:Karber az-2|Karber az-2]] *[[Template:Karber az-3|Karber az-3]] *[[Template:Karber az-4|Karber az-4]] *[[Template:Karber az-5|Karber az]] ==Latini== *[[Template:Karber la-1|Karber la-1]] *[[Template:Karber la-2|Karber la-2]] *[[Template:Karber la-3|Karber la-3]] *[[Template:Karber la-4|Karber la-4]] *[[Template:Karber la-5|Karber la]] [[Category:Zıwan]] [[als:Wikipedia:Babel]] [[ast:Wikipedia:Babel]] [[az:Wikipedia:Babil]] [[bg:Уикипедия:Babel]] [[bs:Wikipedia:Babel]] [[ca:Viquipèdia:Babel]] [[cs:Wikipedie:Babylón]] [[da:wikipedia:Babel]] [[de:Wikipedia:Babel]] [[en:Wikipedia:Babel]] [[eo:Vikipedio:Babel]] [[es:Wikipedia:Babel]] [[fa:ویکی‌پدیا:بابل]] [[fr:Wikipédia:Babel]] [[ga:Vicipéid:Baibéal]] [[gl:wikipedia:Babel]] [[got:Wikipedia:Babilu]] [[hr:Wikipedija:Babilon]] [[hu:Wikipédia:Bábel]] [[id:Wikipedia:Babel]] [[is:wikipedia:Babel]] [[it:Wikipedia:Babel]] [[ja:Wikipedia:バベル]] [[ka:ვიკიპედია:ბაბილონი]] [[ko:위키백과:바벨]] [[ksh:Project:Babel]] [[li:Wikipedia:Babel]] [[mk:Википедија:Вавилон]] [[mi:Wikipedia:Babel]] [[na:Wikipedia:Babel]] [[nds:Wikipedia:Babel]] [[nl:Wikipedia:Babel]] [[nn:wikipedia:Babel]] [[no:wikipedia:Babel]] [[pl:Wikipedia:Wieża Babel]] [[pt:Wikipedia:Babel]] [[ru:Википедия:Вавилон]] [[sc:Wikipedia:Babel]] [[scn:Wikipedia:Babeli]] [[simple:Wikipedia:Babel]] [[sk:Wikipédia:Babylon]] [[sl:Wikipedija:Babilon]] [[sq:wikipedia:Babel]] [[sr:Википедија:Језичке кутијице]] [[sv:Wikipedia:Babel]] [[tr:Vikipedi:Babil]] [[uk:Вікіпедія:Вавілон]] [[zh:Wikipedia:巴別]] 1162 5958 2006-10-12T21:50:03Z 209.129.168.31 <div style="float:left;border:solid #C0C8FF 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#F0F8FF" | style="width:45px;height:45px;background:#C0C8FF;text-align:center;font-size:14pt;white-space:nowrap" | '''[[English language|en]]-1''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | This user is able to contribute with a '''[[:Category:Karber en-1|basic]]''' level of '''[[:Category:Karber en|English]]'''.[[Category:Karber en|{{PAGENAME}}]][[Category:Karber en-1|{{PAGENAME}}]] |} 1163 5960 2006-10-12T21:51:25Z 209.129.168.31 <div style="float:left;border:solid #77E0E8 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#D0F8FF" | style="width:45px;height:45px;background:#77E0E8;text-align:center;font-size:14pt" | '''[[English language|en]]-2''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | This user is able to contribute with an '''[[:Category:User en-2|intermediate]]''' level of '''[[:Category:User en|English]]'''. |}</div> 1164 5502 2006-10-06T16:12:14Z Maviulke12 6 <div style="float:left;border:solid #99B3FF 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#E0E8FF" | style="width:45px;height:45px;background:#99B3FF;text-align:center;font-size:14pt" | '''[[English language|en]]-3''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | This user is able to contribute with an '''[[:Category:User en-3|advanced]]''' level of '''[[:Category:User en|English]]'''.[[Category:User en|{{PAGENAME}}]][[Category:User en-3|{{PAGENAME}}]] |}</div> 1165 5530 2006-10-06T16:39:56Z Maviulke12 6 <div style="float:left;border:solid #FFFF00 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#FFFF99" | style="width:45px;height:45px;background:#FFFF00;text-align:center;font-size:14pt" | '''[[English language|en]]-4''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | This user speaks '''[[:Category:User en|English]]''' at a '''[[:Category:User en-4|near-native]]''' level. [[Category:User en|{{PAGENAME}}]][[Category:User en-4|{{PAGENAME}}]] |}</div> 1166 5504 2006-10-06T16:13:48Z Maviulke12 6 <div style="float:left;border:solid #6ef7a7 1px;margin:1px;"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#c5fcdc;" | style="width:45px;height:45px;background:#6ef7a7;text-align:center;font-size:14pt;" | '''[[:en:English language|en]]''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em;" | This user is a '''[[:Category:User en-N|native]]''' speaker of '''[[:Category:User en|English]]'''. |} 1167 5941 2006-10-12T18:27:56Z Sercnerm 24 <div style="float:left;border:solid #C0C8FF 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#F0F8FF" | style="width:45px;height:45px;background:#C0C8FF;text-align:center;font-size:14pt" | '''[[German language|de]]-1''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | Dieser Benutzer hat '''[[:Category:User de-1|grundlegende]] [[:Category:User de|Deutschkenntnisse]]'''. [[Category:User de|{{PAGENAME}}]] [[Category:User de-1|{{PAGENAME}}]] |} </div> 1168 5506 2006-10-06T16:14:58Z Maviulke12 6 <div style="float:left;border:solid #77E0E8 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#D0F8FF" | style="width:45px;height:45px;background:#77E0E8;text-align:center;font-size:14pt" | '''[[German language|de]]-2''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | Dieser Benutzer hat '''[[:Category:User de-2|fortgeschrittene]]''' '''[[:Category:User de|Deutschkenntnisse]]'''.[[Category:User de|{{PAGENAME}}]] [[Category:User de-2|{{PAGENAME}}]] |} <includeonly>[[Category:User de|{{PAGENAME}}]] [[Category:User de-2|{{PAGENAME}}]]</includeonly> </div><noinclude> 1169 5507 2006-10-06T16:15:24Z Maviulke12 6 <div style="float:left;border:solid #99B3FF 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#E0E8FF" | style="width:45px;height:45px;background:#99B3FF;text-align:center;font-size:14pt" | '''[[German language|de]]-3''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | Dieser Benutzer hat '''[[:Category:User de-3|sehr gute]]''' '''[[:Category:User de|Deutschkenntnisse]]'''. [[Category:User de|{{PAGENAME}}]] [[Category:User de-3|{{PAGENAME}}]] |} </div> <noinclude> 1170 5527 2006-10-06T16:36:42Z Maviulke12 6 <div style="float:left;border:solid #FFFF99 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#FFFF99" | style="width:45px;height:45px;background:#FFFF00;text-align:center;font-size:14pt" | '''[[German language|de]]-4''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | Dieser Benutzer hat '''[[:Category:User de-4|mit einem Muttersprachler vergleichbare]] [[:Category:User de|Deutschkenntnisse]]'''. [[Category:User de|{{PAGENAME}}]] [[Category:User de-4|{{PAGENAME}}]] |} </div> 1171 5509 2006-10-06T16:16:19Z Maviulke12 6 <div style="float:left;border:solid #6EF7A7 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#C5FCDC" | style="width:45px;height:45px;background:#6EF7A7;text-align:center;font-size:14pt" | '''[[German language|de]]''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | Dieser Benutzer spricht '''[[:Category:User de|Deutsch]]''' als '''[[:Category:User de-N|Muttersprache]]'''. [[Category:User de|{{PAGENAME}}]] [[Category:User de-N|{{PAGENAME}}]] |} 1172 5950 2006-10-12T18:37:49Z Sercnerm 24 <div style="float:left;border:solid #C0C8FF 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#F0F8FF" | style="width:45px;height:45px;background:#C0C8FF;text-align:center;font-size:14pt" | '''[[Tırki|tr]]-1''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | Bu kullanıcı '''[[:Category:Karber tr-1|düşük seviyede]]''' '''[[:Category:Karber tr|Türkçe]]''' anlıyor.[[Category:Karber tr|{{PAGENAME}}]][[Category:Karber tr-1|{{PAGENAME}}]] |}</div> 1173 5949 2006-10-12T18:37:35Z Sercnerm 24 <div style="float:left;border:solid #77E0E8 1px;margin:1px"> <table cellspacing="0" style="width:238px;background:#D0F8FF"><tr> <td style="width:45px;height:45px;background:#77E0E8;text-align:center;font-size:14pt">'''[[Tırki|tr]]-2'''</td> <td style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em;">Bu kullanıcı '''[[:Category:Karber tr-2|orta seviyede]]''' '''[[:Category:Karber tr|Türkçe]]''' anlıyor. [[Category:Karber tr|{{PAGENAME}}]][[Category:Karber tr-2|{{PAGENAME}}]]</td> </tr></table></div> 1174 5948 2006-10-12T18:37:05Z Sercnerm 24 <div style="float:left;border:solid #99B3FF 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#E0E8FF" | style="width:45px;height:45px;background:#99B3FF;text-align:center;font-size:14pt" | '''[[Tırki|tr]]-3''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | Bu kullanıcı '''[[:Category:Karber tr-3|yüksek seviyede]]''' '''[[:Category:Karber tr|Türkçe]]''' anlıyor.[[Category:Karber tr|{{PAGENAME}}]][[Category:Karber tr-3|{{PAGENAME}}]] |}</div> 1175 5947 2006-10-12T18:36:55Z Sercnerm 24 <div style="float:left;border:solid #FFFF00 1px;margin:1px"> <table cellspacing="0" style="width:238px;background:#FFFF99"><tr> <td style="width:45px;height:45px;background:#FFFF00;text-align:center;font-size:14pt">'''[[Tırki|tr]]-4'''</td> <td style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em;">Bu kullanıcı '''[[:Category:Karber tr|Türkçe]]''''yi '''[[:Category:Karber tr-4|ana dili gibi]]''' anlıyor. [[Category:Karber tr|{{PAGENAME}}]][[Category:Karber tr-4|{{PAGENAME}}]]</td> </tr></table></div> 1176 5946 2006-10-12T18:36:35Z Sercnerm 24 <div style="float:left;border:solid #6ef7a7 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#c5fcdc" | style="width:45px;height:45px;background:#6ef7a7;text-align:center;font-size:14pt" | '''[[Tırki|tr]]''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | Bu kullanıcının '''[[:Category:Karber tr-N|ana dili]]''' '''[[:Category:Karber tr|Türkçe]]'''&#39;dir.[[Category:Karber tr|{{PAGENAME}}]][[Category:Karber tr-N|{{PAGENAME}}]] |}</div> 1177 5516 2006-10-06T16:21:20Z Maviulke12 6 <div style="float:left;border:solid #99B3FF 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#E0E8FF" | style="width:45px;height:45px;background:#99B3FF;text-align:center;font-size:14pt;white-space:pre" | '''zz-1''' | style="font-size:8pt;padding:1px 4pt;line-height:1.25em" | No/In karber şeno/eşkeno be '''[[:Category:User zz|Zazaki]]''' yê '''[[:Category:User zz-1|asani (qolay)]]''' iştırak kero. |} </div> 1178 5517 2006-10-06T16:21:46Z Maviulke12 6 <div style="float:left;border:solid #77E0E8 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#D0F8FF" | style="width:45px;height:45px;background:#77E0E8;text-align:center;font-size:14pt;white-space:pre" | '''zz-2''' | style="font-size:8pt;padding:1px 4pt;line-height:1.25em" | No/In karber şeno/eşkeno be '''[[:Category:User zz|Zazaki]]''' yê '''[[:Category:User zz-2|wertêni]]''' iştırak kero. |} </div> 1179 5518 2006-10-06T16:22:25Z Maviulke12 6 <div style="float:left;border:solid #99B3FF 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#E0E8FF" | style="width:45px;height:45px;background:#99B3FF;text-align:center;font-size:14pt;white-space:pre" | '''zz-3''' | style="font-size:8pt;padding:1px 4pt;line-height:1.25em" | No/In karber şeno/eşkeno be '''[[:Category:User zz|Zazaki]]''' yê '''[[:Category:User zz-3|raverberdey]]''' iştırak kero. |} </div><includeonly>[[Category:User zz|{{PAGENAME]][[Category:User zz-3|{{PAGENAME}}]]</includeonly> 1180 5566 2006-10-07T00:31:22Z Maviulke12 6 <div style="float:left;border:solid #6ef7a7 1px;margin:1px;"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#c5fcdc;" | style="width:45px;height:45px;background:#6ef7a7;text-align:center;font-size:14pt;" | '''[[:Zazaki|zza]]''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em;" | '''[[:Category:Karber Zaa-N|Zazaki]]''', [[:Category:User en-N|zıwanê maye]]o no / in karber.