অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া aswiki https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%9F%E0%A7%81%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A4 MediaWiki 1.44.0-wmf.5 first-letter মাধ্যম বিশেষ বাৰ্তা সদস্য সদস্য বাৰ্তা ৱিকিপিডিয়া ৱিকিপিডিয়া বাৰ্তা চিত্ৰ চিত্ৰ বাৰ্তা মিডিয়াৱিকি মিডিয়াৱিকি আলোচনা সাঁচ সাঁচ বাৰ্তা সহায় সহায় বাৰ্তা শ্ৰেণী শ্ৰেণী বাৰ্তা ৱিকিচ'ৰা ৱিকিচ'ৰা আলোচনা MOS MOS talk TimedText TimedText talk Module Module talk 0 2312 450643 396483 2024-12-03T13:29:42Z Kandarpajit Kallol 6257 450643 wikitext text/x-wiki [[ভাৰত]]ত ২৮ খন ৰাজ্য আৰু ৮খন কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চল আছে। ভাৰতৰ ৰাজধানী [[দিল্লী]]। প্ৰতিখন ৰাজ্যৰে নিজা প্ৰশাসনীয় ব্যৱস্থা আছে। কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলসমূহ [[ভাৰত চৰকাৰ|কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে]] শাসন কৰে। তলত ভাৰতৰ ৰাজ্য আৰু কেন্দ্ৰীয়শাসিত অঞ্চলসমূহৰ ৰাজধানীৰ তালিকাৰ লগতে প্ৰয়োজনীয় বিৱৰণসমূহ উল্লেখ কৰা হৈছে। {{Indian states and territories image map|image-width=300}} [[ভাৰত চৰকাৰ]]ৰ অন্তৰ্গত ভাৰতৰ গৃহ মন্ত্ৰালয়ৰ অধীনত থকা জনগণনা ভাৰতৰ ২০১১ চনৰ লোকপিয়ল অনুসৰি নিম্নোক্ত তালিকাখন প্ৰস্তুত কৰা হৈছে। {| class="wikitable sortable" style="width:60%;" |+<big>ভাৰতৰ ৰাজ্য আৰু কেন্দ্ৰীয়শাসিত অঞ্চলসমূহ</big> !ৰাজ্যৰ নাম ![[ISO 3166-2:IN|আই এচ অ ৩২৬৬-২ কোড]] ![[Permanent Location Code Number|লোকপিয়ল<br>২০১১<br>চিহ্ন]] !জনসংখ্যা !ক্ষেত্ৰফল<br/>(কি.মি.^২) !style:"width:150px;"|প্ৰধান ভাষাসমূহ !ৰাজধানী !বৃহত্তম নগৰ<br/><small>(যদি ৰাজধানী নহয়)</small> !জিলাৰ সংখ্যা !গাঁৱৰ সংখ্যা !নগৰৰ সংখ্যা !জনবসতিৰ ঘনত্ব !স্বাক্ষৰতাৰ হাৰ(%) !মুঠ জনসংখ্যাৰ ভিতৰত চহৰত বাস কৰা লোকৰ হাৰ !লিংগ অনুপাত !লিংগ অনুপাত<br/>(০-৬) |- |[[অন্ধ্ৰ প্ৰদেশ]] |AP |২৮০ |align=right| ৪৯,৫০৬,৭৯৯ |align=right|১৬০,২০৫ |[[তেলেগু ভাষা|তেলেগু]], [[উৰ্দু ভাষা|উৰ্দু]] |[[হায়দৰাবাদ]] (আইনী ভাবে)<br> [[অমৰাৱতী]](প্ৰস্তাৱিত) | |align=right|২৩ |align=right|২৮.১২৩ |align=right|২১০ |align=right|৩০৮ |align=right|৬৭.৬৬ |align=right|২৭.৩ |align=right|৯৯২ |align=right|৯৬১ |- |[[অৰুণাচল প্ৰদেশ]] |AR |১২০ |align=right|১,৩৮২,৬১১ |align=right|৮৩.৭৪৩ |[[হিন্দী ভাষা|হিন্দী]], [[আপাতানি ভাষা|আপাতানি]], [[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]] |[[ইটানগৰ]] | |align=right|১৬ |align=right|৪.০৬৫ |align=right|১৭ |align=right|১৭ |align=right|৬৬.৯৫ |align=right|২০.৮ |align=right|৯২০ |align=right|৯৬৪ |- |[[অসম]] |AS |১৮০ |align=right|৩১,১৬৯,২৭২ |align=right|৭৮,৫৫০ |[[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]], [[বড়ো ভাষা|বড়ো]], [[ৰাভা ভাষা|ৰাভা]], [[দেউৰী ভাষা|দেউৰী]], [[বঙালী ভাষা|বাংলা]], [[কাৰ্বি ভাষা|কাৰ্বি]], [[মিচিং ভাষা|মিচিং]] |[[দিছপুৰ]] |[[গুৱাহাটী]] |align=right|২৭ |align=right|২৬,৩১২ |align=right|১২৫ |align=right|৩৯৭ |align=right|৭৩.১৮ |align=right|১২.৯ |align=right|৯৫৪ |align=right|৯৬৫ |- |[[বিহাৰ]] |BR |১০০ |align=right|১০৩,৮০৪,৬৩৭ |align=right|৯৯,২০০ |[[হিন্দী ভাষা|হিন্দী]], [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰী]], [[মৈথিলী ভাষা|মৈথিলী]], [[মগধী|মগধী ভাষা]] |[[পাটনা]] | |align=right|৩৮<ref>{{cite web|url=http://gov.bih.nic.in/Profile/Districts.htm |title=Districts of Bihar |publisher=Gov.bih.nic.in |date= |accessdate=2013-02-07}}</ref><ref name="censusindia.gov.in">http://censusindia.gov.in/2011-prov-results/data_files/bihar/Provisional%20Population%20Totals%202011-Bihar.pdf</ref> |align=right|৪৫,০৯৮ |align=right|১৩০ |align=right|১১০২ |align=right|৬৩.৮২ |align=right|১০.৫ |align=right|৯১৬<ref name="censusindia.gov.in"/> |align=right|৯৪২ |- |[[ছত্তীসগঢ়|ছত্তীছগঢ়]] |CT |২২০ |align=right|২৫,৫৪০,১৯৬ |align=right|১৩৬,১৯৪ |[[ছত্তীছগঢ়ী]], [[হিন্দী]] |[[ৰায়পুৰ]] | |align=right|১৬ |align=right|২০,৩০৮ |align=right|৯৭ |align=right|১৮৯ |align=right|৭১.০৪ |align=right|২০.১ |align=right|৯৯১ |align=right|৯৭৫ |- |[[গোৱা]] |GA |৩০০ |align=right|১,৪৫৭,৭২৩ |align=right|৩,৭০২ |[[কোংকণী ভাষা|কোংকণী]], [[মাৰাঠী ভাষা|মাৰাঠী]] |[[পানাজী]] |[[ভাস্কো ডা গামা, গোৱা|ভাস্কো ডা গামা]] |align=right|২ |align=right|৩৫৯ |align=right|৪৪ |align=right|৩৯৪ |align=right|৮৭.৪০ |align=right|৪৯.৮ |align=right|৯৬৮ |align=right|৯৩৮ |- |[[গুজৰাট]] |GJ |২৪০ |align=right|৬০,৩৮৩,৬২৮ |align=right|১৯৬,০২৪ |[[গুজৰাটী ভাষা|গুজৰাটী]] |[[গান্ধীনগৰ]] |[[আহমেদাবাদ]] |align=right|২৫ |align=right|১৮,৫৩৯ |align=right|২৪২ |align=right|৩০৮ |align=right|৭৯,৩১ |align=right|৩৭.৪ |align=right|৯১৮ |align=right|৮৮৩ |- |[[হাৰিয়ানা]] |HR |০৬০ |align=right|২৫,৩৫৩,০৮১ |align=right|৪৪,২১২ |[[হাৰিয়ানবী ভাষা|হাৰিয়ানবী]] (পশ্চিমীয়া হিন্দী) |[[চণ্ডীগড়]] <br><small>(কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলৰ সৈতে) |[[ফৰিদাবাদ]] |align=right|২১ |align=right|৬,৯৫৫ |align=right|১০৬ |align=right|৫৭৩ |align=right|৭৬.৬৪ |align=right|২৮.৯ |align=right|৮৭৭ |align=right|৮১৯ |- |[[হিমাচল প্ৰদেশ]] |HP |০২০ |align=right|৬,৮৫৬,৫০৯ |align=right|৫৫,৬৭৩ |[[পশ্চিমীয়া হিন্দী]] |[[ছিমলা]] | |align=right|১২ |align=right|২০,১১৮ |align=right|৫৭ |align=right|১২৩ |align=right|৮৩,৭৮ |align=right|৯.৮ |align=right|৯২০ |align=right|৮৯৬ |- |[[ঝাড়খণ্ড]] |JH |২০০ |align=right|৩২.৯৬৬.২৩৮ |align=right|৭৪,৬৭৭ |[[হিন্দী ভাষা|হিন্দী]] |[[ৰাঞ্চী]] |[[জমছেদপুৰ]] |align=right|২৪ |align=right|৩২,৬১৫ |align=right|১৫২ |align=right|৪১৪ |align=right|৬৭,৬৩ |align=right|২২,২ |align=right|৯৪৭ |align=right|৯৬৫ |- |[[কৰ্ণাটক]] |KA |২৯০ |align=right|৬১,১৩০,৭০৪ |align=right|১৯১,৭৯১ |[[কন্নড় ভাষা|কন্নড়]] |[[বাংগালোৰ]] | |align=right|৩০ |align=right|২৯,৪০৬ |align=right|২৭০ |align=right|৩১৯ |align=right|৭৫.৬০ |align=right|৩৪.০ |align=right|৯৬৮ |align=right|৯৪৬ |- |[[কেৰালা]] |KL |৩২০ |align=right|৩৩,৩৮৭,৬৭৭ |align=right|৩৮,৮৬৩ |[[মালায়লম ভাষা|মালায়লম]] |[[তিৰুভন্থাপুৰম]] | |align=right|১৪ |align=right|১,৩৬৪ |align=right|১৫৯ |align=right|৮৫৯ |align=right|৯৩.৯১ |align=right|২৬.০ |align=right|১,০৮৪ |align=right|৯৬০ |- |[[মধ্য প্ৰদেশ]] |MP |২৩০ |align=right|৭২,৫৯৭,৫৬৫ |align=right|৩০৮,২৫২ |[[হিন্দী ভাষা|হিন্দী]] |[[ভূপাল]] |ইন্দোৰ |align=right|৪৫ |align=right|৫৫,৩৯৩ |align=right|৩৯৪ |align=right|২৩৬ |align=right|৭০.৬৩ |align=right|২৬.৫ |align=right|৯৩০ |align=right|৯৩২ |- |[[মহাৰাষ্ট্ৰ]] |MH |২৭০ |align=right|১১২.৩৭২.৯৭২ |align=right|৩০৭,৭১৩ |[[মাৰাঠী ভাষা|মাৰাঠী]] |[[মুম্বাই]] | |align=right|৩৫ |align=right|৪৩,৭১১ |align=right|৩৭৮ |align=right|৩৬৫ |align=right|৮২.৯১ |align=right|৪২.৪ |align=right|৯২৫ |align=right|৯১৩ |- |[[মণিপুৰ]] |MN |১৪০ |align=right|২,৭২১,৭৫৬ |align=right|২২,৩৪৭ |[[মেইতেই ভাষা|মণিপুৰী]] |[[ইম্ফাল]] | |align=right|৯ |align=right|২,৩৯১ |align=right|৩৩ |align=right|১২২ |align=right|৭৯.৮৫ |align=right|২৫.১ |align=right|৯৮৭ |align=right|৯৫৭ |- |[[মেঘালয়]] |ML |170 |align=right|২,৯৬৪,০০৭ |align=right|২২,৭২০ |[[খাছী ভাষা|খাছী]], [[গাৰো ভাষা|গাৰো]], [[জয়ন্তীয়া ভাষা|জয়ন্তীয়া]] |[[শ্বিলং]] | |align=right|৭ |align=right|৬,০২৬ |align=right|১৬ |align=right|১৩২ |align=right|৭৫.৪৮ |align=right|১৯.৬ |align=right|৯৮৬ |align=right|৯৭৩ |- |[[মিজোৰাম]] |MZ |১৫০ |align=right|১,০৯১,০১৪ |align=right|২১,০৮১ |[[মিজো ভাষা|মিজো]] |[[আইজল]] | |align=right|৮ |align=right|৮১৭ |align=right|২২ |align=right|৫২ |align=right|৯১.৫৮ |align=right|৪৯.৬ |align=right|৯৭৫ |align=right|৯৬৪ |- |[[নাগালেণ্ড]] |NL |১৩০ |align=right|১,৯৮০,৬০২ |align=right|১৬,৫৭৯ |[[আংগামী ভাষা|আংগামী]], [[আও ভাষা|আও]], [[চাং ভাষা|চাং]], [[চকেঁচাং ভাষা|চকেঁচাং]], [[কন্যাক ভাষা|কন্যাক]] আৰু [[চেমা ভাষা|চেমা]] |[[কহিমা]] |[[ডিমাপুৰ]] |align=right|১১ |align=right|১,৩১৭ |align=right|৯ |align=right|১১৯ |align=right|৮০.১১ |align=right|১৭.২ |align=right|৯৩১ |align=right|৯৬৪ |- |[[ওড়িশা]]<ref>{{cite news | url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2011-03-24/india/29182775_1_odia-odisha-orissa-chief-minister | work=The Times Of India | title=Orissa's new name is Odisha | access-date=2012-03-13 | archivedate=2012-11-05 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20121105024620/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2011-03-24/india/29182775_1_odia-odisha-orissa-chief-minister | deadurl=yes }}</ref> |OR |২১০ |align=right|৪১,৯৪৭,৩৫৮ |align=right|১৫৫,৮২০ |[[ওড়িয়া ভাষা|ওড়িয়া]] |[[ভুৱনেশ্বৰ]] | |align=right|৩০ |align=right|৫১,৩৪৯ |align=right|১৩৮ |align=right|২৬৯ |align=right|৭৩.৪৫ |align=right|১৫.০ |align=right|৯৭৮ |align=right|৯৫৩ |- |[[পঞ্জাব, ভাৰত|পঞ্জাব]] |PJ |০৩০ |align=right|২৭,৭০৪,২৩৬ |align=right|৫০,৩৬২ |[[পঞ্জাবী ভাষা|পঞ্জাবী]] |[[চণ্ডীগড়]] <br><small>(কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলৰ সৈতে) |[[লুধিয়ানা]] |align=right|১৭ |align=right|১২,৬৭৩ |align=right|১৫৭ |align=right|৫৫০ |align=right|৭৬.৬৮ |align=right|৩৩.৯ |align=right|৮৯৩ |align=right|৭৯৮ |- |[[ৰাজস্থান]] |RJ |০৮০ |align=right|৬৮,৬২১,০১২ |align=right|৩৪২,২৬৯ |[[ৰাজস্থানী ভাষা|ৰাজস্থানী]]<br/> (পশ্চিমীয়া হিন্দী) |[[জয়পুৰ]] | |align=right|৩২ |align=right|৪১,৩৫৩ |align=right|২২২ |align=right|২০১ |align=right|৬৭.০৬ |align=right|২৩.৪ |align=right|৯২৬ |align=right|৯০৯ |- |[[ছিক্কিম]] |SK |১১০ |align=right|৬০৭,৬৮৮ |align=right|৭,০৯৬ |[[নেপালী ভাষা|নেপালী]] |[[গেংটক]] | |align=right|৪ |align=right|৪৫২ |align=right|৯ |align=right|৮৬ |align=right|৮২.২০ |align=right|১১.১ |align=right|৮৮৯ |align=right|৯৬৩ |- |[[তামিলনাডু]] |TN |৩৩০ |align=right|৭২,১৩৮,৯৫৮ |align=right|১৩০,০৫৮ |[[তামিল ভাষা|তামিল]] |[[চেন্নাই]] | |align=right|৩২ |align=right|১৬,৩১৭ |align=right|৮৩২ |align=right|৪৮০ |align=right|৮০.৩৩ |align=right|৪৪.০ |align=right|৯৯৫ |align=right|৯৪২ |- |[[তেলেংগানা]] |TG |৩৩০ |align=right| ৩৫,১৯৩,৯৭৮<ref name=telangana/> |align=right| ১,১৪,৮৪০ |[[তেলেগু ভাষা|তেলেগু]], [[উৰ্দু ভাষা|উৰ্দু]], [[টুলু ভাষা|টুলু]] |[[হায়দৰাবাদ]] | |align=right|- |align=right|- |align=right|- |align=right|৭০৩<ref name=telangana/> |align=right|৬৬.৫০%<ref name=telangana>{{cite web|title=Telangana State Profile|url=http://www.telangana.gov.in/About/State-Profile|publisher=Telangana government portal|access-date=11 June 2014|page=34|format=PDF}}</ref> |align=right|- |align=right|- |align=right|- |- |[[ত্ৰিপুৰা]] |TR |১৬০ |align=right|৩,৬৭১,০৩২ |align=right|১০,৪৯১,৬৯ |[[ককবৰক ভাষা|ককবৰক]], [[বঙালী ভাষা|বাংলা]] |[[আগৰতলা]] | |align=right|৪ |align=right|৪৭০ |align=right|২৩ |align=right|৫৫৫ |align=right|৮৭.৭৫ |align=right|১৭.১ |align=right|৯৬১ |align=right|৯৬৬ |- |[[উত্তৰ প্ৰদেশ]] |UP |০৯০ |align=right|১৯৯,৫৮১,৪৭৭ |align=right|২৪৩,২৮৬ |[[হিন্দী]], [[উৰ্দু]]<ref>{{cite web |url=http://uplegassembly.nic.in/UPLL.HTML |title=Uttar Pradesh Legislature |publisher=Uplegassembly.nic.in |date= |accessdate=2013-02-07 |archivedate=2009-06-19 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090619093010/http://www.uplegassembly.nic.in/UPLL.HTML |deadurl=yes }}</ref> |[[লক্ষ্ণৌ]] |[[কানপুৰ]] |align=right|৭২ |align=right|১০৭,৪৫২ |align=right|৭০৪ |align=right|৮২৮ |align=right|৬৯.৭২ |align=right|২০.৮ |align=right|৯০৮ |align=right|৯১৬ |- |[[উত্তৰাখণ্ড]] |UL |০৫০ |align=right|১০,১১৬,৭৫২ |align=right|৫৩,৫৬৬ |[[পশ্চিমীয়া হিন্দী]] |[[ডেহৰাদুন]] | |align=right|১৩ |align=right|১৬,৮২৬ |align=right|৮৬ |align=right|১৮৯ |align=right|৭৯.৬৩ |align=right|২৫.৭ |align=right|৯৬৩ |align=right|৯০৮ |- |[[পশ্চিমবংগ]] |WB |১৯০ |align=right|৯১,৩৪৭,৭৩৬ |align=right|৮৮,৭৫২ |[[বঙালী ভাষা|বাংলা]], [[নেপালী ভাষা|নেপালী]] |[[কলকাতা]] | |align=right|১৮ |align=right|৪০,৭৮২ |align=right|৩৭৫ |align=right|১,০২৯ |align=right|৭৭.০৮ |align=right|২৮.০ |align=right|৯৪৭ |align=right|৯৬০ |- | -মুঠ- | | | | | | | |align=right| |align=right|৬৩৭,৬৪৩ |align=right|৫,০৮২ |align=right| |align=right| |align=right| |align=right| |align=right| |} {| class="wikitable sortable" style="width:75%;" |+<big>কেন্দ্ৰীয়শাসিত অঞ্চলসমূহ</big> !কেন্দ্ৰীয়শাসিত অঞ্চলৰ নাম !জনসংখ্যা !ভাষা !ৰাজধানী !বৃহত্তম নগৰ !জিলাৰ সংখ্যা !গাঁৱৰ সংখ্যা !চহৰৰ সংখ্যা !জনবসতিৰ ঘনত্ব !স্বাক্ষৰতাৰ হাৰ (%) !মুঠ জনসংখ্যাৰ ভিতৰত চহৰত বাস কৰা লোকৰ সংখ্যা !লিংগ অনুপাত !লিংগ অনুপাত (০-৬) |- |[[আন্দামান আৰু নিকোবৰ দ্বীপপুঞ্জ]] |align=right|৩৭৯,৯৪৪ |[[বঙালী ভাষা|বাংলা]] |[[পৰ্ট ব্লেয়াৰ]] | |align=right|২ |align=right|৫৪৭ |align=right|৩ |align=right|৪৬ |align=right|৮৬.২৭ |align=right|৩২.৬ |align=right|৮৭৮ |align=right|৯৫৭ |- |[[চণ্ডীগড়]] |align=right|১,০৫৪,৬৮৬ |[[পঞ্জাবী ভাষা|পঞ্জাবী]] |[[চণ্ডীগড়]] | |align=right|১ |align=right|২৪ |align=right|১ |align=right|৯,২৫২ |align=right|৮৬.৪৩ |align=right|৮৯.৮ |align=right|৮১৮ |align=right|৮৪৫ |- |[[জম্মু আৰু কাশ্মীৰ]] |align=right|১২,৫৪১,৩০২ |[[উৰ্দু ভাষা|উৰ্দু]],<ref>{{cite web|url=http://www.mapsofindia.com/events/republic-day/offical-languages-india.html |title=Official and Regional Languages of India |publisher=Mapsofindia.com |date= |accessdate=2013-02-07}}</ref> [[কাশ্মিৰী ভাষা|কাশ্মিৰী]], [[ডোগৰী ভাষা|ডোগৰী]] |[[শ্ৰী নগৰ]] (গ্ৰীষ্ম),<br/> [[জম্মু]] (শীত) |[[শ্ৰী নগৰ]] |align=right| |align=right| |align=right| |align=right| |align=right| |align=right| |align=right| |align=right| |- |[[দাদৰা আৰু নগৰ হাভেলী আৰু দমন আৰু দিউ]] |align=right|৫৮৬,৯৫৬ |[[গুজৰাটী ভাষা|গুজৰাটী]], [[কোংকণী ভাষা|কোংকণী]], [[মাৰাঠী ভাষা|মাৰাঠী]] |[[দমন, দমন আৰু দিউ|দমন]] | |align=right| |align=right| |align=right| |align=right| |align=right| |align=right| |align=right| |align=right| |- |[[লাক্ষাদ্বীপ]] |align=right|৬৪,৪২৯ |[[মালায়লম ভাষা|মালায়লম]] |[[কাভাৰাত্তি]] |[[এনড্ৰট]] |align=right|১ |align=right|২৪ |align=right|৩ |align=right|২০১৩ |align=right|৯২.২৮ |align=right|৪৪.৫ |align=right|৯৪৬ |align=right|৯৫৯ |- |[[লাডাখ]] |align=right|২৯০,৪৯২ |[[লাডাখী ভাষা|লাডাখী]] |[[লেহ]] | |align=right|৩ |align=right| |align=right| |align=right| |align=right| |align=right| |align=right| |align=right| |- |[[কেন্দ্ৰীয় শাসিত দিল্লীৰ অঞ্চল]] |align=right|১৬,৭৫৩,২৩৫ |[[হিন্দী ভাষা|হিন্দী]] |[[নতুন দিল্লী]] | |align=right|৯ |align=right|১৬৫ |align=right|৬২ |align=right|১১,২৯৭ |align=right|৮৬.৩৪ |align=right|৯৩.২ |align=right|৮৬৬ |align=right|৮৬৮ |- |[[পুডুছেৰী]] |align=right|১,২৪৪,৪৬৪ |[[ফৰাচী ভাষা|ফৰাচী]] আৰু [[তামিল ভাষা|তামিল]] |[[পণ্ডিচেৰী]] | |align=right|৪ |align=right|৯২ |align=right|৬ |align=right|২,৫৯৮ |align=right|৮৬.৫৫ |align=right|৬৬.৬ |align=right|১,০৩৮ |align=right|৯৬৭ |} ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} ==বাহ্যিক সংযোগ == * [http://www.india.gov.in/knowindia/state_uts.php ভাৰত চৰকাৰৰ কাৰ্যালয়িক ৱেবছাইত: ভাৰতৰ ৰাজ্য আৰু কেন্দ্ৰীয়শাসিত অঞ্চলসমূহ] {{ভাৰতৰ ৰাজ্য আৰু কেন্দ্ৰীয়শাসিত অঞ্চলসমূহ}} [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ৰাজ্য|*]] [[শ্ৰেণী:ভাৰত সম্পৰ্কীয় তালিকা]] ref>{{cite web|url=http://www.mapsofindia.com/events/republic-day/offical-languages-india.html |title=Official and Regional Languages of India |publisher=Mapsofindia.com |date= |accessdate=2013-02-07}} 61fvnsb22olgxachcqcyn1sapqwho4j 1 4128 450882 20771 2024-12-03T18:57:14Z 2401:4900:7522:100E:5432:41FF:FE9B:B45A /* চিত্ৰলেখা উদ্যান বিষয় */ নতুন অনুচ্ছেদ 450882 wikitext text/x-wiki == চিত্ৰলেখা উদ্যান বিষয় == চিত্ৰলেখা উদ্যান বিষয় [[বিশেষ:বৰঙনিসমূহ/2401:4900:7522:100E:5432:41FF:FE9B:B45A|2401:4900:7522:100E:5432:41FF:FE9B:B45A]] 18:57, 3 December 2024 (ইউ.টি.চি.) fi83gwa0pu757rcei0bx5p3wiiz9887 450931 450882 2024-12-04T05:10:50Z AjayDas 12623 [[Special:Contributions/2401:4900:7522:100E:5432:41FF:FE9B:B45A|2401:4900:7522:100E:5432:41FF:FE9B:B45A]] ([[User talk:2401:4900:7522:100E:5432:41FF:FE9B:B45A|আলোচনা]])-ই কৰা [[Special:Diff/450882|450882]] নম্বৰ সম্পাদনাটো বাতিল কৰা হৈছে 450931 wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 0 4901 450630 449506 2024-12-03T12:55:58Z Pranamikaadhikary 27435 /* শিক্ষাৰম্ভ তথা প্ৰাকযৌৱন */ (edited with [[User:ProveIt_GT|ProveIt]]) 450630 wikitext text/x-wiki {{about|সাহিত্যিক, হেমকোষ অভিধানত প্ৰণেতাজন|3=হেম বৰুৱা (দ্ব্যৰ্থতা দূৰীকৰণ পৃষ্ঠা)}} {{infobox writer | name = হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা | image = Hemchandra Barua.gif | birth_date = ২৪ আঘোণ ১৮৩৫ চন<ref name=হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা>{{cite web| url=https://prathamkhabar.com/2017/12/%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE%E0%A7%B0-%E0%A6%93%E0%A6%9C%E0%A6%BE-%E0%A6%B9%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%9A%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A7%B0-%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A7%81%E0%A7%B1/| title=ভাষাৰ ওজা হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ মৃত্যু দিৱস| accessdate=39 April 2020| 4=| archivedate=2020-04-30| archiveurl=https://web.archive.org/web/20200430103225/https://prathamkhabar.com/2017/12/%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE%E0%A7%B0-%E0%A6%93%E0%A6%9C%E0%A6%BE-%E0%A6%B9%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%9A%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A7%B0-%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A7%81%E0%A7%B1/| deadurl=yes}}</ref> | birth_place = [[দেৰগাঁও]] | death_date = ১৭ মে’ ১৮৯৬ চন<ref name="হেম-১"/> | nationality = [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] | education = | religion = [[হিন্দু ধৰ্ম]] }} '''হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা''' ({{lang-en|Hemchandra Barua}}; ১৮৩৫-১৮৯৬) [[অসমীয়া ভাষা]]-[[অসমীয়া সাহিত্য|সাহিত্য]]ৰ এজন একনিষ্ঠ সেৱক।<ref>http://onlinesivasagar.com/literature/hemchandra-barua.html অনলাইন শিৱসাগৰ ৱেবছাইটত উল্লিখিত তথ্য</ref> ‘অসমীয়া ভাষাৰ ওজা’ নামেৰে সম্বোধিত হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা, [[হেমকোষ]] [[অভিধান|অভিধানৰ]] প্ৰণেতা। তেওঁৰ মৃত্যুৰ পিছত ১৯০০ চনত [[হেমকোষ]] প্ৰকাশিত হয়।<ref name=হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা>{{cite web| url=https://prathamkhabar.com/2017/12/%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE%E0%A7%B0-%E0%A6%93%E0%A6%9C%E0%A6%BE-%E0%A6%B9%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%9A%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A7%B0-%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A7%81%E0%A7%B1/| title=ভাষাৰ ওজা হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ মৃত্যু দিৱস| accessdate=39 April 2020| 4=| archivedate=2020-04-30| archiveurl=https://web.archive.org/web/20200430103225/https://prathamkhabar.com/2017/12/%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE%E0%A7%B0-%E0%A6%93%E0%A6%9C%E0%A6%BE-%E0%A6%B9%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%9A%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A7%B0-%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A7%81%E0%A7%B1/| deadurl=yes}}</ref> হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ জন্মদিনটোক (১০ ডিচেম্বৰ) ২০০৫ চনৰ পৰা 'অন্ধবিশ্বাস আৰু কুসংস্কাৰবিৰোধী দিৱস' হিচাপে [[ইলোৰা বিজ্ঞান মঞ্চ]]ই পালন কৰি আহিছে।<ref>{{Cite web |title=মঙলদৈত অন্ধবিশ্বাস আৰু কুসংস্কাৰ বিৰোধী দিৱস উদযাপন |url=https://janambhumi.in/VG1wUmVrOUVaekJOUVQwOQ==/%E0%A6%AE%E0%A6%99%E0%A6%B2%E0%A6%A6%E0%A7%88%E0%A6%A4-%E0%A6%85%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B8-%E0%A6%86%E0%A7%B0%E0%A7%81-%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A7%B0-%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A7%B0%E0%A7%8B%E0%A6%A7%E0%A7%80-%E0%A6%A6%E0%A6%BF%E0%A7%B1%E0%A6%B8-%E0%A6%89%E0%A6%A6%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%AA%E0%A6%A8.html |access-date=2021-05-15 |archivedate=2021-05-15 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210515205700/https://janambhumi.in/VG1wUmVrOUVaekJOUVQwOQ==/%E0%A6%AE%E0%A6%99%E0%A6%B2%E0%A6%A6%E0%A7%88%E0%A6%A4-%E0%A6%85%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B8-%E0%A6%86%E0%A7%B0%E0%A7%81-%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A7%B0-%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A7%B0%E0%A7%8B%E0%A6%A7%E0%A7%80-%E0%A6%A6%E0%A6%BF%E0%A7%B1%E0%A6%B8-%E0%A6%89%E0%A6%A6%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%AA%E0%A6%A8.html |deadurl=yes }}</ref> ==জন্ম আৰু পৰিয়াল== হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ উপৰিপুৰুষ কলিবৰ এগৰাকী ব্ৰাহ্মণ আছিল [[জয়ধ্বজ সিংহ]]ৰ দিনত কান্যকুব্জৰ পৰা অসমলৈ আহিছিল৷ তেওঁক ৰজাই এহেজাৰ পূৰা নিষ্কৰ ব্ৰহ্মোত্তৰ মাটি দি বেজবৰুৱা পাতিছিল৷ কলিবৰ বেজবৰুৱাৰ সাতপুৰুষ পাছত মধুৰাম বেজবৰুৱা হয় আৰু তেওঁৰেই পুত্ৰ মুক্তাৰাম বৰুৱা৷ তেওঁ [[শিৱসাগৰ]] জিলাৰ মিছামৰা মৌজাৰ মৌজাদাৰ আছিল৷<ref name="মুক্তা">{{cite book | title=প্ৰদীপ | author=কলিতা, দণ্ডিনাথ (সম্পাদিত) | authorlink=হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা | year=১৯৫৩ | pages=১৭}}</ref> ১৮৩৫ চনৰ ১০ ডিচেম্বৰ (১৭৫৭ শক৷<ref name="মুক্তা"/>, ১৭৫১ শকৰ ২৪ আঘোণ<ref name="হেম-১">{{cite book | title=হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা ৰচনাৱলী | publisher=হেমকোষ প্ৰকাশন | author=গোস্বামী, যতীন্দ্ৰনাথ | authorlink=ভূমিকা | year=১ম প্ৰকাশ ১৯৯৯, ২য় প্ৰকাশ ২০১৫ | pages=০১}}</ref>)ত অসমৰ ঐতিহাসিক দেৰগাঁৱৰ ৰজাবাহৰত হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ জন্ম হৈছিল। তেওঁৰ পিতৃৰ নাম আছিল মুক্তাৰাম বৰুৱা আৰু মাতৃৰ নাম আছিল ৰূপহী দেৱী।<ref name="হেম-১"/> মুক্তাৰামৰ দুগৰাকী ভাৰ্যা হৈছিল, প্ৰথমা ভাৰ্যাৰ যোগেশ্বৰ নামৰ এটি পুত্ৰ আছিল; কিন্তু ১৮ বছৰ বয়সতে যোগেশ্বৰৰ মৃত্যু হোৱাত মুক্তাৰামে দ্বিতীয় বিবাহ কৰিছিল৷ দ্বিতীয় ভাৰ্যাৰ ফালৰ পৰা হেমচন্দ্ৰৰ জন্ম হয়৷<ref name="মুক্তা"/> মুক্তাৰাম বৰুৱাৰ তিনিজন পুত্ৰ আৰু এজনী পুত্ৰী সন্তান আছিল। হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা মুক্তাৰাম বৰুৱাৰ জ্যেষ্ঠ সন্তান আছিল।<ref name="অসমীয়া প্ৰতিদিন (এনাজৰী)">{{cite book | title=ভাষাৰ ওজা হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা | author=গগণ চন্দ্ৰ অধিকাৰী | year=১০ ডিচেম্বৰ, ২০১১ (শনিবাৰ) | pages=৪}}</ref> হেমচন্দ্ৰৰ প্ৰায় ১২ বছৰমান বয়সত মুক্তাৰাম বৰুৱাৰ মৃত্যু হোৱাত সম্বন্ধীয় দদায়েক লক্ষ্মীৰাম বৰুৱাই হেমচন্দ্ৰক তুলি লয়৷<ref name="মুক্তা"/> ==শিক্ষাৰম্ভ তথা প্ৰাকযৌৱন== হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ বিদ্যাৰম্ভ হৈছিল ৯ বছৰ বয়সত। দেউতাকে তেওঁক বৰ্ণমালা নিশিকোৱাকৈয়ে শব্দৰ আখৰ জোটনি শিকাইছিল আৰু তাৰ লগে লগে [[ব্যাকৰণ|ব্যাকৰণো]] পঢ়ুৱাইছিল। ব্যাকৰণৰ সন্ধিলৈকে শিকাৰ পাছতেই তেখেতে সেই শিক্ষাৰ অন্ত পৰে, কাৰণ সেইসময়তে তেওঁলোকৰ গাঁওখনত জহনী ৰোগে মহামাৰী ৰূপ ধাৰণ কৰাত পিতাকে গাঁৱৰ ৰোগীসকলৰ চিকিৎসাত দিনে ৰাতিয়ে ব্যস্ত হৈ থাকি শেষত নিজেই সেই ৰোগত আক্ৰান্ত হৈ ইহলীলা সম্বৰণ কৰে।<ref>http://www.iitg.ernet.in/rcilts/phaseI/hem_b.html RCILTS, IIT, Guwahati ত হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ বিষয়ে থকা তথ্য</ref> ফলত তেওঁ [[শিৱসাগৰ]]লৈ গৈ খুৰাক লক্ষ্মীৰাম বৰুৱাৰ ঘৰত থাকিবলগীয়া হয়। কিছুদিন পাছত লক্ষ্মীৰাম বৰুৱাই তেওঁক শিৱসাগৰ কাছাৰীত শিক্ষা-নবীচ পদত সুমুৱাই দিয়ে।<ref name="হেম-১"/> তেতিয়া তেওঁ বেতন পাইছিল মাহে চাৰি [[টকা]]।<ref name="অসমীয়া প্ৰতিদিন (এনাজৰী)"/><ref name="মুক্তা"/> য'ত তেও কেপ্তেইন ব্ৰডীৰ সংস্পশলৈ আহে,যি সেই সময়ৰ শিৱসাগৰৰ ডেপুটী কমিচনাৰ আছিল। কেপ্তেইন ব্ৰডীয়ে আৰু খ্ৰীষ্টান মিছনাৰীসকলৰ সহায়ত তেওঁক ইংৰাজী ভাষাৰ লগতে সংস্কৃত ভাষাৰ জ্ঞান দিছিল। নানান প্ৰতিকূল পৰিস্থিতিক প্ৰত্যাহ্বান জনাই তেও [[সংস্কৃত ভাষা|সংস্কৃত]], [[হিন্দী ভাষা|হিন্দী]] আৰু [[ইংৰাজী ভাষা]]ৰ জ্ঞান আহৰণ কৰিছিল। সেই সময়ত ইংৰাজী শিকাটো ভাল চকুৰে নাচাইছিল বাবে তেওঁ গোপনে ইংৰাজী শিকিছিল যদিও পিছত দদায়েকে জানিব পাৰি খঙতে তেওঁৰ সকলো শিক্ষা গ্ৰহণ বন্ধ কৰি দিছিল৷<ref name="হেমচন্দ্ৰ">{{cite web | url=https://www.sarothiasom.in/2021/05/18/hemchandra-baruah/ | title=বৰেণ্য অসমীয়াসকল | accessdate=3 December 2024}}</ref> সেয়ে, আমেৰিকান মিছনেৰীসকলৰ সহায়ত তেওঁ ইংৰাজী শিক্ষা সাং কৰিছিল৷<ref name="মুক্তা"/> তেওঁ বঙলা ভাষাও আয়ত্ত কৰিছিল।<ref name="হেম-১"/> ==বিবাহ== ১৮৫২ চনত তেখেতে [[বিবাহ|বিয়া]] কৰাইছিল। এবছৰৰ পাছতে এজনী কন্যা সন্তান জন্ম লাভ কৰে। জীয়েকৰ নাম পদ্মাৱতী ৰাখিছিল। বিয়াৰ মাত্ৰ দুবছৰ পাছতেই তেখেতৰ পত্নীয়ে অকাল মৃত্যুক সাৱটি লয়।<ref name="অসমীয়া প্ৰতিদিন (এনাজৰী)"/> ==আদৰ্শ== হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা সমাজ-বিপ্লৱী আছিল। তেওঁ ৰক্ষণশীলতাৰ ঘোৰ পৰিপন্থী আছিল। তেওঁ [[ঈশ্বৰচন্দ্ৰ বিদ্যাসাগৰ]] আৰু [[ৰাজা ৰামমোহন ৰায়]]ৰ একান্ত অনুগামী আছিল। তেওঁ মনে-প্ৰাণে স্ত্ৰী-শিক্ষাৰ প্ৰসাৰ আৰু বিধৱা-বিবাহৰ পক্ষপাতী আছিল।<ref name="হেম-১"/> ==মৃত্যু== ১৮৯৬ চনৰ ১৭ মে’ত তেওঁৰ মৃত্যু হয়।<ref name="হেম-১"/> ==কৰ্ম জীৱন== * [[গোলাঘাট|গোলাঘাটৰ]] ৰাজহ বিভাগৰ পেচকাৰ পদত ৬ মাহৰ বাবে যোগদান। * শিৱসাগৰ ইংৰাজী স্কুলত কিছুদিন শিক্ষা প্ৰদান।<ref name="হেম-১"/> * শিৱসাগৰ কাছাৰীত ৰেভিনিউ পেস্কাৰ৷<ref name="মুক্তা"/><ref name="হেম-১"/> * পুনৰ ৰাজহ বিভাগৰ চাকৰিত যোগদান। (১৮৬২ চনলৈকে) * [[গুৱাহাটী|গুৱাহাটীত]] ন্যায়িক আদালতৰ ভাষা অনুবাদক (কাকতী) হিচাপে যোগদান।<ref name="মুক্তা"/> * অধীক্ষক (চুপাৰিণ্টেডেণ্ট) পদলৈ পদোন্নতি লাভ।<ref name="মুক্তা"/> * [[কামৰূপ|কামৰূপৰ]] উপায়ুক্ত কাৰ্যালয়ত এবছৰ অনুবাদক পদত যোগদান। * ন্যায়িক আয়ুক্ত চাহাবৰ কাৰ্যালয়ত পুনৰ যোগদান। * কিছুকাল 'আছাম নিউচ' কাকতৰ সম্পাদক।<ref name="মুক্তা"/> এইবোৰৰ উপৰিও তেখেতে অসমত মিশ্যেনেৰী সকলৰ দ্বাৰা প্ৰকাশিত [[অৰুণোদ‍ই সংবাদ পত্ৰ]]ৰ লগতো জড়িত হৈ আছিল। ১৮৯৬ চন(১৮১৮ শক)ৰ ১৭ ব'হাগ তাৰিখে তেওঁৰ মৃত্যু হয়।<ref name="মুক্তা"/> ==প্ৰকাশিত পুথি== হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাই ''অসমীয়া ভাষাৰ ব্যাকৰণ'' নামৰ এখন পুথি ১৮৫৯ চনত লিখে। সেইখনৰে পুনৰ সংস্কৰণত “অশুধ’’বোৰ আঁতৰাই নতুন নাম “অসমীয়া ব্যাকৰণ’’ ৰাখি ১৮৭৩ চনত প্ৰকাশ কৰে।<ref name="হে-১">{{cite book | title=অসমীয়া ব্যাকৰণ আৰু ভাষাতত্ত্বৰ ৰূপৰেখা | publisher=বান্ধৱ | author=ডেকা, ড° খগেশ সেন | authorlink=পৰম্পৰাগত ব্যাকৰণ ধাৰা/থলুৱা ধাৰা | year=২০২০ | pages=৪৭-৪৮}}</ref> * [[অসমীয়া ভাষাৰ ব্যাকৰণ (গ্ৰন্থ)|অসমীয়া ভাষাৰ ব্যাকৰণ]], ১৮৫৯ চনত প্ৰকাশ পায়।<ref name="অসমীয়া প্ৰতিদিন (এনাজৰী)"/><ref name="হেম-১"/> * [[অসমীয়া ব্যাকৰণ]]<ref name="হেম-১"/> * [[অসমীয়া ল’ৰাৰ ব্যাকৰণ]]<ref name="হেম-১"/> * [[তুলনামূলক ব্যাকৰণ]] (অপ্ৰকাশিত) * [[অসমীয়া ল’ৰাৰ আদিপাঠ, আগছোৱা]]<ref name="হেম-১"/> * [[অসমীয়া ল’ৰাৰ আদিপাঠ, মাজছোৱা]]<ref name="হেম-১"/> * [[অসমীয়া ল’ৰাৰ আদিপাঠ, শেহছোৱা]]<ref name="হেম-১"/> * [[পাঠ-মালা]], এই পাঠ্যপুথিখন ১৮৮২ চনত ৰচনা কৰিছিল।<ref name="অসমীয়া প্ৰতিদিন (এনাজৰী)"/>* [[অসমীয়া ল’ৰাৰ আদিপাঠ, মাজছোৱা]]<ref name="হেম-১"/> * [[স্বাস্থ্য ৰক্ষা বা গা ভালে ৰাখিবৰ উপায়]],<ref name="হেম-১"/> * [[কানীয়াৰ কীৰ্ত্তন]]<ref name="হেম-১"/> * [[বাহিৰে ৰংচং ভিতৰে কোৱাভাতুৰী]]<ref name="হেম-১"/> * নট্চ অন মেৰেজ ছিষ্টেম অৱ দি পিপল্চ অৱ আসাম(ইংৰাজী) ১৮৯২<ref name="হেম-১"/> * [[অসমীয়া হেমকোষ]],<ref name="হেম-১"/> এই অভিধানখন ১৯০০ চনত প্ৰকাশ পায়।<ref name="অসমীয়া প্ৰতিদিন (এনাজৰী)"/> * [[পঢ়াশলীয়া অভিধান]],<ref name="হেম-১"/> ১৯০৬ * [[সংক্ষিপ্ত হেমকোষ]]<ref name="হেম-১"/> (অপ্ৰকাশিত) * তুলনামূলক ব্যাকৰণ<ref name="হেম-১"/> * কামৰূপ তন্ত্ৰ<ref name="হেম-১"/> ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগ == {{Wikisource author|হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা}} * [[কানীয়াৰ কীৰ্ত্তন]], ৱিকিউৎসত থকা গ্ৰন্থ। * {{Wikiquote}} * [http://www.indiaheritage.org/history/history_assam.htm indiaheritage.org] {{অসমৰ সুপ্ৰসিদ্ধ ব্যক্তিসকল}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া প্ৰবন্ধকাৰ]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ভাষাবিদ]] [[শ্ৰেণী:অসমৰ পাব্লিক ডমেইনৰ অন্তৰ্ভুক্ত লিখক]] opdtvluh83838hr8raxds9rdktqjxc5 450631 450630 2024-12-03T12:56:24Z Pranamikaadhikary 27435 /* শিক্ষাৰম্ভ তথা প্ৰাকযৌৱন */ 450631 wikitext text/x-wiki {{about|সাহিত্যিক, হেমকোষ অভিধানত প্ৰণেতাজন|3=হেম বৰুৱা (দ্ব্যৰ্থতা দূৰীকৰণ পৃষ্ঠা)}} {{infobox writer | name = হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা | image = Hemchandra Barua.gif | birth_date = ২৪ আঘোণ ১৮৩৫ চন<ref name=হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা>{{cite web| url=https://prathamkhabar.com/2017/12/%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE%E0%A7%B0-%E0%A6%93%E0%A6%9C%E0%A6%BE-%E0%A6%B9%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%9A%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A7%B0-%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A7%81%E0%A7%B1/| title=ভাষাৰ ওজা হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ মৃত্যু দিৱস| accessdate=39 April 2020| 4=| archivedate=2020-04-30| archiveurl=https://web.archive.org/web/20200430103225/https://prathamkhabar.com/2017/12/%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE%E0%A7%B0-%E0%A6%93%E0%A6%9C%E0%A6%BE-%E0%A6%B9%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%9A%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A7%B0-%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A7%81%E0%A7%B1/| deadurl=yes}}</ref> | birth_place = [[দেৰগাঁও]] | death_date = ১৭ মে’ ১৮৯৬ চন<ref name="হেম-১"/> | nationality = [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] | education = | religion = [[হিন্দু ধৰ্ম]] }} '''হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা''' ({{lang-en|Hemchandra Barua}}; ১৮৩৫-১৮৯৬) [[অসমীয়া ভাষা]]-[[অসমীয়া সাহিত্য|সাহিত্য]]ৰ এজন একনিষ্ঠ সেৱক।<ref>http://onlinesivasagar.com/literature/hemchandra-barua.html অনলাইন শিৱসাগৰ ৱেবছাইটত উল্লিখিত তথ্য</ref> ‘অসমীয়া ভাষাৰ ওজা’ নামেৰে সম্বোধিত হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা, [[হেমকোষ]] [[অভিধান|অভিধানৰ]] প্ৰণেতা। তেওঁৰ মৃত্যুৰ পিছত ১৯০০ চনত [[হেমকোষ]] প্ৰকাশিত হয়।<ref name=হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা>{{cite web| url=https://prathamkhabar.com/2017/12/%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE%E0%A7%B0-%E0%A6%93%E0%A6%9C%E0%A6%BE-%E0%A6%B9%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%9A%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A7%B0-%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A7%81%E0%A7%B1/| title=ভাষাৰ ওজা হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ মৃত্যু দিৱস| accessdate=39 April 2020| 4=| archivedate=2020-04-30| archiveurl=https://web.archive.org/web/20200430103225/https://prathamkhabar.com/2017/12/%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE%E0%A7%B0-%E0%A6%93%E0%A6%9C%E0%A6%BE-%E0%A6%B9%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%9A%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A7%B0-%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A7%81%E0%A7%B1/| deadurl=yes}}</ref> হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ জন্মদিনটোক (১০ ডিচেম্বৰ) ২০০৫ চনৰ পৰা 'অন্ধবিশ্বাস আৰু কুসংস্কাৰবিৰোধী দিৱস' হিচাপে [[ইলোৰা বিজ্ঞান মঞ্চ]]ই পালন কৰি আহিছে।<ref>{{Cite web |title=মঙলদৈত অন্ধবিশ্বাস আৰু কুসংস্কাৰ বিৰোধী দিৱস উদযাপন |url=https://janambhumi.in/VG1wUmVrOUVaekJOUVQwOQ==/%E0%A6%AE%E0%A6%99%E0%A6%B2%E0%A6%A6%E0%A7%88%E0%A6%A4-%E0%A6%85%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B8-%E0%A6%86%E0%A7%B0%E0%A7%81-%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A7%B0-%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A7%B0%E0%A7%8B%E0%A6%A7%E0%A7%80-%E0%A6%A6%E0%A6%BF%E0%A7%B1%E0%A6%B8-%E0%A6%89%E0%A6%A6%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%AA%E0%A6%A8.html |access-date=2021-05-15 |archivedate=2021-05-15 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210515205700/https://janambhumi.in/VG1wUmVrOUVaekJOUVQwOQ==/%E0%A6%AE%E0%A6%99%E0%A6%B2%E0%A6%A6%E0%A7%88%E0%A6%A4-%E0%A6%85%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B8-%E0%A6%86%E0%A7%B0%E0%A7%81-%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A7%B0-%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A7%B0%E0%A7%8B%E0%A6%A7%E0%A7%80-%E0%A6%A6%E0%A6%BF%E0%A7%B1%E0%A6%B8-%E0%A6%89%E0%A6%A6%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%AA%E0%A6%A8.html |deadurl=yes }}</ref> ==জন্ম আৰু পৰিয়াল== হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ উপৰিপুৰুষ কলিবৰ এগৰাকী ব্ৰাহ্মণ আছিল [[জয়ধ্বজ সিংহ]]ৰ দিনত কান্যকুব্জৰ পৰা অসমলৈ আহিছিল৷ তেওঁক ৰজাই এহেজাৰ পূৰা নিষ্কৰ ব্ৰহ্মোত্তৰ মাটি দি বেজবৰুৱা পাতিছিল৷ কলিবৰ বেজবৰুৱাৰ সাতপুৰুষ পাছত মধুৰাম বেজবৰুৱা হয় আৰু তেওঁৰেই পুত্ৰ মুক্তাৰাম বৰুৱা৷ তেওঁ [[শিৱসাগৰ]] জিলাৰ মিছামৰা মৌজাৰ মৌজাদাৰ আছিল৷<ref name="মুক্তা">{{cite book | title=প্ৰদীপ | author=কলিতা, দণ্ডিনাথ (সম্পাদিত) | authorlink=হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা | year=১৯৫৩ | pages=১৭}}</ref> ১৮৩৫ চনৰ ১০ ডিচেম্বৰ (১৭৫৭ শক৷<ref name="মুক্তা"/>, ১৭৫১ শকৰ ২৪ আঘোণ<ref name="হেম-১">{{cite book | title=হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা ৰচনাৱলী | publisher=হেমকোষ প্ৰকাশন | author=গোস্বামী, যতীন্দ্ৰনাথ | authorlink=ভূমিকা | year=১ম প্ৰকাশ ১৯৯৯, ২য় প্ৰকাশ ২০১৫ | pages=০১}}</ref>)ত অসমৰ ঐতিহাসিক দেৰগাঁৱৰ ৰজাবাহৰত হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ জন্ম হৈছিল। তেওঁৰ পিতৃৰ নাম আছিল মুক্তাৰাম বৰুৱা আৰু মাতৃৰ নাম আছিল ৰূপহী দেৱী।<ref name="হেম-১"/> মুক্তাৰামৰ দুগৰাকী ভাৰ্যা হৈছিল, প্ৰথমা ভাৰ্যাৰ যোগেশ্বৰ নামৰ এটি পুত্ৰ আছিল; কিন্তু ১৮ বছৰ বয়সতে যোগেশ্বৰৰ মৃত্যু হোৱাত মুক্তাৰামে দ্বিতীয় বিবাহ কৰিছিল৷ দ্বিতীয় ভাৰ্যাৰ ফালৰ পৰা হেমচন্দ্ৰৰ জন্ম হয়৷<ref name="মুক্তা"/> মুক্তাৰাম বৰুৱাৰ তিনিজন পুত্ৰ আৰু এজনী পুত্ৰী সন্তান আছিল। হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা মুক্তাৰাম বৰুৱাৰ জ্যেষ্ঠ সন্তান আছিল।<ref name="অসমীয়া প্ৰতিদিন (এনাজৰী)">{{cite book | title=ভাষাৰ ওজা হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা | author=গগণ চন্দ্ৰ অধিকাৰী | year=১০ ডিচেম্বৰ, ২০১১ (শনিবাৰ) | pages=৪}}</ref> হেমচন্দ্ৰৰ প্ৰায় ১২ বছৰমান বয়সত মুক্তাৰাম বৰুৱাৰ মৃত্যু হোৱাত সম্বন্ধীয় দদায়েক লক্ষ্মীৰাম বৰুৱাই হেমচন্দ্ৰক তুলি লয়৷<ref name="মুক্তা"/> ==শিক্ষাৰম্ভ তথা প্ৰাকযৌৱন== হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ বিদ্যাৰম্ভ হৈছিল ৯ বছৰ বয়সত। দেউতাকে তেওঁক বৰ্ণমালা নিশিকোৱাকৈয়ে শব্দৰ আখৰ জোটনি শিকাইছিল আৰু তাৰ লগে লগে [[ব্যাকৰণ|ব্যাকৰণো]] পঢ়ুৱাইছিল। ব্যাকৰণৰ সন্ধিলৈকে শিকাৰ পাছতেই তেখেতে সেই শিক্ষাৰ অন্ত পৰে, কাৰণ সেইসময়তে তেওঁলোকৰ গাঁওখনত জহনী ৰোগে মহামাৰী ৰূপ ধাৰণ কৰাত পিতাকে গাঁৱৰ ৰোগীসকলৰ চিকিৎসাত দিনে ৰাতিয়ে ব্যস্ত হৈ থাকি শেষত নিজেই সেই ৰোগত আক্ৰান্ত হৈ ইহলীলা সম্বৰণ কৰে।<ref>http://www.iitg.ernet.in/rcilts/phaseI/hem_b.html RCILTS, IIT, Guwahati ত হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ বিষয়ে থকা তথ্য</ref> ফলত তেওঁ [[শিৱসাগৰ]]লৈ গৈ খুৰাক লক্ষ্মীৰাম বৰুৱাৰ ঘৰত থাকিবলগীয়া হয়। কিছুদিন পাছত লক্ষ্মীৰাম বৰুৱাই তেওঁক শিৱসাগৰ কাছাৰীত শিক্ষা-নবীচ পদত সুমুৱাই দিয়ে।<ref name="হেম-১"/> তেতিয়া তেওঁ বেতন পাইছিল মাহে চাৰি [[টকা]]।<ref name="অসমীয়া প্ৰতিদিন (এনাজৰী)"/><ref name="মুক্তা"/> য'ত তেও কেপ্তেইন ব্ৰডীৰ সংস্পশলৈ আহে,যি সেই সময়ৰ শিৱসাগৰৰ ডেপুটী কমিচনাৰ আছিল। কেপ্তেইন ব্ৰডীয়ে আৰু খ্ৰীষ্টান মিছনাৰীসকলৰ সহায়ত তেওঁক ইংৰাজী ভাষাৰ লগতে সংস্কৃত ভাষাৰ জ্ঞান দিছিল। নানান প্ৰতিকূল পৰিস্থিতিক প্ৰত্যাহ্বান জনাই তেও [[সংস্কৃত ভাষা|সংস্কৃত]], [[হিন্দী ভাষা|হিন্দী]] আৰু [[ইংৰাজী ভাষা]]ৰ জ্ঞান আহৰণ কৰিছিল। সেই সময়ত ইংৰাজী শিকাটো ভাল চকুৰে নাচাইছিল বাবে তেওঁ গোপনে ইংৰাজী শিকিছিল যদিও পিছত দদায়েকে জানিব পাৰি খঙতে তেওঁৰ সকলো শিক্ষা গ্ৰহণ বন্ধ কৰি দিছিল৷<ref name="হেম চন্দ্ৰ">{{cite web | url=https://www.sarothiasom.in/2021/05/18/hemchandra-baruah/ | title=বৰেণ্য অসমীয়াসকল | accessdate=3 December 2024}}</ref> সেয়ে, আমেৰিকান মিছনেৰীসকলৰ সহায়ত তেওঁ ইংৰাজী শিক্ষা সাং কৰিছিল৷<ref name="মুক্তা"/> তেওঁ বঙলা ভাষাও আয়ত্ত কৰিছিল।<ref name="হেম-১"/> ==বিবাহ== ১৮৫২ চনত তেখেতে [[বিবাহ|বিয়া]] কৰাইছিল। এবছৰৰ পাছতে এজনী কন্যা সন্তান জন্ম লাভ কৰে। জীয়েকৰ নাম পদ্মাৱতী ৰাখিছিল। বিয়াৰ মাত্ৰ দুবছৰ পাছতেই তেখেতৰ পত্নীয়ে অকাল মৃত্যুক সাৱটি লয়।<ref name="অসমীয়া প্ৰতিদিন (এনাজৰী)"/> ==আদৰ্শ== হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা সমাজ-বিপ্লৱী আছিল। তেওঁ ৰক্ষণশীলতাৰ ঘোৰ পৰিপন্থী আছিল। তেওঁ [[ঈশ্বৰচন্দ্ৰ বিদ্যাসাগৰ]] আৰু [[ৰাজা ৰামমোহন ৰায়]]ৰ একান্ত অনুগামী আছিল। তেওঁ মনে-প্ৰাণে স্ত্ৰী-শিক্ষাৰ প্ৰসাৰ আৰু বিধৱা-বিবাহৰ পক্ষপাতী আছিল।<ref name="হেম-১"/> ==মৃত্যু== ১৮৯৬ চনৰ ১৭ মে’ত তেওঁৰ মৃত্যু হয়।<ref name="হেম-১"/> ==কৰ্ম জীৱন== * [[গোলাঘাট|গোলাঘাটৰ]] ৰাজহ বিভাগৰ পেচকাৰ পদত ৬ মাহৰ বাবে যোগদান। * শিৱসাগৰ ইংৰাজী স্কুলত কিছুদিন শিক্ষা প্ৰদান।<ref name="হেম-১"/> * শিৱসাগৰ কাছাৰীত ৰেভিনিউ পেস্কাৰ৷<ref name="মুক্তা"/><ref name="হেম-১"/> * পুনৰ ৰাজহ বিভাগৰ চাকৰিত যোগদান। (১৮৬২ চনলৈকে) * [[গুৱাহাটী|গুৱাহাটীত]] ন্যায়িক আদালতৰ ভাষা অনুবাদক (কাকতী) হিচাপে যোগদান।<ref name="মুক্তা"/> * অধীক্ষক (চুপাৰিণ্টেডেণ্ট) পদলৈ পদোন্নতি লাভ।<ref name="মুক্তা"/> * [[কামৰূপ|কামৰূপৰ]] উপায়ুক্ত কাৰ্যালয়ত এবছৰ অনুবাদক পদত যোগদান। * ন্যায়িক আয়ুক্ত চাহাবৰ কাৰ্যালয়ত পুনৰ যোগদান। * কিছুকাল 'আছাম নিউচ' কাকতৰ সম্পাদক।<ref name="মুক্তা"/> এইবোৰৰ উপৰিও তেখেতে অসমত মিশ্যেনেৰী সকলৰ দ্বাৰা প্ৰকাশিত [[অৰুণোদ‍ই সংবাদ পত্ৰ]]ৰ লগতো জড়িত হৈ আছিল। ১৮৯৬ চন(১৮১৮ শক)ৰ ১৭ ব'হাগ তাৰিখে তেওঁৰ মৃত্যু হয়।<ref name="মুক্তা"/> ==প্ৰকাশিত পুথি== হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাই ''অসমীয়া ভাষাৰ ব্যাকৰণ'' নামৰ এখন পুথি ১৮৫৯ চনত লিখে। সেইখনৰে পুনৰ সংস্কৰণত “অশুধ’’বোৰ আঁতৰাই নতুন নাম “অসমীয়া ব্যাকৰণ’’ ৰাখি ১৮৭৩ চনত প্ৰকাশ কৰে।<ref name="হে-১">{{cite book | title=অসমীয়া ব্যাকৰণ আৰু ভাষাতত্ত্বৰ ৰূপৰেখা | publisher=বান্ধৱ | author=ডেকা, ড° খগেশ সেন | authorlink=পৰম্পৰাগত ব্যাকৰণ ধাৰা/থলুৱা ধাৰা | year=২০২০ | pages=৪৭-৪৮}}</ref> * [[অসমীয়া ভাষাৰ ব্যাকৰণ (গ্ৰন্থ)|অসমীয়া ভাষাৰ ব্যাকৰণ]], ১৮৫৯ চনত প্ৰকাশ পায়।<ref name="অসমীয়া প্ৰতিদিন (এনাজৰী)"/><ref name="হেম-১"/> * [[অসমীয়া ব্যাকৰণ]]<ref name="হেম-১"/> * [[অসমীয়া ল’ৰাৰ ব্যাকৰণ]]<ref name="হেম-১"/> * [[তুলনামূলক ব্যাকৰণ]] (অপ্ৰকাশিত) * [[অসমীয়া ল’ৰাৰ আদিপাঠ, আগছোৱা]]<ref name="হেম-১"/> * [[অসমীয়া ল’ৰাৰ আদিপাঠ, মাজছোৱা]]<ref name="হেম-১"/> * [[অসমীয়া ল’ৰাৰ আদিপাঠ, শেহছোৱা]]<ref name="হেম-১"/> * [[পাঠ-মালা]], এই পাঠ্যপুথিখন ১৮৮২ চনত ৰচনা কৰিছিল।<ref name="অসমীয়া প্ৰতিদিন (এনাজৰী)"/>* [[অসমীয়া ল’ৰাৰ আদিপাঠ, মাজছোৱা]]<ref name="হেম-১"/> * [[স্বাস্থ্য ৰক্ষা বা গা ভালে ৰাখিবৰ উপায়]],<ref name="হেম-১"/> * [[কানীয়াৰ কীৰ্ত্তন]]<ref name="হেম-১"/> * [[বাহিৰে ৰংচং ভিতৰে কোৱাভাতুৰী]]<ref name="হেম-১"/> * নট্চ অন মেৰেজ ছিষ্টেম অৱ দি পিপল্চ অৱ আসাম(ইংৰাজী) ১৮৯২<ref name="হেম-১"/> * [[অসমীয়া হেমকোষ]],<ref name="হেম-১"/> এই অভিধানখন ১৯০০ চনত প্ৰকাশ পায়।<ref name="অসমীয়া প্ৰতিদিন (এনাজৰী)"/> * [[পঢ়াশলীয়া অভিধান]],<ref name="হেম-১"/> ১৯০৬ * [[সংক্ষিপ্ত হেমকোষ]]<ref name="হেম-১"/> (অপ্ৰকাশিত) * তুলনামূলক ব্যাকৰণ<ref name="হেম-১"/> * কামৰূপ তন্ত্ৰ<ref name="হেম-১"/> ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগ == {{Wikisource author|হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা}} * [[কানীয়াৰ কীৰ্ত্তন]], ৱিকিউৎসত থকা গ্ৰন্থ। * {{Wikiquote}} * [http://www.indiaheritage.org/history/history_assam.htm indiaheritage.org] {{অসমৰ সুপ্ৰসিদ্ধ ব্যক্তিসকল}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া প্ৰবন্ধকাৰ]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ভাষাবিদ]] [[শ্ৰেণী:অসমৰ পাব্লিক ডমেইনৰ অন্তৰ্ভুক্ত লিখক]] im7ykfda4be49c73mscvyudt5in1tkl 450632 450631 2024-12-03T12:59:05Z Pranamikaadhikary 27435 /* বিবাহ */ 450632 wikitext text/x-wiki {{about|সাহিত্যিক, হেমকোষ অভিধানত প্ৰণেতাজন|3=হেম বৰুৱা (দ্ব্যৰ্থতা দূৰীকৰণ পৃষ্ঠা)}} {{infobox writer | name = হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা | image = Hemchandra Barua.gif | birth_date = ২৪ আঘোণ ১৮৩৫ চন<ref name=হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা>{{cite web| url=https://prathamkhabar.com/2017/12/%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE%E0%A7%B0-%E0%A6%93%E0%A6%9C%E0%A6%BE-%E0%A6%B9%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%9A%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A7%B0-%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A7%81%E0%A7%B1/| title=ভাষাৰ ওজা হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ মৃত্যু দিৱস| accessdate=39 April 2020| 4=| archivedate=2020-04-30| archiveurl=https://web.archive.org/web/20200430103225/https://prathamkhabar.com/2017/12/%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE%E0%A7%B0-%E0%A6%93%E0%A6%9C%E0%A6%BE-%E0%A6%B9%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%9A%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A7%B0-%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A7%81%E0%A7%B1/| deadurl=yes}}</ref> | birth_place = [[দেৰগাঁও]] | death_date = ১৭ মে’ ১৮৯৬ চন<ref name="হেম-১"/> | nationality = [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] | education = | religion = [[হিন্দু ধৰ্ম]] }} '''হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা''' ({{lang-en|Hemchandra Barua}}; ১৮৩৫-১৮৯৬) [[অসমীয়া ভাষা]]-[[অসমীয়া সাহিত্য|সাহিত্য]]ৰ এজন একনিষ্ঠ সেৱক।<ref>http://onlinesivasagar.com/literature/hemchandra-barua.html অনলাইন শিৱসাগৰ ৱেবছাইটত উল্লিখিত তথ্য</ref> ‘অসমীয়া ভাষাৰ ওজা’ নামেৰে সম্বোধিত হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা, [[হেমকোষ]] [[অভিধান|অভিধানৰ]] প্ৰণেতা। তেওঁৰ মৃত্যুৰ পিছত ১৯০০ চনত [[হেমকোষ]] প্ৰকাশিত হয়।<ref name=হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা>{{cite web| url=https://prathamkhabar.com/2017/12/%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE%E0%A7%B0-%E0%A6%93%E0%A6%9C%E0%A6%BE-%E0%A6%B9%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%9A%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A7%B0-%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A7%81%E0%A7%B1/| title=ভাষাৰ ওজা হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ মৃত্যু দিৱস| accessdate=39 April 2020| 4=| archivedate=2020-04-30| archiveurl=https://web.archive.org/web/20200430103225/https://prathamkhabar.com/2017/12/%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE%E0%A7%B0-%E0%A6%93%E0%A6%9C%E0%A6%BE-%E0%A6%B9%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%9A%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A7%B0-%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A7%81%E0%A7%B1/| deadurl=yes}}</ref> হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ জন্মদিনটোক (১০ ডিচেম্বৰ) ২০০৫ চনৰ পৰা 'অন্ধবিশ্বাস আৰু কুসংস্কাৰবিৰোধী দিৱস' হিচাপে [[ইলোৰা বিজ্ঞান মঞ্চ]]ই পালন কৰি আহিছে।<ref>{{Cite web |title=মঙলদৈত অন্ধবিশ্বাস আৰু কুসংস্কাৰ বিৰোধী দিৱস উদযাপন |url=https://janambhumi.in/VG1wUmVrOUVaekJOUVQwOQ==/%E0%A6%AE%E0%A6%99%E0%A6%B2%E0%A6%A6%E0%A7%88%E0%A6%A4-%E0%A6%85%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B8-%E0%A6%86%E0%A7%B0%E0%A7%81-%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A7%B0-%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A7%B0%E0%A7%8B%E0%A6%A7%E0%A7%80-%E0%A6%A6%E0%A6%BF%E0%A7%B1%E0%A6%B8-%E0%A6%89%E0%A6%A6%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%AA%E0%A6%A8.html |access-date=2021-05-15 |archivedate=2021-05-15 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210515205700/https://janambhumi.in/VG1wUmVrOUVaekJOUVQwOQ==/%E0%A6%AE%E0%A6%99%E0%A6%B2%E0%A6%A6%E0%A7%88%E0%A6%A4-%E0%A6%85%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B8-%E0%A6%86%E0%A7%B0%E0%A7%81-%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A7%B0-%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A7%B0%E0%A7%8B%E0%A6%A7%E0%A7%80-%E0%A6%A6%E0%A6%BF%E0%A7%B1%E0%A6%B8-%E0%A6%89%E0%A6%A6%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%AA%E0%A6%A8.html |deadurl=yes }}</ref> ==জন্ম আৰু পৰিয়াল== হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ উপৰিপুৰুষ কলিবৰ এগৰাকী ব্ৰাহ্মণ আছিল [[জয়ধ্বজ সিংহ]]ৰ দিনত কান্যকুব্জৰ পৰা অসমলৈ আহিছিল৷ তেওঁক ৰজাই এহেজাৰ পূৰা নিষ্কৰ ব্ৰহ্মোত্তৰ মাটি দি বেজবৰুৱা পাতিছিল৷ কলিবৰ বেজবৰুৱাৰ সাতপুৰুষ পাছত মধুৰাম বেজবৰুৱা হয় আৰু তেওঁৰেই পুত্ৰ মুক্তাৰাম বৰুৱা৷ তেওঁ [[শিৱসাগৰ]] জিলাৰ মিছামৰা মৌজাৰ মৌজাদাৰ আছিল৷<ref name="মুক্তা">{{cite book | title=প্ৰদীপ | author=কলিতা, দণ্ডিনাথ (সম্পাদিত) | authorlink=হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা | year=১৯৫৩ | pages=১৭}}</ref> ১৮৩৫ চনৰ ১০ ডিচেম্বৰ (১৭৫৭ শক৷<ref name="মুক্তা"/>, ১৭৫১ শকৰ ২৪ আঘোণ<ref name="হেম-১">{{cite book | title=হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা ৰচনাৱলী | publisher=হেমকোষ প্ৰকাশন | author=গোস্বামী, যতীন্দ্ৰনাথ | authorlink=ভূমিকা | year=১ম প্ৰকাশ ১৯৯৯, ২য় প্ৰকাশ ২০১৫ | pages=০১}}</ref>)ত অসমৰ ঐতিহাসিক দেৰগাঁৱৰ ৰজাবাহৰত হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ জন্ম হৈছিল। তেওঁৰ পিতৃৰ নাম আছিল মুক্তাৰাম বৰুৱা আৰু মাতৃৰ নাম আছিল ৰূপহী দেৱী।<ref name="হেম-১"/> মুক্তাৰামৰ দুগৰাকী ভাৰ্যা হৈছিল, প্ৰথমা ভাৰ্যাৰ যোগেশ্বৰ নামৰ এটি পুত্ৰ আছিল; কিন্তু ১৮ বছৰ বয়সতে যোগেশ্বৰৰ মৃত্যু হোৱাত মুক্তাৰামে দ্বিতীয় বিবাহ কৰিছিল৷ দ্বিতীয় ভাৰ্যাৰ ফালৰ পৰা হেমচন্দ্ৰৰ জন্ম হয়৷<ref name="মুক্তা"/> মুক্তাৰাম বৰুৱাৰ তিনিজন পুত্ৰ আৰু এজনী পুত্ৰী সন্তান আছিল। হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা মুক্তাৰাম বৰুৱাৰ জ্যেষ্ঠ সন্তান আছিল।<ref name="অসমীয়া প্ৰতিদিন (এনাজৰী)">{{cite book | title=ভাষাৰ ওজা হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা | author=গগণ চন্দ্ৰ অধিকাৰী | year=১০ ডিচেম্বৰ, ২০১১ (শনিবাৰ) | pages=৪}}</ref> হেমচন্দ্ৰৰ প্ৰায় ১২ বছৰমান বয়সত মুক্তাৰাম বৰুৱাৰ মৃত্যু হোৱাত সম্বন্ধীয় দদায়েক লক্ষ্মীৰাম বৰুৱাই হেমচন্দ্ৰক তুলি লয়৷<ref name="মুক্তা"/> ==শিক্ষাৰম্ভ তথা প্ৰাকযৌৱন== হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ বিদ্যাৰম্ভ হৈছিল ৯ বছৰ বয়সত। দেউতাকে তেওঁক বৰ্ণমালা নিশিকোৱাকৈয়ে শব্দৰ আখৰ জোটনি শিকাইছিল আৰু তাৰ লগে লগে [[ব্যাকৰণ|ব্যাকৰণো]] পঢ়ুৱাইছিল। ব্যাকৰণৰ সন্ধিলৈকে শিকাৰ পাছতেই তেখেতে সেই শিক্ষাৰ অন্ত পৰে, কাৰণ সেইসময়তে তেওঁলোকৰ গাঁওখনত জহনী ৰোগে মহামাৰী ৰূপ ধাৰণ কৰাত পিতাকে গাঁৱৰ ৰোগীসকলৰ চিকিৎসাত দিনে ৰাতিয়ে ব্যস্ত হৈ থাকি শেষত নিজেই সেই ৰোগত আক্ৰান্ত হৈ ইহলীলা সম্বৰণ কৰে।<ref>http://www.iitg.ernet.in/rcilts/phaseI/hem_b.html RCILTS, IIT, Guwahati ত হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ বিষয়ে থকা তথ্য</ref> ফলত তেওঁ [[শিৱসাগৰ]]লৈ গৈ খুৰাক লক্ষ্মীৰাম বৰুৱাৰ ঘৰত থাকিবলগীয়া হয়। কিছুদিন পাছত লক্ষ্মীৰাম বৰুৱাই তেওঁক শিৱসাগৰ কাছাৰীত শিক্ষা-নবীচ পদত সুমুৱাই দিয়ে।<ref name="হেম-১"/> তেতিয়া তেওঁ বেতন পাইছিল মাহে চাৰি [[টকা]]।<ref name="অসমীয়া প্ৰতিদিন (এনাজৰী)"/><ref name="মুক্তা"/> য'ত তেও কেপ্তেইন ব্ৰডীৰ সংস্পশলৈ আহে,যি সেই সময়ৰ শিৱসাগৰৰ ডেপুটী কমিচনাৰ আছিল। কেপ্তেইন ব্ৰডীয়ে আৰু খ্ৰীষ্টান মিছনাৰীসকলৰ সহায়ত তেওঁক ইংৰাজী ভাষাৰ লগতে সংস্কৃত ভাষাৰ জ্ঞান দিছিল। নানান প্ৰতিকূল পৰিস্থিতিক প্ৰত্যাহ্বান জনাই তেও [[সংস্কৃত ভাষা|সংস্কৃত]], [[হিন্দী ভাষা|হিন্দী]] আৰু [[ইংৰাজী ভাষা]]ৰ জ্ঞান আহৰণ কৰিছিল। সেই সময়ত ইংৰাজী শিকাটো ভাল চকুৰে নাচাইছিল বাবে তেওঁ গোপনে ইংৰাজী শিকিছিল যদিও পিছত দদায়েকে জানিব পাৰি খঙতে তেওঁৰ সকলো শিক্ষা গ্ৰহণ বন্ধ কৰি দিছিল৷<ref name="হেম চন্দ্ৰ">{{cite web | url=https://www.sarothiasom.in/2021/05/18/hemchandra-baruah/ | title=বৰেণ্য অসমীয়াসকল | accessdate=3 December 2024}}</ref> সেয়ে, আমেৰিকান মিছনেৰীসকলৰ সহায়ত তেওঁ ইংৰাজী শিক্ষা সাং কৰিছিল৷<ref name="মুক্তা"/> তেওঁ বঙলা ভাষাও আয়ত্ত কৰিছিল।<ref name="হেম-১"/> ==বিবাহ== ১৮৫২ চনত তেখেতে [[বিবাহ|বিয়া]] কৰাইছিল। এবছৰৰ পাছতে এজনী কন্যা সন্তান জন্ম লাভ কৰে। জীয়েকৰ নাম সাৰদা দেৱী বা অন্য নাম পদ্মাৱতী ৰাখিছিল। বিয়াৰ মাত্ৰ দুবছৰ পাছতেই তেখেতৰ পত্নীয়ে কলেৰা ৰোগত আক্ৰান্ত হৈ অকাল মৃত্যুক সাৱটি লয়।<ref name="অসমীয়া প্ৰতিদিন (এনাজৰী)"/> ==আদৰ্শ== হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা সমাজ-বিপ্লৱী আছিল। তেওঁ ৰক্ষণশীলতাৰ ঘোৰ পৰিপন্থী আছিল। তেওঁ [[ঈশ্বৰচন্দ্ৰ বিদ্যাসাগৰ]] আৰু [[ৰাজা ৰামমোহন ৰায়]]ৰ একান্ত অনুগামী আছিল। তেওঁ মনে-প্ৰাণে স্ত্ৰী-শিক্ষাৰ প্ৰসাৰ আৰু বিধৱা-বিবাহৰ পক্ষপাতী আছিল।<ref name="হেম-১"/> ==মৃত্যু== ১৮৯৬ চনৰ ১৭ মে’ত তেওঁৰ মৃত্যু হয়।<ref name="হেম-১"/> ==কৰ্ম জীৱন== * [[গোলাঘাট|গোলাঘাটৰ]] ৰাজহ বিভাগৰ পেচকাৰ পদত ৬ মাহৰ বাবে যোগদান। * শিৱসাগৰ ইংৰাজী স্কুলত কিছুদিন শিক্ষা প্ৰদান।<ref name="হেম-১"/> * শিৱসাগৰ কাছাৰীত ৰেভিনিউ পেস্কাৰ৷<ref name="মুক্তা"/><ref name="হেম-১"/> * পুনৰ ৰাজহ বিভাগৰ চাকৰিত যোগদান। (১৮৬২ চনলৈকে) * [[গুৱাহাটী|গুৱাহাটীত]] ন্যায়িক আদালতৰ ভাষা অনুবাদক (কাকতী) হিচাপে যোগদান।<ref name="মুক্তা"/> * অধীক্ষক (চুপাৰিণ্টেডেণ্ট) পদলৈ পদোন্নতি লাভ।<ref name="মুক্তা"/> * [[কামৰূপ|কামৰূপৰ]] উপায়ুক্ত কাৰ্যালয়ত এবছৰ অনুবাদক পদত যোগদান। * ন্যায়িক আয়ুক্ত চাহাবৰ কাৰ্যালয়ত পুনৰ যোগদান। * কিছুকাল 'আছাম নিউচ' কাকতৰ সম্পাদক।<ref name="মুক্তা"/> এইবোৰৰ উপৰিও তেখেতে অসমত মিশ্যেনেৰী সকলৰ দ্বাৰা প্ৰকাশিত [[অৰুণোদ‍ই সংবাদ পত্ৰ]]ৰ লগতো জড়িত হৈ আছিল। ১৮৯৬ চন(১৮১৮ শক)ৰ ১৭ ব'হাগ তাৰিখে তেওঁৰ মৃত্যু হয়।<ref name="মুক্তা"/> ==প্ৰকাশিত পুথি== হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাই ''অসমীয়া ভাষাৰ ব্যাকৰণ'' নামৰ এখন পুথি ১৮৫৯ চনত লিখে। সেইখনৰে পুনৰ সংস্কৰণত “অশুধ’’বোৰ আঁতৰাই নতুন নাম “অসমীয়া ব্যাকৰণ’’ ৰাখি ১৮৭৩ চনত প্ৰকাশ কৰে।<ref name="হে-১">{{cite book | title=অসমীয়া ব্যাকৰণ আৰু ভাষাতত্ত্বৰ ৰূপৰেখা | publisher=বান্ধৱ | author=ডেকা, ড° খগেশ সেন | authorlink=পৰম্পৰাগত ব্যাকৰণ ধাৰা/থলুৱা ধাৰা | year=২০২০ | pages=৪৭-৪৮}}</ref> * [[অসমীয়া ভাষাৰ ব্যাকৰণ (গ্ৰন্থ)|অসমীয়া ভাষাৰ ব্যাকৰণ]], ১৮৫৯ চনত প্ৰকাশ পায়।<ref name="অসমীয়া প্ৰতিদিন (এনাজৰী)"/><ref name="হেম-১"/> * [[অসমীয়া ব্যাকৰণ]]<ref name="হেম-১"/> * [[অসমীয়া ল’ৰাৰ ব্যাকৰণ]]<ref name="হেম-১"/> * [[তুলনামূলক ব্যাকৰণ]] (অপ্ৰকাশিত) * [[অসমীয়া ল’ৰাৰ আদিপাঠ, আগছোৱা]]<ref name="হেম-১"/> * [[অসমীয়া ল’ৰাৰ আদিপাঠ, মাজছোৱা]]<ref name="হেম-১"/> * [[অসমীয়া ল’ৰাৰ আদিপাঠ, শেহছোৱা]]<ref name="হেম-১"/> * [[পাঠ-মালা]], এই পাঠ্যপুথিখন ১৮৮২ চনত ৰচনা কৰিছিল।<ref name="অসমীয়া প্ৰতিদিন (এনাজৰী)"/>* [[অসমীয়া ল’ৰাৰ আদিপাঠ, মাজছোৱা]]<ref name="হেম-১"/> * [[স্বাস্থ্য ৰক্ষা বা গা ভালে ৰাখিবৰ উপায়]],<ref name="হেম-১"/> * [[কানীয়াৰ কীৰ্ত্তন]]<ref name="হেম-১"/> * [[বাহিৰে ৰংচং ভিতৰে কোৱাভাতুৰী]]<ref name="হেম-১"/> * নট্চ অন মেৰেজ ছিষ্টেম অৱ দি পিপল্চ অৱ আসাম(ইংৰাজী) ১৮৯২<ref name="হেম-১"/> * [[অসমীয়া হেমকোষ]],<ref name="হেম-১"/> এই অভিধানখন ১৯০০ চনত প্ৰকাশ পায়।<ref name="অসমীয়া প্ৰতিদিন (এনাজৰী)"/> * [[পঢ়াশলীয়া অভিধান]],<ref name="হেম-১"/> ১৯০৬ * [[সংক্ষিপ্ত হেমকোষ]]<ref name="হেম-১"/> (অপ্ৰকাশিত) * তুলনামূলক ব্যাকৰণ<ref name="হেম-১"/> * কামৰূপ তন্ত্ৰ<ref name="হেম-১"/> ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগ == {{Wikisource author|হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা}} * [[কানীয়াৰ কীৰ্ত্তন]], ৱিকিউৎসত থকা গ্ৰন্থ। * {{Wikiquote}} * [http://www.indiaheritage.org/history/history_assam.htm indiaheritage.org] {{অসমৰ সুপ্ৰসিদ্ধ ব্যক্তিসকল}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া প্ৰবন্ধকাৰ]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ভাষাবিদ]] [[শ্ৰেণী:অসমৰ পাব্লিক ডমেইনৰ অন্তৰ্ভুক্ত লিখক]] k023tdcvzqvyos2lrfy515l3gysgidj 450633 450632 2024-12-03T12:59:34Z Pranamikaadhikary 27435 /* বিবাহ */ 450633 wikitext text/x-wiki {{about|সাহিত্যিক, হেমকোষ অভিধানত প্ৰণেতাজন|3=হেম বৰুৱা (দ্ব্যৰ্থতা দূৰীকৰণ পৃষ্ঠা)}} {{infobox writer | name = হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা | image = Hemchandra Barua.gif | birth_date = ২৪ আঘোণ ১৮৩৫ চন<ref name=হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা>{{cite web| url=https://prathamkhabar.com/2017/12/%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE%E0%A7%B0-%E0%A6%93%E0%A6%9C%E0%A6%BE-%E0%A6%B9%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%9A%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A7%B0-%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A7%81%E0%A7%B1/| title=ভাষাৰ ওজা হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ মৃত্যু দিৱস| accessdate=39 April 2020| 4=| archivedate=2020-04-30| archiveurl=https://web.archive.org/web/20200430103225/https://prathamkhabar.com/2017/12/%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE%E0%A7%B0-%E0%A6%93%E0%A6%9C%E0%A6%BE-%E0%A6%B9%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%9A%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A7%B0-%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A7%81%E0%A7%B1/| deadurl=yes}}</ref> | birth_place = [[দেৰগাঁও]] | death_date = ১৭ মে’ ১৮৯৬ চন<ref name="হেম-১"/> | nationality = [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] | education = | religion = [[হিন্দু ধৰ্ম]] }} '''হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা''' ({{lang-en|Hemchandra Barua}}; ১৮৩৫-১৮৯৬) [[অসমীয়া ভাষা]]-[[অসমীয়া সাহিত্য|সাহিত্য]]ৰ এজন একনিষ্ঠ সেৱক।<ref>http://onlinesivasagar.com/literature/hemchandra-barua.html অনলাইন শিৱসাগৰ ৱেবছাইটত উল্লিখিত তথ্য</ref> ‘অসমীয়া ভাষাৰ ওজা’ নামেৰে সম্বোধিত হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা, [[হেমকোষ]] [[অভিধান|অভিধানৰ]] প্ৰণেতা। তেওঁৰ মৃত্যুৰ পিছত ১৯০০ চনত [[হেমকোষ]] প্ৰকাশিত হয়।<ref name=হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা>{{cite web| url=https://prathamkhabar.com/2017/12/%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE%E0%A7%B0-%E0%A6%93%E0%A6%9C%E0%A6%BE-%E0%A6%B9%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%9A%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A7%B0-%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A7%81%E0%A7%B1/| title=ভাষাৰ ওজা হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ মৃত্যু দিৱস| accessdate=39 April 2020| 4=| archivedate=2020-04-30| archiveurl=https://web.archive.org/web/20200430103225/https://prathamkhabar.com/2017/12/%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE%E0%A7%B0-%E0%A6%93%E0%A6%9C%E0%A6%BE-%E0%A6%B9%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%9A%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A7%B0-%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A7%81%E0%A7%B1/| deadurl=yes}}</ref> হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ জন্মদিনটোক (১০ ডিচেম্বৰ) ২০০৫ চনৰ পৰা 'অন্ধবিশ্বাস আৰু কুসংস্কাৰবিৰোধী দিৱস' হিচাপে [[ইলোৰা বিজ্ঞান মঞ্চ]]ই পালন কৰি আহিছে।<ref>{{Cite web |title=মঙলদৈত অন্ধবিশ্বাস আৰু কুসংস্কাৰ বিৰোধী দিৱস উদযাপন |url=https://janambhumi.in/VG1wUmVrOUVaekJOUVQwOQ==/%E0%A6%AE%E0%A6%99%E0%A6%B2%E0%A6%A6%E0%A7%88%E0%A6%A4-%E0%A6%85%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B8-%E0%A6%86%E0%A7%B0%E0%A7%81-%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A7%B0-%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A7%B0%E0%A7%8B%E0%A6%A7%E0%A7%80-%E0%A6%A6%E0%A6%BF%E0%A7%B1%E0%A6%B8-%E0%A6%89%E0%A6%A6%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%AA%E0%A6%A8.html |access-date=2021-05-15 |archivedate=2021-05-15 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210515205700/https://janambhumi.in/VG1wUmVrOUVaekJOUVQwOQ==/%E0%A6%AE%E0%A6%99%E0%A6%B2%E0%A6%A6%E0%A7%88%E0%A6%A4-%E0%A6%85%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B8-%E0%A6%86%E0%A7%B0%E0%A7%81-%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A7%B0-%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A7%B0%E0%A7%8B%E0%A6%A7%E0%A7%80-%E0%A6%A6%E0%A6%BF%E0%A7%B1%E0%A6%B8-%E0%A6%89%E0%A6%A6%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%AA%E0%A6%A8.html |deadurl=yes }}</ref> ==জন্ম আৰু পৰিয়াল== হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ উপৰিপুৰুষ কলিবৰ এগৰাকী ব্ৰাহ্মণ আছিল [[জয়ধ্বজ সিংহ]]ৰ দিনত কান্যকুব্জৰ পৰা অসমলৈ আহিছিল৷ তেওঁক ৰজাই এহেজাৰ পূৰা নিষ্কৰ ব্ৰহ্মোত্তৰ মাটি দি বেজবৰুৱা পাতিছিল৷ কলিবৰ বেজবৰুৱাৰ সাতপুৰুষ পাছত মধুৰাম বেজবৰুৱা হয় আৰু তেওঁৰেই পুত্ৰ মুক্তাৰাম বৰুৱা৷ তেওঁ [[শিৱসাগৰ]] জিলাৰ মিছামৰা মৌজাৰ মৌজাদাৰ আছিল৷<ref name="মুক্তা">{{cite book | title=প্ৰদীপ | author=কলিতা, দণ্ডিনাথ (সম্পাদিত) | authorlink=হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা | year=১৯৫৩ | pages=১৭}}</ref> ১৮৩৫ চনৰ ১০ ডিচেম্বৰ (১৭৫৭ শক৷<ref name="মুক্তা"/>, ১৭৫১ শকৰ ২৪ আঘোণ<ref name="হেম-১">{{cite book | title=হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা ৰচনাৱলী | publisher=হেমকোষ প্ৰকাশন | author=গোস্বামী, যতীন্দ্ৰনাথ | authorlink=ভূমিকা | year=১ম প্ৰকাশ ১৯৯৯, ২য় প্ৰকাশ ২০১৫ | pages=০১}}</ref>)ত অসমৰ ঐতিহাসিক দেৰগাঁৱৰ ৰজাবাহৰত হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ জন্ম হৈছিল। তেওঁৰ পিতৃৰ নাম আছিল মুক্তাৰাম বৰুৱা আৰু মাতৃৰ নাম আছিল ৰূপহী দেৱী।<ref name="হেম-১"/> মুক্তাৰামৰ দুগৰাকী ভাৰ্যা হৈছিল, প্ৰথমা ভাৰ্যাৰ যোগেশ্বৰ নামৰ এটি পুত্ৰ আছিল; কিন্তু ১৮ বছৰ বয়সতে যোগেশ্বৰৰ মৃত্যু হোৱাত মুক্তাৰামে দ্বিতীয় বিবাহ কৰিছিল৷ দ্বিতীয় ভাৰ্যাৰ ফালৰ পৰা হেমচন্দ্ৰৰ জন্ম হয়৷<ref name="মুক্তা"/> মুক্তাৰাম বৰুৱাৰ তিনিজন পুত্ৰ আৰু এজনী পুত্ৰী সন্তান আছিল। হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা মুক্তাৰাম বৰুৱাৰ জ্যেষ্ঠ সন্তান আছিল।<ref name="অসমীয়া প্ৰতিদিন (এনাজৰী)">{{cite book | title=ভাষাৰ ওজা হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা | author=গগণ চন্দ্ৰ অধিকাৰী | year=১০ ডিচেম্বৰ, ২০১১ (শনিবাৰ) | pages=৪}}</ref> হেমচন্দ্ৰৰ প্ৰায় ১২ বছৰমান বয়সত মুক্তাৰাম বৰুৱাৰ মৃত্যু হোৱাত সম্বন্ধীয় দদায়েক লক্ষ্মীৰাম বৰুৱাই হেমচন্দ্ৰক তুলি লয়৷<ref name="মুক্তা"/> ==শিক্ষাৰম্ভ তথা প্ৰাকযৌৱন== হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ বিদ্যাৰম্ভ হৈছিল ৯ বছৰ বয়সত। দেউতাকে তেওঁক বৰ্ণমালা নিশিকোৱাকৈয়ে শব্দৰ আখৰ জোটনি শিকাইছিল আৰু তাৰ লগে লগে [[ব্যাকৰণ|ব্যাকৰণো]] পঢ়ুৱাইছিল। ব্যাকৰণৰ সন্ধিলৈকে শিকাৰ পাছতেই তেখেতে সেই শিক্ষাৰ অন্ত পৰে, কাৰণ সেইসময়তে তেওঁলোকৰ গাঁওখনত জহনী ৰোগে মহামাৰী ৰূপ ধাৰণ কৰাত পিতাকে গাঁৱৰ ৰোগীসকলৰ চিকিৎসাত দিনে ৰাতিয়ে ব্যস্ত হৈ থাকি শেষত নিজেই সেই ৰোগত আক্ৰান্ত হৈ ইহলীলা সম্বৰণ কৰে।<ref>http://www.iitg.ernet.in/rcilts/phaseI/hem_b.html RCILTS, IIT, Guwahati ত হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ বিষয়ে থকা তথ্য</ref> ফলত তেওঁ [[শিৱসাগৰ]]লৈ গৈ খুৰাক লক্ষ্মীৰাম বৰুৱাৰ ঘৰত থাকিবলগীয়া হয়। কিছুদিন পাছত লক্ষ্মীৰাম বৰুৱাই তেওঁক শিৱসাগৰ কাছাৰীত শিক্ষা-নবীচ পদত সুমুৱাই দিয়ে।<ref name="হেম-১"/> তেতিয়া তেওঁ বেতন পাইছিল মাহে চাৰি [[টকা]]।<ref name="অসমীয়া প্ৰতিদিন (এনাজৰী)"/><ref name="মুক্তা"/> য'ত তেও কেপ্তেইন ব্ৰডীৰ সংস্পশলৈ আহে,যি সেই সময়ৰ শিৱসাগৰৰ ডেপুটী কমিচনাৰ আছিল। কেপ্তেইন ব্ৰডীয়ে আৰু খ্ৰীষ্টান মিছনাৰীসকলৰ সহায়ত তেওঁক ইংৰাজী ভাষাৰ লগতে সংস্কৃত ভাষাৰ জ্ঞান দিছিল। নানান প্ৰতিকূল পৰিস্থিতিক প্ৰত্যাহ্বান জনাই তেও [[সংস্কৃত ভাষা|সংস্কৃত]], [[হিন্দী ভাষা|হিন্দী]] আৰু [[ইংৰাজী ভাষা]]ৰ জ্ঞান আহৰণ কৰিছিল। সেই সময়ত ইংৰাজী শিকাটো ভাল চকুৰে নাচাইছিল বাবে তেওঁ গোপনে ইংৰাজী শিকিছিল যদিও পিছত দদায়েকে জানিব পাৰি খঙতে তেওঁৰ সকলো শিক্ষা গ্ৰহণ বন্ধ কৰি দিছিল৷<ref name="হেম চন্দ্ৰ">{{cite web | url=https://www.sarothiasom.in/2021/05/18/hemchandra-baruah/ | title=বৰেণ্য অসমীয়াসকল | accessdate=3 December 2024}}</ref> সেয়ে, আমেৰিকান মিছনেৰীসকলৰ সহায়ত তেওঁ ইংৰাজী শিক্ষা সাং কৰিছিল৷<ref name="মুক্তা"/> তেওঁ বঙলা ভাষাও আয়ত্ত কৰিছিল।<ref name="হেম-১"/> ==বিবাহ== ১৮৫২ চনত তেখেতে [[বিবাহ|বিয়া]] কৰাইছিল। এবছৰৰ পাছতে এজনী কন্যা সন্তান জন্ম লাভ কৰে। জীয়েকৰ নাম সাৰদা দেৱী বা অন্য নাম পদ্মাৱতী ৰাখিছিল। বিয়াৰ মাত্ৰ দুবছৰ পাছতেই তেখেতৰ পত্নীয়ে কলেৰা ৰোগত আক্ৰান্ত হৈ<ref name="হেম চন্দ্ৰ"/> অকাল মৃত্যুক সাৱটি লয়।<ref name="অসমীয়া প্ৰতিদিন (এনাজৰী)"/> ==আদৰ্শ== হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা সমাজ-বিপ্লৱী আছিল। তেওঁ ৰক্ষণশীলতাৰ ঘোৰ পৰিপন্থী আছিল। তেওঁ [[ঈশ্বৰচন্দ্ৰ বিদ্যাসাগৰ]] আৰু [[ৰাজা ৰামমোহন ৰায়]]ৰ একান্ত অনুগামী আছিল। তেওঁ মনে-প্ৰাণে স্ত্ৰী-শিক্ষাৰ প্ৰসাৰ আৰু বিধৱা-বিবাহৰ পক্ষপাতী আছিল।<ref name="হেম-১"/> ==মৃত্যু== ১৮৯৬ চনৰ ১৭ মে’ত তেওঁৰ মৃত্যু হয়।<ref name="হেম-১"/> ==কৰ্ম জীৱন== * [[গোলাঘাট|গোলাঘাটৰ]] ৰাজহ বিভাগৰ পেচকাৰ পদত ৬ মাহৰ বাবে যোগদান। * শিৱসাগৰ ইংৰাজী স্কুলত কিছুদিন শিক্ষা প্ৰদান।<ref name="হেম-১"/> * শিৱসাগৰ কাছাৰীত ৰেভিনিউ পেস্কাৰ৷<ref name="মুক্তা"/><ref name="হেম-১"/> * পুনৰ ৰাজহ বিভাগৰ চাকৰিত যোগদান। (১৮৬২ চনলৈকে) * [[গুৱাহাটী|গুৱাহাটীত]] ন্যায়িক আদালতৰ ভাষা অনুবাদক (কাকতী) হিচাপে যোগদান।<ref name="মুক্তা"/> * অধীক্ষক (চুপাৰিণ্টেডেণ্ট) পদলৈ পদোন্নতি লাভ।<ref name="মুক্তা"/> * [[কামৰূপ|কামৰূপৰ]] উপায়ুক্ত কাৰ্যালয়ত এবছৰ অনুবাদক পদত যোগদান। * ন্যায়িক আয়ুক্ত চাহাবৰ কাৰ্যালয়ত পুনৰ যোগদান। * কিছুকাল 'আছাম নিউচ' কাকতৰ সম্পাদক।<ref name="মুক্তা"/> এইবোৰৰ উপৰিও তেখেতে অসমত মিশ্যেনেৰী সকলৰ দ্বাৰা প্ৰকাশিত [[অৰুণোদ‍ই সংবাদ পত্ৰ]]ৰ লগতো জড়িত হৈ আছিল। ১৮৯৬ চন(১৮১৮ শক)ৰ ১৭ ব'হাগ তাৰিখে তেওঁৰ মৃত্যু হয়।<ref name="মুক্তা"/> ==প্ৰকাশিত পুথি== হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাই ''অসমীয়া ভাষাৰ ব্যাকৰণ'' নামৰ এখন পুথি ১৮৫৯ চনত লিখে। সেইখনৰে পুনৰ সংস্কৰণত “অশুধ’’বোৰ আঁতৰাই নতুন নাম “অসমীয়া ব্যাকৰণ’’ ৰাখি ১৮৭৩ চনত প্ৰকাশ কৰে।<ref name="হে-১">{{cite book | title=অসমীয়া ব্যাকৰণ আৰু ভাষাতত্ত্বৰ ৰূপৰেখা | publisher=বান্ধৱ | author=ডেকা, ড° খগেশ সেন | authorlink=পৰম্পৰাগত ব্যাকৰণ ধাৰা/থলুৱা ধাৰা | year=২০২০ | pages=৪৭-৪৮}}</ref> * [[অসমীয়া ভাষাৰ ব্যাকৰণ (গ্ৰন্থ)|অসমীয়া ভাষাৰ ব্যাকৰণ]], ১৮৫৯ চনত প্ৰকাশ পায়।<ref name="অসমীয়া প্ৰতিদিন (এনাজৰী)"/><ref name="হেম-১"/> * [[অসমীয়া ব্যাকৰণ]]<ref name="হেম-১"/> * [[অসমীয়া ল’ৰাৰ ব্যাকৰণ]]<ref name="হেম-১"/> * [[তুলনামূলক ব্যাকৰণ]] (অপ্ৰকাশিত) * [[অসমীয়া ল’ৰাৰ আদিপাঠ, আগছোৱা]]<ref name="হেম-১"/> * [[অসমীয়া ল’ৰাৰ আদিপাঠ, মাজছোৱা]]<ref name="হেম-১"/> * [[অসমীয়া ল’ৰাৰ আদিপাঠ, শেহছোৱা]]<ref name="হেম-১"/> * [[পাঠ-মালা]], এই পাঠ্যপুথিখন ১৮৮২ চনত ৰচনা কৰিছিল।<ref name="অসমীয়া প্ৰতিদিন (এনাজৰী)"/>* [[অসমীয়া ল’ৰাৰ আদিপাঠ, মাজছোৱা]]<ref name="হেম-১"/> * [[স্বাস্থ্য ৰক্ষা বা গা ভালে ৰাখিবৰ উপায়]],<ref name="হেম-১"/> * [[কানীয়াৰ কীৰ্ত্তন]]<ref name="হেম-১"/> * [[বাহিৰে ৰংচং ভিতৰে কোৱাভাতুৰী]]<ref name="হেম-১"/> * নট্চ অন মেৰেজ ছিষ্টেম অৱ দি পিপল্চ অৱ আসাম(ইংৰাজী) ১৮৯২<ref name="হেম-১"/> * [[অসমীয়া হেমকোষ]],<ref name="হেম-১"/> এই অভিধানখন ১৯০০ চনত প্ৰকাশ পায়।<ref name="অসমীয়া প্ৰতিদিন (এনাজৰী)"/> * [[পঢ়াশলীয়া অভিধান]],<ref name="হেম-১"/> ১৯০৬ * [[সংক্ষিপ্ত হেমকোষ]]<ref name="হেম-১"/> (অপ্ৰকাশিত) * তুলনামূলক ব্যাকৰণ<ref name="হেম-১"/> * কামৰূপ তন্ত্ৰ<ref name="হেম-১"/> ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগ == {{Wikisource author|হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা}} * [[কানীয়াৰ কীৰ্ত্তন]], ৱিকিউৎসত থকা গ্ৰন্থ। * {{Wikiquote}} * [http://www.indiaheritage.org/history/history_assam.htm indiaheritage.org] {{অসমৰ সুপ্ৰসিদ্ধ ব্যক্তিসকল}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া প্ৰবন্ধকাৰ]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ভাষাবিদ]] [[শ্ৰেণী:অসমৰ পাব্লিক ডমেইনৰ অন্তৰ্ভুক্ত লিখক]] qysrqc024ztz81afh0cyd04gs9hven8 450634 450633 2024-12-03T13:00:42Z Pranamikaadhikary 27435 /* মৃত্যু */ 450634 wikitext text/x-wiki {{about|সাহিত্যিক, হেমকোষ অভিধানত প্ৰণেতাজন|3=হেম বৰুৱা (দ্ব্যৰ্থতা দূৰীকৰণ পৃষ্ঠা)}} {{infobox writer | name = হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা | image = Hemchandra Barua.gif | birth_date = ২৪ আঘোণ ১৮৩৫ চন<ref name=হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা>{{cite web| url=https://prathamkhabar.com/2017/12/%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE%E0%A7%B0-%E0%A6%93%E0%A6%9C%E0%A6%BE-%E0%A6%B9%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%9A%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A7%B0-%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A7%81%E0%A7%B1/| title=ভাষাৰ ওজা হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ মৃত্যু দিৱস| accessdate=39 April 2020| 4=| archivedate=2020-04-30| archiveurl=https://web.archive.org/web/20200430103225/https://prathamkhabar.com/2017/12/%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE%E0%A7%B0-%E0%A6%93%E0%A6%9C%E0%A6%BE-%E0%A6%B9%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%9A%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A7%B0-%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A7%81%E0%A7%B1/| deadurl=yes}}</ref> | birth_place = [[দেৰগাঁও]] | death_date = ১৭ মে’ ১৮৯৬ চন<ref name="হেম-১"/> | nationality = [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] | education = | religion = [[হিন্দু ধৰ্ম]] }} '''হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা''' ({{lang-en|Hemchandra Barua}}; ১৮৩৫-১৮৯৬) [[অসমীয়া ভাষা]]-[[অসমীয়া সাহিত্য|সাহিত্য]]ৰ এজন একনিষ্ঠ সেৱক।<ref>http://onlinesivasagar.com/literature/hemchandra-barua.html অনলাইন শিৱসাগৰ ৱেবছাইটত উল্লিখিত তথ্য</ref> ‘অসমীয়া ভাষাৰ ওজা’ নামেৰে সম্বোধিত হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা, [[হেমকোষ]] [[অভিধান|অভিধানৰ]] প্ৰণেতা। তেওঁৰ মৃত্যুৰ পিছত ১৯০০ চনত [[হেমকোষ]] প্ৰকাশিত হয়।<ref name=হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা>{{cite web| url=https://prathamkhabar.com/2017/12/%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE%E0%A7%B0-%E0%A6%93%E0%A6%9C%E0%A6%BE-%E0%A6%B9%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%9A%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A7%B0-%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A7%81%E0%A7%B1/| title=ভাষাৰ ওজা হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ মৃত্যু দিৱস| accessdate=39 April 2020| 4=| archivedate=2020-04-30| archiveurl=https://web.archive.org/web/20200430103225/https://prathamkhabar.com/2017/12/%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE%E0%A7%B0-%E0%A6%93%E0%A6%9C%E0%A6%BE-%E0%A6%B9%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%9A%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A7%B0-%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A7%81%E0%A7%B1/| deadurl=yes}}</ref> হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ জন্মদিনটোক (১০ ডিচেম্বৰ) ২০০৫ চনৰ পৰা 'অন্ধবিশ্বাস আৰু কুসংস্কাৰবিৰোধী দিৱস' হিচাপে [[ইলোৰা বিজ্ঞান মঞ্চ]]ই পালন কৰি আহিছে।<ref>{{Cite web |title=মঙলদৈত অন্ধবিশ্বাস আৰু কুসংস্কাৰ বিৰোধী দিৱস উদযাপন |url=https://janambhumi.in/VG1wUmVrOUVaekJOUVQwOQ==/%E0%A6%AE%E0%A6%99%E0%A6%B2%E0%A6%A6%E0%A7%88%E0%A6%A4-%E0%A6%85%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B8-%E0%A6%86%E0%A7%B0%E0%A7%81-%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A7%B0-%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A7%B0%E0%A7%8B%E0%A6%A7%E0%A7%80-%E0%A6%A6%E0%A6%BF%E0%A7%B1%E0%A6%B8-%E0%A6%89%E0%A6%A6%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%AA%E0%A6%A8.html |access-date=2021-05-15 |archivedate=2021-05-15 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210515205700/https://janambhumi.in/VG1wUmVrOUVaekJOUVQwOQ==/%E0%A6%AE%E0%A6%99%E0%A6%B2%E0%A6%A6%E0%A7%88%E0%A6%A4-%E0%A6%85%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B8-%E0%A6%86%E0%A7%B0%E0%A7%81-%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A7%B0-%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A7%B0%E0%A7%8B%E0%A6%A7%E0%A7%80-%E0%A6%A6%E0%A6%BF%E0%A7%B1%E0%A6%B8-%E0%A6%89%E0%A6%A6%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%AA%E0%A6%A8.html |deadurl=yes }}</ref> ==জন্ম আৰু পৰিয়াল== হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ উপৰিপুৰুষ কলিবৰ এগৰাকী ব্ৰাহ্মণ আছিল [[জয়ধ্বজ সিংহ]]ৰ দিনত কান্যকুব্জৰ পৰা অসমলৈ আহিছিল৷ তেওঁক ৰজাই এহেজাৰ পূৰা নিষ্কৰ ব্ৰহ্মোত্তৰ মাটি দি বেজবৰুৱা পাতিছিল৷ কলিবৰ বেজবৰুৱাৰ সাতপুৰুষ পাছত মধুৰাম বেজবৰুৱা হয় আৰু তেওঁৰেই পুত্ৰ মুক্তাৰাম বৰুৱা৷ তেওঁ [[শিৱসাগৰ]] জিলাৰ মিছামৰা মৌজাৰ মৌজাদাৰ আছিল৷<ref name="মুক্তা">{{cite book | title=প্ৰদীপ | author=কলিতা, দণ্ডিনাথ (সম্পাদিত) | authorlink=হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা | year=১৯৫৩ | pages=১৭}}</ref> ১৮৩৫ চনৰ ১০ ডিচেম্বৰ (১৭৫৭ শক৷<ref name="মুক্তা"/>, ১৭৫১ শকৰ ২৪ আঘোণ<ref name="হেম-১">{{cite book | title=হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা ৰচনাৱলী | publisher=হেমকোষ প্ৰকাশন | author=গোস্বামী, যতীন্দ্ৰনাথ | authorlink=ভূমিকা | year=১ম প্ৰকাশ ১৯৯৯, ২য় প্ৰকাশ ২০১৫ | pages=০১}}</ref>)ত অসমৰ ঐতিহাসিক দেৰগাঁৱৰ ৰজাবাহৰত হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ জন্ম হৈছিল। তেওঁৰ পিতৃৰ নাম আছিল মুক্তাৰাম বৰুৱা আৰু মাতৃৰ নাম আছিল ৰূপহী দেৱী।<ref name="হেম-১"/> মুক্তাৰামৰ দুগৰাকী ভাৰ্যা হৈছিল, প্ৰথমা ভাৰ্যাৰ যোগেশ্বৰ নামৰ এটি পুত্ৰ আছিল; কিন্তু ১৮ বছৰ বয়সতে যোগেশ্বৰৰ মৃত্যু হোৱাত মুক্তাৰামে দ্বিতীয় বিবাহ কৰিছিল৷ দ্বিতীয় ভাৰ্যাৰ ফালৰ পৰা হেমচন্দ্ৰৰ জন্ম হয়৷<ref name="মুক্তা"/> মুক্তাৰাম বৰুৱাৰ তিনিজন পুত্ৰ আৰু এজনী পুত্ৰী সন্তান আছিল। হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা মুক্তাৰাম বৰুৱাৰ জ্যেষ্ঠ সন্তান আছিল।<ref name="অসমীয়া প্ৰতিদিন (এনাজৰী)">{{cite book | title=ভাষাৰ ওজা হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা | author=গগণ চন্দ্ৰ অধিকাৰী | year=১০ ডিচেম্বৰ, ২০১১ (শনিবাৰ) | pages=৪}}</ref> হেমচন্দ্ৰৰ প্ৰায় ১২ বছৰমান বয়সত মুক্তাৰাম বৰুৱাৰ মৃত্যু হোৱাত সম্বন্ধীয় দদায়েক লক্ষ্মীৰাম বৰুৱাই হেমচন্দ্ৰক তুলি লয়৷<ref name="মুক্তা"/> ==শিক্ষাৰম্ভ তথা প্ৰাকযৌৱন== হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ বিদ্যাৰম্ভ হৈছিল ৯ বছৰ বয়সত। দেউতাকে তেওঁক বৰ্ণমালা নিশিকোৱাকৈয়ে শব্দৰ আখৰ জোটনি শিকাইছিল আৰু তাৰ লগে লগে [[ব্যাকৰণ|ব্যাকৰণো]] পঢ়ুৱাইছিল। ব্যাকৰণৰ সন্ধিলৈকে শিকাৰ পাছতেই তেখেতে সেই শিক্ষাৰ অন্ত পৰে, কাৰণ সেইসময়তে তেওঁলোকৰ গাঁওখনত জহনী ৰোগে মহামাৰী ৰূপ ধাৰণ কৰাত পিতাকে গাঁৱৰ ৰোগীসকলৰ চিকিৎসাত দিনে ৰাতিয়ে ব্যস্ত হৈ থাকি শেষত নিজেই সেই ৰোগত আক্ৰান্ত হৈ ইহলীলা সম্বৰণ কৰে।<ref>http://www.iitg.ernet.in/rcilts/phaseI/hem_b.html RCILTS, IIT, Guwahati ত হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ বিষয়ে থকা তথ্য</ref> ফলত তেওঁ [[শিৱসাগৰ]]লৈ গৈ খুৰাক লক্ষ্মীৰাম বৰুৱাৰ ঘৰত থাকিবলগীয়া হয়। কিছুদিন পাছত লক্ষ্মীৰাম বৰুৱাই তেওঁক শিৱসাগৰ কাছাৰীত শিক্ষা-নবীচ পদত সুমুৱাই দিয়ে।<ref name="হেম-১"/> তেতিয়া তেওঁ বেতন পাইছিল মাহে চাৰি [[টকা]]।<ref name="অসমীয়া প্ৰতিদিন (এনাজৰী)"/><ref name="মুক্তা"/> য'ত তেও কেপ্তেইন ব্ৰডীৰ সংস্পশলৈ আহে,যি সেই সময়ৰ শিৱসাগৰৰ ডেপুটী কমিচনাৰ আছিল। কেপ্তেইন ব্ৰডীয়ে আৰু খ্ৰীষ্টান মিছনাৰীসকলৰ সহায়ত তেওঁক ইংৰাজী ভাষাৰ লগতে সংস্কৃত ভাষাৰ জ্ঞান দিছিল। নানান প্ৰতিকূল পৰিস্থিতিক প্ৰত্যাহ্বান জনাই তেও [[সংস্কৃত ভাষা|সংস্কৃত]], [[হিন্দী ভাষা|হিন্দী]] আৰু [[ইংৰাজী ভাষা]]ৰ জ্ঞান আহৰণ কৰিছিল। সেই সময়ত ইংৰাজী শিকাটো ভাল চকুৰে নাচাইছিল বাবে তেওঁ গোপনে ইংৰাজী শিকিছিল যদিও পিছত দদায়েকে জানিব পাৰি খঙতে তেওঁৰ সকলো শিক্ষা গ্ৰহণ বন্ধ কৰি দিছিল৷<ref name="হেম চন্দ্ৰ">{{cite web | url=https://www.sarothiasom.in/2021/05/18/hemchandra-baruah/ | title=বৰেণ্য অসমীয়াসকল | accessdate=3 December 2024}}</ref> সেয়ে, আমেৰিকান মিছনেৰীসকলৰ সহায়ত তেওঁ ইংৰাজী শিক্ষা সাং কৰিছিল৷<ref name="মুক্তা"/> তেওঁ বঙলা ভাষাও আয়ত্ত কৰিছিল।<ref name="হেম-১"/> ==বিবাহ== ১৮৫২ চনত তেখেতে [[বিবাহ|বিয়া]] কৰাইছিল। এবছৰৰ পাছতে এজনী কন্যা সন্তান জন্ম লাভ কৰে। জীয়েকৰ নাম সাৰদা দেৱী বা অন্য নাম পদ্মাৱতী ৰাখিছিল। বিয়াৰ মাত্ৰ দুবছৰ পাছতেই তেখেতৰ পত্নীয়ে কলেৰা ৰোগত আক্ৰান্ত হৈ<ref name="হেম চন্দ্ৰ"/> অকাল মৃত্যুক সাৱটি লয়।<ref name="অসমীয়া প্ৰতিদিন (এনাজৰী)"/> ==আদৰ্শ== হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা সমাজ-বিপ্লৱী আছিল। তেওঁ ৰক্ষণশীলতাৰ ঘোৰ পৰিপন্থী আছিল। তেওঁ [[ঈশ্বৰচন্দ্ৰ বিদ্যাসাগৰ]] আৰু [[ৰাজা ৰামমোহন ৰায়]]ৰ একান্ত অনুগামী আছিল। তেওঁ মনে-প্ৰাণে স্ত্ৰী-শিক্ষাৰ প্ৰসাৰ আৰু বিধৱা-বিবাহৰ পক্ষপাতী আছিল।<ref name="হেম-১"/> ==মৃত্যু== bat bi১৮৯৬ চনৰ ১৭ মে’ত তেওঁৰ মৃত্যু হয়।<ref name="হেম-১"/> ==কৰ্ম জীৱন== * [[গোলাঘাট|গোলাঘাটৰ]] ৰাজহ বিভাগৰ পেচকাৰ পদত ৬ মাহৰ বাবে যোগদান। * শিৱসাগৰ ইংৰাজী স্কুলত কিছুদিন শিক্ষা প্ৰদান।<ref name="হেম-১"/> * শিৱসাগৰ কাছাৰীত ৰেভিনিউ পেস্কাৰ৷<ref name="মুক্তা"/><ref name="হেম-১"/> * পুনৰ ৰাজহ বিভাগৰ চাকৰিত যোগদান। (১৮৬২ চনলৈকে) * [[গুৱাহাটী|গুৱাহাটীত]] ন্যায়িক আদালতৰ ভাষা অনুবাদক (কাকতী) হিচাপে যোগদান।<ref name="মুক্তা"/> * অধীক্ষক (চুপাৰিণ্টেডেণ্ট) পদলৈ পদোন্নতি লাভ।<ref name="মুক্তা"/> * [[কামৰূপ|কামৰূপৰ]] উপায়ুক্ত কাৰ্যালয়ত এবছৰ অনুবাদক পদত যোগদান। * ন্যায়িক আয়ুক্ত চাহাবৰ কাৰ্যালয়ত পুনৰ যোগদান। * কিছুকাল 'আছাম নিউচ' কাকতৰ সম্পাদক।<ref name="মুক্তা"/> এইবোৰৰ উপৰিও তেখেতে অসমত মিশ্যেনেৰী সকলৰ দ্বাৰা প্ৰকাশিত [[অৰুণোদ‍ই সংবাদ পত্ৰ]]ৰ লগতো জড়িত হৈ আছিল। ১৮৯৬ চন(১৮১৮ শক)ৰ ১৭ ব'হাগ তাৰিখে তেওঁৰ মৃত্যু হয়।<ref name="মুক্তা"/> ==প্ৰকাশিত পুথি== হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাই ''অসমীয়া ভাষাৰ ব্যাকৰণ'' নামৰ এখন পুথি ১৮৫৯ চনত লিখে। সেইখনৰে পুনৰ সংস্কৰণত “অশুধ’’বোৰ আঁতৰাই নতুন নাম “অসমীয়া ব্যাকৰণ’’ ৰাখি ১৮৭৩ চনত প্ৰকাশ কৰে।<ref name="হে-১">{{cite book | title=অসমীয়া ব্যাকৰণ আৰু ভাষাতত্ত্বৰ ৰূপৰেখা | publisher=বান্ধৱ | author=ডেকা, ড° খগেশ সেন | authorlink=পৰম্পৰাগত ব্যাকৰণ ধাৰা/থলুৱা ধাৰা | year=২০২০ | pages=৪৭-৪৮}}</ref> * [[অসমীয়া ভাষাৰ ব্যাকৰণ (গ্ৰন্থ)|অসমীয়া ভাষাৰ ব্যাকৰণ]], ১৮৫৯ চনত প্ৰকাশ পায়।<ref name="অসমীয়া প্ৰতিদিন (এনাজৰী)"/><ref name="হেম-১"/> * [[অসমীয়া ব্যাকৰণ]]<ref name="হেম-১"/> * [[অসমীয়া ল’ৰাৰ ব্যাকৰণ]]<ref name="হেম-১"/> * [[তুলনামূলক ব্যাকৰণ]] (অপ্ৰকাশিত) * [[অসমীয়া ল’ৰাৰ আদিপাঠ, আগছোৱা]]<ref name="হেম-১"/> * [[অসমীয়া ল’ৰাৰ আদিপাঠ, মাজছোৱা]]<ref name="হেম-১"/> * [[অসমীয়া ল’ৰাৰ আদিপাঠ, শেহছোৱা]]<ref name="হেম-১"/> * [[পাঠ-মালা]], এই পাঠ্যপুথিখন ১৮৮২ চনত ৰচনা কৰিছিল।<ref name="অসমীয়া প্ৰতিদিন (এনাজৰী)"/>* [[অসমীয়া ল’ৰাৰ আদিপাঠ, মাজছোৱা]]<ref name="হেম-১"/> * [[স্বাস্থ্য ৰক্ষা বা গা ভালে ৰাখিবৰ উপায়]],<ref name="হেম-১"/> * [[কানীয়াৰ কীৰ্ত্তন]]<ref name="হেম-১"/> * [[বাহিৰে ৰংচং ভিতৰে কোৱাভাতুৰী]]<ref name="হেম-১"/> * নট্চ অন মেৰেজ ছিষ্টেম অৱ দি পিপল্চ অৱ আসাম(ইংৰাজী) ১৮৯২<ref name="হেম-১"/> * [[অসমীয়া হেমকোষ]],<ref name="হেম-১"/> এই অভিধানখন ১৯০০ চনত প্ৰকাশ পায়।<ref name="অসমীয়া প্ৰতিদিন (এনাজৰী)"/> * [[পঢ়াশলীয়া অভিধান]],<ref name="হেম-১"/> ১৯০৬ * [[সংক্ষিপ্ত হেমকোষ]]<ref name="হেম-১"/> (অপ্ৰকাশিত) * তুলনামূলক ব্যাকৰণ<ref name="হেম-১"/> * কামৰূপ তন্ত্ৰ<ref name="হেম-১"/> ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগ == {{Wikisource author|হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা}} * [[কানীয়াৰ কীৰ্ত্তন]], ৱিকিউৎসত থকা গ্ৰন্থ। * {{Wikiquote}} * [http://www.indiaheritage.org/history/history_assam.htm indiaheritage.org] {{অসমৰ সুপ্ৰসিদ্ধ ব্যক্তিসকল}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া প্ৰবন্ধকাৰ]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ভাষাবিদ]] [[শ্ৰেণী:অসমৰ পাব্লিক ডমেইনৰ অন্তৰ্ভুক্ত লিখক]] 9v1c7ufb7qazgjt2yx73hafwgptmeep 450635 450634 2024-12-03T13:01:41Z Pranamikaadhikary 27435 /* মৃত্যু */ 450635 wikitext text/x-wiki {{about|সাহিত্যিক, হেমকোষ অভিধানত প্ৰণেতাজন|3=হেম বৰুৱা (দ্ব্যৰ্থতা দূৰীকৰণ পৃষ্ঠা)}} {{infobox writer | name = হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা | image = Hemchandra Barua.gif | birth_date = ২৪ আঘোণ ১৮৩৫ চন<ref name=হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা>{{cite web| url=https://prathamkhabar.com/2017/12/%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE%E0%A7%B0-%E0%A6%93%E0%A6%9C%E0%A6%BE-%E0%A6%B9%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%9A%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A7%B0-%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A7%81%E0%A7%B1/| title=ভাষাৰ ওজা হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ মৃত্যু দিৱস| accessdate=39 April 2020| 4=| archivedate=2020-04-30| archiveurl=https://web.archive.org/web/20200430103225/https://prathamkhabar.com/2017/12/%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE%E0%A7%B0-%E0%A6%93%E0%A6%9C%E0%A6%BE-%E0%A6%B9%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%9A%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A7%B0-%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A7%81%E0%A7%B1/| deadurl=yes}}</ref> | birth_place = [[দেৰগাঁও]] | death_date = ১৭ মে’ ১৮৯৬ চন<ref name="হেম-১"/> | nationality = [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] | education = | religion = [[হিন্দু ধৰ্ম]] }} '''হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা''' ({{lang-en|Hemchandra Barua}}; ১৮৩৫-১৮৯৬) [[অসমীয়া ভাষা]]-[[অসমীয়া সাহিত্য|সাহিত্য]]ৰ এজন একনিষ্ঠ সেৱক।<ref>http://onlinesivasagar.com/literature/hemchandra-barua.html অনলাইন শিৱসাগৰ ৱেবছাইটত উল্লিখিত তথ্য</ref> ‘অসমীয়া ভাষাৰ ওজা’ নামেৰে সম্বোধিত হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা, [[হেমকোষ]] [[অভিধান|অভিধানৰ]] প্ৰণেতা। তেওঁৰ মৃত্যুৰ পিছত ১৯০০ চনত [[হেমকোষ]] প্ৰকাশিত হয়।<ref name=হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা>{{cite web| url=https://prathamkhabar.com/2017/12/%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE%E0%A7%B0-%E0%A6%93%E0%A6%9C%E0%A6%BE-%E0%A6%B9%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%9A%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A7%B0-%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A7%81%E0%A7%B1/| title=ভাষাৰ ওজা হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ মৃত্যু দিৱস| accessdate=39 April 2020| 4=| archivedate=2020-04-30| archiveurl=https://web.archive.org/web/20200430103225/https://prathamkhabar.com/2017/12/%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE%E0%A7%B0-%E0%A6%93%E0%A6%9C%E0%A6%BE-%E0%A6%B9%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%9A%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A7%B0-%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A7%81%E0%A7%B1/| deadurl=yes}}</ref> হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ জন্মদিনটোক (১০ ডিচেম্বৰ) ২০০৫ চনৰ পৰা 'অন্ধবিশ্বাস আৰু কুসংস্কাৰবিৰোধী দিৱস' হিচাপে [[ইলোৰা বিজ্ঞান মঞ্চ]]ই পালন কৰি আহিছে।<ref>{{Cite web |title=মঙলদৈত অন্ধবিশ্বাস আৰু কুসংস্কাৰ বিৰোধী দিৱস উদযাপন |url=https://janambhumi.in/VG1wUmVrOUVaekJOUVQwOQ==/%E0%A6%AE%E0%A6%99%E0%A6%B2%E0%A6%A6%E0%A7%88%E0%A6%A4-%E0%A6%85%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B8-%E0%A6%86%E0%A7%B0%E0%A7%81-%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A7%B0-%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A7%B0%E0%A7%8B%E0%A6%A7%E0%A7%80-%E0%A6%A6%E0%A6%BF%E0%A7%B1%E0%A6%B8-%E0%A6%89%E0%A6%A6%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%AA%E0%A6%A8.html |access-date=2021-05-15 |archivedate=2021-05-15 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210515205700/https://janambhumi.in/VG1wUmVrOUVaekJOUVQwOQ==/%E0%A6%AE%E0%A6%99%E0%A6%B2%E0%A6%A6%E0%A7%88%E0%A6%A4-%E0%A6%85%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B8-%E0%A6%86%E0%A7%B0%E0%A7%81-%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A7%B0-%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A7%B0%E0%A7%8B%E0%A6%A7%E0%A7%80-%E0%A6%A6%E0%A6%BF%E0%A7%B1%E0%A6%B8-%E0%A6%89%E0%A6%A6%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%AA%E0%A6%A8.html |deadurl=yes }}</ref> ==জন্ম আৰু পৰিয়াল== হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ উপৰিপুৰুষ কলিবৰ এগৰাকী ব্ৰাহ্মণ আছিল [[জয়ধ্বজ সিংহ]]ৰ দিনত কান্যকুব্জৰ পৰা অসমলৈ আহিছিল৷ তেওঁক ৰজাই এহেজাৰ পূৰা নিষ্কৰ ব্ৰহ্মোত্তৰ মাটি দি বেজবৰুৱা পাতিছিল৷ কলিবৰ বেজবৰুৱাৰ সাতপুৰুষ পাছত মধুৰাম বেজবৰুৱা হয় আৰু তেওঁৰেই পুত্ৰ মুক্তাৰাম বৰুৱা৷ তেওঁ [[শিৱসাগৰ]] জিলাৰ মিছামৰা মৌজাৰ মৌজাদাৰ আছিল৷<ref name="মুক্তা">{{cite book | title=প্ৰদীপ | author=কলিতা, দণ্ডিনাথ (সম্পাদিত) | authorlink=হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা | year=১৯৫৩ | pages=১৭}}</ref> ১৮৩৫ চনৰ ১০ ডিচেম্বৰ (১৭৫৭ শক৷<ref name="মুক্তা"/>, ১৭৫১ শকৰ ২৪ আঘোণ<ref name="হেম-১">{{cite book | title=হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা ৰচনাৱলী | publisher=হেমকোষ প্ৰকাশন | author=গোস্বামী, যতীন্দ্ৰনাথ | authorlink=ভূমিকা | year=১ম প্ৰকাশ ১৯৯৯, ২য় প্ৰকাশ ২০১৫ | pages=০১}}</ref>)ত অসমৰ ঐতিহাসিক দেৰগাঁৱৰ ৰজাবাহৰত হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ জন্ম হৈছিল। তেওঁৰ পিতৃৰ নাম আছিল মুক্তাৰাম বৰুৱা আৰু মাতৃৰ নাম আছিল ৰূপহী দেৱী।<ref name="হেম-১"/> মুক্তাৰামৰ দুগৰাকী ভাৰ্যা হৈছিল, প্ৰথমা ভাৰ্যাৰ যোগেশ্বৰ নামৰ এটি পুত্ৰ আছিল; কিন্তু ১৮ বছৰ বয়সতে যোগেশ্বৰৰ মৃত্যু হোৱাত মুক্তাৰামে দ্বিতীয় বিবাহ কৰিছিল৷ দ্বিতীয় ভাৰ্যাৰ ফালৰ পৰা হেমচন্দ্ৰৰ জন্ম হয়৷<ref name="মুক্তা"/> মুক্তাৰাম বৰুৱাৰ তিনিজন পুত্ৰ আৰু এজনী পুত্ৰী সন্তান আছিল। হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা মুক্তাৰাম বৰুৱাৰ জ্যেষ্ঠ সন্তান আছিল।<ref name="অসমীয়া প্ৰতিদিন (এনাজৰী)">{{cite book | title=ভাষাৰ ওজা হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা | author=গগণ চন্দ্ৰ অধিকাৰী | year=১০ ডিচেম্বৰ, ২০১১ (শনিবাৰ) | pages=৪}}</ref> হেমচন্দ্ৰৰ প্ৰায় ১২ বছৰমান বয়সত মুক্তাৰাম বৰুৱাৰ মৃত্যু হোৱাত সম্বন্ধীয় দদায়েক লক্ষ্মীৰাম বৰুৱাই হেমচন্দ্ৰক তুলি লয়৷<ref name="মুক্তা"/> ==শিক্ষাৰম্ভ তথা প্ৰাকযৌৱন== হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ বিদ্যাৰম্ভ হৈছিল ৯ বছৰ বয়সত। দেউতাকে তেওঁক বৰ্ণমালা নিশিকোৱাকৈয়ে শব্দৰ আখৰ জোটনি শিকাইছিল আৰু তাৰ লগে লগে [[ব্যাকৰণ|ব্যাকৰণো]] পঢ়ুৱাইছিল। ব্যাকৰণৰ সন্ধিলৈকে শিকাৰ পাছতেই তেখেতে সেই শিক্ষাৰ অন্ত পৰে, কাৰণ সেইসময়তে তেওঁলোকৰ গাঁওখনত জহনী ৰোগে মহামাৰী ৰূপ ধাৰণ কৰাত পিতাকে গাঁৱৰ ৰোগীসকলৰ চিকিৎসাত দিনে ৰাতিয়ে ব্যস্ত হৈ থাকি শেষত নিজেই সেই ৰোগত আক্ৰান্ত হৈ ইহলীলা সম্বৰণ কৰে।<ref>http://www.iitg.ernet.in/rcilts/phaseI/hem_b.html RCILTS, IIT, Guwahati ত হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ বিষয়ে থকা তথ্য</ref> ফলত তেওঁ [[শিৱসাগৰ]]লৈ গৈ খুৰাক লক্ষ্মীৰাম বৰুৱাৰ ঘৰত থাকিবলগীয়া হয়। কিছুদিন পাছত লক্ষ্মীৰাম বৰুৱাই তেওঁক শিৱসাগৰ কাছাৰীত শিক্ষা-নবীচ পদত সুমুৱাই দিয়ে।<ref name="হেম-১"/> তেতিয়া তেওঁ বেতন পাইছিল মাহে চাৰি [[টকা]]।<ref name="অসমীয়া প্ৰতিদিন (এনাজৰী)"/><ref name="মুক্তা"/> য'ত তেও কেপ্তেইন ব্ৰডীৰ সংস্পশলৈ আহে,যি সেই সময়ৰ শিৱসাগৰৰ ডেপুটী কমিচনাৰ আছিল। কেপ্তেইন ব্ৰডীয়ে আৰু খ্ৰীষ্টান মিছনাৰীসকলৰ সহায়ত তেওঁক ইংৰাজী ভাষাৰ লগতে সংস্কৃত ভাষাৰ জ্ঞান দিছিল। নানান প্ৰতিকূল পৰিস্থিতিক প্ৰত্যাহ্বান জনাই তেও [[সংস্কৃত ভাষা|সংস্কৃত]], [[হিন্দী ভাষা|হিন্দী]] আৰু [[ইংৰাজী ভাষা]]ৰ জ্ঞান আহৰণ কৰিছিল। সেই সময়ত ইংৰাজী শিকাটো ভাল চকুৰে নাচাইছিল বাবে তেওঁ গোপনে ইংৰাজী শিকিছিল যদিও পিছত দদায়েকে জানিব পাৰি খঙতে তেওঁৰ সকলো শিক্ষা গ্ৰহণ বন্ধ কৰি দিছিল৷<ref name="হেম চন্দ্ৰ">{{cite web | url=https://www.sarothiasom.in/2021/05/18/hemchandra-baruah/ | title=বৰেণ্য অসমীয়াসকল | accessdate=3 December 2024}}</ref> সেয়ে, আমেৰিকান মিছনেৰীসকলৰ সহায়ত তেওঁ ইংৰাজী শিক্ষা সাং কৰিছিল৷<ref name="মুক্তা"/> তেওঁ বঙলা ভাষাও আয়ত্ত কৰিছিল।<ref name="হেম-১"/> ==বিবাহ== ১৮৫২ চনত তেখেতে [[বিবাহ|বিয়া]] কৰাইছিল। এবছৰৰ পাছতে এজনী কন্যা সন্তান জন্ম লাভ কৰে। জীয়েকৰ নাম সাৰদা দেৱী বা অন্য নাম পদ্মাৱতী ৰাখিছিল। বিয়াৰ মাত্ৰ দুবছৰ পাছতেই তেখেতৰ পত্নীয়ে কলেৰা ৰোগত আক্ৰান্ত হৈ<ref name="হেম চন্দ্ৰ"/> অকাল মৃত্যুক সাৱটি লয়।<ref name="অসমীয়া প্ৰতিদিন (এনাজৰী)"/> ==আদৰ্শ== হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা সমাজ-বিপ্লৱী আছিল। তেওঁ ৰক্ষণশীলতাৰ ঘোৰ পৰিপন্থী আছিল। তেওঁ [[ঈশ্বৰচন্দ্ৰ বিদ্যাসাগৰ]] আৰু [[ৰাজা ৰামমোহন ৰায়]]ৰ একান্ত অনুগামী আছিল। তেওঁ মনে-প্ৰাণে স্ত্ৰী-শিক্ষাৰ প্ৰসাৰ আৰু বিধৱা-বিবাহৰ পক্ষপাতী আছিল।<ref name="হেম-১"/> ==মৃত্যু== বাত বিষত আক্ৰান্ত বৰুৱাৰ ১৮৯৬ চনৰ ১৭ মে’ত ৬১ বছৰ বয়সত মৃত্যু হয়।<ref name="হেম-১"/><ref name="হেম চন্দ্ৰ"/> ==কৰ্ম জীৱন== * [[গোলাঘাট|গোলাঘাটৰ]] ৰাজহ বিভাগৰ পেচকাৰ পদত ৬ মাহৰ বাবে যোগদান। * শিৱসাগৰ ইংৰাজী স্কুলত কিছুদিন শিক্ষা প্ৰদান।<ref name="হেম-১"/> * শিৱসাগৰ কাছাৰীত ৰেভিনিউ পেস্কাৰ৷<ref name="মুক্তা"/><ref name="হেম-১"/> * পুনৰ ৰাজহ বিভাগৰ চাকৰিত যোগদান। (১৮৬২ চনলৈকে) * [[গুৱাহাটী|গুৱাহাটীত]] ন্যায়িক আদালতৰ ভাষা অনুবাদক (কাকতী) হিচাপে যোগদান।<ref name="মুক্তা"/> * অধীক্ষক (চুপাৰিণ্টেডেণ্ট) পদলৈ পদোন্নতি লাভ।<ref name="মুক্তা"/> * [[কামৰূপ|কামৰূপৰ]] উপায়ুক্ত কাৰ্যালয়ত এবছৰ অনুবাদক পদত যোগদান। * ন্যায়িক আয়ুক্ত চাহাবৰ কাৰ্যালয়ত পুনৰ যোগদান। * কিছুকাল 'আছাম নিউচ' কাকতৰ সম্পাদক।<ref name="মুক্তা"/> এইবোৰৰ উপৰিও তেখেতে অসমত মিশ্যেনেৰী সকলৰ দ্বাৰা প্ৰকাশিত [[অৰুণোদ‍ই সংবাদ পত্ৰ]]ৰ লগতো জড়িত হৈ আছিল। ১৮৯৬ চন(১৮১৮ শক)ৰ ১৭ ব'হাগ তাৰিখে তেওঁৰ মৃত্যু হয়।<ref name="মুক্তা"/> ==প্ৰকাশিত পুথি== হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাই ''অসমীয়া ভাষাৰ ব্যাকৰণ'' নামৰ এখন পুথি ১৮৫৯ চনত লিখে। সেইখনৰে পুনৰ সংস্কৰণত “অশুধ’’বোৰ আঁতৰাই নতুন নাম “অসমীয়া ব্যাকৰণ’’ ৰাখি ১৮৭৩ চনত প্ৰকাশ কৰে।<ref name="হে-১">{{cite book | title=অসমীয়া ব্যাকৰণ আৰু ভাষাতত্ত্বৰ ৰূপৰেখা | publisher=বান্ধৱ | author=ডেকা, ড° খগেশ সেন | authorlink=পৰম্পৰাগত ব্যাকৰণ ধাৰা/থলুৱা ধাৰা | year=২০২০ | pages=৪৭-৪৮}}</ref> * [[অসমীয়া ভাষাৰ ব্যাকৰণ (গ্ৰন্থ)|অসমীয়া ভাষাৰ ব্যাকৰণ]], ১৮৫৯ চনত প্ৰকাশ পায়।<ref name="অসমীয়া প্ৰতিদিন (এনাজৰী)"/><ref name="হেম-১"/> * [[অসমীয়া ব্যাকৰণ]]<ref name="হেম-১"/> * [[অসমীয়া ল’ৰাৰ ব্যাকৰণ]]<ref name="হেম-১"/> * [[তুলনামূলক ব্যাকৰণ]] (অপ্ৰকাশিত) * [[অসমীয়া ল’ৰাৰ আদিপাঠ, আগছোৱা]]<ref name="হেম-১"/> * [[অসমীয়া ল’ৰাৰ আদিপাঠ, মাজছোৱা]]<ref name="হেম-১"/> * [[অসমীয়া ল’ৰাৰ আদিপাঠ, শেহছোৱা]]<ref name="হেম-১"/> * [[পাঠ-মালা]], এই পাঠ্যপুথিখন ১৮৮২ চনত ৰচনা কৰিছিল।<ref name="অসমীয়া প্ৰতিদিন (এনাজৰী)"/>* [[অসমীয়া ল’ৰাৰ আদিপাঠ, মাজছোৱা]]<ref name="হেম-১"/> * [[স্বাস্থ্য ৰক্ষা বা গা ভালে ৰাখিবৰ উপায়]],<ref name="হেম-১"/> * [[কানীয়াৰ কীৰ্ত্তন]]<ref name="হেম-১"/> * [[বাহিৰে ৰংচং ভিতৰে কোৱাভাতুৰী]]<ref name="হেম-১"/> * নট্চ অন মেৰেজ ছিষ্টেম অৱ দি পিপল্চ অৱ আসাম(ইংৰাজী) ১৮৯২<ref name="হেম-১"/> * [[অসমীয়া হেমকোষ]],<ref name="হেম-১"/> এই অভিধানখন ১৯০০ চনত প্ৰকাশ পায়।<ref name="অসমীয়া প্ৰতিদিন (এনাজৰী)"/> * [[পঢ়াশলীয়া অভিধান]],<ref name="হেম-১"/> ১৯০৬ * [[সংক্ষিপ্ত হেমকোষ]]<ref name="হেম-১"/> (অপ্ৰকাশিত) * তুলনামূলক ব্যাকৰণ<ref name="হেম-১"/> * কামৰূপ তন্ত্ৰ<ref name="হেম-১"/> ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগ == {{Wikisource author|হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা}} * [[কানীয়াৰ কীৰ্ত্তন]], ৱিকিউৎসত থকা গ্ৰন্থ। * {{Wikiquote}} * [http://www.indiaheritage.org/history/history_assam.htm indiaheritage.org] {{অসমৰ সুপ্ৰসিদ্ধ ব্যক্তিসকল}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া প্ৰবন্ধকাৰ]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ভাষাবিদ]] [[শ্ৰেণী:অসমৰ পাব্লিক ডমেইনৰ অন্তৰ্ভুক্ত লিখক]] dhov6ew6yo3p7nl1pgaepyu46brsi6r 450636 450635 2024-12-03T13:05:54Z Pranamikaadhikary 27435 /* প্ৰকাশিত পুথি */ 450636 wikitext text/x-wiki {{about|সাহিত্যিক, হেমকোষ অভিধানত প্ৰণেতাজন|3=হেম বৰুৱা (দ্ব্যৰ্থতা দূৰীকৰণ পৃষ্ঠা)}} {{infobox writer | name = হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা | image = Hemchandra Barua.gif | birth_date = ২৪ আঘোণ ১৮৩৫ চন<ref name=হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা>{{cite web| url=https://prathamkhabar.com/2017/12/%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE%E0%A7%B0-%E0%A6%93%E0%A6%9C%E0%A6%BE-%E0%A6%B9%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%9A%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A7%B0-%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A7%81%E0%A7%B1/| title=ভাষাৰ ওজা হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ মৃত্যু দিৱস| accessdate=39 April 2020| 4=| archivedate=2020-04-30| archiveurl=https://web.archive.org/web/20200430103225/https://prathamkhabar.com/2017/12/%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE%E0%A7%B0-%E0%A6%93%E0%A6%9C%E0%A6%BE-%E0%A6%B9%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%9A%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A7%B0-%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A7%81%E0%A7%B1/| deadurl=yes}}</ref> | birth_place = [[দেৰগাঁও]] | death_date = ১৭ মে’ ১৮৯৬ চন<ref name="হেম-১"/> | nationality = [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] | education = | religion = [[হিন্দু ধৰ্ম]] }} '''হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা''' ({{lang-en|Hemchandra Barua}}; ১৮৩৫-১৮৯৬) [[অসমীয়া ভাষা]]-[[অসমীয়া সাহিত্য|সাহিত্য]]ৰ এজন একনিষ্ঠ সেৱক।<ref>http://onlinesivasagar.com/literature/hemchandra-barua.html অনলাইন শিৱসাগৰ ৱেবছাইটত উল্লিখিত তথ্য</ref> ‘অসমীয়া ভাষাৰ ওজা’ নামেৰে সম্বোধিত হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা, [[হেমকোষ]] [[অভিধান|অভিধানৰ]] প্ৰণেতা। তেওঁৰ মৃত্যুৰ পিছত ১৯০০ চনত [[হেমকোষ]] প্ৰকাশিত হয়।<ref name=হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা>{{cite web| url=https://prathamkhabar.com/2017/12/%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE%E0%A7%B0-%E0%A6%93%E0%A6%9C%E0%A6%BE-%E0%A6%B9%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%9A%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A7%B0-%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A7%81%E0%A7%B1/| title=ভাষাৰ ওজা হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ মৃত্যু দিৱস| accessdate=39 April 2020| 4=| archivedate=2020-04-30| archiveurl=https://web.archive.org/web/20200430103225/https://prathamkhabar.com/2017/12/%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE%E0%A7%B0-%E0%A6%93%E0%A6%9C%E0%A6%BE-%E0%A6%B9%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%9A%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A7%B0-%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A7%81%E0%A7%B1/| deadurl=yes}}</ref> হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ জন্মদিনটোক (১০ ডিচেম্বৰ) ২০০৫ চনৰ পৰা 'অন্ধবিশ্বাস আৰু কুসংস্কাৰবিৰোধী দিৱস' হিচাপে [[ইলোৰা বিজ্ঞান মঞ্চ]]ই পালন কৰি আহিছে।<ref>{{Cite web |title=মঙলদৈত অন্ধবিশ্বাস আৰু কুসংস্কাৰ বিৰোধী দিৱস উদযাপন |url=https://janambhumi.in/VG1wUmVrOUVaekJOUVQwOQ==/%E0%A6%AE%E0%A6%99%E0%A6%B2%E0%A6%A6%E0%A7%88%E0%A6%A4-%E0%A6%85%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B8-%E0%A6%86%E0%A7%B0%E0%A7%81-%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A7%B0-%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A7%B0%E0%A7%8B%E0%A6%A7%E0%A7%80-%E0%A6%A6%E0%A6%BF%E0%A7%B1%E0%A6%B8-%E0%A6%89%E0%A6%A6%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%AA%E0%A6%A8.html |access-date=2021-05-15 |archivedate=2021-05-15 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210515205700/https://janambhumi.in/VG1wUmVrOUVaekJOUVQwOQ==/%E0%A6%AE%E0%A6%99%E0%A6%B2%E0%A6%A6%E0%A7%88%E0%A6%A4-%E0%A6%85%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B8-%E0%A6%86%E0%A7%B0%E0%A7%81-%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A7%B0-%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A7%B0%E0%A7%8B%E0%A6%A7%E0%A7%80-%E0%A6%A6%E0%A6%BF%E0%A7%B1%E0%A6%B8-%E0%A6%89%E0%A6%A6%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%AA%E0%A6%A8.html |deadurl=yes }}</ref> ==জন্ম আৰু পৰিয়াল== হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ উপৰিপুৰুষ কলিবৰ এগৰাকী ব্ৰাহ্মণ আছিল [[জয়ধ্বজ সিংহ]]ৰ দিনত কান্যকুব্জৰ পৰা অসমলৈ আহিছিল৷ তেওঁক ৰজাই এহেজাৰ পূৰা নিষ্কৰ ব্ৰহ্মোত্তৰ মাটি দি বেজবৰুৱা পাতিছিল৷ কলিবৰ বেজবৰুৱাৰ সাতপুৰুষ পাছত মধুৰাম বেজবৰুৱা হয় আৰু তেওঁৰেই পুত্ৰ মুক্তাৰাম বৰুৱা৷ তেওঁ [[শিৱসাগৰ]] জিলাৰ মিছামৰা মৌজাৰ মৌজাদাৰ আছিল৷<ref name="মুক্তা">{{cite book | title=প্ৰদীপ | author=কলিতা, দণ্ডিনাথ (সম্পাদিত) | authorlink=হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা | year=১৯৫৩ | pages=১৭}}</ref> ১৮৩৫ চনৰ ১০ ডিচেম্বৰ (১৭৫৭ শক৷<ref name="মুক্তা"/>, ১৭৫১ শকৰ ২৪ আঘোণ<ref name="হেম-১">{{cite book | title=হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা ৰচনাৱলী | publisher=হেমকোষ প্ৰকাশন | author=গোস্বামী, যতীন্দ্ৰনাথ | authorlink=ভূমিকা | year=১ম প্ৰকাশ ১৯৯৯, ২য় প্ৰকাশ ২০১৫ | pages=০১}}</ref>)ত অসমৰ ঐতিহাসিক দেৰগাঁৱৰ ৰজাবাহৰত হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ জন্ম হৈছিল। তেওঁৰ পিতৃৰ নাম আছিল মুক্তাৰাম বৰুৱা আৰু মাতৃৰ নাম আছিল ৰূপহী দেৱী।<ref name="হেম-১"/> মুক্তাৰামৰ দুগৰাকী ভাৰ্যা হৈছিল, প্ৰথমা ভাৰ্যাৰ যোগেশ্বৰ নামৰ এটি পুত্ৰ আছিল; কিন্তু ১৮ বছৰ বয়সতে যোগেশ্বৰৰ মৃত্যু হোৱাত মুক্তাৰামে দ্বিতীয় বিবাহ কৰিছিল৷ দ্বিতীয় ভাৰ্যাৰ ফালৰ পৰা হেমচন্দ্ৰৰ জন্ম হয়৷<ref name="মুক্তা"/> মুক্তাৰাম বৰুৱাৰ তিনিজন পুত্ৰ আৰু এজনী পুত্ৰী সন্তান আছিল। হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা মুক্তাৰাম বৰুৱাৰ জ্যেষ্ঠ সন্তান আছিল।<ref name="অসমীয়া প্ৰতিদিন (এনাজৰী)">{{cite book | title=ভাষাৰ ওজা হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা | author=গগণ চন্দ্ৰ অধিকাৰী | year=১০ ডিচেম্বৰ, ২০১১ (শনিবাৰ) | pages=৪}}</ref> হেমচন্দ্ৰৰ প্ৰায় ১২ বছৰমান বয়সত মুক্তাৰাম বৰুৱাৰ মৃত্যু হোৱাত সম্বন্ধীয় দদায়েক লক্ষ্মীৰাম বৰুৱাই হেমচন্দ্ৰক তুলি লয়৷<ref name="মুক্তা"/> ==শিক্ষাৰম্ভ তথা প্ৰাকযৌৱন== হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ বিদ্যাৰম্ভ হৈছিল ৯ বছৰ বয়সত। দেউতাকে তেওঁক বৰ্ণমালা নিশিকোৱাকৈয়ে শব্দৰ আখৰ জোটনি শিকাইছিল আৰু তাৰ লগে লগে [[ব্যাকৰণ|ব্যাকৰণো]] পঢ়ুৱাইছিল। ব্যাকৰণৰ সন্ধিলৈকে শিকাৰ পাছতেই তেখেতে সেই শিক্ষাৰ অন্ত পৰে, কাৰণ সেইসময়তে তেওঁলোকৰ গাঁওখনত জহনী ৰোগে মহামাৰী ৰূপ ধাৰণ কৰাত পিতাকে গাঁৱৰ ৰোগীসকলৰ চিকিৎসাত দিনে ৰাতিয়ে ব্যস্ত হৈ থাকি শেষত নিজেই সেই ৰোগত আক্ৰান্ত হৈ ইহলীলা সম্বৰণ কৰে।<ref>http://www.iitg.ernet.in/rcilts/phaseI/hem_b.html RCILTS, IIT, Guwahati ত হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাৰ বিষয়ে থকা তথ্য</ref> ফলত তেওঁ [[শিৱসাগৰ]]লৈ গৈ খুৰাক লক্ষ্মীৰাম বৰুৱাৰ ঘৰত থাকিবলগীয়া হয়। কিছুদিন পাছত লক্ষ্মীৰাম বৰুৱাই তেওঁক শিৱসাগৰ কাছাৰীত শিক্ষা-নবীচ পদত সুমুৱাই দিয়ে।<ref name="হেম-১"/> তেতিয়া তেওঁ বেতন পাইছিল মাহে চাৰি [[টকা]]।<ref name="অসমীয়া প্ৰতিদিন (এনাজৰী)"/><ref name="মুক্তা"/> য'ত তেও কেপ্তেইন ব্ৰডীৰ সংস্পশলৈ আহে,যি সেই সময়ৰ শিৱসাগৰৰ ডেপুটী কমিচনাৰ আছিল। কেপ্তেইন ব্ৰডীয়ে আৰু খ্ৰীষ্টান মিছনাৰীসকলৰ সহায়ত তেওঁক ইংৰাজী ভাষাৰ লগতে সংস্কৃত ভাষাৰ জ্ঞান দিছিল। নানান প্ৰতিকূল পৰিস্থিতিক প্ৰত্যাহ্বান জনাই তেও [[সংস্কৃত ভাষা|সংস্কৃত]], [[হিন্দী ভাষা|হিন্দী]] আৰু [[ইংৰাজী ভাষা]]ৰ জ্ঞান আহৰণ কৰিছিল। সেই সময়ত ইংৰাজী শিকাটো ভাল চকুৰে নাচাইছিল বাবে তেওঁ গোপনে ইংৰাজী শিকিছিল যদিও পিছত দদায়েকে জানিব পাৰি খঙতে তেওঁৰ সকলো শিক্ষা গ্ৰহণ বন্ধ কৰি দিছিল৷<ref name="হেম চন্দ্ৰ">{{cite web | url=https://www.sarothiasom.in/2021/05/18/hemchandra-baruah/ | title=বৰেণ্য অসমীয়াসকল | accessdate=3 December 2024}}</ref> সেয়ে, আমেৰিকান মিছনেৰীসকলৰ সহায়ত তেওঁ ইংৰাজী শিক্ষা সাং কৰিছিল৷<ref name="মুক্তা"/> তেওঁ বঙলা ভাষাও আয়ত্ত কৰিছিল।<ref name="হেম-১"/> ==বিবাহ== ১৮৫২ চনত তেখেতে [[বিবাহ|বিয়া]] কৰাইছিল। এবছৰৰ পাছতে এজনী কন্যা সন্তান জন্ম লাভ কৰে। জীয়েকৰ নাম সাৰদা দেৱী বা অন্য নাম পদ্মাৱতী ৰাখিছিল। বিয়াৰ মাত্ৰ দুবছৰ পাছতেই তেখেতৰ পত্নীয়ে কলেৰা ৰোগত আক্ৰান্ত হৈ<ref name="হেম চন্দ্ৰ"/> অকাল মৃত্যুক সাৱটি লয়।<ref name="অসমীয়া প্ৰতিদিন (এনাজৰী)"/> ==আদৰ্শ== হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা সমাজ-বিপ্লৱী আছিল। তেওঁ ৰক্ষণশীলতাৰ ঘোৰ পৰিপন্থী আছিল। তেওঁ [[ঈশ্বৰচন্দ্ৰ বিদ্যাসাগৰ]] আৰু [[ৰাজা ৰামমোহন ৰায়]]ৰ একান্ত অনুগামী আছিল। তেওঁ মনে-প্ৰাণে স্ত্ৰী-শিক্ষাৰ প্ৰসাৰ আৰু বিধৱা-বিবাহৰ পক্ষপাতী আছিল।<ref name="হেম-১"/> ==মৃত্যু== বাত বিষত আক্ৰান্ত বৰুৱাৰ ১৮৯৬ চনৰ ১৭ মে’ত ৬১ বছৰ বয়সত মৃত্যু হয়।<ref name="হেম-১"/><ref name="হেম চন্দ্ৰ"/> ==কৰ্ম জীৱন== * [[গোলাঘাট|গোলাঘাটৰ]] ৰাজহ বিভাগৰ পেচকাৰ পদত ৬ মাহৰ বাবে যোগদান। * শিৱসাগৰ ইংৰাজী স্কুলত কিছুদিন শিক্ষা প্ৰদান।<ref name="হেম-১"/> * শিৱসাগৰ কাছাৰীত ৰেভিনিউ পেস্কাৰ৷<ref name="মুক্তা"/><ref name="হেম-১"/> * পুনৰ ৰাজহ বিভাগৰ চাকৰিত যোগদান। (১৮৬২ চনলৈকে) * [[গুৱাহাটী|গুৱাহাটীত]] ন্যায়িক আদালতৰ ভাষা অনুবাদক (কাকতী) হিচাপে যোগদান।<ref name="মুক্তা"/> * অধীক্ষক (চুপাৰিণ্টেডেণ্ট) পদলৈ পদোন্নতি লাভ।<ref name="মুক্তা"/> * [[কামৰূপ|কামৰূপৰ]] উপায়ুক্ত কাৰ্যালয়ত এবছৰ অনুবাদক পদত যোগদান। * ন্যায়িক আয়ুক্ত চাহাবৰ কাৰ্যালয়ত পুনৰ যোগদান। * কিছুকাল 'আছাম নিউচ' কাকতৰ সম্পাদক।<ref name="মুক্তা"/> এইবোৰৰ উপৰিও তেখেতে অসমত মিশ্যেনেৰী সকলৰ দ্বাৰা প্ৰকাশিত [[অৰুণোদ‍ই সংবাদ পত্ৰ]]ৰ লগতো জড়িত হৈ আছিল। ১৮৯৬ চন(১৮১৮ শক)ৰ ১৭ ব'হাগ তাৰিখে তেওঁৰ মৃত্যু হয়।<ref name="মুক্তা"/> ==প্ৰকাশিত পুথি== হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাই অসমীয়া ভাষাৰ অভিধান ৰচনা কৰাটো এক অন্যতম কৃতিত্ব। এই বিষয়ে [[হেমকোষ]] চাওক। তদুপৰি, হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাই ''অসমীয়া ভাষাৰ ব্যাকৰণ'' নামৰ এখন পুথি ১৮৫৯ চনত লিখে। সেইখনৰে পুনৰ সংস্কৰণত “অশুধ’’বোৰ আঁতৰাই নতুন নাম “অসমীয়া ব্যাকৰণ’’ ৰাখি ১৮৭৩ চনত প্ৰকাশ কৰে।<ref name="হে-১">{{cite book | title=অসমীয়া ব্যাকৰণ আৰু ভাষাতত্ত্বৰ ৰূপৰেখা | publisher=বান্ধৱ | author=ডেকা, ড° খগেশ সেন | authorlink=পৰম্পৰাগত ব্যাকৰণ ধাৰা/থলুৱা ধাৰা | year=২০২০ | pages=৪৭-৪৮}}</ref> * [[অসমীয়া ভাষাৰ ব্যাকৰণ (গ্ৰন্থ)|অসমীয়া ভাষাৰ ব্যাকৰণ]], ১৮৫৯ চনত প্ৰকাশ পায়।<ref name="অসমীয়া প্ৰতিদিন (এনাজৰী)"/><ref name="হেম-১"/> * [[অসমীয়া ব্যাকৰণ]]<ref name="হেম-১"/> * [[অসমীয়া ল’ৰাৰ ব্যাকৰণ]]<ref name="হেম-১"/> * [[তুলনামূলক ব্যাকৰণ]] (অপ্ৰকাশিত) * [[অসমীয়া ল’ৰাৰ আদিপাঠ, আগছোৱা]]<ref name="হেম-১"/> * [[অসমীয়া ল’ৰাৰ আদিপাঠ, মাজছোৱা]]<ref name="হেম-১"/> * [[অসমীয়া ল’ৰাৰ আদিপাঠ, শেহছোৱা]]<ref name="হেম-১"/> * [[পাঠ-মালা]], এই পাঠ্যপুথিখন ১৮৮২ চনত ৰচনা কৰিছিল।<ref name="অসমীয়া প্ৰতিদিন (এনাজৰী)"/>* [[অসমীয়া ল’ৰাৰ আদিপাঠ, মাজছোৱা]]<ref name="হেম-১"/> * [[স্বাস্থ্য ৰক্ষা বা গা ভালে ৰাখিবৰ উপায়]],<ref name="হেম-১"/> * [[কানীয়াৰ কীৰ্ত্তন]]<ref name="হেম-১"/> * [[বাহিৰে ৰংচং ভিতৰে কোৱাভাতুৰী]]<ref name="হেম-১"/> * নট্চ অন মেৰেজ ছিষ্টেম অৱ দি পিপল্চ অৱ আসাম(ইংৰাজী) ১৮৯২<ref name="হেম-১"/> * [[অসমীয়া হেমকোষ]],<ref name="হেম-১"/> এই অভিধানখন ১৯০০ চনত প্ৰকাশ পায়।<ref name="অসমীয়া প্ৰতিদিন (এনাজৰী)"/> * [[পঢ়াশলীয়া অভিধান]],<ref name="হেম-১"/> ১৯০৬ * [[সংক্ষিপ্ত হেমকোষ]]<ref name="হেম-১"/> (অপ্ৰকাশিত) * তুলনামূলক ব্যাকৰণ<ref name="হেম-১"/> * কামৰূপ তন্ত্ৰ<ref name="হেম-১"/> ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগ == {{Wikisource author|হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা}} * [[কানীয়াৰ কীৰ্ত্তন]], ৱিকিউৎসত থকা গ্ৰন্থ। * {{Wikiquote}} * [http://www.indiaheritage.org/history/history_assam.htm indiaheritage.org] {{অসমৰ সুপ্ৰসিদ্ধ ব্যক্তিসকল}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া প্ৰবন্ধকাৰ]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ভাষাবিদ]] [[শ্ৰেণী:অসমৰ পাব্লিক ডমেইনৰ অন্তৰ্ভুক্ত লিখক]] 7w6iud3r6g1ak4mow0kvlp9p8ehx7cp 4 5475 450649 450217 2024-12-03T13:50:03Z Joli Rumi 31850 /* সমৰ্থন */ 450649 wikitext text/x-wiki <noinclude>{{Village pump pages|প্ৰস্তাৱ|alpha=yes|start=85|ৰাইজৰ চ'ৰাৰ এই পৃষ্ঠাত নতুন ভাৱ আৰু প্ৰস্তাৱসমূহ আপুনিও যোগ কৰিব পাৰে। <br/>ইয়াৰ বাহিৰে অন্য ৱিকিপিডিয়াৰ নীতি বিষয়ক পৃষ্ঠাসমূহ নৱ-প্ৰস্তাবিত আৰু প্ৰচলিত নীতি-নিৰ্দেশনাসমূহৰ বিষয়ে আলোচনা কৰিবলৈ কৰিবলৈ অনুগ্ৰহ কৰি ''[[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (নীতি)|নীতি]]'' বিভাগৰ পৃষ্ঠা ব্যৱহাৰ কৰক।<br/>কোনো নীতি-নিৰ্দেশনাৰ প্ৰয়োগ বা ব্যৱহাৰ সম্পৰ্কীয় সন্দেহ মৰিষণৰ কাৰণে বিভিন্ন [[:en:Wikipedia:Noticeboards|জাননী ফলক]]সমূহ ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে। যদি আপোনাৰ কাৰিকৰী জ্ঞান আছে তেন্তে উপযুক্তভাৱে অৱদান/আলোচনা/সহায় আগবঢ়াওক।<br/> সততে উদয় হোৱা প্ৰশ্নসমূহৰ এখন সূচী '''[[ৱিকিপিডিয়া:সততে উদিত হোৱা প্ৰশ্নসমূহ|এই FAQ পৃষ্ঠাত]]''' (FAQ: '''F'''requently '''A'''sked '''Q'''uestions) আছে, অনুগ্ৰহ কৰি প্ৰথমে তাত চাই লয় যেন। |WP:VPP}} {{cent}} __TOC__ <span id="below_toc"></span> </noinclude> {{archive box| [[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/0|সবাতোকৈ পুৰণি]]<br /> [[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/1|সংৰক্ষণ ১]]<br /> [[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/2|সংৰক্ষণ ২]]<br /> [[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/3|সংৰক্ষণ ৩ (জানুৱাৰী ২০১২-ডিচেম্বৰ ২০১২)]]<br /> [[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/4|সংৰক্ষণ ৪ (জানুৱাৰী ২০১৩-ডিচেম্বৰ ২০১৩)]]<br /> [[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/5|সংৰক্ষণ ৫ (জানুৱাৰী ২০১৪-ডিচেম্বৰ ২০১৮)]]<br /> [[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/6|সংৰক্ষণ ৬ (জানুৱাৰী ২০১৯-ডিচেম্বৰ ২০২১)]]<br /> [[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/7|সংৰক্ষণ ৭ (জানুৱাৰী ২০২২-ডিচেম্বৰ ২০২২)]]<br /> [[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/8|সংৰক্ষণ ৮ (জানুৱাৰী ২০২৩-ডিচেম্বৰ ২০২৩)]] }} =='''আলোকচিত্ৰ প্ৰতিযোগিতা আৰু নৱাগতৰ বাবে প্ৰবন্ধ প্ৰতিযোগিতাৰ আলোচনাৰ বাবে শেহতীয়া সংৰক্ষণ চাওক। '''== ==ৱিকিৰ সহায়ক ভিডিঅ' চিৰিজ== অসমীয়া ৱিকিৰ বিভিন্ন প্ৰকল্পত ন-শিকাৰুয়ে কেনেকৈ কাম আৰম্ভ কৰিব পাৰে সেয়া হাতে-কামে দেখুৱাই এলানি ভিডিঅ' কৰাৰ প্ৰস্তাৱ আগবঢ়াইছোঁ। অসমীয়া ৱিকিৰ ইউটিউব চেনেলত এই ভিডিঅ'সমূহ আপল'ড কৰি থ'লে নতুন শিকাৰুয়ে কাম কৰিবলৈ সুবিধা পাব। এই সম্পৰ্কে মোৰ এগৰাকী অসমীয়া বন্ধু [https://www.linkedin.com/search/results/all/?fetchDeterministicClustersOnly=true&heroEntityKey=urn%3Ali%3Afsd_profile%3AACoAAA1ZD0QB6AvQLsJzsfPbDb7OPvodK3cmXLs&keywords=manish%20sharma&origin=RICH_QUERY_TYPEAHEAD_HISTORY&position=0&searchId=ff2e0fbe-e4dd- মণীষ শৰ্মা]ৰ লগত কথা পাতিছোঁ। কৰ্মসূত্ৰে তেওঁ কানাডাৰ এলবাৰ্টা চৰকাৰৰ বাবে এনে শৈক্ষিক ভিডিঅ' প্ৰস্তুত কৰাত সহায় কৰে (Learning and Development Consultant)। অসমীয়া ৱিকিসমাজ আগ্ৰহী হ'লে আমাকো তেওঁ সহায়ক ভিডিঅ'ৰ প্ৰস্তুতিত সহায় কৰাৰ প্ৰতিশ্ৰুতি দিছে। এইবিষয়ত আপোনালোক সকলোৰে মতামত বিচাৰিছোঁ। মোৰ মতে প্ৰতিটো ভিডিঅ' দুইৰ পৰা পাঁচমিনিটৰ ভিতৰত হ'লে ভাল। সম্ভাব্য বিষয় আৰু সমল ব্যক্তিৰ তালিকা এখন দিছোঁ। আগ্ৰহ আৰু প্ৰয়োজন অনুসৰি সালসলনি কৰিব পাৰে- :১) অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াত কেনেকৈ একাউণ্ট খুলিব?: ভাস্কৰ ভূঞা :২) অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াত কেনেকৈ প্ৰবন্ধ সৃষ্টি কৰিব?: দিব্য দত্ত :৩) অসমীয়া ৱিকিউৎসত কেনেকৈ মুক্ত উৎসত উপলভ্য কিতাপ আপল'ড কৰিব?: প্ৰণামিকা অধিকাৰী :৪) অসমীয়া ৱিকিউৎসত কেনেকৈ কিতাপৰ মুদ্ৰণ সংশোধন কৰিব?: ৰুমী বৰা :৫) অসমীয়া ৱিকিউদ্ধৃতিত কেনেকৈ কাম আৰম্ভ কৰিব?: কুলধৰ ৰাভা :৬) অসমীয়া ৱিকিকমন্সত কেনেকৈ ফটো যোগ দিব?: গীতাৰ্থ বৰদলৈ :৭) অসমীয়া ৱিকিৰ ৱিকিপত্ৰিকাত কেনেকৈ সম্পাদনা কৰিব?: নয়নজ্যোতি নাথ :৮) ৱিকিডাটা কি আৰু কেনেকৈ? : বাবুল বৈশ্য :৯) অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াত তথ্য উৎস: কি, কিয়, কেনেকৈ?: জোনালী বৰুৱা :১০) অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া কি নহয়?: ঈশান জ্যোতি বৰা -[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 13:25, 20 March 2024 (ইউ.টি.চি.) * ভাল প্ৰস্তাৱ। আগবাঢ়িব পাৰি। [[সদস্য:ঈশান জ্যোতি বৰা|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ঈশান জ্যোতি বৰা|বাৰ্তা]]) 14:54, 20 March 2024 (ইউ.টি.চি.) ===পৰিকল্পনা=== শেহতীয়াকৈ ৱিকি মেণ্টৰশ্বিপ প্ৰকল্পত সহায়ক ভিডিঅ'ৰ গুৰুত্ব লক্ষ্য কৰি এই প্ৰকল্পটোৰ কাম পুনৰ আগবঢ়োৱাৰ প্ৰস্তাৱ দিব খুজিছোঁ। পূৰ্বতে আমাক সহায়ৰ বাবে আগবাঢ়ি অহা সমল ব্যক্তি মনীষ শৰ্মা বৰ্তমান এই প্ৰকল্পত লাগিব পৰা অৱস্থাত নাই। তাৰোপৰি পূৰ্বৰ পৰিকল্পনাৰো কিছু সালসলনি কৰি তলৰ পদক্ষেপসমূহ প্ৰস্তাৱ কৰিব খুজিছোঁ। * প্ৰতিটো ভিডিঅ' মাথোঁ তিনিমিনিটৰ ভিতৰতে কৰা হ'ব। প্ৰতিটো ভিডিঅ'ত মাথোঁ এটা প্ৰশ্নৰ উত্তৰ দিবলৈ চেষ্টা কৰা হ'ব। দেখুৱাব খোজা পৰ্য্যায় সমূহ বেছি দীঘলীয়া হ'লে ভিডিঅ'ৰ উত্তৰ ভাগ ভাগ কৈ দুই বা তিনিটা ভিডিঅ'ৰে দেখুওৱা হ'ব। * ভিডিঅ'ৰ আৰম্ভণিতে সকলোৱে ৱিকিৰ এখন বেনাৰ দেখুৱাই ল'ব। লগতে সকলোৱে একেদৰেই দিব পৰাকৈ এটা উমৈহতীয়া চিনাকি ঠিক কৰি লোৱা হ'ব। উদাহৰণস্বৰূপে, 'অসমীয়া ৱিকিৰ অনলাইন পাঠলৈ আপোনাক আদৰণি জনাইছোঁ। মোৰ নাম অমুক। আজি মই আপোনালোকক অমুক বিষয়ে হাতে-কামে শিকাম।' * পাঠৰ অডিঅ' আৰু ভিডিঅ' ৰেকৰ্ডিং বক্তাগৰাকীয়ে নিজে কৰিব। কম্পিউটাৰৰ স্ক্ৰীণৰেকৰ্ড কৰি (Windows+Alt+R) হাতে-কামে দেখুৱাই আৰু কৈ যাব। এই কামটো কেনেকৈ কৰিব লাগে সেয়া দেখুৱাই-বুজাই দিয়া হ'ব। * বক্তাৰ ভাষা যিমান পাৰি স্বাভাৱিক বা কথা কোৱাৰ দৰে আৰু সহজ-সৰল হ'লে ভাল। কোনোধৰণৰ স্ক্ৰীপ্ট বা লিখিত ভাষাৰ প্ৰয়োগৰ প্ৰয়োজন নাই। * সকলোবোৰ ভিডিঅ' অসমীয়া ৱিকিৰ ইউটিউব চেনেলত যোগ দিয়া হ'ব। সকলোৱে মন্তব্য জনাবচোন। ওপৰৰ তালিকাখনৰ লগতে অন্য কিবা প্ৰশ্ন যোগ দিব লগীয়া থাকিলেও দিব পাৰে।-[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 14:03, 5 November 2024 (ইউ.টি.চি.) : এনেই ঠিকে আছে, কিন্তু কোনোবা জনা এজনে ধুনীয়াকৈ ভিডিঅ’টো সম্পাদনা কৰি নিদিলে সুষমতা নাথাকিব৷ নহ’লে তুমি এটা ভিডিঅ’ কৰি দেখুৱাই দিলে ভাল পাম৷ [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 06:42, 28 November 2024 (ইউ.টি.চি.) ==ছি লীডচ্ কেম্পেইনৰ অধিনত শিক্ষানুষ্ঠানত ৱিকিৰ প্ৰচাৰ== {{আলোচনা সমাপ্ত}} শিক্ষানুষ্ঠানত ৱিকিৰ প্ৰচাৰ আৰু প্ৰসাৰ কৰাৰ লগতে অধিক সেচ্ছাসেৱকক আগ্ৰহী কৰি তুলিবৰ বাবে ৯। ৪। ২০২৪ তাৰিখে [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিমিডিয়াৰ সজাগতা সভা আৰু কৰ্মশালা, লক্ষীমপুৰ বালিকা মহাবিদ্যালয়|লখিমপুৰ বালিকা মহাবিদ্যালয়ত এখনি কৰ্মশালা]] অনুষ্ঠিত কৰাৰ প্ৰয়াস কৰা হৈছে। কৰ্মশালাৰ বাবে সমল ব্যক্তি হিচাপে @[[সদস্য:Nayan j Nath|— নয়ন জ্যোতি নাথ]] ৰ নাম প্ৰস্তাৱ কৰিলোঁ। লগতে অনুষ্ঠানটোৰ সমন্বয়ক হিচাপে নিজৰ লগতে @[[সদস্য:Jyoti Chiring|— জ্যোতি চিৰিঙ]] ৰ নাম প্ৰস্তাৱ কৰিলোঁ। সকলোকে মতামত জনাবৰ বাবে অনুৰোধ জনালোঁ। নীতেশ গীলৰ পৰামৰ্শ অনুসৰি এই কৰ্মশালাখনি She Leads ৰ অধীনত অনুষ্ঠিত কৰা হ'ব। # [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 11:51, 4 April 2024 (ইউ.টি.চি.) ===প্ৰস্তাৱিত কাৰ্য্যসূচী=== # পুৱা ১১ বজাৰ পৰা ১১:১০ বজালৈ - আৰম্ভণি - জ্যোতি চিৰিং # পুৱা ১১:১০ বজাৰ পৰা ১১:২৫ বজালৈ - সমন্বয়কৰ দু-আষাৰ # পুৱা ১১:২৫ বজাৰ পৰা ১১:৫৫ বজালৈ - ৱিকিমিডিয়াৰ ভগ্নী প্ৰকল্পৰ বিষয়ে বক্তব্য (ৱিকি কমন্স, ৱিকিউদ্ধৃতি, ৱিকি উৎস) - ৰুমী বৰা # পুৱা ১১:৫৫ বজাৰ পৰা দুপৰীয়া ১২:২৫ বজালৈ - অসমীয়া মহিলা ৱিকিমিডিয়ানৰ বক্তব্য ( ভিদিঅ' ) লগতে চাহ বিৰতি # দুপৰীয়া ১২:২৫ বজাৰ পৰা ১:১০ বজালৈ - ৱিকিপিডিয়াৰে পৰিচয় আৰু একাউণ্ট সৃষ্টি - নয়ন জ্যোতি নাথ # দুপৰীয়া ১:১০ বজাৰ পৰা ১:৪০ বজালৈ - প্ৰশ্নোত্তৰ শিতান # দুপৰীয়া ১:৪০ বজাৰ পৰা ২:৩০ বজালৈ - আহাৰ বিৰতি # ২:৩০ বজাৰ পৰা ৩:৫০ বজালৈ - হাতে-কামে ৱিকি ( নয়ন জ্যোতি নাথ, জ্যোতি চিৰিং,ৰুমী বৰা ) # ৩:৫০ বজাৰ পৰা ৪:০০ বজালৈ - শলাগৰ শৰাই - ৰুমী বৰা ===মতামত=== #খুব সুন্দৰ পদক্ষেপ। শুভেচ্ছা জনালোঁ। <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px; ">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp; ([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 11:56, 4 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # বঢ়িয়া। শুভেচ্ছা যাচিলোঁ। [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 12:21, 4 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # বঢ়িয়া প্ৰস্তাৱ! শুভকামনা জনাইছোঁ। -[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 12:57, 4 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # অনুষ্ঠানটোৰ সফলতা কামনা কৰিলোঁ। [[সদস্য:ঈশান জ্যোতি বৰা|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ঈশান জ্যোতি বৰা|বাৰ্তা]]) 13:08, 4 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # সমৰ্থন আৰু শুভকামনা।[[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 15:37, 4 April 2024 (ইউ.টি.চি.)JyotiPN # নিশ্চয়কৈ সহায় আগবাঢ়ম। -[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 15:31, 8 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # শুভেচ্ছা থাকিল -[[User:অজয় দাস|<span style='color: #ceff00; background-color: #1e1e1e; '><b>&nbsp; অজয়&nbsp; </b></span>]] [[User Talk:অজয় দাস|^{<span style='color: #ceff00; background-color: #1e1e1e; '><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 16:04, 8 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # শুভেচ্ছা থাকিল। [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 05:56, 9 April 2024 (ইউ.টি.চি.) </div> == ছি লীডচ্ কেম্পেইন:সজাগতা সভা আৰু কৰ্মশালা== {{আলোচনা সমাপ্ত}} অহা ৩০ এপ্ৰিল, ২০২৪ত নগাঁও মহাবিদ্যালয়ত She Leads Capmpaignৰ অধীনত এখনি [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিমিডিয়াৰ সজাগতা সভা আৰু কৰ্মশালা ২০২৪, নগাঁও মহাবিদ্যালয়|এদিনীয়া ৱিকি-সজাগতা সভা আৰু প্ৰশিক্ষণ কৰ্মশালা]]ৰ আয়োজন কৰা হৈছে। সেইদিনা অসমীয়া ৱিকিমেডিয়াৰ মহিলা সম্পাদকসকলক সম্ভৱ হ’লে উপস্থিত থাকিবলৈ আহ্বান জনালোঁ। কৰ্মশালাখনিত ৱিকিপিডিয়া, ৱিকিউংস, ৱিকিউদ্ধৃতি আৰু ৱিকিকমন্সৰ বিষয়ে প্ৰাৰম্ভিক প্ৰশিক্ষণ দিবলৈ মনস্থ কৰা হৈছে। সকলো সক্ৰিয় সম্পাদকৰ পৰা দিহা-পৰামৰ্শ বিচৰা হ’ল। (অনুষ্ঠানটিৰ কাৰ্যসূচী নিৰ্দিষ্ট হোৱাৰ পিছত এই জাননীতে সন্নিৱিষ্ট কৰা হ’ব)- [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 12:30, 4 April 2024 (ইউ.টি.চি.) ===কাৰ্যসূচী=== *পুৱা ৯:১৫ বজাৰ পৰা ১০:০০ বজালৈ -পৰিচয়মূলক ভাষণ। *পুৱা ১০:০০ বজাৰ পৰা ১০:১৫ বজালৈ -ৱিকিপিডিয়াত কেনেকৈ একাউণ্ট তৈয়াৰ কৰিব পাৰি। * পুৱা ১০:১৫ বজাৰ পৰা ১০:০০ বজালৈ -ৱিকিকমন্সত ফটো কেনেকৈ আপলোড কৰিব। *পুৱা ১১:০০ বজাৰ পৰা ১১:১৫ বজালৈ -চাহ-বিৰতি। *পুৱা ১১:১৫ বজাৰ পৰা দুপৰীয়া ১২:৩০ বজালৈ -ৱিকিউদ্ধৃতিত সম্পাদনা কৰা। *দুপৰীয়া ১২:৩০ বজাৰ পৰা ০১:০০ বজালৈ - প্ৰশ্নোত্তৰ * দুপৰেয়া ০১:০০ বজাৰ পৰা ০২:০০ বজালৈ -আহাৰ বিৰতি *দুপৰীয়া ০২:০০ বজাৰ পৰা ০৪:০০ বজালৈ -দুটা গোটত বিভক্ত, একে সময়তে দুগৰাকী সমল ব্যক্তিৰ দ্বাৰা ৱিকিউৎস আৰু ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনা প্ৰশিক্ষণ। *বিয়লি ০৪:০০ বজাৰ পৰা ০৪:৩০ বজালৈ -অংশগ্ৰহণকাৰীসকলৰ পৰা প্ৰশ্ন। *সন্ধিয়া ০৪:৩০ বজাত -প্ৰতিষ্ঠানলৈ ধন্যবাদ জ্ঞাপন। (নগাঁও মহাবিদ্যালয়) ===মতামত=== # বঢ়িয়া প্ৰস্তাৱ! শুভকামনা জনাইছোঁ। -[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 12:57, 4 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # অনুষ্ঠানটোৰ সফলতা কামনা কৰিলোঁ। [[সদস্য:ঈশান জ্যোতি বৰা|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ঈশান জ্যোতি বৰা|বাৰ্তা]]) 13:09, 4 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # আদৰণীয় প্ৰস্তাৱ। শুভেচ্ছা জনালোঁ। [[সদস্য:Mousumi.Das|Mousumi.Das]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Mousumi.Das|বাৰ্তা]]) 16:16, 4 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # খুব সুন্দৰ পদক্ষেপ। শুভেচ্ছা জনালোঁ। <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px; ">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp; ([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 14:27, 4 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # শুভেচ্ছা থাকিল। -[[User:অজয় দাস|<span style='color: #ceff00; background-color: #1e1e1e; '><b>&nbsp; অজয়&nbsp; </b></span>]] [[User Talk:অজয় দাস|^{<span style='color: #ceff00; background-color: #1e1e1e; '><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 16:54, 6 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # অনুষ্ঠানটো সফল হোৱাৰ কামনা কৰিলোঁ।[[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 10:05, 7 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # অনুষ্ঠানটোত উপস্থিত থাকি সহযোগিতা আগবঢ়াই যাবলৈ চেষ্টা কৰিম। [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 13:09, 8 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # আন্তৰিক শুভেচ্ছা! -[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 15:32, 8 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # শুভেচ্ছা থাকিল। [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 05:56, 9 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # এই জয় যাত্ৰাৰ অংশীদাৰ হবলৈ আমিও যত্ন কৰিম </div> ==সক্ৰিয় ৱিকিমিডিয়ান চন্দন চিৰিং ফুকনৰ স্মৃতি যুগমীয়া কৰাৰ বাবে পদক্ষেপ== ===পদক্ষেপসমূহ থোৰতে=== অসমীয়া ৱিকি সমাজৰ এগৰাকী অক্লান্ত সদস্য '''চন্দন চিৰিং''' আৰু নাই! কিন্তু চন্দনৰ সৰলতা, নিষ্ঠা আৰু কৰ্মোদ্যমে আমাক সদায়ে প্ৰেৰণা যোগাই যাব আৰু তেওঁক অসমীয়া ৱিকি সমাজৰ মাজত সদায়ে জীয়াই থাকিব। চন্দনৰ স্মৃতি যুগমীয়া কৰি ৰখাৰ বাবে ২৮ এপ্ৰিল, দেওবাৰৰ শোকসভাত গ্ৰহণ কৰা প্ৰস্তাৱসমূহ হ'ল- ====ৱিকিপত্ৰিকাত শ্ৰদ্ধাঞ্জলিসূচক শিতান==== [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপত্ৰিকা/মে’-২০২৪|মে' ২০২৪ মাহৰ ৱিকিপত্ৰিকা]]ত চন্দন চিৰিঙৰ বাবে এটা শ্ৰদ্ধাঞ্জলিসূচক শিতান ৰখাৰ প্ৰস্তাৱ। তাতে সকলোৱে চন্দনৰ সান্নিধ্য বা কোনো অভিজ্ঞতা, শ্ৰদ্ধাঞ্জলিৰে বাৰ্তা দিব পাৰিব। এই ৱিকিপত্ৰিকা '''৫ মে'''' তাৰিখে মাহিলী ৱিকিসভাত মুকলি কৰা হ'ব। :: ''সমন্বয়ক: দিব্য দত্ত'' ====অনলাইন স্মৃতিগ্ৰন্থ প্ৰকাশ==== চন্দনৰ সকলো লেখা, ৱিকিত অৱদানৰ পৰিসংখ্যা, পদক আৰু ৱিকিপত্ৰিকাৰ শ্ৰদ্ধাঞ্জলিসূচক বাৰ্তাসমূহ যোগ দি এখন অনলাইন স্মৃতিগ্ৰন্থ প্ৰকাশ কৰাৰ প্ৰস্তাৱ। এই স্মৃতিগ্ৰন্থ প্ৰয়োজন অনুসৰি প্ৰিণ্ট কৰিব পৰা যাব। এই স্মৃতিগ্ৰন্থৰ অনলাইন আৰু অফলাইন কপি অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ জন্মদিন '''২ জুন'''ৰ দিনা আনুষ্ঠানিকভাৱে মুকলি কৰিব পাৰি। :: ''সমন্বয়ক: ঈশান জ্যোতি বৰা, গীতাৰ্থ বৰদলৈ'' ====চন্দন চিৰিং ফুকন সোঁৱৰণী ভিডিঅ' প্ৰস্তুত==== চন্দনৰ লগত জড়িত সকলো ফটো, অডিঅ' আৰু ভিডিঅ' ফাইল লগ লগাই এটা ভিডিঅ' প্ৰস্তুত কৰাৰ সিদ্ধান্ত। এই সকলো ফাইল [https://drive.google.com/drive/u/0/folders/1CsHGRS0py_ooMXAaJ2MpC3-feKIoRc4- এই লিংক]ত গৈ গুগল ড্ৰাইভত যোগ দিবলৈ অনুৰোধ কৰিছোঁ। এই সংকলিত ভিডিঅ' ৰূপটো অসমীয়া ৱিকিৰ ইউটিউব চেনেল আৰু অন্যান্য সামাজিক মাধ্যমত অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ জন্মদিন '''২ জুন'''ৰ দিনা আনুষ্ঠানিকভাৱে মুকলি কৰিব পাৰি। :: ''সমন্বয়ক: জলি ৰুমী বৰা'' ====চন্দন চিৰিং পদক==== ৱিকিউদ্ধৃতিত প্ৰতিমাহে সৰ্বোচ্চ সম্পাদনা কৰা সদস্যগৰাকীক ''''চন্দন চিৰিং পদক'''' দিয়াৰ প্ৰস্তাৱ। এই পদকৰ সাঁচটো সাজিবলৈ নয়ন জ্যোতি নাথক অনুৰোধ কৰিছোঁ। :: ''সমন্বয়ক: নয়ন জ্যোতি নাথ'' ====চন্দন চিৰিং ফুকন সোঁৱৰণি ন্যাস==== *''সমন্বয়ক: প্ৰণামিকা অধিকাৰী'' '''চন্দন চিৰিং ফুকন সোঁৱৰণি ন্যাস''' সম্পৰ্কীয় হোৱাটছ আপ গোটত হোৱা আলোচনাৰ সাৰাংশ: =====ন্যাসৰ সংবিধান===== ন্যাসৰ এখন সংবিধানৰ খচৰা প্ৰস্তুত কৰাৰ দায়িত্ব *দিব্য দত্ত *প্ৰণামিকা অধিকাৰী =====বেংক একাউণ্ট===== ন্যাসৰ বেংক একাউণ্ট তেজপুৰ নাইবা নগাঁৱত খুলিব লাগিব =====পৰিয়ালৰ সদস্য===== ন্যাসৰ সাধাৰণ সদস্য হিচাপে চন্দন চিৰিং ফুকনৰ পৰিয়ালৰ এজন বা দুজন ব্যক্তিক ৰখা হ’ব। =====কাৰ্যনিৰ্বাহক সমিতি===== আলোচনামৰ্মে সমিতি গঠন কৰা হ’ল৷ ====চন্দন চিৰিং ফুকন বৰ্ষশ্ৰেষ্ঠ ৱিকিমিডিয়ান বঁটা==== বৰ্ষশ্ৰেষ্ঠ ৱিকিমিডিয়ান এজনক ‘'''চন্দন চিৰিং ফুকন বৰ্ষশ্ৰেষ্ঠ ৱিকিমিডিয়ান বঁটা''' দিয়াৰ প্ৰস্তাৱ। এই বঁটাৰ সৈতে মানপত্ৰ, কিতাপৰ টোপোলা আদি অন্যান্য সামগ্ৰী থাকিব। তাৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় খা-খৰচৰ বাবে আগ্ৰহী যিকোনো ৱিকিমিডিয়ানে সহায় কৰিব পাৰিব। এই পদক প্ৰতিবছৰে ৱিকিউদ্ধৃতিৰ জন্মদিন '''৪ জানুৱাৰী''' তাৰিখে দিয়াৰ কথা ভবা হৈছে। :: ''সমন্বয়ক: ভাস্কৰ ভূঞা, অনামিকা বড়া'' :: ''২০২৪ চনৰ পুৰস্কাৰ:'' :::''নগদ ধন: নয়ন জ্যোতি নাথ (৫০০১/- টকা)'' :::''কিতাপৰ টোপোলা:প্ৰিয়াংকুশ ডেকা আৰু অনামিকা বড়া'' :::''মানপত্ৰ: ভাস্কৰ ভূঞা'' :::''ট্ৰফী: দিব্য দত্ত'' ====চন্দন চিৰিং ফুকন সোঁৱৰণী সম্পাদনা মেলা==== ৱিকিউদ্ধৃতিত সক্ৰিয়তা বঢ়োৱাৰ উদেশ্যে ১ মে'ৰ পৰা ৩১ মে' লৈ দ্বিতীয় এখন ''' চন্দন চিৰিং ফুকন সোঁৱৰণী ৱিকিউদ্ধৃতি সম্পাদনা মেলা''' আয়োজন কৰাৰ প্ৰস্তাৱ দিছোঁ। এই মেলাত সৰ্বোচ্চ অৱদানকাৰীসকলক প্ৰথম, দ্বিতীয় আৰু তৃতীয় পুৰস্কাৰ হিচাপে ক্ৰমান্বয়ে ১২০০/-, ৮০০/- আৰু ৫০০/- টকাৰ সৈতে মানপত্ৰ প্ৰদান কৰা হ'ব। পুৰস্কাৰসমূহ অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ জন্মদিন '''২ জুন'''ৰ দিনা আনুষ্ঠানিকভাৱে প্ৰদান কৰিব পৰা হ'ব। :: ''সমন্বয়ক: কুলধৰ ৰাভা, উদ্ধৃতি পৰীক্ষক: দিব্য দত্ত, চাণক্য কুমাৰ দাস'' :: ''পুৰস্কাৰ: জলি ৰুমী বৰা; মানপত্ৰ:...'' :: ===মতামত=== # সমৰ্থন জনালোঁ।<span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px; ">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#6 # # সংখ্যায়িত তালিকা আইটেম 63300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp; ([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 15:39, 28 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # সমৰ্থন। [[সদস্য:Psneog|Psneog]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Psneog|বাৰ্তা]]) 20:32, 28 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # সমৰ্থন জনালোঁ।[[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 02:21, 29 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # সমৰ্থন জনালোঁ।[[সদস্য:Jyoti Chiring|Jyoti Chiring]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Jyoti Chiring|বাৰ্তা]]) 02:28, 29 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} - [[User:Kuldhar Rabha|<font color="#cc0099">𝒦𝓊𝓁𝒹𝒽𝒶𝓇 ℛ𝒶𝒷𝒽𝒶</font>]] ^{[[User Talk:Kuldhar Rabha|<font color="#6600cc">(𝒯𝒶𝓁𝓀)</font>]]} 03:53, 29 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} - [[সদস্য:KhiLanTzi|KHI-LAN-TZI]] # {{Support}} — [[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:-chanakyakdas|বাৰ্তা]]) 13:43, 29 April 2024 (সুন্দৰ পদক্ষেপ) # {{Support}} — [[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 17:00, 1 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} - [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 18:22, 4 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{support}} -[[সদস্য:Rajdweep nlb|Rajdweep nlb]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rajdweep nlb|বাৰ্তা]]) 06:14, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{support}} [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 09:29, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) ==চন্দন চিৰিং ফুকন বৰ্ষশ্ৰেষ্ঠ ৱিকিমিডিয়ান বঁটা== ===নিয়মাৱলী=== *বঁটাত থাকিব এখন মানপত্ৰ, এটা ট্ৰফী আৰু কিতাপৰ টোপোলা। লগতে ইচ্ছুক ৱিকিমিডিয়ানে নিজে ঘোষণা কৰি নগদ ধন আগবঢ়াব পাৰিব। *বঁটাটো প্ৰতিবছৰে ৪ জানুৱাৰীত ঘোষণা কৰা হ'ব। *অসমীয়া ৱিকিৰ যিকোনো প্ৰকল্পত সক্ৰিয় হোৱা সদস্যসকলৰ মাজৰ পৰা এজন নিৰ্বাচিত কৰা হ'ব। **বছৰটোত অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াত অতি কমেও ৩০টা প্ৰবন্ধ সৃষ্টি কৰিব লাগিব। এটা প্ৰবন্ধত সন্নিৱিষ্ট ন্যূনতম শব্দ ৩০০। **অসমীয়া ৱিকিউদ্ধৃতিত বছৰটোত ন্যূনতম ২০টা পৃষ্ঠা সৃষ্টি কৰিব লাগিব আৰু প্ৰতিটো পৃষ্ঠাত কমেও ৫টা উদ্ধৃতি থাকিব লাগিব নাইবা পুৰণি পৃষ্ঠাসমূহত কমেও ১০০টা উদ্ধৃতি জমা কৰিব লাগিব। **অসমীয়া ৱিকিউৎসত ন্যূনতম ৮০০ পৃষ্ঠা মুদ্ৰণ সংশোধন অথবা বৈধকৰণ কৰিব লাগিব। *তিনিওটা প্ৰকল্পৰ চৰ্তসমূহৰ ভিতৰত যিকোনো এটা পূৰ হ’লে যোগ্য বিবেচিত হ’ব। *কোনো এটা প্ৰকল্পত সৰ্বোচ্চ সম্পাদনা কৰা দুজন বা ততোধিক হ'লে আন দুটা প্ৰকল্পৰ যিকোনো এটাত সক্ৰিয়তাৰ ভিত্তিত বিজয়ী নিৰ্ণয় কৰা হ'ব। *কোনো বৰ্ষত কোনো ৱিকিমিডিয়ান যোগ্য বিবেচিত নহ’লে বঁটা বাতিল কৰা হ’ব। *এবাৰ বঁটা লাভ কৰাজন দ্বিতীয়বাৰৰ বাবে বিবেচিত নহ'ব। *এই বঁটা ২০২৪ চনৰ পৰা আৰম্ভ কৰি তিনিবছৰলৈকে দিয়া হ'ব। তিনিবছৰৰ পাছত শেষৰ বছৰটোত বঁটাটো পুনৰ অনাগত তিনিবছৰলৈ বাহাল কৰিবলৈ সমকালীন সক্ৰিয় সদস্যসকলৰ সন্মতিত ৰাইজৰ চৰাত প্ৰস্তাৱ গৃহীত হ'ব লাগিব। *বঁটা সম্পৰ্কীয় যিকোনো সিদ্ধান্ত লোৱাৰ দায়িত্ব ''চন্দন চিৰিং ফুকন সোঁৱৰণী ন্যাস''ৰ ওপৰত ন্যস্ত থাকিব। *আয়োজকসকল/বঁটা প্ৰদান সমিতি এই বঁটাৰ বাবে বিবেচিত নহ'ব। ===আয়োজক সমিতি (অস্থায়ী)=== (আৰম্ভণি পৰ্যায়ত আয়োজক সমিতিত আছে বঁটাৰ বৰঙণি দিয়াসকল, বিচাৰক/পৰ্যবেক্ষক, অন্য কেইজনমান সদস্য, প্ৰশাসকসকল। ইয়াৰ বাহিৰে বঁটা ল'বলৈ অনিচ্ছুক হ'লে ২০১৯ চনৰ পূৰ্বৰ পৰা সক্ৰিয় ৱিকিমিডিয়ানে তলত নিজৰ নাম আৰু চহী প্ৰদান কৰিব পাৰে। ) {| class="wikitable" width="100%" ! style="background:#ccf; " | ক্ৰমিক নং ! style="background:#ccf; " | আয়োজক সমিতিৰ সদস্যৰ নাম ! style="background:#ccf; " | চহী |- |১ |নয়ন জ্যোতি নাথ |[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 15:43, 1 June 2024 (ইউ.টি.চি.) |- |২ |দিব্য দত্ত |<span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px; ">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp; ([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 08:16, 1 June 2024 (ইউ.টি.চি.) |- |৩ |প্ৰণামিকা অধিকাৰী | |- |৪ |জলী ৰুমী বৰা | |- |৫ |অনামিকা বড়া |[[সদস্য:অনামিকা(চুমু) বড়া|অনামিকা(চুমু) বড়া]] ([[সদস্য বাৰ্তা:অনামিকা(চুমু) বড়া|বাৰ্তা]]) 07:59, 1 June 2024 (ইউ.টি.চি.) |- |৬ |চাণক্য কুমাৰ দাস |[[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:-chanakyakdas|বাৰ্তা]]) 08:18, 1 June 2024 (ইউ.টি.চি.) |- |৭ |কুলধৰ ৰাভা |[[User:Kuldhar Rabha|<font color="#cc0099">𝒦𝓊𝓁𝒹𝒽𝒶𝓇 ℛ𝒶𝒷𝒽𝒶</font>]] ^{[[User Talk:Kuldhar Rabha|<font color="#6600cc">(𝒯𝒶𝓁𝓀)</font>]]} 08:15, 1 June 2024 (ইউ.টি.চি.) |- |৮ |ভাস্কৰ ভূঞা |[[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 07:24, 19 August 2024 (ইউ.টি.চি.) |- |৯ |প্ৰিয়াংকুশ ডেকা |[[সদস্য:Priyankush Deka|Priyankush Deka]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Priyankush Deka|বাৰ্তা]]) 08:32, 1 June 2024 (ইউ.টি.চি.) |} =='''ৱিকিৰ জন্মদিন উদযাপন আৰু চন্দন চিৰিং ফুকনৰ স্মৃতিগ্ৰন্থ উন্মোচন'''== {{আলোচনা সমাপ্ত}} মে' মাহৰ অনলাইন ৱিকি মিটৰ সিদ্ধান্ত মৰ্মে "অসমীয়া ৱিকিৰ জন্মদিন তথা চন্দন চিৰিং ফুকনৰ স্মৃতিগ্ৰন্থ উন্মোচন" ২০২৪ চনৰ ''' ২ জুন''' তাৰিখে তেজপুৰৰ '''অগ্নিগড় উদ্যানত''' অনুষ্ঠিত কৰাৰ মনস্থ কৰা হৈছে। ইয়াত '''সমন্বয়ক''' হিচাপে কোনে কোনে দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰিব আৰু কেনেদৰে আয়োজন কৰা হ'ব সেই বিষয়ে সকলো ৱিকিমিডিয়ানৰ পৰা দিহা পৰামৰ্শ বিচৰা হ'ল। [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 18:02, 6 May 2024 (ইউ.টি.চি.) ====উপস্থিত থাকিম==== #[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 18:08, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # উপস্থিত থাকিব পাৰিম বুলি আশা কৰিছোঁ। [[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 05:25, 8 May 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 23:30, 8 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # <span style="white-space:nowrap; text-shadow:#00BFFF 0em 0em 0.8em,#EE82EE -0.8em -0.8em 0.9em,#1D6B00 0.7em 0.7em 0.8em; color:#FF0000">'''[[User:Bishnu_Saikia|বিষ্ণু শইকীয়া]]'''⇒<span style="font-size: 25px; ">[[User talk:Bishnu_Saikia|✉]]</span></span> 11:37, 9 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # উপস্থিত থাকিম বুলি ভাবিছোঁ। [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 14:31, 9 May 2024 (ইউ.টি.চি.) ====উপস্থিত থকাৰ চেষ্টা কৰিম==== ====সমৰ্থন ==== # সমৰ্থন। [[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 06:19, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 06:58, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{support}} [[সদস্য:ঈশান জ্যোতি বৰা|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ঈশান জ্যোতি বৰা|বাৰ্তা]]) 07:40, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Babulbaishya|বাবুল বৈশ্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Babulbaishya|বাৰ্তা]]) 08:07, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 09:27, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{support}}- [[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 12:24, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} — [[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:-chanakyakdas|বাৰ্তা]]) 14:53, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} -[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 18:13, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} - <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px; ">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp; ([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 01:52, 8 May 2024 (ইউ.টি.চি.) ====বিৰোধ ==== ====কাৰ্যসূচী==== ====মতামত==== # ই-বুকখনৰ কাম ইতিমধ্যেই আৰম্ভ কৰিছোঁ। অৱশ্যে মূল অনুষ্ঠানৰ দিনা উপস্থিত থকাৰ সম্ভাৱনা কম। [[সদস্য:ঈশান জ্যোতি বৰা|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ঈশান জ্যোতি বৰা|বাৰ্তা]]) 07:40, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # উপস্থিত থাকিব নোৱাৰিম যদিও দূৰৈৰ পৰাই যি পাৰোঁ সহায়-সহযোগিতা কৰিবলৈ প্ৰস্তুত। -[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 12:25, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # তেজপুৰৰ পৰা কিছু দূৰৈত থকাসকলৰ সুবিধাৰ প্ৰতি লক্ষ্য ৰাখি অনুষ্ঠানটি দুপৰীয়া সময়ত দুই-তিনিঘণ্টাৰ ভিতৰতে কৰা ভাল যেন লাগিছে। নগাঁৱৰ পৰা যিমান পাৰোঁ সহযোগিতা আগবঢ়াম। - [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 18:10, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # উপস্থিত থাকিব নোৱাৰিম। <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px; ">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp; ([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 01:53, 8 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # স্থানীয় ব্যক্তি হিচাপে এই সভাত উপস্থিত থকাৰ লগতে যথাসম্ভৱ সহায় কৰিব প্ৰয়াস কৰিব। লগতে মোৰ বাবে নিৰ্দিষ্ট কোনো কৰনীয় থাকিলে নিসংকোচে জনায় যেন। <span style="white-space:nowrap; text-shadow:#00BFFF 0em 0em 0.8em,#EE82EE -0.8em -0.8em 0.9em,#1D6B00 0.7em 0.7em 0.8em; color:#FF0000">'''[[User:Bishnu_Saikia|বিষ্ণু শইকীয়া]]'''⇒<span style="font-size: 25px; ">[[User talk:Bishnu_Saikia|✉]]</span></span> 11:41, 9 May 2024 (ইউ.টি.চি.) </div> == আহোম বুৰঞ্জী সম্পৰ্কীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ সম্পাদনা == শেহতীয়াকৈ আহোম বুৰঞ্জী (ৰাজ্য, ৰাজবংশ, কীৰ্তিচিহ্ন আদি) সম্পৰ্কীয় প্ৰবন্ধসমূহত গুৰুতৰ সালসলনি পৰিলক্ষিত হৈছে। প্ৰবন্ধসমূহৰ সম্পাদনা সম্পৰ্কীয় বিবাদ নীৰসন কৰিবলৈ কেইটামান প্ৰস্তাৱ দিব খুজিছোঁ। # প্ৰবন্ধসমূহৰ শিৰোনাম প্ৰচলিত অসমীয়া নামেৰে হ'ব লাগিব। আহোম নামসমূহ মূলৰ ওচৰচপা হ’লেও সেইসমূহ প্ৰচলিত (common) বা সহজবোধগম্য নহ'ব পাৰে। আহোম নাম যেনে -"চ্যু-হ্যুণ-মু'ঙ" আদি বন্ধনীৰ ভিতৰত থাকিব পাৰে। #আৰম্ভণিৰ অংশবোৰত আহোম লিপি আৰু অসমীয়া লিপিৰে "মৌঙ ডুন চোন খাম" লিখাৰ প্ৰয়োজন নাই। প্ৰচলিত গ্ৰন্থ বা আন উৎসত তেনেকৈ পৰিচয় দিয়া নহয়। #প্ৰবন্ধবোৰ বিৱৰণ অংশবোৰত অপৰিহাৰ্য্য আহোম শব্দসমূহ বুজি পোৱাকৈ বন্ধনীত যিমান পাৰি অসমীয়া অৰ্থ থকা উচিত বা শব্দবোৰ মূল প্ৰবন্ধলৈ সংযোগ কৰা উচিত। #তথ্যসূত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত "প্ৰাথমিক উৎস" পৰিহাৰ সলনি গৌণ বা তৃতীয় শ্ৰেণীৰ উৎস ব্যৱহাৰ কৰা উচিত। উৎসবোৰত বিষয়বস্তুৰ সম্যক আলোচনা থকা উচিত; বিষয়বস্তু সম্পৰ্কে কেৱল এটা শব্দ বা এটা শাৰী উল্লেখ থকা উৎস গ্ৰহণীয় নহয়। এই ক্ষেত্ৰত সকলোৰে মতামত কামনা কৰিলোঁ। আৰু কিবা থাকিলে যোগ দিব পাৰে। ৰাইজ সন্মত হ'লে এইসমূহ প্ৰবন্ধৰ সম্পাদনাৰ বাবে ২৪ আগষ্টৰ পৰা এসপ্তাহ সময় প্ৰস্তাৱ কৰিলোঁ। [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 07:45, 17 August 2024 (ইউ.টি.চি.) ===সমৰ্থন=== # সমৰ্থন। <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px; ">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp; ([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 11:58, 17 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # সমৰ্থন। -[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 13:01, 17 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # সমৰ্থন। - [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 13:10, 17 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # সমৰ্থন। — [[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:-chanakyakdas|বাৰ্তা]]) 02:57, 18 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{support}}-[[User:অজয় দাস|<span style='color: #ceff00; background-color: #1e1e1e; '><b>&nbsp; অজয়&nbsp; </b></span>]] [[User Talk:অজয় দাস|^{<span style='color: #ceff00; background-color: #1e1e1e; '><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 04:13, 18 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{support}}-[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 22:31, 18 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{support}} [[সদস্য:Babulbaishya|বাবুল বৈশ্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Babulbaishya|বাৰ্তা]]) 04:40, 19 August 2024 (ইউ.টি.চি.) ===মতামত=== #'''প্ৰচলিত অসমীয়া নাম''': {{support}} আছে পিছে "চ্যু-হ্যুণ-মু'ঙ" টাই উচ্চাৰণৰ নহয়, অসমত আজিকালি শিক্ষা অনুষ্ঠান, বা অইন ক্ষেত্ৰত '''চ্যু''' অধিক প্ৰচলিত হৈছে বাবেহে সলনি কৰা হৈছিল। টাই উচ্চাৰণ '''Hso''' (𑜏𑜢𑜤𑜰𑜫) হয়। '''আৰম্ভণিৰ অংশবোৰত আহোম লিপি''': [[:en:WP:UEIA|WP:UEIA]]ৰ নিৰ্দেশনাৱলী অনুসৰি প্ৰথম অংশত থলুৱা ভাষা (Native language) ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে আৰু সেয়েহে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল। বাৰে বাৰে ব্যৱহাৰ হোৱাৰ অংশত আঁতৰাব পাৰি কিন্তু প্ৰথম ব্যৱহাৰৰ অনুমতি আছে।'''বন্ধনীত যিমান পাৰি অসমীয়া অৰ্থ''': {{support}} আছে লিখি যাব পাৰি। কিন্তু প্ৰথম ব্যৱহাৰত থলুৱা লিপিত লিখিব লাগে। "প্ৰাথমিক উৎস" পৰিহাৰ: পৰাপক্ষত গৌণ বা তৃতীয় শ্ৰেণীৰ উৎস ব্যৱহাৰ কৰা উচিত পিছে যদি নাথাকে প্ৰাথমিক উৎস ব্যৱহাৰ কৰাৰ বাহিৰে উপাই নাথাকে। [[:en:WP:PRIMARY|WP:PRIMARY]] {{Tq|Primary sources that have been reputably published may be used in Wikipedia, but only with care, because it is easy to misuse them.}} গতিকে গোলাপ চন্দ্ৰ বৰুৱাৰ বুৰঞ্জী ব্যৱহাৰত বাধা থাকিব নালাগে যদিহে গৌণ বা তৃতীয় শ্ৰেণীৰ উৎস থাকে তেতিয়া সেয়া অধিক নিৰ্ভৰযোগ্য হব। [[সদস্য:KhiLanTzi|KHI-LAN-TZI]] :যিবোৰ বুৰঞ্জী আহোম ৰাজবংশৰ পৃষ্ঠপোষকতাত লিখা হোৱা নাছিল, সেইবোৰ প্ৰাথমিক উৎস নহয়। সেইবোৰ নিসন্দেহে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। দ্বিতীয়তে অসমৰ থলুৱা ভাষা টাই নহয়, অসমীয়াহে। আৰু "চ্যু-হ্যুণ-মু'ঙ" আদি কি উচ্চাৰণ নাজানোঁ, কিন্তু এয়া অসমীয়া উচ্চাৰণ নহয়। অতীজতে হয়তো আহোমসকলে এনে শব্দ ব্যৱহাৰ কৰিছিল, কিন্তু এতিয়া কিছুলোকে এই শব্দবোৰ প্ৰচলনৰ চেষ্টাহে কৰি আছে। গতিকে থলুৱা শব্দ বুলি "চ্যু-হ্যুণ-মু'ঙ"ৰ দৰে শব্দ ব্যৱহাৰ কৰাৰ মই পক্ষপাতী নহয়। আৰু তৃতীয়তে “অধিক ব্যৱহাৰ হোৱা শব্দ” মানে বিভিন্ন ৱেবছাইট, কিতাপ আদি ব্যৱহাৰ হোৱা শব্দৰ সংখ্যা গণনা কৰা নহয়। যিকোনো শব্দৰ বহু প্ৰতিশব্দ থাকে তাৰে কোনটো শব্দৰ সৈতে সমাজৰ ব্যক্তিসকল অভ্যস্ত বা কোনটো শব্দ সহজে বোধগম্য সেইটোকহে বুজুৱা হয়। <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 03:49, 30 August 2024 (ইউ.টি.চি.) ::মই তেওঁৰ বক্তব্য {{tq|আহোম নাম যেনে -"চ্যু-হ্যুণ-মু'ঙ"}} শুধৰাই দিছিলোঁ। তেওঁ কোৱাৰ দৰে Syu-Hung-Mueng থলুৱা উচ্চাৰণ নহয় আহোম উচ্চাৰণ Hso-Hoom-Mueng (𑜏𑜢𑜤𑜰𑜫 𑜑𑜪𑜥 𑜉𑜢𑜤𑜂𑜫) হয়। বাকী ৰাইজে চ্যু-কা-ফা উচ্চাৰণ কৰ পৰা লৈছে মই নাজানো কিন্তু যদিহে ব্যৱহাৰ হৈছে পৃষ্ঠা নাম তেনেকৈ ৰখাই ভাল। [[সদস্য:KhiLanTzi|KHI-LAN-TZI]] ==Wiki Loves Documentation – Assam Chapter== [[File:Logo of Wiki Loves Manuscript Assam chapter.png|thumb|প্ৰকল্পটোৰ ল'গ']] ২০২৩ চনত Wiki Loves Manuscript বুলি তিনিমহীয়া অনলাইন কৰ্মশালা এখন অনুষ্ঠিত কৰিছিল। তাত পৃথিৱীৰ বিভিন্ন ভাষাৰ Manuscript সংৰক্ষণৰ কথা আলোচনা চলিছিল। তেতিয়া মোৰ মনলৈ অসমৰ সাঁচিপাতৰ সংৰক্ষণৰ কথা মনলৈ আহিল। লগতে, যোৱা কেইবছৰমানৰ পৰা GLAM-WIKI সম্বন্ধীয় কিবা প্ৰকল্প আৰম্ভ কৰাৰ ভাবি আছিলোঁ। এই সম্পৰ্কত মোৰ অভিজ্ঞতা আৰু পৰিকল্পানাৰ বিষয়ে ৱিকিৰ ব্লগত মোৰ এটা লেখা প্ৰকাশ পাইছিল। ([https://diff.wikimedia.org/2024/06/19/preserving-assamese-heritage-through-the-wikisource-loves-manuscripts-project/ লিংক]) ইয়াৰ আধাৰতে, ২০২৪ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰী মাহত, শৈলেশ পাটনায়কৰ লগত এই বিষয়ত গুগুল-মিটত আলোচনা কৰিলোঁ। এই অলোচনা চক্ৰত মোৰ লগতে নয়ন জ্যোতি নাথ, প্ৰণামিকা অধিকাৰী, আৰু ভাস্কৰ ভূঞা উপস্থিত আছিল। এই আলোচনাৰ আধাৰতে ব্যক্তিগত সংগ্ৰহত ৰখা অসমৰ সাঁচি পাতৰ পুথিসমূহ নথিভূক্ত কৰাৰ চিন্তা-চৰ্চা কৰা হয়, য'ত বৈজ্ঞানিক সংৰক্ষণ পদ্ধতিৰ অভাৱ আছে। কিছুমান ক্ষেত্ৰত, বানপানীৰ দৰে প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগৰ বাবে এই সংগ্ৰহবোৰ হেৰুৱাই পেলোৱা হৈছে। ইয়াৰ উপৰিও, মই তিতাবৰ স্থিত বৌদ্ধ বিহাৰ ভ্ৰমণ কৰোঁতে জানিবলৈ পাইছিলোঁ যে পুৰণি নথিপত্ৰবোৰত ব্যৱহৃত পৰম্পৰাগত লিপিৰ সৈতে বৰ্তমান প্ৰজন্মৰ লোক প্ৰায়ে অপৰিচিত। এই পৰিস্থিতিয়ে অসমৰ অনন্য সংস্কৃতি, ইতিহাস আৰু বিবিধ দৃষ্টিভংগীৰ বিষয়ে বিশ্বাসযোগ্য আৰু নিৰ্ভৰযোগ্য তথ্য প্ৰদান কৰি অনলাইন জ্ঞান বৃদ্ধি কৰাৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ সুযোগ প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। সেয়ে, আমি "Wiki Loves Documentation – Assam Chapter" নামৰ প্ৰকল্পটো আৰম্ভ কৰাৰ পৰিকল্পনা কৰিছোঁ। ইয়াৰ বাবে, আমি ভিডিঅ', অডিঅ' ৰেকৰ্ডিং আৰু লিখিত প্ৰবন্ধ আদিৰ যুগুত কৰাৰ পৰিকল্পনা কৰিছো, যিয়ে বিভিন্ন ৱিকি প্ৰকল্পসমূহত অৱদান আগবঢ়াব। ই অসমৰ সাংস্কৃতিক ঐতিহ্য আৰু ৱিকিমিডিয়া প্ৰকল্পৰ মাজৰ ব্যৱধান দূৰ কৰাৰ যথেষ্ট সম্ভাৱনা আছে। প্ৰথম পৰ্যায়ত এটা পাইলট প্ৰকল্প আৰম্ভ কৰাৰ কথা ভাবিছোঁ। এই পাইলট প্ৰকল্পটোৰ উদ্দেশ্য হৈছে চাৰিটা গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থানৰ ওপৰত গুৰুত্ব দি আমাৰ নথিপত্ৰৰ দৃষ্টিভংগী পৰীক্ষা আৰু পৰিষ্কাৰ কৰা: অনিমেষ বৰা (যোৰহাট জিলা), নয়ন জ্যোতি নাথ আৰু ৰুমি বৰা (লখিমপুৰ জিলা), প্ৰণামিকা অধিকাৰী (নগাঁও জিলা) আৰু ভাস্কৰ ভূঞা (তেজপুৰ)। প্ৰতিজন সদস্য/ সদস্যাই তেওঁলোকৰ স্থানীয় ক্ষেত্ৰ সমূহৰ পৰা নথিভুক্ত কৰাৰ পৰিকল্পনা কৰিছোঁ। এই পৰ্যায়ত সন্মুখীন হোৱা অসুবিধাবোৰ মূল্যাঙ্কন কৰি, সম্পদ সংৰক্ষণ, সহযোগিতা সম্পৰ্কীয় বিষয়সহ আমি আমাৰ পদ্ধতি সমূহ কৰাৰ নিৰ্ধাৰণ কৰাৰ লক্ষ্য ৰাখিছোঁ। এই পাইলট প্ৰকল্পটো সফলতাৰে সম্পূৰ্ণ হোৱাৰ পিছত, অসমৰ বিভিন্ন স্থানলৈ এই প্ৰকল্পটো সম্প্ৰসাৰিত কৰাৰ পৰিকল্পনা কৰিছোঁ। ইয়াৰ বাবে, ভৱিষ্যতে বিভিন্ন অঞ্চলৰ পৰা স্বেচ্ছাসেৱকৰ অংশগ্ৰহণ বৃদ্ধি কৰিব বিচাৰোঁ। এই পাইলট প্ৰকল্পটোৰ সফলতা নিশ্চিত কৰিবলৈ আমি আপোনাৰ মতামত আৰু সমৰ্থন বিচাৰোঁ। সদ্যহতে, প্ৰকল্পটো “সৰাপাত” নামেৰে নামাংকন কৰিছোঁ। লগতে, এই প্ৰকল্পটোৰ নামকৰণৰ কাৰণেও আপোনালোকৰ পৰা মতামত আগবঢ়াব বুলি আশা ৰাখিলোঁ। - [[সদস্য:Ani ttbr|Ani ttbr]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ani ttbr|বাৰ্তা]]) 11:11, 18 August 2024 (ইউ.টি.চি.) ====মতামত==== * পূৰ্ণ {{support}} জনাইছোঁ। — [[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:-chanakyakdas|বাৰ্তা]]) 13:20, 18 August 2024 (ইউ.টি.চি.) * {{support}} জনাইছোঁ। — <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px; ">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp; ([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 13:34, 18 August 2024 (ইউ.টি.চি.) * {{support}} (সাঁচিপাত ৰাখিব পাৰি)-[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 15:02, 18 August 2024 (ইউ.টি.চি.) * {{support}} আছেই, লগতে কামটো সোনকালেই হৈ উঠাৰ বাবেও আশাবাদী। -[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 16:22, 18 August 2024 (ইউ.টি.চি.) * {{support}} -[[User:অনামিকা(চুমু) বড়া|<span style='color: #8732a8; background-color: #1e1e1e; '><b>&nbsp; অনামিকা&nbsp; </b></span>]] [[User Talk:অনামিকা(চুমু) বড়া|^{<span style='color: #8732a8; background-color: #1e1e1e; '><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 17:18, 18 August 2024 (ইউ.টি.চি.) * {{support}} জনালোঁ। আদৰণীয় পদক্ষেপ। আৰম্ভ কৰাৰ আগতে স্বেচ্ছাসেৱক সকলে manuscript handlingৰ প্ৰাথমিক জ্ঞান আহৰণ কৰা অতি প্ৰয়োজনীয়। সাধৰণতে পোহৰ, আৰ্দ্ৰতা আৰু বহুত কিবা কিবি factorৰ প্ৰতি manuscript বহুত sensitive, সেয়ে প্ৰকল্পটোৰ বাবে বিশেষজ্ঞ এজনৰ লগত যোগাযোগ কৰিলে আৰু ভাল হ'ব। শুভেচ্ছা থাকিল-[[User:অজয় দাস|<span style='color: #ceff00; background-color: #1e1e1e; '><b>&nbsp; অজয়&nbsp; </b></span>]] [[User Talk:অজয় দাস|^{<span style='color: #ceff00; background-color: #1e1e1e; '><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 17:27, 18 August 2024 (ইউ.টি.চি.) * {{support}}-[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 22:32, 18 August 2024 (ইউ.টি.চি.) *{{support}}- [[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 07:19, 19 August 2024 (ইউ.টি.চি.) * {{support}} অজয়ে কোৱা কথাখিনি গুৰুত্বপূৰ্ণ। সৰাপাত নামটো বৰ পছন্দ হোৱা নাই। [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 09:48, 20 August 2024 (ইউ.টি.চি.) *{{support}}[[সদস্য:ঈশান জ্যোতি বৰা|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ঈশান জ্যোতি বৰা|বাৰ্তা]]) 04:54, 22 August 2024 (ইউ.টি.চি.) * {{Support}} - --[[সদস্য:JonaliB|JonaliB]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JonaliB|বাৰ্তা]]) 18:51, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) == অসমীয়া ৱিকি পৰিয়ালৰ ইউজাৰ গ্ৰুপ == [[File:Logo of Assamese Wikimedia Community.png|200px|right]] বিভিন্ন সময়ত এটা গোট হিচাপে দলীয় কামবোৰ আগবঢ়াই নিয়াৰ ক্ষেত্ৰত এটা "ইউজাৰ গ্ৰুপ" খোলাৰ প্ৰয়োজনবোধ কৰি ইয়াৰ বাবে মেটা ৱিকিত আৱেদন আগবঢ়োৱা হৈছে। গোটৰ নাম "Assamese Wikimedia Community", গোটৰ প্ৰতীক হিচাপে সদস্য [[User:দিব্য দত্ত|দিব্য দত্ত]]ই সাজি উলিওৱা এই প্ৰতীকটো ব্যৱহাৰ কৰাৰ লগতে গোটৰ দলপতি হিচাপে সদস্য [[User:Joli Rumi|জলি ৰুমী বৰা]], [[User:Gitartha.bordoloi|গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] আৰু [[User:Nayan j Nath|নয়ন জ্যোতি নাথ]]ক নিৰ্বাচন কৰা হৈছে। এই সম্পৰ্কত সদস্য সকলৰ সমৰ্থন আৰু মতামত আশা কৰা হৈছে। ===সমৰ্থন=== # {{Support}} — [[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:-chanakyakdas|বাৰ্তা]]) 04:48, 22 August 2024 (ইউ.টি.চি.) #{{support}}- [[সদস্য:ঈশান জ্যোতি বৰা|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ঈশান জ্যোতি বৰা|বাৰ্তা]]) 04:55, 22 August 2024 (ইউ.টি.চি.) #{{support}} - [[সদস্য:হানিফ আলী]] ([[সদস্য বাৰ্তা:হানিফ আলী|বাৰ্তা]]) 11:35, 22 August 2024 (ইউ. টি. চি.) #{{support}} - [[সদস্য:KhiLanTzi|KHI-LAN-TZI]] #{{support}} - [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 12:47, 22 August 2024 (ইউ.টি.চি.) #{{support}} - [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 17:36, 22 August 2024 (ইউ.টি.চি.) #{{support}}। লগতে নেতৃত্ব ল'বলৈ উৎসাহ আৰু সমৰ্থন যোগোৱা সকলোকে ধন্যবাদ। সাধ্য়ানুসৰি কৰি যাম।- [[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 14:06, 25 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{support}}-[[User:অজয় দাস|<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>&nbsp;অজয়&nbsp;</b></span>]] [[User Talk:অজয় দাস|^{<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 14:57, 25 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} - --[[সদস্য:JonaliB|JonaliB]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JonaliB|বাৰ্তা]]) 18:49, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 15:42, 6 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ===বিৰোধ=== ===মন্তব্য=== == অসমীয়া ৱিকিত মেণ্টৰশ্বিপ == অসমীয়া ৱিকিৰ বিভিন্ন প্ৰকল্পত সক্ৰিয় সদস্যৰ সংখ্যা এতিয়াও তেনেই সীমিত। এই উদেশ্যে অনুষ্ঠিত কৰি অহা কৰ্মশালা বা প্ৰতিযোগিতাসমূহে নতুন সদস্যক আগ্ৰহী কৰাত সহায় কৰিছে যদিও উদ্যমেৰে অৱদান আগবঢ়াই অহা সক্ৰিয় সদস্যৰ সংখ্যাত বিশেষ প্ৰভাৱ পেলাব পৰা নাই। মোৰ ধাৰণা, ইয়াৰ মূল কাৰণ তিনিটা-<br> ১) আৰ্থিক লাভ বা নাম নোহোৱাকৈ অসমীয়া ভাষাৰ হকে হাতে-কামে অৱদান আগবঢ়োৱাত বেছিভাগ অসমীয়াৰে ইচ্ছা বা আগ্ৰহ নাই। <br> ২) অসমীয়া ৱিকিৰ বিভিন্ন প্ৰকল্প আৰু অসমীয়া ভাষাত বাবে এই প্ৰকল্পসমূহৰ গুৰুত্বৰ বিষয়ে বহুতে এতিয়াও ভালদৰে গম নাপায়। <br> ৩) অসমীয়া ৱিকিৰ বিষয়ে জানিলেও বা এই প্ৰকল্পবোৰত কাম কৰিবলৈ আগ্ৰহী হ'লেও কেনেকৈ আগবাঢ়িব সেইবিষয়ে বহুতে নাজানে। লগতে দৈনন্দিন ব্যস্ততাত এইক্ষেত্ৰত নিজা উদ্যোগ লৈ কিবা এটা কৰিবলৈ সময়-সুবিধা নহয়গৈ।<br> প্ৰথমটো কাৰণ দূৰ কৰিবলৈ আমি কৰিব পৰা বিশেষ কিবা আছে বুলি নাভাৱো। দ্বিতীয়টো নিৰাময়ৰ বাবে যথাসম্ভৱ ৱিকিৰ প্ৰচাৰ আৰু প্ৰসাৰ কৰি যোৱাৰ দৰকাৰ। সেই চেষ্টা অব্যাহত আছে আৰু আগলৈও থাকিব বুলি আশাবাদী। তৃতীয় কাৰণটো দূৰ কৰিবলৈ আমি ইতিমধ্যে কৰা প্ৰচেষ্টাৰ লগতে এটা প্ৰস্তাৱ যোগ দিব খুজিছোঁ। নতুন আৰু আগ্ৰহী সদস্যসকলে প্ৰয়োজন অনুসৰি নিসংকোচে দৰকাৰী কথাবোৰ সুধি-বুজি ল'বলৈ আমি এটা মেণ্টৰশ্বিপ আঁচনি ল'ব পাৰি নেকি? এই আঁচনিৰ অধীনত আগ্ৰহী সক্ৰিয় সদস্যই নতুন সদস্যক দিহা-পৰামৰ্শ আৰু প্ৰয়োজন অনুসৰি প্ৰশিক্ষণ দি ৱিকিত সক্ৰিয় কৰি তোলাৰ চেষ্টা কৰিব। এনে প্ৰচেষ্টা ব্যক্তিগত উদ্যোগত ইতিমধ্যে হৈ আছে আৰু এই প্ৰক্ৰিয়াৰ সুফলো আমি দেখা পাইছোঁ। সেয়ে প্ৰক্ৰিয়াটো কিছু পৰিকল্পনাৰে এটা প্ৰণালীবদ্ধ আৰু দলীয় ৰূপ দি মেণ্টৰশ্বিপ হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা কৰাৰ বাবে প্ৰস্তাৱ আগবঢ়াইছোঁ। এইসম্পৰ্কে মোৰ মনলৈ অহা কথাখিনি-<br> (ক) মেণ্টৰশ্বিপৰ এটা সময়সীমা (তিনিমাহ বা ছমাহ) বান্ধি দিয়া হ'ব যাতে এই প্ৰক্ৰিয়াৰ শেষত সক্ৰিয়তা বা আঁচনিৰ কাৰ্যকাৰিতা নিৰ্ধাৰণ কৰিব পৰা যায়।<br> (খ) মেণ্টৰশ্বিপৰ বাবে আগ্ৰহী সক্ৰিয় সদস্যই যিকোনো ৱিকি প্ৰকল্পতে মেণ্টৰৰূপে অংশ ল'ব পাৰিব।<br> (গ) মেণ্টৰসকলে নিজে দুগৰাকী (এগৰাকী?) নতুন সদস্যক সহায় কৰিবলৈ বাচি ল'ব পাৰে বা ৱিকিৰ চ'চিয়েল মিডিয়াৰ গোটৰ পৰাও আহ্বান জনাই আগ্ৰহী সদস্য বিচাৰিব পৰা যায়।<br> (ঘ) আঁচনিৰ আৰম্ভণি আৰু সামৰণিত একোখন ৱিকিসভা আহবান কৰি সকলো নতুন সদস্যৰ আদৰণি, প্ৰাৰম্ভিক প্ৰশিক্ষণ আৰু সামৰণি (অৱদানৰ স্বীকৃতি আৰু সক্ৰিয়তা অব্যাহত ৰখাৰ পৰিকল্পনা)ৰ ব্যৱস্থা কৰিব পাৰি।<br> (ঙ) মেণ্টৰশ্বিপৰ সমগ্ৰ সময়ছোৱাত প্ৰতিগৰাকী মেণ্টৰে নতুন সদস্যসকলৰ সৈতে প্ৰতিমাহে কমেও এবাৰকৈ হ'লেও অনলাইন আৰু অফলাইন লগ হৈ ৱিকিত কাম কৰিবলৈ সহায়-দিহা-পৰামৰ্শ আগবঢ়াব।<br> এইসম্পৰ্কে সকলোৰে মতামত আশা কৰিছোঁ। -[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 22:22, 28 August 2024 (ইউ.টি.চি.) ===সমৰ্থন=== # {{Support}} — [[সদস্য:ঈশান জ্যোতি বৰা|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ঈশান জ্যোতি বৰা|বাৰ্তা]]) 23:59, 28 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} — [[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:-chanakyakdas|বাৰ্তা]]) 01:11, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} — <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 03:35, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} —[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 04:32, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} -[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 15:02, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} - --[[সদস্য:JonaliB|JonaliB]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JonaliB|বাৰ্তা]]) 18:47, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) ===মন্তব্য=== # সময়োপযোগী চিন্তা। মেণ্টৰশ্বিপৰ এখন বিস্তৃত আৰু পৰ্যায়ক্ৰমিক কৰ্মসূচী প্ৰস্তুত কৰিব লাগিব। অৰ্থাৎ কিদৰে শিকাৰুসকলক মেণ্টৰ কৰিব পাৰি। [[সদস্য:ঈশান জ্যোতি বৰা|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ঈশান জ্যোতি বৰা|বাৰ্তা]]) 23:59, 28 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # এইটোৱো এটা বৃহৎ পৰিসৰৰ সিদ্ধান্ত, যিটো এটা প্ৰকল্পৰ দৰে কৰিব পাৰি। গতিকে এটা প্ৰকল্প পৃষ্ঠা তৈয়াৰ কৰি কামটো আগবঢ়ালে পিছত মেটা ৱিকিত আপডে’ট কৰিব পৰা যাব। -[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 04:32, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) #মই সম্পূৰ্ণ একমত। নিজেই ৱিকি শিকিবলে সঁচাকৈয়ে বিৰক্তিকৰ আৰু জঞ্জাল যেন লাগে। কেতিয়াবা আপুনি আপোনাৰ ১০০০টা সম্পাদনাৰ পিছত নতুন কিবা ফিচাৰ বিচাৰি পাই, গতিকে নতুন সম্পাদকসকলক এজন বিশেষজ্ঞৰ দ্বাৰা শিকোৱাটো এটা ভাল পদক্ষেপ হ'ব।[[সদস্য:KhiLanTzi|KHI-LAN-TZI]] ==মেণ্টৰশ্বিপৰ কৰ্মসূচী== মেণ্টৰশ্বিপৰ কৰ্মসূচী এখন প্ৰস্তুত কৰিছোঁ। ৰাইজে সংযোজন/বিয়োজন কৰিব। বন্ধনীৰ ভিতৰত দিয়া দিনবোৰৰ দ্বাৰা 'অতিকমেও' বুজোৱা হৈছে। (১) সদস্য বাছনি (২) ৱিকিমিডিয়াৰ প্ৰকল্পসমূহৰ আভাষ * ৱিকিপিডিয়াৰ বিস্তৃত পৰিচয়-২ দিন * ৱিকিপিডিয়াত সদস্যৰ পৃষ্ঠা সৃষ্টি, নতুন প্ৰবন্ধ সৃষ্টি, সম্পাদনা ইত্যাদি-৭ দিন * ৱিকিপিডিয়াত ফটো সংযোজন-১ দিন * আন ৱিকিপিডিয়াৰ প্ৰবন্ধৰ সংশোধন, শ্ৰেণীকৰণ-২ দিন * ইংৰাজী ৱিকিপিডিয়াৰ পৰিচয় -১ দিন * ইংৰাজী ৱিকিপিডিয়াৰ পৰা প্ৰবন্ধ অনুবাদ আৰু অনুবাদৰ ভিন্ন কৌশল/পদ্ধতি-৩ দিন (৩) ৱিকিউৎসৰ বিস্তৃত পৰিচয়-২ দিন * মুদ্ৰণ সংশোধন, বৈধকৰণ, -৫ দিন * সূচী তৈয়াৰ, পেইজ ইনডেক্সিং, মূল নামপৃষ্ঠাত প্ৰকাশ-৩ দিন * কপিৰাইট, অটিআৰএছ-২ দিন * কিতাপ আপলোডৰ এটা demo-১ দিন * অভাৰফ্লোট, ক্ৰপ টুলৰ পৰিচয়-২ দিন (৪) ৱিকিকমন্সৰ পৰিচয়-১ দিন * ফটো আপলোড-২ দিন * নিজে আপলোড কৰা ফটো ৱিকিপ্ৰকল্পত সংযোজন-২ দিন (৫) ৱিকিউদ্ধৃতিৰ পৰিচয়-২ দিন * পৃষ্ঠা সৃষ্টি -২ দিন * অনূদিত উদ্ধৃতিৰে পৃষ্ঠা -২ দিন * অইন পৃষ্ঠাৰ সংশোধন, শ্ৰেণীকৰণ-১ দিন (৬) ৱিকিডাটাৰ পৰিচয়-২ দিন * ৱিকিডাটাত সম্পাদনা-২ দিন * ৱিকিডাটাৰ লগত ৱিকিপৃষ্ঠাৰ সংযুক্তকৰণ-২ দিন<br> (৭) ৱিকিমিডিয়াৰ বিভিন্ন প্ৰতিযোগিতাৰ পৰিচয় আৰু পৰৱৰ্তী প্ৰতিযোগিতাত অংশগ্ৰহণৰ নিশ্চিততা-২ দিন<br> (৮) ৱিকিমিডিয়াত নিজৰ পৰিসংখ্যা, সদস্য পৃষ্ঠা, গোলকীয় অৱদান আদি নিৰীক্ষণ -২ দিন<br> (৯) ৱিকিপত্ৰিকাৰ পৰিচয়-১ দিন<br> (১০) সতীৰ্থ ৱিকিমিডিয়ানক পদক, ধন্যবাদ প্ৰদান-১ দিন<br> (১১) ৱিকিপিডিয়াৰ ছছিয়েল মিডিয়াত গতিবিধি নিৰীক্ষণ-২ দিন<br> (১২) ৱিকিপিডিয়াৰ অৱদানসমূহ ছছিয়েল মিডিয়াত সময়বিশেষে প্ৰচাৰ, লিংক শ্বেয়াৰ ইত্যাদি-১ দিন<br> (১৩) ইণ্টাৰনেট আৰ্কাইভৰ পৰিচয়-২ দিন<br> (১৪) পুৰণি কিতাপৰ খবৰ-বাতৰি সংগ্ৰহ আৰু তেনে এখন কিতাপ ৱিকিকমন্সত আপলোড কৰি ৱিকিউৎসত সূচী তৈয়াৰ-১ দিন<br> (১৫) অসমীয়া ৱিকিমিডিয়াৰ বিভিন্ন সন্মিলন, অংশগ্ৰহণ, কৰ্মশালাৰ পৰিচয়-১ দিন<br> (১৬) ৰাষ্ট্ৰীয় আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ ৱিকিসন্মিলন, কৰ্মশালা আদিৰ পৰিচয়-১‌ দিন<br> (১৭) ৱিকিসভাত অংশগ্ৰহণ নিশ্চিতকৰণ আৰু পৰৱৰ্তী ৱিকিসভাত সক্ৰিয়তা বৃদ্ধিৰ বাবে এটা দায়িত্ব অৰ্পণ-১ দিন<br> (১৮) আহৰণ কৰা জ্ঞানেৰে ৱিকিপত্ৰিকাত অভিজ্ঞতা বৰ্ণনা আৰু চচিয়েল মিডিয়াত 'মনৰ কথা' শ্বেয়াৰ<br> (১৯) আগ্ৰহী নতুন সদস্যক ৱিকিমিডিয়াৰ বিষয়ে অৱগত কৰা আৰু অতি কমেও এজন সদস্যক ৱিকিমিডিয়াৰ লগত সংযুক্ত কৰি আৰ্জিত জ্ঞানখিনি ভগাই লোৱা। আপোনাসৱৰ মন্তব্যৰ বাবে বাট চালোঁ।- [[সদস্য:ঈশান জ্যোতি বৰা|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ঈশান জ্যোতি বৰা|বাৰ্তা]]) 00:51, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) ===সমৰ্থন=== # {{Support}} — <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 03:35, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} -[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 15:06, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} --[[সদস্য:JonaliB|JonaliB]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JonaliB|বাৰ্তা]]) 18:53, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} -<span style="color:#AAA"><small>&#123;{u&#124;</small><span style="border-radius:9em;padding:0 5px;background:#088">[[User:saurabhsaha|<span style="color:#FFF">'''সৌৰভ'''</span>]]</span><small>}&#125;</small></span> <s>[[User talk:Saurabhsaha|বাৰ্তা]]</s> 13:51, 10 September 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} - [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 10:57, 17 September 2024 (ইউ.টি.চি.) ===বিৰোধ=== ===মন্তব্য=== * বিষয়টো কাৰ্যকৰী হোৱাৰ আগতে ফেচবুক আদিৰ যোগেৰে প্ৰচাৰ কৰিব লাগে৷[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 15:08, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) * যোৱা ১ ছেপ্টেম্বৰত অনুষ্ঠিত [[ৱিকিপিডিয়া:অনলাইন ৱিকিসভা/২০২৪#আগষ্ট-ছেপ্টেম্বৰ, ২০২৪|অসমীয়া ৱিকিমিডিয়াৰ অনলাইন ৱিকিসভাত]] সৰ্বসন্মতিমৰ্মে মেণ্টৰশ্বিপ কাৰ্যসূচী ৰূপায়ন কৰাৰ সিদ্ধান্ত লোৱা হয়। [[ৱিকিপিডিয়া:অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া মেণ্টৰশ্বিপ কাৰ্যসূচী|প্ৰকল্প পৃষ্ঠাত]] সবিশেষ চাওক। <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 11:55, 2 September 2024 (ইউ.টি.চি.) ==পৃষ্ঠাত তলা লগোৱা সম্পৰ্কত== বিশেষকৈ ধৰ্মীয়, সাংস্কৃতিক-ঐতিহাসিক গুৰুত্ব, জাতিগত টনা-আঁজোৰা আদিৰে সংপৃক্ত অসমীয়া ৱিকিৰ কেইটামান বিশেষ পৃষ্ঠাত বিভিন্ন সময়ত কোনো কোনো সম্পাদকে বিতৰ্কিত তথ্য কিছুমান নিজ নিজ গৱেষণাৰ ভিত্তিত অ-নিৰপেক্ষভাৱে কোনো আলোচনা অবিহনেই সালসলনি কৰি থকা দেখা গৈছে। উদাহৰণস্বৰূপে [[হাবুং]], [[বিহু]], [[শংকৰদেৱ]] আদি। ইয়াৰ ফলত পঢ়ুৱৈৰ মাজত বিভ্ৰান্তি আৰু ৱিকিপিডিয়াৰ নিৰপেক্ষ সম্পাদক সকলৰ ওপৰতো আঙুলি উঠে। গতিকে এনে গুৰুত্বপূৰ্ণ পৃষ্ঠাসমূহত এইধৰণৰ বিতৰ্কিত তথ্যৰে পক্ষপাতমূলকভাৱে কৰা সম্পাদনা অধিক হ'লে প্ৰশাসক সকলে উক্ত পৃষ্ঠাত কেৱল প্ৰশাসক সকলেহে সম্পাদনা কৰিব পৰাকৈ তলা লগোৱা উচিত। যিটো ইতিমধ্যেই কেইবাটাও পৃষ্ঠাত কৰা হৈছে। গতিকে এইক্ষেত্ৰত মতামত আশা কৰিলোঁ। -[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 05:08, 2 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ===সমৰ্থন=== # [[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 05:12, 2 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 05:14, 2 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:হানিফ আলী|হানিফ আলী]] ([[সদস্য বাৰ্তা:হানিফ আলী|বাৰ্তা]]) 05:19, 2 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # -[[User:অনামিকা(চুমু) বড়া|<span style='color: #8732a8;background-color: #1e1e1e ;'><b>&nbsp;অনামিকা&nbsp;</b></span>]] [[User Talk:অনামিকা(চুমু) বড়া|^{<span style='color: #8732a8;background-color: #1e1e1e;'><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 06:58, 2 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 13:34, 2 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 09:40, 7 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ===বিৰোধ=== ===মন্তব্য=== # পৃষ্ঠাসমূহত নিৰপেক্ষ বা অধিক তথ্য সংযোগ বা বিস্তাৰ কৰাৰ বিষয়টোও চিন্তা কৰিবলগীয়া৷ কিবা উপায় থাকিলে অৱগত কৰিব বুলি আশা কৰিলোঁ৷[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 05:17, 2 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #:@[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] এনে সম্পাদনাৰ বাবে ৰাইজৰ চ'ৰাতে আলোচনা ভিত্তিত সম্পাদকক তেনেকৈ তলা লগোৱা পৃষ্ঠাত সম্পাদনা কৰিবলৈ অনুমতি দিব পৰা যাব। [[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 05:20, 2 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # সৰ্বব্যাপী লক কৰাৰ পৰিৱৰ্তে পৰিঘটনাভিত্তিক হ’ব লাগে। ল'ক কৰাৰ সময়ত সম্পাদনা অনুৰোধৰ বিকল্প থাকিব লাগে। কেৱল প্ৰশাসকক সম্পাদনা কৰিব দিয়াটো ৱিকিপিডিয়াৰ মুক্ত প্ৰকৃতিৰ বিৰোধী। Edit Request বিকল্প থাকিব লাগে। [[সদস্য:KhiLanTzi|KHI-LAN-TZI]] ==‘ৱিকি সম্পাদনা মেলা’ৰ আয়োজন কৰাৰ সন্দৰ্ভত== অহা সপ্তাহৰ পৰা বা এই মাহৰ শেষৰফালে প্ৰায় ৮ৰ পৰা ১০ দিন সামৰি আমি এখন ‘ৱিকি সম্পাদনা মেলা’ৰ আয়োজন কৰাৰ পৰিকল্পনা কৰিলে কেনে হয়? এইক্ষেত্ৰত সকলোৰে মতামত বিচাৰিছোঁ৷ আমাৰ ৱিকিপিডিয়াৰ যিবোৰ প্ৰবন্ধত মূলতঃ ভিউৱাৰ্ছ বেছি, তেনে প্ৰবন্ধবোৰৰ যিবোৰ প্ৰবন্ধৰ লিখনি দুৰ্বল বা আৰু অনেক তথ্য সংযোগ কৰিবলগা আছে, সেইবোৰ প্ৰবন্ধই এই সম্পাদনা মেলাত উন্নত কৰাৰ লক্ষ্য ৰখা হ’ব৷ ===সমৰ্থন=== # [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 17:14, 6 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 11:42, 7 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 13:04, 7 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{সমৰ্থন}} <span style="color:#AAA"><small>&#123;{u&#124;</small><span style="border-radius:9em;padding:0 5px;background:#088">[[User:saurabhsaha|<span style="color:#FFF">'''সৌৰভ'''</span>]]</span><small>}&#125;</small></span> [[User talk:Saurabhsaha|বাৰ্তা]] 13:08, 7 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 13:23, 7 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 14:05, 7 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ===বিৰোধ=== ===মন্তব্য=== * বৰ সোনকাল হোৱাৰ বাবে সহযোগহে কৰিব নোৱাৰিম চাগে! কাম বহুত বেছি হৈছেগৈ৷[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 12:46, 8 October 2024 (ইউ.টি.চি.) * ২০২৩ চনত সৰ্বাধিক দৰ্শন হোৱা প্ৰৱন্ধৰ তালিকাখন ইয়াতে যোগ দি থৈছোঁ: https://pageviews.wmcloud.org/topviews/?project=as.wikipedia.org&platform=all-access&date=last-year&excludes= * সমৰ্থনহে কৰিছোঁ; নিজে বিশেষ কৰিব পাৰিম বুলি আশা দেখা নাই। [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 14:05, 7 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ==অসমীয়া ৱিকিউৎস আৰু অসমীয়া ৱিকিউদ্ধৃতিৰ জন্মদিন পালন আৰু ৱিকিসংযোগৰ প্ৰীতিমেল== নমস্কাৰ সতীৰ্থসকল! যোৱা ৪ অক্টোবৰ তাৰিখে অনুষ্ঠিত হোৱা [[ৱিকিপিডিয়া:অনলাইন ৱিকিসভা/২০২৪#অক্টোবৰ, ২০২৪|ৱিকিসভা]]ত এটা প্ৰস্তাৱ গ্ৰহণ কৰা হৈছিল যে আগন্তুক বৰ্ষৰ আৰম্ভণিতে অৰ্থাৎ, ৪ তাৰিখে অসমীয়া ৱিকিউদ্ধৃতি আৰু ৱিকিউৎসৰ জন্মদিন উপলক্ষে আৰু [[ৱিকিপিডিয়া:অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া মেণ্টৰশ্বিপ কাৰ্যসূচী|ৱিকিসংযোগ]] প্ৰকল্পৰ সামৰণি অনুষ্ঠান হিচাপে এখনি প্ৰীতিমেল আৰু কৰ্মশালাৰ আয়োজন কৰা হওক৷ এই বিষয়ে সদস্যসকলৰ মাজত আলোচনা আৰম্ভ হয় আৰু ৫ তাৰিখ, দেওবাৰে বিশেষ অনুষ্ঠানটো আয়োজনৰ সপক্ষে সদস্যসকলে একপ্ৰকাৰ সন্মতি প্ৰদান কৰে৷ তলত বিশেষ সভাখনৰ কাৰ্যসূচীখন দাখিল কৰিলোঁ৷ সতীৰ্থসকলে নিজৰ মতামত জনাব বুলি আশা কৰিছোঁ৷ ইয়াৰ পাছত আমি CIS-A2Kৰ কাষ চাপিম৷ - [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 12:35, 8 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ===উপস্থিতি=== আনুমানিক উপস্থিতি : ৪০গৰাকী ===স্থান, দিন আৰু সময়=== ** [https://iibm.ac.in/ ইণ্ডিয়ান ইনষ্টিউট অৱ বেংক মেনেজমেণ্ট]ৰ কনফাৰেন্স হল, গুৱাহাটী ** ৫ জানুৱাৰী, ২০২৪ দেওবাৰ ** দিনৰ ১০ বজাৰ পৰা আবেলি ০৪:৩০ বজালৈ ===কাৰ্যসূচী=== * পুৱা ১০:০০ বজাত- আৰম্ভণি, আঁত ধৰিব প্ৰণামিকা অধিকাৰীয়ে</br> * ১০-১৫ বজাত : _'অসমীয়া ৱিকিৰ ইতিহাস'_ , চমু বক্তব্য-গীতাৰ্থ বৰদলৈয়ে</br> * ১০-৩০ বজাত : ' _বৰ্ষশ্ৰেষ্ঠ ৱিকিমিডিয়ান বঁটা_ 'ৰ আঁৰৰ কথা আৰু বঁটা প্ৰদান৷ আঁত ধৰিব : নয়ন জ্যোতি নাথে</br> **বঁটাত থাকিব নগদ ধন হিচাপে ৫০০১ টকা, আগবঢ়াব নয়ন জ্যোতি নাথে</br> **কিতাপৰ টোপোলা আগবঢ়াব প্ৰিয়াংকুশ ডেকা আৰু অনামিকা বড়াই</br> **মানপত্ৰ আগবঢ়াব ভাস্কৰ ভূঞাই</br> *১১ বজাত : চাহ-বিৰতি </br> *১১-১৫ বজাত: আমন্ত্ৰিত অতিথি মেদিনী চুব্বুৰ দ্বাৰা বক্তৃতা/প্ৰেজেণ্টছন (বক্তৃতাৰ বিষয় তেখেতে সুধি নিশ্চিত কৰা হ'ব) </br> *১১-৪৫ বজাত : নিৰ্বাচিত মেণ্টিৰ ৱিকিসংযোগৰ অভিজ্ঞতা-বৰ্ণনা (স্বেচ্ছাই প্ৰদান কৰা দুই-তিনি মিনিটৰ ভাষ্য)</br> *১২ বজাত : মেণ্টিক শুভেচ্ছাপত্ৰ আৰু টিচাৰ্ট প্ৰদান৷ শুভেচ্ছাপত্ৰ বিতৰণ কৰিব-সমন্বয়ক দিব্য দত্তই৷ সহযোগ কৰিব সমন্বয়ক -ঈশান জ্যোতি বৰাই </br> *১ বজাত : আহাৰ বিৰতি</br> *২ বজাৰ পৰা ৪ বজালৈ : হাতে-কামে ৱিকি৷ সহযোগ কৰিব উপস্থিত মেণ্টৰসকলে</br> * হাতে-কামে ৱিকিৰ কাৰ্যসূচী: </br> ** ক. ৱিকিউৎসত ৩০ পৃষ্ঠামানৰ কিতাপ এখনৰ মুদ্ৰণ সংশোধন, বৈধকৰণ আৰু ট্ৰেন্সক্লুছন৷</br> ** খ. কমন্সত সেইদিনা তোলা কমেও এখনকৈ ফটো আপলোড৷</br> ** গ. ৱিকিউদ্ধৃতিত কমেও ২ টাকৈ উদ্ধৃতি সংযোজন৷</br> ** ঘ. ৱিকিপিডিয়াত কমেও ৫ টাকৈ সম্পাদনা৷</br> ** ঙ. ৱিকিডাটাত কমেও এটাকৈ প্ৰবন্ধ সংযোগ নাইবা এটাকৈ আইটেম সৃষ্টি৷</br> *৪ বজাত : চাহ আৰু মুকলি আড্ডা৷</br> ===দায়িত্ব=== সমন্বয়ক : *[[সদস্য:Ishanjyotibora|ঈশান জ্যোতি বৰা]]<br /> *[[সদস্য:Nayan j Nath|নয়ন জ্যোতি নাথ]]<br /> * [[সদস্য:Joli|জলি ৰুমী বৰা]]<br /> *অনুষ্ঠান পৰিচালনা : [[সদস্য:Pranamikaadhikary|প্ৰণামিকা অধিকাৰী]]<br /> ===বাজেট=== # কনফাৰেন্স হলৰ বুকিং : ১২৬৫০.০০ (নামদাফা প্ৰেক্ষাগৃহ, ইয়াত ৪০-৫০ জন বহিবৰ বাবে ব্যৱস্থা আছে) # চাহ-বিস্কুট-:১০০০.০০ # চাহ-বিস্কুট : ১০০০.০০ # দুপৰীয়াৰ আহাৰ : ১৪০০০.০০ আই আই বি এমৰ ৰেট শ্বীট অনুসৰি # পানীৰ বটল (আধা লিটাৰ): ৬০০.০০ আই আই বি এমৰ ৰেট শ্বীট অনুসৰি # বহী: ৪০০.০০ পূৰ্বতে ব্যৱস্থা কৰিব লাগে। # কলম: ২০০.০০ পূৰ্বতে ব্যৱস্থা কৰিব লাগে। # টি-চাৰ্ট : ১৪০০০.০০ পূৰ্বতে সাজিব লাগে। # অংশগ্ৰহণকাৰীসকলৰ বাবে ভ্ৰমণ ভাট্টা প্ৰকৃত ভাৰা অনুসৰি অনুষ্ঠানৰ পিছত পৰিশোধ কৰা হ’ব। # শীৰ্ষ-৩ টা মেণ্টীৰ বাবে পুৰস্কাৰ: ৪৫০০.০০টকা৷ পুৰস্কাৰসমূহৰ ভিতৰত কিতাপ, গামোছা আদি থাকিব # অংশগ্ৰহণৰ প্ৰমাণপত্ৰ: ২০০০.০০ টকা # অতিথিৰ বাবে উপহাৰ: ১৫০০.০০টকা (জাপি, গামোছা আৰু গঁড়) # বেনাৰ: ৫০০.০০ টকা # বিবিধ: ২৬৫০.০০ মুঠ ধনৰাশি= ৫৫০০০.০০ ===অংশগ্ৰহণকাৰী=== ===মতামত=== * মেণ্টৰশ্বিপ কাৰ্যসূচীৰ ফলত কেইবাগৰাকীও মেণ্টিৰ সক্ৰিয়তা লক্ষ্য কৰা গৈছে যদিও বহুতে কেৱল একাউণ্ট খোলা পৰ্যায়তে থমকি ৰোৱা দেখা গৈছে৷ সেয়ে, প্ৰীতিমেল বা ৱিকি-সন্মিলনত অংশ গ্ৰহণ কৰিব পৰাকৈ অৰ্হতা নিৰ্দিষ্ট কৰি গুগল ফৰ্মত তেওঁলোকৰ পৰা আবেদন বিচাৰিব লাগে৷ এই ফৰ্ম দাখিল কৰাটো পুৰণিসকলৰ বাবেও কৰা হওক৷ তেতিয়া কোনে অংশ গ্ৰহণ কৰিব তাৰ নিশ্চিতি পোৱা যাব৷ সদ্যহতে আনুমানিক হিচাপ এটা দি পুঁজিৰ বাবে আবেদন জনাব পৰা যায়৷ সদস্য সংখ্যা বঢ়া-টুটা হ’লেও সমস্যা নহয় বুলি পূৰ্বৰ অভিজ্ঞতাৰ পৰা জনালোঁ৷[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 17:38, 8 October 2024 (ইউ.টি.চি.) * কালি এই বিষয়ে CIS-A2Kৰ বিষবববীয়া শ্ৰী মেদিনী বাইদেউৰ সৈতে কথা-বাৰ্তা হয়৷ তেওঁক কাৰ্যসূচীখনৰ বিষয়ে থূলমূলকৈ কথাখিনি ক'লোঁ। আনুমানিক সদস্য আৰু খৰচৰ এটা হিচাপ দিলোঁ। এইকেইদিন ব্যস্ত বাবে অক্টোবৰৰ শেষৰফালে নাইবা নৱেম্বৰৰ প্ৰথম সপ্তাহতে এটা মেইল তেওঁলোকলৈ দিবলৈ কৈছে। তেখেতে দিয়া দুটামান পৰামৰ্শ এনেধৰণৰ - ** সমল ব্যক্তি হিচাপে কাৰোবাক যদি আমন্ত্ৰণ কৰা হয়, (বা তেওঁক); তেতিয়া পুঁজিৰ অনুমোদন খৰতকীয়া হ'ব। ** অংশগ্ৰহণকাৰীসকলক একোখনকৈ অংশগ্ৰহণৰ মানপত্ৰ আৰু টিশ্বাৰ্ট দিব পৰা যাব। ** বাজেটৰ তেনে সীমাবদ্ধতা নাই। প্ৰস্তাৱ ভাল হ'লে অনুমোদন পাব পাৰি। * আমাৰ সমুখত এতিয়া তিনিটা প্ৰধান প্ৰশ্ন- ** অনুষ্ঠানটো এদিনীয়া হ'ব নে দুদিনীয়া? ** গ্ৰন্থযাত্ৰা অনুষ্ঠানটো জানুৱাৰীৰ পৰিৱৰ্তে জুনলৈ থ'ব নোৱাৰিনে? কাৰণ, এইটো অলপ বহল পৰিসৰৰ। ** কাৰ্যসূচীত কৰ্মশালা ৰাখিব লাগিব নে? যদি নাৰাখোঁ অন্য বিকল্প? অনুগ্ৰহ কৰি মত দিব। কথাবোৰ এইকেইদিনতে ঠিক কৰি এটা মেইল কৰিব লাগিব। মেইলটো কৰাৰ আগত মেদিনী মেমক এবাৰ দেখুৱাই ল'ম বুলি কৈছোঁ। [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 11:20, 18 October 2024 (ইউ.টি.চি.) :কায্যসূচীৰ হাতে-কামে ৱিকি শিতানৰ বাবে প্ৰস্তাৱিত কৰ্মসূচী: # ৱিকিউৎসৰ ৩০ পৃষ্ঠামানৰ সৰু কিতাপ এখন আৰম্ভণিৰে পৰা সম্পূৰ্ণ কৰালৈকে সকলো কৰিব লাগে৷ ## প্ৰত্যেকে এটা পৃষ্ঠা OCR কৰিব লাগে৷ ## প্ৰত্যেকে এটা পৃষ্ঠা মুদ্ৰণ সংশোধন কৰিব লাগে৷ ## প্ৰত্যেকে এটা পৃষ্ঠা বৈধকৰণ কৰিব লাগে৷ # কমন্সত সকলোৱে সেইদিনা তোলা কমেও এখনকৈ ফটো আপলোড কৰিব লাগে৷ # ৱিকিউদ্ধৃতিত সকলোৱে কমেও ২ টাকৈ উদ্ধৃতি যোগ কৰিব লাগে৷ # ৱিকিপিডিয়াত কমেও ৫ টাকৈ সম্পাদনা কৰিব লাগে৷ # ৱিকিডাটাত কমেও এটাকৈ প্ৰবন্ধ সংযোগ কৰিব লাগে নাইবা এটাকৈ আইটেম সৃষ্টি কৰিব লাগে৷ -<span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 11:29, 18 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ====শেহতীয়া স্থিতি==== # ৩ নৱেম্বৰ, ২০২৪: বাজেট আৰু কাৰ্যসূচী দুয়োখন সন্নিৱিষ্ট কৰি ২ নৱেম্বৰ তাৰিখে অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া সমাজৰ আনুষ্ঠানিক একাউণ্টৰ পৰা মেইল পঠিওৱা হ'ল৷ মেইলটো CIS-A2Kৰ পৱন বাৰ্মা, মেদিনী চুব্বু আৰু নিতেশ মেমলৈ কৰা হৈছে৷ [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 15:14, 3 November 2024 (ইউ.টি.চি.) # ১৪ নৱেম্বৰ, ২০২৪: CIS-A2Kৰ ফালৰপৰা নীতেশ গীলে কালি (১৩-১১-২০২৪) তাৰিখে মোৰ লগত যোগাযোগ কৰে৷ তেওঁক ফোনতেই থূলমূলকৈ আমাৰ পৰিকল্পনাটোৰ বিষয়ে চমুকৈ কওঁ৷ পৰৱৰ্তী কাৰ্যপন্থা সন্দৰ্ভত তেওঁ ১৪ তাৰিখে সন্ধ্যা ০৭:৩০-০৮:০০ বজালৈকে কমিউনিট কলৰ প্ৰস্তাৱ আগবঢ়ায়৷ [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 11:44, 14 November 2024 (ইউ.টি.চি.) ** সভাখনত পৰৱৰ্তী কাৰ্যপন্থা হিচাপে নীতেশ গীলে মেটা পৃষ্ঠাৰ [https://meta.wikimedia.org/wiki/CIS-A2K/Community_Collaboration কমিউনিটি কলাবৰেচন]ত পদ্ধতিগতভাৱে এটা প্ৰস্তাৱ দিয়াৰ দিহা দিয়ে৷ সেই মৰ্মে আমি এতিয়া আগবাঢ়িম৷ <br/> সভাত অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া সমাজৰ ফালৰপৰা উপস্থিত থকা সদস্যসকল হৈছে-<br/> ১. [[User:Ishanjyotibora|ঈশান জ্যোতি বৰা]]<br/> ২. [[User:Joli|জলি ৰুমী বৰা]]<br/> ৩. [[User:Nayan j Nath|নয়ন জ্যোতি নাথ]] <br/> ৪. [[User:Rumi Borah~aswiki|ৰুমী বৰা]] <br/> ৫. [[User:Jyoti Chiring|জ্যোতি চিৰিং]] <br/> ৬. [[User:AjayDas|অজয় দাস]] <br/> ==ৱিকিপিডিয়াৰ সাধাৰণ প্ৰশাসকৰ বাবে আবেদন== {{আলোচনা সমাপ্ত}} নমস্কাৰ। মই বৰ্তমান অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ এগৰাকী প্ৰশাসক হিচাপে আছোঁ যদিও এইবছৰৰ ২৯ অক্টোবৰ তাৰিখে সেই অধিকাৰৰ ম্যাদ উকলিব। এই সময়ছোৱাত সময়ৰ অভাৱৰ কাৰণে প্ৰশাসনিক কাম-কাজত সক্ৰিয়ভাৱে লাগিব নোৱাৰিলোঁ কিন্তু ভৱিষতে সেইটো দিশত চকু দিম বুলি আশা কৰিছোঁ। ৰাইজে বিচাৰিলে প্ৰশাসনিক অধিকাৰৰ ম্যাদ বঢ়োৱাৰ বাবে পুনৰ আবেদন কৰিব পাৰোঁ। সকলোৱে মতামত জনাবচোন। -[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 14:28, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ==={{Support}}=== #[[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 14:37, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 14:39, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:-chanakyakdas|বাৰ্তা]]) 14:40, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 15:00, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 15:08, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Ram Kinkor Mahanta|ৰাম কিংকৰ মহন্ত]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ram Kinkor Mahanta|বাৰ্তা]]) # [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 19:13, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #-[[User:অজয় দাস|<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>&nbsp;অজয়&nbsp;</b></span>]] [[User Talk:অজয় দাস|^{<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 04:33, 21 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 15:45, 23 October 2024 (ইউ.টি.চি.)JyotiPN # {{Support}} [[User:Kuldhar Rabha|<font color="#cc0099">𝒦𝓊𝓁𝒹𝒽𝒶𝓇 ℛ𝒶𝒷𝒽𝒶</font>]] ^{[[User Talk:Kuldhar Rabha|<font color="#6600cc">(𝒯𝒶𝓁𝓀)</font>]]} 03:20, 24 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ===বিৰোধ=== </div> ==ৱিকিপিডিয়াৰ স্থায়ী প্ৰশাসকৰ বাবে আবেদন== {{আলোচনা সমাপ্ত}} একেটা দিনতে অৰ্থাৎ ২৯ অক্টোবৰ তাৰিখে মোৰো প্ৰশাসকৰ অধিকাৰ শেষ হ'ব। যোৱাবছৰেই সম্পাদনাৰ সংখ্যাৰ দিশেৰে স্থায়ী প্ৰশাসকৰ বাবে আবেদন কৰিবৰ যোগ্যতা থকা বুলি কৰ্তৃপক্ষৰ পৰা বাৰ্তা আহিছিল বাবে লগতে সদস্য, প্ৰশাসক দিব্য দত্তৰ আহ্বান মৰ্মে ৱিকিপিডিয়াৰ স্থায়ী প্ৰশাসক পদৰ বাবে আৱেদন কৰিবলৈ আপোনালোকৰ সমৰ্থন আৰু সহায়ৰ প্ৰয়োজন হৈছে। -[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 14:53, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ==={{Support}}=== # [[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 14:56, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:-chanakyakdas|বাৰ্তা]]) 14:58, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 14:59, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 15:01, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 15:03, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Babulbaishya|বাবুল বৈশ্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Babulbaishya|বাৰ্তা]]) 16:41, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Ram Kinkor Mahanta|ৰাম কিংকৰ মহন্ত]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ram Kinkor Mahanta|বাৰ্তা]]) # [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 19:13, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #-[[User:অজয় দাস|<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>&nbsp;অজয়&nbsp;</b></span>]] [[User Talk:অজয় দাস|^{<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 04:34, 21 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 15:47, 23 October 2024 (ইউ.টি.চি.)JyotiPN #{{Support}} [[User:Kuldhar Rabha|<font color="#cc0099">𝒦𝓊𝓁𝒹𝒽𝒶𝓇 ℛ𝒶𝒷𝒽𝒶</font>]] ^{[[User Talk:Kuldhar Rabha|<font color="#6600cc">(𝒯𝒶𝓁𝓀)</font>]]} 03:19, 24 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ===বিৰোধ=== </div> ==ৱিকিপিডিয়া 100 wiki days== নমস্কাৰ গ্ৰহণ কৰিব। সাংসাৰিক ব্যস্ততা তথা অন্যান্য অসুবিধাৰ বাবে সততে কৰিম বুলি ভাবিও ৱিকিপিডিয়াত কাম কৰা নহয়। ২০২৩ চনত হায়দৰাবাদ ৱিকি সন্মিলনৰপৰা উভতি অহাৰ পিছত কৰিবই লাগিব মনোভাৱেৰে আৰম্ভ কৰিছিলোঁ ৱিকিপিডিয়া [[https://meta.wikimedia.org/wiki/100wikidays| এশ দিনীয়া প্ৰত্যাহবান]]। কিন্তু প্ৰায় ৫৯ দিন কৰাৰ পিছত বিভিন্ন অসুবিধাৰ বাবে সম্পূৰ্ণ কৰিব নোৱাৰি আধাতে এৰোঁ। এইমাহত পুনৰ নিজকে দ্বিতীয়বাৰৰ বাবে এই প্ৰত্যাহবানৰ বাবে সাজু কৰিবলৈ লৈ আপোনালোকৰো সমৰ্থন আশা কৰিলোঁ। ৱিকিপিডিয়াৰ ১০০ দিনীয়া প্ৰত্যাহবান ব্যক্তিগত প্ৰত্যাহবান হ'লেও অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ মুঠ প্ৰৱন্ধ সংখ্যালৈ চাই আমি কেইবাজনেও যদি এই প্ৰত্যাহবানত জৰিত হওঁ, ইজন সিজনৰ উৎসাহৰ স্ৰোত হোৱাই নহয়, আশা কৰোঁ আমাৰ প্ৰৱন্ধ সংখ্যাও ভালেখিনি বাঢ়িব। উল্লেখযোগ্য যে, ৱিকিউৎসত ১০০ দিনত ১০০ টা পৃষ্ঠা, ৱিকি কমনচত ১০০ দিনত ১০০ খন ছবি, ৱিকিডাটাত ১০০ দিনত ১০০ টা ডাটা সংযোগ আদি বিভিন্ন ধৰণে আপোনালোকে এই প্ৰত্যাহবান গ্ৰহণ কৰিব পাৰে। সেয়ে প্ৰত্যাহবান লবলৈ ইচ্ছুক সকলে সমৰ্থন আগবঢ়াব আৰু প্ৰত্যাহবান শেষ কৰি কামৰ খতিয়ান ইয়াতে ভগাই লব, এই আশাৰে, (নতুন সম্পাদকসকলে এই প্ৰত্যাহবান লবলৈ গৈ কোনো অসুবিধাৰ সন্মুখীন হলে মোৰ সৈতে যোগাযোগ কৰিব পাৰিব।) [[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 16:30, 23 October 2024 (ইউ.টি.চি.)JyotiPN ===অংশগ্ৰহণকাৰীসকলৰ নাম=== #[[সদস্য:JyotiPN|Pranjyoti Nath]] # [[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 12:39, 29 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ===কামৰ খতিয়ান=== ===মন্তব্য=== * বঢ়িয়া প্ৰস্তাৱ! সদ্যহতে মই ৩০ দিনৰ বাবে লৈছোঁ। ১ নৱেম্বৰৰ পৰা ৩০ নৱেম্বৰলৈ প্ৰতিদিনে ৱিকিকমন্সত এখনকৈ হ'লেও ফটো আপল'ড কৰিম। ২০২৫ ত ১০০ দিনৰ প্ৰত্যাহ্বানত পূৰ্ণাংগভাৱে যোগ দিব পাৰিম বুলি আশা ৰাখিছোঁ। -[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 12:39, 29 October 2024 (ইউ.টি.চি.) == ৱিকিপিডিয়া এছিয়ান মাহ ২০২৪ এডিটাথন == বিগত বৰ্ষবোৰৰ দৰে এইবছৰো অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াত [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়া এছিয়ান মাহ ২০২৪|ৱিকিপিডিয়া এছিয়ান মাহ]] এডিটাথন অনুষ্ঠিত কৰাৰ কথা ভবা হৈছে। এই উদ্দেশ্য জুৰীৰ দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰি প্ৰতিযোগিতাখনি সুচাৰুৰূপে আগবঢ়াই নিবলৈ মাননীয় [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] আৰু [[সদস্য:AjayDas|অজয় দাস]] ক অনুৰোধ কৰিলোঁ। প্ৰতিযোগিতাৰ বাবে অতি জৰুৰী ফাউণ্টেইন টুলটো সাজি দিবৰ বাবে মাননীয় [[User:দিব্য দত্ত|দিব্য দত্ত]]ক অনুৰোধ কৰিলোঁ। প্ৰতিযোগিতাখনিৰ আয়োজক হিচাপে [[সদস্য:JyotiPN|প্ৰাণজ্যোতি নাথ]]ৰ লগতে মাননীয়া সদস্য [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|ৰুমি বৰা]]ৰ নাম প্ৰস্তাৱ কৰিলোঁ। এই প্ৰতিযোগিতাত প্ৰতিগৰাকী ন-পুৰণি ৱিকিপিডিয়ানৰে সহায়-সহযোগিতা তথা অংশগ্ৰহণ আশা কৰাৰ লগতে অভিজ্ঞ ৱিকিপিডিয়ানসকলে প্ৰতিটো খুটি-নাতিলৈ লক্ষ্য ৰাখিব আৰু আঙুলিয়াই দিব বুলি আশা কৰিলোঁ। লগতে প্ৰশাসকসকলে এই প্ৰতিযোগিতাৰ সকলো দিশ নজৰত ৰাখিব বুলি আশা কৰিলোঁ। [[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 17:10, 28 October 2024 (ইউ.টি.চি.)JyotiPN প্ৰতিযোগিতাৰ বাবে সুচল সময় ১৫ নৱেম্বৰৰপৰা ১৫ ডিচেম্বৰ নিৰ্ধাৰণ কৰা হৈছে। ইচ্ছুক আৰু এজন সদস্যই আয়োজক হিচাপে নিজৰ নাম প্ৰস্তাৱ কৰিব পাৰিব। ::[[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য কুমাৰ দাস]]ক অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হ'ল। ===সমৰ্থন=== #[[User:Kuldhar Rabha|<font color="#cc0099">𝒦𝓊𝓁𝒹𝒽𝒶𝓇 ℛ𝒶𝒷𝒽𝒶</font>]] ^{[[User Talk:Kuldhar Rabha|<font color="#6600cc">(𝒯𝒶𝓁𝓀)</font>]]} 00:05, 29 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:-chanakyakdas|বাৰ্তা]]) 02:43, 29 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 05:15, 29 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 08:07, 29 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 11:56, 29 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 12:33, 29 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 03:43, 30 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 12:33, 30 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ===বিৰোধ=== ===মন্তব্য=== * প্ৰকল্প পৃষ্ঠাত থকা লিংকৰ ফাউণ্টেইন টুলটো প্ৰদৰ্শন নকৰা বাবে নতুন এটা সাজি প্ৰকল্প পৃষ্ঠাত আপডেট কৰা হ’ল৷ _<span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 12:55, 29 October 2024 (ইউ.টি.চি.) *:আন্তৰিক ধন্যবাদ যাচিলোঁ। [[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 03:46, 30 October 2024 (ইউ.টি.চি.)JyotiPN ::{{Ping|দিব্য দত্ত}} বেনাৰখনো লগাই দিব বুলি আশা ৰাখিলোঁ। [[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 05:21, 30 October 2024 (ইউ.টি.চি.)JyotiPN ==Rapid fund ৰ আবেদনৰ বাবে== Rapid fundৰ তৃতীয় চাইকেলৰ আৱেদনৰ অন্তিমটো তাৰিখ ১ ডিচেম্বৰ। ৱিকিপিডিয়াৰ জন্মদিন অনুষ্ঠানৰ সৈতে সংগতি ৰাখি আমি কৰা আলোচনা অনুসৰি ৰেপিড ফাণ্ডৰ বাবে এপ্লাই কৰিলে নূন্যতম দুমাহমানৰ কাৰ্যপন্থা থকাটো হৈছে এটা যোগ্যতা। ৱিকিৰ জন্মদিনৰ দিনা জন্মদিনৰ লগতে এখন সাধাৰণ আলোচনা বা প্ৰশিক্ষণ সভা অনুষ্ঠিত কৰি জুলাই ২০২৫ত সামৰণি অনুষ্ঠানত গ্ৰন্থযাত্ৰাৰ অনুষ্ঠানসহ এই প্ৰকল্পৰ সামৰণি মাৰিব পৰা হ'ব। প্ৰস্তাৱিত কাৰ্যসূচী: *১ জুন ২০২৫, দেওবাৰ: জন্মদিন পালন আৰু কৰ্মশালা- ;স্থানঃ উজনি অসম (যোৰহাট!) ;বিষয়ঃ #ৱিকিমিডিয়া কমন্সত মিডিয়া ফাইল আপলোড, নথিভুক্তিকৰণ আদি। #ৱিকিপিডিয়াৰ সম্পাদনা (তোলা ফটো বা অন্যান্য মিডিয়া ফাইল সমূহ সন্নিৱিষ্ট কৰিব পৰাকৈ ৱিকিপিডিয়াত পৃষ্ঠা সৃষ্টি) #কৰ্মদল গঠন আৰু পৰিকল্পিত বিষয় সমূহৰ ভাগ-বতৰা (এই প্ৰকল্পত অংশগ্ৰহণ কৰা সকলক এমাহৰ সময় দিয়া হ’ব৷ প্ৰয়োজনত এই এমাহত ৱিকিমিডিয়া প্ৰকল্পৰে জড়িত অভিজ্ঞ ৱিকিমিডিয়ানৰ সহায়-সহযোগিতা গ্ৰহণ কৰা হ'ব৷) *ফটো আৰু পৃষ্ঠাৰ বিষয়বস্তু অসমৰ সংস্কৃতি, বুৰঞ্জী, সাহিত্য, ব্যক্তি, নৃত্য, কৃষি, খাদ্য আদি হ’ব লাগিব। *২৬ জুলাই ২০২৫, শনিবাৰ: ৱিকি-সন্মিলনঃ ;স্থানঃ নামনি অসম (গুৱাহাটী!) #কৰ্মদলৰ সদস্যই নিজৰ কৰ্ম প্ৰদৰ্শন কৰিব, #ভৱিষ্যত পৰিকল্পনা ব্যাখ্যা, #প্ৰমাণ পত্ৰ/বঁ‌টা বিতৰণ আদি, (এই কাৰ্যত প্ৰচাৰৰ জড়িয়তে কোনো শিক্ষানুষ্ঠান, ফটোগ্ৰাফি ক্লাৱ আদিকো সামৰি ল'ব পৰা যায়৷) -[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 15:08, 22 November 2024 (ইউ.টি.চি.) ==={{support}}=== * {{support}} [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 15:00, 23 November 2024 (ইউ.টি.চি.) * {{support}}-[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 15:02, 23 November 2024 (ইউ.টি.চি.) * {{support}}- <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 15:08, 23 November 2024 (ইউ.টি.চি.) *{{support}}-[[User:অজয় দাস|<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>&nbsp;অজয়&nbsp;</b></span>]] [[User Talk:অজয় দাস|^{<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 15:25, 23 November 2024 (ইউ.টি.চি.) * {{support}}- [[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 14:47, 24 November 2024 (ইউ.টি.চি.)JyotiPN * {{support}} -[[সদস্য:Aryan|Aryan]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Aryan|বাৰ্তা]]) 02:32, 25 November 2024 (ইউ.টি.চি.) * [[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 12:58, 26 November 2024 (ইউ.টি.চি * {{support}} -[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 14:34, 30 November 2024 (ইউ.টি.চি.) ==={{oppose}}=== ===মন্তব্য=== প্ৰস্তাৱ, পৰিকল্পনাখিনি অলপ বহলাই লিখিবা নেকি? ভালকৈ বুজি পোৱা নাই৷ [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 06:44, 28 November 2024 (ইউ.টি.চি.) ==ৱিকি লাভচ্‌ বাৰ্ড প্ৰতিযোগিতা, ২০২৪== কালিলৈ ২৫ নৱেম্বৰৰপৰা অহা ২৫ ডিচেম্বৰলৈ ৱিকিমিডিয়া কমনচত [https://meta.wikimedia.org/wiki/Wiki_Loves_Birds_India_2024 ৱিকি লাভচ্‌ বাৰ্ড] প্ৰতিযোগিতা আৰম্ভ হৈছে। অসমীয়া ৱিকিৰ ইচ্ছুক সদস্যকলে [https://commons.wikimedia.org/wiki/Campaign:wlb_2024 এই লিংকত] স্থানীয় চৰাইৰ ফটো আপল'ড কৰি প্ৰতিযোগিতাত ভাগ লব পাৰিব। [[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 14:46, 24 November 2024 (ইউ.টি.চি.)JyotiPN [[শ্ৰেণী:ৱিকিপিডিয়া]] ==আন্তৰ্জাতিক নাৰী দিৱসৰ সৈতে সংগতি ৰাখি এটি ৱিকি কৰ্মশালাৰ আয়োজনৰ প্ৰস্তাৱ== হে মাননীয় সদস্যসকল, আপোনালোক এই বিষয়ে অৱগত যে, অহা ৮ মাৰ্চৰ দিনটো আন্তৰ্জাতিক নাৰী দিৱস ৰূপে স্বীকৃত। এই দিৱসৰ সৈতে সংগতি ৰাখি গোটেই মাৰ্চ মাহটো নাৰী দিৱস ৰূপে উদযাপনৰ ৱিকিপিডিয়াৰ সিদ্ধান্ত মৰ্মে, যোৱা মাৰ্চ মাহত অসমীয়া ৱিকিউৎসতো এটি ৭ দিনীয়া [https://as.wikisource.org?curid=67480 এডিটাথন] আয়োজনৰ কৰা হৈছিল। নাৰী দিৱস উদযাপনৰ লগতে অসমীয়া ৱিকিউৎসৰ কাম-কাজক আগবঢ়াই লৈ যোৱাৰ উদ্দেশ্যে ২০২৫ বৰ্ষৰ মাৰ্চ মাহত এখনি আৱাসিক ৱিকিউৎস কৰ্মশালা আয়োজনৰ চিন্তা কৰা হৈছে। অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াত বিভিন্নটা প্ৰতিযোগিতাৰ অনুষ্ঠিত হৈ থকা সূত্ৰে মাহেকে ভালেখিনি কাম হৈ থকাৰ বিপৰীতে অসমীয়া ৱিকিউৎস কিছু ধীৰ গতিত আগবঢ়ালৈ চাই এই কৰ্মশালাই ন-পুৰণি সকলো সদস্যসকে নতুন উদ্যম প্ৰদান কৰাৰ লগতে নতুন সদস্যকো ৱিকিউৎসত বৰঙণি যোগাবলৈ উৎসাহিত কৰিব বুলি এক দৃঢ় আশা লৈ এই বিষয়ত মাননীয় সদস্যসকলৰ মতামত বিচাৰিলোঁ আৰু সময়সীমা নিৰ্ধাৰণৰ বাবে অনুৰোধ জনালোঁ। আপোনালোকৰ সমৰ্থন অনুযায়ী পৰৱৰ্তী কাৰ্য-প্ৰণালীৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা হব। _বিনীত, [[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 11:07, 30 November 2024 (ইউ.টি.চি.)JyotiPN ===এডিটাথনৰ বাবে নিৰ্ধাৰিত সময়=== * ৮-১০ মাৰ্চলৈ (দুদিনীয়া) * ১২-১৪ মাৰ্চলৈ (দুদিনীয়া) ===সমৰ্থন=== # [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 17:26, 1 December 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 13:50, 3 December 2024 (ইউ.টি.চি.) ===বিৰোধ=== ===মন্তব্য=== 80mxh20vdns2y9iux8hgtmjje965nju 450687 450649 2024-12-03T14:57:09Z Nayan j Nath 15159 /* আন্তৰ্জাতিক নাৰী দিৱসৰ সৈতে সংগতি ৰাখি এটি ৱিকি কৰ্মশালাৰ আয়োজনৰ প্ৰস্তাৱ */ 450687 wikitext text/x-wiki <noinclude>{{Village pump pages|প্ৰস্তাৱ|alpha=yes|start=85|ৰাইজৰ চ'ৰাৰ এই পৃষ্ঠাত নতুন ভাৱ আৰু প্ৰস্তাৱসমূহ আপুনিও যোগ কৰিব পাৰে। <br/>ইয়াৰ বাহিৰে অন্য ৱিকিপিডিয়াৰ নীতি বিষয়ক পৃষ্ঠাসমূহ নৱ-প্ৰস্তাবিত আৰু প্ৰচলিত নীতি-নিৰ্দেশনাসমূহৰ বিষয়ে আলোচনা কৰিবলৈ কৰিবলৈ অনুগ্ৰহ কৰি ''[[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (নীতি)|নীতি]]'' বিভাগৰ পৃষ্ঠা ব্যৱহাৰ কৰক।<br/>কোনো নীতি-নিৰ্দেশনাৰ প্ৰয়োগ বা ব্যৱহাৰ সম্পৰ্কীয় সন্দেহ মৰিষণৰ কাৰণে বিভিন্ন [[:en:Wikipedia:Noticeboards|জাননী ফলক]]সমূহ ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে। যদি আপোনাৰ কাৰিকৰী জ্ঞান আছে তেন্তে উপযুক্তভাৱে অৱদান/আলোচনা/সহায় আগবঢ়াওক।<br/> সততে উদয় হোৱা প্ৰশ্নসমূহৰ এখন সূচী '''[[ৱিকিপিডিয়া:সততে উদিত হোৱা প্ৰশ্নসমূহ|এই FAQ পৃষ্ঠাত]]''' (FAQ: '''F'''requently '''A'''sked '''Q'''uestions) আছে, অনুগ্ৰহ কৰি প্ৰথমে তাত চাই লয় যেন। |WP:VPP}} {{cent}} __TOC__ <span id="below_toc"></span> </noinclude> {{archive box| [[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/0|সবাতোকৈ পুৰণি]]<br /> [[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/1|সংৰক্ষণ ১]]<br /> [[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/2|সংৰক্ষণ ২]]<br /> [[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/3|সংৰক্ষণ ৩ (জানুৱাৰী ২০১২-ডিচেম্বৰ ২০১২)]]<br /> [[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/4|সংৰক্ষণ ৪ (জানুৱাৰী ২০১৩-ডিচেম্বৰ ২০১৩)]]<br /> [[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/5|সংৰক্ষণ ৫ (জানুৱাৰী ২০১৪-ডিচেম্বৰ ২০১৮)]]<br /> [[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/6|সংৰক্ষণ ৬ (জানুৱাৰী ২০১৯-ডিচেম্বৰ ২০২১)]]<br /> [[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/7|সংৰক্ষণ ৭ (জানুৱাৰী ২০২২-ডিচেম্বৰ ২০২২)]]<br /> [[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/8|সংৰক্ষণ ৮ (জানুৱাৰী ২০২৩-ডিচেম্বৰ ২০২৩)]] }} =='''আলোকচিত্ৰ প্ৰতিযোগিতা আৰু নৱাগতৰ বাবে প্ৰবন্ধ প্ৰতিযোগিতাৰ আলোচনাৰ বাবে শেহতীয়া সংৰক্ষণ চাওক। '''== ==ৱিকিৰ সহায়ক ভিডিঅ' চিৰিজ== অসমীয়া ৱিকিৰ বিভিন্ন প্ৰকল্পত ন-শিকাৰুয়ে কেনেকৈ কাম আৰম্ভ কৰিব পাৰে সেয়া হাতে-কামে দেখুৱাই এলানি ভিডিঅ' কৰাৰ প্ৰস্তাৱ আগবঢ়াইছোঁ। অসমীয়া ৱিকিৰ ইউটিউব চেনেলত এই ভিডিঅ'সমূহ আপল'ড কৰি থ'লে নতুন শিকাৰুয়ে কাম কৰিবলৈ সুবিধা পাব। এই সম্পৰ্কে মোৰ এগৰাকী অসমীয়া বন্ধু [https://www.linkedin.com/search/results/all/?fetchDeterministicClustersOnly=true&heroEntityKey=urn%3Ali%3Afsd_profile%3AACoAAA1ZD0QB6AvQLsJzsfPbDb7OPvodK3cmXLs&keywords=manish%20sharma&origin=RICH_QUERY_TYPEAHEAD_HISTORY&position=0&searchId=ff2e0fbe-e4dd- মণীষ শৰ্মা]ৰ লগত কথা পাতিছোঁ। কৰ্মসূত্ৰে তেওঁ কানাডাৰ এলবাৰ্টা চৰকাৰৰ বাবে এনে শৈক্ষিক ভিডিঅ' প্ৰস্তুত কৰাত সহায় কৰে (Learning and Development Consultant)। অসমীয়া ৱিকিসমাজ আগ্ৰহী হ'লে আমাকো তেওঁ সহায়ক ভিডিঅ'ৰ প্ৰস্তুতিত সহায় কৰাৰ প্ৰতিশ্ৰুতি দিছে। এইবিষয়ত আপোনালোক সকলোৰে মতামত বিচাৰিছোঁ। মোৰ মতে প্ৰতিটো ভিডিঅ' দুইৰ পৰা পাঁচমিনিটৰ ভিতৰত হ'লে ভাল। সম্ভাব্য বিষয় আৰু সমল ব্যক্তিৰ তালিকা এখন দিছোঁ। আগ্ৰহ আৰু প্ৰয়োজন অনুসৰি সালসলনি কৰিব পাৰে- :১) অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াত কেনেকৈ একাউণ্ট খুলিব?: ভাস্কৰ ভূঞা :২) অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াত কেনেকৈ প্ৰবন্ধ সৃষ্টি কৰিব?: দিব্য দত্ত :৩) অসমীয়া ৱিকিউৎসত কেনেকৈ মুক্ত উৎসত উপলভ্য কিতাপ আপল'ড কৰিব?: প্ৰণামিকা অধিকাৰী :৪) অসমীয়া ৱিকিউৎসত কেনেকৈ কিতাপৰ মুদ্ৰণ সংশোধন কৰিব?: ৰুমী বৰা :৫) অসমীয়া ৱিকিউদ্ধৃতিত কেনেকৈ কাম আৰম্ভ কৰিব?: কুলধৰ ৰাভা :৬) অসমীয়া ৱিকিকমন্সত কেনেকৈ ফটো যোগ দিব?: গীতাৰ্থ বৰদলৈ :৭) অসমীয়া ৱিকিৰ ৱিকিপত্ৰিকাত কেনেকৈ সম্পাদনা কৰিব?: নয়নজ্যোতি নাথ :৮) ৱিকিডাটা কি আৰু কেনেকৈ? : বাবুল বৈশ্য :৯) অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াত তথ্য উৎস: কি, কিয়, কেনেকৈ?: জোনালী বৰুৱা :১০) অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া কি নহয়?: ঈশান জ্যোতি বৰা -[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 13:25, 20 March 2024 (ইউ.টি.চি.) * ভাল প্ৰস্তাৱ। আগবাঢ়িব পাৰি। [[সদস্য:ঈশান জ্যোতি বৰা|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ঈশান জ্যোতি বৰা|বাৰ্তা]]) 14:54, 20 March 2024 (ইউ.টি.চি.) ===পৰিকল্পনা=== শেহতীয়াকৈ ৱিকি মেণ্টৰশ্বিপ প্ৰকল্পত সহায়ক ভিডিঅ'ৰ গুৰুত্ব লক্ষ্য কৰি এই প্ৰকল্পটোৰ কাম পুনৰ আগবঢ়োৱাৰ প্ৰস্তাৱ দিব খুজিছোঁ। পূৰ্বতে আমাক সহায়ৰ বাবে আগবাঢ়ি অহা সমল ব্যক্তি মনীষ শৰ্মা বৰ্তমান এই প্ৰকল্পত লাগিব পৰা অৱস্থাত নাই। তাৰোপৰি পূৰ্বৰ পৰিকল্পনাৰো কিছু সালসলনি কৰি তলৰ পদক্ষেপসমূহ প্ৰস্তাৱ কৰিব খুজিছোঁ। * প্ৰতিটো ভিডিঅ' মাথোঁ তিনিমিনিটৰ ভিতৰতে কৰা হ'ব। প্ৰতিটো ভিডিঅ'ত মাথোঁ এটা প্ৰশ্নৰ উত্তৰ দিবলৈ চেষ্টা কৰা হ'ব। দেখুৱাব খোজা পৰ্য্যায় সমূহ বেছি দীঘলীয়া হ'লে ভিডিঅ'ৰ উত্তৰ ভাগ ভাগ কৈ দুই বা তিনিটা ভিডিঅ'ৰে দেখুওৱা হ'ব। * ভিডিঅ'ৰ আৰম্ভণিতে সকলোৱে ৱিকিৰ এখন বেনাৰ দেখুৱাই ল'ব। লগতে সকলোৱে একেদৰেই দিব পৰাকৈ এটা উমৈহতীয়া চিনাকি ঠিক কৰি লোৱা হ'ব। উদাহৰণস্বৰূপে, 'অসমীয়া ৱিকিৰ অনলাইন পাঠলৈ আপোনাক আদৰণি জনাইছোঁ। মোৰ নাম অমুক। আজি মই আপোনালোকক অমুক বিষয়ে হাতে-কামে শিকাম।' * পাঠৰ অডিঅ' আৰু ভিডিঅ' ৰেকৰ্ডিং বক্তাগৰাকীয়ে নিজে কৰিব। কম্পিউটাৰৰ স্ক্ৰীণৰেকৰ্ড কৰি (Windows+Alt+R) হাতে-কামে দেখুৱাই আৰু কৈ যাব। এই কামটো কেনেকৈ কৰিব লাগে সেয়া দেখুৱাই-বুজাই দিয়া হ'ব। * বক্তাৰ ভাষা যিমান পাৰি স্বাভাৱিক বা কথা কোৱাৰ দৰে আৰু সহজ-সৰল হ'লে ভাল। কোনোধৰণৰ স্ক্ৰীপ্ট বা লিখিত ভাষাৰ প্ৰয়োগৰ প্ৰয়োজন নাই। * সকলোবোৰ ভিডিঅ' অসমীয়া ৱিকিৰ ইউটিউব চেনেলত যোগ দিয়া হ'ব। সকলোৱে মন্তব্য জনাবচোন। ওপৰৰ তালিকাখনৰ লগতে অন্য কিবা প্ৰশ্ন যোগ দিব লগীয়া থাকিলেও দিব পাৰে।-[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 14:03, 5 November 2024 (ইউ.টি.চি.) : এনেই ঠিকে আছে, কিন্তু কোনোবা জনা এজনে ধুনীয়াকৈ ভিডিঅ’টো সম্পাদনা কৰি নিদিলে সুষমতা নাথাকিব৷ নহ’লে তুমি এটা ভিডিঅ’ কৰি দেখুৱাই দিলে ভাল পাম৷ [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 06:42, 28 November 2024 (ইউ.টি.চি.) ==ছি লীডচ্ কেম্পেইনৰ অধিনত শিক্ষানুষ্ঠানত ৱিকিৰ প্ৰচাৰ== {{আলোচনা সমাপ্ত}} শিক্ষানুষ্ঠানত ৱিকিৰ প্ৰচাৰ আৰু প্ৰসাৰ কৰাৰ লগতে অধিক সেচ্ছাসেৱকক আগ্ৰহী কৰি তুলিবৰ বাবে ৯। ৪। ২০২৪ তাৰিখে [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিমিডিয়াৰ সজাগতা সভা আৰু কৰ্মশালা, লক্ষীমপুৰ বালিকা মহাবিদ্যালয়|লখিমপুৰ বালিকা মহাবিদ্যালয়ত এখনি কৰ্মশালা]] অনুষ্ঠিত কৰাৰ প্ৰয়াস কৰা হৈছে। কৰ্মশালাৰ বাবে সমল ব্যক্তি হিচাপে @[[সদস্য:Nayan j Nath|— নয়ন জ্যোতি নাথ]] ৰ নাম প্ৰস্তাৱ কৰিলোঁ। লগতে অনুষ্ঠানটোৰ সমন্বয়ক হিচাপে নিজৰ লগতে @[[সদস্য:Jyoti Chiring|— জ্যোতি চিৰিঙ]] ৰ নাম প্ৰস্তাৱ কৰিলোঁ। সকলোকে মতামত জনাবৰ বাবে অনুৰোধ জনালোঁ। নীতেশ গীলৰ পৰামৰ্শ অনুসৰি এই কৰ্মশালাখনি She Leads ৰ অধীনত অনুষ্ঠিত কৰা হ'ব। # [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 11:51, 4 April 2024 (ইউ.টি.চি.) ===প্ৰস্তাৱিত কাৰ্য্যসূচী=== # পুৱা ১১ বজাৰ পৰা ১১:১০ বজালৈ - আৰম্ভণি - জ্যোতি চিৰিং # পুৱা ১১:১০ বজাৰ পৰা ১১:২৫ বজালৈ - সমন্বয়কৰ দু-আষাৰ # পুৱা ১১:২৫ বজাৰ পৰা ১১:৫৫ বজালৈ - ৱিকিমিডিয়াৰ ভগ্নী প্ৰকল্পৰ বিষয়ে বক্তব্য (ৱিকি কমন্স, ৱিকিউদ্ধৃতি, ৱিকি উৎস) - ৰুমী বৰা # পুৱা ১১:৫৫ বজাৰ পৰা দুপৰীয়া ১২:২৫ বজালৈ - অসমীয়া মহিলা ৱিকিমিডিয়ানৰ বক্তব্য ( ভিদিঅ' ) লগতে চাহ বিৰতি # দুপৰীয়া ১২:২৫ বজাৰ পৰা ১:১০ বজালৈ - ৱিকিপিডিয়াৰে পৰিচয় আৰু একাউণ্ট সৃষ্টি - নয়ন জ্যোতি নাথ # দুপৰীয়া ১:১০ বজাৰ পৰা ১:৪০ বজালৈ - প্ৰশ্নোত্তৰ শিতান # দুপৰীয়া ১:৪০ বজাৰ পৰা ২:৩০ বজালৈ - আহাৰ বিৰতি # ২:৩০ বজাৰ পৰা ৩:৫০ বজালৈ - হাতে-কামে ৱিকি ( নয়ন জ্যোতি নাথ, জ্যোতি চিৰিং,ৰুমী বৰা ) # ৩:৫০ বজাৰ পৰা ৪:০০ বজালৈ - শলাগৰ শৰাই - ৰুমী বৰা ===মতামত=== #খুব সুন্দৰ পদক্ষেপ। শুভেচ্ছা জনালোঁ। <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px; ">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp; ([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 11:56, 4 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # বঢ়িয়া। শুভেচ্ছা যাচিলোঁ। [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 12:21, 4 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # বঢ়িয়া প্ৰস্তাৱ! শুভকামনা জনাইছোঁ। -[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 12:57, 4 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # অনুষ্ঠানটোৰ সফলতা কামনা কৰিলোঁ। [[সদস্য:ঈশান জ্যোতি বৰা|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ঈশান জ্যোতি বৰা|বাৰ্তা]]) 13:08, 4 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # সমৰ্থন আৰু শুভকামনা।[[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 15:37, 4 April 2024 (ইউ.টি.চি.)JyotiPN # নিশ্চয়কৈ সহায় আগবাঢ়ম। -[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 15:31, 8 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # শুভেচ্ছা থাকিল -[[User:অজয় দাস|<span style='color: #ceff00; background-color: #1e1e1e; '><b>&nbsp; অজয়&nbsp; </b></span>]] [[User Talk:অজয় দাস|^{<span style='color: #ceff00; background-color: #1e1e1e; '><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 16:04, 8 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # শুভেচ্ছা থাকিল। [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 05:56, 9 April 2024 (ইউ.টি.চি.) </div> == ছি লীডচ্ কেম্পেইন:সজাগতা সভা আৰু কৰ্মশালা== {{আলোচনা সমাপ্ত}} অহা ৩০ এপ্ৰিল, ২০২৪ত নগাঁও মহাবিদ্যালয়ত She Leads Capmpaignৰ অধীনত এখনি [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিমিডিয়াৰ সজাগতা সভা আৰু কৰ্মশালা ২০২৪, নগাঁও মহাবিদ্যালয়|এদিনীয়া ৱিকি-সজাগতা সভা আৰু প্ৰশিক্ষণ কৰ্মশালা]]ৰ আয়োজন কৰা হৈছে। সেইদিনা অসমীয়া ৱিকিমেডিয়াৰ মহিলা সম্পাদকসকলক সম্ভৱ হ’লে উপস্থিত থাকিবলৈ আহ্বান জনালোঁ। কৰ্মশালাখনিত ৱিকিপিডিয়া, ৱিকিউংস, ৱিকিউদ্ধৃতি আৰু ৱিকিকমন্সৰ বিষয়ে প্ৰাৰম্ভিক প্ৰশিক্ষণ দিবলৈ মনস্থ কৰা হৈছে। সকলো সক্ৰিয় সম্পাদকৰ পৰা দিহা-পৰামৰ্শ বিচৰা হ’ল। (অনুষ্ঠানটিৰ কাৰ্যসূচী নিৰ্দিষ্ট হোৱাৰ পিছত এই জাননীতে সন্নিৱিষ্ট কৰা হ’ব)- [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 12:30, 4 April 2024 (ইউ.টি.চি.) ===কাৰ্যসূচী=== *পুৱা ৯:১৫ বজাৰ পৰা ১০:০০ বজালৈ -পৰিচয়মূলক ভাষণ। *পুৱা ১০:০০ বজাৰ পৰা ১০:১৫ বজালৈ -ৱিকিপিডিয়াত কেনেকৈ একাউণ্ট তৈয়াৰ কৰিব পাৰি। * পুৱা ১০:১৫ বজাৰ পৰা ১০:০০ বজালৈ -ৱিকিকমন্সত ফটো কেনেকৈ আপলোড কৰিব। *পুৱা ১১:০০ বজাৰ পৰা ১১:১৫ বজালৈ -চাহ-বিৰতি। *পুৱা ১১:১৫ বজাৰ পৰা দুপৰীয়া ১২:৩০ বজালৈ -ৱিকিউদ্ধৃতিত সম্পাদনা কৰা। *দুপৰীয়া ১২:৩০ বজাৰ পৰা ০১:০০ বজালৈ - প্ৰশ্নোত্তৰ * দুপৰেয়া ০১:০০ বজাৰ পৰা ০২:০০ বজালৈ -আহাৰ বিৰতি *দুপৰীয়া ০২:০০ বজাৰ পৰা ০৪:০০ বজালৈ -দুটা গোটত বিভক্ত, একে সময়তে দুগৰাকী সমল ব্যক্তিৰ দ্বাৰা ৱিকিউৎস আৰু ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনা প্ৰশিক্ষণ। *বিয়লি ০৪:০০ বজাৰ পৰা ০৪:৩০ বজালৈ -অংশগ্ৰহণকাৰীসকলৰ পৰা প্ৰশ্ন। *সন্ধিয়া ০৪:৩০ বজাত -প্ৰতিষ্ঠানলৈ ধন্যবাদ জ্ঞাপন। (নগাঁও মহাবিদ্যালয়) ===মতামত=== # বঢ়িয়া প্ৰস্তাৱ! শুভকামনা জনাইছোঁ। -[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 12:57, 4 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # অনুষ্ঠানটোৰ সফলতা কামনা কৰিলোঁ। [[সদস্য:ঈশান জ্যোতি বৰা|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ঈশান জ্যোতি বৰা|বাৰ্তা]]) 13:09, 4 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # আদৰণীয় প্ৰস্তাৱ। শুভেচ্ছা জনালোঁ। [[সদস্য:Mousumi.Das|Mousumi.Das]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Mousumi.Das|বাৰ্তা]]) 16:16, 4 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # খুব সুন্দৰ পদক্ষেপ। শুভেচ্ছা জনালোঁ। <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px; ">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp; ([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 14:27, 4 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # শুভেচ্ছা থাকিল। -[[User:অজয় দাস|<span style='color: #ceff00; background-color: #1e1e1e; '><b>&nbsp; অজয়&nbsp; </b></span>]] [[User Talk:অজয় দাস|^{<span style='color: #ceff00; background-color: #1e1e1e; '><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 16:54, 6 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # অনুষ্ঠানটো সফল হোৱাৰ কামনা কৰিলোঁ।[[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 10:05, 7 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # অনুষ্ঠানটোত উপস্থিত থাকি সহযোগিতা আগবঢ়াই যাবলৈ চেষ্টা কৰিম। [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 13:09, 8 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # আন্তৰিক শুভেচ্ছা! -[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 15:32, 8 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # শুভেচ্ছা থাকিল। [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 05:56, 9 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # এই জয় যাত্ৰাৰ অংশীদাৰ হবলৈ আমিও যত্ন কৰিম </div> ==সক্ৰিয় ৱিকিমিডিয়ান চন্দন চিৰিং ফুকনৰ স্মৃতি যুগমীয়া কৰাৰ বাবে পদক্ষেপ== ===পদক্ষেপসমূহ থোৰতে=== অসমীয়া ৱিকি সমাজৰ এগৰাকী অক্লান্ত সদস্য '''চন্দন চিৰিং''' আৰু নাই! কিন্তু চন্দনৰ সৰলতা, নিষ্ঠা আৰু কৰ্মোদ্যমে আমাক সদায়ে প্ৰেৰণা যোগাই যাব আৰু তেওঁক অসমীয়া ৱিকি সমাজৰ মাজত সদায়ে জীয়াই থাকিব। চন্দনৰ স্মৃতি যুগমীয়া কৰি ৰখাৰ বাবে ২৮ এপ্ৰিল, দেওবাৰৰ শোকসভাত গ্ৰহণ কৰা প্ৰস্তাৱসমূহ হ'ল- ====ৱিকিপত্ৰিকাত শ্ৰদ্ধাঞ্জলিসূচক শিতান==== [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপত্ৰিকা/মে’-২০২৪|মে' ২০২৪ মাহৰ ৱিকিপত্ৰিকা]]ত চন্দন চিৰিঙৰ বাবে এটা শ্ৰদ্ধাঞ্জলিসূচক শিতান ৰখাৰ প্ৰস্তাৱ। তাতে সকলোৱে চন্দনৰ সান্নিধ্য বা কোনো অভিজ্ঞতা, শ্ৰদ্ধাঞ্জলিৰে বাৰ্তা দিব পাৰিব। এই ৱিকিপত্ৰিকা '''৫ মে'''' তাৰিখে মাহিলী ৱিকিসভাত মুকলি কৰা হ'ব। :: ''সমন্বয়ক: দিব্য দত্ত'' ====অনলাইন স্মৃতিগ্ৰন্থ প্ৰকাশ==== চন্দনৰ সকলো লেখা, ৱিকিত অৱদানৰ পৰিসংখ্যা, পদক আৰু ৱিকিপত্ৰিকাৰ শ্ৰদ্ধাঞ্জলিসূচক বাৰ্তাসমূহ যোগ দি এখন অনলাইন স্মৃতিগ্ৰন্থ প্ৰকাশ কৰাৰ প্ৰস্তাৱ। এই স্মৃতিগ্ৰন্থ প্ৰয়োজন অনুসৰি প্ৰিণ্ট কৰিব পৰা যাব। এই স্মৃতিগ্ৰন্থৰ অনলাইন আৰু অফলাইন কপি অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ জন্মদিন '''২ জুন'''ৰ দিনা আনুষ্ঠানিকভাৱে মুকলি কৰিব পাৰি। :: ''সমন্বয়ক: ঈশান জ্যোতি বৰা, গীতাৰ্থ বৰদলৈ'' ====চন্দন চিৰিং ফুকন সোঁৱৰণী ভিডিঅ' প্ৰস্তুত==== চন্দনৰ লগত জড়িত সকলো ফটো, অডিঅ' আৰু ভিডিঅ' ফাইল লগ লগাই এটা ভিডিঅ' প্ৰস্তুত কৰাৰ সিদ্ধান্ত। এই সকলো ফাইল [https://drive.google.com/drive/u/0/folders/1CsHGRS0py_ooMXAaJ2MpC3-feKIoRc4- এই লিংক]ত গৈ গুগল ড্ৰাইভত যোগ দিবলৈ অনুৰোধ কৰিছোঁ। এই সংকলিত ভিডিঅ' ৰূপটো অসমীয়া ৱিকিৰ ইউটিউব চেনেল আৰু অন্যান্য সামাজিক মাধ্যমত অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ জন্মদিন '''২ জুন'''ৰ দিনা আনুষ্ঠানিকভাৱে মুকলি কৰিব পাৰি। :: ''সমন্বয়ক: জলি ৰুমী বৰা'' ====চন্দন চিৰিং পদক==== ৱিকিউদ্ধৃতিত প্ৰতিমাহে সৰ্বোচ্চ সম্পাদনা কৰা সদস্যগৰাকীক ''''চন্দন চিৰিং পদক'''' দিয়াৰ প্ৰস্তাৱ। এই পদকৰ সাঁচটো সাজিবলৈ নয়ন জ্যোতি নাথক অনুৰোধ কৰিছোঁ। :: ''সমন্বয়ক: নয়ন জ্যোতি নাথ'' ====চন্দন চিৰিং ফুকন সোঁৱৰণি ন্যাস==== *''সমন্বয়ক: প্ৰণামিকা অধিকাৰী'' '''চন্দন চিৰিং ফুকন সোঁৱৰণি ন্যাস''' সম্পৰ্কীয় হোৱাটছ আপ গোটত হোৱা আলোচনাৰ সাৰাংশ: =====ন্যাসৰ সংবিধান===== ন্যাসৰ এখন সংবিধানৰ খচৰা প্ৰস্তুত কৰাৰ দায়িত্ব *দিব্য দত্ত *প্ৰণামিকা অধিকাৰী =====বেংক একাউণ্ট===== ন্যাসৰ বেংক একাউণ্ট তেজপুৰ নাইবা নগাঁৱত খুলিব লাগিব =====পৰিয়ালৰ সদস্য===== ন্যাসৰ সাধাৰণ সদস্য হিচাপে চন্দন চিৰিং ফুকনৰ পৰিয়ালৰ এজন বা দুজন ব্যক্তিক ৰখা হ’ব। =====কাৰ্যনিৰ্বাহক সমিতি===== আলোচনামৰ্মে সমিতি গঠন কৰা হ’ল৷ ====চন্দন চিৰিং ফুকন বৰ্ষশ্ৰেষ্ঠ ৱিকিমিডিয়ান বঁটা==== বৰ্ষশ্ৰেষ্ঠ ৱিকিমিডিয়ান এজনক ‘'''চন্দন চিৰিং ফুকন বৰ্ষশ্ৰেষ্ঠ ৱিকিমিডিয়ান বঁটা''' দিয়াৰ প্ৰস্তাৱ। এই বঁটাৰ সৈতে মানপত্ৰ, কিতাপৰ টোপোলা আদি অন্যান্য সামগ্ৰী থাকিব। তাৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় খা-খৰচৰ বাবে আগ্ৰহী যিকোনো ৱিকিমিডিয়ানে সহায় কৰিব পাৰিব। এই পদক প্ৰতিবছৰে ৱিকিউদ্ধৃতিৰ জন্মদিন '''৪ জানুৱাৰী''' তাৰিখে দিয়াৰ কথা ভবা হৈছে। :: ''সমন্বয়ক: ভাস্কৰ ভূঞা, অনামিকা বড়া'' :: ''২০২৪ চনৰ পুৰস্কাৰ:'' :::''নগদ ধন: নয়ন জ্যোতি নাথ (৫০০১/- টকা)'' :::''কিতাপৰ টোপোলা:প্ৰিয়াংকুশ ডেকা আৰু অনামিকা বড়া'' :::''মানপত্ৰ: ভাস্কৰ ভূঞা'' :::''ট্ৰফী: দিব্য দত্ত'' ====চন্দন চিৰিং ফুকন সোঁৱৰণী সম্পাদনা মেলা==== ৱিকিউদ্ধৃতিত সক্ৰিয়তা বঢ়োৱাৰ উদেশ্যে ১ মে'ৰ পৰা ৩১ মে' লৈ দ্বিতীয় এখন ''' চন্দন চিৰিং ফুকন সোঁৱৰণী ৱিকিউদ্ধৃতি সম্পাদনা মেলা''' আয়োজন কৰাৰ প্ৰস্তাৱ দিছোঁ। এই মেলাত সৰ্বোচ্চ অৱদানকাৰীসকলক প্ৰথম, দ্বিতীয় আৰু তৃতীয় পুৰস্কাৰ হিচাপে ক্ৰমান্বয়ে ১২০০/-, ৮০০/- আৰু ৫০০/- টকাৰ সৈতে মানপত্ৰ প্ৰদান কৰা হ'ব। পুৰস্কাৰসমূহ অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ জন্মদিন '''২ জুন'''ৰ দিনা আনুষ্ঠানিকভাৱে প্ৰদান কৰিব পৰা হ'ব। :: ''সমন্বয়ক: কুলধৰ ৰাভা, উদ্ধৃতি পৰীক্ষক: দিব্য দত্ত, চাণক্য কুমাৰ দাস'' :: ''পুৰস্কাৰ: জলি ৰুমী বৰা; মানপত্ৰ:...'' :: ===মতামত=== # সমৰ্থন জনালোঁ।<span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px; ">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#6 # # সংখ্যায়িত তালিকা আইটেম 63300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp; ([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 15:39, 28 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # সমৰ্থন। [[সদস্য:Psneog|Psneog]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Psneog|বাৰ্তা]]) 20:32, 28 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # সমৰ্থন জনালোঁ।[[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 02:21, 29 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # সমৰ্থন জনালোঁ।[[সদস্য:Jyoti Chiring|Jyoti Chiring]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Jyoti Chiring|বাৰ্তা]]) 02:28, 29 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} - [[User:Kuldhar Rabha|<font color="#cc0099">𝒦𝓊𝓁𝒹𝒽𝒶𝓇 ℛ𝒶𝒷𝒽𝒶</font>]] ^{[[User Talk:Kuldhar Rabha|<font color="#6600cc">(𝒯𝒶𝓁𝓀)</font>]]} 03:53, 29 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} - [[সদস্য:KhiLanTzi|KHI-LAN-TZI]] # {{Support}} — [[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:-chanakyakdas|বাৰ্তা]]) 13:43, 29 April 2024 (সুন্দৰ পদক্ষেপ) # {{Support}} — [[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 17:00, 1 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} - [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 18:22, 4 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{support}} -[[সদস্য:Rajdweep nlb|Rajdweep nlb]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rajdweep nlb|বাৰ্তা]]) 06:14, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{support}} [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 09:29, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) ==চন্দন চিৰিং ফুকন বৰ্ষশ্ৰেষ্ঠ ৱিকিমিডিয়ান বঁটা== ===নিয়মাৱলী=== *বঁটাত থাকিব এখন মানপত্ৰ, এটা ট্ৰফী আৰু কিতাপৰ টোপোলা। লগতে ইচ্ছুক ৱিকিমিডিয়ানে নিজে ঘোষণা কৰি নগদ ধন আগবঢ়াব পাৰিব। *বঁটাটো প্ৰতিবছৰে ৪ জানুৱাৰীত ঘোষণা কৰা হ'ব। *অসমীয়া ৱিকিৰ যিকোনো প্ৰকল্পত সক্ৰিয় হোৱা সদস্যসকলৰ মাজৰ পৰা এজন নিৰ্বাচিত কৰা হ'ব। **বছৰটোত অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াত অতি কমেও ৩০টা প্ৰবন্ধ সৃষ্টি কৰিব লাগিব। এটা প্ৰবন্ধত সন্নিৱিষ্ট ন্যূনতম শব্দ ৩০০। **অসমীয়া ৱিকিউদ্ধৃতিত বছৰটোত ন্যূনতম ২০টা পৃষ্ঠা সৃষ্টি কৰিব লাগিব আৰু প্ৰতিটো পৃষ্ঠাত কমেও ৫টা উদ্ধৃতি থাকিব লাগিব নাইবা পুৰণি পৃষ্ঠাসমূহত কমেও ১০০টা উদ্ধৃতি জমা কৰিব লাগিব। **অসমীয়া ৱিকিউৎসত ন্যূনতম ৮০০ পৃষ্ঠা মুদ্ৰণ সংশোধন অথবা বৈধকৰণ কৰিব লাগিব। *তিনিওটা প্ৰকল্পৰ চৰ্তসমূহৰ ভিতৰত যিকোনো এটা পূৰ হ’লে যোগ্য বিবেচিত হ’ব। *কোনো এটা প্ৰকল্পত সৰ্বোচ্চ সম্পাদনা কৰা দুজন বা ততোধিক হ'লে আন দুটা প্ৰকল্পৰ যিকোনো এটাত সক্ৰিয়তাৰ ভিত্তিত বিজয়ী নিৰ্ণয় কৰা হ'ব। *কোনো বৰ্ষত কোনো ৱিকিমিডিয়ান যোগ্য বিবেচিত নহ’লে বঁটা বাতিল কৰা হ’ব। *এবাৰ বঁটা লাভ কৰাজন দ্বিতীয়বাৰৰ বাবে বিবেচিত নহ'ব। *এই বঁটা ২০২৪ চনৰ পৰা আৰম্ভ কৰি তিনিবছৰলৈকে দিয়া হ'ব। তিনিবছৰৰ পাছত শেষৰ বছৰটোত বঁটাটো পুনৰ অনাগত তিনিবছৰলৈ বাহাল কৰিবলৈ সমকালীন সক্ৰিয় সদস্যসকলৰ সন্মতিত ৰাইজৰ চৰাত প্ৰস্তাৱ গৃহীত হ'ব লাগিব। *বঁটা সম্পৰ্কীয় যিকোনো সিদ্ধান্ত লোৱাৰ দায়িত্ব ''চন্দন চিৰিং ফুকন সোঁৱৰণী ন্যাস''ৰ ওপৰত ন্যস্ত থাকিব। *আয়োজকসকল/বঁটা প্ৰদান সমিতি এই বঁটাৰ বাবে বিবেচিত নহ'ব। ===আয়োজক সমিতি (অস্থায়ী)=== (আৰম্ভণি পৰ্যায়ত আয়োজক সমিতিত আছে বঁটাৰ বৰঙণি দিয়াসকল, বিচাৰক/পৰ্যবেক্ষক, অন্য কেইজনমান সদস্য, প্ৰশাসকসকল। ইয়াৰ বাহিৰে বঁটা ল'বলৈ অনিচ্ছুক হ'লে ২০১৯ চনৰ পূৰ্বৰ পৰা সক্ৰিয় ৱিকিমিডিয়ানে তলত নিজৰ নাম আৰু চহী প্ৰদান কৰিব পাৰে। ) {| class="wikitable" width="100%" ! style="background:#ccf; " | ক্ৰমিক নং ! style="background:#ccf; " | আয়োজক সমিতিৰ সদস্যৰ নাম ! style="background:#ccf; " | চহী |- |১ |নয়ন জ্যোতি নাথ |[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 15:43, 1 June 2024 (ইউ.টি.চি.) |- |২ |দিব্য দত্ত |<span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px; ">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp; ([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 08:16, 1 June 2024 (ইউ.টি.চি.) |- |৩ |প্ৰণামিকা অধিকাৰী | |- |৪ |জলী ৰুমী বৰা | |- |৫ |অনামিকা বড়া |[[সদস্য:অনামিকা(চুমু) বড়া|অনামিকা(চুমু) বড়া]] ([[সদস্য বাৰ্তা:অনামিকা(চুমু) বড়া|বাৰ্তা]]) 07:59, 1 June 2024 (ইউ.টি.চি.) |- |৬ |চাণক্য কুমাৰ দাস |[[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:-chanakyakdas|বাৰ্তা]]) 08:18, 1 June 2024 (ইউ.টি.চি.) |- |৭ |কুলধৰ ৰাভা |[[User:Kuldhar Rabha|<font color="#cc0099">𝒦𝓊𝓁𝒹𝒽𝒶𝓇 ℛ𝒶𝒷𝒽𝒶</font>]] ^{[[User Talk:Kuldhar Rabha|<font color="#6600cc">(𝒯𝒶𝓁𝓀)</font>]]} 08:15, 1 June 2024 (ইউ.টি.চি.) |- |৮ |ভাস্কৰ ভূঞা |[[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 07:24, 19 August 2024 (ইউ.টি.চি.) |- |৯ |প্ৰিয়াংকুশ ডেকা |[[সদস্য:Priyankush Deka|Priyankush Deka]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Priyankush Deka|বাৰ্তা]]) 08:32, 1 June 2024 (ইউ.টি.চি.) |} =='''ৱিকিৰ জন্মদিন উদযাপন আৰু চন্দন চিৰিং ফুকনৰ স্মৃতিগ্ৰন্থ উন্মোচন'''== {{আলোচনা সমাপ্ত}} মে' মাহৰ অনলাইন ৱিকি মিটৰ সিদ্ধান্ত মৰ্মে "অসমীয়া ৱিকিৰ জন্মদিন তথা চন্দন চিৰিং ফুকনৰ স্মৃতিগ্ৰন্থ উন্মোচন" ২০২৪ চনৰ ''' ২ জুন''' তাৰিখে তেজপুৰৰ '''অগ্নিগড় উদ্যানত''' অনুষ্ঠিত কৰাৰ মনস্থ কৰা হৈছে। ইয়াত '''সমন্বয়ক''' হিচাপে কোনে কোনে দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰিব আৰু কেনেদৰে আয়োজন কৰা হ'ব সেই বিষয়ে সকলো ৱিকিমিডিয়ানৰ পৰা দিহা পৰামৰ্শ বিচৰা হ'ল। [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 18:02, 6 May 2024 (ইউ.টি.চি.) ====উপস্থিত থাকিম==== #[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 18:08, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # উপস্থিত থাকিব পাৰিম বুলি আশা কৰিছোঁ। [[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 05:25, 8 May 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 23:30, 8 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # <span style="white-space:nowrap; text-shadow:#00BFFF 0em 0em 0.8em,#EE82EE -0.8em -0.8em 0.9em,#1D6B00 0.7em 0.7em 0.8em; color:#FF0000">'''[[User:Bishnu_Saikia|বিষ্ণু শইকীয়া]]'''⇒<span style="font-size: 25px; ">[[User talk:Bishnu_Saikia|✉]]</span></span> 11:37, 9 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # উপস্থিত থাকিম বুলি ভাবিছোঁ। [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 14:31, 9 May 2024 (ইউ.টি.চি.) ====উপস্থিত থকাৰ চেষ্টা কৰিম==== ====সমৰ্থন ==== # সমৰ্থন। [[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 06:19, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 06:58, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{support}} [[সদস্য:ঈশান জ্যোতি বৰা|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ঈশান জ্যোতি বৰা|বাৰ্তা]]) 07:40, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Babulbaishya|বাবুল বৈশ্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Babulbaishya|বাৰ্তা]]) 08:07, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 09:27, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{support}}- [[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 12:24, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} — [[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:-chanakyakdas|বাৰ্তা]]) 14:53, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} -[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 18:13, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} - <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px; ">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp; ([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 01:52, 8 May 2024 (ইউ.টি.চি.) ====বিৰোধ ==== ====কাৰ্যসূচী==== ====মতামত==== # ই-বুকখনৰ কাম ইতিমধ্যেই আৰম্ভ কৰিছোঁ। অৱশ্যে মূল অনুষ্ঠানৰ দিনা উপস্থিত থকাৰ সম্ভাৱনা কম। [[সদস্য:ঈশান জ্যোতি বৰা|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ঈশান জ্যোতি বৰা|বাৰ্তা]]) 07:40, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # উপস্থিত থাকিব নোৱাৰিম যদিও দূৰৈৰ পৰাই যি পাৰোঁ সহায়-সহযোগিতা কৰিবলৈ প্ৰস্তুত। -[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 12:25, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # তেজপুৰৰ পৰা কিছু দূৰৈত থকাসকলৰ সুবিধাৰ প্ৰতি লক্ষ্য ৰাখি অনুষ্ঠানটি দুপৰীয়া সময়ত দুই-তিনিঘণ্টাৰ ভিতৰতে কৰা ভাল যেন লাগিছে। নগাঁৱৰ পৰা যিমান পাৰোঁ সহযোগিতা আগবঢ়াম। - [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 18:10, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # উপস্থিত থাকিব নোৱাৰিম। <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px; ">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp; ([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 01:53, 8 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # স্থানীয় ব্যক্তি হিচাপে এই সভাত উপস্থিত থকাৰ লগতে যথাসম্ভৱ সহায় কৰিব প্ৰয়াস কৰিব। লগতে মোৰ বাবে নিৰ্দিষ্ট কোনো কৰনীয় থাকিলে নিসংকোচে জনায় যেন। <span style="white-space:nowrap; text-shadow:#00BFFF 0em 0em 0.8em,#EE82EE -0.8em -0.8em 0.9em,#1D6B00 0.7em 0.7em 0.8em; color:#FF0000">'''[[User:Bishnu_Saikia|বিষ্ণু শইকীয়া]]'''⇒<span style="font-size: 25px; ">[[User talk:Bishnu_Saikia|✉]]</span></span> 11:41, 9 May 2024 (ইউ.টি.চি.) </div> == আহোম বুৰঞ্জী সম্পৰ্কীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ সম্পাদনা == শেহতীয়াকৈ আহোম বুৰঞ্জী (ৰাজ্য, ৰাজবংশ, কীৰ্তিচিহ্ন আদি) সম্পৰ্কীয় প্ৰবন্ধসমূহত গুৰুতৰ সালসলনি পৰিলক্ষিত হৈছে। প্ৰবন্ধসমূহৰ সম্পাদনা সম্পৰ্কীয় বিবাদ নীৰসন কৰিবলৈ কেইটামান প্ৰস্তাৱ দিব খুজিছোঁ। # প্ৰবন্ধসমূহৰ শিৰোনাম প্ৰচলিত অসমীয়া নামেৰে হ'ব লাগিব। আহোম নামসমূহ মূলৰ ওচৰচপা হ’লেও সেইসমূহ প্ৰচলিত (common) বা সহজবোধগম্য নহ'ব পাৰে। আহোম নাম যেনে -"চ্যু-হ্যুণ-মু'ঙ" আদি বন্ধনীৰ ভিতৰত থাকিব পাৰে। #আৰম্ভণিৰ অংশবোৰত আহোম লিপি আৰু অসমীয়া লিপিৰে "মৌঙ ডুন চোন খাম" লিখাৰ প্ৰয়োজন নাই। প্ৰচলিত গ্ৰন্থ বা আন উৎসত তেনেকৈ পৰিচয় দিয়া নহয়। #প্ৰবন্ধবোৰ বিৱৰণ অংশবোৰত অপৰিহাৰ্য্য আহোম শব্দসমূহ বুজি পোৱাকৈ বন্ধনীত যিমান পাৰি অসমীয়া অৰ্থ থকা উচিত বা শব্দবোৰ মূল প্ৰবন্ধলৈ সংযোগ কৰা উচিত। #তথ্যসূত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত "প্ৰাথমিক উৎস" পৰিহাৰ সলনি গৌণ বা তৃতীয় শ্ৰেণীৰ উৎস ব্যৱহাৰ কৰা উচিত। উৎসবোৰত বিষয়বস্তুৰ সম্যক আলোচনা থকা উচিত; বিষয়বস্তু সম্পৰ্কে কেৱল এটা শব্দ বা এটা শাৰী উল্লেখ থকা উৎস গ্ৰহণীয় নহয়। এই ক্ষেত্ৰত সকলোৰে মতামত কামনা কৰিলোঁ। আৰু কিবা থাকিলে যোগ দিব পাৰে। ৰাইজ সন্মত হ'লে এইসমূহ প্ৰবন্ধৰ সম্পাদনাৰ বাবে ২৪ আগষ্টৰ পৰা এসপ্তাহ সময় প্ৰস্তাৱ কৰিলোঁ। [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 07:45, 17 August 2024 (ইউ.টি.চি.) ===সমৰ্থন=== # সমৰ্থন। <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px; ">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp; ([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 11:58, 17 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # সমৰ্থন। -[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 13:01, 17 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # সমৰ্থন। - [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 13:10, 17 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # সমৰ্থন। — [[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:-chanakyakdas|বাৰ্তা]]) 02:57, 18 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{support}}-[[User:অজয় দাস|<span style='color: #ceff00; background-color: #1e1e1e; '><b>&nbsp; অজয়&nbsp; </b></span>]] [[User Talk:অজয় দাস|^{<span style='color: #ceff00; background-color: #1e1e1e; '><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 04:13, 18 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{support}}-[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 22:31, 18 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{support}} [[সদস্য:Babulbaishya|বাবুল বৈশ্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Babulbaishya|বাৰ্তা]]) 04:40, 19 August 2024 (ইউ.টি.চি.) ===মতামত=== #'''প্ৰচলিত অসমীয়া নাম''': {{support}} আছে পিছে "চ্যু-হ্যুণ-মু'ঙ" টাই উচ্চাৰণৰ নহয়, অসমত আজিকালি শিক্ষা অনুষ্ঠান, বা অইন ক্ষেত্ৰত '''চ্যু''' অধিক প্ৰচলিত হৈছে বাবেহে সলনি কৰা হৈছিল। টাই উচ্চাৰণ '''Hso''' (𑜏𑜢𑜤𑜰𑜫) হয়। '''আৰম্ভণিৰ অংশবোৰত আহোম লিপি''': [[:en:WP:UEIA|WP:UEIA]]ৰ নিৰ্দেশনাৱলী অনুসৰি প্ৰথম অংশত থলুৱা ভাষা (Native language) ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে আৰু সেয়েহে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল। বাৰে বাৰে ব্যৱহাৰ হোৱাৰ অংশত আঁতৰাব পাৰি কিন্তু প্ৰথম ব্যৱহাৰৰ অনুমতি আছে।'''বন্ধনীত যিমান পাৰি অসমীয়া অৰ্থ''': {{support}} আছে লিখি যাব পাৰি। কিন্তু প্ৰথম ব্যৱহাৰত থলুৱা লিপিত লিখিব লাগে। "প্ৰাথমিক উৎস" পৰিহাৰ: পৰাপক্ষত গৌণ বা তৃতীয় শ্ৰেণীৰ উৎস ব্যৱহাৰ কৰা উচিত পিছে যদি নাথাকে প্ৰাথমিক উৎস ব্যৱহাৰ কৰাৰ বাহিৰে উপাই নাথাকে। [[:en:WP:PRIMARY|WP:PRIMARY]] {{Tq|Primary sources that have been reputably published may be used in Wikipedia, but only with care, because it is easy to misuse them.}} গতিকে গোলাপ চন্দ্ৰ বৰুৱাৰ বুৰঞ্জী ব্যৱহাৰত বাধা থাকিব নালাগে যদিহে গৌণ বা তৃতীয় শ্ৰেণীৰ উৎস থাকে তেতিয়া সেয়া অধিক নিৰ্ভৰযোগ্য হব। [[সদস্য:KhiLanTzi|KHI-LAN-TZI]] :যিবোৰ বুৰঞ্জী আহোম ৰাজবংশৰ পৃষ্ঠপোষকতাত লিখা হোৱা নাছিল, সেইবোৰ প্ৰাথমিক উৎস নহয়। সেইবোৰ নিসন্দেহে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। দ্বিতীয়তে অসমৰ থলুৱা ভাষা টাই নহয়, অসমীয়াহে। আৰু "চ্যু-হ্যুণ-মু'ঙ" আদি কি উচ্চাৰণ নাজানোঁ, কিন্তু এয়া অসমীয়া উচ্চাৰণ নহয়। অতীজতে হয়তো আহোমসকলে এনে শব্দ ব্যৱহাৰ কৰিছিল, কিন্তু এতিয়া কিছুলোকে এই শব্দবোৰ প্ৰচলনৰ চেষ্টাহে কৰি আছে। গতিকে থলুৱা শব্দ বুলি "চ্যু-হ্যুণ-মু'ঙ"ৰ দৰে শব্দ ব্যৱহাৰ কৰাৰ মই পক্ষপাতী নহয়। আৰু তৃতীয়তে “অধিক ব্যৱহাৰ হোৱা শব্দ” মানে বিভিন্ন ৱেবছাইট, কিতাপ আদি ব্যৱহাৰ হোৱা শব্দৰ সংখ্যা গণনা কৰা নহয়। যিকোনো শব্দৰ বহু প্ৰতিশব্দ থাকে তাৰে কোনটো শব্দৰ সৈতে সমাজৰ ব্যক্তিসকল অভ্যস্ত বা কোনটো শব্দ সহজে বোধগম্য সেইটোকহে বুজুৱা হয়। <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 03:49, 30 August 2024 (ইউ.টি.চি.) ::মই তেওঁৰ বক্তব্য {{tq|আহোম নাম যেনে -"চ্যু-হ্যুণ-মু'ঙ"}} শুধৰাই দিছিলোঁ। তেওঁ কোৱাৰ দৰে Syu-Hung-Mueng থলুৱা উচ্চাৰণ নহয় আহোম উচ্চাৰণ Hso-Hoom-Mueng (𑜏𑜢𑜤𑜰𑜫 𑜑𑜪𑜥 𑜉𑜢𑜤𑜂𑜫) হয়। বাকী ৰাইজে চ্যু-কা-ফা উচ্চাৰণ কৰ পৰা লৈছে মই নাজানো কিন্তু যদিহে ব্যৱহাৰ হৈছে পৃষ্ঠা নাম তেনেকৈ ৰখাই ভাল। [[সদস্য:KhiLanTzi|KHI-LAN-TZI]] ==Wiki Loves Documentation – Assam Chapter== [[File:Logo of Wiki Loves Manuscript Assam chapter.png|thumb|প্ৰকল্পটোৰ ল'গ']] ২০২৩ চনত Wiki Loves Manuscript বুলি তিনিমহীয়া অনলাইন কৰ্মশালা এখন অনুষ্ঠিত কৰিছিল। তাত পৃথিৱীৰ বিভিন্ন ভাষাৰ Manuscript সংৰক্ষণৰ কথা আলোচনা চলিছিল। তেতিয়া মোৰ মনলৈ অসমৰ সাঁচিপাতৰ সংৰক্ষণৰ কথা মনলৈ আহিল। লগতে, যোৱা কেইবছৰমানৰ পৰা GLAM-WIKI সম্বন্ধীয় কিবা প্ৰকল্প আৰম্ভ কৰাৰ ভাবি আছিলোঁ। এই সম্পৰ্কত মোৰ অভিজ্ঞতা আৰু পৰিকল্পানাৰ বিষয়ে ৱিকিৰ ব্লগত মোৰ এটা লেখা প্ৰকাশ পাইছিল। ([https://diff.wikimedia.org/2024/06/19/preserving-assamese-heritage-through-the-wikisource-loves-manuscripts-project/ লিংক]) ইয়াৰ আধাৰতে, ২০২৪ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰী মাহত, শৈলেশ পাটনায়কৰ লগত এই বিষয়ত গুগুল-মিটত আলোচনা কৰিলোঁ। এই অলোচনা চক্ৰত মোৰ লগতে নয়ন জ্যোতি নাথ, প্ৰণামিকা অধিকাৰী, আৰু ভাস্কৰ ভূঞা উপস্থিত আছিল। এই আলোচনাৰ আধাৰতে ব্যক্তিগত সংগ্ৰহত ৰখা অসমৰ সাঁচি পাতৰ পুথিসমূহ নথিভূক্ত কৰাৰ চিন্তা-চৰ্চা কৰা হয়, য'ত বৈজ্ঞানিক সংৰক্ষণ পদ্ধতিৰ অভাৱ আছে। কিছুমান ক্ষেত্ৰত, বানপানীৰ দৰে প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগৰ বাবে এই সংগ্ৰহবোৰ হেৰুৱাই পেলোৱা হৈছে। ইয়াৰ উপৰিও, মই তিতাবৰ স্থিত বৌদ্ধ বিহাৰ ভ্ৰমণ কৰোঁতে জানিবলৈ পাইছিলোঁ যে পুৰণি নথিপত্ৰবোৰত ব্যৱহৃত পৰম্পৰাগত লিপিৰ সৈতে বৰ্তমান প্ৰজন্মৰ লোক প্ৰায়ে অপৰিচিত। এই পৰিস্থিতিয়ে অসমৰ অনন্য সংস্কৃতি, ইতিহাস আৰু বিবিধ দৃষ্টিভংগীৰ বিষয়ে বিশ্বাসযোগ্য আৰু নিৰ্ভৰযোগ্য তথ্য প্ৰদান কৰি অনলাইন জ্ঞান বৃদ্ধি কৰাৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ সুযোগ প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। সেয়ে, আমি "Wiki Loves Documentation – Assam Chapter" নামৰ প্ৰকল্পটো আৰম্ভ কৰাৰ পৰিকল্পনা কৰিছোঁ। ইয়াৰ বাবে, আমি ভিডিঅ', অডিঅ' ৰেকৰ্ডিং আৰু লিখিত প্ৰবন্ধ আদিৰ যুগুত কৰাৰ পৰিকল্পনা কৰিছো, যিয়ে বিভিন্ন ৱিকি প্ৰকল্পসমূহত অৱদান আগবঢ়াব। ই অসমৰ সাংস্কৃতিক ঐতিহ্য আৰু ৱিকিমিডিয়া প্ৰকল্পৰ মাজৰ ব্যৱধান দূৰ কৰাৰ যথেষ্ট সম্ভাৱনা আছে। প্ৰথম পৰ্যায়ত এটা পাইলট প্ৰকল্প আৰম্ভ কৰাৰ কথা ভাবিছোঁ। এই পাইলট প্ৰকল্পটোৰ উদ্দেশ্য হৈছে চাৰিটা গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থানৰ ওপৰত গুৰুত্ব দি আমাৰ নথিপত্ৰৰ দৃষ্টিভংগী পৰীক্ষা আৰু পৰিষ্কাৰ কৰা: অনিমেষ বৰা (যোৰহাট জিলা), নয়ন জ্যোতি নাথ আৰু ৰুমি বৰা (লখিমপুৰ জিলা), প্ৰণামিকা অধিকাৰী (নগাঁও জিলা) আৰু ভাস্কৰ ভূঞা (তেজপুৰ)। প্ৰতিজন সদস্য/ সদস্যাই তেওঁলোকৰ স্থানীয় ক্ষেত্ৰ সমূহৰ পৰা নথিভুক্ত কৰাৰ পৰিকল্পনা কৰিছোঁ। এই পৰ্যায়ত সন্মুখীন হোৱা অসুবিধাবোৰ মূল্যাঙ্কন কৰি, সম্পদ সংৰক্ষণ, সহযোগিতা সম্পৰ্কীয় বিষয়সহ আমি আমাৰ পদ্ধতি সমূহ কৰাৰ নিৰ্ধাৰণ কৰাৰ লক্ষ্য ৰাখিছোঁ। এই পাইলট প্ৰকল্পটো সফলতাৰে সম্পূৰ্ণ হোৱাৰ পিছত, অসমৰ বিভিন্ন স্থানলৈ এই প্ৰকল্পটো সম্প্ৰসাৰিত কৰাৰ পৰিকল্পনা কৰিছোঁ। ইয়াৰ বাবে, ভৱিষ্যতে বিভিন্ন অঞ্চলৰ পৰা স্বেচ্ছাসেৱকৰ অংশগ্ৰহণ বৃদ্ধি কৰিব বিচাৰোঁ। এই পাইলট প্ৰকল্পটোৰ সফলতা নিশ্চিত কৰিবলৈ আমি আপোনাৰ মতামত আৰু সমৰ্থন বিচাৰোঁ। সদ্যহতে, প্ৰকল্পটো “সৰাপাত” নামেৰে নামাংকন কৰিছোঁ। লগতে, এই প্ৰকল্পটোৰ নামকৰণৰ কাৰণেও আপোনালোকৰ পৰা মতামত আগবঢ়াব বুলি আশা ৰাখিলোঁ। - [[সদস্য:Ani ttbr|Ani ttbr]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ani ttbr|বাৰ্তা]]) 11:11, 18 August 2024 (ইউ.টি.চি.) ====মতামত==== * পূৰ্ণ {{support}} জনাইছোঁ। — [[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:-chanakyakdas|বাৰ্তা]]) 13:20, 18 August 2024 (ইউ.টি.চি.) * {{support}} জনাইছোঁ। — <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px; ">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp; ([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 13:34, 18 August 2024 (ইউ.টি.চি.) * {{support}} (সাঁচিপাত ৰাখিব পাৰি)-[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 15:02, 18 August 2024 (ইউ.টি.চি.) * {{support}} আছেই, লগতে কামটো সোনকালেই হৈ উঠাৰ বাবেও আশাবাদী। -[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 16:22, 18 August 2024 (ইউ.টি.চি.) * {{support}} -[[User:অনামিকা(চুমু) বড়া|<span style='color: #8732a8; background-color: #1e1e1e; '><b>&nbsp; অনামিকা&nbsp; </b></span>]] [[User Talk:অনামিকা(চুমু) বড়া|^{<span style='color: #8732a8; background-color: #1e1e1e; '><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 17:18, 18 August 2024 (ইউ.টি.চি.) * {{support}} জনালোঁ। আদৰণীয় পদক্ষেপ। আৰম্ভ কৰাৰ আগতে স্বেচ্ছাসেৱক সকলে manuscript handlingৰ প্ৰাথমিক জ্ঞান আহৰণ কৰা অতি প্ৰয়োজনীয়। সাধৰণতে পোহৰ, আৰ্দ্ৰতা আৰু বহুত কিবা কিবি factorৰ প্ৰতি manuscript বহুত sensitive, সেয়ে প্ৰকল্পটোৰ বাবে বিশেষজ্ঞ এজনৰ লগত যোগাযোগ কৰিলে আৰু ভাল হ'ব। শুভেচ্ছা থাকিল-[[User:অজয় দাস|<span style='color: #ceff00; background-color: #1e1e1e; '><b>&nbsp; অজয়&nbsp; </b></span>]] [[User Talk:অজয় দাস|^{<span style='color: #ceff00; background-color: #1e1e1e; '><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 17:27, 18 August 2024 (ইউ.টি.চি.) * {{support}}-[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 22:32, 18 August 2024 (ইউ.টি.চি.) *{{support}}- [[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 07:19, 19 August 2024 (ইউ.টি.চি.) * {{support}} অজয়ে কোৱা কথাখিনি গুৰুত্বপূৰ্ণ। সৰাপাত নামটো বৰ পছন্দ হোৱা নাই। [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 09:48, 20 August 2024 (ইউ.টি.চি.) *{{support}}[[সদস্য:ঈশান জ্যোতি বৰা|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ঈশান জ্যোতি বৰা|বাৰ্তা]]) 04:54, 22 August 2024 (ইউ.টি.চি.) * {{Support}} - --[[সদস্য:JonaliB|JonaliB]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JonaliB|বাৰ্তা]]) 18:51, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) == অসমীয়া ৱিকি পৰিয়ালৰ ইউজাৰ গ্ৰুপ == [[File:Logo of Assamese Wikimedia Community.png|200px|right]] বিভিন্ন সময়ত এটা গোট হিচাপে দলীয় কামবোৰ আগবঢ়াই নিয়াৰ ক্ষেত্ৰত এটা "ইউজাৰ গ্ৰুপ" খোলাৰ প্ৰয়োজনবোধ কৰি ইয়াৰ বাবে মেটা ৱিকিত আৱেদন আগবঢ়োৱা হৈছে। গোটৰ নাম "Assamese Wikimedia Community", গোটৰ প্ৰতীক হিচাপে সদস্য [[User:দিব্য দত্ত|দিব্য দত্ত]]ই সাজি উলিওৱা এই প্ৰতীকটো ব্যৱহাৰ কৰাৰ লগতে গোটৰ দলপতি হিচাপে সদস্য [[User:Joli Rumi|জলি ৰুমী বৰা]], [[User:Gitartha.bordoloi|গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] আৰু [[User:Nayan j Nath|নয়ন জ্যোতি নাথ]]ক নিৰ্বাচন কৰা হৈছে। এই সম্পৰ্কত সদস্য সকলৰ সমৰ্থন আৰু মতামত আশা কৰা হৈছে। ===সমৰ্থন=== # {{Support}} — [[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:-chanakyakdas|বাৰ্তা]]) 04:48, 22 August 2024 (ইউ.টি.চি.) #{{support}}- [[সদস্য:ঈশান জ্যোতি বৰা|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ঈশান জ্যোতি বৰা|বাৰ্তা]]) 04:55, 22 August 2024 (ইউ.টি.চি.) #{{support}} - [[সদস্য:হানিফ আলী]] ([[সদস্য বাৰ্তা:হানিফ আলী|বাৰ্তা]]) 11:35, 22 August 2024 (ইউ. টি. চি.) #{{support}} - [[সদস্য:KhiLanTzi|KHI-LAN-TZI]] #{{support}} - [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 12:47, 22 August 2024 (ইউ.টি.চি.) #{{support}} - [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 17:36, 22 August 2024 (ইউ.টি.চি.) #{{support}}। লগতে নেতৃত্ব ল'বলৈ উৎসাহ আৰু সমৰ্থন যোগোৱা সকলোকে ধন্যবাদ। সাধ্য়ানুসৰি কৰি যাম।- [[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 14:06, 25 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{support}}-[[User:অজয় দাস|<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>&nbsp;অজয়&nbsp;</b></span>]] [[User Talk:অজয় দাস|^{<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 14:57, 25 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} - --[[সদস্য:JonaliB|JonaliB]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JonaliB|বাৰ্তা]]) 18:49, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 15:42, 6 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ===বিৰোধ=== ===মন্তব্য=== == অসমীয়া ৱিকিত মেণ্টৰশ্বিপ == অসমীয়া ৱিকিৰ বিভিন্ন প্ৰকল্পত সক্ৰিয় সদস্যৰ সংখ্যা এতিয়াও তেনেই সীমিত। এই উদেশ্যে অনুষ্ঠিত কৰি অহা কৰ্মশালা বা প্ৰতিযোগিতাসমূহে নতুন সদস্যক আগ্ৰহী কৰাত সহায় কৰিছে যদিও উদ্যমেৰে অৱদান আগবঢ়াই অহা সক্ৰিয় সদস্যৰ সংখ্যাত বিশেষ প্ৰভাৱ পেলাব পৰা নাই। মোৰ ধাৰণা, ইয়াৰ মূল কাৰণ তিনিটা-<br> ১) আৰ্থিক লাভ বা নাম নোহোৱাকৈ অসমীয়া ভাষাৰ হকে হাতে-কামে অৱদান আগবঢ়োৱাত বেছিভাগ অসমীয়াৰে ইচ্ছা বা আগ্ৰহ নাই। <br> ২) অসমীয়া ৱিকিৰ বিভিন্ন প্ৰকল্প আৰু অসমীয়া ভাষাত বাবে এই প্ৰকল্পসমূহৰ গুৰুত্বৰ বিষয়ে বহুতে এতিয়াও ভালদৰে গম নাপায়। <br> ৩) অসমীয়া ৱিকিৰ বিষয়ে জানিলেও বা এই প্ৰকল্পবোৰত কাম কৰিবলৈ আগ্ৰহী হ'লেও কেনেকৈ আগবাঢ়িব সেইবিষয়ে বহুতে নাজানে। লগতে দৈনন্দিন ব্যস্ততাত এইক্ষেত্ৰত নিজা উদ্যোগ লৈ কিবা এটা কৰিবলৈ সময়-সুবিধা নহয়গৈ।<br> প্ৰথমটো কাৰণ দূৰ কৰিবলৈ আমি কৰিব পৰা বিশেষ কিবা আছে বুলি নাভাৱো। দ্বিতীয়টো নিৰাময়ৰ বাবে যথাসম্ভৱ ৱিকিৰ প্ৰচাৰ আৰু প্ৰসাৰ কৰি যোৱাৰ দৰকাৰ। সেই চেষ্টা অব্যাহত আছে আৰু আগলৈও থাকিব বুলি আশাবাদী। তৃতীয় কাৰণটো দূৰ কৰিবলৈ আমি ইতিমধ্যে কৰা প্ৰচেষ্টাৰ লগতে এটা প্ৰস্তাৱ যোগ দিব খুজিছোঁ। নতুন আৰু আগ্ৰহী সদস্যসকলে প্ৰয়োজন অনুসৰি নিসংকোচে দৰকাৰী কথাবোৰ সুধি-বুজি ল'বলৈ আমি এটা মেণ্টৰশ্বিপ আঁচনি ল'ব পাৰি নেকি? এই আঁচনিৰ অধীনত আগ্ৰহী সক্ৰিয় সদস্যই নতুন সদস্যক দিহা-পৰামৰ্শ আৰু প্ৰয়োজন অনুসৰি প্ৰশিক্ষণ দি ৱিকিত সক্ৰিয় কৰি তোলাৰ চেষ্টা কৰিব। এনে প্ৰচেষ্টা ব্যক্তিগত উদ্যোগত ইতিমধ্যে হৈ আছে আৰু এই প্ৰক্ৰিয়াৰ সুফলো আমি দেখা পাইছোঁ। সেয়ে প্ৰক্ৰিয়াটো কিছু পৰিকল্পনাৰে এটা প্ৰণালীবদ্ধ আৰু দলীয় ৰূপ দি মেণ্টৰশ্বিপ হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা কৰাৰ বাবে প্ৰস্তাৱ আগবঢ়াইছোঁ। এইসম্পৰ্কে মোৰ মনলৈ অহা কথাখিনি-<br> (ক) মেণ্টৰশ্বিপৰ এটা সময়সীমা (তিনিমাহ বা ছমাহ) বান্ধি দিয়া হ'ব যাতে এই প্ৰক্ৰিয়াৰ শেষত সক্ৰিয়তা বা আঁচনিৰ কাৰ্যকাৰিতা নিৰ্ধাৰণ কৰিব পৰা যায়।<br> (খ) মেণ্টৰশ্বিপৰ বাবে আগ্ৰহী সক্ৰিয় সদস্যই যিকোনো ৱিকি প্ৰকল্পতে মেণ্টৰৰূপে অংশ ল'ব পাৰিব।<br> (গ) মেণ্টৰসকলে নিজে দুগৰাকী (এগৰাকী?) নতুন সদস্যক সহায় কৰিবলৈ বাচি ল'ব পাৰে বা ৱিকিৰ চ'চিয়েল মিডিয়াৰ গোটৰ পৰাও আহ্বান জনাই আগ্ৰহী সদস্য বিচাৰিব পৰা যায়।<br> (ঘ) আঁচনিৰ আৰম্ভণি আৰু সামৰণিত একোখন ৱিকিসভা আহবান কৰি সকলো নতুন সদস্যৰ আদৰণি, প্ৰাৰম্ভিক প্ৰশিক্ষণ আৰু সামৰণি (অৱদানৰ স্বীকৃতি আৰু সক্ৰিয়তা অব্যাহত ৰখাৰ পৰিকল্পনা)ৰ ব্যৱস্থা কৰিব পাৰি।<br> (ঙ) মেণ্টৰশ্বিপৰ সমগ্ৰ সময়ছোৱাত প্ৰতিগৰাকী মেণ্টৰে নতুন সদস্যসকলৰ সৈতে প্ৰতিমাহে কমেও এবাৰকৈ হ'লেও অনলাইন আৰু অফলাইন লগ হৈ ৱিকিত কাম কৰিবলৈ সহায়-দিহা-পৰামৰ্শ আগবঢ়াব।<br> এইসম্পৰ্কে সকলোৰে মতামত আশা কৰিছোঁ। -[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 22:22, 28 August 2024 (ইউ.টি.চি.) ===সমৰ্থন=== # {{Support}} — [[সদস্য:ঈশান জ্যোতি বৰা|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ঈশান জ্যোতি বৰা|বাৰ্তা]]) 23:59, 28 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} — [[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:-chanakyakdas|বাৰ্তা]]) 01:11, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} — <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 03:35, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} —[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 04:32, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} -[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 15:02, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} - --[[সদস্য:JonaliB|JonaliB]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JonaliB|বাৰ্তা]]) 18:47, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) ===মন্তব্য=== # সময়োপযোগী চিন্তা। মেণ্টৰশ্বিপৰ এখন বিস্তৃত আৰু পৰ্যায়ক্ৰমিক কৰ্মসূচী প্ৰস্তুত কৰিব লাগিব। অৰ্থাৎ কিদৰে শিকাৰুসকলক মেণ্টৰ কৰিব পাৰি। [[সদস্য:ঈশান জ্যোতি বৰা|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ঈশান জ্যোতি বৰা|বাৰ্তা]]) 23:59, 28 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # এইটোৱো এটা বৃহৎ পৰিসৰৰ সিদ্ধান্ত, যিটো এটা প্ৰকল্পৰ দৰে কৰিব পাৰি। গতিকে এটা প্ৰকল্প পৃষ্ঠা তৈয়াৰ কৰি কামটো আগবঢ়ালে পিছত মেটা ৱিকিত আপডে’ট কৰিব পৰা যাব। -[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 04:32, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) #মই সম্পূৰ্ণ একমত। নিজেই ৱিকি শিকিবলে সঁচাকৈয়ে বিৰক্তিকৰ আৰু জঞ্জাল যেন লাগে। কেতিয়াবা আপুনি আপোনাৰ ১০০০টা সম্পাদনাৰ পিছত নতুন কিবা ফিচাৰ বিচাৰি পাই, গতিকে নতুন সম্পাদকসকলক এজন বিশেষজ্ঞৰ দ্বাৰা শিকোৱাটো এটা ভাল পদক্ষেপ হ'ব।[[সদস্য:KhiLanTzi|KHI-LAN-TZI]] ==মেণ্টৰশ্বিপৰ কৰ্মসূচী== মেণ্টৰশ্বিপৰ কৰ্মসূচী এখন প্ৰস্তুত কৰিছোঁ। ৰাইজে সংযোজন/বিয়োজন কৰিব। বন্ধনীৰ ভিতৰত দিয়া দিনবোৰৰ দ্বাৰা 'অতিকমেও' বুজোৱা হৈছে। (১) সদস্য বাছনি (২) ৱিকিমিডিয়াৰ প্ৰকল্পসমূহৰ আভাষ * ৱিকিপিডিয়াৰ বিস্তৃত পৰিচয়-২ দিন * ৱিকিপিডিয়াত সদস্যৰ পৃষ্ঠা সৃষ্টি, নতুন প্ৰবন্ধ সৃষ্টি, সম্পাদনা ইত্যাদি-৭ দিন * ৱিকিপিডিয়াত ফটো সংযোজন-১ দিন * আন ৱিকিপিডিয়াৰ প্ৰবন্ধৰ সংশোধন, শ্ৰেণীকৰণ-২ দিন * ইংৰাজী ৱিকিপিডিয়াৰ পৰিচয় -১ দিন * ইংৰাজী ৱিকিপিডিয়াৰ পৰা প্ৰবন্ধ অনুবাদ আৰু অনুবাদৰ ভিন্ন কৌশল/পদ্ধতি-৩ দিন (৩) ৱিকিউৎসৰ বিস্তৃত পৰিচয়-২ দিন * মুদ্ৰণ সংশোধন, বৈধকৰণ, -৫ দিন * সূচী তৈয়াৰ, পেইজ ইনডেক্সিং, মূল নামপৃষ্ঠাত প্ৰকাশ-৩ দিন * কপিৰাইট, অটিআৰএছ-২ দিন * কিতাপ আপলোডৰ এটা demo-১ দিন * অভাৰফ্লোট, ক্ৰপ টুলৰ পৰিচয়-২ দিন (৪) ৱিকিকমন্সৰ পৰিচয়-১ দিন * ফটো আপলোড-২ দিন * নিজে আপলোড কৰা ফটো ৱিকিপ্ৰকল্পত সংযোজন-২ দিন (৫) ৱিকিউদ্ধৃতিৰ পৰিচয়-২ দিন * পৃষ্ঠা সৃষ্টি -২ দিন * অনূদিত উদ্ধৃতিৰে পৃষ্ঠা -২ দিন * অইন পৃষ্ঠাৰ সংশোধন, শ্ৰেণীকৰণ-১ দিন (৬) ৱিকিডাটাৰ পৰিচয়-২ দিন * ৱিকিডাটাত সম্পাদনা-২ দিন * ৱিকিডাটাৰ লগত ৱিকিপৃষ্ঠাৰ সংযুক্তকৰণ-২ দিন<br> (৭) ৱিকিমিডিয়াৰ বিভিন্ন প্ৰতিযোগিতাৰ পৰিচয় আৰু পৰৱৰ্তী প্ৰতিযোগিতাত অংশগ্ৰহণৰ নিশ্চিততা-২ দিন<br> (৮) ৱিকিমিডিয়াত নিজৰ পৰিসংখ্যা, সদস্য পৃষ্ঠা, গোলকীয় অৱদান আদি নিৰীক্ষণ -২ দিন<br> (৯) ৱিকিপত্ৰিকাৰ পৰিচয়-১ দিন<br> (১০) সতীৰ্থ ৱিকিমিডিয়ানক পদক, ধন্যবাদ প্ৰদান-১ দিন<br> (১১) ৱিকিপিডিয়াৰ ছছিয়েল মিডিয়াত গতিবিধি নিৰীক্ষণ-২ দিন<br> (১২) ৱিকিপিডিয়াৰ অৱদানসমূহ ছছিয়েল মিডিয়াত সময়বিশেষে প্ৰচাৰ, লিংক শ্বেয়াৰ ইত্যাদি-১ দিন<br> (১৩) ইণ্টাৰনেট আৰ্কাইভৰ পৰিচয়-২ দিন<br> (১৪) পুৰণি কিতাপৰ খবৰ-বাতৰি সংগ্ৰহ আৰু তেনে এখন কিতাপ ৱিকিকমন্সত আপলোড কৰি ৱিকিউৎসত সূচী তৈয়াৰ-১ দিন<br> (১৫) অসমীয়া ৱিকিমিডিয়াৰ বিভিন্ন সন্মিলন, অংশগ্ৰহণ, কৰ্মশালাৰ পৰিচয়-১ দিন<br> (১৬) ৰাষ্ট্ৰীয় আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ ৱিকিসন্মিলন, কৰ্মশালা আদিৰ পৰিচয়-১‌ দিন<br> (১৭) ৱিকিসভাত অংশগ্ৰহণ নিশ্চিতকৰণ আৰু পৰৱৰ্তী ৱিকিসভাত সক্ৰিয়তা বৃদ্ধিৰ বাবে এটা দায়িত্ব অৰ্পণ-১ দিন<br> (১৮) আহৰণ কৰা জ্ঞানেৰে ৱিকিপত্ৰিকাত অভিজ্ঞতা বৰ্ণনা আৰু চচিয়েল মিডিয়াত 'মনৰ কথা' শ্বেয়াৰ<br> (১৯) আগ্ৰহী নতুন সদস্যক ৱিকিমিডিয়াৰ বিষয়ে অৱগত কৰা আৰু অতি কমেও এজন সদস্যক ৱিকিমিডিয়াৰ লগত সংযুক্ত কৰি আৰ্জিত জ্ঞানখিনি ভগাই লোৱা। আপোনাসৱৰ মন্তব্যৰ বাবে বাট চালোঁ।- [[সদস্য:ঈশান জ্যোতি বৰা|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ঈশান জ্যোতি বৰা|বাৰ্তা]]) 00:51, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) ===সমৰ্থন=== # {{Support}} — <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 03:35, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} -[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 15:06, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} --[[সদস্য:JonaliB|JonaliB]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JonaliB|বাৰ্তা]]) 18:53, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} -<span style="color:#AAA"><small>&#123;{u&#124;</small><span style="border-radius:9em;padding:0 5px;background:#088">[[User:saurabhsaha|<span style="color:#FFF">'''সৌৰভ'''</span>]]</span><small>}&#125;</small></span> <s>[[User talk:Saurabhsaha|বাৰ্তা]]</s> 13:51, 10 September 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} - [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 10:57, 17 September 2024 (ইউ.টি.চি.) ===বিৰোধ=== ===মন্তব্য=== * বিষয়টো কাৰ্যকৰী হোৱাৰ আগতে ফেচবুক আদিৰ যোগেৰে প্ৰচাৰ কৰিব লাগে৷[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 15:08, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) * যোৱা ১ ছেপ্টেম্বৰত অনুষ্ঠিত [[ৱিকিপিডিয়া:অনলাইন ৱিকিসভা/২০২৪#আগষ্ট-ছেপ্টেম্বৰ, ২০২৪|অসমীয়া ৱিকিমিডিয়াৰ অনলাইন ৱিকিসভাত]] সৰ্বসন্মতিমৰ্মে মেণ্টৰশ্বিপ কাৰ্যসূচী ৰূপায়ন কৰাৰ সিদ্ধান্ত লোৱা হয়। [[ৱিকিপিডিয়া:অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া মেণ্টৰশ্বিপ কাৰ্যসূচী|প্ৰকল্প পৃষ্ঠাত]] সবিশেষ চাওক। <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 11:55, 2 September 2024 (ইউ.টি.চি.) ==পৃষ্ঠাত তলা লগোৱা সম্পৰ্কত== বিশেষকৈ ধৰ্মীয়, সাংস্কৃতিক-ঐতিহাসিক গুৰুত্ব, জাতিগত টনা-আঁজোৰা আদিৰে সংপৃক্ত অসমীয়া ৱিকিৰ কেইটামান বিশেষ পৃষ্ঠাত বিভিন্ন সময়ত কোনো কোনো সম্পাদকে বিতৰ্কিত তথ্য কিছুমান নিজ নিজ গৱেষণাৰ ভিত্তিত অ-নিৰপেক্ষভাৱে কোনো আলোচনা অবিহনেই সালসলনি কৰি থকা দেখা গৈছে। উদাহৰণস্বৰূপে [[হাবুং]], [[বিহু]], [[শংকৰদেৱ]] আদি। ইয়াৰ ফলত পঢ়ুৱৈৰ মাজত বিভ্ৰান্তি আৰু ৱিকিপিডিয়াৰ নিৰপেক্ষ সম্পাদক সকলৰ ওপৰতো আঙুলি উঠে। গতিকে এনে গুৰুত্বপূৰ্ণ পৃষ্ঠাসমূহত এইধৰণৰ বিতৰ্কিত তথ্যৰে পক্ষপাতমূলকভাৱে কৰা সম্পাদনা অধিক হ'লে প্ৰশাসক সকলে উক্ত পৃষ্ঠাত কেৱল প্ৰশাসক সকলেহে সম্পাদনা কৰিব পৰাকৈ তলা লগোৱা উচিত। যিটো ইতিমধ্যেই কেইবাটাও পৃষ্ঠাত কৰা হৈছে। গতিকে এইক্ষেত্ৰত মতামত আশা কৰিলোঁ। -[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 05:08, 2 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ===সমৰ্থন=== # [[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 05:12, 2 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 05:14, 2 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:হানিফ আলী|হানিফ আলী]] ([[সদস্য বাৰ্তা:হানিফ আলী|বাৰ্তা]]) 05:19, 2 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # -[[User:অনামিকা(চুমু) বড়া|<span style='color: #8732a8;background-color: #1e1e1e ;'><b>&nbsp;অনামিকা&nbsp;</b></span>]] [[User Talk:অনামিকা(চুমু) বড়া|^{<span style='color: #8732a8;background-color: #1e1e1e;'><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 06:58, 2 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 13:34, 2 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 09:40, 7 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ===বিৰোধ=== ===মন্তব্য=== # পৃষ্ঠাসমূহত নিৰপেক্ষ বা অধিক তথ্য সংযোগ বা বিস্তাৰ কৰাৰ বিষয়টোও চিন্তা কৰিবলগীয়া৷ কিবা উপায় থাকিলে অৱগত কৰিব বুলি আশা কৰিলোঁ৷[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 05:17, 2 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #:@[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] এনে সম্পাদনাৰ বাবে ৰাইজৰ চ'ৰাতে আলোচনা ভিত্তিত সম্পাদকক তেনেকৈ তলা লগোৱা পৃষ্ঠাত সম্পাদনা কৰিবলৈ অনুমতি দিব পৰা যাব। [[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 05:20, 2 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # সৰ্বব্যাপী লক কৰাৰ পৰিৱৰ্তে পৰিঘটনাভিত্তিক হ’ব লাগে। ল'ক কৰাৰ সময়ত সম্পাদনা অনুৰোধৰ বিকল্প থাকিব লাগে। কেৱল প্ৰশাসকক সম্পাদনা কৰিব দিয়াটো ৱিকিপিডিয়াৰ মুক্ত প্ৰকৃতিৰ বিৰোধী। Edit Request বিকল্প থাকিব লাগে। [[সদস্য:KhiLanTzi|KHI-LAN-TZI]] ==‘ৱিকি সম্পাদনা মেলা’ৰ আয়োজন কৰাৰ সন্দৰ্ভত== অহা সপ্তাহৰ পৰা বা এই মাহৰ শেষৰফালে প্ৰায় ৮ৰ পৰা ১০ দিন সামৰি আমি এখন ‘ৱিকি সম্পাদনা মেলা’ৰ আয়োজন কৰাৰ পৰিকল্পনা কৰিলে কেনে হয়? এইক্ষেত্ৰত সকলোৰে মতামত বিচাৰিছোঁ৷ আমাৰ ৱিকিপিডিয়াৰ যিবোৰ প্ৰবন্ধত মূলতঃ ভিউৱাৰ্ছ বেছি, তেনে প্ৰবন্ধবোৰৰ যিবোৰ প্ৰবন্ধৰ লিখনি দুৰ্বল বা আৰু অনেক তথ্য সংযোগ কৰিবলগা আছে, সেইবোৰ প্ৰবন্ধই এই সম্পাদনা মেলাত উন্নত কৰাৰ লক্ষ্য ৰখা হ’ব৷ ===সমৰ্থন=== # [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 17:14, 6 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 11:42, 7 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 13:04, 7 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{সমৰ্থন}} <span style="color:#AAA"><small>&#123;{u&#124;</small><span style="border-radius:9em;padding:0 5px;background:#088">[[User:saurabhsaha|<span style="color:#FFF">'''সৌৰভ'''</span>]]</span><small>}&#125;</small></span> [[User talk:Saurabhsaha|বাৰ্তা]] 13:08, 7 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 13:23, 7 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 14:05, 7 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ===বিৰোধ=== ===মন্তব্য=== * বৰ সোনকাল হোৱাৰ বাবে সহযোগহে কৰিব নোৱাৰিম চাগে! কাম বহুত বেছি হৈছেগৈ৷[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 12:46, 8 October 2024 (ইউ.টি.চি.) * ২০২৩ চনত সৰ্বাধিক দৰ্শন হোৱা প্ৰৱন্ধৰ তালিকাখন ইয়াতে যোগ দি থৈছোঁ: https://pageviews.wmcloud.org/topviews/?project=as.wikipedia.org&platform=all-access&date=last-year&excludes= * সমৰ্থনহে কৰিছোঁ; নিজে বিশেষ কৰিব পাৰিম বুলি আশা দেখা নাই। [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 14:05, 7 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ==অসমীয়া ৱিকিউৎস আৰু অসমীয়া ৱিকিউদ্ধৃতিৰ জন্মদিন পালন আৰু ৱিকিসংযোগৰ প্ৰীতিমেল== নমস্কাৰ সতীৰ্থসকল! যোৱা ৪ অক্টোবৰ তাৰিখে অনুষ্ঠিত হোৱা [[ৱিকিপিডিয়া:অনলাইন ৱিকিসভা/২০২৪#অক্টোবৰ, ২০২৪|ৱিকিসভা]]ত এটা প্ৰস্তাৱ গ্ৰহণ কৰা হৈছিল যে আগন্তুক বৰ্ষৰ আৰম্ভণিতে অৰ্থাৎ, ৪ তাৰিখে অসমীয়া ৱিকিউদ্ধৃতি আৰু ৱিকিউৎসৰ জন্মদিন উপলক্ষে আৰু [[ৱিকিপিডিয়া:অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া মেণ্টৰশ্বিপ কাৰ্যসূচী|ৱিকিসংযোগ]] প্ৰকল্পৰ সামৰণি অনুষ্ঠান হিচাপে এখনি প্ৰীতিমেল আৰু কৰ্মশালাৰ আয়োজন কৰা হওক৷ এই বিষয়ে সদস্যসকলৰ মাজত আলোচনা আৰম্ভ হয় আৰু ৫ তাৰিখ, দেওবাৰে বিশেষ অনুষ্ঠানটো আয়োজনৰ সপক্ষে সদস্যসকলে একপ্ৰকাৰ সন্মতি প্ৰদান কৰে৷ তলত বিশেষ সভাখনৰ কাৰ্যসূচীখন দাখিল কৰিলোঁ৷ সতীৰ্থসকলে নিজৰ মতামত জনাব বুলি আশা কৰিছোঁ৷ ইয়াৰ পাছত আমি CIS-A2Kৰ কাষ চাপিম৷ - [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 12:35, 8 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ===উপস্থিতি=== আনুমানিক উপস্থিতি : ৪০গৰাকী ===স্থান, দিন আৰু সময়=== ** [https://iibm.ac.in/ ইণ্ডিয়ান ইনষ্টিউট অৱ বেংক মেনেজমেণ্ট]ৰ কনফাৰেন্স হল, গুৱাহাটী ** ৫ জানুৱাৰী, ২০২৪ দেওবাৰ ** দিনৰ ১০ বজাৰ পৰা আবেলি ০৪:৩০ বজালৈ ===কাৰ্যসূচী=== * পুৱা ১০:০০ বজাত- আৰম্ভণি, আঁত ধৰিব প্ৰণামিকা অধিকাৰীয়ে</br> * ১০-১৫ বজাত : _'অসমীয়া ৱিকিৰ ইতিহাস'_ , চমু বক্তব্য-গীতাৰ্থ বৰদলৈয়ে</br> * ১০-৩০ বজাত : ' _বৰ্ষশ্ৰেষ্ঠ ৱিকিমিডিয়ান বঁটা_ 'ৰ আঁৰৰ কথা আৰু বঁটা প্ৰদান৷ আঁত ধৰিব : নয়ন জ্যোতি নাথে</br> **বঁটাত থাকিব নগদ ধন হিচাপে ৫০০১ টকা, আগবঢ়াব নয়ন জ্যোতি নাথে</br> **কিতাপৰ টোপোলা আগবঢ়াব প্ৰিয়াংকুশ ডেকা আৰু অনামিকা বড়াই</br> **মানপত্ৰ আগবঢ়াব ভাস্কৰ ভূঞাই</br> *১১ বজাত : চাহ-বিৰতি </br> *১১-১৫ বজাত: আমন্ত্ৰিত অতিথি মেদিনী চুব্বুৰ দ্বাৰা বক্তৃতা/প্ৰেজেণ্টছন (বক্তৃতাৰ বিষয় তেখেতে সুধি নিশ্চিত কৰা হ'ব) </br> *১১-৪৫ বজাত : নিৰ্বাচিত মেণ্টিৰ ৱিকিসংযোগৰ অভিজ্ঞতা-বৰ্ণনা (স্বেচ্ছাই প্ৰদান কৰা দুই-তিনি মিনিটৰ ভাষ্য)</br> *১২ বজাত : মেণ্টিক শুভেচ্ছাপত্ৰ আৰু টিচাৰ্ট প্ৰদান৷ শুভেচ্ছাপত্ৰ বিতৰণ কৰিব-সমন্বয়ক দিব্য দত্তই৷ সহযোগ কৰিব সমন্বয়ক -ঈশান জ্যোতি বৰাই </br> *১ বজাত : আহাৰ বিৰতি</br> *২ বজাৰ পৰা ৪ বজালৈ : হাতে-কামে ৱিকি৷ সহযোগ কৰিব উপস্থিত মেণ্টৰসকলে</br> * হাতে-কামে ৱিকিৰ কাৰ্যসূচী: </br> ** ক. ৱিকিউৎসত ৩০ পৃষ্ঠামানৰ কিতাপ এখনৰ মুদ্ৰণ সংশোধন, বৈধকৰণ আৰু ট্ৰেন্সক্লুছন৷</br> ** খ. কমন্সত সেইদিনা তোলা কমেও এখনকৈ ফটো আপলোড৷</br> ** গ. ৱিকিউদ্ধৃতিত কমেও ২ টাকৈ উদ্ধৃতি সংযোজন৷</br> ** ঘ. ৱিকিপিডিয়াত কমেও ৫ টাকৈ সম্পাদনা৷</br> ** ঙ. ৱিকিডাটাত কমেও এটাকৈ প্ৰবন্ধ সংযোগ নাইবা এটাকৈ আইটেম সৃষ্টি৷</br> *৪ বজাত : চাহ আৰু মুকলি আড্ডা৷</br> ===দায়িত্ব=== সমন্বয়ক : *[[সদস্য:Ishanjyotibora|ঈশান জ্যোতি বৰা]]<br /> *[[সদস্য:Nayan j Nath|নয়ন জ্যোতি নাথ]]<br /> * [[সদস্য:Joli|জলি ৰুমী বৰা]]<br /> *অনুষ্ঠান পৰিচালনা : [[সদস্য:Pranamikaadhikary|প্ৰণামিকা অধিকাৰী]]<br /> ===বাজেট=== # কনফাৰেন্স হলৰ বুকিং : ১২৬৫০.০০ (নামদাফা প্ৰেক্ষাগৃহ, ইয়াত ৪০-৫০ জন বহিবৰ বাবে ব্যৱস্থা আছে) # চাহ-বিস্কুট-:১০০০.০০ # চাহ-বিস্কুট : ১০০০.০০ # দুপৰীয়াৰ আহাৰ : ১৪০০০.০০ আই আই বি এমৰ ৰেট শ্বীট অনুসৰি # পানীৰ বটল (আধা লিটাৰ): ৬০০.০০ আই আই বি এমৰ ৰেট শ্বীট অনুসৰি # বহী: ৪০০.০০ পূৰ্বতে ব্যৱস্থা কৰিব লাগে। # কলম: ২০০.০০ পূৰ্বতে ব্যৱস্থা কৰিব লাগে। # টি-চাৰ্ট : ১৪০০০.০০ পূৰ্বতে সাজিব লাগে। # অংশগ্ৰহণকাৰীসকলৰ বাবে ভ্ৰমণ ভাট্টা প্ৰকৃত ভাৰা অনুসৰি অনুষ্ঠানৰ পিছত পৰিশোধ কৰা হ’ব। # শীৰ্ষ-৩ টা মেণ্টীৰ বাবে পুৰস্কাৰ: ৪৫০০.০০টকা৷ পুৰস্কাৰসমূহৰ ভিতৰত কিতাপ, গামোছা আদি থাকিব # অংশগ্ৰহণৰ প্ৰমাণপত্ৰ: ২০০০.০০ টকা # অতিথিৰ বাবে উপহাৰ: ১৫০০.০০টকা (জাপি, গামোছা আৰু গঁড়) # বেনাৰ: ৫০০.০০ টকা # বিবিধ: ২৬৫০.০০ মুঠ ধনৰাশি= ৫৫০০০.০০ ===অংশগ্ৰহণকাৰী=== ===মতামত=== * মেণ্টৰশ্বিপ কাৰ্যসূচীৰ ফলত কেইবাগৰাকীও মেণ্টিৰ সক্ৰিয়তা লক্ষ্য কৰা গৈছে যদিও বহুতে কেৱল একাউণ্ট খোলা পৰ্যায়তে থমকি ৰোৱা দেখা গৈছে৷ সেয়ে, প্ৰীতিমেল বা ৱিকি-সন্মিলনত অংশ গ্ৰহণ কৰিব পৰাকৈ অৰ্হতা নিৰ্দিষ্ট কৰি গুগল ফৰ্মত তেওঁলোকৰ পৰা আবেদন বিচাৰিব লাগে৷ এই ফৰ্ম দাখিল কৰাটো পুৰণিসকলৰ বাবেও কৰা হওক৷ তেতিয়া কোনে অংশ গ্ৰহণ কৰিব তাৰ নিশ্চিতি পোৱা যাব৷ সদ্যহতে আনুমানিক হিচাপ এটা দি পুঁজিৰ বাবে আবেদন জনাব পৰা যায়৷ সদস্য সংখ্যা বঢ়া-টুটা হ’লেও সমস্যা নহয় বুলি পূৰ্বৰ অভিজ্ঞতাৰ পৰা জনালোঁ৷[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 17:38, 8 October 2024 (ইউ.টি.চি.) * কালি এই বিষয়ে CIS-A2Kৰ বিষবববীয়া শ্ৰী মেদিনী বাইদেউৰ সৈতে কথা-বাৰ্তা হয়৷ তেওঁক কাৰ্যসূচীখনৰ বিষয়ে থূলমূলকৈ কথাখিনি ক'লোঁ। আনুমানিক সদস্য আৰু খৰচৰ এটা হিচাপ দিলোঁ। এইকেইদিন ব্যস্ত বাবে অক্টোবৰৰ শেষৰফালে নাইবা নৱেম্বৰৰ প্ৰথম সপ্তাহতে এটা মেইল তেওঁলোকলৈ দিবলৈ কৈছে। তেখেতে দিয়া দুটামান পৰামৰ্শ এনেধৰণৰ - ** সমল ব্যক্তি হিচাপে কাৰোবাক যদি আমন্ত্ৰণ কৰা হয়, (বা তেওঁক); তেতিয়া পুঁজিৰ অনুমোদন খৰতকীয়া হ'ব। ** অংশগ্ৰহণকাৰীসকলক একোখনকৈ অংশগ্ৰহণৰ মানপত্ৰ আৰু টিশ্বাৰ্ট দিব পৰা যাব। ** বাজেটৰ তেনে সীমাবদ্ধতা নাই। প্ৰস্তাৱ ভাল হ'লে অনুমোদন পাব পাৰি। * আমাৰ সমুখত এতিয়া তিনিটা প্ৰধান প্ৰশ্ন- ** অনুষ্ঠানটো এদিনীয়া হ'ব নে দুদিনীয়া? ** গ্ৰন্থযাত্ৰা অনুষ্ঠানটো জানুৱাৰীৰ পৰিৱৰ্তে জুনলৈ থ'ব নোৱাৰিনে? কাৰণ, এইটো অলপ বহল পৰিসৰৰ। ** কাৰ্যসূচীত কৰ্মশালা ৰাখিব লাগিব নে? যদি নাৰাখোঁ অন্য বিকল্প? অনুগ্ৰহ কৰি মত দিব। কথাবোৰ এইকেইদিনতে ঠিক কৰি এটা মেইল কৰিব লাগিব। মেইলটো কৰাৰ আগত মেদিনী মেমক এবাৰ দেখুৱাই ল'ম বুলি কৈছোঁ। [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 11:20, 18 October 2024 (ইউ.টি.চি.) :কায্যসূচীৰ হাতে-কামে ৱিকি শিতানৰ বাবে প্ৰস্তাৱিত কৰ্মসূচী: # ৱিকিউৎসৰ ৩০ পৃষ্ঠামানৰ সৰু কিতাপ এখন আৰম্ভণিৰে পৰা সম্পূৰ্ণ কৰালৈকে সকলো কৰিব লাগে৷ ## প্ৰত্যেকে এটা পৃষ্ঠা OCR কৰিব লাগে৷ ## প্ৰত্যেকে এটা পৃষ্ঠা মুদ্ৰণ সংশোধন কৰিব লাগে৷ ## প্ৰত্যেকে এটা পৃষ্ঠা বৈধকৰণ কৰিব লাগে৷ # কমন্সত সকলোৱে সেইদিনা তোলা কমেও এখনকৈ ফটো আপলোড কৰিব লাগে৷ # ৱিকিউদ্ধৃতিত সকলোৱে কমেও ২ টাকৈ উদ্ধৃতি যোগ কৰিব লাগে৷ # ৱিকিপিডিয়াত কমেও ৫ টাকৈ সম্পাদনা কৰিব লাগে৷ # ৱিকিডাটাত কমেও এটাকৈ প্ৰবন্ধ সংযোগ কৰিব লাগে নাইবা এটাকৈ আইটেম সৃষ্টি কৰিব লাগে৷ -<span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 11:29, 18 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ====শেহতীয়া স্থিতি==== # ৩ নৱেম্বৰ, ২০২৪: বাজেট আৰু কাৰ্যসূচী দুয়োখন সন্নিৱিষ্ট কৰি ২ নৱেম্বৰ তাৰিখে অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া সমাজৰ আনুষ্ঠানিক একাউণ্টৰ পৰা মেইল পঠিওৱা হ'ল৷ মেইলটো CIS-A2Kৰ পৱন বাৰ্মা, মেদিনী চুব্বু আৰু নিতেশ মেমলৈ কৰা হৈছে৷ [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 15:14, 3 November 2024 (ইউ.টি.চি.) # ১৪ নৱেম্বৰ, ২০২৪: CIS-A2Kৰ ফালৰপৰা নীতেশ গীলে কালি (১৩-১১-২০২৪) তাৰিখে মোৰ লগত যোগাযোগ কৰে৷ তেওঁক ফোনতেই থূলমূলকৈ আমাৰ পৰিকল্পনাটোৰ বিষয়ে চমুকৈ কওঁ৷ পৰৱৰ্তী কাৰ্যপন্থা সন্দৰ্ভত তেওঁ ১৪ তাৰিখে সন্ধ্যা ০৭:৩০-০৮:০০ বজালৈকে কমিউনিট কলৰ প্ৰস্তাৱ আগবঢ়ায়৷ [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 11:44, 14 November 2024 (ইউ.টি.চি.) ** সভাখনত পৰৱৰ্তী কাৰ্যপন্থা হিচাপে নীতেশ গীলে মেটা পৃষ্ঠাৰ [https://meta.wikimedia.org/wiki/CIS-A2K/Community_Collaboration কমিউনিটি কলাবৰেচন]ত পদ্ধতিগতভাৱে এটা প্ৰস্তাৱ দিয়াৰ দিহা দিয়ে৷ সেই মৰ্মে আমি এতিয়া আগবাঢ়িম৷ <br/> সভাত অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া সমাজৰ ফালৰপৰা উপস্থিত থকা সদস্যসকল হৈছে-<br/> ১. [[User:Ishanjyotibora|ঈশান জ্যোতি বৰা]]<br/> ২. [[User:Joli|জলি ৰুমী বৰা]]<br/> ৩. [[User:Nayan j Nath|নয়ন জ্যোতি নাথ]] <br/> ৪. [[User:Rumi Borah~aswiki|ৰুমী বৰা]] <br/> ৫. [[User:Jyoti Chiring|জ্যোতি চিৰিং]] <br/> ৬. [[User:AjayDas|অজয় দাস]] <br/> ==ৱিকিপিডিয়াৰ সাধাৰণ প্ৰশাসকৰ বাবে আবেদন== {{আলোচনা সমাপ্ত}} নমস্কাৰ। মই বৰ্তমান অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ এগৰাকী প্ৰশাসক হিচাপে আছোঁ যদিও এইবছৰৰ ২৯ অক্টোবৰ তাৰিখে সেই অধিকাৰৰ ম্যাদ উকলিব। এই সময়ছোৱাত সময়ৰ অভাৱৰ কাৰণে প্ৰশাসনিক কাম-কাজত সক্ৰিয়ভাৱে লাগিব নোৱাৰিলোঁ কিন্তু ভৱিষতে সেইটো দিশত চকু দিম বুলি আশা কৰিছোঁ। ৰাইজে বিচাৰিলে প্ৰশাসনিক অধিকাৰৰ ম্যাদ বঢ়োৱাৰ বাবে পুনৰ আবেদন কৰিব পাৰোঁ। সকলোৱে মতামত জনাবচোন। -[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 14:28, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ==={{Support}}=== #[[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 14:37, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 14:39, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:-chanakyakdas|বাৰ্তা]]) 14:40, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 15:00, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 15:08, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Ram Kinkor Mahanta|ৰাম কিংকৰ মহন্ত]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ram Kinkor Mahanta|বাৰ্তা]]) # [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 19:13, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #-[[User:অজয় দাস|<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>&nbsp;অজয়&nbsp;</b></span>]] [[User Talk:অজয় দাস|^{<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 04:33, 21 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 15:45, 23 October 2024 (ইউ.টি.চি.)JyotiPN # {{Support}} [[User:Kuldhar Rabha|<font color="#cc0099">𝒦𝓊𝓁𝒹𝒽𝒶𝓇 ℛ𝒶𝒷𝒽𝒶</font>]] ^{[[User Talk:Kuldhar Rabha|<font color="#6600cc">(𝒯𝒶𝓁𝓀)</font>]]} 03:20, 24 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ===বিৰোধ=== </div> ==ৱিকিপিডিয়াৰ স্থায়ী প্ৰশাসকৰ বাবে আবেদন== {{আলোচনা সমাপ্ত}} একেটা দিনতে অৰ্থাৎ ২৯ অক্টোবৰ তাৰিখে মোৰো প্ৰশাসকৰ অধিকাৰ শেষ হ'ব। যোৱাবছৰেই সম্পাদনাৰ সংখ্যাৰ দিশেৰে স্থায়ী প্ৰশাসকৰ বাবে আবেদন কৰিবৰ যোগ্যতা থকা বুলি কৰ্তৃপক্ষৰ পৰা বাৰ্তা আহিছিল বাবে লগতে সদস্য, প্ৰশাসক দিব্য দত্তৰ আহ্বান মৰ্মে ৱিকিপিডিয়াৰ স্থায়ী প্ৰশাসক পদৰ বাবে আৱেদন কৰিবলৈ আপোনালোকৰ সমৰ্থন আৰু সহায়ৰ প্ৰয়োজন হৈছে। -[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 14:53, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ==={{Support}}=== # [[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 14:56, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:-chanakyakdas|বাৰ্তা]]) 14:58, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 14:59, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 15:01, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 15:03, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Babulbaishya|বাবুল বৈশ্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Babulbaishya|বাৰ্তা]]) 16:41, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Ram Kinkor Mahanta|ৰাম কিংকৰ মহন্ত]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ram Kinkor Mahanta|বাৰ্তা]]) # [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 19:13, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #-[[User:অজয় দাস|<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>&nbsp;অজয়&nbsp;</b></span>]] [[User Talk:অজয় দাস|^{<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 04:34, 21 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 15:47, 23 October 2024 (ইউ.টি.চি.)JyotiPN #{{Support}} [[User:Kuldhar Rabha|<font color="#cc0099">𝒦𝓊𝓁𝒹𝒽𝒶𝓇 ℛ𝒶𝒷𝒽𝒶</font>]] ^{[[User Talk:Kuldhar Rabha|<font color="#6600cc">(𝒯𝒶𝓁𝓀)</font>]]} 03:19, 24 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ===বিৰোধ=== </div> ==ৱিকিপিডিয়া 100 wiki days== নমস্কাৰ গ্ৰহণ কৰিব। সাংসাৰিক ব্যস্ততা তথা অন্যান্য অসুবিধাৰ বাবে সততে কৰিম বুলি ভাবিও ৱিকিপিডিয়াত কাম কৰা নহয়। ২০২৩ চনত হায়দৰাবাদ ৱিকি সন্মিলনৰপৰা উভতি অহাৰ পিছত কৰিবই লাগিব মনোভাৱেৰে আৰম্ভ কৰিছিলোঁ ৱিকিপিডিয়া [[https://meta.wikimedia.org/wiki/100wikidays| এশ দিনীয়া প্ৰত্যাহবান]]। কিন্তু প্ৰায় ৫৯ দিন কৰাৰ পিছত বিভিন্ন অসুবিধাৰ বাবে সম্পূৰ্ণ কৰিব নোৱাৰি আধাতে এৰোঁ। এইমাহত পুনৰ নিজকে দ্বিতীয়বাৰৰ বাবে এই প্ৰত্যাহবানৰ বাবে সাজু কৰিবলৈ লৈ আপোনালোকৰো সমৰ্থন আশা কৰিলোঁ। ৱিকিপিডিয়াৰ ১০০ দিনীয়া প্ৰত্যাহবান ব্যক্তিগত প্ৰত্যাহবান হ'লেও অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ মুঠ প্ৰৱন্ধ সংখ্যালৈ চাই আমি কেইবাজনেও যদি এই প্ৰত্যাহবানত জৰিত হওঁ, ইজন সিজনৰ উৎসাহৰ স্ৰোত হোৱাই নহয়, আশা কৰোঁ আমাৰ প্ৰৱন্ধ সংখ্যাও ভালেখিনি বাঢ়িব। উল্লেখযোগ্য যে, ৱিকিউৎসত ১০০ দিনত ১০০ টা পৃষ্ঠা, ৱিকি কমনচত ১০০ দিনত ১০০ খন ছবি, ৱিকিডাটাত ১০০ দিনত ১০০ টা ডাটা সংযোগ আদি বিভিন্ন ধৰণে আপোনালোকে এই প্ৰত্যাহবান গ্ৰহণ কৰিব পাৰে। সেয়ে প্ৰত্যাহবান লবলৈ ইচ্ছুক সকলে সমৰ্থন আগবঢ়াব আৰু প্ৰত্যাহবান শেষ কৰি কামৰ খতিয়ান ইয়াতে ভগাই লব, এই আশাৰে, (নতুন সম্পাদকসকলে এই প্ৰত্যাহবান লবলৈ গৈ কোনো অসুবিধাৰ সন্মুখীন হলে মোৰ সৈতে যোগাযোগ কৰিব পাৰিব।) [[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 16:30, 23 October 2024 (ইউ.টি.চি.)JyotiPN ===অংশগ্ৰহণকাৰীসকলৰ নাম=== #[[সদস্য:JyotiPN|Pranjyoti Nath]] # [[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 12:39, 29 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ===কামৰ খতিয়ান=== ===মন্তব্য=== * বঢ়িয়া প্ৰস্তাৱ! সদ্যহতে মই ৩০ দিনৰ বাবে লৈছোঁ। ১ নৱেম্বৰৰ পৰা ৩০ নৱেম্বৰলৈ প্ৰতিদিনে ৱিকিকমন্সত এখনকৈ হ'লেও ফটো আপল'ড কৰিম। ২০২৫ ত ১০০ দিনৰ প্ৰত্যাহ্বানত পূৰ্ণাংগভাৱে যোগ দিব পাৰিম বুলি আশা ৰাখিছোঁ। -[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 12:39, 29 October 2024 (ইউ.টি.চি.) == ৱিকিপিডিয়া এছিয়ান মাহ ২০২৪ এডিটাথন == বিগত বৰ্ষবোৰৰ দৰে এইবছৰো অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াত [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়া এছিয়ান মাহ ২০২৪|ৱিকিপিডিয়া এছিয়ান মাহ]] এডিটাথন অনুষ্ঠিত কৰাৰ কথা ভবা হৈছে। এই উদ্দেশ্য জুৰীৰ দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰি প্ৰতিযোগিতাখনি সুচাৰুৰূপে আগবঢ়াই নিবলৈ মাননীয় [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] আৰু [[সদস্য:AjayDas|অজয় দাস]] ক অনুৰোধ কৰিলোঁ। প্ৰতিযোগিতাৰ বাবে অতি জৰুৰী ফাউণ্টেইন টুলটো সাজি দিবৰ বাবে মাননীয় [[User:দিব্য দত্ত|দিব্য দত্ত]]ক অনুৰোধ কৰিলোঁ। প্ৰতিযোগিতাখনিৰ আয়োজক হিচাপে [[সদস্য:JyotiPN|প্ৰাণজ্যোতি নাথ]]ৰ লগতে মাননীয়া সদস্য [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|ৰুমি বৰা]]ৰ নাম প্ৰস্তাৱ কৰিলোঁ। এই প্ৰতিযোগিতাত প্ৰতিগৰাকী ন-পুৰণি ৱিকিপিডিয়ানৰে সহায়-সহযোগিতা তথা অংশগ্ৰহণ আশা কৰাৰ লগতে অভিজ্ঞ ৱিকিপিডিয়ানসকলে প্ৰতিটো খুটি-নাতিলৈ লক্ষ্য ৰাখিব আৰু আঙুলিয়াই দিব বুলি আশা কৰিলোঁ। লগতে প্ৰশাসকসকলে এই প্ৰতিযোগিতাৰ সকলো দিশ নজৰত ৰাখিব বুলি আশা কৰিলোঁ। [[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 17:10, 28 October 2024 (ইউ.টি.চি.)JyotiPN প্ৰতিযোগিতাৰ বাবে সুচল সময় ১৫ নৱেম্বৰৰপৰা ১৫ ডিচেম্বৰ নিৰ্ধাৰণ কৰা হৈছে। ইচ্ছুক আৰু এজন সদস্যই আয়োজক হিচাপে নিজৰ নাম প্ৰস্তাৱ কৰিব পাৰিব। ::[[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য কুমাৰ দাস]]ক অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হ'ল। ===সমৰ্থন=== #[[User:Kuldhar Rabha|<font color="#cc0099">𝒦𝓊𝓁𝒹𝒽𝒶𝓇 ℛ𝒶𝒷𝒽𝒶</font>]] ^{[[User Talk:Kuldhar Rabha|<font color="#6600cc">(𝒯𝒶𝓁𝓀)</font>]]} 00:05, 29 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:-chanakyakdas|বাৰ্তা]]) 02:43, 29 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 05:15, 29 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 08:07, 29 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 11:56, 29 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 12:33, 29 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 03:43, 30 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 12:33, 30 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ===বিৰোধ=== ===মন্তব্য=== * প্ৰকল্প পৃষ্ঠাত থকা লিংকৰ ফাউণ্টেইন টুলটো প্ৰদৰ্শন নকৰা বাবে নতুন এটা সাজি প্ৰকল্প পৃষ্ঠাত আপডেট কৰা হ’ল৷ _<span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 12:55, 29 October 2024 (ইউ.টি.চি.) *:আন্তৰিক ধন্যবাদ যাচিলোঁ। [[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 03:46, 30 October 2024 (ইউ.টি.চি.)JyotiPN ::{{Ping|দিব্য দত্ত}} বেনাৰখনো লগাই দিব বুলি আশা ৰাখিলোঁ। [[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 05:21, 30 October 2024 (ইউ.টি.চি.)JyotiPN ==Rapid fund ৰ আবেদনৰ বাবে== Rapid fundৰ তৃতীয় চাইকেলৰ আৱেদনৰ অন্তিমটো তাৰিখ ১ ডিচেম্বৰ। ৱিকিপিডিয়াৰ জন্মদিন অনুষ্ঠানৰ সৈতে সংগতি ৰাখি আমি কৰা আলোচনা অনুসৰি ৰেপিড ফাণ্ডৰ বাবে এপ্লাই কৰিলে নূন্যতম দুমাহমানৰ কাৰ্যপন্থা থকাটো হৈছে এটা যোগ্যতা। ৱিকিৰ জন্মদিনৰ দিনা জন্মদিনৰ লগতে এখন সাধাৰণ আলোচনা বা প্ৰশিক্ষণ সভা অনুষ্ঠিত কৰি জুলাই ২০২৫ত সামৰণি অনুষ্ঠানত গ্ৰন্থযাত্ৰাৰ অনুষ্ঠানসহ এই প্ৰকল্পৰ সামৰণি মাৰিব পৰা হ'ব। প্ৰস্তাৱিত কাৰ্যসূচী: *১ জুন ২০২৫, দেওবাৰ: জন্মদিন পালন আৰু কৰ্মশালা- ;স্থানঃ উজনি অসম (যোৰহাট!) ;বিষয়ঃ #ৱিকিমিডিয়া কমন্সত মিডিয়া ফাইল আপলোড, নথিভুক্তিকৰণ আদি। #ৱিকিপিডিয়াৰ সম্পাদনা (তোলা ফটো বা অন্যান্য মিডিয়া ফাইল সমূহ সন্নিৱিষ্ট কৰিব পৰাকৈ ৱিকিপিডিয়াত পৃষ্ঠা সৃষ্টি) #কৰ্মদল গঠন আৰু পৰিকল্পিত বিষয় সমূহৰ ভাগ-বতৰা (এই প্ৰকল্পত অংশগ্ৰহণ কৰা সকলক এমাহৰ সময় দিয়া হ’ব৷ প্ৰয়োজনত এই এমাহত ৱিকিমিডিয়া প্ৰকল্পৰে জড়িত অভিজ্ঞ ৱিকিমিডিয়ানৰ সহায়-সহযোগিতা গ্ৰহণ কৰা হ'ব৷) *ফটো আৰু পৃষ্ঠাৰ বিষয়বস্তু অসমৰ সংস্কৃতি, বুৰঞ্জী, সাহিত্য, ব্যক্তি, নৃত্য, কৃষি, খাদ্য আদি হ’ব লাগিব। *২৬ জুলাই ২০২৫, শনিবাৰ: ৱিকি-সন্মিলনঃ ;স্থানঃ নামনি অসম (গুৱাহাটী!) #কৰ্মদলৰ সদস্যই নিজৰ কৰ্ম প্ৰদৰ্শন কৰিব, #ভৱিষ্যত পৰিকল্পনা ব্যাখ্যা, #প্ৰমাণ পত্ৰ/বঁ‌টা বিতৰণ আদি, (এই কাৰ্যত প্ৰচাৰৰ জড়িয়তে কোনো শিক্ষানুষ্ঠান, ফটোগ্ৰাফি ক্লাৱ আদিকো সামৰি ল'ব পৰা যায়৷) -[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 15:08, 22 November 2024 (ইউ.টি.চি.) ==={{support}}=== * {{support}} [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 15:00, 23 November 2024 (ইউ.টি.চি.) * {{support}}-[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 15:02, 23 November 2024 (ইউ.টি.চি.) * {{support}}- <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 15:08, 23 November 2024 (ইউ.টি.চি.) *{{support}}-[[User:অজয় দাস|<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>&nbsp;অজয়&nbsp;</b></span>]] [[User Talk:অজয় দাস|^{<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 15:25, 23 November 2024 (ইউ.টি.চি.) * {{support}}- [[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 14:47, 24 November 2024 (ইউ.টি.চি.)JyotiPN * {{support}} -[[সদস্য:Aryan|Aryan]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Aryan|বাৰ্তা]]) 02:32, 25 November 2024 (ইউ.টি.চি.) * [[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 12:58, 26 November 2024 (ইউ.টি.চি * {{support}} -[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 14:34, 30 November 2024 (ইউ.টি.চি.) ==={{oppose}}=== ===মন্তব্য=== প্ৰস্তাৱ, পৰিকল্পনাখিনি অলপ বহলাই লিখিবা নেকি? ভালকৈ বুজি পোৱা নাই৷ [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 06:44, 28 November 2024 (ইউ.টি.চি.) ==ৱিকি লাভচ্‌ বাৰ্ড প্ৰতিযোগিতা, ২০২৪== কালিলৈ ২৫ নৱেম্বৰৰপৰা অহা ২৫ ডিচেম্বৰলৈ ৱিকিমিডিয়া কমনচত [https://meta.wikimedia.org/wiki/Wiki_Loves_Birds_India_2024 ৱিকি লাভচ্‌ বাৰ্ড] প্ৰতিযোগিতা আৰম্ভ হৈছে। অসমীয়া ৱিকিৰ ইচ্ছুক সদস্যকলে [https://commons.wikimedia.org/wiki/Campaign:wlb_2024 এই লিংকত] স্থানীয় চৰাইৰ ফটো আপল'ড কৰি প্ৰতিযোগিতাত ভাগ লব পাৰিব। [[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 14:46, 24 November 2024 (ইউ.টি.চি.)JyotiPN [[শ্ৰেণী:ৱিকিপিডিয়া]] ==আন্তৰ্জাতিক নাৰী দিৱসৰ সৈতে সংগতি ৰাখি এটি ৱিকি কৰ্মশালাৰ আয়োজনৰ প্ৰস্তাৱ== হে মাননীয় সদস্যসকল, আপোনালোক এই বিষয়ে অৱগত যে, অহা ৮ মাৰ্চৰ দিনটো আন্তৰ্জাতিক নাৰী দিৱস ৰূপে স্বীকৃত। এই দিৱসৰ সৈতে সংগতি ৰাখি গোটেই মাৰ্চ মাহটো নাৰী দিৱস ৰূপে উদযাপনৰ ৱিকিপিডিয়াৰ সিদ্ধান্ত মৰ্মে, যোৱা মাৰ্চ মাহত অসমীয়া ৱিকিউৎসতো এটি ৭ দিনীয়া [https://as.wikisource.org?curid=67480 এডিটাথন] আয়োজনৰ কৰা হৈছিল। নাৰী দিৱস উদযাপনৰ লগতে অসমীয়া ৱিকিউৎসৰ কাম-কাজক আগবঢ়াই লৈ যোৱাৰ উদ্দেশ্যে ২০২৫ বৰ্ষৰ মাৰ্চ মাহত এখনি আৱাসিক ৱিকিউৎস কৰ্মশালা আয়োজনৰ চিন্তা কৰা হৈছে। অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াত বিভিন্নটা প্ৰতিযোগিতাৰ অনুষ্ঠিত হৈ থকা সূত্ৰে মাহেকে ভালেখিনি কাম হৈ থকাৰ বিপৰীতে অসমীয়া ৱিকিউৎস কিছু ধীৰ গতিত আগবঢ়ালৈ চাই এই কৰ্মশালাই ন-পুৰণি সকলো সদস্যসকে নতুন উদ্যম প্ৰদান কৰাৰ লগতে নতুন সদস্যকো ৱিকিউৎসত বৰঙণি যোগাবলৈ উৎসাহিত কৰিব বুলি এক দৃঢ় আশা লৈ এই বিষয়ত মাননীয় সদস্যসকলৰ মতামত বিচাৰিলোঁ আৰু সময়সীমা নিৰ্ধাৰণৰ বাবে অনুৰোধ জনালোঁ। আপোনালোকৰ সমৰ্থন অনুযায়ী পৰৱৰ্তী কাৰ্য-প্ৰণালীৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা হ'ব। _বিনীত, [[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 11:07, 30 November 2024 (ইউ.টি.চি.)JyotiPN ===এডিটাথনৰ বাবে নিৰ্ধাৰিত সময়=== * ৮-১০ মাৰ্চলৈ (দুদিনীয়া) * ১২-১৪ মাৰ্চলৈ (দুদিনীয়া) ===সমৰ্থন=== # [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 17:26, 1 December 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 13:50, 3 December 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 14:57, 3 December 2024 (ইউ.টি.চি.) ===বিৰোধ=== ===মন্তব্য=== 0fhirmtp8i5gymdum17k3x2qtb8h3a8 450690 450687 2024-12-03T14:58:34Z Nayan j Nath 15159 /* মন্তব্য */ 450690 wikitext text/x-wiki <noinclude>{{Village pump pages|প্ৰস্তাৱ|alpha=yes|start=85|ৰাইজৰ চ'ৰাৰ এই পৃষ্ঠাত নতুন ভাৱ আৰু প্ৰস্তাৱসমূহ আপুনিও যোগ কৰিব পাৰে। <br/>ইয়াৰ বাহিৰে অন্য ৱিকিপিডিয়াৰ নীতি বিষয়ক পৃষ্ঠাসমূহ নৱ-প্ৰস্তাবিত আৰু প্ৰচলিত নীতি-নিৰ্দেশনাসমূহৰ বিষয়ে আলোচনা কৰিবলৈ কৰিবলৈ অনুগ্ৰহ কৰি ''[[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (নীতি)|নীতি]]'' বিভাগৰ পৃষ্ঠা ব্যৱহাৰ কৰক।<br/>কোনো নীতি-নিৰ্দেশনাৰ প্ৰয়োগ বা ব্যৱহাৰ সম্পৰ্কীয় সন্দেহ মৰিষণৰ কাৰণে বিভিন্ন [[:en:Wikipedia:Noticeboards|জাননী ফলক]]সমূহ ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে। যদি আপোনাৰ কাৰিকৰী জ্ঞান আছে তেন্তে উপযুক্তভাৱে অৱদান/আলোচনা/সহায় আগবঢ়াওক।<br/> সততে উদয় হোৱা প্ৰশ্নসমূহৰ এখন সূচী '''[[ৱিকিপিডিয়া:সততে উদিত হোৱা প্ৰশ্নসমূহ|এই FAQ পৃষ্ঠাত]]''' (FAQ: '''F'''requently '''A'''sked '''Q'''uestions) আছে, অনুগ্ৰহ কৰি প্ৰথমে তাত চাই লয় যেন। |WP:VPP}} {{cent}} __TOC__ <span id="below_toc"></span> </noinclude> {{archive box| [[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/0|সবাতোকৈ পুৰণি]]<br /> [[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/1|সংৰক্ষণ ১]]<br /> [[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/2|সংৰক্ষণ ২]]<br /> [[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/3|সংৰক্ষণ ৩ (জানুৱাৰী ২০১২-ডিচেম্বৰ ২০১২)]]<br /> [[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/4|সংৰক্ষণ ৪ (জানুৱাৰী ২০১৩-ডিচেম্বৰ ২০১৩)]]<br /> [[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/5|সংৰক্ষণ ৫ (জানুৱাৰী ২০১৪-ডিচেম্বৰ ২০১৮)]]<br /> [[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/6|সংৰক্ষণ ৬ (জানুৱাৰী ২০১৯-ডিচেম্বৰ ২০২১)]]<br /> [[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/7|সংৰক্ষণ ৭ (জানুৱাৰী ২০২২-ডিচেম্বৰ ২০২২)]]<br /> [[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/8|সংৰক্ষণ ৮ (জানুৱাৰী ২০২৩-ডিচেম্বৰ ২০২৩)]] }} =='''আলোকচিত্ৰ প্ৰতিযোগিতা আৰু নৱাগতৰ বাবে প্ৰবন্ধ প্ৰতিযোগিতাৰ আলোচনাৰ বাবে শেহতীয়া সংৰক্ষণ চাওক। '''== ==ৱিকিৰ সহায়ক ভিডিঅ' চিৰিজ== অসমীয়া ৱিকিৰ বিভিন্ন প্ৰকল্পত ন-শিকাৰুয়ে কেনেকৈ কাম আৰম্ভ কৰিব পাৰে সেয়া হাতে-কামে দেখুৱাই এলানি ভিডিঅ' কৰাৰ প্ৰস্তাৱ আগবঢ়াইছোঁ। অসমীয়া ৱিকিৰ ইউটিউব চেনেলত এই ভিডিঅ'সমূহ আপল'ড কৰি থ'লে নতুন শিকাৰুয়ে কাম কৰিবলৈ সুবিধা পাব। এই সম্পৰ্কে মোৰ এগৰাকী অসমীয়া বন্ধু [https://www.linkedin.com/search/results/all/?fetchDeterministicClustersOnly=true&heroEntityKey=urn%3Ali%3Afsd_profile%3AACoAAA1ZD0QB6AvQLsJzsfPbDb7OPvodK3cmXLs&keywords=manish%20sharma&origin=RICH_QUERY_TYPEAHEAD_HISTORY&position=0&searchId=ff2e0fbe-e4dd- মণীষ শৰ্মা]ৰ লগত কথা পাতিছোঁ। কৰ্মসূত্ৰে তেওঁ কানাডাৰ এলবাৰ্টা চৰকাৰৰ বাবে এনে শৈক্ষিক ভিডিঅ' প্ৰস্তুত কৰাত সহায় কৰে (Learning and Development Consultant)। অসমীয়া ৱিকিসমাজ আগ্ৰহী হ'লে আমাকো তেওঁ সহায়ক ভিডিঅ'ৰ প্ৰস্তুতিত সহায় কৰাৰ প্ৰতিশ্ৰুতি দিছে। এইবিষয়ত আপোনালোক সকলোৰে মতামত বিচাৰিছোঁ। মোৰ মতে প্ৰতিটো ভিডিঅ' দুইৰ পৰা পাঁচমিনিটৰ ভিতৰত হ'লে ভাল। সম্ভাব্য বিষয় আৰু সমল ব্যক্তিৰ তালিকা এখন দিছোঁ। আগ্ৰহ আৰু প্ৰয়োজন অনুসৰি সালসলনি কৰিব পাৰে- :১) অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াত কেনেকৈ একাউণ্ট খুলিব?: ভাস্কৰ ভূঞা :২) অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াত কেনেকৈ প্ৰবন্ধ সৃষ্টি কৰিব?: দিব্য দত্ত :৩) অসমীয়া ৱিকিউৎসত কেনেকৈ মুক্ত উৎসত উপলভ্য কিতাপ আপল'ড কৰিব?: প্ৰণামিকা অধিকাৰী :৪) অসমীয়া ৱিকিউৎসত কেনেকৈ কিতাপৰ মুদ্ৰণ সংশোধন কৰিব?: ৰুমী বৰা :৫) অসমীয়া ৱিকিউদ্ধৃতিত কেনেকৈ কাম আৰম্ভ কৰিব?: কুলধৰ ৰাভা :৬) অসমীয়া ৱিকিকমন্সত কেনেকৈ ফটো যোগ দিব?: গীতাৰ্থ বৰদলৈ :৭) অসমীয়া ৱিকিৰ ৱিকিপত্ৰিকাত কেনেকৈ সম্পাদনা কৰিব?: নয়নজ্যোতি নাথ :৮) ৱিকিডাটা কি আৰু কেনেকৈ? : বাবুল বৈশ্য :৯) অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াত তথ্য উৎস: কি, কিয়, কেনেকৈ?: জোনালী বৰুৱা :১০) অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া কি নহয়?: ঈশান জ্যোতি বৰা -[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 13:25, 20 March 2024 (ইউ.টি.চি.) * ভাল প্ৰস্তাৱ। আগবাঢ়িব পাৰি। [[সদস্য:ঈশান জ্যোতি বৰা|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ঈশান জ্যোতি বৰা|বাৰ্তা]]) 14:54, 20 March 2024 (ইউ.টি.চি.) ===পৰিকল্পনা=== শেহতীয়াকৈ ৱিকি মেণ্টৰশ্বিপ প্ৰকল্পত সহায়ক ভিডিঅ'ৰ গুৰুত্ব লক্ষ্য কৰি এই প্ৰকল্পটোৰ কাম পুনৰ আগবঢ়োৱাৰ প্ৰস্তাৱ দিব খুজিছোঁ। পূৰ্বতে আমাক সহায়ৰ বাবে আগবাঢ়ি অহা সমল ব্যক্তি মনীষ শৰ্মা বৰ্তমান এই প্ৰকল্পত লাগিব পৰা অৱস্থাত নাই। তাৰোপৰি পূৰ্বৰ পৰিকল্পনাৰো কিছু সালসলনি কৰি তলৰ পদক্ষেপসমূহ প্ৰস্তাৱ কৰিব খুজিছোঁ। * প্ৰতিটো ভিডিঅ' মাথোঁ তিনিমিনিটৰ ভিতৰতে কৰা হ'ব। প্ৰতিটো ভিডিঅ'ত মাথোঁ এটা প্ৰশ্নৰ উত্তৰ দিবলৈ চেষ্টা কৰা হ'ব। দেখুৱাব খোজা পৰ্য্যায় সমূহ বেছি দীঘলীয়া হ'লে ভিডিঅ'ৰ উত্তৰ ভাগ ভাগ কৈ দুই বা তিনিটা ভিডিঅ'ৰে দেখুওৱা হ'ব। * ভিডিঅ'ৰ আৰম্ভণিতে সকলোৱে ৱিকিৰ এখন বেনাৰ দেখুৱাই ল'ব। লগতে সকলোৱে একেদৰেই দিব পৰাকৈ এটা উমৈহতীয়া চিনাকি ঠিক কৰি লোৱা হ'ব। উদাহৰণস্বৰূপে, 'অসমীয়া ৱিকিৰ অনলাইন পাঠলৈ আপোনাক আদৰণি জনাইছোঁ। মোৰ নাম অমুক। আজি মই আপোনালোকক অমুক বিষয়ে হাতে-কামে শিকাম।' * পাঠৰ অডিঅ' আৰু ভিডিঅ' ৰেকৰ্ডিং বক্তাগৰাকীয়ে নিজে কৰিব। কম্পিউটাৰৰ স্ক্ৰীণৰেকৰ্ড কৰি (Windows+Alt+R) হাতে-কামে দেখুৱাই আৰু কৈ যাব। এই কামটো কেনেকৈ কৰিব লাগে সেয়া দেখুৱাই-বুজাই দিয়া হ'ব। * বক্তাৰ ভাষা যিমান পাৰি স্বাভাৱিক বা কথা কোৱাৰ দৰে আৰু সহজ-সৰল হ'লে ভাল। কোনোধৰণৰ স্ক্ৰীপ্ট বা লিখিত ভাষাৰ প্ৰয়োগৰ প্ৰয়োজন নাই। * সকলোবোৰ ভিডিঅ' অসমীয়া ৱিকিৰ ইউটিউব চেনেলত যোগ দিয়া হ'ব। সকলোৱে মন্তব্য জনাবচোন। ওপৰৰ তালিকাখনৰ লগতে অন্য কিবা প্ৰশ্ন যোগ দিব লগীয়া থাকিলেও দিব পাৰে।-[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 14:03, 5 November 2024 (ইউ.টি.চি.) : এনেই ঠিকে আছে, কিন্তু কোনোবা জনা এজনে ধুনীয়াকৈ ভিডিঅ’টো সম্পাদনা কৰি নিদিলে সুষমতা নাথাকিব৷ নহ’লে তুমি এটা ভিডিঅ’ কৰি দেখুৱাই দিলে ভাল পাম৷ [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 06:42, 28 November 2024 (ইউ.টি.চি.) ==ছি লীডচ্ কেম্পেইনৰ অধিনত শিক্ষানুষ্ঠানত ৱিকিৰ প্ৰচাৰ== {{আলোচনা সমাপ্ত}} শিক্ষানুষ্ঠানত ৱিকিৰ প্ৰচাৰ আৰু প্ৰসাৰ কৰাৰ লগতে অধিক সেচ্ছাসেৱকক আগ্ৰহী কৰি তুলিবৰ বাবে ৯। ৪। ২০২৪ তাৰিখে [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিমিডিয়াৰ সজাগতা সভা আৰু কৰ্মশালা, লক্ষীমপুৰ বালিকা মহাবিদ্যালয়|লখিমপুৰ বালিকা মহাবিদ্যালয়ত এখনি কৰ্মশালা]] অনুষ্ঠিত কৰাৰ প্ৰয়াস কৰা হৈছে। কৰ্মশালাৰ বাবে সমল ব্যক্তি হিচাপে @[[সদস্য:Nayan j Nath|— নয়ন জ্যোতি নাথ]] ৰ নাম প্ৰস্তাৱ কৰিলোঁ। লগতে অনুষ্ঠানটোৰ সমন্বয়ক হিচাপে নিজৰ লগতে @[[সদস্য:Jyoti Chiring|— জ্যোতি চিৰিঙ]] ৰ নাম প্ৰস্তাৱ কৰিলোঁ। সকলোকে মতামত জনাবৰ বাবে অনুৰোধ জনালোঁ। নীতেশ গীলৰ পৰামৰ্শ অনুসৰি এই কৰ্মশালাখনি She Leads ৰ অধীনত অনুষ্ঠিত কৰা হ'ব। # [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 11:51, 4 April 2024 (ইউ.টি.চি.) ===প্ৰস্তাৱিত কাৰ্য্যসূচী=== # পুৱা ১১ বজাৰ পৰা ১১:১০ বজালৈ - আৰম্ভণি - জ্যোতি চিৰিং # পুৱা ১১:১০ বজাৰ পৰা ১১:২৫ বজালৈ - সমন্বয়কৰ দু-আষাৰ # পুৱা ১১:২৫ বজাৰ পৰা ১১:৫৫ বজালৈ - ৱিকিমিডিয়াৰ ভগ্নী প্ৰকল্পৰ বিষয়ে বক্তব্য (ৱিকি কমন্স, ৱিকিউদ্ধৃতি, ৱিকি উৎস) - ৰুমী বৰা # পুৱা ১১:৫৫ বজাৰ পৰা দুপৰীয়া ১২:২৫ বজালৈ - অসমীয়া মহিলা ৱিকিমিডিয়ানৰ বক্তব্য ( ভিদিঅ' ) লগতে চাহ বিৰতি # দুপৰীয়া ১২:২৫ বজাৰ পৰা ১:১০ বজালৈ - ৱিকিপিডিয়াৰে পৰিচয় আৰু একাউণ্ট সৃষ্টি - নয়ন জ্যোতি নাথ # দুপৰীয়া ১:১০ বজাৰ পৰা ১:৪০ বজালৈ - প্ৰশ্নোত্তৰ শিতান # দুপৰীয়া ১:৪০ বজাৰ পৰা ২:৩০ বজালৈ - আহাৰ বিৰতি # ২:৩০ বজাৰ পৰা ৩:৫০ বজালৈ - হাতে-কামে ৱিকি ( নয়ন জ্যোতি নাথ, জ্যোতি চিৰিং,ৰুমী বৰা ) # ৩:৫০ বজাৰ পৰা ৪:০০ বজালৈ - শলাগৰ শৰাই - ৰুমী বৰা ===মতামত=== #খুব সুন্দৰ পদক্ষেপ। শুভেচ্ছা জনালোঁ। <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px; ">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp; ([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 11:56, 4 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # বঢ়িয়া। শুভেচ্ছা যাচিলোঁ। [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 12:21, 4 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # বঢ়িয়া প্ৰস্তাৱ! শুভকামনা জনাইছোঁ। -[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 12:57, 4 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # অনুষ্ঠানটোৰ সফলতা কামনা কৰিলোঁ। [[সদস্য:ঈশান জ্যোতি বৰা|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ঈশান জ্যোতি বৰা|বাৰ্তা]]) 13:08, 4 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # সমৰ্থন আৰু শুভকামনা।[[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 15:37, 4 April 2024 (ইউ.টি.চি.)JyotiPN # নিশ্চয়কৈ সহায় আগবাঢ়ম। -[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 15:31, 8 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # শুভেচ্ছা থাকিল -[[User:অজয় দাস|<span style='color: #ceff00; background-color: #1e1e1e; '><b>&nbsp; অজয়&nbsp; </b></span>]] [[User Talk:অজয় দাস|^{<span style='color: #ceff00; background-color: #1e1e1e; '><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 16:04, 8 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # শুভেচ্ছা থাকিল। [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 05:56, 9 April 2024 (ইউ.টি.চি.) </div> == ছি লীডচ্ কেম্পেইন:সজাগতা সভা আৰু কৰ্মশালা== {{আলোচনা সমাপ্ত}} অহা ৩০ এপ্ৰিল, ২০২৪ত নগাঁও মহাবিদ্যালয়ত She Leads Capmpaignৰ অধীনত এখনি [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিমিডিয়াৰ সজাগতা সভা আৰু কৰ্মশালা ২০২৪, নগাঁও মহাবিদ্যালয়|এদিনীয়া ৱিকি-সজাগতা সভা আৰু প্ৰশিক্ষণ কৰ্মশালা]]ৰ আয়োজন কৰা হৈছে। সেইদিনা অসমীয়া ৱিকিমেডিয়াৰ মহিলা সম্পাদকসকলক সম্ভৱ হ’লে উপস্থিত থাকিবলৈ আহ্বান জনালোঁ। কৰ্মশালাখনিত ৱিকিপিডিয়া, ৱিকিউংস, ৱিকিউদ্ধৃতি আৰু ৱিকিকমন্সৰ বিষয়ে প্ৰাৰম্ভিক প্ৰশিক্ষণ দিবলৈ মনস্থ কৰা হৈছে। সকলো সক্ৰিয় সম্পাদকৰ পৰা দিহা-পৰামৰ্শ বিচৰা হ’ল। (অনুষ্ঠানটিৰ কাৰ্যসূচী নিৰ্দিষ্ট হোৱাৰ পিছত এই জাননীতে সন্নিৱিষ্ট কৰা হ’ব)- [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 12:30, 4 April 2024 (ইউ.টি.চি.) ===কাৰ্যসূচী=== *পুৱা ৯:১৫ বজাৰ পৰা ১০:০০ বজালৈ -পৰিচয়মূলক ভাষণ। *পুৱা ১০:০০ বজাৰ পৰা ১০:১৫ বজালৈ -ৱিকিপিডিয়াত কেনেকৈ একাউণ্ট তৈয়াৰ কৰিব পাৰি। * পুৱা ১০:১৫ বজাৰ পৰা ১০:০০ বজালৈ -ৱিকিকমন্সত ফটো কেনেকৈ আপলোড কৰিব। *পুৱা ১১:০০ বজাৰ পৰা ১১:১৫ বজালৈ -চাহ-বিৰতি। *পুৱা ১১:১৫ বজাৰ পৰা দুপৰীয়া ১২:৩০ বজালৈ -ৱিকিউদ্ধৃতিত সম্পাদনা কৰা। *দুপৰীয়া ১২:৩০ বজাৰ পৰা ০১:০০ বজালৈ - প্ৰশ্নোত্তৰ * দুপৰেয়া ০১:০০ বজাৰ পৰা ০২:০০ বজালৈ -আহাৰ বিৰতি *দুপৰীয়া ০২:০০ বজাৰ পৰা ০৪:০০ বজালৈ -দুটা গোটত বিভক্ত, একে সময়তে দুগৰাকী সমল ব্যক্তিৰ দ্বাৰা ৱিকিউৎস আৰু ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনা প্ৰশিক্ষণ। *বিয়লি ০৪:০০ বজাৰ পৰা ০৪:৩০ বজালৈ -অংশগ্ৰহণকাৰীসকলৰ পৰা প্ৰশ্ন। *সন্ধিয়া ০৪:৩০ বজাত -প্ৰতিষ্ঠানলৈ ধন্যবাদ জ্ঞাপন। (নগাঁও মহাবিদ্যালয়) ===মতামত=== # বঢ়িয়া প্ৰস্তাৱ! শুভকামনা জনাইছোঁ। -[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 12:57, 4 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # অনুষ্ঠানটোৰ সফলতা কামনা কৰিলোঁ। [[সদস্য:ঈশান জ্যোতি বৰা|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ঈশান জ্যোতি বৰা|বাৰ্তা]]) 13:09, 4 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # আদৰণীয় প্ৰস্তাৱ। শুভেচ্ছা জনালোঁ। [[সদস্য:Mousumi.Das|Mousumi.Das]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Mousumi.Das|বাৰ্তা]]) 16:16, 4 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # খুব সুন্দৰ পদক্ষেপ। শুভেচ্ছা জনালোঁ। <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px; ">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp; ([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 14:27, 4 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # শুভেচ্ছা থাকিল। -[[User:অজয় দাস|<span style='color: #ceff00; background-color: #1e1e1e; '><b>&nbsp; অজয়&nbsp; </b></span>]] [[User Talk:অজয় দাস|^{<span style='color: #ceff00; background-color: #1e1e1e; '><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 16:54, 6 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # অনুষ্ঠানটো সফল হোৱাৰ কামনা কৰিলোঁ।