Уикикітап http://kk.wikibooks.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8B_%D0%B1%D0%B5%D1%82 MediaWiki 1.10alpha first-letter Таспа Арнайы Талқылау Қатысушы Қатысушы талқылауы Уикикітап Уикикітап талқылауы Сурет Сурет талқылауы МедиаУики МедиаУики талқылауы Үлгі Үлгі талқылауы Анықтама Анықтама талқылауы Санат Санат талқылауы 1 3194 2006-10-16T20:04:12Z 82.200.186.200 ==Қазақша оқулықтар жиынтығына қош келдіңіз!== {{WikiSisters}} [[aa:]] [[af:]] [[als:]] [[ar:]] [[de:]] [[en:]] [[as:]] [[ast:]] <!-- missing WikiMedia 1.3 support --> [[ay:]] [[az:]] [[be:]] [[bg:]] [[bn:]] [[bo:]] [[bs:]] [[cs:]] [[co:]] [[cs:]] [[cy:]] [[da:]] [[el:]] [[eo:]] [[es:]] [[et:]] [[eu:]] [[fa:]] [[fi:]] [[fr:]] [[fy:]] [[ga:]] [[gl:]] [[gn:]] [[gu:]] [[he:]] [[hi:]] [[hr:]] [[hy:]] [[ia:]] [[id:]] [[is:]] [[it:]] [[ja:]] [[ka:]] [[km:]] [[kn:]] [[ko:]] [[ks:]] [[ku:]] [[ky:]] [[la:]] [[ln:]] <!-- missing WikiMedia 1.3 support --> [[lo:]] [[lt:]] [[lv:]] [[hu:]] [[mi:]] [[mk:]] [[ml:]] [[mn:]] [[mr:]] [[ms:]] [[mt:]] <!-- missing WikiMedia 1.3 support --> [[my:]] [[na:]] [[nah:]] [[nds:]] [[ne:]] [[nl:]] [[no:]] [[oc:]] [[om:]] [[pa:]] [[pl:]] [[ps:]] [[pt:]] [[qu:]] [[ro:]] [[ru:]] [[sa:]] [[si:]] [[sk:]] [[sl:]] [[sq:]] [[sr:]] [[sv:]] [[sw:]] [[ta:]] [[te:]] [[tg:]] [[th:]] [[tk:]] [[tl:]] [[tr:]] [[tt:]] [[ug:]] [[uk:]] [[ur:]] [[uz:]] [[vi:]] [[vo:]] [[xh:]] [[yo:]] [[za:]] [[zh:]] [[zu:]] 1392 2831 2006-01-26T16:18:16Z Hégésippe Cormier 4 blanked: spam 1393 2815 2006-01-10T06:21:46Z Hégésippe Cormier 4 blanked: spam 1394 2832 2006-01-26T16:18:20Z Hégésippe Cormier 4 blanked: spam 1395 2707 2005-12-03T16:56:33Z Zigger 3 Blanked hidden link-spam by 81.177.9.27. 1435 2835 2006-01-27T16:12:00Z Hégésippe Cormier 4 blanked: spam 1446 2830 2006-01-26T16:18:11Z Hégésippe Cormier 4 blanked: spam 1454 2710 2005-12-03T16:58:06Z Zigger 3 en [[wikipedia:User:Zigger]] 1455 2711 2005-12-03T16:58:27Z Zigger 3 en [[wikipedia:User talk:Zigger]] 1456 2823 2006-01-18T08:02:31Z Hégésippe Cormier 4 blanked: spam 1457 2824 2006-01-18T08:02:44Z Hégésippe Cormier 4 blanked: spam 1458 3268 2006-11-10T18:15:36Z 82.200.186.170 {{grammar:ablative|{{SITENAME}}}} 1459 2821 2006-01-18T08:02:07Z Hégésippe Cormier 4 blanked: spam 1460 2822 2006-01-18T08:02:21Z Hégésippe Cormier 4 blanked: spam 1532 3104 2006-07-24T21:30:19Z AlefZet 9 1638 3107 2006-07-25T09:09:49Z GaiJin 10 <div style="background-color:#E0E0E0;font-size:1px;height:8px;border:1px solid #AAAAAA;-moz-border-radius-topright:0.5em;-moz-border-radius-topleft:0.5em;"></div> <div style="border:1px solid #AAAAAA;border-top:0px solid white;padding:5px 5px 0 5px;"> <p>'''Басқа [[Wikipedia:Copyrights|ашық]] Wikimedia жобалары'''</p> {| align="center" cellpadding="2" width="100%" style="text-align:left" | [[Image:Wiktionary-logo-en.png|35x50px|<nowiki></nowiki>]] | [[wikt:Main