[[Category:Karber zza|{{PAGENAME}}]][[Category:Karber zza-N|{{PAGENAME}}]] |}</div> 1181 5525 2006-10-06T16:35:37Z Maviulke12 6 [[Template:Karber zza-5]] moved to [[Template:Karber zza]] #REDIRECT [[Template:Karber zza]] 1182 5536 2006-10-06T16:43:17Z Maviulke12 6 Listeyê Karber Zaa-N *[[User:Maviulke12]] *[[User:Mirzali]] 1183 5602 2006-10-08T01:44:58Z Maviulke12 6 Tu xeyr amey Wikipedia Zazaki --[[User:Maviulke12|Maviulke12]] 16:44, 6 October 2006 (UTC) Ez tessekur kena bra, tu rasti wun. Ze Wikipediya Tirki, ma gerek harfun Zazaki pa bik. --[[User:Maviulke12|Maviulke12]] 01:44, 8 October 2006 (UTC) 1184 5538 2006-10-06T16:45:22Z Maviulke12 6 Tu xeyr amey Wikipedia Zazaki--[[User:Maviulke12|Maviulke12]] 16:45, 6 October 2006 (UTC) 1185 5539 2006-10-06T16:45:38Z Maviulke12 6 Tu xeyr amey Wikipedia Zazaki--[[User:Maviulke12|Maviulke12]] 16:45, 6 October 2006 (UTC) 1186 5540 2006-10-06T16:45:55Z Maviulke12 6 Tu xeyr amey Wikipedia Zazaki--[[User:Maviulke12|Maviulke12]] 16:45, 6 October 2006 (UTC) 1187 5541 2006-10-06T16:46:17Z Maviulke12 6 Zazaca Wikipediya hos geldiniz --[[User:Maviulke12|Maviulke12]] 16:46, 6 October 2006 (UTC) 1188 5542 2006-10-06T19:19:52Z Maviulke12 6 Pela Karber 1190 5568 2006-10-07T00:33:25Z Maviulke12 6 Welate de dızde beno name xo haut dugelude sılasnıno. Kamıj welatı de beno va bıbo name na dızdi nasbeno. Jü dewe de ki hire bırai bene. Na hire bırai qeytan tewa destevera nine nino, kamıj kar kene va bıkere deste thol vejiné. Roza na hire bırai télewe de nısené ro werte xode nane hure vané: Towa de destevera ma nıno, sebıkeme bıkerime deste thol vejime xore şime leye Pire dızdu. Xore leyé deyi de piya dızdeni bıkerıme xoré nona xo vejime. Hire bırai dewa xo ra vejine kune ra rae dewe ve dewe, suke ve suke perskene sone dewa pire dızdu. Dewe de çe pire dızdu persené soné çé pire dızdu. Pir, çeberde verva cı yeno bırau beno zere. Pir ve bırau ra hal u xatıre zumıni persene. Piré dızdu bırau ré werd/yemeg ano, bırai yemege xo wene. Beno sonde, Piré dızdu cıle nıne keno rabırai sone kune ra. Piré dızdu hire roji bırau ré xızmete keno roza çarine piré dızdu bırau ra perseneo vano: Bıraéne, meymaneni hire rojia, mıré heni yeneo ke derde de sıma esto! Bırau ra, bırao phıl vano: Apo, ma ke çı kar kerde towaé destevera mara néame, hunere de ma çino, senata de ma çina. Dewe de vesan u tesani me. Name zenata to haut dugelu ro bıyo namdar. Ma hire bırai ki xo xoré va ke şime lewe xoré piya nona pize xo vejime. Ma na sevda ra uştime ra amei me leyé to. Pire dizdu, bırau ra vano: Bıraené, sima wes vane, zelal qeseikene, Hama xeyle waxto mı dızdeni tolaneni caverda, endi bine kokım, zere na boni de mabene çar desu de xoré eke none diye wenune, eke nédiye ki Heqi ra sukır kenune. Hire bırau ra bırae werti vano: Heqi verde çüye Oli bo ke ma pésa to ranéverdame. To gereke maré dızdeni, tolaneni salıx dé, ma de beré dızdeni. Ma na dina de her çira teseliya xo bırna, rayé u olaxa ma némenda. Taliye ma deste tode ro. To gereke made beré dızdeni. Piré dızdu sare xo keno çewt tene xaal keno dıme ra bıné zımbelura xuyino. Dest keno tıro qeseikeno vano: Uwo ke sıma qese xo kerdo jü, her çi gureto ra çımané xo ver, qısaweta xo dina ra bırna ez sevajine. Meste xore piya some dızdeni, tolaneni. Ama vırende ala gosro mıserne sımaré jü mesela xoya khane qeseibıkerine. Roze ez ve jü olvejira şime tolaneni, dızdeni. Zaf şime senık şime raste jü dewe ameyime. Mı olveze xora va ke; Bi vere na dewe de werte bırr de xo wedarime eke bi tari u zulomete hone some dewe çeu Tolan keme. Ma bıneniya dewe de werte bırr de xo dar we, roz bi tari lél kot. Mı niyada ke bi roşt çiye şaka Jé “ bulıski sewl da leyé mıde gına ve olveze mı. Olveze mı va ke we! Desınde pa şi. Olveze mı desınde can da. Ro cıra vejiya şi. Hen ke tariyo thowa sedır nékenune. Tene ke waht wertera werd ıra onciya şaqa leyé mı de gına ve dara azgeliye de. Dara aygeliye qılaşiye ra. Tersu verı her cae mı recefino. Tersu ver né besekenune ke raujine şerine, né ki besekenune ke exore tene şerine hewnı ra. Werte araq u terşi de ala bira sodırı. Tene roz bira roşti. Mı nate u dote xode nıyada ke çı bıvınine! Meyite olveze mı hete mıno rastı de, dara azgeliye hete mıno çepı de gına waro. Leyé dara azgeliye de ki jü moro de şao qerbelekını hardı de biyora derg, geverbiyo. Mı meyite olveze xo dardwe, dıme mori de guret, guret şine dewe. Sare dewe dormero mı guret zumıni ra vané: Na mordem çıxa modemo de çhero! Dewuzu ez berdune çé ağaé aşire. Dewuzu ağai ré hal u hekat qeseikerdı. Ağa cera ra mı va ke: Bıko, ma xeyle seriyo ke tersune na mori verı sondane teber nébeme. Eke bi sondı na mor şeqeno, reqeno kuno be isonura, mal u gau ra. Her sonde dı, hire mordemune mı beno. Xeyle kı mal u gae mı kısti. To na mor çütıri kıst? Mı ağai ra va ke: Mor vırende reqa leyé mıde gına ve olveze mı, olveze mı desınde can da, roé xo teslıme Heqi kerd. Mı desınde zona ke no moro polato. Mı xo kerdı hazır mor çütıri ke reyna reqa mı uşira xo dewe koka vılıro mor kıst. Ağaé aşire ez berdune çé xo mıré hazet u xızmete kerde. Mı none xo werd awa xo sımıte. Ağai çena xo de mı çewres roy u çewres sewe veyve ma kerd. Mı çena ağai, mal u gaye xo guret amıne çé xo. Piré dızdu qese xo qedeneno. Hire bırau ra jü posema beno bıraune xo ra vano: Bıra’ene ez posema bine dızdenıra vazbenune, sıma de ninune dızdeni u tolaneni. Ez wes a wes xo né’erzenu adır. Bıra nia qese xo vano cereno ra sono çé xo. Dı bıraé bini pire dızdu ra vane: Néé, to gereke dızdeni ma salıx de, era ma verı kuye piya some tolaeni. Piré dızdu onciya sare vılesneno ro, bıne zımbelura/zımelura huyino, vano: Ala gosde sımaré jüyena mesela xo qeseibıkerine. Dımera piya some dızdeni. Rozé ez ve hire olvezura some dızdeni. Zaf ke şime senık ke şıme raste jü koi amey me, vere made gema bévenga peye made kemeru gerıso, şintıro. Ma kotıme geme tene ke şime raste jü eskefti amei me. Ma şime zere eskefti(esketi) ke çı bıvınime! To vana qonağe pasa’yo. Ma zere eskefti de pize xo kerdı mırd. Honde niada ke tebera veng u hayleme mal u miyu yeno. Olvezuné mı xo zere eskefti de dardı we. Ez şinune çébere eskefti tever ra niada ke déve mal u miyi fişte ra xo verı cero yeno. Dév ve jü çımo. Mı desınde zere eskefti de peyé ondali de xo dardı we. Dév, mal u mıyi ardi zere eskefti sola de phone u gırse arde yeme zeri ra néve lona eskefti ra. Dév adır kerdı we zere eskefti bi roşt. Dévi boa isone Heqi gurete dı olveze mı di. Dév dı şişi kerdi olvezune mıde şiş zere pıngıle adırde kerdı sur u çırr şişi sıpıti we olveze mı werdi. Sıra/Dore ame mı. Dévi hona ke deste xo şiş néberdo, ez xeleşine ra mı zere adır ra şiş guret kerd çıme dévi de. Dév zırrça, jıva nata ame bota şi koi nayve zumıni ra. Eve destuné xo déşi thom kerdi onciya şi lona eskefti. Sola lona eskefti darde we çéberde vınetı miy u bıji tek u tek ebe dest belıkerdi eşt teberı. Mı niada ke raé u olağa xeleşiyaene çina. Mı jü bıje sarebırne çermekerde postık ontı xo çebere lona eskefti ra vejine amıne teverı. Cerune ne ra Dévi va ke: Dévo, qe mı zerede saye meke ezune teverı ra. Mı çütıri ke heni va ke! Dév qayde kotı zırrça, dota xo ro mı guret ame. Şiş hona çımde ro. Dév ame ra mı ser mı xo dara yan, dév şi şıntırr ro şi bın. Mı mal u miye dévı guret amıne çé. Piré dızdu qese xo qedeneno. Dı bırau ra jüna dızdenkerdene ra posema beno cereno ra sono çe xo. Leyé Piré dızdu de jü bıra maneneo. Bırao peyenı rıke keno vano: Heqi verdo tove bo ez gereke tode berine dızdeni, na zanate bımışine. Piré dızdu vano. Ala vınde toré jüyena mesela xo qeseibıkerine xona piya some dızdeni. Rozé ez u dı olvezura şime dızdeni. Zaf şime senık şime raste jü heni ami me. Heni sero jü dara qerte esta. Ma heni de awa xo sımıte şiya dare de xore oroşime ra. Mı niada dota aspare yeno toz u mız pia vaydano. Ma auştime ra şime dare sero xo dardı we. Oster ame nejdi ke aspare sero wo. Mordeme sere ostero sımşere ( kılıç ) vere pısara wo. Kutıko de boji ki ( cüce ) ver vozeno. Mordemeki oster vojna ardı awe ser ke awe do. Osteri sewle ma awe de di hinq bi awe nésımıte. Mordem xo sero dare de niyada ma dıme. Qariya, hérs bi ma dare ra ardime war. Dest u payé ma giredayi. Bıne dare de hire çole xori kınıti. Werte lonu de kı honde pençerei loni verdai. Mordemı ma kerdime lonu hata vere gula ma wele/erde kerdera ma serı kutıko boji verdara ma serı, cera raş i şiya darede merediya ra. Kutıki dı olveze mı werdi, dore ame mı. Kutık dorme mıde ame natı şi dotı. Kutık ame ke mı bijero, mı ey ra ave xo kerdo hazır. Çütıri ke kutık ame leyé mı ke mı bıjero mı eyi ra ave eve fek gose kutıki de guret. Kutık jiva nata ame bota şi çola mı biye hira ez çolera vejine mı kutık gewerkerdi. Mordemek bıne dare de hewno xoridero. Mı sımşere vere pısa mordemek cıra ont dave vıle mordemeki ro o ki kıst. Niştine ro ostere mordemeki oster fişte kay darayme we şime. Raste jü dewe ameyme, mı destmala xo pulesna veré feké xoro şine dewe. Oxro ke na dewe dewa modemo ke mı kıstı dewa deyi biya. O mordem ki ağae na dewe biyo. Dewuji verva mı amei va ke: Ağae ma amo. Ez berdune jü qonağ, mordemo ke mı kısto qonağe deyiyo. Hama mı destemale pulesna vere feke xoro dewuji mı ağae xo zonene. Dewuji çıke mıra persené ez eve dest, çımu, sare cuav danune, dewuzu zumıni ra va ke: Ağae ma néweso urze ma raurjime ra şime va ağae ma xore raoroşiyo. Dewuji uştira şi çéxo, ez u ciniya ağai çéde teyna mendime. Çutırike mı destemala vere feke xo nero, hermeta ağai fırke terse va ke: Lao, to kama? Ağai re sebi? Mı va ke: Mı mérde to kıst. Bi sonde cinike va ke: Çé vésaye dewuji ke bızoné to ağa kısto to wes néverdané! Urze ra ma çé barkeme, Zern u şemu bıjerime dewe terk keme şime. Mı ve cınıka ağai ra, ma çé bar kerd, zern u şeme ağai guret terkna amei me. Mı zern u şeme ağai gureté cinia ağai de zewejine reştime mırode xo. Eke inam nékena a ha na a cinika ağai ya ke mı gureta awa, perske? Piré dızdu cereno ra hermeta xo vano: Cinik hen nebi? Cınıke vana: Ya heve ve heve heni bi. Na hekatı ra tepiya bırao peye ki posema beno cereno ra sono çé xo. Xaalenia dızdeni ki qedina, Kokım ki piré dızdu