[[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 10:05, 7 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # অনুষ্ঠানটোত উপস্থিত থাকি সহযোগিতা আগবঢ়াই যাবলৈ চেষ্টা কৰিম। [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 13:09, 8 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # আন্তৰিক শুভেচ্ছা! -[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 15:32, 8 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # শুভেচ্ছা থাকিল। [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 05:56, 9 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # এই জয় যাত্ৰাৰ অংশীদাৰ হবলৈ আমিও যত্ন কৰিম </div> ==সক্ৰিয় ৱিকিমিডিয়ান চন্দন চিৰিং ফুকনৰ স্মৃতি যুগমীয়া কৰাৰ বাবে পদক্ষেপ== ===পদক্ষেপসমূহ থোৰতে=== অসমীয়া ৱিকি সমাজৰ এগৰাকী অক্লান্ত সদস্য '''চন্দন চিৰিং''' আৰু নাই! কিন্তু চন্দনৰ সৰলতা, নিষ্ঠা আৰু কৰ্মোদ্যমে আমাক সদায়ে প্ৰেৰণা যোগাই যাব আৰু তেওঁক অসমীয়া ৱিকি সমাজৰ মাজত সদায়ে জীয়াই থাকিব। চন্দনৰ স্মৃতি যুগমীয়া কৰি ৰখাৰ বাবে ২৮ এপ্ৰিল, দেওবাৰৰ শোকসভাত গ্ৰহণ কৰা প্ৰস্তাৱসমূহ হ'ল- ====ৱিকিপত্ৰিকাত শ্ৰদ্ধাঞ্জলিসূচক শিতান==== [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপত্ৰিকা/মে’-২০২৪|মে' ২০২৪ মাহৰ ৱিকিপত্ৰিকা]]ত চন্দন চিৰিঙৰ বাবে এটা শ্ৰদ্ধাঞ্জলিসূচক শিতান ৰখাৰ প্ৰস্তাৱ। তাতে সকলোৱে চন্দনৰ সান্নিধ্য বা কোনো অভিজ্ঞতা, শ্ৰদ্ধাঞ্জলিৰে বাৰ্তা দিব পাৰিব। এই ৱিকিপত্ৰিকা '''৫ মে'''' তাৰিখে মাহিলী ৱিকিসভাত মুকলি কৰা হ'ব। :: ''সমন্বয়ক: দিব্য দত্ত'' ====অনলাইন স্মৃতিগ্ৰন্থ প্ৰকাশ==== চন্দনৰ সকলো লেখা, ৱিকিত অৱদানৰ পৰিসংখ্যা, পদক আৰু ৱিকিপত্ৰিকাৰ শ্ৰদ্ধাঞ্জলিসূচক বাৰ্তাসমূহ যোগ দি এখন অনলাইন স্মৃতিগ্ৰন্থ প্ৰকাশ কৰাৰ প্ৰস্তাৱ। এই স্মৃতিগ্ৰন্থ প্ৰয়োজন অনুসৰি প্ৰিণ্ট কৰিব পৰা যাব। এই স্মৃতিগ্ৰন্থৰ অনলাইন আৰু অফলাইন কপি অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ জন্মদিন '''২ জুন'''ৰ দিনা আনুষ্ঠানিকভাৱে মুকলি কৰিব পাৰি। :: ''সমন্বয়ক: ঈশান জ্যোতি বৰা, গীতাৰ্থ বৰদলৈ'' ====চন্দন চিৰিং ফুকন সোঁৱৰণী ভিডিঅ' প্ৰস্তুত==== চন্দনৰ লগত জড়িত সকলো ফটো, অডিঅ' আৰু ভিডিঅ' ফাইল লগ লগাই এটা ভিডিঅ' প্ৰস্তুত কৰাৰ সিদ্ধান্ত। এই সকলো ফাইল [https://drive.google.com/drive/u/0/folders/1CsHGRS0py_ooMXAaJ2MpC3-feKIoRc4- এই লিংক]ত গৈ গুগল ড্ৰাইভত যোগ দিবলৈ অনুৰোধ কৰিছোঁ। এই সংকলিত ভিডিঅ' ৰূপটো অসমীয়া ৱিকিৰ ইউটিউব চেনেল আৰু অন্যান্য সামাজিক মাধ্যমত অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ জন্মদিন '''২ জুন'''ৰ দিনা আনুষ্ঠানিকভাৱে মুকলি কৰিব পাৰি। :: ''সমন্বয়ক: জলি ৰুমী বৰা'' ====চন্দন চিৰিং পদক==== ৱিকিউদ্ধৃতিত প্ৰতিমাহে সৰ্বোচ্চ সম্পাদনা কৰা সদস্যগৰাকীক ''''চন্দন চিৰিং পদক'''' দিয়াৰ প্ৰস্তাৱ। এই পদকৰ সাঁচটো সাজিবলৈ নয়ন জ্যোতি নাথক অনুৰোধ কৰিছোঁ। :: ''সমন্বয়ক: নয়ন জ্যোতি নাথ'' ====চন্দন চিৰিং ফুকন সোঁৱৰণি ন্যাস==== *''সমন্বয়ক: প্ৰণামিকা অধিকাৰী'' '''চন্দন চিৰিং ফুকন সোঁৱৰণি ন্যাস''' সম্পৰ্কীয় হোৱাটছ আপ গোটত হোৱা আলোচনাৰ সাৰাংশ: =====ন্যাসৰ সংবিধান===== ন্যাসৰ এখন সংবিধানৰ খচৰা প্ৰস্তুত কৰাৰ দায়িত্ব *দিব্য দত্ত *প্ৰণামিকা অধিকাৰী =====বেংক একাউণ্ট===== ন্যাসৰ বেংক একাউণ্ট তেজপুৰ নাইবা নগাঁৱত খুলিব লাগিব =====পৰিয়ালৰ সদস্য===== ন্যাসৰ সাধাৰণ সদস্য হিচাপে চন্দন চিৰিং ফুকনৰ পৰিয়ালৰ এজন বা দুজন ব্যক্তিক ৰখা হ’ব। =====কাৰ্যনিৰ্বাহক সমিতি===== আলোচনামৰ্মে সমিতি গঠন কৰা হ’ল৷ ====চন্দন চিৰিং ফুকন বৰ্ষশ্ৰেষ্ঠ ৱিকিমিডিয়ান বঁটা==== বৰ্ষশ্ৰেষ্ঠ ৱিকিমিডিয়ান এজনক ‘'''চন্দন চিৰিং ফুকন বৰ্ষশ্ৰেষ্ঠ ৱিকিমিডিয়ান বঁটা''' দিয়াৰ প্ৰস্তাৱ। এই বঁটাৰ সৈতে মানপত্ৰ, কিতাপৰ টোপোলা আদি অন্যান্য সামগ্ৰী থাকিব। তাৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় খা-খৰচৰ বাবে আগ্ৰহী যিকোনো ৱিকিমিডিয়ানে সহায় কৰিব পাৰিব। এই পদক প্ৰতিবছৰে ৱিকিউদ্ধৃতিৰ জন্মদিন '''৪ জানুৱাৰী''' তাৰিখে দিয়াৰ কথা ভবা হৈছে। :: ''সমন্বয়ক: ভাস্কৰ ভূঞা, অনামিকা বড়া'' :: ''২০২৪ চনৰ পুৰস্কাৰ:'' :::''নগদ ধন: নয়ন জ্যোতি নাথ (৫০০১/- টকা)'' :::''কিতাপৰ টোপোলা:প্ৰিয়াংকুশ ডেকা আৰু অনামিকা বড়া'' :::''মানপত্ৰ: ভাস্কৰ ভূঞা'' :::''ট্ৰফী: দিব্য দত্ত'' ====চন্দন চিৰিং ফুকন সোঁৱৰণী সম্পাদনা মেলা==== ৱিকিউদ্ধৃতিত সক্ৰিয়তা বঢ়োৱাৰ উদেশ্যে ১ মে'ৰ পৰা ৩১ মে' লৈ দ্বিতীয় এখন ''' চন্দন চিৰিং ফুকন সোঁৱৰণী ৱিকিউদ্ধৃতি সম্পাদনা মেলা''' আয়োজন কৰাৰ প্ৰস্তাৱ দিছোঁ। এই মেলাত সৰ্বোচ্চ অৱদানকাৰীসকলক প্ৰথম, দ্বিতীয় আৰু তৃতীয় পুৰস্কাৰ হিচাপে ক্ৰমান্বয়ে ১২০০/-, ৮০০/- আৰু ৫০০/- টকাৰ সৈতে মানপত্ৰ প্ৰদান কৰা হ'ব। পুৰস্কাৰসমূহ অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ জন্মদিন '''২ জুন'''ৰ দিনা আনুষ্ঠানিকভাৱে প্ৰদান কৰিব পৰা হ'ব। :: ''সমন্বয়ক: কুলধৰ ৰাভা, উদ্ধৃতি পৰীক্ষক: দিব্য দত্ত, চাণক্য কুমাৰ দাস'' :: ''পুৰস্কাৰ: জলি ৰুমী বৰা; মানপত্ৰ:...'' :: ===মতামত=== # সমৰ্থন জনালোঁ।<span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px; ">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#6 # # সংখ্যায়িত তালিকা আইটেম 63300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp; ([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 15:39, 28 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # সমৰ্থন। [[সদস্য:Psneog|Psneog]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Psneog|বাৰ্তা]]) 20:32, 28 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # সমৰ্থন জনালোঁ।[[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 02:21, 29 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # সমৰ্থন জনালোঁ।[[সদস্য:Jyoti Chiring|Jyoti Chiring]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Jyoti Chiring|বাৰ্তা]]) 02:28, 29 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} - [[User:Kuldhar Rabha|<font color="#cc0099">𝒦𝓊𝓁𝒹𝒽𝒶𝓇 ℛ𝒶𝒷𝒽𝒶</font>]] ^{[[User Talk:Kuldhar Rabha|<font color="#6600cc">(𝒯𝒶𝓁𝓀)</font>]]} 03:53, 29 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} - [[সদস্য:KhiLanTzi|KHI-LAN-TZI]] # {{Support}} — [[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:-chanakyakdas|বাৰ্তা]]) 13:43, 29 April 2024 (সুন্দৰ পদক্ষেপ) # {{Support}} — [[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 17:00, 1 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} - [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 18:22, 4 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{support}} -[[সদস্য:Rajdweep nlb|Rajdweep nlb]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rajdweep nlb|বাৰ্তা]]) 06:14, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{support}} [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 09:29, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) ==চন্দন চিৰিং ফুকন বৰ্ষশ্ৰেষ্ঠ ৱিকিমিডিয়ান বঁটা== ===নিয়মাৱলী=== *বঁটাত থাকিব এখন মানপত্ৰ, এটা ট্ৰফী আৰু কিতাপৰ টোপোলা। লগতে ইচ্ছুক ৱিকিমিডিয়ানে নিজে ঘোষণা কৰি নগদ ধন আগবঢ়াব পাৰিব। *বঁটাটো প্ৰতিবছৰে ৪ জানুৱাৰীত ঘোষণা কৰা হ'ব। *অসমীয়া ৱিকিৰ যিকোনো প্ৰকল্পত সক্ৰিয় হোৱা সদস্যসকলৰ মাজৰ পৰা এজন নিৰ্বাচিত কৰা হ'ব। **বছৰটোত অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াত অতি কমেও ৩০টা প্ৰবন্ধ সৃষ্টি কৰিব লাগিব। এটা প্ৰবন্ধত সন্নিৱিষ্ট ন্যূনতম শব্দ ৩০০। **অসমীয়া ৱিকিউদ্ধৃতিত বছৰটোত ন্যূনতম ২০টা পৃষ্ঠা সৃষ্টি কৰিব লাগিব আৰু প্ৰতিটো পৃষ্ঠাত কমেও ৫টা উদ্ধৃতি থাকিব লাগিব নাইবা পুৰণি পৃষ্ঠাসমূহত কমেও ১০০টা উদ্ধৃতি জমা কৰিব লাগিব। **অসমীয়া ৱিকিউৎসত ন্যূনতম ৮০০ পৃষ্ঠা মুদ্ৰণ সংশোধন অথবা বৈধকৰণ কৰিব লাগিব। *তিনিওটা প্ৰকল্পৰ চৰ্তসমূহৰ ভিতৰত যিকোনো এটা পূৰ হ’লে যোগ্য বিবেচিত হ’ব। *কোনো এটা প্ৰকল্পত সৰ্বোচ্চ সম্পাদনা কৰা দুজন বা ততোধিক হ'লে আন দুটা প্ৰকল্পৰ যিকোনো এটাত সক্ৰিয়তাৰ ভিত্তিত বিজয়ী নিৰ্ণয় কৰা হ'ব। *কোনো বৰ্ষত কোনো ৱিকিমিডিয়ান যোগ্য বিবেচিত নহ’লে বঁটা বাতিল কৰা হ’ব। *এবাৰ বঁটা লাভ কৰাজন দ্বিতীয়বাৰৰ বাবে বিবেচিত নহ'ব। *এই বঁটা ২০২৪ চনৰ পৰা আৰম্ভ কৰি তিনিবছৰলৈকে দিয়া হ'ব। তিনিবছৰৰ পাছত শেষৰ বছৰটোত বঁটাটো পুনৰ অনাগত তিনিবছৰলৈ বাহাল কৰিবলৈ সমকালীন সক্ৰিয় সদস্যসকলৰ সন্মতিত ৰাইজৰ চৰাত প্ৰস্তাৱ গৃহীত হ'ব লাগিব। *বঁটা সম্পৰ্কীয় যিকোনো সিদ্ধান্ত লোৱাৰ দায়িত্ব ''চন্দন চিৰিং ফুকন সোঁৱৰণী ন্যাস''ৰ ওপৰত ন্যস্ত থাকিব। *আয়োজকসকল/বঁটা প্ৰদান সমিতি এই বঁটাৰ বাবে বিবেচিত নহ'ব। ===আয়োজক সমিতি (অস্থায়ী)=== (আৰম্ভণি পৰ্যায়ত আয়োজক সমিতিত আছে বঁটাৰ বৰঙণি দিয়াসকল, বিচাৰক/পৰ্যবেক্ষক, অন্য কেইজনমান সদস্য, প্ৰশাসকসকল। ইয়াৰ বাহিৰে বঁটা ল'বলৈ অনিচ্ছুক হ'লে ২০১৯ চনৰ পূৰ্বৰ পৰা সক্ৰিয় ৱিকিমিডিয়ানে তলত নিজৰ নাম আৰু চহী প্ৰদান কৰিব পাৰে। ) {| class="wikitable" width="100%" ! style="background:#ccf; " | ক্ৰমিক নং ! style="background:#ccf; " | আয়োজক সমিতিৰ সদস্যৰ নাম ! style="background:#ccf; " | চহী |- |১ |নয়ন জ্যোতি নাথ |[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 15:43, 1 June 2024 (ইউ.টি.চি.) |- |২ |দিব্য দত্ত |<span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px; ">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp; ([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 08:16, 1 June 2024 (ইউ.টি.চি.) |- |৩ |প্ৰণামিকা অধিকাৰী | |- |৪ |জলী ৰুমী বৰা | |- |৫ |অনামিকা বড়া |[[সদস্য:অনামিকা(চুমু) বড়া|অনামিকা(চুমু) বড়া]] ([[সদস্য বাৰ্তা:অনামিকা(চুমু) বড়া|বাৰ্তা]]) 07:59, 1 June 2024 (ইউ.টি.চি.) |- |৬ |চাণক্য কুমাৰ দাস |[[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:-chanakyakdas|বাৰ্তা]]) 08:18, 1 June 2024 (ইউ.টি.চি.) |- |৭ |কুলধৰ ৰাভা |[[User:Kuldhar Rabha|<font color="#cc0099">𝒦𝓊𝓁𝒹𝒽𝒶𝓇 ℛ𝒶𝒷𝒽𝒶</font>]] ^{[[User Talk:Kuldhar Rabha|<font color="#6600cc">(𝒯𝒶𝓁𝓀)</font>]]} 08:15, 1 June 2024 (ইউ.টি.চি.) |- |৮ |ভাস্কৰ ভূঞা |[[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 07:24, 19 August 2024 (ইউ.টি.চি.) |- |৯ |প্ৰিয়াংকুশ ডেকা |[[সদস্য:Priyankush Deka|Priyankush Deka]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Priyankush Deka|বাৰ্তা]]) 08:32, 1 June 2024 (ইউ.টি.চি.) |} =='''ৱিকিৰ জন্মদিন উদযাপন আৰু চন্দন চিৰিং ফুকনৰ স্মৃতিগ্ৰন্থ উন্মোচন'''== {{আলোচনা সমাপ্ত}} মে' মাহৰ অনলাইন ৱিকি মিটৰ সিদ্ধান্ত মৰ্মে "অসমীয়া ৱিকিৰ জন্মদিন তথা চন্দন চিৰিং ফুকনৰ স্মৃতিগ্ৰন্থ উন্মোচন" ২০২৪ চনৰ ''' ২ জুন''' তাৰিখে তেজপুৰৰ '''অগ্নিগড় উদ্যানত''' অনুষ্ঠিত কৰাৰ মনস্থ কৰা হৈছে। ইয়াত '''সমন্বয়ক''' হিচাপে কোনে কোনে দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰিব আৰু কেনেদৰে আয়োজন কৰা হ'ব সেই বিষয়ে সকলো ৱিকিমিডিয়ানৰ পৰা দিহা পৰামৰ্শ বিচৰা হ'ল। [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 18:02, 6 May 2024 (ইউ.টি.চি.) ====উপস্থিত থাকিম==== #[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 18:08, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # উপস্থিত থাকিব পাৰিম বুলি আশা কৰিছোঁ। [[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 05:25, 8 May 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 23:30, 8 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # <span style="white-space:nowrap; text-shadow:#00BFFF 0em 0em 0.8em,#EE82EE -0.8em -0.8em 0.9em,#1D6B00 0.7em 0.7em 0.8em; color:#FF0000">'''[[User:Bishnu_Saikia|বিষ্ণু শইকীয়া]]'''⇒<span style="font-size: 25px; ">[[User talk:Bishnu_Saikia|✉]]</span></span> 11:37, 9 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # উপস্থিত থাকিম বুলি ভাবিছোঁ। [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 14:31, 9 May 2024 (ইউ.টি.চি.) ====উপস্থিত থকাৰ চেষ্টা কৰিম==== ====সমৰ্থন ==== # সমৰ্থন। [[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 06:19, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 06:58, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{support}} [[সদস্য:ঈশান জ্যোতি বৰা|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ঈশান জ্যোতি বৰা|বাৰ্তা]]) 07:40, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Babulbaishya|বাবুল বৈশ্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Babulbaishya|বাৰ্তা]]) 08:07, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 09:27, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{support}}- [[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 12:24, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} — [[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:-chanakyakdas|বাৰ্তা]]) 14:53, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} -[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 18:13, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} - <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px; ">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp; ([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 01:52, 8 May 2024 (ইউ.টি.চি.) ====বিৰোধ ==== ====কাৰ্যসূচী==== ====মতামত==== # ই-বুকখনৰ কাম ইতিমধ্যেই আৰম্ভ কৰিছোঁ। অৱশ্যে মূল অনুষ্ঠানৰ দিনা উপস্থিত থকাৰ সম্ভাৱনা কম। [[সদস্য:ঈশান জ্যোতি বৰা|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ঈশান জ্যোতি বৰা|বাৰ্তা]]) 07:40, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # উপস্থিত থাকিব নোৱাৰিম যদিও দূৰৈৰ পৰাই যি পাৰোঁ সহায়-সহযোগিতা কৰিবলৈ প্ৰস্তুত। -[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 12:25, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # তেজপুৰৰ পৰা কিছু দূৰৈত থকাসকলৰ সুবিধাৰ প্ৰতি লক্ষ্য ৰাখি অনুষ্ঠানটি দুপৰীয়া সময়ত দুই-তিনিঘণ্টাৰ ভিতৰতে কৰা ভাল যেন লাগিছে। নগাঁৱৰ পৰা যিমান পাৰোঁ সহযোগিতা আগবঢ়াম। - [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 18:10, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # উপস্থিত থাকিব নোৱাৰিম। <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px; ">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp; ([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 01:53, 8 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # স্থানীয় ব্যক্তি হিচাপে এই সভাত উপস্থিত থকাৰ লগতে যথাসম্ভৱ সহায় কৰিব প্ৰয়াস কৰিব। লগতে মোৰ বাবে নিৰ্দিষ্ট কোনো কৰনীয় থাকিলে নিসংকোচে জনায় যেন। <span style="white-space:nowrap; text-shadow:#00BFFF 0em 0em 0.8em,#EE82EE -0.8em -0.8em 0.9em,#1D6B00 0.7em 0.7em 0.8em; color:#FF0000">'''[[User:Bishnu_Saikia|বিষ্ণু শইকীয়া]]'''⇒<span style="font-size: 25px; ">[[User talk:Bishnu_Saikia|✉]]</span></span> 11:41, 9 May 2024 (ইউ.টি.চি.) </div> == আহোম বুৰঞ্জী সম্পৰ্কীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ সম্পাদনা == শেহতীয়াকৈ আহোম বুৰঞ্জী (ৰাজ্য, ৰাজবংশ, কীৰ্তিচিহ্ন আদি) সম্পৰ্কীয় প্ৰবন্ধসমূহত গুৰুতৰ সালসলনি পৰিলক্ষিত হৈছে। প্ৰবন্ধসমূহৰ সম্পাদনা সম্পৰ্কীয় বিবাদ নীৰসন কৰিবলৈ কেইটামান প্ৰস্তাৱ দিব খুজিছোঁ। # প্ৰবন্ধসমূহৰ শিৰোনাম প্ৰচলিত অসমীয়া নামেৰে হ'ব লাগিব। আহোম নামসমূহ মূলৰ ওচৰচপা হ’লেও সেইসমূহ প্ৰচলিত (common) বা সহজবোধগম্য নহ'ব পাৰে। আহোম নাম যেনে -"চ্যু-হ্যুণ-মু'ঙ" আদি বন্ধনীৰ ভিতৰত থাকিব পাৰে। #আৰম্ভণিৰ অংশবোৰত আহোম লিপি আৰু অসমীয়া লিপিৰে "মৌঙ ডুন চোন খাম" লিখাৰ প্ৰয়োজন নাই। প্ৰচলিত গ্ৰন্থ বা আন উৎসত তেনেকৈ পৰিচয় দিয়া নহয়। #প্ৰবন্ধবোৰ বিৱৰণ অংশবোৰত অপৰিহাৰ্য্য আহোম শব্দসমূহ বুজি পোৱাকৈ বন্ধনীত যিমান পাৰি অসমীয়া অৰ্থ থকা উচিত বা শব্দবোৰ মূল প্ৰবন্ধলৈ সংযোগ কৰা উচিত। #তথ্যসূত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত "প্ৰাথমিক উৎস" পৰিহাৰ সলনি গৌণ বা তৃতীয় শ্ৰেণীৰ উৎস ব্যৱহাৰ কৰা উচিত। উৎসবোৰত বিষয়বস্তুৰ সম্যক আলোচনা থকা উচিত; বিষয়বস্তু সম্পৰ্কে কেৱল এটা শব্দ বা এটা শাৰী উল্লেখ থকা উৎস গ্ৰহণীয় নহয়। এই ক্ষেত্ৰত সকলোৰে মতামত কামনা কৰিলোঁ। আৰু কিবা থাকিলে যোগ দিব পাৰে। ৰাইজ সন্মত হ'লে এইসমূহ প্ৰবন্ধৰ সম্পাদনাৰ বাবে ২৪ আগষ্টৰ পৰা এসপ্তাহ সময় প্ৰস্তাৱ কৰিলোঁ। [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 07:45, 17 August 2024 (ইউ.টি.চি.) ===সমৰ্থন=== # সমৰ্থন। <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px; ">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp; ([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 11:58, 17 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # সমৰ্থন। -[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 13:01, 17 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # সমৰ্থন। - [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 13:10, 17 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # সমৰ্থন। — [[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:-chanakyakdas|বাৰ্তা]]) 02:57, 18 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{support}}-[[User:অজয় দাস|<span style='color: #ceff00; background-color: #1e1e1e; '><b>&nbsp; অজয়&nbsp; </b></span>]] [[User Talk:অজয় দাস|^{<span style='color: #ceff00; background-color: #1e1e1e; '><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 04:13, 18 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{support}}-[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 22:31, 18 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{support}} [[সদস্য:Babulbaishya|বাবুল বৈশ্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Babulbaishya|বাৰ্তা]]) 04:40, 19 August 2024 (ইউ.টি.চি.) ===মতামত=== #'''প্ৰচলিত অসমীয়া নাম''': {{support}} আছে পিছে "চ্যু-হ্যুণ-মু'ঙ" টাই উচ্চাৰণৰ নহয়, অসমত আজিকালি শিক্ষা অনুষ্ঠান, বা অইন ক্ষেত্ৰত '''চ্যু''' অধিক প্ৰচলিত হৈছে বাবেহে সলনি কৰা হৈছিল। টাই উচ্চাৰণ '''Hso''' (𑜏𑜢𑜤𑜰𑜫) হয়। '''আৰম্ভণিৰ অংশবোৰত আহোম লিপি''': [[:en:WP:UEIA|WP:UEIA]]ৰ নিৰ্দেশনাৱলী অনুসৰি প্ৰথম অংশত থলুৱা ভাষা (Native language) ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে আৰু সেয়েহে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল। বাৰে বাৰে ব্যৱহাৰ হোৱাৰ অংশত আঁতৰাব পাৰি কিন্তু প্ৰথম ব্যৱহাৰৰ অনুমতি আছে।'''বন্ধনীত যিমান পাৰি অসমীয়া অৰ্থ''': {{support}} আছে লিখি যাব পাৰি। কিন্তু প্ৰথম ব্যৱহাৰত থলুৱা লিপিত লিখিব লাগে। "প্ৰাথমিক উৎস" পৰিহাৰ: পৰাপক্ষত গৌণ বা তৃতীয় শ্ৰেণীৰ উৎস ব্যৱহাৰ কৰা উচিত পিছে যদি নাথাকে প্ৰাথমিক উৎস ব্যৱহাৰ কৰাৰ বাহিৰে উপাই নাথাকে। [[:en:WP:PRIMARY|WP:PRIMARY]] {{Tq|Primary sources that have been reputably published may be used in Wikipedia, but only with care, because it is easy to misuse them.}} গতিকে গোলাপ চন্দ্ৰ বৰুৱাৰ বুৰঞ্জী ব্যৱহাৰত বাধা থাকিব নালাগে যদিহে গৌণ বা তৃতীয় শ্ৰেণীৰ উৎস থাকে তেতিয়া সেয়া অধিক নিৰ্ভৰযোগ্য হব। [[সদস্য:KhiLanTzi|KHI-LAN-TZI]] :যিবোৰ বুৰঞ্জী আহোম ৰাজবংশৰ পৃষ্ঠপোষকতাত লিখা হোৱা নাছিল, সেইবোৰ প্ৰাথমিক উৎস নহয়। সেইবোৰ নিসন্দেহে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। দ্বিতীয়তে অসমৰ থলুৱা ভাষা টাই নহয়, অসমীয়াহে। আৰু "চ্যু-হ্যুণ-মু'ঙ" আদি কি উচ্চাৰণ নাজানোঁ, কিন্তু এয়া অসমীয়া উচ্চাৰণ নহয়। অতীজতে হয়তো আহোমসকলে এনে শব্দ ব্যৱহাৰ কৰিছিল, কিন্তু এতিয়া কিছুলোকে এই শব্দবোৰ প্ৰচলনৰ চেষ্টাহে কৰি আছে। গতিকে থলুৱা শব্দ বুলি "চ্যু-হ্যুণ-মু'ঙ"ৰ দৰে শব্দ ব্যৱহাৰ কৰাৰ মই পক্ষপাতী নহয়। আৰু তৃতীয়তে “অধিক ব্যৱহাৰ হোৱা শব্দ” মানে বিভিন্ন ৱেবছাইট, কিতাপ আদি ব্যৱহাৰ হোৱা শব্দৰ সংখ্যা গণনা কৰা নহয়। যিকোনো শব্দৰ বহু প্ৰতিশব্দ থাকে তাৰে কোনটো শব্দৰ সৈতে সমাজৰ ব্যক্তিসকল অভ্যস্ত বা কোনটো শব্দ সহজে বোধগম্য সেইটোকহে বুজুৱা হয়। <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 03:49, 30 August 2024 (ইউ.টি.চি.) ::মই তেওঁৰ বক্তব্য {{tq|আহোম নাম যেনে -"চ্যু-হ্যুণ-মু'ঙ"}} শুধৰাই দিছিলোঁ। তেওঁ কোৱাৰ দৰে Syu-Hung-Mueng থলুৱা উচ্চাৰণ নহয় আহোম উচ্চাৰণ Hso-Hoom-Mueng (𑜏𑜢𑜤𑜰𑜫 𑜑𑜪𑜥 𑜉𑜢𑜤𑜂𑜫) হয়। বাকী ৰাইজে চ্যু-কা-ফা উচ্চাৰণ কৰ পৰা লৈছে মই নাজানো কিন্তু যদিহে ব্যৱহাৰ হৈছে পৃষ্ঠা নাম তেনেকৈ ৰখাই ভাল। [[সদস্য:KhiLanTzi|KHI-LAN-TZI]] ==Wiki Loves Documentation – Assam Chapter== [[File:Logo of Wiki Loves Manuscript Assam chapter.png|thumb|প্ৰকল্পটোৰ ল'গ']] ২০২৩ চনত Wiki Loves Manuscript বুলি তিনিমহীয়া অনলাইন কৰ্মশালা এখন অনুষ্ঠিত কৰিছিল। তাত পৃথিৱীৰ বিভিন্ন ভাষাৰ Manuscript সংৰক্ষণৰ কথা আলোচনা চলিছিল। তেতিয়া মোৰ মনলৈ অসমৰ সাঁচিপাতৰ সংৰক্ষণৰ কথা মনলৈ আহিল। লগতে, যোৱা কেইবছৰমানৰ পৰা GLAM-WIKI সম্বন্ধীয় কিবা প্ৰকল্প আৰম্ভ কৰাৰ ভাবি আছিলোঁ। এই সম্পৰ্কত মোৰ অভিজ্ঞতা আৰু পৰিকল্পানাৰ বিষয়ে ৱিকিৰ ব্লগত মোৰ এটা লেখা প্ৰকাশ পাইছিল। ([https://diff.wikimedia.org/2024/06/19/preserving-assamese-heritage-through-the-wikisource-loves-manuscripts-project/ লিংক]) ইয়াৰ আধাৰতে, ২০২৪ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰী মাহত, শৈলেশ পাটনায়কৰ লগত এই বিষয়ত গুগুল-মিটত আলোচনা কৰিলোঁ। এই অলোচনা চক্ৰত মোৰ লগতে নয়ন জ্যোতি নাথ, প্ৰণামিকা অধিকাৰী, আৰু ভাস্কৰ ভূঞা উপস্থিত আছিল। এই আলোচনাৰ আধাৰতে ব্যক্তিগত সংগ্ৰহত ৰখা অসমৰ সাঁচি পাতৰ পুথিসমূহ নথিভূক্ত কৰাৰ চিন্তা-চৰ্চা কৰা হয়, য'ত বৈজ্ঞানিক সংৰক্ষণ পদ্ধতিৰ অভাৱ আছে। কিছুমান ক্ষেত্ৰত, বানপানীৰ দৰে প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগৰ বাবে এই সংগ্ৰহবোৰ হেৰুৱাই পেলোৱা হৈছে। ইয়াৰ উপৰিও, মই তিতাবৰ স্থিত বৌদ্ধ বিহাৰ ভ্ৰমণ কৰোঁতে জানিবলৈ পাইছিলোঁ যে পুৰণি নথিপত্ৰবোৰত ব্যৱহৃত পৰম্পৰাগত লিপিৰ সৈতে বৰ্তমান প্ৰজন্মৰ লোক প্ৰায়ে অপৰিচিত। এই পৰিস্থিতিয়ে অসমৰ অনন্য সংস্কৃতি, ইতিহাস আৰু বিবিধ দৃষ্টিভংগীৰ বিষয়ে বিশ্বাসযোগ্য আৰু নিৰ্ভৰযোগ্য তথ্য প্ৰদান কৰি অনলাইন জ্ঞান বৃদ্ধি কৰাৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ সুযোগ প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। সেয়ে, আমি "Wiki Loves Documentation – Assam Chapter" নামৰ প্ৰকল্পটো আৰম্ভ কৰাৰ পৰিকল্পনা কৰিছোঁ। ইয়াৰ বাবে, আমি ভিডিঅ', অডিঅ' ৰেকৰ্ডিং আৰু লিখিত প্ৰবন্ধ আদিৰ যুগুত কৰাৰ পৰিকল্পনা কৰিছো, যিয়ে বিভিন্ন ৱিকি প্ৰকল্পসমূহত অৱদান আগবঢ়াব। ই অসমৰ সাংস্কৃতিক ঐতিহ্য আৰু ৱিকিমিডিয়া প্ৰকল্পৰ মাজৰ ব্যৱধান দূৰ কৰাৰ যথেষ্ট সম্ভাৱনা আছে। প্ৰথম পৰ্যায়ত এটা পাইলট প্ৰকল্প আৰম্ভ কৰাৰ কথা ভাবিছোঁ। এই পাইলট প্ৰকল্পটোৰ উদ্দেশ্য হৈছে চাৰিটা গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থানৰ ওপৰত গুৰুত্ব দি আমাৰ নথিপত্ৰৰ দৃষ্টিভংগী পৰীক্ষা আৰু পৰিষ্কাৰ কৰা: অনিমেষ বৰা (যোৰহাট জিলা), নয়ন জ্যোতি নাথ আৰু ৰুমি বৰা (লখিমপুৰ জিলা), প্ৰণামিকা অধিকাৰী (নগাঁও জিলা) আৰু ভাস্কৰ ভূঞা (তেজপুৰ)। প্ৰতিজন সদস্য/ সদস্যাই তেওঁলোকৰ স্থানীয় ক্ষেত্ৰ সমূহৰ পৰা নথিভুক্ত কৰাৰ পৰিকল্পনা কৰিছোঁ। এই পৰ্যায়ত সন্মুখীন হোৱা অসুবিধাবোৰ মূল্যাঙ্কন কৰি, সম্পদ সংৰক্ষণ, সহযোগিতা সম্পৰ্কীয় বিষয়সহ আমি আমাৰ পদ্ধতি সমূহ কৰাৰ নিৰ্ধাৰণ কৰাৰ লক্ষ্য ৰাখিছোঁ। এই পাইলট প্ৰকল্পটো সফলতাৰে সম্পূৰ্ণ হোৱাৰ পিছত, অসমৰ বিভিন্ন স্থানলৈ এই প্ৰকল্পটো সম্প্ৰসাৰিত কৰাৰ পৰিকল্পনা কৰিছোঁ। ইয়াৰ বাবে, ভৱিষ্যতে বিভিন্ন অঞ্চলৰ পৰা স্বেচ্ছাসেৱকৰ অংশগ্ৰহণ বৃদ্ধি কৰিব বিচাৰোঁ। এই পাইলট প্ৰকল্পটোৰ সফলতা নিশ্চিত কৰিবলৈ আমি আপোনাৰ মতামত আৰু সমৰ্থন বিচাৰোঁ। সদ্যহতে, প্ৰকল্পটো “সৰাপাত” নামেৰে নামাংকন কৰিছোঁ। লগতে, এই প্ৰকল্পটোৰ নামকৰণৰ কাৰণেও আপোনালোকৰ পৰা মতামত আগবঢ়াব বুলি আশা ৰাখিলোঁ। - [[সদস্য:Ani ttbr|Ani ttbr]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ani ttbr|বাৰ্তা]]) 11:11, 18 August 2024 (ইউ.টি.চি.) ====মতামত==== * পূৰ্ণ {{support}} জনাইছোঁ। — [[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:-chanakyakdas|বাৰ্তা]]) 13:20, 18 August 2024 (ইউ.টি.চি.) * {{support}} জনাইছোঁ। — <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px; ">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp; ([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 13:34, 18 August 2024 (ইউ.টি.চি.) * {{support}} (সাঁচিপাত ৰাখিব পাৰি)-[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 15:02, 18 August 2024 (ইউ.টি.চি.) * {{support}} আছেই, লগতে কামটো সোনকালেই হৈ উঠাৰ বাবেও আশাবাদী। -[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 16:22, 18 August 2024 (ইউ.টি.চি.) * {{support}} -[[User:অনামিকা(চুমু) বড়া|<span style='color: #8732a8; background-color: #1e1e1e; '><b>&nbsp; অনামিকা&nbsp; </b></span>]] [[User Talk:অনামিকা(চুমু) বড়া|^{<span style='color: #8732a8; background-color: #1e1e1e; '><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 17:18, 18 August 2024 (ইউ.টি.চি.) * {{support}} জনালোঁ। আদৰণীয় পদক্ষেপ। আৰম্ভ কৰাৰ আগতে স্বেচ্ছাসেৱক সকলে manuscript handlingৰ প্ৰাথমিক জ্ঞান আহৰণ কৰা অতি প্ৰয়োজনীয়। সাধৰণতে পোহৰ, আৰ্দ্ৰতা আৰু বহুত কিবা কিবি factorৰ প্ৰতি manuscript বহুত sensitive, সেয়ে প্ৰকল্পটোৰ বাবে বিশেষজ্ঞ এজনৰ লগত যোগাযোগ কৰিলে আৰু ভাল হ'ব। শুভেচ্ছা থাকিল-[[User:অজয় দাস|<span style='color: #ceff00; background-color: #1e1e1e; '><b>&nbsp; অজয়&nbsp; </b></span>]] [[User Talk:অজয় দাস|^{<span style='color: #ceff00; background-color: #1e1e1e; '><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 17:27, 18 August 2024 (ইউ.টি.চি.) * {{support}}-[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 22:32, 18 August 2024 (ইউ.টি.চি.) *{{support}}- [[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 07:19, 19 August 2024 (ইউ.টি.চি.) * {{support}} অজয়ে কোৱা কথাখিনি গুৰুত্বপূৰ্ণ। সৰাপাত নামটো বৰ পছন্দ হোৱা নাই। [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 09:48, 20 August 2024 (ইউ.টি.চি.) *{{support}}[[সদস্য:ঈশান জ্যোতি বৰা|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ঈশান জ্যোতি বৰা|বাৰ্তা]]) 04:54, 22 August 2024 (ইউ.টি.চি.) * {{Support}} - --[[সদস্য:JonaliB|JonaliB]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JonaliB|বাৰ্তা]]) 18:51, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) == অসমীয়া ৱিকি পৰিয়ালৰ ইউজাৰ গ্ৰুপ == [[File:Logo of Assamese Wikimedia Community.png|200px|right]] বিভিন্ন সময়ত এটা গোট হিচাপে দলীয় কামবোৰ আগবঢ়াই নিয়াৰ ক্ষেত্ৰত এটা "ইউজাৰ গ্ৰুপ" খোলাৰ প্ৰয়োজনবোধ কৰি ইয়াৰ বাবে মেটা ৱিকিত আৱেদন আগবঢ়োৱা হৈছে। গোটৰ নাম "Assamese Wikimedia Community", গোটৰ প্ৰতীক হিচাপে সদস্য [[User:দিব্য দত্ত|দিব্য দত্ত]]ই সাজি উলিওৱা এই প্ৰতীকটো ব্যৱহাৰ কৰাৰ লগতে গোটৰ দলপতি হিচাপে সদস্য [[User:Joli Rumi|জলি ৰুমী বৰা]], [[User:Gitartha.bordoloi|গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] আৰু [[User:Nayan j Nath|নয়ন জ্যোতি নাথ]]ক নিৰ্বাচন কৰা হৈছে। এই সম্পৰ্কত সদস্য সকলৰ সমৰ্থন আৰু মতামত আশা কৰা হৈছে। ===সমৰ্থন=== # {{Support}} — [[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:-chanakyakdas|বাৰ্তা]]) 04:48, 22 August 2024 (ইউ.টি.চি.) #{{support}}- [[সদস্য:ঈশান জ্যোতি বৰা|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ঈশান জ্যোতি বৰা|বাৰ্তা]]) 04:55, 22 August 2024 (ইউ.টি.চি.) #{{support}} - [[সদস্য:হানিফ আলী]] ([[সদস্য বাৰ্তা:হানিফ আলী|বাৰ্তা]]) 11:35, 22 August 2024 (ইউ. টি. চি.) #{{support}} - [[সদস্য:KhiLanTzi|KHI-LAN-TZI]] #{{support}} - [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 12:47, 22 August 2024 (ইউ.টি.চি.) #{{support}} - [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 17:36, 22 August 2024 (ইউ.টি.চি.) #{{support}}। লগতে নেতৃত্ব ল'বলৈ উৎসাহ আৰু সমৰ্থন যোগোৱা সকলোকে ধন্যবাদ। সাধ্য়ানুসৰি কৰি যাম।- [[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 14:06, 25 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{support}}-[[User:অজয় দাস|<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>&nbsp;অজয়&nbsp;</b></span>]] [[User Talk:অজয় দাস|^{<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 14:57, 25 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} - --[[সদস্য:JonaliB|JonaliB]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JonaliB|বাৰ্তা]]) 18:49, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 15:42, 6 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ===বিৰোধ=== ===মন্তব্য=== == অসমীয়া ৱিকিত মেণ্টৰশ্বিপ == অসমীয়া ৱিকিৰ বিভিন্ন প্ৰকল্পত সক্ৰিয় সদস্যৰ সংখ্যা এতিয়াও তেনেই সীমিত। এই উদেশ্যে অনুষ্ঠিত কৰি অহা কৰ্মশালা বা প্ৰতিযোগিতাসমূহে নতুন সদস্যক আগ্ৰহী কৰাত সহায় কৰিছে যদিও উদ্যমেৰে অৱদান আগবঢ়াই অহা সক্ৰিয় সদস্যৰ সংখ্যাত বিশেষ প্ৰভাৱ পেলাব পৰা নাই। মোৰ ধাৰণা, ইয়াৰ মূল কাৰণ তিনিটা-<br> ১) আৰ্থিক লাভ বা নাম নোহোৱাকৈ অসমীয়া ভাষাৰ হকে হাতে-কামে অৱদান আগবঢ়োৱাত বেছিভাগ অসমীয়াৰে ইচ্ছা বা আগ্ৰহ নাই। <br> ২) অসমীয়া ৱিকিৰ বিভিন্ন প্ৰকল্প আৰু অসমীয়া ভাষাত বাবে এই প্ৰকল্পসমূহৰ গুৰুত্বৰ বিষয়ে বহুতে এতিয়াও ভালদৰে গম নাপায়। <br> ৩) অসমীয়া ৱিকিৰ বিষয়ে জানিলেও বা এই প্ৰকল্পবোৰত কাম কৰিবলৈ আগ্ৰহী হ'লেও কেনেকৈ আগবাঢ়িব সেইবিষয়ে বহুতে নাজানে। লগতে দৈনন্দিন ব্যস্ততাত এইক্ষেত্ৰত নিজা উদ্যোগ লৈ কিবা এটা কৰিবলৈ সময়-সুবিধা নহয়গৈ।<br> প্ৰথমটো কাৰণ দূৰ কৰিবলৈ আমি কৰিব পৰা বিশেষ কিবা আছে বুলি নাভাৱো। দ্বিতীয়টো নিৰাময়ৰ বাবে যথাসম্ভৱ ৱিকিৰ প্ৰচাৰ আৰু প্ৰসাৰ কৰি যোৱাৰ দৰকাৰ। সেই চেষ্টা অব্যাহত আছে আৰু আগলৈও থাকিব বুলি আশাবাদী। তৃতীয় কাৰণটো দূৰ কৰিবলৈ আমি ইতিমধ্যে কৰা প্ৰচেষ্টাৰ লগতে এটা প্ৰস্তাৱ যোগ দিব খুজিছোঁ। নতুন আৰু আগ্ৰহী সদস্যসকলে প্ৰয়োজন অনুসৰি নিসংকোচে দৰকাৰী কথাবোৰ সুধি-বুজি ল'বলৈ আমি এটা মেণ্টৰশ্বিপ আঁচনি ল'ব পাৰি নেকি? এই আঁচনিৰ অধীনত আগ্ৰহী সক্ৰিয় সদস্যই নতুন সদস্যক দিহা-পৰামৰ্শ আৰু প্ৰয়োজন অনুসৰি প্ৰশিক্ষণ দি ৱিকিত সক্ৰিয় কৰি তোলাৰ চেষ্টা কৰিব। এনে প্ৰচেষ্টা ব্যক্তিগত উদ্যোগত ইতিমধ্যে হৈ আছে আৰু এই প্ৰক্ৰিয়াৰ সুফলো আমি দেখা পাইছোঁ। সেয়ে প্ৰক্ৰিয়াটো কিছু পৰিকল্পনাৰে এটা প্ৰণালীবদ্ধ আৰু দলীয় ৰূপ দি মেণ্টৰশ্বিপ হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা কৰাৰ বাবে প্ৰস্তাৱ আগবঢ়াইছোঁ। এইসম্পৰ্কে মোৰ মনলৈ অহা কথাখিনি-<br> (ক) মেণ্টৰশ্বিপৰ এটা সময়সীমা (তিনিমাহ বা ছমাহ) বান্ধি দিয়া হ'ব যাতে এই প্ৰক্ৰিয়াৰ শেষত সক্ৰিয়তা বা আঁচনিৰ কাৰ্যকাৰিতা নিৰ্ধাৰণ কৰিব পৰা যায়।<br> (খ) মেণ্টৰশ্বিপৰ বাবে আগ্ৰহী সক্ৰিয় সদস্যই যিকোনো ৱিকি প্ৰকল্পতে মেণ্টৰৰূপে অংশ ল'ব পাৰিব।<br> (গ) মেণ্টৰসকলে নিজে দুগৰাকী (এগৰাকী?) নতুন সদস্যক সহায় কৰিবলৈ বাচি ল'ব পাৰে বা ৱিকিৰ চ'চিয়েল মিডিয়াৰ গোটৰ পৰাও আহ্বান জনাই আগ্ৰহী সদস্য বিচাৰিব পৰা যায়।<br> (ঘ) আঁচনিৰ আৰম্ভণি আৰু সামৰণিত একোখন ৱিকিসভা আহবান কৰি সকলো নতুন সদস্যৰ আদৰণি, প্ৰাৰম্ভিক প্ৰশিক্ষণ আৰু সামৰণি (অৱদানৰ স্বীকৃতি আৰু সক্ৰিয়তা অব্যাহত ৰখাৰ পৰিকল্পনা)ৰ ব্যৱস্থা কৰিব পাৰি।<br> (ঙ) মেণ্টৰশ্বিপৰ সমগ্ৰ সময়ছোৱাত প্ৰতিগৰাকী মেণ্টৰে নতুন সদস্যসকলৰ সৈতে প্ৰতিমাহে কমেও এবাৰকৈ হ'লেও অনলাইন আৰু অফলাইন লগ হৈ ৱিকিত কাম কৰিবলৈ সহায়-দিহা-পৰামৰ্শ আগবঢ়াব।<br> এইসম্পৰ্কে সকলোৰে মতামত আশা কৰিছোঁ। -[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 22:22, 28 August 2024 (ইউ.টি.চি.) ===সমৰ্থন=== # {{Support}} — [[সদস্য:ঈশান জ্যোতি বৰা|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ঈশান জ্যোতি বৰা|বাৰ্তা]]) 23:59, 28 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} — [[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:-chanakyakdas|বাৰ্তা]]) 01:11, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} — <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 03:35, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} —[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 04:32, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} -[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 15:02, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} - --[[সদস্য:JonaliB|JonaliB]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JonaliB|বাৰ্তা]]) 18:47, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) ===মন্তব্য=== # সময়োপযোগী চিন্তা। মেণ্টৰশ্বিপৰ এখন বিস্তৃত আৰু পৰ্যায়ক্ৰমিক কৰ্মসূচী প্ৰস্তুত কৰিব লাগিব। অৰ্থাৎ কিদৰে শিকাৰুসকলক মেণ্টৰ কৰিব পাৰি। [[সদস্য:ঈশান জ্যোতি বৰা|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ঈশান জ্যোতি বৰা|বাৰ্তা]]) 23:59, 28 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # এইটোৱো এটা বৃহৎ পৰিসৰৰ সিদ্ধান্ত, যিটো এটা প্ৰকল্পৰ দৰে কৰিব পাৰি। গতিকে এটা প্ৰকল্প পৃষ্ঠা তৈয়াৰ কৰি কামটো আগবঢ়ালে পিছত মেটা ৱিকিত আপডে’ট কৰিব পৰা যাব। -[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 04:32, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) #মই সম্পূৰ্ণ একমত। নিজেই ৱিকি শিকিবলে সঁচাকৈয়ে বিৰক্তিকৰ আৰু জঞ্জাল যেন লাগে। কেতিয়াবা আপুনি আপোনাৰ ১০০০টা সম্পাদনাৰ পিছত নতুন কিবা ফিচাৰ বিচাৰি পাই, গতিকে নতুন সম্পাদকসকলক এজন বিশেষজ্ঞৰ দ্বাৰা শিকোৱাটো এটা ভাল পদক্ষেপ হ'ব।[[সদস্য:KhiLanTzi|KHI-LAN-TZI]] ==মেণ্টৰশ্বিপৰ কৰ্মসূচী== মেণ্টৰশ্বিপৰ কৰ্মসূচী এখন প্ৰস্তুত কৰিছোঁ। ৰাইজে সংযোজন/বিয়োজন কৰিব। বন্ধনীৰ ভিতৰত দিয়া দিনবোৰৰ দ্বাৰা 'অতিকমেও' বুজোৱা হৈছে। (১) সদস্য বাছনি (২) ৱিকিমিডিয়াৰ প্ৰকল্পসমূহৰ আভাষ * ৱিকিপিডিয়াৰ বিস্তৃত পৰিচয়-২ দিন * ৱিকিপিডিয়াত সদস্যৰ পৃষ্ঠা সৃষ্টি, নতুন প্ৰবন্ধ সৃষ্টি, সম্পাদনা ইত্যাদি-৭ দিন * ৱিকিপিডিয়াত ফটো সংযোজন-১ দিন * আন ৱিকিপিডিয়াৰ প্ৰবন্ধৰ সংশোধন, শ্ৰেণীকৰণ-২ দিন * ইংৰাজী ৱিকিপিডিয়াৰ পৰিচয় -১ দিন * ইংৰাজী ৱিকিপিডিয়াৰ পৰা প্ৰবন্ধ অনুবাদ আৰু অনুবাদৰ ভিন্ন কৌশল/পদ্ধতি-৩ দিন (৩) ৱিকিউৎসৰ বিস্তৃত পৰিচয়-২ দিন * মুদ্ৰণ সংশোধন, বৈধকৰণ, -৫ দিন * সূচী তৈয়াৰ, পেইজ ইনডেক্সিং, মূল নামপৃষ্ঠাত প্ৰকাশ-৩ দিন * কপিৰাইট, অটিআৰএছ-২ দিন * কিতাপ আপলোডৰ এটা demo-১ দিন * অভাৰফ্লোট, ক্ৰপ টুলৰ পৰিচয়-২ দিন (৪) ৱিকিকমন্সৰ পৰিচয়-১ দিন * ফটো আপলোড-২ দিন * নিজে আপলোড কৰা ফটো ৱিকিপ্ৰকল্পত সংযোজন-২ দিন (৫) ৱিকিউদ্ধৃতিৰ পৰিচয়-২ দিন * পৃষ্ঠা সৃষ্টি -২ দিন * অনূদিত উদ্ধৃতিৰে পৃষ্ঠা -২ দিন * অইন পৃষ্ঠাৰ সংশোধন, শ্ৰেণীকৰণ-১ দিন (৬) ৱিকিডাটাৰ পৰিচয়-২ দিন * ৱিকিডাটাত সম্পাদনা-২ দিন * ৱিকিডাটাৰ লগত ৱিকিপৃষ্ঠাৰ সংযুক্তকৰণ-২ দিন<br> (৭) ৱিকিমিডিয়াৰ বিভিন্ন প্ৰতিযোগিতাৰ পৰিচয় আৰু পৰৱৰ্তী প্ৰতিযোগিতাত অংশগ্ৰহণৰ নিশ্চিততা-২ দিন<br> (৮) ৱিকিমিডিয়াত নিজৰ পৰিসংখ্যা, সদস্য পৃষ্ঠা, গোলকীয় অৱদান আদি নিৰীক্ষণ -২ দিন<br> (৯) ৱিকিপত্ৰিকাৰ পৰিচয়-১ দিন<br> (১০) সতীৰ্থ ৱিকিমিডিয়ানক পদক, ধন্যবাদ প্ৰদান-১ দিন<br> (১১) ৱিকিপিডিয়াৰ ছছিয়েল মিডিয়াত গতিবিধি নিৰীক্ষণ-২ দিন<br> (১২) ৱিকিপিডিয়াৰ অৱদানসমূহ ছছিয়েল মিডিয়াত সময়বিশেষে প্ৰচাৰ, লিংক শ্বেয়াৰ ইত্যাদি-১ দিন<br> (১৩) ইণ্টাৰনেট আৰ্কাইভৰ পৰিচয়-২ দিন<br> (১৪) পুৰণি কিতাপৰ খবৰ-বাতৰি সংগ্ৰহ আৰু তেনে এখন কিতাপ ৱিকিকমন্সত আপলোড কৰি ৱিকিউৎসত সূচী তৈয়াৰ-১ দিন<br> (১৫) অসমীয়া ৱিকিমিডিয়াৰ বিভিন্ন সন্মিলন, অংশগ্ৰহণ, কৰ্মশালাৰ পৰিচয়-১ দিন<br> (১৬) ৰাষ্ট্ৰীয় আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ ৱিকিসন্মিলন, কৰ্মশালা আদিৰ পৰিচয়-১‌ দিন<br> (১৭) ৱিকিসভাত অংশগ্ৰহণ নিশ্চিতকৰণ আৰু পৰৱৰ্তী ৱিকিসভাত সক্ৰিয়তা বৃদ্ধিৰ বাবে এটা দায়িত্ব অৰ্পণ-১ দিন<br> (১৮) আহৰণ কৰা জ্ঞানেৰে ৱিকিপত্ৰিকাত অভিজ্ঞতা বৰ্ণনা আৰু চচিয়েল মিডিয়াত 'মনৰ কথা' শ্বেয়াৰ<br> (১৯) আগ্ৰহী নতুন সদস্যক ৱিকিমিডিয়াৰ বিষয়ে অৱগত কৰা আৰু অতি কমেও এজন সদস্যক ৱিকিমিডিয়াৰ লগত সংযুক্ত কৰি আৰ্জিত জ্ঞানখিনি ভগাই লোৱা। আপোনাসৱৰ মন্তব্যৰ বাবে বাট চালোঁ।- [[সদস্য:ঈশান জ্যোতি বৰা|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ঈশান জ্যোতি বৰা|বাৰ্তা]]) 00:51, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) ===সমৰ্থন=== # {{Support}} — <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 03:35, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} -[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 15:06, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} --[[সদস্য:JonaliB|JonaliB]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JonaliB|বাৰ্তা]]) 18:53, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} -<span style="color:#AAA"><small>&#123;{u&#124;</small><span style="border-radius:9em;padding:0 5px;background:#088">[[User:saurabhsaha|<span style="color:#FFF">'''সৌৰভ'''</span>]]</span><small>}&#125;</small></span> <s>[[User talk:Saurabhsaha|বাৰ্তা]]</s> 13:51, 10 September 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} - [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 10:57, 17 September 2024 (ইউ.টি.চি.) ===বিৰোধ=== ===মন্তব্য=== * বিষয়টো কাৰ্যকৰী হোৱাৰ আগতে ফেচবুক আদিৰ যোগেৰে প্ৰচাৰ কৰিব লাগে৷[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 15:08, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) * যোৱা ১ ছেপ্টেম্বৰত অনুষ্ঠিত [[ৱিকিপিডিয়া:অনলাইন ৱিকিসভা/২০২৪#আগষ্ট-ছেপ্টেম্বৰ, ২০২৪|অসমীয়া ৱিকিমিডিয়াৰ অনলাইন ৱিকিসভাত]] সৰ্বসন্মতিমৰ্মে মেণ্টৰশ্বিপ কাৰ্যসূচী ৰূপায়ন কৰাৰ সিদ্ধান্ত লোৱা হয়। [[ৱিকিপিডিয়া:অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া মেণ্টৰশ্বিপ কাৰ্যসূচী|প্ৰকল্প পৃষ্ঠাত]] সবিশেষ চাওক। <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 11:55, 2 September 2024 (ইউ.টি.চি.) ==পৃষ্ঠাত তলা লগোৱা সম্পৰ্কত== বিশেষকৈ ধৰ্মীয়, সাংস্কৃতিক-ঐতিহাসিক গুৰুত্ব, জাতিগত টনা-আঁজোৰা আদিৰে সংপৃক্ত অসমীয়া ৱিকিৰ কেইটামান বিশেষ পৃষ্ঠাত বিভিন্ন সময়ত কোনো কোনো সম্পাদকে বিতৰ্কিত তথ্য কিছুমান নিজ নিজ গৱেষণাৰ ভিত্তিত অ-নিৰপেক্ষভাৱে কোনো আলোচনা অবিহনেই সালসলনি কৰি থকা দেখা গৈছে। উদাহৰণস্বৰূপে [[হাবুং]], [[বিহু]], [[শংকৰদেৱ]] আদি। ইয়াৰ ফলত পঢ়ুৱৈৰ মাজত বিভ্ৰান্তি আৰু ৱিকিপিডিয়াৰ নিৰপেক্ষ সম্পাদক সকলৰ ওপৰতো আঙুলি উঠে। গতিকে এনে গুৰুত্বপূৰ্ণ পৃষ্ঠাসমূহত এইধৰণৰ বিতৰ্কিত তথ্যৰে পক্ষপাতমূলকভাৱে কৰা সম্পাদনা অধিক হ'লে প্ৰশাসক সকলে উক্ত পৃষ্ঠাত কেৱল প্ৰশাসক সকলেহে সম্পাদনা কৰিব পৰাকৈ তলা লগোৱা উচিত। যিটো ইতিমধ্যেই কেইবাটাও পৃষ্ঠাত কৰা হৈছে। গতিকে এইক্ষেত্ৰত মতামত আশা কৰিলোঁ। -[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 05:08, 2 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ===সমৰ্থন=== # [[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 05:12, 2 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 05:14, 2 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:হানিফ আলী|হানিফ আলী]] ([[সদস্য বাৰ্তা:হানিফ আলী|বাৰ্তা]]) 05:19, 2 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # -[[User:অনামিকা(চুমু) বড়া|<span style='color: #8732a8;background-color: #1e1e1e ;'><b>&nbsp;অনামিকা&nbsp;</b></span>]] [[User Talk:অনামিকা(চুমু) বড়া|^{<span style='color: #8732a8;background-color: #1e1e1e;'><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 06:58, 2 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 13:34, 2 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 09:40, 7 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ===বিৰোধ=== ===মন্তব্য=== # পৃষ্ঠাসমূহত নিৰপেক্ষ বা অধিক তথ্য সংযোগ বা বিস্তাৰ কৰাৰ বিষয়টোও চিন্তা কৰিবলগীয়া৷ কিবা উপায় থাকিলে অৱগত কৰিব বুলি আশা কৰিলোঁ৷[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 05:17, 2 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #:@[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] এনে সম্পাদনাৰ বাবে ৰাইজৰ চ'ৰাতে আলোচনা ভিত্তিত সম্পাদকক তেনেকৈ তলা লগোৱা পৃষ্ঠাত সম্পাদনা কৰিবলৈ অনুমতি দিব পৰা যাব। [[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 05:20, 2 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # সৰ্বব্যাপী লক কৰাৰ পৰিৱৰ্তে পৰিঘটনাভিত্তিক হ’ব লাগে। ল'ক কৰাৰ সময়ত সম্পাদনা অনুৰোধৰ বিকল্প থাকিব লাগে। কেৱল প্ৰশাসকক সম্পাদনা কৰিব দিয়াটো ৱিকিপিডিয়াৰ মুক্ত প্ৰকৃতিৰ বিৰোধী। Edit Request বিকল্প থাকিব লাগে। [[সদস্য:KhiLanTzi|KHI-LAN-TZI]] ==‘ৱিকি সম্পাদনা মেলা’ৰ আয়োজন কৰাৰ সন্দৰ্ভত== অহা সপ্তাহৰ পৰা বা এই মাহৰ শেষৰফালে প্ৰায় ৮ৰ পৰা ১০ দিন সামৰি আমি এখন ‘ৱিকি সম্পাদনা মেলা’ৰ আয়োজন কৰাৰ পৰিকল্পনা কৰিলে কেনে হয়? এইক্ষেত্ৰত সকলোৰে মতামত বিচাৰিছোঁ৷ আমাৰ ৱিকিপিডিয়াৰ যিবোৰ প্ৰবন্ধত মূলতঃ ভিউৱাৰ্ছ বেছি, তেনে প্ৰবন্ধবোৰৰ যিবোৰ প্ৰবন্ধৰ লিখনি দুৰ্বল বা আৰু অনেক তথ্য সংযোগ কৰিবলগা আছে, সেইবোৰ প্ৰবন্ধই এই সম্পাদনা মেলাত উন্নত কৰাৰ লক্ষ্য ৰখা হ’ব৷ ===সমৰ্থন=== # [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 17:14, 6 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 11:42, 7 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 13:04, 7 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{সমৰ্থন}} <span style="color:#AAA"><small>&#123;{u&#124;</small><span style="border-radius:9em;padding:0 5px;background:#088">[[User:saurabhsaha|<span style="color:#FFF">'''সৌৰভ'''</span>]]</span><small>}&#125;</small></span> [[User talk:Saurabhsaha|বাৰ্তা]] 13:08, 7 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 13:23, 7 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 14:05, 7 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ===বিৰোধ=== ===মন্তব্য=== * বৰ সোনকাল হোৱাৰ বাবে সহযোগহে কৰিব নোৱাৰিম চাগে! কাম বহুত বেছি হৈছেগৈ৷[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 12:46, 8 October 2024 (ইউ.টি.চি.) * ২০২৩ চনত সৰ্বাধিক দৰ্শন হোৱা প্ৰৱন্ধৰ তালিকাখন ইয়াতে যোগ দি থৈছোঁ: https://pageviews.wmcloud.org/topviews/?project=as.wikipedia.org&platform=all-access&date=last-year&excludes= * সমৰ্থনহে কৰিছোঁ; নিজে বিশেষ কৰিব পাৰিম বুলি আশা দেখা নাই। [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 14:05, 7 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ==অসমীয়া ৱিকিউৎস আৰু অসমীয়া ৱিকিউদ্ধৃতিৰ জন্মদিন পালন আৰু ৱিকিসংযোগৰ প্ৰীতিমেল== নমস্কাৰ সতীৰ্থসকল! যোৱা ৪ অক্টোবৰ তাৰিখে অনুষ্ঠিত হোৱা [[ৱিকিপিডিয়া:অনলাইন ৱিকিসভা/২০২৪#অক্টোবৰ, ২০২৪|ৱিকিসভা]]ত এটা প্ৰস্তাৱ গ্ৰহণ কৰা হৈছিল যে আগন্তুক বৰ্ষৰ আৰম্ভণিতে অৰ্থাৎ, ৪ তাৰিখে অসমীয়া ৱিকিউদ্ধৃতি আৰু ৱিকিউৎসৰ জন্মদিন উপলক্ষে আৰু [[ৱিকিপিডিয়া:অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া মেণ্টৰশ্বিপ কাৰ্যসূচী|ৱিকিসংযোগ]] প্ৰকল্পৰ সামৰণি অনুষ্ঠান হিচাপে এখনি প্ৰীতিমেল আৰু কৰ্মশালাৰ আয়োজন কৰা হওক৷ এই বিষয়ে সদস্যসকলৰ মাজত আলোচনা আৰম্ভ হয় আৰু ৫ তাৰিখ, দেওবাৰে বিশেষ অনুষ্ঠানটো আয়োজনৰ সপক্ষে সদস্যসকলে একপ্ৰকাৰ সন্মতি প্ৰদান কৰে৷ তলত বিশেষ সভাখনৰ কাৰ্যসূচীখন দাখিল কৰিলোঁ৷ সতীৰ্থসকলে নিজৰ মতামত জনাব বুলি আশা কৰিছোঁ৷ ইয়াৰ পাছত আমি CIS-A2Kৰ কাষ চাপিম৷ - [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 12:35, 8 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ===উপস্থিতি=== আনুমানিক উপস্থিতি : ৪০গৰাকী ===স্থান, দিন আৰু সময়=== ** [https://iibm.ac.in/ ইণ্ডিয়ান ইনষ্টিউট অৱ বেংক মেনেজমেণ্ট]ৰ কনফাৰেন্স হল, গুৱাহাটী ** ৫ জানুৱাৰী, ২০২৪ দেওবাৰ ** দিনৰ ১০ বজাৰ পৰা আবেলি ০৪:৩০ বজালৈ ===কাৰ্যসূচী=== * পুৱা ১০:০০ বজাত- আৰম্ভণি, আঁত ধৰিব প্ৰণামিকা অধিকাৰীয়ে</br> * ১০-১৫ বজাত : _'অসমীয়া ৱিকিৰ ইতিহাস'_ , চমু বক্তব্য-গীতাৰ্থ বৰদলৈয়ে</br> * ১০-৩০ বজাত : ' _বৰ্ষশ্ৰেষ্ঠ ৱিকিমিডিয়ান বঁটা_ 'ৰ আঁৰৰ কথা আৰু বঁটা প্ৰদান৷ আঁত ধৰিব : নয়ন জ্যোতি নাথে</br> **বঁটাত থাকিব নগদ ধন হিচাপে ৫০০১ টকা, আগবঢ়াব নয়ন জ্যোতি নাথে</br> **কিতাপৰ টোপোলা আগবঢ়াব প্ৰিয়াংকুশ ডেকা আৰু অনামিকা বড়াই</br> **মানপত্ৰ আগবঢ়াব ভাস্কৰ ভূঞাই</br> *১১ বজাত : চাহ-বিৰতি </br> *১১-১৫ বজাত: আমন্ত্ৰিত অতিথি মেদিনী চুব্বুৰ দ্বাৰা বক্তৃতা/প্ৰেজেণ্টছন (বক্তৃতাৰ বিষয় তেখেতে সুধি নিশ্চিত কৰা হ'ব) </br> *১১-৪৫ বজাত : নিৰ্বাচিত মেণ্টিৰ ৱিকিসংযোগৰ অভিজ্ঞতা-বৰ্ণনা (স্বেচ্ছাই প্ৰদান কৰা দুই-তিনি মিনিটৰ ভাষ্য)</br> *১২ বজাত : মেণ্টিক শুভেচ্ছাপত্ৰ আৰু টিচাৰ্ট প্ৰদান৷ শুভেচ্ছাপত্ৰ বিতৰণ কৰিব-সমন্বয়ক দিব্য দত্তই৷ সহযোগ কৰিব সমন্বয়ক -ঈশান জ্যোতি বৰাই </br> *১ বজাত : আহাৰ বিৰতি</br> *২ বজাৰ পৰা ৪ বজালৈ : হাতে-কামে ৱিকি৷ সহযোগ কৰিব উপস্থিত মেণ্টৰসকলে</br> * হাতে-কামে ৱিকিৰ কাৰ্যসূচী: </br> ** ক. ৱিকিউৎসত ৩০ পৃষ্ঠামানৰ কিতাপ এখনৰ মুদ্ৰণ সংশোধন, বৈধকৰণ আৰু ট্ৰেন্সক্লুছন৷</br> ** খ. কমন্সত সেইদিনা তোলা কমেও এখনকৈ ফটো আপলোড৷</br> ** গ. ৱিকিউদ্ধৃতিত কমেও ২ টাকৈ উদ্ধৃতি সংযোজন৷</br> ** ঘ. ৱিকিপিডিয়াত কমেও ৫ টাকৈ সম্পাদনা৷</br> ** ঙ. ৱিকিডাটাত কমেও এটাকৈ প্ৰবন্ধ সংযোগ নাইবা এটাকৈ আইটেম সৃষ্টি৷</br> *৪ বজাত : চাহ আৰু মুকলি আড্ডা৷</br> ===দায়িত্ব=== সমন্বয়ক : *[[সদস্য:Ishanjyotibora|ঈশান জ্যোতি বৰা]]<br /> *[[সদস্য:Nayan j Nath|নয়ন জ্যোতি নাথ]]<br /> * [[সদস্য:Joli|জলি ৰুমী বৰা]]<br /> *অনুষ্ঠান পৰিচালনা : [[সদস্য:Pranamikaadhikary|প্ৰণামিকা অধিকাৰী]]<br /> ===বাজেট=== # কনফাৰেন্স হলৰ বুকিং : ১২৬৫০.০০ (নামদাফা প্ৰেক্ষাগৃহ, ইয়াত ৪০-৫০ জন বহিবৰ বাবে ব্যৱস্থা আছে) # চাহ-বিস্কুট-:১০০০.০০ # চাহ-বিস্কুট : ১০০০.০০ # দুপৰীয়াৰ আহাৰ : ১৪০০০.০০ আই আই বি এমৰ ৰেট শ্বীট অনুসৰি # পানীৰ বটল (আধা লিটাৰ): ৬০০.০০ আই আই বি এমৰ ৰেট শ্বীট অনুসৰি # বহী: ৪০০.০০ পূৰ্বতে ব্যৱস্থা কৰিব লাগে। # কলম: ২০০.০০ পূৰ্বতে ব্যৱস্থা কৰিব লাগে। # টি-চাৰ্ট : ১৪০০০.০০ পূৰ্বতে সাজিব লাগে। # অংশগ্ৰহণকাৰীসকলৰ বাবে ভ্ৰমণ ভাট্টা প্ৰকৃত ভাৰা অনুসৰি অনুষ্ঠানৰ পিছত পৰিশোধ কৰা হ’ব। # শীৰ্ষ-৩ টা মেণ্টীৰ বাবে পুৰস্কাৰ: ৪৫০০.০০টকা৷ পুৰস্কাৰসমূহৰ ভিতৰত কিতাপ, গামোছা আদি থাকিব # অংশগ্ৰহণৰ প্ৰমাণপত্ৰ: ২০০০.০০ টকা # অতিথিৰ বাবে উপহাৰ: ১৫০০.০০টকা (জাপি, গামোছা আৰু গঁড়) # বেনাৰ: ৫০০.০০ টকা # বিবিধ: ২৬৫০.০০ মুঠ ধনৰাশি= ৫৫০০০.০০ ===অংশগ্ৰহণকাৰী=== ===মতামত=== * মেণ্টৰশ্বিপ কাৰ্যসূচীৰ ফলত কেইবাগৰাকীও মেণ্টিৰ সক্ৰিয়তা লক্ষ্য কৰা গৈছে যদিও বহুতে কেৱল একাউণ্ট খোলা পৰ্যায়তে থমকি ৰোৱা দেখা গৈছে৷ সেয়ে, প্ৰীতিমেল বা ৱিকি-সন্মিলনত অংশ গ্ৰহণ কৰিব পৰাকৈ অৰ্হতা নিৰ্দিষ্ট কৰি গুগল ফৰ্মত তেওঁলোকৰ পৰা আবেদন বিচাৰিব লাগে৷ এই ফৰ্ম দাখিল কৰাটো পুৰণিসকলৰ বাবেও কৰা হওক৷ তেতিয়া কোনে অংশ গ্ৰহণ কৰিব তাৰ নিশ্চিতি পোৱা যাব৷ সদ্যহতে আনুমানিক হিচাপ এটা দি পুঁজিৰ বাবে আবেদন জনাব পৰা যায়৷ সদস্য সংখ্যা বঢ়া-টুটা হ’লেও সমস্যা নহয় বুলি পূৰ্বৰ অভিজ্ঞতাৰ পৰা জনালোঁ৷[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 17:38, 8 October 2024 (ইউ.টি.চি.) * কালি এই বিষয়ে CIS-A2Kৰ বিষবববীয়া শ্ৰী মেদিনী বাইদেউৰ সৈতে কথা-বাৰ্তা হয়৷ তেওঁক কাৰ্যসূচীখনৰ বিষয়ে থূলমূলকৈ কথাখিনি ক'লোঁ। আনুমানিক সদস্য আৰু খৰচৰ এটা হিচাপ দিলোঁ। এইকেইদিন ব্যস্ত বাবে অক্টোবৰৰ শেষৰফালে নাইবা নৱেম্বৰৰ প্ৰথম সপ্তাহতে এটা মেইল তেওঁলোকলৈ দিবলৈ কৈছে। তেখেতে দিয়া দুটামান পৰামৰ্শ এনেধৰণৰ - ** সমল ব্যক্তি হিচাপে কাৰোবাক যদি আমন্ত্ৰণ কৰা হয়, (বা তেওঁক); তেতিয়া পুঁজিৰ অনুমোদন খৰতকীয়া হ'ব। ** অংশগ্ৰহণকাৰীসকলক একোখনকৈ অংশগ্ৰহণৰ মানপত্ৰ আৰু টিশ্বাৰ্ট দিব পৰা যাব। ** বাজেটৰ তেনে সীমাবদ্ধতা নাই। প্ৰস্তাৱ ভাল হ'লে অনুমোদন পাব পাৰি। * আমাৰ সমুখত এতিয়া তিনিটা প্ৰধান প্ৰশ্ন- ** অনুষ্ঠানটো এদিনীয়া হ'ব নে দুদিনীয়া? ** গ্ৰন্থযাত্ৰা অনুষ্ঠানটো জানুৱাৰীৰ পৰিৱৰ্তে জুনলৈ থ'ব নোৱাৰিনে? কাৰণ, এইটো অলপ বহল পৰিসৰৰ। ** কাৰ্যসূচীত কৰ্মশালা ৰাখিব লাগিব নে? যদি নাৰাখোঁ অন্য বিকল্প? অনুগ্ৰহ কৰি মত দিব। কথাবোৰ এইকেইদিনতে ঠিক কৰি এটা মেইল কৰিব লাগিব। মেইলটো কৰাৰ আগত মেদিনী মেমক এবাৰ দেখুৱাই ল'ম বুলি কৈছোঁ। [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 11:20, 18 October 2024 (ইউ.টি.চি.) :কায্যসূচীৰ হাতে-কামে ৱিকি শিতানৰ বাবে প্ৰস্তাৱিত কৰ্মসূচী: # ৱিকিউৎসৰ ৩০ পৃষ্ঠামানৰ সৰু কিতাপ এখন আৰম্ভণিৰে পৰা সম্পূৰ্ণ কৰালৈকে সকলো কৰিব লাগে৷ ## প্ৰত্যেকে এটা পৃষ্ঠা OCR কৰিব লাগে৷ ## প্ৰত্যেকে এটা পৃষ্ঠা মুদ্ৰণ সংশোধন কৰিব লাগে৷ ## প্ৰত্যেকে এটা পৃষ্ঠা বৈধকৰণ কৰিব লাগে৷ # কমন্সত সকলোৱে সেইদিনা তোলা কমেও এখনকৈ ফটো আপলোড কৰিব লাগে৷ # ৱিকিউদ্ধৃতিত সকলোৱে কমেও ২ টাকৈ উদ্ধৃতি যোগ কৰিব লাগে৷ # ৱিকিপিডিয়াত কমেও ৫ টাকৈ সম্পাদনা কৰিব লাগে৷ # ৱিকিডাটাত কমেও এটাকৈ প্ৰবন্ধ সংযোগ কৰিব লাগে নাইবা এটাকৈ আইটেম সৃষ্টি কৰিব লাগে৷ -<span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 11:29, 18 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ====শেহতীয়া স্থিতি==== # ৩ নৱেম্বৰ, ২০২৪: বাজেট আৰু কাৰ্যসূচী দুয়োখন সন্নিৱিষ্ট কৰি ২ নৱেম্বৰ তাৰিখে অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া সমাজৰ আনুষ্ঠানিক একাউণ্টৰ পৰা মেইল পঠিওৱা হ'ল৷ মেইলটো CIS-A2Kৰ পৱন বাৰ্মা, মেদিনী চুব্বু আৰু নিতেশ মেমলৈ কৰা হৈছে৷ [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 15:14, 3 November 2024 (ইউ.টি.চি.) # ১৪ নৱেম্বৰ, ২০২৪: CIS-A2Kৰ ফালৰপৰা নীতেশ গীলে কালি (১৩-১১-২০২৪) তাৰিখে মোৰ লগত যোগাযোগ কৰে৷ তেওঁক ফোনতেই থূলমূলকৈ আমাৰ পৰিকল্পনাটোৰ বিষয়ে চমুকৈ কওঁ৷ পৰৱৰ্তী কাৰ্যপন্থা সন্দৰ্ভত তেওঁ ১৪ তাৰিখে সন্ধ্যা ০৭:৩০-০৮:০০ বজালৈকে কমিউনিট কলৰ প্ৰস্তাৱ আগবঢ়ায়৷ [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 11:44, 14 November 2024 (ইউ.টি.চি.) ** সভাখনত পৰৱৰ্তী কাৰ্যপন্থা হিচাপে নীতেশ গীলে মেটা পৃষ্ঠাৰ [https://meta.wikimedia.org/wiki/CIS-A2K/Community_Collaboration কমিউনিটি কলাবৰেচন]ত পদ্ধতিগতভাৱে এটা প্ৰস্তাৱ দিয়াৰ দিহা দিয়ে৷ সেই মৰ্মে আমি এতিয়া আগবাঢ়িম৷ <br/> সভাত অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া সমাজৰ ফালৰপৰা উপস্থিত থকা সদস্যসকল হৈছে-<br/> ১. [[User:Ishanjyotibora|ঈশান জ্যোতি বৰা]]<br/> ২. [[User:Joli|জলি ৰুমী বৰা]]<br/> ৩. [[User:Nayan j Nath|নয়ন জ্যোতি নাথ]] <br/> ৪. [[User:Rumi Borah~aswiki|ৰুমী বৰা]] <br/> ৫. [[User:Jyoti Chiring|জ্যোতি চিৰিং]] <br/> ৬. [[User:AjayDas|অজয় দাস]] <br/> ==ৱিকিপিডিয়াৰ সাধাৰণ প্ৰশাসকৰ বাবে আবেদন== {{আলোচনা সমাপ্ত}} নমস্কাৰ। মই বৰ্তমান অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ এগৰাকী প্ৰশাসক হিচাপে আছোঁ যদিও এইবছৰৰ ২৯ অক্টোবৰ তাৰিখে সেই অধিকাৰৰ ম্যাদ উকলিব। এই সময়ছোৱাত সময়ৰ অভাৱৰ কাৰণে প্ৰশাসনিক কাম-কাজত সক্ৰিয়ভাৱে লাগিব নোৱাৰিলোঁ কিন্তু ভৱিষতে সেইটো দিশত চকু দিম বুলি আশা কৰিছোঁ। ৰাইজে বিচাৰিলে প্ৰশাসনিক অধিকাৰৰ ম্যাদ বঢ়োৱাৰ বাবে পুনৰ আবেদন কৰিব পাৰোঁ। সকলোৱে মতামত জনাবচোন। -[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 14:28, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ==={{Support}}=== #[[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 14:37, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 14:39, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:-chanakyakdas|বাৰ্তা]]) 14:40, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 15:00, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 15:08, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Ram Kinkor Mahanta|ৰাম কিংকৰ মহন্ত]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ram Kinkor Mahanta|বাৰ্তা]]) # [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 19:13, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #-[[User:অজয় দাস|<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>&nbsp;অজয়&nbsp;</b></span>]] [[User Talk:অজয় দাস|^{<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 04:33, 21 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 15:45, 23 October 2024 (ইউ.টি.চি.)JyotiPN # {{Support}} [[User:Kuldhar Rabha|<font color="#cc0099">𝒦𝓊𝓁𝒹𝒽𝒶𝓇 ℛ𝒶𝒷𝒽𝒶</font>]] ^{[[User Talk:Kuldhar Rabha|<font color="#6600cc">(𝒯𝒶𝓁𝓀)</font>]]} 03:20, 24 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ===বিৰোধ=== </div> ==ৱিকিপিডিয়াৰ স্থায়ী প্ৰশাসকৰ বাবে আবেদন== {{আলোচনা সমাপ্ত}} একেটা দিনতে অৰ্থাৎ ২৯ অক্টোবৰ তাৰিখে মোৰো প্ৰশাসকৰ অধিকাৰ শেষ হ'ব। যোৱাবছৰেই সম্পাদনাৰ সংখ্যাৰ দিশেৰে স্থায়ী প্ৰশাসকৰ বাবে আবেদন কৰিবৰ যোগ্যতা থকা বুলি কৰ্তৃপক্ষৰ পৰা বাৰ্তা আহিছিল বাবে লগতে সদস্য, প্ৰশাসক দিব্য দত্তৰ আহ্বান মৰ্মে ৱিকিপিডিয়াৰ স্থায়ী প্ৰশাসক পদৰ বাবে আৱেদন কৰিবলৈ আপোনালোকৰ সমৰ্থন আৰু সহায়ৰ প্ৰয়োজন হৈছে। -[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 14:53, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ==={{Support}}=== # [[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 14:56, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:-chanakyakdas|বাৰ্তা]]) 14:58, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 14:59, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 15:01, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 15:03, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Babulbaishya|বাবুল বৈশ্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Babulbaishya|বাৰ্তা]]) 16:41, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Ram Kinkor Mahanta|ৰাম কিংকৰ মহন্ত]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ram Kinkor Mahanta|বাৰ্তা]]) # [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 19:13, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #-[[User:অজয় দাস|<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>&nbsp;অজয়&nbsp;</b></span>]] [[User Talk:অজয় দাস|^{<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 04:34, 21 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 15:47, 23 October 2024 (ইউ.টি.চি.)JyotiPN #{{Support}} [[User:Kuldhar Rabha|<font color="#cc0099">𝒦𝓊𝓁𝒹𝒽𝒶𝓇 ℛ𝒶𝒷𝒽𝒶</font>]] ^{[[User Talk:Kuldhar Rabha|<font color="#6600cc">(𝒯𝒶𝓁𝓀)</font>]]} 03:19, 24 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ===বিৰোধ=== </div> ==ৱিকিপিডিয়া 100 wiki days== নমস্কাৰ গ্ৰহণ কৰিব। সাংসাৰিক ব্যস্ততা তথা অন্যান্য অসুবিধাৰ বাবে সততে কৰিম বুলি ভাবিও ৱিকিপিডিয়াত কাম কৰা নহয়। ২০২৩ চনত হায়দৰাবাদ ৱিকি সন্মিলনৰপৰা উভতি অহাৰ পিছত কৰিবই লাগিব মনোভাৱেৰে আৰম্ভ কৰিছিলোঁ ৱিকিপিডিয়া [[https://meta.wikimedia.org/wiki/100wikidays| এশ দিনীয়া প্ৰত্যাহবান]]। কিন্তু প্ৰায় ৫৯ দিন কৰাৰ পিছত বিভিন্ন অসুবিধাৰ বাবে সম্পূৰ্ণ কৰিব নোৱাৰি আধাতে এৰোঁ। এইমাহত পুনৰ নিজকে দ্বিতীয়বাৰৰ বাবে এই প্ৰত্যাহবানৰ বাবে সাজু কৰিবলৈ লৈ আপোনালোকৰো সমৰ্থন আশা কৰিলোঁ। ৱিকিপিডিয়াৰ ১০০ দিনীয়া প্ৰত্যাহবান ব্যক্তিগত প্ৰত্যাহবান হ'লেও অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ মুঠ প্ৰৱন্ধ সংখ্যালৈ চাই আমি কেইবাজনেও যদি এই প্ৰত্যাহবানত জৰিত হওঁ, ইজন সিজনৰ উৎসাহৰ স্ৰোত হোৱাই নহয়, আশা কৰোঁ আমাৰ প্ৰৱন্ধ সংখ্যাও ভালেখিনি বাঢ়িব। উল্লেখযোগ্য যে, ৱিকিউৎসত ১০০ দিনত ১০০ টা পৃষ্ঠা, ৱিকি কমনচত ১০০ দিনত ১০০ খন ছবি, ৱিকিডাটাত ১০০ দিনত ১০০ টা ডাটা সংযোগ আদি বিভিন্ন ধৰণে আপোনালোকে এই প্ৰত্যাহবান গ্ৰহণ কৰিব পাৰে। সেয়ে প্ৰত্যাহবান লবলৈ ইচ্ছুক সকলে সমৰ্থন আগবঢ়াব আৰু প্ৰত্যাহবান শেষ কৰি কামৰ খতিয়ান ইয়াতে ভগাই লব, এই আশাৰে, (নতুন সম্পাদকসকলে এই প্ৰত্যাহবান লবলৈ গৈ কোনো অসুবিধাৰ সন্মুখীন হলে মোৰ সৈতে যোগাযোগ কৰিব পাৰিব।) [[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 16:30, 23 October 2024 (ইউ.টি.চি.)JyotiPN ===অংশগ্ৰহণকাৰীসকলৰ নাম=== #[[সদস্য:JyotiPN|Pranjyoti Nath]] # [[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 12:39, 29 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ===কামৰ খতিয়ান=== ===মন্তব্য=== * বঢ়িয়া প্ৰস্তাৱ! সদ্যহতে মই ৩০ দিনৰ বাবে লৈছোঁ। ১ নৱেম্বৰৰ পৰা ৩০ নৱেম্বৰলৈ প্ৰতিদিনে ৱিকিকমন্সত এখনকৈ হ'লেও ফটো আপল'ড কৰিম। ২০২৫ ত ১০০ দিনৰ প্ৰত্যাহ্বানত পূৰ্ণাংগভাৱে যোগ দিব পাৰিম বুলি আশা ৰাখিছোঁ। -[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 12:39, 29 October 2024 (ইউ.টি.চি.) == ৱিকিপিডিয়া এছিয়ান মাহ ২০২৪ এডিটাথন == বিগত বৰ্ষবোৰৰ দৰে এইবছৰো অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াত [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়া এছিয়ান মাহ ২০২৪|ৱিকিপিডিয়া এছিয়ান মাহ]] এডিটাথন অনুষ্ঠিত কৰাৰ কথা ভবা হৈছে। এই উদ্দেশ্য জুৰীৰ দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰি প্ৰতিযোগিতাখনি সুচাৰুৰূপে আগবঢ়াই নিবলৈ মাননীয় [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] আৰু [[সদস্য:AjayDas|অজয় দাস]] ক অনুৰোধ কৰিলোঁ। প্ৰতিযোগিতাৰ বাবে অতি জৰুৰী ফাউণ্টেইন টুলটো সাজি দিবৰ বাবে মাননীয় [[User:দিব্য দত্ত|দিব্য দত্ত]]ক অনুৰোধ কৰিলোঁ। প্ৰতিযোগিতাখনিৰ আয়োজক হিচাপে [[সদস্য:JyotiPN|প্ৰাণজ্যোতি নাথ]]ৰ লগতে মাননীয়া সদস্য [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|ৰুমি বৰা]]ৰ নাম প্ৰস্তাৱ কৰিলোঁ। এই প্ৰতিযোগিতাত প্ৰতিগৰাকী ন-পুৰণি ৱিকিপিডিয়ানৰে সহায়-সহযোগিতা তথা অংশগ্ৰহণ আশা কৰাৰ লগতে অভিজ্ঞ ৱিকিপিডিয়ানসকলে প্ৰতিটো খুটি-নাতিলৈ লক্ষ্য ৰাখিব আৰু আঙুলিয়াই দিব বুলি আশা কৰিলোঁ। লগতে প্ৰশাসকসকলে এই প্ৰতিযোগিতাৰ সকলো দিশ নজৰত ৰাখিব বুলি আশা কৰিলোঁ। [[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 17:10, 28 October 2024 (ইউ.টি.চি.)JyotiPN প্ৰতিযোগিতাৰ বাবে সুচল সময় ১৫ নৱেম্বৰৰপৰা ১৫ ডিচেম্বৰ নিৰ্ধাৰণ কৰা হৈছে। ইচ্ছুক আৰু এজন সদস্যই আয়োজক হিচাপে নিজৰ নাম প্ৰস্তাৱ কৰিব পাৰিব। ::[[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য কুমাৰ দাস]]ক অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হ'ল। ===সমৰ্থন=== #[[User:Kuldhar Rabha|<font color="#cc0099">𝒦𝓊𝓁𝒹𝒽𝒶𝓇 ℛ𝒶𝒷𝒽𝒶</font>]] ^{[[User Talk:Kuldhar Rabha|<font color="#6600cc">(𝒯𝒶𝓁𝓀)</font>]]} 00:05, 29 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:-chanakyakdas|বাৰ্তা]]) 02:43, 29 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 05:15, 29 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 08:07, 29 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 11:56, 29 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 12:33, 29 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 03:43, 30 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 12:33, 30 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ===বিৰোধ=== ===মন্তব্য=== * প্ৰকল্প পৃষ্ঠাত থকা লিংকৰ ফাউণ্টেইন টুলটো প্ৰদৰ্শন নকৰা বাবে নতুন এটা সাজি প্ৰকল্প পৃষ্ঠাত আপডেট কৰা হ’ল৷ _<span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 12:55, 29 October 2024 (ইউ.টি.চি.) *:আন্তৰিক ধন্যবাদ যাচিলোঁ। [[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 03:46, 30 October 2024 (ইউ.টি.চি.)JyotiPN ::{{Ping|দিব্য দত্ত}} বেনাৰখনো লগাই দিব বুলি আশা ৰাখিলোঁ। [[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 05:21, 30 October 2024 (ইউ.টি.চি.)JyotiPN ==Rapid fund ৰ আবেদনৰ বাবে== Rapid fundৰ তৃতীয় চাইকেলৰ আৱেদনৰ অন্তিমটো তাৰিখ ১ ডিচেম্বৰ। ৱিকিপিডিয়াৰ জন্মদিন অনুষ্ঠানৰ সৈতে সংগতি ৰাখি আমি কৰা আলোচনা অনুসৰি ৰেপিড ফাণ্ডৰ বাবে এপ্লাই কৰিলে নূন্যতম দুমাহমানৰ কাৰ্যপন্থা থকাটো হৈছে এটা যোগ্যতা। ৱিকিৰ জন্মদিনৰ দিনা জন্মদিনৰ লগতে এখন সাধাৰণ আলোচনা বা প্ৰশিক্ষণ সভা অনুষ্ঠিত কৰি জুলাই ২০২৫ত সামৰণি অনুষ্ঠানত গ্ৰন্থযাত্ৰাৰ অনুষ্ঠানসহ এই প্ৰকল্পৰ সামৰণি মাৰিব পৰা হ'ব। প্ৰস্তাৱিত কাৰ্যসূচী: *১ জুন ২০২৫, দেওবাৰ: জন্মদিন পালন আৰু কৰ্মশালা- ;স্থানঃ উজনি অসম (যোৰহাট!) ;বিষয়ঃ #ৱিকিমিডিয়া কমন্সত মিডিয়া ফাইল আপলোড, নথিভুক্তিকৰণ আদি। #ৱিকিপিডিয়াৰ সম্পাদনা (তোলা ফটো বা অন্যান্য মিডিয়া ফাইল সমূহ সন্নিৱিষ্ট কৰিব পৰাকৈ ৱিকিপিডিয়াত পৃষ্ঠা সৃষ্টি) #কৰ্মদল গঠন আৰু পৰিকল্পিত বিষয় সমূহৰ ভাগ-বতৰা (এই প্ৰকল্পত অংশগ্ৰহণ কৰা সকলক এমাহৰ সময় দিয়া হ’ব৷ প্ৰয়োজনত এই এমাহত ৱিকিমিডিয়া প্ৰকল্পৰে জড়িত অভিজ্ঞ ৱিকিমিডিয়ানৰ সহায়-সহযোগিতা গ্ৰহণ কৰা হ'ব৷) *ফটো আৰু পৃষ্ঠাৰ বিষয়বস্তু অসমৰ সংস্কৃতি, বুৰঞ্জী, সাহিত্য, ব্যক্তি, নৃত্য, কৃষি, খাদ্য আদি হ’ব লাগিব। *২৬ জুলাই ২০২৫, শনিবাৰ: ৱিকি-সন্মিলনঃ ;স্থানঃ নামনি অসম (গুৱাহাটী!) #কৰ্মদলৰ সদস্যই নিজৰ কৰ্ম প্ৰদৰ্শন কৰিব, #ভৱিষ্যত পৰিকল্পনা ব্যাখ্যা, #প্ৰমাণ পত্ৰ/বঁ‌টা বিতৰণ আদি, (এই কাৰ্যত প্ৰচাৰৰ জড়িয়তে কোনো শিক্ষানুষ্ঠান, ফটোগ্ৰাফি ক্লাৱ আদিকো সামৰি ল'ব পৰা যায়৷) -[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 15:08, 22 November 2024 (ইউ.টি.চি.) ==={{support}}=== * {{support}} [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 15:00, 23 November 2024 (ইউ.টি.চি.) * {{support}}-[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 15:02, 23 November 2024 (ইউ.টি.চি.) * {{support}}- <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 15:08, 23 November 2024 (ইউ.টি.চি.) *{{support}}-[[User:অজয় দাস|<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>&nbsp;অজয়&nbsp;</b></span>]] [[User Talk:অজয় দাস|^{<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 15:25, 23 November 2024 (ইউ.টি.চি.) * {{support}}- [[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 14:47, 24 November 2024 (ইউ.টি.চি.)JyotiPN * {{support}} -[[সদস্য:Aryan|Aryan]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Aryan|বাৰ্তা]]) 02:32, 25 November 2024 (ইউ.টি.চি.) * [[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 12:58, 26 November 2024 (ইউ.টি.চি * {{support}} -[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 14:34, 30 November 2024 (ইউ.টি.চি.) ==={{oppose}}=== ===মন্তব্য=== প্ৰস্তাৱ, পৰিকল্পনাখিনি অলপ বহলাই লিখিবা নেকি? ভালকৈ বুজি পোৱা নাই৷ [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 06:44, 28 November 2024 (ইউ.টি.চি.) ==ৱিকি লাভচ্‌ বাৰ্ড প্ৰতিযোগিতা, ২০২৪== কালিলৈ ২৫ নৱেম্বৰৰপৰা অহা ২৫ ডিচেম্বৰলৈ ৱিকিমিডিয়া কমনচত [https://meta.wikimedia.org/wiki/Wiki_Loves_Birds_India_2024 ৱিকি লাভচ্‌ বাৰ্ড] প্ৰতিযোগিতা আৰম্ভ হৈছে। অসমীয়া ৱিকিৰ ইচ্ছুক সদস্যকলে [https://commons.wikimedia.org/wiki/Campaign:wlb_2024 এই লিংকত] স্থানীয় চৰাইৰ ফটো আপল'ড কৰি প্ৰতিযোগিতাত ভাগ লব পাৰিব। [[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 14:46, 24 November 2024 (ইউ.টি.চি.)JyotiPN [[শ্ৰেণী:ৱিকিপিডিয়া]] ==আন্তৰ্জাতিক নাৰী দিৱসৰ সৈতে সংগতি ৰাখি এটি ৱিকি কৰ্মশালাৰ আয়োজনৰ প্ৰস্তাৱ== হে মাননীয় সদস্যসকল, আপোনালোক এই বিষয়ে অৱগত যে, অহা ৮ মাৰ্চৰ দিনটো আন্তৰ্জাতিক নাৰী দিৱস ৰূপে স্বীকৃত। এই দিৱসৰ সৈতে সংগতি ৰাখি গোটেই মাৰ্চ মাহটো নাৰী দিৱস ৰূপে উদযাপনৰ ৱিকিপিডিয়াৰ সিদ্ধান্ত মৰ্মে, যোৱা মাৰ্চ মাহত অসমীয়া ৱিকিউৎসতো এটি ৭ দিনীয়া [https://as.wikisource.org?curid=67480 এডিটাথন] আয়োজনৰ কৰা হৈছিল। নাৰী দিৱস উদযাপনৰ লগতে অসমীয়া ৱিকিউৎসৰ কাম-কাজক আগবঢ়াই লৈ যোৱাৰ উদ্দেশ্যে ২০২৫ বৰ্ষৰ মাৰ্চ মাহত এখনি আৱাসিক ৱিকিউৎস কৰ্মশালা আয়োজনৰ চিন্তা কৰা হৈছে। অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াত বিভিন্নটা প্ৰতিযোগিতাৰ অনুষ্ঠিত হৈ থকা সূত্ৰে মাহেকে ভালেখিনি কাম হৈ থকাৰ বিপৰীতে অসমীয়া ৱিকিউৎস কিছু ধীৰ গতিত আগবঢ়ালৈ চাই এই কৰ্মশালাই ন-পুৰণি সকলো সদস্যসকে নতুন উদ্যম প্ৰদান কৰাৰ লগতে নতুন সদস্যকো ৱিকিউৎসত বৰঙণি যোগাবলৈ উৎসাহিত কৰিব বুলি এক দৃঢ় আশা লৈ এই বিষয়ত মাননীয় সদস্যসকলৰ মতামত বিচাৰিলোঁ আৰু সময়সীমা নিৰ্ধাৰণৰ বাবে অনুৰোধ জনালোঁ। আপোনালোকৰ সমৰ্থন অনুযায়ী পৰৱৰ্তী কাৰ্য-প্ৰণালীৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা হ'ব। _বিনীত, [[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 11:07, 30 November 2024 (ইউ.টি.চি.)JyotiPN ===এডিটাথনৰ বাবে নিৰ্ধাৰিত সময়=== * ৮-১০ মাৰ্চলৈ (দুদিনীয়া) * ১২-১৪ মাৰ্চলৈ (দুদিনীয়া) ===সমৰ্থন=== # [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 17:26, 1 December 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 13:50, 3 December 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 14:57, 3 December 2024 (ইউ.টি.চি.) ===বিৰোধ=== ===মন্তব্য=== এই প্ৰস্তাৱটো ৱিকিউৎসৰ কেন্দ্ৰীয় আলোচনাতো পৃষ্ঠাত দিয়া উচিত। -[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 14:58, 3 December 2024 (ইউ.টি.চি.) 8hly0b4k56ua5m46zqg8g11mo8yvu31 450692 450690 2024-12-03T14:59:04Z Nayan j Nath 15159 /* মন্তব্য */ 450692 wikitext text/x-wiki <noinclude>{{Village pump pages|প্ৰস্তাৱ|alpha=yes|start=85|ৰাইজৰ চ'ৰাৰ এই পৃষ্ঠাত নতুন ভাৱ আৰু প্ৰস্তাৱসমূহ আপুনিও যোগ কৰিব পাৰে। <br/>ইয়াৰ বাহিৰে অন্য ৱিকিপিডিয়াৰ নীতি বিষয়ক পৃষ্ঠাসমূহ নৱ-প্ৰস্তাবিত আৰু প্ৰচলিত নীতি-নিৰ্দেশনাসমূহৰ বিষয়ে আলোচনা কৰিবলৈ কৰিবলৈ অনুগ্ৰহ কৰি ''[[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (নীতি)|নীতি]]'' বিভাগৰ পৃষ্ঠা ব্যৱহাৰ কৰক।<br/>কোনো নীতি-নিৰ্দেশনাৰ প্ৰয়োগ বা ব্যৱহাৰ সম্পৰ্কীয় সন্দেহ মৰিষণৰ কাৰণে বিভিন্ন [[:en:Wikipedia:Noticeboards|জাননী ফলক]]সমূহ ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে। যদি আপোনাৰ কাৰিকৰী জ্ঞান আছে তেন্তে উপযুক্তভাৱে অৱদান/আলোচনা/সহায় আগবঢ়াওক।<br/> সততে উদয় হোৱা প্ৰশ্নসমূহৰ এখন সূচী '''[[ৱিকিপিডিয়া:সততে উদিত হোৱা প্ৰশ্নসমূহ|এই FAQ পৃষ্ঠাত]]''' (FAQ: '''F'''requently '''A'''sked '''Q'''uestions) আছে, অনুগ্ৰহ কৰি প্ৰথমে তাত চাই লয় যেন। |WP:VPP}} {{cent}} __TOC__ <span id="below_toc"></span> </noinclude> {{archive box| [[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/0|সবাতোকৈ পুৰণি]]<br /> [[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/1|সংৰক্ষণ ১]]<br /> [[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/2|সংৰক্ষণ ২]]<br /> [[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/3|সংৰক্ষণ ৩ (জানুৱাৰী ২০১২-ডিচেম্বৰ ২০১২)]]<br /> [[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/4|সংৰক্ষণ ৪ (জানুৱাৰী ২০১৩-ডিচেম্বৰ ২০১৩)]]<br /> [[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/5|সংৰক্ষণ ৫ (জানুৱাৰী ২০১৪-ডিচেম্বৰ ২০১৮)]]<br /> [[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/6|সংৰক্ষণ ৬ (জানুৱাৰী ২০১৯-ডিচেম্বৰ ২০২১)]]<br /> [[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/7|সংৰক্ষণ ৭ (জানুৱাৰী ২০২২-ডিচেম্বৰ ২০২২)]]<br /> [[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/8|সংৰক্ষণ ৮ (জানুৱাৰী ২০২৩-ডিচেম্বৰ ২০২৩)]] }} =='''আলোকচিত্ৰ প্ৰতিযোগিতা আৰু নৱাগতৰ বাবে প্ৰবন্ধ প্ৰতিযোগিতাৰ আলোচনাৰ বাবে শেহতীয়া সংৰক্ষণ চাওক। '''== ==ৱিকিৰ সহায়ক ভিডিঅ' চিৰিজ== অসমীয়া ৱিকিৰ বিভিন্ন প্ৰকল্পত ন-শিকাৰুয়ে কেনেকৈ কাম আৰম্ভ কৰিব পাৰে সেয়া হাতে-কামে দেখুৱাই এলানি ভিডিঅ' কৰাৰ প্ৰস্তাৱ আগবঢ়াইছোঁ। অসমীয়া ৱিকিৰ ইউটিউব চেনেলত এই ভিডিঅ'সমূহ আপল'ড কৰি থ'লে নতুন শিকাৰুয়ে কাম কৰিবলৈ সুবিধা পাব। এই সম্পৰ্কে মোৰ এগৰাকী অসমীয়া বন্ধু [https://www.linkedin.com/search/results/all/?fetchDeterministicClustersOnly=true&heroEntityKey=urn%3Ali%3Afsd_profile%3AACoAAA1ZD0QB6AvQLsJzsfPbDb7OPvodK3cmXLs&keywords=manish%20sharma&origin=RICH_QUERY_TYPEAHEAD_HISTORY&position=0&searchId=ff2e0fbe-e4dd- মণীষ শৰ্মা]ৰ লগত কথা পাতিছোঁ। কৰ্মসূত্ৰে তেওঁ কানাডাৰ এলবাৰ্টা চৰকাৰৰ বাবে এনে শৈক্ষিক ভিডিঅ' প্ৰস্তুত কৰাত সহায় কৰে (Learning and Development Consultant)। অসমীয়া ৱিকিসমাজ আগ্ৰহী হ'লে আমাকো তেওঁ সহায়ক ভিডিঅ'ৰ প্ৰস্তুতিত সহায় কৰাৰ প্ৰতিশ্ৰুতি দিছে। এইবিষয়ত আপোনালোক সকলোৰে মতামত বিচাৰিছোঁ। মোৰ মতে প্ৰতিটো ভিডিঅ' দুইৰ পৰা পাঁচমিনিটৰ ভিতৰত হ'লে ভাল। সম্ভাব্য বিষয় আৰু সমল ব্যক্তিৰ তালিকা এখন দিছোঁ। আগ্ৰহ আৰু প্ৰয়োজন অনুসৰি সালসলনি কৰিব পাৰে- :১) অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াত কেনেকৈ একাউণ্ট খুলিব?: ভাস্কৰ ভূঞা :২) অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াত কেনেকৈ প্ৰবন্ধ সৃষ্টি কৰিব?: দিব্য দত্ত :৩) অসমীয়া ৱিকিউৎসত কেনেকৈ মুক্ত উৎসত উপলভ্য কিতাপ আপল'ড কৰিব?: প্ৰণামিকা অধিকাৰী :৪) অসমীয়া ৱিকিউৎসত কেনেকৈ কিতাপৰ মুদ্ৰণ সংশোধন কৰিব?: ৰুমী বৰা :৫) অসমীয়া ৱিকিউদ্ধৃতিত কেনেকৈ কাম আৰম্ভ কৰিব?: কুলধৰ ৰাভা :৬) অসমীয়া ৱিকিকমন্সত কেনেকৈ ফটো যোগ দিব?: গীতাৰ্থ বৰদলৈ :৭) অসমীয়া ৱিকিৰ ৱিকিপত্ৰিকাত কেনেকৈ সম্পাদনা কৰিব?: নয়নজ্যোতি নাথ :৮) ৱিকিডাটা কি আৰু কেনেকৈ? : বাবুল বৈশ্য :৯) অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াত তথ্য উৎস: কি, কিয়, কেনেকৈ?: জোনালী বৰুৱা :১০) অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া কি নহয়?: ঈশান জ্যোতি বৰা -[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 13:25, 20 March 2024 (ইউ.টি.চি.) * ভাল প্ৰস্তাৱ। আগবাঢ়িব পাৰি। [[সদস্য:ঈশান জ্যোতি বৰা|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ঈশান জ্যোতি বৰা|বাৰ্তা]]) 14:54, 20 March 2024 (ইউ.টি.চি.) ===পৰিকল্পনা=== শেহতীয়াকৈ ৱিকি মেণ্টৰশ্বিপ প্ৰকল্পত সহায়ক ভিডিঅ'ৰ গুৰুত্ব লক্ষ্য কৰি এই প্ৰকল্পটোৰ কাম পুনৰ আগবঢ়োৱাৰ প্ৰস্তাৱ দিব খুজিছোঁ। পূৰ্বতে আমাক সহায়ৰ বাবে আগবাঢ়ি অহা সমল ব্যক্তি মনীষ শৰ্মা বৰ্তমান এই প্ৰকল্পত লাগিব পৰা অৱস্থাত নাই। তাৰোপৰি পূৰ্বৰ পৰিকল্পনাৰো কিছু সালসলনি কৰি তলৰ পদক্ষেপসমূহ প্ৰস্তাৱ কৰিব খুজিছোঁ। * প্ৰতিটো ভিডিঅ' মাথোঁ তিনিমিনিটৰ ভিতৰতে কৰা হ'ব। প্ৰতিটো ভিডিঅ'ত মাথোঁ এটা প্ৰশ্নৰ উত্তৰ দিবলৈ চেষ্টা কৰা হ'ব। দেখুৱাব খোজা পৰ্য্যায় সমূহ বেছি দীঘলীয়া হ'লে ভিডিঅ'ৰ উত্তৰ ভাগ ভাগ কৈ দুই বা তিনিটা ভিডিঅ'ৰে দেখুওৱা হ'ব। * ভিডিঅ'ৰ আৰম্ভণিতে সকলোৱে ৱিকিৰ এখন বেনাৰ দেখুৱাই ল'ব। লগতে সকলোৱে একেদৰেই দিব পৰাকৈ এটা উমৈহতীয়া চিনাকি ঠিক কৰি লোৱা হ'ব। উদাহৰণস্বৰূপে, 'অসমীয়া ৱিকিৰ অনলাইন পাঠলৈ আপোনাক আদৰণি জনাইছোঁ। মোৰ নাম অমুক। আজি মই আপোনালোকক অমুক বিষয়ে হাতে-কামে শিকাম।' * পাঠৰ অডিঅ' আৰু ভিডিঅ' ৰেকৰ্ডিং বক্তাগৰাকীয়ে নিজে কৰিব। কম্পিউটাৰৰ স্ক্ৰীণৰেকৰ্ড কৰি (Windows+Alt+R) হাতে-কামে দেখুৱাই আৰু কৈ যাব। এই কামটো কেনেকৈ কৰিব লাগে সেয়া দেখুৱাই-বুজাই দিয়া হ'ব। * বক্তাৰ ভাষা যিমান পাৰি স্বাভাৱিক বা কথা কোৱাৰ দৰে আৰু সহজ-সৰল হ'লে ভাল। কোনোধৰণৰ স্ক্ৰীপ্ট বা লিখিত ভাষাৰ প্ৰয়োগৰ প্ৰয়োজন নাই। * সকলোবোৰ ভিডিঅ' অসমীয়া ৱিকিৰ ইউটিউব চেনেলত যোগ দিয়া হ'ব। সকলোৱে মন্তব্য জনাবচোন। ওপৰৰ তালিকাখনৰ লগতে অন্য কিবা প্ৰশ্ন যোগ দিব লগীয়া থাকিলেও দিব পাৰে।-[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 14:03, 5 November 2024 (ইউ.টি.চি.) : এনেই ঠিকে আছে, কিন্তু কোনোবা জনা এজনে ধুনীয়াকৈ ভিডিঅ’টো সম্পাদনা কৰি নিদিলে সুষমতা নাথাকিব৷ নহ’লে তুমি এটা ভিডিঅ’ কৰি দেখুৱাই দিলে ভাল পাম৷ [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 06:42, 28 November 2024 (ইউ.টি.চি.) ==ছি লীডচ্ কেম্পেইনৰ অধিনত শিক্ষানুষ্ঠানত ৱিকিৰ প্ৰচাৰ== {{আলোচনা সমাপ্ত}} শিক্ষানুষ্ঠানত ৱিকিৰ প্ৰচাৰ আৰু প্ৰসাৰ কৰাৰ লগতে অধিক সেচ্ছাসেৱকক আগ্ৰহী কৰি তুলিবৰ বাবে ৯। ৪। ২০২৪ তাৰিখে [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিমিডিয়াৰ সজাগতা সভা আৰু কৰ্মশালা, লক্ষীমপুৰ বালিকা মহাবিদ্যালয়|লখিমপুৰ বালিকা মহাবিদ্যালয়ত এখনি কৰ্মশালা]] অনুষ্ঠিত কৰাৰ প্ৰয়াস কৰা হৈছে। কৰ্মশালাৰ বাবে সমল ব্যক্তি হিচাপে @[[সদস্য:Nayan j Nath|— নয়ন জ্যোতি নাথ]] ৰ নাম প্ৰস্তাৱ কৰিলোঁ। লগতে অনুষ্ঠানটোৰ সমন্বয়ক হিচাপে নিজৰ লগতে @[[সদস্য:Jyoti Chiring|— জ্যোতি চিৰিঙ]] ৰ নাম প্ৰস্তাৱ কৰিলোঁ। সকলোকে মতামত জনাবৰ বাবে অনুৰোধ জনালোঁ। নীতেশ গীলৰ পৰামৰ্শ অনুসৰি এই কৰ্মশালাখনি She Leads ৰ অধীনত অনুষ্ঠিত কৰা হ'ব। # [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 11:51, 4 April 2024 (ইউ.টি.চি.) ===প্ৰস্তাৱিত কাৰ্য্যসূচী=== # পুৱা ১১ বজাৰ পৰা ১১:১০ বজালৈ - আৰম্ভণি - জ্যোতি চিৰিং # পুৱা ১১:১০ বজাৰ পৰা ১১:২৫ বজালৈ - সমন্বয়কৰ দু-আষাৰ # পুৱা ১১:২৫ বজাৰ পৰা ১১:৫৫ বজালৈ - ৱিকিমিডিয়াৰ ভগ্নী প্ৰকল্পৰ বিষয়ে বক্তব্য (ৱিকি কমন্স, ৱিকিউদ্ধৃতি, ৱিকি উৎস) - ৰুমী বৰা # পুৱা ১১:৫৫ বজাৰ পৰা দুপৰীয়া ১২:২৫ বজালৈ - অসমীয়া মহিলা ৱিকিমিডিয়ানৰ বক্তব্য ( ভিদিঅ' ) লগতে চাহ বিৰতি # দুপৰীয়া ১২:২৫ বজাৰ পৰা ১:১০ বজালৈ - ৱিকিপিডিয়াৰে পৰিচয় আৰু একাউণ্ট সৃষ্টি - নয়ন জ্যোতি নাথ # দুপৰীয়া ১:১০ বজাৰ পৰা ১:৪০ বজালৈ - প্ৰশ্নোত্তৰ শিতান # দুপৰীয়া ১:৪০ বজাৰ পৰা ২:৩০ বজালৈ - আহাৰ বিৰতি # ২:৩০ বজাৰ পৰা ৩:৫০ বজালৈ - হাতে-কামে ৱিকি ( নয়ন জ্যোতি নাথ, জ্যোতি চিৰিং,ৰুমী বৰা ) # ৩:৫০ বজাৰ পৰা ৪:০০ বজালৈ - শলাগৰ শৰাই - ৰুমী বৰা ===মতামত=== #খুব সুন্দৰ পদক্ষেপ। শুভেচ্ছা জনালোঁ। <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px; ">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp; ([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 11:56, 4 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # বঢ়িয়া। শুভেচ্ছা যাচিলোঁ। [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 12:21, 4 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # বঢ়িয়া প্ৰস্তাৱ! শুভকামনা জনাইছোঁ। -[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 12:57, 4 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # অনুষ্ঠানটোৰ সফলতা কামনা কৰিলোঁ। [[সদস্য:ঈশান জ্যোতি বৰা|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ঈশান জ্যোতি বৰা|বাৰ্তা]]) 13:08, 4 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # সমৰ্থন আৰু শুভকামনা।[[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 15:37, 4 April 2024 (ইউ.টি.চি.)JyotiPN # নিশ্চয়কৈ সহায় আগবাঢ়ম। -[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 15:31, 8 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # শুভেচ্ছা থাকিল -[[User:অজয় দাস|<span style='color: #ceff00; background-color: #1e1e1e; '><b>&nbsp; অজয়&nbsp; </b></span>]] [[User Talk:অজয় দাস|^{<span style='color: #ceff00; background-color: #1e1e1e; '><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 16:04, 8 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # শুভেচ্ছা থাকিল। [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 05:56, 9 April 2024 (ইউ.টি.চি.) </div> == ছি লীডচ্ কেম্পেইন:সজাগতা সভা আৰু কৰ্মশালা== {{আলোচনা সমাপ্ত}} অহা ৩০ এপ্ৰিল, ২০২৪ত নগাঁও মহাবিদ্যালয়ত She Leads Capmpaignৰ অধীনত এখনি [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিমিডিয়াৰ সজাগতা সভা আৰু কৰ্মশালা ২০২৪, নগাঁও মহাবিদ্যালয়|এদিনীয়া ৱিকি-সজাগতা সভা আৰু প্ৰশিক্ষণ কৰ্মশালা]]ৰ আয়োজন কৰা হৈছে। সেইদিনা অসমীয়া ৱিকিমেডিয়াৰ মহিলা সম্পাদকসকলক সম্ভৱ হ’লে উপস্থিত থাকিবলৈ আহ্বান জনালোঁ। কৰ্মশালাখনিত ৱিকিপিডিয়া, ৱিকিউংস, ৱিকিউদ্ধৃতি আৰু ৱিকিকমন্সৰ বিষয়ে প্ৰাৰম্ভিক প্ৰশিক্ষণ দিবলৈ মনস্থ কৰা হৈছে। সকলো সক্ৰিয় সম্পাদকৰ পৰা দিহা-পৰামৰ্শ বিচৰা হ’ল। (অনুষ্ঠানটিৰ কাৰ্যসূচী নিৰ্দিষ্ট হোৱাৰ পিছত এই জাননীতে সন্নিৱিষ্ট কৰা হ’ব)- [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 12:30, 4 April 2024 (ইউ.টি.চি.) ===কাৰ্যসূচী=== *পুৱা ৯:১৫ বজাৰ পৰা ১০:০০ বজালৈ -পৰিচয়মূলক ভাষণ। *পুৱা ১০:০০ বজাৰ পৰা ১০:১৫ বজালৈ -ৱিকিপিডিয়াত কেনেকৈ একাউণ্ট তৈয়াৰ কৰিব পাৰি। * পুৱা ১০:১৫ বজাৰ পৰা ১০:০০ বজালৈ -ৱিকিকমন্সত ফটো কেনেকৈ আপলোড কৰিব। *পুৱা ১১:০০ বজাৰ পৰা ১১:১৫ বজালৈ -চাহ-বিৰতি। *পুৱা ১১:১৫ বজাৰ পৰা দুপৰীয়া ১২:৩০ বজালৈ -ৱিকিউদ্ধৃতিত সম্পাদনা কৰা। *দুপৰীয়া ১২:৩০ বজাৰ পৰা ০১:০০ বজালৈ - প্ৰশ্নোত্তৰ * দুপৰেয়া ০১:০০ বজাৰ পৰা ০২:০০ বজালৈ -আহাৰ বিৰতি *দুপৰীয়া ০২:০০ বজাৰ পৰা ০৪:০০ বজালৈ -দুটা গোটত বিভক্ত, একে সময়তে দুগৰাকী সমল ব্যক্তিৰ দ্বাৰা ৱিকিউৎস আৰু ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনা প্ৰশিক্ষণ। *বিয়লি ০৪:০০ বজাৰ পৰা ০৪:৩০ বজালৈ -অংশগ্ৰহণকাৰীসকলৰ পৰা প্ৰশ্ন। *সন্ধিয়া ০৪:৩০ বজাত -প্ৰতিষ্ঠানলৈ ধন্যবাদ জ্ঞাপন। (নগাঁও মহাবিদ্যালয়) ===মতামত=== # বঢ়িয়া প্ৰস্তাৱ! শুভকামনা জনাইছোঁ। -[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 12:57, 4 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # অনুষ্ঠানটোৰ সফলতা কামনা কৰিলোঁ। [[সদস্য:ঈশান জ্যোতি বৰা|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ঈশান জ্যোতি বৰা|বাৰ্তা]]) 13:09, 4 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # আদৰণীয় প্ৰস্তাৱ। শুভেচ্ছা জনালোঁ। [[সদস্য:Mousumi.Das|Mousumi.Das]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Mousumi.Das|বাৰ্তা]]) 16:16, 4 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # খুব সুন্দৰ পদক্ষেপ। শুভেচ্ছা জনালোঁ। <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px; ">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp; ([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 14:27, 4 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # শুভেচ্ছা থাকিল। -[[User:অজয় দাস|<span style='color: #ceff00; background-color: #1e1e1e; '><b>&nbsp; অজয়&nbsp; </b></span>]] [[User Talk:অজয় দাস|^{<span style='color: #ceff00; background-color: #1e1e1e; '><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 16:54, 6 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # অনুষ্ঠানটো সফল হোৱাৰ কামনা কৰিলোঁ।[[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 10:05, 7 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # অনুষ্ঠানটোত উপস্থিত থাকি সহযোগিতা আগবঢ়াই যাবলৈ চেষ্টা কৰিম। [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 13:09, 8 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # আন্তৰিক শুভেচ্ছা! -[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 15:32, 8 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # শুভেচ্ছা থাকিল। [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 05:56, 9 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # এই জয় যাত্ৰাৰ অংশীদাৰ হবলৈ আমিও যত্ন কৰিম </div> ==সক্ৰিয় ৱিকিমিডিয়ান চন্দন চিৰিং ফুকনৰ স্মৃতি যুগমীয়া কৰাৰ বাবে পদক্ষেপ== ===পদক্ষেপসমূহ থোৰতে=== অসমীয়া ৱিকি সমাজৰ এগৰাকী অক্লান্ত সদস্য '''চন্দন চিৰিং''' আৰু নাই! কিন্তু চন্দনৰ সৰলতা, নিষ্ঠা আৰু কৰ্মোদ্যমে আমাক সদায়ে প্ৰেৰণা যোগাই যাব আৰু তেওঁক অসমীয়া ৱিকি সমাজৰ মাজত সদায়ে জীয়াই থাকিব। চন্দনৰ স্মৃতি যুগমীয়া কৰি ৰখাৰ বাবে ২৮ এপ্ৰিল, দেওবাৰৰ শোকসভাত গ্ৰহণ কৰা প্ৰস্তাৱসমূহ হ'ল- ====ৱিকিপত্ৰিকাত শ্ৰদ্ধাঞ্জলিসূচক শিতান==== [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপত্ৰিকা/মে’-২০২৪|মে' ২০২৪ মাহৰ ৱিকিপত্ৰিকা]]ত চন্দন চিৰিঙৰ বাবে এটা শ্ৰদ্ধাঞ্জলিসূচক শিতান ৰখাৰ প্ৰস্তাৱ। তাতে সকলোৱে চন্দনৰ সান্নিধ্য বা কোনো অভিজ্ঞতা, শ্ৰদ্ধাঞ্জলিৰে বাৰ্তা দিব পাৰিব। এই ৱিকিপত্ৰিকা '''৫ মে'''' তাৰিখে মাহিলী ৱিকিসভাত মুকলি কৰা হ'ব। :: ''সমন্বয়ক: দিব্য দত্ত'' ====অনলাইন স্মৃতিগ্ৰন্থ প্ৰকাশ==== চন্দনৰ সকলো লেখা, ৱিকিত অৱদানৰ পৰিসংখ্যা, পদক আৰু ৱিকিপত্ৰিকাৰ শ্ৰদ্ধাঞ্জলিসূচক বাৰ্তাসমূহ যোগ দি এখন অনলাইন স্মৃতিগ্ৰন্থ প্ৰকাশ কৰাৰ প্ৰস্তাৱ। এই স্মৃতিগ্ৰন্থ প্ৰয়োজন অনুসৰি প্ৰিণ্ট কৰিব পৰা যাব। এই স্মৃতিগ্ৰন্থৰ অনলাইন আৰু অফলাইন কপি অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ জন্মদিন '''২ জুন'''ৰ দিনা আনুষ্ঠানিকভাৱে মুকলি কৰিব পাৰি। :: ''সমন্বয়ক: ঈশান জ্যোতি বৰা, গীতাৰ্থ বৰদলৈ'' ====চন্দন চিৰিং ফুকন সোঁৱৰণী ভিডিঅ' প্ৰস্তুত==== চন্দনৰ লগত জড়িত সকলো ফটো, অডিঅ' আৰু ভিডিঅ' ফাইল লগ লগাই এটা ভিডিঅ' প্ৰস্তুত কৰাৰ সিদ্ধান্ত। এই সকলো ফাইল [https://drive.google.com/drive/u/0/folders/1CsHGRS0py_ooMXAaJ2MpC3-feKIoRc4- এই লিংক]ত গৈ গুগল ড্ৰাইভত যোগ দিবলৈ অনুৰোধ কৰিছোঁ। এই সংকলিত ভিডিঅ' ৰূপটো অসমীয়া ৱিকিৰ ইউটিউব চেনেল আৰু অন্যান্য সামাজিক মাধ্যমত অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ জন্মদিন '''২ জুন'''ৰ দিনা আনুষ্ঠানিকভাৱে মুকলি কৰিব পাৰি। :: ''সমন্বয়ক: জলি ৰুমী বৰা'' ====চন্দন চিৰিং পদক==== ৱিকিউদ্ধৃতিত প্ৰতিমাহে সৰ্বোচ্চ সম্পাদনা কৰা সদস্যগৰাকীক ''''চন্দন চিৰিং পদক'''' দিয়াৰ প্ৰস্তাৱ। এই পদকৰ সাঁচটো সাজিবলৈ নয়ন জ্যোতি নাথক অনুৰোধ কৰিছোঁ। :: ''সমন্বয়ক: নয়ন জ্যোতি নাথ'' ====চন্দন চিৰিং ফুকন সোঁৱৰণি ন্যাস==== *''সমন্বয়ক: প্ৰণামিকা অধিকাৰী'' '''চন্দন চিৰিং ফুকন সোঁৱৰণি ন্যাস''' সম্পৰ্কীয় হোৱাটছ আপ গোটত হোৱা আলোচনাৰ সাৰাংশ: =====ন্যাসৰ সংবিধান===== ন্যাসৰ এখন সংবিধানৰ খচৰা প্ৰস্তুত কৰাৰ দায়িত্ব *দিব্য দত্ত *প্ৰণামিকা অধিকাৰী =====বেংক একাউণ্ট===== ন্যাসৰ বেংক একাউণ্ট তেজপুৰ নাইবা নগাঁৱত খুলিব লাগিব =====পৰিয়ালৰ সদস্য===== ন্যাসৰ সাধাৰণ সদস্য হিচাপে চন্দন চিৰিং ফুকনৰ পৰিয়ালৰ এজন বা দুজন ব্যক্তিক ৰখা হ’ব। =====কাৰ্যনিৰ্বাহক সমিতি===== আলোচনামৰ্মে সমিতি গঠন কৰা হ’ল৷ ====চন্দন চিৰিং ফুকন বৰ্ষশ্ৰেষ্ঠ ৱিকিমিডিয়ান বঁটা==== বৰ্ষশ্ৰেষ্ঠ ৱিকিমিডিয়ান এজনক ‘'''চন্দন চিৰিং ফুকন বৰ্ষশ্ৰেষ্ঠ ৱিকিমিডিয়ান বঁটা''' দিয়াৰ প্ৰস্তাৱ। এই বঁটাৰ সৈতে মানপত্ৰ, কিতাপৰ টোপোলা আদি অন্যান্য সামগ্ৰী থাকিব। তাৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় খা-খৰচৰ বাবে আগ্ৰহী যিকোনো ৱিকিমিডিয়ানে সহায় কৰিব পাৰিব। এই পদক প্ৰতিবছৰে ৱিকিউদ্ধৃতিৰ জন্মদিন '''৪ জানুৱাৰী''' তাৰিখে দিয়াৰ কথা ভবা হৈছে। :: ''সমন্বয়ক: ভাস্কৰ ভূঞা, অনামিকা বড়া'' :: ''২০২৪ চনৰ পুৰস্কাৰ:'' :::''নগদ ধন: নয়ন জ্যোতি নাথ (৫০০১/- টকা)'' :::''কিতাপৰ টোপোলা:প্ৰিয়াংকুশ ডেকা আৰু অনামিকা বড়া'' :::''মানপত্ৰ: ভাস্কৰ ভূঞা'' :::''ট্ৰফী: দিব্য দত্ত'' ====চন্দন চিৰিং ফুকন সোঁৱৰণী সম্পাদনা মেলা==== ৱিকিউদ্ধৃতিত সক্ৰিয়তা বঢ়োৱাৰ উদেশ্যে ১ মে'ৰ পৰা ৩১ মে' লৈ দ্বিতীয় এখন ''' চন্দন চিৰিং ফুকন সোঁৱৰণী ৱিকিউদ্ধৃতি সম্পাদনা মেলা''' আয়োজন কৰাৰ প্ৰস্তাৱ দিছোঁ। এই মেলাত সৰ্বোচ্চ অৱদানকাৰীসকলক প্ৰথম, দ্বিতীয় আৰু তৃতীয় পুৰস্কাৰ হিচাপে ক্ৰমান্বয়ে ১২০০/-, ৮০০/- আৰু ৫০০/- টকাৰ সৈতে মানপত্ৰ প্ৰদান কৰা হ'ব। পুৰস্কাৰসমূহ অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ জন্মদিন '''২ জুন'''ৰ দিনা আনুষ্ঠানিকভাৱে প্ৰদান কৰিব পৰা হ'ব। :: ''সমন্বয়ক: কুলধৰ ৰাভা, উদ্ধৃতি পৰীক্ষক: দিব্য দত্ত, চাণক্য কুমাৰ দাস'' :: ''পুৰস্কাৰ: জলি ৰুমী বৰা; মানপত্ৰ:...'' :: ===মতামত=== # সমৰ্থন জনালোঁ।<span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px; ">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#6 # # সংখ্যায়িত তালিকা আইটেম 63300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp; ([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 15:39, 28 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # সমৰ্থন। [[সদস্য:Psneog|Psneog]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Psneog|বাৰ্তা]]) 20:32, 28 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # সমৰ্থন জনালোঁ।[[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 02:21, 29 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # সমৰ্থন জনালোঁ।[[সদস্য:Jyoti Chiring|Jyoti Chiring]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Jyoti Chiring|বাৰ্তা]]) 02:28, 29 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} - [[User:Kuldhar Rabha|<font color="#cc0099">𝒦𝓊𝓁𝒹𝒽𝒶𝓇 ℛ𝒶𝒷𝒽𝒶</font>]] ^{[[User Talk:Kuldhar Rabha|<font color="#6600cc">(𝒯𝒶𝓁𝓀)</font>]]} 03:53, 29 April 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} - [[সদস্য:KhiLanTzi|KHI-LAN-TZI]] # {{Support}} — [[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:-chanakyakdas|বাৰ্তা]]) 13:43, 29 April 2024 (সুন্দৰ পদক্ষেপ) # {{Support}} — [[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 17:00, 1 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} - [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 18:22, 4 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{support}} -[[সদস্য:Rajdweep nlb|Rajdweep nlb]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rajdweep nlb|বাৰ্তা]]) 06:14, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{support}} [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 09:29, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) ==চন্দন চিৰিং ফুকন বৰ্ষশ্ৰেষ্ঠ ৱিকিমিডিয়ান বঁটা== ===নিয়মাৱলী=== *বঁটাত থাকিব এখন মানপত্ৰ, এটা ট্ৰফী আৰু কিতাপৰ টোপোলা। লগতে ইচ্ছুক ৱিকিমিডিয়ানে নিজে ঘোষণা কৰি নগদ ধন আগবঢ়াব পাৰিব। *বঁটাটো প্ৰতিবছৰে ৪ জানুৱাৰীত ঘোষণা কৰা হ'ব। *অসমীয়া ৱিকিৰ যিকোনো প্ৰকল্পত সক্ৰিয় হোৱা সদস্যসকলৰ মাজৰ পৰা এজন নিৰ্বাচিত কৰা হ'ব। **বছৰটোত অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াত অতি কমেও ৩০টা প্ৰবন্ধ সৃষ্টি কৰিব লাগিব। এটা প্ৰবন্ধত সন্নিৱিষ্ট ন্যূনতম শব্দ ৩০০। **অসমীয়া ৱিকিউদ্ধৃতিত বছৰটোত ন্যূনতম ২০টা পৃষ্ঠা সৃষ্টি কৰিব লাগিব আৰু প্ৰতিটো পৃষ্ঠাত কমেও ৫টা উদ্ধৃতি থাকিব লাগিব নাইবা পুৰণি পৃষ্ঠাসমূহত কমেও ১০০টা উদ্ধৃতি জমা কৰিব লাগিব। **অসমীয়া ৱিকিউৎসত ন্যূনতম ৮০০ পৃষ্ঠা মুদ্ৰণ সংশোধন অথবা বৈধকৰণ কৰিব লাগিব। *তিনিওটা প্ৰকল্পৰ চৰ্তসমূহৰ ভিতৰত যিকোনো এটা পূৰ হ’লে যোগ্য বিবেচিত হ’ব। *কোনো এটা প্ৰকল্পত সৰ্বোচ্চ সম্পাদনা কৰা দুজন বা ততোধিক হ'লে আন দুটা প্ৰকল্পৰ যিকোনো এটাত সক্ৰিয়তাৰ ভিত্তিত বিজয়ী নিৰ্ণয় কৰা হ'ব। *কোনো বৰ্ষত কোনো ৱিকিমিডিয়ান যোগ্য বিবেচিত নহ’লে বঁটা বাতিল কৰা হ’ব। *এবাৰ বঁটা লাভ কৰাজন দ্বিতীয়বাৰৰ বাবে বিবেচিত নহ'ব। *এই বঁটা ২০২৪ চনৰ পৰা আৰম্ভ কৰি তিনিবছৰলৈকে দিয়া হ'ব। তিনিবছৰৰ পাছত শেষৰ বছৰটোত বঁটাটো পুনৰ অনাগত তিনিবছৰলৈ বাহাল কৰিবলৈ সমকালীন সক্ৰিয় সদস্যসকলৰ সন্মতিত ৰাইজৰ চৰাত প্ৰস্তাৱ গৃহীত হ'ব লাগিব। *বঁটা সম্পৰ্কীয় যিকোনো সিদ্ধান্ত লোৱাৰ দায়িত্ব ''চন্দন চিৰিং ফুকন সোঁৱৰণী ন্যাস''ৰ ওপৰত ন্যস্ত থাকিব। *আয়োজকসকল/বঁটা প্ৰদান সমিতি এই বঁটাৰ বাবে বিবেচিত নহ'ব। ===আয়োজক সমিতি (অস্থায়ী)=== (আৰম্ভণি পৰ্যায়ত আয়োজক সমিতিত আছে বঁটাৰ বৰঙণি দিয়াসকল, বিচাৰক/পৰ্যবেক্ষক, অন্য কেইজনমান সদস্য, প্ৰশাসকসকল। ইয়াৰ বাহিৰে বঁটা ল'বলৈ অনিচ্ছুক হ'লে ২০১৯ চনৰ পূৰ্বৰ পৰা সক্ৰিয় ৱিকিমিডিয়ানে তলত নিজৰ নাম আৰু চহী প্ৰদান কৰিব পাৰে। ) {| class="wikitable" width="100%" ! style="background:#ccf; " | ক্ৰমিক নং ! style="background:#ccf; " | আয়োজক সমিতিৰ সদস্যৰ নাম ! style="background:#ccf; " | চহী |- |১ |নয়ন জ্যোতি নাথ |[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 15:43, 1 June 2024 (ইউ.টি.চি.) |- |২ |দিব্য দত্ত |<span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px; ">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp; ([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 08:16, 1 June 2024 (ইউ.টি.চি.) |- |৩ |প্ৰণামিকা অধিকাৰী | |- |৪ |জলী ৰুমী বৰা | |- |৫ |অনামিকা বড়া |[[সদস্য:অনামিকা(চুমু) বড়া|অনামিকা(চুমু) বড়া]] ([[সদস্য বাৰ্তা:অনামিকা(চুমু) বড়া|বাৰ্তা]]) 07:59, 1 June 2024 (ইউ.টি.চি.) |- |৬ |চাণক্য কুমাৰ দাস |[[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:-chanakyakdas|বাৰ্তা]]) 08:18, 1 June 2024 (ইউ.টি.চি.) |- |৭ |কুলধৰ ৰাভা |[[User:Kuldhar Rabha|<font color="#cc0099">𝒦𝓊𝓁𝒹𝒽𝒶𝓇 ℛ𝒶𝒷𝒽𝒶</font>]] ^{[[User Talk:Kuldhar Rabha|<font color="#6600cc">(𝒯𝒶𝓁𝓀)</font>]]} 08:15, 1 June 2024 (ইউ.টি.চি.) |- |৮ |ভাস্কৰ ভূঞা |[[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 07:24, 19 August 2024 (ইউ.টি.চি.) |- |৯ |প্ৰিয়াংকুশ ডেকা |[[সদস্য:Priyankush Deka|Priyankush Deka]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Priyankush Deka|বাৰ্তা]]) 08:32, 1 June 2024 (ইউ.টি.চি.) |} =='''ৱিকিৰ জন্মদিন উদযাপন আৰু চন্দন চিৰিং ফুকনৰ স্মৃতিগ্ৰন্থ উন্মোচন'''== {{আলোচনা সমাপ্ত}} মে' মাহৰ অনলাইন ৱিকি মিটৰ সিদ্ধান্ত মৰ্মে "অসমীয়া ৱিকিৰ জন্মদিন তথা চন্দন চিৰিং ফুকনৰ স্মৃতিগ্ৰন্থ উন্মোচন" ২০২৪ চনৰ ''' ২ জুন''' তাৰিখে তেজপুৰৰ '''অগ্নিগড় উদ্যানত''' অনুষ্ঠিত কৰাৰ মনস্থ কৰা হৈছে। ইয়াত '''সমন্বয়ক''' হিচাপে কোনে কোনে দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰিব আৰু কেনেদৰে আয়োজন কৰা হ'ব সেই বিষয়ে সকলো ৱিকিমিডিয়ানৰ পৰা দিহা পৰামৰ্শ বিচৰা হ'ল। [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 18:02, 6 May 2024 (ইউ.টি.চি.) ====উপস্থিত থাকিম==== #[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 18:08, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # উপস্থিত থাকিব পাৰিম বুলি আশা কৰিছোঁ। [[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 05:25, 8 May 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 23:30, 8 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # <span style="white-space:nowrap; text-shadow:#00BFFF 0em 0em 0.8em,#EE82EE -0.8em -0.8em 0.9em,#1D6B00 0.7em 0.7em 0.8em; color:#FF0000">'''[[User:Bishnu_Saikia|বিষ্ণু শইকীয়া]]'''⇒<span style="font-size: 25px; ">[[User talk:Bishnu_Saikia|✉]]</span></span> 11:37, 9 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # উপস্থিত থাকিম বুলি ভাবিছোঁ। [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 14:31, 9 May 2024 (ইউ.টি.চি.) ====উপস্থিত থকাৰ চেষ্টা কৰিম==== ====সমৰ্থন ==== # সমৰ্থন। [[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 06:19, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 06:58, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{support}} [[সদস্য:ঈশান জ্যোতি বৰা|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ঈশান জ্যোতি বৰা|বাৰ্তা]]) 07:40, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Babulbaishya|বাবুল বৈশ্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Babulbaishya|বাৰ্তা]]) 08:07, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 09:27, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{support}}- [[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 12:24, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} — [[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:-chanakyakdas|বাৰ্তা]]) 14:53, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} -[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 18:13, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} - <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px; ">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp; ([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 01:52, 8 May 2024 (ইউ.টি.চি.) ====বিৰোধ ==== ====কাৰ্যসূচী==== ====মতামত==== # ই-বুকখনৰ কাম ইতিমধ্যেই আৰম্ভ কৰিছোঁ। অৱশ্যে মূল অনুষ্ঠানৰ দিনা উপস্থিত থকাৰ সম্ভাৱনা কম। [[সদস্য:ঈশান জ্যোতি বৰা|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ঈশান জ্যোতি বৰা|বাৰ্তা]]) 07:40, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # উপস্থিত থাকিব নোৱাৰিম যদিও দূৰৈৰ পৰাই যি পাৰোঁ সহায়-সহযোগিতা কৰিবলৈ প্ৰস্তুত। -[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 12:25, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # তেজপুৰৰ পৰা কিছু দূৰৈত থকাসকলৰ সুবিধাৰ প্ৰতি লক্ষ্য ৰাখি অনুষ্ঠানটি দুপৰীয়া সময়ত দুই-তিনিঘণ্টাৰ ভিতৰতে কৰা ভাল যেন লাগিছে। নগাঁৱৰ পৰা যিমান পাৰোঁ সহযোগিতা আগবঢ়াম। - [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 18:10, 7 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # উপস্থিত থাকিব নোৱাৰিম। <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px; ">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp; ([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 01:53, 8 May 2024 (ইউ.টি.চি.) # স্থানীয় ব্যক্তি হিচাপে এই সভাত উপস্থিত থকাৰ লগতে যথাসম্ভৱ সহায় কৰিব প্ৰয়াস কৰিব। লগতে মোৰ বাবে নিৰ্দিষ্ট কোনো কৰনীয় থাকিলে নিসংকোচে জনায় যেন। <span style="white-space:nowrap; text-shadow:#00BFFF 0em 0em 0.8em,#EE82EE -0.8em -0.8em 0.9em,#1D6B00 0.7em 0.7em 0.8em; color:#FF0000">'''[[User:Bishnu_Saikia|বিষ্ণু শইকীয়া]]'''⇒<span style="font-size: 25px; ">[[User talk:Bishnu_Saikia|✉]]</span></span> 11:41, 9 May 2024 (ইউ.টি.চি.) </div> == আহোম বুৰঞ্জী সম্পৰ্কীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ সম্পাদনা == শেহতীয়াকৈ আহোম বুৰঞ্জী (ৰাজ্য, ৰাজবংশ, কীৰ্তিচিহ্ন আদি) সম্পৰ্কীয় প্ৰবন্ধসমূহত গুৰুতৰ সালসলনি পৰিলক্ষিত হৈছে। প্ৰবন্ধসমূহৰ সম্পাদনা সম্পৰ্কীয় বিবাদ নীৰসন কৰিবলৈ কেইটামান প্ৰস্তাৱ দিব খুজিছোঁ। # প্ৰবন্ধসমূহৰ শিৰোনাম প্ৰচলিত অসমীয়া নামেৰে হ'ব লাগিব। আহোম নামসমূহ মূলৰ ওচৰচপা হ’লেও সেইসমূহ প্ৰচলিত (common) বা সহজবোধগম্য নহ'ব পাৰে। আহোম নাম যেনে -"চ্যু-হ্যুণ-মু'ঙ" আদি বন্ধনীৰ ভিতৰত থাকিব পাৰে। #আৰম্ভণিৰ অংশবোৰত আহোম লিপি আৰু অসমীয়া লিপিৰে "মৌঙ ডুন চোন খাম" লিখাৰ প্ৰয়োজন নাই। প্ৰচলিত গ্ৰন্থ বা আন উৎসত তেনেকৈ পৰিচয় দিয়া নহয়। #প্ৰবন্ধবোৰ বিৱৰণ অংশবোৰত অপৰিহাৰ্য্য আহোম শব্দসমূহ বুজি পোৱাকৈ বন্ধনীত যিমান পাৰি অসমীয়া অৰ্থ থকা উচিত বা শব্দবোৰ মূল প্ৰবন্ধলৈ সংযোগ কৰা উচিত। #তথ্যসূত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত "প্ৰাথমিক উৎস" পৰিহাৰ সলনি গৌণ বা তৃতীয় শ্ৰেণীৰ উৎস ব্যৱহাৰ কৰা উচিত। উৎসবোৰত বিষয়বস্তুৰ সম্যক আলোচনা থকা উচিত; বিষয়বস্তু সম্পৰ্কে কেৱল এটা শব্দ বা এটা শাৰী উল্লেখ থকা উৎস গ্ৰহণীয় নহয়। এই ক্ষেত্ৰত সকলোৰে মতামত কামনা কৰিলোঁ। আৰু কিবা থাকিলে যোগ দিব পাৰে। ৰাইজ সন্মত হ'লে এইসমূহ প্ৰবন্ধৰ সম্পাদনাৰ বাবে ২৪ আগষ্টৰ পৰা এসপ্তাহ সময় প্ৰস্তাৱ কৰিলোঁ। [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 07:45, 17 August 2024 (ইউ.টি.চি.) ===সমৰ্থন=== # সমৰ্থন। <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px; ">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp; ([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 11:58, 17 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # সমৰ্থন। -[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 13:01, 17 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # সমৰ্থন। - [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 13:10, 17 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # সমৰ্থন। — [[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:-chanakyakdas|বাৰ্তা]]) 02:57, 18 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{support}}-[[User:অজয় দাস|<span style='color: #ceff00; background-color: #1e1e1e; '><b>&nbsp; অজয়&nbsp; </b></span>]] [[User Talk:অজয় দাস|^{<span style='color: #ceff00; background-color: #1e1e1e; '><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 04:13, 18 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{support}}-[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 22:31, 18 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{support}} [[সদস্য:Babulbaishya|বাবুল বৈশ্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Babulbaishya|বাৰ্তা]]) 04:40, 19 August 2024 (ইউ.টি.চি.) ===মতামত=== #'''প্ৰচলিত অসমীয়া নাম''': {{support}} আছে পিছে "চ্যু-হ্যুণ-মু'ঙ" টাই উচ্চাৰণৰ নহয়, অসমত আজিকালি শিক্ষা অনুষ্ঠান, বা অইন ক্ষেত্ৰত '''চ্যু''' অধিক প্ৰচলিত হৈছে বাবেহে সলনি কৰা হৈছিল। টাই উচ্চাৰণ '''Hso''' (𑜏𑜢𑜤𑜰𑜫) হয়। '''আৰম্ভণিৰ অংশবোৰত আহোম লিপি''': [[:en:WP:UEIA|WP:UEIA]]ৰ নিৰ্দেশনাৱলী অনুসৰি প্ৰথম অংশত থলুৱা ভাষা (Native language) ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে আৰু সেয়েহে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল। বাৰে বাৰে ব্যৱহাৰ হোৱাৰ অংশত আঁতৰাব পাৰি কিন্তু প্ৰথম ব্যৱহাৰৰ অনুমতি আছে।'''বন্ধনীত যিমান পাৰি অসমীয়া অৰ্থ''': {{support}} আছে লিখি যাব পাৰি। কিন্তু প্ৰথম ব্যৱহাৰত থলুৱা লিপিত লিখিব লাগে। "প্ৰাথমিক উৎস" পৰিহাৰ: পৰাপক্ষত গৌণ বা তৃতীয় শ্ৰেণীৰ উৎস ব্যৱহাৰ কৰা উচিত পিছে যদি নাথাকে প্ৰাথমিক উৎস ব্যৱহাৰ কৰাৰ বাহিৰে উপাই নাথাকে। [[:en:WP:PRIMARY|WP:PRIMARY]] {{Tq|Primary sources that have been reputably published may be used in Wikipedia, but only with care, because it is easy to misuse them.}} গতিকে গোলাপ চন্দ্ৰ বৰুৱাৰ বুৰঞ্জী ব্যৱহাৰত বাধা থাকিব নালাগে যদিহে গৌণ বা তৃতীয় শ্ৰেণীৰ উৎস থাকে তেতিয়া সেয়া অধিক নিৰ্ভৰযোগ্য হব। [[সদস্য:KhiLanTzi|KHI-LAN-TZI]] :যিবোৰ বুৰঞ্জী আহোম ৰাজবংশৰ পৃষ্ঠপোষকতাত লিখা হোৱা নাছিল, সেইবোৰ প্ৰাথমিক উৎস নহয়। সেইবোৰ নিসন্দেহে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। দ্বিতীয়তে অসমৰ থলুৱা ভাষা টাই নহয়, অসমীয়াহে। আৰু "চ্যু-হ্যুণ-মু'ঙ" আদি কি উচ্চাৰণ নাজানোঁ, কিন্তু এয়া অসমীয়া উচ্চাৰণ নহয়। অতীজতে হয়তো আহোমসকলে এনে শব্দ ব্যৱহাৰ কৰিছিল, কিন্তু এতিয়া কিছুলোকে এই শব্দবোৰ প্ৰচলনৰ চেষ্টাহে কৰি আছে। গতিকে থলুৱা শব্দ বুলি "চ্যু-হ্যুণ-মু'ঙ"ৰ দৰে শব্দ ব্যৱহাৰ কৰাৰ মই পক্ষপাতী নহয়। আৰু তৃতীয়তে “অধিক ব্যৱহাৰ হোৱা শব্দ” মানে বিভিন্ন ৱেবছাইট, কিতাপ আদি ব্যৱহাৰ হোৱা শব্দৰ সংখ্যা গণনা কৰা নহয়। যিকোনো শব্দৰ বহু প্ৰতিশব্দ থাকে তাৰে কোনটো শব্দৰ সৈতে সমাজৰ ব্যক্তিসকল অভ্যস্ত বা কোনটো শব্দ সহজে বোধগম্য সেইটোকহে বুজুৱা হয়। <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 03:49, 30 August 2024 (ইউ.টি.চি.) ::মই তেওঁৰ বক্তব্য {{tq|আহোম নাম যেনে -"চ্যু-হ্যুণ-মু'ঙ"}} শুধৰাই দিছিলোঁ। তেওঁ কোৱাৰ দৰে Syu-Hung-Mueng থলুৱা উচ্চাৰণ নহয় আহোম উচ্চাৰণ Hso-Hoom-Mueng (𑜏𑜢𑜤𑜰𑜫 𑜑𑜪𑜥 𑜉𑜢𑜤𑜂𑜫) হয়। বাকী ৰাইজে চ্যু-কা-ফা উচ্চাৰণ কৰ পৰা লৈছে মই নাজানো কিন্তু যদিহে ব্যৱহাৰ হৈছে পৃষ্ঠা নাম তেনেকৈ ৰখাই ভাল। [[সদস্য:KhiLanTzi|KHI-LAN-TZI]] ==Wiki Loves Documentation – Assam Chapter== [[File:Logo of Wiki Loves Manuscript Assam chapter.png|thumb|প্ৰকল্পটোৰ ল'গ']] ২০২৩ চনত Wiki Loves Manuscript বুলি তিনিমহীয়া অনলাইন কৰ্মশালা এখন অনুষ্ঠিত কৰিছিল। তাত পৃথিৱীৰ বিভিন্ন ভাষাৰ Manuscript সংৰক্ষণৰ কথা আলোচনা চলিছিল। তেতিয়া মোৰ মনলৈ অসমৰ সাঁচিপাতৰ সংৰক্ষণৰ কথা মনলৈ আহিল। লগতে, যোৱা কেইবছৰমানৰ পৰা GLAM-WIKI সম্বন্ধীয় কিবা প্ৰকল্প আৰম্ভ কৰাৰ ভাবি আছিলোঁ। এই সম্পৰ্কত মোৰ অভিজ্ঞতা আৰু পৰিকল্পানাৰ বিষয়ে ৱিকিৰ ব্লগত মোৰ এটা লেখা প্ৰকাশ পাইছিল। ([https://diff.wikimedia.org/2024/06/19/preserving-assamese-heritage-through-the-wikisource-loves-manuscripts-project/ লিংক]) ইয়াৰ আধাৰতে, ২০২৪ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰী মাহত, শৈলেশ পাটনায়কৰ লগত এই বিষয়ত গুগুল-মিটত আলোচনা কৰিলোঁ। এই অলোচনা চক্ৰত মোৰ লগতে নয়ন জ্যোতি নাথ, প্ৰণামিকা অধিকাৰী, আৰু ভাস্কৰ ভূঞা উপস্থিত আছিল। এই আলোচনাৰ আধাৰতে ব্যক্তিগত সংগ্ৰহত ৰখা অসমৰ সাঁচি পাতৰ পুথিসমূহ নথিভূক্ত কৰাৰ চিন্তা-চৰ্চা কৰা হয়, য'ত বৈজ্ঞানিক সংৰক্ষণ পদ্ধতিৰ অভাৱ আছে। কিছুমান ক্ষেত্ৰত, বানপানীৰ দৰে প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগৰ বাবে এই সংগ্ৰহবোৰ হেৰুৱাই পেলোৱা হৈছে। ইয়াৰ উপৰিও, মই তিতাবৰ স্থিত বৌদ্ধ বিহাৰ ভ্ৰমণ কৰোঁতে জানিবলৈ পাইছিলোঁ যে পুৰণি নথিপত্ৰবোৰত ব্যৱহৃত পৰম্পৰাগত লিপিৰ সৈতে বৰ্তমান প্ৰজন্মৰ লোক প্ৰায়ে অপৰিচিত। এই পৰিস্থিতিয়ে অসমৰ অনন্য সংস্কৃতি, ইতিহাস আৰু বিবিধ দৃষ্টিভংগীৰ বিষয়ে বিশ্বাসযোগ্য আৰু নিৰ্ভৰযোগ্য তথ্য প্ৰদান কৰি অনলাইন জ্ঞান বৃদ্ধি কৰাৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ সুযোগ প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। সেয়ে, আমি "Wiki Loves Documentation – Assam Chapter" নামৰ প্ৰকল্পটো আৰম্ভ কৰাৰ পৰিকল্পনা কৰিছোঁ। ইয়াৰ বাবে, আমি ভিডিঅ', অডিঅ' ৰেকৰ্ডিং আৰু লিখিত প্ৰবন্ধ আদিৰ যুগুত কৰাৰ পৰিকল্পনা কৰিছো, যিয়ে বিভিন্ন ৱিকি প্ৰকল্পসমূহত অৱদান আগবঢ়াব। ই অসমৰ সাংস্কৃতিক ঐতিহ্য আৰু ৱিকিমিডিয়া প্ৰকল্পৰ মাজৰ ব্যৱধান দূৰ কৰাৰ যথেষ্ট সম্ভাৱনা আছে। প্ৰথম পৰ্যায়ত এটা পাইলট প্ৰকল্প আৰম্ভ কৰাৰ কথা ভাবিছোঁ। এই পাইলট প্ৰকল্পটোৰ উদ্দেশ্য হৈছে চাৰিটা গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থানৰ ওপৰত গুৰুত্ব দি আমাৰ নথিপত্ৰৰ দৃষ্টিভংগী পৰীক্ষা আৰু পৰিষ্কাৰ কৰা: অনিমেষ বৰা (যোৰহাট জিলা), নয়ন জ্যোতি নাথ আৰু ৰুমি বৰা (লখিমপুৰ জিলা), প্ৰণামিকা অধিকাৰী (নগাঁও জিলা) আৰু ভাস্কৰ ভূঞা (তেজপুৰ)। প্ৰতিজন সদস্য/ সদস্যাই তেওঁলোকৰ স্থানীয় ক্ষেত্ৰ সমূহৰ পৰা নথিভুক্ত কৰাৰ পৰিকল্পনা কৰিছোঁ। এই পৰ্যায়ত সন্মুখীন হোৱা অসুবিধাবোৰ মূল্যাঙ্কন কৰি, সম্পদ সংৰক্ষণ, সহযোগিতা সম্পৰ্কীয় বিষয়সহ আমি আমাৰ পদ্ধতি সমূহ কৰাৰ নিৰ্ধাৰণ কৰাৰ লক্ষ্য ৰাখিছোঁ। এই পাইলট প্ৰকল্পটো সফলতাৰে সম্পূৰ্ণ হোৱাৰ পিছত, অসমৰ বিভিন্ন স্থানলৈ এই প্ৰকল্পটো সম্প্ৰসাৰিত কৰাৰ পৰিকল্পনা কৰিছোঁ। ইয়াৰ বাবে, ভৱিষ্যতে বিভিন্ন অঞ্চলৰ পৰা স্বেচ্ছাসেৱকৰ অংশগ্ৰহণ বৃদ্ধি কৰিব বিচাৰোঁ। এই পাইলট প্ৰকল্পটোৰ সফলতা নিশ্চিত কৰিবলৈ আমি আপোনাৰ মতামত আৰু সমৰ্থন বিচাৰোঁ। সদ্যহতে, প্ৰকল্পটো “সৰাপাত” নামেৰে নামাংকন কৰিছোঁ। লগতে, এই প্ৰকল্পটোৰ নামকৰণৰ কাৰণেও আপোনালোকৰ পৰা মতামত আগবঢ়াব বুলি আশা ৰাখিলোঁ। - [[সদস্য:Ani ttbr|Ani ttbr]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ani ttbr|বাৰ্তা]]) 11:11, 18 August 2024 (ইউ.টি.চি.) ====মতামত==== * পূৰ্ণ {{support}} জনাইছোঁ। — [[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:-chanakyakdas|বাৰ্তা]]) 13:20, 18 August 2024 (ইউ.টি.চি.) * {{support}} জনাইছোঁ। — <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px; ">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp; ([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 13:34, 18 August 2024 (ইউ.টি.চি.) * {{support}} (সাঁচিপাত ৰাখিব পাৰি)-[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 15:02, 18 August 2024 (ইউ.টি.চি.) * {{support}} আছেই, লগতে কামটো সোনকালেই হৈ উঠাৰ বাবেও আশাবাদী। -[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 16:22, 18 August 2024 (ইউ.টি.চি.) * {{support}} -[[User:অনামিকা(চুমু) বড়া|<span style='color: #8732a8; background-color: #1e1e1e; '><b>&nbsp; অনামিকা&nbsp; </b></span>]] [[User Talk:অনামিকা(চুমু) বড়া|^{<span style='color: #8732a8; background-color: #1e1e1e; '><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 17:18, 18 August 2024 (ইউ.টি.চি.) * {{support}} জনালোঁ। আদৰণীয় পদক্ষেপ। আৰম্ভ কৰাৰ আগতে স্বেচ্ছাসেৱক সকলে manuscript handlingৰ প্ৰাথমিক জ্ঞান আহৰণ কৰা অতি প্ৰয়োজনীয়। সাধৰণতে পোহৰ, আৰ্দ্ৰতা আৰু বহুত কিবা কিবি factorৰ প্ৰতি manuscript বহুত sensitive, সেয়ে প্ৰকল্পটোৰ বাবে বিশেষজ্ঞ এজনৰ লগত যোগাযোগ কৰিলে আৰু ভাল হ'ব। শুভেচ্ছা থাকিল-[[User:অজয় দাস|<span style='color: #ceff00; background-color: #1e1e1e; '><b>&nbsp; অজয়&nbsp; </b></span>]] [[User Talk:অজয় দাস|^{<span style='color: #ceff00; background-color: #1e1e1e; '><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 17:27, 18 August 2024 (ইউ.টি.চি.) * {{support}}-[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 22:32, 18 August 2024 (ইউ.টি.চি.) *{{support}}- [[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 07:19, 19 August 2024 (ইউ.টি.চি.) * {{support}} অজয়ে কোৱা কথাখিনি গুৰুত্বপূৰ্ণ। সৰাপাত নামটো বৰ পছন্দ হোৱা নাই। [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 09:48, 20 August 2024 (ইউ.টি.চি.) *{{support}}[[সদস্য:ঈশান জ্যোতি বৰা|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ঈশান জ্যোতি বৰা|বাৰ্তা]]) 04:54, 22 August 2024 (ইউ.টি.চি.) * {{Support}} - --[[সদস্য:JonaliB|JonaliB]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JonaliB|বাৰ্তা]]) 18:51, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) == অসমীয়া ৱিকি পৰিয়ালৰ ইউজাৰ গ্ৰুপ == [[File:Logo of Assamese Wikimedia Community.png|200px|right]] বিভিন্ন সময়ত এটা গোট হিচাপে দলীয় কামবোৰ আগবঢ়াই নিয়াৰ ক্ষেত্ৰত এটা "ইউজাৰ গ্ৰুপ" খোলাৰ প্ৰয়োজনবোধ কৰি ইয়াৰ বাবে মেটা ৱিকিত আৱেদন আগবঢ়োৱা হৈছে। গোটৰ নাম "Assamese Wikimedia Community", গোটৰ প্ৰতীক হিচাপে সদস্য [[User:দিব্য দত্ত|দিব্য দত্ত]]ই সাজি উলিওৱা এই প্ৰতীকটো ব্যৱহাৰ কৰাৰ লগতে গোটৰ দলপতি হিচাপে সদস্য [[User:Joli Rumi|জলি ৰুমী বৰা]], [[User:Gitartha.bordoloi|গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] আৰু [[User:Nayan j Nath|নয়ন জ্যোতি নাথ]]ক নিৰ্বাচন কৰা হৈছে। এই সম্পৰ্কত সদস্য সকলৰ সমৰ্থন আৰু মতামত আশা কৰা হৈছে। ===সমৰ্থন=== # {{Support}} — [[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:-chanakyakdas|বাৰ্তা]]) 04:48, 22 August 2024 (ইউ.টি.চি.) #{{support}}- [[সদস্য:ঈশান জ্যোতি বৰা|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ঈশান জ্যোতি বৰা|বাৰ্তা]]) 04:55, 22 August 2024 (ইউ.টি.চি.) #{{support}} - [[সদস্য:হানিফ আলী]] ([[সদস্য বাৰ্তা:হানিফ আলী|বাৰ্তা]]) 11:35, 22 August 2024 (ইউ. টি. চি.) #{{support}} - [[সদস্য:KhiLanTzi|KHI-LAN-TZI]] #{{support}} - [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 12:47, 22 August 2024 (ইউ.টি.চি.) #{{support}} - [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 17:36, 22 August 2024 (ইউ.টি.চি.) #{{support}}। লগতে নেতৃত্ব ল'বলৈ উৎসাহ আৰু সমৰ্থন যোগোৱা সকলোকে ধন্যবাদ। সাধ্য়ানুসৰি কৰি যাম।- [[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 14:06, 25 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{support}}-[[User:অজয় দাস|<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>&nbsp;অজয়&nbsp;</b></span>]] [[User Talk:অজয় দাস|^{<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 14:57, 25 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} - --[[সদস্য:JonaliB|JonaliB]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JonaliB|বাৰ্তা]]) 18:49, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 15:42, 6 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ===বিৰোধ=== ===মন্তব্য=== == অসমীয়া ৱিকিত মেণ্টৰশ্বিপ == অসমীয়া ৱিকিৰ বিভিন্ন প্ৰকল্পত সক্ৰিয় সদস্যৰ সংখ্যা এতিয়াও তেনেই সীমিত। এই উদেশ্যে অনুষ্ঠিত কৰি অহা কৰ্মশালা বা প্ৰতিযোগিতাসমূহে নতুন সদস্যক আগ্ৰহী কৰাত সহায় কৰিছে যদিও উদ্যমেৰে অৱদান আগবঢ়াই অহা সক্ৰিয় সদস্যৰ সংখ্যাত বিশেষ প্ৰভাৱ পেলাব পৰা নাই। মোৰ ধাৰণা, ইয়াৰ মূল কাৰণ তিনিটা-<br> ১) আৰ্থিক লাভ বা নাম নোহোৱাকৈ অসমীয়া ভাষাৰ হকে হাতে-কামে অৱদান আগবঢ়োৱাত বেছিভাগ অসমীয়াৰে ইচ্ছা বা আগ্ৰহ নাই। <br> ২) অসমীয়া ৱিকিৰ বিভিন্ন প্ৰকল্প আৰু অসমীয়া ভাষাত বাবে এই প্ৰকল্পসমূহৰ গুৰুত্বৰ বিষয়ে বহুতে এতিয়াও ভালদৰে গম নাপায়। <br> ৩) অসমীয়া ৱিকিৰ বিষয়ে জানিলেও বা এই প্ৰকল্পবোৰত কাম কৰিবলৈ আগ্ৰহী হ'লেও কেনেকৈ আগবাঢ়িব সেইবিষয়ে বহুতে নাজানে। লগতে দৈনন্দিন ব্যস্ততাত এইক্ষেত্ৰত নিজা উদ্যোগ লৈ কিবা এটা কৰিবলৈ সময়-সুবিধা নহয়গৈ।<br> প্ৰথমটো কাৰণ দূৰ কৰিবলৈ আমি কৰিব পৰা বিশেষ কিবা আছে বুলি নাভাৱো। দ্বিতীয়টো নিৰাময়ৰ বাবে যথাসম্ভৱ ৱিকিৰ প্ৰচাৰ আৰু প্ৰসাৰ কৰি যোৱাৰ দৰকাৰ। সেই চেষ্টা অব্যাহত আছে আৰু আগলৈও থাকিব বুলি আশাবাদী। তৃতীয় কাৰণটো দূৰ কৰিবলৈ আমি ইতিমধ্যে কৰা প্ৰচেষ্টাৰ লগতে এটা প্ৰস্তাৱ যোগ দিব খুজিছোঁ। নতুন আৰু আগ্ৰহী সদস্যসকলে প্ৰয়োজন অনুসৰি নিসংকোচে দৰকাৰী কথাবোৰ সুধি-বুজি ল'বলৈ আমি এটা মেণ্টৰশ্বিপ আঁচনি ল'ব পাৰি নেকি? এই আঁচনিৰ অধীনত আগ্ৰহী সক্ৰিয় সদস্যই নতুন সদস্যক দিহা-পৰামৰ্শ আৰু প্ৰয়োজন অনুসৰি প্ৰশিক্ষণ দি ৱিকিত সক্ৰিয় কৰি তোলাৰ চেষ্টা কৰিব। এনে প্ৰচেষ্টা ব্যক্তিগত উদ্যোগত ইতিমধ্যে হৈ আছে আৰু এই প্ৰক্ৰিয়াৰ সুফলো আমি দেখা পাইছোঁ। সেয়ে প্ৰক্ৰিয়াটো কিছু পৰিকল্পনাৰে এটা প্ৰণালীবদ্ধ আৰু দলীয় ৰূপ দি মেণ্টৰশ্বিপ হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা কৰাৰ বাবে প্ৰস্তাৱ আগবঢ়াইছোঁ। এইসম্পৰ্কে মোৰ মনলৈ অহা কথাখিনি-<br> (ক) মেণ্টৰশ্বিপৰ এটা সময়সীমা (তিনিমাহ বা ছমাহ) বান্ধি দিয়া হ'ব যাতে এই প্ৰক্ৰিয়াৰ শেষত সক্ৰিয়তা বা আঁচনিৰ কাৰ্যকাৰিতা নিৰ্ধাৰণ কৰিব পৰা যায়।<br> (খ) মেণ্টৰশ্বিপৰ বাবে আগ্ৰহী সক্ৰিয় সদস্যই যিকোনো ৱিকি প্ৰকল্পতে মেণ্টৰৰূপে অংশ ল'ব পাৰিব।<br> (গ) মেণ্টৰসকলে নিজে দুগৰাকী (এগৰাকী?) নতুন সদস্যক সহায় কৰিবলৈ বাচি ল'ব পাৰে বা ৱিকিৰ চ'চিয়েল মিডিয়াৰ গোটৰ পৰাও আহ্বান জনাই আগ্ৰহী সদস্য বিচাৰিব পৰা যায়।<br> (ঘ) আঁচনিৰ আৰম্ভণি আৰু সামৰণিত একোখন ৱিকিসভা আহবান কৰি সকলো নতুন সদস্যৰ আদৰণি, প্ৰাৰম্ভিক প্ৰশিক্ষণ আৰু সামৰণি (অৱদানৰ স্বীকৃতি আৰু সক্ৰিয়তা অব্যাহত ৰখাৰ পৰিকল্পনা)ৰ ব্যৱস্থা কৰিব পাৰি।<br> (ঙ) মেণ্টৰশ্বিপৰ সমগ্ৰ সময়ছোৱাত প্ৰতিগৰাকী মেণ্টৰে নতুন সদস্যসকলৰ সৈতে প্ৰতিমাহে কমেও এবাৰকৈ হ'লেও অনলাইন আৰু অফলাইন লগ হৈ ৱিকিত কাম কৰিবলৈ সহায়-দিহা-পৰামৰ্শ আগবঢ়াব।<br> এইসম্পৰ্কে সকলোৰে মতামত আশা কৰিছোঁ। -[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 22:22, 28 August 2024 (ইউ.টি.চি.) ===সমৰ্থন=== # {{Support}} — [[সদস্য:ঈশান জ্যোতি বৰা|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ঈশান জ্যোতি বৰা|বাৰ্তা]]) 23:59, 28 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} — [[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:-chanakyakdas|বাৰ্তা]]) 01:11, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} — <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 03:35, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} —[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 04:32, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} -[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 15:02, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} - --[[সদস্য:JonaliB|JonaliB]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JonaliB|বাৰ্তা]]) 18:47, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) ===মন্তব্য=== # সময়োপযোগী চিন্তা। মেণ্টৰশ্বিপৰ এখন বিস্তৃত আৰু পৰ্যায়ক্ৰমিক কৰ্মসূচী প্ৰস্তুত কৰিব লাগিব। অৰ্থাৎ কিদৰে শিকাৰুসকলক মেণ্টৰ কৰিব পাৰি। [[সদস্য:ঈশান জ্যোতি বৰা|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ঈশান জ্যোতি বৰা|বাৰ্তা]]) 23:59, 28 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # এইটোৱো এটা বৃহৎ পৰিসৰৰ সিদ্ধান্ত, যিটো এটা প্ৰকল্পৰ দৰে কৰিব পাৰি। গতিকে এটা প্ৰকল্প পৃষ্ঠা তৈয়াৰ কৰি কামটো আগবঢ়ালে পিছত মেটা ৱিকিত আপডে’ট কৰিব পৰা যাব। -[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 04:32, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) #মই সম্পূৰ্ণ একমত। নিজেই ৱিকি শিকিবলে সঁচাকৈয়ে বিৰক্তিকৰ আৰু জঞ্জাল যেন লাগে। কেতিয়াবা আপুনি আপোনাৰ ১০০০টা সম্পাদনাৰ পিছত নতুন কিবা ফিচাৰ বিচাৰি পাই, গতিকে নতুন সম্পাদকসকলক এজন বিশেষজ্ঞৰ দ্বাৰা শিকোৱাটো এটা ভাল পদক্ষেপ হ'ব।[[সদস্য:KhiLanTzi|KHI-LAN-TZI]] ==মেণ্টৰশ্বিপৰ কৰ্মসূচী== মেণ্টৰশ্বিপৰ কৰ্মসূচী এখন প্ৰস্তুত কৰিছোঁ। ৰাইজে সংযোজন/বিয়োজন কৰিব। বন্ধনীৰ ভিতৰত দিয়া দিনবোৰৰ দ্বাৰা 'অতিকমেও' বুজোৱা হৈছে। (১) সদস্য বাছনি (২) ৱিকিমিডিয়াৰ প্ৰকল্পসমূহৰ আভাষ * ৱিকিপিডিয়াৰ বিস্তৃত পৰিচয়-২ দিন * ৱিকিপিডিয়াত সদস্যৰ পৃষ্ঠা সৃষ্টি, নতুন প্ৰবন্ধ সৃষ্টি, সম্পাদনা ইত্যাদি-৭ দিন * ৱিকিপিডিয়াত ফটো সংযোজন-১ দিন * আন ৱিকিপিডিয়াৰ প্ৰবন্ধৰ সংশোধন, শ্ৰেণীকৰণ-২ দিন * ইংৰাজী ৱিকিপিডিয়াৰ পৰিচয় -১ দিন * ইংৰাজী ৱিকিপিডিয়াৰ পৰা প্ৰবন্ধ অনুবাদ আৰু অনুবাদৰ ভিন্ন কৌশল/পদ্ধতি-৩ দিন (৩) ৱিকিউৎসৰ বিস্তৃত পৰিচয়-২ দিন * মুদ্ৰণ সংশোধন, বৈধকৰণ, -৫ দিন * সূচী তৈয়াৰ, পেইজ ইনডেক্সিং, মূল নামপৃষ্ঠাত প্ৰকাশ-৩ দিন * কপিৰাইট, অটিআৰএছ-২ দিন * কিতাপ আপলোডৰ এটা demo-১ দিন * অভাৰফ্লোট, ক্ৰপ টুলৰ পৰিচয়-২ দিন (৪) ৱিকিকমন্সৰ পৰিচয়-১ দিন * ফটো আপলোড-২ দিন * নিজে আপলোড কৰা ফটো ৱিকিপ্ৰকল্পত সংযোজন-২ দিন (৫) ৱিকিউদ্ধৃতিৰ পৰিচয়-২ দিন * পৃষ্ঠা সৃষ্টি -২ দিন * অনূদিত উদ্ধৃতিৰে পৃষ্ঠা -২ দিন * অইন পৃষ্ঠাৰ সংশোধন, শ্ৰেণীকৰণ-১ দিন (৬) ৱিকিডাটাৰ পৰিচয়-২ দিন * ৱিকিডাটাত সম্পাদনা-২ দিন * ৱিকিডাটাৰ লগত ৱিকিপৃষ্ঠাৰ সংযুক্তকৰণ-২ দিন<br> (৭) ৱিকিমিডিয়াৰ বিভিন্ন প্ৰতিযোগিতাৰ পৰিচয় আৰু পৰৱৰ্তী প্ৰতিযোগিতাত অংশগ্ৰহণৰ নিশ্চিততা-২ দিন<br> (৮) ৱিকিমিডিয়াত নিজৰ পৰিসংখ্যা, সদস্য পৃষ্ঠা, গোলকীয় অৱদান আদি নিৰীক্ষণ -২ দিন<br> (৯) ৱিকিপত্ৰিকাৰ পৰিচয়-১ দিন<br> (১০) সতীৰ্থ ৱিকিমিডিয়ানক পদক, ধন্যবাদ প্ৰদান-১ দিন<br> (১১) ৱিকিপিডিয়াৰ ছছিয়েল মিডিয়াত গতিবিধি নিৰীক্ষণ-২ দিন<br> (১২) ৱিকিপিডিয়াৰ অৱদানসমূহ ছছিয়েল মিডিয়াত সময়বিশেষে প্ৰচাৰ, লিংক শ্বেয়াৰ ইত্যাদি-১ দিন<br> (১৩) ইণ্টাৰনেট আৰ্কাইভৰ পৰিচয়-২ দিন<br> (১৪) পুৰণি কিতাপৰ খবৰ-বাতৰি সংগ্ৰহ আৰু তেনে এখন কিতাপ ৱিকিকমন্সত আপলোড কৰি ৱিকিউৎসত সূচী তৈয়াৰ-১ দিন<br> (১৫) অসমীয়া ৱিকিমিডিয়াৰ বিভিন্ন সন্মিলন, অংশগ্ৰহণ, কৰ্মশালাৰ পৰিচয়-১ দিন<br> (১৬) ৰাষ্ট্ৰীয় আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ ৱিকিসন্মিলন, কৰ্মশালা আদিৰ পৰিচয়-১‌ দিন<br> (১৭) ৱিকিসভাত অংশগ্ৰহণ নিশ্চিতকৰণ আৰু পৰৱৰ্তী ৱিকিসভাত সক্ৰিয়তা বৃদ্ধিৰ বাবে এটা দায়িত্ব অৰ্পণ-১ দিন<br> (১৮) আহৰণ কৰা জ্ঞানেৰে ৱিকিপত্ৰিকাত অভিজ্ঞতা বৰ্ণনা আৰু চচিয়েল মিডিয়াত 'মনৰ কথা' শ্বেয়াৰ<br> (১৯) আগ্ৰহী নতুন সদস্যক ৱিকিমিডিয়াৰ বিষয়ে অৱগত কৰা আৰু অতি কমেও এজন সদস্যক ৱিকিমিডিয়াৰ লগত সংযুক্ত কৰি আৰ্জিত জ্ঞানখিনি ভগাই লোৱা। আপোনাসৱৰ মন্তব্যৰ বাবে বাট চালোঁ।- [[সদস্য:ঈশান জ্যোতি বৰা|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ঈশান জ্যোতি বৰা|বাৰ্তা]]) 00:51, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) ===সমৰ্থন=== # {{Support}} — <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 03:35, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} -[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 15:06, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} --[[সদস্য:JonaliB|JonaliB]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JonaliB|বাৰ্তা]]) 18:53, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} -<span style="color:#AAA"><small>&#123;{u&#124;</small><span style="border-radius:9em;padding:0 5px;background:#088">[[User:saurabhsaha|<span style="color:#FFF">'''সৌৰভ'''</span>]]</span><small>}&#125;</small></span> <s>[[User talk:Saurabhsaha|বাৰ্তা]]</s> 13:51, 10 September 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{Support}} - [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 10:57, 17 September 2024 (ইউ.টি.চি.) ===বিৰোধ=== ===মন্তব্য=== * বিষয়টো কাৰ্যকৰী হোৱাৰ আগতে ফেচবুক আদিৰ যোগেৰে প্ৰচাৰ কৰিব লাগে৷[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 15:08, 29 August 2024 (ইউ.টি.চি.) * যোৱা ১ ছেপ্টেম্বৰত অনুষ্ঠিত [[ৱিকিপিডিয়া:অনলাইন ৱিকিসভা/২০২৪#আগষ্ট-ছেপ্টেম্বৰ, ২০২৪|অসমীয়া ৱিকিমিডিয়াৰ অনলাইন ৱিকিসভাত]] সৰ্বসন্মতিমৰ্মে মেণ্টৰশ্বিপ কাৰ্যসূচী ৰূপায়ন কৰাৰ সিদ্ধান্ত লোৱা হয়। [[ৱিকিপিডিয়া:অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া মেণ্টৰশ্বিপ কাৰ্যসূচী|প্ৰকল্প পৃষ্ঠাত]] সবিশেষ চাওক। <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 11:55, 2 September 2024 (ইউ.টি.চি.) ==পৃষ্ঠাত তলা লগোৱা সম্পৰ্কত== বিশেষকৈ ধৰ্মীয়, সাংস্কৃতিক-ঐতিহাসিক গুৰুত্ব, জাতিগত টনা-আঁজোৰা আদিৰে সংপৃক্ত অসমীয়া ৱিকিৰ কেইটামান বিশেষ পৃষ্ঠাত বিভিন্ন সময়ত কোনো কোনো সম্পাদকে বিতৰ্কিত তথ্য কিছুমান নিজ নিজ গৱেষণাৰ ভিত্তিত অ-নিৰপেক্ষভাৱে কোনো আলোচনা অবিহনেই সালসলনি কৰি থকা দেখা গৈছে। উদাহৰণস্বৰূপে [[হাবুং]], [[বিহু]], [[শংকৰদেৱ]] আদি। ইয়াৰ ফলত পঢ়ুৱৈৰ মাজত বিভ্ৰান্তি আৰু ৱিকিপিডিয়াৰ নিৰপেক্ষ সম্পাদক সকলৰ ওপৰতো আঙুলি উঠে। গতিকে এনে গুৰুত্বপূৰ্ণ পৃষ্ঠাসমূহত এইধৰণৰ বিতৰ্কিত তথ্যৰে পক্ষপাতমূলকভাৱে কৰা সম্পাদনা অধিক হ'লে প্ৰশাসক সকলে উক্ত পৃষ্ঠাত কেৱল প্ৰশাসক সকলেহে সম্পাদনা কৰিব পৰাকৈ তলা লগোৱা উচিত। যিটো ইতিমধ্যেই কেইবাটাও পৃষ্ঠাত কৰা হৈছে। গতিকে এইক্ষেত্ৰত মতামত আশা কৰিলোঁ। -[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 05:08, 2 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ===সমৰ্থন=== # [[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 05:12, 2 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 05:14, 2 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:হানিফ আলী|হানিফ আলী]] ([[সদস্য বাৰ্তা:হানিফ আলী|বাৰ্তা]]) 05:19, 2 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # -[[User:অনামিকা(চুমু) বড়া|<span style='color: #8732a8;background-color: #1e1e1e ;'><b>&nbsp;অনামিকা&nbsp;</b></span>]] [[User Talk:অনামিকা(চুমু) বড়া|^{<span style='color: #8732a8;background-color: #1e1e1e;'><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 06:58, 2 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 13:34, 2 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 09:40, 7 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ===বিৰোধ=== ===মন্তব্য=== # পৃষ্ঠাসমূহত নিৰপেক্ষ বা অধিক তথ্য সংযোগ বা বিস্তাৰ কৰাৰ বিষয়টোও চিন্তা কৰিবলগীয়া৷ কিবা উপায় থাকিলে অৱগত কৰিব বুলি আশা কৰিলোঁ৷[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 05:17, 2 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #:@[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] এনে সম্পাদনাৰ বাবে ৰাইজৰ চ'ৰাতে আলোচনা ভিত্তিত সম্পাদকক তেনেকৈ তলা লগোৱা পৃষ্ঠাত সম্পাদনা কৰিবলৈ অনুমতি দিব পৰা যাব। [[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 05:20, 2 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # সৰ্বব্যাপী লক কৰাৰ পৰিৱৰ্তে পৰিঘটনাভিত্তিক হ’ব লাগে। ল'ক কৰাৰ সময়ত সম্পাদনা অনুৰোধৰ বিকল্প থাকিব লাগে। কেৱল প্ৰশাসকক সম্পাদনা কৰিব দিয়াটো ৱিকিপিডিয়াৰ মুক্ত প্ৰকৃতিৰ বিৰোধী। Edit Request বিকল্প থাকিব লাগে। [[সদস্য:KhiLanTzi|KHI-LAN-TZI]] ==‘ৱিকি সম্পাদনা মেলা’ৰ আয়োজন কৰাৰ সন্দৰ্ভত== অহা সপ্তাহৰ পৰা বা এই মাহৰ শেষৰফালে প্ৰায় ৮ৰ পৰা ১০ দিন সামৰি আমি এখন ‘ৱিকি সম্পাদনা মেলা’ৰ আয়োজন কৰাৰ পৰিকল্পনা কৰিলে কেনে হয়? এইক্ষেত্ৰত সকলোৰে মতামত বিচাৰিছোঁ৷ আমাৰ ৱিকিপিডিয়াৰ যিবোৰ প্ৰবন্ধত মূলতঃ ভিউৱাৰ্ছ বেছি, তেনে প্ৰবন্ধবোৰৰ যিবোৰ প্ৰবন্ধৰ লিখনি দুৰ্বল বা আৰু অনেক তথ্য সংযোগ কৰিবলগা আছে, সেইবোৰ প্ৰবন্ধই এই সম্পাদনা মেলাত উন্নত কৰাৰ লক্ষ্য ৰখা হ’ব৷ ===সমৰ্থন=== # [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 17:14, 6 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 11:42, 7 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 13:04, 7 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # {{সমৰ্থন}} <span style="color:#AAA"><small>&#123;{u&#124;</small><span style="border-radius:9em;padding:0 5px;background:#088">[[User:saurabhsaha|<span style="color:#FFF">'''সৌৰভ'''</span>]]</span><small>}&#125;</small></span> [[User talk:Saurabhsaha|বাৰ্তা]] 13:08, 7 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 13:23, 7 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 14:05, 7 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ===বিৰোধ=== ===মন্তব্য=== * বৰ সোনকাল হোৱাৰ বাবে সহযোগহে কৰিব নোৱাৰিম চাগে! কাম বহুত বেছি হৈছেগৈ৷[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 12:46, 8 October 2024 (ইউ.টি.চি.) * ২০২৩ চনত সৰ্বাধিক দৰ্শন হোৱা প্ৰৱন্ধৰ তালিকাখন ইয়াতে যোগ দি থৈছোঁ: https://pageviews.wmcloud.org/topviews/?project=as.wikipedia.org&platform=all-access&date=last-year&excludes= * সমৰ্থনহে কৰিছোঁ; নিজে বিশেষ কৰিব পাৰিম বুলি আশা দেখা নাই। [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 14:05, 7 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ==অসমীয়া ৱিকিউৎস আৰু অসমীয়া ৱিকিউদ্ধৃতিৰ জন্মদিন পালন আৰু ৱিকিসংযোগৰ প্ৰীতিমেল== নমস্কাৰ সতীৰ্থসকল! যোৱা ৪ অক্টোবৰ তাৰিখে অনুষ্ঠিত হোৱা [[ৱিকিপিডিয়া:অনলাইন ৱিকিসভা/২০২৪#অক্টোবৰ, ২০২৪|ৱিকিসভা]]ত এটা প্ৰস্তাৱ গ্ৰহণ কৰা হৈছিল যে আগন্তুক বৰ্ষৰ আৰম্ভণিতে অৰ্থাৎ, ৪ তাৰিখে অসমীয়া ৱিকিউদ্ধৃতি আৰু ৱিকিউৎসৰ জন্মদিন উপলক্ষে আৰু [[ৱিকিপিডিয়া:অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া মেণ্টৰশ্বিপ কাৰ্যসূচী|ৱিকিসংযোগ]] প্ৰকল্পৰ সামৰণি অনুষ্ঠান হিচাপে এখনি প্ৰীতিমেল আৰু কৰ্মশালাৰ আয়োজন কৰা হওক৷ এই বিষয়ে সদস্যসকলৰ মাজত আলোচনা আৰম্ভ হয় আৰু ৫ তাৰিখ, দেওবাৰে বিশেষ অনুষ্ঠানটো আয়োজনৰ সপক্ষে সদস্যসকলে একপ্ৰকাৰ সন্মতি প্ৰদান কৰে৷ তলত বিশেষ সভাখনৰ কাৰ্যসূচীখন দাখিল কৰিলোঁ৷ সতীৰ্থসকলে নিজৰ মতামত জনাব বুলি আশা কৰিছোঁ৷ ইয়াৰ পাছত আমি CIS-A2Kৰ কাষ চাপিম৷ - [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 12:35, 8 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ===উপস্থিতি=== আনুমানিক উপস্থিতি : ৪০গৰাকী ===স্থান, দিন আৰু সময়=== ** [https://iibm.ac.in/ ইণ্ডিয়ান ইনষ্টিউট অৱ বেংক মেনেজমেণ্ট]ৰ কনফাৰেন্স হল, গুৱাহাটী ** ৫ জানুৱাৰী, ২০২৪ দেওবাৰ ** দিনৰ ১০ বজাৰ পৰা আবেলি ০৪:৩০ বজালৈ ===কাৰ্যসূচী=== * পুৱা ১০:০০ বজাত- আৰম্ভণি, আঁত ধৰিব প্ৰণামিকা অধিকাৰীয়ে</br> * ১০-১৫ বজাত : _'অসমীয়া ৱিকিৰ ইতিহাস'_ , চমু বক্তব্য-গীতাৰ্থ বৰদলৈয়ে</br> * ১০-৩০ বজাত : ' _বৰ্ষশ্ৰেষ্ঠ ৱিকিমিডিয়ান বঁটা_ 'ৰ আঁৰৰ কথা আৰু বঁটা প্ৰদান৷ আঁত ধৰিব : নয়ন জ্যোতি নাথে</br> **বঁটাত থাকিব নগদ ধন হিচাপে ৫০০১ টকা, আগবঢ়াব নয়ন জ্যোতি নাথে</br> **কিতাপৰ টোপোলা আগবঢ়াব প্ৰিয়াংকুশ ডেকা আৰু অনামিকা বড়াই</br> **মানপত্ৰ আগবঢ়াব ভাস্কৰ ভূঞাই</br> *১১ বজাত : চাহ-বিৰতি </br> *১১-১৫ বজাত: আমন্ত্ৰিত অতিথি মেদিনী চুব্বুৰ দ্বাৰা বক্তৃতা/প্ৰেজেণ্টছন (বক্তৃতাৰ বিষয় তেখেতে সুধি নিশ্চিত কৰা হ'ব) </br> *১১-৪৫ বজাত : নিৰ্বাচিত মেণ্টিৰ ৱিকিসংযোগৰ অভিজ্ঞতা-বৰ্ণনা (স্বেচ্ছাই প্ৰদান কৰা দুই-তিনি মিনিটৰ ভাষ্য)</br> *১২ বজাত : মেণ্টিক শুভেচ্ছাপত্ৰ আৰু টিচাৰ্ট প্ৰদান৷ শুভেচ্ছাপত্ৰ বিতৰণ কৰিব-সমন্বয়ক দিব্য দত্তই৷ সহযোগ কৰিব সমন্বয়ক -ঈশান জ্যোতি বৰাই </br> *১ বজাত : আহাৰ বিৰতি</br> *২ বজাৰ পৰা ৪ বজালৈ : হাতে-কামে ৱিকি৷ সহযোগ কৰিব উপস্থিত মেণ্টৰসকলে</br> * হাতে-কামে ৱিকিৰ কাৰ্যসূচী: </br> ** ক. ৱিকিউৎসত ৩০ পৃষ্ঠামানৰ কিতাপ এখনৰ মুদ্ৰণ সংশোধন, বৈধকৰণ আৰু ট্ৰেন্সক্লুছন৷</br> ** খ. কমন্সত সেইদিনা তোলা কমেও এখনকৈ ফটো আপলোড৷</br> ** গ. ৱিকিউদ্ধৃতিত কমেও ২ টাকৈ উদ্ধৃতি সংযোজন৷</br> ** ঘ. ৱিকিপিডিয়াত কমেও ৫ টাকৈ সম্পাদনা৷</br> ** ঙ. ৱিকিডাটাত কমেও এটাকৈ প্ৰবন্ধ সংযোগ নাইবা এটাকৈ আইটেম সৃষ্টি৷</br> *৪ বজাত : চাহ আৰু মুকলি আড্ডা৷</br> ===দায়িত্ব=== সমন্বয়ক : *[[সদস্য:Ishanjyotibora|ঈশান জ্যোতি বৰা]]<br /> *[[সদস্য:Nayan j Nath|নয়ন জ্যোতি নাথ]]<br /> * [[সদস্য:Joli|জলি ৰুমী বৰা]]<br /> *অনুষ্ঠান পৰিচালনা : [[সদস্য:Pranamikaadhikary|প্ৰণামিকা অধিকাৰী]]<br /> ===বাজেট=== # কনফাৰেন্স হলৰ বুকিং : ১২৬৫০.০০ (নামদাফা প্ৰেক্ষাগৃহ, ইয়াত ৪০-৫০ জন বহিবৰ বাবে ব্যৱস্থা আছে) # চাহ-বিস্কুট-:১০০০.০০ # চাহ-বিস্কুট : ১০০০.০০ # দুপৰীয়াৰ আহাৰ : ১৪০০০.০০ আই আই বি এমৰ ৰেট শ্বীট অনুসৰি # পানীৰ বটল (আধা লিটাৰ): ৬০০.০০ আই আই বি এমৰ ৰেট শ্বীট অনুসৰি # বহী: ৪০০.০০ পূৰ্বতে ব্যৱস্থা কৰিব লাগে। # কলম: ২০০.০০ পূৰ্বতে ব্যৱস্থা কৰিব লাগে। # টি-চাৰ্ট : ১৪০০০.০০ পূৰ্বতে সাজিব লাগে। # অংশগ্ৰহণকাৰীসকলৰ বাবে ভ্ৰমণ ভাট্টা প্ৰকৃত ভাৰা অনুসৰি অনুষ্ঠানৰ পিছত পৰিশোধ কৰা হ’ব। # শীৰ্ষ-৩ টা মেণ্টীৰ বাবে পুৰস্কাৰ: ৪৫০০.০০টকা৷ পুৰস্কাৰসমূহৰ ভিতৰত কিতাপ, গামোছা আদি থাকিব # অংশগ্ৰহণৰ প্ৰমাণপত্ৰ: ২০০০.০০ টকা # অতিথিৰ বাবে উপহাৰ: ১৫০০.০০টকা (জাপি, গামোছা আৰু গঁড়) # বেনাৰ: ৫০০.০০ টকা # বিবিধ: ২৬৫০.০০ মুঠ ধনৰাশি= ৫৫০০০.০০ ===অংশগ্ৰহণকাৰী=== ===মতামত=== * মেণ্টৰশ্বিপ কাৰ্যসূচীৰ ফলত কেইবাগৰাকীও মেণ্টিৰ সক্ৰিয়তা লক্ষ্য কৰা গৈছে যদিও বহুতে কেৱল একাউণ্ট খোলা পৰ্যায়তে থমকি ৰোৱা দেখা গৈছে৷ সেয়ে, প্ৰীতিমেল বা ৱিকি-সন্মিলনত অংশ গ্ৰহণ কৰিব পৰাকৈ অৰ্হতা নিৰ্দিষ্ট কৰি গুগল ফৰ্মত তেওঁলোকৰ পৰা আবেদন বিচাৰিব লাগে৷ এই ফৰ্ম দাখিল কৰাটো পুৰণিসকলৰ বাবেও কৰা হওক৷ তেতিয়া কোনে অংশ গ্ৰহণ কৰিব তাৰ নিশ্চিতি পোৱা যাব৷ সদ্যহতে আনুমানিক হিচাপ এটা দি পুঁজিৰ বাবে আবেদন জনাব পৰা যায়৷ সদস্য সংখ্যা বঢ়া-টুটা হ’লেও সমস্যা নহয় বুলি পূৰ্বৰ অভিজ্ঞতাৰ পৰা জনালোঁ৷[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 17:38, 8 October 2024 (ইউ.টি.চি.) * কালি এই বিষয়ে CIS-A2Kৰ বিষবববীয়া শ্ৰী মেদিনী বাইদেউৰ সৈতে কথা-বাৰ্তা হয়৷ তেওঁক কাৰ্যসূচীখনৰ বিষয়ে থূলমূলকৈ কথাখিনি ক'লোঁ। আনুমানিক সদস্য আৰু খৰচৰ এটা হিচাপ দিলোঁ। এইকেইদিন ব্যস্ত বাবে অক্টোবৰৰ শেষৰফালে নাইবা নৱেম্বৰৰ প্ৰথম সপ্তাহতে এটা মেইল তেওঁলোকলৈ দিবলৈ কৈছে। তেখেতে দিয়া দুটামান পৰামৰ্শ এনেধৰণৰ - ** সমল ব্যক্তি হিচাপে কাৰোবাক যদি আমন্ত্ৰণ কৰা হয়, (বা তেওঁক); তেতিয়া পুঁজিৰ অনুমোদন খৰতকীয়া হ'ব। ** অংশগ্ৰহণকাৰীসকলক একোখনকৈ অংশগ্ৰহণৰ মানপত্ৰ আৰু টিশ্বাৰ্ট দিব পৰা যাব। ** বাজেটৰ তেনে সীমাবদ্ধতা নাই। প্ৰস্তাৱ ভাল হ'লে অনুমোদন পাব পাৰি। * আমাৰ সমুখত এতিয়া তিনিটা প্ৰধান প্ৰশ্ন- ** অনুষ্ঠানটো এদিনীয়া হ'ব নে দুদিনীয়া? ** গ্ৰন্থযাত্ৰা অনুষ্ঠানটো জানুৱাৰীৰ পৰিৱৰ্তে জুনলৈ থ'ব নোৱাৰিনে? কাৰণ, এইটো অলপ বহল পৰিসৰৰ। ** কাৰ্যসূচীত কৰ্মশালা ৰাখিব লাগিব নে? যদি নাৰাখোঁ অন্য বিকল্প? অনুগ্ৰহ কৰি মত দিব। কথাবোৰ এইকেইদিনতে ঠিক কৰি এটা মেইল কৰিব লাগিব। মেইলটো কৰাৰ আগত মেদিনী মেমক এবাৰ দেখুৱাই ল'ম বুলি কৈছোঁ। [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 11:20, 18 October 2024 (ইউ.টি.চি.) :কায্যসূচীৰ হাতে-কামে ৱিকি শিতানৰ বাবে প্ৰস্তাৱিত কৰ্মসূচী: # ৱিকিউৎসৰ ৩০ পৃষ্ঠামানৰ সৰু কিতাপ এখন আৰম্ভণিৰে পৰা সম্পূৰ্ণ কৰালৈকে সকলো কৰিব লাগে৷ ## প্ৰত্যেকে এটা পৃষ্ঠা OCR কৰিব লাগে৷ ## প্ৰত্যেকে এটা পৃষ্ঠা মুদ্ৰণ সংশোধন কৰিব লাগে৷ ## প্ৰত্যেকে এটা পৃষ্ঠা বৈধকৰণ কৰিব লাগে৷ # কমন্সত সকলোৱে সেইদিনা তোলা কমেও এখনকৈ ফটো আপলোড কৰিব লাগে৷ # ৱিকিউদ্ধৃতিত সকলোৱে কমেও ২ টাকৈ উদ্ধৃতি যোগ কৰিব লাগে৷ # ৱিকিপিডিয়াত কমেও ৫ টাকৈ সম্পাদনা কৰিব লাগে৷ # ৱিকিডাটাত কমেও এটাকৈ প্ৰবন্ধ সংযোগ কৰিব লাগে নাইবা এটাকৈ আইটেম সৃষ্টি কৰিব লাগে৷ -<span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 11:29, 18 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ====শেহতীয়া স্থিতি==== # ৩ নৱেম্বৰ, ২০২৪: বাজেট আৰু কাৰ্যসূচী দুয়োখন সন্নিৱিষ্ট কৰি ২ নৱেম্বৰ তাৰিখে অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া সমাজৰ আনুষ্ঠানিক একাউণ্টৰ পৰা মেইল পঠিওৱা হ'ল৷ মেইলটো CIS-A2Kৰ পৱন বাৰ্মা, মেদিনী চুব্বু আৰু নিতেশ মেমলৈ কৰা হৈছে৷ [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 15:14, 3 November 2024 (ইউ.টি.চি.) # ১৪ নৱেম্বৰ, ২০২৪: CIS-A2Kৰ ফালৰপৰা নীতেশ গীলে কালি (১৩-১১-২০২৪) তাৰিখে মোৰ লগত যোগাযোগ কৰে৷ তেওঁক ফোনতেই থূলমূলকৈ আমাৰ পৰিকল্পনাটোৰ বিষয়ে চমুকৈ কওঁ৷ পৰৱৰ্তী কাৰ্যপন্থা সন্দৰ্ভত তেওঁ ১৪ তাৰিখে সন্ধ্যা ০৭:৩০-০৮:০০ বজালৈকে কমিউনিট কলৰ প্ৰস্তাৱ আগবঢ়ায়৷ [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 11:44, 14 November 2024 (ইউ.টি.চি.) ** সভাখনত পৰৱৰ্তী কাৰ্যপন্থা হিচাপে নীতেশ গীলে মেটা পৃষ্ঠাৰ [https://meta.wikimedia.org/wiki/CIS-A2K/Community_Collaboration কমিউনিটি কলাবৰেচন]ত পদ্ধতিগতভাৱে এটা প্ৰস্তাৱ দিয়াৰ দিহা দিয়ে৷ সেই মৰ্মে আমি এতিয়া আগবাঢ়িম৷ <br/> সভাত অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া সমাজৰ ফালৰপৰা উপস্থিত থকা সদস্যসকল হৈছে-<br/> ১. [[User:Ishanjyotibora|ঈশান জ্যোতি বৰা]]<br/> ২. [[User:Joli|জলি ৰুমী বৰা]]<br/> ৩. [[User:Nayan j Nath|নয়ন জ্যোতি নাথ]] <br/> ৪. [[User:Rumi Borah~aswiki|ৰুমী বৰা]] <br/> ৫. [[User:Jyoti Chiring|জ্যোতি চিৰিং]] <br/> ৬. [[User:AjayDas|অজয় দাস]] <br/> ==ৱিকিপিডিয়াৰ সাধাৰণ প্ৰশাসকৰ বাবে আবেদন== {{আলোচনা সমাপ্ত}} নমস্কাৰ। মই বৰ্তমান অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ এগৰাকী প্ৰশাসক হিচাপে আছোঁ যদিও এইবছৰৰ ২৯ অক্টোবৰ তাৰিখে সেই অধিকাৰৰ ম্যাদ উকলিব। এই সময়ছোৱাত সময়ৰ অভাৱৰ কাৰণে প্ৰশাসনিক কাম-কাজত সক্ৰিয়ভাৱে লাগিব নোৱাৰিলোঁ কিন্তু ভৱিষতে সেইটো দিশত চকু দিম বুলি আশা কৰিছোঁ। ৰাইজে বিচাৰিলে প্ৰশাসনিক অধিকাৰৰ ম্যাদ বঢ়োৱাৰ বাবে পুনৰ আবেদন কৰিব পাৰোঁ। সকলোৱে মতামত জনাবচোন। -[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 14:28, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ==={{Support}}=== #[[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 14:37, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 14:39, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:-chanakyakdas|বাৰ্তা]]) 14:40, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 15:00, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 15:08, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Ram Kinkor Mahanta|ৰাম কিংকৰ মহন্ত]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ram Kinkor Mahanta|বাৰ্তা]]) # [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 19:13, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #-[[User:অজয় দাস|<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>&nbsp;অজয়&nbsp;</b></span>]] [[User Talk:অজয় দাস|^{<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 04:33, 21 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 15:45, 23 October 2024 (ইউ.টি.চি.)JyotiPN # {{Support}} [[User:Kuldhar Rabha|<font color="#cc0099">𝒦𝓊𝓁𝒹𝒽𝒶𝓇 ℛ𝒶𝒷𝒽𝒶</font>]] ^{[[User Talk:Kuldhar Rabha|<font color="#6600cc">(𝒯𝒶𝓁𝓀)</font>]]} 03:20, 24 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ===বিৰোধ=== </div> ==ৱিকিপিডিয়াৰ স্থায়ী প্ৰশাসকৰ বাবে আবেদন== {{আলোচনা সমাপ্ত}} একেটা দিনতে অৰ্থাৎ ২৯ অক্টোবৰ তাৰিখে মোৰো প্ৰশাসকৰ অধিকাৰ শেষ হ'ব। যোৱাবছৰেই সম্পাদনাৰ সংখ্যাৰ দিশেৰে স্থায়ী প্ৰশাসকৰ বাবে আবেদন কৰিবৰ যোগ্যতা থকা বুলি কৰ্তৃপক্ষৰ পৰা বাৰ্তা আহিছিল বাবে লগতে সদস্য, প্ৰশাসক দিব্য দত্তৰ আহ্বান মৰ্মে ৱিকিপিডিয়াৰ স্থায়ী প্ৰশাসক পদৰ বাবে আৱেদন কৰিবলৈ আপোনালোকৰ সমৰ্থন আৰু সহায়ৰ প্ৰয়োজন হৈছে। -[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 14:53, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ==={{Support}}=== # [[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 14:56, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:-chanakyakdas|বাৰ্তা]]) 14:58, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 14:59, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 15:01, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 15:03, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Babulbaishya|বাবুল বৈশ্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Babulbaishya|বাৰ্তা]]) 16:41, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Ram Kinkor Mahanta|ৰাম কিংকৰ মহন্ত]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ram Kinkor Mahanta|বাৰ্তা]]) # [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 19:13, 20 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #-[[User:অজয় দাস|<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>&nbsp;অজয়&nbsp;</b></span>]] [[User Talk:অজয় দাস|^{<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 04:34, 21 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 15:47, 23 October 2024 (ইউ.টি.চি.)JyotiPN #{{Support}} [[User:Kuldhar Rabha|<font color="#cc0099">𝒦𝓊𝓁𝒹𝒽𝒶𝓇 ℛ𝒶𝒷𝒽𝒶</font>]] ^{[[User Talk:Kuldhar Rabha|<font color="#6600cc">(𝒯𝒶𝓁𝓀)</font>]]} 03:19, 24 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ===বিৰোধ=== </div> ==ৱিকিপিডিয়া 100 wiki days== নমস্কাৰ গ্ৰহণ কৰিব। সাংসাৰিক ব্যস্ততা তথা অন্যান্য অসুবিধাৰ বাবে সততে কৰিম বুলি ভাবিও ৱিকিপিডিয়াত কাম কৰা নহয়। ২০২৩ চনত হায়দৰাবাদ ৱিকি সন্মিলনৰপৰা উভতি অহাৰ পিছত কৰিবই লাগিব মনোভাৱেৰে আৰম্ভ কৰিছিলোঁ ৱিকিপিডিয়া [[https://meta.wikimedia.org/wiki/100wikidays| এশ দিনীয়া প্ৰত্যাহবান]]। কিন্তু প্ৰায় ৫৯ দিন কৰাৰ পিছত বিভিন্ন অসুবিধাৰ বাবে সম্পূৰ্ণ কৰিব নোৱাৰি আধাতে এৰোঁ। এইমাহত পুনৰ নিজকে দ্বিতীয়বাৰৰ বাবে এই প্ৰত্যাহবানৰ বাবে সাজু কৰিবলৈ লৈ আপোনালোকৰো সমৰ্থন আশা কৰিলোঁ। ৱিকিপিডিয়াৰ ১০০ দিনীয়া প্ৰত্যাহবান ব্যক্তিগত প্ৰত্যাহবান হ'লেও অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ মুঠ প্ৰৱন্ধ সংখ্যালৈ চাই আমি কেইবাজনেও যদি এই প্ৰত্যাহবানত জৰিত হওঁ, ইজন সিজনৰ উৎসাহৰ স্ৰোত হোৱাই নহয়, আশা কৰোঁ আমাৰ প্ৰৱন্ধ সংখ্যাও ভালেখিনি বাঢ়িব। উল্লেখযোগ্য যে, ৱিকিউৎসত ১০০ দিনত ১০০ টা পৃষ্ঠা, ৱিকি কমনচত ১০০ দিনত ১০০ খন ছবি, ৱিকিডাটাত ১০০ দিনত ১০০ টা ডাটা সংযোগ আদি বিভিন্ন ধৰণে আপোনালোকে এই প্ৰত্যাহবান গ্ৰহণ কৰিব পাৰে। সেয়ে প্ৰত্যাহবান লবলৈ ইচ্ছুক সকলে সমৰ্থন আগবঢ়াব আৰু প্ৰত্যাহবান শেষ কৰি কামৰ খতিয়ান ইয়াতে ভগাই লব, এই আশাৰে, (নতুন সম্পাদকসকলে এই প্ৰত্যাহবান লবলৈ গৈ কোনো অসুবিধাৰ সন্মুখীন হলে মোৰ সৈতে যোগাযোগ কৰিব পাৰিব।) [[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 16:30, 23 October 2024 (ইউ.টি.চি.)JyotiPN ===অংশগ্ৰহণকাৰীসকলৰ নাম=== #[[সদস্য:JyotiPN|Pranjyoti Nath]] # [[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 12:39, 29 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ===কামৰ খতিয়ান=== ===মন্তব্য=== * বঢ়িয়া প্ৰস্তাৱ! সদ্যহতে মই ৩০ দিনৰ বাবে লৈছোঁ। ১ নৱেম্বৰৰ পৰা ৩০ নৱেম্বৰলৈ প্ৰতিদিনে ৱিকিকমন্সত এখনকৈ হ'লেও ফটো আপল'ড কৰিম। ২০২৫ ত ১০০ দিনৰ প্ৰত্যাহ্বানত পূৰ্ণাংগভাৱে যোগ দিব পাৰিম বুলি আশা ৰাখিছোঁ। -[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 12:39, 29 October 2024 (ইউ.টি.চি.) == ৱিকিপিডিয়া এছিয়ান মাহ ২০২৪ এডিটাথন == বিগত বৰ্ষবোৰৰ দৰে এইবছৰো অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াত [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়া এছিয়ান মাহ ২০২৪|ৱিকিপিডিয়া এছিয়ান মাহ]] এডিটাথন অনুষ্ঠিত কৰাৰ কথা ভবা হৈছে। এই উদ্দেশ্য জুৰীৰ দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰি প্ৰতিযোগিতাখনি সুচাৰুৰূপে আগবঢ়াই নিবলৈ মাননীয় [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] আৰু [[সদস্য:AjayDas|অজয় দাস]] ক অনুৰোধ কৰিলোঁ। প্ৰতিযোগিতাৰ বাবে অতি জৰুৰী ফাউণ্টেইন টুলটো সাজি দিবৰ বাবে মাননীয় [[User:দিব্য দত্ত|দিব্য দত্ত]]ক অনুৰোধ কৰিলোঁ। প্ৰতিযোগিতাখনিৰ আয়োজক হিচাপে [[সদস্য:JyotiPN|প্ৰাণজ্যোতি নাথ]]ৰ লগতে মাননীয়া সদস্য [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|ৰুমি বৰা]]ৰ নাম প্ৰস্তাৱ কৰিলোঁ। এই প্ৰতিযোগিতাত প্ৰতিগৰাকী ন-পুৰণি ৱিকিপিডিয়ানৰে সহায়-সহযোগিতা তথা অংশগ্ৰহণ আশা কৰাৰ লগতে অভিজ্ঞ ৱিকিপিডিয়ানসকলে প্ৰতিটো খুটি-নাতিলৈ লক্ষ্য ৰাখিব আৰু আঙুলিয়াই দিব বুলি আশা কৰিলোঁ। লগতে প্ৰশাসকসকলে এই প্ৰতিযোগিতাৰ সকলো দিশ নজৰত ৰাখিব বুলি আশা কৰিলোঁ। [[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 17:10, 28 October 2024 (ইউ.টি.চি.)JyotiPN প্ৰতিযোগিতাৰ বাবে সুচল সময় ১৫ নৱেম্বৰৰপৰা ১৫ ডিচেম্বৰ নিৰ্ধাৰণ কৰা হৈছে। ইচ্ছুক আৰু এজন সদস্যই আয়োজক হিচাপে নিজৰ নাম প্ৰস্তাৱ কৰিব পাৰিব। ::[[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য কুমাৰ দাস]]ক অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হ'ল। ===সমৰ্থন=== #[[User:Kuldhar Rabha|<font color="#cc0099">𝒦𝓊𝓁𝒹𝒽𝒶𝓇 ℛ𝒶𝒷𝒽𝒶</font>]] ^{[[User Talk:Kuldhar Rabha|<font color="#6600cc">(𝒯𝒶𝓁𝓀)</font>]]} 00:05, 29 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:-chanakyakdas|বাৰ্তা]]) 02:43, 29 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 05:15, 29 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 08:07, 29 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 11:56, 29 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 12:33, 29 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 03:43, 30 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 12:33, 30 October 2024 (ইউ.টি.চি.) ===বিৰোধ=== ===মন্তব্য=== * প্ৰকল্প পৃষ্ঠাত থকা লিংকৰ ফাউণ্টেইন টুলটো প্ৰদৰ্শন নকৰা বাবে নতুন এটা সাজি প্ৰকল্প পৃষ্ঠাত আপডেট কৰা হ’ল৷ _<span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 12:55, 29 October 2024 (ইউ.টি.চি.) *:আন্তৰিক ধন্যবাদ যাচিলোঁ। [[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 03:46, 30 October 2024 (ইউ.টি.চি.)JyotiPN ::{{Ping|দিব্য দত্ত}} বেনাৰখনো লগাই দিব বুলি আশা ৰাখিলোঁ। [[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 05:21, 30 October 2024 (ইউ.টি.চি.)JyotiPN ==Rapid fund ৰ আবেদনৰ বাবে== Rapid fundৰ তৃতীয় চাইকেলৰ আৱেদনৰ অন্তিমটো তাৰিখ ১ ডিচেম্বৰ। ৱিকিপিডিয়াৰ জন্মদিন অনুষ্ঠানৰ সৈতে সংগতি ৰাখি আমি কৰা আলোচনা অনুসৰি ৰেপিড ফাণ্ডৰ বাবে এপ্লাই কৰিলে নূন্যতম দুমাহমানৰ কাৰ্যপন্থা থকাটো হৈছে এটা যোগ্যতা। ৱিকিৰ জন্মদিনৰ দিনা জন্মদিনৰ লগতে এখন সাধাৰণ আলোচনা বা প্ৰশিক্ষণ সভা অনুষ্ঠিত কৰি জুলাই ২০২৫ত সামৰণি অনুষ্ঠানত গ্ৰন্থযাত্ৰাৰ অনুষ্ঠানসহ এই প্ৰকল্পৰ সামৰণি মাৰিব পৰা হ'ব। প্ৰস্তাৱিত কাৰ্যসূচী: *১ জুন ২০২৫, দেওবাৰ: জন্মদিন পালন আৰু কৰ্মশালা- ;স্থানঃ উজনি অসম (যোৰহাট!) ;বিষয়ঃ #ৱিকিমিডিয়া কমন্সত মিডিয়া ফাইল আপলোড, নথিভুক্তিকৰণ আদি। #ৱিকিপিডিয়াৰ সম্পাদনা (তোলা ফটো বা অন্যান্য মিডিয়া ফাইল সমূহ সন্নিৱিষ্ট কৰিব পৰাকৈ ৱিকিপিডিয়াত পৃষ্ঠা সৃষ্টি) #কৰ্মদল গঠন আৰু পৰিকল্পিত বিষয় সমূহৰ ভাগ-বতৰা (এই প্ৰকল্পত অংশগ্ৰহণ কৰা সকলক এমাহৰ সময় দিয়া হ’ব৷ প্ৰয়োজনত এই এমাহত ৱিকিমিডিয়া প্ৰকল্পৰে জড়িত অভিজ্ঞ ৱিকিমিডিয়ানৰ সহায়-সহযোগিতা গ্ৰহণ কৰা হ'ব৷) *ফটো আৰু পৃষ্ঠাৰ বিষয়বস্তু অসমৰ সংস্কৃতি, বুৰঞ্জী, সাহিত্য, ব্যক্তি, নৃত্য, কৃষি, খাদ্য আদি হ’ব লাগিব। *২৬ জুলাই ২০২৫, শনিবাৰ: ৱিকি-সন্মিলনঃ ;স্থানঃ নামনি অসম (গুৱাহাটী!) #কৰ্মদলৰ সদস্যই নিজৰ কৰ্ম প্ৰদৰ্শন কৰিব, #ভৱিষ্যত পৰিকল্পনা ব্যাখ্যা, #প্ৰমাণ পত্ৰ/বঁ‌টা বিতৰণ আদি, (এই কাৰ্যত প্ৰচাৰৰ জড়িয়তে কোনো শিক্ষানুষ্ঠান, ফটোগ্ৰাফি ক্লাৱ আদিকো সামৰি ল'ব পৰা যায়৷) -[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 15:08, 22 November 2024 (ইউ.টি.চি.) ==={{support}}=== * {{support}} [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 15:00, 23 November 2024 (ইউ.টি.চি.) * {{support}}-[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 15:02, 23 November 2024 (ইউ.টি.চি.) * {{support}}- <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 15:08, 23 November 2024 (ইউ.টি.চি.) *{{support}}-[[User:অজয় দাস|<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>&nbsp;অজয়&nbsp;</b></span>]] [[User Talk:অজয় দাস|^{<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 15:25, 23 November 2024 (ইউ.টি.চি.) * {{support}}- [[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 14:47, 24 November 2024 (ইউ.টি.চি.)JyotiPN * {{support}} -[[সদস্য:Aryan|Aryan]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Aryan|বাৰ্তা]]) 02:32, 25 November 2024 (ইউ.টি.চি.) * [[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 12:58, 26 November 2024 (ইউ.টি.চি * {{support}} -[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 14:34, 30 November 2024 (ইউ.টি.চি.) ==={{oppose}}=== ===মন্তব্য=== প্ৰস্তাৱ, পৰিকল্পনাখিনি অলপ বহলাই লিখিবা নেকি? ভালকৈ বুজি পোৱা নাই৷ [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 06:44, 28 November 2024 (ইউ.টি.চি.) ==ৱিকি লাভচ্‌ বাৰ্ড প্ৰতিযোগিতা, ২০২৪== কালিলৈ ২৫ নৱেম্বৰৰপৰা অহা ২৫ ডিচেম্বৰলৈ ৱিকিমিডিয়া কমনচত [https://meta.wikimedia.org/wiki/Wiki_Loves_Birds_India_2024 ৱিকি লাভচ্‌ বাৰ্ড] প্ৰতিযোগিতা আৰম্ভ হৈছে। অসমীয়া ৱিকিৰ ইচ্ছুক সদস্যকলে [https://commons.wikimedia.org/wiki/Campaign:wlb_2024 এই লিংকত] স্থানীয় চৰাইৰ ফটো আপল'ড কৰি প্ৰতিযোগিতাত ভাগ লব পাৰিব। [[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 14:46, 24 November 2024 (ইউ.টি.চি.)JyotiPN [[শ্ৰেণী:ৱিকিপিডিয়া]] ==আন্তৰ্জাতিক নাৰী দিৱসৰ সৈতে সংগতি ৰাখি এটি ৱিকি কৰ্মশালাৰ আয়োজনৰ প্ৰস্তাৱ== হে মাননীয় সদস্যসকল, আপোনালোক এই বিষয়ে অৱগত যে, অহা ৮ মাৰ্চৰ দিনটো আন্তৰ্জাতিক নাৰী দিৱস ৰূপে স্বীকৃত। এই দিৱসৰ সৈতে সংগতি ৰাখি গোটেই মাৰ্চ মাহটো নাৰী দিৱস ৰূপে উদযাপনৰ ৱিকিপিডিয়াৰ সিদ্ধান্ত মৰ্মে, যোৱা মাৰ্চ মাহত অসমীয়া ৱিকিউৎসতো এটি ৭ দিনীয়া [https://as.wikisource.org?curid=67480 এডিটাথন] আয়োজনৰ কৰা হৈছিল। নাৰী দিৱস উদযাপনৰ লগতে অসমীয়া ৱিকিউৎসৰ কাম-কাজক আগবঢ়াই লৈ যোৱাৰ উদ্দেশ্যে ২০২৫ বৰ্ষৰ মাৰ্চ মাহত এখনি আৱাসিক ৱিকিউৎস কৰ্মশালা আয়োজনৰ চিন্তা কৰা হৈছে। অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াত বিভিন্নটা প্ৰতিযোগিতাৰ অনুষ্ঠিত হৈ থকা সূত্ৰে মাহেকে ভালেখিনি কাম হৈ থকাৰ বিপৰীতে অসমীয়া ৱিকিউৎস কিছু ধীৰ গতিত আগবঢ়ালৈ চাই এই কৰ্মশালাই ন-পুৰণি সকলো সদস্যসকে নতুন উদ্যম প্ৰদান কৰাৰ লগতে নতুন সদস্যকো ৱিকিউৎসত বৰঙণি যোগাবলৈ উৎসাহিত কৰিব বুলি এক দৃঢ় আশা লৈ এই বিষয়ত মাননীয় সদস্যসকলৰ মতামত বিচাৰিলোঁ আৰু সময়সীমা নিৰ্ধাৰণৰ বাবে অনুৰোধ জনালোঁ। আপোনালোকৰ সমৰ্থন অনুযায়ী পৰৱৰ্তী কাৰ্য-প্ৰণালীৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা হ'ব। _বিনীত, [[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 11:07, 30 November 2024 (ইউ.টি.চি.)JyotiPN ===এডিটাথনৰ বাবে নিৰ্ধাৰিত সময়=== * ৮-১০ মাৰ্চলৈ (দুদিনীয়া) * ১২-১৪ মাৰ্চলৈ (দুদিনীয়া) ===সমৰ্থন=== # [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 17:26, 1 December 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 13:50, 3 December 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 14:57, 3 December 2024 (ইউ.টি.চি.) ===বিৰোধ=== ===মন্তব্য=== এই প্ৰস্তাৱটো ৱিকিউৎসৰ কেন্দ্ৰীয় আলোচনা পৃষ্ঠাতো দিয়া উচিত। -[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 14:58, 3 December 2024 (ইউ.টি.চি.) tdb05hcjln3wmth31fguoofyk04t1gp 4 7947 450758 450216 2024-12-03T16:27:50Z Ishanjyotibora 14131 /* সন্মিলনসমূহ */ 450758 wikitext text/x-wiki এই পৃষ্ঠাটো নিয়মিত মুখামুখি সন্মিলন অথবা ৱিকিপিডিয়া কৰ্মশালাসমূহৰ বাবে খোলা হৈছে৷ আহক লগ হওঁ! [[চিত্ৰ:ৱিকিপিডিয়া সন্মিলন.jpg|300px|thumb|right|ৱিকিপিডিয়া সন্মিলন]] ==সন্মিলনসমূহ== * [[ৱিকিপিডিয়া:সন্মিলন/গুৱাহাটী ১|গুৱাহাটী সন্মিলন]] (২৯ জানুৱাৰী, ২০১২) * [[ৱিকিপিডিয়া:সন্মিলন/তেজপুৰ ১|তেজপুৰ সন্মিলন]] (০১ ফেব্ৰুৱাৰী, ২০১২) * [[ৱিকিপিডিয়া:সন্মিলন/যোৰহাট ১|যোৰহাট সন্মিলন]] (২৪ এপ্ৰিল, ২০১২) * [[ৱিকিপিডিয়া:সন্মিলন/গুৱাহাটী ২|গুৱাহাটী সন্মিলন (দ্বিতীয়)]] (১০ জুন, ২০১২) * [[ৱিকিপিডিয়া:বেংগালুৰু সন্মিলন/বেংগালুৰু ১| বেংগালুৰু চাহ মেল (বেংগালুৰু সন্মিলন ১)]] (১ ডিচেম্বৰ, ২০১৩) * [[ৱিকিপিডিয়া:অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া কৰ্মশালা, ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰাদ্যোগিক সংস্থান, শিলচৰ|প্ৰথম অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া কৰ্মশালা, ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰাদ্যোগিক সংস্থান, শিলচৰ]] (৬ মাৰ্চ, ২০১৪) * [[ৱিকিপিডিয়া:গুৱাহাটী ৱিকি মীট-আপ ৩ (ৱিকি চাহমেল)|ৱিকি চাহমেল, গুৱাহাটী]] (২৫ অক্টোবৰ, ২০১৪) * [[ৱিকিপিডিয়া:সন্মিলন/শিলচৰ ২|ৱিকিপিডিয়া:দ্বিতীয় অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া কৰ্মশালা, ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰাদ্যোগিক সংস্থান, শিলচৰ]] (১৩ ফেব্ৰুৱাৰী, ২০১৫) * [[ৱিকিপিডিয়া:সন্মিলন/_তেজপুৰ২|তেজপুৰ সন্মিলন (দ্বিতীয়)]] (২৮ ফেব্ৰুৱাৰী, ২০১৫) * [[ৱিকিপিডিয়া:সন্মিলন/তৃতীয় শিলচৰ সন্মিলন|তৃতীয় অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া কৰ্মশালা, ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰাদ্যোগিক সংস্থান, শিলচৰ]] (১৭ আগষ্ট, ২০১৫) * [[ৱিকিপিডিয়া:সন্মিলন/প্ৰাগজ্যোতিষ মহাবিদ্যালয়|প্ৰীতিমেল আৰু কৰ্মশালা, প্ৰাগজ্যোতিষ মহাবিদ্যালয়, গুৱাহাটী]] (২ জানুৱাৰী, ২০২২) * [[ৱিকিপিডিয়া:সন্মিলন/মাজুলী ২০২৩|প্ৰীতিমেল আৰু কৰ্মশালা, মাজুলী]] (২৬ নৱেম্বৰ, ২০২৩) * [[ৱিকিপিডিয়া:অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া কৰ্মশালা, ২০২৪ (ৱিমেনজ্ কলেজ, তিনিচুকীয়া)|অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া কৰ্মশালা, তিনিচুকীয়া]] (৪ আৰু ৫ এপ্ৰিল, ২০২৪) * [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিমিডিয়াৰ সজাগতা সভা আৰু কৰ্মশালা, লক্ষীমপুৰ বালিকা মহাবিদ্যালয়|ৱিকিমিডিয়াৰ সজাগতা সভা আৰু কৰ্মশালা, লক্ষীমপুৰ]] (৯ এপ্ৰিল, ২০২৪) * [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিমিডিয়াৰ সজাগতা সভা আৰু কৰ্মশালা ২০২৪, নগাঁও মহাবিদ্যালয়|ৱিকিমিডিয়াৰ সজাগতা সভা আৰু কৰ্মশালা, নগাঁও]] (৩০ এপ্ৰিল, ২০২৪) * [[ৱিকিপিডিয়া:প্ৰথম অসমীয়া ৱিকিসংযোগ সন্মিলন]] (৫ জানুৱাৰী, ২০২৫) {{সন্মিলন/অসম}} [[শ্ৰেণী:ৱিকিপিডিয়া সন্মিলন]] chxqovfu8vv20mf42kd8yzuyz6ue7qt 10 8820 450760 450206 2024-12-03T16:29:52Z Ishanjyotibora 14131 450760 wikitext text/x-wiki {{Navbox | name = সন্মিলন/অসম | title = ৱিকিপিডিয়া সন্মিলন: অসম | group1 = [[ৱিকিপিডিয়া:সন্মিলন/গুৱাহাটী ১|গুৱাহাটী]] | list1 = [[ৱিকিপিডিয়া:সন্মিলন/গুৱাহাটী ১|'''(১)''' ২৯ জানুৱাৰী, ২০১২]] [[ৱিকিপিডিয়া:সন্মিলন/গুৱাহাটী ২|'''(২)''' ১০ জুন, ২০১২]] [[ৱিকিপিডিয়া:সন্মিলন/গুৱাহাটী ৩|'''(৩)''' ২৫ অক্টোবৰ, ২০১৪]] [[ৱিকিপিডিয়া:সন্মিলন/প্ৰাগজ্যোতিষ মহাবিদ্যালয়|'''(৪)''' ২ জানুৱাৰী, ২০২২]] [[ৱিকিপিডিয়া:সন্মিলন/প্ৰথম অসমীয়া ৱিকিসংযোগ সন্মিলন|'''(৫)''' ৫ জানুৱাৰী, ২০২৫]] | group2 = [[ৱিকিপিডিয়া:সন্মিলন/তেজপুৰ ১|তেজপুৰ]] | list2 = [[ৱিকিপিডিয়া:সন্মিলন/তেজপুৰ ১|'''(১)''' ১ ফেব্ৰুৱাৰী, ২০১২]] [[ৱিকিপিডিয়া:সন্মিলন/ তেজপুৰ২|'''(২)''' ২৮ ফেব্ৰুৱাৰী, ২০১৫]] | group3 = [[ৱিকিপিডিয়া:সন্মিলন/যোৰহাট ১|যোৰহাট]] | list3 = [[ৱিকিপিডিয়া:সন্মিলন/যোৰহাট ১|'''(১)''' ২৪ এপ্ৰিল, ২০১২]] |group4 = [[ৱিকিপিডিয়া:বেংগালুৰু সন্মিলন/বেংগালুৰু ১|বেংগালুৰু]] | list4 = [[ৱিকিপিডিয়া:বেংগালুৰু সন্মিলন/বেংগালুৰু ১|'''(১)''' ১ ডিচেম্বৰ, ২০১৩]] |group5 = [[ৱিকিপিডিয়া:অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া কৰ্মশালা, ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰাদ্যোগিক সংস্থান, শিলচৰ|শিলচৰ]] | list5 = [[ৱিকিপিডিয়া:অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া কৰ্মশালা, ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰাদ্যোগিক সংস্থান, শিলচৰ|'''(১)''' ৬ মাৰ্চ, ২০১৪]] [[ৱিকিপিডিয়া:সন্মিলন/শিলচৰ ২|'''(২)''' ১৩ ফেব্ৰুৱাৰী, ২০১৫]] [[ৱিকিপিডিয়া:সন্মিলন/তৃতীয় শিলচৰ সন্মিলন|'''(৩)''' ১৭ আগষ্ট, ২০১৫]] |group6 = [[ৱিকিপিডিয়া:সন্মিলন|মাজুলী]] |list6 = [[ৱিকিপিডিয়া:সন্মিলন/মাজুলী ২০২৩|'''(১)''' ২৬ নৱেম্বৰ, ২০২৩]] |group7 = [[ৱিকিপিডিয়া:অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া কৰ্মশালা, ২০২৪ (ৱিমেনজ্ কলেজ, তিনিচুকীয়া)|তিনিচুকীয়া]] |list7 = [[ৱিকিপিডিয়া:অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া কৰ্মশালা, ২০২৪ (ৱিমেনজ্ কলেজ, তিনিচুকীয়া)|'''(১)''' ৪ আৰু ৫ এপ্ৰিল, ২০২৪]] |group8 = [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিমিডিয়াৰ সজাগতা সভা আৰু কৰ্মশালা, লক্ষীমপুৰ বালিকা মহাবিদ্যালয়|লক্ষীমপুৰ]] |list8 = [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিমিডিয়াৰ সজাগতা সভা আৰু কৰ্মশালা, লক্ষীমপুৰ বালিকা মহাবিদ্যালয়|'''(১)''' ৯ এপ্ৰিল, ২০২৪]] |group9 = [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিমিডিয়াৰ সজাগতা সভা আৰু কৰ্মশালা ২০২৪, নগাঁও মহাবিদ্যালয়|নগাঁও]] |list9 = [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিমিডিয়াৰ সজাগতা সভা আৰু কৰ্মশালা ২০২৪, নগাঁও মহাবিদ্যালয়|'''(১)''' ৩০ এপ্ৰিল, ২০২৪]] }} <includeonly>[[শ্ৰেণী:ৱিকিপিডিয়া সন্মিলন]]</includeonly> 4iwdh5rx4w1qesemnawkl3ppj0sefwt 0 23125 450629 435095 2024-12-03T12:48:52Z 2401:4900:3A81:8DC7:E4A0:3FFF:FECB:E992 450629 wikitext text/x-wiki {{wikify}} '''অসমৰ খাদ্যসম্ভাৰ''' অথবা '''অসমীয়া আহাৰ''' [[অসম|অসমৰ]] স্থায়ী বাসিন্দাসকলৰ খাদ্য প্ৰণালী। অসমীয়া আহাৰত পাহাৰীয়া শুকান বা আচাৰ কৰা খাদ্যাভ্যাসৰ লগতে সমতলৰ সতেজ উপকৰণ দুয়োটা প্ৰভাৱেই বিদ্যমান। বিভিন্ন সংস্কৃতিৰ প্ৰভাৱ পৰাৰ বাবে এই অঞ্চলটোৰ খাদ্যাভ্যাসৰ মাজতো বিভিন্নতা বিৰাজমান। [[অসম]]ৰ খাদ্যৰ কেইটিমান চকুত পৰা বৈশিষ্ট্য হ'ল : {{multicol}} * ন্যূনতম মচলা আৰু চৰ্বীৰ ব্যৱহাৰ * সুগন্ধিযুক্ত পাত-লতিকাৰ ব্যৱহাৰ * সেউজীয়া শাকৰ সমাহাৰ * টেঙা সোৱাদৰ উপকৰণৰ বহুল ব্যৱহাৰ {{multicol-break}} * মাছৰ অধিক ব্যৱহাৰ * ৰঙা মাংস বা কঠিন মাংসৰ কম ব্যৱহাৰ, চৰাই জাতীয় মাংসৰ পয়োভৰ * ঔষধি উপকৰণৰ সুলভতা {{multicol-end}} [[File:Assamese Thali.jpg|thumb|right|অসমীয়া খাদ্য]] অসমৰ মূল খাদ্য হ’ল-ভাত আৰু প্ৰায় সকলো খাদ্যই ভাতৰ লগত সম্পৰ্ক থকা। অসমীয়া আহাৰ সাধাৰণতে “খাৰ” বা শাকেৰে আৰম্ভ হয় আৰু ‘টেঙা’ ব্যঞ্জনেৰে সমাপ্ত হয়। খাৰ আৰু টেঙাৰ ব্যৱহাৰ অসমীয়া খাদ্য অন্যতম বৈশিষ্ট্য। ভাত খোৱাৰ পাছত [[তামোল-পাণ]] খাই মুখশুদ্ধি কৰাও এক প্ৰাচীন পৰম্পৰা। খাৰ অসমীয়া ব্যঞ্জনৰ এক সহজ উপকৰণ। ইয়াক অসমীয়া মানুহে আগতে নিমখৰ সলনি ব্যৱহাৰ কৰিছিল, যিহেতু সেই সময়ত অসমত নিমখ সতকাই পোৱা নগৈছিল। সেইবাবে অসমীয়াৰ মাজত "খাৰখোৱা অসমীয়া" যোজনাটো বৰ্তমানেও প্ৰচলন আছে। [[File:Kosu Xaak aru Madhuxuleng (Colocasia with Polygonum microcephalum).jpg|thumb|কচু শাক আৰু মধুসোলেঙৰ সৈতে ৰন্ধা আঞ্জা]] ==উপকৰণসমূহ== অসমীয়া আহাৰ প্ৰায় সকলো থলুৱা ভাৱে উপলব্ধ উপকৰণেৰে তৈয়াৰী, সেয়ে ভাৰতৰ অন্যান্য অঞ্চলৰ খাদ্যৰ সতে ইয়াৰ অনেক পাৰ্থক্য দেখা পোৱা যায়। ===চাউল=== চাউল অসমীয়া আহাৰৰ মুল উপকৰণ। অসমৰ সমতল ভূমিত পোনতে অষ্ট্ৰিকসকলে পানীখেতিৰে চাউল উৎপাদন কৰাৰ পৰম্পৰা আৰম্ভ কৰিছিল বুলি অনুমান কৰা হয়। অসমত বহুল পৰিমাণে বিভিন্ন ধৰণৰ চাউল উৎপাদন কৰা হয়, ভাৰতীয় আৰু জাপানী, দুইবিধৰ খেতিয়েই অসমত হয়। [[জহা চাউল|জহা]] (এবিধ সুগন্ধি চাউল) অসমৰ সকলোতকৈ বিখ্যাত চাউল। কিছুমান আপুৰুগীয়া জাতৰ চাউল কেৱল অসমতহে পোৱা যায়। বিভিন্ন ন-পুৰণি জাতৰ চাউল যেনে জহা, [[বৰা চাউল|বৰা]],কোমল চাউল, মিচিৰি, পাইজম, ৰঞ্জিত, গমিৰি, শালি, স্বৰ্ণমচুৰী আদি অসমীয়া খাদ্যত ব্যৱহাৰ হয়। <br> ভাতৰ বাবে অসমত চাউল দুই ধৰণে তৈয়াৰ কৰা হয়, ‘আৰৈ’ (ধান শুকুৱাই কৰা চাউল) আৰু ‘উখুৱা’ (ধান সিজোৱাৰ পাছত শুকুৱাই কৰা চাউল)। ====চাউলৰ পৰা তৈয়াৰী জলপান==== {{Main|পিঠা|অসমীয়া জলপান}} ভাতৰ উপৰিও চাউলৰ পৰা তৈয়াৰ কৰা নানা বিধ জলপান অসমীয়া খাদ্যৰ উল্লেখযোগ্য উপাদান। ভাতৰ বাবে আৰু বিভিন্ন জলপানৰ বাবে প্ৰয়োজন অনুসৰি বেলেগ বেলেগ জাতৰ চাউল ব্যৱহাৰ হয়। অসমীয়া লোকে প্ৰায় প্ৰতিতো সাঁজতে চাউল ব্যৱহৃত কৰা দেখা যায়। উৎসৱ পাৰ্বণত মূলতঃ চাউলৰ গুৰিৰে তৈয়াৰী পিঠা-পনা অসমীয়া সমাজৰ আপুৰুগীয়া সম্পদ। পিঠা হৈছে মুখ্যতঃ পিঠাগুৰিৰ পৰা প্ৰস্তুত কৰা পাৰম্পৰিক অসমীয়া মিঠাই। পিঠাৰ বিভিন্ন প্ৰকাৰ আছে আৰু অসমীয়া জনজীৱনত ইয়াৰ বিশেষ গুৰুত্ব আছে। অসমীয়া [[ৰঙালী বিহু|ৰঙালী]] আৰু [[ভোগালী বিহু]]ত বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ পিঠা প্ৰস্তুত কৰি আলহীক আপ্যায়ন কৰাৰ লগতে অন্যান্য বিভিন্ন উৎসৱ বা ঘৰুৱা অনুষ্ঠানতো পিঠা পৰিৱেশন কৰা হয়। অসমীয়া সমাজ আৰু সামাজিক প্ৰথাত ইয়াৰ এক বিশিষ্ট ভূমিকা আছে। বহু লোকে ঘৰত পিঠা বনোৱাতকৈ বজাৰত কিনিবলৈ পোৱা পিঠা বহুতে ব্যৱহাৰ কৰে। ইয়াৰ পৰিপ্ৰেক্ষিত পিঠা আৰু আনুষংগিক মিঠাই যেনে তিলৰ লাড়ু আদি প্ৰস্তুতিকৰণে এক কুটিৰ শিল্পৰ ৰূপ লৈছে। অৱশ্যে অসমৰ স্থানসাপেক্ষে যি কোনো মিঠাই জাতীয় খাদ্যক পিঠা বুলি কোৱা দেখা যায়। চাউলৰ পৰা তৈয়াৰী বিভিন্ন অসমীয়া জলপান কেইবিধমান হ’ল : *চিৰা *সান্দহ *আখৈ *[[খাও ৰুম]] বা হু-ৰুম *কোমল চাউল ইত্যাদি। [[চিত্ৰ:খোলা চাপৰি পিঠা.jpg|right|thumb|200px|খোলা চাপৰি পিঠা]] ====পঁইতা ভাত==== সিজোৱা ভাত ওৰে ৰাতি পানীত তিয়াই ৰাখিলে, পিছদিনা সামান্য টেঙা হৈ পৰে। ই বিশেষকৈ গৰমৰ দিনত অসমীয়া ৰাইজৰ বৰ প্ৰিয় খাদ্য। এনেদৰে খোৱা ভাতক [[পঁইতা ভাত]] বোলে। অসমৰ বাদেও আন আন চাউল প্ৰধান খাদ্যাভ্যাসত এনে খাদ্যৰ উপস্থিতি দেখা যায়। ====চাউলৰ পৰা তৈয়াৰী সুৰা==== অসমৰ সমাজত চাউলৰ আন এক প্ৰধান ব্যৱহাৰ হ’ল ‘পৰম্পৰাগত সুৰা তৈয়াৰকৰণ’। মূলতঃ চাউলৰ কিন্বনৰ যোগে তৈয়াৰী এনে সুৰা অসমৰ ঘাইকৈ জনগোষ্ঠীয় সমাজৰ অপৰিহাৰ্য উপদান। বিভিন্ন উৎসৱ পাৰ্ৱণ, ধৰ্মীয় অনুষ্ঠানত এই সুৰাৰ ব্যৱহাৰ হয়। বিভিন্ন জনগোষ্ঠীৰ মাজত চাউলৰ পৰা তৈয়াৰী সুৰাক নানান নামেৰে জনা যায় । যেনে- [[লাও|লাওপানী]], সাঁজ পানী, ৰহি, আপং ইত্যাদি আৰু ইয়াৰ প্ৰত্যেকৰে প্ৰস্তুত প্ৰণালীৰ পাৰ্থক্য আছে। ===মাছ=== [[চিত্ৰ:Maasor Muror Khar.JPG|thumb|right|200px|মাছৰ মূৰেৰে ৰন্ধা খাৰ]] অসমৰ আৰ্দ্ৰ-ভূমি তথা নদী সমূহত মিঠা পানীৰ মা‍ছ উভেনদীকৈ পোৱা যায়। সেইবাবেই অসমীয়া খাদ্যত মাছৰ পয়োভৰ বেছি। সেয়ে চাউলৰ পিছতে অসমীয়া খাদ্যত মাছৰ স্থান বুলি কব পাৰি। অসমৰ সকলো থলুৱা গোষ্ঠী-জনগোষ্ঠীয়েই মাছ খায়। সৰু আৰু ডাঙৰ দুয়োবিধ আকৃতিৰ মাছেই অসমীয়া খাদ্য প্ৰকৰণৰ অন্তৰ্ভুক্ত। সৰু মাছৰ ভিতৰত পুঠি, বৰলীয়া, মোৱা, খলিহনা, শিঙৰা, শিঙি, লাচন, ভাঙন, পাভ, মাগুৰ, শ’ল, কাৱৈ, দঁৰিকণা, ভেচেলী, গেদগেদী, তুৰা, বতিয়া আদি আৰু মজলীয়া বা ডাঙৰ মাছৰ ভিতৰত ৰৌ, বৰালি, বাহু, চিতল, খঁৰিয়া, কুঁহি, মিৰিকা, গ্ৰাছৰ্কাপ আদি জনপ্ৰিয় মাছ। প্ৰত্যেক বিধ মাছৰ বাবেই সুকীয়া বৈশিষ্ট্যপূৰ্ণ ৰন্ধন প্ৰণালী আছে, আৰু কোনবিধ মাছ কি উপকৰণেৰে ৰান্ধিলে সোৱাদ হ’ব [[ডাকৰ বচন]]ত তাৰো নিৰ্দেশনা আছে। অসমীয়া খাদ্য প্ৰকৰণত মাছ ৰান্ধোতে অতি কম পৰিমাণৰ তেলৰ প্ৰয়োগ কৰা হয়, সাধাৰণতে মিঠা তেলহে ব্যৱহাৰ হয়। পিয়াজ, আদা, নহৰু আৰু সৰিয়হ গুটিৰ বাদে আন মচলাৰ প্ৰয়োগ বিৰল। অসমীয়া আহাৰত মাছ ৰন্ধাৰ বিভিন্ন প্ৰক্ৰিয়া বিলাক এনেধৰণৰ :- *বিভিন্ন শাক-পাচলিৰ সৈতে জোল *বিভিন্ন টেঙাজাতীয় ফলৰ সৈতে আঞ্জা *ভজা মাছ *[[পাতত দিয়া]] মাছ *পোৰা মাছ *চৰচৰী *সিদ্ধ মাছ *শুকান মাছ *মাছৰ পেটু ===মাংস=== [[চিত্ৰ:Juti.jpg|right|thumb|200px]] থলুৱা অসমীয়া খাদ্য প্ৰণালীত মাংসৰ গুৰুত্ব কম। সাধাৰণতে চৰাইৰ মাংস বেছি ভাগ লোকে খায়। মাংসৰ ব্যৱহাৰৰ ক্ষেত্ৰত জনগোষ্ঠী বিলাকৰ মাজত বিভিন্নতা দেখা যায়। সকলো ধৰণৰ মাংস সকলোৱে নেখায়। উদাহৰণ স্বৰূপে গাহৰিৰ মাংস কিছুলোকে খালেও আন কিছু লোকে অস্পৃশ্য বুলি গণ্য কৰে। একে দৰে গৰুৰ মাংসও কেৱল [[ইছলাম]] আৰু [[খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম|খ্ৰীষ্টান]] ধৰ্মাৱলম্বী লোক সকলেহে গ্ৰহণ কৰে। সাধাৰণ ভাৱে সকলোৱে খোৱা মাংস বিলাক হ’ল : *হাঁহ : অসমৰ জনপ্ৰিয় মাংস, হাঁহৰ মাংসৰ সৈতে কেইবাটাও থলুৱা পৰিবেশন তৈয়াৰ কৰা হয়। * কুকুৰা : কোনো কোনো লোকৰ অলপ ধৰ্মীয় বাধ্যবাধকতা থাকিলেও প্ৰায় সকলো লোকেই কুকুৰা মাংস খোৱা দেখা যায়। *ছাগলী : অসমত জনপ্ৰিয় মাংস। কিন্তু ছাগলী মাংস অসমীয়াত আন খাদ্যাভ্যাসৰ প্ৰভাৱহে বুলি অনুমান কৰা হয়। *পাৰ : পাৰ চৰাইৰ মাংস কলডিল আদি বিভিন্ন উপাদানেৰে সৈতে ৰন্ধা হয়। * কাম চৰাই, ডাউক, শৰালি, পৰিভ্ৰমী চৰাই আদিৰ দৰে বনৰীয়া চৰাইৰ লগতে হৰিণ, কাছ, শিহু আদিৰ মাংসও অসমীয়া খাদ্যৰ অন্তৰ্ভুক্ত আছিল, কিন্তু এই প্ৰাণী বিলাক বৰ্তমান সংৰক্ষিত জীৱৰ শ্ৰেণীত পৰা বাবে এই বিলাক মাংস খোৱা আইনমতে নিষিদ্ধ কৰা হৈছে। অসমীয়া লোকৰ মাংসৰ প্ৰস্তুত প্ৰণালী সৰল আৰু মচলা তেলৰ ব্যৱহাৰ অতি সীমিত। সাধাৰণতে মাংস জোল হিচাপে খোৱা হয়। কোনো কোনো লোকৰ মাজত কেৱল সিজায়েই মাংস খোৱাৰ পৰম্পৰা আছে। মাছৰ দৰে প্ৰত্যেকবিধ মাংসৰ লগত দিব লগা উপকৰণ সমূহৰ বি‍ষয়ে অসমীয়া খাদ্যত নিৰ্দে‍শনা দিয়া আছে। কোমোৰাৰ লগত হাঁহৰ মাংস এক অতি জনপ্ৰিয় অসমীয়া পৰিবে‍শন। ===সেউজীয়া শাক পাচলি=== [[অসম]]ত সেউজীয়া শাক –পাচলিৰ উৎপাদন যথেষ্ট আৰু সেইবাবে অসমীয়া খাদ্যত ‍শাক পাচলিৰ প্ৰাচুৰ্য্য দেখা পোৱা যায়। ‍এই শাক-পাচলি বিলাক কৃষি আৰু বনৰীয়া দুয়োটা উৎসৰ পৰাই পোৱা যায়। খাদ্য হিচাপে সোৱাদ যুক্ত হোৱাৰ উপৰিও শাক-পাচলি অনেক ঔষধি গুণেৰে ভৰপূৰ, সেই বাবেই অসমীয়া খাদ্যক স্বাস্থ্যসন্মত খাদ্য বুলি গণ্য কৰা হয়। <br> বনৰীয়া ভাৱে হোৱা কেইবিধ মান জনপ্ৰিয় শাক হ’ল – মাটিকাদুৰি, মাণিমুণি, ভেদাই লতা, খুতৰা, বনজালুক, মচন্দৰী ইত্যাদি। ইয়াৰ উপৰিও লাই, লফা, পালেং, বাবৰি, আদি শাকৰ খেতি অসমত কৰা হয়। আনহাতে প্ৰায় বিলাক পাচলিয়েই খেতিৰ দ্বাৰাহে উৎপন্ন হয়। অসমৰ কেইবিধমান সুলভ পাচলি হ’ল কচু, বেঙেনা, ভাতকেৰেলা, কোমোৰা, লাও, ৰঙালাও, কলডিল ইত্যদি। <br> শাক সাধাৰণতে জোল বা ভাজি হিচাপে খোৱা হয়। শাক প্ৰায়ে মাছৰ সৈতে জোল ৰান্ধিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। পাচলি তৰকাৰী বা ভাজি হিচাপে খোৱা দেখা যায়। <br> অসমীয়া আহাৰত প্ৰায় সদায়েই কোনো শাক বা পাচলিৰ পৰিবেষণ দেখা পোৱা যায়। শাক পৰাপক্ষত ৰাতি খাব নেলাগে বুলি ভবা হয়, আৰু কেৱল শাকৰে ভাজি হ’লে তাক আহাৰ গ্ৰহণৰ প্ৰথম‌ফালেই পৰিবে‍ষণ কৰাৰ নিয়ম। অসমৰ আহাৰত শাক খোৱা আৰু ৰন্ধাৰ নিয়ম বা সংযোগী উপাদান সমূহৰ বিষয়ে নিৰ্দেশণা পোৱা যায়। <br> বহাগ বিহুত অসমীয়া সমাজত এশ এবিধ শাক একেলগে ৰান্ধি খোৱাৰ পৰম্পৰা আছে। ===মচলা=== অসমীয়া খাদ্য প্ৰণালীত সাধাৰণতে উপলব্ধ মচলা সমূহৰ ব্যৱহাৰ বৰ কম। অৱ‍শ্যে বৰ্তমান আধুনিক ৰন্ধনত প্ৰায় সকলোবিলাক মচলাৰে ব্যৱহাৰ হয়। অসমীয়া থলুৱা খাদ্য প্ৰস্তুতকৰণত ব্যৱহাৰ হোৱা মচলা বিলাক হ'ল- {{multicol}} * আদা * পিয়াজ * নহৰু *তেজপাত {{multicol-break}} * ধনীয়া *জালুক *কেঁচা জলকীয়া * মান ধনীয়া ইত্যাদি {{multicol-end}} অৱশ্যে আধুনিকতাৰ প্ৰভাৱ পৰা অসমীয়া ৰন্ধন প্ৰকৰণ সমূহত জিৰাগুৰি, ধনীয়াগুৰি, লং, ইলাচি, ডালচেনি, কালজিৰা, ইত্যাদি মচলাও ব্যৱহাৰ হয়। মচলাজাতীয় উদ্ভিদ বিলাক অসমত থলুৱা ভাৱে নগজে। গতিকে অসমীয়া পৰম্পৰাগত আহাৰত এইবিলাক মচলাৰ ব্যৱহাৰ নাই। আগতে মচলাৰ সলনি সুগন্ধি গছৰ পাত, থাৰি ইত্যাদি ব্যৱহাৰ কৰাৰ প্ৰথা আছিল। '[[টোপোলা ভাত]]' নামৰ এবিধ পৰিৱেশন তৰাপাত বা কলপাতেৰে মেৰিয়াই ৰন্ধা হয়, তেনে কৰিলে কেঁচা পাতৰ সুগন্ধ ভাত খিনিতো পোৱা যায়। [[File:Burmese Corriander.jpg|thumb|মানধনিয়া]] ===দাইল/দালি আৰু মাহ=== আধুনিক অসমীয়া ৰন্ধন প্ৰকৰণৰ এবিধ এৰাব নোৱাৰা উপাদান হৈছে দাইল। দাইলৰ ব্যৱহাৰ অসমীয়া খাদ্য প্ৰকৰণত আপেক্ষাকৃত ভাৱে নতুন। মাহজাতীয় শস্য সিজাই তাক অলপ মচলাৰে সৈতে ভাজি দাইল তৈয়াৰ কৰা হয়। আজিকালি বহুল ব্যৱহৃত কিছুমান এনে দাইল হৈছে - * মচুৰ * মগু * ৰহৰ * বুট * মাটি মাহ ইত্যাদি এই বিলাক দাইল বা দালিৰ প্ৰায় বিলাকেই অসমলৈ চুবুৰীয়া খাদ্য প্ৰকৰণৰ অৱদান। অসমত পৰম্পৰাগত ভাৱে ব্যৱহৃত মাহ জাতীয় খাদ্য বিলাকৰ ভিতৰত মাটিমাহ, কলামাহ আৰু মগু মাহেই প্ৰধান। [[ঔ টেঙা]] দিয়া বা খাৰ দি ৰন্ধা মাটি মাহ আজিও অসমৰ অন্যতম জনপ্ৰিয় খাদ্য। কোনো কোনো লোকে মাছ বা মাংসৰ সৈতেও মাহ ৰান্ধি খায়। ===আচাৰ আৰু মুখৰোচক=== আচাৰ বা শাকপাচলি, ফলমুল শুকুৱাই, মচলা আৰু তেল দি সংৰক্ষণ কৰা পদ্ধতিও অসমীয়া ৰন্ধন প্ৰণালীত তুলনামূলক ভাবে নতুন। আগতে যথেষ্ট পৰিমাণে সতেজ শাক পাচলি বছৰৰ সকলো সময়তে উপলব্ধ হোৱাৰ বাবে এনে পদ্ধতিৰ বৰ বেছি প্ৰয়োজন নাছিল। কিন্তু আধুনিক অসমীয়া ৰন্ধন প্ৰণালীত আচাৰে গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান অধিকাৰ কৰিছে। আম, অমৰা, নেমু, জলফাই, থেকেৰা আদি ফল; জলকীয়া, আদা, নহৰু আদি মচলা জাতীয় উপাদান আৰু গাজৰ, ফুলকবি, বেঙেনা আদি পাচলিৰ পৰা আচাৰ তৈয়াৰ কৰা দেখা যায়। গোলনেমু নিমখ মিহলাই আচাৰ হিচাপে ৰাখি পেটৰ অসুখত ইয়াক ব্যৱহাৰ কৰাও দেখা যায়। মুখৰোচক হিচাপে সৰিয়হ তথা লাইশাকৰ গুটিৰপৰা প্ৰস্তুত কৰা [[পানীটেঙা]], খাৰলি আদি জনপ্ৰিয় খাদ্য। ==অসমীয়া খাদ্যত জলকীয়া== [[File:Bhut-Jolokia-pc.jpg|right|thumb|ভোট জলকীয়া]] অসমীয়া খাদ্যত মচলা হিচাপে জলাৰ ব্যৱহাৰ কম, কেৱল জালুকীয়া আদি কিছুমান বিশেষ পৰিৱেশনৰ বাহিৰে। কিন্তু অতিৰিক্ত উপাদান হিচাপে কেঁচা জলকীয়াৰ সঘন ব্যৱহাৰ আছে। ভাতৰ লগত প্ৰায়েই কেঁচা জলকীয়া খোৱা হয়। অসমীয়াত জলকীয়াক ’ভোজন থেলা’ অৰ্থাৎ খাদ্যৰ সহায়কাৰী বুলিও কয়। অসমত প্ৰচুৰ পৰিমাণে বিবিধ প্ৰকাৰৰ জলকীয়া উৎপাদন হয়। অসমৰ [[ভোট-জলকীয়া]] পৃথিৱীৰ সকলোতকৈ জলা প্ৰাকৃতিক জলকীয়া। কেঁচা জলকীয়াৰ কেইবাটাও ঔষধি গুণ আছে বুলিও বিশ্বাস কৰা হয়। কেঁচা জলকীয়া ভাজি বা তৰকাৰী তৈয়াৰ কৰোঁতে মচলা হিচাপে কেতিয়াবা দিয়া হয়। চালাড বা চাটনি সমূহতো জলকীয়া ব্যৱহাৰ হয়। জলকীয়াৰ কেঁচা (নুশুকুৱা) ৰূপত বহুল ব্যৱহাৰ আন ভাৰতীয় খাদ্য প্ৰণালীত বিৰল। ==কল গছৰ বিভিন্ন অংগসমূহৰ ব্যৱহাৰ== অসমীয়া লোকে কলগছৰ প্ৰায় প্ৰতিটো অংগই খাদ্য হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰে। কল ‌অসমৰ প্ৰধান ‌ফল হোৱাৰ উপৰিও গছডালৰ বাকী বিলাক অংশ বিভিন্ন ব্যঞ্জন হিচাপে খোৱা হয়। *কলডিল বা কল ‌ফুল : কল হোৱাৰ পাছত থাকি যোৱা কলডিল বা কল ফুল অসমৰ এক জনপ্ৰিয় খাদ্য উপকৰণ *কল পচলা : কলগছৰ মাজৰ কোমল অংশ উলিয়াই বিভিন্ন উপকৰণেৰে ৰান্ধি খোৱা হয়। *কলৰ বাকলি আৰু মধুনা : অসমীয়া খাদ্যৰ এক বৈশিষ্ট্য মূলক উপাদান [[খাৰ]], কলৰ শুকান বাকলি আৰু মধুনা পুৰি তৈয়াৰ কৰা হয়। কোনোলোকে কেঁচা ভীমকল শুকুৱাই পুৰিও খাৰ তৈয়াৰ কৰে। ==শুকুৱাই থোৱা খাদ্য== {{Main|নামচিং}} [[File:Ziziphus Jujuba or Common plum (বগৰী) is being dried.jpg|thumb|ৰ'দত শুকুৱাই ৰখা বগৰী]] অসমত আমিষ আৰু নিৰামিষ দুয়োবিধ খাদ্যকে শুকুৱাই থৈ সংৰক্ষণ কৰাৰ পৰম্পৰা আছে। শুকান মাছ আৰু শুকতি (নামচিং) আদি শুকুৱাই ৰখা খাদ্যৰ ভিতৰত জনপ্ৰিয়। বিভিন্ন জনগোষ্ঠীয় লোকসকলে গাহৰি, কুকুৰা আদিৰ মাংসও জুইত শুকুৱাই সংৰক্ষণ কৰে। ইয়াৰ উপৰি টেঙাজাতীয় বিভিন্ন ফল যেনে থেকেৰা, বগৰী, কৰ্দৈ আদিৰ লগতে জলকীয়া আদি ৰ'দত শুকুৱাই সংৰক্ষণ কৰা হয়। ==আধুনিক খাদ্যবোৰ কি কি== {{Main|বনদৰৱ}} == পতংগ খাদ্য== {{main|অসমত ব্যৱহৃত পতংগ খাদ্য}} অসমৰ কোনো স্থানত পতংগভক্ষণৰ পৰম্পৰাও আছে। আমৰলি টোপ, লেটা, মেজাংকৰি, লিংকৰি, ফৰিং আদি অসমত খাদ্যৰূপে ব্যৱহাৰ কৰা পতংগ। ; আমৰলি পৰুৱা {{Main|আমৰলি টোপ}} [[চিত্ৰ:5insect as food.jpg|150px|thumb|right|]] আমৰলি পৰুৱা (বৈজ্ঞানিক নাম: ''Oecophyla smaragdina''): আমৰলি পৰুৱাৰ কণী আৰু অপত্য পলুবোৰ সংগ্ৰহ কৰি তেলত দি পিয়াঁজৰ সৈতে ভাঁজি পৰিবেশন কৰা হয়। জনবিশ্বাসমতে, গৰু বিহুৰ দিনাখন আমৰলি পৰুৱা খালে বছৰটোলৈ মানুহে সু-স্বাস্থ্য পোৱাৰ উপৰিও সৰুআইকে ধৰি অন্যান্য ৰোগৰ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতা লাভ কৰে।<ref name="প্ৰান্তিক">{{cite journal | title=উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ মানুহৰ প্ৰিয় খাদ্য: পতংগ | author=ৰুদ্ৰ নাৰায়ণ বৰকাকতি | journal=[[ প্ৰান্তিক ]] | year=২০০৫ | pages=৩৩, ৩৪, ৩৫}}</ref> ; উঁইচিৰিঙা [[চিত্ৰ:1insect as food.jpg|150px|thumb|left|]] উঁইচিৰিঙা (বৈজ্ঞানিক নাম: ''Acheta domestica''): মাটিত থকা উঁইচিৰিঙাৰ গাতবোৰ চিনাক্ত কৰি খান্দি উলিওৱা হয়। সংগ্ৰহ কৰা উঁইচিৰিঙাৰ পাখি গুচাই জুইত সেকি বা তেলত ভাঁজি পৰিবেশন কৰা হয়।<ref name="প্ৰান্তিক"/> ; জেৱাংকৰি [[চিত্ৰ:3insect as food.jpg|150px|thumb|right|]] জেৱাংকৰ(বৈজ্ঞানিক নাম: ''Lethocerus grandis''): এই পতংগবিধ অসমৰ জনজাতীয় সম্প্ৰদায়ৰ মাজত খুবেই জনপ্ৰিয়। ইহঁতক জুইত সেকি বা তেলত ভাঁজি পৰিবেশন কৰা হয়।<ref name="প্ৰান্তিক"/> ; [[মৌ-মাখি]] আৰু বৰল [[File:Larvae of Greater Banded Hornet fried with onion and chillies, an assamese delicacy.jpg|thumb|left|পিয়াঁজ আৰু জলকীয়াৰ সৈতে ভজা কোদো বৰলৰ টোপ]] মৌ-মাখি আৰু বৰল (বৈজ্ঞানিক নাম: ''Apis indica'') আৰু বৰল (''Vespa sp.'') : মৌৰ চাক বা বৰলৰ বাঁহ সংগ্ৰহ কৰি কেঁচাই বা পগাই উভয়ধৰণে পৰিবেশন কৰিব পাৰি। ইহঁতৰ অপত্যস্তৰবোৰ, যেনে:পলু আৰু লেটাক বাঁহটো পুৰি তাৰ পৰা পৃথক কৰি কেঁচাই খাব পাৰি। লোকবিশ্বাসমতে, মৌ আৰু বৰলৰ কিছুমান ঔষধি গুণ আছে। প্লীহাৰোগ নাশক, [[বাত বিষ]] নাশক আৰু দৃষ্টি শক্তি বৃদ্ধিকাৰক হিচাপে এইবোৰৰ গুৰুত্ব আছে।<ref name="প্ৰান্তিক"/> ; লিংকৰি [[চিত্ৰ:4insect as food.jpg|150px|thumb|right|]] লিংকৰ(বৈজ্ঞানিক নাম: ''Agabetes acuductus'') আৰু (বৈজ্ঞানিক নাম: ''Hydrochera rickseckeri''): অসমৰ [[বড়ো]] আৰু [[মিচিং]] সম্প্ৰদায়ৰ মাজত লিংকৰি বিশেষভাবে জনপ্ৰিয়। পুখুৰী আৰু খালৰ পৰা লিংকৰি সংগ্ৰহ কৰি জুইত সেকি বা তেলত ভাঁজি পৰিবেশন কৰা হয়। ; ফৰিং [[চিত্ৰ:2insect as food.jpg|150px|thumb|left|]] ফৰিং (বৈজ্ঞানিক নাম: ''Heiroglyphus banian'') আৰু (বৈজ্ঞানিক নাম: ''Neoconocephalus paustris''): ফৰিঙৰ পাখি গুচাই জুইত সেকি বা তেলত ভাঁজি পৰিবেশন কৰা হয়। তিৱা সম্প্ৰদায়ৰ মাজত ফৰিং বহুলভাৱে সমাদৃত। ; এৰী পলু এৰী পলু (বৈজ্ঞানিক নাম: ''Philosomia ricini''): [[আহোম]] আৰু মিচিঙকে ধৰি অসমৰ বহুকেইটা সম্প্ৰদায়ৰ মাজত এৰিৰ পলু আৰু লেটা খাদ্যৰূপত বহুলভাৱে সমাদৃত। এৰিৰ পলু আৰু লেটাক কেঁচাই, সিজাই বা তেলত ভাঁজি পৰিবেশন কৰা হয়। ==পৰ।== ==ম্পৰাগত সুৰা == ==কেইবিধ মান বৈশিষ্ট্যপূৰ্ণ অসমীয়া খাদ্য== ===খাৰ=== {{main|কলাখাৰ|ডখৰা খাৰ}} [[File:কল খাৰ প্ৰস্তুত কৰাৰ বাবে শুকুৱাই পুৰি লোৱা ভীমকলৰ বাকলি. Sun Dried and burned Peels of Bhim banana to prepare Khar..JPG|thumb|কল খাৰ প্ৰস্তুত কৰাৰ বাবে শুকুৱাই পুৰি লোৱা ভীমকলৰ বাকলি]] অসমত খাৰ ভীমকলৰ বাকলি, মধুনা আৰু ধান খেৰ পুৰি উলিওৱা ছাঁইৰপৰা তৈয়াৰ কৰা হয়। ছাঁইখিনি পানীত তিয়াই থোৱাৰ পাছত যিখিনি ৰঙচুৱা পানী ওলাই তাক খাৰণী (Alkali) বোলে। ধান খেৰৰ খাৰণী সাধাৰণতে কাপোৰ, চুলি, বাচন আদি ধোবৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। খাবৰ বাবে ভীমকলৰ বাকলি, মধুনাৰ পৰা তৈয়াৰ কৰা খাৰণী ব্যৱহাৰ কৰা হয়। খাৰণী দি ৰন্ধা খাদ্য অসমীয়া লোকৰ প্ৰিয় খাদ্যসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম। কোনো কোনো অঞ্চলত মৃতকৰ সকামত দিয়া ভোজত খাৰ-মাছ ৰন্ধাটো মাংগলিক নিয়মৰ ভিতৰতে পৰে। আগৰ দিনত লোণ সততে পোৱা নগৈছিল বাবে লোণৰ মূল্য বহুত বেচি আছিল। তেতিয়া সাধাৰণ মানুহে লোণৰ সলনি খাৰণী ব্যৱহাৰ কৰিছিল। খাৰে অম্লক প্ৰশমিত কৰে বাবে অম্লশূল ৰোগত খাৰণী দি ৰন্ধা খাদ্য উপকাৰী। খাৰণী দি ৰন্ধা খাদ্যত হালধি দিলে ৰঙচুৱা বা মুগা বৰণৰ হয়। সেয়ে খাৰণী দি ৰন্ধা খাদ্যত হালধি সাধাৰণতে নিদিয়ে। খাৰণী দি ৰন্ধা খাদ্যৰ ভিতৰত মাটিমাহৰ খাৰ, কল পচলাৰ খাৰ, অমিতাৰ খাৰ, শেৱালি ফুলৰ খাৰ, তিতাফুলৰ(বাসক) খাৰ, খাৰ ভাত, দোৰোণ শাকৰ খাৰ আদি উল্লেখযোগ্য। ===টেঙা আঞ্জা=== [[চিত্ৰ:Sukan theakeara.JPG|100px|thumb|right|শুকান থেকেৰা]] অসমীয়া লোকে টেঙা আঞ্জাত ব্যৱহাৰ কৰা টেঙাবোৰ হ'ল- ঔ টেঙা, থেকেৰা, টেঙা মৰা, অমৰা,জলফাই, টেঙেচি, মধুসোলেং, খৰিচা, কণ বিলাহী আদি। আজিকালি বৰ বিলাহী, তেঁতেলী আদিও ব্যৱহাৰ কৰা দেখা যায়। টেঙা আঞ্জাৰ ভিতৰত মাছৰ টেঙা আঞ্জা, কচু শাকৰ টেঙা আঞ্জা, টেঙা দালি আদি উল্লেখযোগ্য। ===বাঁহ গাজ=== {{Main|খৰিচা}} [[চিত্ৰ:বাঁহ গাজ.jpg|thumb|right|100px|বাঁহ গাজ]] [[বাঁহ]]ৰ গজালিটোকে বাঁহ গাজ বোলা হয়। জাতি বাঁহ, কাক বাঁহ, মোকাল বাঁহ, ভলুকা বাঁহ আদি বিভিন্ন ধৰণৰ বাঁহৰ গাজ অসমত খাদ্য হিচাবে গ্ৰহণ কৰা হয়। বাঁহ গাজৰ সোৱাদ অলপ তিতিকি। বাঁহ গাজৰ ভিতৰত কাক বাঁহ আৰু ভলুকা বাঁহৰ গাজ খাবলৈ ভাল। বাঁহ গাজ মিহিকৈ কাটি শুকানে গোটা ভাজি বা দালিত দিও খোৱা হয়। এই বাঁহ গাজৰ পৰাই খৰিচা তৈয়াৰ কৰা হয়। খৰিচা তৈয়াৰ কৰিবলৈ বাঁহ গাজটোৰ ওপৰৰ বখলাবোৰ এৰোৱাই পিহনাত মিহিকৈ পিহি বা ঢেকীত খুন্দি লোৱা হয়। আয়নাৰ বৈয়াম বা বাঁহৰ চুঙাত এই মিহি গাজখিনি ভৰাই সাফৰ মাৰি ৰখা হয়। প্ৰায় ২০-৩০ দিনমানৰ ভিতৰতে খৰিচা তৈয়াৰ হয়। খৰিচাৰ সোৱাদ টেঙা। ইয়াক এনেকৈয়ে ৰাখিব পাৰি নতুবা শুকুৱাই শুকান খৰিচা কৰিব পাৰি। অসমীয়া লোকে এই খৰিচা মাছ, মাংস, কচু শাক আদি ৰন্ধন-প্ৰকৰণত ব্যৱহাৰ কৰে। ===নিমখ-তেল ভাত আৰু আলু পিটিকা=== নিমখ তেল ভাত আৰু আলু পিটিকা অসমীয়া মানুহৰ এবিধ প্ৰিয় খাদ্য। সাধাৰণতে ৰাতিপুৱাৰ আহাৰ হিচাপে ইয়াক খোৱা হয়। ইয়াক প্ৰস্তুত কৰিবলৈ আলুৰ বাকলি গুচাই বা ৰাখিয়ে চাউলৰ লগত একেলগে সিজিবলৈ দিয়া হয়। চাউল সিজি ভাত হোৱালৈকে আলুও সিজি যায়। ভাতৰ পৰা আলুখিনি বেলেগকৈ উলিয়াই লৈ পিটিকি মিহি কৰি লৈ সোৱাদ অনুসৰি নিমখ আৰু মিঠাটেল সানি খাবলৈ প্ৰস্তুত কৰি লোৱা হয়। ঠিক তেনেকৈ ভাতৰ লগতো নিমখ আৰু মিঠাতেল সানি লোৱা হয়। ইয়াৰ লগত কেঁচা জলকীয়া আৰু পিয়াঁজ লৈ খোৱা হয়। ==কেইবিধমান পৰম্পৰাগত অসমীয়া ৰন্ধন বৈশিষ্ট্য উল্লেখ করা == {{multicol}} *ঔ টেঙা আৰু ঢেঁকীয়া শাক *শ'ল মাছ আৰু মূলা *ঔ টেঙা বা খাৰেৰে ৰন্ধা মাটি মাহ *কলডিল আৰু পাৰ মাংস *বাঁহগাজৰ আগৰ লগত ৰন্ধা মাছৰ আঞ্জা *লাইশাকৰ লগত কুকুৰাৰ মঙহ *কলপচলাৰ লগত মাছৰ মূৰৰ ভাজি *সান্দহগুৰি আৰু হাঁহৰ মাংহ {{multicol-break}} [[File:Dheakiyasak aru outenga.JPG|thumb|right|ঔ টেঙা আৰু ঢেকীয়া শাক]] *পাতিহাঁহ আৰু কোমোৰা *তিলেৰে ৰন্ধা কুকুৰাৰ মঙহ *ভেদাইলতা আৰু নৰসিংহৰে মাছৰ জোল *খাৰণী ভাত *তিতাফুলৰ ভাজি *অমিতাৰ খাৰ *খাৰলি,কাহুদি, পানীটেঙা *বিবিধ পিটিকাৰ ব্যঞ্জন {{multicol-end}} ==মুহুদি== [[চিত্ৰ:Dewa gosh.JPG|thumb|right|100px|বঁহত/ডেৱা গছ]] {{main|তামোল-পাণ}} আহাৰ গ্ৰহণ কৰাৰ পাছত তামোলেৰে মুখশুদ্ধি বা মুহুদি কৰা অসমীয়া লোকৰ জনপ্ৰিয় অভ্যাস। তামোলৰ লগত পাণ থকাৰ উপৰিও চূণ, ধপাত, আদি একেলগ কৰি খোৱা হয়। ইয়াৰ উপৰি বঁহত গছৰ ছাল ইত্যাদিও ছালি হিচাবে পাণ, চূণ, ধঁপাত আদিৰ লগত খোৱাৰ পৰম্পৰা আছে। তদুপৰি গুৱামৰি(চফ), লং, শুকান শিলিখা, শুকান আমলখি, শুকান আদা, কৰ্ফুল(কৌফুল-চফৰ দৰে সুগন্ধি পাব থকা এজোপা গছ) আদিৰেও মুহুদি কৰা দেখা যায়। ==মাহ কৰাই== [[চিত্ৰ:মাহ কৰাই.jpg|thumb|left|100px|মাহ কৰাই]] [[মাঘ বিহু]]ত মাটি মাহৰ দাইল আৰু মাঘৰ মাহত মাহ কৰাই খোৱাটো অসমীয়া মানুহৰ নিয়ম। [[ডাকৰ বচন]]ত আছে [[পুহ]]ত [[পিঠা]], [[মাঘ]]ত কৰাই। মাটি মাহ আৰু [[তিল]] ধুই ৰ’দত শুকুৱাই তাৰ সৈতে বৰা চাউল মিহলি কৰি তাত-চৰুত গোন্ধ ওলোৱালৈকে ভাজিব লাগে। সোৱাদ বঢ়াবলৈ বহুতে উক্ত মিশ্ৰণৰ লগত [[আদা]] আৰু [[নাৰিকল]] সৰু সৰুকৈ কুটি দিয়ে। ভজাৰ পিছত [[সৰিয়হ]]ৰ তেল অলপমান দি সানি ল’লেই [[মাহ-কৰাই]] খোৱাৰ উপযোগী হৈ পৰে। সৰু-বৰ উভয়ৰে মাজত [[মাহ কৰাই]] মুখৰোচক খাদ্য।<ref>অসমীয়া সংস্কৃতিৰ কণিকা – সম্পাদনা- ড॰ পৰমানন্দ ৰাজবংশী, ড॰ নাৰায়ন দাস (পৃষ্ঠা- ২৮৫)</ref> ==অসমীয়া খাদ্যত ব্যৱহৃত শাক পাচলিসমূহৰ ছবি== <gallery> File:Mustard greens.jpg|লাই শাক File:Bor-manimuni.JPG|বৰ মানিমুনি File:Kata-khutora.JPG|কাটা খুতৰা File:Bhedai lota.JPG|ভেদাই লতা File:Tengeshi-tenga.JPG|টেঙেচি File:Matikaduri.JPG|মাটি কাদুৰি File:Drona-puspa.JPG|দোৰোণ বন File:Krishna jolokiya.JPG|কৃষ্ণ জলকীয়া চিত্ৰ:পদিনা.JPG|পদিনা File:Kon bilahi.JPG|কণ বিলাহী File:Tenga mora.JPG|টেঙা মৰা File:Saru manimuni.JPG|সৰু মানিমুনি File:Jilimili.JPG|জিলিমিলি/জিলমিল শাক File:Puroi.JPG|পূৰৈ File:Babori.JPG|বাবৰি File:Mosundori.JPG|মছন্দৰী File:চুকা.JPG|চুকা File:Jati laou.JPG|জাতিলাউ File:লফা.JPG|লফা চিত্ৰ:মধু সোলেং টেঙা.jpg|মধু সোলেং টেঙা চিত্ৰ:মৰলীয়া.JPG|মৰলীয়া চিত্ৰ:মান ধনিয়া.JPG|মান ধনিয়া চিত্ৰ:ভোট জলকীয়া.JPG|ভোট জলকীয়া File:Norohingha.JPG|নৰসিংহ File:Hati khutora.JPG|ৰঙা খুতৰা/হাঁহঠেঙীয়া File:Posola.JPG|পছলা File:Kol dil.JPG|কল ডিল File:Kumura.JPG|কোমোৰা File:Dhekeaya.JPG|ঢেঁকীয়া File:Mulaa.JPG|মূলা File:Paleng.jpg|পালেং File:Kaskol.JPG|কাচকল File:Sagoli hingiya.JPG|ছাগলীশিঙিয়া বেঙেনা File:Vatkereala.jpg|ভাতকেৰেলা File:Betgaj.JPG|বেতগাঁজ File:Konjolokiya.JPG|কণ জলকীয়া File:Bor veakuri.JPG|বৰ ভেকুৰী/ভেকুৰী বেঙেনা File:Aamita.JPG|অমিতা File:Kosu loti.JPG|কচু-লতি File:খুতুৰা শাক.jpg|খুতুৰা শাক File:হাতী-ভেকুঁৰী.jpg|হাতী-ভেকুঁৰী File:ওল-কবি(পাতেৰে সৈতে).jpg|ওল-কবি </gallery> ==লগতে পঢ়ক== * [[বিহুৰ খাদ্য]] * [[অসমৰ তামোল-পাণ সংস্কৃতি]] * [[অসমীয়া লোক-সংস্কৃতি]] *[[অসমৰ মাছ]] *[[অসমত ব্যৱহৃত পতংগ খাদ্য]] *[[আমৰলি টোপ]] ==তথ্য সংগ্ৰহ== <references/> ==বাহ্যিক সংযোগ== * [http://www.assamesecuisine.com/index.aspx Assamese Cuisine] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120418190451/http://www.assamesecuisine.com/index.aspx |date=2012-04-18 }} ৱেবছাইটত অসমীয়া আহাৰৰ বিষয়ে অধিক তথ্য আছে। * [http://aakholghor.blogspot.in/index.aspx আখলঘৰ]{{Dead link|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} অসমীয়া ৰন্ধন প্ৰণালী [[শ্ৰেণী:অসমৰ খাদ্য|*]] [[শ্ৰেণী:অসমৰ সংস্কৃতি|*]] 9nwqn2woo8qi57a8mx6zgijdxue590i 450646 450629 2024-12-03T13:34:08Z দিব্য দত্ত 9244 [[Special:Contributions/2401:4900:3A81:8DC7:E4A0:3FFF:FECB:E992|2401:4900:3A81:8DC7:E4A0:3FFF:FECB:E992]] ([[User talk:2401:4900:3A81:8DC7:E4A0:3FFF:FECB:E992|কথা-বতৰা]])ৰ সম্পাদনাসমূহ [[User:2401:4900:3D3A:DB7:D495:31FF:FEB0:E843|2401:4900:3D3A:DB7:D495:31FF:FEB0:E843]]য়ে কৰা শেষ সংশোধনলৈ ঘূৰাই নিয়া হৈছে । 435095 wikitext text/x-wiki {{wikify}} '''অসমৰ খাদ্যসম্ভাৰ''' অথবা '''অসমীয়া আহাৰ''' [[অসম|অসমৰ]] স্থায়ী বাসিন্দাসকলৰ খাদ্য প্ৰণালী। অসমীয়া আহাৰত পাহাৰীয়া শুকান বা আচাৰ কৰা খাদ্যাভ্যাসৰ লগতে সমতলৰ সতেজ উপকৰণ দুয়োটা প্ৰভাৱেই বিদ্যমান। বিভিন্ন সংস্কৃতিৰ প্ৰভাৱ পৰাৰ বাবে এই অঞ্চলটোৰ খাদ্যাভ্যাসৰ মাজতো বিভিন্নতা বিৰাজমান। [[অসম]]ৰ খাদ্যৰ কেইটিমান চকুত পৰা বৈশিষ্ট্য হ'ল : {{multicol}} * ন্যূনতম মচলা আৰু চৰ্বীৰ ব্যৱহাৰ * সুগন্ধিযুক্ত পাত-লতিকাৰ ব্যৱহাৰ * সেউজীয়া শাকৰ সমাহাৰ * টেঙা সোৱাদৰ উপকৰণৰ বহুল ব্যৱহাৰ {{multicol-break}} * মাছৰ অধিক ব্যৱহাৰ * ৰঙা মাংস বা কঠিন মাংসৰ কম ব্যৱহাৰ, চৰাই জাতীয় মাংসৰ পয়োভৰ * ঔষধি উপকৰণৰ সুলভতা {{multicol-end}} [[File:Assamese Thali.jpg|thumb|right|অসমীয়া খাদ্য]] অসমৰ মূল খাদ্য হ’ল-ভাত আৰু প্ৰায় সকলো খাদ্যই ভাতৰ লগত সম্পৰ্ক থকা। অসমীয়া আহাৰ সাধাৰণতে “খাৰ” বা শাকেৰে আৰম্ভ হয় আৰু ‘টেঙা’ ব্যঞ্জনেৰে সমাপ্ত হয়। খাৰ আৰু টেঙাৰ ব্যৱহাৰ অসমীয়া খাদ্য অন্যতম বৈশিষ্ট্য। ভাত খোৱাৰ পাছত [[তামোল-পাণ]] খাই মুখশুদ্ধি কৰাও এক প্ৰাচীন পৰম্পৰা। খাৰ অসমীয়া ব্যঞ্জনৰ এক সহজ উপকৰণ। ইয়াক অসমীয়া মানুহে আগতে নিমখৰ সলনি ব্যৱহাৰ কৰিছিল, যিহেতু সেই সময়ত অসমত নিমখ সতকাই পোৱা নগৈছিল। সেইবাবে অসমীয়াৰ মাজত "খাৰখোৱা অসমীয়া" যোজনাটো বৰ্তমানেও প্ৰচলন আছে। [[File:Kosu Xaak aru Madhuxuleng (Colocasia with Polygonum microcephalum).jpg|thumb|কচু শাক আৰু মধুসোলেঙৰ সৈতে ৰন্ধা আঞ্জা]] ==উপকৰণসমূহ== অসমীয়া আহাৰ প্ৰায় সকলো থলুৱা ভাৱে উপলব্ধ উপকৰণেৰে তৈয়াৰী, সেয়ে ভাৰতৰ অন্যান্য অঞ্চলৰ খাদ্যৰ সতে ইয়াৰ অনেক পাৰ্থক্য দেখা পোৱা যায়। ===চাউল=== চাউল অসমীয়া আহাৰৰ মুল উপকৰণ। অসমৰ সমতল ভূমিত পোনতে অষ্ট্ৰিকসকলে পানীখেতিৰে চাউল উৎপাদন কৰাৰ পৰম্পৰা আৰম্ভ কৰিছিল বুলি অনুমান কৰা হয়। অসমত বহুল পৰিমাণে বিভিন্ন ধৰণৰ চাউল উৎপাদন কৰা হয়, ভাৰতীয় আৰু জাপানী, দুইবিধৰ খেতিয়েই অসমত হয়। [[জহা চাউল|জহা]] (এবিধ সুগন্ধি চাউল) অসমৰ সকলোতকৈ বিখ্যাত চাউল। কিছুমান আপুৰুগীয়া জাতৰ চাউল কেৱল অসমতহে পোৱা যায়। বিভিন্ন ন-পুৰণি জাতৰ চাউল যেনে জহা, [[বৰা চাউল|বৰা]],কোমল চাউল, মিচিৰি, পাইজম, ৰঞ্জিত, গমিৰি, শালি, স্বৰ্ণমচুৰী আদি অসমীয়া খাদ্যত ব্যৱহাৰ হয়। <br> ভাতৰ বাবে অসমত চাউল দুই ধৰণে তৈয়াৰ কৰা হয়, ‘আৰৈ’ (ধান শুকুৱাই কৰা চাউল) আৰু ‘উখুৱা’ (ধান সিজোৱাৰ পাছত শুকুৱাই কৰা চাউল)। ====চাউলৰ পৰা তৈয়াৰী জলপান==== {{Main|পিঠা|অসমীয়া জলপান}} ভাতৰ উপৰিও চাউলৰ পৰা তৈয়াৰ কৰা নানা বিধ জলপান অসমীয়া খাদ্যৰ উল্লেখযোগ্য উপাদান। ভাতৰ বাবে আৰু বিভিন্ন জলপানৰ বাবে প্ৰয়োজন অনুসৰি বেলেগ বেলেগ জাতৰ চাউল ব্যৱহাৰ হয়। অসমীয়া লোকে প্ৰায় প্ৰতিতো সাঁজতে চাউল ব্যৱহৃত কৰা দেখা যায়। উৎসৱ পাৰ্বণত মূলতঃ চাউলৰ গুৰিৰে তৈয়াৰী পিঠা-পনা অসমীয়া সমাজৰ আপুৰুগীয়া সম্পদ। পিঠা হৈছে মুখ্যতঃ পিঠাগুৰিৰ পৰা প্ৰস্তুত কৰা পাৰম্পৰিক অসমীয়া মিঠাই। পিঠাৰ বিভিন্ন প্ৰকাৰ আছে আৰু অসমীয়া জনজীৱনত ইয়াৰ বিশেষ গুৰুত্ব আছে। অসমীয়া [[ৰঙালী বিহু|ৰঙালী]] আৰু [[ভোগালী বিহু]]ত বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ পিঠা প্ৰস্তুত কৰি আলহীক আপ্যায়ন কৰাৰ লগতে অন্যান্য বিভিন্ন উৎসৱ বা ঘৰুৱা অনুষ্ঠানতো পিঠা পৰিৱেশন কৰা হয়। অসমীয়া সমাজ আৰু সামাজিক প্ৰথাত ইয়াৰ এক বিশিষ্ট ভূমিকা আছে। বহু লোকে ঘৰত পিঠা বনোৱাতকৈ বজাৰত কিনিবলৈ পোৱা পিঠা বহুতে ব্যৱহাৰ কৰে। ইয়াৰ পৰিপ্ৰেক্ষিত পিঠা আৰু আনুষংগিক মিঠাই যেনে তিলৰ লাড়ু আদি প্ৰস্তুতিকৰণে এক কুটিৰ শিল্পৰ ৰূপ লৈছে। অৱশ্যে অসমৰ স্থানসাপেক্ষে যি কোনো মিঠাই জাতীয় খাদ্যক পিঠা বুলি কোৱা দেখা যায়। চাউলৰ পৰা তৈয়াৰী বিভিন্ন অসমীয়া জলপান কেইবিধমান হ’ল : *চিৰা *সান্দহ *আখৈ *[[খাও ৰুম]] বা হু-ৰুম *কোমল চাউল ইত্যাদি। [[চিত্ৰ:খোলা চাপৰি পিঠা.jpg|right|thumb|200px|খোলা চাপৰি পিঠা]] ====পঁইতা ভাত==== সিজোৱা ভাত ওৰে ৰাতি পানীত তিয়াই ৰাখিলে, পিছদিনা সামান্য টেঙা হৈ পৰে। ই বিশেষকৈ গৰমৰ দিনত অসমীয়া ৰাইজৰ বৰ প্ৰিয় খাদ্য। এনেদৰে খোৱা ভাতক [[পঁইতা ভাত]] বোলে। অসমৰ বাদেও আন আন চাউল প্ৰধান খাদ্যাভ্যাসত এনে খাদ্যৰ উপস্থিতি দেখা যায়। ====চাউলৰ পৰা তৈয়াৰী সুৰা==== অসমৰ সমাজত চাউলৰ আন এক প্ৰধান ব্যৱহাৰ হ’ল ‘পৰম্পৰাগত সুৰা তৈয়াৰকৰণ’। মূলতঃ চাউলৰ কিন্বনৰ যোগে তৈয়াৰী এনে সুৰা অসমৰ ঘাইকৈ জনগোষ্ঠীয় সমাজৰ অপৰিহাৰ্য উপদান। বিভিন্ন উৎসৱ পাৰ্ৱণ, ধৰ্মীয় অনুষ্ঠানত এই সুৰাৰ ব্যৱহাৰ হয়। বিভিন্ন জনগোষ্ঠীৰ মাজত চাউলৰ পৰা তৈয়াৰী সুৰাক নানান নামেৰে জনা যায় । যেনে- [[লাও|লাওপানী]], সাঁজ পানী, ৰহি, আপং ইত্যাদি আৰু ইয়াৰ প্ৰত্যেকৰে প্ৰস্তুত প্ৰণালীৰ পাৰ্থক্য আছে। ===মাছ=== [[চিত্ৰ:Maasor Muror Khar.JPG|thumb|right|200px|মাছৰ মূৰেৰে ৰন্ধা খাৰ]] অসমৰ আৰ্দ্ৰ-ভূমি তথা নদী সমূহত মিঠা পানীৰ মা‍ছ উভেনদীকৈ পোৱা যায়। সেইবাবেই অসমীয়া খাদ্যত মাছৰ পয়োভৰ বেছি। সেয়ে চাউলৰ পিছতে অসমীয়া খাদ্যত মাছৰ স্থান বুলি কব পাৰি। অসমৰ সকলো থলুৱা গোষ্ঠী-জনগোষ্ঠীয়েই মাছ খায়। সৰু আৰু ডাঙৰ দুয়োবিধ আকৃতিৰ মাছেই অসমীয়া খাদ্য প্ৰকৰণৰ অন্তৰ্ভুক্ত। সৰু মাছৰ ভিতৰত পুঠি, বৰলীয়া, মোৱা, খলিহনা, শিঙৰা, শিঙি, লাচন, ভাঙন, পাভ, মাগুৰ, শ’ল, কাৱৈ, দঁৰিকণা, ভেচেলী, গেদগেদী, তুৰা, বতিয়া আদি আৰু মজলীয়া বা ডাঙৰ মাছৰ ভিতৰত ৰৌ, বৰালি, বাহু, চিতল, খঁৰিয়া, কুঁহি, মিৰিকা, গ্ৰাছৰ্কাপ আদি জনপ্ৰিয় মাছ। প্ৰত্যেক বিধ মাছৰ বাবেই সুকীয়া বৈশিষ্ট্যপূৰ্ণ ৰন্ধন প্ৰণালী আছে, আৰু কোনবিধ মাছ কি উপকৰণেৰে ৰান্ধিলে সোৱাদ হ’ব [[ডাকৰ বচন]]ত তাৰো নিৰ্দেশনা আছে। অসমীয়া খাদ্য প্ৰকৰণত মাছ ৰান্ধোতে অতি কম পৰিমাণৰ তেলৰ প্ৰয়োগ কৰা হয়, সাধাৰণতে মিঠা তেলহে ব্যৱহাৰ হয়। পিয়াজ, আদা, নহৰু আৰু সৰিয়হ গুটিৰ বাদে আন মচলাৰ প্ৰয়োগ বিৰল। অসমীয়া আহাৰত মাছ ৰন্ধাৰ বিভিন্ন প্ৰক্ৰিয়া বিলাক এনেধৰণৰ :- *বিভিন্ন শাক-পাচলিৰ সৈতে জোল *বিভিন্ন টেঙাজাতীয় ফলৰ সৈতে আঞ্জা *ভজা মাছ *[[পাতত দিয়া]] মাছ *পোৰা মাছ *চৰচৰী *সিদ্ধ মাছ *শুকান মাছ *মাছৰ পেটু ===মাংস=== [[চিত্ৰ:Juti.jpg|right|thumb|200px]] থলুৱা অসমীয়া খাদ্য প্ৰণালীত মাংসৰ গুৰুত্ব কম। সাধাৰণতে চৰাইৰ মাংস বেছি ভাগ লোকে খায়। মাংসৰ ব্যৱহাৰৰ ক্ষেত্ৰত জনগোষ্ঠী বিলাকৰ মাজত বিভিন্নতা দেখা যায়। সকলো ধৰণৰ মাংস সকলোৱে নেখায়। উদাহৰণ স্বৰূপে গাহৰিৰ মাংস কিছুলোকে খালেও আন কিছু লোকে অস্পৃশ্য বুলি গণ্য কৰে। একে দৰে গৰুৰ মাংসও কেৱল [[ইছলাম]] আৰু [[খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম|খ্ৰীষ্টান]] ধৰ্মাৱলম্বী লোক সকলেহে গ্ৰহণ কৰে। সাধাৰণ ভাৱে সকলোৱে খোৱা মাংস বিলাক হ’ল : *হাঁহ : অসমৰ জনপ্ৰিয় মাংস, হাঁহৰ মাংসৰ সৈতে কেইবাটাও থলুৱা পৰিবেশন তৈয়াৰ কৰা হয়। * কুকুৰা : কোনো কোনো লোকৰ অলপ ধৰ্মীয় বাধ্যবাধকতা থাকিলেও প্ৰায় সকলো লোকেই কুকুৰা মাংস খোৱা দেখা যায়। *ছাগলী : অসমত জনপ্ৰিয় মাংস। কিন্তু ছাগলী মাংস অসমীয়াত আন খাদ্যাভ্যাসৰ প্ৰভাৱহে বুলি অনুমান কৰা হয়। *পাৰ : পাৰ চৰাইৰ মাংস কলডিল আদি বিভিন্ন উপাদানেৰে সৈতে ৰন্ধা হয়। * কাম চৰাই, ডাউক, শৰালি, পৰিভ্ৰমী চৰাই আদিৰ দৰে বনৰীয়া চৰাইৰ লগতে হৰিণ, কাছ, শিহু আদিৰ মাংসও অসমীয়া খাদ্যৰ অন্তৰ্ভুক্ত আছিল, কিন্তু এই প্ৰাণী বিলাক বৰ্তমান সংৰক্ষিত জীৱৰ শ্ৰেণীত পৰা বাবে এই বিলাক মাংস খোৱা আইনমতে নিষিদ্ধ কৰা হৈছে। অসমীয়া লোকৰ মাংসৰ প্ৰস্তুত প্ৰণালী সৰল আৰু মচলা তেলৰ ব্যৱহাৰ অতি সীমিত। সাধাৰণতে মাংস জোল হিচাপে খোৱা হয়। কোনো কোনো লোকৰ মাজত কেৱল সিজায়েই মাংস খোৱাৰ পৰম্পৰা আছে। মাছৰ দৰে প্ৰত্যেকবিধ মাংসৰ লগত দিব লগা উপকৰণ সমূহৰ বি‍ষয়ে অসমীয়া খাদ্যত নিৰ্দে‍শনা দিয়া আছে। কোমোৰাৰ লগত হাঁহৰ মাংস এক অতি জনপ্ৰিয় অসমীয়া পৰিবে‍শন। ===সেউজীয়া শাক পাচলি=== [[অসম]]ত সেউজীয়া শাক –পাচলিৰ উৎপাদন যথেষ্ট আৰু সেইবাবে অসমীয়া খাদ্যত ‍শাক পাচলিৰ প্ৰাচুৰ্য্য দেখা পোৱা যায়। ‍এই শাক-পাচলি বিলাক কৃষি আৰু বনৰীয়া দুয়োটা উৎসৰ পৰাই পোৱা যায়। খাদ্য হিচাপে সোৱাদ যুক্ত হোৱাৰ উপৰিও শাক-পাচলি অনেক ঔষধি গুণেৰে ভৰপূৰ, সেই বাবেই অসমীয়া খাদ্যক স্বাস্থ্যসন্মত খাদ্য বুলি গণ্য কৰা হয়। <br> বনৰীয়া ভাৱে হোৱা কেইবিধ মান জনপ্ৰিয় শাক হ’ল – মাটিকাদুৰি, মাণিমুণি, ভেদাই লতা, খুতৰা, বনজালুক, মচন্দৰী ইত্যাদি। ইয়াৰ উপৰিও লাই, লফা, পালেং, বাবৰি, আদি শাকৰ খেতি অসমত কৰা হয়। আনহাতে প্ৰায় বিলাক পাচলিয়েই খেতিৰ দ্বাৰাহে উৎপন্ন হয়। অসমৰ কেইবিধমান সুলভ পাচলি হ’ল কচু, বেঙেনা, ভাতকেৰেলা, কোমোৰা, লাও, ৰঙালাও, কলডিল ইত্যদি। <br> শাক সাধাৰণতে জোল বা ভাজি হিচাপে খোৱা হয়। শাক প্ৰায়ে মাছৰ সৈতে জোল ৰান্ধিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। পাচলি তৰকাৰী বা ভাজি হিচাপে খোৱা দেখা যায়। <br> অসমীয়া আহাৰত প্ৰায় সদায়েই কোনো শাক বা পাচলিৰ পৰিবেষণ দেখা পোৱা যায়। শাক পৰাপক্ষত ৰাতি খাব নেলাগে বুলি ভবা হয়, আৰু কেৱল শাকৰে ভাজি হ’লে তাক আহাৰ গ্ৰহণৰ প্ৰথম‌ফালেই পৰিবে‍ষণ কৰাৰ নিয়ম। অসমৰ আহাৰত শাক খোৱা আৰু ৰন্ধাৰ নিয়ম বা সংযোগী উপাদান সমূহৰ বিষয়ে নিৰ্দেশণা পোৱা যায়। <br> বহাগ বিহুত অসমীয়া সমাজত এশ এবিধ শাক একেলগে ৰান্ধি খোৱাৰ পৰম্পৰা আছে। ===মচলা=== অসমীয়া খাদ্য প্ৰণালীত সাধাৰণতে উপলব্ধ মচলা সমূহৰ ব্যৱহাৰ বৰ কম। অৱ‍শ্যে বৰ্তমান আধুনিক ৰন্ধনত প্ৰায় সকলোবিলাক মচলাৰে ব্যৱহাৰ হয়। অসমীয়া থলুৱা খাদ্য প্ৰস্তুতকৰণত ব্যৱহাৰ হোৱা মচলা বিলাক হ'ল- {{multicol}} * আদা * পিয়াজ * নহৰু *তেজপাত {{multicol-break}} * ধনীয়া *জালুক *কেঁচা জলকীয়া * মান ধনীয়া ইত্যাদি {{multicol-end}} অৱশ্যে আধুনিকতাৰ প্ৰভাৱ পৰা অসমীয়া ৰন্ধন প্ৰকৰণ সমূহত জিৰাগুৰি, ধনীয়াগুৰি, লং, ইলাচি, ডালচেনি, কালজিৰা, ইত্যাদি মচলাও ব্যৱহাৰ হয়। মচলাজাতীয় উদ্ভিদ বিলাক অসমত থলুৱা ভাৱে নগজে। গতিকে অসমীয়া পৰম্পৰাগত আহাৰত এইবিলাক মচলাৰ ব্যৱহাৰ নাই। আগতে মচলাৰ সলনি সুগন্ধি গছৰ পাত, থাৰি ইত্যাদি ব্যৱহাৰ কৰাৰ প্ৰথা আছিল। '[[টোপোলা ভাত]]' নামৰ এবিধ পৰিৱেশন তৰাপাত বা কলপাতেৰে মেৰিয়াই ৰন্ধা হয়, তেনে কৰিলে কেঁচা পাতৰ সুগন্ধ ভাত খিনিতো পোৱা যায়। [[File:Burmese Corriander.jpg|thumb|মানধনিয়া]] ===দাইল/দালি আৰু মাহ=== আধুনিক অসমীয়া ৰন্ধন প্ৰকৰণৰ এবিধ এৰাব নোৱাৰা উপাদান হৈছে দাইল। দাইলৰ ব্যৱহাৰ অসমীয়া খাদ্য প্ৰকৰণত আপেক্ষাকৃত ভাৱে নতুন। মাহজাতীয় শস্য সিজাই তাক অলপ মচলাৰে সৈতে ভাজি দাইল তৈয়াৰ কৰা হয়। আজিকালি বহুল ব্যৱহৃত কিছুমান এনে দাইল হৈছে - * মচুৰ * মগু * ৰহৰ * বুট * মাটি মাহ ইত্যাদি এই বিলাক দাইল বা দালিৰ প্ৰায় বিলাকেই অসমলৈ চুবুৰীয়া খাদ্য প্ৰকৰণৰ অৱদান। অসমত পৰম্পৰাগত ভাৱে ব্যৱহৃত মাহ জাতীয় খাদ্য বিলাকৰ ভিতৰত মাটিমাহ, কলামাহ আৰু মগু মাহেই প্ৰধান। [[ঔ টেঙা]] দিয়া বা খাৰ দি ৰন্ধা মাটি মাহ আজিও অসমৰ অন্যতম জনপ্ৰিয় খাদ্য। কোনো কোনো লোকে মাছ বা মাংসৰ সৈতেও মাহ ৰান্ধি খায়। ===আচাৰ আৰু মুখৰোচক=== আচাৰ বা শাকপাচলি, ফলমুল শুকুৱাই, মচলা আৰু তেল দি সংৰক্ষণ কৰা পদ্ধতিও অসমীয়া ৰন্ধন প্ৰণালীত তুলনামূলক ভাবে নতুন। আগতে যথেষ্ট পৰিমাণে সতেজ শাক পাচলি বছৰৰ সকলো সময়তে উপলব্ধ হোৱাৰ বাবে এনে পদ্ধতিৰ বৰ বেছি প্ৰয়োজন নাছিল। কিন্তু আধুনিক অসমীয়া ৰন্ধন প্ৰণালীত আচাৰে গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান অধিকাৰ কৰিছে। আম, অমৰা, নেমু, জলফাই, থেকেৰা আদি ফল; জলকীয়া, আদা, নহৰু আদি মচলা জাতীয় উপাদান আৰু গাজৰ, ফুলকবি, বেঙেনা আদি পাচলিৰ পৰা আচাৰ তৈয়াৰ কৰা দেখা যায়। গোলনেমু নিমখ মিহলাই আচাৰ হিচাপে ৰাখি পেটৰ অসুখত ইয়াক ব্যৱহাৰ কৰাও দেখা যায়। মুখৰোচক হিচাপে সৰিয়হ তথা লাইশাকৰ গুটিৰপৰা প্ৰস্তুত কৰা [[পানীটেঙা]], খাৰলি আদি জনপ্ৰিয় খাদ্য। ==অসমীয়া খাদ্যত জলকীয়া== [[File:Bhut-Jolokia-pc.jpg|right|thumb|ভোট জলকীয়া]] অসমীয়া খাদ্যত মচলা হিচাপে জলাৰ ব্যৱহাৰ কম, কেৱল জালুকীয়া আদি কিছুমান বিশেষ পৰিৱেশনৰ বাহিৰে। কিন্তু অতিৰিক্ত উপাদান হিচাপে কেঁচা জলকীয়াৰ সঘন ব্যৱহাৰ আছে। ভাতৰ লগত প্ৰায়েই কেঁচা জলকীয়া খোৱা হয়। অসমীয়াত জলকীয়াক ’ভোজন থেলা’ অৰ্থাৎ খাদ্যৰ সহায়কাৰী বুলিও কয়। অসমত প্ৰচুৰ পৰিমাণে বিবিধ প্ৰকাৰৰ জলকীয়া উৎপাদন হয়। অসমৰ [[ভোট-জলকীয়া]] পৃথিৱীৰ সকলোতকৈ জলা প্ৰাকৃতিক জলকীয়া। কেঁচা জলকীয়াৰ কেইবাটাও ঔষধি গুণ আছে বুলিও বিশ্বাস কৰা হয়। কেঁচা জলকীয়া ভাজি বা তৰকাৰী তৈয়াৰ কৰোঁতে মচলা হিচাপে কেতিয়াবা দিয়া হয়। চালাড বা চাটনি সমূহতো জলকীয়া ব্যৱহাৰ হয়। জলকীয়াৰ কেঁচা (নুশুকুৱা) ৰূপত বহুল ব্যৱহাৰ আন ভাৰতীয় খাদ্য প্ৰণালীত বিৰল। ==কল গছৰ বিভিন্ন অংগসমূহৰ ব্যৱহাৰ== অসমীয়া লোকে কলগছৰ প্ৰায় প্ৰতিটো অংগই খাদ্য হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰে। কল ‌অসমৰ প্ৰধান ‌ফল হোৱাৰ উপৰিও গছডালৰ বাকী বিলাক অংশ বিভিন্ন ব্যঞ্জন হিচাপে খোৱা হয়। *কলডিল বা কল ‌ফুল : কল হোৱাৰ পাছত থাকি যোৱা কলডিল বা কল ফুল অসমৰ এক জনপ্ৰিয় খাদ্য উপকৰণ *কল পচলা : কলগছৰ মাজৰ কোমল অংশ উলিয়াই বিভিন্ন উপকৰণেৰে ৰান্ধি খোৱা হয়। *কলৰ বাকলি আৰু মধুনা : অসমীয়া খাদ্যৰ এক বৈশিষ্ট্য মূলক উপাদান [[খাৰ]], কলৰ শুকান বাকলি আৰু মধুনা পুৰি তৈয়াৰ কৰা হয়। কোনোলোকে কেঁচা ভীমকল শুকুৱাই পুৰিও খাৰ তৈয়াৰ কৰে। ==শুকুৱাই থোৱা খাদ্য== {{Main|নামচিং}} [[File:Ziziphus Jujuba or Common plum (বগৰী) is being dried.jpg|thumb|ৰ'দত শুকুৱাই ৰখা বগৰী]] অসমত আমিষ আৰু নিৰামিষ দুয়োবিধ খাদ্যকে শুকুৱাই থৈ সংৰক্ষণ কৰাৰ পৰম্পৰা আছে। শুকান মাছ আৰু শুকতি (নামচিং) আদি শুকুৱাই ৰখা খাদ্যৰ ভিতৰত জনপ্ৰিয়। বিভিন্ন জনগোষ্ঠীয় লোকসকলে গাহৰি, কুকুৰা আদিৰ মাংসও জুইত শুকুৱাই সংৰক্ষণ কৰে। ইয়াৰ উপৰি টেঙাজাতীয় বিভিন্ন ফল যেনে থেকেৰা, বগৰী, কৰ্দৈ আদিৰ লগতে জলকীয়া আদি ৰ'দত শুকুৱাই সংৰক্ষণ কৰা হয়। ==আধুনিক খাদ্যবোৰ কি কি== {{Main|বনদৰৱ}} == পতংগ খাদ্য== {{main|অসমত ব্যৱহৃত পতংগ খাদ্য}} অসমৰ কোনো স্থানত পতংগভক্ষণৰ পৰম্পৰাও আছে। আমৰলি টোপ, লেটা, মেজাংকৰি, লিংকৰি, ফৰিং আদি অসমত খাদ্যৰূপে ব্যৱহাৰ কৰা পতংগ। ; আমৰলি পৰুৱা {{Main|আমৰলি টোপ}} [[চিত্ৰ:5insect as food.jpg|150px|thumb|right|]] আমৰলি পৰুৱা (বৈজ্ঞানিক নাম: ''Oecophyla smaragdina''): আমৰলি পৰুৱাৰ কণী আৰু অপত্য পলুবোৰ সংগ্ৰহ কৰি তেলত দি পিয়াঁজৰ সৈতে ভাঁজি পৰিবেশন কৰা হয়। জনবিশ্বাসমতে, গৰু বিহুৰ দিনাখন আমৰলি পৰুৱা খালে বছৰটোলৈ মানুহে সু-স্বাস্থ্য পোৱাৰ উপৰিও সৰুআইকে ধৰি অন্যান্য ৰোগৰ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতা লাভ কৰে।<ref name="প্ৰান্তিক">{{cite journal | title=উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ মানুহৰ প্ৰিয় খাদ্য: পতংগ | author=ৰুদ্ৰ নাৰায়ণ বৰকাকতি | journal=[[ প্ৰান্তিক ]] | year=২০০৫ | pages=৩৩, ৩৪, ৩৫}}</ref> ; উঁইচিৰিঙা [[চিত্ৰ:1insect as food.jpg|150px|thumb|left|]] উঁইচিৰিঙা (বৈজ্ঞানিক নাম: ''Acheta domestica''): মাটিত থকা উঁইচিৰিঙাৰ গাতবোৰ চিনাক্ত কৰি খান্দি উলিওৱা হয়। সংগ্ৰহ কৰা উঁইচিৰিঙাৰ পাখি গুচাই জুইত সেকি বা তেলত ভাঁজি পৰিবেশন কৰা হয়।<ref name="প্ৰান্তিক"/> ; জেৱাংকৰি [[চিত্ৰ:3insect as food.jpg|150px|thumb|right|]] জেৱাংকৰ(বৈজ্ঞানিক নাম: ''Lethocerus grandis''): এই পতংগবিধ অসমৰ জনজাতীয় সম্প্ৰদায়ৰ মাজত খুবেই জনপ্ৰিয়। ইহঁতক জুইত সেকি বা তেলত ভাঁজি পৰিবেশন কৰা হয়।<ref name="প্ৰান্তিক"/> ; [[মৌ-মাখি]] আৰু বৰল [[File:Larvae of Greater Banded Hornet fried with onion and chillies, an assamese delicacy.jpg|thumb|left|পিয়াঁজ আৰু জলকীয়াৰ সৈতে ভজা কোদো বৰলৰ টোপ]] মৌ-মাখি আৰু বৰল (বৈজ্ঞানিক নাম: ''Apis indica'') আৰু বৰল (''Vespa sp.'') : মৌৰ চাক বা বৰলৰ বাঁহ সংগ্ৰহ কৰি কেঁচাই বা পগাই উভয়ধৰণে পৰিবেশন কৰিব পাৰি। ইহঁতৰ অপত্যস্তৰবোৰ, যেনে:পলু আৰু লেটাক বাঁহটো পুৰি তাৰ পৰা পৃথক কৰি কেঁচাই খাব পাৰি। লোকবিশ্বাসমতে, মৌ আৰু বৰলৰ কিছুমান ঔষধি গুণ আছে। প্লীহাৰোগ নাশক, [[বাত বিষ]] নাশক আৰু দৃষ্টি শক্তি বৃদ্ধিকাৰক হিচাপে এইবোৰৰ গুৰুত্ব আছে।<ref name="প্ৰান্তিক"/> ; লিংকৰি [[চিত্ৰ:4insect as food.jpg|150px|thumb|right|]] লিংকৰ(বৈজ্ঞানিক নাম: ''Agabetes acuductus'') আৰু (বৈজ্ঞানিক নাম: ''Hydrochera rickseckeri''): অসমৰ [[বড়ো]] আৰু [[মিচিং]] সম্প্ৰদায়ৰ মাজত লিংকৰি বিশেষভাবে জনপ্ৰিয়। পুখুৰী আৰু খালৰ পৰা লিংকৰি সংগ্ৰহ কৰি জুইত সেকি বা তেলত ভাঁজি পৰিবেশন কৰা হয়। ; ফৰিং [[চিত্ৰ:2insect as food.jpg|150px|thumb|left|]] ফৰিং (বৈজ্ঞানিক নাম: ''Heiroglyphus banian'') আৰু (বৈজ্ঞানিক নাম: ''Neoconocephalus paustris''): ফৰিঙৰ পাখি গুচাই জুইত সেকি বা তেলত ভাঁজি পৰিবেশন কৰা হয়। তিৱা সম্প্ৰদায়ৰ মাজত ফৰিং বহুলভাৱে সমাদৃত। ; এৰী পলু এৰী পলু (বৈজ্ঞানিক নাম: ''Philosomia ricini''): [[আহোম]] আৰু মিচিঙকে ধৰি অসমৰ বহুকেইটা সম্প্ৰদায়ৰ মাজত এৰিৰ পলু আৰু লেটা খাদ্যৰূপত বহুলভাৱে সমাদৃত। এৰিৰ পলু আৰু লেটাক কেঁচাই, সিজাই বা তেলত ভাঁজি পৰিবেশন কৰা হয়। ==পৰ।== ==ম্পৰাগত সুৰা == ==কেইবিধ মান বৈশিষ্ট্যপূৰ্ণ অসমীয়া খাদ্য== ===খাৰ=== {{main|কলাখাৰ|ডখৰা খাৰ}} [[File:কল খাৰ প্ৰস্তুত কৰাৰ বাবে শুকুৱাই পুৰি লোৱা ভীমকলৰ বাকলি. Sun Dried and burned Peels of Bhim banana to prepare Khar..JPG|thumb|কল খাৰ প্ৰস্তুত কৰাৰ বাবে শুকুৱাই পুৰি লোৱা ভীমকলৰ বাকলি]] অসমত খাৰ ভীমকলৰ বাকলি, মধুনা আৰু ধান খেৰ পুৰি উলিওৱা ছাঁইৰপৰা তৈয়াৰ কৰা হয়। ছাঁইখিনি পানীত তিয়াই থোৱাৰ পাছত যিখিনি ৰঙচুৱা পানী ওলাই তাক খাৰণী (Alkali) বোলে। ধান খেৰৰ খাৰণী সাধাৰণতে কাপোৰ, চুলি, বাচন আদি ধোবৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। খাবৰ বাবে ভীমকলৰ বাকলি, মধুনাৰ পৰা তৈয়াৰ কৰা খাৰণী ব্যৱহাৰ কৰা হয়। খাৰণী দি ৰন্ধা খাদ্য অসমীয়া লোকৰ প্ৰিয় খাদ্যসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম। কোনো কোনো অঞ্চলত মৃতকৰ সকামত দিয়া ভোজত খাৰ-মাছ ৰন্ধাটো মাংগলিক নিয়মৰ ভিতৰতে পৰে। আগৰ দিনত লোণ সততে পোৱা নগৈছিল বাবে লোণৰ মূল্য বহুত বেচি আছিল। তেতিয়া সাধাৰণ মানুহে লোণৰ সলনি খাৰণী ব্যৱহাৰ কৰিছিল। খাৰে অম্লক প্ৰশমিত কৰে বাবে অম্লশূল ৰোগত খাৰণী দি ৰন্ধা খাদ্য উপকাৰী। খাৰণী দি ৰন্ধা খাদ্যত হালধি দিলে ৰঙচুৱা বা মুগা বৰণৰ হয়। সেয়ে খাৰণী দি ৰন্ধা খাদ্যত হালধি সাধাৰণতে নিদিয়ে। খাৰণী দি ৰন্ধা খাদ্যৰ ভিতৰত মাটিমাহৰ খাৰ, কল পচলাৰ খাৰ, অমিতাৰ খাৰ, শেৱালি ফুলৰ খাৰ, তিতাফুলৰ(বাসক) খাৰ, খাৰ ভাত, দোৰোণ শাকৰ খাৰ আদি উল্লেখযোগ্য। ===টেঙা আঞ্জা=== [[চিত্ৰ:Sukan theakeara.JPG|100px|thumb|right|শুকান থেকেৰা]] অসমীয়া লোকে টেঙা আঞ্জাত ব্যৱহাৰ কৰা টেঙাবোৰ হ'ল- ঔ টেঙা, থেকেৰা, টেঙা মৰা, অমৰা,জলফাই, টেঙেচি, মধুসোলেং, খৰিচা, কণ বিলাহী আদি। আজিকালি বৰ বিলাহী, তেঁতেলী আদিও ব্যৱহাৰ কৰা দেখা যায়। টেঙা আঞ্জাৰ ভিতৰত মাছৰ টেঙা আঞ্জা, কচু শাকৰ টেঙা আঞ্জা, টেঙা দালি আদি উল্লেখযোগ্য। ===বাঁহ গাজ=== {{Main|খৰিচা}} [[চিত্ৰ:বাঁহ গাজ.jpg|thumb|right|100px|বাঁহ গাজ]] [[বাঁহ]]ৰ গজালিটোকে বাঁহ গাজ বোলা হয়। জাতি বাঁহ, কাক বাঁহ, মোকাল বাঁহ, ভলুকা বাঁহ আদি বিভিন্ন ধৰণৰ বাঁহৰ গাজ অসমত খাদ্য হিচাবে গ্ৰহণ কৰা হয়। বাঁহ গাজৰ সোৱাদ অলপ তিতিকি। বাঁহ গাজৰ ভিতৰত কাক বাঁহ আৰু ভলুকা বাঁহৰ গাজ খাবলৈ ভাল। বাঁহ গাজ মিহিকৈ কাটি শুকানে গোটা ভাজি বা দালিত দিও খোৱা হয়। এই বাঁহ গাজৰ পৰাই খৰিচা তৈয়াৰ কৰা হয়। খৰিচা তৈয়াৰ কৰিবলৈ বাঁহ গাজটোৰ ওপৰৰ বখলাবোৰ এৰোৱাই পিহনাত মিহিকৈ পিহি বা ঢেকীত খুন্দি লোৱা হয়। আয়নাৰ বৈয়াম বা বাঁহৰ চুঙাত এই মিহি গাজখিনি ভৰাই সাফৰ মাৰি ৰখা হয়। প্ৰায় ২০-৩০ দিনমানৰ ভিতৰতে খৰিচা তৈয়াৰ হয়। খৰিচাৰ সোৱাদ টেঙা। ইয়াক এনেকৈয়ে ৰাখিব পাৰি নতুবা শুকুৱাই শুকান খৰিচা কৰিব পাৰি। অসমীয়া লোকে এই খৰিচা মাছ, মাংস, কচু শাক আদি ৰন্ধন-প্ৰকৰণত ব্যৱহাৰ কৰে। ===নিমখ-তেল ভাত আৰু আলু পিটিকা=== নিমখ তেল ভাত আৰু আলু পিটিকা অসমীয়া মানুহৰ এবিধ প্ৰিয় খাদ্য। সাধাৰণতে ৰাতিপুৱাৰ আহাৰ হিচাপে ইয়াক খোৱা হয়। ইয়াক প্ৰস্তুত কৰিবলৈ আলুৰ বাকলি গুচাই বা ৰাখিয়ে চাউলৰ লগত একেলগে সিজিবলৈ দিয়া হয়। চাউল সিজি ভাত হোৱালৈকে আলুও সিজি যায়। ভাতৰ পৰা আলুখিনি বেলেগকৈ উলিয়াই লৈ পিটিকি মিহি কৰি লৈ সোৱাদ অনুসৰি নিমখ আৰু মিঠাটেল সানি খাবলৈ প্ৰস্তুত কৰি লোৱা হয়। ঠিক তেনেকৈ ভাতৰ লগতো নিমখ আৰু মিঠাতেল সানি লোৱা হয়। ইয়াৰ লগত কেঁচা জলকীয়া আৰু পিয়াঁজ লৈ খোৱা হয়। ==কেইবিধমান পৰম্পৰাগত অসমীয়া ৰন্ধন প্ৰকৰণ== {{multicol}} *ঔ টেঙা আৰু ঢেঁকীয়া শাক *শ'ল মাছ আৰু মূলা *ঔ টেঙা বা খাৰেৰে ৰন্ধা মাটি মাহ *কলডিল আৰু পাৰ মাংস *বাঁহগাজৰ আগৰ লগত ৰন্ধা মাছৰ আঞ্জা *লাইশাকৰ লগত কুকুৰাৰ মঙহ *কলপচলাৰ লগত মাছৰ মূৰৰ ভাজি *সান্দহগুৰি আৰু হাঁহৰ মাংহ {{multicol-break}} [[File:Dheakiyasak aru outenga.JPG|thumb|right|ঔ টেঙা আৰু ঢেকীয়া শাক]] *পাতিহাঁহ আৰু কোমোৰা *তিলেৰে ৰন্ধা কুকুৰাৰ মঙহ *ভেদাইলতা আৰু নৰসিংহৰে মাছৰ জোল *খাৰণী ভাত *তিতাফুলৰ ভাজি *অমিতাৰ খাৰ *খাৰলি,কাহুদি, পানীটেঙা *বিবিধ পিটিকাৰ ব্যঞ্জন {{multicol-end}} ==মুহুদি== [[চিত্ৰ:Dewa gosh.JPG|thumb|right|100px|বঁহত/ডেৱা গছ]] {{main|তামোল-পাণ}} আহাৰ গ্ৰহণ কৰাৰ পাছত তামোলেৰে মুখশুদ্ধি বা মুহুদি কৰা অসমীয়া লোকৰ জনপ্ৰিয় অভ্যাস। তামোলৰ লগত পাণ থকাৰ উপৰিও চূণ, ধপাত, আদি একেলগ কৰি খোৱা হয়। ইয়াৰ উপৰি বঁহত গছৰ ছাল ইত্যাদিও ছালি হিচাবে পাণ, চূণ, ধঁপাত আদিৰ লগত খোৱাৰ পৰম্পৰা আছে। তদুপৰি গুৱামৰি(চফ), লং, শুকান শিলিখা, শুকান আমলখি, শুকান আদা, কৰ্ফুল(কৌফুল-চফৰ দৰে সুগন্ধি পাব থকা এজোপা গছ) আদিৰেও মুহুদি কৰা দেখা যায়। ==মাহ কৰাই== [[চিত্ৰ:মাহ কৰাই.jpg|thumb|left|100px|মাহ কৰাই]] [[মাঘ বিহু]]ত মাটি মাহৰ দাইল আৰু মাঘৰ মাহত মাহ কৰাই খোৱাটো অসমীয়া মানুহৰ নিয়ম। [[ডাকৰ বচন]]ত আছে [[পুহ]]ত [[পিঠা]], [[মাঘ]]ত কৰাই। মাটি মাহ আৰু [[তিল]] ধুই ৰ’দত শুকুৱাই তাৰ সৈতে বৰা চাউল মিহলি কৰি তাত-চৰুত গোন্ধ ওলোৱালৈকে ভাজিব লাগে। সোৱাদ বঢ়াবলৈ বহুতে উক্ত মিশ্ৰণৰ লগত [[আদা]] আৰু [[নাৰিকল]] সৰু সৰুকৈ কুটি দিয়ে। ভজাৰ পিছত [[সৰিয়হ]]ৰ তেল অলপমান দি সানি ল’লেই [[মাহ-কৰাই]] খোৱাৰ উপযোগী হৈ পৰে। সৰু-বৰ উভয়ৰে মাজত [[মাহ কৰাই]] মুখৰোচক খাদ্য।<ref>অসমীয়া সংস্কৃতিৰ কণিকা – সম্পাদনা- ড॰ পৰমানন্দ ৰাজবংশী, ড॰ নাৰায়ন দাস (পৃষ্ঠা- ২৮৫)</ref> ==অসমীয়া খাদ্যত ব্যৱহৃত শাক পাচলিসমূহৰ ছবি== <gallery> File:Mustard greens.jpg|লাই শাক File:Bor-manimuni.JPG|বৰ মানিমুনি File:Kata-khutora.JPG|কাটা খুতৰা File:Bhedai lota.JPG|ভেদাই লতা File:Tengeshi-tenga.JPG|টেঙেচি File:Matikaduri.JPG|মাটি কাদুৰি File:Drona-puspa.JPG|দোৰোণ বন File:Krishna jolokiya.JPG|কৃষ্ণ জলকীয়া চিত্ৰ:পদিনা.JPG|পদিনা File:Kon bilahi.JPG|কণ বিলাহী File:Tenga mora.JPG|টেঙা মৰা File:Saru manimuni.JPG|সৰু মানিমুনি File:Jilimili.JPG|জিলিমিলি/জিলমিল শাক File:Puroi.JPG|পূৰৈ File:Babori.JPG|বাবৰি File:Mosundori.JPG|মছন্দৰী File:চুকা.JPG|চুকা File:Jati laou.JPG|জাতিলাউ File:লফা.JPG|লফা চিত্ৰ:মধু সোলেং টেঙা.jpg|মধু সোলেং টেঙা চিত্ৰ:মৰলীয়া.JPG|মৰলীয়া চিত্ৰ:মান ধনিয়া.JPG|মান ধনিয়া চিত্ৰ:ভোট জলকীয়া.JPG|ভোট জলকীয়া File:Norohingha.JPG|নৰসিংহ File:Hati khutora.JPG|ৰঙা খুতৰা/হাঁহঠেঙীয়া File:Posola.JPG|পছলা File:Kol dil.JPG|কল ডিল File:Kumura.JPG|কোমোৰা File:Dhekeaya.JPG|ঢেঁকীয়া File:Mulaa.JPG|মূলা File:Paleng.jpg|পালেং File:Kaskol.JPG|কাচকল File:Sagoli hingiya.JPG|ছাগলীশিঙিয়া বেঙেনা File:Vatkereala.jpg|ভাতকেৰেলা File:Betgaj.JPG|বেতগাঁজ File:Konjolokiya.JPG|কণ জলকীয়া File:Bor veakuri.JPG|বৰ ভেকুৰী/ভেকুৰী বেঙেনা File:Aamita.JPG|অমিতা File:Kosu loti.JPG|কচু-লতি File:খুতুৰা শাক.jpg|খুতুৰা শাক File:হাতী-ভেকুঁৰী.jpg|হাতী-ভেকুঁৰী File:ওল-কবি(পাতেৰে সৈতে).jpg|ওল-কবি </gallery> ==লগতে পঢ়ক== * [[বিহুৰ খাদ্য]] * [[অসমৰ তামোল-পাণ সংস্কৃতি]] * [[অসমীয়া লোক-সংস্কৃতি]] *[[অসমৰ মাছ]] *[[অসমত ব্যৱহৃত পতংগ খাদ্য]] *[[আমৰলি টোপ]] ==তথ্য সংগ্ৰহ== <references/> ==বাহ্যিক সংযোগ== * [http://www.assamesecuisine.com/index.aspx Assamese Cuisine] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120418190451/http://www.assamesecuisine.com/index.aspx |date=2012-04-18 }} ৱেবছাইটত অসমীয়া আহাৰৰ বিষয়ে অধিক তথ্য আছে। * [http://aakholghor.blogspot.in/index.aspx আখলঘৰ]{{Dead link|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} অসমীয়া ৰন্ধন প্ৰণালী [[শ্ৰেণী:অসমৰ খাদ্য|*]] [[শ্ৰেণী:অসমৰ সংস্কৃতি|*]] cvasbslltgswsf3vr0539imaq1lma9c 4 29980 450822 449519 2024-12-03T17:47:04Z Kandarpajit Kallol 6257 /* দৰ্শন আৰু মনোবিজ্ঞান */ 450822 wikitext text/x-wiki {{ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/Level/Nav bar}} {{Shortcut|WP:VA|WP:VITAL}} <span style="font-size: 115%; font-weight: bold"><span style="color: red">বিশেষ দ্ৰষ্টব্য:</span> এই তালিকাখন মেটা-ৱিকিৰ [[:meta:List of articles every Wikipedia should have|গোলকীয় তালিকাৰ]] প্ৰতিলিপি। অনুগ্ৰহ কৰি এই তালিকাখন পোনপটিয়াকৈ সলনি নকৰে যেন। আপুনি যদি কোনো বিষয় ইয়াত সংযোগ কৰিব বিচাৰে, প্ৰথমে মেটা-ৱিকিৰ [[:meta:Talk:List of articles every Wikipedia should have|আলোচনা পৃষ্ঠাত]] আলোচনা কৰক। কোনো বিষয় সংযোগ বা বিলোপ কৰিবৰ বাবে উপযুক্ত যুক্তি দৰ্শোৱা প্ৰয়োজন। </span> এই তালিকাখনত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা প্ৰবন্ধসমূহ প্ৰতিখন ৱিকিপিডিয়াতে থকাতো অত্যাৱশ্যকীয় হিচাপে বিবেচনা কৰা হয়। এই প্ৰবন্ধসমূহ উচ্চ মানদণ্ডৰ তথা নিৰ্বাচিত প্ৰবন্ধ হোৱাটো বাঞ্ছনীয়। অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াতো এই প্ৰবন্ধসমূহ থকাটো প্ৰয়োজনীয়। আপুনিও এই প্ৰবন্ধসমূহ সৃষ্টি বা বিস্তাৰ কৰাত সহায় কৰিব পাৰে। অধিক সহায়ৰ বাবে [[সহায়:সমল|ইয়াত]] ক্লিক কৰক। এই পৃষ্ঠাত '''ৱিকিপিডিয়াৰ ১,০০০ অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধ'''ক তালিকাভুক্ত কৰা হৈছে। এই তালিকা হৈছে ৱিকিপিডিয়াৰ অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকাৰ তৃতীয় স্তৰ। ১০,০০০ প্ৰবন্ধ সমৃদ্ধ বিস্তাৰিত তালিকা চতুৰ্থ স্তৰৰ এখনো [[ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/বিস্তাৰিত|ইয়াত]] উপলব্ধ আছে। আন দুখন চমু তালিকা ক্ৰমে দ্বিতীয় স্তৰৰ [[ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/স্তৰ/২|১০০টা প্ৰবন্ধ]] আৰু প্ৰথম স্তৰৰ [[ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/স্তৰ/১|শীৰ্ষ ১০টা প্ৰবন্ধও]] আছে। এই তালিকাখনৰ নবীনতম সংস্কৰণটোৰ বাবে [[:meta:List of articles every Wikipedia should have|এই লিঙ্কটো]] চাব পাৰে। [[ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/ভাৰতীয় ভাষাৰ ৱিকিপিডিয়া|পঞ্চম স্তৰৰ]] আন এখন তালিকা আছে, যিখনত ভাৰতীয় ভাষাৰ ৱিকিপিডিয়াবোৰত থাকিব লগা অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা দিয়া হৈছে। {{Progress bar|{{#expr:(100-((302/1000)*100))}} |text = প্ৰবন্ধ সৃষ্টি কৰা হ'ল}} {{TOCright}} {| class="wikitable" width="40%" |+ বিষয়বস্তু অনুসৰি প্ৰবন্ধৰ সংখ্যা |- ! বিষয়!! প্ৰবন্ধৰ সংখ্যা!! প্ৰবন্ধ আছে!! প্ৰবন্ধ নাই |- | জীৱনী || ২০৪ || ১১২ || ৯২ |- | দৰ্শন আৰু মনোবিজ্ঞান || ১৮ || ১২ || ৬ |- | বিশ্ববীক্ষা আৰু ধৰ্ম || ২৫ || ১৭ || ৮ |- | সমাজ বিজ্ঞান || ৭০ || ৫৪ || ১৬ |- | ভাষা আৰু সাহিত্য || ৪৬ || ২১ || ২৫ |- | প্ৰমিতি || ১২ || ১২ || ০ |- | বিজ্ঞান || ২৫৭ || ২৪১ || ১৬ |- | খাদ্য আৰু কৃষি || ৩৪ || ২৫ || ৯ |- | প্ৰযুক্তি || ৬৭ || ২৯ || ৩৮ |- | কলা আৰু বিনোদন || ৭৫ || ৩৩ || ৪২ |- | ইতিহাস || ৪৬ || ২১ || ২৫ |- | ভূগোল || ১৪৬ || ১২১ || ২৫ |- | '''মুঠ''' || '''১০০০''' || '''৬৯৮''' || '''৩০২''' |} <small>* এই তালিকাখন অন্তিমবাৰৰ বাবে ২৮ নৱেম্বৰ ২০২৪-ত সংশোধন কৰা হৈছিল। </small> == জীৱনী == === শিল্পী আৰু স্থপতিবিদ === {{div col|2}} # [[লী ক'ৰবাজিয়ে]] ([[:en:Le Corbusier]]) # [[চালভাড' ডালি]] ([[:en:Salvador Dalí]]) # [[এলব্ৰেখট ড্যুৰাৰ]] ([[:en:Albrecht Dürer]]) # '''[[ভিনচেণ্ট ভেন গঘ]] ([[:en:Vincent van Gogh]])''' # [[ফ্ৰান্সিছক' গয়া]] ([[:en:Francisco Goya]]) # [[কাটুশ্বিকা হ'কচাই]] ([[:en:Hokusai]]) # [[ফ্ৰিদা কাল']] ([[:en:Frida Kahlo]]) # '''[[লিঅ'নাৰ্ড' দা ভিন্সি]] ([[:en:Leonardo da Vinci]])''' # [[হেনৰি মেটিশ্ব]] ([[:en:Henri Matisse]]) # '''[[মাইকেলেঞ্জেল']] ([[:en:Michelangelo]])''' # '''[[পাব্‌ল' পিকাছ']] ([[:en:Pablo Picasso]])''' # [[ৰাফায়েল]] ([[:en:Raphael]]) # '''[[ৰে'ম্ব্ৰেণ্ট]] ([[:en:Rembrandt]])''' # [[পিটাৰ পল ৰুবেন্স]] ([[:en:Peter Paul Rubens]]) # [[মিমাৰ চিনান]] ([[:en:Mimar Sinan]]) # [[ডিয়েগো ৱেলাজকেজ]] ([[:en:Diego Velázquez]]) # [[এণ্ডি ৱাৰহ'ল]] ([[:en:Andy Warhol]]) # [[ফ্ৰেঙ্ক লইড ৰাইট]] ([[:en:Frank Lloyd Wright]]) {{div col end}} === লেখক, নাট্যকাৰ আৰু কবি === {{div col|2}} # [[চাৰ্লছ ডিকেন্স]] ([[:en:Charles Dickens]]) # [[ফিওদোৰ দস্তয়েভস্কি]] ([[:en:Fyodor Dostoevsky]]) # [[নাগিব মাহফুজ]] ([[:en:Naguib Mahfouz]]) # [[গাব্ৰিয়েল গাৰ্ছিয়া মাৰ্কেছ]] ([[:en:Gabriel García Márquez]]) # [[হোমাৰ]] ([[:en:Homer]]) # [[ফ্ৰান্‌জ কাফ্‌কা]] ([[:en:Franz Kafka]]) # [[কালিদাস]] ([[:en:Kālidāsa]]) # [[মাৰ্চেল প্ৰুষ্ট]] ([[:en:Marcel Proust]]) # [[উইলিয়াম শ্বেইকছপীয়েৰ]] ([[:en:William Shakespeare]]) # [[ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰ]] ([[:en:Rabindranath Tagore]]) # [[লীঅ' টলষ্টয়]] ([[:en:Leo Tolstoy]]) # [[মাৰ্ক টোৱেইন]] ([[:en:Mark Twain]]) # [[দান্তে আলিগিয়েৰি]] ([[:en:Dante Alighieri]]) # [[আবু নুৱাচ]] ([[:en:Abu Nuwas]]) # [[হান্স খ্ৰীষ্টিয়ান এণ্ডাৰচন]] ([[:en:Hans Christian Andersen]]) # [[মাৎসু বাসো]] ([[:en:Matsuo Bashō]]) # [[হাফিজ শ্বিৰাজী]] ([[:en:Hafez]]) # [[হোৰ্হে লুইচ বৰ্হেচ]] ([[:en:Jorge Luis Borges]]) # [[লৰ্ড বায়ৰন]] ([[:en:Lord Byron]]) # [[মিগেল দে চেৰ্ভানটেচ]] ([[:en:Miguel de Cervantes]]) # [[জেফ্ৰী চচাৰ]] ([[:en:Geoffrey Chaucer]]) # [[এণ্টন চেকভ]] ([[:en:Anton Chekhov]]) # [[য়োহান ভোল্ফগেং ফন গ্যোটে]] ([[:en:Johann Wolfgang von Goethe]]) # [[ভিক্টৰ হিউগ']] ([[:en:Victor Hugo]]) # [[জেমছ জয়ছ]] ([[:en:James Joyce]]) # [[লি বাই]] ([[:en:Li Bai]]) # [[মলিয়েৰ]] ([[:en:Molière]]) # [[অ'ভিদ]] ([[:en:Ovid]]) # [[আলেকজেণ্ডাৰ পুস্কিন]] ([[:en:Alexander Pushkin]]) # [[সোফোক্লেচ]] ([[:en:Sophocles]]) # [[ভেৰ্গিল]] ([[:en:Virgil]]) {{div col end}} === সুৰকাৰ আৰু সঙ্গীতশিল্পী === {{div col|2}} # [[দ্য বিটল্‌চ]] ([[:en:The Beatles]]) # '''[[লুটৱিস ফান বিটহ'ফন]] ([[:en:Ludwig van Beethoven]])''' # [[লুইচ আৰ্মষ্ট্ৰং]] ([[:en:Louis Armstrong]]) # '''[[য়োহান চাবাষ্টিয়ান বাখ]] ([[:en:Johann Sebastian Bach]])''' # [[য়োহানেচ ব্ৰাম্স]] ([[:en:Johannes Brahms]]) # [[ফ্ৰেডেৰিক চোপাঁ]] ([[:en:Frédéric Chopin]]) # [[এণ্টনিন দ্ভাৰাক]] ([[:en:Antonín Dvořák]]) # [[জৰ্জ ফেড্ৰিক হাণ্ডেল]] ([[:en:Georg Frideric Handel]]) # [[জোছেফ হেইডেন]] ([[:en:Joseph Haydn]]) # [[গুস্তৱ মাহলাৰ]] ([[:en:Gustav Mahler]]) # '''[[মোৎজাৰ্ট]] ([[:en:Wolfgang Amadeus Mozart]])''' # [[জিয়'ভানি পিয়েৰলুইগি দা পেলেষ্ট্ৰিনা]] ([[:en:Giovanni Pierluigi da Palestrina]]) # [[এদিত পিয়াফ]] ([[:en:Édith Piaf]]) # [[এলভিচ প্ৰেচলি]] ([[:en:Elvis Presley]]) # [[জ্যাক'ম' পুচ্চিনি]] ([[:en:Giacomo Puccini]]) # [[ফ্ৰান্‌জ সুবৰ্ট]] ([[:en:Franz Schubert]]) # '''[[আইগৰ ষ্ট্ৰাভিন্সকি]] ([[:en:Igor Stravinsky]])''' # [[পিওটাৰ ইলিচ চালইকভস্কি]] ([[:en:Pyotr Ilyich Tchaikovsky]]) # [[জিছেপ্পে ভেৰ্দি]] ([[:en:Giuseppe Verdi]]) # [[এণ্টোনিয়' ভিভাল্ডি]] ([[:en:Antonio Vivaldi]]) # '''[[ৰিচাৰ্ড ৱেগনাৰ]] ([[:en:Richard Wagner]])''' {{div col end}} === অভিযাত্ৰী আৰু ভ্ৰমণকাৰী === {{div col|2}} # [[নীল আৰ্মষ্ট্ৰং]] ([[:en:Neil Armstrong]]) # '''[[ক্ৰিষ্টোফাৰ কলম্বাছ]] ([[:en:Christopher Columbus]])''' # [[জেমছ কুক]] ([[:en:James Cook]]) # '''[[য়ুৰি গেগেৰিন]] ([[:en:Yuri Gagarin]])''' # [[ভাস্কো দা গামা]] ([[:en:Vasco da Gama]]) # [[ইবন বটুতা]] ([[:en:Ibn Battuta]]) # '''[[ফাৰ্ডিনেণ্ড মেগালান]] ([[:en:Ferdinand Magellan]])''' # [[মাৰ্ক’ প’ল’]] ([[:en:Marco Polo]]) # [[ৰুৱাল আমুন্সেন]] ([[:en:Roald Amundsen]]) # [[জ্যেক কাৰ্টিয়ে]] ([[:en:Jacques Cartier]]) # [[এৰ্ণান কৰ্টেছ]] ([[:en:Hernán Cortés]]) # [[চেং হো]] ([[:en:Zheng He]]) {{div col end}} === চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক, চিত্ৰনাট্যকাৰ আৰু অভিনয় শিল্পী === {{div col|2}} # [[ইংমাৰ বাৰ্গমেন]] ([[:en:Ingmar Bergman]]) # [[ছাৰা বাৰ্নহাৰ্ট]] ([[:en:Sarah Bernhardt]]) # [[চাৰ্লি চেপলিন]] ([[:en:Charlie Chaplin]]) # [[মাৰ্লিন ডিট্ৰিস]] ([[:en:Marlene Dietrich]]) # [[ৱাল্ট ডিজনী]] ([[:en:Walt Disney]]) # [[ছেৰ্গেই আইজেনষ্টাইন]] ([[:en:Sergei Eisenstein]]) # [[আলফ্ৰেড হিচকক]] ([[:en:Alfred Hitchcock]]) # [[ষ্টেনলি কুবৰিক]] ([[:en:Stanley Kubrick]]) # [[আকিৰা কুৰোছাৱা]] ([[:en:Akira Kurosawa]]) # [[মেৰিলিন মন্‌ৰ']] ([[:en:Marilyn Monroe]]) # [[সত্যজিৎ ৰায়]] ([[:en:Satyajit Ray]]) # [[ষ্টিভেন স্পিলবাৰ্গ]] ([[:en:Steven Spielberg]]) # [[ফেডেৰিক' ফেল্লিনি]] ([[:en:Federico Fellini]]) {{div col end}} === উদ্ভাৱক, বিজ্ঞানী আৰু গণিতজ্ঞ === {{div col|3}} # '''[[আৰ্কিমিডিছ]] ([[:en:Archimedes]])''' # [[টিম বাৰ্নাৰ্ছ লী]] ([[:en:Tim Berners-Lee]]) # [[ব্ৰহ্মগুপ্ত]] ([[:en:Brahmagupta]]) # '''[[নিক'লাচ ক'পাৰ্নিকাচ]] ([[:en:Nicolaus Copernicus]])''' # '''[[মেৰী কুৰী]] ([[:en:Marie Curie]])''' # '''[[চাৰ্লছ ডাৰউইন]] ([[:en:Charles Darwin]])''' # '''[[টমাছ আলভা এডিচন]] ([[:en:Thomas Edison]])''' # '''[[এলবাৰ্ট আইনষ্টাইন]] ([[:en:Albert Einstein]])''' # '''[[ইউক্লিড]] ([[:en:Euclid]])''' # [[লিঅ'নাৰ্ড অইলাৰ]] ([[:en:Leonhard Euler]]) # [[মাইকেল ফেৰাডে]] ([[:en:Michael Faraday]]) # '''[[হেনৰী ফৰ্ড]] ([[:en:Henry Ford]])''' # '''[[গেলিলিঅ’ গেলিলি]] ([[:en:Galileo Galilei]])''' # [[কাৰ্ল ফ্ৰিডৰিখ গাউছ]] ([[:en:Carl Friedrich Gauss]]) # '''[[য়'হানেছ গুটন্‌বাৰ্গ]] ([[:en:Johannes Gutenberg]])''' # [[জহান্স কেপলাৰ]] ([[:en:Johannes Kepler]]) # [[কাৰ্ল লিনিয়াছ]] ([[:en:Carl Linnaeus]]) # '''[[আইজাক নিউটন]] ([[:en:Isaac Newton]])''' # '''[[লুই পেষ্ট'ৰ]] ([[:en:Louis Pasteur]])''' # '''[[মেক্স প্লেংক]] ([[:en:Max Planck]])''' # [[আৰ্নেষ্ট ৰাডাৰফ'ৰ্ড]] ([[:en:Ernest Rutherford]]) # '''[[নিক'লা টেছলা]] ([[:en:Nikola Tesla]])''' # '''[[এলান ট্যুৰিং]] ([[:en:Alan Turing]])''' # [[ইবন চিনা]] ([[:en:Avicenna]]) # [[এনৰিক' ফাৰ্মী]] ([[:en:Enrico Fermi]]) # [[গালেন]] ([[:en:Galen]]) # '''[[ডাভিড হিলবাৰ্ট]] ([[:en:David Hilbert]])''' # [[জেমছ প্ৰেস্কট জুল]] ([[:en:James Prescott Joule]]) # [[আল খোৱাৰিজমি]] ([[:en:Muhammad ibn Musa al-Khwarizmi]]) # [[গট‌ফ্ৰিড লাইব‌নিৎস]] ([[:en:Gottfried Wilhelm Leibniz]]) # [[জেমছ ক্লাৰ্ক মেক্সৱেল]] ([[:en:James Clerk Maxwell]]) # [[ডিমিট্ৰী মেণ্ডেলিভ]] ([[:en:Dmitri Mendeleev]]) # '''[[আৰৱিন শ্ৰুডিঙগাৰ]] ([[:en:Erwin Schrödinger]])''' # '''[[জেমছ ৱাট]] ([[:en:James Watt]])''' {{div col end}} === দাৰ্শনিক আৰু সমাজ বিজ্ঞানী === {{div col|2}} # '''[[এৰিষ্ট'টল]] ([[:en:Aristotle]])''' # [[চাণক্য]] ([[:en:Chanakya]]) # '''[[কনফুচিয়াছ]] ([[:en:Confucius]])''' # '''[[চিগ্‌মণ্ড ফ্ৰয়েড]] ([[:en:Sigmund Freud]])''' # '''[[কাৰ্ল মাৰ্ক্স]] ([[:en:Karl Marx]])''' # [[এডাম স্মিথ]] ([[:en:Adam Smith]]) # '''[[ছক্ৰেটিছ]] ([[:en:Socrates]])''' # [[জঁ-জাক ৰুছ’]] ([[:en:Jean-Jacques Rousseau]]) # '''[[ৰেনে ডেকাৰ্ট]] ([[:en:René Descartes]])''' # [[চিমন দে ব্যাভুৱাৰ]] ([[:en:Simone de Beauvoir]]) # [[ন'ম চম্‌স্কি]] ([[:en:Noam Chomsky]]) # [[জৰ্জ ৱিলহেম ফেড্ৰিক হেগেল]] ([[:en:Georg Wilhelm Friedrich Hegel]]) # [[ইবন খালদুন]] ([[:en:Ibn Khaldun]]) # '''[[ইমানুৱেল কাণ্ট]] ([[:en:Immanuel Kant]])''' # [[জন মেনাৰ্ড কেইনছ]] ([[:en:John Maynard Keynes]]) # '''[[লাউযি]] ([[:en:Laozi]])''' # '''[[জন লক]] ([[:en:John Locke]])''' # [[নিক্কোলো মাকিয়াভেল্লি]] ([[:en:Niccolò Machiavelli]]) # '''[[ফ্ৰেডৰিখ নিৎসে]] ([[:en:Friedrich Nietzsche]])''' # '''[[প্লেটো]] ([[:en:Plato]])''' # [[জঁ-পল সাত্ৰে]] ([[:en:Jean-Paul Sartre]]) # [[সিমা কিয়ান]] ([[:en:Sima Qian]]) # '''[[ভলতেয়ৰ]] ([[:en:Voltaire]])''' # [[মেক্স ৱেবাৰ]] ([[:en:Max Weber]]) # [[লুডৱিগ ৱিটগেনষ্টাইন]] ([[:en:Ludwig Wittgenstein]]) # [[চ্যু জি]] ([[:en:Zhu Xi]]) {{div col end}} === ৰাজনীতিবিদ === {{div col|3}} # [[সম্ৰাট অশোক]] ([[:en:Ashoka]]) <!-- Greatest Indian monarch of antiquity; spread Buddhism --> # '''[[নেপোলিয়ন বোনাপাৰ্ট]] ([[:en:Napoleon]])''' # [[জুলিয়াছ চিজাৰ]] ([[:en:Julius Caesar]]) # [[মোহনদাস কৰমচান্দ গান্ধী]] ([[:en:Mohandas Karamchand Gandhi]]) # '''[[চেংগিজ খান]] ([[:en:Genghis Khan]])''' # [[চে গোৱেৰা]] ([[:en:Che Guevara]]) # '''[[এডল্ফ হিটলাৰ]] ([[:en:Adolf Hitler]])''' # [[জোন অফ আৰ্ক]] ([[:en:Joan of Arc]]) # [[মাৰ্টিন লুথাৰ কিং, অনুজ]] ([[:en:Martin Luther King, Jr.]]) # '''[[ভ্লেডিমিৰ লেনিন]] ([[:en:Vladimir Lenin]])''' # [[নেলছন মেণ্ডেলা]] ([[:en:Nelson Mandela]]) # [[মাও জেদং]] ([[:en:Mao Zedong]]) # [[জৱাহৰলাল নেহৰু‎‎]] ([[:en:Jawaharlal Nehru]]) # '''[[ক্যিন ছি হোৱং]] ([[:en:Qin Shi Huang]])'''<!-- Created first Chinese state and dynasty --> # [[আকবৰ]] ([[:en:Akbar]]) # '''[[আলেকজেণ্ডাৰ]] ([[:en:Alexander the Great]])''' # [[মোস্তাফা কামাল আতাতুৰ্ক]] ([[:en:Mustafa Kemal Atatürk]]) # '''[[আগষ্টাচ]] ([[:en:Augustus]])''' # [[অটো ৱন বিজমাৰ্ক]] ([[:en:Otto von Bismarck]]) # [[সিমন বলিভাৰ]] ([[:en:Simón Bolívar]]) # [[শাৰ্লেমেন]] ([[:en:Charlemagne]]) # [[ৱিনষ্টন চাৰ্চিল]] ([[:en:Winston Churchill]]) # [[মহান কনষ্টেনটাইন]] ([[:en:Constantine the Great]]) # '''[[মহান চাইৰাচ]] ([[:en:Cyrus the Great]])''' # [[চাৰ্লচ দ্য গ'ল]] ([[:en:Charles de Gaulle]]) # [[এলিজাবেথ প্ৰথম]] ([[:en:Elizabeth I of England]]) # [[আব্ৰাহাম লিংকন]] ([[:en:Abraham Lincoln]]) # [[লুই চতুৰ্থ]] ([[:en:Louis XIV of France]]) # [[ৰোজা লাক্সেমবাৰ্গ]] ([[:en:Rosa Luxemburg]]) # [[কোৱামে নক্ৰুমা]] ([[:en:Kwame Nkrumah]]) # [[মহান পিটাৰ]] ([[:en:Peter the Great]]) # [[ফ্ৰেঙ্কলিন ৰোজাভেল্ট]] ([[:en:Franklin D. Roosevelt]]) # [[সালাহউদ্দিন]] ([[:en:Saladin]]) # [[যোছেফ ষ্টালিন]] ([[:en:Joseph Stalin]]) # [[ছুলেইমান প্ৰথম]] ([[:en:Suleiman the Magnificent]]) <!-- Greatest Ottoman sultan --> # [[চান য়াট-চেন]] ([[:en:Sun Yat-sen]]) # [[তৈমুৰ লং]] ([[:en:Timur]]) # [[ওমৰ]] ([[:en:Umar]]) <!-- Conquered Persia, Syria, Palestine, and Egypt for Islam --> # '''[[জৰ্জ ৱাশ্বিংটন]] ([[:en:George Washington]])''' {{div col end}} === ধৰ্মীয় গুৰু আৰু ধৰ্মতত্ত্ববিদ === {{div col|2}} # [[ইব্ৰাহিম]] ([[:en:Abraham]]) # [[গৌতম বুদ্ধ]] ([[:en:Buddha]]) # [[মুহাম্মাদ]] ([[:en:Muhammad]]) # [[যীশু]] ([[:en:Jesus]]) # [[টমাচ আকুইনাচ]] ([[:en:Thomas Aquinas]]) # [[হিপ্পোৰ আগষ্টিন]] ([[:en:Augustine of Hippo]]) # [[আল-গজ্জালি]] ([[:en:Al-Ghazali]]) # [[মাৰ্টিন লুথাৰ]] ([[:en:Martin Luther]]) # [[মোজেচ]] ([[:en:Moses]]) # [[নাগাৰ্জুন]] ([[:en:Nagarjuna]]) {{div col end}} == দৰ্শন আৰু মনোবিজ্ঞান == === দৰ্শন === {{div col|2}} # [[সৌন্দৰ্য]] ([[:en:Beauty]]) # [[দ্বন্দ্ববাদ]] ([[:en:Dialectic]]) # [[নীতিশাস্ত্ৰ]] ([[:en:Ethics]]) # [[জ্ঞানশাস্ত্ৰ]] ([[:en:Epistemology]]) # [[নাৰীবাদ]] ([[:en:Feminism]]) # [[স্বইচ্ছা]] ([[:en:Free will]]) # '''[[জ্ঞান]] ([[:en:Knowledge]])''' # [[তৰ্কশাস্ত্ৰ]] ([[:en:Logic]]) # [[মন]] ([[:en:Mind]]) # '''[[দৰ্শন]] ([[:en:Philosophy]])''' # [[সম্ভাৱিতা]] ([[:en:Probability]]) # [[বাস্তৱতা]] ([[:en:Reality]]) # [[সত্য]] ([[:en:Truth]]) {{div col end}} === মনোবিজ্ঞান === {{div col|2}} # '''[[আচৰণ]] ([[:en:Behavior]])''' # '''[[আবেগ]] ([[:en:Emotion]])''' # [[প্ৰেম]] ([[:en:Love]]) # [[মনোবিজ্ঞান]] ([[:en:Psychology]]) # '''[[চিন্তা]] ([[:en:Thought]])''' {{div col end}} == বিশ্ববীক্ষা আৰু ধৰ্ম == # '''[[ভগৱান]] ([[:en:God]])''' # '''[[শ্ৰুতিকথা]] ([[:en:Mythology]])''' # বিশ্ববীক্ষা দৰ্শন ## [[নাস্তিকতা]] ([[:en:Atheism]]) ## [[মৌলবাদ]] ([[:en:Fundamentalism]]) ## [[বস্তুবাদ]] ([[:en:Materialism]]) ## [[একেশ্বৰবাদ]] ([[:en:Monotheism]]) ## [[বহু-ঈশ্বৰবাদ]] ([[:en:Polytheism]]) # '''[[আত্মা]] ([[:en:Soul]])''' # '''[[ধৰ্ম]] ([[:en:Religion]])''' # উল্লৰখযোগ্য ধৰ্ম ## '''[[বৌদ্ধ ধৰ্ম]] ([[:en:Buddhism]])''' ## '''[[খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম]] ([[:en:Christianity]])''' ### [[কেথলিক গীৰ্জা]] ([[:en:Catholic Church]]) ## [[কনফুচীয়বাদ]] ([[:en:Confucianism]]) ## '''[[হিন্দু ধৰ্ম]] ([[:en:Hinduism]])''' ### [[ত্ৰিমূৰ্তি]] ([[:en:Trimurti]]) ## '''[[ইছলাম]] ([[:en:Islam]])''' ### [[ছিয়া ইছলাম]] ([[:en:Shia Islam]]) ## [[জৈন ধৰ্ম]] ([[:en:Jainism]]) ## '''[[ইহুদী ধৰ্ম]] ([[:en:Judaism]])''' ## [[শিখ ধৰ্ম]] ([[:en:Sikhism]]) ## [[তাওবাদ]] ([[:en:Taoism]]) ## [[জৰথুষ্ট্ৰবাদ]] ([[:en:Zoroastrianism]]) # আধ্যাত্মিক অভ্যসন ## [[ছুফিবাদ]] ([[:en:Sufism]]) ## [[যোগাসন]] ([[:en:Yoga]]) ## [[জেন]] ([[:en:Zen]]) == সমাজ বিজ্ঞান == {{div col|2}} # '''[[সমাজ]] ([[:en:Society]])''' # [[সভ্যতা]] ([[:en:Civilization]]) # '''[[শিক্ষা]] ([[:en:Education]])''' {{div col end}} === পৰিয়াল আৰু সম্বন্ধ === {{div col|2}} # '''[[পৰিয়াল]] ([[:en:Family]])''' # '''[[শিশু]] ([[:en:Child]])''' # [[পুৰুষ]] ([[:en:Man]]) # '''[[বিবাহ]] ([[:en:Marriage]])''' # [[মহিলা]] ([[:en:Woman]]) {{div col end}} === ৰাজনীতি === {{div col|2}} # '''[[ৰাজনীতি]] ([[:en:Politics]])''' # [[নৈৰাজ্যবাদ]] ([[:en:Anarchism]]) # [[ঔপনিৱেশিকতাবাদ]] ([[:en:Colonialism]]) # [[সাম্যবাদ]] ([[:en:Communism]]) # [[ৰক্ষণশীলতাবাদ]] ([[:en:Conservatism]]) # [[গণতন্ত্ৰ]] ([[:en:Democracy]]) # [[একনায়কত্ববাদ]] ([[:en:Dictatorship]]) # [[কূটনীতি]] ([[:en:Diplomacy]]) # [[ফেছিবাদ]] ([[:en:Fascism]]) # [[গোলকীকৰণ]] ([[:en:Globalization]]) # '''[[চৰকাৰ]] ([[:en:Government]])''' # [[মতাদৰ্শ]] ([[:en:Ideology]]) # [[সাম্ৰাজ্যবাদ]] ([[:en:Imperialism]]) # [[উদাৰনৈতিকতাবাদ]] ([[:en:Liberalism]]) # [[মাৰ্ক্সবাদ]] ([[:en:Marxism]]) # [[ৰাজতন্ত্ৰ]] ([[:en:Monarchy]]) # [[জাতীয়তাবাদ]] ([[:en:Nationalism]]) # [[গণৰাজ্য]] ([[:en:Republic]]) # [[সমাজবাদ]] ([[:en:Socialism]]) # '''[[ৰাষ্ট্ৰ]] ([[:en:State (polity)]])''' # [[ৰাজনৈতিক দল]] ([[:en:Political party]]) # [[প্ৰপাগাণ্ডা]] ([[:en:Propaganda]]) # [[সন্ত্ৰাসবাদ]] ([[:en:Terrorism]]) {{div col end}} === বাণিজ্য আৰু অৰ্থনীতি === {{div col|2}} # '''[[অৰ্থনীতি]] ([[:en:Economics]])''' # [[মূলধন (অৰ্থনীতি)]] ([[:en:Capital (economics)]]) # [[পুঁজিবাদ]] ([[:en:Capitalism]]) # [[প্ৰচলিত মুদ্ৰা (চলাৰ্থ)]] ([[:en:Currency]]) ## [[ইউৰো]] ([[:en:Euro]]) ## [[জাপানীজ য়েন]] ([[:en:Japanese yen]]) ## [[আমেৰিকান ডলাৰ]] ([[:en:United States dollar]]) # [[উদ্যোগ]] ([[:en:Industry]]) # '''[[মুদ্ৰা]] ([[:en:Money]])''' # [[কৰ]] ([[:en:Tax]]) {{div col end}} === আইন === {{div col|2}} # '''[[আইন]] ([[:en:Law]])''' # [[সংবিধান]] ([[:en:Constitution]]) {{div col end}} === আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সংস্থা === {{div col|2}} # [[আফ্ৰিকান ইউনিয়ন]] ([[:en:African Union]]) # [[আৰব লীগ]] ([[:en:Arab League]]) # [[দক্ষিণ-পূব এচিয় ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ সংগঠন]] ([[:en:ASEAN]]) # [[জাতিসমূহৰ সংঘ]] ([[:en:Commonwealth of Nations]]) <!-- [[কমনৱেলথ ৰাষ্ট্ৰ]] --> # [[ইউৰোপিয়ান ইউনিয়ন]] ([[:en:European Union]]) # '''[[ৰেডক্ৰছ]] ([[:en:International Red Cross and Red Crescent Movement]])''' # [[নাটো]] ([[:en:NATO]]) # [[ন'বেল বঁটা]] ([[:en:Nobel Prize]]) # [[অ'পেক]] ([[:en:OPEC]]) # '''[[ৰাষ্ট্ৰসংঘ]] ([[:en:United Nations]])''' ## [[আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় ন্যায়ালয়]] ([[:en:International Court of Justice]]) ## [[আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় মুদ্ৰা নিধি]] ([[:en:International Monetary Fund]]) ## [[ৰাষ্ট্ৰসংঘ শিক্ষা, বিজ্ঞান আৰু সংস্কৃতি সংস্থা]] ([[:en:UNESCO]]) ## [[মানৱ অধিকাৰৰ সাৰ্বভৌম ঘোষণাপত্ৰ]] ([[:en:Universal Declaration of Human Rights]]) ## [[বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা]] ([[:en:World Health Organization]]) # [[বিশ্ব বেংক]] ([[:en:World Bank]]) # [[বিশ্ব বাণিজ্য সংস্থা]] ([[:en:World Trade Organization]]) {{div col end}} === যুদ্ধ আৰু সৈন্যবাহিনী === {{div col|2}} # '''[[সৈন্যবাহিনী]] ([[:en:Military]])''' # '''[[শান্তি]] ([[:en:Peace]])''' # '''[[যুদ্ধ]] ([[:en:War]])''' ## [[গৃহযুদ্ধ]] ([[:en:Civil war]]) {{div col end}} === সামাজিক সমস্যা === {{div col|2}} # [[গৰ্ভপাত]] ([[:en:Abortion]]) # '''[[মৃত্যুদণ্ড]] ([[:en:Capital punishment]])''' # '''[[মানৱ অধিকাৰ]] ([[:en:Human rights]])''' # [[দৰিদ্ৰতা]] ([[:en:Poverty]]) # [[বৰ্ণবৈষম্য]] ([[:en:Racism]]) # '''[[দাসত্ত্ব]] ([[:en:Slavery]])''' {{div col end}} == ভাষা আৰু সাহিত্য == # '''[[ভাষা]] ([[:en:Language]])''' # গুৰুত্বপূৰ্ণ ভাষাসমূহ ## [[আৰবী ভাষা]] ([[:en:Arabic language]]) ## [[বঙালী ভাষা]] ([[:en:Bengali language]]) ## [[চীনা ভাষা]] ([[:en:Chinese language]]) <!--With the clarification that it is, linguistically speaking, not a single language.--> ## [[ইংৰাজী ভাষা]] ([[:en:English language]]) ## [[ফৰাচী ভাষা]] ([[:en:French language]]) ## [[জাৰ্মান ভাষা]] ([[:en:German language]]) ## [[গ্ৰীক ভাষা]] ([[:en:Greek language]]) ## [[হিব্ৰু ভাষা]] ([[:en:Hebrew language]]) ## [[হিন্দুস্তানী ভাষা]] ([[:en:Hindi-Urdu language]]) ## [[জাপানী ভাষা]] ([[:en:Japanese language]]) ## [[লেটিন ভাষা]] ([[:en:Latin language]]) ## [[ফাৰ্চী ভাষা]] ([[:en:Persian language]]) ## [[পৰ্তুগীজ ভাষা]] ([[:en:Portuguese language]]) ## [[ৰুছ ভাষা]] ([[:en:Russian language]]) ## [[সংস্কৃত]] ([[:en:Sanskrit]]) ## [[স্পেনীছ ভাষা]] ([[:en:Spanish language]]) ## [[স্বাহিলী ভাষা]] ([[:en:Swahili language]]) ## [[তুৰ্কী ভাষা]] ([[:en:Turkish language]]) # [[ভাষাবিজ্ঞান]] ([[:en:Linguistics]]) # [[ব্যাকৰণ‎]] ([[:en:Grammar]]) # '''[[শব্দ (ব্যাকৰণ‎)]] ([[:en:Word]])''' ## [[স্বনিম]] ([[:en:Phoneme]]) ## [[আখৰ (চিলেবল)]] ([[:en:Syllable]]) # '''[[লিখন পদ্ধতি]] ([[:en:Writing system]])''' ## [[আৰবী বৰ্ণমালা]] ([[:en:Arabic alphabet]]) ## [[চীনা চিহ্ন লিপি]] ([[:en:Chinese characters]]) ## [[চিৰালিক লিপি]] ([[:en:Cyrillic script]]) ## [[গ্ৰীক বৰ্ণমালা]] ([[:en:Greek alphabet]]) ## [[হানগুল লিপি]] ([[:en:Hangul]]) ## [[ৰোমান লিপি]] ([[:en:Latin alphabet]]) # [[সাক্ষৰতা]] ([[:en:Literacy]]) # '''[[অনুবাদ]] ([[:en:Translation]])''' # '''[[সাহিত্য]] ([[:en:Literature]])''' ## [[গদ্য]] ([[:en:Prose]]) ## [[দ্য আৰ্ট অফ ৱাৰ]] ([[:en:The Art of War]]) ## [[কল্প-সাহিত্য]] ([[:en:Fiction]]) ### [[আলিফ লেইলা]] ([[:en:One Thousand and One Nights]]) ## [[উপন্যাস]] ([[:en:Novel]]) ### [[ড্ৰিম অফ দা ৰেড চেম্বাৰ]] ([[:en:Dream of the Red Chamber]]) ### [[দ্য টেল অফ গেঞ্জি]] ([[:en:The Tale of Genji]]) ## '''[[কবিতা]] ([[:en:Poetry]])''' ### [[গিলগামেশৰ মহাকাব্য]] ([[:en:Epic of Gilgamesh]]) ### [[ইলিয়াদ]] ([[:en:Iliad]]) ### [[মহাভাৰত]] ([[:en:Mahābhārata]]) ### [[শাহনামা]] ([[:en:Shāhnāma]]) == প্ৰমিতি == # '''[[প্ৰমিতি]] ([[:en:Measurement]])''' # [[আন্তৰ্জাতিক একক পদ্ধতি]] ([[:en:International System of Units]]) === ভৰ, আয়তন আৰু দূৰত্ব === # [[কিলোগ্ৰাম]] ([[:en:Kilogram]]) # [[লিটাৰ]] ([[:en:Litre]]) # [[মিটাৰ]] ([[:en:Metre]]) === সময় === {{div col|2}} # '''[[দিনপঞ্জী]] ([[:en:Calendar]])''' ## [[গ্ৰেগৰিয়ান বৰ্ষপঞ্জী]] ([[:en:Gregorian calendar]]) # [[ঘড়ী]] ([[:en:Clock]]) # [[ছেকেণ্ড]] ([[:en:Second]]) # '''[[দিন]] ([[:en:Day]])''' # '''[[বছৰ]] ([[:en:Year]])''' # [[সময় অঞ্চল]] ([[:en:Time zone]]) {{div col end}} == বিজ্ঞান == # '''[[বিজ্ঞান]] ([[:en:Science]])''' # '''[[প্ৰকৃতি]] ([[:en:Nature]])''' === জ্যোতিৰ্বিজ্ঞান === {{div col|2}} # '''[[জ্যোতিৰ্বিজ্ঞান]] ([[:en:Astronomy]])''' # [[গ্ৰহাণু]] ([[:en:Asteroid]]) # '''[[মহানাদ]] ([[:en:Big Bang]])''' # '''[[কৃষ্ণগহ্বৰ]] ([[:en:Black hole]])''' # [[ধূমকেতু]] ([[:en:Comet]]) # '''[[তাৰকাৰাজ্য]] ([[:en:Galaxy]])''' ## [[হাতীপটি]] ([[:en:Milky Way]]) # '''[[চন্দ্ৰ]] ([[:en:Moon]])''' # '''[[গ্ৰহ]] ([[:en:Planet]])''' ## '''[[পৃথিৱী]] ([[:en:Earth]])''' ## [[বৃহস্পতি গ্ৰহ]] ([[:en:Jupiter]]) ## [[মঙ্গল গ্ৰহ]] ([[:en:Mars]]) ## [[বুধ গ্ৰহ]] ([[:en:Mercury]]) ## [[নেপচুন]] ([[:en:Neptune]]) ## [[শনি গ্ৰহ]] ([[:en:Saturn]]) ## [[ইউৰেনাচ]] ([[:en:Uranus]]) ## [[শুক্ৰ গ্ৰহ]] ([[:en:Venus]]) # [[সৌৰজগত]] ([[:en:Solar System]]) # [[মহাকাশ যাত্ৰা]] ([[:en:Spaceflight]]) # '''[[নক্ষত্ৰ]] ([[:en:Star]])''' ## '''[[সূৰ্য]] ([[:en:Sun]])''' # [[বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ড]] ([[:en:Universe]]) {{div col end}} === জীৱবিজ্ঞান === {{div col|2}} # '''[[জীৱবিজ্ঞান]] ([[:en:Biology]])''' # জৈৱ উপাদান ## '''[[ডি এন এ]] ([[:en:DNA]])''' ## [[উৎসেচক]] ([[:en:Enzyme]]) ## [[মাংসসাৰ]] ([[:en:Protein]]) # [[উদ্ভিদবিজ্ঞান]] ([[:en:Botany]]) # '''[[মৃত্যু]] ([[:en:Death]])''' ## [[আত্মহত্যা]] ([[:en:Suicide]]) # [[পৰিস্থিতি বিজ্ঞান]] ([[:en:Ecology]]) ## [[বিপন্ন প্ৰজাতি]] ([[:en:Endangered species]]) # [[ঘৰুৱাকৰণ]] ([[:en:Domestication]]) # '''[[জীৱন]] ([[:en:Life]])''' # [[জীৱবৈজ্ঞানিক শ্ৰেণীবিভাজন]] ([[:en:Biological classification]]) ## [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)]] ([[:en:Species]]) {{div col end}} ==== জৈবিক প্ৰক্ৰিয়া ==== # '''[[বিপাক ক্ৰিয়া]] ([[:en:Metabolism]])''' ## [[পাচন]] ([[:en:Digestion]]) ## [[সালোক সংশ্লেষণ]] ([[:en:Photosynthesis]]) ## [[শ্বাসক্ৰিয়া]] ([[:en:Breathing]]) # '''[[ক্ৰমবিকাশ]] ([[:en:Evolution]])''' # '''[[প্ৰজনন]] ([[:en:Reproduction]])''' ## [[গৰ্ভধাৰণ]] ([[:en:Pregnancy]]) ## [[লিংগ]] ([[:en:Sex]]) ==== জীৱ ==== # '''[[জীৱ]] ([[:en:Organism]])''' # '''[[প্ৰাণী]] ([[:en:Animal]])''' ## [[ঘূৰণীয়া কৃমি]] ([[:en:Nematode]]) ## [[কোমলদেহী প্ৰাণী]] ([[:en:Mollusca]]) ## [[সন্ধিপদী প্ৰাণী]] ([[:en:Arthropod]]) ### '''[[পতংগ]] ([[:en:Insect]])''' #### [[পৰুৱা]] ([[:en:Ant]]) #### [[মৌ-মাখি]] ([[:en:Bee]]) #### [[মহ]] ([[:en:Mosquito]]) ### [[মকৰা]] ([[:en:Spider]]) ## ক'ৰডাটা ### '''[[উভচৰ প্ৰাণী]] ([[:en:Amphibian]])''' ### '''[[চৰাই]] ([[:en:Bird]])''' #### [[কুকুৰা]] ([[:en:Chicken]]) #### [[পাৰ চৰাই]] ([[:en:Pigeons and doves]]) ### '''[[মাছ]] ([[:en:Fish]])''' #### [[হাংগৰ]] ([[:en:Shark]]) ### '''[[স্তন্যপায়ী প্ৰাণী]] ([[:en:Mammal]])''' #### [[উট]] ([[:en:Camel]]) #### [[মেকুৰী]] ([[:en:Cat]]) #### [[গৰু]] ([[:en:Cattle]]) #### [[কুকুৰ]] ([[:en:Dog]]) #### [[ঘোঁৰা]] ([[:en:Horse]]) #### [[ভেড়া]] ([[:en:Sheep]]) #### [[তীক্ষ্ণদন্তী প্ৰাণী]] ([[:en:Rodent]]) #### [[গাহৰি]] ([[:en:Domestic pig]]) #### [[প্ৰাইমেট]] ([[:en:Primate]]) ##### '''[[মানুহ]] ([[:en:Human]])''' #### [[সামুদ্ৰিক স্তন্যপায়ী প্ৰাণী]] ([[:en:Marine mammal]]) ##### [[তিমি]] ([[:en:Cetacea]]) ### '''[[সৰীসৃপ]] ([[:en:Reptile]])''' #### [[ডাইন’চৰ]] ([[:en:Dinosaur]]) #### [[সাপ]] ([[:en:Snake]]) # [[আৰ্কিয়া]] ([[:en:Archaea]]) # '''[[বেক্টেৰিয়া]] ([[:en:Bacteria]])''' # '''[[ভেঁকুৰ]] ([[:en:Fungus]])''' # '''[[উদ্ভিদ]] ([[:en:Plant]])''' ## [[ফুল]] ([[:en:Flower]]) ## [[বৃক্ষ]] ([[:en:Tree]]) # [[প্ৰটিষ্টা]] ([[:en:Protist]]) ==== শৰীৰস্থান ==== # '''[[শৰীৰস্থান]] ([[:en:Anatomy]])''' # [[স্তন]] ([[:en:Breast]]) # '''[[কোষ (জীৱবিজ্ঞান)]] ([[:en:Cell (biology)]])''' # [[সংবহন তন্ত্ৰ]] ([[:en:Circulatory system]]) ## [[তেজ]] ([[:en:Blood]]) ## [[হৃদযন্ত্ৰ]] ([[:en:Heart]]) # [[অন্তঃস্ৰাৱী তন্ত্ৰ]] ([[:en:Endocrine system]]) # [[পাচন নলী]] ([[:en:Human gastrointestinal tract]]) ## [[বৃহদান্ত্ৰ]] ([[:en:Large intestine]]) ## [[ক্ষুদ্ৰান্ত্ৰ]] ([[:en:Small intestine]]) ## [[যকৃৎ]] ([[:en:Liver]]) # [[পেশী]] ([[:en:Muscle]]) # [[স্নায়ু তন্ত্ৰ]] ([[:en:Nervous system]]) ## [[মস্তিষ্ক]] ([[:en:Brain]]) ## [[স্নায়ু]] ([[:en:Nerve]]) ## [[সংবেদন তন্ত্ৰ]] ([[:en:Sensory system]]) ### [[কৰ্ণ (অংগ)]] ([[:en:Ear]]) ### [[নাক]] ([[:en:Nose]]) ### [[চকু]] ([[:en:Eye]]) # [[প্ৰজনন তন্ত্ৰ]] ([[:en:Reproductive system]]) # [[শ্বাস তন্ত্ৰ]] ([[:en:Respiratory system]]) # [[কংকাল]] ([[:en:Skeleton]]) # [[চৰ্ম]] ([[:en:Skin]]) === স্বাস্থ্য আৰু চিকিৎসা বিজ্ঞান === {{div col|2}} # '''[[চিকিৎসা বিজ্ঞান]] ([[:en:Medicine]])''' # [[আসক্তি]] ([[:en:Addiction]]) ## [[ইথান'ল]] ([[:en:Ethanol]]) ## [[ধঁপাত]] ([[:en:Tobacco]]) # [[আলজেমাৰ ৰোগ]] ([[:en:Alzheimer's disease]]) # '''[[কৰ্কট ৰোগ]] ([[:en:Cancer]])''' # [[COPD]] ([[:en:COPD]]) # [[পানীলগা জ্বৰ]] ([[:en:Common cold]]) # [[দন্ত চিকিৎসা]] ([[:en:Dentistry]]) # [[প্ৰতিবন্ধকতা]] ([[:en:Disability]]) ## [[অন্ধত্ব]] ([[:en:Blindness]]) ## [[বধিৰতা]] ([[:en:Deafness]]) # [[মানসিক বিসংগতি]] ([[:en:Mental disorder]]) # '''[[ৰোগ]] ([[:en:Disease]])''' # [[মৃগীৰোগ]] ([[:en:Epilepsy]]) # [[ঔষধ]] ([[:en:Pharmaceutical drug]]) ## [[প্ৰতিজৈৱিক]] ([[:en:Antibiotic]]) # '''[[স্বাস্থ্য]] ([[:en:Health]])''' # [[Gastroenteritis]] ([[:en:Gastroenteritis]]) # [[মূৰৰ বিষ]] ([[:en:Headache]]) # [[মাইঅ'কাৰ্দিয়েল ইনফাৰ্কচন]] ([[:en:Heart attack]]) # [[প্ৰতিৰোধ তন্ত্ৰ]] ([[:en:Immune system]]) # '''[[মেলেৰিয়া]] ([[:en:Malaria]])''' # [[অপুষ্টি]] ([[:en:Malnutrition]]) # [[ঋতুস্ৰাৱ]] ([[:en:Menstruation]]) # [[মেদবহুলতা]] ([[:en:Obesity]]) # [[বৈশ্বিক মহামাৰী]] ([[:en:Pandemic]]) # [[নিউম'নিয়া]] ([[:en:Pneumonia]]) # [[প'লিঅ'মায়েলাইটিছ]] ([[:en:Poliomyelitis]]) # [[যৌন সংক্ৰামক ৰোগ]] ([[:en:Sexually transmitted disease]]) ## '''[[এইড্‌ছ]] ([[:en:AIDS]])''' # [[ষ্ট্ৰ'ক]] ([[:en:Stroke]]) # [[যক্ষ্মা]] ([[:en:Tuberculosis]]) # [[বহুমূত্ৰ ৰোগ]] ([[:en:Diabetes mellitus]]) # '''[[ছিটা]] ([[:en:Vaccine]])''' # [[ভাইৰাছ]] ([[:en:Virus]]) ## [[ইনফ্লুৱেঞ্জা]] ([[:en:Influenza]]) ## [[বৰআই]] ([[:en:Smallpox]]) {{div col end}} === ৰসায়ন বিজ্ঞান === {{div col|2}} # '''[[ৰসায়ন বিজ্ঞান]] ([[:en:Chemistry]])''' # [[অজৈৱ ৰসায়ন]] ([[:en:Inorganic chemistry]]) # [[জৈৱ ৰসায়ন]] ([[:en:Biochemistry]]) ## [[হৰম'ন]] ([[:en:Hormone]]) # [[ৰাসায়নিক যৌগ]] ([[:en:Chemical compound]]) ## [[অম্ল]] ([[:en:Acid]]) ## [[ক্ষাৰ]] ([[:en:Base (chemistry)]]) ## [[লৱণ]] ([[:en:Salt]]) # '''[[ৰাসায়নিক মৌল]] ([[:en:Chemical element]])''' ## '''[[পৰ্যাবৃত্ত তালিকা]] ([[:en:Periodic table]])''' ## [[এলুমিনিয়াম]] ([[:en:Aluminium]]) ## [[কাৰ্বন]] ([[:en:Carbon]]) ## [[তাম]] ([[:en:Copper]]) ## '''[[সোণ]] ([[:en:Gold]])''' ## '''[[উদজান]] ([[:en:Hydrogen]])''' ## '''[[লো]] ([[:en:Iron]])''' ## [[নাইট্ৰ'জেন]] ([[:en:Nitrogen]]) ## '''[[অম্লজান]] ([[:en:Oxygen]])''' ## [[ৰূপ]] ([[:en:Silver]]) ## [[টিন]] ([[:en:Tin]]) # [[জৈৱিক ৰসায়ন]] ([[:en:Organic chemistry]]) ## [[এলক'হল]] ([[:en:Alcohol]]) ## [[শৰ্কৰা]] ([[:en:Carbohydrate]]) ## [[লিপিড]] ([[:en:Lipid]]) # '''[[অণু]] ([[:en:Molecule]])''' # [[বৈশ্লেষিক ৰসায়ন]] ([[:en:Analytical chemistry]]) # [[ভৌত ৰসায়ন]] ([[:en:Physical chemistry]]) {{div col end}} === পৃথিৱী বিজ্ঞান === # [[হিমস্খলন]] ([[:en:Avalanche]]) # '''[[জলবায়ু]] ([[:en:Climate]])''' ## [[এল নিনয়'–দক্ষিণ দোলন]] ([[:en:El Niño–Southern Oscillation]]) ## [[গোলকীয় উষ্ণতা বৃদ্ধি]] ([[:en:Global warming]]) # [[ভূমিকম্প]] ([[:en:Earthquake]]) # '''[[ভূ-বিজ্ঞান]] ([[:en:Geology]])''' ## '''[[খনিজ পদাৰ্থ]] ([[:en:Mineral]])''' ### [[হীৰা]] ([[:en:Diamond]]) ## [[ফলক বিৱৰ্তন]] ([[:en:Plate tectonics]]) ## [[শিল]] ([[:en:Rock]]) # [[প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগ]] ([[:en:Natural disaster]]) ## [[বানপানী]] ([[:en:Flood]]) ## [[ছুনামি]] ([[:en:Tsunami]]) # [[আগ্নেয়গিৰি]] ([[:en:Volcano]]) # '''[[বতৰ]] ([[:en:Weather]])''' ## [[ডাৱৰ]] ([[:en:Cloud]]) ## [[বৰষুণ]] ([[:en:Rain]]) ## [[তুষাৰ]] ([[:en:Snow]]) ## [[ঘূৰ্ণীবতাহ]] ([[:en:Tornado]]) ## [[ক্ৰান্তীয় ঘূৰ্ণীবতাহ]] ([[:en:Tropical cyclone]]) ## [[বতাহ]] ([[:en:Wind]]) === পদাৰ্থ বিজ্ঞান === # '''[[পদাৰ্থ বিজ্ঞান]] ([[:en:Physics]])''' # [[ত্বৰণ]] ([[:en:Acceleration]]) # '''[[পৰমাণু]] ([[:en:Atom]])''' # '''[[শক্তি]] ([[:en:Energy]])''' ## [[শক্তিৰ সংৰক্ষণশীলতা]] ([[:en:Conservation of energy]]) # '''[[বিদ্যুৎ চুম্বকীয় বিকিৰণ]] ([[:en:Electromagnetic radiation]])''' ## [[অৱলোহিত ৰশ্মি]] ([[:en:Infrared]]) ## [[অতিবেঙুনীয়া ৰশ্মি]] ([[:en:Ultraviolet]]) ## [[পোহৰ]] ([[:en:Light]]) ### '''[[ৰং]] ([[:en:Color]])''' # [[ধ্ৰুপদী বলবিজ্ঞান]] ([[:en:Classical mechanics]]) # '''[[বল]] ([[:en:Force]])''' ## [[বিদ্যুত চুম্বকত্ব]] ([[:en:Electromagnetism]]) ### [[চুম্বকীয় ক্ষেত্ৰ]] ([[:en:Magnetic field]]) ## [[মহাকৰ্ষণ]] ([[:en:Gravitation]]) ## [[প্ৰবল অন্তৰাক্ৰিয়া]] ([[:en:Strong interaction]]) ## [[দুৰ্বল অন্তৰাক্ৰিয়া]] ([[:en:Weak interaction]]) # [[চুম্বক]] ([[:en:Magnet]]) # '''[[ভৰ]] ([[:en:Mass]])''' # '''[[ধাতু]] ([[:en:Metal]])''' ## [[তীখা]] ([[:en:Steel]]) # [[নিউক্লীয় বিভাজন]] ([[:en:Nuclear fission]]) # '''[[পদাৰ্থৰ অৱস্থা]] ([[:en:State of matter]])''' ## [[গেছ|গেছীয়]] ([[:en:Gas]]) ## [[জুলীয়া]] ([[:en:Liquid]]) ## [[প্লাজমা]] ([[:en:Plasma]]) ## [[কঠিন]] ([[:en:Solid]]) # [[কোৱাণ্টাম বলবিজ্ঞান]] ([[:en:Quantum mechanics]]) # [[তেজস্ক্ৰিয়তা]] ([[:en:Radioactive decay]]) # '''[[সাধাৰণ আপেক্ষিকতাবাদ]] ([[:en:General relativity]])''' # [[বিশেষ আপেক্ষিকতাবাদ তত্ত্ব]] ([[:en:Special relativity]]) # [[অৰ্ধপৰিবাহী]] ([[:en:Semiconductor]]) # '''[[শব্দ]] ([[:en:Sound]])''' # '''[[বেগ]] ([[:en:Velocity]])''' ## [[পোহৰৰ বেগ]] ([[:en:Speed of light]]) # [[উষ্ণতা]] ([[:en:Temperature]]) # '''[[সময়]] ([[:en:Time]])''' # [[তাপগতি বিজ্ঞান]] ([[:en:Thermodynamics]]) # [[ভেকুৱাম]] ([[:en:Vacuum]]) === গণিত === {{div col|2}} # '''[[গণিত]] ([[:en:Mathematics]])''' # '''[[পাটীগণিত]] ([[:en:Arithmetic]])''' ## [[ঘাতাংক]] ([[:en:Logarithm]]) ## '''[[সংখ্যা]] ([[:en:Number]])''' ## [[সংখ্যাতত্ত্ব]] ([[:en:Number theory]]) # '''[[বীজগণিত]] ([[:en:Algebra]])''' ## [[জটিল সংখ্যা]] ([[:en:Complex number]]) ## [[সমীকৰণ]] ([[:en:Equation]]) ## [[ৰৈখিক বীজগণিত]] ([[:en:Linear algebra]]) # '''[[জ্যামিতি]] ([[:en:Geometry]])''' ## [[কোণ]] ([[:en:Angle]]) ## [[ক্ষেত্ৰফল]] ([[:en:Area]]) ## [[স্থানাঙ্ক প্ৰণালী]] ([[:en:Coordinate system]]) ## [[পাই]] ([[:en:Pi]]) ## [[পাইথেগাৰাছৰ উপপাদ্য]] ([[:en:Pythagorean theorem]]) ## [[সমমিতি]] ([[:en:Symmetry]]) ## [[ত্ৰিকোণমিতি]] ([[:en:Trigonometry]]) # [[গাণিতিক বিশ্লেষণ]] ([[:en:Mathematical analysis]]) ## [[অৱকলনীয় সমীকৰণ]] ([[:en:Differential equation]]) ## [[সাংখ্যিক বিশ্লেষণ]] ([[:en:Numerical analysis]]) # সম্ভাৱিতা আৰু পৰিসংখ্যা ## [[পৰিসংখ্যা]] ([[:en:Statistics]]) # যুক্তিতত্ত্ব আৰু আধাৰ ## [[ফলন]] ([[:en:Function (mathematics)]]) ## [[অসীম]] ([[:en:Infinity]]) ## [[গাণিতিক প্ৰমাণ]] ([[:en:Mathematical proof]]) ## [[সংহতি তত্ত্ব]] ([[:en:Set theory]]) {{div col end}} == খাদ্য আৰু কৃষি == === কৃষি === # '''[[কৃষি]] ([[:en:Agriculture]])''' ## [[জলসিঞ্চন]] ([[:en:Irrigation]]) ## [[নাঙল]] ([[:en:Plough]]) ===খাদ্য=== {{div col|2}} # '''[[খাদ্য]] ([[:en:Food]])''' # [[পাউৰুটী]] ([[:en:Bread]]) # [[খাদ্যশস্য]] ([[:en:Cereal]]) ## [[যৱ]] ([[:en:Barley]]) ## [[গোমধান]] ([[:en:Maize]]) ## [[অ'ট]] ([[:en:Oat]]) ## [[চাউল]] ([[:en:Rice]]) ## [[ৰাই]] ([[:en:Rye]]) ## [[জোৱাৰ]] ([[:en:Sorghum]]) ## [[ঘেঁহু]] ([[:en:Wheat]]) # [[পনীৰ]] ([[:en:Cheese]]) # [[চকলেট]] ([[:en:Chocolate]]) # [[মৌ]] ([[:en:Honey]]) # [[ফল]] ([[:en:Fruit]]) ## [[আপেল]] ([[:en:Apple]]) ## [[কল]] ([[:en:Banana]]) ## [[আঙুৰ]] ([[:en:Grape]]) ## [[চয়াবিন]] ([[:en:Soybean]]) ## [[নেমু]] ([[:en:Lemon]]) ## [[কাষ্ঠবীজ]] ([[:en:Nut (fruit)]]) # [[মাংস]] ([[:en:Meat]]) # [[চেনি]] ([[:en:Sugar]]) # [[শাক-পাচলি]] ([[:en:Vegetable]]) ## [[আলু]] ([[:en:Potato]]) {{div col end}} === পানীয় === {{div col|2}} # [[বিয়েৰ]] ([[:en:Beer]]) # [[কফি]] ([[:en:Coffee]]) # [[ফলৰ ৰস]] ([[:en:Juice]]) # '''[[গাখীৰ]] ([[:en:Milk]])''' # [[চাহ]] ([[:en:Tea]]) # '''[[পানী]] ([[:en:Water]])''' # [[সুৰা]] ([[:en:Wine]]) {{div col end}} == প্ৰযুক্তি == {{div col|2}} # '''[[প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Technology]])''' # [[জৈৱপ্ৰযুক্তি]] ([[:en:Biotechnology]]) # [[কাপোৰ]] ([[:en:Clothing]]) ## [[কপাহ]] ([[:en:Cotton]]) # [[অভিযান্ত্ৰিকী]] ([[:en:Engineering]]) ## [[যন্ত্ৰ]] ([[:en:Machine]]) ## [[ৰবট]] ([[:en:Robot]]) ## [[পেঁচ-গজাল]] ([[:en:Screw]]) ## [[চকা]] ([[:en:Wheel]]) # [[ধাতুবিজ্ঞান]] ([[:en:Metallurgy]]) # [[নেন'প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Nanotechnology]]) {{div col end}} === যোগাযোগ === {{div col|2}} # '''[[যোগাযোগ]] ([[:en:Communication]])''' # [[কিতাপ]] ([[:en:Book]]) # '''[[তথ্য]] ([[:en:Information]])''' ## [[বিশ্বকোষ]] ([[:en:Encyclopedia]]) # [[সাংবাদিকতা]] ([[:en:Journalism]]) ## [[বাতৰিকাকত]] ([[:en:Newspaper]]) ## [[গণমাধ্যম]] ([[:en:Mass media]]) # [[মুদ্ৰণ]] ([[:en:Printing]]) # [[টেলিফোন]] ([[:en:Telephone]]) {{div col end}} === অণুবিদ্যুৎ বা ইলেক্ট্ৰনিক্স === {{div col|2}} # [[অণুবিদ্যুৎ]] ([[:en:Electronics]]) ## [[বৈদ্যুতিক প্ৰবাহ]] ([[:en:Electric current]]) ## [[কম্পনাংক]] ([[:en:Frequency]]) # উপাদান ## [[ধাৰক]] ([[:en:Capacitor]]) ## [[আৱেশক]] ([[:en:Inductor]]) ## [[ট্ৰানজিষ্টৰ]] ([[:en:Transistor]]) ## [[ডায়ড]] ([[:en:Diode]]) ## [[ৰোধক]] ([[:en:Resistor]]) ## [[ৰূপান্তৰক]] ([[:en:Transformer]]) {{div col end}} ==== কম্পিউটাৰ আৰু ইণ্টাৰনেট ==== {{div col|2}} # '''[[কম্পিউটাৰ]] ([[:en:Computer]])''' ## [[হাৰ্ড ডিস্ক ড্ৰাইভ]] ([[:en:Hard disk drive]]) ## [[চেণ্ট্ৰেল প্ৰচেছিং ইউনিট]] ([[:en:Central processing unit]]) # [[কৃত্ৰিম বুদ্ধিমত্তা]] ([[:en:Artificial intelligence]]) # [[তথ্য প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Information technology]]) ## [[এলগৰিথম আৰু ডেইটা ষ্ট্ৰাকচাৰ]] ([[:en:Algorithm]]) # [[ইণ্টাৰনেট]] ([[:en:Internet]]) ## [[ইমেইল]] ([[:en:Email]]) ## [[ৱৰ্ল্ড ৱাইড ৱেব]] ([[:en:World Wide Web]]) # [[অপাৰেটিং চিষ্টেম]] ([[:en:Operating system]]) # [[প্ৰগ্ৰামিং ভাষা]] ([[:en:Programming language]]) # [[ছফ্টৱেৰ]] ([[:en:Software]]) {{div col end}} === শক্তি আৰু ইন্ধন === {{div col|2}} # [[নবীকৰণীয় শক্তি]] ([[:en:Renewable energy]]) # [[বিদ্যুৎ]] ([[:en:Electricity]]) ## [[পাৰমাণবিক শক্তি]] ([[:en:Nuclear power]]) # [[জীৱাশ্ম ইন্ধন]] ([[:en:Fossil fuel]]) # [[অন্তৰ্দাহী ইঞ্জিন]] ([[:en:Internal combustion engine]]) # [[বাষ্প যন্ত্ৰ]] ([[:en:Steam engine]]) # [[জুই]] ([[:en:Fire]]) {{div col end}} === সামগ্ৰী === {{div col|2}} # [[কাঁচ]] ([[:en:Glass]]) # [[কাগজ]] ([[:en:Paper]]) # [[প্লাষ্টিক]] ([[:en:Plastic]]) # [[কাঠ]] ([[:en:Wood]]) {{div col end}} === যাতায়াত === {{div col|2}} # [[যাতায়াত]] ([[:en:Transport]]) # [[বিমান]] ([[:en:Aircraft]]) # [[গাড়ী]] ([[:en:Automobile]]) # [[চাইকেল]] ([[:en:Bicycle]]) # [[ডুব-জাহাজ]] ([[:en:Submarine]]) # [[জাহাজ]] ([[:en:Ship]]) # [[ৰেলগাড়ী]] ([[:en:Train]]) {{div col end}} === অস্ত্ৰশস্ত্ৰ === {{div col|2}} # [[অস্ত্ৰ]] ([[:en:Weapon]]) ## [[তৰোৱাল]] ([[:en:Sword]]) # [[আগ্নেয়াস্ত্ৰ]] ([[:en:Firearm]]) ## [[মেছিন গান]] ([[:en:Machine gun]]) # [[পাৰমাণবিক অস্ত্ৰ]] ([[:en:Nuclear weapon]]) ## [[টেঙ্ক]] ([[:en:Tank]]) # [[বিস্ফোৰক সামগ্ৰী]] ([[:en:Explosive material]]) ## [[বাৰুদ]] ([[:en:Gunpowder]]) {{div col end}} == কলা আৰু বিনোদন == {{div col|2}} # '''[[সংস্কৃতি]] ([[:en:Culture]])''' # '''[[কলা]] ([[:en:Art]])''' ## [[কমিক্‌ছ]] ([[:en:Comics]]) ## [[চিত্ৰকলা]] ([[:en:Painting]]) ## [[ফটোগ্ৰাফী]] ([[:en:Photography]]) ## [[ভাস্কৰ্য]] ([[:en:Sculpture]]) ## [[মৃৎশিল্প]] ([[:en:Pottery]]) # [[নৃত্য]] ([[:en:Dance]]) # [[ফেশ্বন]] ([[:en:Fashion]]) # [[থিয়েটাৰ]] ([[:en:Theatre]]) # [[কেলিগ্ৰাফী]] ([[:en:Calligraphy]]) {{div col end}} === স্থাপত্যবিদ্যা আৰু অসামৰিক অভিযান্ত্ৰিকী === {{div col|2}} # '''[[স্থাপত্যবিদ্যা]] ([[:en:Architecture]])''' # [[খিলান]] ([[:en:Arch]]) # [[দলং]] ([[:en:Bridge]]) # [[খাল]] ([[:en:Canal]]) # [[বান্ধ]] ([[:en:Dam]]) # [[গম্বুজ]] ([[:en:Dome]]) # '''[[ঘৰ]] ([[:en:House]])''' # উল্লেখযোগ্য স্থাপত্য ## [[এংকৰ ৱাট]] ([[:en:Angkor Wat]]) ## [[ক'ল'ছিয়াম]] ([[:en:Colosseum]]) ## [[চীনৰ মহাপ্ৰাচীৰ]] ([[:en:Great Wall of China]]) ## [[আইফেল টাৱাৰ]] ([[:en:Eiffel Tower]]) ## [[এম্পায়াৰ ষ্টেট বিল্ডিং]] ([[:en:Empire State Building]]) ## [[হাজিয়া চ'ফিয়া]] ([[:en:Hagia Sophia]]) ## [[পাৰ্থেনন মন্দিৰ]] ([[:en:Parthenon]]) ## [[গিজাৰ পিৰামিড পৰিসৰ]] ([[:en:Giza pyramid complex]]) ## [[ছেইণ্ট পিটাৰ্ছ বেছিলিকা]] ([[:en:St. Peter's Basilica]]) ## [[ষ্টেচু অফ লিবাৰ্টি]] ([[:en:Statue of Liberty]]) ## [[তাজমহল]] ([[:en:Taj Mahal]]) ## [[তিনি গিৰিসংকটৰ বান্ধ]] ([[:en:Three Gorges Dam]]) # [[পিৰামিড]] ([[:en:Pyramid]]) # [[মিনাৰ]] ([[:en:Tower]]) {{div col end}} === চলচ্চিত্ৰ, ৰেডিঅ' আৰু দূৰদৰ্শন === {{div col|2}} # '''[[চলচ্চিত্ৰ]] ([[:en:Film]])''' ## [[এনিমেছন]] ([[:en:Animation]]) # '''[[অনাতাঁৰ প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Radio]])''' # '''[[দূৰদৰ্শন]] ([[:en:Television]])''' {{div col end}} ===সংগীত=== # '''[[সংগীত]] ([[:en:Music]])''' # [[গান]] ([[:en:Song]]) # উল্লেখযোগ্য সংগীতৰ প্ৰকাৰ ## [[ব্লুজ্]] ([[:en:Blues]]) ## [[শাস্ত্ৰীয় সংগীত]] ([[:en:Classical music]]) ### [[অপেৰা]] ([[:en:Opera]]) ### [[চিম্ফ'নি]] ([[:en:Symphony]]) ## [[ইলেকট্ৰনিক সংগীত]] ([[:en:Electronic music]]) ## [[ফ্লেমেংক']] ([[:en:Flamenco]]) ## [[হিপ হ'প]] ([[:en:Hip hop]]) ## [[জ্যেজ]] ([[:en:Jazz]]) ## [[ৰেগে]] ([[:en:Reggae]]) ## [[ৰক সংগীত]] ([[:en:Rock music]]) ## [[চাম্বা]] ([[:en:Samba]]) # উল্লেখযোগ্য বাদ্যযন্ত্ৰ ## [[ঢোল]] ([[:en:Drum]]) ## [[বাঁহী]] ([[:en:Flute]]) ## [[গীটাৰ]] ([[:en:Guitar]]) ## [[পিয়ান']] ([[:en:Piano]]) ## [[ট্ৰাম্পেট]] ([[:en:Trumpet]]) ## [[ভায়'লিন]] ([[:en:Violin]]) === বিনোদন === {{div col|2}} # '''[[খেল]] ([[:en:Game]])''' ## [[বেকগেমন]] ([[:en:Backgammon]]) ## [[দবা খেল]] ([[:en:Chess]]) ## [[গ' খেল]] ([[:en:Go (game)]]) ## [[ভিডিঅ' গেম]] ([[:en:Video game]]) # [[জুৱা খেল]] ([[:en:Gambling]]) # [[সমৰ কলা]] ([[:en:Martial arts]]) ## [[কাৰাটে]] ([[:en:Karate]]) ## [[জুদো]] ([[:en:Judo]]) # [[অলিম্পিক]] ([[:en:Olympic Games]]) # '''[[ক্ৰীড়া]] ([[:en:Sport]])''' ## [[এথলেটিকছ]] ([[:en:Sport of athletics]]) ## [[বেছবল]] ([[:en:Baseball]]) ## [[বাস্কেটবল]] ([[:en:Basketball]]) ## [[ক্ৰিকেট]] ([[:en:Cricket]]) ## [[ফুটবল]] ([[:en:Association football]]) ## [[গল্ফ]] ([[:en:Golf]]) ## [[ৰাগবী]] ([[:en:Rugby football]]) ## [[টেনিছ]] ([[:en:Tennis]]) # '''[[খেলনা]] ([[:en:Toy]])''' {{div col end}} == ইতিহাস == # '''[[ইতিহাস]] ([[:en:History]])''' ==== প্ৰাক-ইতিহাস আৰু প্ৰাচীন বিশ্ব‎ ==== {{div col|2}} # [[প্ৰাক-ইতিহাস]] ([[:en:Prehistory]]) # [[প্ৰস্তৰ যুগ]] ([[:en:Stone Age]]) # [[ব্ৰঞ্জ যুগ]] ([[:en:Bronze Age]]) # [[লৌহ যুগ]] ([[:en:Iron Age]]) # [[মেচ'পটেমিয়া]] ([[:en:Mesopotamia]]) # [[সুমেৰ]] ([[:en:Sumer]]) # [[প্ৰাচীন ইজিপ্ট]] ([[:en:Ancient Egypt]]) # [[প্ৰাচীন গ্ৰীচ]] ([[:en:Ancient Greece]]) # [[ৰোমান সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Roman Empire]]) # [[হান ৰাজবংশ]] ([[:en:Han Dynasty]]) # [[গুপ্ত সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Gupta Empire]]) {{div col end}} ==== মধ্যযুগ আৰু প্ৰাৰম্ভিক আধুনিক যুগ ==== {{div col|2}} # [[আব্বাচীয় খিলাফত]] ([[:en:Abbasid Caliphate]]) # [[ইউৰোপীয় জ্ঞানোদয়]] ([[:en:Age of Enlightenment]]) # [[এজটেক]] ([[:en:Aztecs]]) # [[বাইজেণ্টাইন সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Byzantine Empire]]) # [[ক্ৰুচেদ]] ([[:en:Crusades]]) # [[পবিত্ৰ ৰোমান সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Holy Roman Empire]]) # [[ইনকা সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Inca Empire]]) # [[মালি সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Mali Empire]]) # [[মায়ান সভ্যতা]] ([[:en:Mayan Civilization]]) # [[মধ্যযুগ]] ([[:en:Middle Ages]]) # [[মংগোল সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Mongol Empire]]) # [[মিং ৰাজবংশ]] ([[:en:Ming Dynasty]]) # [[ওস্মানীয় সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Ottoman Empire]]) # [[খ্ৰীষ্টান ধৰ্মসংস্কাৰ আন্দোলন]] ([[:en:Protestant Reformation]]) # [[নৱ-জাগৰণ]] ([[:en:Renaissance]]) # [[টাং সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Tang Dynasty]]) # [[ভাইকিং]] ([[:en:Vikings]]) {{div col end}} ==== আধুনিক যুগ ==== {{div col|2}} # [[আৰব-ইজৰাইল বিবাদ]] ([[:en:Arab-Israeli conflict]]) # [[আমেৰিকান গৃহ যুদ্ধ]] ([[:en:American Civil War]]) # [[বৰ্ণবৈষম্য নীতি]] ([[:en:Apartheid]]) # '''[[ব্ৰিটিছ সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:British Empire]])''' # '''[[শীতল যুদ্ধ]] ([[:en:Cold War]])''' # [[সাংস্কৃতিক বিপ্লৱ]] ([[:en:Cultural Revolution]]) # '''[[ফৰাচী বিপ্লৱ]] ([[:en:French Revolution]])''' # [[মহামন্দা]] ([[:en:Great Depression]]) # [[ইহুদী গণহত্যা]] ([[:en:The Holocaust]]) # '''[[শিল্প বিপ্লৱ]] ([[:en:Industrial Revolution]])''' # [[নাজী জাৰ্মানী]] ([[:en:Nazi Germany]]) # [[মেইজি পুনৰ্গঠন]] ([[:en:Meiji Restoration]]) <!-- most significant event in Japanese history --> # [[ৰুছ বিপ্লৱ]] ([[:en:Russian Revolution]]) # [[চিং ৰাজবংশ]] ([[:en:Qing Dynasty]]) # [[ভিয়েটনাম যুদ্ধ]] ([[:en:Vietnam War]]) # '''[[প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধ]] ([[:en:World War I]])''' # '''[[দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধ]] ([[:en:World War II]])''' {{div col end}} == ভূগোল == {{div col|2}} এই অংশত ভূগোলৰ কিছুমান সাধাৰণ ধাৰণা আৰু পৃথিৱীৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ ভৌগোলিক অঞ্চলসমূহ তালিকাভূক্ত কৰা হৈছে। # '''[[ভূগোল]] ([[:en:Geography]])''' # '''[[চহৰ]] ([[:en:City]])''' # '''[[মহাদেশ]] ([[:en:Continent]])''' # [[অৰণ্য]] ([[:en:Forest]]) # [[পৰ্বত]] ([[:en:Mountain]]) # [[মৰুভূমি]] ([[:en:Desert]]) # [[সুমেৰু]] ([[:en:North Pole]]) # '''[[মহাসাগৰ]] ([[:en:Ocean]])''' # [[নদী]] ([[:en:River]]) # '''[[সাগৰ]] ([[:en:Sea]])''' # [[কুমেৰু]] ([[:en:South Pole]]) === মহাদেশ আৰু প্ৰমুখ অঞ্চল === # '''[[আফ্ৰিকা]] ([[:en:Africa]])''' # '''[[এণ্টাৰ্কটিকা]] ([[:en:Antarctica]])''' # '''[[এছিয়া]] ([[:en:Asia]])''' # '''[[ইউৰোপ]] ([[:en:Europe]])''' # [[মধ্যপ্ৰাচ্য]] ([[:en:Middle East]]) # '''[[উত্তৰ আমেৰিকা]] ([[:en:North America]])''' # '''[[ওচেনিয়া]] ([[:en:Oceania]])''' # '''[[দক্ষিণ আমেৰিকা]] ([[:en:South America]])''' {{div col end}} === দেশ === {{div col|3}} [[সাৰ্বভৌম ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ তালিকা]]ত থকা আটাইবোৰ দেশৰে প্ৰবন্ধ ৱিকিপিডিয়াত থকাটো বাঞ্ছনীয়। পিছে সৰু ৱিকিপিডিয়াবোৰৰ বাবে ইয়াত কিছুমান দেশক অধিক প্ৰাধন্য দিয়া হৈছে। # [[আফগানিস্তান]] ([[:en:Afghanistan]]) # [[আলজেৰিয়া]] ([[:en:Algeria]]) # [[আৰ্জেণ্টিনা]] ([[:en:Argentina]]) # [[অষ্ট্ৰেলিয়া]] ([[:en:Australia]]) # [[অষ্ট্ৰিয়া]] ([[:en:Austria]]) # [[বাংলাদেশ]] ([[:en:Bangladesh]]) # '''[[ব্ৰাজিল]] ([[:en:Brazil]])''' # [[কানাডা]] ([[:en:Canada]]) # '''[[চীন]] ([[:en:China]])''' # [[কংগো গণৰাজ্য]] ([[:en:Democratic Republic of the Congo]]) # [[কিউবা]] ([[:en:Cuba]]) # [[ইজিপ্ত]] ([[:en:Egypt]]) # [[ইথিঅ'পিয়া]] ([[:en:Ethiopia]]) # '''[[ফ্ৰান্স]] ([[:en:France]])''' # '''[[জাৰ্মানী]] ([[:en:Germany]])''' # '''[[ভাৰত]] ([[:en:India]])''' # [[ইণ্ডোনেছিয়া]] ([[:en:Indonesia]]) # '''[[ইৰান]] [[:en:Iran]])''' # [[ইৰাক]] ([[:en:Iraq]]) # [[ইজৰাইল]] ([[:en:Israel]]) # '''[[ইটালী]] ([[:en:Italy]])''' # '''[[জাপান]] ([[:en:Japan]])''' # [[মেক্সিকো]] ([[:en:Mexico]]) # [[নেডাৰলেণ্ডচ]] ([[:en:Netherlands]]) # [[নিউজিলেণ্ড]] ([[:en:New Zealand]]) # [[নাইজেৰিয়া]] ([[:en:Nigeria]]) # [[পাকিস্তান]] ([[:en:Pakistan]]) # [[পোলেণ্ড]] ([[:en:Poland]]) # [[পৰ্তুগাল]] ([[:en:Portugal]]) # '''[[ৰাছিয়া]] ([[:en:Russia]])''' # [[চৌদি আৰৱ]] ([[:en:Saudi Arabia]]) # [[ছিংগাপুৰ]] ([[:en:Singapore]]) # [[দক্ষিণ আফ্ৰিকা]] ([[:en:South Africa]]) # [[দক্ষিণ কোৰিয়া]] ([[:en:South Korea]]) # '''[[স্পেইন]] ([[:en:Spain]])''' # [[ছুদান]] ([[:en:Sudan]]) # [[ছুইজাৰলেণ্ড]] ([[:en:Switzerland]]) # [[তাঞ্জানিয়া]] ([[:en:Tanzania]]) # [[থাইলেণ্ড]] ([[:en:Thailand]]) # [[তুৰস্ক]] ([[:en:Turkey]]) # [[ইউক্ৰেইন]] ([[:en:Ukraine]]) # '''[[যুক্তৰাজ্য]] ([[:en:United Kingdom]])''' # '''[[আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]] ([[:en:United States]])''' # [[ভেটিকান চিটি]] ([[:en:Vatican City]]) # [[ভেনিজুৱেলা]] ([[:en:Venezuela]]) # [[ভিয়েটনাম]] ([[:en:Vietnam]]) {{div col end}} === নগৰ === {{div col|3}} # [[আমষ্টাৰডাম]] ([[:en:Amsterdam]]) # [[এথেনছ]] ([[:en:Athens]]) # [[বাগদাদ]] ([[:en:Baghdad]]) # [[বেংকক]] ([[:en:Bangkok]]) # '''[[বেইজিং]] ([[:en:Beijing]])''' # '''[[বাৰ্লিন]] ([[:en:Berlin]])''' # [[বগোটা]] ([[:en:Bogotá]]) # [[ব্ৰুচেলছ]] ([[:en:Brussels]]) # [[ব্যুনেচ আইৰিচ]] ([[:en:Buenos Aires]]) # [[কাইৰো]] ([[:en:Cairo]]) # [[কেপ টাউন]] ([[:en:Cape Town]]) # [[ডামাস্কাছ]] ([[:en:Damascus]]) # [[দিল্লী]] ([[:en:Delhi]]) # [[ঢাকা]] ([[:en:Dhaka]]) # [[ডুবাই]] ([[:en:Dubai]]) # [[হংকং]] ([[:en:Hong Kong]]) # [[ইষ্টানবুল]] ([[:en:Istanbul]]) # [[জাকাৰ্টা]] ([[:en:Jakarta]]) # '''[[জেৰুজালেম]] ([[:en:Jerusalem]])''' # [[কৰাচী]] ([[:en:Karachi]]) # [[কিনাশাচা]] ([[:en:Kinshasa]]) # [[কলকাতা]] ([[:en:Kolkata]]) # [[লাগ'চ]] ([[:en:Lagos]]) # '''[[লণ্ডন]] ([[:en:London]])''' # [[লচ এঞ্জেলচ]] ([[:en:Los Angeles]]) # [[মাড্ৰিড]] ([[:en:Madrid]]) # [[মক্কা]] ([[:en:Mecca]]) # [[মেক্সিকো চিটি]] ([[:en:Mexico City]]) # '''[[মস্কো]] ([[:en:Moscow]])''' # [[মুম্বাই]] ([[:en:Mumbai]]) # [[নাইৰোবি]] ([[:en:Nairobi]]) # '''[[নিউয়ৰ্ক মহানগৰ]] ([[:en:New York City]])''' # '''[[পেৰিছ]] ([[:en:Paris]])''' # [[ৰিঅ' ডি জেনেৰ']] ([[:en:Rio de Janeiro]]) # '''[[ৰোম]] ([[:en:Rome]])''' # '''[[চেণ্ট পিটাৰছবাৰ্গ]] ([[:en:Saint Petersburg]])''' # [[চাও পাওল']] ([[:en:São Paulo]]) # [[ছিউল]] ([[:en:Seoul]]) # [[ছাংহাই]] ([[:en:Shanghai]]) # [[ছিডনী]] ([[:en:Sydney]]) # [[তেহৰাণ]] ([[:en:Tehran]]) # '''[[টকিঅ']] ([[:en:Tokyo]])''' # [[ভিয়েনা]] ([[:en:Vienna]]) # [[ৱাশ্বিংটন ডি.চি.]] ([[:en:Washington, D.C.]]) {{div col end}} === জলাঞ্চল === {{div col|3}} # '''[[আমাজান নদী]] ([[:en:Amazon River]])''' # [[উত্তৰ মহাসাগৰ]] ([[:en:Arctic Ocean]]) # '''[[আটলাণ্টিক মহাসাগৰ]] ([[:en:Atlantic Ocean]])''' # [[বাল্টিক সাগৰ]] ([[:en:Baltic Sea]]) # [[কৃষ্ণ সাগৰ]] ([[:en:Black Sea]]) # [[কেৰিবিয়ান সাগৰ]] ([[:en:Caribbean Sea]]) # [[কাস্পিয়ান সাগৰ]] ([[:en:Caspian Sea]]) # [[কংগো নদী]] ([[:en:Congo River]]) # [[ডানয়ুব নদী]] ([[:en:Danube]]) # [[গঙ্গা নদী]] ([[:en:Ganges]]) # [[বৃহৎ প্ৰবাল প্ৰাচীৰ]] ([[:en:Great Barrier Reef]]) # [[বৃহৎ হ্ৰদসমূহ]] ([[:en:Great Lakes]]) # '''[[ভাৰত মহাসাগৰ]] ([[:en:Indian Ocean]])''' # [[সিন্ধু নদী]] ([[:en:Indus River]]) # [[বৈকাল হ্ৰদ]] ([[:en:Lake Baikal]]) # [[টাংগান্যিকা হ্ৰদ]] ([[:en:Lake Tanganyika]]) # [[ভিক্টোৰিয়া হ্ৰদ]] ([[:en:Lake Victoria]]) # [[ভূমধ্য সাগৰ]] ([[:en:Mediterranean Sea]]) # [[মিছিছিপি নদী]] ([[:en:Mississippi River]]) # [[নাইজাৰ নদী]] ([[:en:Niger River]]) # '''[[নীল নদী]] ([[:en:Nile]])''' # [[উত্তৰ সাগৰ]] ([[:en:North Sea]]) # '''[[প্ৰশান্ত মহাসাগৰ]] ([[:en:Pacific Ocean]])''' # [[পানামা খাল]] ([[:en:Panama Canal]]) # [[ৰাইন]] ([[:en:Rhine]]) # [[ছুৱেজ খাল]] ([[:en:Suez Canal]]) # [[দক্ষিণ মহাসাগৰ]] ([[:en:Southern Ocean]]) # [[ভল্গা নদী]] ([[:en:Volga River]]) # [[য়াংজে নদী]] ([[:en:Yangtze River]]) # [[হোৱাংহো নদী]] ([[:en:Yellow River]]) {{div col end}} === পৰ্বত আৰু মৰুভূমি === # [[এল্পছ]] ([[:en:Alps]]) # [[এণ্ডিছ]] ([[:en:Andes]]) # '''[[হিমালয়]] ([[:en:Himalayas]])''' ## [[মাউণ্ট এভাৰেষ্ট]] ([[:en:Mount Everest]]) # [[মাউণ্ট কিলিমাঞ্জাৰ']] ([[:en:Mount Kilimanjaro]]) # [[ৰকি পৰ্বতমালা]] ([[:en:Rocky Mountains]]) # '''[[চাহাৰা মৰুভূমি]] ([[:en:Sahara]])''' {{Core topics}} [[শ্ৰেণী:ৱিকিপিডিয়াৰ অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধ|*]] 1quz5mwpt2z3g8jddsa78urqqcvxsnl 450834 450822 2024-12-03T17:59:18Z Kandarpajit Kallol 6257 450834 wikitext text/x-wiki {{ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/Level/Nav bar}} {{Shortcut|WP:VA|WP:VITAL}} <span style="font-size: 115%; font-weight: bold"><span style="color: red">বিশেষ দ্ৰষ্টব্য:</span> এই তালিকাখন মেটা-ৱিকিৰ [[:meta:List of articles every Wikipedia should have|গোলকীয় তালিকাৰ]] প্ৰতিলিপি। অনুগ্ৰহ কৰি এই তালিকাখন পোনপটিয়াকৈ সলনি নকৰে যেন। আপুনি যদি কোনো বিষয় ইয়াত সংযোগ কৰিব বিচাৰে, প্ৰথমে মেটা-ৱিকিৰ [[:meta:Talk:List of articles every Wikipedia should have|আলোচনা পৃষ্ঠাত]] আলোচনা কৰক। কোনো বিষয় সংযোগ বা বিলোপ কৰিবৰ বাবে উপযুক্ত যুক্তি দৰ্শোৱা প্ৰয়োজন। </span> এই তালিকাখনত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা প্ৰবন্ধসমূহ প্ৰতিখন ৱিকিপিডিয়াতে থকাতো অত্যাৱশ্যকীয় হিচাপে বিবেচনা কৰা হয়। এই প্ৰবন্ধসমূহ উচ্চ মানদণ্ডৰ তথা নিৰ্বাচিত প্ৰবন্ধ হোৱাটো বাঞ্ছনীয়। অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াতো এই প্ৰবন্ধসমূহ থকাটো প্ৰয়োজনীয়। আপুনিও এই প্ৰবন্ধসমূহ সৃষ্টি বা বিস্তাৰ কৰাত সহায় কৰিব পাৰে। অধিক সহায়ৰ বাবে [[সহায়:সমল|ইয়াত]] ক্লিক কৰক। এই পৃষ্ঠাত '''ৱিকিপিডিয়াৰ ১,০০০ অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধ'''ক তালিকাভুক্ত কৰা হৈছে। এই তালিকা হৈছে ৱিকিপিডিয়াৰ অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকাৰ তৃতীয় স্তৰ। ১০,০০০ প্ৰবন্ধ সমৃদ্ধ বিস্তাৰিত তালিকা চতুৰ্থ স্তৰৰ এখনো [[ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/বিস্তাৰিত|ইয়াত]] উপলব্ধ আছে। আন দুখন চমু তালিকা ক্ৰমে দ্বিতীয় স্তৰৰ [[ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/স্তৰ/২|১০০টা প্ৰবন্ধ]] আৰু প্ৰথম স্তৰৰ [[ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/স্তৰ/১|শীৰ্ষ ১০টা প্ৰবন্ধও]] আছে। এই তালিকাখনৰ নবীনতম সংস্কৰণটোৰ বাবে [[:meta:List of articles every Wikipedia should have|এই লিঙ্কটো]] চাব পাৰে। [[ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/ভাৰতীয় ভাষাৰ ৱিকিপিডিয়া|পঞ্চম স্তৰৰ]] আন এখন তালিকা আছে, যিখনত ভাৰতীয় ভাষাৰ ৱিকিপিডিয়াবোৰত থাকিব লগা অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা দিয়া হৈছে। {{Progress bar|{{#expr:(100-((302/1000)*100))}} |text = প্ৰবন্ধ সৃষ্টি কৰা হ'ল}} {{TOCright}} {| class="wikitable" width="40%" |+ বিষয়বস্তু অনুসৰি প্ৰবন্ধৰ সংখ্যা |- ! বিষয়!! প্ৰবন্ধৰ সংখ্যা!! প্ৰবন্ধ আছে!! প্ৰবন্ধ নাই |- | জীৱনী || ২০৪ || ১১২ || ৯২ |- | দৰ্শন আৰু মনোবিজ্ঞান || ১৮ || ১৩ || ৫ |- | বিশ্ববীক্ষা আৰু ধৰ্ম || ২৫ || ১৭ || ৮ |- | সমাজ বিজ্ঞান || ৭০ || ৫৪ || ১৬ |- | ভাষা আৰু সাহিত্য || ৪৬ || ২১ || ২৫ |- | প্ৰমিতি || ১২ || ১২ || ০ |- | বিজ্ঞান || ২৫৭ || ২৪১ || ১৬ |- | খাদ্য আৰু কৃষি || ৩৪ || ২৫ || ৯ |- | প্ৰযুক্তি || ৬৭ || ২৯ || ৩৮ |- | কলা আৰু বিনোদন || ৭৫ || ৩৩ || ৪২ |- | ইতিহাস || ৪৬ || ২১ || ২৫ |- | ভূগোল || ১৪৬ || ১২১ || ২৫ |- | '''মুঠ''' || '''১০০০''' || '''৬৯৯''' || '''৩০১''' |} <small>* এই তালিকাখন অন্তিমবাৰৰ বাবে ৩ ডিচেম্বৰ ২০২৪-ত সংশোধন কৰা হৈছিল। </small> == জীৱনী == === শিল্পী আৰু স্থপতিবিদ === {{div col|2}} # [[লী ক'ৰবাজিয়ে]] ([[:en:Le Corbusier]]) # [[চালভাড' ডালি]] ([[:en:Salvador Dalí]]) # [[এলব্ৰেখট ড্যুৰাৰ]] ([[:en:Albrecht Dürer]]) # '''[[ভিনচেণ্ট ভেন গঘ]] ([[:en:Vincent van Gogh]])''' # [[ফ্ৰান্সিছক' গয়া]] ([[:en:Francisco Goya]]) # [[কাটুশ্বিকা হ'কচাই]] ([[:en:Hokusai]]) # [[ফ্ৰিদা কাল']] ([[:en:Frida Kahlo]]) # '''[[লিঅ'নাৰ্ড' দা ভিন্সি]] ([[:en:Leonardo da Vinci]])''' # [[হেনৰি মেটিশ্ব]] ([[:en:Henri Matisse]]) # '''[[মাইকেলেঞ্জেল']] ([[:en:Michelangelo]])''' # '''[[পাব্‌ল' পিকাছ']] ([[:en:Pablo Picasso]])''' # [[ৰাফায়েল]] ([[:en:Raphael]]) # '''[[ৰে'ম্ব্ৰেণ্ট]] ([[:en:Rembrandt]])''' # [[পিটাৰ পল ৰুবেন্স]] ([[:en:Peter Paul Rubens]]) # [[মিমাৰ চিনান]] ([[:en:Mimar Sinan]]) # [[ডিয়েগো ৱেলাজকেজ]] ([[:en:Diego Velázquez]]) # [[এণ্ডি ৱাৰহ'ল]] ([[:en:Andy Warhol]]) # [[ফ্ৰেঙ্ক লইড ৰাইট]] ([[:en:Frank Lloyd Wright]]) {{div col end}} === লেখক, নাট্যকাৰ আৰু কবি === {{div col|2}} # [[চাৰ্লছ ডিকেন্স]] ([[:en:Charles Dickens]]) # [[ফিওদোৰ দস্তয়েভস্কি]] ([[:en:Fyodor Dostoevsky]]) # [[নাগিব মাহফুজ]] ([[:en:Naguib Mahfouz]]) # [[গাব্ৰিয়েল গাৰ্ছিয়া মাৰ্কেছ]] ([[:en:Gabriel García Márquez]]) # [[হোমাৰ]] ([[:en:Homer]]) # [[ফ্ৰান্‌জ কাফ্‌কা]] ([[:en:Franz Kafka]]) # [[কালিদাস]] ([[:en:Kālidāsa]]) # [[মাৰ্চেল প্ৰুষ্ট]] ([[:en:Marcel Proust]]) # [[উইলিয়াম শ্বেইকছপীয়েৰ]] ([[:en:William Shakespeare]]) # [[ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰ]] ([[:en:Rabindranath Tagore]]) # [[লীঅ' টলষ্টয়]] ([[:en:Leo Tolstoy]]) # [[মাৰ্ক টোৱেইন]] ([[:en:Mark Twain]]) # [[দান্তে আলিগিয়েৰি]] ([[:en:Dante Alighieri]]) # [[আবু নুৱাচ]] ([[:en:Abu Nuwas]]) # [[হান্স খ্ৰীষ্টিয়ান এণ্ডাৰচন]] ([[:en:Hans Christian Andersen]]) # [[মাৎসু বাসো]] ([[:en:Matsuo Bashō]]) # [[হাফিজ শ্বিৰাজী]] ([[:en:Hafez]]) # [[হোৰ্হে লুইচ বৰ্হেচ]] ([[:en:Jorge Luis Borges]]) # [[লৰ্ড বায়ৰন]] ([[:en:Lord Byron]]) # [[মিগেল দে চেৰ্ভানটেচ]] ([[:en:Miguel de Cervantes]]) # [[জেফ্ৰী চচাৰ]] ([[:en:Geoffrey Chaucer]]) # [[এণ্টন চেকভ]] ([[:en:Anton Chekhov]]) # [[য়োহান ভোল্ফগেং ফন গ্যোটে]] ([[:en:Johann Wolfgang von Goethe]]) # [[ভিক্টৰ হিউগ']] ([[:en:Victor Hugo]]) # [[জেমছ জয়ছ]] ([[:en:James Joyce]]) # [[লি বাই]] ([[:en:Li Bai]]) # [[মলিয়েৰ]] ([[:en:Molière]]) # [[অ'ভিদ]] ([[:en:Ovid]]) # [[আলেকজেণ্ডাৰ পুস্কিন]] ([[:en:Alexander Pushkin]]) # [[সোফোক্লেচ]] ([[:en:Sophocles]]) # [[ভেৰ্গিল]] ([[:en:Virgil]]) {{div col end}} === সুৰকাৰ আৰু সঙ্গীতশিল্পী === {{div col|2}} # [[দ্য বিটল্‌চ]] ([[:en:The Beatles]]) # '''[[লুটৱিস ফান বিটহ'ফন]] ([[:en:Ludwig van Beethoven]])''' # [[লুইচ আৰ্মষ্ট্ৰং]] ([[:en:Louis Armstrong]]) # '''[[য়োহান চাবাষ্টিয়ান বাখ]] ([[:en:Johann Sebastian Bach]])''' # [[য়োহানেচ ব্ৰাম্স]] ([[:en:Johannes Brahms]]) # [[ফ্ৰেডেৰিক চোপাঁ]] ([[:en:Frédéric Chopin]]) # [[এণ্টনিন দ্ভাৰাক]] ([[:en:Antonín Dvořák]]) # [[জৰ্জ ফেড্ৰিক হাণ্ডেল]] ([[:en:Georg Frideric Handel]]) # [[জোছেফ হেইডেন]] ([[:en:Joseph Haydn]]) # [[গুস্তৱ মাহলাৰ]] ([[:en:Gustav Mahler]]) # '''[[মোৎজাৰ্ট]] ([[:en:Wolfgang Amadeus Mozart]])''' # [[জিয়'ভানি পিয়েৰলুইগি দা পেলেষ্ট্ৰিনা]] ([[:en:Giovanni Pierluigi da Palestrina]]) # [[এদিত পিয়াফ]] ([[:en:Édith Piaf]]) # [[এলভিচ প্ৰেচলি]] ([[:en:Elvis Presley]]) # [[জ্যাক'ম' পুচ্চিনি]] ([[:en:Giacomo Puccini]]) # [[ফ্ৰান্‌জ সুবৰ্ট]] ([[:en:Franz Schubert]]) # '''[[আইগৰ ষ্ট্ৰাভিন্সকি]] ([[:en:Igor Stravinsky]])''' # [[পিওটাৰ ইলিচ চালইকভস্কি]] ([[:en:Pyotr Ilyich Tchaikovsky]]) # [[জিছেপ্পে ভেৰ্দি]] ([[:en:Giuseppe Verdi]]) # [[এণ্টোনিয়' ভিভাল্ডি]] ([[:en:Antonio Vivaldi]]) # '''[[ৰিচাৰ্ড ৱেগনাৰ]] ([[:en:Richard Wagner]])''' {{div col end}} === অভিযাত্ৰী আৰু ভ্ৰমণকাৰী === {{div col|2}} # [[নীল আৰ্মষ্ট্ৰং]] ([[:en:Neil Armstrong]]) # '''[[ক্ৰিষ্টোফাৰ কলম্বাছ]] ([[:en:Christopher Columbus]])''' # [[জেমছ কুক]] ([[:en:James Cook]]) # '''[[য়ুৰি গেগেৰিন]] ([[:en:Yuri Gagarin]])''' # [[ভাস্কো দা গামা]] ([[:en:Vasco da Gama]]) # [[ইবন বটুতা]] ([[:en:Ibn Battuta]]) # '''[[ফাৰ্ডিনেণ্ড মেগালান]] ([[:en:Ferdinand Magellan]])''' # [[মাৰ্ক’ প’ল’]] ([[:en:Marco Polo]]) # [[ৰুৱাল আমুন্সেন]] ([[:en:Roald Amundsen]]) # [[জ্যেক কাৰ্টিয়ে]] ([[:en:Jacques Cartier]]) # [[এৰ্ণান কৰ্টেছ]] ([[:en:Hernán Cortés]]) # [[চেং হো]] ([[:en:Zheng He]]) {{div col end}} === চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক, চিত্ৰনাট্যকাৰ আৰু অভিনয় শিল্পী === {{div col|2}} # [[ইংমাৰ বাৰ্গমেন]] ([[:en:Ingmar Bergman]]) # [[ছাৰা বাৰ্নহাৰ্ট]] ([[:en:Sarah Bernhardt]]) # [[চাৰ্লি চেপলিন]] ([[:en:Charlie Chaplin]]) # [[মাৰ্লিন ডিট্ৰিস]] ([[:en:Marlene Dietrich]]) # [[ৱাল্ট ডিজনী]] ([[:en:Walt Disney]]) # [[ছেৰ্গেই আইজেনষ্টাইন]] ([[:en:Sergei Eisenstein]]) # [[আলফ্ৰেড হিচকক]] ([[:en:Alfred Hitchcock]]) # [[ষ্টেনলি কুবৰিক]] ([[:en:Stanley Kubrick]]) # [[আকিৰা কুৰোছাৱা]] ([[:en:Akira Kurosawa]]) # [[মেৰিলিন মন্‌ৰ']] ([[:en:Marilyn Monroe]]) # [[সত্যজিৎ ৰায়]] ([[:en:Satyajit Ray]]) # [[ষ্টিভেন স্পিলবাৰ্গ]] ([[:en:Steven Spielberg]]) # [[ফেডেৰিক' ফেল্লিনি]] ([[:en:Federico Fellini]]) {{div col end}} === উদ্ভাৱক, বিজ্ঞানী আৰু গণিতজ্ঞ === {{div col|3}} # '''[[আৰ্কিমিডিছ]] ([[:en:Archimedes]])''' # [[টিম বাৰ্নাৰ্ছ লী]] ([[:en:Tim Berners-Lee]]) # [[ব্ৰহ্মগুপ্ত]] ([[:en:Brahmagupta]]) # '''[[নিক'লাচ ক'পাৰ্নিকাচ]] ([[:en:Nicolaus Copernicus]])''' # '''[[মেৰী কুৰী]] ([[:en:Marie Curie]])''' # '''[[চাৰ্লছ ডাৰউইন]] ([[:en:Charles Darwin]])''' # '''[[টমাছ আলভা এডিচন]] ([[:en:Thomas Edison]])''' # '''[[এলবাৰ্ট আইনষ্টাইন]] ([[:en:Albert Einstein]])''' # '''[[ইউক্লিড]] ([[:en:Euclid]])''' # [[লিঅ'নাৰ্ড অইলাৰ]] ([[:en:Leonhard Euler]]) # [[মাইকেল ফেৰাডে]] ([[:en:Michael Faraday]]) # '''[[হেনৰী ফৰ্ড]] ([[:en:Henry Ford]])''' # '''[[গেলিলিঅ’ গেলিলি]] ([[:en:Galileo Galilei]])''' # [[কাৰ্ল ফ্ৰিডৰিখ গাউছ]] ([[:en:Carl Friedrich Gauss]]) # '''[[য়'হানেছ গুটন্‌বাৰ্গ]] ([[:en:Johannes Gutenberg]])''' # [[জহান্স কেপলাৰ]] ([[:en:Johannes Kepler]]) # [[কাৰ্ল লিনিয়াছ]] ([[:en:Carl Linnaeus]]) # '''[[আইজাক নিউটন]] ([[:en:Isaac Newton]])''' # '''[[লুই পেষ্ট'ৰ]] ([[:en:Louis Pasteur]])''' # '''[[মেক্স প্লেংক]] ([[:en:Max Planck]])''' # [[আৰ্নেষ্ট ৰাডাৰফ'ৰ্ড]] ([[:en:Ernest Rutherford]]) # '''[[নিক'লা টেছলা]] ([[:en:Nikola Tesla]])''' # '''[[এলান ট্যুৰিং]] ([[:en:Alan Turing]])''' # [[ইবন চিনা]] ([[:en:Avicenna]]) # [[এনৰিক' ফাৰ্মী]] ([[:en:Enrico Fermi]]) # [[গালেন]] ([[:en:Galen]]) # '''[[ডাভিড হিলবাৰ্ট]] ([[:en:David Hilbert]])''' # [[জেমছ প্ৰেস্কট জুল]] ([[:en:James Prescott Joule]]) # [[আল খোৱাৰিজমি]] ([[:en:Muhammad ibn Musa al-Khwarizmi]]) # [[গট‌ফ্ৰিড লাইব‌নিৎস]] ([[:en:Gottfried Wilhelm Leibniz]]) # [[জেমছ ক্লাৰ্ক মেক্সৱেল]] ([[:en:James Clerk Maxwell]]) # [[ডিমিট্ৰী মেণ্ডেলিভ]] ([[:en:Dmitri Mendeleev]]) # '''[[আৰৱিন শ্ৰুডিঙগাৰ]] ([[:en:Erwin Schrödinger]])''' # '''[[জেমছ ৱাট]] ([[:en:James Watt]])''' {{div col end}} === দাৰ্শনিক আৰু সমাজ বিজ্ঞানী === {{div col|2}} # '''[[এৰিষ্ট'টল]] ([[:en:Aristotle]])''' # [[চাণক্য]] ([[:en:Chanakya]]) # '''[[কনফুচিয়াছ]] ([[:en:Confucius]])''' # '''[[চিগ্‌মণ্ড ফ্ৰয়েড]] ([[:en:Sigmund Freud]])''' # '''[[কাৰ্ল মাৰ্ক্স]] ([[:en:Karl Marx]])''' # [[এডাম স্মিথ]] ([[:en:Adam Smith]]) # '''[[ছক্ৰেটিছ]] ([[:en:Socrates]])''' # [[জঁ-জাক ৰুছ’]] ([[:en:Jean-Jacques Rousseau]]) # '''[[ৰেনে ডেকাৰ্ট]] ([[:en:René Descartes]])''' # [[চিমন দে ব্যাভুৱাৰ]] ([[:en:Simone de Beauvoir]]) # [[ন'ম চম্‌স্কি]] ([[:en:Noam Chomsky]]) # [[জৰ্জ ৱিলহেম ফেড্ৰিক হেগেল]] ([[:en:Georg Wilhelm Friedrich Hegel]]) # [[ইবন খালদুন]] ([[:en:Ibn Khaldun]]) # '''[[ইমানুৱেল কাণ্ট]] ([[:en:Immanuel Kant]])''' # [[জন মেনাৰ্ড কেইনছ]] ([[:en:John Maynard Keynes]]) # '''[[লাউযি]] ([[:en:Laozi]])''' # '''[[জন লক]] ([[:en:John Locke]])''' # [[নিক্কোলো মাকিয়াভেল্লি]] ([[:en:Niccolò Machiavelli]]) # '''[[ফ্ৰেডৰিখ নিৎসে]] ([[:en:Friedrich Nietzsche]])''' # '''[[প্লেটো]] ([[:en:Plato]])''' # [[জঁ-পল সাত্ৰে]] ([[:en:Jean-Paul Sartre]]) # [[সিমা কিয়ান]] ([[:en:Sima Qian]]) # '''[[ভলতেয়ৰ]] ([[:en:Voltaire]])''' # [[মেক্স ৱেবাৰ]] ([[:en:Max Weber]]) # [[লুডৱিগ ৱিটগেনষ্টাইন]] ([[:en:Ludwig Wittgenstein]]) # [[চ্যু জি]] ([[:en:Zhu Xi]]) {{div col end}} === ৰাজনীতিবিদ === {{div col|3}} # [[সম্ৰাট অশোক]] ([[:en:Ashoka]]) <!-- Greatest Indian monarch of antiquity; spread Buddhism --> # '''[[নেপোলিয়ন বোনাপাৰ্ট]] ([[:en:Napoleon]])''' # [[জুলিয়াছ চিজাৰ]] ([[:en:Julius Caesar]]) # [[মোহনদাস কৰমচান্দ গান্ধী]] ([[:en:Mohandas Karamchand Gandhi]]) # '''[[চেংগিজ খান]] ([[:en:Genghis Khan]])''' # [[চে গোৱেৰা]] ([[:en:Che Guevara]]) # '''[[এডল্ফ হিটলাৰ]] ([[:en:Adolf Hitler]])''' # [[জোন অফ আৰ্ক]] ([[:en:Joan of Arc]]) # [[মাৰ্টিন লুথাৰ কিং, অনুজ]] ([[:en:Martin Luther King, Jr.]]) # '''[[ভ্লেডিমিৰ লেনিন]] ([[:en:Vladimir Lenin]])''' # [[নেলছন মেণ্ডেলা]] ([[:en:Nelson Mandela]]) # [[মাও জেদং]] ([[:en:Mao Zedong]]) # [[জৱাহৰলাল নেহৰু‎‎]] ([[:en:Jawaharlal Nehru]]) # '''[[ক্যিন ছি হোৱং]] ([[:en:Qin Shi Huang]])'''<!-- Created first Chinese state and dynasty --> # [[আকবৰ]] ([[:en:Akbar]]) # '''[[আলেকজেণ্ডাৰ]] ([[:en:Alexander the Great]])''' # [[মোস্তাফা কামাল আতাতুৰ্ক]] ([[:en:Mustafa Kemal Atatürk]]) # '''[[আগষ্টাচ]] ([[:en:Augustus]])''' # [[অটো ৱন বিজমাৰ্ক]] ([[:en:Otto von Bismarck]]) # [[সিমন বলিভাৰ]] ([[:en:Simón Bolívar]]) # [[শাৰ্লেমেন]] ([[:en:Charlemagne]]) # [[ৱিনষ্টন চাৰ্চিল]] ([[:en:Winston Churchill]]) # [[মহান কনষ্টেনটাইন]] ([[:en:Constantine the Great]]) # '''[[মহান চাইৰাচ]] ([[:en:Cyrus the Great]])''' # [[চাৰ্লচ দ্য গ'ল]] ([[:en:Charles de Gaulle]]) # [[এলিজাবেথ প্ৰথম]] ([[:en:Elizabeth I of England]]) # [[আব্ৰাহাম লিংকন]] ([[:en:Abraham Lincoln]]) # [[লুই চতুৰ্থ]] ([[:en:Louis XIV of France]]) # [[ৰোজা লাক্সেমবাৰ্গ]] ([[:en:Rosa Luxemburg]]) # [[কোৱামে নক্ৰুমা]] ([[:en:Kwame Nkrumah]]) # [[মহান পিটাৰ]] ([[:en:Peter the Great]]) # [[ফ্ৰেঙ্কলিন ৰোজাভেল্ট]] ([[:en:Franklin D. Roosevelt]]) # [[সালাহউদ্দিন]] ([[:en:Saladin]]) # [[যোছেফ ষ্টালিন]] ([[:en:Joseph Stalin]]) # [[ছুলেইমান প্ৰথম]] ([[:en:Suleiman the Magnificent]]) <!-- Greatest Ottoman sultan --> # [[চান য়াট-চেন]] ([[:en:Sun Yat-sen]]) # [[তৈমুৰ লং]] ([[:en:Timur]]) # [[ওমৰ]] ([[:en:Umar]]) <!-- Conquered Persia, Syria, Palestine, and Egypt for Islam --> # '''[[জৰ্জ ৱাশ্বিংটন]] ([[:en:George Washington]])''' {{div col end}} === ধৰ্মীয় গুৰু আৰু ধৰ্মতত্ত্ববিদ === {{div col|2}} # [[ইব্ৰাহিম]] ([[:en:Abraham]]) # [[গৌতম বুদ্ধ]] ([[:en:Buddha]]) # [[মুহাম্মাদ]] ([[:en:Muhammad]]) # [[যীশু]] ([[:en:Jesus]]) # [[টমাচ আকুইনাচ]] ([[:en:Thomas Aquinas]]) # [[হিপ্পোৰ আগষ্টিন]] ([[:en:Augustine of Hippo]]) # [[আল-গজ্জালি]] ([[:en:Al-Ghazali]]) # [[মাৰ্টিন লুথাৰ]] ([[:en:Martin Luther]]) # [[মোজেচ]] ([[:en:Moses]]) # [[নাগাৰ্জুন]] ([[:en:Nagarjuna]]) {{div col end}} == দৰ্শন আৰু মনোবিজ্ঞান == === দৰ্শন === {{div col|2}} # [[সৌন্দৰ্য]] ([[:en:Beauty]]) # [[দ্বন্দ্ববাদ]] ([[:en:Dialectic]]) # [[নীতিশাস্ত্ৰ]] ([[:en:Ethics]]) # [[জ্ঞানশাস্ত্ৰ]] ([[:en:Epistemology]]) # [[নাৰীবাদ]] ([[:en:Feminism]]) # [[স্বইচ্ছা]] ([[:en:Free will]]) # '''[[জ্ঞান]] ([[:en:Knowledge]])''' # [[তৰ্কশাস্ত্ৰ]] ([[:en:Logic]]) # [[মন]] ([[:en:Mind]]) # '''[[দৰ্শন]] ([[:en:Philosophy]])''' # [[সম্ভাৱিতা]] ([[:en:Probability]]) # [[বাস্তৱতা]] ([[:en:Reality]]) # [[সত্য]] ([[:en:Truth]]) {{div col end}} === মনোবিজ্ঞান === {{div col|2}} # '''[[আচৰণ]] ([[:en:Behavior]])''' # '''[[আবেগ]] ([[:en:Emotion]])''' # [[প্ৰেম]] ([[:en:Love]]) # [[মনোবিজ্ঞান]] ([[:en:Psychology]]) # '''[[চিন্তা]] ([[:en:Thought]])''' {{div col end}} == বিশ্ববীক্ষা আৰু ধৰ্ম == # '''[[ভগৱান]] ([[:en:God]])''' # '''[[শ্ৰুতিকথা]] ([[:en:Mythology]])''' # বিশ্ববীক্ষা দৰ্শন ## [[নাস্তিকতা]] ([[:en:Atheism]]) ## [[মৌলবাদ]] ([[:en:Fundamentalism]]) ## [[বস্তুবাদ]] ([[:en:Materialism]]) ## [[একেশ্বৰবাদ]] ([[:en:Monotheism]]) ## [[বহু-ঈশ্বৰবাদ]] ([[:en:Polytheism]]) # '''[[আত্মা]] ([[:en:Soul]])''' # '''[[ধৰ্ম]] ([[:en:Religion]])''' # উল্লৰখযোগ্য ধৰ্ম ## '''[[বৌদ্ধ ধৰ্ম]] ([[:en:Buddhism]])''' ## '''[[খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম]] ([[:en:Christianity]])''' ### [[কেথলিক গীৰ্জা]] ([[:en:Catholic Church]]) ## [[কনফুচীয়বাদ]] ([[:en:Confucianism]]) ## '''[[হিন্দু ধৰ্ম]] ([[:en:Hinduism]])''' ### [[ত্ৰিমূৰ্তি]] ([[:en:Trimurti]]) ## '''[[ইছলাম]] ([[:en:Islam]])''' ### [[ছিয়া ইছলাম]] ([[:en:Shia Islam]]) ## [[জৈন ধৰ্ম]] ([[:en:Jainism]]) ## '''[[ইহুদী ধৰ্ম]] ([[:en:Judaism]])''' ## [[শিখ ধৰ্ম]] ([[:en:Sikhism]]) ## [[তাওবাদ]] ([[:en:Taoism]]) ## [[জৰথুষ্ট্ৰবাদ]] ([[:en:Zoroastrianism]]) # আধ্যাত্মিক অভ্যসন ## [[ছুফিবাদ]] ([[:en:Sufism]]) ## [[যোগাসন]] ([[:en:Yoga]]) ## [[জেন]] ([[:en:Zen]]) == সমাজ বিজ্ঞান == {{div col|2}} # '''[[সমাজ]] ([[:en:Society]])''' # [[সভ্যতা]] ([[:en:Civilization]]) # '''[[শিক্ষা]] ([[:en:Education]])''' {{div col end}} === পৰিয়াল আৰু সম্বন্ধ === {{div col|2}} # '''[[পৰিয়াল]] ([[:en:Family]])''' # '''[[শিশু]] ([[:en:Child]])''' # [[পুৰুষ]] ([[:en:Man]]) # '''[[বিবাহ]] ([[:en:Marriage]])''' # [[মহিলা]] ([[:en:Woman]]) {{div col end}} === ৰাজনীতি === {{div col|2}} # '''[[ৰাজনীতি]] ([[:en:Politics]])''' # [[নৈৰাজ্যবাদ]] ([[:en:Anarchism]]) # [[ঔপনিৱেশিকতাবাদ]] ([[:en:Colonialism]]) # [[সাম্যবাদ]] ([[:en:Communism]]) # [[ৰক্ষণশীলতাবাদ]] ([[:en:Conservatism]]) # [[গণতন্ত্ৰ]] ([[:en:Democracy]]) # [[একনায়কত্ববাদ]] ([[:en:Dictatorship]]) # [[কূটনীতি]] ([[:en:Diplomacy]]) # [[ফেছিবাদ]] ([[:en:Fascism]]) # [[গোলকীকৰণ]] ([[:en:Globalization]]) # '''[[চৰকাৰ]] ([[:en:Government]])''' # [[মতাদৰ্শ]] ([[:en:Ideology]]) # [[সাম্ৰাজ্যবাদ]] ([[:en:Imperialism]]) # [[উদাৰনৈতিকতাবাদ]] ([[:en:Liberalism]]) # [[মাৰ্ক্সবাদ]] ([[:en:Marxism]]) # [[ৰাজতন্ত্ৰ]] ([[:en:Monarchy]]) # [[জাতীয়তাবাদ]] ([[:en:Nationalism]]) # [[গণৰাজ্য]] ([[:en:Republic]]) # [[সমাজবাদ]] ([[:en:Socialism]]) # '''[[ৰাষ্ট্ৰ]] ([[:en:State (polity)]])''' # [[ৰাজনৈতিক দল]] ([[:en:Political party]]) # [[প্ৰপাগাণ্ডা]] ([[:en:Propaganda]]) # [[সন্ত্ৰাসবাদ]] ([[:en:Terrorism]]) {{div col end}} === বাণিজ্য আৰু অৰ্থনীতি === {{div col|2}} # '''[[অৰ্থনীতি]] ([[:en:Economics]])''' # [[মূলধন (অৰ্থনীতি)]] ([[:en:Capital (economics)]]) # [[পুঁজিবাদ]] ([[:en:Capitalism]]) # [[প্ৰচলিত মুদ্ৰা (চলাৰ্থ)]] ([[:en:Currency]]) ## [[ইউৰো]] ([[:en:Euro]]) ## [[জাপানীজ য়েন]] ([[:en:Japanese yen]]) ## [[আমেৰিকান ডলাৰ]] ([[:en:United States dollar]]) # [[উদ্যোগ]] ([[:en:Industry]]) # '''[[মুদ্ৰা]] ([[:en:Money]])''' # [[কৰ]] ([[:en:Tax]]) {{div col end}} === আইন === {{div col|2}} # '''[[আইন]] ([[:en:Law]])''' # [[সংবিধান]] ([[:en:Constitution]]) {{div col end}} === আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সংস্থা === {{div col|2}} # [[আফ্ৰিকান ইউনিয়ন]] ([[:en:African Union]]) # [[আৰব লীগ]] ([[:en:Arab League]]) # [[দক্ষিণ-পূব এচিয় ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ সংগঠন]] ([[:en:ASEAN]]) # [[জাতিসমূহৰ সংঘ]] ([[:en:Commonwealth of Nations]]) <!-- [[কমনৱেলথ ৰাষ্ট্ৰ]] --> # [[ইউৰোপিয়ান ইউনিয়ন]] ([[:en:European Union]]) # '''[[ৰেডক্ৰছ]] ([[:en:International Red Cross and Red Crescent Movement]])''' # [[নাটো]] ([[:en:NATO]]) # [[ন'বেল বঁটা]] ([[:en:Nobel Prize]]) # [[অ'পেক]] ([[:en:OPEC]]) # '''[[ৰাষ্ট্ৰসংঘ]] ([[:en:United Nations]])''' ## [[আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় ন্যায়ালয়]] ([[:en:International Court of Justice]]) ## [[আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় মুদ্ৰা নিধি]] ([[:en:International Monetary Fund]]) ## [[ৰাষ্ট্ৰসংঘ শিক্ষা, বিজ্ঞান আৰু সংস্কৃতি সংস্থা]] ([[:en:UNESCO]]) ## [[মানৱ অধিকাৰৰ সাৰ্বভৌম ঘোষণাপত্ৰ]] ([[:en:Universal Declaration of Human Rights]]) ## [[বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা]] ([[:en:World Health Organization]]) # [[বিশ্ব বেংক]] ([[:en:World Bank]]) # [[বিশ্ব বাণিজ্য সংস্থা]] ([[:en:World Trade Organization]]) {{div col end}} === যুদ্ধ আৰু সৈন্যবাহিনী === {{div col|2}} # '''[[সৈন্যবাহিনী]] ([[:en:Military]])''' # '''[[শান্তি]] ([[:en:Peace]])''' # '''[[যুদ্ধ]] ([[:en:War]])''' ## [[গৃহযুদ্ধ]] ([[:en:Civil war]]) {{div col end}} === সামাজিক সমস্যা === {{div col|2}} # [[গৰ্ভপাত]] ([[:en:Abortion]]) # '''[[মৃত্যুদণ্ড]] ([[:en:Capital punishment]])''' # '''[[মানৱ অধিকাৰ]] ([[:en:Human rights]])''' # [[দৰিদ্ৰতা]] ([[:en:Poverty]]) # [[বৰ্ণবৈষম্য]] ([[:en:Racism]]) # '''[[দাসত্ত্ব]] ([[:en:Slavery]])''' {{div col end}} == ভাষা আৰু সাহিত্য == # '''[[ভাষা]] ([[:en:Language]])''' # গুৰুত্বপূৰ্ণ ভাষাসমূহ ## [[আৰবী ভাষা]] ([[:en:Arabic language]]) ## [[বঙালী ভাষা]] ([[:en:Bengali language]]) ## [[চীনা ভাষা]] ([[:en:Chinese language]]) <!--With the clarification that it is, linguistically speaking, not a single language.