Page|'''Уикисөздік''']]<br />Сөздік және сөзнама | [[Image:Wikibooks-logo.svg|35x50px|<nowiki></nowiki>]] | [[b:Main Page|'''Уикикітәп''']]<br />Оқулықтар және анықтағыштар | [[Image:Wikinews-logo.png|35x50px|<nowiki></nowiki>]] | [[n:Main Page|'''Уикихабар''']]<br />Ашық жаңалықтар | [[Image:Wikisource-logo.png|35x50px|<nowiki></nowiki>]] | [[s:Main Page|'''Уикиқайнар''']]<br />Ашық кітапхана |- | [[Image:Wikiquote-logo.svg|35x50px|<nowiki></nowiki>]] | [[q:Main Page|'''Уикидәйек''']]<br />Дәйексөз жиынтығы | [[Image:Wikispecies-logo.png|35x50px|<nowiki></nowiki>]] | [[Wikispecies:Main Page|'''Wikispecies''']]<br />Жәндік тізімдемесі | [[Image:Commons-logo.svg|35x50px|<nowiki></nowiki>]] | [[commons:Main Page|'''Commons''']]<br />Ортақ файл қоры | [[Image:Wikimedia-logo.svg|35x50px|<nowiki></nowiki>]] | [[m:Main Page|'''Meta-Wiki''']]<br />Wikimedia меңгеруі |} </div> 1639 3109 2006-07-30T17:52:41Z Koavf 8 [[Main Page]] moved to [[Басты бет]] #REDIRECT [[Басты бет]] 1640 3111 2006-07-30T17:52:41Z Koavf 8 [[Talk:Main Page]] moved to [[Talk:Басты бет]] #REDIRECT [[Talk:Басты бет]] 1768 3270 2006-12-20T23:16:27Z Yerkin Abdildin 13 '''''Тығыз индекс''''' (dense index) деген дерекқорға арналған файл. Бұл файл бірқатар қостан тұрады: кілт пен көрсеткіш. Әрбір кілт пен байланған көрсеткіш дерек файлындағы жазбаға көрсетеді. Индекстерді қолдану себебі: қазырғы дерекқорлар өте үлкен болғандықтан олар компьютердің бас зердесіне (main memory) сыймайды. Сондықтан, жалпы деректер бас зердеге блоктарға бөліп еңгізіледі. Бірақ үлкен дерекқордан жазбаны табу ұзаққа созылып кетуі мүмкін. Ал енді, индекс файлы немесе индекс блогы дерек файлынан әжептеур жеңіл болғандықтан бас зердеге сыйп кетеді. Бұл жазбаны іздеу уақытын азайтады. Тағы бір себеп, кілттер сортталған болғандықтан бинарлық іздеу қолдануға болады. Кластерлік, кілттері дубликатталған индекстерде тығыз индекс дерекқордағы кілті дәл келген бірінші жазбаға көрсетеді. Дерекнама: Database Systems: The Complete Book. Hector Garcia-Molina, Jeffrey D. Ullman, Jennifer D. Widom [[Қатысушы:Yerkin Abdildin|Yerkin Abdildin]] 1769 3271 2006-12-20T23:18:34Z Yerkin Abdildin 13 Жаңа бет мағлұматы: '''''Тығыз индекс''''' (dense index) деген дерекқорға арналған файл. Бұл файл бірқатар қостан тұра... '''''Тығыз индекс''''' (dense index) деген дерекқорға арналған файл. Бұл файл бірқатар қостан тұрады: кілт пен көрсеткіш. Әрбір кілт пен байланған көрсеткіш дерек файлындағы жазбаға көрсетеді. Индекстерді қолдану себебі: қазырғы дерекқорлар өте үлкен болғандықтан олар компьютердің бас зердесіне (main memory) сыймайды. Сондықтан, жалпы деректер бас зердеге блоктарға бөліп еңгізіледі. Бірақ үлкен дерекқордан жазбаны табу ұзаққа созылып кетуі мүмкін. Ал енді, индекс файлы немесе индекс блогы дерек файлынан әжептеур жеңіл болғандықтан бас зердеге сыйп кетеді. Бұл жазбаны іздеу уақытын азайтады. Тағы