maneno. Qeseikerdox: Avdelızune Gımgımi ra Sıleman Nustox: Tekin Yıldırım (UsxanCemal). Tarıxe nustene: 1985 Cae qeseikerdene: Berlin 1191 5575 2006-10-07T00:37:17Z Maviulke12 6 Makale yazari: Usxan Camal Tarih ve saat : 16. Ekim 2002 01:12:54: Deme de welate de wau u bırai benê, name lazek Alık, name çênek Fatık'e bena. Ni, mae ra sey benê. Ma xo ke mırena pi dêmar ano Alık u Fatık'e re. Na dêmar ra ki lacek u çênêke bena. Dêmar, Domanunê xorê yemeg pozena, Alık u Fatık'e rê ki wela adır kena lop dana cı. Alık u Fakık'e sonê mal u gau ver. Malde berbenê, manga bore yena ra zu vana: -Alık, Fatık bêrê iştirinê mı rakerê tede werd esto xorê vezé borê. Alık u Fatık'a iştirunê manga bore kenê ra tede hazar türlü werd beno, vezenê wenê xo kene mırd. Dêmar domanunê xorê şir, zırfeti, roneni pozena. Oncia ki niadana ke domanê xo benê zar. Alık u Fatık'e benê hewl. Rozê dêmar lazê xo Alık u Fatık'e de rusnena mal ver, vana: - Ala tei so, ni çı sekenê? wenê? Lazê dêmari Alık u Fatık'e de sono mal verı. Fatık'e lazeki ra vana: - Bıra toke tıka çı dı çêde maa xora mevaze. Lazek vano: - Ya Alık u Fatık'e sonê iştirunê manga bore kenê ra cıra werd vezenê wenê. Bıra ki tey weno. Sonde ke mal-gau anê çê, laze xora perskena , vana: - Alık u Fatık'a mal de çı wenê? Lazek vano: - Towa nêwenê. Roza bine dêmar çêna xo temei kena Alık u Fatık'e de rusnena mal ver. Alık, Fatık u waa xora sonê mal verı. Fatık`e vana: - Waê to ke tıka çı di maa xora mevaze. Çêneke vana: -Nê nêwanune. Alık u Fatık'a oncia iştirunê manga bore kenê ra werd vezenê anê wenê. Çêna dêmariö xo kena mırd verê des nenıkunê bêçıkunê xo kena pırr tey ana çê. Maa xora vana: - Daê sıfre noni (xonçıke) biya rone. Mae sıfre noni ana nana ru, çêneke verê nenıkunê xora werd vezena sıfreyi sero nana ro, çêneke u maa xora wenê. Rozê cinike xo nanaro nêweşeni kuna cıle. Sonde mêrdê xo ke yeno çê niadano ke cinika xo cılede ra vano: - Cinik çıkê to esto? Cinike vana: - Ez zaf nêweunê, torê niyaz pozen so jiare ala nêweşiya mırê sê vana. Cinike, niaz pozena dana mêrdê xo rusnena jiare. Mêrdê keçê ra beno teber cinike, cılra vejina raa kılme ra sona, rew sona, sona kuna zerê khulerê jiare. Tede xo dana we. Mordemek yeno, niaz keno vıla, jiare ra perskeno vano: - Jiarê, ciniya mı nêwesa derdê xo, dermanê xo çıko? Cinike zerê khulerê jiare ra vana: - So, manga bore sarebıbırrne cinia to bena wes. Mordemek cereno ra yeno. Cinike khulerê jiare ra vejina raa kılme ra yena çê oncia kuna cıle. Mêrdê xo yeno çê. Cinike vana: - Jiare tora seva ke? Mêrde vano? - Jiare vake, Manga bore sara bıbırne cinika to bena wes. Cinike vana: - Eke heni so manga bore biya sara bıbırnime! Lazê dêmari hesneno, sono Alık u Fatık'e ra vano. - ma u piê mı manga bore sarebırnenê. Alık u Fatık'e sonê manga bore ra vanê: - Pi u dêmara mara to sarebırrnenê, ma sebıkerime? Manga bore vana: - Ostıkunê mı berrê qurçkerê, sıma ke bivêsani şerê qurç ra vezê zerê ostıkude werd esto xorê borê. Dêmar u mêrdê xora anê manga bore sarebırrnenê, gost wenê. Alık u Fatık'a ki ostıkunê manga benê kenê qurç, herg roz sonê cıra werd vezenê wenê. Dêmar, niadana ke oncia Alık u Fatık'e ra benê hewl, çêna xora vana: - Ala nine bıpiye, nine dima so ni çı wenê? Çêneke, Alık u Fatık'e dıma sona, vinena ke Alık u Fatık'a qurç ra ostıki veti zere ostiku ra werd vetı werd. Çêneke sona maa xora vana. Mae oncia bena nêwes kuna cıle. Sonde mêrdê xo yeno ke cinika xo biya nêwes, vano: - Cinik, çıkê to esto? Cinike vana: - Ez zaf nêwesune, torê niaz pozen so jiare ala jiare sêvana. Cinike niaz pozena dana mêrdê xo rusnena jiare.Eve xo ki cile ra vejina raa kılme ra sona kuna qulerê jiare, tede xo dana we. Mordemek yeno niaz keno vıla jiare ra perskeno vano: - Jiarê, cinika mı nêwesa sebıkerine? Cinike zerê kulere jiare ra vana: - Alýk u Fatık`a sarebıbırrne cinka to bena wes. Mordemek cereno ra yeno, cinike oncia raa kılmera yena kuna cıl. Mordemek yeno çê. Cinike vana: - Jiare tora sêvake? Mordemek vano: - Jiare va ke Alık u Fatık'e sarebıbırrne cinika to bena wes. Cinike vana: - Meste ronen pozen, ben dan Alık u Fatık'e ame sarêbırrneme. Roza bine cinike ronen pozena bena verê Alık u Fatık'e de nana ro. Alık u Fatık'a roneni wenê, mirçıke yena nisena asıne pençeri ra wanena, vana: - Mirçe mirçe mirçelekê mıdê tene puselekê simara vanune qese u xevereke. Alık u Fatık'a sasbenê, vanê: - Nu çıko? Na mircıke ça nia wanena? Ronena xo wenê, mirçıke oncia wanena, vana: - Mirçê mirçê mirçêlekê, mıde tene puselekê, sıma ra vano qese u xeverekê. Alık u Fatık'a tenê roneni erzenê vere mirçıke, mirçıke ronen wena wanena vana: - Alık urze bıbero ve kıla ( kulıke) Fatık'e ro bıreme şerê. Meste benê sıma sarebırrnenê. Alık beno ve kıla Fatık'e ro remeno, Fatıke verdana ve Alık'i dıme remenê sonê. Zaf sonê senik ke sonê rastê zu heni yenê. Alık zaf biyo têsan yeno ke heni de awe bısımo, Fatık'e vana: -Alık, na heni de awe mesıme. Na heni, heniyê qatıruno. Alık awe nêsımeno oncia kunê ra raê sonê. zafke sonê senık ke sonê rastê jü heni yenê. Alık oncia yeno ke henide awe bısımo, Fatık'e vana: - Alık mesime, na heni heniyê kutıkuno. Alık uza ki awe nêsımeno darinê we sonê. Zaf sonê senık sonê rastê jü heni yenê. Alık yeno ke henide awe bısımo, Fatık'e vana: - Alık, awa na heni mesıme. Na heni heniyê malepêskiyo. Alık damisnê dano, u heni de awe sımeno. Beno malopêsk gıneno ro ko sono. Zaf sona senık sona rastê heniê yena. A ki damis nêdana heni de awe sımena, oxroke na heni heniyê xatunu bizo. Fatıke awe sımena bena xatune. Serê heni ro jü qewaxe bena, Fatık'e vejina ro na qewaxe ser sona qılê qewaxe. Nejdiye heni de jü suke bena, sarê na suke golıgunê xo anê ke na heni de awe de. Sewle Fatık'e dano awe ro golig xuye kenê, awe nêsımenê. Mılet xo sero niadano, Fatık'e vinenê kenê zele-mele sonê pasaê ( saê suke) suke ra vanê: - Pasa ala bi niade, çênêke vejia ro qewaxe ser. Jê asm u roze vêsena, sewlê çêneke dano awe de golig awe nêsımenê. Pasa mıleti keno top, eve torjenu ra yenê ke qawaxe bırrnê. Soder ra hata sondı bırnenê. Bırnenê nêbırnenê ke nêqedenenê. Beno tari, hencê pa maneno. Pasa vano: - Ca'verdê şime, meste yeme bırneme. Mılet darino we sonê. Alık'o ke biyo malopêsk yeno iştiriyê xo keno qawaxe ra oncia keno ra rast u duz oncia sono bırr. Roza bine soder oncia mılet yeno ke qawaxe bıbırnê. Niadane ke qawae biya ra duz. Oncia bırnenê ke waro dê. hata sondı bırnenê tede basnêkenê. A suke de jü pirê bena, na Pire vana: - Sıma ça honde zor danê xo? ez aê sımarê an war. Mılet oncino sono. Roza bine Pire sona lêê ane heni sero adır kena we ke rovar bıkero. Adır kena we, awe kena lêê,lêê ana voreşiya adir kena. Eke dıdı-hire reê heni kena, Fatık'e qawaxe sera vana: -Xanıma mı, xatuna mı ça heni kena? Adırê xo sanana we? Adırê xo weke, kuçıkunê xo dormede rone lêê xo pırê awe ke bia serne. Pirê cerena ra Fatık'e vana: - Çêna mına rındeke, ez qedaê to cen, ez kor u kokımne........ xêrê merdunê xo bi mırê weke so. Fatık'e qewaxe ra yena bın ke Pire rê adır wekero, pire dızdia vengdana pasai(saê suke), pasa ve mordemuna yenê pê Fatık'e cene benê suke. Pasa, Fatık'e lazê xorê ceno çewres roze veyve kenê, Fatık'e lazê pasai rê kenê veyvıke sonê resenê mırodê xo. Rozê, laze pasai sono sayd, pire ve Fatık'e ra sonê rovar. Fatıke awe kena xoro. Pire çütirke porê Fatık'e sanekena, haut pıncrari kena vıle Fatık'e de. Fatık'e bena mirçıke perena rasona. Pire kıncunê Fatık'e kena payi sona çê pasai de nisena ro. Sonde laze pasai sayd ra yeno niadano ke destê cinike qılaşiyê ra, çımê xo biyê gırs. Lazê pasai pire ra peskeno, vano: - Xanım, torê sebiyo nia? Pire vana: - mı honde ke raa to ra niado çımê mı biyê gırs. Mı honde ke axx - wahh kerdo bine kokım. Laze pasai ki inam keno xo xorê vano " belka rast biya kokım. Lele de lazê pasai beno, na lele lazê pasai rê werd pozeno. Mırçıke yena nisena pençere ra wanena. Mirçıke yena ra zu(zon) qeseikena, vana: - Laze pasai ame, nêame? Dela cenemi gurete nêgurete? Lele laze pasai na mirçıke gosdano, bınê werd (yemegi) vêseno. Roza bine oncia mirçıke yena nisena pençere ra qeseikena, lele oncia bınê yemegi vêsneno. Roza hireine laze pasai lelei ra perskeno vano: - Lele, binê na yemegi ça vêsnena? Lele vano: - Hal-mesela nia, nia... mirçıkê yena nisena pençere ra qeseikena, vana " lazê pasai ame, nêame. dela cenemi gurete, nêgurete? Aqle mi aê ser sono bınê yemegi vêseno. Lazê pasai vano: - Ala meste to ke yemeg pot ez ki yenune xo dan we, gosdan. Roza bine lele oncia yemeg pozeno, mirçıke yena nisena pençere ra wanena vana: - Lazê pasai ame nêame, dela cenemi gurete, nêgurete? Lele masa sure nano linga mirçıke ra, pê mirçıke ceno ano dano laze pasai. Laze pasai dest keno vılê mirçıke ra niadano ke girei tederê, pincraru pa vineno. Pincraru vıle mirçıke ra onceno niadano ke mirçıke biye ve çêneka ozeve uza vınete. Tabi rapa-ruta. Hortê awe ra vejiya. Pire vana: - wuy wuy, aê biarê sare bırbırnime. Ez legane an aê sare bıbırnime gona daê hard merışiyo. Legane anê Fatık'e sarêbırnenê. Dılape goni gınena naka rıştıke ro. Nake, çê lazê pasai de gınena waro.Rozê jü pira bine yena çê laze pasai re zeru fina ta, a pire na naka riştıke vinena. Nake bena çê xode erzena pençerê xo. Pire herg roz yena çê laze pasai re karkena. Sonde sona çê ke çê fişto ta, yemeg poto, her çi hurenda xodero. Pire sasbena! Roza bine pire peê çêverde xo dana we. Niadana ke naka rıştıke pençere ra gıne waro cıra çênekê vejiye, jê asm u roze vêsena. Pirê xıl bena pê çênêke cena, pire vana: - Meke.. ça kuna naka rıştıke? to rê guna niya? Fatık'e endi naka rıştıke nêkuna. Pire rozê sona çê laze pasai yena, vana: - Lazê pasa vano "bêrê mırê pırç bırıçuknê (eve sano taftır). Fatık'e, vana: - Daê, tu ke şiya lazê pasai ra vaze " çêneka mına feqire esta, a ki bêro pırç bıruçıkno. Pire sona lezê pasai ra vana. Lazê pasai vano " bero. Roza bine, pire Fatık'e tey bena, piya pırç rıcuknenê. Lazê pasay u cina xora ( pire) ki oda bine de niste ro. Horte dıdı odu de pençere esto. Cinike ve Fatıka pırç riçuknenê Fatıke, ciniku re hekatu qeseikena. Laze pasai qesune Fatık'e gosdano, vano: - Çêna pire, qeseibıke, qese to hem wuliye hem kulliye, qeseibıke. Pire heredina Fatık'e ra, Fatıke vengê xo bırrnena. Rozê oncia, Pire ve Fatık'a sonê çê lazê pasai. Lazê pasai ostorunê xo horte piru de barekeno,vano: Na osterunê mı berê weyiyekerê. Usar kamij oster ke çêver ra zere niame, o oster sencen ververde honde gıranena osteri zernu dan cı, Fatık'e laze pasi ra vana: - Kamij osterê to ke zaro ei bıde mı, ez ei ben kenune weiye. Ostoro zar cena ane çê.... Fatıke sane bena erzena zu oda tede was, mırzor tera beno, toqe ki erzena oda bine tede fike ve cev ra