--> ## [[ইংৰাজী ভাষা]] ([[:en:English language]]) ## [[ফৰাচী ভাষা]] ([[:en:French language]]) ## [[জাৰ্মান ভাষা]] ([[:en:German language]]) ## [[গ্ৰীক ভাষা]] ([[:en:Greek language]]) ## [[হিব্ৰু ভাষা]] ([[:en:Hebrew language]]) ## [[হিন্দুস্তানী ভাষা]] ([[:en:Hindi-Urdu language]]) ## [[জাপানী ভাষা]] ([[:en:Japanese language]]) ## [[লেটিন ভাষা]] ([[:en:Latin language]]) ## [[ফাৰ্চী ভাষা]] ([[:en:Persian language]]) ## [[পৰ্তুগীজ ভাষা]] ([[:en:Portuguese language]]) ## [[ৰুছ ভাষা]] ([[:en:Russian language]]) ## [[সংস্কৃত]] ([[:en:Sanskrit]]) ## [[স্পেনীছ ভাষা]] ([[:en:Spanish language]]) ## [[স্বাহিলী ভাষা]] ([[:en:Swahili language]]) ## [[তুৰ্কী ভাষা]] ([[:en:Turkish language]]) # [[ভাষাবিজ্ঞান]] ([[:en:Linguistics]]) # [[ব্যাকৰণ‎]] ([[:en:Grammar]]) # '''[[শব্দ (ব্যাকৰণ‎)]] ([[:en:Word]])''' ## [[স্বনিম]] ([[:en:Phoneme]]) ## [[আখৰ (চিলেবল)]] ([[:en:Syllable]]) # '''[[লিখন পদ্ধতি]] ([[:en:Writing system]])''' ## [[আৰবী বৰ্ণমালা]] ([[:en:Arabic alphabet]]) ## [[চীনা চিহ্ন লিপি]] ([[:en:Chinese characters]]) ## [[চিৰালিক লিপি]] ([[:en:Cyrillic script]]) ## [[গ্ৰীক বৰ্ণমালা]] ([[:en:Greek alphabet]]) ## [[হানগুল লিপি]] ([[:en:Hangul]]) ## [[ৰোমান লিপি]] ([[:en:Latin alphabet]]) # [[সাক্ষৰতা]] ([[:en:Literacy]]) # '''[[অনুবাদ]] ([[:en:Translation]])''' # '''[[সাহিত্য]] ([[:en:Literature]])''' ## [[গদ্য]] ([[:en:Prose]]) ## [[দ্য আৰ্ট অফ ৱাৰ]] ([[:en:The Art of War]]) ## [[কল্প-সাহিত্য]] ([[:en:Fiction]]) ### [[আলিফ লেইলা]] ([[:en:One Thousand and One Nights]]) ## [[উপন্যাস]] ([[:en:Novel]]) ### [[ড্ৰিম অফ দা ৰেড চেম্বাৰ]] ([[:en:Dream of the Red Chamber]]) ### [[দ্য টেল অফ গেঞ্জি]] ([[:en:The Tale of Genji]]) ## '''[[কবিতা]] ([[:en:Poetry]])''' ### [[গিলগামেশৰ মহাকাব্য]] ([[:en:Epic of Gilgamesh]]) ### [[ইলিয়াদ]] ([[:en:Iliad]]) ### [[মহাভাৰত]] ([[:en:Mahābhārata]]) ### [[শাহনামা]] ([[:en:Shāhnāma]]) == প্ৰমিতি == # '''[[প্ৰমিতি]] ([[:en:Measurement]])''' # [[আন্তৰ্জাতিক একক পদ্ধতি]] ([[:en:International System of Units]]) === ভৰ, আয়তন আৰু দূৰত্ব === # [[কিলোগ্ৰাম]] ([[:en:Kilogram]]) # [[লিটাৰ]] ([[:en:Litre]]) # [[মিটাৰ]] ([[:en:Metre]]) === সময় === {{div col|2}} # '''[[দিনপঞ্জী]] ([[:en:Calendar]])''' ## [[গ্ৰেগৰিয়ান বৰ্ষপঞ্জী]] ([[:en:Gregorian calendar]]) # [[ঘড়ী]] ([[:en:Clock]]) # [[ছেকেণ্ড]] ([[:en:Second]]) # '''[[দিন]] ([[:en:Day]])''' # '''[[বছৰ]] ([[:en:Year]])''' # [[সময় অঞ্চল]] ([[:en:Time zone]]) {{div col end}} == বিজ্ঞান == # '''[[বিজ্ঞান]] ([[:en:Science]])''' # '''[[প্ৰকৃতি]] ([[:en:Nature]])''' === জ্যোতিৰ্বিজ্ঞান === {{div col|2}} # '''[[জ্যোতিৰ্বিজ্ঞান]] ([[:en:Astronomy]])''' # [[গ্ৰহাণু]] ([[:en:Asteroid]]) # '''[[মহানাদ]] ([[:en:Big Bang]])''' # '''[[কৃষ্ণগহ্বৰ]] ([[:en:Black hole]])''' # [[ধূমকেতু]] ([[:en:Comet]]) # '''[[তাৰকাৰাজ্য]] ([[:en:Galaxy]])''' ## [[হাতীপটি]] ([[:en:Milky Way]]) # '''[[চন্দ্ৰ]] ([[:en:Moon]])''' # '''[[গ্ৰহ]] ([[:en:Planet]])''' ## '''[[পৃথিৱী]] ([[:en:Earth]])''' ## [[বৃহস্পতি গ্ৰহ]] ([[:en:Jupiter]]) ## [[মঙ্গল গ্ৰহ]] ([[:en:Mars]]) ## [[বুধ গ্ৰহ]] ([[:en:Mercury]]) ## [[নেপচুন]] ([[:en:Neptune]]) ## [[শনি গ্ৰহ]] ([[:en:Saturn]]) ## [[ইউৰেনাচ]] ([[:en:Uranus]]) ## [[শুক্ৰ গ্ৰহ]] ([[:en:Venus]]) # [[সৌৰজগত]] ([[:en:Solar System]]) # [[মহাকাশ যাত্ৰা]] ([[:en:Spaceflight]]) # '''[[নক্ষত্ৰ]] ([[:en:Star]])''' ## '''[[সূৰ্য]] ([[:en:Sun]])''' # [[বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ড]] ([[:en:Universe]]) {{div col end}} === জীৱবিজ্ঞান === {{div col|2}} # '''[[জীৱবিজ্ঞান]] ([[:en:Biology]])''' # জৈৱ উপাদান ## '''[[ডি এন এ]] ([[:en:DNA]])''' ## [[উৎসেচক]] ([[:en:Enzyme]]) ## [[মাংসসাৰ]] ([[:en:Protein]]) # [[উদ্ভিদবিজ্ঞান]] ([[:en:Botany]]) # '''[[মৃত্যু]] ([[:en:Death]])''' ## [[আত্মহত্যা]] ([[:en:Suicide]]) # [[পৰিস্থিতি বিজ্ঞান]] ([[:en:Ecology]]) ## [[বিপন্ন প্ৰজাতি]] ([[:en:Endangered species]]) # [[ঘৰুৱাকৰণ]] ([[:en:Domestication]]) # '''[[জীৱন]] ([[:en:Life]])''' # [[জীৱবৈজ্ঞানিক শ্ৰেণীবিভাজন]] ([[:en:Biological classification]]) ## [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)]] ([[:en:Species]]) {{div col end}} ==== জৈবিক প্ৰক্ৰিয়া ==== # '''[[বিপাক ক্ৰিয়া]] ([[:en:Metabolism]])''' ## [[পাচন]] ([[:en:Digestion]]) ## [[সালোক সংশ্লেষণ]] ([[:en:Photosynthesis]]) ## [[শ্বাসক্ৰিয়া]] ([[:en:Breathing]]) # '''[[ক্ৰমবিকাশ]] ([[:en:Evolution]])''' # '''[[প্ৰজনন]] ([[:en:Reproduction]])''' ## [[গৰ্ভধাৰণ]] ([[:en:Pregnancy]]) ## [[লিংগ]] ([[:en:Sex]]) ==== জীৱ ==== # '''[[জীৱ]] ([[:en:Organism]])''' # '''[[প্ৰাণী]] ([[:en:Animal]])''' ## [[ঘূৰণীয়া কৃমি]] ([[:en:Nematode]]) ## [[কোমলদেহী প্ৰাণী]] ([[:en:Mollusca]]) ## [[সন্ধিপদী প্ৰাণী]] ([[:en:Arthropod]]) ### '''[[পতংগ]] ([[:en:Insect]])''' #### [[পৰুৱা]] ([[:en:Ant]]) #### [[মৌ-মাখি]] ([[:en:Bee]]) #### [[মহ]] ([[:en:Mosquito]]) ### [[মকৰা]] ([[:en:Spider]]) ## ক'ৰডাটা ### '''[[উভচৰ প্ৰাণী]] ([[:en:Amphibian]])''' ### '''[[চৰাই]] ([[:en:Bird]])''' #### [[কুকুৰা]] ([[:en:Chicken]]) #### [[পাৰ চৰাই]] ([[:en:Pigeons and doves]]) ### '''[[মাছ]] ([[:en:Fish]])''' #### [[হাংগৰ]] ([[:en:Shark]]) ### '''[[স্তন্যপায়ী প্ৰাণী]] ([[:en:Mammal]])''' #### [[উট]] ([[:en:Camel]]) #### [[মেকুৰী]] ([[:en:Cat]]) #### [[গৰু]] ([[:en:Cattle]]) #### [[কুকুৰ]] ([[:en:Dog]]) #### [[ঘোঁৰা]] ([[:en:Horse]]) #### [[ভেড়া]] ([[:en:Sheep]]) #### [[তীক্ষ্ণদন্তী প্ৰাণী]] ([[:en:Rodent]]) #### [[গাহৰি]] ([[:en:Domestic pig]]) #### [[প্ৰাইমেট]] ([[:en:Primate]]) ##### '''[[মানুহ]] ([[:en:Human]])''' #### [[সামুদ্ৰিক স্তন্যপায়ী প্ৰাণী]] ([[:en:Marine mammal]]) ##### [[তিমি]] ([[:en:Cetacea]]) ### '''[[সৰীসৃপ]] ([[:en:Reptile]])''' #### [[ডাইন’চৰ]] ([[:en:Dinosaur]]) #### [[সাপ]] ([[:en:Snake]]) # [[আৰ্কিয়া]] ([[:en:Archaea]]) # '''[[বেক্টেৰিয়া]] ([[:en:Bacteria]])''' # '''[[ভেঁকুৰ]] ([[:en:Fungus]])''' # '''[[উদ্ভিদ]] ([[:en:Plant]])''' ## [[ফুল]] ([[:en:Flower]]) ## [[বৃক্ষ]] ([[:en:Tree]]) # [[প্ৰটিষ্টা]] ([[:en:Protist]]) ==== শৰীৰস্থান ==== # '''[[শৰীৰস্থান]] ([[:en:Anatomy]])''' # [[স্তন]] ([[:en:Breast]]) # '''[[কোষ (জীৱবিজ্ঞান)]] ([[:en:Cell (biology)]])''' # [[সংবহন তন্ত্ৰ]] ([[:en:Circulatory system]]) ## [[তেজ]] ([[:en:Blood]]) ## [[হৃদযন্ত্ৰ]] ([[:en:Heart]]) # [[অন্তঃস্ৰাৱী তন্ত্ৰ]] ([[:en:Endocrine system]]) # [[পাচন নলী]] ([[:en:Human gastrointestinal tract]]) ## [[বৃহদান্ত্ৰ]] ([[:en:Large intestine]]) ## [[ক্ষুদ্ৰান্ত্ৰ]] ([[:en:Small intestine]]) ## [[যকৃৎ]] ([[:en:Liver]]) # [[পেশী]] ([[:en:Muscle]]) # [[স্নায়ু তন্ত্ৰ]] ([[:en:Nervous system]]) ## [[মস্তিষ্ক]] ([[:en:Brain]]) ## [[স্নায়ু]] ([[:en:Nerve]]) ## [[সংবেদন তন্ত্ৰ]] ([[:en:Sensory system]]) ### [[কৰ্ণ (অংগ)]] ([[:en:Ear]]) ### [[নাক]] ([[:en:Nose]]) ### [[চকু]] ([[:en:Eye]]) # [[প্ৰজনন তন্ত্ৰ]] ([[:en:Reproductive system]]) # [[শ্বাস তন্ত্ৰ]] ([[:en:Respiratory system]]) # [[কংকাল]] ([[:en:Skeleton]]) # [[চৰ্ম]] ([[:en:Skin]]) === স্বাস্থ্য আৰু চিকিৎসা বিজ্ঞান === {{div col|2}} # '''[[চিকিৎসা বিজ্ঞান]] ([[:en:Medicine]])''' # [[আসক্তি]] ([[:en:Addiction]]) ## [[ইথান'ল]] ([[:en:Ethanol]]) ## [[ধঁপাত]] ([[:en:Tobacco]]) # [[আলজেমাৰ ৰোগ]] ([[:en:Alzheimer's disease]]) # '''[[কৰ্কট ৰোগ]] ([[:en:Cancer]])''' # [[COPD]] ([[:en:COPD]]) # [[পানীলগা জ্বৰ]] ([[:en:Common cold]]) # [[দন্ত চিকিৎসা]] ([[:en:Dentistry]]) # [[প্ৰতিবন্ধকতা]] ([[:en:Disability]]) ## [[অন্ধত্ব]] ([[:en:Blindness]]) ## [[বধিৰতা]] ([[:en:Deafness]]) # [[মানসিক বিসংগতি]] ([[:en:Mental disorder]]) # '''[[ৰোগ]] ([[:en:Disease]])''' # [[মৃগীৰোগ]] ([[:en:Epilepsy]]) # [[ঔষধ]] ([[:en:Pharmaceutical drug]]) ## [[প্ৰতিজৈৱিক]] ([[:en:Antibiotic]]) # '''[[স্বাস্থ্য]] ([[:en:Health]])''' # [[Gastroenteritis]] ([[:en:Gastroenteritis]]) # [[মূৰৰ বিষ]] ([[:en:Headache]]) # [[মাইঅ'কাৰ্দিয়েল ইনফাৰ্কচন]] ([[:en:Heart attack]]) # [[প্ৰতিৰোধ তন্ত্ৰ]] ([[:en:Immune system]]) # '''[[মেলেৰিয়া]] ([[:en:Malaria]])''' # [[অপুষ্টি]] ([[:en:Malnutrition]]) # [[ঋতুস্ৰাৱ]] ([[:en:Menstruation]]) # [[মেদবহুলতা]] ([[:en:Obesity]]) # [[বৈশ্বিক মহামাৰী]] ([[:en:Pandemic]]) # [[নিউম'নিয়া]] ([[:en:Pneumonia]]) # [[প'লিঅ'মায়েলাইটিছ]] ([[:en:Poliomyelitis]]) # [[যৌন সংক্ৰামক ৰোগ]] ([[:en:Sexually transmitted disease]]) ## '''[[এইড্‌ছ]] ([[:en:AIDS]])''' # [[ষ্ট্ৰ'ক]] ([[:en:Stroke]]) # [[যক্ষ্মা]] ([[:en:Tuberculosis]]) # [[বহুমূত্ৰ ৰোগ]] ([[:en:Diabetes mellitus]]) # '''[[ছিটা]] ([[:en:Vaccine]])''' # [[ভাইৰাছ]] ([[:en:Virus]]) ## [[ইনফ্লুৱেঞ্জা]] ([[:en:Influenza]]) ## [[বৰআই]] ([[:en:Smallpox]]) {{div col end}} === ৰসায়ন বিজ্ঞান === {{div col|2}} # '''[[ৰসায়ন বিজ্ঞান]] ([[:en:Chemistry]])''' # [[অজৈৱ ৰসায়ন]] ([[:en:Inorganic chemistry]]) # [[জৈৱ ৰসায়ন]] ([[:en:Biochemistry]]) ## [[হৰম'ন]] ([[:en:Hormone]]) # [[ৰাসায়নিক যৌগ]] ([[:en:Chemical compound]]) ## [[অম্ল]] ([[:en:Acid]]) ## [[ক্ষাৰ]] ([[:en:Base (chemistry)]]) ## [[লৱণ]] ([[:en:Salt]]) # '''[[ৰাসায়নিক মৌল]] ([[:en:Chemical element]])''' ## '''[[পৰ্যাবৃত্ত তালিকা]] ([[:en:Periodic table]])''' ## [[এলুমিনিয়াম]] ([[:en:Aluminium]]) ## [[কাৰ্বন]] ([[:en:Carbon]]) ## [[তাম]] ([[:en:Copper]]) ## '''[[সোণ]] ([[:en:Gold]])''' ## '''[[উদজান]] ([[:en:Hydrogen]])''' ## '''[[লো]] ([[:en:Iron]])''' ## [[নাইট্ৰ'জেন]] ([[:en:Nitrogen]]) ## '''[[অম্লজান]] ([[:en:Oxygen]])''' ## [[ৰূপ]] ([[:en:Silver]]) ## [[টিন]] ([[:en:Tin]]) # [[জৈৱিক ৰসায়ন]] ([[:en:Organic chemistry]]) ## [[এলক'হল]] ([[:en:Alcohol]]) ## [[শৰ্কৰা]] ([[:en:Carbohydrate]]) ## [[লিপিড]] ([[:en:Lipid]]) # '''[[অণু]] ([[:en:Molecule]])''' # [[বৈশ্লেষিক ৰসায়ন]] ([[:en:Analytical chemistry]]) # [[ভৌত ৰসায়ন]] ([[:en:Physical chemistry]]) {{div col end}} === পৃথিৱী বিজ্ঞান === # [[হিমস্খলন]] ([[:en:Avalanche]]) # '''[[জলবায়ু]] ([[:en:Climate]])''' ## [[এল নিনয়'–দক্ষিণ দোলন]] ([[:en:El Niño–Southern Oscillation]]) ## [[গোলকীয় উষ্ণতা বৃদ্ধি]] ([[:en:Global warming]]) # [[ভূমিকম্প]] ([[:en:Earthquake]]) # '''[[ভূ-বিজ্ঞান]] ([[:en:Geology]])''' ## '''[[খনিজ পদাৰ্থ]] ([[:en:Mineral]])''' ### [[হীৰা]] ([[:en:Diamond]]) ## [[ফলক বিৱৰ্তন]] ([[:en:Plate tectonics]]) ## [[শিল]] ([[:en:Rock]]) # [[প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগ]] ([[:en:Natural disaster]]) ## [[বানপানী]] ([[:en:Flood]]) ## [[ছুনামি]] ([[:en:Tsunami]]) # [[আগ্নেয়গিৰি]] ([[:en:Volcano]]) # '''[[বতৰ]] ([[:en:Weather]])''' ## [[ডাৱৰ]] ([[:en:Cloud]]) ## [[বৰষুণ]] ([[:en:Rain]]) ## [[তুষাৰ]] ([[:en:Snow]]) ## [[ঘূৰ্ণীবতাহ]] ([[:en:Tornado]]) ## [[ক্ৰান্তীয় ঘূৰ্ণীবতাহ]] ([[:en:Tropical cyclone]]) ## [[বতাহ]] ([[:en:Wind]]) === পদাৰ্থ বিজ্ঞান === # '''[[পদাৰ্থ বিজ্ঞান]] ([[:en:Physics]])''' # [[ত্বৰণ]] ([[:en:Acceleration]]) # '''[[পৰমাণু]] ([[:en:Atom]])''' # '''[[শক্তি]] ([[:en:Energy]])''' ## [[শক্তিৰ সংৰক্ষণশীলতা]] ([[:en:Conservation of energy]]) # '''[[বিদ্যুৎ চুম্বকীয় বিকিৰণ]] ([[:en:Electromagnetic radiation]])''' ## [[অৱলোহিত ৰশ্মি]] ([[:en:Infrared]]) ## [[অতিবেঙুনীয়া ৰশ্মি]] ([[:en:Ultraviolet]]) ## [[পোহৰ]] ([[:en:Light]]) ### '''[[ৰং]] ([[:en:Color]])''' # [[ধ্ৰুপদী বলবিজ্ঞান]] ([[:en:Classical mechanics]]) # '''[[বল]] ([[:en:Force]])''' ## [[বিদ্যুত চুম্বকত্ব]] ([[:en:Electromagnetism]]) ### [[চুম্বকীয় ক্ষেত্ৰ]] ([[:en:Magnetic field]]) ## [[মহাকৰ্ষণ]] ([[:en:Gravitation]]) ## [[প্ৰবল অন্তৰাক্ৰিয়া]] ([[:en:Strong interaction]]) ## [[দুৰ্বল অন্তৰাক্ৰিয়া]] ([[:en:Weak interaction]]) # [[চুম্বক]] ([[:en:Magnet]]) # '''[[ভৰ]] ([[:en:Mass]])''' # '''[[ধাতু]] ([[:en:Metal]])''' ## [[তীখা]] ([[:en:Steel]]) # [[নিউক্লীয় বিভাজন]] ([[:en:Nuclear fission]]) # '''[[পদাৰ্থৰ অৱস্থা]] ([[:en:State of matter]])''' ## [[গেছ|গেছীয়]] ([[:en:Gas]]) ## [[জুলীয়া]] ([[:en:Liquid]]) ## [[প্লাজমা]] ([[:en:Plasma]]) ## [[কঠিন]] ([[:en:Solid]]) # [[কোৱাণ্টাম বলবিজ্ঞান]] ([[:en:Quantum mechanics]]) # [[তেজস্ক্ৰিয়তা]] ([[:en:Radioactive decay]]) # '''[[সাধাৰণ আপেক্ষিকতাবাদ]] ([[:en:General relativity]])''' # [[বিশেষ আপেক্ষিকতাবাদ তত্ত্ব]] ([[:en:Special relativity]]) # [[অৰ্ধপৰিবাহী]] ([[:en:Semiconductor]]) # '''[[শব্দ]] ([[:en:Sound]])''' # '''[[বেগ]] ([[:en:Velocity]])''' ## [[পোহৰৰ বেগ]] ([[:en:Speed of light]]) # [[উষ্ণতা]] ([[:en:Temperature]]) # '''[[সময়]] ([[:en:Time]])''' # [[তাপগতি বিজ্ঞান]] ([[:en:Thermodynamics]]) # [[ভেকুৱাম]] ([[:en:Vacuum]]) === গণিত === {{div col|2}} # '''[[গণিত]] ([[:en:Mathematics]])''' # '''[[পাটীগণিত]] ([[:en:Arithmetic]])''' ## [[ঘাতাংক]] ([[:en:Logarithm]]) ## '''[[সংখ্যা]] ([[:en:Number]])''' ## [[সংখ্যাতত্ত্ব]] ([[:en:Number theory]]) # '''[[বীজগণিত]] ([[:en:Algebra]])''' ## [[জটিল সংখ্যা]] ([[:en:Complex number]]) ## [[সমীকৰণ]] ([[:en:Equation]]) ## [[ৰৈখিক বীজগণিত]] ([[:en:Linear algebra]]) # '''[[জ্যামিতি]] ([[:en:Geometry]])''' ## [[কোণ]] ([[:en:Angle]]) ## [[ক্ষেত্ৰফল]] ([[:en:Area]]) ## [[স্থানাঙ্ক প্ৰণালী]] ([[:en:Coordinate system]]) ## [[পাই]] ([[:en:Pi]]) ## [[পাইথেগাৰাছৰ উপপাদ্য]] ([[:en:Pythagorean theorem]]) ## [[সমমিতি]] ([[:en:Symmetry]]) ## [[ত্ৰিকোণমিতি]] ([[:en:Trigonometry]]) # [[গাণিতিক বিশ্লেষণ]] ([[:en:Mathematical analysis]]) ## [[অৱকলনীয় সমীকৰণ]] ([[:en:Differential equation]]) ## [[সাংখ্যিক বিশ্লেষণ]] ([[:en:Numerical analysis]]) # সম্ভাৱিতা আৰু পৰিসংখ্যা ## [[পৰিসংখ্যা]] ([[:en:Statistics]]) # যুক্তিতত্ত্ব আৰু আধাৰ ## [[ফলন]] ([[:en:Function (mathematics)]]) ## [[অসীম]] ([[:en:Infinity]]) ## [[গাণিতিক প্ৰমাণ]] ([[:en:Mathematical proof]]) ## [[সংহতি তত্ত্ব]] ([[:en:Set theory]]) {{div col end}} == খাদ্য আৰু কৃষি == === কৃষি === # '''[[কৃষি]] ([[:en:Agriculture]])''' ## [[জলসিঞ্চন]] ([[:en:Irrigation]]) ## [[নাঙল]] ([[:en:Plough]]) ===খাদ্য=== {{div col|2}} # '''[[খাদ্য]] ([[:en:Food]])''' # [[পাউৰুটী]] ([[:en:Bread]]) # [[খাদ্যশস্য]] ([[:en:Cereal]]) ## [[যৱ]] ([[:en:Barley]]) ## [[গোমধান]] ([[:en:Maize]]) ## [[অ'ট]] ([[:en:Oat]]) ## [[চাউল]] ([[:en:Rice]]) ## [[ৰাই]] ([[:en:Rye]]) ## [[জোৱাৰ]] ([[:en:Sorghum]]) ## [[ঘেঁহু]] ([[:en:Wheat]]) # [[পনীৰ]] ([[:en:Cheese]]) # [[চকলেট]] ([[:en:Chocolate]]) # [[মৌ]] ([[:en:Honey]]) # [[ফল]] ([[:en:Fruit]]) ## [[আপেল]] ([[:en:Apple]]) ## [[কল]] ([[:en:Banana]]) ## [[আঙুৰ]] ([[:en:Grape]]) ## [[চয়াবিন]] ([[:en:Soybean]]) ## [[নেমু]] ([[:en:Lemon]]) ## [[কাষ্ঠবীজ]] ([[:en:Nut (fruit)]]) # [[মাংস]] ([[:en:Meat]]) # [[চেনি]] ([[:en:Sugar]]) # [[শাক-পাচলি]] ([[:en:Vegetable]]) ## [[আলু]] ([[:en:Potato]]) {{div col end}} === পানীয় === {{div col|2}} # [[বিয়েৰ]] ([[:en:Beer]]) # [[কফি]] ([[:en:Coffee]]) # [[ফলৰ ৰস]] ([[:en:Juice]]) # '''[[গাখীৰ]] ([[:en:Milk]])''' # [[চাহ]] ([[:en:Tea]]) # '''[[পানী]] ([[:en:Water]])''' # [[সুৰা]] ([[:en:Wine]]) {{div col end}} == প্ৰযুক্তি == {{div col|2}} # '''[[প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Technology]])''' # [[জৈৱপ্ৰযুক্তি]] ([[:en:Biotechnology]]) # [[কাপোৰ]] ([[:en:Clothing]]) ## [[কপাহ]] ([[:en:Cotton]]) # [[অভিযান্ত্ৰিকী]] ([[:en:Engineering]]) ## [[যন্ত্ৰ]] ([[:en:Machine]]) ## [[ৰবট]] ([[:en:Robot]]) ## [[পেঁচ-গজাল]] ([[:en:Screw]]) ## [[চকা]] ([[:en:Wheel]]) # [[ধাতুবিজ্ঞান]] ([[:en:Metallurgy]]) # [[নেন'প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Nanotechnology]]) {{div col end}} === যোগাযোগ === {{div col|2}} # '''[[যোগাযোগ]] ([[:en:Communication]])''' # [[কিতাপ]] ([[:en:Book]]) # '''[[তথ্য]] ([[:en:Information]])''' ## [[বিশ্বকোষ]] ([[:en:Encyclopedia]]) # [[সাংবাদিকতা]] ([[:en:Journalism]]) ## [[বাতৰিকাকত]] ([[:en:Newspaper]]) ## [[গণমাধ্যম]] ([[:en:Mass media]]) # [[মুদ্ৰণ]] ([[:en:Printing]]) # [[টেলিফোন]] ([[:en:Telephone]]) {{div col end}} === অণুবিদ্যুৎ বা ইলেক্ট্ৰনিক্স === {{div col|2}} # [[অণুবিদ্যুৎ]] ([[:en:Electronics]]) ## [[বৈদ্যুতিক প্ৰবাহ]] ([[:en:Electric current]]) ## [[কম্পনাংক]] ([[:en:Frequency]]) # উপাদান ## [[ধাৰক]] ([[:en:Capacitor]]) ## [[আৱেশক]] ([[:en:Inductor]]) ## [[ট্ৰানজিষ্টৰ]] ([[:en:Transistor]]) ## [[ডায়ড]] ([[:en:Diode]]) ## [[ৰোধক]] ([[:en:Resistor]]) ## [[ৰূপান্তৰক]] ([[:en:Transformer]]) {{div col end}} ==== কম্পিউটাৰ আৰু ইণ্টাৰনেট ==== {{div col|2}} # '''[[কম্পিউটাৰ]] ([[:en:Computer]])''' ## [[হাৰ্ড ডিস্ক ড্ৰাইভ]] ([[:en:Hard disk drive]]) ## [[চেণ্ট্ৰেল প্ৰচেছিং ইউনিট]] ([[:en:Central processing unit]]) # [[কৃত্ৰিম বুদ্ধিমত্তা]] ([[:en:Artificial intelligence]]) # [[তথ্য প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Information technology]]) ## [[এলগৰিথম আৰু ডেইটা ষ্ট্ৰাকচাৰ]] ([[:en:Algorithm]]) # [[ইণ্টাৰনেট]] ([[:en:Internet]]) ## [[ইমেইল]] ([[:en:Email]]) ## [[ৱৰ্ল্ড ৱাইড ৱেব]] ([[:en:World Wide Web]]) # [[অপাৰেটিং চিষ্টেম]] ([[:en:Operating system]]) # [[প্ৰগ্ৰামিং ভাষা]] ([[:en:Programming language]]) # [[ছফ্টৱেৰ]] ([[:en:Software]]) {{div col end}} === শক্তি আৰু ইন্ধন === {{div col|2}} # [[নবীকৰণীয় শক্তি]] ([[:en:Renewable energy]]) # [[বিদ্যুৎ]] ([[:en:Electricity]]) ## [[পাৰমাণবিক শক্তি]] ([[:en:Nuclear power]]) # [[জীৱাশ্ম ইন্ধন]] ([[:en:Fossil fuel]]) # [[অন্তৰ্দাহী ইঞ্জিন]] ([[:en:Internal combustion engine]]) # [[বাষ্প যন্ত্ৰ]] ([[:en:Steam engine]]) # [[জুই]] ([[:en:Fire]]) {{div col end}} === সামগ্ৰী === {{div col|2}} # [[কাঁচ]] ([[:en:Glass]]) # [[কাগজ]] ([[:en:Paper]]) # [[প্লাষ্টিক]] ([[:en:Plastic]]) # [[কাঠ]] ([[:en:Wood]]) {{div col end}} === যাতায়াত === {{div col|2}} # [[যাতায়াত]] ([[:en:Transport]]) # [[বিমান]] ([[:en:Aircraft]]) # [[গাড়ী]] ([[:en:Automobile]]) # [[চাইকেল]] ([[:en:Bicycle]]) # [[ডুব-জাহাজ]] ([[:en:Submarine]]) # [[জাহাজ]] ([[:en:Ship]]) # [[ৰেলগাড়ী]] ([[:en:Train]]) {{div col end}} === অস্ত্ৰশস্ত্ৰ === {{div col|2}} # [[অস্ত্ৰ]] ([[:en:Weapon]]) ## [[তৰোৱাল]] ([[:en:Sword]]) # [[আগ্নেয়াস্ত্ৰ]] ([[:en:Firearm]]) ## [[মেছিন গান]] ([[:en:Machine gun]]) # [[পাৰমাণবিক অস্ত্ৰ]] ([[:en:Nuclear weapon]]) ## [[টেঙ্ক]] ([[:en:Tank]]) # [[বিস্ফোৰক সামগ্ৰী]] ([[:en:Explosive material]]) ## [[বাৰুদ]] ([[:en:Gunpowder]]) {{div col end}} == কলা আৰু বিনোদন == {{div col|2}} # '''[[সংস্কৃতি]] ([[:en:Culture]])''' # '''[[কলা]] ([[:en:Art]])''' ## [[কমিক্‌ছ]] ([[:en:Comics]]) ## [[চিত্ৰকলা]] ([[:en:Painting]]) ## [[ফটোগ্ৰাফী]] ([[:en:Photography]]) ## [[ভাস্কৰ্য]] ([[:en:Sculpture]]) ## [[মৃৎশিল্প]] ([[:en:Pottery]]) # [[নৃত্য]] ([[:en:Dance]]) # [[ফেশ্বন]] ([[:en:Fashion]]) # [[থিয়েটাৰ]] ([[:en:Theatre]]) # [[কেলিগ্ৰাফী]] ([[:en:Calligraphy]]) {{div col end}} === স্থাপত্যবিদ্যা আৰু অসামৰিক অভিযান্ত্ৰিকী === {{div col|2}} # '''[[স্থাপত্যবিদ্যা]] ([[:en:Architecture]])''' # [[খিলান]] ([[:en:Arch]]) # [[দলং]] ([[:en:Bridge]]) # [[খাল]] ([[:en:Canal]]) # [[বান্ধ]] ([[:en:Dam]]) # [[গম্বুজ]] ([[:en:Dome]]) # '''[[ঘৰ]] ([[:en:House]])''' # উল্লেখযোগ্য স্থাপত্য ## [[এংকৰ ৱাট]] ([[:en:Angkor Wat]]) ## [[ক'ল'ছিয়াম]] ([[:en:Colosseum]]) ## [[চীনৰ মহাপ্ৰাচীৰ]] ([[:en:Great Wall of China]]) ## [[আইফেল টাৱাৰ]] ([[:en:Eiffel Tower]]) ## [[এম্পায়াৰ ষ্টেট বিল্ডিং]] ([[:en:Empire State Building]]) ## [[হাজিয়া চ'ফিয়া]] ([[:en:Hagia Sophia]]) ## [[পাৰ্থেনন মন্দিৰ]] ([[:en:Parthenon]]) ## [[গিজাৰ পিৰামিড পৰিসৰ]] ([[:en:Giza pyramid complex]]) ## [[ছেইণ্ট পিটাৰ্ছ বেছিলিকা]] ([[:en:St. Peter's Basilica]]) ## [[ষ্টেচু অফ লিবাৰ্টি]] ([[:en:Statue of Liberty]]) ## [[তাজমহল]] ([[:en:Taj Mahal]]) ## [[তিনি গিৰিসংকটৰ বান্ধ]] ([[:en:Three Gorges Dam]]) # [[পিৰামিড]] ([[:en:Pyramid]]) # [[মিনাৰ]] ([[:en:Tower]]) {{div col end}} === চলচ্চিত্ৰ, ৰেডিঅ' আৰু দূৰদৰ্শন === {{div col|2}} # '''[[চলচ্চিত্ৰ]] ([[:en:Film]])''' ## [[এনিমেছন]] ([[:en:Animation]]) # '''[[অনাতাঁৰ প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Radio]])''' # '''[[দূৰদৰ্শন]] ([[:en:Television]])''' {{div col end}} ===সংগীত=== # '''[[সংগীত]] ([[:en:Music]])''' # [[গান]] ([[:en:Song]]) # উল্লেখযোগ্য সংগীতৰ প্ৰকাৰ ## [[ব্লুজ্]] ([[:en:Blues]]) ## [[শাস্ত্ৰীয় সংগীত]] ([[:en:Classical music]]) ### [[অপেৰা]] ([[:en:Opera]]) ### [[চিম্ফ'নি]] ([[:en:Symphony]]) ## [[ইলেকট্ৰনিক সংগীত]] ([[:en:Electronic music]]) ## [[ফ্লেমেংক']] ([[:en:Flamenco]]) ## [[হিপ হ'প]] ([[:en:Hip hop]]) ## [[জ্যেজ]] ([[:en:Jazz]]) ## [[ৰেগে]] ([[:en:Reggae]]) ## [[ৰক সংগীত]] ([[:en:Rock music]]) ## [[চাম্বা]] ([[:en:Samba]]) # উল্লেখযোগ্য বাদ্যযন্ত্ৰ ## [[ঢোল]] ([[:en:Drum]]) ## [[বাঁহী]] ([[:en:Flute]]) ## [[গীটাৰ]] ([[:en:Guitar]]) ## [[পিয়ান']] ([[:en:Piano]]) ## [[ট্ৰাম্পেট]] ([[:en:Trumpet]]) ## [[ভায়'লিন]] ([[:en:Violin]]) === বিনোদন === {{div col|2}} # '''[[খেল]] ([[:en:Game]])''' ## [[বেকগেমন]] ([[:en:Backgammon]]) ## [[দবা খেল]] ([[:en:Chess]]) ## [[গ' খেল]] ([[:en:Go (game)]]) ## [[ভিডিঅ' গেম]] ([[:en:Video game]]) # [[জুৱা খেল]] ([[:en:Gambling]]) # [[সমৰ কলা]] ([[:en:Martial arts]]) ## [[কাৰাটে]] ([[:en:Karate]]) ## [[জুদো]] ([[:en:Judo]]) # [[অলিম্পিক]] ([[:en:Olympic Games]]) # '''[[ক্ৰীড়া]] ([[:en:Sport]])''' ## [[এথলেটিকছ]] ([[:en:Sport of athletics]]) ## [[বেছবল]] ([[:en:Baseball]]) ## [[বাস্কেটবল]] ([[:en:Basketball]]) ## [[ক্ৰিকেট]] ([[:en:Cricket]]) ## [[ফুটবল]] ([[:en:Association football]]) ## [[গল্ফ]] ([[:en:Golf]]) ## [[ৰাগবী]] ([[:en:Rugby football]]) ## [[টেনিছ]] ([[:en:Tennis]]) # '''[[খেলনা]] ([[:en:Toy]])''' {{div col end}} == ইতিহাস == # '''[[ইতিহাস]] ([[:en:History]])''' ==== প্ৰাক-ইতিহাস আৰু প্ৰাচীন বিশ্ব‎ ==== {{div col|2}} # [[প্ৰাক-ইতিহাস]] ([[:en:Prehistory]]) # [[প্ৰস্তৰ যুগ]] ([[:en:Stone Age]]) # [[ব্ৰঞ্জ যুগ]] ([[:en:Bronze Age]]) # [[লৌহ যুগ]] ([[:en:Iron Age]]) # [[মেচ'পটেমিয়া]] ([[:en:Mesopotamia]]) # [[সুমেৰ]] ([[:en:Sumer]]) # [[প্ৰাচীন ইজিপ্ট]] ([[:en:Ancient Egypt]]) # [[প্ৰাচীন গ্ৰীচ]] ([[:en:Ancient Greece]]) # [[ৰোমান সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Roman Empire]]) # [[হান ৰাজবংশ]] ([[:en:Han Dynasty]]) # [[গুপ্ত সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Gupta Empire]]) {{div col end}} ==== মধ্যযুগ আৰু প্ৰাৰম্ভিক আধুনিক যুগ ==== {{div col|2}} # [[আব্বাচীয় খিলাফত]] ([[:en:Abbasid Caliphate]]) # [[ইউৰোপীয় জ্ঞানোদয়]] ([[:en:Age of Enlightenment]]) # [[এজটেক]] ([[:en:Aztecs]]) # [[বাইজেণ্টাইন সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Byzantine Empire]]) # [[ক্ৰুচেদ]] ([[:en:Crusades]]) # [[পবিত্ৰ ৰোমান সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Holy Roman Empire]]) # [[ইনকা সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Inca Empire]]) # [[মালি সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Mali Empire]]) # [[মায়ান সভ্যতা]] ([[:en:Mayan Civilization]]) # [[মধ্যযুগ]] ([[:en:Middle Ages]]) # [[মংগোল সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Mongol Empire]]) # [[মিং ৰাজবংশ]] ([[:en:Ming Dynasty]]) # [[ওস্মানীয় সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Ottoman Empire]]) # [[খ্ৰীষ্টান ধৰ্মসংস্কাৰ আন্দোলন]] ([[:en:Protestant Reformation]]) # [[নৱ-জাগৰণ]] ([[:en:Renaissance]]) # [[টাং সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Tang Dynasty]]) # [[ভাইকিং]] ([[:en:Vikings]]) {{div col end}} ==== আধুনিক যুগ ==== {{div col|2}} # [[আৰব-ইজৰাইল বিবাদ]] ([[:en:Arab-Israeli conflict]]) # [[আমেৰিকান গৃহ যুদ্ধ]] ([[:en:American Civil War]]) # [[বৰ্ণবৈষম্য নীতি]] ([[:en:Apartheid]]) # '''[[ব্ৰিটিছ সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:British Empire]])''' # '''[[শীতল যুদ্ধ]] ([[:en:Cold War]])''' # [[সাংস্কৃতিক বিপ্লৱ]] ([[:en:Cultural Revolution]]) # '''[[ফৰাচী বিপ্লৱ]] ([[:en:French Revolution]])''' # [[মহামন্দা]] ([[:en:Great Depression]]) # [[ইহুদী গণহত্যা]] ([[:en:The Holocaust]]) # '''[[শিল্প বিপ্লৱ]] ([[:en:Industrial Revolution]])''' # [[নাজী জাৰ্মানী]] ([[:en:Nazi Germany]]) # [[মেইজি পুনৰ্গঠন]] ([[:en:Meiji Restoration]]) <!-- most significant event in Japanese history --> # [[ৰুছ বিপ্লৱ]] ([[:en:Russian Revolution]]) # [[চিং ৰাজবংশ]] ([[:en:Qing Dynasty]]) # [[ভিয়েটনাম যুদ্ধ]] ([[:en:Vietnam War]]) # '''[[প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধ]] ([[:en:World War I]])''' # '''[[দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধ]] ([[:en:World War II]])''' {{div col end}} == ভূগোল == {{div col|2}} এই অংশত ভূগোলৰ কিছুমান সাধাৰণ ধাৰণা আৰু পৃথিৱীৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ ভৌগোলিক অঞ্চলসমূহ তালিকাভূক্ত কৰা হৈছে। # '''[[ভূগোল]] ([[:en:Geography]])''' # '''[[চহৰ]] ([[:en:City]])''' # '''[[মহাদেশ]] ([[:en:Continent]])''' # [[অৰণ্য]] ([[:en:Forest]]) # [[পৰ্বত]] ([[:en:Mountain]]) # [[মৰুভূমি]] ([[:en:Desert]]) # [[সুমেৰু]] ([[:en:North Pole]]) # '''[[মহাসাগৰ]] ([[:en:Ocean]])''' # [[নদী]] ([[:en:River]]) # '''[[সাগৰ]] ([[:en:Sea]])''' # [[কুমেৰু]] ([[:en:South Pole]]) === মহাদেশ আৰু প্ৰমুখ অঞ্চল === # '''[[আফ্ৰিকা]] ([[:en:Africa]])''' # '''[[এণ্টাৰ্কটিকা]] ([[:en:Antarctica]])''' # '''[[এছিয়া]] ([[:en:Asia]])''' # '''[[ইউৰোপ]] ([[:en:Europe]])''' # [[মধ্যপ্ৰাচ্য]] ([[:en:Middle East]]) # '''[[উত্তৰ আমেৰিকা]] ([[:en:North America]])''' # '''[[ওচেনিয়া]] ([[:en:Oceania]])''' # '''[[দক্ষিণ আমেৰিকা]] ([[:en:South America]])''' {{div col end}} === দেশ === {{div col|3}} [[সাৰ্বভৌম ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ তালিকা]]ত থকা আটাইবোৰ দেশৰে প্ৰবন্ধ ৱিকিপিডিয়াত থকাটো বাঞ্ছনীয়। পিছে সৰু ৱিকিপিডিয়াবোৰৰ বাবে ইয়াত কিছুমান দেশক অধিক প্ৰাধন্য দিয়া হৈছে। # [[আফগানিস্তান]] ([[:en:Afghanistan]]) # [[আলজেৰিয়া]] ([[:en:Algeria]]) # [[আৰ্জেণ্টিনা]] ([[:en:Argentina]]) # [[অষ্ট্ৰেলিয়া]] ([[:en:Australia]]) # [[অষ্ট্ৰিয়া]] ([[:en:Austria]]) # [[বাংলাদেশ]] ([[:en:Bangladesh]]) # '''[[ব্ৰাজিল]] ([[:en:Brazil]])''' # [[কানাডা]] ([[:en:Canada]]) # '''[[চীন]] ([[:en:China]])''' # [[কংগো গণৰাজ্য]] ([[:en:Democratic Republic of the Congo]]) # [[কিউবা]] ([[:en:Cuba]]) # [[ইজিপ্ত]] ([[:en:Egypt]]) # [[ইথিঅ'পিয়া]] ([[:en:Ethiopia]]) # '''[[ফ্ৰান্স]] ([[:en:France]])''' # '''[[জাৰ্মানী]] ([[:en:Germany]])''' # '''[[ভাৰত]] ([[:en:India]])''' # [[ইণ্ডোনেছিয়া]] ([[:en:Indonesia]]) # '''[[ইৰান]] [[:en:Iran]])''' # [[ইৰাক]] ([[:en:Iraq]]) # [[ইজৰাইল]] ([[:en:Israel]]) # '''[[ইটালী]] ([[:en:Italy]])''' # '''[[জাপান]] ([[:en:Japan]])''' # [[মেক্সিকো]] ([[:en:Mexico]]) # [[নেডাৰলেণ্ডচ]] ([[:en:Netherlands]]) # [[নিউজিলেণ্ড]] ([[:en:New Zealand]]) # [[নাইজেৰিয়া]] ([[:en:Nigeria]]) # [[পাকিস্তান]] ([[:en:Pakistan]]) # [[পোলেণ্ড]] ([[:en:Poland]]) # [[পৰ্তুগাল]] ([[:en:Portugal]]) # '''[[ৰাছিয়া]] ([[:en:Russia]])''' # [[চৌদি আৰৱ]] ([[:en:Saudi Arabia]]) # [[ছিংগাপুৰ]] ([[:en:Singapore]]) # [[দক্ষিণ আফ্ৰিকা]] ([[:en:South Africa]]) # [[দক্ষিণ কোৰিয়া]] ([[:en:South Korea]]) # '''[[স্পেইন]] ([[:en:Spain]])''' # [[ছুদান]] ([[:en:Sudan]]) # [[ছুইজাৰলেণ্ড]] ([[:en:Switzerland]]) # [[তাঞ্জানিয়া]] ([[:en:Tanzania]]) # [[থাইলেণ্ড]] ([[:en:Thailand]]) # [[তুৰস্ক]] ([[:en:Turkey]]) # [[ইউক্ৰেইন]] ([[:en:Ukraine]]) # '''[[যুক্তৰাজ্য]] ([[:en:United Kingdom]])''' # '''[[আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]] ([[:en:United States]])''' # [[ভেটিকান চিটি]] ([[:en:Vatican City]]) # [[ভেনিজুৱেলা]] ([[:en:Venezuela]]) # [[ভিয়েটনাম]] ([[:en:Vietnam]]) {{div col end}} === নগৰ === {{div col|3}} # [[আমষ্টাৰডাম]] ([[:en:Amsterdam]]) # [[এথেনছ]] ([[:en:Athens]]) # [[বাগদাদ]] ([[:en:Baghdad]]) # [[বেংকক]] ([[:en:Bangkok]]) # '''[[বেইজিং]] ([[:en:Beijing]])''' # '''[[বাৰ্লিন]] ([[:en:Berlin]])''' # [[বগোটা]] ([[:en:Bogotá]]) # [[ব্ৰুচেলছ]] ([[:en:Brussels]]) # [[ব্যুনেচ আইৰিচ]] ([[:en:Buenos Aires]]) # [[কাইৰো]] ([[:en:Cairo]]) # [[কেপ টাউন]] ([[:en:Cape Town]]) # [[ডামাস্কাছ]] ([[:en:Damascus]]) # [[দিল্লী]] ([[:en:Delhi]]) # [[ঢাকা]] ([[:en:Dhaka]]) # [[ডুবাই]] ([[:en:Dubai]]) # [[হংকং]] ([[:en:Hong Kong]]) # [[ইষ্টানবুল]] ([[:en:Istanbul]]) # [[জাকাৰ্টা]] ([[:en:Jakarta]]) # '''[[জেৰুজালেম]] ([[:en:Jerusalem]])''' # [[কৰাচী]] ([[:en:Karachi]]) # [[কিনাশাচা]] ([[:en:Kinshasa]]) # [[কলকাতা]] ([[:en:Kolkata]]) # [[লাগ'চ]] ([[:en:Lagos]]) # '''[[লণ্ডন]] ([[:en:London]])''' # [[লচ এঞ্জেলচ]] ([[:en:Los Angeles]]) # [[মাড্ৰিড]] ([[:en:Madrid]]) # [[মক্কা]] ([[:en:Mecca]]) # [[মেক্সিকো চিটি]] ([[:en:Mexico City]]) # '''[[মস্কো]] ([[:en:Moscow]])''' # [[মুম্বাই]] ([[:en:Mumbai]]) # [[নাইৰোবি]] ([[:en:Nairobi]]) # '''[[নিউয়ৰ্ক মহানগৰ]] ([[:en:New York City]])''' # '''[[পেৰিছ]] ([[:en:Paris]])''' # [[ৰিঅ' ডি জেনেৰ']] ([[:en:Rio de Janeiro]]) # '''[[ৰোম]] ([[:en:Rome]])''' # '''[[চেণ্ট পিটাৰছবাৰ্গ]] ([[:en:Saint Petersburg]])''' # [[চাও পাওল']] ([[:en:São Paulo]]) # [[ছিউল]] ([[:en:Seoul]]) # [[ছাংহাই]] ([[:en:Shanghai]]) # [[ছিডনী]] ([[:en:Sydney]]) # [[তেহৰাণ]] ([[:en:Tehran]]) # '''[[টকিঅ']] ([[:en:Tokyo]])''' # [[ভিয়েনা]] ([[:en:Vienna]]) # [[ৱাশ্বিংটন ডি.চি.]] ([[:en:Washington, D.C.]]) {{div col end}} === জলাঞ্চল === {{div col|3}} # '''[[আমাজান নদী]] ([[:en:Amazon River]])''' # [[উত্তৰ মহাসাগৰ]] ([[:en:Arctic Ocean]]) # '''[[আটলাণ্টিক মহাসাগৰ]] ([[:en:Atlantic Ocean]])''' # [[বাল্টিক সাগৰ]] ([[:en:Baltic Sea]]) # [[কৃষ্ণ সাগৰ]] ([[:en:Black Sea]]) # [[কেৰিবিয়ান সাগৰ]] ([[:en:Caribbean Sea]]) # [[কাস্পিয়ান সাগৰ]] ([[:en:Caspian Sea]]) # [[কংগো নদী]] ([[:en:Congo River]]) # [[ডানয়ুব নদী]] ([[:en:Danube]]) # [[গঙ্গা নদী]] ([[:en:Ganges]]) # [[বৃহৎ প্ৰবাল প্ৰাচীৰ]] ([[:en:Great Barrier Reef]]) # [[বৃহৎ হ্ৰদসমূহ]] ([[:en:Great Lakes]]) # '''[[ভাৰত মহাসাগৰ]] ([[:en:Indian Ocean]])''' # [[সিন্ধু নদী]] ([[:en:Indus River]]) # [[বৈকাল হ্ৰদ]] ([[:en:Lake Baikal]]) # [[টাংগান্যিকা হ্ৰদ]] ([[:en:Lake Tanganyika]]) # [[ভিক্টোৰিয়া হ্ৰদ]] ([[:en:Lake Victoria]]) # [[ভূমধ্য সাগৰ]] ([[:en:Mediterranean Sea]]) # [[মিছিছিপি নদী]] ([[:en:Mississippi River]]) # [[নাইজাৰ নদী]] ([[:en:Niger River]]) # '''[[নীল নদী]] ([[:en:Nile]])''' # [[উত্তৰ সাগৰ]] ([[:en:North Sea]]) # '''[[প্ৰশান্ত মহাসাগৰ]] ([[:en:Pacific Ocean]])''' # [[পানামা খাল]] ([[:en:Panama Canal]]) # [[ৰাইন]] ([[:en:Rhine]]) # [[ছুৱেজ খাল]] ([[:en:Suez Canal]]) # [[দক্ষিণ মহাসাগৰ]] ([[:en:Southern Ocean]]) # [[ভল্গা নদী]] ([[:en:Volga River]]) # [[য়াংজে নদী]] ([[:en:Yangtze River]]) # [[হোৱাংহো নদী]] ([[:en:Yellow River]]) {{div col end}} === পৰ্বত আৰু মৰুভূমি === # [[এল্পছ]] ([[:en:Alps]]) # [[এণ্ডিছ]] ([[:en:Andes]]) # '''[[হিমালয়]] ([[:en:Himalayas]])''' ## [[মাউণ্ট এভাৰেষ্ট]] ([[:en:Mount Everest]]) # [[মাউণ্ট কিলিমাঞ্জাৰ']] ([[:en:Mount Kilimanjaro]]) # [[ৰকি পৰ্বতমালা]] ([[:en:Rocky Mountains]]) # '''[[চাহাৰা মৰুভূমি]] ([[:en:Sahara]])''' {{Core topics}} [[শ্ৰেণী:ৱিকিপিডিয়াৰ অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধ|*]] sojnaezl2ak1iriwrndoqhvrygouayp 450858 450834 2024-12-03T18:22:09Z Kandarpajit Kallol 6257 450858 wikitext text/x-wiki {{ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/Level/Nav bar}} {{Shortcut|WP:VA|WP:VITAL}} <span style="font-size: 115%; font-weight: bold"><span style="color: red">বিশেষ দ্ৰষ্টব্য:</span> এই তালিকাখন মেটা-ৱিকিৰ [[:meta:List of articles every Wikipedia should have|গোলকীয় তালিকাৰ]] প্ৰতিলিপি। অনুগ্ৰহ কৰি এই তালিকাখন পোনপটিয়াকৈ সলনি নকৰে যেন। আপুনি যদি কোনো বিষয় ইয়াত সংযোগ কৰিব বিচাৰে, প্ৰথমে মেটা-ৱিকিৰ [[:meta:Talk:List of articles every Wikipedia should have|আলোচনা পৃষ্ঠাত]] আলোচনা কৰক। কোনো বিষয় সংযোগ বা বিলোপ কৰিবৰ বাবে উপযুক্ত যুক্তি দৰ্শোৱা প্ৰয়োজন। </span> এই তালিকাখনত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা প্ৰবন্ধসমূহ প্ৰতিখন ৱিকিপিডিয়াতে থকাতো অত্যাৱশ্যকীয় হিচাপে বিবেচনা কৰা হয়। এই প্ৰবন্ধসমূহ উচ্চ মানদণ্ডৰ তথা নিৰ্বাচিত প্ৰবন্ধ হোৱাটো বাঞ্ছনীয়। অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াতো এই প্ৰবন্ধসমূহ থকাটো প্ৰয়োজনীয়। আপুনিও এই প্ৰবন্ধসমূহ সৃষ্টি বা বিস্তাৰ কৰাত সহায় কৰিব পাৰে। অধিক সহায়ৰ বাবে [[সহায়:সমল|ইয়াত]] ক্লিক কৰক। এই পৃষ্ঠাত '''ৱিকিপিডিয়াৰ ১,০০০ অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধ'''ক তালিকাভুক্ত কৰা হৈছে। এই তালিকা হৈছে ৱিকিপিডিয়াৰ অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকাৰ তৃতীয় স্তৰ। ১০,০০০ প্ৰবন্ধ সমৃদ্ধ বিস্তাৰিত তালিকা চতুৰ্থ স্তৰৰ এখনো [[ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/বিস্তাৰিত|ইয়াত]] উপলব্ধ আছে। আন দুখন চমু তালিকা ক্ৰমে দ্বিতীয় স্তৰৰ [[ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/স্তৰ/২|১০০টা প্ৰবন্ধ]] আৰু প্ৰথম স্তৰৰ [[ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/স্তৰ/১|শীৰ্ষ ১০টা প্ৰবন্ধও]] আছে। এই তালিকাখনৰ নবীনতম সংস্কৰণটোৰ বাবে [[:meta:List of articles every Wikipedia should have|এই লিঙ্কটো]] চাব পাৰে। [[ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/ভাৰতীয় ভাষাৰ ৱিকিপিডিয়া|পঞ্চম স্তৰৰ]] আন এখন তালিকা আছে, যিখনত ভাৰতীয় ভাষাৰ ৱিকিপিডিয়াবোৰত থাকিব লগা অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা দিয়া হৈছে। {{Progress bar|{{#expr:(100-((302/1000)*100))}} |text = প্ৰবন্ধ সৃষ্টি কৰা হ'ল}} {{TOCright}} {| class="wikitable" width="40%" |+ বিষয়বস্তু অনুসৰি প্ৰবন্ধৰ সংখ্যা |- ! বিষয়!! প্ৰবন্ধৰ সংখ্যা!! প্ৰবন্ধ আছে!! প্ৰবন্ধ নাই |- | জীৱনী || ২০৪ || ১১২ || ৯২ |- | দৰ্শন আৰু মনোবিজ্ঞান || ১৮ || ১৩ || ৫ |- | বিশ্ববীক্ষা আৰু ধৰ্ম || ২৫ || ১৭ || ৮ |- | সমাজ বিজ্ঞান || ৭০ || ৫৪ || ১৬ |- | ভাষা আৰু সাহিত্য || ৪৬ || ২২ || ২৪ |- | প্ৰমিতি || ১২ || ১২ || ০ |- | বিজ্ঞান || ২৫৭ || ২৪১ || ১৬ |- | খাদ্য আৰু কৃষি || ৩৪ || ২৫ || ৯ |- | প্ৰযুক্তি || ৬৭ || ২৯ || ৩৮ |- | কলা আৰু বিনোদন || ৭৫ || ৩৩ || ৪২ |- | ইতিহাস || ৪৬ || ২১ || ২৫ |- | ভূগোল || ১৪৬ || ১২১ || ২৫ |- | '''মুঠ''' || '''১০০০''' || '''৭০০''' || '''৩০০''' |} <small>* এই তালিকাখন অন্তিমবাৰৰ বাবে ৩ ডিচেম্বৰ ২০২৪-ত সংশোধন কৰা হৈছিল। </small> == জীৱনী == === শিল্পী আৰু স্থপতিবিদ === {{div col|2}} # [[লী ক'ৰবাজিয়ে]] ([[:en:Le Corbusier]]) # [[চালভাড' ডালি]] ([[:en:Salvador Dalí]]) # [[এলব্ৰেখট ড্যুৰাৰ]] ([[:en:Albrecht Dürer]]) # '''[[ভিনচেণ্ট ভেন গঘ]] ([[:en:Vincent van Gogh]])''' # [[ফ্ৰান্সিছক' গয়া]] ([[:en:Francisco Goya]]) # [[কাটুশ্বিকা হ'কচাই]] ([[:en:Hokusai]]) # [[ফ্ৰিদা কাল']] ([[:en:Frida Kahlo]]) # '''[[লিঅ'নাৰ্ড' দা ভিন্সি]] ([[:en:Leonardo da Vinci]])''' # [[হেনৰি মেটিশ্ব]] ([[:en:Henri Matisse]]) # '''[[মাইকেলেঞ্জেল']] ([[:en:Michelangelo]])''' # '''[[পাব্‌ল' পিকাছ']] ([[:en:Pablo Picasso]])''' # [[ৰাফায়েল]] ([[:en:Raphael]]) # '''[[ৰে'ম্ব্ৰেণ্ট]] ([[:en:Rembrandt]])''' # [[পিটাৰ পল ৰুবেন্স]] ([[:en:Peter Paul Rubens]]) # [[মিমাৰ চিনান]] ([[:en:Mimar Sinan]]) # [[ডিয়েগো ৱেলাজকেজ]] ([[:en:Diego Velázquez]]) # [[এণ্ডি ৱাৰহ'ল]] ([[:en:Andy Warhol]]) # [[ফ্ৰেঙ্ক লইড ৰাইট]] ([[:en:Frank Lloyd Wright]]) {{div col end}} === লেখক, নাট্যকাৰ আৰু কবি === {{div col|2}} # [[চাৰ্লছ ডিকেন্স]] ([[:en:Charles Dickens]]) # [[ফিওদোৰ দস্তয়েভস্কি]] ([[:en:Fyodor Dostoevsky]]) # [[নাগিব মাহফুজ]] ([[:en:Naguib Mahfouz]]) # [[গাব্ৰিয়েল গাৰ্ছিয়া মাৰ্কেছ]] ([[:en:Gabriel García Márquez]]) # [[হোমাৰ]] ([[:en:Homer]]) # [[ফ্ৰান্‌জ কাফ্‌কা]] ([[:en:Franz Kafka]]) # [[কালিদাস]] ([[:en:Kālidāsa]]) # [[মাৰ্চেল প্ৰুষ্ট]] ([[:en:Marcel Proust]]) # [[উইলিয়াম শ্বেইকছপীয়েৰ]] ([[:en:William Shakespeare]]) # [[ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰ]] ([[:en:Rabindranath Tagore]]) # [[লীঅ' টলষ্টয়]] ([[:en:Leo Tolstoy]]) # [[মাৰ্ক টোৱেইন]] ([[:en:Mark Twain]]) # [[দান্তে আলিগিয়েৰি]] ([[:en:Dante Alighieri]]) # [[আবু নুৱাচ]] ([[:en:Abu Nuwas]]) # [[হান্স খ্ৰীষ্টিয়ান এণ্ডাৰচন]] ([[:en:Hans Christian Andersen]]) # [[মাৎসু বাসো]] ([[:en:Matsuo Bashō]]) # [[হাফিজ শ্বিৰাজী]] ([[:en:Hafez]]) # [[হোৰ্হে লুইচ বৰ্হেচ]] ([[:en:Jorge Luis Borges]]) # [[লৰ্ড বায়ৰন]] ([[:en:Lord Byron]]) # [[মিগেল দে চেৰ্ভানটেচ]] ([[:en:Miguel de Cervantes]]) # [[জেফ্ৰী চচাৰ]] ([[:en:Geoffrey Chaucer]]) # [[এণ্টন চেকভ]] ([[:en:Anton Chekhov]]) # [[য়োহান ভোল্ফগেং ফন গ্যোটে]] ([[:en:Johann Wolfgang von Goethe]]) # [[ভিক্টৰ হিউগ']] ([[:en:Victor Hugo]]) # [[জেমছ জয়ছ]] ([[:en:James Joyce]]) # [[লি বাই]] ([[:en:Li Bai]]) # [[মলিয়েৰ]] ([[:en:Molière]]) # [[অ'ভিদ]] ([[:en:Ovid]]) # [[আলেকজেণ্ডাৰ পুস্কিন]] ([[:en:Alexander Pushkin]]) # [[সোফোক্লেচ]] ([[:en:Sophocles]]) # [[ভেৰ্গিল]] ([[:en:Virgil]]) {{div col end}} === সুৰকাৰ আৰু সঙ্গীতশিল্পী === {{div col|2}} # [[দ্য বিটল্‌চ]] ([[:en:The Beatles]]) # '''[[লুটৱিস ফান বিটহ'ফন]] ([[:en:Ludwig van Beethoven]])''' # [[লুইচ আৰ্মষ্ট্ৰং]] ([[:en:Louis Armstrong]]) # '''[[য়োহান চাবাষ্টিয়ান বাখ]] ([[:en:Johann Sebastian Bach]])''' # [[য়োহানেচ ব্ৰাম্স]] ([[:en:Johannes Brahms]]) # [[ফ্ৰেডেৰিক চোপাঁ]] ([[:en:Frédéric Chopin]]) # [[এণ্টনিন দ্ভাৰাক]] ([[:en:Antonín Dvořák]]) # [[জৰ্জ ফেড্ৰিক হাণ্ডেল]] ([[:en:Georg Frideric Handel]]) # [[জোছেফ হেইডেন]] ([[:en:Joseph Haydn]]) # [[গুস্তৱ মাহলাৰ]] ([[:en:Gustav Mahler]]) # '''[[মোৎজাৰ্ট]] ([[:en:Wolfgang Amadeus Mozart]])''' # [[জিয়'ভানি পিয়েৰলুইগি দা পেলেষ্ট্ৰিনা]] ([[:en:Giovanni Pierluigi da Palestrina]]) # [[এদিত পিয়াফ]] ([[:en:Édith Piaf]]) # [[এলভিচ প্ৰেচলি]] ([[:en:Elvis Presley]]) # [[জ্যাক'ম' পুচ্চিনি]] ([[:en:Giacomo Puccini]]) # [[ফ্ৰান্‌জ সুবৰ্ট]] ([[:en:Franz Schubert]]) # '''[[আইগৰ ষ্ট্ৰাভিন্সকি]] ([[:en:Igor Stravinsky]])''' # [[পিওটাৰ ইলিচ চালইকভস্কি]] ([[:en:Pyotr Ilyich Tchaikovsky]]) # [[জিছেপ্পে ভেৰ্দি]] ([[:en:Giuseppe Verdi]]) # [[এণ্টোনিয়' ভিভাল্ডি]] ([[:en:Antonio Vivaldi]]) # '''[[ৰিচাৰ্ড ৱেগনাৰ]] ([[:en:Richard Wagner]])''' {{div col end}} === অভিযাত্ৰী আৰু ভ্ৰমণকাৰী === {{div col|2}} # [[নীল আৰ্মষ্ট্ৰং]] ([[:en:Neil Armstrong]]) # '''[[ক্ৰিষ্টোফাৰ কলম্বাছ]] ([[:en:Christopher Columbus]])''' # [[জেমছ কুক]] ([[:en:James Cook]]) # '''[[য়ুৰি গেগেৰিন]] ([[:en:Yuri Gagarin]])''' # [[ভাস্কো দা গামা]] ([[:en:Vasco da Gama]]) # [[ইবন বটুতা]] ([[:en:Ibn Battuta]]) # '''[[ফাৰ্ডিনেণ্ড মেগালান]] ([[:en:Ferdinand Magellan]])''' # [[মাৰ্ক’ প’ল’]] ([[:en:Marco Polo]]) # [[ৰুৱাল আমুন্সেন]] ([[:en:Roald Amundsen]]) # [[জ্যেক কাৰ্টিয়ে]] ([[:en:Jacques Cartier]]) # [[এৰ্ণান কৰ্টেছ]] ([[:en:Hernán Cortés]]) # [[চেং হো]] ([[:en:Zheng He]]) {{div col end}} === চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক, চিত্ৰনাট্যকাৰ আৰু অভিনয় শিল্পী === {{div col|2}} # [[ইংমাৰ বাৰ্গমেন]] ([[:en:Ingmar Bergman]]) # [[ছাৰা বাৰ্নহাৰ্ট]] ([[:en:Sarah Bernhardt]]) # [[চাৰ্লি চেপলিন]] ([[:en:Charlie Chaplin]]) # [[মাৰ্লিন ডিট্ৰিস]] ([[:en:Marlene Dietrich]]) # [[ৱাল্ট ডিজনী]] ([[:en:Walt Disney]]) # [[ছেৰ্গেই আইজেনষ্টাইন]] ([[:en:Sergei Eisenstein]]) # [[আলফ্ৰেড হিচকক]] ([[:en:Alfred Hitchcock]]) # [[ষ্টেনলি কুবৰিক]] ([[:en:Stanley Kubrick]]) # [[আকিৰা কুৰোছাৱা]] ([[:en:Akira Kurosawa]]) # [[মেৰিলিন মন্‌ৰ']] ([[:en:Marilyn Monroe]]) # [[সত্যজিৎ ৰায়]] ([[:en:Satyajit Ray]]) # [[ষ্টিভেন স্পিলবাৰ্গ]] ([[:en:Steven Spielberg]]) # [[ফেডেৰিক' ফেল্লিনি]] ([[:en:Federico Fellini]]) {{div col end}} === উদ্ভাৱক, বিজ্ঞানী আৰু গণিতজ্ঞ === {{div col|3}} # '''[[আৰ্কিমিডিছ]] ([[:en:Archimedes]])''' # [[টিম বাৰ্নাৰ্ছ লী]] ([[:en:Tim Berners-Lee]]) # [[ব্ৰহ্মগুপ্ত]] ([[:en:Brahmagupta]]) # '''[[নিক'লাচ ক'পাৰ্নিকাচ]] ([[:en:Nicolaus Copernicus]])''' # '''[[মেৰী কুৰী]] ([[:en:Marie Curie]])''' # '''[[চাৰ্লছ ডাৰউইন]] ([[:en:Charles Darwin]])''' # '''[[টমাছ আলভা এডিচন]] ([[:en:Thomas Edison]])''' # '''[[এলবাৰ্ট আইনষ্টাইন]] ([[:en:Albert Einstein]])''' # '''[[ইউক্লিড]] ([[:en:Euclid]])''' # [[লিঅ'নাৰ্ড অইলাৰ]] ([[:en:Leonhard Euler]]) # [[মাইকেল ফেৰাডে]] ([[:en:Michael Faraday]]) # '''[[হেনৰী ফৰ্ড]] ([[:en:Henry Ford]])''' # '''[[গেলিলিঅ’ গেলিলি]] ([[:en:Galileo Galilei]])''' # [[কাৰ্ল ফ্ৰিডৰিখ গাউছ]] ([[:en:Carl Friedrich Gauss]]) # '''[[য়'হানেছ গুটন্‌বাৰ্গ]] ([[:en:Johannes Gutenberg]])''' # [[জহান্স কেপলাৰ]] ([[:en:Johannes Kepler]]) # [[কাৰ্ল লিনিয়াছ]] ([[:en:Carl Linnaeus]]) # '''[[আইজাক নিউটন]] ([[:en:Isaac Newton]])''' # '''[[লুই পেষ্ট'ৰ]] ([[:en:Louis Pasteur]])''' # '''[[মেক্স প্লেংক]] ([[:en:Max Planck]])''' # [[আৰ্নেষ্ট ৰাডাৰফ'ৰ্ড]] ([[:en:Ernest Rutherford]]) # '''[[নিক'লা টেছলা]] ([[:en:Nikola Tesla]])''' # '''[[এলান ট্যুৰিং]] ([[:en:Alan Turing]])''' # [[ইবন চিনা]] ([[:en:Avicenna]]) # [[এনৰিক' ফাৰ্মী]] ([[:en:Enrico Fermi]]) # [[গালেন]] ([[:en:Galen]]) # '''[[ডাভিড হিলবাৰ্ট]] ([[:en:David Hilbert]])''' # [[জেমছ প্ৰেস্কট জুল]] ([[:en:James Prescott Joule]]) # [[আল খোৱাৰিজমি]] ([[:en:Muhammad ibn Musa al-Khwarizmi]]) # [[গট‌ফ্ৰিড লাইব‌নিৎস]] ([[:en:Gottfried Wilhelm Leibniz]]) # [[জেমছ ক্লাৰ্ক মেক্সৱেল]] ([[:en:James Clerk Maxwell]]) # [[ডিমিট্ৰী মেণ্ডেলিভ]] ([[:en:Dmitri Mendeleev]]) # '''[[আৰৱিন শ্ৰুডিঙগাৰ]] ([[:en:Erwin Schrödinger]])''' # '''[[জেমছ ৱাট]] ([[:en:James Watt]])''' {{div col end}} === দাৰ্শনিক আৰু সমাজ বিজ্ঞানী === {{div col|2}} # '''[[এৰিষ্ট'টল]] ([[:en:Aristotle]])''' # [[চাণক্য]] ([[:en:Chanakya]]) # '''[[কনফুচিয়াছ]] ([[:en:Confucius]])''' # '''[[চিগ্‌মণ্ড ফ্ৰয়েড]] ([[:en:Sigmund Freud]])''' # '''[[কাৰ্ল মাৰ্ক্স]] ([[:en:Karl Marx]])''' # [[এডাম স্মিথ]] ([[:en:Adam Smith]]) # '''[[ছক্ৰেটিছ]] ([[:en:Socrates]])''' # [[জঁ-জাক ৰুছ’]] ([[:en:Jean-Jacques Rousseau]]) # '''[[ৰেনে ডেকাৰ্ট]] ([[:en:René Descartes]])''' # [[চিমন দে ব্যাভুৱাৰ]] ([[:en:Simone de Beauvoir]]) # [[ন'ম চম্‌স্কি]] ([[:en:Noam Chomsky]]) # [[জৰ্জ ৱিলহেম ফেড্ৰিক হেগেল]] ([[:en:Georg Wilhelm Friedrich Hegel]]) # [[ইবন খালদুন]] ([[:en:Ibn Khaldun]]) # '''[[ইমানুৱেল কাণ্ট]] ([[:en:Immanuel Kant]])''' # [[জন মেনাৰ্ড কেইনছ]] ([[:en:John Maynard Keynes]]) # '''[[লাউযি]] ([[:en:Laozi]])''' # '''[[জন লক]] ([[:en:John Locke]])''' # [[নিক্কোলো মাকিয়াভেল্লি]] ([[:en:Niccolò Machiavelli]]) # '''[[ফ্ৰেডৰিখ নিৎসে]] ([[:en:Friedrich Nietzsche]])''' # '''[[প্লেটো]] ([[:en:Plato]])''' # [[জঁ-পল সাত্ৰে]] ([[:en:Jean-Paul Sartre]]) # [[সিমা কিয়ান]] ([[:en:Sima Qian]]) # '''[[ভলতেয়ৰ]] ([[:en:Voltaire]])''' # [[মেক্স ৱেবাৰ]] ([[:en:Max Weber]]) # [[লুডৱিগ ৱিটগেনষ্টাইন]] ([[:en:Ludwig Wittgenstein]]) # [[চ্যু জি]] ([[:en:Zhu Xi]]) {{div col end}} === ৰাজনীতিবিদ === {{div col|3}} # [[সম্ৰাট অশোক]] ([[:en:Ashoka]]) <!-- Greatest Indian monarch of antiquity; spread Buddhism --> # '''[[নেপোলিয়ন বোনাপাৰ্ট]] ([[:en:Napoleon]])''' # [[জুলিয়াছ চিজাৰ]] ([[:en:Julius Caesar]]) # [[মোহনদাস কৰমচান্দ গান্ধী]] ([[:en:Mohandas Karamchand Gandhi]]) # '''[[চেংগিজ খান]] ([[:en:Genghis Khan]])''' # [[চে গোৱেৰা]] ([[:en:Che Guevara]]) # '''[[এডল্ফ হিটলাৰ]] ([[:en:Adolf Hitler]])''' # [[জোন অফ আৰ্ক]] ([[:en:Joan of Arc]]) # [[মাৰ্টিন লুথাৰ কিং, অনুজ]] ([[:en:Martin Luther King, Jr.]]) # '''[[ভ্লেডিমিৰ লেনিন]] ([[:en:Vladimir Lenin]])''' # [[নেলছন মেণ্ডেলা]] ([[:en:Nelson Mandela]]) # [[মাও জেদং]] ([[:en:Mao Zedong]]) # [[জৱাহৰলাল নেহৰু‎‎]] ([[:en:Jawaharlal Nehru]]) # '''[[ক্যিন ছি হোৱং]] ([[:en:Qin Shi Huang]])'''<!-- Created first Chinese state and dynasty --> # [[আকবৰ]] ([[:en:Akbar]]) # '''[[আলেকজেণ্ডাৰ]] ([[:en:Alexander the Great]])''' # [[মোস্তাফা কামাল আতাতুৰ্ক]] ([[:en:Mustafa Kemal Atatürk]]) # '''[[আগষ্টাচ]] ([[:en:Augustus]])''' # [[অটো ৱন বিজমাৰ্ক]] ([[:en:Otto von Bismarck]]) # [[সিমন বলিভাৰ]] ([[:en:Simón Bolívar]]) # [[শাৰ্লেমেন]] ([[:en:Charlemagne]]) # [[ৱিনষ্টন চাৰ্চিল]] ([[:en:Winston Churchill]]) # [[মহান কনষ্টেনটাইন]] ([[:en:Constantine the Great]]) # '''[[মহান চাইৰাচ]] ([[:en:Cyrus the Great]])''' # [[চাৰ্লচ দ্য গ'ল]] ([[:en:Charles de Gaulle]]) # [[এলিজাবেথ প্ৰথম]] ([[:en:Elizabeth I of England]]) # [[আব্ৰাহাম লিংকন]] ([[:en:Abraham Lincoln]]) # [[লুই চতুৰ্থ]] ([[:en:Louis XIV of France]]) # [[ৰোজা লাক্সেমবাৰ্গ]] ([[:en:Rosa Luxemburg]]) # [[কোৱামে নক্ৰুমা]] ([[:en:Kwame Nkrumah]]) # [[মহান পিটাৰ]] ([[:en:Peter the Great]]) # [[ফ্ৰেঙ্কলিন ৰোজাভেল্ট]] ([[:en:Franklin D. Roosevelt]]) # [[সালাহউদ্দিন]] ([[:en:Saladin]]) # [[যোছেফ ষ্টালিন]] ([[:en:Joseph Stalin]]) # [[ছুলেইমান প্ৰথম]] ([[:en:Suleiman the Magnificent]]) <!-- Greatest Ottoman sultan --> # [[চান য়াট-চেন]] ([[:en:Sun Yat-sen]]) # [[তৈমুৰ লং]] ([[:en:Timur]]) # [[ওমৰ]] ([[:en:Umar]]) <!-- Conquered Persia, Syria, Palestine, and Egypt for Islam --> # '''[[জৰ্জ ৱাশ্বিংটন]] ([[:en:George Washington]])''' {{div col end}} === ধৰ্মীয় গুৰু আৰু ধৰ্মতত্ত্ববিদ === {{div col|2}} # [[ইব্ৰাহিম]] ([[:en:Abraham]]) # [[গৌতম বুদ্ধ]] ([[:en:Buddha]]) # [[মুহাম্মাদ]] ([[:en:Muhammad]]) # [[যীশু]] ([[:en:Jesus]]) # [[টমাচ আকুইনাচ]] ([[:en:Thomas Aquinas]]) # [[হিপ্পোৰ আগষ্টিন]] ([[:en:Augustine of Hippo]]) # [[আল-গজ্জালি]] ([[:en:Al-Ghazali]]) # [[মাৰ্টিন লুথাৰ]] ([[:en:Martin Luther]]) # [[মোজেচ]] ([[:en:Moses]]) # [[নাগাৰ্জুন]] ([[:en:Nagarjuna]]) {{div col end}} == দৰ্শন আৰু মনোবিজ্ঞান == === দৰ্শন === {{div col|2}} # [[সৌন্দৰ্য]] ([[:en:Beauty]]) # [[দ্বন্দ্ববাদ]] ([[:en:Dialectic]]) # [[নীতিশাস্ত্ৰ]] ([[:en:Ethics]]) # [[জ্ঞানশাস্ত্ৰ]] ([[:en:Epistemology]]) # [[নাৰীবাদ]] ([[:en:Feminism]]) # [[স্বইচ্ছা]] ([[:en:Free will]]) # '''[[জ্ঞান]] ([[:en:Knowledge]])''' # [[তৰ্কশাস্ত্ৰ]] ([[:en:Logic]]) # [[মন]] ([[:en:Mind]]) # '''[[দৰ্শন]] ([[:en:Philosophy]])''' # [[সম্ভাৱিতা]] ([[:en:Probability]]) # [[বাস্তৱতা]] ([[:en:Reality]]) # [[সত্য]] ([[:en:Truth]]) {{div col end}} === মনোবিজ্ঞান === {{div col|2}} # '''[[আচৰণ]] ([[:en:Behavior]])''' # '''[[আবেগ]] ([[:en:Emotion]])''' # [[প্ৰেম]] ([[:en:Love]]) # [[মনোবিজ্ঞান]] ([[:en:Psychology]]) # '''[[চিন্তা]] ([[:en:Thought]])''' {{div col end}} == বিশ্ববীক্ষা আৰু ধৰ্ম == # '''[[ভগৱান]] ([[:en:God]])''' # '''[[শ্ৰুতিকথা]] ([[:en:Mythology]])''' # বিশ্ববীক্ষা দৰ্শন ## [[নাস্তিকতা]] ([[:en:Atheism]]) ## [[মৌলবাদ]] ([[:en:Fundamentalism]]) ## [[বস্তুবাদ]] ([[:en:Materialism]]) ## [[একেশ্বৰবাদ]] ([[:en:Monotheism]]) ## [[বহু-ঈশ্বৰবাদ]] ([[:en:Polytheism]]) # '''[[আত্মা]] ([[:en:Soul]])''' # '''[[ধৰ্ম]] ([[:en:Religion]])''' # উল্লৰখযোগ্য ধৰ্ম ## '''[[বৌদ্ধ ধৰ্ম]] ([[:en:Buddhism]])''' ## '''[[খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম]] ([[:en:Christianity]])''' ### [[কেথলিক গীৰ্জা]] ([[:en:Catholic Church]]) ## [[কনফুচীয়বাদ]] ([[:en:Confucianism]]) ## '''[[হিন্দু ধৰ্ম]] ([[:en:Hinduism]])''' ### [[ত্ৰিমূৰ্তি]] ([[:en:Trimurti]]) ## '''[[ইছলাম]] ([[:en:Islam]])''' ### [[ছিয়া ইছলাম]] ([[:en:Shia Islam]]) ## [[জৈন ধৰ্ম]] ([[:en:Jainism]]) ## '''[[ইহুদী ধৰ্ম]] ([[:en:Judaism]])''' ## [[শিখ ধৰ্ম]] ([[:en:Sikhism]]) ## [[তাওবাদ]] ([[:en:Taoism]]) ## [[জৰথুষ্ট্ৰবাদ]] ([[:en:Zoroastrianism]]) # আধ্যাত্মিক অভ্যসন ## [[ছুফিবাদ]] ([[:en:Sufism]]) ## [[যোগাসন]] ([[:en:Yoga]]) ## [[জেন]] ([[:en:Zen]]) == সমাজ বিজ্ঞান == {{div col|2}} # '''[[সমাজ]] ([[:en:Society]])''' # [[সভ্যতা]] ([[:en:Civilization]]) # '''[[শিক্ষা]] ([[:en:Education]])''' {{div col end}} === পৰিয়াল আৰু সম্বন্ধ === {{div col|2}} # '''[[পৰিয়াল]] ([[:en:Family]])''' # '''[[শিশু]] ([[:en:Child]])''' # [[পুৰুষ]] ([[:en:Man]]) # '''[[বিবাহ]] ([[:en:Marriage]])''' # [[মহিলা]] ([[:en:Woman]]) {{div col end}} === ৰাজনীতি === {{div col|2}} # '''[[ৰাজনীতি]] ([[:en:Politics]])''' # [[নৈৰাজ্যবাদ]] ([[:en:Anarchism]]) # [[ঔপনিৱেশিকতাবাদ]] ([[:en:Colonialism]]) # [[সাম্যবাদ]] ([[:en:Communism]]) # [[ৰক্ষণশীলতাবাদ]] ([[:en:Conservatism]]) # [[গণতন্ত্ৰ]] ([[:en:Democracy]]) # [[একনায়কত্ববাদ]] ([[:en:Dictatorship]]) # [[কূটনীতি]] ([[:en:Diplomacy]]) # [[ফেছিবাদ]] ([[:en:Fascism]]) # [[গোলকীকৰণ]] ([[:en:Globalization]]) # '''[[চৰকাৰ]] ([[:en:Government]])''' # [[মতাদৰ্শ]] ([[:en:Ideology]]) # [[সাম্ৰাজ্যবাদ]] ([[:en:Imperialism]]) # [[উদাৰনৈতিকতাবাদ]] ([[:en:Liberalism]]) # [[মাৰ্ক্সবাদ]] ([[:en:Marxism]]) # [[ৰাজতন্ত্ৰ]] ([[:en:Monarchy]]) # [[জাতীয়তাবাদ]] ([[:en:Nationalism]]) # [[গণৰাজ্য]] ([[:en:Republic]]) # [[সমাজবাদ]] ([[:en:Socialism]]) # '''[[ৰাষ্ট্ৰ]] ([[:en:State (polity)]])''' # [[ৰাজনৈতিক দল]] ([[:en:Political party]]) # [[প্ৰপাগাণ্ডা]] ([[:en:Propaganda]]) # [[সন্ত্ৰাসবাদ]] ([[:en:Terrorism]]) {{div col end}} === বাণিজ্য আৰু অৰ্থনীতি === {{div col|2}} # '''[[অৰ্থনীতি]] ([[:en:Economics]])''' # [[মূলধন (অৰ্থনীতি)]] ([[:en:Capital (economics)]]) # [[পুঁজিবাদ]] ([[:en:Capitalism]]) # [[প্ৰচলিত মুদ্ৰা (চলাৰ্থ)]] ([[:en:Currency]]) ## [[ইউৰো]] ([[:en:Euro]]) ## [[জাপানীজ য়েন]] ([[:en:Japanese yen]]) ## [[আমেৰিকান ডলাৰ]] ([[:en:United States dollar]]) # [[উদ্যোগ]] ([[:en:Industry]]) # '''[[মুদ্ৰা]] ([[:en:Money]])''' # [[কৰ]] ([[:en:Tax]]) {{div col end}} === আইন === {{div col|2}} # '''[[আইন]] ([[:en:Law]])''' # [[সংবিধান]] ([[:en:Constitution]]) {{div col end}} === আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সংস্থা === {{div col|2}} # [[আফ্ৰিকান ইউনিয়ন]] ([[:en:African Union]]) # [[আৰব লীগ]] ([[:en:Arab League]]) # [[দক্ষিণ-পূব এচিয় ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ সংগঠন]] ([[:en:ASEAN]]) # [[জাতিসমূহৰ সংঘ]] ([[:en:Commonwealth of Nations]]) <!-- [[কমনৱেলথ ৰাষ্ট্ৰ]] --> # [[ইউৰোপিয়ান ইউনিয়ন]] ([[:en:European Union]]) # '''[[ৰেডক্ৰছ]] ([[:en:International Red Cross and Red Crescent Movement]])''' # [[নাটো]] ([[:en:NATO]]) # [[ন'বেল বঁটা]] ([[:en:Nobel Prize]]) # [[অ'পেক]] ([[:en:OPEC]]) # '''[[ৰাষ্ট্ৰসংঘ]] ([[:en:United Nations]])''' ## [[আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় ন্যায়ালয়]] ([[:en:International Court of Justice]]) ## [[আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় মুদ্ৰা নিধি]] ([[:en:International Monetary Fund]]) ## [[ৰাষ্ট্ৰসংঘ শিক্ষা, বিজ্ঞান আৰু সংস্কৃতি সংস্থা]] ([[:en:UNESCO]]) ## [[মানৱ অধিকাৰৰ সাৰ্বভৌম ঘোষণাপত্ৰ]] ([[:en:Universal Declaration of Human Rights]]) ## [[বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা]] ([[:en:World Health Organization]]) # [[বিশ্ব বেংক]] ([[:en:World Bank]]) # [[বিশ্ব বাণিজ্য সংস্থা]] ([[:en:World Trade Organization]]) {{div col end}} === যুদ্ধ আৰু সৈন্যবাহিনী === {{div col|2}} # '''[[সৈন্যবাহিনী]] ([[:en:Military]])''' # '''[[শান্তি]] ([[:en:Peace]])''' # '''[[যুদ্ধ]] ([[:en:War]])''' ## [[গৃহযুদ্ধ]] ([[:en:Civil war]]) {{div col end}} === সামাজিক সমস্যা === {{div col|2}} # [[গৰ্ভপাত]] ([[:en:Abortion]]) # '''[[মৃত্যুদণ্ড]] ([[:en:Capital punishment]])''' # '''[[মানৱ অধিকাৰ]] ([[:en:Human rights]])''' # [[দৰিদ্ৰতা]] ([[:en:Poverty]]) # [[বৰ্ণবৈষম্য]] ([[:en:Racism]]) # '''[[দাসত্ত্ব]] ([[:en:Slavery]])''' {{div col end}} == ভাষা আৰু সাহিত্য == # '''[[ভাষা]] ([[:en:Language]])''' # গুৰুত্বপূৰ্ণ ভাষাসমূহ ## [[আৰবী ভাষা]] ([[:en:Arabic language]]) ## [[বঙালী ভাষা]] ([[:en:Bengali language]]) ## [[চীনা ভাষা]] ([[:en:Chinese language]]) <!--With the clarification that it is, linguistically speaking, not a single language.--> ## [[ইংৰাজী ভাষা]] ([[:en:English language]]) ## [[ফৰাচী ভাষা]] ([[:en:French language]]) ## [[জাৰ্মান ভাষা]] ([[:en:German language]]) ## [[গ্ৰীক ভাষা]] ([[:en:Greek language]]) ## [[হিব্ৰু ভাষা]] ([[:en:Hebrew language]]) ## [[হিন্দুস্তানী ভাষা]] ([[:en:Hindi-Urdu language]]) ## [[জাপানী ভাষা]] ([[:en:Japanese language]]) ## [[লেটিন ভাষা]] ([[:en:Latin language]]) ## [[ফাৰ্চী ভাষা]] ([[:en:Persian language]]) ## [[পৰ্তুগীজ ভাষা]] ([[:en:Portuguese language]]) ## [[ৰুছ ভাষা]] ([[:en:Russian language]]) ## [[সংস্কৃত]] ([[:en:Sanskrit]]) ## [[স্পেনীছ ভাষা]] ([[:en:Spanish language]]) ## [[স্বাহিলী ভাষা]] ([[:en:Swahili language]]) ## [[তুৰ্কী ভাষা]] ([[:en:Turkish language]]) # [[ভাষাবিজ্ঞান]] ([[:en:Linguistics]]) # [[ব্যাকৰণ‎]] ([[:en:Grammar]]) # '''[[শব্দ (ব্যাকৰণ‎)]] ([[:en:Word]])''' ## [[স্বনিম]] ([[:en:Phoneme]]) ## [[আখৰ (চিলেবল)]] ([[:en:Syllable]]) # '''[[লিখন পদ্ধতি]] ([[:en:Writing system]])''' ## [[আৰবী বৰ্ণমালা]] ([[:en:Arabic alphabet]]) ## [[চীনা চিহ্ন লিপি]] ([[:en:Chinese characters]]) ## [[চিৰালিক লিপি]] ([[:en:Cyrillic script]]) ## [[গ্ৰীক বৰ্ণমালা]] ([[:en:Greek alphabet]]) ## [[হানগুল লিপি]] ([[:en:Hangul]]) ## [[ৰোমান লিপি]] ([[:en:Latin alphabet]]) # [[সাক্ষৰতা]] ([[:en:Literacy]]) # '''[[অনুবাদ]] ([[:en:Translation]])''' # '''[[সাহিত্য]] ([[:en:Literature]])''' ## [[গদ্য]] ([[:en:Prose]]) ## [[দ্য আৰ্ট অফ ৱাৰ]] ([[:en:The Art of War]]) ## [[কল্প-সাহিত্য]] ([[:en:Fiction]]) ### [[আলিফ লেইলা]] ([[:en:One Thousand and One Nights]]) ## [[উপন্যাস]] ([[:en:Novel]]) ### [[ড্ৰিম অফ দা ৰেড চেম্বাৰ]] ([[:en:Dream of the Red Chamber]]) ### [[দ্য টেল অফ গেঞ্জি]] ([[:en:The Tale of Genji]]) ## '''[[কবিতা]] ([[:en:Poetry]])''' ### [[গিলগামেশৰ মহাকাব্য]] ([[:en:Epic of Gilgamesh]]) ### [[ইলিয়াদ]] ([[:en:Iliad]]) ### [[মহাভাৰত]] ([[:en:Mahābhārata]]) ### [[শাহনামা]] ([[:en:Shāhnāma]]) == প্ৰমিতি == # '''[[প্ৰমিতি]] ([[:en:Measurement]])''' # [[আন্তৰ্জাতিক একক পদ্ধতি]] ([[:en:International System of Units]]) === ভৰ, আয়তন আৰু দূৰত্ব === # [[কিলোগ্ৰাম]] ([[:en:Kilogram]]) # [[লিটাৰ]] ([[:en:Litre]]) # [[মিটাৰ]] ([[:en:Metre]]) === সময় === {{div col|2}} # '''[[দিনপঞ্জী]] ([[:en:Calendar]])''' ## [[গ্ৰেগৰিয়ান বৰ্ষপঞ্জী]] ([[:en:Gregorian calendar]]) # [[ঘড়ী]] ([[:en:Clock]]) # [[ছেকেণ্ড]] ([[:en:Second]]) # '''[[দিন]] ([[:en:Day]])''' # '''[[বছৰ]] ([[:en:Year]])''' # [[সময় অঞ্চল]] ([[:en:Time zone]]) {{div col end}} == বিজ্ঞান == # '''[[বিজ্ঞান]] ([[:en:Science]])''' # '''[[প্ৰকৃতি]] ([[:en:Nature]])''' === জ্যোতিৰ্বিজ্ঞান === {{div col|2}} # '''[[জ্যোতিৰ্বিজ্ঞান]] ([[:en:Astronomy]])''' # [[গ্ৰহাণু]] ([[:en:Asteroid]]) # '''[[মহানাদ]] ([[:en:Big Bang]])''' # '''[[কৃষ্ণগহ্বৰ]] ([[:en:Black hole]])''' # [[ধূমকেতু]] ([[:en:Comet]]) # '''[[তাৰকাৰাজ্য]] ([[:en:Galaxy]])''' ## [[হাতীপটি]] ([[:en:Milky Way]]) # '''[[চন্দ্ৰ]] ([[:en:Moon]])''' # '''[[গ্ৰহ]] ([[:en:Planet]])''' ## '''[[পৃথিৱী]] ([[:en:Earth]])''' ## [[বৃহস্পতি গ্ৰহ]] ([[:en:Jupiter]]) ## [[মঙ্গল গ্ৰহ]] ([[:en:Mars]]) ## [[বুধ গ্ৰহ]] ([[:en:Mercury]]) ## [[নেপচুন]] ([[:en:Neptune]]) ## [[শনি গ্ৰহ]] ([[:en:Saturn]]) ## [[ইউৰেনাচ]] ([[:en:Uranus]]) ## [[শুক্ৰ গ্ৰহ]] ([[:en:Venus]]) # [[সৌৰজগত]] ([[:en:Solar System]]) # [[মহাকাশ যাত্ৰা]] ([[:en:Spaceflight]]) # '''[[নক্ষত্ৰ]] ([[:en:Star]])''' ## '''[[সূৰ্য]] ([[:en:Sun]])''' # [[বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ড]] ([[:en:Universe]]) {{div col end}} === জীৱবিজ্ঞান === {{div col|2}} # '''[[জীৱবিজ্ঞান]] ([[:en:Biology]])''' # জৈৱ উপাদান ## '''[[ডি এন এ]] ([[:en:DNA]])''' ## [[উৎসেচক]] ([[:en:Enzyme]]) ## [[মাংসসাৰ]] ([[:en:Protein]]) # [[উদ্ভিদবিজ্ঞান]] ([[:en:Botany]]) # '''[[মৃত্যু]] ([[:en:Death]])''' ## [[আত্মহত্যা]] ([[:en:Suicide]]) # [[পৰিস্থিতি বিজ্ঞান]] ([[:en:Ecology]]) ## [[বিপন্ন প্ৰজাতি]] ([[:en:Endangered species]]) # [[ঘৰুৱাকৰণ]] ([[:en:Domestication]]) # '''[[জীৱন]] ([[:en:Life]])''' # [[জীৱবৈজ্ঞানিক শ্ৰেণীবিভাজন]] ([[:en:Biological classification]]) ## [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)]] ([[:en:Species]]) {{div col end}} ==== জৈবিক প্ৰক্ৰিয়া ==== # '''[[বিপাক ক্ৰিয়া]] ([[:en:Metabolism]])''' ## [[পাচন]] ([[:en:Digestion]]) ## [[সালোক সংশ্লেষণ]] ([[:en:Photosynthesis]]) ## [[শ্বাসক্ৰিয়া]] ([[:en:Breathing]]) # '''[[ক্ৰমবিকাশ]] ([[:en:Evolution]])''' # '''[[প্ৰজনন]] ([[:en:Reproduction]])''' ## [[গৰ্ভধাৰণ]] ([[:en:Pregnancy]]) ## [[লিংগ]] ([[:en:Sex]]) ==== জীৱ ==== # '''[[জীৱ]] ([[:en:Organism]])''' # '''[[প্ৰাণী]] ([[:en:Animal]])''' ## [[ঘূৰণীয়া কৃমি]] ([[:en:Nematode]]) ## [[কোমলদেহী প্ৰাণী]] ([[:en:Mollusca]]) ## [[সন্ধিপদী প্ৰাণী]] ([[:en:Arthropod]]) ### '''[[পতংগ]] ([[:en:Insect]])''' #### [[পৰুৱা]] ([[:en:Ant]]) #### [[মৌ-মাখি]] ([[:en:Bee]]) #### [[মহ]] ([[:en:Mosquito]]) ### [[মকৰা]] ([[:en:Spider]]) ## ক'ৰডাটা ### '''[[উভচৰ প্ৰাণী]] ([[:en:Amphibian]])''' ### '''[[চৰাই]] ([[:en:Bird]])''' #### [[কুকুৰা]] ([[:en:Chicken]]) #### [[পাৰ চৰাই]] ([[:en:Pigeons and doves]]) ### '''[[মাছ]] ([[:en:Fish]])''' #### [[হাংগৰ]] ([[:en:Shark]]) ### '''[[স্তন্যপায়ী প্ৰাণী]] ([[:en:Mammal]])''' #### [[উট]] ([[:en:Camel]]) #### [[মেকুৰী]] ([[:en:Cat]]) #### [[গৰু]] ([[:en:Cattle]]) #### [[কুকুৰ]] ([[:en:Dog]]) #### [[ঘোঁৰা]] ([[:en:Horse]]) #### [[ভেড়া]] ([[:en:Sheep]]) #### [[তীক্ষ্ণদন্তী প্ৰাণী]] ([[:en:Rodent]]) #### [[গাহৰি]] ([[:en:Domestic pig]]) #### [[প্ৰাইমেট]] ([[:en:Primate]]) ##### '''[[মানুহ]] ([[:en:Human]])''' #### [[সামুদ্ৰিক স্তন্যপায়ী প্ৰাণী]] ([[:en:Marine mammal]]) ##### [[তিমি]] ([[:en:Cetacea]]) ### '''[[সৰীসৃপ]] ([[:en:Reptile]])''' #### [[ডাইন’চৰ]] ([[:en:Dinosaur]]) #### [[সাপ]] ([[:en:Snake]]) # [[আৰ্কিয়া]] ([[:en:Archaea]]) # '''[[বেক্টেৰিয়া]] ([[:en:Bacteria]])''' # '''[[ভেঁকুৰ]] ([[:en:Fungus]])''' # '''[[উদ্ভিদ]] ([[:en:Plant]])''' ## [[ফুল]] ([[:en:Flower]]) ## [[বৃক্ষ]] ([[:en:Tree]]) # [[প্ৰটিষ্টা]] ([[:en:Protist]]) ==== শৰীৰস্থান ==== # '''[[শৰীৰস্থান]] ([[:en:Anatomy]])''' # [[স্তন]] ([[:en:Breast]]) # '''[[কোষ (জীৱবিজ্ঞান)]] ([[:en:Cell (biology)]])''' # [[সংবহন তন্ত্ৰ]] ([[:en:Circulatory system]]) ## [[তেজ]] ([[:en:Blood]]) ## [[হৃদযন্ত্ৰ]] ([[:en:Heart]]) # [[অন্তঃস্ৰাৱী তন্ত্ৰ]] ([[:en:Endocrine system]]) # [[পাচন নলী]] ([[:en:Human gastrointestinal tract]]) ## [[বৃহদান্ত্ৰ]] ([[:en:Large intestine]]) ## [[ক্ষুদ্ৰান্ত্ৰ]] ([[:en:Small intestine]]) ## [[যকৃৎ]] ([[:en:Liver]]) # [[পেশী]] ([[:en:Muscle]]) # [[স্নায়ু তন্ত্ৰ]] ([[:en:Nervous system]]) ## [[মস্তিষ্ক]] ([[:en:Brain]]) ## [[স্নায়ু]] ([[:en:Nerve]]) ## [[সংবেদন তন্ত্ৰ]] ([[:en:Sensory system]]) ### [[কৰ্ণ (অংগ)]] ([[:en:Ear]]) ### [[নাক]] ([[:en:Nose]]) ### [[চকু]] ([[:en:Eye]]) # [[প্ৰজনন তন্ত্ৰ]] ([[:en:Reproductive system]]) # [[শ্বাস তন্ত্ৰ]] ([[:en:Respiratory system]]) # [[কংকাল]] ([[:en:Skeleton]]) # [[চৰ্ম]] ([[:en:Skin]]) === স্বাস্থ্য আৰু চিকিৎসা বিজ্ঞান === {{div col|2}} # '''[[চিকিৎসা বিজ্ঞান]] ([[:en:Medicine]])''' # [[আসক্তি]] ([[:en:Addiction]]) ## [[ইথান'ল]] ([[:en:Ethanol]]) ## [[ধঁপাত]] ([[:en:Tobacco]]) # [[আলজেমাৰ ৰোগ]] ([[:en:Alzheimer's disease]]) # '''[[কৰ্কট ৰোগ]] ([[:en:Cancer]])''' # [[COPD]] ([[:en:COPD]]) # [[পানীলগা জ্বৰ]] ([[:en:Common cold]]) # [[দন্ত চিকিৎসা]] ([[:en:Dentistry]]) # [[প্ৰতিবন্ধকতা]] ([[:en:Disability]]) ## [[অন্ধত্ব]] ([[:en:Blindness]]) ## [[বধিৰতা]] ([[:en:Deafness]]) # [[মানসিক বিসংগতি]] ([[:en:Mental disorder]]) # '''[[ৰোগ]] ([[:en:Disease]])''' # [[মৃগীৰোগ]] ([[:en:Epilepsy]]) # [[ঔষধ]] ([[:en:Pharmaceutical drug]]) ## [[প্ৰতিজৈৱিক]] ([[:en:Antibiotic]]) # '''[[স্বাস্থ্য]] ([[:en:Health]])''' # [[Gastroenteritis]] ([[:en:Gastroenteritis]]) # [[মূৰৰ বিষ]] ([[:en:Headache]]) # [[মাইঅ'কাৰ্দিয়েল ইনফাৰ্কচন]] ([[:en:Heart attack]]) # [[প্ৰতিৰোধ তন্ত্ৰ]] ([[:en:Immune system]]) # '''[[মেলেৰিয়া]] ([[:en:Malaria]])''' # [[অপুষ্টি]] ([[:en:Malnutrition]]) # [[ঋতুস্ৰাৱ]] ([[:en:Menstruation]]) # [[মেদবহুলতা]] ([[:en:Obesity]]) # [[বৈশ্বিক মহামাৰী]] ([[:en:Pandemic]]) # [[নিউম'নিয়া]] ([[:en:Pneumonia]]) # [[প'লিঅ'মায়েলাইটিছ]] ([[:en:Poliomyelitis]]) # [[যৌন সংক্ৰামক ৰোগ]] ([[:en:Sexually transmitted disease]]) ## '''[[এইড্‌ছ]] ([[:en:AIDS]])''' # [[ষ্ট্ৰ'ক]] ([[:en:Stroke]]) # [[যক্ষ্মা]] ([[:en:Tuberculosis]]) # [[বহুমূত্ৰ ৰোগ]] ([[:en:Diabetes mellitus]]) # '''[[ছিটা]] ([[:en:Vaccine]])''' # [[ভাইৰাছ]] ([[:en:Virus]]) ## [[ইনফ্লুৱেঞ্জা]] ([[:en:Influenza]]) ## [[বৰআই]] ([[:en:Smallpox]]) {{div col end}} === ৰসায়ন বিজ্ঞান === {{div col|2}} # '''[[ৰসায়ন বিজ্ঞান]] ([[:en:Chemistry]])''' # [[অজৈৱ ৰসায়ন]] ([[:en:Inorganic chemistry]]) # [[জৈৱ ৰসায়ন]] ([[:en:Biochemistry]]) ## [[হৰম'ন]] ([[:en:Hormone]]) # [[ৰাসায়নিক যৌগ]] ([[:en:Chemical compound]]) ## [[অম্ল]] ([[:en:Acid]]) ## [[ক্ষাৰ]] ([[:en:Base (chemistry)]]) ## [[লৱণ]] ([[:en:Salt]]) # '''[[ৰাসায়নিক মৌল]] ([[:en:Chemical element]])''' ## '''[[পৰ্যাবৃত্ত তালিকা]] ([[:en:Periodic table]])''' ## [[এলুমিনিয়াম]] ([[:en:Aluminium]]) ## [[কাৰ্বন]] ([[:en:Carbon]]) ## [[তাম]] ([[:en:Copper]]) ## '''[[সোণ]] ([[:en:Gold]])''' ## '''[[উদজান]] ([[:en:Hydrogen]])''' ## '''[[লো]] ([[:en:Iron]])''' ## [[নাইট্ৰ'জেন]] ([[:en:Nitrogen]]) ## '''[[অম্লজান]] ([[:en:Oxygen]])''' ## [[ৰূপ]] ([[:en:Silver]]) ## [[টিন]] ([[:en:Tin]]) # [[জৈৱিক ৰসায়ন]] ([[:en:Organic chemistry]]) ## [[এলক'হল]] ([[:en:Alcohol]]) ## [[শৰ্কৰা]] ([[:en:Carbohydrate]]) ## [[লিপিড]] ([[:en:Lipid]]) # '''[[অণু]] ([[:en:Molecule]])''' # [[বৈশ্লেষিক ৰসায়ন]] ([[:en:Analytical chemistry]]) # [[ভৌত ৰসায়ন]] ([[:en:Physical chemistry]]) {{div col end}} === পৃথিৱী বিজ্ঞান === # [[হিমস্খলন]] ([[:en:Avalanche]]) # '''[[জলবায়ু]] ([[:en:Climate]])''' ## [[এল নিনয়'–দক্ষিণ দোলন]] ([[:en:El Niño–Southern Oscillation]]) ## [[গোলকীয় উষ্ণতা বৃদ্ধি]] ([[:en:Global warming]]) # [[ভূমিকম্প]] ([[:en:Earthquake]]) # '''[[ভূ-বিজ্ঞান]] ([[:en:Geology]])''' ## '''[[খনিজ পদাৰ্থ]] ([[:en:Mineral]])''' ### [[হীৰা]] ([[:en:Diamond]]) ## [[ফলক বিৱৰ্তন]] ([[:en:Plate tectonics]]) ## [[শিল]] ([[:en:Rock]]) # [[প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগ]] ([[:en:Natural disaster]]) ## [[বানপানী]] ([[:en:Flood]]) ## [[ছুনামি]] ([[:en:Tsunami]]) # [[আগ্নেয়গিৰি]] ([[:en:Volcano]]) # '''[[বতৰ]] ([[:en:Weather]])''' ## [[ডাৱৰ]] ([[:en:Cloud]]) ## [[বৰষুণ]] ([[:en:Rain]]) ## [[তুষাৰ]] ([[:en:Snow]]) ## [[ঘূৰ্ণীবতাহ]] ([[:en:Tornado]]) ## [[ক্ৰান্তীয় ঘূৰ্ণীবতাহ]] ([[:en:Tropical cyclone]]) ## [[বতাহ]] ([[:en:Wind]]) === পদাৰ্থ বিজ্ঞান === # '''[[পদাৰ্থ বিজ্ঞান]] ([[:en:Physics]])''' # [[ত্বৰণ]] ([[:en:Acceleration]]) # '''[[পৰমাণু]] ([[:en:Atom]])''' # '''[[শক্তি]] ([[:en:Energy]])''' ## [[শক্তিৰ সংৰক্ষণশীলতা]] ([[:en:Conservation of energy]]) # '''[[বিদ্যুৎ চুম্বকীয় বিকিৰণ]] ([[:en:Electromagnetic radiation]])''' ## [[অৱলোহিত ৰশ্মি]] ([[:en:Infrared]]) ## [[অতিবেঙুনীয়া ৰশ্মি]] ([[:en:Ultraviolet]]) ## [[পোহৰ]] ([[:en:Light]]) ### '''[[ৰং]] ([[:en:Color]])''' # [[ধ্ৰুপদী বলবিজ্ঞান]] ([[:en:Classical mechanics]]) # '''[[বল]] ([[:en:Force]])''' ## [[বিদ্যুত চুম্বকত্ব]] ([[:en:Electromagnetism]]) ### [[চুম্বকীয় ক্ষেত্ৰ]] ([[:en:Magnetic field]]) ## [[মহাকৰ্ষণ]] ([[:en:Gravitation]]) ## [[প্ৰবল অন্তৰাক্ৰিয়া]] ([[:en:Strong interaction]]) ## [[দুৰ্বল অন্তৰাক্ৰিয়া]] ([[:en:Weak interaction]]) # [[চুম্বক]] ([[:en:Magnet]]) # '''[[ভৰ]] ([[:en:Mass]])''' # '''[[ধাতু]] ([[:en:Metal]])''' ## [[তীখা]] ([[:en:Steel]]) # [[নিউক্লীয় বিভাজন]] ([[:en:Nuclear fission]]) # '''[[পদাৰ্থৰ অৱস্থা]] ([[:en:State of matter]])''' ## [[গেছ|গেছীয়]] ([[:en:Gas]]) ## [[জুলীয়া]] ([[:en:Liquid]]) ## [[প্লাজমা]] ([[:en:Plasma]]) ## [[কঠিন]] ([[:en:Solid]]) # [[কোৱাণ্টাম বলবিজ্ঞান]] ([[:en:Quantum mechanics]]) # [[তেজস্ক্ৰিয়তা]] ([[:en:Radioactive decay]]) # '''[[সাধাৰণ আপেক্ষিকতাবাদ]] ([[:en:General relativity]])''' # [[বিশেষ আপেক্ষিকতাবাদ তত্ত্ব]] ([[:en:Special relativity]]) # [[অৰ্ধপৰিবাহী]] ([[:en:Semiconductor]]) # '''[[শব্দ]] ([[:en:Sound]])''' # '''[[বেগ]] ([[:en:Velocity]])''' ## [[পোহৰৰ বেগ]] ([[:en:Speed of light]]) # [[উষ্ণতা]] ([[:en:Temperature]]) # '''[[সময়]] ([[:en:Time]])''' # [[তাপগতি বিজ্ঞান]] ([[:en:Thermodynamics]]) # [[ভেকুৱাম]] ([[:en:Vacuum]]) === গণিত === {{div col|2}} # '''[[গণিত]] ([[:en:Mathematics]])''' # '''[[পাটীগণিত]] ([[:en:Arithmetic]])''' ## [[ঘাতাংক]] ([[:en:Logarithm]]) ## '''[[সংখ্যা]] ([[:en:Number]])''' ## [[সংখ্যাতত্ত্ব]] ([[:en:Number theory]]) # '''[[বীজগণিত]] ([[:en:Algebra]])''' ## [[জটিল সংখ্যা]] ([[:en:Complex number]]) ## [[সমীকৰণ]] ([[:en:Equation]]) ## [[ৰৈখিক বীজগণিত]] ([[:en:Linear algebra]]) # '''[[জ্যামিতি]] ([[:en:Geometry]])''' ## [[কোণ]] ([[:en:Angle]]) ## [[ক্ষেত্ৰফল]] ([[:en:Area]]) ## [[স্থানাঙ্ক প্ৰণালী]] ([[:en:Coordinate system]]) ## [[পাই]] ([[:en:Pi]]) ## [[পাইথেগাৰাছৰ উপপাদ্য]] ([[:en:Pythagorean theorem]]) ## [[সমমিতি]] ([[:en:Symmetry]]) ## [[ত্ৰিকোণমিতি]] ([[:en:Trigonometry]]) # [[গাণিতিক বিশ্লেষণ]] ([[:en:Mathematical analysis]]) ## [[অৱকলনীয় সমীকৰণ]] ([[:en:Differential equation]]) ## [[সাংখ্যিক বিশ্লেষণ]] ([[:en:Numerical analysis]]) # সম্ভাৱিতা আৰু পৰিসংখ্যা ## [[পৰিসংখ্যা]] ([[:en:Statistics]]) # যুক্তিতত্ত্ব আৰু আধাৰ ## [[ফলন]] ([[:en:Function (mathematics)]]) ## [[অসীম]] ([[:en:Infinity]]) ## [[গাণিতিক প্ৰমাণ]] ([[:en:Mathematical proof]]) ## [[সংহতি তত্ত্ব]] ([[:en:Set theory]]) {{div col end}} == খাদ্য আৰু কৃষি == === কৃষি === # '''[[কৃষি]] ([[:en:Agriculture]])''' ## [[জলসিঞ্চন]] ([[:en:Irrigation]]) ## [[নাঙল]] ([[:en:Plough]]) ===খাদ্য=== {{div col|2}} # '''[[খাদ্য]] ([[:en:Food]])''' # [[পাউৰুটী]] ([[:en:Bread]]) # [[খাদ্যশস্য]] ([[:en:Cereal]]) ## [[যৱ]] ([[:en:Barley]]) ## [[গোমধান]] ([[:en:Maize]]) ## [[অ'ট]] ([[:en:Oat]]) ## [[চাউল]] ([[:en:Rice]]) ## [[ৰাই]] ([[:en:Rye]]) ## [[জোৱাৰ]] ([[:en:Sorghum]]) ## [[ঘেঁহু]] ([[:en:Wheat]]) # [[পনীৰ]] ([[:en:Cheese]]) # [[চকলেট]] ([[:en:Chocolate]]) # [[মৌ]] ([[:en:Honey]]) # [[ফল]] ([[:en:Fruit]]) ## [[আপেল]] ([[:en:Apple]]) ## [[কল]] ([[:en:Banana]]) ## [[আঙুৰ]] ([[:en:Grape]]) ## [[চয়াবিন]] ([[:en:Soybean]]) ## [[নেমু]] ([[:en:Lemon]]) ## [[কাষ্ঠবীজ]] ([[:en:Nut (fruit)]]) # [[মাংস]] ([[:en:Meat]]) # [[চেনি]] ([[:en:Sugar]]) # [[শাক-পাচলি]] ([[:en:Vegetable]]) ## [[আলু]] ([[:en:Potato]]) {{div col end}} === পানীয় === {{div col|2}} # [[বিয়েৰ]] ([[:en:Beer]]) # [[কফি]] ([[:en:Coffee]]) # [[ফলৰ ৰস]] ([[:en:Juice]]) # '''[[গাখীৰ]] ([[:en:Milk]])''' # [[চাহ]] ([[:en:Tea]]) # '''[[পানী]] ([[:en:Water]])''' # [[সুৰা]] ([[:en:Wine]]) {{div col end}} == প্ৰযুক্তি == {{div col|2}} # '''[[প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Technology]])''' # [[জৈৱপ্ৰযুক্তি]] ([[:en:Biotechnology]]) # [[কাপোৰ]] ([[:en:Clothing]]) ## [[কপাহ]] ([[:en:Cotton]]) # [[অভিযান্ত্ৰিকী]] ([[:en:Engineering]]) ## [[যন্ত্ৰ]] ([[:en:Machine]]) ## [[ৰবট]] ([[:en:Robot]]) ## [[পেঁচ-গজাল]] ([[:en:Screw]]) ## [[চকা]] ([[:en:Wheel]]) # [[ধাতুবিজ্ঞান]] ([[:en:Metallurgy]]) # [[নেন'প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Nanotechnology]]) {{div col end}} === যোগাযোগ === {{div col|2}} # '''[[যোগাযোগ]] ([[:en:Communication]])''' # [[কিতাপ]] ([[:en:Book]]) # '''[[তথ্য]] ([[:en:Information]])''' ## [[বিশ্বকোষ]] ([[:en:Encyclopedia]]) # [[সাংবাদিকতা]] ([[:en:Journalism]]) ## [[বাতৰিকাকত]] ([[:en:Newspaper]]) ## [[গণমাধ্যম]] ([[:en:Mass media]]) # [[মুদ্ৰণ]] ([[:en:Printing]]) # [[টেলিফোন]] ([[:en:Telephone]]) {{div col end}} === অণুবিদ্যুৎ বা ইলেক্ট্ৰনিক্স === {{div col|2}} # [[অণুবিদ্যুৎ]] ([[:en:Electronics]]) ## [[বৈদ্যুতিক প্ৰবাহ]] ([[:en:Electric current]]) ## [[কম্পনাংক]] ([[:en:Frequency]]) # উপাদান ## [[ধাৰক]] ([[:en:Capacitor]]) ## [[আৱেশক]] ([[:en:Inductor]]) ## [[ট্ৰানজিষ্টৰ]] ([[:en:Transistor]]) ## [[ডায়ড]] ([[:en:Diode]]) ## [[ৰোধক]] ([[:en:Resistor]]) ## [[ৰূপান্তৰক]] ([[:en:Transformer]]) {{div col end}} ==== কম্পিউটাৰ আৰু ইণ্টাৰনেট ==== {{div col|2}} # '''[[কম্পিউটাৰ]] ([[:en:Computer]])''' ## [[হাৰ্ড ডিস্ক ড্ৰাইভ]] ([[:en:Hard disk drive]]) ## [[চেণ্ট্ৰেল প্ৰচেছিং ইউনিট]] ([[:en:Central processing unit]]) # [[কৃত্ৰিম বুদ্ধিমত্তা]] ([[:en:Artificial intelligence]]) # [[তথ্য প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Information technology]]) ## [[এলগৰিথম আৰু ডেইটা ষ্ট্ৰাকচাৰ]] ([[:en:Algorithm]]) # [[ইণ্টাৰনেট]] ([[:en:Internet]]) ## [[ইমেইল]] ([[:en:Email]]) ## [[ৱৰ্ল্ড ৱাইড ৱেব]] ([[:en:World Wide Web]]) # [[অপাৰেটিং চিষ্টেম]] ([[:en:Operating system]]) # [[প্ৰগ্ৰামিং ভাষা]] ([[:en:Programming language]]) # [[ছফ্টৱেৰ]] ([[:en:Software]]) {{div col end}} === শক্তি আৰু ইন্ধন === {{div col|2}} # [[নবীকৰণীয় শক্তি]] ([[:en:Renewable energy]]) # [[বিদ্যুৎ]] ([[:en:Electricity]]) ## [[পাৰমাণবিক শক্তি]] ([[:en:Nuclear power]]) # [[জীৱাশ্ম ইন্ধন]] ([[:en:Fossil fuel]]) # [[অন্তৰ্দাহী ইঞ্জিন]] ([[:en:Internal combustion engine]]) # [[বাষ্প যন্ত্ৰ]] ([[:en:Steam engine]]) # [[জুই]] ([[:en:Fire]]) {{div col end}} === সামগ্ৰী === {{div col|2}} # [[কাঁচ]] ([[:en:Glass]]) # [[কাগজ]] ([[:en:Paper]]) # [[প্লাষ্টিক]] ([[:en:Plastic]]) # [[কাঠ]] ([[:en:Wood]]) {{div col end}} === যাতায়াত === {{div col|2}} # [[যাতায়াত]] ([[:en:Transport]]) # [[বিমান]] ([[:en:Aircraft]]) # [[গাড়ী]] ([[:en:Automobile]]) # [[চাইকেল]] ([[:en:Bicycle]]) # [[ডুব-জাহাজ]] ([[:en:Submarine]]) # [[জাহাজ]] ([[:en:Ship]]) # [[ৰেলগাড়ী]] ([[:en:Train]]) {{div col end}} === অস্ত্ৰশস্ত্ৰ === {{div col|2}} # [[অস্ত্ৰ]] ([[:en:Weapon]]) ## [[তৰোৱাল]] ([[:en:Sword]]) # [[আগ্নেয়াস্ত্ৰ]] ([[:en:Firearm]]) ## [[মেছিন গান]] ([[:en:Machine gun]]) # [[পাৰমাণবিক অস্ত্ৰ]] ([[:en:Nuclear weapon]]) ## [[টেঙ্ক]] ([[:en:Tank]]) # [[বিস্ফোৰক সামগ্ৰী]] ([[:en:Explosive material]]) ## [[বাৰুদ]] ([[:en:Gunpowder]]) {{div col end}} == কলা আৰু বিনোদন == {{div col|2}} # '''[[সংস্কৃতি]] ([[:en:Culture]])''' # '''[[কলা]] ([[:en:Art]])''' ## [[কমিক্‌ছ]] ([[:en:Comics]]) ## [[চিত্ৰকলা]] ([[:en:Painting]]) ## [[ফটোগ্ৰাফী]] ([[:en:Photography]]) ## [[ভাস্কৰ্য]] ([[:en:Sculpture]]) ## [[মৃৎশিল্প]] ([[:en:Pottery]]) # [[নৃত্য]] ([[:en:Dance]]) # [[ফেশ্বন]] ([[:en:Fashion]]) # [[থিয়েটাৰ]] ([[:en:Theatre]]) # [[কেলিগ্ৰাফী]] ([[:en:Calligraphy]]) {{div col end}} === স্থাপত্যবিদ্যা আৰু অসামৰিক অভিযান্ত্ৰিকী === {{div col|2}} # '''[[স্থাপত্যবিদ্যা]] ([[:en:Architecture]])''' # [[খিলান]] ([[:en:Arch]]) # [[দলং]] ([[:en:Bridge]]) # [[খাল]] ([[:en:Canal]]) # [[বান্ধ]] ([[:en:Dam]]) # [[গম্বুজ]] ([[:en:Dome]]) # '''[[ঘৰ]] ([[:en:House]])''' # উল্লেখযোগ্য স্থাপত্য ## [[এংকৰ ৱাট]] ([[:en:Angkor Wat]]) ## [[ক'ল'ছিয়াম]] ([[:en:Colosseum]]) ## [[চীনৰ মহাপ্ৰাচীৰ]] ([[:en:Great Wall of China]]) ## [[আইফেল টাৱাৰ]] ([[:en:Eiffel Tower]]) ## [[এম্পায়াৰ ষ্টেট বিল্ডিং]] ([[:en:Empire State Building]]) ## [[হাজিয়া চ'ফিয়া]] ([[:en:Hagia Sophia]]) ## [[পাৰ্থেনন মন্দিৰ]] ([[:en:Parthenon]]) ## [[গিজাৰ পিৰামিড পৰিসৰ]] ([[:en:Giza pyramid complex]]) ## [[ছেইণ্ট পিটাৰ্ছ বেছিলিকা]] ([[:en:St. Peter's Basilica]]) ## [[ষ্টেচু অফ লিবাৰ্টি]] ([[:en:Statue of Liberty]]) ## [[তাজমহল]] ([[:en:Taj Mahal]]) ## [[তিনি গিৰিসংকটৰ বান্ধ]] ([[:en:Three Gorges Dam]]) # [[পিৰামিড]] ([[:en:Pyramid]]) # [[মিনাৰ]] ([[:en:Tower]]) {{div col end}} === চলচ্চিত্ৰ, ৰেডিঅ' আৰু দূৰদৰ্শন === {{div col|2}} # '''[[চলচ্চিত্ৰ]] ([[:en:Film]])''' ## [[এনিমেছন]] ([[:en:Animation]]) # '''[[অনাতাঁৰ প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Radio]])''' # '''[[দূৰদৰ্শন]] ([[:en:Television]])''' {{div col end}} ===সংগীত=== # '''[[সংগীত]] ([[:en:Music]])''' # [[গান]] ([[:en:Song]]) # উল্লেখযোগ্য সংগীতৰ প্ৰকাৰ ## [[ব্লুজ্]] ([[:en:Blues]]) ## [[শাস্ত্ৰীয় সংগীত]] ([[:en:Classical music]]) ### [[অপেৰা]] ([[:en:Opera]]) ### [[চিম্ফ'নি]] ([[:en:Symphony]]) ## [[ইলেকট্ৰনিক সংগীত]] ([[:en:Electronic music]]) ## [[ফ্লেমেংক']] ([[:en:Flamenco]]) ## [[হিপ হ'প]] ([[:en:Hip hop]]) ## [[জ্যেজ]] ([[:en:Jazz]]) ## [[ৰেগে]] ([[:en:Reggae]]) ## [[ৰক সংগীত]] ([[:en:Rock music]]) ## [[চাম্বা]] ([[:en:Samba]]) # উল্লেখযোগ্য বাদ্যযন্ত্ৰ ## [[ঢোল]] ([[:en:Drum]]) ## [[বাঁহী]] ([[:en:Flute]]) ## [[গীটাৰ]] ([[:en:Guitar]]) ## [[পিয়ান']] ([[:en:Piano]]) ## [[ট্ৰাম্পেট]] ([[:en:Trumpet]]) ## [[ভায়'লিন]] ([[:en:Violin]]) === বিনোদন === {{div col|2}} # '''[[খেল]] ([[:en:Game]])''' ## [[বেকগেমন]] ([[:en:Backgammon]]) ## [[দবা খেল]] ([[:en:Chess]]) ## [[গ' খেল]] ([[:en:Go (game)]]) ## [[ভিডিঅ' গেম]] ([[:en:Video game]]) # [[জুৱা খেল]] ([[:en:Gambling]]) # [[সমৰ কলা]] ([[:en:Martial arts]]) ## [[কাৰাটে]] ([[:en:Karate]]) ## [[জুদো]] ([[:en:Judo]]) # [[অলিম্পিক]] ([[:en:Olympic Games]]) # '''[[ক্ৰীড়া]] ([[:en:Sport]])''' ## [[এথলেটিকছ]] ([[:en:Sport of athletics]]) ## [[বেছবল]] ([[:en:Baseball]]) ## [[বাস্কেটবল]] ([[:en:Basketball]]) ## [[ক্ৰিকেট]] ([[:en:Cricket]]) ## [[ফুটবল]] ([[:en:Association football]]) ## [[গল্ফ]] ([[:en:Golf]]) ## [[ৰাগবী]] ([[:en:Rugby football]]) ## [[টেনিছ]] ([[:en:Tennis]]) # '''[[খেলনা]] ([[:en:Toy]])''' {{div col end}} == ইতিহাস == # '''[[ইতিহাস]] ([[:en:History]])''' ==== প্ৰাক-ইতিহাস আৰু প্ৰাচীন বিশ্ব‎ ==== {{div col|2}} # [[প্ৰাক-ইতিহাস]] ([[:en:Prehistory]]) # [[প্ৰস্তৰ যুগ]] ([[:en:Stone Age]]) # [[ব্ৰঞ্জ যুগ]] ([[:en:Bronze Age]]) # [[লৌহ যুগ]] ([[:en:Iron Age]]) # [[মেচ'পটেমিয়া]] ([[:en:Mesopotamia]]) # [[সুমেৰ]] ([[:en:Sumer]]) # [[প্ৰাচীন ইজিপ্ট]] ([[:en:Ancient Egypt]]) # [[প্ৰাচীন গ্ৰীচ]] ([[:en:Ancient Greece]]) # [[ৰোমান সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Roman Empire]]) # [[হান ৰাজবংশ]] ([[:en:Han Dynasty]]) # [[গুপ্ত সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Gupta Empire]]) {{div col end}} ==== মধ্যযুগ আৰু প্ৰাৰম্ভিক আধুনিক যুগ ==== {{div col|2}} # [[আব্বাচীয় খিলাফত]] ([[:en:Abbasid Caliphate]]) # [[ইউৰোপীয় জ্ঞানোদয়]] ([[:en:Age of Enlightenment]]) # [[এজটেক]] ([[:en:Aztecs]]) # [[বাইজেণ্টাইন সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Byzantine Empire]]) # [[ক্ৰুচেদ]] ([[:en:Crusades]]) # [[পবিত্ৰ ৰোমান সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Holy Roman Empire]]) # [[ইনকা সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Inca Empire]]) # [[মালি সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Mali Empire]]) # [[মায়ান সভ্যতা]] ([[:en:Mayan Civilization]]) # [[মধ্যযুগ]] ([[:en:Middle Ages]]) # [[মংগোল সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Mongol Empire]]) # [[মিং ৰাজবংশ]] ([[:en:Ming Dynasty]]) # [[ওস্মানীয় সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Ottoman Empire]]) # [[খ্ৰীষ্টান ধৰ্মসংস্কাৰ আন্দোলন]] ([[:en:Protestant Reformation]]) # [[নৱ-জাগৰণ]] ([[:en:Renaissance]]) # [[টাং সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Tang Dynasty]]) # [[ভাইকিং]] ([[:en:Vikings]]) {{div col end}} ==== আধুনিক যুগ ==== {{div col|2}} # [[আৰব-ইজৰাইল বিবাদ]] ([[:en:Arab-Israeli conflict]]) # [[আমেৰিকান গৃহ যুদ্ধ]] ([[:en:American Civil War]]) # [[বৰ্ণবৈষম্য নীতি]] ([[:en:Apartheid]]) # '''[[ব্ৰিটিছ সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:British Empire]])''' # '''[[শীতল যুদ্ধ]] ([[:en:Cold War]])''' # [[সাংস্কৃতিক বিপ্লৱ]] ([[:en:Cultural Revolution]]) # '''[[ফৰাচী বিপ্লৱ]] ([[:en:French Revolution]])''' # [[মহামন্দা]] ([[:en:Great Depression]]) # [[ইহুদী গণহত্যা]] ([[:en:The Holocaust]]) # '''[[শিল্প বিপ্লৱ]] ([[:en:Industrial Revolution]])''' # [[নাজী জাৰ্মানী]] ([[:en:Nazi Germany]]) # [[মেইজি পুনৰ্গঠন]] ([[:en:Meiji Restoration]]) <!-- most significant event in Japanese history --> # [[ৰুছ বিপ্লৱ]] ([[:en:Russian Revolution]]) # [[চিং ৰাজবংশ]] ([[:en:Qing Dynasty]]) # [[ভিয়েটনাম যুদ্ধ]] ([[:en:Vietnam War]]) # '''[[প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধ]] ([[:en:World War I]])''' # '''[[দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধ]] ([[:en:World War II]])''' {{div col end}} == ভূগোল == {{div col|2}} এই অংশত ভূগোলৰ কিছুমান সাধাৰণ ধাৰণা আৰু পৃথিৱীৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ ভৌগোলিক অঞ্চলসমূহ তালিকাভূক্ত কৰা হৈছে। # '''[[ভূগোল]] ([[:en:Geography]])''' # '''[[চহৰ]] ([[:en:City]])''' # '''[[মহাদেশ]] ([[:en:Continent]])''' # [[অৰণ্য]] ([[:en:Forest]]) # [[পৰ্বত]] ([[:en:Mountain]]) # [[মৰুভূমি]] ([[:en:Desert]]) # [[সুমেৰু]] ([[:en:North Pole]]) # '''[[মহাসাগৰ]] ([[:en:Ocean]])''' # [[নদী]] ([[:en:River]]) # '''[[সাগৰ]] ([[:en:Sea]])''' # [[কুমেৰু]] ([[:en:South Pole]]) === মহাদেশ আৰু প্ৰমুখ অঞ্চল === # '''[[আফ্ৰিকা]] ([[:en:Africa]])''' # '''[[এণ্টাৰ্কটিকা]] ([[:en:Antarctica]])''' # '''[[এছিয়া]] ([[:en:Asia]])''' # '''[[ইউৰোপ]] ([[:en:Europe]])''' # [[মধ্যপ্ৰাচ্য]] ([[:en:Middle East]]) # '''[[উত্তৰ আমেৰিকা]] ([[:en:North America]])''' # '''[[ওচেনিয়া]] ([[:en:Oceania]])''' # '''[[দক্ষিণ আমেৰিকা]] ([[:en:South America]])''' {{div col end}} === দেশ === {{div col|3}} [[সাৰ্বভৌম ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ তালিকা]]ত থকা আটাইবোৰ দেশৰে প্ৰবন্ধ ৱিকিপিডিয়াত থকাটো বাঞ্ছনীয়। পিছে সৰু ৱিকিপিডিয়াবোৰৰ বাবে ইয়াত কিছুমান দেশক অধিক প্ৰাধন্য দিয়া হৈছে। # [[আফগানিস্তান]] ([[:en:Afghanistan]]) # [[আলজেৰিয়া]] ([[:en:Algeria]]) # [[আৰ্জেণ্টিনা]] ([[:en:Argentina]]) # [[অষ্ট্ৰেলিয়া]] ([[:en:Australia]]) # [[অষ্ট্ৰিয়া]] ([[:en:Austria]]) # [[বাংলাদেশ]] ([[:en:Bangladesh]]) # '''[[ব্ৰাজিল]] ([[:en:Brazil]])''' # [[কানাডা]] ([[:en:Canada]]) # '''[[চীন]] ([[:en:China]])''' # [[কংগো গণৰাজ্য]] ([[:en:Democratic Republic of the Congo]]) # [[কিউবা]] ([[:en:Cuba]]) # [[ইজিপ্ত]] ([[:en:Egypt]]) # [[ইথিঅ'পিয়া]] ([[:en:Ethiopia]]) # '''[[ফ্ৰান্স]] ([[:en:France]])''' # '''[[জাৰ্মানী]] ([[:en:Germany]])''' # '''[[ভাৰত]] ([[:en:India]])''' # [[ইণ্ডোনেছিয়া]] ([[:en:Indonesia]]) # '''[[ইৰান]] [[:en:Iran]])''' # [[ইৰাক]] ([[:en:Iraq]]) # [[ইজৰাইল]] ([[:en:Israel]]) # '''[[ইটালী]] ([[:en:Italy]])''' # '''[[জাপান]] ([[:en:Japan]])''' # [[মেক্সিকো]] ([[:en:Mexico]]) # [[নেডাৰলেণ্ডচ]] ([[:en:Netherlands]]) # [[নিউজিলেণ্ড]] ([[:en:New Zealand]]) # [[নাইজেৰিয়া]] ([[:en:Nigeria]]) # [[পাকিস্তান]] ([[:en:Pakistan]]) # [[পোলেণ্ড]] ([[:en:Poland]]) # [[পৰ্তুগাল]] ([[:en:Portugal]]) # '''[[ৰাছিয়া]] ([[:en:Russia]])''' # [[চৌদি আৰৱ]] ([[:en:Saudi Arabia]]) # [[ছিংগাপুৰ]] ([[:en:Singapore]]) # [[দক্ষিণ আফ্ৰিকা]] ([[:en:South Africa]]) # [[দক্ষিণ কোৰিয়া]] ([[:en:South Korea]]) # '''[[স্পেইন]] ([[:en:Spain]])''' # [[ছুদান]] ([[:en:Sudan]]) # [[ছুইজাৰলেণ্ড]] ([[:en:Switzerland]]) # [[তাঞ্জানিয়া]] ([[:en:Tanzania]]) # [[থাইলেণ্ড]] ([[:en:Thailand]]) # [[তুৰস্ক]] ([[:en:Turkey]]) # [[ইউক্ৰেইন]] ([[:en:Ukraine]]) # '''[[যুক্তৰাজ্য]] ([[:en:United Kingdom]])''' # '''[[আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]] ([[:en:United States]])''' # [[ভেটিকান চিটি]] ([[:en:Vatican City]]) # [[ভেনিজুৱেলা]] ([[:en:Venezuela]]) # [[ভিয়েটনাম]] ([[:en:Vietnam]]) {{div col end}} === নগৰ === {{div col|3}} # [[আমষ্টাৰডাম]] ([[:en:Amsterdam]]) # [[এথেনছ]] ([[:en:Athens]]) # [[বাগদাদ]] ([[:en:Baghdad]]) # [[বেংকক]] ([[:en:Bangkok]]) # '''[[বেইজিং]] ([[:en:Beijing]])''' # '''[[বাৰ্লিন]] ([[:en:Berlin]])''' # [[বগোটা]] ([[:en:Bogotá]]) # [[ব্ৰুচেলছ]] ([[:en:Brussels]]) # [[ব্যুনেচ আইৰিচ]] ([[:en:Buenos Aires]]) # [[কাইৰো]] ([[:en:Cairo]]) # [[কেপ টাউন]] ([[:en:Cape Town]]) # [[ডামাস্কাছ]] ([[:en:Damascus]]) # [[দিল্লী]] ([[:en:Delhi]]) # [[ঢাকা]] ([[:en:Dhaka]]) # [[ডুবাই]] ([[:en:Dubai]]) # [[হংকং]] ([[:en:Hong Kong]]) # [[ইষ্টানবুল]] ([[:en:Istanbul]]) # [[জাকাৰ্টা]] ([[:en:Jakarta]]) # '''[[জেৰুজালেম]] ([[:en:Jerusalem]])''' # [[কৰাচী]] ([[:en:Karachi]]) # [[কিনাশাচা]] ([[:en:Kinshasa]]) # [[কলকাতা]] ([[:en:Kolkata]]) # [[লাগ'চ]] ([[:en:Lagos]]) # '''[[লণ্ডন]] ([[:en:London]])''' # [[লচ এঞ্জেলচ]] ([[:en:Los Angeles]]) # [[মাড্ৰিড]] ([[:en:Madrid]]) # [[মক্কা]] ([[:en:Mecca]]) # [[মেক্সিকো চিটি]] ([[:en:Mexico City]]) # '''[[মস্কো]] ([[:en:Moscow]])''' # [[মুম্বাই]] ([[:en:Mumbai]]) # [[নাইৰোবি]] ([[:en:Nairobi]]) # '''[[নিউয়ৰ্ক মহানগৰ]] ([[:en:New York City]])''' # '''[[পেৰিছ]] ([[:en:Paris]])''' # [[ৰিঅ' ডি জেনেৰ']] ([[:en:Rio de Janeiro]]) # '''[[ৰোম]] ([[:en:Rome]])''' # '''[[চেণ্ট পিটাৰছবাৰ্গ]] ([[:en:Saint Petersburg]])''' # [[চাও পাওল']] ([[:en:São Paulo]]) # [[ছিউল]] ([[:en:Seoul]]) # [[ছাংহাই]] ([[:en:Shanghai]]) # [[ছিডনী]] ([[:en:Sydney]]) # [[তেহৰাণ]] ([[:en:Tehran]]) # '''[[টকিঅ']] ([[:en:Tokyo]])''' # [[ভিয়েনা]] ([[:en:Vienna]]) # [[ৱাশ্বিংটন ডি.চি.]] ([[:en:Washington, D.C.]]) {{div col end}} === জলাঞ্চল === {{div col|3}} # '''[[আমাজান নদী]] ([[:en:Amazon River]])''' # [[উত্তৰ মহাসাগৰ]] ([[:en:Arctic Ocean]]) # '''[[আটলাণ্টিক মহাসাগৰ]] ([[:en:Atlantic Ocean]])''' # [[বাল্টিক সাগৰ]] ([[:en:Baltic Sea]]) # [[কৃষ্ণ সাগৰ]] ([[:en:Black Sea]]) # [[কেৰিবিয়ান সাগৰ]] ([[:en:Caribbean Sea]]) # [[কাস্পিয়ান সাগৰ]] ([[:en:Caspian Sea]]) # [[কংগো নদী]] ([[:en:Congo River]]) # [[ডানয়ুব নদী]] ([[:en:Danube]]) # [[গঙ্গা নদী]] ([[:en:Ganges]]) # [[বৃহৎ প্ৰবাল প্ৰাচীৰ]] ([[:en:Great Barrier Reef]]) # [[বৃহৎ হ্ৰদসমূহ]] ([[:en:Great Lakes]]) # '''[[ভাৰত মহাসাগৰ]] ([[:en:Indian Ocean]])''' # [[সিন্ধু নদী]] ([[:en:Indus River]]) # [[বৈকাল হ্ৰদ]] ([[:en:Lake Baikal]]) # [[টাংগান্যিকা হ্ৰদ]] ([[:en:Lake Tanganyika]]) # [[ভিক্টোৰিয়া হ্ৰদ]] ([[:en:Lake Victoria]]) # [[ভূমধ্য সাগৰ]] ([[:en:Mediterranean Sea]]) # [[মিছিছিপি নদী]] ([[:en:Mississippi River]]) # [[নাইজাৰ নদী]] ([[:en:Niger River]]) # '''[[নীল নদী]] ([[:en:Nile]])''' # [[উত্তৰ সাগৰ]] ([[:en:North Sea]]) # '''[[প্ৰশান্ত মহাসাগৰ]] ([[:en:Pacific Ocean]])''' # [[পানামা খাল]] ([[:en:Panama Canal]]) # [[ৰাইন]] ([[:en:Rhine]]) # [[ছুৱেজ খাল]] ([[:en:Suez Canal]]) # [[দক্ষিণ মহাসাগৰ]] ([[:en:Southern Ocean]]) # [[ভল্গা নদী]] ([[:en:Volga River]]) # [[য়াংজে নদী]] ([[:en:Yangtze River]]) # [[হোৱাংহো নদী]] ([[:en:Yellow River]]) {{div col end}} === পৰ্বত আৰু মৰুভূমি === # [[এল্পছ]] ([[:en:Alps]]) # [[এণ্ডিছ]] ([[:en:Andes]]) # '''[[হিমালয়]] ([[:en:Himalayas]])''' ## [[মাউণ্ট এভাৰেষ্ট]] ([[:en:Mount Everest]]) # [[মাউণ্ট কিলিমাঞ্জাৰ']] ([[:en:Mount Kilimanjaro]]) # [[ৰকি পৰ্বতমালা]] ([[:en:Rocky Mountains]]) # '''[[চাহাৰা মৰুভূমি]] ([[:en:Sahara]])''' {{Core topics}} [[শ্ৰেণী:ৱিকিপিডিয়াৰ অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধ|*]] ichtrla2r7iw1kqu1kfk6wqd3wlh5iv 450859 450858 2024-12-03T18:22:54Z Kandarpajit Kallol 6257 450859 wikitext text/x-wiki {{ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/Level/Nav bar}} {{Shortcut|WP:VA|WP:VITAL}} <span style="font-size: 115%; font-weight: bold"><span style="color: red">বিশেষ দ্ৰষ্টব্য:</span> এই তালিকাখন মেটা-ৱিকিৰ [[:meta:List of articles every Wikipedia should have|গোলকীয় তালিকাৰ]] প্ৰতিলিপি। অনুগ্ৰহ কৰি এই তালিকাখন পোনপটিয়াকৈ সলনি নকৰে যেন। আপুনি যদি কোনো বিষয় ইয়াত সংযোগ কৰিব বিচাৰে, প্ৰথমে মেটা-ৱিকিৰ [[:meta:Talk:List of articles every Wikipedia should have|আলোচনা পৃষ্ঠাত]] আলোচনা কৰক। কোনো বিষয় সংযোগ বা বিলোপ কৰিবৰ বাবে উপযুক্ত যুক্তি দৰ্শোৱা প্ৰয়োজন। </span> এই তালিকাখনত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা প্ৰবন্ধসমূহ প্ৰতিখন ৱিকিপিডিয়াতে থকাতো অত্যাৱশ্যকীয় হিচাপে বিবেচনা কৰা হয়। এই প্ৰবন্ধসমূহ উচ্চ মানদণ্ডৰ তথা নিৰ্বাচিত প্ৰবন্ধ হোৱাটো বাঞ্ছনীয়। অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াতো এই প্ৰবন্ধসমূহ থকাটো প্ৰয়োজনীয়। আপুনিও এই প্ৰবন্ধসমূহ সৃষ্টি বা বিস্তাৰ কৰাত সহায় কৰিব পাৰে। অধিক সহায়ৰ বাবে [[সহায়:সমল|ইয়াত]] ক্লিক কৰক। এই পৃষ্ঠাত '''ৱিকিপিডিয়াৰ ১,০০০ অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধ'''ক তালিকাভুক্ত কৰা হৈছে। এই তালিকা হৈছে ৱিকিপিডিয়াৰ অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকাৰ তৃতীয় স্তৰ। ১০,০০০ প্ৰবন্ধ সমৃদ্ধ বিস্তাৰিত তালিকা চতুৰ্থ স্তৰৰ এখনো [[ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/বিস্তাৰিত|ইয়াত]] উপলব্ধ আছে। আন দুখন চমু তালিকা ক্ৰমে দ্বিতীয় স্তৰৰ [[ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/স্তৰ/২|১০০টা প্ৰবন্ধ]] আৰু প্ৰথম স্তৰৰ [[ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/স্তৰ/১|শীৰ্ষ ১০টা প্ৰবন্ধও]] আছে। এই তালিকাখনৰ নবীনতম সংস্কৰণটোৰ বাবে [[:meta:List of articles every Wikipedia should have|এই লিঙ্কটো]] চাব পাৰে। [[ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/ভাৰতীয় ভাষাৰ ৱিকিপিডিয়া|পঞ্চম স্তৰৰ]] আন এখন তালিকা আছে, যিখনত ভাৰতীয় ভাষাৰ ৱিকিপিডিয়াবোৰত থাকিব লগা অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা দিয়া হৈছে। {{Progress bar|{{#expr:(100-((300/1000)*100))}} |text = প্ৰবন্ধ সৃষ্টি কৰা হ'ল}} {{TOCright}} {| class="wikitable" width="40%" |+ বিষয়বস্তু অনুসৰি প্ৰবন্ধৰ সংখ্যা |- ! বিষয়!! প্ৰবন্ধৰ সংখ্যা!! প্ৰবন্ধ আছে!! প্ৰবন্ধ নাই |- | জীৱনী || ২০৪ || ১১২ || ৯২ |- | দৰ্শন আৰু মনোবিজ্ঞান || ১৮ || ১৩ || ৫ |- | বিশ্ববীক্ষা আৰু ধৰ্ম || ২৫ || ১৭ || ৮ |- | সমাজ বিজ্ঞান || ৭০ || ৫৪ || ১৬ |- | ভাষা আৰু সাহিত্য || ৪৬ || ২২ || ২৪ |- | প্ৰমিতি || ১২ || ১২ || ০ |- | বিজ্ঞান || ২৫৭ || ২৪১ || ১৬ |- | খাদ্য আৰু কৃষি || ৩৪ || ২৫ || ৯ |- | প্ৰযুক্তি || ৬৭ || ২৯ || ৩৮ |- | কলা আৰু বিনোদন || ৭৫ || ৩৩ || ৪২ |- | ইতিহাস || ৪৬ || ২১ || ২৫ |- | ভূগোল || ১৪৬ || ১২১ || ২৫ |- | '''মুঠ''' || '''১০০০''' || '''৭০০''' || '''৩০০''' |} <small>* এই তালিকাখন অন্তিমবাৰৰ বাবে ৩ ডিচেম্বৰ ২০২৪-ত সংশোধন কৰা হৈছিল। </small> == জীৱনী == === শিল্পী আৰু স্থপতিবিদ === {{div col|2}} # [[লী ক'ৰবাজিয়ে]] ([[:en:Le Corbusier]]) # [[চালভাড' ডালি]] ([[:en:Salvador Dalí]]) # [[এলব্ৰেখট ড্যুৰাৰ]] ([[:en:Albrecht Dürer]]) # '''[[ভিনচেণ্ট ভেন গঘ]] ([[:en:Vincent van Gogh]])''' # [[ফ্ৰান্সিছক' গয়া]] ([[:en:Francisco Goya]]) # [[কাটুশ্বিকা হ'কচাই]] ([[:en:Hokusai]]) # [[ফ্ৰিদা কাল']] ([[:en:Frida Kahlo]]) # '''[[লিঅ'নাৰ্ড' দা ভিন্সি]] ([[:en:Leonardo da Vinci]])''' # [[হেনৰি মেটিশ্ব]] ([[:en:Henri Matisse]]) # '''[[মাইকেলেঞ্জেল']] ([[:en:Michelangelo]])''' # '''[[পাব্‌ল' পিকাছ']] ([[:en:Pablo Picasso]])''' # [[ৰাফায়েল]] ([[:en:Raphael]]) # '''[[ৰে'ম্ব্ৰেণ্ট]] ([[:en:Rembrandt]])''' # [[পিটাৰ পল ৰুবেন্স]] ([[:en:Peter Paul Rubens]]) # [[মিমাৰ চিনান]] ([[:en:Mimar Sinan]]) # [[ডিয়েগো ৱেলাজকেজ]] ([[:en:Diego Velázquez]]) # [[এণ্ডি ৱাৰহ'ল]] ([[:en:Andy Warhol]]) # [[ফ্ৰেঙ্ক লইড ৰাইট]] ([[:en:Frank Lloyd Wright]]) {{div col end}} === লেখক, নাট্যকাৰ আৰু কবি === {{div col|2}} # [[চাৰ্লছ ডিকেন্স]] ([[:en:Charles Dickens]]) # [[ফিওদোৰ দস্তয়েভস্কি]] ([[:en:Fyodor Dostoevsky]]) # [[নাগিব মাহফুজ]] ([[:en:Naguib Mahfouz]]) # [[গাব্ৰিয়েল গাৰ্ছিয়া মাৰ্কেছ]] ([[:en:Gabriel García Márquez]]) # [[হোমাৰ]] ([[:en:Homer]]) # [[ফ্ৰান্‌জ কাফ্‌কা]] ([[:en:Franz Kafka]]) # [[কালিদাস]] ([[:en:Kālidāsa]]) # [[মাৰ্চেল প্ৰুষ্ট]] ([[:en:Marcel Proust]]) # [[উইলিয়াম শ্বেইকছপীয়েৰ]] ([[:en:William Shakespeare]]) # [[ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰ]] ([[:en:Rabindranath Tagore]]) # [[লীঅ' টলষ্টয়]] ([[:en:Leo Tolstoy]]) # [[মাৰ্ক টোৱেইন]] ([[:en:Mark Twain]]) # [[দান্তে আলিগিয়েৰি]] ([[:en:Dante Alighieri]]) # [[আবু নুৱাচ]] ([[:en:Abu Nuwas]]) # [[হান্স খ্ৰীষ্টিয়ান এণ্ডাৰচন]] ([[:en:Hans Christian Andersen]]) # [[মাৎসু বাসো]] ([[:en:Matsuo Bashō]]) # [[হাফিজ শ্বিৰাজী]] ([[:en:Hafez]]) # [[হোৰ্হে লুইচ বৰ্হেচ]] ([[:en:Jorge Luis Borges]]) # [[লৰ্ড বায়ৰন]] ([[:en:Lord Byron]]) # [[মিগেল দে চেৰ্ভানটেচ]] ([[:en:Miguel de Cervantes]]) # [[জেফ্ৰী চচাৰ]] ([[:en:Geoffrey Chaucer]]) # [[এণ্টন চেকভ]] ([[:en:Anton Chekhov]]) # [[য়োহান ভোল্ফগেং ফন গ্যোটে]] ([[:en:Johann Wolfgang von Goethe]]) # [[ভিক্টৰ হিউগ']] ([[:en:Victor Hugo]]) # [[জেমছ জয়ছ]] ([[:en:James Joyce]]) # [[লি বাই]] ([[:en:Li Bai]]) # [[মলিয়েৰ]] ([[:en:Molière]]) # [[অ'ভিদ]] ([[:en:Ovid]]) # [[আলেকজেণ্ডাৰ পুস্কিন]] ([[:en:Alexander Pushkin]]) # [[সোফোক্লেচ]] ([[:en:Sophocles]]) # [[ভেৰ্গিল]] ([[:en:Virgil]]) {{div col end}} === সুৰকাৰ আৰু সঙ্গীতশিল্পী === {{div col|2}} # [[দ্য বিটল্‌চ]] ([[:en:The Beatles]]) # '''[[লুটৱিস ফান বিটহ'ফন]] ([[:en:Ludwig van Beethoven]])''' # [[লুইচ আৰ্মষ্ট্ৰং]] ([[:en:Louis Armstrong]]) # '''[[য়োহান চাবাষ্টিয়ান বাখ]] ([[:en:Johann Sebastian Bach]])''' # [[য়োহানেচ ব্ৰাম্স]] ([[:en:Johannes Brahms]]) # [[ফ্ৰেডেৰিক চোপাঁ]] ([[:en:Frédéric Chopin]]) # [[এণ্টনিন দ্ভাৰাক]] ([[:en:Antonín Dvořák]]) # [[জৰ্জ ফেড্ৰিক হাণ্ডেল]] ([[:en:Georg Frideric Handel]]) # [[জোছেফ হেইডেন]] ([[:en:Joseph Haydn]]) # [[গুস্তৱ মাহলাৰ]] ([[:en:Gustav Mahler]]) # '''[[মোৎজাৰ্ট]] ([[:en:Wolfgang Amadeus Mozart]])''' # [[জিয়'ভানি পিয়েৰলুইগি দা পেলেষ্ট্ৰিনা]] ([[:en:Giovanni Pierluigi da Palestrina]]) # [[এদিত পিয়াফ]] ([[:en:Édith Piaf]]) # [[এলভিচ প্ৰেচলি]] ([[:en:Elvis Presley]]) # [[জ্যাক'ম' পুচ্চিনি]] ([[:en:Giacomo Puccini]]) # [[ফ্ৰান্‌জ সুবৰ্ট]] ([[:en:Franz Schubert]]) # '''[[আইগৰ ষ্ট্ৰাভিন্সকি]] ([[:en:Igor Stravinsky]])''' # [[পিওটাৰ ইলিচ চালইকভস্কি]] ([[:en:Pyotr Ilyich Tchaikovsky]]) # [[জিছেপ্পে ভেৰ্দি]] ([[:en:Giuseppe Verdi]]) # [[এণ্টোনিয়' ভিভাল্ডি]] ([[:en:Antonio Vivaldi]]) # '''[[ৰিচাৰ্ড ৱেগনাৰ]] ([[:en:Richard Wagner]])''' {{div col end}} === অভিযাত্ৰী আৰু ভ্ৰমণকাৰী === {{div col|2}} # [[নীল আৰ্মষ্ট্ৰং]] ([[:en:Neil Armstrong]]) # '''[[ক্ৰিষ্টোফাৰ কলম্বাছ]] ([[:en:Christopher Columbus]])''' # [[জেমছ কুক]] ([[:en:James Cook]]) # '''[[য়ুৰি গেগেৰিন]] ([[:en:Yuri Gagarin]])''' # [[ভাস্কো দা গামা]] ([[:en:Vasco da Gama]]) # [[ইবন বটুতা]] ([[:en:Ibn Battuta]]) # '''[[ফাৰ্ডিনেণ্ড মেগালান]] ([[:en:Ferdinand Magellan]])''' # [[মাৰ্ক’ প’ল’]] ([[:en:Marco Polo]]) # [[ৰুৱাল আমুন্সেন]] ([[:en:Roald Amundsen]]) # [[জ্যেক কাৰ্টিয়ে]] ([[:en:Jacques Cartier]]) # [[এৰ্ণান কৰ্টেছ]] ([[:en:Hernán Cortés]]) # [[চেং হো]] ([[:en:Zheng He]]) {{div col end}} === চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক, চিত্ৰনাট্যকাৰ আৰু অভিনয় শিল্পী === {{div col|2}} # [[ইংমাৰ বাৰ্গমেন]] ([[:en:Ingmar Bergman]]) # [[ছাৰা বাৰ্নহাৰ্ট]] ([[:en:Sarah Bernhardt]]) # [[চাৰ্লি চেপলিন]] ([[:en:Charlie Chaplin]]) # [[মাৰ্লিন ডিট্ৰিস]] ([[:en:Marlene Dietrich]]) # [[ৱাল্ট ডিজনী]] ([[:en:Walt Disney]]) # [[ছেৰ্গেই আইজেনষ্টাইন]] ([[:en:Sergei Eisenstein]]) # [[আলফ্ৰেড হিচকক]] ([[:en:Alfred Hitchcock]]) # [[ষ্টেনলি কুবৰিক]] ([[:en:Stanley Kubrick]]) # [[আকিৰা কুৰোছাৱা]] ([[:en:Akira Kurosawa]]) # [[মেৰিলিন মন্‌ৰ']] ([[:en:Marilyn Monroe]]) # [[সত্যজিৎ ৰায়]] ([[:en:Satyajit Ray]]) # [[ষ্টিভেন স্পিলবাৰ্গ]] ([[:en:Steven Spielberg]]) # [[ফেডেৰিক' ফেল্লিনি]] ([[:en:Federico Fellini]]) {{div col end}} === উদ্ভাৱক, বিজ্ঞানী আৰু গণিতজ্ঞ === {{div col|3}} # '''[[আৰ্কিমিডিছ]] ([[:en:Archimedes]])''' # [[টিম বাৰ্নাৰ্ছ লী]] ([[:en:Tim Berners-Lee]]) # [[ব্ৰহ্মগুপ্ত]] ([[:en:Brahmagupta]]) # '''[[নিক'লাচ ক'পাৰ্নিকাচ]] ([[:en:Nicolaus Copernicus]])''' # '''[[মেৰী কুৰী]] ([[:en:Marie Curie]])''' # '''[[চাৰ্লছ ডাৰউইন]] ([[:en:Charles Darwin]])''' # '''[[টমাছ আলভা এডিচন]] ([[:en:Thomas Edison]])''' # '''[[এলবাৰ্ট আইনষ্টাইন]] ([[:en:Albert Einstein]])''' # '''[[ইউক্লিড]] ([[:en:Euclid]])''' # [[লিঅ'নাৰ্ড অইলাৰ]] ([[:en:Leonhard Euler]]) # [[মাইকেল ফেৰাডে]] ([[:en:Michael Faraday]]) # '''[[হেনৰী ফৰ্ড]] ([[:en:Henry Ford]])''' # '''[[গেলিলিঅ’ গেলিলি]] ([[:en:Galileo Galilei]])''' # [[কাৰ্ল ফ্ৰিডৰিখ গাউছ]] ([[:en:Carl Friedrich Gauss]]) # '''[[য়'হানেছ গুটন্‌বাৰ্গ]] ([[:en:Johannes Gutenberg]])''' # [[জহান্স কেপলাৰ]] ([[:en:Johannes Kepler]]) # [[কাৰ্ল লিনিয়াছ]] ([[:en:Carl Linnaeus]]) # '''[[আইজাক নিউটন]] ([[:en:Isaac Newton]])''' # '''[[লুই পেষ্ট'ৰ]] ([[:en:Louis Pasteur]])''' # '''[[মেক্স প্লেংক]] ([[:en:Max Planck]])''' # [[আৰ্নেষ্ট ৰাডাৰফ'ৰ্ড]] ([[:en:Ernest Rutherford]]) # '''[[নিক'লা টেছলা]] ([[:en:Nikola Tesla]])''' # '''[[এলান ট্যুৰিং]] ([[:en:Alan Turing]])''' # [[ইবন চিনা]] ([[:en:Avicenna]]) # [[এনৰিক' ফাৰ্মী]] ([[:en:Enrico Fermi]]) # [[গালেন]] ([[:en:Galen]]) # '''[[ডাভিড হিলবাৰ্ট]] ([[:en:David Hilbert]])''' # [[জেমছ প্ৰেস্কট জুল]] ([[:en:James Prescott Joule]]) # [[আল খোৱাৰিজমি]] ([[:en:Muhammad ibn Musa al-Khwarizmi]]) # [[গট‌ফ্ৰিড লাইব‌নিৎস]] ([[:en:Gottfried Wilhelm Leibniz]]) # [[জেমছ ক্লাৰ্ক মেক্সৱেল]] ([[:en:James Clerk Maxwell]]) # [[ডিমিট্ৰী মেণ্ডেলিভ]] ([[:en:Dmitri Mendeleev]]) # '''[[আৰৱিন শ্ৰুডিঙগাৰ]] ([[:en:Erwin Schrödinger]])''' # '''[[জেমছ ৱাট]] ([[:en:James Watt]])''' {{div col end}} === দাৰ্শনিক আৰু সমাজ বিজ্ঞানী === {{div col|2}} # '''[[এৰিষ্ট'টল]] ([[:en:Aristotle]])''' # [[চাণক্য]] ([[:en:Chanakya]]) # '''[[কনফুচিয়াছ]] ([[:en:Confucius]])''' # '''[[চিগ্‌মণ্ড ফ্ৰয়েড]] ([[:en:Sigmund Freud]])''' # '''[[কাৰ্ল মাৰ্ক্স]] ([[:en:Karl Marx]])''' # [[এডাম স্মিথ]] ([[:en:Adam Smith]]) # '''[[ছক্ৰেটিছ]] ([[:en:Socrates]])''' # [[জঁ-জাক ৰুছ’]] ([[:en:Jean-Jacques Rousseau]]) # '''[[ৰেনে ডেকাৰ্ট]] ([[:en:René Descartes]])''' # [[চিমন দে ব্যাভুৱাৰ]] ([[:en:Simone de Beauvoir]]) # [[ন'ম চম্‌স্কি]] ([[:en:Noam Chomsky]]) # [[জৰ্জ ৱিলহেম ফেড্ৰিক হেগেল]] ([[:en:Georg Wilhelm Friedrich Hegel]]) # [[ইবন খালদুন]] ([[:en:Ibn Khaldun]]) # '''[[ইমানুৱেল কাণ্ট]] ([[:en:Immanuel Kant]])''' # [[জন মেনাৰ্ড কেইনছ]] ([[:en:John Maynard Keynes]]) # '''[[লাউযি]] ([[:en:Laozi]])''' # '''[[জন লক]] ([[:en:John Locke]])''' # [[নিক্কোলো মাকিয়াভেল্লি]] ([[:en:Niccolò Machiavelli]]) # '''[[ফ্ৰেডৰিখ নিৎসে]] ([[:en:Friedrich Nietzsche]])''' # '''[[প্লেটো]] ([[:en:Plato]])''' # [[জঁ-পল সাত্ৰে]] ([[:en:Jean-Paul Sartre]]) # [[সিমা কিয়ান]] ([[:en:Sima Qian]]) # '''[[ভলতেয়ৰ]] ([[:en:Voltaire]])''' # [[মেক্স ৱেবাৰ]] ([[:en:Max Weber]]) # [[লুডৱিগ ৱিটগেনষ্টাইন]] ([[:en:Ludwig Wittgenstein]]) # [[চ্যু জি]] ([[:en:Zhu Xi]]) {{div col end}} === ৰাজনীতিবিদ === {{div col|3}} # [[সম্ৰাট অশোক]] ([[:en:Ashoka]]) <!-- Greatest Indian monarch of antiquity; spread Buddhism --> # '''[[নেপোলিয়ন বোনাপাৰ্ট]] ([[:en:Napoleon]])''' # [[জুলিয়াছ চিজাৰ]] ([[:en:Julius Caesar]]) # [[মোহনদাস কৰমচান্দ গান্ধী]] ([[:en:Mohandas Karamchand Gandhi]]) # '''[[চেংগিজ খান]] ([[:en:Genghis Khan]])''' # [[চে গোৱেৰা]] ([[:en:Che Guevara]]) # '''[[এডল্ফ হিটলাৰ]] ([[:en:Adolf Hitler]])''' # [[জোন অফ আৰ্ক]] ([[:en:Joan of Arc]]) # [[মাৰ্টিন লুথাৰ কিং, অনুজ]] ([[:en:Martin Luther King, Jr.]]) # '''[[ভ্লেডিমিৰ লেনিন]] ([[:en:Vladimir Lenin]])''' # [[নেলছন মেণ্ডেলা]] ([[:en:Nelson Mandela]]) # [[মাও জেদং]] ([[:en:Mao Zedong]]) # [[জৱাহৰলাল নেহৰু‎‎]] ([[:en:Jawaharlal Nehru]]) # '''[[ক্যিন ছি হোৱং]] ([[:en:Qin Shi Huang]])'''<!-- Created first Chinese state and dynasty --> # [[আকবৰ]] ([[:en:Akbar]]) # '''[[আলেকজেণ্ডাৰ]] ([[:en:Alexander the Great]])''' # [[মোস্তাফা কামাল আতাতুৰ্ক]] ([[:en:Mustafa Kemal Atatürk]]) # '''[[আগষ্টাচ]] ([[:en:Augustus]])''' # [[অটো ৱন বিজমাৰ্ক]] ([[:en:Otto von Bismarck]]) # [[সিমন বলিভাৰ]] ([[:en:Simón Bolívar]]) # [[শাৰ্লেমেন]] ([[:en:Charlemagne]]) # [[ৱিনষ্টন চাৰ্চিল]] ([[:en:Winston Churchill]]) # [[মহান কনষ্টেনটাইন]] ([[:en:Constantine the Great]]) # '''[[মহান চাইৰাচ]] ([[:en:Cyrus the Great]])''' # [[চাৰ্লচ দ্য গ'ল]] ([[:en:Charles de Gaulle]]) # [[এলিজাবেথ প্ৰথম]] ([[:en:Elizabeth I of England]]) # [[আব্ৰাহাম লিংকন]] ([[:en:Abraham Lincoln]]) # [[লুই চতুৰ্থ]] ([[:en:Louis XIV of France]]) # [[ৰোজা লাক্সেমবাৰ্গ]] ([[:en:Rosa Luxemburg]]) # [[কোৱামে নক্ৰুমা]] ([[:en:Kwame Nkrumah]]) # [[মহান পিটাৰ]] ([[:en:Peter the Great]]) # [[ফ্ৰেঙ্কলিন ৰোজাভেল্ট]] ([[:en:Franklin D. Roosevelt]]) # [[সালাহউদ্দিন]] ([[:en:Saladin]]) # [[যোছেফ ষ্টালিন]] ([[:en:Joseph Stalin]]) # [[ছুলেইমান প্ৰথম]] ([[:en:Suleiman the Magnificent]]) <!-- Greatest Ottoman sultan --> # [[চান য়াট-চেন]] ([[:en:Sun Yat-sen]]) # [[তৈমুৰ লং]] ([[:en:Timur]]) # [[ওমৰ]] ([[:en:Umar]]) <!-- Conquered Persia, Syria, Palestine, and Egypt for Islam --> # '''[[জৰ্জ ৱাশ্বিংটন]] ([[:en:George Washington]])''' {{div col end}} === ধৰ্মীয় গুৰু আৰু ধৰ্মতত্ত্ববিদ === {{div col|2}} # [[ইব্ৰাহিম]] ([[:en:Abraham]]) # [[গৌতম বুদ্ধ]] ([[:en:Buddha]]) # [[মুহাম্মাদ]] ([[:en:Muhammad]]) # [[যীশু]] ([[:en:Jesus]]) # [[টমাচ আকুইনাচ]] ([[:en:Thomas Aquinas]]) # [[হিপ্পোৰ আগষ্টিন]] ([[:en:Augustine of Hippo]]) # [[আল-গজ্জালি]] ([[:en:Al-Ghazali]]) # [[মাৰ্টিন লুথাৰ]] ([[:en:Martin Luther]]) # [[মোজেচ]] ([[:en:Moses]]) # [[নাগাৰ্জুন]] ([[:en:Nagarjuna]]) {{div col end}} == দৰ্শন আৰু মনোবিজ্ঞান == === দৰ্শন === {{div col|2}} # [[সৌন্দৰ্য]] ([[:en:Beauty]]) # [[দ্বন্দ্ববাদ]] ([[:en:Dialectic]]) # [[নীতিশাস্ত্ৰ]] ([[:en:Ethics]]) # [[জ্ঞানশাস্ত্ৰ]] ([[:en:Epistemology]]) # [[নাৰীবাদ]] ([[:en:Feminism]]) # [[স্বইচ্ছা]] ([[:en:Free will]]) # '''[[জ্ঞান]] ([[:en:Knowledge]])''' # [[তৰ্কশাস্ত্ৰ]] ([[:en:Logic]]) # [[মন]] ([[:en:Mind]]) # '''[[দৰ্শন]] ([[:en:Philosophy]])''' # [[সম্ভাৱিতা]] ([[:en:Probability]]) # [[বাস্তৱতা]] ([[:en:Reality]]) # [[সত্য]] ([[:en:Truth]]) {{div col end}} === মনোবিজ্ঞান === {{div col|2}} # '''[[আচৰণ]] ([[:en:Behavior]])''' # '''[[আবেগ]] ([[:en:Emotion]])''' # [[প্ৰেম]] ([[:en:Love]]) # [[মনোবিজ্ঞান]] ([[:en:Psychology]]) # '''[[চিন্তা]] ([[:en:Thought]])''' {{div col end}} == বিশ্ববীক্ষা আৰু ধৰ্ম == # '''[[ভগৱান]] ([[:en:God]])''' # '''[[শ্ৰুতিকথা]] ([[:en:Mythology]])''' # বিশ্ববীক্ষা দৰ্শন ## [[নাস্তিকতা]] ([[:en:Atheism]]) ## [[মৌলবাদ]] ([[:en:Fundamentalism]]) ## [[বস্তুবাদ]] ([[:en:Materialism]]) ## [[একেশ্বৰবাদ]] ([[:en:Monotheism]]) ## [[বহু-ঈশ্বৰবাদ]] ([[:en:Polytheism]]) # '''[[আত্মা]] ([[:en:Soul]])''' # '''[[ধৰ্ম]] ([[:en:Religion]])''' # উল্লৰখযোগ্য ধৰ্ম ## '''[[বৌদ্ধ ধৰ্ম]] ([[:en:Buddhism]])''' ## '''[[খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম]] ([[:en:Christianity]])''' ### [[কেথলিক গীৰ্জা]] ([[:en:Catholic Church]]) ## [[কনফুচীয়বাদ]] ([[:en:Confucianism]]) ## '''[[হিন্দু ধৰ্ম]] ([[:en:Hinduism]])''' ### [[ত্ৰিমূৰ্তি]] ([[:en:Trimurti]]) ## '''[[ইছলাম]] ([[:en:Islam]])''' ### [[ছিয়া ইছলাম]] ([[:en:Shia Islam]]) ## [[জৈন ধৰ্ম]] ([[:en:Jainism]]) ## '''[[ইহুদী ধৰ্ম]] ([[:en:Judaism]])''' ## [[শিখ ধৰ্ম]] ([[:en:Sikhism]]) ## [[তাওবাদ]] ([[:en:Taoism]]) ## [[জৰথুষ্ট্ৰবাদ]] ([[:en:Zoroastrianism]]) # আধ্যাত্মিক অভ্যসন ## [[ছুফিবাদ]] ([[:en:Sufism]]) ## [[যোগাসন]] ([[:en:Yoga]]) ## [[জেন]] ([[:en:Zen]]) == সমাজ বিজ্ঞান == {{div col|2}} # '''[[সমাজ]] ([[:en:Society]])''' # [[সভ্যতা]] ([[:en:Civilization]]) # '''[[শিক্ষা]] ([[:en:Education]])''' {{div col end}} === পৰিয়াল আৰু সম্বন্ধ === {{div col|2}} # '''[[পৰিয়াল]] ([[:en:Family]])''' # '''[[শিশু]] ([[:en:Child]])''' # [[পুৰুষ]] ([[:en:Man]]) # '''[[বিবাহ]] ([[:en:Marriage]])''' # [[মহিলা]] ([[:en:Woman]]) {{div col end}} === ৰাজনীতি === {{div col|2}} # '''[[ৰাজনীতি]] ([[:en:Politics]])''' # [[নৈৰাজ্যবাদ]] ([[:en:Anarchism]]) # [[ঔপনিৱেশিকতাবাদ]] ([[:en:Colonialism]]) # [[সাম্যবাদ]] ([[:en:Communism]]) # [[ৰক্ষণশীলতাবাদ]] ([[:en:Conservatism]]) # [[গণতন্ত্ৰ]] ([[:en:Democracy]]) # [[একনায়কত্ববাদ]] ([[:en:Dictatorship]]) # [[কূটনীতি]] ([[:en:Diplomacy]]) # [[ফেছিবাদ]] ([[:en:Fascism]]) # [[গোলকীকৰণ]] ([[:en:Globalization]]) # '''[[চৰকাৰ]] ([[:en:Government]])''' # [[মতাদৰ্শ]] ([[:en:Ideology]]) # [[সাম্ৰাজ্যবাদ]] ([[:en:Imperialism]]) # [[উদাৰনৈতিকতাবাদ]] ([[:en:Liberalism]]) # [[মাৰ্ক্সবাদ]] ([[:en:Marxism]]) # [[ৰাজতন্ত্ৰ]] ([[:en:Monarchy]]) # [[জাতীয়তাবাদ]] ([[:en:Nationalism]]) # [[গণৰাজ্য]] ([[:en:Republic]]) # [[সমাজবাদ]] ([[:en:Socialism]]) # '''[[ৰাষ্ট্ৰ]] ([[:en:State (polity)]])''' # [[ৰাজনৈতিক দল]] ([[:en:Political party]]) # [[প্ৰপাগাণ্ডা]] ([[:en:Propaganda]]) # [[সন্ত্ৰাসবাদ]] ([[:en:Terrorism]]) {{div col end}} === বাণিজ্য আৰু অৰ্থনীতি === {{div col|2}} # '''[[অৰ্থনীতি]] ([[:en:Economics]])''' # [[মূলধন (অৰ্থনীতি)]] ([[:en:Capital (economics)]]) # [[পুঁজিবাদ]] ([[:en:Capitalism]]) # [[প্ৰচলিত মুদ্ৰা (চলাৰ্থ)]] ([[:en:Currency]]) ## [[ইউৰো]] ([[:en:Euro]]) ## [[জাপানীজ য়েন]] ([[:en:Japanese yen]]) ## [[আমেৰিকান ডলাৰ]] ([[:en:United States dollar]]) # [[উদ্যোগ]] ([[:en:Industry]]) # '''[[মুদ্ৰা]] ([[:en:Money]])''' # [[কৰ]] ([[:en:Tax]]) {{div col end}} === আইন === {{div col|2}} # '''[[আইন]] ([[:en:Law]])''' # [[সংবিধান]] ([[:en:Constitution]]) {{div col end}} === আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সংস্থা === {{div col|2}} # [[আফ্ৰিকান ইউনিয়ন]] ([[:en:African Union]]) # [[আৰব লীগ]] ([[:en:Arab League]]) # [[দক্ষিণ-পূব এচিয় ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ সংগঠন]] ([[:en:ASEAN]]) # [[জাতিসমূহৰ সংঘ]] ([[:en:Commonwealth of Nations]]) <!-- [[কমনৱেলথ ৰাষ্ট্ৰ]] --> # [[ইউৰোপিয়ান ইউনিয়ন]] ([[:en:European Union]]) # '''[[ৰেডক্ৰছ]] ([[:en:International Red Cross and Red Crescent Movement]])''' # [[নাটো]] ([[:en:NATO]]) # [[ন'বেল বঁটা]] ([[:en:Nobel Prize]]) # [[অ'পেক]] ([[:en:OPEC]]) # '''[[ৰাষ্ট্ৰসংঘ]] ([[:en:United Nations]])''' ## [[আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় ন্যায়ালয়]] ([[:en:International Court of Justice]]) ## [[আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় মুদ্ৰা নিধি]] ([[:en:International Monetary Fund]]) ## [[ৰাষ্ট্ৰসংঘ শিক্ষা, বিজ্ঞান আৰু সংস্কৃতি সংস্থা]] ([[:en:UNESCO]]) ## [[মানৱ অধিকাৰৰ সাৰ্বভৌম ঘোষণাপত্ৰ]] ([[:en:Universal Declaration of Human Rights]]) ## [[বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা]] ([[:en:World Health Organization]]) # [[বিশ্ব বেংক]] ([[:en:World Bank]]) # [[বিশ্ব বাণিজ্য সংস্থা]] ([[:en:World Trade Organization]]) {{div col end}} === যুদ্ধ আৰু সৈন্যবাহিনী === {{div col|2}} # '''[[সৈন্যবাহিনী]] ([[:en:Military]])''' # '''[[শান্তি]] ([[:en:Peace]])''' # '''[[যুদ্ধ]] ([[:en:War]])''' ## [[গৃহযুদ্ধ]] ([[:en:Civil war]]) {{div col end}} === সামাজিক সমস্যা === {{div col|2}} # [[গৰ্ভপাত]] ([[:en:Abortion]]) # '''[[মৃত্যুদণ্ড]] ([[:en:Capital punishment]])''' # '''[[মানৱ অধিকাৰ]] ([[:en:Human rights]])''' # [[দৰিদ্ৰতা]] ([[:en:Poverty]]) # [[বৰ্ণবৈষম্য]] ([[:en:Racism]]) # '''[[দাসত্ত্ব]] ([[:en:Slavery]])''' {{div col end}} == ভাষা আৰু সাহিত্য == # '''[[ভাষা]] ([[:en:Language]])''' # গুৰুত্বপূৰ্ণ ভাষাসমূহ ## [[আৰবী ভাষা]] ([[:en:Arabic language]]) ## [[বঙালী ভাষা]] ([[:en:Bengali language]]) ## [[চীনা ভাষা]] ([[:en:Chinese language]]) <!--With the clarification that it is, linguistically speaking, not a single language.--> ## [[ইংৰাজী ভাষা]] ([[:en:English language]]) ## [[ফৰাচী ভাষা]] ([[:en:French language]]) ## [[জাৰ্মান ভাষা]] ([[:en:German language]]) ## [[গ্ৰীক ভাষা]] ([[:en:Greek language]]) ## [[হিব্ৰু ভাষা]] ([[:en:Hebrew language]]) ## [[হিন্দুস্তানী ভাষা]] ([[:en:Hindi-Urdu language]]) ## [[জাপানী ভাষা]] ([[:en:Japanese language]]) ## [[লেটিন ভাষা]] ([[:en:Latin language]]) ## [[ফাৰ্চী ভাষা]] ([[:en:Persian language]]) ## [[পৰ্তুগীজ ভাষা]] ([[:en:Portuguese language]]) ## [[ৰুছ ভাষা]] ([[:en:Russian language]]) ## [[সংস্কৃত]] ([[:en:Sanskrit]]) ## [[স্পেনীছ ভাষা]] ([[:en:Spanish language]]) ## [[স্বাহিলী ভাষা]] ([[:en:Swahili language]]) ## [[তুৰ্কী ভাষা]] ([[:en:Turkish language]]) # [[ভাষাবিজ্ঞান]] ([[:en:Linguistics]]) # [[ব্যাকৰণ‎]] ([[:en:Grammar]]) # '''[[শব্দ (ব্যাকৰণ‎)]] ([[:en:Word]])''' ## [[স্বনিম]] ([[:en:Phoneme]]) ## [[আখৰ (চিলেবল)]] ([[:en:Syllable]]) # '''[[লিখন পদ্ধতি]] ([[:en:Writing system]])''' ## [[আৰবী বৰ্ণমালা]] ([[:en:Arabic alphabet]]) ## [[চীনা চিহ্ন লিপি]] ([[:en:Chinese characters]]) ## [[চিৰালিক লিপি]] ([[:en:Cyrillic script]]) ## [[গ্ৰীক বৰ্ণমালা]] ([[:en:Greek alphabet]]) ## [[হানগুল লিপি]] ([[:en:Hangul]]) ## [[ৰোমান লিপি]] ([[:en:Latin alphabet]]) # [[সাক্ষৰতা]] ([[:en:Literacy]]) # '''[[অনুবাদ]] ([[:en:Translation]])''' # '''[[সাহিত্য]] ([[:en:Literature]])''' ## [[গদ্য]] ([[:en:Prose]]) ## [[দ্য আৰ্ট অফ ৱাৰ]] ([[:en:The Art of War]]) ## [[কল্প-সাহিত্য]] ([[:en:Fiction]]) ### [[আলিফ লেইলা]] ([[:en:One Thousand and One Nights]]) ## [[উপন্যাস]] ([[:en:Novel]]) ### [[ড্ৰিম অফ দা ৰেড চেম্বাৰ]] ([[:en:Dream of the Red Chamber]]) ### [[দ্য টেল অফ গেঞ্জি]] ([[:en:The Tale of Genji]]) ## '''[[কবিতা]] ([[:en:Poetry]])''' ### [[গিলগামেশৰ মহাকাব্য]] ([[:en:Epic of Gilgamesh]]) ### [[ইলিয়াদ]] ([[:en:Iliad]]) ### [[মহাভাৰত]] ([[:en:Mahābhārata]]) ### [[শাহনামা]] ([[:en:Shāhnāma]]) == প্ৰমিতি == # '''[[প্ৰমিতি]] ([[:en:Measurement]])''' # [[আন্তৰ্জাতিক একক পদ্ধতি]] ([[:en:International System of Units]]) === ভৰ, আয়তন আৰু দূৰত্ব === # [[কিলোগ্ৰাম]] ([[:en:Kilogram]]) # [[লিটাৰ]] ([[:en:Litre]]) # [[মিটাৰ]] ([[:en:Metre]]) === সময় === {{div col|2}} # '''[[দিনপঞ্জী]] ([[:en:Calendar]])''' ## [[গ্ৰেগৰিয়ান বৰ্ষপঞ্জী]] ([[:en:Gregorian calendar]]) # [[ঘড়ী]] ([[:en:Clock]]) # [[ছেকেণ্ড]] ([[:en:Second]]) # '''[[দিন]] ([[:en:Day]])''' # '''[[বছৰ]] ([[:en:Year]])''' # [[সময় অঞ্চল]] ([[:en:Time zone]]) {{div col end}} == বিজ্ঞান == # '''[[বিজ্ঞান]] ([[:en:Science]])''' # '''[[প্ৰকৃতি]] ([[:en:Nature]])''' === জ্যোতিৰ্বিজ্ঞান === {{div col|2}} # '''[[জ্যোতিৰ্বিজ্ঞান]] ([[:en:Astronomy]])''' # [[গ্ৰহাণু]] ([[:en:Asteroid]]) # '''[[মহানাদ]] ([[:en:Big Bang]])''' # '''[[কৃষ্ণগহ্বৰ]] ([[:en:Black hole]])''' # [[ধূমকেতু]] ([[:en:Comet]]) # '''[[তাৰকাৰাজ্য]] ([[:en:Galaxy]])''' ## [[হাতীপটি]] ([[:en:Milky Way]]) # '''[[চন্দ্ৰ]] ([[:en:Moon]])''' # '''[[গ্ৰহ]] ([[:en:Planet]])''' ## '''[[পৃথিৱী]] ([[:en:Earth]])''' ## [[বৃহস্পতি গ্ৰহ]] ([[:en:Jupiter]]) ## [[মঙ্গল গ্ৰহ]] ([[:en:Mars]]) ## [[বুধ গ্ৰহ]] ([[:en:Mercury]]) ## [[নেপচুন]] ([[:en:Neptune]]) ## [[শনি গ্ৰহ]] ([[:en:Saturn]]) ## [[ইউৰেনাচ]] ([[:en:Uranus]]) ## [[শুক্ৰ গ্ৰহ]] ([[:en:Venus]]) # [[সৌৰজগত]] ([[:en:Solar System]]) # [[মহাকাশ যাত্ৰা]] ([[:en:Spaceflight]]) # '''[[নক্ষত্ৰ]] ([[:en:Star]])''' ## '''[[সূৰ্য]] ([[:en:Sun]])''' # [[বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ড]] ([[:en:Universe]]) {{div col end}} === জীৱবিজ্ঞান === {{div col|2}} # '''[[জীৱবিজ্ঞান]] ([[:en:Biology]])''' # জৈৱ উপাদান ## '''[[ডি এন এ]] ([[:en:DNA]])''' ## [[উৎসেচক]] ([[:en:Enzyme]]) ## [[মাংসসাৰ]] ([[:en:Protein]]) # [[উদ্ভিদবিজ্ঞান]] ([[:en:Botany]]) # '''[[মৃত্যু]] ([[:en:Death]])''' ## [[আত্মহত্যা]] ([[:en:Suicide]]) # [[পৰিস্থিতি বিজ্ঞান]] ([[:en:Ecology]]) ## [[বিপন্ন প্ৰজাতি]] ([[:en:Endangered species]]) # [[ঘৰুৱাকৰণ]] ([[:en:Domestication]]) # '''[[জীৱন]] ([[:en:Life]])''' # [[জীৱবৈজ্ঞানিক শ্ৰেণীবিভাজন]] ([[:en:Biological classification]]) ## [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)]] ([[:en:Species]]) {{div col end}} ==== জৈবিক প্ৰক্ৰিয়া ==== # '''[[বিপাক ক্ৰিয়া]] ([[:en:Metabolism]])''' ## [[পাচন]] ([[:en:Digestion]]) ## [[সালোক সংশ্লেষণ]] ([[:en:Photosynthesis]]) ## [[শ্বাসক্ৰিয়া]] ([[:en:Breathing]]) # '''[[ক্ৰমবিকাশ]] ([[:en:Evolution]])''' # '''[[প্ৰজনন]] ([[:en:Reproduction]])''' ## [[গৰ্ভধাৰণ]] ([[:en:Pregnancy]]) ## [[লিংগ]] ([[:en:Sex]]) ==== জীৱ ==== # '''[[জীৱ]] ([[:en:Organism]])''' # '''[[প্ৰাণী]] ([[:en:Animal]])''' ## [[ঘূৰণীয়া কৃমি]] ([[:en:Nematode]]) ## [[কোমলদেহী প্ৰাণী]] ([[:en:Mollusca]]) ## [[সন্ধিপদী প্ৰাণী]] ([[:en:Arthropod]]) ### '''[[পতংগ]] ([[:en:Insect]])''' #### [[পৰুৱা]] ([[:en:Ant]]) #### [[মৌ-মাখি]] ([[:en:Bee]]) #### [[মহ]] ([[:en:Mosquito]]) ### [[মকৰা]] ([[:en:Spider]]) ## ক'ৰডাটা ### '''[[উভচৰ প্ৰাণী]] ([[:en:Amphibian]])''' ### '''[[চৰাই]] ([[:en:Bird]])''' #### [[কুকুৰা]] ([[:en:Chicken]]) #### [[পাৰ চৰাই]] ([[:en:Pigeons and doves]]) ### '''[[মাছ]] ([[:en:Fish]])''' #### [[হাংগৰ]] ([[:en:Shark]]) ### '''[[স্তন্যপায়ী প্ৰাণী]] ([[:en:Mammal]])''' #### [[উট]] ([[:en:Camel]]) #### [[মেকুৰী]] ([[:en:Cat]]) #### [[গৰু]] ([[:en:Cattle]]) #### [[কুকুৰ]] ([[:en:Dog]]) #### [[ঘোঁৰা]] ([[:en:Horse]]) #### [[ভেড়া]] ([[:en:Sheep]]) #### [[তীক্ষ্ণদন্তী প্ৰাণী]] ([[:en:Rodent]]) #### [[গাহৰি]] ([[:en:Domestic pig]]) #### [[প্ৰাইমেট]] ([[:en:Primate]]) ##### '''[[মানুহ]] ([[:en:Human]])''' #### [[সামুদ্ৰিক স্তন্যপায়ী প্ৰাণী]] ([[:en:Marine mammal]]) ##### [[তিমি]] ([[:en:Cetacea]]) ### '''[[সৰীসৃপ]] ([[:en:Reptile]])''' #### [[ডাইন’চৰ]] ([[:en:Dinosaur]]) #### [[সাপ]] ([[:en:Snake]]) # [[আৰ্কিয়া]] ([[:en:Archaea]]) # '''[[বেক্টেৰিয়া]] ([[:en:Bacteria]])''' # '''[[ভেঁকুৰ]] ([[:en:Fungus]])''' # '''[[উদ্ভিদ]] ([[:en:Plant]])''' ## [[ফুল]] ([[:en:Flower]]) ## [[বৃক্ষ]] ([[:en:Tree]]) # [[প্ৰটিষ্টা]] ([[:en:Protist]]) ==== শৰীৰস্থান ==== # '''[[শৰীৰস্থান]] ([[:en:Anatomy]])''' # [[স্তন]] ([[:en:Breast]]) # '''[[কোষ (জীৱবিজ্ঞান)]] ([[:en:Cell (biology)]])''' # [[সংবহন তন্ত্ৰ]] ([[:en:Circulatory system]]) ## [[তেজ]] ([[:en:Blood]]) ## [[হৃদযন্ত্ৰ]] ([[:en:Heart]]) # [[অন্তঃস্ৰাৱী তন্ত্ৰ]] ([[:en:Endocrine system]]) # [[পাচন নলী]] ([[:en:Human gastrointestinal tract]]) ## [[বৃহদান্ত্ৰ]] ([[:en:Large intestine]]) ## [[ক্ষুদ্ৰান্ত্ৰ]] ([[:en:Small intestine]]) ## [[যকৃৎ]] ([[:en:Liver]]) # [[পেশী]] ([[:en:Muscle]]) # [[স্নায়ু তন্ত্ৰ]] ([[:en:Nervous system]]) ## [[মস্তিষ্ক]] ([[:en:Brain]]) ## [[স্নায়ু]] ([[:en:Nerve]]) ## [[সংবেদন তন্ত্ৰ]] ([[:en:Sensory system]]) ### [[কৰ্ণ (অংগ)]] ([[:en:Ear]]) ### [[নাক]] ([[:en:Nose]]) ### [[চকু]] ([[:en:Eye]]) # [[প্ৰজনন তন্ত্ৰ]] ([[:en:Reproductive system]]) # [[শ্বাস তন্ত্ৰ]] ([[:en:Respiratory system]]) # [[কংকাল]] ([[:en:Skeleton]]) # [[চৰ্ম]] ([[:en:Skin]]) === স্বাস্থ্য আৰু চিকিৎসা বিজ্ঞান === {{div col|2}} # '''[[চিকিৎসা বিজ্ঞান]] ([[:en:Medicine]])''' # [[আসক্তি]] ([[:en:Addiction]]) ## [[ইথান'ল]] ([[:en:Ethanol]]) ## [[ধঁপাত]] ([[:en:Tobacco]]) # [[আলজেমাৰ ৰোগ]] ([[:en:Alzheimer's disease]]) # '''[[কৰ্কট ৰোগ]] ([[:en:Cancer]])''' # [[COPD]] ([[:en:COPD]]) # [[পানীলগা জ্বৰ]] ([[:en:Common cold]]) # [[দন্ত চিকিৎসা]] ([[:en:Dentistry]]) # [[প্ৰতিবন্ধকতা]] ([[:en:Disability]]) ## [[অন্ধত্ব]] ([[:en:Blindness]]) ## [[বধিৰতা]] ([[:en:Deafness]]) # [[মানসিক বিসংগতি]] ([[:en:Mental disorder]]) # '''[[ৰোগ]] ([[:en:Disease]])''' # [[মৃগীৰোগ]] ([[:en:Epilepsy]]) # [[ঔষধ]] ([[:en:Pharmaceutical drug]]) ## [[প্ৰতিজৈৱিক]] ([[:en:Antibiotic]]) # '''[[স্বাস্থ্য]] ([[:en:Health]])''' # [[Gastroenteritis]] ([[:en:Gastroenteritis]]) # [[মূৰৰ বিষ]] ([[:en:Headache]]) # [[মাইঅ'কাৰ্দিয়েল ইনফাৰ্কচন]] ([[:en:Heart attack]]) # [[প্ৰতিৰোধ তন্ত্ৰ]] ([[:en:Immune system]]) # '''[[মেলেৰিয়া]] ([[:en:Malaria]])''' # [[অপুষ্টি]] ([[:en:Malnutrition]]) # [[ঋতুস্ৰাৱ]] ([[:en:Menstruation]]) # [[মেদবহুলতা]] ([[:en:Obesity]]) # [[বৈশ্বিক মহামাৰী]] ([[:en:Pandemic]]) # [[নিউম'নিয়া]] ([[:en:Pneumonia]]) # [[প'লিঅ'মায়েলাইটিছ]] ([[:en:Poliomyelitis]]) # [[যৌন সংক্ৰামক ৰোগ]] ([[:en:Sexually transmitted disease]]) ## '''[[এইড্‌ছ]] ([[:en:AIDS]])''' # [[ষ্ট্ৰ'ক]] ([[:en:Stroke]]) # [[যক্ষ্মা]] ([[:en:Tuberculosis]]) # [[বহুমূত্ৰ ৰোগ]] ([[:en:Diabetes mellitus]]) # '''[[ছিটা]] ([[:en:Vaccine]])''' # [[ভাইৰাছ]] ([[:en:Virus]]) ## [[ইনফ্লুৱেঞ্জা]] ([[:en:Influenza]]) ## [[বৰআই]] ([[:en:Smallpox]]) {{div col end}} === ৰসায়ন বিজ্ঞান === {{div col|2}} # '''[[ৰসায়ন বিজ্ঞান]] ([[:en:Chemistry]])''' # [[অজৈৱ ৰসায়ন]] ([[:en:Inorganic chemistry]]) # [[জৈৱ ৰসায়ন]] ([[:en:Biochemistry]]) ## [[হৰম'ন]] ([[:en:Hormone]]) # [[ৰাসায়নিক যৌগ]] ([[:en:Chemical compound]]) ## [[অম্ল]] ([[:en:Acid]]) ## [[ক্ষাৰ]] ([[:en:Base (chemistry)]]) ## [[লৱণ]] ([[:en:Salt]]) # '''[[ৰাসায়নিক মৌল]] ([[:en:Chemical element]])''' ## '''[[পৰ্যাবৃত্ত তালিকা]] ([[:en:Periodic table]])''' ## [[এলুমিনিয়াম]] ([[:en:Aluminium]]) ## [[কাৰ্বন]] ([[:en:Carbon]]) ## [[তাম]] ([[:en:Copper]]) ## '''[[সোণ]] ([[:en:Gold]])''' ## '''[[উদজান]] ([[:en:Hydrogen]])''' ## '''[[লো]] ([[:en:Iron]])''' ## [[নাইট্ৰ'জেন]] ([[:en:Nitrogen]]) ## '''[[অম্লজান]] ([[:en:Oxygen]])''' ## [[ৰূপ]] ([[:en:Silver]]) ## [[টিন]] ([[:en:Tin]]) # [[জৈৱিক ৰসায়ন]] ([[:en:Organic chemistry]]) ## [[এলক'হল]] ([[:en:Alcohol]]) ## [[শৰ্কৰা]] ([[:en:Carbohydrate]]) ## [[লিপিড]] ([[:en:Lipid]]) # '''[[অণু]] ([[:en:Molecule]])''' # [[বৈশ্লেষিক ৰসায়ন]] ([[:en:Analytical chemistry]]) # [[ভৌত ৰসায়ন]] ([[:en:Physical chemistry]]) {{div col end}} === পৃথিৱী বিজ্ঞান === # [[হিমস্খলন]] ([[:en:Avalanche]]) # '''[[জলবায়ু]] ([[:en:Climate]])''' ## [[এল নিনয়'–দক্ষিণ দোলন]] ([[:en:El Niño–Southern Oscillation]]) ## [[গোলকীয় উষ্ণতা বৃদ্ধি]] ([[:en:Global warming]]) # [[ভূমিকম্প]] ([[:en:Earthquake]]) # '''[[ভূ-বিজ্ঞান]] ([[:en:Geology]])''' ## '''[[খনিজ পদাৰ্থ]] ([[:en:Mineral]])''' ### [[হীৰা]] ([[:en:Diamond]]) ## [[ফলক বিৱৰ্তন]] ([[:en:Plate tectonics]]) ## [[শিল]] ([[:en:Rock]]) # [[প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগ]] ([[:en:Natural disaster]]) ## [[বানপানী]] ([[:en:Flood]]) ## [[ছুনামি]] ([[:en:Tsunami]]) # [[আগ্নেয়গিৰি]] ([[:en:Volcano]]) # '''[[বতৰ]] ([[:en:Weather]])''' ## [[ডাৱৰ]] ([[:en:Cloud]]) ## [[বৰষুণ]] ([[:en:Rain]]) ## [[তুষাৰ]] ([[:en:Snow]]) ## [[ঘূৰ্ণীবতাহ]] ([[:en:Tornado]]) ## [[ক্ৰান্তীয় ঘূৰ্ণীবতাহ]] ([[:en:Tropical cyclone]]) ## [[বতাহ]] ([[:en:Wind]]) === পদাৰ্থ বিজ্ঞান === # '''[[পদাৰ্থ বিজ্ঞান]] ([[:en:Physics]])''' # [[ত্বৰণ]] ([[:en:Acceleration]]) # '''[[পৰমাণু]] ([[:en:Atom]])''' # '''[[শক্তি]] ([[:en:Energy]])''' ## [[শক্তিৰ সংৰক্ষণশীলতা]] ([[:en:Conservation of energy]]) # '''[[বিদ্যুৎ চুম্বকীয় বিকিৰণ]] ([[:en:Electromagnetic radiation]])''' ## [[অৱলোহিত ৰশ্মি]] ([[:en:Infrared]]) ## [[অতিবেঙুনীয়া ৰশ্মি]] ([[:en:Ultraviolet]]) ## [[পোহৰ]] ([[:en:Light]]) ### '''[[ৰং]] ([[:en:Color]])''' # [[ধ্ৰুপদী বলবিজ্ঞান]] ([[:en:Classical mechanics]]) # '''[[বল]] ([[:en:Force]])''' ## [[বিদ্যুত চুম্বকত্ব]] ([[:en:Electromagnetism]]) ### [[চুম্বকীয় ক্ষেত্ৰ]] ([[:en:Magnetic field]]) ## [[মহাকৰ্ষণ]] ([[:en:Gravitation]]) ## [[প্ৰবল অন্তৰাক্ৰিয়া]] ([[:en:Strong interaction]]) ## [[দুৰ্বল অন্তৰাক্ৰিয়া]] ([[:en:Weak interaction]]) # [[চুম্বক]] ([[:en:Magnet]]) # '''[[ভৰ]] ([[:en:Mass]])''' # '''[[ধাতু]] ([[:en:Metal]])''' ## [[তীখা]] ([[:en:Steel]]) # [[নিউক্লীয় বিভাজন]] ([[:en:Nuclear fission]]) # '''[[পদাৰ্থৰ অৱস্থা]] ([[:en:State of matter]])''' ## [[গেছ|গেছীয়]] ([[:en:Gas]]) ## [[জুলীয়া]] ([[:en:Liquid]]) ## [[প্লাজমা]] ([[:en:Plasma]]) ## [[কঠিন]] ([[:en:Solid]]) # [[কোৱাণ্টাম বলবিজ্ঞান]] ([[:en:Quantum mechanics]]) # [[তেজস্ক্ৰিয়তা]] ([[:en:Radioactive decay]]) # '''[[সাধাৰণ আপেক্ষিকতাবাদ]] ([[:en:General relativity]])''' # [[বিশেষ আপেক্ষিকতাবাদ তত্ত্ব]] ([[:en:Special relativity]]) # [[অৰ্ধপৰিবাহী]] ([[:en:Semiconductor]]) # '''[[শব্দ]] ([[:en:Sound]])''' # '''[[বেগ]] ([[:en:Velocity]])''' ## [[পোহৰৰ বেগ]] ([[:en:Speed of light]]) # [[উষ্ণতা]] ([[:en:Temperature]]) # '''[[সময়]] ([[:en:Time]])''' # [[তাপগতি বিজ্ঞান]] ([[:en:Thermodynamics]]) # [[ভেকুৱাম]] ([[:en:Vacuum]]) === গণিত === {{div col|2}} # '''[[গণিত]] ([[:en:Mathematics]])''' # '''[[পাটীগণিত]] ([[:en:Arithmetic]])''' ## [[ঘাতাংক]] ([[:en:Logarithm]]) ## '''[[সংখ্যা]] ([[:en:Number]])''' ## [[সংখ্যাতত্ত্ব]] ([[:en:Number theory]]) # '''[[বীজগণিত]] ([[:en:Algebra]])''' ## [[জটিল সংখ্যা]] ([[:en:Complex number]]) ## [[সমীকৰণ]] ([[:en:Equation]]) ## [[ৰৈখিক বীজগণিত]] ([[:en:Linear algebra]]) # '''[[জ্যামিতি]] ([[:en:Geometry]])''' ## [[কোণ]] ([[:en:Angle]]) ## [[ক্ষেত্ৰফল]] ([[:en:Area]]) ## [[স্থানাঙ্ক প্ৰণালী]] ([[:en:Coordinate system]]) ## [[পাই]] ([[:en:Pi]]) ## [[পাইথেগাৰাছৰ উপপাদ্য]] ([[:en:Pythagorean theorem]]) ## [[সমমিতি]] ([[:en:Symmetry]]) ## [[ত্ৰিকোণমিতি]] ([[:en:Trigonometry]]) # [[গাণিতিক বিশ্লেষণ]] ([[:en:Mathematical analysis]]) ## [[অৱকলনীয় সমীকৰণ]] ([[:en:Differential equation]]) ## [[সাংখ্যিক বিশ্লেষণ]] ([[:en:Numerical analysis]]) # সম্ভাৱিতা আৰু পৰিসংখ্যা ## [[পৰিসংখ্যা]] ([[:en:Statistics]]) # যুক্তিতত্ত্ব আৰু আধাৰ ## [[ফলন]] ([[:en:Function (mathematics)]]) ## [[অসীম]] ([[:en:Infinity]]) ## [[গাণিতিক প্ৰমাণ]] ([[:en:Mathematical proof]]) ## [[সংহতি তত্ত্ব]] ([[:en:Set theory]]) {{div col end}} == খাদ্য আৰু কৃষি == === কৃষি === # '''[[কৃষি]] ([[:en:Agriculture]])''' ## [[জলসিঞ্চন]] ([[:en:Irrigation]]) ## [[নাঙল]] ([[:en:Plough]]) ===খাদ্য=== {{div col|2}} # '''[[খাদ্য]] ([[:en:Food]])''' # [[পাউৰুটী]] ([[:en:Bread]]) # [[খাদ্যশস্য]] ([[:en:Cereal]]) ## [[যৱ]] ([[:en:Barley]]) ## [[গোমধান]] ([[:en:Maize]]) ## [[অ'ট]] ([[:en:Oat]]) ## [[চাউল]] ([[:en:Rice]]) ## [[ৰাই]] ([[:en:Rye]]) ## [[জোৱাৰ]] ([[:en:Sorghum]]) ## [[ঘেঁহু]] ([[:en:Wheat]]) # [[পনীৰ]] ([[:en:Cheese]]) # [[চকলেট]] ([[:en:Chocolate]]) # [[মৌ]] ([[:en:Honey]]) # [[ফল]] ([[:en:Fruit]]) ## [[আপেল]] ([[:en:Apple]]) ## [[কল]] ([[:en:Banana]]) ## [[আঙুৰ]] ([[:en:Grape]]) ## [[চয়াবিন]] ([[:en:Soybean]]) ## [[নেমু]] ([[:en:Lemon]]) ## [[কাষ্ঠবীজ]] ([[:en:Nut (fruit)]]) # [[মাংস]] ([[:en:Meat]]) # [[চেনি]] ([[:en:Sugar]]) # [[শাক-পাচলি]] ([[:en:Vegetable]]) ## [[আলু]] ([[:en:Potato]]) {{div col end}} === পানীয় === {{div col|2}} # [[বিয়েৰ]] ([[:en:Beer]]) # [[কফি]] ([[:en:Coffee]]) # [[ফলৰ ৰস]] ([[:en:Juice]]) # '''[[গাখীৰ]] ([[:en:Milk]])''' # [[চাহ]] ([[:en:Tea]]) # '''[[পানী]] ([[:en:Water]])''' # [[সুৰা]] ([[:en:Wine]]) {{div col end}} == প্ৰযুক্তি == {{div col|2}} # '''[[প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Technology]])''' # [[জৈৱপ্ৰযুক্তি]] ([[:en:Biotechnology]]) # [[কাপোৰ]] ([[:en:Clothing]]) ## [[কপাহ]] ([[:en:Cotton]]) # [[অভিযান্ত্ৰিকী]] ([[:en:Engineering]]) ## [[যন্ত্ৰ]] ([[:en:Machine]]) ## [[ৰবট]] ([[:en:Robot]]) ## [[পেঁচ-গজাল]] ([[:en:Screw]]) ## [[চকা]] ([[:en:Wheel]]) # [[ধাতুবিজ্ঞান]] ([[:en:Metallurgy]]) # [[নেন'প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Nanotechnology]]) {{div col end}} === যোগাযোগ === {{div col|2}} # '''[[যোগাযোগ]] ([[:en:Communication]])''' # [[কিতাপ]] ([[:en:Book]]) # '''[[তথ্য]] ([[:en:Information]])''' ## [[বিশ্বকোষ]] ([[:en:Encyclopedia]]) # [[সাংবাদিকতা]] ([[:en:Journalism]]) ## [[বাতৰিকাকত]] ([[:en:Newspaper]]) ## [[গণমাধ্যম]] ([[:en:Mass media]]) # [[মুদ্ৰণ]] ([[:en:Printing]]) # [[টেলিফোন]] ([[:en:Telephone]]) {{div col end}} === অণুবিদ্যুৎ বা ইলেক্ট্ৰনিক্স === {{div col|2}} # [[অণুবিদ্যুৎ]] ([[:en:Electronics]]) ## [[বৈদ্যুতিক প্ৰবাহ]] ([[:en:Electric current]]) ## [[কম্পনাংক]] ([[:en:Frequency]]) # উপাদান ## [[ধাৰক]] ([[:en:Capacitor]]) ## [[আৱেশক]] ([[:en:Inductor]]) ## [[ট্ৰানজিষ্টৰ]] ([[:en:Transistor]]) ## [[ডায়ড]] ([[:en:Diode]]) ## [[ৰোধক]] ([[:en:Resistor]]) ## [[ৰূপান্তৰক]] ([[:en:Transformer]]) {{div col end}} ==== কম্পিউটাৰ আৰু ইণ্টাৰনেট ==== {{div col|2}} # '''[[কম্পিউটাৰ]] ([[:en:Computer]])''' ## [[হাৰ্ড ডিস্ক ড্ৰাইভ]] ([[:en:Hard disk drive]]) ## [[চেণ্ট্ৰেল প্ৰচেছিং ইউনিট]] ([[:en:Central processing unit]]) # [[কৃত্ৰিম বুদ্ধিমত্তা]] ([[:en:Artificial intelligence]]) # [[তথ্য প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Information technology]]) ## [[এলগৰিথম আৰু ডেইটা ষ্ট্ৰাকচাৰ]] ([[:en:Algorithm]]) # [[ইণ্টাৰনেট]] ([[:en:Internet]]) ## [[ইমেইল]] ([[:en:Email]]) ## [[ৱৰ্ল্ড ৱাইড ৱেব]] ([[:en:World Wide Web]]) # [[অপাৰেটিং চিষ্টেম]] ([[:en:Operating system]]) # [[প্ৰগ্ৰামিং ভাষা]] ([[:en:Programming language]]) # [[ছফ্টৱেৰ]] ([[:en:Software]]) {{div col end}} === শক্তি আৰু ইন্ধন === {{div col|2}} # [[নবীকৰণীয় শক্তি]] ([[:en:Renewable energy]]) # [[বিদ্যুৎ]] ([[:en:Electricity]]) ## [[পাৰমাণবিক শক্তি]] ([[:en:Nuclear power]]) # [[জীৱাশ্ম ইন্ধন]] ([[:en:Fossil fuel]]) # [[অন্তৰ্দাহী ইঞ্জিন]] ([[:en:Internal combustion engine]]) # [[বাষ্প যন্ত্ৰ]] ([[:en:Steam engine]]) # [[জুই]] ([[:en:Fire]]) {{div col end}} === সামগ্ৰী === {{div col|2}} # [[কাঁচ]] ([[:en:Glass]]) # [[কাগজ]] ([[:en:Paper]]) # [[প্লাষ্টিক]] ([[:en:Plastic]]) # [[কাঠ]] ([[:en:Wood]]) {{div col end}} === যাতায়াত === {{div col|2}} # [[যাতায়াত]] ([[:en:Transport]]) # [[বিমান]] ([[:en:Aircraft]]) # [[গাড়ী]] ([[:en:Automobile]]) # [[চাইকেল]] ([[:en:Bicycle]]) # [[ডুব-জাহাজ]] ([[:en:Submarine]]) # [[জাহাজ]] ([[:en:Ship]]) # [[ৰেলগাড়ী]] ([[:en:Train]]) {{div col end}} === অস্ত্ৰশস্ত্ৰ === {{div col|2}} # [[অস্ত্ৰ]] ([[:en:Weapon]]) ## [[তৰোৱাল]] ([[:en:Sword]]) # [[আগ্নেয়াস্ত্ৰ]] ([[:en:Firearm]]) ## [[মেছিন গান]] ([[:en:Machine gun]]) # [[পাৰমাণবিক অস্ত্ৰ]] ([[:en:Nuclear weapon]]) ## [[টেঙ্ক]] ([[:en:Tank]]) # [[বিস্ফোৰক সামগ্ৰী]] ([[:en:Explosive material]]) ## [[বাৰুদ]] ([[:en:Gunpowder]]) {{div col end}} == কলা আৰু বিনোদন == {{div col|2}} # '''[[সংস্কৃতি]] ([[:en:Culture]])''' # '''[[কলা]] ([[:en:Art]])''' ## [[কমিক্‌ছ]] ([[:en:Comics]]) ## [[চিত্ৰকলা]] ([[:en:Painting]]) ## [[ফটোগ্ৰাফী]] ([[:en:Photography]]) ## [[ভাস্কৰ্য]] ([[:en:Sculpture]]) ## [[মৃৎশিল্প]] ([[:en:Pottery]]) # [[নৃত্য]] ([[:en:Dance]]) # [[ফেশ্বন]] ([[:en:Fashion]]) # [[থিয়েটাৰ]] ([[:en:Theatre]]) # [[কেলিগ্ৰাফী]] ([[:en:Calligraphy]]) {{div col end}} === স্থাপত্যবিদ্যা আৰু অসামৰিক অভিযান্ত্ৰিকী === {{div col|2}} # '''[[স্থাপত্যবিদ্যা]] ([[:en:Architecture]])''' # [[খিলান]] ([[:en:Arch]]) # [[দলং]] ([[:en:Bridge]]) # [[খাল]] ([[:en:Canal]]) # [[বান্ধ]] ([[:en:Dam]]) # [[গম্বুজ]] ([[:en:Dome]]) # '''[[ঘৰ]] ([[:en:House]])''' # উল্লেখযোগ্য স্থাপত্য ## [[এংকৰ ৱাট]] ([[:en:Angkor Wat]]) ## [[ক'ল'ছিয়াম]] ([[:en:Colosseum]]) ## [[চীনৰ মহাপ্ৰাচীৰ]] ([[:en:Great Wall of China]]) ## [[আইফেল টাৱাৰ]] ([[:en:Eiffel Tower]]) ## [[এম্পায়াৰ ষ্টেট বিল্ডিং]] ([[:en:Empire State Building]]) ## [[হাজিয়া চ'ফিয়া]] ([[:en:Hagia Sophia]]) ## [[পাৰ্থেনন মন্দিৰ]] ([[:en:Parthenon]]) ## [[গিজাৰ পিৰামিড পৰিসৰ]] ([[:en:Giza pyramid complex]]) ## [[ছেইণ্ট পিটাৰ্ছ বেছিলিকা]] ([[:en:St. Peter's Basilica]]) ## [[ষ্টেচু অফ লিবাৰ্টি]] ([[:en:Statue of Liberty]]) ## [[তাজমহল]] ([[:en:Taj Mahal]]) ## [[তিনি গিৰিসংকটৰ বান্ধ]] ([[:en:Three Gorges Dam]]) # [[পিৰামিড]] ([[:en:Pyramid]]) # [[মিনাৰ]] ([[:en:Tower]]) {{div col end}} === চলচ্চিত্ৰ, ৰেডিঅ' আৰু দূৰদৰ্শন === {{div col|2}} # '''[[চলচ্চিত্ৰ]] ([[:en:Film]])''' ## [[এনিমেছন]] ([[:en:Animation]]) # '''[[অনাতাঁৰ প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Radio]])''' # '''[[দূৰদৰ্শন]] ([[:en:Television]])''' {{div col end}} ===সংগীত=== # '''[[সংগীত]] ([[:en:Music]])''' # [[গান]] ([[:en:Song]]) # উল্লেখযোগ্য সংগীতৰ প্ৰকাৰ ## [[ব্লুজ্]] ([[:en:Blues]]) ## [[শাস্ত্ৰীয় সংগীত]] ([[:en:Classical music]]) ### [[অপেৰা]] ([[:en:Opera]]) ### [[চিম্ফ'নি]] ([[:en:Symphony]]) ## [[ইলেকট্ৰনিক সংগীত]] ([[:en:Electronic music]]) ## [[ফ্লেমেংক']] ([[:en:Flamenco]]) ## [[হিপ হ'প]] ([[:en:Hip hop]]) ## [[জ্যেজ]] ([[:en:Jazz]]) ## [[ৰেগে]] ([[:en:Reggae]]) ## [[ৰক সংগীত]] ([[:en:Rock music]]) ## [[চাম্বা]] ([[:en:Samba]]) # উল্লেখযোগ্য বাদ্যযন্ত্ৰ ## [[ঢোল]] ([[:en:Drum]]) ## [[বাঁহী]] ([[:en:Flute]]) ## [[গীটাৰ]] ([[:en:Guitar]]) ## [[পিয়ান']] ([[:en:Piano]]) ## [[ট্ৰাম্পেট]] ([[:en:Trumpet]]) ## [[ভায়'লিন]] ([[:en:Violin]]) === বিনোদন === {{div col|2}} # '''[[খেল]] ([[:en:Game]])''' ## [[বেকগেমন]] ([[:en:Backgammon]]) ## [[দবা খেল]] ([[:en:Chess]]) ## [[গ' খেল]] ([[:en:Go (game)]]) ## [[ভিডিঅ' গেম]] ([[:en:Video game]]) # [[জুৱা খেল]] ([[:en:Gambling]]) # [[সমৰ কলা]] ([[:en:Martial arts]]) ## [[কাৰাটে]] ([[:en:Karate]]) ## [[জুদো]] ([[:en:Judo]]) # [[অলিম্পিক]] ([[:en:Olympic Games]]) # '''[[ক্ৰীড়া]] ([[:en:Sport]])''' ## [[এথলেটিকছ]] ([[:en:Sport of athletics]]) ## [[বেছবল]] ([[:en:Baseball]]) ## [[বাস্কেটবল]] ([[:en:Basketball]]) ## [[ক্ৰিকেট]] ([[:en:Cricket]]) ## [[ফুটবল]] ([[:en:Association football]]) ## [[গল্ফ]] ([[:en:Golf]]) ## [[ৰাগবী]] ([[:en:Rugby football]]) ## [[টেনিছ]] ([[:en:Tennis]]) # '''[[খেলনা]] ([[:en:Toy]])''' {{div col end}} == ইতিহাস == # '''[[ইতিহাস]] ([[:en:History]])''' ==== প্ৰাক-ইতিহাস আৰু প্ৰাচীন বিশ্ব‎ ==== {{div col|2}} # [[প্ৰাক-ইতিহাস]] ([[:en:Prehistory]]) # [[প্ৰস্তৰ যুগ]] ([[:en:Stone Age]]) # [[ব্ৰঞ্জ যুগ]] ([[:en:Bronze Age]]) # [[লৌহ যুগ]] ([[:en:Iron Age]]) # [[মেচ'পটেমিয়া]] ([[:en:Mesopotamia]]) # [[সুমেৰ]] ([[:en:Sumer]]) # [[প্ৰাচীন ইজিপ্ট]] ([[:en:Ancient Egypt]]) # [[প্ৰাচীন গ্ৰীচ]] ([[:en:Ancient Greece]]) # [[ৰোমান সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Roman Empire]]) # [[হান ৰাজবংশ]] ([[:en:Han Dynasty]]) # [[গুপ্ত সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Gupta Empire]]) {{div col end}} ==== মধ্যযুগ আৰু প্ৰাৰম্ভিক আধুনিক যুগ ==== {{div col|2}} # [[আব্বাচীয় খিলাফত]] ([[:en:Abbasid Caliphate]]) # [[ইউৰোপীয় জ্ঞানোদয়]] ([[:en:Age of Enlightenment]]) # [[এজটেক]] ([[:en:Aztecs]]) # [[বাইজেণ্টাইন সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Byzantine Empire]]) # [[ক্ৰুচেদ]] ([[:en:Crusades]]) # [[পবিত্ৰ ৰোমান সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Holy Roman Empire]]) # [[ইনকা সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Inca Empire]]) # [[মালি সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Mali Empire]]) # [[মায়ান সভ্যতা]] ([[:en:Mayan Civilization]]) # [[মধ্যযুগ]] ([[:en:Middle Ages]]) # [[মংগোল সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Mongol Empire]]) # [[মিং ৰাজবংশ]] ([[:en:Ming Dynasty]]) # [[ওস্মানীয় সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Ottoman Empire]]) # [[খ্ৰীষ্টান ধৰ্মসংস্কাৰ আন্দোলন]] ([[:en:Protestant Reformation]]) # [[নৱ-জাগৰণ]] ([[:en:Renaissance]]) # [[টাং সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Tang Dynasty]]) # [[ভাইকিং]] ([[:en:Vikings]]) {{div col end}} ==== আধুনিক যুগ ==== {{div col|2}} # [[আৰব-ইজৰাইল বিবাদ]] ([[:en:Arab-Israeli conflict]]) # [[আমেৰিকান গৃহ যুদ্ধ]] ([[:en:American Civil War]]) # [[বৰ্ণবৈষম্য নীতি]] ([[:en:Apartheid]]) # '''[[ব্ৰিটিছ সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:British Empire]])''' # '''[[শীতল যুদ্ধ]] ([[:en:Cold War]])''' # [[সাংস্কৃতিক বিপ্লৱ]] ([[:en:Cultural Revolution]]) # '''[[ফৰাচী বিপ্লৱ]] ([[:en:French Revolution]])''' # [[মহামন্দা]] ([[:en:Great Depression]]) # [[ইহুদী গণহত্যা]] ([[:en:The Holocaust]]) # '''[[শিল্প বিপ্লৱ]] ([[:en:Industrial Revolution]])''' # [[নাজী জাৰ্মানী]] ([[:en:Nazi Germany]]) # [[মেইজি পুনৰ্গঠন]] ([[:en:Meiji Restoration]]) <!-- most significant event in Japanese history --> # [[ৰুছ বিপ্লৱ]] ([[:en:Russian Revolution]]) # [[চিং ৰাজবংশ]] ([[:en:Qing Dynasty]]) # [[ভিয়েটনাম যুদ্ধ]] ([[:en:Vietnam War]]) # '''[[প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধ]] ([[:en:World War I]])''' # '''[[দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধ]] ([[:en:World War II]])''' {{div col end}} == ভূগোল == {{div col|2}} এই অংশত ভূগোলৰ কিছুমান সাধাৰণ ধাৰণা আৰু পৃথিৱীৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ ভৌগোলিক অঞ্চলসমূহ তালিকাভূক্ত কৰা হৈছে। # '''[[ভূগোল]] ([[:en:Geography]])''' # '''[[চহৰ]] ([[:en:City]])''' # '''[[মহাদেশ]] ([[:en:Continent]])''' # [[অৰণ্য]] ([[:en:Forest]]) # [[পৰ্বত]] ([[:en:Mountain]]) # [[মৰুভূমি]] ([[:en:Desert]]) # [[সুমেৰু]] ([[:en:North Pole]]) # '''[[মহাসাগৰ]] ([[:en:Ocean]])''' # [[নদী]] ([[:en:River]]) # '''[[সাগৰ]] ([[:en:Sea]])''' # [[কুমেৰু]] ([[:en:South Pole]]) === মহাদেশ আৰু প্ৰমুখ অঞ্চল === # '''[[আফ্ৰিকা]] ([[:en:Africa]])''' # '''[[এণ্টাৰ্কটিকা]] ([[:en:Antarctica]])''' # '''[[এছিয়া]] ([[:en:Asia]])''' # '''[[ইউৰোপ]] ([[:en:Europe]])''' # [[মধ্যপ্ৰাচ্য]] ([[:en:Middle East]]) # '''[[উত্তৰ আমেৰিকা]] ([[:en:North America]])''' # '''[[ওচেনিয়া]] ([[:en:Oceania]])''' # '''[[দক্ষিণ আমেৰিকা]] ([[:en:South America]])''' {{div col end}} === দেশ === {{div col|3}} [[সাৰ্বভৌম ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ তালিকা]]ত থকা আটাইবোৰ দেশৰে প্ৰবন্ধ ৱিকিপিডিয়াত থকাটো বাঞ্ছনীয়। পিছে সৰু ৱিকিপিডিয়াবোৰৰ বাবে ইয়াত কিছুমান দেশক অধিক প্ৰাধন্য দিয়া হৈছে। # [[আফগানিস্তান]] ([[:en:Afghanistan]]) # [[আলজেৰিয়া]] ([[:en:Algeria]]) # [[আৰ্জেণ্টিনা]] ([[:en:Argentina]]) # [[অষ্ট্ৰেলিয়া]] ([[:en:Australia]]) # [[অষ্ট্ৰিয়া]] ([[:en:Austria]]) # [[বাংলাদেশ]] ([[:en:Bangladesh]]) # '''[[ব্ৰাজিল]] ([[:en:Brazil]])''' # [[কানাডা]] ([[:en:Canada]]) # '''[[চীন]] ([[:en:China]])''' # [[কংগো গণৰাজ্য]] ([[:en:Democratic Republic of the Congo]]) # [[কিউবা]] ([[:en:Cuba]]) # [[ইজিপ্ত]] ([[:en:Egypt]]) # [[ইথিঅ'পিয়া]] ([[:en:Ethiopia]]) # '''[[ফ্ৰান্স]] ([[:en:France]])''' # '''[[জাৰ্মানী]] ([[:en:Germany]])''' # '''[[ভাৰত]] ([[:en:India]])''' # [[ইণ্ডোনেছিয়া]] ([[:en:Indonesia]]) # '''[[ইৰান]] [[:en:Iran]])''' # [[ইৰাক]] ([[:en:Iraq]]) # [[ইজৰাইল]] ([[:en:Israel]]) # '''[[ইটালী]] ([[:en:Italy]])''' # '''[[জাপান]] ([[:en:Japan]])''' # [[মেক্সিকো]] ([[:en:Mexico]]) # [[নেডাৰলেণ্ডচ]] ([[:en:Netherlands]]) # [[নিউজিলেণ্ড]] ([[:en:New Zealand]]) # [[নাইজেৰিয়া]] ([[:en:Nigeria]]) # [[পাকিস্তান]] ([[:en:Pakistan]]) # [[পোলেণ্ড]] ([[:en:Poland]]) # [[পৰ্তুগাল]] ([[:en:Portugal]]) # '''[[ৰাছিয়া]] ([[:en:Russia]])''' # [[চৌদি আৰৱ]] ([[:en:Saudi Arabia]]) # [[ছিংগাপুৰ]] ([[:en:Singapore]]) # [[দক্ষিণ আফ্ৰিকা]] ([[:en:South Africa]]) # [[দক্ষিণ কোৰিয়া]] ([[:en:South Korea]]) # '''[[স্পেইন]] ([[:en:Spain]])''' # [[ছুদান]] ([[:en:Sudan]]) # [[ছুইজাৰলেণ্ড]] ([[:en:Switzerland]]) # [[তাঞ্জানিয়া]] ([[:en:Tanzania]]) # [[থাইলেণ্ড]] ([[:en:Thailand]]) # [[তুৰস্ক]] ([[:en:Turkey]]) # [[ইউক্ৰেইন]] ([[:en:Ukraine]]) # '''[[যুক্তৰাজ্য]] ([[:en:United Kingdom]])''' # '''[[আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]] ([[:en:United States]])''' # [[ভেটিকান চিটি]] ([[:en:Vatican City]]) # [[ভেনিজুৱেলা]] ([[:en:Venezuela]]) # [[ভিয়েটনাম]] ([[:en:Vietnam]]) {{div col end}} === নগৰ === {{div col|3}} # [[আমষ্টাৰডাম]] ([[:en:Amsterdam]]) # [[এথেনছ]] ([[:en:Athens]]) # [[বাগদাদ]] ([[:en:Baghdad]]) # [[বেংকক]] ([[:en:Bangkok]]) # '''[[বেইজিং]] ([[:en:Beijing]])''' # '''[[বাৰ্লিন]] ([[:en:Berlin]])''' # [[বগোটা]] ([[:en:Bogotá]]) # [[ব্ৰুচেলছ]] ([[:en:Brussels]]) # [[ব্যুনেচ আইৰিচ]] ([[:en:Buenos Aires]]) # [[কাইৰো]] ([[:en:Cairo]]) # [[কেপ টাউন]] ([[:en:Cape Town]]) # [[ডামাস্কাছ]] ([[:en:Damascus]]) # [[দিল্লী]] ([[:en:Delhi]]) # [[ঢাকা]] ([[:en:Dhaka]]) # [[ডুবাই]] ([[:en:Dubai]]) # [[হংকং]] ([[:en:Hong Kong]]) # [[ইষ্টানবুল]] ([[:en:Istanbul]]) # [[জাকাৰ্টা]] ([[:en:Jakarta]]) # '''[[জেৰুজালেম]] ([[:en:Jerusalem]])''' # [[কৰাচী]] ([[:en:Karachi]]) # [[কিনাশাচা]] ([[:en:Kinshasa]]) # [[কলকাতা]] ([[:en:Kolkata]]) # [[লাগ'চ]] ([[:en:Lagos]]) # '''[[লণ্ডন]] ([[:en:London]])''' # [[লচ এঞ্জেলচ]] ([[:en:Los Angeles]]) # [[মাড্ৰিড]] ([[:en:Madrid]]) # [[মক্কা]] ([[:en:Mecca]]) # [[মেক্সিকো চিটি]] ([[:en:Mexico City]]) # '''[[মস্কো]] ([[:en:Moscow]])''' # [[মুম্বাই]] ([[:en:Mumbai]]) # [[নাইৰোবি]] ([[:en:Nairobi]]) # '''[[নিউয়ৰ্ক মহানগৰ]] ([[:en:New York City]])''' # '''[[পেৰিছ]] ([[:en:Paris]])''' # [[ৰিঅ' ডি জেনেৰ']] ([[:en:Rio de Janeiro]]) # '''[[ৰোম]] ([[:en:Rome]])''' # '''[[চেণ্ট পিটাৰছবাৰ্গ]] ([[:en:Saint Petersburg]])''' # [[চাও পাওল']] ([[:en:São Paulo]]) # [[ছিউল]] ([[:en:Seoul]]) # [[ছাংহাই]] ([[:en:Shanghai]]) # [[ছিডনী]] ([[:en:Sydney]]) # [[তেহৰাণ]] ([[:en:Tehran]]) # '''[[টকিঅ']] ([[:en:Tokyo]])''' # [[ভিয়েনা]] ([[:en:Vienna]]) # [[ৱাশ্বিংটন ডি.চি.]] ([[:en:Washington, D.C.]]) {{div col end}} === জলাঞ্চল === {{div col|3}} # '''[[আমাজান নদী]] ([[:en:Amazon River]])''' # [[উত্তৰ মহাসাগৰ]] ([[:en:Arctic Ocean]]) # '''[[আটলাণ্টিক মহাসাগৰ]] ([[:en:Atlantic Ocean]])''' # [[বাল্টিক সাগৰ]] ([[:en:Baltic Sea]]) # [[কৃষ্ণ সাগৰ]] ([[:en:Black Sea]]) # [[কেৰিবিয়ান সাগৰ]] ([[:en:Caribbean Sea]]) # [[কাস্পিয়ান সাগৰ]] ([[:en:Caspian Sea]]) # [[কংগো নদী]] ([[:en:Congo River]]) # [[ডানয়ুব নদী]] ([[:en:Danube]]) # [[গঙ্গা নদী]] ([[:en:Ganges]]) # [[বৃহৎ প্ৰবাল প্ৰাচীৰ]] ([[:en:Great Barrier Reef]]) # [[বৃহৎ হ্ৰদসমূহ]] ([[:en:Great Lakes]]) # '''[[ভাৰত মহাসাগৰ]] ([[:en:Indian Ocean]])''' # [[সিন্ধু নদী]] ([[:en:Indus River]]) # [[বৈকাল হ্ৰদ]] ([[:en:Lake Baikal]]) # [[টাংগান্যিকা হ্ৰদ]] ([[:en:Lake Tanganyika]]) # [[ভিক্টোৰিয়া হ্ৰদ]] ([[:en:Lake Victoria]]) # [[ভূমধ্য সাগৰ]] ([[:en:Mediterranean Sea]]) # [[মিছিছিপি নদী]] ([[:en:Mississippi River]]) # [[নাইজাৰ নদী]] ([[:en:Niger River]]) # '''[[নীল নদী]] ([[:en:Nile]])''' # [[উত্তৰ সাগৰ]] ([[:en:North Sea]]) # '''[[প্ৰশান্ত মহাসাগৰ]] ([[:en:Pacific Ocean]])''' # [[পানামা খাল]] ([[:en:Panama Canal]]) # [[ৰাইন]] ([[:en:Rhine]]) # [[ছুৱেজ খাল]] ([[:en:Suez Canal]]) # [[দক্ষিণ মহাসাগৰ]] ([[:en:Southern Ocean]]) # [[ভল্গা নদী]] ([[:en:Volga River]]) # [[য়াংজে নদী]] ([[:en:Yangtze River]]) # [[হোৱাংহো নদী]] ([[:en:Yellow River]]) {{div col end}} === পৰ্বত আৰু মৰুভূমি === # [[এল্পছ]] ([[:en:Alps]]) # [[এণ্ডিছ]] ([[:en:Andes]]) # '''[[হিমালয়]] ([[:en:Himalayas]])''' ## [[মাউণ্ট এভাৰেষ্ট]] ([[:en:Mount Everest]]) # [[মাউণ্ট কিলিমাঞ্জাৰ']] ([[:en:Mount Kilimanjaro]]) # [[ৰকি পৰ্বতমালা]] ([[:en:Rocky Mountains]]) # '''[[চাহাৰা মৰুভূমি]] ([[:en:Sahara]])''' {{Core topics}} [[শ্ৰেণী:ৱিকিপিডিয়াৰ অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধ|*]] 0qvvpza7xh6iuxhbjujpz4rj2fw4yec 0 36952 450816 235731 2024-12-03T17:40:18Z Kandarpajit Kallol 6257 450816 wikitext text/x-wiki {{Stub}}'''তৰ্কশাস্ত্ৰ''' ([[:en:Logic|Logic]]) স্থানভেদে যুক্তিসূত্ৰ বা যুক্তিবিদ্যা বা যুক্তিতত্ত্ব হৈছে [[যুক্তি]]ৰ মান্য প্ৰয়োগ আৰু সম্পৰ্কীয় বিদ্যা। [[দৰ্শন]],[[গণিত]] আৰু [[কম্পিউটাৰ বিজ্ঞান]]ত ইয়াৰ বহুল অধ্যয়ন হোৱা দেখা যায়। প্ৰাচীন ভাৰতীয়, চীন, পাৰস্য,ৰোমান আৰু গ্ৰীক আদি বহু সভ্যতাত এই বিষয়ৰ অধ্যয়ন হৈছিল। ==আৰু পঢ়ক== *[[বিভ্ৰাট (তৰ্কশাস্ত্ৰ)]] *[[যুক্তিবাণ]] *[[যুক্তি]] [[শ্ৰেণী:দৰ্শন]] [[শ্ৰেণী:তৰ্কশাস্ত্ৰ]] 2w89q4p165k8v9d09aywizihz8c8zao 0 40746 450651 319640 2024-12-03T14:14:10Z Kandarpajit Kallol 6257 450651 wikitext text/x-wiki {{Infobox Country or territory |native_name = ''Republik Indonesia'' |conventional_long_name = ইণ্ডোনেছিয়া গণতন্ত্ৰ |common_name = ইণ্ডোনেছিয়া |image_flag = Flag of Indonesia.svg |image_coat = Coat of Arms of Indonesia Garuda Pancasila.svg |symbol_type = Coat of arms |image_map = LocationIndonesia.png |national_motto = ''"[[ভিন্নেকা তুংগাল ইকা]]"''{{spaces|2}}<small>([[পুৰণি জাভা ভাষা|পুৰণি জাভা ভাষাত]])<br />"অনৈক্যৰ মাজত ঐক্য"</small><br />ৰাষ্ট্ৰীয় মতাদৰ্শ: [[পাঙ্কাছিলা ইন্দোনেছিয়া|পাঙ্কাছিলা]]<ref>[http://countrystudies.us/indonesia/86.htm US Library of Congress]; Vickers (2005), page 117.</ref> |national_anthem = ''[[ইণ্ডোনেছিয়া ৰায়া]]''<br/>"মহান ইণ্ডোনেছিয়া" |official_languages = [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা]] |capital = [[জাকাৰ্টা]] |latd=6 |latm=08 |latNS=S |longd=106 |longm=45 |longEW=E |largest_city = capital |government_type = [[presidential system|Presidential]] [[Republic]] |leader_title1 = [[ইণ্ডোনেছিয় ৰাষ্ট্ৰপতিৰ তালিকা|ৰাষ্ট্ৰপতি]] |leader_title2 = [[ইণ্ডোনেছিয় উপৰাষ্ট্ৰপতিৰ তালিকা|উপৰাষ্ট্ৰপতি]] |leader_name1 = [[যক' ৱিডড']] |leader_name2 = [[মহম্মদ যুছুফ কাল্লা]] |area_rank = ১৬তম |area_magnitude = 1_E10 |area = ১,৯১৯,৪৪০ |areami² = ৭৩৬,৩৫৫ <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--> |percent_water = ৪.৮৫ |population_estimate = ২৩১,৫৪৭,০০০ |population_estimate_year = ২০০৯ |population_estimate_rank = ৪ৰ্থ |population_census = ২০৬,২৬৪,৫৯৫ |population_census_year = ২০০০ |population_density = ১৩৪ |population_densitymi² = ৩৪৭ |population_density_rank = ৮৪তম |GDP_PPP_year = ২০০৯ |GDP_PPP = ৯৬০.৭৭৬ বিলিয়ন<br />US$364 bn (nominal)<ref name="IMF"/> |GDP_PPP_rank = |GDP_PPP_per_capita = US$৪,১৪৬.৩৮ ([[Purchasing Power Parity|PPP]])<ref name="IMF">{{cite press release |publisher=[[International Monetary Fund]] |url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2009/02/weodata/weorept.aspx?sy=2006&ey=2009&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=536&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=&pr.x=15&pr.y=12 Estimate |accessdate=2006-10-05 |title=World Economic Outlook Database |date= Sep. 2009}}</ref> |GDP_PPP_per_capita_rank = 102তম |HDI_year = 2004 |HDI = {{increase}} 0.711 |HDI_rank = ১০৮তম |HDI_category = <span style="color:#ffcc00;">medium</span> |Gini = ৩৪.৩ |Gini_year = ২০০২ |Gini_category = <span style="color:#ffcc00;">medium</span> |sovereignty_type = [[Independence]] |sovereignty_note = [[নেদাৰলেণ্ড]]ৰ পৰা |established_event1 = ঘোষিত |established_event2 = স্বীকৃত |established_date1 = [[১৭ আগষ্ট]] [[১৯৪৭]] |established_date2 = [[২৭ ডিচেম্বৰ]] [[১৯৪৯]] |currency = [[ইণ্ডোনেছিয় ৰুপিয়াহ|ৰুপিয়াহ]] |currency_code = IDR |time_zone = various |utc_offset = +7 to +9 |time_zone_DST = not observed |utc_offset_DST = |cctld = [[.id]] |calling_code = 62 |footnotes = }} '''ইণ্ডোনেছিয়া''' {{En|Indonesia}} [[দক্ষিণ-পূব এছিয়া]]ৰ এখন দ্বীপ ৰাষ্ট্ৰ। প্ৰায় ৫,০০০ দ্বীপৰ সমষ্টিৰে গঠিত এই দেশখন পৃথিবীৰ বৃহত্তম [[মুছলিম]] সংখ্যাগৰিষ্ঠ ৰাষ্ট্ৰ। ইয়াৰ ৰাজধানীৰ নাম [[জাকাৰ্টা]]। চৰকাৰী ভাৱে [[ইণ্ডোনেছিয়া]]ৰ নাম '''ইণ্ডোনেছিয় প্ৰজাতন্ত্ৰী''' ([[ইণ্ডোনেছিয় ভাষা|ইণ্ডোনেছিয় ভাষা]]ত ''Republik Indonesia'')। ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} {{Countries of Asia}} [[শ্ৰেণী:এছিয়াৰ দেশ]] [[শ্ৰেণী:ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ সদস্য ৰাষ্ট্ৰসমূহ]] 6r1xcux5hj9hsjqy10ogki2q4ot2jqb 450652 450651 2024-12-03T14:16:17Z Kandarpajit Kallol 6257 450652 wikitext text/x-wiki {{Infobox Country or territory |native_name = ''Republik Indonesia'' |conventional_long_name = ইণ্ডোনেছিয়া গণতন্ত্ৰ |common_name = ইণ্ডোনেছিয়া |image_flag = Flag of Indonesia.svg |image_coat = Coat of Arms of Indonesia Garuda Pancasila.svg |symbol_type = Coat of arms |image_map = LocationIndonesia.png |national_motto = ''"[[ভিন্নেকা তুংগাল ইকা]]"''{{spaces|2}}<small>([[পুৰণি জাভা ভাষা|পুৰণি জাভা ভাষাত]])<br />"অনৈক্যৰ মাজত ঐক্য"</small><br />ৰাষ্ট্ৰীয় মতাদৰ্শ: [[পাঙ্কাছিলা ইন্দোনেছিয়া|পাঙ্কাছিলা]]<ref>[http://countrystudies.us/indonesia/86.htm US Library of Congress]; Vickers (2005), page 117.</ref> |national_anthem = ''[[ইণ্ডোনেছিয়া ৰায়া]]''<br/>"মহান ইণ্ডোনেছিয়া" |official_languages = [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা]] ''(বাহাসা ইণ্ডোনেছিয়া)'', [[ইণ্ডোনেছিয়াৰ ভাষাসমূহ]] |capital = [[জাকাৰ্টা]] |latd=6 |latm=08 |latNS=S |longd=106 |longm=45 |longEW=E |largest_city = capital |government_type = [[presidential system|Presidential]] [[Republic]] |leader_title1 = [[ইণ্ডোনেছিয় ৰাষ্ট্ৰপতিৰ তালিকা|ৰাষ্ট্ৰপতি]] |leader_title2 = [[ইণ্ডোনেছিয় উপৰাষ্ট্ৰপতিৰ তালিকা|উপৰাষ্ট্ৰপতি]] |leader_name1 = [[যক' ৱিডড']] |leader_name2 = [[মহম্মদ যুছুফ কাল্লা]] |area_rank = ১৬তম |area_magnitude = 1_E10 |area = ১,৯১৯,৪৪০ |areami² = ৭৩৬,৩৫৫ <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--> |percent_water = ৪.৮৫ |population_estimate = ২৩১,৫৪৭,০০০ |population_estimate_year = ২০০৯ |population_estimate_rank = ৪ৰ্থ |population_census = ২০৬,২৬৪,৫৯৫ |population_census_year = ২০০০ |population_density = ১৩৪ |population_densitymi² = ৩৪৭ |population_density_rank = ৮৪তম |GDP_PPP_year = ২০০৯ |GDP_PPP = ৯৬০.৭৭৬ বিলিয়ন<br />US$364 bn (nominal)<ref name="IMF"/> |GDP_PPP_rank = |GDP_PPP_per_capita = US$৪,১৪৬.৩৮ ([[Purchasing Power Parity|PPP]])<ref name="IMF">{{cite press release |publisher=[[International Monetary Fund]] |url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2009/02/weodata/weorept.aspx?sy=2006&ey=2009&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=536&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=&pr.x=15&pr.y=12 Estimate |accessdate=2006-10-05 |title=World Economic Outlook Database |date= Sep. 2009}}</ref> |GDP_PPP_per_capita_rank = 102তম |HDI_year = 2004 |HDI = {{increase}} 0.711 |HDI_rank = ১০৮তম |HDI_category = <span style="color:#ffcc00;">medium</span> |Gini = ৩৪.৩ |Gini_year = ২০০২ |Gini_category = <span style="color:#ffcc00;">medium</span> |sovereignty_type = [[Independence]] |sovereignty_note = [[নেদাৰলেণ্ড]]ৰ পৰা |established_event1 = ঘোষিত |established_event2 = স্বীকৃত |established_date1 = [[১৭ আগষ্ট]] [[১৯৪৭]] |established_date2 = [[২৭ ডিচেম্বৰ]] [[১৯৪৯]] |currency = [[ইণ্ডোনেছিয় ৰুপিয়াহ|ৰুপিয়াহ]] |currency_code = IDR |time_zone = various |utc_offset = +7 to +9 |time_zone_DST = not observed |utc_offset_DST = |cctld = [[.id]] |calling_code = 62 |footnotes = }} '''ইণ্ডোনেছিয়া''' {{En|Indonesia}} [[দক্ষিণ-পূব এছিয়া]]ৰ এখন দ্বীপ ৰাষ্ট্ৰ। প্ৰায় ৫,০০০ দ্বীপৰ সমষ্টিৰে গঠিত এই দেশখন পৃথিবীৰ বৃহত্তম [[মুছলিম]] সংখ্যাগৰিষ্ঠ ৰাষ্ট্ৰ। ইয়াৰ ৰাজধানীৰ নাম [[জাকাৰ্টা]]। চৰকাৰী ভাৱে [[ইণ্ডোনেছিয়া]]ৰ নাম '''ইণ্ডোনেছিয় প্ৰজাতন্ত্ৰী''' ([[ইণ্ডোনেছিয় ভাষা|ইণ্ডোনেছিয় ভাষা]]ত ''Republik Indonesia'')। ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} {{Countries of Asia}} [[শ্ৰেণী:এছিয়াৰ দেশ]] [[শ্ৰেণী:ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ সদস্য ৰাষ্ট্ৰসমূহ]] 5e6853ofjmjfkdlgdg9frb701cmar3n 0 55336 450817 420128 2024-12-03T17:44:18Z Saddam Hussain Rahmani 42858 দীপলিনা 450817 wikitext text/x-wiki {{ref improve}} '''দীপলিনা ডেকা''' ({{lang-en|Deeplina Deka}}) [[অসম|অসমৰ]] এগৰাকী অভিনেত্ৰী আৰু কণ্ঠশিল্পী। বৈদ্যুতিক অভিযান্ত্ৰিক ডিগ্ৰীধাৰী দীপলিনা অসমত "পৰী" নামেৰেও পৰিচিত।<ref>{{Cite web |title=আৰ্কাইভ কপি |url=https://biographyinsider.com/deeplina-deka/ |access-date=2019-11-20 |archivedate=2019-11-17 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20191117075051/https://biographyinsider.com/deeplina-deka/ |deadurl=yes }}</ref> [[জুবিন গাৰ্গ]] পৰিচালিত [[মিছন চাইনা (চলচ্চিত্ৰ)|মিছন চাইনা]] চলচ্চিত্ৰখনৰ মাধ্যমত তেওঁ অসমীয়া চলচ্চিত্ৰ জগতত অভিনয় জীৱনৰ পাতনি মেলিছিল। {{Infobox person|honorific prefix=অসমৰ গায়িকা|name=দীপলিনা ডেকা|image=Deeplina_Deka_1.jpg|caption=গীত পৰিৱেশন কৰাৰ সময়ত লোৱা ছবি|birth_date=৯ ফেব্ৰুৱাৰী ১৯৯২|birth_place=[[গুৱাহাটী]]|nationality=ভাৰতীয় 🇮🇳|occupation=গায়িকা|known for=গায়িকা}} ==জন্ম আৰু শিক্ষা== দীপলিনা ডেকাৰ জন্ম হয় ১৯৯২ চনৰ ৭ ফেব্ৰুৱাৰী তাৰিখে। তেওঁৰ পিতৃ বাবুল কুমাৰ ডেকা আৰু মাতৃ পদুমী ডেকা৷<ref>{{Cite web |title=আৰ্কাইভ কপি |url=https://starindi.com/deeplina-deka |access-date=2023-03-27 |archivedate=2023-03-27 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230327004457/https://starindi.com/deeplina-deka |deadurl=yes }}</ref>{{bcn}} তেওঁৰ পিতৃয়ে [[নগাঁও|নগাঁৱৰ]] কাগজ কলত চাকৰি কৰিছিল। সন্তানৰ ভিতৰত দীপলিনা কনিষ্ঠ, তেওঁৰ এগৰাকী জ্যেষ্ঠা ভগ্নী আছে। কেন্দ্ৰীয় বিদ্যালয় জাগীৰোডৰ পৰা মাধ্যমিক পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হৈ উচ্চ শিক্ষাৰ বাবে তেওঁ মহৰ্ষি বিদ্যা নিকেতনত নামভৰ্তি কৰে৷ অধ্যয়ন কৰা সময়ৰ পৰা নৃত্য, সঙ্গীত আৰু অভিনয়ত অংশগ্ৰহণ কৰি তেওঁ পুৰস্কাৰ লাভ কৰিছে। দীপলিনাই [[কথক|কথক নৃত্যৰ]] প্ৰশিক্ষণ আৰু শাস্ত্ৰীয় সঙ্গীতত বিশাৰদ অৰ্জন কৰিছে। তেওঁ ২০০৭ চনত ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ত অনুষ্ঠিত বেটমিণ্টন প্ৰতিযোগিতাতো চতুৰ্থ স্থান লাভ কৰিছিল৷<ref>https://www.magicalassam.com/2019/07/deeplina-deka.html</ref> শিক্ষা সমাপ্ত কৰি এয়াৰটেল আৰু জিঅ’ কোম্পানীত অভিযন্তা পদত কৰ্মৰত থকাৰ সময় [[জুবিন গাৰ্গ]] পৰিচালিত [[মিছন চাইনা (চলচ্চিত্ৰ)|মিছন চাইনা]] চলচ্চিত্ৰত অভিনয় কৰাৰ সুযোগ পায়। তাৰপিছত চাকৰি এৰি চলচ্চিত্ৰ জগতত প্ৰৱেশ কৰে। ২০১৫ চনৰ ২৩ ফেব্ৰুৱাৰী তাৰিখত তেওঁৰ প্ৰথম ভিডিঅ’ গানৰ এলবাম “নোৱাৰি নোৱাৰি” মুক্তি পায় যাৰ সহ-শিল্পী আছিল [[তৰুণ তন্ময়]]৷<ref>http://biographymart.com/deeplina-deka/</ref> ==ডিস্ক'গ্ৰাফী== * নোৱাৰি নোৱাৰি * চুই দিয়ানা * উৰি উৰি যায় * ৰাতি বিহু * ভবাই নাছিলোঁ * তুমি আহিলে ==তথ্যসূত্ৰ== {{reflist}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া কণ্ঠশিল্পী]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী]] s1c7z6fmakh4sm6t1ou5qwesuws76ck 450821 450817 2024-12-03T17:45:50Z Saddam Hussain Rahmani 42858 দীপলিনা 450821 wikitext text/x-wiki {{ref improve}} '''দীপলিনা ডেকা''' ({{lang-en|Deeplina Deka}}) [[অসম|অসমৰ]] এগৰাকী অভিনেত্ৰী আৰু কণ্ঠশিল্পী। বৈদ্যুতিক অভিযান্ত্ৰিক ডিগ্ৰীধাৰী দীপলিনা অসমত "পৰী" নামেৰেও পৰিচিত।<ref>{{Cite web |title=আৰ্কাইভ কপি |url=https://biographyinsider.com/deeplina-deka/ |access-date=2019-11-20 |archivedate=2019-11-17 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20191117075051/https://biographyinsider.com/deeplina-deka/ |deadurl=yes }}</ref> [[জুবিন গাৰ্গ]] পৰিচালিত [[মিছন চাইনা (চলচ্চিত্ৰ)|মিছন চাইনা]] চলচ্চিত্ৰখনৰ মাধ্যমত তেওঁ অসমীয়া চলচ্চিত্ৰ জগতত অভিনয় জীৱনৰ পাতনি মেলিছিল। {{Infobox person|honorific prefix=অসমৰ গায়িকা|name=দীপলিনা ডেকা|image=Deeplina_Deka_1.jpg|caption=গীত পৰিৱেশন কৰাৰ সময়ত লোৱা ছবি|birth_date=৭ ফেব্ৰুৱাৰী ১৯৯২|birth_place=[[গুৱাহাটী]]|nationality=ভাৰতীয় 🇮🇳|occupation=গায়িকা|known for=গায়িকা}} ==জন্ম আৰু শিক্ষা== দীপলিনা ডেকাৰ জন্ম হয় ১৯৯২ চনৰ ৭ ফেব্ৰুৱাৰী তাৰিখে। তেওঁৰ পিতৃ বাবুল কুমাৰ ডেকা আৰু মাতৃ পদুমী ডেকা৷<ref>{{Cite web |title=আৰ্কাইভ কপি |url=https://starindi.com/deeplina-deka |access-date=2023-03-27 |archivedate=2023-03-27 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230327004457/https://starindi.com/deeplina-deka |deadurl=yes }}</ref>{{bcn}} তেওঁৰ পিতৃয়ে [[নগাঁও|নগাঁৱৰ]] কাগজ কলত চাকৰি কৰিছিল। সন্তানৰ ভিতৰত দীপলিনা কনিষ্ঠ, তেওঁৰ এগৰাকী জ্যেষ্ঠা ভগ্নী আছে। কেন্দ্ৰীয় বিদ্যালয় জাগীৰোডৰ পৰা মাধ্যমিক পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হৈ উচ্চ শিক্ষাৰ বাবে তেওঁ মহৰ্ষি বিদ্যা নিকেতনত নামভৰ্তি কৰে৷ অধ্যয়ন কৰা সময়ৰ পৰা নৃত্য, সঙ্গীত আৰু অভিনয়ত অংশগ্ৰহণ কৰি তেওঁ পুৰস্কাৰ লাভ কৰিছে। দীপলিনাই [[কথক|কথক নৃত্যৰ]] প্ৰশিক্ষণ আৰু শাস্ত্ৰীয় সঙ্গীতত বিশাৰদ অৰ্জন কৰিছে। তেওঁ ২০০৭ চনত ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ত অনুষ্ঠিত বেটমিণ্টন প্ৰতিযোগিতাতো চতুৰ্থ স্থান লাভ কৰিছিল৷<ref>https://www.magicalassam.com/2019/07/deeplina-deka.html</ref> শিক্ষা সমাপ্ত কৰি এয়াৰটেল আৰু জিঅ’ কোম্পানীত অভিযন্তা পদত কৰ্মৰত থকাৰ সময় [[জুবিন গাৰ্গ]] পৰিচালিত [[মিছন চাইনা (চলচ্চিত্ৰ)|মিছন চাইনা]] চলচ্চিত্ৰত অভিনয় কৰাৰ সুযোগ পায়। তাৰপিছত চাকৰি এৰি চলচ্চিত্ৰ জগতত প্ৰৱেশ কৰে। ২০১৫ চনৰ ২৩ ফেব্ৰুৱাৰী তাৰিখত তেওঁৰ প্ৰথম ভিডিঅ’ গানৰ এলবাম “নোৱাৰি নোৱাৰি” মুক্তি পায় যাৰ সহ-শিল্পী আছিল [[তৰুণ তন্ময়]]৷<ref>http://biographymart.com/deeplina-deka/</ref> ==ডিস্ক'গ্ৰাফী== * নোৱাৰি নোৱাৰি * চুই দিয়ানা * উৰি উৰি যায় * ৰাতি বিহু * ভবাই নাছিলোঁ * তুমি আহিলে ==তথ্যসূত্ৰ== {{reflist}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া কণ্ঠশিল্পী]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী]] akabcfql4gyf7o09mnp94qj0utyxpbd 450855 450821 2024-12-03T18:20:31Z Saddam Hussain Rahmani 42858 দীপলিনা 450855 wikitext text/x-wiki {{ref improve}} '''দীপলিনা ডেকা''' ({{lang-en|Deeplina Deka}}) [[অসম|অসমৰ]] এগৰাকী অভিনেত্ৰী আৰু কণ্ঠশিল্পী। বৈদ্যুতিক অভিযান্ত্ৰিক ডিগ্ৰীধাৰী দীপলিনা অসমত "পৰী" নামেৰেও পৰিচিত।<ref>{{Cite web |title=আৰ্কাইভ কপি |url=https://biographyinsider.com/deeplina-deka/ |access-date=2019-11-20 |archivedate=2019-11-17 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20191117075051/https://biographyinsider.com/deeplina-deka/ |deadurl=yes }}</ref> [[জুবিন গাৰ্গ]] পৰিচালিত [[মিছন চাইনা (চলচ্চিত্ৰ)|মিছন চাইনা]] চলচ্চিত্ৰখনৰ মাধ্যমত তেওঁ অসমীয়া চলচ্চিত্ৰ জগতত অভিনয় জীৱনৰ পাতনি মেলিছিল। {{Infobox person|honorific prefix=[[অসম]]ৰ [[কণ্ঠশিল্পী]]|name=দীপলিনা ডেকা|image=Deeplina_Deka_1.jpg|caption=গীত পৰিৱেশন কৰাৰ সময়ত লোৱা ছবি|birth_date=৭ ফেব্ৰুৱাৰী ১৯৯২|birth_place=[[গুৱাহাটী]]|nationality=ভাৰতীয় 🇮🇳|occupation=গায়িকা|known for=শিল্পী}} ==জন্ম আৰু শিক্ষা== দীপলিনা ডেকাৰ জন্ম হয় ১৯৯২ চনৰ ৭ ফেব্ৰুৱাৰী তাৰিখে। তেওঁৰ পিতৃ বাবুল কুমাৰ ডেকা আৰু মাতৃ পদুমী ডেকা৷<ref>{{Cite web |title=আৰ্কাইভ কপি |url=https://starindi.com/deeplina-deka |access-date=2023-03-27 |archivedate=2023-03-27 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230327004457/https://starindi.com/deeplina-deka |deadurl=yes }}</ref>{{bcn}} তেওঁৰ পিতৃয়ে [[নগাঁও|নগাঁৱৰ]] কাগজ কলত চাকৰি কৰিছিল। সন্তানৰ ভিতৰত দীপলিনা কনিষ্ঠ, তেওঁৰ এগৰাকী জ্যেষ্ঠা ভগ্নী আছে। কেন্দ্ৰীয় বিদ্যালয় জাগীৰোডৰ পৰা মাধ্যমিক পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হৈ উচ্চ শিক্ষাৰ বাবে তেওঁ মহৰ্ষি বিদ্যা নিকেতনত নামভৰ্তি কৰে৷ অধ্যয়ন কৰা সময়ৰ পৰা নৃত্য, সঙ্গীত আৰু অভিনয়ত অংশগ্ৰহণ কৰি তেওঁ পুৰস্কাৰ লাভ কৰিছে। দীপলিনাই [[কথক|কথক নৃত্যৰ]] প্ৰশিক্ষণ আৰু শাস্ত্ৰীয় সঙ্গীতত বিশাৰদ অৰ্জন কৰিছে। তেওঁ ২০০৭ চনত ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ত অনুষ্ঠিত বেটমিণ্টন প্ৰতিযোগিতাতো চতুৰ্থ স্থান লাভ কৰিছিল৷<ref>https://www.magicalassam.com/2019/07/deeplina-deka.html</ref> শিক্ষা সমাপ্ত কৰি এয়াৰটেল আৰু জিঅ’ কোম্পানীত অভিযন্তা পদত কৰ্মৰত থকাৰ সময় [[জুবিন গাৰ্গ]] পৰিচালিত [[মিছন চাইনা (চলচ্চিত্ৰ)|মিছন চাইনা]] চলচ্চিত্ৰত অভিনয় কৰাৰ সুযোগ পায়। তাৰপিছত চাকৰি এৰি চলচ্চিত্ৰ জগতত প্ৰৱেশ কৰে। ২০১৫ চনৰ ২৩ ফেব্ৰুৱাৰী তাৰিখত তেওঁৰ প্ৰথম ভিডিঅ’ গানৰ এলবাম “নোৱাৰি নোৱাৰি” মুক্তি পায় যাৰ সহ-শিল্পী আছিল [[তৰুণ তন্ময়]]৷<ref>http://biographymart.com/deeplina-deka/</ref> ==ডিস্ক'গ্ৰাফী== * নোৱাৰি নোৱাৰি * চুই দিয়ানা * উৰি উৰি যায় * ৰাতি বিহু * ভবাই নাছিলোঁ * তুমি আহিলে ==তথ্যসূত্ৰ== {{reflist}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া কণ্ঠশিল্পী]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী]] 6f8oawuapcm0qp1s8in5c8bx3zojyzd 0 59022 450756 399581 2024-12-03T16:24:13Z 2401:4900:12C9:9AF6:F4BE:AA6C:AB87:FD73 450756 wikitext text/x-wiki {{অনুলিপি সম্পাদনা}} আমি মনৰ ভাব স্পষ্টকৈ প্ৰকাশ কৰিবলৈ কথা কওঁতে শব্দ বা বাক্যৰ মাজত কিছু সময় বিৰতি লওঁ বা অৰ্থ প্ৰকাশ কৰিবলৈ শব্দৰ উচ্চাৰণৰ ক্ষেত্ৰত ভিন্নতা প্ৰকাশ কৰোঁ। এই দৰে প্ৰকাশ কৰা মনৰ ভাব লিখি প্ৰকাশ কৰাৰ ক্ষেত্ৰত বাক্যবোৰৰ উপযুক্ত অৰ্থ প্ৰকাশৰ বাবে কিছুমান চিন বা চিহ্ন, যেনে: কমা (,), দাৰি (।), আদি ব্যৱহাৰ কৰোঁ। এই চিনবোৰকে 'যতি-চিহ্ন' বোলা হয়। ==বিভিন্ন যতি-চিন== * কমা (,) * চেমিকোলন (;) * দাৰি (। ) * সন্দেহবোধক চিন (?) * ভাববোধক চিন (!) * প্ৰশ্নবোধক চিন (?) * ডেচ্ চিন (_) * কোলন ডেচ্ চিন (:-) * হাইফেন (-) * ঊৰ্ধ্ব কমা (“__”) * বন্ধনী চিন ** চন্দ্ৰ বন্ধনী ( ) ** কুটিল বন্ধনী { } ** বৰ বন্ধনী [ ] * কাপ পো চি (^) * লুপ্ত চিন (***) * পাদটীকা বা ফুট নোট (*, +) == চিনবোৰৰ ব্যৱহাৰ == কমা (,)এই চিহ্ন টো পঢ়ি থকাৰ মাজত কিছু বিৰতিৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয় । {{Empty section}} == তথ্য সংগ্ৰহ == {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:ব্যাকৰণ]] [[শ্ৰেণী:পোখালি]] ovmbclqwscdz0du3ugwpt8hyu9vhx79 0 67141 450695 341931 2024-12-03T15:01:27Z Ranjithsiji 16915 add video 450695 wikitext text/x-wiki {{Infobox dance |caption= [[ওনাম]]ৰ সময়ত পুলি কালি নৃত্য বা বাঘ নৃত্য |genre= লোকনৃত্য |image= Pulikkali during Onam.jpg |title= পুলি কালি |origin= [[কেৰালা]], [[ভাৰত]] }} [[File:Pulikkali - പുലിക്കളി.webm|thumb|right]] '''পুলি কালি''' বা '''পুলিক্কালি''' ({{lang-en|Puli Kali}}) ভাৰতৰ [[কেৰালা]] ৰাজ্যৰ এক মনোৰঞ্জনমূলক লোককলা।<ref>[http://www.musicmalt.com/2014/08/puli-kali-procession-Athachamayam-Kerala.html Pulikkali Procession on the occasion of Athachamayam celebrations in Tripunithura, Kerala], ''Musicmalt.com''</ref> প্ৰশিক্ষিত শিল্পীসকলে মুখ্যতঃ ভাৰতীয় ৰাজ্য কেৰালাত উদযাপন কৰা বাৰ্ষিক কৃষিভিত্তিক উৎসৱ [[ওনাম]] উপলক্ষে মানুহক মনোৰঞ্জন কৰিবলৈ প্ৰদৰ্শন কৰে। নালাম ওনাম বা ওনামৰ উদযাপনৰ চতুৰ্থ দিনা উদুক্কু আৰু থাকিলৰ দৰে বাদ্যৰ তালে তালে উজ্জ্বল হালধীয়া, ৰঙা আৰু ক'লা নৃত্যত বাঘ আৰু চিকাৰীৰ দৰে ৰং কৰা প্ৰদৰ্শকসকলে এই নৃত্য প্ৰদৰ্শন কৰে। পুলি কালিৰ আক্ষৰিক অৰ্থ হৈছে 'বাঘৰ খেল' সেয়েহে ইয়াৰ প্ৰদৰ্শনত বাঘ চিকাৰৰ মূল বিষয়ৰ চাৰিওফালে ঘূৰি থাকে। এই লোককলা মুখ্যতঃ কেৰালাৰ থ্ৰিচুৰ জিলাত অনুশীলন কৰা হয়। ওনামৰ চতুৰ্থ দিনা থ্ৰিচুৰত গোটেই জিলাৰ পুলি কালি দলবোৰে তেওঁলোকৰ দক্ষতা প্ৰদৰ্শন কৰিবলৈ একত্ৰিত হয়। উৎসৱটোৱে হাজাৰ হাজাৰ লোকক থ্ৰিচুৰ চহৰলৈ আকৰ্ষিত কৰে। আন বিভিন্ন উৎসৱতো পুলি কালি প্ৰদৰ্শন কৰা।<ref name=holidify>{{cite web |url=https://www.holidify.com/pages/puli-kali-4363.html|title=Puli Kali: Pulikali in Thrissur- Origin, History, Main Attractions|website=holidify.com|date= |access-date=১৫ ফেব্ৰুৱাৰী ২০২১}}</ref> ==ইতিহাস== পুলি কালিৰ উৎপত্তি প্ৰায় ২০০ বছৰ আগতে হৈছিল। কোচিনৰ শাসক মহাৰাজ ৰাম বৰ্মা সক্তন থামপুৰণে এই লোককলাৰ পৰিচয় দিছিল। তেওঁ বল, পৰাক্ৰম আৰু সাহস প্ৰতিফলিত কৰা নৃত্যেৰে [[ওনাম]] উদযাপন কৰিব বিচাৰিছিল। পিছত পাট্টালাম ৰোডৰ কোনাৰে যথেষ্ট উৎসাহেৰে ইয়াক উদযাপন কৰিছিল। তেওঁলোকে চিকাৰী আৰু জন্তুৰ এটা খেল প্ৰণয়ন কৰি বাঘক চিকাৰীৰ দ্বাৰা চিকাৰ কৰাত বিশেষ পদচালনা আৰু শৰীৰৰ ভাষাৰে লোক ধাৰাক জনপ্ৰিয় কৰিছিল। ওনাম উদযাপনৰ সৈতে তেওঁলোকে বাঘৰ দৰে অদ্ভুত পদচালনাৰ সৈতে বাঘ হিচাপে সজ্জিত হৈ এই কলা প্ৰদৰ্শন কৰিছিল। পিছলৈ ইয়াক 'পুলিকেট্টিকলি' বুলি কোৱা হয় যাক স্থানীয় লোকসকলে যথেষ্ট উপভোগ কৰিছিল। এই অনুষ্ঠানৰ স্মৃতিত থ্ৰিচুৰৰ পুলি কালি অনুষ্ঠিত হয়।<ref>{{cite web |url=http://sify.com/news/colourful-tiger-art-with-folk-dance-for-onam-news-national-ki1labiicib.htm|archive-url=https://web.archive.org/web/20200117203349/https://www.sify.com/news/colourful-tiger-art-with-folk-dance-for-onam-news-national-ki1labiicib.htm|url-status=dead|archive-date=17 January 2020|title=Colourful tiger art with folk dance for Onam |publisher=Sify |access-date=12 September 2010}} </ref> ==বৰ্তমান স্বৰূপ== [[File:Pulikkali 2010.jpg|thumb|২০১০ চনত পুলি কালি]] বহু বছৰ ধৰি পুলি কালি নৃত্যশিল্পীসকলৰ শৈলী আৰু ৰূপৰ পৰিৱৰ্তন আহিছে। প্ৰাৰম্ভিক দিনবোৰত মুখা ব্যৱহাৰ কৰা হোৱা নাছিল আৰু অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে নিজকে গোটেই মুখতো ৰং কৰিছিল। কিন্তু এতিয়া প্ৰস্তুত কৰা মুখা, নকল দাঁত, জিভা, দাড়ি আৰু গোঁফ আদিৰে অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে তেওঁলোকৰ শৰীৰত ৰঙৰ সৈতে ব্যৱহাৰ কৰে। বাঘবোৰে কঁকালত জুনুকাৰ সৈতে এটা বহল পেটি পিন্ধে। থ্ৰিচুৰৰ এই উৎসৱ বৰ্তমান এক সৰ্বজনীন উৎসৱত পৰিগণিত হৈছে। ২০০৪ চনত গঠন কৰা পুলি কালি গোটৰ এক একত্ৰিত পৰিষদ পুলি কালি সমন্বয় সমিতিয়ে ইয়াৰ সকলো প্ৰকৃত ৰূপ সংৰক্ষণ আৰু প্ৰচাৰ কৰিবলৈ আয়োজন কৰে। থ্ৰিচুৰ পৌৰ নিগমে প্ৰতিটো পুলি কালি দলৰ বাবে ৩০,০০০ টকাৰ অনুদান দিয়ে।<ref name=কেৰালা/><ref name=holidify/> এই লোককলাৰ এক আকৰ্ষণীয় বৈশিষ্ট্য হৈছে প্ৰদৰ্শকসকলৰ ৰঙীন ৰূপ। ৰং তৈয়াৰ কৰিবলৈ টেম্পৰা পাউডাৰ আৰু বাৰ্নিছ বা এনামেলৰ এক নিৰ্দিষ্ট সংমিশ্ৰণ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। প্ৰথমতে, নৃত্যশিল্পীসকলে শৰীৰৰ পৰা চুলি আঁতৰ কৰে আৰু তাৰ পিছত সেইবোৰৰ ওপৰত ৰঙৰ আধাৰ প্ৰয়োগ কৰা হয়। লেপটো শুকাবলৈ দুইৰ পৰা তিনি ঘণ্টা সময় লাগে। তাৰ পিছত ৰঙৰ দ্বিতীয় আধাৰ উন্নত ডিজাইনৰ সৈতে প্ৰয়োগ কৰা হয়। এই সমগ্ৰ প্ৰক্ৰিয়াটোত কমেও পাঁচৰ পৰা সাত ঘণ্টা লাগে। বাঘৰ ওপৰত ৰং প্ৰয়োগ কৰিবলৈ বহু সংখ্যক শিল্পী একত্ৰিত হয়। এইটো এটা দীৰ্ঘসময়ৰ প্ৰক্ৰিয়া আৰু প্ৰায়ে ৰাতিপুৱাৰ পৰা আৰম্ভ হয়। আবেলিলৈকে পুলি কালি গোট বা 'সংগম' সমূহ থ্ৰিচুৰৰ চাৰি কোণৰ পৰা শোভাযাত্ৰাত নৃত্য কৰি পেট জোকাৰি ৰাস্তাৰ মাজেৰে স্বৰাজ ৰাউণ্ডলৈ ঢোলৰ শব্দত পেলেচ ৰোড, কৰুণাকৰণ নাম্বিয়াৰ ৰোড, শৰ্ণুৰ ৰোড, এ আৰ মেনন ৰোড আৰু এমজি ৰোডৰ মাজেৰে চহৰৰ কেন্দ্ৰলৈ গতি কৰে।<ref name=কেৰালা/><ref name=holidify/> বাঘে জন্তু এটাৰ ওপৰত চিকাৰ কৰা আৰু চিকাৰীৰ দ্বাৰা চিকাৰ কৰা বাঘৰ দৰে দৃশ্যবোৰ মাজত সুন্দৰভাৱে প্ৰদৰ্শন কৰা হয়। হাজাৰ হাজাৰ দৰ্শকে নৃত্য উপভোগ কৰি ৰাস্তাত শাৰী পাতে। নৃত্যশিল্পীসকলক উৎসাহিত কৰি তেওঁলোকৰ কিছুমানে আনকি যোগদান কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে। দলবোৰ স্বৰাজ ৰাউণ্ডৰ নাডুভিলত একত্ৰিত হয়। ভাদককুন্নাথন মন্দিৰৰ সন্মুখত আৰু মাটিৰ চাৰিওফালে শোভাযাত্ৰাত যোৱাৰ আগতে ইয়াত গণপতি মন্দিৰৰ দেৱতাক (নাডুভিল গণপতি কোভিল) এটা নাৰিকল আগবঢ়ায়। শোভাযাত্ৰাত প্ৰতিখন গাঁৱৰ পৰা ভাঁহি থকাটোও অন্তৰ্ভুক্ত আছে। বিভিন্ন দলবোৰে সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ ভাঁহি অহাৰ লগতে সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ পোছাক পিন্ধা বাঘ তৈয়াৰ কৰিবলৈ ইজনে সিজনৰ সৈতে প্ৰতিযোগিতা কৰে।<ref name=কেৰালা>{{cite web |url=https://www.keralatourism.org/event/pulikali/40|title=Pulikali|website=keralatourism.org|date= |access-date=১৫ ফেব্ৰুৱাৰী ২০২১}}</ref> ==তথ্য উৎস== {{ৰেফলিষ্ট}} ==বাহ্যিক সংযোগ== * {{commonscat-inline|Puli Kali|পুলি কালি}} {{ভাৰতীয় নৃত্য}} [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ লোকনৃত্য]] [[শ্ৰেণী:কেৰালা]] edbssyd47fwi37auneznqs92q06hjof 0 68281 450915 267653 2024-12-04T00:17:40Z 2401:4900:3DCA:FC4C:CE52:539A:1078:6CD0 ❤️❤️❤️❤️❤️❤️❤️❤️❤️❤️❤️ 450915 wikitext text/x-wiki {{Infobox royalty | name =ঔৰংগাবাদী মহল | image = | caption = | title = | spouse = [[ঔৰংজেৱ]] | issue = মিৰ-উন-নিচা বেগম | house = | father = | mother= | birth_date = | birth_place = | death_date =১৬৮৮ | death_place = [[বিজাপুৰ]], [[মোগল সাম্ৰাজ্য]] | burial_place = ঔৰংগাবাদী মহল সমাধি, বিজাপুৰ | burial_date = | religion = [[ইছলাম]] }} '''ঔৰংগাবাদী মহল''' ({{lang-en| Aurangabadi Mahal}}; {{lang-fa|اورنگ آبادی محل}}; অৰ্থ "ৰাজ সিংহাসনৰ সমৃদ্ধি";<ref>{{cite book|first=Niccolò|last=Manucci|title=Storia Do Mogor: Or, Mogul India, 1653-1708 - Volume 2|url=https://archive.org/details/pli.kerala.rare.17155|publisher=J. Murray|year=1907|pages=333}}</ref> মৃত্যু.১৬৮৮) মোগল সম্ৰাট [[ঔৰৎজেৱ]]ৰ পত্নী আছিল। ==মূল== ঔৰংগাবাদী মহল হয় ঔৰংগাবাদৰ (বৰ্তমান [[মহাৰাষ্ট্ৰ]]ৰ অন্তৰ্গত) নিবাসী আছিল অথবা তেওঁ ঔৰংগাবাদৰ [[হেৰেম]]ত স্থান পাইছিল। <ref>{{cite book|first=Rukhsana|last=Iftikhar|title=Indian Feminism: Class, Gender & Identity in Medieval Ages|publisher=Notion Press|date=June 6, 2016|isbn=978-9-386-07373-0}}</ref><ref>{{cite book|first=Sir Jadunath|last=Sarkar|title=1618-1659|publisher=Orient Longman|date=1973|pages=34}}</ref> তেওঁ [[:en:Georgian people|গ্ৰেগৰীয়]] বা [[:en:Circassians|চাৰকাচীয়]] মূলৰ ব্যক্তি।<ref>{{cite book|first=Annie|last=Krieger-Krynicki|title=Captive Princess: Zebunissa, Daughter of Emperor Aurangzeb|publisher=Oxford University Press|year=2005|pages=3, 41|isbn=978-0-195-79837-1}}</ref> সম্ৰাট [[আকবৰ]]ৰ ৰাজত্ব কালৰ পৰা এনে নীতি অনুসৰণ কৰা হৈছিল যে ৰাজকীয় হেৰেমৰ মহিলাসকলৰ নাম ৰাজহুৱাকৈ উল্লেখিত নহ’ব। তেওঁলোকৰ জন্মস্থান বা যিখন নগৰৰ ৰাজকীয় হেৰেমত তেওঁলোকে প্ৰবেশ কৰে, তাৰ আধাৰত তেওঁলোক পৰিচিত হ’ব।<ref>{{cite book|first=Abraham|last=Eraly|title=The Mughal World: Life in India's Last Golden Age|publisher=Penguin Book India|date=January 1, 2007|pages=126|isbn=978-0-143-10262-5}}</ref>ঔৰংজেৱে আমাৰ অসম ৰাজ্যক নিজৰ অধীন কৰিবলৈ বিচাৰিছিল।<ref>🙏🙏🙏</ref> ==বিবাহ== ১৬৬১ চনৰ ২৮ চেপ্তেম্বৰত তেওঁ [[মেহেৰ-উন-নিচা বেগম]]ক জন্ম দিয়ে। মেহেৰ-উন-নিচা ঔৰংজেৱৰ আটাইতকৈ সৰু জীয়ৰী আছিল। তেওঁ সম্ৰাট ঔৰংজেৱৰ নৱম সন্তান আৰু ঔৰংগাবাদী মহলৰ একমাত্ৰ সন্তান।{{sfn|Sarkar|1947|p=323}} ১৬৮০ চনৰ মাৰ্চ মাহত য়ালাংতোষ খান বাহাদুৰক ঔৰংগাবাদী আৰু চাহজাদী [[জেব-উন-নিচা]]ক [[দিল্লী]]ৰ পৰা [[আজমেৰ]]লৈ নিবলৈ পঠিয়াইছিল।{{sfn|Sarkar|1947|p=117}} দুয়োগৰাকী মহিলা মে মাহত আজমেৰ গৈ পাইছিল আৰু তেওঁলোকক চাহজাদা মহম্মদ আজম শাহ মিৰ্জাই ৰাজকীয় [[হেৰেম]]লৈ আদৰণি জনাইছিল। যেতিয়া চাহজাদা চুলতান মহম্মদ আকবৰে পিতৃৰ বিৰুদ্ধে বিদ্ৰোহ ঘোষণা কৰিছিল, ঔৰংগাবাদীক পুনৰ দিল্লীলৈ ওভতাই লৈ যোৱা হৈছিল। তেওঁ গৈ আকবৰৰ পত্নী [[চালিমা চুলতান বেগম]] আৰু চাহজাদা চুলেইমান চিকো মিৰ্জাৰ জীয়ৰীক সংগ দিছিল।{{sfn|Sarkar|1947|p=126}} ১৬৮৬ চনৰ মাৰ্চ মাহত ঔৰংজেৱৰ বিজাপুৰ দূৰ্গ দখলৰ অভিযানৰ পূৰ্বে খান জাহান বাহাদুৰক বুৰহানপুৰলৈ ঔৰংগাবাদীক লৈ আনিবলৈ পঠিয়াইছিল আৰু তেওঁৰ বাবে এটা ‘পান্না স্মাৰক’ তৈয়াৰ কৰা হৈছিল। তেওঁ ১৯৮৬ চনৰ মে মাহত [[দিল্লী]]ৰ পৰা [[ঔৰংজেৱ]]ৰ চোলাপুৰ শিবিৰ পাইছিল আৰু দেওৰীৰ ওচৰৰ দূৰ্গৰ দুৱাৰত চাহজাদা মহম্মদ কাম বক্স মিৰ্জাই আদৰণি জনাইছিল। তেওঁ ঔৰংজেৱৰ সৈতে বিজাপুৰলৈকে গৈছিল আৰু ১৬৮৬ চনৰ চেপ্তেম্বৰলৈ বিজাপুৰ অভিযান সফল হোৱালৈতে তাত আছিল।{{sfn|Sarkar|1947|p=166-7}} ==মৃত্যু== ১৬৮৮ চনৰ নবেম্বৰ মাহলৈকে ঔৰংগাবাদী বিজাপুৰত বসতি কৰি আছিল। সেই সময়ত সমগ্ৰ চহৰখনত প্লেগ ৰোগ বিয়পি পৰিছিল। প্লেগ ৰোগত অন্য বহু লোকৰ সৈতে ঔৰংগাবাদী মহলৰো মৃত্যু হৈছিল। তেওঁৰ মৃত্যুৰ পিছত "মাচিৰ-ই-আলমগীৰ" গ্ৰন্থৰ ৰচয়িতা চাকি মুস্তাক খানে তেওঁক ‘সম্ৰাটৰ অনুগামী, প্ৰাচীন আৰু সমৰ্পিত হাতধৰা লিগিৰি’ বুলি উল্লেখ কৰি গৈছে।{{sfn|Sarkar|1947|p=192}} যেতিয়া ঔৰংজেৱৰ জীয়ৰী [[জেব-উন-নিচা]] বেগমে ঔৰংগাবাদীৰ ৰোগৰ কথা শুনিলে, তেওঁ গভীৰ শোকত বুৰ গ’ল, যিগৰাকী নাৰী সদায় সকলোৰে বাবে ভাল আছিল।<ref>{{cite book|first=Annie|last=Krieger-Krynicki|title=Captive Princess: Zebunissa, Daughter of Emperor Aurangzeb|publisher=Oxford University Press|year=2005|pages=175|isbn=978-0-195-79837-1}}</ref> তেওঁৰ মৃত্যুৱে ঔৰংজেৱৰ আটাইতকৈ সৰু আৰু সকলোতকৈ মৰমৰ উপপত্নী, চাহজাদা কাম বক্সৰ মাতৃ [[উদয়পুৰী মহল]]ৰ শেষ প্ৰতিদ্বন্দী নাইকীয়া কৰিলে।<ref>{{cite book|first=Jadunath|last=Sarkar|title=History of Aurangzib mainly based on Persian sources: Volume 1 - Reign of Shah Jahan|publisher=M.C. Sarkar & sons, Calcutta|year=1912|pages=64}}</ref> ==তথ্য উৎস== {{reflist|2}} ==গ্ৰন্থপঞ্জী== * {{cite book|first=Jadunath|last=Sarkar|title=Maasir-i-Alamgiri: A History of Emperor Aurangzib-Alamgir (reign 1658-1707 AD) of Saqi Mustad Khan|publisher=Royal Asiatic Society of Bengal, Calcutta|year=1947}} [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় ৰাণী]] [[শ্ৰেণী:মোগল সাম্ৰাজ্য]] aof3p3igh86bm3tiyfwqb0el6ebi378 450932 450915 2024-12-04T05:13:50Z AjayDas 12623 [[Special:Contributions/2401:4900:3DCA:FC4C:CE52:539A:1078:6CD0|2401:4900:3DCA:FC4C:CE52:539A:1078:6CD0]] ([[User talk:2401:4900:3DCA:FC4C:CE52:539A:1078:6CD0|আলোচনা]])-ই কৰা [[Special:Diff/450915|450915]] নম্বৰ সম্পাদনাটো বাতিল কৰা হৈছে 450932 wikitext text/x-wiki {{Infobox royalty | name =ঔৰংগাবাদী মহল | image = | caption = | title = | spouse = [[ঔৰংজেৱ]] | issue = মিৰ-উন-নিচা বেগম | house = | father = | mother= | birth_date = | birth_place = | death_date =১৬৮৮ | death_place = [[বিজাপুৰ]], [[মোগল সাম্ৰাজ্য]] | burial_place = ঔৰংগাবাদী মহল সমাধি, বিজাপুৰ | burial_date = | religion = [[ইছলাম]] }} '''ঔৰংগাবাদী মহল''' ({{lang-en| Aurangabadi Mahal}}; {{lang-fa|اورنگ آبادی محل}}; অৰ্থ "ৰাজ সিংহাসনৰ সমৃদ্ধি";<ref>{{cite book|first=Niccolò|last=Manucci|title=Storia Do Mogor: Or, Mogul India, 1653-1708 - Volume 2|url=https://archive.org/details/pli.kerala.rare.17155|publisher=J. Murray|year=1907|pages=333}}</ref> মৃত্যু.১৬৮৮) মোগল সম্ৰাট [[ঔৰৎজেৱ]]ৰ পত্নী আছিল। ==মূল== ঔৰংগাবাদী মহল হয় ঔৰংগাবাদৰ (বৰ্তমান [[মহাৰাষ্ট্ৰ]]ৰ অন্তৰ্গত) নিবাসী আছিল অথবা তেওঁ ঔৰংগাবাদৰ [[হেৰেম]]ত স্থান পাইছিল। <ref>{{cite book|first=Rukhsana|last=Iftikhar|title=Indian Feminism: Class, Gender & Identity in Medieval Ages|publisher=Notion Press|date=June 6, 2016|isbn=978-9-386-07373-0}}</ref><ref>{{cite book|first=Sir Jadunath|last=Sarkar|title=1618-1659|publisher=Orient Longman|date=1973|pages=34}}</ref> তেওঁ [[:en:Georgian people|গ্ৰেগৰীয়]] বা [[:en:Circassians|চাৰকাচীয়]] মূলৰ ব্যক্তি।<ref>{{cite book|first=Annie|last=Krieger-Krynicki|title=Captive Princess: Zebunissa, Daughter of Emperor Aurangzeb|publisher=Oxford University Press|year=2005|pages=3, 41|isbn=978-0-195-79837-1}}</ref> সম্ৰাট [[আকবৰ]]ৰ ৰাজত্ব কালৰ পৰা এনে নীতি অনুসৰণ কৰা হৈছিল যে ৰাজকীয় হেৰেমৰ মহিলাসকলৰ নাম ৰাজহুৱাকৈ উল্লেখিত নহ’ব। তেওঁলোকৰ জন্মস্থান বা যিখন নগৰৰ ৰাজকীয় হেৰেমত তেওঁলোকে প্ৰবেশ কৰে, তাৰ আধাৰত তেওঁলোক পৰিচিত হ’ব।<ref>{{cite book|first=Abraham|last=Eraly|title=The Mughal World: Life in India's Last Golden Age|publisher=Penguin Book India|date=January 1, 2007|pages=126|isbn=978-0-143-10262-5}}</ref> ==বিবাহ== ১৬৬১ চনৰ ২৮ চেপ্তেম্বৰত তেওঁ [[মেহেৰ-উন-নিচা বেগম]]ক জন্ম দিয়ে। মেহেৰ-উন-নিচা ঔৰংজেৱৰ আটাইতকৈ সৰু জীয়ৰী আছিল। তেওঁ সম্ৰাট ঔৰংজেৱৰ নৱম সন্তান আৰু ঔৰংগাবাদী মহলৰ একমাত্ৰ সন্তান।{{sfn|Sarkar|1947|p=323}} ১৬৮০ চনৰ মাৰ্চ মাহত য়ালাংতোষ খান বাহাদুৰক ঔৰংগাবাদী আৰু চাহজাদী [[জেব-উন-নিচা]]ক [[দিল্লী]]ৰ পৰা [[আজমেৰ]]লৈ নিবলৈ পঠিয়াইছিল।{{sfn|Sarkar|1947|p=117}} দুয়োগৰাকী মহিলা মে মাহত আজমেৰ গৈ পাইছিল আৰু তেওঁলোকক চাহজাদা মহম্মদ আজম শাহ মিৰ্জাই ৰাজকীয় [[হেৰেম]]লৈ আদৰণি জনাইছিল। যেতিয়া চাহজাদা চুলতান মহম্মদ আকবৰে পিতৃৰ বিৰুদ্ধে বিদ্ৰোহ ঘোষণা কৰিছিল, ঔৰংগাবাদীক পুনৰ দিল্লীলৈ ওভতাই লৈ যোৱা হৈছিল। তেওঁ গৈ আকবৰৰ পত্নী [[চালিমা চুলতান বেগম]] আৰু চাহজাদা চুলেইমান চিকো মিৰ্জাৰ জীয়ৰীক সংগ দিছিল।{{sfn|Sarkar|1947|p=126}} ১৬৮৬ চনৰ মাৰ্চ মাহত ঔৰংজেৱৰ বিজাপুৰ দূৰ্গ দখলৰ অভিযানৰ পূৰ্বে খান জাহান বাহাদুৰক বুৰহানপুৰলৈ ঔৰংগাবাদীক লৈ আনিবলৈ পঠিয়াইছিল আৰু তেওঁৰ বাবে এটা ‘পান্না স্মাৰক’ তৈয়াৰ কৰা হৈছিল। তেওঁ ১৯৮৬ চনৰ মে মাহত [[দিল্লী]]ৰ পৰা [[ঔৰংজেৱ]]ৰ চোলাপুৰ শিবিৰ পাইছিল আৰু দেওৰীৰ ওচৰৰ দূৰ্গৰ দুৱাৰত চাহজাদা মহম্মদ কাম বক্স মিৰ্জাই আদৰণি জনাইছিল। তেওঁ ঔৰংজেৱৰ সৈতে বিজাপুৰলৈকে গৈছিল আৰু ১৬৮৬ চনৰ চেপ্তেম্বৰলৈ বিজাপুৰ অভিযান সফল হোৱালৈতে তাত আছিল।{{sfn|Sarkar|1947|p=166-7}} ==মৃত্যু== ১৬৮৮ চনৰ নবেম্বৰ মাহলৈকে ঔৰংগাবাদী বিজাপুৰত বসতি কৰি আছিল। সেই সময়ত সমগ্ৰ চহৰখনত প্লেগ ৰোগ বিয়পি পৰিছিল। প্লেগ ৰোগত অন্য বহু লোকৰ সৈতে ঔৰংগাবাদী মহলৰো মৃত্যু হৈছিল। তেওঁৰ মৃত্যুৰ পিছত "মাচিৰ-ই-আলমগীৰ" গ্ৰন্থৰ ৰচয়িতা চাকি মুস্তাক খানে তেওঁক ‘সম্ৰাটৰ অনুগামী, প্ৰাচীন আৰু সমৰ্পিত হাতধৰা লিগিৰি’ বুলি উল্লেখ কৰি গৈছে।{{sfn|Sarkar|1947|p=192}} যেতিয়া ঔৰংজেৱৰ জীয়ৰী [[জেব-উন-নিচা]] বেগমে ঔৰংগাবাদীৰ ৰোগৰ কথা শুনিলে, তেওঁ গভীৰ শোকত বুৰ গ’ল, যিগৰাকী নাৰী সদায় সকলোৰে বাবে ভাল আছিল।<ref>{{cite book|first=Annie|last=Krieger-Krynicki|title=Captive Princess: Zebunissa, Daughter of Emperor Aurangzeb|publisher=Oxford University Press|year=2005|pages=175|isbn=978-0-195-79837-1}}</ref> তেওঁৰ মৃত্যুৱে ঔৰংজেৱৰ আটাইতকৈ সৰু আৰু সকলোতকৈ মৰমৰ উপপত্নী, চাহজাদা কাম বক্সৰ মাতৃ [[উদয়পুৰী মহল]]ৰ শেষ প্ৰতিদ্বন্দী নাইকীয়া কৰিলে।<ref>{{cite book|first=Jadunath|last=Sarkar|title=History of Aurangzib mainly based on Persian sources: Volume 1 - Reign of Shah Jahan|publisher=M.C. Sarkar & sons, Calcutta|year=1912|pages=64}}</ref> ==তথ্য উৎস== {{reflist|2}} ==গ্ৰন্থপঞ্জী== * {{cite book|first=Jadunath|last=Sarkar|title=Maasir-i-Alamgiri: A History of Emperor Aurangzib-Alamgir (reign 1658-1707 AD) of Saqi Mustad Khan|publisher=Royal Asiatic Society of Bengal, Calcutta|year=1947}} [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় ৰাণী]] [[শ্ৰেণী:মোগল সাম্ৰাজ্য]] 158d6gjtsn563lhx6yy4xxmy4i1uhpi 0 74115 450749 422647 2024-12-03T16:08:58Z অনামিকা(চুমু) বড়া 22159 450749 wikitext text/x-wiki {{Infobox writer | name = হিৰণ্ময়ী দেৱী | image = | image_size = | alt = | caption = | pseudonym = | birth_name = | birth_date = {{Birth date and age|1933|01|09}} | birth_place = [[নগাঁও]] | death_date = | death_place = | resting_place = | occupation = শিক্ষাবিদ, লেখক | language = [[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]] | nationality = [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] | ethnicity = | citizenship = ভাৰত | education = | alma_mater = | period = | genre = | subject = | movement = | notableworks = মাটিৰ চাকিৰ শিখা | spouse = | partner = | children = | influences = | influenced = | awards = | signature = | signature_alt = | website = }} '''হিৰণ্ময়ী দেৱী''' ({{lang-en|Hiranmayee Devi}})(জন্ম,১৯৩৩- মৃত্যু ২০২৪, ৩ ডিচেম্বৰ) এগৰাকী অসমীয়া শিক্ষয়িত্ৰী, লেখিকা। তেওঁ ‘’মাটিৰ চাকিৰ শিখা’’, ‘’হৃদয়ৰ অৰণ্যত’’ আদি কবিতাপুথিৰ লগতে কেইবাখনো শিশু সাহিত্য, জীৱনী সাহিত্য়, প্ৰবন্ধ পুথি, অনুবাদ পুথি ৰচনা কৰি গৈছে।<ref name="চাকপাকি">{{cite book | url=https://as.wikisource.org?curid=53848 | title=চাকৰি ক'তেনো পাম | publisher=উইছডম বুকছ | author=ড° হেমন্ত কুমাৰ শৰ্মা | year=নৱেম্বৰ,২০১৯ | isbn=978-81-940539-9-6}}</ref> ==জন্ম পৰিচয়== হিৰণ্ময়ী দেৱীৰ জন্ম হৈছিল ১৯৩৩ চনত নগাঁও জিলাৰ নগাঁও চহৰত।<ref name="চাকপাকি"/> তেখেতৰ পিতৃৰ নাম তিলক চন্দ্ৰ শৰ্মা আৰু মাতৃৰ নাম আছিল সাবিত্ৰী বালা দেৱী। হিৰন্ময়ী দেৱী আছিল পৰিয়ালৰ ছয় সন্তানৰ মাজত একমাত্ৰ কন্যা সন্তান। ১৯৩৯ চনত চাকৰিসূত্ৰে পিতৃ গুৱাহাটীলৈ বদলি হোৱাত হিৰণ্ময়ী দেৱীও ছয় বছৰ বয়সৰ পৰাই গুৱাহাটীৰ বাসিন্দা হয়। <ref name="চাকপাকি"/> ==শিক্ষাজীৱন== হিৰন্ময়ী দেৱীৰ প্ৰাথমিক শিক্ষা ছাত্ৰীবাৰীৰ মিছন স্কুলৰ পৰা আৰম্ভ হয়। হাইস্কুলীয়া জীৱন আৰম্ভ হয় গুৱাহাটীৰ পাণবজাৰৰ ছোৱালী হাইস্কুলত। সেই সময়ত গুৱাহাটীত সেইখনেই একমাত্ৰ ছোৱালী হাইস্কুল আছিল। মেট্ৰিক পৰীক্ষাত দুটা বিষয়ত লেটাৰ নম্বৰ পাই প্ৰথম বিভাগত উত্তীৰ্ণ হোৱা হিৰন্ময়ী দেৱীয়ে সমূহ ছাত্ৰীৰ মাজত দ্বিতীয় স্থান লাভ কৰিছিল আৰু মাহে কুৰিটকীয়া বৃত্তি লাভৰ যোগ্যতা অৰ্জন কৰিছিল। ১৯৫১ চনত আই.এ. পৰীক্ষাত অৱতীৰ্ণ হোৱা হিৰণ্ময়ী দেৱীয়ে শাৰীৰিক অসুস্থতাৰ বাবে ওপৰঞ্চি বিষয় উদ্ভিদবিদ্যাৰ পৰীক্ষা দিব নোৱাৰিলে। আই.এ. পৰীক্ষাত প্ৰথম বিভাগতে উত্তীৰ্ণ হয়। ইয়াৰ বাবে কুৰিটকীয়া বৃত্তিটো বি.এ. পৰীক্ষালৈকে অব্যাহত থাকে। <ref name="চাকপাকি"/> আই.এ. পৰীক্ষা দিয়াৰ কেইমাহমান পিছতে হিৰন্ময়ী দেৱীৰ প্ৰথম সন্তান জন্ম হয়। কেঁচুৱাৰ বাবে বি.এ. ৰ ক্লাছ কৰিবলৈ যোৱাত বাধা আহি পৰাত তেওঁ সন্দিকৈ কলেজ কৰ্তৃপক্ষৰ ওচৰ চাপে আৰু তেখেতসকলে তেওঁক কয়,”কলেজত নামটো লগাই থোৱা; সম্ভৱ হ’লে ক্লাছ কৰিবা; নোৱাৰিলে ঘৰতে পঢ়ি বি.এ. পৰীক্ষা দিবা। “ সেইমতে কলেজত নাম লগাই হিৰণ্ময়ী দেৱীয়ে চতুৰ্থ বাৰ্ষিক শ্ৰেণীত ইংৰাজী আৰু দৰ্শনৰ ক্লাছ কেইটামান কৰি বাকী দুটা বিষয় সংস্কৃত আৰু অসমীয়া ঘৰতে পঢ়িলে। ১৯৫৩ চনত বি.এ. ফাইনেল পৰীক্ষা দিয়াৰ কথা চিন্তা কৰিছিল যদিও তেওঁ দ্বিতীয় সন্তানৰ মাতৃ হোৱাত সেই বছৰ পৰীক্ষা দিব নোৱাৰিলে। ১৯৫৪ চনত আইতাকৰ হাতত ল’ৰা ছোৱালী থৈ ৰিহাবাৰীৰ পিতৃগৃহৰ পৰা বি.এ. ফাইনেল পৰীক্ষা দিয়েগৈ। বি.এ. পৰীক্ষাত তেওঁ ডিষ্টিংশ্যন লৈ উত্তীৰ্ণ হয়।<ref name="চাকপাকি"/> গুৱাহাটীৰ পাণবজাৰৰ ছোৱালী হাইস্কুলত অষ্টম শ্ৰেণীৰ বাৰ্ষিক পৰীক্ষা দিয়াৰ পিছতে হিৰণ্ময়ী দেৱীৰ বিয়া হয়। স্বামী ৰতিকান্ত শৰ্মা আছিল কামৰূপ জিলাৰ হাজো মহকুমাৰ মহকুছি নামৰ এখন গাঁৱৰ প্ৰথম ডিগ্ৰীধাৰী। তেওঁ গুৱাহাটীৰ উজানবজাৰৰ সেই সময়ৰ বিখ্যাত গোস্বামী পৰিয়ালৰ তত্ত্বাৱধানত থাকি হাইস্কুলীয়া তথা কলেজীয়া শিক্ষা গ্ৰহণ কৰি চাকৰিত সোমাইছিল। তেওঁ গুৱাহাটী উচ্চ ন্যায়ালয়ৰ কমিছনাৰ অফিচৰ কৰ্মচাৰী হিচাপে নিযুক্তি লাভ কৰিছিল। বিবাহৰ পিছৰ ছাত্ৰী তথা সাংসাৰিক জীৱনৰ বিষয়ে হিৰণ্ময়ী দেৱীয়ে লিখা কিছু কথা এনেধৰণৰ-“ বিয়াৰ পিছদিনা দোকমোকালিতে ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদী ফেৰীৰে পাৰ কৰাই সিপাৰত ৰৈ থকা ছৈ দিয়া ম'হৰ গাড়ীত তুলি শহুৰৰ ঘৰ গছকাবলৈ নিয়া কথাটো আজিও মনত পৰে। সৰুতে বিয়া দিয়া হৈছিল যদিও ঈশ্বৰৰ একপ্ৰকাৰ অনুগ্ৰহ বুলিয়েই ক'ব লাগিব যে দশম শ্ৰেণীলৈ প্ৰমোচন পোৱাৰ পিছতহে মই সংসাৰ কৰাৰ বাবে উপযুক্ত হৈছিলো। ১৯৪৮ চনত গুৱাহাটীত নকৈ স্থাপিত হোৱা উচ্চ ন্যায়ালয়ত কমিছৰ অফিচৰ কিছুসংখ্যক কৰ্মচাৰীক নিযুক্তি দিয়া হৈছিল। সেইসকলৰ এজন হিচাপে মোৰ স্বামীয়েও হাইকোৰ্টত নিযুক্তি লাভ কৰি প্ৰশিক্ষণৰ বাবে কলিকতালৈ যাবলগীয়া হোৱাত মই মেট্ৰিক পৰীক্ষা দিয়াৰ সময়লৈকে পিতৃগৃহতে থকাৰ সুবিধা পাইছিলো। পৰীক্ষা শেষ হোৱাৰ কেইদিনমান পিছতে মোক গাঁৱলৈ নি শহুৰৰ ঘৰত ধৰ্মীয় আনুষ্ঠানিকতা পালন কৰাৰ অন্তত মোক তাতে থৈ অহা হ'ল। স্বামীয়ে সপ্তাহটোৰ শেষত শনিবাৰে ঘৰলৈ যায় আৰু সোমবাৰে পুৱাতে গুৱাহাটীলৈ উভতি আহে। গাঁৱৰ ভাষা, নীতি-নিয়ম আদি নজনাৰ বাবে পোনতে কিছু অসুবিধা হৈছিল যদিও পিছলৈ কথাবোৰ মোৰ বাবে সহজ হৈ পৰিছিল। গাঁৱলীয়া গৃহস্থীৰ কামবোৰ শিকি-বুজি লৈ সকলোৰে লগত মিলিজুলি, হাঁহি-মাতি চলিছিলো বাবে পৰিয়ালৰ আটাইৰে মৰম-চেনেহ পাবলৈ সক্ষম হৈছিলো। চহৰত ডাঙৰ হোৱা ছোৱালী বুলিয়েই গাঁৱলীয়া গৃহস্থীৰ বেছি কষ্টকৰ কামবোৰৰ পৰা মোক ৰেহাই দিয়া হৈছিল।" <ref name="চাকপাকি"/> ১৯৫৫ চনত তেওঁৰ তৃতীয়টি সন্তান জন্ম হয়।<ref name="চাকপাকি"/> ==কৰ্মজীৱন== বি.এ. পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হোৱাৰ পিছত হিৰণ্ময়ী দেৱীয়ে গুৱাহাটীৰ তাৰিণী চৌধুৰী ছোৱালী উচ্চতৰ মাধ্যমিক বিদ্যালয়ত ১৯৫৬ চনত ইংৰাজী আৰু সংস্কৃতৰ শিক্ষয়িত্ৰী হিচাপে যোগদান কৰে। ১৯৫৯ চনত স্কুলৰ তৰফৰ পৰা দৰমহাসহ ছুটি দি হিৰন্ময়ী দেৱীক গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ত বি.টি. পঢ়িবলৈ পঠোৱা হৈছিল। ১৯৬০ চনত প্ৰশিক্ষণৰ অন্তত তেওঁ বি.টি. ডিগ্ৰী লৈ স্কুললৈ উভতি আহে। ১৯৬১ চনত এহাল যমজ সন্তানৰ মাতৃ হোৱা হিৰন্ময়ী দেৱীয়ে এম.এ. পঢ়িবৰ বাবে চৰকাৰৰ সুবিধা এটা লাভ কৰে য’ত দুব‍ছৰীয়া পাঠ্যক্ৰমৰ এবছৰৰ খৰচ চৰকাৰে বহন কৰিব আৰু আনটো বছৰ শিক্ষাৰ্থীয়ে নিজে বহন কৰিব লাগে। ইতিমধ্যে সন্তান জন্ম দিয়াৰ বাবে বিনা বেতনে লোৱা দীঘলীয়া ছুটিৰ পিছত স্কুলত যোগদান কৰা হিৰণ্ময়ী দেৱীয়ে এম.এ. পঢ়িবলৈ ইচ্ছা কৰা নাছিল যদিও সকলোৰে বুজনি আৰু সাহসত তেওঁ বিশ্ববিদ্যালয়ত ইংৰাজী বিষয়ত এম.এ.ত নামভৰ্তি কৰে। প্ৰথম বছৰ ক্লাছ কৰি পৰীক্ষা নিদিয়াকৈ তেওঁ পুনৰ স্কুললৈ ঘূৰি আহে। ১৯৬৪ চনত তেওঁৰ ষষ্ঠ তথা শেষৰটি সন্তান জন্ম হয়। তাৰ পিছত ১৯৬৭ চনত প্ৰিভিয়াচ আৰু ১৯৬৮ চনত ফাইনেল পৰীক্ষা দি ইংৰাজী বিষয়ত দ্বিতীয় শ্ৰেণীৰ এম.এ. ডিগ্ৰী লাভ কৰে।<ref name="চাকপাকি"/> ১৯৭২ চনত তাৰিণী চৌধুৰী স্কুলত দ্বাদশ শ্ৰেণী আৰম্ভ হোৱাত তেওঁ ইংৰাজী বিভাগৰ বিষয়-শিক্ষয়িত্ৰী হিচাপে পদোন্নতি লাভ কৰে।<ref name="চাকপাকি"/> ==সাহিত্যৰাজি== === কবিতাপুথি === # মাটিৰ চাকিৰ শিখা # হৃদয়ৰ অৰণ্যত # কবিতা নিলিখো আৰু === প্ৰবন্ধ পুথি === # চিন্তা-চয়ন # বিভিন্ন অনুভৱ === শিশু-সাহিত্যৰ পুথি === # আখৰৰ আখৈ লাৰু # ফৰিঙৰ পেং # নিগনিৰ ঘৰখন আৰু কেইটামান সাধু # ৰেড ক্ৰছৰ সাধু # মইনাৰ মৌ মাত # তৰা ঘৰ # সাধু শুনিবা কোনে? === জীৱনী পুথি === # নিবেদিতা যাৰ নাম # পুষ্পলতা দাস # বিশিষ্টা শিক্ষাবিদ ইন্দিৰা মিৰি # মুক্তি সংগ্ৰামী চন্দ্ৰপ্ৰভা # Amalprava Das # মহিয়সী ৰাষ্ট্ৰমাতা কস্তুৰবা # স্বামী বিবেকানন্দ (সংক্ষিপ্ত জীৱন কথা) === অনুবাদ পুথি === # সময় যন্ত্ৰ # এ জাৰ্নি টু দ্য চেণ্টাৰ অফ্‌ দ্য আৰ্থ # উত্তিষ্ঠত জাগ্ৰত # এ’ৰৰ অব্‌ জাযমেণ্ট # বননিত বসন্তৰ বা # কণমানি ৰাজকুমাৰী # সংস্কৃত শ্লোক সংগ্ৰহ # জাগা হে ভাৰত জাগা === পুথি আকাৰে অপ্ৰকাশিত ৩খন কিতাপৰ পাণ্ডুলিপি === # আচাৰ্য বিনোৱা ভাৱে # মোৰ লণ্ডন ভ্ৰমণ # অসমীয়া শিকো আহাঁ ২০১৫ চনত হিৰণ্ময়ী দেৱীৰ পুত্ৰ হেমন্ত কুমাৰ শৰ্মাই তেখেতৰ সাহিত্যৰাজিক একেলগে থূপ খুৱাই ''হিৰণ্ময়ী দেৱীৰ ৰচনা সমগ্ৰ'' প্ৰকাশ কৰি উলিয়ায়।<ref name="চাকপাকি"/> ==লগতে চাওক== *[[:s:মাটিৰ চাকিৰ শিখা|মাটিৰ চাকিৰ শিখা]] *[[:s:হৃদয়ৰ অৰণ্যত|হৃদয়ৰ অৰণ্যত]] ==তথ্যউৎস== [[শ্ৰেণী:অসমীয়া শিক্ষাবিদ]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া সাহিত্যিক]] 7zflxnbztzi8e6s8uecslkfk96gvz45 4 78040 450762 375703 2024-12-03T16:33:30Z Ishanjyotibora 14131 450762 wikitext text/x-wiki [[File:Wikimeet of Assamese Wikipedia 2022.jpg|thumb|সন্মিলনীৰ অংশগ্ৰহণকাৰীসকল]] অসমীয়া ৱিকিমিডিয়ানসকলৰ প্ৰীতিমেল আৰু কৰ্মশালাখনি ২/১/২০২২ তাৰিখে [[কামৰূপ (মহানগৰ)]] ৰ [[ভৰলুমুখ]]স্থিত [[প্ৰাগজ্যোতিষ মহাবিদ্যালয়]]ৰ সভাগৃহত সুকলমে অনুষ্ঠিত হৈ যায়। অনুষ্ঠানটিত অসমৰ বিভিন্ন প্ৰান্তৰ পৰা অহা ২৩ গৰাকী প্ৰবীণ-নবীন সদস্য আৰু শুভাকাংক্ষীয়ে অংশগ্ৰহণ কৰে। সদস্য ভাস্কৰ ভূঞাই আঁত ধৰা এই অনুষ্ঠানটি দিনৰ প্ৰায় ১১ বজাত বন্তি প্ৰজ্বলনৰে আৰম্ভ হয়। বন্তি প্ৰজ্বলন কাৰ্যসূচীত আগভাগ লয় ৱিকিপিডিয়াৰ নবীন সদস্যা কৃষ্ণা সোণোৱাল, নীলাক্ষী ডেকা আৰু প্ৰবীণ সদস্য বাবুল বৈশ্যই। ২০০২ চনত নিজা ড'মেইন লাভ কৰা অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ প্ৰাৰম্ভিক সময়ৰ সদস্যসকলৰ অৱদানক স্মৰণ কৰাৰ উপৰি অসম কেশৰী [[অম্বিকাগিৰী ৰায়চৌধুৰী]]ক তেখেতৰ মৃত্যু-দিৱসত সুঁৱৰি এই বন্তিভাগ প্ৰজ্বলন কৰা হয়। ==কাৰ্যসূচীসমূহ== (১) উপস্থিত ৱিকিপিডিয়ানসকলৰ পৰিচয়-পৰ্ব, ১১:১৫-১১:৩০<br /> (২) ৱিকি-উদ্ধৃতিৰ পৰিচয় আৰু প্ৰায়োগিক ব্যাখ্যা আগবঢ়ায় ৱিকিপিডিয়ান চন্দন চিৰিং ফুকনে, ১১:৩৫- ১২:৩০<br /> (৩) চাহ-বিৰতি, ১২:৩০-১:০০<br /> (৪) ৱিকিপিডিয়াৰ পৰিচয় আৰু প্ৰায়োগিক ব্যাখ্যা আগবঢ়ায় প্ৰশাসক ডাঃ গীতাৰ্থ বৰদলৈয়ে, ১:০৫-২:০০<br /> (৫) ৱিকিডাটাৰ পৰিচয়সহ প্ৰায়োগিক ব্যাখ্যা আগবঢ়ায় সদস্য বাবুল বৈশ্যই, ২:০৫-২:৪৫<br /> (৬) অসমীয়া ৱিকিউৎস তথা অ'টিআৰএছ সম্পৰ্কে ব্যাখ্যা আগবঢ়ায় সদস্য মৃদুল কুমাৰ শৰ্মাই, ২:৫০-৩:১৫<br /> (৭) সদস্যা প্ৰণামিকা অধিকাৰীৰ দুখন গ্ৰন্থ যথাক্ৰমে 'ভটিয়নী সোঁতত ওভতনি যাত্ৰা' আৰু 'সুখ আৰু দুখৰ মালিতা'ৰ পৰিচয় আৰু উন্মোচন। উন্মোচকদ্বয়: বাবুল বৈশ্য আৰু ৰুমী বৰা। ৩:২০- ৩:৪০<br /> (৮) শলাগৰ শৰাই আগবঢ়ায় সদস্য নয়ন জ্যোতি নাথে। মহাবিদ্যালয় কৰ্তৃপক্ষলৈ বিশেষ কৃতজ্ঞতা আগবঢ়োৱা হয়। ৩:৪২-৩:৫০<br /> (৯) জাতীয় সংগীত পৰিৱেশন আৰু সভাভংগ, ৩:৫১-৩:৫৩<br /> (১০) আহাৰ গ্ৰহণ, ৩:৫৫-৪:২০<br /> ==অনুষ্ঠানৰ দাতাসকল== # চাহ, দুপৰীয়াৰ আহাৰ আৰু সভা গৃহৰ খৰচ: প্ৰণামিকা অধিকাৰী # বেনাৰ: চন্দন চিৰিং ফুকন # কমলা: ৰুমী বৰা # বিস্কুট/চকলেট: জোনালী বৰুৱা # পানী বটল: ঈশান জ্যোতি বৰা # বন্তি প্ৰজ্বলনৰ সামগ্ৰী: নয়ন জ্যোতি নাথ ==উপস্থিত সদস্য আৰু শুভাকাংক্ষীসকলৰ স্বাক্ষৰ== # চন্দন চিৰিং ফুকন # ঈশান জ্যোতি বৰা # ভাস্কৰ ভূঞা # প্ৰিয়াংকুশ ডেকা # ৰুমী বৰা # জোনালী বৰুৱা # বাবুল বৈশ্য # কৃষ্ণা সোণোৱাল # নয়ন জ্যোতি নাথ # প্ৰণামিকা অধিকাৰী # বিশ্বজিৎ বৈশ্য # ৰাজদ্বীপ ৰাজবংশী # গীতাৰ্থ বৰদলৈ # মৃদুল কুমাৰ শৰ্মা # পল্লবী দত্ত বৰুৱা # নীলাক্ষী ডেকা # অৰ্থৱ কৌশিক # ঋতিক শইকীয়া # দীপক জ্যোতি মহন্ত # ধ্ৰুপদ ডেকা # কালিন্দ্ৰ দাস # পূৰবী চৌধুৰী # অভিজিৎ দত্ত ==অনুষ্ঠানৰ আলোকছবিসমূহ== {{Commons cat|Wikimeet of Assamese Wikipedia 2022|অসমীয়া ৱিকিমিডিয়ানসকলৰ প্ৰীতিমেল আৰু কৰ্মশালা, ২০২২}} <gallery mode=packed-hover>File:A Wikipedian at Wikimeet 2022.jpg|Wikimeet 2022 File:Wikimedian Gitartha Bordoloi explaining about adding reference in wikipedia at Wikimeet 2022.jpg|Wikimedian [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|Gitartha Bordoloi]] explaining about adding reference in Wikipedia at Wikimeet 2022 File:Wikimedian Mridul Kumar Sharma at Wikimeet 2022.jpg|Wikimedian [[সদস্য:Mridul Kumar Sharmah|Mridul Kumar Sharmah]] explaining OTRS at Wikimeet 2022</gallery> {{সন্মিলন/অসম}} [[শ্ৰেণী:ৱিকিপিডিয়া সন্মিলন]] 3goddsxxxn3u3blrnzr8j8bhcotubpm 0 85736 450647 395556 2024-12-03T13:35:13Z 2409:4065:C31:EC1F:A4FE:349A:704:A693 Best site 450647 wikitext text/x-wiki নাৰীবাদ হৈছে লিংগৰ ৰাজনৈতিক, অৰ্থনৈতিক আৰু সামাজিক সমতাৰ এটা তত্ত্ব,<ref>[https://www.merriam-webster.com/dictionary/feminism Merriam-Webster dictionary], as accessed April 1, 2018, entry ''feminism'', sense 1.</ref> অৱশ্যে সমতা লাভৰ বাবে কোনবোৰ দাবী আৰু কোনবোৰ কৌশল অতি প্ৰয়োজনীয় আৰু ন্যায্য তাৰ ভিত্তিত নাৰীবাদী আন্দোলন আৰু মতাদৰ্শৰ মাজত কেতবোৰ পাৰ্থক্যৰ সৃষ্টি কৰা হৈছে। সমতাক বেছিভাগ নাৰীবাদীয়ে সমৰ্থন কৰিলেও নাৰীবাদী আন্দোলনৰ প্ৰয়োজনীয় ফলাফল হিচাপে সাৰ্বজনীনভাৱে দেখা নাযায়, আনকি নাৰীবাদীসকলেও সেই সাৰ্বজনীনতাক সততে দেখা নাপায়। <ref>{{harvp|Wollstonecraft|2009|p=158}}</ref><ref>{{harvp|Echols|1989|pp=144}}</ref><ref name="Echols_Snitow_11_12">{{harvp|Echols|1989|pp=289}}, citing Snitow, Ann, ''Retrenchment vs. Transformation: The Politics of the Anti-Pornography Movement'', in ''Caught Looking: Feminism, Pornography and Censorship'' (N.Y.: Caught Looking, 1986), pp. 11–12.</ref> তেওঁলোকৰ আধাৰ হ’ল একো নথকাতকৈ ক্ষমতাৰ কিছু অংশৰ কতৃত্ব লাভ থকাটো ভাল। এই ধাৰাবাহিকতাৰ আনটো মূৰত সংখ্যালঘু নাৰীবাদীয়ে যুক্তি দিছে যে মহিলাসকলে অন্ততঃ এখন মহিলা নেতৃত্বাধীন সমাজ আৰু সমান্তৰাল কিছুমান প্ৰতিষ্ঠান স্থাপন কৰিব লাগে।<ref>[[Andrea Dworkin]]: [https://www.theguardian.com/books/2000/may/13/politics1 "Take No Prisoners", in ''The Guardian'', May 13, 2000], as accessed September 6, 2010.</ref><ref name="Spender_151_214">[[Dale Spender|Spender, Dale]], ''For the Record: The Making and Meaning of Feminist Knowledge'' (London: [[The Women's Press]], 1985 ({{ISBN|0-7043-2862-3}})), p.&nbsp; 151 (on institutions) but see p.&nbsp; 214 (antibureaucratic).</ref><ref name="Chesler_298_299">Chesler, Phyllis, ''Women and Madness'' (Garden City, N.Y.: Doubleday, 1972 ({{ISBN|0-385-02671-4}})), pp.&nbsp; 298-299.</ref> ইতিহাসৰ কালছোৱাত একাধিকবাৰ নাৰীবাদ আৰু সমতাৰ ঢৌ আহিছিল। প্ৰকৃততে ১৮ শতিকাৰ আৰম্ভণিতে প্ৰথমবাৰৰ বাবে এনে কিছুমান কাৰ্য্য দেখা পোৱা গৈছিল। পেচিফিক বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অধ্যাপিকা তথা পৰিচালক মাৰ্থা ৰেম্পটনৰ মতে, "১৮৪৮ চনত চেনেকা ফল্ছ সন্মিলনীত আনুষ্ঠানিকভাৱে এই ঢৌ আৰম্ভ হৈছিল যেতিয়া তিনিশ পুৰুষ আৰু মহিলাই মহিলাৰ সমতাৰ কাৰ্যত একত্ৰিত হৈছিল।<ref>{{cite web |date=2015-10-25 |title=Four Waves of Feminism |url=https://www.pacificu.edu/magazine/four-waves-feminism |access-date=2022-03-14 |website=Pacific University |language=en}}</ref> "তথাপিও নাৰীবাদৰ ৰূপ আৰু সমতা ৰাজনৈতিক লক্ষ্যত উপনীত হৈছিল আৰু ১৯২০ চনৰ ১৮ আগষ্টত ই অনুমোদিত হৈছিল। ঊনৈশতম সংশোধনীয়ে সকলো আমেৰিকান মহিলাৰ ভোটাধিকাৰ নিশ্চিত কৰিছিল।" নাৰীবাদীসকলৰ মাজত যিসকলে সমতাক অবাঞ্চিত বা অপ্ৰাসংগিক বুলি বিশ্বাস কৰে, তেওঁলোকে স্বাধীনতা বিচাৰে যদিও কিছুমানে পুৰুষৰ সমান মাত্ৰাৰ স্বাধীনতা লাভ কৰাটো সমতাৰ সন্ধানৰ সৈতে ৰিজাব বিচাৰে। এইদৰে সমতাক নাৰীবাদৰ কেন্দ্ৰবিন্দু বুলি দাবী কৰা ব্যক্তিসকলৰ সৈতে জড়িত কৰা হয়।<ref name="FeminismAbyssFree-passim-espp96-nn11-15">{{harvp|Zerilli|2005|loc=''passim'', esp. p. 96 & nn. 11–15}}</ref><ref name="Charlotte-WhatIsFeminism">Gilman, Charlotte Perkins, ''What is "Feminism?"'', in ''The Sunday Herald'', Sep. 3, 1916, [§] ''Magazine'', p. [7] [of §], of ''The Boston Herald'' (Boston, Mass.).</ref> ==সংজ্ঞাৰ ক্ষেত্ৰত চুক্তি== টিলবাৰ্গ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ মহিলা অধ্যয়নৰ অধ্যক্ষ টিনেকে এম উইলেমচেনৰ মতে, "প্ৰতিজন নাৰীবাদীয়ে একমত হ'ব পৰা নাৰীবাদৰ সংজ্ঞা দিয়াটোও সম্ভৱ নহয়।" <ref>Willemsen, Tineke M., ''Feminism and Utopias: An Introduction'', in Lenning, Alkeline van, Marrie Bekker, & Ine Vanwesenbeeck, eds., ''Feminist Utopias: In a Postmodern Era'' (Tilburg Univ. Press, 1997 ({{ISBN|90-361-9747-3}})), p. 5.</ref> ব্ৰনৱিন উইণ্টাৰে বিশেষজ্ঞ আৰু অবিশেষজ্ঞৰ বাবে নাৰীবাদৰ সংজ্ঞা নিৰূপণৰ প্ৰতিৰোধক সমালোচনা কৰিছে, যিটো প্ৰতিৰোধ "ইমানেই ব্যাপক যে ই প্ৰধান নাৰীবাদী তাত্ত্বিক অৱস্থান যেন লাগে : ই এক প্ৰকাৰৰ 'অস্থিতি'।" <ref>[http://fty.sagepub.com/content/1/1/105 Winter, Bronwyn, ''Who Counts (or Doesn't Count) What as Feminist Theory?: An Exercise in Dictionary Use'', in ''Feminist Theory'', vol. 1, no. 1 (April 2000)]{{Dead link|date=March 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, as accessed April 5, 2012 (possibly via different URL), p. 106 (internal single quotation marks so in original) (DOI 10.1177/14647000022229092).</ref> অৱশ্যে এই সম্পৰ্কে নাৰীবাদী সাহিত্য আৰু আলোচনাত সংজ্ঞা আগবঢ়োৱা হৈছে।<ref>{{cite web |title=What Is Feminism? |url=https://iwda.org.au/learn/what-is-feminism/ |website=IWDA |access-date=25 July 2022}}</ref><ref>{{cite web |last1=Mitchell |title=Pat |url=https://blog.ted.com/whats-the-definition-of-feminism-12-talks-that-explain-it-to-you/ |website=What's the definition of feminism? 12 talks that explain it to you. |access-date=25 July 2022}}</ref> ==সমতা== সাহিত্যৰ বহু অংশই নাৰীবাদক নাৰীৰ সম অধিকাৰ বা লিংগৰ মাজত সমতাৰ বিষয়ে সংজ্ঞায়িত কৰিছে। নাৰীবাদে কেৱল লিংগৰ মাজত সমতাক প্ৰভাৱিত কৰাই নহয়, জাতিৰ ক্ষেত্ৰতো প্ৰভাৱ পেলাইছিল। আমেৰিকাৰ সমাজৰ ভিতৰত নাৰী আৰু লেচবিয়ান সমতাৰ সন্ধানত চিকানা নাৰীবাদ আন্দোলন ৰাজনৈতিকভাৱে সক্ৰিয় হৈ পৰে। ই লিংগ কু-সংস্কাৰৰ ভূমিকাক প্ৰত্যাহ্বান জনাইছিল। <ref>'''Sources''': *{{cite book|last=Ruiz|first=Vicki L.|title=From Out of the Shadows: Mexican Women in Twentieth-century America|url=https://books.google.com/books?id=arEA4sVO0V8C|year=1998|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-513099-7|pages=99–101}} *{{citation |last=Humm |first=Maggie |author-link=Maggie Humm |contribution=wave (definition)|title=The Dictionary of Feminist Theory |page=251 |publisher=Ohio State University Press |location=Columbus |year=1990 |isbn=978-0-8142-0507-5 }} *{{cite book |last1=Cornell |first1=Drucilla |title=At the Heart of Freedom: Feminism, Sex, and Equality |date=1998 |publisher=Princeton University Press |isbn=978-0-6910-2896-5 |page=X |url=https://books.google.com/books?id=pVhPJAu_DKQC}} *{{cite book |last1=Messer-Davidow |first1=Ellen |title=Disciplining Feminism: From Social Activism to Academic Discourse |date=2002 |publisher=Duke University Press |isbn=978-0-8223-2843-8 |url=https://books.google.com/books?id=f1q0mieipPwC|location=[[Durham, North Carolina]]}} *{{cite book |last=Harding |first=Sandra |title=The Feminist Standpoint Theory Reader: Intellectual and Political Controversies |publisher=Routledge |year=2003 |isbn=978-0-4159-4501-1}} *{{cite book |last=Cott |first=Nancy F. |author-link=Nancy F. Cott |title=The Grounding of Modern Feminism |date=1987 |publisher=Yale University Press |location=New Haven |isbn=0300042280 |edition=2nd |url=https://books.google.com/books?id=FeWdNQ-rLKQC}} *{{cite book |last1=Freedman |first1=Estelle B. |title=No Turning Back: The History of Feminism and the Future of Women |date=2003 |publisher=Ballantine Books |location=London |isbn=978-0-3454-5053-1- |url=https://archive.org/details/noturningbackhis00free|url-access=registration }}</ref><ref>'''Sources''': *{{cite book |last1=Phillips |first1=Melanie |title=The Ascent of Woman |date=2004 |publisher=Little, Brown |isbn=978-0-3491-1660-0|url=https://books.google.com/books?id=qLN1QgAACAAJ}} *{{cite book |last1=Wheeler |first1=Marjorie Spruill |title=One Woman One Vote: Rediscovering the Woman Suffrage Movement |date=1995 |publisher=New Sage Press |isbn=978-0-9391-6526-1 |url=https://books.google.com/books?id=0lbuAAAAMAAJ}} *{{cite book |last=Stevens |first=Doris |title=Jailed for freedom: American women win the vote |publisher=New Sage Press |year=1995 |isbn=978-0-9391-6525-4 |url=https://archive.org/details/jailedforfreedom00stev }} *>{{cite book |last1=Freeman |first1=Jo |author-link1=Jo Freeman |title=The Politics of Women's Liberation: A Case Study of an Emerging Social Movement and Its Relation to the Policy Process |date=1975 |publisher=Addison-Wesley Longman Limited |isbn=978-0-5822-8009-0 |url=https://books.google.com/books?id=qGwZAAAAIAAJ}} *{{cite book |last1=Modleski |first1=Tania |author-link=Tania Modleski |title=Feminism Without Women: Culture and Criticism in a "postfeminist" Age |date=1991 |publisher=Routledge |isbn=978-0-4159-0416-2 |url=https://archive.org/details/feminismwithoutw00modl |url-access=registration |page=[https://archive.org/details/feminismwithoutw00modl/page/3 3]}} *{{cite book |last1=Jackson |first1=Stevi |last2=Jones |first2=Jackie |title=Contemporary Feminist Theories |date=1998 |publisher=Edinburgh University Press |isbn=978-0-7486-0689-4 |url=https://books.google.com/books?id=mg4CnbiN_rMC}} *{{cite book |last1=Lingard |first1=Bob |last2=Douglas |first2=Peter |title=Men engaging feminisms: pro-feminism, backlashes and schooling |date=1999 |publisher=Open University Press |isbn=978-0-3351-9818-4 |url=https://books.google.com/books?id=wpElAQAAIAAJ}}</ref><ref>'''Sources''': *{{cite book |last=Kimmel |first=Michael |contribution=Who's Afraid of Men Doing Feminism? |editor-last=Digby |editor-first=Tom |title=Men Doing Feminism |pages=57–68 |publisher=Routledge |location=New York |year=1993 }} *{{cite book |last=DuBois |first=Ellen Carol |title=Feminism and suffrage: the emergence of an independent women's movement in America, 1848–1869 |publisher=Cornell University Press |location=Ithaca, New York |year=1999 |isbn=0801486416 |url=https://archive.org/details/feminismsuffrage00dubo_0 }} *{{cite book |last=Smith |first=Harold Eugene |title=British Feminism in the Twentieth Century |publisher=University of Massachusetts Press |location=Amherst |year=1990 |isbn=0870237055 |url-access=registration |url=https://archive.org/details/britishfeminismi0000unse }} *{{cite book |last=Whitney |first=Sharon |title=The Equal Rights Amendment: The History and the Movement |url=https://archive.org/details/equalrightsamend0000whit |url-access=registration |publisher=F. Watts |location=New York |year=1984 |isbn=0531047687}} *{{cite book |last=Voet |first=Maria Christine Bernadetta |title=Feminism and Citizenship |publisher=[[SAGE Publications|SAGE]] |location=London |year=1998 |isbn=0761958606}} *{{cite book |last=Buechler |first=Steven M. |title=Women's Movements in the United States: Woman Suffrage, Equal Rights, and Beyond |publisher=Rutgers University Press |location=New Brunswick |year=1990 |isbn=0813515580 |url-access=registration |url=https://archive.org/details/womensmovementsi0000buec }} *{{cite book |last=Chapman |first=Jenny L. |title=Politics, Feminism, and the Reformation of Gender |publisher=Routledge |location=London |year=1993 |isbn=0415016983}} *{{cite book |last=Faludi |first=Susan |author-link=Susan Faludi |title=Stiffed: The Betrayal of the American Man|publisher=William Morrow |location=New York |edition=1st |year=1999}} {{ISBN|068812299X}} [1st printing] (pbk. 2000)), in hardcover esp. pp. 9–16, 604–608 (book portions also published 1994–1996).</ref> this is a good ==তথ্যউৎস== {{reflist|30em}} [[শ্ৰেণী:নাৰীবাদ]] 45i7qs5jtkb2pbld5rimmb9f1ggd40t 450648 450647 2024-12-03T13:39:52Z দিব্য দত্ত 9244 [[Special:Contributions/2409:4065:C31:EC1F:A4FE:349A:704:A693|2409:4065:C31:EC1F:A4FE:349A:704:A693]] ([[User talk:2409:4065:C31:EC1F:A4FE:349A:704:A693|কথা-বতৰা]])ৰ সম্পাদনাসমূহ [[User:ৰাজেন দাস|ৰাজেন দাস]]য়ে কৰা শেষ সংশোধনলৈ ঘূৰাই নিয়া হৈছে । 395556 wikitext text/x-wiki নাৰীবাদ হৈছে লিংগৰ ৰাজনৈতিক, অৰ্থনৈতিক আৰু সামাজিক সমতাৰ এটা তত্ত্ব,<ref>[https://www.merriam-webster.com/dictionary/feminism Merriam-Webster dictionary], as accessed April 1, 2018, entry ''feminism'', sense 1.</ref> অৱশ্যে সমতা লাভৰ বাবে কোনবোৰ দাবী আৰু কোনবোৰ কৌশল অতি প্ৰয়োজনীয় আৰু ন্যায্য তাৰ ভিত্তিত নাৰীবাদী আন্দোলন আৰু মতাদৰ্শৰ মাজত কেতবোৰ পাৰ্থক্যৰ সৃষ্টি কৰা হৈছে। সমতাক বেছিভাগ নাৰীবাদীয়ে সমৰ্থন কৰিলেও নাৰীবাদী আন্দোলনৰ প্ৰয়োজনীয় ফলাফল হিচাপে সাৰ্বজনীনভাৱে দেখা নাযায়, আনকি নাৰীবাদীসকলেও সেই সাৰ্বজনীনতাক সততে দেখা নাপায়। <ref>{{harvp|Wollstonecraft|2009|p=158}}</ref><ref>{{harvp|Echols|1989|pp=144}}</ref><ref name="Echols_Snitow_11_12">{{harvp|Echols|1989|pp=289}}, citing Snitow, Ann, ''Retrenchment vs. Transformation: The Politics of the Anti-Pornography Movement'', in ''Caught Looking: Feminism, Pornography and Censorship'' (N.Y.: Caught Looking, 1986), pp. 11–12.</ref> তেওঁলোকৰ আধাৰ হ’ল একো নথকাতকৈ ক্ষমতাৰ কিছু অংশৰ কতৃত্ব লাভ থকাটো ভাল। এই ধাৰাবাহিকতাৰ আনটো মূৰত সংখ্যালঘু নাৰীবাদীয়ে যুক্তি দিছে যে মহিলাসকলে অন্ততঃ এখন মহিলা নেতৃত্বাধীন সমাজ আৰু সমান্তৰাল কিছুমান প্ৰতিষ্ঠান স্থাপন কৰিব লাগে।<ref>[[Andrea Dworkin]]: [https://www.theguardian.com/books/2000/may/13/politics1 "Take No Prisoners", in ''The Guardian'', May 13, 2000], as accessed September 6, 2010.</ref><ref name="Spender_151_214">[[Dale Spender|Spender, Dale]], ''For the Record: The Making and Meaning of Feminist Knowledge'' (London: [[The Women's Press]], 1985 ({{ISBN|0-7043-2862-3}})), p.&nbsp; 151 (on institutions) but see p.&nbsp; 214 (antibureaucratic).</ref><ref name="Chesler_298_299">Chesler, Phyllis, ''Women and Madness'' (Garden City, N.Y.: Doubleday, 1972 ({{ISBN|0-385-02671-4}})), pp.&nbsp; 298-299.</ref> ইতিহাসৰ কালছোৱাত একাধিকবাৰ নাৰীবাদ আৰু সমতাৰ ঢৌ আহিছিল। প্ৰকৃততে ১৮ শতিকাৰ আৰম্ভণিতে প্ৰথমবাৰৰ বাবে এনে কিছুমান কাৰ্য্য দেখা পোৱা গৈছিল। পেচিফিক বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অধ্যাপিকা তথা পৰিচালক মাৰ্থা ৰেম্পটনৰ মতে, "১৮৪৮ চনত চেনেকা ফল্ছ সন্মিলনীত আনুষ্ঠানিকভাৱে এই ঢৌ আৰম্ভ হৈছিল যেতিয়া তিনিশ পুৰুষ আৰু মহিলাই মহিলাৰ সমতাৰ কাৰ্যত একত্ৰিত হৈছিল।<ref>{{cite web |date=2015-10-25 |title=Four Waves of Feminism |url=https://www.pacificu.edu/magazine/four-waves-feminism |access-date=2022-03-14 |website=Pacific University |language=en}}</ref> "তথাপিও নাৰীবাদৰ ৰূপ আৰু সমতা ৰাজনৈতিক লক্ষ্যত উপনীত হৈছিল আৰু ১৯২০ চনৰ ১৮ আগষ্টত ই অনুমোদিত হৈছিল। ঊনৈশতম সংশোধনীয়ে সকলো আমেৰিকান মহিলাৰ ভোটাধিকাৰ নিশ্চিত কৰিছিল।" নাৰীবাদীসকলৰ মাজত যিসকলে সমতাক অবাঞ্চিত বা অপ্ৰাসংগিক বুলি বিশ্বাস কৰে, তেওঁলোকে স্বাধীনতা বিচাৰে যদিও কিছুমানে পুৰুষৰ সমান মাত্ৰাৰ স্বাধীনতা লাভ কৰাটো সমতাৰ সন্ধানৰ সৈতে ৰিজাব বিচাৰে। এইদৰে সমতাক নাৰীবাদৰ কেন্দ্ৰবিন্দু বুলি দাবী কৰা ব্যক্তিসকলৰ সৈতে জড়িত কৰা হয়।<ref name="FeminismAbyssFree-passim-espp96-nn11-15">{{harvp|Zerilli|2005|loc=''passim'', esp. p. 96 & nn. 11–15}}</ref><ref name="Charlotte-WhatIsFeminism">Gilman, Charlotte Perkins, ''What is "Feminism?"'', in ''The Sunday Herald'', Sep. 3, 1916, [§] ''Magazine'', p. [7] [of §], of ''The Boston Herald'' (Boston, Mass.).</ref> ==সংজ্ঞাৰ ক্ষেত্ৰত চুক্তি== টিলবাৰ্গ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ মহিলা অধ্যয়নৰ অধ্যক্ষ টিনেকে এম উইলেমচেনৰ মতে, "প্ৰতিজন নাৰীবাদীয়ে একমত হ'ব পৰা নাৰীবাদৰ সংজ্ঞা দিয়াটোও সম্ভৱ নহয়।" <ref>Willemsen, Tineke M., ''Feminism and Utopias: An Introduction'', in Lenning, Alkeline van, Marrie Bekker, & Ine Vanwesenbeeck, eds., ''Feminist Utopias: In a Postmodern Era'' (Tilburg Univ. Press, 1997 ({{ISBN|90-361-9747-3}})), p. 5.</ref> ব্ৰনৱিন উইণ্টাৰে বিশেষজ্ঞ আৰু অবিশেষজ্ঞৰ বাবে নাৰীবাদৰ সংজ্ঞা নিৰূপণৰ প্ৰতিৰোধক সমালোচনা কৰিছে, যিটো প্ৰতিৰোধ "ইমানেই ব্যাপক যে ই প্ৰধান নাৰীবাদী তাত্ত্বিক অৱস্থান যেন লাগে : ই এক প্ৰকাৰৰ 'অস্থিতি'।" <ref>[http://fty.sagepub.com/content/1/1/105 Winter, Bronwyn, ''Who Counts (or Doesn't Count) What as Feminist Theory?: An Exercise in Dictionary Use'', in ''Feminist Theory'', vol. 1, no. 1 (April 2000)]{{Dead link|date=March 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, as accessed April 5, 2012 (possibly via different URL), p. 106 (internal single quotation marks so in original) (DOI 10.1177/14647000022229092).</ref> অৱশ্যে এই সম্পৰ্কে নাৰীবাদী সাহিত্য আৰু আলোচনাত সংজ্ঞা আগবঢ়োৱা হৈছে।<ref>{{cite web |title=What Is Feminism? |url=https://iwda.org.au/learn/what-is-feminism/ |website=IWDA |access-date=25 July 2022}}</ref><ref>{{cite web |last1=Mitchell |title=Pat |url=https://blog.ted.com/whats-the-definition-of-feminism-12-talks-that-explain-it-to-you/ |website=What's the definition of feminism? 12 talks that explain it to you. |access-date=25 July 2022}}</ref> ==সমতা== সাহিত্যৰ বহু অংশই নাৰীবাদক নাৰীৰ সম অধিকাৰ বা লিংগৰ মাজত সমতাৰ বিষয়ে সংজ্ঞায়িত কৰিছে। নাৰীবাদে কেৱল লিংগৰ মাজত সমতাক প্ৰভাৱিত কৰাই নহয়, জাতিৰ ক্ষেত্ৰতো প্ৰভাৱ পেলাইছিল। আমেৰিকাৰ সমাজৰ ভিতৰত নাৰী আৰু লেচবিয়ান সমতাৰ সন্ধানত চিকানা নাৰীবাদ আন্দোলন ৰাজনৈতিকভাৱে সক্ৰিয় হৈ পৰে। ই লিংগ কু-সংস্কাৰৰ ভূমিকাক প্ৰত্যাহ্বান জনাইছিল। <ref>'''Sources''': *{{cite book|last=Ruiz|first=Vicki L.|title=From Out of the Shadows: Mexican Women in Twentieth-century America|url=https://books.google.com/books?id=arEA4sVO0V8C|year=1998|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-513099-7|pages=99–101}} *{{citation |last=Humm |first=Maggie |author-link=Maggie Humm |contribution=wave (definition)|title=The Dictionary of Feminist Theory |page=251 |publisher=Ohio State University Press |location=Columbus |year=1990 |isbn=978-0-8142-0507-5 }} *{{cite book |last1=Cornell |first1=Drucilla |title=At the Heart of Freedom: Feminism, Sex, and Equality |date=1998 |publisher=Princeton University Press |isbn=978-0-6910-2896-5 |page=X |url=https://books.google.com/books?id=pVhPJAu_DKQC}} *{{cite book |last1=Messer-Davidow |first1=Ellen |title=Disciplining Feminism: From Social Activism to Academic Discourse |date=2002 |publisher=Duke University Press |isbn=978-0-8223-2843-8 |url=https://books.google.com/books?id=f1q0mieipPwC|location=[[Durham, North Carolina]]}} *{{cite book |last=Harding |first=Sandra |title=The Feminist Standpoint Theory Reader: Intellectual and Political Controversies |publisher=Routledge |year=2003 |isbn=978-0-4159-4501-1}} *{{cite book |last=Cott |first=Nancy F. |author-link=Nancy F. Cott |title=The Grounding of Modern Feminism |date=1987 |publisher=Yale University Press |location=New Haven |isbn=0300042280 |edition=2nd |url=https://books.google.com/books?id=FeWdNQ-rLKQC}} *{{cite book |last1=Freedman |first1=Estelle B. |title=No Turning Back: The History of Feminism and the Future of Women |date=2003 |publisher=Ballantine Books |location=London |isbn=978-0-3454-5053-1- |url=https://archive.org/details/noturningbackhis00free|url-access=registration }}</ref><ref>'''Sources''': *{{cite book |last1=Phillips |first1=Melanie |title=The Ascent of Woman |date=2004 |publisher=Little, Brown |isbn=978-0-3491-1660-0|url=https://books.google.com/books?id=qLN1QgAACAAJ}} *{{cite book |last1=Wheeler |first1=Marjorie Spruill |title=One Woman One Vote: Rediscovering the Woman Suffrage Movement |date=1995 |publisher=New Sage Press |isbn=978-0-9391-6526-1 |url=https://books.google.com/books?id=0lbuAAAAMAAJ}} *{{cite book |last=Stevens |first=Doris |title=Jailed for freedom: American women win the vote |publisher=New Sage Press |year=1995 |isbn=978-0-9391-6525-4 |url=https://archive.org/details/jailedforfreedom00stev }} *>{{cite book |last1=Freeman |first1=Jo |author-link1=Jo Freeman |title=The Politics of Women's Liberation: A Case Study of an Emerging Social Movement and Its Relation to the Policy Process |date=1975 |publisher=Addison-Wesley Longman Limited |isbn=978-0-5822-8009-0 |url=https://books.google.com/books?id=qGwZAAAAIAAJ}} *{{cite book |last1=Modleski |first1=Tania |author-link=Tania Modleski |title=Feminism Without Women: Culture and Criticism in a "postfeminist" Age |date=1991 |publisher=Routledge |isbn=978-0-4159-0416-2 |url=https://archive.org/details/feminismwithoutw00modl |url-access=registration |page=[https://archive.org/details/feminismwithoutw00modl/page/3 3]}} *{{cite book |last1=Jackson |first1=Stevi |last2=Jones |first2=Jackie |title=Contemporary Feminist Theories |date=1998 |publisher=Edinburgh University Press |isbn=978-0-7486-0689-4 |url=https://books.google.com/books?id=mg4CnbiN_rMC}} *{{cite book |last1=Lingard |first1=Bob |last2=Douglas |first2=Peter |title=Men engaging feminisms: pro-feminism, backlashes and schooling |date=1999 |publisher=Open University Press |isbn=978-0-3351-9818-4 |url=https://books.google.com/books?id=wpElAQAAIAAJ}}</ref><ref>'''Sources''': *{{cite book |last=Kimmel |first=Michael |contribution=Who's Afraid of Men Doing Feminism? |editor-last=Digby |editor-first=Tom |title=Men Doing Feminism |pages=57–68 |publisher=Routledge |location=New York |year=1993 }} *{{cite book |last=DuBois |first=Ellen Carol |title=Feminism and suffrage: the emergence of an independent women's movement in America, 1848–1869 |publisher=Cornell University Press |location=Ithaca, New York |year=1999 |isbn=0801486416 |url=https://archive.org/details/feminismsuffrage00dubo_0 }} *{{cite book |last=Smith |first=Harold Eugene |title=British Feminism in the Twentieth Century |publisher=University of Massachusetts Press |location=Amherst |year=1990 |isbn=0870237055 |url-access=registration |url=https://archive.org/details/britishfeminismi0000unse }} *{{cite book |last=Whitney |first=Sharon |title=The Equal Rights Amendment: The History and the Movement |url=https://archive.org/details/equalrightsamend0000whit |url-access=registration |publisher=F. Watts |location=New York |year=1984 |isbn=0531047687}} *{{cite book |last=Voet |first=Maria Christine Bernadetta |title=Feminism and Citizenship |publisher=[[SAGE Publications|SAGE]] |location=London |year=1998 |isbn=0761958606}} *{{cite book |last=Buechler |first=Steven M. |title=Women's Movements in the United States: Woman Suffrage, Equal Rights, and Beyond |publisher=Rutgers University Press |location=New Brunswick |year=1990 |isbn=0813515580 |url-access=registration |url=https://archive.org/details/womensmovementsi0000buec }} *{{cite book |last=Chapman |first=Jenny L. |title=Politics, Feminism, and the Reformation of Gender |publisher=Routledge |location=London |year=1993 |isbn=0415016983}} *{{cite book |last=Faludi |first=Susan |author-link=Susan Faludi |title=Stiffed: The Betrayal of the American Man|publisher=William Morrow |location=New York |edition=1st |year=1999}} {{ISBN|068812299X}} [1st printing] (pbk. 2000)), in hardcover esp. pp. 9–16, 604–608 (book portions also published 1994–1996).</ref> ==তথ্যউৎস== {{reflist|30em}} [[শ্ৰেণী:নাৰীবাদ]] dt2lkrn5ktypiaw3391bpdsfqgda7qa 4 107254 450885 450127 2024-12-03T19:00:03Z দিব্য দত্ত 9244 /* প্ৰকল্পৰ কাৰ্যকাৰিতা */ 450885 wikitext text/x-wiki {| width="100%" cellpadding="5" cellspacing="3" style="background:#a70000; " | width="60%" style="vertical-align:top; padding: 0; margin:0; " | {| width="100%" cellpadding="5" cellspacing="3" style="background:white; " | width="60%" style="vertical-align:top; padding: 0; margin:0; " | [[File:WikiSanjog logo.png|center|300px]] বিভিন্ন অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া প্ৰকল্পত অৱদান আগবঢ়াবলৈ আগ্ৰহী যিকোনো নতুন ব্যক্তিক সহায় আৰু পথ প্ৰদৰ্শনৰ বাবে অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া সম্প্ৰদায়ৰ উদ্যোগত '''ৱিকিসংযোগ''' নামৰ এই মেণ্টৰশ্বিপ কাৰ্যসূচী আৰম্ভ কৰা হৈছে। এই পদক্ষেপৰ লক্ষ্য হৈছে নতুন অৱদানকাৰীসকলক প্ৰয়োজনীয় পথ প্ৰদৰ্শন, প্ৰশিক্ষণ, আৰু মুক্তভাৱে প্ৰশ্ন সুধিবলৈ আৰু সহায় বিচাৰিবলৈ আদৰণীয় পৰিৱেশ প্ৰদান কৰি উৎসাহিত কৰা। মেটা পৃষ্ঠাত ৱিকিসংযোগ- [https://meta.wikimedia.org/wiki/WikiSanjog-A_Mentorship_Program_by_Assamese_Wikimedia_Community WikiSanjog-A Mentorship Program by Assamese Wikimedia Community] ==উদ্দেশ্য== অসমীয়া ৱিকিৰ বিষয়ে জানিলেও বা এই প্ৰকল্পবোৰত কাম কৰিবলৈ আগ্ৰহী হ'লেও কেনেকৈ আগবাঢ়িব সেইবিষয়ে বহুতে নাজানে। লগতে দৈনন্দিন ব্যস্ততাত এইক্ষেত্ৰত নিজা উদ্যোগ লৈ কিবা এটা কৰিবলৈ সময়-সুবিধা নহয়গৈ। সেয়ে নতুন আৰু আগ্ৰহী সদস্যসকলে প্ৰয়োজন অনুসৰি নিসংকোচে দৰকাৰী কথাবোৰ সুধি-বুজি ল'বলৈ এই মেণ্টৰশ্বিপ কাৰ্যসূচী লোৱা হৈছে। এই আঁচনিৰ অধীনত আগ্ৰহী সক্ৰিয় সদস্যই নতুন সদস্যক দিহা-পৰামৰ্শ আৰু প্ৰয়োজন অনুসৰি প্ৰশিক্ষণ দি ৱিকিত সক্ৰিয় কৰি তোলাৰ চেষ্টা কৰিব। ==সময়সীমা== * মেণ্টি নিৰ্বাচন: ছেপ্টেম্বৰ, ২০২৪ * মেণ্টৰশ্বিপ প্ৰকল্প: ১ অক্টোবৰ - ৩১ ডিচেম্বৰ, ২০২৪ ==প্ৰকল্প প্ৰবন্ধক== * [[সদস্য:Joli Rumi|জলি ৰুমী বৰা]] ==সমন্বয়ক== * [[সদস্য:দিব্য দত্ত|দিব্য দত্ত]] * [[সদস্য:Ishanjyotibora|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ==নিৰ্বাচন== ===মেণ্টৰ=== * মেণ্টৰশ্বিপৰ বাবে আগ্ৰহী সক্ৰিয় সদস্যই যিকোনো ৱিকি প্ৰকল্পতে মেণ্টৰৰূপে অংশ ল'ব পাৰিব। * প্ৰত্যেক মেণ্টৰে তিনিগৰাকীলৈকে নতুন সদস্যক সহায় কৰিবলৈ বাচি ল'ব পাৰে। কোনো মেণ্টৰে তাতোধিক সম্ভাব্য মেণ্টি পালে তেওঁলোকক অন্য মেণ্টৰৰ সৈতে প্ৰশিক্ষণ ল'বলৈ পৰামৰ্শ আগবঢ়াব পাৰে। * মেণ্টৰ হ'বলৈ ৱিকিৰ কোনো বিশেষ প্ৰকল্পত দক্ষতা বা কাৰিকৰী পাৰদৰ্শিতাৰ প্ৰয়োজন নাই। দৰকাৰী সকলো বিষয়তে মেণ্টৰসকলে প্ৰত্যেকে প্ৰত্যেকক সহায় কৰিব। প্ৰয়োজন অনুসাৰে ৱিকিক্লাছৰ আয়োজন কৰি সকলো মেণ্টিক একেলগেও শিকাব পৰা যাব। ===মেণ্টি=== * অসমীয়া ৱিকিত কাম কৰিবলৈ আগ্ৰহী যিকোনো লোকেই মেণ্টিৰূপে অংশ ল'ব পাৰিব। এই প্ৰকল্পত অংশ ল'বলৈ কোনোধৰণৰ শিক্ষাগত অৰ্হতা বা বয়সৰ বাধ্যবাধকতা নাই। মাথোঁ প্ৰয়োজন অসমীয়া ভাষাৰ বাবে স্বেচ্ছাসেৱী হিচাপে কাম কৰাৰ আগ্ৰহ আৰু ইণ্টাৰনেট সংযোগ। * এই প্ৰকল্পত অংশগ্ৰহণৰ বাবে কোনো মাচুলৰ প্ৰয়োজন নাই। * এই প্ৰকল্পৰ বাবে সময় বা ঠাইৰ কোনো বাধ্যবাধকতা নাই। পৃথিৱীৰ যিকোনো ঠাইৰ পৰাই এই প্ৰকল্পত অংশ ল'ব পাৰিব। নিজৰ সময়-সুবিধা অনুযায়ী ৱিকিৰ যিকোনো প্ৰকল্পৰ কাম শিকিব পাৰিব। ==দায়িত্ব== যিহেতু মেণ্টৰ আৰু মেণ্টিৰ সম্পৰ্কই এই প্ৰকল্পৰ সফলতা নিৰ্ণয় কৰিব, সেয়ে মেণ্টৰে মেণ্টি নিৰ্বাচন কৰাৰ আগেয়ে ব্যক্তিগতভাৱে চা-চিনাকি হৈ কথা-বতৰা পাতিবলৈ উৎসাহ জনোৱা হৈছে। সম্ভাব্য মেণ্টিগৰাকী ৱিকিৰ কামত কিয় আগ্ৰহী, কোন প্ৰকল্পত আগ্ৰহী, কিমান সময় দিব পাৰিব বা কেনে সহায়ৰ দৰকাৰ সকলোখিনি জানি লৈহে বাছনি কৰিলে ভাল। ===মেণ্টৰ=== * প্ৰথমেই মেণ্টিৰ পৰা ৱিকিৰ কোন প্ৰকল্পত কাম শিকাৰ আগ্ৰহ আৰু কেনেধৰণৰ সহায়ৰ প্ৰয়োজন সেই বিষয়ে ব্যক্তিগতভাৱে যোগাযোগ কৰি সম্যক ধাৰণা ল'ব। * মেণ্টিৰ আগ্ৰহ অনুযায়ী প্ৰকল্পৰ কাম কাজ শিকাব আৰু সময়ে-সময়ে অগ্ৰগতিৰ খতিয়ান ল'ব। প্ৰয়োজন অনুসাৰে অন্য মেণ্টৰৰ পৰা সহায় লোৱাতো দিহা-পৰামৰ্শ যোগাব। * মেণ্টৰশ্বিপৰ সমগ্ৰ সময়ছোৱাত মেণ্টৰ আৰু মেণ্টি দুয়ো সময়-সুবিধা মিলাই অনলাইন বা অফলাইন নিয়মীয়া যোগাযোগ অব্যাহত ৰাখিব। ===মেণ্টি=== * মেণ্টিয়ে ৱিকিৰ যিকোনো প্ৰকল্পত অৱদানৰ বাবে বাচি ল'ব। মেণ্টৰৰ সৈতে কথা-বতৰা হৈ তিনিমাহত কি শিকিব বিচাৰে আৰু কিমান সময় দিব পাৰিব সেইবিষয়ে এটা পৰিকল্পনা কৰি ল'ব। * মেণ্টিয়ে এই প্ৰকল্পত যোগদান কৰিলে মেণ্টৰশ্বিপৰ সমগ্ৰ সময়ছোৱা (৩১ ডিচেম্বৰ, ২০২৪ লৈ)ত অংশ লোৱাৰ বাবে দায়বদ্ধ থাকিব। এই প্ৰকল্প অসম্পূৰ্ণকৈ এৰি নিদিয়াৰ বাবে সাধ্যানুসৰি চেষ্টা কৰিব। * মেণ্টৰশ্বিপৰ সময়ছোৱাত সুযোগ-সুবিধা মিলাই যথাসম্ভৱ ৱিকিত অৱদান আগবঢ়োৱাৰ চেষ্টা কৰিব। * এই প্ৰকল্পৰ সকলো মেণ্টৰ যিহেতু ৱিকিৰ স্বেচ্ছাসেৱক, তেওঁলোকে দৈনন্দিন ব্যস্ততাৰ মাজতো এই প্ৰকল্পৰ বাবে দিয়া সময় আৰু প্ৰচেষ্টাৰ মূল্য বুজি মেণ্টিসকলে সহায়-সহযোগিতা আগবঢ়াব। ==মেণ্টৰ আৰু মেণ্টিৰ তালিকা== {| class="wikitable" |+ অসমীয়া ৱিকিত মেণ্টৰশ্বিপ |- ! ক্ৰমিক নং!! মেণ্টৰ!! মেণ্টি!! মেণ্টিৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা |- |১|| [[সদস্য:দিব্য দত্ত|দিব্য দত্ত]] || [[সদস্য:Malabika Bhattarcharyya|মালবিকা ভট্টাচাৰ্য্য]]<br/>[[সদস্য:Himashree Borah|হিমাশ্ৰী বৰা]]<br/>[[সদস্য:Monjyoti Chetia|মনজ্যোতি চেতিয়া]] ||-<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Himashree%20Borah হিমাশ্ৰী বৰাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Monjyoti%20Chetia মনজ্যোতি চেতিয়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |২|| [[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য কুমাৰ দাস]] || [[সদস্য:Pranamikaadhikary|প্ৰণামিকা অধিকাৰী]]<br/>[[সদস্য:মৃণাল ঠাকুৰীয়া ১২৩|মৃণাল ঠাকুৰীয়া]]<br/>[[সদস্য:বিপাশা বৰা|বিপাশা বৰা]]||-<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AE%E0%A7%83%E0%A6%A3%E0%A6%BE%E0%A6%B2%20%E0%A6%A0%E0%A6%BE%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A7%B0%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%20%E0%A7%A7%E0%A7%A8%E0%A7%A9 মৃণাল ঠাকুৰীয়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%B6%E0%A6%BE%20%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A6%BE বিপাশা বৰাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |৩|| [[সদস্য:Joli Rumi|জলি ৰুমী বৰা]] || [[সদস্য:গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে|গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে]]<br> [[সদস্য:অঞ্জুমণি শইকীয়া|অঞ্জুমণি শইকীয়া]]<br> [[সদস্য:পাপৰি বৰা|পাপৰি বৰা]]|| - <br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%85%E0%A6%9E%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A7%81%E0%A6%AE%E0%A6%A3%E0%A6%BF%20%E0%A6%B6%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE অঞ্জুমণি শইকীয়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] <br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%AA%E0%A7%B0%E0%A6%BF%20%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A6%BE পাপৰি বৰাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |৪|| [[সদস্য:Pranamikaadhikary|প্ৰণামিকা অধিকাৰী]] || [[সদস্য:কুমুদ ঘোষ|কুমুদ ঘোষ]]<br>[[সদস্য:অসীম শইকীয়া ( বাপ )|অসীম শইকীয়া]]<br>[[সদস্য:মিনাক্ষী গগৈ|মিনাক্ষী গগৈ]]<br>[[সদস্য:গীতাৰ্থী হাজৰিকা|গীতাৰ্থী হাজৰিকা]]<br>[[সদস্য:দিম্পল দাস|দিম্পল দাস]]<br>[[সদস্য:নীলিম আকাশ কাশ্যপ|নীলিম আকাশ কাশ্যপ]]||[https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A6%AE%E0%A7%81%E0%A6%A6%20%E0%A6%98%E0%A7%8B%E0%A6%B7 কুমুদ ঘোষৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%85%E0%A6%B8%E0%A7%80%E0%A6%AE%20%E0%A6%B6%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%20(%20%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%AA%20) অসীম শইকীয়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%97%E0%A7%80%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A7%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A5%E0%A7%80%20%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A7%B0%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE গীতাৰ্থী হাজৰিকাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%A6%E0%A6%BF%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AA%E0%A6%B2%20%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%B8 দিম্পল দাসৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> - |- |৫|| [[সদস্য:Nayan j Nath|নয়ন জ্যোতি নাথ]] || [[সদস্য:পল্লৱ কুমাৰ নাথ|পল্লৱ কুমাৰ নাথ]]<br>[[সদস্য:Rakesh Modak|ৰাকেশ মোদক]]<br>[[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|ৰুমী বৰা]]<br>[[সদস্য:ধীমান বৰ্মন|ধীমান বৰ্মন]]<br>[[সদস্য:ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|শেখৰ মুৰ্মু]]<br>[[সদস্য:Miss Priyanka Saikia|প্ৰিয়ংকা শইকীয়া]]|| [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AA%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A7%B1%20%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A7%B0%20%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%A5 পল্লৱ কুমাৰ নাথৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Rakesh%20Modak ৰাকেশ মোদকৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> -<br> -<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Miss%20Priyanka%20Saikia প্ৰিয়ংকা শইকীয়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |৬|| [[সদস্য:Babulbaishya|বাবুল বৈশ্য]] || [[সদস্য:Jyoti Chiring|জ্যোতি চিৰিং]]<br>[[সদস্য:Dasdipankar2005|দীপাংকৰ দাস]]||-<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Dasdipankar2005 দীপাংকৰ দাসৰ সম্পাদনা সংখ্যা] |- |৭|| [[সদস্য:Ishanjyotibora|ঈশান জ্যোতি বৰা]] || [[সদস্য:JAKHINI|বিভূতি গগৈ]] </br>[[সদস্য:PabitraTanti|পৱিত্ৰ তাঁতী]]</br>[[সদস্য:বিবেকানন্দ চৌধুৰী|বিবেকানন্দ চৌধুৰী]]</br>[[সদস্য:দেৱাশ্ৰী বৰা|দেৱাশ্ৰী বৰা]]</br>[[সদস্য:তন্দ্ৰালী বৰা|তন্দ্ৰালী বৰা]]||[https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/JAKHINI বিভূতি গগৈৰ সম্পাদনা সংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/PabitraTanti পৱিত্ৰ তাঁতীৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] <br> -<br> -<br> |- |৮|| [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|ৰুমী বৰা]] || [[সদস্য:Naruna Baruah|নৰুনা বৰুৱা]] <br>[[সদস্য:Sushmita Lekharu|সুস্মিতা লেখাৰু]]||[https://xtools.wmcloud.org/ec/as.wikipedia.org/Naruna%20Baruah নৰুনা বৰুৱাৰ সম্পাদনা সংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Sushmita%20Lekharu সুস্মিতা লেখাৰুৰ সম্পাদনা সংখ্যা] |- |৯|| [[সদস্য:AjayDas|অজয় দাস]] || [[সদস্য:সুদীপ্ত গগৈ|সুদীপ্ত গগৈ]]<br> [[সদস্য:পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন]]<br> [[সদস্য:ডিম্পী হাজৰিকা|ডিম্পী হাজৰিকা]]<br>[[সদস্য:Imshasan|ছালামত হাছান]]<br>[[সদস্য:জিত দাস|জিত দাস]]||-<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AA%E0%A7%B1%E0%A6%A8%20%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE%E0%A6%A8 পৱন বৰ্মনৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Imshasan ছালামত হাছানৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%9C%E0%A6%BF%E0%A6%A4%20%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%B8 জিত দাসৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- | ১০|| [[সদস্য:Kuldhar Rabha|কুলধৰ ৰাভা]] || [[User:Hirak Jyoti Medhi|হীৰক জ্যোতি মেধী]]||[https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Hirak%20Jyoti%20Medhi হীৰক জ্যোতি মেধীৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |১১|| [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] || [[সদস্য:দীপেন বৰুৱা|দীপেন বৰুৱা]] <br> [[ৰাজা দত্ত|ৰাজা দত্ত]] <br> [[সদস্য:JonaliB|জোনালী বৰুৱা]] <br>[[সদস্য:জ্যোতি বড়া|জ্যোতি বড়া]]<br>[[user:Pankaj Khanikar|পংকজ খনিকৰ]]||[https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs//দীপেন%20বৰুৱা দীপেন বৰুৱাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> -<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/জ্যোতি%20বড়া জ্যোতি বড়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Pankaj%20Khanikar পংকজ খনিকৰৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |১২|| [[সদস্য:JonaliB|জোনালী বৰুৱা]] || [[সদস্য:Saddam Hussain Rahmani|ছাদ্দাম হুছেইন ৰহমানী]] <br> [[সদস্য:কেশৱ ফুকন|কেশৱ ফুকন]] <br>[[সদস্য:Rini Chakravorty Sharma|ৰিনী চক্ৰৱৰ্তী শৰ্মা]]<br> [[মৃগাংক বৰুৱা]]||[https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Saddam%20Hussain%20Rahmani ছাদ্দাম হুছেইন ৰহমানীৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/কেশৱ%20ফুকন কেশৱ ফুকনৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Rini%20Chakravorty%20Sharma ৰিনী চক্ৰৱৰ্তী শৰ্মাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> - |- |১৩|| [[সদস্য:গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে|গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে]] || [[সদস্য:Juliru123 |জুলী দত্ত ]]<br>[[সদস্য:Abhisruti Sanjib |অনামিকা বৰা]]<br>[[সদস্য:প্ৰণামী দত্ত |প়্ৰণামী দত্ত]]||-<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A7%B0%E0%A6%A3%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A7%80%20%E0%A6%A6%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%A4 প়্ৰণামী দত্তৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |১৪|| [[সদস্য:BhuyanBhaskar|ভাস্কৰ ভূঞা]] || [[সদস্য:Askar Ruqaim|আস্কৰ আলী]]<br>[[পৰিস্মৃতা গগৈ]]<br> [[বিশ্ব ভাগৱতী]]<br> [[উৎপল দত্ত]] <br> [[নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা]] || [https://xtools.wmcloud.org/ec/as.wikipedia.org/Askar%20Ruqaim আস্কৰ আলীৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> -<br> -<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%A8%20%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%B0%20%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%A8%E0%A6%9B%E0%A7%8B%E0%A7%B1%E0%A6%BE নিপন নিয়ৰ শেনছোৱাৰ সম্পাদনা সংখ্যা] |- | ১৫||[[সদস্য:যদুমণি গগৈ|যদুমণি গগৈ]] || [[সদস্য: গৌৰিত গগৈ|গৌৰিত গগৈ]]<br>[[সদস্য:মৌচুমী গগৈ|মৌচুমী গগৈ]]||২ |- |১৬|| [[সদস্য:ৰাজেন দাস|ৰাজেন দাস]] || [[সদস্য:Anamika Borah|অনামিকা বৰা]]||১ |- |১৭|| [[সদস্য:Ram Kinkor Mahanta|ৰাম কিংকৰ মহন্ত]] || [[সদস্য:ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী]]<br>[[সদস্য:Rupamgogoi1|ৰূপম গগৈ]]||২ |- |১৮ || [[সদস্য:Saurabhsaha|সৌৰভ সাহা]] || || |- ||| || সৰ্বমুঠ মেণ্টি || ৫৮ |} ==মূল কৰ্মসূচী== * প্ৰকল্পৰ আৰম্ভণিতে এখন ৱিকিসভা আহবান কৰি সকলো নতুন সদস্যৰ আদৰণি জনাই এই প্ৰকল্পৰ এক সামগ্ৰিক ধাৰণা দিয়া হ'ব। '''সভাৰ প্ৰস্তাৱিত তাৰিখ: ২৯ ছেপ্টেম্বৰ, ২০২৪''' * প্ৰকল্পৰ সামৰণিত মেণ্টৰ আৰু মেণ্টি দুয়োৰে অৱদানৰ স্বীকৃতি আৰু সক্ৰিয়তা অব্যাহত ৰখাৰ পৰিকল্পনা আদি সামৰি এখন ৱিকিসভা অনুষ্ঠিত কৰা হ'ব। '''সভাৰ প্ৰস্তাৱিত তাৰিখ: জানুৱাৰী, ২০২৫''' * মেণ্টৰশ্বিপৰ সমগ্ৰ সময়ছোৱাত প্ৰতিগৰাকী মেণ্টৰে নতুন সদস্যসকলৰ সৈতে কমেওে প্ৰতিমাহ এবাৰকৈ হ'লেও অনলাইন বা অফলাইন লগ হৈ ৱিকিত কাম কৰিবলৈ সহায়-দিহা-পৰামৰ্শ আগবঢ়াব। === বিস্তৃত কৰ্মসূচী=== বন্ধনীৰ ভিতৰত দিয়া দিনবোৰৰ দ্বাৰা 'অতিকমেও' বুজোৱা হৈছে। (১) সদস্য বাছনি (২) ৱিকিমিডিয়াৰ প্ৰকল্পসমূহৰ আভাস ; প্ৰথম পৰ্যায়: * ৱিকিপিডিয়াৰ বিস্তৃত পৰিচয় * ৱিকিপিডিয়াত সদস্যৰ পৃষ্ঠা সৃষ্টি, সাধাৰণ সম্পাদনা, নতুন প্ৰবন্ধ সৃষ্টি, ইত্যাদি * ৱিকিপিডিয়াত ফটো সংযোজন ; দ্বিতীয় পৰ্যায়: * আন ৱিকিপিডিয়াৰ প্ৰবন্ধৰ সংশোধন, শ্ৰেণীকৰণ * ইংৰাজী ৱিকিপিডিয়াৰ পৰিচয় * ইংৰাজী ৱিকিপিডিয়াৰ পৰা প্ৰবন্ধ অনুবাদ আৰু অনুবাদৰ ভিন্ন কৌশল/পদ্ধতি ; প্ৰথম পৰ্যায়: (৩) ৱিকিউৎসৰ বিস্তৃত পৰিচয় * মুদ্ৰণ সংশোধন, বৈধকৰণ, ; দ্বিতীয় পৰ্যায়: * সূচী তৈয়াৰ, পেইজ ইনডেস্কিং, মূল নামপৃষ্ঠাত প্ৰকাশ * কপিৰাইট, অটিআৰএছ * কিতাপ আপলোডৰ এটা আভাস * অভাৰফ্লোট, ক্ৰপ টুলৰ পৰিচয় (৪) ৱিকিকমন্সৰ পৰিচয় ; প্ৰথম পৰ্যায়: * ফটো আপলোড * নিজে আপলোড কৰা ফটো ৱিকিপ্ৰকল্পত সংযোজন (৫) ৱিকিউদ্ধৃতিৰ পৰিচয় ; প্ৰথম পৰ্যায়: * পৃষ্ঠা সৃষ্টি * অনূদিত উদ্ধৃতিৰে পৃষ্ঠা * অইন পৃষ্ঠাৰ সংশোধন, শ্ৰেণীকৰণ ; দ্বিতীয় পৰ্যায়: (৬) ৱিকিডাটাৰ পৰিচয় * ৱিকিডাটাত সম্পাদনা * ৱিকিডাটাৰ লগত ৱিকিপৃষ্ঠাৰ সংযুক্তকৰণ<br> (৭) ৱিকিমিডিয়াৰ বিভিন্ন প্ৰতিযোগিতাৰ পৰিচয় আৰু পৰৱৰ্তী প্ৰতিযোগিতাত অংশগ্ৰহণৰ নিশ্চিততা-২ দিন<br> (৮) ৱিকিমিডিয়াত নিজৰ পৰিসংখ্যা, সদস্য পৃষ্ঠা, গোলকীয় অৱদান আদি নিৰীক্ষণ -২ দিন<br> (৯) ৱিকিপত্ৰিকাৰ পৰিচয়-১ দিন<br> (১০) সতীৰ্থ ৱিকিমিডিয়ানক পদক, ধন্যবাদ প্ৰদান-১ দিন<br> (১১) ৱিকিপিডিয়াৰ ছছিয়েল মিডিয়াত গতিবিধি নিৰীক্ষণ-২ দিন<br> (১২) ৱিকিপিডিয়াৰ অৱদানসমূহ ছছিয়েল মিডিয়াত সময়বিশেষে প্ৰচাৰ, লিংক শ্বেয়াৰ ইত্যাদি-১ দিন<br> (১৩) ইণ্টাৰনেট আৰ্কাইভৰ পৰিচয়-২ দিন<br> (১৪) পুৰণি কিতাপৰ খবৰ-বাতৰি সংগ্ৰহ আৰু তেনে এখন কিতাপ ৱিকিকমন্সত আপলোড কৰি ৱিকিউৎসত সূচী তৈয়াৰ-১ দিন<br> (১৫) অসমীয়া ৱিকিমিডিয়াৰ বিভিন্ন সন্মিলন, অংশগ্ৰহণ, কৰ্মশালাৰ পৰিচয়-১ দিন<br> (১৬) ৰাষ্ট্ৰীয় আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ ৱিকিসন্মিলন, কৰ্মশালা আদিৰ পৰিচয়-১‌ দিন<br> (১৭) ৱিকিসভাত অংশগ্ৰহণ নিশ্চিতকৰণ আৰু পৰৱৰ্তী ৱিকিসভাত সক্ৰিয়তা বৃদ্ধিৰ বাবে এটা দায়িত্ব অৰ্পণ-১ দিন<br> (১৮) আহৰণ কৰা জ্ঞানেৰে ৱিকিপত্ৰিকাত অভিজ্ঞতা বৰ্ণনা আৰু চচিয়েল মিডিয়াত 'মনৰ কথা' শ্বেয়াৰ<br> (১৯) আগ্ৰহী নতুন সদস্যক ৱিকিমিডিয়াৰ বিষয়ে অৱগত কৰা আৰু অতি কমেও এজন সদস্যক ৱিকিমিডিয়াৰ লগত সংযুক্ত কৰি আৰ্জিত জ্ঞানখিনি ভগাই লোৱা। ==প্ৰকল্পৰ কাৰ্যকাৰিতা== * এই প্ৰকল্পৰ কাৰ্যকাৰিতা বিচাৰ কৰাৰ বাবে প্ৰকল্পৰ শেষ (৩১ ডিচেম্বৰ, ২০২৪)ত সকলো মেণ্টিৰ বিভিন্ন প্ৰকল্পত সম্পাদনা সংখ্যা পৰীক্ষা কৰা হ'ব। তাৰোপৰি প্ৰতিমাহৰ শেষত এই তালিকাখনত চকু ফুৰাই সমন্বয়কসকলে অগ্ৰগতিৰ বুজ ল'ব আৰু কিবা বাধা বা সমস্যা দেখা দিলে মেণ্টৰ বা মেণ্টি উভয়ক প্ৰয়োজন অনুসাৰে সহায় কৰিব। {{Hidden|অক্টোবৰ মাহৰ অভিলেখ| {{মেণ্টৰশ্বীপৰ অভিলেখ|মাহ=অক্টোবৰ |Malabika Bhattarcharyya|মালবিকা ভট্টাচাৰ্য্য|.|.|.|.|. |Himashree Borah|হিমাশ্ৰী বৰা|৯|৬৬৮|২৫|৩|. |Monjyoti Chetia|মনজ্যোতি চেতিয়া|২|৬|.|.|. |মৃণাল ঠাকুৰীয়া ১২৩|মৃণাল ঠাকুৰীয়া|.|.|.|.|. |বিপাশা বৰা|বিপাশা বৰা|২|.|.|.|. |অঞ্জুমণি শইকীয়া|অঞ্জুমণি শইকীয়া|৬০|৩৫৮|১|৬|. |পাপৰি বৰা|পাপৰি বৰা|১৩|৬|২২৪|১৩৩০|. |কুমুদ ঘোষ|কুমুদ ঘোষ|১০৯৫|.|৪৩|৮৮|৯ |অসীম শইকীয়া ( বাপ )|অসীম শইকীয়া|১|২০|.|.|. |মিনাক্ষী গগৈ|মিনাক্ষী গগৈ|.|.|.|.|. |গীতাৰ্থী হাজৰিকা|গীতাৰ্থী হাজৰিকা|২৪|.|.|.|. |দিম্পল দাস|দিম্পল দাস|৪৭১|.|২০|.|১০ |নীলিম আকাশ কাশ্যপ|নীলিম আকাশ কাশ্যপ|.|.|.|.|. |পল্লৱ কুমাৰ নাথ|পল্লৱ কুমাৰ নাথ|২১|.|.|১৮|. |Rakesh Modak|ৰাকেশ মোদক|৭৯|.|.|.|. |ধীমান বৰ্মন|ধীমান বৰ্মন|.|.|.|.|. |ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|শেখৰ মুৰ্মু|৩|.|.|২৭|. |Miss Priyanka Saikia|প্ৰিয়ংকা শইকীয়া|৩|.|.|.|. |Dasdipankar2005|দীপাংকৰ দাস|১৩৪|.|.|.|২১৮ |JAKHINI|বিভূতি গগৈ|২২৩|.|.|.|৬ |PabitraTanti|পৱিত্ৰ তাঁতী|২|.|.|.|. |বিবেকানন্দ চৌধুৰী|বিবেকানন্দ চৌধুৰী|.|.|.|.|. |দেৱাশ্ৰী বৰা|দেৱাশ্ৰী বৰা|.|.|.|.|. |তন্দ্ৰালী বৰা|তন্দ্ৰালী বৰা|.|.|.|.|. |Naruna Baruah|নৰুনা বৰুৱা|৬৯৫|.|১৭|২৬|২২ |Sushmita Lekharu|সুস্মিতা লেখাৰু|১|৫০৪|৩৬|১১|. |সুদীপ্ত গগৈ|সুদীপ্ত গগৈ|১|.|.|.|. |পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন|৩৬|.|.|৭৮|. |ডিম্পী হাজৰিকা|ডিম্পী হাজৰিকা|১|.|.|.|. |Imshasan|ছালামত হাছান|৭|.|.|২|. |জিত দাস|জিত দাস|৩|.|.|২|. |Hirak Jyoti Medhi|হীৰক জ্যোতি মেধী|.|.|.|৩|. |দীপেন বৰুৱা|দীপেন বৰুৱা|১০|.|.|.|. |ৰাজা দত্ত|ৰাজা দত্ত|২|.|.|.|. |জ্যোতি বড়া|জ্যোতি বড়া|২২|.|.|.|. |Pankaj Khanikar|পংকজ খনিকৰ|৩১|.|.|.|. |Saddam Hussain Rahmani|ছাদ্দাম হুছেইন ৰহমানী|৯৮|.|.|১৬|. |কেশৱ ফুকন|কেশৱ ফুকন|৮|.|.|.|. |Rini Chakravorty Sharma|ৰিনী চক্ৰৱৰ্তী শৰ্মা|৬|.|.|.|. |মৃগাংক বৰুৱা|মৃগাংক বৰুৱা|.|.|.|.|. |Juliru123|জুলী দত্ত|২|.|.|.|. |Abhisruti Sanjib|অনামিকা বৰা|১|.|.|.|. |প্ৰণামী দত্ত|প্ৰণামী দত্ত|২১|.|.|৬|. |Askar Ruqaim|আস্কৰ আলী|.|.|.|.|. |পৰিস্মৃতা গগৈ|পৰিস্মৃতা গগৈ|.|.|.|.|. |বিশ্ব ভাগৱতী|বিশ্ব ভাগৱতী|.|.|.|.|. |Utpal91|উৎপল দত্ত|১|.|.|১৮|. |নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|৩৭|.|.|৪|. |গৌৰিত গগৈ|গৌৰিত গগৈ|.|.|.|.|. |মৌচুমী গগৈ|মৌচুমী গগৈ|১|.|.|১৮|. |Anamika Borah|অনামিকা বৰা|.|.|.|.|. |ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|২|.|.|.|. }} }} {{মেণ্টৰশ্বীপৰ অভিলেখ|মাহ=নৱেম্বৰ |Malabika Bhattarcharyya|মালবিকা ভট্টাচাৰ্য্য|.|.|.|.|. |Himashree Borah|হিমাশ্ৰী বৰা|২|৪৯২|৫|.|. |Monjyoti Chetia|মনজ্যোতি চেতিয়া|.|.|.|.|. |মৃণাল ঠাকুৰীয়া ১২৩|মৃণাল ঠাকুৰীয়া|.|.|.|.|. |বিপাশা বৰা|বিপাশা বৰা|.|.|.|.|. |অঞ্জুমণি শইকীয়া|অঞ্জুমণি শইকীয়া|১৯|.|.|.|. |পাপৰি বৰা|পাপৰি বৰা|১২৭|.|৫|৮০৭|. |কুমুদ ঘোষ|কুমুদ ঘোষ|৮৯৬|৬৮|.|৭৭|২৯ |অসীম শইকীয়া ( বাপ )|অসীম শইকীয়া|.|.|.|.|. |মিনাক্ষী গগৈ|মিনাক্ষী গগৈ|.|.|.|.|. |গীতাৰ্থী হাজৰিকা|গীতাৰ্থী হাজৰিকা|.|.|.|.|. |দিম্পল দাস|দিম্পল দাস|৪১১|.|.|.|১১ |নীলিম আকাশ কাশ্যপ|নীলিম আকাশ কাশ্যপ|.|.|.|.|. |পল্লৱ কুমাৰ নাথ|পল্লৱ কুমাৰ নাথ|.|.|.|.|. |Rakesh Modak|ৰাকেশ মোদক|২৪২|.|.|.|১৬ |ধীমান বৰ্মন|ধীমান বৰ্মন|.|.|.|.|. |ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|শেখৰ মুৰ্মু|.|.|.|.|. |Miss Priyanka Saikia|প্ৰিয়ংকা শইকীয়া|.|.|.|.|. |Dasdipankar2005|দীপাংকৰ দাস|৪৪|.|.|.|. |JAKHINI|বিভূতি গগৈ|১৪৩|১৭|৩৩|.|৪ |PabitraTanti|পৱিত্ৰ তাঁতী|.|.|.|.|. |বিবেকানন্দ চৌধুৰী|বিবেকানন্দ চৌধুৰী|.|.|.|.|. |দেৱাশ্ৰী বৰা|দেৱাশ্ৰী বৰা|.|.|.|.|. |তন্দ্ৰালী বৰা|তন্দ্ৰালী বৰা|.|.|.|.|. |Naruna Baruah|নৰুনা বৰুৱা|৫৪৭|.|.|৩৩|১২ |Sushmita Lekharu|সুস্মিতা লেখাৰু|.|.|.|.|. |সুদীপ্ত গগৈ|সুদীপ্ত গগৈ|.|.|.|.|. |পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন|১২০|.|.|৪১|. |ডিম্পী হাজৰিকা|ডিম্পী হাজৰিকা|.|.|.|.|. |Imshasan|ছালামত হাছান|২|.|.|.|. |জিত দাস|জিত দাস|.|.|.|.|. |Hirak Jyoti Medhi|হীৰক জ্যোতি মেধী|.|.|.|.|. |দীপেন বৰুৱা|দীপেন বৰুৱা|৪|.|.|.|. |ৰাজা দত্ত|ৰাজা দত্ত|.|.|.|.|. |জ্যোতি বড়া|জ্যোতি বড়া|.|.|.|.|. |Pankaj Khanikar|পংকজ খনিকৰ|.|.|.|.|. |Saddam Hussain Rahmani|ছাদ্দাম হুছেইন ৰহমানী|৩৫২|.|.|.|. |কেশৱ ফুকন|কেশৱ ফুকন|২|.|.|.|. |Rini Chakravorty Sharma|ৰিনী চক্ৰৱৰ্তী শৰ্মা|১৮|.|.|.|. |মৃগাংক বৰুৱা|মৃগাংক বৰুৱা|.|.|.|.|. |Juliru123|জুলী দত্ত|.|.|.|.|. |Abhisruti Sanjib|অনামিকা বৰা|.|.|.|.|. |প্ৰণামী দত্ত|প্ৰণামী দত্ত|.|.|.|.|. |Askar Ruqaim|আস্কৰ আলী|.|.|.|.|. |পৰিস্মৃতা গগৈ|পৰিস্মৃতা গগৈ|.|.|.|.|. |বিশ্ব ভাগৱতী|বিশ্ব ভাগৱতী|.|.|.|.|. |Utpal91|উৎপল দত্ত|.|.|.|.|. |নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|১০৩|.|১|১০|. |গৌৰিত গগৈ|গৌৰিত গগৈ|.|.|.|.|. |মৌচুমী গগৈ|মৌচুমী গগৈ|.|.|.|.|. |Anamika Borah|অনামিকা বৰা|.|.|.|.|. |ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|.|.|.|.|. }} {{মেণ্টৰশ্বীপৰ খতিয়ান |পাপৰি বৰা|পাপৰি বৰা|১৫৭৩|৯৩৯|.|.|. |কুমুদ ঘোষ|কুমুদ ঘোষ|১২৩৫|১০৭০|.|.|. |Naruna Baruah|নৰুনা বৰুৱা|৭৬০|৫৯২|.|.|. |Himashree Borah|হিমাশ্ৰী বৰা|৭০৫|৪৯৯|.|.|. |দিম্পল দাস|দিম্পল দাস|৫০১|৪২২|.|.|. |Sushmita Lekharu|সুস্মিতা লেখাৰু|৫৫২|০|.|.|. |অঞ্জুমণি শইকীয়া|অঞ্জুমণি শইকীয়া|৪২৫|১৯|.|.|. |Saddam Hussain Rahmani|ছাদ্দাম হুছেইন ৰহমানী|১১৪|৩৫২|.|.|. |Dasdipankar2005|দীপাংকৰ দাস|৩৫২|৪৪|.|.|. |JAKHINI|বিভূতি গগৈ|২২৬|১৯৭|.|.|. |পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন|১১৪|১৬১|.|.|. |Rakesh Modak|ৰাকেশ মোদক|৭৯|২৫৮|.|.|. |নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|৪১|১১৪|.|.|. |Monjyoti Chetia|মনজ্যোতি চেতিয়া|.|.|.|.|. |মৃণাল ঠাকুৰীয়া ১২৩|মৃণাল ঠাকুৰীয়া|.|.|.|.|. |বিপাশা বৰা|বিপাশা বৰা|.|.|.|.|. |অসীম শইকীয়া ( বাপ )|অসীম শইকীয়া|.|.|.|.|. |মিনাক্ষী গগৈ|মিনাক্ষী গগৈ|.|.|.|.|. |গীতাৰ্থী হাজৰিকা|গীতাৰ্থী হাজৰিকা|.|.|.|.|. |নীলিম আকাশ কাশ্যপ|নীলিম আকাশ কাশ্যপ|.|.|.|.|. |পল্লৱ কুমাৰ নাথ|পল্লৱ কুমাৰ নাথ|.|.|.|.|. |ধীমান বৰ্মন|ধীমান বৰ্মন|.|.|.|.|. |ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|শেখৰ মুৰ্মু|.|.|.|.|. |Miss Priyanka Saikia|প্ৰিয়ংকা শইকীয়া|.|.|.|.|. |PabitraTanti|পৱিত্ৰ তাঁতী|.|.|.|.|. |বিবেকানন্দ চৌধুৰী|বিবেকানন্দ চৌধুৰী|.|.|.|.|. |দেৱাশ্ৰী বৰা|দেৱাশ্ৰী বৰা|.|.|.|.|. |তন্দ্ৰালী বৰা|তন্দ্ৰালী বৰা|.|.|.|.|. |সুদীপ্ত গগৈ|সুদীপ্ত গগৈ|.|.|.|.|. |ডিম্পী হাজৰিকা|ডিম্পী হাজৰিকা|.|.|.|.|. |Imshasan|ছালামত হাছান|.|.|.|.|. |জিত দাস|জিত দাস|.|.|.|.|. |Hirak Jyoti Medhi|হীৰক জ্যোতি মেধী|.|.|.|.|. |দীপেন বৰুৱা|দীপেন বৰুৱা|.|.|.|.|. |ৰাজা দত্ত|ৰাজা দত্ত|.|.|.|.|. |জ্যোতি বড়া|জ্যোতি বড়া|.|.|.|.|. |Pankaj Khanikar|পংকজ খনিকৰ|.|.|.|.|. |কেশৱ ফুকন|কেশৱ ফুকন|.|.|.|.|. |Rini Chakravorty Sharma|ৰিনী চক্ৰৱৰ্তী শৰ্মা|.|.|.|.|. |মৃগাংক বৰুৱা|মৃগাংক বৰুৱা|.|.|.|.|. |Juliru123|জুলী দত্ত|.|.|.|.|. |Abhisruti Sanjib|অনামিকা বৰা|.|.|.|.|. |প্ৰণামী দত্ত|প্ৰণামী দত্ত|.|.|.|.|. |Askar Ruqaim|আস্কৰ আলী|.|.|.|.|. |পৰিস্মৃতা গগৈ|পৰিস্মৃতা গগৈ|.|.|.|.|. |বিশ্ব ভাগৱতী|বিশ্ব ভাগৱতী|.|.|.|.|. |Utpal91|উৎপল দত্ত|.|.|.|.|. |গৌৰিত গগৈ|গৌৰিত গগৈ|.|.|.|.|. |মৌচুমী গগৈ|মৌচুমী গগৈ|.|.|.|.|. |Anamika Borah|অনামিকা বৰা|.|.|.|.|. |ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|.|.|.|.|. }} * প্ৰকল্পৰ শেষত অৱদানৰ ভিত্তিত মেণ্টিসকলৰ মাজৰ পৰা তলৰ পদকসমূহ আগবঢ়োৱা হ'ব. ** সকলো প্ৰকল্পৰ মুঠ সৰ্বাধিক সম্পাদনা ** সৰ্বাধিক নতুন প্ৰবন্ধ সৃষ্টি ** শ্ৰেষ্ঠ প্ৰবন্ধ * ইতিমধ্যে সক্ৰিয় যিসকল মেণ্টৰে মেণ্টি হিচাপেও এই প্ৰকল্পত যোগ দিছে, তেওঁলোকৰ অৱদান ওপৰৰ পদকসমূহৰ আওতালৈ অনা নহ'ব। ==ৱিকি মেণ্টৰশ্বিপ আদৰণী সভা, ২০২৪== [[File:Wikimentorship image 1.png|right|400px|thumb|আদৰণী সভাত মেণ্টৰশ্বিপ প্ৰকল্পৰ বিষয়ে ব্যাখ্যা কৰি থকাৰ মুহূৰ্তত প্ৰকল্প-প্ৰবন্ধক জলি ৰুমী বৰা]] [[File:Wikimentorship image 6.png|right|400px|thumb|আদৰণী সভাত কেইগৰাকীমান অংশগ্ৰহণকাৰী]] * '''দিনাংকঃ ২৯-০৯-২০২৪, দেওবাৰ'''<br/> * সময়ঃ নিশা ০৭:০০-৮:৩০ (ভাৰতীয় সময়)<br/> {{gap}}পুৱা ৭:৩০-৯:০০ (কানাডাৰ মাউণ্টেইন সময়)<br/> {{gap}}পুৱা ৮:৩০-১০:০০ (আমেৰিকাৰ কেন্দ্ৰীয় সময়) * মাধ্যমঃ গুগল মীট * লিংকঃ https://meet.google.com/bgv-jhzy-fop * ইথাৰপেডত সাৰাংশ: https://etherpad.wikimedia.org/p/AsWikiMentoringProject2024%2FOct-Dec ===অংশগ্ৰহণকাৰী=== # [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 16:01, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 15:32, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) # <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 15:34, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[User:অজয় দাস|<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>&nbsp;অজয়&nbsp;</b></span>]] [[User Talk:অজয় দাস|^{<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 15:38, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[User:Kuldhar Rabha|<font color="#cc0099">𝒦𝓊𝓁𝒹𝒽𝒶𝓇 ℛ𝒶𝒷𝒽𝒶</font>]] ^{[[User Talk:Kuldhar Rabha|<font color="#6600cc">(𝒯𝒶𝓁𝓀)</font>]]} 15:40, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:দিম্পল দাস|দিম্পল দাস]] ([[সদস্য বাৰ্তা:দিম্পল দাস|বাৰ্তা]]) 15:43, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন]] ([[সদস্য বাৰ্তা:পৱন বৰ্মন|বাৰ্তা]]) 15:45, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Sushmita Lekharu|Sushmita Lekharu]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Sushmita Lekharu|বাৰ্তা]]) 15:53, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Naruna Baruah|Naruna Baruah]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Naruna Baruah|বাৰ্তা]]) 16:00, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:JAKHINI|JAKHINI]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JAKHINI|বাৰ্তা]]) 17:30, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.)[[বিশেষ:বৰঙনিসমূহ/2409:40E6:3C:D1C1:8000:0:0:0|2409:40E6:3C:D1C1:8000:0:0:0]] 16:35, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:প্ৰণামী দত্ত|প্ৰণামী দত্ত]] ([[সদস্য বাৰ্তা:প্ৰণামী দত্ত|বাৰ্তা]]) 16:37, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[বিশেষ:বৰঙনিসমূহ/2409:40E6:3C:D1C1:8000:0:0:0|2409:40E6:3C:D1C1:8000:0:0:0]] 16:41, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:অঞ্জুমণি শইকীয়া|অঞ্জুমণি শইকীয়া]] ([[সদস্য বাৰ্তা:অঞ্জুমণি শইকীয়া|বাৰ্তা]]) 16:48, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:ৰাজা দত্ত|ৰাজা দত্ত]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ৰাজা দত্ত|বাৰ্তা]]) 16:52, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Papori Borah|Papori Borah]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Papori Borah|বাৰ্তা]]) 16:55, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 17:01, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Himashree Borah|Himashree Borah]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Himashree Borah|বাৰ্তা]]) 17:24, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[বিশেষ:বৰঙনিসমূহ/2409:408A:8298:2CEB:0:0:1648:68A5|2409:408A:8298:2CEB:0:0:1648:68A5]] 03:19, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:দীপেন বৰুৱা|দীপেন বৰুৱা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:দীপেন বৰুৱা|বাৰ্তা]]) 07:27, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Miss Priyanka Saikia|Miss Priyanka Saikia]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Miss Priyanka Saikia|বাৰ্তা]]) 03:28, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|বাৰ্তা]]) 03:32, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Parishmita gogoi|Parishmita gogoi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Parishmita gogoi|বাৰ্তা]]) 03:38, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:জ্যোতি বড়া|জ্যোতি বড়া]] ([[সদস্য বাৰ্তা:জ্যোতি বড়া|বাৰ্তা]]) 04:06, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 08:31, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 14:31, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[বিশেষ:বৰঙনিসমূহ/2401:4900:3DC5:3A6:4EA3:C334:F48F:561D|2401:4900:3DC5:3A6:4EA3:C334:F48F:561D]] 07:11, 1 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 08:07, 1 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:গীতাৰ্থী হাজৰিকা|গীতাৰ্থী হাজৰিকা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:গীতাৰ্থী হাজৰিকা|বাৰ্তা]]) 10:16, 1 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[বিশেষ:বৰঙনিসমূহ/2401:4900:3DD7:2F77:BD13:6715:A3E9:4A90|2401:4900:3DD7:2F77:BD13:6715:A3E9:4A90]] 02:31, 2 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে|Geetasree Gogoi Apte]] ([[সদস্য বাৰ্তা:গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে|বাৰ্তা]]) ১০:২৬, ২ অক্টোবৰ ২০২৪ (ইউ.টি.চি.) ===কাৰ্যসূচী=== ০৭:০০- আৰম্ভণি: '''জলি ৰুমী বৰা''', ইথাৰপেডত সাৰাংশ: '''দিব্য দত্ত'''<br/> ০৭:১০- ৱিকি মেণ্টৰশ্বিপ প্ৰকল্পৰ চমু বিৱৰণ: '''জলি ৰুমী বৰা'''<br/> ০৭:২০- ৱিকি মেণ্টৰশ্বিপ প্ৰকল্পৰ সামগ্ৰিক কৰ্মসূচী:'''ঈশানজ্যোতি বৰা''' <br/> ০৭:৩০- ৱিকিৰ কাৰিকৰী দিশসমূহ: '''দিব্য দত্ত'''<br/> ০৭:৪৫- মেণ্টিসকলৰ দুআষাৰ<br/> ০৮:০০- প্ৰশ্নোত্তৰ আৰু অন্তৰংগ আলাপ <br/> ০৮:৩০- সভা ভংগ hslx8oolejvwrex2mpl1wm3ii94fhyg 450890 450885 2024-12-03T19:05:41Z দিব্য দত্ত 9244 /* প্ৰকল্পৰ কাৰ্যকাৰিতা */ 450890 wikitext text/x-wiki {| width="100%" cellpadding="5" cellspacing="3" style="background:#a70000; " | width="60%" style="vertical-align:top; padding: 0; margin:0; " | {| width="100%" cellpadding="5" cellspacing="3" style="background:white; " | width="60%" style="vertical-align:top; padding: 0; margin:0; " | [[File:WikiSanjog logo.png|center|300px]] বিভিন্ন অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া প্ৰকল্পত অৱদান আগবঢ়াবলৈ আগ্ৰহী যিকোনো নতুন ব্যক্তিক সহায় আৰু পথ প্ৰদৰ্শনৰ বাবে অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া সম্প্ৰদায়ৰ উদ্যোগত '''ৱিকিসংযোগ''' নামৰ এই মেণ্টৰশ্বিপ কাৰ্যসূচী আৰম্ভ কৰা হৈছে। এই পদক্ষেপৰ লক্ষ্য হৈছে নতুন অৱদানকাৰীসকলক প্ৰয়োজনীয় পথ প্ৰদৰ্শন, প্ৰশিক্ষণ, আৰু মুক্তভাৱে প্ৰশ্ন সুধিবলৈ আৰু সহায় বিচাৰিবলৈ আদৰণীয় পৰিৱেশ প্ৰদান কৰি উৎসাহিত কৰা। মেটা পৃষ্ঠাত ৱিকিসংযোগ- [https://meta.wikimedia.org/wiki/WikiSanjog-A_Mentorship_Program_by_Assamese_Wikimedia_Community WikiSanjog-A Mentorship Program by Assamese Wikimedia Community] ==উদ্দেশ্য== অসমীয়া ৱিকিৰ বিষয়ে জানিলেও বা এই প্ৰকল্পবোৰত কাম কৰিবলৈ আগ্ৰহী হ'লেও কেনেকৈ আগবাঢ়িব সেইবিষয়ে বহুতে নাজানে। লগতে দৈনন্দিন ব্যস্ততাত এইক্ষেত্ৰত নিজা উদ্যোগ লৈ কিবা এটা কৰিবলৈ সময়-সুবিধা নহয়গৈ। সেয়ে নতুন আৰু আগ্ৰহী সদস্যসকলে প্ৰয়োজন অনুসৰি নিসংকোচে দৰকাৰী কথাবোৰ সুধি-বুজি ল'বলৈ এই মেণ্টৰশ্বিপ কাৰ্যসূচী লোৱা হৈছে। এই আঁচনিৰ অধীনত আগ্ৰহী সক্ৰিয় সদস্যই নতুন সদস্যক দিহা-পৰামৰ্শ আৰু প্ৰয়োজন অনুসৰি প্ৰশিক্ষণ দি ৱিকিত সক্ৰিয় কৰি তোলাৰ চেষ্টা কৰিব। ==সময়সীমা== * মেণ্টি নিৰ্বাচন: ছেপ্টেম্বৰ, ২০২৪ * মেণ্টৰশ্বিপ প্ৰকল্প: ১ অক্টোবৰ - ৩১ ডিচেম্বৰ, ২০২৪ ==প্ৰকল্প প্ৰবন্ধক== * [[সদস্য:Joli Rumi|জলি ৰুমী বৰা]] ==সমন্বয়ক== * [[সদস্য:দিব্য দত্ত|দিব্য দত্ত]] * [[সদস্য:Ishanjyotibora|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ==নিৰ্বাচন== ===মেণ্টৰ=== * মেণ্টৰশ্বিপৰ বাবে আগ্ৰহী সক্ৰিয় সদস্যই যিকোনো ৱিকি প্ৰকল্পতে মেণ্টৰৰূপে অংশ ল'ব পাৰিব। * প্ৰত্যেক মেণ্টৰে তিনিগৰাকীলৈকে নতুন সদস্যক সহায় কৰিবলৈ বাচি ল'ব পাৰে। কোনো মেণ্টৰে তাতোধিক সম্ভাব্য মেণ্টি পালে তেওঁলোকক অন্য মেণ্টৰৰ সৈতে প্ৰশিক্ষণ ল'বলৈ পৰামৰ্শ আগবঢ়াব পাৰে। * মেণ্টৰ হ'বলৈ ৱিকিৰ কোনো বিশেষ প্ৰকল্পত দক্ষতা বা কাৰিকৰী পাৰদৰ্শিতাৰ প্ৰয়োজন নাই। দৰকাৰী সকলো বিষয়তে মেণ্টৰসকলে প্ৰত্যেকে প্ৰত্যেকক সহায় কৰিব। প্ৰয়োজন অনুসাৰে ৱিকিক্লাছৰ আয়োজন কৰি সকলো মেণ্টিক একেলগেও শিকাব পৰা যাব। ===মেণ্টি=== * অসমীয়া ৱিকিত কাম কৰিবলৈ আগ্ৰহী যিকোনো লোকেই মেণ্টিৰূপে অংশ ল'ব পাৰিব। এই প্ৰকল্পত অংশ ল'বলৈ কোনোধৰণৰ শিক্ষাগত অৰ্হতা বা বয়সৰ বাধ্যবাধকতা নাই। মাথোঁ প্ৰয়োজন অসমীয়া ভাষাৰ বাবে স্বেচ্ছাসেৱী হিচাপে কাম কৰাৰ আগ্ৰহ আৰু ইণ্টাৰনেট সংযোগ। * এই প্ৰকল্পত অংশগ্ৰহণৰ বাবে কোনো মাচুলৰ প্ৰয়োজন নাই। * এই প্ৰকল্পৰ বাবে সময় বা ঠাইৰ কোনো বাধ্যবাধকতা নাই। পৃথিৱীৰ যিকোনো ঠাইৰ পৰাই এই প্ৰকল্পত অংশ ল'ব পাৰিব। নিজৰ সময়-সুবিধা অনুযায়ী ৱিকিৰ যিকোনো প্ৰকল্পৰ কাম শিকিব পাৰিব। ==দায়িত্ব== যিহেতু মেণ্টৰ আৰু মেণ্টিৰ সম্পৰ্কই এই প্ৰকল্পৰ সফলতা নিৰ্ণয় কৰিব, সেয়ে মেণ্টৰে মেণ্টি নিৰ্বাচন কৰাৰ আগেয়ে ব্যক্তিগতভাৱে চা-চিনাকি হৈ কথা-বতৰা পাতিবলৈ উৎসাহ জনোৱা হৈছে। সম্ভাব্য মেণ্টিগৰাকী ৱিকিৰ কামত কিয় আগ্ৰহী, কোন প্ৰকল্পত আগ্ৰহী, কিমান সময় দিব পাৰিব বা কেনে সহায়ৰ দৰকাৰ সকলোখিনি জানি লৈহে বাছনি কৰিলে ভাল। ===মেণ্টৰ=== * প্ৰথমেই মেণ্টিৰ পৰা ৱিকিৰ কোন প্ৰকল্পত কাম শিকাৰ আগ্ৰহ আৰু কেনেধৰণৰ সহায়ৰ প্ৰয়োজন সেই বিষয়ে ব্যক্তিগতভাৱে যোগাযোগ কৰি সম্যক ধাৰণা ল'ব। * মেণ্টিৰ আগ্ৰহ অনুযায়ী প্ৰকল্পৰ কাম কাজ শিকাব আৰু সময়ে-সময়ে অগ্ৰগতিৰ খতিয়ান ল'ব। প্ৰয়োজন অনুসাৰে অন্য মেণ্টৰৰ পৰা সহায় লোৱাতো দিহা-পৰামৰ্শ যোগাব। * মেণ্টৰশ্বিপৰ সমগ্ৰ সময়ছোৱাত মেণ্টৰ আৰু মেণ্টি দুয়ো সময়-সুবিধা মিলাই অনলাইন বা অফলাইন নিয়মীয়া যোগাযোগ অব্যাহত ৰাখিব। ===মেণ্টি=== * মেণ্টিয়ে ৱিকিৰ যিকোনো প্ৰকল্পত অৱদানৰ বাবে বাচি ল'ব। মেণ্টৰৰ সৈতে কথা-বতৰা হৈ তিনিমাহত কি শিকিব বিচাৰে আৰু কিমান সময় দিব পাৰিব সেইবিষয়ে এটা পৰিকল্পনা কৰি ল'ব। * মেণ্টিয়ে এই প্ৰকল্পত যোগদান কৰিলে মেণ্টৰশ্বিপৰ সমগ্ৰ সময়ছোৱা (৩১ ডিচেম্বৰ, ২০২৪ লৈ)ত অংশ লোৱাৰ বাবে দায়বদ্ধ থাকিব। এই প্ৰকল্প অসম্পূৰ্ণকৈ এৰি নিদিয়াৰ বাবে সাধ্যানুসৰি চেষ্টা কৰিব। * মেণ্টৰশ্বিপৰ সময়ছোৱাত সুযোগ-সুবিধা মিলাই যথাসম্ভৱ ৱিকিত অৱদান আগবঢ়োৱাৰ চেষ্টা কৰিব। * এই প্ৰকল্পৰ সকলো মেণ্টৰ যিহেতু ৱিকিৰ স্বেচ্ছাসেৱক, তেওঁলোকে দৈনন্দিন ব্যস্ততাৰ মাজতো এই প্ৰকল্পৰ বাবে দিয়া সময় আৰু প্ৰচেষ্টাৰ মূল্য বুজি মেণ্টিসকলে সহায়-সহযোগিতা আগবঢ়াব। ==মেণ্টৰ আৰু মেণ্টিৰ তালিকা== {| class="wikitable" |+ অসমীয়া ৱিকিত মেণ্টৰশ্বিপ |- ! ক্ৰমিক নং!! মেণ্টৰ!! মেণ্টি!! মেণ্টিৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা |- |১|| [[সদস্য:দিব্য দত্ত|দিব্য দত্ত]] || [[সদস্য:Malabika Bhattarcharyya|মালবিকা ভট্টাচাৰ্য্য]]<br/>[[সদস্য:Himashree Borah|হিমাশ্ৰী বৰা]]<br/>[[সদস্য:Monjyoti Chetia|মনজ্যোতি চেতিয়া]] ||-<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Himashree%20Borah হিমাশ্ৰী বৰাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Monjyoti%20Chetia মনজ্যোতি চেতিয়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |২|| [[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য কুমাৰ দাস]] || [[সদস্য:Pranamikaadhikary|প্ৰণামিকা অধিকাৰী]]<br/>[[সদস্য:মৃণাল ঠাকুৰীয়া ১২৩|মৃণাল ঠাকুৰীয়া]]<br/>[[সদস্য:বিপাশা বৰা|বিপাশা বৰা]]||-<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AE%E0%A7%83%E0%A6%A3%E0%A6%BE%E0%A6%B2%20%E0%A6%A0%E0%A6%BE%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A7%B0%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%20%E0%A7%A7%E0%A7%A8%E0%A7%A9 মৃণাল ঠাকুৰীয়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%B6%E0%A6%BE%20%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A6%BE বিপাশা বৰাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |৩|| [[সদস্য:Joli Rumi|জলি ৰুমী বৰা]] || [[সদস্য:গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে|গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে]]<br> [[সদস্য:অঞ্জুমণি শইকীয়া|অঞ্জুমণি শইকীয়া]]<br> [[সদস্য:পাপৰি বৰা|পাপৰি বৰা]]|| - <br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%85%E0%A6%9E%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A7%81%E0%A6%AE%E0%A6%A3%E0%A6%BF%20%E0%A6%B6%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE অঞ্জুমণি শইকীয়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] <br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%AA%E0%A7%B0%E0%A6%BF%20%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A6%BE পাপৰি বৰাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |৪|| [[সদস্য:Pranamikaadhikary|প্ৰণামিকা অধিকাৰী]] || [[সদস্য:কুমুদ ঘোষ|কুমুদ ঘোষ]]<br>[[সদস্য:অসীম শইকীয়া ( বাপ )|অসীম শইকীয়া]]<br>[[সদস্য:মিনাক্ষী গগৈ|মিনাক্ষী গগৈ]]<br>[[সদস্য:গীতাৰ্থী হাজৰিকা|গীতাৰ্থী হাজৰিকা]]<br>[[সদস্য:দিম্পল দাস|দিম্পল দাস]]<br>[[সদস্য:নীলিম আকাশ কাশ্যপ|নীলিম আকাশ কাশ্যপ]]||[https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A6%AE%E0%A7%81%E0%A6%A6%20%E0%A6%98%E0%A7%8B%E0%A6%B7 কুমুদ ঘোষৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%85%E0%A6%B8%E0%A7%80%E0%A6%AE%20%E0%A6%B6%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%20(%20%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%AA%20) অসীম শইকীয়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%97%E0%A7%80%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A7%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A5%E0%A7%80%20%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A7%B0%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE গীতাৰ্থী হাজৰিকাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%A6%E0%A6%BF%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AA%E0%A6%B2%20%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%B8 দিম্পল দাসৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> - |- |৫|| [[সদস্য:Nayan j Nath|নয়ন জ্যোতি নাথ]] || [[সদস্য:পল্লৱ কুমাৰ নাথ|পল্লৱ কুমাৰ নাথ]]<br>[[সদস্য:Rakesh Modak|ৰাকেশ মোদক]]<br>[[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|ৰুমী বৰা]]<br>[[সদস্য:ধীমান বৰ্মন|ধীমান বৰ্মন]]<br>[[সদস্য:ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|শেখৰ মুৰ্মু]]<br>[[সদস্য:Miss Priyanka Saikia|প্ৰিয়ংকা শইকীয়া]]|| [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AA%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A7%B1%20%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A7%B0%20%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%A5 পল্লৱ কুমাৰ নাথৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Rakesh%20Modak ৰাকেশ মোদকৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> -<br> -<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Miss%20Priyanka%20Saikia প্ৰিয়ংকা শইকীয়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |৬|| [[সদস্য:Babulbaishya|বাবুল বৈশ্য]] || [[সদস্য:Jyoti Chiring|জ্যোতি চিৰিং]]<br>[[সদস্য:Dasdipankar2005|দীপাংকৰ দাস]]||-<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Dasdipankar2005 দীপাংকৰ দাসৰ সম্পাদনা সংখ্যা] |- |৭|| [[সদস্য:Ishanjyotibora|ঈশান জ্যোতি বৰা]] || [[সদস্য:JAKHINI|বিভূতি গগৈ]] </br>[[সদস্য:PabitraTanti|পৱিত্ৰ তাঁতী]]</br>[[সদস্য:বিবেকানন্দ চৌধুৰী|বিবেকানন্দ চৌধুৰী]]</br>[[সদস্য:দেৱাশ্ৰী বৰা|দেৱাশ্ৰী বৰা]]</br>[[সদস্য:তন্দ্ৰালী বৰা|তন্দ্ৰালী বৰা]]||[https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/JAKHINI বিভূতি গগৈৰ সম্পাদনা সংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/PabitraTanti পৱিত্ৰ তাঁতীৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] <br> -<br> -<br> |- |৮|| [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|ৰুমী বৰা]] || [[সদস্য:Naruna Baruah|নৰুনা বৰুৱা]] <br>[[সদস্য:Sushmita Lekharu|সুস্মিতা লেখাৰু]]||[https://xtools.wmcloud.org/ec/as.wikipedia.org/Naruna%20Baruah নৰুনা বৰুৱাৰ সম্পাদনা সংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Sushmita%20Lekharu সুস্মিতা লেখাৰুৰ সম্পাদনা সংখ্যা] |- |৯|| [[সদস্য:AjayDas|অজয় দাস]] || [[সদস্য:সুদীপ্ত গগৈ|সুদীপ্ত গগৈ]]<br> [[সদস্য:পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন]]<br> [[সদস্য:ডিম্পী হাজৰিকা|ডিম্পী হাজৰিকা]]<br>[[সদস্য:Imshasan|ছালামত হাছান]]<br>[[সদস্য:জিত দাস|জিত দাস]]||-<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AA%E0%A7%B1%E0%A6%A8%20%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE%E0%A6%A8 পৱন বৰ্মনৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Imshasan ছালামত হাছানৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%9C%E0%A6%BF%E0%A6%A4%20%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%B8 জিত দাসৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- | ১০|| [[সদস্য:Kuldhar Rabha|কুলধৰ ৰাভা]] || [[User:Hirak Jyoti Medhi|হীৰক জ্যোতি মেধী]]||[https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Hirak%20Jyoti%20Medhi হীৰক জ্যোতি মেধীৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |১১|| [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] || [[সদস্য:দীপেন বৰুৱা|দীপেন বৰুৱা]] <br> [[ৰাজা দত্ত|ৰাজা দত্ত]] <br> [[সদস্য:JonaliB|জোনালী বৰুৱা]] <br>[[সদস্য:জ্যোতি বড়া|জ্যোতি বড়া]]<br>[[user:Pankaj Khanikar|পংকজ খনিকৰ]]||[https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs//দীপেন%20বৰুৱা দীপেন বৰুৱাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> -<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/জ্যোতি%20বড়া জ্যোতি বড়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Pankaj%20Khanikar পংকজ খনিকৰৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |১২|| [[সদস্য:JonaliB|জোনালী বৰুৱা]] || [[সদস্য:Saddam Hussain Rahmani|ছাদ্দাম হুছেইন ৰহমানী]] <br> [[সদস্য:কেশৱ ফুকন|কেশৱ ফুকন]] <br>[[সদস্য:Rini Chakravorty Sharma|ৰিনী চক্ৰৱৰ্তী শৰ্মা]]<br> [[মৃগাংক বৰুৱা]]||[https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Saddam%20Hussain%20Rahmani ছাদ্দাম হুছেইন ৰহমানীৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/কেশৱ%20ফুকন কেশৱ ফুকনৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Rini%20Chakravorty%20Sharma ৰিনী চক্ৰৱৰ্তী শৰ্মাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> - |- |১৩|| [[সদস্য:গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে|গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে]] || [[সদস্য:Juliru123 |জুলী দত্ত ]]<br>[[সদস্য:Abhisruti Sanjib |অনামিকা বৰা]]<br>[[সদস্য:প্ৰণামী দত্ত |প়্ৰণামী দত্ত]]||-<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A7%B0%E0%A6%A3%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A7%80%20%E0%A6%A6%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%A4 প়্ৰণামী দত্তৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |১৪|| [[সদস্য:BhuyanBhaskar|ভাস্কৰ ভূঞা]] || [[সদস্য:Askar Ruqaim|আস্কৰ আলী]]<br>[[পৰিস্মৃতা গগৈ]]<br> [[বিশ্ব ভাগৱতী]]<br> [[উৎপল দত্ত]] <br> [[নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা]] || [https://xtools.wmcloud.org/ec/as.wikipedia.org/Askar%20Ruqaim আস্কৰ আলীৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> -<br> -<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%A8%20%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%B0%20%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%A8%E0%A6%9B%E0%A7%8B%E0%A7%B1%E0%A6%BE নিপন নিয়ৰ শেনছোৱাৰ সম্পাদনা সংখ্যা] |- | ১৫||[[সদস্য:যদুমণি গগৈ|যদুমণি গগৈ]] || [[সদস্য: গৌৰিত গগৈ|গৌৰিত গগৈ]]<br>[[সদস্য:মৌচুমী গগৈ|মৌচুমী গগৈ]]||২ |- |১৬|| [[সদস্য:ৰাজেন দাস|ৰাজেন দাস]] || [[সদস্য:Anamika Borah|অনামিকা বৰা]]||১ |- |১৭|| [[সদস্য:Ram Kinkor Mahanta|ৰাম কিংকৰ মহন্ত]] || [[সদস্য:ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী]]<br>[[সদস্য:Rupamgogoi1|ৰূপম গগৈ]]||২ |- |১৮ || [[সদস্য:Saurabhsaha|সৌৰভ সাহা]] || || |- ||| || সৰ্বমুঠ মেণ্টি || ৫৮ |} ==মূল কৰ্মসূচী== * প্ৰকল্পৰ আৰম্ভণিতে এখন ৱিকিসভা আহবান কৰি সকলো নতুন সদস্যৰ আদৰণি জনাই এই প্ৰকল্পৰ এক সামগ্ৰিক ধাৰণা দিয়া হ'ব। '''সভাৰ প্ৰস্তাৱিত তাৰিখ: ২৯ ছেপ্টেম্বৰ, ২০২৪''' * প্ৰকল্পৰ সামৰণিত মেণ্টৰ আৰু মেণ্টি দুয়োৰে অৱদানৰ স্বীকৃতি আৰু সক্ৰিয়তা অব্যাহত ৰখাৰ পৰিকল্পনা আদি সামৰি এখন ৱিকিসভা অনুষ্ঠিত কৰা হ'ব। '''সভাৰ প্ৰস্তাৱিত তাৰিখ: জানুৱাৰী, ২০২৫''' * মেণ্টৰশ্বিপৰ সমগ্ৰ সময়ছোৱাত প্ৰতিগৰাকী মেণ্টৰে নতুন সদস্যসকলৰ সৈতে কমেওে প্ৰতিমাহ এবাৰকৈ হ'লেও অনলাইন বা অফলাইন লগ হৈ ৱিকিত কাম কৰিবলৈ সহায়-দিহা-পৰামৰ্শ আগবঢ়াব। === বিস্তৃত কৰ্মসূচী=== বন্ধনীৰ ভিতৰত দিয়া দিনবোৰৰ দ্বাৰা 'অতিকমেও' বুজোৱা হৈছে। (১) সদস্য বাছনি (২) ৱিকিমিডিয়াৰ প্ৰকল্পসমূহৰ আভাস ; প্ৰথম পৰ্যায়: * ৱিকিপিডিয়াৰ বিস্তৃত পৰিচয় * ৱিকিপিডিয়াত সদস্যৰ পৃষ্ঠা সৃষ্টি, সাধাৰণ সম্পাদনা, নতুন প্ৰবন্ধ সৃষ্টি, ইত্যাদি * ৱিকিপিডিয়াত ফটো সংযোজন ; দ্বিতীয় পৰ্যায়: * আন ৱিকিপিডিয়াৰ প্ৰবন্ধৰ সংশোধন, শ্ৰেণীকৰণ * ইংৰাজী ৱিকিপিডিয়াৰ পৰিচয় * ইংৰাজী ৱিকিপিডিয়াৰ পৰা প্ৰবন্ধ অনুবাদ আৰু অনুবাদৰ ভিন্ন কৌশল/পদ্ধতি ; প্ৰথম পৰ্যায়: (৩) ৱিকিউৎসৰ বিস্তৃত পৰিচয় * মুদ্ৰণ সংশোধন, বৈধকৰণ, ; দ্বিতীয় পৰ্যায়: * সূচী তৈয়াৰ, পেইজ ইনডেস্কিং, মূল নামপৃষ্ঠাত প্ৰকাশ * কপিৰাইট, অটিআৰএছ * কিতাপ আপলোডৰ এটা আভাস * অভাৰফ্লোট, ক্ৰপ টুলৰ পৰিচয় (৪) ৱিকিকমন্সৰ পৰিচয় ; প্ৰথম পৰ্যায়: * ফটো আপলোড * নিজে আপলোড কৰা ফটো ৱিকিপ্ৰকল্পত সংযোজন (৫) ৱিকিউদ্ধৃতিৰ পৰিচয় ; প্ৰথম পৰ্যায়: * পৃষ্ঠা সৃষ্টি * অনূদিত উদ্ধৃতিৰে পৃষ্ঠা * অইন পৃষ্ঠাৰ সংশোধন, শ্ৰেণীকৰণ ; দ্বিতীয় পৰ্যায়: (৬) ৱিকিডাটাৰ পৰিচয় * ৱিকিডাটাত সম্পাদনা * ৱিকিডাটাৰ লগত ৱিকিপৃষ্ঠাৰ সংযুক্তকৰণ<br> (৭) ৱিকিমিডিয়াৰ বিভিন্ন প্ৰতিযোগিতাৰ পৰিচয় আৰু পৰৱৰ্তী প্ৰতিযোগিতাত অংশগ্ৰহণৰ নিশ্চিততা-২ দিন<br> (৮) ৱিকিমিডিয়াত নিজৰ পৰিসংখ্যা, সদস্য পৃষ্ঠা, গোলকীয় অৱদান আদি নিৰীক্ষণ -২ দিন<br> (৯) ৱিকিপত্ৰিকাৰ পৰিচয়-১ দিন<br> (১০) সতীৰ্থ ৱিকিমিডিয়ানক পদক, ধন্যবাদ প্ৰদান-১ দিন<br> (১১) ৱিকিপিডিয়াৰ ছছিয়েল মিডিয়াত গতিবিধি নিৰীক্ষণ-২ দিন<br> (১২) ৱিকিপিডিয়াৰ অৱদানসমূহ ছছিয়েল মিডিয়াত সময়বিশেষে প্ৰচাৰ, লিংক শ্বেয়াৰ ইত্যাদি-১ দিন<br> (১৩) ইণ্টাৰনেট আৰ্কাইভৰ পৰিচয়-২ দিন<br> (১৪) পুৰণি কিতাপৰ খবৰ-বাতৰি সংগ্ৰহ আৰু তেনে এখন কিতাপ ৱিকিকমন্সত আপলোড কৰি ৱিকিউৎসত সূচী তৈয়াৰ-১ দিন<br> (১৫) অসমীয়া ৱিকিমিডিয়াৰ বিভিন্ন সন্মিলন, অংশগ্ৰহণ, কৰ্মশালাৰ পৰিচয়-১ দিন<br> (১৬) ৰাষ্ট্ৰীয় আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ ৱিকিসন্মিলন, কৰ্মশালা আদিৰ পৰিচয়-১‌ দিন<br> (১৭) ৱিকিসভাত অংশগ্ৰহণ নিশ্চিতকৰণ আৰু পৰৱৰ্তী ৱিকিসভাত সক্ৰিয়তা বৃদ্ধিৰ বাবে এটা দায়িত্ব অৰ্পণ-১ দিন<br> (১৮) আহৰণ কৰা জ্ঞানেৰে ৱিকিপত্ৰিকাত অভিজ্ঞতা বৰ্ণনা আৰু চচিয়েল মিডিয়াত 'মনৰ কথা' শ্বেয়াৰ<br> (১৯) আগ্ৰহী নতুন সদস্যক ৱিকিমিডিয়াৰ বিষয়ে অৱগত কৰা আৰু অতি কমেও এজন সদস্যক ৱিকিমিডিয়াৰ লগত সংযুক্ত কৰি আৰ্জিত জ্ঞানখিনি ভগাই লোৱা। ==প্ৰকল্পৰ কাৰ্যকাৰিতা== * এই প্ৰকল্পৰ কাৰ্যকাৰিতা বিচাৰ কৰাৰ বাবে প্ৰকল্পৰ শেষ (৩১ ডিচেম্বৰ, ২০২৪)ত সকলো মেণ্টিৰ বিভিন্ন প্ৰকল্পত সম্পাদনা সংখ্যা পৰীক্ষা কৰা হ'ব। তাৰোপৰি প্ৰতিমাহৰ শেষত এই তালিকাখনত চকু ফুৰাই সমন্বয়কসকলে অগ্ৰগতিৰ বুজ ল'ব আৰু কিবা বাধা বা সমস্যা দেখা দিলে মেণ্টৰ বা মেণ্টি উভয়ক প্ৰয়োজন অনুসাৰে সহায় কৰিব। {{Hidden|অক্টোবৰ মাহৰ অভিলেখ| {{মেণ্টৰশ্বীপৰ অভিলেখ|মাহ=অক্টোবৰ |Malabika Bhattarcharyya|মালবিকা ভট্টাচাৰ্য্য|.|.|.|.|. |Himashree Borah|হিমাশ্ৰী বৰা|৯|৬৬৮|২৫|৩|. |Monjyoti Chetia|মনজ্যোতি চেতিয়া|২|৬|.|.|. |মৃণাল ঠাকুৰীয়া ১২৩|মৃণাল ঠাকুৰীয়া|.|.|.|.|. |বিপাশা বৰা|বিপাশা বৰা|২|.|.|.|. |অঞ্জুমণি শইকীয়া|অঞ্জুমণি শইকীয়া|৬০|৩৫৮|১|৬|. |পাপৰি বৰা|পাপৰি বৰা|১৩|৬|২২৪|১৩৩০|. |কুমুদ ঘোষ|কুমুদ ঘোষ|১০৯৫|.|৪৩|৮৮|৯ |অসীম শইকীয়া ( বাপ )|অসীম শইকীয়া|১|২০|.|.|. |মিনাক্ষী গগৈ|মিনাক্ষী গগৈ|.|.|.|.|. |গীতাৰ্থী হাজৰিকা|গীতাৰ্থী হাজৰিকা|২৪|.|.|.|. |দিম্পল দাস|দিম্পল দাস|৪৭১|.|২০|.|১০ |নীলিম আকাশ কাশ্যপ|নীলিম আকাশ কাশ্যপ|.|.|.|.|. |পল্লৱ কুমাৰ নাথ|পল্লৱ কুমাৰ নাথ|২১|.|.|১৮|. |Rakesh Modak|ৰাকেশ মোদক|৭৯|.|.|.|. |ধীমান বৰ্মন|ধীমান বৰ্মন|.|.|.|.|. |ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|শেখৰ মুৰ্মু|৩|.|.|২৭|. |Miss Priyanka Saikia|প্ৰিয়ংকা শইকীয়া|৩|.|.|.|. |Dasdipankar2005|দীপাংকৰ দাস|১৩৪|.|.|.|২১৮ |JAKHINI|বিভূতি গগৈ|২২৩|.|.|.|৬ |PabitraTanti|পৱিত্ৰ তাঁতী|২|.|.|.|. |বিবেকানন্দ চৌধুৰী|বিবেকানন্দ চৌধুৰী|.|.|.|.|. |দেৱাশ্ৰী বৰা|দেৱাশ্ৰী বৰা|.|.|.|.|. |তন্দ্ৰালী বৰা|তন্দ্ৰালী বৰা|.|.|.|.|. |Naruna Baruah|নৰুনা বৰুৱা|৬৯৫|.|১৭|২৬|২২ |Sushmita Lekharu|সুস্মিতা লেখাৰু|১|৫০৪|৩৬|১১|. |সুদীপ্ত গগৈ|সুদীপ্ত গগৈ|১|.|.|.|. |পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন|৩৬|.|.|৭৮|. |ডিম্পী হাজৰিকা|ডিম্পী হাজৰিকা|১|.|.|.|. |Imshasan|ছালামত হাছান|৭|.|.|২|. |জিত দাস|জিত দাস|৩|.|.|২|. |Hirak Jyoti Medhi|হীৰক জ্যোতি মেধী|.|.|.|৩|. |দীপেন বৰুৱা|দীপেন বৰুৱা|১০|.|.|.|. |ৰাজা দত্ত|ৰাজা দত্ত|২|.|.|.|. |জ্যোতি বড়া|জ্যোতি বড়া|২২|.|.|.|. |Pankaj Khanikar|পংকজ খনিকৰ|৩১|.|.|.|. |Saddam Hussain Rahmani|ছাদ্দাম হুছেইন ৰহমানী|৯৮|.|.|১৬|. |কেশৱ ফুকন|কেশৱ ফুকন|৮|.|.|.|. |Rini Chakravorty Sharma|ৰিনী চক্ৰৱৰ্তী শৰ্মা|৬|.|.|.|. |মৃগাংক বৰুৱা|মৃগাংক বৰুৱা|.|.|.|.|. |Juliru123|জুলী দত্ত|২|.|.|.|. |Abhisruti Sanjib|অনামিকা বৰা|১|.|.|.|. |প্ৰণামী দত্ত|প্ৰণামী দত্ত|২১|.|.|৬|. |Askar Ruqaim|আস্কৰ আলী|.|.|.|.|. |পৰিস্মৃতা গগৈ|পৰিস্মৃতা গগৈ|.|.|.|.|. |বিশ্ব ভাগৱতী|বিশ্ব ভাগৱতী|.|.|.|.|. |Utpal91|উৎপল দত্ত|১|.|.|১৮|. |নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|৩৭|.|.|৪|. |গৌৰিত গগৈ|গৌৰিত গগৈ|.|.|.|.|. |মৌচুমী গগৈ|মৌচুমী গগৈ|১|.|.|১৮|. |Anamika Borah|অনামিকা বৰা|.|.|.|.|. |ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|২|.|.|.|. }} }} {{মেণ্টৰশ্বীপৰ অভিলেখ|মাহ=নৱেম্বৰ |Malabika Bhattarcharyya|মালবিকা ভট্টাচাৰ্য্য|.|.|.|.|. |Himashree Borah|হিমাশ্ৰী বৰা|২|৪৯২|৫|.|. |Monjyoti Chetia|মনজ্যোতি চেতিয়া|.|.|.|.|. |মৃণাল ঠাকুৰীয়া ১২৩|মৃণাল ঠাকুৰীয়া|.|.|.|.|. |বিপাশা বৰা|বিপাশা বৰা|.|.|.|.|. |অঞ্জুমণি শইকীয়া|অঞ্জুমণি শইকীয়া|১৯|.|.|.|. |পাপৰি বৰা|পাপৰি বৰা|১২৭|.|৫|৮০৭|. |কুমুদ ঘোষ|কুমুদ ঘোষ|৮৯৬|৬৮|.|৭৭|২৯ |অসীম শইকীয়া ( বাপ )|অসীম শইকীয়া|.|.|.|.|. |মিনাক্ষী গগৈ|মিনাক্ষী গগৈ|.|.|.|.|. |গীতাৰ্থী হাজৰিকা|গীতাৰ্থী হাজৰিকা|.|.|.|.|. |দিম্পল দাস|দিম্পল দাস|৪১১|.|.|.|১১ |নীলিম আকাশ কাশ্যপ|নীলিম আকাশ কাশ্যপ|.|.|.|.|. |পল্লৱ কুমাৰ নাথ|পল্লৱ কুমাৰ নাথ|.|.|.|.|. |Rakesh Modak|ৰাকেশ মোদক|২৪২|.|.|.|১৬ |ধীমান বৰ্মন|ধীমান বৰ্মন|.|.|.|.|. |ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|শেখৰ মুৰ্মু|.|.|.|.|. |Miss Priyanka Saikia|প্ৰিয়ংকা শইকীয়া|.|.|.|.|. |Dasdipankar2005|দীপাংকৰ দাস|৪৪|.|.|.|. |JAKHINI|বিভূতি গগৈ|১৪৩|১৭|৩৩|.|৪ |PabitraTanti|পৱিত্ৰ তাঁতী|.|.|.|.|. |বিবেকানন্দ চৌধুৰী|বিবেকানন্দ চৌধুৰী|.|.|.|.|. |দেৱাশ্ৰী বৰা|দেৱাশ্ৰী বৰা|.|.|.|.|. |তন্দ্ৰালী বৰা|তন্দ্ৰালী বৰা|.|.|.|.|. |Naruna Baruah|নৰুনা বৰুৱা|৫৪৭|.|.|৩৩|১২ |Sushmita Lekharu|সুস্মিতা লেখাৰু|.|.|.|.|. |সুদীপ্ত গগৈ|সুদীপ্ত গগৈ|.|.|.|.|. |পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন|১২০|.|.|৪১|. |ডিম্পী হাজৰিকা|ডিম্পী হাজৰিকা|.|.|.|.|. |Imshasan|ছালামত হাছান|২|.|.|.|. |জিত দাস|জিত দাস|.|.|.|.|. |Hirak Jyoti Medhi|হীৰক জ্যোতি মেধী|.|.|.|.|. |দীপেন বৰুৱা|দীপেন বৰুৱা|৪|.|.|.|. |ৰাজা দত্ত|ৰাজা দত্ত|.|.|.|.|. |জ্যোতি বড়া|জ্যোতি বড়া|.|.|.|.|. |Pankaj Khanikar|পংকজ খনিকৰ|.|.|.|.|. |Saddam Hussain Rahmani|ছাদ্দাম হুছেইন ৰহমানী|৩৫২|.|.|.|. |কেশৱ ফুকন|কেশৱ ফুকন|২|.|.|.|. |Rini Chakravorty Sharma|ৰিনী চক্ৰৱৰ্তী শৰ্মা|১৮|.|.|.|. |মৃগাংক বৰুৱা|মৃগাংক বৰুৱা|.|.|.|.|. |Juliru123|জুলী দত্ত|.|.|.|.|. |Abhisruti Sanjib|অনামিকা বৰা|.|.|.|.|. |প্ৰণামী দত্ত|প্ৰণামী দত্ত|.|.|.|.|. |Askar Ruqaim|আস্কৰ আলী|.|.|.|.|. |পৰিস্মৃতা গগৈ|পৰিস্মৃতা গগৈ|.|.|.|.|. |বিশ্ব ভাগৱতী|বিশ্ব ভাগৱতী|.|.|.|.|. |Utpal91|উৎপল দত্ত|.|.|.|.|. |নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|১০৩|.|১|১০|. |গৌৰিত গগৈ|গৌৰিত গগৈ|.|.|.|.|. |মৌচুমী গগৈ|মৌচুমী গগৈ|.|.|.|.|. |Anamika Borah|অনামিকা বৰা|.|.|.|.|. |ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|.|.|.|.|. }} {{মেণ্টৰশ্বীপৰ খতিয়ান |পাপৰি বৰা|পাপৰি বৰা|১৫৭৩|৯৩৯|.|২|. |কুমুদ ঘোষ|কুমুদ ঘোষ|১২৩৫|১০৭০|.|৪৮|. |Naruna Baruah|নৰুনা বৰুৱা|৭৬০|৫৯২|.|.|. |Himashree Borah|হিমাশ্ৰী বৰা|৭০৫|৪৯৯|.|.|. |দিম্পল দাস|দিম্পল দাস|৫০১|৪২২|.|.|. |Sushmita Lekharu|সুস্মিতা লেখাৰু|৫৫২|০|.|.|. |অঞ্জুমণি শইকীয়া|অঞ্জুমণি শইকীয়া|৪২৫|১৯|.|.|. |Saddam Hussain Rahmani|ছাদ্দাম হুছেইন ৰহমানী|১১৪|৩৫২|.|.|. |Dasdipankar2005|দীপাংকৰ দাস|৩৫২|৪৪|.|.|. |JAKHINI|বিভূতি গগৈ|২২৬|১৯৭|.|.|. |পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন|১১৪|১৬১|.|.|. |Rakesh Modak|ৰাকেশ মোদক|৭৯|২৫৮|.|.|. |নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|৪১|১১৪|.|.|. |Monjyoti Chetia|মনজ্যোতি চেতিয়া|.|.|.|.|. |মৃণাল ঠাকুৰীয়া ১২৩|মৃণাল ঠাকুৰীয়া|.|.|.|.|. |বিপাশা বৰা|বিপাশা বৰা|.|.|.|.|. |অসীম শইকীয়া ( বাপ )|অসীম শইকীয়া|.|.|.|.|. |মিনাক্ষী গগৈ|মিনাক্ষী গগৈ|.|.|.|.|. |গীতাৰ্থী হাজৰিকা|গীতাৰ্থী হাজৰিকা|.|.|.|.|. |নীলিম আকাশ কাশ্যপ|নীলিম আকাশ কাশ্যপ|.|.|.|.|. |পল্লৱ কুমাৰ নাথ|পল্লৱ কুমাৰ নাথ|.|.|.|.|. |ধীমান বৰ্মন|ধীমান বৰ্মন|.|.|.|.|. |ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|শেখৰ মুৰ্মু|.|.|.|.|. |Miss Priyanka Saikia|প্ৰিয়ংকা শইকীয়া|.|.|.|.|. |PabitraTanti|পৱিত্ৰ তাঁতী|.|.|.|.|. |বিবেকানন্দ চৌধুৰী|বিবেকানন্দ চৌধুৰী|.|.|.|.|. |দেৱাশ্ৰী বৰা|দেৱাশ্ৰী বৰা|.|.|.|.|. |তন্দ্ৰালী বৰা|তন্দ্ৰালী বৰা|.|.|.|.|. |সুদীপ্ত গগৈ|সুদীপ্ত গগৈ|.|.|.|.|. |ডিম্পী হাজৰিকা|ডিম্পী হাজৰিকা|.|.|.|.|. |Imshasan|ছালামত হাছান|.|.|.|.|. |জিত দাস|জিত দাস|.|.|.|.|. |Hirak Jyoti Medhi|হীৰক জ্যোতি মেধী|.|.|.|.|. |দীপেন বৰুৱা|দীপেন বৰুৱা|.|.|.|.|. |ৰাজা দত্ত|ৰাজা দত্ত|.|.|.|.|. |জ্যোতি বড়া|জ্যোতি বড়া|.|.|.|.|. |Pankaj Khanikar|পংকজ খনিকৰ|.|.|.|.|. |কেশৱ ফুকন|কেশৱ ফুকন|.|.|.|.|. |Rini Chakravorty Sharma|ৰিনী চক্ৰৱৰ্তী শৰ্মা|.|.|.|.|. |মৃগাংক বৰুৱা|মৃগাংক বৰুৱা|.|.|.|.|. |Juliru123|জুলী দত্ত|.|.|.|.|. |Abhisruti Sanjib|অনামিকা বৰা|.|.|.|.|. |প্ৰণামী দত্ত|প্ৰণামী দত্ত|.|.|.|.|. |Askar Ruqaim|আস্কৰ আলী|.|.|.|.|. |পৰিস্মৃতা গগৈ|পৰিস্মৃতা গগৈ|.|.|.|.|. |বিশ্ব ভাগৱতী|বিশ্ব ভাগৱতী|.|.|.|.|. |Utpal91|উৎপল দত্ত|.|.|.|.|. |গৌৰিত গগৈ|গৌৰিত গগৈ|.|.|.|.|. |মৌচুমী গগৈ|মৌচুমী গগৈ|.|.|.|.|. |Anamika Borah|অনামিকা বৰা|.|.|.|.|. |ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|.|.|.|.|. }} * প্ৰকল্পৰ শেষত অৱদানৰ ভিত্তিত মেণ্টিসকলৰ মাজৰ পৰা তলৰ পদকসমূহ আগবঢ়োৱা হ'ব. ** সকলো প্ৰকল্পৰ মুঠ সৰ্বাধিক সম্পাদনা ** সৰ্বাধিক নতুন প্ৰবন্ধ সৃষ্টি ** শ্ৰেষ্ঠ প্ৰবন্ধ * ইতিমধ্যে সক্ৰিয় যিসকল মেণ্টৰে মেণ্টি হিচাপেও এই প্ৰকল্পত যোগ দিছে, তেওঁলোকৰ অৱদান ওপৰৰ পদকসমূহৰ আওতালৈ অনা নহ'ব। ==ৱিকি মেণ্টৰশ্বিপ আদৰণী সভা, ২০২৪== [[File:Wikimentorship image 1.png|right|400px|thumb|আদৰণী সভাত মেণ্টৰশ্বিপ প্ৰকল্পৰ বিষয়ে ব্যাখ্যা কৰি থকাৰ মুহূৰ্তত প্ৰকল্প-প্ৰবন্ধক জলি ৰুমী বৰা]] [[File:Wikimentorship image 6.png|right|400px|thumb|আদৰণী সভাত কেইগৰাকীমান অংশগ্ৰহণকাৰী]] * '''দিনাংকঃ ২৯-০৯-২০২৪, দেওবাৰ'''<br/> * সময়ঃ নিশা ০৭:০০-৮:৩০ (ভাৰতীয় সময়)<br/> {{gap}}পুৱা ৭:৩০-৯:০০ (কানাডাৰ মাউণ্টেইন সময়)<br/> {{gap}}পুৱা ৮:৩০-১০:০০ (আমেৰিকাৰ কেন্দ্ৰীয় সময়) * মাধ্যমঃ গুগল মীট * লিংকঃ https://meet.google.com/bgv-jhzy-fop * ইথাৰপেডত সাৰাংশ: https://etherpad.wikimedia.org/p/AsWikiMentoringProject2024%2FOct-Dec ===অংশগ্ৰহণকাৰী=== # [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 16:01, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 15:32, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) # <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 15:34, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[User:অজয় দাস|<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>&nbsp;অজয়&nbsp;</b></span>]] [[User Talk:অজয় দাস|^{<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 15:38, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[User:Kuldhar Rabha|<font color="#cc0099">𝒦𝓊𝓁𝒹𝒽𝒶𝓇 ℛ𝒶𝒷𝒽𝒶</font>]] ^{[[User Talk:Kuldhar Rabha|<font color="#6600cc">(𝒯𝒶𝓁𝓀)</font>]]} 15:40, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:দিম্পল দাস|দিম্পল দাস]] ([[সদস্য বাৰ্তা:দিম্পল দাস|বাৰ্তা]]) 15:43, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন]] ([[সদস্য বাৰ্তা:পৱন বৰ্মন|বাৰ্তা]]) 15:45, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Sushmita Lekharu|Sushmita Lekharu]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Sushmita Lekharu|বাৰ্তা]]) 15:53, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Naruna Baruah|Naruna Baruah]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Naruna Baruah|বাৰ্তা]]) 16:00, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:JAKHINI|JAKHINI]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JAKHINI|বাৰ্তা]]) 17:30, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.)[[বিশেষ:বৰঙনিসমূহ/2409:40E6:3C:D1C1:8000:0:0:0|2409:40E6:3C:D1C1:8000:0:0:0]] 16:35, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:প্ৰণামী দত্ত|প্ৰণামী দত্ত]] ([[সদস্য বাৰ্তা:প্ৰণামী দত্ত|বাৰ্তা]]) 16:37, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[বিশেষ:বৰঙনিসমূহ/2409:40E6:3C:D1C1:8000:0:0:0|2409:40E6:3C:D1C1:8000:0:0:0]] 16:41, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:অঞ্জুমণি শইকীয়া|অঞ্জুমণি শইকীয়া]] ([[সদস্য বাৰ্তা:অঞ্জুমণি শইকীয়া|বাৰ্তা]]) 16:48, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:ৰাজা দত্ত|ৰাজা দত্ত]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ৰাজা দত্ত|বাৰ্তা]]) 16:52, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Papori Borah|Papori Borah]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Papori Borah|বাৰ্তা]]) 16:55, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 17:01, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Himashree Borah|Himashree Borah]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Himashree Borah|বাৰ্তা]]) 17:24, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[বিশেষ:বৰঙনিসমূহ/2409:408A:8298:2CEB:0:0:1648:68A5|2409:408A:8298:2CEB:0:0:1648:68A5]] 03:19, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:দীপেন বৰুৱা|দীপেন বৰুৱা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:দীপেন বৰুৱা|বাৰ্তা]]) 07:27, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Miss Priyanka Saikia|Miss Priyanka Saikia]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Miss Priyanka Saikia|বাৰ্তা]]) 03:28, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|বাৰ্তা]]) 03:32, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Parishmita gogoi|Parishmita gogoi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Parishmita gogoi|বাৰ্তা]]) 03:38, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:জ্যোতি বড়া|জ্যোতি বড়া]] ([[সদস্য বাৰ্তা:জ্যোতি বড়া|বাৰ্তা]]) 04:06, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 08:31, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 14:31, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[বিশেষ:বৰঙনিসমূহ/2401:4900:3DC5:3A6:4EA3:C334:F48F:561D|2401:4900:3DC5:3A6:4EA3:C334:F48F:561D]] 07:11, 1 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 08:07, 1 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:গীতাৰ্থী হাজৰিকা|গীতাৰ্থী হাজৰিকা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:গীতাৰ্থী হাজৰিকা|বাৰ্তা]]) 10:16, 1 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[বিশেষ:বৰঙনিসমূহ/2401:4900:3DD7:2F77:BD13:6715:A3E9:4A90|2401:4900:3DD7:2F77:BD13:6715:A3E9:4A90]] 02:31, 2 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে|Geetasree Gogoi Apte]] ([[সদস্য বাৰ্তা:গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে|বাৰ্তা]]) ১০:২৬, ২ অক্টোবৰ ২০২৪ (ইউ.টি.