бір себеп, кілттер сортталған болғандықтан бинарлық іздеу қолдануға болады. Кластерлік, кілттері дубликатталған индекстерде тығыз индекс дерекқордағы кілті дәл келген бірінші жазбаға көрсетеді. Дерекнама: Database Systems: The Complete Book. Hector Garcia-Molina, Jeffrey D. Ullman, Jennifer D. Widom [[Қатысушы:Yerkin Abdildin|Yerkin Abdildin]] 1770 3272 2006-12-20T23:57:17Z Yerkin Abdildin 13 Жаңа бет мағлұматы: '''''Тығыз индекс''''' (dense index) деген дерекқорға арналған файл. Бұл файл бірқатар қостан тұра... '''''Тығыз индекс''''' (dense index) деген дерекқорға арналған файл. Бұл файл бірқатар қостан тұрады: кілт пен көрсеткіш. Әрбір кілт пен байланған көрсеткіш дерек файлындағы жазбаға көрсетеді. Индекстерді қолдану себебі: қазырғы дерекқорлар өте үлкен болғандықтан олар компьютердің бас зердесіне (main memory) сыймайды. Сондықтан, жалпы деректер бас зердеге блоктарға бөліп еңгізіледі. Бірақ үлкен дерекқордан жазбаны табу ұзаққа созылып кетуі мүмкін. Ал енді, индекс файлы немесе индекс блогы дерек файлынан әжептеур жеңіл болғандықтан бас зердеге сыйп кетеді. Бұл жазбаны іздеу уақытын азайтады. Тағы бір себеп, кілттер сортталған болғандықтан бинарлық іздеу қолдануға болады. Кластерлік, кілттері дубликатталған индекстерде тығыз индекс дерекқордағы кілті дәл келген бірінші жазбаға көрсетеді. Дерекнама: Database Systems: The Complete Book. Hector Garcia-Molina, Jeffrey D. Ullman, Jennifer D. Widom [[Қатысушы:Yerkin Abdildin|Yerkin Abdildin]] 1771 3273 2006-12-23T07:07:32Z Yerkin Abdildin 13 Жаңа бет мағлұматы: Үшінші қалыпты түр ('''third normal form''' немесе '''3NF''') дерекқор нормалауында қатынастың барлық ... Үшінші қалыпты түр ('''third normal form''' немесе '''3NF''') дерекқор нормалауында қатынастың барлық кілт емес атрибуттары кандидат кілттерінен тәуелді болуын тексеруіне арналған қалыпты түр (форма) . 3NFтың екінші қалыпты түрінен айырмашылығы: 3NFтың барлық кілт емес атрибуттары кандидат кілттерінен тәуелді болуы шарт. Сондықтан Bill Kent айтуынша, 3NF тілеуі: " қатынас кілтпен ғана негізделеді, тек қана кілтпен". ==Формалдық анықтама== Айтайық: * <math>{R}</math> қатынас схемасы болсын, * <math>F</math> бір қатар <math>R</math> ды үстайтын функциялық тәуелділік/функциялық тәуелділіктер болсын * <math>X</math> - <math>R</math>дың бір қатар жиыны болсын * <math>A</math> - <math>R</math>дың атрибуттары болсын Еғер, әрбір <math>X \to A</math> түріндегі функциялық тәуелділікке төмендегі жағдайлардың біреу сәйкес келсе <math>R</math> үшінші қалыпты түрде болады. * <math>A \in X</math>; деғеніміз, <math>A</math> тривиалды функциялық тәуелділік, * <math>X</math> суперкілт болса, * <math>A</math> - <math>R</math> кілтіне кірсе. кез келген жартылай тәуелділіктегі немесе тразитивті тәуелділіктегі қатынас үшінші қалыпты түріне кірмейді. == Мысал == Мына қатынасты көрелік: {| align="center" border="0" cellpadding="5" cellspacing="0" style="border-collapse: collapse; border: 1px solid black" |+ Механикалық бөлшек |- style="background-color: silver; text-align: left; vertical-align: top" ! style="border: 1px solid black" | Бөлшектің нөмірі<br/>(primary key) ! style="border: 1px solid black" | Өндірушінің аты ! style="border: 1px solid black" | Өндірушінің мекен жайы |- | style="border: 1px solid black" | 1000 | style="border: 1px solid black" | Toyota | style="border: 1px solid black" | Park Avenue |- | style="border: 1px solid black" | 1001 | style="border: 1px solid black" | Mitsubishi | style="border: 1px solid black" | Lincoln Street |- | style="border: 1px solid black" | 1002 | style="border: 1px solid black" | Toyota | style="border: 1px solid black" | Park Avenue |} Бұл жерде, өндірушінің мекен жайы қатынасқа кірмейді. Сондықтан өндірушінің мекен жайы бөлек кестеге өз аттрибуттарымен көшірілу керек. {| align="center" border="0" cellpadding="5" cellspacing="0" style="border-collapse: collapse; border: 1px solid black" |+ Өндіруші |- style="background-color: silver; text-align: left; vertical-align: top" ! style="border: 1px solid black" | Өндірушінің аты<br/>(primary key) ! style="border: 1px solid black" | Өндірушінің мекен жайы |- | style="border: 1px solid black" | Toyota | style="border: 1px solid black" | Park Avenue |- | style="border: 1px solid black" | Mitsubishi | style="border: 1px solid black" | Lincoln Street |} ...бастапқы кесте енді былай болу керек: {| align="center" border="0" cellpadding="5" cellspacing="0" style="border-collapse: collapse; border: 1px solid black" |+ Механикалық бөлшек |- style="background-color: silver; text-align: left; vertical-align: top" ! style="border: 1px solid black" | Бөлшектің нөмірі <br/>(primary key) ! style="border: 1px solid black" | Өндірушінің аты |- | style="border: 1px solid black" | 1000 | style="border: 1px solid black" | Toyota |- | style="border: 1px solid black" | 1001 | style="border: 1px solid black" | Mitsubishi |- | style="border: 1px solid black" | 1002 | style="border: 1px solid black" | Toyota |} Кесте 3NFте болмаса әрбір өндірушінің атына біз артық мекен жай қосуына мәжбір болушедік (Әр өндірушінің атына бір мекен жай емес, әр бөлшектің нөміріне бір бір мекен жай беруге тура келушеді). == Дерекнама == * Ramakrishnan, Raghu and Johannes Gehrke. "Schema Refinement and Normal Forms." Database Management Systems, Third Edition. ISBN 0-07-246563-8. McGraw Hill. August 14, 2002. * Gupta, Gopal. [http://www.cs.jcu.edu.au/Subjects/cp1500/1998/Lecture_Notes/normalisation/3nf.html "Third Normal Form (3NF)."] Single Valued Normalization. 