tera beno. Oster bena zere de giredana. Usar yeno, lazê pasai osterunê xo keno top. Ostero ke Fatık'e berdo, hen kerdo weiye ke, hen biyo hewl ke şemuge ra tever nino. Osteri bena dana lazê pasai. laze pasai oster senceno ververde honde kilo osteri zernu dano Fatık'e u Pire. Roze laze pasai çêneku ve cinikura keno top vano: - Berê mırê nuku weçine. Hetera ki sanıku vazê. Cinik u çênekê suke benê top sonê çê laze pasai. Fatıka çêna pıre ki tey sona. Hem nuku çinenê we, hem ki sanıku vanê. Fatıke sanıke vana: - Çênêkê vejiya ro ve qewaxe ser, sare suke çeneke vinenê, sonê xevere danê pasae suke, pasa pire rusneno. Pire yena Çêneke xapnena qawaxera ana war pi cenê benê suke saraye pasai. Pasa Çeneke lazê xore ceno. çewres roze veyve kenê. Roze pire ve çeneka sone rovar, çênêke awe kena xoro. Pire porê çêneke sane kena. Haut pincraru kena vıle çênekede... Pira ke laze pasai gureto uza ra xilbena vana: - Vengê xo bıbırne weseneku kena. Lazê pasai vano: - Çêna pire qeseibıke, qese to hem wiliyê hem kuliyê. Fatık'e vana: Çêneke bena mirçıke perena ra sona. Pira cina laze pasai oncia vana: - Urze uzara def be....! Lazê pasai cina xora vano "vınde qeseibıkero. Fatık'e vana: -Lele laze pasai yemeg pozeno, mirçıkê yena nisena pençere ra wanena, zaf wes wanena Lelê laze pasai mirçıke gosdano bınê yemegi vêsneno. Lele sono lazê pasai ra vano........ pê mırçıke cenê. Eve qesê pire mirçıke sarebırrnenê. Dılapê goni gınena naka rıştıke ro, naka rıştıke çê laze pasai de gınena waro. pirê yena çê laze pasai runadê. Na naka rıştıke vinena bena erzena pençerê xo, çêneke naka rıştıke ra vejina bena çêna pire. A çêna pire ezune. Laze pasai, endi her çi anora xo vıri. Oncia Fatıke ceno sono reseno mırodê xo. Laze pasai osterune xo haut rozu zerade giredano, vêsan u têsan verdano hora sole dano cı. Haut rozu ra tepia osteru ano pira pa giredano osteru verdano ra. Oster tesanena xora nat u dota vozenê pire kenê pirtlei. Laze pasai oncia pirede zewejino sonê reseno mırodê xo. Vatox: Sımaylıze Caê vatene : Berlin Tarıx: 1985 Na sanıke Desım de vajina. Qeydkerde Usxan Camal. qeso qız: Sanıka Alık u Fatık'a Pêserokê AYRE amor 13 serra 1987 de vejaibi, Ayre de na sanike kêm u xelet vejiyai bi. Na sanıke kıtave mıno vıren ALIK U FATIKA (1992 Berlin'de mı ve xo çapkerd bi) de pelga 29-33 nuasi vi Coka mı na sanıke reyina çım vera vêarne ra. Newınde nuste. Sımaylıze çütirke mıre qeseikerda mı ki qeytan nêvurne heni nusne. 1192 5549 2006-10-06T20:30:22Z Tekin Yildirim 17 BAVA ASMENI VA KE BAVA ASMÊNi VA KE.......... Makale yazari: Tekin Yildirim Bava Asmêni va ke: Şine eskeriye, Eskeriye de ma ağme kerdime, ez dane erzurum. Eskeriye de jü Laz Memed bi mıra zaf haskerdenê, na embaze mı, trabzon ra bi. Mı ve Memedi ra vişt u çar asmi pia eskerêni kerde. Werd u sımıtena ma zu gulera şiênê. Eskeriya ma ke qediye, waxte terisbiyaene amê. Ma kerdime teris, Ma ke qısle ra vejai me teber, Memedi mıra va ke: Asmên, toke şiya dewa xo, ma u piê xo di, dımera rozê mırê bi meymaneni. Memed şı trabzon, ez amune Dêsım. Mavên ra hire-çar asm vêrdi ra. Rozê mı va ke: " Na laz Memdi mırê honde mı- nete kerde, ala ez şerine cı rê meymaneni. Amıne Mamekiye, niştune ro otoberzê trabzoni, kotime ra raê. Otoberz, caê ara dê, mı na arade Memedi rê tel da va ke: " Ez yenune, mı cünê otoberzu ra bıce. Trabzon de otoberz ra amıne war, nat-dotê xo de niada ke Memed ki amo mı keno sayê. Embazê mı Memedi, ez cünê otoberzu ra guretunê eve tağşi berdunê çê xo, kerdune meyman. Ez çê Memedi de phonç roji binê meyman. Xızmeta ke Memdi mırê kerde, pasau rê nêkenê. Ma pia werd, simit, fe- teliyaime. Rozê, Memdi ez berdune ( hasa huzurê sımara) kêrxane. Mı mianê xo ki kerd rehet. Endi meymanêna mı qediye, ceronu ra. Memedi, ancia ez eve tağşi ardune cünê otoberzi, bileta mı mirê gurete. Ez ke Memedi ra bırıne ra, mı Memedi ra va ke: Heq u teala kena to ki rozê mırê bi meymaneni. Ez cerune ra, amıne Dêsım. Hirê- çar asmı kot maven cı nıkoti, Memed vejiya ame, mırê bi meyman. Zerê çêi de, dünike de, heq ke çı do, ma xorê pia werd. Memed, heştê çê mı de mend. Mı Memed ra va ke: Bıra, to ez berdunê kerxane, mı xo kerd rehet. Qusurê mı de nia mede. Tıka, suka ma de kêrxane çino ke ez to beri, xorê rehet kerê. Ala urze şime, xorê nia tene na dormura bıfetelime ( ben bır ke hera şaê. cırê qısmetkerine). Ma şime nejdiyê gema gavani, dota hesê bır ma de vejiya. Laz Memed lüyo, rema vejiya ro dare ser. Mı ve heşi ra zumini guret. Jüê mıra, jüê hêş ra. Axırê ma zumini xeylê fetelna. Mı hesnai vi ke, isoni ke xo naro merdene, hes pêskarê isoni nêbeno. Mı xo est hard, xo naro merdene. Heşi, gose xo ard verê fêkê mı, mı qontrol keno. Ala ez solıx cenu - nêcenu. Mı, solıxê xo cıgerunê xo de kerd çip. Heşi kenat ard ra xo ke " no endi merdo. Ez caverdune, cera ra geme, şi bırr. Laz Memed, dare ra ame war, ame leê mı va ke: Asmên, to çıxa ke qerwetın bê ki, o hesê bırrıyo. Towa nêbo to gına bın ro. Hama ez zaf meraq ken, hesê bırr bı çot, gosê to de çiê va ke; Mı rê bi meraq, ey tora seva ke? Mı va ke: Heş, gosê mıde va ke " To ke reyna na laz Memedi de embaz/olvez bê, ez nanu de maa to. GOZU BORÊ; KİRÊ SIMA BENO PİZ Mordemê beno, jü cinia xo, dıdı kı lacê xoê qıji benê. Mordemek, hega de, bırr de, koli de, gureêno. cinike ki, zerê çêi de gureêna. Non pozena, werd pozena. Domanu kena pil. Cinike, endi bêzar manena. Rozê sande, xo nana ro nêweşeni, kuna cıle orğa oncena ra sarê xo ser Mordemek sande yeno çê. Cinika xo biya nêwes. Domani vêsan u têsaniye. Mordemek, besenêkeno werd pozo. sebıkero, sê nêkero. Sono sandıqa cêj ra gozunê khankılu ve- zeno, ano zerê oda de sıknenê. Cinika bınê orxani de gosdana. Mordemek gozu sıkneno dano do- manu, vano: bore - bore kırê sıma piz bo, qewtin bo. Cinike bınê orxani ra sarê xo vezena, vana: Heya, va domani borê kirê xo piz bo. Kutık, ma to ve xo ça nêwena? * Na meselei, bava Asmêni ve xo mırê qeseikerdi. Berlin, 16 Nisane 2002 1193 5551 2006-10-06T20:34:19Z Tekin Yildirim 17 BAVA ASMÊNi VA KE.......... Makale yazari: Usxan Cemal Tarih ve saat : 10. Mayis 2002 23:55:40: BAVA ASMÊNi VA KE.....* Bava Asmêni va ke: Şine eskeriye, Eskeriye de ma ağme kerdime, ez dane erzurum. Eskeriye de jü Laz Memed bi mıra zaf haskerdenê, na embaze mı, trabzon ra bi. Mı ve Memedi ra vişt u çar asmi pia eskerêni kerde. Werd u sımıtena ma zu gulera şiênê. Eskeriya ma ke qediye, waxte terisbiyaene amê. Ma kerdime teris, Ma ke qısle ra vejai me teber, Memedi mıra va ke: Asmên, toke şiya dewa xo, ma u piê xo di, dımera rozê mırê bi meymaneni. Memed şı trabzon, ez amune Dêsım. Mavên ra hire-çar asm vêrdi ra. Rozê mı va ke: " Na laz Memdi mırê honde mı- nete kerde, ala ez şerine cı rê meymaneni. Amıne Mamekiye, niştune ro otoberzê trabzoni, kotime ra raê. Otoberz, caê ara dê, mı na arade Memedi rê tel da va ke: " Ez yenune, mı cünê otoberzu ra bıce. Trabzon de otoberz ra amıne war, nat-dotê xo de niada ke Memed ki amo mı keno sayê. Embazê mı Memedi, ez cünê otoberzu ra guretunê eve tağşi berdunê çê xo, kerdune meyman. Ez çê Memedi de phonç roji binê meyman. Xızmeta ke Memdi mırê kerde, pasau rê nêkenê. Ma pia werd, simit, fe- teliyaime. Rozê, Memdi ez berdune ( hasa huzurê sımara) kêrxane. Mı mianê xo ki kerd rehet. Endi meymanêna mı qediye, ceronu ra. Memedi, ancia ez eve tağşi ardune cünê otoberzi, bileta mı mirê gurete. Ez ke Memedi ra bırıne ra, mı Memedi ra va ke: Heq u teala kena to ki rozê mırê bi meymaneni. Ez cerune ra, amıne Dêsım. Hirê- çar asmı kot maven cı nıkoti, Memed vejiya ame, mırê bi meyman. Zerê çêi de, dünike de, heq ke çı do, ma xorê pia werd. Memed, heştê çê mı de mend. Mı Memed ra va ke: Bıra, to ez berdunê kerxane, mı xo kerd rehet. Qusurê mı de nia mede. Tıka, suka ma de kêrxane çino ke ez to beri, xorê rehet kerê. Ala urze şime, xorê nia tene na dormura bıfetelime ( ben bır ke hera şaê. cırê qısmetkerine). Ma şime nejdiyê gema gavani, dota hesê bır ma de vejiya. Laz Memed lüyo, rema vejiya ro dare ser. Mı ve heşi ra zumini guret. Jüê mıra, jüê hêş ra. Axırê ma zumini xeylê fetelna. Mı hesnai vi ke, isoni ke xo naro merdene, hes pêskarê isoni nêbeno. Mı xo est hard, xo naro merdene. Heşi, gose xo ard verê fêkê mı, mı qontrol keno. Ala ez solıx cenu - nêcenu. Mı, solıxê xo cıgerunê xo de kerd çip. Heşi kenat ard ra xo ke " no endi merdo. Ez caverdune, cera ra geme, şi bırr. Laz Memed, dare ra ame war, ame leê mı va ke: Asmên, to çıxa ke qerwetın bê ki, o hesê bırrıyo. Towa nêbo to gına bın ro. Hama ez zaf meraq ken, hesê bırr bı çot, gosê to de çiê va ke; Mı rê bi meraq, ey tora seva ke? Mı va ke: Heş, gosê mıde va ke " To ke reyna na laz Memedi de embaz/olvez bê, ez nanu de maa to. GOZU BORÊ; KİRÊ SIMA BENO PİZ Mordemê beno, jü cinia xo, dıdı kı lacê xoê qıji benê. Mordemek, hega de, bırr de, koli de, gureêno. cinike ki, zerê çêi de gureêna. Non pozena, werd pozena. Domanu kena pil. Cinike, endi bêzar manena. Rozê sande, xo nana ro nêweşeni, kuna cıle orğa oncena ra sarê xo ser Mordemek sande yeno çê. Cinika xo biya nêwes. Domani vêsan u têsaniye. Mordemek, besenêkeno werd pozo. sebıkero, sê nêkero. Sono sandıqa cêj ra gozunê khankılu ve- zeno, ano zerê oda de sıknenê. Cinika bınê orxani de gosdana. Mordemek gozu sıkneno dano do- manu, vano: bore - bore kırê sıma piz bo, qewtin bo. Cinike bınê orxani ra sarê xo vezena, vana: Heya, va domani borê kirê xo piz bo. Kutık, ma to ve xo ça nêwena? * Na meselei, bava Asmêni ve xo mırê qeseikerdi. Berlin, 16 Nisane 2002 1194 5553 2006-10-06T20:42:34Z Tekin Yildirim 17 Tırki Peyniyede Sarrê Xo Wenê Makale yazari: Tekin Yildirim Tarih, gün ve saat : 05. Agustos 2001 21:52:27: Thurikê Tırki her roza newiye reyna dırino. Dewlete mezge isonu, aqlê isonu eve politika xoya qefçıle kerdo qılerın. Kemalizm eve derjena tortori kerdo sare. Coka, isonê Tırk mezgê xo devlete ra giredaiyo. Besenêkeno ke mezgê xo bıcero ra xo dest. Dewlete, mezgê pero isonu kerdo şuanê xo. Kamıj het ra benê bıbê, mezgê xo dewlete dero. Çhepci, rastci, dindari, bêdini, elevi pero. Mesela çhepci hirıs- çhewres sero verva dewlete lez danê. Hama,xona besenêkerdo kê laê xo, nakê xo dewlete ra, Kämê kor ( Kemalizm) ra bıxelesnê. Çhewres serre de besenêkerdo ke isonunê Tırkr ra % 05 boncê hetê xo. Nu çinai rê nia ro. Propaxanda çhepcu inamkar nê ya ke diaxê isonu cırê bêro. Dındari: Gegane gamê, dı gami erzenê MGK bêçıka mısnaene fino ra hawe dındari desındê lınge peyser erzenê. 1. Tıvarê xo hem xorê çino hem ki mıletê xorê çino, vanê: "teyna maneme, ceza danê ma" coka tersenê. 