চি.) ===কাৰ্যসূচী=== ০৭:০০- আৰম্ভণি: '''জলি ৰুমী বৰা''', ইথাৰপেডত সাৰাংশ: '''দিব্য দত্ত'''<br/> ০৭:১০- ৱিকি মেণ্টৰশ্বিপ প্ৰকল্পৰ চমু বিৱৰণ: '''জলি ৰুমী বৰা'''<br/> ০৭:২০- ৱিকি মেণ্টৰশ্বিপ প্ৰকল্পৰ সামগ্ৰিক কৰ্মসূচী:'''ঈশানজ্যোতি বৰা''' <br/> ০৭:৩০- ৱিকিৰ কাৰিকৰী দিশসমূহ: '''দিব্য দত্ত'''<br/> ০৭:৪৫- মেণ্টিসকলৰ দুআষাৰ<br/> ০৮:০০- প্ৰশ্নোত্তৰ আৰু অন্তৰংগ আলাপ <br/> ০৮:৩০- সভা ভংগ lowpa9y8jhvkt6o6og69abaqunu0oa4 450891 450890 2024-12-03T19:07:37Z দিব্য দত্ত 9244 /* প্ৰকল্পৰ কাৰ্যকাৰিতা */ 450891 wikitext text/x-wiki {| width="100%" cellpadding="5" cellspacing="3" style="background:#a70000; " | width="60%" style="vertical-align:top; padding: 0; margin:0; " | {| width="100%" cellpadding="5" cellspacing="3" style="background:white; " | width="60%" style="vertical-align:top; padding: 0; margin:0; " | [[File:WikiSanjog logo.png|center|300px]] বিভিন্ন অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া প্ৰকল্পত অৱদান আগবঢ়াবলৈ আগ্ৰহী যিকোনো নতুন ব্যক্তিক সহায় আৰু পথ প্ৰদৰ্শনৰ বাবে অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া সম্প্ৰদায়ৰ উদ্যোগত '''ৱিকিসংযোগ''' নামৰ এই মেণ্টৰশ্বিপ কাৰ্যসূচী আৰম্ভ কৰা হৈছে। এই পদক্ষেপৰ লক্ষ্য হৈছে নতুন অৱদানকাৰীসকলক প্ৰয়োজনীয় পথ প্ৰদৰ্শন, প্ৰশিক্ষণ, আৰু মুক্তভাৱে প্ৰশ্ন সুধিবলৈ আৰু সহায় বিচাৰিবলৈ আদৰণীয় পৰিৱেশ প্ৰদান কৰি উৎসাহিত কৰা। মেটা পৃষ্ঠাত ৱিকিসংযোগ- [https://meta.wikimedia.org/wiki/WikiSanjog-A_Mentorship_Program_by_Assamese_Wikimedia_Community WikiSanjog-A Mentorship Program by Assamese Wikimedia Community] ==উদ্দেশ্য== অসমীয়া ৱিকিৰ বিষয়ে জানিলেও বা এই প্ৰকল্পবোৰত কাম কৰিবলৈ আগ্ৰহী হ'লেও কেনেকৈ আগবাঢ়িব সেইবিষয়ে বহুতে নাজানে। লগতে দৈনন্দিন ব্যস্ততাত এইক্ষেত্ৰত নিজা উদ্যোগ লৈ কিবা এটা কৰিবলৈ সময়-সুবিধা নহয়গৈ। সেয়ে নতুন আৰু আগ্ৰহী সদস্যসকলে প্ৰয়োজন অনুসৰি নিসংকোচে দৰকাৰী কথাবোৰ সুধি-বুজি ল'বলৈ এই মেণ্টৰশ্বিপ কাৰ্যসূচী লোৱা হৈছে। এই আঁচনিৰ অধীনত আগ্ৰহী সক্ৰিয় সদস্যই নতুন সদস্যক দিহা-পৰামৰ্শ আৰু প্ৰয়োজন অনুসৰি প্ৰশিক্ষণ দি ৱিকিত সক্ৰিয় কৰি তোলাৰ চেষ্টা কৰিব। ==সময়সীমা== * মেণ্টি নিৰ্বাচন: ছেপ্টেম্বৰ, ২০২৪ * মেণ্টৰশ্বিপ প্ৰকল্প: ১ অক্টোবৰ - ৩১ ডিচেম্বৰ, ২০২৪ ==প্ৰকল্প প্ৰবন্ধক== * [[সদস্য:Joli Rumi|জলি ৰুমী বৰা]] ==সমন্বয়ক== * [[সদস্য:দিব্য দত্ত|দিব্য দত্ত]] * [[সদস্য:Ishanjyotibora|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ==নিৰ্বাচন== ===মেণ্টৰ=== * মেণ্টৰশ্বিপৰ বাবে আগ্ৰহী সক্ৰিয় সদস্যই যিকোনো ৱিকি প্ৰকল্পতে মেণ্টৰৰূপে অংশ ল'ব পাৰিব। * প্ৰত্যেক মেণ্টৰে তিনিগৰাকীলৈকে নতুন সদস্যক সহায় কৰিবলৈ বাচি ল'ব পাৰে। কোনো মেণ্টৰে তাতোধিক সম্ভাব্য মেণ্টি পালে তেওঁলোকক অন্য মেণ্টৰৰ সৈতে প্ৰশিক্ষণ ল'বলৈ পৰামৰ্শ আগবঢ়াব পাৰে। * মেণ্টৰ হ'বলৈ ৱিকিৰ কোনো বিশেষ প্ৰকল্পত দক্ষতা বা কাৰিকৰী পাৰদৰ্শিতাৰ প্ৰয়োজন নাই। দৰকাৰী সকলো বিষয়তে মেণ্টৰসকলে প্ৰত্যেকে প্ৰত্যেকক সহায় কৰিব। প্ৰয়োজন অনুসাৰে ৱিকিক্লাছৰ আয়োজন কৰি সকলো মেণ্টিক একেলগেও শিকাব পৰা যাব। ===মেণ্টি=== * অসমীয়া ৱিকিত কাম কৰিবলৈ আগ্ৰহী যিকোনো লোকেই মেণ্টিৰূপে অংশ ল'ব পাৰিব। এই প্ৰকল্পত অংশ ল'বলৈ কোনোধৰণৰ শিক্ষাগত অৰ্হতা বা বয়সৰ বাধ্যবাধকতা নাই। মাথোঁ প্ৰয়োজন অসমীয়া ভাষাৰ বাবে স্বেচ্ছাসেৱী হিচাপে কাম কৰাৰ আগ্ৰহ আৰু ইণ্টাৰনেট সংযোগ। * এই প্ৰকল্পত অংশগ্ৰহণৰ বাবে কোনো মাচুলৰ প্ৰয়োজন নাই। * এই প্ৰকল্পৰ বাবে সময় বা ঠাইৰ কোনো বাধ্যবাধকতা নাই। পৃথিৱীৰ যিকোনো ঠাইৰ পৰাই এই প্ৰকল্পত অংশ ল'ব পাৰিব। নিজৰ সময়-সুবিধা অনুযায়ী ৱিকিৰ যিকোনো প্ৰকল্পৰ কাম শিকিব পাৰিব। ==দায়িত্ব== যিহেতু মেণ্টৰ আৰু মেণ্টিৰ সম্পৰ্কই এই প্ৰকল্পৰ সফলতা নিৰ্ণয় কৰিব, সেয়ে মেণ্টৰে মেণ্টি নিৰ্বাচন কৰাৰ আগেয়ে ব্যক্তিগতভাৱে চা-চিনাকি হৈ কথা-বতৰা পাতিবলৈ উৎসাহ জনোৱা হৈছে। সম্ভাব্য মেণ্টিগৰাকী ৱিকিৰ কামত কিয় আগ্ৰহী, কোন প্ৰকল্পত আগ্ৰহী, কিমান সময় দিব পাৰিব বা কেনে সহায়ৰ দৰকাৰ সকলোখিনি জানি লৈহে বাছনি কৰিলে ভাল। ===মেণ্টৰ=== * প্ৰথমেই মেণ্টিৰ পৰা ৱিকিৰ কোন প্ৰকল্পত কাম শিকাৰ আগ্ৰহ আৰু কেনেধৰণৰ সহায়ৰ প্ৰয়োজন সেই বিষয়ে ব্যক্তিগতভাৱে যোগাযোগ কৰি সম্যক ধাৰণা ল'ব। * মেণ্টিৰ আগ্ৰহ অনুযায়ী প্ৰকল্পৰ কাম কাজ শিকাব আৰু সময়ে-সময়ে অগ্ৰগতিৰ খতিয়ান ল'ব। প্ৰয়োজন অনুসাৰে অন্য মেণ্টৰৰ পৰা সহায় লোৱাতো দিহা-পৰামৰ্শ যোগাব। * মেণ্টৰশ্বিপৰ সমগ্ৰ সময়ছোৱাত মেণ্টৰ আৰু মেণ্টি দুয়ো সময়-সুবিধা মিলাই অনলাইন বা অফলাইন নিয়মীয়া যোগাযোগ অব্যাহত ৰাখিব। ===মেণ্টি=== * মেণ্টিয়ে ৱিকিৰ যিকোনো প্ৰকল্পত অৱদানৰ বাবে বাচি ল'ব। মেণ্টৰৰ সৈতে কথা-বতৰা হৈ তিনিমাহত কি শিকিব বিচাৰে আৰু কিমান সময় দিব পাৰিব সেইবিষয়ে এটা পৰিকল্পনা কৰি ল'ব। * মেণ্টিয়ে এই প্ৰকল্পত যোগদান কৰিলে মেণ্টৰশ্বিপৰ সমগ্ৰ সময়ছোৱা (৩১ ডিচেম্বৰ, ২০২৪ লৈ)ত অংশ লোৱাৰ বাবে দায়বদ্ধ থাকিব। এই প্ৰকল্প অসম্পূৰ্ণকৈ এৰি নিদিয়াৰ বাবে সাধ্যানুসৰি চেষ্টা কৰিব। * মেণ্টৰশ্বিপৰ সময়ছোৱাত সুযোগ-সুবিধা মিলাই যথাসম্ভৱ ৱিকিত অৱদান আগবঢ়োৱাৰ চেষ্টা কৰিব। * এই প্ৰকল্পৰ সকলো মেণ্টৰ যিহেতু ৱিকিৰ স্বেচ্ছাসেৱক, তেওঁলোকে দৈনন্দিন ব্যস্ততাৰ মাজতো এই প্ৰকল্পৰ বাবে দিয়া সময় আৰু প্ৰচেষ্টাৰ মূল্য বুজি মেণ্টিসকলে সহায়-সহযোগিতা আগবঢ়াব। ==মেণ্টৰ আৰু মেণ্টিৰ তালিকা== {| class="wikitable" |+ অসমীয়া ৱিকিত মেণ্টৰশ্বিপ |- ! ক্ৰমিক নং!! মেণ্টৰ!! মেণ্টি!! মেণ্টিৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা |- |১|| [[সদস্য:দিব্য দত্ত|দিব্য দত্ত]] || [[সদস্য:Malabika Bhattarcharyya|মালবিকা ভট্টাচাৰ্য্য]]<br/>[[সদস্য:Himashree Borah|হিমাশ্ৰী বৰা]]<br/>[[সদস্য:Monjyoti Chetia|মনজ্যোতি চেতিয়া]] ||-<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Himashree%20Borah হিমাশ্ৰী বৰাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Monjyoti%20Chetia মনজ্যোতি চেতিয়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |২|| [[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য কুমাৰ দাস]] || [[সদস্য:Pranamikaadhikary|প্ৰণামিকা অধিকাৰী]]<br/>[[সদস্য:মৃণাল ঠাকুৰীয়া ১২৩|মৃণাল ঠাকুৰীয়া]]<br/>[[সদস্য:বিপাশা বৰা|বিপাশা বৰা]]||-<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AE%E0%A7%83%E0%A6%A3%E0%A6%BE%E0%A6%B2%20%E0%A6%A0%E0%A6%BE%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A7%B0%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%20%E0%A7%A7%E0%A7%A8%E0%A7%A9 মৃণাল ঠাকুৰীয়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%B6%E0%A6%BE%20%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A6%BE বিপাশা বৰাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |৩|| [[সদস্য:Joli Rumi|জলি ৰুমী বৰা]] || [[সদস্য:গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে|গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে]]<br> [[সদস্য:অঞ্জুমণি শইকীয়া|অঞ্জুমণি শইকীয়া]]<br> [[সদস্য:পাপৰি বৰা|পাপৰি বৰা]]|| - <br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%85%E0%A6%9E%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A7%81%E0%A6%AE%E0%A6%A3%E0%A6%BF%20%E0%A6%B6%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE অঞ্জুমণি শইকীয়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] <br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%AA%E0%A7%B0%E0%A6%BF%20%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A6%BE পাপৰি বৰাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |৪|| [[সদস্য:Pranamikaadhikary|প্ৰণামিকা অধিকাৰী]] || [[সদস্য:কুমুদ ঘোষ|কুমুদ ঘোষ]]<br>[[সদস্য:অসীম শইকীয়া ( বাপ )|অসীম শইকীয়া]]<br>[[সদস্য:মিনাক্ষী গগৈ|মিনাক্ষী গগৈ]]<br>[[সদস্য:গীতাৰ্থী হাজৰিকা|গীতাৰ্থী হাজৰিকা]]<br>[[সদস্য:দিম্পল দাস|দিম্পল দাস]]<br>[[সদস্য:নীলিম আকাশ কাশ্যপ|নীলিম আকাশ কাশ্যপ]]||[https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A6%AE%E0%A7%81%E0%A6%A6%20%E0%A6%98%E0%A7%8B%E0%A6%B7 কুমুদ ঘোষৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%85%E0%A6%B8%E0%A7%80%E0%A6%AE%20%E0%A6%B6%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%20(%20%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%AA%20) অসীম শইকীয়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%97%E0%A7%80%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A7%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A5%E0%A7%80%20%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A7%B0%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE গীতাৰ্থী হাজৰিকাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%A6%E0%A6%BF%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AA%E0%A6%B2%20%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%B8 দিম্পল দাসৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> - |- |৫|| [[সদস্য:Nayan j Nath|নয়ন জ্যোতি নাথ]] || [[সদস্য:পল্লৱ কুমাৰ নাথ|পল্লৱ কুমাৰ নাথ]]<br>[[সদস্য:Rakesh Modak|ৰাকেশ মোদক]]<br>[[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|ৰুমী বৰা]]<br>[[সদস্য:ধীমান বৰ্মন|ধীমান বৰ্মন]]<br>[[সদস্য:ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|শেখৰ মুৰ্মু]]<br>[[সদস্য:Miss Priyanka Saikia|প্ৰিয়ংকা শইকীয়া]]|| [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AA%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A7%B1%20%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A7%B0%20%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%A5 পল্লৱ কুমাৰ নাথৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Rakesh%20Modak ৰাকেশ মোদকৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> -<br> -<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Miss%20Priyanka%20Saikia প্ৰিয়ংকা শইকীয়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |৬|| [[সদস্য:Babulbaishya|বাবুল বৈশ্য]] || [[সদস্য:Jyoti Chiring|জ্যোতি চিৰিং]]<br>[[সদস্য:Dasdipankar2005|দীপাংকৰ দাস]]||-<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Dasdipankar2005 দীপাংকৰ দাসৰ সম্পাদনা সংখ্যা] |- |৭|| [[সদস্য:Ishanjyotibora|ঈশান জ্যোতি বৰা]] || [[সদস্য:JAKHINI|বিভূতি গগৈ]] </br>[[সদস্য:PabitraTanti|পৱিত্ৰ তাঁতী]]</br>[[সদস্য:বিবেকানন্দ চৌধুৰী|বিবেকানন্দ চৌধুৰী]]</br>[[সদস্য:দেৱাশ্ৰী বৰা|দেৱাশ্ৰী বৰা]]</br>[[সদস্য:তন্দ্ৰালী বৰা|তন্দ্ৰালী বৰা]]||[https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/JAKHINI বিভূতি গগৈৰ সম্পাদনা সংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/PabitraTanti পৱিত্ৰ তাঁতীৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] <br> -<br> -<br> |- |৮|| [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|ৰুমী বৰা]] || [[সদস্য:Naruna Baruah|নৰুনা বৰুৱা]] <br>[[সদস্য:Sushmita Lekharu|সুস্মিতা লেখাৰু]]||[https://xtools.wmcloud.org/ec/as.wikipedia.org/Naruna%20Baruah নৰুনা বৰুৱাৰ সম্পাদনা সংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Sushmita%20Lekharu সুস্মিতা লেখাৰুৰ সম্পাদনা সংখ্যা] |- |৯|| [[সদস্য:AjayDas|অজয় দাস]] || [[সদস্য:সুদীপ্ত গগৈ|সুদীপ্ত গগৈ]]<br> [[সদস্য:পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন]]<br> [[সদস্য:ডিম্পী হাজৰিকা|ডিম্পী হাজৰিকা]]<br>[[সদস্য:Imshasan|ছালামত হাছান]]<br>[[সদস্য:জিত দাস|জিত দাস]]||-<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AA%E0%A7%B1%E0%A6%A8%20%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE%E0%A6%A8 পৱন বৰ্মনৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Imshasan ছালামত হাছানৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%9C%E0%A6%BF%E0%A6%A4%20%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%B8 জিত দাসৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- | ১০|| [[সদস্য:Kuldhar Rabha|কুলধৰ ৰাভা]] || [[User:Hirak Jyoti Medhi|হীৰক জ্যোতি মেধী]]||[https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Hirak%20Jyoti%20Medhi হীৰক জ্যোতি মেধীৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |১১|| [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] || [[সদস্য:দীপেন বৰুৱা|দীপেন বৰুৱা]] <br> [[ৰাজা দত্ত|ৰাজা দত্ত]] <br> [[সদস্য:JonaliB|জোনালী বৰুৱা]] <br>[[সদস্য:জ্যোতি বড়া|জ্যোতি বড়া]]<br>[[user:Pankaj Khanikar|পংকজ খনিকৰ]]||[https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs//দীপেন%20বৰুৱা দীপেন বৰুৱাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> -<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/জ্যোতি%20বড়া জ্যোতি বড়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Pankaj%20Khanikar পংকজ খনিকৰৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |১২|| [[সদস্য:JonaliB|জোনালী বৰুৱা]] || [[সদস্য:Saddam Hussain Rahmani|ছাদ্দাম হুছেইন ৰহমানী]] <br> [[সদস্য:কেশৱ ফুকন|কেশৱ ফুকন]] <br>[[সদস্য:Rini Chakravorty Sharma|ৰিনী চক্ৰৱৰ্তী শৰ্মা]]<br> [[মৃগাংক বৰুৱা]]||[https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Saddam%20Hussain%20Rahmani ছাদ্দাম হুছেইন ৰহমানীৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/কেশৱ%20ফুকন কেশৱ ফুকনৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Rini%20Chakravorty%20Sharma ৰিনী চক্ৰৱৰ্তী শৰ্মাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> - |- |১৩|| [[সদস্য:গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে|গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে]] || [[সদস্য:Juliru123 |জুলী দত্ত ]]<br>[[সদস্য:Abhisruti Sanjib |অনামিকা বৰা]]<br>[[সদস্য:প্ৰণামী দত্ত |প়্ৰণামী দত্ত]]||-<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A7%B0%E0%A6%A3%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A7%80%20%E0%A6%A6%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%A4 প়্ৰণামী দত্তৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |১৪|| [[সদস্য:BhuyanBhaskar|ভাস্কৰ ভূঞা]] || [[সদস্য:Askar Ruqaim|আস্কৰ আলী]]<br>[[পৰিস্মৃতা গগৈ]]<br> [[বিশ্ব ভাগৱতী]]<br> [[উৎপল দত্ত]] <br> [[নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা]] || [https://xtools.wmcloud.org/ec/as.wikipedia.org/Askar%20Ruqaim আস্কৰ আলীৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> -<br> -<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%A8%20%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%B0%20%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%A8%E0%A6%9B%E0%A7%8B%E0%A7%B1%E0%A6%BE নিপন নিয়ৰ শেনছোৱাৰ সম্পাদনা সংখ্যা] |- | ১৫||[[সদস্য:যদুমণি গগৈ|যদুমণি গগৈ]] || [[সদস্য: গৌৰিত গগৈ|গৌৰিত গগৈ]]<br>[[সদস্য:মৌচুমী গগৈ|মৌচুমী গগৈ]]||২ |- |১৬|| [[সদস্য:ৰাজেন দাস|ৰাজেন দাস]] || [[সদস্য:Anamika Borah|অনামিকা বৰা]]||১ |- |১৭|| [[সদস্য:Ram Kinkor Mahanta|ৰাম কিংকৰ মহন্ত]] || [[সদস্য:ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী]]<br>[[সদস্য:Rupamgogoi1|ৰূপম গগৈ]]||২ |- |১৮ || [[সদস্য:Saurabhsaha|সৌৰভ সাহা]] || || |- ||| || সৰ্বমুঠ মেণ্টি || ৫৮ |} ==মূল কৰ্মসূচী== * প্ৰকল্পৰ আৰম্ভণিতে এখন ৱিকিসভা আহবান কৰি সকলো নতুন সদস্যৰ আদৰণি জনাই এই প্ৰকল্পৰ এক সামগ্ৰিক ধাৰণা দিয়া হ'ব। '''সভাৰ প্ৰস্তাৱিত তাৰিখ: ২৯ ছেপ্টেম্বৰ, ২০২৪''' * প্ৰকল্পৰ সামৰণিত মেণ্টৰ আৰু মেণ্টি দুয়োৰে অৱদানৰ স্বীকৃতি আৰু সক্ৰিয়তা অব্যাহত ৰখাৰ পৰিকল্পনা আদি সামৰি এখন ৱিকিসভা অনুষ্ঠিত কৰা হ'ব। '''সভাৰ প্ৰস্তাৱিত তাৰিখ: জানুৱাৰী, ২০২৫''' * মেণ্টৰশ্বিপৰ সমগ্ৰ সময়ছোৱাত প্ৰতিগৰাকী মেণ্টৰে নতুন সদস্যসকলৰ সৈতে কমেওে প্ৰতিমাহ এবাৰকৈ হ'লেও অনলাইন বা অফলাইন লগ হৈ ৱিকিত কাম কৰিবলৈ সহায়-দিহা-পৰামৰ্শ আগবঢ়াব। === বিস্তৃত কৰ্মসূচী=== বন্ধনীৰ ভিতৰত দিয়া দিনবোৰৰ দ্বাৰা 'অতিকমেও' বুজোৱা হৈছে। (১) সদস্য বাছনি (২) ৱিকিমিডিয়াৰ প্ৰকল্পসমূহৰ আভাস ; প্ৰথম পৰ্যায়: * ৱিকিপিডিয়াৰ বিস্তৃত পৰিচয় * ৱিকিপিডিয়াত সদস্যৰ পৃষ্ঠা সৃষ্টি, সাধাৰণ সম্পাদনা, নতুন প্ৰবন্ধ সৃষ্টি, ইত্যাদি * ৱিকিপিডিয়াত ফটো সংযোজন ; দ্বিতীয় পৰ্যায়: * আন ৱিকিপিডিয়াৰ প্ৰবন্ধৰ সংশোধন, শ্ৰেণীকৰণ * ইংৰাজী ৱিকিপিডিয়াৰ পৰিচয় * ইংৰাজী ৱিকিপিডিয়াৰ পৰা প্ৰবন্ধ অনুবাদ আৰু অনুবাদৰ ভিন্ন কৌশল/পদ্ধতি ; প্ৰথম পৰ্যায়: (৩) ৱিকিউৎসৰ বিস্তৃত পৰিচয় * মুদ্ৰণ সংশোধন, বৈধকৰণ, ; দ্বিতীয় পৰ্যায়: * সূচী তৈয়াৰ, পেইজ ইনডেস্কিং, মূল নামপৃষ্ঠাত প্ৰকাশ * কপিৰাইট, অটিআৰএছ * কিতাপ আপলোডৰ এটা আভাস * অভাৰফ্লোট, ক্ৰপ টুলৰ পৰিচয় (৪) ৱিকিকমন্সৰ পৰিচয় ; প্ৰথম পৰ্যায়: * ফটো আপলোড * নিজে আপলোড কৰা ফটো ৱিকিপ্ৰকল্পত সংযোজন (৫) ৱিকিউদ্ধৃতিৰ পৰিচয় ; প্ৰথম পৰ্যায়: * পৃষ্ঠা সৃষ্টি * অনূদিত উদ্ধৃতিৰে পৃষ্ঠা * অইন পৃষ্ঠাৰ সংশোধন, শ্ৰেণীকৰণ ; দ্বিতীয় পৰ্যায়: (৬) ৱিকিডাটাৰ পৰিচয় * ৱিকিডাটাত সম্পাদনা * ৱিকিডাটাৰ লগত ৱিকিপৃষ্ঠাৰ সংযুক্তকৰণ<br> (৭) ৱিকিমিডিয়াৰ বিভিন্ন প্ৰতিযোগিতাৰ পৰিচয় আৰু পৰৱৰ্তী প্ৰতিযোগিতাত অংশগ্ৰহণৰ নিশ্চিততা-২ দিন<br> (৮) ৱিকিমিডিয়াত নিজৰ পৰিসংখ্যা, সদস্য পৃষ্ঠা, গোলকীয় অৱদান আদি নিৰীক্ষণ -২ দিন<br> (৯) ৱিকিপত্ৰিকাৰ পৰিচয়-১ দিন<br> (১০) সতীৰ্থ ৱিকিমিডিয়ানক পদক, ধন্যবাদ প্ৰদান-১ দিন<br> (১১) ৱিকিপিডিয়াৰ ছছিয়েল মিডিয়াত গতিবিধি নিৰীক্ষণ-২ দিন<br> (১২) ৱিকিপিডিয়াৰ অৱদানসমূহ ছছিয়েল মিডিয়াত সময়বিশেষে প্ৰচাৰ, লিংক শ্বেয়াৰ ইত্যাদি-১ দিন<br> (১৩) ইণ্টাৰনেট আৰ্কাইভৰ পৰিচয়-২ দিন<br> (১৪) পুৰণি কিতাপৰ খবৰ-বাতৰি সংগ্ৰহ আৰু তেনে এখন কিতাপ ৱিকিকমন্সত আপলোড কৰি ৱিকিউৎসত সূচী তৈয়াৰ-১ দিন<br> (১৫) অসমীয়া ৱিকিমিডিয়াৰ বিভিন্ন সন্মিলন, অংশগ্ৰহণ, কৰ্মশালাৰ পৰিচয়-১ দিন<br> (১৬) ৰাষ্ট্ৰীয় আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ ৱিকিসন্মিলন, কৰ্মশালা আদিৰ পৰিচয়-১‌ দিন<br> (১৭) ৱিকিসভাত অংশগ্ৰহণ নিশ্চিতকৰণ আৰু পৰৱৰ্তী ৱিকিসভাত সক্ৰিয়তা বৃদ্ধিৰ বাবে এটা দায়িত্ব অৰ্পণ-১ দিন<br> (১৮) আহৰণ কৰা জ্ঞানেৰে ৱিকিপত্ৰিকাত অভিজ্ঞতা বৰ্ণনা আৰু চচিয়েল মিডিয়াত 'মনৰ কথা' শ্বেয়াৰ<br> (১৯) আগ্ৰহী নতুন সদস্যক ৱিকিমিডিয়াৰ বিষয়ে অৱগত কৰা আৰু অতি কমেও এজন সদস্যক ৱিকিমিডিয়াৰ লগত সংযুক্ত কৰি আৰ্জিত জ্ঞানখিনি ভগাই লোৱা। ==প্ৰকল্পৰ কাৰ্যকাৰিতা== * এই প্ৰকল্পৰ কাৰ্যকাৰিতা বিচাৰ কৰাৰ বাবে প্ৰকল্পৰ শেষ (৩১ ডিচেম্বৰ, ২০২৪)ত সকলো মেণ্টিৰ বিভিন্ন প্ৰকল্পত সম্পাদনা সংখ্যা পৰীক্ষা কৰা হ'ব। তাৰোপৰি প্ৰতিমাহৰ শেষত এই তালিকাখনত চকু ফুৰাই সমন্বয়কসকলে অগ্ৰগতিৰ বুজ ল'ব আৰু কিবা বাধা বা সমস্যা দেখা দিলে মেণ্টৰ বা মেণ্টি উভয়ক প্ৰয়োজন অনুসাৰে সহায় কৰিব। {{Hidden|অক্টোবৰ মাহৰ অভিলেখ| {{মেণ্টৰশ্বীপৰ অভিলেখ|মাহ=অক্টোবৰ |Malabika Bhattarcharyya|মালবিকা ভট্টাচাৰ্য্য|.|.|.|.|. |Himashree Borah|হিমাশ্ৰী বৰা|৯|৬৬৮|২৫|৩|. |Monjyoti Chetia|মনজ্যোতি চেতিয়া|২|৬|.|.|. |মৃণাল ঠাকুৰীয়া ১২৩|মৃণাল ঠাকুৰীয়া|.|.|.|.|. |বিপাশা বৰা|বিপাশা বৰা|২|.|.|.|. |অঞ্জুমণি শইকীয়া|অঞ্জুমণি শইকীয়া|৬০|৩৫৮|১|৬|. |পাপৰি বৰা|পাপৰি বৰা|১৩|৬|২২৪|১৩৩০|. |কুমুদ ঘোষ|কুমুদ ঘোষ|১০৯৫|.|৪৩|৮৮|৯ |অসীম শইকীয়া ( বাপ )|অসীম শইকীয়া|১|২০|.|.|. |মিনাক্ষী গগৈ|মিনাক্ষী গগৈ|.|.|.|.|. |গীতাৰ্থী হাজৰিকা|গীতাৰ্থী হাজৰিকা|২৪|.|.|.|. |দিম্পল দাস|দিম্পল দাস|৪৭১|.|২০|.|১০ |নীলিম আকাশ কাশ্যপ|নীলিম আকাশ কাশ্যপ|.|.|.|.|. |পল্লৱ কুমাৰ নাথ|পল্লৱ কুমাৰ নাথ|২১|.|.|১৮|. |Rakesh Modak|ৰাকেশ মোদক|৭৯|.|.|.|. |ধীমান বৰ্মন|ধীমান বৰ্মন|.|.|.|.|. |ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|শেখৰ মুৰ্মু|৩|.|.|২৭|. |Miss Priyanka Saikia|প্ৰিয়ংকা শইকীয়া|৩|.|.|.|. |Dasdipankar2005|দীপাংকৰ দাস|১৩৪|.|.|.|২১৮ |JAKHINI|বিভূতি গগৈ|২২৩|.|.|.|৬ |PabitraTanti|পৱিত্ৰ তাঁতী|২|.|.|.|. |বিবেকানন্দ চৌধুৰী|বিবেকানন্দ চৌধুৰী|.|.|.|.|. |দেৱাশ্ৰী বৰা|দেৱাশ্ৰী বৰা|.|.|.|.|. |তন্দ্ৰালী বৰা|তন্দ্ৰালী বৰা|.|.|.|.|. |Naruna Baruah|নৰুনা বৰুৱা|৬৯৫|.|১৭|২৬|২২ |Sushmita Lekharu|সুস্মিতা লেখাৰু|১|৫০৪|৩৬|১১|. |সুদীপ্ত গগৈ|সুদীপ্ত গগৈ|১|.|.|.|. |পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন|৩৬|.|.|৭৮|. |ডিম্পী হাজৰিকা|ডিম্পী হাজৰিকা|১|.|.|.|. |Imshasan|ছালামত হাছান|৭|.|.|২|. |জিত দাস|জিত দাস|৩|.|.|২|. |Hirak Jyoti Medhi|হীৰক জ্যোতি মেধী|.|.|.|৩|. |দীপেন বৰুৱা|দীপেন বৰুৱা|১০|.|.|.|. |ৰাজা দত্ত|ৰাজা দত্ত|২|.|.|.|. |জ্যোতি বড়া|জ্যোতি বড়া|২২|.|.|.|. |Pankaj Khanikar|পংকজ খনিকৰ|৩১|.|.|.|. |Saddam Hussain Rahmani|ছাদ্দাম হুছেইন ৰহমানী|৯৮|.|.|১৬|. |কেশৱ ফুকন|কেশৱ ফুকন|৮|.|.|.|. |Rini Chakravorty Sharma|ৰিনী চক্ৰৱৰ্তী শৰ্মা|৬|.|.|.|. |মৃগাংক বৰুৱা|মৃগাংক বৰুৱা|.|.|.|.|. |Juliru123|জুলী দত্ত|২|.|.|.|. |Abhisruti Sanjib|অনামিকা বৰা|১|.|.|.|. |প্ৰণামী দত্ত|প্ৰণামী দত্ত|২১|.|.|৬|. |Askar Ruqaim|আস্কৰ আলী|.|.|.|.|. |পৰিস্মৃতা গগৈ|পৰিস্মৃতা গগৈ|.|.|.|.|. |বিশ্ব ভাগৱতী|বিশ্ব ভাগৱতী|.|.|.|.|. |Utpal91|উৎপল দত্ত|১|.|.|১৮|. |নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|৩৭|.|.|৪|. |গৌৰিত গগৈ|গৌৰিত গগৈ|.|.|.|.|. |মৌচুমী গগৈ|মৌচুমী গগৈ|১|.|.|১৮|. |Anamika Borah|অনামিকা বৰা|.|.|.|.|. |ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|২|.|.|.|. }} }} {{মেণ্টৰশ্বীপৰ অভিলেখ|মাহ=নৱেম্বৰ |Malabika Bhattarcharyya|মালবিকা ভট্টাচাৰ্য্য|.|.|.|.|. |Himashree Borah|হিমাশ্ৰী বৰা|২|৪৯২|৫|.|. |Monjyoti Chetia|মনজ্যোতি চেতিয়া|.|.|.|.|. |মৃণাল ঠাকুৰীয়া ১২৩|মৃণাল ঠাকুৰীয়া|.|.|.|.|. |বিপাশা বৰা|বিপাশা বৰা|.|.|.|.|. |অঞ্জুমণি শইকীয়া|অঞ্জুমণি শইকীয়া|১৯|.|.|.|. |পাপৰি বৰা|পাপৰি বৰা|১২৭|.|৫|৮০৭|. |কুমুদ ঘোষ|কুমুদ ঘোষ|৮৯৬|৬৮|.|৭৭|২৯ |অসীম শইকীয়া ( বাপ )|অসীম শইকীয়া|.|.|.|.|. |মিনাক্ষী গগৈ|মিনাক্ষী গগৈ|.|.|.|.|. |গীতাৰ্থী হাজৰিকা|গীতাৰ্থী হাজৰিকা|.|.|.|.|. |দিম্পল দাস|দিম্পল দাস|৪১১|.|.|.|১১ |নীলিম আকাশ কাশ্যপ|নীলিম আকাশ কাশ্যপ|.|.|.|.|. |পল্লৱ কুমাৰ নাথ|পল্লৱ কুমাৰ নাথ|.|.|.|.|. |Rakesh Modak|ৰাকেশ মোদক|২৪২|.|.|.|১৬ |ধীমান বৰ্মন|ধীমান বৰ্মন|.|.|.|.|. |ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|শেখৰ মুৰ্মু|.|.|.|.|. |Miss Priyanka Saikia|প্ৰিয়ংকা শইকীয়া|.|.|.|.|. |Dasdipankar2005|দীপাংকৰ দাস|৪৪|.|.|.|. |JAKHINI|বিভূতি গগৈ|১৪৩|১৭|৩৩|.|৪ |PabitraTanti|পৱিত্ৰ তাঁতী|.|.|.|.|. |বিবেকানন্দ চৌধুৰী|বিবেকানন্দ চৌধুৰী|.|.|.|.|. |দেৱাশ্ৰী বৰা|দেৱাশ্ৰী বৰা|.|.|.|.|. |তন্দ্ৰালী বৰা|তন্দ্ৰালী বৰা|.|.|.|.|. |Naruna Baruah|নৰুনা বৰুৱা|৫৪৭|.|.|৩৩|১২ |Sushmita Lekharu|সুস্মিতা লেখাৰু|.|.|.|.|. |সুদীপ্ত গগৈ|সুদীপ্ত গগৈ|.|.|.|.|. |পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন|১২০|.|.|৪১|. |ডিম্পী হাজৰিকা|ডিম্পী হাজৰিকা|.|.|.|.|. |Imshasan|ছালামত হাছান|২|.|.|.|. |জিত দাস|জিত দাস|.|.|.|.|. |Hirak Jyoti Medhi|হীৰক জ্যোতি মেধী|.|.|.|.|. |দীপেন বৰুৱা|দীপেন বৰুৱা|৪|.|.|.|. |ৰাজা দত্ত|ৰাজা দত্ত|.|.|.|.|. |জ্যোতি বড়া|জ্যোতি বড়া|.|.|.|.|. |Pankaj Khanikar|পংকজ খনিকৰ|.|.|.|.|. |Saddam Hussain Rahmani|ছাদ্দাম হুছেইন ৰহমানী|৩৫২|.|.|.|. |কেশৱ ফুকন|কেশৱ ফুকন|২|.|.|.|. |Rini Chakravorty Sharma|ৰিনী চক্ৰৱৰ্তী শৰ্মা|১৮|.|.|.|. |মৃগাংক বৰুৱা|মৃগাংক বৰুৱা|.|.|.|.|. |Juliru123|জুলী দত্ত|.|.|.|.|. |Abhisruti Sanjib|অনামিকা বৰা|.|.|.|.|. |প্ৰণামী দত্ত|প্ৰণামী দত্ত|.|.|.|.|. |Askar Ruqaim|আস্কৰ আলী|.|.|.|.|. |পৰিস্মৃতা গগৈ|পৰিস্মৃতা গগৈ|.|.|.|.|. |বিশ্ব ভাগৱতী|বিশ্ব ভাগৱতী|.|.|.|.|. |Utpal91|উৎপল দত্ত|.|.|.|.|. |নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|১০৩|.|১|১০|. |গৌৰিত গগৈ|গৌৰিত গগৈ|.|.|.|.|. |মৌচুমী গগৈ|মৌচুমী গগৈ|.|.|.|.|. |Anamika Borah|অনামিকা বৰা|.|.|.|.|. |ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|.|.|.|.|. }} {{মেণ্টৰশ্বীপৰ খতিয়ান |পাপৰি বৰা|পাপৰি বৰা|১৫৭৩|৯৩৯|.|২|. |কুমুদ ঘোষ|কুমুদ ঘোষ|১২৩৫|১০৭০|.|৪৮|. |Naruna Baruah|নৰুনা বৰুৱা|৭৬০|৫৯২|.|৩৮|. |Himashree Borah|হিমাশ্ৰী বৰা|৭০৫|৪৯৯|.|০|. |দিম্পল দাস|দিম্পল দাস|৫০১|৪২২|.|২৪|. |Sushmita Lekharu|সুস্মিতা লেখাৰু|৫৫২|০|.|.|. |অঞ্জুমণি শইকীয়া|অঞ্জুমণি শইকীয়া|৪২৫|১৯|.|.|. |Saddam Hussain Rahmani|ছাদ্দাম হুছেইন ৰহমানী|১১৪|৩৫২|.|.|. |Dasdipankar2005|দীপাংকৰ দাস|৩৫২|৪৪|.|.|. |JAKHINI|বিভূতি গগৈ|২২৬|১৯৭|.|.|. |পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন|১১৪|১৬১|.|.|. |Rakesh Modak|ৰাকেশ মোদক|৭৯|২৫৮|.|.|. |নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|৪১|১১৪|.|.|. |Monjyoti Chetia|মনজ্যোতি চেতিয়া|.|.|.|.|. |মৃণাল ঠাকুৰীয়া ১২৩|মৃণাল ঠাকুৰীয়া|.|.|.|.|. |বিপাশা বৰা|বিপাশা বৰা|.|.|.|.|. |অসীম শইকীয়া ( বাপ )|অসীম শইকীয়া|.|.|.|.|. |মিনাক্ষী গগৈ|মিনাক্ষী গগৈ|.|.|.|.|. |গীতাৰ্থী হাজৰিকা|গীতাৰ্থী হাজৰিকা|.|.|.|.|. |নীলিম আকাশ কাশ্যপ|নীলিম আকাশ কাশ্যপ|.|.|.|.|. |পল্লৱ কুমাৰ নাথ|পল্লৱ কুমাৰ নাথ|.|.|.|.|. |ধীমান বৰ্মন|ধীমান বৰ্মন|.|.|.|.|. |ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|শেখৰ মুৰ্মু|.|.|.|.|. |Miss Priyanka Saikia|প্ৰিয়ংকা শইকীয়া|.|.|.|.|. |PabitraTanti|পৱিত্ৰ তাঁতী|.|.|.|.|. |বিবেকানন্দ চৌধুৰী|বিবেকানন্দ চৌধুৰী|.|.|.|.|. |দেৱাশ্ৰী বৰা|দেৱাশ্ৰী বৰা|.|.|.|.|. |তন্দ্ৰালী বৰা|তন্দ্ৰালী বৰা|.|.|.|.|. |সুদীপ্ত গগৈ|সুদীপ্ত গগৈ|.|.|.|.|. |ডিম্পী হাজৰিকা|ডিম্পী হাজৰিকা|.|.|.|.|. |Imshasan|ছালামত হাছান|.|.|.|.|. |জিত দাস|জিত দাস|.|.|.|.|. |Hirak Jyoti Medhi|হীৰক জ্যোতি মেধী|.|.|.|.|. |দীপেন বৰুৱা|দীপেন বৰুৱা|.|.|.|.|. |ৰাজা দত্ত|ৰাজা দত্ত|.|.|.|.|. |জ্যোতি বড়া|জ্যোতি বড়া|.|.|.|.|. |Pankaj Khanikar|পংকজ খনিকৰ|.|.|.|.|. |কেশৱ ফুকন|কেশৱ ফুকন|.|.|.|.|. |Rini Chakravorty Sharma|ৰিনী চক্ৰৱৰ্তী শৰ্মা|.|.|.|.|. |মৃগাংক বৰুৱা|মৃগাংক বৰুৱা|.|.|.|.|. |Juliru123|জুলী দত্ত|.|.|.|.|. |Abhisruti Sanjib|অনামিকা বৰা|.|.|.|.|. |প্ৰণামী দত্ত|প্ৰণামী দত্ত|.|.|.|.|. |Askar Ruqaim|আস্কৰ আলী|.|.|.|.|. |পৰিস্মৃতা গগৈ|পৰিস্মৃতা গগৈ|.|.|.|.|. |বিশ্ব ভাগৱতী|বিশ্ব ভাগৱতী|.|.|.|.|. |Utpal91|উৎপল দত্ত|.|.|.|.|. |গৌৰিত গগৈ|গৌৰিত গগৈ|.|.|.|.|. |মৌচুমী গগৈ|মৌচুমী গগৈ|.|.|.|.|. |Anamika Borah|অনামিকা বৰা|.|.|.|.|. |ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|.|.|.|.|. }} * প্ৰকল্পৰ শেষত অৱদানৰ ভিত্তিত মেণ্টিসকলৰ মাজৰ পৰা তলৰ পদকসমূহ আগবঢ়োৱা হ'ব. ** সকলো প্ৰকল্পৰ মুঠ সৰ্বাধিক সম্পাদনা ** সৰ্বাধিক নতুন প্ৰবন্ধ সৃষ্টি ** শ্ৰেষ্ঠ প্ৰবন্ধ * ইতিমধ্যে সক্ৰিয় যিসকল মেণ্টৰে মেণ্টি হিচাপেও এই প্ৰকল্পত যোগ দিছে, তেওঁলোকৰ অৱদান ওপৰৰ পদকসমূহৰ আওতালৈ অনা নহ'ব। ==ৱিকি মেণ্টৰশ্বিপ আদৰণী সভা, ২০২৪== [[File:Wikimentorship image 1.png|right|400px|thumb|আদৰণী সভাত মেণ্টৰশ্বিপ প্ৰকল্পৰ বিষয়ে ব্যাখ্যা কৰি থকাৰ মুহূৰ্তত প্ৰকল্প-প্ৰবন্ধক জলি ৰুমী বৰা]] [[File:Wikimentorship image 6.png|right|400px|thumb|আদৰণী সভাত কেইগৰাকীমান অংশগ্ৰহণকাৰী]] * '''দিনাংকঃ ২৯-০৯-২০২৪, দেওবাৰ'''<br/> * সময়ঃ নিশা ০৭:০০-৮:৩০ (ভাৰতীয় সময়)<br/> {{gap}}পুৱা ৭:৩০-৯:০০ (কানাডাৰ মাউণ্টেইন সময়)<br/> {{gap}}পুৱা ৮:৩০-১০:০০ (আমেৰিকাৰ কেন্দ্ৰীয় সময়) * মাধ্যমঃ গুগল মীট * লিংকঃ https://meet.google.com/bgv-jhzy-fop * ইথাৰপেডত সাৰাংশ: https://etherpad.wikimedia.org/p/AsWikiMentoringProject2024%2FOct-Dec ===অংশগ্ৰহণকাৰী=== # [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 16:01, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 15:32, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) # <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 15:34, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[User:অজয় দাস|<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>&nbsp;অজয়&nbsp;</b></span>]] [[User Talk:অজয় দাস|^{<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 15:38, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[User:Kuldhar Rabha|<font color="#cc0099">𝒦𝓊𝓁𝒹𝒽𝒶𝓇 ℛ𝒶𝒷𝒽𝒶</font>]] ^{[[User Talk:Kuldhar Rabha|<font color="#6600cc">(𝒯𝒶𝓁𝓀)</font>]]} 15:40, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:দিম্পল দাস|দিম্পল দাস]] ([[সদস্য বাৰ্তা:দিম্পল দাস|বাৰ্তা]]) 15:43, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন]] ([[সদস্য বাৰ্তা:পৱন বৰ্মন|বাৰ্তা]]) 15:45, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Sushmita Lekharu|Sushmita Lekharu]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Sushmita Lekharu|বাৰ্তা]]) 15:53, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Naruna Baruah|Naruna Baruah]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Naruna Baruah|বাৰ্তা]]) 16:00, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:JAKHINI|JAKHINI]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JAKHINI|বাৰ্তা]]) 17:30, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.)[[বিশেষ:বৰঙনিসমূহ/2409:40E6:3C:D1C1:8000:0:0:0|2409:40E6:3C:D1C1:8000:0:0:0]] 16:35, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:প্ৰণামী দত্ত|প্ৰণামী দত্ত]] ([[সদস্য বাৰ্তা:প্ৰণামী দত্ত|বাৰ্তা]]) 16:37, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[বিশেষ:বৰঙনিসমূহ/2409:40E6:3C:D1C1:8000:0:0:0|2409:40E6:3C:D1C1:8000:0:0:0]] 16:41, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:অঞ্জুমণি শইকীয়া|অঞ্জুমণি শইকীয়া]] ([[সদস্য বাৰ্তা:অঞ্জুমণি শইকীয়া|বাৰ্তা]]) 16:48, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:ৰাজা দত্ত|ৰাজা দত্ত]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ৰাজা দত্ত|বাৰ্তা]]) 16:52, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Papori Borah|Papori Borah]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Papori Borah|বাৰ্তা]]) 16:55, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 17:01, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Himashree Borah|Himashree Borah]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Himashree Borah|বাৰ্তা]]) 17:24, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[বিশেষ:বৰঙনিসমূহ/2409:408A:8298:2CEB:0:0:1648:68A5|2409:408A:8298:2CEB:0:0:1648:68A5]] 03:19, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:দীপেন বৰুৱা|দীপেন বৰুৱা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:দীপেন বৰুৱা|বাৰ্তা]]) 07:27, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Miss Priyanka Saikia|Miss Priyanka Saikia]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Miss Priyanka Saikia|বাৰ্তা]]) 03:28, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|বাৰ্তা]]) 03:32, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Parishmita gogoi|Parishmita gogoi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Parishmita gogoi|বাৰ্তা]]) 03:38, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:জ্যোতি বড়া|জ্যোতি বড়া]] ([[সদস্য বাৰ্তা:জ্যোতি বড়া|বাৰ্তা]]) 04:06, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 08:31, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 14:31, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[বিশেষ:বৰঙনিসমূহ/2401:4900:3DC5:3A6:4EA3:C334:F48F:561D|2401:4900:3DC5:3A6:4EA3:C334:F48F:561D]] 07:11, 1 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 08:07, 1 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:গীতাৰ্থী হাজৰিকা|গীতাৰ্থী হাজৰিকা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:গীতাৰ্থী হাজৰিকা|বাৰ্তা]]) 10:16, 1 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[বিশেষ:বৰঙনিসমূহ/2401:4900:3DD7:2F77:BD13:6715:A3E9:4A90|2401:4900:3DD7:2F77:BD13:6715:A3E9:4A90]] 02:31, 2 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে|Geetasree Gogoi Apte]] ([[সদস্য বাৰ্তা:গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে|বাৰ্তা]]) ১০:২৬, ২ অক্টোবৰ ২০২৪ (ইউ.টি.চি.) ===কাৰ্যসূচী=== ০৭:০০- আৰম্ভণি: '''জলি ৰুমী বৰা''', ইথাৰপেডত সাৰাংশ: '''দিব্য দত্ত'''<br/> ০৭:১০- ৱিকি মেণ্টৰশ্বিপ প্ৰকল্পৰ চমু বিৱৰণ: '''জলি ৰুমী বৰা'''<br/> ০৭:২০- ৱিকি মেণ্টৰশ্বিপ প্ৰকল্পৰ সামগ্ৰিক কৰ্মসূচী:'''ঈশানজ্যোতি বৰা''' <br/> ০৭:৩০- ৱিকিৰ কাৰিকৰী দিশসমূহ: '''দিব্য দত্ত'''<br/> ০৭:৪৫- মেণ্টিসকলৰ দুআষাৰ<br/> ০৮:০০- প্ৰশ্নোত্তৰ আৰু অন্তৰংগ আলাপ <br/> ০৮:৩০- সভা ভংগ pylq7g6v5a2006trewj4nlkrd03vg0m 450892 450891 2024-12-03T19:08:50Z দিব্য দত্ত 9244 /* প্ৰকল্পৰ কাৰ্যকাৰিতা */ 450892 wikitext text/x-wiki {| width="100%" cellpadding="5" cellspacing="3" style="background:#a70000; " | width="60%" style="vertical-align:top; padding: 0; margin:0; " | {| width="100%" cellpadding="5" cellspacing="3" style="background:white; " | width="60%" style="vertical-align:top; padding: 0; margin:0; " | [[File:WikiSanjog logo.png|center|300px]] বিভিন্ন অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া প্ৰকল্পত অৱদান আগবঢ়াবলৈ আগ্ৰহী যিকোনো নতুন ব্যক্তিক সহায় আৰু পথ প্ৰদৰ্শনৰ বাবে অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া সম্প্ৰদায়ৰ উদ্যোগত '''ৱিকিসংযোগ''' নামৰ এই মেণ্টৰশ্বিপ কাৰ্যসূচী আৰম্ভ কৰা হৈছে। এই পদক্ষেপৰ লক্ষ্য হৈছে নতুন অৱদানকাৰীসকলক প্ৰয়োজনীয় পথ প্ৰদৰ্শন, প্ৰশিক্ষণ, আৰু মুক্তভাৱে প্ৰশ্ন সুধিবলৈ আৰু সহায় বিচাৰিবলৈ আদৰণীয় পৰিৱেশ প্ৰদান কৰি উৎসাহিত কৰা। মেটা পৃষ্ঠাত ৱিকিসংযোগ- [https://meta.wikimedia.org/wiki/WikiSanjog-A_Mentorship_Program_by_Assamese_Wikimedia_Community WikiSanjog-A Mentorship Program by Assamese Wikimedia Community] ==উদ্দেশ্য== অসমীয়া ৱিকিৰ বিষয়ে জানিলেও বা এই প্ৰকল্পবোৰত কাম কৰিবলৈ আগ্ৰহী হ'লেও কেনেকৈ আগবাঢ়িব সেইবিষয়ে বহুতে নাজানে। লগতে দৈনন্দিন ব্যস্ততাত এইক্ষেত্ৰত নিজা উদ্যোগ লৈ কিবা এটা কৰিবলৈ সময়-সুবিধা নহয়গৈ। সেয়ে নতুন আৰু আগ্ৰহী সদস্যসকলে প্ৰয়োজন অনুসৰি নিসংকোচে দৰকাৰী কথাবোৰ সুধি-বুজি ল'বলৈ এই মেণ্টৰশ্বিপ কাৰ্যসূচী লোৱা হৈছে। এই আঁচনিৰ অধীনত আগ্ৰহী সক্ৰিয় সদস্যই নতুন সদস্যক দিহা-পৰামৰ্শ আৰু প্ৰয়োজন অনুসৰি প্ৰশিক্ষণ দি ৱিকিত সক্ৰিয় কৰি তোলাৰ চেষ্টা কৰিব। ==সময়সীমা== * মেণ্টি নিৰ্বাচন: ছেপ্টেম্বৰ, ২০২৪ * মেণ্টৰশ্বিপ প্ৰকল্প: ১ অক্টোবৰ - ৩১ ডিচেম্বৰ, ২০২৪ ==প্ৰকল্প প্ৰবন্ধক== * [[সদস্য:Joli Rumi|জলি ৰুমী বৰা]] ==সমন্বয়ক== * [[সদস্য:দিব্য দত্ত|দিব্য দত্ত]] * [[সদস্য:Ishanjyotibora|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ==নিৰ্বাচন== ===মেণ্টৰ=== * মেণ্টৰশ্বিপৰ বাবে আগ্ৰহী সক্ৰিয় সদস্যই যিকোনো ৱিকি প্ৰকল্পতে মেণ্টৰৰূপে অংশ ল'ব পাৰিব। * প্ৰত্যেক মেণ্টৰে তিনিগৰাকীলৈকে নতুন সদস্যক সহায় কৰিবলৈ বাচি ল'ব পাৰে। কোনো মেণ্টৰে তাতোধিক সম্ভাব্য মেণ্টি পালে তেওঁলোকক অন্য মেণ্টৰৰ সৈতে প্ৰশিক্ষণ ল'বলৈ পৰামৰ্শ আগবঢ়াব পাৰে। * মেণ্টৰ হ'বলৈ ৱিকিৰ কোনো বিশেষ প্ৰকল্পত দক্ষতা বা কাৰিকৰী পাৰদৰ্শিতাৰ প্ৰয়োজন নাই। দৰকাৰী সকলো বিষয়তে মেণ্টৰসকলে প্ৰত্যেকে প্ৰত্যেকক সহায় কৰিব। প্ৰয়োজন অনুসাৰে ৱিকিক্লাছৰ আয়োজন কৰি সকলো মেণ্টিক একেলগেও শিকাব পৰা যাব। ===মেণ্টি=== * অসমীয়া ৱিকিত কাম কৰিবলৈ আগ্ৰহী যিকোনো লোকেই মেণ্টিৰূপে অংশ ল'ব পাৰিব। এই প্ৰকল্পত অংশ ল'বলৈ কোনোধৰণৰ শিক্ষাগত অৰ্হতা বা বয়সৰ বাধ্যবাধকতা নাই। মাথোঁ প্ৰয়োজন অসমীয়া ভাষাৰ বাবে স্বেচ্ছাসেৱী হিচাপে কাম কৰাৰ আগ্ৰহ আৰু ইণ্টাৰনেট সংযোগ। * এই প্ৰকল্পত অংশগ্ৰহণৰ বাবে কোনো মাচুলৰ প্ৰয়োজন নাই। * এই প্ৰকল্পৰ বাবে সময় বা ঠাইৰ কোনো বাধ্যবাধকতা নাই। পৃথিৱীৰ যিকোনো ঠাইৰ পৰাই এই প্ৰকল্পত অংশ ল'ব পাৰিব। নিজৰ সময়-সুবিধা অনুযায়ী ৱিকিৰ যিকোনো প্ৰকল্পৰ কাম শিকিব পাৰিব। ==দায়িত্ব== যিহেতু মেণ্টৰ আৰু মেণ্টিৰ সম্পৰ্কই এই প্ৰকল্পৰ সফলতা নিৰ্ণয় কৰিব, সেয়ে মেণ্টৰে মেণ্টি নিৰ্বাচন কৰাৰ আগেয়ে ব্যক্তিগতভাৱে চা-চিনাকি হৈ কথা-বতৰা পাতিবলৈ উৎসাহ জনোৱা হৈছে। সম্ভাব্য মেণ্টিগৰাকী ৱিকিৰ কামত কিয় আগ্ৰহী, কোন প্ৰকল্পত আগ্ৰহী, কিমান সময় দিব পাৰিব বা কেনে সহায়ৰ দৰকাৰ সকলোখিনি জানি লৈহে বাছনি কৰিলে ভাল। ===মেণ্টৰ=== * প্ৰথমেই মেণ্টিৰ পৰা ৱিকিৰ কোন প্ৰকল্পত কাম শিকাৰ আগ্ৰহ আৰু কেনেধৰণৰ সহায়ৰ প্ৰয়োজন সেই বিষয়ে ব্যক্তিগতভাৱে যোগাযোগ কৰি সম্যক ধাৰণা ল'ব। * মেণ্টিৰ আগ্ৰহ অনুযায়ী প্ৰকল্পৰ কাম কাজ শিকাব আৰু সময়ে-সময়ে অগ্ৰগতিৰ খতিয়ান ল'ব। প্ৰয়োজন অনুসাৰে অন্য মেণ্টৰৰ পৰা সহায় লোৱাতো দিহা-পৰামৰ্শ যোগাব। * মেণ্টৰশ্বিপৰ সমগ্ৰ সময়ছোৱাত মেণ্টৰ আৰু মেণ্টি দুয়ো সময়-সুবিধা মিলাই অনলাইন বা অফলাইন নিয়মীয়া যোগাযোগ অব্যাহত ৰাখিব। ===মেণ্টি=== * মেণ্টিয়ে ৱিকিৰ যিকোনো প্ৰকল্পত অৱদানৰ বাবে বাচি ল'ব। মেণ্টৰৰ সৈতে কথা-বতৰা হৈ তিনিমাহত কি শিকিব বিচাৰে আৰু কিমান সময় দিব পাৰিব সেইবিষয়ে এটা পৰিকল্পনা কৰি ল'ব। * মেণ্টিয়ে এই প্ৰকল্পত যোগদান কৰিলে মেণ্টৰশ্বিপৰ সমগ্ৰ সময়ছোৱা (৩১ ডিচেম্বৰ, ২০২৪ লৈ)ত অংশ লোৱাৰ বাবে দায়বদ্ধ থাকিব। এই প্ৰকল্প অসম্পূৰ্ণকৈ এৰি নিদিয়াৰ বাবে সাধ্যানুসৰি চেষ্টা কৰিব। * মেণ্টৰশ্বিপৰ সময়ছোৱাত সুযোগ-সুবিধা মিলাই যথাসম্ভৱ ৱিকিত অৱদান আগবঢ়োৱাৰ চেষ্টা কৰিব। * এই প্ৰকল্পৰ সকলো মেণ্টৰ যিহেতু ৱিকিৰ স্বেচ্ছাসেৱক, তেওঁলোকে দৈনন্দিন ব্যস্ততাৰ মাজতো এই প্ৰকল্পৰ বাবে দিয়া সময় আৰু প্ৰচেষ্টাৰ মূল্য বুজি মেণ্টিসকলে সহায়-সহযোগিতা আগবঢ়াব। ==মেণ্টৰ আৰু মেণ্টিৰ তালিকা== {| class="wikitable" |+ অসমীয়া ৱিকিত মেণ্টৰশ্বিপ |- ! ক্ৰমিক নং!! মেণ্টৰ!! মেণ্টি!! মেণ্টিৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা |- |১|| [[সদস্য:দিব্য দত্ত|দিব্য দত্ত]] || [[সদস্য:Malabika Bhattarcharyya|মালবিকা ভট্টাচাৰ্য্য]]<br/>[[সদস্য:Himashree Borah|হিমাশ্ৰী বৰা]]<br/>[[সদস্য:Monjyoti Chetia|মনজ্যোতি চেতিয়া]] ||-<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Himashree%20Borah হিমাশ্ৰী বৰাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Monjyoti%20Chetia মনজ্যোতি চেতিয়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |২|| [[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য কুমাৰ দাস]] || [[সদস্য:Pranamikaadhikary|প্ৰণামিকা অধিকাৰী]]<br/>[[সদস্য:মৃণাল ঠাকুৰীয়া ১২৩|মৃণাল ঠাকুৰীয়া]]<br/>[[সদস্য:বিপাশা বৰা|বিপাশা বৰা]]||-<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AE%E0%A7%83%E0%A6%A3%E0%A6%BE%E0%A6%B2%20%E0%A6%A0%E0%A6%BE%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A7%B0%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%20%E0%A7%A7%E0%A7%A8%E0%A7%A9 মৃণাল ঠাকুৰীয়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%B6%E0%A6%BE%20%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A6%BE বিপাশা বৰাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |৩|| [[সদস্য:Joli Rumi|জলি ৰুমী বৰা]] || [[সদস্য:গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে|গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে]]<br> [[সদস্য:অঞ্জুমণি শইকীয়া|অঞ্জুমণি শইকীয়া]]<br> [[সদস্য:পাপৰি বৰা|পাপৰি বৰা]]|| - <br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%85%E0%A6%9E%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A7%81%E0%A6%AE%E0%A6%A3%E0%A6%BF%20%E0%A6%B6%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE অঞ্জুমণি শইকীয়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] <br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%AA%E0%A7%B0%E0%A6%BF%20%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A6%BE পাপৰি বৰাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |৪|| [[সদস্য:Pranamikaadhikary|প্ৰণামিকা অধিকাৰী]] || [[সদস্য:কুমুদ ঘোষ|কুমুদ ঘোষ]]<br>[[সদস্য:অসীম শইকীয়া ( বাপ )|অসীম শইকীয়া]]<br>[[সদস্য:মিনাক্ষী গগৈ|মিনাক্ষী গগৈ]]<br>[[সদস্য:গীতাৰ্থী হাজৰিকা|গীতাৰ্থী হাজৰিকা]]<br>[[সদস্য:দিম্পল দাস|দিম্পল দাস]]<br>[[সদস্য:নীলিম আকাশ কাশ্যপ|নীলিম আকাশ কাশ্যপ]]||[https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A6%AE%E0%A7%81%E0%A6%A6%20%E0%A6%98%E0%A7%8B%E0%A6%B7 কুমুদ ঘোষৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%85%E0%A6%B8%E0%A7%80%E0%A6%AE%20%E0%A6%B6%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%20(%20%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%AA%20) অসীম শইকীয়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%97%E0%A7%80%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A7%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A5%E0%A7%80%20%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A7%B0%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE গীতাৰ্থী হাজৰিকাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%A6%E0%A6%BF%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AA%E0%A6%B2%20%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%B8 দিম্পল দাসৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> - |- |৫|| [[সদস্য:Nayan j Nath|নয়ন জ্যোতি নাথ]] || [[সদস্য:পল্লৱ কুমাৰ নাথ|পল্লৱ কুমাৰ নাথ]]<br>[[সদস্য:Rakesh Modak|ৰাকেশ মোদক]]<br>[[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|ৰুমী বৰা]]<br>[[সদস্য:ধীমান বৰ্মন|ধীমান বৰ্মন]]<br>[[সদস্য:ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|শেখৰ মুৰ্মু]]<br>[[সদস্য:Miss Priyanka Saikia|প্ৰিয়ংকা শইকীয়া]]|| [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AA%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A7%B1%20%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A7%B0%20%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%A5 পল্লৱ কুমাৰ নাথৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Rakesh%20Modak ৰাকেশ মোদকৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> -<br> -<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Miss%20Priyanka%20Saikia প্ৰিয়ংকা শইকীয়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |৬|| [[সদস্য:Babulbaishya|বাবুল বৈশ্য]] || [[সদস্য:Jyoti Chiring|জ্যোতি চিৰিং]]<br>[[সদস্য:Dasdipankar2005|দীপাংকৰ দাস]]||-<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Dasdipankar2005 দীপাংকৰ দাসৰ সম্পাদনা সংখ্যা] |- |৭|| [[সদস্য:Ishanjyotibora|ঈশান জ্যোতি বৰা]] || [[সদস্য:JAKHINI|বিভূতি গগৈ]] </br>[[সদস্য:PabitraTanti|পৱিত্ৰ তাঁতী]]</br>[[সদস্য:বিবেকানন্দ চৌধুৰী|বিবেকানন্দ চৌধুৰী]]</br>[[সদস্য:দেৱাশ্ৰী বৰা|দেৱাশ্ৰী বৰা]]</br>[[সদস্য:তন্দ্ৰালী বৰা|তন্দ্ৰালী বৰা]]||[https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/JAKHINI বিভূতি গগৈৰ সম্পাদনা সংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/PabitraTanti পৱিত্ৰ তাঁতীৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] <br> -<br> -<br> |- |৮|| [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|ৰুমী বৰা]] || [[সদস্য:Naruna Baruah|নৰুনা বৰুৱা]] <br>[[সদস্য:Sushmita Lekharu|সুস্মিতা লেখাৰু]]||[https://xtools.wmcloud.org/ec/as.wikipedia.org/Naruna%20Baruah নৰুনা বৰুৱাৰ সম্পাদনা সংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Sushmita%20Lekharu সুস্মিতা লেখাৰুৰ সম্পাদনা সংখ্যা] |- |৯|| [[সদস্য:AjayDas|অজয় দাস]] || [[সদস্য:সুদীপ্ত গগৈ|সুদীপ্ত গগৈ]]<br> [[সদস্য:পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন]]<br> [[সদস্য:ডিম্পী হাজৰিকা|ডিম্পী হাজৰিকা]]<br>[[সদস্য:Imshasan|ছালামত হাছান]]<br>[[সদস্য:জিত দাস|জিত দাস]]||-<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AA%E0%A7%B1%E0%A6%A8%20%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE%E0%A6%A8 পৱন বৰ্মনৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Imshasan ছালামত হাছানৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%9C%E0%A6%BF%E0%A6%A4%20%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%B8 জিত দাসৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- | ১০|| [[সদস্য:Kuldhar Rabha|কুলধৰ ৰাভা]] || [[User:Hirak Jyoti Medhi|হীৰক জ্যোতি মেধী]]||[https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Hirak%20Jyoti%20Medhi হীৰক জ্যোতি মেধীৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |১১|| [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] || [[সদস্য:দীপেন বৰুৱা|দীপেন বৰুৱা]] <br> [[ৰাজা দত্ত|ৰাজা দত্ত]] <br> [[সদস্য:JonaliB|জোনালী বৰুৱা]] <br>[[সদস্য:জ্যোতি বড়া|জ্যোতি বড়া]]<br>[[user:Pankaj Khanikar|পংকজ খনিকৰ]]||[https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs//দীপেন%20বৰুৱা দীপেন বৰুৱাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> -<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/জ্যোতি%20বড়া জ্যোতি বড়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Pankaj%20Khanikar পংকজ খনিকৰৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |১২|| [[সদস্য:JonaliB|জোনালী বৰুৱা]] || [[সদস্য:Saddam Hussain Rahmani|ছাদ্দাম হুছেইন ৰহমানী]] <br> [[সদস্য:কেশৱ ফুকন|কেশৱ ফুকন]] <br>[[সদস্য:Rini Chakravorty Sharma|ৰিনী চক্ৰৱৰ্তী শৰ্মা]]<br> [[মৃগাংক বৰুৱা]]||[https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Saddam%20Hussain%20Rahmani ছাদ্দাম হুছেইন ৰহমানীৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/কেশৱ%20ফুকন কেশৱ ফুকনৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Rini%20Chakravorty%20Sharma ৰিনী চক্ৰৱৰ্তী শৰ্মাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> - |- |১৩|| [[সদস্য:গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে|গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে]] || [[সদস্য:Juliru123 |জুলী দত্ত ]]<br>[[সদস্য:Abhisruti Sanjib |অনামিকা বৰা]]<br>[[সদস্য:প্ৰণামী দত্ত |প়্ৰণামী দত্ত]]||-<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A7%B0%E0%A6%A3%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A7%80%20%E0%A6%A6%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%A4 প়্ৰণামী দত্তৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |১৪|| [[সদস্য:BhuyanBhaskar|ভাস্কৰ ভূঞা]] || [[সদস্য:Askar Ruqaim|আস্কৰ আলী]]<br>[[পৰিস্মৃতা গগৈ]]<br> [[বিশ্ব ভাগৱতী]]<br> [[উৎপল দত্ত]] <br> [[নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা]] || [https://xtools.wmcloud.org/ec/as.wikipedia.org/Askar%20Ruqaim আস্কৰ আলীৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> -<br> -<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%A8%20%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%B0%20%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%A8%E0%A6%9B%E0%A7%8B%E0%A7%B1%E0%A6%BE নিপন নিয়ৰ শেনছোৱাৰ সম্পাদনা সংখ্যা] |- | ১৫||[[সদস্য:যদুমণি গগৈ|যদুমণি গগৈ]] || [[সদস্য: গৌৰিত গগৈ|গৌৰিত গগৈ]]<br>[[সদস্য:মৌচুমী গগৈ|মৌচুমী গগৈ]]||২ |- |১৬|| [[সদস্য:ৰাজেন দাস|ৰাজেন দাস]] || [[সদস্য:Anamika Borah|অনামিকা বৰা]]||১ |- |১৭|| [[সদস্য:Ram Kinkor Mahanta|ৰাম কিংকৰ মহন্ত]] || [[সদস্য:ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী]]<br>[[সদস্য:Rupamgogoi1|ৰূপম গগৈ]]||২ |- |১৮ || [[সদস্য:Saurabhsaha|সৌৰভ সাহা]] || || |- ||| || সৰ্বমুঠ মেণ্টি || ৫৮ |} ==মূল কৰ্মসূচী== * প্ৰকল্পৰ আৰম্ভণিতে এখন ৱিকিসভা আহবান কৰি সকলো নতুন সদস্যৰ আদৰণি জনাই এই প্ৰকল্পৰ এক সামগ্ৰিক ধাৰণা দিয়া হ'ব। '''সভাৰ প্ৰস্তাৱিত তাৰিখ: ২৯ ছেপ্টেম্বৰ, ২০২৪''' * প্ৰকল্পৰ সামৰণিত মেণ্টৰ আৰু মেণ্টি দুয়োৰে অৱদানৰ স্বীকৃতি আৰু সক্ৰিয়তা অব্যাহত ৰখাৰ পৰিকল্পনা আদি সামৰি এখন ৱিকিসভা অনুষ্ঠিত কৰা হ'ব। '''সভাৰ প্ৰস্তাৱিত তাৰিখ: জানুৱাৰী, ২০২৫''' * মেণ্টৰশ্বিপৰ সমগ্ৰ সময়ছোৱাত প্ৰতিগৰাকী মেণ্টৰে নতুন সদস্যসকলৰ সৈতে কমেওে প্ৰতিমাহ এবাৰকৈ হ'লেও অনলাইন বা অফলাইন লগ হৈ ৱিকিত কাম কৰিবলৈ সহায়-দিহা-পৰামৰ্শ আগবঢ়াব। === বিস্তৃত কৰ্মসূচী=== বন্ধনীৰ ভিতৰত দিয়া দিনবোৰৰ দ্বাৰা 'অতিকমেও' বুজোৱা হৈছে। (১) সদস্য বাছনি (২) ৱিকিমিডিয়াৰ প্ৰকল্পসমূহৰ আভাস ; প্ৰথম পৰ্যায়: * ৱিকিপিডিয়াৰ বিস্তৃত পৰিচয় * ৱিকিপিডিয়াত সদস্যৰ পৃষ্ঠা সৃষ্টি, সাধাৰণ সম্পাদনা, নতুন প্ৰবন্ধ সৃষ্টি, ইত্যাদি * ৱিকিপিডিয়াত ফটো সংযোজন ; দ্বিতীয় পৰ্যায়: * আন ৱিকিপিডিয়াৰ প্ৰবন্ধৰ সংশোধন, শ্ৰেণীকৰণ * ইংৰাজী ৱিকিপিডিয়াৰ পৰিচয় * ইংৰাজী ৱিকিপিডিয়াৰ পৰা প্ৰবন্ধ অনুবাদ আৰু অনুবাদৰ ভিন্ন কৌশল/পদ্ধতি ; প্ৰথম পৰ্যায়: (৩) ৱিকিউৎসৰ বিস্তৃত পৰিচয় * মুদ্ৰণ সংশোধন, বৈধকৰণ, ; দ্বিতীয় পৰ্যায়: * সূচী তৈয়াৰ, পেইজ ইনডেস্কিং, মূল নামপৃষ্ঠাত প্ৰকাশ * কপিৰাইট, অটিআৰএছ * কিতাপ আপলোডৰ এটা আভাস * অভাৰফ্লোট, ক্ৰপ টুলৰ পৰিচয় (৪) ৱিকিকমন্সৰ পৰিচয় ; প্ৰথম পৰ্যায়: * ফটো আপলোড * নিজে আপলোড কৰা ফটো ৱিকিপ্ৰকল্পত সংযোজন (৫) ৱিকিউদ্ধৃতিৰ পৰিচয় ; প্ৰথম পৰ্যায়: * পৃষ্ঠা সৃষ্টি * অনূদিত উদ্ধৃতিৰে পৃষ্ঠা * অইন পৃষ্ঠাৰ সংশোধন, শ্ৰেণীকৰণ ; দ্বিতীয় পৰ্যায়: (৬) ৱিকিডাটাৰ পৰিচয় * ৱিকিডাটাত সম্পাদনা * ৱিকিডাটাৰ লগত ৱিকিপৃষ্ঠাৰ সংযুক্তকৰণ<br> (৭) ৱিকিমিডিয়াৰ বিভিন্ন প্ৰতিযোগিতাৰ পৰিচয় আৰু পৰৱৰ্তী প্ৰতিযোগিতাত অংশগ্ৰহণৰ নিশ্চিততা-২ দিন<br> (৮) ৱিকিমিডিয়াত নিজৰ পৰিসংখ্যা, সদস্য পৃষ্ঠা, গোলকীয় অৱদান আদি নিৰীক্ষণ -২ দিন<br> (৯) ৱিকিপত্ৰিকাৰ পৰিচয়-১ দিন<br> (১০) সতীৰ্থ ৱিকিমিডিয়ানক পদক, ধন্যবাদ প্ৰদান-১ দিন<br> (১১) ৱিকিপিডিয়াৰ ছছিয়েল মিডিয়াত গতিবিধি নিৰীক্ষণ-২ দিন<br> (১২) ৱিকিপিডিয়াৰ অৱদানসমূহ ছছিয়েল মিডিয়াত সময়বিশেষে প্ৰচাৰ, লিংক শ্বেয়াৰ ইত্যাদি-১ দিন<br> (১৩) ইণ্টাৰনেট আৰ্কাইভৰ পৰিচয়-২ দিন<br> (১৪) পুৰণি কিতাপৰ খবৰ-বাতৰি সংগ্ৰহ আৰু তেনে এখন কিতাপ ৱিকিকমন্সত আপলোড কৰি ৱিকিউৎসত সূচী তৈয়াৰ-১ দিন<br> (১৫) অসমীয়া ৱিকিমিডিয়াৰ বিভিন্ন সন্মিলন, অংশগ্ৰহণ, কৰ্মশালাৰ পৰিচয়-১ দিন<br> (১৬) ৰাষ্ট্ৰীয় আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ ৱিকিসন্মিলন, কৰ্মশালা আদিৰ পৰিচয়-১‌ দিন<br> (১৭) ৱিকিসভাত অংশগ্ৰহণ নিশ্চিতকৰণ আৰু পৰৱৰ্তী ৱিকিসভাত সক্ৰিয়তা বৃদ্ধিৰ বাবে এটা দায়িত্ব অৰ্পণ-১ দিন<br> (১৮) আহৰণ কৰা জ্ঞানেৰে ৱিকিপত্ৰিকাত অভিজ্ঞতা বৰ্ণনা আৰু চচিয়েল মিডিয়াত 'মনৰ কথা' শ্বেয়াৰ<br> (১৯) আগ্ৰহী নতুন সদস্যক ৱিকিমিডিয়াৰ বিষয়ে অৱগত কৰা আৰু অতি কমেও এজন সদস্যক ৱিকিমিডিয়াৰ লগত সংযুক্ত কৰি আৰ্জিত জ্ঞানখিনি ভগাই লোৱা। ==প্ৰকল্পৰ কাৰ্যকাৰিতা== * এই প্ৰকল্পৰ কাৰ্যকাৰিতা বিচাৰ কৰাৰ বাবে প্ৰকল্পৰ শেষ (৩১ ডিচেম্বৰ, ২০২৪)ত সকলো মেণ্টিৰ বিভিন্ন প্ৰকল্পত সম্পাদনা সংখ্যা পৰীক্ষা কৰা হ'ব। তাৰোপৰি প্ৰতিমাহৰ শেষত এই তালিকাখনত চকু ফুৰাই সমন্বয়কসকলে অগ্ৰগতিৰ বুজ ল'ব আৰু কিবা বাধা বা সমস্যা দেখা দিলে মেণ্টৰ বা মেণ্টি উভয়ক প্ৰয়োজন অনুসাৰে সহায় কৰিব। {{Hidden|অক্টোবৰ মাহৰ অভিলেখ| {{মেণ্টৰশ্বীপৰ অভিলেখ|মাহ=অক্টোবৰ |Malabika Bhattarcharyya|মালবিকা ভট্টাচাৰ্য্য|.|.|.|.|. |Himashree Borah|হিমাশ্ৰী বৰা|৯|৬৬৮|২৫|৩|. |Monjyoti Chetia|মনজ্যোতি চেতিয়া|২|৬|.|.|. |মৃণাল ঠাকুৰীয়া ১২৩|মৃণাল ঠাকুৰীয়া|.|.|.|.|. |বিপাশা বৰা|বিপাশা বৰা|২|.|.|.|. |অঞ্জুমণি শইকীয়া|অঞ্জুমণি শইকীয়া|৬০|৩৫৮|১|৬|. |পাপৰি বৰা|পাপৰি বৰা|১৩|৬|২২৪|১৩৩০|. |কুমুদ ঘোষ|কুমুদ ঘোষ|১০৯৫|.|৪৩|৮৮|৯ |অসীম শইকীয়া ( বাপ )|অসীম শইকীয়া|১|২০|.|.|. |মিনাক্ষী গগৈ|মিনাক্ষী গগৈ|.|.|.|.|. |গীতাৰ্থী হাজৰিকা|গীতাৰ্থী হাজৰিকা|২৪|.|.|.|. |দিম্পল দাস|দিম্পল দাস|৪৭১|.|২০|.|১০ |নীলিম আকাশ কাশ্যপ|নীলিম আকাশ কাশ্যপ|.|.|.|.|. |পল্লৱ কুমাৰ নাথ|পল্লৱ কুমাৰ নাথ|২১|.|.|১৮|. |Rakesh Modak|ৰাকেশ মোদক|৭৯|.|.|.|. |ধীমান বৰ্মন|ধীমান বৰ্মন|.|.|.|.|. |ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|শেখৰ মুৰ্মু|৩|.|.|২৭|. |Miss Priyanka Saikia|প্ৰিয়ংকা শইকীয়া|৩|.|.|.|. |Dasdipankar2005|দীপাংকৰ দাস|১৩৪|.|.|.|২১৮ |JAKHINI|বিভূতি গগৈ|২২৩|.|.|.|৬ |PabitraTanti|পৱিত্ৰ তাঁতী|২|.|.|.|. |বিবেকানন্দ চৌধুৰী|বিবেকানন্দ চৌধুৰী|.|.|.|.|. |দেৱাশ্ৰী বৰা|দেৱাশ্ৰী বৰা|.|.|.|.|. |তন্দ্ৰালী বৰা|তন্দ্ৰালী বৰা|.|.|.|.|. |Naruna Baruah|নৰুনা বৰুৱা|৬৯৫|.|১৭|২৬|২২ |Sushmita Lekharu|সুস্মিতা লেখাৰু|১|৫০৪|৩৬|১১|. |সুদীপ্ত গগৈ|সুদীপ্ত গগৈ|১|.|.|.|. |পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন|৩৬|.|.|৭৮|. |ডিম্পী হাজৰিকা|ডিম্পী হাজৰিকা|১|.|.|.|. |Imshasan|ছালামত হাছান|৭|.|.|২|. |জিত দাস|জিত দাস|৩|.|.|২|. |Hirak Jyoti Medhi|হীৰক জ্যোতি মেধী|.|.|.|৩|. |দীপেন বৰুৱা|দীপেন বৰুৱা|১০|.|.|.|. |ৰাজা দত্ত|ৰাজা দত্ত|২|.|.|.|. |জ্যোতি বড়া|জ্যোতি বড়া|২২|.|.|.|. |Pankaj Khanikar|পংকজ খনিকৰ|৩১|.|.|.|. |Saddam Hussain Rahmani|ছাদ্দাম হুছেইন ৰহমানী|৯৮|.|.|১৬|. |কেশৱ ফুকন|কেশৱ ফুকন|৮|.|.|.|. |Rini Chakravorty Sharma|ৰিনী চক্ৰৱৰ্তী শৰ্মা|৬|.|.|.|. |মৃগাংক বৰুৱা|মৃগাংক বৰুৱা|.|.|.|.|. |Juliru123|জুলী দত্ত|২|.|.|.|. |Abhisruti Sanjib|অনামিকা বৰা|১|.|.|.|. |প্ৰণামী দত্ত|প্ৰণামী দত্ত|২১|.|.|৬|. |Askar Ruqaim|আস্কৰ আলী|.|.|.|.|. |পৰিস্মৃতা গগৈ|পৰিস্মৃতা গগৈ|.|.|.|.|. |বিশ্ব ভাগৱতী|বিশ্ব ভাগৱতী|.|.|.|.|. |Utpal91|উৎপল দত্ত|১|.|.|১৮|. |নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|৩৭|.|.|৪|. |গৌৰিত গগৈ|গৌৰিত গগৈ|.|.|.|.|. |মৌচুমী গগৈ|মৌচুমী গগৈ|১|.|.|১৮|. |Anamika Borah|অনামিকা বৰা|.|.|.|.|. |ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|২|.|.|.|. }} }} {{মেণ্টৰশ্বীপৰ অভিলেখ|মাহ=নৱেম্বৰ |Malabika Bhattarcharyya|মালবিকা ভট্টাচাৰ্য্য|.|.|.|.|. |Himashree Borah|হিমাশ্ৰী বৰা|২|৪৯২|৫|.|. |Monjyoti Chetia|মনজ্যোতি চেতিয়া|.|.|.|.|. |মৃণাল ঠাকুৰীয়া ১২৩|মৃণাল ঠাকুৰীয়া|.|.|.|.|. |বিপাশা বৰা|বিপাশা বৰা|.|.|.|.|. |অঞ্জুমণি শইকীয়া|অঞ্জুমণি শইকীয়া|১৯|.|.|.|. |পাপৰি বৰা|পাপৰি বৰা|১২৭|.|৫|৮০৭|. |কুমুদ ঘোষ|কুমুদ ঘোষ|৮৯৬|৬৮|.|৭৭|২৯ |অসীম শইকীয়া ( বাপ )|অসীম শইকীয়া|.|.|.|.|. |মিনাক্ষী গগৈ|মিনাক্ষী গগৈ|.|.|.|.|. |গীতাৰ্থী হাজৰিকা|গীতাৰ্থী হাজৰিকা|.|.|.|.|. |দিম্পল দাস|দিম্পল দাস|৪১১|.|.|.|১১ |নীলিম আকাশ কাশ্যপ|নীলিম আকাশ কাশ্যপ|.|.|.|.|. |পল্লৱ কুমাৰ নাথ|পল্লৱ কুমাৰ নাথ|.|.|.|.|. |Rakesh Modak|ৰাকেশ মোদক|২৪২|.|.|.|১৬ |ধীমান বৰ্মন|ধীমান বৰ্মন|.|.|.|.|. |ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|শেখৰ মুৰ্মু|.|.|.|.|. |Miss Priyanka Saikia|প্ৰিয়ংকা শইকীয়া|.|.|.|.|. |Dasdipankar2005|দীপাংকৰ দাস|৪৪|.|.|.|. |JAKHINI|বিভূতি গগৈ|১৪৩|১৭|৩৩|.|৪ |PabitraTanti|পৱিত্ৰ তাঁতী|.|.|.|.|. |বিবেকানন্দ চৌধুৰী|বিবেকানন্দ চৌধুৰী|.|.|.|.|. |দেৱাশ্ৰী বৰা|দেৱাশ্ৰী বৰা|.|.|.|.|. |তন্দ্ৰালী বৰা|তন্দ্ৰালী বৰা|.|.|.|.|. |Naruna Baruah|নৰুনা বৰুৱা|৫৪৭|.|.|৩৩|১২ |Sushmita Lekharu|সুস্মিতা লেখাৰু|.|.|.|.|. |সুদীপ্ত গগৈ|সুদীপ্ত গগৈ|.|.|.|.|. |পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন|১২০|.|.|৪১|. |ডিম্পী হাজৰিকা|ডিম্পী হাজৰিকা|.|.|.|.|. |Imshasan|ছালামত হাছান|২|.|.|.|. |জিত দাস|জিত দাস|.|.|.|.|. |Hirak Jyoti Medhi|হীৰক জ্যোতি মেধী|.|.|.|.|. |দীপেন বৰুৱা|দীপেন বৰুৱা|৪|.|.|.|. |ৰাজা দত্ত|ৰাজা দত্ত|.|.|.|.|. |জ্যোতি বড়া|জ্যোতি বড়া|.|.|.|.|. |Pankaj Khanikar|পংকজ খনিকৰ|.|.|.|.|. |Saddam Hussain Rahmani|ছাদ্দাম হুছেইন ৰহমানী|৩৫২|.|.|.|. |কেশৱ ফুকন|কেশৱ ফুকন|২|.|.|.|. |Rini Chakravorty Sharma|ৰিনী চক্ৰৱৰ্তী শৰ্মা|১৮|.|.|.|. |মৃগাংক বৰুৱা|মৃগাংক বৰুৱা|.|.|.|.|. |Juliru123|জুলী দত্ত|.|.|.|.|. |Abhisruti Sanjib|অনামিকা বৰা|.|.|.|.|. |প্ৰণামী দত্ত|প্ৰণামী দত্ত|.|.|.|.|. |Askar Ruqaim|আস্কৰ আলী|.|.|.|.|. |পৰিস্মৃতা গগৈ|পৰিস্মৃতা গগৈ|.|.|.|.|. |বিশ্ব ভাগৱতী|বিশ্ব ভাগৱতী|.|.|.|.|. |Utpal91|উৎপল দত্ত|.|.|.|.|. |নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|১০৩|.|১|১০|. |গৌৰিত গগৈ|গৌৰিত গগৈ|.|.|.|.|. |মৌচুমী গগৈ|মৌচুমী গগৈ|.|.|.|.|. |Anamika Borah|অনামিকা বৰা|.|.|.|.|. |ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|.|.|.|.|. }} {{মেণ্টৰশ্বীপৰ খতিয়ান |পাপৰি বৰা|পাপৰি বৰা|১৫৭৩|৯৩৯|.|২|. |কুমুদ ঘোষ|কুমুদ ঘোষ|১২৩৫|১০৭০|.|৪৮|. |Naruna Baruah|নৰুনা বৰুৱা|৭৬০|৫৯২|.|৩৮|. |Himashree Borah|হিমাশ্ৰী বৰা|৭০৫|৪৯৯|.|০|২২৩ |দিম্পল দাস|দিম্পল দাস|৫০১|৪২২|.|২৪|. |Sushmita Lekharu|সুস্মিতা লেখাৰু|৫৫২|০|.|.|. |অঞ্জুমণি শইকীয়া|অঞ্জুমণি শইকীয়া|৪২৫|১৯|.|.|. |Saddam Hussain Rahmani|ছাদ্দাম হুছেইন ৰহমানী|১১৪|৩৫২|.|.|. |Dasdipankar2005|দীপাংকৰ দাস|৩৫২|৪৪|.|.|. |JAKHINI|বিভূতি গগৈ|২২৬|১৯৭|.|.|. |পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন|১১৪|১৬১|.|.|. |Rakesh Modak|ৰাকেশ মোদক|৭৯|২৫৮|.|.|. |নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|৪১|১১৪|.|.|. |Monjyoti Chetia|মনজ্যোতি চেতিয়া|.|.|.|.|. |মৃণাল ঠাকুৰীয়া ১২৩|মৃণাল ঠাকুৰীয়া|.|.|.|.|. |বিপাশা বৰা|বিপাশা বৰা|.|.|.|.|. |অসীম শইকীয়া ( বাপ )|অসীম শইকীয়া|.|.|.|.|. |মিনাক্ষী গগৈ|মিনাক্ষী গগৈ|.|.|.|.|. |গীতাৰ্থী হাজৰিকা|গীতাৰ্থী হাজৰিকা|.|.|.|.|. |নীলিম আকাশ কাশ্যপ|নীলিম আকাশ কাশ্যপ|.|.|.|.|. |পল্লৱ কুমাৰ নাথ|পল্লৱ কুমাৰ নাথ|.|.|.|.|. |ধীমান বৰ্মন|ধীমান বৰ্মন|.|.|.|.|. |ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|শেখৰ মুৰ্মু|.|.|.|.|. |Miss Priyanka Saikia|প্ৰিয়ংকা শইকীয়া|.|.|.|.|. |PabitraTanti|পৱিত্ৰ তাঁতী|.|.|.|.|. |বিবেকানন্দ চৌধুৰী|বিবেকানন্দ চৌধুৰী|.|.|.|.|. |দেৱাশ্ৰী বৰা|দেৱাশ্ৰী বৰা|.|.|.|.|. |তন্দ্ৰালী বৰা|তন্দ্ৰালী বৰা|.|.|.|.|. |সুদীপ্ত গগৈ|সুদীপ্ত গগৈ|.|.|.|.|. |ডিম্পী হাজৰিকা|ডিম্পী হাজৰিকা|.|.|.|.|. |Imshasan|ছালামত হাছান|.|.|.|.|. |জিত দাস|জিত দাস|.|.|.|.|. |Hirak Jyoti Medhi|হীৰক জ্যোতি মেধী|.|.|.|.|. |দীপেন বৰুৱা|দীপেন বৰুৱা|.|.|.|.|. |ৰাজা দত্ত|ৰাজা দত্ত|.|.|.|.|. |জ্যোতি বড়া|জ্যোতি বড়া|.|.|.|.|. |Pankaj Khanikar|পংকজ খনিকৰ|.|.|.|.|. |কেশৱ ফুকন|কেশৱ ফুকন|.|.|.|.|. |Rini Chakravorty Sharma|ৰিনী চক্ৰৱৰ্তী শৰ্মা|.|.|.|.|. |মৃগাংক বৰুৱা|মৃগাংক বৰুৱা|.|.|.|.|. |Juliru123|জুলী দত্ত|.|.|.|.|. |Abhisruti Sanjib|অনামিকা বৰা|.|.|.|.|. |প্ৰণামী দত্ত|প্ৰণামী দত্ত|.|.|.|.|. |Askar Ruqaim|আস্কৰ আলী|.|.|.|.|. |পৰিস্মৃতা গগৈ|পৰিস্মৃতা গগৈ|.|.|.|.|. |বিশ্ব ভাগৱতী|বিশ্ব ভাগৱতী|.|.|.|.|. |Utpal91|উৎপল দত্ত|.|.|.|.|. |গৌৰিত গগৈ|গৌৰিত গগৈ|.|.|.|.|. |মৌচুমী গগৈ|মৌচুমী গগৈ|.|.|.|.|. |Anamika Borah|অনামিকা বৰা|.|.|.|.|. |ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|.|.|.|.|. }} * প্ৰকল্পৰ শেষত অৱদানৰ ভিত্তিত মেণ্টিসকলৰ মাজৰ পৰা তলৰ পদকসমূহ আগবঢ়োৱা হ'ব. ** সকলো প্ৰকল্পৰ মুঠ সৰ্বাধিক সম্পাদনা ** সৰ্বাধিক নতুন প্ৰবন্ধ সৃষ্টি ** শ্ৰেষ্ঠ প্ৰবন্ধ * ইতিমধ্যে সক্ৰিয় যিসকল মেণ্টৰে মেণ্টি হিচাপেও এই প্ৰকল্পত যোগ দিছে, তেওঁলোকৰ অৱদান ওপৰৰ পদকসমূহৰ আওতালৈ অনা নহ'ব। ==ৱিকি মেণ্টৰশ্বিপ আদৰণী সভা, ২০২৪== [[File:Wikimentorship image 1.png|right|400px|thumb|আদৰণী সভাত মেণ্টৰশ্বিপ প্ৰকল্পৰ বিষয়ে ব্যাখ্যা কৰি থকাৰ মুহূৰ্তত প্ৰকল্প-প্ৰবন্ধক জলি ৰুমী বৰা]] [[File:Wikimentorship image 6.png|right|400px|thumb|আদৰণী সভাত কেইগৰাকীমান অংশগ্ৰহণকাৰী]] * '''দিনাংকঃ ২৯-০৯-২০২৪, দেওবাৰ'''<br/> * সময়ঃ নিশা ০৭:০০-৮:৩০ (ভাৰতীয় সময়)<br/> {{gap}}পুৱা ৭:৩০-৯:০০ (কানাডাৰ মাউণ্টেইন সময়)<br/> {{gap}}পুৱা ৮:৩০-১০:০০ (আমেৰিকাৰ কেন্দ্ৰীয় সময়) * মাধ্যমঃ গুগল মীট * লিংকঃ https://meet.google.com/bgv-jhzy-fop * ইথাৰপেডত সাৰাংশ: https://etherpad.wikimedia.org/p/AsWikiMentoringProject2024%2FOct-Dec ===অংশগ্ৰহণকাৰী=== # [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 16:01, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 15:32, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) # <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 15:34, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[User:অজয় দাস|<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>&nbsp;অজয়&nbsp;</b></span>]] [[User Talk:অজয় দাস|^{<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 15:38, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[User:Kuldhar Rabha|<font color="#cc0099">𝒦𝓊𝓁𝒹𝒽𝒶𝓇 ℛ𝒶𝒷𝒽𝒶</font>]] ^{[[User Talk:Kuldhar Rabha|<font color="#6600cc">(𝒯𝒶𝓁𝓀)</font>]]} 15:40, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:দিম্পল দাস|দিম্পল দাস]] ([[সদস্য বাৰ্তা:দিম্পল দাস|বাৰ্তা]]) 15:43, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন]] ([[সদস্য বাৰ্তা:পৱন বৰ্মন|বাৰ্তা]]) 15:45, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Sushmita Lekharu|Sushmita Lekharu]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Sushmita Lekharu|বাৰ্তা]]) 15:53, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Naruna Baruah|Naruna Baruah]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Naruna Baruah|বাৰ্তা]]) 16:00, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:JAKHINI|JAKHINI]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JAKHINI|বাৰ্তা]]) 17:30, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.)[[বিশেষ:বৰঙনিসমূহ/2409:40E6:3C:D1C1:8000:0:0:0|2409:40E6:3C:D1C1:8000:0:0:0]] 16:35, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:প্ৰণামী দত্ত|প্ৰণামী দত্ত]] ([[সদস্য বাৰ্তা:প্ৰণামী দত্ত|বাৰ্তা]]) 16:37, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[বিশেষ:বৰঙনিসমূহ/2409:40E6:3C:D1C1:8000:0:0:0|2409:40E6:3C:D1C1:8000:0:0:0]] 16:41, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:অঞ্জুমণি শইকীয়া|অঞ্জুমণি শইকীয়া]] ([[সদস্য বাৰ্তা:অঞ্জুমণি শইকীয়া|বাৰ্তা]]) 16:48, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:ৰাজা দত্ত|ৰাজা দত্ত]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ৰাজা দত্ত|বাৰ্তা]]) 16:52, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Papori Borah|Papori Borah]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Papori Borah|বাৰ্তা]]) 16:55, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 17:01, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Himashree Borah|Himashree Borah]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Himashree Borah|বাৰ্তা]]) 17:24, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[বিশেষ:বৰঙনিসমূহ/2409:408A:8298:2CEB:0:0:1648:68A5|2409:408A:8298:2CEB:0:0:1648:68A5]] 03:19, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:দীপেন বৰুৱা|দীপেন বৰুৱা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:দীপেন বৰুৱা|বাৰ্তা]]) 07:27, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Miss Priyanka Saikia|Miss Priyanka Saikia]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Miss Priyanka Saikia|বাৰ্তা]]) 03:28, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|বাৰ্তা]]) 03:32, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Parishmita gogoi|Parishmita gogoi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Parishmita gogoi|বাৰ্তা]]) 03:38, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:জ্যোতি বড়া|জ্যোতি বড়া]] ([[সদস্য বাৰ্তা:জ্যোতি বড়া|বাৰ্তা]]) 04:06, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 08:31, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 14:31, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[বিশেষ:বৰঙনিসমূহ/2401:4900:3DC5:3A6:4EA3:C334:F48F:561D|2401:4900:3DC5:3A6:4EA3:C334:F48F:561D]] 07:11, 1 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 08:07, 1 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:গীতাৰ্থী হাজৰিকা|গীতাৰ্থী হাজৰিকা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:গীতাৰ্থী হাজৰিকা|বাৰ্তা]]) 10:16, 1 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[বিশেষ:বৰঙনিসমূহ/2401:4900:3DD7:2F77:BD13:6715:A3E9:4A90|2401:4900:3DD7:2F77:BD13:6715:A3E9:4A90]] 02:31, 2 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে|Geetasree Gogoi Apte]] ([[সদস্য বাৰ্তা:গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে|বাৰ্তা]]) ১০:২৬, ২ অক্টোবৰ ২০২৪ (ইউ.টি.চি.) ===কাৰ্যসূচী=== ০৭:০০- আৰম্ভণি: '''জলি ৰুমী বৰা''', ইথাৰপেডত সাৰাংশ: '''দিব্য দত্ত'''<br/> ০৭:১০- ৱিকি মেণ্টৰশ্বিপ প্ৰকল্পৰ চমু বিৱৰণ: '''জলি ৰুমী বৰা'''<br/> ০৭:২০- ৱিকি মেণ্টৰশ্বিপ প্ৰকল্পৰ সামগ্ৰিক কৰ্মসূচী:'''ঈশানজ্যোতি বৰা''' <br/> ০৭:৩০- ৱিকিৰ কাৰিকৰী দিশসমূহ: '''দিব্য দত্ত'''<br/> ০৭:৪৫- মেণ্টিসকলৰ দুআষাৰ<br/> ০৮:০০- প্ৰশ্নোত্তৰ আৰু অন্তৰংগ আলাপ <br/> ০৮:৩০- সভা ভংগ pc79yql0w4tw9c1rogwv68jz8dcg4qb 450923 450892 2024-12-04T01:16:15Z দিব্য দত্ত 9244 450923 wikitext text/x-wiki {| width="100%" cellpadding="5" cellspacing="3" style="background:#a70000; " | width="60%" style="vertical-align:top; padding: 0; margin:0; " | {| width="100%" cellpadding="5" cellspacing="3" style="background:white; " | width="60%" style="vertical-align:top; padding: 0; margin:0; " | [[File:WikiSanjog logo.png|center|300px]] বিভিন্ন অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া প্ৰকল্পত অৱদান আগবঢ়াবলৈ আগ্ৰহী যিকোনো নতুন ব্যক্তিক সহায় আৰু পথ প্ৰদৰ্শনৰ বাবে অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া সম্প্ৰদায়ৰ উদ্যোগত '''ৱিকিসংযোগ''' নামৰ এই মেণ্টৰশ্বিপ কাৰ্যসূচী আৰম্ভ কৰা হৈছে। এই পদক্ষেপৰ লক্ষ্য হৈছে নতুন অৱদানকাৰীসকলক প্ৰয়োজনীয় পথ প্ৰদৰ্শন, প্ৰশিক্ষণ, আৰু মুক্তভাৱে প্ৰশ্ন সুধিবলৈ আৰু সহায় বিচাৰিবলৈ আদৰণীয় পৰিৱেশ প্ৰদান কৰি উৎসাহিত কৰা। মেটা পৃষ্ঠাত ৱিকিসংযোগ- [https://meta.wikimedia.org/wiki/WikiSanjog-A_Mentorship_Program_by_Assamese_Wikimedia_Community WikiSanjog-A Mentorship Program by Assamese Wikimedia Community] ==উদ্দেশ্য== অসমীয়া ৱিকিৰ বিষয়ে জানিলেও বা এই প্ৰকল্পবোৰত কাম কৰিবলৈ আগ্ৰহী হ'লেও কেনেকৈ আগবাঢ়িব সেইবিষয়ে বহুতে নাজানে। লগতে দৈনন্দিন ব্যস্ততাত এইক্ষেত্ৰত নিজা উদ্যোগ লৈ কিবা এটা কৰিবলৈ সময়-সুবিধা নহয়গৈ। সেয়ে নতুন আৰু আগ্ৰহী সদস্যসকলে প্ৰয়োজন অনুসৰি নিসংকোচে দৰকাৰী কথাবোৰ সুধি-বুজি ল'বলৈ এই মেণ্টৰশ্বিপ কাৰ্যসূচী লোৱা হৈছে। এই আঁচনিৰ অধীনত আগ্ৰহী সক্ৰিয় সদস্যই নতুন সদস্যক দিহা-পৰামৰ্শ আৰু প্ৰয়োজন অনুসৰি প্ৰশিক্ষণ দি ৱিকিত সক্ৰিয় কৰি তোলাৰ চেষ্টা কৰিব। ==সময়সীমা== * মেণ্টি নিৰ্বাচন: ছেপ্টেম্বৰ, ২০২৪ * মেণ্টৰশ্বিপ প্ৰকল্প: ১ অক্টোবৰ - ৩১ ডিচেম্বৰ, ২০২৪ ==প্ৰকল্প প্ৰবন্ধক== * [[সদস্য:Joli Rumi|জলি ৰুমী বৰা]] ==সমন্বয়ক== * [[সদস্য:দিব্য দত্ত|দিব্য দত্ত]] * [[সদস্য:Ishanjyotibora|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ==নিৰ্বাচন== ===মেণ্টৰ=== * মেণ্টৰশ্বিপৰ বাবে আগ্ৰহী সক্ৰিয় সদস্যই যিকোনো ৱিকি প্ৰকল্পতে মেণ্টৰৰূপে অংশ ল'ব পাৰিব। * প্ৰত্যেক মেণ্টৰে তিনিগৰাকীলৈকে নতুন সদস্যক সহায় কৰিবলৈ বাচি ল'ব পাৰে। কোনো মেণ্টৰে তাতোধিক সম্ভাব্য মেণ্টি পালে তেওঁলোকক অন্য মেণ্টৰৰ সৈতে প্ৰশিক্ষণ ল'বলৈ পৰামৰ্শ আগবঢ়াব পাৰে। * মেণ্টৰ হ'বলৈ ৱিকিৰ কোনো বিশেষ প্ৰকল্পত দক্ষতা বা কাৰিকৰী পাৰদৰ্শিতাৰ প্ৰয়োজন নাই। দৰকাৰী সকলো বিষয়তে মেণ্টৰসকলে প্ৰত্যেকে প্ৰত্যেকক সহায় কৰিব। প্ৰয়োজন অনুসাৰে ৱিকিক্লাছৰ আয়োজন কৰি সকলো মেণ্টিক একেলগেও শিকাব পৰা যাব। ===মেণ্টি=== * অসমীয়া ৱিকিত কাম কৰিবলৈ আগ্ৰহী যিকোনো লোকেই মেণ্টিৰূপে অংশ ল'ব পাৰিব। এই প্ৰকল্পত অংশ ল'বলৈ কোনোধৰণৰ শিক্ষাগত অৰ্হতা বা বয়সৰ বাধ্যবাধকতা নাই। মাথোঁ প্ৰয়োজন অসমীয়া ভাষাৰ বাবে স্বেচ্ছাসেৱী হিচাপে কাম কৰাৰ আগ্ৰহ আৰু ইণ্টাৰনেট সংযোগ। * এই প্ৰকল্পত অংশগ্ৰহণৰ বাবে কোনো মাচুলৰ প্ৰয়োজন নাই। * এই প্ৰকল্পৰ বাবে সময় বা ঠাইৰ কোনো বাধ্যবাধকতা নাই। পৃথিৱীৰ যিকোনো ঠাইৰ পৰাই এই প্ৰকল্পত অংশ ল'ব পাৰিব। নিজৰ সময়-সুবিধা অনুযায়ী ৱিকিৰ যিকোনো প্ৰকল্পৰ কাম শিকিব পাৰিব। ==দায়িত্ব== যিহেতু মেণ্টৰ আৰু মেণ্টিৰ সম্পৰ্কই এই প্ৰকল্পৰ সফলতা নিৰ্ণয় কৰিব, সেয়ে মেণ্টৰে মেণ্টি নিৰ্বাচন কৰাৰ আগেয়ে ব্যক্তিগতভাৱে চা-চিনাকি হৈ কথা-বতৰা পাতিবলৈ উৎসাহ জনোৱা হৈছে। সম্ভাব্য মেণ্টিগৰাকী ৱিকিৰ কামত কিয় আগ্ৰহী, কোন প্ৰকল্পত আগ্ৰহী, কিমান সময় দিব পাৰিব বা কেনে সহায়ৰ দৰকাৰ সকলোখিনি জানি লৈহে বাছনি কৰিলে ভাল। ===মেণ্টৰ=== * প্ৰথমেই মেণ্টিৰ পৰা ৱিকিৰ কোন প্ৰকল্পত কাম শিকাৰ আগ্ৰহ আৰু কেনেধৰণৰ সহায়ৰ প্ৰয়োজন সেই বিষয়ে ব্যক্তিগতভাৱে যোগাযোগ কৰি সম্যক ধাৰণা ল'ব। * মেণ্টিৰ আগ্ৰহ অনুযায়ী প্ৰকল্পৰ কাম কাজ শিকাব আৰু সময়ে-সময়ে অগ্ৰগতিৰ খতিয়ান ল'ব। প্ৰয়োজন অনুসাৰে অন্য মেণ্টৰৰ পৰা সহায় লোৱাতো দিহা-পৰামৰ্শ যোগাব। * মেণ্টৰশ্বিপৰ সমগ্ৰ সময়ছোৱাত মেণ্টৰ আৰু মেণ্টি দুয়ো সময়-সুবিধা মিলাই অনলাইন বা অফলাইন নিয়মীয়া যোগাযোগ অব্যাহত ৰাখিব। ===মেণ্টি=== * মেণ্টিয়ে ৱিকিৰ যিকোনো প্ৰকল্পত অৱদানৰ বাবে বাচি ল'ব। মেণ্টৰৰ সৈতে কথা-বতৰা হৈ তিনিমাহত কি শিকিব বিচাৰে আৰু কিমান সময় দিব পাৰিব সেইবিষয়ে এটা পৰিকল্পনা কৰি ল'ব। * মেণ্টিয়ে এই প্ৰকল্পত যোগদান কৰিলে মেণ্টৰশ্বিপৰ সমগ্ৰ সময়ছোৱা (৩১ ডিচেম্বৰ, ২০২৪ লৈ)ত অংশ লোৱাৰ বাবে দায়বদ্ধ থাকিব। এই প্ৰকল্প অসম্পূৰ্ণকৈ এৰি নিদিয়াৰ বাবে সাধ্যানুসৰি চেষ্টা কৰিব। * মেণ্টৰশ্বিপৰ সময়ছোৱাত সুযোগ-সুবিধা মিলাই যথাসম্ভৱ ৱিকিত অৱদান আগবঢ়োৱাৰ চেষ্টা কৰিব। * এই প্ৰকল্পৰ সকলো মেণ্টৰ যিহেতু ৱিকিৰ স্বেচ্ছাসেৱক, তেওঁলোকে দৈনন্দিন ব্যস্ততাৰ মাজতো এই প্ৰকল্পৰ বাবে দিয়া সময় আৰু প্ৰচেষ্টাৰ মূল্য বুজি মেণ্টিসকলে সহায়-সহযোগিতা আগবঢ়াব। ==মেণ্টৰ আৰু মেণ্টিৰ তালিকা== {| class="wikitable" |+ অসমীয়া ৱিকিত মেণ্টৰশ্বিপ |- ! ক্ৰমিক নং!! মেণ্টৰ!! মেণ্টি!! মেণ্টিৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা |- |১|| [[সদস্য:দিব্য দত্ত|দিব্য দত্ত]] || [[সদস্য:Malabika Bhattarcharyya|মালবিকা ভট্টাচাৰ্য্য]]<br/>[[সদস্য:Himashree Borah|হিমাশ্ৰী বৰা]]<br/>[[সদস্য:Monjyoti Chetia|মনজ্যোতি চেতিয়া]] ||-<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Himashree%20Borah হিমাশ্ৰী বৰাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Monjyoti%20Chetia মনজ্যোতি চেতিয়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |২|| [[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য কুমাৰ দাস]] || [[সদস্য:Pranamikaadhikary|প্ৰণামিকা অধিকাৰী]]<br/>[[সদস্য:মৃণাল ঠাকুৰীয়া ১২৩|মৃণাল ঠাকুৰীয়া]]<br/>[[সদস্য:বিপাশা বৰা|বিপাশা বৰা]]||-<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AE%E0%A7%83%E0%A6%A3%E0%A6%BE%E0%A6%B2%20%E0%A6%A0%E0%A6%BE%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A7%B0%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%20%E0%A7%A7%E0%A7%A8%E0%A7%A9 মৃণাল ঠাকুৰীয়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%B6%E0%A6%BE%20%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A6%BE বিপাশা বৰাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |৩|| [[সদস্য:Joli Rumi|জলি ৰুমী বৰা]] || [[সদস্য:গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে|গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে]]<br> [[সদস্য:অঞ্জুমণি শইকীয়া|অঞ্জুমণি শইকীয়া]]<br> [[সদস্য:পাপৰি বৰা|পাপৰি বৰা]]|| - <br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%85%E0%A6%9E%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A7%81%E0%A6%AE%E0%A6%A3%E0%A6%BF%20%E0%A6%B6%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE অঞ্জুমণি শইকীয়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] <br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%AA%E0%A7%B0%E0%A6%BF%20%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A6%BE পাপৰি বৰাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |৪|| [[সদস্য:Pranamikaadhikary|প্ৰণামিকা অধিকাৰী]] || [[সদস্য:কুমুদ ঘোষ|কুমুদ ঘোষ]]<br>[[সদস্য:অসীম শইকীয়া ( বাপ )|অসীম শইকীয়া]]<br>[[সদস্য:মিনাক্ষী গগৈ|মিনাক্ষী গগৈ]]<br>[[সদস্য:গীতাৰ্থী হাজৰিকা|গীতাৰ্থী হাজৰিকা]]<br>[[সদস্য:দিম্পল দাস|দিম্পল দাস]]<br>[[সদস্য:নীলিম আকাশ কাশ্যপ|নীলিম আকাশ কাশ্যপ]]||[https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A6%AE%E0%A7%81%E0%A6%A6%20%E0%A6%98%E0%A7%8B%E0%A6%B7 কুমুদ ঘোষৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%85%E0%A6%B8%E0%A7%80%E0%A6%AE%20%E0%A6%B6%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%20(%20%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%AA%20) অসীম শইকীয়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%97%E0%A7%80%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A7%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A5%E0%A7%80%20%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A7%B0%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE গীতাৰ্থী হাজৰিকাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%A6%E0%A6%BF%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AA%E0%A6%B2%20%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%B8 দিম্পল দাসৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> - |- |৫|| [[সদস্য:Nayan j Nath|নয়ন জ্যোতি নাথ]] || [[সদস্য:পল্লৱ কুমাৰ নাথ|পল্লৱ কুমাৰ নাথ]]<br>[[সদস্য:Rakesh Modak|ৰাকেশ মোদক]]<br>[[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|ৰুমী বৰা]]<br>[[সদস্য:ধীমান বৰ্মন|ধীমান বৰ্মন]]<br>[[সদস্য:ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|শেখৰ মুৰ্মু]]<br>[[সদস্য:Miss Priyanka Saikia|প্ৰিয়ংকা শইকীয়া]]|| [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AA%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A7%B1%20%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A7%B0%20%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%A5 পল্লৱ কুমাৰ নাথৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Rakesh%20Modak ৰাকেশ মোদকৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> -<br> -<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Miss%20Priyanka%20Saikia প্ৰিয়ংকা শইকীয়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |৬|| [[সদস্য:Babulbaishya|বাবুল বৈশ্য]] || [[সদস্য:Jyoti Chiring|জ্যোতি চিৰিং]]<br>[[সদস্য:Dasdipankar2005|দীপাংকৰ দাস]]||-<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Dasdipankar2005 দীপাংকৰ দাসৰ সম্পাদনা সংখ্যা] |- |৭|| [[সদস্য:Ishanjyotibora|ঈশান জ্যোতি বৰা]] || [[সদস্য:JAKHINI|বিভূতি গগৈ]] </br>[[সদস্য:PabitraTanti|পৱিত্ৰ তাঁতী]]</br>[[সদস্য:বিবেকানন্দ চৌধুৰী|বিবেকানন্দ চৌধুৰী]]</br>[[সদস্য:দেৱাশ্ৰী বৰা|দেৱাশ্ৰী বৰা]]</br>[[সদস্য:তন্দ্ৰালী বৰা|তন্দ্ৰালী বৰা]]||[https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/JAKHINI বিভূতি গগৈৰ সম্পাদনা সংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/PabitraTanti পৱিত্ৰ তাঁতীৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] <br> -<br> -<br> |- |৮|| [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|ৰুমী বৰা]] || [[সদস্য:Naruna Baruah|নৰুনা বৰুৱা]] <br>[[সদস্য:Sushmita Lekharu|সুস্মিতা লেখাৰু]]||[https://xtools.wmcloud.org/ec/as.wikipedia.org/Naruna%20Baruah নৰুনা বৰুৱাৰ সম্পাদনা সংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Sushmita%20Lekharu সুস্মিতা লেখাৰুৰ সম্পাদনা সংখ্যা] |- |৯|| [[সদস্য:AjayDas|অজয় দাস]] || [[সদস্য:সুদীপ্ত গগৈ|সুদীপ্ত গগৈ]]<br> [[সদস্য:পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন]]<br> [[সদস্য:ডিম্পী হাজৰিকা|ডিম্পী হাজৰিকা]]<br>[[সদস্য:Imshasan|ছালামত হাছান]]<br>[[সদস্য:জিত দাস|জিত দাস]]||-<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AA%E0%A7%B1%E0%A6%A8%20%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE%E0%A6%A8 পৱন বৰ্মনৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Imshasan ছালামত হাছানৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%9C%E0%A6%BF%E0%A6%A4%20%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%B8 জিত দাসৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- | ১০|| [[সদস্য:Kuldhar Rabha|কুলধৰ ৰাভা]] || [[User:Hirak Jyoti Medhi|হীৰক জ্যোতি মেধী]]||[https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Hirak%20Jyoti%20Medhi হীৰক জ্যোতি মেধীৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |১১|| [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] || [[সদস্য:দীপেন বৰুৱা|দীপেন বৰুৱা]] <br> [[ৰাজা দত্ত|ৰাজা দত্ত]] <br> [[সদস্য:JonaliB|জোনালী বৰুৱা]] <br>[[সদস্য:জ্যোতি বড়া|জ্যোতি বড়া]]<br>[[user:Pankaj Khanikar|পংকজ খনিকৰ]]||[https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs//দীপেন%20বৰুৱা দীপেন বৰুৱাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> -<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/জ্যোতি%20বড়া জ্যোতি বড়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Pankaj%20Khanikar পংকজ খনিকৰৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |১২|| [[সদস্য:JonaliB|জোনালী বৰুৱা]] || [[সদস্য:Saddam Hussain Rahmani|ছাদ্দাম হুছেইন ৰহমানী]] <br> [[সদস্য:কেশৱ ফুকন|কেশৱ ফুকন]] <br>[[সদস্য:Rini Chakravorty Sharma|ৰিনী চক্ৰৱৰ্তী শৰ্মা]]<br> [[মৃগাংক বৰুৱা]]||[https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Saddam%20Hussain%20Rahmani ছাদ্দাম হুছেইন ৰহমানীৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/কেশৱ%20ফুকন কেশৱ ফুকনৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Rini%20Chakravorty%20Sharma ৰিনী চক্ৰৱৰ্তী শৰ্মাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> - |- |১৩|| [[সদস্য:গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে|গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে]] || [[সদস্য:Juliru123 |জুলী দত্ত ]]<br>[[সদস্য:Abhisruti Sanjib |অনামিকা বৰা]]<br>[[সদস্য:প্ৰণামী দত্ত |প়্ৰণামী দত্ত]]||-<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A7%B0%E0%A6%A3%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A7%80%20%E0%A6%A6%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%A4 প়্ৰণামী দত্তৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |১৪|| [[সদস্য:BhuyanBhaskar|ভাস্কৰ ভূঞা]] || [[সদস্য:Askar Ruqaim|আস্কৰ আলী]]<br>[[পৰিস্মৃতা গগৈ]]<br> [[বিশ্ব ভাগৱতী]]<br> [[উৎপল দত্ত]] <br> [[নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা]] || [https://xtools.wmcloud.org/ec/as.wikipedia.org/Askar%20Ruqaim আস্কৰ আলীৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> -<br> -<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%A8%20%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%B0%20%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%A8%E0%A6%9B%E0%A7%8B%E0%A7%B1%E0%A6%BE নিপন নিয়ৰ শেনছোৱাৰ সম্পাদনা সংখ্যা] |- | ১৫||[[সদস্য:যদুমণি গগৈ|যদুমণি গগৈ]] || [[সদস্য: গৌৰিত গগৈ|গৌৰিত গগৈ]]<br>[[সদস্য:মৌচুমী গগৈ|মৌচুমী গগৈ]]||২ |- |১৬|| [[সদস্য:ৰাজেন দাস|ৰাজেন দাস]] || [[সদস্য:Anamika Borah|অনামিকা বৰা]]||১ |- |১৭|| [[সদস্য:Ram Kinkor Mahanta|ৰাম কিংকৰ মহন্ত]] || [[সদস্য:ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী]]<br>[[সদস্য:Rupamgogoi1|ৰূপম গগৈ]]||২ |- |১৮ || [[সদস্য:Saurabhsaha|সৌৰভ সাহা]] || || |- ||| || সৰ্বমুঠ মেণ্টি || ৫৮ |} ==মূল কৰ্মসূচী== * প্ৰকল্পৰ আৰম্ভণিতে এখন ৱিকিসভা আহবান কৰি সকলো নতুন সদস্যৰ আদৰণি জনাই এই প্ৰকল্পৰ এক সামগ্ৰিক ধাৰণা দিয়া হ'ব। '''সভাৰ প্ৰস্তাৱিত তাৰিখ: ২৯ ছেপ্টেম্বৰ, ২০২৪''' * প্ৰকল্পৰ সামৰণিত মেণ্টৰ আৰু মেণ্টি দুয়োৰে অৱদানৰ স্বীকৃতি আৰু সক্ৰিয়তা অব্যাহত ৰখাৰ পৰিকল্পনা আদি সামৰি এখন ৱিকিসভা অনুষ্ঠিত কৰা হ'ব। '''সভাৰ প্ৰস্তাৱিত তাৰিখ: জানুৱাৰী, ২০২৫''' * মেণ্টৰশ্বিপৰ সমগ্ৰ সময়ছোৱাত প্ৰতিগৰাকী মেণ্টৰে নতুন সদস্যসকলৰ সৈতে কমেওে প্ৰতিমাহ এবাৰকৈ হ'লেও অনলাইন বা অফলাইন লগ হৈ ৱিকিত কাম কৰিবলৈ সহায়-দিহা-পৰামৰ্শ আগবঢ়াব। === বিস্তৃত কৰ্মসূচী=== বন্ধনীৰ ভিতৰত দিয়া দিনবোৰৰ দ্বাৰা 'অতিকমেও' বুজোৱা হৈছে। (১) সদস্য বাছনি (২) ৱিকিমিডিয়াৰ প্ৰকল্পসমূহৰ আভাস ; প্ৰথম পৰ্যায়: * ৱিকিপিডিয়াৰ বিস্তৃত পৰিচয় * ৱিকিপিডিয়াত সদস্যৰ পৃষ্ঠা সৃষ্টি, সাধাৰণ সম্পাদনা, নতুন প্ৰবন্ধ সৃষ্টি, ইত্যাদি * ৱিকিপিডিয়াত ফটো সংযোজন ; দ্বিতীয় পৰ্যায়: * আন ৱিকিপিডিয়াৰ প্ৰবন্ধৰ সংশোধন, শ্ৰেণীকৰণ * ইংৰাজী ৱিকিপিডিয়াৰ পৰিচয় * ইংৰাজী ৱিকিপিডিয়াৰ পৰা প্ৰবন্ধ অনুবাদ আৰু অনুবাদৰ ভিন্ন কৌশল/পদ্ধতি ; প্ৰথম পৰ্যায়: (৩) ৱিকিউৎসৰ বিস্তৃত পৰিচয় * মুদ্ৰণ সংশোধন, বৈধকৰণ, ; দ্বিতীয় পৰ্যায়: * সূচী তৈয়াৰ, পেইজ ইনডেস্কিং, মূল নামপৃষ্ঠাত প্ৰকাশ * কপিৰাইট, অটিআৰএছ * কিতাপ আপলোডৰ এটা আভাস * অভাৰফ্লোট, ক্ৰপ টুলৰ পৰিচয় (৪) ৱিকিকমন্সৰ পৰিচয় ; প্ৰথম পৰ্যায়: * ফটো আপলোড * নিজে আপলোড কৰা ফটো ৱিকিপ্ৰকল্পত সংযোজন (৫) ৱিকিউদ্ধৃতিৰ পৰিচয় ; প্ৰথম পৰ্যায়: * পৃষ্ঠা সৃষ্টি * অনূদিত উদ্ধৃতিৰে পৃষ্ঠা * অইন পৃষ্ঠাৰ সংশোধন, শ্ৰেণীকৰণ ; দ্বিতীয় পৰ্যায়: (৬) ৱিকিডাটাৰ পৰিচয় * ৱিকিডাটাত সম্পাদনা * ৱিকিডাটাৰ লগত ৱিকিপৃষ্ঠাৰ সংযুক্তকৰণ<br> (৭) ৱিকিমিডিয়াৰ বিভিন্ন প্ৰতিযোগিতাৰ পৰিচয় আৰু পৰৱৰ্তী প্ৰতিযোগিতাত অংশগ্ৰহণৰ নিশ্চিততা-২ দিন<br> (৮) ৱিকিমিডিয়াত নিজৰ পৰিসংখ্যা, সদস্য পৃষ্ঠা, গোলকীয় অৱদান আদি নিৰীক্ষণ -২ দিন<br> (৯) ৱিকিপত্ৰিকাৰ পৰিচয়-১ দিন<br> (১০) সতীৰ্থ ৱিকিমিডিয়ানক পদক, ধন্যবাদ প্ৰদান-১ দিন<br> (১১) ৱিকিপিডিয়াৰ ছছিয়েল মিডিয়াত গতিবিধি নিৰীক্ষণ-২ দিন<br> (১২) ৱিকিপিডিয়াৰ অৱদানসমূহ ছছিয়েল মিডিয়াত সময়বিশেষে প্ৰচাৰ, লিংক শ্বেয়াৰ ইত্যাদি-১ দিন<br> (১৩) ইণ্টাৰনেট আৰ্কাইভৰ পৰিচয়-২ দিন<br> (১৪) পুৰণি কিতাপৰ খবৰ-বাতৰি সংগ্ৰহ আৰু তেনে এখন কিতাপ ৱিকিকমন্সত আপলোড কৰি ৱিকিউৎসত সূচী তৈয়াৰ-১ দিন<br> (১৫) অসমীয়া ৱিকিমিডিয়াৰ বিভিন্ন সন্মিলন, অংশগ্ৰহণ, কৰ্মশালাৰ পৰিচয়-১ দিন<br> (১৬) ৰাষ্ট্ৰীয় আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ ৱিকিসন্মিলন, কৰ্মশালা আদিৰ পৰিচয়-১‌ দিন<br> (১৭) ৱিকিসভাত অংশগ্ৰহণ নিশ্চিতকৰণ আৰু পৰৱৰ্তী ৱিকিসভাত সক্ৰিয়তা বৃদ্ধিৰ বাবে এটা দায়িত্ব অৰ্পণ-১ দিন<br> (১৮) আহৰণ কৰা জ্ঞানেৰে ৱিকিপত্ৰিকাত অভিজ্ঞতা বৰ্ণনা আৰু চচিয়েল মিডিয়াত 'মনৰ কথা' শ্বেয়াৰ<br> (১৯) আগ্ৰহী নতুন সদস্যক ৱিকিমিডিয়াৰ বিষয়ে অৱগত কৰা আৰু অতি কমেও এজন সদস্যক ৱিকিমিডিয়াৰ লগত সংযুক্ত কৰি আৰ্জিত জ্ঞানখিনি ভগাই লোৱা। ==প্ৰকল্পৰ কাৰ্যকাৰিতা== * এই প্ৰকল্পৰ কাৰ্যকাৰিতা বিচাৰ কৰাৰ বাবে প্ৰকল্পৰ শেষ (৩১ ডিচেম্বৰ, ২০২৪)ত সকলো মেণ্টিৰ বিভিন্ন প্ৰকল্পত সম্পাদনা সংখ্যা পৰীক্ষা কৰা হ'ব। তাৰোপৰি প্ৰতিমাহৰ শেষত এই তালিকাখনত চকু ফুৰাই সমন্বয়কসকলে অগ্ৰগতিৰ বুজ ল'ব আৰু কিবা বাধা বা সমস্যা দেখা দিলে মেণ্টৰ বা মেণ্টি উভয়ক প্ৰয়োজন অনুসাৰে সহায় কৰিব। {{Hidden|অক্টোবৰ মাহৰ অভিলেখ| {{মেণ্টৰশ্বীপৰ অভিলেখ|মাহ=অক্টোবৰ |Malabika Bhattarcharyya|মালবিকা ভট্টাচাৰ্য্য|.|.|.|.|. |Himashree Borah|হিমাশ্ৰী বৰা|৯|৬৬৮|২৫|৩|. |Monjyoti Chetia|মনজ্যোতি চেতিয়া|২|৬|.|.|. |মৃণাল ঠাকুৰীয়া ১২৩|মৃণাল ঠাকুৰীয়া|.|.|.|.|. |বিপাশা বৰা|বিপাশা বৰা|২|.|.|.|. |অঞ্জুমণি শইকীয়া|অঞ্জুমণি শইকীয়া|৬০|৩৫৮|১|৬|. |পাপৰি বৰা|পাপৰি বৰা|১৩|৬|২২৪|১৩৩০|. |কুমুদ ঘোষ|কুমুদ ঘোষ|১০৯৫|.|৪৩|৮৮|৯ |অসীম শইকীয়া ( বাপ )|অসীম শইকীয়া|১|২০|.|.|. |মিনাক্ষী গগৈ|মিনাক্ষী গগৈ|.|.|.|.|. |গীতাৰ্থী হাজৰিকা|গীতাৰ্থী হাজৰিকা|২৪|.|.|.|. |দিম্পল দাস|দিম্পল দাস|৪৭১|.|২০|.|১০ |নীলিম আকাশ কাশ্যপ|নীলিম আকাশ কাশ্যপ|.|.|.|.|. |পল্লৱ কুমাৰ নাথ|পল্লৱ কুমাৰ নাথ|২১|.|.|১৮|. |Rakesh Modak|ৰাকেশ মোদক|৭৯|.|.|.|. |ধীমান বৰ্মন|ধীমান বৰ্মন|.|.|.|.|. |ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|শেখৰ মুৰ্মু|৩|.|.|২৭|. |Miss Priyanka Saikia|প্ৰিয়ংকা শইকীয়া|৩|.|.|.|. |Dasdipankar2005|দীপাংকৰ দাস|১৩৪|.|.|.|২১৮ |JAKHINI|বিভূতি গগৈ|২২৩|.|.|.|৬ |PabitraTanti|পৱিত্ৰ তাঁতী|২|.|.|.|. |বিবেকানন্দ চৌধুৰী|বিবেকানন্দ চৌধুৰী|.|.|.|.|. |দেৱাশ্ৰী বৰা|দেৱাশ্ৰী বৰা|.|.|.|.|. |তন্দ্ৰালী বৰা|তন্দ্ৰালী বৰা|.|.|.|.|. |Naruna Baruah|নৰুনা বৰুৱা|৬৯৫|.|১৭|২৬|২২ |Sushmita Lekharu|সুস্মিতা লেখাৰু|১|৫০৪|৩৬|১১|. |সুদীপ্ত গগৈ|সুদীপ্ত গগৈ|১|.|.|.|. |পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন|৩৬|.|.|৭৮|. |ডিম্পী হাজৰিকা|ডিম্পী হাজৰিকা|১|.|.|.|. |Imshasan|ছালামত হাছান|৭|.|.|২|. |জিত দাস|জিত দাস|৩|.|.|২|. |Hirak Jyoti Medhi|হীৰক জ্যোতি মেধী|.|.|.|৩|. |দীপেন বৰুৱা|দীপেন বৰুৱা|১০|.|.|.|. |ৰাজা দত্ত|ৰাজা দত্ত|২|.|.|.|. |জ্যোতি বড়া|জ্যোতি বড়া|২২|.|.|.|. |Pankaj Khanikar|পংকজ খনিকৰ|৩১|.|.|.|. |Saddam Hussain Rahmani|ছাদ্দাম হুছেইন ৰহমানী|৯৮|.|.|১৬|. |কেশৱ ফুকন|কেশৱ ফুকন|৮|.|.|.|. |Rini Chakravorty Sharma|ৰিনী চক্ৰৱৰ্তী শৰ্মা|৬|.|.|.|. |মৃগাংক বৰুৱা|মৃগাংক বৰুৱা|.|.|.|.|. |Juliru123|জুলী দত্ত|২|.|.|.|. |Abhisruti Sanjib|অনামিকা বৰা|১|.|.|.|. |প্ৰণামী দত্ত|প্ৰণামী দত্ত|২১|.|.|৬|. |Askar Ruqaim|আস্কৰ আলী|.|.|.|.|. |পৰিস্মৃতা গগৈ|পৰিস্মৃতা গগৈ|.|.|.|.|. |বিশ্ব ভাগৱতী|বিশ্ব ভাগৱতী|.|.|.|.|. |Utpal91|উৎপল দত্ত|১|.|.|১৮|. |নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|৩৭|.|.|৪|. |গৌৰিত গগৈ|গৌৰিত গগৈ|.|.|.|.|. |মৌচুমী গগৈ|মৌচুমী গগৈ|১|.|.|১৮|. |Anamika Borah|অনামিকা বৰা|.|.|.|.|. |ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|২|.|.|.|. }} }} {{মেণ্টৰশ্বীপৰ অভিলেখ|মাহ=নৱেম্বৰ |Malabika Bhattarcharyya|মালবিকা ভট্টাচাৰ্য্য|.|.|.|.|. |Himashree Borah|হিমাশ্ৰী বৰা|২|৪৯২|৫|.|. |Monjyoti Chetia|মনজ্যোতি চেতিয়া|.|.|.|.|. |মৃণাল ঠাকুৰীয়া ১২৩|মৃণাল ঠাকুৰীয়া|.|.|.|.|. |বিপাশা বৰা|বিপাশা বৰা|.|.|.|.|. |অঞ্জুমণি শইকীয়া|অঞ্জুমণি শইকীয়া|১৯|.|.|.|. |পাপৰি বৰা|পাপৰি বৰা|১২৭|.|৫|৮০৭|. |কুমুদ ঘোষ|কুমুদ ঘোষ|৮৯৬|৬৮|.|৭৭|২৯ |অসীম শইকীয়া ( বাপ )|অসীম শইকীয়া|.|.|.|.|. |মিনাক্ষী গগৈ|মিনাক্ষী গগৈ|.|.|.|.|. |গীতাৰ্থী হাজৰিকা|গীতাৰ্থী হাজৰিকা|.|.|.|.|. |দিম্পল দাস|দিম্পল দাস|৪১১|.|.|.|১১ |নীলিম আকাশ কাশ্যপ|নীলিম আকাশ কাশ্যপ|.|.|.|.|. |পল্লৱ কুমাৰ নাথ|পল্লৱ কুমাৰ নাথ|.|.|.|.|. |Rakesh Modak|ৰাকেশ মোদক|২৪২|.|.|.|১৬ |ধীমান বৰ্মন|ধীমান বৰ্মন|.|.|.|.|. |ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|শেখৰ মুৰ্মু|.|.|.|.|. |Miss Priyanka Saikia|প্ৰিয়ংকা শইকীয়া|.|.|.|.|. |Dasdipankar2005|দীপাংকৰ দাস|৪৪|.|.|.|. |JAKHINI|বিভূতি গগৈ|১৪৩|১৭|৩৩|.|৪ |PabitraTanti|পৱিত্ৰ তাঁতী|.|.|.|.|. |বিবেকানন্দ চৌধুৰী|বিবেকানন্দ চৌধুৰী|.|.|.|.|. |দেৱাশ্ৰী বৰা|দেৱাশ্ৰী বৰা|.|.|.|.|. |তন্দ্ৰালী বৰা|তন্দ্ৰালী বৰা|.|.|.|.|. |Naruna Baruah|নৰুনা বৰুৱা|৫৪৭|.|.|৩৩|১২ |Sushmita Lekharu|সুস্মিতা লেখাৰু|.|.|.|.|. |সুদীপ্ত গগৈ|সুদীপ্ত গগৈ|.|.|.|.|. |পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন|১২০|.|.|৪১|. |ডিম্পী হাজৰিকা|ডিম্পী হাজৰিকা|.|.|.|.|. |Imshasan|ছালামত হাছান|২|.|.|.|. |জিত দাস|জিত দাস|.|.|.|.|. |Hirak Jyoti Medhi|হীৰক জ্যোতি মেধী|.|.|.|.|. |দীপেন বৰুৱা|দীপেন বৰুৱা|৪|.|.|.|. |ৰাজা দত্ত|ৰাজা দত্ত|.|.|.|.|. |জ্যোতি বড়া|জ্যোতি বড়া|.|.|.|.|. |Pankaj Khanikar|পংকজ খনিকৰ|.|.|.|.|. |Saddam Hussain Rahmani|ছাদ্দাম হুছেইন ৰহমানী|৩৫২|.|.|.|. |কেশৱ ফুকন|কেশৱ ফুকন|২|.|.|.|. |Rini Chakravorty Sharma|ৰিনী চক্ৰৱৰ্তী শৰ্মা|১৮|.|.|.|. |মৃগাংক বৰুৱা|মৃগাংক বৰুৱা|.|.|.|.|. |Juliru123|জুলী দত্ত|.|.|.|.|. |Abhisruti Sanjib|অনামিকা বৰা|.|.|.|.|. |প্ৰণামী দত্ত|প্ৰণামী দত্ত|.|.|.|.|. |Askar Ruqaim|আস্কৰ আলী|.|.|.|.|. |পৰিস্মৃতা গগৈ|পৰিস্মৃতা গগৈ|.|.|.|.|. |বিশ্ব ভাগৱতী|বিশ্ব ভাগৱতী|.|.|.|.|. |Utpal91|উৎপল দত্ত|.|.|.|.|. |নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|১০৩|.|১|১০|. |গৌৰিত গগৈ|গৌৰিত গগৈ|.|.|.|.|. |মৌচুমী গগৈ|মৌচুমী গগৈ|.|.|.|.|. |Anamika Borah|অনামিকা বৰা|.|.|.|.|. |ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|.|.|.|.|. }} {{মেণ্টৰশ্বীপৰ খতিয়ান |পাপৰি বৰা|পাপৰি বৰা|১৫৭৩|৯৩৯|.|২|. |কুমুদ ঘোষ|কুমুদ ঘোষ|১২৩৫|১০৭০|.|৪৮|. |Naruna Baruah|নৰুনা বৰুৱা|৭৬০|৫৯২|.|৩৮|. |Himashree Borah|হিমাশ্ৰী বৰা|৭০৫|৪৯৯|.|০|২২৩ |দিম্পল দাস|দিম্পল দাস|৫০১|৪২২|.|২৪|. |Sushmita Lekharu|সুস্মিতা লেখাৰু|৫৫২|০|.|.|. |Saddam Hussain Rahmani|ছাদ্দাম হুছেইন ৰহমানী|১১৪|৩৫২|.|.|. |অঞ্জুমণি শইকীয়া|অঞ্জুমণি শইকীয়া|৪২৫|১৯|.|.|. |JAKHINI|বিভূতি গগৈ|২২৬|১৯৭|.|.|. |Dasdipankar2005|দীপাংকৰ দাস|৩৫২|৪৪|.|.|. |Rakesh Modak|ৰাকেশ মোদক|৭৯|২৫৮|.|.|. |পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন|১১৪|১৬১|.|.|. |নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|৪১|১১৪|.|.|. |Monjyoti Chetia|মনজ্যোতি চেতিয়া|.|.|.|.|. |মৃণাল ঠাকুৰীয়া ১২৩|মৃণাল ঠাকুৰীয়া|.|.|.|.|. |বিপাশা বৰা|বিপাশা বৰা|.|.|.|.|. |অসীম শইকীয়া ( বাপ )|অসীম শইকীয়া|.|.|.|.|. |মিনাক্ষী গগৈ|মিনাক্ষী গগৈ|.|.|.|.|. |গীতাৰ্থী হাজৰিকা|গীতাৰ্থী হাজৰিকা|.|.|.|.|. |নীলিম আকাশ কাশ্যপ|নীলিম আকাশ কাশ্যপ|.|.|.|.|. |পল্লৱ কুমাৰ নাথ|পল্লৱ কুমাৰ নাথ|.|.|.|.|. |ধীমান বৰ্মন|ধীমান বৰ্মন|.|.|.|.|. |ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|শেখৰ মুৰ্মু|.|.|.|.|. |Miss Priyanka Saikia|প্ৰিয়ংকা শইকীয়া|.|.|.|.|. |PabitraTanti|পৱিত্ৰ তাঁতী|.|.|.|.|. |বিবেকানন্দ চৌধুৰী|বিবেকানন্দ চৌধুৰী|.|.|.|.|. |দেৱাশ্ৰী বৰা|দেৱাশ্ৰী বৰা|.|.|.|.|. |তন্দ্ৰালী বৰা|তন্দ্ৰালী বৰা|.|.|.|.|. |সুদীপ্ত গগৈ|সুদীপ্ত গগৈ|.|.|.|.|. |ডিম্পী হাজৰিকা|ডিম্পী হাজৰিকা|.|.|.|.|. |Imshasan|ছালামত হাছান|.|.|.|.|. |জিত দাস|জিত দাস|.|.|.|.|. |Hirak Jyoti Medhi|হীৰক জ্যোতি মেধী|.|.|.|.|. |দীপেন বৰুৱা|দীপেন বৰুৱা|.|.|.|.|. |ৰাজা দত্ত|ৰাজা দত্ত|.|.|.|.|. |জ্যোতি বড়া|জ্যোতি বড়া|.|.|.|.|. |Pankaj Khanikar|পংকজ খনিকৰ|.|.|.|.|. |কেশৱ ফুকন|কেশৱ ফুকন|.|.|.|.|. |Rini Chakravorty Sharma|ৰিনী চক্ৰৱৰ্তী শৰ্মা|.|.|.|.|. |মৃগাংক বৰুৱা|মৃগাংক বৰুৱা|.|.|.|.|. |Juliru123|জুলী দত্ত|.|.|.|.|. |Abhisruti Sanjib|অনামিকা বৰা|.|.|.|.|. |প্ৰণামী দত্ত|প্ৰণামী দত্ত|.|.|.|.|. |Askar Ruqaim|আস্কৰ আলী|.|.|.|.|. |পৰিস্মৃতা গগৈ|পৰিস্মৃতা গগৈ|.|.|.|.|. |বিশ্ব ভাগৱতী|বিশ্ব ভাগৱতী|.|.|.|.|. |Utpal91|উৎপল দত্ত|.|.|.|.|. |গৌৰিত গগৈ|গৌৰিত গগৈ|.|.|.|.|. |মৌচুমী গগৈ|মৌচুমী গগৈ|.|.|.|.|. |Anamika Borah|অনামিকা বৰা|.|.|.|.|. |ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|.|.|.|.|. }} * প্ৰকল্পৰ শেষত অৱদানৰ ভিত্তিত মেণ্টিসকলৰ মাজৰ পৰা তলৰ পদকসমূহ আগবঢ়োৱা হ'ব. ** সকলো প্ৰকল্পৰ মুঠ সৰ্বাধিক সম্পাদনা ** সৰ্বাধিক নতুন প্ৰবন্ধ সৃষ্টি ** শ্ৰেষ্ঠ প্ৰবন্ধ * ইতিমধ্যে সক্ৰিয় যিসকল মেণ্টৰে মেণ্টি হিচাপেও এই প্ৰকল্পত যোগ দিছে, তেওঁলোকৰ অৱদান ওপৰৰ পদকসমূহৰ আওতালৈ অনা নহ'ব। ==ৱিকি মেণ্টৰশ্বিপ আদৰণী সভা, ২০২৪== [[File:Wikimentorship image 1.png|right|400px|thumb|আদৰণী সভাত মেণ্টৰশ্বিপ প্ৰকল্পৰ বিষয়ে ব্যাখ্যা কৰি থকাৰ মুহূৰ্তত প্ৰকল্প-প্ৰবন্ধক জলি ৰুমী বৰা]] [[File:Wikimentorship image 6.png|right|400px|thumb|আদৰণী সভাত কেইগৰাকীমান অংশগ্ৰহণকাৰী]] * '''দিনাংকঃ ২৯-০৯-২০২৪, দেওবাৰ'''<br/> * সময়ঃ নিশা ০৭:০০-৮:৩০ (ভাৰতীয় সময়)<br/> {{gap}}পুৱা ৭:৩০-৯:০০ (কানাডাৰ মাউণ্টেইন সময়)<br/> {{gap}}পুৱা ৮:৩০-১০:০০ (আমেৰিকাৰ কেন্দ্ৰীয় সময়) * মাধ্যমঃ গুগল মীট * লিংকঃ https://meet.google.com/bgv-jhzy-fop * ইথাৰপেডত সাৰাংশ: https://etherpad.wikimedia.org/p/AsWikiMentoringProject2024%2FOct-Dec ===অংশগ্ৰহণকাৰী=== # [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 16:01, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 15:32, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) # <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 15:34, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[User:অজয় দাস|<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>&nbsp;অজয়&nbsp;</b></span>]] [[User Talk:অজয় দাস|^{<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 15:38, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[User:Kuldhar Rabha|<font color="#cc0099">𝒦𝓊𝓁𝒹𝒽𝒶𝓇 ℛ𝒶𝒷𝒽𝒶</font>]] ^{[[User Talk:Kuldhar Rabha|<font color="#6600cc">(𝒯𝒶𝓁𝓀)</font>]]} 15:40, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:দিম্পল দাস|দিম্পল দাস]] ([[সদস্য বাৰ্তা:দিম্পল দাস|বাৰ্তা]]) 15:43, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন]] ([[সদস্য বাৰ্তা:পৱন বৰ্মন|বাৰ্তা]]) 15:45, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Sushmita Lekharu|Sushmita Lekharu]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Sushmita Lekharu|বাৰ্তা]]) 15:53, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Naruna Baruah|Naruna Baruah]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Naruna Baruah|বাৰ্তা]]) 16:00, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:JAKHINI|JAKHINI]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JAKHINI|বাৰ্তা]]) 17:30, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.)[[বিশেষ:বৰঙনিসমূহ/2409:40E6:3C:D1C1:8000:0:0:0|2409:40E6:3C:D1C1:8000:0:0:0]] 16:35, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:প্ৰণামী দত্ত|প্ৰণামী দত্ত]] ([[সদস্য বাৰ্তা:প্ৰণামী দত্ত|বাৰ্তা]]) 16:37, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[বিশেষ:বৰঙনিসমূহ/2409:40E6:3C:D1C1:8000:0:0:0|2409:40E6:3C:D1C1:8000:0:0:0]] 16:41, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:অঞ্জুমণি শইকীয়া|অঞ্জুমণি শইকীয়া]] ([[সদস্য বাৰ্তা:অঞ্জুমণি শইকীয়া|বাৰ্তা]]) 16:48, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:ৰাজা দত্ত|ৰাজা দত্ত]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ৰাজা দত্ত|বাৰ্তা]]) 16:52, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Papori Borah|Papori Borah]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Papori Borah|বাৰ্তা]]) 16:55, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 17:01, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Himashree Borah|Himashree Borah]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Himashree Borah|বাৰ্তা]]) 17:24, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[বিশেষ:বৰঙনিসমূহ/2409:408A:8298:2CEB:0:0:1648:68A5|2409:408A:8298:2CEB:0:0:1648:68A5]] 03:19, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:দীপেন বৰুৱা|দীপেন বৰুৱা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:দীপেন বৰুৱা|বাৰ্তা]]) 07:27, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Miss Priyanka Saikia|Miss Priyanka Saikia]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Miss Priyanka Saikia|বাৰ্তা]]) 03:28, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|বাৰ্তা]]) 03:32, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Parishmita gogoi|Parishmita gogoi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Parishmita gogoi|বাৰ্তা]]) 03:38, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:জ্যোতি বড়া|জ্যোতি বড়া]] ([[সদস্য বাৰ্তা:জ্যোতি বড়া|বাৰ্তা]]) 04:06, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 08:31, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 14:31, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[বিশেষ:বৰঙনিসমূহ/2401:4900:3DC5:3A6:4EA3:C334:F48F:561D|2401:4900:3DC5:3A6:4EA3:C334:F48F:561D]] 07:11, 1 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 08:07, 1 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:গীতাৰ্থী হাজৰিকা|গীতাৰ্থী হাজৰিকা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:গীতাৰ্থী হাজৰিকা|বাৰ্তা]]) 10:16, 1 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[বিশেষ:বৰঙনিসমূহ/2401:4900:3DD7:2F77:BD13:6715:A3E9:4A90|2401:4900:3DD7:2F77:BD13:6715:A3E9:4A90]] 02:31, 2 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে|Geetasree Gogoi Apte]] ([[সদস্য বাৰ্তা:গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে|বাৰ্তা]]) ১০:২৬, ২ অক্টোবৰ ২০২৪ (ইউ.টি.চি.) ===কাৰ্যসূচী=== ০৭:০০- আৰম্ভণি: '''জলি ৰুমী বৰা''', ইথাৰপেডত সাৰাংশ: '''দিব্য দত্ত'''<br/> ০৭:১০- ৱিকি মেণ্টৰশ্বিপ প্ৰকল্পৰ চমু বিৱৰণ: '''জলি ৰুমী বৰা'''<br/> ০৭:২০- ৱিকি মেণ্টৰশ্বিপ প্ৰকল্পৰ সামগ্ৰিক কৰ্মসূচী:'''ঈশানজ্যোতি বৰা''' <br/> ০৭:৩০- ৱিকিৰ কাৰিকৰী দিশসমূহ: '''দিব্য দত্ত'''<br/> ০৭:৪৫- মেণ্টিসকলৰ দুআষাৰ<br/> ০৮:০০- প্ৰশ্নোত্তৰ আৰু অন্তৰংগ আলাপ <br/> ০৮:৩০- সভা ভংগ jp7yq76is2nlwf8j4z5j5p8j230xm25 450924 450923 2024-12-04T01:20:24Z দিব্য দত্ত 9244 /* প্ৰকল্পৰ কাৰ্যকাৰিতা */ 450924 wikitext text/x-wiki {| width="100%" cellpadding="5" cellspacing="3" style="background:#a70000; " | width="60%" style="vertical-align:top; padding: 0; margin:0; " | {| width="100%" cellpadding="5" cellspacing="3" style="background:white; " | width="60%" style="vertical-align:top; padding: 0; margin:0; " | [[File:WikiSanjog logo.png|center|300px]] বিভিন্ন অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া প্ৰকল্পত অৱদান আগবঢ়াবলৈ আগ্ৰহী যিকোনো নতুন ব্যক্তিক সহায় আৰু পথ প্ৰদৰ্শনৰ বাবে অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া সম্প্ৰদায়ৰ উদ্যোগত '''ৱিকিসংযোগ''' নামৰ এই মেণ্টৰশ্বিপ কাৰ্যসূচী আৰম্ভ কৰা হৈছে। এই পদক্ষেপৰ লক্ষ্য হৈছে নতুন অৱদানকাৰীসকলক প্ৰয়োজনীয় পথ প্ৰদৰ্শন, প্ৰশিক্ষণ, আৰু মুক্তভাৱে প্ৰশ্ন সুধিবলৈ আৰু সহায় বিচাৰিবলৈ আদৰণীয় পৰিৱেশ প্ৰদান কৰি উৎসাহিত কৰা। মেটা পৃষ্ঠাত ৱিকিসংযোগ- [https://meta.wikimedia.org/wiki/WikiSanjog-A_Mentorship_Program_by_Assamese_Wikimedia_Community WikiSanjog-A Mentorship Program by Assamese Wikimedia Community] ==উদ্দেশ্য== অসমীয়া ৱিকিৰ বিষয়ে জানিলেও বা এই প্ৰকল্পবোৰত কাম কৰিবলৈ আগ্ৰহী হ'লেও কেনেকৈ আগবাঢ়িব সেইবিষয়ে বহুতে নাজানে। লগতে দৈনন্দিন ব্যস্ততাত এইক্ষেত্ৰত নিজা উদ্যোগ লৈ কিবা এটা কৰিবলৈ সময়-সুবিধা নহয়গৈ। সেয়ে নতুন আৰু আগ্ৰহী সদস্যসকলে প্ৰয়োজন অনুসৰি নিসংকোচে দৰকাৰী কথাবোৰ সুধি-বুজি ল'বলৈ এই মেণ্টৰশ্বিপ কাৰ্যসূচী লোৱা হৈছে। এই আঁচনিৰ অধীনত আগ্ৰহী সক্ৰিয় সদস্যই নতুন সদস্যক দিহা-পৰামৰ্শ আৰু প্ৰয়োজন অনুসৰি প্ৰশিক্ষণ দি ৱিকিত সক্ৰিয় কৰি তোলাৰ চেষ্টা কৰিব। ==সময়সীমা== * মেণ্টি নিৰ্বাচন: ছেপ্টেম্বৰ, ২০২৪ * মেণ্টৰশ্বিপ প্ৰকল্প: ১ অক্টোবৰ - ৩১ ডিচেম্বৰ, ২০২৪ ==প্ৰকল্প প্ৰবন্ধক== * [[সদস্য:Joli Rumi|জলি ৰুমী বৰা]] ==সমন্বয়ক== * [[সদস্য:দিব্য দত্ত|দিব্য দত্ত]] * [[সদস্য:Ishanjyotibora|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ==নিৰ্বাচন== ===মেণ্টৰ=== * মেণ্টৰশ্বিপৰ বাবে আগ্ৰহী সক্ৰিয় সদস্যই যিকোনো ৱিকি প্ৰকল্পতে মেণ্টৰৰূপে অংশ ল'ব পাৰিব। * প্ৰত্যেক মেণ্টৰে তিনিগৰাকীলৈকে নতুন সদস্যক সহায় কৰিবলৈ বাচি ল'ব পাৰে। কোনো মেণ্টৰে তাতোধিক সম্ভাব্য মেণ্টি পালে তেওঁলোকক অন্য মেণ্টৰৰ সৈতে প্ৰশিক্ষণ ল'বলৈ পৰামৰ্শ আগবঢ়াব পাৰে। * মেণ্টৰ হ'বলৈ ৱিকিৰ কোনো বিশেষ প্ৰকল্পত দক্ষতা বা কাৰিকৰী পাৰদৰ্শিতাৰ প্ৰয়োজন নাই। দৰকাৰী সকলো বিষয়তে মেণ্টৰসকলে প্ৰত্যেকে প্ৰত্যেকক সহায় কৰিব। প্ৰয়োজন অনুসাৰে ৱিকিক্লাছৰ আয়োজন কৰি সকলো মেণ্টিক একেলগেও শিকাব পৰা যাব। ===মেণ্টি=== * অসমীয়া ৱিকিত কাম কৰিবলৈ আগ্ৰহী যিকোনো লোকেই মেণ্টিৰূপে অংশ ল'ব পাৰিব। এই প্ৰকল্পত অংশ ল'বলৈ কোনোধৰণৰ শিক্ষাগত অৰ্হতা বা বয়সৰ বাধ্যবাধকতা নাই। মাথোঁ প্ৰয়োজন অসমীয়া ভাষাৰ বাবে স্বেচ্ছাসেৱী হিচাপে কাম কৰাৰ আগ্ৰহ আৰু ইণ্টাৰনেট সংযোগ। * এই প্ৰকল্পত অংশগ্ৰহণৰ বাবে কোনো মাচুলৰ প্ৰয়োজন নাই। * এই প্ৰকল্পৰ বাবে সময় বা ঠাইৰ কোনো বাধ্যবাধকতা নাই। পৃথিৱীৰ যিকোনো ঠাইৰ পৰাই এই প্ৰকল্পত অংশ ল'ব পাৰিব। নিজৰ সময়-সুবিধা অনুযায়ী ৱিকিৰ যিকোনো প্ৰকল্পৰ কাম শিকিব পাৰিব। ==দায়িত্ব== যিহেতু মেণ্টৰ আৰু মেণ্টিৰ সম্পৰ্কই এই প্ৰকল্পৰ সফলতা নিৰ্ণয় কৰিব, সেয়ে মেণ্টৰে মেণ্টি নিৰ্বাচন কৰাৰ আগেয়ে ব্যক্তিগতভাৱে চা-চিনাকি হৈ কথা-বতৰা পাতিবলৈ উৎসাহ জনোৱা হৈছে। সম্ভাব্য মেণ্টিগৰাকী ৱিকিৰ কামত কিয় আগ্ৰহী, কোন প্ৰকল্পত আগ্ৰহী, কিমান সময় দিব পাৰিব বা কেনে সহায়ৰ দৰকাৰ সকলোখিনি জানি লৈহে বাছনি কৰিলে ভাল। ===মেণ্টৰ=== * প্ৰথমেই মেণ্টিৰ পৰা ৱিকিৰ কোন প্ৰকল্পত কাম শিকাৰ আগ্ৰহ আৰু কেনেধৰণৰ সহায়ৰ প্ৰয়োজন সেই বিষয়ে ব্যক্তিগতভাৱে যোগাযোগ কৰি সম্যক ধাৰণা ল'ব। * মেণ্টিৰ আগ্ৰহ অনুযায়ী প্ৰকল্পৰ কাম কাজ শিকাব আৰু সময়ে-সময়ে অগ্ৰগতিৰ খতিয়ান ল'ব। প্ৰয়োজন অনুসাৰে অন্য মেণ্টৰৰ পৰা সহায় লোৱাতো দিহা-পৰামৰ্শ যোগাব। * মেণ্টৰশ্বিপৰ সমগ্ৰ সময়ছোৱাত মেণ্টৰ আৰু মেণ্টি দুয়ো সময়-সুবিধা মিলাই অনলাইন বা অফলাইন নিয়মীয়া যোগাযোগ অব্যাহত ৰাখিব। ===মেণ্টি=== * মেণ্টিয়ে ৱিকিৰ যিকোনো প্ৰকল্পত অৱদানৰ বাবে বাচি ল'ব। মেণ্টৰৰ সৈতে কথা-বতৰা হৈ তিনিমাহত কি শিকিব বিচাৰে আৰু কিমান সময় দিব পাৰিব সেইবিষয়ে এটা পৰিকল্পনা কৰি ল'ব। * মেণ্টিয়ে এই প্ৰকল্পত যোগদান কৰিলে মেণ্টৰশ্বিপৰ সমগ্ৰ সময়ছোৱা (৩১ ডিচেম্বৰ, ২০২৪ লৈ)ত অংশ লোৱাৰ বাবে দায়বদ্ধ থাকিব। এই প্ৰকল্প অসম্পূৰ্ণকৈ এৰি নিদিয়াৰ বাবে সাধ্যানুসৰি চেষ্টা কৰিব। * মেণ্টৰশ্বিপৰ সময়ছোৱাত সুযোগ-সুবিধা মিলাই যথাসম্ভৱ ৱিকিত অৱদান আগবঢ়োৱাৰ চেষ্টা কৰিব। * এই প্ৰকল্পৰ সকলো মেণ্টৰ যিহেতু ৱিকিৰ স্বেচ্ছাসেৱক, তেওঁলোকে দৈনন্দিন ব্যস্ততাৰ মাজতো এই প্ৰকল্পৰ বাবে দিয়া সময় আৰু প্ৰচেষ্টাৰ মূল্য বুজি মেণ্টিসকলে সহায়-সহযোগিতা আগবঢ়াব। ==মেণ্টৰ আৰু মেণ্টিৰ তালিকা== {| class="wikitable" |+ অসমীয়া ৱিকিত মেণ্টৰশ্বিপ |- ! ক্ৰমিক নং!! মেণ্টৰ!! মেণ্টি!! মেণ্টিৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা |- |১|| [[সদস্য:দিব্য দত্ত|দিব্য দত্ত]] || [[সদস্য:Malabika Bhattarcharyya|মালবিকা ভট্টাচাৰ্য্য]]<br/>[[সদস্য:Himashree Borah|হিমাশ্ৰী বৰা]]<br/>[[সদস্য:Monjyoti Chetia|মনজ্যোতি চেতিয়া]] ||-<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Himashree%20Borah হিমাশ্ৰী বৰাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Monjyoti%20Chetia মনজ্যোতি চেতিয়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |২|| [[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য কুমাৰ দাস]] || [[সদস্য:Pranamikaadhikary|প্ৰণামিকা অধিকাৰী]]<br/>[[সদস্য:মৃণাল ঠাকুৰীয়া ১২৩|মৃণাল ঠাকুৰীয়া]]<br/>[[সদস্য:বিপাশা বৰা|বিপাশা বৰা]]||-<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AE%E0%A7%83%E0%A6%A3%E0%A6%BE%E0%A6%B2%20%E0%A6%A0%E0%A6%BE%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A7%B0%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%20%E0%A7%A7%E0%A7%A8%E0%A7%A9 মৃণাল ঠাকুৰীয়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%B6%E0%A6%BE%20%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A6%BE বিপাশা বৰাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |৩|| [[সদস্য:Joli Rumi|জলি ৰুমী বৰা]] || [[সদস্য:গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে|গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে]]<br> [[সদস্য:অঞ্জুমণি শইকীয়া|অঞ্জুমণি শইকীয়া]]<br> [[সদস্য:পাপৰি বৰা|পাপৰি বৰা]]|| - <br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%85%E0%A6%9E%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A7%81%E0%A6%AE%E0%A6%A3%E0%A6%BF%20%E0%A6%B6%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE অঞ্জুমণি শইকীয়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] <br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%AA%E0%A7%B0%E0%A6%BF%20%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A6%BE পাপৰি বৰাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |৪|| [[সদস্য:Pranamikaadhikary|প্ৰণামিকা অধিকাৰী]] || [[সদস্য:কুমুদ ঘোষ|কুমুদ ঘোষ]]<br>[[সদস্য:অসীম শইকীয়া ( বাপ )|অসীম শইকীয়া]]<br>[[সদস্য:মিনাক্ষী গগৈ|মিনাক্ষী গগৈ]]<br>[[সদস্য:গীতাৰ্থী হাজৰিকা|গীতাৰ্থী হাজৰিকা]]<br>[[সদস্য:দিম্পল দাস|দিম্পল দাস]]<br>[[সদস্য:নীলিম আকাশ কাশ্যপ|নীলিম আকাশ কাশ্যপ]]||[https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A6%AE%E0%A7%81%E0%A6%A6%20%E0%A6%98%E0%A7%8B%E0%A6%B7 কুমুদ ঘোষৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%85%E0%A6%B8%E0%A7%80%E0%A6%AE%20%E0%A6%B6%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%20(%20%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%AA%20) অসীম শইকীয়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%97%E0%A7%80%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A7%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A5%E0%A7%80%20%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A7%B0%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE গীতাৰ্থী হাজৰিকাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%A6%E0%A6%BF%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AA%E0%A6%B2%20%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%B8 দিম্পল দাসৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> - |- |৫|| [[সদস্য:Nayan j Nath|নয়ন জ্যোতি নাথ]] || [[সদস্য:পল্লৱ কুমাৰ নাথ|পল্লৱ কুমাৰ নাথ]]<br>[[সদস্য:Rakesh Modak|ৰাকেশ মোদক]]<br>[[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|ৰুমী বৰা]]<br>[[সদস্য:ধীমান বৰ্মন|ধীমান বৰ্মন]]<br>[[সদস্য:ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|শেখৰ মুৰ্মু]]<br>[[সদস্য:Miss Priyanka Saikia|প্ৰিয়ংকা শইকীয়া]]|| [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AA%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A7%B1%20%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A7%B0%20%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%A5 পল্লৱ কুমাৰ নাথৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Rakesh%20Modak ৰাকেশ মোদকৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> -<br> -<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Miss%20Priyanka%20Saikia প্ৰিয়ংকা শইকীয়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |৬|| [[সদস্য:Babulbaishya|বাবুল বৈশ্য]] || [[সদস্য:Jyoti Chiring|জ্যোতি চিৰিং]]<br>[[সদস্য:Dasdipankar2005|দীপাংকৰ দাস]]||-<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Dasdipankar2005 দীপাংকৰ দাসৰ সম্পাদনা সংখ্যা] |- |৭|| [[সদস্য:Ishanjyotibora|ঈশান জ্যোতি বৰা]] || [[সদস্য:JAKHINI|বিভূতি গগৈ]] </br>[[সদস্য:PabitraTanti|পৱিত্ৰ তাঁতী]]</br>[[সদস্য:বিবেকানন্দ চৌধুৰী|বিবেকানন্দ চৌধুৰী]]</br>[[সদস্য:দেৱাশ্ৰী বৰা|দেৱাশ্ৰী বৰা]]</br>[[সদস্য:তন্দ্ৰালী বৰা|তন্দ্ৰালী বৰা]]||[https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/JAKHINI বিভূতি গগৈৰ সম্পাদনা সংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/PabitraTanti পৱিত্ৰ তাঁতীৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] <br> -<br> -<br> |- |৮|| [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|ৰুমী বৰা]] || [[সদস্য:Naruna Baruah|নৰুনা বৰুৱা]] <br>[[সদস্য:Sushmita Lekharu|সুস্মিতা লেখাৰু]]||[https://xtools.wmcloud.org/ec/as.wikipedia.org/Naruna%20Baruah নৰুনা বৰুৱাৰ সম্পাদনা সংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Sushmita%20Lekharu সুস্মিতা লেখাৰুৰ সম্পাদনা সংখ্যা] |- |৯|| [[সদস্য:AjayDas|অজয় দাস]] || [[সদস্য:সুদীপ্ত গগৈ|সুদীপ্ত গগৈ]]<br> [[সদস্য:পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন]]<br> [[সদস্য:ডিম্পী হাজৰিকা|ডিম্পী হাজৰিকা]]<br>[[সদস্য:Imshasan|ছালামত হাছান]]<br>[[সদস্য:জিত দাস|জিত দাস]]||-<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AA%E0%A7%B1%E0%A6%A8%20%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE%E0%A6%A8 পৱন বৰ্মনৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Imshasan ছালামত হাছানৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%9C%E0%A6%BF%E0%A6%A4%20%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%B8 জিত দাসৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- | ১০|| [[সদস্য:Kuldhar Rabha|কুলধৰ ৰাভা]] || [[User:Hirak Jyoti Medhi|হীৰক জ্যোতি মেধী]]||[https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Hirak%20Jyoti%20Medhi হীৰক জ্যোতি মেধীৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |১১|| [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] || [[সদস্য:দীপেন বৰুৱা|দীপেন বৰুৱা]] <br> [[ৰাজা দত্ত|ৰাজা দত্ত]] <br> [[সদস্য:JonaliB|জোনালী বৰুৱা]] <br>[[সদস্য:জ্যোতি বড়া|জ্যোতি বড়া]]<br>[[user:Pankaj Khanikar|পংকজ খনিকৰ]]||[https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs//দীপেন%20বৰুৱা দীপেন বৰুৱাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> -<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/জ্যোতি%20বড়া জ্যোতি বড়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Pankaj%20Khanikar পংকজ খনিকৰৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |১২|| [[সদস্য:JonaliB|জোনালী বৰুৱা]] || [[সদস্য:Saddam Hussain Rahmani|ছাদ্দাম হুছেইন ৰহমানী]] <br> [[সদস্য:কেশৱ ফুকন|কেশৱ ফুকন]] <br>[[সদস্য:Rini Chakravorty Sharma|ৰিনী চক্ৰৱৰ্তী শৰ্মা]]<br> [[মৃগাংক বৰুৱা]]||[https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Saddam%20Hussain%20Rahmani ছাদ্দাম হুছেইন ৰহমানীৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/কেশৱ%20ফুকন কেশৱ ফুকনৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Rini%20Chakravorty%20Sharma ৰিনী চক্ৰৱৰ্তী শৰ্মাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> - |- |১৩|| [[সদস্য:গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে|গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে]] || [[সদস্য:Juliru123 |জুলী দত্ত ]]<br>[[সদস্য:Abhisruti Sanjib |অনামিকা বৰা]]<br>[[সদস্য:প্ৰণামী দত্ত |প়্ৰণামী দত্ত]]||-<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A7%B0%E0%A6%A3%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A7%80%20%E0%A6%A6%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%A4 প়্ৰণামী দত্তৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |১৪|| [[সদস্য:BhuyanBhaskar|ভাস্কৰ ভূঞা]] || [[সদস্য:Askar Ruqaim|আস্কৰ আলী]]<br>[[পৰিস্মৃতা গগৈ]]<br> [[বিশ্ব ভাগৱতী]]<br> [[উৎপল দত্ত]] <br> [[নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা]] || [https://xtools.wmcloud.org/ec/as.wikipedia.org/Askar%20Ruqaim আস্কৰ আলীৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> -<br> -<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%A8%20%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%B0%20%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%A8%E0%A6%9B%E0%A7%8B%E0%A7%B1%E0%A6%BE নিপন নিয়ৰ শেনছোৱাৰ সম্পাদনা সংখ্যা] |- | ১৫||[[সদস্য:যদুমণি গগৈ|যদুমণি গগৈ]] || [[সদস্য: গৌৰিত গগৈ|গৌৰিত গগৈ]]<br>[[সদস্য:মৌচুমী গগৈ|মৌচুমী গগৈ]]||২ |- |১৬|| [[সদস্য:ৰাজেন দাস|ৰাজেন দাস]] || [[সদস্য:Anamika Borah|অনামিকা বৰা]]||১ |- |১৭|| [[সদস্য:Ram Kinkor Mahanta|ৰাম কিংকৰ মহন্ত]] || [[সদস্য:ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী]]<br>[[সদস্য:Rupamgogoi1|ৰূপম গগৈ]]||২ |- |১৮ || [[সদস্য:Saurabhsaha|সৌৰভ সাহা]] || || |- ||| || সৰ্বমুঠ মেণ্টি || ৫৮ |} ==মূল কৰ্মসূচী== * প্ৰকল্পৰ আৰম্ভণিতে এখন ৱিকিসভা আহবান কৰি সকলো নতুন সদস্যৰ আদৰণি জনাই এই প্ৰকল্পৰ এক সামগ্ৰিক ধাৰণা দিয়া হ'ব। '''সভাৰ প্ৰস্তাৱিত তাৰিখ: ২৯ ছেপ্টেম্বৰ, ২০২৪''' * প্ৰকল্পৰ সামৰণিত মেণ্টৰ আৰু মেণ্টি দুয়োৰে অৱদানৰ স্বীকৃতি আৰু সক্ৰিয়তা অব্যাহত ৰখাৰ পৰিকল্পনা আদি সামৰি এখন ৱিকিসভা অনুষ্ঠিত কৰা হ'ব। '''সভাৰ প্ৰস্তাৱিত তাৰিখ: জানুৱাৰী, ২০২৫''' * মেণ্টৰশ্বিপৰ সমগ্ৰ সময়ছোৱাত প্ৰতিগৰাকী মেণ্টৰে নতুন সদস্যসকলৰ সৈতে কমেওে প্ৰতিমাহ এবাৰকৈ হ'লেও অনলাইন বা অফলাইন লগ হৈ ৱিকিত কাম কৰিবলৈ সহায়-দিহা-পৰামৰ্শ আগবঢ়াব। === বিস্তৃত কৰ্মসূচী=== বন্ধনীৰ ভিতৰত দিয়া দিনবোৰৰ দ্বাৰা 'অতিকমেও' বুজোৱা হৈছে। (১) সদস্য বাছনি (২) ৱিকিমিডিয়াৰ প্ৰকল্পসমূহৰ আভাস ; প্ৰথম পৰ্যায়: * ৱিকিপিডিয়াৰ বিস্তৃত পৰিচয় * ৱিকিপিডিয়াত সদস্যৰ পৃষ্ঠা সৃষ্টি, সাধাৰণ সম্পাদনা, নতুন প্ৰবন্ধ সৃষ্টি, ইত্যাদি * ৱিকিপিডিয়াত ফটো সংযোজন ; দ্বিতীয় পৰ্যায়: * আন ৱিকিপিডিয়াৰ প্ৰবন্ধৰ সংশোধন, শ্ৰেণীকৰণ * ইংৰাজী ৱিকিপিডিয়াৰ পৰিচয় * ইংৰাজী ৱিকিপিডিয়াৰ পৰা প্ৰবন্ধ অনুবাদ আৰু অনুবাদৰ ভিন্ন কৌশল/পদ্ধতি ; প্ৰথম পৰ্যায়: (৩) ৱিকিউৎসৰ বিস্তৃত পৰিচয় * মুদ্ৰণ সংশোধন, বৈধকৰণ, ; দ্বিতীয় পৰ্যায়: * সূচী তৈয়াৰ, পেইজ ইনডেস্কিং, মূল নামপৃষ্ঠাত প্ৰকাশ * কপিৰাইট, অটিআৰএছ * কিতাপ আপলোডৰ এটা আভাস * অভাৰফ্লোট, ক্ৰপ টুলৰ পৰিচয় (৪) ৱিকিকমন্সৰ পৰিচয় ; প্ৰথম পৰ্যায়: * ফটো আপলোড * নিজে আপলোড কৰা ফটো ৱিকিপ্ৰকল্পত সংযোজন (৫) ৱিকিউদ্ধৃতিৰ পৰিচয় ; প্ৰথম পৰ্যায়: * পৃষ্ঠা সৃষ্টি * অনূদিত উদ্ধৃতিৰে পৃষ্ঠা * অইন পৃষ্ঠাৰ সংশোধন, শ্ৰেণীকৰণ ; দ্বিতীয় পৰ্যায়: (৬) ৱিকিডাটাৰ পৰিচয় * ৱিকিডাটাত সম্পাদনা * ৱিকিডাটাৰ লগত ৱিকিপৃষ্ঠাৰ সংযুক্তকৰণ<br> (৭) ৱিকিমিডিয়াৰ বিভিন্ন প্ৰতিযোগিতাৰ পৰিচয় আৰু পৰৱৰ্তী প্ৰতিযোগিতাত অংশগ্ৰহণৰ নিশ্চিততা-২ দিন<br> (৮) ৱিকিমিডিয়াত নিজৰ পৰিসংখ্যা, সদস্য পৃষ্ঠা, গোলকীয় অৱদান আদি নিৰীক্ষণ -২ দিন<br> (৯) ৱিকিপত্ৰিকাৰ পৰিচয়-১ দিন<br> (১০) সতীৰ্থ ৱিকিমিডিয়ানক পদক, ধন্যবাদ প্ৰদান-১ দিন<br> (১১) ৱিকিপিডিয়াৰ ছছিয়েল মিডিয়াত গতিবিধি নিৰীক্ষণ-২ দিন<br> (১২) ৱিকিপিডিয়াৰ অৱদানসমূহ ছছিয়েল মিডিয়াত সময়বিশেষে প্ৰচাৰ, লিংক শ্বেয়াৰ ইত্যাদি-১ দিন<br> (১৩) ইণ্টাৰনেট আৰ্কাইভৰ পৰিচয়-২ দিন<br> (১৪) পুৰণি কিতাপৰ খবৰ-বাতৰি সংগ্ৰহ আৰু তেনে এখন কিতাপ ৱিকিকমন্সত আপলোড কৰি ৱিকিউৎসত সূচী তৈয়াৰ-১ দিন<br> (১৫) অসমীয়া ৱিকিমিডিয়াৰ বিভিন্ন সন্মিলন, অংশগ্ৰহণ, কৰ্মশালাৰ পৰিচয়-১ দিন<br> (১৬) ৰাষ্ট্ৰীয় আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ ৱিকিসন্মিলন, কৰ্মশালা আদিৰ পৰিচয়-১‌ দিন<br> (১৭) ৱিকিসভাত অংশগ্ৰহণ নিশ্চিতকৰণ আৰু পৰৱৰ্তী ৱিকিসভাত সক্ৰিয়তা বৃদ্ধিৰ বাবে এটা দায়িত্ব অৰ্পণ-১ দিন<br> (১৮) আহৰণ কৰা জ্ঞানেৰে ৱিকিপত্ৰিকাত অভিজ্ঞতা বৰ্ণনা আৰু চচিয়েল মিডিয়াত 'মনৰ কথা' শ্বেয়াৰ<br> (১৯) আগ্ৰহী নতুন সদস্যক ৱিকিমিডিয়াৰ বিষয়ে অৱগত কৰা আৰু অতি কমেও এজন সদস্যক ৱিকিমিডিয়াৰ লগত সংযুক্ত কৰি আৰ্জিত জ্ঞানখিনি ভগাই লোৱা। ==প্ৰকল্পৰ কাৰ্যকাৰিতা== * এই প্ৰকল্পৰ কাৰ্যকাৰিতা বিচাৰ কৰাৰ বাবে প্ৰকল্পৰ শেষ (৩১ ডিচেম্বৰ, ২০২৪)ত সকলো মেণ্টিৰ বিভিন্ন প্ৰকল্পত সম্পাদনা সংখ্যা পৰীক্ষা কৰা হ'ব। তাৰোপৰি প্ৰতিমাহৰ শেষত এই তালিকাখনত চকু ফুৰাই সমন্বয়কসকলে অগ্ৰগতিৰ বুজ ল'ব আৰু কিবা বাধা বা সমস্যা দেখা দিলে মেণ্টৰ বা মেণ্টি উভয়ক প্ৰয়োজন অনুসাৰে সহায় কৰিব। {{Hidden|অক্টোবৰ মাহৰ অভিলেখ| {{মেণ্টৰশ্বীপৰ অভিলেখ|মাহ=অক্টোবৰ |Malabika Bhattarcharyya|মালবিকা ভট্টাচাৰ্য্য|.|.|.|.|. |Himashree Borah|হিমাশ্ৰী বৰা|৯|৬৬৮|২৫|৩|. |Monjyoti Chetia|মনজ্যোতি চেতিয়া|২|৬|.|.|. |মৃণাল ঠাকুৰীয়া ১২৩|মৃণাল ঠাকুৰীয়া|.|.|.|.|. |বিপাশা বৰা|বিপাশা বৰা|২|.|.|.|. |অঞ্জুমণি শইকীয়া|অঞ্জুমণি শইকীয়া|৬০|৩৫৮|১|৬|. |পাপৰি বৰা|পাপৰি বৰা|১৩|৬|২২৪|১৩৩০|. |কুমুদ ঘোষ|কুমুদ ঘোষ|১০৯৫|.|৪৩|৮৮|৯ |অসীম শইকীয়া ( বাপ )|অসীম শইকীয়া|১|২০|.|.|. |মিনাক্ষী গগৈ|মিনাক্ষী গগৈ|.|.|.|.|. |গীতাৰ্থী হাজৰিকা|গীতাৰ্থী হাজৰিকা|২৪|.|.|.|. |দিম্পল দাস|দিম্পল দাস|৪৭১|.|২০|.|১০ |নীলিম আকাশ কাশ্যপ|নীলিম আকাশ কাশ্যপ|.|.|.|.|. |পল্লৱ কুমাৰ নাথ|পল্লৱ কুমাৰ নাথ|২১|.|.|১৮|. |Rakesh Modak|ৰাকেশ মোদক|৭৯|.|.|.|. |ধীমান বৰ্মন|ধীমান বৰ্মন|.|.|.|.|. |ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|শেখৰ মুৰ্মু|৩|.|.|২৭|. |Miss Priyanka Saikia|প্ৰিয়ংকা শইকীয়া|৩|.|.|.|. |Dasdipankar2005|দীপাংকৰ দাস|১৩৪|.|.|.|২১৮ |JAKHINI|বিভূতি গগৈ|২২৩|.|.|.|৬ |PabitraTanti|পৱিত্ৰ তাঁতী|২|.|.|.|. |বিবেকানন্দ চৌধুৰী|বিবেকানন্দ চৌধুৰী|.|.|.|.|. |দেৱাশ্ৰী বৰা|দেৱাশ্ৰী বৰা|.|.|.|.|. |তন্দ্ৰালী বৰা|তন্দ্ৰালী বৰা|.|.|.|.|. |Naruna Baruah|নৰুনা বৰুৱা|৬৯৫|.|১৭|২৬|২২ |Sushmita Lekharu|সুস্মিতা লেখাৰু|১|৫০৪|৩৬|১১|. |সুদীপ্ত গগৈ|সুদীপ্ত গগৈ|১|.|.|.|. |পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন|৩৬|.|.|৭৮|. |ডিম্পী হাজৰিকা|ডিম্পী হাজৰিকা|১|.|.|.|. |Imshasan|ছালামত হাছান|৭|.|.|২|. |জিত দাস|জিত দাস|৩|.|.|২|. |Hirak Jyoti Medhi|হীৰক জ্যোতি মেধী|.|.|.|৩|. |দীপেন বৰুৱা|দীপেন বৰুৱা|১০|.|.|.|. |ৰাজা দত্ত|ৰাজা দত্ত|২|.|.|.|. |জ্যোতি বড়া|জ্যোতি বড়া|২২|.|.|.|. |Pankaj Khanikar|পংকজ খনিকৰ|৩১|.|.|.|. |Saddam Hussain Rahmani|ছাদ্দাম হুছেইন ৰহমানী|৯৮|.|.|১৬|. |কেশৱ ফুকন|কেশৱ ফুকন|৮|.|.|.|. |Rini Chakravorty Sharma|ৰিনী চক্ৰৱৰ্তী শৰ্মা|৬|.|.|.|. |মৃগাংক বৰুৱা|মৃগাংক বৰুৱা|.|.|.|.|. |Juliru123|জুলী দত্ত|২|.|.|.|. |Abhisruti Sanjib|অনামিকা বৰা|১|.|.|.|. |প্ৰণামী দত্ত|প্ৰণামী দত্ত|২১|.|.|৬|. |Askar Ruqaim|আস্কৰ আলী|.|.|.|.|. |পৰিস্মৃতা গগৈ|পৰিস্মৃতা গগৈ|.|.|.|.|. |বিশ্ব ভাগৱতী|বিশ্ব ভাগৱতী|.|.|.|.|. |Utpal91|উৎপল দত্ত|১|.|.|১৮|. |নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|৩৭|.|.|৪|. |গৌৰিত গগৈ|গৌৰিত গগৈ|.|.|.|.|. |মৌচুমী গগৈ|মৌচুমী গগৈ|১|.|.|১৮|. |Anamika Borah|অনামিকা বৰা|.|.|.|.|. |ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|২|.|.|.|. }} }} {{মেণ্টৰশ্বীপৰ অভিলেখ|মাহ=নৱেম্বৰ |Malabika Bhattarcharyya|মালবিকা ভট্টাচাৰ্য্য|.|.|.|.|. |Himashree Borah|হিমাশ্ৰী বৰা|২|৪৯২|৫|.|. |Monjyoti Chetia|মনজ্যোতি চেতিয়া|.|.|.|.|. |মৃণাল ঠাকুৰীয়া ১২৩|মৃণাল ঠাকুৰীয়া|.|.|.|.|. |বিপাশা বৰা|বিপাশা বৰা|.|.|.|.|. |অঞ্জুমণি শইকীয়া|অঞ্জুমণি শইকীয়া|১৯|.|.|.|. |পাপৰি বৰা|পাপৰি বৰা|১২৭|.|৫|৮০৭|. |কুমুদ ঘোষ|কুমুদ ঘোষ|৮৯৬|৬৮|.|৭৭|২৯ |অসীম শইকীয়া ( বাপ )|অসীম শইকীয়া|.|.|.|.|. |মিনাক্ষী গগৈ|মিনাক্ষী গগৈ|.|.|.|.|. |গীতাৰ্থী হাজৰিকা|গীতাৰ্থী হাজৰিকা|.|.|.|.|. |দিম্পল দাস|দিম্পল দাস|৪১১|.|.|.|১১ |নীলিম আকাশ কাশ্যপ|নীলিম আকাশ কাশ্যপ|.|.|.|.|. |পল্লৱ কুমাৰ নাথ|পল্লৱ কুমাৰ নাথ|.|.|.|.|. |Rakesh Modak|ৰাকেশ মোদক|২৪২|.|.|.|১৬ |ধীমান বৰ্মন|ধীমান বৰ্মন|.|.|.|.|. |ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|শেখৰ মুৰ্মু|.|.|.|.|. |Miss Priyanka Saikia|প্ৰিয়ংকা শইকীয়া|.|.|.|.|. |Dasdipankar2005|দীপাংকৰ দাস|৪৪|.|.|.|. |JAKHINI|বিভূতি গগৈ|১৪৩|১৭|৩৩|.|৪ |PabitraTanti|পৱিত্ৰ তাঁতী|.|.|.|.|. |বিবেকানন্দ চৌধুৰী|বিবেকানন্দ চৌধুৰী|.|.|.|.|. |দেৱাশ্ৰী বৰা|দেৱাশ্ৰী বৰা|.|.|.|.|. |তন্দ্ৰালী বৰা|তন্দ্ৰালী বৰা|.|.|.|.|. |Naruna Baruah|নৰুনা বৰুৱা|৫৪৭|.|.|৩৩|১২ |Sushmita Lekharu|সুস্মিতা লেখাৰু|.|.|.|.|. |সুদীপ্ত গগৈ|সুদীপ্ত গগৈ|.|.|.|.|. |পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন|১২০|.|.|৪১|. |ডিম্পী হাজৰিকা|ডিম্পী হাজৰিকা|.|.|.|.|. |Imshasan|ছালামত হাছান|২|.|.|.|. |জিত দাস|জিত দাস|.|.|.|.|. |Hirak Jyoti Medhi|হীৰক জ্যোতি মেধী|.|.|.|.|. |দীপেন বৰুৱা|দীপেন বৰুৱা|৪|.|.|.|. |ৰাজা দত্ত|ৰাজা দত্ত|.|.|.|.|. |জ্যোতি বড়া|জ্যোতি বড়া|.|.|.|.|. |Pankaj Khanikar|পংকজ খনিকৰ|.|.|.|.|. |Saddam Hussain Rahmani|ছাদ্দাম হুছেইন ৰহমানী|৩৫২|.|.|.|. |কেশৱ ফুকন|কেশৱ ফুকন|২|.|.|.|. |Rini Chakravorty Sharma|ৰিনী চক্ৰৱৰ্তী শৰ্মা|১৮|.|.|.|. |মৃগাংক বৰুৱা|মৃগাংক বৰুৱা|.|.|.|.|. |Juliru123|জুলী দত্ত|.|.|.|.|. |Abhisruti Sanjib|অনামিকা বৰা|.|.|.|.|. |প্ৰণামী দত্ত|প্ৰণামী দত্ত|.|.|.|.|. |Askar Ruqaim|আস্কৰ আলী|.|.|.|.|. |পৰিস্মৃতা গগৈ|পৰিস্মৃতা গগৈ|.|.|.|.|. |বিশ্ব ভাগৱতী|বিশ্ব ভাগৱতী|.|.|.|.|. |Utpal91|উৎপল দত্ত|.|.|.|.|. |নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|১০৩|.|১|১০|. |গৌৰিত গগৈ|গৌৰিত গগৈ|.|.|.|.|. |মৌচুমী গগৈ|মৌচুমী গগৈ|.|.|.|.|. |Anamika Borah|অনামিকা বৰা|.|.|.|.|. |ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|.|.|.|.|. }} {{মেণ্টৰশ্বীপৰ খতিয়ান |পাপৰি বৰা|পাপৰি বৰা|১৫৭৩|৯৩৯|.|২|. |কুমুদ ঘোষ|কুমুদ ঘোষ|১২৩৫|১০৭০|.|৪৮|. |Naruna Baruah|নৰুনা বৰুৱা|৭৬০|৫৯২|.|৩৮|. |Himashree Borah|হিমাশ্ৰী বৰা|৭০৫|৪৯৯|.|০|২২৩ |দিম্পল দাস|দিম্পল দাস|৫০১|৪২২|.|২৪|. |Sushmita Lekharu|সুস্মিতা লেখাৰু|৫৫২|০|.|০|. |Saddam Hussain Rahmani|ছাদ্দাম হুছেইন ৰহমানী|১১৪|৩৫২|.|২৯|. |অঞ্জুমণি শইকীয়া|অঞ্জুমণি শইকীয়া|৪২৫|১৯|.|২|. |JAKHINI|বিভূতি গগৈ|২২৬|১৯৭|.|১৯|. |Dasdipankar2005|দীপাংকৰ দাস|৩৫২|৪৪|.|.|. |Rakesh Modak|ৰাকেশ মোদক|৭৯|২৫৮|.|.|. |পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন|১১৪|১৬১|.|.|. |নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|৪১|১১৪|.|.|. |Monjyoti Chetia|মনজ্যোতি চেতিয়া|.|.|.|.|. |মৃণাল ঠাকুৰীয়া ১২৩|মৃণাল ঠাকুৰীয়া|.|.|.|.|. |বিপাশা বৰা|বিপাশা বৰা|.|.|.|.|. |অসীম শইকীয়া ( বাপ )|অসীম শইকীয়া|.|.|.|.|. |মিনাক্ষী গগৈ|মিনাক্ষী গগৈ|.|.|.|.|. |গীতাৰ্থী হাজৰিকা|গীতাৰ্থী হাজৰিকা|.|.|.|.|. |নীলিম আকাশ কাশ্যপ|নীলিম আকাশ কাশ্যপ|.|.|.|.|. |পল্লৱ কুমাৰ নাথ|পল্লৱ কুমাৰ নাথ|.|.|.|.|. |ধীমান বৰ্মন|ধীমান বৰ্মন|.|.|.|.|. |ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|শেখৰ মুৰ্মু|.|.|.|.|. |Miss Priyanka Saikia|প্ৰিয়ংকা শইকীয়া|.|.|.|.|. |PabitraTanti|পৱিত্ৰ তাঁতী|.|.|.|.|. |বিবেকানন্দ চৌধুৰী|বিবেকানন্দ চৌধুৰী|.|.|.|.|. |দেৱাশ্ৰী বৰা|দেৱাশ্ৰী বৰা|.|.|.|.|. |তন্দ্ৰালী বৰা|তন্দ্ৰালী বৰা|.|.|.|.|. |সুদীপ্ত গগৈ|সুদীপ্ত গগৈ|.|.|.|.|. |ডিম্পী হাজৰিকা|ডিম্পী হাজৰিকা|.|.|.|.|. |Imshasan|ছালামত হাছান|.|.|.|.|. |জিত দাস|জিত দাস|.|.|.|.|. |Hirak Jyoti Medhi|হীৰক জ্যোতি মেধী|.|.|.|.|. |দীপেন বৰুৱা|দীপেন বৰুৱা|.|.|.|.|. |ৰাজা দত্ত|ৰাজা দত্ত|.|.|.|.|. |জ্যোতি বড়া|জ্যোতি বড়া|.|.|.|.|. |Pankaj Khanikar|পংকজ খনিকৰ|.|.|.|.|. |কেশৱ ফুকন|কেশৱ ফুকন|.|.|.|.|. |Rini Chakravorty Sharma|ৰিনী চক্ৰৱৰ্তী শৰ্মা|.|.|.|.|. |মৃগাংক বৰুৱা|মৃগাংক বৰুৱা|.|.|.|.|. |Juliru123|জুলী দত্ত|.|.|.|.|. |Abhisruti Sanjib|অনামিকা বৰা|.|.|.|.|. |প্ৰণামী দত্ত|প্ৰণামী দত্ত|.|.|.|.|. |Askar Ruqaim|আস্কৰ আলী|.|.|.|.|. |পৰিস্মৃতা গগৈ|পৰিস্মৃতা গগৈ|.|.|.|.|. |বিশ্ব ভাগৱতী|বিশ্ব ভাগৱতী|.|.|.|.|. |Utpal91|উৎপল দত্ত|.|.|.|.|. |গৌৰিত গগৈ|গৌৰিত গগৈ|.|.|.|.|. |মৌচুমী গগৈ|মৌচুমী গগৈ|.|.|.|.|. |Anamika Borah|অনামিকা বৰা|.|.|.|.|. |ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|.|.|.|.|. }} * প্ৰকল্পৰ শেষত অৱদানৰ ভিত্তিত মেণ্টিসকলৰ মাজৰ পৰা তলৰ পদকসমূহ আগবঢ়োৱা হ'ব. ** সকলো প্ৰকল্পৰ মুঠ সৰ্বাধিক সম্পাদনা ** সৰ্বাধিক নতুন প্ৰবন্ধ সৃষ্টি ** শ্ৰেষ্ঠ প্ৰবন্ধ * ইতিমধ্যে সক্ৰিয় যিসকল মেণ্টৰে মেণ্টি হিচাপেও এই প্ৰকল্পত যোগ দিছে, তেওঁলোকৰ অৱদান ওপৰৰ পদকসমূহৰ আওতালৈ অনা নহ'ব। ==ৱিকি মেণ্টৰশ্বিপ আদৰণী সভা, ২০২৪== [[File:Wikimentorship image 1.png|right|400px|thumb|আদৰণী সভাত মেণ্টৰশ্বিপ প্ৰকল্পৰ বিষয়ে ব্যাখ্যা কৰি থকাৰ মুহূৰ্তত প্ৰকল্প-প্ৰবন্ধক জলি ৰুমী বৰা]] [[File:Wikimentorship image 6.png|right|400px|thumb|আদৰণী সভাত কেইগৰাকীমান অংশগ্ৰহণকাৰী]] * '''দিনাংকঃ ২৯-০৯-২০২৪, দেওবাৰ'''<br/> * সময়ঃ নিশা ০৭:০০-৮:৩০ (ভাৰতীয় সময়)<br/> {{gap}}পুৱা ৭:৩০-৯:০০ (কানাডাৰ মাউণ্টেইন সময়)<br/> {{gap}}পুৱা ৮:৩০-১০:০০ (আমেৰিকাৰ কেন্দ্ৰীয় সময়) * মাধ্যমঃ গুগল মীট * লিংকঃ https://meet.google.com/bgv-jhzy-fop * ইথাৰপেডত সাৰাংশ: https://etherpad.wikimedia.org/p/AsWikiMentoringProject2024%2FOct-Dec ===অংশগ্ৰহণকাৰী=== # [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 16:01, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 15:32, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) # <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 15:34, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[User:অজয় দাস|<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>&nbsp;অজয়&nbsp;</b></span>]] [[User Talk:অজয় দাস|^{<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 15:38, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[User:Kuldhar Rabha|<font color="#cc0099">𝒦𝓊𝓁𝒹𝒽𝒶𝓇 ℛ𝒶𝒷𝒽𝒶</font>]] ^{[[User Talk:Kuldhar Rabha|<font color="#6600cc">(𝒯𝒶𝓁𝓀)</font>]]} 15:40, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:দিম্পল দাস|দিম্পল দাস]] ([[সদস্য বাৰ্তা:দিম্পল দাস|বাৰ্তা]]) 15:43, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন]] ([[সদস্য বাৰ্তা:পৱন বৰ্মন|বাৰ্তা]]) 15:45, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Sushmita Lekharu|Sushmita Lekharu]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Sushmita Lekharu|বাৰ্তা]]) 15:53, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Naruna Baruah|Naruna Baruah]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Naruna Baruah|বাৰ্তা]]) 16:00, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:JAKHINI|JAKHINI]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JAKHINI|বাৰ্তা]]) 17:30, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.)[[বিশেষ:বৰঙনিসমূহ/2409:40E6:3C:D1C1:8000:0:0:0|2409:40E6:3C:D1C1:8000:0:0:0]] 16:35, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:প্ৰণামী দত্ত|প্ৰণামী দত্ত]] ([[সদস্য বাৰ্তা:প্ৰণামী দত্ত|বাৰ্তা]]) 16:37, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[বিশেষ:বৰঙনিসমূহ/2409:40E6:3C:D1C1:8000:0:0:0|2409:40E6:3C:D1C1:8000:0:0:0]] 16:41, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:অঞ্জুমণি শইকীয়া|অঞ্জুমণি শইকীয়া]] ([[সদস্য বাৰ্তা:অঞ্জুমণি শইকীয়া|বাৰ্তা]]) 16:48, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:ৰাজা দত্ত|ৰাজা দত্ত]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ৰাজা দত্ত|বাৰ্তা]]) 16:52, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Papori Borah|Papori Borah]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Papori Borah|বাৰ্তা]]) 16:55, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 17:01, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Himashree Borah|Himashree Borah]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Himashree Borah|বাৰ্তা]]) 17:24, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[বিশেষ:বৰঙনিসমূহ/2409:408A:8298:2CEB:0:0:1648:68A5|2409:408A:8298:2CEB:0:0:1648:68A5]] 03:19, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:দীপেন বৰুৱা|দীপেন বৰুৱা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:দীপেন বৰুৱা|বাৰ্তা]]) 07:27, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Miss Priyanka Saikia|Miss Priyanka Saikia]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Miss Priyanka Saikia|বাৰ্তা]]) 03:28, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|বাৰ্তা]]) 03:32, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Parishmita gogoi|Parishmita gogoi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Parishmita gogoi|বাৰ্তা]]) 03:38, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:জ্যোতি বড়া|জ্যোতি বড়া]] ([[সদস্য বাৰ্তা:জ্যোতি বড়া|বাৰ্তা]]) 04:06, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 08:31, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 14:31, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[বিশেষ:বৰঙনিসমূহ/2401:4900:3DC5:3A6:4EA3:C334:F48F:561D|2401:4900:3DC5:3A6:4EA3:C334:F48F:561D]] 07:11, 1 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 08:07, 1 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:গীতাৰ্থী হাজৰিকা|গীতাৰ্থী হাজৰিকা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:গীতাৰ্থী হাজৰিকা|বাৰ্তা]]) 10:16, 1 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[বিশেষ:বৰঙনিসমূহ/2401:4900:3DD7:2F77:BD13:6715:A3E9:4A90|2401:4900:3DD7:2F77:BD13:6715:A3E9:4A90]] 02:31, 2 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে|Geetasree Gogoi Apte]] ([[সদস্য বাৰ্তা:গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে|বাৰ্তা]]) ১০:২৬, ২ অক্টোবৰ ২০২৪ (ইউ.টি.চি.) ===কাৰ্যসূচী=== ০৭:০০- আৰম্ভণি: '''জলি ৰুমী বৰা''', ইথাৰপেডত সাৰাংশ: '''দিব্য দত্ত'''<br/> ০৭:১০- ৱিকি মেণ্টৰশ্বিপ প্ৰকল্পৰ চমু বিৱৰণ: '''জলি ৰুমী বৰা'''<br/> ০৭:২০- ৱিকি মেণ্টৰশ্বিপ প্ৰকল্পৰ সামগ্ৰিক কৰ্মসূচী:'''ঈশানজ্যোতি বৰা''' <br/> ০৭:৩০- ৱিকিৰ কাৰিকৰী দিশসমূহ: '''দিব্য দত্ত'''<br/> ০৭:৪৫- মেণ্টিসকলৰ দুআষাৰ<br/> ০৮:০০- প্ৰশ্নোত্তৰ আৰু অন্তৰংগ আলাপ <br/> ০৮:৩০- সভা ভংগ fskpgexhrb5am8awhiw099l02l1c3ij 450925 450924 2024-12-04T01:23:25Z দিব্য দত্ত 9244 /* প্ৰকল্পৰ কাৰ্যকাৰিতা */ 450925 wikitext text/x-wiki {| width="100%" cellpadding="5" cellspacing="3" style="background:#a70000; " | width="60%" style="vertical-align:top; padding: 0; margin:0; " | {| width="100%" cellpadding="5" cellspacing="3" style="background:white; " | width="60%" style="vertical-align:top; padding: 0; margin:0; " | [[File:WikiSanjog logo.png|center|300px]] বিভিন্ন অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া প্ৰকল্পত অৱদান আগবঢ়াবলৈ আগ্ৰহী যিকোনো নতুন ব্যক্তিক সহায় আৰু পথ প্ৰদৰ্শনৰ বাবে অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া সম্প্ৰদায়ৰ উদ্যোগত '''ৱিকিসংযোগ''' নামৰ এই মেণ্টৰশ্বিপ কাৰ্যসূচী আৰম্ভ কৰা হৈছে। এই পদক্ষেপৰ লক্ষ্য হৈছে নতুন অৱদানকাৰীসকলক প্ৰয়োজনীয় পথ প্ৰদৰ্শন, প্ৰশিক্ষণ, আৰু মুক্তভাৱে প্ৰশ্ন সুধিবলৈ আৰু সহায় বিচাৰিবলৈ আদৰণীয় পৰিৱেশ প্ৰদান কৰি উৎসাহিত কৰা। মেটা পৃষ্ঠাত ৱিকিসংযোগ- [https://meta.wikimedia.org/wiki/WikiSanjog-A_Mentorship_Program_by_Assamese_Wikimedia_Community WikiSanjog-A Mentorship Program by Assamese Wikimedia Community] ==উদ্দেশ্য== অসমীয়া ৱিকিৰ বিষয়ে জানিলেও বা এই প্ৰকল্পবোৰত কাম কৰিবলৈ আগ্ৰহী হ'লেও কেনেকৈ আগবাঢ়িব সেইবিষয়ে বহুতে নাজানে। লগতে দৈনন্দিন ব্যস্ততাত এইক্ষেত্ৰত নিজা উদ্যোগ লৈ কিবা এটা কৰিবলৈ সময়-সুবিধা নহয়গৈ। সেয়ে নতুন আৰু আগ্ৰহী সদস্যসকলে প্ৰয়োজন অনুসৰি নিসংকোচে দৰকাৰী কথাবোৰ সুধি-বুজি ল'বলৈ এই মেণ্টৰশ্বিপ কাৰ্যসূচী লোৱা হৈছে। এই আঁচনিৰ অধীনত আগ্ৰহী সক্ৰিয় সদস্যই নতুন সদস্যক দিহা-পৰামৰ্শ আৰু প্ৰয়োজন অনুসৰি প্ৰশিক্ষণ দি ৱিকিত সক্ৰিয় কৰি তোলাৰ চেষ্টা কৰিব। ==সময়সীমা== * মেণ্টি নিৰ্বাচন: ছেপ্টেম্বৰ, ২০২৪ * মেণ্টৰশ্বিপ প্ৰকল্প: ১ অক্টোবৰ - ৩১ ডিচেম্বৰ, ২০২৪ ==প্ৰকল্প প্ৰবন্ধক== * [[সদস্য:Joli Rumi|জলি ৰুমী বৰা]] ==সমন্বয়ক== * [[সদস্য:দিব্য দত্ত|দিব্য দত্ত]] * [[সদস্য:Ishanjyotibora|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ==নিৰ্বাচন== ===মেণ্টৰ=== * মেণ্টৰশ্বিপৰ বাবে আগ্ৰহী সক্ৰিয় সদস্যই যিকোনো ৱিকি প্ৰকল্পতে মেণ্টৰৰূপে অংশ ল'ব পাৰিব। * প্ৰত্যেক মেণ্টৰে তিনিগৰাকীলৈকে নতুন সদস্যক সহায় কৰিবলৈ বাচি ল'ব পাৰে। কোনো মেণ্টৰে তাতোধিক সম্ভাব্য মেণ্টি পালে তেওঁলোকক অন্য মেণ্টৰৰ সৈতে প্ৰশিক্ষণ ল'বলৈ পৰামৰ্শ আগবঢ়াব পাৰে। * মেণ্টৰ হ'বলৈ ৱিকিৰ কোনো বিশেষ প্ৰকল্পত দক্ষতা বা কাৰিকৰী পাৰদৰ্শিতাৰ প্ৰয়োজন নাই। দৰকাৰী সকলো বিষয়তে মেণ্টৰসকলে প্ৰত্যেকে প্ৰত্যেকক সহায় কৰিব। প্ৰয়োজন অনুসাৰে ৱিকিক্লাছৰ আয়োজন কৰি সকলো মেণ্টিক একেলগেও শিকাব পৰা যাব। ===মেণ্টি=== * অসমীয়া ৱিকিত কাম কৰিবলৈ আগ্ৰহী যিকোনো লোকেই মেণ্টিৰূপে অংশ ল'ব পাৰিব। এই প্ৰকল্পত অংশ ল'বলৈ কোনোধৰণৰ শিক্ষাগত অৰ্হতা বা বয়সৰ বাধ্যবাধকতা নাই। মাথোঁ প্ৰয়োজন অসমীয়া ভাষাৰ বাবে স্বেচ্ছাসেৱী হিচাপে কাম কৰাৰ আগ্ৰহ আৰু ইণ্টাৰনেট সংযোগ। * এই প্ৰকল্পত অংশগ্ৰহণৰ বাবে কোনো মাচুলৰ প্ৰয়োজন নাই। * এই প্ৰকল্পৰ বাবে সময় বা ঠাইৰ কোনো বাধ্যবাধকতা নাই। পৃথিৱীৰ যিকোনো ঠাইৰ পৰাই এই প্ৰকল্পত অংশ ল'ব পাৰিব। নিজৰ সময়-সুবিধা অনুযায়ী ৱিকিৰ যিকোনো প্ৰকল্পৰ কাম শিকিব পাৰিব। ==দায়িত্ব== যিহেতু মেণ্টৰ আৰু মেণ্টিৰ সম্পৰ্কই এই প্ৰকল্পৰ সফলতা নিৰ্ণয় কৰিব, সেয়ে মেণ্টৰে মেণ্টি নিৰ্বাচন কৰাৰ আগেয়ে ব্যক্তিগতভাৱে চা-চিনাকি হৈ কথা-বতৰা পাতিবলৈ উৎসাহ জনোৱা হৈছে। সম্ভাব্য মেণ্টিগৰাকী ৱিকিৰ কামত কিয় আগ্ৰহী, কোন প্ৰকল্পত আগ্ৰহী, কিমান সময় দিব পাৰিব বা কেনে সহায়ৰ দৰকাৰ সকলোখিনি জানি লৈহে বাছনি কৰিলে ভাল। ===মেণ্টৰ=== * প্ৰথমেই মেণ্টিৰ পৰা ৱিকিৰ কোন প্ৰকল্পত কাম শিকাৰ আগ্ৰহ আৰু কেনেধৰণৰ সহায়ৰ প্ৰয়োজন সেই বিষয়ে ব্যক্তিগতভাৱে যোগাযোগ কৰি সম্যক ধাৰণা ল'ব। * মেণ্টিৰ আগ্ৰহ অনুযায়ী প্ৰকল্পৰ কাম কাজ শিকাব আৰু সময়ে-সময়ে অগ্ৰগতিৰ খতিয়ান ল'ব। প্ৰয়োজন অনুসাৰে অন্য মেণ্টৰৰ পৰা সহায় লোৱাতো দিহা-পৰামৰ্শ যোগাব। * মেণ্টৰশ্বিপৰ সমগ্ৰ সময়ছোৱাত মেণ্টৰ আৰু মেণ্টি দুয়ো সময়-সুবিধা মিলাই অনলাইন বা অফলাইন নিয়মীয়া যোগাযোগ অব্যাহত ৰাখিব। ===মেণ্টি=== * মেণ্টিয়ে ৱিকিৰ যিকোনো প্ৰকল্পত অৱদানৰ বাবে বাচি ল'ব। মেণ্টৰৰ সৈতে কথা-বতৰা হৈ তিনিমাহত কি শিকিব বিচাৰে আৰু কিমান সময় দিব পাৰিব সেইবিষয়ে এটা পৰিকল্পনা কৰি ল'ব। * মেণ্টিয়ে এই প্ৰকল্পত যোগদান কৰিলে মেণ্টৰশ্বিপৰ সমগ্ৰ সময়ছোৱা (৩১ ডিচেম্বৰ, ২০২৪ লৈ)ত অংশ লোৱাৰ বাবে দায়বদ্ধ থাকিব। এই প্ৰকল্প অসম্পূৰ্ণকৈ এৰি নিদিয়াৰ বাবে সাধ্যানুসৰি চেষ্টা কৰিব। * মেণ্টৰশ্বিপৰ সময়ছোৱাত সুযোগ-সুবিধা মিলাই যথাসম্ভৱ ৱিকিত অৱদান আগবঢ়োৱাৰ চেষ্টা কৰিব। * এই প্ৰকল্পৰ সকলো মেণ্টৰ যিহেতু ৱিকিৰ স্বেচ্ছাসেৱক, তেওঁলোকে দৈনন্দিন ব্যস্ততাৰ মাজতো এই প্ৰকল্পৰ বাবে দিয়া সময় আৰু প্ৰচেষ্টাৰ মূল্য বুজি মেণ্টিসকলে সহায়-সহযোগিতা আগবঢ়াব। ==মেণ্টৰ আৰু মেণ্টিৰ তালিকা== {| class="wikitable" |+ অসমীয়া ৱিকিত মেণ্টৰশ্বিপ |- ! ক্ৰমিক নং!! মেণ্টৰ!! মেণ্টি!! মেণ্টিৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা |- |১|| [[সদস্য:দিব্য দত্ত|দিব্য দত্ত]] || [[সদস্য:Malabika Bhattarcharyya|মালবিকা ভট্টাচাৰ্য্য]]<br/>[[সদস্য:Himashree Borah|হিমাশ্ৰী বৰা]]<br/>[[সদস্য:Monjyoti Chetia|মনজ্যোতি চেতিয়া]] ||-<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Himashree%20Borah হিমাশ্ৰী বৰাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Monjyoti%20Chetia মনজ্যোতি চেতিয়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |২|| [[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য কুমাৰ দাস]] || [[সদস্য:Pranamikaadhikary|প্ৰণামিকা অধিকাৰী]]<br/>[[সদস্য:মৃণাল ঠাকুৰীয়া ১২৩|মৃণাল ঠাকুৰীয়া]]<br/>[[সদস্য:বিপাশা বৰা|বিপাশা বৰা]]||-<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AE%E0%A7%83%E0%A6%A3%E0%A6%BE%E0%A6%B2%20%E0%A6%A0%E0%A6%BE%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A7%B0%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%20%E0%A7%A7%E0%A7%A8%E0%A7%A9 মৃণাল ঠাকুৰীয়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%B6%E0%A6%BE%20%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A6%BE বিপাশা বৰাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |৩|| [[সদস্য:Joli Rumi|জলি ৰুমী বৰা]] || [[সদস্য:গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে|গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে]]<br> [[সদস্য:অঞ্জুমণি শইকীয়া|অঞ্জুমণি শইকীয়া]]<br> [[সদস্য:পাপৰি বৰা|পাপৰি বৰা]]|| - <br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%85%E0%A6%9E%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A7%81%E0%A6%AE%E0%A6%A3%E0%A6%BF%20%E0%A6%B6%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE অঞ্জুমণি শইকীয়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] <br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%AA%E0%A7%B0%E0%A6%BF%20%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A6%BE পাপৰি বৰাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |৪|| [[সদস্য:Pranamikaadhikary|প্ৰণামিকা অধিকাৰী]] || [[সদস্য:কুমুদ ঘোষ|কুমুদ ঘোষ]]<br>[[সদস্য:অসীম শইকীয়া ( বাপ )|অসীম শইকীয়া]]<br>[[সদস্য:মিনাক্ষী গগৈ|মিনাক্ষী গগৈ]]<br>[[সদস্য:গীতাৰ্থী হাজৰিকা|গীতাৰ্থী হাজৰিকা]]<br>[[সদস্য:দিম্পল দাস|দিম্পল দাস]]<br>[[সদস্য:নীলিম আকাশ কাশ্যপ|নীলিম আকাশ কাশ্যপ]]||[https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A6%AE%E0%A7%81%E0%A6%A6%20%E0%A6%98%E0%A7%8B%E0%A6%B7 কুমুদ ঘোষৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%85%E0%A6%B8%E0%A7%80%E0%A6%AE%20%E0%A6%B6%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%20(%20%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%AA%20) অসীম শইকীয়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%97%E0%A7%80%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A7%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A5%E0%A7%80%20%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A7%B0%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE গীতাৰ্থী হাজৰিকাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%A6%E0%A6%BF%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AA%E0%A6%B2%20%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%B8 দিম্পল দাসৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> - |- |৫|| [[সদস্য:Nayan j Nath|নয়ন জ্যোতি নাথ]] || [[সদস্য:পল্লৱ কুমাৰ নাথ|পল্লৱ কুমাৰ নাথ]]<br>[[সদস্য:Rakesh Modak|ৰাকেশ মোদক]]<br>[[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|ৰুমী বৰা]]<br>[[সদস্য:ধীমান বৰ্মন|ধীমান বৰ্মন]]<br>[[সদস্য:ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|শেখৰ মুৰ্মু]]<br>[[সদস্য:Miss Priyanka Saikia|প্ৰিয়ংকা শইকীয়া]]|| [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AA%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A7%B1%20%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A7%B0%20%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%A5 পল্লৱ কুমাৰ নাথৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Rakesh%20Modak ৰাকেশ মোদকৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> -<br> -<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Miss%20Priyanka%20Saikia প্ৰিয়ংকা শইকীয়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |৬|| [[সদস্য:Babulbaishya|বাবুল বৈশ্য]] || [[সদস্য:Jyoti Chiring|জ্যোতি চিৰিং]]<br>[[সদস্য:Dasdipankar2005|দীপাংকৰ দাস]]||-<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Dasdipankar2005 দীপাংকৰ দাসৰ সম্পাদনা সংখ্যা] |- |৭|| [[সদস্য:Ishanjyotibora|ঈশান জ্যোতি বৰা]] || [[সদস্য:JAKHINI|বিভূতি গগৈ]] </br>[[সদস্য:PabitraTanti|পৱিত্ৰ তাঁতী]]</br>[[সদস্য:বিবেকানন্দ চৌধুৰী|বিবেকানন্দ চৌধুৰী]]</br>[[সদস্য:দেৱাশ্ৰী বৰা|দেৱাশ্ৰী বৰা]]</br>[[সদস্য:তন্দ্ৰালী বৰা|তন্দ্ৰালী বৰা]]||[https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/JAKHINI বিভূতি গগৈৰ সম্পাদনা সংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/PabitraTanti পৱিত্ৰ তাঁতীৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] <br> -<br> -<br> |- |৮|| [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|ৰুমী বৰা]] || [[সদস্য:Naruna Baruah|নৰুনা বৰুৱা]] <br>[[সদস্য:Sushmita Lekharu|সুস্মিতা লেখাৰু]]||[https://xtools.wmcloud.org/ec/as.wikipedia.org/Naruna%20Baruah নৰুনা বৰুৱাৰ সম্পাদনা সংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Sushmita%20Lekharu সুস্মিতা লেখাৰুৰ সম্পাদনা সংখ্যা] |- |৯|| [[সদস্য:AjayDas|অজয় দাস]] || [[সদস্য:সুদীপ্ত গগৈ|সুদীপ্ত গগৈ]]<br> [[সদস্য:পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন]]<br> [[সদস্য:ডিম্পী হাজৰিকা|ডিম্পী হাজৰিকা]]<br>[[সদস্য:Imshasan|ছালামত হাছান]]<br>[[সদস্য:জিত দাস|জিত দাস]]||-<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AA%E0%A7%B1%E0%A6%A8%20%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE%E0%A6%A8 পৱন বৰ্মনৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Imshasan ছালামত হাছানৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%9C%E0%A6%BF%E0%A6%A4%20%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%B8 জিত দাসৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- | ১০|| [[সদস্য:Kuldhar Rabha|কুলধৰ ৰাভা]] || [[User:Hirak Jyoti Medhi|হীৰক জ্যোতি মেধী]]||[https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Hirak%20Jyoti%20Medhi হীৰক জ্যোতি মেধীৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |১১|| [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] || [[সদস্য:দীপেন বৰুৱা|দীপেন বৰুৱা]] <br> [[ৰাজা দত্ত|ৰাজা দত্ত]] <br> [[সদস্য:JonaliB|জোনালী বৰুৱা]] <br>[[সদস্য:জ্যোতি বড়া|জ্যোতি বড়া]]<br>[[user:Pankaj Khanikar|পংকজ খনিকৰ]]||[https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs//দীপেন%20বৰুৱা দীপেন বৰুৱাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> -<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/জ্যোতি%20বড়া জ্যোতি বড়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Pankaj%20Khanikar পংকজ খনিকৰৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |১২|| [[সদস্য:JonaliB|জোনালী বৰুৱা]] || [[সদস্য:Saddam Hussain Rahmani|ছাদ্দাম হুছেইন ৰহমানী]] <br> [[সদস্য:কেশৱ ফুকন|কেশৱ ফুকন]] <br>[[সদস্য:Rini Chakravorty Sharma|ৰিনী চক্ৰৱৰ্তী শৰ্মা]]<br> [[মৃগাংক বৰুৱা]]||[https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Saddam%20Hussain%20Rahmani ছাদ্দাম হুছেইন ৰহমানীৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/কেশৱ%20ফুকন কেশৱ ফুকনৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Rini%20Chakravorty%20Sharma ৰিনী চক্ৰৱৰ্তী শৰ্মাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> - |- |১৩|| [[সদস্য:গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে|গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে]] || [[সদস্য:Juliru123 |জুলী দত্ত ]]<br>[[সদস্য:Abhisruti Sanjib |অনামিকা বৰা]]<br>[[সদস্য:প্ৰণামী দত্ত |প়্ৰণামী দত্ত]]||-<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A7%B0%E0%A6%A3%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A7%80%20%E0%A6%A6%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%A4 প়্ৰণামী দত্তৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |১৪|| [[সদস্য:BhuyanBhaskar|ভাস্কৰ ভূঞা]] || [[সদস্য:Askar Ruqaim|আস্কৰ আলী]]<br>[[পৰিস্মৃতা গগৈ]]<br> [[বিশ্ব ভাগৱতী]]<br> [[উৎপল দত্ত]] <br> [[নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা]] || [https://xtools.wmcloud.org/ec/as.wikipedia.org/Askar%20Ruqaim আস্কৰ আলীৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> -<br> -<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%A8%20%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%B0%20%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%A8%E0%A6%9B%E0%A7%8B%E0%A7%B1%E0%A6%BE নিপন নিয়ৰ শেনছোৱাৰ সম্পাদনা সংখ্যা] |- | ১৫||[[সদস্য:যদুমণি গগৈ|যদুমণি গগৈ]] || [[সদস্য: গৌৰিত গগৈ|গৌৰিত গগৈ]]<br>[[সদস্য:মৌচুমী গগৈ|মৌচুমী গগৈ]]||২ |- |১৬|| [[সদস্য:ৰাজেন দাস|ৰাজেন দাস]] || [[সদস্য:Anamika Borah|অনামিকা বৰা]]||১ |- |১৭|| [[সদস্য:Ram Kinkor Mahanta|ৰাম কিংকৰ মহন্ত]] || [[সদস্য:ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী]]<br>[[সদস্য:Rupamgogoi1|ৰূপম গগৈ]]||২ |- |১৮ || [[সদস্য:Saurabhsaha|সৌৰভ সাহা]] || || |- ||| || সৰ্বমুঠ মেণ্টি || ৫৮ |} ==মূল কৰ্মসূচী== * প্ৰকল্পৰ আৰম্ভণিতে এখন ৱিকিসভা আহবান কৰি সকলো নতুন সদস্যৰ আদৰণি জনাই এই প্ৰকল্পৰ এক সামগ্ৰিক ধাৰণা দিয়া হ'ব। '''সভাৰ প্ৰস্তাৱিত তাৰিখ: ২৯ ছেপ্টেম্বৰ, ২০২৪''' * প্ৰকল্পৰ সামৰণিত মেণ্টৰ আৰু মেণ্টি দুয়োৰে অৱদানৰ স্বীকৃতি আৰু সক্ৰিয়তা অব্যাহত ৰখাৰ পৰিকল্পনা আদি সামৰি এখন ৱিকিসভা অনুষ্ঠিত কৰা হ'ব। '''সভাৰ প্ৰস্তাৱিত তাৰিখ: জানুৱাৰী, ২০২৫''' * মেণ্টৰশ্বিপৰ সমগ্ৰ সময়ছোৱাত প্ৰতিগৰাকী মেণ্টৰে নতুন সদস্যসকলৰ সৈতে কমেওে প্ৰতিমাহ এবাৰকৈ হ'লেও অনলাইন বা অফলাইন লগ হৈ ৱিকিত কাম কৰিবলৈ সহায়-দিহা-পৰামৰ্শ আগবঢ়াব। === বিস্তৃত কৰ্মসূচী=== বন্ধনীৰ ভিতৰত দিয়া দিনবোৰৰ দ্বাৰা 'অতিকমেও' বুজোৱা হৈছে। (১) সদস্য বাছনি (২) ৱিকিমিডিয়াৰ প্ৰকল্পসমূহৰ আভাস ; প্ৰথম পৰ্যায়: * ৱিকিপিডিয়াৰ বিস্তৃত পৰিচয় * ৱিকিপিডিয়াত সদস্যৰ পৃষ্ঠা সৃষ্টি, সাধাৰণ সম্পাদনা, নতুন প্ৰবন্ধ সৃষ্টি, ইত্যাদি * ৱিকিপিডিয়াত ফটো সংযোজন ; দ্বিতীয় পৰ্যায়: * আন ৱিকিপিডিয়াৰ প্ৰবন্ধৰ সংশোধন, শ্ৰেণীকৰণ * ইংৰাজী ৱিকিপিডিয়াৰ পৰিচয় * ইংৰাজী ৱিকিপিডিয়াৰ পৰা প্ৰবন্ধ অনুবাদ আৰু অনুবাদৰ ভিন্ন কৌশল/পদ্ধতি ; প্ৰথম পৰ্যায়: (৩) ৱিকিউৎসৰ বিস্তৃত পৰিচয় * মুদ্ৰণ সংশোধন, বৈধকৰণ, ; দ্বিতীয় পৰ্যায়: * সূচী তৈয়াৰ, পেইজ ইনডেস্কিং, মূল নামপৃষ্ঠাত প্ৰকাশ * কপিৰাইট, অটিআৰএছ * কিতাপ আপলোডৰ এটা আভাস * অভাৰফ্লোট, ক্ৰপ টুলৰ পৰিচয় (৪) ৱিকিকমন্সৰ পৰিচয় ; প্ৰথম পৰ্যায়: * ফটো আপলোড * নিজে আপলোড কৰা ফটো ৱিকিপ্ৰকল্পত সংযোজন (৫) ৱিকিউদ্ধৃতিৰ পৰিচয় ; প্ৰথম পৰ্যায়: * পৃষ্ঠা সৃষ্টি * অনূদিত উদ্ধৃতিৰে পৃষ্ঠা * অইন পৃষ্ঠাৰ সংশোধন, শ্ৰেণীকৰণ ; দ্বিতীয় পৰ্যায়: (৬) ৱিকিডাটাৰ পৰিচয় * ৱিকিডাটাত সম্পাদনা * ৱিকিডাটাৰ লগত ৱিকিপৃষ্ঠাৰ সংযুক্তকৰণ<br> (৭) ৱিকিমিডিয়াৰ বিভিন্ন প্ৰতিযোগিতাৰ পৰিচয় আৰু পৰৱৰ্তী প্ৰতিযোগিতাত অংশগ্ৰহণৰ নিশ্চিততা-২ দিন<br> (৮) ৱিকিমিডিয়াত নিজৰ পৰিসংখ্যা, সদস্য পৃষ্ঠা, গোলকীয় অৱদান আদি নিৰীক্ষণ -২ দিন<br> (৯) ৱিকিপত্ৰিকাৰ পৰিচয়-১ দিন<br> (১০) সতীৰ্থ ৱিকিমিডিয়ানক পদক, ধন্যবাদ প্ৰদান-১ দিন<br> (১১) ৱিকিপিডিয়াৰ ছছিয়েল মিডিয়াত গতিবিধি নিৰীক্ষণ-২ দিন<br> (১২) ৱিকিপিডিয়াৰ অৱদানসমূহ ছছিয়েল মিডিয়াত সময়বিশেষে প্ৰচাৰ, লিংক শ্বেয়াৰ ইত্যাদি-১ দিন<br> (১৩) ইণ্টাৰনেট আৰ্কাইভৰ পৰিচয়-২ দিন<br> (১৪) পুৰণি কিতাপৰ খবৰ-বাতৰি সংগ্ৰহ আৰু তেনে এখন কিতাপ ৱিকিকমন্সত আপলোড কৰি ৱিকিউৎসত সূচী তৈয়াৰ-১ দিন<br> (১৫) অসমীয়া ৱিকিমিডিয়াৰ বিভিন্ন সন্মিলন, অংশগ্ৰহণ, কৰ্মশালাৰ পৰিচয়-১ দিন<br> (১৬) ৰাষ্ট্ৰীয় আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ ৱিকিসন্মিলন, কৰ্মশালা আদিৰ পৰিচয়-১‌ দিন<br> (১৭) ৱিকিসভাত অংশগ্ৰহণ নিশ্চিতকৰণ আৰু পৰৱৰ্তী ৱিকিসভাত সক্ৰিয়তা বৃদ্ধিৰ বাবে এটা দায়িত্ব অৰ্পণ-১ দিন<br> (১৮) আহৰণ কৰা জ্ঞানেৰে ৱিকিপত্ৰিকাত অভিজ্ঞতা বৰ্ণনা আৰু চচিয়েল মিডিয়াত 'মনৰ কথা' শ্বেয়াৰ<br> (১৯) আগ্ৰহী নতুন সদস্যক ৱিকিমিডিয়াৰ বিষয়ে অৱগত কৰা আৰু অতি কমেও এজন সদস্যক ৱিকিমিডিয়াৰ লগত সংযুক্ত কৰি আৰ্জিত জ্ঞানখিনি ভগাই লোৱা। ==প্ৰকল্পৰ কাৰ্যকাৰিতা== * এই প্ৰকল্পৰ কাৰ্যকাৰিতা বিচাৰ কৰাৰ বাবে প্ৰকল্পৰ শেষ (৩১ ডিচেম্বৰ, ২০২৪)ত সকলো মেণ্টিৰ বিভিন্ন প্ৰকল্পত সম্পাদনা সংখ্যা পৰীক্ষা কৰা হ'ব। তাৰোপৰি প্ৰতিমাহৰ শেষত এই তালিকাখনত চকু ফুৰাই সমন্বয়কসকলে অগ্ৰগতিৰ বুজ ল'ব আৰু কিবা বাধা বা সমস্যা দেখা দিলে মেণ্টৰ বা মেণ্টি উভয়ক প্ৰয়োজন অনুসাৰে সহায় কৰিব। {{Hidden|অক্টোবৰ মাহৰ অভিলেখ| {{মেণ্টৰশ্বীপৰ অভিলেখ|মাহ=অক্টোবৰ |Malabika Bhattarcharyya|মালবিকা ভট্টাচাৰ্য্য|.|.|.|.|. |Himashree Borah|হিমাশ্ৰী বৰা|৯|৬৬৮|২৫|৩|. |Monjyoti Chetia|মনজ্যোতি চেতিয়া|২|৬|.|.|. |মৃণাল ঠাকুৰীয়া ১২৩|মৃণাল ঠাকুৰীয়া|.|.|.|.|. |বিপাশা বৰা|বিপাশা বৰা|২|.|.|.|. |অঞ্জুমণি শইকীয়া|অঞ্জুমণি শইকীয়া|৬০|৩৫৮|১|৬|. |পাপৰি বৰা|পাপৰি বৰা|১৩|৬|২২৪|১৩৩০|. |কুমুদ ঘোষ|কুমুদ ঘোষ|১০৯৫|.|৪৩|৮৮|৯ |অসীম শইকীয়া ( বাপ )|অসীম শইকীয়া|১|২০|.|.|. |মিনাক্ষী গগৈ|মিনাক্ষী গগৈ|.|.|.|.|. |গীতাৰ্থী হাজৰিকা|গীতাৰ্থী হাজৰিকা|২৪|.|.|.|. |দিম্পল দাস|দিম্পল দাস|৪৭১|.|২০|.|১০ |নীলিম আকাশ কাশ্যপ|নীলিম আকাশ কাশ্যপ|.|.|.|.|. |পল্লৱ কুমাৰ নাথ|পল্লৱ কুমাৰ নাথ|২১|.|.|১৮|. |Rakesh Modak|ৰাকেশ মোদক|৭৯|.|.|.|. |ধীমান বৰ্মন|ধীমান বৰ্মন|.|.|.|.|. |ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|শেখৰ মুৰ্মু|৩|.|.|২৭|. |Miss Priyanka Saikia|প্ৰিয়ংকা শইকীয়া|৩|.|.|.|. |Dasdipankar2005|দীপাংকৰ দাস|১৩৪|.|.|.|২১৮ |JAKHINI|বিভূতি গগৈ|২২৩|.|.|.|৬ |PabitraTanti|পৱিত্ৰ তাঁতী|২|.|.|.|. |বিবেকানন্দ চৌধুৰী|বিবেকানন্দ চৌধুৰী|.|.|.|.|. |দেৱাশ্ৰী বৰা|দেৱাশ্ৰী বৰা|.|.|.|.|. |তন্দ্ৰালী বৰা|তন্দ্ৰালী বৰা|.|.|.|.|. |Naruna Baruah|নৰুনা বৰুৱা|৬৯৫|.|১৭|২৬|২২ |Sushmita Lekharu|সুস্মিতা লেখাৰু|১|৫০৪|৩৬|১১|. |সুদীপ্ত গগৈ|সুদীপ্ত গগৈ|১|.|.|.|. |পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন|৩৬|.|.|৭৮|. |ডিম্পী হাজৰিকা|ডিম্পী হাজৰিকা|১|.|.|.|. |Imshasan|ছালামত হাছান|৭|.|.|২|. |জিত দাস|জিত দাস|৩|.|.|২|. |Hirak Jyoti Medhi|হীৰক জ্যোতি মেধী|.|.|.|৩|. |দীপেন বৰুৱা|দীপেন বৰুৱা|১০|.|.|.|. |ৰাজা দত্ত|ৰাজা দত্ত|২|.|.|.|. |জ্যোতি বড়া|জ্যোতি বড়া|২২|.|.|.|. |Pankaj Khanikar|পংকজ খনিকৰ|৩১|.|.|.|. |Saddam Hussain Rahmani|ছাদ্দাম হুছেইন ৰহমানী|৯৮|.|.|১৬|. |কেশৱ ফুকন|কেশৱ ফুকন|৮|.|.|.|. |Rini Chakravorty Sharma|ৰিনী চক্ৰৱৰ্তী শৰ্মা|৬|.|.|.|. |মৃগাংক বৰুৱা|মৃগাংক বৰুৱা|.|.|.|.|. |Juliru123|জুলী দত্ত|২|.|.|.|. |Abhisruti Sanjib|অনামিকা বৰা|১|.|.|.|. |প্ৰণামী দত্ত|প্ৰণামী দত্ত|২১|.|.|৬|. |Askar Ruqaim|আস্কৰ আলী|.|.|.|.|. |পৰিস্মৃতা গগৈ|পৰিস্মৃতা গগৈ|.|.|.|.|. |বিশ্ব ভাগৱতী|বিশ্ব ভাগৱতী|.|.|.|.|. |Utpal91|উৎপল দত্ত|১|.|.|১৮|. |নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|৩৭|.|.|৪|. |গৌৰিত গগৈ|গৌৰিত গগৈ|.|.|.|.|. |মৌচুমী গগৈ|মৌচুমী গগৈ|১|.|.|১৮|. |Anamika Borah|অনামিকা বৰা|.|.|.|.|. |ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|২|.|.|.|. }} }} {{মেণ্টৰশ্বীপৰ অভিলেখ|মাহ=নৱেম্বৰ |Malabika Bhattarcharyya|মালবিকা ভট্টাচাৰ্য্য|.|.|.|.|. |Himashree Borah|হিমাশ্ৰী বৰা|২|৪৯২|৫|.|. |Monjyoti Chetia|মনজ্যোতি চেতিয়া|.|.|.|.|. |মৃণাল ঠাকুৰীয়া ১২৩|মৃণাল ঠাকুৰীয়া|.|.|.|.|. |বিপাশা বৰা|বিপাশা বৰা|.|.|.|.|. |অঞ্জুমণি শইকীয়া|অঞ্জুমণি শইকীয়া|১৯|.|.|.|. |পাপৰি বৰা|পাপৰি বৰা|১২৭|.|৫|৮০৭|. |কুমুদ ঘোষ|কুমুদ ঘোষ|৮৯৬|৬৮|.|৭৭|২৯ |অসীম শইকীয়া ( বাপ )|অসীম শইকীয়া|.|.|.|.|. |মিনাক্ষী গগৈ|মিনাক্ষী গগৈ|.|.|.|.|. |গীতাৰ্থী হাজৰিকা|গীতাৰ্থী হাজৰিকা|.|.|.|.|. |দিম্পল দাস|দিম্পল দাস|৪১১|.|.|.|১১ |নীলিম আকাশ কাশ্যপ|নীলিম আকাশ কাশ্যপ|.|.|.|.|. |পল্লৱ কুমাৰ নাথ|পল্লৱ কুমাৰ নাথ|.|.|.|.|. |Rakesh Modak|ৰাকেশ মোদক|২৪২|.|.|.|১৬ |ধীমান বৰ্মন|ধীমান বৰ্মন|.|.|.|.|. |ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|শেখৰ মুৰ্মু|.|.|.|.|. |Miss Priyanka Saikia|প্ৰিয়ংকা শইকীয়া|.|.|.|.|. |Dasdipankar2005|দীপাংকৰ দাস|৪৪|.|.|.|. |JAKHINI|বিভূতি গগৈ|১৪৩|১৭|৩৩|.|৪ |PabitraTanti|পৱিত্ৰ তাঁতী|.|.|.|.|. |বিবেকানন্দ চৌধুৰী|বিবেকানন্দ চৌধুৰী|.|.|.|.|. |দেৱাশ্ৰী বৰা|দেৱাশ্ৰী বৰা|.|.|.|.|. |তন্দ্ৰালী বৰা|তন্দ্ৰালী বৰা|.|.|.|.|. |Naruna Baruah|নৰুনা বৰুৱা|৫৪৭|.|.|৩৩|১২ |Sushmita Lekharu|সুস্মিতা লেখাৰু|.|.|.|.|. |সুদীপ্ত গগৈ|সুদীপ্ত গগৈ|.|.|.|.|. |পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন|১২০|.|.|৪১|. |ডিম্পী হাজৰিকা|ডিম্পী হাজৰিকা|.|.|.|.|. |Imshasan|ছালামত হাছান|২|.|.|.|. |জিত দাস|জিত দাস|.|.|.|.|. |Hirak Jyoti Medhi|হীৰক জ্যোতি মেধী|.|.|.|.|. |দীপেন বৰুৱা|দীপেন বৰুৱা|৪|.|.|.|. |ৰাজা দত্ত|ৰাজা দত্ত|.|.|.|.|. |জ্যোতি বড়া|জ্যোতি বড়া|.|.|.|.|. |Pankaj Khanikar|পংকজ খনিকৰ|.|.|.|.|. |Saddam Hussain Rahmani|ছাদ্দাম হুছেইন ৰহমানী|৩৫২|.|.|.|. |কেশৱ ফুকন|কেশৱ ফুকন|২|.|.|.|. |Rini Chakravorty Sharma|ৰিনী চক্ৰৱৰ্তী শৰ্মা|১৮|.|.|.|. |মৃগাংক বৰুৱা|মৃগাংক বৰুৱা|.|.|.|.|. |Juliru123|জুলী দত্ত|.|.|.|.|. |Abhisruti Sanjib|অনামিকা বৰা|.|.|.|.|. |প্ৰণামী দত্ত|প্ৰণামী দত্ত|.|.|.|.|. |Askar Ruqaim|আস্কৰ আলী|.|.|.|.|. |পৰিস্মৃতা গগৈ|পৰিস্মৃতা গগৈ|.|.|.|.|. |বিশ্ব ভাগৱতী|বিশ্ব ভাগৱতী|.|.|.|.|. |Utpal91|উৎপল দত্ত|.|.|.|.|. |নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|১০৩|.|১|১০|. |গৌৰিত গগৈ|গৌৰিত গগৈ|.|.|.|.|. |মৌচুমী গগৈ|মৌচুমী গগৈ|.|.|.|.|. |Anamika Borah|অনামিকা বৰা|.|.|.|.|. |ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|.|.|.|.|. }} {{মেণ্টৰশ্বীপৰ খতিয়ান |পাপৰি বৰা|পাপৰি বৰা|১৫৭৩|৯৩৯|.|২|. |কুমুদ ঘোষ|কুমুদ ঘোষ|১২৩৫|১০৭০|.|৪৮|. |Naruna Baruah|নৰুনা বৰুৱা|৭৬০|৫৯২|.|৩৮|. |Himashree Borah|হিমাশ্ৰী বৰা|৭০৫|৪৯৯|.|০|২২৩ |দিম্পল দাস|দিম্পল দাস|৫০১|৪২২|.|২৪|. |Sushmita Lekharu|সুস্মিতা লেখাৰু|৫৫২|০|.|০|. |Saddam Hussain Rahmani|ছাদ্দাম হুছেইন ৰহমানী|১১৪|৩৫২|.|২৯|. |অঞ্জুমণি শইকীয়া|অঞ্জুমণি শইকীয়া|৪২৫|১৯|.|২|. |JAKHINI|বিভূতি গগৈ|২২৬|১৯৭|.|১৯|. |Dasdipankar2005|দীপাংকৰ দাস|৩৫২|৪৪|.|১৬|. |Rakesh Modak|ৰাকেশ মোদক|৭৯|২৫৮|.|২১|. |পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন|১১৪|১৬১|.|৩|. |নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|৪১|১১৪|.|২০|. |Monjyoti Chetia|মনজ্যোতি চেতিয়া|.|.|.|.|. |মৃণাল ঠাকুৰীয়া ১২৩|মৃণাল ঠাকুৰীয়া|.|.|.|.|. |বিপাশা বৰা|বিপাশা বৰা|.|.|.|.|. |অসীম শইকীয়া ( বাপ )|অসীম শইকীয়া|.|.|.|.|. |মিনাক্ষী গগৈ|মিনাক্ষী গগৈ|.|.|.|.|. |গীতাৰ্থী হাজৰিকা|গীতাৰ্থী হাজৰিকা|.|.|.|.|. |নীলিম আকাশ কাশ্যপ|নীলিম আকাশ কাশ্যপ|.|.|.|.|. |পল্লৱ কুমাৰ নাথ|পল্লৱ কুমাৰ নাথ|.|.|.|.|. |ধীমান বৰ্মন|ধীমান বৰ্মন|.|.|.|.|. |ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|শেখৰ মুৰ্মু|.|.|.|.|. |Miss Priyanka Saikia|প্ৰিয়ংকা শইকীয়া|.|.|.|.|. |PabitraTanti|পৱিত্ৰ তাঁতী|.|.|.|.|. |বিবেকানন্দ চৌধুৰী|বিবেকানন্দ চৌধুৰী|.|.|.|.|. |দেৱাশ্ৰী বৰা|দেৱাশ্ৰী বৰা|.|.|.|.|. |তন্দ্ৰালী বৰা|তন্দ্ৰালী বৰা|.|.|.|.|. |সুদীপ্ত গগৈ|সুদীপ্ত গগৈ|.|.|.|.|. |ডিম্পী হাজৰিকা|ডিম্পী হাজৰিকা|.|.|.|.|. |Imshasan|ছালামত হাছান|.|.|.|.|. |জিত দাস|জিত দাস|.|.|.|.|. |Hirak Jyoti Medhi|হীৰক জ্যোতি মেধী|.|.|.|.|. |দীপেন বৰুৱা|দীপেন বৰুৱা|.|.|.|.|. |ৰাজা দত্ত|ৰাজা দত্ত|.|.|.|.|. |জ্যোতি বড়া|জ্যোতি বড়া|.|.|.|.|. |Pankaj Khanikar|পংকজ খনিকৰ|.|.|.|.|. |কেশৱ ফুকন|কেশৱ ফুকন|.|.|.|.|. |Rini Chakravorty Sharma|ৰিনী চক্ৰৱৰ্তী শৰ্মা|.|.|.|.|. |মৃগাংক বৰুৱা|মৃগাংক বৰুৱা|.|.|.|.|. |Juliru123|জুলী দত্ত|.|.|.|.|. |Abhisruti Sanjib|অনামিকা বৰা|.|.|.|.|. |প্ৰণামী দত্ত|প্ৰণামী দত্ত|.|.|.|.|. |Askar Ruqaim|আস্কৰ আলী|.|.|.|.|. |পৰিস্মৃতা গগৈ|পৰিস্মৃতা গগৈ|.|.|.|.|. |বিশ্ব ভাগৱতী|বিশ্ব ভাগৱতী|.|.|.|.|. |Utpal91|উৎপল দত্ত|.|.|.|.|. |গৌৰিত গগৈ|গৌৰিত গগৈ|.|.|.|.|. |মৌচুমী গগৈ|মৌচুমী গগৈ|.|.|.|.|. |Anamika Borah|অনামিকা বৰা|.|.|.|.|. |ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|.|.|.|.|. }} * প্ৰকল্পৰ শেষত অৱদানৰ ভিত্তিত মেণ্টিসকলৰ মাজৰ পৰা তলৰ পদকসমূহ আগবঢ়োৱা হ'ব. ** সকলো প্ৰকল্পৰ মুঠ সৰ্বাধিক সম্পাদনা ** সৰ্বাধিক নতুন প্ৰবন্ধ সৃষ্টি ** শ্ৰেষ্ঠ প্ৰবন্ধ * ইতিমধ্যে সক্ৰিয় যিসকল মেণ্টৰে মেণ্টি হিচাপেও এই প্ৰকল্পত যোগ দিছে, তেওঁলোকৰ অৱদান ওপৰৰ পদকসমূহৰ আওতালৈ অনা নহ'ব। ==ৱিকি মেণ্টৰশ্বিপ আদৰণী সভা, ২০২৪== [[File:Wikimentorship image 1.png|right|400px|thumb|আদৰণী সভাত মেণ্টৰশ্বিপ প্ৰকল্পৰ বিষয়ে ব্যাখ্যা কৰি থকাৰ মুহূৰ্তত প্ৰকল্প-প্ৰবন্ধক জলি ৰুমী বৰা]] [[File:Wikimentorship image 6.png|right|400px|thumb|আদৰণী সভাত কেইগৰাকীমান অংশগ্ৰহণকাৰী]] * '''দিনাংকঃ ২৯-০৯-২০২৪, দেওবাৰ'''<br/> * সময়ঃ নিশা ০৭:০০-৮:৩০ (ভাৰতীয় সময়)<br/> {{gap}}পুৱা ৭:৩০-৯:০০ (কানাডাৰ মাউণ্টেইন সময়)<br/> {{gap}}পুৱা ৮:৩০-১০:০০ (আমেৰিকাৰ কেন্দ্ৰীয় সময়) * মাধ্যমঃ গুগল মীট * লিংকঃ https://meet.google.com/bgv-jhzy-fop * ইথাৰপেডত সাৰাংশ: https://etherpad.wikimedia.org/p/AsWikiMentoringProject2024%2FOct-Dec ===অংশগ্ৰহণকাৰী=== # [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 16:01, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 15:32, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) # <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 15:34, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[User:অজয় দাস|<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>&nbsp;অজয়&nbsp;</b></span>]] [[User Talk:অজয় দাস|^{<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 15:38, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[User:Kuldhar Rabha|<font color="#cc0099">𝒦𝓊𝓁𝒹𝒽𝒶𝓇 ℛ𝒶𝒷𝒽𝒶</font>]] ^{[[User Talk:Kuldhar Rabha|<font color="#6600cc">(𝒯𝒶𝓁𝓀)</font>]]} 15:40, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:দিম্পল দাস|দিম্পল দাস]] ([[সদস্য বাৰ্তা:দিম্পল দাস|বাৰ্তা]]) 15:43, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন]] ([[সদস্য বাৰ্তা:পৱন বৰ্মন|বাৰ্তা]]) 15:45, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Sushmita Lekharu|Sushmita Lekharu]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Sushmita Lekharu|বাৰ্তা]]) 15:53, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Naruna Baruah|Naruna Baruah]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Naruna Baruah|বাৰ্তা]]) 16:00, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:JAKHINI|JAKHINI]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JAKHINI|বাৰ্তা]]) 17:30, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.)[[বিশেষ:বৰঙনিসমূহ/2409:40E6:3C:D1C1:8000:0:0:0|2409:40E6:3C:D1C1:8000:0:0:0]] 16:35, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:প্ৰণামী দত্ত|প্ৰণামী দত্ত]] ([[সদস্য বাৰ্তা:প্ৰণামী দত্ত|বাৰ্তা]]) 16:37, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[বিশেষ:বৰঙনিসমূহ/2409:40E6:3C:D1C1:8000:0:0:0|2409:40E6:3C:D1C1:8000:0:0:0]] 16:41, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:অঞ্জুমণি শইকীয়া|অঞ্জুমণি শইকীয়া]] ([[সদস্য বাৰ্তা:অঞ্জুমণি শইকীয়া|বাৰ্তা]]) 16:48, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:ৰাজা দত্ত|ৰাজা দত্ত]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ৰাজা দত্ত|বাৰ্তা]]) 16:52, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Papori Borah|Papori Borah]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Papori Borah|বাৰ্তা]]) 16:55, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 17:01, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Himashree Borah|Himashree Borah]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Himashree Borah|বাৰ্তা]]) 17:24, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[বিশেষ:বৰঙনিসমূহ/2409:408A:8298:2CEB:0:0:1648:68A5|2409:408A:8298:2CEB:0:0:1648:68A5]] 03:19, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:দীপেন বৰুৱা|দীপেন বৰুৱা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:দীপেন বৰুৱা|বাৰ্তা]]) 07:27, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Miss Priyanka Saikia|Miss Priyanka Saikia]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Miss Priyanka Saikia|বাৰ্তা]]) 03:28, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|বাৰ্তা]]) 03:32, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Parishmita gogoi|Parishmita gogoi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Parishmita gogoi|বাৰ্তা]]) 03:38, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:জ্যোতি বড়া|জ্যোতি বড়া]] ([[সদস্য বাৰ্তা:জ্যোতি বড়া|বাৰ্তা]]) 04:06, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 08:31, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 14:31, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[বিশেষ:বৰঙনিসমূহ/2401:4900:3DC5:3A6:4EA3:C334:F48F:561D|2401:4900:3DC5:3A6:4EA3:C334:F48F:561D]] 07:11, 1 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 08:07, 1 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:গীতাৰ্থী হাজৰিকা|গীতাৰ্থী হাজৰিকা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:গীতাৰ্থী হাজৰিকা|বাৰ্তা]]) 10:16, 1 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[বিশেষ:বৰঙনিসমূহ/2401:4900:3DD7:2F77:BD13:6715:A3E9:4A90|2401:4900:3DD7:2F77:BD13:6715:A3E9:4A90]] 02:31, 2 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে|Geetasree Gogoi Apte]] ([[সদস্য বাৰ্তা:গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে|বাৰ্তা]]) ১০:২৬, ২ অক্টোবৰ ২০২৪ (ইউ.টি.চি.) ===কাৰ্যসূচী=== ০৭:০০- আৰম্ভণি: '''জলি ৰুমী বৰা''', ইথাৰপেডত সাৰাংশ: '''দিব্য দত্ত'''<br/> ০৭:১০- ৱিকি মেণ্টৰশ্বিপ প্ৰকল্পৰ চমু বিৱৰণ: '''জলি ৰুমী বৰা'''<br/> ০৭:২০- ৱিকি মেণ্টৰশ্বিপ প্ৰকল্পৰ সামগ্ৰিক কৰ্মসূচী:'''ঈশানজ্যোতি বৰা''' <br/> ০৭:৩০- ৱিকিৰ কাৰিকৰী দিশসমূহ: '''দিব্য দত্ত'''<br/> ০৭:৪৫- মেণ্টিসকলৰ দুআষাৰ<br/> ০৮:০০- প্ৰশ্নোত্তৰ আৰু অন্তৰংগ আলাপ <br/> ০৮:৩০- সভা ভংগ g0eechh46ic7jb3dqdbct3avbi9eze2 450962 450925 2024-12-04T11:56:18Z দিব্য দত্ত 9244 /* প্ৰকল্পৰ কাৰ্যকাৰিতা */ 450962 wikitext text/x-wiki {| width="100%" cellpadding="5" cellspacing="3" style="background:#a70000; " | width="60%" style="vertical-align:top; padding: 0; margin:0; " | {| width="100%" cellpadding="5" cellspacing="3" style="background:white; " | width="60%" style="vertical-align:top; padding: 0; margin:0; " | [[File:WikiSanjog logo.png|center|300px]] বিভিন্ন অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া প্ৰকল্পত অৱদান আগবঢ়াবলৈ আগ্ৰহী যিকোনো নতুন ব্যক্তিক সহায় আৰু পথ প্ৰদৰ্শনৰ বাবে অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া সম্প্ৰদায়ৰ উদ্যোগত '''ৱিকিসংযোগ''' নামৰ এই মেণ্টৰশ্বিপ কাৰ্যসূচী আৰম্ভ কৰা হৈছে। এই পদক্ষেপৰ লক্ষ্য হৈছে নতুন অৱদানকাৰীসকলক প্ৰয়োজনীয় পথ প্ৰদৰ্শন, প্ৰশিক্ষণ, আৰু মুক্তভাৱে প্ৰশ্ন সুধিবলৈ আৰু সহায় বিচাৰিবলৈ আদৰণীয় পৰিৱেশ প্ৰদান কৰি উৎসাহিত কৰা। মেটা পৃষ্ঠাত ৱিকিসংযোগ- [https://meta.wikimedia.org/wiki/WikiSanjog-A_Mentorship_Program_by_Assamese_Wikimedia_Community WikiSanjog-A Mentorship Program by Assamese Wikimedia Community] ==উদ্দেশ্য== অসমীয়া ৱিকিৰ বিষয়ে জানিলেও বা এই প্ৰকল্পবোৰত কাম কৰিবলৈ আগ্ৰহী হ'লেও কেনেকৈ আগবাঢ়িব সেইবিষয়ে বহুতে নাজানে। লগতে দৈনন্দিন ব্যস্ততাত এইক্ষেত্ৰত নিজা উদ্যোগ লৈ কিবা এটা কৰিবলৈ সময়-সুবিধা নহয়গৈ। সেয়ে নতুন আৰু আগ্ৰহী সদস্যসকলে প্ৰয়োজন অনুসৰি নিসংকোচে দৰকাৰী কথাবোৰ সুধি-বুজি ল'বলৈ এই মেণ্টৰশ্বিপ কাৰ্যসূচী লোৱা হৈছে। এই আঁচনিৰ অধীনত আগ্ৰহী সক্ৰিয় সদস্যই নতুন সদস্যক দিহা-পৰামৰ্শ আৰু প্ৰয়োজন অনুসৰি প্ৰশিক্ষণ দি ৱিকিত সক্ৰিয় কৰি তোলাৰ চেষ্টা কৰিব। ==সময়সীমা== * মেণ্টি নিৰ্বাচন: ছেপ্টেম্বৰ, ২০২৪ * মেণ্টৰশ্বিপ প্ৰকল্প: ১ অক্টোবৰ - ৩১ ডিচেম্বৰ, ২০২৪ ==প্ৰকল্প প্ৰবন্ধক== * [[সদস্য:Joli Rumi|জলি ৰুমী বৰা]] ==সমন্বয়ক== * [[সদস্য:দিব্য দত্ত|দিব্য দত্ত]] * [[সদস্য:Ishanjyotibora|ঈশান জ্যোতি বৰা]] ==নিৰ্বাচন== ===মেণ্টৰ=== * মেণ্টৰশ্বিপৰ বাবে আগ্ৰহী সক্ৰিয় সদস্যই যিকোনো ৱিকি প্ৰকল্পতে মেণ্টৰৰূপে অংশ ল'ব পাৰিব। * প্ৰত্যেক মেণ্টৰে তিনিগৰাকীলৈকে নতুন সদস্যক সহায় কৰিবলৈ বাচি ল'ব পাৰে। কোনো মেণ্টৰে তাতোধিক সম্ভাব্য মেণ্টি পালে তেওঁলোকক অন্য মেণ্টৰৰ সৈতে প্ৰশিক্ষণ ল'বলৈ পৰামৰ্শ আগবঢ়াব পাৰে। * মেণ্টৰ হ'বলৈ ৱিকিৰ কোনো বিশেষ প্ৰকল্পত দক্ষতা বা কাৰিকৰী পাৰদৰ্শিতাৰ প্ৰয়োজন নাই। দৰকাৰী সকলো বিষয়তে মেণ্টৰসকলে প্ৰত্যেকে প্ৰত্যেকক সহায় কৰিব। প্ৰয়োজন অনুসাৰে ৱিকিক্লাছৰ আয়োজন কৰি সকলো মেণ্টিক একেলগেও শিকাব পৰা যাব। ===মেণ্টি=== * অসমীয়া ৱিকিত কাম কৰিবলৈ আগ্ৰহী যিকোনো লোকেই মেণ্টিৰূপে অংশ ল'ব পাৰিব। এই প্ৰকল্পত অংশ ল'বলৈ কোনোধৰণৰ শিক্ষাগত অৰ্হতা বা বয়সৰ বাধ্যবাধকতা নাই। মাথোঁ প্ৰয়োজন অসমীয়া ভাষাৰ বাবে স্বেচ্ছাসেৱী হিচাপে কাম কৰাৰ আগ্ৰহ আৰু ইণ্টাৰনেট সংযোগ। * এই প্ৰকল্পত অংশগ্ৰহণৰ বাবে কোনো মাচুলৰ প্ৰয়োজন নাই। * এই প্ৰকল্পৰ বাবে সময় বা ঠাইৰ কোনো বাধ্যবাধকতা নাই। পৃথিৱীৰ যিকোনো ঠাইৰ পৰাই এই প্ৰকল্পত অংশ ল'ব পাৰিব। নিজৰ সময়-সুবিধা অনুযায়ী ৱিকিৰ যিকোনো প্ৰকল্পৰ কাম শিকিব পাৰিব। ==দায়িত্ব== যিহেতু মেণ্টৰ আৰু মেণ্টিৰ সম্পৰ্কই এই প্ৰকল্পৰ সফলতা নিৰ্ণয় কৰিব, সেয়ে মেণ্টৰে মেণ্টি নিৰ্বাচন কৰাৰ আগেয়ে ব্যক্তিগতভাৱে চা-চিনাকি হৈ কথা-বতৰা পাতিবলৈ উৎসাহ জনোৱা হৈছে। সম্ভাব্য মেণ্টিগৰাকী ৱিকিৰ কামত কিয় আগ্ৰহী, কোন প্ৰকল্পত আগ্ৰহী, কিমান সময় দিব পাৰিব বা কেনে সহায়ৰ দৰকাৰ সকলোখিনি জানি লৈহে বাছনি কৰিলে ভাল। ===মেণ্টৰ=== * প্ৰথমেই মেণ্টিৰ পৰা ৱিকিৰ কোন প্ৰকল্পত কাম শিকাৰ আগ্ৰহ আৰু কেনেধৰণৰ সহায়ৰ প্ৰয়োজন সেই বিষয়ে ব্যক্তিগতভাৱে যোগাযোগ কৰি সম্যক ধাৰণা ল'ব। * মেণ্টিৰ আগ্ৰহ অনুযায়ী প্ৰকল্পৰ কাম কাজ শিকাব আৰু সময়ে-সময়ে অগ্ৰগতিৰ খতিয়ান ল'ব। প্ৰয়োজন অনুসাৰে অন্য মেণ্টৰৰ পৰা সহায় লোৱাতো দিহা-পৰামৰ্শ যোগাব। * মেণ্টৰশ্বিপৰ সমগ্ৰ সময়ছোৱাত মেণ্টৰ আৰু মেণ্টি দুয়ো সময়-সুবিধা মিলাই অনলাইন বা অফলাইন নিয়মীয়া যোগাযোগ অব্যাহত ৰাখিব। ===মেণ্টি=== * মেণ্টিয়ে ৱিকিৰ যিকোনো প্ৰকল্পত অৱদানৰ বাবে বাচি ল'ব। মেণ্টৰৰ সৈতে কথা-বতৰা হৈ তিনিমাহত কি শিকিব বিচাৰে আৰু কিমান সময় দিব পাৰিব সেইবিষয়ে এটা পৰিকল্পনা কৰি ল'ব। * মেণ্টিয়ে এই প্ৰকল্পত যোগদান কৰিলে মেণ্টৰশ্বিপৰ সমগ্ৰ সময়ছোৱা (৩১ ডিচেম্বৰ, ২০২৪ লৈ)ত অংশ লোৱাৰ বাবে দায়বদ্ধ থাকিব। এই প্ৰকল্প অসম্পূৰ্ণকৈ এৰি নিদিয়াৰ বাবে সাধ্যানুসৰি চেষ্টা কৰিব। * মেণ্টৰশ্বিপৰ সময়ছোৱাত সুযোগ-সুবিধা মিলাই যথাসম্ভৱ ৱিকিত অৱদান আগবঢ়োৱাৰ চেষ্টা কৰিব। * এই প্ৰকল্পৰ সকলো মেণ্টৰ যিহেতু ৱিকিৰ স্বেচ্ছাসেৱক, তেওঁলোকে দৈনন্দিন ব্যস্ততাৰ মাজতো এই প্ৰকল্পৰ বাবে দিয়া সময় আৰু প্ৰচেষ্টাৰ মূল্য বুজি মেণ্টিসকলে সহায়-সহযোগিতা আগবঢ়াব। ==মেণ্টৰ আৰু মেণ্টিৰ তালিকা== {| class="wikitable" |+ অসমীয়া ৱিকিত মেণ্টৰশ্বিপ |- ! ক্ৰমিক নং!! মেণ্টৰ!! মেণ্টি!! মেণ্টিৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা |- |১|| [[সদস্য:দিব্য দত্ত|দিব্য দত্ত]] || [[সদস্য:Malabika Bhattarcharyya|মালবিকা ভট্টাচাৰ্য্য]]<br/>[[সদস্য:Himashree Borah|হিমাশ্ৰী বৰা]]<br/>[[সদস্য:Monjyoti Chetia|মনজ্যোতি চেতিয়া]] ||-<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Himashree%20Borah হিমাশ্ৰী বৰাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Monjyoti%20Chetia মনজ্যোতি চেতিয়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |২|| [[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য কুমাৰ দাস]] || [[সদস্য:Pranamikaadhikary|প্ৰণামিকা অধিকাৰী]]<br/>[[সদস্য:মৃণাল ঠাকুৰীয়া ১২৩|মৃণাল ঠাকুৰীয়া]]<br/>[[সদস্য:বিপাশা বৰা|বিপাশা বৰা]]||-<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AE%E0%A7%83%E0%A6%A3%E0%A6%BE%E0%A6%B2%20%E0%A6%A0%E0%A6%BE%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A7%B0%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%20%E0%A7%A7%E0%A7%A8%E0%A7%A9 মৃণাল ঠাকুৰীয়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%B6%E0%A6%BE%20%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A6%BE বিপাশা বৰাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |৩|| [[সদস্য:Joli Rumi|জলি ৰুমী বৰা]] || [[সদস্য:গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে|গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে]]<br> [[সদস্য:অঞ্জুমণি শইকীয়া|অঞ্জুমণি শইকীয়া]]<br> [[সদস্য:পাপৰি বৰা|পাপৰি বৰা]]|| - <br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%85%E0%A6%9E%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A7%81%E0%A6%AE%E0%A6%A3%E0%A6%BF%20%E0%A6%B6%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE অঞ্জুমণি শইকীয়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] <br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%AA%E0%A7%B0%E0%A6%BF%20%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A6%BE পাপৰি বৰাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |৪|| [[সদস্য:Pranamikaadhikary|প্ৰণামিকা অধিকাৰী]] || [[সদস্য:কুমুদ ঘোষ|কুমুদ ঘোষ]]<br>[[সদস্য:অসীম শইকীয়া ( বাপ )|অসীম শইকীয়া]]<br>[[সদস্য:মিনাক্ষী গগৈ|মিনাক্ষী গগৈ]]<br>[[সদস্য:গীতাৰ্থী হাজৰিকা|গীতাৰ্থী হাজৰিকা]]<br>[[সদস্য:দিম্পল দাস|দিম্পল দাস]]<br>[[সদস্য:নীলিম আকাশ কাশ্যপ|নীলিম আকাশ কাশ্যপ]]||[https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A6%AE%E0%A7%81%E0%A6%A6%20%E0%A6%98%E0%A7%8B%E0%A6%B7 কুমুদ ঘোষৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%85%E0%A6%B8%E0%A7%80%E0%A6%AE%20%E0%A6%B6%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%20(%20%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%AA%20) অসীম শইকীয়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%97%E0%A7%80%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A7%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A5%E0%A7%80%20%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A7%B0%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE গীতাৰ্থী হাজৰিকাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%A6%E0%A6%BF%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AA%E0%A6%B2%20%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%B8 দিম্পল দাসৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> - |- |৫|| [[সদস্য:Nayan j Nath|নয়ন জ্যোতি নাথ]] || [[সদস্য:পল্লৱ কুমাৰ নাথ|পল্লৱ কুমাৰ নাথ]]<br>[[সদস্য:Rakesh Modak|ৰাকেশ মোদক]]<br>[[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|ৰুমী বৰা]]<br>[[সদস্য:ধীমান বৰ্মন|ধীমান বৰ্মন]]<br>[[সদস্য:ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|শেখৰ মুৰ্মু]]<br>[[সদস্য:Miss Priyanka Saikia|প্ৰিয়ংকা শইকীয়া]]|| [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AA%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A7%B1%20%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A7%B0%20%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%A5 পল্লৱ কুমাৰ নাথৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Rakesh%20Modak ৰাকেশ মোদকৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> -<br> -<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Miss%20Priyanka%20Saikia প্ৰিয়ংকা শইকীয়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |৬|| [[সদস্য:Babulbaishya|বাবুল বৈশ্য]] || [[সদস্য:Jyoti Chiring|জ্যোতি চিৰিং]]<br>[[সদস্য:Dasdipankar2005|দীপাংকৰ দাস]]||-<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Dasdipankar2005 দীপাংকৰ দাসৰ সম্পাদনা সংখ্যা] |- |৭|| [[সদস্য:Ishanjyotibora|ঈশান জ্যোতি বৰা]] || [[সদস্য:JAKHINI|বিভূতি গগৈ]] </br>[[সদস্য:PabitraTanti|পৱিত্ৰ তাঁতী]]</br>[[সদস্য:বিবেকানন্দ চৌধুৰী|বিবেকানন্দ চৌধুৰী]]</br>[[সদস্য:দেৱাশ্ৰী বৰা|দেৱাশ্ৰী বৰা]]</br>[[সদস্য:তন্দ্ৰালী বৰা|তন্দ্ৰালী বৰা]]||[https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/JAKHINI বিভূতি গগৈৰ সম্পাদনা সংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/PabitraTanti পৱিত্ৰ তাঁতীৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] <br> -<br> -<br> |- |৮|| [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|ৰুমী বৰা]] || [[সদস্য:Naruna Baruah|নৰুনা বৰুৱা]] <br>[[সদস্য:Sushmita Lekharu|সুস্মিতা লেখাৰু]]||[https://xtools.wmcloud.org/ec/as.wikipedia.org/Naruna%20Baruah নৰুনা বৰুৱাৰ সম্পাদনা সংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Sushmita%20Lekharu সুস্মিতা লেখাৰুৰ সম্পাদনা সংখ্যা] |- |৯|| [[সদস্য:AjayDas|অজয় দাস]] || [[সদস্য:সুদীপ্ত গগৈ|সুদীপ্ত গগৈ]]<br> [[সদস্য:পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন]]<br> [[সদস্য:ডিম্পী হাজৰিকা|ডিম্পী হাজৰিকা]]<br>[[সদস্য:Imshasan|ছালামত হাছান]]<br>[[সদস্য:জিত দাস|জিত দাস]]||-<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AA%E0%A7%B1%E0%A6%A8%20%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE%E0%A6%A8 পৱন বৰ্মনৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Imshasan ছালামত হাছানৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%9C%E0%A6%BF%E0%A6%A4%20%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%B8 জিত দাসৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- | ১০|| [[সদস্য:Kuldhar Rabha|কুলধৰ ৰাভা]] || [[User:Hirak Jyoti Medhi|হীৰক জ্যোতি মেধী]]||[https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Hirak%20Jyoti%20Medhi হীৰক জ্যোতি মেধীৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |১১|| [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] || [[সদস্য:দীপেন বৰুৱা|দীপেন বৰুৱা]] <br> [[ৰাজা দত্ত|ৰাজা দত্ত]] <br> [[সদস্য:JonaliB|জোনালী বৰুৱা]] <br>[[সদস্য:জ্যোতি বড়া|জ্যোতি বড়া]]<br>[[user:Pankaj Khanikar|পংকজ খনিকৰ]]||[https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs//দীপেন%20বৰুৱা দীপেন বৰুৱাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> -<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/জ্যোতি%20বড়া জ্যোতি বড়াৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Pankaj%20Khanikar পংকজ খনিকৰৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |১২|| [[সদস্য:JonaliB|জোনালী বৰুৱা]] || [[সদস্য:Saddam Hussain Rahmani|ছাদ্দাম হুছেইন ৰহমানী]] <br> [[সদস্য:কেশৱ ফুকন|কেশৱ ফুকন]] <br>[[সদস্য:Rini Chakravorty Sharma|ৰিনী চক্ৰৱৰ্তী শৰ্মা]]<br> [[মৃগাংক বৰুৱা]]||[https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Saddam%20Hussain%20Rahmani ছাদ্দাম হুছেইন ৰহমানীৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/কেশৱ%20ফুকন কেশৱ ফুকনৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/Rini%20Chakravorty%20Sharma ৰিনী চক্ৰৱৰ্তী শৰ্মাৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> - |- |১৩|| [[সদস্য:গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে|গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে]] || [[সদস্য:Juliru123 |জুলী দত্ত ]]<br>[[সদস্য:Abhisruti Sanjib |অনামিকা বৰা]]<br>[[সদস্য:প্ৰণামী দত্ত |প়্ৰণামী দত্ত]]||-<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A7%B0%E0%A6%A3%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A7%80%20%E0%A6%A6%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%A4 প়্ৰণামী দত্তৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা] |- |১৪|| [[সদস্য:BhuyanBhaskar|ভাস্কৰ ভূঞা]] || [[সদস্য:Askar Ruqaim|আস্কৰ আলী]]<br>[[পৰিস্মৃতা গগৈ]]<br> [[বিশ্ব ভাগৱতী]]<br> [[উৎপল দত্ত]] <br> [[নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা]] || [https://xtools.wmcloud.org/ec/as.wikipedia.org/Askar%20Ruqaim আস্কৰ আলীৰ সম্পাদনা পৰিসংখ্যা]<br> -<br> -<br> -<br> [https://xtools.wmcloud.org/globalcontribs/%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%A8%20%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%B0%20%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%A8%E0%A6%9B%E0%A7%8B%E0%A7%B1%E0%A6%BE নিপন নিয়ৰ শেনছোৱাৰ সম্পাদনা সংখ্যা] |- | ১৫||[[সদস্য:যদুমণি গগৈ|যদুমণি গগৈ]] || [[সদস্য: গৌৰিত গগৈ|গৌৰিত গগৈ]]<br>[[সদস্য:মৌচুমী গগৈ|মৌচুমী গগৈ]]||২ |- |১৬|| [[সদস্য:ৰাজেন দাস|ৰাজেন দাস]] || [[সদস্য:Anamika Borah|অনামিকা বৰা]]||১ |- |১৭|| [[সদস্য:Ram Kinkor Mahanta|ৰাম কিংকৰ মহন্ত]] || [[সদস্য:ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী]]<br>[[সদস্য:Rupamgogoi1|ৰূপম গগৈ]]||২ |- |১৮ || [[সদস্য:Saurabhsaha|সৌৰভ সাহা]] || || |- ||| || সৰ্বমুঠ মেণ্টি || ৫৮ |} ==মূল কৰ্মসূচী== * প্ৰকল্পৰ আৰম্ভণিতে এখন ৱিকিসভা আহবান কৰি সকলো নতুন সদস্যৰ আদৰণি জনাই এই প্ৰকল্পৰ এক সামগ্ৰিক ধাৰণা দিয়া হ'ব। '''সভাৰ প্ৰস্তাৱিত তাৰিখ: ২৯ ছেপ্টেম্বৰ, ২০২৪''' * প্ৰকল্পৰ সামৰণিত মেণ্টৰ আৰু মেণ্টি দুয়োৰে অৱদানৰ স্বীকৃতি আৰু সক্ৰিয়তা অব্যাহত ৰখাৰ পৰিকল্পনা আদি সামৰি এখন ৱিকিসভা অনুষ্ঠিত কৰা হ'ব। '''সভাৰ প্ৰস্তাৱিত তাৰিখ: জানুৱাৰী, ২০২৫''' * মেণ্টৰশ্বিপৰ সমগ্ৰ সময়ছোৱাত প্ৰতিগৰাকী মেণ্টৰে নতুন সদস্যসকলৰ সৈতে কমেওে প্ৰতিমাহ এবাৰকৈ হ'লেও অনলাইন বা অফলাইন লগ হৈ ৱিকিত কাম কৰিবলৈ সহায়-দিহা-পৰামৰ্শ আগবঢ়াব। === বিস্তৃত কৰ্মসূচী=== বন্ধনীৰ ভিতৰত দিয়া দিনবোৰৰ দ্বাৰা 'অতিকমেও' বুজোৱা হৈছে। (১) সদস্য বাছনি (২) ৱিকিমিডিয়াৰ প্ৰকল্পসমূহৰ আভাস ; প্ৰথম পৰ্যায়: * ৱিকিপিডিয়াৰ বিস্তৃত পৰিচয় * ৱিকিপিডিয়াত সদস্যৰ পৃষ্ঠা সৃষ্টি, সাধাৰণ সম্পাদনা, নতুন প্ৰবন্ধ সৃষ্টি, ইত্যাদি * ৱিকিপিডিয়াত ফটো সংযোজন ; দ্বিতীয় পৰ্যায়: * আন ৱিকিপিডিয়াৰ প্ৰবন্ধৰ সংশোধন, শ্ৰেণীকৰণ * ইংৰাজী ৱিকিপিডিয়াৰ পৰিচয় * ইংৰাজী ৱিকিপিডিয়াৰ পৰা প্ৰবন্ধ অনুবাদ আৰু অনুবাদৰ ভিন্ন কৌশল/পদ্ধতি ; প্ৰথম পৰ্যায়: (৩) ৱিকিউৎসৰ বিস্তৃত পৰিচয় * মুদ্ৰণ সংশোধন, বৈধকৰণ, ; দ্বিতীয় পৰ্যায়: * সূচী তৈয়াৰ, পেইজ ইনডেস্কিং, মূল নামপৃষ্ঠাত প্ৰকাশ * কপিৰাইট, অটিআৰএছ * কিতাপ আপলোডৰ এটা আভাস * অভাৰফ্লোট, ক্ৰপ টুলৰ পৰিচয় (৪) ৱিকিকমন্সৰ পৰিচয় ; প্ৰথম পৰ্যায়: * ফটো আপলোড * নিজে আপলোড কৰা ফটো ৱিকিপ্ৰকল্পত সংযোজন (৫) ৱিকিউদ্ধৃতিৰ পৰিচয় ; প্ৰথম পৰ্যায়: * পৃষ্ঠা সৃষ্টি * অনূদিত উদ্ধৃতিৰে পৃষ্ঠা * অইন পৃষ্ঠাৰ সংশোধন, শ্ৰেণীকৰণ ; দ্বিতীয় পৰ্যায়: (৬) ৱিকিডাটাৰ পৰিচয় * ৱিকিডাটাত সম্পাদনা * ৱিকিডাটাৰ লগত ৱিকিপৃষ্ঠাৰ সংযুক্তকৰণ<br> (৭) ৱিকিমিডিয়াৰ বিভিন্ন প্ৰতিযোগিতাৰ পৰিচয় আৰু পৰৱৰ্তী প্ৰতিযোগিতাত অংশগ্ৰহণৰ নিশ্চিততা-২ দিন<br> (৮) ৱিকিমিডিয়াত নিজৰ পৰিসংখ্যা, সদস্য পৃষ্ঠা, গোলকীয় অৱদান আদি নিৰীক্ষণ -২ দিন<br> (৯) ৱিকিপত্ৰিকাৰ পৰিচয়-১ দিন<br> (১০) সতীৰ্থ ৱিকিমিডিয়ানক পদক, ধন্যবাদ প্ৰদান-১ দিন<br> (১১) ৱিকিপিডিয়াৰ ছছিয়েল মিডিয়াত গতিবিধি নিৰীক্ষণ-২ দিন<br> (১২) ৱিকিপিডিয়াৰ অৱদানসমূহ ছছিয়েল মিডিয়াত সময়বিশেষে প্ৰচাৰ, লিংক শ্বেয়াৰ ইত্যাদি-১ দিন<br> (১৩) ইণ্টাৰনেট আৰ্কাইভৰ পৰিচয়-২ দিন<br> (১৪) পুৰণি কিতাপৰ খবৰ-বাতৰি সংগ্ৰহ আৰু তেনে এখন কিতাপ ৱিকিকমন্সত আপলোড কৰি ৱিকিউৎসত সূচী তৈয়াৰ-১ দিন<br> (১৫) অসমীয়া ৱিকিমিডিয়াৰ বিভিন্ন সন্মিলন, অংশগ্ৰহণ, কৰ্মশালাৰ পৰিচয়-১ দিন<br> (১৬) ৰাষ্ট্ৰীয় আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ ৱিকিসন্মিলন, কৰ্মশালা আদিৰ পৰিচয়-১‌ দিন<br> (১৭) ৱিকিসভাত অংশগ্ৰহণ নিশ্চিতকৰণ আৰু পৰৱৰ্তী ৱিকিসভাত সক্ৰিয়তা বৃদ্ধিৰ বাবে এটা দায়িত্ব অৰ্পণ-১ দিন<br> (১৮) আহৰণ কৰা জ্ঞানেৰে ৱিকিপত্ৰিকাত অভিজ্ঞতা বৰ্ণনা আৰু চচিয়েল মিডিয়াত 'মনৰ কথা' শ্বেয়াৰ<br> (১৯) আগ্ৰহী নতুন সদস্যক ৱিকিমিডিয়াৰ বিষয়ে অৱগত কৰা আৰু অতি কমেও এজন সদস্যক ৱিকিমিডিয়াৰ লগত সংযুক্ত কৰি আৰ্জিত জ্ঞানখিনি ভগাই লোৱা। ==প্ৰকল্পৰ কাৰ্যকাৰিতা== * এই প্ৰকল্পৰ কাৰ্যকাৰিতা বিচাৰ কৰাৰ বাবে প্ৰকল্পৰ শেষ (৩১ ডিচেম্বৰ, ২০২৪)ত সকলো মেণ্টিৰ বিভিন্ন প্ৰকল্পত সম্পাদনা সংখ্যা পৰীক্ষা কৰা হ'ব। তাৰোপৰি প্ৰতিমাহৰ শেষত এই তালিকাখনত চকু ফুৰাই সমন্বয়কসকলে অগ্ৰগতিৰ বুজ ল'ব আৰু কিবা বাধা বা সমস্যা দেখা দিলে মেণ্টৰ বা মেণ্টি উভয়ক প্ৰয়োজন অনুসাৰে সহায় কৰিব। {{Hidden|অক্টোবৰ মাহৰ অভিলেখ| {{মেণ্টৰশ্বীপৰ অভিলেখ|মাহ=অক্টোবৰ |Malabika Bhattarcharyya|মালবিকা ভট্টাচাৰ্য্য|.|.|.|.|. |Himashree Borah|হিমাশ্ৰী বৰা|৯|৬৬৮|২৫|৩|. |Monjyoti Chetia|মনজ্যোতি চেতিয়া|২|৬|.|.|. |মৃণাল ঠাকুৰীয়া ১২৩|মৃণাল ঠাকুৰীয়া|.|.|.|.|. |বিপাশা বৰা|বিপাশা বৰা|২|.|.|.|. |অঞ্জুমণি শইকীয়া|অঞ্জুমণি শইকীয়া|৬০|৩৫৮|১|৬|. |পাপৰি বৰা|পাপৰি বৰা|১৩|৬|২২৪|১৩৩০|. |কুমুদ ঘোষ|কুমুদ ঘোষ|১০৯৫|.|৪৩|৮৮|৯ |অসীম শইকীয়া ( বাপ )|অসীম শইকীয়া|১|২০|.|.|. |মিনাক্ষী গগৈ|মিনাক্ষী গগৈ|.|.|.|.|. |গীতাৰ্থী হাজৰিকা|গীতাৰ্থী হাজৰিকা|২৪|.|.|.|. |দিম্পল দাস|দিম্পল দাস|৪৭১|.|২০|.|১০ |নীলিম আকাশ কাশ্যপ|নীলিম আকাশ কাশ্যপ|.|.|.|.|. |পল্লৱ কুমাৰ নাথ|পল্লৱ কুমাৰ নাথ|২১|.|.|১৮|. |Rakesh Modak|ৰাকেশ মোদক|৭৯|.|.|.|. |ধীমান বৰ্মন|ধীমান বৰ্মন|.|.|.|.|. |ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|শেখৰ মুৰ্মু|৩|.|.|২৭|. |Miss Priyanka Saikia|প্ৰিয়ংকা শইকীয়া|৩|.|.|.|. |Dasdipankar2005|দীপাংকৰ দাস|১৩৪|.|.|.|২১৮ |JAKHINI|বিভূতি গগৈ|২২৩|.|.|.|৬ |PabitraTanti|পৱিত্ৰ তাঁতী|২|.|.|.|. |বিবেকানন্দ চৌধুৰী|বিবেকানন্দ চৌধুৰী|.|.|.|.|. |দেৱাশ্ৰী বৰা|দেৱাশ্ৰী বৰা|.|.|.|.|. |তন্দ্ৰালী বৰা|তন্দ্ৰালী বৰা|.|.|.|.|. |Naruna Baruah|নৰুনা বৰুৱা|৬৯৫|.|১৭|২৬|২২ |Sushmita Lekharu|সুস্মিতা লেখাৰু|১|৫০৪|৩৬|১১|. |সুদীপ্ত গগৈ|সুদীপ্ত গগৈ|১|.|.|.|. |পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন|৩৬|.|.|৭৮|. |ডিম্পী হাজৰিকা|ডিম্পী হাজৰিকা|১|.|.|.|. |Imshasan|ছালামত হাছান|৭|.|.|২|. |জিত দাস|জিত দাস|৩|.|.|২|. |Hirak Jyoti Medhi|হীৰক জ্যোতি মেধী|.|.|.|৩|. |দীপেন বৰুৱা|দীপেন বৰুৱা|১০|.|.|.|. |ৰাজা দত্ত|ৰাজা দত্ত|২|.|.|.|. |জ্যোতি বড়া|জ্যোতি বড়া|২২|.|.|.|. |Pankaj Khanikar|পংকজ খনিকৰ|৩১|.|.|.|. |Saddam Hussain Rahmani|ছাদ্দাম হুছেইন ৰহমানী|৯৮|.|.|১৬|. |কেশৱ ফুকন|কেশৱ ফুকন|৮|.|.|.|. |Rini Chakravorty Sharma|ৰিনী চক্ৰৱৰ্তী শৰ্মা|৬|.|.|.|. |মৃগাংক বৰুৱা|মৃগাংক বৰুৱা|.|.|.|.|. |Juliru123|জুলী দত্ত|২|.|.|.|. |Abhisruti Sanjib|অনামিকা বৰা|১|.|.|.|. |প্ৰণামী দত্ত|প্ৰণামী দত্ত|২১|.|.|৬|. |Askar Ruqaim|আস্কৰ আলী|.|.|.|.|. |পৰিস্মৃতা গগৈ|পৰিস্মৃতা গগৈ|.|.|.|.|. |বিশ্ব ভাগৱতী|বিশ্ব ভাগৱতী|.|.|.|.|. |Utpal91|উৎপল দত্ত|১|.|.|১৮|. |নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|৩৭|.|.|৪|. |গৌৰিত গগৈ|গৌৰিত গগৈ|.|.|.|.|. |মৌচুমী গগৈ|মৌচুমী গগৈ|১|.|.|১৮|. |Anamika Borah|অনামিকা বৰা|.|.|.|.|. |ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|২|.|.|.|. }} }} {{মেণ্টৰশ্বীপৰ অভিলেখ|মাহ=নৱেম্বৰ |Malabika Bhattarcharyya|মালবিকা ভট্টাচাৰ্য্য|.|.|.|.|. |Himashree Borah|হিমাশ্ৰী বৰা|২|৪৯২|৫|.|. |Monjyoti Chetia|মনজ্যোতি চেতিয়া|.|.|.|.|. |মৃণাল ঠাকুৰীয়া ১২৩|মৃণাল ঠাকুৰীয়া|.|.|.|.|. |বিপাশা বৰা|বিপাশা বৰা|.|.|.|.|. |অঞ্জুমণি শইকীয়া|অঞ্জুমণি শইকীয়া|১৯|.|.|.|. |পাপৰি বৰা|পাপৰি বৰা|১২৭|.|৫|৮০৭|. |কুমুদ ঘোষ|কুমুদ ঘোষ|৮৯৬|৬৮|.|৭৭|২৯ |অসীম শইকীয়া ( বাপ )|অসীম শইকীয়া|.|.|.|.|. |মিনাক্ষী গগৈ|মিনাক্ষী গগৈ|.|.|.|.|. |গীতাৰ্থী হাজৰিকা|গীতাৰ্থী হাজৰিকা|.|.|.|.|. |দিম্পল দাস|দিম্পল দাস|৪১১|.|.|.|১১ |নীলিম আকাশ কাশ্যপ|নীলিম আকাশ কাশ্যপ|.|.|.|.|. |পল্লৱ কুমাৰ নাথ|পল্লৱ কুমাৰ নাথ|.|.|.|.|. |Rakesh Modak|ৰাকেশ মোদক|২৪২|.|.|.|১৬ |ধীমান বৰ্মন|ধীমান বৰ্মন|.|.|.|.|. |ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|শেখৰ মুৰ্মু|.|.|.|.|. |Miss Priyanka Saikia|প্ৰিয়ংকা শইকীয়া|.|.|.|.|. |Dasdipankar2005|দীপাংকৰ দাস|৪৪|.|.|.|. |JAKHINI|বিভূতি গগৈ|১৪৩|১৭|৩৩|.|৪ |PabitraTanti|পৱিত্ৰ তাঁতী|.|.|.|.|. |বিবেকানন্দ চৌধুৰী|বিবেকানন্দ চৌধুৰী|.|.|.|.|. |দেৱাশ্ৰী বৰা|দেৱাশ্ৰী বৰা|.|.|.|.|. |তন্দ্ৰালী বৰা|তন্দ্ৰালী বৰা|.|.|.|.|. |Naruna Baruah|নৰুনা বৰুৱা|৫৪৭|.|.|৩৩|১২ |Sushmita Lekharu|সুস্মিতা লেখাৰু|.|.|.|.|. |সুদীপ্ত গগৈ|সুদীপ্ত গগৈ|.|.|.|.|. |পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন|১২০|.|.|৪১|. |ডিম্পী হাজৰিকা|ডিম্পী হাজৰিকা|.|.|.|.|. |Imshasan|ছালামত হাছান|২|.|.|.|. |জিত দাস|জিত দাস|.|.|.|.|. |Hirak Jyoti Medhi|হীৰক জ্যোতি মেধী|.|.|.|.|. |দীপেন বৰুৱা|দীপেন বৰুৱা|৪|.|.|.|. |ৰাজা দত্ত|ৰাজা দত্ত|.|.|.|.|. |জ্যোতি বড়া|জ্যোতি বড়া|.|.|.|.|. |Pankaj Khanikar|পংকজ খনিকৰ|.|.|.|.|. |Saddam Hussain Rahmani|ছাদ্দাম হুছেইন ৰহমানী|৩৫২|.|.|.|. |কেশৱ ফুকন|কেশৱ ফুকন|২|.|.|.|. |Rini Chakravorty Sharma|ৰিনী চক্ৰৱৰ্তী শৰ্মা|১৮|.|.|.|. |মৃগাংক বৰুৱা|মৃগাংক বৰুৱা|.|.|.|.|. |Juliru123|জুলী দত্ত|.|.|.|.|. |Abhisruti Sanjib|অনামিকা বৰা|.|.|.|.|. |প্ৰণামী দত্ত|প্ৰণামী দত্ত|.|.|.|.|. |Askar Ruqaim|আস্কৰ আলী|.|.|.|.|. |পৰিস্মৃতা গগৈ|পৰিস্মৃতা গগৈ|.|.|.|.|. |বিশ্ব ভাগৱতী|বিশ্ব ভাগৱতী|.|.|.|.|. |Utpal91|উৎপল দত্ত|.|.|.|.|. |নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|১০৩|.|১|১০|. |গৌৰিত গগৈ|গৌৰিত গগৈ|.|.|.|.|. |মৌচুমী গগৈ|মৌচুমী গগৈ|.|.|.|.|. |Anamika Borah|অনামিকা বৰা|.|.|.|.|. |ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|.|.|.|.|. }} {{মেণ্টৰশ্বীপৰ খতিয়ান |পাপৰি বৰা|পাপৰি বৰা|১৫৭৩|৯৩৯|.|২|. |কুমুদ ঘোষ|কুমুদ ঘোষ|১২৩৫|১০৭০|.|৪৮|. |Naruna Baruah|নৰুনা বৰুৱা|৭৬০|৫৯২|.|৩৮|২৭০ |Himashree Borah|হিমাশ্ৰী বৰা|৭০৫|৪৯৯|.|০|৬০২ |দিম্পল দাস|দিম্পল দাস|৫০১|৪২২|.|২৪|. |Sushmita Lekharu|সুস্মিতা লেখাৰু|৫৫২|০|.|০|. |Saddam Hussain Rahmani|ছাদ্দাম হুছেইন ৰহমানী|১১৪|৩৫২|.|২৯|. |অঞ্জুমণি শইকীয়া|অঞ্জুমণি শইকীয়া|৪২৫|১৯|.|২|. |JAKHINI|বিভূতি গগৈ|২২৬|১৯৭|.|১৯|. |Dasdipankar2005|দীপাংকৰ দাস|৩৫২|৪৪|.|১৬|. |Rakesh Modak|ৰাকেশ মোদক|৭৯|২৫৮|.|২১|. |পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন|১১৪|১৬১|.|৩|. |নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|নিপন নিয়ৰ শেনছোৱা|৪১|১১৪|.|২০|. |Monjyoti Chetia|মনজ্যোতি চেতিয়া|.|.|.|.|. |মৃণাল ঠাকুৰীয়া ১২৩|মৃণাল ঠাকুৰীয়া|.|.|.|.|. |বিপাশা বৰা|বিপাশা বৰা|.|.|.|.|. |অসীম শইকীয়া ( বাপ )|অসীম শইকীয়া|.|.|.|.|. |মিনাক্ষী গগৈ|মিনাক্ষী গগৈ|.|.|.|.|. |গীতাৰ্থী হাজৰিকা|গীতাৰ্থী হাজৰিকা|.|.|.|.|. |নীলিম আকাশ কাশ্যপ|নীলিম আকাশ কাশ্যপ|.|.|.|.|. |পল্লৱ কুমাৰ নাথ|পল্লৱ কুমাৰ নাথ|.|.|.|.|. |ধীমান বৰ্মন|ধীমান বৰ্মন|.|.|.|.|. |ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|শেখৰ মুৰ্মু|.|.|.|.|. |Miss Priyanka Saikia|প্ৰিয়ংকা শইকীয়া|.|.|.|.|. |PabitraTanti|পৱিত্ৰ তাঁতী|.|.|.|.|. |বিবেকানন্দ চৌধুৰী|বিবেকানন্দ চৌধুৰী|.|.|.|.|. |দেৱাশ্ৰী বৰা|দেৱাশ্ৰী বৰা|.|.|.|.|. |তন্দ্ৰালী বৰা|তন্দ্ৰালী বৰা|.|.|.|.|. |সুদীপ্ত গগৈ|সুদীপ্ত গগৈ|.|.|.|.|. |ডিম্পী হাজৰিকা|ডিম্পী হাজৰিকা|.|.|.|.|. |Imshasan|ছালামত হাছান|.|.|.|.|. |জিত দাস|জিত দাস|.|.|.|.|. |Hirak Jyoti Medhi|হীৰক জ্যোতি মেধী|.|.|.|.|. |দীপেন বৰুৱা|দীপেন বৰুৱা|.|.|.|.|. |ৰাজা দত্ত|ৰাজা দত্ত|.|.|.|.|. |জ্যোতি বড়া|জ্যোতি বড়া|.|.|.|.|. |Pankaj Khanikar|পংকজ খনিকৰ|.|.|.|.|. |কেশৱ ফুকন|কেশৱ ফুকন|.|.|.|.|. |Rini Chakravorty Sharma|ৰিনী চক্ৰৱৰ্তী শৰ্মা|.|.|.|.|. |মৃগাংক বৰুৱা|মৃগাংক বৰুৱা|.|.|.|.|. |Juliru123|জুলী দত্ত|.|.|.|.|. |Abhisruti Sanjib|অনামিকা বৰা|.|.|.|.|. |প্ৰণামী দত্ত|প্ৰণামী দত্ত|.|.|.|.|. |Askar Ruqaim|আস্কৰ আলী|.|.|.|.|. |পৰিস্মৃতা গগৈ|পৰিস্মৃতা গগৈ|.|.|.|.|. |বিশ্ব ভাগৱতী|বিশ্ব ভাগৱতী|.|.|.|.|. |Utpal91|উৎপল দত্ত|.|.|.|.|. |গৌৰিত গগৈ|গৌৰিত গগৈ|.|.|.|.|. |মৌচুমী গগৈ|মৌচুমী গগৈ|.|.|.|.|. |Anamika Borah|অনামিকা বৰা|.|.|.|.|. |ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|ধ্ৰুৱজ্যোতি তামুলী|.|.|.|.|. }} * প্ৰকল্পৰ শেষত অৱদানৰ ভিত্তিত মেণ্টিসকলৰ মাজৰ পৰা তলৰ পদকসমূহ আগবঢ়োৱা হ'ব. ** সকলো প্ৰকল্পৰ মুঠ সৰ্বাধিক সম্পাদনা ** সৰ্বাধিক নতুন প্ৰবন্ধ সৃষ্টি ** শ্ৰেষ্ঠ প্ৰবন্ধ * ইতিমধ্যে সক্ৰিয় যিসকল মেণ্টৰে মেণ্টি হিচাপেও এই প্ৰকল্পত যোগ দিছে, তেওঁলোকৰ অৱদান ওপৰৰ পদকসমূহৰ আওতালৈ অনা নহ'ব। ==ৱিকি মেণ্টৰশ্বিপ আদৰণী সভা, ২০২৪== [[File:Wikimentorship image 1.png|right|400px|thumb|আদৰণী সভাত মেণ্টৰশ্বিপ প্ৰকল্পৰ বিষয়ে ব্যাখ্যা কৰি থকাৰ মুহূৰ্তত প্ৰকল্প-প্ৰবন্ধক জলি ৰুমী বৰা]] [[File:Wikimentorship image 6.png|right|400px|thumb|আদৰণী সভাত কেইগৰাকীমান অংশগ্ৰহণকাৰী]] * '''দিনাংকঃ ২৯-০৯-২০২৪, দেওবাৰ'''<br/> * সময়ঃ নিশা ০৭:০০-৮:৩০ (ভাৰতীয় সময়)<br/> {{gap}}পুৱা ৭:৩০-৯:০০ (কানাডাৰ মাউণ্টেইন সময়)<br/> {{gap}}পুৱা ৮:৩০-১০:০০ (আমেৰিকাৰ কেন্দ্ৰীয় সময়) * মাধ্যমঃ গুগল মীট * লিংকঃ https://meet.google.com/bgv-jhzy-fop * ইথাৰপেডত সাৰাংশ: https://etherpad.wikimedia.org/p/AsWikiMentoringProject2024%2FOct-Dec ===অংশগ্ৰহণকাৰী=== # [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 16:01, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 15:32, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) # <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 15:34, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[User:অজয় দাস|<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>&nbsp;অজয়&nbsp;</b></span>]] [[User Talk:অজয় দাস|^{<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 15:38, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[User:Kuldhar Rabha|<font color="#cc0099">𝒦𝓊𝓁𝒹𝒽𝒶𝓇 ℛ𝒶𝒷𝒽𝒶</font>]] ^{[[User Talk:Kuldhar Rabha|<font color="#6600cc">(𝒯𝒶𝓁𝓀)</font>]]} 15:40, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:দিম্পল দাস|দিম্পল দাস]] ([[সদস্য বাৰ্তা:দিম্পল দাস|বাৰ্তা]]) 15:43, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন]] ([[সদস্য বাৰ্তা:পৱন বৰ্মন|বাৰ্তা]]) 15:45, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Sushmita Lekharu|Sushmita Lekharu]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Sushmita Lekharu|বাৰ্তা]]) 15:53, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Naruna Baruah|Naruna Baruah]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Naruna Baruah|বাৰ্তা]]) 16:00, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:JAKHINI|JAKHINI]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JAKHINI|বাৰ্তা]]) 17:30, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.)[[বিশেষ:বৰঙনিসমূহ/2409:40E6:3C:D1C1:8000:0:0:0|2409:40E6:3C:D1C1:8000:0:0:0]] 16:35, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:প্ৰণামী দত্ত|প্ৰণামী দত্ত]] ([[সদস্য বাৰ্তা:প্ৰণামী দত্ত|বাৰ্তা]]) 16:37, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[বিশেষ:বৰঙনিসমূহ/2409:40E6:3C:D1C1:8000:0:0:0|2409:40E6:3C:D1C1:8000:0:0:0]] 16:41, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:অঞ্জুমণি শইকীয়া|অঞ্জুমণি শইকীয়া]] ([[সদস্য বাৰ্তা:অঞ্জুমণি শইকীয়া|বাৰ্তা]]) 16:48, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:ৰাজা দত্ত|ৰাজা দত্ত]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ৰাজা দত্ত|বাৰ্তা]]) 16:52, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Papori Borah|Papori Borah]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Papori Borah|বাৰ্তা]]) 16:55, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 17:01, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Himashree Borah|Himashree Borah]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Himashree Borah|বাৰ্তা]]) 17:24, 29 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[বিশেষ:বৰঙনিসমূহ/2409:408A:8298:2CEB:0:0:1648:68A5|2409:408A:8298:2CEB:0:0:1648:68A5]] 03:19, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:দীপেন বৰুৱা|দীপেন বৰুৱা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:দীপেন বৰুৱা|বাৰ্তা]]) 07:27, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Miss Priyanka Saikia|Miss Priyanka Saikia]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Miss Priyanka Saikia|বাৰ্তা]]) 03:28, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ|বাৰ্তা]]) 03:32, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Parishmita gogoi|Parishmita gogoi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Parishmita gogoi|বাৰ্তা]]) 03:38, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:জ্যোতি বড়া|জ্যোতি বড়া]] ([[সদস্য বাৰ্তা:জ্যোতি বড়া|বাৰ্তা]]) 04:06, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 08:31, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 14:31, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[বিশেষ:বৰঙনিসমূহ/2401:4900:3DC5:3A6:4EA3:C334:F48F:561D|2401:4900:3DC5:3A6:4EA3:C334:F48F:561D]] 07:11, 1 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 08:07, 1 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:গীতাৰ্থী হাজৰিকা|গীতাৰ্থী হাজৰিকা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:গীতাৰ্থী হাজৰিকা|বাৰ্তা]]) 10:16, 1 October 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[বিশেষ:বৰঙনিসমূহ/2401:4900:3DD7:2F77:BD13:6715:A3E9:4A90|2401:4900:3DD7:2F77:BD13:6715:A3E9:4A90]] 02:31, 2 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে|Geetasree Gogoi Apte]] ([[সদস্য বাৰ্তা:গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে|বাৰ্তা]]) ১০:২৬, ২ অক্টোবৰ ২০২৪ (ইউ.টি.চি.) ===কাৰ্যসূচী=== ০৭:০০- আৰম্ভণি: '''জলি ৰুমী বৰা''', ইথাৰপেডত সাৰাংশ: '''দিব্য দত্ত'''<br/> ০৭:১০- ৱিকি মেণ্টৰশ্বিপ প্ৰকল্পৰ চমু বিৱৰণ: '''জলি ৰুমী বৰা'''<br/> ০৭:২০- ৱিকি মেণ্টৰশ্বিপ প্ৰকল্পৰ সামগ্ৰিক কৰ্মসূচী:'''ঈশানজ্যোতি বৰা''' <br/> ০৭:৩০- ৱিকিৰ কাৰিকৰী দিশসমূহ: '''দিব্য দত্ত'''<br/> ০৭:৪৫- মেণ্টিসকলৰ দুআষাৰ<br/> ০৮:০০- প্ৰশ্নোত্তৰ আৰু অন্তৰংগ আলাপ <br/> ০৮:৩০- সভা ভংগ 0gk2twc1vj9jq0hd4tyvu6u6g66mvgh 2 107761 450759 450612 2024-12-03T16:27:57Z Saddam Hussain Rahmani 42858 ছাদ্দাম হুছাইন ৰহমানী 450759 wikitext text/x-wiki '''ছাদ্দাম হুছাইন ৰহমানী''' ( [[উৰ্দু ভাষা|উৰ্দু :]] '''صدام''' '''حسين رحماني''' ) হ'ল ভাৰতীয় শিক্ষাৰ্থী তথা অসমীয়া ৱিকিপিডিয়ান । তেওঁ [[অসম]]ৰ [[শোণিতপুৰ জিলা]]ত জন্ম গ্ৰহণ কৰে। তেওঁ স্নাতক ডিগ্ৰী লাভ কৰে বড়োলেণ্ড বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অধীনত থকা [[কলাগুৰু বিষ্ণুৰাভা স্নাতক মহাবিদ্যালয়, ওৰাং|কলাগুৰু বিষ্ণুৰাভা স্নাতক মহাবিদ্যালয় ওৰাং]]ৰ ( শিক্ষা বিভাগ) পৰা আৰু স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰে [[কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈ ৰাজ্যিক মুক্ত বিশ্ববিদ্যালয়]]ৰ পৰা। তেওঁ প্ৰথম অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াত প্ৰবন্ধ সৃষ্টি আৰু লিখনি আৰম্ভ কৰে [[কলাগুৰু বিষ্ণুৰাভা স্নাতক মহাবিদ্যালয়, ওৰাং|কলাগুৰু বিষ্ণুৰাভা স্নাতক মহাবিদ্যালয় ওৰাং]] যিটো তেওঁৰ বহু দিনৰ পৰাই আগ্ৰহ প্ৰকাশ কৰিছিল। {{Infobox person|name=ছাদ্দাম হুছাইন ৰহমানী|birth_name=|birth_date=১০ জানুৱাৰী|birth_place=|nationality=[[ভাৰত]]বৰ্ষ 🇮🇳|citizenship=ভাৰতীয়|education=স্নাতকোত্তৰ ( অনাৰ্চ শিক্ষা বিভাগ)|alma mater=[[কলাগুৰু বিষ্ণুৰাভা স্নাতক মহাবিদ্যালয় ওৰাং]]|religion=[[ইছলাম]]🕋|image=Saddam_Hussain_Rahmani_in_Rajiv_Gandhi_National_Park_Gate_2024.jpg|native_name=|native_name_lang=|caption=ছাদ্দাম হুছাইন ৰহমানী ২০২৪ চনত|image_caption=صدام حسین رحمانی|honorific suffix=صدام حسین رحمانی|callsign=}} * [[চিত্ৰ:Saddam Hussain Rahmani.jpg|alt=In Udalguri District|left|Saddam Hussain Rahmani in 2024|thumb]]তেওঁৰ প্ৰকৃত নাম ছাদ্দাম হুছাইন। যিটো অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াত ছাদ্দাম হুছাইন ৰহমানী নামেৰে জনাজাত। == সৃষ্টি কৰা প্ৰবন্ধবোৰ == ১. [[কলাগুৰু বিষ্ণুৰাভা স্নাতক মহাবিদ্যালয়, ওৰাং]] ২. [[আল-হজ্জ তীৰ্থযাত্ৰা]] ৩. [[আকাশবাণী তেজপুৰ]] ৪. [[পশ্চিম ৰহমানপুৰ জামালিয়া মুক্তব]] ৫. [[ফাতেহা-ইয়াজ-দাহম]] ৬. [[শোণিতপুৰ জিলা ন্যায়পালিকা]] ৭. [[খাজা মইনুদ্দিন চিষ্টি]] ৮. [[নাৰ্গিছ ফাখৰী]] ৯. [[ড° মাৰিয়া খান]] ১০. [[সঞ্জীৱ খান্না]] ১১. [[টেড্ৰ'ছ আথানাম গাব্ৰেয়েছুছ]] ১২. [[ইঞ্জিল বাবা]] ১৩. [[আহমেদ ৰাজা খান বৰেলৱী]] ১৪. [[আবাবিল চৰাই]] ১৫. [[তেজপুৰ চৰকাৰী আইন মহাবিদ্যালয়]] ১৬. [[তাৰিক জামিল]] ১৭. [[মহম্মদ হিদয়াতুল্লাহ]] ১৮. [[জাইৰা ৱাছিম]] ১৯. [[ৱাহিদুদ্দিন খান]] ২০. [[আৰছাদ মাদানী]] ২১. [[ইছমাইল ইবনে মুছা মেঙ্ক]] ২২. [[ৰঙাপৰা মহাবিদ্যালয়]] ২৩. [[এছ. ছোমনাথ]] ২৪. [[আল-আকছা]] ২৫. [[লথা হেগডে]] ২৬. [[মাহিৰা খান]] ২৭. [[আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় শৰণাৰ্থী সংস্থা]] ২৮. [[ইছলামিক দৰ্শন]] ২৯. [[ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ]] == প্ৰবন্ধৰ তালিকা == [[xtools:pages/as.wikipedia.org/Saddam Hussain Rahmani|মই অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াত সৃষ্টি কৰা প্ৰবন্ধৰ তালিকা]] ২৬ চেপ্তেম্বৰৰ পৰা বৰ্তমানলৈকে (২০২৪) == সম্পাদনা কৰা প্ৰবন্ধৰ সংখ্যা == ৪৫০+ == বাহ্যিক সংযোগ == 1.[https://www.facebook.com/iammshussain Facebook] 2.[https://x.com/iammshussain Twitter (X)] rj5wo42dnif52sziv6esckkylnjjnpb 0 107980 450662 449074 2024-12-03T14:33:02Z দিম্পল দাস 5159 /* ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান */ 450662 wikitext text/x-wiki {{Short description|none}} <!-- "none" is preferred when the title is sufficiently descriptive; see [[WP:SDNONE]] --> {{Infobox | bodyclass = geography | above = <span class="fn org">উত্তৰ-পূব ভাৰত</span> | image = [[File:Northeast_india.png|thumb|right|245px|{{center|উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ ৰাজ্য আৰু প্ৰধান নগৰসমূহ}}]] | caption = | label1 = Population Census Estimate (2022) | data1 = 45,772,188 51,670,000 | label2 = [[Geography of India|Area]] | data2 = {{convert|262230|km2|abbr=on}} | label3 = | data3 = | label4 = [[Time zone]] | data4 = [[Indian Standard Time|IST]] ([[UTC+5:30]])| }} '''[[উত্তৰ-পূব ভাৰত]]''' ভাৰতৰ আঠখন ৰাজ্যৰে গঠিত: [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]], [[অসম]], [[মণিপুৰ]], [[মেঘালয়]], [[মিজোৰাম]], [[নাগালেণ্ড]], [[ছিকিম]] আৰু [[ত্ৰিপুৰা]]। এই অঞ্চলৰ পৰ্যটন ভাৰতৰ বাকী অংশতকৈ পৃথক অনন্য হিমালয়ৰ ভূ-প্ৰকৃতি আৰু সংস্কৃতিক কেন্দ্ৰ কৰি গঢ় লৈ উঠিছে। ==ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান== * [[নামদফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] পূব হিমালয়ৰ জৈৱ বৈচিত্ৰ্যৰ হটস্পটত সৰ্ববৃহৎ সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ অৰুণাচল প্ৰদেশত অৱস্থিত। আয়তনৰ ফালৰ পৰা ই ভাৰতৰ তৃতীয় বৃহত্তম ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ই পূব হিমালয় উপ-অঞ্চলত অৱস্থিত আৰু ভাৰতৰ জৈৱ বৈচিত্ৰ্যৰ অন্যতম চহকী অঞ্চল হিচাপে স্বীকৃতি লাভ কৰিছে।<ref name=deb>Deb, P & Sundriyal, RC. (2007) Tree species gap phase performance in the buffer zone area of Namdapha National Park, Eastern Himalaya, India. Tropical Ecology 48(2): 209-225 [http://www.tropecol.com/pdf/open/PDF_48_2/08%20Panna.pdf PDF] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120218201019/http://www.tropecol.com/pdf/open/PDF_48_2/08%20Panna.pdf |date=18 February 2012 }}</ref> *'''কেইবুল লামজাও ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' সমগ্ৰ উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ সৰ্ববৃহৎ হ্ৰদ লোকটক হ্ৰদৰ পৰিসীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত। এই উদ্যান হৈছে বিশ্বৰ একমাত্ৰ ভাসমান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। এসময়ত বিলুপ্ত বুলি ভবা নৃত্য কৰা হৰিণ সাংগাই (Cervus eldi eldi)ৰ একমাত্ৰ প্ৰাকৃতিক বাসস্থান। সাংগাই উৎসৱ হৈছে মণিপুৰ চৰকাৰে হৰিণা সংৰক্ষণৰ বাবে উৎপন্ন কৰা এক বৃহৎ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় উৎসৱ। * '''ছিৰোহি ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' মণিপুৰৰ উখৰুল জিলাৰ শিৰুই পাহাৰৰ শিখৰত অৱস্থিত এখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। এই উদ্যানখনৰ বাহিৰে পৃথিৱীৰ আন ক’তো পোৱা নাযায় শ্বিৰুই লিলি (Lilium maclinii) নামৰ সুন্দৰ স্থলজ শেৱালিৰ একমাত্ৰ বাসস্থান। *'''[[কাজিৰঙা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]''' ভাৰতৰ অসম ৰাজ্যৰ গোলাঘাট আৰু নগাঁও জিলাৰ এখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰ এই উদ্যানখনত বিশ্বৰ দুই তৃতীয়াংশ মহান এক শিংযুক্ত গঁড় আছে। .<ref>{{Cite news |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/6564337.stm |work=BBC News |title=Assam rhino poaching 'spirals' |author=Bhaumik, Subir |date=17 April 2007 |access-date=2008-08-23 |archive-date=22 November 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081122025403/http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/6564337.stm |url-status=live }}</ref> বিশ্বৰ সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ ভিতৰত বাঘৰ ঘনত্ব সৰ্বাধিক বুলি গৌৰৱ কৰা কাজিৰঙাত ২০০৬ চনত ''বাঘ সংৰক্ষিত বনাঞ্চল'' হিচাপে ঘোষণা কৰা হয়। *'''[[ওৰাং ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]''' অসমৰ দৰং আৰু শোণিতপুৰ জিলাৰ ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদীৰ উত্তৰ পাৰত অৱস্থিত। উদ্যানখনত ভাৰতীয় এশিঙীয়া গঁড়, গাহৰিৰ হাঁহ, হাতী, বনৰীয়া ম’হ আৰু বাঘকে ধৰি চহকী উদ্ভিদ আৰু প্ৰাণীজগত আছে। ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ উত্তৰ পাৰত গঁড়ৰ একমাত্ৰ দুৰ্গ।<ref name=Orang>{{Cite web|url=http://www.naturesafariindia.com/wildlife_parks_sanctuary/orang_national_park.html|title=Orang National Park|access-date=2009-11-09|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20100125133023/http://www.naturesafariindia.com/wildlife_parks_sanctuary/orang_national_park.html|archive-date=2010-01-25}}</ref><ref name=wildlife>{{Cite web|url=http://assamonline.in/TouristPlaces/places/Tezpur.asp|title=Tezpur|work=Orang Wildlife Sanctuary|access-date=2009-11-09|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20091130024055/http://www.assamonline.in/TouristPlaces/places/Tezpur.asp|archive-date=2009-11-30|archivedate=2009-11-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20091130024055/http://www.assamonline.in/TouristPlaces/places/Tezpur.asp|deadurl=yes}}</ref><ref name=rhino>{{Cite web|url=http://www.rhinoresourcecenter.com/ref_files/1244031710.pdf|title=Spatial modeling and preparation of decision support system for conservation of biological diversity in Orang National Park, Assam, India|access-date=2009-11-08|archive-date=15 July 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110715182032/http://www.rhinoresourcecenter.com/ref_files/1244031710.pdf|url-status=live}}</ref><ref name=northeast>{{Cite web|url=http://www.north-east-india.com/assam/orang-national-park.html|title=Orang National Park|access-date=2009-11-08|archive-date=11 November 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20091111230615/http://www.north-east-india.com/assam/orang-national-park.html|url-status=dead|archivedate=2009-11-11|archiveurl=https://web.archive.org/web/20091111230615/http://www.north-east-india.com/assam/orang-national-park.html|deadurl=yes}}</ref><ref name= Bhattacharya>{{Cite book|last= Bhattacharya|first= Prasanta|title= Tourism in Assam: trend and potentialities|work= Rhinoceros parks on north bank of Brahmaputra Orang|page=190|access-date=2009-11-11|url=https://books.google.com/books?id=Ge1_AAAAMAAJ&q=Rhinoceros+parks+on+north+bank+of+Brahmaputra+Orang| publisher= Bani Mandir|year=2004|isbn= 978-81-7206-200-2}}</ref> *'''[[মানস ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]''' বা মানস বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য অসমৰ এখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান, ইউনেস্ক’ৰ প্ৰাকৃতিক বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰ, প্ৰজেক্ট টাইগাৰ সংৰক্ষিত বনাঞ্চল, হাতী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল আৰু জৈৱমণ্ডল সংৰক্ষিত বনাঞ্চল। *'''[[ডিব্ৰু-ছৈখোৱা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]''' অসমৰ তিনিচুকীয়াৰ এখন ৰাষ্ট্ৰীয় বন্যপ্ৰাণী উদ্যান। ইয়াত মূলতঃ আৰ্দ্ৰ মিশ্ৰিত অৰ্ধচিৰসেউজ অৰণ্য, আৰ্দ্ৰ মিশ্ৰিত পৰ্ণপাতী অৰণ্য, বেত ব্ৰেক আৰু ঘাঁহনিৰে গঠিত। উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ চেলিক্স জলাশয় অৰণ্য। *'''[[নামেৰী ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]''' অসমৰ শোণিতপুৰ জিলাৰ পূব হিমালয়ৰ পাদদেশত অৱস্থিত। এইখন হাতী উৎকৃষ্ট দেশ আৰু ইয়াক হাতী সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে গণ্য কৰা হৈছিল। বাঘ, নাহৰফুটুকী, সাম্বাৰ, ধোলে (এছিয়াৰ বন্য কুকুৰ), পিগমি হাগ, মুণ্টজাক, গৌৰ, বনৰীয়া গাহৰি, স্লথ ভালুক, হিমালয়ৰ ক’লা ভালুক, কেপড লেংগুৰ আৰু ভাৰতীয় বিশাল কাছকে ধৰি আন বহুতো প্ৰাণীৰ বাবে ই এক আদৰ্শ বাসস্থান . *'''বালফাক্ৰম ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান'''ভাৰতৰ মেঘালয়ৰ গাৰো পাহাৰৰ সমীপত সমুদ্ৰপৃষ্ঠৰ পৰা প্ৰায় ৩০০০ মিটাৰ উচ্চতাত অৱস্থিত। ইয়াক প্ৰায়ে "চিৰন্তন বতাহৰ বাসস্থান"ৰ লগতে "আত্মাৰ দেশ" বুলিও কোৱা হয়। ভুকুৱা হৰিণ আৰু সোণালী মেকুৰীৰ ঘৰ। *'''নক্ৰেক ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' বা '''নোক্ৰেক বায়’স্ফিয়াৰ ৰিজাৰ্ভ''' ভাৰতৰ মেঘালয়ৰ পশ্চিম গাৰো পাহাৰ জিলাৰ তুৰা শৃংগৰ পৰা প্ৰায় ২ কিলোমিটাৰ দূৰত্বত থকা এখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ইউনেস্কোৱে ২০০৯ চনৰ মে' মাহত এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক জৈৱমণ্ডল সংৰক্ষিত বনাঞ্চলৰ তালিকাত অন্তৰ্ভুক্ত কৰে।<ref name="sify-br">{{cite news|url=http://sify.com/news/fullstory.php?a=jf1u4rjejdc&title=Three_Indian_sites_added_to_UNESCO_list_of_biosphere_reserves|archive-url=https://web.archive.org/web/20141028175430/http://www.sify.com/news/fullstory.php?a=jf1u4rjejdc&title=Three_Indian_sites_added_to_UNESCO_list_of_biosphere_reserves|url-status=dead|archive-date=28 October 2014|title=Three Indian sites added to UNESCO list of biosphere reserves|date=27 May 2009|website=[[Sify]]|access-date=2009-05-30}}</ref><ref name="ens">{{cite news|url=http://www.ens-newswire.com/ens/may2009/2009-05-27-01.asp|title=UNESCO Designates 22 New Biosphere Reserves|date=27 May 2009|publisher=Environment News Service|access-date=2009-05-30|archive-date=3 March 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160303175759/http://www.ens-newswire.com/ens/may2009/2009-05-27-01.asp|url-status=live}}</ref> বালফাক্ৰমৰ লগতে নক্ৰেক মেঘালয়ৰ জৈৱ বৈচিত্ৰ্যৰ হ'ত স্পট।<ref>Choudhury, A.U. (2003). Meghalaya's vanishing wilderness. ''Sanctuary Asia'' 23(5): 30-35.</ref> *'''[[ৰাইমনা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]''' <gallery> File:Ibisbill4.jpg|[[নামেৰী ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]ৰ ইবিছবিল। File:Namdapha2.jpg|[[নামদফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]ৰ চালিৰ আৱৰণ। File:Nameri river.jpg|[[নামেৰী ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]ত বনৰক্ষীৰ দ্বাৰা নদীত টহল। File:KAZIRANGA.JPG|[[কাজিৰঙা]] ভাৰতীয় গঁড়ৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। File:BengalFlorican.jpg|[[বেংগল ফ্ল'ৰিকান]], [[ওৰাং ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]ত সংৰক্ষিত বিলুপ্তপ্ৰায় প্ৰজাতি। File:Capped langur in manas.jpg|[[মানস ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]ৰ দৃশ্য। File:Blue hill.jpg|মানসৰ পৰা পাহাৰৰ দৃশ্য। . File:Dibru-Saikhowa National Park (2).jpg|[[ডিব্ৰু-ছৈখোৱা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]ৰ পৰা এটা দৃশ্য। File:Calotes mystaceus manipur.JPG|[[নীলা শিখৰযুক্ত জেঠী|নীলা শিখৰযুক্ত জেঠী (''Calotes mystaceus'')]] [[কেইবুল লামজাও ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]ত। File:NAMERI_NATIONAL_PARK_,_ASSAM,_INDIA,_Wild_Life.jpg|[[নামেৰী ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]ৰ দৃশ্য। </gallery> ==অন্যান্য ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান== * [[মাউলিং ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] ভাৰতৰ [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]]ত অৱস্থিত। * [[কেইবুল লামজাও ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] [[মণিপুৰ]] ৰাজ্যৰ বিষ্ণুপুৰ জিলাত অৱস্থিত। * [[ছিৰোহি ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] [[মণিপুৰ]] ৰাজ্যত অৱস্থিত। * [[মুৰলেন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] [[মিজোৰাম]]ৰ চম্পাই জিলাত অৱস্থিত। * [[নাটাংগাকি ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] [[নাগালেণ্ড]]ৰ পেৰেন জিলাত অৱস্থিত। * [[ফাউংপুই]] হৈছে [[মিজোৰাম]]ৰ নীলা পৰ্বত, অতি শ্ৰদ্ধাৰ শৃংগ, দেৱতাৰ বাসস্থান বুলি গণ্য কৰা হয়। ফাংপুই শৃংগ মিজোৰামৰ আটাইতকৈ ওখ পৰ্বতৰ শৃংগ।<ref>{{cite web|title=Phawngpui|url=http://mizotourism.nic.in/phawngpui.htm|publisher=MizoTourism|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20130303183739/http://mizotourism.nic.in/phawngpui.htm|archive-date=2013-03-03|access-date=2024-10-05|archivedate=2013-03-03|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130303183739/http://mizotourism.nic.in/phawngpui.htm|deadurl=yes}}</ref> * [[পবিতৰা]] বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য [[অসম]] ৰাজ্যৰ মৰিগাঁও জিলাৰ এখন বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল। * [[ছিপাহিজোলা বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য]] [[ত্ৰিপুৰা]]ৰ এখন বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য। ==অভয়াৰণ্য<ref name="WS">{{cite web | url=https://environmentandforest.assam.gov.in/information-services/wildlife-sanctuary | title=Wildlife Sanctuary | accessdate=13 November 2024}}</ref><ref>{{cite book | title=অসমৰ পৰ্যটনস্থলী | publisher=দাপোণ জীৱনৰ ডট কম, গুৱাহাটী -১ | author=জিতুল বৰা | year=২০২২ | pages=২৯৩-৩২৬}}</ref>== * [[হোলোঙাপাৰ গিবন অভয়াৰণ্য]], অসমৰ যোৰহাট জিলাত অৱস্থিত। * [[পবিতৰা বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য]],অসমৰ মৰিগাঁও জিলাত অৱস্থিত। * [[পানীদিহিং পক্ষী অভয়াৰণ্য]], অসমৰ শিৱসাগৰ জিলাত অৱস্থিত। * [[পূব কাৰ্বি আংলং বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্]]য,অসমৰ কাৰ্বি আংলং জিলাত অৱস্থিত। * [[বৰনদী বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্]]য,অসমৰ বি.টি.আৰ-ৰ অন্তৰ্গত বাক্সা আৰু ওদালগুৰি জিলাত অৱস্থিত। * [[বৰাইল বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য]], অসমৰ কাছাৰ জিলাত অৱস্থিত। * [[বুঢ়াচাপৰি বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্]]য, অসমৰ শোণিতপুৰ জিলাত অৱস্থিত। * [[ভেৰজান-বৰজান-পদুমণি বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য]], অসমৰ তিনিচুকীয়া জিলাত অৱস্থিত। * [[মাৰাট লংৰি বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য]], অসমৰ কাৰ্বি আংলং স্বায়ত্তশাসিত পৰিষদৰ অন্তৰ্গত। * [[লাওখোৱা বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য]], অসমৰ নগাঁও জিলাত অৱস্থিত। * [[সোণাই ৰূপাই বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য]], অসমৰ শোণিতপুৰ জিলাত অৱস্থিত। * [[আমচাং বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য]], অসমৰ কামৰূপ জিলাত অৱস্থিত। * [[গৰমপানী বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য]],অসমৰ কাৰ্বি আংলং জিলাত অৱস্থিত। * [[চক্ৰশীলা বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য]] * [[দীপৰ বিল পক্ষী অভয়াৰণ্য]] * [[নামবৰ বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য]], অসমৰ গোলাঘাট আৰু কাৰ্বি আংলং জিলাত অৱস্থিত। * [[নামবৰ-দৈগ্ৰোং বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য]], অসমৰ গোলাঘাট জিলাত অৱস্থিত। ==জলপ্ৰপাত== * [[নোহকালিকাই জলপ্ৰপাত]] - ১,১২০ ফুট চেৰাপুঞ্জী (মেঘালয়)। * [[নোহছংগিথিয়াং জলপ্ৰপাত]] - ১,০৩৩ ফুট (মেঘালয়)। * [[লাংছিয়াং জলপ্ৰপাত]] – ১,১০৬ ফুট (মেঘালয়)। * কিনৰেম জলপ্ৰপাত – ১,০০১ ফুট (মেঘালয়)। * সাদু চিৰু জলপ্ৰপাত (লেইমাৰাম জলপ্ৰপাত) - কাংপকপি জিলা, মণিপুৰ। * [[এলিফেণ্ট জলপ্ৰপাত]] (মেঘালয়)। * পানীমুৰ জলপ্ৰপাত (অসম)। * ভাণ্টাং জলপ্ৰপাত – ৭৫১ ফুট( মিজোৰাম)। * নুৰানাং জলপ্ৰপাত টাৱাং (অৰুণাচল প্ৰদেশ) * ছমপোৱাটি কুণ্ডা (অসম)। * [[আকাশীগংগা জলপ্ৰপাত]] (অসম)। * [[শিৱকুণ্ড জলপ্ৰপাত]] (অসম)। * বিচপ জলপ্ৰপাত (মেঘালয়)। * [[খাইফোলাংছ' জলপ্ৰপাত]] (কাৰ্বি আংলং, অসম)। * বেলুঘাট জলপ্ৰপাত (কাৰ্বি আংলং, অসম)। * [[কাংথিলাংছ’ জলপ্ৰপাত]] (কাৰ্বি আংলং, অসম)। * ডুমলা জলপ্ৰপাত (খুৱাই, ত্ৰিপুৰা)। * ডাম্বুৰ জলপ্ৰপাত (ত্ৰিপুৰা)। * তুইলা কল(চালোৱা) জলপ্ৰপাত (কাংগুই জিলা, মণিপুৰ)। ==সংৰক্ষিত অৰণ্য== * '''নংমাইচিং সংৰক্ষিত বনাঞ্চল''' - মণিপুৰৰ ইম্ফল উপত্যকাৰ নংমাইচিং চিং পাহাৰত অৱস্থিত। * '''কাকৈজানা সংৰক্ষিত বনাঞ্চল''' - [[কাকৈজানা সংৰক্ষিত বনাঞ্চল]] গোল্ডেন লেংগুৰৰ বাবে বিখ্যাত। Langurs.<ref>{{Cite web|url=http://archive.indianexpress.com/news/14-years-on-kakoijana-forest-continues-fight-for-sanctuary-status/203256/|title=14 years on, Kakoijana forest continues fight for sanctuary status - Indian Express|website=archive.indianexpress.com|access-date=2016-04-15|archive-date=1 June 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160601175849/http://archive.indianexpress.com/news/14-years-on-kakoijana-forest-continues-fight-for-sanctuary-status/203256/|url-status=live}}</ref> * '''লেংগোল সংৰক্ষিত বনাঞ্চল''' - ইম্ফল উপত্যকাত ইয়াৰ বহল বিস্তৃত এলেকাৰ বাবে ইয়াক "ইম্ফল উপত্যকাৰ হাওঁফাওঁ" বুলি জনা যায়। ইয়াৰ উপৰিও ধৰ্মীয় বিশ্বাসৰ বাবে প্ৰাচীন কালৰে পৰা সংৰক্ষিত হৈ থকা পবিত্ৰ বাগিচাসমূহৰ বাবেও ই বিখ্যাত। উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ ছানামাহী ধৰ্মৰ লোকসকলৰ বাবে ''লেংগোল লাইৰেম্বি মন্দিৰ'' আৰু ''লেংগোল নিংথৌ মন্দিৰ'' হৈছে মহান ধৰ্মীয় গন্তব্যস্থান। * '''[[ভৈৰবকুণ্ড]] সংৰক্ষিত বনাঞ্চল''' (অসম) <ref>{{Cite web|title=Afforestation changes life and landscape: How a district in Assam lost a forest, gained a future|url=https://indianexpress.com/article/india/afforestation-changes-life-and-landscape-how-a-district-in-assam-lost-a-forest-gained-a-future-4997615/|date=2017-12-25|website=The Indian Express|language=en-US|access-date=2020-05-15|archive-date=24 February 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210224210545/https://indianexpress.com/article/india/afforestation-changes-life-and-landscape-how-a-district-in-assam-lost-a-forest-gained-a-future-4997615/|url-status=live}}</ref> ===ঐতিহাসিক স্থান=== [[File:Talatal Ghar.jpg|thumb|তলাতল ঘৰ]] [[File:Kareng Ghar..jpg|thumb|কাৰেংঘৰ]] *[[কাৰেং ঘৰ]] - ই আহোম ৰজাৰ বাসগৃহ আছিল, এই ঠাইখন প্ৰথমে ৭ মহলীয়া আছিল আৰু ১৮ শতিকাৰ মাজভাগত ইটাৰে পুনৰ নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। *[[তলাতল ঘৰ]]- ই আহোম ৰজাৰ সংসদ আৰু বাসস্থান হিচাপে কাম কৰিছিল, ই আহোম যুগত নিৰ্মিত আটাইতকৈ ডাঙৰ কীৰ্তিচিহ্ন। *[[কংলা দুৰ্গ]] - ই বিশ্বৰ অন্যতম পুৰণি দুৰ্গ, ইয়াৰ প্ৰাচীন অস্তিত্ব খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ১৪০৫ চনত যেতিয়া ৰজা টাংজা লীলা পাখাংবাৰ পুত্ৰ ৰজা কাংবা কংগলেইপাক (বৰ্তমানৰ মণিপুৰ)ত ক্ষমতা দখল কৰিছিল। ছানামাহ ধৰ্মৰ সৈতে জড়িত ৩৬৫টাতকৈও অধিক পবিত্ৰ স্থান থকা ধৰ্মীয় গন্তব্যস্থানৰ লগতে ই পৰ্যটকৰ প্ৰধান আকৰ্ষণৰ স্থান। ==বিশ্বযুদ্ধৰ স্মৃতিস্থলী== * '''ইম্ফল যুদ্ধ কবৰস্থান'''- ই এটা গুৰুত্বপূৰ্ণ যুদ্ধ কবৰস্থান, ১৬০০টা সমাধিস্থল, কমনৱেলথ যুদ্ধ কবৰ আয়োগৰ দ্বাৰা ৰক্ষণাবেক্ষণ কৰা, ইম্ফল আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বিমানবন্দৰৰ পৰা ১০ কিলোমিটাৰ দূৰত্বত দেউলাহলেণ্ডত অৱস্থিত। * '''খোংজোম যুদ্ধ স্মাৰক কমপ্লেক্স''' - মণিপুৰৰ থৌবাল জিলাত অৱস্থিত এই কমপ্লেক্সটোৱে ১৮৯১ চনত খোংজোম নামৰ সৰু পাহাৰত অনুষ্ঠিত হোৱা এংলো-মণিপুৰ যুদ্ধক উজ্জ্বল কৰি তুলিছে। বিশ্বৰ আটাইতকৈ ওখ তৰোৱালৰ গঠনটোৱেই হৈছে এই স্থানৰ মূল পৰ্যটনস্থলী। * '''ৰেড হিল''' - আকা, মাইবাম লোটপা চিং, এই পাহাৰটো ইম্ফলৰ দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধৰ স্মৃতিসৌধ। জাপান চৰকাৰে নিৰ্মাণ কৰা জাপান যুদ্ধ স্মাৰক কমপ্লেক্সটোও পাহাৰৰ তলত আছে। ==পাহাৰ== * [[কাঞ্চনজঙ্ঘা]] - কাঞ্চনজঙ্ঘা বিশ্বৰ তৃতীয় সৰ্বোচ্চ পৰ্বত।<ref name="Freshfield1903">{{cite book |author=Freshfield, D. W. |year=1903 |url= https://archive.org/stream/roundkangchenjun00fresrich#page/n7/mode/2up |title=Round Kangchenjunga: a narrative of mountain travel and exploration |publisher= Edward Arnold |location= London}}</ref> ইয়াৰ উচ্চতা ৮,৫৮৬ মিটাৰ (২৮,১৬৯ ফুট) হিমালয়ৰ কাঞ্চনজঙ্ঘা হিমাল নামৰ অংশত যি পশ্চিমে তামুৰ নদী আৰু পূবে তীস্তা নদীৰ দ্বাৰা সীমিত।<ref name="Carter1985">{{cite journal | last = Carter | first = H. A. | year = 1985 | url = http://c498469.r69.cf2.rackcdn.com/1985/109_carter_himalaya_aaj1985.pdf | title = Classification of the Himalaya | journal = American Alpine Journal | volume = 27 | issue = 59 | pages = 109–141 | access-date = 29 March 2015 | archive-date = 13 August 2011 | archive-url = https://web.archive.org/web/20110813005801/http://c498469.r69.cf2.rackcdn.com/1985/109_carter_himalaya_aaj1985.pdf | url-status = live }}</ref> কাঞ্চনজঙ্ঘা হিমল ভাৰতৰ পূব নেপাল আৰু ছিকিমত অৱস্থিত।<ref name=Dhar2000>{{Cite journal | doi=10.1002/j.1477-8696.2000.tb04065.x|title = An appraisal of precipitation distribution around the Everest and Kanchenjunga peaks in the Himalayas| journal=Weather| volume=55| issue=7| pages=223–234|year = 2000|last1 = Dhar|first1 = O. N.| last2=Nandargi| first2=Shobha| bibcode=2000Wthr...55..223D | s2cid=121273656 }}</ref> * [[টেম্পু পৰ্বত]] ওৰফে '''আইছ পৰ্বত’'' মণিপুৰৰ সৰ্বোচ্চ শৃংগ। শৃংগটোৰ ওপৰৰ পৰা ফেৰেস্তাৰ বাসস্থান মহান [[ড্জুকো উপত্যকাৰ]] দৃশ্য অনুভৱ কৰিব পাৰি। * '''কোব্ৰু পৰ্বত''' – উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ অন্যতম ওখ শৃংগ কোব্ৰু পৰ্বত মণিপুৰত অৱস্থিত। গৰুৰ দৰে কুঁজ পিঠিৰ দ্বাৰা ইয়াক সহজে চিনাক্ত কৰিব পাৰি। ছানামাহী ধৰ্মৰ লোকৰ বাবে আটাইতকৈ ডাঙৰ ধৰ্মীয় স্থান হোৱাৰ উপৰিও দেশৰ বিভিন্ন প্ৰান্তৰ লোকৰ বাবেও ই এক দুঃসাহসিক স্থান। * '''নগা পাহাৰ''' - প্ৰায় ৩,৮২৫ মিটাৰ (১২,৫৪৯ ফুট) উচ্চতা থকা নগা পাহাৰ ভাৰত আৰু বাৰ্মা (ম্যানমাৰ)ৰ সীমান্তত অৱস্থিত। * '''পাটকাই পাহাৰ''' – ভাৰতৰ উত্তৰ-পূব সীমান্তত পাটকাই পাহাৰ। * '''খাচী পাহাৰ''' - খাছি পাহাৰ ভাৰতৰ মেঘালয় ৰাজ্যৰ গাৰো-খাচী ৰেঞ্জৰ অংশ, আৰু পাটকাই ৰেঞ্জ আৰু মেঘালয় উপক্ৰান্তীয় বনাঞ্চলৰ ইক'ৰিজিঅ'নৰ অংশ। * '''লুছাই পাহাৰ''' - লুছাই পাহাৰ (বা মিজো পাহাৰ) মিজোৰামৰ পাটকাই ৰেঞ্জৰ অংশ আৰু আংশিকভাৱে ভাৰতৰ ত্ৰিপুৰাত। মিজোৰামৰ পাহাৰবোৰ উত্তৰ–দক্ষিণ দিশে আছে। মিজো কবি চৌহদৰ এটা পাহাৰীয়া ৰেঞ্জ যাক মিজো হ্লাকুংপুই মুল নামেৰেও জনা যায় উত্তৰৰ পৰা দক্ষিণলৈ। খোৱাবুঙৰ উপকণ্ঠ অঞ্চলত ১৯৮৬ চনত মিজো কবি-সাহিত্যিকসকলৰ স্মৃতিত কবি চৌহদ স্থাপন কৰা হৈছিল। পৰ্যটকৰ বাবে ই অন্যতম দৰ্শনাৰ্থী স্থান। * '''অসম হিমালয়''' - অসম হিমালয় হৈছে পশ্চিমে ভূটানৰ পূব সীমান্ত আৰু পূবে ছাংপো নদীৰ গ্ৰেট বেণ্ডৰ মাজৰ হিমালয়ৰ পৰ্বতমালাৰ অংশটোৰ এক পৰম্পৰাগত নাম। * '''গাৰো পাহাৰ''' - গাৰো পাহাৰ ভাৰতৰ মেঘালয়ৰ গাৰো-খাচী ৰেঞ্জৰ অংশ।<ref>{{cite web|title=Garo Hills-The Ecological Canvas of Meghalaya|url=http://megtourism.gov.in/dest-garo.html|access-date=28 March 2015|archive-date=29 October 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131029084022/http://megtourism.gov.in/dest-garo.html|url-status=dead|archivedate=29 October 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131029084022/http://megtourism.gov.in/dest-garo.html|deadurl=yes}}</ref> ইয়াত প্ৰধানকৈ জনজাতীয় বাসিন্দাসকলে বাস কৰে, ইয়াৰে অধিকাংশই গাৰো লোক <ref>{{cite book |editor-last=Subba |editor-first=T.B. |title=The anthropology of North-East India|year=2003|publisher=Orient Longman|location=Hyderabad|isbn=978-8125023357 |editor2=G.C. Ghosh}}</ref> * '''চেলা পাছ'''- ভাৰতৰ অৰুণাচল প্ৰদেশ ৰাজ্যৰ টাৱাং জিলাৰ উচ্চ উচ্চতাৰ পৰ্বত পাছ। ইয়াৰ উচ্চতা ৪,১৭০ মিটাৰ (১৩,৬৮০ ফুট)।<ref name="beontheroad.com">{{cite web | url=http://www.beontheroad.com/2011/01/high-altitude-sela-passbackbone-of.html | title=High Altitude Sela Pass–Backbone of Tawang District | publisher=beontheroad.com | work=Sankara Subramanian C (www.beontheroad.com) | date=21 January 2011 | access-date=2013-04-18 | archive-date=14 August 2019 | archive-url=https://web.archive.org/web/20190814015044/https://www.beontheroad.com/2011/01/high-altitude-sela-passbackbone-of.html | url-status=live }}</ref><ref name="travelomy.com">{{cite web | url=http://www.travelomy.com/sela-pass/ | title=Sela Passmountain pass | publisher=travelomy.com | access-date=2013-04-18 | archive-date=5 May 2013 | archive-url=https://web.archive.org/web/20130505000627/http://www.travelomy.com/sela-pass | url-status=dead | archivedate=2013-05-05 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20130505000627/http://www.travelomy.com/sela-pass | deadurl=yes }}</ref> ই বৌদ্ধ চহৰ টাৱাং টাউনক তেজপুৰ আৰু গুৱাহাটীৰ সৈতে সংযোগ কৰে আৰু ভাৰতৰ বাকী অংশৰ সৈতে টাৱাঙক সংযোগ কৰা মূল পথ। <gallery> File:Kangchenjunga East Face from Zemu Glacier.jpg|জেমু হিমবাহৰ ওচৰৰ পৰা [[কাঞ্চনজঙ্ঘা]] File:Pangsau Pass.jpg|পাংছাউ পাছৰ পৰা দেখা [[পাটকাই পাহাৰ]] File:Sela Pass, Arunachal Pradesh.JPG|[[ছেলা পাছ]], [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]], [[ভাৰত]]। File:Tawi Tlang, Mizoram.JPG|মধ্য মিজোৰামৰ টাৱি ট্লাং পাহাৰীয়া ৰেঞ্জ দুঃসাহসিক ক্ৰীড়াৰ বাবে জনাজাত। File:Hlakungpui_Mizo_Poets_Square_(3).JPG|মিজো কবি চৌহদ যাক মিজো হ্লাকুংপুই মুৱাল বুলিও কোৱা হয়। File:Mount_Pandim.jpg|প্ৰেক চু উপত্যকাৰ পৰা দেখা পাণ্ডিম পৰ্বতৰ পশ্চিম মুখ। File:Mt. Kabru at sunrise Sikkim India October 2013.jpg|সূৰ্য্য উদয়ৰ সময়ত মাউণ্ট কাব্ৰু, ছিকিম (২০১৩) File:Le Siniolchu vu depuis le Glacier de Zemu. Photo de Vittorio Sella (1859-1943).jpg|ভিট্টোৰিয়া চেলাই জেমু হিমবাহৰ পৰা লোৱা চিনিঅলচু </gallery> ==হ্ৰদৰ দ্বীপ আৰু দ্বীপ== উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলত বহু হ্ৰদত অগণন দ্বীপ আছে। তাৰে কেইটামান আটাইতকৈ ধুনীয়া আৰু বিখ্যাত ভিতৰত হ’ল- * '''থাংগা দ্বীপ''' - মণিপুৰৰ বিষ্ণুপুৰ জিলাত অৱস্থিত বিশ্বৰ একমাত্ৰ ভাসমান হ্ৰদ লোকটক হ্ৰদৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ দ্বীপ। দুঃসাহসিক অভিযানৰ বাবে ই এক মহান পৰ্যটন স্থলী আৰু হিন্দু আৰু ছানামহী উভয়ৰে বাবে এক ধৰ্মীয় স্থান। ইয়াৰ অসংখ্য মন্দিৰৰ লগতে পবিত্ৰ স্থানৰ বাবেও বিখ্যাত। * '''কৰং দ্বীপ''' - লোকটক হ্ৰদৰ দ্বিতীয় বৃহত্তম দ্বীপ। মণিপুৰৰ খুমান বংশৰ পূৰ্বপুৰুষৰ দেৱতা খুমান পকপাৰ মন্দিৰ এবুধৌ খুমান আপোকপা মন্দিৰ আৰু ইবুধৌ খুমানপোকপা মন্দিৰ দুটা মহান মন্দিৰৰ বাসস্থানৰ বাবে বিখ্যাত ই এক মহান ধৰ্মীয় স্থান। * '''ইথিং দ্বীপ''' – ই লোকটক হ্ৰদৰ থাংগা দ্বীপলৈ যোৱাৰ পথত অৱস্থিত এটা মানৱ বসতিপ্ৰধান দ্বীপ। ===অন্যান্য হ্ৰদ বা বিলসমূহ=== * [[খেচেওপালৰী হ্ৰদ]] * [[গুৰুডংমাৰ হ্ৰদ]] * [[লেক টছংমো]] * [[লোকটক হ্ৰদ]] * [[পুমলেনপাট হ্ৰদ]] * [[শ্বিলয় হ্ৰদ]] * [[উমিয়াম হ্ৰদ]] * [[চানডুবি বিল]] * [[দীপৰ বিল]] * [[সোণ বিল]] * [[ৰুদ্ৰসাগৰ হ্ৰদ]] * [[বিজয় সাগৰ]] <gallery> File:Dongmar lake.jpg|[[খেচেওপালৰী হ্ৰদ]] File:Umiam Lake, Shillong, Meghalaya, India.jpg| [[উমিয়াম হ্ৰদ]] ৰ দৃশ্য, [[শ্বিলং]] File:Angami 1723b.jpg|নগা পাহাৰ নগা জনগোষ্ঠীৰ পৰম্পৰাগত গৃহভূমি File:Foot bridge to Khecheolpalri Lake.jpg|[[খেচেওপালৰী]] হ্ৰদৰ দলং। File:Buddhist Flag flutters in GuruDongmar Lake.JPG|[[গুৰুডংমাৰ হ্ৰদ]] Image:Tsongmo Lake, Gangtok.jpg|[[লেক টছংমো]]ৰ মাৰ্চ মাহৰ দৃশ্য। Image:Chsungo.jpg|[[টছংমো লেক]] File:Loktak Lake1.jpg|[[লোকটক হ্ৰদ]] </gallery> ==নদী দ্বীপ== * [[মাজুলী]] – মাজুলী ভাৰতৰ অসমৰ ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদীত অৱস্থিত বৈষ্ণৱী সত্ৰৰ বাবে বিখ্যাত এক বৃহৎ নদী দ্বীপ। দ্বীপটোৰ মুঠ আয়তন ১২৫০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৪৮৩ বৰ্গমাইল)।[24] মাজুলী হৈছে সৰ্ববৃহৎ নদী দ্বীপ আৰু ভাৰতৰ প্ৰথম দ্বীপ জিলা। ইয়াৰ উপৰিও ইয়াক গিনিজ বুক অৱ ৱৰ্ল্ড ৰেকৰ্ডছৰ দ্বাৰা বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ নদী দ্বীপ হিচাপে স্বীকৃতি দিয়া হৈছে।<ref>{{cite web|last1=Majuli|first1=River Island|title=Largest river island|url=http://www.guinnessworldrecords.com/world-records/largest-river-island-|website=Guinness World Records|access-date=6 September 2016|archive-date=3 September 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160903033856/http://www.guinnessworldrecords.com/world-records/largest-river-island-|url-status=live}}</ref> * [[উমানন্দ]] দ্বীপ - ময়ূৰ দ্বীপ বুলিও জনাজাত উমানন্দ দ্বীপত উমানন্দ মন্দিৰৰ বাসস্থান আৰু ই বিশ্বৰ আটাইতকৈ সৰু বসতিপ্ৰধান নদী দ্বীপ। <gallery> File:Majuli Island.jpg|[[মাজুলী]]ৰ এক দৃশ্য। File:Way To Majuli.jpg|যোৰহাট চহৰৰ পৰা [[মাজুলী]]লৈ যোৱাৰ পথ। </gallery> ==পাহাৰীয়া ষ্টেচন== * [[উখৰুল]] - উখৰুল মণিপুৰৰ উখৰুল জিলাৰ এটা পাহাৰীয়া ষ্টেচন। নীলা পৰ্বতমালা, মনোমোহা ব্ৰুকছ আৰু মনোমোহা জলপ্ৰপাতৰ প্ৰকৃত দৃশ্য অনুভৱ কৰিব পৰাকৈ ই এক স্বৰ্গৰ ঠাই। মানুহবোৰো ইমানেই বন্ধুত্বপূৰ্ণ যে যিকোনো ঘৰতে আতিথ্য বিচাৰিব পাৰি, ইয়াৰ উপৰিও কেইবাখনো হোটেল আৰু হোমষ্টে আছে। * [[তামেংলং]] - তামেংলং মণিপুৰৰ তামেংলং জিলাৰ এটা পাহাৰীয়া ষ্টেচন। ইয়াৰ দৃশ্যপট প্ৰাকৃতিক সৌন্দৰ্য্যৰ লগতে ফলমূলৰ বাগিচাৰ বাবেও বিখ্যাত। * [[হাফলং]] - হাফলং অসমৰ এটা পাহাৰীয়া ষ্টেচন, ইয়াৰ চাৰিওফালে নৈ, সেউজীয়া পাহাৰ আৰু জলপ্ৰপাত আছে। * [[টাৱাং]] - টাৱাং চহৰ ভাৰতৰ অৰুণাচল প্ৰদেশৰ উত্তৰ-পশ্চিম অংশৰ প্ৰায় ৩,০৪৮ মিটাৰ (১০,০০০ ফুট) উচ্চতাত অৱস্থিত এখন চহৰ। * [[চেৰাপুঞ্জী]] – চেৰাপুঞ্জী ভাৰতৰ মেঘালয় ৰাজ্যৰ পূব খাছি পাহাৰ জিলাৰ এখন মহকুমা নগৰ। ইয়াক পৃথিৱীত সৰ্বাধিক বৰষুণ হোৱা ঠাই বুলি কোৱা হয় যদিও বৰ্তমান ওচৰৰ [[মৌচিনৰাম]]ৰ এই অভিলেখ আছে। চেৰাপুঞ্জীয়ে এটা কেলেণ্ডাৰ মাহ আৰু এবছৰত সৰ্বাধিক বৰষুণৰ সৰ্বকালৰ অভিলেখ গঢ়িছে: ১৮৬১ চনৰ জুলাই মাহত ৯,৩০০ মিলিমিটাৰ (৩৭০ ইঞ্চি) আৰু ১৮৬০ চনৰ ১ আগষ্টৰ পৰা ১৮৬১ চনৰ ৩১ জুলাইৰ ভিতৰত ২৬,৪৬১ মিলিমিটাৰ (১,০৪১.৮ ইঞ্চি)।<ref>{{cite web |url=http://www.guinnessworldrecords.com/world-records/10000/greatest-monthly-rainfall- |title=Most annual rainfall |access-date=2012-05-07 |work=Guinness World Records |archive-date=2 November 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131102105718/http://www.guinnessworldrecords.com/world-records/10000/greatest-monthly-rainfall- |url-status=live }}</ref> <gallery> File:Cherrapunji.jpg|''চেৰাপুঞ্জী''ত এটা বৰ্ড। </gallery> ==সত্ৰ আৰু মন্দিৰ== * [[শ্ৰী গোবিন্দজী মন্দিৰ]] - ই সমগ্ৰ [[মণিপুৰ]] ৰাজ্যৰ সৰ্ববৃহৎ হিন্দু বৈষ্ণৱী মন্দিৰ। ইম্ফল পূৱ জিলাৰ এই মন্দিৰটোৱেই হৈছে প্ৰথম চৌহদ য'ত শ্ৰী গোবিন্দজীৰ প্ৰতি উৎসৰ্গিত মহান শাস্ত্ৰীয় নৃত্য মণিপুৰী নৃত্য পৰিবেশন কৰা হয়। * [[শ্ৰী ৰাধা ৰমন মন্দিৰ]], কাঞ্চিপুৰ - উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ অন্যতম পুৰণি হিন্দু মন্দিৰ। [[মণিপুৰ]]ৰ [[কাঞ্চিপুৰ]]ত অৱস্থিত এইখন বৈষ্ণৱী অনুগামীসকলৰ বাবে এক মহান ধৰ্মীয় গন্তব্যস্থান। * [[গোপীনাথ মন্দিৰ]] - [[মণিপুৰ]]ৰ দ্বিতীয় বৃহত্তম হিন্দু মন্দিৰ। ৰাজ্যৰ বিষ্ণুপুৰ জিলাৰ নিংথৌখঙত অৱস্থিত এইখন শ্ৰী গোপীনাথৰ প্ৰতি উৎসৰ্গিত মহান মণিপুৰী নৃত্য প্ৰদৰ্শনৰ বাবেও এক ভৱিষ্যদ্বাণীমূলক চৌহদ। * [[কাইনা মন্দিৰ]] - [[মণিপুৰ]]ৰ থৌবাল জিলাৰ কাইনা পাহাৰৰ ওপৰত থকা এটা হিন্দু মন্দিৰ। সমগ্ৰ দেশৰ বৈষ্ণৱ অনুগামীসকলৰ বাবে ই এক মহান ধৰ্মীয় স্থান। পাহাৰীয়া অঞ্চলৰ প্ৰাকৃতিক সৌন্দৰ্য্যৰ বাবে বিখ্যাত। * [[দ-পৰ্বতীয়া]] - ই ষষ্ঠ শতিকাত নিৰ্মিত, শিৱক উৎসৰ্গিত এটা মন্দিৰ। * [[কামাখ্যা মন্দিৰ]] - ই [[অসম]]ৰ এটা হিন্দু মন্দিৰ, আৰু শাক্তবাদ অনুগামীসকলৰ বাবে এক মহান ধৰ্মীয় গন্তব্যস্থান। * [[ন-পুখুৰী শিৱদৌল]] - আহোম যুগত নিৰ্মিত শেষ মন্দিৰ যিয়ে ভৱিষ্যৎ প্ৰদৰ্শন কৰে। * [[জয় দৌল]]- নীলাচল স্থাপত্যৰ আধাৰত নিৰ্মিত দ্বিতীয় বৃহত্তম মন্দিৰ। *[[শিৱসাগৰৰ শিৱদৌল]] - আহোম ৰাণী অম্বিকাই ১৭৩৪ চনত নিৰ্মাণ কৰা শিৱৰ প্ৰতি উচৰ্গিত মন্দিৰ। ই ভাৰতৰ অন্যতম ওখ শিৱ মন্দিৰ। * [[নেঘেৰিটিং শিৱদৌল]] – ই এটা পাহাৰত অৱস্থিত শিৱৰ বাবে উৎসৰ্গিত এক ভৱিষ্যৎ মন্দিৰ, যিটো ৰাজেশ্বৰ সিংহৰ দিনত নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। * [[বৰপেটা সত্ৰ]] - অসমৰ অন্যতম বিশিষ্ট সত্ৰ, প্ৰথমে ষোড়শ শতিকাত মাধৱদেৱে নিৰ্মাণ কৰিছিল। * [[দক্ষিণপাট সত্ৰ]] – ১৭ শতিকাৰ মাজভাগত আহোম ৰজা জয়ধ্বজ সিংহৰ দ্বাৰা প্ৰতিষ্ঠা কৰা অসমৰ অন্যতম প্ৰভাৱশালী আৰু বিশিষ্ট সত্ৰ। *[[পাটবাউসী সত্ৰ|পাটবাউসী সত্ৰ]] -পাটবাউসী সত্ৰ বৰপেটা সত্ৰৰ পৰা দুই কিলোমিটাৰ আঁতৰৰ এখন বৈষ্ণৱ সত্ৰ। ইয়াতেই শংকৰদেৱে প্ৰায় উনৈশ বছৰ কাল থাকি নানা শাস্ত্ৰ ৰচনা কৰিছিল। * [[সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ]]-অসমৰ মহাপুৰুষীয়া নৱবৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ চাৰি সংহতিৰ ভিতৰৰ নিকা সংহতিৰ এক সত্ৰ। শংকৰদেৱৰ প্ৰিয় শিষ্য মাধবদেৱে ১৫৭০ চনত এই সত্ৰ স্থাপন কৰিছিল। ==ৰাজধানী চহৰ== ===আগৰতলা=== আগৰতলা [[ত্ৰিপুৰা]] ৰাজ্যৰ ৰাজধানী। [[গুৱাহাটী]]ৰ পিছত উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ ইয়াৰ দ্বিতীয় বৃহত্তম চহৰ। আগৰতলাৰ আকৰ্ষণৰ স্থানসমূহ: * '''কলেজ টিল্লা''' – [[মহাৰজা বীৰ বিক্ৰম কলেজ]], [[ত্ৰিপুৰা বিশ্ববিদ্যালয়]] অট্টালিকা, ফুটবল খেলপথাৰ, আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় ক্ৰিকেট ষ্টেডিয়াম, চিত্ৰময় ৰসাল প্ৰাকৃতিক দৃশ্য আৰু নিস্তব্ধ প্ৰাকৃতিক হ্ৰদ। ইয়াৰ উপৰিও ই ৰাষ্ট্ৰীয় পক্ষী অভয়াৰণ্য। * '''[[উজ্যয়ন্ত প্ৰসাদ]]''' – ত্ৰিপুৰা ৰজাসকলৰ ভৱন, ৰাজ্যিক বিধানসভালৈ ৰূপান্তৰিত কৰা হৈছিল আৰু এতিয়া সংগ্ৰহালয়লৈ পৰিণত হৈছে; ৰাজ্যখনৰ অন্যতম আকৰ্ষণীয় ঠাই। * '''জগন্নাথ মন্দিৰ''' – বৈষ্ণৱ চিন্তাধাৰাৰ হিন্দু মন্দিৰ। ইয়াক উজ্জয়ন্ত সংগ্ৰহালয়লৈ ৰূপান্তৰিত কৰা হৈছে আৰু ইয়াক ভাৰতৰ উপ-ৰাষ্ট্ৰপতি ড° [[হামিদ আনছাৰী]] দ্বাৰা উদ্বোধন কৰা হৈছে। * '''উমামাহেশ্বৰ মন্দিৰ''' – শৈৱ আৰু শক্তি (দুৰ্গা)ৰ হিন্দু মন্দিৰ। * '''ভেনুবন বুদ্ধ বিহাৰ''' – চহৰৰ মাজমজিয়াৰ পৰা আগৰতলা চহৰৰ ভিতৰৰ প্ৰায় ২ কিলোমিটাৰ দূৰত্বত ভেনুবন বিহাৰ আছে য'ত বৌদ্ধ [[শ্ৰীণ#বৌদ্ধ|মন্দিৰ]] [[বুদ্ধ]ৰ ধাতুৰ মূৰ্তি আছে।<ref>{{cite web|url=http://www.99mustsee.com/India/Venuban-Vihar-Agartala-Tripura-Attractions-5003|title=Venuban Vihar in AGARTALA - Popular Attraction in Agartala - BUDDHA SHRINE Tripura India|access-date=24 January 2015|archive-date=28 January 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150128132605/http://www.99mustsee.com/India/Venuban-Vihar-Agartala-Tripura-Attractions-5003|url-status=live}}</ref> * '''কৃষ্ণ মন্দিৰ''' * '''পুৰতন আগৰতলা (পুৰণি আগৰতলা)''' * '''মলঞ্চ নিৱাস''' – [[ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰ]], প্ৰথম এছিয়ান নোবেল বঁটা বিজয়ী ত্ৰিপুৰা ভ্ৰমণৰ সময়ত ইয়াতেই আছিল। * '''আগৰতলা বিনোদন পাৰ্ক''', আমতালি- চকলেট হোটেল প্ৰাইভেট লিমিটেড। * '''আগৰতলা চিটি চেণ্টাৰ''' – চহৰখনৰ মূল হাব পইণ্ট, পেৰাডাইজ চৌমুহুনীত, ৰাজধানীত বহু আকৰ্ষণ কঢ়িয়াই লৈ ফুৰে। * '''আগৰতলা সচিবালয়''' – চহৰৰ মাজমজিয়াৰ পৰা প্ৰায় ৩ কিলোমিটাৰ দূৰত্বত উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ চৰকাৰী ভৱনটো চাবলৈ এইখন এক আকৰ্ষণীয় ঠাই। * '''ৰবীন্দ্ৰ কানন''' * '''নেহৰু পাৰ্ক''' * '''হেৰিটেজ পাৰ্ক''' * '''ত্ৰিপুৰা ৰাজ্যিক সংগ্ৰহালয়''' [[উজ্যয়ন্ত প্ৰাসাদ]]ত আছে। * '''বিজ্ঞান সংগ্ৰহালয়''', সুকান্ত একাডেমীত। * '''হাভেলী সংগ্ৰহালয়''', কাশীপুৰত। <gallery> File:Main gate of the Heritage park.jpg|হেৰিটেজ পাৰ্কৰ মূল গেট, [[আগৰতলা]] </gallery> ===আইজল=== আইজল মিজোৰাম ৰাজ্যৰ ৰাজধানী। আইজলৰ মূল আকৰ্ষণীয় স্থানসমূহ হ'ল- * '''বৰা বজাৰ''' দাউৰপুই ভেং স্থানীয় আইজলৰ মূল শ্বপিং চেণ্টাৰ। ঠেক জিয়ন ষ্ট্ৰীটত কাপোৰ বিক্ৰী কৰা ষ্টল আছে। মূল বজাৰখনেই হৈছে য’ত জনসাধাৰণক পৰম্পৰাগত সাজ-পোছাক পিন্ধি খেতিপথাৰৰ পৰা উৎপাদিত সামগ্ৰী বিক্ৰী কৰাৰ লগতে ম্যানমাৰৰ মাজেৰে অনা চীনৰ পৰা আমদানি কৰা সামগ্ৰীও বেছিকৈ দেখা যায়। একেটা স্থানীয় অঞ্চলৰ মিলেনিয়াম চেণ্টাৰ এটা জনপ্ৰিয় শ্বপিং মল। * '''মিজোৰাম ষ্টেট মিউজিয়াম''' চহৰৰ মাজমজিয়াত অৱস্থিত জাৰ্কাউটত। এই সংগ্ৰহালয়ে মিজো পৰম্পৰা, সংস্কৃতি আৰু ইতিহাসৰ ভাল আভাস দিয়ে। * '''ৰেইক''' টুৰিষ্ট ৰিজৰ্ট আইজলৰ পৰা ১২ কিলোমিটাৰ দূৰত্বত অৱস্থিত পৰ্যটনস্থলী, ১৫৪৮ মিটাৰ উচ্চতাত অৱস্থিত আৰু ইয়াত পৰম্পৰাগত মিজো গাঁও আছে। * '''ডাৰটলাং পাহাৰ''' আইজলৰ উত্তৰ দিশৰ পৰা ডাৰটলাং হাস্পতাল বা আইজল থিয়লজিকেল কলেজৰ পৰা পাহাৰীয়া ষ্টেচনৰ সুন্দৰ দৃশ্য দেখা যায়। * '''হমুইফাং''' আইজলৰ পৰা প্ৰায় ৫০ কিলোমিটাৰ দূৰত্বত ১৬১৯ মিটাৰ উচ্চতাত অৱস্থিত। এই পৰ্বতটো মিজো মুখীয়ালৰ সময়ৰ পৰা সংৰক্ষিত কুমাৰী অৰণ্যৰে আবৃত।<ref>{{cite web|title=HMUIFANG TOURIST RESORT|url=http://tourism.mizoram.gov.in/page/hmuifang-tourist-resort.html|publisher=Govt of Mizoram|access-date=24 August 2012|archivedate=18 December 2012|archiveurl=https://archive.today/20121218200046/http://tourism.mizoram.gov.in/page/hmuifang-tourist-resort.html|deadurl=yes}}</ref> * '''বেৰাউটলাং পৰ্যটন কমপ্লেক্স''' আইজলৰ পৰা ৭ কিলোমিটাৰ দূৰত্বত অৱস্থিত । ইয়াক জনপ্ৰিয় পিকনিক স্পট বুলি গণ্য কৰা হয়। * '''বাকটাং গাঁও''' আইজল পৰা ৭০ কিলোমিটাৰ দূৰৈৰ বাকটাং গাঁৱত পু জিওনাৰ ঘৰ ৩৯ গৰাকী পত্নী, ৯৪ গৰাকী সন্তান, ১৪ গৰাকী বোৱাৰী আৰু ৩৩ গৰাকী নাতি-নাতিনী। <ref name="worldrecordsacademy">{{cite news| title=Biggest family: Ziona Chana has 39 wives and 94 children: a world record| url=http://www.worldrecordsacademy.org/society/biggest_family_Ziona_Chana_has_39_wifes_and_94_children_a_world_record_112126.html| publisher=worldrecordsacademy.org| date=21 February 2011| access-date=24 October 2011| archive-date=2 April 2012| archive-url=https://web.archive.org/web/20120402020502/http://www.worldrecordsacademy.org/society/biggest_family_Ziona_Chana_has_39_wifes_and_94_children_a_world_record_112126.html| url-status=live}}</ref> * '''ছলমনৰ মন্দিৰ''' ভাৰতৰ মিজোৰামৰ আইজলৰ চাউলহমুনৰ কিড্ৰন উপত্যকাত অৱস্থিত। <ref>{{cite web|last=Kohhran|first=Thianghlim|title=Solomon's Temple|url=http://kohhranthianghlim.org/index.php/about-us/solomon-s-temple|access-date=30 December 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131224202845/http://kohhranthianghlim.org/index.php/about-us/solomon-s-temple|archive-date=24 December 2013}}</ref> * '''খুয়াংচেৰা পুক''' আইজলৰ পৰা প্ৰায় ৩০ কিলোমিটাৰ দূৰত্বত ৰেইকৰ ওচৰৰ আইলাঙৰ এটা গুহা। {{Panorama |image = File:Aizawl Panoramic View.jpg |height = 200 |alt = |caption = জেমাবাউকৰ পৰা লোৱা [[আইজল]] ৰ এটা পেনোৰামা }} ===ইম্ফল=== ইম্ফল মণিপুৰ ৰাজ্যৰ ৰাজধানী। চহৰৰ কিছুমান আকৰ্ষণৰ স্থান তলত দিয়া ধৰণে। * '''কংলা প্ৰসাদ''': ইম্ফল নদীৰ পাৰৰ দুয়োকাষে (পশ্চিম আৰু পূব) কংলা প্ৰসাদ। ই আছিল মণিপুৰৰ অতীতৰ মেইটেই শাসকসকলৰ পৰম্পৰাগত আসন। * '''হিয়াংথাং লাইৰেম্বি মন্দিৰ কমপ্লেক্স:''' ধৰ্মীয় স্থান আৰু পৰ্যটকৰ আকৰ্ষণৰ কেন্দ্ৰবিন্দু এই মন্দিৰ কমপ্লেক্স ছেপ্টেম্বৰ বা অক্টোবৰ মাহত বাৰ্ষিক দুৰ্গা পূজা উৎসৱৰ বাবে বিখ্যাত। * '''ইম্ফল যুদ্ধ কবৰস্থানঃ''' এই ​​কবৰস্থানত দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধত (১৯৪৪) যুদ্ধ কৰি মৃত্যু হোৱা ব্ৰিটিছ আৰু ভাৰতীয় সৈনিকৰ স্মৃতি। * '''ইমা কেইথেল (মহিলাৰ বজাৰ):''' বজাৰৰ ষ্টলবোৰ সকলো মহিলাই পৰিচালনা কৰে, আৰু খবৰ অনুসৰি ই বিশ্বৰ একমাত্ৰ এনে বজাৰ।[উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন]। * '''জামা মছজিদঃ''' ইম্ফলত মুছলমানসকলৰ বাবে পবিত্ৰ স্থান, ইম্ফল বজাৰৰ (নাম্বুল নদীৰ পাৰত) একমাত্ৰ মছজিদ। * '''শ্ৰী গোবিন্দজী মন্দিৰঃ''' মহাৰাজৰ দিনত এই মন্দিৰক সাংস্কৃতিক কাৰ্যকলাপৰ শিখৰ বুলি গণ্য কৰা হৈছিল। ৰাজপ্ৰসাদৰ ওচৰতে ইয়াৰ দুটা গম্বুজ আৰু এটা উচ্চ মণ্ডলী হল আছে। * '''ইস্কন মন্দিৰঃ''' ইম্ফল বিমানবন্দৰৰ পৰা চহৰলৈ যোৱা পথৰ ওচৰতে ইস্কন মন্দিৰ। এই মন্দিৰত বিষ্ণুৰ অৱতাৰৰ অসংখ্য হিন্দু দেৱতা আছে। <gallery> File:Imphal War cemetery.jpg|ইম্ফল যুদ্ধ কবৰস্থান। File:Imphal, Manipur (84).jpeg|ইমা কেইথেল (মহিলাৰ বজাৰ)। File:Kangla Fort Complex, Imphal (18).jpeg|ইম্ফলৰ কংলা দুৰ্গৰ ধ্বংসাৱশেষ। File:Kangla Fort Complex, Imphal (216).jpeg|কংলা সংগ্ৰহালয়ৰ ঘৰ, ইম্ফল। File:Kangla Fort Complex, Imphal (75).jpeg|শ্ৰী গোবিন্দজী মন্দিৰ, ইম্ফল। </gallery> ===ইটানগৰ=== ইটানগৰ অৰুণাচল প্ৰদেশৰ ৰাজধানী। প্ৰধান পৰ্যটন স্থানসমূহৰ ভিতৰত আছে: * '''ইটা দুৰ্গঃ''' ইটানগৰ চহৰৰ ইটা দুৰ্গ ভাৰতৰ অৰুণাচল প্ৰদেশ ৰাজ্যৰ এক ঐতিহাসিক স্থান। নামটোৰ আক্ষৰিক অৰ্থ "ইটাৰ দুৰ্গ" (ইটাক আহোম ভাষাত "ইতা" বুলি কোৱা হৈছে)। * '''জৱাহৰলাল নেহৰু সংগ্ৰহালয়''', ইটানগৰঃ ৰাজ্যৰ জনজাতীয় সংস্কৃতি প্ৰদৰ্শনৰ বাবে পৰিচিত। * '''গংগা হ্ৰদ''' হৈছে স্থানীয়ভাৱে গেকাৰ চিনি (Nyishi উপভাষাত আৱদ্ধ পানী) নামেৰে জনাজাত এটা প্ৰাকৃতিক হ্ৰদ আৰু ইয়াৰ চাৰিওফালে কঠিন শিলৰ ভূখণ্ড। আদিম যুগৰ গছ-গছনি, ওখ গছত অৰ্কিডৰ ভৰ আৰু গছৰ ফাৰ্নে ইয়াক পিকনিকৰ স্থান হিচাপে জনপ্ৰিয়তাত অৰিহণা যোগায়। নাওঁ চলোৱাৰ সুবিধা আৰু চুইমিং পুল এই স্থানত উপলব্ধ। <gallery> File:Ita Fort 01.JPG|ইটা দুৰ্গ, দক্ষিণ গেট, ইটানগৰ File:Jawaharlal Nehru Museum.JPG|ইটানগৰৰ জৱাহৰলাল নেহৰু সংগ্ৰহালয়ৰ প্ৰৱেশদ্বাৰ File:Nyokum festival Nyishi.JPG|অৰুণাচল প্ৰদেশৰ নিছি জনগোষ্ঠীৰ এক উৎসৱ </gallery> ===কোহিমা=== কোহিমা নাগালেণ্ডৰ ৰাজধানী। হৰ্ণবিল উৎসৱৰ বাবে জনাজাত এই চহৰখন। প্ৰধান পৰ্যটন স্থানসমূহৰ ভিতৰত আছে: * '''ৱাৰ কবৰস্থান''' হৈছে ১৯৪৪ চনৰ এপ্ৰিল মাহত কোহিমাত দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধত মৃত্যু হোৱা মিত্ৰশক্তিৰ ২য় ব্ৰিটিছ ডিভিজনৰ সৈনিকসকলৰ প্ৰতি উৎসৰ্গিত এক স্মৃতিসৌধ। * '''নগা হেৰিটেজ ভিলেজ''' (ঐতিহ্য গাঁও)খন প্ৰকৃতিৰ দৃশ্য, আনন্দময় আৰু মানুহৰ আতিথ্য। হেৰিটেজ ভিলেজে নাগালেণ্ডৰ সকলো জনগোষ্ঠীয় সাংস্কৃতিক ঐতিহ্যক সুৰক্ষা আৰু সংৰক্ষণ কৰে। ই নাগালেণ্ডৰ সকলো নৃতাত্ত্বিক জনগোষ্ঠীৰ উপভাষা, ৰীতি-নীতি আৰু পৰম্পৰাৰ অনন্য পৰিচয়ক ৰক্ষা আৰু বজাই ৰাখে। <gallery> File:Kohima State Museum.jpeg|কোহিমা ৰাজ্যিক সংগ্ৰহালয় File:Kohima village.jpeg|কোহিমা গাঁৱলৈ আপোনাক স্বাগতম File:Cemetery with kohima.jpeg|পটভূমিত কোহিমা চহৰৰ সৈতে যুদ্ধ কবৰস্থান </gallery> ===গেংটক=== ছিকিম ৰাজ্যৰ ৰাজধানী আৰু সৰ্ববৃহৎ চহৰ গেংটক। পৰ্যটনস্থলীৰ বাবে চহৰ বুলি পৰিচিত। <gallery> File:Kangchenjunga.JPG|গেংটকৰ পৰা দেখা পোৱা [[কাঞ্চনজুংগা]] বিশ্বৰ তৃতীয় সৰ্বোচ্চ শৃংগ File:Ban Jhakri Falls - Gangtok.jpg|বান ঝাকৰি জলপ্ৰপাত, গেংটক File:Gangtok from Tibet Road.jpg|তিব্বত পথৰ পৰা দেখা গেংটক File:Dro-dul Chorten - Gangtok, Sikkim.jpg|ড্ৰ’-ডুল ৰাইড, গেংটক, ছিকিম File:Gangtok ropeway.jpg|গেংটক ৰ'পৱে File:Gangtok night amit mitra.jpg|গেংটকৰ ৰাতিৰ দৃশ্য </gallery> ===গুৱাহাটী=== গুৱাহাটী অসম ৰাজ্যৰ বাণিজ্যিক ৰাজধানী আৰু উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ সৰ্ববৃহৎ চহৰ। * '''ৰিভাৰ ক্ৰুজ''': গুৱাহাটীৰ অন্যতম প্ৰধান আকৰ্ষণ হৈছে ব্ৰহ্মপুত্ৰ ৰিভাৰ ক্ৰুজ।<ref>{{cite news | url=https://timesofindia.indiatimes.com/life-style/people/Art-hub-that-floats-on-the-Brahmaputra/articleshow/13992570.cms | archive-url=https://web.archive.org/web/20130601145731/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-06-10/people/32155149_1_art-hub-brahmaputra-art-space | url-status=live | archive-date=1 June 2013 | title=Art hub that floats on the Brahmaputra | date=10 June 2012 | access-date=12 June 2012 | work=[[The Times of India]] | author=Dhamini Ratnam}}</ref> * '''[[উমানন্দ মন্দিৰ]]''': ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ মাজমজিয়াত থকা ময়ুৰ দ্বীপত ১৬৬৪ চনত নিৰ্মাণ কৰা এই শিৱ মন্দিৰ। শিৱই তৃতীয় চকুৰ সহায়ত ইয়াত কামদেৱক দাহ কৰিছিল বুলি বিশ্বাস কৰা হয়। প্ৰতি বছৰে এই মন্দিৰত শিৱৰাত্ৰি মহান ৰূপত পালন কৰা হয়। এই দ্বীপটো বিশ্বৰ আটাইতকৈ সৰু মানুহ বসবাস কৰা দ্বীপ বুলি ধাৰণা কৰা হৈছে। বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ নদী দ্বীপ মাজুলী। * '''এক'লেণ্ড''': এক'লেণ্ড পৰিয়ালৰ মজা ৰাজ্য হৈছে উত্তৰ-পূবৰ একমাত্ৰ বিনোদন উদ্যান যাৰ নামকৰণ কৰা হৈছে পৌৰাণিক বিনোদনৰ ৰজা এক'ৰ নামেৰে। এই উদ্যান পাটগাঁৱত। * '''[[শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰ]]''': শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰৰ নাম বৈষ্ণৱ গুৰু তথা পণ্ডিত মহাপুৰুষ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰ নামেৰে ৰখা হৈছে। অসম তথা দেশৰ জনগোষ্ঠী আৰু জনজাতিসমূহৰ সাংস্কৃতিক ঐতিহ্যৰ সুৰক্ষা, প্ৰচাৰ আৰু সংৰক্ষণৰ লক্ষ্য পূৰণ কৰা ই এক বহুমুখী সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান। * '''গুৱাহাটী তাৰাকাগৃহ''' উজানবজাৰত এই গ্ৰহঘৰটো উত্তৰ-পূব অঞ্চলত এই ধৰণৰ একমাত্ৰ আৰু জ্যোতিৰ্বিজ্ঞানৰ গৱেষণাৰ কেন্দ্ৰ। দৰ্শনাৰ্থীৰ বাবে বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডৰ ৰহস্যময় দিশসমূহক নিৰ্মল অডিঅ’-ভিডিঅ’ কৌশলেৰে সজীৱ কৰি তোলা হয় আৰু প্লেনেটেৰিয়ামৰ ভিতৰৰ অন্ধকাৰ গম্বুজযুক্ত গঠনত ব্যাখ্যা কৰা হয়। * '''অসম ৰাজ্যিক সংগ্ৰহালয়ঃ''' দীঘলীপুখুৰীৰ ওচৰত অসম ৰাজ্যিক সংগ্ৰহালয়। ইয়াত আহোম বংশৰ বহুতো বিৰল, নমুনা আছে। অসমৰ গৌৰৱময় অতীতৰ অন্তৰ্গত বহুতো সা-সঁজুলি, সাজ-পোছাকৰ সামগ্ৰী ইয়াত পোৱা যায়। সাচি-পাটৰ ওপৰত লিখা বহুতো প্ৰাচীন সামগ্ৰী, প্ৰতিমূৰ্তি, পাণ্ডুলিপি আৰু অন্যান্য মূল্যৱান সামগ্ৰী সংৰক্ষণ আৰু প্ৰদৰ্শন কৰা হয়। * '''[[কামাখ্যা মন্দিৰ]]''': নীলাচল পাহাৰৰ মূল চহৰৰ পৰা প্ৰায় ৫ কিলোমিটাৰ দূৰত্বত থকা কামাখ্যা মন্দিৰ ভাৰতৰ অন্যতম পবিত্ৰ হিন্দু মন্দিৰ। ইয়াত কামাখ্যা দেৱীক পূজা কৰা হয়। এই মন্দিৰত প্ৰতি বছৰে জুন মাহৰ মাজভাগত অম্বুবাচী মেলা পালন কৰা হয়। এই মেলাৰ সময়ত দেশৰ বিভিন্ন প্ৰান্তৰ পৰা বহু ভক্তই ইয়াত সমবেত হৈছিল। * '''শিল্পগ্ৰামঃ''' শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰৰ গাতে লাগি থকা এইখনেই উত্তৰ-পূব মণ্ডল সাংস্কৃতিক কেন্দ্ৰৰ (NEZCC) একমাত্ৰ শিল্পকলা গাঁও। স্থানীয় লোকসকলৰ বিভিন্ন কলা-সংস্কৃতিৰ প্ৰসাৰৰ ক্ষেত্ৰত ই ল্যাণ্ডমাৰ্ক কৰি তুলিছিল। ইয়াৰ মুকলি মঞ্চ আৰু প্ৰেক্ষাগৃহত গোটেই বছৰজুৰি নিয়মীয়াকৈ সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান অনুষ্ঠিত হয়। * '''নেহৰু পাৰ্ক''': চহৰৰ মাজমজিয়াত কটন কলেজৰ কাষৰ পানবজাৰত। উদ্যানখনৰ আলোকপাত কৰা হৈছে বিহু নৃত্য, ওজাপালি নৃত্য, দেওধনী নৃত্য, ঝুমুৰ নৃত্য, ভূৰ তাল নৃত্য আদিৰ পকী প্ৰতিমূৰ্তি।মুঠ ৪৫ টা পকী প্ৰতিমূৰ্তিত অসমীয়া জীৱন আৰু সংস্কৃতিৰ এই দিশসমূহ চিত্ৰিত কৰা হৈছে। * '''নেডফি হাট''': নেডফি হাট উদ্যোগ আৰু বাণিজ্য বিভাগ চৰকাৰৰ এটা লিজড বিল্ডিঙত আছে। অসমৰ। NEDFi Haat ত দৰ্শকে হস্তশিল্প আৰু হস্ততাঁত সামগ্ৰী ক্ৰয় কৰিব পাৰে। বিহুৰ বতৰত ৰাজ্যৰ আত্মসহায়ক গোটৰ দ্বাৰা উৎপাদিত পৰম্পৰাগত খাদ্য সামগ্ৰী ক্ৰয় কৰিব পাৰে। * '''অসম ৰাজ্যিক চিৰিয়াখানা আৰু উদ্ভিদ উদ্যানঃ''' অসম ৰাজ্যিক চিৰিয়াখানা সহ উদ্ভিদ উদ্যান মহানগৰীৰ হেঙেৰাবাৰী সংৰক্ষিত বনাঞ্চলত উত্তৰ-পূবৰ সৰ্ববৃহৎ চিৰিয়াখানা। * '''[[বশিষ্ঠ মন্দিৰ]]''': বশিষ্ঠ মন্দিৰ<ref>{{cite news | url=http://www.assamtribune.com/scripts/detailsnew.asp?id=may3011/city05 | title=Scheme for Basistha temple facelift | work=The Assam Tribune | date=30 May 2011 | access-date=15 June 2012 | author=Reporter, Staff | archive-date=8 August 2014 | archive-url=https://web.archive.org/web/20140808043119/http://www.assamtribune.com/scripts/detailsnew.asp?id=may3011/city05 | url-status=live | archivedate=8 August 2014 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20140808043119/http://www.assamtribune.com/scripts/detailsnew.asp?id=may3011/city05 | deadurl=yes }}</ref> সন্ধ্যাচল পাহাৰত, চহৰৰ দক্ষিণ অংশত; এই পৰ্যটন স্থানটো এসময়ত বশিষ্ঠ ঋষিৰ আশ্ৰম (আশ্ৰম) আছিল। * '''[[শুক্ৰেশ্বৰ মন্দিৰ]]''': ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদীৰ কাষৰ ডাকিনি যোগিনী পাহাৰত আহোম ৰজা প্ৰমত্ত সিংহই নিৰ্মাণ কৰা এটা প্ৰাচীন শিৱ মন্দিৰ। * '''[[নৱগ্ৰহ মন্দিৰ]]''': নৱগ্ৰহ মন্দিৰ বা ন গ্ৰহৰ মন্দিৰ পূবে চিত্ৰচল পাহাৰত। ই আছিল জ্যোতিৰ্বিজ্ঞান আৰু জ্যোতিষৰ অধ্যয়নৰ প্ৰাচীন স্থান। নটা গ্ৰহক মূল মন্দিৰৰ ভিতৰত থকা নটা লিংগৰ দ্বাৰা প্ৰতিনিধিত্ব কৰা হৈছে। মন্দিৰৰ ভিতৰত সৌৰজগতৰ শিলৰ ছাপ আছে। ৰেল ষ্টেচনৰ পৰা ৩ কিলোমিটাৰ দূৰত্বত অৱস্থিত এই মন্দিৰটো জ্যোতিষ আৰু জ্যোতিৰ্বিজ্ঞানৰ গৱেষণাৰ কেন্দ্ৰবিন্দু। এই মন্দিৰৰ বাবেই গুৱাহাটীৰ নাম প্ৰাগজ্যোতিষপুৰা ৰখা হৈছিল।<ref>{{Citation| surname= Bhatt, Bhargava | given= S.C, Gopal | title= Land and People of Indian States and Union Territories| page= 256}}</ref> * '''দীঘলীপুখুৰীঃ''' চহৰৰ মাজমজিয়াত উজানবজাৰত আৰু উত্তৰ দিশত উচ্চ ন্যায়ালয় আৰু দক্ষিণে ৰাজ্যিক সংগ্ৰহালয় আৰু জিলা পুথিভঁৰালেৰে আগুৰি আছে। এইটো এটা বিশাল মানৱসৃষ্ট টেংক। কৌৰৱ ৰাজকুমাৰ দ্ৰুয়াধনৰ সৈতে বিবাহপাশত আবদ্ধ হোৱা কন্যা ভানুমতীৰ ‘স্বয়ম্বৰ’ উদযাপনৰ বাবে ৰজা ভগদত্তই ইয়াক খনন কৰিছিল। দীঘলীপুখুৰীত নাওঁ চলোৱা ক্লাব আছে। * '''উগ্ৰতৰা মন্দিৰ''': যোৰপুখুৰী চহৰৰ পাৰৰ মাজমজিয়াত (যমজ পুখুৰী)। উগ্ৰতৰা মন্দিৰ আন এক শক্তি পীঠ মন্দিৰ য'ত সতীৰ চকু পৰিল বুলি বিশ্বাস কৰা হৈছিল। * ''বালাজী মন্দিৰ, গুৱাহাটীঃ'' এই মন্দিৰটো গুৱাহাটীৰ ধৰ্মীয় স্থানসমূহৰ সৈতে শেহতীয়াকৈ সংযোজন কৰা হৈছে। ই মহানগৰীৰ বেটকুচি অঞ্চলত। আকৰ্ষণীয় দক্ষিণ ভাৰতীয় স্থাপত্যৰ সৈতে বালাজী মন্দিৰ এই ঠাইৰ আন মন্দিৰৰ দৰে নহয়। সন্ধিয়া মন্দিৰটো বৈদ্যুতিক লাইটেৰে আলোকিত কৰা হয়। * '''ইস্কন মন্দিৰ, গুৱাহাটীঃ''' এই মন্দিৰটো অভয় চৰণাৰবিন্দ ভক্তিবেদন্ত স্বামী প্ৰভুপাদৰ দ্বাৰা প্ৰতিষ্ঠা কৰা ইস্কন সমাজৰ অন্তৰ্গত। এই মন্দিৰৰ প্ৰধান দেৱতা ৰাধা-কৃষ্ণ। এই মন্দিৰৰ প্ৰচাৰৰ মূল গুৰুত্ব কৃষ্ণ আৰু ভাগৱতৰ শিক্ষাৰ ওপৰত নিহিত হৈ আছে। * '''মদন কামদেৱ & গোপেশ্বৰ মন্দিৰ''' গুৱাহাটীৰ ওচৰতে দেউদুৱাৰ নামৰ এখন গাঁৱত। * '''নৰ্থব্ৰুক গেটঃ''' ১৮৭৪ চনত শুক্ৰেশ্বৰ ঘাটৰ সমীপত গুৱাহাটী ভ্ৰমণ কৰা ব্ৰিটিছ ভাইচৰয় লৰ্ড নৰ্থব্ৰুকক আদৰণি জনাই নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। ব্ৰিটিছ বিষয়াসকলে ইয়াৰ নাম ৰাখিলে ‘গেটৱে অৱ আছাম’। * '''নৰ্থ ইষ্ট ক্ৰাফ্টছ মিউজিয়াম এণ্ড শ্ব'ৰুম অৱ হেণ্ডিক্ৰাফ্টছ এণ্ড হেণ্ডলুমছ:''' নৰ্থ ইষ্টাৰ্ণ হেণ্ডিক্ৰাফ্টছ এণ্ড হেণ্ডলুমছ ডেভেলপমেণ্ট কৰ্প'ৰেশ্যন লিমিটেড (ভাৰত চৰকাৰৰ উদ্যোগ)ৰ এটা উদ্যোগ এই শ্ব'ৰুমত সমগ্ৰ উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ বাঁহ আৰু বেতৰ হস্তশিল্পৰ বিস্তৃত প্ৰকাৰ আছে। দৰ্শনাৰ্থীয়ে শ্ব’ৰুমৰ পৰা এই থলুৱা হস্তশিল্প সামগ্ৰীসমূহ ক্ৰয় কৰিব পাৰিব। গুৱাহাটীৰ গড়চুকত এই শ্ব’ৰুমটো। <gallery> File:Dighali Pukhuri War Memorial.jpg|দীঘলী পুখুৰী যুদ্ধ স্মাৰক File:Ashyam.JPG|[[কামাখ্যা মন্দিৰ]]ৰ এক দৃশ্য, [[গুৱাহাটী]] File:Shine Towers.jpg|শ্বাইন টাৱাৰ, গুৱাহাটী। </gallery> {{Panorama |image = File:Guwahati by Vikramjit Kakati 2012.jpg |height = |alt = |caption = [[গুৱাহাটী]] চহৰৰ পেনোৰামিক দৃশ্য }} ===শ্বিলং=== শ্বিলং মেঘালয়ৰ ৰাজধানী। শ্বিলং আৰু ইয়াৰ আশে-পাশে থকা আকৰ্ষণীয় স্থানসমূহৰ ভিতৰত আছে: * '''এলিফেণ্ট জলপ্ৰপাত''': চহৰৰ বাহিৰৰ ১২ কিলোমিটাৰ দূৰত্বত পাহাৰীয়া ধাৰাটোৱে ফাৰ্ণেৰে আবৃত শিলৰ ডেলত স্থাপন কৰা একেৰাহে দুটা জলপ্ৰপাতৰ মাজেৰে নামি আহে। * '''লেডী হাইদাৰী পাৰ্ক''': এক কিলোমিটাৰতকৈও অধিক বিস্তৃত এই উদ্যানখনৰ কাষতে এটা মিনি চিৰিয়াখানা আছে। * '''ৱাৰ্ডছ হ্ৰদ''': স্থানীয়ভাৱে নান-পলক নামেৰে জনাজাত এই হ্ৰদটো বাগিচা আৰু নাওঁ চলোৱাৰ সুবিধা থকা এটা কৃত্ৰিম হ্ৰদ। * '''শ্বিলং পিক''': চহৰৰ পৰা ১০ কিলোমিটাৰ দূৰত্বত, সমুদ্ৰপৃষ্ঠৰ পৰা ১৯৬৫ মিটাৰ উচ্চতাত থকা এটা পিকনিক স্থানৰ পৰা মনোমোহা গ্ৰাম্য অঞ্চলৰ প্যানোৰামিক দৃশ্য দেখা যায় আৰু ই ৰাজ্যখনৰ সৰ্বোচ্চ স্থান। প্ৰতি বসন্ত কালত শৃংগৰ শিখৰত থকা অভয়াৰণ্যত উ শ্বুলঙক প্ৰণাম জনায়, মাইলিয়াম ৰাজ্যৰ ধৰ্মীয় পুৰোহিতে। * '''মটফ্ৰাণ''': "ফ্ৰান্সৰ শিল" যিটো স্থানীয়ভাৱে "মটফ্ৰাণ" বুলি জনা যায়, প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধৰ সময়ত ফ্ৰান্সত ব্ৰিটিছৰ অধীনত সেৱা আগবঢ়োৱা ২৬ নং খাছি লেবাৰ কৰ্পছৰ স্মৃতিত স্থাপন কৰা হৈছিল। * '''শ্বিলং গলফ খেলপথাৰ''': শ্বিলঙত এছিয়াৰ ভিতৰতে অন্যতম বৃহৎ গলফ খেলপথাৰ আছে: ইষ্টৰ গ্লিনিগলছ। এছিয়াৰ কেইটামান প্ৰাকৃতিক গলফ খেলপথাৰৰ ভিতৰত অন্যতম হোৱাৰ বিৰল পাৰ্থক্য ই উপভোগ কৰে। শিলচৰ গলফ খেলপথাৰখন কেৱল দৃশ্যপট আৰু উপভোগ্যই নহয়, ই প্ৰত্যাহ্বানমূলকও। ব্ৰিটিছ অসামৰিক সেৱাৰ বিষয়াৰ এটা দলে ১৮৯৮ চনত শিলচৰত নটা ফুটাযুক্ত খেলপথাৰ নিৰ্মাণ কৰি গলফৰ প্ৰচলন কৰে। ১৯২৪ চনত উদ্বোধন কৰা বৰ্তমানৰ ১৮ ফুটাযুক্ত এই পাঠ্যক্ৰমটো পাইন আৰু ৰ’ড’ডেণ্ড্ৰন গছেৰে আবৃত উপত্যকাত স্থাপন কৰা হৈছে। মাটি কঠিন কৰি তোলা স্থানীয় ঘাঁহেৰে কাৰ্পেট কৰা টান ফেয়াৰৱে’বোৰ আলোচনা কৰাটো কঠিন। প্ৰতিটো ফেয়াৰৱেই ক্ৰিছ-ক্ৰছ কৰা আউট-অফ-বাউণ্ড ষ্ট্ৰিমৰ সংখ্যাই ইয়াক আৰু অধিক চেষ্টামূলক কৰি তোলে। বাধা বাংকাৰ, গছ আৰু বৰষুণৰ ৰূপত আহে। আটাইতকৈ দীঘল ফুটাটো হ’ল ৬ নং, যিটো ৫৯৪ গজৰ ক্লান্তিকৰ। ইউনাইটেড ষ্টেটছ গলফ এছ'চিয়েচন মিউজিয়ামত শ্বিলং গলফ কোৰ্চক "গ্লেন ঈগল অৱ দ্য ইষ্ট" বুলি গণ্য কৰা হয়। ১৮৯৮ চনত ৫২০০ ফুট উচ্চতাত এটা উপত্যকাত নটা ফুটাৰ পথ হিচাপে স্থাপন কৰা হয় আৰু পিছলৈ ১৯২৪ চনত কেপ্তেইন জেকচন আৰু চি কে ৰোডছে ১৮ ফুটাৰ পথলৈ ৰূপান্তৰিত কৰে। * '''এণ্টোম’লজিকেল মিউজিয়াম''' (Butterfly Museum): পুলিচ বজাৰৰ পৰা প্ৰায় ২ কিলোমিটাৰ দূৰত্বত থকা মেছাৰ্ছ ৱানখৰ, ৰিয়াতসমথিয়া, শ্বিলঙৰ এটা ব্যক্তিগত মালিকানাধীন সংগ্ৰহালয় ভাৰতৰ একমাত্ৰ মহ আৰু পখিলাৰ বাবে নিবেদিত জ্ঞাত সংগ্ৰহালয়। * '''কেপ্তেইন উইলিয়ামছন চাংমা ৰাজ্যিক সংগ্ৰহালয়''': জনগোষ্ঠীয় জনজাতীয় সংস্কৃতি আৰু পৰম্পৰাৰ প্ৰতি আগ্ৰহীসকলৰ বাবে এই চৰকাৰী সংগ্ৰহালয়ে জনসাধাৰণৰ জীৱনশৈলীৰ বিষয়ে অন্তৰ্দৃষ্টি প্ৰদান কৰে। এই সংগ্ৰহালয়টো ৰাজ্যিক কেন্দ্ৰীয় পুথিভঁৰাল কমপ্লেক্সত আছে য’ত ৰাজ্যখনৰ মহান দেশপ্ৰেমীসকলৰ বাবে কীৰ্তিচিহ্ন স্থাপন কৰা হৈছিল শ্ৰীমতী ড. ইন্দিৰা গান্ধী আৰু নেতাজী সুভাষ চন্দ্ৰ বসু। * '''ডন বস্কো চেণ্টাৰ ফৰ ইণ্ডিজেনাছ কালচাৰছ''': ডন বস্কো মিউজিয়াম ডিবিচিআইচি (ডন বস্কো চেণ্টাৰ ফৰ ইণ্ডিজেনাছ কালচাৰ)ৰ অংশ। ডিবিচিআইচিত সংস্কৃতি, প্ৰকাশন, প্ৰশিক্ষণ, এনিমেচন কাৰ্যসূচী আৰু সংগ্ৰহালয়ৰ ওপৰত গৱেষণা অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে, যিটো বিশেষকৈ উত্তৰ-পূবৰ সংস্কৃতি, আৰু সাধাৰণতে সংস্কৃতিৰ ওপৰত জ্ঞান-বিনিময়ৰ স্থান। ডন বস্কো সংগ্ৰহালয়ৰ সৈতে ডিবিচিআইচি শ্বিলংৰ মাউলাইত আছে। * উচ্চ শিলচৰত থকা বায়ুসেনাৰ সংগ্ৰহালয় * লেডী হাইদাৰী পাৰ্কৰ বন সংগ্ৰহালয় * শ্বিলঙৰ ৰাইনো হেৰিটেজ মিউজিয়াম * ৰিছা কলনীৰ প্ৰাণীবিজ্ঞান সংগ্ৰহালয় * মাউব্লেইৰ নৃতত্ত্ববিজ্ঞান সংগ্ৰহালয় * ৪ৰ্থ ফাৰলঙত থকা উদ্ভিদ সংগ্ৰহালয় * কেণ্টনমেণ্ট এৰিয়াত অৰুণাচল সংগ্ৰহালয় <gallery> File:Elephant Fall of Shillong.JPG|এলিফেণ্ট জলপ্ৰপাত, শ্বিলং File:Church of Shillong.JPG|কেথেড্ৰেল অৱ মেৰী খ্ৰীষ্টানসকলৰ হেল্প, শ্বিলং File:Shillong India.jpg|ৱাৰ্ডৰ হ্ৰদ, শ্বিলং </gallery> ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ পৰ্যটনস্থলী]] bkxolm2wzasb4zwhm4s7iow904ckpvy 450666 450662 2024-12-03T14:33:53Z দিম্পল দাস 5159 /* ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান */ 450666 wikitext text/x-wiki {{Short description|none}} <!-- "none" is preferred when the title is sufficiently descriptive; see [[WP:SDNONE]] --> {{Infobox | bodyclass = geography | above = <span class="fn org">উত্তৰ-পূব ভাৰত</span> | image = [[File:Northeast_india.png|thumb|right|245px|{{center|উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ ৰাজ্য আৰু প্ৰধান নগৰসমূহ}}]] | caption = | label1 = Population Census Estimate (2022) | data1 = 45,772,188 51,670,000 | label2 = [[Geography of India|Area]] | data2 = {{convert|262230|km2|abbr=on}} | label3 = | data3 = | label4 = [[Time zone]] | data4 = [[Indian Standard Time|IST]] ([[UTC+5:30]])| }} '''[[উত্তৰ-পূব ভাৰত]]''' ভাৰতৰ আঠখন ৰাজ্যৰে গঠিত: [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]], [[অসম]], [[মণিপুৰ]], [[মেঘালয়]], [[মিজোৰাম]], [[নাগালেণ্ড]], [[ছিকিম]] আৰু [[ত্ৰিপুৰা]]। এই অঞ্চলৰ পৰ্যটন ভাৰতৰ বাকী অংশতকৈ পৃথক অনন্য হিমালয়ৰ ভূ-প্ৰকৃতি আৰু সংস্কৃতিক কেন্দ্ৰ কৰি গঢ় লৈ উঠিছে। ==ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান== * '''[[নামদফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]''' পূব হিমালয়ৰ জৈৱ বৈচিত্ৰ্যৰ হটস্পটত সৰ্ববৃহৎ সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ অৰুণাচল প্ৰদেশত অৱস্থিত। আয়তনৰ ফালৰ পৰা ই ভাৰতৰ তৃতীয় বৃহত্তম ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ই পূব হিমালয় উপ-অঞ্চলত অৱস্থিত আৰু ভাৰতৰ জৈৱ বৈচিত্ৰ্যৰ অন্যতম চহকী অঞ্চল হিচাপে স্বীকৃতি লাভ কৰিছে।<ref name=deb>Deb, P & Sundriyal, RC. (2007) Tree species gap phase performance in the buffer zone area of Namdapha National Park, Eastern Himalaya, India. Tropical Ecology 48(2): 209-225 [http://www.tropecol.com/pdf/open/PDF_48_2/08%20Panna.pdf PDF] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120218201019/http://www.tropecol.com/pdf/open/PDF_48_2/08%20Panna.pdf |date=18 February 2012 }}</ref> *'''কেইবুল লামজাও ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' সমগ্ৰ উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ সৰ্ববৃহৎ হ্ৰদ লোকটক হ্ৰদৰ পৰিসীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত। এই উদ্যান হৈছে বিশ্বৰ একমাত্ৰ ভাসমান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। এসময়ত বিলুপ্ত বুলি ভবা নৃত্য কৰা হৰিণ সাংগাই (Cervus eldi eldi)ৰ একমাত্ৰ প্ৰাকৃতিক বাসস্থান। সাংগাই উৎসৱ হৈছে মণিপুৰ চৰকাৰে হৰিণা সংৰক্ষণৰ বাবে উৎপন্ন কৰা এক বৃহৎ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় উৎসৱ। * '''ছিৰোহি ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' মণিপুৰৰ উখৰুল জিলাৰ শিৰুই পাহাৰৰ শিখৰত অৱস্থিত এখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। এই উদ্যানখনৰ বাহিৰে পৃথিৱীৰ আন ক’তো পোৱা নাযায় শ্বিৰুই লিলি (Lilium maclinii) নামৰ সুন্দৰ স্থলজ শেৱালিৰ একমাত্ৰ বাসস্থান। *'''[[কাজিৰঙা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]''' ভাৰতৰ অসম ৰাজ্যৰ গোলাঘাট আৰু নগাঁও জিলাৰ এখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰ এই উদ্যানখনত বিশ্বৰ দুই তৃতীয়াংশ মহান এক শিংযুক্ত গঁড় আছে। .<ref>{{Cite news |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/6564337.stm |work=BBC News |title=Assam rhino poaching 'spirals' |author=Bhaumik, Subir |date=17 April 2007 |access-date=2008-08-23 |archive-date=22 November 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081122025403/http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/6564337.stm |url-status=live }}</ref> বিশ্বৰ সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ ভিতৰত বাঘৰ ঘনত্ব সৰ্বাধিক বুলি গৌৰৱ কৰা কাজিৰঙাত ২০০৬ চনত ''বাঘ সংৰক্ষিত বনাঞ্চল'' হিচাপে ঘোষণা কৰা হয়। *'''[[ওৰাং ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]''' অসমৰ দৰং আৰু শোণিতপুৰ জিলাৰ ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদীৰ উত্তৰ পাৰত অৱস্থিত। উদ্যানখনত ভাৰতীয় এশিঙীয়া গঁড়, গাহৰিৰ হাঁহ, হাতী, বনৰীয়া ম’হ আৰু বাঘকে ধৰি চহকী উদ্ভিদ আৰু প্ৰাণীজগত আছে। ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ উত্তৰ পাৰত গঁড়ৰ একমাত্ৰ দুৰ্গ।<ref name=Orang>{{Cite web|url=http://www.naturesafariindia.com/wildlife_parks_sanctuary/orang_national_park.html|title=Orang National Park|access-date=2009-11-09|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20100125133023/http://www.naturesafariindia.com/wildlife_parks_sanctuary/orang_national_park.html|archive-date=2010-01-25}}</ref><ref name=wildlife>{{Cite web|url=http://assamonline.in/TouristPlaces/places/Tezpur.asp|title=Tezpur|work=Orang Wildlife Sanctuary|access-date=2009-11-09|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20091130024055/http://www.assamonline.in/TouristPlaces/places/Tezpur.asp|archive-date=2009-11-30|archivedate=2009-11-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20091130024055/http://www.assamonline.in/TouristPlaces/places/Tezpur.asp|deadurl=yes}}</ref><ref name=rhino>{{Cite web|url=http://www.rhinoresourcecenter.com/ref_files/1244031710.pdf|title=Spatial modeling and preparation of decision support system for conservation of biological diversity in Orang National Park, Assam, India|access-date=2009-11-08|archive-date=15 July 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110715182032/http://www.rhinoresourcecenter.com/ref_files/1244031710.pdf|url-status=live}}</ref><ref name=northeast>{{Cite web|url=http://www.north-east-india.com/assam/orang-national-park.html|title=Orang National Park|access-date=2009-11-08|archive-date=11 November 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20091111230615/http://www.north-east-india.com/assam/orang-national-park.html|url-status=dead|archivedate=2009-11-11|archiveurl=https://web.archive.org/web/20091111230615/http://www.north-east-india.com/assam/orang-national-park.html|deadurl=yes}}</ref><ref name= Bhattacharya>{{Cite book|last= Bhattacharya|first= Prasanta|title= Tourism in Assam: trend and potentialities|work= Rhinoceros parks on north bank of Brahmaputra Orang|page=190|access-date=2009-11-11|url=https://books.google.com/books?id=Ge1_AAAAMAAJ&q=Rhinoceros+parks+on+north+bank+of+Brahmaputra+Orang| publisher= Bani Mandir|year=2004|isbn= 978-81-7206-200-2}}</ref> *'''[[মানস ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]''' বা মানস বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য অসমৰ এখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান, ইউনেস্ক’ৰ প্ৰাকৃতিক বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰ, প্ৰজেক্ট টাইগাৰ সংৰক্ষিত বনাঞ্চল, হাতী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল আৰু জৈৱমণ্ডল সংৰক্ষিত বনাঞ্চল। *'''[[ডিব্ৰু-ছৈখোৱা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]''' অসমৰ তিনিচুকীয়াৰ এখন ৰাষ্ট্ৰীয় বন্যপ্ৰাণী উদ্যান। ইয়াত মূলতঃ আৰ্দ্ৰ মিশ্ৰিত অৰ্ধচিৰসেউজ অৰণ্য, আৰ্দ্ৰ মিশ্ৰিত পৰ্ণপাতী অৰণ্য, বেত ব্ৰেক আৰু ঘাঁহনিৰে গঠিত। উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ চেলিক্স জলাশয় অৰণ্য। *'''[[নামেৰী ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]''' অসমৰ শোণিতপুৰ জিলাৰ পূব হিমালয়ৰ পাদদেশত অৱস্থিত। এইখন হাতী উৎকৃষ্ট দেশ আৰু ইয়াক হাতী সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে গণ্য কৰা হৈছিল। বাঘ, নাহৰফুটুকী, সাম্বাৰ, ধোলে (এছিয়াৰ বন্য কুকুৰ), পিগমি হাগ, মুণ্টজাক, গৌৰ, বনৰীয়া গাহৰি, স্লথ ভালুক, হিমালয়ৰ ক’লা ভালুক, কেপড লেংগুৰ আৰু ভাৰতীয় বিশাল কাছকে ধৰি আন বহুতো প্ৰাণীৰ বাবে ই এক আদৰ্শ বাসস্থান . *'''বালফাক্ৰম ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান'''ভাৰতৰ মেঘালয়ৰ গাৰো পাহাৰৰ সমীপত সমুদ্ৰপৃষ্ঠৰ পৰা প্ৰায় ৩০০০ মিটাৰ উচ্চতাত অৱস্থিত। ইয়াক প্ৰায়ে "চিৰন্তন বতাহৰ বাসস্থান"ৰ লগতে "আত্মাৰ দেশ" বুলিও কোৱা হয়। ভুকুৱা হৰিণ আৰু সোণালী মেকুৰীৰ ঘৰ। *'''নক্ৰেক ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' বা '''নোক্ৰেক বায়’স্ফিয়াৰ ৰিজাৰ্ভ''' ভাৰতৰ মেঘালয়ৰ পশ্চিম গাৰো পাহাৰ জিলাৰ তুৰা শৃংগৰ পৰা প্ৰায় ২ কিলোমিটাৰ দূৰত্বত থকা এখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ইউনেস্কোৱে ২০০৯ চনৰ মে' মাহত এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক জৈৱমণ্ডল সংৰক্ষিত বনাঞ্চলৰ তালিকাত অন্তৰ্ভুক্ত কৰে।<ref name="sify-br">{{cite news|url=http://sify.com/news/fullstory.php?a=jf1u4rjejdc&title=Three_Indian_sites_added_to_UNESCO_list_of_biosphere_reserves|archive-url=https://web.archive.org/web/20141028175430/http://www.sify.com/news/fullstory.php?a=jf1u4rjejdc&title=Three_Indian_sites_added_to_UNESCO_list_of_biosphere_reserves|url-status=dead|archive-date=28 October 2014|title=Three Indian sites added to UNESCO list of biosphere reserves|date=27 May 2009|website=[[Sify]]|access-date=2009-05-30}}</ref><ref name="ens">{{cite news|url=http://www.ens-newswire.com/ens/may2009/2009-05-27-01.asp|title=UNESCO Designates 22 New Biosphere Reserves|date=27 May 2009|publisher=Environment News Service|access-date=2009-05-30|archive-date=3 March 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160303175759/http://www.ens-newswire.com/ens/may2009/2009-05-27-01.asp|url-status=live}}</ref> বালফাক্ৰমৰ লগতে নক্ৰেক মেঘালয়ৰ জৈৱ বৈচিত্ৰ্যৰ হ'ত স্পট।<ref>Choudhury, A.U. (2003). Meghalaya's vanishing wilderness. ''Sanctuary Asia'' 23(5): 30-35.</ref> *'''[[ৰাইমনা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]''' <gallery> File:Ibisbill4.jpg|[[নামেৰী ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]ৰ ইবিছবিল। File:Namdapha2.jpg|[[নামদফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]ৰ চালিৰ আৱৰণ। File:Nameri river.jpg|[[নামেৰী ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]ত বনৰক্ষীৰ দ্বাৰা নদীত টহল। File:KAZIRANGA.JPG|[[কাজিৰঙা]] ভাৰতীয় গঁড়ৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। File:BengalFlorican.jpg|[[বেংগল ফ্ল'ৰিকান]], [[ওৰাং ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]ত সংৰক্ষিত বিলুপ্তপ্ৰায় প্ৰজাতি। File:Capped langur in manas.jpg|[[মানস ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]ৰ দৃশ্য। File:Blue hill.jpg|মানসৰ পৰা পাহাৰৰ দৃশ্য। . File:Dibru-Saikhowa National Park (2).jpg|[[ডিব্ৰু-ছৈখোৱা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]ৰ পৰা এটা দৃশ্য। File:Calotes mystaceus manipur.JPG|[[নীলা শিখৰযুক্ত জেঠী|নীলা শিখৰযুক্ত জেঠী (''Calotes mystaceus'')]] [[কেইবুল লামজাও ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]ত। File:NAMERI_NATIONAL_PARK_,_ASSAM,_INDIA,_Wild_Life.jpg|[[নামেৰী ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]ৰ দৃশ্য। </gallery> ==অন্যান্য ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান== * [[মাউলিং ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] ভাৰতৰ [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]]ত অৱস্থিত। * [[কেইবুল লামজাও ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] [[মণিপুৰ]] ৰাজ্যৰ বিষ্ণুপুৰ জিলাত অৱস্থিত। * [[ছিৰোহি ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] [[মণিপুৰ]] ৰাজ্যত অৱস্থিত। * [[মুৰলেন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] [[মিজোৰাম]]ৰ চম্পাই জিলাত অৱস্থিত। * [[নাটাংগাকি ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] [[নাগালেণ্ড]]ৰ পেৰেন জিলাত অৱস্থিত। * [[ফাউংপুই]] হৈছে [[মিজোৰাম]]ৰ নীলা পৰ্বত, অতি শ্ৰদ্ধাৰ শৃংগ, দেৱতাৰ বাসস্থান বুলি গণ্য কৰা হয়। ফাংপুই শৃংগ মিজোৰামৰ আটাইতকৈ ওখ পৰ্বতৰ শৃংগ।<ref>{{cite web|title=Phawngpui|url=http://mizotourism.nic.in/phawngpui.htm|publisher=MizoTourism|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20130303183739/http://mizotourism.nic.in/phawngpui.htm|archive-date=2013-03-03|access-date=2024-10-05|archivedate=2013-03-03|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130303183739/http://mizotourism.nic.in/phawngpui.htm|deadurl=yes}}</ref> * [[পবিতৰা]] বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য [[অসম]] ৰাজ্যৰ মৰিগাঁও জিলাৰ এখন বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল। * [[ছিপাহিজোলা বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য]] [[ত্ৰিপুৰা]]ৰ এখন বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য। ==অভয়াৰণ্য<ref name="WS">{{cite web | url=https://environmentandforest.assam.gov.in/information-services/wildlife-sanctuary | title=Wildlife Sanctuary | accessdate=13 November 2024}}</ref><ref>{{cite book | title=অসমৰ পৰ্যটনস্থলী | publisher=দাপোণ জীৱনৰ ডট কম, গুৱাহাটী -১ | author=জিতুল বৰা | year=২০২২ | pages=২৯৩-৩২৬}}</ref>== * [[হোলোঙাপাৰ গিবন অভয়াৰণ্য]], অসমৰ যোৰহাট জিলাত অৱস্থিত। * [[পবিতৰা বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য]],অসমৰ মৰিগাঁও জিলাত অৱস্থিত। * [[পানীদিহিং পক্ষী অভয়াৰণ্য]], অসমৰ শিৱসাগৰ জিলাত অৱস্থিত। * [[পূব কাৰ্বি আংলং বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্]]য,অসমৰ কাৰ্বি আংলং জিলাত অৱস্থিত। * [[বৰনদী বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্]]য,অসমৰ বি.টি.আৰ-ৰ অন্তৰ্গত বাক্সা আৰু ওদালগুৰি জিলাত অৱস্থিত। * [[বৰাইল বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য]], অসমৰ কাছাৰ জিলাত অৱস্থিত। * [[বুঢ়াচাপৰি বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্]]য, অসমৰ শোণিতপুৰ জিলাত অৱস্থিত। * [[ভেৰজান-বৰজান-পদুমণি বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য]], অসমৰ তিনিচুকীয়া জিলাত অৱস্থিত। * [[মাৰাট লংৰি বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য]], অসমৰ কাৰ্বি আংলং স্বায়ত্তশাসিত পৰিষদৰ অন্তৰ্গত। * [[লাওখোৱা বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য]], অসমৰ নগাঁও জিলাত অৱস্থিত। * [[সোণাই ৰূপাই বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য]], অসমৰ শোণিতপুৰ জিলাত অৱস্থিত। * [[আমচাং বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য]], অসমৰ কামৰূপ জিলাত অৱস্থিত। * [[গৰমপানী বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য]],অসমৰ কাৰ্বি আংলং জিলাত অৱস্থিত। * [[চক্ৰশীলা বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য]] * [[দীপৰ বিল পক্ষী অভয়াৰণ্য]] * [[নামবৰ বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য]], অসমৰ গোলাঘাট আৰু কাৰ্বি আংলং জিলাত অৱস্থিত। * [[নামবৰ-দৈগ্ৰোং বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য]], অসমৰ গোলাঘাট জিলাত অৱস্থিত। ==জলপ্ৰপাত== * [[নোহকালিকাই জলপ্ৰপাত]] - ১,১২০ ফুট চেৰাপুঞ্জী (মেঘালয়)। * [[নোহছংগিথিয়াং জলপ্ৰপাত]] - ১,০৩৩ ফুট (মেঘালয়)। * [[লাংছিয়াং জলপ্ৰপাত]] – ১,১০৬ ফুট (মেঘালয়)। * কিনৰেম জলপ্ৰপাত – ১,০০১ ফুট (মেঘালয়)। * সাদু চিৰু জলপ্ৰপাত (লেইমাৰাম জলপ্ৰপাত) - কাংপকপি জিলা, মণিপুৰ। * [[এলিফেণ্ট জলপ্ৰপাত]] (মেঘালয়)। * পানীমুৰ জলপ্ৰপাত (অসম)। * ভাণ্টাং জলপ্ৰপাত – ৭৫১ ফুট( মিজোৰাম)। * নুৰানাং জলপ্ৰপাত টাৱাং (অৰুণাচল প্ৰদেশ) * ছমপোৱাটি কুণ্ডা (অসম)। * [[আকাশীগংগা জলপ্ৰপাত]] (অসম)। * [[শিৱকুণ্ড জলপ্ৰপাত]] (অসম)। * বিচপ জলপ্ৰপাত (মেঘালয়)। * [[খাইফোলাংছ' জলপ্ৰপাত]] (কাৰ্বি আংলং, অসম)। * বেলুঘাট জলপ্ৰপাত (কাৰ্বি আংলং, অসম)। * [[কাংথিলাংছ’ জলপ্ৰপাত]] (কাৰ্বি আংলং, অসম)। * ডুমলা জলপ্ৰপাত (খুৱাই, ত্ৰিপুৰা)। * ডাম্বুৰ জলপ্ৰপাত (ত্ৰিপুৰা)। * তুইলা কল(চালোৱা) জলপ্ৰপাত (কাংগুই জিলা, মণিপুৰ)। ==সংৰক্ষিত অৰণ্য== * '''নংমাইচিং সংৰক্ষিত বনাঞ্চল''' - মণিপুৰৰ ইম্ফল উপত্যকাৰ নংমাইচিং চিং পাহাৰত অৱস্থিত। * '''কাকৈজানা সংৰক্ষিত বনাঞ্চল''' - [[কাকৈজানা সংৰক্ষিত বনাঞ্চল]] গোল্ডেন লেংগুৰৰ বাবে বিখ্যাত। Langurs.<ref>{{Cite web|url=http://archive.indianexpress.com/news/14-years-on-kakoijana-forest-continues-fight-for-sanctuary-status/203256/|title=14 years on, Kakoijana forest continues fight for sanctuary status - Indian Express|website=archive.indianexpress.com|access-date=2016-04-15|archive-date=1 June 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160601175849/http://archive.indianexpress.com/news/14-years-on-kakoijana-forest-continues-fight-for-sanctuary-status/203256/|url-status=live}}</ref> * '''লেংগোল সংৰক্ষিত বনাঞ্চল''' - ইম্ফল উপত্যকাত ইয়াৰ বহল বিস্তৃত এলেকাৰ বাবে ইয়াক "ইম্ফল উপত্যকাৰ হাওঁফাওঁ" বুলি জনা যায়। ইয়াৰ উপৰিও ধৰ্মীয় বিশ্বাসৰ বাবে প্ৰাচীন কালৰে পৰা সংৰক্ষিত হৈ থকা পবিত্ৰ বাগিচাসমূহৰ বাবেও ই বিখ্যাত। উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ ছানামাহী ধৰ্মৰ লোকসকলৰ বাবে ''লেংগোল লাইৰেম্বি মন্দিৰ'' আৰু ''লেংগোল নিংথৌ মন্দিৰ'' হৈছে মহান ধৰ্মীয় গন্তব্যস্থান। * '''[[ভৈৰবকুণ্ড]] সংৰক্ষিত বনাঞ্চল''' (অসম) <ref>{{Cite web|title=Afforestation changes life and landscape: How a district in Assam lost a forest, gained a future|url=https://indianexpress.com/article/india/afforestation-changes-life-and-landscape-how-a-district-in-assam-lost-a-forest-gained-a-future-4997615/|date=2017-12-25|website=The Indian Express|language=en-US|access-date=2020-05-15|archive-date=24 February 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210224210545/https://indianexpress.com/article/india/afforestation-changes-life-and-landscape-how-a-district-in-assam-lost-a-forest-gained-a-future-4997615/|url-status=live}}</ref> ===ঐতিহাসিক স্থান=== [[File:Talatal Ghar.jpg|thumb|তলাতল ঘৰ]] [[File:Kareng Ghar..jpg|thumb|কাৰেংঘৰ]] *[[কাৰেং ঘৰ]] - ই আহোম ৰজাৰ বাসগৃহ আছিল, এই ঠাইখন প্ৰথমে ৭ মহলীয়া আছিল আৰু ১৮ শতিকাৰ মাজভাগত ইটাৰে পুনৰ নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। *[[তলাতল ঘৰ]]- ই আহোম ৰজাৰ সংসদ আৰু বাসস্থান হিচাপে কাম কৰিছিল, ই আহোম যুগত নিৰ্মিত আটাইতকৈ ডাঙৰ কীৰ্তিচিহ্ন। *[[কংলা দুৰ্গ]] - ই বিশ্বৰ অন্যতম পুৰণি দুৰ্গ, ইয়াৰ প্ৰাচীন অস্তিত্ব খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ১৪০৫ চনত যেতিয়া ৰজা টাংজা লীলা পাখাংবাৰ পুত্ৰ ৰজা কাংবা কংগলেইপাক (বৰ্তমানৰ মণিপুৰ)ত ক্ষমতা দখল কৰিছিল। ছানামাহ ধৰ্মৰ সৈতে জড়িত ৩৬৫টাতকৈও অধিক পবিত্ৰ স্থান থকা ধৰ্মীয় গন্তব্যস্থানৰ লগতে ই পৰ্যটকৰ প্ৰধান আকৰ্ষণৰ স্থান। ==বিশ্বযুদ্ধৰ স্মৃতিস্থলী== * '''ইম্ফল যুদ্ধ কবৰস্থান'''- ই এটা গুৰুত্বপূৰ্ণ যুদ্ধ কবৰস্থান, ১৬০০টা সমাধিস্থল, কমনৱেলথ যুদ্ধ কবৰ আয়োগৰ দ্বাৰা ৰক্ষণাবেক্ষণ কৰা, ইম্ফল আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বিমানবন্দৰৰ পৰা ১০ কিলোমিটাৰ দূৰত্বত দেউলাহলেণ্ডত অৱস্থিত। * '''খোংজোম যুদ্ধ স্মাৰক কমপ্লেক্স''' - মণিপুৰৰ থৌবাল জিলাত অৱস্থিত এই কমপ্লেক্সটোৱে ১৮৯১ চনত খোংজোম নামৰ সৰু পাহাৰত অনুষ্ঠিত হোৱা এংলো-মণিপুৰ যুদ্ধক উজ্জ্বল কৰি তুলিছে। বিশ্বৰ আটাইতকৈ ওখ তৰোৱালৰ গঠনটোৱেই হৈছে এই স্থানৰ মূল পৰ্যটনস্থলী। * '''ৰেড হিল''' - আকা, মাইবাম লোটপা চিং, এই পাহাৰটো ইম্ফলৰ দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধৰ স্মৃতিসৌধ। জাপান চৰকাৰে নিৰ্মাণ কৰা জাপান যুদ্ধ স্মাৰক কমপ্লেক্সটোও পাহাৰৰ তলত আছে। ==পাহাৰ== * [[কাঞ্চনজঙ্ঘা]] - কাঞ্চনজঙ্ঘা বিশ্বৰ তৃতীয় সৰ্বোচ্চ পৰ্বত।<ref name="Freshfield1903">{{cite book |author=Freshfield, D. W. |year=1903 |url= https://archive.org/stream/roundkangchenjun00fresrich#page/n7/mode/2up |title=Round Kangchenjunga: a narrative of mountain travel and exploration |publisher= Edward Arnold |location= London}}</ref> ইয়াৰ উচ্চতা ৮,৫৮৬ মিটাৰ (২৮,১৬৯ ফুট) হিমালয়ৰ কাঞ্চনজঙ্ঘা হিমাল নামৰ অংশত যি পশ্চিমে তামুৰ নদী আৰু পূবে তীস্তা নদীৰ দ্বাৰা সীমিত।<ref name="Carter1985">{{cite journal | last = Carter | first = H. A. | year = 1985 | url = http://c498469.r69.cf2.rackcdn.com/1985/109_carter_himalaya_aaj1985.pdf | title = Classification of the Himalaya | journal = American Alpine Journal | volume = 27 | issue = 59 | pages = 109–141 | access-date = 29 March 2015 | archive-date = 13 August 2011 | archive-url = https://web.archive.org/web/20110813005801/http://c498469.r69.cf2.rackcdn.com/1985/109_carter_himalaya_aaj1985.pdf | url-status = live }}</ref> কাঞ্চনজঙ্ঘা হিমল ভাৰতৰ পূব নেপাল আৰু ছিকিমত অৱস্থিত।<ref name=Dhar2000>{{Cite journal | doi=10.1002/j.1477-8696.2000.tb04065.x|title = An appraisal of precipitation distribution around the Everest and Kanchenjunga peaks in the Himalayas| journal=Weather| volume=55| issue=7| pages=223–234|year = 2000|last1 = Dhar|first1 = O. N.| last2=Nandargi| first2=Shobha| bibcode=2000Wthr...55..223D | s2cid=121273656 }}</ref> * [[টেম্পু পৰ্বত]] ওৰফে '''আইছ পৰ্বত’'' মণিপুৰৰ সৰ্বোচ্চ শৃংগ। শৃংগটোৰ ওপৰৰ পৰা ফেৰেস্তাৰ বাসস্থান মহান [[ড্জুকো উপত্যকাৰ]] দৃশ্য অনুভৱ কৰিব পাৰি। * '''কোব্ৰু পৰ্বত''' – উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ অন্যতম ওখ শৃংগ কোব্ৰু পৰ্বত মণিপুৰত অৱস্থিত। গৰুৰ দৰে কুঁজ পিঠিৰ দ্বাৰা ইয়াক সহজে চিনাক্ত কৰিব পাৰি। ছানামাহী ধৰ্মৰ লোকৰ বাবে আটাইতকৈ ডাঙৰ ধৰ্মীয় স্থান হোৱাৰ উপৰিও দেশৰ বিভিন্ন প্ৰান্তৰ লোকৰ বাবেও ই এক দুঃসাহসিক স্থান। * '''নগা পাহাৰ''' - প্ৰায় ৩,৮২৫ মিটাৰ (১২,৫৪৯ ফুট) উচ্চতা থকা নগা পাহাৰ ভাৰত আৰু বাৰ্মা (ম্যানমাৰ)ৰ সীমান্তত অৱস্থিত। * '''পাটকাই পাহাৰ''' – ভাৰতৰ উত্তৰ-পূব সীমান্তত পাটকাই পাহাৰ। * '''খাচী পাহাৰ''' - খাছি পাহাৰ ভাৰতৰ মেঘালয় ৰাজ্যৰ গাৰো-খাচী ৰেঞ্জৰ অংশ, আৰু পাটকাই ৰেঞ্জ আৰু মেঘালয় উপক্ৰান্তীয় বনাঞ্চলৰ ইক'ৰিজিঅ'নৰ অংশ। * '''লুছাই পাহাৰ''' - লুছাই পাহাৰ (বা মিজো পাহাৰ) মিজোৰামৰ পাটকাই ৰেঞ্জৰ অংশ আৰু আংশিকভাৱে ভাৰতৰ ত্ৰিপুৰাত। মিজোৰামৰ পাহাৰবোৰ উত্তৰ–দক্ষিণ দিশে আছে। মিজো কবি চৌহদৰ এটা পাহাৰীয়া ৰেঞ্জ যাক মিজো হ্লাকুংপুই মুল নামেৰেও জনা যায় উত্তৰৰ পৰা দক্ষিণলৈ। খোৱাবুঙৰ উপকণ্ঠ অঞ্চলত ১৯৮৬ চনত মিজো কবি-সাহিত্যিকসকলৰ স্মৃতিত কবি চৌহদ স্থাপন কৰা হৈছিল। পৰ্যটকৰ বাবে ই অন্যতম দৰ্শনাৰ্থী স্থান। * '''অসম হিমালয়''' - অসম হিমালয় হৈছে পশ্চিমে ভূটানৰ পূব সীমান্ত আৰু পূবে ছাংপো নদীৰ গ্ৰেট বেণ্ডৰ মাজৰ হিমালয়ৰ পৰ্বতমালাৰ অংশটোৰ এক পৰম্পৰাগত নাম। * '''গাৰো পাহাৰ''' - গাৰো পাহাৰ ভাৰতৰ মেঘালয়ৰ গাৰো-খাচী ৰেঞ্জৰ অংশ।<ref>{{cite web|title=Garo Hills-The Ecological Canvas of Meghalaya|url=http://megtourism.gov.in/dest-garo.html|access-date=28 March 2015|archive-date=29 October 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131029084022/http://megtourism.gov.in/dest-garo.html|url-status=dead|archivedate=29 October 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131029084022/http://megtourism.gov.in/dest-garo.html|deadurl=yes}}</ref> ইয়াত প্ৰধানকৈ জনজাতীয় বাসিন্দাসকলে বাস কৰে, ইয়াৰে অধিকাংশই গাৰো লোক <ref>{{cite book |editor-last=Subba |editor-first=T.B. |title=The anthropology of North-East India|year=2003|publisher=Orient Longman|location=Hyderabad|isbn=978-8125023357 |editor2=G.C. Ghosh}}</ref> * '''চেলা পাছ'''- ভাৰতৰ অৰুণাচল প্ৰদেশ ৰাজ্যৰ টাৱাং জিলাৰ উচ্চ উচ্চতাৰ পৰ্বত পাছ। ইয়াৰ উচ্চতা ৪,১৭০ মিটাৰ (১৩,৬৮০ ফুট)।<ref name="beontheroad.com">{{cite web | url=http://www.beontheroad.com/2011/01/high-altitude-sela-passbackbone-of.html | title=High Altitude Sela Pass–Backbone of Tawang District | publisher=beontheroad.com | work=Sankara Subramanian C (www.beontheroad.com) | date=21 January 2011 | access-date=2013-04-18 | archive-date=14 August 2019 | archive-url=https://web.archive.org/web/20190814015044/https://www.beontheroad.com/2011/01/high-altitude-sela-passbackbone-of.html | url-status=live }}</ref><ref name="travelomy.com">{{cite web | url=http://www.travelomy.com/sela-pass/ | title=Sela Passmountain pass | publisher=travelomy.com | access-date=2013-04-18 | archive-date=5 May 2013 | archive-url=https://web.archive.org/web/20130505000627/http://www.travelomy.com/sela-pass | url-status=dead | archivedate=2013-05-05 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20130505000627/http://www.travelomy.com/sela-pass | deadurl=yes }}</ref> ই বৌদ্ধ চহৰ টাৱাং টাউনক তেজপুৰ আৰু গুৱাহাটীৰ সৈতে সংযোগ কৰে আৰু ভাৰতৰ বাকী অংশৰ সৈতে টাৱাঙক সংযোগ কৰা মূল পথ। <gallery> File:Kangchenjunga East Face from Zemu Glacier.jpg|জেমু হিমবাহৰ ওচৰৰ পৰা [[কাঞ্চনজঙ্ঘা]] File:Pangsau Pass.jpg|পাংছাউ পাছৰ পৰা দেখা [[পাটকাই পাহাৰ]] File:Sela Pass, Arunachal Pradesh.JPG|[[ছেলা পাছ]], [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]], [[ভাৰত]]। File:Tawi Tlang, Mizoram.JPG|মধ্য মিজোৰামৰ টাৱি ট্লাং পাহাৰীয়া ৰেঞ্জ দুঃসাহসিক ক্ৰীড়াৰ বাবে জনাজাত। File:Hlakungpui_Mizo_Poets_Square_(3).JPG|মিজো কবি চৌহদ যাক মিজো হ্লাকুংপুই মুৱাল বুলিও কোৱা হয়। File:Mount_Pandim.jpg|প্ৰেক চু উপত্যকাৰ পৰা দেখা পাণ্ডিম পৰ্বতৰ পশ্চিম মুখ। File:Mt. Kabru at sunrise Sikkim India October 2013.jpg|সূৰ্য্য উদয়ৰ সময়ত মাউণ্ট কাব্ৰু, ছিকিম (২০১৩) File:Le Siniolchu vu depuis le Glacier de Zemu. Photo de Vittorio Sella (1859-1943).jpg|ভিট্টোৰিয়া চেলাই জেমু হিমবাহৰ পৰা লোৱা চিনিঅলচু </gallery> ==হ্ৰদৰ দ্বীপ আৰু দ্বীপ== উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলত বহু হ্ৰদত অগণন দ্বীপ আছে। তাৰে কেইটামান আটাইতকৈ ধুনীয়া আৰু বিখ্যাত ভিতৰত হ’ল- * '''থাংগা দ্বীপ''' - মণিপুৰৰ বিষ্ণুপুৰ জিলাত অৱস্থিত বিশ্বৰ একমাত্ৰ ভাসমান হ্ৰদ লোকটক হ্ৰদৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ দ্বীপ। দুঃসাহসিক অভিযানৰ বাবে ই এক মহান পৰ্যটন স্থলী আৰু হিন্দু আৰু ছানামহী উভয়ৰে বাবে এক ধৰ্মীয় স্থান। ইয়াৰ অসংখ্য মন্দিৰৰ লগতে পবিত্ৰ স্থানৰ বাবেও বিখ্যাত। * '''কৰং দ্বীপ''' - লোকটক হ্ৰদৰ দ্বিতীয় বৃহত্তম দ্বীপ। মণিপুৰৰ খুমান বংশৰ পূৰ্বপুৰুষৰ দেৱতা খুমান পকপাৰ মন্দিৰ এবুধৌ খুমান আপোকপা মন্দিৰ আৰু ইবুধৌ খুমানপোকপা মন্দিৰ দুটা মহান মন্দিৰৰ বাসস্থানৰ বাবে বিখ্যাত ই এক মহান ধৰ্মীয় স্থান। * '''ইথিং দ্বীপ''' – ই লোকটক হ্ৰদৰ থাংগা দ্বীপলৈ যোৱাৰ পথত অৱস্থিত এটা মানৱ বসতিপ্ৰধান দ্বীপ। ===অন্যান্য হ্ৰদ বা বিলসমূহ=== * [[খেচেওপালৰী হ্ৰদ]] * [[গুৰুডংমাৰ হ্ৰদ]] * [[লেক টছংমো]] * [[লোকটক হ্ৰদ]] * [[পুমলেনপাট হ্ৰদ]] * [[শ্বিলয় হ্ৰদ]] * [[উমিয়াম হ্ৰদ]] * [[চানডুবি বিল]] * [[দীপৰ বিল]] * [[সোণ বিল]] * [[ৰুদ্ৰসাগৰ হ্ৰদ]] * [[বিজয় সাগৰ]] <gallery> File:Dongmar lake.jpg|[[খেচেওপালৰী হ্ৰদ]] File:Umiam Lake, Shillong, Meghalaya, India.jpg| [[উমিয়াম হ্ৰদ]] ৰ দৃশ্য, [[শ্বিলং]] File:Angami 1723b.jpg|নগা পাহাৰ নগা জনগোষ্ঠীৰ পৰম্পৰাগত গৃহভূমি File:Foot bridge to Khecheolpalri Lake.jpg|[[খেচেওপালৰী]] হ্ৰদৰ দলং। File:Buddhist Flag flutters in GuruDongmar Lake.JPG|[[গুৰুডংমাৰ হ্ৰদ]] Image:Tsongmo Lake, Gangtok.jpg|[[লেক টছংমো]]ৰ মাৰ্চ মাহৰ দৃশ্য। Image:Chsungo.jpg|[[টছংমো লেক]] File:Loktak Lake1.jpg|[[লোকটক হ্ৰদ]] </gallery> ==নদী দ্বীপ== * [[মাজুলী]] – মাজুলী ভাৰতৰ অসমৰ ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদীত অৱস্থিত বৈষ্ণৱী সত্ৰৰ বাবে বিখ্যাত এক বৃহৎ নদী দ্বীপ। দ্বীপটোৰ মুঠ আয়তন ১২৫০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৪৮৩ বৰ্গমাইল)।