1996. == Дерекнама == * [http://www.troubleshooters.com/littstip/ltnorm.html Litt's Tips: Normalization] * [http://www.datamodel.org/NormalizationRules.html Rules Of Data Normalization] * Date, C. J. (1999), ''[http://www.aw-bc.com/catalog/academic/product/0,1144,0321197844,00.html An Introduction to Database Systems]'' (8th ed.). Addison-Wesley Longman. ISBN 0-321-19784-4. * Kent, W. (1983) ''[http://www.bkent.net/Doc/simple5.htm A Simple Guide to Five Normal Forms in Relational Database Theory]'', Communications of the ACM, vol. 26, pp. 120-125 * Date, C.J., & Darwen, H., & Pascal, F. ''[http://www.dbdebunk.com Database Debunkings]'' == Сілтемелер == * [http://databases.about.com/od/specificproducts/a/normalization.htm Database Normalization Basics] by Mike Chapple (About.com) * [http://dev.mysql.com/tech-resources/articles/intro-to-normalization.html An Introduction to Database Normalization] by Mike Hillyer. * [http://www.utexas.edu/its/windows/database/datamodeling/rm/rm7.html Normalization] by ITS, University of Texas. * [http://phlonx.com/resources/nf3/ A tutorial on the first 3 normal forms] by Fred Coulson * [http://www.marcrettig.com/poster/ Free PDF poster available] by Marc Rettig * [http://support.microsoft.com/kb/283878 Description of the database normalization basics] by Microsoft * [http://www.matthew-west.org.uk/documents/princ03.pdf Developing High Quality Data Models] * [http://www.dama-nj.org/presentations/Kalido_Generic_Data_Modeling.pdf Generic Data Modeling] * [http://sourceforge.net/projects/gellish The Gellish Language - A Universal Data Structure] [[Қатысушы:Yerkin Abdildin|Yerkin Abdildin]] 1772 3274 2007-01-18T08:30:01Z Abdildin 14 Жаңа бет мағлұматы: Компьютер саласында ([[computing]]), '''system call''' деген - жалпы программаның компьютер жүйесінен ([... Компьютер саласында ([[computing]]), '''system call''' деген - жалпы программаның компьютер жүйесінен ([[operating system]]) сервистерді тілеу механизмы. == Жалпы хабар == Жалпы программалар (application programs) компьютердің бас зердесінде деректермен жұмыс істейтін бір қатар инструкциялар. Бір машинада бірнеше программалар бірдей жұмыс істеу мүмкін. == Сілтемелер == * [http://docs.cs.up.ac.za/programming/asm/derick_tut/syscalls.html Linux system calls] - system calls for [[Linux kernel]] 2.2, with [[IA32]] [[calling convention]]s * [http://www.lxhp.in-berlin.de/lhpsyscal.html Linux system calls] - system calls for [[Linux kernel]] 2.6 [[IA32]] * [http://www.tldp.org/LDP/khg/HyperNews/get/syscall/syscall86.html How System Calls Work on Linux/i86] * [http://manugarg.blogspot.com/2006/07/sysenter-based-system-call-mechanism.html Sysenter Based System Call Mechanism in Linux 2.6] {{FOLDOC}} [[Category:Operating system technology]] [[Category:Application programming interfaces]] [[Category:Systems]] [[da:Systemkald]] [[de:Systemaufruf]] [[fr:Appel système]] [[ko:시스템 콜]] [[it:Chiamata di sistema]] [[he:קריאת מערכת]] [[ja:システムコール]] [[pl:Wywołanie systemowe]] [[pt:Chamada de sistema]] [[ru:Системный вызов]] 08:30, 2007 ж. қантардың 18 (UTC)