2. Zera isonunê Tırk partinê dindaru rê vêsena, propaxanda de, reydaene de phoş danê partinê xo, hama eke kot tenge, esker ke cızmê xo kerdi pay kunê qulazıkunê xo. Çepci, demokrati ki je dindarunê. Talip Erdoğan: Nara ses-haut seri ra ave qesei kerdo. Na qeseikerdene hata nıka werte nêvejiye. Çütir ke T.Erdoğan'i AK. Parti na ro hona na bandê qeseikerdene vejai werte. Mı na qeseikerdene gosdê. Zafı caude haqa mordemi esta. Rast vano! Gosdare ke lewe de ki destu kunê pia. Mesela vano " na anayasa 've sarexoss ( Sarhoş) kerda hazıre, nusna". Rast vano. Çınay re? Weşiya Rıza Nur'i bıwanê. uza de vinenê ke rast Mısto kor zu isono de sarexoso. Pêro emri ei ra vejinê, iê bin ki emru anê hurendi. Mesela dı'ine: İsoni ke laikligeni nêwazenê sıma besenêkene dewlete laik bıcerê (Dewlete qeytan zu dolme de idara laike nêarda). Hata roza ewroene keşi qeseikerdena Talip'i rê vengê xo nêvetı. dewlete ke Partiyê Refahi cadê, isonê refahi bi phoşdarê Talip Erdoğan'i. Dewlete u eskeri na phoştdareni ra tersai milise werte phoştdarunê Talip ra kaseti guret dave televizyonu. Televizyon, radon, gezetu ki eve resm u veng axme kerd. Medya Tırki dısmenê Tırk ya, Dısmenê demokrasi ya, ajanen, mılışe na dewlete u eskeriye kena. Talip Erdoxan ki eskeriye u doskaru rê ihbar kerd. Nıka ke seçim bıbiyenê belka ki Talip'i zaf rey guretenê. Medya Tırk ki nae ra tersenê. Tırkia de şuanê dewlete cıxa (medya) ke estê, guret Ak Parti u Talip Erdoğan'ira. Wazenê ke zu goçıke awe de bıxeneqnê. Hona vijeri morevaê hukmat Mesut'i "ulusal gürevlik" ra qal kerdene, vatenê: " Eve şiyaena Tırk'iya de ulusal güvenlik zu sendromo" serbestena fıkıri wastenê, sebi? Ewro Mesut ra qeytan vengı nêvejino. Leê eskeri de sarê xo fışt werte polunê xo. Zu welat de ke demokrasi wazenê gereke kamıj fıkır ra benê bıbê serbest fıkrê xo araze kerê, vazê. Tırk soder-sande demokrasi wenê, demokrasi kenê. Çepcu ke fıkrê xo va ke, rastci ke fıkrê xo va ke, dindaru ke fıkrê xo va ke doskar u savci qudur benê, MGK u şuane dine ke mecliste qudur benê. Demake demokrasi wastena nıne pêro zuro. Zu welatte, isonê i welat ke kamij idara waste gereke a idara bıbo haq u guna ki yê i isonuna. Cumhuriyetê Tırk ke no ru, mebusunê meclışi verva cumhuriyeti vejiyê, nêwasto ke hilafet wedariyo. Ura dıme Mısto kor vejiyo ro kırşi ser, 've vengo perz qesei kerdo, perno ra mebusu ser, mebuşi tehdit kerde. mebusê mıleti mecburi dest finê ha wa ra, cumhuriyet qewul kenê. Qazata mıllıyeti elevu sero zu nuste vet, şuane dewlete ke diyanet te vato:" Elevi Tırkia ra ca wazenê, Tırkia kenê lete, harita veta"! Na mordem, memurê dewleto, hem ki ırkçiyê Tırkio. Rozunê peênude dewlete eleviu ra zaf haskena! Coka taê wazenê ke mavenê dewlete u elevi xırave bo. Dewleta Tırki key ke elevi ra zaf haskerdo, elevi amê qırkerdene, amê kıstene. Dewlete elevi ra nia haskena. Kombiyaise elevi Tırkia de ilegalo, resmiyette dewlete elevi nêsılasnena. Kombiyayis verdana ra, çıke zonena ke meste-bêro elevi dewlete rê lozım benê, hetê ekonomi ra Tırkia herg roze ke şiye tene na kuna çamuri. Tırkia de qeytan kes dewlete ra zere wes niyo, Nê Zazai, nê Khurmanci, Nê Kartveli ( Laz'ı) , nê karkerdi, nê dewuji. Zeke corde ki mı vatibi isono Tırk ( taê zaza u khurru ki) mezga ra, aqıl ra bıne teşirê dewlete de rê, bıne teşirê Kemalizm de rê. Coka honda sav rê xo hirao, qolay qolay verva dewlete nêvejinê. Hadi vajime Tırk hetê maneviyat ra dımoçi kê xo dewlete ra, eskeriye ra giredawo, peki na derdê Zazau, Khurrmancu, Kartveliu çıko ke vengê xo nêvezenê? Nı pero xizmekare dewleta Tırk niyê ke ! Roz ve roze turıkê dewleta Tırki dırıno, lone ra boe pıxe vaydina. Polkenê, polnêkenê ke cırê dewa nêvınenê. Jê dımpıstıke çerexina, çerexina peyniye de axuyê xo keno xode, sarê xo wena. Tekin Yildirim 1195 5576 2006-10-07T00:38:57Z Maviulke12 6 (Arêkerdoğ:Tekin Yıldırım) Welatê ma de awrançiyê beno zaf baqıl beno. Dewuzu ra kam ke genım ard ane areye rinayêne, tede base ceno. Pi xapneno, cıra genım ceno tıp-top rusneno. Rozê Semir çor tenekêi genım nano ro qatıre ceno sono areye. Awrançi çêber de rastê cı yeno, piya çüalu nanê ro benê zere. Xal-xatır ra tepiya, Awrançi vano: -Bıra Semir, bi base kume. Kamke rindek zür kerd o base ceno, mı ke zuro wes kerd, genimê to, tora cen. To ke zuro wes kerd, ez dı tenekêi genım ki ken genimê to ser, torê rinra horê bije su. Semir vano: -Bıra, to vato vato. Awrançi vano: -Bıra Semir, de vaze. Semır vano: -Bıra to mıra pıla vırende to vaze. Awrançı kuno qese vano: -Usar, ma çê bar kerd şıme ware. Heştera tepiya mua mı, mıra vake: Bıko, ala ur-ze so dewe kêrgunê ma de niade, dota cı marê genım biya xorê beme rimera ameweme. Ez darine we şine dewe, dewe tıp-tola, şine çê ma kılıt vetke çêber rakeni, çêber ra nêbeno. Tomdan nêtomdan ke çêber ra nêbeno. Tesela mı bıriye, şine serê ban lozınero davacer niyada ke çı bıvınıne! Zere ban sıpe keno, lozıne ro şine zere ke zere ban pêro pırê haquno. Mı haki pêro lozıne ra eşt teber ke çı bıvınine. Dıkê gı-no peê çêber ro to vana " gawo". Mı goçen kerde dik'te, dik xo kuya ve çêber ra, çêber u des'a piya riznay bı tever. Mı dı tenekey genım kerd çüalu na ro dık kotnera raê son ware. Amıne kişta Ferat'i, xoriyo sê bıkerine sê nêkerine ? Mı genım dikra na ru, eve sapan genım pêro Ferat sera tek u tek est bover. Niştne ro dik, dik azna eşte şime bover. Mı fekê çüalu kerd ra, dik genim pêro nıkliye kerd, kerd çüalumı onca çüal bar kerd şime ware.Awrançi qesê xo qedeneno. Sa beno xo xorê, çütır ke Pising mêrı de niyadano. Hen Semir de niyadano. Nafa ki dore kuno Semir, Semir vano: -Seru ra raver çewres petage mesê ma bi, soder mı mê? mordenê verdenê ra. Sonde onciya mordenê kerdênê zere. Rozê sonde onciya mı mê? mord kejü mêsa ma niyama. Mı pıncrar kerde hard de şine ser, nat-dotê xo de niyadan. Mı niyada ke,hawa peyê koyê Qereçol dejü hega de ververejü gay de kerda cıte. Ez darine we şine, mêsa mı kerda hetê zerı, ga kerdo hetê tever. Ga besenêkeno bonco, qewete pêro naro vılê Mêsa mı ser. mı mesa xo kılame ra vete ke çı bivinine, vıli sero honde cün kul giredo. Mı mêsa xo gurete arde çê, berde axüre de giredê, kelpıçê wele ardna ro kulê vıli ser. Çêber sero kılıt kerdı amine çê (keye). Werte ra hirê roz vêrdi ra şine axüre ke çı bıvınine. Vılê mêse sero bostanê tera biyo ke to ra sê vajine 1kündır, 2kavun, 3karpuza, lolık, xiyar, ısot, lovik, sılq, piyaz, boldırzan. Ez tene hortê bostan ra feteline, mı jü 3karpuza girse diye, dı hondê sarê to esta. Mı karda xo vete, karpuza lone kerd ke ala resta, nêresta. Mı çıme xo berd verê lone zerede niyadanteyw! Zerê karpuza de awresê (Hargos) remeno, tajiye verdana awres dıme, Say-dere ki verdano tajiye dıme. Zere karpuza de hirçor sur ard pêser. Awres amera verê lone, peyê xo çarna cı ra xete este tever. Mı xete gurete wende ke tede nivisno. Çar tenekey ê toyê, çar tenekey ki Awrançi serkero torê bırıyo ra xore bije su.Semır qese xo qedeneno, fekê Awrançı akerd maneno, vano: -Bıra Semır ez honde sero jür ken, mı hona juro niyane nêhesno. To çar tenekey haq kerdi, Ez eve na zure to nêke çor, çewres tenekeyi mılet ra cen. Semir ardünêxo ceno beno tever, tene ke beno ra dür cereno ra vano: -Bıra Awrançi heftena onciya yen. Awrançi vano : -Ni, Nii. Reyna tovbe vo ez ke reyna zuru ken, nê ez zuri ken, nê ki to dı hefte de reye bı. Haq'a mı ke çıka aye cen. Reyna tovbe vo. Berlin, 1984 Bınge: *1-Kündır: Kuy *2-Kavun: Beşila *3-Karpuz: Hendi (mıntıqa Diyarbekır Hêni), zebeş (mıntıqa Süreg "Sêwereg") ''Not: Vateyê kavun, karpuz türkiyo u kündır zi kırdaski yo. Beşila (kavun) zaf mıntıqayê zazayan dı vacêno. Hendi çorşme Diyabekır dı, zebeş zi çorşme yê Süreg dı vacêno. vateyê zebeş bı xü zi érebki yo. Cora zi vateyê hendi zazakiyê do raşto. Editor Çıme: ZazaPres-2 u Ware-7 '' 1196 5607 2006-10-08T01:51:18Z Maviulke12 6 I contribute to * http://incubator.wikimedia.org/wiki/Test-wp/diq ! {| style="float: right; margin-left: 1em; margin-bottom: 0.5em; width: 242px; border: #99B3FF solid 1px; clear: right" |- |style="text-align: center" | '''[[Templatê Zıwani]]''' |- | {{Karber zza}} |- | {{Karber tr-3}} |- | {{Karber de-4}} |- | {{Karber en-3}} |- | {{Karber fa-2}} |- | {{Karber ku-2}} |- | {{Karber nl-1}} |- | {{Karber sp-1}} |} * '''leqeme - pseudonym''' : Asmêno Bêwayir * '''caê dina-amaişi - place of birth''' : [[Estamol]] /Istanbul * '''serra biyaene - date of birth''' : 1973 * '''kok - origin''': Eastern Anatolia, Dersim (Dêsım), Pılemoriye (Pülümür), Mazra Sılêmanu, aşira Balabanu ra, hetê pi ra Çê Keşki, hetê mae ra Çê Ğeyali * '''cao ke maneno - living space''': Frankfurt/Germany * '''kar u gure - profession''': Student of Comparing Linguistics - Indoeuropaistic and metro driver * '''zonê ma u piyê mı sero - mother tongue''' : http://en.wikipedia.org/wiki/Zazaki 'is a language spoken in eastern Anatolia between the rivers Euphrates and Tigris. It belongs to the northwest-Iranian group of the Iranian language branch of the Indo-European language family. The Zazaish language is related to Kurdish, Persian and Balochi. An exact indication of the number of Zazaki speakers is unknown. Internal Zaza sources estimate the total number of Zazaki speakers at 3 to 6 million.' The Zaza-People originate in Eastern Turkey. Usually, they are referred to as Kurds, because just recently knowledge about them has spread. But this is not correct and heavily opposed by Zazas. The Zazas do not form a homogenous group, for they can be divided by their confession half and half into Alevis and Sunnis. Traditionally the religious identity is more important than having the same language in common. Only recently in the European Diaspora there are attempts for a claim to a Zaza identity irrespective religious ideas. After the fall of Ottoman Empire the Turks had made bad experience as far as maintaining cultural and linguistic diversity within a nation was concerned. For this reason they started an assimilation politic which should unite all population into an identity based on Turkishness. Hence publishing and music making in local languages became forbidden. Besides the Jews, Armenians and Greeks, no other ethnic minorities officially existed in Turkey according to the Treaty to Lausanne in 1923. Suffering discrimination from the Turkish Army many Zazas moved to West Europe and especially West Germany. Released from fear of repression, the awareness of the Zazas about their identity linked with their language Zazaki raised. Many Intellectuals have begun to pay more attention to their language and are actively involved in maintenance strategies. They have come to the point to realise the ultimate worth of their language which is about to die. Indeed Zazaki is threatened with extinction, because many children do not learn the language as a mother tongue language and in Turkey many people