[24] মাজুলী হৈছে সৰ্ববৃহৎ নদী দ্বীপ আৰু ভাৰতৰ প্ৰথম দ্বীপ জিলা। ইয়াৰ উপৰিও ইয়াক গিনিজ বুক অৱ ৱৰ্ল্ড ৰেকৰ্ডছৰ দ্বাৰা বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ নদী দ্বীপ হিচাপে স্বীকৃতি দিয়া হৈছে।<ref>{{cite web|last1=Majuli|first1=River Island|title=Largest river island|url=http://www.guinnessworldrecords.com/world-records/largest-river-island-|website=Guinness World Records|access-date=6 September 2016|archive-date=3 September 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160903033856/http://www.guinnessworldrecords.com/world-records/largest-river-island-|url-status=live}}</ref> * [[উমানন্দ]] দ্বীপ - ময়ূৰ দ্বীপ বুলিও জনাজাত উমানন্দ দ্বীপত উমানন্দ মন্দিৰৰ বাসস্থান আৰু ই বিশ্বৰ আটাইতকৈ সৰু বসতিপ্ৰধান নদী দ্বীপ। <gallery> File:Majuli Island.jpg|[[মাজুলী]]ৰ এক দৃশ্য। File:Way To Majuli.jpg|যোৰহাট চহৰৰ পৰা [[মাজুলী]]লৈ যোৱাৰ পথ। </gallery> ==পাহাৰীয়া ষ্টেচন== * [[উখৰুল]] - উখৰুল মণিপুৰৰ উখৰুল জিলাৰ এটা পাহাৰীয়া ষ্টেচন। নীলা পৰ্বতমালা, মনোমোহা ব্ৰুকছ আৰু মনোমোহা জলপ্ৰপাতৰ প্ৰকৃত দৃশ্য অনুভৱ কৰিব পৰাকৈ ই এক স্বৰ্গৰ ঠাই। মানুহবোৰো ইমানেই বন্ধুত্বপূৰ্ণ যে যিকোনো ঘৰতে আতিথ্য বিচাৰিব পাৰি, ইয়াৰ উপৰিও কেইবাখনো হোটেল আৰু হোমষ্টে আছে। * [[তামেংলং]] - তামেংলং মণিপুৰৰ তামেংলং জিলাৰ এটা পাহাৰীয়া ষ্টেচন। ইয়াৰ দৃশ্যপট প্ৰাকৃতিক সৌন্দৰ্য্যৰ লগতে ফলমূলৰ বাগিচাৰ বাবেও বিখ্যাত। * [[হাফলং]] - হাফলং অসমৰ এটা পাহাৰীয়া ষ্টেচন, ইয়াৰ চাৰিওফালে নৈ, সেউজীয়া পাহাৰ আৰু জলপ্ৰপাত আছে। * [[টাৱাং]] - টাৱাং চহৰ ভাৰতৰ অৰুণাচল প্ৰদেশৰ উত্তৰ-পশ্চিম অংশৰ প্ৰায় ৩,০৪৮ মিটাৰ (১০,০০০ ফুট) উচ্চতাত অৱস্থিত এখন চহৰ। * [[চেৰাপুঞ্জী]] – চেৰাপুঞ্জী ভাৰতৰ মেঘালয় ৰাজ্যৰ পূব খাছি পাহাৰ জিলাৰ এখন মহকুমা নগৰ। ইয়াক পৃথিৱীত সৰ্বাধিক বৰষুণ হোৱা ঠাই বুলি কোৱা হয় যদিও বৰ্তমান ওচৰৰ [[মৌচিনৰাম]]ৰ এই অভিলেখ আছে। চেৰাপুঞ্জীয়ে এটা কেলেণ্ডাৰ মাহ আৰু এবছৰত সৰ্বাধিক বৰষুণৰ সৰ্বকালৰ অভিলেখ গঢ়িছে: ১৮৬১ চনৰ জুলাই মাহত ৯,৩০০ মিলিমিটাৰ (৩৭০ ইঞ্চি) আৰু ১৮৬০ চনৰ ১ আগষ্টৰ পৰা ১৮৬১ চনৰ ৩১ জুলাইৰ ভিতৰত ২৬,৪৬১ মিলিমিটাৰ (১,০৪১.৮ ইঞ্চি)।<ref>{{cite web |url=http://www.guinnessworldrecords.com/world-records/10000/greatest-monthly-rainfall- |title=Most annual rainfall |access-date=2012-05-07 |work=Guinness World Records |archive-date=2 November 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131102105718/http://www.guinnessworldrecords.com/world-records/10000/greatest-monthly-rainfall- |url-status=live }}</ref> <gallery> File:Cherrapunji.jpg|''চেৰাপুঞ্জী''ত এটা বৰ্ড। </gallery> ==সত্ৰ আৰু মন্দিৰ== * [[শ্ৰী গোবিন্দজী মন্দিৰ]] - ই সমগ্ৰ [[মণিপুৰ]] ৰাজ্যৰ সৰ্ববৃহৎ হিন্দু বৈষ্ণৱী মন্দিৰ। ইম্ফল পূৱ জিলাৰ এই মন্দিৰটোৱেই হৈছে প্ৰথম চৌহদ য'ত শ্ৰী গোবিন্দজীৰ প্ৰতি উৎসৰ্গিত মহান শাস্ত্ৰীয় নৃত্য মণিপুৰী নৃত্য পৰিবেশন কৰা হয়। * [[শ্ৰী ৰাধা ৰমন মন্দিৰ]], কাঞ্চিপুৰ - উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ অন্যতম পুৰণি হিন্দু মন্দিৰ। [[মণিপুৰ]]ৰ [[কাঞ্চিপুৰ]]ত অৱস্থিত এইখন বৈষ্ণৱী অনুগামীসকলৰ বাবে এক মহান ধৰ্মীয় গন্তব্যস্থান। * [[গোপীনাথ মন্দিৰ]] - [[মণিপুৰ]]ৰ দ্বিতীয় বৃহত্তম হিন্দু মন্দিৰ। ৰাজ্যৰ বিষ্ণুপুৰ জিলাৰ নিংথৌখঙত অৱস্থিত এইখন শ্ৰী গোপীনাথৰ প্ৰতি উৎসৰ্গিত মহান মণিপুৰী নৃত্য প্ৰদৰ্শনৰ বাবেও এক ভৱিষ্যদ্বাণীমূলক চৌহদ। * [[কাইনা মন্দিৰ]] - [[মণিপুৰ]]ৰ থৌবাল জিলাৰ কাইনা পাহাৰৰ ওপৰত থকা এটা হিন্দু মন্দিৰ। সমগ্ৰ দেশৰ বৈষ্ণৱ অনুগামীসকলৰ বাবে ই এক মহান ধৰ্মীয় স্থান। পাহাৰীয়া অঞ্চলৰ প্ৰাকৃতিক সৌন্দৰ্য্যৰ বাবে বিখ্যাত। * [[দ-পৰ্বতীয়া]] - ই ষষ্ঠ শতিকাত নিৰ্মিত, শিৱক উৎসৰ্গিত এটা মন্দিৰ। * [[কামাখ্যা মন্দিৰ]] - ই [[অসম]]ৰ এটা হিন্দু মন্দিৰ, আৰু শাক্তবাদ অনুগামীসকলৰ বাবে এক মহান ধৰ্মীয় গন্তব্যস্থান। * [[ন-পুখুৰী শিৱদৌল]] - আহোম যুগত নিৰ্মিত শেষ মন্দিৰ যিয়ে ভৱিষ্যৎ প্ৰদৰ্শন কৰে। * [[জয় দৌল]]- নীলাচল স্থাপত্যৰ আধাৰত নিৰ্মিত দ্বিতীয় বৃহত্তম মন্দিৰ। *[[শিৱসাগৰৰ শিৱদৌল]] - আহোম ৰাণী অম্বিকাই ১৭৩৪ চনত নিৰ্মাণ কৰা শিৱৰ প্ৰতি উচৰ্গিত মন্দিৰ। ই ভাৰতৰ অন্যতম ওখ শিৱ মন্দিৰ। * [[নেঘেৰিটিং শিৱদৌল]] – ই এটা পাহাৰত অৱস্থিত শিৱৰ বাবে উৎসৰ্গিত এক ভৱিষ্যৎ মন্দিৰ, যিটো ৰাজেশ্বৰ সিংহৰ দিনত নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। * [[বৰপেটা সত্ৰ]] - অসমৰ অন্যতম বিশিষ্ট সত্ৰ, প্ৰথমে ষোড়শ শতিকাত মাধৱদেৱে নিৰ্মাণ কৰিছিল। * [[দক্ষিণপাট সত্ৰ]] – ১৭ শতিকাৰ মাজভাগত আহোম ৰজা জয়ধ্বজ সিংহৰ দ্বাৰা প্ৰতিষ্ঠা কৰা অসমৰ অন্যতম প্ৰভাৱশালী আৰু বিশিষ্ট সত্ৰ। *[[পাটবাউসী সত্ৰ|পাটবাউসী সত্ৰ]] -পাটবাউসী সত্ৰ বৰপেটা সত্ৰৰ পৰা দুই কিলোমিটাৰ আঁতৰৰ এখন বৈষ্ণৱ সত্ৰ। ইয়াতেই শংকৰদেৱে প্ৰায় উনৈশ বছৰ কাল থাকি নানা শাস্ত্ৰ ৰচনা কৰিছিল। * [[সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ]]-অসমৰ মহাপুৰুষীয়া নৱবৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ চাৰি সংহতিৰ ভিতৰৰ নিকা সংহতিৰ এক সত্ৰ। শংকৰদেৱৰ প্ৰিয় শিষ্য মাধবদেৱে ১৫৭০ চনত এই সত্ৰ স্থাপন কৰিছিল। ==ৰাজধানী চহৰ== ===আগৰতলা=== আগৰতলা [[ত্ৰিপুৰা]] ৰাজ্যৰ ৰাজধানী। [[গুৱাহাটী]]ৰ পিছত উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ ইয়াৰ দ্বিতীয় বৃহত্তম চহৰ। আগৰতলাৰ আকৰ্ষণৰ স্থানসমূহ: * '''কলেজ টিল্লা''' – [[মহাৰজা বীৰ বিক্ৰম কলেজ]], [[ত্ৰিপুৰা বিশ্ববিদ্যালয়]] অট্টালিকা, ফুটবল খেলপথাৰ, আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় ক্ৰিকেট ষ্টেডিয়াম, চিত্ৰময় ৰসাল প্ৰাকৃতিক দৃশ্য আৰু নিস্তব্ধ প্ৰাকৃতিক হ্ৰদ। ইয়াৰ উপৰিও ই ৰাষ্ট্ৰীয় পক্ষী অভয়াৰণ্য। * '''[[উজ্যয়ন্ত প্ৰসাদ]]''' – ত্ৰিপুৰা ৰজাসকলৰ ভৱন, ৰাজ্যিক বিধানসভালৈ ৰূপান্তৰিত কৰা হৈছিল আৰু এতিয়া সংগ্ৰহালয়লৈ পৰিণত হৈছে; ৰাজ্যখনৰ অন্যতম আকৰ্ষণীয় ঠাই। * '''জগন্নাথ মন্দিৰ''' – বৈষ্ণৱ চিন্তাধাৰাৰ হিন্দু মন্দিৰ। ইয়াক উজ্জয়ন্ত সংগ্ৰহালয়লৈ ৰূপান্তৰিত কৰা হৈছে আৰু ইয়াক ভাৰতৰ উপ-ৰাষ্ট্ৰপতি ড° [[হামিদ আনছাৰী]] দ্বাৰা উদ্বোধন কৰা হৈছে। * '''উমামাহেশ্বৰ মন্দিৰ''' – শৈৱ আৰু শক্তি (দুৰ্গা)ৰ হিন্দু মন্দিৰ। * '''ভেনুবন বুদ্ধ বিহাৰ''' – চহৰৰ মাজমজিয়াৰ পৰা আগৰতলা চহৰৰ ভিতৰৰ প্ৰায় ২ কিলোমিটাৰ দূৰত্বত ভেনুবন বিহাৰ আছে য'ত বৌদ্ধ [[শ্ৰীণ#বৌদ্ধ|মন্দিৰ]] [[বুদ্ধ]ৰ ধাতুৰ মূৰ্তি আছে।<ref>{{cite web|url=http://www.99mustsee.com/India/Venuban-Vihar-Agartala-Tripura-Attractions-5003|title=Venuban Vihar in AGARTALA - Popular Attraction in Agartala - BUDDHA SHRINE Tripura India|access-date=24 January 2015|archive-date=28 January 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150128132605/http://www.99mustsee.com/India/Venuban-Vihar-Agartala-Tripura-Attractions-5003|url-status=live}}</ref> * '''কৃষ্ণ মন্দিৰ''' * '''পুৰতন আগৰতলা (পুৰণি আগৰতলা)''' * '''মলঞ্চ নিৱাস''' – [[ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰ]], প্ৰথম এছিয়ান নোবেল বঁটা বিজয়ী ত্ৰিপুৰা ভ্ৰমণৰ সময়ত ইয়াতেই আছিল। * '''আগৰতলা বিনোদন পাৰ্ক''', আমতালি- চকলেট হোটেল প্ৰাইভেট লিমিটেড। * '''আগৰতলা চিটি চেণ্টাৰ''' – চহৰখনৰ মূল হাব পইণ্ট, পেৰাডাইজ চৌমুহুনীত, ৰাজধানীত বহু আকৰ্ষণ কঢ়িয়াই লৈ ফুৰে। * '''আগৰতলা সচিবালয়''' – চহৰৰ মাজমজিয়াৰ পৰা প্ৰায় ৩ কিলোমিটাৰ দূৰত্বত উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ চৰকাৰী ভৱনটো চাবলৈ এইখন এক আকৰ্ষণীয় ঠাই। * '''ৰবীন্দ্ৰ কানন''' * '''নেহৰু পাৰ্ক''' * '''হেৰিটেজ পাৰ্ক''' * '''ত্ৰিপুৰা ৰাজ্যিক সংগ্ৰহালয়''' [[উজ্যয়ন্ত প্ৰাসাদ]]ত আছে। * '''বিজ্ঞান সংগ্ৰহালয়''', সুকান্ত একাডেমীত। * '''হাভেলী সংগ্ৰহালয়''', কাশীপুৰত। <gallery> File:Main gate of the Heritage park.jpg|হেৰিটেজ পাৰ্কৰ মূল গেট, [[আগৰতলা]] </gallery> ===আইজল=== আইজল মিজোৰাম ৰাজ্যৰ ৰাজধানী। আইজলৰ মূল আকৰ্ষণীয় স্থানসমূহ হ'ল- * '''বৰা বজাৰ''' দাউৰপুই ভেং স্থানীয় আইজলৰ মূল শ্বপিং চেণ্টাৰ। ঠেক জিয়ন ষ্ট্ৰীটত কাপোৰ বিক্ৰী কৰা ষ্টল আছে। মূল বজাৰখনেই হৈছে য’ত জনসাধাৰণক পৰম্পৰাগত সাজ-পোছাক পিন্ধি খেতিপথাৰৰ পৰা উৎপাদিত সামগ্ৰী বিক্ৰী কৰাৰ লগতে ম্যানমাৰৰ মাজেৰে অনা চীনৰ পৰা আমদানি কৰা সামগ্ৰীও বেছিকৈ দেখা যায়। একেটা স্থানীয় অঞ্চলৰ মিলেনিয়াম চেণ্টাৰ এটা জনপ্ৰিয় শ্বপিং মল। * '''মিজোৰাম ষ্টেট মিউজিয়াম''' চহৰৰ মাজমজিয়াত অৱস্থিত জাৰ্কাউটত। এই সংগ্ৰহালয়ে মিজো পৰম্পৰা, সংস্কৃতি আৰু ইতিহাসৰ ভাল আভাস দিয়ে। * '''ৰেইক''' টুৰিষ্ট ৰিজৰ্ট আইজলৰ পৰা ১২ কিলোমিটাৰ দূৰত্বত অৱস্থিত পৰ্যটনস্থলী, ১৫৪৮ মিটাৰ উচ্চতাত অৱস্থিত আৰু ইয়াত পৰম্পৰাগত মিজো গাঁও আছে। * '''ডাৰটলাং পাহাৰ''' আইজলৰ উত্তৰ দিশৰ পৰা ডাৰটলাং হাস্পতাল বা আইজল থিয়লজিকেল কলেজৰ পৰা পাহাৰীয়া ষ্টেচনৰ সুন্দৰ দৃশ্য দেখা যায়। * '''হমুইফাং''' আইজলৰ পৰা প্ৰায় ৫০ কিলোমিটাৰ দূৰত্বত ১৬১৯ মিটাৰ উচ্চতাত অৱস্থিত। এই পৰ্বতটো মিজো মুখীয়ালৰ সময়ৰ পৰা সংৰক্ষিত কুমাৰী অৰণ্যৰে আবৃত।<ref>{{cite web|title=HMUIFANG TOURIST RESORT|url=http://tourism.mizoram.gov.in/page/hmuifang-tourist-resort.html|publisher=Govt of Mizoram|access-date=24 August 2012|archivedate=18 December 2012|archiveurl=https://archive.today/20121218200046/http://tourism.mizoram.gov.in/page/hmuifang-tourist-resort.html|deadurl=yes}}</ref> * '''বেৰাউটলাং পৰ্যটন কমপ্লেক্স''' আইজলৰ পৰা ৭ কিলোমিটাৰ দূৰত্বত অৱস্থিত । ইয়াক জনপ্ৰিয় পিকনিক স্পট বুলি গণ্য কৰা হয়। * '''বাকটাং গাঁও''' আইজল পৰা ৭০ কিলোমিটাৰ দূৰৈৰ বাকটাং গাঁৱত পু জিওনাৰ ঘৰ ৩৯ গৰাকী পত্নী, ৯৪ গৰাকী সন্তান, ১৪ গৰাকী বোৱাৰী আৰু ৩৩ গৰাকী নাতি-নাতিনী। <ref name="worldrecordsacademy">{{cite news| title=Biggest family: Ziona Chana has 39 wives and 94 children: a world record| url=http://www.worldrecordsacademy.org/society/biggest_family_Ziona_Chana_has_39_wifes_and_94_children_a_world_record_112126.html| publisher=worldrecordsacademy.org| date=21 February 2011| access-date=24 October 2011| archive-date=2 April 2012| archive-url=https://web.archive.org/web/20120402020502/http://www.worldrecordsacademy.org/society/biggest_family_Ziona_Chana_has_39_wifes_and_94_children_a_world_record_112126.html| url-status=live}}</ref> * '''ছলমনৰ মন্দিৰ''' ভাৰতৰ মিজোৰামৰ আইজলৰ চাউলহমুনৰ কিড্ৰন উপত্যকাত অৱস্থিত। <ref>{{cite web|last=Kohhran|first=Thianghlim|title=Solomon's Temple|url=http://kohhranthianghlim.org/index.php/about-us/solomon-s-temple|access-date=30 December 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131224202845/http://kohhranthianghlim.org/index.php/about-us/solomon-s-temple|archive-date=24 December 2013}}</ref> * '''খুয়াংচেৰা পুক''' আইজলৰ পৰা প্ৰায় ৩০ কিলোমিটাৰ দূৰত্বত ৰেইকৰ ওচৰৰ আইলাঙৰ এটা গুহা। {{Panorama |image = File:Aizawl Panoramic View.jpg |height = 200 |alt = |caption = জেমাবাউকৰ পৰা লোৱা [[আইজল]] ৰ এটা পেনোৰামা }} ===ইম্ফল=== ইম্ফল মণিপুৰ ৰাজ্যৰ ৰাজধানী। চহৰৰ কিছুমান আকৰ্ষণৰ স্থান তলত দিয়া ধৰণে। * '''কংলা প্ৰসাদ''': ইম্ফল নদীৰ পাৰৰ দুয়োকাষে (পশ্চিম আৰু পূব) কংলা প্ৰসাদ। ই আছিল মণিপুৰৰ অতীতৰ মেইটেই শাসকসকলৰ পৰম্পৰাগত আসন। * '''হিয়াংথাং লাইৰেম্বি মন্দিৰ কমপ্লেক্স:''' ধৰ্মীয় স্থান আৰু পৰ্যটকৰ আকৰ্ষণৰ কেন্দ্ৰবিন্দু এই মন্দিৰ কমপ্লেক্স ছেপ্টেম্বৰ বা অক্টোবৰ মাহত বাৰ্ষিক দুৰ্গা পূজা উৎসৱৰ বাবে বিখ্যাত। * '''ইম্ফল যুদ্ধ কবৰস্থানঃ''' এই ​​কবৰস্থানত দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধত (১৯৪৪) যুদ্ধ কৰি মৃত্যু হোৱা ব্ৰিটিছ আৰু ভাৰতীয় সৈনিকৰ স্মৃতি। * '''ইমা কেইথেল (মহিলাৰ বজাৰ):''' বজাৰৰ ষ্টলবোৰ সকলো মহিলাই পৰিচালনা কৰে, আৰু খবৰ অনুসৰি ই বিশ্বৰ একমাত্ৰ এনে বজাৰ।[উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন]। * '''জামা মছজিদঃ''' ইম্ফলত মুছলমানসকলৰ বাবে পবিত্ৰ স্থান, ইম্ফল বজাৰৰ (নাম্বুল নদীৰ পাৰত) একমাত্ৰ মছজিদ। * '''শ্ৰী গোবিন্দজী মন্দিৰঃ''' মহাৰাজৰ দিনত এই মন্দিৰক সাংস্কৃতিক কাৰ্যকলাপৰ শিখৰ বুলি গণ্য কৰা হৈছিল। ৰাজপ্ৰসাদৰ ওচৰতে ইয়াৰ দুটা গম্বুজ আৰু এটা উচ্চ মণ্ডলী হল আছে। * '''ইস্কন মন্দিৰঃ''' ইম্ফল বিমানবন্দৰৰ পৰা চহৰলৈ যোৱা পথৰ ওচৰতে ইস্কন মন্দিৰ। এই মন্দিৰত বিষ্ণুৰ অৱতাৰৰ অসংখ্য হিন্দু দেৱতা আছে। <gallery> File:Imphal War cemetery.jpg|ইম্ফল যুদ্ধ কবৰস্থান। File:Imphal, Manipur (84).jpeg|ইমা কেইথেল (মহিলাৰ বজাৰ)। File:Kangla Fort Complex, Imphal (18).jpeg|ইম্ফলৰ কংলা দুৰ্গৰ ধ্বংসাৱশেষ। File:Kangla Fort Complex, Imphal (216).jpeg|কংলা সংগ্ৰহালয়ৰ ঘৰ, ইম্ফল। File:Kangla Fort Complex, Imphal (75).jpeg|শ্ৰী গোবিন্দজী মন্দিৰ, ইম্ফল। </gallery> ===ইটানগৰ=== ইটানগৰ অৰুণাচল প্ৰদেশৰ ৰাজধানী। প্ৰধান পৰ্যটন স্থানসমূহৰ ভিতৰত আছে: * '''ইটা দুৰ্গঃ''' ইটানগৰ চহৰৰ ইটা দুৰ্গ ভাৰতৰ অৰুণাচল প্ৰদেশ ৰাজ্যৰ এক ঐতিহাসিক স্থান। নামটোৰ আক্ষৰিক অৰ্থ "ইটাৰ দুৰ্গ" (ইটাক আহোম ভাষাত "ইতা" বুলি কোৱা হৈছে)। * '''জৱাহৰলাল নেহৰু সংগ্ৰহালয়''', ইটানগৰঃ ৰাজ্যৰ জনজাতীয় সংস্কৃতি প্ৰদৰ্শনৰ বাবে পৰিচিত। * '''গংগা হ্ৰদ''' হৈছে স্থানীয়ভাৱে গেকাৰ চিনি (Nyishi উপভাষাত আৱদ্ধ পানী) নামেৰে জনাজাত এটা প্ৰাকৃতিক হ্ৰদ আৰু ইয়াৰ চাৰিওফালে কঠিন শিলৰ ভূখণ্ড। আদিম যুগৰ গছ-গছনি, ওখ গছত অৰ্কিডৰ ভৰ আৰু গছৰ ফাৰ্নে ইয়াক পিকনিকৰ স্থান হিচাপে জনপ্ৰিয়তাত অৰিহণা যোগায়। নাওঁ চলোৱাৰ সুবিধা আৰু চুইমিং পুল এই স্থানত উপলব্ধ। <gallery> File:Ita Fort 01.JPG|ইটা দুৰ্গ, দক্ষিণ গেট, ইটানগৰ File:Jawaharlal Nehru Museum.JPG|ইটানগৰৰ জৱাহৰলাল নেহৰু সংগ্ৰহালয়ৰ প্ৰৱেশদ্বাৰ File:Nyokum festival Nyishi.JPG|অৰুণাচল প্ৰদেশৰ নিছি জনগোষ্ঠীৰ এক উৎসৱ </gallery> ===কোহিমা=== কোহিমা নাগালেণ্ডৰ ৰাজধানী। হৰ্ণবিল উৎসৱৰ বাবে জনাজাত এই চহৰখন। প্ৰধান পৰ্যটন স্থানসমূহৰ ভিতৰত আছে: * '''ৱাৰ কবৰস্থান''' হৈছে ১৯৪৪ চনৰ এপ্ৰিল মাহত কোহিমাত দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধত মৃত্যু হোৱা মিত্ৰশক্তিৰ ২য় ব্ৰিটিছ ডিভিজনৰ সৈনিকসকলৰ প্ৰতি উৎসৰ্গিত এক স্মৃতিসৌধ। * '''নগা হেৰিটেজ ভিলেজ''' (ঐতিহ্য গাঁও)খন প্ৰকৃতিৰ দৃশ্য, আনন্দময় আৰু মানুহৰ আতিথ্য। হেৰিটেজ ভিলেজে নাগালেণ্ডৰ সকলো জনগোষ্ঠীয় সাংস্কৃতিক ঐতিহ্যক সুৰক্ষা আৰু সংৰক্ষণ কৰে। ই নাগালেণ্ডৰ সকলো নৃতাত্ত্বিক জনগোষ্ঠীৰ উপভাষা, ৰীতি-নীতি আৰু পৰম্পৰাৰ অনন্য পৰিচয়ক ৰক্ষা আৰু বজাই ৰাখে। <gallery> File:Kohima State Museum.jpeg|কোহিমা ৰাজ্যিক সংগ্ৰহালয় File:Kohima village.jpeg|কোহিমা গাঁৱলৈ আপোনাক স্বাগতম File:Cemetery with kohima.jpeg|পটভূমিত কোহিমা চহৰৰ সৈতে যুদ্ধ কবৰস্থান </gallery> ===গেংটক=== ছিকিম ৰাজ্যৰ ৰাজধানী আৰু সৰ্ববৃহৎ চহৰ গেংটক। পৰ্যটনস্থলীৰ বাবে চহৰ বুলি পৰিচিত। <gallery> File:Kangchenjunga.JPG|গেংটকৰ পৰা দেখা পোৱা [[কাঞ্চনজুংগা]] বিশ্বৰ তৃতীয় সৰ্বোচ্চ শৃংগ File:Ban Jhakri Falls - Gangtok.jpg|বান ঝাকৰি জলপ্ৰপাত, গেংটক File:Gangtok from Tibet Road.jpg|তিব্বত পথৰ পৰা দেখা গেংটক File:Dro-dul Chorten - Gangtok, Sikkim.jpg|ড্ৰ’-ডুল ৰাইড, গেংটক, ছিকিম File:Gangtok ropeway.jpg|গেংটক ৰ'পৱে File:Gangtok night amit mitra.jpg|গেংটকৰ ৰাতিৰ দৃশ্য </gallery> ===গুৱাহাটী=== গুৱাহাটী অসম ৰাজ্যৰ বাণিজ্যিক ৰাজধানী আৰু উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ সৰ্ববৃহৎ চহৰ। * '''ৰিভাৰ ক্ৰুজ''': গুৱাহাটীৰ অন্যতম প্ৰধান আকৰ্ষণ হৈছে ব্ৰহ্মপুত্ৰ ৰিভাৰ ক্ৰুজ।<ref>{{cite news | url=https://timesofindia.indiatimes.com/life-style/people/Art-hub-that-floats-on-the-Brahmaputra/articleshow/13992570.cms | archive-url=https://web.archive.org/web/20130601145731/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-06-10/people/32155149_1_art-hub-brahmaputra-art-space | url-status=live | archive-date=1 June 2013 | title=Art hub that floats on the Brahmaputra | date=10 June 2012 | access-date=12 June 2012 | work=[[The Times of India]] | author=Dhamini Ratnam}}</ref> * '''[[উমানন্দ মন্দিৰ]]''': ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ মাজমজিয়াত থকা ময়ুৰ দ্বীপত ১৬৬৪ চনত নিৰ্মাণ কৰা এই শিৱ মন্দিৰ। শিৱই তৃতীয় চকুৰ সহায়ত ইয়াত কামদেৱক দাহ কৰিছিল বুলি বিশ্বাস কৰা হয়। প্ৰতি বছৰে এই মন্দিৰত শিৱৰাত্ৰি মহান ৰূপত পালন কৰা হয়। এই দ্বীপটো বিশ্বৰ আটাইতকৈ সৰু মানুহ বসবাস কৰা দ্বীপ বুলি ধাৰণা কৰা হৈছে। বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ নদী দ্বীপ মাজুলী। * '''এক'লেণ্ড''': এক'লেণ্ড পৰিয়ালৰ মজা ৰাজ্য হৈছে উত্তৰ-পূবৰ একমাত্ৰ বিনোদন উদ্যান যাৰ নামকৰণ কৰা হৈছে পৌৰাণিক বিনোদনৰ ৰজা এক'ৰ নামেৰে। এই উদ্যান পাটগাঁৱত। * '''[[শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰ]]''': শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰৰ নাম বৈষ্ণৱ গুৰু তথা পণ্ডিত মহাপুৰুষ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰ নামেৰে ৰখা হৈছে। অসম তথা দেশৰ জনগোষ্ঠী আৰু জনজাতিসমূহৰ সাংস্কৃতিক ঐতিহ্যৰ সুৰক্ষা, প্ৰচাৰ আৰু সংৰক্ষণৰ লক্ষ্য পূৰণ কৰা ই এক বহুমুখী সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান। * '''গুৱাহাটী তাৰাকাগৃহ''' উজানবজাৰত এই গ্ৰহঘৰটো উত্তৰ-পূব অঞ্চলত এই ধৰণৰ একমাত্ৰ আৰু জ্যোতিৰ্বিজ্ঞানৰ গৱেষণাৰ কেন্দ্ৰ। দৰ্শনাৰ্থীৰ বাবে বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডৰ ৰহস্যময় দিশসমূহক নিৰ্মল অডিঅ’-ভিডিঅ’ কৌশলেৰে সজীৱ কৰি তোলা হয় আৰু প্লেনেটেৰিয়ামৰ ভিতৰৰ অন্ধকাৰ গম্বুজযুক্ত গঠনত ব্যাখ্যা কৰা হয়। * '''অসম ৰাজ্যিক সংগ্ৰহালয়ঃ''' দীঘলীপুখুৰীৰ ওচৰত অসম ৰাজ্যিক সংগ্ৰহালয়। ইয়াত আহোম বংশৰ বহুতো বিৰল, নমুনা আছে। অসমৰ গৌৰৱময় অতীতৰ অন্তৰ্গত বহুতো সা-সঁজুলি, সাজ-পোছাকৰ সামগ্ৰী ইয়াত পোৱা যায়। সাচি-পাটৰ ওপৰত লিখা বহুতো প্ৰাচীন সামগ্ৰী, প্ৰতিমূৰ্তি, পাণ্ডুলিপি আৰু অন্যান্য মূল্যৱান সামগ্ৰী সংৰক্ষণ আৰু প্ৰদৰ্শন কৰা হয়। * '''[[কামাখ্যা মন্দিৰ]]''': নীলাচল পাহাৰৰ মূল চহৰৰ পৰা প্ৰায় ৫ কিলোমিটাৰ দূৰত্বত থকা কামাখ্যা মন্দিৰ ভাৰতৰ অন্যতম পবিত্ৰ হিন্দু মন্দিৰ। ইয়াত কামাখ্যা দেৱীক পূজা কৰা হয়। এই মন্দিৰত প্ৰতি বছৰে জুন মাহৰ মাজভাগত অম্বুবাচী মেলা পালন কৰা হয়। এই মেলাৰ সময়ত দেশৰ বিভিন্ন প্ৰান্তৰ পৰা বহু ভক্তই ইয়াত সমবেত হৈছিল। * '''শিল্পগ্ৰামঃ''' শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰৰ গাতে লাগি থকা এইখনেই উত্তৰ-পূব মণ্ডল সাংস্কৃতিক কেন্দ্ৰৰ (NEZCC) একমাত্ৰ শিল্পকলা গাঁও। স্থানীয় লোকসকলৰ বিভিন্ন কলা-সংস্কৃতিৰ প্ৰসাৰৰ ক্ষেত্ৰত ই ল্যাণ্ডমাৰ্ক কৰি তুলিছিল। ইয়াৰ মুকলি মঞ্চ আৰু প্ৰেক্ষাগৃহত গোটেই বছৰজুৰি নিয়মীয়াকৈ সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান অনুষ্ঠিত হয়। * '''নেহৰু পাৰ্ক''': চহৰৰ মাজমজিয়াত কটন কলেজৰ কাষৰ পানবজাৰত। উদ্যানখনৰ আলোকপাত কৰা হৈছে বিহু নৃত্য, ওজাপালি নৃত্য, দেওধনী নৃত্য, ঝুমুৰ নৃত্য, ভূৰ তাল নৃত্য আদিৰ পকী প্ৰতিমূৰ্তি।মুঠ ৪৫ টা পকী প্ৰতিমূৰ্তিত অসমীয়া জীৱন আৰু সংস্কৃতিৰ এই দিশসমূহ চিত্ৰিত কৰা হৈছে। * '''নেডফি হাট''': নেডফি হাট উদ্যোগ আৰু বাণিজ্য বিভাগ চৰকাৰৰ এটা লিজড বিল্ডিঙত আছে। অসমৰ। NEDFi Haat ত দৰ্শকে হস্তশিল্প আৰু হস্ততাঁত সামগ্ৰী ক্ৰয় কৰিব পাৰে। বিহুৰ বতৰত ৰাজ্যৰ আত্মসহায়ক গোটৰ দ্বাৰা উৎপাদিত পৰম্পৰাগত খাদ্য সামগ্ৰী ক্ৰয় কৰিব পাৰে। * '''অসম ৰাজ্যিক চিৰিয়াখানা আৰু উদ্ভিদ উদ্যানঃ''' অসম ৰাজ্যিক চিৰিয়াখানা সহ উদ্ভিদ উদ্যান মহানগৰীৰ হেঙেৰাবাৰী সংৰক্ষিত বনাঞ্চলত উত্তৰ-পূবৰ সৰ্ববৃহৎ চিৰিয়াখানা। * '''[[বশিষ্ঠ মন্দিৰ]]''': বশিষ্ঠ মন্দিৰ<ref>{{cite news | url=http://www.assamtribune.com/scripts/detailsnew.asp?id=may3011/city05 | title=Scheme for Basistha temple facelift | work=The Assam Tribune | date=30 May 2011 | access-date=15 June 2012 | author=Reporter, Staff | archive-date=8 August 2014 | archive-url=https://web.archive.org/web/20140808043119/http://www.assamtribune.com/scripts/detailsnew.asp?id=may3011/city05 | url-status=live | archivedate=8 August 2014 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20140808043119/http://www.assamtribune.com/scripts/detailsnew.asp?id=may3011/city05 | deadurl=yes }}</ref> সন্ধ্যাচল পাহাৰত, চহৰৰ দক্ষিণ অংশত; এই পৰ্যটন স্থানটো এসময়ত বশিষ্ঠ ঋষিৰ আশ্ৰম (আশ্ৰম) আছিল। * '''[[শুক্ৰেশ্বৰ মন্দিৰ]]''': ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদীৰ কাষৰ ডাকিনি যোগিনী পাহাৰত আহোম ৰজা প্ৰমত্ত সিংহই নিৰ্মাণ কৰা এটা প্ৰাচীন শিৱ মন্দিৰ। * '''[[নৱগ্ৰহ মন্দিৰ]]''': নৱগ্ৰহ মন্দিৰ বা ন গ্ৰহৰ মন্দিৰ পূবে চিত্ৰচল পাহাৰত। ই আছিল জ্যোতিৰ্বিজ্ঞান আৰু জ্যোতিষৰ অধ্যয়নৰ প্ৰাচীন স্থান। নটা গ্ৰহক মূল মন্দিৰৰ ভিতৰত থকা নটা লিংগৰ দ্বাৰা প্ৰতিনিধিত্ব কৰা হৈছে। মন্দিৰৰ ভিতৰত সৌৰজগতৰ শিলৰ ছাপ আছে। ৰেল ষ্টেচনৰ পৰা ৩ কিলোমিটাৰ দূৰত্বত অৱস্থিত এই মন্দিৰটো জ্যোতিষ আৰু জ্যোতিৰ্বিজ্ঞানৰ গৱেষণাৰ কেন্দ্ৰবিন্দু। এই মন্দিৰৰ বাবেই গুৱাহাটীৰ নাম প্ৰাগজ্যোতিষপুৰা ৰখা হৈছিল।<ref>{{Citation| surname= Bhatt, Bhargava | given= S.C, Gopal | title= Land and People of Indian States and Union Territories| page= 256}}</ref> * '''দীঘলীপুখুৰীঃ''' চহৰৰ মাজমজিয়াত উজানবজাৰত আৰু উত্তৰ দিশত উচ্চ ন্যায়ালয় আৰু দক্ষিণে ৰাজ্যিক সংগ্ৰহালয় আৰু জিলা পুথিভঁৰালেৰে আগুৰি আছে। এইটো এটা বিশাল মানৱসৃষ্ট টেংক। কৌৰৱ ৰাজকুমাৰ দ্ৰুয়াধনৰ সৈতে বিবাহপাশত আবদ্ধ হোৱা কন্যা ভানুমতীৰ ‘স্বয়ম্বৰ’ উদযাপনৰ বাবে ৰজা ভগদত্তই ইয়াক খনন কৰিছিল। দীঘলীপুখুৰীত নাওঁ চলোৱা ক্লাব আছে। * '''উগ্ৰতৰা মন্দিৰ''': যোৰপুখুৰী চহৰৰ পাৰৰ মাজমজিয়াত (যমজ পুখুৰী)। উগ্ৰতৰা মন্দিৰ আন এক শক্তি পীঠ মন্দিৰ য'ত সতীৰ চকু পৰিল বুলি বিশ্বাস কৰা হৈছিল। * ''বালাজী মন্দিৰ, গুৱাহাটীঃ'' এই মন্দিৰটো গুৱাহাটীৰ ধৰ্মীয় স্থানসমূহৰ সৈতে শেহতীয়াকৈ সংযোজন কৰা হৈছে। ই মহানগৰীৰ বেটকুচি অঞ্চলত। আকৰ্ষণীয় দক্ষিণ ভাৰতীয় স্থাপত্যৰ সৈতে বালাজী মন্দিৰ এই ঠাইৰ আন মন্দিৰৰ দৰে নহয়। সন্ধিয়া মন্দিৰটো বৈদ্যুতিক লাইটেৰে আলোকিত কৰা হয়। * '''ইস্কন মন্দিৰ, গুৱাহাটীঃ''' এই মন্দিৰটো অভয় চৰণাৰবিন্দ ভক্তিবেদন্ত স্বামী প্ৰভুপাদৰ দ্বাৰা প্ৰতিষ্ঠা কৰা ইস্কন সমাজৰ অন্তৰ্গত। এই মন্দিৰৰ প্ৰধান দেৱতা ৰাধা-কৃষ্ণ। এই মন্দিৰৰ প্ৰচাৰৰ মূল গুৰুত্ব কৃষ্ণ আৰু ভাগৱতৰ শিক্ষাৰ ওপৰত নিহিত হৈ আছে। * '''মদন কামদেৱ & গোপেশ্বৰ মন্দিৰ''' গুৱাহাটীৰ ওচৰতে দেউদুৱাৰ নামৰ এখন গাঁৱত। * '''নৰ্থব্ৰুক গেটঃ''' ১৮৭৪ চনত শুক্ৰেশ্বৰ ঘাটৰ সমীপত গুৱাহাটী ভ্ৰমণ কৰা ব্ৰিটিছ ভাইচৰয় লৰ্ড নৰ্থব্ৰুকক আদৰণি জনাই নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। ব্ৰিটিছ বিষয়াসকলে ইয়াৰ নাম ৰাখিলে ‘গেটৱে অৱ আছাম’। * '''নৰ্থ ইষ্ট ক্ৰাফ্টছ মিউজিয়াম এণ্ড শ্ব'ৰুম অৱ হেণ্ডিক্ৰাফ্টছ এণ্ড হেণ্ডলুমছ:''' নৰ্থ ইষ্টাৰ্ণ হেণ্ডিক্ৰাফ্টছ এণ্ড হেণ্ডলুমছ ডেভেলপমেণ্ট কৰ্প'ৰেশ্যন লিমিটেড (ভাৰত চৰকাৰৰ উদ্যোগ)ৰ এটা উদ্যোগ এই শ্ব'ৰুমত সমগ্ৰ উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ বাঁহ আৰু বেতৰ হস্তশিল্পৰ বিস্তৃত প্ৰকাৰ আছে। দৰ্শনাৰ্থীয়ে শ্ব’ৰুমৰ পৰা এই থলুৱা হস্তশিল্প সামগ্ৰীসমূহ ক্ৰয় কৰিব পাৰিব। গুৱাহাটীৰ গড়চুকত এই শ্ব’ৰুমটো। <gallery> File:Dighali Pukhuri War Memorial.jpg|দীঘলী পুখুৰী যুদ্ধ স্মাৰক File:Ashyam.JPG|[[কামাখ্যা মন্দিৰ]]ৰ এক দৃশ্য, [[গুৱাহাটী]] File:Shine Towers.jpg|শ্বাইন টাৱাৰ, গুৱাহাটী। </gallery> {{Panorama |image = File:Guwahati by Vikramjit Kakati 2012.jpg |height = |alt = |caption = [[গুৱাহাটী]] চহৰৰ পেনোৰামিক দৃশ্য }} ===শ্বিলং=== শ্বিলং মেঘালয়ৰ ৰাজধানী। শ্বিলং আৰু ইয়াৰ আশে-পাশে থকা আকৰ্ষণীয় স্থানসমূহৰ ভিতৰত আছে: * '''এলিফেণ্ট জলপ্ৰপাত''': চহৰৰ বাহিৰৰ ১২ কিলোমিটাৰ দূৰত্বত পাহাৰীয়া ধাৰাটোৱে ফাৰ্ণেৰে আবৃত শিলৰ ডেলত স্থাপন কৰা একেৰাহে দুটা জলপ্ৰপাতৰ মাজেৰে নামি আহে। * '''লেডী হাইদাৰী পাৰ্ক''': এক কিলোমিটাৰতকৈও অধিক বিস্তৃত এই উদ্যানখনৰ কাষতে এটা মিনি চিৰিয়াখানা আছে। * '''ৱাৰ্ডছ হ্ৰদ''': স্থানীয়ভাৱে নান-পলক নামেৰে জনাজাত এই হ্ৰদটো বাগিচা আৰু নাওঁ চলোৱাৰ সুবিধা থকা এটা কৃত্ৰিম হ্ৰদ। * '''শ্বিলং পিক''': চহৰৰ পৰা ১০ কিলোমিটাৰ দূৰত্বত, সমুদ্ৰপৃষ্ঠৰ পৰা ১৯৬৫ মিটাৰ উচ্চতাত থকা এটা পিকনিক স্থানৰ পৰা মনোমোহা গ্ৰাম্য অঞ্চলৰ প্যানোৰামিক দৃশ্য দেখা যায় আৰু ই ৰাজ্যখনৰ সৰ্বোচ্চ স্থান। প্ৰতি বসন্ত কালত শৃংগৰ শিখৰত থকা অভয়াৰণ্যত উ শ্বুলঙক প্ৰণাম জনায়, মাইলিয়াম ৰাজ্যৰ ধৰ্মীয় পুৰোহিতে। * '''মটফ্ৰাণ''': "ফ্ৰান্সৰ শিল" যিটো স্থানীয়ভাৱে "মটফ্ৰাণ" বুলি জনা যায়, প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধৰ সময়ত ফ্ৰান্সত ব্ৰিটিছৰ অধীনত সেৱা আগবঢ়োৱা ২৬ নং খাছি লেবাৰ কৰ্পছৰ স্মৃতিত স্থাপন কৰা হৈছিল। * '''শ্বিলং গলফ খেলপথাৰ''': শ্বিলঙত এছিয়াৰ ভিতৰতে অন্যতম বৃহৎ গলফ খেলপথাৰ আছে: ইষ্টৰ গ্লিনিগলছ। এছিয়াৰ কেইটামান প্ৰাকৃতিক গলফ খেলপথাৰৰ ভিতৰত অন্যতম হোৱাৰ বিৰল পাৰ্থক্য ই উপভোগ কৰে। শিলচৰ গলফ খেলপথাৰখন কেৱল দৃশ্যপট আৰু উপভোগ্যই নহয়, ই প্ৰত্যাহ্বানমূলকও। ব্ৰিটিছ অসামৰিক সেৱাৰ বিষয়াৰ এটা দলে ১৮৯৮ চনত শিলচৰত নটা ফুটাযুক্ত খেলপথাৰ নিৰ্মাণ কৰি গলফৰ প্ৰচলন কৰে। ১৯২৪ চনত উদ্বোধন কৰা বৰ্তমানৰ ১৮ ফুটাযুক্ত এই পাঠ্যক্ৰমটো পাইন আৰু ৰ’ড’ডেণ্ড্ৰন গছেৰে আবৃত উপত্যকাত স্থাপন কৰা হৈছে। মাটি কঠিন কৰি তোলা স্থানীয় ঘাঁহেৰে কাৰ্পেট কৰা টান ফেয়াৰৱে’বোৰ আলোচনা কৰাটো কঠিন। প্ৰতিটো ফেয়াৰৱেই ক্ৰিছ-ক্ৰছ কৰা আউট-অফ-বাউণ্ড ষ্ট্ৰিমৰ সংখ্যাই ইয়াক আৰু অধিক চেষ্টামূলক কৰি তোলে। বাধা বাংকাৰ, গছ আৰু বৰষুণৰ ৰূপত আহে। আটাইতকৈ দীঘল ফুটাটো হ’ল ৬ নং, যিটো ৫৯৪ গজৰ ক্লান্তিকৰ। ইউনাইটেড ষ্টেটছ গলফ এছ'চিয়েচন মিউজিয়ামত শ্বিলং গলফ কোৰ্চক "গ্লেন ঈগল অৱ দ্য ইষ্ট" বুলি গণ্য কৰা হয়। ১৮৯৮ চনত ৫২০০ ফুট উচ্চতাত এটা উপত্যকাত নটা ফুটাৰ পথ হিচাপে স্থাপন কৰা হয় আৰু পিছলৈ ১৯২৪ চনত কেপ্তেইন জেকচন আৰু চি কে ৰোডছে ১৮ ফুটাৰ পথলৈ ৰূপান্তৰিত কৰে। * '''এণ্টোম’লজিকেল মিউজিয়াম''' (Butterfly Museum): পুলিচ বজাৰৰ পৰা প্ৰায় ২ কিলোমিটাৰ দূৰত্বত থকা মেছাৰ্ছ ৱানখৰ, ৰিয়াতসমথিয়া, শ্বিলঙৰ এটা ব্যক্তিগত মালিকানাধীন সংগ্ৰহালয় ভাৰতৰ একমাত্ৰ মহ আৰু পখিলাৰ বাবে নিবেদিত জ্ঞাত সংগ্ৰহালয়। * '''কেপ্তেইন উইলিয়ামছন চাংমা ৰাজ্যিক সংগ্ৰহালয়''': জনগোষ্ঠীয় জনজাতীয় সংস্কৃতি আৰু পৰম্পৰাৰ প্ৰতি আগ্ৰহীসকলৰ বাবে এই চৰকাৰী সংগ্ৰহালয়ে জনসাধাৰণৰ জীৱনশৈলীৰ বিষয়ে অন্তৰ্দৃষ্টি প্ৰদান কৰে। এই সংগ্ৰহালয়টো ৰাজ্যিক কেন্দ্ৰীয় পুথিভঁৰাল কমপ্লেক্সত আছে য’ত ৰাজ্যখনৰ মহান দেশপ্ৰেমীসকলৰ বাবে কীৰ্তিচিহ্ন স্থাপন কৰা হৈছিল শ্ৰীমতী ড. ইন্দিৰা গান্ধী আৰু নেতাজী সুভাষ চন্দ্ৰ বসু। * '''ডন বস্কো চেণ্টাৰ ফৰ ইণ্ডিজেনাছ কালচাৰছ''': ডন বস্কো মিউজিয়াম ডিবিচিআইচি (ডন বস্কো চেণ্টাৰ ফৰ ইণ্ডিজেনাছ কালচাৰ)ৰ অংশ। ডিবিচিআইচিত সংস্কৃতি, প্ৰকাশন, প্ৰশিক্ষণ, এনিমেচন কাৰ্যসূচী আৰু সংগ্ৰহালয়ৰ ওপৰত গৱেষণা অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে, যিটো বিশেষকৈ উত্তৰ-পূবৰ সংস্কৃতি, আৰু সাধাৰণতে সংস্কৃতিৰ ওপৰত জ্ঞান-বিনিময়ৰ স্থান। ডন বস্কো সংগ্ৰহালয়ৰ সৈতে ডিবিচিআইচি শ্বিলংৰ মাউলাইত আছে। * উচ্চ শিলচৰত থকা বায়ুসেনাৰ সংগ্ৰহালয় * লেডী হাইদাৰী পাৰ্কৰ বন সংগ্ৰহালয় * শ্বিলঙৰ ৰাইনো হেৰিটেজ মিউজিয়াম * ৰিছা কলনীৰ প্ৰাণীবিজ্ঞান সংগ্ৰহালয় * মাউব্লেইৰ নৃতত্ত্ববিজ্ঞান সংগ্ৰহালয় * ৪ৰ্থ ফাৰলঙত থকা উদ্ভিদ সংগ্ৰহালয় * কেণ্টনমেণ্ট এৰিয়াত অৰুণাচল সংগ্ৰহালয় <gallery> File:Elephant Fall of Shillong.JPG|এলিফেণ্ট জলপ্ৰপাত, শ্বিলং File:Church of Shillong.JPG|কেথেড্ৰেল অৱ মেৰী খ্ৰীষ্টানসকলৰ হেল্প, শ্বিলং File:Shillong India.jpg|ৱাৰ্ডৰ হ্ৰদ, শ্বিলং </gallery> ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ পৰ্যটনস্থলী]] 9t8zfhutuwse7taggeq5ut6c6u7hmau 4 107988 450819 435623 2024-12-03T17:45:01Z Nayan j Nath 15159 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 450819 wikitext text/x-wiki [[File:Delbar_(Iranian_Cheetah)_01_(cropped).jpg|150px|right]] '''এছিয়াৰ চিতা''' বা '''চিতা বাঘ''' হৈছে বৰ্তমান কেৱল ইৰাণত জীয়াই থকা সংকটাপন্ন চিতা বাঘৰ এক উপ-প্ৰজাতি। ইয়াৰ বিচৰণ এসময়ত আৰৱ উপদ্বীপ আৰু নিকটৱৰ্তী পূবৰ পৰা কাস্পিয়ান অঞ্চল, ট্ৰান্সককেছাছ, কিজিলকাম মৰুভূমি আৰু উত্তৰ দক্ষিণ এছিয়ালৈকে ব্যাপ্ত আছিল, কিন্তু কুৰি‍ শতিকাৰ সময়ছোৱাত এই অঞ্চলসমূহৰ পৰা ই বিলুপ্ত হৈছে। এছিয়াৰ চিতা বাঘ আফ্ৰিকাত থকা চিতা বাঘৰ পৰা ৩২,০০০ আৰু ৬৭,০০০ বছৰৰ আগয়েই বিচ্ছিন্ন হৈছিল। ইৰাণৰ পূব-মধ্য শুষ্ক অঞ্চলৰ সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ য'ত মানুহৰ জনসংখ্যাৰ ঘনত্ব অতি কম তাতেই এছিয়াৰ চিতা বাঘ জীয়াই আছে। ২০১১ চনৰ ডিচেম্বৰৰ পৰা ২০১৩ চনৰ নৱেম্বৰৰ ভিতৰত ১৪টা বিভিন্ন সুৰক্ষিত অঞ্চলত ৮৪টা এছিয়াৰ চিতা বাঘ দেখা গৈছিল আৰু কেমেৰা ট্ৰেপৰ ফটোগ্ৰাফৰ যোগেদি‍ ৮২টা এছিয়াৰ চিতা বাঘক চিনাক্ত কৰা হৈছিল। ২০১৭ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত ইৰাণৰ কেন্দ্ৰীয় মালভূমিৰ ১৪০,০০০ বৰ্গকিলোমিটাৰ (৫৪,০০০ বৰ্গমাইল) অঞ্চলত বিক্ষিপ্ত হৈ থকা চিতা বাঘৰ সংখ্যা তিনিটা ভিন ভিন ঠাই মিলাই ৫০টাতকৈও কম বুলি ভবা হৈছে। ২০২২ চনৰ জানুৱাৰীত ইৰাণৰ পৰিৱেশ বিভাগ‍ে অনুমান কৰিছিল যে দেশখনত মাত্ৰ ১২টা এছিয়াৰ চিতা বাঘহে‍ আছে‍ আছে যাৰ ৯টা মতা আৰু ৩জনী মাইকী। ২০২৩ চনত ইৰাণৰ চিতা বাঘ চ'ছাইটি‍ৰ এজন সদস্যই ইৰাণত ৩০ৰ পৰা ৪০টা এছিয়াৰ চিতা বাঘ থকাৰ কথা সদৰি‍ কৰিছে‍।[[এছি‍য়াৰ চিতা|ইয়াত বিতংকৈ পঢ়ক]] [[শ্ৰেণী:নিৰ্বাচিত প্ৰবন্ধ]] 89y9z7dofizwcwkv67d2puhef0fx6wo 450820 450819 2024-12-03T17:45:48Z Nayan j Nath 15159 450820 wikitext text/x-wiki [[File:Delbar_(Iranian_Cheetah)_01_(cropped).jpg|150px|right]] '''এছিয়াৰ চিতা''' বা '''চিতা বাঘ''' হৈছে বৰ্তমান কেৱল ইৰাণত জীয়াই থকা সংকটাপন্ন চিতা বাঘৰ এক উপ-প্ৰজাতি। ইয়াৰ বিচৰণ এসময়ত আৰৱ উপদ্বীপ আৰু নিকটৱৰ্তী পূবৰ পৰা কাস্পিয়ান অঞ্চল, ট্ৰান্সককেছাছ, কিজিলকাম মৰুভূমি আৰু উত্তৰ দক্ষিণ এছিয়ালৈকে ব্যাপ্ত আছিল, কিন্তু কুৰি‍ শতিকাৰ সময়ছোৱাত এই অঞ্চলসমূহৰ পৰা ই বিলুপ্ত হৈছে। এছিয়াৰ চিতা বাঘ আফ্ৰিকাত থকা চিতা বাঘৰ পৰা ৩২,০০০ আৰু ৬৭,০০০ বছৰৰ আগয়েই বিচ্ছিন্ন হৈছিল। ইৰাণৰ পূব-মধ্য শুষ্ক অঞ্চলৰ সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ য'ত মানুহৰ জনসংখ্যাৰ ঘনত্ব অতি কম তাতেই এছিয়াৰ চিতা বাঘ জীয়াই আছে। ২০১১ চনৰ ডিচেম্বৰৰ পৰা ২০১৩ চনৰ নৱেম্বৰৰ ভিতৰত ১৪টা বিভিন্ন সুৰক্ষিত অঞ্চলত ৮৪টা এছিয়াৰ চিতা বাঘ দেখা গৈছিল আৰু কেমেৰা ট্ৰেপৰ ফটোগ্ৰাফৰ যোগেদি‍ ৮২টা এছিয়াৰ চিতা বাঘক চিনাক্ত কৰা হৈছিল। ২০১৭ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত ইৰাণৰ কেন্দ্ৰীয় মালভূমিৰ ১৪০,০০০ বৰ্গকিলোমিটাৰ (৫৪,০০০ বৰ্গমাইল) অঞ্চলত বিক্ষিপ্ত হৈ থকা চিতা বাঘৰ সংখ্যা তিনিটা ভিন ভিন ঠাই মিলাই ৫০টাতকৈও কম বুলি ভবা হৈছে। ২০২২ চনৰ জানুৱাৰীত ইৰাণৰ পৰিৱেশ বিভাগ‍ে অনুমান কৰিছিল যে দেশখনত মাত্ৰ ১২টা এছিয়াৰ চিতা বাঘহে‍ আছে‍ আছে যাৰ ৯টা মতা আৰু ৩জনী মাইকী। ২০২৩ চনত ইৰাণৰ চিতা বাঘ চ'ছাইটি‍ৰ এজন সদস্যই ইৰাণত ৩০ৰ পৰা ৪০টা এছিয়াৰ চিতা বাঘ থকাৰ কথা সদৰি‍ কৰিছে‍। [[এছি‍য়াৰ চিতা|ইয়াত বিতংকৈ পঢ়ক]] [[শ্ৰেণী:নিৰ্বাচিত প্ৰবন্ধ]] p3idabelv516nae0f0bpyvehx9e5n89 0 108038 450927 449840 2024-12-04T03:43:21Z Saddam Hussain Rahmani 42858 আল-হজ্জ তীৰ্থযাত্ৰা 450927 wikitext text/x-wiki {{unreferenced}} {{merge|হজ্জ|discuss=একত্ৰিত কৰি দিয়ক}} [[চিত্ৰ:Hajj front of Haramian.jpg|alt=হজ যাত্ৰী |thumb|[[Hajj]] যাত্ৰী ]]'''আল-হজ্জ''' [[আৰবী|(আৰবী]]: حَجّ,) হজ ইছলামৰ পঞ্চম ৰুকুন। যিসকল বালিকা পুৰুষ বা মহিলাই নিজৰ পৰিয়ালক অন্ততঃ ছ'মাহ পৰ্য্যন্ত চলিব পৰাকৈ প্ৰয়োজনীয় ধন প্ৰদান কৰি নিজৰ ঘৰৰপৰা মক্কা মুঅজ্জমালৈ গৈ আকৌ ঘৰলৈ উভতি আহিব পৰা সামৰ্থ ৰাখে তেওঁলোকৰ ওপৰত হজ ফৰ্জ হয়। হজ হৈছে <ref>হজ </ref> মুছলমানসকলৰ বাবে আটাইতকৈ পবিত্ৰ চহৰ চৌদি আৰৱৰ মক্কালৈ বাৰ্ষিক ইছলামিক তীৰ্থযাত্ৰা। হজ হৈছে সক্ষম মুছলমানসকলৰ বাবে বাধ্যতামূলক ধৰ্মীয় কৰ্তব্য যিটো জীৱনত এবাৰ হ’লেও সকলো প্ৰাপ্তবয়স্ক মুছলমানে পালন কৰিব লাগিব যিসকলে যাত্ৰাটো গ্ৰহণ কৰিবলৈ শাৰীৰিক আৰু আৰ্থিকভাৱে সক্ষম, আৰু ঘৰৰ পৰা অনুপস্থিত থকাৰ সময়ত পৰিয়াল পোহপাল দিবলৈ সক্ষম।( [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Hajj হজ্জৰ মূল প্ৰবন্ধ] ) {{Infobox religious building|building_name=কা'বা শ্বৰীফ|location=মক্কা চৌদি আৰৱ|longs=৪২ ফুট|region=মক্কা|state=চৌদি আৰৱ|website=https://mecca.net/|founded_by=পইগম্বৰ ইব্ৰাহিম (আঃ)|status=|image=Al-Haram_mosque_-_Flickr_-_Al_Jazeera_English.jpg|caption=হজ্জ যাত্ৰীসকল}}{{Infobox organization|name=|type=|status=|location=|language=}} <ref>আল-হজ্জ তীৰ্থযাত্ৰা </ref> <ref>হজ</ref>'''মক্কাত মুআজ্জামাতৰ আগমন''' পবিত্ৰ চহৰ মক্কা আধুনিক চৌদি আৰৱত অৱস্থিত। প্ৰায় চাৰি হাজাৰ বছৰ আগতে হজৰত ইব্ৰাহিম (আঃ)য়ে নিজৰ পুত্ৰ ইছমাইল (আঃ)ক লৈ আল্লাহৰ ঘৰ কাবা নিৰ্মাণ কৰিছিল। তেতিয়াৰ পৰা সমগ্ৰ বিশ্বৰ মানুহে বিশেষকৈ মুছলমান সকলে এই ঘৰখনক ইবাদত বা উপাসনা কৰে। এই ঘৰত অহৰহ তীৰ্থযাত্ৰী আৰু উমৰা হজযাত্ৰী আহে। ইছলামৰ পূৰ্বৰ যুগত মক্কাৰ বিভিন্ন প্ৰান্তৰ পৰা বৰষুণৰ পানী জমা হ’বলৈ ধৰাৰ সময়তে এই ঘৰটো পুনৰ নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। তেনে কৰাৰ সময়ত ঘৰটো অলপ দক্ষিণ দিশলৈ লৈ যোৱা হ’ল আৰু মূল ভেটিটোৰ উত্তৰ ফালটো এৰি দিয়া হ’ল। এই অংশটো বেৰৰ মাজত আৱদ্ধ হৈ থকা এটা অৰ্ধবৃত্ত। ইয়াৰ নাম হতিম।<ref>হজৰ বিবৰণ </ref> মূল কাবাৰ পূব-দক্ষিণ কোণত দেৱালত স্থাপন কৰা হৈছে হজৰত আছৱাদ নামৰ ক’লা শিল।হজযাত্ৰীসকলে নামাজ পঢ়াৰ সময়ত শিলটোক চুমা খায়। আল্লাহৰ ৰাছুলুল্লাহ চাল্লাল্লাহু আলাইহি অছাল্লামে পবিত্ৰ মছজিদৰ সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰিবলৈ তেওঁৰ প্ৰিয় সঙ্গী হজৰত কাব ইবনে আছাদক নিয়োগ কৰিলে। তাৰ পিছত এই কমপ্লেক্সটোত চিহ্নিত কৰা হৈছে। বৰ্তমান কাবাৰ কিছু অংশ মুকলি চৌহদ হিচাপে সংৰক্ষিত আৰু পবিত্ৰ মছজিদৰ অৱশিষ্টসমূহ বিশ্বৰ ভিতৰতে সৰ্ববৃহৎ শীততাপ নিয়ন্ত্ৰিত তিনিমহলীয়া অট্টালিকা। কাবাৰ দক্ষিণে ছাফা আৰু মাৰৱা নামৰ দুটা পাহাৰ আছে আৰু ইয়াৰ মধ্যৱৰ্তী এলেকাক অন্তৰ্ভুক্ত কৰি এখন বৃহত্তৰ দুমহলীয়া অট্টালিকা নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। হছযাত্ৰীসকলে উভয় মহলাৰ মাজেদি ছপা আৰু মৰৱাৰ ছঈ অৰ্থাৎ দৌৰ সম্পন্ন কৰে কৰে। '''মক্কা মুঅজ্জমালৈ উপস্থিতী :''' পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশৰ পৰা হছযাত্ৰীসকল সাত জিলহজ্জ তাৰিখৰ আগতে মক্কা মুঅনজ্জমাত উপস্হিত হয়।<ref>হজৰ বিবৰণ </ref> তেওঁলোক মীকাত অতিক্ৰম কৰি আহোতে যথাৰীতি ইব্ৰাহম বান্ধি আহে। তেওঁলোকে পোন প্ৰথমে মছজিদে-হাৰামলৈ যায় আৰু '''''প্ৰথমতঃ''' পবিত্ৰ কা'বা শ্বৰীফৰ পিনে লক্ষ্য কৰি 'আল্লাহু আকবৰ আৰু লাইলাহা আল্লাহ পাঠ কৰে।'' '''দ্বিতীয়তঃ''' হজৱে আছওৱাদৰ সন্মুখত ৰৈ আল্লাহু আকবৰ, লাইলাহা আল্লাহু পাঠ কৰি তাক চুম্বনৰ কৰে। == ইতিহাস == চৈধ্যশ হেজাৰ পূৰ্বে আল্লাহৰ নবী ইব্ৰাহিম আৰু তেওঁৰ পুত্ৰ ইছমাইল (আঃ) য়ে আল্লাহৰ আদেশত কা'বা শ্বৰীফৰ নিৰ্মাণ কৰে। প্ৰথমে যিটো ঠাইত নিৰ্মাণ কৰিছিল পিছলৈ তাৰ ঠিক বাওঁফালে স্থানান্তৰ কৰা হয়। কা'ব শ্বৰীফৰ নিৰ্দিষ্ট (Round) ঠাইখনক হাৰায় শ্বৰীফ বুলি কোৱা হয়।<references /> == তথ্য সংগ্ৰহ == # [https://www.islamic-relief.org.uk/resources/knowledge-base/five-pillars-of-islam/hajj/what-is-hajj/ Islamic-Relief- website] Islamic Relief UK, 16 Lower Marsh, London SE1 7RJ 2.[https://www.hajcommittee.gov.in/ Hajj Committee] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20241005075030/https://www.hajcommittee.gov.in/ |date=2024-10-05 }} পৰা আহৰণ কৰা হৈছে 3.[https://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2024/itineraries/saudi-arabia-hajj-and-umrah-pilgrimages Saudi-Arabia-hajj-and-umrah-pilgrimages , Website] 4.[https://thepilgrim.co/what-is-hajj/ The Hajj pilgrimage] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে 5.[[:en:Hajj|Hajj pilgrimage]] হজ্জ ৱিকি তথ্য পৰা আহৰণ কৰা হৈছে। 6.[https://www.history.com/topics/religion/the-hajj History of Hajj pilgrimage] bp9e88p4zu97s5g6wqsdvdphod4ykna 450928 450927 2024-12-04T03:45:29Z Saddam Hussain Rahmani 42858 আল-হজ্জ তীৰ্থযাত্ৰা 450928 wikitext text/x-wiki {{unreferenced}} {{merge|হজ্জ|discuss=একত্ৰিত কৰি দিয়ক}} [[চিত্ৰ:Hajj front of Haramian.jpg|alt=হজ যাত্ৰী |thumb|[[Hajj]] যাত্ৰী ]]'''আল-হজ্জ''' [[আৰবী|(আৰবী]]: حَجّ,) হজ ইছলামৰ পঞ্চম ৰুকুন। যিসকল বালিকা পুৰুষ বা মহিলাই নিজৰ পৰিয়ালক অন্ততঃ ছ'মাহ পৰ্য্যন্ত চলিব পৰাকৈ প্ৰয়োজনীয় ধন প্ৰদান কৰি নিজৰ ঘৰৰপৰা মক্কা মুঅজ্জমালৈ গৈ আকৌ ঘৰলৈ উভতি আহিব পৰা সামৰ্থ ৰাখে তেওঁলোকৰ ওপৰত হজ ফৰ্জ হয়। হজ হৈছে <ref>হজ </ref> মুছলমানসকলৰ বাবে আটাইতকৈ পবিত্ৰ চহৰ চৌদি আৰৱৰ মক্কালৈ বাৰ্ষিক ইছলামিক তীৰ্থযাত্ৰা। হজ হৈছে সক্ষম মুছলমানসকলৰ বাবে বাধ্যতামূলক ধৰ্মীয় কৰ্তব্য যিটো জীৱনত এবাৰ হ’লেও সকলো প্ৰাপ্তবয়স্ক মুছলমানে পালন কৰিব লাগিব যিসকলে যাত্ৰাটো গ্ৰহণ কৰিবলৈ শাৰীৰিক আৰু আৰ্থিকভাৱে সক্ষম, আৰু ঘৰৰ পৰা অনুপস্থিত থকাৰ সময়ত পৰিয়াল পোহপাল দিবলৈ সক্ষম।( [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Hajj হজ্জৰ মূল প্ৰবন্ধ] ) {{Infobox religious building|building_name=কা'বা শ্বৰীফ|location=মক্কা চৌদি আৰৱ|longs=৪২ ফুট|region=মক্কা|state=চৌদি আৰৱ|website=https://mecca.net/|founded_by=পইগম্বৰ ইব্ৰাহিম (আঃ)|status=|image=Al-Haram_mosque_-_Flickr_-_Al_Jazeera_English.jpg|caption=হজ্জ যাত্ৰীসকল}}{{Infobox organization|name=|type=|status=|location=|language=}} <ref>আল-হজ্জ তীৰ্থযাত্ৰা </ref> <ref>হজ</ref>'''মক্কাত মুআজ্জামাতৰ আগমন''' পবিত্ৰ চহৰ মক্কা আধুনিক চৌদি আৰৱত অৱস্থিত। প্ৰায় চাৰি হাজাৰ বছৰ আগতে হজৰত ইব্ৰাহিম (আঃ)য়ে নিজৰ পুত্ৰ ইছমাইল (আঃ)ক লৈ আল্লাহৰ ঘৰ কাবা নিৰ্মাণ কৰিছিল। তেতিয়াৰ পৰা সমগ্ৰ বিশ্বৰ মানুহে বিশেষকৈ মুছলমান সকলে এই ঘৰখনক ইবাদত বা উপাসনা কৰে। এই ঘৰত অহৰহ তীৰ্থযাত্ৰী আৰু উমৰা হজযাত্ৰী আহে। ইছলামৰ পূৰ্বৰ যুগত মক্কাৰ বিভিন্ন প্ৰান্তৰ পৰা বৰষুণৰ পানী জমা হ’বলৈ ধৰাৰ সময়তে এই ঘৰটো পুনৰ নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। তেনে কৰাৰ সময়ত ঘৰটো অলপ দক্ষিণ দিশলৈ লৈ যোৱা হ’ল আৰু মূল ভেটিটোৰ উত্তৰ ফালটো এৰি দিয়া হ’ল। এই অংশটো বেৰৰ মাজত আৱদ্ধ হৈ থকা এটা অৰ্ধবৃত্ত। ইয়াৰ নাম হতিম।<ref>হজৰ বিবৰণ </ref> মূল কাবাৰ পূব-দক্ষিণ কোণত দেৱালত স্থাপন কৰা হৈছে হজৰত আছৱাদ নামৰ ক’লা শিল।হজযাত্ৰীসকলে নামাজ পঢ়াৰ সময়ত শিলটোক চুমা খায়। আল্লাহৰ ৰাছুলুল্লাহ চাল্লাল্লাহু আলাইহি অছাল্লামে পবিত্ৰ মছজিদৰ সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰিবলৈ তেওঁৰ প্ৰিয় সঙ্গী হজৰত কাব ইবনে আছাদক নিয়োগ কৰিলে। তাৰ পিছত এই কমপ্লেক্সটোত চিহ্নিত কৰা হৈছে। বৰ্তমান কাবাৰ কিছু অংশ মুকলি চৌহদ হিচাপে সংৰক্ষিত আৰু পবিত্ৰ মছজিদৰ অৱশিষ্টসমূহ বিশ্বৰ ভিতৰতে সৰ্ববৃহৎ শীততাপ নিয়ন্ত্ৰিত তিনিমহলীয়া অট্টালিকা। কাবাৰ দক্ষিণে ছাফা আৰু মাৰৱা নামৰ দুটা পাহাৰ আছে আৰু ইয়াৰ মধ্যৱৰ্তী এলেকাক অন্তৰ্ভুক্ত কৰি এখন বৃহত্তৰ দুমহলীয়া অট্টালিকা নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। হছযাত্ৰীসকলে উভয় মহলাৰ মাজেদি ছপা আৰু মৰৱাৰ ছঈ অৰ্থাৎ দৌৰ সম্পন্ন কৰে কৰে। '''মক্কা মুঅজ্জমালৈ উপস্থিতী :''' পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশৰ পৰা হছযাত্ৰীসকল সাত জিলহজ্জ তাৰিখৰ আগতে মক্কা মুঅনজ্জমাত উপস্হিত হয়।<ref>হজৰ বিবৰণ </ref> তেওঁলোক মীকাত অতিক্ৰম কৰি আহোতে যথাৰীতি ইব্ৰাহম বান্ধি আহে। তেওঁলোকে পোন প্ৰথমে মছজিদে-হাৰামলৈ যায় আৰু '''''প্ৰথমতঃ''' পবিত্ৰ কা'বা শ্বৰীফৰ পিনে লক্ষ্য কৰি 'আল্লাহু আকবৰ আৰু লাইলাহা আল্লাহ পাঠ কৰে।'' '''দ্বিতীয়তঃ''' হজৱে আছওৱাদৰ সন্মুখত ৰৈ আল্লাহু আকবৰ, লাইলাহা আল্লাহু পাঠ কৰি তাক চুম্বনৰ কৰে। == ইতিহাস == চৈধ্যশ হেজাৰ পূৰ্বে আল্লাহৰ নবী ইব্ৰাহিম আৰু তেওঁৰ পুত্ৰ ইছমাইল (আঃ) য়ে আল্লাহৰ আদেশত কা'বা শ্বৰীফৰ নিৰ্মাণ কৰে। প্ৰথমে যিটো ঠাইত নিৰ্মাণ কৰিছিল পিছলৈ তাৰ ঠিক বাওঁফালে স্থানান্তৰ কৰা হয়। কা'ব শ্বৰীফৰ নিৰ্দিষ্ট (Round) ঠাইখনক হাৰায় শ্বৰীফ বুলি কোৱা হয়।<references /> == তথ্য সংগ্ৰহ == # [https://www.islamic-relief.org.uk/resources/knowledge-base/five-pillars-of-islam/hajj/what-is-hajj/ Islamic-Relief- website] Islamic Relief UK, 16 Lower Marsh, London SE1 7RJ 2.[https://www.hajcommittee.gov.in/ Hajj Committee] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20241005075030/https://www.hajcommittee.gov.in/ |date=2024-10-05 }} পৰা আহৰণ কৰা হৈছে 3.[https://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2024/itineraries/saudi-arabia-hajj-and-umrah-pilgrimages Saudi-Arabia-hajj-and-umrah-pilgrimages , Website]Hajj and Umrah are religious pilgrimages to Mecca, Saudi Arabia. 1 May 2023 4.[https://thepilgrim.co/what-is-hajj/ The Hajj pilgrimage] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে 5.[[:en:Hajj|Hajj pilgrimage]] হজ্জ ৱিকি তথ্য পৰা আহৰণ কৰা হৈছে। 6.[https://www.history.com/topics/religion/the-hajj History of Hajj pilgrimage] kem8bry7ss3z3mjoy18vcpijbgbf27p 450929 450928 2024-12-04T03:49:53Z Saddam Hussain Rahmani 42858 আল-হজ্জ তীৰ্থযাত্ৰা 450929 wikitext text/x-wiki {{unreferenced}} {{merge|হজ্জ|discuss=একত্ৰিত কৰি দিয়ক}} [[চিত্ৰ:Hajj front of Haramian.jpg|alt=হজ যাত্ৰী |thumb|[[Hajj]] যাত্ৰী ]]'''আল-হজ্জ''' [[আৰবী|(আৰবী]]: حَجّ,) হজ ইছলামৰ পঞ্চম ৰুকুন। যিসকল বালিকা পুৰুষ বা মহিলাই নিজৰ পৰিয়ালক অন্ততঃ ছ'মাহ পৰ্য্যন্ত চলিব পৰাকৈ প্ৰয়োজনীয় ধন প্ৰদান কৰি নিজৰ ঘৰৰপৰা মক্কা মুঅজ্জমালৈ গৈ আকৌ ঘৰলৈ উভতি আহিব পৰা সামৰ্থ ৰাখে তেওঁলোকৰ ওপৰত হজ ফৰ্জ হয়। হজ হৈছে <ref>হজ </ref> মুছলমানসকলৰ বাবে আটাইতকৈ পবিত্ৰ চহৰ চৌদি আৰৱৰ মক্কালৈ বাৰ্ষিক ইছলামিক তীৰ্থযাত্ৰা। হজ হৈছে সক্ষম মুছলমানসকলৰ বাবে বাধ্যতামূলক ধৰ্মীয় কৰ্তব্য যিটো জীৱনত এবাৰ হ’লেও সকলো প্ৰাপ্তবয়স্ক মুছলমানে পালন কৰিব লাগিব যিসকলে যাত্ৰাটো গ্ৰহণ কৰিবলৈ শাৰীৰিক আৰু আৰ্থিকভাৱে সক্ষম, আৰু ঘৰৰ পৰা অনুপস্থিত থকাৰ সময়ত পৰিয়াল পোহপাল দিবলৈ সক্ষম।( [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Hajj হজ্জৰ মূল প্ৰবন্ধ] ) {{Infobox religious building|building_name=কা'বা শ্বৰীফ|location=মক্কা চৌদি আৰৱ|longs=৪২ ফুট|region=মক্কা|state=চৌদি আৰৱ|website=https://mecca.net/|founded_by=পইগম্বৰ ইব্ৰাহিম (আঃ)|status=|image=Al-Haram_mosque_-_Flickr_-_Al_Jazeera_English.jpg|caption=হজ্জ যাত্ৰীসকল}}{{Infobox organization|name=|type=|status=|location=|language=}} <ref>আল-হজ্জ তীৰ্থযাত্ৰা </ref> <ref>হজ</ref>'''মক্কাত মুআজ্জামাতৰ আগমন''' পবিত্ৰ চহৰ মক্কা আধুনিক চৌদি আৰৱত অৱস্থিত। প্ৰায় চাৰি হাজাৰ বছৰ আগতে হজৰত ইব্ৰাহিম (আঃ)য়ে নিজৰ পুত্ৰ ইছমাইল (আঃ)ক লৈ আল্লাহৰ ঘৰ কাবা নিৰ্মাণ কৰিছিল। তেতিয়াৰ পৰা সমগ্ৰ বিশ্বৰ মানুহে বিশেষকৈ মুছলমান সকলে এই ঘৰখনক ইবাদত বা উপাসনা কৰে। এই ঘৰত অহৰহ তীৰ্থযাত্ৰী আৰু উমৰা হজযাত্ৰী আহে। ইছলামৰ পূৰ্বৰ যুগত মক্কাৰ বিভিন্ন প্ৰান্তৰ পৰা বৰষুণৰ পানী জমা হ’বলৈ ধৰাৰ সময়তে এই ঘৰটো পুনৰ নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। তেনে কৰাৰ সময়ত ঘৰটো অলপ দক্ষিণ দিশলৈ লৈ যোৱা হ’ল আৰু মূল ভেটিটোৰ উত্তৰ ফালটো এৰি দিয়া হ’ল। এই অংশটো বেৰৰ মাজত আৱদ্ধ হৈ থকা এটা অৰ্ধবৃত্ত। ইয়াৰ নাম হতিম।<ref>হজৰ বিবৰণ </ref> মূল কাবাৰ পূব-দক্ষিণ কোণত দেৱালত স্থাপন কৰা হৈছে হজৰত আছৱাদ নামৰ ক’লা শিল।হজযাত্ৰীসকলে নামাজ পঢ়াৰ সময়ত শিলটোক চুমা খায়। আল্লাহৰ ৰাছুলুল্লাহ চাল্লাল্লাহু আলাইহি অছাল্লামে পবিত্ৰ মছজিদৰ সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰিবলৈ তেওঁৰ প্ৰিয় সঙ্গী হজৰত কাব ইবনে আছাদক নিয়োগ কৰিলে। তাৰ পিছত এই কমপ্লেক্সটোত চিহ্নিত কৰা হৈছে। বৰ্তমান কাবাৰ কিছু অংশ মুকলি চৌহদ হিচাপে সংৰক্ষিত আৰু পবিত্ৰ মছজিদৰ অৱশিষ্টসমূহ বিশ্বৰ ভিতৰতে সৰ্ববৃহৎ শীততাপ নিয়ন্ত্ৰিত তিনিমহলীয়া অট্টালিকা। কাবাৰ দক্ষিণে ছাফা আৰু মাৰৱা নামৰ দুটা পাহাৰ আছে আৰু ইয়াৰ মধ্যৱৰ্তী এলেকাক অন্তৰ্ভুক্ত কৰি এখন বৃহত্তৰ দুমহলীয়া অট্টালিকা নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। হছযাত্ৰীসকলে উভয় মহলাৰ মাজেদি ছপা আৰু মৰৱাৰ ছঈ অৰ্থাৎ দৌৰ সম্পন্ন কৰে কৰে। '''মক্কা মুঅজ্জমালৈ উপস্থিতী :''' পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশৰ পৰা হছযাত্ৰীসকল সাত জিলহজ্জ তাৰিখৰ আগতে মক্কা মুঅনজ্জমাত উপস্হিত হয়।<ref>হজৰ বিবৰণ </ref> তেওঁলোক মীকাত অতিক্ৰম কৰি আহোতে যথাৰীতি ইব্ৰাহম বান্ধি আহে। তেওঁলোকে পোন প্ৰথমে মছজিদে-হাৰামলৈ যায় আৰু '''''প্ৰথমতঃ''' পবিত্ৰ কা'বা শ্বৰীফৰ পিনে লক্ষ্য কৰি 'আল্লাহু আকবৰ আৰু লাইলাহা আল্লাহ পাঠ কৰে।'' '''দ্বিতীয়তঃ''' হজৱে আছওৱাদৰ সন্মুখত ৰৈ আল্লাহু আকবৰ, লাইলাহা আল্লাহু পাঠ কৰি তাক চুম্বনৰ কৰে। == ইতিহাস == চৈধ্যশ হেজাৰ পূৰ্বে আল্লাহৰ নবী ইব্ৰাহিম আৰু তেওঁৰ পুত্ৰ ইছমাইল (আঃ) য়ে আল্লাহৰ আদেশত কা'বা শ্বৰীফৰ নিৰ্মাণ কৰে। প্ৰথমে যিটো ঠাইত নিৰ্মাণ কৰিছিল পিছলৈ তাৰ ঠিক বাওঁফালে স্থানান্তৰ কৰা হয়। কা'ব শ্বৰীফৰ নিৰ্দিষ্ট (Round) ঠাইখনক হাৰায় শ্বৰীফ বুলি কোৱা হয়। মুছলমান বিশ্বৰ বিভিন্ন প্ৰান্তৰ পৰা অহা লাখ লাখ মুছলমানে প্ৰতি বছৰে কৰা মক্কাৰ তীৰ্থযাত্ৰা হৈছে এই হজ। ইয়াৰ ইতিহাস বহু শতিকাৰ আগৰ। ইছলামিক হজৰ বৰ্তমানৰ আৰ্হিটো ইছলামিক নবী মহম্মদে প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল, প্ৰায় ৬৩২ খ্ৰীষ্টাব্দত, যিয়ে পৌত্তলিক আৰবসকলৰ বিদ্যমান তীৰ্থযাত্ৰা পৰম্পৰাৰ সংস্কাৰ সাধন কৰিছিল। ইছলামিক পৰম্পৰা অনুসৰি হাজ হাজাৰ হাজাৰ বছৰৰ আগৰ পৰাই আৰম্ভ হয়, যেতিয়া ইব্ৰাহামে ঈশ্বৰৰ আজ্ঞাত কাবা ("ঈশ্বৰৰ ঘৰ") নিৰ্মাণ কৰিছিল। এই ঘন ভৱনটোক ইছলামৰ আটাইতকৈ পবিত্ৰ স্থান বুলি গণ্য কৰা হয় আৰু হজৰ আচাৰ-ব্যৱহাৰৰ ভিতৰত ইয়াৰ চাৰিওফালে বাৰে বাৰে খোজ কঢ়াও অন্তৰ্ভুক্ত।( [https://en.m.wikipedia.org/wiki/History_of_the_Hajj হজ্জ ইতিহাসৰ মূল প্ৰবন্ধ] )<references /> == তথ্য সংগ্ৰহ == # [https://www.islamic-relief.org.uk/resources/knowledge-base/five-pillars-of-islam/hajj/what-is-hajj/ Islamic-Relief- website] Islamic Relief UK, 16 Lower Marsh, London SE1 7RJ 2.[https://www.hajcommittee.gov.in/ Hajj Committee] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20241005075030/https://www.hajcommittee.gov.in/ |date=2024-10-05 }} পৰা আহৰণ কৰা হৈছে 3.[https://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2024/itineraries/saudi-arabia-hajj-and-umrah-pilgrimages Saudi-Arabia-hajj-and-umrah-pilgrimages , Website]Hajj and Umrah are religious pilgrimages to Mecca, Saudi Arabia. 1 May 2023 4.[https://thepilgrim.co/what-is-hajj/ The Hajj pilgrimage] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে 5.[[:en:Hajj|Hajj pilgrimage]] হজ্জ ৱিকি তথ্য পৰা আহৰণ কৰা হৈছে। 6.[https://www.history.com/topics/religion/the-hajj History of Hajj pilgrimage] j0wjrkgydyuhi46tmaj6keyvbet3l8s 450930 450929 2024-12-04T03:54:15Z Saddam Hussain Rahmani 42858 আল-হজ্জ তীৰ্থযাত্ৰা 450930 wikitext text/x-wiki {{unreferenced}} {{merge|হজ্জ|discuss=একত্ৰিত কৰি দিয়ক}} [[চিত্ৰ:Hajj front of Haramian.jpg|alt=হজ যাত্ৰী |thumb|[[Hajj]] যাত্ৰী ]]'''আল-হজ্জ''' [[আৰবী|(আৰবী]]: حَجّ,) হজ ইছলামৰ পঞ্চম ৰুকুন। যিসকল বালিকা পুৰুষ বা মহিলাই নিজৰ পৰিয়ালক অন্ততঃ ছ'মাহ পৰ্য্যন্ত চলিব পৰাকৈ প্ৰয়োজনীয় ধন প্ৰদান কৰি নিজৰ ঘৰৰপৰা মক্কা মুঅজ্জমালৈ গৈ আকৌ ঘৰলৈ উভতি আহিব পৰা সামৰ্থ ৰাখে তেওঁলোকৰ ওপৰত হজ ফৰ্জ হয়। হজ হৈছে <ref>হজ </ref> মুছলমানসকলৰ বাবে আটাইতকৈ পবিত্ৰ চহৰ চৌদি আৰৱৰ মক্কালৈ বাৰ্ষিক ইছলামিক তীৰ্থযাত্ৰা। হজ হৈছে সক্ষম মুছলমানসকলৰ বাবে বাধ্যতামূলক ধৰ্মীয় কৰ্তব্য যিটো জীৱনত এবাৰ হ’লেও সকলো প্ৰাপ্তবয়স্ক মুছলমানে পালন কৰিব লাগিব যিসকলে যাত্ৰাটো গ্ৰহণ কৰিবলৈ শাৰীৰিক আৰু আৰ্থিকভাৱে সক্ষম, আৰু ঘৰৰ পৰা অনুপস্থিত থকাৰ সময়ত পৰিয়াল পোহপাল দিবলৈ সক্ষম।( [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Hajj হজ্জৰ মূল প্ৰবন্ধ] ) {{Infobox religious building|building_name=কা'বা শ্বৰীফ|location=মক্কা চৌদি আৰৱ|longs=৪২ ফুট|region=মক্কা|state=চৌদি আৰৱ|website=https://mecca.net/|founded_by=পইগম্বৰ ইব্ৰাহিম (আঃ)|status=|image=Al-Haram_mosque_-_Flickr_-_Al_Jazeera_English.jpg|caption=হজ্জ যাত্ৰীসকল}}{{Infobox organization|name=|type=|status=|location=|language=}} <ref>আল-হজ্জ তীৰ্থযাত্ৰা </ref> <ref>হজ</ref>'''মক্কাত মুআজ্জামাতৰ আগমন''' পবিত্ৰ চহৰ মক্কা আধুনিক চৌদি আৰৱত অৱস্থিত। প্ৰায় চাৰি হাজাৰ বছৰ আগতে হজৰত ইব্ৰাহিম (আঃ)য়ে নিজৰ পুত্ৰ ইছমাইল (আঃ)ক লৈ আল্লাহৰ ঘৰ কাবা নিৰ্মাণ কৰিছিল। তেতিয়াৰ পৰা সমগ্ৰ বিশ্বৰ মানুহে বিশেষকৈ মুছলমান সকলে এই ঘৰখনক ইবাদত বা উপাসনা কৰে। এই ঘৰত অহৰহ তীৰ্থযাত্ৰী আৰু উমৰা হজযাত্ৰী আহে। ইছলামৰ পূৰ্বৰ যুগত মক্কাৰ বিভিন্ন প্ৰান্তৰ পৰা বৰষুণৰ পানী জমা হ’বলৈ ধৰাৰ সময়তে এই ঘৰটো পুনৰ নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। তেনে কৰাৰ সময়ত ঘৰটো অলপ দক্ষিণ দিশলৈ লৈ যোৱা হ’ল আৰু মূল ভেটিটোৰ উত্তৰ ফালটো এৰি দিয়া হ’ল। এই অংশটো বেৰৰ মাজত আৱদ্ধ হৈ থকা এটা অৰ্ধবৃত্ত। ইয়াৰ নাম হতিম।<ref>হজৰ বিবৰণ </ref> মূল কাবাৰ পূব-দক্ষিণ কোণত দেৱালত স্থাপন কৰা হৈছে হজৰত আছৱাদ নামৰ ক’লা শিল।হজযাত্ৰীসকলে নামাজ পঢ়াৰ সময়ত শিলটোক চুমা খায়। আল্লাহৰ ৰাছুলুল্লাহ চাল্লাল্লাহু আলাইহি অছাল্লামে পবিত্ৰ মছজিদৰ সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰিবলৈ তেওঁৰ প্ৰিয় সঙ্গী হজৰত কাব ইবনে আছাদক নিয়োগ কৰিলে। তাৰ পিছত এই কমপ্লেক্সটোত চিহ্নিত কৰা হৈছে। বৰ্তমান কাবাৰ কিছু অংশ মুকলি চৌহদ হিচাপে সংৰক্ষিত আৰু পবিত্ৰ মছজিদৰ অৱশিষ্টসমূহ বিশ্বৰ ভিতৰতে সৰ্ববৃহৎ শীততাপ নিয়ন্ত্ৰিত তিনিমহলীয়া অট্টালিকা। কাবাৰ দক্ষিণে ছাফা আৰু মাৰৱা নামৰ দুটা পাহাৰ আছে আৰু ইয়াৰ মধ্যৱৰ্তী এলেকাক অন্তৰ্ভুক্ত কৰি এখন বৃহত্তৰ দুমহলীয়া অট্টালিকা নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। হছযাত্ৰীসকলে উভয় মহলাৰ মাজেদি ছপা আৰু মৰৱাৰ ছঈ অৰ্থাৎ দৌৰ সম্পন্ন কৰে কৰে। '''মক্কা মুঅজ্জমালৈ উপস্থিতী :''' পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশৰ পৰা হছযাত্ৰীসকল সাত জিলহজ্জ তাৰিখৰ আগতে মক্কা মুঅনজ্জমাত উপস্হিত হয়।<ref>হজৰ বিবৰণ </ref> তেওঁলোক মীকাত অতিক্ৰম কৰি আহোতে যথাৰীতি ইব্ৰাহম বান্ধি আহে। তেওঁলোকে পোন প্ৰথমে মছজিদে-হাৰামলৈ যায় আৰু '''''প্ৰথমতঃ''' পবিত্ৰ কা'বা শ্বৰীফৰ পিনে লক্ষ্য কৰি 'আল্লাহু আকবৰ আৰু লাইলাহা আল্লাহ পাঠ কৰে।'' '''দ্বিতীয়তঃ''' হজৱে আছওৱাদৰ সন্মুখত ৰৈ আল্লাহু আকবৰ, লাইলাহা আল্লাহু পাঠ কৰি তাক চুম্বনৰ কৰে। == ইতিহাস == [[চিত্ৰ:Kaaba during the Hajj - 1886.jpg|thumb|হজ্জ কা'বা শ্বৰীফ ১৮৮৬ চনত]] চৈধ্যশ হেজাৰ পূৰ্বে আল্লাহৰ নবী ইব্ৰাহিম আৰু তেওঁৰ পুত্ৰ ইছমাইল (আঃ) য়ে আল্লাহৰ আদেশত কা'বা শ্বৰীফৰ নিৰ্মাণ কৰে। প্ৰথমে যিটো ঠাইত নিৰ্মাণ কৰিছিল পিছলৈ তাৰ ঠিক বাওঁফালে স্থানান্তৰ কৰা হয়। কা'ব শ্বৰীফৰ নিৰ্দিষ্ট (Round) ঠাইখনক হাৰায় শ্বৰীফ বুলি কোৱা হয়। মুছলমান বিশ্বৰ বিভিন্ন প্ৰান্তৰ পৰা অহা লাখ লাখ মুছলমানে প্ৰতি বছৰে কৰা মক্কাৰ তীৰ্থযাত্ৰা হৈছে এই হজ। ইয়াৰ ইতিহাস বহু শতিকাৰ আগৰ। ইছলামিক হজৰ বৰ্তমানৰ আৰ্হিটো ইছলামিক নবী মহম্মদে প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল, প্ৰায় ৬৩২ খ্ৰীষ্টাব্দত, যিয়ে পৌত্তলিক আৰবসকলৰ বিদ্যমান তীৰ্থযাত্ৰা পৰম্পৰাৰ সংস্কাৰ সাধন কৰিছিল। ইছলামিক পৰম্পৰা অনুসৰি হাজ হাজাৰ হাজাৰ বছৰৰ আগৰ পৰাই আৰম্ভ হয়, যেতিয়া ইব্ৰাহামে ঈশ্বৰৰ আজ্ঞাত কাবা ("ঈশ্বৰৰ ঘৰ") নিৰ্মাণ কৰিছিল। এই ঘন ভৱনটোক ইছলামৰ আটাইতকৈ পবিত্ৰ স্থান বুলি গণ্য কৰা হয় আৰু হজৰ আচাৰ-ব্যৱহাৰৰ ভিতৰত ইয়াৰ চাৰিওফালে বাৰে বাৰে খোজ কঢ়াও অন্তৰ্ভুক্ত।( [https://en.m.wikipedia.org/wiki/History_of_the_Hajj হজ্জ ইতিহাসৰ মূল প্ৰবন্ধ] )<references /> == তথ্য সংগ্ৰহ == # [https://www.islamic-relief.org.uk/resources/knowledge-base/five-pillars-of-islam/hajj/what-is-hajj/ Islamic-Relief- website] Islamic Relief UK, 16 Lower Marsh, London SE1 7RJ 2.[https://www.hajcommittee.gov.in/ Hajj Committee] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20241005075030/https://www.hajcommittee.gov.in/ |date=2024-10-05 }} পৰা আহৰণ কৰা হৈছে 3.[https://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2024/itineraries/saudi-arabia-hajj-and-umrah-pilgrimages Saudi-Arabia-hajj-and-umrah-pilgrimages , Website]Hajj and Umrah are religious pilgrimages to Mecca, Saudi Arabia. 1 May 2023 4.[https://thepilgrim.co/what-is-hajj/ The Hajj pilgrimage] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে 5.[[:en:Hajj|Hajj pilgrimage]] হজ্জ ৱিকি তথ্য পৰা আহৰণ কৰা হৈছে। 6.[https://www.history.com/topics/religion/the-hajj History of Hajj pilgrimage] ekx02itnkgoqupur0yl43pdl4jd1kph 0 108296 450650 449664 2024-12-03T14:05:38Z Saddam Hussain Rahmani 42858 ফাতেহা-ইয়াজ-দাহাম 450650 wikitext text/x-wiki {{পোখালি}} {{unreferenced}} {{notability}} '''ফাতেহা-ইয়াজ-দাহম(''' [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]]: Fateha-i-Yajdaham) ইছলামিক চন্দ্ৰ মাহৰ জুমাদা-আল-থানীৰ ১১ তাৰিখে ফাতেহা দোআজ দহাম নামেৰেও পৰিচিত ফাতেহা-ই-য়াজদাহাম উদযাপন কৰা হয়। ফাতেহা-ইয়াজ-দাহাম হৈছে কাদিৰিয়া চুফী মুজাহাবৰ প্ৰতিষ্ঠাপক হজৰত আব্দুল কাদিৰ জিলানী (ৰঃ)জন্মৰ স্মৃতিত উদযাপনৰ দিন। {{Infobox Holiday|type=আধ্যাত্মিক|holiday_name=ফাতেহ-ইয়াজ-দহাম|image=Peerane_Peer.jpg#mw-jump-to-license|caption=عبد القادر الجيلاني|official_name=ফাতেহা-দোয়াজ-দহম|date=২০ তাৰিখ জুমাদি-আল-থানী ইছলামিক বৰ্ষপঞ্জী|month=জামাদি-আল-থানী (ইছলামিক বৰ্ষপঞ্জী )|weekday=|duration=১ দিন|observances=বিশ্বজুৰি}} ইয়াক ফাতেহা দোআজ দহাম বুলিও কোৱা হয়। ইছলামিক নবী মহম্মদৰ জন্মদিনৰ ওচৰত ফাতেহা-ই-যজদাহাম পালন কৰা হয়। ইছলামত ই এক উল্লেখযোগ্য পালন, য’ত পৰিয়ালসমূহে নিজৰ মৃত আপোনজনক নামাজ আৰু সন্মান জনোৱাৰ বাবে একত্ৰিত হয়। তেওঁলোকে ফাতেহা, এটা প্ৰাৰ্থনা আগবঢ়ায় আৰু কোৰআনৰ আয়াত পাঠ কৰে।<ref><nowiki>https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%97%E0%A7%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%AD%E0%A7%80_%E0%A6%B6%E0%A6%B0%E0%A7%80%E0%A6%AB</nowiki></ref> == ইতিহাস == হজৰত আব্দুল কাদিৰ জিলানী (ৰঃ) পিতৃ আবু ছালে ইছলাম ধৰ্মৰ প্ৰবৰ্তক। আব্দুল কাদিৰ জিলানী সকলো পীৰৰ মুৰব্বী তথা প্ৰধান। ফাতেহা পালনৰ ভিতৰত পবিত্ৰ কোৰআন পঢ়া, মিলাদ অনুষ্ঠিত কৰা, হজৰত আব্দুল কাদিৰ জিলানী (ৰঃ)ৰ জীৱনৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা, দুআ-মুনাজাত বা মিনতি (ব্যক্তিগত আৰু সামূহিক)ৰ জৰিয়তে ঈশ্বৰৰ আশীৰ্বাদ বিচৰা, আৰু বিশেষভাৱে প্ৰস্তুত কৰা তবৰুক (পবিত্ৰ খাদ্য) বিতৰণ কৰা আদি উপলক্ষ্যৰ বাবে। এই উপলক্ষে পুৰণি ঢাকাৰ কিছুমান বিশেষ অঞ্চলত কাৱালীৰ অধিবেশন অনুষ্ঠিত হয়। শিক্ষানুষ্ঠানত ঐচ্ছিক বন্ধৰ দিন। == তথ্য সংগ্ৰহ == ১. [https://www.somoynews.tv/news/2024-10-05/JIsHsA2C Somoynews.TV/News] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে: ২০২৪ ২.[https://timesofindia.indiatimes.com/fateha-doaz-daham-ceremony-was-observed-at-khanquah-shareef-mosque-in-kolkata-the-ceremony-was-inaugurated-by-his-holiness-boro-huzur-syed-shah-rasheed-ali-alquaderi-/articleshow/7508817.cms Times Of India/Fateha-doaz-daham] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে: ১৫ ফেব্ৰুৱাৰী ২০১৬ ৩.[[:bn:গেয়ারভী_শরীফ|Bangla Wikipedia]] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে ৪. [https://www.simpliance.in/holiday-list/fateha-dwaz-daham_1 Holiday-list] পৰা আহৰণ কৰা jz7ih2ihe4xf7fztanleslrsyif2n6t 0 108570 450617 450616 2024-12-03T12:00:00Z Saddam Hussain Rahmani 42858 Maria Khan 450617 wikitext text/x-wiki {{notability}} '''ড° মাৰিয়া খান''' ( [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]] : '''Dr Maria Khan''' ) এগৰাকী ভাৰতীয় লেখিকা , শিক্ষাবিদ আৰু বক্তা। শান্তিৰ কৰ্মী তেওঁ ইছলামিক পণ্ডিত মৌলানা ৱাহিদুদ্দিন খানৰ নাতিনী ছোৱালী । <ref><nowiki>https://www.hudson.org/experts/1374-maria-khan</nowiki> </ref> [[নতুন দিল্লী]]ৰ জামিয়া হামদাৰ্ডৰ ইছলামিক অধ্যয়ন বিভাগৰ পৰা ডক্টৰেট ডিগ্ৰী লাভ কৰিছে। তেওঁৰ পি এইচ ডিৰ বিষয় হৈছে কোৰাণৰ কনচেপ্ট অৱ ডাৱাহ ।।<ref>নতুন দিল্লী </ref> == ব্যক্তিগত জীৱন আৰু চমু পৰিচয় == কলেজত পদাৰ্থ বিজ্ঞান পঢ়ি থাকোঁতে বিশ্লেষণৰ বাবে বৈজ্ঞানিক পদ্ধতিৰ পৰিচয় পাইছিল। যিকোনো চিন্তা বা ধাৰণা মোৰ দৃষ্টিভংগীৰ এইটোৱেই এটা সংজ্ঞায়িত বিন্দু বুলি প্ৰমাণিত হ’ল। মুছলমান পৰিয়ালত জন্মগ্ৰহণ কৰি তেখেতে জীৱন আৰু ইয়াৰ অৰ্থৰ যুক্তিসংগত বুজাবুজি বিচৰা এজন পৰ্যবেক্ষকৰ দৃষ্টিকোণৰ পৰাও ইছলামৰ বিষয়ে সোধা-পোছা কৰিবলৈ ধৰিলে। ইয়াৰ পৰাই আৰম্ভ হ’ল ইছলাম আৱিষ্কাৰৰ যাত্ৰা। ইছলামৰ বিভিন্ন দিশৰ ওপৰত অদ্ভুত পৰিমাণৰ সাহিত্য প্ৰস্তুত কৰা ইছলামিক পণ্ডিত মৌলানা ৱাহিদুদ্দিন খানৰ লেখাই গভীৰভাৱে প্ৰভাৱিত । তেওঁৰ লেখাবোৰত আকৰ্ষণ কৰিছিল বৈজ্ঞানিক স্বভাৱ, যিয়ে ইছলামিক শিক্ষাক ইমান যুক্তিসংগত, ব্যৱহাৰিক প্ৰজ্ঞাৰে ভৰা আৰু একে সময়তে আজিৰ এজন ব্যক্তিৰ বাবে বহুত প্ৰাসংগিক । == তথ্য সংগ্ৰহ == • [https://www.mariakhan.in www.mariakhan.in ৱেবছাইট] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে: • [https://www.cpsglobal.org CPS Global] ৱেবছাইটৰ পৰা আহৰণ কৰা হৈছে •Dr. Maria Khan is affiliated with the Center for Peace and Spirituality (CPS)[https://www.hudson.org/experts/1374-maria-khan Hudson.org/Maria-khan] Apr 3, 2021 https://www.islamandpeace.org/content/maria-khan • https://www.amu.ac.in/faculty/womens-college/maria-khan • https://www.reemhospital.com/doctors/dr-maria-khan/ https://x.com/iamdrmariakhan https://m.facebook.com/iamdrmariakhan/ https://www.instagram.com/iamdrmariakhan/?hl=en <references group="তথ্য সংগ্ৰহ " responsive="" /> ju2uxpa6s3k2mgprgkw7lwz6on8iqrn 450618 450617 2024-12-03T12:02:43Z Saddam Hussain Rahmani 42858 Maria Khan 450618 wikitext text/x-wiki {{notability}} '''ড° মাৰিয়া খান''' ( [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]] : '''Dr Maria Khan''' ) এগৰাকী ভাৰতীয় লেখিকা , শিক্ষাবিদ আৰু বক্তা। শান্তিৰ কৰ্মী তেওঁ ইছলামিক পণ্ডিত মৌলানা ৱাহিদুদ্দিন খানৰ নাতিনী ছোৱালী । <ref><nowiki>https://www.hudson.org/experts/1374-maria-khan</nowiki> </ref> [[নতুন দিল্লী]]ৰ জামিয়া হামদাৰ্ডৰ ইছলামিক অধ্যয়ন বিভাগৰ পৰা ডক্টৰেট ডিগ্ৰী লাভ কৰিছে। তেওঁৰ পি এইচ ডিৰ বিষয় হৈছে কোৰাণৰ কনচেপ্ট অৱ ডাৱাহ ।।<ref>নতুন দিল্লী </ref> == ব্যক্তিগত জীৱন আৰু চমু পৰিচয় == কলেজত পদাৰ্থ বিজ্ঞান পঢ়ি থাকোঁতে বিশ্লেষণৰ বাবে বৈজ্ঞানিক পদ্ধতিৰ পৰিচয় পাইছিল। যিকোনো চিন্তা বা ধাৰণা মোৰ দৃষ্টিভংগীৰ এইটোৱেই এটা সংজ্ঞায়িত বিন্দু বুলি প্ৰমাণিত হ’ল। মুছলমান পৰিয়ালত জন্মগ্ৰহণ কৰি তেখেতে জীৱন আৰু ইয়াৰ অৰ্থৰ যুক্তিসংগত বুজাবুজি বিচৰা এজন পৰ্যবেক্ষকৰ দৃষ্টিকোণৰ পৰাও ইছলামৰ বিষয়ে সোধা-পোছা কৰিবলৈ ধৰিলে। ইয়াৰ পৰাই আৰম্ভ হ’ল ইছলাম আৱিষ্কাৰৰ যাত্ৰা। ইছলামৰ বিভিন্ন দিশৰ ওপৰত অদ্ভুত পৰিমাণৰ সাহিত্য প্ৰস্তুত কৰা ইছলামিক পণ্ডিত মৌলানা ৱাহিদুদ্দিন খানৰ লেখাই গভীৰভাৱে প্ৰভাৱিত । তেওঁৰ লেখাবোৰত আকৰ্ষণ কৰিছিল বৈজ্ঞানিক স্বভাৱ, যিয়ে ইছলামিক শিক্ষাক ইমান যুক্তিসংগত, ব্যৱহাৰিক প্ৰজ্ঞাৰে ভৰা আৰু একে সময়তে আজিৰ এজন ব্যক্তিৰ বাবে বহুত প্ৰাসংগিক । == তথ্য সংগ্ৰহ == • [https://www.mariakhan.in www.mariakhan.in ৱেবছাইট] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে: • [https://www.cpsglobal.org CPS Global] ৱেবছাইটৰ পৰা আহৰণ কৰা হৈছে •Dr. Maria Khan is affiliated with the Center for Peace and Spirituality (CPS)[https://www.hudson.org/experts/1374-maria-khan Hudson.org/Maria-khan] Apr 3, 2021 • [https://www.islamandpeace.org/content/maria-khan Islam and Peace , website/Maria-khan] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে: September 9, 2011 • https://www.amu.ac.in/faculty/womens-college/maria-khan • https://www.reemhospital.com/doctors/dr-maria-khan/ https://x.com/iamdrmariakhan https://m.facebook.com/iamdrmariakhan/ https://www.instagram.com/iamdrmariakhan/?hl=en <references group="তথ্য সংগ্ৰহ " responsive="" /> f9a70wnckbi9wbt8k6djxl69cntt08f 450619 450618 2024-12-03T12:07:03Z Saddam Hussain Rahmani 42858 Maria Khan 450619 wikitext text/x-wiki {{notability}} '''ড° মাৰিয়া খান''' ( [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]] : '''Dr Maria Khan''' ) এগৰাকী ভাৰতীয় লেখিকা , শিক্ষাবিদ আৰু বক্তা। শান্তিৰ কৰ্মী তেওঁ ইছলামিক পণ্ডিত মৌলানা ৱাহিদুদ্দিন খানৰ নাতিনী ছোৱালী । <ref><nowiki>https://www.hudson.org/experts/1374-maria-khan</nowiki> </ref> [[নতুন দিল্লী]]ৰ জামিয়া হামদাৰ্ডৰ ইছলামিক অধ্যয়ন বিভাগৰ পৰা ডক্টৰেট ডিগ্ৰী লাভ কৰিছে। তেওঁৰ পি এইচ ডিৰ বিষয় হৈছে কোৰাণৰ কনচেপ্ট অৱ ডাৱাহ ।।<ref>নতুন দিল্লী </ref> == ব্যক্তিগত জীৱন আৰু চমু পৰিচয় == কলেজত পদাৰ্থ বিজ্ঞান পঢ়ি থাকোঁতে বিশ্লেষণৰ বাবে বৈজ্ঞানিক পদ্ধতিৰ পৰিচয় পাইছিল। যিকোনো চিন্তা বা ধাৰণা মোৰ দৃষ্টিভংগীৰ এইটোৱেই এটা সংজ্ঞায়িত বিন্দু বুলি প্ৰমাণিত হ’ল। মুছলমান পৰিয়ালত জন্মগ্ৰহণ কৰি তেখেতে জীৱন আৰু ইয়াৰ অৰ্থৰ যুক্তিসংগত বুজাবুজি বিচৰা এজন পৰ্যবেক্ষকৰ দৃষ্টিকোণৰ পৰাও ইছলামৰ বিষয়ে সোধা-পোছা কৰিবলৈ ধৰিলে। ইয়াৰ পৰাই আৰম্ভ হ’ল ইছলাম আৱিষ্কাৰৰ যাত্ৰা। ইছলামৰ বিভিন্ন দিশৰ ওপৰত অদ্ভুত পৰিমাণৰ সাহিত্য প্ৰস্তুত কৰা ইছলামিক পণ্ডিত মৌলানা ৱাহিদুদ্দিন খানৰ লেখাই গভীৰভাৱে প্ৰভাৱিত । তেওঁৰ লেখাবোৰত আকৰ্ষণ কৰিছিল বৈজ্ঞানিক স্বভাৱ, যিয়ে ইছলামিক শিক্ষাক ইমান যুক্তিসংগত, ব্যৱহাৰিক প্ৰজ্ঞাৰে ভৰা আৰু একে সময়তে আজিৰ এজন ব্যক্তিৰ বাবে বহুত প্ৰাসংগিক । == তথ্য সংগ্ৰহ == • [https://www.mariakhan.in Mariakhanৱেবছাইট] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে: 2020 • [https://www.cpsglobal.org CPS Global] ৱেবছাইটৰ পৰা আহৰণ কৰা হৈছে •Dr. Maria Khan is affiliated with the Center for Peace and Spirituality (CPS)[https://www.hudson.org/experts/1374-maria-khan Hudson.org/Maria-khan] Apr 3, 2021 • [https://www.islamandpeace.org/content/maria-khan Islam and Peace , website/Maria-khan] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে: September 9, 2011 • https://www.amu.ac.in/faculty/womens-college/maria-khan • https://www.reemhospital.com/doctors/dr-maria-khan/ https://x.com/iamdrmariakhan https://m.facebook.com/iamdrmariakhan/ https://www.instagram.com/iamdrmariakhan/?hl=en <references group="তথ্য সংগ্ৰহ " responsive="" /> 421kc7nwputethvhaldrmtpajtgrixo 450620 450619 2024-12-03T12:08:11Z Saddam Hussain Rahmani 42858 Maria Khan 450620 wikitext text/x-wiki {{notability}} '''ড° মাৰিয়া খান''' ( [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]] : '''Dr Maria Khan''' ) এগৰাকী ভাৰতীয় লেখিকা , শিক্ষাবিদ আৰু বক্তা। শান্তিৰ কৰ্মী তেওঁ ইছলামিক পণ্ডিত মৌলানা ৱাহিদুদ্দিন খানৰ নাতিনী ছোৱালী । <ref><nowiki>https://www.hudson.org/experts/1374-maria-khan</nowiki> </ref> [[নতুন দিল্লী]]ৰ জামিয়া হামদাৰ্ডৰ ইছলামিক অধ্যয়ন বিভাগৰ পৰা ডক্টৰেট ডিগ্ৰী লাভ কৰিছে। তেওঁৰ পি এইচ ডিৰ বিষয় হৈছে কোৰাণৰ কনচেপ্ট অৱ ডাৱাহ ।।<ref>নতুন দিল্লী </ref> == ব্যক্তিগত জীৱন আৰু চমু পৰিচয় == কলেজত পদাৰ্থ বিজ্ঞান পঢ়ি থাকোঁতে বিশ্লেষণৰ বাবে বৈজ্ঞানিক পদ্ধতিৰ পৰিচয় পাইছিল। যিকোনো চিন্তা বা ধাৰণা মোৰ দৃষ্টিভংগীৰ এইটোৱেই এটা সংজ্ঞায়িত বিন্দু বুলি প্ৰমাণিত হ’ল। মুছলমান পৰিয়ালত জন্মগ্ৰহণ কৰি তেখেতে জীৱন আৰু ইয়াৰ অৰ্থৰ যুক্তিসংগত বুজাবুজি বিচৰা এজন পৰ্যবেক্ষকৰ দৃষ্টিকোণৰ পৰাও ইছলামৰ বিষয়ে সোধা-পোছা কৰিবলৈ ধৰিলে। ইয়াৰ পৰাই আৰম্ভ হ’ল ইছলাম আৱিষ্কাৰৰ যাত্ৰা। ইছলামৰ বিভিন্ন দিশৰ ওপৰত অদ্ভুত পৰিমাণৰ সাহিত্য প্ৰস্তুত কৰা ইছলামিক পণ্ডিত মৌলানা ৱাহিদুদ্দিন খানৰ লেখাই গভীৰভাৱে প্ৰভাৱিত । তেওঁৰ লেখাবোৰত আকৰ্ষণ কৰিছিল বৈজ্ঞানিক স্বভাৱ, যিয়ে ইছলামিক শিক্ষাক ইমান যুক্তিসংগত, ব্যৱহাৰিক প্ৰজ্ঞাৰে ভৰা আৰু একে সময়তে আজিৰ এজন ব্যক্তিৰ বাবে বহুত প্ৰাসংগিক । == তথ্য সংগ্ৰহ == • [https://www.mariakhan.in Mariakhanৱেবছাইট] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে: 2020 • [https://www.cpsglobal.org CPS Global] ৱেবছাইটৰ পৰা আহৰণ কৰা হৈছে •Dr. Maria Khan is affiliated with the Center for Peace and Spirituality (CPS)[https://www.hudson.org/experts/1374-maria-khan Hudson.org/Maria-khan] Apr 3, 2021 • [https://www.islamandpeace.org/content/maria-khan Islam and Peace , website/Maria-khan] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে: September 9, 2011 https://x.com/iamdrmariakhan https://m.facebook.com/iamdrmariakhan/ https://www.instagram.com/iamdrmariakhan/?hl=en <references group="তথ্য সংগ্ৰহ " responsive="" /> a38z77h9xydxyyw62jxri01y5ji1uss 450621 450620 2024-12-03T12:10:10Z Saddam Hussain Rahmani 42858 Maria Khan 450621 wikitext text/x-wiki {{notability}} '''ড° মাৰিয়া খান''' ( [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]] : '''Dr Maria Khan''' ) এগৰাকী ভাৰতীয় লেখিকা , শিক্ষাবিদ আৰু বক্তা। শান্তিৰ কৰ্মী তেওঁ ইছলামিক পণ্ডিত মৌলানা ৱাহিদুদ্দিন খানৰ নাতিনী ছোৱালী । <ref><nowiki>https://www.hudson.org/experts/1374-maria-khan</nowiki> </ref> [[নতুন দিল্লী]]ৰ জামিয়া হামদাৰ্ডৰ ইছলামিক অধ্যয়ন বিভাগৰ পৰা ডক্টৰেট ডিগ্ৰী লাভ কৰিছে। তেওঁৰ পি এইচ ডিৰ বিষয় হৈছে কোৰাণৰ কনচেপ্ট অৱ ডাৱাহ ।।<ref><nowiki>https://www.cpsglobal.org/</nowiki> </ref> == ব্যক্তিগত জীৱন আৰু চমু পৰিচয় == কলেজত পদাৰ্থ বিজ্ঞান পঢ়ি থাকোঁতে বিশ্লেষণৰ বাবে বৈজ্ঞানিক পদ্ধতিৰ পৰিচয় পাইছিল। যিকোনো চিন্তা বা ধাৰণা মোৰ দৃষ্টিভংগীৰ এইটোৱেই এটা সংজ্ঞায়িত বিন্দু বুলি প্ৰমাণিত হ’ল। মুছলমান পৰিয়ালত জন্মগ্ৰহণ কৰি তেখেতে জীৱন আৰু ইয়াৰ অৰ্থৰ যুক্তিসংগত বুজাবুজি বিচৰা এজন পৰ্যবেক্ষকৰ দৃষ্টিকোণৰ পৰাও ইছলামৰ বিষয়ে সোধা-পোছা কৰিবলৈ ধৰিলে। ইয়াৰ পৰাই আৰম্ভ হ’ল ইছলাম আৱিষ্কাৰৰ যাত্ৰা। ইছলামৰ বিভিন্ন দিশৰ ওপৰত অদ্ভুত পৰিমাণৰ সাহিত্য প্ৰস্তুত কৰা ইছলামিক পণ্ডিত মৌলানা ৱাহিদুদ্দিন খানৰ লেখাই গভীৰভাৱে প্ৰভাৱিত । তেওঁৰ লেখাবোৰত আকৰ্ষণ কৰিছিল বৈজ্ঞানিক স্বভাৱ, যিয়ে ইছলামিক শিক্ষাক ইমান যুক্তিসংগত, ব্যৱহাৰিক প্ৰজ্ঞাৰে ভৰা আৰু একে সময়তে আজিৰ এজন ব্যক্তিৰ বাবে বহুত প্ৰাসংগিক । == তথ্য সংগ্ৰহ == • [https://www.mariakhan.in Mariakhanৱেবছাইট] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে: 2020 • [https://www.cpsglobal.org CPS Global] ৱেবছাইটৰ পৰা আহৰণ কৰা হৈছে •Dr. Maria Khan is affiliated with the Center for Peace and Spirituality (CPS)[https://www.hudson.org/experts/1374-maria-khan Hudson.org/Maria-khan] Apr 3, 2021 • [https://www.islamandpeace.org/content/maria-khan Islam and Peace , website/Maria-khan] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে: September 9, 2011 https://x.com/iamdrmariakhan https://m.facebook.com/iamdrmariakhan/ https://www.instagram.com/iamdrmariakhan/?hl=en <references group="তথ্য সংগ্ৰহ " responsive="" /> 4fpyooc82utiburd3h9sx8ix1nj42f6 450622 450621 2024-12-03T12:16:16Z Saddam Hussain Rahmani 42858 মাহিৰা খান 450622 wikitext text/x-wiki {{notability}} '''ড° মাৰিয়া খান''' ( [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]] : '''Dr Maria Khan''' ) এগৰাকী ভাৰতীয় লেখিকা , শিক্ষাবিদ আৰু বক্তা। শান্তিৰ কৰ্মী তেওঁ ইছলামিক পণ্ডিত মৌলানা ৱাহিদুদ্দিন খানৰ নাতিনী ছোৱালী । <ref><nowiki>https://www.hudson.org/experts/1374-maria-khan</nowiki> </ref> [[নতুন দিল্লী]]ৰ জামিয়া হামদাৰ্ডৰ ইছলামিক অধ্যয়ন বিভাগৰ পৰা ডক্টৰেট ডিগ্ৰী লাভ কৰিছে। তেওঁৰ পি এইচ ডিৰ বিষয় হৈছে কোৰাণৰ কনচেপ্ট অৱ ডাৱাহ ।।<ref><nowiki>https://www.cpsglobal.org/</nowiki> </ref> == ব্যক্তিগত জীৱন আৰু চমু পৰিচয় == কলেজত পদাৰ্থ বিজ্ঞান পঢ়ি থাকোঁতে বিশ্লেষণৰ বাবে বৈজ্ঞানিক পদ্ধতিৰ পৰিচয় পাইছিল। যিকোনো চিন্তা বা ধাৰণা মোৰ দৃষ্টিভংগীৰ এইটোৱেই এটা সংজ্ঞায়িত বিন্দু বুলি প্ৰমাণিত হ’ল। মুছলমান পৰিয়ালত জন্মগ্ৰহণ কৰি তেখেতে জীৱন আৰু ইয়াৰ অৰ্থৰ যুক্তিসংগত বুজাবুজি বিচৰা এজন পৰ্যবেক্ষকৰ দৃষ্টিকোণৰ পৰাও ইছলামৰ বিষয়ে সোধা-পোছা কৰিবলৈ ধৰিলে। ইয়াৰ পৰাই আৰম্ভ হ’ল ইছলাম আৱিষ্কাৰৰ যাত্ৰা। ইছলামৰ বিভিন্ন দিশৰ ওপৰত অদ্ভুত পৰিমাণৰ সাহিত্য প্ৰস্তুত কৰা ইছলামিক পণ্ডিত মৌলানা ৱাহিদুদ্দিন খানৰ লেখাই গভীৰভাৱে প্ৰভাৱিত । তেওঁৰ লেখাবোৰত আকৰ্ষণ কৰিছিল বৈজ্ঞানিক স্বভাৱ, যিয়ে ইছলামিক শিক্ষাক ইমান যুক্তিসংগত, ব্যৱহাৰিক প্ৰজ্ঞাৰে ভৰা আৰু একে সময়তে আজিৰ এজন ব্যক্তিৰ বাবে বহুত প্ৰাসংগিক । == তথ্য সংগ্ৰহ == • [https://www.mariakhan.in Mariakhanৱেবছাইট] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে: 2020 • [https://www.cpsglobal.org CPS Global] ৱেবছাইটৰ পৰা আহৰণ কৰা হৈছে •Dr. Maria Khan is affiliated with the Center for Peace and Spirituality (CPS)[https://www.hudson.org/experts/1374-maria-khan Hudson.org/Maria-khan] Apr 3, 2021 • [https://www.islamandpeace.org/content/maria-khan Islam and Peace , website/Maria-khan] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে: September 9, 2011 == ব্যাক্তিগত সংযোগ == https://x.com/iamdrmariakhan https://m.facebook.com/iamdrmariakhan/ https://www.instagram.com/iamdrmariakhan/?hl=en <references group="তথ্য সংগ্ৰহ " responsive="" /> o84iokhppdx25xvbecponpbwhsftita 450623 450622 2024-12-03T12:18:53Z Saddam Hussain Rahmani 42858 Maria Khan 450623 wikitext text/x-wiki {{notability}} '''ড° মাৰিয়া খান''' ( [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]] : '''Dr Maria Khan''' ) এগৰাকী ভাৰতীয় লেখিকা , শিক্ষাবিদ আৰু বক্তা। শান্তিৰ কৰ্মী তেওঁ ইছলামিক পণ্ডিত মৌলানা ৱাহিদুদ্দিন খানৰ নাতিনী ছোৱালী । <ref><nowiki>https://www.hudson.org/experts/1374-maria-khan</nowiki> </ref> [[নতুন দিল্লী]]ৰ জামিয়া হামদাৰ্ডৰ ইছলামিক অধ্যয়ন বিভাগৰ পৰা ডক্টৰেট ডিগ্ৰী লাভ কৰিছে। তেওঁৰ পি এইচ ডিৰ বিষয় হৈছে কোৰাণৰ কনচেপ্ট অৱ ডাৱাহ ।।<ref><nowiki>https://www.cpsglobal.org/</nowiki> </ref> == ব্যক্তিগত জীৱন আৰু চমু পৰিচয় == কলেজত পদাৰ্থ বিজ্ঞান পঢ়ি থাকোঁতে বিশ্লেষণৰ বাবে বৈজ্ঞানিক পদ্ধতিৰ পৰিচয় পাইছিল। যিকোনো চিন্তা বা ধাৰণা মোৰ দৃষ্টিভংগীৰ এইটোৱেই এটা সংজ্ঞায়িত বিন্দু বুলি প্ৰমাণিত হ’ল। মুছলমান পৰিয়ালত জন্মগ্ৰহণ কৰি তেখেতে জীৱন আৰু ইয়াৰ অৰ্থৰ যুক্তিসংগত বুজাবুজি বিচৰা এজন পৰ্যবেক্ষকৰ দৃষ্টিকোণৰ পৰাও ইছলামৰ বিষয়ে সোধা-পোছা কৰিবলৈ ধৰিলে। ইয়াৰ পৰাই আৰম্ভ হ’ল ইছলাম আৱিষ্কাৰৰ যাত্ৰা। ইছলামৰ বিভিন্ন দিশৰ ওপৰত অদ্ভুত পৰিমাণৰ সাহিত্য প্ৰস্তুত কৰা ইছলামিক পণ্ডিত মৌলানা ৱাহিদুদ্দিন খানৰ লেখাই গভীৰভাৱে প্ৰভাৱিত । তেওঁৰ লেখাবোৰত আকৰ্ষণ কৰিছিল বৈজ্ঞানিক স্বভাৱ, যিয়ে ইছলামিক শিক্ষাক ইমান যুক্তিসংগত, ব্যৱহাৰিক প্ৰজ্ঞাৰে ভৰা আৰু একে সময়তে আজিৰ এজন ব্যক্তিৰ বাবে বহুত প্ৰাসংগিক । == তথ্য সংগ্ৰহ == • [https://www.mariakhan.in Mariakhanৱেবছাইট] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে: 2020 • [https://www.cpsglobal.org CPS Global] ৱেবছাইটৰ পৰা আহৰণ কৰা হৈছে •Dr. Maria Khan is affiliated with the Center for Peace and Spirituality (CPS)[https://www.hudson.org/experts/1374-maria-khan Hudson.org/Maria-khan] Apr 3, 2021 • [https://www.islamandpeace.org/content/maria-khan Islam and Peace , website/Maria-khan] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে: September 9, 2011 == ব্যাক্তিগত সংযোগ == 1.[https://x.com/iamdrmariakhan Twitter (X)] 2.[https://m.facebook.com/iamdrmariakhan/ Facebook] 3.[https://www.instagram.com/iamdrmariakhan/ Instagram] <references group="তথ্য সংগ্ৰহ " responsive="" /> t18j2guuawpxkkapogrng22g6urz90y 450624 450623 2024-12-03T12:19:20Z Saddam Hussain Rahmani 42858 Maria Khan 450624 wikitext text/x-wiki {{notability}} '''ড° মাৰিয়া খান''' ( [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]] : '''Dr Maria Khan''' ) এগৰাকী ভাৰতীয় লেখিকা , শিক্ষাবিদ আৰু বক্তা। শান্তিৰ কৰ্মী তেওঁ ইছলামিক পণ্ডিত মৌলানা ৱাহিদুদ্দিন খানৰ নাতিনী ছোৱালী । <ref><nowiki>https://www.hudson.org/experts/1374-maria-khan</nowiki> </ref> [[নতুন দিল্লী]]ৰ জামিয়া হামদাৰ্ডৰ ইছলামিক অধ্যয়ন বিভাগৰ পৰা ডক্টৰেট ডিগ্ৰী লাভ কৰিছে। তেওঁৰ পি এইচ ডিৰ বিষয় হৈছে কোৰাণৰ কনচেপ্ট অৱ ডাৱাহ ।।<ref><nowiki>https://www.cpsglobal.org/</nowiki> </ref> == ব্যক্তিগত জীৱন আৰু চমু পৰিচয় == কলেজত পদাৰ্থ বিজ্ঞান পঢ়ি থাকোঁতে বিশ্লেষণৰ বাবে বৈজ্ঞানিক পদ্ধতিৰ পৰিচয় পাইছিল। যিকোনো চিন্তা বা ধাৰণা মোৰ দৃষ্টিভংগীৰ এইটোৱেই এটা সংজ্ঞায়িত বিন্দু বুলি প্ৰমাণিত হ’ল। মুছলমান পৰিয়ালত জন্মগ্ৰহণ কৰি তেখেতে জীৱন আৰু ইয়াৰ অৰ্থৰ যুক্তিসংগত বুজাবুজি বিচৰা এজন পৰ্যবেক্ষকৰ দৃষ্টিকোণৰ পৰাও ইছলামৰ বিষয়ে সোধা-পোছা কৰিবলৈ ধৰিলে। ইয়াৰ পৰাই আৰম্ভ হ’ল ইছলাম আৱিষ্কাৰৰ যাত্ৰা। ইছলামৰ বিভিন্ন দিশৰ ওপৰত অদ্ভুত পৰিমাণৰ সাহিত্য প্ৰস্তুত কৰা ইছলামিক পণ্ডিত মৌলানা ৱাহিদুদ্দিন খানৰ লেখাই গভীৰভাৱে প্ৰভাৱিত । তেওঁৰ লেখাবোৰত আকৰ্ষণ কৰিছিল বৈজ্ঞানিক স্বভাৱ, যিয়ে ইছলামিক শিক্ষাক ইমান যুক্তিসংগত, ব্যৱহাৰিক প্ৰজ্ঞাৰে ভৰা আৰু একে সময়তে আজিৰ এজন ব্যক্তিৰ বাবে বহুত প্ৰাসংগিক । == তথ্য সংগ্ৰহ == • [https://www.mariakhan.in Mariakhanৱেবছাইট] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে: 2020 • [https://www.cpsglobal.org CPS Global] ৱেবছাইটৰ পৰা আহৰণ কৰা হৈছে •Dr. Maria Khan is affiliated with the Center for Peace and Spirituality (CPS)[https://www.hudson.org/experts/1374-maria-khan Hudson.org/Maria-khan] Apr 3, 2021 • [https://www.islamandpeace.org/content/maria-khan Islam and Peace , website/Maria-khan] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে: September 9, 2011 == ব্যাক্তিগত সংযোগ == 1.[https://x.com/iamdrmariakhan Twitter (X)] 2.[https://m.facebook.com/iamdrmariakhan/ Facebook] 3.[https://www.instagram.com/iamdrmariakhan/ Instagram] o2lcurbwrb35wsifngqrhtavl4cn1v7 450625 450624 2024-12-03T12:21:38Z Saddam Hussain Rahmani 42858 Maria Khan 450625 wikitext text/x-wiki {{notability}} '''ড° মাৰিয়া খান''' ( [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]] : '''Dr Maria Khan''' ) এগৰাকী ভাৰতীয় লেখিকা , শিক্ষাবিদ আৰু বক্তা। শান্তিৰ কৰ্মী তেওঁ ইছলামিক পণ্ডিত মৌলানা ৱাহিদুদ্দিন খানৰ নাতিনী ছোৱালী । <ref><nowiki>https://www.hudson.org/experts/1374-maria-khan</nowiki> </ref> [[নতুন দিল্লী]]ৰ জামিয়া হামদাৰ্ডৰ ইছলামিক অধ্যয়ন বিভাগৰ পৰা ডক্টৰেট ডিগ্ৰী লাভ কৰিছে। তেওঁৰ পি এইচ ডিৰ বিষয় হৈছে কোৰাণৰ কনচেপ্ট অৱ ডাৱাহ ।।<ref><nowiki>https://www.cpsglobal.org/</nowiki> </ref> == ব্যক্তিগত জীৱন আৰু চমু পৰিচয় == কলেজত পদাৰ্থ বিজ্ঞান পঢ়ি থাকোঁতে বিশ্লেষণৰ বাবে বৈজ্ঞানিক পদ্ধতিৰ পৰিচয় পাইছিল। যিকোনো চিন্তা বা ধাৰণা মোৰ দৃষ্টিভংগীৰ এইটোৱেই এটা সংজ্ঞায়িত বিন্দু বুলি প্ৰমাণিত হ’ল। মুছলমান পৰিয়ালত জন্মগ্ৰহণ কৰি তেখেতে জীৱন আৰু ইয়াৰ অৰ্থৰ যুক্তিসংগত বুজাবুজি বিচৰা এজন পৰ্যবেক্ষকৰ দৃষ্টিকোণৰ পৰাও ইছলামৰ বিষয়ে সোধা-পোছা কৰিবলৈ ধৰিলে। ইয়াৰ পৰাই আৰম্ভ হ’ল ইছলাম আৱিষ্কাৰৰ যাত্ৰা। ইছলামৰ বিভিন্ন দিশৰ ওপৰত অদ্ভুত পৰিমাণৰ সাহিত্য প্ৰস্তুত কৰা ইছলামিক পণ্ডিত মৌলানা ৱাহিদুদ্দিন খানৰ লেখাই গভীৰভাৱে প্ৰভাৱিত । তেওঁৰ লেখাবোৰত আকৰ্ষণ কৰিছিল বৈজ্ঞানিক স্বভাৱ, যিয়ে ইছলামিক শিক্ষাক ইমান যুক্তিসংগত, ব্যৱহাৰিক প্ৰজ্ঞাৰে ভৰা আৰু একে সময়তে আজিৰ এজন ব্যক্তিৰ বাবে বহুত প্ৰাসংগিক ।[https://www.mariakhan.in/about-1] == তথ্য সংগ্ৰহ == • [https://www.mariakhan.in Mariakhanৱেবছাইট] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে: 2020 • [https://www.cpsglobal.org CPS Global] ৱেবছাইটৰ পৰা আহৰণ কৰা হৈছে •Dr. Maria Khan is affiliated with the Center for Peace and Spirituality (CPS)[https://www.hudson.org/experts/1374-maria-khan Hudson.org/Maria-khan] Apr 3, 2021 • [https://www.islamandpeace.org/content/maria-khan Islam and Peace , website/Maria-khan] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে: September 9, 2011 == ব্যাক্তিগত সংযোগ == 1.[https://x.com/iamdrmariakhan Twitter (X)] 2.[https://m.facebook.com/iamdrmariakhan/ Facebook] 3.[https://www.instagram.com/iamdrmariakhan/ Instagram] lvmm1wfflunwzex5tllx0225rv4ipdk 450626 450625 2024-12-03T12:24:26Z Saddam Hussain Rahmani 42858 মাহিৰা খান 450626 wikitext text/x-wiki {{notability}} '''ড° মাৰিয়া খান''' ( [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]] : '''Dr Maria Khan''' ) এগৰাকী ভাৰতীয় লেখিকা , শিক্ষাবিদ আৰু বক্তা। শান্তিৰ কৰ্মী তেওঁ ইছলামিক পণ্ডিত মৌলানা ৱাহিদুদ্দিন খানৰ নাতিনী ছোৱালী । <ref><nowiki>https://www.hudson.org/experts/1374-maria-khan</nowiki> </ref> [[নতুন দিল্লী]]ৰ জামিয়া হামদাৰ্ডৰ ইছলামিক অধ্যয়ন বিভাগৰ পৰা ডক্টৰেট ডিগ্ৰী লাভ কৰিছে। তেওঁৰ পি এইচ ডিৰ বিষয় হৈছে কোৰাণৰ কনচেপ্ট অৱ ডাৱাহ ।।<ref><nowiki>https://www.cpsglobal.org/</nowiki> </ref> == ব্যক্তিগত জীৱন আৰু চমু পৰিচয় == কলেজত পদাৰ্থ বিজ্ঞান পঢ়ি থাকোঁতে বিশ্লেষণৰ বাবে বৈজ্ঞানিক পদ্ধতিৰ পৰিচয় পাইছিল। যিকোনো চিন্তা বা ধাৰণা মোৰ দৃষ্টিভংগীৰ এইটোৱেই এটা সংজ্ঞায়িত বিন্দু বুলি প্ৰমাণিত হ’ল। [https://www.mei.columbia.edu/students/maria-khan] মুছলমান পৰিয়ালত জন্মগ্ৰহণ কৰি তেখেতে জীৱন আৰু ইয়াৰ অৰ্থৰ যুক্তিসংগত বুজাবুজি বিচৰা এজন পৰ্যবেক্ষকৰ দৃষ্টিকোণৰ পৰাও ইছলামৰ বিষয়ে সোধা-পোছা কৰিবলৈ ধৰিলে। ইয়াৰ পৰাই আৰম্ভ হ’ল ইছলাম আৱিষ্কাৰৰ যাত্ৰা। ইছলামৰ বিভিন্ন দিশৰ ওপৰত অদ্ভুত পৰিমাণৰ সাহিত্য প্ৰস্তুত কৰা ইছলামিক পণ্ডিত মৌলানা ৱাহিদুদ্দিন খানৰ লেখাই গভীৰভাৱে প্ৰভাৱিত । তেওঁৰ লেখাবোৰত আকৰ্ষণ কৰিছিল বৈজ্ঞানিক স্বভাৱ, যিয়ে ইছলামিক শিক্ষাক ইমান যুক্তিসংগত, ব্যৱহাৰিক প্ৰজ্ঞাৰে ভৰা আৰু একে সময়তে আজিৰ এজন ব্যক্তিৰ বাবে বহুত প্ৰাসংগিক ।[https://www.mariakhan.in/about-1] == তথ্য সংগ্ৰহ == • [https://www.mariakhan.in Mariakhanৱেবছাইট] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে: 2020 • [https://www.cpsglobal.org CPS Global] ৱেবছাইটৰ পৰা আহৰণ কৰা হৈছে •Dr. Maria Khan is affiliated with the Center for Peace and Spirituality (CPS)[https://www.hudson.org/experts/1374-maria-khan Hudson.org/Maria-khan] Apr 3, 2021 • [https://www.islamandpeace.org/content/maria-khan Islam and Peace , website/Maria-khan] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে: September 9, 2011 == ব্যাক্তিগত সংযোগ == 1.[https://x.com/iamdrmariakhan Twitter (X)] 2.[https://m.facebook.com/iamdrmariakhan/ Facebook] 3.[https://www.instagram.com/iamdrmariakhan/ Instagram] burwhecctut5a5vbisj8t89mge5wixf 450627 450626 2024-12-03T12:40:55Z Saddam Hussain Rahmani 42858 মাহিৰা খান 450627 wikitext text/x-wiki {{notability}} '''ড° মাৰিয়া খান''' ( [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]] : '''Dr Maria Khan''' ) এগৰাকী ভাৰতীয় লেখিকা , শিক্ষাবিদ, বক্তা আৰু শান্তিৰ কৰ্মী। == ব্যক্তিগত জীৱন আৰু চমু পৰিচয় == কলেজত পদাৰ্থ বিজ্ঞান পঢ়ি থাকোঁতে বিশ্লেষণৰ বাবে বৈজ্ঞানিক পদ্ধতিৰ পৰিচয় পাইছিল। যিকোনো চিন্তা বা ধাৰণা মোৰ দৃষ্টিভংগীৰ এইটোৱেই এটা সংজ্ঞায়িত বিন্দু বুলি প্ৰমাণিত হ’ল। [https://www.mei.columbia.edu/students/maria-khan] মুছলমান পৰিয়ালত জন্মগ্ৰহণ কৰি তেখেতে জীৱন আৰু ইয়াৰ অৰ্থৰ যুক্তিসংগত বুজাবুজি বিচৰা এজন পৰ্যবেক্ষকৰ দৃষ্টিকোণৰ পৰাও ইছলামৰ বিষয়ে সোধা-পোছা কৰিবলৈ ধৰিলে। ইয়াৰ পৰাই আৰম্ভ হ’ল ইছলাম আৱিষ্কাৰৰ যাত্ৰা। ইছলামৰ বিভিন্ন দিশৰ ওপৰত অদ্ভুত পৰিমাণৰ সাহিত্য প্ৰস্তুত কৰা ইছলামিক পণ্ডিত মৌলানা ৱাহিদুদ্দিন খানৰ লেখাই গভীৰভাৱে প্ৰভাৱিত । তেওঁৰ লেখাবোৰত আকৰ্ষণ কৰিছিল বৈজ্ঞানিক স্বভাৱ, যিয়ে ইছলামিক শিক্ষাক ইমান যুক্তিসংগত, ব্যৱহাৰিক প্ৰজ্ঞাৰে ভৰা আৰু একে সময়তে আজিৰ এজন ব্যক্তিৰ বাবে বহুত প্ৰাসংগিক ।[https://www.mariakhan.in/about-1] == তথ্য সংগ্ৰহ == • [https://www.mariakhan.in Mariakhanৱেবছাইট] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে: 2020 • [https://www.cpsglobal.org CPS Global] ৱেবছাইটৰ পৰা আহৰণ কৰা হৈছে •Dr. Maria Khan is affiliated with the Center for Peace and Spirituality (CPS)[https://www.hudson.org/experts/1374-maria-khan Hudson.org/Maria-khan] Apr 3, 2021 • [https://www.islamandpeace.org/content/maria-khan Islam and Peace , website/Maria-khan] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে: September 9, 2011 == ব্যাক্তিগত সংযোগ == 1.[https://x.com/iamdrmariakhan Twitter (X)] 2.[https://m.facebook.com/iamdrmariakhan/ Facebook] 3.[https://www.instagram.com/iamdrmariakhan/ Instagram] j4yiac25b7o793xbdbyv6a9h07u3r0k 450628 450627 2024-12-03T12:44:21Z Saddam Hussain Rahmani 42858 মাহিৰা খান 450628 wikitext text/x-wiki {{notability}} '''ড° মাৰিয়া খান''' ( [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]] : '''Dr Maria Khan''' ) এগৰাকী ভাৰতীয় লেখিকা , শিক্ষাবিদ, বক্তা আৰু শান্তিৰ কৰ্মী। নতুন দিল্লীৰ জামিয়া হামদাৰ্ডৰ ইছলামিক অধ্যয়ন বিভাগৰ পৰা ডক্টৰেট ডিগ্ৰী লাভ কৰে। == ব্যক্তিগত জীৱন আৰু চমু পৰিচয় == কলেজত পদাৰ্থ বিজ্ঞান পঢ়ি থাকোঁতে বিশ্লেষণৰ বাবে বৈজ্ঞানিক পদ্ধতিৰ পৰিচয় পাইছিল। যিকোনো চিন্তা বা ধাৰণা মোৰ দৃষ্টিভংগীৰ এইটোৱেই এটা সংজ্ঞায়িত বিন্দু বুলি প্ৰমাণিত হ’ল। [https://www.mei.columbia.edu/students/maria-khan] মুছলমান পৰিয়ালত জন্মগ্ৰহণ কৰি তেখেতে জীৱন আৰু ইয়াৰ অৰ্থৰ যুক্তিসংগত বুজাবুজি বিচৰা এজন পৰ্যবেক্ষকৰ দৃষ্টিকোণৰ পৰাও ইছলামৰ বিষয়ে সোধা-পোছা কৰিবলৈ ধৰিলে। ইয়াৰ পৰাই আৰম্ভ হ’ল ইছলাম আৱিষ্কাৰৰ যাত্ৰা। ইছলামৰ বিভিন্ন দিশৰ ওপৰত অদ্ভুত পৰিমাণৰ সাহিত্য প্ৰস্তুত কৰা ইছলামিক পণ্ডিত মৌলানা ৱাহিদুদ্দিন খানৰ লেখাই গভীৰভাৱে প্ৰভাৱিত । তেওঁৰ লেখাবোৰত আকৰ্ষণ কৰিছিল বৈজ্ঞানিক স্বভাৱ, যিয়ে ইছলামিক শিক্ষাক ইমান যুক্তিসংগত, ব্যৱহাৰিক প্ৰজ্ঞাৰে ভৰা আৰু একে সময়তে আজিৰ এজন ব্যক্তিৰ বাবে বহুত প্ৰাসংগিক ।[https://www.mariakhan.in/about-1] == তথ্য সংগ্ৰহ == • [https://www.mariakhan.in Mariakhanৱেবছাইট] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে: 2020 • [https://www.cpsglobal.org CPS Global] ৱেবছাইটৰ পৰা আহৰণ কৰা হৈছে •Dr. Maria Khan is affiliated with the Center for Peace and Spirituality (CPS)[https://www.hudson.org/experts/1374-maria-khan Hudson.org/Maria-khan] Apr 3, 2021 • [https://www.islamandpeace.org/content/maria-khan Islam and Peace , website/Maria-khan] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে: September 9, 2011 == ব্যাক্তিগত সংযোগ == 1.[https://x.com/iamdrmariakhan Twitter (X)] 2.[https://m.facebook.com/iamdrmariakhan/ Facebook] 3.[https://www.instagram.com/iamdrmariakhan/ Instagram] 04g9n22djmuo4kaw1lmgc4yb50qkza4 450637 450628 2024-12-03T13:07:01Z Saddam Hussain Rahmani 42858 মাহিৰা খান 450637 wikitext text/x-wiki {{notability}} '''ড° মাৰিয়া খান''' ( [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]] : '''Dr Maria Khan''' ) এগৰাকী ভাৰতীয় লেখিকা , শিক্ষাবিদ, বক্তা আৰু শান্তিৰ কৰ্মী। নতুন দিল্লীৰ জামিয়া হামদাৰ্ডৰ ইছলামিক অধ্যয়ন বিভাগৰ পৰা ডক্টৰেট ডিগ্ৰী লাভ কৰে। == ব্যক্তিগত জীৱন আৰু চমু পৰিচয় == কলেজত পদাৰ্থ বিজ্ঞান পঢ়ি থাকোঁতে বিশ্লেষণৰ বাবে বৈজ্ঞানিক পদ্ধতিৰ পৰিচয় পাইছিল। যিকোনো চিন্তা বা ধাৰণা মোৰ দৃষ্টিভংগীৰ এইটোৱেই এটা সংজ্ঞায়িত বিন্দু বুলি প্ৰমাণিত হ’ল। [https://www.mei.columbia.edu/students/maria-khan] মুছলমান পৰিয়ালত জন্মগ্ৰহণ কৰি তেখেতে জীৱন আৰু ইয়াৰ অৰ্থৰ যুক্তিসংগত বুজাবুজি বিচৰা এজন পৰ্যবেক্ষকৰ দৃষ্টিকোণৰ পৰাও ইছলামৰ বিষয়ে সোধা-পোছা কৰিবলৈ ধৰিলে। ইয়াৰ পৰাই আৰম্ভ হ’ল ইছলাম আৱিষ্কাৰৰ যাত্ৰা। ইছলামৰ বিভিন্ন দিশৰ ওপৰত অদ্ভুত পৰিমাণৰ সাহিত্য প্ৰস্তুত কৰা ইছলামিক পণ্ডিত মৌলানা ৱাহিদুদ্দিন খানৰ লেখাই গভীৰভাৱে প্ৰভাৱিত । তেওঁৰ লেখাবোৰত আকৰ্ষণ কৰিছিল বৈজ্ঞানিক স্বভাৱ, যিয়ে ইছলামিক শিক্ষাক ইমান যুক্তিসংগত, ব্যৱহাৰিক প্ৰজ্ঞাৰে ভৰা আৰু একে সময়তে আজিৰ এজন ব্যক্তিৰ বাবে বহুত প্ৰাসংগিক ।[https://www.mariakhan.in/about-1] == তথ্য সংগ্ৰহ == • [https://www.mariakhan.in Mariakhanৱেবছাইট] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে: 2020 • [https://www.cpsglobal.org CPS Global] ৱেবছাইটৰ পৰা আহৰণ কৰা হৈছে •Dr. Maria Khan is affiliated with the Center for Peace and Spirituality (CPS)[https://www.hudson.org/experts/1374-maria-khan Hudson.org/Maria-khan] Apr 3, 2021 • [https://www.islamandpeace.org/content/maria-khan Islam and Peace , website/Maria-khan] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে: September 9, 2011 • [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Centre_for_Peace_and_Spirituality#Notable_members Centre for Peace and Spirituality International] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে; == ব্যাক্তিগত সংযোগ == 1.[https://x.com/iamdrmariakhan Twitter (X)] 2.[https://m.facebook.com/iamdrmariakhan/ Facebook] 3.[https://www.instagram.com/iamdrmariakhan/ Instagram] knveykkbo0txhv4oad4vtn6ec9d5bkb 450638 450637 2024-12-03T13:07:59Z Saddam Hussain Rahmani 42858 Maria Khan 450638 wikitext text/x-wiki {{notability}} '''ড° মাৰিয়া খান''' ( [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]] : '''Dr Maria Khan''' ) এগৰাকী ভাৰতীয় লেখিকা , শিক্ষাবিদ, বক্তা আৰু শান্তিৰ কৰ্মী। নতুন দিল্লীৰ জামিয়া হামদাৰ্ডৰ ইছলামিক অধ্যয়ন বিভাগৰ পৰা ডক্টৰেট ডিগ্ৰী লাভ কৰে। <ref>[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Centre_for_Peace_and_Spirituality CPS International]</ref> == ব্যক্তিগত জীৱন আৰু চমু পৰিচয় == কলেজত পদাৰ্থ বিজ্ঞান পঢ়ি থাকোঁতে বিশ্লেষণৰ বাবে বৈজ্ঞানিক পদ্ধতিৰ পৰিচয় পাইছিল। যিকোনো চিন্তা বা ধাৰণা মোৰ দৃষ্টিভংগীৰ এইটোৱেই এটা সংজ্ঞায়িত বিন্দু বুলি প্ৰমাণিত হ’ল। [https://www.mei.columbia.edu/students/maria-khan] মুছলমান পৰিয়ালত জন্মগ্ৰহণ কৰি তেখেতে জীৱন আৰু ইয়াৰ অৰ্থৰ যুক্তিসংগত বুজাবুজি বিচৰা এজন পৰ্যবেক্ষকৰ দৃষ্টিকোণৰ পৰাও ইছলামৰ বিষয়ে সোধা-পোছা কৰিবলৈ ধৰিলে। ইয়াৰ পৰাই আৰম্ভ হ’ল ইছলাম আৱিষ্কাৰৰ যাত্ৰা। ইছলামৰ বিভিন্ন দিশৰ ওপৰত অদ্ভুত পৰিমাণৰ সাহিত্য প্ৰস্তুত কৰা ইছলামিক পণ্ডিত মৌলানা ৱাহিদুদ্দিন খানৰ লেখাই গভীৰভাৱে প্ৰভাৱিত । তেওঁৰ লেখাবোৰত আকৰ্ষণ কৰিছিল বৈজ্ঞানিক স্বভাৱ, যিয়ে ইছলামিক শিক্ষাক ইমান যুক্তিসংগত, ব্যৱহাৰিক প্ৰজ্ঞাৰে ভৰা আৰু একে সময়তে আজিৰ এজন ব্যক্তিৰ বাবে বহুত প্ৰাসংগিক ।[https://www.mariakhan.in/about-1] == তথ্য সংগ্ৰহ == • [https://www.mariakhan.in Mariakhanৱেবছাইট] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে: 2020 • [https://www.cpsglobal.org CPS Global] ৱেবছাইটৰ পৰা আহৰণ কৰা হৈছে •Dr. Maria Khan is affiliated with the Center for Peace and Spirituality (CPS)[https://www.hudson.org/experts/1374-maria-khan Hudson.org/Maria-khan] Apr 3, 2021 • [https://www.islamandpeace.org/content/maria-khan Islam and Peace , website/Maria-khan] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে: September 9, 2011 • [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Centre_for_Peace_and_Spirituality#Notable_members Centre for Peace and Spirituality International] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে; == ব্যাক্তিগত সংযোগ == 1.[https://x.com/iamdrmariakhan Twitter (X)] 2.[https://m.facebook.com/iamdrmariakhan/ Facebook] 3.[https://www.instagram.com/iamdrmariakhan/ Instagram] 6r13qejqdxis4j4j78bsjy9chqdw6zg 450639 450638 2024-12-03T13:19:35Z Saddam Hussain Rahmani 42858 মাহিৰা খান 450639 wikitext text/x-wiki {{notability}} '''ড° মাৰিয়া খান''' ( [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]] : '''Dr Maria Khan''' ) এগৰাকী ভাৰতীয় লেখিকা , শিক্ষাবিদ, বক্তা আৰু শান্তিৰ কৰ্মী। নতুন দিল্লীৰ জামিয়া হামদাৰ্ডৰ ইছলামিক অধ্যয়ন বিভাগৰ পৰা ডক্টৰেট ডিগ্ৰী লাভ কৰে। <ref>[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Centre_for_Peace_and_Spirituality CPS International]</ref> {{Infobox person|honorific prefix=লেখিকা|name=ড° মাৰিয়া খান|birth_place=[[নতুন দিল্লী]]|nationality=ভাৰতীয় 🇮🇳|alma mater=কলম্বিয়া বিশ্ববিদ্যালয়|education=পি. এইছ. ডি|occupation=লেখিকা, বক্তা|known for=ইছলামিক বক্তা (CPS International)|notable works=Centre for peace and Spirituality International (CPS International) [[নতুন দিল্লী]]|religion=ইছলাম|website=https://www.mariakhan.in/|parents=ড° ছানিয়াচনাইন খান (পিতৃ)}} == ব্যক্তিগত জীৱন আৰু চমু পৰিচয় == কলেজত পদাৰ্থ বিজ্ঞান পঢ়ি থাকোঁতে বিশ্লেষণৰ বাবে বৈজ্ঞানিক পদ্ধতিৰ পৰিচয় পাইছিল। যিকোনো চিন্তা বা ধাৰণা মোৰ দৃষ্টিভংগীৰ এইটোৱেই এটা সংজ্ঞায়িত বিন্দু বুলি প্ৰমাণিত হ’ল। [https://www.mei.columbia.edu/students/maria-khan] মুছলমান পৰিয়ালত জন্মগ্ৰহণ কৰি তেখেতে জীৱন আৰু ইয়াৰ অৰ্থৰ যুক্তিসংগত বুজাবুজি বিচৰা এজন পৰ্যবেক্ষকৰ দৃষ্টিকোণৰ পৰাও ইছলামৰ বিষয়ে সোধা-পোছা কৰিবলৈ ধৰিলে। ইয়াৰ পৰাই আৰম্ভ হ’ল ইছলাম আৱিষ্কাৰৰ যাত্ৰা। ইছলামৰ বিভিন্ন দিশৰ ওপৰত অদ্ভুত পৰিমাণৰ সাহিত্য প্ৰস্তুত কৰা ইছলামিক পণ্ডিত মৌলানা ৱাহিদুদ্দিন খানৰ লেখাই গভীৰভাৱে প্ৰভাৱিত । তেওঁৰ লেখাবোৰত আকৰ্ষণ কৰিছিল বৈজ্ঞানিক স্বভাৱ, যিয়ে ইছলামিক শিক্ষাক ইমান যুক্তিসংগত, ব্যৱহাৰিক প্ৰজ্ঞাৰে ভৰা আৰু একে সময়তে আজিৰ এজন ব্যক্তিৰ বাবে বহুত প্ৰাসংগিক ।[https://www.mariakhan.in/about-1] == তথ্য সংগ্ৰহ == • [https://www.mariakhan.in Mariakhanৱেবছাইট] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে: 2020 • [https://www.cpsglobal.org CPS Global] ৱেবছাইটৰ পৰা আহৰণ কৰা হৈছে •Dr. Maria Khan is affiliated with the Center for Peace and Spirituality (CPS)[https://www.hudson.org/experts/1374-maria-khan Hudson.org/Maria-khan] Apr 3, 2021 • [https://www.islamandpeace.org/content/maria-khan Islam and Peace , website/Maria-khan] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে: September 9, 2011 • [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Centre_for_Peace_and_Spirituality#Notable_members Centre for Peace and Spirituality International] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে; == ব্যাক্তিগত সংযোগ == 1.[https://x.com/iamdrmariakhan Twitter (X)] 2.[https://m.facebook.com/iamdrmariakhan/ Facebook] 3.[https://www.instagram.com/iamdrmariakhan/ Instagram] syd62d0zq8tng102e1gu9vdl9pqoju1 450640 450639 2024-12-03T13:20:54Z Saddam Hussain Rahmani 42858 মাহিৰা খান 450640 wikitext text/x-wiki {{notability}} '''ড° মাৰিয়া খান''' ( [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]] : '''Dr Maria Khan''' ) এগৰাকী ভাৰতীয় লেখিকা , শিক্ষাবিদ, বক্তা আৰু শান্তিৰ কৰ্মী। নতুন দিল্লীৰ জামিয়া হামদাৰ্ডৰ ইছলামিক অধ্যয়ন বিভাগৰ পৰা ডক্টৰেট ডিগ্ৰী লাভ কৰে। <ref>[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Centre_for_Peace_and_Spirituality CPS International]</ref> {{Infobox person|honorific prefix=লেখিকা|name=ড° মাৰিয়া খান|birth_place=[[নতুন দিল্লী]]|nationality=ভাৰতীয় 🇮🇳|alma mater=কলম্বিয়া বিশ্ববিদ্যালয়|education=পি. এইছ. ডি|occupation=লেখিকা, বক্তা|known for=ইছলামিক বক্তা (CPS International)|notable works=Centre for peace and Spirituality International (CPS International) [[নতুন দিল্লী]] [[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Centre_for_Peace_and_Spirituality]]|religion=ইছলাম|website=https://www.mariakhan.in/|parents=ড° ছানিয়াচনাইন খান (পিতৃ)}} == ব্যক্তিগত জীৱন আৰু চমু পৰিচয় == কলেজত পদাৰ্থ বিজ্ঞান পঢ়ি থাকোঁতে বিশ্লেষণৰ বাবে বৈজ্ঞানিক পদ্ধতিৰ পৰিচয় পাইছিল। যিকোনো চিন্তা বা ধাৰণা মোৰ দৃষ্টিভংগীৰ এইটোৱেই এটা সংজ্ঞায়িত বিন্দু বুলি প্ৰমাণিত হ’ল। [https://www.mei.columbia.edu/students/maria-khan] মুছলমান পৰিয়ালত জন্মগ্ৰহণ কৰি তেখেতে জীৱন আৰু ইয়াৰ অৰ্থৰ যুক্তিসংগত বুজাবুজি বিচৰা এজন পৰ্যবেক্ষকৰ দৃষ্টিকোণৰ পৰাও ইছলামৰ বিষয়ে সোধা-পোছা কৰিবলৈ ধৰিলে। ইয়াৰ পৰাই আৰম্ভ হ’ল ইছলাম আৱিষ্কাৰৰ যাত্ৰা। ইছলামৰ বিভিন্ন দিশৰ ওপৰত অদ্ভুত পৰিমাণৰ সাহিত্য প্ৰস্তুত কৰা ইছলামিক পণ্ডিত মৌলানা ৱাহিদুদ্দিন খানৰ লেখাই গভীৰভাৱে প্ৰভাৱিত । তেওঁৰ লেখাবোৰত আকৰ্ষণ কৰিছিল বৈজ্ঞানিক স্বভাৱ, যিয়ে ইছলামিক শিক্ষাক ইমান যুক্তিসংগত, ব্যৱহাৰিক প্ৰজ্ঞাৰে ভৰা আৰু একে সময়তে আজিৰ এজন ব্যক্তিৰ বাবে বহুত প্ৰাসংগিক ।[https://www.mariakhan.in/about-1] == তথ্য সংগ্ৰহ == • [https://www.mariakhan.in Mariakhanৱেবছাইট] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে: 2020 • [https://www.cpsglobal.org CPS Global] ৱেবছাইটৰ পৰা আহৰণ কৰা হৈছে •Dr. Maria Khan is affiliated with the Center for Peace and Spirituality (CPS)[https://www.hudson.org/experts/1374-maria-khan Hudson.org/Maria-khan] Apr 3, 2021 • [https://www.islamandpeace.org/content/maria-khan Islam and Peace , website/Maria-khan] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে: September 9, 2011 • [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Centre_for_Peace_and_Spirituality#Notable_members Centre for Peace and Spirituality International] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে; == ব্যাক্তিগত সংযোগ == 1.[https://x.com/iamdrmariakhan Twitter (X)] 2.[https://m.facebook.com/iamdrmariakhan/ Facebook] 3.[https://www.instagram.com/iamdrmariakhan/ Instagram] ac9oz7nuz7v8yk6ptx2yt9ye2ai5n28 450641 450640 2024-12-03T13:24:14Z Saddam Hussain Rahmani 42858 মাহিৰা খান 450641 wikitext text/x-wiki {{notability}} '''ড° মাৰিয়া খান''' ( [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]] : '''Dr Maria Khan''' ) এগৰাকী ভাৰতীয় লেখিকা , শিক্ষাবিদ, বক্তা আৰু শান্তিৰ কৰ্মী। নতুন দিল্লীৰ জামিয়া হামদাৰ্ডৰ ইছলামিক অধ্যয়ন বিভাগৰ পৰা ডক্টৰেট ডিগ্ৰী লাভ কৰে। <ref>[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Centre_for_Peace_and_Spirituality CPS International]</ref> {{Infobox person|honorific prefix=লেখিকা আৰু বক্তা|name=ড° মাৰিয়া খান|birth_place=[[নতুন দিল্লী]]|nationality=ভাৰতীয় 🇮🇳|alma mater=কলম্বিয়া বিশ্ববিদ্যালয়|education=পি. এইছ. ডি|occupation=লেখিকা, বক্তা|known for=ইছলামিক বক্তা (CPS International)|notable works=Centre for peace and Spirituality International (CPS International) [[নতুন দিল্লী]] [[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Centre_for_Peace_and_Spirituality]]|religion=ইছলাম|website=https://www.mariakhan.in/|parents=ড° ছানিয়াচনাইন খান (পিতৃ) [[https://en.wikipedia.org/wiki/Saniyasnain_Khan]]}} == ব্যক্তিগত জীৱন আৰু চমু পৰিচয় == কলেজত পদাৰ্থ বিজ্ঞান পঢ়ি থাকোঁতে বিশ্লেষণৰ বাবে বৈজ্ঞানিক পদ্ধতিৰ পৰিচয় পাইছিল। যিকোনো চিন্তা বা ধাৰণা মোৰ দৃষ্টিভংগীৰ এইটোৱেই এটা সংজ্ঞায়িত বিন্দু বুলি প্ৰমাণিত হ’ল। [https://www.mei.columbia.edu/students/maria-khan] মুছলমান পৰিয়ালত জন্মগ্ৰহণ কৰি তেখেতে জীৱন আৰু ইয়াৰ অৰ্থৰ যুক্তিসংগত বুজাবুজি বিচৰা এজন পৰ্যবেক্ষকৰ দৃষ্টিকোণৰ পৰাও ইছলামৰ বিষয়ে সোধা-পোছা কৰিবলৈ ধৰিলে। ইয়াৰ পৰাই আৰম্ভ হ’ল ইছলাম আৱিষ্কাৰৰ যাত্ৰা। ইছলামৰ বিভিন্ন দিশৰ ওপৰত অদ্ভুত পৰিমাণৰ সাহিত্য প্ৰস্তুত কৰা ইছলামিক পণ্ডিত মৌলানা ৱাহিদুদ্দিন খানৰ লেখাই গভীৰভাৱে প্ৰভাৱিত । তেওঁৰ লেখাবোৰত আকৰ্ষণ কৰিছিল বৈজ্ঞানিক স্বভাৱ, যিয়ে ইছলামিক শিক্ষাক ইমান যুক্তিসংগত, ব্যৱহাৰিক প্ৰজ্ঞাৰে ভৰা আৰু একে সময়তে আজিৰ এজন ব্যক্তিৰ বাবে বহুত প্ৰাসংগিক ।[https://www.mariakhan.in/about-1] == তথ্য সংগ্ৰহ == • [https://www.mariakhan.in Mariakhanৱেবছাইট] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে: 2020 • [https://www.cpsglobal.org CPS Global] ৱেবছাইটৰ পৰা আহৰণ কৰা হৈছে •Dr. Maria Khan is affiliated with the Center for Peace and Spirituality (CPS)[https://www.hudson.org/experts/1374-maria-khan Hudson.org/Maria-khan] Apr 3, 2021 • [https://www.islamandpeace.org/content/maria-khan Islam and Peace , website/Maria-khan] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে: September 9, 2011 • [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Centre_for_Peace_and_Spirituality#Notable_members Centre for Peace and Spirituality International] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে; == ব্যাক্তিগত সংযোগ == 1.[https://x.com/iamdrmariakhan Twitter (X)] 2.[https://m.facebook.com/iamdrmariakhan/ Facebook] 3.[https://www.instagram.com/iamdrmariakhan/ Instagram] peie2ier2h6sphz0ip9ag3k970h2kym 4 108803 450801 449628 2024-12-03T17:15:24Z পৱন বৰ্মন 42787 450801 wikitext text/x-wiki # [[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 04:37, 30 October 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 09:50, 4 November 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Jyoti Chiring|Jyoti Chiring]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Jyoti Chiring|বাৰ্তা]]) 09:30, 14 November 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Dasdipankar2005|দিপাংকৰ দাস]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Dasdipankar2005|বাৰ্তা]]) 10:09, 15 November 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Naruna Baruah|Naruna Baruah]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Naruna Baruah|বাৰ্তা]]) 01:24, 16 November 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 13:50, 16 November 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:কুমুদ ঘোষ|কুমুদ ঘোষ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:কুমুদ ঘোষ|বাৰ্তা]]) 14:07, 16 November 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য: Saddam Hussain Rahmani|Saddam Hussain Rahmani]] ([[সদস্য বাৰ্তা: Saddam Hussain Rahmani|বাৰ্তা]]) 16 November 2024 (ইউ.টি.চি) # [[সদস্য:TRIDIP SRMA|TRIDIP SRMA]] ([[সদস্য বাৰ্তা:TRIDIP SRMA|বাৰ্তা]]) 16:41, 17 November 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য: Kandarpajit Kallol|কন্দৰ্পজিৎ কল্লোল]] ([[সদস্য বাৰ্তা: Kandarpajit Kallol|বাৰ্তা]]) 23:30, 17 November 2024 (ইউ.টি.চি) # [[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 06:00, 21 November 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে|গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে]] ([[সদস্য বাৰ্তা:গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে|বাৰ্তা]]) ১০:৩১, ২৯ নৱেম্বৰ 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন]] ([[সদস্য বাৰ্তা:পৱন বৰ্মন|বাৰ্তা]]) 17:15, 3 December 2024 (ইউ.টি.চি.) 71bowrdnvhxm7l6fz5ot49mxsog2mxn 0 109468 450660 450019 2024-12-03T14:31:01Z পৱন বৰ্মন 42787 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 450660 wikitext text/x-wiki {{under construction}} {{Infobox river | name = The Padma River <br />পদ্মা নদী | image = Rajshahi T Bandh 10.jpg | image_alt = Padma River in Bangladesh | image_caption = Padma River in Bangladesh | source1_location = Bifurcation of the [[Ganges]] at [[Giria, India]], and The Gangotri Glacier in the middle of Himalayans | pushpin_map = Bangladesh | pushpin_map_size = | pushpin_map_caption = Location in Bangladesh | mouth_location = [[Bay of Bengal]] | subdivision_type1 = Countries | subdivision_name1 = [[Bangladesh]] | subdivision_type2 = Districts | subdivision_name2 = {{hlist|[[Munshiganj District|Munshiganj]] | [[Pabna District|Pabna]] | [[Manikganj District|Manikganj]] | [[Rajshahi District|Rajshahi]] | [[Kushtia District|Kushtia]] | [[Nawabganj District|Nawabganj]] | [[Faridpur District|Faridpur]] | [[Madaripur District|Madaripur]] | [[Rajbari District|Rajbari]] | [[Shariatpur District|Shariatpur]] | [[Chandpur District|Chandpur]]}} | length = {{convert|356|km}}<ref name="Geologic Framework">{{cite journal |last=Allison |first=Mead A. |date=Summer 1998 |title=Geologic Framework and Environmental Status of the Ganges-Brahmaputra Delta |journal=Journal of Coastal Research |publisher=Coastal Education & Research Foundation, Inc. |volume=13 |number=3 |pages=826–836 |jstor=4298836}}</ref> | discharge1_avg = Annual average: : {{convert|35000|m3/s|abbr = on}} During [[monsoon]] season: : {{convert|750000|m3/s|abbr = on}} During dry season: : {{convert|15000|m3/s|abbr = on}} | river_system = [[Ganges River System]] | bridges = [[Padma Bridge]]<br />[[Lalon Shah Bridge]]<br />[[Hardinge Bridge]] }} [[File:Ganges-Brahmaputra-Meghna basins.jpg|right|thumb|275px|পদ্মকে ধৰি বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যোৱা প্ৰধান নদীসমূহ দেখুওৱা এখন মানচিত্ৰ। ]] '''পদ্মা ''' ({{lang-en|Podma}}. [[বাংলাদেশ]] ৰ এখন প্ৰধান নদী। ই [[গংগা]] নদীৰ মূল, দক্ষিণ-পূব দিশলৈ {{convert|356|km|mi}} ৰ বাবে বৈ গৈ মেঘনা নদীৰ সৈতে বংগ উপসাগৰৰ ওচৰত লগ হৈ প্ৰবাহিত হৈছে। বাংলাদেশৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ চহৰ ৰাজশাহি নগৰ পদ্মা নদীৰ পাৰতে অৱস্থিত। .<ref name="হোসেইন">Hossain ML, Mahmud J, Islam J, Khokon ZH and Islam S (eds.) (2005) Padma, Tatthyakosh Vol. 1 and 2, Dhaka, Bangladesh, p. 182.</ref>. ১৯৬৬ চনৰ পৰা ৬৬ হাজাৰ হেক্টৰৰো অধিক মাটি পদ্মা নদীৰ খহনীয়াৰ কবলত পৰিছে। <ref>{{cite news |title=Over 66,000 hectares lost to Padma since 1967: NASA report |url=https://www.thedailystar.net/country/news/over-66000-hectares-lost-padma-1967-nasa-report-1633810 |access-date=14 September 2018 |newspaper=The Daily Star (Bangladesh)|The Daily Star}}</ref> == ইতিহাস == ===ব্যুৎপত্তি=== পদ্মাঃ [[সংস্কৃত]] অৰ্থ [[পদুম ফুল]], প্ৰাচীন হিন্দু লিপিত [[লক্ষ্মী]] দেৱীৰ উপনাম হিচাপে উল্লেখ কৰা হৈছে।<ref>{{cite book |last1=Williams |first1=George M. |date=2008 |title=Handbook of Hindu Mythology |url=https://books.google.com/books?id=N7LOZfwCDpEC&pg=PA198 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-533261-2 |page=198}}</ref> <!--including the [[Veda]]s, the [[Purana]]s,<ref>[[Padma Purana]]</ref> the [[Ramayana]] and the [[Mahabharata]].{{Citation needed|date=December 2009}} In all the epic stories, the river is--> [[File:Boat at padma Bridge.jpg|thumb|পদ্মা নৈত যন্ত্ৰচালিত নাও]] ''পদ্মা'' নামটো গংগাৰ গতিপথৰ তলৰ অংশ ভাগীৰথি নদীৰ বিছিন্ন বিন্দুৰ তলৰ অংশটোক দিয়া হৈছে, যিটো গংগা নদীৰ আন এক উপনৈ যাক হুগলী নদী বুলিও জনা যায়। . পদ্মাই, সম্ভৱতঃ, বিভিন্ন সময়ত কেইবাটাও সুঁতিৰ মাজেৰে বৈ গৈছিল। কিছুমান লেখকে কয় যে গংগা নদীৰ বদ্বীপ অংশত থকা প্ৰতিখন উপনৈ এটা পুৰণি প্ৰধান সুঁতিৰ অৱশিষ্ট, আৰু পশ্চিমীয়া নদীৰ পৰা আৰম্ভ কৰি পূব দিশৰ প্ৰতিখন উপনৈ পূব দিশৰ প্ৰতিখন উপনৈ অৱস্থান চিহ্নিত কৰে। === ভৌগোলিক প্ৰভাৱ === [[File:Padma River 1860.jpg|thumb|পদ্মা নৈ পাৰত নাও (১৮৬০ )]] ভাৰতৰ পৰা পদ্মা নদী বাংলাদেশৰ চাপাই নবাৱগঞ্জ জিলাৰ ওচৰত আৰু প্ৰৱেশ কৰি [[যমুনা]] নদীক লগ হয় যদিও "পদ্মা" নামটো ধৰি ৰাখে। শেষত চান্দপুৰৰ ওচৰত "মেঘনা" নদীৰ লগত মিলি মেঘনা নাম লৈ বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যায়। ৰাজশাহী পশ্চিম বাংলাদেশৰ এখন প্ৰধান চহৰ পদ্ম নদীৰ উত্তৰ পাৰত অৱস্থিত। গংগা নদীৰ উৎপত্তি হিমালয়ৰ [[গংগোত্ৰী]] হিমবাহৰ পৰা, গংগা নদী ভাৰত আৰু বাংলাদেশৰ মাজেৰে বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যাওঁতে প্ৰধান দুটা শাখাত বিভক্ত হৈ পদ্মা আৰু হুগলী নাম লয়। [[বাংলাদেশ]] ৰ চাপাই নৱাবগঞ্জ জিলাৰ শিৱগঞ্জত পদ্মা নাম লৈ প্ৰৱেশ কৰে আৰু [[ভাৰত]]ৰ মুৰ্ছিদাবাদ জিলাত হুগলী নাম লৈ বৈ যায় নামনিত পদ্মাৰ সৈতে যমুনা আৰু নিম্ন অংশত [[ব্ৰহ্মপুত্ৰ]] নদীৰ সংযুক্ত হয় আৰু পূবলৈ পদ্মা নামেৰে বৈ যায়।[[ বাংলাদেশ]] ৰ চান্দপুৰ জিলাত [[বাংলাদেশ]]ৰ আটাইতকৈ বহল নদী মেঘনাই পদ্মাৰ লগত মিলি যায়, মেঘনা হিচাপে প্ৰায় সৰলৰেখাৰে দক্ষিণ দিশত আগবাঢ়ি গৈ বংগ উপসাগৰত শেষ হয়। [[File:Sunset in Padma river.jpg|thumb|পদ্মা নদীত সূৰ্য্যাস্ত]] ==পদ্মা নদীৰ উপনৈ== পদ্মা নদীৰ মূল উপনৈ হ'ল মহানন্দ আৰু পুনৰ্ভবা। মহানন্দ উপনৈখন [[বাংলাদেশ]]ৰ চাপাইনাৱাবগঞ্জ জিলা আৰু [[ভাৰত]] ৰ [[পশ্চিম বংগ]]ৰ মাজেৰে বৈ গৈছে। পদ্মা নদীৰ বিভিন্ন শাখানৈৰ ভিতৰত গৰাই, বৰাল, আৰিয়াল খাঁ, কুমাৰ, মাথাভাঙ্গা কপোতাক্ষ নৈ অন্যতম। পদ্মাৰ বিভিন্ন উপনৈ হৈছে মধুমতী, পশুৰ, ভৈৰৱ ইত্যাদি। এই নদীসমূহ কুষ্টিয়া, ৰাজবাৰী, জশোৰ, সাতক্ষীৰা, জিনাইদহ, নৰাইল, মাগুৰা,বাগেৰহাট, গোপালগঞ্জ, ফৰিদপুৰ, মাদাৰীপুৰ, শৰীয়তপুৰ, বৰিশাল, পতুৱাখালি আদি জিলাৰ মাজেৰে বৈ গৈছে।<ref name="সব" /> == দৈৰ্ঘ্য == পদ্মা [[বাংলাদেশ]] আটাইতকৈ দীৰ্ঘতম নদী। পদ্মা নদীৰ দৈৰ্ঘ্য ৩৪১ কিলোমিটাৰ।<ref name="হোসেইন" /> ==উৎস== n6lwncyiylg9o03g1jngjhpkgqafysp 450664 450660 2024-12-03T14:33:09Z পৱন বৰ্মন 42787 /* পদ্মা নদীৰ উপনৈ */ 450664 wikitext text/x-wiki {{under construction}} {{Infobox river | name = The Padma River <br />পদ্মা নদী | image = Rajshahi T Bandh 10.jpg | image_alt = Padma River in Bangladesh | image_caption = Padma River in Bangladesh | source1_location = Bifurcation of the [[Ganges]] at [[Giria, India]], and The Gangotri Glacier in the middle of Himalayans | pushpin_map = Bangladesh | pushpin_map_size = | pushpin_map_caption = Location in Bangladesh | mouth_location = [[Bay of Bengal]] | subdivision_type1 = Countries | subdivision_name1 = [[Bangladesh]] | subdivision_type2 = Districts | subdivision_name2 = {{hlist|[[Munshiganj District|Munshiganj]] | [[Pabna District|Pabna]] | [[Manikganj District|Manikganj]] | [[Rajshahi District|Rajshahi]] | [[Kushtia District|Kushtia]] | [[Nawabganj District|Nawabganj]] | [[Faridpur District|Faridpur]] | [[Madaripur District|Madaripur]] | [[Rajbari District|Rajbari]] | [[Shariatpur District|Shariatpur]] | [[Chandpur District|Chandpur]]}} | length = {{convert|356|km}}<ref name="Geologic Framework">{{cite journal |last=Allison |first=Mead A. |date=Summer 1998 |title=Geologic Framework and Environmental Status of the Ganges-Brahmaputra Delta |journal=Journal of Coastal Research |publisher=Coastal Education & Research Foundation, Inc. |volume=13 |number=3 |pages=826–836 |jstor=4298836}}</ref> | discharge1_avg = Annual average: : {{convert|35000|m3/s|abbr = on}} During [[monsoon]] season: : {{convert|750000|m3/s|abbr = on}} During dry season: : {{convert|15000|m3/s|abbr = on}} | river_system = [[Ganges River System]] | bridges = [[Padma Bridge]]<br />[[Lalon Shah Bridge]]<br />[[Hardinge Bridge]] }} [[File:Ganges-Brahmaputra-Meghna basins.jpg|right|thumb|275px|পদ্মকে ধৰি বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যোৱা প্ৰধান নদীসমূহ দেখুওৱা এখন মানচিত্ৰ। ]] '''পদ্মা ''' ({{lang-en|Podma}}. [[বাংলাদেশ]] ৰ এখন প্ৰধান নদী। ই [[গংগা]] নদীৰ মূল, দক্ষিণ-পূব দিশলৈ {{convert|356|km|mi}} ৰ বাবে বৈ গৈ মেঘনা নদীৰ সৈতে বংগ উপসাগৰৰ ওচৰত লগ হৈ প্ৰবাহিত হৈছে। বাংলাদেশৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ চহৰ ৰাজশাহি নগৰ পদ্মা নদীৰ পাৰতে অৱস্থিত। .<ref name="হোসেইন">Hossain ML, Mahmud J, Islam J, Khokon ZH and Islam S (eds.) (2005) Padma, Tatthyakosh Vol. 1 and 2, Dhaka, Bangladesh, p. 182.</ref>. ১৯৬৬ চনৰ পৰা ৬৬ হাজাৰ হেক্টৰৰো অধিক মাটি পদ্মা নদীৰ খহনীয়াৰ কবলত পৰিছে। <ref>{{cite news |title=Over 66,000 hectares lost to Padma since 1967: NASA report |url=https://www.thedailystar.net/country/news/over-66000-hectares-lost-padma-1967-nasa-report-1633810 |access-date=14 September 2018 |newspaper=The Daily Star (Bangladesh)|The Daily Star}}</ref> == ইতিহাস == ===ব্যুৎপত্তি=== পদ্মাঃ [[সংস্কৃত]] অৰ্থ [[পদুম ফুল]], প্ৰাচীন হিন্দু লিপিত [[লক্ষ্মী]] দেৱীৰ উপনাম হিচাপে উল্লেখ কৰা হৈছে।<ref>{{cite book |last1=Williams |first1=George M. |date=2008 |title=Handbook of Hindu Mythology |url=https://books.google.com/books?id=N7LOZfwCDpEC&pg=PA198 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-533261-2 |page=198}}</ref> <!--including the [[Veda]]s, the [[Purana]]s,<ref>[[Padma Purana]]</ref> the [[Ramayana]] and the [[Mahabharata]].{{Citation needed|date=December 2009}} In all the epic stories, the river is--> [[File:Boat at padma Bridge.jpg|thumb|পদ্মা নৈত যন্ত্ৰচালিত নাও]] ''পদ্মা'' নামটো গংগাৰ গতিপথৰ তলৰ অংশ ভাগীৰথি নদীৰ বিছিন্ন বিন্দুৰ তলৰ অংশটোক দিয়া হৈছে, যিটো গংগা নদীৰ আন এক উপনৈ যাক হুগলী নদী বুলিও জনা যায়। . পদ্মাই, সম্ভৱতঃ, বিভিন্ন সময়ত কেইবাটাও সুঁতিৰ মাজেৰে বৈ গৈছিল। কিছুমান লেখকে কয় যে গংগা নদীৰ বদ্বীপ অংশত থকা প্ৰতিখন উপনৈ এটা পুৰণি প্ৰধান সুঁতিৰ অৱশিষ্ট, আৰু পশ্চিমীয়া নদীৰ পৰা আৰম্ভ কৰি পূব দিশৰ প্ৰতিখন উপনৈ পূব দিশৰ প্ৰতিখন উপনৈ অৱস্থান চিহ্নিত কৰে। === ভৌগোলিক প্ৰভাৱ === [[File:Padma River 1860.jpg|thumb|পদ্মা নৈ পাৰত নাও (১৮৬০ )]] ভাৰতৰ পৰা পদ্মা নদী বাংলাদেশৰ চাপাই নবাৱগঞ্জ জিলাৰ ওচৰত আৰু প্ৰৱেশ কৰি [[যমুনা]] নদীক লগ হয় যদিও "পদ্মা" নামটো ধৰি ৰাখে। শেষত চান্দপুৰৰ ওচৰত "মেঘনা" নদীৰ লগত মিলি মেঘনা নাম লৈ বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যায়। ৰাজশাহী পশ্চিম বাংলাদেশৰ এখন প্ৰধান চহৰ পদ্ম নদীৰ উত্তৰ পাৰত অৱস্থিত। গংগা নদীৰ উৎপত্তি হিমালয়ৰ [[গংগোত্ৰী]] হিমবাহৰ পৰা, গংগা নদী ভাৰত আৰু বাংলাদেশৰ মাজেৰে বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যাওঁতে প্ৰধান দুটা শাখাত বিভক্ত হৈ পদ্মা আৰু হুগলী নাম লয়। [[বাংলাদেশ]] ৰ চাপাই নৱাবগঞ্জ জিলাৰ শিৱগঞ্জত পদ্মা নাম লৈ প্ৰৱেশ কৰে আৰু [[ভাৰত]]ৰ মুৰ্ছিদাবাদ জিলাত হুগলী নাম লৈ বৈ যায় নামনিত পদ্মাৰ সৈতে যমুনা আৰু নিম্ন অংশত [[ব্ৰহ্মপুত্ৰ]] নদীৰ সংযুক্ত হয় আৰু পূবলৈ পদ্মা নামেৰে বৈ যায়।[[ বাংলাদেশ]] ৰ চান্দপুৰ জিলাত [[বাংলাদেশ]]ৰ আটাইতকৈ বহল নদী মেঘনাই পদ্মাৰ লগত মিলি যায়, মেঘনা হিচাপে প্ৰায় সৰলৰেখাৰে দক্ষিণ দিশত আগবাঢ়ি গৈ বংগ উপসাগৰত শেষ হয়। [[File:Sunset in Padma river.jpg|thumb|পদ্মা নদীত সূৰ্য্যাস্ত]] ==পদ্মা নদীৰ উপনৈ== পদ্মা নদীৰ মূল উপনৈ হ'ল মহানন্দ আৰু পুনৰ্ভবা। মহানন্দ উপনৈখন [[বাংলাদেশ]]ৰ চাপাইনাৱাবগঞ্জ জিলা আৰু [[ভাৰত]] ৰ [[পশ্চিম বংগ]]ৰ মাজেৰে বৈ গৈছে। পদ্মা নদীৰ বিভিন্ন শাখানৈৰ ভিতৰত গৰাই, বৰাল, আৰিয়াল খাঁ, কুমাৰ, মাথাভাঙ্গা কপোতাক্ষ নৈ অন্যতম। পদ্মাৰ বিভিন্ন উপনৈ হৈছে মধুমতী, পশুৰ, ভৈৰৱ ইত্যাদি। এই নদীসমূহ কুষ্টিয়া, ৰাজবাৰী, জশোৰ, সাতক্ষীৰা, জিনাইদহ, নৰাইল, মাগুৰা,বাগেৰহাট, গোপালগঞ্জ, ফৰিদপুৰ, মাদাৰীপুৰ, শৰীয়তপুৰ, বৰিশাল, পতুৱাখালি আদি জিলাৰ মাজেৰে বৈ গৈছে। == দৈৰ্ঘ্য == পদ্মা [[বাংলাদেশ]] আটাইতকৈ দীৰ্ঘতম নদী। পদ্মা নদীৰ দৈৰ্ঘ্য ৩৪১ কিলোমিটাৰ।<ref name="হোসেইন" /> ==উৎস== 5ysl9yvua0qvjbd3963ys0x52434adb 450667 450664 2024-12-03T14:39:27Z পৱন বৰ্মন 42787 /* পদ্মা নদীৰ উপনৈ */ 450667 wikitext text/x-wiki {{under construction}} {{Infobox river | name = The Padma River <br />পদ্মা নদী | image = Rajshahi T Bandh 10.jpg | image_alt = Padma River in Bangladesh | image_caption = Padma River in Bangladesh | source1_location = Bifurcation of the [[Ganges]] at [[Giria, India]], and The Gangotri Glacier in the middle of Himalayans | pushpin_map = Bangladesh | pushpin_map_size = | pushpin_map_caption = Location in Bangladesh | mouth_location = [[Bay of Bengal]] | subdivision_type1 = Countries | subdivision_name1 = [[Bangladesh]] | subdivision_type2 = Districts | subdivision_name2 = {{hlist|[[Munshiganj District|Munshiganj]] | [[Pabna District|Pabna]] | [[Manikganj District|Manikganj]] | [[Rajshahi District|Rajshahi]] | [[Kushtia District|Kushtia]] | [[Nawabganj District|Nawabganj]] | [[Faridpur District|Faridpur]] | [[Madaripur District|Madaripur]] | [[Rajbari District|Rajbari]] | [[Shariatpur District|Shariatpur]] | [[Chandpur District|Chandpur]]}} | length = {{convert|356|km}}<ref name="Geologic Framework">{{cite journal |last=Allison |first=Mead A. |date=Summer 1998 |title=Geologic Framework and Environmental Status of the Ganges-Brahmaputra Delta |journal=Journal of Coastal Research |publisher=Coastal Education & Research Foundation, Inc. |volume=13 |number=3 |pages=826–836 |jstor=4298836}}</ref> | discharge1_avg = Annual average: : {{convert|35000|m3/s|abbr = on}} During [[monsoon]] season: : {{convert|750000|m3/s|abbr = on}} During dry season: : {{convert|15000|m3/s|abbr = on}} | river_system = [[Ganges River System]] | bridges = [[Padma Bridge]]<br />[[Lalon Shah Bridge]]<br />[[Hardinge Bridge]] }} [[File:Ganges-Brahmaputra-Meghna basins.jpg|right|thumb|275px|পদ্মকে ধৰি বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যোৱা প্ৰধান নদীসমূহ দেখুওৱা এখন মানচিত্ৰ। ]] '''পদ্মা ''' ({{lang-en|Podma}}. [[বাংলাদেশ]] ৰ এখন প্ৰধান নদী। ই [[গংগা]] নদীৰ মূল, দক্ষিণ-পূব দিশলৈ {{convert|356|km|mi}} ৰ বাবে বৈ গৈ মেঘনা নদীৰ সৈতে বংগ উপসাগৰৰ ওচৰত লগ হৈ প্ৰবাহিত হৈছে। বাংলাদেশৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ চহৰ ৰাজশাহি নগৰ পদ্মা নদীৰ পাৰতে অৱস্থিত। .<ref name="হোসেইন">Hossain ML, Mahmud J, Islam J, Khokon ZH and Islam S (eds.) (2005) Padma, Tatthyakosh Vol. 1 and 2, Dhaka, Bangladesh, p. 182.</ref>. ১৯৬৬ চনৰ পৰা ৬৬ হাজাৰ হেক্টৰৰো অধিক মাটি পদ্মা নদীৰ খহনীয়াৰ কবলত পৰিছে। <ref>{{cite news |title=Over 66,000 hectares lost to Padma since 1967: NASA report |url=https://www.thedailystar.net/country/news/over-66000-hectares-lost-padma-1967-nasa-report-1633810 |access-date=14 September 2018 |newspaper=The Daily Star (Bangladesh)|The Daily Star}}</ref> == ইতিহাস == ===ব্যুৎপত্তি=== পদ্মাঃ [[সংস্কৃত]] অৰ্থ [[পদুম ফুল]], প্ৰাচীন হিন্দু লিপিত [[লক্ষ্মী]] দেৱীৰ উপনাম হিচাপে উল্লেখ কৰা হৈছে।<ref>{{cite book |last1=Williams |first1=George M. |date=2008 |title=Handbook of Hindu Mythology |url=https://books.google.com/books?id=N7LOZfwCDpEC&pg=PA198 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-533261-2 |page=198}}</ref> <!--including the [[Veda]]s, the [[Purana]]s,<ref>[[Padma Purana]]</ref> the [[Ramayana]] and the [[Mahabharata]].{{Citation needed|date=December 2009}} In all the epic stories, the river is--> [[File:Boat at padma Bridge.jpg|thumb|পদ্মা নৈত যন্ত্ৰচালিত নাও]] ''পদ্মা'' নামটো গংগাৰ গতিপথৰ তলৰ অংশ ভাগীৰথি নদীৰ বিছিন্ন বিন্দুৰ তলৰ অংশটোক দিয়া হৈছে, যিটো গংগা নদীৰ আন এক উপনৈ যাক হুগলী নদী বুলিও জনা যায়। . পদ্মাই, সম্ভৱতঃ, বিভিন্ন সময়ত কেইবাটাও সুঁতিৰ মাজেৰে বৈ গৈছিল। কিছুমান লেখকে কয় যে গংগা নদীৰ বদ্বীপ অংশত থকা প্ৰতিখন উপনৈ এটা পুৰণি প্ৰধান সুঁতিৰ অৱশিষ্ট, আৰু পশ্চিমীয়া নদীৰ পৰা আৰম্ভ কৰি পূব দিশৰ প্ৰতিখন উপনৈ পূব দিশৰ প্ৰতিখন উপনৈ অৱস্থান চিহ্নিত কৰে। === ভৌগোলিক প্ৰভাৱ === [[File:Padma River 1860.jpg|thumb|পদ্মা নৈ পাৰত নাও (১৮৬০ )]] ভাৰতৰ পৰা পদ্মা নদী বাংলাদেশৰ চাপাই নবাৱগঞ্জ জিলাৰ ওচৰত আৰু প্ৰৱেশ কৰি [[যমুনা]] নদীক লগ হয় যদিও "পদ্মা" নামটো ধৰি ৰাখে। শেষত চান্দপুৰৰ ওচৰত "মেঘনা" নদীৰ লগত মিলি মেঘনা নাম লৈ বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যায়। ৰাজশাহী পশ্চিম বাংলাদেশৰ এখন প্ৰধান চহৰ পদ্ম নদীৰ উত্তৰ পাৰত অৱস্থিত। গংগা নদীৰ উৎপত্তি হিমালয়ৰ [[গংগোত্ৰী]] হিমবাহৰ পৰা, গংগা নদী ভাৰত আৰু বাংলাদেশৰ মাজেৰে বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যাওঁতে প্ৰধান দুটা শাখাত বিভক্ত হৈ পদ্মা আৰু হুগলী নাম লয়। [[বাংলাদেশ]] ৰ চাপাই নৱাবগঞ্জ জিলাৰ শিৱগঞ্জত পদ্মা নাম লৈ প্ৰৱেশ কৰে আৰু [[ভাৰত]]ৰ মুৰ্ছিদাবাদ জিলাত হুগলী নাম লৈ বৈ যায় নামনিত পদ্মাৰ সৈতে যমুনা আৰু নিম্ন অংশত [[ব্ৰহ্মপুত্ৰ]] নদীৰ সংযুক্ত হয় আৰু পূবলৈ পদ্মা নামেৰে বৈ যায়।[[ বাংলাদেশ]] ৰ চান্দপুৰ জিলাত [[বাংলাদেশ]]ৰ আটাইতকৈ বহল নদী মেঘনাই পদ্মাৰ লগত মিলি যায়, মেঘনা হিচাপে প্ৰায় সৰলৰেখাৰে দক্ষিণ দিশত আগবাঢ়ি গৈ বংগ উপসাগৰত শেষ হয়। [[File:Sunset in Padma river.jpg|thumb|পদ্মা নদীত সূৰ্য্যাস্ত]] ==পদ্মা নদীৰ উপনৈ== পদ্মা নদীৰ মূল উপনৈ হ'ল মহানন্দ আৰু পুনৰ্ভবা। মহানন্দ উপনৈখন [[বাংলাদেশ]]ৰ চাপাইনাৱাবগঞ্জ জিলা আৰু [[ভাৰত]] ৰ [[পশ্চিম বংগ]]ৰ মাজেৰে বৈ গৈছে। পদ্মা নদীৰ বিভিন্ন শাখানৈৰ ভিতৰত গৰাই, বৰাল, আৰিয়াল খাঁ, কুমাৰ, মাথাভাঙ্গা কপোতাক্ষ নৈ অন্যতম। পদ্মাৰ বিভিন্ন উপনৈ হৈছে মধুমতী, পশুৰ, ভৈৰৱ ইত্যাদি। এই নদীসমূহ কুষ্টিয়া, ৰাজবাৰী, জশোৰ, সাতক্ষীৰা, জিনাইদহ, নৰাইল, মাগুৰা,বাগেৰহাট, গোপালগঞ্জ, ফৰিদপুৰ, মাদাৰীপুৰ, শৰীয়তপুৰ, বৰিশাল, পতুৱাখালি আদি জিলাৰ মাজেৰে বৈ গৈছে।<ref>{{Cite web |url=http://en.bdfish.org/2011/11/the-padma-river/ |title=The Padma River |date=22 November 2011 |access-date=11 February 2018}}</ref> == দৈৰ্ঘ্য == পদ্মা [[বাংলাদেশ]] আটাইতকৈ দীৰ্ঘতম নদী। পদ্মা নদীৰ দৈৰ্ঘ্য ৩৪১ কিলোমিটাৰ।<ref name="হোসেইন" /> ==উৎস== 1vfk09hfssqij9g6m7417wyp7jtrez9 450677 450667 2024-12-03T14:51:22Z পৱন বৰ্মন 42787 450677 wikitext text/x-wiki {{under construction}} {{Infobox river | name = The Padma River <br />পদ্মা নদী | image = Rajshahi T Bandh 10.jpg | image_alt = Padma River in Bangladesh | image_caption = Padma River in Bangladesh | source1_location = Bifurcation of the [[Ganges]] at [[Giria, India]], and The Gangotri Glacier in the middle of Himalayans | pushpin_map = Bangladesh | pushpin_map_size = | pushpin_map_caption = Location in Bangladesh | mouth_location = [[Bay of Bengal]] | subdivision_type1 = Countries | subdivision_name1 = [[Bangladesh]] | subdivision_type2 = Districts | subdivision_name2 = {{hlist|[[Munshiganj District|Munshiganj]] | [[Pabna District|Pabna]] | [[Manikganj District|Manikganj]] | [[Rajshahi District|Rajshahi]] | [[Kushtia District|Kushtia]] | [[Nawabganj District|Nawabganj]] | [[Faridpur District|Faridpur]] | [[Madaripur District|Madaripur]] | [[Rajbari District|Rajbari]] | [[Shariatpur District|Shariatpur]] | [[Chandpur District|Chandpur]]}} | length = {{convert|356|km}}<ref name="Geologic Framework">{{cite journal |last=Allison |first=Mead A. |date=Summer 1998 |title=Geologic Framework and Environmental Status of the Ganges-Brahmaputra Delta |journal=Journal of Coastal Research |publisher=Coastal Education & Research Foundation, Inc. |volume=13 |number=3 |pages=826–836 |jstor=4298836}}</ref> | discharge1_avg = Annual average: : {{convert|35000|m3/s|abbr = on}} During [[monsoon]] season: : {{convert|750000|m3/s|abbr = on}} During dry season: : {{convert|15000|m3/s|abbr = on}} | river_system = [[Ganges River System]] | bridges = [[Padma Bridge]]<br />[[Lalon Shah Bridge]]<br />[[Hardinge Bridge]] }} [[File:Ganges-Brahmaputra-Meghna basins.jpg|right|thumb|275px|পদ্মকে ধৰি বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যোৱা প্ৰধান নদীসমূহ দেখুওৱা এখন মানচিত্ৰ। ]] '''পদ্মা ''' ({{lang-en|Podma}}. [[বাংলাদেশ]] ৰ এখন প্ৰধান নদী। ই [[গংগা]] নদীৰ মূল, দক্ষিণ-পূব দিশলৈ {{convert|356|km|mi}} ৰ বাবে বৈ গৈ মেঘনা নদীৰ সৈতে বংগ উপসাগৰৰ ওচৰত লগ হৈ প্ৰবাহিত হৈছে। বাংলাদেশৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ চহৰ ৰাজশাহি নগৰ পদ্মা নদীৰ পাৰতে অৱস্থিত। .<ref name="হোসেইন">Hossain ML, Mahmud J, Islam J, Khokon ZH and Islam S (eds.) (2005) Padma, Tatthyakosh Vol. 1 and 2, Dhaka, Bangladesh, p. 182.</ref>. ১৯৬৬ চনৰ পৰা ৬৬ হাজাৰ হেক্টৰৰো অধিক মাটি পদ্মা নদীৰ খহনীয়াৰ কবলত পৰিছে। <ref>{{cite news |title=Over 66,000 hectares lost to Padma since 1967: NASA report |url=https://www.thedailystar.net/country/news/over-66000-hectares-lost-padma-1967-nasa-report-1633810 |access-date=14 September 2018 |newspaper=The Daily Star (Bangladesh)|The Daily Star}}</ref> == ইতিহাস == ===ব্যুৎপত্তি=== পদ্মাঃ [[সংস্কৃত]] অৰ্থ [[পদুম ফুল]], প্ৰাচীন হিন্দু লিপিত [[লক্ষ্মী]] দেৱীৰ উপনাম হিচাপে উল্লেখ কৰা হৈছে।<ref>{{cite book |last1=Williams |first1=George M. |date=2008 |title=Handbook of Hindu Mythology |url=https://books.google.com/books?id=N7LOZfwCDpEC&pg=PA198 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-533261-2 |page=198}}</ref> <!--including the [[Veda]]s, the [[Purana]]s,<ref>[[Padma Purana]]</ref> the [[Ramayana]] and the [[Mahabharata]].{{Citation needed|date=December 2009}} In all the epic stories, the river is--> [[File:Boat at padma Bridge.jpg|thumb|পদ্মা নৈত যন্ত্ৰচালিত নাও]] ''পদ্মা'' নামটো গংগাৰ গতিপথৰ তলৰ অংশ ভাগীৰথি নদীৰ বিছিন্ন বিন্দুৰ তলৰ অংশটোক দিয়া হৈছে, যিটো গংগা নদীৰ আন এক উপনৈ যাক হুগলী নদী বুলিও জনা যায়। . পদ্মাই, সম্ভৱতঃ, বিভিন্ন সময়ত কেইবাটাও সুঁতিৰ মাজেৰে বৈ গৈছিল। কিছুমান লেখকে কয় যে গংগা নদীৰ বদ্বীপ অংশত থকা প্ৰতিখন উপনৈ এটা পুৰণি প্ৰধান সুঁতিৰ অৱশিষ্ট, আৰু পশ্চিমীয়া নদীৰ পৰা আৰম্ভ কৰি পূব দিশৰ প্ৰতিখন উপনৈ পূব দিশৰ প্ৰতিখন উপনৈ অৱস্থান চিহ্নিত কৰে। === ভৌগোলিক প্ৰভাৱ === [[File:Padma River 1860.jpg|thumb|পদ্মা নৈ পাৰত নাও (১৮৬০ )]] ভাৰতৰ পৰা পদ্মা নদী বাংলাদেশৰ চাপাই নবাৱগঞ্জ জিলাৰ ওচৰত আৰু প্ৰৱেশ কৰি [[যমুনা]] নদীক লগ হয় যদিও "পদ্মা" নামটো ধৰি ৰাখে। শেষত চান্দপুৰৰ ওচৰত "মেঘনা" নদীৰ লগত মিলি মেঘনা নাম লৈ বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যায়। ৰাজশাহী পশ্চিম বাংলাদেশৰ এখন প্ৰধান চহৰ পদ্ম নদীৰ উত্তৰ পাৰত অৱস্থিত। গংগা নদীৰ উৎপত্তি হিমালয়ৰ [[গংগোত্ৰী]] হিমবাহৰ পৰা, গংগা নদী ভাৰত আৰু বাংলাদেশৰ মাজেৰে বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যাওঁতে প্ৰধান দুটা শাখাত বিভক্ত হৈ পদ্মা আৰু হুগলী নাম লয়। [[বাংলাদেশ]] ৰ চাপাই নৱাবগঞ্জ জিলাৰ শিৱগঞ্জত পদ্মা নাম লৈ প্ৰৱেশ কৰে আৰু [[ভাৰত]]ৰ মুৰ্ছিদাবাদ জিলাত হুগলী নাম লৈ বৈ যায় নামনিত পদ্মাৰ সৈতে যমুনা আৰু নিম্ন অংশত [[ব্ৰহ্মপুত্ৰ]] নদীৰ সংযুক্ত হয় আৰু পূবলৈ পদ্মা নামেৰে বৈ যায়।[[ বাংলাদেশ]] ৰ চান্দপুৰ জিলাত [[বাংলাদেশ]]ৰ আটাইতকৈ বহল নদী মেঘনাই পদ্মাৰ লগত মিলি যায়, মেঘনা হিচাপে প্ৰায় সৰলৰেখাৰে দক্ষিণ দিশত আগবাঢ়ি গৈ বংগ উপসাগৰত শেষ হয়। [[File:Sunset in Padma river.jpg|thumb|পদ্মা নদীত সূৰ্য্যাস্ত]] ==পদ্মা নদীৰ উপনৈ== পদ্মা নদীৰ মূল উপনৈ হ'ল মহানন্দ আৰু পুনৰ্ভবা। মহানন্দ উপনৈখন [[বাংলাদেশ]]ৰ চাপাইনাৱাবগঞ্জ জিলা আৰু [[ভাৰত]] ৰ [[পশ্চিম বংগ]]ৰ মাজেৰে বৈ গৈছে। পদ্মা নদীৰ বিভিন্ন শাখানৈৰ ভিতৰত গৰাই, বৰাল, আৰিয়াল খাঁ, কুমাৰ, মাথাভাঙ্গা কপোতাক্ষ নৈ অন্যতম। পদ্মাৰ বিভিন্ন উপনৈ হৈছে মধুমতী, পশুৰ, ভৈৰৱ ইত্যাদি। এই নদীসমূহ কুষ্টিয়া, ৰাজবাৰী, জশোৰ, সাতক্ষীৰা, জিনাইদহ, নৰাইল, মাগুৰা,বাগেৰহাট, গোপালগঞ্জ, ফৰিদপুৰ, মাদাৰীপুৰ, শৰীয়তপুৰ, বৰিশাল, পতুৱাখালি আদি জিলাৰ মাজেৰে বৈ গৈছে।<ref>{{Cite web |url=http://en.bdfish.org/2011/11/the-padma-river/ |title=The Padma River |date=22 November 2011 |access-date=11 February 2018}}</ref> == দৈৰ্ঘ্য == পদ্মা [[বাংলাদেশ]] আটাইতকৈ দীৰ্ঘতম নদী। পদ্মা নদীৰ দৈৰ্ঘ্য ৩৪১ কিলোমিটাৰ।<ref name="হোসেইন" /> ==সাহিত্যত পদ্মা নদী== মানিক বেনাৰ্জীৰ বিখ্যাত উপন্যাস [[পদ্মা নদীৰ মাঝি]] এই নদীৰ পাৰত থকা মানুহৰ জীৱনক কেন্দ্ৰ কৰি লিখা হৈছে। পদ্মাৰ দৃশ্যপট আৰু প্ৰাকৃতিক সৌন্দৰ্য্যই কবি কাজী নজৰুল ইছলামক বহু দিশত প্ৰভাৱিত কৰিছে। তেওঁৰ কিছুমান বিখ্যাত গীতত পদ্মাৰ হেৰুৱা ঐতিহ্য আৰু [[সৌন্দৰ্য্য]] ফুটি উঠে।<ref name="পদ্মা">বাংলাদেশের নদীঃ মোকাররম হোসেন; পৃষ্ঠা ৭১ ও ৭২; কথাপ্রকাশ; দ্বিতীয় সংস্করণঃ আগস্ট ২০১৪</ref> ==উৎস== 0x1fc203hwos5kvuwfs0mgrfq8o9jkp 450681 450677 2024-12-03T14:53:57Z পৱন বৰ্মন 42787 /* সাহিত্যত পদ্মা নদী */ 450681 wikitext text/x-wiki {{under construction}} {{Infobox river | name = The Padma River <br />পদ্মা নদী | image = Rajshahi T Bandh 10.jpg | image_alt = Padma River in Bangladesh | image_caption = Padma River in Bangladesh | source1_location = Bifurcation of the [[Ganges]] at [[Giria, India]], and The Gangotri Glacier in the middle of Himalayans | pushpin_map = Bangladesh | pushpin_map_size = | pushpin_map_caption = Location in Bangladesh | mouth_location = [[Bay of Bengal]] | subdivision_type1 = Countries | subdivision_name1 = [[Bangladesh]] | subdivision_type2 = Districts | subdivision_name2 = {{hlist|[[Munshiganj District|Munshiganj]] | [[Pabna District|Pabna]] | [[Manikganj District|Manikganj]] | [[Rajshahi District|Rajshahi]] | [[Kushtia District|Kushtia]] | [[Nawabganj District|Nawabganj]] | [[Faridpur District|Faridpur]] | [[Madaripur District|Madaripur]] | [[Rajbari District|Rajbari]] | [[Shariatpur District|Shariatpur]] | [[Chandpur District|Chandpur]]}} | length = {{convert|356|km}}<ref name="Geologic Framework">{{cite journal |last=Allison |first=Mead A. |date=Summer 1998 |title=Geologic Framework and Environmental Status of the Ganges-Brahmaputra Delta |journal=Journal of Coastal Research |publisher=Coastal Education & Research Foundation, Inc. |volume=13 |number=3 |pages=826–836 |jstor=4298836}}</ref> | discharge1_avg = Annual average: : {{convert|35000|m3/s|abbr = on}} During [[monsoon]] season: : {{convert|750000|m3/s|abbr = on}} During dry season: : {{convert|15000|m3/s|abbr = on}} | river_system = [[Ganges River System]] | bridges = [[Padma Bridge]]<br />[[Lalon Shah Bridge]]<br />[[Hardinge Bridge]] }} [[File:Ganges-Brahmaputra-Meghna basins.jpg|right|thumb|275px|পদ্মকে ধৰি বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যোৱা প্ৰধান নদীসমূহ দেখুওৱা এখন মানচিত্ৰ। ]] '''পদ্মা ''' ({{lang-en|Podma}}. [[বাংলাদেশ]] ৰ এখন প্ৰধান নদী। ই [[গংগা]] নদীৰ মূল, দক্ষিণ-পূব দিশলৈ {{convert|356|km|mi}} ৰ বাবে বৈ গৈ মেঘনা নদীৰ সৈতে বংগ উপসাগৰৰ ওচৰত লগ হৈ প্ৰবাহিত হৈছে। বাংলাদেশৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ চহৰ ৰাজশাহি নগৰ পদ্মা নদীৰ পাৰতে অৱস্থিত। .<ref name="হোসেইন">Hossain ML, Mahmud J, Islam J, Khokon ZH and Islam S (eds.) (2005) Padma, Tatthyakosh Vol. 1 and 2, Dhaka, Bangladesh, p. 182.</ref>. ১৯৬৬ চনৰ পৰা ৬৬ হাজাৰ হেক্টৰৰো অধিক মাটি পদ্মা নদীৰ খহনীয়াৰ কবলত পৰিছে। <ref>{{cite news |title=Over 66,000 hectares lost to Padma since 1967: NASA report |url=https://www.thedailystar.net/country/news/over-66000-hectares-lost-padma-1967-nasa-report-1633810 |access-date=14 September 2018 |newspaper=The Daily Star (Bangladesh)|The Daily Star}}</ref> == ইতিহাস == ===ব্যুৎপত্তি=== পদ্মাঃ [[সংস্কৃত]] অৰ্থ [[পদুম ফুল]], প্ৰাচীন হিন্দু লিপিত [[লক্ষ্মী]] দেৱীৰ উপনাম হিচাপে উল্লেখ কৰা হৈছে।<ref>{{cite book |last1=Williams |first1=George M. |date=2008 |title=Handbook of Hindu Mythology |url=https://books.google.com/books?id=N7LOZfwCDpEC&pg=PA198 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-533261-2 |page=198}}</ref> <!--including the [[Veda]]s, the [[Purana]]s,<ref>[[Padma Purana]]</ref> the [[Ramayana]] and the [[Mahabharata]].{{Citation needed|date=December 2009}} In all the epic stories, the river is--> [[File:Boat at padma Bridge.jpg|thumb|পদ্মা নৈত যন্ত্ৰচালিত নাও]] ''পদ্মা'' নামটো গংগাৰ গতিপথৰ তলৰ অংশ ভাগীৰথি নদীৰ বিছিন্ন বিন্দুৰ তলৰ অংশটোক দিয়া হৈছে, যিটো গংগা নদীৰ আন এক উপনৈ যাক হুগলী নদী বুলিও জনা যায়। . পদ্মাই, সম্ভৱতঃ, বিভিন্ন সময়ত কেইবাটাও সুঁতিৰ মাজেৰে বৈ গৈছিল। কিছুমান লেখকে কয় যে গংগা নদীৰ বদ্বীপ অংশত থকা প্ৰতিখন উপনৈ এটা পুৰণি প্ৰধান সুঁতিৰ অৱশিষ্ট, আৰু পশ্চিমীয়া নদীৰ পৰা আৰম্ভ কৰি পূব দিশৰ প্ৰতিখন উপনৈ পূব দিশৰ প্ৰতিখন উপনৈ অৱস্থান চিহ্নিত কৰে। === ভৌগোলিক প্ৰভাৱ === [[File:Padma River 1860.jpg|thumb|পদ্মা নৈ পাৰত নাও (১৮৬০ )]] ভাৰতৰ পৰা পদ্মা নদী বাংলাদেশৰ চাপাই নবাৱগঞ্জ জিলাৰ ওচৰত আৰু প্ৰৱেশ কৰি [[যমুনা]] নদীক লগ হয় যদিও "পদ্মা" নামটো ধৰি ৰাখে। শেষত চান্দপুৰৰ ওচৰত "মেঘনা" নদীৰ লগত মিলি মেঘনা নাম লৈ বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যায়। ৰাজশাহী পশ্চিম বাংলাদেশৰ এখন প্ৰধান চহৰ পদ্ম নদীৰ উত্তৰ পাৰত অৱস্থিত। গংগা নদীৰ উৎপত্তি হিমালয়ৰ [[গংগোত্ৰী]] হিমবাহৰ পৰা, গংগা নদী ভাৰত আৰু বাংলাদেশৰ মাজেৰে বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যাওঁতে প্ৰধান দুটা শাখাত বিভক্ত হৈ পদ্মা আৰু হুগলী নাম লয়। [[বাংলাদেশ]] ৰ চাপাই নৱাবগঞ্জ জিলাৰ শিৱগঞ্জত পদ্মা নাম লৈ প্ৰৱেশ কৰে আৰু [[ভাৰত]]ৰ মুৰ্ছিদাবাদ জিলাত হুগলী নাম লৈ বৈ যায় নামনিত পদ্মাৰ সৈতে যমুনা আৰু নিম্ন অংশত [[ব্ৰহ্মপুত্ৰ]] নদীৰ সংযুক্ত হয় আৰু পূবলৈ পদ্মা নামেৰে বৈ যায়।[[ বাংলাদেশ]] ৰ চান্দপুৰ জিলাত [[বাংলাদেশ]]ৰ আটাইতকৈ বহল নদী মেঘনাই পদ্মাৰ লগত মিলি যায়, মেঘনা হিচাপে প্ৰায় সৰলৰেখাৰে দক্ষিণ দিশত আগবাঢ়ি গৈ বংগ উপসাগৰত শেষ হয়। [[File:Sunset in Padma river.jpg|thumb|পদ্মা নদীত সূৰ্য্যাস্ত]] ==পদ্মা নদীৰ উপনৈ== পদ্মা নদীৰ মূল উপনৈ হ'ল মহানন্দ আৰু পুনৰ্ভবা। মহানন্দ উপনৈখন [[বাংলাদেশ]]ৰ চাপাইনাৱাবগঞ্জ জিলা আৰু [[ভাৰত]] ৰ [[পশ্চিম বংগ]]ৰ মাজেৰে বৈ গৈছে। পদ্মা নদীৰ বিভিন্ন শাখানৈৰ ভিতৰত গৰাই, বৰাল, আৰিয়াল খাঁ, কুমাৰ, মাথাভাঙ্গা কপোতাক্ষ নৈ অন্যতম। পদ্মাৰ বিভিন্ন উপনৈ হৈছে মধুমতী, পশুৰ, ভৈৰৱ ইত্যাদি। এই নদীসমূহ কুষ্টিয়া, ৰাজবাৰী, জশোৰ, সাতক্ষীৰা, জিনাইদহ, নৰাইল, মাগুৰা,বাগেৰহাট, গোপালগঞ্জ, ফৰিদপুৰ, মাদাৰীপুৰ, শৰীয়তপুৰ, বৰিশাল, পতুৱাখালি আদি জিলাৰ মাজেৰে বৈ গৈছে।<ref>{{Cite web |url=http://en.bdfish.org/2011/11/the-padma-river/ |title=The Padma River |date=22 November 2011 |access-date=11 February 2018}}</ref> == দৈৰ্ঘ্য == পদ্মা [[বাংলাদেশ]] আটাইতকৈ দীৰ্ঘতম নদী। পদ্মা নদীৰ দৈৰ্ঘ্য ৩৪১ কিলোমিটাৰ।<ref name="হোসেইন" /> ==সাহিত্যত পদ্মা নদী== মানিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ বিখ্যাত উপন্যাস [[পদ্মা নদীৰ মাঝি]] এই নদীৰ পাৰত থকা মানুহৰ জীৱনক কেন্দ্ৰ কৰি লিখা হৈছে। পদ্মাৰ দৃশ্যপট আৰু প্ৰাকৃতিক সৌন্দৰ্য্যই কবি কাজী নজৰুল ইছলামক বহু দিশত প্ৰভাৱিত কৰিছে। তেওঁৰ কিছুমান বিখ্যাত গীতত পদ্মাৰ হেৰুৱা ঐতিহ্য আৰু [[সৌন্দৰ্য্য]] ফুটি উঠে।<ref name="পদ্মা">বাংলাদেশের নদীঃ মোকাররম হোসেন; পৃষ্ঠা ৭১ ও ৭২; কথাপ্রকাশ; দ্বিতীয় সংস্করণঃ আগস্ট ২০১৪</ref> ==উৎস== le27dfsvbu7v983ua8pw9jj1i7v5bky 450689 450681 2024-12-03T14:58:12Z পৱন বৰ্মন 42787 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 450689 wikitext text/x-wiki {{under construction}} {{Infobox river | name = The Padma River <br />পদ্মা নদী | image = Rajshahi T Bandh 10.jpg | image_alt = Padma River in Bangladesh | image_caption = Padma River in Bangladesh | source1_location = Bifurcation of the [[Ganges]] at [[Giria, India]], and The Gangotri Glacier in the middle of Himalayans | pushpin_map = Bangladesh | pushpin_map_size = | pushpin_map_caption = Location in Bangladesh | mouth_location = [[Bay of Bengal]] | subdivision_type1 = Countries | subdivision_name1 = [[Bangladesh]] | subdivision_type2 = Districts | subdivision_name2 = {{hlist|[[Munshiganj District|Munshiganj]] | [[Pabna District|Pabna]] | [[Manikganj District|Manikganj]] | [[Rajshahi District|Rajshahi]] | [[Kushtia District|Kushtia]] | [[Nawabganj District|Nawabganj]] | [[Faridpur District|Faridpur]] | [[Madaripur District|Madaripur]] | [[Rajbari District|Rajbari]] | [[Shariatpur District|Shariatpur]] | [[Chandpur District|Chandpur]]}} | length = {{convert|356|km}}<ref name="Geologic Framework">{{cite journal |last=Allison |first=Mead A. |date=Summer 1998 |title=Geologic Framework and Environmental Status of the Ganges-Brahmaputra Delta |journal=Journal of Coastal Research |publisher=Coastal Education & Research Foundation, Inc. |volume=13 |number=3 |pages=826–836 |jstor=4298836}}</ref> | discharge1_avg = Annual average: : {{convert|35000|m3/s|abbr = on}} During [[monsoon]] season: : {{convert|750000|m3/s|abbr = on}} During dry season: : {{convert|15000|m3/s|abbr = on}} | river_system = [[Ganges River System]] | bridges = [[Padma Bridge]]<br />[[Lalon Shah Bridge]]<br />[[Hardinge Bridge]] }} [[File:Ganges-Brahmaputra-Meghna basins.jpg|right|thumb|275px|পদ্মকে ধৰি বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যোৱা প্ৰধান নদীসমূহ দেখুওৱা এখন মানচিত্ৰ। ]] '''পদ্মা ''' ({{lang-en|Podma}}. [[বাংলাদেশ]] ৰ এখন প্ৰধান নদী। ই [[গংগা]] নদীৰ মূল, দক্ষিণ-পূব দিশলৈ {{convert|356|km|mi}} ৰ বাবে বৈ গৈ মেঘনা নদীৰ সৈতে বংগ উপসাগৰৰ ওচৰত লগ হৈ প্ৰবাহিত হৈছে। বাংলাদেশৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ চহৰ ৰাজশাহি নগৰ পদ্মা নদীৰ পাৰতে অৱস্থিত। .<ref name="হোসেইন">Hossain ML, Mahmud J, Islam J, Khokon ZH and Islam S (eds.) (2005) Padma, Tatthyakosh Vol. 1 and 2, Dhaka, Bangladesh, p. 182.</ref>. ১৯৬৬ চনৰ পৰা ৬৬ হাজাৰ হেক্টৰৰো অধিক মাটি পদ্মা নদীৰ খহনীয়াৰ কবলত পৰিছে। <ref>{{cite news |title=Over 66,000 hectares lost to Padma since 1967: NASA report |url=https://www.thedailystar.net/country/news/over-66000-hectares-lost-padma-1967-nasa-report-1633810 |access-date=14 September 2018 |newspaper=The Daily Star (Bangladesh)|The Daily Star}}</ref> == ইতিহাস == ===ব্যুৎপত্তি=== পদ্মাঃ [[সংস্কৃত]] অৰ্থ [[পদুম ফুল]], প্ৰাচীন হিন্দু লিপিত [[লক্ষ্মী]] দেৱীৰ উপনাম হিচাপে উল্লেখ কৰা হৈছে।<ref>{{cite book |last1=Williams |first1=George M. |date=2008 |title=Handbook of Hindu Mythology |url=https://books.google.com/books?id=N7LOZfwCDpEC&pg=PA198 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-533261-2 |page=198}}</ref> <!--including the [[Veda]]s, the [[Purana]]s,<ref>[[Padma Purana]]</ref> the [[Ramayana]] and the [[Mahabharata]].{{Citation needed|date=December 2009}} In all the epic stories, the river is--> [[File:Boat at padma Bridge.jpg|thumb|পদ্মা নৈত যন্ত্ৰচালিত নাও]] ''পদ্মা'' নামটো গংগাৰ গতিপথৰ তলৰ অংশ ভাগীৰথি নদীৰ বিছিন্ন বিন্দুৰ তলৰ অংশটোক দিয়া হৈছে, যিটো গংগা নদীৰ আন এক উপনৈ যাক হুগলী নদী বুলিও জনা যায়। . পদ্মাই, সম্ভৱতঃ, বিভিন্ন সময়ত কেইবাটাও সুঁতিৰ মাজেৰে বৈ গৈছিল। কিছুমান লেখকে কয় যে গংগা নদীৰ বদ্বীপ অংশত থকা প্ৰতিখন উপনৈ এটা পুৰণি প্ৰধান সুঁতিৰ অৱশিষ্ট, আৰু পশ্চিমীয়া নদীৰ পৰা আৰম্ভ কৰি পূব দিশৰ প্ৰতিখন উপনৈ পূব দিশৰ প্ৰতিখন উপনৈ অৱস্থান চিহ্নিত কৰে। === ভৌগোলিক প্ৰভাৱ === [[File:Padma River 1860.jpg|thumb|পদ্মা নৈ পাৰত নাও (১৮৬০ )]] ভাৰতৰ পৰা পদ্মা নদী বাংলাদেশৰ চাপাই নবাৱগঞ্জ জিলাৰ ওচৰত আৰু প্ৰৱেশ কৰি [[যমুনা]] নদীক লগ হয় যদিও "পদ্মা" নামটো ধৰি ৰাখে। শেষত চান্দপুৰৰ ওচৰত "মেঘনা" নদীৰ লগত মিলি মেঘনা নাম লৈ বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যায়। ৰাজশাহী পশ্চিম বাংলাদেশৰ এখন প্ৰধান চহৰ পদ্ম নদীৰ উত্তৰ পাৰত অৱস্থিত। গংগা নদীৰ উৎপত্তি হিমালয়ৰ [[গংগোত্ৰী]] হিমবাহৰ পৰা, গংগা নদী ভাৰত আৰু বাংলাদেশৰ মাজেৰে বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যাওঁতে প্ৰধান দুটা শাখাত বিভক্ত হৈ পদ্মা আৰু হুগলী নাম লয়। [[বাংলাদেশ]] ৰ চাপাই নৱাবগঞ্জ জিলাৰ শিৱগঞ্জত পদ্মা নাম লৈ প্ৰৱেশ কৰে আৰু [[ভাৰত]]ৰ মুৰ্ছিদাবাদ জিলাত হুগলী নাম লৈ বৈ যায় নামনিত পদ্মাৰ সৈতে যমুনা আৰু নিম্ন অংশত [[ব্ৰহ্মপুত্ৰ]] নদীৰ সংযুক্ত হয় আৰু পূবলৈ পদ্মা নামেৰে বৈ যায়।[[ বাংলাদেশ]] ৰ চান্দপুৰ জিলাত [[বাংলাদেশ]]ৰ আটাইতকৈ বহল নদী মেঘনাই পদ্মাৰ লগত মিলি যায়, মেঘনা হিচাপে প্ৰায় সৰলৰেখাৰে দক্ষিণ দিশত আগবাঢ়ি গৈ বংগ উপসাগৰত শেষ হয়। [[File:Sunset in Padma river.jpg|thumb|পদ্মা নদীত সূৰ্য্যাস্ত]] ==পদ্মা নদীৰ উপনৈ== পদ্মা নদীৰ মূল উপনৈ হ'ল মহানন্দ আৰু পুনৰ্ভবা। মহানন্দ উপনৈখন [[বাংলাদেশ]]ৰ চাপাইনাৱাবগঞ্জ জিলা আৰু [[ভাৰত]] ৰ [[পশ্চিম বংগ]]ৰ মাজেৰে বৈ গৈছে। পদ্মা নদীৰ বিভিন্ন শাখানৈৰ ভিতৰত গৰাই, বৰাল, আৰিয়াল খাঁ, কুমাৰ, মাথাভাঙ্গা কপোতাক্ষ নৈ অন্যতম। পদ্মাৰ বিভিন্ন উপনৈ হৈছে মধুমতী, পশুৰ, ভৈৰৱ ইত্যাদি। এই নদীসমূহ কুষ্টিয়া, ৰাজবাৰী, জশোৰ, সাতক্ষীৰা, জিনাইদহ, নৰাইল, মাগুৰা,বাগেৰহাট, গোপালগঞ্জ, ফৰিদপুৰ, মাদাৰীপুৰ, শৰীয়তপুৰ, বৰিশাল, পতুৱাখালি আদি জিলাৰ মাজেৰে বৈ গৈছে।<ref>{{Cite web |url=http://en.bdfish.org/2011/11/the-padma-river/ |title=The Padma River |date=22 November 2011 |access-date=11 February 2018}}</ref> == দৈৰ্ঘ্য == পদ্মা [[বাংলাদেশ]] আটাইতকৈ দীৰ্ঘতম নদী। পদ্মা নদীৰ দৈৰ্ঘ্য ৩৪১ কিলোমিটাৰ।<ref name="হোসেইন" /> ==সাহিত্যত পদ্মা নদী== মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ বিখ্যাত উপন্যাস [[পদ্মা নদীৰ মাঝি]] এই নদীৰ পাৰত থকা মানুহৰ জীৱনক কেন্দ্ৰ কৰি লিখা হৈছে। পদ্মাৰ দৃশ্যপট আৰু প্ৰাকৃতিক সৌন্দৰ্য্যই কবি কাজী নজৰুল ইছলামক বহু দিশত প্ৰভাৱিত কৰিছে। তেওঁৰ কিছুমান বিখ্যাত গীতত পদ্মাৰ হেৰুৱা ঐতিহ্য আৰু [[সৌন্দৰ্য্য]] ফুটি উঠে।<ref name="পদ্মা">বাংলাদেশেৰ নদীঃ মোকাৰৰম হোসেন; পৃষ্ঠা ৭১ ও ৭২; কথাপ্ৰকাশ; দ্বিতীয় সংস্কৰণঃ আগষ্ট ২০১৪</ref>বিখ্যাত কল্পকাহিনী লেখক আবু ইছহাকৰ দ্বাৰা ৰচিত "পদ্মাৰ পলিদ্বীপ" উপন্যাসখন পদ্মাৰ পাৰৰ সাধাৰণ মানুহৰ জীৱনৰ ওপৰত আধাৰিত।<ref>বাংলা ভাষা ও সাহিত্য জিজ্ঞাসা: ড. সৌমিত্ৰ শেখৰ; পৃষ্ঠা ২৬১ ও ২৬২; অগ্নি পাবলিকেশন্স; প্ৰথম সংস্কৰণঃ ২০০৪</ref> ==উৎস== d6qqag9nmxsfelbzo077jmm0u91tll9 450707 450689 2024-12-03T15:11:42Z পৱন বৰ্মন 42787 /* ভৌগোলিক প্ৰভাৱ */ 450707 wikitext text/x-wiki {{under construction}} {{Infobox river | name = The Padma River <br />পদ্মা নদী | image = Rajshahi T Bandh 10.jpg | image_alt = Padma River in Bangladesh | image_caption = Padma River in Bangladesh | source1_location = Bifurcation of the [[Ganges]] at [[Giria, India]], and The Gangotri Glacier in the middle of Himalayans | pushpin_map = Bangladesh | pushpin_map_size = | pushpin_map_caption = Location in Bangladesh | mouth_location = [[Bay of Bengal]] | subdivision_type1 = Countries | subdivision_name1 = [[Bangladesh]] | subdivision_type2 = Districts | subdivision_name2 = {{hlist|[[Munshiganj District|Munshiganj]] | [[Pabna District|Pabna]] | [[Manikganj District|Manikganj]] | [[Rajshahi District|Rajshahi]] | [[Kushtia District|Kushtia]] | [[Nawabganj District|Nawabganj]] | [[Faridpur District|Faridpur]] | [[Madaripur District|Madaripur]] | [[Rajbari District|Rajbari]] | [[Shariatpur District|Shariatpur]] | [[Chandpur District|Chandpur]]}} | length = {{convert|356|km}}<ref name="Geologic Framework">{{cite journal |last=Allison |first=Mead A. |date=Summer 1998 |title=Geologic Framework and Environmental Status of the Ganges-Brahmaputra Delta |journal=Journal of Coastal Research |publisher=Coastal Education & Research Foundation, Inc. |volume=13 |number=3 |pages=826–836 |jstor=4298836}}</ref> | discharge1_avg = Annual average: : {{convert|35000|m3/s|abbr = on}} During [[monsoon]] season: : {{convert|750000|m3/s|abbr = on}} During dry season: : {{convert|15000|m3/s|abbr = on}} | river_system = [[Ganges River System]] | bridges = [[Padma Bridge]]<br />[[Lalon Shah Bridge]]<br />[[Hardinge Bridge]] }} [[File:Ganges-Brahmaputra-Meghna basins.jpg|right|thumb|275px|পদ্মকে ধৰি বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যোৱা প্ৰধান নদীসমূহ দেখুওৱা এখন মানচিত্ৰ। ]] '''পদ্মা ''' ({{lang-en|Podma}}. [[বাংলাদেশ]] ৰ এখন প্ৰধান নদী। ই [[গংগা]] নদীৰ মূল, দক্ষিণ-পূব দিশলৈ {{convert|356|km|mi}} ৰ বাবে বৈ গৈ মেঘনা নদীৰ সৈতে বংগ উপসাগৰৰ ওচৰত লগ হৈ প্ৰবাহিত হৈছে। বাংলাদেশৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ চহৰ ৰাজশাহি নগৰ পদ্মা নদীৰ পাৰতে অৱস্থিত। .<ref name="হোসেইন">Hossain ML, Mahmud J, Islam J, Khokon ZH and Islam S (eds.) (2005) Padma, Tatthyakosh Vol. 1 and 2, Dhaka, Bangladesh, p. 182.</ref>. ১৯৬৬ চনৰ পৰা ৬৬ হাজাৰ হেক্টৰৰো অধিক মাটি পদ্মা নদীৰ খহনীয়াৰ কবলত পৰিছে। <ref>{{cite news |title=Over 66,000 hectares lost to Padma since 1967: NASA report |url=https://www.thedailystar.net/country/news/over-66000-hectares-lost-padma-1967-nasa-report-1633810 |access-date=14 September 2018 |newspaper=The Daily Star (Bangladesh)|The Daily Star}}</ref> == ইতিহাস == ===ব্যুৎপত্তি=== পদ্মাঃ [[সংস্কৃত]] অৰ্থ [[পদুম ফুল]], প্ৰাচীন হিন্দু লিপিত [[লক্ষ্মী]] দেৱীৰ উপনাম হিচাপে উল্লেখ কৰা হৈছে।<ref>{{cite book |last1=Williams |first1=George M. |date=2008 |title=Handbook of Hindu Mythology |url=https://books.google.com/books?id=N7LOZfwCDpEC&pg=PA198 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-533261-2 |page=198}}</ref> <!--including the [[Veda]]s, the [[Purana]]s,<ref>[[Padma Purana]]</ref> the [[Ramayana]] and the [[Mahabharata]].{{Citation needed|date=December 2009}} In all the epic stories, the river is--> [[File:Boat at padma Bridge.jpg|thumb|পদ্মা নৈত যন্ত্ৰচালিত নাও]] ''পদ্মা'' নামটো গংগাৰ গতিপথৰ তলৰ অংশ ভাগীৰথি নদীৰ বিছিন্ন বিন্দুৰ তলৰ অংশটোক দিয়া হৈছে, যিটো গংগা নদীৰ আন এক উপনৈ যাক হুগলী নদী বুলিও জনা যায়। . পদ্মাই, সম্ভৱতঃ, বিভিন্ন সময়ত কেইবাটাও সুঁতিৰ মাজেৰে বৈ গৈছিল। কিছুমান লেখকে কয় যে গংগা নদীৰ বদ্বীপ অংশত থকা প্ৰতিখন উপনৈ এটা পুৰণি প্ৰধান সুঁতিৰ অৱশিষ্ট, আৰু পশ্চিমীয়া নদীৰ পৰা আৰম্ভ কৰি পূব দিশৰ প্ৰতিখন উপনৈ পূব দিশৰ প্ৰতিখন উপনৈ অৱস্থান চিহ্নিত কৰে। === ভৌগোলিক প্ৰভাৱ === [[File:Padma River 1860.jpg|thumb|পদ্মা নৈ পাৰত নাও (১৮৬০ )]] ভাৰতৰ পৰা পদ্মা নদী বাংলাদেশৰ চাপাই নবাৱগঞ্জ জিলাৰ ওচৰত আৰু প্ৰৱেশ কৰি [[যমুনা]] নদীক লগ হয় যদিও "পদ্মা" নামটো ধৰি ৰাখে। শেষত চান্দপুৰৰ ওচৰত "মেঘনা" নদীৰ লগত মিলি মেঘনা নাম লৈ বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যায়। ৰাজশাহী পশ্চিম বাংলাদেশৰ এখন প্ৰধান চহৰ পদ্ম নদীৰ উত্তৰ পাৰত অৱস্থিত। গংগা নদীৰ উৎপত্তি হিমালয়ৰ [[গংগোত্ৰী]] হিমবাহৰ পৰা, গংগা নদী ভাৰত আৰু বাংলাদেশৰ মাজেৰে বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যাওঁতে প্ৰধান দুটা শাখাত বিভক্ত হৈ পদ্মা আৰু হুগলী নাম লয়। [[বাংলাদেশ]] ৰ চাপাই নৱাবগঞ্জ জিলাৰ শিৱগঞ্জত পদ্মা নাম লৈ প্ৰৱেশ কৰে আৰু [[ভাৰত]]ৰ মুৰ্ছিদাবাদ জিলাত হুগলী নাম লৈ বৈ যায় নামনিত পদ্মাৰ সৈতে যমুনা আৰু নিম্ন অংশত [[ব্ৰহ্মপুত্ৰ]] নদীৰ সংযুক্ত হয় আৰু পূবলৈ পদ্মা নামেৰে বৈ যায়।[[ বাংলাদেশ]] ৰ চান্দপুৰ জিলাত [[বাংলাদেশ]]ৰ আটাইতকৈ বহল নদী মেঘনাই পদ্মাৰ লগত মিলি যায়, মেঘনা হিচাপে প্ৰায় সৰলৰেখাৰে দক্ষিণ দিশত আগবাঢ়ি গৈ বংগ উপসাগৰত শেষ হয়। [[File:Sunset in Padma river.jpg|thumb|পদ্মা নদীত সূৰ্য্যাস্ত]] ===পদ্মা দলং=== পদ্মা দলং [[বাংলাদেশ]] ৰ আটাইতকৈ দীঘল দলং। নিৰ্মাণ কাৰ্য্যত আনুমানিক ব্যয় ৩ বিলিয়ন মাৰ্কিন ডলাৰ । ২০২২ চনৰ ২৫ জুনত এই দলংখন উদ্বোধন কৰা হয়।<ref name="likely">{{cite news |date=24 June 2022 |title=Grand preparations made for Padma Bridge inauguration |work=The Daily Star |url=https://www.thedailystar.net/news/bangladesh/development/news/grand-preparations-made-padma-bridge-inauguration-3055601 |access-date=24 June 2022}}</ref> ==পদ্মা নদীৰ উপনৈ== পদ্মা নদীৰ মূল উপনৈ হ'ল মহানন্দ আৰু পুনৰ্ভবা। মহানন্দ উপনৈখন [[বাংলাদেশ]]ৰ চাপাইনাৱাবগঞ্জ জিলা আৰু [[ভাৰত]] ৰ [[পশ্চিম বংগ]]ৰ মাজেৰে বৈ গৈছে। পদ্মা নদীৰ বিভিন্ন শাখানৈৰ ভিতৰত গৰাই, বৰাল, আৰিয়াল খাঁ, কুমাৰ, মাথাভাঙ্গা কপোতাক্ষ নৈ অন্যতম। পদ্মাৰ বিভিন্ন উপনৈ হৈছে মধুমতী, পশুৰ, ভৈৰৱ ইত্যাদি। এই নদীসমূহ কুষ্টিয়া, ৰাজবাৰী, জশোৰ, সাতক্ষীৰা, জিনাইদহ, নৰাইল, মাগুৰা,বাগেৰহাট, গোপালগঞ্জ, ফৰিদপুৰ, মাদাৰীপুৰ, শৰীয়তপুৰ, বৰিশাল, পতুৱাখালি আদি জিলাৰ মাজেৰে বৈ গৈছে।<ref>{{Cite web |url=http://en.bdfish.org/2011/11/the-padma-river/ |title=The Padma River |date=22 November 2011 |access-date=11 February 2018}}</ref> == দৈৰ্ঘ্য == পদ্মা [[বাংলাদেশ]] আটাইতকৈ দীৰ্ঘতম নদী। পদ্মা নদীৰ দৈৰ্ঘ্য ৩৪১ কিলোমিটাৰ।<ref name="হোসেইন" /> ==সাহিত্যত পদ্মা নদী== মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ বিখ্যাত উপন্যাস [[পদ্মা নদীৰ মাঝি]] এই নদীৰ পাৰত থকা মানুহৰ জীৱনক কেন্দ্ৰ কৰি লিখা হৈছে। পদ্মাৰ দৃশ্যপট আৰু প্ৰাকৃতিক সৌন্দৰ্য্যই কবি কাজী নজৰুল ইছলামক বহু দিশত প্ৰভাৱিত কৰিছে। তেওঁৰ কিছুমান বিখ্যাত গীতত পদ্মাৰ হেৰুৱা ঐতিহ্য আৰু [[সৌন্দৰ্য্য]] ফুটি উঠে।<ref name="পদ্মা">বাংলাদেশেৰ নদীঃ মোকাৰৰম হোসেন; পৃষ্ঠা ৭১ ও ৭২; কথাপ্ৰকাশ; দ্বিতীয় সংস্কৰণঃ আগষ্ট ২০১৪</ref>বিখ্যাত কল্পকাহিনী লেখক আবু ইছহাকৰ দ্বাৰা ৰচিত "পদ্মাৰ পলিদ্বীপ" উপন্যাসখন পদ্মাৰ পাৰৰ সাধাৰণ মানুহৰ জীৱনৰ ওপৰত আধাৰিত।<ref>বাংলা ভাষা ও সাহিত্য জিজ্ঞাসা: ড. সৌমিত্ৰ শেখৰ; পৃষ্ঠা ২৬১ ও ২৬২; অগ্নি পাবলিকেশন্স; প্ৰথম সংস্কৰণঃ ২০০৪</ref> ==উৎস== 8xd1k7w01c9gxomy0eq4pg79qwp6nx5 450720 450707 2024-12-03T15:23:59Z পৱন বৰ্মন 42787 /* পদ্মা দলং */ 450720 wikitext text/x-wiki {{under construction}} {{Infobox river | name = The Padma River <br />পদ্মা নদী | image = Rajshahi T Bandh 10.jpg | image_alt = Padma River in Bangladesh | image_caption = Padma River in Bangladesh | source1_location = Bifurcation of the [[Ganges]] at [[Giria, India]], and The Gangotri Glacier in the middle of Himalayans | pushpin_map = Bangladesh | pushpin_map_size = | pushpin_map_caption = Location in Bangladesh | mouth_location = [[Bay of Bengal]] | subdivision_type1 = Countries | subdivision_name1 = [[Bangladesh]] | subdivision_type2 = Districts | subdivision_name2 = {{hlist|[[Munshiganj District|Munshiganj]] | [[Pabna District|Pabna]] | [[Manikganj District|Manikganj]] | [[Rajshahi District|Rajshahi]] | [[Kushtia District|Kushtia]] | [[Nawabganj District|Nawabganj]] | [[Faridpur District|Faridpur]] | [[Madaripur District|Madaripur]] | [[Rajbari District|Rajbari]] | [[Shariatpur District|Shariatpur]] | [[Chandpur District|Chandpur]]}} | length = {{convert|356|km}}<ref name="Geologic Framework">{{cite journal |last=Allison |first=Mead A. |date=Summer 1998 |title=Geologic Framework and Environmental Status of the Ganges-Brahmaputra Delta |journal=Journal of Coastal Research |publisher=Coastal Education & Research Foundation, Inc. |volume=13 |number=3 |pages=826–836 |jstor=4298836}}</ref> | discharge1_avg = Annual average: : {{convert|35000|m3/s|abbr = on}} During [[monsoon]] season: : {{convert|750000|m3/s|abbr = on}} During dry season: : {{convert|15000|m3/s|abbr = on}} | river_system = [[Ganges River System]] | bridges = [[Padma Bridge]]<br />[[Lalon Shah Bridge]]<br />[[Hardinge Bridge]] }} [[File:Ganges-Brahmaputra-Meghna basins.jpg|right|thumb|275px|পদ্মকে ধৰি বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যোৱা প্ৰধান নদীসমূহ দেখুওৱা এখন মানচিত্ৰ। ]] '''পদ্মা ''' ({{lang-en|Podma}}. [[বাংলাদেশ]] ৰ এখন প্ৰধান নদী। ই [[গংগা]] নদীৰ মূল, দক্ষিণ-পূব দিশলৈ {{convert|356|km|mi}} ৰ বাবে বৈ গৈ মেঘনা নদীৰ সৈতে বংগ উপসাগৰৰ ওচৰত লগ হৈ প্ৰবাহিত হৈছে। বাংলাদেশৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ চহৰ ৰাজশাহি নগৰ পদ্মা নদীৰ পাৰতে অৱস্থিত। .<ref name="হোসেইন">Hossain ML, Mahmud J, Islam J, Khokon ZH and Islam S (eds.) (2005) Padma, Tatthyakosh Vol. 1 and 2, Dhaka, Bangladesh, p. 182.</ref>. ১৯৬৬ চনৰ পৰা ৬৬ হাজাৰ হেক্টৰৰো অধিক মাটি পদ্মা নদীৰ খহনীয়াৰ কবলত পৰিছে। <ref>{{cite news |title=Over 66,000 hectares lost to Padma since 1967: NASA report |url=https://www.thedailystar.net/country/news/over-66000-hectares-lost-padma-1967-nasa-report-1633810 |access-date=14 September 2018 |newspaper=The Daily Star (Bangladesh)|The Daily Star}}</ref> == ইতিহাস == ===ব্যুৎপত্তি=== পদ্মাঃ [[সংস্কৃত]] অৰ্থ [[পদুম ফুল]], প্ৰাচীন হিন্দু লিপিত [[লক্ষ্মী]] দেৱীৰ উপনাম হিচাপে উল্লেখ কৰা হৈছে।<ref>{{cite book |last1=Williams |first1=George M. |date=2008 |title=Handbook of Hindu Mythology |url=https://books.google.com/books?id=N7LOZfwCDpEC&pg=PA198 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-533261-2 |page=198}}</ref> <!--including the [[Veda]]s, the [[Purana]]s,<ref>[[Padma Purana]]</ref> the [[Ramayana]] and the [[Mahabharata]].{{Citation needed|date=December 2009}} In all the epic stories, the river is--> [[File:Boat at padma Bridge.jpg|thumb|পদ্মা নৈত যন্ত্ৰচালিত নাও]] ''পদ্মা'' নামটো গংগাৰ গতিপথৰ তলৰ অংশ ভাগীৰথি নদীৰ বিছিন্ন বিন্দুৰ তলৰ অংশটোক দিয়া হৈছে, যিটো গংগা নদীৰ আন এক উপনৈ যাক হুগলী নদী বুলিও জনা যায়। . পদ্মাই, সম্ভৱতঃ, বিভিন্ন সময়ত কেইবাটাও সুঁতিৰ মাজেৰে বৈ গৈছিল। কিছুমান লেখকে কয় যে গংগা নদীৰ বদ্বীপ অংশত থকা প্ৰতিখন উপনৈ এটা পুৰণি প্ৰধান সুঁতিৰ অৱশিষ্ট, আৰু পশ্চিমীয়া নদীৰ পৰা আৰম্ভ কৰি পূব দিশৰ প্ৰতিখন উপনৈ পূব দিশৰ প্ৰতিখন উপনৈ অৱস্থান চিহ্নিত কৰে। === ভৌগোলিক প্ৰভাৱ === [[File:Padma River 1860.jpg|thumb|পদ্মা নৈ পাৰত নাও (১৮৬০ )]] ভাৰতৰ পৰা পদ্মা নদী বাংলাদেশৰ চাপাই নবাৱগঞ্জ জিলাৰ ওচৰত আৰু প্ৰৱেশ কৰি [[যমুনা]] নদীক লগ হয় যদিও "পদ্মা" নামটো ধৰি ৰাখে। শেষত চান্দপুৰৰ ওচৰত "মেঘনা" নদীৰ লগত মিলি মেঘনা নাম লৈ বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যায়। ৰাজশাহী পশ্চিম বাংলাদেশৰ এখন প্ৰধান চহৰ পদ্ম নদীৰ উত্তৰ পাৰত অৱস্থিত। গংগা নদীৰ উৎপত্তি হিমালয়ৰ [[গংগোত্ৰী]] হিমবাহৰ পৰা, গংগা নদী ভাৰত আৰু বাংলাদেশৰ মাজেৰে বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যাওঁতে প্ৰধান দুটা শাখাত বিভক্ত হৈ পদ্মা আৰু হুগলী নাম লয়। [[বাংলাদেশ]] ৰ চাপাই নৱাবগঞ্জ জিলাৰ শিৱগঞ্জত পদ্মা নাম লৈ প্ৰৱেশ কৰে আৰু [[ভাৰত]]ৰ মুৰ্ছিদাবাদ জিলাত হুগলী নাম লৈ বৈ যায় নামনিত পদ্মাৰ সৈতে যমুনা আৰু নিম্ন অংশত [[ব্ৰহ্মপুত্ৰ]] নদীৰ সংযুক্ত হয় আৰু পূবলৈ পদ্মা নামেৰে বৈ যায়।[[ বাংলাদেশ]] ৰ চান্দপুৰ জিলাত [[বাংলাদেশ]]ৰ আটাইতকৈ বহল নদী মেঘনাই পদ্মাৰ লগত মিলি যায়, মেঘনা হিচাপে প্ৰায় সৰলৰেখাৰে দক্ষিণ দিশত আগবাঢ়ি গৈ বংগ উপসাগৰত শেষ হয়। [[File:Sunset in Padma river.jpg|thumb|পদ্মা নদীত সূৰ্য্যাস্ত]] ===পদ্মা দলং=== পদ্মা দলং [[বাংলাদেশ]] ৰ আটাইতকৈ দীঘল দলং। নিৰ্মাণ কাৰ্য্যত আনুমানিক ব্যয় ৩ বিলিয়ন মাৰ্কিন ডলাৰ । ২০২২ চনৰ ২৫ জুনত এই দলংখন উদ্বোধন কৰা হয়।<ref name="likely">{{cite news |date=24 June 2022 |title=Grand preparations made for Padma Bridge inauguration |work=The Daily Star |url=https://www.thedailystar.net/news/bangladesh/development/news/grand-preparations-made-padma-bridge-inauguration-3055601 |access-date=24 June 2022}}</ref>২০১৩ চনত ইয়াক জনসাধাৰণৰ বাবে মুকলি কৰাৰ কথা আছিল।কিন্তু ২০১২ চনৰ জুন মাহত [[বিশ্ব বেংক]]ে দুৰ্নীতিৰ অভিযোগত ১.২ আমেৰিকান বিলিয়ন ডলাৰ ঋণ বাতিল কৰাৰ বাবে প্ৰকল্পটোৰ ভৱিষ্যত অনিশ্চিত হৈ পৰে।<ref>{{cite press release |title=World Bank Statement on Padma Bridge |publisher=World Bank Group |url=http://www.worldbank.org/en/news/press-release/2012/06/29/world-bank-statement-padma-bridge |date=29 June 2012 |access-date=16 October 2014}}</ref> ==পদ্মা নদীৰ উপনৈ== পদ্মা নদীৰ মূল উপনৈ হ'ল মহানন্দ আৰু পুনৰ্ভবা। মহানন্দ উপনৈখন [[বাংলাদেশ]]ৰ চাপাইনাৱাবগঞ্জ জিলা আৰু [[ভাৰত]] ৰ [[পশ্চিম বংগ]]ৰ মাজেৰে বৈ গৈছে। পদ্মা নদীৰ বিভিন্ন শাখানৈৰ ভিতৰত গৰাই, বৰাল, আৰিয়াল খাঁ, কুমাৰ, মাথাভাঙ্গা কপোতাক্ষ নৈ অন্যতম। পদ্মাৰ বিভিন্ন উপনৈ হৈছে মধুমতী, পশুৰ, ভৈৰৱ ইত্যাদি। এই নদীসমূহ কুষ্টিয়া, ৰাজবাৰী, জশোৰ, সাতক্ষীৰা, জিনাইদহ, নৰাইল, মাগুৰা,বাগেৰহাট, গোপালগঞ্জ, ফৰিদপুৰ, মাদাৰীপুৰ, শৰীয়তপুৰ, বৰিশাল, পতুৱাখালি আদি জিলাৰ মাজেৰে বৈ গৈছে।<ref>{{Cite web |url=http://en.bdfish.org/2011/11/the-padma-river/ |title=The Padma River |date=22 November 2011 |access-date=11 February 2018}}</ref> == দৈৰ্ঘ্য == পদ্মা [[বাংলাদেশ]] আটাইতকৈ দীৰ্ঘতম নদী। পদ্মা নদীৰ দৈৰ্ঘ্য ৩৪১ কিলোমিটাৰ।<ref name="হোসেইন" /> ==সাহিত্যত পদ্মা নদী== মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ বিখ্যাত উপন্যাস [[পদ্মা নদীৰ মাঝি]] এই নদীৰ পাৰত থকা মানুহৰ জীৱনক কেন্দ্ৰ কৰি লিখা হৈছে। পদ্মাৰ দৃশ্যপট আৰু প্ৰাকৃতিক সৌন্দৰ্য্যই কবি কাজী নজৰুল ইছলামক বহু দিশত প্ৰভাৱিত কৰিছে। তেওঁৰ কিছুমান বিখ্যাত গীতত পদ্মাৰ হেৰুৱা ঐতিহ্য আৰু [[সৌন্দৰ্য্য]] ফুটি উঠে।<ref name="পদ্মা">বাংলাদেশেৰ নদীঃ মোকাৰৰম হোসেন; পৃষ্ঠা ৭১ ও ৭২; কথাপ্ৰকাশ; দ্বিতীয় সংস্কৰণঃ আগষ্ট ২০১৪</ref>বিখ্যাত কল্পকাহিনী লেখক আবু ইছহাকৰ দ্বাৰা ৰচিত "পদ্মাৰ পলিদ্বীপ" উপন্যাসখন পদ্মাৰ পাৰৰ সাধাৰণ মানুহৰ জীৱনৰ ওপৰত আধাৰিত।<ref>বাংলা ভাষা ও সাহিত্য জিজ্ঞাসা: ড. সৌমিত্ৰ শেখৰ; পৃষ্ঠা ২৬১ ও ২৬২; অগ্নি পাবলিকেশন্স; প্ৰথম সংস্কৰণঃ ২০০৪</ref> ==উৎস== qts9uln0ohm8uow7v0gbxxcqn084n5b 450730 450720 2024-12-03T15:32:44Z পৱন বৰ্মন 42787 /* পদ্মা দলং */ 450730 wikitext text/x-wiki {{under construction}} {{Infobox river | name = The Padma River <br />পদ্মা নদী | image = Rajshahi T Bandh 10.jpg | image_alt = Padma River in Bangladesh | image_caption = Padma River in Bangladesh | source1_location = Bifurcation of the [[Ganges]] at [[Giria, India]], and The Gangotri Glacier in the middle of Himalayans | pushpin_map = Bangladesh | pushpin_map_size = | pushpin_map_caption = Location in Bangladesh | mouth_location = [[Bay of Bengal]] | subdivision_type1 = Countries | subdivision_name1 = [[Bangladesh]] | subdivision_type2 = Districts | subdivision_name2 = {{hlist|[[Munshiganj District|Munshiganj]] | [[Pabna District|Pabna]] | [[Manikganj District|Manikganj]] | [[Rajshahi District|Rajshahi]] | [[Kushtia District|Kushtia]] | [[Nawabganj District|Nawabganj]] | [[Faridpur District|Faridpur]] | [[Madaripur District|Madaripur]] | [[Rajbari District|Rajbari]] | [[Shariatpur District|Shariatpur]] | [[Chandpur District|Chandpur]]}} | length = {{convert|356|km}}<ref name="Geologic Framework">{{cite journal |last=Allison |first=Mead A. |date=Summer 1998 |title=Geologic Framework and Environmental Status of the Ganges-Brahmaputra Delta |journal=Journal of Coastal Research |publisher=Coastal Education & Research Foundation, Inc. |volume=13 |number=3 |pages=826–836 |jstor=4298836}}</ref> | discharge1_avg = Annual average: : {{convert|35000|m3/s|abbr = on}} During [[monsoon]] season: : {{convert|750000|m3/s|abbr = on}} During dry season: : {{convert|15000|m3/s|abbr = on}} | river_system = [[Ganges River System]] | bridges = [[Padma Bridge]]<br />[[Lalon Shah Bridge]]<br />[[Hardinge Bridge]] }} [[File:Ganges-Brahmaputra-Meghna basins.jpg|right|thumb|275px|পদ্মকে ধৰি বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যোৱা প্ৰধান নদীসমূহ দেখুওৱা এখন মানচিত্ৰ। ]] '''পদ্মা ''' ({{lang-en|Podma}}. [[বাংলাদেশ]] ৰ এখন প্ৰধান নদী। ই [[গংগা]] নদীৰ মূল, দক্ষিণ-পূব দিশলৈ {{convert|356|km|mi}} ৰ বাবে বৈ গৈ মেঘনা নদীৰ সৈতে বংগ উপসাগৰৰ ওচৰত লগ হৈ প্ৰবাহিত হৈছে। বাংলাদেশৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ চহৰ ৰাজশাহি নগৰ পদ্মা নদীৰ পাৰতে অৱস্থিত। .<ref name="হোসেইন">Hossain ML, Mahmud J, Islam J, Khokon ZH and Islam S (eds.) (2005) Padma, Tatthyakosh Vol. 1 and 2, Dhaka, Bangladesh, p. 182.</ref>. ১৯৬৬ চনৰ পৰা ৬৬ হাজাৰ হেক্টৰৰো অধিক মাটি পদ্মা নদীৰ খহনীয়াৰ কবলত পৰিছে। <ref>{{cite news |title=Over 66,000 hectares lost to Padma since 1967: NASA report |url=https://www.thedailystar.net/country/news/over-66000-hectares-lost-padma-1967-nasa-report-1633810 |access-date=14 September 2018 |newspaper=The Daily Star (Bangladesh)|The Daily Star}}</ref> == ইতিহাস == ===ব্যুৎপত্তি=== পদ্মাঃ [[সংস্কৃত]] অৰ্থ [[পদুম ফুল]], প্ৰাচীন হিন্দু লিপিত [[লক্ষ্মী]] দেৱীৰ উপনাম হিচাপে উল্লেখ কৰা হৈছে।<ref>{{cite book |last1=Williams |first1=George M. |date=2008 |title=Handbook of Hindu Mythology |url=https://books.google.com/books?id=N7LOZfwCDpEC&pg=PA198 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-533261-2 |page=198}}</ref> <!--including the [[Veda]]s, the [[Purana]]s,<ref>[[Padma Purana]]</ref> the [[Ramayana]] and the [[Mahabharata]].{{Citation needed|date=December 2009}} In all the epic stories, the river is--> [[File:Boat at padma Bridge.jpg|thumb|পদ্মা নৈত যন্ত্ৰচালিত নাও]] ''পদ্মা'' নামটো গংগাৰ গতিপথৰ তলৰ অংশ ভাগীৰথি নদীৰ বিছিন্ন বিন্দুৰ তলৰ অংশটোক দিয়া হৈছে, যিটো গংগা নদীৰ আন এক উপনৈ যাক হুগলী নদী বুলিও জনা যায়। . পদ্মাই, সম্ভৱতঃ, বিভিন্ন সময়ত কেইবাটাও সুঁতিৰ মাজেৰে বৈ গৈছিল। কিছুমান লেখকে কয় যে গংগা নদীৰ বদ্বীপ অংশত থকা প্ৰতিখন উপনৈ এটা পুৰণি প্ৰধান সুঁতিৰ অৱশিষ্ট, আৰু পশ্চিমীয়া নদীৰ পৰা আৰম্ভ কৰি পূব দিশৰ প্ৰতিখন উপনৈ পূব দিশৰ প্ৰতিখন উপনৈ অৱস্থান চিহ্নিত কৰে। === ভৌগোলিক প্ৰভাৱ === [[File:Padma River 1860.jpg|thumb|পদ্মা নৈ পাৰত নাও (১৮৬০ )]] ভাৰতৰ পৰা পদ্মা নদী বাংলাদেশৰ চাপাই নবাৱগঞ্জ জিলাৰ ওচৰত আৰু প্ৰৱেশ কৰি [[যমুনা]] নদীক লগ হয় যদিও "পদ্মা" নামটো ধৰি ৰাখে। শেষত চান্দপুৰৰ ওচৰত "মেঘনা" নদীৰ লগত মিলি মেঘনা নাম লৈ বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যায়। ৰাজশাহী পশ্চিম বাংলাদেশৰ এখন প্ৰধান চহৰ পদ্ম নদীৰ উত্তৰ পাৰত অৱস্থিত। গংগা নদীৰ উৎপত্তি হিমালয়ৰ [[গংগোত্ৰী]] হিমবাহৰ পৰা, গংগা নদী ভাৰত আৰু বাংলাদেশৰ মাজেৰে বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যাওঁতে প্ৰধান দুটা শাখাত বিভক্ত হৈ পদ্মা আৰু হুগলী নাম লয়। [[বাংলাদেশ]] ৰ চাপাই নৱাবগঞ্জ জিলাৰ শিৱগঞ্জত পদ্মা নাম লৈ প্ৰৱেশ কৰে আৰু [[ভাৰত]]ৰ মুৰ্ছিদাবাদ জিলাত হুগলী নাম লৈ বৈ যায় নামনিত পদ্মাৰ সৈতে যমুনা আৰু নিম্ন অংশত [[ব্ৰহ্মপুত্ৰ]] নদীৰ সংযুক্ত হয় আৰু পূবলৈ পদ্মা নামেৰে বৈ যায়।[[ বাংলাদেশ]] ৰ চান্দপুৰ জিলাত [[বাংলাদেশ]]ৰ আটাইতকৈ বহল নদী মেঘনাই পদ্মাৰ লগত মিলি যায়, মেঘনা হিচাপে প্ৰায় সৰলৰেখাৰে দক্ষিণ দিশত আগবাঢ়ি গৈ বংগ উপসাগৰত শেষ হয়। [[File:Sunset in Padma river.jpg|thumb|পদ্মা নদীত সূৰ্য্যাস্ত]] ===পদ্মা দলং=== পদ্মা দলং [[বাংলাদেশ]] ৰ আটাইতকৈ দীঘল দলং। নিৰ্মাণ কাৰ্য্যত আনুমানিক ব্যয় ৩ বিলিয়ন মাৰ্কিন ডলাৰ । ২০২২ চনৰ ২৫ জুনত এই দলংখন উদ্বোধন কৰা হয়।<ref name="likely">{{cite news |date=24 June 2022 |title=Grand preparations made for Padma Bridge inauguration |work=The Daily Star |url=https://www.thedailystar.net/news/bangladesh/development/news/grand-preparations-made-padma-bridge-inauguration-3055601 |access-date=24 June 2022}}</ref>২০১৩ চনত ইয়াক জনসাধাৰণৰ বাবে মুকলি কৰাৰ কথা আছিল।কিন্তু ২০১২ চনৰ জুন মাহত [[বিশ্ব বেংক]]ে দুৰ্নীতিৰ অভিযোগত ১.২ আমেৰিকান বিলিয়ন ডলাৰ ঋণ বাতিল কৰাৰ বাবে প্ৰকল্পটোৰ ভৱিষ্যত অনিশ্চিত হৈ পৰে।<ref>{{cite press release |title=World Bank Statement on Padma Bridge |publisher=World Bank Group |url=http://www.worldbank.org/en/news/press-release/2012/06/29/world-bank-statement-padma-bridge |date=29 June 2012 |access-date=16 October 2014}}</ref>২০১৪ চনৰ জুন মাহত বাংলাদেশ চৰকাৰে ঋণ অবিহনে আগবাঢ়ি গৈ দলংখনৰ {{convert|৬.১৫|km|mi|adj=on}} মূল অংশ নিৰ্মাণৰ বাবে চীনৰ এটা প্ৰতিষ্ঠানক নিযুক্তি দিয়ে, আৰু ২০১৪ চনৰ অক্টোবৰ মাহত নিৰ্মাণৰ তত্বাৱধানৰ বাবে দক্ষিণ কোৰিয়াৰ এটা প্ৰতিষ্ঠানক নিযুক্তি দিছিল, যাৰ লক্ষ্য আছিল ২০১৮ চনৰ ভিতৰত প্ৰকল্পটো সম্পূৰ্ণ কৰা।<ref name ="Korean Firm">{{cite news |last=Kallol |first=Assif Showkat |date=14 October 2014 |title=Korean Firm Gets Padma Bridge Construction Supervision Job |url=http://www.dhakatribune.com/bangladesh/2014/oct/14/korean-firm-gets-padma-bridge-construction-supervision-job |newspaper=Dhaka Tribune |access-date=16 October 2014}}</ref> ==পদ্মা নদীৰ উপনৈ== পদ্মা নদীৰ মূল উপনৈ হ'ল মহানন্দ আৰু পুনৰ্ভবা। মহানন্দ উপনৈখন [[বাংলাদেশ]]ৰ চাপাইনাৱাবগঞ্জ জিলা আৰু [[ভাৰত]] ৰ [[পশ্চিম বংগ]]ৰ মাজেৰে বৈ গৈছে। পদ্মা নদীৰ বিভিন্ন শাখানৈৰ ভিতৰত গৰাই, বৰাল, আৰিয়াল খাঁ, কুমাৰ, মাথাভাঙ্গা কপোতাক্ষ নৈ অন্যতম। পদ্মাৰ বিভিন্ন উপনৈ হৈছে মধুমতী, পশুৰ, ভৈৰৱ ইত্যাদি। এই নদীসমূহ কুষ্টিয়া, ৰাজবাৰী, জশোৰ, সাতক্ষীৰা, জিনাইদহ, নৰাইল, মাগুৰা,বাগেৰহাট, গোপালগঞ্জ, ফৰিদপুৰ, মাদাৰীপুৰ, শৰীয়তপুৰ, বৰিশাল, পতুৱাখালি আদি জিলাৰ মাজেৰে বৈ গৈছে।<ref>{{Cite web |url=http://en.bdfish.org/2011/11/the-padma-river/ |title=The Padma River |date=22 November 2011 |access-date=11 February 2018}}</ref> == দৈৰ্ঘ্য == পদ্মা [[বাংলাদেশ]] আটাইতকৈ দীৰ্ঘতম নদী। পদ্মা নদীৰ দৈৰ্ঘ্য ৩৪১ কিলোমিটাৰ।<ref name="হোসেইন" /> ==সাহিত্যত পদ্মা নদী== মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ বিখ্যাত উপন্যাস [[পদ্মা নদীৰ মাঝি]] এই নদীৰ পাৰত থকা মানুহৰ জীৱনক কেন্দ্ৰ কৰি লিখা হৈছে। পদ্মাৰ দৃশ্যপট আৰু প্ৰাকৃতিক সৌন্দৰ্য্যই কবি কাজী নজৰুল ইছলামক বহু দিশত প্ৰভাৱিত কৰিছে। তেওঁৰ কিছুমান বিখ্যাত গীতত পদ্মাৰ হেৰুৱা ঐতিহ্য আৰু [[সৌন্দৰ্য্য]] ফুটি উঠে।<ref name="পদ্মা">বাংলাদেশেৰ নদীঃ মোকাৰৰম হোসেন; পৃষ্ঠা ৭১ ও ৭২; কথাপ্ৰকাশ; দ্বিতীয় সংস্কৰণঃ আগষ্ট ২০১৪</ref>বিখ্যাত কল্পকাহিনী লেখক আবু ইছহাকৰ দ্বাৰা ৰচিত "পদ্মাৰ পলিদ্বীপ" উপন্যাসখন পদ্মাৰ পাৰৰ সাধাৰণ মানুহৰ জীৱনৰ ওপৰত আধাৰিত।<ref>বাংলা ভাষা ও সাহিত্য জিজ্ঞাসা: ড. সৌমিত্ৰ শেখৰ; পৃষ্ঠা ২৬১ ও ২৬২; অগ্নি পাবলিকেশন্স; প্ৰথম সংস্কৰণঃ ২০০৪</ref> ==উৎস== 07tlizm8wsfib0td1nsrp902l4i7y8z 450739 450730 2024-12-03T15:52:43Z পৱন বৰ্মন 42787 /* পদ্মা দলং */ 450739 wikitext text/x-wiki {{under construction}} {{Infobox river | name = The Padma River <br />পদ্মা নদী | image = Rajshahi T Bandh 10.jpg | image_alt = Padma River in Bangladesh | image_caption = Padma River in Bangladesh | source1_location = Bifurcation of the [[Ganges]] at [[Giria, India]], and The Gangotri Glacier in the middle of Himalayans | pushpin_map = Bangladesh | pushpin_map_size = | pushpin_map_caption = Location in Bangladesh | mouth_location = [[Bay of Bengal]] | subdivision_type1 = Countries | subdivision_name1 = [[Bangladesh]] | subdivision_type2 = Districts | subdivision_name2 = {{hlist|[[Munshiganj District|Munshiganj]] | [[Pabna District|Pabna]] | [[Manikganj District|Manikganj]] | [[Rajshahi District|Rajshahi]] | [[Kushtia District|Kushtia]] | [[Nawabganj District|Nawabganj]] | [[Faridpur District|Faridpur]] | [[Madaripur District|Madaripur]] | [[Rajbari District|Rajbari]] | [[Shariatpur District|Shariatpur]] | [[Chandpur District|Chandpur]]}} | length = {{convert|356|km}}<ref name="Geologic Framework">{{cite journal |last=Allison |first=Mead A. |date=Summer 1998 |title=Geologic Framework and Environmental Status of the Ganges-Brahmaputra Delta |journal=Journal of Coastal Research |publisher=Coastal Education & Research Foundation, Inc. |volume=13 |number=3 |pages=826–836 |jstor=4298836}}</ref> | discharge1_avg = Annual average: : {{convert|35000|m3/s|abbr = on}} During [[monsoon]] season: : {{convert|750000|m3/s|abbr = on}} During dry season: : {{convert|15000|m3/s|abbr = on}} | river_system = [[Ganges River System]] | bridges = [[Padma Bridge]]<br />[[Lalon Shah Bridge]]<br />[[Hardinge Bridge]] }} [[File:Ganges-Brahmaputra-Meghna basins.jpg|right|thumb|275px|পদ্মকে ধৰি বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যোৱা প্ৰধান নদীসমূহ দেখুওৱা এখন মানচিত্ৰ। ]] '''পদ্মা ''' ({{lang-en|Podma}}. [[বাংলাদেশ]] ৰ এখন প্ৰধান নদী। ই [[গংগা]] নদীৰ মূল, দক্ষিণ-পূব দিশলৈ {{convert|356|km|mi}} ৰ বাবে বৈ গৈ মেঘনা নদীৰ সৈতে বংগ উপসাগৰৰ ওচৰত লগ হৈ প্ৰবাহিত হৈছে। বাংলাদেশৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ চহৰ ৰাজশাহি নগৰ পদ্মা নদীৰ পাৰতে অৱস্থিত। .<ref name="হোসেইন">Hossain ML, Mahmud J, Islam J, Khokon ZH and Islam S (eds.) (2005) Padma, Tatthyakosh Vol. 1 and 2, Dhaka, Bangladesh, p. 182.</ref>. ১৯৬৬ চনৰ পৰা ৬৬ হাজাৰ হেক্টৰৰো অধিক মাটি পদ্মা নদীৰ খহনীয়াৰ কবলত পৰিছে। <ref>{{cite news |title=Over 66,000 hectares lost to Padma since 1967: NASA report |url=https://www.thedailystar.net/country/news/over-66000-hectares-lost-padma-1967-nasa-report-1633810 |access-date=14 September 2018 |newspaper=The Daily Star (Bangladesh)|The Daily Star}}</ref> == ইতিহাস == ===ব্যুৎপত্তি=== পদ্মাঃ [[সংস্কৃত]] অৰ্থ [[পদুম ফুল]], প্ৰাচীন হিন্দু লিপিত [[লক্ষ্মী]] দেৱীৰ উপনাম হিচাপে উল্লেখ কৰা হৈছে।<ref>{{cite book |last1=Williams |first1=George M. |date=2008 |title=Handbook of Hindu Mythology |url=https://books.google.com/books?id=N7LOZfwCDpEC&pg=PA198 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-533261-2 |page=198}}</ref> <!--including the [[Veda]]s, the [[Purana]]s,<ref>[[Padma Purana]]</ref> the [[Ramayana]] and the [[Mahabharata]].{{Citation needed|date=December 2009}} In all the epic stories, the river is--> [[File:Boat at padma Bridge.jpg|thumb|পদ্মা নৈত যন্ত্ৰচালিত নাও]] ''পদ্মা'' নামটো গংগাৰ গতিপথৰ তলৰ অংশ ভাগীৰথি নদীৰ বিছিন্ন বিন্দুৰ তলৰ অংশটোক দিয়া হৈছে, যিটো গংগা নদীৰ আন এক উপনৈ যাক হুগলী নদী বুলিও জনা যায়। . পদ্মাই, সম্ভৱতঃ, বিভিন্ন সময়ত কেইবাটাও সুঁতিৰ মাজেৰে বৈ গৈছিল। কিছুমান লেখকে কয় যে গংগা নদীৰ বদ্বীপ অংশত থকা প্ৰতিখন উপনৈ এটা পুৰণি প্ৰধান সুঁতিৰ অৱশিষ্ট, আৰু পশ্চিমীয়া নদীৰ পৰা আৰম্ভ কৰি পূব দিশৰ প্ৰতিখন উপনৈ পূব দিশৰ প্ৰতিখন উপনৈ অৱস্থান চিহ্নিত কৰে। === ভৌগোলিক প্ৰভাৱ === [[File:Padma River 1860.jpg|thumb|পদ্মা নৈ পাৰত নাও (১৮৬০ )]] ভাৰতৰ পৰা পদ্মা নদী বাংলাদেশৰ চাপাই নবাৱগঞ্জ জিলাৰ ওচৰত আৰু প্ৰৱেশ কৰি [[যমুনা]] নদীক লগ হয় যদিও "পদ্মা" নামটো ধৰি ৰাখে। শেষত চান্দপুৰৰ ওচৰত "মেঘনা" নদীৰ লগত মিলি মেঘনা নাম লৈ বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যায়। ৰাজশাহী পশ্চিম বাংলাদেশৰ এখন প্ৰধান চহৰ পদ্ম নদীৰ উত্তৰ পাৰত অৱস্থিত। গংগা নদীৰ উৎপত্তি হিমালয়ৰ [[গংগোত্ৰী]] হিমবাহৰ পৰা, গংগা নদী ভাৰত আৰু বাংলাদেশৰ মাজেৰে বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যাওঁতে প্ৰধান দুটা শাখাত বিভক্ত হৈ পদ্মা আৰু হুগলী নাম লয়। [[বাংলাদেশ]] ৰ চাপাই নৱাবগঞ্জ জিলাৰ শিৱগঞ্জত পদ্মা নাম লৈ প্ৰৱেশ কৰে আৰু [[ভাৰত]]ৰ মুৰ্ছিদাবাদ জিলাত হুগলী নাম লৈ বৈ যায় নামনিত পদ্মাৰ সৈতে যমুনা আৰু নিম্ন অংশত [[ব্ৰহ্মপুত্ৰ]] নদীৰ সংযুক্ত হয় আৰু পূবলৈ পদ্মা নামেৰে বৈ যায়।[[ বাংলাদেশ]] ৰ চান্দপুৰ জিলাত [[বাংলাদেশ]]ৰ আটাইতকৈ বহল নদী মেঘনাই পদ্মাৰ লগত মিলি যায়, মেঘনা হিচাপে প্ৰায় সৰলৰেখাৰে দক্ষিণ দিশত আগবাঢ়ি গৈ বংগ উপসাগৰত শেষ হয়। [[File:Sunset in Padma river.jpg|thumb|পদ্মা নদীত সূৰ্য্যাস্ত]] ===পদ্মা দলং=== পদ্মা দলং [[বাংলাদেশ]] ৰ আটাইতকৈ দীঘল দলং। নিৰ্মাণ কাৰ্য্যত আনুমানিক ব্যয় ৩ বিলিয়ন মাৰ্কিন ডলাৰ । ২০২২ চনৰ ২৫ জুনত এই দলংখন উদ্বোধন কৰা হয়।<ref name="likely">{{cite news |date=24 June 2022 |title=Grand preparations made for Padma Bridge inauguration |work=The Daily Star |url=https://www.thedailystar.net/news/bangladesh/development/news/grand-preparations-made-padma-bridge-inauguration-3055601 |access-date=24 June 2022}}</ref>২০১৩ চনত ইয়াক জনসাধাৰণৰ বাবে মুকলি কৰাৰ কথা আছিল।কিন্তু ২০১২ চনৰ জুন মাহত [[বিশ্ব বেংক]]ে দুৰ্নীতিৰ অভিযোগত ১.২ আমেৰিকান বিলিয়ন ডলাৰ ঋণ বাতিল কৰাৰ বাবে প্ৰকল্পটোৰ ভৱিষ্যত অনিশ্চিত হৈ পৰে।<ref>{{cite press release |title=World Bank Statement on Padma Bridge |publisher=World Bank Group |url=http://www.worldbank.org/en/news/press-release/2012/06/29/world-bank-statement-padma-bridge |date=29 June 2012 |access-date=16 October 2014}}</ref>২০১৪ চনৰ জুন মাহত বাংলাদেশ চৰকাৰে ঋণ অবিহনে আগবাঢ়ি গৈ দলংখনৰ {{convert|৬.১৫|km|mi|adj=on}} মূল অংশ নিৰ্মাণৰ বাবে চীনৰ এটা প্ৰতিষ্ঠানক নিযুক্তি দিয়ে, আৰু ২০১৪ চনৰ অক্টোবৰ মাহত নিৰ্মাণৰ তত্বাৱধানৰ বাবে দক্ষিণ কোৰিয়াৰ এটা প্ৰতিষ্ঠানক নিযুক্তি দিছিল, যাৰ লক্ষ্য আছিল ২০১৮ চনৰ ভিতৰত প্ৰকল্পটো সম্পূৰ্ণ কৰা।<ref name ="Korean Firm">{{cite news |last=Kallol |first=Assif Showkat |date=14 October 2014 |title=Korean Firm Gets Padma Bridge Construction Supervision Job |url=http://www.dhakatribune.com/bangladesh/2014/oct/14/korean-firm-gets-padma-bridge-construction-supervision-job |newspaper=Dhaka Tribune |access-date=16 October 2014}}</ref> ২০২০ চনৰ ১০ ডিচেম্বৰত দলংখনৰ চূড়ান্ত ৪১ নং অংশটো সংস্থাপন কৰা হৈছিল। <ref name="Last span of Padma Multipurpose Bridge installed">{{Cite news |date=10 December 2020 |title=Last span of Padma Multipurpose Bridge installed |url=https://www.thedailystar.net/country/news/last-span-padma-bridge-being-installed-2009001 |access-date=10 December 2020 |work=The Daily Star |language=en}}</ref><ref>{{Cite news |title=Last span of Padma Multipurpose Bridge installed |url=https://www.daily-sun.com/post/522887/Last-span-of-Padma-Bridge-installed |access-date=10 December 2020 |work=Daily Sun |language=en}}</ref> ==পদ্মা নদীৰ উপনৈ== পদ্মা নদীৰ মূল উপনৈ হ'ল মহানন্দ আৰু পুনৰ্ভবা। মহানন্দ উপনৈখন [[বাংলাদেশ]]ৰ চাপাইনাৱাবগঞ্জ জিলা আৰু [[ভাৰত]] ৰ [[পশ্চিম বংগ]]ৰ মাজেৰে বৈ গৈছে। পদ্মা নদীৰ বিভিন্ন শাখানৈৰ ভিতৰত গৰাই, বৰাল, আৰিয়াল খাঁ, কুমাৰ, মাথাভাঙ্গা কপোতাক্ষ নৈ অন্যতম। পদ্মাৰ বিভিন্ন উপনৈ হৈছে মধুমতী, পশুৰ, ভৈৰৱ ইত্যাদি। এই নদীসমূহ কুষ্টিয়া, ৰাজবাৰী, জশোৰ, সাতক্ষীৰা, জিনাইদহ, নৰাইল, মাগুৰা,বাগেৰহাট, গোপালগঞ্জ, ফৰিদপুৰ, মাদাৰীপুৰ, শৰীয়তপুৰ, বৰিশাল, পতুৱাখালি আদি জিলাৰ মাজেৰে বৈ গৈছে।<ref>{{Cite web |url=http://en.bdfish.org/2011/11/the-padma-river/ |title=The Padma River |date=22 November 2011 |access-date=11 February 2018}}</ref> == দৈৰ্ঘ্য == পদ্মা [[বাংলাদেশ]] আটাইতকৈ দীৰ্ঘতম নদী। পদ্মা নদীৰ দৈৰ্ঘ্য ৩৪১ কিলোমিটাৰ।<ref name="হোসেইন" /> ==সাহিত্যত পদ্মা নদী== মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ বিখ্যাত উপন্যাস [[পদ্মা নদীৰ মাঝি]] এই নদীৰ পাৰত থকা মানুহৰ জীৱনক কেন্দ্ৰ কৰি লিখা হৈছে। পদ্মাৰ দৃশ্যপট আৰু প্ৰাকৃতিক সৌন্দৰ্য্যই কবি কাজী নজৰুল ইছলামক বহু দিশত প্ৰভাৱিত কৰিছে। তেওঁৰ কিছুমান বিখ্যাত গীতত পদ্মাৰ হেৰুৱা ঐতিহ্য আৰু [[সৌন্দৰ্য্য]] ফুটি উঠে।<ref name="পদ্মা">বাংলাদেশেৰ নদীঃ মোকাৰৰম হোসেন; পৃষ্ঠা ৭১ ও ৭২; কথাপ্ৰকাশ; দ্বিতীয় সংস্কৰণঃ আগষ্ট ২০১৪</ref>বিখ্যাত কল্পকাহিনী লেখক আবু ইছহাকৰ দ্বাৰা ৰচিত "পদ্মাৰ পলিদ্বীপ" উপন্যাসখন পদ্মাৰ পাৰৰ সাধাৰণ মানুহৰ জীৱনৰ ওপৰত আধাৰিত।<ref>বাংলা ভাষা ও সাহিত্য জিজ্ঞাসা: ড. সৌমিত্ৰ শেখৰ; পৃষ্ঠা ২৬১ ও ২৬২; অগ্নি পাবলিকেশন্স; প্ৰথম সংস্কৰণঃ ২০০৪</ref> ==উৎস== hqdox62y896vt9xk170vna0gv4zgj49 450746 450739 2024-12-03T16:06:41Z পৱন বৰ্মন 42787 /* পদ্মা দলং */ 450746 wikitext text/x-wiki {{under construction}} {{Infobox river | name = The Padma River <br />পদ্মা নদী | image = Rajshahi T Bandh 10.jpg | image_alt = Padma River in Bangladesh | image_caption = Padma River in Bangladesh | source1_location = Bifurcation of the [[Ganges]] at [[Giria, India]], and The Gangotri Glacier in the middle of Himalayans | pushpin_map = Bangladesh | pushpin_map_size = | pushpin_map_caption = Location in Bangladesh | mouth_location = [[Bay of Bengal]] | subdivision_type1 = Countries | subdivision_name1 = [[Bangladesh]] | subdivision_type2 = Districts | subdivision_name2 = {{hlist|[[Munshiganj District|Munshiganj]] | [[Pabna District|Pabna]] | [[Manikganj District|Manikganj]] | [[Rajshahi District|Rajshahi]] | [[Kushtia District|Kushtia]] | [[Nawabganj District|Nawabganj]] | [[Faridpur District|Faridpur]] | [[Madaripur District|Madaripur]] | [[Rajbari District|Rajbari]] | [[Shariatpur District|Shariatpur]] | [[Chandpur District|Chandpur]]}} | length = {{convert|356|km}}<ref name="Geologic Framework">{{cite journal |last=Allison |first=Mead A. |date=Summer 1998 |title=Geologic Framework and Environmental Status of the Ganges-Brahmaputra Delta |journal=Journal of Coastal Research |publisher=Coastal Education & Research Foundation, Inc. |volume=13 |number=3 |pages=826–836 |jstor=4298836}}</ref> | discharge1_avg = Annual average: : {{convert|35000|m3/s|abbr = on}} During [[monsoon]] season: : {{convert|750000|m3/s|abbr = on}} During dry season: : {{convert|15000|m3/s|abbr = on}} | river_system = [[Ganges River System]] | bridges = [[Padma Bridge]]<br />[[Lalon Shah Bridge]]<br />[[Hardinge Bridge]] }} [[File:Ganges-Brahmaputra-Meghna basins.jpg|right|thumb|275px|পদ্মকে ধৰি বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যোৱা প্ৰধান নদীসমূহ দেখুওৱা এখন মানচিত্ৰ। ]] '''পদ্মা ''' ({{lang-en|Podma}}. [[বাংলাদেশ]] ৰ এখন প্ৰধান নদী। ই [[গংগা]] নদীৰ মূল, দক্ষিণ-পূব দিশলৈ {{convert|356|km|mi}} ৰ বাবে বৈ গৈ মেঘনা নদীৰ সৈতে বংগ উপসাগৰৰ ওচৰত লগ হৈ প্ৰবাহিত হৈছে। বাংলাদেশৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ চহৰ ৰাজশাহি নগৰ পদ্মা নদীৰ পাৰতে অৱস্থিত। .<ref name="হোসেইন">Hossain ML, Mahmud J, Islam J, Khokon ZH and Islam S (eds.) (2005) Padma, Tatthyakosh Vol. 1 and 2, Dhaka, Bangladesh, p. 182.</ref>. ১৯৬৬ চনৰ পৰা ৬৬ হাজাৰ হেক্টৰৰো অধিক মাটি পদ্মা নদীৰ খহনীয়াৰ কবলত পৰিছে। <ref>{{cite news |title=Over 66,000 hectares lost to Padma since 1967: NASA report |url=https://www.thedailystar.net/country/news/over-66000-hectares-lost-padma-1967-nasa-report-1633810 |access-date=14 September 2018 |newspaper=The Daily Star (Bangladesh)|The Daily Star}}</ref> == ইতিহাস == ===ব্যুৎপত্তি=== পদ্মাঃ [[সংস্কৃত]] অৰ্থ [[পদুম ফুল]], প্ৰাচীন হিন্দু লিপিত [[লক্ষ্মী]] দেৱীৰ উপনাম হিচাপে উল্লেখ কৰা হৈছে।<ref>{{cite book |last1=Williams |first1=George M. |date=2008 |title=Handbook of Hindu Mythology |url=https://books.google.com/books?id=N7LOZfwCDpEC&pg=PA198 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-533261-2 |page=198}}</ref> <!--including the [[Veda]]s, the [[Purana]]s,<ref>[[Padma Purana]]</ref> the [[Ramayana]] and the [[Mahabharata]].{{Citation needed|date=December 2009}} In all the epic stories, the river is--> [[File:Boat at padma Bridge.jpg|thumb|পদ্মা নৈত যন্ত্ৰচালিত নাও]] ''পদ্মা'' নামটো গংগাৰ গতিপথৰ তলৰ অংশ ভাগীৰথি নদীৰ বিছিন্ন বিন্দুৰ তলৰ অংশটোক দিয়া হৈছে, যিটো গংগা নদীৰ আন এক উপনৈ যাক হুগলী নদী বুলিও জনা যায়। . পদ্মাই, সম্ভৱতঃ, বিভিন্ন সময়ত কেইবাটাও সুঁতিৰ মাজেৰে বৈ গৈছিল। কিছুমান লেখকে কয় যে গংগা নদীৰ বদ্বীপ অংশত থকা প্ৰতিখন উপনৈ এটা পুৰণি প্ৰধান সুঁতিৰ অৱশিষ্ট, আৰু পশ্চিমীয়া নদীৰ পৰা আৰম্ভ কৰি পূব দিশৰ প্ৰতিখন উপনৈ পূব দিশৰ প্ৰতিখন উপনৈ অৱস্থান চিহ্নিত কৰে। === ভৌগোলিক প্ৰভাৱ === [[File:Padma River 1860.jpg|thumb|পদ্মা নৈ পাৰত নাও (১৮৬০ )]] ভাৰতৰ পৰা পদ্মা নদী বাংলাদেশৰ চাপাই নবাৱগঞ্জ জিলাৰ ওচৰত আৰু প্ৰৱেশ কৰি [[যমুনা]] নদীক লগ হয় যদিও "পদ্মা" নামটো ধৰি ৰাখে। শেষত চান্দপুৰৰ ওচৰত "মেঘনা" নদীৰ লগত মিলি মেঘনা নাম লৈ বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যায়। ৰাজশাহী পশ্চিম বাংলাদেশৰ এখন প্ৰধান চহৰ পদ্ম নদীৰ উত্তৰ পাৰত অৱস্থিত। গংগা নদীৰ উৎপত্তি হিমালয়ৰ [[গংগোত্ৰী]] হিমবাহৰ পৰা, গংগা নদী ভাৰত আৰু বাংলাদেশৰ মাজেৰে বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যাওঁতে প্ৰধান দুটা শাখাত বিভক্ত হৈ পদ্মা আৰু হুগলী নাম লয়। [[বাংলাদেশ]] ৰ চাপাই নৱাবগঞ্জ জিলাৰ শিৱগঞ্জত পদ্মা নাম লৈ প্ৰৱেশ কৰে আৰু [[ভাৰত]]ৰ মুৰ্ছিদাবাদ জিলাত হুগলী নাম লৈ বৈ যায় নামনিত পদ্মাৰ সৈতে যমুনা আৰু নিম্ন অংশত [[ব্ৰহ্মপুত্ৰ]] নদীৰ সংযুক্ত হয় আৰু পূবলৈ পদ্মা নামেৰে বৈ যায়।[[ বাংলাদেশ]] ৰ চান্দপুৰ জিলাত [[বাংলাদেশ]]ৰ আটাইতকৈ বহল নদী মেঘনাই পদ্মাৰ লগত মিলি যায়, মেঘনা হিচাপে প্ৰায় সৰলৰেখাৰে দক্ষিণ দিশত আগবাঢ়ি গৈ বংগ উপসাগৰত শেষ হয়। [[File:Sunset in Padma river.jpg|thumb|পদ্মা নদীত সূৰ্য্যাস্ত]] ===পদ্মা দলং=== পদ্মা দলং [[বাংলাদেশ]] ৰ আটাইতকৈ দীঘল দলং। নিৰ্মাণ কাৰ্য্যত আনুমানিক ব্যয় ৩ বিলিয়ন মাৰ্কিন ডলাৰ । ২০২২ চনৰ ২৫ জুনত এই দলংখন উদ্বোধন কৰা হয়।<ref name="likely">{{cite news |date=24 June 2022 |title=Grand preparations made for Padma Bridge inauguration |work=The Daily Star |url=https://www.thedailystar.net/news/bangladesh/development/news/grand-preparations-made-padma-bridge-inauguration-3055601 |access-date=24 June 2022}}</ref>২০১৩ চনত ইয়াক জনসাধাৰণৰ বাবে মুকলি কৰাৰ কথা আছিল।কিন্তু ২০১২ চনৰ জুন মাহত [[বিশ্ব বেংক]]ে দুৰ্নীতিৰ অভিযোগত ১.২ আমেৰিকান বিলিয়ন ডলাৰ ঋণ বাতিল কৰাৰ বাবে প্ৰকল্পটোৰ ভৱিষ্যত অনিশ্চিত হৈ পৰে।<ref>{{cite press release |title=World Bank Statement on Padma Bridge |publisher=World Bank Group |url=http://www.worldbank.org/en/news/press-release/2012/06/29/world-bank-statement-padma-bridge |date=29 June 2012 |access-date=16 October 2014}}</ref>২০১৪ চনৰ জুন মাহত বাংলাদেশ চৰকাৰে ঋণ অবিহনে আগবাঢ়ি গৈ দলংখনৰ {{convert|৬.১৫|km|mi|adj=on}} মূল অংশ নিৰ্মাণৰ বাবে চীনৰ এটা প্ৰতিষ্ঠানক নিযুক্তি দিয়ে, আৰু ২০১৪ চনৰ অক্টোবৰ মাহত নিৰ্মাণৰ তত্বাৱধানৰ বাবে দক্ষিণ কোৰিয়াৰ এটা প্ৰতিষ্ঠানক নিযুক্তি দিছিল, যাৰ লক্ষ্য আছিল ২০১৮ চনৰ ভিতৰত প্ৰকল্পটো সম্পূৰ্ণ কৰা।<ref name ="Korean Firm">{{cite news |last=Kallol |first=Assif Showkat |date=14 October 2014 |title=Korean Firm Gets Padma Bridge Construction Supervision Job |url=http://www.dhakatribune.com/bangladesh/2014/oct/14/korean-firm-gets-padma-bridge-construction-supervision-job |newspaper=Dhaka Tribune |access-date=16 October 2014}}</ref> ২০২০ চনৰ ১০ ডিচেম্বৰত দলংখনৰ চূড়ান্ত ৪১ নং অংশটো সংস্থাপন কৰা হৈছিল। <ref name="Last span of Padma Multipurpose Bridge installed">{{Cite news |date=10 December 2020 |title=Last span of Padma Multipurpose Bridge installed |url=https://www.thedailystar.net/country/news/last-span-padma-bridge-being-installed-2009001 |access-date=10 December 2020 |work=The Daily Star |language=en}}</ref><ref>{{Cite news |title=Last span of Padma Multipurpose Bridge installed |url=https://www.daily-sun.com/post/522887/Last-span-of-Padma-Bridge-installed |access-date=10 December 2020 |work=Daily Sun |language=en}}</ref>২০২১ চনৰ ২৪ আগষ্টত পদ্মা দলঙৰ ১২ আৰু ১৩ নং খুঁটা সংযোগ কৰা 'span'ত শেষৰটো road slab স্থাপন কৰা হৈছিল। <ref>{{cite news |title=It's possible to walk across the Padma now |url=https://www.thedailystar.net/news/bangladesh/transport/news/its-possible-walk-across-the-padma-now-2159256 |work=The Daily Star |date=24 August 2021 |language=en}}</ref><ref name=Open202206>{{cite news |title=Padma Bridge likely to open to traffic by June 2022 |url=https://www.dhakatribune.com/bangladesh/2020/12/10/padma-bridge-likely-to-open-for-traffic-by-june-2022 |work=Dhaka Tribune |access-date=22 December 2020}}</ref> [[File:A dying river.jpg|thumb| পদ্মা নদীৰ জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ প্ৰভাৱ ২০২৪ ]] ২০০৯ চনত চৰকাৰী পৰিকল্পনা মতে পদ্মাৰ দুয়োকাষে ৰেলপথৰো ব্যৱস্থাও অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়। ==পদ্মা নদীৰ উপনৈ== পদ্মা নদীৰ মূল উপনৈ হ'ল মহানন্দ আৰু পুনৰ্ভবা। মহানন্দ উপনৈখন [[বাংলাদেশ]]ৰ চাপাইনাৱাবগঞ্জ জিলা আৰু [[ভাৰত]] ৰ [[পশ্চিম বংগ]]ৰ মাজেৰে বৈ গৈছে। পদ্মা নদীৰ বিভিন্ন শাখানৈৰ ভিতৰত গৰাই, বৰাল, আৰিয়াল খাঁ, কুমাৰ, মাথাভাঙ্গা কপোতাক্ষ নৈ অন্যতম। পদ্মাৰ বিভিন্ন উপনৈ হৈছে মধুমতী, পশুৰ, ভৈৰৱ ইত্যাদি। এই নদীসমূহ কুষ্টিয়া, ৰাজবাৰী, জশোৰ, সাতক্ষীৰা, জিনাইদহ, নৰাইল, মাগুৰা,বাগেৰহাট, গোপালগঞ্জ, ফৰিদপুৰ, মাদাৰীপুৰ, শৰীয়তপুৰ, বৰিশাল, পতুৱাখালি আদি জিলাৰ মাজেৰে বৈ গৈছে।<ref>{{Cite web |url=http://en.bdfish.org/2011/11/the-padma-river/ |title=The Padma River |date=22 November 2011 |access-date=11 February 2018}}</ref> == দৈৰ্ঘ্য == পদ্মা [[বাংলাদেশ]] আটাইতকৈ দীৰ্ঘতম নদী। পদ্মা নদীৰ দৈৰ্ঘ্য ৩৪১ কিলোমিটাৰ।<ref name="হোসেইন" /> ==সাহিত্যত পদ্মা নদী== মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ বিখ্যাত উপন্যাস [[পদ্মা নদীৰ মাঝি]] এই নদীৰ পাৰত থকা মানুহৰ জীৱনক কেন্দ্ৰ কৰি লিখা হৈছে। পদ্মাৰ দৃশ্যপট আৰু প্ৰাকৃতিক সৌন্দৰ্য্যই কবি কাজী নজৰুল ইছলামক বহু দিশত প্ৰভাৱিত কৰিছে। তেওঁৰ কিছুমান বিখ্যাত গীতত পদ্মাৰ হেৰুৱা ঐতিহ্য আৰু [[সৌন্দৰ্য্য]] ফুটি উঠে।<ref name="পদ্মা">বাংলাদেশেৰ নদীঃ মোকাৰৰম হোসেন; পৃষ্ঠা ৭১ ও ৭২; কথাপ্ৰকাশ; দ্বিতীয় সংস্কৰণঃ আগষ্ট ২০১৪</ref>বিখ্যাত কল্পকাহিনী লেখক আবু ইছহাকৰ দ্বাৰা ৰচিত "পদ্মাৰ পলিদ্বীপ" উপন্যাসখন পদ্মাৰ পাৰৰ সাধাৰণ মানুহৰ জীৱনৰ ওপৰত আধাৰিত।<ref>বাংলা ভাষা ও সাহিত্য জিজ্ঞাসা: ড. সৌমিত্ৰ শেখৰ; পৃষ্ঠা ২৬১ ও ২৬২; অগ্নি পাবলিকেশন্স; প্ৰথম সংস্কৰণঃ ২০০৪</ref> ==উৎস== dpggzi289t1ou76bllxr34gb4opw89o 450747 450746 2024-12-03T16:08:13Z পৱন বৰ্মন 42787 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 450747 wikitext text/x-wiki {{under construction}} {{Infobox river | name = The Padma River <br />পদ্মা নদী | image = Rajshahi T Bandh 10.jpg | image_alt = Padma River in Bangladesh | image_caption = Padma River in Bangladesh | source1_location = Bifurcation of the [[Ganges]] at [[Giria, India]], and The Gangotri Glacier in the middle of Himalayans | pushpin_map = Bangladesh | pushpin_map_size = | pushpin_map_caption = Location in Bangladesh | mouth_location = [[Bay of Bengal]] | subdivision_type1 = Countries | subdivision_name1 = [[Bangladesh]] | subdivision_type2 = Districts | subdivision_name2 = {{hlist|[[Munshiganj District|Munshiganj]] | [[Pabna District|Pabna]] | [[Manikganj District|Manikganj]] | [[Rajshahi District|Rajshahi]] | [[Kushtia District|Kushtia]] | [[Nawabganj District|Nawabganj]] | [[Faridpur District|Faridpur]] | [[Madaripur District|Madaripur]] | [[Rajbari District|Rajbari]] | [[Shariatpur District|Shariatpur]] | [[Chandpur District|Chandpur]]}} | length = {{convert|356|km}}<ref name="Geologic Framework">{{cite journal |last=Allison |first=Mead A. |date=Summer 1998 |title=Geologic Framework and Environmental Status of the Ganges-Brahmaputra Delta |journal=Journal of Coastal Research |publisher=Coastal Education & Research Foundation, Inc. |volume=13 |number=3 |pages=826–836 |jstor=4298836}}</ref> | discharge1_avg = Annual average: : {{convert|35000|m3/s|abbr = on}} During [[monsoon]] season: : {{convert|750000|m3/s|abbr = on}} During dry season: : {{convert|15000|m3/s|abbr = on}} | river_system = [[Ganges River System]] | bridges = [[Padma Bridge]]<br />[[Lalon Shah Bridge]]<br />[[Hardinge Bridge]] }} [[File:Ganges-Brahmaputra-Meghna basins.jpg|right|thumb|275px|পদ্মকে ধৰি বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যোৱা প্ৰধান নদীসমূহ দেখুওৱা এখন মানচিত্ৰ। ]] '''পদ্মা ''' ({{lang-en|Podma}}. [[বাংলাদেশ]] ৰ এখন প্ৰধান নদী। ই [[গংগা]] নদীৰ মূল, দক্ষিণ-পূব দিশলৈ {{convert|356|km|mi}} ৰ বাবে বৈ গৈ মেঘনা নদীৰ সৈতে বংগ উপসাগৰৰ ওচৰত লগ হৈ প্ৰবাহিত হৈছে। বাংলাদেশৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ চহৰ ৰাজশাহি নগৰ পদ্মা নদীৰ পাৰতে অৱস্থিত। .<ref name="হোসেইন">Hossain ML, Mahmud J, Islam J, Khokon ZH and Islam S (eds.) (2005) Padma, Tatthyakosh Vol. 1 and 2, Dhaka, Bangladesh, p. 182.</ref>. ১৯৬৬ চনৰ পৰা ৬৬ হাজাৰ হেক্টৰৰো অধিক মাটি পদ্মা নদীৰ খহনীয়াৰ কবলত পৰিছে। <ref>{{cite news |title=Over 66,000 hectares lost to Padma since 1967: NASA report |url=https://www.thedailystar.net/country/news/over-66000-hectares-lost-padma-1967-nasa-report-1633810 |access-date=14 September 2018 |newspaper=The Daily Star (Bangladesh)|The Daily Star}}</ref> == ইতিহাস == ===ব্যুৎপত্তি=== পদ্মাঃ [[সংস্কৃত]] অৰ্থ [[পদুম ফুল]], প্ৰাচীন হিন্দু লিপিত [[লক্ষ্মী]] দেৱীৰ উপনাম হিচাপে উল্লেখ কৰা হৈছে।<ref>{{cite book |last1=Williams |first1=George M. |date=2008 |title=Handbook of Hindu Mythology |url=https://books.google.com/books?id=N7LOZfwCDpEC&pg=PA198 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-533261-2 |page=198}}</ref> <!--including the [[Veda]]s, the [[Purana]]s,<ref>[[Padma Purana]]</ref> the [[Ramayana]] and the [[Mahabharata]].{{Citation needed|date=December 2009}} In all the epic stories, the river is--> [[File:Boat at padma Bridge.jpg|thumb|পদ্মা নৈত যন্ত্ৰচালিত নাও]] ''পদ্মা'' নামটো গংগাৰ গতিপথৰ তলৰ অংশ ভাগীৰথি নদীৰ বিছিন্ন বিন্দুৰ তলৰ অংশটোক দিয়া হৈছে, যিটো গংগা নদীৰ আন এক উপনৈ যাক হুগলী নদী বুলিও জনা যায়। . পদ্মাই, সম্ভৱতঃ, বিভিন্ন সময়ত কেইবাটাও সুঁতিৰ মাজেৰে বৈ গৈছিল। কিছুমান লেখকে কয় যে গংগা নদীৰ বদ্বীপ অংশত থকা প্ৰতিখন উপনৈ এটা পুৰণি প্ৰধান সুঁতিৰ অৱশিষ্ট, আৰু পশ্চিমীয়া নদীৰ পৰা আৰম্ভ কৰি পূব দিশৰ প্ৰতিখন উপনৈ পূব দিশৰ প্ৰতিখন উপনৈ অৱস্থান চিহ্নিত কৰে। === ভৌগোলিক প্ৰভাৱ === [[File:Padma River 1860.jpg|thumb|পদ্মা নৈ পাৰত নাও (১৮৬০ )]] ভাৰতৰ পৰা পদ্মা নদী বাংলাদেশৰ চাপাই নবাৱগঞ্জ জিলাৰ ওচৰত আৰু প্ৰৱেশ কৰি [[যমুনা]] নদীক লগ হয় যদিও "পদ্মা" নামটো ধৰি ৰাখে। শেষত চান্দপুৰৰ ওচৰত "মেঘনা" নদীৰ লগত মিলি মেঘনা নাম লৈ বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যায়। ৰাজশাহী পশ্চিম বাংলাদেশৰ এখন প্ৰধান চহৰ পদ্ম নদীৰ উত্তৰ পাৰত অৱস্থিত। গংগা নদীৰ উৎপত্তি হিমালয়ৰ [[গংগোত্ৰী]] হিমবাহৰ পৰা, গংগা নদী ভাৰত আৰু বাংলাদেশৰ মাজেৰে বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যাওঁতে প্ৰধান দুটা শাখাত বিভক্ত হৈ পদ্মা আৰু হুগলী নাম লয়। [[বাংলাদেশ]] ৰ চাপাই নৱাবগঞ্জ জিলাৰ শিৱগঞ্জত পদ্মা নাম লৈ প্ৰৱেশ কৰে আৰু [[ভাৰত]]ৰ মুৰ্ছিদাবাদ জিলাত হুগলী নাম লৈ বৈ যায় নামনিত পদ্মাৰ সৈতে যমুনা আৰু নিম্ন অংশত [[ব্ৰহ্মপুত্ৰ]] নদীৰ সংযুক্ত হয় আৰু পূবলৈ পদ্মা নামেৰে বৈ যায়।[[ বাংলাদেশ]] ৰ চান্দপুৰ জিলাত [[বাংলাদেশ]]ৰ আটাইতকৈ বহল নদী মেঘনাই পদ্মাৰ লগত মিলি যায়, মেঘনা হিচাপে প্ৰায় সৰলৰেখাৰে দক্ষিণ দিশত আগবাঢ়ি গৈ বংগ উপসাগৰত শেষ হয়। [[File:Sunset in Padma river.jpg|thumb|পদ্মা নদীত সূৰ্য্যাস্ত]] ===পদ্মা দলং=== পদ্মা দলং [[বাংলাদেশ]] ৰ আটাইতকৈ দীঘল দলং। নিৰ্মাণ কাৰ্য্যত আনুমানিক ব্যয় ৩ বিলিয়ন মাৰ্কিন ডলাৰ। ২০২২ চনৰ ২৫ জুনত এই দলংখন উদ্বোধন কৰা হয়।<ref name="likely">{{cite news |date=24 June 2022 |title=Grand preparations made for Padma Bridge inauguration |work=The Daily Star |url=https://www.thedailystar.net/news/bangladesh/development/news/grand-preparations-made-padma-bridge-inauguration-3055601 |access-date=24 June 2022}}</ref>২০১৩ চনত ইয়াক জনসাধাৰণৰ বাবে মুকলি কৰাৰ কথা আছিল। কিন্তু ২০১২ চনৰ জুন মাহত [[বিশ্ব বেংক]]ে দুৰ্নীতিৰ অভিযোগত ১.২ আমেৰিকান বিলিয়ন ডলাৰ ঋণ বাতিল কৰাৰ বাবে প্ৰকল্পটোৰ ভৱিষ্যত অনিশ্চিত হৈ পৰে।<ref>{{cite press release |title=World Bank Statement on Padma Bridge |publisher=World Bank Group |url=http://www.worldbank.org/en/news/press-release/2012/06/29/world-bank-statement-padma-bridge |date=29 June 2012 |access-date=16 October 2014}}</ref>২০১৪ চনৰ জুন মাহত বাংলাদেশ চৰকাৰে ঋণ অবিহনে আগবাঢ়ি গৈ দলংখনৰ {{convert|৬.১৫|km|mi|adj=on}} মূল অংশ নিৰ্মাণৰ বাবে চীনৰ এটা প্ৰতিষ্ঠানক নিযুক্তি দিয়ে, আৰু ২০১৪ চনৰ অক্টোবৰ মাহত নিৰ্মাণৰ তত্ত্বাৱধানৰ বাবে দক্ষিণ কোৰিয়াৰ এটা প্ৰতিষ্ঠানক নিযুক্তি দিছিল, যাৰ লক্ষ্য আছিল ২০১৮ চনৰ ভিতৰত প্ৰকল্পটো সম্পূৰ্ণ কৰা।<ref name ="Korean Firm">{{cite news |last=Kallol |first=Assif Showkat |date=14 October 2014 |title=Korean Firm Gets Padma Bridge Construction Supervision Job |url=http://www.dhakatribune.com/bangladesh/2014/oct/14/korean-firm-gets-padma-bridge-construction-supervision-job |newspaper=Dhaka Tribune |access-date=16 October 2014}}</ref> ২০২০ চনৰ ১০ ডিচেম্বৰত দলংখনৰ চূড়ান্ত ৪১ নং অংশটো সংস্থাপন কৰা হৈছিল। <ref name="Last span of Padma Multipurpose Bridge installed">{{Cite news |date=10 December 2020 |title=Last span of Padma Multipurpose Bridge installed |url=https://www.thedailystar.net/country/news/last-span-padma-bridge-being-installed-2009001 |access-date=10 December 2020 |work=The Daily Star |language=en}}</ref><ref>{{Cite news |title=Last span of Padma Multipurpose Bridge installed |url=https://www.daily-sun.com/post/522887/Last-span-of-Padma-Bridge-installed |access-date=10 December 2020 |work=Daily Sun |language=en}}</ref>২০২১ চনৰ ২৪ আগষ্টত পদ্মা দলঙৰ ১২ আৰু ১৩ নং খুঁটা সংযোগ কৰা 'span'ত শেষৰটো road slab স্থাপন কৰা হৈছিল। <ref>{{cite news |title=It's possible to walk across the Padma now |url=https://www.thedailystar.net/news/bangladesh/transport/news/its-possible-walk-across-the-padma-now-2159256 |work=The Daily Star |date=24 August 2021 |language=en}}</ref><ref name=Open202206>{{cite news |title=Padma Bridge likely to open to traffic by June 2022 |url=https://www.dhakatribune.com/bangladesh/2020/12/10/padma-bridge-likely-to-open-for-traffic-by-june-2022 |work=Dhaka Tribune |access-date=22 December 2020}}</ref> [[File:A dying river.jpg|thumb| পদ্মা নদীৰ জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ প্ৰভাৱ ২০২৪ ]] ২০০৯ চনত চৰকাৰী পৰিকল্পনা মতে পদ্মাৰ দুয়োকাষে ৰেলপথৰো ব্যৱস্থাও অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়।<ref>{{cite news |title=Plan to Lay 80&nbsp; km Rail Line on Both Sides of Padma Bridge |url=http://archive.thedailystar.net/newDesign/news-details.php?nid=101453 |newspaper=The Daily Star |agency=BSS |date=15 August 2009}}</ref> ==পদ্মা নদীৰ উপনৈ== পদ্মা নদীৰ মূল উপনৈ হ'ল মহানন্দ আৰু পুনৰ্ভবা। মহানন্দ উপনৈখন [[বাংলাদেশ]]ৰ চাপাইনাৱাবগঞ্জ জিলা আৰু [[ভাৰত]] ৰ [[পশ্চিম বংগ]]ৰ মাজেৰে বৈ গৈছে। পদ্মা নদীৰ বিভিন্ন শাখানৈৰ ভিতৰত গৰাই, বৰাল, আৰিয়াল খাঁ, কুমাৰ, মাথাভাঙ্গা কপোতাক্ষ নৈ অন্যতম। পদ্মাৰ বিভিন্ন উপনৈ হৈছে মধুমতী, পশুৰ, ভৈৰৱ ইত্যাদি। এই নদীসমূহ কুষ্টিয়া, ৰাজবাৰী, জশোৰ, সাতক্ষীৰা, জিনাইদহ, নৰাইল, মাগুৰা,বাগেৰহাট, গোপালগঞ্জ, ফৰিদপুৰ, মাদাৰীপুৰ, শৰীয়তপুৰ, বৰিশাল, পতুৱাখালি আদি জিলাৰ মাজেৰে বৈ গৈছে।<ref>{{Cite web |url=http://en.bdfish.org/2011/11/the-padma-river/ |title=The Padma River |date=22 November 2011 |access-date=11 February 2018}}</ref> == দৈৰ্ঘ্য == পদ্মা [[বাংলাদেশ]] আটাইতকৈ দীৰ্ঘতম নদী। পদ্মা নদীৰ দৈৰ্ঘ্য ৩৪১ কিলোমিটাৰ।<ref name="হোসেইন" /> ==সাহিত্যত পদ্মা নদী== মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ বিখ্যাত উপন্যাস [[পদ্মা নদীৰ মাঝি]] এই নদীৰ পাৰত থকা মানুহৰ জীৱনক কেন্দ্ৰ কৰি লিখা হৈছে। পদ্মাৰ দৃশ্যপট আৰু প্ৰাকৃতিক সৌন্দৰ্য্যই কবি কাজী নজৰুল ইছলামক বহু দিশত প্ৰভাৱিত কৰিছে। তেওঁৰ কিছুমান বিখ্যাত গীতত পদ্মাৰ হেৰুৱা ঐতিহ্য আৰু [[সৌন্দৰ্য্য]] ফুটি উঠে।<ref name="পদ্মা">বাংলাদেশেৰ নদীঃ মোকাৰৰম হোসেন; পৃষ্ঠা ৭১ ও ৭২; কথাপ্ৰকাশ; দ্বিতীয় সংস্কৰণঃ আগষ্ট ২০১৪</ref>বিখ্যাত কল্পকাহিনী লেখক আবু ইছহাকৰ দ্বাৰা ৰচিত "পদ্মাৰ পলিদ্বীপ" উপন্যাসখন পদ্মাৰ পাৰৰ সাধাৰণ মানুহৰ জীৱনৰ ওপৰত আধাৰিত।<ref>বাংলা ভাষা ও সাহিত্য জিজ্ঞাসা: ড. সৌমিত্ৰ শেখৰ; পৃষ্ঠা ২৬১ ও ২৬২; অগ্নি পাবলিকেশন্স; প্ৰথম সংস্কৰণঃ ২০০৪</ref> ==উৎস== 49cnrnat2rn4pgv7rxejezek4xd3hkt 450763 450747 2024-12-03T16:34:06Z পৱন বৰ্মন 42787 /* ভৌগোলিক প্ৰভাৱ */ 450763 wikitext text/x-wiki {{under construction}} {{Infobox river | name = The Padma River <br />পদ্মা নদী | image = Rajshahi T Bandh 10.jpg | image_alt = Padma River in Bangladesh | image_caption = Padma River in Bangladesh | source1_location = Bifurcation of the [[Ganges]] at [[Giria, India]], and The Gangotri Glacier in the middle of Himalayans | pushpin_map = Bangladesh | pushpin_map_size = | pushpin_map_caption = Location in Bangladesh | mouth_location = [[Bay of Bengal]] | subdivision_type1 = Countries | subdivision_name1 = [[Bangladesh]] | subdivision_type2 = Districts | subdivision_name2 = {{hlist|[[Munshiganj District|Munshiganj]] | [[Pabna District|Pabna]] | [[Manikganj District|Manikganj]] | [[Rajshahi District|Rajshahi]] | [[Kushtia District|Kushtia]] | [[Nawabganj District|Nawabganj]] | [[Faridpur District|Faridpur]] | [[Madaripur District|Madaripur]] | [[Rajbari District|Rajbari]] | [[Shariatpur District|Shariatpur]] | [[Chandpur District|Chandpur]]}} | length = {{convert|356|km}}<ref name="Geologic Framework">{{cite journal |last=Allison |first=Mead A. |date=Summer 1998 |title=Geologic Framework and Environmental Status of the Ganges-Brahmaputra Delta |journal=Journal of Coastal Research |publisher=Coastal Education & Research Foundation, Inc. |volume=13 |number=3 |pages=826–836 |jstor=4298836}}</ref> | discharge1_avg = Annual average: : {{convert|35000|m3/s|abbr = on}} During [[monsoon]] season: : {{convert|750000|m3/s|abbr = on}} During dry season: : {{convert|15000|m3/s|abbr = on}} | river_system = [[Ganges River System]] | bridges = [[Padma Bridge]]<br />[[Lalon Shah Bridge]]<br />[[Hardinge Bridge]] }} [[File:Ganges-Brahmaputra-Meghna basins.jpg|right|thumb|275px|পদ্মকে ধৰি বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যোৱা প্ৰধান নদীসমূহ দেখুওৱা এখন মানচিত্ৰ। ]] '''পদ্মা ''' ({{lang-en|Podma}}. [[বাংলাদেশ]] ৰ এখন প্ৰধান নদী। ই [[গংগা]] নদীৰ মূল, দক্ষিণ-পূব দিশলৈ {{convert|356|km|mi}} ৰ বাবে বৈ গৈ মেঘনা নদীৰ সৈতে বংগ উপসাগৰৰ ওচৰত লগ হৈ প্ৰবাহিত হৈছে। বাংলাদেশৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ চহৰ ৰাজশাহি নগৰ পদ্মা নদীৰ পাৰতে অৱস্থিত। .<ref name="হোসেইন">Hossain ML, Mahmud J, Islam J, Khokon ZH and Islam S (eds.) (2005) Padma, Tatthyakosh Vol. 1 and 2, Dhaka, Bangladesh, p. 182.</ref>. ১৯৬৬ চনৰ পৰা ৬৬ হাজাৰ হেক্টৰৰো অধিক মাটি পদ্মা নদীৰ খহনীয়াৰ কবলত পৰিছে। <ref>{{cite news |title=Over 66,000 hectares lost to Padma since 1967: NASA report |url=https://www.thedailystar.net/country/news/over-66000-hectares-lost-padma-1967-nasa-report-1633810 |access-date=14 September 2018 |newspaper=The Daily Star (Bangladesh)|The Daily Star}}</ref> == ইতিহাস == ===ব্যুৎপত্তি=== পদ্মাঃ [[সংস্কৃত]] অৰ্থ [[পদুম ফুল]], প্ৰাচীন হিন্দু লিপিত [[লক্ষ্মী]] দেৱীৰ উপনাম হিচাপে উল্লেখ কৰা হৈছে।<ref>{{cite book |last1=Williams |first1=George M. |date=2008 |title=Handbook of Hindu Mythology |url=https://books.google.com/books?id=N7LOZfwCDpEC&pg=PA198 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-533261-2 |page=198}}</ref> <!--including the [[Veda]]s, the [[Purana]]s,<ref>[[Padma Purana]]</ref> the [[Ramayana]] and the [[Mahabharata]].{{Citation needed|date=December 2009}} In all the epic stories, the river is--> [[File:Boat at padma Bridge.jpg|thumb|পদ্মা নৈত যন্ত্ৰচালিত নাও]] ''পদ্মা'' নামটো গংগাৰ গতিপথৰ তলৰ অংশ ভাগীৰথি নদীৰ বিছিন্ন বিন্দুৰ তলৰ অংশটোক দিয়া হৈছে, যিটো গংগা নদীৰ আন এক উপনৈ যাক হুগলী নদী বুলিও জনা যায়। . পদ্মাই, সম্ভৱতঃ, বিভিন্ন সময়ত কেইবাটাও সুঁতিৰ মাজেৰে বৈ গৈছিল। কিছুমান লেখকে কয় যে গংগা নদীৰ বদ্বীপ অংশত থকা প্ৰতিখন উপনৈ এটা পুৰণি প্ৰধান সুঁতিৰ অৱশিষ্ট, আৰু পশ্চিমীয়া নদীৰ পৰা আৰম্ভ কৰি পূব দিশৰ প্ৰতিখন উপনৈ পূব দিশৰ প্ৰতিখন উপনৈ অৱস্থান চিহ্নিত কৰে। === ভৌগোলিক প্ৰভাৱ === [[File:Padma River 1860.jpg|thumb|পদ্মা নৈ পাৰত নাও (১৮৬০ )]] ভাৰতৰ পৰা পদ্মা নদী বাংলাদেশৰ চাপাই নবাৱগঞ্জ জিলাৰ ওচৰত আৰু প্ৰৱেশ কৰি [[যমুনা]] নদীক লগ হয় যদিও "পদ্মা" নামটো ধৰি ৰাখে। শেষত চান্দপুৰৰ ওচৰত "মেঘনা" নদীৰ লগত মিলি মেঘনা নাম লৈ বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যায়। ৰাজশাহী পশ্চিম বাংলাদেশৰ এখন প্ৰধান চহৰ পদ্ম নদীৰ উত্তৰ পাৰত অৱস্থিত। গংগা নদীৰ উৎপত্তি হিমালয়ৰ [[গংগোত্ৰী]] হিমবাহৰ পৰা, গংগা নদী ভাৰত আৰু বাংলাদেশৰ মাজেৰে বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যাওঁতে প্ৰধান দুটা শাখাত বিভক্ত হৈ পদ্মা আৰু হুগলী নাম লয়। [[বাংলাদেশ]] ৰ চাপাই নৱাবগঞ্জ জিলাৰ শিৱগঞ্জত পদ্মা নাম লৈ প্ৰৱেশ কৰে আৰু [[ভাৰত]]ৰ মুৰ্ছিদাবাদ জিলাত হুগলী নাম লৈ বৈ যায় নামনিত পদ্মাৰ সৈতে যমুনা আৰু নিম্ন অংশত [[ব্ৰহ্মপুত্ৰ]] নদীৰ সংযুক্ত হয় আৰু পূবলৈ পদ্মা নামেৰে বৈ যায়।[[ বাংলাদেশ]] ৰ চান্দপুৰ জিলাত [[বাংলাদেশ]]ৰ আটাইতকৈ বহল নদী মেঘনাই পদ্মাৰ লগত মিলি যায়, মেঘনা হিচাপে প্ৰায় সৰলৰেখাৰে দক্ষিণ দিশত আগবাঢ়ি গৈ বংগ উপসাগৰত শেষ হয়। [[File:Sunset in Padma river.jpg|thumb|পদ্মা নদীত সূৰ্য্যাস্ত]] ===বান্ধ=== [[পশ্চিম বংগ]]ত [[গংগা]] নদীত [[ফৰাক্কা বেৰেজ]] নিৰ্মাণৰ পিছত পদ্মা নদীত যঠেষ্ট শ্ৰোত হ্ৰাস পায়। শ্ৰোত হ্ৰাস পোৱাৰ ফলত [[বাংলাদেশ]] ত বহু সমস্যাৰ সৃষ্টি হয়, মাছৰ প্ৰজাতি নোহোৱা হৈ পৰে , পদ্মাৰ উপনৈসমূহ শুকুৱাই যায় , বংগোপসাগৰৰ পৰা নিমখীয়া পানীৰ প্ৰৱেশ বৃদ্ধি পায় , আৰু [[সুন্দৰবন]]ৰ মেংগ্ৰোভ অৰণ্যৰ ক্ষতিসাধন হয়।<ref>{{cite journal |last=Islam |first=Nazrul |date=29 April – 5 May 2006 |title=IRLP or the Ecological Approach to Rivers? |journal=Economic and Political Weekly |volume=41 |number=17 |pages=1693–1702 |jstor=4418148}}</ref> ===পদ্মা দলং=== পদ্মা দলং [[বাংলাদেশ]] ৰ আটাইতকৈ দীঘল দলং। নিৰ্মাণ কাৰ্য্যত আনুমানিক ব্যয় ৩ বিলিয়ন মাৰ্কিন ডলাৰ। ২০২২ চনৰ ২৫ জুনত এই দলংখন উদ্বোধন কৰা হয়।<ref name="likely">{{cite news |date=24 June 2022 |title=Grand preparations made for Padma Bridge inauguration |work=The Daily Star |url=https://www.thedailystar.net/news/bangladesh/development/news/grand-preparations-made-padma-bridge-inauguration-3055601 |access-date=24 June 2022}}</ref>২০১৩ চনত ইয়াক জনসাধাৰণৰ বাবে মুকলি কৰাৰ কথা আছিল। কিন্তু ২০১২ চনৰ জুন মাহত [[বিশ্ব বেংক]]ে দুৰ্নীতিৰ অভিযোগত ১.২ আমেৰিকান বিলিয়ন ডলাৰ ঋণ বাতিল কৰাৰ বাবে প্ৰকল্পটোৰ ভৱিষ্যত অনিশ্চিত হৈ পৰে।<ref>{{cite press release |title=World Bank Statement on Padma Bridge |publisher=World Bank Group |url=http://www.worldbank.org/en/news/press-release/2012/06/29/world-bank-statement-padma-bridge |date=29 June 2012 |access-date=16 October 2014}}</ref>২০১৪ চনৰ জুন মাহত বাংলাদেশ চৰকাৰে ঋণ অবিহনে আগবাঢ়ি গৈ দলংখনৰ {{convert|৬.১৫|km|mi|adj=on}} মূল অংশ নিৰ্মাণৰ বাবে চীনৰ এটা প্ৰতিষ্ঠানক নিযুক্তি দিয়ে, আৰু ২০১৪ চনৰ অক্টোবৰ মাহত নিৰ্মাণৰ তত্ত্বাৱধানৰ বাবে দক্ষিণ কোৰিয়াৰ এটা প্ৰতিষ্ঠানক নিযুক্তি দিছিল, যাৰ লক্ষ্য আছিল ২০১৮ চনৰ ভিতৰত প্ৰকল্পটো সম্পূৰ্ণ কৰা।<ref name ="Korean Firm">{{cite news |last=Kallol |first=Assif Showkat |date=14 October 2014 |title=Korean Firm Gets Padma Bridge Construction Supervision Job |url=http://www.dhakatribune.com/bangladesh/2014/oct/14/korean-firm-gets-padma-bridge-construction-supervision-job |newspaper=Dhaka Tribune |access-date=16 October 2014}}</ref> ২০২০ চনৰ ১০ ডিচেম্বৰত দলংখনৰ চূড়ান্ত ৪১ নং অংশটো সংস্থাপন কৰা হৈছিল। <ref name="Last span of Padma Multipurpose Bridge installed">{{Cite news |date=10 December 2020 |title=Last span of Padma Multipurpose Bridge installed |url=https://www.thedailystar.net/country/news/last-span-padma-bridge-being-installed-2009001 |access-date=10 December 2020 |work=The Daily Star |language=en}}</ref><ref>{{Cite news |title=Last span of Padma Multipurpose Bridge installed |url=https://www.daily-sun.com/post/522887/Last-span-of-Padma-Bridge-installed |access-date=10 December 2020 |work=Daily Sun |language=en}}</ref>২০২১ চনৰ ২৪ আগষ্টত পদ্মা দলঙৰ ১২ আৰু ১৩ নং খুঁটা সংযোগ কৰা 'span'ত শেষৰটো road slab স্থাপন কৰা হৈছিল। <ref>{{cite news |title=It's possible to walk across the Padma now |url=https://www.thedailystar.net/news/bangladesh/transport/news/its-possible-walk-across-the-padma-now-2159256 |work=The Daily Star |date=24 August 2021 |language=en}}</ref><ref name=Open202206>{{cite news |title=Padma Bridge likely to open to traffic by June 2022 |url=https://www.dhakatribune.com/bangladesh/2020/12/10/padma-bridge-likely-to-open-for-traffic-by-june-2022 |work=Dhaka Tribune |access-date=22 December 2020}}</ref> [[File:A dying river.jpg|thumb| পদ্মা নদীৰ জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ প্ৰভাৱ ২০২৪ ]] ২০০৯ চনত চৰকাৰী পৰিকল্পনা মতে পদ্মাৰ দুয়োকাষে ৰেলপথৰো ব্যৱস্থাও অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়।<ref>{{cite news |title=Plan to Lay 80&nbsp; km Rail Line on Both Sides of Padma Bridge |url=http://archive.thedailystar.net/newDesign/news-details.php?nid=101453 |newspaper=The Daily Star |agency=BSS |date=15 August 2009}}</ref> ==পদ্মা নদীৰ উপনৈ== পদ্মা নদীৰ মূল উপনৈ হ'ল মহানন্দ আৰু পুনৰ্ভবা। মহানন্দ উপনৈখন [[বাংলাদেশ]]ৰ চাপাইনাৱাবগঞ্জ জিলা আৰু [[ভাৰত]] ৰ [[পশ্চিম বংগ]]ৰ মাজেৰে বৈ গৈছে। পদ্মা নদীৰ বিভিন্ন শাখানৈৰ ভিতৰত গৰাই, বৰাল, আৰিয়াল খাঁ, কুমাৰ, মাথাভাঙ্গা কপোতাক্ষ নৈ অন্যতম। পদ্মাৰ বিভিন্ন উপনৈ হৈছে মধুমতী, পশুৰ, ভৈৰৱ ইত্যাদি। এই নদীসমূহ কুষ্টিয়া, ৰাজবাৰী, জশোৰ, সাতক্ষীৰা, জিনাইদহ, নৰাইল, মাগুৰা,বাগেৰহাট, গোপালগঞ্জ, ফৰিদপুৰ, মাদাৰীপুৰ, শৰীয়তপুৰ, বৰিশাল, পতুৱাখালি আদি জিলাৰ মাজেৰে বৈ গৈছে।<ref>{{Cite web |url=http://en.bdfish.org/2011/11/the-padma-river/ |title=The Padma River |date=22 November 2011 |access-date=11 February 2018}}</ref> == দৈৰ্ঘ্য == পদ্মা [[বাংলাদেশ]] আটাইতকৈ দীৰ্ঘতম নদী। পদ্মা নদীৰ দৈৰ্ঘ্য ৩৪১ কিলোমিটাৰ।<ref name="হোসেইন" /> ==সাহিত্যত পদ্মা নদী== মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ বিখ্যাত উপন্যাস [[পদ্মা নদীৰ মাঝি]] এই নদীৰ পাৰত থকা মানুহৰ জীৱনক কেন্দ্ৰ কৰি লিখা হৈছে। পদ্মাৰ দৃশ্যপট আৰু প্ৰাকৃতিক সৌন্দৰ্য্যই কবি কাজী নজৰুল ইছলামক বহু দিশত প্ৰভাৱিত কৰিছে। তেওঁৰ কিছুমান বিখ্যাত গীতত পদ্মাৰ হেৰুৱা ঐতিহ্য আৰু [[সৌন্দৰ্য্য]] ফুটি উঠে।<ref name="পদ্মা">বাংলাদেশেৰ নদীঃ মোকাৰৰম হোসেন; পৃষ্ঠা ৭১ ও ৭২; কথাপ্ৰকাশ; দ্বিতীয় সংস্কৰণঃ আগষ্ট ২০১৪</ref>বিখ্যাত কল্পকাহিনী লেখক আবু ইছহাকৰ দ্বাৰা ৰচিত "পদ্মাৰ পলিদ্বীপ" উপন্যাসখন পদ্মাৰ পাৰৰ সাধাৰণ মানুহৰ জীৱনৰ ওপৰত আধাৰিত।<ref>বাংলা ভাষা ও সাহিত্য জিজ্ঞাসা: ড. সৌমিত্ৰ শেখৰ; পৃষ্ঠা ২৬১ ও ২৬২; অগ্নি পাবলিকেশন্স; প্ৰথম সংস্কৰণঃ ২০০৪</ref> ==উৎস== ak7xfzvwsbxk1kmcl2f36c17thzuig6 450766 450763 2024-12-03T16:37:19Z পৱন বৰ্মন 42787 450766 wikitext text/x-wiki {{Infobox river | name = The Padma River <br />পদ্মা নদী | image = Rajshahi T Bandh 10.jpg | image_alt = Padma River in Bangladesh | image_caption = Padma River in Bangladesh | source1_location = Bifurcation of the [[Ganges]] at [[Giria, India]], and The Gangotri Glacier in the middle of Himalayans | pushpin_map = Bangladesh | pushpin_map_size = | pushpin_map_caption = Location in Bangladesh | mouth_location = [[Bay of Bengal]] | subdivision_type1 = Countries | subdivision_name1 = [[Bangladesh]] | subdivision_type2 = Districts | subdivision_name2 = {{hlist|[[Munshiganj District|Munshiganj]] | [[Pabna District|Pabna]] | [[Manikganj District|Manikganj]] | [[Rajshahi District|Rajshahi]] | [[Kushtia District|Kushtia]] | [[Nawabganj District|Nawabganj]] | [[Faridpur District|Faridpur]] | [[Madaripur District|Madaripur]] | [[Rajbari District|Rajbari]] | [[Shariatpur District|Shariatpur]] | [[Chandpur District|Chandpur]]}} | length = {{convert|356|km}}<ref name="Geologic Framework">{{cite journal |last=Allison |first=Mead A. |date=Summer 1998 |title=Geologic Framework and Environmental Status of the Ganges-Brahmaputra Delta |journal=Journal of Coastal Research |publisher=Coastal Education & Research Foundation, Inc. |volume=13 |number=3 |pages=826–836 |jstor=4298836}}</ref> | discharge1_avg = Annual average: : {{convert|35000|m3/s|abbr = on}} During [[monsoon]] season: : {{convert|750000|m3/s|abbr = on}} During dry season: : {{convert|15000|m3/s|abbr = on}} | river_system = [[Ganges River System]] | bridges = [[Padma Bridge]]<br />[[Lalon Shah Bridge]]<br />[[Hardinge Bridge]] }} [[File:Ganges-Brahmaputra-Meghna basins.jpg|right|thumb|275px|পদ্মকে ধৰি বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যোৱা প্ৰধান নদীসমূহ দেখুওৱা এখন মানচিত্ৰ। ]] '''পদ্মা ''' ({{lang-en|Podma}}. [[বাংলাদেশ]] ৰ এখন প্ৰধান নদী। ই [[গংগা]] নদীৰ মূল, দক্ষিণ-পূব দিশলৈ {{convert|356|km|mi}} ৰ বাবে বৈ গৈ মেঘনা নদীৰ সৈতে বংগ উপসাগৰৰ ওচৰত লগ হৈ প্ৰবাহিত হৈছে। বাংলাদেশৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ চহৰ ৰাজশাহি নগৰ পদ্মা নদীৰ পাৰতে অৱস্থিত। .<ref name="হোসেইন">Hossain ML, Mahmud J, Islam J, Khokon ZH and Islam S (eds.) (2005) Padma, Tatthyakosh Vol. 1 and 2, Dhaka, Bangladesh, p. 182.</ref>. ১৯৬৬ চনৰ পৰা ৬৬ হাজাৰ হেক্টৰৰো অধিক মাটি পদ্মা নদীৰ খহনীয়াৰ কবলত পৰিছে। <ref>{{cite news |title=Over 66,000 hectares lost to Padma since 1967: NASA report |url=https://www.thedailystar.net/country/news/over-66000-hectares-lost-padma-1967-nasa-report-1633810 |access-date=14 September 2018 |newspaper=The Daily Star (Bangladesh)|The Daily Star}}</ref> == ইতিহাস == ===ব্যুৎপত্তি=== পদ্মাঃ [[সংস্কৃত]] অৰ্থ [[পদুম ফুল]], প্ৰাচীন হিন্দু লিপিত [[লক্ষ্মী]] দেৱীৰ উপনাম হিচাপে উল্লেখ কৰা হৈছে।<ref>{{cite book |last1=Williams |first1=George M. |date=2008 |title=Handbook of Hindu Mythology |url=https://books.google.com/books?id=N7LOZfwCDpEC&pg=PA198 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-533261-2 |page=198}}</ref> <!--including the [[Veda]]s, the [[Purana]]s,<ref>[[Padma Purana]]</ref> the [[Ramayana]] and the [[Mahabharata]].{{Citation needed|date=December 2009}} In all the epic stories, the river is--> [[File:Boat at padma Bridge.jpg|thumb|পদ্মা নৈত যন্ত্ৰচালিত নাও]] ''পদ্মা'' নামটো গংগাৰ গতিপথৰ তলৰ অংশ ভাগীৰথি নদীৰ বিছিন্ন বিন্দুৰ তলৰ অংশটোক দিয়া হৈছে, যিটো গংগা নদীৰ আন এক উপনৈ যাক হুগলী নদী বুলিও জনা যায়। . পদ্মাই, সম্ভৱতঃ, বিভিন্ন সময়ত কেইবাটাও সুঁতিৰ মাজেৰে বৈ গৈছিল। কিছুমান লেখকে কয় যে গংগা নদীৰ বদ্বীপ অংশত থকা প্ৰতিখন উপনৈ এটা পুৰণি প্ৰধান সুঁতিৰ অৱশিষ্ট, আৰু পশ্চিমীয়া নদীৰ পৰা আৰম্ভ কৰি পূব দিশৰ প্ৰতিখন উপনৈ পূব দিশৰ প্ৰতিখন উপনৈ অৱস্থান চিহ্নিত কৰে। === ভৌগোলিক প্ৰভাৱ === [[File:Padma River 1860.jpg|thumb|পদ্মা নৈ পাৰত নাও (১৮৬০ )]] ভাৰতৰ পৰা পদ্মা নদী বাংলাদেশৰ চাপাই নবাৱগঞ্জ জিলাৰ ওচৰত আৰু প্ৰৱেশ কৰি [[যমুনা]] নদীক লগ হয় যদিও "পদ্মা" নামটো ধৰি ৰাখে। শেষত চান্দপুৰৰ ওচৰত "মেঘনা" নদীৰ লগত মিলি মেঘনা নাম লৈ বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যায়। ৰাজশাহী পশ্চিম বাংলাদেশৰ এখন প্ৰধান চহৰ পদ্ম নদীৰ উত্তৰ পাৰত অৱস্থিত। গংগা নদীৰ উৎপত্তি হিমালয়ৰ [[গংগোত্ৰী]] হিমবাহৰ পৰা, গংগা নদী ভাৰত আৰু বাংলাদেশৰ মাজেৰে বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যাওঁতে প্ৰধান দুটা শাখাত বিভক্ত হৈ পদ্মা আৰু হুগলী নাম লয়। [[বাংলাদেশ]] ৰ চাপাই নৱাবগঞ্জ জিলাৰ শিৱগঞ্জত পদ্মা নাম লৈ প্ৰৱেশ কৰে আৰু [[ভাৰত]]ৰ মুৰ্ছিদাবাদ জিলাত হুগলী নাম লৈ বৈ যায় নামনিত পদ্মাৰ সৈতে যমুনা আৰু নিম্ন অংশত [[ব্ৰহ্মপুত্ৰ]] নদীৰ সংযুক্ত হয় আৰু পূবলৈ পদ্মা নামেৰে বৈ যায়।[[ বাংলাদেশ]] ৰ চান্দপুৰ জিলাত [[বাংলাদেশ]]ৰ আটাইতকৈ বহল নদী মেঘনাই পদ্মাৰ লগত মিলি যায়, মেঘনা হিচাপে প্ৰায় সৰলৰেখাৰে দক্ষিণ দিশত আগবাঢ়ি গৈ বংগ উপসাগৰত শেষ হয়। [[File:Sunset in Padma river.jpg|thumb|পদ্মা নদীত সূৰ্য্যাস্ত]] ===বান্ধ=== [[পশ্চিম বংগ]]ত [[গংগা]] নদীত [[ফৰাক্কা বেৰেজ]] নিৰ্মাণৰ পিছত পদ্মা নদীত যঠেষ্ট শ্ৰোত হ্ৰাস পায়। শ্ৰোত হ্ৰাস পোৱাৰ ফলত [[বাংলাদেশ]] ত বহু সমস্যাৰ সৃষ্টি হয়, মাছৰ প্ৰজাতি নোহোৱা হৈ পৰে , পদ্মাৰ উপনৈসমূহ শুকুৱাই যায় , বংগোপসাগৰৰ পৰা নিমখীয়া পানীৰ প্ৰৱেশ বৃদ্ধি পায় , আৰু [[সুন্দৰবন]]ৰ মেংগ্ৰোভ অৰণ্যৰ ক্ষতিসাধন হয়।<ref>{{cite journal |last=Islam |first=Nazrul |date=29 April – 5 May 2006 |title=IRLP or the Ecological Approach to Rivers? |journal=Economic and Political Weekly |volume=41 |number=17 |pages=1693–1702 |jstor=4418148}}</ref> ===পদ্মা দলং=== পদ্মা দলং [[বাংলাদেশ]] ৰ আটাইতকৈ দীঘল দলং। নিৰ্মাণ কাৰ্য্যত আনুমানিক ব্যয় ৩ বিলিয়ন মাৰ্কিন ডলাৰ। ২০২২ চনৰ ২৫ জুনত এই দলংখন উদ্বোধন কৰা হয়।<ref name="likely">{{cite news |date=24 June 2022 |title=Grand preparations made for Padma Bridge inauguration |work=The Daily Star |url=https://www.thedailystar.net/news/bangladesh/development/news/grand-preparations-made-padma-bridge-inauguration-3055601 |access-date=24 June 2022}}</ref>২০১৩ চনত ইয়াক জনসাধাৰণৰ বাবে মুকলি কৰাৰ কথা আছিল। কিন্তু ২০১২ চনৰ জুন মাহত [[বিশ্ব বেংক]]ে দুৰ্নীতিৰ অভিযোগত ১.২ আমেৰিকান বিলিয়ন ডলাৰ ঋণ বাতিল কৰাৰ বাবে প্ৰকল্পটোৰ ভৱিষ্যত অনিশ্চিত হৈ পৰে।<ref>{{cite press release |title=World Bank Statement on Padma Bridge |publisher=World Bank Group |url=http://www.worldbank.org/en/news/press-release/2012/06/29/world-bank-statement-padma-bridge |date=29 June 2012 |access-date=16 October 2014}}</ref>২০১৪ চনৰ জুন মাহত বাংলাদেশ চৰকাৰে ঋণ অবিহনে আগবাঢ়ি গৈ দলংখনৰ {{convert|৬.১৫|km|mi|adj=on}} মূল অংশ নিৰ্মাণৰ বাবে চীনৰ এটা প্ৰতিষ্ঠানক নিযুক্তি দিয়ে, আৰু ২০১৪ চনৰ অক্টোবৰ মাহত নিৰ্মাণৰ তত্ত্বাৱধানৰ বাবে দক্ষিণ কোৰিয়াৰ এটা প্ৰতিষ্ঠানক নিযুক্তি দিছিল, যাৰ লক্ষ্য আছিল ২০১৮ চনৰ ভিতৰত প্ৰকল্পটো সম্পূৰ্ণ কৰা।<ref name ="Korean Firm">{{cite news |last=Kallol |first=Assif Showkat |date=14 October 2014 |title=Korean Firm Gets Padma Bridge Construction Supervision Job |url=http://www.dhakatribune.com/bangladesh/2014/oct/14/korean-firm-gets-padma-bridge-construction-supervision-job |newspaper=Dhaka Tribune |access-date=16 October 2014}}</ref> ২০২০ চনৰ ১০ ডিচেম্বৰত দলংখনৰ চূড়ান্ত ৪১ নং অংশটো সংস্থাপন কৰা হৈছিল। <ref name="Last span of Padma Multipurpose Bridge installed">{{Cite news |date=10 December 2020 |title=Last span of Padma Multipurpose Bridge installed |url=https://www.thedailystar.net/country/news/last-span-padma-bridge-being-installed-2009001 |access-date=10 December 2020 |work=The Daily Star |language=en}}</ref><ref>{{Cite news |title=Last span of Padma Multipurpose Bridge installed |url=https://www.daily-sun.com/post/522887/Last-span-of-Padma-Bridge-installed |access-date=10 December 2020 |work=Daily Sun |language=en}}</ref>২০২১ চনৰ ২৪ আগষ্টত পদ্মা দলঙৰ ১২ আৰু ১৩ নং খুঁটা সংযোগ কৰা 'span'ত শেষৰটো road slab স্থাপন কৰা হৈছিল। <ref>{{cite news |title=It's possible to walk across the Padma now |url=https://www.thedailystar.net/news/bangladesh/transport/news/its-possible-walk-across-the-padma-now-2159256 |work=The Daily Star |date=24 August 2021 |language=en}}</ref><ref name=Open202206>{{cite news |title=Padma Bridge likely to open to traffic by June 2022 |url=https://www.dhakatribune.com/bangladesh/2020/12/10/padma-bridge-likely-to-open-for-traffic-by-june-2022 |work=Dhaka Tribune |access-date=22 December 2020}}</ref> [[File:A dying river.jpg|thumb| পদ্মা নদীৰ জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ প্ৰভাৱ ২০২৪ ]] ২০০৯ চনত চৰকাৰী পৰিকল্পনা মতে পদ্মাৰ দুয়োকাষে ৰেলপথৰো ব্যৱস্থাও অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়।<ref>{{cite news |title=Plan to Lay 80&nbsp; km Rail Line on Both Sides of Padma Bridge |url=http://archive.thedailystar.net/newDesign/news-details.php?nid=101453 |newspaper=The Daily Star |agency=BSS |date=15 August 2009}}</ref> ==পদ্মা নদীৰ উপনৈ== পদ্মা নদীৰ মূল উপনৈ হ'ল মহানন্দ আৰু পুনৰ্ভবা। মহানন্দ উপনৈখন [[বাংলাদেশ]]ৰ চাপাইনাৱাবগঞ্জ জিলা আৰু [[ভাৰত]] ৰ [[পশ্চিম বংগ]]ৰ মাজেৰে বৈ গৈছে। পদ্মা নদীৰ বিভিন্ন শাখানৈৰ ভিতৰত গৰাই, বৰাল, আৰিয়াল খাঁ, কুমাৰ, মাথাভাঙ্গা কপোতাক্ষ নৈ অন্যতম। পদ্মাৰ বিভিন্ন উপনৈ হৈছে মধুমতী, পশুৰ, ভৈৰৱ ইত্যাদি। এই নদীসমূহ কুষ্টিয়া, ৰাজবাৰী, জশোৰ, সাতক্ষীৰা, জিনাইদহ, নৰাইল, মাগুৰা,বাগেৰহাট, গোপালগঞ্জ, ফৰিদপুৰ, মাদাৰীপুৰ, শৰীয়তপুৰ, বৰিশাল, পতুৱাখালি আদি জিলাৰ মাজেৰে বৈ গৈছে।<ref>{{Cite web |url=http://en.bdfish.org/2011/11/the-padma-river/ |title=The Padma River |date=22 November 2011 |access-date=11 February 2018}}</ref> == দৈৰ্ঘ্য == পদ্মা [[বাংলাদেশ]] আটাইতকৈ দীৰ্ঘতম নদী। পদ্মা নদীৰ দৈৰ্ঘ্য ৩৪১ কিলোমিটাৰ।<ref name="হোসেইন" /> ==সাহিত্যত পদ্মা নদী== মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ বিখ্যাত উপন্যাস [[পদ্মা নদীৰ মাঝি]] এই নদীৰ পাৰত থকা মানুহৰ জীৱনক কেন্দ্ৰ কৰি লিখা হৈছে। পদ্মাৰ দৃশ্যপট আৰু প্ৰাকৃতিক সৌন্দৰ্য্যই কবি কাজী নজৰুল ইছলামক বহু দিশত প্ৰভাৱিত কৰিছে। তেওঁৰ কিছুমান বিখ্যাত গীতত পদ্মাৰ হেৰুৱা ঐতিহ্য আৰু [[সৌন্দৰ্য্য]] ফুটি উঠে।<ref name="পদ্মা">বাংলাদেশেৰ নদীঃ মোকাৰৰম হোসেন; পৃষ্ঠা ৭১ ও ৭২; কথাপ্ৰকাশ; দ্বিতীয় সংস্কৰণঃ আগষ্ট ২০১৪</ref>বিখ্যাত কল্পকাহিনী লেখক আবু ইছহাকৰ দ্বাৰা ৰচিত "পদ্মাৰ পলিদ্বীপ" উপন্যাসখন পদ্মাৰ পাৰৰ সাধাৰণ মানুহৰ জীৱনৰ ওপৰত আধাৰিত।<ref>বাংলা ভাষা ও সাহিত্য জিজ্ঞাসা: ড. সৌমিত্ৰ শেখৰ; পৃষ্ঠা ২৬১ ও ২৬২; অগ্নি পাবলিকেশন্স; প্ৰথম সংস্কৰণঃ ২০০৪</ref> ==উৎস== tfiie0972eaa93t4zyiuk7ozl6jo7kx 450769 450766 2024-12-03T16:41:44Z পৱন বৰ্মন 42787 added [[Category:এছিয়াৰ নদী]] using [[WP:HC|HotCat]] 450769 wikitext text/x-wiki {{Infobox river | name = The Padma River <br />পদ্মা নদী | image = Rajshahi T Bandh 10.jpg | image_alt = Padma River in Bangladesh | image_caption = Padma River in Bangladesh | source1_location = Bifurcation of the [[Ganges]] at [[Giria, India]], and The Gangotri Glacier in the middle of Himalayans | pushpin_map = Bangladesh | pushpin_map_size = | pushpin_map_caption = Location in Bangladesh | mouth_location = [[Bay of Bengal]] | subdivision_type1 = Countries | subdivision_name1 = [[Bangladesh]] | subdivision_type2 = Districts | subdivision_name2 = {{hlist|[[Munshiganj District|Munshiganj]] | [[Pabna District|Pabna]] | [[Manikganj District|Manikganj]] | [[Rajshahi District|Rajshahi]] | [[Kushtia District|Kushtia]] | [[Nawabganj District|Nawabganj]] | [[Faridpur District|Faridpur]] | [[Madaripur District|Madaripur]] | [[Rajbari District|Rajbari]] | [[Shariatpur District|Shariatpur]] | [[Chandpur District|Chandpur]]}} | length = {{convert|356|km}}<ref name="Geologic Framework">{{cite journal |last=Allison |first=Mead A. |date=Summer 1998 |title=Geologic Framework and Environmental Status of the Ganges-Brahmaputra Delta |journal=Journal of Coastal Research |publisher=Coastal Education & Research Foundation, Inc. |volume=13 |number=3 |pages=826–836 |jstor=4298836}}</ref> | discharge1_avg = Annual average: : {{convert|35000|m3/s|abbr = on}} During [[monsoon]] season: : {{convert|750000|m3/s|abbr = on}} During dry season: : {{convert|15000|m3/s|abbr = on}} | river_system = [[Ganges River System]] | bridges = [[Padma Bridge]]<br />[[Lalon Shah Bridge]]<br />[[Hardinge Bridge]] }} [[File:Ganges-Brahmaputra-Meghna basins.jpg|right|thumb|275px|পদ্মকে ধৰি বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যোৱা প্ৰধান নদীসমূহ দেখুওৱা এখন মানচিত্ৰ। ]] '''পদ্মা ''' ({{lang-en|Podma}}. [[বাংলাদেশ]] ৰ এখন প্ৰধান নদী। ই [[গংগা]] নদীৰ মূল, দক্ষিণ-পূব দিশলৈ {{convert|356|km|mi}} ৰ বাবে বৈ গৈ মেঘনা নদীৰ সৈতে বংগ উপসাগৰৰ ওচৰত লগ হৈ প্ৰবাহিত হৈছে। বাংলাদেশৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ চহৰ ৰাজশাহি নগৰ পদ্মা নদীৰ পাৰতে অৱস্থিত। .<ref name="হোসেইন">Hossain ML, Mahmud J, Islam J, Khokon ZH and Islam S (eds.) (2005) Padma, Tatthyakosh Vol. 1 and 2, Dhaka, Bangladesh, p. 182.</ref>. ১৯৬৬ চনৰ পৰা ৬৬ হাজাৰ হেক্টৰৰো অধিক মাটি পদ্মা নদীৰ খহনীয়াৰ কবলত পৰিছে। <ref>{{cite news |title=Over 66,000 hectares lost to Padma since 1967: NASA report |url=https://www.thedailystar.net/country/news/over-66000-hectares-lost-padma-1967-nasa-report-1633810 |access-date=14 September 2018 |newspaper=The Daily Star (Bangladesh)|The Daily Star}}</ref> == ইতিহাস == ===ব্যুৎপত্তি=== পদ্মাঃ [[সংস্কৃত]] অৰ্থ [[পদুম ফুল]], প্ৰাচীন হিন্দু লিপিত [[লক্ষ্মী]] দেৱীৰ উপনাম হিচাপে উল্লেখ কৰা হৈছে।<ref>{{cite book |last1=Williams |first1=George M. |date=2008 |title=Handbook of Hindu Mythology |url=https://books.google.com/books?id=N7LOZfwCDpEC&pg=PA198 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-533261-2 |page=198}}</ref> <!--including the [[Veda]]s, the [[Purana]]s,<ref>[[Padma Purana]]</ref> the [[Ramayana]] and the [[Mahabharata]].{{Citation needed|date=December 2009}} In all the epic stories, the river is--> [[File:Boat at padma Bridge.jpg|thumb|পদ্মা নৈত যন্ত্ৰচালিত নাও]] ''পদ্মা'' নামটো গংগাৰ গতিপথৰ তলৰ অংশ ভাগীৰথি নদীৰ বিছিন্ন বিন্দুৰ তলৰ অংশটোক দিয়া হৈছে, যিটো গংগা নদীৰ আন এক উপনৈ যাক হুগলী নদী বুলিও জনা যায়। . পদ্মাই, সম্ভৱতঃ, বিভিন্ন সময়ত কেইবাটাও সুঁতিৰ মাজেৰে বৈ গৈছিল। কিছুমান লেখকে কয় যে গংগা নদীৰ বদ্বীপ অংশত থকা প্ৰতিখন উপনৈ এটা পুৰণি প্ৰধান সুঁতিৰ অৱশিষ্ট, আৰু পশ্চিমীয়া নদীৰ পৰা আৰম্ভ কৰি পূব দিশৰ প্ৰতিখন উপনৈ পূব দিশৰ প্ৰতিখন উপনৈ অৱস্থান চিহ্নিত কৰে। === ভৌগোলিক প্ৰভাৱ === [[File:Padma River 1860.jpg|thumb|পদ্মা নৈ পাৰত নাও (১৮৬০ )]] ভাৰতৰ পৰা পদ্মা নদী বাংলাদেশৰ চাপাই নবাৱগঞ্জ জিলাৰ ওচৰত আৰু প্ৰৱেশ কৰি [[যমুনা]] নদীক লগ হয় যদিও "পদ্মা" নামটো ধৰি ৰাখে। শেষত চান্দপুৰৰ ওচৰত "মেঘনা" নদীৰ লগত মিলি মেঘনা নাম লৈ বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যায়। ৰাজশাহী পশ্চিম বাংলাদেশৰ এখন প্ৰধান চহৰ পদ্ম নদীৰ উত্তৰ পাৰত অৱস্থিত। গংগা নদীৰ উৎপত্তি হিমালয়ৰ [[গংগোত্ৰী]] হিমবাহৰ পৰা, গংগা নদী ভাৰত আৰু বাংলাদেশৰ মাজেৰে বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যাওঁতে প্ৰধান দুটা শাখাত বিভক্ত হৈ পদ্মা আৰু হুগলী নাম লয়। [[বাংলাদেশ]] ৰ চাপাই নৱাবগঞ্জ জিলাৰ শিৱগঞ্জত পদ্মা নাম লৈ প্ৰৱেশ কৰে আৰু [[ভাৰত]]ৰ মুৰ্ছিদাবাদ জিলাত হুগলী নাম লৈ বৈ যায় নামনিত পদ্মাৰ সৈতে যমুনা আৰু নিম্ন অংশত [[ব্ৰহ্মপুত্ৰ]] নদীৰ সংযুক্ত হয় আৰু পূবলৈ পদ্মা নামেৰে বৈ যায়।[[ বাংলাদেশ]] ৰ চান্দপুৰ জিলাত [[বাংলাদেশ]]ৰ আটাইতকৈ বহল নদী মেঘনাই পদ্মাৰ লগত মিলি যায়, মেঘনা হিচাপে প্ৰায় সৰলৰেখাৰে দক্ষিণ দিশত আগবাঢ়ি গৈ বংগ উপসাগৰত শেষ হয়। [[File:Sunset in Padma river.jpg|thumb|পদ্মা নদীত সূৰ্য্যাস্ত]] ===বান্ধ=== [[পশ্চিম বংগ]]ত [[গংগা]] নদীত [[ফৰাক্কা বেৰেজ]] নিৰ্মাণৰ পিছত পদ্মা নদীত যঠেষ্ট শ্ৰোত হ্ৰাস পায়। শ্ৰোত হ্ৰাস পোৱাৰ ফলত [[বাংলাদেশ]] ত বহু সমস্যাৰ সৃষ্টি হয়, মাছৰ প্ৰজাতি নোহোৱা হৈ পৰে , পদ্মাৰ উপনৈসমূহ শুকুৱাই যায় , বংগোপসাগৰৰ পৰা নিমখীয়া পানীৰ প্ৰৱেশ বৃদ্ধি পায় , আৰু [[সুন্দৰবন]]ৰ মেংগ্ৰোভ অৰণ্যৰ ক্ষতিসাধন হয়।<ref>{{cite journal |last=Islam |first=Nazrul |date=29 April – 5 May 2006 |title=IRLP or the Ecological Approach to Rivers? |journal=Economic and Political Weekly |volume=41 |number=17 |pages=1693–1702 |jstor=4418148}}</ref> ===পদ্মা দলং=== পদ্মা দলং [[বাংলাদেশ]] ৰ আটাইতকৈ দীঘল দলং। নিৰ্মাণ কাৰ্য্যত আনুমানিক ব্যয় ৩ বিলিয়ন মাৰ্কিন ডলাৰ। ২০২২ চনৰ ২৫ জুনত এই দলংখন উদ্বোধন কৰা হয়।<ref name="likely">{{cite news |date=24 June 2022 |title=Grand preparations made for Padma Bridge inauguration |work=The Daily Star |url=https://www.thedailystar.net/news/bangladesh/development/news/grand-preparations-made-padma-bridge-inauguration-3055601 |access-date=24 June 2022}}</ref>২০১৩ চনত ইয়াক জনসাধাৰণৰ বাবে মুকলি কৰাৰ কথা আছিল। কিন্তু ২০১২ চনৰ জুন মাহত [[বিশ্ব বেংক]]ে দুৰ্নীতিৰ অভিযোগত ১.২ আমেৰিকান বিলিয়ন ডলাৰ ঋণ বাতিল কৰাৰ বাবে প্ৰকল্পটোৰ ভৱিষ্যত অনিশ্চিত হৈ পৰে।<ref>{{cite press release |title=World Bank Statement on Padma Bridge |publisher=World Bank Group |url=http://www.worldbank.org/en/news/press-release/2012/06/29/world-bank-statement-padma-bridge |date=29 June 2012 |access-date=16 October 2014}}</ref>২০১৪ চনৰ জুন মাহত বাংলাদেশ চৰকাৰে ঋণ অবিহনে আগবাঢ়ি গৈ দলংখনৰ {{convert|৬.১৫|km|mi|adj=on}} মূল অংশ নিৰ্মাণৰ বাবে চীনৰ এটা প্ৰতিষ্ঠানক নিযুক্তি দিয়ে, আৰু ২০১৪ চনৰ অক্টোবৰ মাহত নিৰ্মাণৰ তত্ত্বাৱধানৰ বাবে দক্ষিণ কোৰিয়াৰ এটা প্ৰতিষ্ঠানক নিযুক্তি দিছিল, যাৰ লক্ষ্য আছিল ২০১৮ চনৰ ভিতৰত প্ৰকল্পটো সম্পূৰ্ণ কৰা।<ref name ="Korean Firm">{{cite news |last=Kallol |first=Assif Showkat |date=14 October 2014 |title=Korean Firm Gets Padma Bridge Construction Supervision Job |url=http://www.dhakatribune.com/bangladesh/2014/oct/14/korean-firm-gets-padma-bridge-construction-supervision-job |newspaper=Dhaka Tribune |access-date=16 October 2014}}</ref> ২০২০ চনৰ ১০ ডিচেম্বৰত দলংখনৰ চূড়ান্ত ৪১ নং অংশটো সংস্থাপন কৰা হৈছিল। <ref name="Last span of Padma Multipurpose Bridge installed">{{Cite news |date=10 December 2020 |title=Last span of Padma Multipurpose Bridge installed |url=https://www.thedailystar.net/country/news/last-span-padma-bridge-being-installed-2009001 |access-date=10 December 2020 |work=The Daily Star |language=en}}</ref><ref>{{Cite news |title=Last span of Padma Multipurpose Bridge installed |url=https://www.daily-sun.com/post/522887/Last-span-of-Padma-Bridge-installed |access-date=10 December 2020 |work=Daily Sun |language=en}}</ref>২০২১ চনৰ ২৪ আগষ্টত পদ্মা দলঙৰ ১২ আৰু ১৩ নং খুঁটা সংযোগ কৰা 'span'ত শেষৰটো road slab স্থাপন কৰা হৈছিল। <ref>{{cite news |title=It's possible to walk across the Padma now |url=https://www.thedailystar.net/news/bangladesh/transport/news/its-possible-walk-across-the-padma-now-2159256 |work=The Daily Star |date=24 August 2021 |language=en}}</ref><ref name=Open202206>{{cite news |title=Padma Bridge likely to open to traffic by June 2022 |url=https://www.dhakatribune.com/bangladesh/2020/12/10/padma-bridge-likely-to-open-for-traffic-by-june-2022 |work=Dhaka Tribune |access-date=22 December 2020}}</ref> [[File:A dying river.jpg|thumb| পদ্মা নদীৰ জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ প্ৰভাৱ ২০২৪ ]] ২০০৯ চনত চৰকাৰী পৰিকল্পনা মতে পদ্মাৰ দুয়োকাষে ৰেলপথৰো ব্যৱস্থাও অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়।<ref>{{cite news |title=Plan to Lay 80&nbsp; km Rail Line on Both Sides of Padma Bridge |url=http://archive.thedailystar.net/newDesign/news-details.php?nid=101453 |newspaper=The Daily Star |agency=BSS |date=15 August 2009}}</ref> ==পদ্মা নদীৰ উপনৈ== পদ্মা নদীৰ মূল উপনৈ হ'ল মহানন্দ আৰু পুনৰ্ভবা। মহানন্দ উপনৈখন [[বাংলাদেশ]]ৰ চাপাইনাৱাবগঞ্জ জিলা আৰু [[ভাৰত]] ৰ [[পশ্চিম বংগ]]ৰ মাজেৰে বৈ গৈছে। পদ্মা নদীৰ বিভিন্ন শাখানৈৰ ভিতৰত গৰাই, বৰাল, আৰিয়াল খাঁ, কুমাৰ, মাথাভাঙ্গা কপোতাক্ষ নৈ অন্যতম। পদ্মাৰ বিভিন্ন উপনৈ হৈছে মধুমতী, পশুৰ, ভৈৰৱ ইত্যাদি। এই নদীসমূহ কুষ্টিয়া, ৰাজবাৰী, জশোৰ, সাতক্ষীৰা, জিনাইদহ, নৰাইল, মাগুৰা,বাগেৰহাট, গোপালগঞ্জ, ফৰিদপুৰ, মাদাৰীপুৰ, শৰীয়তপুৰ, বৰিশাল, পতুৱাখালি আদি জিলাৰ মাজেৰে বৈ গৈছে।<ref>{{Cite web |url=http://en.bdfish.org/2011/11/the-padma-river/ |title=The Padma River |date=22 November 2011 |access-date=11 February 2018}}</ref> == দৈৰ্ঘ্য == পদ্মা [[বাংলাদেশ]] আটাইতকৈ দীৰ্ঘতম নদী। পদ্মা নদীৰ দৈৰ্ঘ্য ৩৪১ কিলোমিটাৰ।<ref name="হোসেইন" /> ==সাহিত্যত পদ্মা নদী== মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ বিখ্যাত উপন্যাস [[পদ্মা নদীৰ মাঝি]] এই নদীৰ পাৰত থকা মানুহৰ জীৱনক কেন্দ্ৰ কৰি লিখা হৈছে। পদ্মাৰ দৃশ্যপট আৰু প্ৰাকৃতিক সৌন্দৰ্য্যই কবি কাজী নজৰুল ইছলামক বহু দিশত প্ৰভাৱিত কৰিছে। তেওঁৰ কিছুমান বিখ্যাত গীতত পদ্মাৰ হেৰুৱা ঐতিহ্য আৰু [[সৌন্দৰ্য্য]] ফুটি উঠে।<ref name="পদ্মা">বাংলাদেশেৰ নদীঃ মোকাৰৰম হোসেন; পৃষ্ঠা ৭১ ও ৭২; কথাপ্ৰকাশ; দ্বিতীয় সংস্কৰণঃ আগষ্ট ২০১৪</ref>বিখ্যাত কল্পকাহিনী লেখক আবু ইছহাকৰ দ্বাৰা ৰচিত "পদ্মাৰ পলিদ্বীপ" উপন্যাসখন পদ্মাৰ পাৰৰ সাধাৰণ মানুহৰ জীৱনৰ ওপৰত আধাৰিত।<ref>বাংলা ভাষা ও সাহিত্য জিজ্ঞাসা: ড. সৌমিত্ৰ শেখৰ; পৃষ্ঠা ২৬১ ও ২৬২; অগ্নি পাবলিকেশন্স; প্ৰথম সংস্কৰণঃ ২০০৪</ref> ==উৎস== [[শ্ৰেণী:এছিয়াৰ নদী]] g34ye2qg9cfrbqxjcx4y9zrn90zjlt1 450773 450769 2024-12-03T16:44:45Z পৱন বৰ্মন 42787 removed [[Category:এছিয়াৰ নদী]] using [[WP:HC|HotCat]] 450773 wikitext text/x-wiki {{Infobox river | name = The Padma River <br />পদ্মা নদী | image = Rajshahi T Bandh 10.jpg | image_alt = Padma River in Bangladesh | image_caption = Padma River in Bangladesh | source1_location = Bifurcation of the [[Ganges]] at [[Giria, India]], and The Gangotri Glacier in the middle of Himalayans | pushpin_map = Bangladesh | pushpin_map_size = | pushpin_map_caption = Location in Bangladesh | mouth_location = [[Bay of Bengal]] | subdivision_type1 = Countries | subdivision_name1 = [[Bangladesh]] | subdivision_type2 = Districts | subdivision_name2 = {{hlist|[[Munshiganj District|Munshiganj]] | [[Pabna District|Pabna]] | [[Manikganj District|Manikganj]] | [[Rajshahi District|Rajshahi]] | [[Kushtia District|Kushtia]] | [[Nawabganj District|Nawabganj]] | [[Faridpur District|Faridpur]] | [[Madaripur District|Madaripur]] | [[Rajbari District|Rajbari]] | [[Shariatpur District|Shariatpur]] | [[Chandpur District|Chandpur]]}} | length = {{convert|356|km}}<ref name="Geologic Framework">{{cite journal |last=Allison |first=Mead A. |date=Summer 1998 |title=Geologic Framework and Environmental Status of the Ganges-Brahmaputra Delta |journal=Journal of Coastal Research |publisher=Coastal Education & Research Foundation, Inc. |volume=13 |number=3 |pages=826–836 |jstor=4298836}}</ref> | discharge1_avg = Annual average: : {{convert|35000|m3/s|abbr = on}} During [[monsoon]] season: : {{convert|750000|m3/s|abbr = on}} During dry season: : {{convert|15000|m3/s|abbr = on}} | river_system = [[Ganges River System]] | bridges = [[Padma Bridge]]<br />[[Lalon Shah Bridge]]<br />[[Hardinge Bridge]] }} [[File:Ganges-Brahmaputra-Meghna basins.jpg|right|thumb|275px|পদ্মকে ধৰি বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যোৱা প্ৰধান নদীসমূহ দেখুওৱা এখন মানচিত্ৰ। ]] '''পদ্মা ''' ({{lang-en|Podma}}. [[বাংলাদেশ]] ৰ এখন প্ৰধান নদী। ই [[গংগা]] নদীৰ মূল, দক্ষিণ-পূব দিশলৈ {{convert|356|km|mi}} ৰ বাবে বৈ গৈ মেঘনা নদীৰ সৈতে বংগ উপসাগৰৰ ওচৰত লগ হৈ প্ৰবাহিত হৈছে। বাংলাদেশৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ চহৰ ৰাজশাহি নগৰ পদ্মা নদীৰ পাৰতে অৱস্থিত। .<ref name="হোসেইন">Hossain ML, Mahmud J, Islam J, Khokon ZH and Islam S (eds.) (2005) Padma, Tatthyakosh Vol. 1 and 2, Dhaka, Bangladesh, p. 182.</ref>. ১৯৬৬ চনৰ পৰা ৬৬ হাজাৰ হেক্টৰৰো অধিক মাটি পদ্মা নদীৰ খহনীয়াৰ কবলত পৰিছে। <ref>{{cite news |title=Over 66,000 hectares lost to Padma since 1967: NASA report |url=https://www.thedailystar.net/country/news/over-66000-hectares-lost-padma-1967-nasa-report-1633810 |access-date=14 September 2018 |newspaper=The Daily Star (Bangladesh)|The Daily Star}}</ref> == ইতিহাস == ===ব্যুৎপত্তি=== পদ্মাঃ [[সংস্কৃত]] অৰ্থ [[পদুম ফুল]], প্ৰাচীন হিন্দু লিপিত [[লক্ষ্মী]] দেৱীৰ উপনাম হিচাপে উল্লেখ কৰা হৈছে।<ref>{{cite book |last1=Williams |first1=George M. |date=2008 |title=Handbook of Hindu Mythology |url=https://books.google.com/books?id=N7LOZfwCDpEC&pg=PA198 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-533261-2 |page=198}}</ref> <!--including the [[Veda]]s, the [[Purana]]s,<ref>[[Padma Purana]]</ref> the [[Ramayana]] and the [[Mahabharata]].{{Citation needed|date=December 2009}} In all the epic stories, the river is--> [[File:Boat at padma Bridge.jpg|thumb|পদ্মা নৈত যন্ত্ৰচালিত নাও]] ''পদ্মা'' নামটো গংগাৰ গতিপথৰ তলৰ অংশ ভাগীৰথি নদীৰ বিছিন্ন বিন্দুৰ তলৰ অংশটোক দিয়া হৈছে, যিটো গংগা নদীৰ আন এক উপনৈ যাক হুগলী নদী বুলিও জনা যায়। . পদ্মাই, সম্ভৱতঃ, বিভিন্ন সময়ত কেইবাটাও সুঁতিৰ মাজেৰে বৈ গৈছিল। কিছুমান লেখকে কয় যে গংগা নদীৰ বদ্বীপ অংশত থকা প্ৰতিখন উপনৈ এটা পুৰণি প্ৰধান সুঁতিৰ অৱশিষ্ট, আৰু পশ্চিমীয়া নদীৰ পৰা আৰম্ভ কৰি পূব দিশৰ প্ৰতিখন উপনৈ পূব দিশৰ প্ৰতিখন উপনৈ অৱস্থান চিহ্নিত কৰে। === ভৌগোলিক প্ৰভাৱ === [[File:Padma River 1860.jpg|thumb|পদ্মা নৈ পাৰত নাও (১৮৬০ )]] ভাৰতৰ পৰা পদ্মা নদী বাংলাদেশৰ চাপাই নবাৱগঞ্জ জিলাৰ ওচৰত আৰু প্ৰৱেশ কৰি [[যমুনা]] নদীক লগ হয় যদিও "পদ্মা" নামটো ধৰি ৰাখে। শেষত চান্দপুৰৰ ওচৰত "মেঘনা" নদীৰ লগত মিলি মেঘনা নাম লৈ বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যায়। ৰাজশাহী পশ্চিম বাংলাদেশৰ এখন প্ৰধান চহৰ পদ্ম নদীৰ উত্তৰ পাৰত অৱস্থিত। গংগা নদীৰ উৎপত্তি হিমালয়ৰ [[গংগোত্ৰী]] হিমবাহৰ পৰা, গংগা নদী ভাৰত আৰু বাংলাদেশৰ মাজেৰে বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যাওঁতে প্ৰধান দুটা শাখাত বিভক্ত হৈ পদ্মা আৰু হুগলী নাম লয়। [[বাংলাদেশ]] ৰ চাপাই নৱাবগঞ্জ জিলাৰ শিৱগঞ্জত পদ্মা নাম লৈ প্ৰৱেশ কৰে আৰু [[ভাৰত]]ৰ মুৰ্ছিদাবাদ জিলাত হুগলী নাম লৈ বৈ যায় নামনিত পদ্মাৰ সৈতে যমুনা আৰু নিম্ন অংশত [[ব্ৰহ্মপুত্ৰ]] নদীৰ সংযুক্ত হয় আৰু পূবলৈ পদ্মা নামেৰে বৈ যায়।[[ বাংলাদেশ]] ৰ চান্দপুৰ জিলাত [[বাংলাদেশ]]ৰ আটাইতকৈ বহল নদী মেঘনাই পদ্মাৰ লগত মিলি যায়, মেঘনা হিচাপে প্ৰায় সৰলৰেখাৰে দক্ষিণ দিশত আগবাঢ়ি গৈ বংগ উপসাগৰত শেষ হয়। [[File:Sunset in Padma river.jpg|thumb|পদ্মা নদীত সূৰ্য্যাস্ত]] ===বান্ধ=== [[পশ্চিম বংগ]]ত [[গংগা]] নদীত [[ফৰাক্কা বেৰেজ]] নিৰ্মাণৰ পিছত পদ্মা নদীত যঠেষ্ট শ্ৰোত হ্ৰাস পায়। শ্ৰোত হ্ৰাস পোৱাৰ ফলত [[বাংলাদেশ]] ত বহু সমস্যাৰ সৃষ্টি হয়, মাছৰ প্ৰজাতি নোহোৱা হৈ পৰে , পদ্মাৰ উপনৈসমূহ শুকুৱাই যায় , বংগোপসাগৰৰ পৰা নিমখীয়া পানীৰ প্ৰৱেশ বৃদ্ধি পায় , আৰু [[সুন্দৰবন]]ৰ মেংগ্ৰোভ অৰণ্যৰ ক্ষতিসাধন হয়।<ref>{{cite journal |last=Islam |first=Nazrul |date=29 April – 5 May 2006 |title=IRLP or the Ecological Approach to Rivers? |journal=Economic and Political Weekly |volume=41 |number=17 |pages=1693–1702 |jstor=4418148}}</ref> ===পদ্মা দলং=== পদ্মা দলং [[বাংলাদেশ]] ৰ আটাইতকৈ দীঘল দলং। নিৰ্মাণ কাৰ্য্যত আনুমানিক ব্যয় ৩ বিলিয়ন মাৰ্কিন ডলাৰ। ২০২২ চনৰ ২৫ জুনত এই দলংখন উদ্বোধন কৰা হয়।<ref name="likely">{{cite news |date=24 June 2022 |title=Grand preparations made for Padma Bridge inauguration |work=The Daily Star |url=https://www.thedailystar.net/news/bangladesh/development/news/grand-preparations-made-padma-bridge-inauguration-3055601 |access-date=24 June 2022}}</ref>২০১৩ চনত ইয়াক জনসাধাৰণৰ বাবে মুকলি কৰাৰ কথা আছিল। কিন্তু ২০১২ চনৰ জুন মাহত [[বিশ্ব বেংক]]ে দুৰ্নীতিৰ অভিযোগত ১.২ আমেৰিকান বিলিয়ন ডলাৰ ঋণ বাতিল কৰাৰ বাবে প্ৰকল্পটোৰ ভৱিষ্যত অনিশ্চিত হৈ পৰে।<ref>{{cite press release |title=World Bank Statement on Padma Bridge |publisher=World Bank Group |url=http://www.worldbank.org/en/news/press-release/2012/06/29/world-bank-statement-padma-bridge |date=29 June 2012 |access-date=16 October 2014}}</ref>২০১৪ চনৰ জুন মাহত বাংলাদেশ চৰকাৰে ঋণ অবিহনে আগবাঢ়ি গৈ দলংখনৰ {{convert|৬.১৫|km|mi|adj=on}} মূল অংশ নিৰ্মাণৰ বাবে চীনৰ এটা প্ৰতিষ্ঠানক নিযুক্তি দিয়ে, আৰু ২০১৪ চনৰ অক্টোবৰ মাহত নিৰ্মাণৰ তত্ত্বাৱধানৰ বাবে দক্ষিণ কোৰিয়াৰ এটা প্ৰতিষ্ঠানক নিযুক্তি দিছিল, যাৰ লক্ষ্য আছিল ২০১৮ চনৰ ভিতৰত প্ৰকল্পটো সম্পূৰ্ণ কৰা।<ref name ="Korean Firm">{{cite news |last=Kallol |first=Assif Showkat |date=14 October 2014 |title=Korean Firm Gets Padma Bridge Construction Supervision Job |url=http://www.dhakatribune.com/bangladesh/2014/oct/14/korean-firm-gets-padma-bridge-construction-supervision-job |newspaper=Dhaka Tribune |access-date=16 October 2014}}</ref> ২০২০ চনৰ ১০ ডিচেম্বৰত দলংখনৰ চূড়ান্ত ৪১ নং অংশটো সংস্থাপন কৰা হৈছিল। <ref name="Last span of Padma Multipurpose Bridge installed">{{Cite news |date=10 December 2020 |title=Last span of Padma Multipurpose Bridge installed |url=https://www.thedailystar.net/country/news/last-span-padma-bridge-being-installed-2009001 |access-date=10 December 2020 |work=The Daily Star |language=en}}</ref><ref>{{Cite news |title=Last span of Padma Multipurpose Bridge installed |url=https://www.daily-sun.com/post/522887/Last-span-of-Padma-Bridge-installed |access-date=10 December 2020 |work=Daily Sun |language=en}}</ref>২০২১ চনৰ ২৪ আগষ্টত পদ্মা দলঙৰ ১২ আৰু ১৩ নং খুঁটা সংযোগ কৰা 'span'ত শেষৰটো road slab স্থাপন কৰা হৈছিল। <ref>{{cite news |title=It's possible to walk across the Padma now |url=https://www.thedailystar.net/news/bangladesh/transport/news/its-possible-walk-across-the-padma-now-2159256 |work=The Daily Star |date=24 August 2021 |language=en}}</ref><ref name=Open202206>{{cite news |title=Padma Bridge likely to open to traffic by June 2022 |url=https://www.dhakatribune.com/bangladesh/2020/12/10/padma-bridge-likely-to-open-for-traffic-by-june-2022 |work=Dhaka Tribune |access-date=22 December 2020}}</ref> [[File:A dying river.jpg|thumb| পদ্মা নদীৰ জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ প্ৰভাৱ ২০২৪ ]] ২০০৯ চনত চৰকাৰী পৰিকল্পনা মতে পদ্মাৰ দুয়োকাষে ৰেলপথৰো ব্যৱস্থাও অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়।<ref>{{cite news |title=Plan to Lay 80&nbsp; km Rail Line on Both Sides of Padma Bridge |url=http://archive.thedailystar.net/newDesign/news-details.php?nid=101453 |newspaper=The Daily Star |agency=BSS |date=15 August 2009}}</ref> ==পদ্মা নদীৰ উপনৈ== পদ্মা নদীৰ মূল উপনৈ হ'ল মহানন্দ আৰু পুনৰ্ভবা। মহানন্দ উপনৈখন [[বাংলাদেশ]]ৰ চাপাইনাৱাবগঞ্জ জিলা আৰু [[ভাৰত]] ৰ [[পশ্চিম বংগ]]ৰ মাজেৰে বৈ গৈছে। পদ্মা নদীৰ বিভিন্ন শাখানৈৰ ভিতৰত গৰাই, বৰাল, আৰিয়াল খাঁ, কুমাৰ, মাথাভাঙ্গা কপোতাক্ষ নৈ অন্যতম। পদ্মাৰ বিভিন্ন উপনৈ হৈছে মধুমতী, পশুৰ, ভৈৰৱ ইত্যাদি। এই নদীসমূহ কুষ্টিয়া, ৰাজবাৰী, জশোৰ, সাতক্ষীৰা, জিনাইদহ, নৰাইল, মাগুৰা,বাগেৰহাট, গোপালগঞ্জ, ফৰিদপুৰ, মাদাৰীপুৰ, শৰীয়তপুৰ, বৰিশাল, পতুৱাখালি আদি জিলাৰ মাজেৰে বৈ গৈছে।<ref>{{Cite web |url=http://en.bdfish.org/2011/11/the-padma-river/ |title=The Padma River |date=22 November 2011 |access-date=11 February 2018}}</ref> == দৈৰ্ঘ্য == পদ্মা [[বাংলাদেশ]] আটাইতকৈ দীৰ্ঘতম নদী। পদ্মা নদীৰ দৈৰ্ঘ্য ৩৪১ কিলোমিটাৰ।<ref name="হোসেইন" /> ==সাহিত্যত পদ্মা নদী== মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ বিখ্যাত উপন্যাস [[পদ্মা নদীৰ মাঝি]] এই নদীৰ পাৰত থকা মানুহৰ জীৱনক কেন্দ্ৰ কৰি লিখা হৈছে। পদ্মাৰ দৃশ্যপট আৰু প্ৰাকৃতিক সৌন্দৰ্য্যই কবি কাজী নজৰুল ইছলামক বহু দিশত প্ৰভাৱিত কৰিছে। তেওঁৰ কিছুমান বিখ্যাত গীতত পদ্মাৰ হেৰুৱা ঐতিহ্য আৰু [[সৌন্দৰ্য্য]] ফুটি উঠে।<ref name="পদ্মা">বাংলাদেশেৰ নদীঃ মোকাৰৰম হোসেন; পৃষ্ঠা ৭১ ও ৭২; কথাপ্ৰকাশ; দ্বিতীয় সংস্কৰণঃ আগষ্ট ২০১৪</ref>বিখ্যাত কল্পকাহিনী লেখক আবু ইছহাকৰ দ্বাৰা ৰচিত "পদ্মাৰ পলিদ্বীপ" উপন্যাসখন পদ্মাৰ পাৰৰ সাধাৰণ মানুহৰ জীৱনৰ ওপৰত আধাৰিত।<ref>বাংলা ভাষা ও সাহিত্য জিজ্ঞাসা: ড. সৌমিত্ৰ শেখৰ; পৃষ্ঠা ২৬১ ও ২৬২; অগ্নি পাবলিকেশন্স; প্ৰথম সংস্কৰণঃ ২০০৪</ref> ==উৎস== tfiie0972eaa93t4zyiuk7ozl6jo7kx 450774 450773 2024-12-03T16:45:02Z পৱন বৰ্মন 42787 added [[Category:নদী]] using [[WP:HC|HotCat]] 450774 wikitext text/x-wiki {{Infobox river | name = The Padma River <br />পদ্মা নদী | image = Rajshahi T Bandh 10.jpg | image_alt = Padma River in Bangladesh | image_caption = Padma River in Bangladesh | source1_location = Bifurcation of the [[Ganges]] at [[Giria, India]], and The Gangotri Glacier in the middle of Himalayans | pushpin_map = Bangladesh | pushpin_map_size = | pushpin_map_caption = Location in Bangladesh | mouth_location = [[Bay of Bengal]] | subdivision_type1 = Countries | subdivision_name1 = [[Bangladesh]] | subdivision_type2 = Districts | subdivision_name2 = {{hlist|[[Munshiganj District|Munshiganj]] | [[Pabna District|Pabna]] | [[Manikganj District|Manikganj]] | [[Rajshahi District|Rajshahi]] | [[Kushtia District|Kushtia]] | [[Nawabganj District|Nawabganj]] | [[Faridpur District|Faridpur]] | [[Madaripur District|Madaripur]] | [[Rajbari District|Rajbari]] | [[Shariatpur District|Shariatpur]] | [[Chandpur District|Chandpur]]}} | length = {{convert|356|km}}<ref name="Geologic Framework">{{cite journal |last=Allison |first=Mead A. |date=Summer 1998 |title=Geologic Framework and Environmental Status of the Ganges-Brahmaputra Delta |journal=Journal of Coastal Research |publisher=Coastal Education & Research Foundation, Inc. |volume=13 |number=3 |pages=826–836 |jstor=4298836}}</ref> | discharge1_avg = Annual average: : {{convert|35000|m3/s|abbr = on}} During [[monsoon]] season: : {{convert|750000|m3/s|abbr = on}} During dry season: : {{convert|15000|m3/s|abbr = on}} | river_system = [[Ganges River System]] | bridges = [[Padma Bridge]]<br />[[Lalon Shah Bridge]]<br />[[Hardinge Bridge]] }} [[File:Ganges-Brahmaputra-Meghna basins.jpg|right|thumb|275px|পদ্মকে ধৰি বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যোৱা প্ৰধান নদীসমূহ দেখুওৱা এখন মানচিত্ৰ। ]] '''পদ্মা ''' ({{lang-en|Podma}}. [[বাংলাদেশ]] ৰ এখন প্ৰধান নদী। ই [[গংগা]] নদীৰ মূল, দক্ষিণ-পূব দিশলৈ {{convert|356|km|mi}} ৰ বাবে বৈ গৈ মেঘনা নদীৰ সৈতে বংগ উপসাগৰৰ ওচৰত লগ হৈ প্ৰবাহিত হৈছে। বাংলাদেশৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ চহৰ ৰাজশাহি নগৰ পদ্মা নদীৰ পাৰতে অৱস্থিত। .<ref name="হোসেইন">Hossain ML, Mahmud J, Islam J, Khokon ZH and Islam S (eds.) (2005) Padma, Tatthyakosh Vol. 1 and 2, Dhaka, Bangladesh, p. 182.</ref>. ১৯৬৬ চনৰ পৰা ৬৬ হাজাৰ হেক্টৰৰো অধিক মাটি পদ্মা নদীৰ খহনীয়াৰ কবলত পৰিছে। <ref>{{cite news |title=Over 66,000 hectares lost to Padma since 1967: NASA report |url=https://www.thedailystar.net/country/news/over-66000-hectares-lost-padma-1967-nasa-report-1633810 |access-date=14 September 2018 |newspaper=The Daily Star (Bangladesh)|The Daily Star}}</ref> == ইতিহাস == ===ব্যুৎপত্তি=== পদ্মাঃ [[সংস্কৃত]] অৰ্থ [[পদুম ফুল]], প্ৰাচীন হিন্দু লিপিত [[লক্ষ্মী]] দেৱীৰ উপনাম হিচাপে উল্লেখ কৰা হৈছে।<ref>{{cite book |last1=Williams |first1=George M. |date=2008 |title=Handbook of Hindu Mythology |url=https://books.google.com/books?id=N7LOZfwCDpEC&pg=PA198 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-533261-2 |page=198}}</ref> <!--including the [[Veda]]s, the [[Purana]]s,<ref>[[Padma Purana]]</ref> the [[Ramayana]] and the [[Mahabharata]].{{Citation needed|date=December 2009}} In all the epic stories, the river is--> [[File:Boat at padma Bridge.jpg|thumb|পদ্মা নৈত যন্ত্ৰচালিত নাও]] ''পদ্মা'' নামটো গংগাৰ গতিপথৰ তলৰ অংশ ভাগীৰথি নদীৰ বিছিন্ন বিন্দুৰ তলৰ অংশটোক দিয়া হৈছে, যিটো গংগা নদীৰ আন এক উপনৈ যাক হুগলী নদী বুলিও জনা যায়। . পদ্মাই, সম্ভৱতঃ, বিভিন্ন সময়ত কেইবাটাও সুঁতিৰ মাজেৰে বৈ গৈছিল। কিছুমান লেখকে কয় যে গংগা নদীৰ বদ্বীপ অংশত থকা প্ৰতিখন উপনৈ এটা পুৰণি প্ৰধান সুঁতিৰ অৱশিষ্ট, আৰু পশ্চিমীয়া নদীৰ পৰা আৰম্ভ কৰি পূব দিশৰ প্ৰতিখন উপনৈ পূব দিশৰ প্ৰতিখন উপনৈ অৱস্থান চিহ্নিত কৰে। === ভৌগোলিক প্ৰভাৱ === [[File:Padma River 1860.jpg|thumb|পদ্মা নৈ পাৰত নাও (১৮৬০ )]] ভাৰতৰ পৰা পদ্মা নদী বাংলাদেশৰ চাপাই নবাৱগঞ্জ জিলাৰ ওচৰত আৰু প্ৰৱেশ কৰি [[যমুনা]] নদীক লগ হয় যদিও "পদ্মা" নামটো ধৰি ৰাখে। শেষত চান্দপুৰৰ ওচৰত "মেঘনা" নদীৰ লগত মিলি মেঘনা নাম লৈ বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যায়। ৰাজশাহী পশ্চিম বাংলাদেশৰ এখন প্ৰধান চহৰ পদ্ম নদীৰ উত্তৰ পাৰত অৱস্থিত। গংগা নদীৰ উৎপত্তি হিমালয়ৰ [[গংগোত্ৰী]] হিমবাহৰ পৰা, গংগা নদী ভাৰত আৰু বাংলাদেশৰ মাজেৰে বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যাওঁতে প্ৰধান দুটা শাখাত বিভক্ত হৈ পদ্মা আৰু হুগলী নাম লয়। [[বাংলাদেশ]] ৰ চাপাই নৱাবগঞ্জ জিলাৰ শিৱগঞ্জত পদ্মা নাম লৈ প্ৰৱেশ কৰে আৰু [[ভাৰত]]ৰ মুৰ্ছিদাবাদ জিলাত হুগলী নাম লৈ বৈ যায় নামনিত পদ্মাৰ সৈতে যমুনা আৰু নিম্ন অংশত [[ব্ৰহ্মপুত্ৰ]] নদীৰ সংযুক্ত হয় আৰু পূবলৈ পদ্মা নামেৰে বৈ যায়।[[ বাংলাদেশ]] ৰ চান্দপুৰ জিলাত [[বাংলাদেশ]]ৰ আটাইতকৈ বহল নদী মেঘনাই পদ্মাৰ লগত মিলি যায়, মেঘনা হিচাপে প্ৰায় সৰলৰেখাৰে দক্ষিণ দিশত আগবাঢ়ি গৈ বংগ উপসাগৰত শেষ হয়। [[File:Sunset in Padma river.jpg|thumb|পদ্মা নদীত সূৰ্য্যাস্ত]] ===বান্ধ=== [[পশ্চিম বংগ]]ত [[গংগা]] নদীত [[ফৰাক্কা বেৰেজ]] নিৰ্মাণৰ পিছত পদ্মা নদীত যঠেষ্ট শ্ৰোত হ্ৰাস পায়। শ্ৰোত হ্ৰাস পোৱাৰ ফলত [[বাংলাদেশ]] ত বহু সমস্যাৰ সৃষ্টি হয়, মাছৰ প্ৰজাতি নোহোৱা হৈ পৰে , পদ্মাৰ উপনৈসমূহ শুকুৱাই যায় , বংগোপসাগৰৰ পৰা নিমখীয়া পানীৰ প্ৰৱেশ বৃদ্ধি পায় , আৰু [[সুন্দৰবন]]ৰ মেংগ্ৰোভ অৰণ্যৰ ক্ষতিসাধন হয়।<ref>{{cite journal |last=Islam |first=Nazrul |date=29 April – 5 May 2006 |title=IRLP or the Ecological Approach to Rivers? |journal=Economic and Political Weekly |volume=41 |number=17 |pages=1693–1702 |jstor=4418148}}</ref> ===পদ্মা দলং=== পদ্মা দলং [[বাংলাদেশ]] ৰ আটাইতকৈ দীঘল দলং। নিৰ্মাণ কাৰ্য্যত আনুমানিক ব্যয় ৩ বিলিয়ন মাৰ্কিন ডলাৰ। ২০২২ চনৰ ২৫ জুনত এই দলংখন উদ্বোধন কৰা হয়।<ref name="likely">{{cite news |date=24 June 2022 |title=Grand preparations made for Padma Bridge inauguration |work=The Daily Star |url=https://www.thedailystar.net/news/bangladesh/development/news/grand-preparations-made-padma-bridge-inauguration-3055601 |access-date=24 June 2022}}</ref>২০১৩ চনত ইয়াক জনসাধাৰণৰ বাবে মুকলি কৰাৰ কথা আছিল। কিন্তু ২০১২ চনৰ জুন মাহত [[বিশ্ব বেংক]]ে দুৰ্নীতিৰ অভিযোগত ১.২ আমেৰিকান বিলিয়ন ডলাৰ ঋণ বাতিল কৰাৰ বাবে প্ৰকল্পটোৰ ভৱিষ্যত অনিশ্চিত হৈ পৰে।<ref>{{cite press release |title=World Bank Statement on Padma Bridge |publisher=World Bank Group |url=http://www.worldbank.org/en/news/press-release/2012/06/29/world-bank-statement-padma-bridge |date=29 June 2012 |access-date=16 October 2014}}</ref>২০১৪ চনৰ জুন মাহত বাংলাদেশ চৰকাৰে ঋণ অবিহনে আগবাঢ়ি গৈ দলংখনৰ {{convert|৬.১৫|km|mi|adj=on}} মূল অংশ নিৰ্মাণৰ বাবে চীনৰ এটা প্ৰতিষ্ঠানক নিযুক্তি দিয়ে, আৰু ২০১৪ চনৰ অক্টোবৰ মাহত নিৰ্মাণৰ তত্ত্বাৱধানৰ বাবে দক্ষিণ কোৰিয়াৰ এটা প্ৰতিষ্ঠানক নিযুক্তি দিছিল, যাৰ লক্ষ্য আছিল ২০১৮ চনৰ ভিতৰত প্ৰকল্পটো সম্পূৰ্ণ কৰা।<ref name ="Korean Firm">{{cite news |last=Kallol |first=Assif Showkat |date=14 October 2014 |title=Korean Firm Gets Padma Bridge Construction Supervision Job |url=http://www.dhakatribune.com/bangladesh/2014/oct/14/korean-firm-gets-padma-bridge-construction-supervision-job |newspaper=Dhaka Tribune |access-date=16 October 2014}}</ref> ২০২০ চনৰ ১০ ডিচেম্বৰত দলংখনৰ চূড়ান্ত ৪১ নং অংশটো সংস্থাপন কৰা হৈছিল। <ref name="Last span of Padma Multipurpose Bridge installed">{{Cite news |date=10 December 2020 |title=Last span of Padma Multipurpose Bridge installed |url=https://www.thedailystar.net/country/news/last-span-padma-bridge-being-installed-2009001 |access-date=10 December 2020 |work=The Daily Star |language=en}}</ref><ref>{{Cite news |title=Last span of Padma Multipurpose Bridge installed |url=https://www.daily-sun.com/post/522887/Last-span-of-Padma-Bridge-installed |access-date=10 December 2020 |work=Daily Sun |language=en}}</ref>২০২১ চনৰ ২৪ আগষ্টত পদ্মা দলঙৰ ১২ আৰু ১৩ নং খুঁটা সংযোগ কৰা 'span'ত শেষৰটো road slab স্থাপন কৰা হৈছিল। <ref>{{cite news |title=It's possible to walk across the Padma now |url=https://www.thedailystar.net/news/bangladesh/transport/news/its-possible-walk-across-the-padma-now-2159256 |work=The Daily Star |date=24 August 2021 |language=en}}</ref><ref name=Open202206>{{cite news |title=Padma Bridge likely to open to traffic by June 2022 |url=https://www.dhakatribune.com/bangladesh/2020/12/10/padma-bridge-likely-to-open-for-traffic-by-june-2022 |work=Dhaka Tribune |access-date=22 December 2020}}</ref> [[File:A dying river.jpg|thumb| পদ্মা নদীৰ জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ প্ৰভাৱ ২০২৪ ]] ২০০৯ চনত চৰকাৰী পৰিকল্পনা মতে পদ্মাৰ দুয়োকাষে ৰেলপথৰো ব্যৱস্থাও অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়।<ref>{{cite news |title=Plan to Lay 80&nbsp; km Rail Line on Both Sides of Padma Bridge |url=http://archive.thedailystar.net/newDesign/news-details.php?nid=101453 |newspaper=The Daily Star |agency=BSS |date=15 August 2009}}</ref> ==পদ্মা নদীৰ উপনৈ== পদ্মা নদীৰ মূল উপনৈ হ'ল মহানন্দ আৰু পুনৰ্ভবা। মহানন্দ উপনৈখন [[বাংলাদেশ]]ৰ চাপাইনাৱাবগঞ্জ জিলা আৰু [[ভাৰত]] ৰ [[পশ্চিম বংগ]]ৰ মাজেৰে বৈ গৈছে। পদ্মা নদীৰ বিভিন্ন শাখানৈৰ ভিতৰত গৰাই, বৰাল, আৰিয়াল খাঁ, কুমাৰ, মাথাভাঙ্গা কপোতাক্ষ নৈ অন্যতম। পদ্মাৰ বিভিন্ন উপনৈ হৈছে মধুমতী, পশুৰ, ভৈৰৱ ইত্যাদি। এই নদীসমূহ কুষ্টিয়া, ৰাজবাৰী, জশোৰ, সাতক্ষীৰা, জিনাইদহ, নৰাইল, মাগুৰা,বাগেৰহাট, গোপালগঞ্জ, ফৰিদপুৰ, মাদাৰীপুৰ, শৰীয়তপুৰ, বৰিশাল, পতুৱাখালি আদি জিলাৰ মাজেৰে বৈ গৈছে।<ref>{{Cite web |url=http://en.bdfish.org/2011/11/the-padma-river/ |title=The Padma River |date=22 November 2011 |access-date=11 February 2018}}</ref> == দৈৰ্ঘ্য == পদ্মা [[বাংলাদেশ]] আটাইতকৈ দীৰ্ঘতম নদী। পদ্মা নদীৰ দৈৰ্ঘ্য ৩৪১ কিলোমিটাৰ।<ref name="হোসেইন" /> ==সাহিত্যত পদ্মা নদী== মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ বিখ্যাত উপন্যাস [[পদ্মা নদীৰ মাঝি]] এই নদীৰ পাৰত থকা মানুহৰ জীৱনক কেন্দ্ৰ কৰি লিখা হৈছে। পদ্মাৰ দৃশ্যপট আৰু প্ৰাকৃতিক সৌন্দৰ্য্যই কবি কাজী নজৰুল ইছলামক বহু দিশত প্ৰভাৱিত কৰিছে। তেওঁৰ কিছুমান বিখ্যাত গীতত পদ্মাৰ হেৰুৱা ঐতিহ্য আৰু [[সৌন্দৰ্য্য]] ফুটি উঠে।<ref name="পদ্মা">বাংলাদেশেৰ নদীঃ মোকাৰৰম হোসেন; পৃষ্ঠা ৭১ ও ৭২; কথাপ্ৰকাশ; দ্বিতীয় সংস্কৰণঃ আগষ্ট ২০১৪</ref>বিখ্যাত কল্পকাহিনী লেখক আবু ইছহাকৰ দ্বাৰা ৰচিত "পদ্মাৰ পলিদ্বীপ" উপন্যাসখন পদ্মাৰ পাৰৰ সাধাৰণ মানুহৰ জীৱনৰ ওপৰত আধাৰিত।<ref>বাংলা ভাষা ও সাহিত্য জিজ্ঞাসা: ড. সৌমিত্ৰ শেখৰ; পৃষ্ঠা ২৬১ ও ২৬২; অগ্নি পাবলিকেশন্স; প্ৰথম সংস্কৰণঃ ২০০৪</ref> ==উৎস== [[শ্ৰেণী:নদী]] 864ewq56wzievlf1utqv9ttm0s5rg74 450775 450774 2024-12-03T16:45:19Z পৱন বৰ্মন 42787 added [[Category:এছিয়া]] using [[WP:HC|HotCat]] 450775 wikitext text/x-wiki {{Infobox river | name = The Padma River <br />পদ্মা নদী | image = Rajshahi T Bandh 10.jpg | image_alt = Padma River in Bangladesh | image_caption = Padma River in Bangladesh | source1_location = Bifurcation of the [[Ganges]] at [[Giria, India]], and The Gangotri Glacier in the middle of Himalayans | pushpin_map = Bangladesh | pushpin_map_size = | pushpin_map_caption = Location in Bangladesh | mouth_location = [[Bay of Bengal]] | subdivision_type1 = Countries | subdivision_name1 = [[Bangladesh]] | subdivision_type2 = Districts | subdivision_name2 = {{hlist|[[Munshiganj District|Munshiganj]] | [[Pabna District|Pabna]] | [[Manikganj District|Manikganj]] | [[Rajshahi District|Rajshahi]] | [[Kushtia District|Kushtia]] | [[Nawabganj District|Nawabganj]] | [[Faridpur District|Faridpur]] | [[Madaripur District|Madaripur]] | [[Rajbari District|Rajbari]] | [[Shariatpur District|Shariatpur]] | [[Chandpur District|Chandpur]]}} | length = {{convert|356|km}}<ref name="Geologic Framework">{{cite journal |last=Allison |first=Mead A. |date=Summer 1998 |title=Geologic Framework and Environmental Status of the Ganges-Brahmaputra Delta |journal=Journal of Coastal Research |publisher=Coastal Education & Research Foundation, Inc. |volume=13 |number=3 |pages=826–836 |jstor=4298836}}</ref> | discharge1_avg = Annual average: : {{convert|35000|m3/s|abbr = on}} During [[monsoon]] season: : {{convert|750000|m3/s|abbr = on}} During dry season: : {{convert|15000|m3/s|abbr = on}} | river_system = [[Ganges River System]] | bridges = [[Padma Bridge]]<br />[[Lalon Shah Bridge]]<br />[[Hardinge Bridge]] }} [[File:Ganges-Brahmaputra-Meghna basins.jpg|right|thumb|275px|পদ্মকে ধৰি বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যোৱা প্ৰধান নদীসমূহ দেখুওৱা এখন মানচিত্ৰ। ]] '''পদ্মা ''' ({{lang-en|Podma}}. [[বাংলাদেশ]] ৰ এখন প্ৰধান নদী। ই [[গংগা]] নদীৰ মূল, দক্ষিণ-পূব দিশলৈ {{convert|356|km|mi}} ৰ বাবে বৈ গৈ মেঘনা নদীৰ সৈতে বংগ উপসাগৰৰ ওচৰত লগ হৈ প্ৰবাহিত হৈছে। বাংলাদেশৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ চহৰ ৰাজশাহি নগৰ পদ্মা নদীৰ পাৰতে অৱস্থিত। .<ref name="হোসেইন">Hossain ML, Mahmud J, Islam J, Khokon ZH and Islam S (eds.) (2005) Padma, Tatthyakosh Vol. 1 and 2, Dhaka, Bangladesh, p. 182.</ref>. ১৯৬৬ চনৰ পৰা ৬৬ হাজাৰ হেক্টৰৰো অধিক মাটি পদ্মা নদীৰ খহনীয়াৰ কবলত পৰিছে। <ref>{{cite news |title=Over 66,000 hectares lost to Padma since 1967: NASA report |url=https://www.thedailystar.net/country/news/over-66000-hectares-lost-padma-1967-nasa-report-1633810 |access-date=14 September 2018 |newspaper=The Daily Star (Bangladesh)|The Daily Star}}</ref> == ইতিহাস == ===ব্যুৎপত্তি=== পদ্মাঃ [[সংস্কৃত]] অৰ্থ [[পদুম ফুল]], প্ৰাচীন হিন্দু লিপিত [[লক্ষ্মী]] দেৱীৰ উপনাম হিচাপে উল্লেখ কৰা হৈছে।<ref>{{cite book |last1=Williams |first1=George M. |date=2008 |title=Handbook of Hindu Mythology |url=https://books.google.com/books?id=N7LOZfwCDpEC&pg=PA198 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-533261-2 |page=198}}</ref> <!--including the [[Veda]]s, the [[Purana]]s,<ref>[[Padma Purana]]</ref> the [[Ramayana]] and the [[Mahabharata]].{{Citation needed|date=December 2009}} In all the epic stories, the river is--> [[File:Boat at padma Bridge.jpg|thumb|পদ্মা নৈত যন্ত্ৰচালিত নাও]] ''পদ্মা'' নামটো গংগাৰ গতিপথৰ তলৰ অংশ ভাগীৰথি নদীৰ বিছিন্ন বিন্দুৰ তলৰ অংশটোক দিয়া হৈছে, যিটো গংগা নদীৰ আন এক উপনৈ যাক হুগলী নদী বুলিও জনা যায়। . পদ্মাই, সম্ভৱতঃ, বিভিন্ন সময়ত কেইবাটাও সুঁতিৰ মাজেৰে বৈ গৈছিল। কিছুমান লেখকে কয় যে গংগা নদীৰ বদ্বীপ অংশত থকা প্ৰতিখন উপনৈ এটা পুৰণি প্ৰধান সুঁতিৰ অৱশিষ্ট, আৰু পশ্চিমীয়া নদীৰ পৰা আৰম্ভ কৰি পূব দিশৰ প্ৰতিখন উপনৈ পূব দিশৰ প্ৰতিখন উপনৈ অৱস্থান চিহ্নিত কৰে। === ভৌগোলিক প্ৰভাৱ === [[File:Padma River 1860.jpg|thumb|পদ্মা নৈ পাৰত নাও (১৮৬০ )]] ভাৰতৰ পৰা পদ্মা নদী বাংলাদেশৰ চাপাই নবাৱগঞ্জ জিলাৰ ওচৰত আৰু প্ৰৱেশ কৰি [[যমুনা]] নদীক লগ হয় যদিও "পদ্মা" নামটো ধৰি ৰাখে। শেষত চান্দপুৰৰ ওচৰত "মেঘনা" নদীৰ লগত মিলি মেঘনা নাম লৈ বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যায়। ৰাজশাহী পশ্চিম বাংলাদেশৰ এখন প্ৰধান চহৰ পদ্ম নদীৰ উত্তৰ পাৰত অৱস্থিত। গংগা নদীৰ উৎপত্তি হিমালয়ৰ [[গংগোত্ৰী]] হিমবাহৰ পৰা, গংগা নদী ভাৰত আৰু বাংলাদেশৰ মাজেৰে বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যাওঁতে প্ৰধান দুটা শাখাত বিভক্ত হৈ পদ্মা আৰু হুগলী নাম লয়। [[বাংলাদেশ]] ৰ চাপাই নৱাবগঞ্জ জিলাৰ শিৱগঞ্জত পদ্মা নাম লৈ প্ৰৱেশ কৰে আৰু [[ভাৰত]]ৰ মুৰ্ছিদাবাদ জিলাত হুগলী নাম লৈ বৈ যায় নামনিত পদ্মাৰ সৈতে যমুনা আৰু নিম্ন অংশত [[ব্ৰহ্মপুত্ৰ]] নদীৰ সংযুক্ত হয় আৰু পূবলৈ পদ্মা নামেৰে বৈ যায়।[[ বাংলাদেশ]] ৰ চান্দপুৰ জিলাত [[বাংলাদেশ]]ৰ আটাইতকৈ বহল নদী মেঘনাই পদ্মাৰ লগত মিলি যায়, মেঘনা হিচাপে প্ৰায় সৰলৰেখাৰে দক্ষিণ দিশত আগবাঢ়ি গৈ বংগ উপসাগৰত শেষ হয়। [[File:Sunset in Padma river.jpg|thumb|পদ্মা নদীত সূৰ্য্যাস্ত]] ===বান্ধ=== [[পশ্চিম বংগ]]ত [[গংগা]] নদীত [[ফৰাক্কা বেৰেজ]] নিৰ্মাণৰ পিছত পদ্মা নদীত যঠেষ্ট শ্ৰোত হ্ৰাস পায়। শ্ৰোত হ্ৰাস পোৱাৰ ফলত [[বাংলাদেশ]] ত বহু সমস্যাৰ সৃষ্টি হয়, মাছৰ প্ৰজাতি নোহোৱা হৈ পৰে , পদ্মাৰ উপনৈসমূহ শুকুৱাই যায় , বংগোপসাগৰৰ পৰা নিমখীয়া পানীৰ প্ৰৱেশ বৃদ্ধি পায় , আৰু [[সুন্দৰবন]]ৰ মেংগ্ৰোভ অৰণ্যৰ ক্ষতিসাধন হয়।<ref>{{cite journal |last=Islam |first=Nazrul |date=29 April – 5 May 2006 |title=IRLP or the Ecological Approach to Rivers? |journal=Economic and Political Weekly |volume=41 |number=17 |pages=1693–1702 |jstor=4418148}}</ref> ===পদ্মা দলং=== পদ্মা দলং [[বাংলাদেশ]] ৰ আটাইতকৈ দীঘল দলং। নিৰ্মাণ কাৰ্য্যত আনুমানিক ব্যয় ৩ বিলিয়ন মাৰ্কিন ডলাৰ। ২০২২ চনৰ ২৫ জুনত এই দলংখন উদ্বোধন কৰা হয়।<ref name="likely">{{cite news |date=24 June 2022 |title=Grand preparations made for Padma Bridge inauguration |work=The Daily Star |url=https://www.thedailystar.net/news/bangladesh/development/news/grand-preparations-made-padma-bridge-inauguration-3055601 |access-date=24 June 2022}}</ref>২০১৩ চনত ইয়াক জনসাধাৰণৰ বাবে মুকলি কৰাৰ কথা আছিল। কিন্তু ২০১২ চনৰ জুন মাহত [[বিশ্ব বেংক]]ে দুৰ্নীতিৰ অভিযোগত ১.২ আমেৰিকান বিলিয়ন ডলাৰ ঋণ বাতিল কৰাৰ বাবে প্ৰকল্পটোৰ ভৱিষ্যত অনিশ্চিত হৈ পৰে।<ref>{{cite press release |title=World Bank Statement on Padma Bridge |publisher=World Bank Group |url=http://www.worldbank.org/en/news/press-release/2012/06/29/world-bank-statement-padma-bridge |date=29 June 2012 |access-date=16 October 2014}}</ref>২০১৪ চনৰ জুন মাহত বাংলাদেশ চৰকাৰে ঋণ অবিহনে আগবাঢ়ি গৈ দলংখনৰ {{convert|৬.১৫|km|mi|adj=on}} মূল অংশ নিৰ্মাণৰ বাবে চীনৰ এটা প্ৰতিষ্ঠানক নিযুক্তি দিয়ে, আৰু ২০১৪ চনৰ অক্টোবৰ মাহত নিৰ্মাণৰ তত্ত্বাৱধানৰ বাবে দক্ষিণ কোৰিয়াৰ এটা প্ৰতিষ্ঠানক নিযুক্তি দিছিল, যাৰ লক্ষ্য আছিল ২০১৮ চনৰ ভিতৰত প্ৰকল্পটো সম্পূৰ্ণ কৰা।<ref name ="Korean Firm">{{cite news |last=Kallol |first=Assif Showkat |date=14 October 2014 |title=Korean Firm Gets Padma Bridge Construction Supervision Job |url=http://www.dhakatribune.com/bangladesh/2014/oct/14/korean-firm-gets-padma-bridge-construction-supervision-job |newspaper=Dhaka Tribune |access-date=16 October 2014}}</ref> ২০২০ চনৰ ১০ ডিচেম্বৰত দলংখনৰ চূড়ান্ত ৪১ নং অংশটো সংস্থাপন কৰা হৈছিল। <ref name="Last span of Padma Multipurpose Bridge installed">{{Cite news |date=10 December 2020 |title=Last span of Padma Multipurpose Bridge installed |url=https://www.thedailystar.net/country/news/last-span-padma-bridge-being-installed-2009001 |access-date=10 December 2020 |work=The Daily Star |language=en}}</ref><ref>{{Cite news |title=Last span of Padma Multipurpose Bridge installed |url=https://www.daily-sun.com/post/522887/Last-span-of-Padma-Bridge-installed |access-date=10 December 2020 |work=Daily Sun |language=en}}</ref>২০২১ চনৰ ২৪ আগষ্টত পদ্মা দলঙৰ ১২ আৰু ১৩ নং খুঁটা সংযোগ কৰা 'span'ত শেষৰটো road slab স্থাপন কৰা হৈছিল। <ref>{{cite news |title=It's possible to walk across the Padma now |url=https://www.thedailystar.net/news/bangladesh/transport/news/its-possible-walk-across-the-padma-now-2159256 |work=The Daily Star |date=24 August 2021 |language=en}}</ref><ref name=Open202206>{{cite news |title=Padma Bridge likely to open to traffic by June 2022 |url=https://www.dhakatribune.com/bangladesh/2020/12/10/padma-bridge-likely-to-open-for-traffic-by-june-2022 |work=Dhaka Tribune |access-date=22 December 2020}}</ref> [[File:A dying river.jpg|thumb| পদ্মা নদীৰ জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ প্ৰভাৱ ২০২৪ ]] ২০০৯ চনত চৰকাৰী পৰিকল্পনা মতে পদ্মাৰ দুয়োকাষে ৰেলপথৰো ব্যৱস্থাও অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়।<ref>{{cite news |title=Plan to Lay 80&nbsp; km Rail Line on Both Sides of Padma Bridge |url=http://archive.thedailystar.net/newDesign/news-details.php?nid=101453 |newspaper=The Daily Star |agency=BSS |date=15 August 2009}}</ref> ==পদ্মা নদীৰ উপনৈ== পদ্মা নদীৰ মূল উপনৈ হ'ল মহানন্দ আৰু পুনৰ্ভবা। মহানন্দ উপনৈখন [[বাংলাদেশ]]ৰ চাপাইনাৱাবগঞ্জ জিলা আৰু [[ভাৰত]] ৰ [[পশ্চিম বংগ]]ৰ মাজেৰে বৈ গৈছে। পদ্মা নদীৰ বিভিন্ন শাখানৈৰ ভিতৰত গৰাই, বৰাল, আৰিয়াল খাঁ, কুমাৰ, মাথাভাঙ্গা কপোতাক্ষ নৈ অন্যতম। পদ্মাৰ বিভিন্ন উপনৈ হৈছে মধুমতী, পশুৰ, ভৈৰৱ ইত্যাদি। এই নদীসমূহ কুষ্টিয়া, ৰাজবাৰী, জশোৰ, সাতক্ষীৰা, জিনাইদহ, নৰাইল, মাগুৰা,বাগেৰহাট, গোপালগঞ্জ, ফৰিদপুৰ, মাদাৰীপুৰ, শৰীয়তপুৰ, বৰিশাল, পতুৱাখালি আদি জিলাৰ মাজেৰে বৈ গৈছে।<ref>{{Cite web |url=http://en.bdfish.org/2011/11/the-padma-river/ |title=The Padma River |date=22 November 2011 |access-date=11 February 2018}}</ref> == দৈৰ্ঘ্য == পদ্মা [[বাংলাদেশ]] আটাইতকৈ দীৰ্ঘতম নদী। পদ্মা নদীৰ দৈৰ্ঘ্য ৩৪১ কিলোমিটাৰ।<ref name="হোসেইন" /> ==সাহিত্যত পদ্মা নদী== মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ বিখ্যাত উপন্যাস [[পদ্মা নদীৰ মাঝি]] এই নদীৰ পাৰত থকা মানুহৰ জীৱনক কেন্দ্ৰ কৰি লিখা হৈছে। পদ্মাৰ দৃশ্যপট আৰু প্ৰাকৃতিক সৌন্দৰ্য্যই কবি কাজী নজৰুল ইছলামক বহু দিশত প্ৰভাৱিত কৰিছে। তেওঁৰ কিছুমান বিখ্যাত গীতত পদ্মাৰ হেৰুৱা ঐতিহ্য আৰু [[সৌন্দৰ্য্য]] ফুটি উঠে।<ref name="পদ্মা">বাংলাদেশেৰ নদীঃ মোকাৰৰম হোসেন; পৃষ্ঠা ৭১ ও ৭২; কথাপ্ৰকাশ; দ্বিতীয় সংস্কৰণঃ আগষ্ট ২০১৪</ref>বিখ্যাত কল্পকাহিনী লেখক আবু ইছহাকৰ দ্বাৰা ৰচিত "পদ্মাৰ পলিদ্বীপ" উপন্যাসখন পদ্মাৰ পাৰৰ সাধাৰণ মানুহৰ জীৱনৰ ওপৰত আধাৰিত।<ref>বাংলা ভাষা ও সাহিত্য জিজ্ঞাসা: ড. সৌমিত্ৰ শেখৰ; পৃষ্ঠা ২৬১ ও ২৬২; অগ্নি পাবলিকেশন্স; প্ৰথম সংস্কৰণঃ ২০০৪</ref> ==উৎস== [[শ্ৰেণী:নদী]] [[শ্ৰেণী:এছিয়া]] jksjfp58cs0852z7wd6nmnig0ztx7bs 450777 450775 2024-12-03T16:46:00Z পৱন বৰ্মন 42787 added [[Category:বাংলাদেশৰ নদী]] using [[WP:HC|HotCat]] 450777 wikitext text/x-wiki {{Infobox river | name = The Padma River <br />পদ্মা নদী | image = Rajshahi T Bandh 10.jpg | image_alt = Padma River in Bangladesh | image_caption = Padma River in Bangladesh | source1_location = Bifurcation of the [[Ganges]] at [[Giria, India]], and The Gangotri Glacier in the middle of Himalayans | pushpin_map = Bangladesh | pushpin_map_size = | pushpin_map_caption = Location in Bangladesh | mouth_location = [[Bay of Bengal]] | subdivision_type1 = Countries | subdivision_name1 = [[Bangladesh]] | subdivision_type2 = Districts | subdivision_name2 = {{hlist|[[Munshiganj District|Munshiganj]] | [[Pabna District|Pabna]] | [[Manikganj District|Manikganj]] | [[Rajshahi District|Rajshahi]] | [[Kushtia District|Kushtia]] | [[Nawabganj District|Nawabganj]] | [[Faridpur District|Faridpur]] | [[Madaripur District|Madaripur]] | [[Rajbari District|Rajbari]] | [[Shariatpur District|Shariatpur]] | [[Chandpur District|Chandpur]]}} | length = {{convert|356|km}}<ref name="Geologic Framework">{{cite journal |last=Allison |first=Mead A. |date=Summer 1998 |title=Geologic Framework and Environmental Status of the Ganges-Brahmaputra Delta |journal=Journal of Coastal Research |publisher=Coastal Education & Research Foundation, Inc. |volume=13 |number=3 |pages=826–836 |jstor=4298836}}</ref> | discharge1_avg = Annual average: : {{convert|35000|m3/s|abbr = on}} During [[monsoon]] season: : {{convert|750000|m3/s|abbr = on}} During dry season: : {{convert|15000|m3/s|abbr = on}} | river_system = [[Ganges River System]] | bridges = [[Padma Bridge]]<br />[[Lalon Shah Bridge]]<br />[[Hardinge Bridge]] }} [[File:Ganges-Brahmaputra-Meghna basins.jpg|right|thumb|275px|পদ্মকে ধৰি বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যোৱা প্ৰধান নদীসমূহ দেখুওৱা এখন মানচিত্ৰ। ]] '''পদ্মা ''' ({{lang-en|Podma}}. [[বাংলাদেশ]] ৰ এখন প্ৰধান নদী। ই [[গংগা]] নদীৰ মূল, দক্ষিণ-পূব দিশলৈ {{convert|356|km|mi}} ৰ বাবে বৈ গৈ মেঘনা নদীৰ সৈতে বংগ উপসাগৰৰ ওচৰত লগ হৈ প্ৰবাহিত হৈছে। বাংলাদেশৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ চহৰ ৰাজশাহি নগৰ পদ্মা নদীৰ পাৰতে অৱস্থিত। .<ref name="হোসেইন">Hossain ML, Mahmud J, Islam J, Khokon ZH and Islam S (eds.) (2005) Padma, Tatthyakosh Vol. 1 and 2, Dhaka, Bangladesh, p. 182.</ref>. ১৯৬৬ চনৰ পৰা ৬৬ হাজাৰ হেক্টৰৰো অধিক মাটি পদ্মা নদীৰ খহনীয়াৰ কবলত পৰিছে। <ref>{{cite news |title=Over 66,000 hectares lost to Padma since 1967: NASA report |url=https://www.thedailystar.net/country/news/over-66000-hectares-lost-padma-1967-nasa-report-1633810 |access-date=14 September 2018 |newspaper=The Daily Star (Bangladesh)|The Daily Star}}</ref> == ইতিহাস == ===ব্যুৎপত্তি=== পদ্মাঃ [[সংস্কৃত]] অৰ্থ [[পদুম ফুল]], প্ৰাচীন হিন্দু লিপিত [[লক্ষ্মী]] দেৱীৰ উপনাম হিচাপে উল্লেখ কৰা হৈছে।<ref>{{cite book |last1=Williams |first1=George M. |date=2008 |title=Handbook of Hindu Mythology |url=https://books.google.com/books?id=N7LOZfwCDpEC&pg=PA198 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-533261-2 |page=198}}</ref> <!--including the [[Veda]]s, the [[Purana]]s,<ref>[[Padma Purana]]</ref> the [[Ramayana]] and the [[Mahabharata]].{{Citation needed|date=December 2009}} In all the epic stories, the river is--> [[File:Boat at padma Bridge.jpg|thumb|পদ্মা নৈত যন্ত্ৰচালিত নাও]] ''পদ্মা'' নামটো গংগাৰ গতিপথৰ তলৰ অংশ ভাগীৰথি নদীৰ বিছিন্ন বিন্দুৰ তলৰ অংশটোক দিয়া হৈছে, যিটো গংগা নদীৰ আন এক উপনৈ যাক হুগলী নদী বুলিও জনা যায়। . পদ্মাই, সম্ভৱতঃ, বিভিন্ন সময়ত কেইবাটাও সুঁতিৰ মাজেৰে বৈ গৈছিল। কিছুমান লেখকে কয় যে গংগা নদীৰ বদ্বীপ অংশত থকা প্ৰতিখন উপনৈ এটা পুৰণি প্ৰধান সুঁতিৰ অৱশিষ্ট, আৰু পশ্চিমীয়া নদীৰ পৰা আৰম্ভ কৰি পূব দিশৰ প্ৰতিখন উপনৈ পূব দিশৰ প্ৰতিখন উপনৈ অৱস্থান চিহ্নিত কৰে। === ভৌগোলিক প্ৰভাৱ === [[File:Padma River 1860.jpg|thumb|পদ্মা নৈ পাৰত নাও (১৮৬০ )]] ভাৰতৰ পৰা পদ্মা নদী বাংলাদেশৰ চাপাই নবাৱগঞ্জ জিলাৰ ওচৰত আৰু প্ৰৱেশ কৰি [[যমুনা]] নদীক লগ হয় যদিও "পদ্মা" নামটো ধৰি ৰাখে। শেষত চান্দপুৰৰ ওচৰত "মেঘনা" নদীৰ লগত মিলি মেঘনা নাম লৈ বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যায়। ৰাজশাহী পশ্চিম বাংলাদেশৰ এখন প্ৰধান চহৰ পদ্ম নদীৰ উত্তৰ পাৰত অৱস্থিত। গংগা নদীৰ উৎপত্তি হিমালয়ৰ [[গংগোত্ৰী]] হিমবাহৰ পৰা, গংগা নদী ভাৰত আৰু বাংলাদেশৰ মাজেৰে বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যাওঁতে প্ৰধান দুটা শাখাত বিভক্ত হৈ পদ্মা আৰু হুগলী নাম লয়। [[বাংলাদেশ]] ৰ চাপাই নৱাবগঞ্জ জিলাৰ শিৱগঞ্জত পদ্মা নাম লৈ প্ৰৱেশ কৰে আৰু [[ভাৰত]]ৰ মুৰ্ছিদাবাদ জিলাত হুগলী নাম লৈ বৈ যায় নামনিত পদ্মাৰ সৈতে যমুনা আৰু নিম্ন অংশত [[ব্ৰহ্মপুত্ৰ]] নদীৰ সংযুক্ত হয় আৰু পূবলৈ পদ্মা নামেৰে বৈ যায়।[[ বাংলাদেশ]] ৰ চান্দপুৰ জিলাত [[বাংলাদেশ]]ৰ আটাইতকৈ বহল নদী মেঘনাই পদ্মাৰ লগত মিলি যায়, মেঘনা হিচাপে প্ৰায় সৰলৰেখাৰে দক্ষিণ দিশত আগবাঢ়ি গৈ বংগ উপসাগৰত শেষ হয়। [[File:Sunset in Padma river.jpg|thumb|পদ্মা নদীত সূৰ্য্যাস্ত]] ===বান্ধ=== [[পশ্চিম বংগ]]ত [[গংগা]] নদীত [[ফৰাক্কা বেৰেজ]] নিৰ্মাণৰ পিছত পদ্মা নদীত যঠেষ্ট শ্ৰোত হ্ৰাস পায়। শ্ৰোত হ্ৰাস পোৱাৰ ফলত [[বাংলাদেশ]] ত বহু সমস্যাৰ সৃষ্টি হয়, মাছৰ প্ৰজাতি নোহোৱা হৈ পৰে , পদ্মাৰ উপনৈসমূহ শুকুৱাই যায় , বংগোপসাগৰৰ পৰা নিমখীয়া পানীৰ প্ৰৱেশ বৃদ্ধি পায় , আৰু [[সুন্দৰবন]]ৰ মেংগ্ৰোভ অৰণ্যৰ ক্ষতিসাধন হয়।<ref>{{cite journal |last=Islam |first=Nazrul |date=29 April – 5 May 2006 |title=IRLP or the Ecological Approach to Rivers? |journal=Economic and Political Weekly |volume=41 |number=17 |pages=1693–1702 |jstor=4418148}}</ref> ===পদ্মা দলং=== পদ্মা দলং [[বাংলাদেশ]] ৰ আটাইতকৈ দীঘল দলং। নিৰ্মাণ কাৰ্য্যত আনুমানিক ব্যয় ৩ বিলিয়ন মাৰ্কিন ডলাৰ। ২০২২ চনৰ ২৫ জুনত এই দলংখন উদ্বোধন কৰা হয়।<ref name="likely">{{cite news |date=24 June 2022 |title=Grand preparations made for Padma Bridge inauguration |work=The Daily Star |url=https://www.thedailystar.net/news/bangladesh/development/news/grand-preparations-made-padma-bridge-inauguration-3055601 |access-date=24 June 2022}}</ref>২০১৩ চনত ইয়াক জনসাধাৰণৰ বাবে মুকলি কৰাৰ কথা আছিল। কিন্তু ২০১২ চনৰ জুন মাহত [[বিশ্ব বেংক]]ে দুৰ্নীতিৰ অভিযোগত ১.২ আমেৰিকান বিলিয়ন ডলাৰ ঋণ বাতিল কৰাৰ বাবে প্ৰকল্পটোৰ ভৱিষ্যত অনিশ্চিত হৈ পৰে।<ref>{{cite press release |title=World Bank Statement on Padma Bridge |publisher=World Bank Group |url=http://www.worldbank.org/en/news/press-release/2012/06/29/world-bank-statement-padma-bridge |date=29 June 2012 |access-date=16 October 2014}}</ref>২০১৪ চনৰ জুন মাহত বাংলাদেশ চৰকাৰে ঋণ অবিহনে আগবাঢ়ি গৈ দলংখনৰ {{convert|৬.১৫|km|mi|adj=on}} মূল অংশ নিৰ্মাণৰ বাবে চীনৰ এটা প্ৰতিষ্ঠানক নিযুক্তি দিয়ে, আৰু ২০১৪ চনৰ অক্টোবৰ মাহত নিৰ্মাণৰ তত্ত্বাৱধানৰ বাবে দক্ষিণ কোৰিয়াৰ এটা প্ৰতিষ্ঠানক নিযুক্তি দিছিল, যাৰ লক্ষ্য আছিল ২০১৮ চনৰ ভিতৰত প্ৰকল্পটো সম্পূৰ্ণ কৰা।<ref name ="Korean Firm">{{cite news |last=Kallol |first=Assif Showkat |date=14 October 2014 |title=Korean Firm Gets Padma Bridge Construction Supervision Job |url=http://www.dhakatribune.com/bangladesh/2014/oct/14/korean-firm-gets-padma-bridge-construction-supervision-job |newspaper=Dhaka Tribune |access-date=16 October 2014}}</ref> ২০২০ চনৰ ১০ ডিচেম্বৰত দলংখনৰ চূড়ান্ত ৪১ নং অংশটো সংস্থাপন কৰা হৈছিল। <ref name="Last span of Padma Multipurpose Bridge installed">{{Cite news |date=10 December 2020 |title=Last span of Padma Multipurpose Bridge installed |url=https://www.thedailystar.net/country/news/last-span-padma-bridge-being-installed-2009001 |access-date=10 December 2020 |work=The Daily Star |language=en}}</ref><ref>{{Cite news |title=Last span of Padma Multipurpose Bridge installed |url=https://www.daily-sun.com/post/522887/Last-span-of-Padma-Bridge-installed |access-date=10 December 2020 |work=Daily Sun |language=en}}</ref>২০২১ চনৰ ২৪ আগষ্টত পদ্মা দলঙৰ ১২ আৰু ১৩ নং খুঁটা সংযোগ কৰা 'span'ত শেষৰটো road slab স্থাপন কৰা হৈছিল। <ref>{{cite news |title=It's possible to walk across the Padma now |url=https://www.thedailystar.net/news/bangladesh/transport/news/its-possible-walk-across-the-padma-now-2159256 |work=The Daily Star |date=24 August 2021 |language=en}}</ref><ref name=Open202206>{{cite news |title=Padma Bridge likely to open to traffic by June 2022 |url=https://www.dhakatribune.com/bangladesh/2020/12/10/padma-bridge-likely-to-open-for-traffic-by-june-2022 |work=Dhaka Tribune |access-date=22 December 2020}}</ref> [[File:A dying river.jpg|thumb| পদ্মা নদীৰ জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ প্ৰভাৱ ২০২৪ ]] ২০০৯ চনত চৰকাৰী পৰিকল্পনা মতে পদ্মাৰ দুয়োকাষে ৰেলপথৰো ব্যৱস্থাও অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়।<ref>{{cite news |title=Plan to Lay 80&nbsp; km Rail Line on Both Sides of Padma Bridge |url=http://archive.thedailystar.net/newDesign/news-details.php?nid=101453 |newspaper=The Daily Star |agency=BSS |date=15 August 2009}}</ref> ==পদ্মা নদীৰ উপনৈ== পদ্মা নদীৰ মূল উপনৈ হ'ল মহানন্দ আৰু পুনৰ্ভবা। মহানন্দ উপনৈখন [[বাংলাদেশ]]ৰ চাপাইনাৱাবগঞ্জ জিলা আৰু [[ভাৰত]] ৰ [[পশ্চিম বংগ]]ৰ মাজেৰে বৈ গৈছে। পদ্মা নদীৰ বিভিন্ন শাখানৈৰ ভিতৰত গৰাই, বৰাল, আৰিয়াল খাঁ, কুমাৰ, মাথাভাঙ্গা কপোতাক্ষ নৈ অন্যতম। পদ্মাৰ বিভিন্ন উপনৈ হৈছে মধুমতী, পশুৰ, ভৈৰৱ ইত্যাদি। এই নদীসমূহ কুষ্টিয়া, ৰাজবাৰী, জশোৰ, সাতক্ষীৰা, জিনাইদহ, নৰাইল, মাগুৰা,বাগেৰহাট, গোপালগঞ্জ, ফৰিদপুৰ, মাদাৰীপুৰ, শৰীয়তপুৰ, বৰিশাল, পতুৱাখালি আদি জিলাৰ মাজেৰে বৈ গৈছে।<ref>{{Cite web |url=http://en.bdfish.org/2011/11/the-padma-river/ |title=The Padma River |date=22 November 2011 |access-date=11 February 2018}}</ref> == দৈৰ্ঘ্য == পদ্মা [[বাংলাদেশ]] আটাইতকৈ দীৰ্ঘতম নদী। পদ্মা নদীৰ দৈৰ্ঘ্য ৩৪১ কিলোমিটাৰ।<ref name="হোসেইন" /> ==সাহিত্যত পদ্মা নদী== মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ বিখ্যাত উপন্যাস [[পদ্মা নদীৰ মাঝি]] এই নদীৰ পাৰত থকা মানুহৰ জীৱনক কেন্দ্ৰ কৰি লিখা হৈছে। পদ্মাৰ দৃশ্যপট আৰু প্ৰাকৃতিক সৌন্দৰ্য্যই কবি কাজী নজৰুল ইছলামক বহু দিশত প্ৰভাৱিত কৰিছে। তেওঁৰ কিছুমান বিখ্যাত গীতত পদ্মাৰ হেৰুৱা ঐতিহ্য আৰু [[সৌন্দৰ্য্য]] ফুটি উঠে।<ref name="পদ্মা">বাংলাদেশেৰ নদীঃ মোকাৰৰম হোসেন; পৃষ্ঠা ৭১ ও ৭২; কথাপ্ৰকাশ; দ্বিতীয় সংস্কৰণঃ আগষ্ট ২০১৪</ref>বিখ্যাত কল্পকাহিনী লেখক আবু ইছহাকৰ দ্বাৰা ৰচিত "পদ্মাৰ পলিদ্বীপ" উপন্যাসখন পদ্মাৰ পাৰৰ সাধাৰণ মানুহৰ জীৱনৰ ওপৰত আধাৰিত।