have voluntarily stopped communicating in Zazaki for mainly economic reasons. '''a maxim''' : "Languages are the chief distinguishing marks of people. No people in fact comes into being until it speaks a language of its own; let the languages perish and the people perish too, or become different people. But that never happens except as the result of oppression and distress." '''Zaza literature''' : * "Mundart Zaza" (by Peter I. Lerch, 1857/58) * "Mewlıd" (by Ehmedê Xasi, 1899 and Usman Efendiyo Babıc, 1933) * "Mundarten der Zaza" (by Karl Hadank ,1932; post-humous works from Oskar Mann) * "A grammar of Dimili" (by Terry L. Todd, 1985) * "Rastnustena Zonê Ma" (by C. M. Jacobson, 1993) * "Zazaca Okuma-Yazma El Kitabý" (by C. M. Jacobson, 1997) * "Grammatik der Zaza-Sprache" (by Zülfü Selcan, 1998) * "Zazaki -Grammatik und Versuch einer Dialektologie-" (by Ludwig Paul, 1998) '''internet sources''' : * http://www.zazaki.de * http://www.zazaki-institut.de * http://www21.brinkster.com/miyaheqi/culture/ * http://f23.parsimony.net/forum49992/index.htm (copied from Mirzali Zazaoğlu; thanks to him) 1197 5570 2006-10-07T00:34:13Z Maviulke12 6 [[SANIKA ALIK U FATIKA]] moved to [[Sanika Alik u Fatika]] #REDIRECT [[Sanika Alik u Fatika]] 1198 5573 2006-10-07T00:35:15Z Maviulke12 6 [[Awranci ve Semir"ira]] moved to [[Awranci ve Semir'ira]] #REDIRECT [[Awranci ve Semir'ira]] 1199 5582 2006-10-07T00:53:37Z Maviulke12 6 Namey Karberi: 1200 5583 2006-10-07T00:54:49Z Maviulke12 6 Kategori 1201 5584 2006-10-07T00:57:51Z Maviulke12 6 Parola 1202 5585 2006-10-07T02:52:37Z 61.248.143.148 [[Category:Karber zza]] 1203 5586 2006-10-07T02:53:03Z 61.248.143.148 [[Category:User tr]] 1204 5587 2006-10-07T02:53:28Z 61.248.143.148 [[Category:User de]] 1205 5588 2006-10-07T02:53:49Z 61.248.143.148 [[Category:User en]] 1206 5589 2006-10-07T03:21:55Z Maviulke12 6 Kategori 1207 5590 2006-10-07T03:24:28Z Maviulke12 6 Karber 1208 5591 2006-10-07T03:28:27Z Maviulke12 6 Listê karber 1209 5597 2006-10-07T12:41:22Z Dersimo 15 Tu wes be Hi Maviulke, I have a bot for deleting useless redirects; do you want me to delete pages listed at [[Special:Prefixindex/test]]? Thank you. [[User:Timichal|Timichal]] 08:32, 7 October 2006 (UTC) :That would be great. --[[User:Maviulke12|Maviulke12]] 11:40, 7 October 2006 (UTC) == Tu wes be == Sima her chi zaf rind kerd. Ama bi kücük eksiklik var, bisey yazinca ş ç gibi harfler asagda ayni türkce wikipediasindaki gibi secilmeli. Bakiniz: http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Zazaca&action=edit --[[User:Dersimo|Dersimo]] 12:41, 7 October 2006 (UTC) 1210 5600 2006-10-07T18:16:24Z Tekin Yildirim 17 BAVA ASMÊNi VA KE.......... Makale yazari: Tekin Yıldırım Tarih ve saat : 10. Mayis 2002 23:55:40: BAVA ASMÊNi VA KE.....* Bava Asmêni va ke: Şine eskeriye, Eskeriye de ma ağme kerdime, ez dane erzurum. Eskeriye de jü Laz Memed bi mıra zaf haskerdenê, na embaze mı, trabzon ra bi. Mı ve Memedi ra vişt u çar asmi pia eskerêni kerde. Werd u sımıtena ma zu gulera şiênê. Eskeriya ma ke qediye, waxte terisbiyaene amê. Ma kerdime teris, Ma ke qısle ra vejai me teber, Memedi mıra va ke: Asmên, toke şiya dewa xo, ma u piê xo di, dımera rozê mırê bi meymaneni. Memed şı trabzon, ez amune Dêsım. Mavên ra hire-çar asm vêrdi ra. Rozê mı va ke: " Na laz Memdi mırê honde mı- nete kerde, ala ez şerine cı rê meymaneni. Amıne Mamekiye, niştune ro otoberzê trabzoni, kotime ra raê. Otoberz, caê ara dê, mı na arade Memedi rê tel da va ke: " Ez yenune, mı cünê otoberzu ra bıce. Trabzon de otoberz ra amıne war, nat-dotê xo de niada ke Memed ki amo mı keno sayê. Embazê mı Memedi, ez cünê otoberzu ra guretunê eve tağşi berdunê çê xo, kerdune meyman. Ez çê Memedi de phonç roji binê meyman. Xızmeta ke Memdi mırê kerde, pasau rê nêkenê. Ma pia werd, simit, fe- teliyaime. Rozê, Memdi ez berdune ( hasa huzurê sımara) kêrxane. Mı mianê xo ki kerd rehet. Endi meymanêna mı qediye, ceronu ra. Memedi, ancia ez eve tağşi ardune cünê otoberzi, bileta mı mirê gurete. Ez ke Memedi ra bırıne ra, mı Memedi ra va ke: Heq u teala kena to ki rozê mırê bi meymaneni. Ez cerune ra, amıne Dêsım. Hirê- çar asmı kot maven cı nıkoti, Memed vejiya ame, mırê bi meyman. Zerê çêi de, dünike de, heq ke çı do, ma xorê pia werd. Memed, heştê çê mı de mend. Mı Memed ra va ke: Bıra, to ez berdunê kerxane, mı xo kerd rehet. Qusurê mı de nia mede. Tıka, suka ma de kêrxane çino ke ez to beri, xorê rehet kerê. Ala urze şime, xorê nia tene na dormura bıfetelime ( ben bır ke hera şaê. cırê qısmetkerine). Ma şime nejdiyê gema gavani, dota hesê bır ma de vejiya. Laz Memed lüyo, rema vejiya ro dare ser. Mı ve heşi ra zumini guret. Jüê mıra, jüê hêş ra. Axırê ma zumini xeylê fetelna. Mı hesnai vi ke, isoni ke xo naro merdene, hes pêskarê isoni nêbeno. Mı xo est hard, xo naro merdene. Heşi, gose xo ard verê fêkê mı, mı qontrol keno. Ala ez solıx cenu - nêcenu. Mı, solıxê xo cıgerunê xo de kerd çip. Heşi kenat ard ra xo ke " no endi merdo. Ez caverdune, cera ra geme, şi bırr. Laz Memed, dare ra ame war, ame leê mı va ke: Asmên, to çıxa ke qerwetın bê ki, o hesê bırrıyo. Towa nêbo to gına bın ro. Hama ez zaf meraq ken, hesê bırr bı çot, gosê to de çiê va ke; Mı rê bi meraq, ey tora seva ke? Mı va ke: Heş, gosê mıde va ke " To ke reyna na laz Memedi de embaz/olvez bê, ez nanu de maa to. GOZU BORÊ; KİRÊ SIMA BENO PİZ Mordemê beno, jü cinia xo, dıdı kı lacê xoê qıji benê. Mordemek, hega de, bırr de, koli de, gureêno. cinike ki, zerê çêi de gureêna. Non pozena, werd pozena. Domanu kena pil. Cinike, endi bêzar manena. Rozê sande, xo nana ro nêweşeni, kuna cıle orğa oncena ra sarê xo ser Mordemek sande yeno çê. Cinika xo biya nêwes. Domani vêsan u têsaniye. Mordemek, besenêkeno werd pozo. sebıkero, sê nêkero. Sono sandıqa cêj ra gozunê khankılu ve- zeno, ano zerê oda de sıknenê. Cinika bınê orxani de gosdana. Mordemek gozu sıkneno dano do- manu, vano: bore - bore kırê sıma piz bo, qewtin bo. Cinike bınê orxani ra sarê xo vezena, vana: Heya, va domani borê kirê xo piz bo. Kutık, ma to ve xo ça nêwena? * Na meselei, bava Asmêni ve xo mırê qeseikerdi. Berlin, 16 Nisane 2002 1212 5609 2006-10-08T02:10:32Z Maviulke12 6 1213 5612 2006-10-08T02:39:42Z Maviulke12 6 [[en:Help:Contents|Pheşti / Yardım (İngilizki)]] [[de:Wikipedia:Hilfe|Pheşti / Yardım (Almanki)]] [[en:Yardım:İçindekiler|Pheşti / Yardım (Tırki)]] 1214 5615 2006-10-08T03:20:23Z Maviulke12 6 1215 5617 2006-10-08T03:22:43Z Maviulke12 6 1217 5962 2006-10-13T01:09:52Z KureCewlik81 14 '''Farski''' yew ziwane Irankiyo. [[Category:Zıwan]] [[ar:لغة فارسية]] [[arc:ܠܝܫܢܬ ܦܪܣܢܝܐ]] [[az:Fars dili]] [[bg:Фарси]] [[bs:Perzijski jezik]] [[ca:Persa]] [[cs:Perština]] [[da:Persisk]] [[de:Persische Sprache]] [[dv:ފާރިސީ]] [[el:Περσική γλώσσα]] [[en:Persian language]] [[eo:Persa lingvo]] [[es:Idioma persa]] [[fa:فارسی]] [[fi:Persian kieli]] [[fr:Persan]] [[ga:Peirsis]] [[he:פרסית]] [[hr:Perzijski jezik]] [[hu:Perzsa nyelv]] [[hy:Պարսկերեն]] [[id:Bahasa Persia]] [[is:Persneska]] [[it:Lingua persiana]] [[ja:ペルシア語]] [[ka:სპარსული ენა]] [[ko:페르시아어]] [[ku:Faris (Gelê Îranê)]] [[kw:Persek]] [[la:Lingua Persica moderna]] [[li:Perzisch]] [[lv:Farsi]] [[ms:Bahasa Parsi]] [[nl:Perzisch]] [[nn:Farsi]] [[no:Persisk språk]] [[pl:Język perski]] [[ps:فارسي]] [[pt:Língua persa]] [[ru:Персидский язык]] [[simple:Persian language]] [[sr:Персијски језик]] [[sv:Persiska]] [[tg:Забони Форсӣ]] [[th:ภาษาเปอร์เซีย]] [[tr:Farsça]] [[tt:Farsı tele]] [[vi:Tiếng Ba Tư]] [[zh:波斯語]] 1218 5627 2006-10-08T09:10:44Z Maviulke12 6 Bıtexelne 1219 5628 2006-10-08T09:13:08Z Maviulke12 6 Çıme bımocne 1220 5629 2006-10-08T09:15:39Z Maviulke12 6 Bıvurne na/ın pele 1221 5630 2006-10-08T09:18:41Z Maviulke12 6 Namê Dosya 1222 5631 2006-10-08T09:19:40Z Maviulke12 6 Cıkewe 1223 5632 2006-10-08T09:21:04Z Maviulke12 6 Dosya: 1224 5633 2006-10-08T09:21:28Z Maviulke12 6 Dosyan 1225 5634 2006-10-08T09:21:58Z Maviulke12 6 Çımey 1226 5635 2006-10-08T09:22:18Z Maviulke12 6 Şo 1227 5636 2006-10-08T09:23:24Z Maviulke12 6 Cıgeyre 1228 5637 2006-10-08T09:24:13Z Maviulke12 6 Listê Dosya 1229 5638 2006-10-08T09:24:30Z Maviulke12 6 Tarix 1230 5639 2006-10-08T09:24:45Z Maviulke12 6 Namey 1231 5640 2006-10-08T09:25:19Z Maviulke12 6 Tarixê Dosya 1232 5641 2006-10-08T09:26:03Z Maviulke12 6 şiyayiş 1233 5642 2006-10-08T09:27:14Z Maviulke12 6 Cıkewe 1234 5643 2006-10-08T09:27:52Z Maviulke12 6 Veciye 1235 5644 2006-10-08T09:28:22Z Maviulke12 6 Namey karberi: 1236 5782 2006-10-09T13:10:28Z Maviulke12 6 pela mı 1237 5646 2006-10-08T09:30:01Z Maviulke12 6 qıse mı 1238 5648 2006-10-08T09:31:28Z Maviulke12 6 Bar ke 1239 5666 2006-10-08T12:55:05Z Maviulke12 6 Yewê/Jüyê akerê 1240 5650 2006-10-08T09:32:32Z Maviulke12 6 Kategori 1241 5651 2006-10-08T09:32:53Z Maviulke12 6 Pele Pheşti / Yardım 1242 5781 2006-10-09T13:09:29Z Maviulke12 6 Pela Karber 1243 5653 2006-10-08T09:34:13Z Maviulke12 6 Dosya 1244 5785 2006-10-09T13:11:50Z Maviulke12 6 Pela Media 1245 5655 2006-10-08T09:34:36Z Maviulke12 6 Mesaj 1246 5656 2006-10-08T09:34:56Z Maviulke12 6 Pele Proje 1247 5657 2006-10-08T09:36:37Z Maviulke12 6 Pelê xasi 1248 5658 2006-10-08T09:37:54Z Maviulke12 6 Qeyt ke 1249 5659 2006-10-08T09:38:53Z Maviulke12 6 Bımocne 1250 5660 2006-10-08T09:39:20Z Maviulke12 6 Karber: 1251 5784 2006-10-09T13:11:26Z Maviulke12 6 Pela xasi 1252 5662 2006-10-08T09:40:45Z Maviulke12 6 Veciye 1253 5664 2006-10-08T12:51:26Z Maviulke12 6 Namey karber 1254 5665 2006-10-08T12:53:37Z Maviulke12 6 Hesabê şıma çıniyo? $1. 1255 5669 2006-10-08T12:58:30Z Maviulke12 6 Seba ke/Semed mumkın bo şıma bıkewê pela Wikipedia, programê internet şıma de cookiesi gereke aktifi bê. 1256 5670 2006-10-08T13:00:55Z Maviulke12 6 Senê/Çıturi vurniyeno? 1257 5671 2006-10-08T13:05:43Z Maviulke12 6 Na/In komputer da mı bia xo viri 1258 5672 2006-10-08T13:08:47Z Maviulke12 6 Mı rê e-mail sera parola bırışe 1259 5674 2006-10-08T13:12:05Z Maviulke12 6 Hesabê şıma esto? $1. 1260 5675 2006-10-08T13:13:11Z Maviulke12 6 Parola reyna bınüsne 1261 5676 2006-10-08T13:14:19Z Maviulke12 6 E-Mail (mecbur niyo) *: 1262 5678 2006-10-08T13:17:15Z Maviulke12 6 Mı rê e-mail sera parola bırışe 1263 5679 2006-10-08T13:18:49Z Maviulke12 6 {{PLURAL:$1|Kategori|Kategorian}} 1264 5788 2006-10-09T13:35:50Z Maviulke12 6 Nuşteyan Kategori "$1" da. 1265 5681 2006-10-08T13:19:50Z Maviulke12 6 Darê Kategori 1266 5787 2006-10-09T13:14:28Z Maviulke12 6 No/In kategori de {{PLURAL:$1|yew nuştey|$1 nuşteyan}} esto. 1267 5685 2006-10-08T20:13:52Z 81.34.184.82 an easy way of increasing the number of articles and aim the people to participate in the project. Needs translation. All big Wikipedias have created more than 2000 pages of years ==Events== ==Births== ==Deaths== [[Category:21th century]] [[af:2006]] [[als:2006]] [[am:2006 እ.