<ref>বাংলা ভাষা ও সাহিত্য জিজ্ঞাসা: ড. সৌমিত্ৰ শেখৰ; পৃষ্ঠা ২৬১ ও ২৬২; অগ্নি পাবলিকেশন্স; প্ৰথম সংস্কৰণঃ ২০০৪</ref> ==উৎস== [[শ্ৰেণী:নদী]] [[শ্ৰেণী:এছিয়া]] [[শ্ৰেণী:বাংলাদেশৰ নদী]] cgooo7k63yow1dtluf63qk8qkvdyvkm 450779 450777 2024-12-03T16:47:13Z পৱন বৰ্মন 42787 /* ব্যুৎপত্তি */ 450779 wikitext text/x-wiki {{Infobox river | name = The Padma River <br />পদ্মা নদী | image = Rajshahi T Bandh 10.jpg | image_alt = Padma River in Bangladesh | image_caption = Padma River in Bangladesh | source1_location = Bifurcation of the [[Ganges]] at [[Giria, India]], and The Gangotri Glacier in the middle of Himalayans | pushpin_map = Bangladesh | pushpin_map_size = | pushpin_map_caption = Location in Bangladesh | mouth_location = [[Bay of Bengal]] | subdivision_type1 = Countries | subdivision_name1 = [[Bangladesh]] | subdivision_type2 = Districts | subdivision_name2 = {{hlist|[[Munshiganj District|Munshiganj]] | [[Pabna District|Pabna]] | [[Manikganj District|Manikganj]] | [[Rajshahi District|Rajshahi]] | [[Kushtia District|Kushtia]] | [[Nawabganj District|Nawabganj]] | [[Faridpur District|Faridpur]] | [[Madaripur District|Madaripur]] | [[Rajbari District|Rajbari]] | [[Shariatpur District|Shariatpur]] | [[Chandpur District|Chandpur]]}} | length = {{convert|356|km}}<ref name="Geologic Framework">{{cite journal |last=Allison |first=Mead A. |date=Summer 1998 |title=Geologic Framework and Environmental Status of the Ganges-Brahmaputra Delta |journal=Journal of Coastal Research |publisher=Coastal Education & Research Foundation, Inc. |volume=13 |number=3 |pages=826–836 |jstor=4298836}}</ref> | discharge1_avg = Annual average: : {{convert|35000|m3/s|abbr = on}} During [[monsoon]] season: : {{convert|750000|m3/s|abbr = on}} During dry season: : {{convert|15000|m3/s|abbr = on}} | river_system = [[Ganges River System]] | bridges = [[Padma Bridge]]<br />[[Lalon Shah Bridge]]<br />[[Hardinge Bridge]] }} [[File:Ganges-Brahmaputra-Meghna basins.jpg|right|thumb|275px|পদ্মকে ধৰি বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যোৱা প্ৰধান নদীসমূহ দেখুওৱা এখন মানচিত্ৰ। ]] '''পদ্মা ''' ({{lang-en|Podma}}. [[বাংলাদেশ]] ৰ এখন প্ৰধান নদী। ই [[গংগা]] নদীৰ মূল, দক্ষিণ-পূব দিশলৈ {{convert|356|km|mi}} ৰ বাবে বৈ গৈ মেঘনা নদীৰ সৈতে বংগ উপসাগৰৰ ওচৰত লগ হৈ প্ৰবাহিত হৈছে। বাংলাদেশৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ চহৰ ৰাজশাহি নগৰ পদ্মা নদীৰ পাৰতে অৱস্থিত। .<ref name="হোসেইন">Hossain ML, Mahmud J, Islam J, Khokon ZH and Islam S (eds.) (2005) Padma, Tatthyakosh Vol. 1 and 2, Dhaka, Bangladesh, p. 182.</ref>. ১৯৬৬ চনৰ পৰা ৬৬ হাজাৰ হেক্টৰৰো অধিক মাটি পদ্মা নদীৰ খহনীয়াৰ কবলত পৰিছে। <ref>{{cite news |title=Over 66,000 hectares lost to Padma since 1967: NASA report |url=https://www.thedailystar.net/country/news/over-66000-hectares-lost-padma-1967-nasa-report-1633810 |access-date=14 September 2018 |newspaper=The Daily Star (Bangladesh)|The Daily Star}}</ref> == ইতিহাস == ===ব্যুৎপত্তি=== পদ্মাঃ [[সংস্কৃত]] অৰ্থ [[পদুম ফুল]], প্ৰাচীন হিন্দু লিপিত [[লক্ষ্মী]] দেৱীৰ উপনাম হিচাপে উল্লেখ কৰা হৈছে।<ref>{{cite book |last1=Williams |first1=George M. |date=2008 |title=Handbook of Hindu Mythology |url=https://books.google.com/books?id=N7LOZfwCDpEC&pg=PA198 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-533261-2 |page=198}}</ref> <!--including the [[Veda]]s, the [[Purana]]s,<ref>[[Padma Purana]]</ref> the [[Ramayana]] and the [[Mahabharata]].{{Citation needed|date=December 2009}} In all the epic stories, the river is--> [[File:Boat at padma Bridge.jpg|thumb|পদ্মা নৈত যন্ত্ৰচালিত নাও]] ''পদ্মা'' নামটো গংগাৰ গতিপথৰ তলৰ অংশ [[ভাগীৰথি]] নদীৰ বিছিন্ন বিন্দুৰ তলৰ অংশটোক দিয়া হৈছে, যিটো [[গংগা]] নদীৰ আন এক উপনৈ যাক [[হুগলী]] নদী বুলিও জনা যায়। . পদ্মাই, সম্ভৱতঃ, বিভিন্ন সময়ত কেইবাটাও সুঁতিৰ মাজেৰে বৈ গৈছিল। কিছুমান লেখকে কয় যে গংগা নদীৰ বদ্বীপ অংশত থকা প্ৰতিখন উপনৈ এটা পুৰণি প্ৰধান সুঁতিৰ অৱশিষ্ট, আৰু পশ্চিমীয়া নদীৰ পৰা আৰম্ভ কৰি পূব দিশৰ প্ৰতিখন উপনৈ পূব দিশৰ প্ৰতিখন উপনৈ অৱস্থান চিহ্নিত কৰে। === ভৌগোলিক প্ৰভাৱ === [[File:Padma River 1860.jpg|thumb|পদ্মা নৈ পাৰত নাও (১৮৬০ )]] ভাৰতৰ পৰা পদ্মা নদী বাংলাদেশৰ চাপাই নবাৱগঞ্জ জিলাৰ ওচৰত আৰু প্ৰৱেশ কৰি [[যমুনা]] নদীক লগ হয় যদিও "পদ্মা" নামটো ধৰি ৰাখে। শেষত চান্দপুৰৰ ওচৰত "মেঘনা" নদীৰ লগত মিলি মেঘনা নাম লৈ বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যায়। ৰাজশাহী পশ্চিম বাংলাদেশৰ এখন প্ৰধান চহৰ পদ্ম নদীৰ উত্তৰ পাৰত অৱস্থিত। গংগা নদীৰ উৎপত্তি হিমালয়ৰ [[গংগোত্ৰী]] হিমবাহৰ পৰা, গংগা নদী ভাৰত আৰু বাংলাদেশৰ মাজেৰে বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যাওঁতে প্ৰধান দুটা শাখাত বিভক্ত হৈ পদ্মা আৰু হুগলী নাম লয়। [[বাংলাদেশ]] ৰ চাপাই নৱাবগঞ্জ জিলাৰ শিৱগঞ্জত পদ্মা নাম লৈ প্ৰৱেশ কৰে আৰু [[ভাৰত]]ৰ মুৰ্ছিদাবাদ জিলাত হুগলী নাম লৈ বৈ যায় নামনিত পদ্মাৰ সৈতে যমুনা আৰু নিম্ন অংশত [[ব্ৰহ্মপুত্ৰ]] নদীৰ সংযুক্ত হয় আৰু পূবলৈ পদ্মা নামেৰে বৈ যায়।[[ বাংলাদেশ]] ৰ চান্দপুৰ জিলাত [[বাংলাদেশ]]ৰ আটাইতকৈ বহল নদী মেঘনাই পদ্মাৰ লগত মিলি যায়, মেঘনা হিচাপে প্ৰায় সৰলৰেখাৰে দক্ষিণ দিশত আগবাঢ়ি গৈ বংগ উপসাগৰত শেষ হয়। [[File:Sunset in Padma river.jpg|thumb|পদ্মা নদীত সূৰ্য্যাস্ত]] ===বান্ধ=== [[পশ্চিম বংগ]]ত [[গংগা]] নদীত [[ফৰাক্কা বেৰেজ]] নিৰ্মাণৰ পিছত পদ্মা নদীত যঠেষ্ট শ্ৰোত হ্ৰাস পায়। শ্ৰোত হ্ৰাস পোৱাৰ ফলত [[বাংলাদেশ]] ত বহু সমস্যাৰ সৃষ্টি হয়, মাছৰ প্ৰজাতি নোহোৱা হৈ পৰে , পদ্মাৰ উপনৈসমূহ শুকুৱাই যায় , বংগোপসাগৰৰ পৰা নিমখীয়া পানীৰ প্ৰৱেশ বৃদ্ধি পায় , আৰু [[সুন্দৰবন]]ৰ মেংগ্ৰোভ অৰণ্যৰ ক্ষতিসাধন হয়।<ref>{{cite journal |last=Islam |first=Nazrul |date=29 April – 5 May 2006 |title=IRLP or the Ecological Approach to Rivers? |journal=Economic and Political Weekly |volume=41 |number=17 |pages=1693–1702 |jstor=4418148}}</ref> ===পদ্মা দলং=== পদ্মা দলং [[বাংলাদেশ]] ৰ আটাইতকৈ দীঘল দলং। নিৰ্মাণ কাৰ্য্যত আনুমানিক ব্যয় ৩ বিলিয়ন মাৰ্কিন ডলাৰ। ২০২২ চনৰ ২৫ জুনত এই দলংখন উদ্বোধন কৰা হয়।<ref name="likely">{{cite news |date=24 June 2022 |title=Grand preparations made for Padma Bridge inauguration |work=The Daily Star |url=https://www.thedailystar.net/news/bangladesh/development/news/grand-preparations-made-padma-bridge-inauguration-3055601 |access-date=24 June 2022}}</ref>২০১৩ চনত ইয়াক জনসাধাৰণৰ বাবে মুকলি কৰাৰ কথা আছিল। কিন্তু ২০১২ চনৰ জুন মাহত [[বিশ্ব বেংক]]ে দুৰ্নীতিৰ অভিযোগত ১.২ আমেৰিকান বিলিয়ন ডলাৰ ঋণ বাতিল কৰাৰ বাবে প্ৰকল্পটোৰ ভৱিষ্যত অনিশ্চিত হৈ পৰে।<ref>{{cite press release |title=World Bank Statement on Padma Bridge |publisher=World Bank Group |url=http://www.worldbank.org/en/news/press-release/2012/06/29/world-bank-statement-padma-bridge |date=29 June 2012 |access-date=16 October 2014}}</ref>২০১৪ চনৰ জুন মাহত বাংলাদেশ চৰকাৰে ঋণ অবিহনে আগবাঢ়ি গৈ দলংখনৰ {{convert|৬.১৫|km|mi|adj=on}} মূল অংশ নিৰ্মাণৰ বাবে চীনৰ এটা প্ৰতিষ্ঠানক নিযুক্তি দিয়ে, আৰু ২০১৪ চনৰ অক্টোবৰ মাহত নিৰ্মাণৰ তত্ত্বাৱধানৰ বাবে দক্ষিণ কোৰিয়াৰ এটা প্ৰতিষ্ঠানক নিযুক্তি দিছিল, যাৰ লক্ষ্য আছিল ২০১৮ চনৰ ভিতৰত প্ৰকল্পটো সম্পূৰ্ণ কৰা।<ref name ="Korean Firm">{{cite news |last=Kallol |first=Assif Showkat |date=14 October 2014 |title=Korean Firm Gets Padma Bridge Construction Supervision Job |url=http://www.dhakatribune.com/bangladesh/2014/oct/14/korean-firm-gets-padma-bridge-construction-supervision-job |newspaper=Dhaka Tribune |access-date=16 October 2014}}</ref> ২০২০ চনৰ ১০ ডিচেম্বৰত দলংখনৰ চূড়ান্ত ৪১ নং অংশটো সংস্থাপন কৰা হৈছিল। <ref name="Last span of Padma Multipurpose Bridge installed">{{Cite news |date=10 December 2020 |title=Last span of Padma Multipurpose Bridge installed |url=https://www.thedailystar.net/country/news/last-span-padma-bridge-being-installed-2009001 |access-date=10 December 2020 |work=The Daily Star |language=en}}</ref><ref>{{Cite news |title=Last span of Padma Multipurpose Bridge installed |url=https://www.daily-sun.com/post/522887/Last-span-of-Padma-Bridge-installed |access-date=10 December 2020 |work=Daily Sun |language=en}}</ref>২০২১ চনৰ ২৪ আগষ্টত পদ্মা দলঙৰ ১২ আৰু ১৩ নং খুঁটা সংযোগ কৰা 'span'ত শেষৰটো road slab স্থাপন কৰা হৈছিল। <ref>{{cite news |title=It's possible to walk across the Padma now |url=https://www.thedailystar.net/news/bangladesh/transport/news/its-possible-walk-across-the-padma-now-2159256 |work=The Daily Star |date=24 August 2021 |language=en}}</ref><ref name=Open202206>{{cite news |title=Padma Bridge likely to open to traffic by June 2022 |url=https://www.dhakatribune.com/bangladesh/2020/12/10/padma-bridge-likely-to-open-for-traffic-by-june-2022 |work=Dhaka Tribune |access-date=22 December 2020}}</ref> [[File:A dying river.jpg|thumb| পদ্মা নদীৰ জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ প্ৰভাৱ ২০২৪ ]] ২০০৯ চনত চৰকাৰী পৰিকল্পনা মতে পদ্মাৰ দুয়োকাষে ৰেলপথৰো ব্যৱস্থাও অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়।<ref>{{cite news |title=Plan to Lay 80&nbsp; km Rail Line on Both Sides of Padma Bridge |url=http://archive.thedailystar.net/newDesign/news-details.php?nid=101453 |newspaper=The Daily Star |agency=BSS |date=15 August 2009}}</ref> ==পদ্মা নদীৰ উপনৈ== পদ্মা নদীৰ মূল উপনৈ হ'ল মহানন্দ আৰু পুনৰ্ভবা। মহানন্দ উপনৈখন [[বাংলাদেশ]]ৰ চাপাইনাৱাবগঞ্জ জিলা আৰু [[ভাৰত]] ৰ [[পশ্চিম বংগ]]ৰ মাজেৰে বৈ গৈছে। পদ্মা নদীৰ বিভিন্ন শাখানৈৰ ভিতৰত গৰাই, বৰাল, আৰিয়াল খাঁ, কুমাৰ, মাথাভাঙ্গা কপোতাক্ষ নৈ অন্যতম। পদ্মাৰ বিভিন্ন উপনৈ হৈছে মধুমতী, পশুৰ, ভৈৰৱ ইত্যাদি। এই নদীসমূহ কুষ্টিয়া, ৰাজবাৰী, জশোৰ, সাতক্ষীৰা, জিনাইদহ, নৰাইল, মাগুৰা,বাগেৰহাট, গোপালগঞ্জ, ফৰিদপুৰ, মাদাৰীপুৰ, শৰীয়তপুৰ, বৰিশাল, পতুৱাখালি আদি জিলাৰ মাজেৰে বৈ গৈছে।<ref>{{Cite web |url=http://en.bdfish.org/2011/11/the-padma-river/ |title=The Padma River |date=22 November 2011 |access-date=11 February 2018}}</ref> == দৈৰ্ঘ্য == পদ্মা [[বাংলাদেশ]] আটাইতকৈ দীৰ্ঘতম নদী। পদ্মা নদীৰ দৈৰ্ঘ্য ৩৪১ কিলোমিটাৰ।<ref name="হোসেইন" /> ==সাহিত্যত পদ্মা নদী== মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ বিখ্যাত উপন্যাস [[পদ্মা নদীৰ মাঝি]] এই নদীৰ পাৰত থকা মানুহৰ জীৱনক কেন্দ্ৰ কৰি লিখা হৈছে। পদ্মাৰ দৃশ্যপট আৰু প্ৰাকৃতিক সৌন্দৰ্য্যই কবি কাজী নজৰুল ইছলামক বহু দিশত প্ৰভাৱিত কৰিছে। তেওঁৰ কিছুমান বিখ্যাত গীতত পদ্মাৰ হেৰুৱা ঐতিহ্য আৰু [[সৌন্দৰ্য্য]] ফুটি উঠে।<ref name="পদ্মা">বাংলাদেশেৰ নদীঃ মোকাৰৰম হোসেন; পৃষ্ঠা ৭১ ও ৭২; কথাপ্ৰকাশ; দ্বিতীয় সংস্কৰণঃ আগষ্ট ২০১৪</ref>বিখ্যাত কল্পকাহিনী লেখক আবু ইছহাকৰ দ্বাৰা ৰচিত "পদ্মাৰ পলিদ্বীপ" উপন্যাসখন পদ্মাৰ পাৰৰ সাধাৰণ মানুহৰ জীৱনৰ ওপৰত আধাৰিত।<ref>বাংলা ভাষা ও সাহিত্য জিজ্ঞাসা: ড. সৌমিত্ৰ শেখৰ; পৃষ্ঠা ২৬১ ও ২৬২; অগ্নি পাবলিকেশন্স; প্ৰথম সংস্কৰণঃ ২০০৪</ref> ==উৎস== [[শ্ৰেণী:নদী]] [[শ্ৰেণী:এছিয়া]] [[শ্ৰেণী:বাংলাদেশৰ নদী]] a8ncz74ip2q6tqac3llf24u2d0weyse 450783 450779 2024-12-03T16:49:00Z পৱন বৰ্মন 42787 /* পদ্মা নদীৰ উপনৈ */ 450783 wikitext text/x-wiki {{Infobox river | name = The Padma River <br />পদ্মা নদী | image = Rajshahi T Bandh 10.jpg | image_alt = Padma River in Bangladesh | image_caption = Padma River in Bangladesh | source1_location = Bifurcation of the [[Ganges]] at [[Giria, India]], and The Gangotri Glacier in the middle of Himalayans | pushpin_map = Bangladesh | pushpin_map_size = | pushpin_map_caption = Location in Bangladesh | mouth_location = [[Bay of Bengal]] | subdivision_type1 = Countries | subdivision_name1 = [[Bangladesh]] | subdivision_type2 = Districts | subdivision_name2 = {{hlist|[[Munshiganj District|Munshiganj]] | [[Pabna District|Pabna]] | [[Manikganj District|Manikganj]] | [[Rajshahi District|Rajshahi]] | [[Kushtia District|Kushtia]] | [[Nawabganj District|Nawabganj]] | [[Faridpur District|Faridpur]] | [[Madaripur District|Madaripur]] | [[Rajbari District|Rajbari]] | [[Shariatpur District|Shariatpur]] | [[Chandpur District|Chandpur]]}} | length = {{convert|356|km}}<ref name="Geologic Framework">{{cite journal |last=Allison |first=Mead A. |date=Summer 1998 |title=Geologic Framework and Environmental Status of the Ganges-Brahmaputra Delta |journal=Journal of Coastal Research |publisher=Coastal Education & Research Foundation, Inc. |volume=13 |number=3 |pages=826–836 |jstor=4298836}}</ref> | discharge1_avg = Annual average: : {{convert|35000|m3/s|abbr = on}} During [[monsoon]] season: : {{convert|750000|m3/s|abbr = on}} During dry season: : {{convert|15000|m3/s|abbr = on}} | river_system = [[Ganges River System]] | bridges = [[Padma Bridge]]<br />[[Lalon Shah Bridge]]<br />[[Hardinge Bridge]] }} [[File:Ganges-Brahmaputra-Meghna basins.jpg|right|thumb|275px|পদ্মকে ধৰি বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যোৱা প্ৰধান নদীসমূহ দেখুওৱা এখন মানচিত্ৰ। ]] '''পদ্মা ''' ({{lang-en|Podma}}. [[বাংলাদেশ]] ৰ এখন প্ৰধান নদী। ই [[গংগা]] নদীৰ মূল, দক্ষিণ-পূব দিশলৈ {{convert|356|km|mi}} ৰ বাবে বৈ গৈ মেঘনা নদীৰ সৈতে বংগ উপসাগৰৰ ওচৰত লগ হৈ প্ৰবাহিত হৈছে। বাংলাদেশৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ চহৰ ৰাজশাহি নগৰ পদ্মা নদীৰ পাৰতে অৱস্থিত। .<ref name="হোসেইন">Hossain ML, Mahmud J, Islam J, Khokon ZH and Islam S (eds.) (2005) Padma, Tatthyakosh Vol. 1 and 2, Dhaka, Bangladesh, p. 182.</ref>. ১৯৬৬ চনৰ পৰা ৬৬ হাজাৰ হেক্টৰৰো অধিক মাটি পদ্মা নদীৰ খহনীয়াৰ কবলত পৰিছে। <ref>{{cite news |title=Over 66,000 hectares lost to Padma since 1967: NASA report |url=https://www.thedailystar.net/country/news/over-66000-hectares-lost-padma-1967-nasa-report-1633810 |access-date=14 September 2018 |newspaper=The Daily Star (Bangladesh)|The Daily Star}}</ref> == ইতিহাস == ===ব্যুৎপত্তি=== পদ্মাঃ [[সংস্কৃত]] অৰ্থ [[পদুম ফুল]], প্ৰাচীন হিন্দু লিপিত [[লক্ষ্মী]] দেৱীৰ উপনাম হিচাপে উল্লেখ কৰা হৈছে।<ref>{{cite book |last1=Williams |first1=George M. |date=2008 |title=Handbook of Hindu Mythology |url=https://books.google.com/books?id=N7LOZfwCDpEC&pg=PA198 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-533261-2 |page=198}}</ref> <!--including the [[Veda]]s, the [[Purana]]s,<ref>[[Padma Purana]]</ref> the [[Ramayana]] and the [[Mahabharata]].{{Citation needed|date=December 2009}} In all the epic stories, the river is--> [[File:Boat at padma Bridge.jpg|thumb|পদ্মা নৈত যন্ত্ৰচালিত নাও]] ''পদ্মা'' নামটো গংগাৰ গতিপথৰ তলৰ অংশ [[ভাগীৰথি]] নদীৰ বিছিন্ন বিন্দুৰ তলৰ অংশটোক দিয়া হৈছে, যিটো [[গংগা]] নদীৰ আন এক উপনৈ যাক [[হুগলী]] নদী বুলিও জনা যায়। . পদ্মাই, সম্ভৱতঃ, বিভিন্ন সময়ত কেইবাটাও সুঁতিৰ মাজেৰে বৈ গৈছিল। কিছুমান লেখকে কয় যে গংগা নদীৰ বদ্বীপ অংশত থকা প্ৰতিখন উপনৈ এটা পুৰণি প্ৰধান সুঁতিৰ অৱশিষ্ট, আৰু পশ্চিমীয়া নদীৰ পৰা আৰম্ভ কৰি পূব দিশৰ প্ৰতিখন উপনৈ পূব দিশৰ প্ৰতিখন উপনৈ অৱস্থান চিহ্নিত কৰে। === ভৌগোলিক প্ৰভাৱ === [[File:Padma River 1860.jpg|thumb|পদ্মা নৈ পাৰত নাও (১৮৬০ )]] ভাৰতৰ পৰা পদ্মা নদী বাংলাদেশৰ চাপাই নবাৱগঞ্জ জিলাৰ ওচৰত আৰু প্ৰৱেশ কৰি [[যমুনা]] নদীক লগ হয় যদিও "পদ্মা" নামটো ধৰি ৰাখে। শেষত চান্দপুৰৰ ওচৰত "মেঘনা" নদীৰ লগত মিলি মেঘনা নাম লৈ বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যায়। ৰাজশাহী পশ্চিম বাংলাদেশৰ এখন প্ৰধান চহৰ পদ্ম নদীৰ উত্তৰ পাৰত অৱস্থিত। গংগা নদীৰ উৎপত্তি হিমালয়ৰ [[গংগোত্ৰী]] হিমবাহৰ পৰা, গংগা নদী ভাৰত আৰু বাংলাদেশৰ মাজেৰে বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যাওঁতে প্ৰধান দুটা শাখাত বিভক্ত হৈ পদ্মা আৰু হুগলী নাম লয়। [[বাংলাদেশ]] ৰ চাপাই নৱাবগঞ্জ জিলাৰ শিৱগঞ্জত পদ্মা নাম লৈ প্ৰৱেশ কৰে আৰু [[ভাৰত]]ৰ মুৰ্ছিদাবাদ জিলাত হুগলী নাম লৈ বৈ যায় নামনিত পদ্মাৰ সৈতে যমুনা আৰু নিম্ন অংশত [[ব্ৰহ্মপুত্ৰ]] নদীৰ সংযুক্ত হয় আৰু পূবলৈ পদ্মা নামেৰে বৈ যায়।[[ বাংলাদেশ]] ৰ চান্দপুৰ জিলাত [[বাংলাদেশ]]ৰ আটাইতকৈ বহল নদী মেঘনাই পদ্মাৰ লগত মিলি যায়, মেঘনা হিচাপে প্ৰায় সৰলৰেখাৰে দক্ষিণ দিশত আগবাঢ়ি গৈ বংগ উপসাগৰত শেষ হয়। [[File:Sunset in Padma river.jpg|thumb|পদ্মা নদীত সূৰ্য্যাস্ত]] ===বান্ধ=== [[পশ্চিম বংগ]]ত [[গংগা]] নদীত [[ফৰাক্কা বেৰেজ]] নিৰ্মাণৰ পিছত পদ্মা নদীত যঠেষ্ট শ্ৰোত হ্ৰাস পায়। শ্ৰোত হ্ৰাস পোৱাৰ ফলত [[বাংলাদেশ]] ত বহু সমস্যাৰ সৃষ্টি হয়, মাছৰ প্ৰজাতি নোহোৱা হৈ পৰে , পদ্মাৰ উপনৈসমূহ শুকুৱাই যায় , বংগোপসাগৰৰ পৰা নিমখীয়া পানীৰ প্ৰৱেশ বৃদ্ধি পায় , আৰু [[সুন্দৰবন]]ৰ মেংগ্ৰোভ অৰণ্যৰ ক্ষতিসাধন হয়।<ref>{{cite journal |last=Islam |first=Nazrul |date=29 April – 5 May 2006 |title=IRLP or the Ecological Approach to Rivers? |journal=Economic and Political Weekly |volume=41 |number=17 |pages=1693–1702 |jstor=4418148}}</ref> ===পদ্মা দলং=== পদ্মা দলং [[বাংলাদেশ]] ৰ আটাইতকৈ দীঘল দলং। নিৰ্মাণ কাৰ্য্যত আনুমানিক ব্যয় ৩ বিলিয়ন মাৰ্কিন ডলাৰ। ২০২২ চনৰ ২৫ জুনত এই দলংখন উদ্বোধন কৰা হয়।<ref name="likely">{{cite news |date=24 June 2022 |title=Grand preparations made for Padma Bridge inauguration |work=The Daily Star |url=https://www.thedailystar.net/news/bangladesh/development/news/grand-preparations-made-padma-bridge-inauguration-3055601 |access-date=24 June 2022}}</ref>২০১৩ চনত ইয়াক জনসাধাৰণৰ বাবে মুকলি কৰাৰ কথা আছিল। কিন্তু ২০১২ চনৰ জুন মাহত [[বিশ্ব বেংক]]ে দুৰ্নীতিৰ অভিযোগত ১.২ আমেৰিকান বিলিয়ন ডলাৰ ঋণ বাতিল কৰাৰ বাবে প্ৰকল্পটোৰ ভৱিষ্যত অনিশ্চিত হৈ পৰে।<ref>{{cite press release |title=World Bank Statement on Padma Bridge |publisher=World Bank Group |url=http://www.worldbank.org/en/news/press-release/2012/06/29/world-bank-statement-padma-bridge |date=29 June 2012 |access-date=16 October 2014}}</ref>২০১৪ চনৰ জুন মাহত বাংলাদেশ চৰকাৰে ঋণ অবিহনে আগবাঢ়ি গৈ দলংখনৰ {{convert|৬.১৫|km|mi|adj=on}} মূল অংশ নিৰ্মাণৰ বাবে চীনৰ এটা প্ৰতিষ্ঠানক নিযুক্তি দিয়ে, আৰু ২০১৪ চনৰ অক্টোবৰ মাহত নিৰ্মাণৰ তত্ত্বাৱধানৰ বাবে দক্ষিণ কোৰিয়াৰ এটা প্ৰতিষ্ঠানক নিযুক্তি দিছিল, যাৰ লক্ষ্য আছিল ২০১৮ চনৰ ভিতৰত প্ৰকল্পটো সম্পূৰ্ণ কৰা।<ref name ="Korean Firm">{{cite news |last=Kallol |first=Assif Showkat |date=14 October 2014 |title=Korean Firm Gets Padma Bridge Construction Supervision Job |url=http://www.dhakatribune.com/bangladesh/2014/oct/14/korean-firm-gets-padma-bridge-construction-supervision-job |newspaper=Dhaka Tribune |access-date=16 October 2014}}</ref> ২০২০ চনৰ ১০ ডিচেম্বৰত দলংখনৰ চূড়ান্ত ৪১ নং অংশটো সংস্থাপন কৰা হৈছিল। <ref name="Last span of Padma Multipurpose Bridge installed">{{Cite news |date=10 December 2020 |title=Last span of Padma Multipurpose Bridge installed |url=https://www.thedailystar.net/country/news/last-span-padma-bridge-being-installed-2009001 |access-date=10 December 2020 |work=The Daily Star |language=en}}</ref><ref>{{Cite news |title=Last span of Padma Multipurpose Bridge installed |url=https://www.daily-sun.com/post/522887/Last-span-of-Padma-Bridge-installed |access-date=10 December 2020 |work=Daily Sun |language=en}}</ref>২০২১ চনৰ ২৪ আগষ্টত পদ্মা দলঙৰ ১২ আৰু ১৩ নং খুঁটা সংযোগ কৰা 'span'ত শেষৰটো road slab স্থাপন কৰা হৈছিল। <ref>{{cite news |title=It's possible to walk across the Padma now |url=https://www.thedailystar.net/news/bangladesh/transport/news/its-possible-walk-across-the-padma-now-2159256 |work=The Daily Star |date=24 August 2021 |language=en}}</ref><ref name=Open202206>{{cite news |title=Padma Bridge likely to open to traffic by June 2022 |url=https://www.dhakatribune.com/bangladesh/2020/12/10/padma-bridge-likely-to-open-for-traffic-by-june-2022 |work=Dhaka Tribune |access-date=22 December 2020}}</ref> [[File:A dying river.jpg|thumb| পদ্মা নদীৰ জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ প্ৰভাৱ ২০২৪ ]] ২০০৯ চনত চৰকাৰী পৰিকল্পনা মতে পদ্মাৰ দুয়োকাষে ৰেলপথৰো ব্যৱস্থাও অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়।<ref>{{cite news |title=Plan to Lay 80&nbsp; km Rail Line on Both Sides of Padma Bridge |url=http://archive.thedailystar.net/newDesign/news-details.php?nid=101453 |newspaper=The Daily Star |agency=BSS |date=15 August 2009}}</ref> ==পদ্মা নদীৰ উপনৈ== পদ্মা নদীৰ মূল উপনৈ হ'ল [[মহানন্দ]] আৰু [[পুনৰ্ভবা]] । মহানন্দ উপনৈখন [[বাংলাদেশ]]ৰ চাপাইনাৱাবগঞ্জ জিলা আৰু [[ভাৰত]] ৰ [[পশ্চিম বংগ]]ৰ মাজেৰে বৈ গৈছে। পদ্মা নদীৰ বিভিন্ন শাখানৈৰ ভিতৰত [[গৰাই]] , [[বৰাল]] , [[আৰিয়াল খাঁ]] , [[কুমাৰ]] , [[মাথাভাঙ্গা]],[[কপোতাক্ষ]] নৈ অন্যতম। পদ্মাৰ বিভিন্ন উপনৈ হৈছে [[মধুমতী]] , [[পশুৰ]] , [[ভৈৰৱ]] ইত্যাদি। এই নদীসমূহ কুষ্টিয়া, ৰাজবাৰী, জশোৰ, সাতক্ষীৰা, জিনাইদহ, নৰাইল, মাগুৰা,বাগেৰহাট, গোপালগঞ্জ, ফৰিদপুৰ, মাদাৰীপুৰ, শৰীয়তপুৰ, বৰিশাল, পতুৱাখালি আদি জিলাৰ মাজেৰে বৈ গৈছে।<ref>{{Cite web |url=http://en.bdfish.org/2011/11/the-padma-river/ |title=The Padma River |date=22 November 2011 |access-date=11 February 2018}}</ref> == দৈৰ্ঘ্য == পদ্মা [[বাংলাদেশ]] আটাইতকৈ দীৰ্ঘতম নদী। পদ্মা নদীৰ দৈৰ্ঘ্য ৩৪১ কিলোমিটাৰ।<ref name="হোসেইন" /> ==সাহিত্যত পদ্মা নদী== মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ বিখ্যাত উপন্যাস [[পদ্মা নদীৰ মাঝি]] এই নদীৰ পাৰত থকা মানুহৰ জীৱনক কেন্দ্ৰ কৰি লিখা হৈছে। পদ্মাৰ দৃশ্যপট আৰু প্ৰাকৃতিক সৌন্দৰ্য্যই কবি কাজী নজৰুল ইছলামক বহু দিশত প্ৰভাৱিত কৰিছে। তেওঁৰ কিছুমান বিখ্যাত গীতত পদ্মাৰ হেৰুৱা ঐতিহ্য আৰু [[সৌন্দৰ্য্য]] ফুটি উঠে।<ref name="পদ্মা">বাংলাদেশেৰ নদীঃ মোকাৰৰম হোসেন; পৃষ্ঠা ৭১ ও ৭২; কথাপ্ৰকাশ; দ্বিতীয় সংস্কৰণঃ আগষ্ট ২০১৪</ref>বিখ্যাত কল্পকাহিনী লেখক আবু ইছহাকৰ দ্বাৰা ৰচিত "পদ্মাৰ পলিদ্বীপ" উপন্যাসখন পদ্মাৰ পাৰৰ সাধাৰণ মানুহৰ জীৱনৰ ওপৰত আধাৰিত।<ref>বাংলা ভাষা ও সাহিত্য জিজ্ঞাসা: ড. সৌমিত্ৰ শেখৰ; পৃষ্ঠা ২৬১ ও ২৬২; অগ্নি পাবলিকেশন্স; প্ৰথম সংস্কৰণঃ ২০০৪</ref> ==উৎস== [[শ্ৰেণী:নদী]] [[শ্ৰেণী:এছিয়া]] [[শ্ৰেণী:বাংলাদেশৰ নদী]] gqykd00hz22f6zn3mbrktbkm0e3i6ca 450799 450783 2024-12-03T17:08:18Z পৱন বৰ্মন 42787 /* সাহিত্যত পদ্মা নদী */ 450799 wikitext text/x-wiki {{Infobox river | name = The Padma River <br />পদ্মা নদী | image = Rajshahi T Bandh 10.jpg | image_alt = Padma River in Bangladesh | image_caption = Padma River in Bangladesh | source1_location = Bifurcation of the [[Ganges]] at [[Giria, India]], and The Gangotri Glacier in the middle of Himalayans | pushpin_map = Bangladesh | pushpin_map_size = | pushpin_map_caption = Location in Bangladesh | mouth_location = [[Bay of Bengal]] | subdivision_type1 = Countries | subdivision_name1 = [[Bangladesh]] | subdivision_type2 = Districts | subdivision_name2 = {{hlist|[[Munshiganj District|Munshiganj]] | [[Pabna District|Pabna]] | [[Manikganj District|Manikganj]] | [[Rajshahi District|Rajshahi]] | [[Kushtia District|Kushtia]] | [[Nawabganj District|Nawabganj]] | [[Faridpur District|Faridpur]] | [[Madaripur District|Madaripur]] | [[Rajbari District|Rajbari]] | [[Shariatpur District|Shariatpur]] | [[Chandpur District|Chandpur]]}} | length = {{convert|356|km}}<ref name="Geologic Framework">{{cite journal |last=Allison |first=Mead A. |date=Summer 1998 |title=Geologic Framework and Environmental Status of the Ganges-Brahmaputra Delta |journal=Journal of Coastal Research |publisher=Coastal Education & Research Foundation, Inc. |volume=13 |number=3 |pages=826–836 |jstor=4298836}}</ref> | discharge1_avg = Annual average: : {{convert|35000|m3/s|abbr = on}} During [[monsoon]] season: : {{convert|750000|m3/s|abbr = on}} During dry season: : {{convert|15000|m3/s|abbr = on}} | river_system = [[Ganges River System]] | bridges = [[Padma Bridge]]<br />[[Lalon Shah Bridge]]<br />[[Hardinge Bridge]] }} [[File:Ganges-Brahmaputra-Meghna basins.jpg|right|thumb|275px|পদ্মকে ধৰি বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যোৱা প্ৰধান নদীসমূহ দেখুওৱা এখন মানচিত্ৰ। ]] '''পদ্মা ''' ({{lang-en|Podma}}. [[বাংলাদেশ]] ৰ এখন প্ৰধান নদী। ই [[গংগা]] নদীৰ মূল, দক্ষিণ-পূব দিশলৈ {{convert|356|km|mi}} ৰ বাবে বৈ গৈ মেঘনা নদীৰ সৈতে বংগ উপসাগৰৰ ওচৰত লগ হৈ প্ৰবাহিত হৈছে। বাংলাদেশৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ চহৰ ৰাজশাহি নগৰ পদ্মা নদীৰ পাৰতে অৱস্থিত। .<ref name="হোসেইন">Hossain ML, Mahmud J, Islam J, Khokon ZH and Islam S (eds.) (2005) Padma, Tatthyakosh Vol. 1 and 2, Dhaka, Bangladesh, p. 182.</ref>. ১৯৬৬ চনৰ পৰা ৬৬ হাজাৰ হেক্টৰৰো অধিক মাটি পদ্মা নদীৰ খহনীয়াৰ কবলত পৰিছে। <ref>{{cite news |title=Over 66,000 hectares lost to Padma since 1967: NASA report |url=https://www.thedailystar.net/country/news/over-66000-hectares-lost-padma-1967-nasa-report-1633810 |access-date=14 September 2018 |newspaper=The Daily Star (Bangladesh)|The Daily Star}}</ref> == ইতিহাস == ===ব্যুৎপত্তি=== পদ্মাঃ [[সংস্কৃত]] অৰ্থ [[পদুম ফুল]], প্ৰাচীন হিন্দু লিপিত [[লক্ষ্মী]] দেৱীৰ উপনাম হিচাপে উল্লেখ কৰা হৈছে।<ref>{{cite book |last1=Williams |first1=George M. |date=2008 |title=Handbook of Hindu Mythology |url=https://books.google.com/books?id=N7LOZfwCDpEC&pg=PA198 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-533261-2 |page=198}}</ref> <!--including the [[Veda]]s, the [[Purana]]s,<ref>[[Padma Purana]]</ref> the [[Ramayana]] and the [[Mahabharata]].{{Citation needed|date=December 2009}} In all the epic stories, the river is--> [[File:Boat at padma Bridge.jpg|thumb|পদ্মা নৈত যন্ত্ৰচালিত নাও]] ''পদ্মা'' নামটো গংগাৰ গতিপথৰ তলৰ অংশ [[ভাগীৰথি]] নদীৰ বিছিন্ন বিন্দুৰ তলৰ অংশটোক দিয়া হৈছে, যিটো [[গংগা]] নদীৰ আন এক উপনৈ যাক [[হুগলী]] নদী বুলিও জনা যায়। . পদ্মাই, সম্ভৱতঃ, বিভিন্ন সময়ত কেইবাটাও সুঁতিৰ মাজেৰে বৈ গৈছিল। কিছুমান লেখকে কয় যে গংগা নদীৰ বদ্বীপ অংশত থকা প্ৰতিখন উপনৈ এটা পুৰণি প্ৰধান সুঁতিৰ অৱশিষ্ট, আৰু পশ্চিমীয়া নদীৰ পৰা আৰম্ভ কৰি পূব দিশৰ প্ৰতিখন উপনৈ পূব দিশৰ প্ৰতিখন উপনৈ অৱস্থান চিহ্নিত কৰে। === ভৌগোলিক প্ৰভাৱ === [[File:Padma River 1860.jpg|thumb|পদ্মা নৈ পাৰত নাও (১৮৬০ )]] ভাৰতৰ পৰা পদ্মা নদী বাংলাদেশৰ চাপাই নবাৱগঞ্জ জিলাৰ ওচৰত আৰু প্ৰৱেশ কৰি [[যমুনা]] নদীক লগ হয় যদিও "পদ্মা" নামটো ধৰি ৰাখে। শেষত চান্দপুৰৰ ওচৰত "মেঘনা" নদীৰ লগত মিলি মেঘনা নাম লৈ বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যায়। ৰাজশাহী পশ্চিম বাংলাদেশৰ এখন প্ৰধান চহৰ পদ্ম নদীৰ উত্তৰ পাৰত অৱস্থিত। গংগা নদীৰ উৎপত্তি হিমালয়ৰ [[গংগোত্ৰী]] হিমবাহৰ পৰা, গংগা নদী ভাৰত আৰু বাংলাদেশৰ মাজেৰে বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যাওঁতে প্ৰধান দুটা শাখাত বিভক্ত হৈ পদ্মা আৰু হুগলী নাম লয়। [[বাংলাদেশ]] ৰ চাপাই নৱাবগঞ্জ জিলাৰ শিৱগঞ্জত পদ্মা নাম লৈ প্ৰৱেশ কৰে আৰু [[ভাৰত]]ৰ মুৰ্ছিদাবাদ জিলাত হুগলী নাম লৈ বৈ যায় নামনিত পদ্মাৰ সৈতে যমুনা আৰু নিম্ন অংশত [[ব্ৰহ্মপুত্ৰ]] নদীৰ সংযুক্ত হয় আৰু পূবলৈ পদ্মা নামেৰে বৈ যায়।[[ বাংলাদেশ]] ৰ চান্দপুৰ জিলাত [[বাংলাদেশ]]ৰ আটাইতকৈ বহল নদী মেঘনাই পদ্মাৰ লগত মিলি যায়, মেঘনা হিচাপে প্ৰায় সৰলৰেখাৰে দক্ষিণ দিশত আগবাঢ়ি গৈ বংগ উপসাগৰত শেষ হয়। [[File:Sunset in Padma river.jpg|thumb|পদ্মা নদীত সূৰ্য্যাস্ত]] ===বান্ধ=== [[পশ্চিম বংগ]]ত [[গংগা]] নদীত [[ফৰাক্কা বেৰেজ]] নিৰ্মাণৰ পিছত পদ্মা নদীত যঠেষ্ট শ্ৰোত হ্ৰাস পায়। শ্ৰোত হ্ৰাস পোৱাৰ ফলত [[বাংলাদেশ]] ত বহু সমস্যাৰ সৃষ্টি হয়, মাছৰ প্ৰজাতি নোহোৱা হৈ পৰে , পদ্মাৰ উপনৈসমূহ শুকুৱাই যায় , বংগোপসাগৰৰ পৰা নিমখীয়া পানীৰ প্ৰৱেশ বৃদ্ধি পায় , আৰু [[সুন্দৰবন]]ৰ মেংগ্ৰোভ অৰণ্যৰ ক্ষতিসাধন হয়।<ref>{{cite journal |last=Islam |first=Nazrul |date=29 April – 5 May 2006 |title=IRLP or the Ecological Approach to Rivers? |journal=Economic and Political Weekly |volume=41 |number=17 |pages=1693–1702 |jstor=4418148}}</ref> ===পদ্মা দলং=== পদ্মা দলং [[বাংলাদেশ]] ৰ আটাইতকৈ দীঘল দলং। নিৰ্মাণ কাৰ্য্যত আনুমানিক ব্যয় ৩ বিলিয়ন মাৰ্কিন ডলাৰ। ২০২২ চনৰ ২৫ জুনত এই দলংখন উদ্বোধন কৰা হয়।<ref name="likely">{{cite news |date=24 June 2022 |title=Grand preparations made for Padma Bridge inauguration |work=The Daily Star |url=https://www.thedailystar.net/news/bangladesh/development/news/grand-preparations-made-padma-bridge-inauguration-3055601 |access-date=24 June 2022}}</ref>২০১৩ চনত ইয়াক জনসাধাৰণৰ বাবে মুকলি কৰাৰ কথা আছিল। কিন্তু ২০১২ চনৰ জুন মাহত [[বিশ্ব বেংক]]ে দুৰ্নীতিৰ অভিযোগত ১.২ আমেৰিকান বিলিয়ন ডলাৰ ঋণ বাতিল কৰাৰ বাবে প্ৰকল্পটোৰ ভৱিষ্যত অনিশ্চিত হৈ পৰে।<ref>{{cite press release |title=World Bank Statement on Padma Bridge |publisher=World Bank Group |url=http://www.worldbank.org/en/news/press-release/2012/06/29/world-bank-statement-padma-bridge |date=29 June 2012 |access-date=16 October 2014}}</ref>২০১৪ চনৰ জুন মাহত বাংলাদেশ চৰকাৰে ঋণ অবিহনে আগবাঢ়ি গৈ দলংখনৰ {{convert|৬.১৫|km|mi|adj=on}} মূল অংশ নিৰ্মাণৰ বাবে চীনৰ এটা প্ৰতিষ্ঠানক নিযুক্তি দিয়ে, আৰু ২০১৪ চনৰ অক্টোবৰ মাহত নিৰ্মাণৰ তত্ত্বাৱধানৰ বাবে দক্ষিণ কোৰিয়াৰ এটা প্ৰতিষ্ঠানক নিযুক্তি দিছিল, যাৰ লক্ষ্য আছিল ২০১৮ চনৰ ভিতৰত প্ৰকল্পটো সম্পূৰ্ণ কৰা।<ref name ="Korean Firm">{{cite news |last=Kallol |first=Assif Showkat |date=14 October 2014 |title=Korean Firm Gets Padma Bridge Construction Supervision Job |url=http://www.dhakatribune.com/bangladesh/2014/oct/14/korean-firm-gets-padma-bridge-construction-supervision-job |newspaper=Dhaka Tribune |access-date=16 October 2014}}</ref> ২০২০ চনৰ ১০ ডিচেম্বৰত দলংখনৰ চূড়ান্ত ৪১ নং অংশটো সংস্থাপন কৰা হৈছিল। <ref name="Last span of Padma Multipurpose Bridge installed">{{Cite news |date=10 December 2020 |title=Last span of Padma Multipurpose Bridge installed |url=https://www.thedailystar.net/country/news/last-span-padma-bridge-being-installed-2009001 |access-date=10 December 2020 |work=The Daily Star |language=en}}</ref><ref>{{Cite news |title=Last span of Padma Multipurpose Bridge installed |url=https://www.daily-sun.com/post/522887/Last-span-of-Padma-Bridge-installed |access-date=10 December 2020 |work=Daily Sun |language=en}}</ref>২০২১ চনৰ ২৪ আগষ্টত পদ্মা দলঙৰ ১২ আৰু ১৩ নং খুঁটা সংযোগ কৰা 'span'ত শেষৰটো road slab স্থাপন কৰা হৈছিল। <ref>{{cite news |title=It's possible to walk across the Padma now |url=https://www.thedailystar.net/news/bangladesh/transport/news/its-possible-walk-across-the-padma-now-2159256 |work=The Daily Star |date=24 August 2021 |language=en}}</ref><ref name=Open202206>{{cite news |title=Padma Bridge likely to open to traffic by June 2022 |url=https://www.dhakatribune.com/bangladesh/2020/12/10/padma-bridge-likely-to-open-for-traffic-by-june-2022 |work=Dhaka Tribune |access-date=22 December 2020}}</ref> [[File:A dying river.jpg|thumb| পদ্মা নদীৰ জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ প্ৰভাৱ ২০২৪ ]] ২০০৯ চনত চৰকাৰী পৰিকল্পনা মতে পদ্মাৰ দুয়োকাষে ৰেলপথৰো ব্যৱস্থাও অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়।<ref>{{cite news |title=Plan to Lay 80&nbsp; km Rail Line on Both Sides of Padma Bridge |url=http://archive.thedailystar.net/newDesign/news-details.php?nid=101453 |newspaper=The Daily Star |agency=BSS |date=15 August 2009}}</ref> ==পদ্মা নদীৰ উপনৈ== পদ্মা নদীৰ মূল উপনৈ হ'ল [[মহানন্দ]] আৰু [[পুনৰ্ভবা]] । মহানন্দ উপনৈখন [[বাংলাদেশ]]ৰ চাপাইনাৱাবগঞ্জ জিলা আৰু [[ভাৰত]] ৰ [[পশ্চিম বংগ]]ৰ মাজেৰে বৈ গৈছে। পদ্মা নদীৰ বিভিন্ন শাখানৈৰ ভিতৰত [[গৰাই]] , [[বৰাল]] , [[আৰিয়াল খাঁ]] , [[কুমাৰ]] , [[মাথাভাঙ্গা]],[[কপোতাক্ষ]] নৈ অন্যতম। পদ্মাৰ বিভিন্ন উপনৈ হৈছে [[মধুমতী]] , [[পশুৰ]] , [[ভৈৰৱ]] ইত্যাদি। এই নদীসমূহ কুষ্টিয়া, ৰাজবাৰী, জশোৰ, সাতক্ষীৰা, জিনাইদহ, নৰাইল, মাগুৰা,বাগেৰহাট, গোপালগঞ্জ, ফৰিদপুৰ, মাদাৰীপুৰ, শৰীয়তপুৰ, বৰিশাল, পতুৱাখালি আদি জিলাৰ মাজেৰে বৈ গৈছে।<ref>{{Cite web |url=http://en.bdfish.org/2011/11/the-padma-river/ |title=The Padma River |date=22 November 2011 |access-date=11 February 2018}}</ref> == দৈৰ্ঘ্য == পদ্মা [[বাংলাদেশ]] আটাইতকৈ দীৰ্ঘতম নদী। পদ্মা নদীৰ দৈৰ্ঘ্য ৩৪১ কিলোমিটাৰ।<ref name="হোসেইন" /> ==সাহিত্যত পদ্মা নদী== [[মানিক বন্দ্যোপাধ্যায়]] ৰ বিখ্যাত উপন্যাস [[পদ্মা নদীৰ মাঝি]] এই নদীৰ পাৰত থকা মানুহৰ জীৱনক কেন্দ্ৰ কৰি লিখা হৈছে। পদ্মাৰ দৃশ্যপট আৰু প্ৰাকৃতিক সৌন্দৰ্য্যই কবি [[কাজী নজৰুল ইছলাম]]ক বহু দিশত প্ৰভাৱিত কৰিছে। তেওঁৰ কিছুমান বিখ্যাত গীতত পদ্মাৰ হেৰুৱা ঐতিহ্য আৰু [[সৌন্দৰ্য্য]] ফুটি উঠে।<ref name="পদ্মা">বাংলাদেশেৰ নদীঃ মোকাৰৰম হোসেন; পৃষ্ঠা ৭১ ও ৭২; কথাপ্ৰকাশ; দ্বিতীয় সংস্কৰণঃ আগষ্ট ২০১৪</ref>বিখ্যাত কল্পকাহিনী লেখক আবু ইছহাকৰ দ্বাৰা ৰচিত "পদ্মাৰ পলিদ্বীপ" উপন্যাসখন পদ্মাৰ পাৰৰ সাধাৰণ মানুহৰ জীৱনৰ ওপৰত আধাৰিত।<ref>বাংলা ভাষা ও সাহিত্য জিজ্ঞাসা: ড. সৌমিত্ৰ শেখৰ; পৃষ্ঠা ২৬১ ও ২৬২; অগ্নি পাবলিকেশন্স; প্ৰথম সংস্কৰণঃ ২০০৪</ref> ==উৎস== [[শ্ৰেণী:নদী]] [[শ্ৰেণী:এছিয়া]] [[শ্ৰেণী:বাংলাদেশৰ নদী]] trtrn8othvj2lh7ah0dllocd0e4ov6p 450926 450799 2024-12-04T02:38:21Z পৱন বৰ্মন 42787 /* পদ্মা দলং */ 450926 wikitext text/x-wiki {{Infobox river | name = The Padma River <br />পদ্মা নদী | image = Rajshahi T Bandh 10.jpg | image_alt = Padma River in Bangladesh | image_caption = Padma River in Bangladesh | source1_location = Bifurcation of the [[Ganges]] at [[Giria, India]], and The Gangotri Glacier in the middle of Himalayans | pushpin_map = Bangladesh | pushpin_map_size = | pushpin_map_caption = Location in Bangladesh | mouth_location = [[Bay of Bengal]] | subdivision_type1 = Countries | subdivision_name1 = [[Bangladesh]] | subdivision_type2 = Districts | subdivision_name2 = {{hlist|[[Munshiganj District|Munshiganj]] | [[Pabna District|Pabna]] | [[Manikganj District|Manikganj]] | [[Rajshahi District|Rajshahi]] | [[Kushtia District|Kushtia]] | [[Nawabganj District|Nawabganj]] | [[Faridpur District|Faridpur]] | [[Madaripur District|Madaripur]] | [[Rajbari District|Rajbari]] | [[Shariatpur District|Shariatpur]] | [[Chandpur District|Chandpur]]}} | length = {{convert|356|km}}<ref name="Geologic Framework">{{cite journal |last=Allison |first=Mead A. |date=Summer 1998 |title=Geologic Framework and Environmental Status of the Ganges-Brahmaputra Delta |journal=Journal of Coastal Research |publisher=Coastal Education & Research Foundation, Inc. |volume=13 |number=3 |pages=826–836 |jstor=4298836}}</ref> | discharge1_avg = Annual average: : {{convert|35000|m3/s|abbr = on}} During [[monsoon]] season: : {{convert|750000|m3/s|abbr = on}} During dry season: : {{convert|15000|m3/s|abbr = on}} | river_system = [[Ganges River System]] | bridges = [[Padma Bridge]]<br />[[Lalon Shah Bridge]]<br />[[Hardinge Bridge]] }} [[File:Ganges-Brahmaputra-Meghna basins.jpg|right|thumb|275px|পদ্মকে ধৰি বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যোৱা প্ৰধান নদীসমূহ দেখুওৱা এখন মানচিত্ৰ। ]] '''পদ্মা ''' ({{lang-en|Podma}}. [[বাংলাদেশ]] ৰ এখন প্ৰধান নদী। ই [[গংগা]] নদীৰ মূল, দক্ষিণ-পূব দিশলৈ {{convert|356|km|mi}} ৰ বাবে বৈ গৈ মেঘনা নদীৰ সৈতে বংগ উপসাগৰৰ ওচৰত লগ হৈ প্ৰবাহিত হৈছে। বাংলাদেশৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ চহৰ ৰাজশাহি নগৰ পদ্মা নদীৰ পাৰতে অৱস্থিত। .<ref name="হোসেইন">Hossain ML, Mahmud J, Islam J, Khokon ZH and Islam S (eds.) (2005) Padma, Tatthyakosh Vol. 1 and 2, Dhaka, Bangladesh, p. 182.</ref>. ১৯৬৬ চনৰ পৰা ৬৬ হাজাৰ হেক্টৰৰো অধিক মাটি পদ্মা নদীৰ খহনীয়াৰ কবলত পৰিছে। <ref>{{cite news |title=Over 66,000 hectares lost to Padma since 1967: NASA report |url=https://www.thedailystar.net/country/news/over-66000-hectares-lost-padma-1967-nasa-report-1633810 |access-date=14 September 2018 |newspaper=The Daily Star (Bangladesh)|The Daily Star}}</ref> == ইতিহাস == ===ব্যুৎপত্তি=== পদ্মাঃ [[সংস্কৃত]] অৰ্থ [[পদুম ফুল]], প্ৰাচীন হিন্দু লিপিত [[লক্ষ্মী]] দেৱীৰ উপনাম হিচাপে উল্লেখ কৰা হৈছে।<ref>{{cite book |last1=Williams |first1=George M. |date=2008 |title=Handbook of Hindu Mythology |url=https://books.google.com/books?id=N7LOZfwCDpEC&pg=PA198 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-533261-2 |page=198}}</ref> <!--including the [[Veda]]s, the [[Purana]]s,<ref>[[Padma Purana]]</ref> the [[Ramayana]] and the [[Mahabharata]].{{Citation needed|date=December 2009}} In all the epic stories, the river is--> [[File:Boat at padma Bridge.jpg|thumb|পদ্মা নৈত যন্ত্ৰচালিত নাও]] ''পদ্মা'' নামটো গংগাৰ গতিপথৰ তলৰ অংশ [[ভাগীৰথি]] নদীৰ বিছিন্ন বিন্দুৰ তলৰ অংশটোক দিয়া হৈছে, যিটো [[গংগা]] নদীৰ আন এক উপনৈ যাক [[হুগলী]] নদী বুলিও জনা যায়। . পদ্মাই, সম্ভৱতঃ, বিভিন্ন সময়ত কেইবাটাও সুঁতিৰ মাজেৰে বৈ গৈছিল। কিছুমান লেখকে কয় যে গংগা নদীৰ বদ্বীপ অংশত থকা প্ৰতিখন উপনৈ এটা পুৰণি প্ৰধান সুঁতিৰ অৱশিষ্ট, আৰু পশ্চিমীয়া নদীৰ পৰা আৰম্ভ কৰি পূব দিশৰ প্ৰতিখন উপনৈ পূব দিশৰ প্ৰতিখন উপনৈ অৱস্থান চিহ্নিত কৰে। === ভৌগোলিক প্ৰভাৱ === [[File:Padma River 1860.jpg|thumb|পদ্মা নৈ পাৰত নাও (১৮৬০ )]] ভাৰতৰ পৰা পদ্মা নদী বাংলাদেশৰ চাপাই নবাৱগঞ্জ জিলাৰ ওচৰত আৰু প্ৰৱেশ কৰি [[যমুনা]] নদীক লগ হয় যদিও "পদ্মা" নামটো ধৰি ৰাখে। শেষত চান্দপুৰৰ ওচৰত "মেঘনা" নদীৰ লগত মিলি মেঘনা নাম লৈ বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যায়। ৰাজশাহী পশ্চিম বাংলাদেশৰ এখন প্ৰধান চহৰ পদ্ম নদীৰ উত্তৰ পাৰত অৱস্থিত। গংগা নদীৰ উৎপত্তি হিমালয়ৰ [[গংগোত্ৰী]] হিমবাহৰ পৰা, গংগা নদী ভাৰত আৰু বাংলাদেশৰ মাজেৰে বংগ উপসাগৰলৈ বৈ যাওঁতে প্ৰধান দুটা শাখাত বিভক্ত হৈ পদ্মা আৰু হুগলী নাম লয়। [[বাংলাদেশ]] ৰ চাপাই নৱাবগঞ্জ জিলাৰ শিৱগঞ্জত পদ্মা নাম লৈ প্ৰৱেশ কৰে আৰু [[ভাৰত]]ৰ মুৰ্ছিদাবাদ জিলাত হুগলী নাম লৈ বৈ যায় নামনিত পদ্মাৰ সৈতে যমুনা আৰু নিম্ন অংশত [[ব্ৰহ্মপুত্ৰ]] নদীৰ সংযুক্ত হয় আৰু পূবলৈ পদ্মা নামেৰে বৈ যায়।[[ বাংলাদেশ]] ৰ চান্দপুৰ জিলাত [[বাংলাদেশ]]ৰ আটাইতকৈ বহল নদী মেঘনাই পদ্মাৰ লগত মিলি যায়, মেঘনা হিচাপে প্ৰায় সৰলৰেখাৰে দক্ষিণ দিশত আগবাঢ়ি গৈ বংগ উপসাগৰত শেষ হয়। [[File:Sunset in Padma river.jpg|thumb|পদ্মা নদীত সূৰ্য্যাস্ত]] ===বান্ধ=== [[পশ্চিম বংগ]]ত [[গংগা]] নদীত [[ফৰাক্কা বেৰেজ]] নিৰ্মাণৰ পিছত পদ্মা নদীত যঠেষ্ট শ্ৰোত হ্ৰাস পায়। শ্ৰোত হ্ৰাস পোৱাৰ ফলত [[বাংলাদেশ]] ত বহু সমস্যাৰ সৃষ্টি হয়, মাছৰ প্ৰজাতি নোহোৱা হৈ পৰে , পদ্মাৰ উপনৈসমূহ শুকুৱাই যায় , বংগোপসাগৰৰ পৰা নিমখীয়া পানীৰ প্ৰৱেশ বৃদ্ধি পায় , আৰু [[সুন্দৰবন]]ৰ মেংগ্ৰোভ অৰণ্যৰ ক্ষতিসাধন হয়।<ref>{{cite journal |last=Islam |first=Nazrul |date=29 April – 5 May 2006 |title=IRLP or the Ecological Approach to Rivers? |journal=Economic and Political Weekly |volume=41 |number=17 |pages=1693–1702 |jstor=4418148}}</ref> ===পদ্মা দলং=== পদ্মা দলং [[বাংলাদেশ]] ৰ আটাইতকৈ দীঘল দলং। নিৰ্মাণ কাৰ্য্যত আনুমানিক ব্যয় ৩ বিলিয়ন মাৰ্কিন ডলাৰ। ২০২২ চনৰ ২৫ জুনত এই দলংখন উদ্বোধন কৰা হয়।<ref name="likely">{{cite news |date=24 June 2022 |title=Grand preparations made for Padma Bridge inauguration |work=The Daily Star |url=https://www.thedailystar.net/news/bangladesh/development/news/grand-preparations-made-padma-bridge-inauguration-3055601 |access-date=24 June 2022}}</ref>২০১৩ চনত ইয়াক জনসাধাৰণৰ বাবে মুকলি কৰাৰ কথা আছিল। কিন্তু ২০১২ চনৰ জুন মাহত [[বিশ্ব বেংক]]ে দুৰ্নীতিৰ অভিযোগত ১.২ আমেৰিকান বিলিয়ন ডলাৰ ঋণ বাতিল কৰাৰ বাবে প্ৰকল্পটোৰ ভৱিষ্যত অনিশ্চিত হৈ পৰে।<ref>{{cite press release |title=World Bank Statement on Padma Bridge |publisher=World Bank Group |url=http://www.worldbank.org/en/news/press-release/2012/06/29/world-bank-statement-padma-bridge |date=29 June 2012 |access-date=16 October 2014}}</ref>২০১৪ চনৰ জুন মাহত বাংলাদেশ চৰকাৰে ঋণ অবিহনে আগবাঢ়ি গৈ দলংখনৰ {{convert|৬.১৫|km|mi|adj=on}} মূল অংশ নিৰ্মাণৰ বাবে চীনৰ এটা প্ৰতিষ্ঠানক নিযুক্তি দিয়ে, আৰু ২০১৪ চনৰ অক্টোবৰ মাহত নিৰ্মাণৰ তত্ত্বাৱধানৰ বাবে দক্ষিণ কোৰিয়াৰ এটা প্ৰতিষ্ঠানক নিযুক্তি দিছিল, যাৰ লক্ষ্য আছিল ২০১৮ চনৰ ভিতৰত প্ৰকল্পটো সম্পূৰ্ণ কৰা।<ref name ="Korean Firm">{{cite news |last=Kallol |first=Assif Showkat |date=14 October 2014 |title=Korean Firm Gets Padma Bridge Construction Supervision Job |url=http://www.dhakatribune.com/bangladesh/2014/oct/14/korean-firm-gets-padma-bridge-construction-supervision-job |newspaper=Dhaka Tribune |access-date=16 October 2014}}</ref> ২০২০ চনৰ ১০ ডিচেম্বৰত দলংখনৰ চূড়ান্ত ৪১ নং অংশটো সংস্থাপন কৰা হৈছিল। <ref name="Last span of Padma Multipurpose Bridge installed">{{Cite news |date=10 December 2020 |title=Last span of Padma Multipurpose Bridge installed |url=https://www.thedailystar.net/country/news/last-span-padma-bridge-being-installed-2009001 |access-date=10 December 2020 |work=The Daily Star |language=en}}</ref><ref>{{Cite news |title=Last span of Padma Multipurpose Bridge installed |url=https://www.daily-sun.com/post/522887/Last-span-of-Padma-Bridge-installed |access-date=10 December 2020 |work=Daily Sun |language=en}}</ref>২০২১ চনৰ ২৪ আগষ্টত পদ্মা দলঙৰ ১২ আৰু ১৩ নং খুঁটা সংযোগ কৰা 'span'ত শেষৰটো road slab স্থাপন কৰা হৈছিল। <ref>{{cite news |title=It's possible to walk across the Padma now |url=https://www.thedailystar.net/news/bangladesh/transport/news/its-possible-walk-across-the-padma-now-2159256 |work=The Daily Star |date=24 August 2021 |language=en}}</ref><ref name=Open202206>{{cite news |title=Padma Bridge likely to open to traffic by June 2022 |url=https://www.dhakatribune.com/bangladesh/2020/12/10/padma-bridge-likely-to-open-for-traffic-by-june-2022 |work=Dhaka Tribune |access-date=22 December 2020}}</ref> [[File:A dying river.jpg|thumb| পদ্মা নদীৰ জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ প্ৰভাৱ ২০২৪ ]] ২০০৯ চনত চৰকাৰী পৰিকল্পনা মতে পদ্মাৰ দুয়োকাষে ৰেলপথৰ ব্যৱস্থাও অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়।<ref>{{cite news |title=Plan to Lay 80&nbsp; km Rail Line on Both Sides of Padma Bridge |url=http://archive.thedailystar.net/newDesign/news-details.php?nid=101453 |newspaper=The Daily Star |agency=BSS |date=15 August 2009}}</ref> ==পদ্মা নদীৰ উপনৈ== পদ্মা নদীৰ মূল উপনৈ হ'ল [[মহানন্দ]] আৰু [[পুনৰ্ভবা]] । মহানন্দ উপনৈখন [[বাংলাদেশ]]ৰ চাপাইনাৱাবগঞ্জ জিলা আৰু [[ভাৰত]] ৰ [[পশ্চিম বংগ]]ৰ মাজেৰে বৈ গৈছে। পদ্মা নদীৰ বিভিন্ন শাখানৈৰ ভিতৰত [[গৰাই]] , [[বৰাল]] , [[আৰিয়াল খাঁ]] , [[কুমাৰ]] , [[মাথাভাঙ্গা]],[[কপোতাক্ষ]] নৈ অন্যতম। পদ্মাৰ বিভিন্ন উপনৈ হৈছে [[মধুমতী]] , [[পশুৰ]] , [[ভৈৰৱ]] ইত্যাদি। এই নদীসমূহ কুষ্টিয়া, ৰাজবাৰী, জশোৰ, সাতক্ষীৰা, জিনাইদহ, নৰাইল, মাগুৰা,বাগেৰহাট, গোপালগঞ্জ, ফৰিদপুৰ, মাদাৰীপুৰ, শৰীয়তপুৰ, বৰিশাল, পতুৱাখালি আদি জিলাৰ মাজেৰে বৈ গৈছে।<ref>{{Cite web |url=http://en.bdfish.org/2011/11/the-padma-river/ |title=The Padma River |date=22 November 2011 |access-date=11 February 2018}}</ref> == দৈৰ্ঘ্য == পদ্মা [[বাংলাদেশ]] আটাইতকৈ দীৰ্ঘতম নদী। পদ্মা নদীৰ দৈৰ্ঘ্য ৩৪১ কিলোমিটাৰ।<ref name="হোসেইন" /> ==সাহিত্যত পদ্মা নদী== [[মানিক বন্দ্যোপাধ্যায়]] ৰ বিখ্যাত উপন্যাস [[পদ্মা নদীৰ মাঝি]] এই নদীৰ পাৰত থকা মানুহৰ জীৱনক কেন্দ্ৰ কৰি লিখা হৈছে। পদ্মাৰ দৃশ্যপট আৰু প্ৰাকৃতিক সৌন্দৰ্য্যই কবি [[কাজী নজৰুল ইছলাম]]ক বহু দিশত প্ৰভাৱিত কৰিছে। তেওঁৰ কিছুমান বিখ্যাত গীতত পদ্মাৰ হেৰুৱা ঐতিহ্য আৰু [[সৌন্দৰ্য্য]] ফুটি উঠে।<ref name="পদ্মা">বাংলাদেশেৰ নদীঃ মোকাৰৰম হোসেন; পৃষ্ঠা ৭১ ও ৭২; কথাপ্ৰকাশ; দ্বিতীয় সংস্কৰণঃ আগষ্ট ২০১৪</ref>বিখ্যাত কল্পকাহিনী লেখক আবু ইছহাকৰ দ্বাৰা ৰচিত "পদ্মাৰ পলিদ্বীপ" উপন্যাসখন পদ্মাৰ পাৰৰ সাধাৰণ মানুহৰ জীৱনৰ ওপৰত আধাৰিত।<ref>বাংলা ভাষা ও সাহিত্য জিজ্ঞাসা: ড. সৌমিত্ৰ শেখৰ; পৃষ্ঠা ২৬১ ও ২৬২; অগ্নি পাবলিকেশন্স; প্ৰথম সংস্কৰণঃ ২০০৪</ref> ==উৎস== [[শ্ৰেণী:নদী]] [[শ্ৰেণী:এছিয়া]] [[শ্ৰেণী:বাংলাদেশৰ নদী]] 3je9wlfihnxcbhas54su7fk2xm5hle3 0 109619 450654 449945 2024-12-03T14:17:10Z Kandarpajit Kallol 6257 450654 wikitext text/x-wiki {{Languages of|country=Indonesia|image=Utamakan Bahasa Indonesia, Yogyakarta.jpg|caption=Sign in Special Region of Yogyakarta| encouraging people to prioritize the [[Indonesian language]]|official=ইণ্ডোনেছিয়ান|regional={{hlist | [[আচেনিজ ভাষা]] | [[এম্বোনিজ মালয় ভাষা]] | [[আছমত ভাষা]] | [[বডুই ভাষা]] | [[বালি ভাষা]] | [[বামায়ো ভাষা]] | [[বাঞ্জাৰি ভাষা]] | [[আংকোলা ভাষা]] (বাটক আংকোলা) | [[বাটাক দাইৰী ভাষা]] (পাকপাক ভাষা|) | [[বাটাক কৰো ভাষা]] | [[মান্দাইলিং বাটাক ভাষা]] (বাটাক মান্দাইলিং) | [[বাটাক সিমালুংগুন ভাষা]] | [[টোবা বাটাক ভাষা]] (বাটাক টোবা) | [[বেটাৱি ভাষা]] | [[বিয়াক ভাষা]] | [[বিমা ভাষা]] | [[বুগিনিজ ভাষা]] | [[মধ্য মালুকু ভাষা]] | [[চিয়া-চিয়া ভাষা]] (বুটোনীজ) | [[গায়ো ভাষা]] | [[গালেলা ভাষা]] | [[গোৰোণ্টালো ভাষা]] | [[জাভানিজ ভাষা]] | [[কেন্দায়ন ভাষা]] | [[কেই ভাষা]] | [[কেৰিঞ্চি ভাষা]] | [[কোমেৰিং ভাষা]] | [[কুটাইনীজ ভাষা]] | [[লাম্পুং ভাষা]] | [[মা'আন্যান ভাষা]] | [[মাদুৰীয়া ভাষা]] (মাদুৰীজ) | [[মকাছাৰীয়া ভাষা]] (মকাছাৰেছ) | [[মানাডো মালয়]] | [[মাংগাৰাই ভাষা]] | [[মিনাংকাবাউ ভাষা]] | [[মিনাহাছান ভাষা]] | [[মুনা ভাষা]] | [[মুৰুটিক ভাষা]] | [[গাজু ভাষা]] (Ngaju) | [[নিয়াছ ভাষা|নিয়াছ]] | [[উত্তৰ মলুকান মালয়]] | [[বিদেশী ভাষা|বিদেশী]] | [[পালেম্বাং ভাষা|পালেম্বাং]] | [[নিয়াছ ভাষা]] | [[উত্তৰ মলুকান মালয়]] | [[অসিং ভাষা]] | [[পালেম্বাং ভাষা]] | [[পাপুয়ান ভাষা]] | [[ৰেজাং ভাষা]] (সুমাত্ৰা) | [[সাসাক ভাষা]] | [[ছাংগিৰিক ভাষা]] | [[সুম্বাৱা ভাষা]] | [[সুন্দানীজ ভাষা]] | [[তাএ' ভাষা]] | [[তাউচুং ভাষা]] (সুলুক) | [[তিদং ভাষা]] | [[তেৰ্ন্তে ভাষা]] | [[টেটুম ভাষা]] | [[তিদোৰ ভাষা]] | [[তোবাটি ভাষা]] | [[টবেলো ভাষা]] | [[টোলাকি ভাষা]] | [[তোৰাজা-সা'দান ভাষা]] | [[Uab Meto]]}}|foreign={{hlist | [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]] | [[আৰবী ভাষা|আৰবী]] | [[চীনা ভাষা|চীনা]] | [[ওলন্দাজ ভাষা|ওলন্দাজ (ডাচ)]] | [[জাৰ্মান ভাষা|জাৰ্মান]] | [[ফৰাচী ভাষা|ফৰাচী]] | [[জাপানী ভাষা|জাপানী]] | [[কোৰিয়ান ভাষা|কোৰিয়ান]]}}|sign=[[ইণ্ডোনেছিয়ান সাংকেতিক ভাষা]]|keyboard=[[QWERTY]]|keyboard image=[[File:KB United States-NoAltGr.svg|200px]]}} '''[[ইণ্ডোনেছিয়া]]''' হ'ল '''''৭০০তকৈও অধিক জীৱিত ভাষাৰ বাসস্থান'''''।<ref>{{Cite web|url=https://petabahasa.kemdikbud.go.id/|work=Kemdikbud.com|title=Bahasa dan Peta Bahasa|publisher=Kemdikbud|accessdate=18 August 2024}}</ref> এই উল্লেখযোগ্য ভাষিক বৈচিত্ৰ্যই ইণ্ডোনেছিয়াক পাপুয়া নিউ গিনিৰ পিছত বিশ্বব্যাপী দ্বিতীয় সৰ্বাধিক ভাষিকভাৱে বৈচিত্ৰ্যময় ৰাষ্ট্ৰৰ স্থান দিছে। এই ভাষাসমূহৰ অধিকাংশই অষ্ট্ৰোনীয় ভাষা পৰিয়ালৰ অন্তৰ্গত তথা ইয়াৰ বিপৰীতে, পূব অঞ্চল, বিশেষকৈ পাপুৱা আৰু মালুকু দ্বীপপুঞ্জ ২৭০টাতকৈও অধিক পাপুৱান ভাষা আছে, যিবোৰ অষ্ট্ৰ 'নেছিয়ান পৰিয়ালৰ পৰা পৃথক আৰু এক অনন্য ভাষিক ঐতিহ্যৰ প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। ইণ্ডোনেছিয়াৰ ৰাষ্ট্ৰভাষা হ'ল '''[[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা]]''', যাক '''বাহাসা ইণ্ডোনেছিয়া''' বুলি কোৱা হয়। আনহাতে স্থানীয় ভাষা হিচাপে সৰ্বাধিক কোৱা ভাষা হৈছে '''[[জাভা ভাষা]]'''। তাৰোপৰি ইণ্ডোনেছিয়াৰ [[বালি, ইণ্ডোনেছিয়া|বালি দ্বীপ]]ৰ স্থানীয় ভাষা হ'ল '''[[বালি ভাষা]]''' বা '''বালিনীজ ভাষা'''। ইণ্ডোনেছিয়াৰ ভাষাসমূহক নটা শ্ৰেণীত বিভক্ত কৰা হৈছে: ৰাষ্ট্ৰীয় ভাষা, স্থানীয়ভাৱে ব্যৱহৃত থলুৱা ভাষা, আঞ্চলিক লিঙ্গুৱা ফ্ৰেংকা, বিদেশী আৰু অতিৰিক্ত ভাষা, ঐতিহ্যবাহী ভাষা, ধৰ্মীয় ক্ষেত্ৰৰ ভাষা, ইংৰাজী (লিঙ্গুৱা ফ্ৰেংকা হিচাপে) আৰু সাংকেতিক ভাষা।{{Sfn|Zein|2020}}<ref name="CIA">{{Cite web|date=29 October 2018|title=Indonesia|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/indonesia/|accessdate=11 November 2018|work=The World Factbook|publisher=[[Central Intelligence Agency|CIA]]|language=en}}</ref> == ৰাষ্ট্ৰীয় ভাষা == ইণ্ডোনেছিয়াৰ চৰকাৰী ভাষা হৈছে ইণ্ডোনেছিয়ান (স্থানীয়ভাৱে বাহাসা ইণ্ডোনেছিয়া নামেৰে জনাজাত) ২০২০ চনৰ লোকপিয়ল অনুসৰি, ইণ্ডোনেছিয়াৰ ৯৭% তকৈ অধিক লোক ইণ্ডোনেছিয়া ভাষাত সাবলীল।<ref>{{Citation|url=https://www.bps.go.id/en/publication/2023/01/27/ffb5939b4393e5b1146a9b91/the-result-of-long-form-population-census-2020.html|title=Long Form Census 2020|work=[[Statistics Indonesia]]|language=id}}</ref> ইণ্ডোনেছিয়া ভাষাৰ শব্দভাণ্ডাৰ ইণ্ডোনেছিয়াৰ আঞ্চলিক ভাষা যেনে জাভানীজ, সুন্দানীজ আৰু মিনাংকাবাউ লগতে [[ওলন্দাজ ভাষা|ডাচ]], [[সংস্কৃত ভাষা|সংস্কৃত]], পৰ্তুগীজ, [[আৰবী ভাষা|আৰবী]] আৰু অতি শেহতীয়াকৈ [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]] পৰা যথেষ্ট পৰিমাণে ধাৰণ কৰিছে।<ref>{{Cite web|last=Yee|first=Danny|date=2013|title=Review of ''The Indonesian Language: Its History and Role in Modern Society''|url=http://dannyreviews.com/h/Indonesian_Language.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170729003635/http://dannyreviews.com/h/Indonesian_Language.html|archivedate=29 July 2017|accessdate=20 January 2018|work=Danny Yee's Book Reviews}}</ref><ref>{{Cite journal|last=Khaidir Anwar|year=1976|title=Minangkabau, Background of the main pioneers of modern standard Malay in Indonesia|url=http://www.persee.fr/doc/arch_0044-8613_1976_num_12_1_1296|journal=Archipel|volume=12|pages=77–93|doi=10.3406/arch.1976.1296}}</ref><ref>{{Cite web|last=Ivana Amerl|date=May 2006|title=Halo Bos! English Borrowings in Indonesian|url=http://www.macmillandictionaries.com/MED-Magazine/May2006/38-Indonesian-English-false-friends.htm|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170729050607/http://www.macmillandictionaries.com/MED-Magazine/May2006/38-Indonesian-English-false-friends.htm|archivedate=29 July 2017|accessdate=20 January 2018|work=MED Magazine}}</ref> ইণ্ডোনেছিয়া ভাষা প্ৰধানকৈ বাণিজ্য, প্ৰশাসন, শিক্ষা আৰু সংবাদ মাধ্যমত ব্যৱহাৰ কৰা হয়, আৰু এনেদৰে প্ৰায় প্ৰতিজন ইণ্ডোনেছিয়ানে বিভিন্ন মাত্ৰাত দক্ষতাৰে ভাষাটো কয়। বেছিভাগ ইণ্ডোনেছিয়ানই জাভানীজ দৰে অন্যান্য ভাষাবোৰ তেওঁলোকৰ প্ৰথম ভাষা হিচাপে কয়।<ref name="Ethnologue2009">{{Citation|last=Lewis|first=M. Paul|title=Ethnologue: Languages of the World|url=http://www.ethnologue.com/|year=2009|edition=16th|publisher=SIL International|access-date=17 November 2009}}<cite class="citation cs2" data-ve-ignore="true" id="CITEREFLewis2009">Lewis, M. Paul (2009), [http://www.ethnologue.com/ ''Ethnologue: Languages of the World''] (16th&nbsp;ed.), SIL International<span class="reference-accessdate">, retrieved <span class="nowrap">17 November</span> 2009</span></cite></ref> ইয়াৰ ফলত ইণ্ডোনেছিয়াত বহুভাষাবাদ এক নিয়মত হৈ পৰিছে। == বিদেশী ভাষা == খ্ৰীষ্টীয় সপ্তম শতিকাৰ আৰম্ভণিতে, দ্বীপপুঞ্জটোৰ স্থানীয় লোকসকলে [[চীন]], [[ভাৰত]] আৰু অন্যান্য দেশৰ লোকসকলৰ সৈতে বাণিজ্য আৰম্ভ কৰিছিল। ইয়াৰ পিছত [[নেদাৰলেণ্ড|ওলন্দাজ]] আৰু পৰ্তুগাল ঔপনিৱেশিকসকলে এক দীঘলীয়া সময়ৰ বাবে ইণ্ডোনেছিয়াত উপনিৱেশ স্থাপন কৰিছিল। সেয়ে এই দেশত ইংৰাজী, ওলন্দাজ, পৰ্তুগীজ, চীনা আদি ভাষাৰো প্ৰচলন দেখিবলৈ পোৱা যায়। দেশৰ সংখ্যাগৰিষ্ঠ ভাৰতীয়ৰ মাজত [[তামিল ভাষা|তামিল]] ভাষাও কোৱা হয়। কম সংখ্যক ঐতিহ্যবাহী ভাষা কোৱা লোকে [[আৰবী ভাষা|আৰবী]] আৰু [[ওলন্দাজ ভাষা|ওলন্দাজ]] ভাষা কয়।{{Sfn|Zein|2020}} === ইংৰাজী === ঐতিহাসিকভাৱে ইংৰাজীক ইণ্ডোনেছিয়াৰ প্ৰথম বিদেশী ভাষা হিচাপে শ্ৰেণীবদ্ধ কৰা হৈছে।<ref>{{Cite journal|last=Dardjowidjojo|first1=S.|date=2000|title=English teaching in Indonesia|journal=English Australia|volume=18|issue=1|pages=22–30}}<cite class="citation journal cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFDardjowidjojo2000">Dardjowidjojo, S. (2000). "English teaching in Indonesia". ''English Australia''. '''18''' (1): 22–30.</cite></ref> === অন্যান্য ভাষা === [[আৰবী ভাষা|আৰবী]], চীনা, ফৰাচী, [[জাৰ্মান ভাষা|জাৰ্মান]], [[জাপানী ভাষা|জাপানী]], [[কোৰীয় ভাষা|কোৰিয়ান]], [[ৰুছ ভাষা|ৰাছিয়ান]], পৰ্তুগীজ আৰু স্পেনিছ ইণ্ডোনেছিয়াৰ অ-স্থানীয় ভাষা। == বিপন্ন ভাষাসমূহ == ২০০৭ চনৰ তথ্য অনুযায়ী ইণ্ডোনেছিয়া দ্বীপপুঞ্জত ৭৪২টা জীৱিত আছিল। আনহাতে ২০০৯ চনৰ তথ্য অনুযায়ী জীৱিত ভাষৰ সংখ্যা ৭২৬টা। ==তথ্যসূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:ভাষা]] 9coxo4c0wa5nfp8k26i2qyk8m9928h6 450655 450654 2024-12-03T14:17:39Z Kandarpajit Kallol 6257 450655 wikitext text/x-wiki {{Languages of|country=Indonesia|image=Utamakan Bahasa Indonesia, Yogyakarta.jpg|caption=Sign in Special Region of Yogyakarta| encouraging people to prioritize the [[Indonesian language]]|official=ইণ্ডোনেছিয়ান|regional={{hlist | [[আচেনিজ ভাষা]] | [[এম্বোনিজ মালয় ভাষা]] | [[আছমত ভাষা]] | [[বডুই ভাষা]] | [[বালি ভাষা]] | [[বামায়ো ভাষা]] | [[বাঞ্জাৰি ভাষা]] | [[আংকোলা ভাষা]] (বাটক আংকোলা) | [[বাটাক দাইৰী ভাষা]] (পাকপাক ভাষা) | [[বাটাক কৰো ভাষা]] | [[মান্দাইলিং বাটাক ভাষা]] (বাটাক মান্দাইলিং) | [[বাটাক সিমালুংগুন ভাষা]] | [[টোবা বাটাক ভাষা]] (বাটাক টোবা) | [[বেটাৱি ভাষা]] | [[বিয়াক ভাষা]] | [[বিমা ভাষা]] | [[বুগিনিজ ভাষা]] | [[মধ্য মালুকু ভাষা]] | [[চিয়া-চিয়া ভাষা]] (বুটোনীজ) | [[গায়ো ভাষা]] | [[গালেলা ভাষা]] | [[গোৰোণ্টালো ভাষা]] | [[জাভানিজ ভাষা]] | [[কেন্দায়ন ভাষা]] | [[কেই ভাষা]] | [[কেৰিঞ্চি ভাষা]] | [[কোমেৰিং ভাষা]] | [[কুটাইনীজ ভাষা]] | [[লাম্পুং ভাষা]] | [[মা'আন্যান ভাষা]] | [[মাদুৰীয়া ভাষা]] (মাদুৰীজ) | [[মকাছাৰীয়া ভাষা]] (মকাছাৰেছ) | [[মানাডো মালয়]] | [[মাংগাৰাই ভাষা]] | [[মিনাংকাবাউ ভাষা]] | [[মিনাহাছান ভাষা]] | [[মুনা ভাষা]] | [[মুৰুটিক ভাষা]] | [[গাজু ভাষা]] (Ngaju) | [[নিয়াছ ভাষা|নিয়াছ]] | [[উত্তৰ মলুকান মালয়]] | [[বিদেশী ভাষা|বিদেশী]] | [[পালেম্বাং ভাষা|পালেম্বাং]] | [[নিয়াছ ভাষা]] | [[উত্তৰ মলুকান মালয়]] | [[অসিং ভাষা]] | [[পালেম্বাং ভাষা]] | [[পাপুয়ান ভাষা]] | [[ৰেজাং ভাষা]] (সুমাত্ৰা) | [[সাসাক ভাষা]] | [[ছাংগিৰিক ভাষা]] | [[সুম্বাৱা ভাষা]] | [[সুন্দানীজ ভাষা]] | [[তাএ' ভাষা]] | [[তাউচুং ভাষা]] (সুলুক) | [[তিদং ভাষা]] | [[তেৰ্ন্তে ভাষা]] | [[টেটুম ভাষা]] | [[তিদোৰ ভাষা]] | [[তোবাটি ভাষা]] | [[টবেলো ভাষা]] | [[টোলাকি ভাষা]] | [[তোৰাজা-সা'দান ভাষা]] | [[Uab Meto]]}}|foreign={{hlist | [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]] | [[আৰবী ভাষা|আৰবী]] | [[চীনা ভাষা|চীনা]] | [[ওলন্দাজ ভাষা|ওলন্দাজ (ডাচ)]] | [[জাৰ্মান ভাষা|জাৰ্মান]] | [[ফৰাচী ভাষা|ফৰাচী]] | [[জাপানী ভাষা|জাপানী]] | [[কোৰিয়ান ভাষা|কোৰিয়ান]]}}|sign=[[ইণ্ডোনেছিয়ান সাংকেতিক ভাষা]]|keyboard=[[QWERTY]]|keyboard image=[[File:KB United States-NoAltGr.svg|200px]]}} '''[[ইণ্ডোনেছিয়া]]''' হ'ল '''''৭০০তকৈও অধিক জীৱিত ভাষাৰ বাসস্থান'''''।<ref>{{Cite web|url=https://petabahasa.kemdikbud.go.id/|work=Kemdikbud.com|title=Bahasa dan Peta Bahasa|publisher=Kemdikbud|accessdate=18 August 2024}}</ref> এই উল্লেখযোগ্য ভাষিক বৈচিত্ৰ্যই ইণ্ডোনেছিয়াক পাপুয়া নিউ গিনিৰ পিছত বিশ্বব্যাপী দ্বিতীয় সৰ্বাধিক ভাষিকভাৱে বৈচিত্ৰ্যময় ৰাষ্ট্ৰৰ স্থান দিছে। এই ভাষাসমূহৰ অধিকাংশই অষ্ট্ৰোনীয় ভাষা পৰিয়ালৰ অন্তৰ্গত তথা ইয়াৰ বিপৰীতে, পূব অঞ্চল, বিশেষকৈ পাপুৱা আৰু মালুকু দ্বীপপুঞ্জ ২৭০টাতকৈও অধিক পাপুৱান ভাষা আছে, যিবোৰ অষ্ট্ৰ 'নেছিয়ান পৰিয়ালৰ পৰা পৃথক আৰু এক অনন্য ভাষিক ঐতিহ্যৰ প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। ইণ্ডোনেছিয়াৰ ৰাষ্ট্ৰভাষা হ'ল '''[[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা]]''', যাক '''বাহাসা ইণ্ডোনেছিয়া''' বুলি কোৱা হয়। আনহাতে স্থানীয় ভাষা হিচাপে সৰ্বাধিক কোৱা ভাষা হৈছে '''[[জাভা ভাষা]]'''। তাৰোপৰি ইণ্ডোনেছিয়াৰ [[বালি, ইণ্ডোনেছিয়া|বালি দ্বীপ]]ৰ স্থানীয় ভাষা হ'ল '''[[বালি ভাষা]]''' বা '''বালিনীজ ভাষা'''। ইণ্ডোনেছিয়াৰ ভাষাসমূহক নটা শ্ৰেণীত বিভক্ত কৰা হৈছে: ৰাষ্ট্ৰীয় ভাষা, স্থানীয়ভাৱে ব্যৱহৃত থলুৱা ভাষা, আঞ্চলিক লিঙ্গুৱা ফ্ৰেংকা, বিদেশী আৰু অতিৰিক্ত ভাষা, ঐতিহ্যবাহী ভাষা, ধৰ্মীয় ক্ষেত্ৰৰ ভাষা, ইংৰাজী (লিঙ্গুৱা ফ্ৰেংকা হিচাপে) আৰু সাংকেতিক ভাষা।{{Sfn|Zein|2020}}<ref name="CIA">{{Cite web|date=29 October 2018|title=Indonesia|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/indonesia/|accessdate=11 November 2018|work=The World Factbook|publisher=[[Central Intelligence Agency|CIA]]|language=en}}</ref> == ৰাষ্ট্ৰীয় ভাষা == ইণ্ডোনেছিয়াৰ চৰকাৰী ভাষা হৈছে ইণ্ডোনেছিয়ান (স্থানীয়ভাৱে বাহাসা ইণ্ডোনেছিয়া নামেৰে জনাজাত) ২০২০ চনৰ লোকপিয়ল অনুসৰি, ইণ্ডোনেছিয়াৰ ৯৭% তকৈ অধিক লোক ইণ্ডোনেছিয়া ভাষাত সাবলীল।<ref>{{Citation|url=https://www.bps.go.id/en/publication/2023/01/27/ffb5939b4393e5b1146a9b91/the-result-of-long-form-population-census-2020.html|title=Long Form Census 2020|work=[[Statistics Indonesia]]|language=id}}</ref> ইণ্ডোনেছিয়া ভাষাৰ শব্দভাণ্ডাৰ ইণ্ডোনেছিয়াৰ আঞ্চলিক ভাষা যেনে জাভানীজ, সুন্দানীজ আৰু মিনাংকাবাউ লগতে [[ওলন্দাজ ভাষা|ডাচ]], [[সংস্কৃত ভাষা|সংস্কৃত]], পৰ্তুগীজ, [[আৰবী ভাষা|আৰবী]] আৰু অতি শেহতীয়াকৈ [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]] পৰা যথেষ্ট পৰিমাণে ধাৰণ কৰিছে।<ref>{{Cite web|last=Yee|first=Danny|date=2013|title=Review of ''The Indonesian Language: Its History and Role in Modern Society''|url=http://dannyreviews.com/h/Indonesian_Language.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170729003635/http://dannyreviews.com/h/Indonesian_Language.html|archivedate=29 July 2017|accessdate=20 January 2018|work=Danny Yee's Book Reviews}}</ref><ref>{{Cite journal|last=Khaidir Anwar|year=1976|title=Minangkabau, Background of the main pioneers of modern standard Malay in Indonesia|url=http://www.persee.fr/doc/arch_0044-8613_1976_num_12_1_1296|journal=Archipel|volume=12|pages=77–93|doi=10.3406/arch.1976.1296}}</ref><ref>{{Cite web|last=Ivana Amerl|date=May 2006|title=Halo Bos! English Borrowings in Indonesian|url=http://www.macmillandictionaries.com/MED-Magazine/May2006/38-Indonesian-English-false-friends.htm|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170729050607/http://www.macmillandictionaries.com/MED-Magazine/May2006/38-Indonesian-English-false-friends.htm|archivedate=29 July 2017|accessdate=20 January 2018|work=MED Magazine}}</ref> ইণ্ডোনেছিয়া ভাষা প্ৰধানকৈ বাণিজ্য, প্ৰশাসন, শিক্ষা আৰু সংবাদ মাধ্যমত ব্যৱহাৰ কৰা হয়, আৰু এনেদৰে প্ৰায় প্ৰতিজন ইণ্ডোনেছিয়ানে বিভিন্ন মাত্ৰাত দক্ষতাৰে ভাষাটো কয়। বেছিভাগ ইণ্ডোনেছিয়ানই জাভানীজ দৰে অন্যান্য ভাষাবোৰ তেওঁলোকৰ প্ৰথম ভাষা হিচাপে কয়।<ref name="Ethnologue2009">{{Citation|last=Lewis|first=M. Paul|title=Ethnologue: Languages of the World|url=http://www.ethnologue.com/|year=2009|edition=16th|publisher=SIL International|access-date=17 November 2009}}<cite class="citation cs2" data-ve-ignore="true" id="CITEREFLewis2009">Lewis, M. Paul (2009), [http://www.ethnologue.com/ ''Ethnologue: Languages of the World''] (16th&nbsp;ed.), SIL International<span class="reference-accessdate">, retrieved <span class="nowrap">17 November</span> 2009</span></cite></ref> ইয়াৰ ফলত ইণ্ডোনেছিয়াত বহুভাষাবাদ এক নিয়মত হৈ পৰিছে। == বিদেশী ভাষা == খ্ৰীষ্টীয় সপ্তম শতিকাৰ আৰম্ভণিতে, দ্বীপপুঞ্জটোৰ স্থানীয় লোকসকলে [[চীন]], [[ভাৰত]] আৰু অন্যান্য দেশৰ লোকসকলৰ সৈতে বাণিজ্য আৰম্ভ কৰিছিল। ইয়াৰ পিছত [[নেদাৰলেণ্ড|ওলন্দাজ]] আৰু পৰ্তুগাল ঔপনিৱেশিকসকলে এক দীঘলীয়া সময়ৰ বাবে ইণ্ডোনেছিয়াত উপনিৱেশ স্থাপন কৰিছিল। সেয়ে এই দেশত ইংৰাজী, ওলন্দাজ, পৰ্তুগীজ, চীনা আদি ভাষাৰো প্ৰচলন দেখিবলৈ পোৱা যায়। দেশৰ সংখ্যাগৰিষ্ঠ ভাৰতীয়ৰ মাজত [[তামিল ভাষা|তামিল]] ভাষাও কোৱা হয়। কম সংখ্যক ঐতিহ্যবাহী ভাষা কোৱা লোকে [[আৰবী ভাষা|আৰবী]] আৰু [[ওলন্দাজ ভাষা|ওলন্দাজ]] ভাষা কয়।{{Sfn|Zein|2020}} === ইংৰাজী === ঐতিহাসিকভাৱে ইংৰাজীক ইণ্ডোনেছিয়াৰ প্ৰথম বিদেশী ভাষা হিচাপে শ্ৰেণীবদ্ধ কৰা হৈছে।<ref>{{Cite journal|last=Dardjowidjojo|first1=S.|date=2000|title=English teaching in Indonesia|journal=English Australia|volume=18|issue=1|pages=22–30}}<cite class="citation journal cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFDardjowidjojo2000">Dardjowidjojo, S. (2000). "English teaching in Indonesia". ''English Australia''. '''18''' (1): 22–30.</cite></ref> === অন্যান্য ভাষা === [[আৰবী ভাষা|আৰবী]], চীনা, ফৰাচী, [[জাৰ্মান ভাষা|জাৰ্মান]], [[জাপানী ভাষা|জাপানী]], [[কোৰীয় ভাষা|কোৰিয়ান]], [[ৰুছ ভাষা|ৰাছিয়ান]], পৰ্তুগীজ আৰু স্পেনিছ ইণ্ডোনেছিয়াৰ অ-স্থানীয় ভাষা। == বিপন্ন ভাষাসমূহ == ২০০৭ চনৰ তথ্য অনুযায়ী ইণ্ডোনেছিয়া দ্বীপপুঞ্জত ৭৪২টা জীৱিত আছিল। আনহাতে ২০০৯ চনৰ তথ্য অনুযায়ী জীৱিত ভাষৰ সংখ্যা ৭২৬টা। ==তথ্যসূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:ভাষা]] b685y6neztxx8tgcu8zk4nmz3rbm89r 0 109667 450938 450611 2024-12-04T08:08:04Z Saddam Hussain Rahmani 42858 ইছলামিক দৰ্শন 450938 wikitext text/x-wiki '''ইছলামিক দৰ্শন''' ( [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী:]] '''Islamic Philosophy''' ) হৈছে ইছলামিক [[পৰম্পৰা|পৰম্পৰাৰ]] পৰা উদ্ভৱ হোৱা [[দৰ্শন]]। ইছলামিক জগতত পৰম্পৰাগতভাৱে ব্যৱহৃত দুটা শব্দক কেতিয়াবা দৰ্শন বুলি অনুবাদ কৰা হয়— ফালছাফা (আক্ষৰ অৰ্থত 'দৰ্শন'), যিয়ে দৰ্শনৰ লগতে [[যুক্তি]], [[গণিত]] পদাৰ্থ বিজ্ঞানকো বুজায় আৰু কালাম (আক্ষৰ অৰ্থত 'বাক্য'), যিয়ে স্কোলাষ্টিক ইছলামিক ধৰ্মতত্ত্বৰ এটা যুক্তিবাদী ৰূপক বুজায় যিয়ে মাতুৰিদিয়াৰ বিদ্যালয়সমূহ অন্তৰ্ভুক্ত কৰে আছাইৰা আৰু মু'তাজিলা। ইছলামিক কেলেণ্ডাৰৰ দ্বিতীয় শতিকাৰ (খ্ৰীষ্টপূৰ্ব নৱম শতিকাৰ আৰম্ভণিতে) আল-কিণ্ডিৰ পৰা আৰম্ভ হৈছিল আৰু হিজৰী ষষ্ঠ শতিকাত (খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বাদশ শতিকাৰ শেষৰ ফালে) ইবনে-ৰুছদ (আভেৰ’ছ)ৰ সৈতে শেষ হৈছিল, যিটো ব্যাপকভাৱে এই নামেৰে জনাজাত সময়ছোৱাৰ সৈতে মিল খাইছিল ইছলামৰ সোণালী যুগ। এভাৰ’ছৰ মৃত্যুৰ লগে লগে ফলপ্ৰসূভাৱে ইছলামিক দৰ্শনৰ এটা বিশেষ শাখাৰ অন্ত পৰিল যাক সাধাৰণতে পেৰিপেটিক ইছলামিক স্কুল বুলি কোৱা হয় আৰু ইছলামিক আইবেৰিয়া আৰু উত্তৰ আফ্ৰিকাৰ দৰে পশ্চিম ইছলামিক দেশসমূহত দাৰ্শনিক কাৰ্যকলাপ যথেষ্ট হ্ৰাস পায়। [https://www.britannica.com/topic/Islamic-philosophy] {{Infobox philosopher|image=Sughrat.jpg|caption=[[ত্ৰয়োদশ শতিকা]]ৰ এখন [[আৰবী]] পাণ্ডুলিপি য'ত [[ছক্ৰেটিছ]] (ছ'কৰাত)ক তেওঁৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ সৈতে আলোচনাত চিত্ৰিত কৰা হৈছে।}} মুছলমান পূবৰ দেশসমূহত, বিশেষকৈ ছাফাৱী পাৰস্য, অট্টোমান আৰু [[মোগল সাম্ৰাজ্য]]ত [[ইছলাম|ইছলামি]]ক [[দৰ্শন]] বহু বেছি দিনলৈকে টিকি থাকিল, য'ত দৰ্শনৰ কেইবাটাও বিদ্যালয়ে ফুলি উঠিল। এভিচেনিজম, এভেৰ'ইজম, ইলুমিনেচনিষ্ট দৰ্শন, মিষ্টিক দৰ্শন, ট্ৰেন্সেণ্ডেণ্ট থিয়'ছফী আৰু ইছফাহান দৰ্শন। ইবনে খালদুনে তেওঁৰ মুকাদ্দীমাত ইতিহাসৰ দৰ্শনত গুৰুত্বপূৰ্ণ অৱদান আগবঢ়াইছিল। ১৯ শতিকাৰ শেষৰ ফালে আৰু ২০ শতিকাৰ আৰম্ভণিতে নাহদা ("জাগৰণ") আন্দোলনৰ সময়ত ইছলামিক দৰ্শনৰ প্ৰতি আগ্ৰহ পুনৰ সজীৱ হৈ উঠে, আৰু আজিও অব্যাহত আছে। খ্ৰীষ্টান ইউৰোপত ইছলামিক দৰ্শনৰ ডাঙৰ প্ৰভাৱ পৰিছিল, য'ত আৰবী দাৰ্শনিক গ্ৰন্থসমূহৰ লেটিন ভাষালৈ অনুবাদ কৰিলে "মধ্যযুগীয় লেটিন জগতখনৰ প্ৰায় সকলো দাৰ্শনিক শাখাৰ ৰূপান্তৰ ঘটিছিল", প্ৰাকৃতিক দৰ্শন, [[মনোবিজ্ঞান]]ত মুছলমান দাৰ্শনিকসকলৰ বিশেষভাৱে প্ৰবল প্ৰভাৱ অনুভৱ কৰা হৈছিল আৰু আধ্যাত্মিকতা। [https://plato.stanford.edu/entries/arabic-islamic-influence/]। == পাতনি == ইছলামিক দৰ্শনে ইছলামিক সমাজত উৎপাদিত দৰ্শনক বুজায়। যিহেতু ই ধৰ্মীয় বিষয়ৰ সৈতে জড়িত হোৱাটো বাধ্যতামূলক নহয়, বা কেৱল মুছলমানসকলে উৎপাদন কৰাও নহয়, সেয়েহে বহু পণ্ডিতে "[[আৰবী ভাষা|আৰবী]] [[দৰ্শন]]" শব্দটো পছন্দ কৰে। ইছলামিক দৰ্শন হৈছে এক সাধাৰণ শব্দ যাক বিভিন্ন ধৰণে সংজ্ঞায়িত আৰু ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। বহল অৰ্থত ইয়াৰ অৰ্থ হ’ল ইছলামৰ বিশ্বদৃষ্টিভংগী, যিটো বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডৰ সৃষ্টি আৰু সৃষ্টিকৰ্তাৰ ইচ্ছা সম্পৰ্কীয় ইছলামিক গ্ৰন্থসমূহৰ পৰা উদ্ভৱ হৈছে। আন এটা অৰ্থত ই ইছলামিক সাম্ৰাজ্যৰ অধীনত বা আৰব-ইছলামিক সংস্কৃতি আৰু ইছলামিক সভ্যতাৰ ছাঁত ফুলি উঠা যিকোনো চিন্তাধাৰাক বুজায়। ইয়াৰ সংকীৰ্ণ অৰ্থত ই ফালছাফাৰ অনুবাদ, অৰ্থাৎ সেই বিশেষ চিন্তাধাৰা যিবোৰে নব্য প্লেটোবাদ আৰু এৰিষ্ট’টেলবাদৰ দৰে গ্ৰীক দৰ্শন ব্যৱস্থাৰ প্ৰভাৱ বেছিকৈ প্ৰতিফলিত কৰে। ইছলামৰ ভিতৰৰ কিছুমান চিন্তাধাৰাই দাৰ্শনিক অনুসন্ধানৰ উপযোগিতা বা বৈধতাক অস্বীকাৰ কৰে। কিছুমানে যুক্তি আগবঢ়ায় যে মানুহৰ সীমিত জ্ঞান আৰু অভিজ্ঞতাই সত্যলৈ লৈ যাব পাৰে বুলি কোনো ইংগিত পোৱা নাযায়। এইটোও মন কৰিবলগীয়া যে, "যুক্তি"ক কেতিয়াবা ইছলামিক আইনৰ উৎস হিচাপে স্বীকৃতি দিয়া হয় যদিও দৰ্শনত ইয়াৰ অৰ্থ "যুক্তি"ৰ পৰা সম্পূৰ্ণ বেলেগ বুলি দাবী কৰা হৈছে। [https://www.semanticscholar.org/paper/The-Study-of-Arabic-Philosophy-in-the-Twentieth-An-Gutas/459ab31b62c9b38100f17e3922209647c5476b2b] , [https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/13530190220124043] ইছলামিক দৰ্শনৰ ইতিহাস লেখাত বিষয়টোৰ সঠিক ব্যাখ্যা কেনেকৈ কৰা উচিত সেই সম্পৰ্কে বিতৰ্কৰ সৃষ্টি হয়। কিছুমান মূল বিষয়ৰ ভিতৰত ইবনে চিনা (এভিচেনা)ৰ দৰে পূবৰ বুদ্ধিজীৱী আৰু ইবন ৰুছদৰ দৰে পশ্চিমীয়া চিন্তাবিদৰ তুলনামূলক গুৰুত্ব [https://www.semanticscholar.org/paper/The-Study-of-Arabic-Philosophy-in-the-Twentieth-An-Gutas/459ab31b62c9b38100f17e3922209647c5476b2b] আৰু লগতে ইছলামিক দৰ্শনক মুদ্ৰামূল্যত পঢ়িব পাৰি নে গুপ্তভাৱে ব্যাখ্যা কৰিব লাগে, সেই বিষয়েও জড়িত . লিঅ’ ষ্ট্ৰাউছৰ দৰে পিছৰ থিছিছটোৰ সমৰ্থকসকলে কয় যে ইছলামিক দাৰ্শনিকসকলে ধৰ্মীয় নিৰ্যাতনৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ নিজৰ প্ৰকৃত অৰ্থ লুকুৱাই ৰাখিবলৈ লিখিছিল যদিও অলিভাৰ লিমেনৰ দৰে পণ্ডিতসকলে এই কথাত একমত নহয়। == গঠনমূলক প্ৰভাৱ == '''গঠনমূলক প্ৰভাৱ''' ধ্ৰুপদী বা আদিম ইছলামিক দৰ্শনৰ মূল উৎসসমূহ হ'ল ইছলামৰ ধৰ্ম নিজেই (বিশেষকৈ [[কোৰআন|কোৰআনৰ]] পৰা আহৰণ কৰা আৰু ব্যাখ্যা কৰা ধাৰণাসমূহ) [https://en.wikipedia.org/wiki/Encyclopaedia_of_the_Qur%CA%BE%C4%81n] আৰু গ্ৰীক দৰ্শন যিটো আদিম মুছলমানসকলে বিজয়ৰ ফলত উত্তৰাধিকাৰী সূত্ৰে লাভ কৰিছিল, লগতে প্ৰাক-ইছলামিক ভাৰতীয় দৰ্শন আৰু [[পাৰ্চী ভাষা|পাৰ্চী]] দৰ্শন। প্ৰাথমিক বহুতো দাৰ্শনিক বিতৰ্ক ধৰ্ম আৰু যুক্তিৰ মিলনৰ ওপৰত কেন্দ্ৰিত আছিল , পিছৰটোৰ উদাহৰণ গ্ৰীক দৰ্শনে। == যুক্তি == '''( যুক্তি মূল প্ৰবন্ধ''': ইছলামিক দৰ্শনত যুক্তি [https://en.wikipedia.org/wiki/Logic_in_Islamic_philosophy] ) প্ৰাথমিক ইছলামিক দৰ্শনত যুক্তিবাদে গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিছিল। [[শ্বৰীয়ত]] (ইছলামিক আইন) যুক্তিৰ মানদণ্ড প্ৰণয়নত গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছিল। যাৰ ফলত [[কালাম]]ত [https://en.wikipedia.org/wiki/Kalam] যুক্তিৰ এক নতুন দৃষ্টিভংগীৰ জন্ম হৈছিল। কিন্তু পিছলৈ মু’তাজিলি দাৰ্শনিকসকলৰ উত্থানৰ লগে লগে গ্ৰীক দৰ্শন আৰু হেলেনিষ্টিক দৰ্শনৰ ধাৰণাসমূহে এই পদ্ধতি স্থানচ্যুত কৰিছিল, যিসকলে... এৰিষ্টটলৰ অৰ্গেননক অতি মূল্যৱান। মধ্যযুগীয় ইউৰোপত এৰিষ্ট’টেলীয় যুক্তিৰ গ্ৰহণৰ ক্ষেত্ৰত হেলেনিষ্টিক প্ৰভাৱিত ইছলামিক দাৰ্শনিকসকলৰ ৰচনাসমূহো গুৰুত্বপূৰ্ণ আছিল, লগতে এভাৰ’ছৰ অৰ্গাননৰ ওপৰত কৰা ধাৰাবাহিকসমূহো গুৰুত্বপূৰ্ণ আছিল। প্ৰায়ে এৰিষ্ট’টেলৰ যুক্তিবাদক সমালোচনা আৰু সংশোধন কৰা আৰু নিজৰ নিজৰ যুক্তিৰ ৰূপ প্ৰৱৰ্তন কৰা আল-ফাৰাবি, আভিচেনা, আল-গাজালি আৰু অন্যান্য মুছলমান যুক্তিবিদসকলৰ ৰচনাসমূহেও ৰেনেছাঁৰ সময়ত [[ইউৰোপীয় ইউনিয়ন|ইউৰোপীয়]] যুক্তিৰ পৰৱৰ্তী বিকাশত কেন্দ্ৰীয় ভূমিকা পালন কৰিছিল। == ভাৰতত ইছলামিক দৰ্শন == ভাৰতত ইছলামিক দৰ্শনৰ প্ৰৱৰ্তন কৰা হৈছিল আপাত দৃষ্টিত [[সিন্ধু সভ্যতা|সিন্ধু]]ৰ মুলতান আৰু মনছুৰাৰ ইছমাইলী শাসকসকলে (শাসন ৩৪৮–৪১৭/৯৬০–১০২৬)। উপমহাদেশখনত ইছলামিক দাৰ্শনিক চিন্তাধাৰাৰ বিকাশৰ এই পৰিচয়মূলক পৰ্যায়ৰ কোনো সবিশেষ যে পাঠ্যক্ৰমৰ উন্নত অংশটোত (সম্ভৱতঃ সৰু সৰু ব্যক্তিগত অধিবেশনত শিকোৱা) ইবনে হাওছাবৰ (ঘ ৩০২/৯১৪), জাফাৰ খ. মনছুৰ আল-য়ামান চতুৰ্থ/দশম শতিকা), মুহম্মদ নাছাফী (৩৩২/৯৪৩ চনত মৃত্যুদণ্ড দিয়া), আৰু আবু ইয়াকুব ছিজিস্তানী (৩৬১/৯৭১ চনৰ পিছত মৃত্যু) ১০৫২। [https://link.springer.com/referenceworkentry/10.1007/978-94-024-1267-3_1991], == তথ্য উৎস == • [https://www.britannica.com/topic/Islamic-philosophy ইছলামিক দৰ্শন] ''30 Oct 2024 — Islamic philosophy, doctrines of the philosophers of the 9th–12th century Islamic world who wrote primarily in Arabic. পৰা আহৰণ কৰা হৈছে:'' ''• [https://plato.stanford.edu/entries/arabic-islamic-religion/ Plato.stanford.edu website] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে:'' ''• Islamic philosophy is also sometimes referred to as Arabic philosophy or Muslim philosophy. [https://muslimphilosophy.org/ مدونة مكتبة الدراسات الاسلامية في جامعة مكغيل]'' ''• [[:en:Early_Islamic_philosophy|Early_Islamic_philosophy]] পৰা আহৰণ কৰা হৈছে:'' ''• ৱেবছাইটৰ পৰা আহৰণ কৰা - [https://musliminstitute.org/freethinking/freethinking/five-islamic-philosophers-every-muslim-should-read Five-islamic-philosophers-every-muslim-should-read] Islamic intellectual culture suffers from a philosophy deficit. 2017 Muslim Institute.'' ''• [https://www.oxfordbibliographies.com/abstract/document/obo-9780195390155/obo-9780195390155-0060.xml Oxford bibliographies/Islamic Philosophy]'' LAST MODIFIED: 25 October 2017 pe71kzu3fb5xeejcava2r2rdm4tvoiw 0 109668 450653 450602 2024-12-03T14:16:32Z কুমুদ ঘোষ 42738 450653 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ পৰা ইয়াৰ উচ্চতা প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট)ৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট)লৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। , 075 কিলোমিটাৰ বৰ্গ মাইল) ৰ সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-ভাল্মিকি) ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যি 3,549 বৰ্গ বৰ্গ মিল) পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল খণ্ড আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]] পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। সামন্তবাদী ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ চিকাৰীবোৰ আৰু তেওঁলোকৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি‍ তেওঁলোকে শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু অলস ভালুকক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০ গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিটৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ গোপন টহল আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিটৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকল তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰ বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰতাৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখন হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰিছিল, ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্তী নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজত ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুনৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে Oriental white-backed আৰু slender-billed vulture-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুন প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]] কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট) ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়,। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] অভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত চিৰ পাইন (<nowiki><i id="mwaw">পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী</i></nowiki>) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা) ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ')এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (<nowiki><i id="mwdQ">গাৰুগা পিন্নাটা</i></nowiki>) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গাৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|চিতল পহু]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|কিং কোব্ৰা]] আৰু [[Python molurus|ৰক পাইথন]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, তাৰকা কচ্ছপ আৰু মনিটৰ লিজাৰ্ড পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন অক্সবো হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মগৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টা হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়॥ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত ভাৰতীয় নাহৰফুটুকী বাঘ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] mh5drsx0sk47mfowq801hzyw5tnv7cj 450680 450653 2024-12-03T14:53:44Z কুমুদ ঘোষ 42738 450680 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা ইয়াৰ উচ্চতা ৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট)লৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। , 075 কিলোমিটাৰ বৰ্গ মাইল) ৰ সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-ভাল্মিকি) ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যি 3,549 বৰ্গ বৰ্গ মিল) পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল খণ্ড আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]] পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। সামন্তবাদী ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ চিকাৰীবোৰ আৰু তেওঁলোকৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি‍ তেওঁলোকে শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু অলস ভালুকক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০ গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিটৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ গোপন টহল আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিটৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকল তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰ বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰতাৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখন হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰিছিল, ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্তী নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজত ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুনৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে Oriental white-backed আৰু slender-billed vulture-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুন প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]] কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট) ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়,। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] অভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত চিৰ পাইন (<nowiki><i id="mwaw">পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী</i></nowiki>) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা) ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ')এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (<nowiki><i id="mwdQ">গাৰুগা পিন্নাটা</i></nowiki>) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গাৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|চিতল পহু]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|কিং কোব্ৰা]] আৰু [[Python molurus|ৰক পাইথন]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, তাৰকা কচ্ছপ আৰু মনিটৰ লিজাৰ্ড পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন অক্সবো হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মগৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টা হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়॥ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত ভাৰতীয় নাহৰফুটুকী বাঘ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] 49fw83poz3d5363y9o63968unb4a03p 450683 450680 2024-12-03T14:55:20Z কুমুদ ঘোষ 42738 450683 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। , 075 কিলোমিটাৰ বৰ্গ মাইল) ৰ সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-ভাল্মিকি) ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যি 3,549 বৰ্গ বৰ্গ মিল) পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল খণ্ড আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]] পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। সামন্তবাদী ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ চিকাৰীবোৰ আৰু তেওঁলোকৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি‍ তেওঁলোকে শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু অলস ভালুকক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০ গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিটৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ গোপন টহল আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিটৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকল তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰ বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰতাৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখন হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰিছিল, ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্তী নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজত ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুনৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে Oriental white-backed আৰু slender-billed vulture-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুন প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]] কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট) ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়,। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] অভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত চিৰ পাইন (<nowiki><i id="mwaw">পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী</i></nowiki>) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা) ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ')এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (<nowiki><i id="mwdQ">গাৰুগা পিন্নাটা</i></nowiki>) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গাৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|চিতল পহু]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|কিং কোব্ৰা]] আৰু [[Python molurus|ৰক পাইথন]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, তাৰকা কচ্ছপ আৰু মনিটৰ লিজাৰ্ড পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন অক্সবো হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মগৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টা হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়॥ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত ভাৰতীয় নাহৰফুটুকী বাঘ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] 81c9bybwz6nla7yelm8z15ygajov3zn 450685 450683 2024-12-03T14:56:48Z কুমুদ ঘোষ 42738 450685 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে৷ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। , 075 কিলোমিটাৰ বৰ্গ মাইল) ৰ সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-ভাল্মিকি) ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যি 3,549 বৰ্গ বৰ্গ মিল) পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল খণ্ড আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]] পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। সামন্তবাদী ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ চিকাৰীবোৰ আৰু তেওঁলোকৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি‍ তেওঁলোকে শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু অলস ভালুকক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০ গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিটৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ গোপন টহল আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিটৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকল তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰ বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰতাৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখন হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰিছিল, ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্তী নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজত ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুনৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে Oriental white-backed আৰু slender-billed vulture-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুন প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]] কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট) ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়,। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] অভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত চিৰ পাইন (<nowiki><i id="mwaw">পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী</i></nowiki>) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা) ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ')এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (<nowiki><i id="mwdQ">গাৰুগা পিন্নাটা</i></nowiki>) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গাৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|চিতল পহু]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|কিং কোব্ৰা]] আৰু [[Python molurus|ৰক পাইথন]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, তাৰকা কচ্ছপ আৰু মনিটৰ লিজাৰ্ড পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন অক্সবো হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মগৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টা হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়॥ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত ভাৰতীয় নাহৰফুটুকী বাঘ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] mcddy43d1kxzg6xiial2ffkry1xlnlp 450688 450685 2024-12-03T14:57:44Z কুমুদ ঘোষ 42738 450688 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে৷ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। , 075 কিলোমিটাৰ বৰ্গ মাইল) ৰ সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-ভাল্মিকি) ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যি 3,549 বৰ্গ বৰ্গ মিল) পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল খণ্ড আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]] পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। সামন্তবাদী ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ চিকাৰীবোৰ আৰু তেওঁলোকৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি‍ তেওঁলোকে শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু অলস ভালুকক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০ গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিটৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ গোপন টহল আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিটৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকল তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰ বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰতাৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখন হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰিছিল, ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্তী নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজত ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুনৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে Oriental white-backed আৰু slender-billed vulture-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুন প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]] কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট) ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়,। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] অভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত চিৰ পাইন (<nowiki><i id="mwaw">পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী</i></nowiki>) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা) ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ')এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (<nowiki><i id="mwdQ">গাৰুগা পিন্নাটা</i></nowiki>) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গাৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|চিতল পহু]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|কিং কোব্ৰা]] আৰু [[Python molurus|ৰক পাইথন]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, তাৰকা কচ্ছপ আৰু মনিটৰ লিজাৰ্ড পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন অক্সবো হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মগৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টা হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়॥ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত ভাৰতীয় নাহৰফুটুকী বাঘ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] ls67jxmso855whhvya9yzjtcmfn92xy 450693 450688 2024-12-03T14:59:56Z কুমুদ ঘোষ 42738 450693 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে৷ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ বর্গ কিলোমিটাৰ বৰ্গ মাইল) ৰ সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-ভাল্মিকি) ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যি 3,549 বৰ্গ বৰ্গ মিল) পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল খণ্ড আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]] পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। সামন্তবাদী ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ চিকাৰীবোৰ আৰু তেওঁলোকৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি‍ তেওঁলোকে শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু অলস ভালুকক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০ গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিটৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ গোপন টহল আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিটৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকল তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰ বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰতাৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখন হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰিছিল, ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্তী নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজত ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুনৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে Oriental white-backed আৰু slender-billed vulture-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুন প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]] কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট) ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়,। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] অভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত চিৰ পাইন (<nowiki><i id="mwaw">পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী</i></nowiki>) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা) ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ')এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (<nowiki><i id="mwdQ">গাৰুগা পিন্নাটা</i></nowiki>) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গাৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|চিতল পহু]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|কিং কোব্ৰা]] আৰু [[Python molurus|ৰক পাইথন]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, তাৰকা কচ্ছপ আৰু মনিটৰ লিজাৰ্ড পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন অক্সবো হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মগৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টা হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়॥ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত ভাৰতীয় নাহৰফুটুকী বাঘ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] 3v3gahlvzeew9p2jghch6f1l7xnosly 450694 450693 2024-12-03T15:00:08Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 450694 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ বৰ্গ কিলোমিটাৰ বৰ্গ মাইল) ৰ সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-ভাল্মিকি) ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যি 3,549 বৰ্গ বৰ্গ মিল) পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল খণ্ড আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]] পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। সামন্তবাদী ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ চিকাৰীবোৰ আৰু তেওঁলোকৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি‍ তেওঁলোকে শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু অলস ভালুকক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০ গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিটৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ গোপন টহল আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিটৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকল তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰ বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰতাৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখন হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰিছিল, ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্তী নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজত ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুনৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে Oriental white-backed আৰু slender-billed vulture-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুন প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]] কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট) ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়,। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] অভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত চিৰ পাইন (<nowiki><i id="mwaw">পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী</i></nowiki>) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা) ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ')এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (<nowiki><i id="mwdQ">গাৰুগা পিন্নাটা</i></nowiki>) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গাৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|চিতল পহু]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|কিং কোব্ৰা]] আৰু [[Python molurus|ৰক পাইথন]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, তাৰকা কচ্ছপ আৰু মনিটৰ লিজাৰ্ড পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন অক্সবো হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মগৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টা হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়॥ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত ভাৰতীয় নাহৰফুটুকী বাঘ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] 0ytbmzpft1cp4k1q25r6qlyp0fje89r 450696 450694 2024-12-03T15:01:32Z কুমুদ ঘোষ 42738 450696 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-ভাল্মিকি)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যি 3,549 বৰ্গ বৰ্গ মিল) পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল খণ্ড আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]] পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। সামন্তবাদী ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ চিকাৰীবোৰ আৰু তেওঁলোকৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি‍ তেওঁলোকে শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু অলস ভালুকক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০ গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিটৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ গোপন টহল আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিটৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকল তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰ বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰতাৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখন হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰিছিল, ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্তী নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজত ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুনৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে Oriental white-backed আৰু slender-billed vulture-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুন প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]] কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট) ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়,। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] অভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত চিৰ পাইন (<nowiki><i id="mwaw">পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী</i></nowiki>) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা) ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ')এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (<nowiki><i id="mwdQ">গাৰুগা পিন্নাটা</i></nowiki>) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গাৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|চিতল পহু]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|কিং কোব্ৰা]] আৰু [[Python molurus|ৰক পাইথন]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, তাৰকা কচ্ছপ আৰু মনিটৰ লিজাৰ্ড পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন অক্সবো হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মগৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টা হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়॥ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত ভাৰতীয় নাহৰফুটুকী বাঘ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] dm3edkftxsfm1cvrsy2zt74ksyo8ja9 450697 450696 2024-12-03T15:03:03Z কুমুদ ঘোষ 42738 450697 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-ভাল্মিকি)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( বর্গ মাইল) পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল খণ্ড আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]] পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। সামন্তবাদী ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ চিকাৰীবোৰ আৰু তেওঁলোকৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি‍ তেওঁলোকে শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু অলস ভালুকক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০ গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিটৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ গোপন টহল আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিটৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকল তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰ বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰতাৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখন হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰিছিল, ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্তী নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজত ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুনৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে Oriental white-backed আৰু slender-billed vulture-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুন প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]] কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট) ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়,। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] অভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত চিৰ পাইন (<nowiki><i id="mwaw">পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী</i></nowiki>) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা) ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ')এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (<nowiki><i id="mwdQ">গাৰুগা পিন্নাটা</i></nowiki>) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গাৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|চিতল পহু]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|কিং কোব্ৰা]] আৰু [[Python molurus|ৰক পাইথন]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, তাৰকা কচ্ছপ আৰু মনিটৰ লিজাৰ্ড পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন অক্সবো হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মগৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টা হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়॥ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত ভাৰতীয় নাহৰফুটুকী বাঘ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] fa34v6i6hwvm9vx12yjt0ds09i9td0r 450698 450697 2024-12-03T15:03:16Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 450698 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-ভাল্মিকি)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( বৰ্গ মাইল) পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল খণ্ড আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]] পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। সামন্তবাদী ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ চিকাৰীবোৰ আৰু তেওঁলোকৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি‍ তেওঁলোকে শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু অলস ভালুকক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০ গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিটৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ গোপন টহল আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিটৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকল তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰ বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰতাৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখন হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰিছিল, ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্তী নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজত ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুনৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে Oriental white-backed আৰু slender-billed vulture-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুন প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]] কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট) ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়,। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] অভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত চিৰ পাইন (<nowiki><i id="mwaw">পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী</i></nowiki>) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা) ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ')এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (<nowiki><i id="mwdQ">গাৰুগা পিন্নাটা</i></nowiki>) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গাৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|চিতল পহু]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|কিং কোব্ৰা]] আৰু [[Python molurus|ৰক পাইথন]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, তাৰকা কচ্ছপ আৰু মনিটৰ লিজাৰ্ড পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন অক্সবো হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মগৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টা হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়॥ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত ভাৰতীয় নাহৰফুটুকী বাঘ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] ck2qti7bq8h4hdbwwqhz43unqxosowg 450699 450698 2024-12-03T15:04:32Z কুমুদ ঘোষ 42738 450699 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-ভাল্মিকি)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]] পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। সামন্তবাদী ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ চিকাৰীবোৰ আৰু তেওঁলোকৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি‍ তেওঁলোকে শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু অলস ভালুকক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০ গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিটৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ গোপন টহল আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিটৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকল তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰ বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰতাৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখন হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰিছিল, ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্তী নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজত ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুনৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে Oriental white-backed আৰু slender-billed vulture-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুন প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]] কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট) ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়,। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] অভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত চিৰ পাইন (<nowiki><i id="mwaw">পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী</i></nowiki>) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা) ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ')এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (<nowiki><i id="mwdQ">গাৰুগা পিন্নাটা</i></nowiki>) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গাৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|চিতল পহু]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|কিং কোব্ৰা]] আৰু [[Python molurus|ৰক পাইথন]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, তাৰকা কচ্ছপ আৰু মনিটৰ লিজাৰ্ড পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন অক্সবো হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মগৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টা হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়॥ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত ভাৰতীয় নাহৰফুটুকী বাঘ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] 84h0rh2ndmxmg0u7470c9yaqb5gou2m 450701 450699 2024-12-03T15:05:45Z কুমুদ ঘোষ 42738 450701 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]] পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। সামন্তবাদী ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ চিকাৰীবোৰ আৰু তেওঁলোকৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি‍ তেওঁলোকে শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু অলস ভালুকক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০ গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিটৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ গোপন টহল আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিটৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকল তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰ বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰতাৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখন হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰিছিল, ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্তী নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজত ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুনৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে Oriental white-backed আৰু slender-billed vulture-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুন প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]] কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট) ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়,। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] অভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত চিৰ পাইন (<nowiki><i id="mwaw">পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী</i></nowiki>) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা) ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ')এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (<nowiki><i id="mwdQ">গাৰুগা পিন্নাটা</i></nowiki>) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গাৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|চিতল পহু]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|কিং কোব্ৰা]] আৰু [[Python molurus|ৰক পাইথন]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, তাৰকা কচ্ছপ আৰু মনিটৰ লিজাৰ্ড পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন অক্সবো হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মগৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টা হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়॥ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত ভাৰতীয় নাহৰফুটুকী বাঘ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] kat97vtdf318k01qispgh7pkfeyhh5v 450703 450701 2024-12-03T15:07:00Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* ইতিহাস */ 450703 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। সামন্তবাদী ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ চিকাৰীবোৰ আৰু তেওঁলোকৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি‍ তেওঁলোকে শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু অলস ভালুকক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০ গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিটৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ গোপন টহল আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিটৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকল তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰ বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰতাৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখন হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰিছিল, ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্তী নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজত ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুনৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে Oriental white-backed আৰু slender-billed vulture-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুন প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]] কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট) ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়,। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] অভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত চিৰ পাইন (<nowiki><i id="mwaw">পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী</i></nowiki>) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা) ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ')এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (<nowiki><i id="mwdQ">গাৰুগা পিন্নাটা</i></nowiki>) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গাৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|চিতল পহু]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|কিং কোব্ৰা]] আৰু [[Python molurus|ৰক পাইথন]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, তাৰকা কচ্ছপ আৰু মনিটৰ লিজাৰ্ড পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন অক্সবো হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মগৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টা হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়॥ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত ভাৰতীয় নাহৰফুটুকী বাঘ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] njw3kw6pjkozz9k1z4bsk2r6jo1kpwo 450704 450703 2024-12-03T15:08:12Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* ইতিহাস */ 450704 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু তেওঁলোকৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি‍ তেওঁলোকে শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু অলস ভালুকক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০ গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিটৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ গোপন টহল আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিটৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকল তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰ বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰতাৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখন হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰিছিল, ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্তী নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজত ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুনৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে Oriental white-backed আৰু slender-billed vulture-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুন প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]] কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট) ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়,। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] অভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত চিৰ পাইন (<nowiki><i id="mwaw">পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী</i></nowiki>) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা) ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ')এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (<nowiki><i id="mwdQ">গাৰুগা পিন্নাটা</i></nowiki>) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গাৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|চিতল পহু]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|কিং কোব্ৰা]] আৰু [[Python molurus|ৰক পাইথন]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, তাৰকা কচ্ছপ আৰু মনিটৰ লিজাৰ্ড পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন অক্সবো হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মগৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টা হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়॥ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত ভাৰতীয় নাহৰফুটুকী বাঘ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] qfdn13x2qjyb6ylgkh61esc48gu1oba 450705 450704 2024-12-03T15:09:09Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* ইতিহাস */ 450705 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি‍ তেওঁলোকে শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু অলস ভালুকক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০ গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিটৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ গোপন টহল আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিটৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকল তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰ বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰতাৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখন হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰিছিল, ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্তী নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজত ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুনৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে Oriental white-backed আৰু slender-billed vulture-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুন প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]] কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট) ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়,। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] অভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত চিৰ পাইন (<nowiki><i id="mwaw">পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী</i></nowiki>) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা) ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ')এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (<nowiki><i id="mwdQ">গাৰুগা পিন্নাটা</i></nowiki>) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গাৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|চিতল পহু]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|কিং কোব্ৰা]] আৰু [[Python molurus|ৰক পাইথন]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, তাৰকা কচ্ছপ আৰু মনিটৰ লিজাৰ্ড পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন অক্সবো হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মগৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টা হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়॥ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত ভাৰতীয় নাহৰফুটুকী বাঘ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] sl8wkrnfcleegidim1g05xpfgj5bo81 450709 450705 2024-12-03T15:12:25Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* ইতিহাস */ 450709 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০ গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিটৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ গোপন টহল আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিটৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকল তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰ বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰতাৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখন হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰিছিল, ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্তী নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজত ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুনৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে Oriental white-backed আৰু slender-billed vulture-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুন প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]] কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট) ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়,। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] অভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত চিৰ পাইন (<nowiki><i id="mwaw">পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী</i></nowiki>) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা) ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ')এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (<nowiki><i id="mwdQ">গাৰুগা পিন্নাটা</i></nowiki>) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গাৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|চিতল পহু]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|কিং কোব্ৰা]] আৰু [[Python molurus|ৰক পাইথন]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, তাৰকা কচ্ছপ আৰু মনিটৰ লিজাৰ্ড পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন অক্সবো হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মগৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টা হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়॥ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত ভাৰতীয় নাহৰফুটুকী বাঘ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] c63jh7xk6yki72elvrjmmq8p14c2qno 450710 450709 2024-12-03T15:13:08Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* ইতিহাস */ 450710 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০ গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিটৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ গোপন টহল আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিটৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকল তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰ বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰতাৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখন হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰিছিল, ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্তী নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজত ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুনৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে Oriental white-backed আৰু slender-billed vulture-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুন প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]] কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট) ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়,। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] অভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত চিৰ পাইন (<nowiki><i id="mwaw">পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী</i></nowiki>) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা) ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ')এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (<nowiki><i id="mwdQ">গাৰুগা পিন্নাটা</i></nowiki>) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গাৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|চিতল পহু]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|কিং কোব্ৰা]] আৰু [[Python molurus|ৰক পাইথন]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, তাৰকা কচ্ছপ আৰু মনিটৰ লিজাৰ্ড পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন অক্সবো হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মগৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টা হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়॥ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত ভাৰতীয় নাহৰফুটুকী বাঘ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] 4k9a2sfhcnttdxajpig69urs5svild8 450711 450710 2024-12-03T15:13:35Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* ইতিহাস */ 450711 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিটৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ গোপন টহল আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিটৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকল তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰ বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰতাৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখন হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰিছিল, ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্তী নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজত ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুনৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে Oriental white-backed আৰু slender-billed vulture-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুন প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]] কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট) ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়,। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] অভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত চিৰ পাইন (<nowiki><i id="mwaw">পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী</i></nowiki>) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা) ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ')এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (<nowiki><i id="mwdQ">গাৰুগা পিন্নাটা</i></nowiki>) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গাৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|চিতল পহু]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|কিং কোব্ৰা]] আৰু [[Python molurus|ৰক পাইথন]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, তাৰকা কচ্ছপ আৰু মনিটৰ লিজাৰ্ড পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন অক্সবো হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মগৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টা হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়॥ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত ভাৰতীয় নাহৰফুটুকী বাঘ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] 4jjwfog6qj7dpogdrx4qdqpfclqugbd 450712 450711 2024-12-03T15:14:09Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* ইতিহাস */ 450712 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ গোপন টহল আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিটৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকল তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰ বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰতাৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখন হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰিছিল, ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্তী নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজত ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুনৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে Oriental white-backed আৰু slender-billed vulture-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুন প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]] কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট) ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়,। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] অভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত চিৰ পাইন (<nowiki><i id="mwaw">পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী</i></nowiki>) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা) ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ')এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (<nowiki><i id="mwdQ">গাৰুগা পিন্নাটা</i></nowiki>) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গাৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|চিতল পহু]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|কিং কোব্ৰা]] আৰু [[Python molurus|ৰক পাইথন]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, তাৰকা কচ্ছপ আৰু মনিটৰ লিজাৰ্ড পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন অক্সবো হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মগৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টা হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়॥ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত ভাৰতীয় নাহৰফুটুকী বাঘ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] mzu3gxsvs4478f164u9ki3qwrqdm6kv 450722 450712 2024-12-03T15:27:22Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* ইতিহাস */ 450722 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ গোপন টহল আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিটৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকল তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰ বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰতাৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখন হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰিছিল, ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্তী নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজত ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুনৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে Oriental white-backed আৰু slender-billed vulture-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুন প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]] কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট) ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়,। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] অভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত চিৰ পাইন (<nowiki><i id="mwaw">পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী</i></nowiki>) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা) ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ')এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (<nowiki><i id="mwdQ">গাৰুগা পিন্নাটা</i></nowiki>) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গাৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|চিতল পহু]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|কিং কোব্ৰা]] আৰু [[Python molurus|ৰক পাইথন]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, তাৰকা কচ্ছপ আৰু মনিটৰ লিজাৰ্ড পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন অক্সবো হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মগৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টা হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়॥ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত ভাৰতীয় নাহৰফুটুকী বাঘ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] acaujt2lkn6xqrqce1zmjmezgu6qq1i 450723 450722 2024-12-03T15:28:30Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* ইতিহাস */ 450723 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিটৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকল তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰ বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰতাৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখন হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰিছিল, ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্তী নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজত ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুনৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে Oriental white-backed আৰু slender-billed vulture-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুন প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]] কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট) ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়,। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] অভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত চিৰ পাইন (<nowiki><i id="mwaw">পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী</i></nowiki>) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা) ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ')এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (<nowiki><i id="mwdQ">গাৰুগা পিন্নাটা</i></nowiki>) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গাৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|চিতল পহু]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|কিং কোব্ৰা]] আৰু [[Python molurus|ৰক পাইথন]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, তাৰকা কচ্ছপ আৰু মনিটৰ লিজাৰ্ড পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন অক্সবো হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মগৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টা হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়॥ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত ভাৰতীয় নাহৰফুটুকী বাঘ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] lp4tbtnbwa3rae0ceu58syr73g8p7if 450724 450723 2024-12-03T15:30:13Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* ইতিহাস */ 450724 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকল তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰ বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰতাৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখন হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰিছিল, ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্তী নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজত ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুনৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে Oriental white-backed আৰু slender-billed vulture-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুন প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]] কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট) ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়,। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] অভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত চিৰ পাইন (<nowiki><i id="mwaw">পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী</i></nowiki>) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা) ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ')এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (<nowiki><i id="mwdQ">গাৰুগা পিন্নাটা</i></nowiki>) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গাৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|চিতল পহু]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|কিং কোব্ৰা]] আৰু [[Python molurus|ৰক পাইথন]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, তাৰকা কচ্ছপ আৰু মনিটৰ লিজাৰ্ড পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন অক্সবো হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মগৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টা হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়॥ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত ভাৰতীয় নাহৰফুটুকী বাঘ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] ika08xewc4dx1nwmupose5nn1l92lk7 450725 450724 2024-12-03T15:30:56Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* ইতিহাস */ 450725 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰ বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰতাৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখন হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰিছিল, ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্তী নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজত ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুনৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে Oriental white-backed আৰু slender-billed vulture-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুন প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]] কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট) ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়,। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] অভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত চিৰ পাইন (<nowiki><i id="mwaw">পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী</i></nowiki>) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা) ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ')এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (<nowiki><i id="mwdQ">গাৰুগা পিন্নাটা</i></nowiki>) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গাৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|চিতল পহু]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|কিং কোব্ৰা]] আৰু [[Python molurus|ৰক পাইথন]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, তাৰকা কচ্ছপ আৰু মনিটৰ লিজাৰ্ড পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন অক্সবো হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মগৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টা হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়॥ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত ভাৰতীয় নাহৰফুটুকী বাঘ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] duyp3y5ultwehxb17hwt6ep8r7r3hku 450726 450725 2024-12-03T15:31:33Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* ইতিহাস */ 450726 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰ বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰতাৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখন হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰিছিল, ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্তী নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজত ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুনৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে Oriental white-backed আৰু slender-billed vulture-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুন প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]] কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট) ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়,। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] অভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত চিৰ পাইন (<nowiki><i id="mwaw">পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী</i></nowiki>) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা) ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ')এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (<nowiki><i id="mwdQ">গাৰুগা পিন্নাটা</i></nowiki>) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গাৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|চিতল পহু]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|কিং কোব্ৰা]] আৰু [[Python molurus|ৰক পাইথন]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, তাৰকা কচ্ছপ আৰু মনিটৰ লিজাৰ্ড পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন অক্সবো হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মগৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টা হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়॥ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত ভাৰতীয় নাহৰফুটুকী বাঘ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] 02t4fxsqpsvf1rehcoh7bawe61adzxz 450728 450726 2024-12-03T15:32:42Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* ইতিহাস */ 450728 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখন হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰিছিল, ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্তী নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজত ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুনৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে Oriental white-backed আৰু slender-billed vulture-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুন প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]] কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট) ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়,। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] অভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত চিৰ পাইন (<nowiki><i id="mwaw">পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী</i></nowiki>) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা) ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ')এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (<nowiki><i id="mwdQ">গাৰুগা পিন্নাটা</i></nowiki>) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গাৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|চিতল পহু]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|কিং কোব্ৰা]] আৰু [[Python molurus|ৰক পাইথন]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, তাৰকা কচ্ছপ আৰু মনিটৰ লিজাৰ্ড পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন অক্সবো হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মগৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টা হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়॥ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত ভাৰতীয় নাহৰফুটুকী বাঘ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] 2v2rbapu9j64tx3jwoq4zwlq4hvubcl 450731 450728 2024-12-03T15:33:20Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* ইতিহাস */ 450731 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰিছিল, ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্তী নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজত ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুনৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে Oriental white-backed আৰু slender-billed vulture-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুন প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]] কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট) ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়,। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] অভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত চিৰ পাইন (<nowiki><i id="mwaw">পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী</i></nowiki>) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা) ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ')এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (<nowiki><i id="mwdQ">গাৰুগা পিন্নাটা</i></nowiki>) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গাৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|চিতল পহু]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|কিং কোব্ৰা]] আৰু [[Python molurus|ৰক পাইথন]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, তাৰকা কচ্ছপ আৰু মনিটৰ লিজাৰ্ড পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন অক্সবো হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মগৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টা হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়॥ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত ভাৰতীয় নাহৰফুটুকী বাঘ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] 5s4khpztkkyp14mw1k1bzrfdwhdjn4w 450732 450731 2024-12-03T15:34:16Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* ইতিহাস */ 450732 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্তী নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজত ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুনৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে Oriental white-backed আৰু slender-billed vulture-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুন প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]] কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট) ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়,। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] অভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত চিৰ পাইন (<nowiki><i id="mwaw">পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী</i></nowiki>) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা) ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ')এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (<nowiki><i id="mwdQ">গাৰুগা পিন্নাটা</i></nowiki>) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গাৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|চিতল পহু]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|কিং কোব্ৰা]] আৰু [[Python molurus|ৰক পাইথন]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, তাৰকা কচ্ছপ আৰু মনিটৰ লিজাৰ্ড পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন অক্সবো হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মগৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টা হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়॥ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত ভাৰতীয় নাহৰফুটুকী বাঘ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] ac3osq1pqyd57q8qlb8yhb430r7di0c 450738 450732 2024-12-03T15:50:09Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* ইতিহাস */ 450738 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্তী নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজত ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুনৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে Oriental white-backed আৰু slender-billed vulture-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুন প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]] কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট) ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়,। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] অভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত চিৰ পাইন (<nowiki><i id="mwaw">পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী</i></nowiki>) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা) ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ')এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (<nowiki><i id="mwdQ">গাৰুগা পিন্নাটা</i></nowiki>) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গাৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|চিতল পহু]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|কিং কোব্ৰা]] আৰু [[Python molurus|ৰক পাইথন]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, তাৰকা কচ্ছপ আৰু মনিটৰ লিজাৰ্ড পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন অক্সবো হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মগৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টা হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়॥ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত ভাৰতীয় নাহৰফুটুকী বাঘ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] lzrwlzzi0yyiqnj69xmaelf2n6pfhxs 450772 450738 2024-12-03T16:44:44Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* ইতিহাস */ 450772 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজত ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুনৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে Oriental white-backed আৰু slender-billed vulture-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুন প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]] কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট) ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়,। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] অভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত চিৰ পাইন (<nowiki><i id="mwaw">পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী</i></nowiki>) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা) ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ')এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (<nowiki><i id="mwdQ">গাৰুগা পিন্নাটা</i></nowiki>) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গাৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|চিতল পহু]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|কিং কোব্ৰা]] আৰু [[Python molurus|ৰক পাইথন]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, তাৰকা কচ্ছপ আৰু মনিটৰ লিজাৰ্ড পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন অক্সবো হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মগৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টা হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়॥ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত ভাৰতীয় নাহৰফুটুকী বাঘ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] aithq9j1kx3xh8p5y4kpl46sze8xkl3 450776 450772 2024-12-03T16:45:49Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* ইতিহাস */ 450776 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুনৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে Oriental white-backed আৰু slender-billed vulture-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুন প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]] কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট) ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়,। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] অভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত চিৰ পাইন (<nowiki><i id="mwaw">পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী</i></nowiki>) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা) ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ')এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (<nowiki><i id="mwdQ">গাৰুগা পিন্নাটা</i></nowiki>) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গাৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|চিতল পহু]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|কিং কোব্ৰা]] আৰু [[Python molurus|ৰক পাইথন]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, তাৰকা কচ্ছপ আৰু মনিটৰ লিজাৰ্ড পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন অক্সবো হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মগৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টা হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়॥ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত ভাৰতীয় নাহৰফুটুকী বাঘ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] o88627d0luxwkg1nurxc8hatkz0b18r 450778 450776 2024-12-03T16:46:44Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* ইতিহাস */ 450778 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুনৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে Oriental white-backed আৰু slender-billed vulture-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুন প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]] কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট) ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়,। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] অভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত চিৰ পাইন (<nowiki><i id="mwaw">পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী</i></nowiki>) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা) ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ')এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (<nowiki><i id="mwdQ">গাৰুগা পিন্নাটা</i></nowiki>) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গাৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|চিতল পহু]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|কিং কোব্ৰা]] আৰু [[Python molurus|ৰক পাইথন]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, তাৰকা কচ্ছপ আৰু মনিটৰ লিজাৰ্ড পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন অক্সবো হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মগৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টা হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়॥ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত ভাৰতীয় নাহৰফুটুকী বাঘ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] hl0nhorhks3fm6h0mvt7lsg23lf6r32 450789 450778 2024-12-03T16:52:32Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* ইতিহাস */ 450789 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুন (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুন প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]] কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট) ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়,। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] অভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত চিৰ পাইন (<nowiki><i id="mwaw">পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী</i></nowiki>) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা) ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ')এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (<nowiki><i id="mwdQ">গাৰুগা পিন্নাটা</i></nowiki>) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গাৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|চিতল পহু]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|কিং কোব্ৰা]] আৰু [[Python molurus|ৰক পাইথন]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, তাৰকা কচ্ছপ আৰু মনিটৰ লিজাৰ্ড পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন অক্সবো হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মগৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টা হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়॥ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত ভাৰতীয় নাহৰফুটুকী বাঘ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] 6bg4659mlynupegfgrdp7ioz0y03n5v 450792 450789 2024-12-03T16:58:29Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* ইতিহাস */ 450792 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]] কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট) ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়,। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] অভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত চিৰ পাইন (<nowiki><i id="mwaw">পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী</i></nowiki>) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা) ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ')এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (<nowiki><i id="mwdQ">গাৰুগা পিন্নাটা</i></nowiki>) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গাৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|চিতল পহু]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|কিং কোব্ৰা]] আৰু [[Python molurus|ৰক পাইথন]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, তাৰকা কচ্ছপ আৰু মনিটৰ লিজাৰ্ড পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন অক্সবো হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মগৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টা হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়॥ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত ভাৰতীয় নাহৰফুটুকী বাঘ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] bzu74s3k7c1bagx32nhozu4htzy0c0p 450793 450792 2024-12-03T16:59:08Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* জলবায়ু */ 450793 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট) ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়,। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] অভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত চিৰ পাইন (<nowiki><i id="mwaw">পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী</i></nowiki>) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা) ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ')এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (<nowiki><i id="mwdQ">গাৰুগা পিন্নাটা</i></nowiki>) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গাৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|চিতল পহু]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|কিং কোব্ৰা]] আৰু [[Python molurus|ৰক পাইথন]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, তাৰকা কচ্ছপ আৰু মনিটৰ লিজাৰ্ড পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন অক্সবো হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মগৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টা হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়॥ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত ভাৰতীয় নাহৰফুটুকী বাঘ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] 8uyuunwhbxyl35hve50ezb3ibn2kukl 450794 450793 2024-12-03T17:00:59Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* জলবায়ু */ 450794 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] অভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত চিৰ পাইন (<nowiki><i id="mwaw">পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী</i></nowiki>) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা) ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ')এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (<nowiki><i id="mwdQ">গাৰুগা পিন্নাটা</i></nowiki>) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গাৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|চিতল পহু]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|কিং কোব্ৰা]] আৰু [[Python molurus|ৰক পাইথন]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, তাৰকা কচ্ছপ আৰু মনিটৰ লিজাৰ্ড পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন অক্সবো হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মগৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টা হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়॥ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত ভাৰতীয় নাহৰফুটুকী বাঘ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] dgcxvmge7y05v9u5f29u5byybv7of0t 450795 450794 2024-12-03T17:02:08Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* উদ্ভিদ */ 450795 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত চিৰ পাইন (<nowiki><i id="mwaw">পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী</i></nowiki>) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা) ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ')এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (<nowiki><i id="mwdQ">গাৰুগা পিন্নাটা</i></nowiki>) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গাৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|চিতল পহু]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|কিং কোব্ৰা]] আৰু [[Python molurus|ৰক পাইথন]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, তাৰকা কচ্ছপ আৰু মনিটৰ লিজাৰ্ড পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন অক্সবো হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মগৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টা হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়॥ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত ভাৰতীয় নাহৰফুটুকী বাঘ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] 0lxfgfozpcywscjjespxxwudxkbgfvs 450796 450795 2024-12-03T17:04:42Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* উদ্ভিদ */ 450796 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা) ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ')এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (<nowiki><i id="mwdQ">গাৰুগা পিন্নাটা</i></nowiki>) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গাৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|চিতল পহু]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|কিং কোব্ৰা]] আৰু [[Python molurus|ৰক পাইথন]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, তাৰকা কচ্ছপ আৰু মনিটৰ লিজাৰ্ড পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন অক্সবো হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মগৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টা হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়॥ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত ভাৰতীয় নাহৰফুটুকী বাঘ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] az9fkym1y1mlna58i0ow0hui5vyysh9 450797 450796 2024-12-03T17:05:57Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* উদ্ভিদ */ 450797 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গাৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|চিতল পহু]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|কিং কোব্ৰা]] আৰু [[Python molurus|ৰক পাইথন]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, তাৰকা কচ্ছপ আৰু মনিটৰ লিজাৰ্ড পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন অক্সবো হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মগৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টা হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়॥ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত ভাৰতীয় নাহৰফুটুকী বাঘ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] 8e48pgtiepdl7b06tb5nmfgfb06xsbe 450800 450797 2024-12-03T17:12:34Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* উদ্ভিদ */ 450800 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গাৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|কিং কোব্ৰা]] আৰু [[Python molurus|ৰক পাইথন]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, তাৰকা কচ্ছপ আৰু মনিটৰ লিজাৰ্ড পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন অক্সবো হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মগৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টা হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়॥ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত ভাৰতীয় নাহৰফুটুকী বাঘ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] 43z62cqirjkhqpsf012pew3hd2fr0u7 450803 450800 2024-12-03T17:18:04Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* উদ্ভিদ */ 450803 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গাৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, তাৰকা কচ্ছপ আৰু মনিটৰ লিজাৰ্ড পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন অক্সবো হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মগৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টা হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়॥ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত ভাৰতীয় নাহৰফুটুকী বাঘ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] 3454y0odmpc6xripwjhr8oaksif5tvq 450804 450803 2024-12-03T17:24:34Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* উদ্ভিদ */ 450804 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টা হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়॥ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত ভাৰতীয় নাহৰফুটুকী বাঘ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] tn2vd7sw7a55361mwy1gfpge5ouhbjg 450805 450804 2024-12-03T17:25:12Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* উদ্ভিদ */ 450805 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়॥ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত ভাৰতীয় নাহৰফুটুকী বাঘ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] 3hrlc8fy03yeiwx4vsms7lqs38sqzwt 450806 450805 2024-12-03T17:26:06Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* উদ্ভিদ */ 450806 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়॥ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত ভাৰতীয় নাহৰফুটুকী বাঘ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] o8zms3r258htl5uk5t7psw9aretpmr2 450807 450806 2024-12-03T17:26:36Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* উদ্ভিদ */ 450807 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত ভাৰতীয় নাহৰফুটুকী বাঘ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] 66h0sxfa1uxi5un5128i8kvtlywpem7 450808 450807 2024-12-03T17:27:28Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* স্তন্যপায়ী প্ৰাণী */ 450808 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত ভাৰতীয় নাহৰফুটুকী বাঘ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] eniqv3b6ts8ojjhr5ypa0iwz0x1n6cy 450809 450808 2024-12-03T17:28:51Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* স্তন্যপায়ী প্ৰাণী */ 450809 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত ভাৰতীয় নাহৰফুটুকী বাঘ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] s9g91osx6di9lgcbbk46342rodwqtyq 450810 450809 2024-12-03T17:30:05Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* স্তন্যপায়ী প্ৰাণী */ 450810 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত [[নাহৰফুটুকী বাঘ]]ৰ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু প্ৰধান বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা গোধাফুটুকী বাঘ (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] lsfjos8okss78lhmm3retb0wxqggihr 450811 450810 2024-12-03T17:31:55Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* স্তন্যপায়ী প্ৰাণী */ 450811 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত [[নাহৰফুটুকী বাঘ]]ৰ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা [[গোধাফুটুকী বাঘ]] (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত এলেকাৰ বাহিৰত তাৰ ডিঙিত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী ইয়াক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] 3jmp173aus81t3ugg0irqcay0240dbp 450812 450811 2024-12-03T17:32:43Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* স্তন্যপায়ী প্ৰাণী */ 450812 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত [[নাহৰফুটুকী বাঘ]]ৰ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা [[গোধাফুটুকী বাঘ]] (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত এলেকাৰ বাহিৰত তাৰ ডিঙিত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তাক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] 2fdvokj7as5ynlgl4vqlegr5plqqv26 450813 450812 2024-12-03T17:33:44Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* স্তন্যপায়ী প্ৰাণী */ 450813 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত [[নাহৰফুটুকী বাঘ]]ৰ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা [[গোধাফুটুকী বাঘ]] (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত এলেকাৰ বাহিৰত তাৰ ডিঙিত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তাক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ঢোল]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] l7m67dvt4eoz9vyqiwhyferzeoivf6u 450814 450813 2024-12-03T17:38:14Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* স্তন্যপায়ী প্ৰাণী */ 450814 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত [[নাহৰফুটুকী বাঘ]]ৰ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা [[গোধাফুটুকী বাঘ]] (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত এলেকাৰ বাহিৰত তাৰ ডিঙিত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তাক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ৰাংকুকুৰ]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], মাছমৰীয়া মেকুৰী, জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] rwb5j32yvfcc5jnj8r1vbn4hliz0mw5 450815 450814 2024-12-03T17:40:07Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* স্তন্যপায়ী প্ৰাণী */ 450815 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত [[নাহৰফুটুকী বাঘ]]ৰ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা [[গোধাফুটুকী বাঘ]] (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত এলেকাৰ বাহিৰত তাৰ ডিঙিত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তাক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ৰাংকুকুৰ]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], [[মেচেকা]], জংঘলী মেকুৰীক, নাহৰফুটুকী মেকুৰীয়ে, কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] mxnrmwdcunzco72lr63ygedrfag1g6x 450818 450815 2024-12-03T17:44:19Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* স্তন্যপায়ী প্ৰাণী */ 450818 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত [[নাহৰফুটুকী বাঘ]]ৰ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা [[গোধাফুটুকী বাঘ]] (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত এলেকাৰ বাহিৰত তাৰ ডিঙিত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তাক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ৰাংকুকুৰ]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], [[মেচেকা]], [[বন মেকুৰী]], [[লতামাকৰী বাঘ]], কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|ডাঙৰ]], [[মুচি গেন্দেৰা|সৰু ভাৰতীয়]] আৰু এছিয়ান পাম চিভেট নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] b7j12qsrs2jn70ayg5n6a5lwmtfhyg9 450824 450818 2024-12-03T17:49:27Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* স্তন্যপায়ী প্ৰাণী */ 450824 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত [[নাহৰফুটুকী বাঘ]]ৰ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা [[গোধাফুটুকী বাঘ]] (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত এলেকাৰ বাহিৰত তাৰ ডিঙিত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তাক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ৰাংকুকুৰ]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], [[মেচেকা]], [[বন মেকুৰী]], [[লতামাকৰী বাঘ]], কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|হাগা গেন্দেৰা বা গেণ্ডেৰা]] আৰু [[মুচি গেন্দেৰা|জহামাল]] নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|ভাৰতীয় গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত সৰ্বাধিক ভাৰতীয় গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] d9ow33hlolyztce5b4y3puhix7h046d 450825 450824 2024-12-03T17:51:00Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* স্তন্যপায়ী প্ৰাণী */ 450825 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত [[নাহৰফুটুকী বাঘ]]ৰ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা [[গোধাফুটুকী বাঘ]] (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত এলেকাৰ বাহিৰত তাৰ ডিঙিত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তাক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ৰাংকুকুৰ]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], [[মেচেকা]], [[বন মেকুৰী]], [[লতামাকৰী বাঘ]], কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|হাগা গেন্দেৰা বা গেণ্ডেৰা]] আৰু [[মুচি গেন্দেৰা|জহামাল]] নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|এশিঙীয়া গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত নেপালৰ সৰ্বাধিক এশিঙীয়া গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা চিতল, [[শৰপহু|শৰ পহু]], [[সুগৰী পহু|ৰঙা মুণ্টজাক]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, ভাৰতীয় পেঙ্গোলিন, ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] stf99u5q6f3epzq1dm3tgnjxofyzh3p 450829 450825 2024-12-03T17:55:08Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* স্তন্যপায়ী প্ৰাণী */ 450829 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত [[নাহৰফুটুকী বাঘ]]ৰ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা [[গোধাফুটুকী বাঘ]] (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত এলেকাৰ বাহিৰত তাৰ ডিঙিত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তাক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ৰাংকুকুৰ]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], [[মেচেকা]], [[বন মেকুৰী]], [[লতামাকৰী বাঘ]], কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|হাগা গেন্দেৰা বা গেণ্ডেৰা]] আৰু [[মুচি গেন্দেৰা|জহামাল]] নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|এশিঙীয়া গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত নেপালৰ সৰ্বাধিক এশিঙীয়া গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা ফুটুকী হৰিণ, [[শৰপহু|শৰপহু]], [[সুগৰী পহু|সুগৰী পহু]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, [[কেমটাই পহু বা বনৰৌ]], ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] 913cnpyzoljuj9cjbhc7b0lbrh6mqjl 450832 450829 2024-12-03T17:56:09Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* স্তন্যপায়ী প্ৰাণী */ 450832 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত [[নাহৰফুটুকী বাঘ]]ৰ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা [[গোধাফুটুকী বাঘ]] (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত এলেকাৰ বাহিৰত তাৰ ডিঙিত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তাক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ৰাংকুকুৰ]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], [[মেচেকা]], [[বন মেকুৰী]], [[লতামাকৰী বাঘ]], কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|হাগা গেন্দেৰা বা গেণ্ডেৰা]] আৰু [[মুচি গেন্দেৰা|জহামাল]] নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|এশিঙীয়া গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত নেপালৰ সৰ্বাধিক এশিঙীয়া গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা ফুটুকী হৰিণ, [[শৰপহু|শৰপহু]], [[সুগৰী পহু|সুগৰী পহু]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, [[বনৰৌ]], ভাৰতৰ ক্ৰেষ্টেড পোৰকুপাইন, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] 7r88aytm8rx9768b014cqnhk1200sdy 450833 450832 2024-12-03T17:58:05Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* স্তন্যপায়ী প্ৰাণী */ 450833 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত [[নাহৰফুটুকী বাঘ]]ৰ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা [[গোধাফুটুকী বাঘ]] (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত এলেকাৰ বাহিৰত তাৰ ডিঙিত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তাক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ৰাংকুকুৰ]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], [[মেচেকা]], [[বন মেকুৰী]], [[লতামাকৰী বাঘ]], কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|হাগা গেন্দেৰা বা গেণ্ডেৰা]] আৰু [[মুচি গেন্দেৰা|জহামাল]] নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|এশিঙীয়া গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত নেপালৰ সৰ্বাধিক এশিঙীয়া গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা ফুটুকী হৰিণ, [[শৰপহু|শৰপহু]], [[সুগৰী পহু|সুগৰী পহু]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, [[বনৰৌ]], ভাৰতীয় কেটেলা পহু, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা ফুলৰ মূৰৰ পেৰাকিট আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, দুৰ্বল [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] g3cplxs2otyngoczqc7ba8razcg2o7y 450837 450833 2024-12-03T18:03:06Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* চৰাই */ 450837 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত [[নাহৰফুটুকী বাঘ]]ৰ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা [[গোধাফুটুকী বাঘ]] (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত এলেকাৰ বাহিৰত তাৰ ডিঙিত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তাক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ৰাংকুকুৰ]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], [[মেচেকা]], [[বন মেকুৰী]], [[লতামাকৰী বাঘ]], কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|হাগা গেন্দেৰা বা গেণ্ডেৰা]] আৰু [[মুচি গেন্দেৰা|জহামাল]] নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|এশিঙীয়া গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত নেপালৰ সৰ্বাধিক এশিঙীয়া গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা ফুটুকী হৰিণ, [[শৰপহু|শৰপহু]], [[সুগৰী পহু|সুগৰী পহু]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, [[বনৰৌ]], ভাৰতীয় কেটেলা পহু, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা চন্দনা ভাটৌ আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, [[বৰটোকোলা|কম সহায়ক]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] kq6rgj0u8jjam2umcaykke4gzh1pi9k 450838 450837 2024-12-03T18:04:01Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* চৰাই */ 450838 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত [[নাহৰফুটুকী বাঘ]]ৰ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা [[গোধাফুটুকী বাঘ]] (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত এলেকাৰ বাহিৰত তাৰ ডিঙিত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তাক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ৰাংকুকুৰ]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], [[মেচেকা]], [[বন মেকুৰী]], [[লতামাকৰী বাঘ]], কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|হাগা গেন্দেৰা বা গেণ্ডেৰা]] আৰু [[মুচি গেন্দেৰা|জহামাল]] নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|এশিঙীয়া গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত নেপালৰ সৰ্বাধিক এশিঙীয়া গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা ফুটুকী হৰিণ, [[শৰপহু|শৰপহু]], [[সুগৰী পহু|সুগৰী পহু]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, [[বনৰৌ]], ভাৰতীয় কেটেলা পহু, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা চন্দনা ভাটৌ আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, [[বৰটোকোলা|বৰটোকোলা]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|জলাশয় ফ্ৰেংকোলিন]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] oql7cp9qks4vz4xz6ysxa0m2cyfc5lq 450839 450838 2024-12-03T18:04:56Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* চৰাই */ 450839 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত [[নাহৰফুটুকী বাঘ]]ৰ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা [[গোধাফুটুকী বাঘ]] (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত এলেকাৰ বাহিৰত তাৰ ডিঙিত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তাক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ৰাংকুকুৰ]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], [[মেচেকা]], [[বন মেকুৰী]], [[লতামাকৰী বাঘ]], কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|হাগা গেন্দেৰা বা গেণ্ডেৰা]] আৰু [[মুচি গেন্দেৰা|জহামাল]] নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|এশিঙীয়া গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত নেপালৰ সৰ্বাধিক এশিঙীয়া গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা ফুটুকী হৰিণ, [[শৰপহু|শৰপহু]], [[সুগৰী পহু|সুগৰী পহু]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, [[বনৰৌ]], ভাৰতীয় কেটেলা পহু, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা [[চন্দনা ভাটৌ]] আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন বংগ ফ্লৰিকান, [[বৰটোকোলা|বৰটোকোলা]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|হয়কলী]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] ci0jn8lmhnvsp7t8a85yisyood9zpuj 450840 450839 2024-12-03T18:06:15Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* চৰাই */ 450840 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত [[নাহৰফুটুকী বাঘ]]ৰ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা [[গোধাফুটুকী বাঘ]] (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত এলেকাৰ বাহিৰত তাৰ ডিঙিত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তাক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ৰাংকুকুৰ]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], [[মেচেকা]], [[বন মেকুৰী]], [[লতামাকৰী বাঘ]], কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|হাগা গেন্দেৰা বা গেণ্ডেৰা]] আৰু [[মুচি গেন্দেৰা|জহামাল]] নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|এশিঙীয়া গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত নেপালৰ সৰ্বাধিক এশিঙীয়া গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা ফুটুকী হৰিণ, [[শৰপহু|শৰপহু]], [[সুগৰী পহু|সুগৰী পহু]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, [[বনৰৌ]], ভাৰতীয় কেটেলা পহু, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা [[চন্দনা ভাটৌ]] আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন [[উলূম’ৰা]], [[বৰটোকোলা|বৰটোকোলা]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|হয়কলী]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহৰ ৱাৰ্বলাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] oe29ah5su4vde8h3luxwpf3t8npzz8m 450854 450840 2024-12-03T18:20:16Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* চৰাই */ 450854 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত [[নাহৰফুটুকী বাঘ]]ৰ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা [[গোধাফুটুকী বাঘ]] (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত এলেকাৰ বাহিৰত তাৰ ডিঙিত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তাক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ৰাংকুকুৰ]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], [[মেচেকা]], [[বন মেকুৰী]], [[লতামাকৰী বাঘ]], কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|হাগা গেন্দেৰা বা গেণ্ডেৰা]] আৰু [[মুচি গেন্দেৰা|জহামাল]] নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|এশিঙীয়া গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত নেপালৰ সৰ্বাধিক এশিঙীয়া গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা ফুটুকী হৰিণ, [[শৰপহু|শৰপহু]], [[সুগৰী পহু|সুগৰী পহু]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, [[বনৰৌ]], ভাৰতীয় কেটেলা পহু, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা [[চন্দনা ভাটৌ]] আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন [[উলূম’ৰা]], [[বৰটোকোলা|বৰটোকোলা]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|হয়কলী]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহনীৰ ঢাপলিকা চৰাইৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক পাতল-বিলযুক্ত বেবলৰ দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] 0pce172jivdriupsud77v02p4vu055k 450857 450854 2024-12-03T18:21:13Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* চৰাই */ 450857 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত [[নাহৰফুটুকী বাঘ]]ৰ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা [[গোধাফুটুকী বাঘ]] (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত এলেকাৰ বাহিৰত তাৰ ডিঙিত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তাক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ৰাংকুকুৰ]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], [[মেচেকা]], [[বন মেকুৰী]], [[লতামাকৰী বাঘ]], কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|হাগা গেন্দেৰা বা গেণ্ডেৰা]] আৰু [[মুচি গেন্দেৰা|জহামাল]] নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|এশিঙীয়া গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত নেপালৰ সৰ্বাধিক এশিঙীয়া গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা ফুটুকী হৰিণ, [[শৰপহু|শৰপহু]], [[সুগৰী পহু|সুগৰী পহু]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, [[বনৰৌ]], ভাৰতীয় কেটেলা পহু, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা [[চন্দনা ভাটৌ]] আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন [[উলূম’ৰা]], [[বৰটোকোলা|বৰটোকোলা]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|হয়কলী]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহনীৰ ঢাপলিকা চৰাইৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক সৰু ঠুঁটীয়া ঢাপলিকা দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন অৰিয়েণ্টেল ডাৰ্টাৰ বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত ইগ্ৰেট, তিক্ততা, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] g2yssw8x1w6axow0sdiajxf7kum4qey 450860 450857 2024-12-03T18:26:43Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* চৰাই */ 450860 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত [[নাহৰফুটুকী বাঘ]]ৰ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা [[গোধাফুটুকী বাঘ]] (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত এলেকাৰ বাহিৰত তাৰ ডিঙিত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তাক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ৰাংকুকুৰ]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], [[মেচেকা]], [[বন মেকুৰী]], [[লতামাকৰী বাঘ]], কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|হাগা গেন্দেৰা বা গেণ্ডেৰা]] আৰু [[মুচি গেন্দেৰা|জহামাল]] নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|এশিঙীয়া গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত নেপালৰ সৰ্বাধিক এশিঙীয়া গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা ফুটুকী হৰিণ, [[শৰপহু|শৰপহু]], [[সুগৰী পহু|সুগৰী পহু]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, [[বনৰৌ]], ভাৰতীয় কেটেলা পহু, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা [[চন্দনা ভাটৌ]] আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন [[উলূম’ৰা]], [[বৰটোকোলা|বৰটোকোলা]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|হয়কলী]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহনীৰ ঢাপলিকা চৰাইৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক সৰু ঠুঁটীয়া ঢাপলিকা দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন [[মণিয়ৰী]] বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত বগলী, ইটাগুডি়য়া, সৰীসৃপ আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] fqyq33h4gdu28q9h37bc2npramgge4b 450861 450860 2024-12-03T18:27:57Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* চৰাই */ 450861 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত [[নাহৰফুটুকী বাঘ]]ৰ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা [[গোধাফুটুকী বাঘ]] (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত এলেকাৰ বাহিৰত তাৰ ডিঙিত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তাক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ৰাংকুকুৰ]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], [[মেচেকা]], [[বন মেকুৰী]], [[লতামাকৰী বাঘ]], কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|হাগা গেন্দেৰা বা গেণ্ডেৰা]] আৰু [[মুচি গেন্দেৰা|জহামাল]] নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|এশিঙীয়া গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত নেপালৰ সৰ্বাধিক এশিঙীয়া গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা ফুটুকী হৰিণ, [[শৰপহু|শৰপহু]], [[সুগৰী পহু|সুগৰী পহু]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, [[বনৰৌ]], ভাৰতীয় কেটেলা পহু, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা [[চন্দনা ভাটৌ]] আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন [[উলূম’ৰা]], [[বৰটোকোলা|বৰটোকোলা]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|হয়কলী]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহনীৰ ঢাপলিকা চৰাইৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক সৰু ঠুঁটীয়া ঢাপলিকা দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন [[মণিয়ৰী]] বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত বগলী, ইটাগুডি়য়া, সাৰেং আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন মৰা ঈগলৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা। ময়ূৰ আৰু জংঘল চৰাইবোৰে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী আৰু ভেগ্ৰেণ্ট প্ৰজাতিয়ে‍ শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] lvxral7c5cs625iai4glcjsd2ui6x88 450865 450861 2024-12-03T18:35:57Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* চৰাই */ 450865 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত [[নাহৰফুটুকী বাঘ]]ৰ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা [[গোধাফুটুকী বাঘ]] (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত এলেকাৰ বাহিৰত তাৰ ডিঙিত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তাক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ৰাংকুকুৰ]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], [[মেচেকা]], [[বন মেকুৰী]], [[লতামাকৰী বাঘ]], কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|হাগা গেন্দেৰা বা গেণ্ডেৰা]] আৰু [[মুচি গেন্দেৰা|জহামাল]] নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|এশিঙীয়া গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত নেপালৰ সৰ্বাধিক এশিঙীয়া গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা ফুটুকী হৰিণ, [[শৰপহু|শৰপহু]], [[সুগৰী পহু|সুগৰী পহু]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, [[বনৰৌ]], ভাৰতীয় কেটেলা পহু, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা [[চন্দনা ভাটৌ]] আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন [[উলূম’ৰা]], [[বৰটোকোলা|বৰটোকোলা]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|হয়কলী]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহনীৰ ঢাপলিকা চৰাইৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক সৰু ঠুঁটীয়া ঢাপলিকা দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন [[মণিয়ৰী]] বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত বগলী, ইটাগুডি়য়া, সাৰেং আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন বৰফুটুকী কুৰুৱা, ময়ূৰ আৰু বনকুকুৰাৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা আৰু এই চৰাইবোৰক খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰা দেখা যায়৷  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী প্ৰজাতিৰ চৰাইয়ে শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিটৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] jgmucwch32wlw3cs48uxxu8e3hyaj4j 450866 450865 2024-12-03T18:36:16Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* চৰাই */ 450866 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত [[নাহৰফুটুকী বাঘ]]ৰ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা [[গোধাফুটুকী বাঘ]] (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত এলেকাৰ বাহিৰত তাৰ ডিঙিত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তাক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ৰাংকুকুৰ]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], [[মেচেকা]], [[বন মেকুৰী]], [[লতামাকৰী বাঘ]], কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|হাগা গেন্দেৰা বা গেণ্ডেৰা]] আৰু [[মুচি গেন্দেৰা|জহামাল]] নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|এশিঙীয়া গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত নেপালৰ সৰ্বাধিক এশিঙীয়া গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা ফুটুকী হৰিণ, [[শৰপহু|শৰপহু]], [[সুগৰী পহু|সুগৰী পহু]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, [[বনৰৌ]], ভাৰতীয় কেটেলা পহু, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা [[চন্দনা ভাটৌ]] আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন [[উলূম’ৰা]], [[বৰটোকোলা|বৰটোকোলা]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|হয়কলী]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহনীৰ ঢাপলিকা চৰাইৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক সৰু ঠুঁটীয়া ঢাপলিকা দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন [[মণিয়ৰী]] বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত বগলী, ইটাগুডি়য়া, সাৰেং আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন বৰফুটুকী কুৰুৱা, ময়ূৰ আৰু বনকুকুৰাৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা আৰু এই চৰাইবোৰক খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰা দেখা যায়৷  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী প্ৰজাতিৰ চৰাইয়ে শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিতৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৃহৎ দাগযুক্ত ঈগল, পূব ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|পালাছৰ মাছ-ঈগল]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|ব্ৰাহ্মণী হাঁস]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] 8p6epb907c0upr4te4n88ta02n18kiw 450867 450866 2024-12-03T18:39:04Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* চৰাই */ 450867 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত [[নাহৰফুটুকী বাঘ]]ৰ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা [[গোধাফুটুকী বাঘ]] (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত এলেকাৰ বাহিৰত তাৰ ডিঙিত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তাক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ৰাংকুকুৰ]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], [[মেচেকা]], [[বন মেকুৰী]], [[লতামাকৰী বাঘ]], কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|হাগা গেন্দেৰা বা গেণ্ডেৰা]] আৰু [[মুচি গেন্দেৰা|জহামাল]] নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|এশিঙীয়া গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত নেপালৰ সৰ্বাধিক এশিঙীয়া গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা ফুটুকী হৰিণ, [[শৰপহু|শৰপহু]], [[সুগৰী পহু|সুগৰী পহু]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, [[বনৰৌ]], ভাৰতীয় কেটেলা পহু, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা [[চন্দনা ভাটৌ]] আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন [[উলূম’ৰা]], [[বৰটোকোলা|বৰটোকোলা]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|হয়কলী]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহনীৰ ঢাপলিকা চৰাইৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক সৰু ঠুঁটীয়া ঢাপলিকা দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন [[মণিয়ৰী]] বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত বগলী, ইটাগুডি়য়া, সাৰেং আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন বৰফুটুকী কুৰুৱা, ময়ূৰ আৰু বনকুকুৰাৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা আৰু এই চৰাইবোৰক খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰা দেখা যায়৷  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী প্ৰজাতিৰ চৰাইয়ে শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিতৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৰফুটুকী কুৰুৱা, ইষ্ট ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|কুৰুৱা]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|চাকৈ-চকোৱা]] আৰু বনৰীয়া গাহৰি। উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰীত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে বাৰ-হেড ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও সূৰ্য্যচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো ফ্লাইকেঁচাৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল উৰ্বৰ নেজ থকা [[বাৰীসুন্দৰী|ভাৰতীয় স্বৰ্গ ফ্লাইকেঁচাৰ]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] 2c1x9npcxxonltvbyzwecld3sgt6hie 450868 450867 2024-12-03T18:46:13Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* চৰাই */ 450868 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত [[নাহৰফুটুকী বাঘ]]ৰ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা [[গোধাফুটুকী বাঘ]] (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত এলেকাৰ বাহিৰত তাৰ ডিঙিত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তাক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ৰাংকুকুৰ]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], [[মেচেকা]], [[বন মেকুৰী]], [[লতামাকৰী বাঘ]], কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|হাগা গেন্দেৰা বা গেণ্ডেৰা]] আৰু [[মুচি গেন্দেৰা|জহামাল]] নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|এশিঙীয়া গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত নেপালৰ সৰ্বাধিক এশিঙীয়া গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা ফুটুকী হৰিণ, [[শৰপহু|শৰপহু]], [[সুগৰী পহু|সুগৰী পহু]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, [[বনৰৌ]], ভাৰতীয় কেটেলা পহু, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা [[চন্দনা ভাটৌ]] আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন [[উলূম’ৰা]], [[বৰটোকোলা|বৰটোকোলা]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|হয়কলী]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহনীৰ ঢাপলিকা চৰাইৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক সৰু ঠুঁটীয়া ঢাপলিকা দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন [[মণিয়ৰী]] বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত বগলী, ইটাগুডি়য়া, সাৰেং আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন বৰফুটুকী কুৰুৱা, ময়ূৰ আৰু বনকুকুৰাৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা আৰু এই চৰাইবোৰক খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰা দেখা যায়৷  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী প্ৰজাতিৰ চৰাইয়ে শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিতৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৰফুটুকী কুৰুৱা, ইষ্ট ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|কুৰুৱা]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|চাকৈ-চকোৱা]] আৰু সৰু ঠুঁটীয়া ডুবাৰু হাঁহ৷ উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰী মাহত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও মৌপিয়া চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো নাচনী চৰাইৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল নেজৰ [[বাৰীসুন্দৰী|বাৰীসুন্দৰী]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গেণ্ডুৰ জাকটো ছিজন 2, খণ্ড 11-ত দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্সত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] jjctklbnr5pwhp2alwesv0kgoqc2fde 450869 450868 2024-12-03T18:48:23Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ */ 450869 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত [[নাহৰফুটুকী বাঘ]]ৰ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা [[গোধাফুটুকী বাঘ]] (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত এলেকাৰ বাহিৰত তাৰ ডিঙিত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তাক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ৰাংকুকুৰ]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], [[মেচেকা]], [[বন মেকুৰী]], [[লতামাকৰী বাঘ]], কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|হাগা গেন্দেৰা বা গেণ্ডেৰা]] আৰু [[মুচি গেন্দেৰা|জহামাল]] নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|এশিঙীয়া গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত নেপালৰ সৰ্বাধিক এশিঙীয়া গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা ফুটুকী হৰিণ, [[শৰপহু|শৰপহু]], [[সুগৰী পহু|সুগৰী পহু]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, [[বনৰৌ]], ভাৰতীয় কেটেলা পহু, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা [[চন্দনা ভাটৌ]] আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন [[উলূম’ৰা]], [[বৰটোকোলা|বৰটোকোলা]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|হয়কলী]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহনীৰ ঢাপলিকা চৰাইৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক সৰু ঠুঁটীয়া ঢাপলিকা দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন [[মণিয়ৰী]] বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত বগলী, ইটাগুডি়য়া, সাৰেং আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন বৰফুটুকী কুৰুৱা, ময়ূৰ আৰু বনকুকুৰাৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা আৰু এই চৰাইবোৰক খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰা দেখা যায়৷  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী প্ৰজাতিৰ চৰাইয়ে শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিতৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৰফুটুকী কুৰুৱা, ইষ্ট ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|কুৰুৱা]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|চাকৈ-চকোৱা]] আৰু সৰু ঠুঁটীয়া ডুবাৰু হাঁহ৷ উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰী মাহত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও মৌপিয়া চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো নাচনী চৰাইৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল নেজৰ [[বাৰীসুন্দৰী|বাৰীসুন্দৰী]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গঁড়ৰ জাকটো দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্স ছিজন ২, খণ্ড ১১-ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শকুৰ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] 6uagy9fy7oh89pau4t61e2ud7vk0va2 450870 450869 2024-12-03T18:49:06Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* এইবোৰো চাওক */ 450870 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{Infobox protected area|name=Chitwan National Park|alt_name={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}}|iucn_category=II|location=Central Terai of Nepal|established=1973|nearest_city=[[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]]|map=Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia|relief=1|label=Chitwan National Park|label_position=top|area_km2=952.63|governing_body=[[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]]|embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }}|visitation_num=|visitation_year=|photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত [[নাহৰফুটুকী বাঘ]]ৰ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা [[গোধাফুটুকী বাঘ]] (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত এলেকাৰ বাহিৰত তাৰ ডিঙিত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তাক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ৰাংকুকুৰ]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], [[মেচেকা]], [[বন মেকুৰী]], [[লতামাকৰী বাঘ]], কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|হাগা গেন্দেৰা বা গেণ্ডেৰা]] আৰু [[মুচি গেন্দেৰা|জহামাল]] নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|এশিঙীয়া গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত নেপালৰ সৰ্বাধিক এশিঙীয়া গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা ফুটুকী হৰিণ, [[শৰপহু|শৰপহু]], [[সুগৰী পহু|সুগৰী পহু]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, [[বনৰৌ]], ভাৰতীয় কেটেলা পহু, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা [[চন্দনা ভাটৌ]] আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন [[উলূম’ৰা]], [[বৰটোকোলা|বৰটোকোলা]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|হয়কলী]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহনীৰ ঢাপলিকা চৰাইৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক সৰু ঠুঁটীয়া ঢাপলিকা দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন [[মণিয়ৰী]] বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত বগলী, ইটাগুডি়য়া, সাৰেং আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন বৰফুটুকী কুৰুৱা, ময়ূৰ আৰু বনকুকুৰাৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা আৰু এই চৰাইবোৰক খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰা দেখা যায়৷  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী প্ৰজাতিৰ চৰাইয়ে শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিতৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৰফুটুকী কুৰুৱা, ইষ্ট ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|কুৰুৱা]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|চাকৈ-চকোৱা]] আৰু সৰু ঠুঁটীয়া ডুবাৰু হাঁহ৷ উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰী মাহত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও মৌপিয়া চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো নাচনী চৰাইৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল নেজৰ [[বাৰীসুন্দৰী|বাৰীসুন্দৰী]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গঁড়ৰ জাকটো দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্স ছিজন ২, খণ্ড ১১-ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শগুণ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] 2a9ifbaf6kn0xa6fbc4frqpe066q2gi 450873 450870 2024-12-03T18:51:11Z কুমুদ ঘোষ 42738 450873 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{short description|National park in Nepal}} {{Infobox protected area | name = Chitwan National Park | alt_name ={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}} | iucn_category = II | location = Central Terai of Nepal | established = 1973 | nearest_city = [[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]] | map = Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia | relief = 1 | label = Chitwan National Park | label_position = top | coordinates = {{coord|27|30|0|N|84|20|0|E|display=inline, title}} | area_km2 = 952.63 | governing_body = [[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]] | embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }} | visitation_num = | visitation_year = |photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত [[নাহৰফুটুকী বাঘ]]ৰ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা [[গোধাফুটুকী বাঘ]] (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত এলেকাৰ বাহিৰত তাৰ ডিঙিত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তাক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ৰাংকুকুৰ]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], [[মেচেকা]], [[বন মেকুৰী]], [[লতামাকৰী বাঘ]], কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|হাগা গেন্দেৰা বা গেণ্ডেৰা]] আৰু [[মুচি গেন্দেৰা|জহামাল]] নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|এশিঙীয়া গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত নেপালৰ সৰ্বাধিক এশিঙীয়া গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা ফুটুকী হৰিণ, [[শৰপহু|শৰপহু]], [[সুগৰী পহু|সুগৰী পহু]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, [[বনৰৌ]], ভাৰতীয় কেটেলা পহু, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা [[চন্দনা ভাটৌ]] আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন [[উলূম’ৰা]], [[বৰটোকোলা|বৰটোকোলা]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|হয়কলী]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহনীৰ ঢাপলিকা চৰাইৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক সৰু ঠুঁটীয়া ঢাপলিকা দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন [[মণিয়ৰী]] বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত বগলী, ইটাগুডি়য়া, সাৰেং আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন বৰফুটুকী কুৰুৱা, ময়ূৰ আৰু বনকুকুৰাৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা আৰু এই চৰাইবোৰক খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰা দেখা যায়৷  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী প্ৰজাতিৰ চৰাইয়ে শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিতৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৰফুটুকী কুৰুৱা, ইষ্ট ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|কুৰুৱা]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|চাকৈ-চকোৱা]] আৰু সৰু ঠুঁটীয়া ডুবাৰু হাঁহ৷ উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰী মাহত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও মৌপিয়া চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো নাচনী চৰাইৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল নেজৰ [[বাৰীসুন্দৰী|বাৰীসুন্দৰী]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গঁড়ৰ জাকটো দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্স ছিজন ২, খণ্ড ১১-ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শগুণ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] 2fpzbskm345m0g3iaua6lmgwely1iyp 450874 450873 2024-12-03T18:51:56Z কুমুদ ঘোষ 42738 450874 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{short description|National park in Nepal}} {{Infobox protected area | name = চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান | alt_name ={{langx|ne|चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज}} | iucn_category = II | location = Central Terai of Nepal | established = 1973 | nearest_city = [[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]] | map = Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia | relief = 1 | label = Chitwan National Park | label_position = top | coordinates = {{coord|27|30|0|N|84|20|0|E|display=inline, title}} | area_km2 = 952.63 | governing_body = [[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]] | embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }} | visitation_num = | visitation_year = |photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত [[নাহৰফুটুকী বাঘ]]ৰ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা [[গোধাফুটুকী বাঘ]] (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত এলেকাৰ বাহিৰত তাৰ ডিঙিত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তাক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ৰাংকুকুৰ]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], [[মেচেকা]], [[বন মেকুৰী]], [[লতামাকৰী বাঘ]], কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|হাগা গেন্দেৰা বা গেণ্ডেৰা]] আৰু [[মুচি গেন্দেৰা|জহামাল]] নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|এশিঙীয়া গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত নেপালৰ সৰ্বাধিক এশিঙীয়া গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা ফুটুকী হৰিণ, [[শৰপহু|শৰপহু]], [[সুগৰী পহু|সুগৰী পহু]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, [[বনৰৌ]], ভাৰতীয় কেটেলা পহু, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা [[চন্দনা ভাটৌ]] আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন [[উলূম’ৰা]], [[বৰটোকোলা|বৰটোকোলা]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|হয়কলী]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহনীৰ ঢাপলিকা চৰাইৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক সৰু ঠুঁটীয়া ঢাপলিকা দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন [[মণিয়ৰী]] বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত বগলী, ইটাগুডি়য়া, সাৰেং আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন বৰফুটুকী কুৰুৱা, ময়ূৰ আৰু বনকুকুৰাৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা আৰু এই চৰাইবোৰক খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰা দেখা যায়৷  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী প্ৰজাতিৰ চৰাইয়ে শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিতৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৰফুটুকী কুৰুৱা, ইষ্ট ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|কুৰুৱা]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|চাকৈ-চকোৱা]] আৰু সৰু ঠুঁটীয়া ডুবাৰু হাঁহ৷ উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰী মাহত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও মৌপিয়া চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো নাচনী চৰাইৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল নেজৰ [[বাৰীসুন্দৰী|বাৰীসুন্দৰী]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গঁড়ৰ জাকটো দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্স ছিজন ২, খণ্ড ১১-ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শগুণ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] pmrulpl3ay7vixvuugetj8vaxyzhvod 450875 450874 2024-12-03T18:52:31Z কুমুদ ঘোষ 42738 450875 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{short description|National park in Nepal}} {{Infobox protected area | name = চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান | iucn_category = II | location = Central Terai of Nepal | established = 1973 | nearest_city = [[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]] | map = Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia | relief = 1 | label = Chitwan National Park | label_position = top | coordinates = {{coord|27|30|0|N|84|20|0|E|display=inline, title}} | area_km2 = 952.63 | governing_body = [[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]] | embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }} | visitation_num = | visitation_year = |photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত [[নাহৰফুটুকী বাঘ]]ৰ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা [[গোধাফুটুকী বাঘ]] (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত এলেকাৰ বাহিৰত তাৰ ডিঙিত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তাক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ৰাংকুকুৰ]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], [[মেচেকা]], [[বন মেকুৰী]], [[লতামাকৰী বাঘ]], কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|হাগা গেন্দেৰা বা গেণ্ডেৰা]] আৰু [[মুচি গেন্দেৰা|জহামাল]] নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|এশিঙীয়া গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত নেপালৰ সৰ্বাধিক এশিঙীয়া গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা ফুটুকী হৰিণ, [[শৰপহু|শৰপহু]], [[সুগৰী পহু|সুগৰী পহু]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, [[বনৰৌ]], ভাৰতীয় কেটেলা পহু, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা [[চন্দনা ভাটৌ]] আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন [[উলূম’ৰা]], [[বৰটোকোলা|বৰটোকোলা]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|হয়কলী]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহনীৰ ঢাপলিকা চৰাইৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক সৰু ঠুঁটীয়া ঢাপলিকা দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন [[মণিয়ৰী]] বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত বগলী, ইটাগুডি়য়া, সাৰেং আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন বৰফুটুকী কুৰুৱা, ময়ূৰ আৰু বনকুকুৰাৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা আৰু এই চৰাইবোৰক খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰা দেখা যায়৷  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী প্ৰজাতিৰ চৰাইয়ে শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিতৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৰফুটুকী কুৰুৱা, ইষ্ট ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|কুৰুৱা]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|চাকৈ-চকোৱা]] আৰু সৰু ঠুঁটীয়া ডুবাৰু হাঁহ৷ উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰী মাহত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও মৌপিয়া চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো নাচনী চৰাইৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল নেজৰ [[বাৰীসুন্দৰী|বাৰীসুন্দৰী]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গঁড়ৰ জাকটো দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্স ছিজন ২, খণ্ড ১১-ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শগুণ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] 92gyjxsealam8yic093uocmg8zic4s2 450877 450875 2024-12-03T18:53:22Z কুমুদ ঘোষ 42738 450877 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{short description|National park in Nepal}} {{Infobox protected area | name = চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান | iucn_category = II | location = Central Terai of Nepal | established = ১৯৭৩ | nearest_city = [[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]] | map = Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia | relief = 1 | label = Chitwan National Park | label_position = top | coordinates = {{coord|27|30|0|N|84|20|0|E|display=inline, title}} | area_km2 = 952.63 | governing_body = [[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]] | embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }} | visitation_num = | visitation_year = |photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত [[নাহৰফুটুকী বাঘ]]ৰ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা [[গোধাফুটুকী বাঘ]] (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত এলেকাৰ বাহিৰত তাৰ ডিঙিত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তাক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ৰাংকুকুৰ]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], [[মেচেকা]], [[বন মেকুৰী]], [[লতামাকৰী বাঘ]], কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|হাগা গেন্দেৰা বা গেণ্ডেৰা]] আৰু [[মুচি গেন্দেৰা|জহামাল]] নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|এশিঙীয়া গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত নেপালৰ সৰ্বাধিক এশিঙীয়া গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা ফুটুকী হৰিণ, [[শৰপহু|শৰপহু]], [[সুগৰী পহু|সুগৰী পহু]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, [[বনৰৌ]], ভাৰতীয় কেটেলা পহু, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা [[চন্দনা ভাটৌ]] আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন [[উলূম’ৰা]], [[বৰটোকোলা|বৰটোকোলা]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|হয়কলী]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহনীৰ ঢাপলিকা চৰাইৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক সৰু ঠুঁটীয়া ঢাপলিকা দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন [[মণিয়ৰী]] বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত বগলী, ইটাগুডি়য়া, সাৰেং আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন বৰফুটুকী কুৰুৱা, ময়ূৰ আৰু বনকুকুৰাৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা আৰু এই চৰাইবোৰক খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰা দেখা যায়৷  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী প্ৰজাতিৰ চৰাইয়ে শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিতৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৰফুটুকী কুৰুৱা, ইষ্ট ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|কুৰুৱা]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|চাকৈ-চকোৱা]] আৰু সৰু ঠুঁটীয়া ডুবাৰু হাঁহ৷ উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰী মাহত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও মৌপিয়া চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো নাচনী চৰাইৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল নেজৰ [[বাৰীসুন্দৰী|বাৰীসুন্দৰী]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গঁড়ৰ জাকটো দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্স ছিজন ২, খণ্ড ১১-ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শগুণ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] k6e797kyjx43tste4srxhuj4z4f7ylf 450879 450877 2024-12-03T18:54:08Z কুমুদ ঘোষ 42738 450879 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{short description|National park in Nepal}} {{Infobox protected area | name = চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান | iucn_category = II | location = নেপালৰ মধ্য তেৰাই | established = ১৯৭৩ | nearest_city = [[Bharatpur, Nepal|Bharatpur]] | map = Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia | relief = 1 | label = Chitwan National Park | label_position = top | coordinates = {{coord|27|30|0|N|84|20|0|E|display=inline, title}} | area_km2 = 952.63 | governing_body = [[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]] | embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }} | visitation_num = | visitation_year = |photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত [[নাহৰফুটুকী বাঘ]]ৰ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা [[গোধাফুটুকী বাঘ]] (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত এলেকাৰ বাহিৰত তাৰ ডিঙিত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তাক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ৰাংকুকুৰ]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], [[মেচেকা]], [[বন মেকুৰী]], [[লতামাকৰী বাঘ]], কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|হাগা গেন্দেৰা বা গেণ্ডেৰা]] আৰু [[মুচি গেন্দেৰা|জহামাল]] নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|এশিঙীয়া গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত নেপালৰ সৰ্বাধিক এশিঙীয়া গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা ফুটুকী হৰিণ, [[শৰপহু|শৰপহু]], [[সুগৰী পহু|সুগৰী পহু]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, [[বনৰৌ]], ভাৰতীয় কেটেলা পহু, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা [[চন্দনা ভাটৌ]] আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন [[উলূম’ৰা]], [[বৰটোকোলা|বৰটোকোলা]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|হয়কলী]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহনীৰ ঢাপলিকা চৰাইৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক সৰু ঠুঁটীয়া ঢাপলিকা দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন [[মণিয়ৰী]] বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত বগলী, ইটাগুডি়য়া, সাৰেং আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন বৰফুটুকী কুৰুৱা, ময়ূৰ আৰু বনকুকুৰাৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা আৰু এই চৰাইবোৰক খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰা দেখা যায়৷  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী প্ৰজাতিৰ চৰাইয়ে শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিতৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৰফুটুকী কুৰুৱা, ইষ্ট ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|কুৰুৱা]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|চাকৈ-চকোৱা]] আৰু সৰু ঠুঁটীয়া ডুবাৰু হাঁহ৷ উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰী মাহত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও মৌপিয়া চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো নাচনী চৰাইৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল নেজৰ [[বাৰীসুন্দৰী|বাৰীসুন্দৰী]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গঁড়ৰ জাকটো দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্স ছিজন ২, খণ্ড ১১-ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শগুণ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] sihb7gy76pvvgjey8r0y76p989oriav 450880 450879 2024-12-03T18:54:46Z কুমুদ ঘোষ 42738 450880 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{short description|National park in Nepal}} {{Infobox protected area | name = চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান | iucn_category = II | location = নেপালৰ মধ্য তেৰাই | established = ১৯৭৩ | nearest_city = [[Bharatpur, Nepal|ভাৰতপুৰ]] | map = Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia | relief = 1 | label = Chitwan National Park | label_position = top | coordinates = {{coord|27|30|0|N|84|20|0|E|display=inline, title}} | area_km2 = 952.63 | governing_body = [[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|Department of National Parks and Wildlife Conservation]] | embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }} | visitation_num = | visitation_year = |photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত [[নাহৰফুটুকী বাঘ]]ৰ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা [[গোধাফুটুকী বাঘ]] (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত এলেকাৰ বাহিৰত তাৰ ডিঙিত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তাক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ৰাংকুকুৰ]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], [[মেচেকা]], [[বন মেকুৰী]], [[লতামাকৰী বাঘ]], কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|হাগা গেন্দেৰা বা গেণ্ডেৰা]] আৰু [[মুচি গেন্দেৰা|জহামাল]] নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|এশিঙীয়া গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত নেপালৰ সৰ্বাধিক এশিঙীয়া গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা ফুটুকী হৰিণ, [[শৰপহু|শৰপহু]], [[সুগৰী পহু|সুগৰী পহু]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, [[বনৰৌ]], ভাৰতীয় কেটেলা পহু, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা [[চন্দনা ভাটৌ]] আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন [[উলূম’ৰা]], [[বৰটোকোলা|বৰটোকোলা]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|হয়কলী]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহনীৰ ঢাপলিকা চৰাইৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক সৰু ঠুঁটীয়া ঢাপলিকা দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন [[মণিয়ৰী]] বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত বগলী, ইটাগুডি়য়া, সাৰেং আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন বৰফুটুকী কুৰুৱা, ময়ূৰ আৰু বনকুকুৰাৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা আৰু এই চৰাইবোৰক খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰা দেখা যায়৷  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী প্ৰজাতিৰ চৰাইয়ে শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিতৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৰফুটুকী কুৰুৱা, ইষ্ট ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|কুৰুৱা]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|চাকৈ-চকোৱা]] আৰু সৰু ঠুঁটীয়া ডুবাৰু হাঁহ৷ উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰী মাহত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও মৌপিয়া চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো নাচনী চৰাইৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল নেজৰ [[বাৰীসুন্দৰী|বাৰীসুন্দৰী]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গঁড়ৰ জাকটো দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্স ছিজন ২, খণ্ড ১১-ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শগুণ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] ks0s3g7tfjjmozmmk3lq2g2g2mkr2zp 450881 450880 2024-12-03T18:56:56Z কুমুদ ঘোষ 42738 450881 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{short description|National park in Nepal}} {{Infobox protected area | name = চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান | iucn_category = II | location = নেপালৰ মধ্য তেৰাই | established = ১৯৭৩ | nearest_city = [[Bharatpur, Nepal|ভাৰতপুৰ]] | map = Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia | relief = 1 | label = Chitwan National Park | label_position = top | coordinates = {{coord|27|30|0|N|84|20|0|E|display=inline, title}} | area_km2 = 952.63 | governing_body = [[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ]] | embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Natural | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }} | visitation_num = | visitation_year = |photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত [[নাহৰফুটুকী বাঘ]]ৰ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা [[গোধাফুটুকী বাঘ]] (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত এলেকাৰ বাহিৰত তাৰ ডিঙিত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তাক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ৰাংকুকুৰ]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], [[মেচেকা]], [[বন মেকুৰী]], [[লতামাকৰী বাঘ]], কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|হাগা গেন্দেৰা বা গেণ্ডেৰা]] আৰু [[মুচি গেন্দেৰা|জহামাল]] নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|এশিঙীয়া গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত নেপালৰ সৰ্বাধিক এশিঙীয়া গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা ফুটুকী হৰিণ, [[শৰপহু|শৰপহু]], [[সুগৰী পহু|সুগৰী পহু]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, [[বনৰৌ]], ভাৰতীয় কেটেলা পহু, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা [[চন্দনা ভাটৌ]] আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন [[উলূম’ৰা]], [[বৰটোকোলা|বৰটোকোলা]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|হয়কলী]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহনীৰ ঢাপলিকা চৰাইৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক সৰু ঠুঁটীয়া ঢাপলিকা দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন [[মণিয়ৰী]] বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত বগলী, ইটাগুডি়য়া, সাৰেং আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন বৰফুটুকী কুৰুৱা, ময়ূৰ আৰু বনকুকুৰাৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা আৰু এই চৰাইবোৰক খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰা দেখা যায়৷  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী প্ৰজাতিৰ চৰাইয়ে শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিতৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৰফুটুকী কুৰুৱা, ইষ্ট ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|কুৰুৱা]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|চাকৈ-চকোৱা]] আৰু সৰু ঠুঁটীয়া ডুবাৰু হাঁহ৷ উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰী মাহত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও মৌপিয়া চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো নাচনী চৰাইৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল নেজৰ [[বাৰীসুন্দৰী|বাৰীসুন্দৰী]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গঁড়ৰ জাকটো দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্স ছিজন ২, খণ্ড ১১-ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শগুণ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] 4wek735m1p1vjp9xv20s51xpa53pab5 450883 450881 2024-12-03T18:57:23Z কুমুদ ঘোষ 42738 450883 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{short description|National park in Nepal}} {{Infobox protected area | name = চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান | iucn_category = II | location = নেপালৰ মধ্য তেৰাই | established = ১৯৭৩ | nearest_city = [[Bharatpur, Nepal|ভাৰতপুৰ]] | map = Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia | relief = 1 | label = Chitwan National Park | label_position = top | coordinates = {{coord|27|30|0|N|84|20|0|E|display=inline, title}} | area_km2 = 952.63 | governing_body = [[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ]] | embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = 1984 <small>(8th [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = প্ৰাকৃতিক | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 284] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }} | visitation_num = | visitation_year = |photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত [[নাহৰফুটুকী বাঘ]]ৰ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা [[গোধাফুটুকী বাঘ]] (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত এলেকাৰ বাহিৰত তাৰ ডিঙিত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তাক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ৰাংকুকুৰ]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], [[মেচেকা]], [[বন মেকুৰী]], [[লতামাকৰী বাঘ]], কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|হাগা গেন্দেৰা বা গেণ্ডেৰা]] আৰু [[মুচি গেন্দেৰা|জহামাল]] নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|এশিঙীয়া গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত নেপালৰ সৰ্বাধিক এশিঙীয়া গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা ফুটুকী হৰিণ, [[শৰপহু|শৰপহু]], [[সুগৰী পহু|সুগৰী পহু]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, [[বনৰৌ]], ভাৰতীয় কেটেলা পহু, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা [[চন্দনা ভাটৌ]] আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন [[উলূম’ৰা]], [[বৰটোকোলা|বৰটোকোলা]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|হয়কলী]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহনীৰ ঢাপলিকা চৰাইৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক সৰু ঠুঁটীয়া ঢাপলিকা দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন [[মণিয়ৰী]] বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত বগলী, ইটাগুডি়য়া, সাৰেং আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন বৰফুটুকী কুৰুৱা, ময়ূৰ আৰু বনকুকুৰাৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা আৰু এই চৰাইবোৰক খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰা দেখা যায়৷  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী প্ৰজাতিৰ চৰাইয়ে শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিতৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৰফুটুকী কুৰুৱা, ইষ্ট ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|কুৰুৱা]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|চাকৈ-চকোৱা]] আৰু সৰু ঠুঁটীয়া ডুবাৰু হাঁহ৷ উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰী মাহত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও মৌপিয়া চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো নাচনী চৰাইৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল নেজৰ [[বাৰীসুন্দৰী|বাৰীসুন্দৰী]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গঁড়ৰ জাকটো দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্স ছিজন ২, খণ্ড ১১-ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শগুণ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] 0yc28u8c5yl8g7a4eo1lplbvumea1m0 450884 450883 2024-12-03T18:59:22Z কুমুদ ঘোষ 42738 450884 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{short description|National park in Nepal}} {{Infobox protected area | name = চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান | iucn_category = II | location = নেপালৰ মধ্য তেৰাই | established = ১৯৭৩ | nearest_city = [[Bharatpur, Nepal|ভাৰতপুৰ]] | map = Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia | relief = 1 | label = Chitwan National Park | label_position = top | coordinates = {{coord|27|30|0|N|84|20|0|E|display=inline, title}} | area_km2 = ৯৫২.৬৩ | governing_body = [[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ]] | embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = ১৯৮৪ <small>(অষ্টম [[World Heritage Committee|অধিৱেশন]])</small> | designation1_type = প্ৰাকৃতিক | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 ২৮৪] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }} | visitation_num = | visitation_year = |photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত [[নাহৰফুটুকী বাঘ]]ৰ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা [[গোধাফুটুকী বাঘ]] (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত এলেকাৰ বাহিৰত তাৰ ডিঙিত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তাক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ৰাংকুকুৰ]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], [[মেচেকা]], [[বন মেকুৰী]], [[লতামাকৰী বাঘ]], কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|হাগা গেন্দেৰা বা গেণ্ডেৰা]] আৰু [[মুচি গেন্দেৰা|জহামাল]] নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|এশিঙীয়া গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত নেপালৰ সৰ্বাধিক এশিঙীয়া গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা ফুটুকী হৰিণ, [[শৰপহু|শৰপহু]], [[সুগৰী পহু|সুগৰী পহু]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, [[বনৰৌ]], ভাৰতীয় কেটেলা পহু, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা [[চন্দনা ভাটৌ]] আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন [[উলূম’ৰা]], [[বৰটোকোলা|বৰটোকোলা]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|হয়কলী]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহনীৰ ঢাপলিকা চৰাইৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক সৰু ঠুঁটীয়া ঢাপলিকা দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন [[মণিয়ৰী]] বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত বগলী, ইটাগুডি়য়া, সাৰেং আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন বৰফুটুকী কুৰুৱা, ময়ূৰ আৰু বনকুকুৰাৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা আৰু এই চৰাইবোৰক খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰা দেখা যায়৷  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী প্ৰজাতিৰ চৰাইয়ে শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিতৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৰফুটুকী কুৰুৱা, ইষ্ট ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|কুৰুৱা]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|চাকৈ-চকোৱা]] আৰু সৰু ঠুঁটীয়া ডুবাৰু হাঁহ৷ উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰী মাহত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও মৌপিয়া চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো নাচনী চৰাইৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল নেজৰ [[বাৰীসুন্দৰী|বাৰীসুন্দৰী]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গঁড়ৰ জাকটো দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্স ছিজন ২, খণ্ড ১১-ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শগুণ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] pp1yxmrkxt88g9yi5s52ypvccq7uit7 450886 450884 2024-12-03T19:00:20Z কুমুদ ঘোষ 42738 450886 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{short description|National park in Nepal}} {{Infobox protected area | name = চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান | iucn_category = II | location = নেপালৰ মধ্য তেৰাই | established = ১৯৭৩ | nearest_city = [[Bharatpur, Nepal|ভাৰতপুৰ]] | map = Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia | relief = 1 | label = Chitwan National Park | label_position = top | coordinates = {{coord|27|30|0|N|84|20|0|E|display=inline, title}} | area_km2 = ৯৫২.৬৩ | governing_body = [[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ]] | embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = ১৯৮৪ <small>(অষ্টম [[World Heritage Committee|অধিৱেশন]])</small> | designation1_type = প্ৰাকৃতিক | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 ২৮৪] | designation1_free1name = অঞ্চল | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|South Asia]] }} | visitation_num = | visitation_year = |photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত [[নাহৰফুটুকী বাঘ]]ৰ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা [[গোধাফুটুকী বাঘ]] (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত এলেকাৰ বাহিৰত তাৰ ডিঙিত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তাক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ৰাংকুকুৰ]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], [[মেচেকা]], [[বন মেকুৰী]], [[লতামাকৰী বাঘ]], কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|হাগা গেন্দেৰা বা গেণ্ডেৰা]] আৰু [[মুচি গেন্দেৰা|জহামাল]] নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|এশিঙীয়া গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত নেপালৰ সৰ্বাধিক এশিঙীয়া গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা ফুটুকী হৰিণ, [[শৰপহু|শৰপহু]], [[সুগৰী পহু|সুগৰী পহু]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, [[বনৰৌ]], ভাৰতীয় কেটেলা পহু, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা [[চন্দনা ভাটৌ]] আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন [[উলূম’ৰা]], [[বৰটোকোলা|বৰটোকোলা]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|হয়কলী]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহনীৰ ঢাপলিকা চৰাইৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক সৰু ঠুঁটীয়া ঢাপলিকা দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন [[মণিয়ৰী]] বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত বগলী, ইটাগুডি়য়া, সাৰেং আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন বৰফুটুকী কুৰুৱা, ময়ূৰ আৰু বনকুকুৰাৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা আৰু এই চৰাইবোৰক খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰা দেখা যায়৷  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী প্ৰজাতিৰ চৰাইয়ে শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিতৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৰফুটুকী কুৰুৱা, ইষ্ট ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|কুৰুৱা]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|চাকৈ-চকোৱা]] আৰু সৰু ঠুঁটীয়া ডুবাৰু হাঁহ৷ উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰী মাহত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও মৌপিয়া চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো নাচনী চৰাইৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল নেজৰ [[বাৰীসুন্দৰী|বাৰীসুন্দৰী]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গঁড়ৰ জাকটো দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্স ছিজন ২, খণ্ড ১১-ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শগুণ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] 32eendaakgs7plwha5vchpbvp3k72xz 450887 450886 2024-12-03T19:00:59Z কুমুদ ঘোষ 42738 450887 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{short description|National park in Nepal}} {{Infobox protected area | name = চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান | iucn_category = II | location = নেপালৰ মধ্য তেৰাই | established = ১৯৭৩ | nearest_city = [[Bharatpur, Nepal|ভাৰতপুৰ]] | map = Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia | relief = 1 | label = Chitwan National Park | label_position = top | coordinates = {{coord|27|30|0|N|84|20|0|E|display=inline, title}} | area_km2 = ৯৫২.৬৩ | governing_body = [[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ]] | embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord={{WikidataCoord|display=i}}}} {{designation list | embed=yes | designation1=WHS | designation1_date = ১৯৮৪ <small>(অষ্টম [[World Heritage Committee|অধিৱেশন]])</small> | designation1_type = প্ৰাকৃতিক | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 ২৮৪] | designation1_free1name = অঞ্চল | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|দক্ষিণ এছিয়া]] }} | visitation_num = | visitation_year = |photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত [[নাহৰফুটুকী বাঘ]]ৰ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা [[গোধাফুটুকী বাঘ]] (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত এলেকাৰ বাহিৰত তাৰ ডিঙিত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তাক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ৰাংকুকুৰ]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], [[মেচেকা]], [[বন মেকুৰী]], [[লতামাকৰী বাঘ]], কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|হাগা গেন্দেৰা বা গেণ্ডেৰা]] আৰু [[মুচি গেন্দেৰা|জহামাল]] নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|এশিঙীয়া গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত নেপালৰ সৰ্বাধিক এশিঙীয়া গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা ফুটুকী হৰিণ, [[শৰপহু|শৰপহু]], [[সুগৰী পহু|সুগৰী পহু]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, [[বনৰৌ]], ভাৰতীয় কেটেলা পহু, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা [[চন্দনা ভাটৌ]] আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন [[উলূম’ৰা]], [[বৰটোকোলা|বৰটোকোলা]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|হয়কলী]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহনীৰ ঢাপলিকা চৰাইৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক সৰু ঠুঁটীয়া ঢাপলিকা দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন [[মণিয়ৰী]] বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত বগলী, ইটাগুডি়য়া, সাৰেং আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন বৰফুটুকী কুৰুৱা, ময়ূৰ আৰু বনকুকুৰাৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা আৰু এই চৰাইবোৰক খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰা দেখা যায়৷  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী প্ৰজাতিৰ চৰাইয়ে শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিতৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৰফুটুকী কুৰুৱা, ইষ্ট ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|কুৰুৱা]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|চাকৈ-চকোৱা]] আৰু সৰু ঠুঁটীয়া ডুবাৰু হাঁহ৷ উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰী মাহত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও মৌপিয়া চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো নাচনী চৰাইৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল নেজৰ [[বাৰীসুন্দৰী|বাৰীসুন্দৰী]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গঁড়ৰ জাকটো দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্স ছিজন ২, খণ্ড ১১-ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শগুণ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] koi6nsd7swrk5hyq4n7kk2wcvh3etyh 450889 450887 2024-12-03T19:02:59Z কুমুদ ঘোষ 42738 450889 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{short description|National park in Nepal}} {{Infobox protected area | name = চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান | iucn_category = II | location = নেপালৰ মধ্য তেৰাই | established = ১৯৭৩ | nearest_city = [[Bharatpur, Nepal|ভাৰতপুৰ]] | map = Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia | relief = 1 | label = Chitwan National Park | label_position = top | coordinates = {{coord|27|30|0|N|84|20|0|E|display=inline, title}} | area_km2 = ৯৫২.৬৩ | governing_body = [[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ]] | embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord= | designation1=WHS | designation1_date = ১৯৮৪ <small>(অষ্টম [[World Heritage Committee|অধিৱেশন]])</small> | designation1_type = প্ৰাকৃতিক | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 ২৮৪] | designation1_free1name = অঞ্চল | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|দক্ষিণ এছিয়া]] }} | visitation_num = | visitation_year = |photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল। ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত [[নাহৰফুটুকী বাঘ]]ৰ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা [[গোধাফুটুকী বাঘ]] (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত এলেকাৰ বাহিৰত তাৰ ডিঙিত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তাক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ৰাংকুকুৰ]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], [[মেচেকা]], [[বন মেকুৰী]], [[লতামাকৰী বাঘ]], কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|হাগা গেন্দেৰা বা গেণ্ডেৰা]] আৰু [[মুচি গেন্দেৰা|জহামাল]] নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|এশিঙীয়া গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত নেপালৰ সৰ্বাধিক এশিঙীয়া গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা ফুটুকী হৰিণ, [[শৰপহু|শৰপহু]], [[সুগৰী পহু|সুগৰী পহু]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, [[বনৰৌ]], ভাৰতীয় কেটেলা পহু, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা [[চন্দনা ভাটৌ]] আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন [[উলূম’ৰা]], [[বৰটোকোলা|বৰটোকোলা]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|হয়কলী]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহনীৰ ঢাপলিকা চৰাইৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক সৰু ঠুঁটীয়া ঢাপলিকা দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন [[মণিয়ৰী]] বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত বগলী, ইটাগুডি়য়া, সাৰেং আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন বৰফুটুকী কুৰুৱা, ময়ূৰ আৰু বনকুকুৰাৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা আৰু এই চৰাইবোৰক খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰা দেখা যায়৷  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী প্ৰজাতিৰ চৰাইয়ে শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিতৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৰফুটুকী কুৰুৱা, ইষ্ট ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|কুৰুৱা]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|চাকৈ-চকোৱা]] আৰু সৰু ঠুঁটীয়া ডুবাৰু হাঁহ৷ উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰী মাহত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও মৌপিয়া চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো নাচনী চৰাইৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল নেজৰ [[বাৰীসুন্দৰী|বাৰীসুন্দৰী]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গঁড়ৰ জাকটো দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্স ছিজন ২, খণ্ড ১১-ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শগুণ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] 42ysfhztvb0rtidd972qgal9pb650bb 450893 450889 2024-12-03T19:10:36Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* ইতিহাস */ (edited with [[User:ProveIt_GT|ProveIt]]) 450893 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{short description|National park in Nepal}} {{Infobox protected area | name = চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান | iucn_category = II | location = নেপালৰ মধ্য তেৰাই | established = ১৯৭৩ | nearest_city = [[Bharatpur, Nepal|ভাৰতপুৰ]] | map = Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia | relief = 1 | label = Chitwan National Park | label_position = top | coordinates = {{coord|27|30|0|N|84|20|0|E|display=inline, title}} | area_km2 = ৯৫২.৬৩ | governing_body = [[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ]] | embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord= | designation1=WHS | designation1_date = ১৯৮৪ <small>(অষ্টম [[World Heritage Committee|অধিৱেশন]])</small> | designation1_type = প্ৰাকৃতিক | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 ২৮৪] | designation1_free1name = অঞ্চল | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|দক্ষিণ এছিয়া]] }} | visitation_num = | visitation_year = |photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল।<ref name="A">{{cite book | title=Heart of the Jungle: the Wildlife of Chitwan, Nepal | publisher=André Deutsch, London | author=Gurung, K. K. | year=1983}}</ref> ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়। যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত [[নাহৰফুটুকী বাঘ]]ৰ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা [[গোধাফুটুকী বাঘ]] (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত এলেকাৰ বাহিৰত তাৰ ডিঙিত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তাক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ৰাংকুকুৰ]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], [[মেচেকা]], [[বন মেকুৰী]], [[লতামাকৰী বাঘ]], কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|হাগা গেন্দেৰা বা গেণ্ডেৰা]] আৰু [[মুচি গেন্দেৰা|জহামাল]] নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|এশিঙীয়া গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত নেপালৰ সৰ্বাধিক এশিঙীয়া গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা ফুটুকী হৰিণ, [[শৰপহু|শৰপহু]], [[সুগৰী পহু|সুগৰী পহু]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, [[বনৰৌ]], ভাৰতীয় কেটেলা পহু, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা [[চন্দনা ভাটৌ]] আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন [[উলূম’ৰা]], [[বৰটোকোলা|বৰটোকোলা]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|হয়কলী]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহনীৰ ঢাপলিকা চৰাইৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক সৰু ঠুঁটীয়া ঢাপলিকা দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন [[মণিয়ৰী]] বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত বগলী, ইটাগুডি়য়া, সাৰেং আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন বৰফুটুকী কুৰুৱা, ময়ূৰ আৰু বনকুকুৰাৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা আৰু এই চৰাইবোৰক খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰা দেখা যায়৷  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী প্ৰজাতিৰ চৰাইয়ে শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিতৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৰফুটুকী কুৰুৱা, ইষ্ট ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|কুৰুৱা]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|চাকৈ-চকোৱা]] আৰু সৰু ঠুঁটীয়া ডুবাৰু হাঁহ৷ উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰী মাহত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও মৌপিয়া চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো নাচনী চৰাইৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল নেজৰ [[বাৰীসুন্দৰী|বাৰীসুন্দৰী]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গঁড়ৰ জাকটো দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্স ছিজন ২, খণ্ড ১১-ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শগুণ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] dxsowhptx79zx8v3qolj0q33t73aro1 450895 450893 2024-12-03T19:13:52Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* ইতিহাস */ (edited with [[User:ProveIt_GT|ProveIt]]) 450895 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{short description|National park in Nepal}} {{Infobox protected area | name = চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান | iucn_category = II | location = নেপালৰ মধ্য তেৰাই | established = ১৯৭৩ | nearest_city = [[Bharatpur, Nepal|ভাৰতপুৰ]] | map = Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia | relief = 1 | label = Chitwan National Park | label_position = top | coordinates = {{coord|27|30|0|N|84|20|0|E|display=inline, title}} | area_km2 = ৯৫২.৬৩ | governing_body = [[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ]] | embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord= | designation1=WHS | designation1_date = ১৯৮৪ <small>(অষ্টম [[World Heritage Committee|অধিৱেশন]])</small> | designation1_type = প্ৰাকৃতিক | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 ২৮৪] | designation1_free1name = অঞ্চল | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|দক্ষিণ এছিয়া]] }} | visitation_num = | visitation_year = |photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল।<ref name="A">{{cite book | title=Heart of the Jungle: the Wildlife of Chitwan, Nepal | publisher=André Deutsch, London | author=Gurung, K. K. | year=1983}}</ref> ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়।<ref name="B">{{cite journal | title=The curse of success | author=Adhikari, T. R. | journal=Habitat Himalaya - A Resources Himalaya Factfile | year=2002 | volume=IX | issue=3}}</ref> যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত [[নাহৰফুটুকী বাঘ]]ৰ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা [[গোধাফুটুকী বাঘ]] (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত এলেকাৰ বাহিৰত তাৰ ডিঙিত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তাক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ৰাংকুকুৰ]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], [[মেচেকা]], [[বন মেকুৰী]], [[লতামাকৰী বাঘ]], কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|হাগা গেন্দেৰা বা গেণ্ডেৰা]] আৰু [[মুচি গেন্দেৰা|জহামাল]] নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|এশিঙীয়া গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত নেপালৰ সৰ্বাধিক এশিঙীয়া গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা ফুটুকী হৰিণ, [[শৰপহু|শৰপহু]], [[সুগৰী পহু|সুগৰী পহু]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, [[বনৰৌ]], ভাৰতীয় কেটেলা পহু, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা [[চন্দনা ভাটৌ]] আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন [[উলূম’ৰা]], [[বৰটোকোলা|বৰটোকোলা]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|হয়কলী]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহনীৰ ঢাপলিকা চৰাইৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক সৰু ঠুঁটীয়া ঢাপলিকা দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন [[মণিয়ৰী]] বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত বগলী, ইটাগুডি়য়া, সাৰেং আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন বৰফুটুকী কুৰুৱা, ময়ূৰ আৰু বনকুকুৰাৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা আৰু এই চৰাইবোৰক খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰা দেখা যায়৷  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী প্ৰজাতিৰ চৰাইয়ে শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিতৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৰফুটুকী কুৰুৱা, ইষ্ট ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|কুৰুৱা]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|চাকৈ-চকোৱা]] আৰু সৰু ঠুঁটীয়া ডুবাৰু হাঁহ৷ উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰী মাহত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও মৌপিয়া চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো নাচনী চৰাইৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল নেজৰ [[বাৰীসুন্দৰী|বাৰীসুন্দৰী]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গঁড়ৰ জাকটো দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্স ছিজন ২, খণ্ড ১১-ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শগুণ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] m5u671c7q7szcztnlbeb8sxyqtt3vss 450897 450895 2024-12-03T19:17:28Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* উদ্ভিদ */ 450897 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{short description|National park in Nepal}} {{Infobox protected area | name = চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান | iucn_category = II | location = নেপালৰ মধ্য তেৰাই | established = ১৯৭৩ | nearest_city = [[Bharatpur, Nepal|ভাৰতপুৰ]] | map = Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia | relief = 1 | label = Chitwan National Park | label_position = top | coordinates = {{coord|27|30|0|N|84|20|0|E|display=inline, title}} | area_km2 = ৯৫২.৬৩ | governing_body = [[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ]] | embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord= | designation1=WHS | designation1_date = ১৯৮৪ <small>(অষ্টম [[World Heritage Committee|অধিৱেশন]])</small> | designation1_type = প্ৰাকৃতিক | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 ২৮৪] | designation1_free1name = অঞ্চল | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|দক্ষিণ এছিয়া]] }} | visitation_num = | visitation_year = |photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল।<ref name="A">{{cite book | title=Heart of the Jungle: the Wildlife of Chitwan, Nepal | publisher=André Deutsch, London | author=Gurung, K. K. | year=1983}}</ref> ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়।<ref name="B">{{cite journal | title=The curse of success | author=Adhikari, T. R. | journal=Habitat Himalaya - A Resources Himalaya Factfile | year=2002 | volume=IX | issue=3}}</ref> যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম। == প্ৰাণী == [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত [[নাহৰফুটুকী বাঘ]]ৰ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা [[গোধাফুটুকী বাঘ]] (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত এলেকাৰ বাহিৰত তাৰ ডিঙিত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তাক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ৰাংকুকুৰ]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], [[মেচেকা]], [[বন মেকুৰী]], [[লতামাকৰী বাঘ]], কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|হাগা গেন্দেৰা বা গেণ্ডেৰা]] আৰু [[মুচি গেন্দেৰা|জহামাল]] নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|এশিঙীয়া গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত নেপালৰ সৰ্বাধিক এশিঙীয়া গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা ফুটুকী হৰিণ, [[শৰপহু|শৰপহু]], [[সুগৰী পহু|সুগৰী পহু]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, [[বনৰৌ]], ভাৰতীয় কেটেলা পহু, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা [[চন্দনা ভাটৌ]] আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন [[উলূম’ৰা]], [[বৰটোকোলা|বৰটোকোলা]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|হয়কলী]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহনীৰ ঢাপলিকা চৰাইৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক সৰু ঠুঁটীয়া ঢাপলিকা দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন [[মণিয়ৰী]] বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত বগলী, ইটাগুডি়য়া, সাৰেং আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন বৰফুটুকী কুৰুৱা, ময়ূৰ আৰু বনকুকুৰাৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা আৰু এই চৰাইবোৰক খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰা দেখা যায়৷  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী প্ৰজাতিৰ চৰাইয়ে শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিতৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৰফুটুকী কুৰুৱা, ইষ্ট ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|কুৰুৱা]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|চাকৈ-চকোৱা]] আৰু সৰু ঠুঁটীয়া ডুবাৰু হাঁহ৷ উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰী মাহত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও মৌপিয়া চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো নাচনী চৰাইৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল নেজৰ [[বাৰীসুন্দৰী|বাৰীসুন্দৰী]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গঁড়ৰ জাকটো দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্স ছিজন ২, খণ্ড ১১-ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শগুণ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] g4gvtwpw050wbslls4ij73111lhbski 450898 450897 2024-12-03T19:22:09Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* উদ্ভিদ */ (edited with [[User:ProveIt_GT|ProveIt]]) 450898 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{short description|National park in Nepal}} {{Infobox protected area | name = চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান | iucn_category = II | location = নেপালৰ মধ্য তেৰাই | established = ১৯৭৩ | nearest_city = [[Bharatpur, Nepal|ভাৰতপুৰ]] | map = Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia | relief = 1 | label = Chitwan National Park | label_position = top | coordinates = {{coord|27|30|0|N|84|20|0|E|display=inline, title}} | area_km2 = ৯৫২.৬৩ | governing_body = [[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ]] | embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord= | designation1=WHS | designation1_date = ১৯৮৪ <small>(অষ্টম [[World Heritage Committee|অধিৱেশন]])</small> | designation1_type = প্ৰাকৃতিক | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 ২৮৪] | designation1_free1name = অঞ্চল | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|দক্ষিণ এছিয়া]] }} | visitation_num = | visitation_year = |photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল।<ref name="A">{{cite book | title=Heart of the Jungle: the Wildlife of Chitwan, Nepal | publisher=André Deutsch, London | author=Gurung, K. K. | year=1983}}</ref> ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়।<ref name="B">{{cite journal | title=The curse of success | author=Adhikari, T. R. | journal=Habitat Himalaya - A Resources Himalaya Factfile | year=2002 | volume=IX | issue=3}}</ref> যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম।<ref name="খখ">{{cite journal | title=Change in Grassland Vegetation in the Northern Part of Royal Chitwan National Park, Nepal | author=Shrestha, B. K., Dangol, D. R. | journal=Scientific World | year=2006 | volume=4 | issue=4 | pages=78–83}}</ref> == প্ৰাণী == [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত [[নাহৰফুটুকী বাঘ]]ৰ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা [[গোধাফুটুকী বাঘ]] (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত এলেকাৰ বাহিৰত তাৰ ডিঙিত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তাক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে। <ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ৰাংকুকুৰ]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], [[মেচেকা]], [[বন মেকুৰী]], [[লতামাকৰী বাঘ]], কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|হাগা গেন্দেৰা বা গেণ্ডেৰা]] আৰু [[মুচি গেন্দেৰা|জহামাল]] নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|এশিঙীয়া গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত নেপালৰ সৰ্বাধিক এশিঙীয়া গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা ফুটুকী হৰিণ, [[শৰপহু|শৰপহু]], [[সুগৰী পহু|সুগৰী পহু]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, [[বনৰৌ]], ভাৰতীয় কেটেলা পহু, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা [[চন্দনা ভাটৌ]] আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন [[উলূম’ৰা]], [[বৰটোকোলা|বৰটোকোলা]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|হয়কলী]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহনীৰ ঢাপলিকা চৰাইৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক সৰু ঠুঁটীয়া ঢাপলিকা দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন [[মণিয়ৰী]] বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত বগলী, ইটাগুডি়য়া, সাৰেং আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন বৰফুটুকী কুৰুৱা, ময়ূৰ আৰু বনকুকুৰাৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা আৰু এই চৰাইবোৰক খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰা দেখা যায়৷  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী প্ৰজাতিৰ চৰাইয়ে শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিতৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৰফুটুকী কুৰুৱা, ইষ্ট ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|কুৰুৱা]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|চাকৈ-চকোৱা]] আৰু সৰু ঠুঁটীয়া ডুবাৰু হাঁহ৷ উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰী মাহত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও মৌপিয়া চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো নাচনী চৰাইৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল নেজৰ [[বাৰীসুন্দৰী|বাৰীসুন্দৰী]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গঁড়ৰ জাকটো দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্স ছিজন ২, খণ্ড ১১-ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শগুণ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] 4q8c53nrxbzlkhqkwiopx6vv39xhhls 450899 450898 2024-12-03T19:29:38Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* স্তন্যপায়ী প্ৰাণী */ (edited with [[User:ProveIt_GT|ProveIt]]) 450899 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{short description|National park in Nepal}} {{Infobox protected area | name = চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান | iucn_category = II | location = নেপালৰ মধ্য তেৰাই | established = ১৯৭৩ | nearest_city = [[Bharatpur, Nepal|ভাৰতপুৰ]] | map = Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia | relief = 1 | label = Chitwan National Park | label_position = top | coordinates = {{coord|27|30|0|N|84|20|0|E|display=inline, title}} | area_km2 = ৯৫২.৬৩ | governing_body = [[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ]] | embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord= | designation1=WHS | designation1_date = ১৯৮৪ <small>(অষ্টম [[World Heritage Committee|অধিৱেশন]])</small> | designation1_type = প্ৰাকৃতিক | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 ২৮৪] | designation1_free1name = অঞ্চল | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|দক্ষিণ এছিয়া]] }} | visitation_num = | visitation_year = |photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল।<ref name="A">{{cite book | title=Heart of the Jungle: the Wildlife of Chitwan, Nepal | publisher=André Deutsch, London | author=Gurung, K. K. | year=1983}}</ref> ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়।<ref name="B">{{cite journal | title=The curse of success | author=Adhikari, T. R. | journal=Habitat Himalaya - A Resources Himalaya Factfile | year=2002 | volume=IX | issue=3}}</ref> যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম।<ref name="খখ">{{cite journal | title=Change in Grassland Vegetation in the Northern Part of Royal Chitwan National Park, Nepal | author=Shrestha, B. K., Dangol, D. R. | journal=Scientific World | year=2006 | volume=4 | issue=4 | pages=78–83}}</ref> == প্ৰাণী == [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত [[নাহৰফুটুকী বাঘ]]ৰ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা [[গোধাফুটুকী বাঘ]] (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত এলেকাৰ বাহিৰত তাৰ ডিঙিত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তাক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে।<ref name="ABC">{{cite book | title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series | publisher=Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation | author=nawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. | year=2011}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ৰাংকুকুৰ]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], [[মেচেকা]], [[বন মেকুৰী]], [[লতামাকৰী বাঘ]], কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|হাগা গেন্দেৰা বা গেণ্ডেৰা]] আৰু [[মুচি গেন্দেৰা|জহামাল]] নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|এশিঙীয়া গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত নেপালৰ সৰ্বাধিক এশিঙীয়া গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা ফুটুকী হৰিণ, [[শৰপহু|শৰপহু]], [[সুগৰী পহু|সুগৰী পহু]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, [[বনৰৌ]], ভাৰতীয় কেটেলা পহু, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="NationalRedList2011">{{Cite book|last=Jnawali, S. R.|year=2011|title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series|place=Kathmandu, Nepal|publisher=Department of National Parks and Wildlife Conservation|author article name=amp|last2=Baral, H. S.|last3=Lee, S.|last4=Acharya, K. P.|last5=Upadhyay, G. P.|last6=Pandey, M.|last7=Shrestha, R.|last8=Joshi, D.|last9=Lamichhane, B. R.|pages=|chapter=|url=http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJnawali,_S._R.Baral,_H._S.Lee,_S.Acharya,_K._P.2011">Jnawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. (2011). [http://awsassets.panda.org/downloads/nepal_redlist_low_09_06_2012_1.pdf ''The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation.</cite></ref> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা [[চন্দনা ভাটৌ]] আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন [[উলূম’ৰা]], [[বৰটোকোলা|বৰটোকোলা]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|হয়কলী]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহনীৰ ঢাপলিকা চৰাইৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক সৰু ঠুঁটীয়া ঢাপলিকা দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন [[মণিয়ৰী]] বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত বগলী, ইটাগুডি়য়া, সাৰেং আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন বৰফুটুকী কুৰুৱা, ময়ূৰ আৰু বনকুকুৰাৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা আৰু এই চৰাইবোৰক খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰা দেখা যায়৷  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী প্ৰজাতিৰ চৰাইয়ে শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিতৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৰফুটুকী কুৰুৱা, ইষ্ট ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|কুৰুৱা]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|চাকৈ-চকোৱা]] আৰু সৰু ঠুঁটীয়া ডুবাৰু হাঁহ৷ উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰী মাহত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও মৌপিয়া চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো নাচনী চৰাইৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল নেজৰ [[বাৰীসুন্দৰী|বাৰীসুন্দৰী]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গঁড়ৰ জাকটো দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্স ছিজন ২, খণ্ড ১১-ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শগুণ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] bcxscp36a784vusrwubq5a73u6ubfzs 450900 450899 2024-12-03T19:31:30Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* স্তন্যপায়ী প্ৰাণী */ 450900 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{short description|National park in Nepal}} {{Infobox protected area | name = চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান | iucn_category = II | location = নেপালৰ মধ্য তেৰাই | established = ১৯৭৩ | nearest_city = [[Bharatpur, Nepal|ভাৰতপুৰ]] | map = Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia | relief = 1 | label = Chitwan National Park | label_position = top | coordinates = {{coord|27|30|0|N|84|20|0|E|display=inline, title}} | area_km2 = ৯৫২.৬৩ | governing_body = [[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ]] | embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord= | designation1=WHS | designation1_date = ১৯৮৪ <small>(অষ্টম [[World Heritage Committee|অধিৱেশন]])</small> | designation1_type = প্ৰাকৃতিক | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 ২৮৪] | designation1_free1name = অঞ্চল | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|দক্ষিণ এছিয়া]] }} | visitation_num = | visitation_year = |photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল।<ref name="A">{{cite book | title=Heart of the Jungle: the Wildlife of Chitwan, Nepal | publisher=André Deutsch, London | author=Gurung, K. K. | year=1983}}</ref> ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়।<ref name="B">{{cite journal | title=The curse of success | author=Adhikari, T. R. | journal=Habitat Himalaya - A Resources Himalaya Factfile | year=2002 | volume=IX | issue=3}}</ref> যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম।<ref name="খখ">{{cite journal | title=Change in Grassland Vegetation in the Northern Part of Royal Chitwan National Park, Nepal | author=Shrestha, B. K., Dangol, D. R. | journal=Scientific World | year=2006 | volume=4 | issue=4 | pages=78–83}}</ref> == প্ৰাণী == [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত [[নাহৰফুটুকী বাঘ]]ৰ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা [[গোধাফুটুকী বাঘ]] (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত এলেকাৰ বাহিৰত তাৰ ডিঙিত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তাক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে।<ref name="ABC">{{cite book | title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series | publisher=Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation | author=nawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. | year=2011}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ৰাংকুকুৰ]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], [[মেচেকা]], [[বন মেকুৰী]], [[লতামাকৰী বাঘ]], কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|হাগা গেন্দেৰা বা গেণ্ডেৰা]] আৰু [[মুচি গেন্দেৰা|জহামাল]] নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|এশিঙীয়া গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত নেপালৰ সৰ্বাধিক এশিঙীয়া গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা ফুটুকী হৰিণ, [[শৰপহু|শৰপহু]], [[সুগৰী পহু|সুগৰী পহু]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, [[বনৰৌ]], ভাৰতীয় কেটেলা পহু, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="ABC"/> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা [[চন্দনা ভাটৌ]] আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন [[উলূম’ৰা]], [[বৰটোকোলা|বৰটোকোলা]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|হয়কলী]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহনীৰ ঢাপলিকা চৰাইৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক সৰু ঠুঁটীয়া ঢাপলিকা দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন [[মণিয়ৰী]] বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত বগলী, ইটাগুডি়য়া, সাৰেং আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন বৰফুটুকী কুৰুৱা, ময়ূৰ আৰু বনকুকুৰাৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা আৰু এই চৰাইবোৰক খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰা দেখা যায়৷  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী প্ৰজাতিৰ চৰাইয়ে শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিতৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৰফুটুকী কুৰুৱা, ইষ্ট ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|কুৰুৱা]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|চাকৈ-চকোৱা]] আৰু সৰু ঠুঁটীয়া ডুবাৰু হাঁহ৷ উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰী মাহত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও মৌপিয়া চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো নাচনী চৰাইৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল নেজৰ [[বাৰীসুন্দৰী|বাৰীসুন্দৰী]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গঁড়ৰ জাকটো দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্স ছিজন ২, খণ্ড ১১-ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শগুণ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] a8tnk5r8mgb7aejewemmhswqyzh2eta 450901 450900 2024-12-03T19:31:59Z কুমুদ ঘোষ 42738 450901 wikitext text/x-wiki {{short description|National park in Nepal}} {{Infobox protected area | name = চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান | iucn_category = II | location = নেপালৰ মধ্য তেৰাই | established = ১৯৭৩ | nearest_city = [[Bharatpur, Nepal|ভাৰতপুৰ]] | map = Nepal Bagmati Province#Nepal#South Asia | relief = 1 | label = Chitwan National Park | label_position = top | coordinates = {{coord|27|30|0|N|84|20|0|E|display=inline, title}} | area_km2 = ৯৫২.৬৩ | governing_body = [[Department of National Parks and Wildlife Conservation (Nepal)|ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ]] | embedded1={{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=8 |coord= | designation1=WHS | designation1_date = ১৯৮৪ <small>(অষ্টম [[World Heritage Committee|অধিৱেশন]])</small> | designation1_type = প্ৰাকৃতিক | designation1_criteria = vii, ix, x | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/284 ২৮৪] | designation1_free1name = অঞ্চল | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Asia|দক্ষিণ এছিয়া]] }} | visitation_num = | visitation_year = |photo=Chitwan swamp.jpg}} '''চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{lang-en|Chitwan National Park}}) হ'ল নেপালৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ১৯৭৩ চনত ৰয়েল চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হোৱা এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক ১৯৮৪ চনত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়.<ref>{{Cite web|title=Chitwan National Park|url=https://whc.unesco.org/en/list/284/|accessdate=2023-05-15|work=UNESCO World Heritage Centre}}</ref> এই উদ্যানখনে‍ দক্ষিণ-মধ্য নেপালৰ উপগ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভিতৰুৱা তৰাই নিম্নভূমিৰ অন্তৰ্গত নৱালপুৰ, চিতৱান, মাকৱানপুৰ আৰু পাৰ্ছা জিলাৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গকিলোমিটাৰ এলেকা আৱৰি আছে। নদী উপত্যকাৰ প্ৰায় ১০০ মিটাৰ (৩৩০ ফুট) পৰা উচ্চতাৰ পৰা শিৱলিক পাহাৰৰ ৮১৫ মিটাৰ (২,৬৭৪ ফুট) উচ্চতালৈকে ই বিস্তৃত।<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিমে নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালীয়ে মানুহৰ বসতিৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক সীমা গঠন কৰিছে। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ পূব দিশত পাৰ্ছা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে, দক্ষিণ দিশত ভাৰতীয় ব্যাঘ্ৰ প্ৰকল্প বাল্মীকি ৰাষ্ট্ৰয় উদ্যান আছে। ২.০৭৫ (৮০১ বৰ্গ মাইল) এলেকাৰে সুসংগত সংৰক্ষিত এলেকাটোৱে বাঘ সংৰক্ষণ গোট (টিটিকুৱা-চিতৱান-পাৰ্ছা-বাল্মীকি‍)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যিয়ে‍ ৩,৫৪৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ( ১,৩৭০ বৰ্গ মাইল)ৰ পলসুৱা ঘাঁহনি আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যৰ বিশাল অঞ্চল আৱৰি আছে।<ref>{{Cite book|title=Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes|editor=Seidensticker, J.|publisher=Cambridge University Press|place=Cambridge|isbn=0-521-64835-1|last=Wikramanayake, E.D.|last2=Dinerstein, E.|last3=Robinson, J.G.|last4=Karanth, K.U.|last5=Rabinowitz, A.|last6=Olson, D.|last7=Mathew, T.|last8=Hedao, P.|last9=Connor, M.|author article name=amp|year=1999|pages=255–272|chapter=Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild|chapter-url=http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062|access-date=23 October 2011|archivedate=10 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310110401/http://www.nfwf.org/AM/Template.cfm?Section=Riding_The_Tiger1&template=%2FCM%2FContentDisplay.cfm&ContentID=3062}}</ref> == ইতিহাস == ১৯ শতিকাৰ শেষৰফালৰ পৰা শীতকালত চিতৱানৰ গভীৰ অৰণ্য অঞ্চল নে‍পালৰ শাসক শ্ৰেণীৰ বাবে এক প্ৰিয় চিকাৰৰ স্থান হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। ১৯৫০ চনলৈকে [[কাঠমাণ্ডু]]ৰ পৰা নেপালৰ দক্ষিণলৈ যাত্ৰা কৰাটো কঠিন আছিল, এই অঞ্চলটোলৈ‍ কেৱল খোজকাঢ়িহে যাব পৰা গৈছিল আৰু তাৰ বাবে কেইবা সপ্তাহ সময় লাগিছিল। ডাঙৰ জীৱ-জন্তুৰ সামন্তবাদী চিকাৰীবোৰ আৰু সিহঁতৰ সহযোগীৰ বাবে তাত আৰামদায়ক শিবিৰ স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু তাত কেইবামাহ ধৰি থাকি সিহেঁত শ শ বাঘ, গঁড়, হাতী, নাহৰফুটুকী আৰু শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক গুলীয়াই চিকাৰ কৰিছিল।<ref name="A">{{cite book | title=Heart of the Jungle: the Wildlife of Chitwan, Nepal | publisher=André Deutsch, London | author=Gurung, K. K. | year=1983}}</ref> ১৯৫০ চনত চিতৱানৰ অৰণ্য আৰু ঘাঁহনি ২৬০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক (১,০০০ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলজুৰি‍ বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াত প্ৰায় ৮০০টা গঁড় আছিল। যেতিয়া মধ্য পাহাৰৰ পৰা দৰিদ্ৰ কৃষকসকলে কৃষিযোগ্য মাটিৰ সন্ধানত চিতৱান উপত্যকালৈ গুচি গ’ল, তেতিয়া সেই অঞ্চলটো পৰৱৰ্তী সময়ত বসতি স্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰা হ’ল, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং চিকাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিল। ১৯৫৭ চনত দেশৰ প্ৰথমখন সংৰক্ষণ আইনৰ যোগেদি‍ গঁড় আৰু সিবিলাকৰ বাসস্থানৰ সুৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ১৯৫৯ চনত এডৱাৰ্ড প্ৰিচাৰ্ড গীয়ে এই অঞ্চলত জৰীপ চলাই ৰাপ্ত‍ি নদীৰ উত্তৰ অংশত সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু দহ বছৰকাল পৰীক্ষামূলকভাৱ‍ে নদীখনৰ দক্ষিণত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সৃষ্টি কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1959|title=Report on a survey of the rhinoceros area of Nepal|journal=Oryx|volume=5|pages=67–76|doi=10.1017/S0030605300000326|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬৩ চনত চিতৱানৰ পৰৱৰ্তী জৰীপৰ পিছত বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ সমিতি আৰু আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘ দুয়োটাকে‍ তেওঁ অভয়াৰণ্যখন দক্ষিণলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।^{<ref>{{cite journal|last1=Gee|first1=E. P.|year=1963|title=Report on a brief survey of the wildlife resources of Nepal, including rhinoceros|journal=Oryx|volume=7|issue=2–3|pages=67–76|doi=10.1017/s0030605300002416|doi-access=free}}</ref>} ১৯৬০ চনৰ শেষৰফালে চিতৱানৰ ৭০% বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, ডি ডি টি ব্যৱহাৰ কৰি মেলেৰিয়া নিৰ্মূল কৰা হৈছিল আৰু হাজাৰ হাজাৰ লোকে‍ তাত বসতি স্থাপন কৰিছিল; তেতিয়া তাত মাত্ৰ ৯৫টা গঁড়হে বৰ্তি‍ আছিল। গঁড়ৰ সংখ্যাৰ নাটকীয় হ্ৰাস আৰু চোৰাং চিকাৰীৰ কৰ্ম-কাণ্ডই চৰকাৰক গৈদা গাষ্টি নামেৰে‍ ১৩০ জনীয়া সশস্ত্ৰ লোকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰি‍ গঁড়ৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে‍ গোপন টহলৰ দিহা কৰিবলৈ‍ আৰু সমগ্ৰ চিতৱানত গাৰ্ড পোষ্টৰ নেটৱৰ্ক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ১৯৭০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত গঁড়ৰ বিলুপ্তি ৰোধ কৰিবলৈ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ বাবে‍ অধিসূচনা জাৰি‍ কৰা হয়, তাৰ পিছৰ বছৰত সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি‍ ১৯৭৩ চনত প্ৰথম অৱস্থাত ৫৪৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২১০ বৰ্গ মাইল) এলেকা উদ্যানখনৰ বাবে‍ সামৰি লোৱা হয়।<ref name="B">{{cite journal | title=The curse of success | author=Adhikari, T. R. | journal=Habitat Himalaya - A Resources Himalaya Factfile | year=2002 | volume=IX | issue=3}}</ref> যেতিয়া চিতৱানক প্ৰথম সংৰক্ষিত অঞ্চল হিচাপে‍ স্থাপন কৰা হৈছিল, তেতিয়া থাৰু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত ভূমিৰ পৰা স্থানান্তৰিত হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। তেওঁলোকক ভূমিৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল আৰু এনেদৰেই ভূমিহীনতা আৰু দৰিদ্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হ'বলৈ তেওেঁলাকক বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। এই সংৰক্ষিত অঞ্চলটিক যেতিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপালী সৈন্যই উদ্যানখনৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত গাঁওসমূহ ধ্বংস কৰি ঘৰবোৰ জ্বলাই দিছিল আৰু হাতী ব্যৱহাৰ কৰি পথাৰবোৰ পদদলিত কৰিছিল। থৰু লোকসকলক বন্দুক দেখুৱাই নিজ ঠাই এৰি‍ যাবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল। <ref name="Mclean">{{Cite journal|last=McLean, J.|year=1999|title=Conservation and the impact of relocation on the Tharus of Chitwan, Nepal|journal=Himalayan Research Bulletin|volume=XIX|issue=2|pages=38–44|url=http://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1628&context=himalaya}}</ref> ১৯৭৭ চনত উদ্যানখন বৰ্তমানৰ ৯৫২.৬৩ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৬৭.৮১ বৰ্গ মাইল)লৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। ১৯৯৭ চনত নাৰায়ণী-ৰাপ্ত‍ি নদী ব্যৱস্থাৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম সীমা, উদ্যানখনৰ দক্ষিণ-পূব সীমা আৰু ভাৰতৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ মাজৰ ৭৬৬.১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৯৫.৮ বৰ্গ মাইল) অঞ্চলত বাফাৰজ’ন সংযোজন কৰা হয়৷<ref name="nbrb07">{{Cite book|last=Bhuju, U. R.|last2=Shakya, P. R.|last3=Basnet, T. B.|last4=Shrestha, S.|author article name=amp|year=2007|title=Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites|publisher=International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific|place=Kathmandu|isbn=978-92-9115-033-5|chapter=Chitwan National Park|pages=48–51|url=https://lib.icimod.org/record/7560}}</ref> উদ্যানখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় কাছাৰাত। ইয়াৰ ওচৰতে‍ ঘৰিয়াল আৰু কাছ প্ৰজনন আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। ২০০৮ চনত নেপালত এতিয়া সংকটজনকভাৱে বিপন্ন হোৱা জিপছ শগুণৰ দুটা প্ৰজাতি ক্ৰমে [[পাতি শগুণ]] (Oriental white-backed vulture) আৰু শগুণ (Slender-billed vulture)-ৰ প্ৰতিটোৰ ২৫ যোৰালৈকে ৰখাৰ লক্ষ্যৰে এটা শগুণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰ উদ্বোধন কৰা হয়। == জলবায়ু == চিতৱানৰ জলবায়ু আৰ্দ্ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় মৌচুমী বায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত আৰু গোটেই বছৰজুৰি উচ্চ আৰ্দ্ৰতা থাকে। অঞ্চলটো [[হিমালয়]]ৰ কেন্দ্ৰীয় জলবায়ু অঞ্চলত অৱস্থিত, য'ত জুন মাহৰ মাজভাগত মৌচুমী বতাহ আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে কমে‍। এই ১৪-১৫ সপ্তাহতে বাৰ্ষিক বৰষুণৰ ২,৫০০ মিমি (৯৮ ইঞ্চি) বৰষুণ হয়। অক্টোবৰৰ মাজভাগৰ পিছত, মৌচুমীৰ ডাৱৰ আঁতৰি যায় আৰু আৰ্দ্ৰতা হ্ৰাস পায়। দৈনিক তাপমাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে প্ৰায় ৩৬° চেলছিয়াছ (৯৭° ফাৰেনহাইট)ৰ পৰা ১৮° চেলছিয়াছ (৬৪° ফাৰেনহাইট)লৈ‍ হ্ৰাস হয়। ডিচেম্বৰৰ শেষৰফালে‍ যেতিয়া সাধাৰণতে কেইদিনমান মৃদু বৰষুণ হয় তেতিয়া ৰাতি ৫° চেলছিয়াছ (৪১° ফাৰেনহাইট)লৈকে ঠাণ্ডা হয়। তাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰে।  {{Citation needed|date=September 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (September 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == উদ্ভিদ == [[চিত্ৰ:Kapok_seeds_I_IMG_8004.jpg|thumb|কাপোকৰ বীজ, কপাহ গছ]] আভ্যন্তৰীণ তেৰাইৰ সাধাৰণ উদ্ভিদ হৈছে হিমালয়ৰ উপ-ক্ৰান্তীয় বহল পাতৰ অৰণ্য য'ত মূলতঃ শাল গছেই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ প্ৰায় ৭০% এলেকা আৱৰি আছে। শালৰ আটাইতকৈ বিশুদ্ধ অৱস্থিতি‍ মাজভাগৰ ভালদৰে নিষ্কাশিত নিম্নভূমিৰ মাটিত দেখা যায়। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণ প্ৰান্ত দীঘল পাতৰ ভাৰতীয় পাইন (পিনাছ ৰক্সবাৰ্গী) বিক্ষিপ্তভাৱে‍ আছে। উত্তৰ ঢালবোৰত শাল, সৰু সৰু ফুলৰ গছ আৰু গুল্ম প্ৰজাতি যেনে বেলেৰিক (টেৰ্মিনালিয়া বেলিৰিকা), ৰ'জউড (ডালবাৰ্জিয়া চিছ'অ'),এক্সলউড (এন'জিছাছ লেটিফোলিয়া), ঔটেঙা (ডিলেনিয়া ইণ্ডিকা), গ্ৰে ডাউনি বালচাম (গাৰুগা পিন্নাটা) আৰু ব'হিনিয়া ভাহলি আৰু ''স্পাথোলোবাছ পাৰ্ভিফ্লোৰাছ'' দৰে লতা আছে‍। ঋতুভিত্তিক জোপোহা, বানপানী আৰু খহনীয়াই নদীৰ পাৰত থকা অৰণ্য আৰু ঘাঁহনিক সদায় সলনি হোৱা এক মোজাইকৰ সৃষ্টি কৰে‍। নিম্নভূমি অঞ্চলত শেহতীয়াকৈ জমা হোৱা পলস আৰু কেটেচু (একেচিয়া কেটেচু)ৱে‍ ৰ'জউডৰ সৈতে প্ৰভুত্ব বিস্তাৰ কৰে‍। তাৰ পিছতে‍ আছে‍ কাপোক (বোম্ব্যাক্স চেইবাৱা) আৰু গঁড়ৰ আপেল (ট্ৰুইয়া নুডিফ্লোৰা) যাৰ ফলৰ সোৱাদ গঁড়বোৰে যথেষ্ট পৰিমাণে‍ লয়।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Wemmer|first2=C. M.|year=1988|title=Fruits Rhinoceros Eat: Dispersal of Trewia Nudiflora (Euphorbiaceae) in Lowland Nepal|journal=Ecology|volume=69|issue=6|pages=1768–1774|doi=10.2307/1941155|jstor=1941155}}</ref> মখমলযুক্ত বিউটিবেৰীৰ তলৰ গুচ্ছবোৰে (কেলিকাৰ্পা মেক্ৰ'ফাইলা) হিল গ্ল'ৰি‍ বোৱাৰ (ক্লেৰ'ডেণ্ড্ৰাম স্পেচিচ) আৰু গুজবেৰী (ফিলান্থাছ এম্ব্লিকাই) বিভিন্ন প্ৰজাতিক আশ্ৰয় আৰু নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰে। তেৰাই-ডুৱাৰ চাভানা আৰু ঘাঁহনিসমূহে উদ্যানখনৰ প্ৰায় ২০% এলেকা আৱৰি থৈছে‍। ইয়াত ৫০তকৈও অধিক প্ৰজাতি ঘাঁহ পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে বিশ্বৰ কিছুমান ওখ ঘাঁহ যেনে ছেচাৰাম ৰেভেনা নামৰ হাতী ঘাঁহ, বিশাল বেত (আৰুণ্ডো ডোনাক্স), খাগ্ৰা ৰিড (ফ্ৰাগমাইটছ কাৰ্কা) আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ প্ৰকৃত ঘাঁহ। নতুন বালিৰ পাৰত উপনিৱেশ স্থাপন কৰা আৰু বাৰ্ষিক বাৰিষাৰ বানপানীৰ দ্বাৰা ধুই পেলোৱা প্ৰথম ঘাঁহবোৰৰ ভিতৰত কানচ ঘাঁহ (চচ্চাৰুম স্পণ্টেনিয়াম) অন্যতম।<ref name="খখ">{{cite journal | title=Change in Grassland Vegetation in the Northern Part of Royal Chitwan National Park, Nepal | author=Shrestha, B. K., Dangol, D. R. | journal=Scientific World | year=2006 | volume=4 | issue=4 | pages=78–83}}</ref> == প্ৰাণী == [[চিত্ৰ:Mugger_Chitwan-2.jpg|thumb|ৰ'দ লৈ থকা মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]] [[চিত্ৰ:Chital,_at_Chitwan_NP,_Nepal.jpg|thumb|ফুটুকী হৰিণা]] চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৭০০তকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে জৰীপ কৰা নোহোৱা [[পখিলা]], [[Moth|মথ]] আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰজাতি আছে‍। [[ডাঁহী সাপ|ৰজা ফেঁ‌টী]] আৰু [[Python molurus|ভাৰতীয় অজগৰ]]ৰ উপৰিও আন ১৭টা ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ, হালধীয়া কাছ, গুঁই আৰু তেজপিয়া পোৱা যায়। নাৰায়ণী-ৰাপ্তি নদী প্ৰণালী, ইয়াৰ সৰু সৰু উপনদী আৰু অগণন হ্ৰদত ১১৩বিধ প্ৰজাতিৰ [[মাছ]] নথিভুক্ত হোৱাৰ লগতে আৰু ই [[Mugger crocodile|মুগ্গৰ ঘঁৰিয়াল]]ৰ বাসস্থান। ১৯৫০ চনৰ আৰম্ভণিত নাৰায়ণী নদীত প্ৰায় ২৩৫টা [[Gharial|ঘৰিয়াল]] আছিল। ২০০৩ চনত ইয়াৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে কমি মাত্ৰ ৩৮টালৈ‍ হ্ৰাস পাইছে। প্ৰতি‍ বছৰে ঘৰিয়াল সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ প্ৰজনন কেন্দ্ৰত কণী ফুটাবলৈ নদীৰ কাষৰ পৰা ঘৰিয়ালৰ কণী সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ৬–৯ বছৰ বয়সলৈকে সিহঁতক প্ৰতিপালন কৰা হয়৷ প্ৰতি বছৰে নৰায়ণী-ৰাপ্তি নদীত ডেকেৰুৱা ঘৰিয়ালবোৰ পুনৰ এৰি দিয়া হয়, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে সিহঁতৰ মাত্ৰ খুব কম সংখ্যকহে জীয়াই থাকে।<ref>{{Cite report|author=Priol, P.|date=2003|title=Gharial field study report|publisher=A report submitted to Department of National Parks and Wildlife Conservation|location=Kathmandu, Nepal}}</ref> === স্তন্যপায়ী প্ৰাণী === চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৬৮বিধ স্তন্যপায়ী [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)|প্ৰজাতি]]ৰ প্ৰাণী আছে‍।<ref>{{Cite web|last=Chitwan National Park Office|title=Biodiversity – Chitwan National Park|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity|date=2015|publisher=Government of Nepal Department of National Parks and Wildlife Conservation|accessdate=2018-01-21|archivedate=2021-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210812163255/https://chitwannationalpark.gov.np/index.php/biodiversity}}</ref> ইয়াত "বনৰ ৰজা" হৈছে [[ঢেকীয়াপতীয়া বাঘ]]। তেৰাইৰ পলসুৱা প্লাৱনভূমিৰ বাসস্থান বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইৰ ভিতৰত বাঘৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান। চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰাই প্ৰথম অৱস্থাত প্ৰায় ২৫টাৰ পৰা সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ‍ ১৯৮০ চনত বাঘৰ সংখ্যা ৭০-১১০টালৈ বৃদ্ধি পাইছিল। যোৱা কিছু বছৰত চোৰাং চিকাৰ আৰু বানপানীৰ বাবে এই সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। ১৯৯৫ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে কৰা এক দীৰ্ঘম্যাদী অধ্যয়নত বাঘ গৱেষকসকলে ৮২টা প্ৰজননক্ষম বাঘৰ আপেক্ষিক উপস্থিতি‍ আৰু প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৬জনী বাঘৰ ঘনত্ব চিনাক্ত কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Barlow|first1=A.|last2=McDougal|first2=C.|last3=Smith|first3=J. L. D.|last4=Gurung|first4=B.|last5=Bhatta|first5=S. R.|last6=Kumal|first6=S.|last7=Mahato|first7=B.|last8=Tamang|first8=D. B.|year=2009|title=Temporal Variation in Tiger (''Panthera tigris'') Populations and its Implications for Monitoring|journal=Journal of Mammalogy|volume=90|issue=2|pages=472–478|doi=10.1644/07-mamm-a-415.1}}</ref> ২০১১ চনত কেমেৰা ট্ৰেপৰ পৰা পোৱা তথ্যই ইংগিত দিছিল যে বাঘৰ ঘনত্ব প্ৰতি ১০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪.৪-ৰ পৰা ৬.৩৫ টাৰ মাজত আছিল। মানুহৰ কাৰ্যকলাপ শিখৰত উপনীত হোৱা দিনটোত ইহঁত বহু কম সক্ৰিয় হয়।<ref>{{Cite journal|last=Carter, N. H.|last2=Shrestha, B. K.|last3=Karki, J. B.|last4=Pradhan, N. M. B.|last5=J. Liu|title=Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales|year=2012|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=38|pages=15360–15365|doi=10.1073/pnas.1210490109|pmc=3458348|pmid=22949642|bibcode=2012PNAS..10915360C}}</ref> উদ্যানখনত [[নাহৰফুটুকী বাঘ]]ৰ উপস্থিতি‍ অধিক। সিহঁতে বাঘৰ সৈতে সহ-অৱস্থান কৰে‍, কিন্তু বাঘৰ বাসস্থানত সামাজিকভাৱে থকা সহজে দেখা নাযায়।<ref>{{Cite journal|last=McDougal|first1=C.|year=1988|title=Leopard and Tiger Interactions at Royal Chitwan National Park, Nepal|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume=85|pages=609–610}}</ref> ১৯৮৮ চনত, এটা [[গোধাফুটুকী বাঘ]] (''নিওফেলিছ নেবুলোছা'') ধৰা হৈছিল আৰু সংৰক্ষিত এলেকাৰ বাহিৰত তাৰ ডিঙিত ৰেডিঅ'কলাৰ লগোৱা হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তাক উদ্যানত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল যদিও সি‍ তাত থকা নাছিল।<ref>{{Cite journal|last=Dinerstein|first1=E.|last2=Mehta|first2=J. N.|year=1989|title=The clouded leopard in Nepal|journal=Oryx|volume=23|issue=4|pages=199–201|doi=10.1017/S0030605300023024}}</ref> চিতৱানত আনুমানিক ২০০ৰ পৰা ২৫০টা [[Sloth bear|শ্লথ ভালুক বা ক'লা ভালুক]] আছে আৰু এই সংখ্যাৰ ঘনত্বক সৰ্বাধিক বুলি গণ্য কৰা হয়। মসৃণ আৱৰণযুক্ত উদবোৰ ভিনভিন খাল আৰু নদীত বাস কৰে। [[Bengal fox|বংগৰ শিয়াল]], দাগযুক্ত লিন্সাঙ আৰু হনি‍ বেজাৰে চিকাৰৰ বাবে অৰণ্যত ঘূৰি ফুৰে। চুৰিয়া পাহাৰৰ দক্ষিণৰ ঢালবাৰত ষ্ট্ৰিপড হায়েনা আছে।<ref name="ABC">{{cite book | title=The Status of Nepal’s Mammals: The National Red List Series | publisher=Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation | author=nawali, S. R.; Baral, H. S.; Lee, S.; Acharya, K. P.; Upadhyay, G. P.; Pandey, M.; Shrestha, R.; Joshi, D.; Lamichhane, B. R.; Griffiths, J.; Khatiwada, A. P.; Subedi, N. & Amin, R. | year=2011}}</ref> ২০১১ চনত এক কেমেৰা ট্ৰেপিং জৰীপৰ সময়ত উদ্যানখনৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম অংশত [[ৰাংকুকুৰ|ৰাংকুকুৰ]] লগতে [[Indian jackal|ভাৰতীয় শিয়াল]], [[মেচেকা]], [[বন মেকুৰী]], [[লতামাকৰী বাঘ]], কেঁকোৰা খোৱা নেউল, হালধীয়া ডিঙিৰ মাৰ্টেন, [[হাগা গেন্দেৰা|হাগা গেন্দেৰা বা গেণ্ডেৰা]] আৰু [[মুচি গেন্দেৰা|জহামাল]] নথীভুক্ত কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Thapa|first1=K.|last2=Kelly|first2=M. J.|last3=Karki|first3=J. B.|last4=Subedi|first4=N.|year=2013|title=First camera trap record of pack hunting dholes in Chitwan National Park, Nepal|journal=Canid Biology & Conservation|volume=16|issue=2|pages=4–7}}</ref> ১৯৭৩ চনৰ পৰা [[এশিঙীয়া গঁড়|এশিঙীয়া গঁড়]] সংখ্যা ক্ৰমাত বৃদ্ধি পাইছে‍ আৰু শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ সংখ্যা ৫৪৪ টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছে। মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ‍ [[বিপন্ন প্ৰজাতি]]ক ১৯৮৬ চনৰ পৰা বছৰি চিতোৱানৰ পৰিৱেশৰ পৰা বাৰ্দিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু শুক্লাফণ্টা ৰাষ্ট্ৰিয় উদ্যানলৈ প্ৰাণী স্থানান্তৰ কৰা হয়। অৱশ্যে, সংখ্যা বাৰে বাৰে চোৰাং চিকাৰীৰ দ্বাৰা বিপদাপন্ন হৈছেঃ কেৱল ২০০২ চনত, চোৰাং চিকাৰীয়ে‍ ৩৭টা গঁড় হত্যা কৰিছিল যাতে সিহেঁত মূল্যৱান খড়্গ কাটি বিক্ৰী কৰিব পাৰে। ২০১৫ চনলৈকে নেপালৰ চিতৱানত নেপালৰ সৰ্বাধিক এশিঙীয়া গঁড় আছে আৰু ইয়াৰ সংখ্যা ৬০৫-৬৪৫ৰ ভিতৰত হ'ব বুলি‍ কৰা হৈছে‍।<ref>{{Cite news|url=http://www.chitwannationalpark.gov.np/index.php/highlights/15-rhino-population-up|date=2015|dead-url=31 January 2016}}</ref> [[মেঠোন|মেঠোন]]বোৰ বছৰৰ বেছিভাগ সময় ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ দক্ষিণে থকা কম সুগম চুৰিয়া পাহাৰত কটায়। কিন্তু বসন্ত কালত যেতিয়া হাবি জ্বলোৱা কমে‍ আৰু সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ পুনৰ ডাঙৰ হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, তেতিয়া চৰিবলৈ আৰু ঘাঁহৰ সন্ধানত ঘাঁহনি আৰু নদী কাষৰীয়া অৰণ্যলৈ নামি আহে। ১৯৯৭ চনৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বন্য গৰু প্ৰজাতিটোৰ সংখ্যা চিতৱানত ১৮৮ৰ ৩৬৮টালৈ‍ বৃদ্ধি পাইছিল। তদুপৰি, কাষৰীয়া পাৰ্ছা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত অঞ্চলত ১১২টা বন্য গৰু গণনা কৰা হৈছিল। এই উদ্যানসমূহৰ মাজত জীৱ-জন্তুবোৰে মুক্তভাৱে চলাচল কৰে। অসংখ্য বনৰীয়া গাহৰিৰ উপৰিও, উদ্যানখনত থকা ফুটুকী হৰিণ, [[শৰপহু|শৰপহু]], [[সুগৰী পহু|সুগৰী পহু]] আৰু [[খটীয়া পহু|খটীয়া পহু]]ৰ জাক আছে। চৌশিং আৰু হিমালয়ান চেৰো প্ৰধানকৈ পাহাৰত বাস কৰে। মলুৱা বান্দৰ, গ্ৰে লেংগুৰ, [[বনৰৌ]], ভাৰতীয় কেটেলা পহু, কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ উৰণীয়া কেৰ্কেটুৱা, ক'লা-নেপড শহা আৰু বিপন্ন [[খাগৰিকটা শহা|খাগৰিৰটা শহা]] আছে।<ref name="ABC"/> চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানে ২০১৬ চনত কোশী টাপ্পু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষিত বনাঞ্চল পৰা ১৮টা [[বনৰীয়া ম’হ|বনৰীয়া ম'হ]] লাভ কৰিছিল।<ref>{{Cite journal|last=Kandel, R. C.|last2=Poudel, R. C.|last3=Sadaula, A.|last4=Kandel, P.|last5=Gairhe, K. P.|last6=Pokheral, C. P.|last7=Bajracharya, S. B.|last8=Chalise, M. K.|last9=Solanki, G. S.|year=2019|title=Revisiting genetic structure of Wild Buffaloes Bubalus arnee Kerr, 1792 (Mammalia: Artiodactyla: Bovidae) in Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal: an assessment for translocation programs|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=11|issue=15|pages=14942–14954|doi=10.11609/jott.4940.11.15.14942-14954}}</ref> === চৰাই === {{Multiple image|image2=White-throated Kingfisher (Halcyon smyrnensis) in Hodal W IMG 6277.jpg|image5=Asian Paradise Flycatche- Male at nest in Himachal I2 IMG 3015.jpg}} বাৰ্ডলাইফ ইণ্টাৰনেশ্যনেল দ্বাৰা উদ্যানখনক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পক্ষী অঞ্চল (আইবিএ) হিচাপে মনোনীত কৰা হৈছে।<ref name="bli">{{Cite web|url=https://datazone.birdlife.org/site/factsheet/chitwan-national-park-iba-nepal|title=Chitwan National Park|last=<!--Not stated-->|date=2024|work=BirdLife Data Zone|publisher=BirdLife International|accessdate=2024-10-18}}</ref> প্ৰতি বছৰে বিশষজ্ঞ চৰাই নিৰীক্ষক আৰু সংৰক্ষণবিদে‍ সমগ্ৰ দেশতে পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহ জৰীপ কৰে। ২০০৬ চনত তেওঁলোকে চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৫৪৩বিধ প্ৰজাতি চৰাই নথিভুক্ত কৰিছিল, যিটো নেপালৰ আন যিকোনো সংৰক্ষিত অঞ্চলতকৈ বহু বেছি আৰু ইয়াত নেপালৰ বিশ্বব্যাপী সংকটাপন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ চৰাই আছে‍। ইয়াৰ উপৰিও, ২০০৮ চনৰ বসন্তকালত ২০টা ক'লা-চিনযুক্ত য়ুহিনা, এযোৰা গোল্ডছ ছানবাৰ্ড, এযোৰা [[চন্দনা ভাটৌ]] আৰু এটা স্লেটি-ব্ৰেষ্টেড ৰেলৰ এক অস্বাভাৱিক শীতকালীন পৰ্যটন দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Giri|first1=T.|last2=Choudhary|first2=H.|year=2008|title=Additional Sightings|journal=Danphe|volume=17|issue=2|page=6}}</ref> বিশেষকৈ উদ্যানখনৰ পলসুৱা ঘাঁহনিবোৰ হৈছে সংকটাপন্ন [[উলূম’ৰা]], [[বৰটোকোলা|বৰটোকোলা]], ধূসৰ-মুকুটযুক্ত প্ৰিনিয়া, [[হয়কলি|হয়কলী]] আৰু কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ ঘাঁহনীৰ ঢাপলিকা চৰাইৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান। ২০০৫ চনত তিনিটা ভিন্ন তৃণভূমিত ২০০তকৈ অধিক সৰু ঠুঁটীয়া ঢাপলিকা দেখা গৈছিল।<ref>{{Cite journal|last=Baral|first1=H. S.|last2=Chaudhary|first2=D. B.|year=2006|title=Status and Distribution of Slender-billed babbler ''Turdoides longirostris'' in Chitwan National Park, central Nepal|journal=Danphe|volume=15|issue=4|pages=1–6}}</ref> প্ৰায় বিপদাপন্ন [[মণিয়ৰী]] বহু হ্ৰদৰ চাৰিওফালে বাস কৰা প্ৰজননকাৰী চৰাই, তাৰ উপৰিও ইয়াত বগলী, ইটাগুডি়য়া, সাৰেং আৰু মাছৰোকা প্ৰচুৰ পৰিমাণে আছে। এই উদ্যানখন বিশ্বব্যাপী বিপদাপন্ন বৰফুটুকী কুৰুৱা, ময়ূৰ আৰু বনকুকুৰাৰ কেইটামান জ্ঞাত প্ৰজনন স্থানৰ ভিতৰত এটা আৰু এই চৰাইবোৰক খাদ্যৰ বাবে বনাঞ্চলৰ মাটিত বিচৰণ কৰা দেখা যায়৷  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> ইয়াত বাস কৰা চৰাইবোৰৰ উপৰিও প্ৰায় ১৬০বিধ পৰিভ্ৰমী প্ৰজাতিৰ চৰাইয়ে শীতকাল কটাবলৈ উত্তৰ অক্ষাংশৰ পৰা শৰৎকালত চিতৱানত উপস্থিত হয়, তাৰে ভিতৰত বৰফুটুকী কুৰুৱা, ইষ্ট ইম্পেৰিয়েল ঈগল আৰু [[কুৰুৱা|কুৰুৱা]] উল্লেখযোগ্য। সাধাৰণতে দেখা পোৱাৰ ভিতৰত আছে [[চাকৈ-চকোৱা|চাকৈ-চকোৱা]] আৰু সৰু ঠুঁটীয়া ডুবাৰু হাঁহ৷ উত্তৰ দিশলৈ যোৱাৰ পথত ফেব্ৰুৱাৰী মাহত মাত্ৰ কেইদিনমানৰ বাবে ৰাজহাঁহৰ বৃহৎ জাকবোৰে ইয়াত বিশ্ৰাম কৰে।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> বসন্ত কালত শীতকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ যোৱাৰ লগে লগে গ্ৰীষ্মকালীন পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰ দক্ষিণ অক্ষাংশৰ পৰা আহে। বসন্তৰ আৰম্ভণিৰ কথা হয় কুলি চৰাইৰ মাতৰে। ৰঙীন পিট্টা আৰু কেইবাটাও মৌপিয়া চৰাইৰ প্ৰজাতি বাৰিষাৰ সময়ত সাধাৰণ প্ৰজনন পৰিভ্ৰমী চৰাই। বহুতো নাচনী চৰাইৰ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত দীঘল নেজৰ [[বাৰীসুন্দৰী|বাৰীসুন্দৰী]]ৰ উৰণৰ দৃশ্য অতি মনোমোহা।  {{Citation needed|date=November 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap; ">&#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2021)">citation needed</span>]]''&#x5D; </sup> == সাহিত্য == * Bird Conservation Nepal (2006). ''Birds of Chitwan.'' Checklist of 543 reported species. Published in cooperation with Department of National Parks and Wildlife Conservation and Participatory Conservation Programme II, Kathmandu. * Gurung, K. K., Singh R. (1996). ''Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent.'' Academic Press, San Diego, {{ISBN|0-12-309350-3}} == সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰচাৰ == উদ্যানখনৰ অনন্য গঁড়ৰ জাকটো দ্য জেফ কৰউইন এক্সপেৰিয়েন্স ছিজন ২, খণ্ড ১১-ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। == এইবোৰো চাওক == * তেৰাই আৰ্ক ভূ-দৃশ্য * নেপালৰ বন্যপ্ৰাণী * জটায়ু শগুণ ৰেষ্টুৰেণ্ট == তথ্যসূত্ৰ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগসমূহ == * ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ বিভাগ, নেপালঃ Chitwan National Park আৰ্কাইভ কৰা 2019-07-04 * [http://www.chitwannationalpark.gov.np/ চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান] * [https://whc.unesco.org/en/list/284/ ইউনেস্কো বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ লিংক] * {{Cite web|last=BirdLife International|url=http://datazone.birdlife.org/site/factsheet/14325|title=Important Bird Areas factsheet: Chitwan National Park}} * [https://web.archive.org/web/20091025062143/http://www.vulturerescue.org/page20.html চিতৱান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শিয়াল প্ৰজনন কেন্দ্ৰ] [[শ্ৰেণী:আই ইউ চি এন শ্ৰেণী II]] gxygha603r6kep7jfdwtel2ji0y787d 0 109669 450642 2024-12-03T13:26:02Z Pranamikaadhikary 27435 নতুন পৃষ্ঠা: '''বাহিৰে ৰং চং, ভিতৰে কোৱাভাতুৰী''' এখন উদ্দেশ্যধৰ্মী আৰু উপন্যাসৰ সমপৰ্যায়ৰ এখনি ব্যংগ ভাৱধাৰাৰ পুথি। ই [[হেমকোষ]] প্ৰণেতা [[হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা]]ই লিখা এখন পুথি। 450642 wikitext text/x-wiki '''বাহিৰে ৰং চং, ভিতৰে কোৱাভাতুৰী''' এখন উদ্দেশ্যধৰ্মী আৰু উপন্যাসৰ সমপৰ্যায়ৰ এখনি ব্যংগ ভাৱধাৰাৰ পুথি। ই [[হেমকোষ]] প্ৰণেতা [[হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা]]ই লিখা এখন পুথি। j3gtg19y0iry3iq4cmd9cgstok2yvvf 450644 450642 2024-12-03T13:31:13Z Pranamikaadhikary 27435 (edited with [[User:ProveIt_GT|ProveIt]]) 450644 wikitext text/x-wiki '''বাহিৰে ৰং চং, ভিতৰে কোৱাভাতুৰী''' এখন উদ্দেশ্যধৰ্মী আৰু উপন্যাসৰ সমপৰ্যায়ৰ এখনি ব্যংগ ভাৱধাৰাৰ পুথি। ই [[হেমকোষ]] প্ৰণেতা [[হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা]]ই লিখা এখন পুথি। হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাই এসময়ত “সোণাৰচাঁদ’’ ছদ্মনামেৰে লিখিছিল।<ref name="বা">{{cite web | url=https://xahitya.org/%E0%A6%85%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE-%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%B9%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A7%B0-%E0%A6%AC%E0%A7%81%E0%A7%B0%E0%A6%9E%E0%A7%8D%E0%A6%9C-2/ | title=অসমীয়া সাহিত্যৰ বুৰঞ্জী | accessdate=3 December 2024}}</ref> [[অৰুনোদই]]ৰ কেইবাটাও সংখ্যাত তেওঁ এই ছদ্মনামেৰে লিখিছিল, যদিও কেতিয়া তেওঁ এই নাম পৰিহাৰ কৰিছিল জনা নাযায়। বাহিৰে ৰং চং, ভিতৰে কোৱাভাতুৰী নামৰ উপন্যাসধৰ্মী ৰচনাৰ প্ৰথম কেইটামান খণ্ড তেওঁ এই ছদ্মনামেৰে লিখিছিল। ==তথ্য সূত্ৰ== 97uxm8piy1mwsjagblzt30pee2xj6uo 450645 450644 2024-12-03T13:32:29Z Pranamikaadhikary 27435 450645 wikitext text/x-wiki '''বাহিৰে ৰং চং, ভিতৰে কোৱাভাতুৰী''' ({{lang-en| Bahire rong song, Bhitare Kowabhaturi}}) এখন উদ্দেশ্যধৰ্মী আৰু উপন্যাসৰ সমপৰ্যায়ৰ এখনি ব্যংগ ভাৱধাৰাৰ পুথি। ই [[হেমকোষ]] প্ৰণেতা [[হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা]]ই লিখা এখন পুথি। হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাই এসময়ত “সোণাৰচাঁদ’’ ছদ্মনামেৰে লিখিছিল।<ref name="বা">{{cite web | url=https://xahitya.org/%E0%A6%85%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE-%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%B9%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A7%B0-%E0%A6%AC%E0%A7%81%E0%A7%B0%E0%A6%9E%E0%A7%8D%E0%A6%9C-2/ | title=অসমীয়া সাহিত্যৰ বুৰঞ্জী | accessdate=3 December 2024}}</ref> [[অৰুনোদই]]ৰ কেইবাটাও সংখ্যাত তেওঁ এই ছদ্মনামেৰে লিখিছিল, যদিও কেতিয়া তেওঁ এই নাম পৰিহাৰ কৰিছিল জনা নাযায়। বাহিৰে ৰং চং, ভিতৰে কোৱাভাতুৰী নামৰ উপন্যাসধৰ্মী ৰচনাৰ প্ৰথম কেইটামান খণ্ড তেওঁ এই ছদ্মনামেৰে লিখিছিল। ==তথ্য সূত্ৰ== jjoy9vglf9fk6s0fan2rmbnkciese02 450786 450645 2024-12-03T16:51:45Z Pranamikaadhikary 27435 450786 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} '''বাহিৰে ৰং চং, ভিতৰে কোৱাভাতুৰী''' ({{lang-en| Bahire rong song, Bhitare Kowabhaturi}}) এখন উদ্দেশ্যধৰ্মী আৰু উপন্যাসৰ সমপৰ্যায়ৰ এখনি ব্যংগ ভাৱধাৰাৰ পুথি। ই [[হেমকোষ]] প্ৰণেতা [[হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা]]ই লিখা এখন পুথি। হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাই এসময়ত “সোণাৰচাঁদ’’ ছদ্মনামেৰে লিখিছিল।<ref name="বা">{{cite web | url=https://xahitya.org/%E0%A6%85%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE-%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%B9%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A7%B0-%E0%A6%AC%E0%A7%81%E0%A7%B0%E0%A6%9E%E0%A7%8D%E0%A6%9C-2/ | title=অসমীয়া সাহিত্যৰ বুৰঞ্জী | accessdate=3 December 2024}}</ref> [[অৰুনোদই]]ৰ কেইবাটাও সংখ্যাত তেওঁ এই ছদ্মনামেৰে লিখিছিল, যদিও কেতিয়া তেওঁ এই নাম পৰিহাৰ কৰিছিল জনা নাযায়। বাহিৰে ৰং চং, ভিতৰে কোৱাভাতুৰী নামৰ উপন্যাসধৰ্মী ৰচনাৰ প্ৰথম কেইটামান খণ্ড তেওঁ এই ছদ্মনামেৰে লিখিছিল। ==তথ্য সূত্ৰ== fpgpan8b9xi5hwlb8n5k93mst9vaqyx 0 109670 450656 2024-12-03T14:21:46Z Kandarpajit Kallol 6257 নতুন পৃষ্ঠা: {{সম্পাদনা দ্বন্দ}} '''মালয়''' (জাৱি: بهاس ملايو) হৈছে [[মালয়েছিয়া]], [[ইণ্ডোনেছিয়া]], [[ছিংগাপুৰ]] আৰু [[ব্ৰুনেই]]ৰ চৰকাৰী ভাষা। ইষ্ট টিমৰ আৰু [[থাইলেণ্ড]]ৰ কিছু অংশতো এই ভাষাৰ প্ৰচলন আছে৷ 450656 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}} '''মালয়''' (জাৱি: بهاس ملايو) হৈছে [[মালয়েছিয়া]], [[ইণ্ডোনেছিয়া]], [[ছিংগাপুৰ]] আৰু [[ব্ৰুনেই]]ৰ চৰকাৰী ভাষা। ইষ্ট টিমৰ আৰু [[থাইলেণ্ড]]ৰ কিছু অংশতো এই ভাষাৰ প্ৰচলন আছে৷ 5ev99be5semx0524iovj0xi7l4smq3v 450657 450656 2024-12-03T14:25:45Z Kandarpajit Kallol 6257 450657 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}} '''মালয়''' ({{IPAc-en|m|ə|ˈ|l|eɪ}} {{respell|mə|LAY}};<ref>{{Cite book|title=The Linguistic Student's Handbook|last=Bauer|first=Laurie|date=2007|publisher=Edinburgh University Press |location=Edinburgh}}</ref>, জাৱি লিপি: {{lang|ms-Arab|بهاس ملايو}}) হৈছে [[মালয়েছিয়া]], [[ইণ্ডোনেছিয়া]], [[ছিংগাপুৰ]] আৰু [[ব্ৰুনেই]]ৰ চৰকাৰী ভাষা। ইষ্ট টিমৰ আৰু [[থাইলেণ্ড]]ৰ কিছু অংশতো এই ভাষাৰ প্ৰচলন আছে৷ rp7s095e45zmv13idtnkecmwz0lc5u9 450658 450657 2024-12-03T14:26:25Z Kandarpajit Kallol 6257 450658 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}} '''মালয়''' বা '''বাহাসা মেলায়ু''' ({{IPAc-en|m|ə|ˈ|l|eɪ}} {{respell|mə|LAY}};<ref>{{Cite book|title=The Linguistic Student's Handbook|last=Bauer|first=Laurie|date=2007|publisher=Edinburgh University Press |location=Edinburgh}}</ref>, জাৱি লিপি: {{lang|ms-Arab|بهاس ملايو}}) হৈছে [[মালয়েছিয়া]], [[ইণ্ডোনেছিয়া]], [[ছিংগাপুৰ]] আৰু [[ব্ৰুনেই]]ৰ চৰকাৰী ভাষা। ইষ্ট টিমৰ আৰু [[থাইলেণ্ড]]ৰ কিছু অংশতো এই ভাষাৰ প্ৰচলন আছে৷ 4lcesh2u9pxv3shat400zk72fcrwhji 450659 450658 2024-12-03T14:28:36Z Kandarpajit Kallol 6257 450659 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}} '''মালয়''' বা '''বাহাসা মেলায়ু''' ({{IPAc-en|m|ə|ˈ|l|eɪ}} {{respell|mə|LAY}};<ref>{{Cite book|title=The Linguistic Student's Handbook|last=Bauer|first=Laurie|date=2007|publisher=Edinburgh University Press |location=Edinburgh}}</ref>, জাৱি লিপি: {{lang|ms-Arab|بهاس ملايو}}) হৈছে [[মালয়েছিয়া]], [[ইণ্ডোনেছিয়া]], [[ছিংগাপুৰ]] আৰু [[ব্ৰুনেই]]ৰ চৰকাৰী ভাষা। ইষ্ট টিমৰ আৰু [[থাইলেণ্ড]]ৰ কিছু অংশতো এই ভাষাৰ প্ৰচলন আছে৷ বাহাছা মেলায়ু আৰু [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|বাহাছা ইণ্ডোনেছিয়া]]ৰ মাজত বিশেষ পাৰ্থক্য নাই। ইয়াৰ মূল পাৰ্থক্য হ’ল উচ্চাৰণ, বানান আৰু শব্দভাণ্ডাৰ। mv9kto9vi0b71vxli376n1vr65wdohx 450661 450659 2024-12-03T14:31:43Z Kandarpajit Kallol 6257 450661 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}}{{Infobox language | name = Malay | altname = Malay-Indonesian<ref name=Blust>{{cite book |last=Blust |first=Robert |title=The Austronesian Languages |edition=revised|publisher=Australian National University|year=2013|isbn=978-1-922185-07-5|hdl=1885/10191}}</ref> | ethnicity = {{ubl | [[Malays (ethnic group)|Malays]] | [[Ethnic groups in Indonesia|Various ethnic groups in Indonesia]] (as [[Indonesian language|Indonesian]]) | (see also [[Malay world|Malayophones]]) }} | nativename = {{lang|ms|Bahasa Melayu}}<br/><!-- -->{{lang|ms-Arab|بهاس ملايو}} | states = [[Brunei]], [[East Timor]], [[Indonesia]], [[Malaysia]], [[Singapore]], [[South Thailand]], [[Christmas Island]], [[Cocos (Keeling) Islands]], [[Myanmar]], [[Cambodia]], [[Vietnam]], [[China (Utsul/Hainan) ]] | speakers = [[First language|L1]]: {{sigfig|82.285706|2}} million | date = 2004–2010 | ref = e27 | speakers2 = Total (L1 and [[Second language|L2]]): 200–290 million (2009)<ref>{{cite web|last=Uli|first=Kozok|title=How many people speak Indonesian|url=http://ipll.manoa.hawaii.edu/indonesian/2012/03/10/how-many-people-speak-indonesian/|publisher=University of Hawaii at Manoa|access-date=20 October 2012|date=10 March 2012|quote=James T. Collins (''Bahasa Sanskerta dan Bahasa Melayu'', Jakarta: KPG 2009) gives a conservative estimate of approximately 200 million, and a maximum estimate of 250 million speakers of Malay (Collins 2009, p. 17).}}</ref> (the number including "[[Indonesian language|Indonesian]]" speakers) | speakers_label = Speakers | familycolor = Austronesian | fam2 = [[Malayo-Polynesian languages|Malayo-Polynesian]] | fam3 = [[Malayic languages|Malayic]] | fam4 = | fam5 = | fam6 = | ancestor = [[Old Malay]] | ancestor2 = [[Classical Malay]] | ancestor3 = [[Pre-Modern Malay]] | stand1 = [[Indonesian language|Indonesian]] (as {{lang|ms|Bahasa Indonesia}}) | stand2 = [[Malaysian Malay]] | script = {{ubl|[[Latin script|Latin]] ([[Malay orthography|Malay alphabet]])|[[Arabic script|Arabic]] ([[Jawi script]])<ref>{{cite news|url=http://thestar.com.my/news/story.asp?file=/2008/8/26/nation/22168989&sec=nation|title=Kedah MB defends use of Jawi on signboards|date=26 August 2008|newspaper=[[The Star (Malaysia)|The Star]]|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20121029105406/http://thestar.com.my/news/story.asp?file=%2F2008%2F8%2F26%2Fnation%2F22168989&sec=nation|archive-date=29 October 2012}}</ref>|Arabic ([[Pegon script]]) (In [[Indonesia]])<ref name="Kitabi">Dahlan, H. Abdullah Zaini. Kitabati, Practical Methods for Learning to Read &amp; Write Pegon (Kitabati, Metode Praktis Belajar Membaca &amp; Menulis Pegon). Zaini Press. Accessed April 19, 2023. [https://ia903106.us.archive.org/22/items/etaoin/Kitabati.pdf https://ia903106.us.archive.org/22/items/etaoin/Kitabati.pdf].</ref><ref>{{Cite journal |last=Estuningtiyas |first=Retna Dwi |date=2021-05-02 |title=Rijal Dakwah: KH. Abdullah Syafi’ie (1910-1985) |url=https://ejournalpegon.jaringansantri.com/index.php/INC/article/view/45 |journal=The International Journal of Pegon : Islam Nusantara civilization |language=en |volume=5 |issue=01 |pages=81–96 |doi=10.51925/inc.v5i01.45 |issn=2621-4946}}</ref>|[[Thai script|Thai alphabet]] (in Thailand)|[[International uniformity of braille alphabets#Grade 1 braille|Malay Braille]]<br/> Historically [[Pallava script]], [[Kawi script]], [[Ulu scripts]], [[Rejang script]]}} | nation = {{ubl | {{flag|Brunei}} | {{flag|Indonesia}} (as [[Indonesian language|Indonesian]]) | {{flag|Malaysia}} | {{flag|Singapore}} | {{flag|UNESCO}} (as [[Indonesian language|Indonesian]])<ref name="UNESCO">{{Cite news|url= https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000387388.locale=en|title=Recognition of Bahasa Indonesia as an official language of the General Conference of UNESCO |access-date=2023-11-20|website=unesco.org / document no. 42 C/28|language=en}}</ref> }} | minority = {{ubl | [[Indonesia]] (beside the national standard of [[Indonesian language|Indonesian]], [[Malay Indonesians#Language|Local Malay]] enjoys the status of a regional language in [[Sumatra]] and [[Borneo|Kalimantan]]) | [[East Timor]] (beside [[Dili Malay]], [[Indonesian language|Indonesian]] used as a working language and a trade language with [[Indonesia]])<ref name="easttimorgovernment.com">{{cite web|url=http://www.easttimorgovernment.com/languages.htm|title=East Timor Languages|website=www.easttimorgovernment.com|access-date=30 July 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304130633/http://easttimorgovernment.com/languages.htm|archive-date=4 March 2016|url-status=dead}}</ref> | [[Thailand]] (as [[Kelantan-Pattani Malay|Pattani Malay]], [[Kedah Malay|Syburi Malay]], and [[Bangkok Malay]]) }} | agency = {{ubl | [[Language Development and Fostering Agency]] in Indonesia | [[Dewan Bahasa dan Pustaka|Institute of Language and Literature]] in Malaysia | [[Dewan Bahasa dan Pustaka Brunei|Language and Literature Bureau]] in Brunei | Malay Language Council in Singapore | [[Majlis Bahasa Brunei-Indonesia-Malaysia|MABBIM]] (a trilateral joint venture) }} | iso1 = ms | iso2b = may | iso2t = msa | iso3 = msa<!-- The rest of the codes under the [msa] macrolanguage are at [[Malayan languages]], [[Malay trade and creole languages]], [[Cocos Malay]] and [[Urak Lawoi' language]] --> | lc1 = zlm | ld1 = [[Malaysian Malay|Malay (individual language)]] | lc2 = ind | ld2 = [[Indonesian language|Indonesian]] | lc3 = zsm | ld3 = [[Malaysian Malay|Standard Malay]] | lc4 = abs | ld4 = [[Ambon Malay]] | lc5 = mbf | ld5 = [[Baba Malay]] | lc6 = pea | ld6 = [[Malay trade and creole languages#Baba Indonesian|Baba Indonesian]] | lc7 = mhp | ld7 = [[Balinese Malay]] | lc8 = bjn | ld8 = [[Banjarese language|Banjarese]] | lc9 = mfb | ld9 = [[Bangka Malay|Bangka]] | lc10 = btj | ld10 = [[Bacan Malay|Bacan]] | lc11 = bew | ld11 = [[Betawi language|Betawi]] | lc12 = bve | ld12 = [[Berau Malay|Berau]] | lc13 = kxd | ld13 = [[Brunei Malay]] | lc14 = ccm | ld14 = [[Malay Chetty creole language|Chetty Malay]] | lc15 = coa | ld15 = [[Cocos Malay]] | lc16 = liw | ld16 = [[Col language|Col]] | lc17 = goq | ld17 = [[Gorap]] | lc18 = hji | ld18 = [[Haji language|Haji]] | lc19 = jax | ld19 = [[Jambi Malay]] | lc20 = vkk | ld20 = [[Kaur language|Kaur]] | lc21 = meo | ld21 = [[Kedah Malay]] | lc22 = mfa | ld22 = [[Kelantan-Pattani Malay]] | lc23 = kvr | ld23 = [[Kerinci language|Kerinci]] | lc24 = mqg | ld24 = [[Kutainese language|Kota Bangun Kutai]] | lc25 = mkn | ld25 = [[Kupang Malay]] | lc26 = mfp | ld26 = [[Makassar Malay]] | lc27 = xmm | ld27 = [[Manado Malay]] | lc28 = min | ld28 = [[Minangkabau language|Minangkabau]] | lc29 = mui | ld29 = [[Musi language|Musi]] | lc30 = zmi | ld30 = [[Negeri Sembilan Malay|Negeri Sembilan]] | lc31 = max | ld31 = [[North Moluccan Malay]] | lc32 = pmy | ld32 = [[Papuan Malay]] | lc33 = pel | ld33 = [[Pekal language|Pekal]] | lc34 = msi | ld34 = [[Sabah Malay]] | lc35 = sci | ld35 = [[Sri Lanka Malay language]] | lc36 = pse | ld36 = [[South Barisan Malay]] | lc37 = vkt | ld37 = [[Tenggarong Kutai]] | lingua = 31-MFA-a | sign = [[Manually Coded Malay]] | glotto = nucl1806 | glottoname = | glottorefname = Nuclear Malayic | pronunciation = {{IPA-ms|baˈha.sa məˈla.ju|}} | map = Malay language Spoken Area Map v1.png | mapcaption = Areas where Malay-Indonesian is spoken:{{legend|#0000ff|Indonesia}} {{legend|#00bc00|Malaysia}} {{legend|#76f36b|Singapore and Brunei, where Standard Malay is an official language}} {{legend|#88caff|East Timor, where [[Dili Malay]] is a Malay creole language and Indonesian is used as a working language}} {{legend|#f7f36b|Southern Thailand and the Cocos Isl., where other varieties of Malay are spoken}} | mapsize = 450px }} '''মালয়''' বা '''বাহাসা মেলায়ু''' ({{IPAc-en|m|ə|ˈ|l|eɪ}} {{respell|mə|LAY}};<ref>{{Cite book|title=The Linguistic Student's Handbook|last=Bauer|first=Laurie|date=2007|publisher=Edinburgh University Press |location=Edinburgh}}</ref>, জাৱি লিপি: {{lang|ms-Arab|بهاس ملايو}}) হৈছে [[মালয়েছিয়া]], [[ইণ্ডোনেছিয়া]], [[ছিংগাপুৰ]] আৰু [[ব্ৰুনেই]]ৰ চৰকাৰী ভাষা। ইষ্ট টিমৰ আৰু [[থাইলেণ্ড]]ৰ কিছু অংশতো এই ভাষাৰ প্ৰচলন আছে৷ বাহাছা মেলায়ু আৰু [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|বাহাছা ইণ্ডোনেছিয়া]]ৰ মাজত বিশেষ পাৰ্থক্য নাই। ইয়াৰ মূল পাৰ্থক্য হ’ল উচ্চাৰণ, বানান আৰু শব্দভাণ্ডাৰ। h2kral6cc1gis8972c35ry14i2rp919 450665 450661 2024-12-03T14:33:15Z Kandarpajit Kallol 6257 450665 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}}{{Infobox language | name = Malay | altname = Malay-Indonesian<ref name=Blust>{{cite book |last=Blust |first=Robert |title=The Austronesian Languages |edition=revised|publisher=Australian National University|year=2013|isbn=978-1-922185-07-5|hdl=1885/10191}}</ref> | ethnicity = {{ubl | [[Malays (ethnic group)|Malays]] | [[Ethnic groups in Indonesia|Various ethnic groups in Indonesia]] (as [[Indonesian language|Indonesian]]) | (see also [[Malay world|Malayophones]]) }} | nativename = {{lang|ms|Bahasa Melayu}}<br/><!-- -->{{lang|ms-Arab|بهاس ملايو}} | states = [[Brunei]], [[East Timor]], [[Indonesia]], [[Malaysia]], [[Singapore]], [[South Thailand]], [[Christmas Island]], [[Cocos (Keeling) Islands]], [[Myanmar]], [[Cambodia]], [[Vietnam]], [[China (Utsul/Hainan) ]] | speakers = [[First language|L1]]: {{sigfig|82.285706|2}} million | date = 2004–2010 | ref = e27 | speakers2 = Total (L1 and [[Second language|L2]]): 200–290 million (2009)<ref>{{cite web|last=Uli|first=Kozok|title=How many people speak Indonesian|url=http://ipll.manoa.hawaii.edu/indonesian/2012/03/10/how-many-people-speak-indonesian/|publisher=University of Hawaii at Manoa|access-date=20 October 2012|date=10 March 2012|quote=James T. Collins (''Bahasa Sanskerta dan Bahasa Melayu'', Jakarta: KPG 2009) gives a conservative estimate of approximately 200 million, and a maximum estimate of 250 million speakers of Malay (Collins 2009, p. 17).}}</ref> (the number including "[[Indonesian language|Indonesian]]" speakers) | speakers_label = Speakers | familycolor = Austronesian | fam2 = [[Malayo-Polynesian languages|Malayo-Polynesian]] | fam3 = [[Malayic languages|Malayic]] | fam4 = | fam5 = | fam6 = | ancestor = [[Old Malay]] | ancestor2 = [[Classical Malay]] | ancestor3 = [[Pre-Modern Malay]] | stand1 = [[Indonesian language|Indonesian]] (as {{lang|ms|Bahasa Indonesia}}) | stand2 = [[Malaysian Malay]] | script = {{ubl|[[Latin script|Latin]] ([[Malay orthography|Malay alphabet]])|[[Arabic script|Arabic]] ([[Jawi script]])<ref>{{cite news|url=http://thestar.com.my/news/story.asp?file=/2008/8/26/nation/22168989&sec=nation|title=Kedah MB defends use of Jawi on signboards|date=26 August 2008|newspaper=[[The Star (Malaysia)|The Star]]|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20121029105406/http://thestar.com.my/news/story.asp?file=%2F2008%2F8%2F26%2Fnation%2F22168989&sec=nation|archive-date=29 October 2012}}</ref>|Arabic ([[Pegon script]]) (In [[Indonesia]])<ref name="Kitabi">Dahlan, H. Abdullah Zaini. Kitabati, Practical Methods for Learning to Read &amp; Write Pegon (Kitabati, Metode Praktis Belajar Membaca &amp; Menulis Pegon). Zaini Press. Accessed April 19, 2023. [https://ia903106.us.archive.org/22/items/etaoin/Kitabati.pdf https://ia903106.us.archive.org/22/items/etaoin/Kitabati.pdf].</ref><ref>{{Cite journal |last=Estuningtiyas |first=Retna Dwi |date=2021-05-02 |title=Rijal Dakwah: KH. Abdullah Syafi’ie (1910-1985) |url=https://ejournalpegon.jaringansantri.com/index.php/INC/article/view/45 |journal=The International Journal of Pegon : Islam Nusantara civilization |language=en |volume=5 |issue=01 |pages=81–96 |doi=10.51925/inc.v5i01.45 |issn=2621-4946}}</ref>|[[Thai script|Thai alphabet]] (in Thailand)|[[International uniformity of braille alphabets#Grade 1 braille|Malay Braille]]<br/> Historically [[Pallava script]], [[Kawi script]], [[Ulu scripts]], [[Rejang script]]}} | nation = {{ubl | {{flag|Brunei}} | {{flag|Indonesia}} (as [[Indonesian language|Indonesian]]) | {{flag|Malaysia}} | {{flag|Singapore}} | {{flag|UNESCO}} (as [[Indonesian language|Indonesian]])<ref name="UNESCO">{{Cite news|url= https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000387388.locale=en|title=Recognition of Bahasa Indonesia as an official language of the General Conference of UNESCO |access-date=2023-11-20|website=unesco.org / document no. 42 C/28|language=en}}</ref> }} | minority = {{ubl | [[Indonesia]] (beside the national standard of [[Indonesian language|Indonesian]], [[Malay Indonesians#Language|Local Malay]] enjoys the status of a regional language in [[Sumatra]] and [[Borneo|Kalimantan]]) | [[East Timor]] (beside [[Dili Malay]], [[Indonesian language|Indonesian]] used as a working language and a trade language with [[Indonesia]])<ref name="easttimorgovernment.com">{{cite web|url=http://www.easttimorgovernment.com/languages.htm|title=East Timor Languages|website=www.easttimorgovernment.com|access-date=30 July 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304130633/http://easttimorgovernment.com/languages.htm|archive-date=4 March 2016|url-status=dead}}</ref> | [[Thailand]] (as [[Kelantan-Pattani Malay|Pattani Malay]], [[Kedah Malay|Syburi Malay]], and [[Bangkok Malay]]) }} | agency = {{ubl | [[Language Development and Fostering Agency]] in Indonesia | [[Dewan Bahasa dan Pustaka|Institute of Language and Literature]] in Malaysia | [[Dewan Bahasa dan Pustaka Brunei|Language and Literature Bureau]] in Brunei | Malay Language Council in Singapore | [[Majlis Bahasa Brunei-Indonesia-Malaysia|MABBIM]] (a trilateral joint venture) }} | iso1 = ms | iso2b = may | iso2t = msa | iso3 = msa<!-- The rest of the codes under the [msa] macrolanguage are at [[Malayan languages]], [[Malay trade and creole languages]], [[Cocos Malay]] and [[Urak Lawoi' language]] --> | lc1 = zlm | ld1 = [[Malaysian Malay|Malay (individual language)]] | lc2 = ind | ld2 = [[Indonesian language|Indonesian]] | lc3 = zsm | ld3 = [[Malaysian Malay|Standard Malay]] | lc4 = abs | ld4 = [[Ambon Malay]] | lc5 = mbf | ld5 = [[Baba Malay]] | lc6 = pea | ld6 = [[Malay trade and creole languages#Baba Indonesian|Baba Indonesian]] | lc7 = mhp | ld7 = [[Balinese Malay]] | lc8 = bjn | ld8 = [[Banjarese language|Banjarese]] | lc9 = mfb | ld9 = [[Bangka Malay|Bangka]] | lc10 = btj | ld10 = [[Bacan Malay|Bacan]] | lc11 = bew | ld11 = [[Betawi language|Betawi]] | lc12 = bve | ld12 = [[Berau Malay|Berau]] | lc13 = kxd | ld13 = [[Brunei Malay]] | lc14 = ccm | ld14 = [[Malay Chetty creole language|Chetty Malay]] | lc15 = coa | ld15 = [[Cocos Malay]] | lc16 = liw | ld16 = [[Col language|Col]] | lc17 = goq | ld17 = [[Gorap]] | lc18 = hji | ld18 = [[Haji language|Haji]] | lc19 = jax | ld19 = [[Jambi Malay]] | lc20 = vkk | ld20 = [[Kaur language|Kaur]] | lc21 = meo | ld21 = [[Kedah Malay]] | lc22 = mfa | ld22 = [[Kelantan-Pattani Malay]] | lc23 = kvr | ld23 = [[Kerinci language|Kerinci]] | lc24 = mqg | ld24 = [[Kutainese language|Kota Bangun Kutai]] | lc25 = mkn | ld25 = [[Kupang Malay]] | lc26 = mfp | ld26 = [[Makassar Malay]] | lc27 = xmm | ld27 = [[Manado Malay]] | lc28 = min | ld28 = [[Minangkabau language|Minangkabau]] | lc29 = mui | ld29 = [[Musi language|Musi]] | lc30 = zmi | ld30 = [[Negeri Sembilan Malay|Negeri Sembilan]] | lc31 = max | ld31 = [[North Moluccan Malay]] | lc32 = pmy | ld32 = [[Papuan Malay]] | lc33 = pel | ld33 = [[Pekal language|Pekal]] | lc34 = msi | ld34 = [[Sabah Malay]] | lc35 = sci | ld35 = [[Sri Lanka Malay language]] | lc36 = pse | ld36 = [[South Barisan Malay]] | lc37 = vkt | ld37 = [[Tenggarong Kutai]] | lingua = 31-MFA-a | sign = [[Manually Coded Malay]] | glotto = nucl1806 | glottoname = | glottorefname = Nuclear Malayic | pronunciation = {{IPA-ms|baˈha.sa məˈla.ju|}} | map = Malay language Spoken Area Map v1.png | mapcaption = Areas where Malay-Indonesian is spoken:{{legend|#0000ff|Indonesia}} {{legend|#00bc00|Malaysia}} {{legend|#76f36b|Singapore and Brunei, where Standard Malay is an official language}} {{legend|#88caff|East Timor, where [[Dili Malay]] is a Malay creole language and Indonesian is used as a working language}} {{legend|#f7f36b|Southern Thailand and the Cocos Isl., where other varieties of Malay are spoken}} | mapsize = 450px }} '''মালয়''' বা '''বাহাসা মেলায়ু''' ({{IPAc-en|m|ə|ˈ|l|eɪ}} {{respell|mə|LAY}};<ref>{{Cite book|title=The Linguistic Student's Handbook|last=Bauer|first=Laurie|date=2007|publisher=Edinburgh University Press |location=Edinburgh}}</ref>, জাৱি লিপি: {{lang|ms-Arab|بهاس ملايو}}) হৈছে [[মালয়েছিয়া]], [[ইণ্ডোনেছিয়া]], [[ছিংগাপুৰ]] আৰু [[ব্ৰুনেই]]ৰ চৰকাৰী ভাষা। ইষ্ট টিমৰ আৰু [[থাইলেণ্ড]]ৰ কিছু অংশতো এই ভাষাৰ প্ৰচলন আছে৷ বাহাছা মেলায়ু আৰু [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|বাহাছা ইণ্ডোনেছিয়া]]ৰ মাজত বিশেষ পাৰ্থক্য নাই। ইয়াৰ মূল পাৰ্থক্য হ’ল উচ্চাৰণ, বানান আৰু শব্দভাণ্ডাৰ। ==তথ্যসূত্ৰ== 7ob25s36khplt0vib461bbhjdttipsh 450669 450665 2024-12-03T14:41:32Z Kandarpajit Kallol 6257 450669 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}}{{Infobox language | name = মালয় | altname = মালয়-ইণ্ডোনেছিয়ান<ref name=Blust>{{cite book |last=Blust |first=Robert |title=The Austronesian Languages |edition=revised|publisher=Australian National University|year=2013|isbn=978-1-922185-07-5|hdl=1885/10191}}</ref> | ethnicity = {{ubl | Malays | [[Ethnic groups in Indonesia|Various ethnic groups in Indonesia]] (as [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|ইণ্ডোনেছিয়ান]]) | (see also [[Malay world|Malayophones]]) }} | nativename = {{lang|ms|Bahasa Melayu}}<br/><!-- -->{{lang|ms-Arab|بهاس ملايو}} | states = [[ব্ৰুনেই]], East Timor, [[ইণ্ডোনেছিয়া]], [[মালয়েছিয়া]], [[ছিংগাপুৰ]], দক্ষিণ [[থাইলেণ্ড]], Christmas Island, Cocos Islands, [[ম্যানমাৰ]], [[কম্বোডিয়া]], [[ভিয়েটনাম]], [[চীন]] (Utsul/Hainan) | speakers = [[First language|L1]]: {{sigfig|82.285706|2}} million | date = 2004–2010 | ref = e27 | speakers2 = Total (L1 and [[Second language|L2]]): 200–290 million (2009)<ref>{{cite web|last=Uli|first=Kozok|title=How many people speak Indonesian|url=http://ipll.manoa.hawaii.edu/indonesian/2012/03/10/how-many-people-speak-indonesian/|publisher=University of Hawaii at Manoa|access-date=20 October 2012|date=10 March 2012|quote=James T. Collins (''Bahasa Sanskerta dan Bahasa Melayu'', Jakarta: KPG 2009) gives a conservative estimate of approximately 200 million, and a maximum estimate of 250 million speakers of Malay (Collins 2009, p. 17).}}</ref> (the number including "[[Indonesian language|Indonesian]]" speakers) | speakers_label = Speakers | familycolor = Austronesian | fam2 = [[Malayo-Polynesian languages|Malayo-Polynesian]] | fam3 = [[Malayic languages|Malayic]] | fam4 = | fam5 = | fam6 = | ancestor = Old Malay | ancestor2 = [[Classical Malay]] | ancestor3 = [[Pre-Modern Malay]] | stand1 = [[Indonesian language|Indonesian]] (as {{lang|ms|Bahasa Indonesia}}) | stand2 = [[Malaysian Malay]] | script = {{ubl|[[Latin script|Latin]] ([[Malay orthography|Malay alphabet]])|[[Arabic script|Arabic]] ([[Jawi script]])<ref>{{cite news|url=http://thestar.com.my/news/story.asp?file=/2008/8/26/nation/22168989&sec=nation|title=Kedah MB defends use of Jawi on signboards|date=26 August 2008|newspaper=[[The Star (Malaysia)|The Star]]|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20121029105406/http://thestar.com.my/news/story.asp?file=%2F2008%2F8%2F26%2Fnation%2F22168989&sec=nation|archive-date=29 October 2012}}</ref>|Arabic ([[Pegon script]]) (In [[Indonesia]])<ref name="Kitabi">Dahlan, H. Abdullah Zaini. Kitabati, Practical Methods for Learning to Read &amp; Write Pegon (Kitabati, Metode Praktis Belajar Membaca &amp; Menulis Pegon). Zaini Press. Accessed April 19, 2023. [https://ia903106.us.archive.org/22/items/etaoin/Kitabati.pdf https://ia903106.us.archive.org/22/items/etaoin/Kitabati.pdf].</ref><ref>{{Cite journal |last=Estuningtiyas |first=Retna Dwi |date=2021-05-02 |title=Rijal Dakwah: KH. Abdullah Syafi’ie (1910-1985) |url=https://ejournalpegon.jaringansantri.com/index.php/INC/article/view/45 |journal=The International Journal of Pegon : Islam Nusantara civilization |language=en |volume=5 |issue=01 |pages=81–96 |doi=10.51925/inc.v5i01.45 |issn=2621-4946}}</ref>|[[Thai script|Thai alphabet]] (in Thailand)|[[International uniformity of braille alphabets#Grade 1 braille|Malay Braille]]<br/> Historically [[Pallava script]], [[Kawi script]], [[Ulu scripts]], [[Rejang script]]}} | nation = {{ubl | {{flag|Brunei}} | {{flag|Indonesia}} (as [[Indonesian language|Indonesian]]) | {{flag|Malaysia}} | {{flag|Singapore}} | {{flag|UNESCO}} (as [[Indonesian language|Indonesian]])<ref name="UNESCO">{{Cite news|url= https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000387388.locale=en|title=Recognition of Bahasa Indonesia as an official language of the General Conference of UNESCO |access-date=2023-11-20|website=unesco.org / document no. 42 C/28|language=en}}</ref> }} | minority = {{ubl | [[Indonesia]] (beside the national standard of [[Indonesian language|Indonesian]], [[Malay Indonesians#Language|Local Malay]] enjoys the status of a regional language in [[Sumatra]] and [[Borneo|Kalimantan]]) | [[East Timor]] (beside [[Dili Malay]], [[Indonesian language|Indonesian]] used as a working language and a trade language with [[Indonesia]])<ref name="easttimorgovernment.com">{{cite web|url=http://www.easttimorgovernment.com/languages.htm|title=East Timor Languages|website=www.easttimorgovernment.com|access-date=30 July 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304130633/http://easttimorgovernment.com/languages.htm|archive-date=4 March 2016|url-status=dead}}</ref> | [[Thailand]] (as [[Kelantan-Pattani Malay|Pattani Malay]], [[Kedah Malay|Syburi Malay]], and [[Bangkok Malay]]) }} | agency = {{ubl | [[Language Development and Fostering Agency]] in Indonesia | [[Dewan Bahasa dan Pustaka|Institute of Language and Literature]] in Malaysia | [[Dewan Bahasa dan Pustaka Brunei|Language and Literature Bureau]] in Brunei | Malay Language Council in Singapore | [[Majlis Bahasa Brunei-Indonesia-Malaysia|MABBIM]] (a trilateral joint venture) }} | iso1 = ms | iso2b = may | iso2t = msa | iso3 = msa<!-- The rest of the codes under the [msa] macrolanguage are at [[Malayan languages]], [[Malay trade and creole languages]], [[Cocos Malay]] and [[Urak Lawoi' language]] --> | lc1 = zlm | ld1 = [[Malaysian Malay|Malay (individual language)]] | lc2 = ind | ld2 = [[Indonesian language|Indonesian]] | lc3 = zsm | ld3 = [[Malaysian Malay|Standard Malay]] | lc4 = abs | ld4 = [[Ambon Malay]] | lc5 = mbf | ld5 = [[Baba Malay]] | lc6 = pea | ld6 = [[Malay trade and creole languages#Baba Indonesian|Baba Indonesian]] | lc7 = mhp | ld7 = [[Balinese Malay]] | lc8 = bjn | ld8 = [[Banjarese language|Banjarese]] | lc9 = mfb | ld9 = [[Bangka Malay|Bangka]] | lc10 = btj | ld10 = [[Bacan Malay|Bacan]] | lc11 = bew | ld11 = [[Betawi language|Betawi]] | lc12 = bve | ld12 = [[Berau Malay|Berau]] | lc13 = kxd | ld13 = [[Brunei Malay]] | lc14 = ccm | ld14 = [[Malay Chetty creole language|Chetty Malay]] | lc15 = coa | ld15 = [[Cocos Malay]] | lc16 = liw | ld16 = [[Col language|Col]] | lc17 = goq | ld17 = [[Gorap]] | lc18 = hji | ld18 = [[Haji language|Haji]] | lc19 = jax | ld19 = [[Jambi Malay]] | lc20 = vkk | ld20 = [[Kaur language|Kaur]] | lc21 = meo | ld21 = [[Kedah Malay]] | lc22 = mfa | ld22 = [[Kelantan-Pattani Malay]] | lc23 = kvr | ld23 = [[Kerinci language|Kerinci]] | lc24 = mqg | ld24 = [[Kutainese language|Kota Bangun Kutai]] | lc25 = mkn | ld25 = [[Kupang Malay]] | lc26 = mfp | ld26 = [[Makassar Malay]] | lc27 = xmm | ld27 = [[Manado Malay]] | lc28 = min | ld28 = [[Minangkabau language|Minangkabau]] | lc29 = mui | ld29 = [[Musi language|Musi]] | lc30 = zmi | ld30 = [[Negeri Sembilan Malay|Negeri Sembilan]] | lc31 = max | ld31 = [[North Moluccan Malay]] | lc32 = pmy | ld32 = [[Papuan Malay]] | lc33 = pel | ld33 = [[Pekal language|Pekal]] | lc34 = msi | ld34 = [[Sabah Malay]] | lc35 = sci | ld35 = [[Sri Lanka Malay language]] | lc36 = pse | ld36 = [[South Barisan Malay]] | lc37 = vkt | ld37 = [[Tenggarong Kutai]] | lingua = 31-MFA-a | sign = [[Manually Coded Malay]] | glotto = nucl1806 | glottoname = | glottorefname = Nuclear Malayic | pronunciation = {{IPA-ms|baˈha.sa məˈla.ju|}} | map = Malay language Spoken Area Map v1.png | mapcaption = Areas where Malay-Indonesian is spoken:{{legend|#0000ff|Indonesia}} {{legend|#00bc00|Malaysia}} {{legend|#76f36b|Singapore and Brunei, where Standard Malay is an official language}} {{legend|#88caff|East Timor, where [[Dili Malay]] is a Malay creole language and Indonesian is used as a working language}} {{legend|#f7f36b|Southern Thailand and the Cocos Isl., where other varieties of Malay are spoken}} | mapsize = 450px }} '''মালয়''' বা '''বাহাসা মেলায়ু''' ({{IPAc-en|m|ə|ˈ|l|eɪ}} {{respell|mə|LAY}};<ref>{{Cite book|title=The Linguistic Student's Handbook|last=Bauer|first=Laurie|date=2007|publisher=Edinburgh University Press |location=Edinburgh}}</ref>, জাৱি লিপি: {{lang|ms-Arab|بهاس ملايو}}) হৈছে [[মালয়েছিয়া]], [[ইণ্ডোনেছিয়া]], [[ছিংগাপুৰ]] আৰু [[ব্ৰুনেই]]ৰ চৰকাৰী ভাষা। ইষ্ট টিমৰ আৰু [[থাইলেণ্ড]]ৰ কিছু অংশতো এই ভাষাৰ প্ৰচলন আছে৷ বাহাছা মেলায়ু আৰু [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|বাহাছা ইণ্ডোনেছিয়া]]ৰ মাজত বিশেষ পাৰ্থক্য নাই। ইয়াৰ মূল পাৰ্থক্য হ’ল উচ্চাৰণ, বানান আৰু শব্দভাণ্ডাৰ। ==তথ্যসূত্ৰ== muv6iv862ihk0zbwkwzp3o0v6qejnk2 450671 450669 2024-12-03T14:43:05Z Kandarpajit Kallol 6257 450671 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}}{{Infobox language | name = মালয় | altname = মালয়-ইণ্ডোনেছিয়ান<ref name=Blust>{{cite book |last=Blust |first=Robert |title=The Austronesian Languages |edition=revised|publisher=Australian National University|year=2013|isbn=978-1-922185-07-5|hdl=1885/10191}}</ref> | ethnicity = {{ubl | Malays | [[Ethnic groups in Indonesia|Various ethnic groups in Indonesia]] (as [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|ইণ্ডোনেছিয়ান]]) | (see also [[Malay world|Malayophones]]) }} | nativename = বাহাসা মেলায়ু<br/><!-- -->{{lang|ms-Arab|بهاس ملايو}} | states = [[ব্ৰুনেই]], East Timor, [[ইণ্ডোনেছিয়া]], [[মালয়েছিয়া]], [[ছিংগাপুৰ]], দক্ষিণ [[থাইলেণ্ড]], Christmas Island, Cocos Islands, [[ম্যানমাৰ]], [[কম্বোডিয়া]], [[ভিয়েটনাম]], [[চীন]] (Utsul/Hainan) | speakers = [[First language|L1]]: {{sigfig|82.285706|2}} million | date = 2004–2010 | ref = e27 | speakers2 = Total (L1 and [[Second language|L2]]): 200–290 million (2009)<ref>{{cite web|last=Uli|first=Kozok|title=How many people speak Indonesian|url=http://ipll.manoa.hawaii.edu/indonesian/2012/03/10/how-many-people-speak-indonesian/|publisher=University of Hawaii at Manoa|access-date=20 October 2012|date=10 March 2012|quote=James T. Collins (''Bahasa Sanskerta dan Bahasa Melayu'', Jakarta: KPG 2009) gives a conservative estimate of approximately 200 million, and a maximum estimate of 250 million speakers of Malay (Collins 2009, p. 17).}}</ref> (the number including "[[Indonesian language|Indonesian]]" speakers) | speakers_label = Speakers | familycolor = Austronesian | fam2 = [[Malayo-Polynesian languages|Malayo-Polynesian]] | fam3 = [[Malayic languages|Malayic]] | fam4 = | fam5 = | fam6 = | ancestor = Old Malay | ancestor2 = [[Classical Malay]] | ancestor3 = [[Pre-Modern Malay]] | stand1 = [[Indonesian language|Indonesian]] (as {{lang|ms|Bahasa Indonesia}}) | stand2 = [[Malaysian Malay]] | script = {{ubl|[[Latin script|Latin]] ([[Malay orthography|Malay alphabet]])|[[Arabic script|Arabic]] ([[Jawi script]])<ref>{{cite news|url=http://thestar.com.my/news/story.asp?file=/2008/8/26/nation/22168989&sec=nation|title=Kedah MB defends use of Jawi on signboards|date=26 August 2008|newspaper=[[The Star (Malaysia)|The Star]]|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20121029105406/http://thestar.com.my/news/story.asp?file=%2F2008%2F8%2F26%2Fnation%2F22168989&sec=nation|archive-date=29 October 2012}}</ref>|Arabic ([[Pegon script]]) (In [[Indonesia]])<ref name="Kitabi">Dahlan, H. Abdullah Zaini. Kitabati, Practical Methods for Learning to Read &amp; Write Pegon (Kitabati, Metode Praktis Belajar Membaca &amp; Menulis Pegon). Zaini Press. Accessed April 19, 2023. [https://ia903106.us.archive.org/22/items/etaoin/Kitabati.pdf https://ia903106.us.archive.org/22/items/etaoin/Kitabati.pdf].</ref><ref>{{Cite journal |last=Estuningtiyas |first=Retna Dwi |date=2021-05-02 |title=Rijal Dakwah: KH. Abdullah Syafi’ie (1910-1985) |url=https://ejournalpegon.jaringansantri.com/index.php/INC/article/view/45 |journal=The International Journal of Pegon : Islam Nusantara civilization |language=en |volume=5 |issue=01 |pages=81–96 |doi=10.51925/inc.v5i01.45 |issn=2621-4946}}</ref>|[[Thai script|Thai alphabet]] (in Thailand)|[[International uniformity of braille alphabets#Grade 1 braille|Malay Braille]]<br/> Historically [[Pallava script]], [[Kawi script]], [[Ulu scripts]], [[Rejang script]]}} | nation = {{ubl | {{flag|Brunei}} | {{flag|Indonesia}} (as [[Indonesian language|Indonesian]]) | {{flag|Malaysia}} | {{flag|Singapore}} | {{flag|UNESCO}} (as [[Indonesian language|Indonesian]])<ref name="UNESCO">{{Cite news|url= https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000387388.locale=en|title=Recognition of Bahasa Indonesia as an official language of the General Conference of UNESCO |access-date=2023-11-20|website=unesco.org / document no. 42 C/28|language=en}}</ref> }} | minority = {{ubl | [[Indonesia]] (beside the national standard of [[Indonesian language|Indonesian]], [[Malay Indonesians#Language|Local Malay]] enjoys the status of a regional language in [[Sumatra]] and [[Borneo|Kalimantan]]) | [[East Timor]] (beside [[Dili Malay]], [[Indonesian language|Indonesian]] used as a working language and a trade language with [[Indonesia]])<ref name="easttimorgovernment.com">{{cite web|url=http://www.easttimorgovernment.com/languages.htm|title=East Timor Languages|website=www.easttimorgovernment.com|access-date=30 July 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304130633/http://easttimorgovernment.com/languages.htm|archive-date=4 March 2016|url-status=dead}}</ref> | [[Thailand]] (as [[Kelantan-Pattani Malay|Pattani Malay]], [[Kedah Malay|Syburi Malay]], and [[Bangkok Malay]]) }} | agency = {{ubl | [[Language Development and Fostering Agency]] in Indonesia | [[Dewan Bahasa dan Pustaka|Institute of Language and Literature]] in Malaysia | [[Dewan Bahasa dan Pustaka Brunei|Language and Literature Bureau]] in Brunei | Malay Language Council in Singapore | [[Majlis Bahasa Brunei-Indonesia-Malaysia|MABBIM]] (a trilateral joint venture) }} | iso1 = ms | iso2b = may | iso2t = msa | iso3 = msa<!-- The rest of the codes under the [msa] macrolanguage are at [[Malayan languages]], [[Malay trade and creole languages]], [[Cocos Malay]] and [[Urak Lawoi' language]] --> | lc1 = zlm | ld1 = [[Malaysian Malay|Malay (individual language)]] | lc2 = ind | ld2 = [[Indonesian language|Indonesian]] | lc3 = zsm | ld3 = [[Malaysian Malay|Standard Malay]] | lc4 = abs | ld4 = [[Ambon Malay]] | lc5 = mbf | ld5 = [[Baba Malay]] | lc6 = pea | ld6 = [[Malay trade and creole languages#Baba Indonesian|Baba Indonesian]] | lc7 = mhp | ld7 = [[Balinese Malay]] | lc8 = bjn | ld8 = [[Banjarese language|Banjarese]] | lc9 = mfb | ld9 = [[Bangka Malay|Bangka]] | lc10 = btj | ld10 = [[Bacan Malay|Bacan]] | lc11 = bew | ld11 = [[Betawi language|Betawi]] | lc12 = bve | ld12 = [[Berau Malay|Berau]] | lc13 = kxd | ld13 = [[Brunei Malay]] | lc14 = ccm | ld14 = [[Malay Chetty creole language|Chetty Malay]] | lc15 = coa | ld15 = [[Cocos Malay]] | lc16 = liw | ld16 = [[Col language|Col]] | lc17 = goq | ld17 = [[Gorap]] | lc18 = hji | ld18 = [[Haji language|Haji]] | lc19 = jax | ld19 = [[Jambi Malay]] | lc20 = vkk | ld20 = [[Kaur language|Kaur]] | lc21 = meo | ld21 = [[Kedah Malay]] | lc22 = mfa | ld22 = [[Kelantan-Pattani Malay]] | lc23 = kvr | ld23 = [[Kerinci language|Kerinci]] | lc24 = mqg | ld24 = [[Kutainese language|Kota Bangun Kutai]] | lc25 = mkn | ld25 = [[Kupang Malay]] | lc26 = mfp | ld26 = [[Makassar Malay]] | lc27 = xmm | ld27 = [[Manado Malay]] | lc28 = min | ld28 = [[Minangkabau language|Minangkabau]] | lc29 = mui | ld29 = [[Musi language|Musi]] | lc30 = zmi | ld30 = [[Negeri Sembilan Malay|Negeri Sembilan]] | lc31 = max | ld31 = [[North Moluccan Malay]] | lc32 = pmy | ld32 = [[Papuan Malay]] | lc33 = pel | ld33 = [[Pekal language|Pekal]] | lc34 = msi | ld34 = [[Sabah Malay]] | lc35 = sci | ld35 = [[Sri Lanka Malay language]] | lc36 = pse | ld36 = [[South Barisan Malay]] | lc37 = vkt | ld37 = [[Tenggarong Kutai]] | lingua = 31-MFA-a | sign = [[Manually Coded Malay]] | glotto = nucl1806 | glottoname = | glottorefname = Nuclear Malayic | pronunciation = {{IPA-ms|baˈha.sa məˈla.ju|}} | map = Malay language Spoken Area Map v1.png | mapcaption = Areas where Malay-Indonesian is spoken:{{legend|#0000ff|Indonesia}} {{legend|#00bc00|Malaysia}} {{legend|#76f36b|Singapore and Brunei, where Standard Malay is an official language}} {{legend|#88caff|East Timor, where [[Dili Malay]] is a Malay creole language and Indonesian is used as a working language}} {{legend|#f7f36b|Southern Thailand and the Cocos Isl., where other varieties of Malay are spoken}} | mapsize = 450px }} '''মালয়''' বা '''বাহাসা মেলায়ু''' ({{IPAc-en|m|ə|ˈ|l|eɪ}} {{respell|mə|LAY}};<ref>{{Cite book|title=The Linguistic Student's Handbook|last=Bauer|first=Laurie|date=2007|publisher=Edinburgh University Press |location=Edinburgh}}</ref>, জাৱি লিপি: {{lang|ms-Arab|بهاس ملايو}}) হৈছে [[মালয়েছিয়া]], [[ইণ্ডোনেছিয়া]], [[ছিংগাপুৰ]] আৰু [[ব্ৰুনেই]]ৰ চৰকাৰী ভাষা। ইষ্ট টিমৰ আৰু [[থাইলেণ্ড]]ৰ কিছু অংশতো এই ভাষাৰ প্ৰচলন আছে৷ বাহাছা মেলায়ু আৰু [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|বাহাছা ইণ্ডোনেছিয়া]]ৰ মাজত বিশেষ পাৰ্থক্য নাই। ইয়াৰ মূল পাৰ্থক্য হ’ল উচ্চাৰণ, বানান আৰু শব্দভাণ্ডাৰ। ==তথ্যসূত্ৰ== d5j61b12bnqfwi8byywu45xyfaqkhdm 450673 450671 2024-12-03T14:47:39Z Kandarpajit Kallol 6257 450673 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}}{{Infobox language | name = মালয় | altname = মালয়-ইণ্ডোনেছিয়ান<ref name=Blust>{{cite book |last=Blust |first=Robert |title=The Austronesian Languages |edition=revised|publisher=Australian National University|year=2013|isbn=978-1-922185-07-5|hdl=1885/10191}}</ref> | ethnicity = {{ubl | Malays | Various ethnic groups in Indonesia (as [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|ইণ্ডোনেছিয়ান]]) | (see also Malayophones }} | nativename = বাহাসা মেলায়ু<br/><!-- -->{{lang|ms-Arab|بهاس ملايو}} | states = [[ব্ৰুনেই]], East Timor, [[ইণ্ডোনেছিয়া]], [[মালয়েছিয়া]], [[ছিংগাপুৰ]], দক্ষিণ [[থাইলেণ্ড]], Christmas Island, Cocos Islands, [[ম্যানমাৰ]], [[কম্বোডিয়া]], [[ভিয়েটনাম]], [[চীন]] (Utsul/Hainan) | speakers = [[First language|L1]]: {{sigfig|82.285706|2}} million | date = 2004–2010 | ref = e27 | speakers2 = Total (L1 and [[Second language|L2]]): 200–290 million (2009)<ref>{{cite web|last=Uli|first=Kozok|title=How many people speak Indonesian|url=http://ipll.manoa.hawaii.edu/indonesian/2012/03/10/how-many-people-speak-indonesian/|publisher=University of Hawaii at Manoa|access-date=20 October 2012|date=10 March 2012|quote=James T. Collins (''Bahasa Sanskerta dan Bahasa Melayu'', Jakarta: KPG 2009) gives a conservative estimate of approximately 200 million, and a maximum estimate of 250 million speakers of Malay (Collins 2009, p. 17).}}</ref> (the number including "[[Indonesian language|Indonesian]]" speakers) | speakers_label = Speakers | familycolor = Austronesian | fam2 = Malayo-Polynesian | fam3 = Malayic | fam4 = | fam5 = | fam6 = | ancestor = Old Malay | ancestor2 = Classical Malay | ancestor3 = Pre-Modern Malay | stand1 = [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|ইণ্ডোনেছিয়ান]] (as {{lang|ms|Bahasa Indonesia}}) | stand2 = Malaysian Malay | script = {{ubl|[[লেটিন লিপি|লেটিন]], আৰবী লিপি, জালি লিপি<ref>{{cite news|url=http://thestar.com.my/news/story.asp?file=/2008/8/26/nation/22168989&sec=nation|title=Kedah MB defends use of Jawi on signboards|date=26 August 2008|newspaper=[[The Star (Malaysia)|The Star]]|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20121029105406/http://thestar.com.my/news/story.asp?file=%2F2008%2F8%2F26%2Fnation%2F22168989&sec=nation|archive-date=29 October 2012}}</ref>|Arabic ([[Pegon script]]) (In [[Indonesia]])<ref name="Kitabi">Dahlan, H. Abdullah Zaini. Kitabati, Practical Methods for Learning to Read &amp; Write Pegon (Kitabati, Metode Praktis Belajar Membaca &amp; Menulis Pegon). Zaini Press. Accessed April 19, 2023. [https://ia903106.us.archive.org/22/items/etaoin/Kitabati.pdf https://ia903106.us.archive.org/22/items/etaoin/Kitabati.pdf].</ref><ref>{{Cite journal |last=Estuningtiyas |first=Retna Dwi |date=2021-05-02 |title=Rijal Dakwah: KH. Abdullah Syafi’ie (1910-1985) |url=https://ejournalpegon.jaringansantri.com/index.php/INC/article/view/45 |journal=The International Journal of Pegon : Islam Nusantara civilization |language=en |volume=5 |issue=01 |pages=81–96 |doi=10.51925/inc.v5i01.45 |issn=2621-4946}}</ref>|[[Thai script|Thai alphabet]] (in Thailand)|[[International uniformity of braille alphabets#Grade 1 braille|Malay Braille]]<br/> Historically [[Pallava script]], [[Kawi script]], [[Ulu scripts]], [[Rejang script]]}} | nation = {{ubl | {{flag|Brunei}} | {{flag|Indonesia}} (as [[Indonesian language|Indonesian]]) | {{flag|Malaysia}} | {{flag|Singapore}} | {{flag|UNESCO}} (as [[Indonesian language|Indonesian]])<ref name="UNESCO">{{Cite news|url= https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000387388.locale=en|title=Recognition of Bahasa Indonesia as an official language of the General Conference of UNESCO |access-date=2023-11-20|website=unesco.org / document no. 42 C/28|language=en}}</ref> }} | minority = {{ubl | [[Indonesia]] (beside the national standard of [[Indonesian language|Indonesian]], [[Malay Indonesians#Language|Local Malay]] enjoys the status of a regional language in [[Sumatra]] and [[Borneo|Kalimantan]]) | [[East Timor]] (beside [[Dili Malay]], [[Indonesian language|Indonesian]] used as a working language and a trade language with [[Indonesia]])<ref name="easttimorgovernment.com">{{cite web|url=http://www.easttimorgovernment.com/languages.htm|title=East Timor Languages|website=www.easttimorgovernment.com|access-date=30 July 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304130633/http://easttimorgovernment.com/languages.htm|archive-date=4 March 2016|url-status=dead}}</ref> | [[Thailand]] (as [[Kelantan-Pattani Malay|Pattani Malay]], [[Kedah Malay|Syburi Malay]], and [[Bangkok Malay]]) }} | agency = {{ubl | [[Language Development and Fostering Agency]] in Indonesia | [[Dewan Bahasa dan Pustaka|Institute of Language and Literature]] in Malaysia | [[Dewan Bahasa dan Pustaka Brunei|Language and Literature Bureau]] in Brunei | Malay Language Council in Singapore | [[Majlis Bahasa Brunei-Indonesia-Malaysia|MABBIM]] (a trilateral joint venture) }} | iso1 = ms | iso2b = may | iso2t = msa | iso3 = msa<!-- The rest of the codes under the [msa] macrolanguage are at [[Malayan languages]], [[Malay trade and creole languages]], [[Cocos Malay]] and [[Urak Lawoi' language]] --> | lc1 = zlm | ld1 = [[Malaysian Malay|Malay (individual language)]] | lc2 = ind | ld2 = [[Indonesian language|Indonesian]] | lc3 = zsm | ld3 = [[Malaysian Malay|Standard Malay]] | lc4 = abs | ld4 = [[Ambon Malay]] | lc5 = mbf | ld5 = [[Baba Malay]] | lc6 = pea | ld6 = [[Malay trade and creole languages#Baba Indonesian|Baba Indonesian]] | lc7 = mhp | ld7 = [[Balinese Malay]] | lc8 = bjn | ld8 = [[Banjarese language|Banjarese]] | lc9 = mfb | ld9 = [[Bangka Malay|Bangka]] | lc10 = btj | ld10 = [[Bacan Malay|Bacan]] | lc11 = bew | ld11 = [[Betawi language|Betawi]] | lc12 = bve | ld12 = [[Berau Malay|Berau]] | lc13 = kxd | ld13 = [[Brunei Malay]] | lc14 = ccm | ld14 = [[Malay Chetty creole language|Chetty Malay]] | lc15 = coa | ld15 = [[Cocos Malay]] | lc16 = liw | ld16 = [[Col language|Col]] | lc17 = goq | ld17 = [[Gorap]] | lc18 = hji | ld18 = [[Haji language|Haji]] | lc19 = jax | ld19 = [[Jambi Malay]] | lc20 = vkk | ld20 = [[Kaur language|Kaur]] | lc21 = meo | ld21 = [[Kedah Malay]] | lc22 = mfa | ld22 = [[Kelantan-Pattani Malay]] | lc23 = kvr | ld23 = [[Kerinci language|Kerinci]] | lc24 = mqg | ld24 = [[Kutainese language|Kota Bangun Kutai]] | lc25 = mkn | ld25 = [[Kupang Malay]] | lc26 = mfp | ld26 = [[Makassar Malay]] | lc27 = xmm | ld27 = [[Manado Malay]] | lc28 = min | ld28 = [[Minangkabau language|Minangkabau]] | lc29 = mui | ld29 = [[Musi language|Musi]] | lc30 = zmi | ld30 = [[Negeri Sembilan Malay|Negeri Sembilan]] | lc31 = max | ld31 = [[North Moluccan Malay]] | lc32 = pmy | ld32 = [[Papuan Malay]] | lc33 = pel | ld33 = [[Pekal language|Pekal]] | lc34 = msi | ld34 = [[Sabah Malay]] | lc35 = sci | ld35 = [[Sri Lanka Malay language]] | lc36 = pse | ld36 = [[South Barisan Malay]] | lc37 = vkt | ld37 = [[Tenggarong Kutai]] | lingua = 31-MFA-a | sign = [[Manually Coded Malay]] | glotto = nucl1806 | glottoname = | glottorefname = Nuclear Malayic | pronunciation = {{IPA-ms|baˈha.sa məˈla.ju|}} | map = Malay language Spoken Area Map v1.png | mapcaption = Areas where Malay-Indonesian is spoken:{{legend|#0000ff|Indonesia}} {{legend|#00bc00|Malaysia}} {{legend|#76f36b|Singapore and Brunei, where Standard Malay is an official language}} {{legend|#88caff|East Timor, where [[Dili Malay]] is a Malay creole language and Indonesian is used as a working language}} {{legend|#f7f36b|Southern Thailand and the Cocos Isl., where other varieties of Malay are spoken}} | mapsize = 450px }} '''মালয়''' বা '''বাহাসা মেলায়ু''' ({{IPAc-en|m|ə|ˈ|l|eɪ}} {{respell|mə|LAY}};<ref>{{Cite book|title=The Linguistic Student's Handbook|last=Bauer|first=Laurie|date=2007|publisher=Edinburgh University Press |location=Edinburgh}}</ref>, জাৱি লিপি: {{lang|ms-Arab|بهاس ملايو}}) হৈছে [[মালয়েছিয়া]], [[ইণ্ডোনেছিয়া]], [[ছিংগাপুৰ]] আৰু [[ব্ৰুনেই]]ৰ চৰকাৰী ভাষা। ইষ্ট টিমৰ আৰু [[থাইলেণ্ড]]ৰ কিছু অংশতো এই ভাষাৰ প্ৰচলন আছে৷ বাহাছা মেলায়ু আৰু [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|বাহাছা ইণ্ডোনেছিয়া]]ৰ মাজত বিশেষ পাৰ্থক্য নাই। ইয়াৰ মূল পাৰ্থক্য হ’ল উচ্চাৰণ, বানান আৰু শব্দভাণ্ডাৰ। ==তথ্যসূত্ৰ== j8y5lghlbsx3yuietqvbnqzqcnql73z 450676 450673 2024-12-03T14:50:38Z Kandarpajit Kallol 6257 450676 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}}{{Infobox language | name = মালয় | altname = মালয়-ইণ্ডোনেছিয়ান<ref name=Blust>{{cite book |last=Blust |first=Robert |title=The Austronesian Languages |edition=revised|publisher=Australian National University|year=2013|isbn=978-1-922185-07-5|hdl=1885/10191}}</ref> | ethnicity = {{ubl | Malays | Various ethnic groups in Indonesia (as [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|ইণ্ডোনেছিয়ান]]) | (see also Malayophones }} | nativename = বাহাসা মেলায়ু<br/><!-- -->{{lang|ms-Arab|بهاس ملايو}} | states = [[ব্ৰুনেই]], East Timor, [[ইণ্ডোনেছিয়া]], [[মালয়েছিয়া]], [[ছিংগাপুৰ]], দক্ষিণ [[থাইলেণ্ড]], Christmas Island, Cocos Islands, [[ম্যানমাৰ]], [[কম্বোডিয়া]], [[ভিয়েটনাম]], [[চীন]] (Utsul/Hainan) | speakers = [[First language|L1]]: {{sigfig|82.285706|2}} million | date = 2004–2010 | ref = e27 | speakers2 = Total (L1 and [[Second language|L2]]): 200–290 million (2009)<ref>{{cite web|last=Uli|first=Kozok|title=How many people speak Indonesian|url=http://ipll.manoa.hawaii.edu/indonesian/2012/03/10/how-many-people-speak-indonesian/|publisher=University of Hawaii at Manoa|access-date=20 October 2012|date=10 March 2012|quote=James T. Collins (''Bahasa Sanskerta dan Bahasa Melayu'', Jakarta: KPG 2009) gives a conservative estimate of approximately 200 million, and a maximum estimate of 250 million speakers of Malay (Collins 2009, p. 17).}}</ref> (the number including "[[Indonesian language|Indonesian]]" speakers) | speakers_label = Speakers | familycolor = Austronesian | fam2 = Malayo-Polynesian | fam3 = Malayic | fam4 = | fam5 = | fam6 = | ancestor = Old Malay | ancestor2 = Classical Malay | ancestor3 = Pre-Modern Malay | stand1 = [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|ইণ্ডোনেছিয়ান]] (as {{lang|ms|Bahasa Indonesia}}) | stand2 = Malaysian Malay | script = {{ubl|[[লেটিন লিপি|লেটিন]], আৰবী লিপি, জাৱি লিপি<ref>{{cite news|url=http://thestar.com.my/news/story.asp?file=/2008/8/26/nation/22168989&sec=nation|title=Kedah MB defends use of Jawi on signboards|date=26 August 2008|newspaper=[[The Star (Malaysia)|The Star]]|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20121029105406/http://thestar.com.my/news/story.asp?file=%2F2008%2F8%2F26%2Fnation%2F22168989&sec=nation|archive-date=29 October 2012}}</ref>|Arabic ([[Pegon script]]) (In [[Indonesia]])<ref name="Kitabi">Dahlan, H. Abdullah Zaini. Kitabati, Practical Methods for Learning to Read &amp; Write Pegon (Kitabati, Metode Praktis Belajar Membaca &amp; Menulis Pegon). Zaini Press. Accessed April 19, 2023. [https://ia903106.us.archive.org/22/items/etaoin/Kitabati.pdf https://ia903106.us.archive.org/22/items/etaoin/Kitabati.pdf].</ref><ref>{{Cite journal |last=Estuningtiyas |first=Retna Dwi |date=2021-05-02 |title=Rijal Dakwah: KH. Abdullah Syafi’ie (1910-1985) |url=https://ejournalpegon.jaringansantri.com/index.php/INC/article/view/45 |journal=The International Journal of Pegon : Islam Nusantara civilization |language=en |volume=5 |issue=01 |pages=81–96 |doi=10.51925/inc.v5i01.45 |issn=2621-4946}}</ref>|[[Thai script|Thai alphabet]] (in Thailand)|[[International uniformity of braille alphabets#Grade 1 braille|Malay Braille]]<br/> Historically [[Pallava script]], [[Kawi script]], [[Ulu scripts]], [[Rejang script]]}} | nation = {{ubl | {{flag|Brunei}} | {{flag|Indonesia}} (as [[Indonesian language|Indonesian]]) | {{flag|Malaysia}} | {{flag|Singapore}} | {{flag|UNESCO}} (as [[Indonesian language|Indonesian]])<ref name="UNESCO">{{Cite news|url= https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000387388.locale=en|title=Recognition of Bahasa Indonesia as an official language of the General Conference of UNESCO |access-date=2023-11-20|website=unesco.org / document no. 42 C/28|language=en}}</ref> }} | minority = {{ubl | [[Indonesia]] (beside the national standard of [[Indonesian language|Indonesian]], [[Malay Indonesians#Language|Local Malay]] enjoys the status of a regional language in [[Sumatra]] and [[Borneo|Kalimantan]]) | [[East Timor]] (beside [[Dili Malay]], [[Indonesian language|Indonesian]] used as a working language and a trade language with [[Indonesia]])<ref name="easttimorgovernment.com">{{cite web|url=http://www.easttimorgovernment.com/languages.htm|title=East Timor Languages|website=www.easttimorgovernment.com|access-date=30 July 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304130633/http://easttimorgovernment.com/languages.htm|archive-date=4 March 2016|url-status=dead}}</ref> | [[Thailand]] (as [[Kelantan-Pattani Malay|Pattani Malay]], [[Kedah Malay|Syburi Malay]], and [[Bangkok Malay]]) }} | agency = {{ubl | [[Language Development and Fostering Agency]] in Indonesia | [[Dewan Bahasa dan Pustaka|Institute of Language and Literature]] in Malaysia | [[Dewan Bahasa dan Pustaka Brunei|Language and Literature Bureau]] in Brunei | Malay Language Council in Singapore | [[Majlis Bahasa Brunei-Indonesia-Malaysia|MABBIM]] (a trilateral joint venture) }} | iso1 = ms | iso2b = may | iso2t = msa | iso3 = msa<!-- The rest of the codes under the [msa] macrolanguage are at [[Malayan languages]], [[Malay trade and creole languages]], [[Cocos Malay]] and [[Urak Lawoi' language]] --> | lc1 = zlm | ld1 = [[Malaysian Malay|Malay (individual language)]] | lc2 = ind | ld2 = [[Indonesian language|Indonesian]] | lc3 = zsm | ld3 = [[Malaysian Malay|Standard Malay]] | lc4 = abs | ld4 = [[Ambon Malay]] | lc5 = mbf | ld5 = [[Baba Malay]] | lc6 = pea | ld6 = [[Malay trade and creole languages#Baba Indonesian|Baba Indonesian]] | lc7 = mhp | ld7 = [[Balinese Malay]] | lc8 = bjn | ld8 = [[Banjarese language|Banjarese]] | lc9 = mfb | ld9 = [[Bangka Malay|Bangka]] | lc10 = btj | ld10 = [[Bacan Malay|Bacan]] | lc11 = bew | ld11 = [[Betawi language|Betawi]] | lc12 = bve | ld12 = [[Berau Malay|Berau]] | lc13 = kxd | ld13 = [[Brunei Malay]] | lc14 = ccm | ld14 = [[Malay Chetty creole language|Chetty Malay]] | lc15 = coa | ld15 = [[Cocos Malay]] | lc16 = liw | ld16 = [[Col language|Col]] | lc17 = goq | ld17 = [[Gorap]] | lc18 = hji | ld18 = [[Haji language|Haji]] | lc19 = jax | ld19 = [[Jambi Malay]] | lc20 = vkk | ld20 = [[Kaur language|Kaur]] | lc21 = meo | ld21 = [[Kedah Malay]] | lc22 = mfa | ld22 = [[Kelantan-Pattani Malay]] | lc23 = kvr | ld23 = [[Kerinci language|Kerinci]] | lc24 = mqg | ld24 = [[Kutainese language|Kota Bangun Kutai]] | lc25 = mkn | ld25 = [[Kupang Malay]] | lc26 = mfp | ld26 = [[Makassar Malay]] | lc27 = xmm | ld27 = [[Manado Malay]] | lc28 = min | ld28 = [[Minangkabau language|Minangkabau]] | lc29 = mui | ld29 = [[Musi language|Musi]] | lc30 = zmi | ld30 = [[Negeri Sembilan Malay|Negeri Sembilan]] | lc31 = max | ld31 = [[North Moluccan Malay]] | lc32 = pmy | ld32 = [[Papuan Malay]] | lc33 = pel | ld33 = [[Pekal language|Pekal]] | lc34 = msi | ld34 = [[Sabah Malay]] | lc35 = sci | ld35 = [[Sri Lanka Malay language]] | lc36 = pse | ld36 = [[South Barisan Malay]] | lc37 = vkt | ld37 = [[Tenggarong Kutai]] | lingua = 31-MFA-a | sign = [[Manually Coded Malay]] | glotto = nucl1806 | glottoname = | glottorefname = Nuclear Malayic | pronunciation = {{IPA-ms|baˈha.sa məˈla.ju|}} | map = Malay language Spoken Area Map v1.png | mapcaption = Areas where Malay-Indonesian is spoken:{{legend|#0000ff|Indonesia}} {{legend|#00bc00|Malaysia}} {{legend|#76f36b|Singapore and Brunei, where Standard Malay is an official language}} {{legend|#88caff|East Timor, where [[Dili Malay]] is a Malay creole language and Indonesian is used as a working language}} {{legend|#f7f36b|Southern Thailand and the Cocos Isl., where other varieties of Malay are spoken}} | mapsize = 450px }} '''মালয়''' বা '''বাহাসা মেলায়ু''' ({{IPAc-en|m|ə|ˈ|l|eɪ}} {{respell|mə|LAY}};<ref>{{Cite book|title=The Linguistic Student's Handbook|last=Bauer|first=Laurie|date=2007|publisher=Edinburgh University Press |location=Edinburgh}}</ref>, জাৱি লিপি: {{lang|ms-Arab|بهاس ملايو}}) হৈছে [[মালয়েছিয়া]], [[ইণ্ডোনেছিয়া]], [[ছিংগাপুৰ]] আৰু [[ব্ৰুনেই]]ৰ চৰকাৰী ভাষা। ইষ্ট টিমৰ আৰু [[থাইলেণ্ড]]ৰ কিছু অংশতো এই ভাষাৰ প্ৰচলন আছে৷ বাহাছা মেলায়ু আৰু [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|বাহাছা ইণ্ডোনেছিয়া]]ৰ মাজত বিশেষ পাৰ্থক্য নাই। ইয়াৰ মূল পাৰ্থক্য হ’ল উচ্চাৰণ, বানান আৰু শব্দভাণ্ডাৰ। ==তথ্যসূত্ৰ== mxl3krzyziraesqbqv2c1wzasf9d6gx 450706 450676 2024-12-03T15:10:25Z Kandarpajit Kallol 6257 450706 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}}{{Infobox language | name = মালয় | altname = মালয়-ইণ্ডোনেছিয়ান<ref name=Blust>{{cite book |last=Blust |first=Robert |title=The Austronesian Languages |edition=revised|publisher=Australian National University|year=2013|isbn=978-1-922185-07-5|hdl=1885/10191}}</ref> | ethnicity = {{ubl | Malays | Various ethnic groups in Indonesia (as [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|ইণ্ডোনেছিয়ান]]) | (see also Malayophones }} | nativename = বাহাসা মেলায়ু<br/><!-- -->{{lang|ms-Arab|بهاس ملايو}} | states = [[ব্ৰুনেই]], East Timor, [[ইণ্ডোনেছিয়া]], [[মালয়েছিয়া]], [[ছিংগাপুৰ]], দক্ষিণ [[থাইলেণ্ড]], Christmas Island, Cocos Islands, [[ম্যানমাৰ]], [[কম্বোডিয়া]], [[ভিয়েটনাম]], [[চীন]] (Utsul/Hainan) | speakers = [[First language|L1]]: {{sigfig|82.285706|2}} million | date = 2004–2010 | ref = e27 | speakers2 = Total (L1 and [[Second language|L2]]): 200–290 million (2009)<ref>{{cite web|last=Uli|first=Kozok|title=How many people speak Indonesian|url=http://ipll.manoa.hawaii.edu/indonesian/2012/03/10/how-many-people-speak-indonesian/|publisher=University of Hawaii at Manoa|access-date=20 October 2012|date=10 March 2012|quote=James T. Collins (''Bahasa Sanskerta dan Bahasa Melayu'', Jakarta: KPG 2009) gives a conservative estimate of approximately 200 million, and a maximum estimate of 250 million speakers of Malay (Collins 2009, p. 17).}}</ref> (the number including "[[Indonesian language|Indonesian]]" speakers) | speakers_label = Speakers | familycolor = Austronesian | fam2 = Malayo-Polynesian | fam3 = Malayic | fam4 = | fam5 = | fam6 = | ancestor = Old Malay | ancestor2 = Classical Malay | ancestor3 = Pre-Modern Malay | stand1 = [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|ইণ্ডোনেছিয়ান]] (as {{lang|ms|Bahasa Indonesia}}) | stand2 = Malaysian Malay | script = {{ubl|[[লেটিন লিপি|লেটিন]], আৰবী লিপি, জাৱি লিপি<ref>{{cite news|url=http://thestar.com.my/news/story.asp?file=/2008/8/26/nation/22168989&sec=nation|title=Kedah MB defends use of Jawi on signboards|date=26 August 2008|newspaper=[[The Star (Malaysia)|The Star]]|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20121029105406/http://thestar.com.my/news/story.asp?file=%2F2008%2F8%2F26%2Fnation%2F22168989&sec=nation|archive-date=29 October 2012}}</ref>|Arabic ([[Pegon script]]) (In [[Indonesia]])<ref name="Kitabi">Dahlan, H. Abdullah Zaini. Kitabati, Practical Methods for Learning to Read &amp; Write Pegon (Kitabati, Metode Praktis Belajar Membaca &amp; Menulis Pegon). Zaini Press. Accessed April 19, 2023. [https://ia903106.us.archive.org/22/items/etaoin/Kitabati.pdf https://ia903106.us.archive.org/22/items/etaoin/Kitabati.pdf].</ref><ref>{{Cite journal |last=Estuningtiyas |first=Retna Dwi |date=2021-05-02 |title=Rijal Dakwah: KH. Abdullah Syafi’ie (1910-1985) |url=https://ejournalpegon.jaringansantri.com/index.php/INC/article/view/45 |journal=The International Journal of Pegon : Islam Nusantara civilization |language=en |volume=5 |issue=01 |pages=81–96 |doi=10.51925/inc.v5i01.45 |issn=2621-4946}}</ref>|[[Thai script|Thai alphabet]] (in Thailand)|[[International uniformity of braille alphabets#Grade 1 braille|Malay Braille]]<br/> Historically [[Pallava script]], [[Kawi script]], [[Ulu scripts]], [[Rejang script]]}} | nation = {{ubl | {{flag|Brunei}} | {{flag|Indonesia}} (as [[Indonesian language|Indonesian]]) | {{flag|Malaysia}} | {{flag|Singapore}} | {{flag|UNESCO}} (as [[Indonesian language|Indonesian]])<ref name="UNESCO">{{Cite news|url= https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000387388.locale=en|title=Recognition of Bahasa Indonesia as an official language of the General Conference of UNESCO |access-date=2023-11-20|website=unesco.org / document no. 42 C/28|language=en}}</ref> }} | minority = {{ubl | Indonesia (beside the national standard of Indonesian, Local Malay enjoys the status of a regional language in Sumatra and Kalimantan) | East Timor (beside Dili Malay, Indonesian used as a working language and a trade language with Indonesia)<ref name="easttimorgovernment.com">{{cite web|url=http://www.easttimorgovernment.com/languages.htm|title=East Timor Languages|website=www.easttimorgovernment.com|access-date=30 July 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304130633/http://easttimorgovernment.com/languages.htm|archive-date=4 March 2016|url-status=dead}}</ref> | [[থাইলেণ্ড]] (as Pattani Malay, Syburi Malay, and Bangkok Malay) }} | agency = {{ubl | Language Development and Fostering Agency in Indonesia | Institute of Language and Literature in Malaysia | Language and Literature Bureau in Brunei | Malay Language Council in Singapore | MABBIM (a trilateral joint venture) }} | iso1 = ms | iso2b = may | iso2t = msa | iso3 = msa<!-- The rest of the codes under the [msa] macrolanguage are at Malayan languages, Malay trade and creole languages, Cocos Malay and Urak Lawoi' language --> | lc1 = zlm | ld1 = [[Malaysian Malay|Malay (individual language)]] | lc2 = ind | ld2 = [[Indonesian language|Indonesian]] | lc3 = zsm | ld3 = [[Malaysian Malay|Standard Malay]] | lc4 = abs | ld4 = [[Ambon Malay]] | lc5 = mbf | ld5 = [[Baba Malay]] | lc6 = pea | ld6 = [[Malay trade and creole languages#Baba Indonesian|Baba Indonesian]] | lc7 = mhp | ld7 = [[Balinese Malay]] | lc8 = bjn | ld8 = [[Banjarese language|Banjarese]] | lc9 = mfb | ld9 = [[Bangka Malay|Bangka]] | lc10 = btj | ld10 = [[Bacan Malay|Bacan]] | lc11 = bew | ld11 = [[Betawi language|Betawi]] | lc12 = bve | ld12 = [[Berau Malay|Berau]] | lc13 = kxd | ld13 = [[Brunei Malay]] | lc14 = ccm | ld14 = [[Malay Chetty creole language|Chetty Malay]] | lc15 = coa | ld15 = [[Cocos Malay]] | lc16 = liw | ld16 = [[Col language|Col]] | lc17 = goq | ld17 = [[Gorap]] | lc18 = hji | ld18 = [[Haji language|Haji]] | lc19 = jax | ld19 = [[Jambi Malay]] | lc20 = vkk | ld20 = [[Kaur language|Kaur]] | lc21 = meo | ld21 = [[Kedah Malay]] | lc22 = mfa | ld22 = [[Kelantan-Pattani Malay]] | lc23 = kvr | ld23 = [[Kerinci language|Kerinci]] | lc24 = mqg | ld24 = [[Kutainese language|Kota Bangun Kutai]] | lc25 = mkn | ld25 = [[Kupang Malay]] | lc26 = mfp | ld26 = [[Makassar Malay]] | lc27 = xmm | ld27 = [[Manado Malay]] | lc28 = min | ld28 = [[Minangkabau language|Minangkabau]] | lc29 = mui | ld29 = [[Musi language|Musi]] | lc30 = zmi | ld30 = [[Negeri Sembilan Malay|Negeri Sembilan]] | lc31 = max | ld31 = [[North Moluccan Malay]] | lc32 = pmy | ld32 = [[Papuan Malay]] | lc33 = pel | ld33 = [[Pekal language|Pekal]] | lc34 = msi | ld34 = [[Sabah Malay]] | lc35 = sci | ld35 = [[Sri Lanka Malay language]] | lc36 = pse | ld36 = [[South Barisan Malay]] | lc37 = vkt | ld37 = [[Tenggarong Kutai]] | lingua = 31-MFA-a | sign = [[Manually Coded Malay]] | glotto = nucl1806 | glottoname = | glottorefname = Nuclear Malayic | pronunciation = {{IPA-ms|baˈha.sa məˈla.ju|}} | map = Malay language Spoken Area Map v1.png | mapcaption = Areas where Malay-Indonesian is spoken:{{legend|#0000ff|Indonesia}} {{legend|#00bc00|Malaysia}} {{legend|#76f36b|Singapore and Brunei, where Standard Malay is an official language}} {{legend|#88caff|East Timor, where [[Dili Malay]] is a Malay creole language and Indonesian is used as a working language}} {{legend|#f7f36b|Southern Thailand and the Cocos Isl., where other varieties of Malay are spoken}} | mapsize = 450px }} '''মালয়''' বা '''বাহাসা মেলায়ু''' ({{IPAc-en|m|ə|ˈ|l|eɪ}} {{respell|mə|LAY}};<ref>{{Cite book|title=The Linguistic Student's Handbook|last=Bauer|first=Laurie|date=2007|publisher=Edinburgh University Press |location=Edinburgh}}</ref>, জাৱি লিপি: {{lang|ms-Arab|بهاس ملايو}}) হৈছে [[মালয়েছিয়া]], [[ইণ্ডোনেছিয়া]], [[ছিংগাপুৰ]] আৰু [[ব্ৰুনেই]]ৰ চৰকাৰী ভাষা। ইষ্ট টিমৰ আৰু [[থাইলেণ্ড]]ৰ কিছু অংশতো এই ভাষাৰ প্ৰচলন আছে৷ বাহাছা মেলায়ু আৰু [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|বাহাছা ইণ্ডোনেছিয়া]]ৰ মাজত বিশেষ পাৰ্থক্য নাই। ইয়াৰ মূল পাৰ্থক্য হ’ল উচ্চাৰণ, বানান আৰু শব্দভাণ্ডাৰ। ==তথ্যসূত্ৰ== ebks547va3ydegxnd6i8ue95f0xbn6j 450708 450706 2024-12-03T15:11:45Z Kandarpajit Kallol 6257 450708 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}}{{Infobox language | name = মালয় | altname = মালয়-ইণ্ডোনেছিয়ান<ref name=Blust>{{cite book |last=Blust |first=Robert |title=The Austronesian Languages |edition=revised|publisher=Australian National University|year=2013|isbn=978-1-922185-07-5|hdl=1885/10191}}</ref> | ethnicity = {{ubl | Malays | Various ethnic groups in Indonesia (as [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|ইণ্ডোনেছিয়ান]]) | (see also Malayophones }} | nativename = বাহাসা মেলায়ু<br/><!-- -->{{lang|ms-Arab|بهاس ملايو}} | states = [[ব্ৰুনেই]], East Timor, [[ইণ্ডোনেছিয়া]], [[মালয়েছিয়া]], [[ছিংগাপুৰ]], দক্ষিণ [[থাইলেণ্ড]], Christmas Island, Cocos Islands, [[ম্যানমাৰ]], [[কম্বোডিয়া]], [[ভিয়েটনাম]], [[চীন]] (Utsul/Hainan) | speakers = [[First language|L1]]: {{sigfig|82.285706|2}} million | date = 2004–2010 | ref = e27 | speakers2 = Total (L1 and [[Second language|L2]]): 200–290 million (2009)<ref>{{cite web|last=Uli|first=Kozok|title=How many people speak Indonesian|url=http://ipll.manoa.hawaii.edu/indonesian/2012/03/10/how-many-people-speak-indonesian/|publisher=University of Hawaii at Manoa|access-date=20 October 2012|date=10 March 2012|quote=James T. Collins (''Bahasa Sanskerta dan Bahasa Melayu'', Jakarta: KPG 2009) gives a conservative estimate of approximately 200 million, and a maximum estimate of 250 million speakers of Malay (Collins 2009, p. 17).}}</ref> (the number including "[[Indonesian language|Indonesian]]" speakers) | speakers_label = Speakers | familycolor = Austronesian | fam2 = Malayo-Polynesian | fam3 = Malayic | fam4 = | fam5 = | fam6 = | ancestor = Old Malay | ancestor2 = Classical Malay | ancestor3 = Pre-Modern Malay | stand1 = [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|ইণ্ডোনেছিয়ান]] (as {{lang|ms|Bahasa Indonesia}}) | stand2 = Malaysian Malay | script = {{ubl|[[লেটিন লিপি|লেটিন]], আৰবী লিপি, জাৱি লিপি<ref>{{cite news|url=http://thestar.com.my/news/story.asp?file=/2008/8/26/nation/22168989&sec=nation|title=Kedah MB defends use of Jawi on signboards|date=26 August 2008|newspaper=[[The Star (Malaysia)|The Star]]|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20121029105406/http://thestar.com.my/news/story.asp?file=%2F2008%2F8%2F26%2Fnation%2F22168989&sec=nation|archive-date=29 October 2012}}</ref>|Arabic (Pegon script) (In Indonesia)<ref name="Kitabi">Dahlan, H. Abdullah Zaini. Kitabati, Practical Methods for Learning to Read &amp; Write Pegon (Kitabati, Metode Praktis Belajar Membaca &amp; Menulis Pegon). Zaini Press. Accessed April 19, 2023. [https://ia903106.us.archive.org/22/items/etaoin/Kitabati.pdf https://ia903106.us.archive.org/22/items/etaoin/Kitabati.pdf].</ref><ref>{{Cite journal |last=Estuningtiyas |first=Retna Dwi |date=2021-05-02 |title=Rijal Dakwah: KH. Abdullah Syafi’ie (1910-1985) |url=https://ejournalpegon.jaringansantri.com/index.php/INC/article/view/45 |journal=The International Journal of Pegon : Islam Nusantara civilization |language=en |volume=5 |issue=01 |pages=81–96 |doi=10.51925/inc.v5i01.45 |issn=2621-4946}}</ref>|[[Thai script|Thai alphabet]] (in Thailand)|[[International uniformity of braille alphabets#Grade 1 braille|Malay Braille]]<br/> Historically [[Pallava script]], [[Kawi script]], [[Ulu scripts]], [[Rejang script]]}} | nation = {{ubl | {{flag|Brunei}} | {{flag|Indonesia}} (as [[Indonesian language|Indonesian]]) | {{flag|Malaysia}} | {{flag|Singapore}} | {{flag|UNESCO}} (as [[Indonesian language|Indonesian]])<ref name="UNESCO">{{Cite news|url= https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000387388.locale=en|title=Recognition of Bahasa Indonesia as an official language of the General Conference of UNESCO |access-date=2023-11-20|website=unesco.org / document no. 42 C/28|language=en}}</ref> }} | minority = {{ubl | Indonesia (beside the national standard of Indonesian, Local Malay enjoys the status of a regional language in Sumatra and Kalimantan) | East Timor (beside Dili Malay, Indonesian used as a working language and a trade language with Indonesia)<ref name="easttimorgovernment.com">{{cite web|url=http://www.easttimorgovernment.com/languages.htm|title=East Timor Languages|website=www.easttimorgovernment.com|access-date=30 July 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304130633/http://easttimorgovernment.com/languages.htm|archive-date=4 March 2016|url-status=dead}}</ref> | [[থাইলেণ্ড]] (as Pattani Malay, Syburi Malay, and Bangkok Malay) }} | agency = {{ubl | Language Development and Fostering Agency in Indonesia | Institute of Language and Literature in Malaysia | Language and Literature Bureau in Brunei | Malay Language Council in Singapore | MABBIM (a trilateral joint venture) }} | iso1 = ms | iso2b = may | iso2t = msa | iso3 = msa<!-- The rest of the codes under the [msa] macrolanguage are at Malayan languages, Malay trade and creole languages, Cocos Malay and Urak Lawoi' language --> | lc1 = zlm | ld1 = [[Malaysian Malay|Malay (individual language)]] | lc2 = ind | ld2 = [[Indonesian language|Indonesian]] | lc3 = zsm | ld3 = [[Malaysian Malay|Standard Malay]] | lc4 = abs | ld4 = [[Ambon Malay]] | lc5 = mbf | ld5 = [[Baba Malay]] | lc6 = pea | ld6 = [[Malay trade and creole languages#Baba Indonesian|Baba Indonesian]] | lc7 = mhp | ld7 = [[Balinese Malay]] | lc8 = bjn | ld8 = [[Banjarese language|Banjarese]] | lc9 = mfb | ld9 = [[Bangka Malay|Bangka]] | lc10 = btj | ld10 = [[Bacan Malay|Bacan]] | lc11 = bew | ld11 = [[Betawi language|Betawi]] | lc12 = bve | ld12 = [[Berau Malay|Berau]] | lc13 = kxd | ld13 = [[Brunei Malay]] | lc14 = ccm | ld14 = [[Malay Chetty creole language|Chetty Malay]] | lc15 = coa | ld15 = [[Cocos Malay]] | lc16 = liw | ld16 = [[Col language|Col]] | lc17 = goq | ld17 = [[Gorap]] | lc18 = hji | ld18 = [[Haji language|Haji]] | lc19 = jax | ld19 = [[Jambi Malay]] | lc20 = vkk | ld20 = [[Kaur language|Kaur]] | lc21 = meo | ld21 = [[Kedah Malay]] | lc22 = mfa | ld22 = [[Kelantan-Pattani Malay]] | lc23 = kvr | ld23 = [[Kerinci language|Kerinci]] | lc24 = mqg | ld24 = [[Kutainese language|Kota Bangun Kutai]] | lc25 = mkn | ld25 = [[Kupang Malay]] | lc26 = mfp | ld26 = [[Makassar Malay]] | lc27 = xmm | ld27 = [[Manado Malay]] | lc28 = min | ld28 = [[Minangkabau language|Minangkabau]] | lc29 = mui | ld29 = [[Musi language|Musi]] | lc30 = zmi | ld30 = [[Negeri Sembilan Malay|Negeri Sembilan]] | lc31 = max | ld31 = [[North Moluccan Malay]] | lc32 = pmy | ld32 = [[Papuan Malay]] | lc33 = pel | ld33 = [[Pekal language|Pekal]] | lc34 = msi | ld34 = [[Sabah Malay]] | lc35 = sci | ld35 = [[Sri Lanka Malay language]] | lc36 = pse | ld36 = [[South Barisan Malay]] | lc37 = vkt | ld37 = [[Tenggarong Kutai]] | lingua = 31-MFA-a | sign = [[Manually Coded Malay]] | glotto = nucl1806 | glottoname = | glottorefname = Nuclear Malayic | pronunciation = {{IPA-ms|baˈha.sa məˈla.ju|}} | map = Malay language Spoken Area Map v1.png | mapcaption = Areas where Malay-Indonesian is spoken:{{legend|#0000ff|Indonesia}} {{legend|#00bc00|Malaysia}} {{legend|#76f36b|Singapore and Brunei, where Standard Malay is an official language}} {{legend|#88caff|East Timor, where [[Dili Malay]] is a Malay creole language and Indonesian is used as a working language}} {{legend|#f7f36b|Southern Thailand and the Cocos Isl., where other varieties of Malay are spoken}} | mapsize = 450px }} '''মালয়''' বা '''বাহাসা মেলায়ু''' ({{IPAc-en|m|ə|ˈ|l|eɪ}} {{respell|mə|LAY}};<ref>{{Cite book|title=The Linguistic Student's Handbook|last=Bauer|first=Laurie|date=2007|publisher=Edinburgh University Press |location=Edinburgh}}</ref>, জাৱি লিপি: {{lang|ms-Arab|بهاس ملايو}}) হৈছে [[মালয়েছিয়া]], [[ইণ্ডোনেছিয়া]], [[ছিংগাপুৰ]] আৰু [[ব্ৰুনেই]]ৰ চৰকাৰী ভাষা। ইষ্ট টিমৰ আৰু [[থাইলেণ্ড]]ৰ কিছু অংশতো এই ভাষাৰ প্ৰচলন আছে৷ বাহাছা মেলায়ু আৰু [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|বাহাছা ইণ্ডোনেছিয়া]]ৰ মাজত বিশেষ পাৰ্থক্য নাই। ইয়াৰ মূল পাৰ্থক্য হ’ল উচ্চাৰণ, বানান আৰু শব্দভাণ্ডাৰ। ==তথ্যসূত্ৰ== 9q5o3s6on7ka4omrhe4sfp3lvzbq4o2 450729 450708 2024-12-03T15:32:43Z Kandarpajit Kallol 6257 450729 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}}{{Infobox language | name = মালয় | altname = মালয়-ইণ্ডোনেছিয়ান<ref name=Blust>{{cite book |last=Blust |first=Robert |title=The Austronesian Languages |edition=revised|publisher=Australian National University|year=2013|isbn=978-1-922185-07-5|hdl=1885/10191}}</ref> | ethnicity = {{ubl | Malays | Various ethnic groups in Indonesia (as [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|ইণ্ডোনেছিয়ান]]) | (see also [[ইণ্ডোনেছিয়াৰ ভাষাসমূহ]] }} | nativename = বাহাসা মেলায়ু<br/><!-- -->{{lang|ms-Arab|بهاس ملايو}} | states = [[ব্ৰুনেই]], ইষ্ট টিমৰ, [[ইণ্ডোনেছিয়া]], [[মালয়েছিয়া]], [[ছিংগাপুৰ]], দক্ষিণ [[থাইলেণ্ড]], খ্ৰীষ্টমাছ দ্বীপ, কোকোছ দ্বীপপুঞ্জ, [[ম্যানমাৰ]], [[কম্বোডিয়া]], [[ভিয়েটনাম]], [[চীন]] (Utsul/Hainan) | speakers = [[First language|L1]]: {{sigfig|82.285706|2}} million | date = 2004–2010 | ref = e27 | speakers2 = Total (L1 and [[Second language|L2]]): 200–290 million (2009)<ref>{{cite web|last=Uli|first=Kozok|title=How many people speak Indonesian|url=http://ipll.manoa.hawaii.edu/indonesian/2012/03/10/how-many-people-speak-indonesian/|publisher=University of Hawaii at Manoa|access-date=20 October 2012|date=10 March 2012|quote=James T. Collins (''Bahasa Sanskerta dan Bahasa Melayu'', Jakarta: KPG 2009) gives a conservative estimate of approximately 200 million, and a maximum estimate of 250 million speakers of Malay (Collins 2009, p. 17).}}</ref> (the number including "[[Indonesian language|Indonesian]]" speakers) | speakers_label = Speakers | familycolor = Austronesian | fam2 = Malayo-Polynesian | fam3 = Malayic | fam4 = | fam5 = | fam6 = | ancestor = Old Malay | ancestor2 = Classical Malay | ancestor3 = Pre-Modern Malay | stand1 = [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|ইণ্ডোনেছিয়ান]] (as {{lang|ms|Bahasa Indonesia}}) | stand2 = Malaysian Malay | script = {{ubl|[[লেটিন লিপি|লেটিন]], আৰবী লিপি, জাৱি লিপি<ref>{{cite news|url=http://thestar.com.my/news/story.asp?file=/2008/8/26/nation/22168989&sec=nation|title=Kedah MB defends use of Jawi on signboards|date=26 August 2008|newspaper=[[The Star (Malaysia)|The Star]]|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20121029105406/http://thestar.com.my/news/story.asp?file=%2F2008%2F8%2F26%2Fnation%2F22168989&sec=nation|archive-date=29 October 2012}}</ref>|Arabic (Pegon script) (In Indonesia)<ref name="Kitabi">Dahlan, H. Abdullah Zaini. Kitabati, Practical Methods for Learning to Read &amp; Write Pegon (Kitabati, Metode Praktis Belajar Membaca &amp; Menulis Pegon). Zaini Press. Accessed April 19, 2023. [https://ia903106.us.archive.org/22/items/etaoin/Kitabati.pdf https://ia903106.us.archive.org/22/items/etaoin/Kitabati.pdf].</ref><ref>{{Cite journal |last=Estuningtiyas |first=Retna Dwi |date=2021-05-02 |title=Rijal Dakwah: KH. Abdullah Syafi’ie (1910-1985) |url=https://ejournalpegon.jaringansantri.com/index.php/INC/article/view/45 |journal=The International Journal of Pegon : Islam Nusantara civilization |language=en |volume=5 |issue=01 |pages=81–96 |doi=10.51925/inc.v5i01.45 |issn=2621-4946}}</ref>|[[Thai script|Thai alphabet]] (in Thailand)|[[International uniformity of braille alphabets#Grade 1 braille|Malay Braille]]<br/> Historically [[Pallava script]], [[Kawi script]], [[Ulu scripts]], [[Rejang script]]}} | nation = {{ubl | {{flag|Brunei}} | {{flag|Indonesia}} (as [[Indonesian language|Indonesian]]) | {{flag|Malaysia}} | {{flag|Singapore}} | {{flag|UNESCO}} (as [[Indonesian language|Indonesian]])<ref name="UNESCO">{{Cite news|url= https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000387388.locale=en|title=Recognition of Bahasa Indonesia as an official language of the General Conference of UNESCO |access-date=2023-11-20|website=unesco.org / document no. 42 C/28|language=en}}</ref> }} | minority = {{ubl | Indonesia (beside the national standard of Indonesian, Local Malay enjoys the status of a regional language in Sumatra and Kalimantan) | East Timor (beside Dili Malay, Indonesian used as a working language and a trade language with Indonesia)<ref name="easttimorgovernment.com">{{cite web|url=http://www.easttimorgovernment.com/languages.htm|title=East Timor Languages|website=www.easttimorgovernment.com|access-date=30 July 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304130633/http://easttimorgovernment.com/languages.htm|archive-date=4 March 2016|url-status=dead}}</ref> | [[থাইলেণ্ড]] (as Pattani Malay, Syburi Malay, and Bangkok Malay) }} | agency = {{ubl | Language Development and Fostering Agency in Indonesia | Institute of Language and Literature in Malaysia | Language and Literature Bureau in Brunei | Malay Language Council in Singapore | MABBIM (a trilateral joint venture) }} | iso1 = ms | iso2b = may | iso2t = msa | iso3 = msa<!-- The rest of the codes under the [msa] macrolanguage are at Malayan languages, Malay trade and creole languages, Cocos Malay and Urak Lawoi' language --> | lc1 = zlm | ld1 = মালয়েছিয়ান মালয় | lc2 = ind | ld2 = [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|ইণ্ডোনেছিয়া]] | lc3 = zsm | ld3 = ষ্টেণ্ডাৰ্ড মালয় | lc4 = abs | ld4 = এম্বন মালয় | lc5 = mbf | ld5 = বাবা মালয় | lc6 = pea | ld6 = বাবা ইণ্ডোনেছিয়ান | lc7 = mhp | ld7 = [[বালি ভাষা|বালিনিজ]] মালয় | lc8 = bjn | ld8 = Banjarese | lc9 = mfb | ld9 = বাংকা মালয় | lc10 = btj | ld10 = বাকান মালয় | lc11 = bew | ld11 = Betawi | lc12 = bve | ld12 = Berau Malay | lc13 = kxd | ld13 = ব্ৰুনেই মালয় | lc14 = ccm | ld14 = Chetty Malay | lc15 = coa | ld15 = Cocos Malay | lc16 = liw | ld16 = Col | lc17 = goq | ld17 = Gorap | lc18 = hji | ld18 = হাজি ভাষা | lc19 = jax | ld19 = জাম্বি মালয় | lc20 = vkk | ld20 = কাউৰ | lc21 = মেও | ld21 = Kedah Malay | lc22 = mfa | ld22 = Kelantan-Pattani Malay | lc23 = kvr | ld23 = কেৰিঞ্ছিল ভাষা | lc24 = mqg | ld24 = কুতানিজ ভাষা | lc25 = mkn | ld25 = কুপাং মালয় | lc26 = mfp | ld26 = Makassar Malay | lc27 = xmm | ld27 = Manado Malay | lc28 = min | ld28 = Minangkabau | lc29 = mui | ld29 = Musi | lc30 = zmi | ld30 = Negeri Sembilan | lc31 = max | ld31 = North Moluccan Malay | lc32 = pmy | ld32 = পাপুয়ান মালয় | lc33 = pel | ld33 = Pekal | lc34 = msi | ld34 = Sabah Malay | lc35 = sci | ld35 = শ্ৰীলংকা মালয় | lc36 = pse | ld36 = South Barisan Malay | lc37 = vkt | ld37 = Tenggarong Kutai | lingua = 31-MFA-a | sign = Manually Coded Malay | glotto = nucl1806 | glottoname = | glottorefname = Nuclear Malayic | pronunciation = {{IPA-ms|baˈha.sa məˈla.ju|}} | map = Malay language Spoken Area Map v1.png | mapcaption = Areas where Malay-Indonesian is spoken:{{legend|#0000ff|Indonesia}} {{legend|#00bc00|Malaysia}} {{legend|#76f36b|Singapore and Brunei, where Standard Malay is an official language}} {{legend|#88caff|East Timor, where Dili Malay is a Malay creole language and Indonesian is used as a working language}} {{legend|#f7f36b|Southern Thailand and the Cocos Isl., where other varieties of Malay are spoken}} | mapsize = 450px }} '''মালয়''' বা '''বাহাসা মেলায়ু''' ({{IPAc-en|m|ə|ˈ|l|eɪ}} {{respell|mə|LAY}};<ref>{{Cite book|title=The Linguistic Student's Handbook|last=Bauer|first=Laurie|date=2007|publisher=Edinburgh University Press |location=Edinburgh}}</ref>, জাৱি লিপি: {{lang|ms-Arab|بهاس ملايو}}) হৈছে [[মালয়েছিয়া]], [[ইণ্ডোনেছিয়া]], [[ছিংগাপুৰ]] আৰু [[ব্ৰুনেই]]ৰ চৰকাৰী ভাষা। ইষ্ট টিমৰ আৰু [[থাইলেণ্ড]]ৰ কিছু অংশতো এই ভাষাৰ প্ৰচলন আছে৷ বাহাছা মেলায়ু আৰু [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|বাহাছা ইণ্ডোনেছিয়া]]ৰ মাজত বিশেষ পাৰ্থক্য নাই। ইয়াৰ মূল পাৰ্থক্য হ’ল উচ্চাৰণ, বানান আৰু শব্দভাণ্ডাৰ। ==তথ্যসূত্ৰ== rmxmfst9yf9h0v3b1uzbvtks7lamuii 450734 450729 2024-12-03T15:41:57Z Kandarpajit Kallol 6257 /* তথ্যসূত্ৰ */ 450734 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}}{{Infobox language | name = মালয় | altname = মালয়-ইণ্ডোনেছিয়ান<ref name=Blust>{{cite book |last=Blust |first=Robert |title=The Austronesian Languages |edition=revised|publisher=Australian National University|year=2013|isbn=978-1-922185-07-5|hdl=1885/10191}}</ref> | ethnicity = {{ubl | Malays | Various ethnic groups in Indonesia (as [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|ইণ্ডোনেছিয়ান]]) | (see also [[ইণ্ডোনেছিয়াৰ ভাষাসমূহ]] }} | nativename = বাহাসা মেলায়ু<br/><!-- -->{{lang|ms-Arab|بهاس ملايو}} | states = [[ব্ৰুনেই]], ইষ্ট টিমৰ, [[ইণ্ডোনেছিয়া]], [[মালয়েছিয়া]], [[ছিংগাপুৰ]], দক্ষিণ [[থাইলেণ্ড]], খ্ৰীষ্টমাছ দ্বীপ, কোকোছ দ্বীপপুঞ্জ, [[ম্যানমাৰ]], [[কম্বোডিয়া]], [[ভিয়েটনাম]], [[চীন]] (Utsul/Hainan) | speakers = [[First language|L1]]: {{sigfig|82.285706|2}} million | date = 2004–2010 | ref = e27 | speakers2 = Total (L1 and [[Second language|L2]]): 200–290 million (2009)<ref>{{cite web|last=Uli|first=Kozok|title=How many people speak Indonesian|url=http://ipll.manoa.hawaii.edu/indonesian/2012/03/10/how-many-people-speak-indonesian/|publisher=University of Hawaii at Manoa|access-date=20 October 2012|date=10 March 2012|quote=James T. Collins (''Bahasa Sanskerta dan Bahasa Melayu'', Jakarta: KPG 2009) gives a conservative estimate of approximately 200 million, and a maximum estimate of 250 million speakers of Malay (Collins 2009, p. 17).}}</ref> (the number including "[[Indonesian language|Indonesian]]" speakers) | speakers_label = Speakers | familycolor = Austronesian | fam2 = Malayo-Polynesian | fam3 = Malayic | fam4 = | fam5 = | fam6 = | ancestor = Old Malay | ancestor2 = Classical Malay | ancestor3 = Pre-Modern Malay | stand1 = [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|ইণ্ডোনেছিয়ান]] (as {{lang|ms|Bahasa Indonesia}}) | stand2 = Malaysian Malay | script = {{ubl|[[লেটিন লিপি|লেটিন]], আৰবী লিপি, জাৱি লিপি<ref>{{cite news|url=http://thestar.com.my/news/story.asp?file=/2008/8/26/nation/22168989&sec=nation|title=Kedah MB defends use of Jawi on signboards|date=26 August 2008|newspaper=[[The Star (Malaysia)|The Star]]|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20121029105406/http://thestar.com.my/news/story.asp?file=%2F2008%2F8%2F26%2Fnation%2F22168989&sec=nation|archive-date=29 October 2012}}</ref>|Arabic (Pegon script) (In Indonesia)<ref name="Kitabi">Dahlan, H. Abdullah Zaini. Kitabati, Practical Methods for Learning to Read &amp; Write Pegon (Kitabati, Metode Praktis Belajar Membaca &amp; Menulis Pegon). Zaini Press. Accessed April 19, 2023. [https://ia903106.us.archive.org/22/items/etaoin/Kitabati.pdf https://ia903106.us.archive.org/22/items/etaoin/Kitabati.pdf].</ref><ref>{{Cite journal |last=Estuningtiyas |first=Retna Dwi |date=2021-05-02 |title=Rijal Dakwah: KH. Abdullah Syafi’ie (1910-1985) |url=https://ejournalpegon.jaringansantri.com/index.php/INC/article/view/45 |journal=The International Journal of Pegon : Islam Nusantara civilization |language=en |volume=5 |issue=01 |pages=81–96 |doi=10.51925/inc.v5i01.45 |issn=2621-4946}}</ref>|[[Thai script|Thai alphabet]] (in Thailand)|[[International uniformity of braille alphabets#Grade 1 braille|Malay Braille]]<br/> Historically [[Pallava script]], [[Kawi script]], [[Ulu scripts]], [[Rejang script]]}} | nation = {{ubl | {{flag|Brunei}} | {{flag|Indonesia}} (as [[Indonesian language|Indonesian]]) | {{flag|Malaysia}} | {{flag|Singapore}} | {{flag|UNESCO}} (as [[Indonesian language|Indonesian]])<ref name="UNESCO">{{Cite news|url= https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000387388.locale=en|title=Recognition of Bahasa Indonesia as an official language of the General Conference of UNESCO |access-date=2023-11-20|website=unesco.org / document no. 42 C/28|language=en}}</ref> }} | minority = {{ubl | Indonesia (beside the national standard of Indonesian, Local Malay enjoys the status of a regional language in Sumatra and Kalimantan) | East Timor (beside Dili Malay, Indonesian used as a working language and a trade language with Indonesia)<ref name="easttimorgovernment.com">{{cite web|url=http://www.easttimorgovernment.com/languages.htm|title=East Timor Languages|website=www.easttimorgovernment.com|access-date=30 July 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304130633/http://easttimorgovernment.com/languages.htm|archive-date=4 March 2016|url-status=dead}}</ref> | [[থাইলেণ্ড]] (as Pattani Malay, Syburi Malay, and Bangkok Malay) }} | agency = {{ubl | Language Development and Fostering Agency in Indonesia | Institute of Language and Literature in Malaysia | Language and Literature Bureau in Brunei | Malay Language Council in Singapore | MABBIM (a trilateral joint venture) }} | iso1 = ms | iso2b = may | iso2t = msa | iso3 = msa<!-- The rest of the codes under the [msa] macrolanguage are at Malayan languages, Malay trade and creole languages, Cocos Malay and Urak Lawoi' language --> | lc1 = zlm | ld1 = মালয়েছিয়ান মালয় | lc2 = ind | ld2 = [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|ইণ্ডোনেছিয়া]] | lc3 = zsm | ld3 = ষ্টেণ্ডাৰ্ড মালয় | lc4 = abs | ld4 = এম্বন মালয় | lc5 = mbf | ld5 = বাবা মালয় | lc6 = pea | ld6 = বাবা ইণ্ডোনেছিয়ান | lc7 = mhp | ld7 = [[বালি ভাষা|বালিনিজ]] মালয় | lc8 = bjn | ld8 = Banjarese | lc9 = mfb | ld9 = বাংকা মালয় | lc10 = btj | ld10 = বাকান মালয় | lc11 = bew | ld11 = Betawi | lc12 = bve | ld12 = Berau Malay | lc13 = kxd | ld13 = ব্ৰুনেই মালয় | lc14 = ccm | ld14 = Chetty Malay | lc15 = coa | ld15 = Cocos Malay | lc16 = liw | ld16 = Col | lc17 = goq | ld17 = Gorap | lc18 = hji | ld18 = হাজি ভাষা | lc19 = jax | ld19 = জাম্বি মালয় | lc20 = vkk | ld20 = কাউৰ | lc21 = মেও | ld21 = Kedah Malay | lc22 = mfa | ld22 = Kelantan-Pattani Malay | lc23 = kvr | ld23 = কেৰিঞ্ছিল ভাষা | lc24 = mqg | ld24 = কুতানিজ ভাষা | lc25 = mkn | ld25 = কুপাং মালয় | lc26 = mfp | ld26 = Makassar Malay | lc27 = xmm | ld27 = Manado Malay | lc28 = min | ld28 = Minangkabau | lc29 = mui | ld29 = Musi | lc30 = zmi | ld30 = Negeri Sembilan | lc31 = max | ld31 = North Moluccan Malay | lc32 = pmy | ld32 = পাপুয়ান মালয় | lc33 = pel | ld33 = Pekal | lc34 = msi | ld34 = Sabah Malay | lc35 = sci | ld35 = শ্ৰীলংকা মালয় | lc36 = pse | ld36 = South Barisan Malay | lc37 = vkt | ld37 = Tenggarong Kutai | lingua = 31-MFA-a | sign = Manually Coded Malay | glotto = nucl1806 | glottoname = | glottorefname = Nuclear Malayic | pronunciation = {{IPA-ms|baˈha.sa məˈla.ju|}} | map = Malay language Spoken Area Map v1.png | mapcaption = Areas where Malay-Indonesian is spoken:{{legend|#0000ff|Indonesia}} {{legend|#00bc00|Malaysia}} {{legend|#76f36b|Singapore and Brunei, where Standard Malay is an official language}} {{legend|#88caff|East Timor, where Dili Malay is a Malay creole language and Indonesian is used as a working language}} {{legend|#f7f36b|Southern Thailand and the Cocos Isl., where other varieties of Malay are spoken}} | mapsize = 450px }} '''মালয়''' বা '''বাহাসা মেলায়ু''' ({{IPAc-en|m|ə|ˈ|l|eɪ}} {{respell|mə|LAY}};<ref>{{Cite book|title=The Linguistic Student's Handbook|last=Bauer|first=Laurie|date=2007|publisher=Edinburgh University Press |location=Edinburgh}}</ref>, জাৱি লিপি: {{lang|ms-Arab|بهاس ملايو}}) হৈছে [[মালয়েছিয়া]], [[ইণ্ডোনেছিয়া]], [[ছিংগাপুৰ]] আৰু [[ব্ৰুনেই]]ৰ চৰকাৰী ভাষা। ইষ্ট টিমৰ আৰু [[থাইলেণ্ড]]ৰ কিছু অংশতো এই ভাষাৰ প্ৰচলন আছে৷ বাহাছা মেলায়ু আৰু [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|বাহাছা ইণ্ডোনেছিয়া]]ৰ মাজত বিশেষ পাৰ্থক্য নাই। ইয়াৰ মূল পাৰ্থক্য হ’ল উচ্চাৰণ, বানান আৰু শব্দভাণ্ডাৰ। ==তথ্যসূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:ভাষা]] rorgq3uyi7mz47d5yhoypq336nn91uq 450735 450734 2024-12-03T15:48:04Z Kandarpajit Kallol 6257 /* মালয় ভাষাত ঋণ শব্দৰ তালিকা */ 450735 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}}{{Infobox language | name = মালয় | altname = মালয়-ইণ্ডোনেছিয়ান<ref name=Blust>{{cite book |last=Blust |first=Robert |title=The Austronesian Languages |edition=revised|publisher=Australian National University|year=2013|isbn=978-1-922185-07-5|hdl=1885/10191}}</ref> | ethnicity = {{ubl | Malays | Various ethnic groups in Indonesia (as [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|ইণ্ডোনেছিয়ান]]) | (see also [[ইণ্ডোনেছিয়াৰ ভাষাসমূহ]] }} | nativename = বাহাসা মেলায়ু<br/><!-- -->{{lang|ms-Arab|بهاس ملايو}} | states = [[ব্ৰুনেই]], ইষ্ট টিমৰ, [[ইণ্ডোনেছিয়া]], [[মালয়েছিয়া]], [[ছিংগাপুৰ]], দক্ষিণ [[থাইলেণ্ড]], খ্ৰীষ্টমাছ দ্বীপ, কোকোছ দ্বীপপুঞ্জ, [[ম্যানমাৰ]], [[কম্বোডিয়া]], [[ভিয়েটনাম]], [[চীন]] (Utsul/Hainan) | speakers = [[First language|L1]]: {{sigfig|82.285706|2}} million | date = 2004–2010 | ref = e27 | speakers2 = Total (L1 and [[Second language|L2]]): 200–290 million (2009)<ref>{{cite web|last=Uli|first=Kozok|title=How many people speak Indonesian|url=http://ipll.manoa.hawaii.edu/indonesian/2012/03/10/how-many-people-speak-indonesian/|publisher=University of Hawaii at Manoa|access-date=20 October 2012|date=10 March 2012|quote=James T. Collins (''Bahasa Sanskerta dan Bahasa Melayu'', Jakarta: KPG 2009) gives a conservative estimate of approximately 200 million, and a maximum estimate of 250 million speakers of Malay (Collins 2009, p. 17).}}</ref> (the number including "[[Indonesian language|Indonesian]]" speakers) | speakers_label = Speakers | familycolor = Austronesian | fam2 = Malayo-Polynesian | fam3 = Malayic | fam4 = | fam5 = | fam6 = | ancestor = Old Malay | ancestor2 = Classical Malay | ancestor3 = Pre-Modern Malay | stand1 = [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|ইণ্ডোনেছিয়ান]] (as {{lang|ms|Bahasa Indonesia}}) | stand2 = Malaysian Malay | script = {{ubl|[[লেটিন লিপি|লেটিন]], আৰবী লিপি, জাৱি লিপি<ref>{{cite news|url=http://thestar.com.my/news/story.asp?file=/2008/8/26/nation/22168989&sec=nation|title=Kedah MB defends use of Jawi on signboards|date=26 August 2008|newspaper=[[The Star (Malaysia)|The Star]]|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20121029105406/http://thestar.com.my/news/story.asp?file=%2F2008%2F8%2F26%2Fnation%2F22168989&sec=nation|archive-date=29 October 2012}}</ref>|Arabic (Pegon script) (In Indonesia)<ref name="Kitabi">Dahlan, H. Abdullah Zaini. Kitabati, Practical Methods for Learning to Read &amp; Write Pegon (Kitabati, Metode Praktis Belajar Membaca &amp; Menulis Pegon). Zaini Press. Accessed April 19, 2023. [https://ia903106.us.archive.org/22/items/etaoin/Kitabati.pdf https://ia903106.us.archive.org/22/items/etaoin/Kitabati.pdf].</ref><ref>{{Cite journal |last=Estuningtiyas |first=Retna Dwi |date=2021-05-02 |title=Rijal Dakwah: KH. Abdullah Syafi’ie (1910-1985) |url=https://ejournalpegon.jaringansantri.com/index.php/INC/article/view/45 |journal=The International Journal of Pegon : Islam Nusantara civilization |language=en |volume=5 |issue=01 |pages=81–96 |doi=10.51925/inc.v5i01.45 |issn=2621-4946}}</ref>|[[Thai script|Thai alphabet]] (in Thailand)|[[International uniformity of braille alphabets#Grade 1 braille|Malay Braille]]<br/> Historically [[Pallava script]], [[Kawi script]], [[Ulu scripts]], [[Rejang script]]}} | nation = {{ubl | {{flag|Brunei}} | {{flag|Indonesia}} (as [[Indonesian language|Indonesian]]) | {{flag|Malaysia}} | {{flag|Singapore}} | {{flag|UNESCO}} (as [[Indonesian language|Indonesian]])<ref name="UNESCO">{{Cite news|url= https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000387388.locale=en|title=Recognition of Bahasa Indonesia as an official language of the General Conference of UNESCO |access-date=2023-11-20|website=unesco.org / document no. 42 C/28|language=en}}</ref> }} | minority = {{ubl | Indonesia (beside the national standard of Indonesian, Local Malay enjoys the status of a regional language in Sumatra and Kalimantan) | East Timor (beside Dili Malay, Indonesian used as a working language and a trade language with Indonesia)<ref name="easttimorgovernment.com">{{cite web|url=http://www.easttimorgovernment.com/languages.htm|title=East Timor Languages|website=www.easttimorgovernment.com|access-date=30 July 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304130633/http://easttimorgovernment.com/languages.htm|archive-date=4 March 2016|url-status=dead}}</ref> | [[থাইলেণ্ড]] (as Pattani Malay, Syburi Malay, and Bangkok Malay) }} | agency = {{ubl | Language Development and Fostering Agency in Indonesia | Institute of Language and Literature in Malaysia | Language and Literature Bureau in Brunei | Malay Language Council in Singapore | MABBIM (a trilateral joint venture) }} | iso1 = ms | iso2b = may | iso2t = msa | iso3 = msa<!-- The rest of the codes under the [msa] macrolanguage are at Malayan languages, Malay trade and creole languages, Cocos Malay and Urak Lawoi' language --> | lc1 = zlm | ld1 = মালয়েছিয়ান মালয় | lc2 = ind | ld2 = [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|ইণ্ডোনেছিয়া]] | lc3 = zsm | ld3 = ষ্টেণ্ডাৰ্ড মালয় | lc4 = abs | ld4 = এম্বন মালয় | lc5 = mbf | ld5 = বাবা মালয় | lc6 = pea | ld6 = বাবা ইণ্ডোনেছিয়ান | lc7 = mhp | ld7 = [[বালি ভাষা|বালিনিজ]] মালয় | lc8 = bjn | ld8 = Banjarese | lc9 = mfb | ld9 = বাংকা মালয় | lc10 = btj | ld10 = বাকান মালয় | lc11 = bew | ld11 = Betawi | lc12 = bve | ld12 = Berau Malay | lc13 = kxd | ld13 = ব্ৰুনেই মালয় | lc14 = ccm | ld14 = Chetty Malay | lc15 = coa | ld15 = Cocos Malay | lc16 = liw | ld16 = Col | lc17 = goq | ld17 = Gorap | lc18 = hji | ld18 = হাজি ভাষা | lc19 = jax | ld19 = জাম্বি মালয় | lc20 = vkk | ld20 = কাউৰ | lc21 = মেও | ld21 = Kedah Malay | lc22 = mfa | ld22 = Kelantan-Pattani Malay | lc23 = kvr | ld23 = কেৰিঞ্ছিল ভাষা | lc24 = mqg | ld24 = কুতানিজ ভাষা | lc25 = mkn | ld25 = কুপাং মালয় | lc26 = mfp | ld26 = Makassar Malay | lc27 = xmm | ld27 = Manado Malay | lc28 = min | ld28 = Minangkabau | lc29 = mui | ld29 = Musi | lc30 = zmi | ld30 = Negeri Sembilan | lc31 = max | ld31 = North Moluccan Malay | lc32 = pmy | ld32 = পাপুয়ান মালয় | lc33 = pel | ld33 = Pekal | lc34 = msi | ld34 = Sabah Malay | lc35 = sci | ld35 = শ্ৰীলংকা মালয় | lc36 = pse | ld36 = South Barisan Malay | lc37 = vkt | ld37 = Tenggarong Kutai | lingua = 31-MFA-a | sign = Manually Coded Malay | glotto = nucl1806 | glottoname = | glottorefname = Nuclear Malayic | pronunciation = {{IPA-ms|baˈha.sa məˈla.ju|}} | map = Malay language Spoken Area Map v1.png | mapcaption = Areas where Malay-Indonesian is spoken:{{legend|#0000ff|Indonesia}} {{legend|#00bc00|Malaysia}} {{legend|#76f36b|Singapore and Brunei, where Standard Malay is an official language}} {{legend|#88caff|East Timor, where Dili Malay is a Malay creole language and Indonesian is used as a working language}} {{legend|#f7f36b|Southern Thailand and the Cocos Isl., where other varieties of Malay are spoken}} | mapsize = 450px }} '''মালয়''' বা '''বাহাসা মেলায়ু''' ({{IPAc-en|m|ə|ˈ|l|eɪ}} {{respell|mə|LAY}};<ref>{{Cite book|title=The Linguistic Student's Handbook|last=Bauer|first=Laurie|date=2007|publisher=Edinburgh University Press |location=Edinburgh}}</ref>, জাৱি লিপি: {{lang|ms-Arab|بهاس ملايو}}) হৈছে [[মালয়েছিয়া]], [[ইণ্ডোনেছিয়া]], [[ছিংগাপুৰ]] আৰু [[ব্ৰুনেই]]ৰ চৰকাৰী ভাষা। ইষ্ট টিমৰ আৰু [[থাইলেণ্ড]]ৰ কিছু অংশতো এই ভাষাৰ প্ৰচলন আছে৷ বাহাছা মেলায়ু আৰু [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|বাহাছা ইণ্ডোনেছিয়া]]ৰ মাজত বিশেষ পাৰ্থক্য নাই। ইয়াৰ মূল পাৰ্থক্য হ’ল উচ্চাৰণ, বানান আৰু শব্দভাণ্ডাৰ। ==মালয় ভাষাত ঋণ শব্দৰ তালিকা== মালয় ভাষাত [[সংস্কৃত ভাষা|সংস্কৃত]], পাৰ্চী, [[তামিল ভাষা|তামিল]], গ্ৰীক, লেটিন, পৰ্তুগীজ, [[ওলন্দাজ ভাষা|ডাচ]] আৰু [[চীনা ভাষা]]ৰ বহুতো ঋণ শব্দ আছে৷ শেহতীয়াকৈ আৰবী, ইংৰাজী আৰু মালয়ৰ ভগ্নী ভাষা [[জাভা ভাষা|জাভানিজ]] আৰু সুন্দানীজ পৰাও ঋণ শব্দৰ আমদানি ঘটিছে। ইংৰাজী ঋণ বেছিভাগেই বাণিজ্য, বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিৰ সৈতে জড়িত আনহাতে আৰবী বেছিভাগে ঋণ শব্দ [[ইছলাম ধৰ্ম]]ৰ সৈতে জড়িত। ==তথ্যসূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:ভাষা]] m2fxjd0rbohsi4pnqzlc0gg2pniw66h 450736 450735 2024-12-03T15:48:50Z Kandarpajit Kallol 6257 /* মালয় ভাষাত ঋণ শব্দৰ তালিকা */ 450736 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}}{{Infobox language | name = মালয় | altname = মালয়-ইণ্ডোনেছিয়ান<ref name=Blust>{{cite book |last=Blust |first=Robert |title=The Austronesian Languages |edition=revised|publisher=Australian National University|year=2013|isbn=978-1-922185-07-5|hdl=1885/10191}}</ref> | ethnicity = {{ubl | Malays | Various ethnic groups in Indonesia (as [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|ইণ্ডোনেছিয়ান]]) | (see also [[ইণ্ডোনেছিয়াৰ ভাষাসমূহ]] }} | nativename = বাহাসা মেলায়ু<br/><!-- -->{{lang|ms-Arab|بهاس ملايو}} | states = [[ব্ৰুনেই]], ইষ্ট টিমৰ, [[ইণ্ডোনেছিয়া]], [[মালয়েছিয়া]], [[ছিংগাপুৰ]], দক্ষিণ [[থাইলেণ্ড]], খ্ৰীষ্টমাছ দ্বীপ, কোকোছ দ্বীপপুঞ্জ, [[ম্যানমাৰ]], [[কম্বোডিয়া]], [[ভিয়েটনাম]], [[চীন]] (Utsul/Hainan) | speakers = [[First language|L1]]: {{sigfig|82.285706|2}} million | date = 2004–2010 | ref = e27 | speakers2 = Total (L1 and [[Second language|L2]]): 200–290 million (2009)<ref>{{cite web|last=Uli|first=Kozok|title=How many people speak Indonesian|url=http://ipll.manoa.hawaii.edu/indonesian/2012/03/10/how-many-people-speak-indonesian/|publisher=University of Hawaii at Manoa|access-date=20 October 2012|date=10 March 2012|quote=James T. Collins (''Bahasa Sanskerta dan Bahasa Melayu'', Jakarta: KPG 2009) gives a conservative estimate of approximately 200 million, and a maximum estimate of 250 million speakers of Malay (Collins 2009, p. 17).}}</ref> (the number including "[[Indonesian language|Indonesian]]" speakers) | speakers_label = Speakers | familycolor = Austronesian | fam2 = Malayo-Polynesian | fam3 = Malayic | fam4 = | fam5 = | fam6 = | ancestor = Old Malay | ancestor2 = Classical Malay | ancestor3 = Pre-Modern Malay | stand1 = [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|ইণ্ডোনেছিয়ান]] (as {{lang|ms|Bahasa Indonesia}}) | stand2 = Malaysian Malay | script = {{ubl|[[লেটিন লিপি|লেটিন]], আৰবী লিপি, জাৱি লিপি<ref>{{cite news|url=http://thestar.com.my/news/story.asp?file=/2008/8/26/nation/22168989&sec=nation|title=Kedah MB defends use of Jawi on signboards|date=26 August 2008|newspaper=[[The Star (Malaysia)|The Star]]|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20121029105406/http://thestar.com.my/news/story.asp?file=%2F2008%2F8%2F26%2Fnation%2F22168989&sec=nation|archive-date=29 October 2012}}</ref>|Arabic (Pegon script) (In Indonesia)<ref name="Kitabi">Dahlan, H. Abdullah Zaini. Kitabati, Practical Methods for Learning to Read &amp; Write Pegon (Kitabati, Metode Praktis Belajar Membaca &amp; Menulis Pegon). Zaini Press. Accessed April 19, 2023. [https://ia903106.us.archive.org/22/items/etaoin/Kitabati.pdf https://ia903106.us.archive.org/22/items/etaoin/Kitabati.pdf].</ref><ref>{{Cite journal |last=Estuningtiyas |first=Retna Dwi |date=2021-05-02 |title=Rijal Dakwah: KH. Abdullah Syafi’ie (1910-1985) |url=https://ejournalpegon.jaringansantri.com/index.php/INC/article/view/45 |journal=The International Journal of Pegon : Islam Nusantara civilization |language=en |volume=5 |issue=01 |pages=81–96 |doi=10.51925/inc.v5i01.45 |issn=2621-4946}}</ref>|[[Thai script|Thai alphabet]] (in Thailand)|[[International uniformity of braille alphabets#Grade 1 braille|Malay Braille]]<br/> Historically [[Pallava script]], [[Kawi script]], [[Ulu scripts]], [[Rejang script]]}} | nation = {{ubl | {{flag|Brunei}} | {{flag|Indonesia}} (as [[Indonesian language|Indonesian]]) | {{flag|Malaysia}} | {{flag|Singapore}} | {{flag|UNESCO}} (as [[Indonesian language|Indonesian]])<ref name="UNESCO">{{Cite news|url= https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000387388.locale=en|title=Recognition of Bahasa Indonesia as an official language of the General Conference of UNESCO |access-date=2023-11-20|website=unesco.org / document no. 42 C/28|language=en}}</ref> }} | minority = {{ubl | Indonesia (beside the national standard of Indonesian, Local Malay enjoys the status of a regional language in Sumatra and Kalimantan) | East Timor (beside Dili Malay, Indonesian used as a working language and a trade language with Indonesia)<ref name="easttimorgovernment.com">{{cite web|url=http://www.easttimorgovernment.com/languages.htm|title=East Timor Languages|website=www.easttimorgovernment.com|access-date=30 July 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304130633/http://easttimorgovernment.com/languages.htm|archive-date=4 March 2016|url-status=dead}}</ref> | [[থাইলেণ্ড]] (as Pattani Malay, Syburi Malay, and Bangkok Malay) }} | agency = {{ubl | Language Development and Fostering Agency in Indonesia | Institute of Language and Literature in Malaysia | Language and Literature Bureau in Brunei | Malay Language Council in Singapore | MABBIM (a trilateral joint venture) }} | iso1 = ms | iso2b = may | iso2t = msa | iso3 = msa<!-- The rest of the codes under the [msa] macrolanguage are at Malayan languages, Malay trade and creole languages, Cocos Malay and Urak Lawoi' language --> | lc1 = zlm | ld1 = মালয়েছিয়ান মালয় | lc2 = ind | ld2 = [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|ইণ্ডোনেছিয়া]] | lc3 = zsm | ld3 = ষ্টেণ্ডাৰ্ড মালয় | lc4 = abs | ld4 = এম্বন মালয় | lc5 = mbf | ld5 = বাবা মালয় | lc6 = pea | ld6 = বাবা ইণ্ডোনেছিয়ান | lc7 = mhp | ld7 = [[বালি ভাষা|বালিনিজ]] মালয় | lc8 = bjn | ld8 = Banjarese | lc9 = mfb | ld9 = বাংকা মালয় | lc10 = btj | ld10 = বাকান মালয় | lc11 = bew | ld11 = Betawi | lc12 = bve | ld12 = Berau Malay | lc13 = kxd | ld13 = ব্ৰুনেই মালয় | lc14 = ccm | ld14 = Chetty Malay | lc15 = coa | ld15 = Cocos Malay | lc16 = liw | ld16 = Col | lc17 = goq | ld17 = Gorap | lc18 = hji | ld18 = হাজি ভাষা | lc19 = jax | ld19 = জাম্বি মালয় | lc20 = vkk | ld20 = কাউৰ | lc21 = মেও | ld21 = Kedah Malay | lc22 = mfa | ld22 = Kelantan-Pattani Malay | lc23 = kvr | ld23 = কেৰিঞ্ছিল ভাষা | lc24 = mqg | ld24 = কুতানিজ ভাষা | lc25 = mkn | ld25 = কুপাং মালয় | lc26 = mfp | ld26 = Makassar Malay | lc27 = xmm | ld27 = Manado Malay | lc28 = min | ld28 = Minangkabau | lc29 = mui | ld29 = Musi | lc30 = zmi | ld30 = Negeri Sembilan | lc31 = max | ld31 = North Moluccan Malay | lc32 = pmy | ld32 = পাপুয়ান মালয় | lc33 = pel | ld33 = Pekal | lc34 = msi | ld34 = Sabah Malay | lc35 = sci | ld35 = শ্ৰীলংকা মালয় | lc36 = pse | ld36 = South Barisan Malay | lc37 = vkt | ld37 = Tenggarong Kutai | lingua = 31-MFA-a | sign = Manually Coded Malay | glotto = nucl1806 | glottoname = | glottorefname = Nuclear Malayic | pronunciation = {{IPA-ms|baˈha.sa məˈla.ju|}} | map = Malay language Spoken Area Map v1.png | mapcaption = Areas where Malay-Indonesian is spoken:{{legend|#0000ff|Indonesia}} {{legend|#00bc00|Malaysia}} {{legend|#76f36b|Singapore and Brunei, where Standard Malay is an official language}} {{legend|#88caff|East Timor, where Dili Malay is a Malay creole language and Indonesian is used as a working language}} {{legend|#f7f36b|Southern Thailand and the Cocos Isl., where other varieties of Malay are spoken}} | mapsize = 450px }} '''মালয়''' বা '''বাহাসা মেলায়ু''' ({{IPAc-en|m|ə|ˈ|l|eɪ}} {{respell|mə|LAY}};<ref>{{Cite book|title=The Linguistic Student's Handbook|last=Bauer|first=Laurie|date=2007|publisher=Edinburgh University Press |location=Edinburgh}}</ref>, জাৱি লিপি: {{lang|ms-Arab|بهاس ملايو}}) হৈছে [[মালয়েছিয়া]], [[ইণ্ডোনেছিয়া]], [[ছিংগাপুৰ]] আৰু [[ব্ৰুনেই]]ৰ চৰকাৰী ভাষা। ইষ্ট টিমৰ আৰু [[থাইলেণ্ড]]ৰ কিছু অংশতো এই ভাষাৰ প্ৰচলন আছে৷ বাহাছা মেলায়ু আৰু [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|বাহাছা ইণ্ডোনেছিয়া]]ৰ মাজত বিশেষ পাৰ্থক্য নাই। ইয়াৰ মূল পাৰ্থক্য হ’ল উচ্চাৰণ, বানান আৰু শব্দভাণ্ডাৰ। ==মালয় ভাষাত ঋণ শব্দৰ তালিকা== মালয় ভাষাত [[সংস্কৃত ভাষা|সংস্কৃত]], পাৰ্চী, [[তামিল ভাষা|তামিল]], গ্ৰীক, লেটিন, পৰ্তুগীজ, [[ওলন্দাজ ভাষা|ডাচ]] আৰু [[চীনা ভাষা]]ৰ বহুতো ঋণ শব্দ আছে৷ শেহতীয়াকৈ আৰবী, [[ইংৰাজী]] আৰু মালয়ৰ ভগ্নী ভাষা [[জাভা ভাষা|জাভানীজ]] আৰু সুন্দানীজ পৰাও ঋণ শব্দৰ আমদানি ঘটিছে। ইংৰাজী ঋণ বেছিভাগেই বাণিজ্য, বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিৰ সৈতে জড়িত আনহাতে আৰবী বেছিভাগে ঋণ শব্দ [[ইছলাম ধৰ্ম]]ৰ সৈতে জড়িত। ==তথ্যসূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:ভাষা]] 3upig2r503fen9hh71l3u0nkce8fe2t 450737 450736 2024-12-03T15:49:34Z Kandarpajit Kallol 6257 /* মালয় ভাষাত ঋণ শব্দৰ তালিকা */ 450737 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}}{{Infobox language | name = মালয় | altname = মালয়-ইণ্ডোনেছিয়ান<ref name=Blust>{{cite book |last=Blust |first=Robert |title=The Austronesian Languages |edition=revised|publisher=Australian National University|year=2013|isbn=978-1-922185-07-5|hdl=1885/10191}}</ref> | ethnicity = {{ubl | Malays | Various ethnic groups in Indonesia (as [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|ইণ্ডোনেছিয়ান]]) | (see also [[ইণ্ডোনেছিয়াৰ ভাষাসমূহ]] }} | nativename = বাহাসা মেলায়ু<br/><!-- -->{{lang|ms-Arab|بهاس ملايو}} | states = [[ব্ৰুনেই]], ইষ্ট টিমৰ, [[ইণ্ডোনেছিয়া]], [[মালয়েছিয়া]], [[ছিংগাপুৰ]], দক্ষিণ [[থাইলেণ্ড]], খ্ৰীষ্টমাছ দ্বীপ, কোকোছ দ্বীপপুঞ্জ, [[ম্যানমাৰ]], [[কম্বোডিয়া]], [[ভিয়েটনাম]], [[চীন]] (Utsul/Hainan) | speakers = [[First language|L1]]: {{sigfig|82.285706|2}} million | date = 2004–2010 | ref = e27 | speakers2 = Total (L1 and [[Second language|L2]]): 200–290 million (2009)<ref>{{cite web|last=Uli|first=Kozok|title=How many people speak Indonesian|url=http://ipll.manoa.hawaii.edu/indonesian/2012/03/10/how-many-people-speak-indonesian/|publisher=University of Hawaii at Manoa|access-date=20 October 2012|date=10 March 2012|quote=James T. Collins (''Bahasa Sanskerta dan Bahasa Melayu'', Jakarta: KPG 2009) gives a conservative estimate of approximately 200 million, and a maximum estimate of 250 million speakers of Malay (Collins 2009, p. 17).}}</ref> (the number including "[[Indonesian language|Indonesian]]" speakers) | speakers_label = Speakers | familycolor = Austronesian | fam2 = Malayo-Polynesian | fam3 = Malayic | fam4 = | fam5 = | fam6 = | ancestor = Old Malay | ancestor2 = Classical Malay | ancestor3 = Pre-Modern Malay | stand1 = [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|ইণ্ডোনেছিয়ান]] (as {{lang|ms|Bahasa Indonesia}}) | stand2 = Malaysian Malay | script = {{ubl|[[লেটিন লিপি|লেটিন]], আৰবী লিপি, জাৱি লিপি<ref>{{cite news|url=http://thestar.com.my/news/story.asp?file=/2008/8/26/nation/22168989&sec=nation|title=Kedah MB defends use of Jawi on signboards|date=26 August 2008|newspaper=[[The Star (Malaysia)|The Star]]|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20121029105406/http://thestar.com.my/news/story.asp?file=%2F2008%2F8%2F26%2Fnation%2F22168989&sec=nation|archive-date=29 October 2012}}</ref>|Arabic (Pegon script) (In Indonesia)<ref name="Kitabi">Dahlan, H. Abdullah Zaini. Kitabati, Practical Methods for Learning to Read &amp; Write Pegon (Kitabati, Metode Praktis Belajar Membaca &amp; Menulis Pegon). Zaini Press. Accessed April 19, 2023. [https://ia903106.us.archive.org/22/items/etaoin/Kitabati.pdf https://ia903106.us.archive.org/22/items/etaoin/Kitabati.pdf].</ref><ref>{{Cite journal |last=Estuningtiyas |first=Retna Dwi |date=2021-05-02 |title=Rijal Dakwah: KH. Abdullah Syafi’ie (1910-1985) |url=https://ejournalpegon.jaringansantri.com/index.php/INC/article/view/45 |journal=The International Journal of Pegon : Islam Nusantara civilization |language=en |volume=5 |issue=01 |pages=81–96 |doi=10.51925/inc.v5i01.45 |issn=2621-4946}}</ref>|[[Thai script|Thai alphabet]] (in Thailand)|[[International uniformity of braille alphabets#Grade 1 braille|Malay Braille]]<br/> Historically [[Pallava script]], [[Kawi script]], [[Ulu scripts]], [[Rejang script]]}} | nation = {{ubl | {{flag|Brunei}} | {{flag|Indonesia}} (as [[Indonesian language|Indonesian]]) | {{flag|Malaysia}} | {{flag|Singapore}} | {{flag|UNESCO}} (as [[Indonesian language|Indonesian]])<ref name="UNESCO">{{Cite news|url= https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000387388.locale=en|title=Recognition of Bahasa Indonesia as an official language of the General Conference of UNESCO |access-date=2023-11-20|website=unesco.org / document no. 42 C/28|language=en}}</ref> }} | minority = {{ubl | Indonesia (beside the national standard of Indonesian, Local Malay enjoys the status of a regional language in Sumatra and Kalimantan) | East Timor (beside Dili Malay, Indonesian used as a working language and a trade language with Indonesia)<ref name="easttimorgovernment.com">{{cite web|url=http://www.easttimorgovernment.com/languages.htm|title=East Timor Languages|website=www.easttimorgovernment.com|access-date=30 July 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304130633/http://easttimorgovernment.com/languages.htm|archive-date=4 March 2016|url-status=dead}}</ref> | [[থাইলেণ্ড]] (as Pattani Malay, Syburi Malay, and Bangkok Malay) }} | agency = {{ubl | Language Development and Fostering Agency in Indonesia | Institute of Language and Literature in Malaysia | Language and Literature Bureau in Brunei | Malay Language Council in Singapore | MABBIM (a trilateral joint venture) }} | iso1 = ms | iso2b = may | iso2t = msa | iso3 = msa<!-- The rest of the codes under the [msa] macrolanguage are at Malayan languages, Malay trade and creole languages, Cocos Malay and Urak Lawoi' language --> | lc1 = zlm | ld1 = মালয়েছিয়ান মালয় | lc2 = ind | ld2 = [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|ইণ্ডোনেছিয়া]] | lc3 = zsm | ld3 = ষ্টেণ্ডাৰ্ড মালয় | lc4 = abs | ld4 = এম্বন মালয় | lc5 = mbf | ld5 = বাবা মালয় | lc6 = pea | ld6 = বাবা ইণ্ডোনেছিয়ান | lc7 = mhp | ld7 = [[বালি ভাষা|বালিনিজ]] মালয় | lc8 = bjn | ld8 = Banjarese | lc9 = mfb | ld9 = বাংকা মালয় | lc10 = btj | ld10 = বাকান মালয় | lc11 = bew | ld11 = Betawi | lc12 = bve | ld12 = Berau Malay | lc13 = kxd | ld13 = ব্ৰুনেই মালয় | lc14 = ccm | ld14 = Chetty Malay | lc15 = coa | ld15 = Cocos Malay | lc16 = liw | ld16 = Col | lc17 = goq | ld17 = Gorap | lc18 = hji | ld18 = হাজি ভাষা | lc19 = jax | ld19 = জাম্বি মালয় | lc20 = vkk | ld20 = কাউৰ | lc21 = মেও | ld21 = Kedah Malay | lc22 = mfa | ld22 = Kelantan-Pattani Malay | lc23 = kvr | ld23 = কেৰিঞ্ছিল ভাষা | lc24 = mqg | ld24 = কুতানিজ ভাষা | lc25 = mkn | ld25 = কুপাং মালয় | lc26 = mfp | ld26 = Makassar Malay | lc27 = xmm | ld27 = Manado Malay | lc28 = min | ld28 = Minangkabau | lc29 = mui | ld29 = Musi | lc30 = zmi | ld30 = Negeri Sembilan | lc31 = max | ld31 = North Moluccan Malay | lc32 = pmy | ld32 = পাপুয়ান মালয় | lc33 = pel | ld33 = Pekal | lc34 = msi | ld34 = Sabah Malay | lc35 = sci | ld35 = শ্ৰীলংকা মালয় | lc36 = pse | ld36 = South Barisan Malay | lc37 = vkt | ld37 = Tenggarong Kutai | lingua = 31-MFA-a | sign = Manually Coded Malay | glotto = nucl1806 | glottoname = | glottorefname = Nuclear Malayic | pronunciation = {{IPA-ms|baˈha.sa məˈla.ju|}} | map = Malay language Spoken Area Map v1.png | mapcaption = Areas where Malay-Indonesian is spoken:{{legend|#0000ff|Indonesia}} {{legend|#00bc00|Malaysia}} {{legend|#76f36b|Singapore and Brunei, where Standard Malay is an official language}} {{legend|#88caff|East Timor, where Dili Malay is a Malay creole language and Indonesian is used as a working language}} {{legend|#f7f36b|Southern Thailand and the Cocos Isl., where other varieties of Malay are spoken}} | mapsize = 450px }} '''মালয়''' বা '''বাহাসা মেলায়ু''' ({{IPAc-en|m|ə|ˈ|l|eɪ}} {{respell|mə|LAY}};<ref>{{Cite book|title=The Linguistic Student's Handbook|last=Bauer|first=Laurie|date=2007|publisher=Edinburgh University Press |location=Edinburgh}}</ref>, জাৱি লিপি: {{lang|ms-Arab|بهاس ملايو}}) হৈছে [[মালয়েছিয়া]], [[ইণ্ডোনেছিয়া]], [[ছিংগাপুৰ]] আৰু [[ব্ৰুনেই]]ৰ চৰকাৰী ভাষা। ইষ্ট টিমৰ আৰু [[থাইলেণ্ড]]ৰ কিছু অংশতো এই ভাষাৰ প্ৰচলন আছে৷ বাহাছা মেলায়ু আৰু [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|বাহাছা ইণ্ডোনেছিয়া]]ৰ মাজত বিশেষ পাৰ্থক্য নাই। ইয়াৰ মূল পাৰ্থক্য হ’ল উচ্চাৰণ, বানান আৰু শব্দভাণ্ডাৰ। ==মালয় ভাষাত ঋণ শব্দৰ তালিকা== মালয় ভাষাত [[সংস্কৃত ভাষা|সংস্কৃত]], পাৰ্চী, [[তামিল ভাষা|তামিল]], গ্ৰীক, লেটিন, পৰ্তুগীজ, [[ওলন্দাজ ভাষা|ডাচ]] আৰু [[চীনা ভাষা]]ৰ বহুতো ঋণ শব্দ আছে৷ শেহতীয়াকৈ আৰবী, [[ইংৰাজী]] আৰু মালয়ৰ ভগ্নী ভাষা [[জাভা ভাষা|জাভানীজ]] আৰু সুন্দানীজ পৰাও ঋণ শব্দৰ আমদানি ঘটিছে। ইংৰাজী ঋণ বেছিভাগেই বাণিজ্য, বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিৰ সৈতে জড়িত আনহাতে আৰবী বেছিভাগে ঋণ শব্দ [[ইছলাম ধৰ্ম]]ৰ সৈতে জড়িত। ==মালয় ভাষাত সংস্কৃত শব্দ== ==তথ্যসূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:ভাষা]] iko27vhtqsnlgd60m1qtvb6kyi1mva3 450743 450737 2024-12-03T16:00:34Z Kandarpajit Kallol 6257 450743 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}}{{Infobox language | name = মালয় | altname = মালয়-ইণ্ডোনেছিয়ান<ref name=Blust>{{cite book |last=Blust |first=Robert |title=The Austronesian Languages |edition=revised|publisher=Australian National University|year=2013|isbn=978-1-922185-07-5|hdl=1885/10191}}</ref> | ethnicity = {{ubl | Malays | Various ethnic groups in Indonesia (as [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|ইণ্ডোনেছিয়ান]]) | (see also [[ইণ্ডোনেছিয়াৰ ভাষাসমূহ]] }} | nativename = বাহাসা মেলায়ু<br/><!-- -->{{lang|ms-Arab|بهاس ملايو}} | states = [[ব্ৰুনেই]], ইষ্ট টিমৰ, [[ইণ্ডোনেছিয়া]], [[মালয়েছিয়া]], [[ছিংগাপুৰ]], দক্ষিণ [[থাইলেণ্ড]], খ্ৰীষ্টমাছ দ্বীপ, কোকোছ দ্বীপপুঞ্জ, [[ম্যানমাৰ]], [[কম্বোডিয়া]], [[ভিয়েটনাম]], [[চীন]] (Utsul/Hainan) | speakers = [[First language|L1]]: {{sigfig|82.285706|2}} million | date = 2004–2010 | ref = e27 | speakers2 = Total (L1 and [[Second language|L2]]): 200–290 million (2009)<ref>{{cite web|last=Uli|first=Kozok|title=How many people speak Indonesian|url=http://ipll.manoa.hawaii.edu/indonesian/2012/03/10/how-many-people-speak-indonesian/|publisher=University of Hawaii at Manoa|access-date=20 October 2012|date=10 March 2012|quote=James T. Collins (''Bahasa Sanskerta dan Bahasa Melayu'', Jakarta: KPG 2009) gives a conservative estimate of approximately 200 million, and a maximum estimate of 250 million speakers of Malay (Collins 2009, p. 17).}}</ref> (the number including "[[Indonesian language|Indonesian]]" speakers) | speakers_label = Speakers | familycolor = Austronesian | fam2 = Malayo-Polynesian | fam3 = Malayic | fam4 = | fam5 = | fam6 = | ancestor = Old Malay | ancestor2 = Classical Malay | ancestor3 = Pre-Modern Malay | stand1 = [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|ইণ্ডোনেছিয়ান]] (as {{lang|ms|Bahasa Indonesia}}) | stand2 = Malaysian Malay | script = {{ubl|[[লেটিন লিপি|লেটিন]], আৰবী লিপি, জাৱি লিপি<ref>{{cite news|url=http://thestar.com.my/news/story.asp?file=/2008/8/26/nation/22168989&sec=nation|title=Kedah MB defends use of Jawi on signboards|date=26 August 2008|newspaper=[[The Star (Malaysia)|The Star]]|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20121029105406/http://thestar.com.my/news/story.asp?file=%2F2008%2F8%2F26%2Fnation%2F22168989&sec=nation|archive-date=29 October 2012}}</ref>|Arabic (Pegon script) (In Indonesia)<ref name="Kitabi">Dahlan, H. Abdullah Zaini. Kitabati, Practical Methods for Learning to Read &amp; Write Pegon (Kitabati, Metode Praktis Belajar Membaca &amp; Menulis Pegon). Zaini Press. Accessed April 19, 2023. [https://ia903106.us.archive.org/22/items/etaoin/Kitabati.pdf https://ia903106.us.archive.org/22/items/etaoin/Kitabati.pdf].</ref><ref>{{Cite journal |last=Estuningtiyas |first=Retna Dwi |date=2021-05-02 |title=Rijal Dakwah: KH. Abdullah Syafi’ie (1910-1985) |url=https://ejournalpegon.jaringansantri.com/index.php/INC/article/view/45 |journal=The International Journal of Pegon : Islam Nusantara civilization |language=en |volume=5 |issue=01 |pages=81–96 |doi=10.51925/inc.v5i01.45 |issn=2621-4946}}</ref>|[[Thai script|Thai alphabet]] (in Thailand)|[[International uniformity of braille alphabets#Grade 1 braille|Malay Braille]]<br/> Historically [[Pallava script]], [[Kawi script]], [[Ulu scripts]], [[Rejang script]]}} | nation = {{ubl | {{flag|Brunei}} | {{flag|Indonesia}} (as [[Indonesian language|Indonesian]]) | {{flag|Malaysia}} | {{flag|Singapore}} | {{flag|UNESCO}} (as [[Indonesian language|Indonesian]])<ref name="UNESCO">{{Cite news|url= https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000387388.locale=en|title=Recognition of Bahasa Indonesia as an official language of the General Conference of UNESCO |access-date=2023-11-20|website=unesco.org / document no. 42 C/28|language=en}}</ref> }} | minority = {{ubl | Indonesia (beside the national standard of Indonesian, Local Malay enjoys the status of a regional language in Sumatra and Kalimantan) | East Timor (beside Dili Malay, Indonesian used as a working language and a trade language with Indonesia)<ref name="easttimorgovernment.com">{{cite web|url=http://www.easttimorgovernment.com/languages.htm|title=East Timor Languages|website=www.easttimorgovernment.com|access-date=30 July 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304130633/http://easttimorgovernment.com/languages.htm|archive-date=4 March 2016|url-status=dead}}</ref> | [[থাইলেণ্ড]] (as Pattani Malay, Syburi Malay, and Bangkok Malay) }} | agency = {{ubl | Language Development and Fostering Agency in Indonesia | Institute of Language and Literature in Malaysia | Language and Literature Bureau in Brunei | Malay Language Council in Singapore | MABBIM (a trilateral joint venture) }} | iso1 = ms | iso2b = may | iso2t = msa | iso3 = msa<!-- The rest of the codes under the [msa] macrolanguage are at Malayan languages, Malay trade and creole languages, Cocos Malay and Urak Lawoi' language --> | lc1 = zlm | ld1 = মালয়েছিয়ান মালয় | lc2 = ind | ld2 = [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|ইণ্ডোনেছিয়া]] | lc3 = zsm | ld3 = ষ্টেণ্ডাৰ্ড মালয় | lc4 = abs | ld4 = এম্বন মালয় | lc5 = mbf | ld5 = বাবা মালয় | lc6 = pea | ld6 = বাবা ইণ্ডোনেছিয়ান | lc7 = mhp | ld7 = [[বালি ভাষা|বালিনিজ]] মালয় | lc8 = bjn | ld8 = Banjarese | lc9 = mfb | ld9 = বাংকা মালয় | lc10 = btj | ld10 = বাকান মালয় | lc11 = bew | ld11 = Betawi | lc12 = bve | ld12 = Berau Malay | lc13 = kxd | ld13 = ব্ৰুনেই মালয় | lc14 = ccm | ld14 = Chetty Malay | lc15 = coa | ld15 = Cocos Malay | lc16 = liw | ld16 = Col | lc17 = goq | ld17 = Gorap | lc18 = hji | ld18 = হাজি ভাষা | lc19 = jax | ld19 = জাম্বি মালয় | lc20 = vkk | ld20 = কাউৰ | lc21 = মেও | ld21 = Kedah Malay | lc22 = mfa | ld22 = Kelantan-Pattani Malay | lc23 = kvr | ld23 = কেৰিঞ্ছিল ভাষা | lc24 = mqg | ld24 = কুতানিজ ভাষা | lc25 = mkn | ld25 = কুপাং মালয় | lc26 = mfp | ld26 = Makassar Malay | lc27 = xmm | ld27 = Manado Malay | lc28 = min | ld28 = Minangkabau | lc29 = mui | ld29 = Musi | lc30 = zmi | ld30 = Negeri Sembilan | lc31 = max | ld31 = North Moluccan Malay | lc32 = pmy | ld32 = পাপুয়ান মালয় | lc33 = pel | ld33 = Pekal | lc34 = msi | ld34 = Sabah Malay | lc35 = sci | ld35 = শ্ৰীলংকা মালয় | lc36 = pse | ld36 = South Barisan Malay | lc37 = vkt | ld37 = Tenggarong Kutai | lingua = 31-MFA-a | sign = Manually Coded Malay | glotto = nucl1806 | glottoname = | glottorefname = Nuclear Malayic | pronunciation = {{IPA-ms|baˈha.sa məˈla.ju|}} | map = Malay language Spoken Area Map v1.png | mapcaption = Areas where Malay-Indonesian is spoken:{{legend|#0000ff|Indonesia}} {{legend|#00bc00|Malaysia}} {{legend|#76f36b|Singapore and Brunei, where Standard Malay is an official language}} {{legend|#88caff|East Timor, where Dili Malay is a Malay creole language and Indonesian is used as a working language}} {{legend|#f7f36b|Southern Thailand and the Cocos Isl., where other varieties of Malay are spoken}} | mapsize = 450px }} '''মালয়''' বা '''বাহাসা মেলায়ু''' ({{IPAc-en|m|ə|ˈ|l|eɪ}} {{respell|mə|LAY}};<ref>{{Cite book|title=The Linguistic Student's Handbook|last=Bauer|first=Laurie|date=2007|publisher=Edinburgh University Press |location=Edinburgh}}</ref>, জাৱি লিপি: {{lang|ms-Arab|بهاس ملايو}}) হৈছে [[মালয়েছিয়া]], [[ইণ্ডোনেছিয়া]], [[ছিংগাপুৰ]] আৰু [[ব্ৰুনেই]]ৰ চৰকাৰী ভাষা। ইষ্ট টিমৰ আৰু [[থাইলেণ্ড]]ৰ কিছু অংশতো এই ভাষাৰ প্ৰচলন আছে৷ বাহাছা মেলায়ু আৰু [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|বাহাছা ইণ্ডোনেছিয়া]]ৰ মাজত বিশেষ পাৰ্থক্য নাই। ইয়াৰ মূল পাৰ্থক্য হ’ল উচ্চাৰণ, বানান আৰু শব্দভাণ্ডাৰ। ==মালয় ভাষাত ঋণ শব্দৰ তালিকা== মালয় ভাষাত [[সংস্কৃত ভাষা|সংস্কৃত]], পাৰ্চী, [[তামিল ভাষা|তামিল]], গ্ৰীক, লেটিন, পৰ্তুগীজ, [[ওলন্দাজ ভাষা|ডাচ]] আৰু [[চীনা ভাষা]]ৰ বহুতো ঋণ শব্দ আছে৷ শেহতীয়াকৈ আৰবী, [[ইংৰাজী]] আৰু মালয়ৰ ভগ্নী ভাষা [[জাভা ভাষা|জাভানীজ]] আৰু সুন্দানীজ পৰাও ঋণ শব্দৰ আমদানি ঘটিছে। ইংৰাজী ঋণ বেছিভাগেই বাণিজ্য, বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিৰ সৈতে জড়িত আনহাতে আৰবী বেছিভাগে ঋণ শব্দ [[ইছলাম ধৰ্ম]]ৰ সৈতে জড়িত। ==তথ্যসূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:ভাষা]] 3upig2r503fen9hh71l3u0nkce8fe2t 450744 450743 2024-12-03T16:01:34Z Kandarpajit Kallol 6257 450744 wikitext text/x-wiki {{Infobox language | name = মালয় | altname = মালয়-ইণ্ডোনেছিয়ান<ref name=Blust>{{cite book |last=Blust |first=Robert |title=The Austronesian Languages |edition=revised|publisher=Australian National University|year=2013|isbn=978-1-922185-07-5|hdl=1885/10191}}</ref> | ethnicity = {{ubl | Malays | Various ethnic groups in Indonesia (as [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|ইণ্ডোনেছিয়ান]]) | (see also [[ইণ্ডোনেছিয়াৰ ভাষাসমূহ]] }} | nativename = বাহাসা মেলায়ু<br/><!-- -->{{lang|ms-Arab|بهاس ملايو}} | states = [[ব্ৰুনেই]], ইষ্ট টিমৰ, [[ইণ্ডোনেছিয়া]], [[মালয়েছিয়া]], [[ছিংগাপুৰ]], দক্ষিণ [[থাইলেণ্ড]], খ্ৰীষ্টমাছ দ্বীপ, কোকোছ দ্বীপপুঞ্জ, [[ম্যানমাৰ]], [[কম্বোডিয়া]], [[ভিয়েটনাম]], [[চীন]] (Utsul/Hainan) | speakers = [[First language|L1]]: {{sigfig|82.285706|2}} million | date = 2004–2010 | ref = e27 | speakers2 = Total (L1 and [[Second language|L2]]): 200–290 million (2009)<ref>{{cite web|last=Uli|first=Kozok|title=How many people speak Indonesian|url=http://ipll.manoa.hawaii.edu/indonesian/2012/03/10/how-many-people-speak-indonesian/|publisher=University of Hawaii at Manoa|access-date=20 October 2012|date=10 March 2012|quote=James T. Collins (''Bahasa Sanskerta dan Bahasa Melayu'', Jakarta: KPG 2009) gives a conservative estimate of approximately 200 million, and a maximum estimate of 250 million speakers of Malay (Collins 2009, p. 17).}}</ref> (the number including "[[Indonesian language|Indonesian]]" speakers) | speakers_label = Speakers | familycolor = Austronesian | fam2 = Malayo-Polynesian | fam3 = Malayic | fam4 = | fam5 = | fam6 = | ancestor = Old Malay | ancestor2 = Classical Malay | ancestor3 = Pre-Modern Malay | stand1 = [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|ইণ্ডোনেছিয়ান]] (as {{lang|ms|Bahasa Indonesia}}) | stand2 = Malaysian Malay | script = {{ubl|[[লেটিন লিপি|লেটিন]], আৰবী লিপি, জাৱি লিপি<ref>{{cite news|url=http://thestar.com.my/news/story.asp?file=/2008/8/26/nation/22168989&sec=nation|title=Kedah MB defends use of Jawi on signboards|date=26 August 2008|newspaper=[[The Star (Malaysia)|The Star]]|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20121029105406/http://thestar.com.my/news/story.asp?file=%2F2008%2F8%2F26%2Fnation%2F22168989&sec=nation|archive-date=29 October 2012}}</ref>|Arabic (Pegon script) (In Indonesia)<ref name="Kitabi">Dahlan, H. Abdullah Zaini. Kitabati, Practical Methods for Learning to Read &amp; Write Pegon (Kitabati, Metode Praktis Belajar Membaca &amp; Menulis Pegon). Zaini Press. Accessed April 19, 2023. [https://ia903106.us.archive.org/22/items/etaoin/Kitabati.pdf https://ia903106.us.archive.org/22/items/etaoin/Kitabati.pdf].</ref><ref>{{Cite journal |last=Estuningtiyas |first=Retna Dwi |date=2021-05-02 |title=Rijal Dakwah: KH. Abdullah Syafi’ie (1910-1985) |url=https://ejournalpegon.jaringansantri.com/index.php/INC/article/view/45 |journal=The International Journal of Pegon : Islam Nusantara civilization |language=en |volume=5 |issue=01 |pages=81–96 |doi=10.51925/inc.v5i01.45 |issn=2621-4946}}</ref>|[[Thai script|Thai alphabet]] (in Thailand)|[[International uniformity of braille alphabets#Grade 1 braille|Malay Braille]]<br/> Historically [[Pallava script]], [[Kawi script]], [[Ulu scripts]], [[Rejang script]]}} | nation = {{ubl | {{flag|Brunei}} | {{flag|Indonesia}} (as [[Indonesian language|Indonesian]]) | {{flag|Malaysia}} | {{flag|Singapore}} | {{flag|UNESCO}} (as [[Indonesian language|Indonesian]])<ref name="UNESCO">{{Cite news|url= https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000387388.locale=en|title=Recognition of Bahasa Indonesia as an official language of the General Conference of UNESCO |access-date=2023-11-20|website=unesco.org / document no. 42 C/28|language=en}}</ref> }} | minority = {{ubl | Indonesia (beside the national standard of Indonesian, Local Malay enjoys the status of a regional language in Sumatra and Kalimantan) | East Timor (beside Dili Malay, Indonesian used as a working language and a trade language with Indonesia)<ref name="easttimorgovernment.com">{{cite web|url=http://www.easttimorgovernment.com/languages.htm|title=East Timor Languages|website=www.easttimorgovernment.com|access-date=30 July 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304130633/http://easttimorgovernment.com/languages.htm|archive-date=4 March 2016|url-status=dead}}</ref> | [[থাইলেণ্ড]] (as Pattani Malay, Syburi Malay, and Bangkok Malay) }} | agency = {{ubl | Language Development and Fostering Agency in Indonesia | Institute of Language and Literature in Malaysia | Language and Literature Bureau in Brunei | Malay Language Council in Singapore | MABBIM (a trilateral joint venture) }} | iso1 = ms | iso2b = may | iso2t = msa | iso3 = msa<!-- The rest of the codes under the [msa] macrolanguage are at Malayan languages, Malay trade and creole languages, Cocos Malay and Urak Lawoi' language --> | lc1 = zlm | ld1 = মালয়েছিয়ান মালয় | lc2 = ind | ld2 = [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|ইণ্ডোনেছিয়া]] | lc3 = zsm | ld3 = ষ্টেণ্ডাৰ্ড মালয় | lc4 = abs | ld4 = এম্বন মালয় | lc5 = mbf | ld5 = বাবা মালয় | lc6 = pea | ld6 = বাবা ইণ্ডোনেছিয়ান | lc7 = mhp | ld7 = [[বালি ভাষা|বালিনিজ]] মালয় | lc8 = bjn | ld8 = Banjarese | lc9 = mfb | ld9 = বাংকা মালয় | lc10 = btj | ld10 = বাকান মালয় | lc11 = bew | ld11 = Betawi | lc12 = bve | ld12 = Berau Malay | lc13 = kxd | ld13 = ব্ৰুনেই মালয় | lc14 = ccm | ld14 = Chetty Malay | lc15 = coa | ld15 = Cocos Malay | lc16 = liw | ld16 = Col | lc17 = goq | ld17 = Gorap | lc18 = hji | ld18 = হাজি ভাষা | lc19 = jax | ld19 = জাম্বি মালয় | lc20 = vkk | ld20 = কাউৰ | lc21 = মেও | ld21 = Kedah Malay | lc22 = mfa | ld22 = Kelantan-Pattani Malay | lc23 = kvr | ld23 = কেৰিঞ্ছিল ভাষা | lc24 = mqg | ld24 = কুতানিজ ভাষা | lc25 = mkn | ld25 = কুপাং মালয় | lc26 = mfp | ld26 = Makassar Malay | lc27 = xmm | ld27 = Manado Malay | lc28 = min | ld28 = Minangkabau | lc29 = mui | ld29 = Musi | lc30 = zmi | ld30 = Negeri Sembilan | lc31 = max | ld31 = North Moluccan Malay | lc32 = pmy | ld32 = পাপুয়ান মালয় | lc33 = pel | ld33 = Pekal | lc34 = msi | ld34 = Sabah Malay | lc35 = sci | ld35 = শ্ৰীলংকা মালয় | lc36 = pse | ld36 = South Barisan Malay | lc37 = vkt | ld37 = Tenggarong Kutai | lingua = 31-MFA-a | sign = Manually Coded Malay | glotto = nucl1806 | glottoname = | glottorefname = Nuclear Malayic | pronunciation = {{IPA-ms|baˈha.sa məˈla.ju|}} | map = Malay language Spoken Area Map v1.png | mapcaption = Areas where Malay-Indonesian is spoken:{{legend|#0000ff|Indonesia}} {{legend|#00bc00|Malaysia}} {{legend|#76f36b|Singapore and Brunei, where Standard Malay is an official language}} {{legend|#88caff|East Timor, where Dili Malay is a Malay creole language and Indonesian is used as a working language}} {{legend|#f7f36b|Southern Thailand and the Cocos Isl., where other varieties of Malay are spoken}} | mapsize = 450px }} '''মালয়''' বা '''বাহাসা মেলায়ু''' ({{IPAc-en|m|ə|ˈ|l|eɪ}} {{respell|mə|LAY}};<ref>{{Cite book|title=The Linguistic Student's Handbook|last=Bauer|first=Laurie|date=2007|publisher=Edinburgh University Press |location=Edinburgh}}</ref>, জাৱি লিপি: {{lang|ms-Arab|بهاس ملايو}}) হৈছে [[মালয়েছিয়া]], [[ইণ্ডোনেছিয়া]], [[ছিংগাপুৰ]] আৰু [[ব্ৰুনেই]]ৰ চৰকাৰী ভাষা। ইষ্ট টিমৰ আৰু [[থাইলেণ্ড]]ৰ কিছু অংশতো এই ভাষাৰ প্ৰচলন আছে৷ বাহাছা মেলায়ু আৰু [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|বাহাছা ইণ্ডোনেছিয়া]]ৰ মাজত বিশেষ পাৰ্থক্য নাই। ইয়াৰ মূল পাৰ্থক্য হ’ল উচ্চাৰণ, বানান আৰু শব্দভাণ্ডাৰ। ==মালয় ভাষাত ঋণ শব্দৰ তালিকা== মালয় ভাষাত [[সংস্কৃত ভাষা|সংস্কৃত]], পাৰ্চী, [[তামিল ভাষা|তামিল]], গ্ৰীক, লেটিন, পৰ্তুগীজ, [[ওলন্দাজ ভাষা|ডাচ]] আৰু [[চীনা ভাষা]]ৰ বহুতো ঋণ শব্দ আছে৷ শেহতীয়াকৈ আৰবী, [[ইংৰাজী]] আৰু মালয়ৰ ভগ্নী ভাষা [[জাভা ভাষা|জাভানীজ]] আৰু সুন্দানীজ পৰাও ঋণ শব্দৰ আমদানি ঘটিছে। ইংৰাজী ঋণ বেছিভাগেই বাণিজ্য, বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিৰ সৈতে জড়িত আনহাতে আৰবী বেছিভাগে ঋণ শব্দ [[ইছলাম ধৰ্ম]]ৰ সৈতে জড়িত। ==তথ্যসূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:ভাষা]] 40u60m5c37gygcbnnr7llx9gr8n5e9q 450745 450744 2024-12-03T16:02:20Z Kandarpajit Kallol 6257 450745 wikitext text/x-wiki {{পোখালি}}{{Infobox language | name = মালয় | altname = মালয়-ইণ্ডোনেছিয়ান<ref name=Blust>{{cite book |last=Blust |first=Robert |title=The Austronesian Languages |edition=revised|publisher=Australian National University|year=2013|isbn=978-1-922185-07-5|hdl=1885/10191}}</ref> | ethnicity = {{ubl | Malays | Various ethnic groups in Indonesia (as [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|ইণ্ডোনেছিয়ান]]) | (see also [[ইণ্ডোনেছিয়াৰ ভাষাসমূহ]] }} | nativename = বাহাসা মেলায়ু<br/><!-- -->{{lang|ms-Arab|بهاس ملايو}} | states = [[ব্ৰুনেই]], ইষ্ট টিমৰ, [[ইণ্ডোনেছিয়া]], [[মালয়েছিয়া]], [[ছিংগাপুৰ]], দক্ষিণ [[থাইলেণ্ড]], খ্ৰীষ্টমাছ দ্বীপ, কোকোছ দ্বীপপুঞ্জ, [[ম্যানমাৰ]], [[কম্বোডিয়া]], [[ভিয়েটনাম]], [[চীন]] (Utsul/Hainan) | speakers = [[First language|L1]]: {{sigfig|82.285706|2}} million | date = 2004–2010 | ref = e27 | speakers2 = Total (L1 and [[Second language|L2]]): 200–290 million (2009)<ref>{{cite web|last=Uli|first=Kozok|title=How many people speak Indonesian|url=http://ipll.manoa.hawaii.edu/indonesian/2012/03/10/how-many-people-speak-indonesian/|publisher=University of Hawaii at Manoa|access-date=20 October 2012|date=10 March 2012|quote=James T. Collins (''Bahasa Sanskerta dan Bahasa Melayu'', Jakarta: KPG 2009) gives a conservative estimate of approximately 200 million, and a maximum estimate of 250 million speakers of Malay (Collins 2009, p. 17).}}</ref> (the number including "[[Indonesian language|Indonesian]]" speakers) | speakers_label = Speakers | familycolor = Austronesian | fam2 = Malayo-Polynesian | fam3 = Malayic | fam4 = | fam5 = | fam6 = | ancestor = Old Malay | ancestor2 = Classical Malay | ancestor3 = Pre-Modern Malay | stand1 = [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|ইণ্ডোনেছিয়ান]] (as {{lang|ms|Bahasa Indonesia}}) | stand2 = Malaysian Malay | script = {{ubl|[[লেটিন লিপি|লেটিন]], আৰবী লিপি, জাৱি লিপি<ref>{{cite news|url=http://thestar.com.my/news/story.asp?file=/2008/8/26/nation/22168989&sec=nation|title=Kedah MB defends use of Jawi on signboards|date=26 August 2008|newspaper=[[The Star (Malaysia)|The Star]]|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20121029105406/http://thestar.com.my/news/story.asp?file=%2F2008%2F8%2F26%2Fnation%2F22168989&sec=nation|archive-date=29 October 2012}}</ref>|Arabic (Pegon script) (In Indonesia)<ref name="Kitabi">Dahlan, H. Abdullah Zaini. Kitabati, Practical Methods for Learning to Read &amp; Write Pegon (Kitabati, Metode Praktis Belajar Membaca &amp; Menulis Pegon). Zaini Press. Accessed April 19, 2023. [https://ia903106.us.archive.org/22/items/etaoin/Kitabati.pdf https://ia903106.us.archive.org/22/items/etaoin/Kitabati.pdf].</ref><ref>{{Cite journal |last=Estuningtiyas |first=Retna Dwi |date=2021-05-02 |title=Rijal Dakwah: KH. Abdullah Syafi’ie (1910-1985) |url=https://ejournalpegon.jaringansantri.com/index.php/INC/article/view/45 |journal=The International Journal of Pegon : Islam Nusantara civilization |language=en |volume=5 |issue=01 |pages=81–96 |doi=10.51925/inc.v5i01.45 |issn=2621-4946}}</ref>|[[Thai script|Thai alphabet]] (in Thailand)|[[International uniformity of braille alphabets#Grade 1 braille|Malay Braille]]<br/> Historically [[Pallava script]], [[Kawi script]], [[Ulu scripts]], [[Rejang script]]}} | nation = {{ubl | {{flag|Brunei}} | {{flag|Indonesia}} (as [[Indonesian language|Indonesian]]) | {{flag|Malaysia}} | {{flag|Singapore}} | {{flag|UNESCO}} (as [[Indonesian language|Indonesian]])<ref name="UNESCO">{{Cite news|url= https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000387388.locale=en|title=Recognition of Bahasa Indonesia as an official language of the General Conference of UNESCO |access-date=2023-11-20|website=unesco.org / document no. 42 C/28|language=en}}</ref> }} | minority = {{ubl | Indonesia (beside the national standard of Indonesian, Local Malay enjoys the status of a regional language in Sumatra and Kalimantan) | East Timor (beside Dili Malay, Indonesian used as a working language and a trade language with Indonesia)<ref name="easttimorgovernment.com">{{cite web|url=http://www.easttimorgovernment.com/languages.htm|title=East Timor Languages|website=www.easttimorgovernment.com|access-date=30 July 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304130633/http://easttimorgovernment.com/languages.htm|archive-date=4 March 2016|url-status=dead}}</ref> | [[থাইলেণ্ড]] (as Pattani Malay, Syburi Malay, and Bangkok Malay) }} | agency = {{ubl | Language Development and Fostering Agency in Indonesia | Institute of Language and Literature in Malaysia | Language and Literature Bureau in Brunei | Malay Language Council in Singapore | MABBIM (a trilateral joint venture) }} | iso1 = ms | iso2b = may | iso2t = msa | iso3 = msa<!-- The rest of the codes under the [msa] macrolanguage are at Malayan languages, Malay trade and creole languages, Cocos Malay and Urak Lawoi' language --> | lc1 = zlm | ld1 = মালয়েছিয়ান মালয় | lc2 = ind | ld2 = [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|ইণ্ডোনেছিয়া]] | lc3 = zsm | ld3 = ষ্টেণ্ডাৰ্ড মালয় | lc4 = abs | ld4 = এম্বন মালয় | lc5 = mbf | ld5 = বাবা মালয় | lc6 = pea | ld6 = বাবা ইণ্ডোনেছিয়ান | lc7 = mhp | ld7 = [[বালি ভাষা|বালিনিজ]] মালয় | lc8 = bjn | ld8 = Banjarese | lc9 = mfb | ld9 = বাংকা মালয় | lc10 = btj | ld10 = বাকান মালয় | lc11 = bew | ld11 = Betawi | lc12 = bve | ld12 = Berau Malay | lc13 = kxd | ld13 = ব্ৰুনেই মালয় | lc14 = ccm | ld14 = Chetty Malay | lc15 = coa | ld15 = Cocos Malay | lc16 = liw | ld16 = Col | lc17 = goq | ld17 = Gorap | lc18 = hji | ld18 = হাজি ভাষা | lc19 = jax | ld19 = জাম্বি মালয় | lc20 = vkk | ld20 = কাউৰ | lc21 = মেও | ld21 = Kedah Malay | lc22 = mfa | ld22 = Kelantan-Pattani Malay | lc23 = kvr | ld23 = কেৰিঞ্ছিল ভাষা | lc24 = mqg | ld24 = কুতানিজ ভাষা | lc25 = mkn | ld25 = কুপাং মালয় | lc26 = mfp | ld26 = Makassar Malay | lc27 = xmm | ld27 = Manado Malay | lc28 = min | ld28 = Minangkabau | lc29 = mui | ld29 = Musi | lc30 = zmi | ld30 = Negeri Sembilan | lc31 = max | ld31 = North Moluccan Malay | lc32 = pmy | ld32 = পাপুয়ান মালয় | lc33 = pel | ld33 = Pekal | lc34 = msi | ld34 = Sabah Malay | lc35 = sci | ld35 = শ্ৰীলংকা মালয় | lc36 = pse | ld36 = South Barisan Malay | lc37 = vkt | ld37 = Tenggarong Kutai | lingua = 31-MFA-a | sign = Manually Coded Malay | glotto = nucl1806 | glottoname = | glottorefname = Nuclear Malayic | pronunciation = {{IPA-ms|baˈha.sa məˈla.ju|}} | map = Malay language Spoken Area Map v1.png | mapcaption = Areas where Malay-Indonesian is spoken:{{legend|#0000ff|Indonesia}} {{legend|#00bc00|Malaysia}} {{legend|#76f36b|Singapore and Brunei, where Standard Malay is an official language}} {{legend|#88caff|East Timor, where Dili Malay is a Malay creole language and Indonesian is used as a working language}} {{legend|#f7f36b|Southern Thailand and the Cocos Isl., where other varieties of Malay are spoken}} | mapsize = 450px }} '''মালয়''' বা '''বাহাসা মেলায়ু''' ({{IPAc-en|m|ə|ˈ|l|eɪ}} {{respell|mə|LAY}};<ref>{{Cite book|title=The Linguistic Student's Handbook|last=Bauer|first=Laurie|date=2007|publisher=Edinburgh University Press |location=Edinburgh}}</ref>, জাৱি লিপি: {{lang|ms-Arab|بهاس ملايو}}) হৈছে [[মালয়েছিয়া]], [[ইণ্ডোনেছিয়া]], [[ছিংগাপুৰ]] আৰু [[ব্ৰুনেই]]ৰ চৰকাৰী ভাষা। ইষ্ট টিমৰ আৰু [[থাইলেণ্ড]]ৰ কিছু অংশতো এই ভাষাৰ প্ৰচলন আছে৷ বাহাছা মেলায়ু আৰু [[ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষা|বাহাছা ইণ্ডোনেছিয়া]]ৰ মাজত বিশেষ পাৰ্থক্য নাই। ইয়াৰ মূল পাৰ্থক্য হ’ল উচ্চাৰণ, বানান আৰু শব্দভাণ্ডাৰ। ==মালয় ভাষাত ঋণ শব্দৰ তালিকা== মালয় ভাষাত [[সংস্কৃত ভাষা|সংস্কৃত]], পাৰ্চী, [[তামিল ভাষা|তামিল]], গ্ৰীক, লেটিন, পৰ্তুগীজ, [[ওলন্দাজ ভাষা|ডাচ]] আৰু [[চীনা ভাষা]]ৰ বহুতো ঋণ শব্দ আছে৷ শেহতীয়াকৈ আৰবী, [[ইংৰাজী]] আৰু মালয়ৰ ভগ্নী ভাষা [[জাভা ভাষা|জাভানীজ]] আৰু সুন্দানীজ পৰাও ঋণ শব্দৰ আমদানি ঘটিছে। ইংৰাজী ঋণ বেছিভাগেই বাণিজ্য, বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিৰ সৈতে জড়িত আনহাতে আৰবী বেছিভাগে ঋণ শব্দ [[ইছলাম ধৰ্ম]]ৰ সৈতে জড়িত। ==তথ্যসূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:ভাষা]] 4i5n8w41sdfkk2bnm6hlcab68kmc1t1 0 109671 450663 2024-12-03T14:33:04Z Saddam Hussain Rahmani 42858 ফাতিমা কিন্তু মহম্মদ 450663 wikitext text/x-wiki ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة بِنْت مُحَمَّد, , ৬০৫/১৫–৬৩২ খ্ৰীষ্টাব্দ) সাধাৰণতে ফাতিমা আল-জাহৰা ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة ٱلزَّهْرَاء, [[ইছলাম|ইছলামিক]] [[নবী|পইগম্বৰ]] [[মুহাম্মাদ|হজৰত মুহাম্মাদ]] আৰু তেওঁৰ পত্নী খাদিজাৰ কন্যা আছিল। ফাতিমাৰ স্বামী [[আলী|হজৰত আলী]] , ৰছিদুন খলিফাসকলৰ চতুৰ্থ আৰু প্ৰথম [[ছিয়া]] [[ইমাম]]। ফাতিমাৰ পুত্ৰ ক্ৰমে [[হাছান]] আৰু [[হুছেইন]], দ্বিতীয় আৰু তৃতীয় ছিয়া ইমাম। বিশেষকৈ ছিয়া ইছলামত ফাতিমাক যীচুৰ মাতৃ মেৰীৰ সৈতে তুলনা কৰা হৈছে। মহম্মদে ফাতিমাক নাৰীসকলৰ ভিতৰত শ্ৰেষ্ঠ আৰু তেওঁৰ আটাইতকৈ প্ৰিয় ব্যক্তি হিচাপে গণ্য কৰিছিল বুলি কোৱা হয়। মুছলমান মহিলাৰ বাবে তেওঁক প্ৰায়ে এক চূড়ান্ত আৰ্কিটাইপ আৰু মমতা, উদাৰতা আৰু চিৰস্থায়ী দুখ-কষ্টৰ উদাহৰণ হিচাপে গণ্য কৰা হয়। ফাতিমাৰ জৰিয়তেহে মহম্মদৰ বংশ বংশ আজিলৈকে জীয়াই আছে। তাইৰ নাম আৰু তাইৰ উপনামবোৰ মুছলমান ছোৱালীৰ বাবে জনপ্ৰিয় পছন্দ হৈয়েই আছে। jiidsta721tz0f0gj3v03b8kv8cyb7d 450668 450663 2024-12-03T14:41:08Z Saddam Hussain Rahmani 42858 ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ 450668 wikitext text/x-wiki '''ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ''' ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة بِنْت مُحَمَّد, , ৬০৫/১৫–৬৩২ খ্ৰীষ্টাব্দ) সাধাৰণতে ফাতিমা আল-জাহৰা ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة ٱلزَّهْرَاء, [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী:]] '''Fatima Bint Muhammad''' ) [[ইছলাম|ইছলামিক]] [[নবী|পইগম্বৰ]] [[মুহাম্মাদ|হজৰত মুহাম্মাদ]] আৰু তেওঁৰ পত্নী খাদিজাৰ কন্যা আছিল। ফাতিমাৰ স্বামী [[আলী|হজৰত আলী]] , ৰছিদুন খলিফাসকলৰ চতুৰ্থ আৰু প্ৰথম [[ছিয়া]] [[ইমাম]]। ফাতিমাৰ পুত্ৰ ক্ৰমে [[হাছান]] আৰু [[হুছেইন]], দ্বিতীয় আৰু তৃতীয় ছিয়া ইমাম। বিশেষকৈ ছিয়া ইছলামত ফাতিমাক যীচুৰ মাতৃ মেৰীৰ সৈতে তুলনা কৰা হৈছে। মহম্মদে ফাতিমাক নাৰীসকলৰ ভিতৰত শ্ৰেষ্ঠ আৰু তেওঁৰ আটাইতকৈ প্ৰিয় ব্যক্তি হিচাপে গণ্য কৰিছিল বুলি কোৱা হয়। মুছলমান মহিলাৰ বাবে তেওঁক প্ৰায়ে এক চূড়ান্ত আৰ্কিটাইপ আৰু মমতা, উদাৰতা আৰু চিৰস্থায়ী দুখ-কষ্টৰ উদাহৰণ হিচাপে গণ্য কৰা হয়। ফাতিমাৰ জৰিয়তেহে মহম্মদৰ বংশ বংশ আজিলৈকে জীয়াই আছে। তাইৰ নাম আৰু তাইৰ উপনামবোৰ মুছলমান ছোৱালীৰ বাবে জনপ্ৰিয় পছন্দ হৈয়েই আছে। [[:en:Fatima|1]] fnddtho7x5d5of2aski1sjfuczohqhr 450714 450668 2024-12-03T15:15:00Z Saddam Hussain Rahmani 42858 ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ 450714 wikitext text/x-wiki '''ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ''' ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة بِنْت مُحَمَّد, , ৬০৫/১৫–৬৩২ খ্ৰীষ্টাব্দ) সাধাৰণতে ফাতিমা আল-জাহৰা ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة ٱلزَّهْرَاء, [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী:]] '''Fatima Bint Muhammad''' ) [[ইছলাম|ইছলামিক]] [[নবী|পইগম্বৰ]] [[মুহাম্মাদ|হজৰত মুহাম্মাদ]] আৰু তেওঁৰ পত্নী খাদিজাৰ কন্যা আছিল। ফাতিমাৰ স্বামী [[আলী|হজৰত আলী]] , ৰছিদুন খলিফাসকলৰ চতুৰ্থ আৰু প্ৰথম [[ছিয়া]] [[ইমাম]]। ফাতিমাৰ পুত্ৰ ক্ৰমে [[হাছান]] আৰু [[হুছেইন]], দ্বিতীয় আৰু তৃতীয় ছিয়া ইমাম। বিশেষকৈ ছিয়া ইছলামত ফাতিমাক যীচুৰ মাতৃ মেৰীৰ সৈতে তুলনা কৰা হৈছে। মহম্মদে ফাতিমাক নাৰীসকলৰ ভিতৰত শ্ৰেষ্ঠ আৰু তেওঁৰ আটাইতকৈ প্ৰিয় ব্যক্তি হিচাপে গণ্য কৰিছিল বুলি কোৱা হয়। মুছলমান মহিলাৰ বাবে তেওঁক প্ৰায়ে এক চূড়ান্ত আৰ্কিটাইপ আৰু মমতা, উদাৰতা আৰু চিৰস্থায়ী দুখ-কষ্টৰ উদাহৰণ হিচাপে গণ্য কৰা হয়। ফাতিমাৰ জৰিয়তেহে মহম্মদৰ বংশ বংশ আজিলৈকে জীয়াই আছে। তাইৰ নাম আৰু তাইৰ উপনামবোৰ মুছলমান ছোৱালীৰ বাবে জনপ্ৰিয় পছন্দ হৈয়েই আছে। [[:en:Fatima|1]] {{Infobox person|honorific prefix=ফাতিমা আল-জাহৰা|name=ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ|honorific suffix=فَاطِمَة بِنْت مُحَمَّد|image=FatimaalZahra_(cropped).jpg#mw-jump-to-license|caption=ফাতিমা বিন্ত মহম্মদৰ [[আৰবী]]ক নামৰ চিত্ৰ|birthname=ফাতিমা|birth_date=৬০৫ বা ৬১২ শতাব্দী|birth_place=[[মক্কা]], [[চৌদি আৰৱ]]|death_date=৬৩২|death_place=মদিনা , [[চৌদি আৰৱ]]|resting place=মদিনা|nationality=[[চৌদি আৰৱ]]|known for=[[মুহম্মদ]]ৰ একমাত্ৰ উত্তৰাধিকাৰী কন্যা সন্তান ( মুছলমান নাৰীসকলৰ জান্নাতৰ চৰ্দাৰ)|notable works=ছিয়া [[মুছলিম]]|religion=[[ইছলাম]] 🕋|spouse=[[হজৰত আলী]]|parents=হজৰত [[মুহম্মদ]] ( পিতৃ) [[খাদিজা]] (মাতৃ)|children=[[হুছেইন বিন্ত আলী]] আৰু [[হাছান বিন্ত আলী]]|relatives=• [[ওম্মখুল্তম]] (ভগ্নী) • [[জাইনাব]] ( ভগ্নী) • [[ৰুকাইয়া]] ( ভগ্নী)}} n1wqqc7f0e4rwpxhh40xf2cabqq3vro 450716 450714 2024-12-03T15:17:48Z Saddam Hussain Rahmani 42858 ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ 450716 wikitext text/x-wiki '''ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ''' ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة بِنْت مُحَمَّد, , ৬০৫/১৫–৬৩২ খ্ৰীষ্টাব্দ) সাধাৰণতে ফাতিমা আল-জাহৰা ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة ٱلزَّهْرَاء, [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী:]] '''Fatima Bint Muhammad''' ) [[ইছলাম|ইছলামিক]] [[নবী|পইগম্বৰ]] [[মুহাম্মাদ|হজৰত মুহাম্মাদ]] আৰু তেওঁৰ পত্নী খাদিজাৰ কন্যা আছিল। ফাতিমাৰ স্বামী [[আলী|হজৰত আলী]] , ৰছিদুন খলিফাসকলৰ চতুৰ্থ আৰু প্ৰথম [[ছিয়া]] [[ইমাম]]। ফাতিমাৰ পুত্ৰ ক্ৰমে [[হাছান]] আৰু [[হুছেইন]], দ্বিতীয় আৰু তৃতীয় ছিয়া ইমাম। বিশেষকৈ ছিয়া ইছলামত ফাতিমাক যীচুৰ মাতৃ মেৰীৰ সৈতে তুলনা কৰা হৈছে। মহম্মদে ফাতিমাক নাৰীসকলৰ ভিতৰত শ্ৰেষ্ঠ আৰু তেওঁৰ আটাইতকৈ প্ৰিয় ব্যক্তি হিচাপে গণ্য কৰিছিল বুলি কোৱা হয়। মুছলমান মহিলাৰ বাবে তেওঁক প্ৰায়ে এক চূড়ান্ত আৰ্কিটাইপ আৰু মমতা, উদাৰতা আৰু চিৰস্থায়ী দুখ-কষ্টৰ উদাহৰণ হিচাপে গণ্য কৰা হয়। ফাতিমাৰ জৰিয়তেহে মহম্মদৰ বংশ বংশ আজিলৈকে জীয়াই আছে। তাইৰ নাম আৰু তাইৰ উপনামবোৰ মুছলমান ছোৱালীৰ বাবে জনপ্ৰিয় পছন্দ হৈয়েই আছে। [[:en:Fatima|1]] {{Infobox person|honorific prefix=ফাতিমা আল-জাহৰা|name=ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ|honorific suffix=فَاطِمَة بِنْت مُحَمَّد|image=FatimaalZahra_(cropped).jpg#mw-jump-to-license|caption=ফাতিমা বিন্ত মহম্মদৰ [[আৰবী]]ক নামৰ চিত্ৰ|birthname=ফাতিমা|birth_date=৬০৫ বা ৬১২ শতাব্দী|birth_place=[[মক্কা]], [[চৌদি আৰৱ]]|death_date=৬৩২|death_place=মদিনা , [[চৌদি আৰৱ]]|resting place=মদিনা|nationality=[[চৌদি আৰৱ]]|known for=[[মুহাম্মদ]]ৰ একমাত্ৰ উত্তৰাধিকাৰী কন্যা সন্তান ( মুছলমান নাৰীসকলৰ জান্নাতৰ চৰ্দাৰ)|notable works=ছিয়া [[মুছলিম]]|religion=[[ইছলাম]] 🕋|spouse=[[হজৰত আলী]]|parents=হজৰত [[মুহাম্মদ]] ( পিতৃ) [[খাদিজা]] (মাতৃ)|children=[[হুছেইন বিন্ত আলী]] আৰু [[হাছান বিন্ত আলী]]|relatives=• [[ওম্মখুল্তম]] (ভগ্নী) • [[জাইনাব]] ( ভগ্নী) • [[ৰুকাইয়া]] ( ভগ্নী)}} pobesm3dqf5gxe2vbrt6gxss3lu3avd 450717 450716 2024-12-03T15:19:13Z Saddam Hussain Rahmani 42858 ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ 450717 wikitext text/x-wiki '''ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ''' ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة بِنْت مُحَمَّد, , ৬০৫/১৫–৬৩২ খ্ৰীষ্টাব্দ) সাধাৰণতে ফাতিমা আল-জাহৰা ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة ٱلزَّهْرَاء, [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী:]] '''Fatima Bint Muhammad''' ) [[ইছলাম|ইছলামিক]] [[নবী|পইগম্বৰ]] [[মুহাম্মাদ|হজৰত মুহাম্মাদ]] আৰু তেওঁৰ পত্নী খাদিজাৰ কন্যা আছিল। ফাতিমাৰ স্বামী [[আলী|হজৰত আলী]] , ৰছিদুন খলিফাসকলৰ চতুৰ্থ আৰু প্ৰথম [[ছিয়া]] [[ইমাম]]। ফাতিমাৰ পুত্ৰ ক্ৰমে [[হাছান]] আৰু [[হুছেইন]], দ্বিতীয় আৰু তৃতীয় ছিয়া ইমাম। বিশেষকৈ ছিয়া ইছলামত ফাতিমাক যীচুৰ মাতৃ মেৰীৰ সৈতে তুলনা কৰা হৈছে। মহম্মদে ফাতিমাক নাৰীসকলৰ ভিতৰত শ্ৰেষ্ঠ আৰু তেওঁৰ আটাইতকৈ প্ৰিয় ব্যক্তি হিচাপে গণ্য কৰিছিল বুলি কোৱা হয়। মুছলমান মহিলাৰ বাবে তেওঁক প্ৰায়ে এক চূড়ান্ত আৰ্কিটাইপ আৰু মমতা, উদাৰতা আৰু চিৰস্থায়ী দুখ-কষ্টৰ উদাহৰণ হিচাপে গণ্য কৰা হয়। ফাতিমাৰ জৰিয়তেহে মহম্মদৰ বংশ বংশ আজিলৈকে জীয়াই আছে। তাইৰ নাম আৰু তাইৰ উপনামবোৰ মুছলমান ছোৱালীৰ বাবে জনপ্ৰিয় পছন্দ হৈয়েই আছে। [[:en:Fatima|1]] {{Infobox person|honorific prefix=ফাতিমা আল-জাহৰা|name=ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ|honorific suffix=فَاطِمَة بِنْت مُحَمَّد|image=FatimaalZahra_(cropped).jpg#mw-jump-to-license|caption=ফাতিমা বিন্ত মহম্মদৰ [[আৰবী]]ক নামৰ চিত্ৰ|birthname=|birth_date=৬০৫ বা ৬১২ শতাব্দী|birth_place=[[মক্কা]], [[চৌদি আৰৱ]]|death_date=৬৩২|death_place=মদিনা , [[চৌদি আৰৱ]]|resting place=মদিনা|nationality=[[চৌদি আৰৱ]]|known for=[[মুহাম্মদ]]ৰ একমাত্ৰ উত্তৰাধিকাৰী কন্যা সন্তান ( মুছলমান নাৰীসকলৰ জান্নাতৰ চৰ্দাৰ)|notable works=ছিয়া [[মুছলিম]]|religion=[[ইছলাম]] 🕋|spouse=[[হজৰত আলী]]|parents=হজৰত [[মুহাম্মদ]] ( পিতৃ) [[খাদিজা]] (মাতৃ)|children=[[হুছেইন বিন্ত আলী]] আৰু [[হাছান বিন্ত আলী]]|relatives=• [[ওম্মখুল্তম]] (ভগ্নী) • [[জাইনাব]] ( ভগ্নী) • [[ৰুকাইয়া]] ( ভগ্নী) [[https://en.wikipedia.org/wiki/Fatima]]}} c5ht31qcmasqvdxdtbc3a1cygpk3mkk 450718 450717 2024-12-03T15:22:36Z Saddam Hussain Rahmani 42858 ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ 450718 wikitext text/x-wiki '''ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ''' ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة بِنْت مُحَمَّد, , ৬০৫/১৫–৬৩২ খ্ৰীষ্টাব্দ) সাধাৰণতে ফাতিমা আল-জাহৰা ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة ٱلزَّهْرَاء, [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী:]] '''Fatima Bint Muhammad''' ) [[ইছলাম|ইছলামিক]] [[নবী|পইগম্বৰ]] [[মুহাম্মাদ|হজৰত মুহাম্মাদ]] আৰু তেওঁৰ পত্নী খাদিজাৰ কন্যা আছিল। ফাতিমাৰ স্বামী [[আলী|হজৰত আলী]] , ৰছিদুন খলিফাসকলৰ চতুৰ্থ আৰু প্ৰথম [[ছিয়া]] [[ইমাম]]। [[:en:Shia_Islam|১]] ফাতিমাৰ পুত্ৰ ক্ৰমে [[হাছান]] আৰু [[হুছেইন]], দ্বিতীয় আৰু তৃতীয় ছিয়া ইমাম। বিশেষকৈ ছিয়া ইছলামত ফাতিমাক যীচুৰ মাতৃ মেৰীৰ সৈতে তুলনা কৰা হৈছে। মহম্মদে ফাতিমাক নাৰীসকলৰ ভিতৰত শ্ৰেষ্ঠ আৰু তেওঁৰ আটাইতকৈ প্ৰিয় ব্যক্তি হিচাপে গণ্য কৰিছিল বুলি কোৱা হয়। মুছলমান মহিলাৰ বাবে তেওঁক প্ৰায়ে এক চূড়ান্ত আৰ্কিটাইপ আৰু মমতা, উদাৰতা আৰু চিৰস্থায়ী দুখ-কষ্টৰ উদাহৰণ হিচাপে গণ্য কৰা হয়। ফাতিমাৰ জৰিয়তেহে মহম্মদৰ বংশ বংশ আজিলৈকে জীয়াই আছে। তাইৰ নাম আৰু তাইৰ উপনামবোৰ মুছলমান ছোৱালীৰ বাবে জনপ্ৰিয় পছন্দ হৈয়েই আছে। [[:en:Fatima|1]] {{Infobox person|honorific prefix=ফাতিমা আল-জাহৰা|name=ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ|honorific suffix=فَاطِمَة بِنْت مُحَمَّد|image=FatimaalZahra_(cropped).jpg#mw-jump-to-license|caption=ফাতিমা বিন্ত মহম্মদৰ [[আৰবী]]ক নামৰ চিত্ৰ|birthname=|birth_date=৬০৫ বা ৬১২ শতাব্দী|birth_place=[[মক্কা]], [[চৌদি আৰৱ]]|death_date=৬৩২|death_place=মদিনা , [[চৌদি আৰৱ]]|resting place=মদিনা|nationality=[[চৌদি আৰৱ]]|known for=[[মুহাম্মদ]]ৰ একমাত্ৰ উত্তৰাধিকাৰী কন্যা সন্তান ( মুছলমান নাৰীসকলৰ জান্নাতৰ চৰ্দাৰ)|notable works=ছিয়া [[মুছলিম]]|religion=[[ইছলাম]] 🕋|spouse=[[হজৰত আলী]]|parents=হজৰত [[মুহাম্মদ]] ( পিতৃ) [[খাদিজা]] (মাতৃ)|children=[[হুছেইন বিন্ত আলী]] আৰু [[হাছান বিন্ত আলী]]|relatives=• [[ওম্মখুল্তম]] (ভগ্নী) • [[জাইনাব]] ( ভগ্নী) • [[ৰুকাইয়া]] ( ভগ্নী) [[https://en.wikipedia.org/wiki/Fatima]]}} 2ai97stdehovauif1jjielf493sg24q 450719 450718 2024-12-03T15:23:39Z Saddam Hussain Rahmani 42858 ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ 450719 wikitext text/x-wiki '''ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ''' ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة بِنْت مُحَمَّد, , ৬০৫/১৫–৬৩২ খ্ৰীষ্টাব্দ) সাধাৰণতে ফাতিমা আল-জাহৰা ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة ٱلزَّهْرَاء, [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী:]] '''Fatima Bint Muhammad''' ) [[ইছলাম|ইছলামিক]] [[নবী|পইগম্বৰ]] [[মুহাম্মাদ|হজৰত মুহাম্মাদ]] আৰু তেওঁৰ পত্নী খাদিজাৰ কন্যা আছিল। ফাতিমাৰ স্বামী [[আলী|হজৰত আলী]] , ৰছিদুন খলিফাসকলৰ চতুৰ্থ আৰু প্ৰথম [[ছিয়া]] [[ইমাম]]। [[:en:Shia_Islam|[১]]] ফাতিমাৰ পুত্ৰ ক্ৰমে [[হাছান]] আৰু [[হুছেইন]], দ্বিতীয় আৰু তৃতীয় ছিয়া ইমাম। বিশেষকৈ ছিয়া ইছলামত ফাতিমাক যীচুৰ মাতৃ মেৰীৰ সৈতে তুলনা কৰা হৈছে। মহম্মদে ফাতিমাক নাৰীসকলৰ ভিতৰত শ্ৰেষ্ঠ আৰু তেওঁৰ আটাইতকৈ প্ৰিয় ব্যক্তি হিচাপে গণ্য কৰিছিল বুলি কোৱা হয়। মুছলমান মহিলাৰ বাবে তেওঁক প্ৰায়ে এক চূড়ান্ত আৰ্কিটাইপ আৰু মমতা, উদাৰতা আৰু চিৰস্থায়ী দুখ-কষ্টৰ উদাহৰণ হিচাপে গণ্য কৰা হয়। ফাতিমাৰ জৰিয়তেহে মহম্মদৰ বংশ বংশ আজিলৈকে জীয়াই আছে। তাইৰ নাম আৰু তাইৰ উপনামবোৰ মুছলমান ছোৱালীৰ বাবে জনপ্ৰিয় পছন্দ হৈয়েই আছে। [[:en:Fatima|[২]]] {{Infobox person|honorific prefix=ফাতিমা আল-জাহৰা|name=ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ|honorific suffix=فَاطِمَة بِنْت مُحَمَّد|image=FatimaalZahra_(cropped).jpg#mw-jump-to-license|caption=ফাতিমা বিন্ত মহম্মদৰ [[আৰবী]]ক নামৰ চিত্ৰ|birthname=|birth_date=৬০৫ বা ৬১২ শতাব্দী|birth_place=[[মক্কা]], [[চৌদি আৰৱ]]|death_date=৬৩২|death_place=মদিনা , [[চৌদি আৰৱ]]|resting place=মদিনা|nationality=[[চৌদি আৰৱ]]|known for=[[মুহাম্মদ]]ৰ একমাত্ৰ উত্তৰাধিকাৰী কন্যা সন্তান ( মুছলমান নাৰীসকলৰ জান্নাতৰ চৰ্দাৰ)|notable works=ছিয়া [[মুছলিম]]|religion=[[ইছলাম]] 🕋|spouse=[[হজৰত আলী]]|parents=হজৰত [[মুহাম্মদ]] ( পিতৃ) [[খাদিজা]] (মাতৃ)|children=[[হুছেইন বিন্ত আলী]] আৰু [[হাছান বিন্ত আলী]]|relatives=• [[ওম্মখুল্তম]] (ভগ্নী) • [[জাইনাব]] ( ভগ্নী) • [[ৰুকাইয়া]] ( ভগ্নী) [[https://en.wikipedia.org/wiki/Fatima]]}} fdgkm5guchilqd058ljdynw1gbc0om5 450721 450719 2024-12-03T15:26:32Z Saddam Hussain Rahmani 42858 ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ 450721 wikitext text/x-wiki '''ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ''' ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة بِنْت مُحَمَّد, , ৬০৫/১৫–৬৩২ খ্ৰীষ্টাব্দ) সাধাৰণতে ফাতিমা আল-জাহৰা ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة ٱلزَّهْرَاء, [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী:]] '''Fatima Bint Muhammad''' ) [[ইছলাম|ইছলামিক]] [[নবী|পইগম্বৰ]] [[মুহাম্মাদ|হজৰত মুহাম্মাদ]] আৰু তেওঁৰ পত্নী খাদিজাৰ কন্যা আছিল। ফাতিমাৰ স্বামী [[আলী|হজৰত আলী]] , ৰছিদুন খলিফাসকলৰ চতুৰ্থ আৰু প্ৰথম [[ছিয়া]] [[ইমাম]]। [[:en:Shia_Islam|[১]]] ফাতিমাৰ পুত্ৰ ক্ৰমে [[হাছান]] আৰু [[হুছেইন]], দ্বিতীয় আৰু তৃতীয় ছিয়া ইমাম। বিশেষকৈ ছিয়া ইছলামত ফাতিমাক যীচুৰ মাতৃ মেৰীৰ সৈতে তুলনা কৰা হৈছে। মহম্মদে ফাতিমাক নাৰীসকলৰ ভিতৰত শ্ৰেষ্ঠ আৰু তেওঁৰ আটাইতকৈ প্ৰিয় ব্যক্তি হিচাপে গণ্য কৰিছিল বুলি কোৱা হয়। মুছলমান মহিলাৰ বাবে তেওঁক প্ৰায়ে এক চূড়ান্ত আৰ্কিটাইপ আৰু মমতা, উদাৰতা আৰু চিৰস্থায়ী দুখ-কষ্টৰ উদাহৰণ হিচাপে গণ্য কৰা হয়। ফাতিমাৰ জৰিয়তেহে মহম্মদৰ বংশ বংশ আজিলৈকে জীয়াই আছে। তাইৰ নাম আৰু তাইৰ উপনামবোৰ মুছলমান ছোৱালীৰ বাবে জনপ্ৰিয় পছন্দ হৈয়েই আছে। [[:en:Fatima|[২]]] {{Infobox person|honorific prefix=ফাতিমা আল-জাহৰা|name=ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ|honorific suffix=فَاطِمَة بِنْت مُحَمَّد|image=FatimaalZahra_(cropped).jpg#mw-jump-to-license|caption=ফাতিমা বিন্ত মহম্মদৰ [[আৰবী]]ক নামৰ চিত্ৰ|birthname=|birth_date=৬০৫ বা ৬১২ শতাব্দী|birth_place=[[মক্কা]], [[চৌদি আৰৱ]]|death_date=৬৩২|death_place=মদিনা , [[চৌদি আৰৱ]]|resting place=মদিনা|nationality=[[চৌদি আৰৱ]]|known for=[[মুহাম্মদ]]ৰ একমাত্ৰ উত্তৰাধিকাৰী কন্যা সন্তান ( মুছলমান নাৰীসকলৰ জান্নাতৰ চৰ্দাৰ) [[https://mwa.org.au/latest-articles/the-women-promised-jannah/#:~:text=%E2%80%9CThe%20best%20of%20women%20among,%2C%20the%20wife%20of%20Pharaoh.%E2%80%9D]]|notable works=ছিয়া [[মুছলিম]]|religion=[[ইছলাম]] 🕋|spouse=[[হজৰত আলী]]|parents=হজৰত [[মুহাম্মদ]] ( পিতৃ) [[খাদিজা]] (মাতৃ)|children=[[হুছেইন বিন্ত আলী]] আৰু [[হাছান বিন্ত আলী]]|relatives=• [[ওম্মখুল্তম]] (ভগ্নী) • [[জাইনাব]] ( ভগ্নী) • [[ৰুকাইয়া]] ( ভগ্নী) [[https://en.wikipedia.org/wiki/Fatima]]}} n3ibsfsduyiol7139z05l079mufoads 450727 450721 2024-12-03T15:31:57Z Saddam Hussain Rahmani 42858 ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ 450727 wikitext text/x-wiki '''ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ''' ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة بِنْت مُحَمَّد, , ৬০৫/১৫–৬৩২ খ্ৰীষ্টাব্দ) সাধাৰণতে ফাতিমা আল-জাহৰা ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة ٱلزَّهْرَاء, [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী:]] '''Fatima Bint Muhammad''' ) [[ইছলাম|ইছলামিক]] [[নবী|পইগম্বৰ]] [[মুহাম্মাদ|হজৰত মুহাম্মাদ]] আৰু তেওঁৰ পত্নী খাদিজাৰ কন্যা আছিল। ফাতিমাৰ স্বামী [[আলী|হজৰত আলী]] , ৰছিদুন খলিফাসকলৰ চতুৰ্থ আৰু প্ৰথম [[ছিয়া]] [[ইমাম]]। [[:en:Shia_Islam|[১]]] ফাতিমাৰ পুত্ৰ ক্ৰমে [[হাছান]] আৰু [[হুছেইন]], দ্বিতীয় আৰু তৃতীয় ছিয়া ইমাম। বিশেষকৈ ছিয়া ইছলামত ফাতিমাক যীচুৰ মাতৃ মেৰীৰ সৈতে তুলনা কৰা হৈছে। মহম্মদে ফাতিমাক নাৰীসকলৰ ভিতৰত শ্ৰেষ্ঠ আৰু তেওঁৰ আটাইতকৈ প্ৰিয় ব্যক্তি হিচাপে গণ্য কৰিছিল বুলি কোৱা হয়। মুছলমান মহিলাৰ বাবে তেওঁক প্ৰায়ে এক চূড়ান্ত আৰ্কিটাইপ আৰু মমতা, উদাৰতা আৰু চিৰস্থায়ী দুখ-কষ্টৰ উদাহৰণ হিচাপে গণ্য কৰা হয়। ফাতিমাৰ জৰিয়তেহে মহম্মদৰ বংশ বংশ আজিলৈকে জীয়াই আছে। তাইৰ নাম আৰু তাইৰ উপনামবোৰ মুছলমান ছোৱালীৰ বাবে জনপ্ৰিয় পছন্দ হৈয়েই আছে। [[:en:Fatima|[২]]] {{Infobox person|honorific prefix=ফাতিমা আল-জাহৰা|name=ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ|honorific suffix=فَاطِمَة بِنْت مُحَمَّد|image=FatimaalZahra_(cropped).jpg#mw-jump-to-license|caption=ফাতিমা বিন্ত মহম্মদৰ [[আৰবী]]ক নামৰ চিত্ৰ|birthname=|birth_date=৬০৫ বা ৬১২ শতাব্দী|birth_place=[[মক্কা]], [[চৌদি আৰৱ]]|death_date=৬৩২|death_place=মদিনা , [[চৌদি আৰৱ]]|resting place=আল-বাকী, [[চৌদি আৰৱ]] [[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Al-Baqi_Cemetery]]|nationality=[[চৌদি আৰৱ]]|known for=[[মুহাম্মদ]]ৰ একমাত্ৰ উত্তৰাধিকাৰী কন্যা সন্তান ( মুছলমান নাৰীসকলৰ জান্নাতৰ চৰ্দাৰ) [[https://mwa.org.au/latest-articles/the-women-promised-jannah/#:~:text=%E2%80%9CThe%20best%20of%20women%20among,%2C%20the%20wife%20of%20Pharaoh.%E2%80%9D]]|notable works=ছিয়া [[মুছলিম]]|religion=[[ইছলাম]] 🕋|spouse=[[হজৰত আলী]]|parents=হজৰত [[মুহাম্মদ]] ( পিতৃ) [[খাদিজা]] (মাতৃ)|children=[[হুছেইন বিন্ত আলী]] আৰু [[হাছান বিন্ত আলী]]|relatives=• [[ওম্মখুল্তম]] (ভগ্নী) • [[জাইনাব]] ( ভগ্নী) • [[ৰুকাইয়া]] ( ভগ্নী) [[https://en.wikipedia.org/wiki/Fatima]]}} 7dt4gtpmgtvm0rcdv9be34gsryqkz25 450733 450727 2024-12-03T15:41:46Z Saddam Hussain Rahmani 42858 ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ 450733 wikitext text/x-wiki '''ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ''' ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة بِنْت مُحَمَّد, , ৬০৫/১৫–৬৩২ খ্ৰীষ্টাব্দ) সাধাৰণতে ফাতিমা আল-জাহৰা ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة ٱلزَّهْرَاء, [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী:]] '''Fatima Bint Muhammad''' ) [[ইছলাম|ইছলামিক]] [[নবী|পইগম্বৰ]] [[মুহাম্মাদ|হজৰত মুহাম্মাদ]] আৰু তেওঁৰ পত্নী খাদিজাৰ কন্যা আছিল। ফাতিমাৰ স্বামী [[আলী|হজৰত আলী]] , ৰছিদুন খলিফাসকলৰ চতুৰ্থ আৰু প্ৰথম [[ছিয়া]] [[ইমাম]]। [[:en:Shia_Islam|[১]]] ফাতিমাৰ পুত্ৰ ক্ৰমে [[হাছান]] আৰু [[হুছেইন]], দ্বিতীয় আৰু তৃতীয় ছিয়া ইমাম। বিশেষকৈ ছিয়া ইছলামত ফাতিমাক যীচুৰ মাতৃ মেৰীৰ সৈতে তুলনা কৰা হৈছে। মহম্মদে ফাতিমাক নাৰীসকলৰ ভিতৰত শ্ৰেষ্ঠ আৰু তেওঁৰ আটাইতকৈ প্ৰিয় ব্যক্তি হিচাপে গণ্য কৰিছিল বুলি কোৱা হয়। মুছলমান মহিলাৰ বাবে তেওঁক প্ৰায়ে এক চূড়ান্ত আৰ্কিটাইপ আৰু মমতা, উদাৰতা আৰু চিৰস্থায়ী দুখ-কষ্টৰ উদাহৰণ হিচাপে গণ্য কৰা হয়। ফাতিমাৰ জৰিয়তেহে মহম্মদৰ বংশ বংশ আজিলৈকে জীয়াই আছে। তাইৰ নাম আৰু তাইৰ উপনামবোৰ মুছলমান ছোৱালীৰ বাবে জনপ্ৰিয় পছন্দ হৈয়েই আছে। [[:en:Fatima|[২]]] {{Infobox person|honorific prefix=ফাতিমা আল-জাহৰা|name=ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ|honorific suffix=فَاطِمَة بِنْت مُحَمَّد|image=FatimaalZahra_(cropped).jpg#mw-jump-to-license|caption=ফাতিমা বিন্ত মহম্মদৰ [[আৰবী]]ক নামৰ চিত্ৰ|birthname=|birth_date=৬০৫ বা ৬১২ শতাব্দী|birth_place=[[মক্কা]], [[চৌদি আৰৱ]]|death_date=৬৩২|death_place=মদিনা , [[চৌদি আৰৱ]]|resting place=আল-বাকী, [[চৌদি আৰৱ]] [[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Al-Baqi_Cemetery]]|nationality=[[চৌদি আৰৱ]]|known for=[[মুহাম্মদ]]ৰ একমাত্ৰ উত্তৰাধিকাৰী কন্যা সন্তান ( মুছলমান নাৰীসকলৰ জান্নাতৰ চৰ্দাৰ) [[https://mwa.org.au/latest-articles/the-women-promised-jannah/#:~:text=%E2%80%9CThe%20best%20of%20women%20among,%2C%20the%20wife%20of%20Pharaoh.%E2%80%9D]]|notable works=ছিয়া [[মুছলিম]]|religion=[[ইছলাম]] 🕋|spouse=[[হজৰত আলী]]|parents=হজৰত [[মুহাম্মদ]] ( পিতৃ) [[খাদিজা]] (মাতৃ)|children=[[হুছেইন বিন্ত আলী]] আৰু [[হাছান বিন্ত আলী]]|relatives=• [[ওম্মখুল্তম]] (ভগ্নী) • [[জাইনাব]] ( ভগ্নী) • [[ৰুকাইয়া]] ( ভগ্নী) [[https://en.wikipedia.org/wiki/Fatima]]}}৬৩২ চনত যেতিয়া [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মদৰ]] মৃত্যু হয় তেতিয়া ফাতিমা আৰু তেওঁৰ স্বামী আলীয়ে প্ৰথম খলিফা আবু বকৰৰ কৰ্তৃত্ব স্বীকাৰ কৰিবলৈ অস্বীকাৰ কৰে। দম্পতীহাল আৰু তেওঁলোকৰ সমৰ্থকসকলে আলী মহম্মদৰ সঠিক উত্তৰাধিকাৰী বুলি ধৰি লৈছিল। সম্ভৱতঃ গাদিৰ খুমত তেওঁৰ ঘোষণাৰ কথা উল্লেখ কৰিছিল।মহাম্মদৰ মৃত্যুৰ ছমাহৰ ভিতৰত ফাতিমাৰ মৃত্যুক লৈ বিতৰ্কৰ সৃষ্টি হৈছে। [[ছুন্নী ইছলাম|চুন্নী ইছলাম]]ৰ মতে ফাতিমাৰ মৃত্যু হৈছিল শোকত। ছিয়া ইছলামত অৱশ্যে আবু বকৰৰ নিৰ্দেশত আলীক বশ কৰিবলৈ ঘৰত অভিযান চলোৱাৰ সময়ত ফাতিমাৰ (গৰ্ভপাত আৰু) মৃত্যুৰ প্ৰত্যক্ষ ফল বুলি কোৱা হয়। বিশ্বাস কৰা হয় যে ফাতিমাৰ মৃত্যুমুখী ইচ্ছা আছিল যে খলিফা তেওঁৰ অন্ত্যেষ্টিক্ৰিয়াত উপস্থিত নাথাকিব। ৰাতি তাইক গোপনে সমাধিস্থ কৰা হৈছিল আৰু তাইৰ সঠিক সমাধিস্থল এতিয়াও অনিশ্চিত হৈ আছে। [[iarchive:muhammadinhistor0000unse_h4s1|[৩]]] 4b3zpiaw1cefkhp0pyni9px5jzfhdtg 450741 450733 2024-12-03T15:56:15Z Saddam Hussain Rahmani 42858 ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ 450741 wikitext text/x-wiki '''ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ''' ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة بِنْت مُحَمَّد, , ৬০৫/১৫–৬৩২ খ্ৰীষ্টাব্দ) সাধাৰণতে ফাতিমা আল-জাহৰা ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة ٱلزَّهْرَاء, [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী:]] '''Fatima Bint Muhammad''' ) [[ইছলাম|ইছলামিক]] [[নবী|পইগম্বৰ]] [[মুহাম্মাদ|হজৰত মুহাম্মাদ]] আৰু তেওঁৰ পত্নী খাদিজাৰ কন্যা আছিল। ফাতিমাৰ স্বামী [[আলী|হজৰত আলী]] , ৰছিদুন খলিফাসকলৰ চতুৰ্থ আৰু প্ৰথম [[ছিয়া]] [[ইমাম]]। [[:en:Shia_Islam|[১]]] ফাতিমাৰ পুত্ৰ ক্ৰমে [[হাছান]] আৰু [[হুছেইন]], দ্বিতীয় আৰু তৃতীয় ছিয়া ইমাম। বিশেষকৈ ছিয়া ইছলামত ফাতিমাক যীচুৰ মাতৃ মেৰীৰ সৈতে তুলনা কৰা হৈছে। মহম্মদে ফাতিমাক নাৰীসকলৰ ভিতৰত শ্ৰেষ্ঠ আৰু তেওঁৰ আটাইতকৈ প্ৰিয় ব্যক্তি হিচাপে গণ্য কৰিছিল বুলি কোৱা হয়। মুছলমান মহিলাৰ বাবে তেওঁক প্ৰায়ে এক চূড়ান্ত আৰ্কিটাইপ আৰু মমতা, উদাৰতা আৰু চিৰস্থায়ী দুখ-কষ্টৰ উদাহৰণ হিচাপে গণ্য কৰা হয়। ফাতিমাৰ জৰিয়তেহে মহম্মদৰ বংশ বংশ আজিলৈকে জীয়াই আছে। তাইৰ নাম আৰু তাইৰ উপনামবোৰ মুছলমান ছোৱালীৰ বাবে জনপ্ৰিয় পছন্দ হৈয়েই আছে। [[:en:Fatima|[২]]] {{Infobox person|honorific prefix=ফাতিমা আল-জাহৰা|name=ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ|honorific suffix=فَاطِمَة بِنْت مُحَمَّد|image=FatimaalZahra_(cropped).jpg#mw-jump-to-license|caption=ফাতিমা বিন্ত মহম্মদৰ [[আৰবী]]ক নামৰ চিত্ৰ|birthname=|birth_date=৬০৫ বা ৬১২ শতাব্দী|birth_place=[[মক্কা]], [[চৌদি আৰৱ]]|death_date=৬৩২|death_place=মদিনা , [[চৌদি আৰৱ]]|resting place=আল-বাকী, [[চৌদি আৰৱ]] [[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Al-Baqi_Cemetery]]|nationality=[[চৌদি আৰৱ]]|known for=[[মুহাম্মদ]]ৰ একমাত্ৰ উত্তৰাধিকাৰী কন্যা সন্তান ( মুছলমান নাৰীসকলৰ জান্নাতৰ চৰ্দাৰ) [[https://mwa.org.au/latest-articles/the-women-promised-jannah/#:~:text=%E2%80%9CThe%20best%20of%20women%20among,%2C%20the%20wife%20of%20Pharaoh.%E2%80%9D]]|notable works=ছিয়া [[মুছলিম]]|religion=[[ইছলাম]] 🕋|spouse=[[হজৰত আলী]]|parents=হজৰত [[মুহাম্মদ]] ( পিতৃ) [[খাদিজা]] (মাতৃ)|children=[[হুছেইন বিন্ত আলী]] আৰু [[হাছান বিন্ত আলী]]|relatives=• [[ওম্মখুল্তম]] (ভগ্নী) • [[জাইনাব]] ( ভগ্নী) • [[ৰুকাইয়া]] ( ভগ্নী) [[https://en.wikipedia.org/wiki/Fatima]]}}৬৩২ চনত যেতিয়া [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মদৰ]] মৃত্যু হয় তেতিয়া ফাতিমা আৰু তেওঁৰ স্বামী আলীয়ে প্ৰথম খলিফা আবু বকৰৰ কৰ্তৃত্ব স্বীকাৰ কৰিবলৈ অস্বীকাৰ কৰে। দম্পতীহাল আৰু তেওঁলোকৰ সমৰ্থকসকলে আলী মহম্মদৰ সঠিক উত্তৰাধিকাৰী বুলি ধৰি লৈছিল। সম্ভৱতঃ গাদিৰ খুমত তেওঁৰ ঘোষণাৰ কথা উল্লেখ কৰিছিল।মহাম্মদৰ মৃত্যুৰ ছমাহৰ ভিতৰত ফাতিমাৰ মৃত্যুক লৈ বিতৰ্কৰ সৃষ্টি হৈছে। [[ছুন্নী ইছলাম|চুন্নী ইছলাম]]ৰ মতে ফাতিমাৰ মৃত্যু হৈছিল শোকত। ছিয়া ইছলামত অৱশ্যে আবু বকৰৰ নিৰ্দেশত আলীক বশ কৰিবলৈ ঘৰত অভিযান চলোৱাৰ সময়ত ফাতিমাৰ (গৰ্ভপাত আৰু) মৃত্যুৰ প্ৰত্যক্ষ ফল বুলি কোৱা হয়। বিশ্বাস কৰা হয় যে ফাতিমাৰ মৃত্যুমুখী ইচ্ছা আছিল যে খলিফা তেওঁৰ অন্ত্যেষ্টিক্ৰিয়াত উপস্থিত নাথাকিব। ৰাতি তাইক গোপনে সমাধিস্থ কৰা হৈছিল আৰু তাইৰ সঠিক সমাধিস্থল এতিয়াও অনিশ্চিত হৈ আছে। [[iarchive:muhammadinhistor0000unse_h4s1|[৩]]] == শৈশৱ জীৱন == মক্কাত [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মদৰ]] প্ৰথম পত্নী খাদিজাৰ ঘৰত ফাতিমাৰ জন্ম হৈছিল। মূলসুঁতিৰ [[ছুন্নী ইছলাম|চুন্নী]] মতামত হ’ল যে খদিজাই ৬০৫ খ্ৰীষ্টাব্দত, পঞ্চাশ বছৰ বয়সত, প্ৰথম [[কোৰআন]] অৱতীৰ্ণৰ পাঁচ বছৰ আগতে ফাতিমাৰ জন্ম দিছিল। ইয়াৰ অৰ্থ হ’ল বিয়াৰ সময়ত ফাতিমাৰ বয়স আঠাইশ বছৰৰ ওপৰৰ আছিল। যিটো আৰবত অস্বাভাৱিক হ’লহেঁতেন। কিন্তু বাৰটা সূত্ৰই প্ৰকাশ কৰিছে যে ফাতিমাৰ জন্ম হৈছিল প্ৰায় ৬১২ বা ৬১৫ খ্ৰীষ্টাব্দত, সেই সময়ত খাদিজাৰ বয়স অলপ ডাঙৰ হ’লহেঁতেন। চুন্নী ইবনে ছাদৰ তেওঁৰ কিতাব আল-তাবাকাত আল-কুব্ৰাত প্ৰকাশিত ৰিপৰ্টৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে ফাতিমাৰ জন্ম হৈছিল যেতিয়া মহম্মদৰ বয়স প্ৰায় পঁত্ৰিশ বছৰ আছিল। চুন্নী মত অনুসৰি ফাতিমাৰ তিনিগৰাকী ভগ্নী আছিল, যাৰ নাম আছিল [[জাইনাব]], উম্ম কুলথুম আৰু [[ৰুকায়াহ]], যিসকলে [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মদৰ]] বাচি নাথাকিল। নতুবা কেইবাটাও ছিয়া সূত্ৰত উল্লেখ আছে যে জৈনাব, ৰুকায়াহ আৰু উম্ম কুলথুমক মহম্মদে দত্তক লৈছিল তেওঁলোকৰ মাতৃ খাদিজাৰ ভগ্নী হালাৰ মৃত্যুৰ পিছত। আব্বাছৰ মতে বেছিভাগ ছিয়া মুছলমানে ফাতিমা মহম্মদৰ একমাত্ৰ জৈৱিক কন্যা বুলি ধৰি লৈছে, আনহাতে ফেডেলে এই বিশ্বাসক বাৰজন ছিয়াসকলৰ মাজতে সীমাবদ্ধ কৰি ৰাখিছে।হাইডাৰে ৰিপৰ্ট কৰিছে যে দক্ষিণ এছিয়াৰ ছিয়াসকলৰ মাজত এই বিশ্বাস প্ৰচলিত। ফাতিমাৰ তিনিজন ভাতৃও আছিল, আটাইকেইজনৰ শৈশৱতে মৃত্যু হৈছিল। n9b47h5uwskcz57mantwyt9tkbi3nco 450742 450741 2024-12-03T15:59:23Z Saddam Hussain Rahmani 42858 ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ 450742 wikitext text/x-wiki '''ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ''' ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة بِنْت مُحَمَّد, , ৬০৫/১৫–৬৩২ খ্ৰীষ্টাব্দ) সাধাৰণতে ফাতিমা আল-জাহৰা ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة ٱلزَّهْرَاء, [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী:]] '''Fatima Bint Muhammad''' ) [[ইছলাম|ইছলামিক]] [[নবী|পইগম্বৰ]] [[মুহাম্মাদ|হজৰত মুহাম্মাদ]] আৰু তেওঁৰ পত্নী খাদিজাৰ কন্যা আছিল। ফাতিমাৰ স্বামী [[আলী|হজৰত আলী]] , ৰছিদুন খলিফাসকলৰ চতুৰ্থ আৰু প্ৰথম [[ছিয়া]] [[ইমাম]]। [[:en:Shia_Islam|[১]]] ফাতিমাৰ পুত্ৰ ক্ৰমে [[হাছান]] আৰু [[হুছেইন]], দ্বিতীয় আৰু তৃতীয় ছিয়া ইমাম। বিশেষকৈ ছিয়া ইছলামত ফাতিমাক যীচুৰ মাতৃ মেৰীৰ সৈতে তুলনা কৰা হৈছে। মহম্মদে ফাতিমাক নাৰীসকলৰ ভিতৰত শ্ৰেষ্ঠ আৰু তেওঁৰ আটাইতকৈ প্ৰিয় ব্যক্তি হিচাপে গণ্য কৰিছিল বুলি কোৱা হয়। মুছলমান মহিলাৰ বাবে তেওঁক প্ৰায়ে এক চূড়ান্ত আৰ্কিটাইপ আৰু মমতা, উদাৰতা আৰু চিৰস্থায়ী দুখ-কষ্টৰ উদাহৰণ হিচাপে গণ্য কৰা হয়। ফাতিমাৰ জৰিয়তেহে মহম্মদৰ বংশ বংশ আজিলৈকে জীয়াই আছে। তাইৰ নাম আৰু তাইৰ উপনামবোৰ মুছলমান ছোৱালীৰ বাবে জনপ্ৰিয় পছন্দ হৈয়েই আছে। [[:en:Fatima|[২]]] {{Infobox person|honorific prefix=ফাতিমা আল-জাহৰা|name=ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ|honorific suffix=فَاطِمَة بِنْت مُحَمَّد|image=FatimaalZahra_(cropped).jpg#mw-jump-to-license|caption=ফাতিমা বিন্ত মহম্মদৰ [[আৰবী]]ক নামৰ চিত্ৰ|birthname=|birth_date=৬০৫ বা ৬১২ শতাব্দী|birth_place=[[মক্কা]], [[চৌদি আৰৱ]]|death_date=৬৩২|death_place=মদিনা , [[চৌদি আৰৱ]]|resting place=আল-বাকী, [[চৌদি আৰৱ]] [[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Al-Baqi_Cemetery]]|nationality=[[চৌদি আৰৱ]]|known for=[[মুহাম্মদ]]ৰ একমাত্ৰ উত্তৰাধিকাৰী কন্যা সন্তান ( মুছলমান নাৰীসকলৰ জান্নাতৰ চৰ্দাৰ) [[https://mwa.org.au/latest-articles/the-women-promised-jannah/#:~:text=%E2%80%9CThe%20best%20of%20women%20among,%2C%20the%20wife%20of%20Pharaoh.%E2%80%9D]]|notable works=ছিয়া [[মুছলিম]]|religion=[[ইছলাম]] 🕋|spouse=[[হজৰত আলী]]|parents=হজৰত [[মুহাম্মদ]] ( পিতৃ) [[খাদিজা]] (মাতৃ)|children=[[হুছেইন বিন্ত আলী]] আৰু [[হাছান বিন্ত আলী]]|relatives=• [[উম্ম কুলথুম]] (ভগ্নী) • [[জাইনাব]] ( ভগ্নী) • [[ৰুকাইয়া]] ( ভগ্নী) আৰু তিনিজন ভাতৃ আছিল। [[https://en.wikipedia.org/wiki/Fatima]]}}৬৩২ চনত যেতিয়া [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মদৰ]] মৃত্যু হয় তেতিয়া ফাতিমা আৰু তেওঁৰ স্বামী আলীয়ে প্ৰথম খলিফা আবু বকৰৰ কৰ্তৃত্ব স্বীকাৰ কৰিবলৈ অস্বীকাৰ কৰে। দম্পতীহাল আৰু তেওঁলোকৰ সমৰ্থকসকলে আলী মহম্মদৰ সঠিক উত্তৰাধিকাৰী বুলি ধৰি লৈছিল। সম্ভৱতঃ গাদিৰ খুমত তেওঁৰ ঘোষণাৰ কথা উল্লেখ কৰিছিল।মহাম্মদৰ মৃত্যুৰ ছমাহৰ ভিতৰত ফাতিমাৰ মৃত্যুক লৈ বিতৰ্কৰ সৃষ্টি হৈছে। [[ছুন্নী ইছলাম|চুন্নী ইছলাম]]ৰ মতে ফাতিমাৰ মৃত্যু হৈছিল শোকত। ছিয়া ইছলামত অৱশ্যে আবু বকৰৰ নিৰ্দেশত আলীক বশ কৰিবলৈ ঘৰত অভিযান চলোৱাৰ সময়ত ফাতিমাৰ (গৰ্ভপাত আৰু) মৃত্যুৰ প্ৰত্যক্ষ ফল বুলি কোৱা হয়। বিশ্বাস কৰা হয় যে ফাতিমাৰ মৃত্যুমুখী ইচ্ছা আছিল যে খলিফা তেওঁৰ অন্ত্যেষ্টিক্ৰিয়াত উপস্থিত নাথাকিব। ৰাতি তাইক গোপনে সমাধিস্থ কৰা হৈছিল আৰু তাইৰ সঠিক সমাধিস্থল এতিয়াও অনিশ্চিত হৈ আছে। [[iarchive:muhammadinhistor0000unse_h4s1|[৩]]] == শৈশৱ জীৱন == মক্কাত [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মদৰ]] প্ৰথম পত্নী খাদিজাৰ ঘৰত ফাতিমাৰ জন্ম হৈছিল। মূলসুঁতিৰ [[ছুন্নী ইছলাম|চুন্নী]] মতামত হ’ল যে খদিজাই ৬০৫ খ্ৰীষ্টাব্দত, পঞ্চাশ বছৰ বয়সত, প্ৰথম [[কোৰআন]] অৱতীৰ্ণৰ পাঁচ বছৰ আগতে ফাতিমাৰ জন্ম দিছিল। ইয়াৰ অৰ্থ হ’ল বিয়াৰ সময়ত ফাতিমাৰ বয়স আঠাইশ বছৰৰ ওপৰৰ আছিল। যিটো আৰবত অস্বাভাৱিক হ’লহেঁতেন। কিন্তু বাৰটা সূত্ৰই প্ৰকাশ কৰিছে যে ফাতিমাৰ জন্ম হৈছিল প্ৰায় ৬১২ বা ৬১৫ খ্ৰীষ্টাব্দত, সেই সময়ত খাদিজাৰ বয়স অলপ ডাঙৰ হ’লহেঁতেন। চুন্নী ইবনে ছাদৰ তেওঁৰ কিতাব আল-তাবাকাত আল-কুব্ৰাত প্ৰকাশিত ৰিপৰ্টৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে ফাতিমাৰ জন্ম হৈছিল যেতিয়া মহম্মদৰ বয়স প্ৰায় পঁত্ৰিশ বছৰ আছিল। চুন্নী মত অনুসৰি ফাতিমাৰ তিনিগৰাকী ভগ্নী আছিল, যাৰ নাম আছিল [[জাইনাব]], উম্ম কুলথুম আৰু [[ৰুকায়াহ]], যিসকলে [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মদৰ]] বাচি নাথাকিল। নতুবা কেইবাটাও ছিয়া সূত্ৰত উল্লেখ আছে যে জৈনাব, ৰুকায়াহ আৰু উম্ম কুলথুমক মহম্মদে দত্তক লৈছিল তেওঁলোকৰ মাতৃ খাদিজাৰ ভগ্নী হালাৰ মৃত্যুৰ পিছত। আব্বাছৰ মতে বেছিভাগ ছিয়া মুছলমানে ফাতিমা মহম্মদৰ একমাত্ৰ জৈৱিক কন্যা বুলি ধৰি লৈছে, আনহাতে ফেডেলে এই বিশ্বাসক বাৰজন ছিয়াসকলৰ মাজতে সীমাবদ্ধ কৰি ৰাখিছে।হাইডাৰে ৰিপৰ্ট কৰিছে যে দক্ষিণ এছিয়াৰ ছিয়াসকলৰ মাজত এই বিশ্বাস প্ৰচলিত। ফাতিমাৰ তিনিজন ভাতৃও আছিল, আটাইকেইজনৰ শৈশৱতে মৃত্যু হৈছিল। bybdhc048zc1gl4d4sw5ox5b7vlhory 450748 450742 2024-12-03T16:08:14Z Saddam Hussain Rahmani 42858 ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ 450748 wikitext text/x-wiki '''ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ''' ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة بِنْت مُحَمَّد, , ৬০৫/১৫–৬৩২ খ্ৰীষ্টাব্দ) সাধাৰণতে ফাতিমা আল-জাহৰা ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة ٱلزَّهْرَاء, [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী:]] '''Fatima Bint Muhammad''' ) [[ইছলাম|ইছলামিক]] [[নবী|পইগম্বৰ]] [[মুহাম্মাদ|হজৰত মুহাম্মাদ]] আৰু তেওঁৰ পত্নী খাদিজাৰ কন্যা আছিল। ফাতিমাৰ স্বামী [[আলী|হজৰত আলী]] , ৰছিদুন খলিফাসকলৰ চতুৰ্থ আৰু প্ৰথম [[ছিয়া]] [[ইমাম]]। [[:en:Shia_Islam|[১]]] ফাতিমাৰ পুত্ৰ ক্ৰমে [[হাছান]] আৰু [[হুছেইন]], দ্বিতীয় আৰু তৃতীয় ছিয়া ইমাম। বিশেষকৈ ছিয়া ইছলামত ফাতিমাক যীচুৰ মাতৃ মেৰীৰ সৈতে তুলনা কৰা হৈছে। মহম্মদে ফাতিমাক নাৰীসকলৰ ভিতৰত শ্ৰেষ্ঠ আৰু তেওঁৰ আটাইতকৈ প্ৰিয় ব্যক্তি হিচাপে গণ্য কৰিছিল বুলি কোৱা হয়। মুছলমান মহিলাৰ বাবে তেওঁক প্ৰায়ে এক চূড়ান্ত আৰ্কিটাইপ আৰু মমতা, উদাৰতা আৰু চিৰস্থায়ী দুখ-কষ্টৰ উদাহৰণ হিচাপে গণ্য কৰা হয়। ফাতিমাৰ জৰিয়তেহে মহম্মদৰ বংশ বংশ আজিলৈকে জীয়াই আছে। তাইৰ নাম আৰু তাইৰ উপনামবোৰ মুছলমান ছোৱালীৰ বাবে জনপ্ৰিয় পছন্দ হৈয়েই আছে। [[:en:Fatima|[২]]] {{Infobox person|honorific prefix=ফাতিমা আল-জাহৰা|name=ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ|honorific suffix=فَاطِمَة بِنْت مُحَمَّد|image=FatimaalZahra_(cropped).jpg#mw-jump-to-license|caption=ফাতিমা বিন্ত মহম্মদৰ [[আৰবী]]ক নামৰ চিত্ৰ|birthname=|birth_date=৬০৫ বা ৬১২ শতাব্দী|birth_place=[[মক্কা]], [[চৌদি আৰৱ]]|death_date=৬৩২|death_place=মদিনা , [[চৌদি আৰৱ]]|resting place=আল-বাকী, [[চৌদি আৰৱ]] [[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Al-Baqi_Cemetery]]|nationality=[[চৌদি আৰৱ]]|known for=[[মুহাম্মদ]]ৰ একমাত্ৰ উত্তৰাধিকাৰী কন্যা সন্তান ( মুছলমান নাৰীসকলৰ জান্নাতৰ চৰ্দাৰ) [[https://mwa.org.au/latest-articles/the-women-promised-jannah/#:~:text=%E2%80%9CThe%20best%20of%20women%20among,%2C%20the%20wife%20of%20Pharaoh.%E2%80%9D]]|notable works=ছিয়া [[মুছলিম]]|religion=[[ইছলাম]] 🕋|spouse=[[হজৰত আলী]]|parents=হজৰত [[মুহাম্মদ]] ( পিতৃ) [[খাদিজা]] (মাতৃ)|children=[[হুছেইন বিন্ত আলী]] আৰু [[হাছান বিন্ত আলী]]|relatives=• [[উম্ম কুলথুম]] (ভগ্নী) • [[জাইনাব]] ( ভগ্নী) • [[ৰুকাইয়া]] ( ভগ্নী) আৰু তিনিজন ভাতৃ আছিল। [[https://en.wikipedia.org/wiki/Fatima]]}}৬৩২ চনত যেতিয়া [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মদৰ]] মৃত্যু হয় তেতিয়া ফাতিমা আৰু তেওঁৰ স্বামী আলীয়ে প্ৰথম খলিফা আবু বকৰৰ কৰ্তৃত্ব স্বীকাৰ কৰিবলৈ অস্বীকাৰ কৰে। দম্পতীহাল আৰু তেওঁলোকৰ সমৰ্থকসকলে আলী মহম্মদৰ সঠিক উত্তৰাধিকাৰী বুলি ধৰি লৈছিল। সম্ভৱতঃ গাদিৰ খুমত তেওঁৰ ঘোষণাৰ কথা উল্লেখ কৰিছিল।মহাম্মদৰ মৃত্যুৰ ছমাহৰ ভিতৰত ফাতিমাৰ মৃত্যুক লৈ বিতৰ্কৰ সৃষ্টি হৈছে। [[ছুন্নী ইছলাম|চুন্নী ইছলাম]]ৰ মতে ফাতিমাৰ মৃত্যু হৈছিল শোকত। ছিয়া ইছলামত অৱশ্যে আবু বকৰৰ নিৰ্দেশত আলীক বশ কৰিবলৈ ঘৰত অভিযান চলোৱাৰ সময়ত ফাতিমাৰ (গৰ্ভপাত আৰু) মৃত্যুৰ প্ৰত্যক্ষ ফল বুলি কোৱা হয়। বিশ্বাস কৰা হয় যে ফাতিমাৰ মৃত্যুমুখী ইচ্ছা আছিল যে খলিফা তেওঁৰ অন্ত্যেষ্টিক্ৰিয়াত উপস্থিত নাথাকিব। ৰাতি তাইক গোপনে সমাধিস্থ কৰা হৈছিল আৰু তাইৰ সঠিক সমাধিস্থল এতিয়াও অনিশ্চিত হৈ আছে। [[iarchive:muhammadinhistor0000unse_h4s1|[৩]]] == শৈশৱ জীৱন == মক্কাত [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মদৰ]] প্ৰথম পত্নী খাদিজাৰ ঘৰত ফাতিমাৰ জন্ম হৈছিল। মূলসুঁতিৰ [[ছুন্নী ইছলাম|চুন্নী]] মতামত হ’ল যে খদিজাই ৬০৫ খ্ৰীষ্টাব্দত, পঞ্চাশ বছৰ বয়সত, প্ৰথম [[কোৰআন]] অৱতীৰ্ণৰ পাঁচ বছৰ আগতে ফাতিমাৰ জন্ম দিছিল। ইয়াৰ অৰ্থ হ’ল বিয়াৰ সময়ত ফাতিমাৰ বয়স আঠাইশ বছৰৰ ওপৰৰ আছিল। যিটো আৰবত অস্বাভাৱিক হ’লহেঁতেন। কিন্তু বাৰটা সূত্ৰই প্ৰকাশ কৰিছে যে ফাতিমাৰ জন্ম হৈছিল প্ৰায় ৬১২ বা ৬১৫ খ্ৰীষ্টাব্দত, সেই সময়ত খাদিজাৰ বয়স অলপ ডাঙৰ হ’লহেঁতেন। চুন্নী ইবনে ছাদৰ তেওঁৰ কিতাব আল-তাবাকাত আল-কুব্ৰাত প্ৰকাশিত ৰিপৰ্টৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে ফাতিমাৰ জন্ম হৈছিল যেতিয়া মহম্মদৰ বয়স প্ৰায় পঁত্ৰিশ বছৰ আছিল। চুন্নী মত অনুসৰি ফাতিমাৰ তিনিগৰাকী ভগ্নী আছিল, যাৰ নাম আছিল [[জাইনাব]], উম্ম কুলথুম আৰু [[ৰুকায়াহ]], যিসকলে [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মদৰ]] বাচি নাথাকিল। নতুবা কেইবাটাও ছিয়া সূত্ৰত উল্লেখ আছে যে জৈনাব, ৰুকায়াহ আৰু উম্ম কুলথুমক মহম্মদে দত্তক লৈছিল তেওঁলোকৰ মাতৃ খাদিজাৰ ভগ্নী হালাৰ মৃত্যুৰ পিছত। আব্বাছৰ মতে বেছিভাগ ছিয়া মুছলমানে ফাতিমা মহম্মদৰ একমাত্ৰ জৈৱিক কন্যা বুলি ধৰি লৈছে, আনহাতে ফেডেলে এই বিশ্বাসক বাৰজন ছিয়াসকলৰ মাজতে সীমাবদ্ধ কৰি ৰাখিছে।হাইডাৰে ৰিপৰ্ট কৰিছে যে দক্ষিণ এছিয়াৰ ছিয়াসকলৰ মাজত এই বিশ্বাস প্ৰচলিত। ফাতিমাৰ তিনিজন ভাতৃও আছিল, আটাইকেইজনৰ শৈশৱতে মৃত্যু হৈছিল। == বিবাহ == ফাতিমাই মদীনাত [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মাদৰ]] খুলশালীয়েক আলীক বিয়া কৰায়। সম্ভৱতঃ বদৰ যুদ্ধৰ পিছত।চুন্নী আৰু ছিয়া প্ৰমাণ পোৱা গৈছে যে আবু বকৰ আৰু উমৰকে ধৰি কিছুমান ছাহাবীয়ে আগতে বিচাৰিছিল বিয়াত ফাতিমাৰ হাত কিন্তু মহম্মদে নাকচ কৰিছিল, যিয়ে কয় যে তেওঁ ভাগ্যই নিৰ্ধাৰণ কৰা মুহূৰ্তৰ বাবে অপেক্ষা কৰি আছে। ইয়াৰ উপৰিও কোৱা হয় যে আলীয়ে মহম্মদক নিজৰ দৰিদ্ৰতাৰ বাবে ফাতিমাক বিয়া কৰাবলৈ কোৱাত সংকোচ কৰিছিল। মহম্মদে যেতিয়া আলীৰ প্ৰস্তাৱ ফাতিমাৰ আগত আগবঢ়াইছিল তেতিয়া তাই মৌন হৈ আছিল, যিটোক মৌন চুক্তি বুলি বুজা হৈছিল। এই প্ৰতিবেদনৰ ভিত্তিত ইছলামিক আইনত বিবাহত মহিলাৰ সন্মতি সদায় প্ৰয়োজনীয় হৈ আহিছে।মহাম্মদে আলীয়ে কইনাৰ উপহাৰ (মাহৰ) দিবলৈ আলীক নিজৰ ঢাল বিক্ৰী কৰিবলৈও পৰামৰ্শ দিছিল। মহম্মদে বিয়াৰ অনুষ্ঠানটো সম্পন্ন কৰিছিল,আৰু তেওঁলোকে আন মুছলমানসকলৰ উপহাৰেৰে এক কঠোৰ বিয়াৰ ভোজ প্ৰস্তুত কৰিছিল। ছিয়া সূত্ৰই লিপিবদ্ধ কৰিছে যে ফাতিমাই তেওঁৰ বিয়াৰ নিশা তেওঁৰ বিবাহৰ গাউন দান কৰিছিল।পিছলৈ দম্পতীহালে মদীনাত মহম্মদৰ কোৱাৰ্টাৰৰ কাষৰ এটা ঘৰলৈ গুচি যায়। ফাতিমাৰ মৃত্যুৰ আগলৈকে তেওঁলোকৰ বিবাহ প্ৰায় দহ বছৰ ধৰি চলিছিল। বিয়াৰ সময়ত ফাতিমাৰ বয়স অনিশ্চিত বুলি কোৱা হৈছে, ন বছৰৰ পৰা একবিংশ বছৰৰ ভিতৰত। আলীৰ বয়স প্ৰায় বাইশ বছৰ বুলি কোৱা হয় amh0eao5zfuvn2wfw4t0agzdw7o993f 450750 450748 2024-12-03T16:10:20Z Saddam Hussain Rahmani 42858 ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ 450750 wikitext text/x-wiki '''ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ''' ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة بِنْت مُحَمَّد, , ৬০৫/১৫–৬৩২ খ্ৰীষ্টাব্দ) সাধাৰণতে ফাতিমা আল-জাহৰা ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة ٱلزَّهْرَاء, [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী:]] '''Fatima Bint Muhammad''' ) [[ইছলাম|ইছলামিক]] [[নবী|পইগম্বৰ]] [[মুহাম্মাদ|হজৰত মুহাম্মাদ]] আৰু তেওঁৰ পত্নী খাদিজাৰ কন্যা আছিল। ফাতিমাৰ স্বামী [[আলী|হজৰত আলী]] , ৰছিদুন খলিফাসকলৰ চতুৰ্থ আৰু প্ৰথম [[ছিয়া]] [[ইমাম]]। [[:en:Shia_Islam|[১]]] ফাতিমাৰ পুত্ৰ ক্ৰমে [[হাছান]] আৰু [[হুছেইন]], দ্বিতীয় আৰু তৃতীয় ছিয়া ইমাম। বিশেষকৈ ছিয়া ইছলামত ফাতিমাক যীচুৰ মাতৃ মেৰীৰ সৈতে তুলনা কৰা হৈছে। মহম্মদে ফাতিমাক নাৰীসকলৰ ভিতৰত শ্ৰেষ্ঠ আৰু তেওঁৰ আটাইতকৈ প্ৰিয় ব্যক্তি হিচাপে গণ্য কৰিছিল বুলি কোৱা হয়। মুছলমান মহিলাৰ বাবে তেওঁক প্ৰায়ে এক চূড়ান্ত আৰ্কিটাইপ আৰু মমতা, উদাৰতা আৰু চিৰস্থায়ী দুখ-কষ্টৰ উদাহৰণ হিচাপে গণ্য কৰা হয়। ফাতিমাৰ জৰিয়তেহে মহম্মদৰ বংশ বংশ আজিলৈকে জীয়াই আছে। তাইৰ নাম আৰু তাইৰ উপনামবোৰ মুছলমান ছোৱালীৰ বাবে জনপ্ৰিয় পছন্দ হৈয়েই আছে। [[:en:Fatima|[২]]] {{Infobox person|honorific prefix=ফাতিমা আল-জাহৰা|name=ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ|honorific suffix=فَاطِمَة بِنْت مُحَمَّد|image=FatimaalZahra_(cropped).jpg#mw-jump-to-license|caption=ফাতিমা বিন্ত মহম্মদৰ [[আৰবী]]ক নামৰ চিত্ৰ|birthname=|birth_date=৬০৫ বা ৬১২ শতাব্দী|birth_place=[[মক্কা]], [[চৌদি আৰৱ]]|death_date=৬৩২|death_place=মদিনা , [[চৌদি আৰৱ]]|resting place=আল-বাকী, [[চৌদি আৰৱ]] [[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Al-Baqi_Cemetery]]|nationality=[[চৌদি আৰৱ]]|known for=[[মুহাম্মদ]]ৰ একমাত্ৰ উত্তৰাধিকাৰী কন্যা সন্তান ( মুছলমান নাৰীসকলৰ জান্নাতৰ চৰ্দাৰ) [[https://mwa.org.au/latest-articles/the-women-promised-jannah/#:~:text=%E2%80%9CThe%20best%20of%20women%20among,%2C%20the%20wife%20of%20Pharaoh.%E2%80%9D]]|notable works=ছিয়া [[মুছলিম]]|religion=[[ইছলাম]] 🕋|spouse=[[হজৰত আলী]]|parents=হজৰত [[মুহাম্মদ]] ( পিতৃ) [[খাদিজা]] (মাতৃ)|children=[[হুছেইন বিন্ত আলী]] আৰু [[হাছান বিন্ত আলী]]|relatives=• [[উম্ম কুলথুম]] (ভগ্নী) • [[জাইনাব]] ( ভগ্নী) • [[ৰুকাইয়া]] ( ভগ্নী) আৰু তিনিজন ভাতৃ আছিল। [[https://en.wikipedia.org/wiki/Fatima]]}}৬৩২ চনত যেতিয়া [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মদৰ]] মৃত্যু হয় তেতিয়া ফাতিমা আৰু তেওঁৰ স্বামী আলীয়ে প্ৰথম খলিফা আবু বকৰৰ কৰ্তৃত্ব স্বীকাৰ কৰিবলৈ অস্বীকাৰ কৰে। দম্পতীহাল আৰু তেওঁলোকৰ সমৰ্থকসকলে আলী মহম্মদৰ সঠিক উত্তৰাধিকাৰী বুলি ধৰি লৈছিল। সম্ভৱতঃ গাদিৰ খুমত তেওঁৰ ঘোষণাৰ কথা উল্লেখ কৰিছিল।মহাম্মদৰ মৃত্যুৰ ছমাহৰ ভিতৰত ফাতিমাৰ মৃত্যুক লৈ বিতৰ্কৰ সৃষ্টি হৈছে। [[ছুন্নী ইছলাম|চুন্নী ইছলাম]]ৰ মতে ফাতিমাৰ মৃত্যু হৈছিল শোকত। ছিয়া ইছলামত অৱশ্যে আবু বকৰৰ নিৰ্দেশত আলীক বশ কৰিবলৈ ঘৰত অভিযান চলোৱাৰ সময়ত ফাতিমাৰ (গৰ্ভপাত আৰু) মৃত্যুৰ প্ৰত্যক্ষ ফল বুলি কোৱা হয়। বিশ্বাস কৰা হয় যে ফাতিমাৰ মৃত্যুমুখী ইচ্ছা আছিল যে খলিফা তেওঁৰ অন্ত্যেষ্টিক্ৰিয়াত উপস্থিত নাথাকিব। ৰাতি তাইক গোপনে সমাধিস্থ কৰা হৈছিল আৰু তাইৰ সঠিক সমাধিস্থল এতিয়াও অনিশ্চিত হৈ আছে। [[iarchive:muhammadinhistor0000unse_h4s1|[৩]]] == শৈশৱ জীৱন == মক্কাত [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মদৰ]] প্ৰথম পত্নী খাদিজাৰ ঘৰত ফাতিমাৰ জন্ম হৈছিল। মূলসুঁতিৰ [[ছুন্নী ইছলাম|চুন্নী]] মতামত হ’ল যে খদিজাই ৬০৫ খ্ৰীষ্টাব্দত, পঞ্চাশ বছৰ বয়সত, প্ৰথম [[কোৰআন]] অৱতীৰ্ণৰ পাঁচ বছৰ আগতে ফাতিমাৰ জন্ম দিছিল। ইয়াৰ অৰ্থ হ’ল বিয়াৰ সময়ত ফাতিমাৰ বয়স আঠাইশ বছৰৰ ওপৰৰ আছিল। যিটো আৰবত অস্বাভাৱিক হ’লহেঁতেন। কিন্তু বাৰটা সূত্ৰই প্ৰকাশ কৰিছে যে ফাতিমাৰ জন্ম হৈছিল প্ৰায় ৬১২ বা ৬১৫ খ্ৰীষ্টাব্দত, সেই সময়ত খাদিজাৰ বয়স অলপ ডাঙৰ হ’লহেঁতেন। চুন্নী ইবনে ছাদৰ তেওঁৰ কিতাব আল-তাবাকাত আল-কুব্ৰাত প্ৰকাশিত ৰিপৰ্টৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে ফাতিমাৰ জন্ম হৈছিল যেতিয়া মহম্মদৰ বয়স প্ৰায় পঁত্ৰিশ বছৰ আছিল। চুন্নী মত অনুসৰি ফাতিমাৰ তিনিগৰাকী ভগ্নী আছিল, যাৰ নাম আছিল [[জাইনাব]], উম্ম কুলথুম আৰু [[ৰুকায়াহ]], যিসকলে [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মদৰ]] বাচি নাথাকিল। নতুবা কেইবাটাও ছিয়া সূত্ৰত উল্লেখ আছে যে জৈনাব, ৰুকায়াহ আৰু উম্ম কুলথুমক মহম্মদে দত্তক লৈছিল তেওঁলোকৰ মাতৃ খাদিজাৰ ভগ্নী হালাৰ মৃত্যুৰ পিছত। আব্বাছৰ মতে বেছিভাগ ছিয়া মুছলমানে ফাতিমা মহম্মদৰ একমাত্ৰ জৈৱিক কন্যা বুলি ধৰি লৈছে, আনহাতে ফেডেলে এই বিশ্বাসক বাৰজন ছিয়াসকলৰ মাজতে সীমাবদ্ধ কৰি ৰাখিছে।হাইডাৰে ৰিপৰ্ট কৰিছে যে দক্ষিণ এছিয়াৰ ছিয়াসকলৰ মাজত এই বিশ্বাস প্ৰচলিত। ফাতিমাৰ তিনিজন ভাতৃও আছিল, আটাইকেইজনৰ শৈশৱতে মৃত্যু হৈছিল। == বিবাহ == ফাতিমাই মদীনাত [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মাদৰ]] খুলশালীয়েক আলীক বিয়া কৰায়। সম্ভৱতঃ বদৰ যুদ্ধৰ পিছত।([[:en:Marital_life_of_Fatima|ফাতিমা আৰু আলীৰ বিবাহৰ মূল প্ৰবন্ধ]] ) চুন্নী আৰু ছিয়া প্ৰমাণ পোৱা গৈছে যে আবু বকৰ আৰু উমৰকে ধৰি কিছুমান ছাহাবীয়ে আগতে বিচাৰিছিল বিয়াত ফাতিমাৰ হাত কিন্তু মহম্মদে নাকচ কৰিছিল, যিয়ে কয় যে তেওঁ ভাগ্যই নিৰ্ধাৰণ কৰা মুহূৰ্তৰ বাবে অপেক্ষা কৰি আছে। ইয়াৰ উপৰিও কোৱা হয় যে আলীয়ে মহম্মদক নিজৰ দৰিদ্ৰতাৰ বাবে ফাতিমাক বিয়া কৰাবলৈ কোৱাত সংকোচ কৰিছিল। মহম্মদে যেতিয়া আলীৰ প্ৰস্তাৱ ফাতিমাৰ আগত আগবঢ়াইছিল তেতিয়া তাই মৌন হৈ আছিল, যিটোক মৌন চুক্তি বুলি বুজা হৈছিল। এই প্ৰতিবেদনৰ ভিত্তিত ইছলামিক আইনত বিবাহত মহিলাৰ সন্মতি সদায় প্ৰয়োজনীয় হৈ আহিছে।মহাম্মদে আলীয়ে কইনাৰ উপহাৰ (মাহৰ) দিবলৈ আলীক নিজৰ ঢাল বিক্ৰী কৰিবলৈও পৰামৰ্শ দিছিল। মহম্মদে বিয়াৰ অনুষ্ঠানটো সম্পন্ন কৰিছিল,আৰু তেওঁলোকে আন মুছলমানসকলৰ উপহাৰেৰে এক কঠোৰ বিয়াৰ ভোজ প্ৰস্তুত কৰিছিল। ছিয়া সূত্ৰই লিপিবদ্ধ কৰিছে যে ফাতিমাই তেওঁৰ বিয়াৰ নিশা তেওঁৰ বিবাহৰ গাউন দান কৰিছিল।পিছলৈ দম্পতীহালে মদীনাত মহম্মদৰ কোৱাৰ্টাৰৰ কাষৰ এটা ঘৰলৈ গুচি যায়। ফাতিমাৰ মৃত্যুৰ আগলৈকে তেওঁলোকৰ বিবাহ প্ৰায় দহ বছৰ ধৰি চলিছিল। বিয়াৰ সময়ত ফাতিমাৰ বয়স অনিশ্চিত বুলি কোৱা হৈছে, ন বছৰৰ পৰা একবিংশ বছৰৰ ভিতৰত। আলীৰ বয়স প্ৰায় বাইশ বছৰ বুলি কোৱা হয় a9hnf6abrai0kst0f2cptvst4j789hg 450751 450750 2024-12-03T16:15:11Z Saddam Hussain Rahmani 42858 ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ 450751 wikitext text/x-wiki '''ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ''' ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة بِنْت مُحَمَّد, , ৬০৫/১৫–৬৩২ খ্ৰীষ্টাব্দ) সাধাৰণতে ফাতিমা আল-জাহৰা ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة ٱلزَّهْرَاء, [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী:]] '''Fatima Bint Muhammad''' ) [[ইছলাম|ইছলামিক]] [[নবী|পইগম্বৰ]] [[মুহাম্মাদ|হজৰত মুহাম্মাদ]] আৰু তেওঁৰ পত্নী খাদিজাৰ কন্যা আছিল। ফাতিমাৰ স্বামী [[আলী|হজৰত আলী]] , ৰছিদুন খলিফাসকলৰ চতুৰ্থ আৰু প্ৰথম [[ছিয়া]] [[ইমাম]]। [[:en:Shia_Islam|[১]]] ফাতিমাৰ পুত্ৰ ক্ৰমে [[হাছান]] আৰু [[হুছেইন]], দ্বিতীয় আৰু তৃতীয় ছিয়া ইমাম। বিশেষকৈ ছিয়া ইছলামত ফাতিমাক যীচুৰ মাতৃ মেৰীৰ সৈতে তুলনা কৰা হৈছে। মহম্মদে ফাতিমাক নাৰীসকলৰ ভিতৰত শ্ৰেষ্ঠ আৰু তেওঁৰ আটাইতকৈ প্ৰিয় ব্যক্তি হিচাপে গণ্য কৰিছিল বুলি কোৱা হয়। মুছলমান মহিলাৰ বাবে তেওঁক প্ৰায়ে এক চূড়ান্ত আৰ্কিটাইপ আৰু মমতা, উদাৰতা আৰু চিৰস্থায়ী দুখ-কষ্টৰ উদাহৰণ হিচাপে গণ্য কৰা হয়। ফাতিমাৰ জৰিয়তেহে মহম্মদৰ বংশ বংশ আজিলৈকে জীয়াই আছে। তাইৰ নাম আৰু তাইৰ উপনামবোৰ মুছলমান ছোৱালীৰ বাবে জনপ্ৰিয় পছন্দ হৈয়েই আছে। [[:en:Fatima|[২]]] {{Infobox person|honorific prefix=ফাতিমা আল-জাহৰা|name=ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ|honorific suffix=فَاطِمَة بِنْت مُحَمَّد|image=FatimaalZahra_(cropped).jpg#mw-jump-to-license|caption=ফাতিমা বিন্ত মহম্মদৰ [[আৰবী]]ক নামৰ চিত্ৰ|birthname=|birth_date=৬০৫ বা ৬১২ শতাব্দী|birth_place=[[মক্কা]], [[চৌদি আৰৱ]]|death_date=৬৩২|death_place=মদিনা , [[চৌদি আৰৱ]]|resting place=আল-বাকী, [[চৌদি আৰৱ]] [[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Al-Baqi_Cemetery]]|nationality=[[চৌদি আৰৱ]]|known for=[[মুহাম্মদ]]ৰ একমাত্ৰ উত্তৰাধিকাৰী কন্যা সন্তান ( মুছলমান নাৰীসকলৰ জান্নাতৰ চৰ্দাৰ) [[https://mwa.org.au/latest-articles/the-women-promised-jannah/#:~:text=%E2%80%9CThe%20best%20of%20women%20among,%2C%20the%20wife%20of%20Pharaoh.%E2%80%9D]]|notable works=ছিয়া [[মুছলিম]]|religion=[[ইছলাম]] 🕋|spouse=[[হজৰত আলী]]|parents=হজৰত [[মুহাম্মদ]] ( পিতৃ) [[খাদিজা]] (মাতৃ)|children=[[হুছেইন বিন্ত আলী]] আৰু [[হাছান বিন্ত আলী]]|relatives=• [[উম্ম কুলথুম]] (ভগ্নী) • [[জাইনাব]] ( ভগ্নী) • [[ৰুকাইয়া]] ( ভগ্নী) আৰু তিনিজন ভাতৃ আছিল। [[https://en.wikipedia.org/wiki/Fatima]]}}৬৩২ চনত যেতিয়া [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মদৰ]] মৃত্যু হয় তেতিয়া ফাতিমা আৰু তেওঁৰ স্বামী আলীয়ে প্ৰথম খলিফা আবু বকৰৰ কৰ্তৃত্ব স্বীকাৰ কৰিবলৈ অস্বীকাৰ কৰে। দম্পতীহাল আৰু তেওঁলোকৰ সমৰ্থকসকলে আলী মহম্মদৰ সঠিক উত্তৰাধিকাৰী বুলি ধৰি লৈছিল। সম্ভৱতঃ গাদিৰ খুমত তেওঁৰ ঘোষণাৰ কথা উল্লেখ কৰিছিল।মহাম্মদৰ মৃত্যুৰ ছমাহৰ ভিতৰত ফাতিমাৰ মৃত্যুক লৈ বিতৰ্কৰ সৃষ্টি হৈছে। [[ছুন্নী ইছলাম|চুন্নী ইছলাম]]ৰ মতে ফাতিমাৰ মৃত্যু হৈছিল শোকত। ছিয়া ইছলামত অৱশ্যে আবু বকৰৰ নিৰ্দেশত আলীক বশ কৰিবলৈ ঘৰত অভিযান চলোৱাৰ সময়ত ফাতিমাৰ (গৰ্ভপাত আৰু) মৃত্যুৰ প্ৰত্যক্ষ ফল বুলি কোৱা হয়। বিশ্বাস কৰা হয় যে ফাতিমাৰ মৃত্যুমুখী ইচ্ছা আছিল যে খলিফা তেওঁৰ অন্ত্যেষ্টিক্ৰিয়াত উপস্থিত নাথাকিব। ৰাতি তাইক গোপনে সমাধিস্থ কৰা হৈছিল আৰু তাইৰ সঠিক সমাধিস্থল এতিয়াও অনিশ্চিত হৈ আছে। [[iarchive:muhammadinhistor0000unse_h4s1|[৩]]] == শৈশৱ জীৱন == মক্কাত [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মদৰ]] প্ৰথম পত্নী খাদিজাৰ ঘৰত ফাতিমাৰ জন্ম হৈছিল। মূলসুঁতিৰ [[ছুন্নী ইছলাম|চুন্নী]] মতামত হ’ল যে খদিজাই ৬০৫ খ্ৰীষ্টাব্দত, পঞ্চাশ বছৰ বয়সত, প্ৰথম [[কোৰআন]] অৱতীৰ্ণৰ পাঁচ বছৰ আগতে ফাতিমাৰ জন্ম দিছিল। ইয়াৰ অৰ্থ হ’ল বিয়াৰ সময়ত ফাতিমাৰ বয়স আঠাইশ বছৰৰ ওপৰৰ আছিল। যিটো আৰবত অস্বাভাৱিক হ’লহেঁতেন। কিন্তু বাৰটা সূত্ৰই প্ৰকাশ কৰিছে যে ফাতিমাৰ জন্ম হৈছিল প্ৰায় ৬১২ বা ৬১৫ খ্ৰীষ্টাব্দত, সেই সময়ত খাদিজাৰ বয়স অলপ ডাঙৰ হ’লহেঁতেন। চুন্নী ইবনে ছাদৰ তেওঁৰ কিতাব আল-তাবাকাত আল-কুব্ৰাত প্ৰকাশিত ৰিপৰ্টৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে ফাতিমাৰ জন্ম হৈছিল যেতিয়া মহম্মদৰ বয়স প্ৰায় পঁত্ৰিশ বছৰ আছিল। চুন্নী মত অনুসৰি ফাতিমাৰ তিনিগৰাকী ভগ্নী আছিল, যাৰ নাম আছিল [[জাইনাব]], উম্ম কুলথুম আৰু [[ৰুকায়াহ]], যিসকলে [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মদৰ]] বাচি নাথাকিল। নতুবা কেইবাটাও ছিয়া সূত্ৰত উল্লেখ আছে যে জৈনাব, ৰুকায়াহ আৰু উম্ম কুলথুমক মহম্মদে দত্তক লৈছিল তেওঁলোকৰ মাতৃ খাদিজাৰ ভগ্নী হালাৰ মৃত্যুৰ পিছত। আব্বাছৰ মতে বেছিভাগ ছিয়া মুছলমানে ফাতিমা মহম্মদৰ একমাত্ৰ জৈৱিক কন্যা বুলি ধৰি লৈছে, আনহাতে ফেডেলে এই বিশ্বাসক বাৰজন ছিয়াসকলৰ মাজতে সীমাবদ্ধ কৰি ৰাখিছে।হাইডাৰে ৰিপৰ্ট কৰিছে যে দক্ষিণ এছিয়াৰ ছিয়াসকলৰ মাজত এই বিশ্বাস প্ৰচলিত। ফাতিমাৰ তিনিজন ভাতৃও আছিল, আটাইকেইজনৰ শৈশৱতে মৃত্যু হৈছিল। == বিবাহ == [[চিত্ৰ:The Marriage of 'Ali and Fatima, Iran, ca. 1850.jpg|thumb|ফাতিমা আৰু আলীৰ বিবাহৰ অংকিত চিত্ৰ ]] ফাতিমাই মদীনাত [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মাদৰ]] খুলশালীয়েক আলীক বিয়া কৰায়। সম্ভৱতঃ বদৰ যুদ্ধৰ পিছত।([[:en:Marital_life_of_Fatima|ফাতিমা আৰু আলীৰ বিবাহৰ মূল প্ৰবন্ধ]] ) চুন্নী আৰু ছিয়া প্ৰমাণ পোৱা গৈছে যে আবু বকৰ আৰু উমৰকে ধৰি কিছুমান ছাহাবীয়ে আগতে বিচাৰিছিল বিয়াত ফাতিমাৰ হাত কিন্তু মহম্মদে নাকচ কৰিছিল, যিয়ে কয় যে তেওঁ ভাগ্যই নিৰ্ধাৰণ কৰা মুহূৰ্তৰ বাবে অপেক্ষা কৰি আছে। ইয়াৰ উপৰিও কোৱা হয় যে আলীয়ে মহম্মদক নিজৰ দৰিদ্ৰতাৰ বাবে ফাতিমাক বিয়া কৰাবলৈ কোৱাত সংকোচ কৰিছিল। মহম্মদে যেতিয়া আলীৰ প্ৰস্তাৱ ফাতিমাৰ আগত আগবঢ়াইছিল তেতিয়া তাই মৌন হৈ আছিল, যিটোক মৌন চুক্তি বুলি বুজা হৈছিল। এই প্ৰতিবেদনৰ ভিত্তিত ইছলামিক আইনত বিবাহত মহিলাৰ সন্মতি সদায় প্ৰয়োজনীয় হৈ আহিছে।মহাম্মদে আলীয়ে কইনাৰ উপহাৰ (মাহৰ) দিবলৈ আলীক নিজৰ ঢাল বিক্ৰী কৰিবলৈও পৰামৰ্শ দিছিল। মহম্মদে বিয়াৰ অনুষ্ঠানটো সম্পন্ন কৰিছিল,আৰু তেওঁলোকে আন মুছলমানসকলৰ উপহাৰেৰে এক কঠোৰ বিয়াৰ ভোজ প্ৰস্তুত কৰিছিল। ছিয়া সূত্ৰই লিপিবদ্ধ কৰিছে যে ফাতিমাই তেওঁৰ বিয়াৰ নিশা তেওঁৰ বিবাহৰ গাউন দান কৰিছিল।পিছলৈ দম্পতীহালে মদীনাত মহম্মদৰ কোৱাৰ্টাৰৰ কাষৰ এটা ঘৰলৈ গুচি যায়। ফাতিমাৰ মৃত্যুৰ আগলৈকে তেওঁলোকৰ বিবাহ প্ৰায় দহ বছৰ ধৰি চলিছিল। বিয়াৰ সময়ত ফাতিমাৰ বয়স অনিশ্চিত বুলি কোৱা হৈছে, ন বছৰৰ পৰা একবিংশ বছৰৰ ভিতৰত। আলীৰ বয়স প্ৰায় বাইশ বছৰ বুলি কোৱা হয়। hk9kpdg873euhk47i4bj9y0xqo8ldam 450753 450751 2024-12-03T16:22:16Z Saddam Hussain Rahmani 42858 ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ 450753 wikitext text/x-wiki '''ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ''' ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة بِنْت مُحَمَّد, , ৬০৫/১৫–৬৩২ খ্ৰীষ্টাব্দ) সাধাৰণতে ফাতিমা আল-জাহৰা ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة ٱلزَّهْرَاء, [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী:]] '''Fatima Bint Muhammad''' ) [[ইছলাম|ইছলামিক]] [[নবী|পইগম্বৰ]] [[মুহাম্মাদ|হজৰত মুহাম্মাদ]] আৰু তেওঁৰ পত্নী খাদিজাৰ কন্যা আছিল। ফাতিমাৰ স্বামী [[আলী|হজৰত আলী]] , ৰছিদুন খলিফাসকলৰ চতুৰ্থ আৰু প্ৰথম [[ছিয়া]] [[ইমাম]]। [[:en:Shia_Islam|[১]]] ফাতিমাৰ পুত্ৰ ক্ৰমে [[হাছান]] আৰু [[হুছেইন]], দ্বিতীয় আৰু তৃতীয় ছিয়া ইমাম। বিশেষকৈ ছিয়া ইছলামত ফাতিমাক যীচুৰ মাতৃ মেৰীৰ সৈতে তুলনা কৰা হৈছে। মহম্মদে ফাতিমাক নাৰীসকলৰ ভিতৰত শ্ৰেষ্ঠ আৰু তেওঁৰ আটাইতকৈ প্ৰিয় ব্যক্তি হিচাপে গণ্য কৰিছিল বুলি কোৱা হয়। মুছলমান মহিলাৰ বাবে তেওঁক প্ৰায়ে এক চূড়ান্ত আৰ্কিটাইপ আৰু মমতা, উদাৰতা আৰু চিৰস্থায়ী দুখ-কষ্টৰ উদাহৰণ হিচাপে গণ্য কৰা হয়। ফাতিমাৰ জৰিয়তেহে মহম্মদৰ বংশ বংশ আজিলৈকে জীয়াই আছে। তাইৰ নাম আৰু তাইৰ উপনামবোৰ মুছলমান ছোৱালীৰ বাবে জনপ্ৰিয় পছন্দ হৈয়েই আছে। [[:en:Fatima|[২]]] {{Infobox person|honorific prefix=ফাতিমা আল-জাহৰা|name=ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ|honorific suffix=فَاطِمَة بِنْت مُحَمَّد|image=FatimaalZahra_(cropped).jpg#mw-jump-to-license|caption=ফাতিমা বিন্ত মহম্মদৰ [[আৰবী]]ক নামৰ চিত্ৰ|birthname=|birth_date=৬০৫ বা ৬১২ শতাব্দী|birth_place=[[মক্কা]], [[চৌদি আৰৱ]]|death_date=৬৩২|death_place=মদিনা , [[চৌদি আৰৱ]]|resting place=আল-বাকী, [[চৌদি আৰৱ]] [[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Al-Baqi_Cemetery]]|nationality=[[চৌদি আৰৱ]]|known for=[[মুহাম্মদ]]ৰ একমাত্ৰ উত্তৰাধিকাৰী কন্যা সন্তান ( মুছলমান নাৰীসকলৰ জান্নাতৰ চৰ্দাৰ) [[https://mwa.org.au/latest-articles/the-women-promised-jannah/#:~:text=%E2%80%9CThe%20best%20of%20women%20among,%2C%20the%20wife%20of%20Pharaoh.%E2%80%9D]]|notable works=ছিয়া [[মুছলিম]]|religion=[[ইছলাম]] 🕋|spouse=[[হজৰত আলী]]|parents=হজৰত [[মুহাম্মদ]] ( পিতৃ) [[খাদিজা]] (মাতৃ)|children=[[হুছেইন বিন্ত আলী]] আৰু [[হাছান বিন্ত আলী]]|relatives=• [[উম্ম কুলথুম]] (ভগ্নী) • [[জাইনাব]] ( ভগ্নী) • [[ৰুকাইয়া]] ( ভগ্নী) আৰু তিনিজন ভাতৃ আছিল। [[https://en.wikipedia.org/wiki/Fatima]]}}৬৩২ চনত যেতিয়া [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মদৰ]] মৃত্যু হয় তেতিয়া ফাতিমা আৰু তেওঁৰ স্বামী আলীয়ে প্ৰথম খলিফা আবু বকৰৰ কৰ্তৃত্ব স্বীকাৰ কৰিবলৈ অস্বীকাৰ কৰে। দম্পতীহাল আৰু তেওঁলোকৰ সমৰ্থকসকলে আলী মহম্মদৰ সঠিক উত্তৰাধিকাৰী বুলি ধৰি লৈছিল। সম্ভৱতঃ গাদিৰ খুমত তেওঁৰ ঘোষণাৰ কথা উল্লেখ কৰিছিল।মহাম্মদৰ মৃত্যুৰ ছমাহৰ ভিতৰত ফাতিমাৰ মৃত্যুক লৈ বিতৰ্কৰ সৃষ্টি হৈছে। [[ছুন্নী ইছলাম|চুন্নী ইছলাম]]ৰ মতে ফাতিমাৰ মৃত্যু হৈছিল শোকত। ছিয়া ইছলামত অৱশ্যে আবু বকৰৰ নিৰ্দেশত আলীক বশ কৰিবলৈ ঘৰত অভিযান চলোৱাৰ সময়ত ফাতিমাৰ (গৰ্ভপাত আৰু) মৃত্যুৰ প্ৰত্যক্ষ ফল বুলি কোৱা হয়। বিশ্বাস কৰা হয় যে ফাতিমাৰ মৃত্যুমুখী ইচ্ছা আছিল যে খলিফা তেওঁৰ অন্ত্যেষ্টিক্ৰিয়াত উপস্থিত নাথাকিব। ৰাতি তাইক গোপনে সমাধিস্থ কৰা হৈছিল আৰু তাইৰ সঠিক সমাধিস্থল এতিয়াও অনিশ্চিত হৈ আছে। [[iarchive:muhammadinhistor0000unse_h4s1|[৩]]] == শৈশৱ জীৱন == মক্কাত [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মদৰ]] প্ৰথম পত্নী খাদিজাৰ ঘৰত ফাতিমাৰ জন্ম হৈছিল। মূলসুঁতিৰ [[ছুন্নী ইছলাম|চুন্নী]] মতামত হ’ল যে খদিজাই ৬০৫ খ্ৰীষ্টাব্দত, পঞ্চাশ বছৰ বয়সত, প্ৰথম [[কোৰআন]] অৱতীৰ্ণৰ পাঁচ বছৰ আগতে ফাতিমাৰ জন্ম দিছিল। ইয়াৰ অৰ্থ হ’ল বিয়াৰ সময়ত ফাতিমাৰ বয়স আঠাইশ বছৰৰ ওপৰৰ আছিল। যিটো আৰবত অস্বাভাৱিক হ’লহেঁতেন। কিন্তু বাৰটা সূত্ৰই প্ৰকাশ কৰিছে যে ফাতিমাৰ জন্ম হৈছিল প্ৰায় ৬১২ বা ৬১৫ খ্ৰীষ্টাব্দত, সেই সময়ত খাদিজাৰ বয়স অলপ ডাঙৰ হ’লহেঁতেন। চুন্নী ইবনে ছাদৰ তেওঁৰ কিতাব আল-তাবাকাত আল-কুব্ৰাত প্ৰকাশিত ৰিপৰ্টৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে ফাতিমাৰ জন্ম হৈছিল যেতিয়া মহম্মদৰ বয়স প্ৰায় পঁত্ৰিশ বছৰ আছিল। চুন্নী মত অনুসৰি ফাতিমাৰ তিনিগৰাকী ভগ্নী আছিল, যাৰ নাম আছিল [[জাইনাব]], উম্ম কুলথুম আৰু [[ৰুকায়াহ]], যিসকলে [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মদৰ]] বাচি নাথাকিল। নতুবা কেইবাটাও ছিয়া সূত্ৰত উল্লেখ আছে যে জৈনাব, ৰুকায়াহ আৰু উম্ম কুলথুমক মহম্মদে দত্তক লৈছিল তেওঁলোকৰ মাতৃ খাদিজাৰ ভগ্নী হালাৰ মৃত্যুৰ পিছত। আব্বাছৰ মতে বেছিভাগ ছিয়া মুছলমানে ফাতিমা মহম্মদৰ একমাত্ৰ জৈৱিক কন্যা বুলি ধৰি লৈছে, আনহাতে ফেডেলে এই বিশ্বাসক বাৰজন ছিয়াসকলৰ মাজতে সীমাবদ্ধ কৰি ৰাখিছে।হাইডাৰে ৰিপৰ্ট কৰিছে যে দক্ষিণ এছিয়াৰ ছিয়াসকলৰ মাজত এই বিশ্বাস প্ৰচলিত। ফাতিমাৰ তিনিজন ভাতৃও আছিল, আটাইকেইজনৰ শৈশৱতে মৃত্যু হৈছিল। == বিবাহ == [[চিত্ৰ:The Marriage of 'Ali and Fatima, Iran, ca. 1850.jpg|thumb|ফাতিমা আৰু আলীৰ বিবাহৰ অংকিত চিত্ৰ ১৮৫০ শতাব্দী ]] ফাতিমাই মদীনাত [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মাদৰ]] খুলশালীয়েক আলীক বিয়া কৰায়। সম্ভৱতঃ বদৰ যুদ্ধৰ পিছত।([[:en:Marital_life_of_Fatima|ফাতিমা আৰু আলীৰ বিবাহৰ মূল প্ৰবন্ধ]] ) চুন্নী আৰু ছিয়া প্ৰমাণ পোৱা গৈছে যে আবু বকৰ আৰু উমৰকে ধৰি কিছুমান ছাহাবীয়ে আগতে বিচাৰিছিল বিয়াত ফাতিমাৰ হাত কিন্তু মহম্মদে নাকচ কৰিছিল, যিয়ে কয় যে তেওঁ ভাগ্যই নিৰ্ধাৰণ কৰা মুহূৰ্তৰ বাবে অপেক্ষা কৰি আছে। ইয়াৰ উপৰিও কোৱা হয় যে আলীয়ে মহম্মদক নিজৰ দৰিদ্ৰতাৰ বাবে ফাতিমাক বিয়া কৰাবলৈ কোৱাত সংকোচ কৰিছিল। মহম্মদে যেতিয়া আলীৰ প্ৰস্তাৱ ফাতিমাৰ আগত আগবঢ়াইছিল তেতিয়া তাই মৌন হৈ আছিল, যিটোক মৌন চুক্তি বুলি বুজা হৈছিল। এই প্ৰতিবেদনৰ ভিত্তিত ইছলামিক আইনত বিবাহত মহিলাৰ সন্মতি সদায় প্ৰয়োজনীয় হৈ আহিছে।মহাম্মদে আলীয়ে কইনাৰ উপহাৰ (মাহৰ) দিবলৈ আলীক নিজৰ ঢাল বিক্ৰী কৰিবলৈও পৰামৰ্শ দিছিল। মহম্মদে বিয়াৰ অনুষ্ঠানটো সম্পন্ন কৰিছিল,আৰু তেওঁলোকে আন মুছলমানসকলৰ উপহাৰেৰে এক কঠোৰ বিয়াৰ ভোজ প্ৰস্তুত কৰিছিল। ছিয়া সূত্ৰই লিপিবদ্ধ কৰিছে যে ফাতিমাই তেওঁৰ বিয়াৰ নিশা তেওঁৰ বিবাহৰ গাউন দান কৰিছিল।পিছলৈ দম্পতীহালে মদীনাত মহম্মদৰ কোৱাৰ্টাৰৰ কাষৰ এটা ঘৰলৈ গুচি যায়। ফাতিমাৰ মৃত্যুৰ আগলৈকে তেওঁলোকৰ বিবাহ প্ৰায় দহ বছৰ ধৰি চলিছিল। বিয়াৰ সময়ত ফাতিমাৰ বয়স অনিশ্চিত বুলি কোৱা হৈছে, ন বছৰৰ পৰা একবিংশ বছৰৰ ভিতৰত। আলীৰ বয়স প্ৰায় বাইশ বছৰ বুলি কোৱা হয়। গৰিষ্ঠসংখ্যক মুছলমানৰ দৰেই ইছলামৰ প্ৰথম বছৰবোৰত এই দম্পতীহালে তীব্ৰ দৰিদ্ৰতাত জীৱন কটাবলগীয়া হৈছিল। বিশেষকৈ দুয়োজনে জীৱন নিৰ্বাহ কৰিবলৈ কঠোৰ শাৰীৰিক কাম কৰিবলগীয়া হৈছিল। ছিয়া সূত্ৰই বিশদভাৱে উল্লেখ কৰিছে যে আলীয়ে বিভিন্ন কামত কাম কৰাৰ বিপৰীতে ফাতিমাই ঘৰুৱা কাম-কাজৰ দায়িত্ব লয়।এইটোও কোৱা হৈছে যে মহম্মদে দম্পতীহালক তেওঁলোকৰ দৰিদ্ৰতাৰ বোজা লাঘৱ কৰাত সহায়ক হোৱাকৈ তাছবিহ শিকাইছিল: ফাতিমাৰ তাছবিহ আল্লাহ-হু আকবৰ বাক্যাংশৰে গঠিত (শব্দ অৰ্থাত 'ঈশ্বৰ সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ'), আল-হামদু-লিল্লাহ (শব্দঃ 'সকলো প্ৰশংসাৰ উচিত।' to God ), and Subhan-Allah (lit. 'God is glorious')। পিছলৈ তেওঁলোকৰ আৰ্থিক পৰিস্থিতিৰ উন্নতি ঘটিছিল কাৰণ খাইবৰৰ যুদ্ধত মুছলমানৰ হাতত অধিক মাটি পৰিছিল। ফাতিমাক এটা সময়ত ফিদ্দা নামৰ এগৰাকী দাসী দিয়া হৈছিল। উহুদৰ যুদ্ধৰ পিছত ফাতিমাই পিতৃৰ ঘাঁৰ যত্ন লয় আৰু নিয়মিতভাৱে কবৰলৈ গৈ যুদ্ধত নিহতসকলৰ বাবে প্ৰাৰ্থনা কৰে।পিছলৈ ফাতিমাই আবু চুফিয়ানে তেওঁ আৰু মহম্মদৰ মাজত মধ্যস্থতা কৰিবলৈ কৰা অনুৰোধ নাকচ কৰে। মক্কা বিজয়ত মহম্মদৰ লগত ফাতিমাও গৈছিল। 384gduax6uxth3ukl8w9k4qi6qgmkay 450755 450753 2024-12-03T16:23:46Z Saddam Hussain Rahmani 42858 ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ 450755 wikitext text/x-wiki '''ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ''' ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة بِنْت مُحَمَّد, , ৬০৫/১৫–৬৩২ খ্ৰীষ্টাব্দ) সাধাৰণতে ফাতিমা আল-জাহৰা ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة ٱلزَّهْرَاء, [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী:]] '''Fatima Bint Muhammad''' ) [[ইছলাম|ইছলামিক]] [[নবী|পইগম্বৰ]] [[মুহাম্মাদ|হজৰত মুহাম্মাদ]] আৰু তেওঁৰ পত্নী খাদিজাৰ কন্যা আছিল। ফাতিমাৰ স্বামী [[আলী|হজৰত আলী]] , ৰছিদুন খলিফাসকলৰ চতুৰ্থ আৰু প্ৰথম [[ছিয়া]] [[ইমাম]]। [[:en:Shia_Islam|[১]]] ফাতিমাৰ পুত্ৰ ক্ৰমে [[হাছান]] আৰু [[হুছেইন]], দ্বিতীয় আৰু তৃতীয় ছিয়া ইমাম। বিশেষকৈ ছিয়া ইছলামত ফাতিমাক যীচুৰ মাতৃ মেৰীৰ সৈতে তুলনা কৰা হৈছে। মহম্মদে ফাতিমাক নাৰীসকলৰ ভিতৰত শ্ৰেষ্ঠ আৰু তেওঁৰ আটাইতকৈ প্ৰিয় ব্যক্তি হিচাপে গণ্য কৰিছিল বুলি কোৱা হয়। মুছলমান মহিলাৰ বাবে তেওঁক প্ৰায়ে এক চূড়ান্ত আৰ্কিটাইপ আৰু মমতা, উদাৰতা আৰু চিৰস্থায়ী দুখ-কষ্টৰ উদাহৰণ হিচাপে গণ্য কৰা হয়। ফাতিমাৰ জৰিয়তেহে মহম্মদৰ বংশ বংশ আজিলৈকে জীয়াই আছে। তাইৰ নাম আৰু তাইৰ উপনামবোৰ মুছলমান ছোৱালীৰ বাবে জনপ্ৰিয় পছন্দ হৈয়েই আছে। [[:en:Fatima|[২]]] {{Infobox person|honorific prefix=ফাতিমা আল-জাহৰা|name=ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ|honorific suffix=فَاطِمَة بِنْت مُحَمَّد|image=FatimaalZahra_(cropped).jpg#mw-jump-to-license|caption=ফাতিমা বিন্ত মহম্মদৰ [[আৰবী]]ক নামৰ চিত্ৰ|birthname=|birth_date=৬০৫ বা ৬১২ শতাব্দী|birth_place=[[মক্কা]], [[চৌদি আৰৱ]]|death_date=৬৩২|death_place=মদিনা , [[চৌদি আৰৱ]]|resting place=আল-বাকী, [[চৌদি আৰৱ]] [[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Al-Baqi_Cemetery]]|nationality=[[চৌদি আৰৱ]]|known for=[[মুহাম্মদ]]ৰ একমাত্ৰ উত্তৰাধিকাৰী কন্যা সন্তান ( মুছলমান নাৰীসকলৰ জান্নাতৰ চৰ্দাৰ) [[https://mwa.org.au/latest-articles/the-women-promised-jannah/#:~:text=%E2%80%9CThe%20best%20of%20women%20among,%2C%20the%20wife%20of%20Pharaoh.%E2%80%9D]]|notable works=ছিয়া [[মুছলিম]]|religion=[[ইছলাম]] 🕋|spouse=[[হজৰত আলী]]|parents=হজৰত [[মুহাম্মদ]] ( পিতৃ) [[খাদিজা]] (মাতৃ)|children=[[হুছেইন বিন্ত আলী]] আৰু [[হাছান বিন্ত আলী]]|relatives=• [[উম্ম কুলথুম]] (ভগ্নী) • [[জাইনাব]] ( ভগ্নী) • [[ৰুকাইয়া]] ( ভগ্নী) আৰু তিনিজন ভাতৃ আছিল। [[https://en.wikipedia.org/wiki/Fatima]]}}৬৩২ চনত যেতিয়া [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মদৰ]] মৃত্যু হয় তেতিয়া ফাতিমা আৰু তেওঁৰ স্বামী আলীয়ে প্ৰথম খলিফা আবু বকৰৰ কৰ্তৃত্ব স্বীকাৰ কৰিবলৈ অস্বীকাৰ কৰে। দম্পতীহাল আৰু তেওঁলোকৰ সমৰ্থকসকলে আলী মহম্মদৰ সঠিক উত্তৰাধিকাৰী বুলি ধৰি লৈছিল। সম্ভৱতঃ গাদিৰ খুমত তেওঁৰ ঘোষণাৰ কথা উল্লেখ কৰিছিল।মহাম্মদৰ মৃত্যুৰ ছমাহৰ ভিতৰত ফাতিমাৰ মৃত্যুক লৈ বিতৰ্কৰ সৃষ্টি হৈছে। [[ছুন্নী ইছলাম|চুন্নী ইছলাম]]ৰ মতে ফাতিমাৰ মৃত্যু হৈছিল শোকত। ছিয়া ইছলামত অৱশ্যে আবু বকৰৰ নিৰ্দেশত আলীক বশ কৰিবলৈ ঘৰত অভিযান চলোৱাৰ সময়ত ফাতিমাৰ (গৰ্ভপাত আৰু) মৃত্যুৰ প্ৰত্যক্ষ ফল বুলি কোৱা হয়। বিশ্বাস কৰা হয় যে ফাতিমাৰ মৃত্যুমুখী ইচ্ছা আছিল যে খলিফা তেওঁৰ অন্ত্যেষ্টিক্ৰিয়াত উপস্থিত নাথাকিব। ৰাতি তাইক গোপনে সমাধিস্থ কৰা হৈছিল আৰু তাইৰ সঠিক সমাধিস্থল এতিয়াও অনিশ্চিত হৈ আছে। [[iarchive:muhammadinhistor0000unse_h4s1|[৩]]] == শৈশৱ জীৱন == মক্কাত [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মদৰ]] প্ৰথম পত্নী খাদিজাৰ ঘৰত ফাতিমাৰ জন্ম হৈছিল। মূলসুঁতিৰ [[ছুন্নী ইছলাম|চুন্নী]] মতামত হ’ল যে খদিজাই ৬০৫ খ্ৰীষ্টাব্দত, পঞ্চাশ বছৰ বয়সত, প্ৰথম [[কোৰআন]] অৱতীৰ্ণৰ পাঁচ বছৰ আগতে ফাতিমাৰ জন্ম দিছিল। ইয়াৰ অৰ্থ হ’ল বিয়াৰ সময়ত ফাতিমাৰ বয়স আঠাইশ বছৰৰ ওপৰৰ আছিল। যিটো আৰবত অস্বাভাৱিক হ’লহেঁতেন। কিন্তু বাৰটা সূত্ৰই প্ৰকাশ কৰিছে যে ফাতিমাৰ জন্ম হৈছিল প্ৰায় ৬১২ বা ৬১৫ খ্ৰীষ্টাব্দত, সেই সময়ত খাদিজাৰ বয়স অলপ ডাঙৰ হ’লহেঁতেন। চুন্নী ইবনে ছাদৰ তেওঁৰ কিতাব আল-তাবাকাত আল-কুব্ৰাত প্ৰকাশিত ৰিপৰ্টৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে ফাতিমাৰ জন্ম হৈছিল যেতিয়া মহম্মদৰ বয়স প্ৰায় পঁত্ৰিশ বছৰ আছিল। চুন্নী মত অনুসৰি ফাতিমাৰ তিনিগৰাকী ভগ্নী আছিল, যাৰ নাম আছিল [[জাইনাব]], উম্ম কুলথুম আৰু [[ৰুকায়াহ]], যিসকলে [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মদৰ]] বাচি নাথাকিল। নতুবা কেইবাটাও ছিয়া সূত্ৰত উল্লেখ আছে যে জৈনাব, ৰুকায়াহ আৰু উম্ম কুলথুমক মহম্মদে দত্তক লৈছিল তেওঁলোকৰ মাতৃ খাদিজাৰ ভগ্নী হালাৰ মৃত্যুৰ পিছত। আব্বাছৰ মতে বেছিভাগ ছিয়া মুছলমানে ফাতিমা মহম্মদৰ একমাত্ৰ জৈৱিক কন্যা বুলি ধৰি লৈছে, আনহাতে ফেডেলে এই বিশ্বাসক বাৰজন ছিয়াসকলৰ মাজতে সীমাবদ্ধ কৰি ৰাখিছে।হাইডাৰে ৰিপৰ্ট কৰিছে যে দক্ষিণ এছিয়াৰ ছিয়াসকলৰ মাজত এই বিশ্বাস প্ৰচলিত। ফাতিমাৰ তিনিজন ভাতৃও আছিল, আটাইকেইজনৰ শৈশৱতে মৃত্যু হৈছিল। == বিবাহ == [[চিত্ৰ:The Marriage of 'Ali and Fatima, Iran, ca. 1850.jpg|thumb|ফাতিমা আৰু আলীৰ বিবাহৰ অংকিত চিত্ৰ ১৮৫০ শতাব্দী ]] ফাতিমাই মদীনাত [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মাদৰ]] খুলশালীয়েক আলীক বিয়া কৰায়। সম্ভৱতঃ বদৰ যুদ্ধৰ পিছত।([[:en:Marital_life_of_Fatima|ফাতিমা আৰু আলীৰ বিবাহৰ মূল প্ৰবন্ধ]] ) চুন্নী আৰু ছিয়া প্ৰমাণ পোৱা গৈছে যে আবু বকৰ আৰু উমৰকে ধৰি কিছুমান ছাহাবীয়ে আগতে বিচাৰিছিল বিয়াত ফাতিমাৰ হাত কিন্তু মহম্মদে নাকচ কৰিছিল, যিয়ে কয় যে তেওঁ ভাগ্যই নিৰ্ধাৰণ কৰা মুহূৰ্তৰ বাবে অপেক্ষা কৰি আছে। ইয়াৰ উপৰিও কোৱা হয় যে আলীয়ে মহম্মদক নিজৰ দৰিদ্ৰতাৰ বাবে ফাতিমাক বিয়া কৰাবলৈ কোৱাত সংকোচ কৰিছিল। মহম্মদে যেতিয়া আলীৰ প্ৰস্তাৱ ফাতিমাৰ আগত আগবঢ়াইছিল তেতিয়া তাই মৌন হৈ আছিল, যিটোক মৌন চুক্তি বুলি বুজা হৈছিল। এই প্ৰতিবেদনৰ ভিত্তিত ইছলামিক আইনত বিবাহত মহিলাৰ সন্মতি সদায় প্ৰয়োজনীয় হৈ আহিছে।মহাম্মদে আলীয়ে কইনাৰ উপহাৰ (মাহৰ) দিবলৈ আলীক নিজৰ ঢাল বিক্ৰী কৰিবলৈও পৰামৰ্শ দিছিল। মহম্মদে বিয়াৰ অনুষ্ঠানটো সম্পন্ন কৰিছিল,আৰু তেওঁলোকে আন মুছলমানসকলৰ উপহাৰেৰে এক কঠোৰ বিয়াৰ ভোজ প্ৰস্তুত কৰিছিল। ছিয়া সূত্ৰই লিপিবদ্ধ কৰিছে যে ফাতিমাই তেওঁৰ বিয়াৰ নিশা তেওঁৰ বিবাহৰ গাউন দান কৰিছিল।পিছলৈ দম্পতীহালে মদীনাত মহম্মদৰ কোৱাৰ্টাৰৰ কাষৰ এটা ঘৰলৈ গুচি যায়। ফাতিমাৰ মৃত্যুৰ আগলৈকে তেওঁলোকৰ বিবাহ প্ৰায় দহ বছৰ ধৰি চলিছিল। বিয়াৰ সময়ত ফাতিমাৰ বয়স অনিশ্চিত বুলি কোৱা হৈছে, ন বছৰৰ পৰা একবিংশ বছৰৰ ভিতৰত। আলীৰ বয়স প্ৰায় বাইশ বছৰ বুলি কোৱা হয়।[ [[:en:Tasbih_of_Fatimah|৪]]] গৰিষ্ঠসংখ্যক মুছলমানৰ দৰেই ইছলামৰ প্ৰথম বছৰবোৰত এই দম্পতীহালে তীব্ৰ দৰিদ্ৰতাত জীৱন কটাবলগীয়া হৈছিল। বিশেষকৈ দুয়োজনে জীৱন নিৰ্বাহ কৰিবলৈ কঠোৰ শাৰীৰিক কাম কৰিবলগীয়া হৈছিল। ছিয়া সূত্ৰই বিশদভাৱে উল্লেখ কৰিছে যে আলীয়ে বিভিন্ন কামত কাম কৰাৰ বিপৰীতে ফাতিমাই ঘৰুৱা কাম-কাজৰ দায়িত্ব লয়।এইটোও কোৱা হৈছে যে মহম্মদে দম্পতীহালক তেওঁলোকৰ দৰিদ্ৰতাৰ বোজা লাঘৱ কৰাত সহায়ক হোৱাকৈ তাছবিহ শিকাইছিল: ফাতিমাৰ তাছবিহ আল্লাহ-হু আকবৰ বাক্যাংশৰে গঠিত (শব্দ অৰ্থাত 'ঈশ্বৰ সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ'), আল-হামদু-লিল্লাহ (শব্দঃ 'সকলো প্ৰশংসাৰ উচিত।' to God ), and Subhan-Allah (lit. 'God is glorious')। পিছলৈ তেওঁলোকৰ আৰ্থিক পৰিস্থিতিৰ উন্নতি ঘটিছিল কাৰণ খাইবৰৰ যুদ্ধত মুছলমানৰ হাতত অধিক মাটি পৰিছিল। ফাতিমাক এটা সময়ত ফিদ্দা নামৰ এগৰাকী দাসী দিয়া হৈছিল। উহুদৰ যুদ্ধৰ পিছত ফাতিমাই পিতৃৰ ঘাঁৰ যত্ন লয় আৰু নিয়মিতভাৱে কবৰলৈ গৈ যুদ্ধত নিহতসকলৰ বাবে প্ৰাৰ্থনা কৰে।পিছলৈ ফাতিমাই আবু চুফিয়ানে তেওঁ আৰু মহম্মদৰ মাজত মধ্যস্থতা কৰিবলৈ কৰা অনুৰোধ নাকচ কৰে। মক্কা বিজয়ত মহম্মদৰ লগত ফাতিমাও গৈছিল। 0s3demklq2evgpz772ad4yhe1iouvjb 450761 450755 2024-12-03T16:31:39Z Saddam Hussain Rahmani 42858 ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ 450761 wikitext text/x-wiki '''ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ''' ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة بِنْت مُحَمَّد, , ৬০৫/১৫–৬৩২ খ্ৰীষ্টাব্দ) সাধাৰণতে ফাতিমা আল-জাহৰা ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة ٱلزَّهْرَاء, [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী:]] '''Fatima Bint Muhammad''' ) [[ইছলাম|ইছলামিক]] [[নবী|পইগম্বৰ]] [[মুহাম্মাদ|হজৰত মুহাম্মাদ]] আৰু তেওঁৰ পত্নী খাদিজাৰ কন্যা আছিল। ফাতিমাৰ স্বামী [[আলী|হজৰত আলী]] , ৰছিদুন খলিফাসকলৰ চতুৰ্থ আৰু প্ৰথম [[ছিয়া]] [[ইমাম]]। [[:en:Shia_Islam|[১]]] ফাতিমাৰ পুত্ৰ ক্ৰমে [[হাছান]] আৰু [[হুছেইন]], দ্বিতীয় আৰু তৃতীয় ছিয়া ইমাম। বিশেষকৈ ছিয়া ইছলামত ফাতিমাক যীচুৰ মাতৃ মেৰীৰ সৈতে তুলনা কৰা হৈছে। মহম্মদে ফাতিমাক নাৰীসকলৰ ভিতৰত শ্ৰেষ্ঠ আৰু তেওঁৰ আটাইতকৈ প্ৰিয় ব্যক্তি হিচাপে গণ্য কৰিছিল বুলি কোৱা হয়। মুছলমান মহিলাৰ বাবে তেওঁক প্ৰায়ে এক চূড়ান্ত আৰ্কিটাইপ আৰু মমতা, উদাৰতা আৰু চিৰস্থায়ী দুখ-কষ্টৰ উদাহৰণ হিচাপে গণ্য কৰা হয়। ফাতিমাৰ জৰিয়তেহে মহম্মদৰ বংশ বংশ আজিলৈকে জীয়াই আছে। তাইৰ নাম আৰু তাইৰ উপনামবোৰ মুছলমান ছোৱালীৰ বাবে জনপ্ৰিয় পছন্দ হৈয়েই আছে। [[:en:Fatima|[২]]] {{Infobox person|honorific prefix=ফাতিমা আল-জাহৰা|name=ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ|honorific suffix=فَاطِمَة بِنْت مُحَمَّد|image=FatimaalZahra_(cropped).jpg#mw-jump-to-license|caption=ফাতিমা বিন্ত মহম্মদৰ [[আৰবী]]ক নামৰ চিত্ৰ|birthname=|birth_date=৬০৫ বা ৬১২ শতাব্দী|birth_place=[[মক্কা]], [[চৌদি আৰৱ]]|death_date=৬৩২|death_place=মদিনা , [[চৌদি আৰৱ]]|resting place=আল-বাকী, [[চৌদি আৰৱ]] [[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Al-Baqi_Cemetery]]|nationality=[[চৌদি আৰৱ]]|known for=[[মুহাম্মদ]]ৰ একমাত্ৰ উত্তৰাধিকাৰী কন্যা সন্তান ( মুছলমান নাৰীসকলৰ জান্নাতৰ চৰ্দাৰ) [[https://mwa.org.au/latest-articles/the-women-promised-jannah/#:~:text=%E2%80%9CThe%20best%20of%20women%20among,%2C%20the%20wife%20of%20Pharaoh.%E2%80%9D]]|notable works=ছিয়া [[মুছলিম]]|religion=[[ইছলাম]] 🕋|spouse=[[হজৰত আলী]]|parents=হজৰত [[মুহাম্মদ]] ( পিতৃ) [[খাদিজা]] (মাতৃ)|children=[[হুছেইন বিন্ত আলী]] আৰু [[হাছান বিন্ত আলী]]|relatives=• [[উম্ম কুলথুম]] (ভগ্নী) • [[জাইনাব]] ( ভগ্নী) • [[ৰুকাইয়া]] ( ভগ্নী) আৰু তিনিজন ভাতৃ আছিল। [[https://en.wikipedia.org/wiki/Fatima]]}}৬৩২ চনত যেতিয়া [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মদৰ]] মৃত্যু হয় তেতিয়া ফাতিমা আৰু তেওঁৰ স্বামী আলীয়ে প্ৰথম খলিফা আবু বকৰৰ কৰ্তৃত্ব স্বীকাৰ কৰিবলৈ অস্বীকাৰ কৰে। দম্পতীহাল আৰু তেওঁলোকৰ সমৰ্থকসকলে আলী মহম্মদৰ সঠিক উত্তৰাধিকাৰী বুলি ধৰি লৈছিল। সম্ভৱতঃ গাদিৰ খুমত তেওঁৰ ঘোষণাৰ কথা উল্লেখ কৰিছিল।মহাম্মদৰ মৃত্যুৰ ছমাহৰ ভিতৰত ফাতিমাৰ মৃত্যুক লৈ বিতৰ্কৰ সৃষ্টি হৈছে। [[ছুন্নী ইছলাম|চুন্নী ইছলাম]]ৰ মতে ফাতিমাৰ মৃত্যু হৈছিল শোকত। ছিয়া ইছলামত অৱশ্যে আবু বকৰৰ নিৰ্দেশত আলীক বশ কৰিবলৈ ঘৰত অভিযান চলোৱাৰ সময়ত ফাতিমাৰ (গৰ্ভপাত আৰু) মৃত্যুৰ প্ৰত্যক্ষ ফল বুলি কোৱা হয়। বিশ্বাস কৰা হয় যে ফাতিমাৰ মৃত্যুমুখী ইচ্ছা আছিল যে খলিফা তেওঁৰ অন্ত্যেষ্টিক্ৰিয়াত উপস্থিত নাথাকিব। ৰাতি তাইক গোপনে সমাধিস্থ কৰা হৈছিল আৰু তাইৰ সঠিক সমাধিস্থল এতিয়াও অনিশ্চিত হৈ আছে। [[iarchive:muhammadinhistor0000unse_h4s1|[৩]]] == শৈশৱ জীৱন == মক্কাত [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মদৰ]] প্ৰথম পত্নী খাদিজাৰ ঘৰত ফাতিমাৰ জন্ম হৈছিল। মূলসুঁতিৰ [[ছুন্নী ইছলাম|চুন্নী]] মতামত হ’ল যে খদিজাই ৬০৫ খ্ৰীষ্টাব্দত, পঞ্চাশ বছৰ বয়সত, প্ৰথম [[কোৰআন]] অৱতীৰ্ণৰ পাঁচ বছৰ আগতে ফাতিমাৰ জন্ম দিছিল। ইয়াৰ অৰ্থ হ’ল বিয়াৰ সময়ত ফাতিমাৰ বয়স আঠাইশ বছৰৰ ওপৰৰ আছিল। যিটো আৰবত অস্বাভাৱিক হ’লহেঁতেন। কিন্তু বাৰটা সূত্ৰই প্ৰকাশ কৰিছে যে ফাতিমাৰ জন্ম হৈছিল প্ৰায় ৬১২ বা ৬১৫ খ্ৰীষ্টাব্দত, সেই সময়ত খাদিজাৰ বয়স অলপ ডাঙৰ হ’লহেঁতেন। চুন্নী ইবনে ছাদৰ তেওঁৰ কিতাব আল-তাবাকাত আল-কুব্ৰাত প্ৰকাশিত ৰিপৰ্টৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে ফাতিমাৰ জন্ম হৈছিল যেতিয়া মহম্মদৰ বয়স প্ৰায় পঁত্ৰিশ বছৰ আছিল। চুন্নী মত অনুসৰি ফাতিমাৰ তিনিগৰাকী ভগ্নী আছিল, যাৰ নাম আছিল [[জাইনাব]], উম্ম কুলথুম আৰু [[ৰুকায়াহ]], যিসকলে [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মদৰ]] বাচি নাথাকিল। নতুবা কেইবাটাও ছিয়া সূত্ৰত উল্লেখ আছে যে জৈনাব, ৰুকায়াহ আৰু উম্ম কুলথুমক মহম্মদে দত্তক লৈছিল তেওঁলোকৰ মাতৃ খাদিজাৰ ভগ্নী হালাৰ মৃত্যুৰ পিছত। আব্বাছৰ মতে বেছিভাগ ছিয়া মুছলমানে ফাতিমা মহম্মদৰ একমাত্ৰ জৈৱিক কন্যা বুলি ধৰি লৈছে, আনহাতে ফেডেলে এই বিশ্বাসক বাৰজন ছিয়াসকলৰ মাজতে সীমাবদ্ধ কৰি ৰাখিছে।হাইডাৰে ৰিপৰ্ট কৰিছে যে দক্ষিণ এছিয়াৰ ছিয়াসকলৰ মাজত এই বিশ্বাস প্ৰচলিত। ফাতিমাৰ তিনিজন ভাতৃও আছিল, আটাইকেইজনৰ শৈশৱতে মৃত্যু হৈছিল। == বিবাহ == [[চিত্ৰ:The Marriage of 'Ali and Fatima, Iran, ca. 1850.jpg|thumb|ফাতিমা আৰু আলীৰ বিবাহৰ অংকিত চিত্ৰ ১৮৫০ শতাব্দী ]] ফাতিমাই মদীনাত [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মাদৰ]] খুলশালীয়েক আলীক বিয়া কৰায়। সম্ভৱতঃ বদৰ যুদ্ধৰ পিছত।([[:en:Marital_life_of_Fatima|ফাতিমা আৰু আলীৰ বিবাহৰ মূল প্ৰবন্ধ]] ) চুন্নী আৰু ছিয়া প্ৰমাণ পোৱা গৈছে যে আবু বকৰ আৰু উমৰকে ধৰি কিছুমান ছাহাবীয়ে আগতে বিচাৰিছিল বিয়াত ফাতিমাৰ হাত কিন্তু মহম্মদে নাকচ কৰিছিল, যিয়ে কয় যে তেওঁ ভাগ্যই নিৰ্ধাৰণ কৰা মুহূৰ্তৰ বাবে অপেক্ষা কৰি আছে। ইয়াৰ উপৰিও কোৱা হয় যে আলীয়ে মহম্মদক নিজৰ দৰিদ্ৰতাৰ বাবে ফাতিমাক বিয়া কৰাবলৈ কোৱাত সংকোচ কৰিছিল। মহম্মদে যেতিয়া আলীৰ প্ৰস্তাৱ ফাতিমাৰ আগত আগবঢ়াইছিল তেতিয়া তাই মৌন হৈ আছিল, যিটোক মৌন চুক্তি বুলি বুজা হৈছিল। এই প্ৰতিবেদনৰ ভিত্তিত ইছলামিক আইনত বিবাহত মহিলাৰ সন্মতি সদায় প্ৰয়োজনীয় হৈ আহিছে।মহাম্মদে আলীয়ে কইনাৰ উপহাৰ (মাহৰ) দিবলৈ আলীক নিজৰ ঢাল বিক্ৰী কৰিবলৈও পৰামৰ্শ দিছিল। মহম্মদে বিয়াৰ অনুষ্ঠানটো সম্পন্ন কৰিছিল,আৰু তেওঁলোকে আন মুছলমানসকলৰ উপহাৰেৰে এক কঠোৰ বিয়াৰ ভোজ প্ৰস্তুত কৰিছিল। ছিয়া সূত্ৰই লিপিবদ্ধ কৰিছে যে ফাতিমাই তেওঁৰ বিয়াৰ নিশা তেওঁৰ বিবাহৰ গাউন দান কৰিছিল।পিছলৈ দম্পতীহালে মদীনাত মহম্মদৰ কোৱাৰ্টাৰৰ কাষৰ এটা ঘৰলৈ গুচি যায়। ফাতিমাৰ মৃত্যুৰ আগলৈকে তেওঁলোকৰ বিবাহ প্ৰায় দহ বছৰ ধৰি চলিছিল। বিয়াৰ সময়ত ফাতিমাৰ বয়স অনিশ্চিত বুলি কোৱা হৈছে, ন বছৰৰ পৰা একবিংশ বছৰৰ ভিতৰত। আলীৰ বয়স প্ৰায় বাইশ বছৰ বুলি কোৱা হয়।[ [[:en:Tasbih_of_Fatimah|৪]]] গৰিষ্ঠসংখ্যক মুছলমানৰ দৰেই ইছলামৰ প্ৰথম বছৰবোৰত এই দম্পতীহালে তীব্ৰ দৰিদ্ৰতাত জীৱন কটাবলগীয়া হৈছিল। বিশেষকৈ দুয়োজনে জীৱন নিৰ্বাহ কৰিবলৈ কঠোৰ শাৰীৰিক কাম কৰিবলগীয়া হৈছিল। ছিয়া সূত্ৰই বিশদভাৱে উল্লেখ কৰিছে যে আলীয়ে বিভিন্ন কামত কাম কৰাৰ বিপৰীতে ফাতিমাই ঘৰুৱা কাম-কাজৰ দায়িত্ব লয়।এইটোও কোৱা হৈছে যে মহম্মদে দম্পতীহালক তেওঁলোকৰ দৰিদ্ৰতাৰ বোজা লাঘৱ কৰাত সহায়ক হোৱাকৈ তাছবিহ শিকাইছিল: ফাতিমাৰ তাছবিহ আল্লাহ-হু আকবৰ বাক্যাংশৰে গঠিত (শব্দ অৰ্থাত 'ঈশ্বৰ সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ'), আল-হামদু-লিল্লাহ (শব্দঃ 'সকলো প্ৰশংসাৰ উচিত।' to God ), and Subhan-Allah (lit. 'God is glorious')। পিছলৈ তেওঁলোকৰ আৰ্থিক পৰিস্থিতিৰ উন্নতি ঘটিছিল কাৰণ খাইবৰৰ যুদ্ধত মুছলমানৰ হাতত অধিক মাটি পৰিছিল। ফাতিমাক এটা সময়ত ফিদ্দা নামৰ এগৰাকী দাসী দিয়া হৈছিল। উহুদৰ যুদ্ধৰ পিছত ফাতিমাই পিতৃৰ ঘাঁৰ যত্ন লয় আৰু নিয়মিতভাৱে কবৰলৈ গৈ যুদ্ধত নিহতসকলৰ বাবে প্ৰাৰ্থনা কৰে।পিছলৈ ফাতিমাই আবু চুফিয়ানে তেওঁ আৰু মহম্মদৰ মাজত মধ্যস্থতা কৰিবলৈ কৰা অনুৰোধ নাকচ কৰে। মক্কা বিজয়ত মহম্মদৰ লগত ফাতিমাও গৈছিল। == তথ্য উৎস == • https://en.wikipedia.org/wiki/Tasbih_of_Fatimah • https://books.google.com/books/about/Women_and_the_Fatimids_in_the_World_of_I.html?id=Yz4pAAAAYAAJ oxd3datjqcwuz8wesoc070nwilf0tny 450764 450761 2024-12-03T16:35:38Z Saddam Hussain Rahmani 42858 ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ 450764 wikitext text/x-wiki '''ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ''' ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة بِنْت مُحَمَّد, , ৬০৫/১৫–৬৩২ খ্ৰীষ্টাব্দ) সাধাৰণতে ফাতিমা আল-জাহৰা ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة ٱلزَّهْرَاء, [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী:]] '''Fatima Bint Muhammad''' ) [[ইছলাম|ইছলামিক]] [[নবী|পইগম্বৰ]] [[মুহাম্মাদ|হজৰত মুহাম্মাদ]] আৰু তেওঁৰ পত্নী খাদিজাৰ কন্যা আছিল। ফাতিমাৰ স্বামী [[আলী|হজৰত আলী]] , ৰছিদুন খলিফাসকলৰ চতুৰ্থ আৰু প্ৰথম [[ছিয়া]] [[ইমাম]]। [[:en:Shia_Islam|[১]]] ফাতিমাৰ পুত্ৰ ক্ৰমে [[হাছান]] আৰু [[হুছেইন]], দ্বিতীয় আৰু তৃতীয় ছিয়া ইমাম। বিশেষকৈ ছিয়া ইছলামত ফাতিমাক যীচুৰ মাতৃ মেৰীৰ সৈতে তুলনা কৰা হৈছে। মহম্মদে ফাতিমাক নাৰীসকলৰ ভিতৰত শ্ৰেষ্ঠ আৰু তেওঁৰ আটাইতকৈ প্ৰিয় ব্যক্তি হিচাপে গণ্য কৰিছিল বুলি কোৱা হয়। মুছলমান মহিলাৰ বাবে তেওঁক প্ৰায়ে এক চূড়ান্ত আৰ্কিটাইপ আৰু মমতা, উদাৰতা আৰু চিৰস্থায়ী দুখ-কষ্টৰ উদাহৰণ হিচাপে গণ্য কৰা হয়। ফাতিমাৰ জৰিয়তেহে মহম্মদৰ বংশ বংশ আজিলৈকে জীয়াই আছে। তাইৰ নাম আৰু তাইৰ উপনামবোৰ মুছলমান ছোৱালীৰ বাবে জনপ্ৰিয় পছন্দ হৈয়েই আছে। [[:en:Fatima|[২]]] {{Infobox person|honorific prefix=ফাতিমা আল-জাহৰা|name=ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ|honorific suffix=فَاطِمَة بِنْت مُحَمَّد|image=FatimaalZahra_(cropped).jpg#mw-jump-to-license|caption=ফাতিমা বিন্ত মহম্মদৰ [[আৰবী]]ক নামৰ চিত্ৰ|birthname=|birth_date=৬০৫ বা ৬১২ শতাব্দী|birth_place=[[মক্কা]], [[চৌদি আৰৱ]]|death_date=৬৩২|death_place=মদিনা , [[চৌদি আৰৱ]]|resting place=আল-বাকী, [[চৌদি আৰৱ]] [[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Al-Baqi_Cemetery]]|nationality=[[চৌদি আৰৱ]]|known for=[[মুহাম্মদ]]ৰ একমাত্ৰ উত্তৰাধিকাৰী কন্যা সন্তান ( মুছলমান নাৰীসকলৰ জান্নাতৰ চৰ্দাৰ) [[https://mwa.org.au/latest-articles/the-women-promised-jannah/#:~:text=%E2%80%9CThe%20best%20of%20women%20among,%2C%20the%20wife%20of%20Pharaoh.