ኤ.አ.]] [[ar:2006]] [[an:2006]] [[ast:2006]] [[zh-min-nan:2006 nî]] [[be:2006]] [[bs:2006]] [[br:2006]] [[bg:2006]] [[ca:2006]] [[cv:2006]] [[cs:2006]] [[co:2006]] [[cy:2006]] [[da:2006]] [[de:2006]] [[et:2006]] [[el:2006]] [[en:2006]] [[es:2006]] [[eo:2006]] [[eu:2006]] [[fo:2006]] [[fr:2006]] [[fy:2006]] [[fur:2006]] [[ga:2006]] [[gl:2006]] [[ko:2006년]] [[hr:2006]] [[io:2006]] [[ilo:2006]] [[id:2006]] [[ia:2006]] [[os:2006]] [[is:2006]] [[it:2006]] [[he:2006]] [[kn:೨೦೦೫]] [[ka:2006]] [[csb:2006]] [[kw:2006]] [[ku:2006]] [[la:2006]] [[lb:2006]] [[lt:2006]] [[li:2006]] [[hu:2006]] [[mk:2006]] [[ml:2006]] [[mi:2006]] [[ms:2006]] [[mo:2006]] [[nl:2006]] [[ja:2006年]] [[nap:2006]] [[no:2006]] [[nn:2006]] [[oc:2006]] [[pap:2006]] [[pl:2006]] [[pt:2006]] [[ro:2006]] [[qu:2006]] [[ru:2006]] [[se:2006]] [[sco:2006]] [[sq:2006]] [[scn:2006]] [[simple:2006]] [[sk:2006]] [[sl:2006]] [[sr:2006]] [[sh:2006]] [[fi:2006]] [[sv:2006]] [[tl:2006]] [[tt:2006]] [[te:2006]] [[th:พ.ศ. 2549]] [[vi:2006]] [[tpi:2006]] [[tr:2006]] [[uk:2006]] [[wa:2006]] [[yi:ה'תשס"ו]] [[zh-yue:2006年]] [[bat-smg:2006]] [[zh:2006年]] [[zu:2006]] 1268 5929 2006-10-11T09:16:04Z KureCewlik81 14 <div style="float:left;border:solid #FFFF00 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#FFFF99" | style="width:45px;height:45px;background:#FFFF00;text-align:center;font-size:14pt" | '''[[Kurdki|ku]]-4''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | Ev bikarhîner '''[[:Category:User ku|kurdki]]''' '''[[:Category:User ku-4|wekî zimanê dayikî]]''' dizane.[[Category:User ku|{{PAGENAME}}]][[Category:User ku-4|{{PAGENAME}}]] |}</div> <noinclude> 1269 5933 2006-10-11T09:19:41Z KureCewlik81 14 <div style="float:left;border:solid #C0C8FF 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#F0F8FF" | style="width:45px;height:45px;background:#C0C8FF;text-align:center;font-size:14pt" | '''[[Kurdki|ku]]-1''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" |Ev bikarhêner '''[[:Category:User ku|kurdkî]] [[:Category:User ku-1|hinekî]]''' dizane.[[Category:User ku|{{PAGENAME}}]][[Category:User ku-1|{{PAGENAME}}]] |}</div> 1270 5703 2006-10-09T00:42:49Z Maviulke12 6 I don't know what causes this stupid page break. Do you know how to fix it. Or, maybe we are using the old version of IE. --[[User:Maviulke12|Maviulke12]] 00:42, 9 October 2006 (UTC) 1271 5932 2006-10-11T09:19:27Z KureCewlik81 14 <div style="float:left;border:solid #77E0E8 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#D0F8FF" | style="width:45px;height:45px;background:#77E0E8;text-align:center;font-size:14pt" | '''[[Kurdki|ku]]-2''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" |Ev bikarhêner '''[[:Category:User ku|kurdki]] [[:Category:User ku-2|normal]]''' dizane.[[Category:User ku|{{PAGENAME}}]][[Category:User ku-2|{{PAGENAME}}]] |}</div> 1272 5928 2006-10-11T09:15:05Z KureCewlik81 14 <div style="float:left;border:solid #99B3FF 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#E0E8FF" | style="width:45px;height:45px;background:#99B3FF;text-align:center;font-size:14pt" | '''[[Kurdki|ku]]-3''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" |Ev bikarhîner '''[[:Kategorie:User ku|kurdki]]''' [[:Kategorie:User ku|gelek baş]] dizane.[[Category:User ku|{{PAGENAME}}]][[Category:User ku-3|{{PAGENAME}}]] |}</div> 1273 5930 2006-10-11T09:16:51Z KureCewlik81 14 <div style="float:left;border:solid #6ef7a7 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#c5fcdc" | style="width:45px;height:45px;background:#6ef7a7;text-align:center;font-size:14pt" | '''[[Kurdki|ku]]''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" |Ev bikarhêner '''[[:Kategorie:User ku|kurdki]]''' wekî zimanê dayîkê dizane.[[Category:User ku|{{PAGENAME}}]][[Category:User ku-N|{{PAGENAME}}]] |}</div> <noinclude> 1274 5810 2006-10-10T12:32:53Z Maviulke12 6 Na/In kategori da nuşteyan İsewitine/Xıristiyani esto. [[Category:Din]] 1275 5726 2006-10-09T03:18:37Z Maviulke12 6 No/In kategori de "Karber zza"an esto. 1276 5729 2006-10-09T03:21:00Z Maviulke12 6 No/In kategori de nuştey dewletan esto. 1277 5762 2006-10-09T03:35:31Z Maviulke12 6 No/In kategori de nuştey zıwani esto. 1278 5830 2006-10-10T12:48:38Z Maviulke12 6 [[Image:Resmekoyo.gif|thumb|Koyo Berz]] '''Koyo Berz''' di serda 1955 di, dewa [[Sêwrege|Sêwrege (Soyregı)]] dewda Mexteli dı ameyo [[dınya]]. ==Héyatê Koyo Berzi== Dı serda 1951 dı, dewa [[Sêwrege|Sêwrege (Soyregı)]] Mextele dı ameyo dınya. Wendena xo ya destpeykerdenı heta sınıfa çıhari dewda Anazoy dı wendo. Sınıfa panci ji [[Sêwreg|Sêwregı]] dı, wendexaneyê Şair [[İbrahim Rafeti]] dı temam kerdo (1964). Wendena xo ya werti u Lise ji [[Sêwrege|Sêwrege (Soyregı)]] dı temam keno (1969-1970). Dı serda 1977 an dı tay enbazandê xo yê kariya piya sendiqa Yeni Ges İşi vırazenê u no beno sekreterê cı. Heta Cuntada 1980 ay nê karê xo yê sekreterey rameno. Dı serda 1977 an dı fınê, 1978 an dı dı fıni, 1979 an dı fınê, 1980 dı hirê fıni dahwa çepey u Kurdayetey ra yeno tepıştenı. Sera 1980 an a menga hewtan dı tayınê ney vejenê [[Yozgat]] u ê çıhar teknisenandê cı ji vejenê [[Erzurum]]. Nê rapori gênê u nêşınê, heta [[12 ê Eluna]] 1980 an. Sera 1981 an a menga awdarı dı dahwa DDKD ra yeno tepıştenı u 34 roji Polis Kolejiyê [[Adana|Adına]] dı iskenci bın dı maneno. Vıradeyêno, fına 1982 an yeno tepıştenı u 65 roji [[Rıha|Rıha (Urfa)]] idare dı maneno. Dı serda 1983 an dı fına yeno tepıştenı u hewt mengi hepısdê Qarataşi dı maneno. Nê semedan ra kardê xo ra yeno eştenı. Aman nêdayenda polisan ver, mecbur maneno bar kero u key xo bero [[Sêwrege|Sêwrege (Soyregı)]]]. Polisi vıja dı ji cı rehat nêverdanê. Sera 1986 dı remeno şıno ([[İsveç]]). [[nuştoxi|Nuştox]] jewjınayeyo u panc qeçê cı estê. Kıtaba cı ya sıfteyênı Na Xumxum a, a dıdını Siyamed u Xeca. Xeylê rojnameyandê Kurdki dı ji nuştey cı ameyê weşanayenı. Koyo Berz’i bı nuştedê xo yê Tesirê [[zıwan|Zıwani]] ya xelata Nubıhar a hiremina 1994 an gırota. (Nubıharı pêserokêda menganeya u [[Estamol]] dı vıjêna). ==Roportaj, Faruk Yakup== Faruk Yakup: Koyo bıra tı şenê hébê xü ma rê bıdê sınasnayenı, ka tı kotidı marda xü ra biyê u to koti dı u héta sınıfê çendın wendo? Koyo Berz: Ez Suka [[Sêwrege|Sêwrege (Soyregı)]] dewda Mexteli dı ameya [[dınya]]. Wendena xo ya dest peykerdenı heta sınıfda çıhari mı dewda Anazoy dı wend. Çıhar u panc zi [[Sêwrege|Sêwrege (Soyregı)]] dı Şair İbrahim Rafet dı kerd temam. Wendana xoya werti (orta) u Sanat Enstütüsi zi [[Sêwrege|Sêwrege (Soyregı)]] dı wendı. Bahdê wendan da xo ez şiya [[Zonguldak|Zonguldakdı]] kontroldê raydı mı Formaney kerdı. Bahdo mı dest ê kari ra verda u ez ameya [[Adana|Adına]] dı kewta kardê Awı-Elektırigi (''Devlet Su İşleri''). Hirê mengi mı karkerey kerdı. Bahdê hirına mengan ez biya teknisiyen u bahdê heşt mengan zi biya şef teknisyen. Dı ê cadê kari dı dı serda 1977 an da ma bı çend embazandê xo yê kariya Sendika Ges işi ronê u ez biya sekreterê a [[sendika]]. 1975 an ra tepeya kewta [[siyaset|siyaseti]] miyan u siyaseta mızul biya. Qandê coy zi hergı serı çend fıni ameya tepıştenı u çıman bındı, kontıroldê polisan dı menda u mı iskence di. Nê heme çiyê mı bı belgana mahkemandê [[Adana|Adına]] dı u polisandê inan destı estê. ''Dewamê Roportaj:'' [http://zazapress.tripod.com/amor12/zp_12.html#mextele ZazaPress Amor 11, per 4.11, ser 2003] ==Eserê Faruk Koyo Berziyê kı neşır biyê== *1. Koyo Berz, "Kole Nêba" (Zazaki şiiri). *2. Koyo Berz, "Namdarê Sêweregı-1" (Zazaki-Antoloji) *3. Koyo Berz, "Ewro Şo, Meştı bê" (Istanıkê Zazaki) *4. Koyo Berz, "Dêrsım" (Zazaki şiiri) *5. Koyo Berz, “Grammerê Zazaki” (Zazaki) ==Çımey== *[http://zazapress.tripod.com/amor12/zp_12.html#mextele ZazaPress Amor 11, per 4.11, ser 2003] *[http://www.kormiskan.info.se Kormiskan Bülten] [[Category:Nuskar]] 1279 5772 2006-10-09T04:10:26Z Maviulke12 6 Na/In pele tewr peyên roca $2, $1 de biya rocaniye. 1280 5770 2006-10-09T04:09:36Z Maviulke12 6 Na/In pele tewr peyên roca $2, $1 by $3. de biya rocaniye 1281 5786 2006-10-09T13:13:00Z Maviulke12 6 Nuşteyan bınê Lisansê $1 de vêreno. 1282 5775 2006-10-09T04:18:35Z Maviulke12 6 Maddey dızdine / miyanki-biyaene 1283 5776 2006-10-09T04:19:13Z Maviulke12 6 Reddê mesüliyeti 1284 5777 2006-10-09T04:20:13Z Maviulke12 6 Heqa Wikipedia de 1285 5789 2006-10-09T13:40:24Z Maviulke12 6 [[Karber:$1|$1]] now has bot status. 1286 5790 2006-10-09T13:40:40Z Maviulke12 6 [[Karber:$1|$1]] has bot status. 1287 5791 2006-10-09T13:41:01Z Maviulke12 6 [[Karber:$1|$1]] does not have bot status. 1288 5792 2006-10-09T13:41:18Z Maviulke12 6 [[Karber:$1|$1]] has [[Special:Listadmins|administrator or bureaucrat privileges]], and cannot be granted bot status. 1289 5793 2006-10-09T13:41:34Z Maviulke12 6 [[Karber:$1|$1]] no longer has bot status. 1290 5794 2006-10-09T13:42:02Z Maviulke12 6 Renamed the user "[[Karber:$1|$1]]" (which had $3 edits) to "[[Karber:$2|$2]]" 1291 5795 2006-10-09T13:42:26Z Maviulke12 6 Reverted edits by [[Special:Contributions/$2|$2]] ([[User_talk:$2|Talk]]); changed back to last version by [[Karber:$1|$1]] 1292 5796 2006-10-09T13:42:42Z Maviulke12 6 [[Karber:$1|$1]] has been unblocked 1293 5800 2006-10-09T14:44:33Z KureCewlik81 14 [[Category:User ku]] 1294 5806 2006-10-10T12:30:57Z Maviulke12 6 No/In kategori de nuşteyan dini esto. 1295 5825 2006-10-10T12:42:33Z Maviulke12 6 No/In kategori de nuşteyan nuskari esto. 1296 5848 2006-10-10T13:19:54Z Maviulke12 6 Çele 1297 5849 2006-10-10T13:19:59Z Maviulke12 6 Çele 1298 5850 2006-10-10T13:20:05Z Maviulke12 6 Çele 1299 5851 2006-10-10T13:25:28Z Maviulke12 6 Sıbat 1300 5852 2006-10-10T13:25:34Z Maviulke12 6 Sıbat 1301 5853 2006-10-10T13:25:41Z Maviulke12 6 Sıbat 1302 5854 2006-10-10T13:26:11Z Maviulke12 6 Awdar 1303 5855 2006-10-10T13:26:17Z Maviulke12 6 Awdar 1304 5856 2006-10-10T13:26:22Z Maviulke12 6 Awdar 1305 5857 2006-10-10T13:27:08Z Maviulke12 6 Nisan 1306 5858 2006-10-10T13:27:10Z Maviulke12 6 Nisan 1307 5859 2006-10-10T13:27:13Z Maviulke12 6 Nisan 1308 5860 2006-10-10T13:27:53Z Maviulke12 6 Gulan 1309 5861 2006-10-10T13:27:57Z Maviulke12 6 Gulan 1310 5862 2006-10-10T13:28:03Z Maviulke12 6 Gulan 1311 5863 2006-10-10T13:28:39Z Maviulke12 6 Heziran 1312 5864 2006-10-10T13:28:42Z Maviulke12 6 Heziran 1313 5865 2006-10-10T13:28:43Z Maviulke12 6 Heziran 1314 5866 2006-10-10T13:29:08Z Maviulke12 6 Temmuz 1315 5867 2006-10-10T13:29:12Z Maviulke12 6 Temmuz 1316 5868 2006-10-10T13:29:17Z Maviulke12 6 Temmuz 1317 5869 2006-10-10T13:29:51Z Maviulke12 6 Tebax 1318 5870 2006-10-10T13:29:57Z Maviulke12 6 Tebax 1319 5871 2006-10-10T13:30:02Z Maviulke12 6 Tebax 1320 5872 2006-10-10T13:30:29Z Maviulke12 6 Paiza Verên 1321 5873 2006-10-10T13:30:35Z Maviulke12 6 Paiza Verên 1322 5874 2006-10-10T13:30:39Z Maviulke12 6 Paiza Verên 1323 5875 2006-10-10T13:31:20Z Maviulke12 6 Paiza Wertêyên 1324 5876 2006-10-10T13:31:24Z Maviulke12 6 Paiza Wertêyên 1325 5877 2006-10-10T13:31:28Z Maviulke12 6 Paiza Wertêyên 1326 5878 2006-10-10T13:32:05Z Maviulke12 6 Paiza Peyên 1327 5879 2006-10-10T13:32:11Z Maviulke12 6 Paiza Peyên 1328 5880 2006-10-10T13:32:17Z Maviulke12 6 Paiza Peyên 1329 5881 2006-10-10T13:32:43Z Maviulke12 6 Kanun 1330 5882 2006-10-10T13:32:47Z Maviulke12 6 Kanun 1331 5883 2006-10-10T13:32:53Z Maviulke12 6 Kanun 1332 5887 2006-10-10T22:41:18Z Erdal Ronahi 21 1333 5888 2006-10-10T22:41:28Z Erdal Ronahi 21 [[ku:Bikarhêner:Erdal Ronahi]] 1334 5890 2006-10-11T04:47:54Z Maviulke12 6 No/In kategori de nuşteyan İslam esto. [[Category:Din]] 1335 5921 2006-10-11T04:56:53Z Maviulke12 6 No/In kategori de nuşteyan suka esto. 1336 5931 2006-10-11T09:19:18Z KureCewlik81 14 [[Category:User ku]] 1337 5934 2006-10-11T09:20:05Z KureCewlik81 14 [[Category:User ku]] 1338 5935 2006-10-11T09:20:37Z KureCewlik81 14 [[Category:User ku]] 1339 5936 2006-10-11T09:21:15Z KureCewlik81 14 [[Category:User ku]] 1340 5938 2006-10-12T00:25:39Z Koavf 23 [[:en:User:Koavf|!!!!!]] 1341 5942 2006-10-12T18:29:05Z Sercnerm 24 {| style="float: right; margin-left: 1em; margin-bottom: 0.5em; width: 242px; border: #99B3FF solid 1px; clear: right" |- | {{Karber tr-5}} |- | {{Karber az-4}} |- | {{Karber en-3}} |- | {{Karber de-1}} |- | {{Karber la-1}} |- | {{Karber zza-0}} |} 1342 5944 2006-10-12T18:31:12Z Sercnerm 24 <div style="float:left;border:solid #FFFF99 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#FFFF99" | style="width:45px;height:45px;background:#FFFF00;text-align:center;font-size:14pt" | '''[[Azerbaijani language|az]]-4''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | Bu istifadəçi '''[[:Category:Karber az|Azərbaycan dilini]]''' '''[[:Category:Karber az-4|ana dili kimi]]''' başa düşür. [[Category:Karber az|{{PAGENAME}}]] [[Category:Karber az-4|{{PAGENAME}}]] |} </div> 1343 5945 2006-10-12T18:32:12Z Sercnerm 24 <div style="float:left;border:solid #C0C8FF 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#F0F8FF" | style="width:45px;height:45px;background:#C0C8FF;text-align:center;font-size:14pt;white-space:pre" | '''[[Latin|la]]-1''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | Hic usor '''[[:Category:Karber la-1|simplice]]''' '''[[:Category:Karber la|latinitate]]''' contribuere potest.[[Category:Karber la|{{PAGENAME}}]][[Category:Karber la-1|{{PAGENAME}}]] |}</div> 1344 5951 2006-10-12T18:39:11Z Sercnerm 24 [[az:Kateqoriya:User tr]] [[be:Катэгорыя:User tr]] [[bg:Категория:Потребител tr]] [[bs:Kategorija:User tr]] [[ca:Categoria:Usuaris per idioma - Türkçe]] [[cs:Kategorie:User tr]] [[cv:Категори:User tr]] [[da:Kategori:Brugere tr]] [[de:Kategorie:User tr]] [[el:Κατηγορία:Χρήστης tr]] [[en:Category:User tr]] [[eo:Kategorio:Vikipediisto tr]] [[es:Categoría:Usuarios por idioma - Turco]] [[et:Kategooria:User tr]] [[eu:Kategoria:Turkiera (erabiltzaileak)]] [[fa:رده:User tr]] [[fi:Luokka:User tr]] [[fr:Catégorie:Utilisateur tr]] [[fy:Kategory:Meidogger tr]] [[he:קטגוריה:User tr]] [[hu:Kategória:User tr]] [[id:Kategori:User tr]] [[is:Flokkur:Notandi tr]] [[it:Categoria:Utenti tr]] [[ja:Category:User tr]] [[ka:კატეგორია:მომხმარებელი tr]] [[kk:Category:User tr]] [[ko:분류:사용자 tr]] [[ku:Kategorî:User tr]] [[ky:Category:User tr]] [[lad:Category:User tr]] [[lt:Kategorija:User tr]] [[nl:Categorie:Gebruiker tr]] [[pl:Kategoria:User tr]] [[pt:Categoria:Usuário tr]] [[ro:Categorie:User tr]] [[ru:Категория:User tr]] [[sk:Kategória:User tr]] [[sl:Kategorija:Uporabnik tr]] [[sq:Category:User tr]] [[sr:Категорија:Корисник tr]] [[sv:Kategori:Användare tr]] [[tk:Category:User tr]] [[tr:Kategori:User tr]] [[tt:Törkem:Äğzä tr]] [[ug:Category:User tr]] [[uk:Категорія:User tr]] [[uz:Category:User tr]] [[zh:Category:Tr 使用者]] 1345 5965 2006-10-13T13:02:13Z 61.248.143.148 [[Category:Karber en]] 1346 5972 2006-10-13T14:53:45Z Maviulke12 6 No/In kategori de nuşteyan Musewitine esto. 1347 5971 2006-10-13T14:53:16Z Maviulke12 6 No/In kategori de nuşteyan heywan esto. 1348 6002 2006-10-13T22:13:41Z Tekin Yildirim 17 XAL U WEREZAİ RA Roze pısıng sono bırr ra fetelino raste şeri yeno. Şer nıyadano ke pısıng şıyo ro xo. Zımel, goşi, dım, sare, çım to vana ' şer be xoyo. Şer, pısıng ra perseno vano: - Wereza to ça niya qol, qıskek menda? Pısıng şeri ra vana: - Xalo, veré lopune qule Heqi de mendune coka, qule Heqi mıré zaf heşireni kené coka ez nia qıskek mendune. Şer vano: - Ala haye şime, mı bere leye qule Heqi, ça werezaye mıre heşireni keno ez hefe to ine ra bıcerine. Pısıng vano: - Xajo, qule Heqı ve fendo, péto, qurnazo, raste xo delmasto, delmaste xo rasto, to tey bas nékena! To kıseno. Şer vano: - Ala hayde şime ez hefe to dey ra bıcerine, hale deyı de niyadine. Şer ve pısımg ra kuné teare piya bırr ra feteliné. Niyadané ke venge torjeni yeno. Darine we hete vengi ser sone nıyadane ke qule Heqi hao eve torje qile keno hurdi. Şer vano: - Qulo, to ça werezaye mıré heşireni kena , niya bucir,qıskek verdana? Qule heqi vano: - Şero, no taliye pısıngi yo ez se'bıkerine. Şer vano: - Qulé Heqi ez to wen, to werezaye mıre zaf xıravıneni kerda hefé werezaye xo tora cenune. Qulé Heqi torje dano qıle ro gılasneno ra cereno ra şeri vano: - Bıra şer, ez zonenune to mı wena, çéde meymané mı este, bi dest berze ra na qile piya hurdikerime ura dıme mı buye. Saré .é ma yené mı kené saye, na koli vinené bené pé meymanuré werd pozené. Qule Heqi torje dano qıle xo qılasneno ra, şer ra vano: - Bıra ala dest berze ra na qılaşeü ez torjené xo newunde pırodine. Şer yeno lopune xo erzeno ra qılaşe qile o helm de qulé Heqi tıra torjené xo onceno lopé şeri qılaşe qile de manené. Şer zirçeno jiveno dina nano péra, qapaxé dina dano we. Pısıng remeno xo erzeno peye komeli de xo dano we. Qule heqi şer ra vano: - To ame hefé werezaye xo cena hene? Ez nıya heywanuné je to xapnenune. Qule Heqi torje dano ve sare şer ro şeri kıseno. Pısıng peye bırr de xo xoré vano: - Xalo mı tora va ke ' Qulé Heqı eve fendo, to ey de base nékena to gos ro mı serı néna. Qule Heqi qıla xo keno hurdi koline xo ceno sono çé. Qesezikerde Xıdır ağae Usıvu Tarıx 1978 cae qeseyikerdene Mamekiye. Qeykerde Usxané Cemali 1349 6005 2006-10-13T23:22:59Z Tekin Yildirim 17 FEQİR VE ŞERİ RA (Dırveta qeşi dırvetiya torjenı ra dıha gırana) Welate de dewe bena, saré na dewe weşiya xo idara xo qeme ra koli bırnené bené suke de rosené heni vezené. Hama çı esto ke na geme de jü şer esto dewuji tersuné şeri ver besenékené ieré geme ra koli bıbırné, soné bırro dğri ra kolı kené are. Koli bene suke de rosené eve perune koli idara xo vezené. Na dewe de mordemé beno zaf feqir, bézar beno. Mordem roze ciniya xo ra vano: - Xanım, ma vésan u tesani me. Ez sonune gema sere dewe ra kolı bırnen anune ben suke de rosenune. Cınıke vana: - Mérık to ke şere geme şerr to weno. Mordemek vano: - Endi ez cané xo ra bézar mendune, xora şer ke ez werdune va boro. Mordmek torjené xo ceno sono geme. Dare mojeniye ke biye qerti ine ra jüye dano waro ke hurdi kero şer dota yeno. Şer yeno leye mordmeki vano: - Qulo budelaye Heqi, to nézonena ke kamij qul ke na geme kuyo ez eyi wenune. To çütıri zerr kena yena na geme ra koli bırnena? Mordemo feqir vano: - Bıra şer, domane mı vesaniyé, tesaniye. Ez ke na gema nejdiye ra koli meberine domané mı geste mırené. Şer vano: - Eke heniyo bi ez be tora bırayi bime to her roze bi tara kolı bıbırne bere. Hama to ke jü ra vaze, to ke jü tey biyaré sonde mı sond vo ke ez to wenune. Mordemo feqir vano: - Sonde mı sond bo ke keşira névanune, né kı keşi teyi anune. Mordemo feqir koline xo bırneno beno suke de roseno. Hermeta xo hana: - Merik şer raste to niyame, peskare to nébi? Mordemek vano: -né, mı şer nédi. Mordemo Feqır herg roze koline xo na qema nejdiye ra bırneno, şer de qesei keno, koliné xo bırneno beno suke de roseno. İdara xo bena rınd, hewl. Mordemek eve perun koli qonaxe vırazeno tede xalio fino ra. Oncıya roze sono geme koli bırneno şer dota yeno leye mordmeki. mordmek şerı ra vano: - Bıra şer, sayiya to de ez bine dewlemend, ağler. Coka meste tore sılaiya, meymane mına bi çé mı. Şer vano: - Bıra, ez jü heywanune, to jü isona ez berine to çé to sebıkerine? Mordemek vano: - Né Heqi verde tove bo to meste meymané mına. Şer vano: Bıra to vato vato. Ez meste yen çé to, to re benune meyman. Mordemek koline xo ceno sono çé roya bine hazet u xızmeta xo keno xanıma xora vano: - Yemeg(werd) poze emşo/ewro bırayé mı mare yeno meymaneni. Mordemek her ç,ye xo keno hazır şer vejşno yeno çé mordemeki. Mordmek çéver de verva cı yeno şeri beno oda meymanu. Maqati sero cıré cıl keno ra şer bır ra amo lopé xo eve çamuri bené. Şer payna xaliu dano lımé xo pa beli bené sono maqat sero cıl sero meredino ra. Cinika mordemeki çütir ke yemeg ana zere, çamura reçu xali sero vinena. Qarina mérdé xo ra vana: - Çıko to na heywano murdar ardo çé ma xali kerdo çamurıni, qılerin teverke şero. Cinike çütır ke heni vana şer uryeno ra çéverde beno tever sono geme. Hire-çar roji ra tepiya mordemek torjené xo ceno sono geme koli. Dara de mojene dano waro ke hurdikero şer dota yeno. Şer yeno leyé bıraye xo vano: - Bıra torjen xo rınd sone ke. Mordemek vano: - Bıra torjené mı sonino ça? Şer sare xo nano ro qile ser vano: - Bıra torjené xo qewetın sare mıro de xo dıma niya mede bıreme so. Mordemek vano: - Bıra şer, ma honde wahte bırayi me, ça torje saré toro dine? Şer vano: - Eke pıro nédana ez to wenune. Mordemek torjené xo fino ra hawe werté saré şeri de dano pıro remono qeytan xo dıma niyanédano. Mordemek remeno sono çé. Xeyle wahtı ke kuno horte mordmek cinika xora vano: - Ala ez torjené xo bıjeri şerine geme koli bıbırnine. Mordmek torjené xo ceno sono geme jü dara azgeliye dano waro. Niyadano ke şer dota ame. Şer dota yeno leyé mordemeki cıra vano: - Bıra ala sare mı de niyade towa dırveta torjené to osena néosena? Mordemek sare şeri de niyadano, vano: - né bıra, towa dırveti néosena. Şer modemeki ra vano: Bıra, roza ke tore amıne meymaneni cinika to qeseyi sanayi mı, mıré heqeret kerdı. Cınıka to heqereto ke mıra kerdı bi dırveti kkote sere yerra mı. Dırveta torjeni biye wes, dırveta qesune ciniya to wes nébi. Şer cereno ra sono geme, mordemek ki koliné xo bırneno ceno yeno dewe. Qeseykerdox: Ap Sılemano Awdelız Qeykerde Tekin Yıldırım ( Usxané Cemali) Tarıx: 1983 cae vatene Berlin ( Na mesela hete Gımgımde vajina