%E2%80%9D]]|notable works=ছিয়া [[মুছলিম]]|religion=[[ইছলাম]] 🕋|spouse=[[হজৰত আলী]]|parents=হজৰত [[মুহাম্মদ]] ( পিতৃ) [[খাদিজা]] (মাতৃ)|children=[[হুছেইন বিন্ত আলী]] আৰু [[হাছান বিন্ত আলী]]|relatives=• [[উম্ম কুলথুম]] (ভগ্নী) • [[জাইনাব]] ( ভগ্নী) • [[ৰুকাইয়া]] ( ভগ্নী) আৰু তিনিজন ভাতৃ আছিল। [[https://en.wikipedia.org/wiki/Fatima]]}}৬৩২ চনত যেতিয়া [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মদৰ]] মৃত্যু হয় তেতিয়া ফাতিমা আৰু তেওঁৰ স্বামী আলীয়ে প্ৰথম খলিফা আবু বকৰৰ কৰ্তৃত্ব স্বীকাৰ কৰিবলৈ অস্বীকাৰ কৰে। দম্পতীহাল আৰু তেওঁলোকৰ সমৰ্থকসকলে আলী মহম্মদৰ সঠিক উত্তৰাধিকাৰী বুলি ধৰি লৈছিল। সম্ভৱতঃ গাদিৰ খুমত তেওঁৰ ঘোষণাৰ কথা উল্লেখ কৰিছিল।মহাম্মদৰ মৃত্যুৰ ছমাহৰ ভিতৰত ফাতিমাৰ মৃত্যুক লৈ বিতৰ্কৰ সৃষ্টি হৈছে। [[ছুন্নী ইছলাম|চুন্নী ইছলাম]]ৰ মতে ফাতিমাৰ মৃত্যু হৈছিল শোকত। ছিয়া ইছলামত অৱশ্যে আবু বকৰৰ নিৰ্দেশত আলীক বশ কৰিবলৈ ঘৰত অভিযান চলোৱাৰ সময়ত ফাতিমাৰ (গৰ্ভপাত আৰু) মৃত্যুৰ প্ৰত্যক্ষ ফল বুলি কোৱা হয়। বিশ্বাস কৰা হয় যে ফাতিমাৰ মৃত্যুমুখী ইচ্ছা আছিল যে খলিফা তেওঁৰ অন্ত্যেষ্টিক্ৰিয়াত উপস্থিত নাথাকিব। ৰাতি তাইক গোপনে সমাধিস্থ কৰা হৈছিল আৰু তাইৰ সঠিক সমাধিস্থল এতিয়াও অনিশ্চিত হৈ আছে। [[iarchive:muhammadinhistor0000unse_h4s1|[৩]]] == শৈশৱ জীৱন == মক্কাত [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মদৰ]] প্ৰথম পত্নী খাদিজাৰ ঘৰত ফাতিমাৰ জন্ম হৈছিল। মূলসুঁতিৰ [[ছুন্নী ইছলাম|চুন্নী]] মতামত হ’ল যে খদিজাই ৬০৫ খ্ৰীষ্টাব্দত, পঞ্চাশ বছৰ বয়সত, প্ৰথম [[কোৰআন]] অৱতীৰ্ণৰ পাঁচ বছৰ আগতে ফাতিমাৰ জন্ম দিছিল। ইয়াৰ অৰ্থ হ’ল বিয়াৰ সময়ত ফাতিমাৰ বয়স আঠাইশ বছৰৰ ওপৰৰ আছিল। যিটো আৰবত অস্বাভাৱিক হ’লহেঁতেন। কিন্তু বাৰটা সূত্ৰই প্ৰকাশ কৰিছে যে ফাতিমাৰ জন্ম হৈছিল প্ৰায় ৬১২ বা ৬১৫ খ্ৰীষ্টাব্দত, সেই সময়ত খাদিজাৰ বয়স অলপ ডাঙৰ হ’লহেঁতেন। চুন্নী ইবনে ছাদৰ তেওঁৰ কিতাব আল-তাবাকাত আল-কুব্ৰাত প্ৰকাশিত ৰিপৰ্টৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে ফাতিমাৰ জন্ম হৈছিল যেতিয়া মহম্মদৰ বয়স প্ৰায় পঁত্ৰিশ বছৰ আছিল। চুন্নী মত অনুসৰি ফাতিমাৰ তিনিগৰাকী ভগ্নী আছিল, যাৰ নাম আছিল [[জাইনাব]], উম্ম কুলথুম আৰু [[ৰুকায়াহ]], যিসকলে [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মদৰ]] বাচি নাথাকিল। নতুবা কেইবাটাও ছিয়া সূত্ৰত উল্লেখ আছে যে জৈনাব, ৰুকায়াহ আৰু উম্ম কুলথুমক মহম্মদে দত্তক লৈছিল তেওঁলোকৰ মাতৃ খাদিজাৰ ভগ্নী হালাৰ মৃত্যুৰ পিছত। আব্বাছৰ মতে বেছিভাগ ছিয়া মুছলমানে ফাতিমা মহম্মদৰ একমাত্ৰ জৈৱিক কন্যা বুলি ধৰি লৈছে, আনহাতে ফেডেলে এই বিশ্বাসক বাৰজন ছিয়াসকলৰ মাজতে সীমাবদ্ধ কৰি ৰাখিছে।হাইডাৰে ৰিপৰ্ট কৰিছে যে দক্ষিণ এছিয়াৰ ছিয়াসকলৰ মাজত এই বিশ্বাস প্ৰচলিত। ফাতিমাৰ তিনিজন ভাতৃও আছিল, আটাইকেইজনৰ শৈশৱতে মৃত্যু হৈছিল। == বিবাহ == [[চিত্ৰ:The Marriage of 'Ali and Fatima, Iran, ca. 1850.jpg|thumb|ফাতিমা আৰু আলীৰ বিবাহৰ অংকিত চিত্ৰ ১৮৫০ শতাব্দী ]] ফাতিমাই মদীনাত [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মাদৰ]] খুলশালীয়েক আলীক বিয়া কৰায়। সম্ভৱতঃ বদৰ যুদ্ধৰ পিছত।([[:en:Marital_life_of_Fatima|ফাতিমা আৰু আলীৰ বিবাহৰ মূল প্ৰবন্ধ]] ) চুন্নী আৰু ছিয়া প্ৰমাণ পোৱা গৈছে যে আবু বকৰ আৰু উমৰকে ধৰি কিছুমান ছাহাবীয়ে আগতে বিচাৰিছিল বিয়াত ফাতিমাৰ হাত কিন্তু মহম্মদে নাকচ কৰিছিল, যিয়ে কয় যে তেওঁ ভাগ্যই নিৰ্ধাৰণ কৰা মুহূৰ্তৰ বাবে অপেক্ষা কৰি আছে। ইয়াৰ উপৰিও কোৱা হয় যে আলীয়ে মহম্মদক নিজৰ দৰিদ্ৰতাৰ বাবে ফাতিমাক বিয়া কৰাবলৈ কোৱাত সংকোচ কৰিছিল। মহম্মদে যেতিয়া আলীৰ প্ৰস্তাৱ ফাতিমাৰ আগত আগবঢ়াইছিল তেতিয়া তাই মৌন হৈ আছিল, যিটোক মৌন চুক্তি বুলি বুজা হৈছিল। এই প্ৰতিবেদনৰ ভিত্তিত ইছলামিক আইনত বিবাহত মহিলাৰ সন্মতি সদায় প্ৰয়োজনীয় হৈ আহিছে।মহাম্মদে আলীয়ে কইনাৰ উপহাৰ (মাহৰ) দিবলৈ আলীক নিজৰ ঢাল বিক্ৰী কৰিবলৈও পৰামৰ্শ দিছিল। মহম্মদে বিয়াৰ অনুষ্ঠানটো সম্পন্ন কৰিছিল,আৰু তেওঁলোকে আন মুছলমানসকলৰ উপহাৰেৰে এক কঠোৰ বিয়াৰ ভোজ প্ৰস্তুত কৰিছিল। ছিয়া সূত্ৰই লিপিবদ্ধ কৰিছে যে ফাতিমাই তেওঁৰ বিয়াৰ নিশা তেওঁৰ বিবাহৰ গাউন দান কৰিছিল।পিছলৈ দম্পতীহালে মদীনাত মহম্মদৰ কোৱাৰ্টাৰৰ কাষৰ এটা ঘৰলৈ গুচি যায়। ফাতিমাৰ মৃত্যুৰ আগলৈকে তেওঁলোকৰ বিবাহ প্ৰায় দহ বছৰ ধৰি চলিছিল। বিয়াৰ সময়ত ফাতিমাৰ বয়স অনিশ্চিত বুলি কোৱা হৈছে, ন বছৰৰ পৰা একবিংশ বছৰৰ ভিতৰত। আলীৰ বয়স প্ৰায় বাইশ বছৰ বুলি কোৱা হয়।[ [[:en:Tasbih_of_Fatimah|৪]]] গৰিষ্ঠসংখ্যক মুছলমানৰ দৰেই ইছলামৰ প্ৰথম বছৰবোৰত এই দম্পতীহালে তীব্ৰ দৰিদ্ৰতাত জীৱন কটাবলগীয়া হৈছিল। বিশেষকৈ দুয়োজনে জীৱন নিৰ্বাহ কৰিবলৈ কঠোৰ শাৰীৰিক কাম কৰিবলগীয়া হৈছিল। ছিয়া সূত্ৰই বিশদভাৱে উল্লেখ কৰিছে যে আলীয়ে বিভিন্ন কামত কাম কৰাৰ বিপৰীতে ফাতিমাই ঘৰুৱা কাম-কাজৰ দায়িত্ব লয়।এইটোও কোৱা হৈছে যে মহম্মদে দম্পতীহালক তেওঁলোকৰ দৰিদ্ৰতাৰ বোজা লাঘৱ কৰাত সহায়ক হোৱাকৈ তাছবিহ শিকাইছিল: ফাতিমাৰ তাছবিহ আল্লাহ-হু আকবৰ বাক্যাংশৰে গঠিত (শব্দ অৰ্থাত 'ঈশ্বৰ সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ'), আল-হামদু-লিল্লাহ (শব্দঃ 'সকলো প্ৰশংসাৰ উচিত।' to God ), and Subhan-Allah (lit. 'God is glorious')। পিছলৈ তেওঁলোকৰ আৰ্থিক পৰিস্থিতিৰ উন্নতি ঘটিছিল কাৰণ খাইবৰৰ যুদ্ধত মুছলমানৰ হাতত অধিক মাটি পৰিছিল। ফাতিমাক এটা সময়ত ফিদ্দা নামৰ এগৰাকী দাসী দিয়া হৈছিল। উহুদৰ যুদ্ধৰ পিছত ফাতিমাই পিতৃৰ ঘাঁৰ যত্ন লয় আৰু নিয়মিতভাৱে কবৰলৈ গৈ যুদ্ধত নিহতসকলৰ বাবে প্ৰাৰ্থনা কৰে।পিছলৈ ফাতিমাই আবু চুফিয়ানে তেওঁ আৰু মহম্মদৰ মাজত মধ্যস্থতা কৰিবলৈ কৰা অনুৰোধ নাকচ কৰে। মক্কা বিজয়ত মহম্মদৰ লগত ফাতিমাও গৈছিল। == তথ্য উৎস == • [[:en:Tasbih_of_Fatimah|Tasbih of Fatimah / رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ]] archive, Fatima Bint Muhammad, Tasbih • [https://books.google.com/books/about/Women_and_the_Fatimids_in_the_World_of_I.html?id=Yz4pAAAAYAAJ Google Books] Buehler, Arthur F. (2014). "FATIMA (d. 632)". In Fitzpatrick, Coeli; Walker, Adam Hani (eds.). Muhammad in History, Thought, and Culture: An Encyclopaedia of the Prophet of God. Vol. 1. ABC-CLIO. pp. 182–187. <nowiki>ISBN 9781610691772</nowiki>. ee48aev31qj5wi57zcgeiv0b9mvuigx 450768 450764 2024-12-03T16:39:20Z Saddam Hussain Rahmani 42858 ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ 450768 wikitext text/x-wiki '''ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ''' ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة بِنْت مُحَمَّد, , ৬০৫/১৫–৬৩২ খ্ৰীষ্টাব্দ) সাধাৰণতে ফাতিমা আল-জাহৰা ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة ٱلزَّهْرَاء, [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী:]] '''Fatima Bint Muhammad''' ) [[ইছলাম|ইছলামিক]] [[নবী|পইগম্বৰ]] [[মুহাম্মাদ|হজৰত মুহাম্মাদ]] আৰু তেওঁৰ পত্নী খাদিজাৰ কন্যা আছিল। ফাতিমাৰ স্বামী [[আলী|হজৰত আলী]] , ৰছিদুন খলিফাসকলৰ চতুৰ্থ আৰু প্ৰথম [[ছিয়া]] [[ইমাম]]। [[:en:Shia_Islam|[১]]] ফাতিমাৰ পুত্ৰ ক্ৰমে [[হাছান]] আৰু [[হুছেইন]], দ্বিতীয় আৰু তৃতীয় ছিয়া ইমাম। বিশেষকৈ ছিয়া ইছলামত ফাতিমাক যীচুৰ মাতৃ মেৰীৰ সৈতে তুলনা কৰা হৈছে। মহম্মদে ফাতিমাক নাৰীসকলৰ ভিতৰত শ্ৰেষ্ঠ আৰু তেওঁৰ আটাইতকৈ প্ৰিয় ব্যক্তি হিচাপে গণ্য কৰিছিল বুলি কোৱা হয়। মুছলমান মহিলাৰ বাবে তেওঁক প্ৰায়ে এক চূড়ান্ত আৰ্কিটাইপ আৰু মমতা, উদাৰতা আৰু চিৰস্থায়ী দুখ-কষ্টৰ উদাহৰণ হিচাপে গণ্য কৰা হয়। ফাতিমাৰ জৰিয়তেহে মহম্মদৰ বংশ বংশ আজিলৈকে জীয়াই আছে। তাইৰ নাম আৰু তাইৰ উপনামবোৰ মুছলমান ছোৱালীৰ বাবে জনপ্ৰিয় পছন্দ হৈয়েই আছে। [[:en:Fatima|[২]]] {{Infobox person|honorific prefix=ফাতিমা আল-জাহৰা|name=ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ|honorific suffix=فَاطِمَة بِنْت مُحَمَّد|image=FatimaalZahra_(cropped).jpg#mw-jump-to-license|caption=ফাতিমা বিন্ত মহম্মদৰ [[আৰবী]]ক নামৰ চিত্ৰ|birthname=|birth_date=৬০৫ বা ৬১২ শতাব্দী|birth_place=[[মক্কা]], [[চৌদি আৰৱ]]|death_date=৬৩২|death_place=মদিনা , [[চৌদি আৰৱ]]|resting place=আল-বাকী, [[চৌদি আৰৱ]] [[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Al-Baqi_Cemetery]]|nationality=[[চৌদি আৰৱ]]|known for=[[মুহাম্মদ]]ৰ একমাত্ৰ উত্তৰাধিকাৰী কন্যা সন্তান ( মুছলমান নাৰীসকলৰ জান্নাতৰ চৰ্দাৰ) [[https://mwa.org.au/latest-articles/the-women-promised-jannah/#:~:text=%E2%80%9CThe%20best%20of%20women%20among,%2C%20the%20wife%20of%20Pharaoh.%E2%80%9D]]|notable works=ছিয়া [[মুছলিম]]|religion=[[ইছলাম]] 🕋|spouse=[[হজৰত আলী]]|parents=হজৰত [[মুহাম্মদ]] ( পিতৃ) [[খাদিজা]] (মাতৃ)|children=[[হুছেইন বিন্ত আলী]] আৰু [[হাছান বিন্ত আলী]]|relatives=• [[উম্ম কুলথুম]] (ভগ্নী) • [[জাইনাব]] ( ভগ্নী) • [[ৰুকাইয়া]] ( ভগ্নী) আৰু তিনিজন ভাতৃ আছিল। [[https://en.wikipedia.org/wiki/Fatima]]}}৬৩২ চনত যেতিয়া [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মদৰ]] মৃত্যু হয় তেতিয়া ফাতিমা আৰু তেওঁৰ স্বামী আলীয়ে প্ৰথম খলিফা আবু বকৰৰ কৰ্তৃত্ব স্বীকাৰ কৰিবলৈ অস্বীকাৰ কৰে। দম্পতীহাল আৰু তেওঁলোকৰ সমৰ্থকসকলে আলী মহম্মদৰ সঠিক উত্তৰাধিকাৰী বুলি ধৰি লৈছিল। সম্ভৱতঃ গাদিৰ খুমত তেওঁৰ ঘোষণাৰ কথা উল্লেখ কৰিছিল।মহাম্মদৰ মৃত্যুৰ ছমাহৰ ভিতৰত ফাতিমাৰ মৃত্যুক লৈ বিতৰ্কৰ সৃষ্টি হৈছে। [[ছুন্নী ইছলাম|চুন্নী ইছলাম]]ৰ মতে ফাতিমাৰ মৃত্যু হৈছিল শোকত। ছিয়া ইছলামত অৱশ্যে আবু বকৰৰ নিৰ্দেশত আলীক বশ কৰিবলৈ ঘৰত অভিযান চলোৱাৰ সময়ত ফাতিমাৰ (গৰ্ভপাত আৰু) মৃত্যুৰ প্ৰত্যক্ষ ফল বুলি কোৱা হয়। বিশ্বাস কৰা হয় যে ফাতিমাৰ মৃত্যুমুখী ইচ্ছা আছিল যে খলিফা তেওঁৰ অন্ত্যেষ্টিক্ৰিয়াত উপস্থিত নাথাকিব। ৰাতি তাইক গোপনে সমাধিস্থ কৰা হৈছিল আৰু তাইৰ সঠিক সমাধিস্থল এতিয়াও অনিশ্চিত হৈ আছে। [[iarchive:muhammadinhistor0000unse_h4s1|[৩]]] == শৈশৱ জীৱন == মক্কাত [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মদৰ]] প্ৰথম পত্নী খাদিজাৰ ঘৰত ফাতিমাৰ জন্ম হৈছিল। মূলসুঁতিৰ [[ছুন্নী ইছলাম|চুন্নী]] মতামত হ’ল যে খদিজাই ৬০৫ খ্ৰীষ্টাব্দত, পঞ্চাশ বছৰ বয়সত, প্ৰথম [[কোৰআন]] অৱতীৰ্ণৰ পাঁচ বছৰ আগতে ফাতিমাৰ জন্ম দিছিল। ইয়াৰ অৰ্থ হ’ল বিয়াৰ সময়ত ফাতিমাৰ বয়স আঠাইশ বছৰৰ ওপৰৰ আছিল। যিটো আৰবত অস্বাভাৱিক হ’লহেঁতেন। কিন্তু বাৰটা সূত্ৰই প্ৰকাশ কৰিছে যে ফাতিমাৰ জন্ম হৈছিল প্ৰায় ৬১২ বা ৬১৫ খ্ৰীষ্টাব্দত, সেই সময়ত খাদিজাৰ বয়স অলপ ডাঙৰ হ’লহেঁতেন। চুন্নী ইবনে ছাদৰ তেওঁৰ কিতাব আল-তাবাকাত আল-কুব্ৰাত প্ৰকাশিত ৰিপৰ্টৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে ফাতিমাৰ জন্ম হৈছিল যেতিয়া মহম্মদৰ বয়স প্ৰায় পঁত্ৰিশ বছৰ আছিল। চুন্নী মত অনুসৰি ফাতিমাৰ তিনিগৰাকী ভগ্নী আছিল, যাৰ নাম আছিল [[জাইনাব]], উম্ম কুলথুম আৰু [[ৰুকায়াহ]], যিসকলে [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মদৰ]] বাচি নাথাকিল। নতুবা কেইবাটাও ছিয়া সূত্ৰত উল্লেখ আছে যে জৈনাব, ৰুকায়াহ আৰু উম্ম কুলথুমক মহম্মদে দত্তক লৈছিল তেওঁলোকৰ মাতৃ খাদিজাৰ ভগ্নী হালাৰ মৃত্যুৰ পিছত। আব্বাছৰ মতে বেছিভাগ ছিয়া মুছলমানে ফাতিমা মহম্মদৰ একমাত্ৰ জৈৱিক কন্যা বুলি ধৰি লৈছে, আনহাতে ফেডেলে এই বিশ্বাসক বাৰজন ছিয়াসকলৰ মাজতে সীমাবদ্ধ কৰি ৰাখিছে।হাইডাৰে ৰিপৰ্ট কৰিছে যে দক্ষিণ এছিয়াৰ ছিয়াসকলৰ মাজত এই বিশ্বাস প্ৰচলিত। ফাতিমাৰ তিনিজন ভাতৃও আছিল, আটাইকেইজনৰ শৈশৱতে মৃত্যু হৈছিল। == বিবাহ == [[চিত্ৰ:The Marriage of 'Ali and Fatima, Iran, ca. 1850.jpg|thumb|ফাতিমা আৰু আলীৰ বিবাহৰ অংকিত চিত্ৰ ১৮৫০ শতাব্দী ]] ফাতিমাই মদীনাত [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মাদৰ]] খুলশালীয়েক আলীক বিয়া কৰায়। সম্ভৱতঃ বদৰ যুদ্ধৰ পিছত।([[:en:Marital_life_of_Fatima|ফাতিমা আৰু আলীৰ বিবাহৰ মূল প্ৰবন্ধ]] ) চুন্নী আৰু ছিয়া প্ৰমাণ পোৱা গৈছে যে আবু বকৰ আৰু উমৰকে ধৰি কিছুমান ছাহাবীয়ে আগতে বিচাৰিছিল বিয়াত ফাতিমাৰ হাত কিন্তু মহম্মদে নাকচ কৰিছিল, যিয়ে কয় যে তেওঁ ভাগ্যই নিৰ্ধাৰণ কৰা মুহূৰ্তৰ বাবে অপেক্ষা কৰি আছে। ইয়াৰ উপৰিও কোৱা হয় যে আলীয়ে মহম্মদক নিজৰ দৰিদ্ৰতাৰ বাবে ফাতিমাক বিয়া কৰাবলৈ কোৱাত সংকোচ কৰিছিল। মহম্মদে যেতিয়া আলীৰ প্ৰস্তাৱ ফাতিমাৰ আগত আগবঢ়াইছিল তেতিয়া তাই মৌন হৈ আছিল, যিটোক মৌন চুক্তি বুলি বুজা হৈছিল। এই প্ৰতিবেদনৰ ভিত্তিত ইছলামিক আইনত বিবাহত মহিলাৰ সন্মতি সদায় প্ৰয়োজনীয় হৈ আহিছে।মহাম্মদে আলীয়ে কইনাৰ উপহাৰ (মাহৰ) দিবলৈ আলীক নিজৰ ঢাল বিক্ৰী কৰিবলৈও পৰামৰ্শ দিছিল। মহম্মদে বিয়াৰ অনুষ্ঠানটো সম্পন্ন কৰিছিল,আৰু তেওঁলোকে আন মুছলমানসকলৰ উপহাৰেৰে এক কঠোৰ বিয়াৰ ভোজ প্ৰস্তুত কৰিছিল। ছিয়া সূত্ৰই লিপিবদ্ধ কৰিছে যে ফাতিমাই তেওঁৰ বিয়াৰ নিশা তেওঁৰ বিবাহৰ গাউন দান কৰিছিল।পিছলৈ দম্পতীহালে মদীনাত মহম্মদৰ কোৱাৰ্টাৰৰ কাষৰ এটা ঘৰলৈ গুচি যায়। ফাতিমাৰ মৃত্যুৰ আগলৈকে তেওঁলোকৰ বিবাহ প্ৰায় দহ বছৰ ধৰি চলিছিল। বিয়াৰ সময়ত ফাতিমাৰ বয়স অনিশ্চিত বুলি কোৱা হৈছে, ন বছৰৰ পৰা একবিংশ বছৰৰ ভিতৰত। আলীৰ বয়স প্ৰায় বাইশ বছৰ বুলি কোৱা হয়।[ [[:en:Tasbih_of_Fatimah|৪]]] গৰিষ্ঠসংখ্যক মুছলমানৰ দৰেই ইছলামৰ প্ৰথম বছৰবোৰত এই দম্পতীহালে তীব্ৰ দৰিদ্ৰতাত জীৱন কটাবলগীয়া হৈছিল। বিশেষকৈ দুয়োজনে জীৱন নিৰ্বাহ কৰিবলৈ কঠোৰ শাৰীৰিক কাম কৰিবলগীয়া হৈছিল। ছিয়া সূত্ৰই বিশদভাৱে উল্লেখ কৰিছে যে আলীয়ে বিভিন্ন কামত কাম কৰাৰ বিপৰীতে ফাতিমাই ঘৰুৱা কাম-কাজৰ দায়িত্ব লয়।এইটোও কোৱা হৈছে যে মহম্মদে দম্পতীহালক তেওঁলোকৰ দৰিদ্ৰতাৰ বোজা লাঘৱ কৰাত সহায়ক হোৱাকৈ তাছবিহ শিকাইছিল: ফাতিমাৰ তাছবিহ আল্লাহ-হু আকবৰ বাক্যাংশৰে গঠিত (শব্দ অৰ্থাত 'ঈশ্বৰ সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ'), আল-হামদু-লিল্লাহ (শব্দঃ 'সকলো প্ৰশংসাৰ উচিত।' to God ), and Subhan-Allah (lit. 'God is glorious')। পিছলৈ তেওঁলোকৰ আৰ্থিক পৰিস্থিতিৰ উন্নতি ঘটিছিল কাৰণ খাইবৰৰ যুদ্ধত মুছলমানৰ হাতত অধিক মাটি পৰিছিল। ফাতিমাক এটা সময়ত ফিদ্দা নামৰ এগৰাকী দাসী দিয়া হৈছিল। উহুদৰ যুদ্ধৰ পিছত ফাতিমাই পিতৃৰ ঘাঁৰ যত্ন লয় আৰু নিয়মিতভাৱে কবৰলৈ গৈ যুদ্ধত নিহতসকলৰ বাবে প্ৰাৰ্থনা কৰে।পিছলৈ ফাতিমাই আবু চুফিয়ানে তেওঁ আৰু মহম্মদৰ মাজত মধ্যস্থতা কৰিবলৈ কৰা অনুৰোধ নাকচ কৰে। মক্কা বিজয়ত মহম্মদৰ লগত ফাতিমাও গৈছিল। == তথ্য উৎস == • [[:en:Tasbih_of_Fatimah|Tasbih of Fatimah / رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ]] archive, Fatima Bint Muhammad, Tasbih • [https://books.google.com/books/about/Women_and_the_Fatimids_in_the_World_of_I.html?id=Yz4pAAAAYAAJ Google Books] Buehler, Arthur F. (2014). "FATIMA (d. 632)". In Fitzpatrick, Coeli; Walker, Adam Hani (eds.). Muhammad in History, Thought, and Culture: An Encyclopaedia of the Prophet of God. Vol. 1. ABC-CLIO. pp. 182–187. <nowiki>ISBN 9781610691772</nowiki>. • Fatimah, the youngest child of Khadija and Muhammad, was born in Mecca between 605 CE and 615 CE. The young girl lost her mother in 619 [https://www.worldhistory.org/Fatimah_bint_Muhammad/ Fatima Bint Muhammad/ World History Encyclopaedia] 2009 ks0itbbzpin4r5sybx2q2evp0m1wble 450771 450768 2024-12-03T16:44:04Z Saddam Hussain Rahmani 42858 ফাতিমা বিন্ত ন্তু মহম্মদ 450771 wikitext text/x-wiki '''ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ''' ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة بِنْت مُحَمَّد, , ৬০৫/১৫–৬৩২ খ্ৰীষ্টাব্দ) সাধাৰণতে ফাতিমা আল-জাহৰা ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة ٱلزَّهْرَاء, [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী:]] '''Fatima Bint Muhammad''' ) [[ইছলাম|ইছলামিক]] [[নবী|পইগম্বৰ]] [[মুহাম্মাদ|হজৰত মুহাম্মাদ]] আৰু তেওঁৰ পত্নী খাদিজাৰ কন্যা আছিল। ফাতিমাৰ স্বামী [[আলী|হজৰত আলী]] , ৰছিদুন খলিফাসকলৰ চতুৰ্থ আৰু প্ৰথম [[ছিয়া]] [[ইমাম]]। [[:en:Shia_Islam|[১]]] ফাতিমাৰ পুত্ৰ ক্ৰমে [[হাছান]] আৰু [[হুছেইন]], দ্বিতীয় আৰু তৃতীয় ছিয়া ইমাম। বিশেষকৈ ছিয়া ইছলামত ফাতিমাক যীচুৰ মাতৃ মেৰীৰ সৈতে তুলনা কৰা হৈছে। মহম্মদে ফাতিমাক নাৰীসকলৰ ভিতৰত শ্ৰেষ্ঠ আৰু তেওঁৰ আটাইতকৈ প্ৰিয় ব্যক্তি হিচাপে গণ্য কৰিছিল বুলি কোৱা হয়। মুছলমান মহিলাৰ বাবে তেওঁক প্ৰায়ে এক চূড়ান্ত আৰ্কিটাইপ আৰু মমতা, উদাৰতা আৰু চিৰস্থায়ী দুখ-কষ্টৰ উদাহৰণ হিচাপে গণ্য কৰা হয়। ফাতিমাৰ জৰিয়তেহে মহম্মদৰ বংশ বংশ আজিলৈকে জীয়াই আছে। তাইৰ নাম আৰু তাইৰ উপনামবোৰ মুছলমান ছোৱালীৰ বাবে জনপ্ৰিয় পছন্দ হৈয়েই আছে। [[:en:Fatima|[২]]] {{Infobox person|honorific prefix=ফাতিমা আল-জাহৰা|name=ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ|honorific suffix=فَاطِمَة بِنْت مُحَمَّد|image=FatimaalZahra_(cropped).jpg#mw-jump-to-license|caption=ফাতিমা বিন্ত মহম্মদৰ [[আৰবী]]ক নামৰ চিত্ৰ|birthname=|birth_date=৬০৫ বা ৬১২ শতাব্দী|birth_place=[[মক্কা]], [[চৌদি আৰৱ]]|death_date=৬৩২|death_place=মদিনা , [[চৌদি আৰৱ]]|resting place=আল-বাকী, [[চৌদি আৰৱ]] [[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Al-Baqi_Cemetery]]|nationality=[[চৌদি আৰৱ]]|known for=[[মুহাম্মদ]]ৰ একমাত্ৰ উত্তৰাধিকাৰী কন্যা সন্তান ( মুছলমান নাৰীসকলৰ জান্নাতৰ চৰ্দাৰ) [[https://mwa.org.au/latest-articles/the-women-promised-jannah/#:~:text=%E2%80%9CThe%20best%20of%20women%20among,%2C%20the%20wife%20of%20Pharaoh.%E2%80%9D]]|notable works=ছিয়া [[মুছলিম]]|religion=[[ইছলাম]] 🕋|spouse=[[হজৰত আলী]]|parents=হজৰত [[মুহাম্মদ]] ( পিতৃ) [[খাদিজা]] (মাতৃ)|children=[[হুছেইন বিন্ত আলী]] আৰু [[হাছান বিন্ত আলী]]|relatives=• [[উম্ম কুলথুম]] (ভগ্নী) • [[জাইনাব]] ( ভগ্নী) • [[ৰুকাইয়া]] ( ভগ্নী) আৰু তিনিজন ভাতৃ আছিল। [[https://en.wikipedia.org/wiki/Fatima]]}}৬৩২ চনত যেতিয়া [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মদৰ]] মৃত্যু হয় তেতিয়া ফাতিমা আৰু তেওঁৰ স্বামী আলীয়ে প্ৰথম খলিফা আবু বকৰৰ কৰ্তৃত্ব স্বীকাৰ কৰিবলৈ অস্বীকাৰ কৰে। দম্পতীহাল আৰু তেওঁলোকৰ সমৰ্থকসকলে আলী মহম্মদৰ সঠিক উত্তৰাধিকাৰী বুলি ধৰি লৈছিল। সম্ভৱতঃ গাদিৰ খুমত তেওঁৰ ঘোষণাৰ কথা উল্লেখ কৰিছিল।মহাম্মদৰ মৃত্যুৰ ছমাহৰ ভিতৰত ফাতিমাৰ মৃত্যুক লৈ বিতৰ্কৰ সৃষ্টি হৈছে। [[ছুন্নী ইছলাম|চুন্নী ইছলাম]]ৰ মতে ফাতিমাৰ মৃত্যু হৈছিল শোকত। ছিয়া ইছলামত অৱশ্যে আবু বকৰৰ নিৰ্দেশত আলীক বশ কৰিবলৈ ঘৰত অভিযান চলোৱাৰ সময়ত ফাতিমাৰ (গৰ্ভপাত আৰু) মৃত্যুৰ প্ৰত্যক্ষ ফল বুলি কোৱা হয়। বিশ্বাস কৰা হয় যে ফাতিমাৰ মৃত্যুমুখী ইচ্ছা আছিল যে খলিফা তেওঁৰ অন্ত্যেষ্টিক্ৰিয়াত উপস্থিত নাথাকিব। ৰাতি তাইক গোপনে সমাধিস্থ কৰা হৈছিল আৰু তাইৰ সঠিক সমাধিস্থল এতিয়াও অনিশ্চিত হৈ আছে। [[iarchive:muhammadinhistor0000unse_h4s1|[৩]]] == শৈশৱ জীৱন == মক্কাত [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মদৰ]] প্ৰথম পত্নী খাদিজাৰ ঘৰত ফাতিমাৰ জন্ম হৈছিল। মূলসুঁতিৰ [[ছুন্নী ইছলাম|চুন্নী]] মতামত হ’ল যে খদিজাই ৬০৫ খ্ৰীষ্টাব্দত, পঞ্চাশ বছৰ বয়সত, প্ৰথম [[কোৰআন]] অৱতীৰ্ণৰ পাঁচ বছৰ আগতে ফাতিমাৰ জন্ম দিছিল। ইয়াৰ অৰ্থ হ’ল বিয়াৰ সময়ত ফাতিমাৰ বয়স আঠাইশ বছৰৰ ওপৰৰ আছিল। যিটো আৰবত অস্বাভাৱিক হ’লহেঁতেন। কিন্তু বাৰটা সূত্ৰই প্ৰকাশ কৰিছে যে ফাতিমাৰ জন্ম হৈছিল প্ৰায় ৬১২ বা ৬১৫ খ্ৰীষ্টাব্দত, সেই সময়ত খাদিজাৰ বয়স অলপ ডাঙৰ হ’লহেঁতেন। চুন্নী ইবনে ছাদৰ তেওঁৰ কিতাব আল-তাবাকাত আল-কুব্ৰাত প্ৰকাশিত ৰিপৰ্টৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে ফাতিমাৰ জন্ম হৈছিল যেতিয়া মহম্মদৰ বয়স প্ৰায় পঁত্ৰিশ বছৰ আছিল। চুন্নী মত অনুসৰি ফাতিমাৰ তিনিগৰাকী ভগ্নী আছিল, যাৰ নাম আছিল [[জাইনাব]], উম্ম কুলথুম আৰু [[ৰুকায়াহ]], যিসকলে [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মদৰ]] বাচি নাথাকিল। নতুবা কেইবাটাও ছিয়া সূত্ৰত উল্লেখ আছে যে জৈনাব, ৰুকায়াহ আৰু উম্ম কুলথুমক মহম্মদে দত্তক লৈছিল তেওঁলোকৰ মাতৃ খাদিজাৰ ভগ্নী হালাৰ মৃত্যুৰ পিছত। আব্বাছৰ মতে বেছিভাগ ছিয়া মুছলমানে ফাতিমা মহম্মদৰ একমাত্ৰ জৈৱিক কন্যা বুলি ধৰি লৈছে, আনহাতে ফেডেলে এই বিশ্বাসক বাৰজন ছিয়াসকলৰ মাজতে সীমাবদ্ধ কৰি ৰাখিছে।হাইডাৰে ৰিপৰ্ট কৰিছে যে দক্ষিণ এছিয়াৰ ছিয়াসকলৰ মাজত এই বিশ্বাস প্ৰচলিত। ফাতিমাৰ তিনিজন ভাতৃও আছিল, আটাইকেইজনৰ শৈশৱতে মৃত্যু হৈছিল। == বিবাহ == [[চিত্ৰ:The Marriage of 'Ali and Fatima, Iran, ca. 1850.jpg|thumb|ফাতিমা আৰু আলীৰ বিবাহৰ অংকিত চিত্ৰ ১৮৫০ শতাব্দী ]] ফাতিমাই মদীনাত [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মাদৰ]] খুলশালীয়েক আলীক বিয়া কৰায়। সম্ভৱতঃ বদৰ যুদ্ধৰ পিছত।([[:en:Marital_life_of_Fatima|ফাতিমা আৰু আলীৰ বিবাহৰ মূল প্ৰবন্ধ]] ) চুন্নী আৰু ছিয়া প্ৰমাণ পোৱা গৈছে যে আবু বকৰ আৰু উমৰকে ধৰি কিছুমান ছাহাবীয়ে আগতে বিচাৰিছিল বিয়াত ফাতিমাৰ হাত কিন্তু মহম্মদে নাকচ কৰিছিল, যিয়ে কয় যে তেওঁ ভাগ্যই নিৰ্ধাৰণ কৰা মুহূৰ্তৰ বাবে অপেক্ষা কৰি আছে। ইয়াৰ উপৰিও কোৱা হয় যে আলীয়ে মহম্মদক নিজৰ দৰিদ্ৰতাৰ বাবে ফাতিমাক বিয়া কৰাবলৈ কোৱাত সংকোচ কৰিছিল। মহম্মদে যেতিয়া আলীৰ প্ৰস্তাৱ ফাতিমাৰ আগত আগবঢ়াইছিল তেতিয়া তাই মৌন হৈ আছিল, যিটোক মৌন চুক্তি বুলি বুজা হৈছিল। এই প্ৰতিবেদনৰ ভিত্তিত ইছলামিক আইনত বিবাহত মহিলাৰ সন্মতি সদায় প্ৰয়োজনীয় হৈ আহিছে।মহাম্মদে আলীয়ে কইনাৰ উপহাৰ (মাহৰ) দিবলৈ আলীক নিজৰ ঢাল বিক্ৰী কৰিবলৈও পৰামৰ্শ দিছিল। মহম্মদে বিয়াৰ অনুষ্ঠানটো সম্পন্ন কৰিছিল,আৰু তেওঁলোকে আন মুছলমানসকলৰ উপহাৰেৰে এক কঠোৰ বিয়াৰ ভোজ প্ৰস্তুত কৰিছিল। ছিয়া সূত্ৰই লিপিবদ্ধ কৰিছে যে ফাতিমাই তেওঁৰ বিয়াৰ নিশা তেওঁৰ বিবাহৰ গাউন দান কৰিছিল।পিছলৈ দম্পতীহালে মদীনাত মহম্মদৰ কোৱাৰ্টাৰৰ কাষৰ এটা ঘৰলৈ গুচি যায়। ফাতিমাৰ মৃত্যুৰ আগলৈকে তেওঁলোকৰ বিবাহ প্ৰায় দহ বছৰ ধৰি চলিছিল। বিয়াৰ সময়ত ফাতিমাৰ বয়স অনিশ্চিত বুলি কোৱা হৈছে, ন বছৰৰ পৰা একবিংশ বছৰৰ ভিতৰত। আলীৰ বয়স প্ৰায় বাইশ বছৰ বুলি কোৱা হয়।[ [[:en:Tasbih_of_Fatimah|৪]]] গৰিষ্ঠসংখ্যক মুছলমানৰ দৰেই ইছলামৰ প্ৰথম বছৰবোৰত এই দম্পতীহালে তীব্ৰ দৰিদ্ৰতাত জীৱন কটাবলগীয়া হৈছিল। বিশেষকৈ দুয়োজনে জীৱন নিৰ্বাহ কৰিবলৈ কঠোৰ শাৰীৰিক কাম কৰিবলগীয়া হৈছিল। ছিয়া সূত্ৰই বিশদভাৱে উল্লেখ কৰিছে যে আলীয়ে বিভিন্ন কামত কাম কৰাৰ বিপৰীতে ফাতিমাই ঘৰুৱা কাম-কাজৰ দায়িত্ব লয়।এইটোও কোৱা হৈছে যে মহম্মদে দম্পতীহালক তেওঁলোকৰ দৰিদ্ৰতাৰ বোজা লাঘৱ কৰাত সহায়ক হোৱাকৈ তাছবিহ শিকাইছিল: ফাতিমাৰ তাছবিহ আল্লাহ-হু আকবৰ বাক্যাংশৰে গঠিত (শব্দ অৰ্থাত 'ঈশ্বৰ সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ'), আল-হামদু-লিল্লাহ (শব্দঃ 'সকলো প্ৰশংসাৰ উচিত।' to God ), and Subhan-Allah (lit. 'God is glorious')। পিছলৈ তেওঁলোকৰ আৰ্থিক পৰিস্থিতিৰ উন্নতি ঘটিছিল কাৰণ খাইবৰৰ যুদ্ধত মুছলমানৰ হাতত অধিক মাটি পৰিছিল। ফাতিমাক এটা সময়ত ফিদ্দা নামৰ এগৰাকী দাসী দিয়া হৈছিল। উহুদৰ যুদ্ধৰ পিছত ফাতিমাই পিতৃৰ ঘাঁৰ যত্ন লয় আৰু নিয়মিতভাৱে কবৰলৈ গৈ যুদ্ধত নিহতসকলৰ বাবে প্ৰাৰ্থনা কৰে।পিছলৈ ফাতিমাই আবু চুফিয়ানে তেওঁ আৰু মহম্মদৰ মাজত মধ্যস্থতা কৰিবলৈ কৰা অনুৰোধ নাকচ কৰে। মক্কা বিজয়ত মহম্মদৰ লগত ফাতিমাও গৈছিল। == তথ্য উৎস == • [[:en:Tasbih_of_Fatimah|Tasbih of Fatimah / رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ]] archive, Fatima Bint Muhammad, Tasbih • [https://books.google.com/books/about/Women_and_the_Fatimids_in_the_World_of_I.html?id=Yz4pAAAAYAAJ Google Books] Buehler, Arthur F. (2014). "FATIMA (d. 632)". In Fitzpatrick, Coeli; Walker, Adam Hani (eds.). Muhammad in History, Thought, and Culture: An Encyclopaedia of the Prophet of God. Vol. 1. ABC-CLIO. pp. 182–187. <nowiki>ISBN 9781610691772</nowiki>. • Fatimah, the youngest child of Khadija and Muhammad, was born in Mecca between 605 CE and 615 CE. The young girl lost her mother in 619 [https://www.worldhistory.org/Fatimah_bint_Muhammad/ Fatima Bint Muhammad/ World History Encyclopaedia] 2009 • [https://www.britannica.com/biography/Fatimah Biography llFatimah ll Family ll Sibling] Fāṭimah (born c. 605, Mecca, Arabia [now in Saudi Arabia]—died 632/633, Medina) was the daughter of Muhammad (the founder of Islam) who in later centuries. ot59xdfq9oejqszw9dj8ihpnud0ae1o 450780 450771 2024-12-03T16:47:55Z Saddam Hussain Rahmani 42858 ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ 450780 wikitext text/x-wiki '''ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ''' ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة بِنْت مُحَمَّد, , ৬০৫/১৫–৬৩২ খ্ৰীষ্টাব্দ) সাধাৰণতে ফাতিমা আল-জাহৰা ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة ٱلزَّهْرَاء, [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী:]] '''Fatima Bint Muhammad''' ) [[ইছলাম|ইছলামিক]] [[নবী|পইগম্বৰ]] [[মুহাম্মাদ|হজৰত মুহাম্মাদ]] আৰু তেওঁৰ পত্নী খাদিজাৰ কন্যা আছিল। ফাতিমাৰ স্বামী [[আলী|হজৰত আলী]] , ৰছিদুন খলিফাসকলৰ চতুৰ্থ আৰু প্ৰথম [[ছিয়া]] [[ইমাম]]। [[:en:Shia_Islam|[১]]] ফাতিমাৰ পুত্ৰ ক্ৰমে [[হাছান]] আৰু [[হুছেইন]], দ্বিতীয় আৰু তৃতীয় ছিয়া ইমাম। বিশেষকৈ ছিয়া ইছলামত ফাতিমাক যীচুৰ মাতৃ মেৰীৰ সৈতে তুলনা কৰা হৈছে। মহম্মদে ফাতিমাক নাৰীসকলৰ ভিতৰত শ্ৰেষ্ঠ আৰু তেওঁৰ আটাইতকৈ প্ৰিয় ব্যক্তি হিচাপে গণ্য কৰিছিল বুলি কোৱা হয়। মুছলমান মহিলাৰ বাবে তেওঁক প্ৰায়ে এক চূড়ান্ত আৰ্কিটাইপ আৰু মমতা, উদাৰতা আৰু চিৰস্থায়ী দুখ-কষ্টৰ উদাহৰণ হিচাপে গণ্য কৰা হয়। ফাতিমাৰ জৰিয়তেহে মহম্মদৰ বংশ বংশ আজিলৈকে জীয়াই আছে। তাইৰ নাম আৰু তাইৰ উপনামবোৰ মুছলমান ছোৱালীৰ বাবে জনপ্ৰিয় পছন্দ হৈয়েই আছে। [[:en:Fatima|[২]]] {{Infobox person|honorific prefix=ফাতিমা আল-জাহৰা|name=ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ|honorific suffix=فَاطِمَة بِنْت مُحَمَّد|image=FatimaalZahra_(cropped).jpg#mw-jump-to-license|caption=ফাতিমা বিন্ত মহম্মদৰ [[আৰবী]]ক নামৰ চিত্ৰ|birthname=|birth_date=৬০৫ বা ৬১২ শতাব্দী|birth_place=[[মক্কা]], [[চৌদি আৰৱ]]|death_date=৬৩২|death_place=মদিনা , [[চৌদি আৰৱ]]|resting place=আল-বাকী, [[চৌদি আৰৱ]] [[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Al-Baqi_Cemetery]]|nationality=[[চৌদি আৰৱ]]|known for=[[মুহাম্মদ]]ৰ একমাত্ৰ উত্তৰাধিকাৰী কন্যা সন্তান ( মুছলমান নাৰীসকলৰ জান্নাতৰ চৰ্দাৰ) [[https://mwa.org.au/latest-articles/the-women-promised-jannah/#:~:text=%E2%80%9CThe%20best%20of%20women%20among,%2C%20the%20wife%20of%20Pharaoh.%E2%80%9D]]|notable works=ছিয়া [[মুছলিম]]|religion=[[ইছলাম]] 🕋|spouse=[[হজৰত আলী]]|parents=হজৰত [[মুহাম্মদ]] ( পিতৃ) [[খাদিজা]] (মাতৃ)|children=[[হুছেইন বিন্ত আলী]] আৰু [[হাছান বিন্ত আলী]]|relatives=• [[উম্ম কুলথুম]] (ভগ্নী) • [[জাইনাব]] ( ভগ্নী) • [[ৰুকাইয়া]] ( ভগ্নী) আৰু তিনিজন ভাতৃ আছিল। [[https://en.wikipedia.org/wiki/Fatima]]}}৬৩২ চনত যেতিয়া [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মদৰ]] মৃত্যু হয় তেতিয়া ফাতিমা আৰু তেওঁৰ স্বামী আলীয়ে প্ৰথম খলিফা আবু বকৰৰ কৰ্তৃত্ব স্বীকাৰ কৰিবলৈ অস্বীকাৰ কৰে। দম্পতীহাল আৰু তেওঁলোকৰ সমৰ্থকসকলে আলী মহম্মদৰ সঠিক উত্তৰাধিকাৰী বুলি ধৰি লৈছিল। সম্ভৱতঃ গাদিৰ খুমত তেওঁৰ ঘোষণাৰ কথা উল্লেখ কৰিছিল।মহাম্মদৰ মৃত্যুৰ ছমাহৰ ভিতৰত ফাতিমাৰ মৃত্যুক লৈ বিতৰ্কৰ সৃষ্টি হৈছে। [[ছুন্নী ইছলাম|চুন্নী ইছলাম]]ৰ মতে ফাতিমাৰ মৃত্যু হৈছিল শোকত। ছিয়া ইছলামত অৱশ্যে আবু বকৰৰ নিৰ্দেশত আলীক বশ কৰিবলৈ ঘৰত অভিযান চলোৱাৰ সময়ত ফাতিমাৰ (গৰ্ভপাত আৰু) মৃত্যুৰ প্ৰত্যক্ষ ফল বুলি কোৱা হয়। বিশ্বাস কৰা হয় যে ফাতিমাৰ মৃত্যুমুখী ইচ্ছা আছিল যে খলিফা তেওঁৰ অন্ত্যেষ্টিক্ৰিয়াত উপস্থিত নাথাকিব। ৰাতি তাইক গোপনে সমাধিস্থ কৰা হৈছিল আৰু তাইৰ সঠিক সমাধিস্থল এতিয়াও অনিশ্চিত হৈ আছে। [[iarchive:muhammadinhistor0000unse_h4s1|[৩]]] == শৈশৱ জীৱন == মক্কাত [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মদৰ]] প্ৰথম পত্নী খাদিজাৰ ঘৰত ফাতিমাৰ জন্ম হৈছিল। মূলসুঁতিৰ [[ছুন্নী ইছলাম|চুন্নী]] মতামত হ’ল যে খদিজাই ৬০৫ খ্ৰীষ্টাব্দত, পঞ্চাশ বছৰ বয়সত, প্ৰথম [[কোৰআন]] অৱতীৰ্ণৰ পাঁচ বছৰ আগতে ফাতিমাৰ জন্ম দিছিল। ইয়াৰ অৰ্থ হ’ল বিয়াৰ সময়ত ফাতিমাৰ বয়স আঠাইশ বছৰৰ ওপৰৰ আছিল। যিটো আৰবত অস্বাভাৱিক হ’লহেঁতেন। কিন্তু বাৰটা সূত্ৰই প্ৰকাশ কৰিছে যে ফাতিমাৰ জন্ম হৈছিল প্ৰায় ৬১২ বা ৬১৫ খ্ৰীষ্টাব্দত, সেই সময়ত খাদিজাৰ বয়স অলপ ডাঙৰ হ’লহেঁতেন। চুন্নী ইবনে ছাদৰ তেওঁৰ কিতাব আল-তাবাকাত আল-কুব্ৰাত প্ৰকাশিত ৰিপৰ্টৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে ফাতিমাৰ জন্ম হৈছিল যেতিয়া মহম্মদৰ বয়স প্ৰায় পঁত্ৰিশ বছৰ আছিল। চুন্নী মত অনুসৰি ফাতিমাৰ তিনিগৰাকী ভগ্নী আছিল, যাৰ নাম আছিল [[জাইনাব]], উম্ম কুলথুম আৰু [[ৰুকায়াহ]], যিসকলে [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মদৰ]] বাচি নাথাকিল। নতুবা কেইবাটাও ছিয়া সূত্ৰত উল্লেখ আছে যে জৈনাব, ৰুকায়াহ আৰু উম্ম কুলথুমক মহম্মদে দত্তক লৈছিল তেওঁলোকৰ মাতৃ খাদিজাৰ ভগ্নী হালাৰ মৃত্যুৰ পিছত। আব্বাছৰ মতে বেছিভাগ ছিয়া মুছলমানে ফাতিমা মহম্মদৰ একমাত্ৰ জৈৱিক কন্যা বুলি ধৰি লৈছে, আনহাতে ফেডেলে এই বিশ্বাসক বাৰজন ছিয়াসকলৰ মাজতে সীমাবদ্ধ কৰি ৰাখিছে।হাইডাৰে ৰিপৰ্ট কৰিছে যে দক্ষিণ এছিয়াৰ ছিয়াসকলৰ মাজত এই বিশ্বাস প্ৰচলিত। ফাতিমাৰ তিনিজন ভাতৃও আছিল, আটাইকেইজনৰ শৈশৱতে মৃত্যু হৈছিল। == বিবাহ == [[চিত্ৰ:The Marriage of 'Ali and Fatima, Iran, ca. 1850.jpg|thumb|ফাতিমা আৰু আলীৰ বিবাহৰ অংকিত চিত্ৰ ১৮৫০ শতাব্দী ]] ফাতিমাই মদীনাত [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মাদৰ]] খুলশালীয়েক আলীক বিয়া কৰায়। সম্ভৱতঃ বদৰ যুদ্ধৰ পিছত।([[:en:Marital_life_of_Fatima|ফাতিমা আৰু আলীৰ বিবাহৰ মূল প্ৰবন্ধ]] ) চুন্নী আৰু ছিয়া প্ৰমাণ পোৱা গৈছে যে আবু বকৰ আৰু উমৰকে ধৰি কিছুমান ছাহাবীয়ে আগতে বিচাৰিছিল বিয়াত ফাতিমাৰ হাত কিন্তু মহম্মদে নাকচ কৰিছিল, যিয়ে কয় যে তেওঁ ভাগ্যই নিৰ্ধাৰণ কৰা মুহূৰ্তৰ বাবে অপেক্ষা কৰি আছে। ইয়াৰ উপৰিও কোৱা হয় যে আলীয়ে মহম্মদক নিজৰ দৰিদ্ৰতাৰ বাবে ফাতিমাক বিয়া কৰাবলৈ কোৱাত সংকোচ কৰিছিল। মহম্মদে যেতিয়া আলীৰ প্ৰস্তাৱ ফাতিমাৰ আগত আগবঢ়াইছিল তেতিয়া তাই মৌন হৈ আছিল, যিটোক মৌন চুক্তি বুলি বুজা হৈছিল। এই প্ৰতিবেদনৰ ভিত্তিত ইছলামিক আইনত বিবাহত মহিলাৰ সন্মতি সদায় প্ৰয়োজনীয় হৈ আহিছে।মহাম্মদে আলীয়ে কইনাৰ উপহাৰ (মাহৰ) দিবলৈ আলীক নিজৰ ঢাল বিক্ৰী কৰিবলৈও পৰামৰ্শ দিছিল। মহম্মদে বিয়াৰ অনুষ্ঠানটো সম্পন্ন কৰিছিল,আৰু তেওঁলোকে আন মুছলমানসকলৰ উপহাৰেৰে এক কঠোৰ বিয়াৰ ভোজ প্ৰস্তুত কৰিছিল। ছিয়া সূত্ৰই লিপিবদ্ধ কৰিছে যে ফাতিমাই তেওঁৰ বিয়াৰ নিশা তেওঁৰ বিবাহৰ গাউন দান কৰিছিল।পিছলৈ দম্পতীহালে মদীনাত মহম্মদৰ কোৱাৰ্টাৰৰ কাষৰ এটা ঘৰলৈ গুচি যায়। ফাতিমাৰ মৃত্যুৰ আগলৈকে তেওঁলোকৰ বিবাহ প্ৰায় দহ বছৰ ধৰি চলিছিল। বিয়াৰ সময়ত ফাতিমাৰ বয়স অনিশ্চিত বুলি কোৱা হৈছে, ন বছৰৰ পৰা একবিংশ বছৰৰ ভিতৰত। আলীৰ বয়স প্ৰায় বাইশ বছৰ বুলি কোৱা হয়।[ [[:en:Tasbih_of_Fatimah|৪]]] গৰিষ্ঠসংখ্যক মুছলমানৰ দৰেই ইছলামৰ প্ৰথম বছৰবোৰত এই দম্পতীহালে তীব্ৰ দৰিদ্ৰতাত জীৱন কটাবলগীয়া হৈছিল। বিশেষকৈ দুয়োজনে জীৱন নিৰ্বাহ কৰিবলৈ কঠোৰ শাৰীৰিক কাম কৰিবলগীয়া হৈছিল। ছিয়া সূত্ৰই বিশদভাৱে উল্লেখ কৰিছে যে আলীয়ে বিভিন্ন কামত কাম কৰাৰ বিপৰীতে ফাতিমাই ঘৰুৱা কাম-কাজৰ দায়িত্ব লয়।এইটোও কোৱা হৈছে যে মহম্মদে দম্পতীহালক তেওঁলোকৰ দৰিদ্ৰতাৰ বোজা লাঘৱ কৰাত সহায়ক হোৱাকৈ তাছবিহ শিকাইছিল: ফাতিমাৰ তাছবিহ আল্লাহ-হু আকবৰ বাক্যাংশৰে গঠিত (শব্দ অৰ্থাত 'ঈশ্বৰ সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ'), আল-হামদু-লিল্লাহ (শব্দঃ 'সকলো প্ৰশংসাৰ উচিত।' to God ), and Subhan-Allah (lit. 'God is glorious')। পিছলৈ তেওঁলোকৰ আৰ্থিক পৰিস্থিতিৰ উন্নতি ঘটিছিল কাৰণ খাইবৰৰ যুদ্ধত মুছলমানৰ হাতত অধিক মাটি পৰিছিল। ফাতিমাক এটা সময়ত ফিদ্দা নামৰ এগৰাকী দাসী দিয়া হৈছিল। উহুদৰ যুদ্ধৰ পিছত ফাতিমাই পিতৃৰ ঘাঁৰ যত্ন লয় আৰু নিয়মিতভাৱে কবৰলৈ গৈ যুদ্ধত নিহতসকলৰ বাবে প্ৰাৰ্থনা কৰে।পিছলৈ ফাতিমাই আবু চুফিয়ানে তেওঁ আৰু মহম্মদৰ মাজত মধ্যস্থতা কৰিবলৈ কৰা অনুৰোধ নাকচ কৰে। মক্কা বিজয়ত মহম্মদৰ লগত ফাতিমাও গৈছিল। == তথ্য উৎস == • [[:en:Tasbih_of_Fatimah|Tasbih of Fatimah / رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ]] archive, Fatima Bint Muhammad, Tasbih • [https://books.google.com/books/about/Women_and_the_Fatimids_in_the_World_of_I.html?id=Yz4pAAAAYAAJ Google Books] Buehler, Arthur F. (2014). "FATIMA (d. 632)". In Fitzpatrick, Coeli; Walker, Adam Hani (eds.). Muhammad in History, Thought, and Culture: An Encyclopaedia of the Prophet of God. Vol. 1. ABC-CLIO. pp. 182–187. <nowiki>ISBN 9781610691772</nowiki>. • Fatimah, the youngest child of Khadija and Muhammad, was born in Mecca between 605 CE and 615 CE. The young girl lost her mother in 619 [https://www.worldhistory.org/Fatimah_bint_Muhammad/ Fatima Bint Muhammad/ World History Encyclopaedia] 2009 • [https://www.britannica.com/biography/Fatimah Biography llFatimah ll Family ll Sibling] Fāṭimah (born c. 605, Mecca, Arabia [now in Saudi Arabia]—died 632/633, Medina) was the daughter of Muhammad (the founder of Islam) who in later centuries. • Legacy of Compassion of Fatima Bint Muhammad ... [https://www.dawateislami.net/events/en/fatima-tuz-zahra Life of Bibi Fatima tuz Zahra] Fatima tuz Zahra رضی اللہ تعالی عنھا symbolized selflessness, prioritizing the satisfaction of Allah over worldly. 6zflwmqach49jcqng6ryrw9pxwzvq7s 450788 450780 2024-12-03T16:52:10Z Saddam Hussain Rahmani 42858 ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ 450788 wikitext text/x-wiki '''ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ''' ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة بِنْت مُحَمَّد, , ৬০৫/১৫–৬৩২ খ্ৰীষ্টাব্দ) সাধাৰণতে ফাতিমা আল-জাহৰা ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة ٱلزَّهْرَاء, [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী:]] '''Fatima Bint Muhammad''' ) [[ইছলাম|ইছলামিক]] [[নবী|পইগম্বৰ]] [[মুহাম্মাদ|হজৰত মুহাম্মাদ]] আৰু তেওঁৰ পত্নী খাদিজাৰ কন্যা আছিল। ফাতিমাৰ স্বামী [[আলী|হজৰত আলী]] , ৰছিদুন খলিফাসকলৰ চতুৰ্থ আৰু প্ৰথম [[ছিয়া]] [[ইমাম]]। [[:en:Shia_Islam|[১]]] ফাতিমাৰ পুত্ৰ ক্ৰমে [[হাছান]] আৰু [[হুছেইন]], দ্বিতীয় আৰু তৃতীয় ছিয়া ইমাম। বিশেষকৈ ছিয়া ইছলামত ফাতিমাক যীচুৰ মাতৃ মেৰীৰ সৈতে তুলনা কৰা হৈছে। মহম্মদে ফাতিমাক নাৰীসকলৰ ভিতৰত শ্ৰেষ্ঠ আৰু তেওঁৰ আটাইতকৈ প্ৰিয় ব্যক্তি হিচাপে গণ্য কৰিছিল বুলি কোৱা হয়। মুছলমান মহিলাৰ বাবে তেওঁক প্ৰায়ে এক চূড়ান্ত আৰ্কিটাইপ আৰু মমতা, উদাৰতা আৰু চিৰস্থায়ী দুখ-কষ্টৰ উদাহৰণ হিচাপে গণ্য কৰা হয়। ফাতিমাৰ জৰিয়তেহে মহম্মদৰ বংশ বংশ আজিলৈকে জীয়াই আছে। তাইৰ নাম আৰু তাইৰ উপনামবোৰ মুছলমান ছোৱালীৰ বাবে জনপ্ৰিয় পছন্দ হৈয়েই আছে। [[:en:Fatima|[২]]] {{Infobox person|honorific prefix=ফাতিমা আল-জাহৰা|name=ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ|honorific suffix=فَاطِمَة بِنْت مُحَمَّد|image=FatimaalZahra_(cropped).jpg#mw-jump-to-license|caption=ফাতিমা বিন্ত মহম্মদৰ [[আৰবী]]ক নামৰ চিত্ৰ|birthname=|birth_date=৬০৫ বা ৬১২ শতাব্দী|birth_place=[[মক্কা]], [[চৌদি আৰৱ]]|death_date=৬৩২|death_place=মদিনা , [[চৌদি আৰৱ]]|resting place=আল-বাকী, [[চৌদি আৰৱ]] [[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Al-Baqi_Cemetery]]|nationality=[[চৌদি আৰৱ]]|known for=[[মুহাম্মদ]]ৰ একমাত্ৰ উত্তৰাধিকাৰী কন্যা সন্তান ( মুছলমান নাৰীসকলৰ জান্নাতৰ চৰ্দাৰ) [[https://mwa.org.au/latest-articles/the-women-promised-jannah/#:~:text=%E2%80%9CThe%20best%20of%20women%20among,%2C%20the%20wife%20of%20Pharaoh.%E2%80%9D]]|notable works=ছিয়া [[মুছলিম]]|religion=[[ইছলাম]] 🕋|spouse=[[হজৰত আলী]]|parents=হজৰত [[মুহাম্মদ]] ( পিতৃ) [[খাদিজা]] (মাতৃ)|children=[[হুছেইন বিন্ত আলী]] আৰু [[হাছান বিন্ত আলী]]|relatives=• [[উম্ম কুলথুম]] (ভগ্নী) • [[জাইনাব]] ( ভগ্নী) • [[ৰুকাইয়া]] ( ভগ্নী) আৰু তিনিজন ভাতৃ আছিল। [[https://en.wikipedia.org/wiki/Fatima]]}}৬৩২ চনত যেতিয়া [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মদৰ]] মৃত্যু হয় তেতিয়া ফাতিমা আৰু তেওঁৰ স্বামী আলীয়ে প্ৰথম খলিফা আবু বকৰৰ কৰ্তৃত্ব স্বীকাৰ কৰিবলৈ অস্বীকাৰ কৰে। দম্পতীহাল আৰু তেওঁলোকৰ সমৰ্থকসকলে আলী মহম্মদৰ সঠিক উত্তৰাধিকাৰী বুলি ধৰি লৈছিল। সম্ভৱতঃ গাদিৰ খুমত তেওঁৰ ঘোষণাৰ কথা উল্লেখ কৰিছিল।মহাম্মদৰ মৃত্যুৰ ছমাহৰ ভিতৰত ফাতিমাৰ মৃত্যুক লৈ বিতৰ্কৰ সৃষ্টি হৈছে। [[ছুন্নী ইছলাম|চুন্নী ইছলাম]]ৰ মতে ফাতিমাৰ মৃত্যু হৈছিল শোকত। ছিয়া ইছলামত অৱশ্যে আবু বকৰৰ নিৰ্দেশত আলীক বশ কৰিবলৈ ঘৰত অভিযান চলোৱাৰ সময়ত ফাতিমাৰ (গৰ্ভপাত আৰু) মৃত্যুৰ প্ৰত্যক্ষ ফল বুলি কোৱা হয়। বিশ্বাস কৰা হয় যে ফাতিমাৰ মৃত্যুমুখী ইচ্ছা আছিল যে খলিফা তেওঁৰ অন্ত্যেষ্টিক্ৰিয়াত উপস্থিত নাথাকিব। ৰাতি তাইক গোপনে সমাধিস্থ কৰা হৈছিল আৰু তাইৰ সঠিক সমাধিস্থল এতিয়াও অনিশ্চিত হৈ আছে। [[iarchive:muhammadinhistor0000unse_h4s1|[৩]]] == শৈশৱ জীৱন == মক্কাত [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মদৰ]] প্ৰথম পত্নী খাদিজাৰ ঘৰত ফাতিমাৰ জন্ম হৈছিল। মূলসুঁতিৰ [[ছুন্নী ইছলাম|চুন্নী]] মতামত হ’ল যে খদিজাই ৬০৫ খ্ৰীষ্টাব্দত, পঞ্চাশ বছৰ বয়সত, প্ৰথম [[কোৰআন]] অৱতীৰ্ণৰ পাঁচ বছৰ আগতে ফাতিমাৰ জন্ম দিছিল। ইয়াৰ অৰ্থ হ’ল বিয়াৰ সময়ত ফাতিমাৰ বয়স আঠাইশ বছৰৰ ওপৰৰ আছিল। যিটো আৰবত অস্বাভাৱিক হ’লহেঁতেন। কিন্তু বাৰটা সূত্ৰই প্ৰকাশ কৰিছে যে ফাতিমাৰ জন্ম হৈছিল প্ৰায় ৬১২ বা ৬১৫ খ্ৰীষ্টাব্দত, সেই সময়ত খাদিজাৰ বয়স অলপ ডাঙৰ হ’লহেঁতেন। চুন্নী ইবনে ছাদৰ তেওঁৰ কিতাব আল-তাবাকাত আল-কুব্ৰাত প্ৰকাশিত ৰিপৰ্টৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে ফাতিমাৰ জন্ম হৈছিল যেতিয়া মহম্মদৰ বয়স প্ৰায় পঁত্ৰিশ বছৰ আছিল। চুন্নী মত অনুসৰি ফাতিমাৰ তিনিগৰাকী ভগ্নী আছিল, যাৰ নাম আছিল [[জাইনাব]], উম্ম কুলথুম আৰু [[ৰুকায়াহ]], যিসকলে [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মদৰ]] বাচি নাথাকিল। নতুবা কেইবাটাও ছিয়া সূত্ৰত উল্লেখ আছে যে জৈনাব, ৰুকায়াহ আৰু উম্ম কুলথুমক মহম্মদে দত্তক লৈছিল তেওঁলোকৰ মাতৃ খাদিজাৰ ভগ্নী হালাৰ মৃত্যুৰ পিছত। আব্বাছৰ মতে বেছিভাগ ছিয়া মুছলমানে ফাতিমা মহম্মদৰ একমাত্ৰ জৈৱিক কন্যা বুলি ধৰি লৈছে, আনহাতে ফেডেলে এই বিশ্বাসক বাৰজন ছিয়াসকলৰ মাজতে সীমাবদ্ধ কৰি ৰাখিছে।হাইডাৰে ৰিপৰ্ট কৰিছে যে দক্ষিণ এছিয়াৰ ছিয়াসকলৰ মাজত এই বিশ্বাস প্ৰচলিত। ফাতিমাৰ তিনিজন ভাতৃও আছিল, আটাইকেইজনৰ শৈশৱতে মৃত্যু হৈছিল। == বিবাহ == [[চিত্ৰ:The Marriage of 'Ali and Fatima, Iran, ca. 1850.jpg|thumb|ফাতিমা আৰু আলীৰ বিবাহৰ অংকিত চিত্ৰ ১৮৫০ শতাব্দী ]] ফাতিমাই মদীনাত [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মাদৰ]] খুলশালীয়েক আলীক বিয়া কৰায়। সম্ভৱতঃ বদৰ যুদ্ধৰ পিছত।([[:en:Marital_life_of_Fatima|ফাতিমা আৰু আলীৰ বিবাহৰ মূল প্ৰবন্ধ]] ) চুন্নী আৰু ছিয়া প্ৰমাণ পোৱা গৈছে যে আবু বকৰ আৰু উমৰকে ধৰি কিছুমান ছাহাবীয়ে আগতে বিচাৰিছিল বিয়াত ফাতিমাৰ হাত কিন্তু মহম্মদে নাকচ কৰিছিল, যিয়ে কয় যে তেওঁ ভাগ্যই নিৰ্ধাৰণ কৰা মুহূৰ্তৰ বাবে অপেক্ষা কৰি আছে। ইয়াৰ উপৰিও কোৱা হয় যে আলীয়ে মহম্মদক নিজৰ দৰিদ্ৰতাৰ বাবে ফাতিমাক বিয়া কৰাবলৈ কোৱাত সংকোচ কৰিছিল। মহম্মদে যেতিয়া আলীৰ প্ৰস্তাৱ ফাতিমাৰ আগত আগবঢ়াইছিল তেতিয়া তাই মৌন হৈ আছিল, যিটোক মৌন চুক্তি বুলি বুজা হৈছিল। এই প্ৰতিবেদনৰ ভিত্তিত ইছলামিক আইনত বিবাহত মহিলাৰ সন্মতি সদায় প্ৰয়োজনীয় হৈ আহিছে।মহাম্মদে আলীয়ে কইনাৰ উপহাৰ (মাহৰ) দিবলৈ আলীক নিজৰ ঢাল বিক্ৰী কৰিবলৈও পৰামৰ্শ দিছিল। মহম্মদে বিয়াৰ অনুষ্ঠানটো সম্পন্ন কৰিছিল,আৰু তেওঁলোকে আন মুছলমানসকলৰ উপহাৰেৰে এক কঠোৰ বিয়াৰ ভোজ প্ৰস্তুত কৰিছিল। ছিয়া সূত্ৰই লিপিবদ্ধ কৰিছে যে ফাতিমাই তেওঁৰ বিয়াৰ নিশা তেওঁৰ বিবাহৰ গাউন দান কৰিছিল।পিছলৈ দম্পতীহালে মদীনাত মহম্মদৰ কোৱাৰ্টাৰৰ কাষৰ এটা ঘৰলৈ গুচি যায়। ফাতিমাৰ মৃত্যুৰ আগলৈকে তেওঁলোকৰ বিবাহ প্ৰায় দহ বছৰ ধৰি চলিছিল। বিয়াৰ সময়ত ফাতিমাৰ বয়স অনিশ্চিত বুলি কোৱা হৈছে, ন বছৰৰ পৰা একবিংশ বছৰৰ ভিতৰত। আলীৰ বয়স প্ৰায় বাইশ বছৰ বুলি কোৱা হয়।[ [[:en:Tasbih_of_Fatimah|৪]]] গৰিষ্ঠসংখ্যক মুছলমানৰ দৰেই ইছলামৰ প্ৰথম বছৰবোৰত এই দম্পতীহালে তীব্ৰ দৰিদ্ৰতাত জীৱন কটাবলগীয়া হৈছিল। বিশেষকৈ দুয়োজনে জীৱন নিৰ্বাহ কৰিবলৈ কঠোৰ শাৰীৰিক কাম কৰিবলগীয়া হৈছিল। ছিয়া সূত্ৰই বিশদভাৱে উল্লেখ কৰিছে যে আলীয়ে বিভিন্ন কামত কাম কৰাৰ বিপৰীতে ফাতিমাই ঘৰুৱা কাম-কাজৰ দায়িত্ব লয়।এইটোও কোৱা হৈছে যে মহম্মদে দম্পতীহালক তেওঁলোকৰ দৰিদ্ৰতাৰ বোজা লাঘৱ কৰাত সহায়ক হোৱাকৈ তাছবিহ শিকাইছিল: ফাতিমাৰ তাছবিহ আল্লাহ-হু আকবৰ বাক্যাংশৰে গঠিত (শব্দ অৰ্থাত 'ঈশ্বৰ সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ'), আল-হামদু-লিল্লাহ (শব্দঃ 'সকলো প্ৰশংসাৰ উচিত।' to God ), and Subhan-Allah (lit. 'God is glorious')। পিছলৈ তেওঁলোকৰ আৰ্থিক পৰিস্থিতিৰ উন্নতি ঘটিছিল কাৰণ খাইবৰৰ যুদ্ধত মুছলমানৰ হাতত অধিক মাটি পৰিছিল। ফাতিমাক এটা সময়ত ফিদ্দা নামৰ এগৰাকী দাসী দিয়া হৈছিল। উহুদৰ যুদ্ধৰ পিছত ফাতিমাই পিতৃৰ ঘাঁৰ যত্ন লয় আৰু নিয়মিতভাৱে কবৰলৈ গৈ যুদ্ধত নিহতসকলৰ বাবে প্ৰাৰ্থনা কৰে।পিছলৈ ফাতিমাই আবু চুফিয়ানে তেওঁ আৰু মহম্মদৰ মাজত মধ্যস্থতা কৰিবলৈ কৰা অনুৰোধ নাকচ কৰে। মক্কা বিজয়ত মহম্মদৰ লগত ফাতিমাও গৈছিল। == তথ্য উৎস == • [[:en:Tasbih_of_Fatimah|Tasbih of Fatimah / رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ]] archive, Fatima Bint Muhammad, Tasbih • [https://books.google.com/books/about/Women_and_the_Fatimids_in_the_World_of_I.html?id=Yz4pAAAAYAAJ Google Books] Buehler, Arthur F. (2014). "FATIMA (d. 632)". In Fitzpatrick, Coeli; Walker, Adam Hani (eds.). Muhammad in History, Thought, and Culture: An Encyclopaedia of the Prophet of God. Vol. 1. ABC-CLIO. pp. 182–187. <nowiki>ISBN 9781610691772</nowiki>. • Fatimah, the youngest child of Khadija and Muhammad, was born in Mecca between 605 CE and 615 CE. The young girl lost her mother in 619 [https://www.worldhistory.org/Fatimah_bint_Muhammad/ Fatima Bint Muhammad/ World History Encyclopaedia] 2009 • [https://www.britannica.com/biography/Fatimah Biography llFatimah ll Family ll Sibling] Fāṭimah (born c. 605, Mecca, Arabia [now in Saudi Arabia]—died 632/633, Medina) was the daughter of Muhammad (the founder of Islam) who in later centuries. • Legacy of Compassion of Fatima Bint Muhammad ... [https://www.dawateislami.net/events/en/fatima-tuz-zahra Life of Bibi Fatima tuz Zahra] Fatima tuz Zahra رضی اللہ تعالی عنھا symbolized selflessness, prioritizing the satisfaction of Allah over worldly. • Fatimah bint Muhammad (raha), the youngest daughter of Prophet Muhammad (SAW). [https://khadijahelite.com/fatimah-bint-muhammad-the-devoted-daughter/ Khadija, fatimah-bint-muhammad-the-devoted-daughter] Because she was the baby, she was still living at home when her father . p3iaicid2i1xcv23778w10k3603zk56 450934 450788 2024-12-04T08:04:21Z Saddam Hussain Rahmani 42858 ফাতিমা বিন্ত ন্তু মহম্মদ 450934 wikitext text/x-wiki '''ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ''' ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة بِنْت مُحَمَّد, , ৬০৫/১৫–৬৩২ খ্ৰীষ্টাব্দ) সাধাৰণতে ফাতিমা আল-জাহৰা ([[আৰবী ভাষা|আৰবী]]: فَاطِمَة ٱلزَّهْرَاء, [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী:]] '''Fatima Bint Muhammad''' ) [[ইছলাম|ইছলামিক]] [[নবী|পইগম্বৰ]] [[মুহাম্মাদ|হজৰত মুহাম্মাদ]] আৰু তেওঁৰ পত্নী খাদিজাৰ কন্যা আছিল। ফাতিমাৰ স্বামী [[আলী|হজৰত আলী]] , ৰছিদুন খলিফাসকলৰ চতুৰ্থ আৰু প্ৰথম [[ছিয়া]] [[ইমাম]]। [[:en:Shia_Islam|[১]]] ফাতিমাৰ পুত্ৰ ক্ৰমে [[হাছান]] আৰু [[হুছেইন]], দ্বিতীয় আৰু তৃতীয় ছিয়া ইমাম। বিশেষকৈ ছিয়া ইছলামত ফাতিমাক যীচুৰ মাতৃ মেৰীৰ সৈতে তুলনা কৰা হৈছে। মহম্মদে ফাতিমাক নাৰীসকলৰ ভিতৰত শ্ৰেষ্ঠ আৰু তেওঁৰ আটাইতকৈ প্ৰিয় ব্যক্তি হিচাপে গণ্য কৰিছিল বুলি কোৱা হয়। মুছলমান মহিলাৰ বাবে তেওঁক প্ৰায়ে এক চূড়ান্ত আৰ্কিটাইপ আৰু মমতা, উদাৰতা আৰু চিৰস্থায়ী দুখ-কষ্টৰ উদাহৰণ হিচাপে গণ্য কৰা হয়। ফাতিমাৰ জৰিয়তেহে মহম্মদৰ বংশ বংশ আজিলৈকে জীয়াই আছে। তাইৰ নাম আৰু তাইৰ উপনামবোৰ মুছলমান ছোৱালীৰ বাবে জনপ্ৰিয় পছন্দ হৈয়েই আছে। [[:en:Fatima|[২]]] {{Infobox person|honorific prefix=ফাতিমা আল-জাহৰা|name=ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ|honorific suffix=فَاطِمَة بِنْت مُحَمَّد|image=FatimaalZahra_(cropped).jpg#mw-jump-to-license|caption=ফাতিমা বিন্ত মহম্মদৰ [[আৰবী]]ক নামৰ চিত্ৰ|birthname=|birth_date=৬০৫ বা ৬১২ শতাব্দী|birth_place=[[মক্কা]], [[চৌদি আৰৱ]]|death_date=৬৩২|death_place=মদিনা , [[চৌদি আৰৱ]]|resting place=আল-বাকী, [[চৌদি আৰৱ]] [[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Al-Baqi_Cemetery]]|nationality=[[চৌদি আৰৱ]]|known for=[[মুহাম্মদ]]ৰ একমাত্ৰ উত্তৰাধিকাৰী কন্যা সন্তান ( মুছলমান নাৰীসকলৰ জান্নাতৰ চৰ্দাৰ) [[https://mwa.org.au/latest-articles/the-women-promised-jannah/#:~:text=%E2%80%9CThe%20best%20of%20women%20among,%2C%20the%20wife%20of%20Pharaoh.%E2%80%9D]]|notable works=ছিয়া [[মুছলিম]]|religion=[[ইছলাম]] 🕋|spouse=[[হজৰত আলী]]|parents=হজৰত [[মুহাম্মদ]] ( পিতৃ) [[খাদিজা]] (মাতৃ)|children=[[হুছেইন বিন্ত আলী]] আৰু [[হাছান বিন্ত আলী]]|relatives=• [[উম্ম কুলথুম]] (ভগ্নী) • [[জাইনাব]] ( ভগ্নী) • [[ৰুকাইয়া]] ( ভগ্নী) আৰু তিনিজন ভাতৃ আছিল। [[https://en.wikipedia.org/wiki/Fatima]]}}৬৩২ চনত যেতিয়া [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মদৰ]] মৃত্যু হয় তেতিয়া ফাতিমা আৰু তেওঁৰ স্বামী আলীয়ে প্ৰথম খলিফা আবু বকৰৰ কৰ্তৃত্ব স্বীকাৰ কৰিবলৈ অস্বীকাৰ কৰে। দম্পতীহাল আৰু তেওঁলোকৰ সমৰ্থকসকলে আলী মহম্মদৰ সঠিক উত্তৰাধিকাৰী বুলি ধৰি লৈছিল। সম্ভৱতঃ গাদিৰ খুমত তেওঁৰ ঘোষণাৰ কথা উল্লেখ কৰিছিল।মহাম্মদৰ মৃত্যুৰ ছমাহৰ ভিতৰত ফাতিমাৰ মৃত্যুক লৈ বিতৰ্কৰ সৃষ্টি হৈছে। [[ছুন্নী ইছলাম|চুন্নী ইছলাম]]ৰ মতে ফাতিমাৰ মৃত্যু হৈছিল শোকত। ছিয়া ইছলামত অৱশ্যে আবু বকৰৰ নিৰ্দেশত আলীক বশ কৰিবলৈ ঘৰত অভিযান চলোৱাৰ সময়ত ফাতিমাৰ (গৰ্ভপাত আৰু) মৃত্যুৰ প্ৰত্যক্ষ ফল বুলি কোৱা হয়। বিশ্বাস কৰা হয় যে ফাতিমাৰ মৃত্যুমুখী ইচ্ছা আছিল যে খলিফা তেওঁৰ অন্ত্যেষ্টিক্ৰিয়াত উপস্থিত নাথাকিব। ৰাতি তাইক গোপনে সমাধিস্থ কৰা হৈছিল আৰু তাইৰ সঠিক সমাধিস্থল এতিয়াও অনিশ্চিত হৈ আছে। [[iarchive:muhammadinhistor0000unse_h4s1|[৩]]] == শৈশৱ জীৱন == মক্কাত [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মদৰ]] প্ৰথম পত্নী খাদিজাৰ ঘৰত ফাতিমাৰ জন্ম হৈছিল। মূলসুঁতিৰ [[ছুন্নী ইছলাম|চুন্নী]] মতামত হ’ল যে খদিজাই ৬০৫ খ্ৰীষ্টাব্দত, পঞ্চাশ বছৰ বয়সত, প্ৰথম [[কোৰআন]] অৱতীৰ্ণৰ পাঁচ বছৰ আগতে ফাতিমাৰ জন্ম দিছিল। ইয়াৰ অৰ্থ হ’ল বিয়াৰ সময়ত ফাতিমাৰ বয়স আঠাইশ বছৰৰ ওপৰৰ আছিল। যিটো আৰবত অস্বাভাৱিক হ’লহেঁতেন। কিন্তু বাৰটা সূত্ৰই প্ৰকাশ কৰিছে যে ফাতিমাৰ জন্ম হৈছিল প্ৰায় ৬১২ বা ৬১৫ খ্ৰীষ্টাব্দত, সেই সময়ত খাদিজাৰ বয়স অলপ ডাঙৰ হ’লহেঁতেন। চুন্নী ইবনে ছাদৰ তেওঁৰ কিতাব আল-তাবাকাত আল-কুব্ৰাত প্ৰকাশিত ৰিপৰ্টৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে ফাতিমাৰ জন্ম হৈছিল যেতিয়া মহম্মদৰ বয়স প্ৰায় পঁত্ৰিশ বছৰ আছিল। চুন্নী মত অনুসৰি ফাতিমাৰ তিনিগৰাকী ভগ্নী আছিল, যাৰ নাম আছিল [[জাইনাব]], উম্ম কুলথুম আৰু [[ৰুকায়াহ]], যিসকলে [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মদৰ]] বাচি নাথাকিল। নতুবা কেইবাটাও ছিয়া সূত্ৰত উল্লেখ আছে যে জৈনাব, ৰুকায়াহ আৰু উম্ম কুলথুমক মহম্মদে দত্তক লৈছিল তেওঁলোকৰ মাতৃ খাদিজাৰ ভগ্নী হালাৰ মৃত্যুৰ পিছত। আব্বাছৰ মতে বেছিভাগ ছিয়া মুছলমানে ফাতিমা মহম্মদৰ একমাত্ৰ জৈৱিক কন্যা বুলি ধৰি লৈছে, আনহাতে ফেডেলে এই বিশ্বাসক বাৰজন ছিয়াসকলৰ মাজতে সীমাবদ্ধ কৰি ৰাখিছে।হাইডাৰে ৰিপৰ্ট কৰিছে যে দক্ষিণ এছিয়াৰ ছিয়াসকলৰ মাজত এই বিশ্বাস প্ৰচলিত। ফাতিমাৰ তিনিজন ভাতৃও আছিল, আটাইকেইজনৰ শৈশৱতে মৃত্যু হৈছিল। == বিবাহ == [[চিত্ৰ:The Marriage of 'Ali and Fatima, Iran, ca. 1850.jpg|thumb|ফাতিমা আৰু আলীৰ বিবাহৰ অংকিত চিত্ৰ ১৮৫০ শতাব্দী ]] ফাতিমাই মদীনাত [[মুহাম্মাদ|মুহাম্মাদৰ]] খুলশালীয়েক আলীক বিয়া কৰায়। সম্ভৱতঃ বদৰ যুদ্ধৰ পিছত।([[:en:Marital_life_of_Fatima|ফাতিমা আৰু আলীৰ বিবাহৰ মূল প্ৰবন্ধ]] ) চুন্নী আৰু ছিয়া প্ৰমাণ পোৱা গৈছে যে আবু বকৰ আৰু উমৰকে ধৰি কিছুমান ছাহাবীয়ে আগতে বিচাৰিছিল বিয়াত ফাতিমাৰ হাত কিন্তু মহম্মদে নাকচ কৰিছিল, যিয়ে কয় যে তেওঁ ভাগ্যই নিৰ্ধাৰণ কৰা মুহূৰ্তৰ বাবে অপেক্ষা কৰি আছে। ইয়াৰ উপৰিও কোৱা হয় যে আলীয়ে মহম্মদক নিজৰ দৰিদ্ৰতাৰ বাবে ফাতিমাক বিয়া কৰাবলৈ কোৱাত সংকোচ কৰিছিল। মহম্মদে যেতিয়া আলীৰ প্ৰস্তাৱ ফাতিমাৰ আগত আগবঢ়াইছিল তেতিয়া তাই মৌন হৈ আছিল, যিটোক মৌন চুক্তি বুলি বুজা হৈছিল। এই প্ৰতিবেদনৰ ভিত্তিত ইছলামিক আইনত বিবাহত মহিলাৰ সন্মতি সদায় প্ৰয়োজনীয় হৈ আহিছে।মহাম্মদে আলীয়ে কইনাৰ উপহাৰ (মাহৰ) দিবলৈ আলীক নিজৰ ঢাল বিক্ৰী কৰিবলৈও পৰামৰ্শ দিছিল। মহম্মদে বিয়াৰ অনুষ্ঠানটো সম্পন্ন কৰিছিল,আৰু তেওঁলোকে আন মুছলমানসকলৰ উপহাৰেৰে এক কঠোৰ বিয়াৰ ভোজ প্ৰস্তুত কৰিছিল। ছিয়া সূত্ৰই লিপিবদ্ধ কৰিছে যে ফাতিমাই তেওঁৰ বিয়াৰ নিশা তেওঁৰ বিবাহৰ গাউন দান কৰিছিল।পিছলৈ দম্পতীহালে মদীনাত মহম্মদৰ কোৱাৰ্টাৰৰ কাষৰ এটা ঘৰলৈ গুচি যায়। ফাতিমাৰ মৃত্যুৰ আগলৈকে তেওঁলোকৰ বিবাহ প্ৰায় দহ বছৰ ধৰি চলিছিল। বিয়াৰ সময়ত ফাতিমাৰ বয়স অনিশ্চিত বুলি কোৱা হৈছে, ন বছৰৰ পৰা একবিংশ বছৰৰ ভিতৰত। আলীৰ বয়স প্ৰায় বাইশ বছৰ বুলি কোৱা হয়।[ [[:en:Tasbih_of_Fatimah|৪]]] গৰিষ্ঠসংখ্যক মুছলমানৰ দৰেই ইছলামৰ প্ৰথম বছৰবোৰত এই দম্পতীহালে তীব্ৰ দৰিদ্ৰতাত জীৱন কটাবলগীয়া হৈছিল। বিশেষকৈ দুয়োজনে জীৱন নিৰ্বাহ কৰিবলৈ কঠোৰ শাৰীৰিক কাম কৰিবলগীয়া হৈছিল। ছিয়া সূত্ৰই বিশদভাৱে উল্লেখ কৰিছে যে আলীয়ে বিভিন্ন কামত কাম কৰাৰ বিপৰীতে ফাতিমাই ঘৰুৱা কাম-কাজৰ দায়িত্ব লয়।এইটোও কোৱা হৈছে যে মহম্মদে দম্পতীহালক তেওঁলোকৰ দৰিদ্ৰতাৰ বোজা লাঘৱ কৰাত সহায়ক হোৱাকৈ তাছবিহ শিকাইছিল: ফাতিমাৰ তাছবিহ আল্লাহ-হু আকবৰ বাক্যাংশৰে গঠিত (শব্দ অৰ্থাত 'ঈশ্বৰ সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ'), আল-হামদু-লিল্লাহ (শব্দঃ 'সকলো প্ৰশংসাৰ উচিত।' to God ), and Subhan-Allah (lit. 'God is glorious')। পিছলৈ তেওঁলোকৰ আৰ্থিক পৰিস্থিতিৰ উন্নতি ঘটিছিল কাৰণ খাইবৰৰ যুদ্ধত মুছলমানৰ হাতত অধিক মাটি পৰিছিল। ফাতিমাক এটা সময়ত ফিদ্দা নামৰ এগৰাকী দাসী দিয়া হৈছিল। উহুদৰ যুদ্ধৰ পিছত ফাতিমাই পিতৃৰ ঘাঁৰ যত্ন লয় আৰু নিয়মিতভাৱে কবৰলৈ গৈ যুদ্ধত নিহতসকলৰ বাবে প্ৰাৰ্থনা কৰে।পিছলৈ ফাতিমাই আবু চুফিয়ানে তেওঁ আৰু মহম্মদৰ মাজত মধ্যস্থতা কৰিবলৈ কৰা অনুৰোধ নাকচ কৰে। মক্কা বিজয়ত মহম্মদৰ লগত ফাতিমাও গৈছিল। == তথ্য উৎস == ''• [[:en:Tasbih_of_Fatimah|Tasbih of Fatimah / رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ]] Fatima Bint Muhammad, Tasbih'' ''• [https://books.google.com/books/about/Women_and_the_Fatimids_in_the_World_of_I.html?id=Yz4pAAAAYAAJ Google Books] Buehler, Arthur F. (2014). "FATIMA (d. 632)". In Fitzpatrick, Coeli; Walker, Adam Hani (eds.). Muhammad'' in History, ''Thought, and Culture: An Encyclopaedia of the Prophet of God. Vol. 1. ABC-CLIO. pp. 182–187. <nowiki>ISBN 9781610691772</nowiki>.'' ''• Fatimah, the youngest child of Khadija and Muhammad, was born in Mecca between 605 CE and 615 CE. The young girl lost her mother in 619 [https://www.worldhistory.org/Fatimah_bint_Muhammad/ Fatima Bint Muhammad/ World History Encyclopaedia] 2009'' ''• [https://www.britannica.com/biography/Fatimah Biography llFatimah ll Family ll Sibling] Fāṭimah (born c. 605, Mecca, Arabia [now in Saudi Arabia]—died 632/633, Medina) was the daughter of Muhammad (the founder of Islam) who in later centuries.'' ''• Legacy of Compassion of Fatima Bint Muhammad ... [https://www.dawateislami.net/events/en/fatima-tuz-zahra Life of Bibi Fatima tuz Zahra] Fatima tuz Zahra رضی اللہ تعالی عنھا symbolized selflessness, prioritizing the satisfaction of Allah over worldly.'' ''• Fatimah bint Muhammad (raha), the youngest daughter of Prophet Muhammad (SAW). [https://khadijahelite.com/fatimah-bint-muhammad-the-devoted-daughter/ Khadija, fatimah-bint-muhammad-the-devoted-daughter] Because she was the baby, she was still living at home when her father .'' 1tl065mr92fwhduo9qxbw0jm3hljpic 0 109672 450670 2024-12-03T14:41:44Z দিম্পল দাস 5159 নতুন পৃষ্ঠা: {{Infobox protected area | name = নামদফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান | alt_name = | iucn_category = II | photo = Forest_snow_Namdapha_IMG_3373_04.jpg | photo_alt = | photo_caption = নামদাফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ দৃশ্য | photo_width = | map = India Arunachal Pradesh#India | map_alt = | map_caption = | map_width = | location = চাংলাং জিলা|চাংল... 450670 wikitext text/x-wiki {{Infobox protected area | name = নামদফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান | alt_name = | iucn_category = II | photo = Forest_snow_Namdapha_IMG_3373_04.jpg | photo_alt = | photo_caption = নামদাফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ দৃশ্য | photo_width = | map = India Arunachal Pradesh#India | map_alt = | map_caption = | map_width = | location = [[চাংলাং জিলা|চাংলাং]] জিলা, [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]], ভাৰত | nearest_city = [[মিয়া ও, চাংলাং|মিয়া ও]] | coordinates = {{coord|27|29|00|N|96|23|00|E|format=dms|display=inline,title}} | coords_ref = | relief =1 | area = {{convert|1,985.23|km2|abbr=on}} | established = 1974 | visitation_num = | visitation_year = | governing_body = [[অৰুণাচল প্ৰদেশ চৰকাৰ]], [[ভাৰত চৰকাৰ]]। | world_heritage_site = | url = http://arunachalforests.gov.in/Namdapha%20Tiger%20Reserve.html }} n6nrv8w17yjw5ob7yxag5l58h9bpde8 450672 450670 2024-12-03T14:46:51Z দিম্পল দাস 5159 450672 wikitext text/x-wiki {{Infobox protected area | name = নামদফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান | alt_name = | iucn_category = II | photo = Forest_snow_Namdapha_IMG_3373_04.jpg | photo_alt = | photo_caption = নামদাফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ দৃশ্য | photo_width = | map = India Arunachal Pradesh#India | map_alt = | map_caption = | map_width = | location = [[চাংলাং জিলা|চাংলাং]] জিলা, [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]], ভাৰত | nearest_city = [[মিয়া ও, চাংলাং|মিয়া ও]] | coordinates = {{coord|27|29|00|N|96|23|00|E|format=dms|display=inline,title}} | coords_ref = | relief =1 | area = {{convert|1,985.23|km2|abbr=on}} | established = 1974 | visitation_num = | visitation_year = | governing_body = [[অৰুণাচল প্ৰদেশ চৰকাৰ]], [[ভাৰত চৰকাৰ]]। | world_heritage_site = | url = http://arunachalforests.gov.in/Namdapha%20Tiger%20Reserve.html }} '''নামদফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{Lang-en| Namdapha National Park}}) উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ অৰুণাচল প্ৰদেশৰ ১৯৮৫ কিলোমিটাৰ বৰ্গমাইল (৭৬৬ বৰ্গমাইল) বৃহৎ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান।<ref name=deb>{{cite journal |author1=Deb, P. |author2=Sundriyal, R. C. |year=2007 |title=Tree species gap phase performance in the buffer zone area of Namdapha National Park, Eastern Himalaya, India |journal=Tropical Ecology |volume=48 |issue=2 |pages=209–225 |url=http://www.tropecol.com/pdf/open/PDF_48_2/08%20Panna.pdf}}</ref> ১৯৮৩ চনত প্ৰতিষ্ঠা কৰা এই উদ্যানখন ১০০০ৰো অধিক ফুল আৰু প্ৰায় ১৪০০ প্ৰাণী প্ৰজাতিৰ সৈতে পূব হিমালয়ৰ জৈৱ বৈচিত্ৰ্যৰ এক স্থান। ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} 5s0hngavflfke4cy3wkkjy6kboyg8jk 450674 450672 2024-12-03T14:48:06Z দিম্পল দাস 5159 450674 wikitext text/x-wiki {{Infobox protected area | name = নামদফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান | alt_name = | iucn_category = II | photo = Forest_snow_Namdapha_IMG_3373_04.jpg | photo_alt = | photo_caption = নামদাফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ দৃশ্য | photo_width = | map = India Arunachal Pradesh#India | map_alt = | map_caption = | map_width = | location = [[চাংলাং জিলা|চাংলাং]] জিলা, [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]], ভাৰত | nearest_city = [[মিয়া ও, চাংলাং|মিয়া ও]] | coordinates = {{coord|27|29|00|N|96|23|00|E|format=dms|display=inline,title}} | coords_ref = | relief =1 | area = {{convert|1,985.23|km2|abbr=on}} | established = 1974 | visitation_num = | visitation_year = | governing_body = [[অৰুণাচল প্ৰদেশ চৰকাৰ]], [[ভাৰত চৰকাৰ]]। | world_heritage_site = | url = http://arunachalforests.gov.in/Namdapha%20Tiger%20Reserve.html }} '''নামদফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{Lang-en| Namdapha National Park}}) [[উত্তৰ-পূব ভাৰত]]ৰ [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]]ৰ ১৯৮৫ কিলোমিটাৰ বৰ্গমাইল (৭৬৬ বৰ্গমাইল) বৃহৎ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান।<ref name=deb>{{cite journal |author1=Deb, P. |author2=Sundriyal, R. C. |year=2007 |title=Tree species gap phase performance in the buffer zone area of Namdapha National Park, Eastern Himalaya, India |journal=Tropical Ecology |volume=48 |issue=2 |pages=209–225 |url=http://www.tropecol.com/pdf/open/PDF_48_2/08%20Panna.pdf}}</ref> ১৯৮৩ চনত প্ৰতিষ্ঠা কৰা এই উদ্যানখন ১০০০ৰো অধিক ফুল আৰু প্ৰায় ১৪০০ প্ৰাণী প্ৰজাতিৰ সৈতে পূব হিমালয়ৰ জৈৱ বৈচিত্ৰ্যৰ এক স্থান। ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} rdi44ygf8xsxqclittoov7qem91j8mc 450675 450674 2024-12-03T14:49:32Z দিম্পল দাস 5159 450675 wikitext text/x-wiki {{Infobox protected area | name = নামদফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান | alt_name = | iucn_category = II | photo = Forest_snow_Namdapha_IMG_3373_04.jpg | photo_alt = | photo_caption = নামদাফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ দৃশ্য | photo_width = | map = India Arunachal Pradesh#India | map_alt = | map_caption = | map_width = | location = [[চাংলাং জিলা|চাংলাং]] জিলা, [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]], ভাৰত | nearest_city = [[মিয়া ও, চাংলাং|মিয়া ও]] | coordinates = {{coord|27|29|00|N|96|23|00|E|format=dms|display=inline,title}} | coords_ref = | relief =1 | area = {{convert|1,985.23|km2|abbr=on}} | established = 1974 | visitation_num = | visitation_year = | governing_body = [[অৰুণাচল প্ৰদেশ চৰকাৰ]], [[ভাৰত চৰকাৰ]]। | world_heritage_site = | url = http://arunachalforests.gov.in/Namdapha%20Tiger%20Reserve.html }} '''নামদফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{Lang-en| Namdapha National Park}}) [[উত্তৰ-পূব ভাৰত]]ৰ [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]]ৰ ১৯৮৫ কিলোমিটাৰ বৰ্গমাইল (৭৬৬ বৰ্গমাইল) বৃহৎ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান।<ref name=deb>{{cite journal |author1=Deb, P. |author2=Sundriyal, R. C. |year=2007 |title=Tree species gap phase performance in the buffer zone area of Namdapha National Park, Eastern Himalaya, India |journal=Tropical Ecology |volume=48 |issue=2 |pages=209–225 |url=http://www.tropecol.com/pdf/open/PDF_48_2/08%20Panna.pdf}}</ref> ১৯৮৩ চনত প্ৰতিষ্ঠা কৰা এই উদ্যানখন ১০০০ৰো অধিক ফুল আৰু প্ৰায় ১৪০০ প্ৰাণী প্ৰজাতিৰ সৈতে পূব হিমালয়ৰ জৈৱ বৈচিত্ৰ্যৰ এক স্থান।<ref name=deb>{{cite journal |author1=Deb, P. |author2=Sundriyal, R. C. |year=2007 |title=Tree species gap phase performance in the buffer zone area of Namdapha National Park, Eastern Himalaya, India |journal=Tropical Ecology |volume=48 |issue=2 |pages=209–225 |url=http://www.tropecol.com/pdf/open/PDF_48_2/08%20Panna.pdf}}</ref> ইয়াত ২৭° উত্তৰ অক্ষাংশত বিশ্বৰ আটাইতকৈ উত্তৰতম নিম্নভূমিৰ চিৰসেউজ বৰ্ষাৰণ্য আছে। ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} 8uomfjd6ux93rjunwvbvves95bcjtar 450678 450675 2024-12-03T14:53:07Z দিম্পল দাস 5159 450678 wikitext text/x-wiki {{Infobox protected area | name = নামদফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান | alt_name = | iucn_category = II | photo = Forest_snow_Namdapha_IMG_3373_04.jpg | photo_alt = | photo_caption = নামদাফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ দৃশ্য | photo_width = | map = India Arunachal Pradesh#India | map_alt = | map_caption = | map_width = | location = [[চাংলাং জিলা|চাংলাং]] জিলা, [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]], ভাৰত | nearest_city = [[মিয়া ও, চাংলাং|মিয়া ও]] | coordinates = {{coord|27|29|00|N|96|23|00|E|format=dms|display=inline,title}} | coords_ref = | relief =1 | area = {{convert|1,985.23|km2|abbr=on}} | established = 1974 | visitation_num = | visitation_year = | governing_body = [[অৰুণাচল প্ৰদেশ চৰকাৰ]], [[ভাৰত চৰকাৰ]]। | world_heritage_site = | url = http://arunachalforests.gov.in/Namdapha%20Tiger%20Reserve.html }} '''নামদফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{Lang-en| Namdapha National Park}}) [[উত্তৰ-পূব ভাৰত]]ৰ [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]]ৰ ১৯৮৫ কিলোমিটাৰ বৰ্গমাইল (৭৬৬ বৰ্গমাইল) বৃহৎ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান।<ref name=deb>{{cite journal |author1=Deb, P. |author2=Sundriyal, R. C. |year=2007 |title=Tree species gap phase performance in the buffer zone area of Namdapha National Park, Eastern Himalaya, India |journal=Tropical Ecology |volume=48 |issue=2 |pages=209–225 |url=http://www.tropecol.com/pdf/open/PDF_48_2/08%20Panna.pdf}}</ref> ১৯৮৩ চনত প্ৰতিষ্ঠা কৰা এই উদ্যানখন ১০০০ৰো অধিক ফুল আৰু প্ৰায় ১৪০০ প্ৰাণী প্ৰজাতিৰ সৈতে পূব হিমালয়ৰ জৈৱ বৈচিত্ৰ্যৰ এক স্থান।<ref name=deb>{{cite journal |author1=Deb, P. |author2=Sundriyal, R. C. |year=2007 |title=Tree species gap phase performance in the buffer zone area of Namdapha National Park, Eastern Himalaya, India |journal=Tropical Ecology |volume=48 |issue=2 |pages=209–225 |url=http://www.tropecol.com/pdf/open/PDF_48_2/08%20Panna.pdf}}</ref> ইয়াত ২৭° উত্তৰ অক্ষাংশত বিশ্বৰ আটাইতকৈ উত্তৰতম নিম্নভূমিৰ চিৰসেউজ বৰ্ষাৰণ্য আছে।<ref>{{cite journal |author=Proctor, J., Haridasan , K. & Smith, G.W. |year=1998 |title=How Far North does Lowland Evergreen Tropical Rain Forest Go? |journal=Global Ecology and Biogeography Letters 7 |volume=7 |issue=2 |pages=141–146 |doi=10.2307/2997817 |jstor=2997817}}</ref> ইয়াৰ উপৰিও ইয়াত মিজোৰাম-মণিপুৰ-কাচিন বৰ্ষাৰণ্য পৰিৱেশ অঞ্চলৰ উত্তৰ-পশ্চিম অংশ সামৰি লোৱা বিস্তৃত ডিপ্টেৰ'কাৰ্প অৰণ্যও আছে। ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} hcfrthe529k9ozqzop5j9opt1vnotuj 450679 450678 2024-12-03T14:53:26Z দিম্পল দাস 5159 450679 wikitext text/x-wiki {{Infobox protected area | name = নামদফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান | alt_name = | iucn_category = II | photo = Forest_snow_Namdapha_IMG_3373_04.jpg | photo_alt = | photo_caption = নামদাফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ দৃশ্য | photo_width = | map = India Arunachal Pradesh#India | map_alt = | map_caption = | map_width = | location = [[চাংলাং জিলা|চাংলাং]] জিলা, [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]], ভাৰত | nearest_city = [[মিয়া ও, চাংলাং|মিয়া ও]] | coordinates = {{coord|27|29|00|N|96|23|00|E|format=dms|display=inline,title}} | coords_ref = | relief =1 | area = {{convert|1,985.23|km2|abbr=on}} | established = 1974 | visitation_num = | visitation_year = | governing_body = [[অৰুণাচল প্ৰদেশ চৰকাৰ]], [[ভাৰত চৰকাৰ]]। | world_heritage_site = | url = http://arunachalforests.gov.in/Namdapha%20Tiger%20Reserve.html }} '''নামদফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{Lang-en| Namdapha National Park}}) [[উত্তৰ-পূব ভাৰত]]ৰ [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]]ৰ ১৯৮৫ কিলোমিটাৰ বৰ্গমাইল (৭৬৬ বৰ্গমাইল) বৃহৎ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান।<ref name=deb>{{cite journal |author1=Deb, P. |author2=Sundriyal, R. C. |year=2007 |title=Tree species gap phase performance in the buffer zone area of Namdapha National Park, Eastern Himalaya, India |journal=Tropical Ecology |volume=48 |issue=2 |pages=209–225 |url=http://www.tropecol.com/pdf/open/PDF_48_2/08%20Panna.pdf}}</ref> ১৯৮৩ চনত প্ৰতিষ্ঠা কৰা এই উদ্যানখন ১০০০ৰো অধিক ফুল আৰু প্ৰায় ১৪০০ প্ৰাণী প্ৰজাতিৰ সৈতে পূব হিমালয়ৰ জৈৱ বৈচিত্ৰ্যৰ এক স্থান।<ref name=deb>{{cite journal |author1=Deb, P. |author2=Sundriyal, R. C. |year=2007 |title=Tree species gap phase performance in the buffer zone area of Namdapha National Park, Eastern Himalaya, India |journal=Tropical Ecology |volume=48 |issue=2 |pages=209–225 |url=http://www.tropecol.com/pdf/open/PDF_48_2/08%20Panna.pdf}}</ref> ইয়াত ২৭° উত্তৰ অক্ষাংশত বিশ্বৰ আটাইতকৈ উত্তৰতম নিম্নভূমিৰ চিৰসেউজ বৰ্ষাৰণ্য আছে।<ref>{{cite journal |author=Proctor, J., Haridasan , K. & Smith, G.W. |year=1998 |title=How Far North does Lowland Evergreen Tropical Rain Forest Go? |journal=Global Ecology and Biogeography Letters 7 |volume=7 |issue=2 |pages=141–146 |doi=10.2307/2997817 |jstor=2997817}}</ref> ইয়াৰ উপৰিও ইয়াত মিজোৰাম-মণিপুৰ-কাচিন বৰ্ষাৰণ্য পৰিৱেশ অঞ্চলৰ উত্তৰ-পশ্চিম অংশ সামৰি লোৱা বিস্তৃত ডিপ্টেৰ'কাৰ্প অৰণ্যও আছে।<ref name=Datta>Datta, A., Naniwadekar, R. & Anand, M.O. 2008. Hornbills, hoolocks and hog badgers: Long‐term monitoring of threatened wildlife with local communities in Arunachal Pradesh, north‐east India. Final report to the Rufford Small Grants Program (UK). Nature Conservation Foundation, Mysore, India. 80 pp. [http://www.ruffordsmallgrants.org/files/Final%20Rufford%20report-%20Aparajita%20Datta%202008.pdf#page=23 PDF]{{dead link|date=February 2018 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} 66uis7jxa0rtqnyruqbccioh1dyu58q 450682 450679 2024-12-03T14:54:55Z দিম্পল দাস 5159 450682 wikitext text/x-wiki {{Infobox protected area | name = নামদফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান | alt_name = | iucn_category = II | photo = Forest_snow_Namdapha_IMG_3373_04.jpg | photo_alt = | photo_caption = নামদাফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ দৃশ্য | photo_width = | map = India Arunachal Pradesh#India | map_alt = | map_caption = | map_width = | location = [[চাংলাং জিলা|চাংলাং]] জিলা, [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]], ভাৰত | nearest_city = [[মিয়া ও, চাংলাং|মিয়া ও]] | coordinates = {{coord|27|29|00|N|96|23|00|E|format=dms|display=inline,title}} | coords_ref = | relief =1 | area = {{convert|1,985.23|km2|abbr=on}} | established = 1974 | visitation_num = | visitation_year = | governing_body = [[অৰুণাচল প্ৰদেশ চৰকাৰ]], [[ভাৰত চৰকাৰ]]। | world_heritage_site = | url = http://arunachalforests.gov.in/Namdapha%20Tiger%20Reserve.html }} '''নামদফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{Lang-en| Namdapha National Park}}) [[উত্তৰ-পূব ভাৰত]]ৰ [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]]ৰ ১৯৮৫ কিলোমিটাৰ বৰ্গমাইল (৭৬৬ বৰ্গমাইল) বৃহৎ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান।<ref name=deb>{{cite journal |author1=Deb, P. |author2=Sundriyal, R. C. |year=2007 |title=Tree species gap phase performance in the buffer zone area of Namdapha National Park, Eastern Himalaya, India |journal=Tropical Ecology |volume=48 |issue=2 |pages=209–225 |url=http://www.tropecol.com/pdf/open/PDF_48_2/08%20Panna.pdf}}</ref> ১৯৮৩ চনত প্ৰতিষ্ঠা কৰা এই উদ্যানখন ১০০০ৰো অধিক ফুল আৰু প্ৰায় ১৪০০ প্ৰাণী প্ৰজাতিৰ সৈতে পূব হিমালয়ৰ জৈৱ বৈচিত্ৰ্যৰ এক স্থান।<ref name=deb>{{cite journal |author1=Deb, P. |author2=Sundriyal, R. C. |year=2007 |title=Tree species gap phase performance in the buffer zone area of Namdapha National Park, Eastern Himalaya, India |journal=Tropical Ecology |volume=48 |issue=2 |pages=209–225 |url=http://www.tropecol.com/pdf/open/PDF_48_2/08%20Panna.pdf}}</ref> ইয়াত ২৭° উত্তৰ অক্ষাংশত বিশ্বৰ আটাইতকৈ উত্তৰতম নিম্নভূমিৰ চিৰসেউজ বৰ্ষাৰণ্য আছে।<ref>{{cite journal |author=Proctor, J., Haridasan , K. & Smith, G.W. |year=1998 |title=How Far North does Lowland Evergreen Tropical Rain Forest Go? |journal=Global Ecology and Biogeography Letters 7 |volume=7 |issue=2 |pages=141–146 |doi=10.2307/2997817 |jstor=2997817}}</ref> ইয়াৰ উপৰিও ইয়াত মিজোৰাম-মণিপুৰ-কাচিন বৰ্ষাৰণ্য পৰিৱেশ অঞ্চলৰ উত্তৰ-পশ্চিম অংশ সামৰি লোৱা বিস্তৃত ডিপ্টেৰ'কাৰ্প অৰণ্যও আছে।<ref name=Datta>Datta, A., Naniwadekar, R. & Anand, M.O. 2008. Hornbills, hoolocks and hog badgers: Long‐term monitoring of threatened wildlife with local communities in Arunachal Pradesh, north‐east India. Final report to the Rufford Small Grants Program (UK). Nature Conservation Foundation, Mysore, India. 80 pp. [http://www.ruffordsmallgrants.org/files/Final%20Rufford%20report-%20Aparajita%20Datta%202008.pdf#page=23 PDF]{{dead link|date=February 2018 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ই ভাৰতৰ চতুৰ্থ বৃহত্তম ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান।<ref>{{Cite web |url=http://wiienvis.nic.in/Database/npa_8231.aspx |title=List of national parks in India |author=Ministry of Environment & Forests |date=2011 |publisher=ENVIS Centre on Wildlife & Protected Areas}}</ref> ২০২৪ চনত ইয়াক ইক'-চেন্সিটিভ জ'ন হিচাপে ঘোষণা কৰা হয়। <ref>{{Cite news |date=2024 |title=Arunachal's Namdapha National Park and Kamlang Wildlife Sanctuary declared Eco-Sensitive Zones |url=https://www.indiatodayne.in/arunachal-pradesh/story/arunachals-namdapha-national-park-and-kamlang-wildlife-sanctuary-declared-eco-sensitive-zones-1102279-2024-10-05 |access-date=2024-10-06 |work=India Today NE}}</ref> ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} qqvni34qcyjzkxwv7sk9hgkiiie7qz0 450684 450682 2024-12-03T14:56:39Z দিম্পল দাস 5159 450684 wikitext text/x-wiki {{Infobox protected area | name = নামদফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান | alt_name = | iucn_category = II | photo = Forest_snow_Namdapha_IMG_3373_04.jpg | photo_alt = | photo_caption = নামদাফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ দৃশ্য | photo_width = | map = India Arunachal Pradesh#India | map_alt = | map_caption = | map_width = | location = [[চাংলাং জিলা|চাংলাং]] জিলা, [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]], ভাৰত | nearest_city = [[মিয়া ও, চাংলাং|মিয়া ও]] | coordinates = {{coord|27|29|00|N|96|23|00|E|format=dms|display=inline,title}} | coords_ref = | relief =1 | area = {{convert|1,985.23|km2|abbr=on}} | established = 1974 | visitation_num = | visitation_year = | governing_body = [[অৰুণাচল প্ৰদেশ চৰকাৰ]], [[ভাৰত চৰকাৰ]]। | world_heritage_site = | url = http://arunachalforests.gov.in/Namdapha%20Tiger%20Reserve.html }} '''নামদফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{Lang-en| Namdapha National Park}}) [[উত্তৰ-পূব ভাৰত]]ৰ [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]]ৰ ১৯৮৫ কিলোমিটাৰ বৰ্গমাইল (৭৬৬ বৰ্গমাইল) বৃহৎ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান।<ref name=deb>{{cite journal |author1=Deb, P. |author2=Sundriyal, R. C. |year=2007 |title=Tree species gap phase performance in the buffer zone area of Namdapha National Park, Eastern Himalaya, India |journal=Tropical Ecology |volume=48 |issue=2 |pages=209–225 |url=http://www.tropecol.com/pdf/open/PDF_48_2/08%20Panna.pdf}}</ref> ১৯৮৩ চনত প্ৰতিষ্ঠা কৰা এই উদ্যানখন ১০০০ৰো অধিক ফুল আৰু প্ৰায় ১৪০০ প্ৰাণী প্ৰজাতিৰ সৈতে পূব হিমালয়ৰ জৈৱ বৈচিত্ৰ্যৰ এক স্থান।<ref name=deb>{{cite journal |author1=Deb, P. |author2=Sundriyal, R. C. |year=2007 |title=Tree species gap phase performance in the buffer zone area of Namdapha National Park, Eastern Himalaya, India |journal=Tropical Ecology |volume=48 |issue=2 |pages=209–225 |url=http://www.tropecol.com/pdf/open/PDF_48_2/08%20Panna.pdf}}</ref> ইয়াত ২৭° উত্তৰ অক্ষাংশত বিশ্বৰ আটাইতকৈ উত্তৰতম নিম্নভূমিৰ চিৰসেউজ বৰ্ষাৰণ্য আছে।<ref>{{cite journal |author=Proctor, J., Haridasan , K. & Smith, G.W. |year=1998 |title=How Far North does Lowland Evergreen Tropical Rain Forest Go? |journal=Global Ecology and Biogeography Letters 7 |volume=7 |issue=2 |pages=141–146 |doi=10.2307/2997817 |jstor=2997817}}</ref> ইয়াৰ উপৰিও ইয়াত মিজোৰাম-মণিপুৰ-কাচিন বৰ্ষাৰণ্য পৰিৱেশ অঞ্চলৰ উত্তৰ-পশ্চিম অংশ সামৰি লোৱা বিস্তৃত ডিপ্টেৰ'কাৰ্প অৰণ্যও আছে।<ref name=Datta>Datta, A., Naniwadekar, R. & Anand, M.O. 2008. Hornbills, hoolocks and hog badgers: Long‐term monitoring of threatened wildlife with local communities in Arunachal Pradesh, north‐east India. Final report to the Rufford Small Grants Program (UK). Nature Conservation Foundation, Mysore, India. 80 pp. [http://www.ruffordsmallgrants.org/files/Final%20Rufford%20report-%20Aparajita%20Datta%202008.pdf#page=23 PDF]{{dead link|date=February 2018 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ই ভাৰতৰ চতুৰ্থ বৃহত্তম ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান।<ref>{{Cite web |url=http://wiienvis.nic.in/Database/npa_8231.aspx |title=List of national parks in India |author=Ministry of Environment & Forests |date=2011 |publisher=ENVIS Centre on Wildlife & Protected Areas}}</ref> ২০২৪ চনত ইয়াক ইক'-চেন্সিটিভ জ'ন হিচাপে ঘোষণা কৰা হয়। <ref>{{Cite news |date=2024 |title=Arunachal's Namdapha National Park and Kamlang Wildlife Sanctuary declared Eco-Sensitive Zones |url=https://www.indiatodayne.in/arunachal-pradesh/story/arunachals-namdapha-national-park-and-kamlang-wildlife-sanctuary-declared-eco-sensitive-zones-1102279-2024-10-05 |access-date=2024-10-06 |work=India Today NE}}</ref> ==ইতিহাস== নামদাফাক প্ৰথমে ১৯৭২ চনত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য, ১৯৮৩ চনত ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল আৰু সেই বছৰতে প্ৰজেক্ট টাইগাৰৰ অধীনত বাঘ সংৰক্ষিত বনাঞ্চললৈ পৰিণত হৈছিল। ইয়াৰ নামটো আছিল দুটা চিংফো শব্দৰ সংমিশ্ৰণ, যথা "নাম" যাৰ অৰ্থ পানী, আৰু "ডাফা" যাৰ অৰ্থ উৎপত্তি; নদীখনৰ উৎপত্তি ডাফা বাম হিমবাহৰ পৰা হয়। ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} aippqzbnmiwl1usljezbfti0zi531zi 450686 450684 2024-12-03T14:57:01Z দিম্পল দাস 5159 /* ইতিহাস */ 450686 wikitext text/x-wiki {{Infobox protected area | name = নামদফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান | alt_name = | iucn_category = II | photo = Forest_snow_Namdapha_IMG_3373_04.jpg | photo_alt = | photo_caption = নামদাফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ দৃশ্য | photo_width = | map = India Arunachal Pradesh#India | map_alt = | map_caption = | map_width = | location = [[চাংলাং জিলা|চাংলাং]] জিলা, [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]], ভাৰত | nearest_city = [[মিয়া ও, চাংলাং|মিয়া ও]] | coordinates = {{coord|27|29|00|N|96|23|00|E|format=dms|display=inline,title}} | coords_ref = | relief =1 | area = {{convert|1,985.23|km2|abbr=on}} | established = 1974 | visitation_num = | visitation_year = | governing_body = [[অৰুণাচল প্ৰদেশ চৰকাৰ]], [[ভাৰত চৰকাৰ]]। | world_heritage_site = | url = http://arunachalforests.gov.in/Namdapha%20Tiger%20Reserve.html }} '''নামদফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{Lang-en| Namdapha National Park}}) [[উত্তৰ-পূব ভাৰত]]ৰ [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]]ৰ ১৯৮৫ কিলোমিটাৰ বৰ্গমাইল (৭৬৬ বৰ্গমাইল) বৃহৎ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান।<ref name=deb>{{cite journal |author1=Deb, P. |author2=Sundriyal, R. C. |year=2007 |title=Tree species gap phase performance in the buffer zone area of Namdapha National Park, Eastern Himalaya, India |journal=Tropical Ecology |volume=48 |issue=2 |pages=209–225 |url=http://www.tropecol.com/pdf/open/PDF_48_2/08%20Panna.pdf}}</ref> ১৯৮৩ চনত প্ৰতিষ্ঠা কৰা এই উদ্যানখন ১০০০ৰো অধিক ফুল আৰু প্ৰায় ১৪০০ প্ৰাণী প্ৰজাতিৰ সৈতে পূব হিমালয়ৰ জৈৱ বৈচিত্ৰ্যৰ এক স্থান।<ref name=deb>{{cite journal |author1=Deb, P. |author2=Sundriyal, R. C. |year=2007 |title=Tree species gap phase performance in the buffer zone area of Namdapha National Park, Eastern Himalaya, India |journal=Tropical Ecology |volume=48 |issue=2 |pages=209–225 |url=http://www.tropecol.com/pdf/open/PDF_48_2/08%20Panna.pdf}}</ref> ইয়াত ২৭° উত্তৰ অক্ষাংশত বিশ্বৰ আটাইতকৈ উত্তৰতম নিম্নভূমিৰ চিৰসেউজ বৰ্ষাৰণ্য আছে।<ref>{{cite journal |author=Proctor, J., Haridasan , K. & Smith, G.W. |year=1998 |title=How Far North does Lowland Evergreen Tropical Rain Forest Go? |journal=Global Ecology and Biogeography Letters 7 |volume=7 |issue=2 |pages=141–146 |doi=10.2307/2997817 |jstor=2997817}}</ref> ইয়াৰ উপৰিও ইয়াত মিজোৰাম-মণিপুৰ-কাচিন বৰ্ষাৰণ্য পৰিৱেশ অঞ্চলৰ উত্তৰ-পশ্চিম অংশ সামৰি লোৱা বিস্তৃত ডিপ্টেৰ'কাৰ্প অৰণ্যও আছে।<ref name=Datta>Datta, A., Naniwadekar, R. & Anand, M.O. 2008. Hornbills, hoolocks and hog badgers: Long‐term monitoring of threatened wildlife with local communities in Arunachal Pradesh, north‐east India. Final report to the Rufford Small Grants Program (UK). Nature Conservation Foundation, Mysore, India. 80 pp. [http://www.ruffordsmallgrants.org/files/Final%20Rufford%20report-%20Aparajita%20Datta%202008.pdf#page=23 PDF]{{dead link|date=February 2018 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ই ভাৰতৰ চতুৰ্থ বৃহত্তম ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান।<ref>{{Cite web |url=http://wiienvis.nic.in/Database/npa_8231.aspx |title=List of national parks in India |author=Ministry of Environment & Forests |date=2011 |publisher=ENVIS Centre on Wildlife & Protected Areas}}</ref> ২০২৪ চনত ইয়াক ইক'-চেন্সিটিভ জ'ন হিচাপে ঘোষণা কৰা হয়। <ref>{{Cite news |date=2024 |title=Arunachal's Namdapha National Park and Kamlang Wildlife Sanctuary declared Eco-Sensitive Zones |url=https://www.indiatodayne.in/arunachal-pradesh/story/arunachals-namdapha-national-park-and-kamlang-wildlife-sanctuary-declared-eco-sensitive-zones-1102279-2024-10-05 |access-date=2024-10-06 |work=India Today NE}}</ref> ==ইতিহাস== নামদফাক প্ৰথমে ১৯৭২ চনত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য, ১৯৮৩ চনত ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল আৰু সেই বছৰতে প্ৰজেক্ট টাইগাৰৰ অধীনত বাঘ সংৰক্ষিত বনাঞ্চললৈ পৰিণত হৈছিল। ইয়াৰ নামটো আছিল দুটা চিংফো শব্দৰ সংমিশ্ৰণ, যথা "নাম" যাৰ অৰ্থ পানী, আৰু "ডাফা" যাৰ অৰ্থ উৎপত্তি; নদীখনৰ উৎপত্তি ডাফা বাম হিমবাহৰ পৰা হয়। ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} l3j6ffddq89ribvu3jrfb0kofl45muh 450691 450686 2024-12-03T14:59:01Z দিম্পল দাস 5159 /* ইতিহাস */ 450691 wikitext text/x-wiki {{Infobox protected area | name = নামদফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান | alt_name = | iucn_category = II | photo = Forest_snow_Namdapha_IMG_3373_04.jpg | photo_alt = | photo_caption = নামদাফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ দৃশ্য | photo_width = | map = India Arunachal Pradesh#India | map_alt = | map_caption = | map_width = | location = [[চাংলাং জিলা|চাংলাং]] জিলা, [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]], ভাৰত | nearest_city = [[মিয়া ও, চাংলাং|মিয়া ও]] | coordinates = {{coord|27|29|00|N|96|23|00|E|format=dms|display=inline,title}} | coords_ref = | relief =1 | area = {{convert|1,985.23|km2|abbr=on}} | established = 1974 | visitation_num = | visitation_year = | governing_body = [[অৰুণাচল প্ৰদেশ চৰকাৰ]], [[ভাৰত চৰকাৰ]]। | world_heritage_site = | url = http://arunachalforests.gov.in/Namdapha%20Tiger%20Reserve.html }} '''নামদফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{Lang-en| Namdapha National Park}}) [[উত্তৰ-পূব ভাৰত]]ৰ [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]]ৰ ১৯৮৫ কিলোমিটাৰ বৰ্গমাইল (৭৬৬ বৰ্গমাইল) বৃহৎ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান।<ref name=deb>{{cite journal |author1=Deb, P. |author2=Sundriyal, R. C. |year=2007 |title=Tree species gap phase performance in the buffer zone area of Namdapha National Park, Eastern Himalaya, India |journal=Tropical Ecology |volume=48 |issue=2 |pages=209–225 |url=http://www.tropecol.com/pdf/open/PDF_48_2/08%20Panna.pdf}}</ref> ১৯৮৩ চনত প্ৰতিষ্ঠা কৰা এই উদ্যানখন ১০০০ৰো অধিক ফুল আৰু প্ৰায় ১৪০০ প্ৰাণী প্ৰজাতিৰ সৈতে পূব হিমালয়ৰ জৈৱ বৈচিত্ৰ্যৰ এক স্থান।<ref name=deb>{{cite journal |author1=Deb, P. |author2=Sundriyal, R. C. |year=2007 |title=Tree species gap phase performance in the buffer zone area of Namdapha National Park, Eastern Himalaya, India |journal=Tropical Ecology |volume=48 |issue=2 |pages=209–225 |url=http://www.tropecol.com/pdf/open/PDF_48_2/08%20Panna.pdf}}</ref> ইয়াত ২৭° উত্তৰ অক্ষাংশত বিশ্বৰ আটাইতকৈ উত্তৰতম নিম্নভূমিৰ চিৰসেউজ বৰ্ষাৰণ্য আছে।<ref>{{cite journal |author=Proctor, J., Haridasan , K. & Smith, G.W. |year=1998 |title=How Far North does Lowland Evergreen Tropical Rain Forest Go? |journal=Global Ecology and Biogeography Letters 7 |volume=7 |issue=2 |pages=141–146 |doi=10.2307/2997817 |jstor=2997817}}</ref> ইয়াৰ উপৰিও ইয়াত মিজোৰাম-মণিপুৰ-কাচিন বৰ্ষাৰণ্য পৰিৱেশ অঞ্চলৰ উত্তৰ-পশ্চিম অংশ সামৰি লোৱা বিস্তৃত ডিপ্টেৰ'কাৰ্প অৰণ্যও আছে।<ref name=Datta>Datta, A., Naniwadekar, R. & Anand, M.O. 2008. Hornbills, hoolocks and hog badgers: Long‐term monitoring of threatened wildlife with local communities in Arunachal Pradesh, north‐east India. Final report to the Rufford Small Grants Program (UK). Nature Conservation Foundation, Mysore, India. 80 pp. [http://www.ruffordsmallgrants.org/files/Final%20Rufford%20report-%20Aparajita%20Datta%202008.pdf#page=23 PDF]{{dead link|date=February 2018 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ই ভাৰতৰ চতুৰ্থ বৃহত্তম ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান।<ref>{{Cite web |url=http://wiienvis.nic.in/Database/npa_8231.aspx |title=List of national parks in India |author=Ministry of Environment & Forests |date=2011 |publisher=ENVIS Centre on Wildlife & Protected Areas}}</ref> ২০২৪ চনত ইয়াক ইক'-চেন্সিটিভ জ'ন হিচাপে ঘোষণা কৰা হয়। <ref>{{Cite news |date=2024 |title=Arunachal's Namdapha National Park and Kamlang Wildlife Sanctuary declared Eco-Sensitive Zones |url=https://www.indiatodayne.in/arunachal-pradesh/story/arunachals-namdapha-national-park-and-kamlang-wildlife-sanctuary-declared-eco-sensitive-zones-1102279-2024-10-05 |access-date=2024-10-06 |work=India Today NE}}</ref> ==ইতিহাস== নামদফাক প্ৰথমে ১৯৭২ চনত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য, ১৯৮৩ চনত ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল আৰু সেই বছৰতে প্ৰজেক্ট টাইগাৰৰ অধীনত বাঘ সংৰক্ষিত বনাঞ্চললৈ পৰিণত হৈছিল। ইয়াৰ নামটো আছিল দুটা চিংফো শব্দৰ সংমিশ্ৰণ, যথা "নাম" যাৰ অৰ্থ পানী, আৰু "ডাফা" যাৰ অৰ্থ উৎপত্তি; নদীখনৰ উৎপত্তি ডাফা বাম হিমবাহৰ পৰা হয়। ==ভূগোল আৰু গছ-গছনি== উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ অৰুণাচল প্ৰদেশ ৰাজ্যৰ চাংলাং জিলাত ম্যানমাৰৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ সমীপত নামদফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান অৱস্থিত। ইয়াৰ আয়তন ১,৯৮৫ কিলোমিটাৰ (৭৬৬ বৰ্গমাইল) আৰু ইয়াৰ মূল এলেকা ১,৮০৮ কিলোমিটাৰ (৬৯৮ বৰ্গমাইল) আৰু ইয়াৰ চাৰিওফালৰ বাফাৰ জ'ন ১৭৭ কিলোমিটাৰ (৬৮ বৰ্গমাইল)।ইয়াৰ উচ্চতা ২০০ৰ পৰা ৪,৫৭১ মিটাৰ (৬৫৬ ​​আৰু ১৪,৯৯৭ ফুট)ৰ ভিতৰত মিশ্ৰী পাহাৰৰ ডাফা বাম ৰেঞ্জ আৰু পাটকাই ৰেঞ্জৰ মাজত অৱস্থিত। ইয়াক পূবৰ পৰা পশ্চিমলৈ ভাৰত-ম্যানমাৰ সীমান্তৰ চৌকান পাছৰ পৰা উৎপত্তি হোৱা নোয়া দিহিং নদীৰ দ্বাৰা পাৰ হৈ গৈছে। ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} 29skh4dz5zefge0uhoz4edy3vjgl7qu 450700 450691 2024-12-03T15:05:04Z দিম্পল দাস 5159 /* তথ্য সংগ্ৰহ */ 450700 wikitext text/x-wiki {{Infobox protected area | name = নামদফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান | alt_name = | iucn_category = II | photo = Forest_snow_Namdapha_IMG_3373_04.jpg | photo_alt = | photo_caption = নামদাফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ দৃশ্য | photo_width = | map = India Arunachal Pradesh#India | map_alt = | map_caption = | map_width = | location = [[চাংলাং জিলা|চাংলাং]] জিলা, [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]], ভাৰত | nearest_city = [[মিয়া ও, চাংলাং|মিয়া ও]] | coordinates = {{coord|27|29|00|N|96|23|00|E|format=dms|display=inline,title}} | coords_ref = | relief =1 | area = {{convert|1,985.23|km2|abbr=on}} | established = 1974 | visitation_num = | visitation_year = | governing_body = [[অৰুণাচল প্ৰদেশ চৰকাৰ]], [[ভাৰত চৰকাৰ]]। | world_heritage_site = | url = http://arunachalforests.gov.in/Namdapha%20Tiger%20Reserve.html }} '''নামদফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{Lang-en| Namdapha National Park}}) [[উত্তৰ-পূব ভাৰত]]ৰ [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]]ৰ ১৯৮৫ কিলোমিটাৰ বৰ্গমাইল (৭৬৬ বৰ্গমাইল) বৃহৎ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান।<ref name=deb>{{cite journal |author1=Deb, P. |author2=Sundriyal, R. C. |year=2007 |title=Tree species gap phase performance in the buffer zone area of Namdapha National Park, Eastern Himalaya, India |journal=Tropical Ecology |volume=48 |issue=2 |pages=209–225 |url=http://www.tropecol.com/pdf/open/PDF_48_2/08%20Panna.pdf}}</ref> ১৯৮৩ চনত প্ৰতিষ্ঠা কৰা এই উদ্যানখন ১০০০ৰো অধিক ফুল আৰু প্ৰায় ১৪০০ প্ৰাণী প্ৰজাতিৰ সৈতে পূব হিমালয়ৰ জৈৱ বৈচিত্ৰ্যৰ এক স্থান।<ref name=deb>{{cite journal |author1=Deb, P. |author2=Sundriyal, R. C. |year=2007 |title=Tree species gap phase performance in the buffer zone area of Namdapha National Park, Eastern Himalaya, India |journal=Tropical Ecology |volume=48 |issue=2 |pages=209–225 |url=http://www.tropecol.com/pdf/open/PDF_48_2/08%20Panna.pdf}}</ref> ইয়াত ২৭° উত্তৰ অক্ষাংশত বিশ্বৰ আটাইতকৈ উত্তৰতম নিম্নভূমিৰ চিৰসেউজ বৰ্ষাৰণ্য আছে।<ref>{{cite journal |author=Proctor, J., Haridasan , K. & Smith, G.W. |year=1998 |title=How Far North does Lowland Evergreen Tropical Rain Forest Go? |journal=Global Ecology and Biogeography Letters 7 |volume=7 |issue=2 |pages=141–146 |doi=10.2307/2997817 |jstor=2997817}}</ref> ইয়াৰ উপৰিও ইয়াত মিজোৰাম-মণিপুৰ-কাচিন বৰ্ষাৰণ্য পৰিৱেশ অঞ্চলৰ উত্তৰ-পশ্চিম অংশ সামৰি লোৱা বিস্তৃত ডিপ্টেৰ'কাৰ্প অৰণ্যও আছে।<ref name=Datta>Datta, A., Naniwadekar, R. & Anand, M.O. 2008. Hornbills, hoolocks and hog badgers: Long‐term monitoring of threatened wildlife with local communities in Arunachal Pradesh, north‐east India. Final report to the Rufford Small Grants Program (UK). Nature Conservation Foundation, Mysore, India. 80 pp. [http://www.ruffordsmallgrants.org/files/Final%20Rufford%20report-%20Aparajita%20Datta%202008.pdf#page=23 PDF]{{dead link|date=February 2018 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ই ভাৰতৰ চতুৰ্থ বৃহত্তম ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান।<ref>{{Cite web |url=http://wiienvis.nic.in/Database/npa_8231.aspx |title=List of national parks in India |author=Ministry of Environment & Forests |date=2011 |publisher=ENVIS Centre on Wildlife & Protected Areas}}</ref> ২০২৪ চনত ইয়াক ইক'-চেন্সিটিভ জ'ন হিচাপে ঘোষণা কৰা হয়। <ref>{{Cite news |date=2024 |title=Arunachal's Namdapha National Park and Kamlang Wildlife Sanctuary declared Eco-Sensitive Zones |url=https://www.indiatodayne.in/arunachal-pradesh/story/arunachals-namdapha-national-park-and-kamlang-wildlife-sanctuary-declared-eco-sensitive-zones-1102279-2024-10-05 |access-date=2024-10-06 |work=India Today NE}}</ref> ==ইতিহাস== নামদফাক প্ৰথমে ১৯৭২ চনত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য, ১৯৮৩ চনত ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল আৰু সেই বছৰতে প্ৰজেক্ট টাইগাৰৰ অধীনত বাঘ সংৰক্ষিত বনাঞ্চললৈ পৰিণত হৈছিল। ইয়াৰ নামটো আছিল দুটা চিংফো শব্দৰ সংমিশ্ৰণ, যথা "নাম" যাৰ অৰ্থ পানী, আৰু "ডাফা" যাৰ অৰ্থ উৎপত্তি; নদীখনৰ উৎপত্তি ডাফা বাম হিমবাহৰ পৰা হয়। ==ভূগোল আৰু গছ-গছনি== উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ অৰুণাচল প্ৰদেশ ৰাজ্যৰ চাংলাং জিলাত ম্যানমাৰৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ সমীপত নামদফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান অৱস্থিত। ইয়াৰ আয়তন ১,৯৮৫ কিলোমিটাৰ (৭৬৬ বৰ্গমাইল) আৰু ইয়াৰ মূল এলেকা ১,৮০৮ কিলোমিটাৰ (৬৯৮ বৰ্গমাইল) আৰু ইয়াৰ চাৰিওফালৰ বাফাৰ জ'ন ১৭৭ কিলোমিটাৰ (৬৮ বৰ্গমাইল)।ইয়াৰ উচ্চতা ২০০ৰ পৰা ৪,৫৭১ মিটাৰ (৬৫৬ ​​আৰু ১৪,৯৯৭ ফুট)ৰ ভিতৰত মিশ্ৰী পাহাৰৰ ডাফা বাম ৰেঞ্জ আৰু পাটকাই ৰেঞ্জৰ মাজত অৱস্থিত। ইয়াক পূবৰ পৰা পশ্চিমলৈ ভাৰত-ম্যানমাৰ সীমান্তৰ চৌকান পাছৰ পৰা উৎপত্তি হোৱা নোয়া দিহিং নদীৰ দ্বাৰা পাৰ হৈ গৈছে। ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] rjxnyujejx432n28ipifdlzhcywdapr 450702 450700 2024-12-03T15:06:50Z দিম্পল দাস 5159 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 450702 wikitext text/x-wiki {{Infobox protected area | name = নামদফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান | alt_name = | iucn_category = II | photo = Forest_snow_Namdapha_IMG_3373_04.jpg | photo_alt = | photo_caption = নামদাফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ দৃশ্য | photo_width = | map = India Arunachal Pradesh#India | map_alt = | map_caption = | map_width = | location = [[চাংলাং জিলা|চাংলাং]] জিলা, [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]], ভাৰত | nearest_city = [[মিয়া ও, চাংলাং|মিয়া ও]] | coordinates = {{coord|27|29|00|N|96|23|00|E|format=dms|display=inline,title}} | coords_ref = | relief =1 | area = {{convert|1,985.23|km2|abbr=on}} | established = 1974 | visitation_num = | visitation_year = | governing_body = [[অৰুণাচল প্ৰদেশ চৰকাৰ]], [[ভাৰত চৰকাৰ]]। | world_heritage_site = | url = http://arunachalforests.gov.in/Namdapha%20Tiger%20Reserve.html }} '''নামদফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{Lang-en| Namdapha National Park}}) [[উত্তৰ-পূব ভাৰত]]ৰ [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]]ৰ ১৯৮৫ কিলোমিটাৰ বৰ্গমাইল (৭৬৬ বৰ্গমাইল) বৃহৎ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান।<ref name=deb>{{cite journal |author1=Deb, P. |author2=Sundriyal, R. C. |year=2007 |title=Tree species gap phase performance in the buffer zone area of Namdapha National Park, Eastern Himalaya, India |journal=Tropical Ecology |volume=48 |issue=2 |pages=209–225 |url=http://www.tropecol.com/pdf/open/PDF_48_2/08%20Panna.pdf}}</ref> ১৯৮৩ চনত প্ৰতিষ্ঠা কৰা এই উদ্যানখন ১০০০ৰো অধিক ফুল আৰু প্ৰায় ১৪০০ প্ৰাণী প্ৰজাতিৰ সৈতে পূব হিমালয়ৰ জৈৱ বৈচিত্ৰ্যৰ এক স্থান।<ref name=deb>{{cite journal |author1=Deb, P. |author2=Sundriyal, R. C. |year=2007 |title=Tree species gap phase performance in the buffer zone area of Namdapha National Park, Eastern Himalaya, India |journal=Tropical Ecology |volume=48 |issue=2 |pages=209–225 |url=http://www.tropecol.com/pdf/open/PDF_48_2/08%20Panna.pdf}}</ref> ইয়াত ২৭° উত্তৰ অক্ষাংশত বিশ্বৰ আটাইতকৈ উত্তৰতম নিম্নভূমিৰ চিৰসেউজ বৰ্ষাৰণ্য আছে।<ref>{{cite journal |author=Proctor, J., Haridasan , K. & Smith, G.W. |year=1998 |title=How Far North does Lowland Evergreen Tropical Rain Forest Go? |journal=Global Ecology and Biogeography Letters 7 |volume=7 |issue=2 |pages=141–146 |doi=10.2307/2997817 |jstor=2997817}}</ref> ইয়াৰ উপৰিও ইয়াত মিজোৰাম-মণিপুৰ-কাচিন বৰ্ষাৰণ্য পৰিৱেশ অঞ্চলৰ উত্তৰ-পশ্চিম অংশ সামৰি লোৱা বিস্তৃত ডিপ্টেৰ'কাৰ্প অৰণ্যও আছে।<ref name=Datta>Datta, A., Naniwadekar, R. & Anand, M.O. 2008. Hornbills, hoolocks and hog badgers: Long‐term monitoring of threatened wildlife with local communities in Arunachal Pradesh, north‐east India. Final report to the Rufford Small Grants Program (UK). Nature Conservation Foundation, Mysore, India. 80 pp. [http://www.ruffordsmallgrants.org/files/Final%20Rufford%20report-%20Aparajita%20Datta%202008.pdf#page=23 PDF]{{dead link|date=February 2018 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ই ভাৰতৰ চতুৰ্থ বৃহত্তম ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান।<ref>{{Cite web |url=http://wiienvis.nic.in/Database/npa_8231.aspx |title=List of national parks in India |author=Ministry of Environment & Forests |date=2011 |publisher=ENVIS Centre on Wildlife & Protected Areas}}</ref> ২০২৪ চনত ইয়াক ইক'-চেন্সিটিভ জ'ন হিচাপে ঘোষণা কৰা হয়। <ref>{{Cite news |date=2024 |title=Arunachal's Namdapha National Park and Kamlang Wildlife Sanctuary declared Eco-Sensitive Zones |url=https://www.indiatodayne.in/arunachal-pradesh/story/arunachals-namdapha-national-park-and-kamlang-wildlife-sanctuary-declared-eco-sensitive-zones-1102279-2024-10-05 |access-date=2024-10-06 |work=India Today NE}}</ref> ==ইতিহাস== নামদফাক প্ৰথমে ১৯৭২ চনত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য, ১৯৮৩ চনত ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল আৰু সেই বছৰতে প্ৰজেক্ট টাইগাৰৰ অধীনত বাঘ সংৰক্ষিত বনাঞ্চললৈ পৰিণত হৈছিল। ইয়াৰ নামটো আছিল দুটা চিংফো শব্দৰ সংমিশ্ৰণ, যথা "নাম" যাৰ অৰ্থ পানী, আৰু "ডাফা" যাৰ অৰ্থ উৎপত্তি; নদীখনৰ উৎপত্তি ডাফা বাম হিমবাহৰ পৰা হয়। ==ভূগোল আৰু গছ-গছনি== উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ অৰুণাচল প্ৰদেশ ৰাজ্যৰ চাংলাং জিলাত ম্যানমাৰৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ সমীপত নামদফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান অৱস্থিত। ইয়াৰ আয়তন ১,৯৮৫ কিলোমিটাৰ (৭৬৬ বৰ্গমাইল) আৰু ইয়াৰ মূল এলেকা ১,৮০৮ কিলোমিটাৰ (৬৯৮ বৰ্গমাইল) আৰু ইয়াৰ চাৰিওফালৰ বাফাৰ জ'ন ১৭৭ কিলোমিটাৰ (৬৮ বৰ্গমাইল)। ইয়াৰ উচ্চতা ২০০ৰ পৰা ৪,৫৭১ মিটাৰ (৬৫৬ ​​আৰু ১৪,৯৯৭ ফুট)ৰ ভিতৰত মিশ্ৰী পাহাৰৰ ডাফা বাম ৰেঞ্জ আৰু পাটকাই ৰেঞ্জৰ মাজত অৱস্থিত। ইয়াক পূবৰ পৰা পশ্চিমলৈ ভাৰত-ম্যানমাৰ সীমান্তৰ চৌকান পাছৰ পৰা উৎপত্তি হোৱা নোয়া দিহিং নদীৰ দ্বাৰা পাৰ হৈ গৈছে। গ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় চিৰসেউজ অৰণ্যৰ পৰা নাতিশীতোষ্ণ বহল পাতৰ আৰু মিশ্ৰিত অৰণ্যলৈ উচ্চতা বৃদ্ধিৰ লগে লগে ভূমি আৱৰণ সলনি হয়। গৌণ অৰণ্যসমূহে ৩৪৫.৪৭ কিলোমিটাৰ বৰ্গফুট (১৩৩.৩৯ বৰ্গমাইল) সামৰি লৈছে; ডিচেম্বৰৰ পৰা মাৰ্চ মাহৰ ভিতৰত ২,৭০০ মিটাৰ (৮,৯০০ ফুট) ওপৰত ঋতু অনুসৰি বৰফ পৰে। <ref name=deb /><ref>{{cite journal |author1=Lodhi, M.S. |name-list-style=amp |author2=Samal, P.K. |author3=Chaudhry, S. |author4=Palni, L.M.S. |author5=Dhyani, P.P. |year=2014 |title=Land Cover Mapping for Namdapha National Park (Arunachal Pradesh), India Using Harmonized Land Cover Legends |journal=Journal of the Indian Society of Remote Sensing |volume=42 |issue=2 |pages=461–467 |doi=10.1007/s12524-013-0326-8 |s2cid=129655664}}</ref> ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] 26ad2xflwhibnm5zqjrs1a75oxtimm7 450713 450702 2024-12-03T15:14:56Z দিম্পল দাস 5159 /* ভূগোল আৰু গছ-গছনি */ 450713 wikitext text/x-wiki {{Infobox protected area | name = নামদফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান | alt_name = | iucn_category = II | photo = Forest_snow_Namdapha_IMG_3373_04.jpg | photo_alt = | photo_caption = নামদাফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ দৃশ্য | photo_width = | map = India Arunachal Pradesh#India | map_alt = | map_caption = | map_width = | location = [[চাংলাং জিলা|চাংলাং]] জিলা, [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]], ভাৰত | nearest_city = [[মিয়া ও, চাংলাং|মিয়া ও]] | coordinates = {{coord|27|29|00|N|96|23|00|E|format=dms|display=inline,title}} | coords_ref = | relief =1 | area = {{convert|1,985.23|km2|abbr=on}} | established = 1974 | visitation_num = | visitation_year = | governing_body = [[অৰুণাচল প্ৰদেশ চৰকাৰ]], [[ভাৰত চৰকাৰ]]। | world_heritage_site = | url = http://arunachalforests.gov.in/Namdapha%20Tiger%20Reserve.html }} '''নামদফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{Lang-en| Namdapha National Park}}) [[উত্তৰ-পূব ভাৰত]]ৰ [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]]ৰ ১৯৮৫ কিলোমিটাৰ বৰ্গমাইল (৭৬৬ বৰ্গমাইল) বৃহৎ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান।<ref name=deb>{{cite journal |author1=Deb, P. |author2=Sundriyal, R. C. |year=2007 |title=Tree species gap phase performance in the buffer zone area of Namdapha National Park, Eastern Himalaya, India |journal=Tropical Ecology |volume=48 |issue=2 |pages=209–225 |url=http://www.tropecol.com/pdf/open/PDF_48_2/08%20Panna.pdf}}</ref> ১৯৮৩ চনত প্ৰতিষ্ঠা কৰা এই উদ্যানখন ১০০০ৰো অধিক ফুল আৰু প্ৰায় ১৪০০ প্ৰাণী প্ৰজাতিৰ সৈতে পূব হিমালয়ৰ জৈৱ বৈচিত্ৰ্যৰ এক স্থান।<ref name=deb>{{cite journal |author1=Deb, P. |author2=Sundriyal, R. C. |year=2007 |title=Tree species gap phase performance in the buffer zone area of Namdapha National Park, Eastern Himalaya, India |journal=Tropical Ecology |volume=48 |issue=2 |pages=209–225 |url=http://www.tropecol.com/pdf/open/PDF_48_2/08%20Panna.pdf}}</ref> ইয়াত ২৭° উত্তৰ অক্ষাংশত বিশ্বৰ আটাইতকৈ উত্তৰতম নিম্নভূমিৰ চিৰসেউজ বৰ্ষাৰণ্য আছে।<ref>{{cite journal |author=Proctor, J., Haridasan , K. & Smith, G.W. |year=1998 |title=How Far North does Lowland Evergreen Tropical Rain Forest Go? |journal=Global Ecology and Biogeography Letters 7 |volume=7 |issue=2 |pages=141–146 |doi=10.2307/2997817 |jstor=2997817}}</ref> ইয়াৰ উপৰিও ইয়াত মিজোৰাম-মণিপুৰ-কাচিন বৰ্ষাৰণ্য পৰিৱেশ অঞ্চলৰ উত্তৰ-পশ্চিম অংশ সামৰি লোৱা বিস্তৃত ডিপ্টেৰ'কাৰ্প অৰণ্যও আছে।<ref name=Datta>Datta, A., Naniwadekar, R. & Anand, M.O. 2008. Hornbills, hoolocks and hog badgers: Long‐term monitoring of threatened wildlife with local communities in Arunachal Pradesh, north‐east India. Final report to the Rufford Small Grants Program (UK). Nature Conservation Foundation, Mysore, India. 80 pp. [http://www.ruffordsmallgrants.org/files/Final%20Rufford%20report-%20Aparajita%20Datta%202008.pdf#page=23 PDF]{{dead link|date=February 2018 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ই ভাৰতৰ চতুৰ্থ বৃহত্তম ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান।<ref>{{Cite web |url=http://wiienvis.nic.in/Database/npa_8231.aspx |title=List of national parks in India |author=Ministry of Environment & Forests |date=2011 |publisher=ENVIS Centre on Wildlife & Protected Areas}}</ref> ২০২৪ চনত ইয়াক ইক'-চেন্সিটিভ জ'ন হিচাপে ঘোষণা কৰা হয়। <ref>{{Cite news |date=2024 |title=Arunachal's Namdapha National Park and Kamlang Wildlife Sanctuary declared Eco-Sensitive Zones |url=https://www.indiatodayne.in/arunachal-pradesh/story/arunachals-namdapha-national-park-and-kamlang-wildlife-sanctuary-declared-eco-sensitive-zones-1102279-2024-10-05 |access-date=2024-10-06 |work=India Today NE}}</ref> ==ইতিহাস== নামদফাক প্ৰথমে ১৯৭২ চনত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য, ১৯৮৩ চনত ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল আৰু সেই বছৰতে প্ৰজেক্ট টাইগাৰৰ অধীনত বাঘ সংৰক্ষিত বনাঞ্চললৈ পৰিণত হৈছিল। ইয়াৰ নামটো আছিল দুটা চিংফো শব্দৰ সংমিশ্ৰণ, যথা "নাম" যাৰ অৰ্থ পানী, আৰু "ডাফা" যাৰ অৰ্থ উৎপত্তি; নদীখনৰ উৎপত্তি ডাফা বাম হিমবাহৰ পৰা হয়। ==ভূগোল আৰু গছ-গছনি== উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ অৰুণাচল প্ৰদেশ ৰাজ্যৰ চাংলাং জিলাত ম্যানমাৰৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ সমীপত নামদফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান অৱস্থিত। ইয়াৰ আয়তন ১,৯৮৫ কিলোমিটাৰ (৭৬৬ বৰ্গমাইল) আৰু ইয়াৰ মূল এলেকা ১,৮০৮ কিলোমিটাৰ (৬৯৮ বৰ্গমাইল) আৰু ইয়াৰ চাৰিওফালৰ বাফাৰ জ'ন ১৭৭ কিলোমিটাৰ (৬৮ বৰ্গমাইল)। ইয়াৰ উচ্চতা ২০০ৰ পৰা ৪,৫৭১ মিটাৰ (৬৫৬ ​​আৰু ১৪,৯৯৭ ফুট)ৰ ভিতৰত মিশ্ৰী পাহাৰৰ ডাফা বাম ৰেঞ্জ আৰু পাটকাই ৰেঞ্জৰ মাজত অৱস্থিত। ইয়াক পূবৰ পৰা পশ্চিমলৈ ভাৰত-ম্যানমাৰ সীমান্তৰ চৌকান পাছৰ পৰা উৎপত্তি হোৱা নোয়া দিহিং নদীৰ দ্বাৰা পাৰ হৈ গৈছে। গ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় চিৰসেউজ অৰণ্যৰ পৰা নাতিশীতোষ্ণ বহল পাতৰ আৰু মিশ্ৰিত অৰণ্যলৈ উচ্চতা বৃদ্ধিৰ লগে লগে ভূমি আৱৰণ সলনি হয়। গৌণ অৰণ্যসমূহে ৩৪৫.৪৭ কিলোমিটাৰ বৰ্গফুট (১৩৩.৩৯ বৰ্গমাইল) সামৰি লৈছে; ডিচেম্বৰৰ পৰা মাৰ্চ মাহৰ ভিতৰত ২,৭০০ মিটাৰ (৮,৯০০ ফুট) ওপৰত ঋতু অনুসৰি বৰফ পৰে। <ref name=deb /><ref>{{cite journal |author1=Lodhi, M.S. |name-list-style=amp |author2=Samal, P.K. |author3=Chaudhry, S. |author4=Palni, L.M.S. |author5=Dhyani, P.P. |year=2014 |title=Land Cover Mapping for Namdapha National Park (Arunachal Pradesh), India Using Harmonized Land Cover Legends |journal=Journal of the Indian Society of Remote Sensing |volume=42 |issue=2 |pages=461–467 |doi=10.1007/s12524-013-0326-8 |s2cid=129655664}}</ref> [[File:Sapria (34).JPG|thumb|''Sapria himalayana'' ৰ ফুল]] ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] pl6k0ilgc5s3u8jxh9zrvmemkfgm2tn 450715 450713 2024-12-03T15:16:44Z দিম্পল দাস 5159 /* ভূগোল আৰু গছ-গছনি */ 450715 wikitext text/x-wiki {{Infobox protected area | name = নামদফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান | alt_name = | iucn_category = II | photo = Forest_snow_Namdapha_IMG_3373_04.jpg | photo_alt = | photo_caption = নামদাফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ দৃশ্য | photo_width = | map = India Arunachal Pradesh#India | map_alt = | map_caption = | map_width = | location = [[চাংলাং জিলা|চাংলাং]] জিলা, [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]], ভাৰত | nearest_city = [[মিয়া ও, চাংলাং|মিয়া ও]] | coordinates = {{coord|27|29|00|N|96|23|00|E|format=dms|display=inline,title}} | coords_ref = | relief =1 | area = {{convert|1,985.23|km2|abbr=on}} | established = 1974 | visitation_num = | visitation_year = | governing_body = [[অৰুণাচল প্ৰদেশ চৰকাৰ]], [[ভাৰত চৰকাৰ]]। | world_heritage_site = | url = http://arunachalforests.gov.in/Namdapha%20Tiger%20Reserve.html }} '''নামদফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান''' ({{Lang-en| Namdapha National Park}}) [[উত্তৰ-পূব ভাৰত]]ৰ [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]]ৰ ১৯৮৫ কিলোমিটাৰ বৰ্গমাইল (৭৬৬ বৰ্গমাইল) বৃহৎ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান।<ref name=deb>{{cite journal |author1=Deb, P. |author2=Sundriyal, R. C. |year=2007 |title=Tree species gap phase performance in the buffer zone area of Namdapha National Park, Eastern Himalaya, India |journal=Tropical Ecology |volume=48 |issue=2 |pages=209–225 |url=http://www.tropecol.com/pdf/open/PDF_48_2/08%20Panna.pdf}}</ref> ১৯৮৩ চনত প্ৰতিষ্ঠা কৰা এই উদ্যানখন ১০০০ৰো অধিক ফুল আৰু প্ৰায় ১৪০০ প্ৰাণী প্ৰজাতিৰ সৈতে পূব হিমালয়ৰ জৈৱ বৈচিত্ৰ্যৰ এক স্থান।<ref name=deb>{{cite journal |author1=Deb, P. |author2=Sundriyal, R. C. |year=2007 |title=Tree species gap phase performance in the buffer zone area of Namdapha National Park, Eastern Himalaya, India |journal=Tropical Ecology |volume=48 |issue=2 |pages=209–225 |url=http://www.tropecol.com/pdf/open/PDF_48_2/08%20Panna.pdf}}</ref> ইয়াত ২৭° উত্তৰ অক্ষাংশত বিশ্বৰ আটাইতকৈ উত্তৰতম নিম্নভূমিৰ চিৰসেউজ বৰ্ষাৰণ্য আছে।<ref>{{cite journal |author=Proctor, J., Haridasan , K. & Smith, G.W. |year=1998 |title=How Far North does Lowland Evergreen Tropical Rain Forest Go? |journal=Global Ecology and Biogeography Letters 7 |volume=7 |issue=2 |pages=141–146 |doi=10.2307/2997817 |jstor=2997817}}</ref> ইয়াৰ উপৰিও ইয়াত মিজোৰাম-মণিপুৰ-কাচিন বৰ্ষাৰণ্য পৰিৱেশ অঞ্চলৰ উত্তৰ-পশ্চিম অংশ সামৰি লোৱা বিস্তৃত ডিপ্টেৰ'কাৰ্প অৰণ্যও আছে।<ref name=Datta>Datta, A., Naniwadekar, R. & Anand, M.O. 2008. Hornbills, hoolocks and hog badgers: Long‐term monitoring of threatened wildlife with local communities in Arunachal Pradesh, north‐east India. Final report to the Rufford Small Grants Program (UK). Nature Conservation Foundation, Mysore, India. 80 pp. [http://www.ruffordsmallgrants.org/files/Final%20Rufford%20report-%20Aparajita%20Datta%202008.pdf#page=23 PDF]{{dead link|date=February 2018 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ই ভাৰতৰ চতুৰ্থ বৃহত্তম ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান।<ref>{{Cite web |url=http://wiienvis.nic.in/Database/npa_8231.aspx |title=List of national parks in India |author=Ministry of Environment & Forests |date=2011 |publisher=ENVIS Centre on Wildlife & Protected Areas}}</ref> ২০২৪ চনত ইয়াক ইক'-চেন্সিটিভ জ'ন হিচাপে ঘোষণা কৰা হয়। <ref>{{Cite news |date=2024 |title=Arunachal's Namdapha National Park and Kamlang Wildlife Sanctuary declared Eco-Sensitive Zones |url=https://www.indiatodayne.in/arunachal-pradesh/story/arunachals-namdapha-national-park-and-kamlang-wildlife-sanctuary-declared-eco-sensitive-zones-1102279-2024-10-05 |access-date=2024-10-06 |work=India Today NE}}</ref> ==ইতিহাস== নামদফাক প্ৰথমে ১৯৭২ চনত বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য, ১৯৮৩ চনত ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল আৰু সেই বছৰতে প্ৰজেক্ট টাইগাৰৰ অধীনত বাঘ সংৰক্ষিত বনাঞ্চললৈ পৰিণত হৈছিল। ইয়াৰ নামটো আছিল দুটা চিংফো শব্দৰ সংমিশ্ৰণ, যথা "নাম" যাৰ অৰ্থ পানী, আৰু "ডাফা" যাৰ অৰ্থ উৎপত্তি; নদীখনৰ উৎপত্তি ডাফা বাম হিমবাহৰ পৰা হয়। ==ভূগোল আৰু গছ-গছনি== উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ অৰুণাচল প্ৰদেশ ৰাজ্যৰ চাংলাং জিলাত ম্যানমাৰৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তৰ সমীপত নামদফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান অৱস্থিত। ইয়াৰ আয়তন ১,৯৮৫ কিলোমিটাৰ (৭৬৬ বৰ্গমাইল) আৰু ইয়াৰ মূল এলেকা ১,৮০৮ কিলোমিটাৰ (৬৯৮ বৰ্গমাইল) আৰু ইয়াৰ চাৰিওফালৰ বাফাৰ জ'ন ১৭৭ কিলোমিটাৰ (৬৮ বৰ্গমাইল)। ইয়াৰ উচ্চতা ২০০ৰ পৰা ৪,৫৭১ মিটাৰ (৬৫৬ ​​আৰু ১৪,৯৯৭ ফুট)ৰ ভিতৰত মিশ্ৰী পাহাৰৰ ডাফা বাম ৰেঞ্জ আৰু পাটকাই ৰেঞ্জৰ মাজত অৱস্থিত। ইয়াক পূবৰ পৰা পশ্চিমলৈ ভাৰত-ম্যানমাৰ সীমান্তৰ চৌকান পাছৰ পৰা উৎপত্তি হোৱা নোয়া দিহিং নদীৰ দ্বাৰা পাৰ হৈ গৈছে। গ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় চিৰসেউজ অৰণ্যৰ পৰা নাতিশীতোষ্ণ বহল পাতৰ আৰু মিশ্ৰিত অৰণ্যলৈ উচ্চতা বৃদ্ধিৰ লগে লগে ভূমি আৱৰণ সলনি হয়। গৌণ অৰণ্যসমূহে ৩৪৫.৪৭ কিলোমিটাৰ বৰ্গফুট (১৩৩.৩৯ বৰ্গমাইল) সামৰি লৈছে; ডিচেম্বৰৰ পৰা মাৰ্চ মাহৰ ভিতৰত ২,৭০০ মিটাৰ (৮,৯০০ ফুট) ওপৰত ঋতু অনুসৰি বৰফ পৰে। <ref name=deb /><ref>{{cite journal |author1=Lodhi, M.S. |name-list-style=amp |author2=Samal, P.K. |author3=Chaudhry, S. |author4=Palni, L.M.S. |author5=Dhyani, P.P. |year=2014 |title=Land Cover Mapping for Namdapha National Park (Arunachal Pradesh), India Using Harmonized Land Cover Legends |journal=Journal of the Indian Society of Remote Sensing |volume=42 |issue=2 |pages=461–467 |doi=10.1007/s12524-013-0326-8 |s2cid=129655664}}</ref> ==উদ্ভিদ== [[File:Sapria (34).JPG|thumb|''Sapria himalayana'' ৰ ফুল]] Sapria himalayana আৰু বালানোফ'ৰা হৈছে এই অঞ্চলৰ পৰা ৰেকৰ্ড কৰা ৰেফ্লেছিয়াৰ সৈতে জড়িত শিপাৰ পৰজীৱী। <ref>{{cite journal |author1=Arunachalam, A. |name-list-style=amp |author2=Sarmah, R. |author3=Adhikari, D. |author4=Majumder, M. |author5=Khan, M.L. |year=2004 |title=Anthropogenic threats and biodiversity conservation in Namdapha nature reserve in the Indian Eastern Himalayas |journal=Current Science |volume=87 |issue=4 |pages=447 |doi= |url=http://www.ias.ac.in/currsci/aug252004/447.pdf |format=PDF}}</ref> ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] a4t9r5m045mg3jv9l92vrfjta0thd84 0 109673 450740 2024-12-03T15:54:28Z Nayan j Nath 15159 "[[:en:Special:Redirect/revision/1258461460|Pyatthat]]" পৃষ্ঠাৰ অনুবাদেৰে সৃষ্টি কৰা হৈছে 450740 wikitext text/x-wiki [[চিত্ৰ:Burmese-style_Wat_Srichum,_Lampang.jpg|thumb|থাইলেণ্ডৰ লাম্পাংৰ ৱাট শ্ৰিচুমত থকা প্যাটথাট্-ছাদযুক্ত এটা অট্টালিকাৰ উদাহৰণ]] [[চিত্ৰ:Great_Audience_Hall,_Mandalay.jpg|thumb|মাণ্ডালে পেলেচৰ গ্ৰেট অ "ডিয়েন্স হলত এটা বিশিষ্ট সাত স্তৰৰ প্যাটথাট্ আছে।]] p2936dydmxxmr3r9jc39i1tgadntjds 450871 450740 2024-12-03T18:49:25Z Nayan j Nath 15159 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 450871 wikitext text/x-wiki [[চিত্ৰ:Burmese-style_Wat_Srichum,_Lampang.jpg|thumb|থাইলেণ্ডৰ লাম্পাংৰ ৱাট শ্ৰিচুমত থকা প্যাটথাট্-ছাদযুক্ত এটা অট্টালিকা]] [[চিত্ৰ:Great_Audience_Hall,_Mandalay.jpg|thumb|মাণ্ডালে পেলেচৰ গ্ৰেট অ' ডিয়েন্স হলত এটা বিশিষ্ট সাত স্তৰৰ প্যাটথাট্ আছে। ]] '''প্যাটথাট''' ({{lang-en|Pyatthat}}) শব্দটো সংস্কৃত শব্দ 'প্ৰসাদ'ৰ পৰা উদ্ভৱ হোৱা। ইয়াৰ দ্বাৰা ঘৰৰ বহুস্তৰীয় চালক বুজোৱা হয়। এই স্তৰৰ সংখ্যা অযুগ্ম সংখ্যক (তিনিৰ পৰা সাতলৈ)।<ref name=":0">{{Cite journal|last=Hla|first=U Kan|year=1977|title=Pagan: Development and Town Planning|jstor=989143|journal=Journal of the Society of Architectural Historians|volume=36|issue=1|pages=15–29|doi=10.2307/989143}}</ref> সাধাৰণতে বাৰ্মিজ বৌদ্ধ আৰু ৰাজকীয় স্থাপত্য (যেনে, কিয়াং, ৰাজপ্ৰসাদৰ ভৱন, পেগোডা) আৰু বুদ্ধৰ প্ৰতিমূৰ্তি বা অন্যান্য পবিত্ৰ স্থানৰ টিঙৰ ওপৰত টাৱাৰ সদৃশ এই প্যাটথাট্ আকৃতি অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়।<ref name=":0" /> ==নিৰ্মাণ== প্যাটথাটবোৰ অতিমাত্ৰাৰ পিৰামিডৰ আকৃতিৰ একেৰাহে গেবলযুক্ত আয়তাকাৰ চালৰ দ্বাৰা নিৰ্মিত, প্ৰতিখন চালৰ মাজত লেবাউ (လည်ပေါ်) নামৰ এটা বাকচৰ দৰে গঠন থাকে।<ref name=":0" /> প্যাটথাটৰ আকৃতিৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি টাইং বু (တိုင်ဖူး) বা কুন বু (ကွန်းဖူး) নামৰ কাঠৰ শিখৰৰ এক মুকুট পিন্ধোৱা হয়, এইটো দেখাত hti ( যিয়ে বাৰ্মিজ পেগোডাৰ টিঙত লগোৱা ছাতিৰ আকৃতিৰ অলংকাৰক বুজাই)ৰ দৰে। প্ৰতিটো স্তৰৰ প্ৰান্তবোৰত ধাতুৰ চাদৰেৰে নিৰ্মিত সোণৰ প্ৰলেপ লগোৱা সজ্জাগত ডিজাইন আৰু চুকবোৰত ডু য়িন (တုရင်) নামৰ সজ্জাগত অলংকাৰ (থাই চোফাহৰ সৈতে মিল থকা) থাকে। প্যায়াটথাৰ তিনিটা প্ৰাথমিক প্ৰকাৰ আছে, তাৰ তাৰতম্য বৌন (ဘုံ) নামৰ স্তৰৰ সংখ্যাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে। তিনিটা, পাঁচটা আৰু সাতটা স্তৰৰ চালক ক্ৰমে ইহমা, থুবা আৰু থুয়াহমা বোলা হয়। .<ref>{{cite book |title=The Burman, His Life and Notions |last=Scott |first=James George |year=1910 |publisher=BiblioBazaar |isbn=978-1-115-23195-4 |page=126 }}</ref> ==ইতিহাস== [[File:021 Temple Scene, Kyauktawgyi, Amarapura.jpg|thumb|ইনৱাত ইটাৰ প্যাটথাট চালৰ গঠন চিত্ৰিত কৰা এটা মিউৰেল দৃশ্য। ]] বাৰ্মিজ স্থাপত্যৰ আৰম্ভণিতেই এই প্যাটাথৰ ব্যৱহাৰ আৰম্ভ হৈছিল, ইয়াৰ উদাহৰণ পৌত্তলিক যুগৰ কিছুমান সমলত পোৱা যায়।<ref>{{cite book |title=Imperial Pagan: art and architecture of Burma |last=Strachan |first=Paul |year=1990 |publisher=University of Hawaii Press |isbn=978-0-8248-1325-3 }}</ref> প্যাটথাটক বৈশিষ্ট্যযুক্ত কৰা এই যুগৰ বিশিষ্ট উদাহৰণবোৰ হ'ল- আনন্দ মন্দিৰ আৰু গাউডাউপলিন মন্দিৰ। প্ৰাক-ঔপনিৱেশিক বাৰ্মাত ৰাজকীয় অট্টালিকাসমূহত প্যাটথাট থকাটো এক বিশেষ গুৰুত্বৰ বৈশিষ্ট্য হিচাপে বিবেচনা কৰা হৈছিল। এয়া বৌদ্ধ স্বৰ্গ তৱতিমছাৰ প্ৰতীকস্বৰূপ আছিল। ৰাজমহলৰ প্ৰাথমিক দৰ্শক ভৱনৰ মূল সিংহাসনৰ ওপৰত নটা স্তৰৰ প্যাটথাট্ আছিল, যাৰ টিঙ অংশই মেৰু পৰ্বতক (မြင်းမိုရ်) আৰু তলৰ ছটা স্তৰে দেৱতা আৰু মানুহৰ ছটা বাসস্থানক প্ৰতিনিধিত্ব কৰিছিল।<ref>{{cite book |title=Essays on Burma |last=Ferguson |first=John |year=1981 |publisher=Brill Archive |isbn=978-90-04-06323-5 |page=53 }}</ref> তদুপৰি বাৰ্মিজৰ ৰাজধানী চহৰৰ ১২খন দুৱাৰত প্যাটথাট ব্যৱহাৰ হৈছিল, ৰজাঘৰীয়াসকলে ব্যৱহাৰ কৰা ইয়াৰে মূল দুৱাৰবোৰৰ পাঁচটা স্তৰ আৰু বাকীবোৰৰ পাঁচটা স্তৰ আছিল।<ref>{{Cite journal|last=Michael|first=Aung-Thwin|year=1986|title=Heaven, Earth, and the Supernatural World: Dimensions of the Exemplary Center in Burmese History|journal=[[Journal of Developing Societies]]|volume=2|id={{ProQuest|1307834694}}}}</ref> প্ৰাক-ঔপনিৱেশিক বাৰ্মাত ছাম্পচুৱেৰী ​​আইনসমূহে প্যাটথাটৰ ব্যৱহাৰ ৰাজকীয় আৰু ধৰ্মীয় অট্টালিকাতেই সীমাবদ্ধ কৰি ৰাখিছিল,<ref>{{Cite book|title=Burmese Crafts: Past and Present|url=https://books.google.com/books?id=Vx3rAAAAMAAJ|publisher=Oxford University Press|isbn=9780195886085|language=en|first=Sylvia|last=Fraser-Lu|year=1994}}</ref> ইয়াৰোপৰি চৰকাৰী পদবীৰ প্ৰতিটো গ্ৰেডৰ অনুপাতে প্যাটথাটৰ স্তৰৰ সংখ্যা নিয়ন্ত্ৰণ কৰা হৈছিল,<ref>{{Cite book|title=Wood Carving Of Burma|last=Tilly|first=Henry L.|publisher=Superintendent, Government Printing|year=1903|location=Burma}}</ref> নটা স্তৰৰ প্যাটথাট কেৱল কেন্দ্ৰীয় ৰাজ্যখনৰ বাবে সংৰক্ষিত আছিল, আনহাতে গুৰুত্বপূৰ্ণ উপৰাজ্যসমূত সাতটা স্তৰৰ প্যাটথাট ব্যৱহাৰ হৈছিল।<ref>{{Cite book|url=https://archive.org/details/burmaunderbritis01nisb|title=Burma Under British Rule--and Before|last=Nisbet|first=John|publisher=A. Constable|year=1901|language=en}}</ref> ==চিত্ৰ বীথিকা== <gallery widths=180> File:King Mindon's Tomb, Mandalay.jpg File:Mandalay Palace entrance.JPG File:Mandalay palace 10.jpg File:King Thibaw's State Barge on the Mandalay Moat.jpg </gallery> pkbwlgx6c9l2co8jyt8pundwbwi29di 450872 450871 2024-12-03T18:50:31Z Nayan j Nath 15159 /* চিত্ৰ বীথিকা */ 450872 wikitext text/x-wiki [[চিত্ৰ:Burmese-style_Wat_Srichum,_Lampang.jpg|thumb|থাইলেণ্ডৰ লাম্পাংৰ ৱাট শ্ৰিচুমত থকা প্যাটথাট্-ছাদযুক্ত এটা অট্টালিকা]] [[চিত্ৰ:Great_Audience_Hall,_Mandalay.jpg|thumb|মাণ্ডালে পেলেচৰ গ্ৰেট অ' ডিয়েন্স হলত এটা বিশিষ্ট সাত স্তৰৰ প্যাটথাট্ আছে। ]] '''প্যাটথাট''' ({{lang-en|Pyatthat}}) শব্দটো সংস্কৃত শব্দ 'প্ৰসাদ'ৰ পৰা উদ্ভৱ হোৱা। ইয়াৰ দ্বাৰা ঘৰৰ বহুস্তৰীয় চালক বুজোৱা হয়। এই স্তৰৰ সংখ্যা অযুগ্ম সংখ্যক (তিনিৰ পৰা সাতলৈ)।<ref name=":0">{{Cite journal|last=Hla|first=U Kan|year=1977|title=Pagan: Development and Town Planning|jstor=989143|journal=Journal of the Society of Architectural Historians|volume=36|issue=1|pages=15–29|doi=10.2307/989143}}</ref> সাধাৰণতে বাৰ্মিজ বৌদ্ধ আৰু ৰাজকীয় স্থাপত্য (যেনে, কিয়াং, ৰাজপ্ৰসাদৰ ভৱন, পেগোডা) আৰু বুদ্ধৰ প্ৰতিমূৰ্তি বা অন্যান্য পবিত্ৰ স্থানৰ টিঙৰ ওপৰত টাৱাৰ সদৃশ এই প্যাটথাট্ আকৃতি অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়।<ref name=":0" /> ==নিৰ্মাণ== প্যাটথাটবোৰ অতিমাত্ৰাৰ পিৰামিডৰ আকৃতিৰ একেৰাহে গেবলযুক্ত আয়তাকাৰ চালৰ দ্বাৰা নিৰ্মিত, প্ৰতিখন চালৰ মাজত লেবাউ (လည်ပေါ်) নামৰ এটা বাকচৰ দৰে গঠন থাকে।<ref name=":0" /> প্যাটথাটৰ আকৃতিৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি টাইং বু (တိုင်ဖူး) বা কুন বু (ကွန်းဖူး) নামৰ কাঠৰ শিখৰৰ এক মুকুট পিন্ধোৱা হয়, এইটো দেখাত hti ( যিয়ে বাৰ্মিজ পেগোডাৰ টিঙত লগোৱা ছাতিৰ আকৃতিৰ অলংকাৰক বুজাই)ৰ দৰে। প্ৰতিটো স্তৰৰ প্ৰান্তবোৰত ধাতুৰ চাদৰেৰে নিৰ্মিত সোণৰ প্ৰলেপ লগোৱা সজ্জাগত ডিজাইন আৰু চুকবোৰত ডু য়িন (တုရင်) নামৰ সজ্জাগত অলংকাৰ (থাই চোফাহৰ সৈতে মিল থকা) থাকে। প্যায়াটথাৰ তিনিটা প্ৰাথমিক প্ৰকাৰ আছে, তাৰ তাৰতম্য বৌন (ဘုံ) নামৰ স্তৰৰ সংখ্যাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে। তিনিটা, পাঁচটা আৰু সাতটা স্তৰৰ চালক ক্ৰমে ইহমা, থুবা আৰু থুয়াহমা বোলা হয়। .<ref>{{cite book |title=The Burman, His Life and Notions |last=Scott |first=James George |year=1910 |publisher=BiblioBazaar |isbn=978-1-115-23195-4 |page=126 }}</ref> ==ইতিহাস== [[File:021 Temple Scene, Kyauktawgyi, Amarapura.jpg|thumb|ইনৱাত ইটাৰ প্যাটথাট চালৰ গঠন চিত্ৰিত কৰা এটা মিউৰেল দৃশ্য। ]] বাৰ্মিজ স্থাপত্যৰ আৰম্ভণিতেই এই প্যাটাথৰ ব্যৱহাৰ আৰম্ভ হৈছিল, ইয়াৰ উদাহৰণ পৌত্তলিক যুগৰ কিছুমান সমলত পোৱা যায়।<ref>{{cite book |title=Imperial Pagan: art and architecture of Burma |last=Strachan |first=Paul |year=1990 |publisher=University of Hawaii Press |isbn=978-0-8248-1325-3 }}</ref> প্যাটথাটক বৈশিষ্ট্যযুক্ত কৰা এই যুগৰ বিশিষ্ট উদাহৰণবোৰ হ'ল- আনন্দ মন্দিৰ আৰু গাউডাউপলিন মন্দিৰ। প্ৰাক-ঔপনিৱেশিক বাৰ্মাত ৰাজকীয় অট্টালিকাসমূহত প্যাটথাট থকাটো এক বিশেষ গুৰুত্বৰ বৈশিষ্ট্য হিচাপে বিবেচনা কৰা হৈছিল। এয়া বৌদ্ধ স্বৰ্গ তৱতিমছাৰ প্ৰতীকস্বৰূপ আছিল। ৰাজমহলৰ প্ৰাথমিক দৰ্শক ভৱনৰ মূল সিংহাসনৰ ওপৰত নটা স্তৰৰ প্যাটথাট্ আছিল, যাৰ টিঙ অংশই মেৰু পৰ্বতক (မြင်းမိုရ်) আৰু তলৰ ছটা স্তৰে দেৱতা আৰু মানুহৰ ছটা বাসস্থানক প্ৰতিনিধিত্ব কৰিছিল।<ref>{{cite book |title=Essays on Burma |last=Ferguson |first=John |year=1981 |publisher=Brill Archive |isbn=978-90-04-06323-5 |page=53 }}</ref> তদুপৰি বাৰ্মিজৰ ৰাজধানী চহৰৰ ১২খন দুৱাৰত প্যাটথাট ব্যৱহাৰ হৈছিল, ৰজাঘৰীয়াসকলে ব্যৱহাৰ কৰা ইয়াৰে মূল দুৱাৰবোৰৰ পাঁচটা স্তৰ আৰু বাকীবোৰৰ পাঁচটা স্তৰ আছিল।<ref>{{Cite journal|last=Michael|first=Aung-Thwin|year=1986|title=Heaven, Earth, and the Supernatural World: Dimensions of the Exemplary Center in Burmese History|journal=[[Journal of Developing Societies]]|volume=2|id={{ProQuest|1307834694}}}}</ref> প্ৰাক-ঔপনিৱেশিক বাৰ্মাত ছাম্পচুৱেৰী ​​আইনসমূহে প্যাটথাটৰ ব্যৱহাৰ ৰাজকীয় আৰু ধৰ্মীয় অট্টালিকাতেই সীমাবদ্ধ কৰি ৰাখিছিল,<ref>{{Cite book|title=Burmese Crafts: Past and Present|url=https://books.google.com/books?id=Vx3rAAAAMAAJ|publisher=Oxford University Press|isbn=9780195886085|language=en|first=Sylvia|last=Fraser-Lu|year=1994}}</ref> ইয়াৰোপৰি চৰকাৰী পদবীৰ প্ৰতিটো গ্ৰেডৰ অনুপাতে প্যাটথাটৰ স্তৰৰ সংখ্যা নিয়ন্ত্ৰণ কৰা হৈছিল,<ref>{{Cite book|title=Wood Carving Of Burma|last=Tilly|first=Henry L.|publisher=Superintendent, Government Printing|year=1903|location=Burma}}</ref> নটা স্তৰৰ প্যাটথাট কেৱল কেন্দ্ৰীয় ৰাজ্যখনৰ বাবে সংৰক্ষিত আছিল, আনহাতে গুৰুত্বপূৰ্ণ উপৰাজ্যসমূত সাতটা স্তৰৰ প্যাটথাট ব্যৱহাৰ হৈছিল।<ref>{{Cite book|url=https://archive.org/details/burmaunderbritis01nisb|title=Burma Under British Rule--and Before|last=Nisbet|first=John|publisher=A. Constable|year=1901|language=en}}</ref> ==চিত্ৰ বীথিকা== <gallery widths=180> File:King Mindon's Tomb, Mandalay.jpg File:Mandalay Palace entrance.JPG File:Mandalay palace 10.jpg File:King Thibaw's State Barge on the Mandalay Moat.jpg </gallery> ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} r9foi7p195fosvv894t9d5jecqmiihc 450878 450872 2024-12-03T18:53:57Z Nayan j Nath 15159 added [[Category:স্থাপত্য]] using [[WP:HC|HotCat]] 450878 wikitext text/x-wiki [[চিত্ৰ:Burmese-style_Wat_Srichum,_Lampang.jpg|thumb|থাইলেণ্ডৰ লাম্পাংৰ ৱাট শ্ৰিচুমত থকা প্যাটথাট্-ছাদযুক্ত এটা অট্টালিকা]] [[চিত্ৰ:Great_Audience_Hall,_Mandalay.jpg|thumb|মাণ্ডালে পেলেচৰ গ্ৰেট অ' ডিয়েন্স হলত এটা বিশিষ্ট সাত স্তৰৰ প্যাটথাট্ আছে। ]] '''প্যাটথাট''' ({{lang-en|Pyatthat}}) শব্দটো সংস্কৃত শব্দ 'প্ৰসাদ'ৰ পৰা উদ্ভৱ হোৱা। ইয়াৰ দ্বাৰা ঘৰৰ বহুস্তৰীয় চালক বুজোৱা হয়। এই স্তৰৰ সংখ্যা অযুগ্ম সংখ্যক (তিনিৰ পৰা সাতলৈ)।<ref name=":0">{{Cite journal|last=Hla|first=U Kan|year=1977|title=Pagan: Development and Town Planning|jstor=989143|journal=Journal of the Society of Architectural Historians|volume=36|issue=1|pages=15–29|doi=10.2307/989143}}</ref> সাধাৰণতে বাৰ্মিজ বৌদ্ধ আৰু ৰাজকীয় স্থাপত্য (যেনে, কিয়াং, ৰাজপ্ৰসাদৰ ভৱন, পেগোডা) আৰু বুদ্ধৰ প্ৰতিমূৰ্তি বা অন্যান্য পবিত্ৰ স্থানৰ টিঙৰ ওপৰত টাৱাৰ সদৃশ এই প্যাটথাট্ আকৃতি অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়।<ref name=":0" /> ==নিৰ্মাণ== প্যাটথাটবোৰ অতিমাত্ৰাৰ পিৰামিডৰ আকৃতিৰ একেৰাহে গেবলযুক্ত আয়তাকাৰ চালৰ দ্বাৰা নিৰ্মিত, প্ৰতিখন চালৰ মাজত লেবাউ (လည်ပေါ်) নামৰ এটা বাকচৰ দৰে গঠন থাকে।<ref name=":0" /> প্যাটথাটৰ আকৃতিৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি টাইং বু (တိုင်ဖူး) বা কুন বু (ကွန်းဖူး) নামৰ কাঠৰ শিখৰৰ এক মুকুট পিন্ধোৱা হয়, এইটো দেখাত hti ( যিয়ে বাৰ্মিজ পেগোডাৰ টিঙত লগোৱা ছাতিৰ আকৃতিৰ অলংকাৰক বুজাই)ৰ দৰে। প্ৰতিটো স্তৰৰ প্ৰান্তবোৰত ধাতুৰ চাদৰেৰে নিৰ্মিত সোণৰ প্ৰলেপ লগোৱা সজ্জাগত ডিজাইন আৰু চুকবোৰত ডু য়িন (တုရင်) নামৰ সজ্জাগত অলংকাৰ (থাই চোফাহৰ সৈতে মিল থকা) থাকে। প্যায়াটথাৰ তিনিটা প্ৰাথমিক প্ৰকাৰ আছে, তাৰ তাৰতম্য বৌন (ဘုံ) নামৰ স্তৰৰ সংখ্যাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে। তিনিটা, পাঁচটা আৰু সাতটা স্তৰৰ চালক ক্ৰমে ইহমা, থুবা আৰু থুয়াহমা বোলা হয়। .<ref>{{cite book |title=The Burman, His Life and Notions |last=Scott |first=James George |year=1910 |publisher=BiblioBazaar |isbn=978-1-115-23195-4 |page=126 }}</ref> ==ইতিহাস== [[File:021 Temple Scene, Kyauktawgyi, Amarapura.jpg|thumb|ইনৱাত ইটাৰ প্যাটথাট চালৰ গঠন চিত্ৰিত কৰা এটা মিউৰেল দৃশ্য। ]] বাৰ্মিজ স্থাপত্যৰ আৰম্ভণিতেই এই প্যাটাথৰ ব্যৱহাৰ আৰম্ভ হৈছিল, ইয়াৰ উদাহৰণ পৌত্তলিক যুগৰ কিছুমান সমলত পোৱা যায়।<ref>{{cite book |title=Imperial Pagan: art and architecture of Burma |last=Strachan |first=Paul |year=1990 |publisher=University of Hawaii Press |isbn=978-0-8248-1325-3 }}</ref> প্যাটথাটক বৈশিষ্ট্যযুক্ত কৰা এই যুগৰ বিশিষ্ট উদাহৰণবোৰ হ'ল- আনন্দ মন্দিৰ আৰু গাউডাউপলিন মন্দিৰ। প্ৰাক-ঔপনিৱেশিক বাৰ্মাত ৰাজকীয় অট্টালিকাসমূহত প্যাটথাট থকাটো এক বিশেষ গুৰুত্বৰ বৈশিষ্ট্য হিচাপে বিবেচনা কৰা হৈছিল। এয়া বৌদ্ধ স্বৰ্গ তৱতিমছাৰ প্ৰতীকস্বৰূপ আছিল। ৰাজমহলৰ প্ৰাথমিক দৰ্শক ভৱনৰ মূল সিংহাসনৰ ওপৰত নটা স্তৰৰ প্যাটথাট্ আছিল, যাৰ টিঙ অংশই মেৰু পৰ্বতক (မြင်းမိုရ်) আৰু তলৰ ছটা স্তৰে দেৱতা আৰু মানুহৰ ছটা বাসস্থানক প্ৰতিনিধিত্ব কৰিছিল।<ref>{{cite book |title=Essays on Burma |last=Ferguson |first=John |year=1981 |publisher=Brill Archive |isbn=978-90-04-06323-5 |page=53 }}</ref> তদুপৰি বাৰ্মিজৰ ৰাজধানী চহৰৰ ১২খন দুৱাৰত প্যাটথাট ব্যৱহাৰ হৈছিল, ৰজাঘৰীয়াসকলে ব্যৱহাৰ কৰা ইয়াৰে মূল দুৱাৰবোৰৰ পাঁচটা স্তৰ আৰু বাকীবোৰৰ পাঁচটা স্তৰ আছিল।<ref>{{Cite journal|last=Michael|first=Aung-Thwin|year=1986|title=Heaven, Earth, and the Supernatural World: Dimensions of the Exemplary Center in Burmese History|journal=[[Journal of Developing Societies]]|volume=2|id={{ProQuest|1307834694}}}}</ref> প্ৰাক-ঔপনিৱেশিক বাৰ্মাত ছাম্পচুৱেৰী ​​আইনসমূহে প্যাটথাটৰ ব্যৱহাৰ ৰাজকীয় আৰু ধৰ্মীয় অট্টালিকাতেই সীমাবদ্ধ কৰি ৰাখিছিল,<ref>{{Cite book|title=Burmese Crafts: Past and Present|url=https://books.google.com/books?id=Vx3rAAAAMAAJ|publisher=Oxford University Press|isbn=9780195886085|language=en|first=Sylvia|last=Fraser-Lu|year=1994}}</ref> ইয়াৰোপৰি চৰকাৰী পদবীৰ প্ৰতিটো গ্ৰেডৰ অনুপাতে প্যাটথাটৰ স্তৰৰ সংখ্যা নিয়ন্ত্ৰণ কৰা হৈছিল,<ref>{{Cite book|title=Wood Carving Of Burma|last=Tilly|first=Henry L.|publisher=Superintendent, Government Printing|year=1903|location=Burma}}</ref> নটা স্তৰৰ প্যাটথাট কেৱল কেন্দ্ৰীয় ৰাজ্যখনৰ বাবে সংৰক্ষিত আছিল, আনহাতে গুৰুত্বপূৰ্ণ উপৰাজ্যসমূত সাতটা স্তৰৰ প্যাটথাট ব্যৱহাৰ হৈছিল।<ref>{{Cite book|url=https://archive.org/details/burmaunderbritis01nisb|title=Burma Under British Rule--and Before|last=Nisbet|first=John|publisher=A. Constable|year=1901|language=en}}</ref> ==চিত্ৰ বীথিকা== <gallery widths=180> File:King Mindon's Tomb, Mandalay.jpg File:Mandalay Palace entrance.JPG File:Mandalay palace 10.jpg File:King Thibaw's State Barge on the Mandalay Moat.jpg </gallery> ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:স্থাপত্য]] o1i7c5jba3vk7ypn7c381q3izxqdpwq 0 109674 450752 2024-12-03T16:15:38Z Naruna Baruah 40600 নতুন পৃষ্ঠা: '''মীনা কেশ্বৰ কমল({{lang_en|Menna Keshwar Kamal}})''' 450752 wikitext text/x-wiki '''মীনা কেশ্বৰ কমল({{lang_en|Menna Keshwar Kamal}})''' gy1e368r54542s8nzpydwf88miytzqp 450754 450752 2024-12-03T16:23:13Z Naruna Baruah 40600 450754 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}} '''মীনা কেশ্বৰ কমল({{lang_en|Menna Keshwar Kamal}})পশতু/পাৰ্চী: مینا کشور کمال; (জন্ম ২৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৫৬ – মৃত্যু ৪ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৮৭) আফগানিস্তানৰ মীনা বুলি পৰিচিত । তেওঁ আছিল এগৰাকী আফগান বিপ্লৱী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী । তেওঁ মহিলা অধিকাৰ কৰ্মী আৰু ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা)ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল । তেওঁক ১৯৮৭ চনত হত্যা কৰা হৈছিল। mzgv802td2bjm5rno3mj45igp5xwpfv 450757 450754 2024-12-03T16:27:27Z Naruna Baruah 40600 450757 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}} '''মীনা কেশ্বৰ কমল({{lang_en|Menna Keshwar Kamal}})পশতু/পাৰ্চী: مینا کشور کمال;''' (জন্ম ২৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৫৬ – মৃত্যু ৪ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৮৭) আফগানিস্তানৰ মীনা বুলি পৰিচিত । তেওঁ আছিল এগৰাকী আফগান বিপ্লৱী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী । তেওঁ মহিলা অধিকাৰ কৰ্মী আৰু ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা)ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল । তেওঁক ১৯৮৭ চনত হত্যা কৰা হৈছিল। 7u5xm6421ndqvbgl1kmgr0ql2pb4sj3 450765 450757 2024-12-03T16:36:38Z Naruna Baruah 40600 450765 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}} '''মীনা কেশ্বৰ কমল({{lang_en|Menna Keshwar Kamal}})পশতু/পাৰ্চী: مینا کشور کمال;''' (জন্ম ২৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৫৬ – মৃত্যু ৪ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৮৭) আফগানিস্তানৰ মীনা বুলি পৰিচিত । তেওঁ আছিল এগৰাকী আফগান বিপ্লৱী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী । তেওঁ মহিলা অধিকাৰ কৰ্মী আৰু ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা)ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল । তেওঁক ১৯৮৭ চনত হত্যা কৰা হৈছিল। ==তথ্যৰ উৎস== [[শ্ৰেণী: আফগানিস্তানৰ ব্যক্তি]][[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] q7dibkx64j14hvsen2vpu919oixab2f 450767 450765 2024-12-03T16:37:21Z Naruna Baruah 40600 450767 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}} '''মীনা কেশ্বৰ কমল({{lang_en|Menna Keshwar Kamal}})পশতু/পাৰ্চী: مینا کشور کمال;''' (জন্ম ২৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৫৬ – মৃত্যু ৪ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৮৭) [[আফগানিস্তান]]ৰ মীনা বুলি পৰিচিত । তেওঁ আছিল এগৰাকী আফগান বিপ্লৱী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী । তেওঁ মহিলা অধিকাৰ কৰ্মী আৰু ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা)ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল । তেওঁক ১৯৮৭ চনত হত্যা কৰা হৈছিল। ==তথ্যৰ উৎস== [[শ্ৰেণী: আফগানিস্তানৰ ব্যক্তি]][[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] lfvh1ypfinudbc34dzd16ori9lurcim 450770 450767 2024-12-03T16:42:40Z Naruna Baruah 40600 450770 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}} '''মীনা কেশ্বৰ কমল({{lang_en|Menna Keshwar Kamal}})পশতু/পাৰ্চী: مینا کشور کمال;''' (জন্ম ২৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৫৬ – মৃত্যু ৪ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৮৭) [[আফগানিস্তান]]ৰ মীনা বুলি পৰিচিত । তেওঁ আছিল এগৰাকী আফগান বিপ্লৱী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী । তেওঁ মহিলা অধিকাৰ কৰ্মী আৰু ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা)ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল । তেওঁক ১৯৮৭ চনত হত্যা কৰা হৈছিল। ===জীৱনী=== [[File:RAWA logo.png|thumb|আফগানিস্তানৰ মহিলাৰ বিপ্লৱী সংগঠন(ৰাৱা)ৰ লোগো]] ==তথ্যৰ উৎস== [[শ্ৰেণী: আফগানিস্তানৰ ব্যক্তি]][[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] 8inp7rr89n5dkmmukigcygjxpqdv98i 450798 450770 2024-12-03T17:07:55Z Naruna Baruah 40600 /* জীৱনী */ 450798 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}} '''মীনা কেশ্বৰ কমল({{lang_en|Menna Keshwar Kamal}})পশতু/পাৰ্চী: مینا کشور کمال;''' (জন্ম ২৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৫৬ – মৃত্যু ৪ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৮৭) [[আফগানিস্তান]]ৰ মীনা বুলি পৰিচিত । তেওঁ আছিল এগৰাকী আফগান বিপ্লৱী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী । তেওঁ মহিলা অধিকাৰ কৰ্মী আৰু ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা)ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল । তেওঁক ১৯৮৭ চনত হত্যা কৰা হৈছিল। ===জীৱনী=== [[File:RAWA logo.png|thumb|আফগানিস্তানৰ মহিলাৰ বিপ্লৱী সংগঠন(ৰাৱা)ৰ লোগো]] ১৯৭৭ চনত মীনা যেতিয়া কাবুল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰী আছিল তেতিয়াই তেওঁ ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা) প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। এয়া হৈছে মহিলাসকলৰ বাবে সমতা আৰু শিক্ষাৰ প্ৰচাৰৰ বাবে গঠন কৰা এক সংগঠন যি "আফগানিস্তানৰ বঞ্চিত আৰু নীৰৱ মহিলাসকলৰ সপক্ষে মাত মতা" অব্যাহত ৰাখিছে। ==তথ্যৰ উৎস== [[শ্ৰেণী: আফগানিস্তানৰ ব্যক্তি]][[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] bq9bmbtode0oy76o1ay3843mxorikct 450903 450798 2024-12-03T23:18:33Z Naruna Baruah 40600 /* জীৱনী */ 450903 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}} '''মীনা কেশ্বৰ কমল({{lang_en|Menna Keshwar Kamal}})পশতু/পাৰ্চী: مینا کشور کمال;''' (জন্ম ২৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৫৬ – মৃত্যু ৪ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৮৭) [[আফগানিস্তান]]ৰ মীনা বুলি পৰিচিত । তেওঁ আছিল এগৰাকী আফগান বিপ্লৱী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী । তেওঁ মহিলা অধিকাৰ কৰ্মী আৰু ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা)ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল । তেওঁক ১৯৮৭ চনত হত্যা কৰা হৈছিল। ===জীৱনী=== [[File:RAWA logo.png|thumb|আফগানিস্তানৰ মহিলাৰ বিপ্লৱী সংগঠন(ৰাৱা)ৰ লোগো]] ১৯৭৭ চনত মীনা যেতিয়া কাবুল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰী আছিল তেতিয়াই তেওঁ ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা) প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। <ref name="guardian.co.uk">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|title=Afghan feminists fighting from under the burqa|author=Jon Boone|work=the Guardian|date=30 April 2010|accessdate=15 May 2016|archive-date=20 September 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120920163044/http://www.guardian.co.uk/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|url-status=live}}</ref>এয়া হৈছে মহিলাসকলৰ বাবে সমতা আৰু শিক্ষাৰ প্ৰচাৰৰ বাবে গঠন কৰা এক সংগঠন যি "আফগানিস্তানৰ বঞ্চিত আৰু নীৰৱ মহিলাসকলৰ সপক্ষে মাত মতা" অব্যাহত ৰাখিছে। ==তথ্যৰ উৎস== [[শ্ৰেণী: আফগানিস্তানৰ ব্যক্তি]][[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] 047aro3u3yx79rvenz0s7c3zi71wmm2 450904 450903 2024-12-03T23:30:43Z Naruna Baruah 40600 /* জীৱনী */ 450904 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}} '''মীনা কেশ্বৰ কমল({{lang_en|Menna Keshwar Kamal}})পশতু/পাৰ্চী: مینا کشور کمال;''' (জন্ম ২৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৫৬ – মৃত্যু ৪ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৮৭) [[আফগানিস্তান]]ৰ মীনা বুলি পৰিচিত । তেওঁ আছিল এগৰাকী আফগান বিপ্লৱী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী । তেওঁ মহিলা অধিকাৰ কৰ্মী আৰু ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা)ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল । তেওঁক ১৯৮৭ চনত হত্যা কৰা হৈছিল। ===জীৱনী=== [[File:RAWA logo.png|thumb|আফগানিস্তানৰ মহিলাৰ বিপ্লৱী সংগঠন(ৰাৱা)ৰ লোগো]] ১৯৭৭ চনত মীনা যেতিয়া কাবুল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰী আছিল তেতিয়াই তেওঁ ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা) প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। <ref name="guardian.co.uk">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|title=Afghan feminists fighting from under the burqa|author=Jon Boone|work=the Guardian|date=30 April 2010|accessdate=15 May 2016|archive-date=20 September 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120920163044/http://www.guardian.co.uk/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|url-status=live}}</ref>এয়া হৈছে মহিলাসকলৰ বাবে সমতা আৰু শিক্ষাৰ প্ৰচাৰৰ বাবে গঠন কৰা এক সংগঠন যি "আফগানিস্তানৰ বঞ্চিত আৰু নীৰৱ মহিলাসকলৰ সপক্ষে মাত মতা" অব্যাহত ৰাখিছে। চৌৰ বিপ্লৱ(Saur Revolution )আৰু মহিলাৰ অধিকাৰ গণতান্ত্ৰিক গণৰাজ্যৰ কাৰ্যসূচীত উচ্চ স্থান তৰ্পণ কৰা স্বত্বেও কমল কেশ্বৰ মীনাই অনুভৱ কৰিছিল যে আফগানিস্তানত মহিলাৰ বঞ্চনাই হৈ আহিছে আৰু কোনো বিশাল পৰিৱৰ্তন হোৱা নাই। ১৯৭৯ চনত তেওঁ চৰকাৰৰ বিৰুদ্ধে প্ৰচাৰ চলায় আৰু এই বিৰুদ্ধে সমৰ্থন সংগ্ৰহ কৰিবলৈ বিদ্যালয়সমূহত সভাৰ আয়োজন কৰে আৰু ১৯৮১ চনত তেওঁ পায়াম-ই-জান (মহিলা বাৰ্তা) নামৰ এখন দ্বিভাষিক নাৰীবাদী আলোচনী মুকলি কৰে। ==তথ্যৰ উৎস== [[শ্ৰেণী: আফগানিস্তানৰ ব্যক্তি]][[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] mevlox2sfmx4nywvktdywii28yp40py 450905 450904 2024-12-03T23:32:02Z Naruna Baruah 40600 /* জীৱনী */ 450905 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}} '''মীনা কেশ্বৰ কমল({{lang_en|Menna Keshwar Kamal}})পশতু/পাৰ্চী: مینا کشور کمال;''' (জন্ম ২৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৫৬ – মৃত্যু ৪ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৮৭) [[আফগানিস্তান]]ৰ মীনা বুলি পৰিচিত । তেওঁ আছিল এগৰাকী আফগান বিপ্লৱী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী । তেওঁ মহিলা অধিকাৰ কৰ্মী আৰু ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা)ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল । তেওঁক ১৯৮৭ চনত হত্যা কৰা হৈছিল। ===জীৱনী=== [[File:RAWA logo.png|thumb|আফগানিস্তানৰ মহিলাৰ বিপ্লৱী সংগঠন(ৰাৱা)ৰ লোগো]] ১৯৭৭ চনত মীনা যেতিয়া কাবুল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰী আছিল তেতিয়াই তেওঁ ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা) প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। <ref name="guardian.co.uk">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|title=Afghan feminists fighting from under the burqa|author=Jon Boone|work=the Guardian|date=30 April 2010|accessdate=15 May 2016|archive-date=20 September 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120920163044/http://www.guardian.co.uk/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|url-status=live}}</ref>এয়া হৈছে মহিলাসকলৰ বাবে সমতা আৰু শিক্ষাৰ প্ৰচাৰৰ বাবে গঠন কৰা এক সংগঠন যি "আফগানিস্তানৰ বঞ্চিত আৰু নীৰৱ মহিলাসকলৰ সপক্ষে মাত মতা" কাৰ্য অব্যাহত ৰাখিছে। চৌৰ বিপ্লৱ(Saur Revolution )আৰু মহিলাৰ অধিকাৰ গণতান্ত্ৰিক গণৰাজ্যৰ কাৰ্যসূচীত উচ্চ স্থান তৰ্পণ কৰা স্বত্বেও কমল কেশ্বৰ মীনাই অনুভৱ কৰিছিল যে আফগানিস্তানত মহিলাৰ বঞ্চনাই হৈ আহিছে আৰু কোনো বিশাল পৰিৱৰ্তন হোৱা নাই। ১৯৭৯ চনত তেওঁ চৰকাৰৰ বিৰুদ্ধে প্ৰচাৰ চলায় আৰু এই বিৰুদ্ধে সমৰ্থন সংগ্ৰহ কৰিবলৈ বিদ্যালয়সমূহত সভাৰ আয়োজন কৰে আৰু ১৯৮১ চনত তেওঁ পায়াম-ই-জান (মহিলা বাৰ্তা) নামৰ এখন দ্বিভাষিক নাৰীবাদী আলোচনী মুকলি কৰে। ==তথ্যৰ উৎস== [[শ্ৰেণী: আফগানিস্তানৰ ব্যক্তি]][[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] g396z59klckh4aa4fsm7f6ziyhyyw87 450906 450905 2024-12-03T23:33:03Z Naruna Baruah 40600 /* জীৱনী */ 450906 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}} '''মীনা কেশ্বৰ কমল({{lang_en|Menna Keshwar Kamal}})পশতু/পাৰ্চী: مینا کشور کمال;''' (জন্ম ২৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৫৬ – মৃত্যু ৪ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৮৭) [[আফগানিস্তান]]ৰ মীনা বুলি পৰিচিত । তেওঁ আছিল এগৰাকী আফগান বিপ্লৱী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী । তেওঁ মহিলা অধিকাৰ কৰ্মী আৰু ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা)ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল । তেওঁক ১৯৮৭ চনত হত্যা কৰা হৈছিল। ===জীৱনী=== [[File:RAWA logo.png|thumb|আফগানিস্তানৰ মহিলাৰ বিপ্লৱী সংগঠন(ৰাৱা)ৰ লোগো]] ১৯৭৭ চনত মীনা যেতিয়া কাবুল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰী আছিল তেতিয়াই তেওঁ ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা) প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। <ref name="guardian.co.uk">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|title=Afghan feminists fighting from under the burqa|author=Jon Boone|work=the Guardian|date=30 April 2010|accessdate=15 May 2016|archive-date=20 September 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120920163044/http://www.guardian.co.uk/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|url-status=live}}</ref>এয়া হৈছে মহিলাসকলৰ বাবে সমতা আৰু শিক্ষাৰ প্ৰচাৰৰ বাবে গঠন কৰা এক সংগঠন যি "আফগানিস্তানৰ বঞ্চিত আৰু নীৰৱ মহিলাসকলৰ সপক্ষে মাত মতা" কাৰ্য অব্যাহত ৰাখিছে। চৌৰ বিপ্লৱ(Saur Revolution )আৰু মহিলাৰ গণতান্ত্ৰিক অধিকাৰ গণৰাজ্যৰ কাৰ্যসূচীত উচ্চ স্থান তৰ্পণ কৰা স্বত্বেও কমল কেশ্বৰ মীনাই অনুভৱ কৰিছিল যে আফগানিস্তানত মহিলাৰ বঞ্চনাই হৈ আহিছে আৰু কোনো বিশাল পৰিৱৰ্তন হোৱা নাই। ১৯৭৯ চনত তেওঁ চৰকাৰৰ বিৰুদ্ধে প্ৰচাৰ চলায় আৰু এই বিৰুদ্ধে সমৰ্থন সংগ্ৰহ কৰিবলৈ বিদ্যালয়সমূহত সভাৰ আয়োজন কৰে আৰু ১৯৮১ চনত তেওঁ পায়াম-ই-জান (মহিলা বাৰ্তা) নামৰ এখন দ্বিভাষিক নাৰীবাদী আলোচনী মুকলি কৰে। ==তথ্যৰ উৎস== [[শ্ৰেণী: আফগানিস্তানৰ ব্যক্তি]][[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] ewjyy24lihb8f3c6kv702jry1kwbrfg 450907 450906 2024-12-03T23:35:40Z Naruna Baruah 40600 /* জীৱনী */ 450907 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}} '''মীনা কেশ্বৰ কমল({{lang_en|Menna Keshwar Kamal}})পশতু/পাৰ্চী: مینا کشور کمال;''' (জন্ম ২৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৫৬ – মৃত্যু ৪ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৮৭) [[আফগানিস্তান]]ৰ মীনা বুলি পৰিচিত । তেওঁ আছিল এগৰাকী আফগান বিপ্লৱী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী । তেওঁ মহিলা অধিকাৰ কৰ্মী আৰু ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা)ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল । তেওঁক ১৯৮৭ চনত হত্যা কৰা হৈছিল। ===জীৱনী=== [[File:RAWA logo.png|thumb|আফগানিস্তানৰ মহিলাৰ বিপ্লৱী সংগঠন(ৰাৱা)ৰ লোগো]] ১৯৭৭ চনত মীনা যেতিয়া কাবুল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰী আছিল তেতিয়াই তেওঁ ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা) প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। <ref name="guardian.co.uk">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|title=Afghan feminists fighting from under the burqa|author=Jon Boone|work=the Guardian|date=30 April 2010|accessdate=15 May 2016|archive-date=20 September 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120920163044/http://www.guardian.co.uk/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|url-status=live}}</ref>এয়া হৈছে মহিলাসকলৰ বাবে সমতা আৰু শিক্ষাৰ প্ৰচাৰৰ বাবে গঠন কৰা এক সংগঠন যি "আফগানিস্তানৰ বঞ্চিত আৰু নীৰৱ মহিলাসকলৰ সপক্ষে মাত মতা" কাৰ্য অব্যাহত ৰাখিছে। চৌৰ বিপ্লৱ(Saur Revolution )আৰু মহিলাৰ গণতান্ত্ৰিক অধিকাৰ গণৰাজ্যৰ কাৰ্যসূচীত <ref>https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200809201235/https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html |date=9 August 2020 }} {{rs?|date=June 2019}}</ref> উচ্চ স্থান তৰ্পণ কৰা স্বত্বেও কমল কেশ্বৰ মীনাই অনুভৱ কৰিছিল যে আফগানিস্তানত মহিলাৰ বঞ্চনাই হৈ আহিছে আৰু কোনো বিশাল পৰিৱৰ্তন হোৱা নাই। ১৯৭৯ চনত তেওঁ চৰকাৰৰ বিৰুদ্ধে প্ৰচাৰ চলায় আৰু এই বিৰুদ্ধে সমৰ্থন সংগ্ৰহ কৰিবলৈ বিদ্যালয়সমূহত সভাৰ আয়োজন কৰে আৰু ১৯৮১ চনত তেওঁ পায়াম-ই-জান (মহিলা বাৰ্তা) নামৰ এখন দ্বিভাষিক নাৰীবাদী আলোচনী মুকলি কৰে। ==তথ্যৰ উৎস== [[শ্ৰেণী: আফগানিস্তানৰ ব্যক্তি]][[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] g4mwusbjukefx1dhgpxz1upadl077x7 450908 450907 2024-12-03T23:38:36Z Naruna Baruah 40600 /* জীৱনী */ 450908 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}} '''মীনা কেশ্বৰ কমল({{lang_en|Menna Keshwar Kamal}})পশতু/পাৰ্চী: مینا کشور کمال;''' (জন্ম ২৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৫৬ – মৃত্যু ৪ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৮৭) [[আফগানিস্তান]]ৰ মীনা বুলি পৰিচিত । তেওঁ আছিল এগৰাকী আফগান বিপ্লৱী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী । তেওঁ মহিলা অধিকাৰ কৰ্মী আৰু ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা)ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল । তেওঁক ১৯৮৭ চনত হত্যা কৰা হৈছিল। ===জীৱনী=== [[File:RAWA logo.png|thumb|আফগানিস্তানৰ মহিলাৰ বিপ্লৱী সংগঠন(ৰাৱা)ৰ লোগো]] ১৯৭৭ চনত মীনা যেতিয়া কাবুল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰী আছিল তেতিয়াই তেওঁ ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা) প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। <ref name="guardian.co.uk">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|title=Afghan feminists fighting from under the burqa|author=Jon Boone|work=the Guardian|date=30 April 2010|accessdate=15 May 2016|archive-date=20 September 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120920163044/http://www.guardian.co.uk/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|url-status=live}}</ref>এয়া হৈছে মহিলাসকলৰ বাবে সমতা আৰু শিক্ষাৰ প্ৰচাৰৰ বাবে গঠন কৰা এক সংগঠন যি "আফগানিস্তানৰ বঞ্চিত আৰু নীৰৱ মহিলাসকলৰ সপক্ষে মাত মতা" কাৰ্য অব্যাহত ৰাখিছে। চৌৰ বিপ্লৱ(Saur Revolution )আৰু মহিলাৰ গণতান্ত্ৰিক অধিকাৰ গণৰাজ্যৰ কাৰ্যসূচীত <ref>https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200809201235/https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html |date=9 August 2020 }}</ref> উচ্চ স্থান তৰ্পণ কৰা স্বত্বেও কমল কেশ্বৰ মীনাই অনুভৱ কৰিছিল যে আফগানিস্তানত মহিলাৰ বঞ্চনাই হৈ আহিছে আৰু কোনো বিশাল পৰিৱৰ্তন হোৱা নাই। ১৯৭৯ চনত তেওঁ চৰকাৰৰ বিৰুদ্ধে প্ৰচাৰ চলায় আৰু এই বিৰুদ্ধে সমৰ্থন সংগ্ৰহ কৰিবলৈ বিদ্যালয়সমূহত সভাৰ আয়োজন কৰে আৰু ১৯৮১ চনত তেওঁ পায়াম-ই-জান (মহিলা বাৰ্তা) নামৰ এখন দ্বিভাষিক নাৰীবাদী আলোচনী মুকলি কৰে। ==তথ্যৰ উৎস== [[শ্ৰেণী: আফগানিস্তানৰ ব্যক্তি]][[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] dj9nb6ln4maujx9yaxf05fm9shd3kbm 450909 450908 2024-12-03T23:40:33Z Naruna Baruah 40600 /* জীৱনী */ 450909 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}} '''মীনা কেশ্বৰ কমল({{lang_en|Menna Keshwar Kamal}})পশতু/পাৰ্চী: مینا کشور کمال;''' (জন্ম ২৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৫৬ – মৃত্যু ৪ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৮৭) [[আফগানিস্তান]]ৰ মীনা বুলি পৰিচিত । তেওঁ আছিল এগৰাকী আফগান বিপ্লৱী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী । তেওঁ মহিলা অধিকাৰ কৰ্মী আৰু ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা)ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল । তেওঁক ১৯৮৭ চনত হত্যা কৰা হৈছিল। ===জীৱনী=== [[File:RAWA logo.png|thumb|আফগানিস্তানৰ মহিলাৰ বিপ্লৱী সংগঠন(ৰাৱা)ৰ লোগো]] ১৯৭৭ চনত মীনা যেতিয়া কাবুল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰী আছিল তেতিয়াই তেওঁ ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা) প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। <ref name="guardian.co.uk">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|title=Afghan feminists fighting from under the burqa|author=Jon Boone|work=the Guardian|date=30 April 2010|accessdate=15 May 2016|archive-date=20 September 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120920163044/http://www.guardian.co.uk/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|url-status=live}}</ref>এয়া হৈছে মহিলাসকলৰ বাবে সমতা আৰু শিক্ষাৰ প্ৰচাৰৰ বাবে গঠন কৰা এক সংগঠন যি "আফগানিস্তানৰ বঞ্চিত আৰু নীৰৱ মহিলাসকলৰ সপক্ষে মাত মতা" কাৰ্য অব্যাহত ৰাখিছে। চৌৰ বিপ্লৱ(Saur Revolution )আৰু মহিলাৰ গণতান্ত্ৰিক অধিকাৰ গণৰাজ্যৰ কাৰ্যসূচীত <ref>https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200809201235/https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html |date=9 August 2020 }}</ref> উচ্চ স্থান তৰ্পণ কৰা স্বত্বেও কমল কেশ্বৰ মীনাই অনুভৱ কৰিছিল যে আফগানিস্তানত মহিলাৰ বঞ্চনাই হৈ আহিছে আৰু কোনো বিশাল পৰিৱৰ্তন হোৱা নাই। <ref>{{Cite book|title=Afgan Narimukti Andoloner Agnishika (Bengali)|last=Seisab Shahidera|first=Biswas, P|publisher=Atirikto Publication|year=2014|isbn=978-81-928741-0-4|location=Kolkata|pages=44, 45}}</ref> ১৯৭৯ চনত তেওঁ চৰকাৰৰ বিৰুদ্ধে প্ৰচাৰ চলায় আৰু এই বিৰুদ্ধে সমৰ্থন সংগ্ৰহ কৰিবলৈ বিদ্যালয়সমূহত সভাৰ আয়োজন কৰে আৰু ১৯৮১ চনত তেওঁ পায়াম-ই-জান (মহিলা বাৰ্তা) নামৰ এখন দ্বিভাষিক নাৰীবাদী আলোচনী মুকলি কৰে। ==তথ্যৰ উৎস== [[শ্ৰেণী: আফগানিস্তানৰ ব্যক্তি]][[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] jpd9uj1075pgllmv4yprqipsvyozno1 450910 450909 2024-12-03T23:42:40Z Naruna Baruah 40600 /* জীৱনী */ 450910 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}} '''মীনা কেশ্বৰ কমল({{lang_en|Menna Keshwar Kamal}})পশতু/পাৰ্চী: مینا کشور کمال;''' (জন্ম ২৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৫৬ – মৃত্যু ৪ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৮৭) [[আফগানিস্তান]]ৰ মীনা বুলি পৰিচিত । তেওঁ আছিল এগৰাকী আফগান বিপ্লৱী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী । তেওঁ মহিলা অধিকাৰ কৰ্মী আৰু ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা)ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল । তেওঁক ১৯৮৭ চনত হত্যা কৰা হৈছিল। ===জীৱনী=== [[File:RAWA logo.png|thumb|আফগানিস্তানৰ মহিলাৰ বিপ্লৱী সংগঠন(ৰাৱা)ৰ লোগো]] ১৯৭৭ চনত মীনা যেতিয়া কাবুল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰী আছিল তেতিয়াই তেওঁ ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা) প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। <ref name="guardian.co.uk">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|title=Afghan feminists fighting from under the burqa|author=Jon Boone|work=the Guardian|date=30 April 2010|accessdate=15 May 2016|archive-date=20 September 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120920163044/http://www.guardian.co.uk/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|url-status=live}}</ref>এয়া হৈছে মহিলাসকলৰ বাবে সমতা আৰু শিক্ষাৰ প্ৰচাৰৰ বাবে গঠন কৰা এক সংগঠন যি "আফগানিস্তানৰ বঞ্চিত আৰু নীৰৱ মহিলাসকলৰ সপক্ষে মাত মতা" কাৰ্য অব্যাহত ৰাখিছে। চৌৰ বিপ্লৱ(Saur Revolution )আৰু মহিলাৰ গণতান্ত্ৰিক অধিকাৰ গণৰাজ্যৰ কাৰ্যসূচীত <ref>https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200809201235/https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html |date=9 August 2020 }}</ref> উচ্চ স্থান তৰ্পণ কৰা স্বত্বেও কমল কেশ্বৰ মীনাই অনুভৱ কৰিছিল যে আফগানিস্তানত মহিলাৰ বঞ্চনাই হৈ আহিছে আৰু কোনো বিশাল পৰিৱৰ্তন হোৱা নাই। <ref>{{Cite book|title=Afgan Narimukti Andoloner Agnishika (Bengali)|last=Seisab Shahidera|first=Biswas, P|publisher=Atirikto Publication|year=2014|isbn=978-81-928741-0-4|location=Kolkata|pages=44, 45}}</ref> ১৯৭৯ চনত তেওঁ চৰকাৰৰ বিৰুদ্ধে প্ৰচাৰ চলায় আৰু এই বিৰুদ্ধে সমৰ্থন সংগ্ৰহ কৰিবলৈ বিদ্যালয়সমূহত সভাৰ আয়োজন কৰে আৰু ১৯৮১ চনত তেওঁ পায়াম-ই-জান (মহিলা বাৰ্তা) নামৰ এখন দ্বিভাষিক নাৰীবাদী আলোচনী মুকলি কৰে।<ref>{{cite web|url=http://pz.rawa.org/|title=پیام زن، نشریه جمعیت انقلابی زنان افغانستان - راوا|publisher=|accessdate=15 May 2016|archive-date=12 July 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170712131652/http://pz.rawa.org/|url-status=live}}</ref><ref name="Chavis2011">{{cite book|author=Melody Ermachild Chavis|title=Meena: Heroine Of Afghanistan|url=https://books.google.com/books?id=RyJEynFyznkC&pg=PT1|date=30 September 2011|publisher=Transworld|isbn=978-1-4464-8846-1|pages=1–}}</ref> ==তথ্যৰ উৎস== [[শ্ৰেণী: আফগানিস্তানৰ ব্যক্তি]][[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] p9nfw88aotden08jbvlncn82gu0ns0h 450911 450910 2024-12-03T23:44:23Z Naruna Baruah 40600 /* জীৱনী */ 450911 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}} '''মীনা কেশ্বৰ কমল({{lang_en|Menna Keshwar Kamal}})পশতু/পাৰ্চী: مینا کشور کمال;''' (জন্ম ২৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৫৬ – মৃত্যু ৪ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৮৭) [[আফগানিস্তান]]ৰ মীনা বুলি পৰিচিত । তেওঁ আছিল এগৰাকী আফগান বিপ্লৱী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী । তেওঁ মহিলা অধিকাৰ কৰ্মী আৰু ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা)ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল । তেওঁক ১৯৮৭ চনত হত্যা কৰা হৈছিল। ===জীৱনী=== [[File:RAWA logo.png|thumb|আফগানিস্তানৰ মহিলাৰ বিপ্লৱী সংগঠন(ৰাৱা)ৰ লোগো]] ১৯৭৭ চনত মীনা যেতিয়া কাবুল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰী আছিল তেতিয়াই তেওঁ ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা) প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। <ref name="guardian.co.uk">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|title=Afghan feminists fighting from under the burqa|author=Jon Boone|work=the Guardian|date=30 April 2010|accessdate=15 May 2016|archive-date=20 September 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120920163044/http://www.guardian.co.uk/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|url-status=live}}</ref>এয়া হৈছে মহিলাসকলৰ বাবে সমতা আৰু শিক্ষাৰ প্ৰচাৰৰ বাবে গঠন কৰা এক সংগঠন যি "আফগানিস্তানৰ বঞ্চিত আৰু নীৰৱ মহিলাসকলৰ সপক্ষে মাত মতা" কাৰ্য অব্যাহত ৰাখিছে। চৌৰ বিপ্লৱ(Saur Revolution )আৰু মহিলাৰ গণতান্ত্ৰিক অধিকাৰ গণৰাজ্যৰ কাৰ্যসূচীত <ref>https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200809201235/https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html |date=9 August 2020 }}</ref> উচ্চ স্থান তৰ্পণ কৰা স্বত্বেও কমল কেশ্বৰ মীনাই অনুভৱ কৰিছিল যে আফগানিস্তানত মহিলাৰ বঞ্চনাই হৈ আহিছে আৰু কোনো বিশাল পৰিৱৰ্তন হোৱা নাই। <ref>{{Cite book|title=Afgan Narimukti Andoloner Agnishika (Bengali)|last=Seisab Shahidera|first=Biswas, P|publisher=Atirikto Publication|year=2014|isbn=978-81-928741-0-4|location=Kolkata|pages=44, 45}}</ref> ১৯৭৯ চনত তেওঁ চৰকাৰৰ বিৰুদ্ধে প্ৰচাৰ চলায় আৰু এই বিৰুদ্ধে সমৰ্থন সংগ্ৰহ কৰিবলৈ বিদ্যালয়সমূহত সভাৰ আয়োজন কৰে আৰু ১৯৮১ চনত তেওঁ পায়াম-ই-জান (মহিলা বাৰ্তা) নামৰ এখন দ্বিভাষিক নাৰীবাদী আলোচনী মুকলি কৰে।<ref>{{cite web|url=http://pz.rawa.org/|title=پیام زن، نشریه جمعیت انقلابی زنان افغانستان - راوا|publisher=|accessdate=15 May 2016|archive-date=12 July 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170712131652/http://pz.rawa.org/|url-status=live}}</ref><ref name="Chavis2011">{{cite book|author=Melody Ermachild Chavis|title=Meena: Heroine Of Afghanistan|url=https://books.google.com/books?id=RyJEynFyznkC&pg=PT1|date=30 September 2011|publisher=Transworld|isbn=978-1-4464-8846-1|pages=1–}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref> ==তথ্যৰ উৎস== [[শ্ৰেণী: আফগানিস্তানৰ ব্যক্তি]][[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] k8prdojzytwdgp1lrxieo70obwtlp0o 450912 450911 2024-12-03T23:51:44Z Naruna Baruah 40600 /* জীৱনী */ 450912 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}} '''মীনা কেশ্বৰ কমল({{lang_en|Menna Keshwar Kamal}})পশতু/পাৰ্চী: مینا کشور کمال;''' (জন্ম ২৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৫৬ – মৃত্যু ৪ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৮৭) [[আফগানিস্তান]]ৰ মীনা বুলি পৰিচিত । তেওঁ আছিল এগৰাকী আফগান বিপ্লৱী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী । তেওঁ মহিলা অধিকাৰ কৰ্মী আৰু ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা)ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল । তেওঁক ১৯৮৭ চনত হত্যা কৰা হৈছিল। ===জীৱনী=== [[File:RAWA logo.png|thumb|আফগানিস্তানৰ মহিলাৰ বিপ্লৱী সংগঠন(ৰাৱা)ৰ লোগো]] ১৯৭৭ চনত মীনা যেতিয়া কাবুল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰী আছিল তেতিয়াই তেওঁ ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা) প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। <ref name="guardian.co.uk">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|title=Afghan feminists fighting from under the burqa|author=Jon Boone|work=the Guardian|date=30 April 2010|accessdate=15 May 2016|archive-date=20 September 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120920163044/http://www.guardian.co.uk/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|url-status=live}}</ref>এয়া হৈছে মহিলাসকলৰ বাবে সমতা আৰু শিক্ষাৰ প্ৰচাৰৰ বাবে গঠন কৰা এক সংগঠন যি "আফগানিস্তানৰ বঞ্চিত আৰু নীৰৱ মহিলাসকলৰ সপক্ষে মাত মতা" কাৰ্য অব্যাহত ৰাখিছে। চৌৰ বিপ্লৱ(Saur Revolution )আৰু মহিলাৰ গণতান্ত্ৰিক অধিকাৰ গণৰাজ্যৰ কাৰ্যসূচীত <ref>https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200809201235/https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html |date=9 August 2020 }}</ref> উচ্চ স্থান তৰ্পণ কৰা স্বত্বেও কমল কেশ্বৰ মীনাই অনুভৱ কৰিছিল যে আফগানিস্তানত মহিলাৰ বঞ্চনাই হৈ আহিছে আৰু কোনো বিশাল পৰিৱৰ্তন হোৱা নাই। <ref>{{Cite book|title=Afgan Narimukti Andoloner Agnishika (Bengali)|last=Seisab Shahidera|first=Biswas, P|publisher=Atirikto Publication|year=2014|isbn=978-81-928741-0-4|location=Kolkata|pages=44, 45}}</ref> ১৯৭৯ চনত তেওঁ চৰকাৰৰ বিৰুদ্ধে প্ৰচাৰ চলায় আৰু এই বিৰুদ্ধে সমৰ্থন সংগ্ৰহ কৰিবলৈ বিদ্যালয়সমূহত সভাৰ আয়োজন কৰে আৰু ১৯৮১ চনত তেওঁ পায়াম-ই-জান (মহিলা বাৰ্তা) নামৰ এখন দ্বিভাষিক নাৰীবাদী আলোচনী মুকলি কৰে।<ref>{{cite web|url=http://pz.rawa.org/|title=پیام زن، نشریه جمعیت انقلابی زنان افغانستان - راوا|publisher=|accessdate=15 May 2016|archive-date=12 July 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170712131652/http://pz.rawa.org/|url-status=live}}</ref><ref name="Chavis2011">{{cite book|author=Melody Ermachild Chavis|title=Meena: Heroine Of Afghanistan|url=https://books.google.com/books?id=RyJEynFyznkC&pg=PT1|date=30 September 2011|publisher=Transworld|isbn=978-1-4464-8846-1|pages=1–}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref> তেওঁ শৰণাৰ্থী শিশু আৰু তেওঁলোকৰ মাতৃসকলক সহায় কৰিবলৈ ৱাটান স্কুল প্ৰতিষ্ঠা কৰি চিকিৎসালয়ত ভৰ্তি হোৱা আৰু ব্যৱহাৰিক দক্ষতাৰ শিক্ষা দুয়োটা প্ৰদান কৰিছিল। ==তথ্যৰ উৎস== [[শ্ৰেণী: আফগানিস্তানৰ ব্যক্তি]][[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] hmi9osjopzhyap1qfknxra3qffj13pl 450913 450912 2024-12-03T23:54:21Z Naruna Baruah 40600 /* জীৱনী */ 450913 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}} '''মীনা কেশ্বৰ কমল({{lang_en|Menna Keshwar Kamal}})পশতু/পাৰ্চী: مینا کشور کمال;''' (জন্ম ২৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৫৬ – মৃত্যু ৪ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৮৭) [[আফগানিস্তান]]ৰ মীনা বুলি পৰিচিত । তেওঁ আছিল এগৰাকী আফগান বিপ্লৱী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী । তেওঁ মহিলা অধিকাৰ কৰ্মী আৰু ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা)ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল । তেওঁক ১৯৮৭ চনত হত্যা কৰা হৈছিল। ===জীৱনী=== [[File:RAWA logo.png|thumb|আফগানিস্তানৰ মহিলাৰ বিপ্লৱী সংগঠন(ৰাৱা)ৰ লোগো]] ১৯৭৭ চনত মীনা যেতিয়া কাবুল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰী আছিল তেতিয়াই তেওঁ ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা) প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। <ref name="guardian.co.uk">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|title=Afghan feminists fighting from under the burqa|author=Jon Boone|work=the Guardian|date=30 April 2010|accessdate=15 May 2016|archive-date=20 September 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120920163044/http://www.guardian.co.uk/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|url-status=live}}</ref>এয়া হৈছে মহিলাসকলৰ বাবে সমতা আৰু শিক্ষাৰ প্ৰচাৰৰ বাবে গঠন কৰা এক সংগঠন যি "আফগানিস্তানৰ বঞ্চিত আৰু নীৰৱ মহিলাসকলৰ সপক্ষে মাত মতা" কাৰ্য অব্যাহত ৰাখিছে। চৌৰ বিপ্লৱ(Saur Revolution )আৰু মহিলাৰ গণতান্ত্ৰিক অধিকাৰ গণৰাজ্যৰ কাৰ্যসূচীত <ref>https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200809201235/https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html |date=9 August 2020 }}</ref> উচ্চ স্থান তৰ্পণ কৰা স্বত্বেও কমল কেশ্বৰ মীনাই অনুভৱ কৰিছিল যে আফগানিস্তানত মহিলাৰ বঞ্চনাই হৈ আহিছে আৰু কোনো বিশাল পৰিৱৰ্তন হোৱা নাই। <ref>{{Cite book|title=Afgan Narimukti Andoloner Agnishika (Bengali)|last=Seisab Shahidera|first=Biswas, P|publisher=Atirikto Publication|year=2014|isbn=978-81-928741-0-4|location=Kolkata|pages=44, 45}}</ref> ১৯৭৯ চনত তেওঁ চৰকাৰৰ বিৰুদ্ধে প্ৰচাৰ চলায় আৰু এই বিৰুদ্ধে সমৰ্থন সংগ্ৰহ কৰিবলৈ বিদ্যালয়সমূহত সভাৰ আয়োজন কৰে আৰু ১৯৮১ চনত তেওঁ পায়াম-ই-জান (মহিলা বাৰ্তা) নামৰ এখন দ্বিভাষিক নাৰীবাদী আলোচনী মুকলি কৰে।<ref>{{cite web|url=http://pz.rawa.org/|title=پیام زن، نشریه جمعیت انقلابی زنان افغانستان - راوا|publisher=|accessdate=15 May 2016|archive-date=12 July 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170712131652/http://pz.rawa.org/|url-status=live}}</ref><ref name="Chavis2011">{{cite book|author=Melody Ermachild Chavis|title=Meena: Heroine Of Afghanistan|url=https://books.google.com/books?id=RyJEynFyznkC&pg=PT1|date=30 September 2011|publisher=Transworld|isbn=978-1-4464-8846-1|pages=1–}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref> তেওঁ শৰণাৰ্থী শিশু আৰু তেওঁলোকৰ মাতৃসকলক সহায় কৰিবলৈ ৱাটান স্কুল প্ৰতিষ্ঠা কৰি চিকিৎসালয়ত ভৰ্তি হোৱা আৰু ব্যৱহাৰিক দক্ষতাৰ শিক্ষা দুয়োটা প্ৰদান কৰিছিল। <ref name="Gioseffi2003"/><ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref> ==তথ্যৰ উৎস== [[শ্ৰেণী: আফগানিস্তানৰ ব্যক্তি]][[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] k34r8a5q2pnqriym8fhifhghidm2vgc 450914 450913 2024-12-03T23:57:48Z Naruna Baruah 40600 /* জীৱনী */ 450914 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}} '''মীনা কেশ্বৰ কমল({{lang_en|Menna Keshwar Kamal}})পশতু/পাৰ্চী: مینا کشور کمال;''' (জন্ম ২৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৫৬ – মৃত্যু ৪ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৮৭) [[আফগানিস্তান]]ৰ মীনা বুলি পৰিচিত । তেওঁ আছিল এগৰাকী আফগান বিপ্লৱী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী । তেওঁ মহিলা অধিকাৰ কৰ্মী আৰু ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা)ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল । তেওঁক ১৯৮৭ চনত হত্যা কৰা হৈছিল। ===জীৱনী=== [[File:RAWA logo.png|thumb|আফগানিস্তানৰ মহিলাৰ বিপ্লৱী সংগঠন(ৰাৱা)ৰ লোগো]] ১৯৭৭ চনত মীনা যেতিয়া কাবুল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰী আছিল তেতিয়াই তেওঁ ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা) প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। <ref name="guardian.co.uk">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|title=Afghan feminists fighting from under the burqa|author=Jon Boone|work=the Guardian|date=30 April 2010|accessdate=15 May 2016|archive-date=20 September 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120920163044/http://www.guardian.co.uk/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|url-status=live}}</ref>এয়া হৈছে মহিলাসকলৰ বাবে সমতা আৰু শিক্ষাৰ প্ৰচাৰৰ বাবে গঠন কৰা এক সংগঠন যি "আফগানিস্তানৰ বঞ্চিত আৰু নীৰৱ মহিলাসকলৰ সপক্ষে মাত মতা" কাৰ্য অব্যাহত ৰাখিছে। চৌৰ বিপ্লৱ(Saur Revolution )আৰু মহিলাৰ গণতান্ত্ৰিক অধিকাৰ গণৰাজ্যৰ কাৰ্যসূচীত <ref>https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200809201235/https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html |date=9 August 2020 }}</ref> উচ্চ স্থান তৰ্পণ কৰা স্বত্বেও কমল কেশ্বৰ মীনাই অনুভৱ কৰিছিল যে আফগানিস্তানত মহিলাৰ বঞ্চনাই হৈ আহিছে আৰু কোনো বিশাল পৰিৱৰ্তন হোৱা নাই। <ref>{{Cite book|title=Afgan Narimukti Andoloner Agnishika (Bengali)|last=Seisab Shahidera|first=Biswas, P|publisher=Atirikto Publication|year=2014|isbn=978-81-928741-0-4|location=Kolkata|pages=44, 45}}</ref> ১৯৭৯ চনত তেওঁ চৰকাৰৰ বিৰুদ্ধে প্ৰচাৰ চলায় আৰু এই বিৰুদ্ধে সমৰ্থন সংগ্ৰহ কৰিবলৈ বিদ্যালয়সমূহত সভাৰ আয়োজন কৰে আৰু ১৯৮১ চনত তেওঁ পায়াম-ই-জান (মহিলা বাৰ্তা) নামৰ এখন দ্বিভাষিক নাৰীবাদী আলোচনী মুকলি কৰে।<ref>{{cite web|url=http://pz.rawa.org/|title=پیام زن، نشریه جمعیت انقلابی زنان افغانستان - راوا|publisher=|accessdate=15 May 2016|archive-date=12 July 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170712131652/http://pz.rawa.org/|url-status=live}}</ref><ref name="Chavis2011">{{cite book|author=Melody Ermachild Chavis|title=Meena: Heroine Of Afghanistan|url=https://books.google.com/books?id=RyJEynFyznkC&pg=PT1|date=30 September 2011|publisher=Transworld|isbn=978-1-4464-8846-1|pages=1–}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref> তেওঁ শৰণাৰ্থী শিশু আৰু তেওঁলোকৰ মাতৃসকলক সহায় কৰিবলৈ ৱাটান স্কুল প্ৰতিষ্ঠা কৰি চিকিৎসালয়ত ভৰ্তি হোৱা আৰু ব্যৱহাৰিক দক্ষতাৰ শিক্ষা দুয়োটা প্ৰদান কৰিছিল।<ref>https://archive.org/details/womenonwarintern00gios</ref> <ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref> ==তথ্যৰ উৎস== [[শ্ৰেণী: আফগানিস্তানৰ ব্যক্তি]][[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] 7p8fv5ny4ow1xdbcla8h8xs7z1yqle5 450916 450914 2024-12-04T00:19:47Z Naruna Baruah 40600 /* জীৱনী */ 450916 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}} '''মীনা কেশ্বৰ কমল({{lang_en|Menna Keshwar Kamal}})পশতু/পাৰ্চী: مینا کشور کمال;''' (জন্ম ২৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৫৬ – মৃত্যু ৪ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৮৭) [[আফগানিস্তান]]ৰ মীনা বুলি পৰিচিত । তেওঁ আছিল এগৰাকী আফগান বিপ্লৱী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী । তেওঁ মহিলা অধিকাৰ কৰ্মী আৰু ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা)ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল । তেওঁক ১৯৮৭ চনত হত্যা কৰা হৈছিল। ===জীৱনী=== [[File:RAWA logo.png|thumb|আফগানিস্তানৰ মহিলাৰ বিপ্লৱী সংগঠন(ৰাৱা)ৰ লোগো]] ১৯৭৭ চনত মীনা যেতিয়া কাবুল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰী আছিল তেতিয়াই তেওঁ ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা) প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। <ref name="guardian.co.uk">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|title=Afghan feminists fighting from under the burqa|author=Jon Boone|work=the Guardian|date=30 April 2010|accessdate=15 May 2016|archive-date=20 September 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120920163044/http://www.guardian.co.uk/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|url-status=live}}</ref>এয়া হৈছে মহিলাসকলৰ বাবে সমতা আৰু শিক্ষাৰ প্ৰচাৰৰ বাবে গঠন কৰা এক সংগঠন যি "আফগানিস্তানৰ বঞ্চিত আৰু নীৰৱ মহিলাসকলৰ সপক্ষে মাত মতা" কাৰ্য অব্যাহত ৰাখিছে। চৌৰ বিপ্লৱ(Saur Revolution )আৰু মহিলাৰ গণতান্ত্ৰিক অধিকাৰ গণৰাজ্যৰ কাৰ্যসূচীত <ref>https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200809201235/https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html |date=9 August 2020 }}</ref> উচ্চ স্থান তৰ্পণ কৰা স্বত্বেও কমল কেশ্বৰ মীনাই অনুভৱ কৰিছিল যে আফগানিস্তানত মহিলাৰ বঞ্চনাই হৈ আহিছে আৰু কোনো বিশাল পৰিৱৰ্তন হোৱা নাই। <ref>{{Cite book|title=Afgan Narimukti Andoloner Agnishika (Bengali)|last=Seisab Shahidera|first=Biswas, P|publisher=Atirikto Publication|year=2014|isbn=978-81-928741-0-4|location=Kolkata|pages=44, 45}}</ref> ১৯৭৯ চনত তেওঁ চৰকাৰৰ বিৰুদ্ধে প্ৰচাৰ চলায় আৰু এই বিৰুদ্ধে সমৰ্থন সংগ্ৰহ কৰিবলৈ বিদ্যালয়সমূহত সভাৰ আয়োজন কৰে আৰু ১৯৮১ চনত তেওঁ পায়াম-ই-জান (মহিলা বাৰ্তা) নামৰ এখন দ্বিভাষিক নাৰীবাদী আলোচনী মুকলি কৰে।<ref>{{cite web|url=http://pz.rawa.org/|title=پیام زن، نشریه جمعیت انقلابی زنان افغانستان - راوا|publisher=|accessdate=15 May 2016|archive-date=12 July 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170712131652/http://pz.rawa.org/|url-status=live}}</ref><ref name="Chavis2011">{{cite book|author=Melody Ermachild Chavis|title=Meena: Heroine Of Afghanistan|url=https://books.google.com/books?id=RyJEynFyznkC&pg=PT1|date=30 September 2011|publisher=Transworld|isbn=978-1-4464-8846-1|pages=1–}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref> তেওঁ শৰণাৰ্থী শিশু আৰু তেওঁলোকৰ মাতৃসকলক সহায় কৰিবলৈ ৱাটান স্কুল প্ৰতিষ্ঠা কৰি চিকিৎসালয়ত ভৰ্তি হোৱা আৰু ব্যৱহাৰিক দক্ষতাৰ শিক্ষা দুয়োটা প্ৰদান কৰিছিল।<ref>https://archive.org/details/womenonwarintern00gios</ref> <ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref>১৯৮১ চনৰ শেষৰ ফালে ফ্ৰান্স চৰকাৰৰ আমন্ত্ৰণত মীনাই ফৰাচী সমাজতান্ত্ৰিক দল কংগ্ৰেছত আফগান প্ৰতিৰোধ আন্দোলনক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। মীনাই বিজয়চিহ্ন উৰুৱাবলৈ আৰম্ভ কৰাৰ সময়ত অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে উল্লাস কৰাৰ লগে লগে বৰিছ পোনামাৰিয়েভৰ নেতৃত্বত কংগ্ৰেছত অংশগ্ৰহণ কৰা ছোভিয়েট প্ৰতিনিধি দলটোৱে হলৰ পৰা ওলাই যায়। ==তথ্যৰ উৎস== [[শ্ৰেণী: আফগানিস্তানৰ ব্যক্তি]][[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] 9tykgguwkxv4a960onwdlxv5dzi9mps 450917 450916 2024-12-04T00:22:27Z Naruna Baruah 40600 /* জীৱনী */ 450917 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}} '''মীনা কেশ্বৰ কমল({{lang_en|Menna Keshwar Kamal}})পশতু/পাৰ্চী: مینا کشور کمال;''' (জন্ম ২৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৫৬ – মৃত্যু ৪ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৮৭) [[আফগানিস্তান]]ৰ মীনা বুলি পৰিচিত । তেওঁ আছিল এগৰাকী আফগান বিপ্লৱী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী । তেওঁ মহিলা অধিকাৰ কৰ্মী আৰু ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা)ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল । তেওঁক ১৯৮৭ চনত হত্যা কৰা হৈছিল। ===জীৱনী=== [[File:RAWA logo.png|thumb|আফগানিস্তানৰ মহিলাৰ বিপ্লৱী সংগঠন(ৰাৱা)ৰ লোগো]] ১৯৭৭ চনত মীনা যেতিয়া কাবুল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰী আছিল তেতিয়াই তেওঁ ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা) প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। <ref name="guardian.co.uk">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|title=Afghan feminists fighting from under the burqa|author=Jon Boone|work=the Guardian|date=30 April 2010|accessdate=15 May 2016|archive-date=20 September 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120920163044/http://www.guardian.co.uk/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|url-status=live}}</ref>এয়া হৈছে মহিলাসকলৰ বাবে সমতা আৰু শিক্ষাৰ প্ৰচাৰৰ বাবে গঠন কৰা এক সংগঠন যি "আফগানিস্তানৰ বঞ্চিত আৰু নীৰৱ মহিলাসকলৰ সপক্ষে মাত মতা" কাৰ্য অব্যাহত ৰাখিছে। চৌৰ বিপ্লৱ(Saur Revolution )আৰু মহিলাৰ গণতান্ত্ৰিক অধিকাৰ গণৰাজ্যৰ কাৰ্যসূচীত <ref>https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200809201235/https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html |date=9 August 2020 }}</ref> উচ্চ স্থান তৰ্পণ কৰা স্বত্বেও কমল কেশ্বৰ মীনাই অনুভৱ কৰিছিল যে আফগানিস্তানত মহিলাৰ বঞ্চনাই হৈ আহিছে আৰু কোনো বিশাল পৰিৱৰ্তন হোৱা নাই। <ref>{{Cite book|title=Afgan Narimukti Andoloner Agnishika (Bengali)|last=Seisab Shahidera|first=Biswas, P|publisher=Atirikto Publication|year=2014|isbn=978-81-928741-0-4|location=Kolkata|pages=44, 45}}</ref> ১৯৭৯ চনত তেওঁ চৰকাৰৰ বিৰুদ্ধে প্ৰচাৰ চলায় আৰু এই বিৰুদ্ধে সমৰ্থন সংগ্ৰহ কৰিবলৈ বিদ্যালয়সমূহত সভাৰ আয়োজন কৰে আৰু ১৯৮১ চনত তেওঁ পায়াম-ই-জান (মহিলা বাৰ্তা) নামৰ এখন দ্বিভাষিক নাৰীবাদী আলোচনী মুকলি কৰে।<ref>{{cite web|url=http://pz.rawa.org/|title=پیام زن، نشریه جمعیت انقلابی زنان افغانستان - راوا|publisher=|accessdate=15 May 2016|archive-date=12 July 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170712131652/http://pz.rawa.org/|url-status=live}}</ref><ref name="Chavis2011">{{cite book|author=Melody Ermachild Chavis|title=Meena: Heroine Of Afghanistan|url=https://books.google.com/books?id=RyJEynFyznkC&pg=PT1|date=30 September 2011|publisher=Transworld|isbn=978-1-4464-8846-1|pages=1–}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref> তেওঁ শৰণাৰ্থী শিশু আৰু তেওঁলোকৰ মাতৃসকলক সহায় কৰিবলৈ ৱাটান স্কুল প্ৰতিষ্ঠা কৰি চিকিৎসালয়ত ভৰ্তি হোৱা আৰু ব্যৱহাৰিক দক্ষতাৰ শিক্ষা দুয়োটা প্ৰদান কৰিছিল।<ref>https://archive.org/details/womenonwarintern00gios</ref> <ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref>১৯৮১ চনৰ শেষৰ ফালে ফ্ৰান্স চৰকাৰৰ আমন্ত্ৰণত মীনাই ফৰাচী সমাজতান্ত্ৰিক দল কংগ্ৰেছত আফগান প্ৰতিৰোধ আন্দোলনক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। মীনাই বিজয়চিহ্ন উৰুৱাবলৈ আৰম্ভ কৰাৰ সময়ত অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে উল্লাস কৰাৰ লগে লগে বৰিছ পোনামাৰিয়েভৰ নেতৃত্বত কংগ্ৰেছত অংশগ্ৰহণ কৰা ছোভিয়েট প্ৰতিনিধি দলটোৱে হলৰ পৰা ওলাই যায়।<ref name="rawa.org">{{cite web|url=http://www.rawa.org/meena.html|title=Biography of Martyred Meena, RAWA's founding leader|publisher=RAWA|accessdate=15 May 2016|archive-date=7 September 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080907172743/http://www.rawa.org/meena.html|url-status=live}}</ref>{{Primary inline|date=November 2015}} ==তথ্যৰ উৎস== [[শ্ৰেণী: আফগানিস্তানৰ ব্যক্তি]][[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] 92in3o9wfhr6kitp70xgw0bd54m7bzw 450918 450917 2024-12-04T00:23:25Z Naruna Baruah 40600 /* জীৱনী */ 450918 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}} '''মীনা কেশ্বৰ কমল({{lang_en|Menna Keshwar Kamal}})পশতু/পাৰ্চী: مینا کشور کمال;''' (জন্ম ২৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৫৬ – মৃত্যু ৪ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৮৭) [[আফগানিস্তান]]ৰ মীনা বুলি পৰিচিত । তেওঁ আছিল এগৰাকী আফগান বিপ্লৱী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী । তেওঁ মহিলা অধিকাৰ কৰ্মী আৰু ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা)ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল । তেওঁক ১৯৮৭ চনত হত্যা কৰা হৈছিল। ===জীৱনী=== [[File:RAWA logo.png|thumb|আফগানিস্তানৰ মহিলাৰ বিপ্লৱী সংগঠন(ৰাৱা)ৰ লোগো]] ১৯৭৭ চনত মীনা যেতিয়া কাবুল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰী আছিল তেতিয়াই তেওঁ ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা) প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। <ref name="guardian.co.uk">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|title=Afghan feminists fighting from under the burqa|author=Jon Boone|work=the Guardian|date=30 April 2010|accessdate=15 May 2016|archive-date=20 September 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120920163044/http://www.guardian.co.uk/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|url-status=live}}</ref>এয়া হৈছে মহিলাসকলৰ বাবে সমতা আৰু শিক্ষাৰ প্ৰচাৰৰ বাবে গঠন কৰা এক সংগঠন যি "আফগানিস্তানৰ বঞ্চিত আৰু নীৰৱ মহিলাসকলৰ সপক্ষে মাত মতা" কাৰ্য অব্যাহত ৰাখিছে। চৌৰ বিপ্লৱ(Saur Revolution )আৰু মহিলাৰ গণতান্ত্ৰিক অধিকাৰ গণৰাজ্যৰ কাৰ্যসূচীত <ref>https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200809201235/https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html |date=9 August 2020 }}</ref> উচ্চ স্থান তৰ্পণ কৰা স্বত্বেও কমল কেশ্বৰ মীনাই অনুভৱ কৰিছিল যে আফগানিস্তানত মহিলাৰ বঞ্চনাই হৈ আহিছে আৰু কোনো বিশাল পৰিৱৰ্তন হোৱা নাই। <ref>{{Cite book|title=Afgan Narimukti Andoloner Agnishika (Bengali)|last=Seisab Shahidera|first=Biswas, P|publisher=Atirikto Publication|year=2014|isbn=978-81-928741-0-4|location=Kolkata|pages=44, 45}}</ref> ১৯৭৯ চনত তেওঁ চৰকাৰৰ বিৰুদ্ধে প্ৰচাৰ চলায় আৰু এই বিৰুদ্ধে সমৰ্থন সংগ্ৰহ কৰিবলৈ বিদ্যালয়সমূহত সভাৰ আয়োজন কৰে আৰু ১৯৮১ চনত তেওঁ পায়াম-ই-জান (মহিলা বাৰ্তা) নামৰ এখন দ্বিভাষিক নাৰীবাদী আলোচনী মুকলি কৰে।<ref>{{cite web|url=http://pz.rawa.org/|title=پیام زن، نشریه جمعیت انقلابی زنان افغانستان - راوا|publisher=|accessdate=15 May 2016|archive-date=12 July 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170712131652/http://pz.rawa.org/|url-status=live}}</ref><ref name="Chavis2011">{{cite book|author=Melody Ermachild Chavis|title=Meena: Heroine Of Afghanistan|url=https://books.google.com/books?id=RyJEynFyznkC&pg=PT1|date=30 September 2011|publisher=Transworld|isbn=978-1-4464-8846-1|pages=1–}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref> তেওঁ শৰণাৰ্থী শিশু আৰু তেওঁলোকৰ মাতৃসকলক সহায় কৰিবলৈ ৱাটান স্কুল প্ৰতিষ্ঠা কৰি চিকিৎসালয়ত ভৰ্তি হোৱা আৰু ব্যৱহাৰিক দক্ষতাৰ শিক্ষা দুয়োটা প্ৰদান কৰিছিল।<ref>https://archive.org/details/womenonwarintern00gios</ref> <ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref>১৯৮১ চনৰ শেষৰ ফালে ফ্ৰান্স চৰকাৰৰ আমন্ত্ৰণত মীনাই ফৰাচী সমাজতান্ত্ৰিক দল কংগ্ৰেছত আফগান প্ৰতিৰোধ আন্দোলনক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। মীনাই বিজয়চিহ্ন উৰুৱাবলৈ আৰম্ভ কৰাৰ সময়ত অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে উল্লাস কৰাৰ লগে লগে বৰিছ পোনামাৰিয়েভৰ নেতৃত্বত কংগ্ৰেছত অংশগ্ৰহণ কৰা ছোভিয়েট প্ৰতিনিধি দলটোৱে হলৰ পৰা ওলাই যায়।<ref name="rawa.org">{{cite web|url=http://www.rawa.org/meena.html|title=Biography of Martyred Meena, RAWA's founding leader|publisher=RAWA|accessdate=15 May 2016|archive-date=7 September 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080907172743/http://www.rawa.org/meena.html|url-status=live}}</ref> ==তথ্যৰ উৎস== [[শ্ৰেণী: আফগানিস্তানৰ ব্যক্তি]][[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] t73yuo54w4s18otiwbz1pnra3suchjj 450919 450918 2024-12-04T00:33:51Z Naruna Baruah 40600 450919 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}} '''মীনা কেশ্বৰ কমল({{lang_en|Menna Keshwar Kamal}})পশতু/পাৰ্চী: مینا کشور کمال;''' (জন্ম ২৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৫৬ – মৃত্যু ৪ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৮৭) [[আফগানিস্তান]]ৰ মীনা বুলি পৰিচিত । তেওঁ আছিল এগৰাকী আফগান বিপ্লৱী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী । তেওঁ মহিলা অধিকাৰ কৰ্মী আৰু ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা)ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল । তেওঁক ১৯৮৭ চনত হত্যা কৰা হৈছিল। ===জীৱনী=== [[File:RAWA logo.png|thumb|আফগানিস্তানৰ মহিলাৰ বিপ্লৱী সংগঠন(ৰাৱা)ৰ লোগো]] ১৯৭৭ চনত মীনা যেতিয়া কাবুল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰী আছিল তেতিয়াই তেওঁ ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা) প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। <ref name="guardian.co.uk">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|title=Afghan feminists fighting from under the burqa|author=Jon Boone|work=the Guardian|date=30 April 2010|accessdate=15 May 2016|archive-date=20 September 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120920163044/http://www.guardian.co.uk/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|url-status=live}}</ref>এয়া হৈছে মহিলাসকলৰ বাবে সমতা আৰু শিক্ষাৰ প্ৰচাৰৰ বাবে গঠন কৰা এক সংগঠন যি "আফগানিস্তানৰ বঞ্চিত আৰু নীৰৱ মহিলাসকলৰ সপক্ষে মাত মতা" কাৰ্য অব্যাহত ৰাখিছে। চৌৰ বিপ্লৱ(Saur Revolution )আৰু মহিলাৰ গণতান্ত্ৰিক অধিকাৰ গণৰাজ্যৰ কাৰ্যসূচীত <ref>https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200809201235/https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html |date=9 August 2020 }}</ref> উচ্চ স্থান তৰ্পণ কৰা স্বত্বেও কমল কেশ্বৰ মীনাই অনুভৱ কৰিছিল যে আফগানিস্তানত মহিলাৰ বঞ্চনাই হৈ আহিছে আৰু কোনো বিশাল পৰিৱৰ্তন হোৱা নাই। <ref>{{Cite book|title=Afgan Narimukti Andoloner Agnishika (Bengali)|last=Seisab Shahidera|first=Biswas, P|publisher=Atirikto Publication|year=2014|isbn=978-81-928741-0-4|location=Kolkata|pages=44, 45}}</ref> ১৯৭৯ চনত তেওঁ চৰকাৰৰ বিৰুদ্ধে প্ৰচাৰ চলায় আৰু এই বিৰুদ্ধে সমৰ্থন সংগ্ৰহ কৰিবলৈ বিদ্যালয়সমূহত সভাৰ আয়োজন কৰে আৰু ১৯৮১ চনত তেওঁ পায়াম-ই-জান (মহিলা বাৰ্তা) নামৰ এখন দ্বিভাষিক নাৰীবাদী আলোচনী মুকলি কৰে।<ref>{{cite web|url=http://pz.rawa.org/|title=پیام زن، نشریه جمعیت انقلابی زنان افغانستان - راوا|publisher=|accessdate=15 May 2016|archive-date=12 July 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170712131652/http://pz.rawa.org/|url-status=live}}</ref><ref name="Chavis2011">{{cite book|author=Melody Ermachild Chavis|title=Meena: Heroine Of Afghanistan|url=https://books.google.com/books?id=RyJEynFyznkC&pg=PT1|date=30 September 2011|publisher=Transworld|isbn=978-1-4464-8846-1|pages=1–}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref> তেওঁ শৰণাৰ্থী শিশু আৰু তেওঁলোকৰ মাতৃসকলক সহায় কৰিবলৈ ৱাটান স্কুল প্ৰতিষ্ঠা কৰি চিকিৎসালয়ত ভৰ্তি হোৱা আৰু ব্যৱহাৰিক দক্ষতাৰ শিক্ষা দুয়োটা প্ৰদান কৰিছিল।<ref>https://archive.org/details/womenonwarintern00gios</ref> <ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref>১৯৮১ চনৰ শেষৰ ফালে ফ্ৰান্স চৰকাৰৰ আমন্ত্ৰণত মীনাই ফৰাচী সমাজতান্ত্ৰিক দল কংগ্ৰেছত আফগান প্ৰতিৰোধ আন্দোলনক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। মীনাই বিজয়চিহ্ন উৰুৱাবলৈ আৰম্ভ কৰাৰ সময়ত অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে উল্লাস কৰাৰ লগে লগে বৰিছ পোনামাৰিয়েভৰ নেতৃত্বত কংগ্ৰেছত অংশগ্ৰহণ কৰা ছোভিয়েট প্ৰতিনিধি দলটোৱে হলৰ পৰা ওলাই যায়।<ref name="rawa.org">{{cite web|url=http://www.rawa.org/meena.html|title=Biography of Martyred Meena, RAWA's founding leader|publisher=RAWA|accessdate=15 May 2016|archive-date=7 September 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080907172743/http://www.rawa.org/meena.html|url-status=live}}</ref> ===ব্যক্তিগত জীৱন=== কমল কেশ্বৰ মীনাই আফগানিস্তান লিবাৰেচন অৰ্গেনাইজেচনৰ নেতা ফৈজ আহমদৰ সৈতে বিবাহপাশত আৱদ্ধ হৈছিল আৰু তেখেতৰ স্বামীক ১৯৮৬ চনৰ ১২ নৱেম্বৰত গুলবুদ্দিন হেকমতিয়াৰৰ এজেণ্টে হত্যা কৰিছিল। তেওঁৰ স্বামীক হত্যা কৰাৰ পাছত ৩ মাহতকৈও কম সময়ৰ ভিতৰতেই কমল কেশ্বৰ মীনাকো মৃত্যুদণ্ড দিয়া হৈছিল। তেওঁলোকৰ তিনিটা সন্তান আছিল যাৰ অৱস্থান অজ্ঞাত। ==তথ্যৰ উৎস== [[শ্ৰেণী: আফগানিস্তানৰ ব্যক্তি]][[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] jpcsyefwyvlyfi7wgcqv2fz35hfhp4m 450920 450919 2024-12-04T00:35:22Z Naruna Baruah 40600 /* ব্যক্তিগত জীৱন */ 450920 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}} '''মীনা কেশ্বৰ কমল({{lang_en|Menna Keshwar Kamal}})পশতু/পাৰ্চী: مینا کشور کمال;''' (জন্ম ২৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৫৬ – মৃত্যু ৪ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৮৭) [[আফগানিস্তান]]ৰ মীনা বুলি পৰিচিত । তেওঁ আছিল এগৰাকী আফগান বিপ্লৱী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী । তেওঁ মহিলা অধিকাৰ কৰ্মী আৰু ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা)ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল । তেওঁক ১৯৮৭ চনত হত্যা কৰা হৈছিল। ===জীৱনী=== [[File:RAWA logo.png|thumb|আফগানিস্তানৰ মহিলাৰ বিপ্লৱী সংগঠন(ৰাৱা)ৰ লোগো]] ১৯৭৭ চনত মীনা যেতিয়া কাবুল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰী আছিল তেতিয়াই তেওঁ ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা) প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। <ref name="guardian.co.uk">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|title=Afghan feminists fighting from under the burqa|author=Jon Boone|work=the Guardian|date=30 April 2010|accessdate=15 May 2016|archive-date=20 September 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120920163044/http://www.guardian.co.uk/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|url-status=live}}</ref>এয়া হৈছে মহিলাসকলৰ বাবে সমতা আৰু শিক্ষাৰ প্ৰচাৰৰ বাবে গঠন কৰা এক সংগঠন যি "আফগানিস্তানৰ বঞ্চিত আৰু নীৰৱ মহিলাসকলৰ সপক্ষে মাত মতা" কাৰ্য অব্যাহত ৰাখিছে। চৌৰ বিপ্লৱ(Saur Revolution )আৰু মহিলাৰ গণতান্ত্ৰিক অধিকাৰ গণৰাজ্যৰ কাৰ্যসূচীত <ref>https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200809201235/https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html |date=9 August 2020 }}</ref> উচ্চ স্থান তৰ্পণ কৰা স্বত্বেও কমল কেশ্বৰ মীনাই অনুভৱ কৰিছিল যে আফগানিস্তানত মহিলাৰ বঞ্চনাই হৈ আহিছে আৰু কোনো বিশাল পৰিৱৰ্তন হোৱা নাই। <ref>{{Cite book|title=Afgan Narimukti Andoloner Agnishika (Bengali)|last=Seisab Shahidera|first=Biswas, P|publisher=Atirikto Publication|year=2014|isbn=978-81-928741-0-4|location=Kolkata|pages=44, 45}}</ref> ১৯৭৯ চনত তেওঁ চৰকাৰৰ বিৰুদ্ধে প্ৰচাৰ চলায় আৰু এই বিৰুদ্ধে সমৰ্থন সংগ্ৰহ কৰিবলৈ বিদ্যালয়সমূহত সভাৰ আয়োজন কৰে আৰু ১৯৮১ চনত তেওঁ পায়াম-ই-জান (মহিলা বাৰ্তা) নামৰ এখন দ্বিভাষিক নাৰীবাদী আলোচনী মুকলি কৰে।<ref>{{cite web|url=http://pz.rawa.org/|title=پیام زن، نشریه جمعیت انقلابی زنان افغانستان - راوا|publisher=|accessdate=15 May 2016|archive-date=12 July 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170712131652/http://pz.rawa.org/|url-status=live}}</ref><ref name="Chavis2011">{{cite book|author=Melody Ermachild Chavis|title=Meena: Heroine Of Afghanistan|url=https://books.google.com/books?id=RyJEynFyznkC&pg=PT1|date=30 September 2011|publisher=Transworld|isbn=978-1-4464-8846-1|pages=1–}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref> তেওঁ শৰণাৰ্থী শিশু আৰু তেওঁলোকৰ মাতৃসকলক সহায় কৰিবলৈ ৱাটান স্কুল প্ৰতিষ্ঠা কৰি চিকিৎসালয়ত ভৰ্তি হোৱা আৰু ব্যৱহাৰিক দক্ষতাৰ শিক্ষা দুয়োটা প্ৰদান কৰিছিল।<ref>https://archive.org/details/womenonwarintern00gios</ref> <ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref>১৯৮১ চনৰ শেষৰ ফালে ফ্ৰান্স চৰকাৰৰ আমন্ত্ৰণত মীনাই ফৰাচী সমাজতান্ত্ৰিক দল কংগ্ৰেছত আফগান প্ৰতিৰোধ আন্দোলনক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। মীনাই বিজয়চিহ্ন উৰুৱাবলৈ আৰম্ভ কৰাৰ সময়ত অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে উল্লাস কৰাৰ লগে লগে বৰিছ পোনামাৰিয়েভৰ নেতৃত্বত কংগ্ৰেছত অংশগ্ৰহণ কৰা ছোভিয়েট প্ৰতিনিধি দলটোৱে হলৰ পৰা ওলাই যায়।<ref name="rawa.org">{{cite web|url=http://www.rawa.org/meena.html|title=Biography of Martyred Meena, RAWA's founding leader|publisher=RAWA|accessdate=15 May 2016|archive-date=7 September 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080907172743/http://www.rawa.org/meena.html|url-status=live}}</ref> ===ব্যক্তিগত জীৱন=== কমল কেশ্বৰ মীনাই আফগানিস্তান লিবাৰেচন অৰ্গেনাইজেচনৰ নেতা ফৈজ আহমদৰ সৈতে বিবাহপাশত আৱদ্ধ হৈছিল আৰু তেখেতৰ স্বামীক ১৯৮৬ চনৰ ১২ নৱেম্বৰত গুলবুদ্দিন হেকমতিয়াৰৰ এজেণ্টে হত্যা কৰিছিল। <ref>[https://web.archive.org/web/20110710160918/http://web.e-ariana.com/ariana/eariana.nsf/allDocs/AC9DD311C800E73C87256CCF005E323F?OpenDocument Gulbuddin Hekmatyar, CIA Op and Homicidal Thug]</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.womeninwar.org/CMann_afghanwomanhood.pdf|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120313114943/http://www.womeninwar.org/CMann_afghanwomanhood.pdf|url-status=dead|title=Models and Realities of Afghan Womanhood: A Retrospective and Prospects|archivedate=13 March 2012|accessdate=24 September 2024}}</ref>তেওঁৰ স্বামীক হত্যা কৰাৰ পাছত ৩ মাহতকৈও কম সময়ৰ ভিতৰতেই কমল কেশ্বৰ মীনাকো মৃত্যুদণ্ড দিয়া হৈছিল। তেওঁলোকৰ তিনিটা সন্তান আছিল যাৰ অৱস্থান অজ্ঞাত। ==তথ্যৰ উৎস== [[শ্ৰেণী: আফগানিস্তানৰ ব্যক্তি]][[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] bo6ss3ymu8emck3c85e5pbz2qrks0b9 450921 450920 2024-12-04T00:36:21Z Naruna Baruah 40600 /* ব্যক্তিগত জীৱন */ 450921 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}} '''মীনা কেশ্বৰ কমল({{lang_en|Menna Keshwar Kamal}})পশতু/পাৰ্চী: مینا کشور کمال;''' (জন্ম ২৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৫৬ – মৃত্যু ৪ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৮৭) [[আফগানিস্তান]]ৰ মীনা বুলি পৰিচিত । তেওঁ আছিল এগৰাকী আফগান বিপ্লৱী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী । তেওঁ মহিলা অধিকাৰ কৰ্মী আৰু ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা)ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল । তেওঁক ১৯৮৭ চনত হত্যা কৰা হৈছিল। ===জীৱনী=== [[File:RAWA logo.png|thumb|আফগানিস্তানৰ মহিলাৰ বিপ্লৱী সংগঠন(ৰাৱা)ৰ লোগো]] ১৯৭৭ চনত মীনা যেতিয়া কাবুল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰী আছিল তেতিয়াই তেওঁ ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা) প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। <ref name="guardian.co.uk">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|title=Afghan feminists fighting from under the burqa|author=Jon Boone|work=the Guardian|date=30 April 2010|accessdate=15 May 2016|archive-date=20 September 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120920163044/http://www.guardian.co.uk/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|url-status=live}}</ref>এয়া হৈছে মহিলাসকলৰ বাবে সমতা আৰু শিক্ষাৰ প্ৰচাৰৰ বাবে গঠন কৰা এক সংগঠন যি "আফগানিস্তানৰ বঞ্চিত আৰু নীৰৱ মহিলাসকলৰ সপক্ষে মাত মতা" কাৰ্য অব্যাহত ৰাখিছে। চৌৰ বিপ্লৱ(Saur Revolution )আৰু মহিলাৰ গণতান্ত্ৰিক অধিকাৰ গণৰাজ্যৰ কাৰ্যসূচীত <ref>https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200809201235/https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html |date=9 August 2020 }}</ref> উচ্চ স্থান তৰ্পণ কৰা স্বত্বেও কমল কেশ্বৰ মীনাই অনুভৱ কৰিছিল যে আফগানিস্তানত মহিলাৰ বঞ্চনাই হৈ আহিছে আৰু কোনো বিশাল পৰিৱৰ্তন হোৱা নাই। <ref>{{Cite book|title=Afgan Narimukti Andoloner Agnishika (Bengali)|last=Seisab Shahidera|first=Biswas, P|publisher=Atirikto Publication|year=2014|isbn=978-81-928741-0-4|location=Kolkata|pages=44, 45}}</ref> ১৯৭৯ চনত তেওঁ চৰকাৰৰ বিৰুদ্ধে প্ৰচাৰ চলায় আৰু এই বিৰুদ্ধে সমৰ্থন সংগ্ৰহ কৰিবলৈ বিদ্যালয়সমূহত সভাৰ আয়োজন কৰে আৰু ১৯৮১ চনত তেওঁ পায়াম-ই-জান (মহিলা বাৰ্তা) নামৰ এখন দ্বিভাষিক নাৰীবাদী আলোচনী মুকলি কৰে।<ref>{{cite web|url=http://pz.rawa.org/|title=پیام زن، نشریه جمعیت انقلابی زنان افغانستان - راوا|publisher=|accessdate=15 May 2016|archive-date=12 July 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170712131652/http://pz.rawa.org/|url-status=live}}</ref><ref name="Chavis2011">{{cite book|author=Melody Ermachild Chavis|title=Meena: Heroine Of Afghanistan|url=https://books.google.com/books?id=RyJEynFyznkC&pg=PT1|date=30 September 2011|publisher=Transworld|isbn=978-1-4464-8846-1|pages=1–}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref> তেওঁ শৰণাৰ্থী শিশু আৰু তেওঁলোকৰ মাতৃসকলক সহায় কৰিবলৈ ৱাটান স্কুল প্ৰতিষ্ঠা কৰি চিকিৎসালয়ত ভৰ্তি হোৱা আৰু ব্যৱহাৰিক দক্ষতাৰ শিক্ষা দুয়োটা প্ৰদান কৰিছিল।<ref>https://archive.org/details/womenonwarintern00gios</ref> <ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref>১৯৮১ চনৰ শেষৰ ফালে ফ্ৰান্স চৰকাৰৰ আমন্ত্ৰণত মীনাই ফৰাচী সমাজতান্ত্ৰিক দল কংগ্ৰেছত আফগান প্ৰতিৰোধ আন্দোলনক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। মীনাই বিজয়চিহ্ন উৰুৱাবলৈ আৰম্ভ কৰাৰ সময়ত অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে উল্লাস কৰাৰ লগে লগে বৰিছ পোনামাৰিয়েভৰ নেতৃত্বত কংগ্ৰেছত অংশগ্ৰহণ কৰা ছোভিয়েট প্ৰতিনিধি দলটোৱে হলৰ পৰা ওলাই যায়।<ref name="rawa.org">{{cite web|url=http://www.rawa.org/meena.html|title=Biography of Martyred Meena, RAWA's founding leader|publisher=RAWA|accessdate=15 May 2016|archive-date=7 September 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080907172743/http://www.rawa.org/meena.html|url-status=live}}</ref> ===ব্যক্তিগত জীৱন=== কমল কেশ্বৰ মীনাই আফগানিস্তান লিবাৰেচন অৰ্গেনাইজেচনৰ নেতা ফৈজ আহমদৰ সৈতে বিবাহপাশত আৱদ্ধ হৈছিল আৰু তেখেতৰ স্বামীক ১৯৮৬ চনৰ ১২ নৱেম্বৰত গুলবুদ্দিন হেকমতিয়াৰৰ এজেণ্টে হত্যা কৰিছিল। <ref>[https://web.archive.org/web/20110710160918/http://web.e-ariana.com/ariana/eariana.nsf/allDocs/AC9DD311C800E73C87256CCF005E323F?OpenDocument Gulbuddin Hekmatyar, CIA Op and Homicidal Thug]</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.womeninwar.org/CMann_afghanwomanhood.pdf|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120313114943/http://www.womeninwar.org/CMann_afghanwomanhood.pdf|url-status=dead|title=Models and Realities of Afghan Womanhood: A Retrospective and Prospects|archivedate=13 March 2012|accessdate=24 September 2024}}</ref>তেওঁৰ স্বামীক হত্যা কৰাৰ পাছত ৩ মাহতকৈও কম সময়ৰ ভিতৰতেই কমল কেশ্বৰ মীনাকো হত্যা কৰা হৈছিল। তেওঁলোকৰ তিনিটা সন্তান আছিল যাৰ অৱস্থান অজ্ঞাত। ==তথ্যৰ উৎস== [[শ্ৰেণী: আফগানিস্তানৰ ব্যক্তি]][[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] 7heo40z6s1g3qwdvab27agprjeuazql 450935 450921 2024-12-04T08:05:40Z Naruna Baruah 40600 /* ব্যক্তিগত জীৱন */ 450935 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}} '''মীনা কেশ্বৰ কমল({{lang_en|Menna Keshwar Kamal}})পশতু/পাৰ্চী: مینا کشور کمال;''' (জন্ম ২৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৫৬ – মৃত্যু ৪ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৮৭) [[আফগানিস্তান]]ৰ মীনা বুলি পৰিচিত । তেওঁ আছিল এগৰাকী আফগান বিপ্লৱী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী । তেওঁ মহিলা অধিকাৰ কৰ্মী আৰু ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা)ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল । তেওঁক ১৯৮৭ চনত হত্যা কৰা হৈছিল। ===জীৱনী=== [[File:RAWA logo.png|thumb|আফগানিস্তানৰ মহিলাৰ বিপ্লৱী সংগঠন(ৰাৱা)ৰ লোগো]] ১৯৭৭ চনত মীনা যেতিয়া কাবুল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰী আছিল তেতিয়াই তেওঁ ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা) প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। <ref name="guardian.co.uk">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|title=Afghan feminists fighting from under the burqa|author=Jon Boone|work=the Guardian|date=30 April 2010|accessdate=15 May 2016|archive-date=20 September 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120920163044/http://www.guardian.co.uk/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|url-status=live}}</ref>এয়া হৈছে মহিলাসকলৰ বাবে সমতা আৰু শিক্ষাৰ প্ৰচাৰৰ বাবে গঠন কৰা এক সংগঠন যি "আফগানিস্তানৰ বঞ্চিত আৰু নীৰৱ মহিলাসকলৰ সপক্ষে মাত মতা" কাৰ্য অব্যাহত ৰাখিছে। চৌৰ বিপ্লৱ(Saur Revolution )আৰু মহিলাৰ গণতান্ত্ৰিক অধিকাৰ গণৰাজ্যৰ কাৰ্যসূচীত <ref>https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200809201235/https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html |date=9 August 2020 }}</ref> উচ্চ স্থান তৰ্পণ কৰা স্বত্বেও কমল কেশ্বৰ মীনাই অনুভৱ কৰিছিল যে আফগানিস্তানত মহিলাৰ বঞ্চনাই হৈ আহিছে আৰু কোনো বিশাল পৰিৱৰ্তন হোৱা নাই। <ref>{{Cite book|title=Afgan Narimukti Andoloner Agnishika (Bengali)|last=Seisab Shahidera|first=Biswas, P|publisher=Atirikto Publication|year=2014|isbn=978-81-928741-0-4|location=Kolkata|pages=44, 45}}</ref> ১৯৭৯ চনত তেওঁ চৰকাৰৰ বিৰুদ্ধে প্ৰচাৰ চলায় আৰু এই বিৰুদ্ধে সমৰ্থন সংগ্ৰহ কৰিবলৈ বিদ্যালয়সমূহত সভাৰ আয়োজন কৰে আৰু ১৯৮১ চনত তেওঁ পায়াম-ই-জান (মহিলা বাৰ্তা) নামৰ এখন দ্বিভাষিক নাৰীবাদী আলোচনী মুকলি কৰে।<ref>{{cite web|url=http://pz.rawa.org/|title=پیام زن، نشریه جمعیت انقلابی زنان افغانستان - راوا|publisher=|accessdate=15 May 2016|archive-date=12 July 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170712131652/http://pz.rawa.org/|url-status=live}}</ref><ref name="Chavis2011">{{cite book|author=Melody Ermachild Chavis|title=Meena: Heroine Of Afghanistan|url=https://books.google.com/books?id=RyJEynFyznkC&pg=PT1|date=30 September 2011|publisher=Transworld|isbn=978-1-4464-8846-1|pages=1–}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref> তেওঁ শৰণাৰ্থী শিশু আৰু তেওঁলোকৰ মাতৃসকলক সহায় কৰিবলৈ ৱাটান স্কুল প্ৰতিষ্ঠা কৰি চিকিৎসালয়ত ভৰ্তি হোৱা আৰু ব্যৱহাৰিক দক্ষতাৰ শিক্ষা দুয়োটা প্ৰদান কৰিছিল।<ref>https://archive.org/details/womenonwarintern00gios</ref> <ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref>১৯৮১ চনৰ শেষৰ ফালে ফ্ৰান্স চৰকাৰৰ আমন্ত্ৰণত মীনাই ফৰাচী সমাজতান্ত্ৰিক দল কংগ্ৰেছত আফগান প্ৰতিৰোধ আন্দোলনক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। মীনাই বিজয়চিহ্ন উৰুৱাবলৈ আৰম্ভ কৰাৰ সময়ত অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে উল্লাস কৰাৰ লগে লগে বৰিছ পোনামাৰিয়েভৰ নেতৃত্বত কংগ্ৰেছত অংশগ্ৰহণ কৰা ছোভিয়েট প্ৰতিনিধি দলটোৱে হলৰ পৰা ওলাই যায়।<ref name="rawa.org">{{cite web|url=http://www.rawa.org/meena.html|title=Biography of Martyred Meena, RAWA's founding leader|publisher=RAWA|accessdate=15 May 2016|archive-date=7 September 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080907172743/http://www.rawa.org/meena.html|url-status=live}}</ref> ===ব্যক্তিগত জীৱন=== কমল কেশ্বৰ মীনাই আফগানিস্তান লিবাৰেচন অৰ্গেনাইজেচনৰ নেতা ফৈজ আহমদৰ সৈতে বিবাহপাশত আৱদ্ধ হৈছিল আৰু তেখেতৰ স্বামীক ১৯৮৬ চনৰ ১২ নৱেম্বৰত গুলবুদ্দিন হেকমতিয়াৰৰ এজেণ্টে হত্যা কৰিছিল। <ref>[https://web.archive.org/web/20110710160918/http://web.e-ariana.com/ariana/eariana.nsf/allDocs/AC9DD311C800E73C87256CCF005E323F?OpenDocument Gulbuddin Hekmatyar, CIA Op and Homicidal Thug]</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.womeninwar.org/CMann_afghanwomanhood.pdf|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120313114943/http://www.womeninwar.org/CMann_afghanwomanhood.pdf|url-status=dead|title=Models and Realities of Afghan Womanhood: A Retrospective and Prospects|archivedate=13 March 2012|accessdate=24 September 2024}}</ref>তেওঁৰ স্বামীক হত্যা কৰাৰ পাছত ৩ মাহতকৈও কম সময়ৰ ভিতৰতেই কমল কেশ্বৰ মীনাকো হত্যা কৰা হৈছিল। তেওঁলোকৰ তিনিটা সন্তান আছিল যাৰ অৱস্থান অজ্ঞাত। ===হত্যা=== ১৯৮৭ চনৰ ৪ ফেব্ৰুৱাৰীত পাকিস্তানৰ কোৱেটাত কামালক অচিনাকী আততায়ীৰ দ্বাৰা হত্যা কৰা হয়। হত্যাকাৰীসকল কোন আছিল সেই বিষয়ে বেলেগ বেলেগ প্ৰতিবেদন প্ৰকাশ হয়, কিন্তু আফগান চোৰাংচোৱা সেৱা কেএইচএডি(KHAD), আফগান গোপন আৰক্ষীৰ এজেণ্ট আছিল বুলি ধাৰণা কৰা হয়। ২০০২ চনৰ মে' মাহত কমলৰ হত্যাকাণ্ডৰ দোষী সাব্যস্ত হোৱাৰ পিছত পাকিস্তানত দুজন লোকক ফাঁচী দিয়া হয়। ==তথ্যৰ উৎস== [[শ্ৰেণী: আফগানিস্তানৰ ব্যক্তি]][[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] brnrt3lfnhlthl7q6ta6ch0wbukh8vj 450936 450935 2024-12-04T08:06:41Z Naruna Baruah 40600 /* হত্যা */ 450936 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}} '''মীনা কেশ্বৰ কমল({{lang_en|Menna Keshwar Kamal}})পশতু/পাৰ্চী: مینا کشور کمال;''' (জন্ম ২৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৫৬ – মৃত্যু ৪ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৮৭) [[আফগানিস্তান]]ৰ মীনা বুলি পৰিচিত । তেওঁ আছিল এগৰাকী আফগান বিপ্লৱী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী । তেওঁ মহিলা অধিকাৰ কৰ্মী আৰু ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা)ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল । তেওঁক ১৯৮৭ চনত হত্যা কৰা হৈছিল। ===জীৱনী=== [[File:RAWA logo.png|thumb|আফগানিস্তানৰ মহিলাৰ বিপ্লৱী সংগঠন(ৰাৱা)ৰ লোগো]] ১৯৭৭ চনত মীনা যেতিয়া কাবুল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰী আছিল তেতিয়াই তেওঁ ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা) প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। <ref name="guardian.co.uk">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|title=Afghan feminists fighting from under the burqa|author=Jon Boone|work=the Guardian|date=30 April 2010|accessdate=15 May 2016|archive-date=20 September 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120920163044/http://www.guardian.co.uk/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|url-status=live}}</ref>এয়া হৈছে মহিলাসকলৰ বাবে সমতা আৰু শিক্ষাৰ প্ৰচাৰৰ বাবে গঠন কৰা এক সংগঠন যি "আফগানিস্তানৰ বঞ্চিত আৰু নীৰৱ মহিলাসকলৰ সপক্ষে মাত মতা" কাৰ্য অব্যাহত ৰাখিছে। চৌৰ বিপ্লৱ(Saur Revolution )আৰু মহিলাৰ গণতান্ত্ৰিক অধিকাৰ গণৰাজ্যৰ কাৰ্যসূচীত <ref>https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200809201235/https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html |date=9 August 2020 }}</ref> উচ্চ স্থান তৰ্পণ কৰা স্বত্বেও কমল কেশ্বৰ মীনাই অনুভৱ কৰিছিল যে আফগানিস্তানত মহিলাৰ বঞ্চনাই হৈ আহিছে আৰু কোনো বিশাল পৰিৱৰ্তন হোৱা নাই। <ref>{{Cite book|title=Afgan Narimukti Andoloner Agnishika (Bengali)|last=Seisab Shahidera|first=Biswas, P|publisher=Atirikto Publication|year=2014|isbn=978-81-928741-0-4|location=Kolkata|pages=44, 45}}</ref> ১৯৭৯ চনত তেওঁ চৰকাৰৰ বিৰুদ্ধে প্ৰচাৰ চলায় আৰু এই বিৰুদ্ধে সমৰ্থন সংগ্ৰহ কৰিবলৈ বিদ্যালয়সমূহত সভাৰ আয়োজন কৰে আৰু ১৯৮১ চনত তেওঁ পায়াম-ই-জান (মহিলা বাৰ্তা) নামৰ এখন দ্বিভাষিক নাৰীবাদী আলোচনী মুকলি কৰে।<ref>{{cite web|url=http://pz.rawa.org/|title=پیام زن، نشریه جمعیت انقلابی زنان افغانستان - راوا|publisher=|accessdate=15 May 2016|archive-date=12 July 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170712131652/http://pz.rawa.org/|url-status=live}}</ref><ref name="Chavis2011">{{cite book|author=Melody Ermachild Chavis|title=Meena: Heroine Of Afghanistan|url=https://books.google.com/books?id=RyJEynFyznkC&pg=PT1|date=30 September 2011|publisher=Transworld|isbn=978-1-4464-8846-1|pages=1–}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref> তেওঁ শৰণাৰ্থী শিশু আৰু তেওঁলোকৰ মাতৃসকলক সহায় কৰিবলৈ ৱাটান স্কুল প্ৰতিষ্ঠা কৰি চিকিৎসালয়ত ভৰ্তি হোৱা আৰু ব্যৱহাৰিক দক্ষতাৰ শিক্ষা দুয়োটা প্ৰদান কৰিছিল।<ref>https://archive.org/details/womenonwarintern00gios</ref> <ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref>১৯৮১ চনৰ শেষৰ ফালে ফ্ৰান্স চৰকাৰৰ আমন্ত্ৰণত মীনাই ফৰাচী সমাজতান্ত্ৰিক দল কংগ্ৰেছত আফগান প্ৰতিৰোধ আন্দোলনক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। মীনাই বিজয়চিহ্ন উৰুৱাবলৈ আৰম্ভ কৰাৰ সময়ত অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে উল্লাস কৰাৰ লগে লগে বৰিছ পোনামাৰিয়েভৰ নেতৃত্বত কংগ্ৰেছত অংশগ্ৰহণ কৰা ছোভিয়েট প্ৰতিনিধি দলটোৱে হলৰ পৰা ওলাই যায়।<ref name="rawa.org">{{cite web|url=http://www.rawa.org/meena.html|title=Biography of Martyred Meena, RAWA's founding leader|publisher=RAWA|accessdate=15 May 2016|archive-date=7 September 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080907172743/http://www.rawa.org/meena.html|url-status=live}}</ref> ===ব্যক্তিগত জীৱন=== কমল কেশ্বৰ মীনাই আফগানিস্তান লিবাৰেচন অৰ্গেনাইজেচনৰ নেতা ফৈজ আহমদৰ সৈতে বিবাহপাশত আৱদ্ধ হৈছিল আৰু তেখেতৰ স্বামীক ১৯৮৬ চনৰ ১২ নৱেম্বৰত গুলবুদ্দিন হেকমতিয়াৰৰ এজেণ্টে হত্যা কৰিছিল। <ref>[https://web.archive.org/web/20110710160918/http://web.e-ariana.com/ariana/eariana.nsf/allDocs/AC9DD311C800E73C87256CCF005E323F?OpenDocument Gulbuddin Hekmatyar, CIA Op and Homicidal Thug]</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.womeninwar.org/CMann_afghanwomanhood.pdf|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120313114943/http://www.womeninwar.org/CMann_afghanwomanhood.pdf|url-status=dead|title=Models and Realities of Afghan Womanhood: A Retrospective and Prospects|archivedate=13 March 2012|accessdate=24 September 2024}}</ref>তেওঁৰ স্বামীক হত্যা কৰাৰ পাছত ৩ মাহতকৈও কম সময়ৰ ভিতৰতেই কমল কেশ্বৰ মীনাকো হত্যা কৰা হৈছিল। তেওঁলোকৰ তিনিটা সন্তান আছিল যাৰ অৱস্থান অজ্ঞাত। ===হত্যা=== ১৯৮৭ চনৰ ৪ ফেব্ৰুৱাৰীত পাকিস্তানৰ কোৱেটাত কামালক অচিনাকী আততায়ীৰ দ্বাৰা হত্যা কৰা হয়। <ref>{{cite book |last1=Ramakrishnan |first1=Nitya |title=In Custody: Law, Impunity and Prisoner Abuse in South Asia |date=May 2013 |publisher=SAGE India |isbn=9788132117513 |page=118 }}</ref> হত্যাকাৰীসকল কোন আছিল সেই বিষয়ে বেলেগ বেলেগ প্ৰতিবেদন প্ৰকাশ হয়, কিন্তু আফগান চোৰাংচোৱা সেৱা কেএইচএডি(KHAD), আফগান গোপন আৰক্ষীৰ এজেণ্ট আছিল বুলি ধাৰণা কৰা হয়। ২০০২ চনৰ মে' মাহত কমলৰ হত্যাকাণ্ডৰ দোষী সাব্যস্ত হোৱাৰ পিছত পাকিস্তানত দুজন লোকক ফাঁচী দিয়া হয়। ==তথ্যৰ উৎস== [[শ্ৰেণী: আফগানিস্তানৰ ব্যক্তি]][[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] nux9ybgsg4atwgx3hva2496zrl4niwx 450937 450936 2024-12-04T08:07:51Z Naruna Baruah 40600 /* হত্যা */ 450937 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}} '''মীনা কেশ্বৰ কমল({{lang_en|Menna Keshwar Kamal}})পশতু/পাৰ্চী: مینا کشور کمال;''' (জন্ম ২৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৫৬ – মৃত্যু ৪ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৮৭) [[আফগানিস্তান]]ৰ মীনা বুলি পৰিচিত । তেওঁ আছিল এগৰাকী আফগান বিপ্লৱী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী । তেওঁ মহিলা অধিকাৰ কৰ্মী আৰু ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা)ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল । তেওঁক ১৯৮৭ চনত হত্যা কৰা হৈছিল। ===জীৱনী=== [[File:RAWA logo.png|thumb|আফগানিস্তানৰ মহিলাৰ বিপ্লৱী সংগঠন(ৰাৱা)ৰ লোগো]] ১৯৭৭ চনত মীনা যেতিয়া কাবুল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰী আছিল তেতিয়াই তেওঁ ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা) প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। <ref name="guardian.co.uk">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|title=Afghan feminists fighting from under the burqa|author=Jon Boone|work=the Guardian|date=30 April 2010|accessdate=15 May 2016|archive-date=20 September 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120920163044/http://www.guardian.co.uk/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|url-status=live}}</ref>এয়া হৈছে মহিলাসকলৰ বাবে সমতা আৰু শিক্ষাৰ প্ৰচাৰৰ বাবে গঠন কৰা এক সংগঠন যি "আফগানিস্তানৰ বঞ্চিত আৰু নীৰৱ মহিলাসকলৰ সপক্ষে মাত মতা" কাৰ্য অব্যাহত ৰাখিছে। চৌৰ বিপ্লৱ(Saur Revolution )আৰু মহিলাৰ গণতান্ত্ৰিক অধিকাৰ গণৰাজ্যৰ কাৰ্যসূচীত <ref>https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200809201235/https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html |date=9 August 2020 }}</ref> উচ্চ স্থান তৰ্পণ কৰা স্বত্বেও কমল কেশ্বৰ মীনাই অনুভৱ কৰিছিল যে আফগানিস্তানত মহিলাৰ বঞ্চনাই হৈ আহিছে আৰু কোনো বিশাল পৰিৱৰ্তন হোৱা নাই। <ref>{{Cite book|title=Afgan Narimukti Andoloner Agnishika (Bengali)|last=Seisab Shahidera|first=Biswas, P|publisher=Atirikto Publication|year=2014|isbn=978-81-928741-0-4|location=Kolkata|pages=44, 45}}</ref> ১৯৭৯ চনত তেওঁ চৰকাৰৰ বিৰুদ্ধে প্ৰচাৰ চলায় আৰু এই বিৰুদ্ধে সমৰ্থন সংগ্ৰহ কৰিবলৈ বিদ্যালয়সমূহত সভাৰ আয়োজন কৰে আৰু ১৯৮১ চনত তেওঁ পায়াম-ই-জান (মহিলা বাৰ্তা) নামৰ এখন দ্বিভাষিক নাৰীবাদী আলোচনী মুকলি কৰে।<ref>{{cite web|url=http://pz.rawa.org/|title=پیام زن، نشریه جمعیت انقلابی زنان افغانستان - راوا|publisher=|accessdate=15 May 2016|archive-date=12 July 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170712131652/http://pz.rawa.org/|url-status=live}}</ref><ref name="Chavis2011">{{cite book|author=Melody Ermachild Chavis|title=Meena: Heroine Of Afghanistan|url=https://books.google.com/books?id=RyJEynFyznkC&pg=PT1|date=30 September 2011|publisher=Transworld|isbn=978-1-4464-8846-1|pages=1–}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref> তেওঁ শৰণাৰ্থী শিশু আৰু তেওঁলোকৰ মাতৃসকলক সহায় কৰিবলৈ ৱাটান স্কুল প্ৰতিষ্ঠা কৰি চিকিৎসালয়ত ভৰ্তি হোৱা আৰু ব্যৱহাৰিক দক্ষতাৰ শিক্ষা দুয়োটা প্ৰদান কৰিছিল।<ref>https://archive.org/details/womenonwarintern00gios</ref> <ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref>১৯৮১ চনৰ শেষৰ ফালে ফ্ৰান্স চৰকাৰৰ আমন্ত্ৰণত মীনাই ফৰাচী সমাজতান্ত্ৰিক দল কংগ্ৰেছত আফগান প্ৰতিৰোধ আন্দোলনক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। মীনাই বিজয়চিহ্ন উৰুৱাবলৈ আৰম্ভ কৰাৰ সময়ত অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে উল্লাস কৰাৰ লগে লগে বৰিছ পোনামাৰিয়েভৰ নেতৃত্বত কংগ্ৰেছত অংশগ্ৰহণ কৰা ছোভিয়েট প্ৰতিনিধি দলটোৱে হলৰ পৰা ওলাই যায়।<ref name="rawa.org">{{cite web|url=http://www.rawa.org/meena.html|title=Biography of Martyred Meena, RAWA's founding leader|publisher=RAWA|accessdate=15 May 2016|archive-date=7 September 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080907172743/http://www.rawa.org/meena.html|url-status=live}}</ref> ===ব্যক্তিগত জীৱন=== কমল কেশ্বৰ মীনাই আফগানিস্তান লিবাৰেচন অৰ্গেনাইজেচনৰ নেতা ফৈজ আহমদৰ সৈতে বিবাহপাশত আৱদ্ধ হৈছিল আৰু তেখেতৰ স্বামীক ১৯৮৬ চনৰ ১২ নৱেম্বৰত গুলবুদ্দিন হেকমতিয়াৰৰ এজেণ্টে হত্যা কৰিছিল। <ref>[https://web.archive.org/web/20110710160918/http://web.e-ariana.com/ariana/eariana.nsf/allDocs/AC9DD311C800E73C87256CCF005E323F?OpenDocument Gulbuddin Hekmatyar, CIA Op and Homicidal Thug]</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.womeninwar.org/CMann_afghanwomanhood.pdf|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120313114943/http://www.womeninwar.org/CMann_afghanwomanhood.pdf|url-status=dead|title=Models and Realities of Afghan Womanhood: A Retrospective and Prospects|archivedate=13 March 2012|accessdate=24 September 2024}}</ref>তেওঁৰ স্বামীক হত্যা কৰাৰ পাছত ৩ মাহতকৈও কম সময়ৰ ভিতৰতেই কমল কেশ্বৰ মীনাকো হত্যা কৰা হৈছিল। তেওঁলোকৰ তিনিটা সন্তান আছিল যাৰ অৱস্থান অজ্ঞাত। ===হত্যা=== ১৯৮৭ চনৰ ৪ ফেব্ৰুৱাৰীত পাকিস্তানৰ কোৱেটাত কামালক অচিনাকী আততায়ীৰ দ্বাৰা হত্যা কৰা হয়। <ref>{{cite book |last1=Ramakrishnan |first1=Nitya |title=In Custody: Law, Impunity and Prisoner Abuse in South Asia |date=May 2013 |publisher=SAGE India |isbn=9788132117513 |page=118 }}</ref> হত্যাকাৰীসকল কোন আছিল সেই বিষয়ে বেলেগ বেলেগ প্ৰতিবেদন প্ৰকাশ হয়, কিন্তু আফগান চোৰাংচোৱা সেৱা কেএইচএডি(KHAD), আফগান গোপন আৰক্ষীৰ এজেণ্ট আছিল বুলি ধাৰণা কৰা হয়।<ref name="guardian.co.uk" /><ref>{{Cite web |title=Biography of Martyred Meena, RAWA's founding leader |url=http://www.rawa.org/meena.html |access-date=2024-11-18 |website=www.rawa.org}}</ref> ২০০২ চনৰ মে' মাহত কমলৰ হত্যাকাণ্ডৰ দোষী সাব্যস্ত হোৱাৰ পিছত পাকিস্তানত দুজন লোকক ফাঁচী দিয়া হয়। ==তথ্যৰ উৎস== [[শ্ৰেণী: আফগানিস্তানৰ ব্যক্তি]][[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] 43z19oz5sekk4xy2fe2aysr54mhxjw9 450939 450937 2024-12-04T08:08:57Z Naruna Baruah 40600 /* হত্যা */ 450939 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}} '''মীনা কেশ্বৰ কমল({{lang_en|Menna Keshwar Kamal}})পশতু/পাৰ্চী: مینا کشور کمال;''' (জন্ম ২৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৫৬ – মৃত্যু ৪ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৮৭) [[আফগানিস্তান]]ৰ মীনা বুলি পৰিচিত । তেওঁ আছিল এগৰাকী আফগান বিপ্লৱী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী । তেওঁ মহিলা অধিকাৰ কৰ্মী আৰু ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা)ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল । তেওঁক ১৯৮৭ চনত হত্যা কৰা হৈছিল। ===জীৱনী=== [[File:RAWA logo.png|thumb|আফগানিস্তানৰ মহিলাৰ বিপ্লৱী সংগঠন(ৰাৱা)ৰ লোগো]] ১৯৭৭ চনত মীনা যেতিয়া কাবুল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰী আছিল তেতিয়াই তেওঁ ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা) প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। <ref name="guardian.co.uk">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|title=Afghan feminists fighting from under the burqa|author=Jon Boone|work=the Guardian|date=30 April 2010|accessdate=15 May 2016|archive-date=20 September 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120920163044/http://www.guardian.co.uk/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|url-status=live}}</ref>এয়া হৈছে মহিলাসকলৰ বাবে সমতা আৰু শিক্ষাৰ প্ৰচাৰৰ বাবে গঠন কৰা এক সংগঠন যি "আফগানিস্তানৰ বঞ্চিত আৰু নীৰৱ মহিলাসকলৰ সপক্ষে মাত মতা" কাৰ্য অব্যাহত ৰাখিছে। চৌৰ বিপ্লৱ(Saur Revolution )আৰু মহিলাৰ গণতান্ত্ৰিক অধিকাৰ গণৰাজ্যৰ কাৰ্যসূচীত <ref>https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200809201235/https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html |date=9 August 2020 }}</ref> উচ্চ স্থান তৰ্পণ কৰা স্বত্বেও কমল কেশ্বৰ মীনাই অনুভৱ কৰিছিল যে আফগানিস্তানত মহিলাৰ বঞ্চনাই হৈ আহিছে আৰু কোনো বিশাল পৰিৱৰ্তন হোৱা নাই। <ref>{{Cite book|title=Afgan Narimukti Andoloner Agnishika (Bengali)|last=Seisab Shahidera|first=Biswas, P|publisher=Atirikto Publication|year=2014|isbn=978-81-928741-0-4|location=Kolkata|pages=44, 45}}</ref> ১৯৭৯ চনত তেওঁ চৰকাৰৰ বিৰুদ্ধে প্ৰচাৰ চলায় আৰু এই বিৰুদ্ধে সমৰ্থন সংগ্ৰহ কৰিবলৈ বিদ্যালয়সমূহত সভাৰ আয়োজন কৰে আৰু ১৯৮১ চনত তেওঁ পায়াম-ই-জান (মহিলা বাৰ্তা) নামৰ এখন দ্বিভাষিক নাৰীবাদী আলোচনী মুকলি কৰে।<ref>{{cite web|url=http://pz.rawa.org/|title=پیام زن، نشریه جمعیت انقلابی زنان افغانستان - راوا|publisher=|accessdate=15 May 2016|archive-date=12 July 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170712131652/http://pz.rawa.org/|url-status=live}}</ref><ref name="Chavis2011">{{cite book|author=Melody Ermachild Chavis|title=Meena: Heroine Of Afghanistan|url=https://books.google.com/books?id=RyJEynFyznkC&pg=PT1|date=30 September 2011|publisher=Transworld|isbn=978-1-4464-8846-1|pages=1–}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref> তেওঁ শৰণাৰ্থী শিশু আৰু তেওঁলোকৰ মাতৃসকলক সহায় কৰিবলৈ ৱাটান স্কুল প্ৰতিষ্ঠা কৰি চিকিৎসালয়ত ভৰ্তি হোৱা আৰু ব্যৱহাৰিক দক্ষতাৰ শিক্ষা দুয়োটা প্ৰদান কৰিছিল।<ref>https://archive.org/details/womenonwarintern00gios</ref> <ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref>১৯৮১ চনৰ শেষৰ ফালে ফ্ৰান্স চৰকাৰৰ আমন্ত্ৰণত মীনাই ফৰাচী সমাজতান্ত্ৰিক দল কংগ্ৰেছত আফগান প্ৰতিৰোধ আন্দোলনক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। মীনাই বিজয়চিহ্ন উৰুৱাবলৈ আৰম্ভ কৰাৰ সময়ত অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে উল্লাস কৰাৰ লগে লগে বৰিছ পোনামাৰিয়েভৰ নেতৃত্বত কংগ্ৰেছত অংশগ্ৰহণ কৰা ছোভিয়েট প্ৰতিনিধি দলটোৱে হলৰ পৰা ওলাই যায়।<ref name="rawa.org">{{cite web|url=http://www.rawa.org/meena.html|title=Biography of Martyred Meena, RAWA's founding leader|publisher=RAWA|accessdate=15 May 2016|archive-date=7 September 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080907172743/http://www.rawa.org/meena.html|url-status=live}}</ref> ===ব্যক্তিগত জীৱন=== কমল কেশ্বৰ মীনাই আফগানিস্তান লিবাৰেচন অৰ্গেনাইজেচনৰ নেতা ফৈজ আহমদৰ সৈতে বিবাহপাশত আৱদ্ধ হৈছিল আৰু তেখেতৰ স্বামীক ১৯৮৬ চনৰ ১২ নৱেম্বৰত গুলবুদ্দিন হেকমতিয়াৰৰ এজেণ্টে হত্যা কৰিছিল। <ref>[https://web.archive.org/web/20110710160918/http://web.e-ariana.com/ariana/eariana.nsf/allDocs/AC9DD311C800E73C87256CCF005E323F?OpenDocument Gulbuddin Hekmatyar, CIA Op and Homicidal Thug]</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.womeninwar.org/CMann_afghanwomanhood.pdf|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120313114943/http://www.womeninwar.org/CMann_afghanwomanhood.pdf|url-status=dead|title=Models and Realities of Afghan Womanhood: A Retrospective and Prospects|archivedate=13 March 2012|accessdate=24 September 2024}}</ref>তেওঁৰ স্বামীক হত্যা কৰাৰ পাছত ৩ মাহতকৈও কম সময়ৰ ভিতৰতেই কমল কেশ্বৰ মীনাকো হত্যা কৰা হৈছিল। তেওঁলোকৰ তিনিটা সন্তান আছিল যাৰ অৱস্থান অজ্ঞাত। ===হত্যা=== ১৯৮৭ চনৰ ৪ ফেব্ৰুৱাৰীত পাকিস্তানৰ কোৱেটাত কামালক অচিনাকী আততায়ীৰ দ্বাৰা হত্যা কৰা হয়। <ref>{{cite book |last1=Ramakrishnan |first1=Nitya |title=In Custody: Law, Impunity and Prisoner Abuse in South Asia |date=May 2013 |publisher=SAGE India |isbn=9788132117513 |page=118 }}</ref> হত্যাকাৰীসকল কোন আছিল সেই বিষয়ে বেলেগ বেলেগ প্ৰতিবেদন প্ৰকাশ হয়, কিন্তু আফগান চোৰাংচোৱা সেৱা কেএইচএডি(KHAD), আফগান গোপন আৰক্ষীৰ এজেণ্ট আছিল বুলি ধাৰণা কৰা হয়।<ref name="guardian.co.uk" /><ref>{{Cite web |title=Biography of Martyred Meena, RAWA's founding leader |url=http://www.rawa.org/meena.html |access-date=2024-11-18 |website=www.rawa.org}}</ref> ২০০২ চনৰ মে' মাহত কমলৰ হত্যাকাণ্ডৰ দোষী সাব্যস্ত হোৱাৰ পিছত পাকিস্তানত দুজন লোকক ফাঁচী দিয়া হয়।<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/1973184.stm|title=BBC News - SOUTH ASIA - Afghan activist's killers hanged|date=7 May 2002|publisher=|accessdate=15 May 2016|archive-date=13 March 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20070313152147/http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/1973184.stm|url-status=live}}</ref> ==তথ্যৰ উৎস== [[শ্ৰেণী: আফগানিস্তানৰ ব্যক্তি]][[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] 9su9dttbzivyhvinwb0fu6pqvij8urx 450940 450939 2024-12-04T08:15:32Z Naruna Baruah 40600 /* হত্যা */ 450940 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}} '''মীনা কেশ্বৰ কমল({{lang_en|Menna Keshwar Kamal}})পশতু/পাৰ্চী: مینا کشور کمال;''' (জন্ম ২৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৫৬ – মৃত্যু ৪ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৮৭) [[আফগানিস্তান]]ৰ মীনা বুলি পৰিচিত । তেওঁ আছিল এগৰাকী আফগান বিপ্লৱী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী । তেওঁ মহিলা অধিকাৰ কৰ্মী আৰু ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা)ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল । তেওঁক ১৯৮৭ চনত হত্যা কৰা হৈছিল। ===জীৱনী=== [[File:RAWA logo.png|thumb|আফগানিস্তানৰ মহিলাৰ বিপ্লৱী সংগঠন(ৰাৱা)ৰ লোগো]] ১৯৭৭ চনত মীনা যেতিয়া কাবুল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰী আছিল তেতিয়াই তেওঁ ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা) প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। <ref name="guardian.co.uk">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|title=Afghan feminists fighting from under the burqa|author=Jon Boone|work=the Guardian|date=30 April 2010|accessdate=15 May 2016|archive-date=20 September 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120920163044/http://www.guardian.co.uk/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|url-status=live}}</ref>এয়া হৈছে মহিলাসকলৰ বাবে সমতা আৰু শিক্ষাৰ প্ৰচাৰৰ বাবে গঠন কৰা এক সংগঠন যি "আফগানিস্তানৰ বঞ্চিত আৰু নীৰৱ মহিলাসকলৰ সপক্ষে মাত মতা" কাৰ্য অব্যাহত ৰাখিছে। চৌৰ বিপ্লৱ(Saur Revolution )আৰু মহিলাৰ গণতান্ত্ৰিক অধিকাৰ গণৰাজ্যৰ কাৰ্যসূচীত <ref>https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200809201235/https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html |date=9 August 2020 }}</ref> উচ্চ স্থান তৰ্পণ কৰা স্বত্বেও কমল কেশ্বৰ মীনাই অনুভৱ কৰিছিল যে আফগানিস্তানত মহিলাৰ বঞ্চনাই হৈ আহিছে আৰু কোনো বিশাল পৰিৱৰ্তন হোৱা নাই। <ref>{{Cite book|title=Afgan Narimukti Andoloner Agnishika (Bengali)|last=Seisab Shahidera|first=Biswas, P|publisher=Atirikto Publication|year=2014|isbn=978-81-928741-0-4|location=Kolkata|pages=44, 45}}</ref> ১৯৭৯ চনত তেওঁ চৰকাৰৰ বিৰুদ্ধে প্ৰচাৰ চলায় আৰু এই বিৰুদ্ধে সমৰ্থন সংগ্ৰহ কৰিবলৈ বিদ্যালয়সমূহত সভাৰ আয়োজন কৰে আৰু ১৯৮১ চনত তেওঁ পায়াম-ই-জান (মহিলা বাৰ্তা) নামৰ এখন দ্বিভাষিক নাৰীবাদী আলোচনী মুকলি কৰে।<ref>{{cite web|url=http://pz.rawa.org/|title=پیام زن، نشریه جمعیت انقلابی زنان افغانستان - راوا|publisher=|accessdate=15 May 2016|archive-date=12 July 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170712131652/http://pz.rawa.org/|url-status=live}}</ref><ref name="Chavis2011">{{cite book|author=Melody Ermachild Chavis|title=Meena: Heroine Of Afghanistan|url=https://books.google.com/books?id=RyJEynFyznkC&pg=PT1|date=30 September 2011|publisher=Transworld|isbn=978-1-4464-8846-1|pages=1–}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref> তেওঁ শৰণাৰ্থী শিশু আৰু তেওঁলোকৰ মাতৃসকলক সহায় কৰিবলৈ ৱাটান স্কুল প্ৰতিষ্ঠা কৰি চিকিৎসালয়ত ভৰ্তি হোৱা আৰু ব্যৱহাৰিক দক্ষতাৰ শিক্ষা দুয়োটা প্ৰদান কৰিছিল।<ref>https://archive.org/details/womenonwarintern00gios</ref> <ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref>১৯৮১ চনৰ শেষৰ ফালে ফ্ৰান্স চৰকাৰৰ আমন্ত্ৰণত মীনাই ফৰাচী সমাজতান্ত্ৰিক দল কংগ্ৰেছত আফগান প্ৰতিৰোধ আন্দোলনক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। মীনাই বিজয়চিহ্ন উৰুৱাবলৈ আৰম্ভ কৰাৰ সময়ত অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে উল্লাস কৰাৰ লগে লগে বৰিছ পোনামাৰিয়েভৰ নেতৃত্বত কংগ্ৰেছত অংশগ্ৰহণ কৰা ছোভিয়েট প্ৰতিনিধি দলটোৱে হলৰ পৰা ওলাই যায়।<ref name="rawa.org">{{cite web|url=http://www.rawa.org/meena.html|title=Biography of Martyred Meena, RAWA's founding leader|publisher=RAWA|accessdate=15 May 2016|archive-date=7 September 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080907172743/http://www.rawa.org/meena.html|url-status=live}}</ref> ===ব্যক্তিগত জীৱন=== কমল কেশ্বৰ মীনাই আফগানিস্তান লিবাৰেচন অৰ্গেনাইজেচনৰ নেতা ফৈজ আহমদৰ সৈতে বিবাহপাশত আৱদ্ধ হৈছিল আৰু তেখেতৰ স্বামীক ১৯৮৬ চনৰ ১২ নৱেম্বৰত গুলবুদ্দিন হেকমতিয়াৰৰ এজেণ্টে হত্যা কৰিছিল। <ref>[https://web.archive.org/web/20110710160918/http://web.e-ariana.com/ariana/eariana.nsf/allDocs/AC9DD311C800E73C87256CCF005E323F?OpenDocument Gulbuddin Hekmatyar, CIA Op and Homicidal Thug]</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.womeninwar.org/CMann_afghanwomanhood.pdf|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120313114943/http://www.womeninwar.org/CMann_afghanwomanhood.pdf|url-status=dead|title=Models and Realities of Afghan Womanhood: A Retrospective and Prospects|archivedate=13 March 2012|accessdate=24 September 2024}}</ref>তেওঁৰ স্বামীক হত্যা কৰাৰ পাছত ৩ মাহতকৈও কম সময়ৰ ভিতৰতেই কমল কেশ্বৰ মীনাকো হত্যা কৰা হৈছিল। তেওঁলোকৰ তিনিটা সন্তান আছিল যাৰ অৱস্থান অজ্ঞাত। ===হত্যা=== ১৯৮৭ চনৰ ৪ ফেব্ৰুৱাৰীত পাকিস্তানৰ কোৱেটাত কামালক অচিনাকী আততায়ীৰ দ্বাৰা হত্যা কৰা হয়। <ref>{{cite book |last1=Ramakrishnan |first1=Nitya |title=In Custody: Law, Impunity and Prisoner Abuse in South Asia |date=May 2013 |publisher=SAGE India |isbn=9788132117513 |page=118 }}</ref> হত্যাকাৰীসকল কোন আছিল সেই বিষয়ে বেলেগ বেলেগ প্ৰতিবেদন প্ৰকাশ হয়, কিন্তু আফগান চোৰাংচোৱা সেৱা কেএইচএডি(KHAD), আফগান গোপন আৰক্ষীৰ এজেণ্ট আছিল বুলি ধাৰণা কৰা হয়।<ref name="guardian.co.uk" /><ref>{{Cite web |title=Biography of Martyred Meena, RAWA's founding leader |url=http://www.rawa.org/meena.html |access-date=2024-11-18 |website=www.rawa.org}}</ref> ২০০২ চনৰ মে' মাহত কমলৰ হত্যাকাণ্ডৰ দোষী সাব্যস্ত হোৱাৰ পিছত পাকিস্তানত দুজন লোকক ফাঁচী দিয়া হয়।<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/1973184.stm|title=BBC News - SOUTH ASIA - Afghan activist's killers hanged|date=7 May 2002|publisher=|accessdate=15 May 2016|archive-date=13 March 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20070313152147/http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/1973184.stm|url-status=live}}</ref> ===পৰম্পৰা=== ২০০৬ চনৰ ১৩ নৱেম্বৰত টাইম আলোচনীখনৰ এক বিশেষ সংখ্যাত মীনাক '৬০ জন এছিয়ান নায়কৰ ভিতৰত অন্তৰ্ভুক্ত কৰি এইদৰে লিখিছিল: 'যদিও তেওঁৰ মৃত্যুৰ সময়ত তেওঁৰ বয়স মাত্ৰ ৩০ বছৰ আছিল, তথাপিও মীনাই ইতিমধ্যে জ্ঞানৰ শক্তিৰ ওপৰত আধাৰিত কৰি আফগান মহিলা অধিকাৰ আন্দোলনৰ বীজ ৰোপণ কৰিছিল।' ==তথ্যৰ উৎস== [[শ্ৰেণী: আফগানিস্তানৰ ব্যক্তি]][[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] a6axag6nk98t3mn3bae55r24zcxcs6q 450941 450940 2024-12-04T08:16:35Z Naruna Baruah 40600 /* পৰম্পৰা */ 450941 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}} '''মীনা কেশ্বৰ কমল({{lang_en|Menna Keshwar Kamal}})পশতু/পাৰ্চী: مینا کشور کمال;''' (জন্ম ২৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৫৬ – মৃত্যু ৪ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৮৭) [[আফগানিস্তান]]ৰ মীনা বুলি পৰিচিত । তেওঁ আছিল এগৰাকী আফগান বিপ্লৱী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী । তেওঁ মহিলা অধিকাৰ কৰ্মী আৰু ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা)ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল । তেওঁক ১৯৮৭ চনত হত্যা কৰা হৈছিল। ===জীৱনী=== [[File:RAWA logo.png|thumb|আফগানিস্তানৰ মহিলাৰ বিপ্লৱী সংগঠন(ৰাৱা)ৰ লোগো]] ১৯৭৭ চনত মীনা যেতিয়া কাবুল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰী আছিল তেতিয়াই তেওঁ ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা) প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। <ref name="guardian.co.uk">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|title=Afghan feminists fighting from under the burqa|author=Jon Boone|work=the Guardian|date=30 April 2010|accessdate=15 May 2016|archive-date=20 September 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120920163044/http://www.guardian.co.uk/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|url-status=live}}</ref>এয়া হৈছে মহিলাসকলৰ বাবে সমতা আৰু শিক্ষাৰ প্ৰচাৰৰ বাবে গঠন কৰা এক সংগঠন যি "আফগানিস্তানৰ বঞ্চিত আৰু নীৰৱ মহিলাসকলৰ সপক্ষে মাত মতা" কাৰ্য অব্যাহত ৰাখিছে। চৌৰ বিপ্লৱ(Saur Revolution )আৰু মহিলাৰ গণতান্ত্ৰিক অধিকাৰ গণৰাজ্যৰ কাৰ্যসূচীত <ref>https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200809201235/https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html |date=9 August 2020 }}</ref> উচ্চ স্থান তৰ্পণ কৰা স্বত্বেও কমল কেশ্বৰ মীনাই অনুভৱ কৰিছিল যে আফগানিস্তানত মহিলাৰ বঞ্চনাই হৈ আহিছে আৰু কোনো বিশাল পৰিৱৰ্তন হোৱা নাই। <ref>{{Cite book|title=Afgan Narimukti Andoloner Agnishika (Bengali)|last=Seisab Shahidera|first=Biswas, P|publisher=Atirikto Publication|year=2014|isbn=978-81-928741-0-4|location=Kolkata|pages=44, 45}}</ref> ১৯৭৯ চনত তেওঁ চৰকাৰৰ বিৰুদ্ধে প্ৰচাৰ চলায় আৰু এই বিৰুদ্ধে সমৰ্থন সংগ্ৰহ কৰিবলৈ বিদ্যালয়সমূহত সভাৰ আয়োজন কৰে আৰু ১৯৮১ চনত তেওঁ পায়াম-ই-জান (মহিলা বাৰ্তা) নামৰ এখন দ্বিভাষিক নাৰীবাদী আলোচনী মুকলি কৰে।<ref>{{cite web|url=http://pz.rawa.org/|title=پیام زن، نشریه جمعیت انقلابی زنان افغانستان - راوا|publisher=|accessdate=15 May 2016|archive-date=12 July 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170712131652/http://pz.rawa.org/|url-status=live}}</ref><ref name="Chavis2011">{{cite book|author=Melody Ermachild Chavis|title=Meena: Heroine Of Afghanistan|url=https://books.google.com/books?id=RyJEynFyznkC&pg=PT1|date=30 September 2011|publisher=Transworld|isbn=978-1-4464-8846-1|pages=1–}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref> তেওঁ শৰণাৰ্থী শিশু আৰু তেওঁলোকৰ মাতৃসকলক সহায় কৰিবলৈ ৱাটান স্কুল প্ৰতিষ্ঠা কৰি চিকিৎসালয়ত ভৰ্তি হোৱা আৰু ব্যৱহাৰিক দক্ষতাৰ শিক্ষা দুয়োটা প্ৰদান কৰিছিল।<ref>https://archive.org/details/womenonwarintern00gios</ref> <ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref>১৯৮১ চনৰ শেষৰ ফালে ফ্ৰান্স চৰকাৰৰ আমন্ত্ৰণত মীনাই ফৰাচী সমাজতান্ত্ৰিক দল কংগ্ৰেছত আফগান প্ৰতিৰোধ আন্দোলনক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। মীনাই বিজয়চিহ্ন উৰুৱাবলৈ আৰম্ভ কৰাৰ সময়ত অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে উল্লাস কৰাৰ লগে লগে বৰিছ পোনামাৰিয়েভৰ নেতৃত্বত কংগ্ৰেছত অংশগ্ৰহণ কৰা ছোভিয়েট প্ৰতিনিধি দলটোৱে হলৰ পৰা ওলাই যায়।<ref name="rawa.org">{{cite web|url=http://www.rawa.org/meena.html|title=Biography of Martyred Meena, RAWA's founding leader|publisher=RAWA|accessdate=15 May 2016|archive-date=7 September 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080907172743/http://www.rawa.org/meena.html|url-status=live}}</ref> ===ব্যক্তিগত জীৱন=== কমল কেশ্বৰ মীনাই আফগানিস্তান লিবাৰেচন অৰ্গেনাইজেচনৰ নেতা ফৈজ আহমদৰ সৈতে বিবাহপাশত আৱদ্ধ হৈছিল আৰু তেখেতৰ স্বামীক ১৯৮৬ চনৰ ১২ নৱেম্বৰত গুলবুদ্দিন হেকমতিয়াৰৰ এজেণ্টে হত্যা কৰিছিল। <ref>[https://web.archive.org/web/20110710160918/http://web.e-ariana.com/ariana/eariana.nsf/allDocs/AC9DD311C800E73C87256CCF005E323F?OpenDocument Gulbuddin Hekmatyar, CIA Op and Homicidal Thug]</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.womeninwar.org/CMann_afghanwomanhood.pdf|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120313114943/http://www.womeninwar.org/CMann_afghanwomanhood.pdf|url-status=dead|title=Models and Realities of Afghan Womanhood: A Retrospective and Prospects|archivedate=13 March 2012|accessdate=24 September 2024}}</ref>তেওঁৰ স্বামীক হত্যা কৰাৰ পাছত ৩ মাহতকৈও কম সময়ৰ ভিতৰতেই কমল কেশ্বৰ মীনাকো হত্যা কৰা হৈছিল। তেওঁলোকৰ তিনিটা সন্তান আছিল যাৰ অৱস্থান অজ্ঞাত। ===হত্যা=== ১৯৮৭ চনৰ ৪ ফেব্ৰুৱাৰীত পাকিস্তানৰ কোৱেটাত কামালক অচিনাকী আততায়ীৰ দ্বাৰা হত্যা কৰা হয়। <ref>{{cite book |last1=Ramakrishnan |first1=Nitya |title=In Custody: Law, Impunity and Prisoner Abuse in South Asia |date=May 2013 |publisher=SAGE India |isbn=9788132117513 |page=118 }}</ref> হত্যাকাৰীসকল কোন আছিল সেই বিষয়ে বেলেগ বেলেগ প্ৰতিবেদন প্ৰকাশ হয়, কিন্তু আফগান চোৰাংচোৱা সেৱা কেএইচএডি(KHAD), আফগান গোপন আৰক্ষীৰ এজেণ্ট আছিল বুলি ধাৰণা কৰা হয়।<ref name="guardian.co.uk" /><ref>{{Cite web |title=Biography of Martyred Meena, RAWA's founding leader |url=http://www.rawa.org/meena.html |access-date=2024-11-18 |website=www.rawa.org}}</ref> ২০০২ চনৰ মে' মাহত কমলৰ হত্যাকাণ্ডৰ দোষী সাব্যস্ত হোৱাৰ পিছত পাকিস্তানত দুজন লোকক ফাঁচী দিয়া হয়।<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/1973184.stm|title=BBC News - SOUTH ASIA - Afghan activist's killers hanged|date=7 May 2002|publisher=|accessdate=15 May 2016|archive-date=13 March 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20070313152147/http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/1973184.stm|url-status=live}}</ref> ===পৰম্পৰা=== ২০০৬ চনৰ ১৩ নৱেম্বৰত টাইম আলোচনীখনৰ এক বিশেষ সংখ্যাত মীনাক '৬০ জন এছিয়ান নায়কৰ ভিতৰত অন্তৰ্ভুক্ত কৰি এইদৰে লিখিছিল: 'যদিও তেওঁৰ মৃত্যুৰ সময়ত তেওঁৰ বয়স মাত্ৰ ৩০ বছৰ আছিল, তথাপিও মীনাই ইতিমধ্যে জ্ঞানৰ শক্তিৰ ওপৰত আধাৰিত কৰি আফগান মহিলা অধিকাৰ আন্দোলনৰ বীজ ৰোপণ কৰিছিল।' <ref>{{Cite web|url=http://www.time.com/time/asia/2006/heroes/in_meena.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070112202432/http://www.time.com/time/asia/2006/heroes/in_meena.html|url-status=dead|title=TIME Magazine|archivedate=12 January 2007|accessdate=24 September 2024}}</ref> ==তথ্যৰ উৎস== [[শ্ৰেণী: আফগানিস্তানৰ ব্যক্তি]][[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] k7c3oke04n8n8sw4mrtmdqu0zo7jbyt 450942 450941 2024-12-04T08:19:59Z Naruna Baruah 40600 /* পৰম্পৰা */ 450942 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}} '''মীনা কেশ্বৰ কমল({{lang_en|Menna Keshwar Kamal}})পশতু/পাৰ্চী: مینا کشور کمال;''' (জন্ম ২৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৫৬ – মৃত্যু ৪ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৮৭) [[আফগানিস্তান]]ৰ মীনা বুলি পৰিচিত । তেওঁ আছিল এগৰাকী আফগান বিপ্লৱী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী । তেওঁ মহিলা অধিকাৰ কৰ্মী আৰু ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা)ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল । তেওঁক ১৯৮৭ চনত হত্যা কৰা হৈছিল। ===জীৱনী=== [[File:RAWA logo.png|thumb|আফগানিস্তানৰ মহিলাৰ বিপ্লৱী সংগঠন(ৰাৱা)ৰ লোগো]] ১৯৭৭ চনত মীনা যেতিয়া কাবুল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰী আছিল তেতিয়াই তেওঁ ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা) প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। <ref name="guardian.co.uk">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|title=Afghan feminists fighting from under the burqa|author=Jon Boone|work=the Guardian|date=30 April 2010|accessdate=15 May 2016|archive-date=20 September 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120920163044/http://www.guardian.co.uk/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|url-status=live}}</ref>এয়া হৈছে মহিলাসকলৰ বাবে সমতা আৰু শিক্ষাৰ প্ৰচাৰৰ বাবে গঠন কৰা এক সংগঠন যি "আফগানিস্তানৰ বঞ্চিত আৰু নীৰৱ মহিলাসকলৰ সপক্ষে মাত মতা" কাৰ্য অব্যাহত ৰাখিছে। চৌৰ বিপ্লৱ(Saur Revolution )আৰু মহিলাৰ গণতান্ত্ৰিক অধিকাৰ গণৰাজ্যৰ কাৰ্যসূচীত <ref>https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200809201235/https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html |date=9 August 2020 }}</ref> উচ্চ স্থান তৰ্পণ কৰা স্বত্বেও কমল কেশ্বৰ মীনাই অনুভৱ কৰিছিল যে আফগানিস্তানত মহিলাৰ বঞ্চনাই হৈ আহিছে আৰু কোনো বিশাল পৰিৱৰ্তন হোৱা নাই। <ref>{{Cite book|title=Afgan Narimukti Andoloner Agnishika (Bengali)|last=Seisab Shahidera|first=Biswas, P|publisher=Atirikto Publication|year=2014|isbn=978-81-928741-0-4|location=Kolkata|pages=44, 45}}</ref> ১৯৭৯ চনত তেওঁ চৰকাৰৰ বিৰুদ্ধে প্ৰচাৰ চলায় আৰু এই বিৰুদ্ধে সমৰ্থন সংগ্ৰহ কৰিবলৈ বিদ্যালয়সমূহত সভাৰ আয়োজন কৰে আৰু ১৯৮১ চনত তেওঁ পায়াম-ই-জান (মহিলা বাৰ্তা) নামৰ এখন দ্বিভাষিক নাৰীবাদী আলোচনী মুকলি কৰে।<ref>{{cite web|url=http://pz.rawa.org/|title=پیام زن، نشریه جمعیت انقلابی زنان افغانستان - راوا|publisher=|accessdate=15 May 2016|archive-date=12 July 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170712131652/http://pz.rawa.org/|url-status=live}}</ref><ref name="Chavis2011">{{cite book|author=Melody Ermachild Chavis|title=Meena: Heroine Of Afghanistan|url=https://books.google.com/books?id=RyJEynFyznkC&pg=PT1|date=30 September 2011|publisher=Transworld|isbn=978-1-4464-8846-1|pages=1–}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref> তেওঁ শৰণাৰ্থী শিশু আৰু তেওঁলোকৰ মাতৃসকলক সহায় কৰিবলৈ ৱাটান স্কুল প্ৰতিষ্ঠা কৰি চিকিৎসালয়ত ভৰ্তি হোৱা আৰু ব্যৱহাৰিক দক্ষতাৰ শিক্ষা দুয়োটা প্ৰদান কৰিছিল।<ref>https://archive.org/details/womenonwarintern00gios</ref> <ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref>১৯৮১ চনৰ শেষৰ ফালে ফ্ৰান্স চৰকাৰৰ আমন্ত্ৰণত মীনাই ফৰাচী সমাজতান্ত্ৰিক দল কংগ্ৰেছত আফগান প্ৰতিৰোধ আন্দোলনক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। মীনাই বিজয়চিহ্ন উৰুৱাবলৈ আৰম্ভ কৰাৰ সময়ত অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে উল্লাস কৰাৰ লগে লগে বৰিছ পোনামাৰিয়েভৰ নেতৃত্বত কংগ্ৰেছত অংশগ্ৰহণ কৰা ছোভিয়েট প্ৰতিনিধি দলটোৱে হলৰ পৰা ওলাই যায়।<ref name="rawa.org">{{cite web|url=http://www.rawa.org/meena.html|title=Biography of Martyred Meena, RAWA's founding leader|publisher=RAWA|accessdate=15 May 2016|archive-date=7 September 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080907172743/http://www.rawa.org/meena.html|url-status=live}}</ref> ===ব্যক্তিগত জীৱন=== কমল কেশ্বৰ মীনাই আফগানিস্তান লিবাৰেচন অৰ্গেনাইজেচনৰ নেতা ফৈজ আহমদৰ সৈতে বিবাহপাশত আৱদ্ধ হৈছিল আৰু তেখেতৰ স্বামীক ১৯৮৬ চনৰ ১২ নৱেম্বৰত গুলবুদ্দিন হেকমতিয়াৰৰ এজেণ্টে হত্যা কৰিছিল। <ref>[https://web.archive.org/web/20110710160918/http://web.e-ariana.com/ariana/eariana.nsf/allDocs/AC9DD311C800E73C87256CCF005E323F?OpenDocument Gulbuddin Hekmatyar, CIA Op and Homicidal Thug]</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.womeninwar.org/CMann_afghanwomanhood.pdf|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120313114943/http://www.womeninwar.org/CMann_afghanwomanhood.pdf|url-status=dead|title=Models and Realities of Afghan Womanhood: A Retrospective and Prospects|archivedate=13 March 2012|accessdate=24 September 2024}}</ref>তেওঁৰ স্বামীক হত্যা কৰাৰ পাছত ৩ মাহতকৈও কম সময়ৰ ভিতৰতেই কমল কেশ্বৰ মীনাকো হত্যা কৰা হৈছিল। তেওঁলোকৰ তিনিটা সন্তান আছিল যাৰ অৱস্থান অজ্ঞাত। ===হত্যা=== ১৯৮৭ চনৰ ৪ ফেব্ৰুৱাৰীত পাকিস্তানৰ কোৱেটাত কামালক অচিনাকী আততায়ীৰ দ্বাৰা হত্যা কৰা হয়। <ref>{{cite book |last1=Ramakrishnan |first1=Nitya |title=In Custody: Law, Impunity and Prisoner Abuse in South Asia |date=May 2013 |publisher=SAGE India |isbn=9788132117513 |page=118 }}</ref> হত্যাকাৰীসকল কোন আছিল সেই বিষয়ে বেলেগ বেলেগ প্ৰতিবেদন প্ৰকাশ হয়, কিন্তু আফগান চোৰাংচোৱা সেৱা কেএইচএডি(KHAD), আফগান গোপন আৰক্ষীৰ এজেণ্ট আছিল বুলি ধাৰণা কৰা হয়।<ref name="guardian.co.uk" /><ref>{{Cite web |title=Biography of Martyred Meena, RAWA's founding leader |url=http://www.rawa.org/meena.html |access-date=2024-11-18 |website=www.rawa.org}}</ref> ২০০২ চনৰ মে' মাহত কমলৰ হত্যাকাণ্ডৰ দোষী সাব্যস্ত হোৱাৰ পিছত পাকিস্তানত দুজন লোকক ফাঁচী দিয়া হয়।<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/1973184.stm|title=BBC News - SOUTH ASIA - Afghan activist's killers hanged|date=7 May 2002|publisher=|accessdate=15 May 2016|archive-date=13 March 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20070313152147/http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/1973184.stm|url-status=live}}</ref> ===পৰম্পৰা=== ২০০৬ চনৰ ১৩ নৱেম্বৰত টাইম আলোচনীখনৰ এক বিশেষ সংখ্যাত মীনাক '৬০ জন এছিয়ান নায়কৰ ভিতৰত অন্তৰ্ভুক্ত কৰি এইদৰে লিখিছিল: 'যদিও তেওঁৰ মৃত্যুৰ সময়ত তেওঁৰ বয়স মাত্ৰ ৩০ বছৰ আছিল, তথাপিও মীনাই ইতিমধ্যে জ্ঞানৰ শক্তিৰ ওপৰত আধাৰিত কৰি আফগান মহিলা অধিকাৰ আন্দোলনৰ বীজ ৰোপণ কৰিছিল।' <ref>{{Cite web|url=http://www.time.com/time/asia/2006/heroes/in_meena.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070112202432/http://www.time.com/time/asia/2006/heroes/in_meena.html|url-status=dead|title=TIME Magazine|archivedate=12 January 2007|accessdate=24 September 2024}}</ref> ৰাৱাই(RAWA) তাইৰ বিষয়ে উল্লেখ কৰিছে 'মীনাই তাইৰ স্বদেশ আৰু তাইৰ মানুহৰ বাবে সংগ্ৰাম কৰিবলৈ তাইৰ ১২ বছৰৰ সংক্ষিপ্ত কিন্তু উজ্জ্বল জীৱন দিছিল। তেওঁৰ দৃঢ় বিশ্বাস আছিল যে নিৰক্ষৰতা, মৌলবাদৰ অজ্ঞতা, আৰু দুৰ্নীতি আৰু স্বাধীনতা আৰু সমতাৰ নামত আমাৰ মহিলাসকলৰ ওপৰত আৰোপ কৰা বিক্ৰী বিক্ৰীৰ অৱনতি ৰক্ষা কৰা স্বত্বেও, অৱশেষত জনসংখ্যাৰ আধা অংশ জাগ্ৰত হ'ব আৰু স্বাধীনতা, গণতন্ত্ৰ আৰু মহিলাৰ অধিকাৰৰ দিশত পথ অতিক্ৰম কৰিব। মীনাই আমাৰ মানুহৰ হৃদয়ৰ ভিতৰত সৃষ্টি কৰা মৰম আৰু সন্মানৰ দ্বাৰা শত্ৰুজনে সঠিকভাৱে ভয়ত কঁপি আছিল। ==তথ্যৰ উৎস== [[শ্ৰেণী: আফগানিস্তানৰ ব্যক্তি]][[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] 0pot4nv4c0qmvswmdsbjr6ibwqrlwim 450943 450942 2024-12-04T08:22:25Z Naruna Baruah 40600 /* পৰম্পৰা */ 450943 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}} '''মীনা কেশ্বৰ কমল({{lang_en|Menna Keshwar Kamal}})পশতু/পাৰ্চী: مینا کشور کمال;''' (জন্ম ২৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৫৬ – মৃত্যু ৪ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৮৭) [[আফগানিস্তান]]ৰ মীনা বুলি পৰিচিত । তেওঁ আছিল এগৰাকী আফগান বিপ্লৱী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী । তেওঁ মহিলা অধিকাৰ কৰ্মী আৰু ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা)ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল । তেওঁক ১৯৮৭ চনত হত্যা কৰা হৈছিল। ===জীৱনী=== [[File:RAWA logo.png|thumb|আফগানিস্তানৰ মহিলাৰ বিপ্লৱী সংগঠন(ৰাৱা)ৰ লোগো]] ১৯৭৭ চনত মীনা যেতিয়া কাবুল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰী আছিল তেতিয়াই তেওঁ ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা) প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। <ref name="guardian.co.uk">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|title=Afghan feminists fighting from under the burqa|author=Jon Boone|work=the Guardian|date=30 April 2010|accessdate=15 May 2016|archive-date=20 September 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120920163044/http://www.guardian.co.uk/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|url-status=live}}</ref>এয়া হৈছে মহিলাসকলৰ বাবে সমতা আৰু শিক্ষাৰ প্ৰচাৰৰ বাবে গঠন কৰা এক সংগঠন যি "আফগানিস্তানৰ বঞ্চিত আৰু নীৰৱ মহিলাসকলৰ সপক্ষে মাত মতা" কাৰ্য অব্যাহত ৰাখিছে। চৌৰ বিপ্লৱ(Saur Revolution )আৰু মহিলাৰ গণতান্ত্ৰিক অধিকাৰ গণৰাজ্যৰ কাৰ্যসূচীত <ref>https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200809201235/https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html |date=9 August 2020 }}</ref> উচ্চ স্থান তৰ্পণ কৰা স্বত্বেও কমল কেশ্বৰ মীনাই অনুভৱ কৰিছিল যে আফগানিস্তানত মহিলাৰ বঞ্চনাই হৈ আহিছে আৰু কোনো বিশাল পৰিৱৰ্তন হোৱা নাই। <ref>{{Cite book|title=Afgan Narimukti Andoloner Agnishika (Bengali)|last=Seisab Shahidera|first=Biswas, P|publisher=Atirikto Publication|year=2014|isbn=978-81-928741-0-4|location=Kolkata|pages=44, 45}}</ref> ১৯৭৯ চনত তেওঁ চৰকাৰৰ বিৰুদ্ধে প্ৰচাৰ চলায় আৰু এই বিৰুদ্ধে সমৰ্থন সংগ্ৰহ কৰিবলৈ বিদ্যালয়সমূহত সভাৰ আয়োজন কৰে আৰু ১৯৮১ চনত তেওঁ পায়াম-ই-জান (মহিলা বাৰ্তা) নামৰ এখন দ্বিভাষিক নাৰীবাদী আলোচনী মুকলি কৰে।<ref>{{cite web|url=http://pz.rawa.org/|title=پیام زن، نشریه جمعیت انقلابی زنان افغانستان - راوا|publisher=|accessdate=15 May 2016|archive-date=12 July 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170712131652/http://pz.rawa.org/|url-status=live}}</ref><ref name="Chavis2011">{{cite book|author=Melody Ermachild Chavis|title=Meena: Heroine Of Afghanistan|url=https://books.google.com/books?id=RyJEynFyznkC&pg=PT1|date=30 September 2011|publisher=Transworld|isbn=978-1-4464-8846-1|pages=1–}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref> তেওঁ শৰণাৰ্থী শিশু আৰু তেওঁলোকৰ মাতৃসকলক সহায় কৰিবলৈ ৱাটান স্কুল প্ৰতিষ্ঠা কৰি চিকিৎসালয়ত ভৰ্তি হোৱা আৰু ব্যৱহাৰিক দক্ষতাৰ শিক্ষা দুয়োটা প্ৰদান কৰিছিল।<ref>https://archive.org/details/womenonwarintern00gios</ref> <ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref>১৯৮১ চনৰ শেষৰ ফালে ফ্ৰান্স চৰকাৰৰ আমন্ত্ৰণত মীনাই ফৰাচী সমাজতান্ত্ৰিক দল কংগ্ৰেছত আফগান প্ৰতিৰোধ আন্দোলনক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। মীনাই বিজয়চিহ্ন উৰুৱাবলৈ আৰম্ভ কৰাৰ সময়ত অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে উল্লাস কৰাৰ লগে লগে বৰিছ পোনামাৰিয়েভৰ নেতৃত্বত কংগ্ৰেছত অংশগ্ৰহণ কৰা ছোভিয়েট প্ৰতিনিধি দলটোৱে হলৰ পৰা ওলাই যায়।<ref name="rawa.org">{{cite web|url=http://www.rawa.org/meena.html|title=Biography of Martyred Meena, RAWA's founding leader|publisher=RAWA|accessdate=15 May 2016|archive-date=7 September 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080907172743/http://www.rawa.org/meena.html|url-status=live}}</ref> ===ব্যক্তিগত জীৱন=== কমল কেশ্বৰ মীনাই আফগানিস্তান লিবাৰেচন অৰ্গেনাইজেচনৰ নেতা ফৈজ আহমদৰ সৈতে বিবাহপাশত আৱদ্ধ হৈছিল আৰু তেখেতৰ স্বামীক ১৯৮৬ চনৰ ১২ নৱেম্বৰত গুলবুদ্দিন হেকমতিয়াৰৰ এজেণ্টে হত্যা কৰিছিল। <ref>[https://web.archive.org/web/20110710160918/http://web.e-ariana.com/ariana/eariana.nsf/allDocs/AC9DD311C800E73C87256CCF005E323F?OpenDocument Gulbuddin Hekmatyar, CIA Op and Homicidal Thug]</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.womeninwar.org/CMann_afghanwomanhood.pdf|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120313114943/http://www.womeninwar.org/CMann_afghanwomanhood.pdf|url-status=dead|title=Models and Realities of Afghan Womanhood: A Retrospective and Prospects|archivedate=13 March 2012|accessdate=24 September 2024}}</ref>তেওঁৰ স্বামীক হত্যা কৰাৰ পাছত ৩ মাহতকৈও কম সময়ৰ ভিতৰতেই কমল কেশ্বৰ মীনাকো হত্যা কৰা হৈছিল। তেওঁলোকৰ তিনিটা সন্তান আছিল যাৰ অৱস্থান অজ্ঞাত। ===হত্যা=== ১৯৮৭ চনৰ ৪ ফেব্ৰুৱাৰীত পাকিস্তানৰ কোৱেটাত কামালক অচিনাকী আততায়ীৰ দ্বাৰা হত্যা কৰা হয়। <ref>{{cite book |last1=Ramakrishnan |first1=Nitya |title=In Custody: Law, Impunity and Prisoner Abuse in South Asia |date=May 2013 |publisher=SAGE India |isbn=9788132117513 |page=118 }}</ref> হত্যাকাৰীসকল কোন আছিল সেই বিষয়ে বেলেগ বেলেগ প্ৰতিবেদন প্ৰকাশ হয়, কিন্তু আফগান চোৰাংচোৱা সেৱা কেএইচএডি(KHAD), আফগান গোপন আৰক্ষীৰ এজেণ্ট আছিল বুলি ধাৰণা কৰা হয়।<ref name="guardian.co.uk" /><ref>{{Cite web |title=Biography of Martyred Meena, RAWA's founding leader |url=http://www.rawa.org/meena.html |access-date=2024-11-18 |website=www.rawa.org}}</ref> ২০০২ চনৰ মে' মাহত কমলৰ হত্যাকাণ্ডৰ দোষী সাব্যস্ত হোৱাৰ পিছত পাকিস্তানত দুজন লোকক ফাঁচী দিয়া হয়।<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/1973184.stm|title=BBC News - SOUTH ASIA - Afghan activist's killers hanged|date=7 May 2002|publisher=|accessdate=15 May 2016|archive-date=13 March 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20070313152147/http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/1973184.stm|url-status=live}}</ref> ===পৰম্পৰা=== ২০০৬ চনৰ ১৩ নৱেম্বৰত টাইম আলোচনীখনৰ এক বিশেষ সংখ্যাত মীনাক '৬০ জন এছিয়ান নায়কৰ ভিতৰত অন্তৰ্ভুক্ত কৰি এইদৰে লিখিছিল: 'যদিও তেওঁৰ মৃত্যুৰ সময়ত তেওঁৰ বয়স মাত্ৰ ৩০ বছৰ আছিল, তথাপিও মীনাই ইতিমধ্যে জ্ঞানৰ শক্তিৰ ওপৰত আধাৰিত কৰি আফগান মহিলা অধিকাৰ আন্দোলনৰ বীজ ৰোপণ কৰিছিল।' <ref>{{Cite web|url=http://www.time.com/time/asia/2006/heroes/in_meena.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070112202432/http://www.time.com/time/asia/2006/heroes/in_meena.html|url-status=dead|title=TIME Magazine|archivedate=12 January 2007|accessdate=24 September 2024}}</ref> ৰাৱাই(RAWA) তাইৰ বিষয়ে উল্লেখ কৰিছে 'মীনাই তাইৰ স্বদেশ আৰু তাইৰ মানুহৰ বাবে সংগ্ৰাম কৰিবলৈ তাইৰ ১২ বছৰৰ সংক্ষিপ্ত কিন্তু উজ্জ্বল জীৱন দিছিল। তেওঁৰ দৃঢ় বিশ্বাস আছিল যে নিৰক্ষৰতা, মৌলবাদৰ অজ্ঞতা, আৰু দুৰ্নীতি আৰু স্বাধীনতা আৰু সমতাৰ নামত আমাৰ মহিলাসকলৰ ওপৰত আৰোপ কৰা বিক্ৰী বিক্ৰীৰ অৱনতি ৰক্ষা কৰা স্বত্বেও, অৱশেষত জনসংখ্যাৰ আধা অংশ জাগ্ৰত হ'ব আৰু স্বাধীনতা, গণতন্ত্ৰ আৰু মহিলাৰ অধিকাৰৰ দিশত পথ অতিক্ৰম কৰিব। মীনাই আমাৰ মানুহৰ হৃদয়ৰ ভিতৰত সৃষ্টি কৰা মৰম আৰু সন্মানৰ দ্বাৰা শত্ৰুজনে সঠিকভাৱে ভয়ত কঁপি আছিল।তেওঁলোকে জানিছিল যে তাইৰ যুঁজৰ জুইৰ ভিতৰত স্বাধীনতা, গণতন্ত্ৰ আৰু মহিলাৰ সকলো শত্ৰু ছাই হৈ যাব।" মীনাৰ এটা উদ্ধৃতি হ'ল:- "আফগান মহিলাসকল শুই থকা সিংহৰ দৰে, যেতিয়া সাৰ পায়, তেওঁলোকে যিকোনো সামাজিক বিপ্লৱত এক সুন্দৰ ভূমিকা পালন কৰিব পাৰে।" ==তথ্যৰ উৎস== [[শ্ৰেণী: আফগানিস্তানৰ ব্যক্তি]][[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] h45jb2xnngcky9690vfoqqzhuujy30l 450944 450943 2024-12-04T08:24:07Z Naruna Baruah 40600 /* পৰম্পৰা */ 450944 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}} '''মীনা কেশ্বৰ কমল({{lang_en|Menna Keshwar Kamal}})পশতু/পাৰ্চী: مینا کشور کمال;''' (জন্ম ২৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৫৬ – মৃত্যু ৪ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৮৭) [[আফগানিস্তান]]ৰ মীনা বুলি পৰিচিত । তেওঁ আছিল এগৰাকী আফগান বিপ্লৱী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী । তেওঁ মহিলা অধিকাৰ কৰ্মী আৰু ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা)ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল । তেওঁক ১৯৮৭ চনত হত্যা কৰা হৈছিল। ===জীৱনী=== [[File:RAWA logo.png|thumb|আফগানিস্তানৰ মহিলাৰ বিপ্লৱী সংগঠন(ৰাৱা)ৰ লোগো]] ১৯৭৭ চনত মীনা যেতিয়া কাবুল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰী আছিল তেতিয়াই তেওঁ ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা) প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। <ref name="guardian.co.uk">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|title=Afghan feminists fighting from under the burqa|author=Jon Boone|work=the Guardian|date=30 April 2010|accessdate=15 May 2016|archive-date=20 September 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120920163044/http://www.guardian.co.uk/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|url-status=live}}</ref>এয়া হৈছে মহিলাসকলৰ বাবে সমতা আৰু শিক্ষাৰ প্ৰচাৰৰ বাবে গঠন কৰা এক সংগঠন যি "আফগানিস্তানৰ বঞ্চিত আৰু নীৰৱ মহিলাসকলৰ সপক্ষে মাত মতা" কাৰ্য অব্যাহত ৰাখিছে। চৌৰ বিপ্লৱ(Saur Revolution )আৰু মহিলাৰ গণতান্ত্ৰিক অধিকাৰ গণৰাজ্যৰ কাৰ্যসূচীত <ref>https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200809201235/https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html |date=9 August 2020 }}</ref> উচ্চ স্থান তৰ্পণ কৰা স্বত্বেও কমল কেশ্বৰ মীনাই অনুভৱ কৰিছিল যে আফগানিস্তানত মহিলাৰ বঞ্চনাই হৈ আহিছে আৰু কোনো বিশাল পৰিৱৰ্তন হোৱা নাই। <ref>{{Cite book|title=Afgan Narimukti Andoloner Agnishika (Bengali)|last=Seisab Shahidera|first=Biswas, P|publisher=Atirikto Publication|year=2014|isbn=978-81-928741-0-4|location=Kolkata|pages=44, 45}}</ref> ১৯৭৯ চনত তেওঁ চৰকাৰৰ বিৰুদ্ধে প্ৰচাৰ চলায় আৰু এই বিৰুদ্ধে সমৰ্থন সংগ্ৰহ কৰিবলৈ বিদ্যালয়সমূহত সভাৰ আয়োজন কৰে আৰু ১৯৮১ চনত তেওঁ পায়াম-ই-জান (মহিলা বাৰ্তা) নামৰ এখন দ্বিভাষিক নাৰীবাদী আলোচনী মুকলি কৰে।<ref>{{cite web|url=http://pz.rawa.org/|title=پیام زن، نشریه جمعیت انقلابی زنان افغانستان - راوا|publisher=|accessdate=15 May 2016|archive-date=12 July 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170712131652/http://pz.rawa.org/|url-status=live}}</ref><ref name="Chavis2011">{{cite book|author=Melody Ermachild Chavis|title=Meena: Heroine Of Afghanistan|url=https://books.google.com/books?id=RyJEynFyznkC&pg=PT1|date=30 September 2011|publisher=Transworld|isbn=978-1-4464-8846-1|pages=1–}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref> তেওঁ শৰণাৰ্থী শিশু আৰু তেওঁলোকৰ মাতৃসকলক সহায় কৰিবলৈ ৱাটান স্কুল প্ৰতিষ্ঠা কৰি চিকিৎসালয়ত ভৰ্তি হোৱা আৰু ব্যৱহাৰিক দক্ষতাৰ শিক্ষা দুয়োটা প্ৰদান কৰিছিল।<ref>https://archive.org/details/womenonwarintern00gios</ref> <ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref>১৯৮১ চনৰ শেষৰ ফালে ফ্ৰান্স চৰকাৰৰ আমন্ত্ৰণত মীনাই ফৰাচী সমাজতান্ত্ৰিক দল কংগ্ৰেছত আফগান প্ৰতিৰোধ আন্দোলনক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। মীনাই বিজয়চিহ্ন উৰুৱাবলৈ আৰম্ভ কৰাৰ সময়ত অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে উল্লাস কৰাৰ লগে লগে বৰিছ পোনামাৰিয়েভৰ নেতৃত্বত কংগ্ৰেছত অংশগ্ৰহণ কৰা ছোভিয়েট প্ৰতিনিধি দলটোৱে হলৰ পৰা ওলাই যায়।<ref name="rawa.org">{{cite web|url=http://www.rawa.org/meena.html|title=Biography of Martyred Meena, RAWA's founding leader|publisher=RAWA|accessdate=15 May 2016|archive-date=7 September 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080907172743/http://www.rawa.org/meena.html|url-status=live}}</ref> ===ব্যক্তিগত জীৱন=== কমল কেশ্বৰ মীনাই আফগানিস্তান লিবাৰেচন অৰ্গেনাইজেচনৰ নেতা ফৈজ আহমদৰ সৈতে বিবাহপাশত আৱদ্ধ হৈছিল আৰু তেখেতৰ স্বামীক ১৯৮৬ চনৰ ১২ নৱেম্বৰত গুলবুদ্দিন হেকমতিয়াৰৰ এজেণ্টে হত্যা কৰিছিল। <ref>[https://web.archive.org/web/20110710160918/http://web.e-ariana.com/ariana/eariana.nsf/allDocs/AC9DD311C800E73C87256CCF005E323F?OpenDocument Gulbuddin Hekmatyar, CIA Op and Homicidal Thug]</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.womeninwar.org/CMann_afghanwomanhood.pdf|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120313114943/http://www.womeninwar.org/CMann_afghanwomanhood.pdf|url-status=dead|title=Models and Realities of Afghan Womanhood: A Retrospective and Prospects|archivedate=13 March 2012|accessdate=24 September 2024}}</ref>তেওঁৰ স্বামীক হত্যা কৰাৰ পাছত ৩ মাহতকৈও কম সময়ৰ ভিতৰতেই কমল কেশ্বৰ মীনাকো হত্যা কৰা হৈছিল। তেওঁলোকৰ তিনিটা সন্তান আছিল যাৰ অৱস্থান অজ্ঞাত। ===হত্যা=== ১৯৮৭ চনৰ ৪ ফেব্ৰুৱাৰীত পাকিস্তানৰ কোৱেটাত কামালক অচিনাকী আততায়ীৰ দ্বাৰা হত্যা কৰা হয়। <ref>{{cite book |last1=Ramakrishnan |first1=Nitya |title=In Custody: Law, Impunity and Prisoner Abuse in South Asia |date=May 2013 |publisher=SAGE India |isbn=9788132117513 |page=118 }}</ref> হত্যাকাৰীসকল কোন আছিল সেই বিষয়ে বেলেগ বেলেগ প্ৰতিবেদন প্ৰকাশ হয়, কিন্তু আফগান চোৰাংচোৱা সেৱা কেএইচএডি(KHAD), আফগান গোপন আৰক্ষীৰ এজেণ্ট আছিল বুলি ধাৰণা কৰা হয়।<ref name="guardian.co.uk" /><ref>{{Cite web |title=Biography of Martyred Meena, RAWA's founding leader |url=http://www.rawa.org/meena.html |access-date=2024-11-18 |website=www.rawa.org}}</ref> ২০০২ চনৰ মে' মাহত কমলৰ হত্যাকাণ্ডৰ দোষী সাব্যস্ত হোৱাৰ পিছত পাকিস্তানত দুজন লোকক ফাঁচী দিয়া হয়।<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/1973184.stm|title=BBC News - SOUTH ASIA - Afghan activist's killers hanged|date=7 May 2002|publisher=|accessdate=15 May 2016|archive-date=13 March 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20070313152147/http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/1973184.stm|url-status=live}}</ref> ===পৰম্পৰা=== ২০০৬ চনৰ ১৩ নৱেম্বৰত টাইম আলোচনীখনৰ এক বিশেষ সংখ্যাত মীনাক '৬০ জন এছিয়ান নায়কৰ ভিতৰত অন্তৰ্ভুক্ত কৰি এইদৰে লিখিছিল: 'যদিও তেওঁৰ মৃত্যুৰ সময়ত তেওঁৰ বয়স মাত্ৰ ৩০ বছৰ আছিল, তথাপিও মীনাই ইতিমধ্যে জ্ঞানৰ শক্তিৰ ওপৰত আধাৰিত কৰি আফগান মহিলা অধিকাৰ আন্দোলনৰ বীজ ৰোপণ কৰিছিল।' <ref>{{Cite web|url=http://www.time.com/time/asia/2006/heroes/in_meena.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070112202432/http://www.time.com/time/asia/2006/heroes/in_meena.html|url-status=dead|title=TIME Magazine|archivedate=12 January 2007|accessdate=24 September 2024}}</ref> ৰাৱাই(RAWA) তাইৰ বিষয়ে উল্লেখ কৰিছে 'মীনাই তাইৰ স্বদেশ আৰু তাইৰ মানুহৰ বাবে সংগ্ৰাম কৰিবলৈ তাইৰ ১২ বছৰৰ সংক্ষিপ্ত কিন্তু উজ্জ্বল জীৱন দিছিল। তেওঁৰ দৃঢ় বিশ্বাস আছিল যে নিৰক্ষৰতা, মৌলবাদৰ অজ্ঞতা, আৰু দুৰ্নীতি আৰু স্বাধীনতা আৰু সমতাৰ নামত আমাৰ মহিলাসকলৰ ওপৰত আৰোপ কৰা বিক্ৰী বিক্ৰীৰ অৱনতি ৰক্ষা কৰা স্বত্বেও, অৱশেষত জনসংখ্যাৰ আধা অংশ জাগ্ৰত হ'ব আৰু স্বাধীনতা, গণতন্ত্ৰ আৰু মহিলাৰ অধিকাৰৰ দিশত পথ অতিক্ৰম কৰিব। <ref>https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200809201235/https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html |date=9 August 2020 }} {{rs?|date=June 2019}}</ref> মীনাই আমাৰ মানুহৰ হৃদয়ৰ ভিতৰত সৃষ্টি কৰা মৰম আৰু সন্মানৰ দ্বাৰা শত্ৰুজনে সঠিকভাৱে ভয়ত কঁপি আছিল।তেওঁলোকে জানিছিল যে তাইৰ যুঁজৰ জুইৰ ভিতৰত স্বাধীনতা, গণতন্ত্ৰ আৰু মহিলাৰ সকলো শত্ৰু ছাই হৈ যাব।" মীনাৰ এটা উদ্ধৃতি হ'ল:- "আফগান মহিলাসকল শুই থকা সিংহৰ দৰে, যেতিয়া সাৰ পায়, তেওঁলোকে যিকোনো সামাজিক বিপ্লৱত এক সুন্দৰ ভূমিকা পালন কৰিব পাৰে।" ==তথ্যৰ উৎস== [[শ্ৰেণী: আফগানিস্তানৰ ব্যক্তি]][[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] egj1i6fhunmjetpa3u4t3k2h9fi2mz5 450945 450944 2024-12-04T08:30:28Z Naruna Baruah 40600 /* পৰম্পৰা */ 450945 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ}} '''মীনা কেশ্বৰ কমল({{lang_en|Menna Keshwar Kamal}})পশতু/পাৰ্চী: مینا کشور کمال;''' (জন্ম ২৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৫৬ – মৃত্যু ৪ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৮৭) [[আফগানিস্তান]]ৰ মীনা বুলি পৰিচিত । তেওঁ আছিল এগৰাকী আফগান বিপ্লৱী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী । তেওঁ মহিলা অধিকাৰ কৰ্মী আৰু ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা)ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল । তেওঁক ১৯৮৭ চনত হত্যা কৰা হৈছিল। ===জীৱনী=== [[File:RAWA logo.png|thumb|আফগানিস্তানৰ মহিলাৰ বিপ্লৱী সংগঠন(ৰাৱা)ৰ লোগো]] ১৯৭৭ চনত মীনা যেতিয়া কাবুল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰী আছিল তেতিয়াই তেওঁ ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা) প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। <ref name="guardian.co.uk">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|title=Afghan feminists fighting from under the burqa|author=Jon Boone|work=the Guardian|date=30 April 2010|accessdate=15 May 2016|archive-date=20 September 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120920163044/http://www.guardian.co.uk/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|url-status=live}}</ref>এয়া হৈছে মহিলাসকলৰ বাবে সমতা আৰু শিক্ষাৰ প্ৰচাৰৰ বাবে গঠন কৰা এক সংগঠন যি "আফগানিস্তানৰ বঞ্চিত আৰু নীৰৱ মহিলাসকলৰ সপক্ষে মাত মতা" কাৰ্য অব্যাহত ৰাখিছে। চৌৰ বিপ্লৱ(Saur Revolution )আৰু মহিলাৰ গণতান্ত্ৰিক অধিকাৰ গণৰাজ্যৰ কাৰ্যসূচীত <ref>https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200809201235/https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html |date=9 August 2020 }}</ref> উচ্চ স্থান তৰ্পণ কৰা স্বত্বেও কমল কেশ্বৰ মীনাই অনুভৱ কৰিছিল যে আফগানিস্তানত মহিলাৰ বঞ্চনাই হৈ আহিছে আৰু কোনো বিশাল পৰিৱৰ্তন হোৱা নাই। <ref>{{Cite book|title=Afgan Narimukti Andoloner Agnishika (Bengali)|last=Seisab Shahidera|first=Biswas, P|publisher=Atirikto Publication|year=2014|isbn=978-81-928741-0-4|location=Kolkata|pages=44, 45}}</ref> ১৯৭৯ চনত তেওঁ চৰকাৰৰ বিৰুদ্ধে প্ৰচাৰ চলায় আৰু এই বিৰুদ্ধে সমৰ্থন সংগ্ৰহ কৰিবলৈ বিদ্যালয়সমূহত সভাৰ আয়োজন কৰে আৰু ১৯৮১ চনত তেওঁ পায়াম-ই-জান (মহিলা বাৰ্তা) নামৰ এখন দ্বিভাষিক নাৰীবাদী আলোচনী মুকলি কৰে।<ref>{{cite web|url=http://pz.rawa.org/|title=پیام زن، نشریه جمعیت انقلابی زنان افغانستان - راوا|publisher=|accessdate=15 May 2016|archive-date=12 July 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170712131652/http://pz.rawa.org/|url-status=live}}</ref><ref name="Chavis2011">{{cite book|author=Melody Ermachild Chavis|title=Meena: Heroine Of Afghanistan|url=https://books.google.com/books?id=RyJEynFyznkC&pg=PT1|date=30 September 2011|publisher=Transworld|isbn=978-1-4464-8846-1|pages=1–}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref> তেওঁ শৰণাৰ্থী শিশু আৰু তেওঁলোকৰ মাতৃসকলক সহায় কৰিবলৈ ৱাটান স্কুল প্ৰতিষ্ঠা কৰি চিকিৎসালয়ত ভৰ্তি হোৱা আৰু ব্যৱহাৰিক দক্ষতাৰ শিক্ষা দুয়োটা প্ৰদান কৰিছিল।<ref>https://archive.org/details/womenonwarintern00gios</ref> <ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref>১৯৮১ চনৰ শেষৰ ফালে ফ্ৰান্স চৰকাৰৰ আমন্ত্ৰণত মীনাই ফৰাচী সমাজতান্ত্ৰিক দল কংগ্ৰেছত আফগান প্ৰতিৰোধ আন্দোলনক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। মীনাই বিজয়চিহ্ন উৰুৱাবলৈ আৰম্ভ কৰাৰ সময়ত অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে উল্লাস কৰাৰ লগে লগে বৰিছ পোনামাৰিয়েভৰ নেতৃত্বত কংগ্ৰেছত অংশগ্ৰহণ কৰা ছোভিয়েট প্ৰতিনিধি দলটোৱে হলৰ পৰা ওলাই যায়।<ref name="rawa.org">{{cite web|url=http://www.rawa.org/meena.html|title=Biography of Martyred Meena, RAWA's founding leader|publisher=RAWA|accessdate=15 May 2016|archive-date=7 September 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080907172743/http://www.rawa.org/meena.html|url-status=live}}</ref> ===ব্যক্তিগত জীৱন=== কমল কেশ্বৰ মীনাই আফগানিস্তান লিবাৰেচন অৰ্গেনাইজেচনৰ নেতা ফৈজ আহমদৰ সৈতে বিবাহপাশত আৱদ্ধ হৈছিল আৰু তেখেতৰ স্বামীক ১৯৮৬ চনৰ ১২ নৱেম্বৰত গুলবুদ্দিন হেকমতিয়াৰৰ এজেণ্টে হত্যা কৰিছিল। <ref>[https://web.archive.org/web/20110710160918/http://web.e-ariana.com/ariana/eariana.nsf/allDocs/AC9DD311C800E73C87256CCF005E323F?OpenDocument Gulbuddin Hekmatyar, CIA Op and Homicidal Thug]</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.womeninwar.org/CMann_afghanwomanhood.pdf|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120313114943/http://www.womeninwar.org/CMann_afghanwomanhood.pdf|url-status=dead|title=Models and Realities of Afghan Womanhood: A Retrospective and Prospects|archivedate=13 March 2012|accessdate=24 September 2024}}</ref>তেওঁৰ স্বামীক হত্যা কৰাৰ পাছত ৩ মাহতকৈও কম সময়ৰ ভিতৰতেই কমল কেশ্বৰ মীনাকো হত্যা কৰা হৈছিল। তেওঁলোকৰ তিনিটা সন্তান আছিল যাৰ অৱস্থান অজ্ঞাত। ===হত্যা=== ১৯৮৭ চনৰ ৪ ফেব্ৰুৱাৰীত পাকিস্তানৰ কোৱেটাত কামালক অচিনাকী আততায়ীৰ দ্বাৰা হত্যা কৰা হয়। <ref>{{cite book |last1=Ramakrishnan |first1=Nitya |title=In Custody: Law, Impunity and Prisoner Abuse in South Asia |date=May 2013 |publisher=SAGE India |isbn=9788132117513 |page=118 }}</ref> হত্যাকাৰীসকল কোন আছিল সেই বিষয়ে বেলেগ বেলেগ প্ৰতিবেদন প্ৰকাশ হয়, কিন্তু আফগান চোৰাংচোৱা সেৱা কেএইচএডি(KHAD), আফগান গোপন আৰক্ষীৰ এজেণ্ট আছিল বুলি ধাৰণা কৰা হয়।<ref name="guardian.co.uk" /><ref>{{Cite web |title=Biography of Martyred Meena, RAWA's founding leader |url=http://www.rawa.org/meena.html |access-date=2024-11-18 |website=www.rawa.org}}</ref> ২০০২ চনৰ মে' মাহত কমলৰ হত্যাকাণ্ডৰ দোষী সাব্যস্ত হোৱাৰ পিছত পাকিস্তানত দুজন লোকক ফাঁচী দিয়া হয়।<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/1973184.stm|title=BBC News - SOUTH ASIA - Afghan activist's killers hanged|date=7 May 2002|publisher=|accessdate=15 May 2016|archive-date=13 March 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20070313152147/http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/1973184.stm|url-status=live}}</ref> ===পৰম্পৰা=== ২০০৬ চনৰ ১৩ নৱেম্বৰত টাইম আলোচনীখনৰ এক বিশেষ সংখ্যাত মীনাক '৬০ জন এছিয়ান নায়কৰ ভিতৰত অন্তৰ্ভুক্ত কৰি এইদৰে লিখিছিল: 'যদিও তেওঁৰ মৃত্যুৰ সময়ত তেওঁৰ বয়স মাত্ৰ ৩০ বছৰ আছিল, তথাপিও মীনাই ইতিমধ্যে জ্ঞানৰ শক্তিৰ ওপৰত আধাৰিত কৰি আফগান মহিলা অধিকাৰ আন্দোলনৰ বীজ ৰোপণ কৰিছিল।' <ref>{{Cite web|url=http://www.time.com/time/asia/2006/heroes/in_meena.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070112202432/http://www.time.com/time/asia/2006/heroes/in_meena.html|url-status=dead|title=TIME Magazine|archivedate=12 January 2007|accessdate=24 September 2024}}</ref> ৰাৱাই(RAWA) তাইৰ বিষয়ে উল্লেখ কৰিছে 'মীনাই তাইৰ স্বদেশ আৰু তাইৰ মানুহৰ বাবে সংগ্ৰাম কৰিবলৈ তাইৰ ১২ বছৰৰ সংক্ষিপ্ত কিন্তু উজ্জ্বল জীৱন দিছিল। তেওঁৰ দৃঢ় বিশ্বাস আছিল যে নিৰক্ষৰতা, মৌলবাদৰ অজ্ঞতা, আৰু দুৰ্নীতি আৰু স্বাধীনতা আৰু সমতাৰ নামত আমাৰ মহিলাসকলৰ ওপৰত আৰোপ কৰা বিক্ৰী বিক্ৰীৰ অৱনতি ৰক্ষা কৰা স্বত্বেও, অৱশেষত জনসংখ্যাৰ আধা অংশ জাগ্ৰত হ'ব আৰু স্বাধীনতা, গণতন্ত্ৰ আৰু মহিলাৰ অধিকাৰৰ দিশত পথ অতিক্ৰম কৰিব। <ref>https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200809201235/https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html |date=9 August 2020 }} {{rs?|date=June 2019}}</ref> মীনাই আমাৰ মানুহৰ হৃদয়ৰ ভিতৰত সৃষ্টি কৰা মৰম আৰু সন্মানৰ দ্বাৰা শত্ৰুজনে সঠিকভাৱে ভয়ত কঁপি আছিল।তেওঁলোকে জানিছিল যে তাইৰ যুঁজৰ জুইৰ ভিতৰত স্বাধীনতা, গণতন্ত্ৰ আৰু মহিলাৰ সকলো শত্ৰু ছাই হৈ যাব।" মীনাৰ এটা উদ্ধৃতি হ'ল:-<ref name="Orr2011">{{cite book|author=Tamra Orr|title=We Visit Afghanistan|url=https://books.google.com/books?id=bLyXBgAAQBAJ&pg=PA36|date=15 September 2011|publisher=Mitchell Lane Publishers, Incorporated|isbn=978-1-61228-102-5|page=36|access-date=24 November 2015|archive-date=8 November 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231108003601/https://books.google.com/books?id=bLyXBgAAQBAJ&pg=PA36#v=onepage&q&f=false|url-status=live}}</ref> "আফগান মহিলাসকল শুই থকা সিংহৰ দৰে, যেতিয়া সাৰ পায়, তেওঁলোকে যিকোনো সামাজিক বিপ্লৱত এক সুন্দৰ ভূমিকা পালন কৰিব পাৰে।" ==তথ্যৰ উৎস== [[শ্ৰেণী: আফগানিস্তানৰ ব্যক্তি]][[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] as5u4so3ttpbh59j803xs6b06nsv5uq 450946 450945 2024-12-04T08:30:52Z Naruna Baruah 40600 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 450946 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} '''মীনা কেশ্বৰ কমল({{lang_en|Menna Keshwar Kamal}})পশতু/পাৰ্চী: مینا کشور کمال; ''' (জন্ম ২৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৫৬ – মৃত্যু ৪ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৮৭) [[আফগানিস্তান]]ৰ মীনা বুলি পৰিচিত। তেওঁ আছিল এগৰাকী আফগান বিপ্লৱী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী। তেওঁ মহিলা অধিকাৰ কৰ্মী আৰু ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা)ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল। তেওঁক ১৯৮৭ চনত হত্যা কৰা হৈছিল। ===জীৱনী=== [[File:RAWA logo.png|thumb|আফগানিস্তানৰ মহিলাৰ বিপ্লৱী সংগঠন(ৰাৱা)ৰ লোগো]] ১৯৭৭ চনত মীনা যেতিয়া কাবুল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰী আছিল তেতিয়াই তেওঁ ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা) প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। <ref name="guardian.co.uk">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|title=Afghan feminists fighting from under the burqa|author=Jon Boone|work=the Guardian|date=30 April 2010|accessdate=15 May 2016|archive-date=20 September 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120920163044/http://www.guardian.co.uk/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|url-status=live}}</ref>এয়া হৈছে মহিলাসকলৰ বাবে সমতা আৰু শিক্ষাৰ প্ৰচাৰৰ বাবে গঠন কৰা এক সংগঠন যি "আফগানিস্তানৰ বঞ্চিত আৰু নীৰৱ মহিলাসকলৰ সপক্ষে মাত মতা" কাৰ্য অব্যাহত ৰাখিছে। চৌৰ বিপ্লৱ(Saur Revolution )আৰু মহিলাৰ গণতান্ত্ৰিক অধিকাৰ গণৰাজ্যৰ কাৰ্যসূচীত <ref>https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200809201235/https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html |date=9 August 2020 }}</ref> উচ্চ স্থান তৰ্পণ কৰা স্বত্বেও কমল কেশ্বৰ মীনাই অনুভৱ কৰিছিল যে আফগানিস্তানত মহিলাৰ বঞ্চনাই হৈ আহিছে আৰু কোনো বিশাল পৰিৱৰ্তন হোৱা নাই। <ref>{{Cite book|title=Afgan Narimukti Andoloner Agnishika (Bengali)|last=Seisab Shahidera|first=Biswas, P|publisher=Atirikto Publication|year=2014|isbn=978-81-928741-0-4|location=Kolkata|pages=44, 45}}</ref> ১৯৭৯ চনত তেওঁ চৰকাৰৰ বিৰুদ্ধে প্ৰচাৰ চলায় আৰু এই বিৰুদ্ধে সমৰ্থন সংগ্ৰহ কৰিবলৈ বিদ্যালয়সমূহত সভাৰ আয়োজন কৰে আৰু ১৯৮১ চনত তেওঁ পায়াম-ই-জান (মহিলা বাৰ্তা) নামৰ এখন দ্বিভাষিক নাৰীবাদী আলোচনী মুকলি কৰে।<ref>{{cite web|url=http://pz.rawa.org/|title=پیام زن، نشریه جمعیت انقلابی زنان افغانستان - راوا|publisher=|accessdate=15 May 2016|archive-date=12 July 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170712131652/http://pz.rawa.org/|url-status=live}}</ref><ref name="Chavis2011">{{cite book|author=Melody Ermachild Chavis|title=Meena: Heroine Of Afghanistan|url=https://books.google.com/books?id=RyJEynFyznkC&pg=PT1|date=30 September 2011|publisher=Transworld|isbn=978-1-4464-8846-1|pages=1–}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref> তেওঁ শৰণাৰ্থী শিশু আৰু তেওঁলোকৰ মাতৃসকলক সহায় কৰিবলৈ ৱাটান স্কুল প্ৰতিষ্ঠা কৰি চিকিৎসালয়ত ভৰ্তি হোৱা আৰু ব্যৱহাৰিক দক্ষতাৰ শিক্ষা দুয়োটা প্ৰদান কৰিছিল।<ref>https://archive.org/details/womenonwarintern00gios</ref> <ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref>১৯৮১ চনৰ শেষৰ ফালে ফ্ৰান্স চৰকাৰৰ আমন্ত্ৰণত মীনাই ফৰাচী সমাজতান্ত্ৰিক দল কংগ্ৰেছত আফগান প্ৰতিৰোধ আন্দোলনক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। মীনাই বিজয়চিহ্ন উৰুৱাবলৈ আৰম্ভ কৰাৰ সময়ত অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে উল্লাস কৰাৰ লগে লগে বৰিছ পোনামাৰিয়েভৰ নেতৃত্বত কংগ্ৰেছত অংশগ্ৰহণ কৰা ছোভিয়েট প্ৰতিনিধি দলটোৱে হলৰ পৰা ওলাই যায়।<ref name="rawa.org">{{cite web|url=http://www.rawa.org/meena.html|title=Biography of Martyred Meena, RAWA's founding leader|publisher=RAWA|accessdate=15 May 2016|archive-date=7 September 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080907172743/http://www.rawa.org/meena.html|url-status=live}}</ref> ===ব্যক্তিগত জীৱন=== কমল কেশ্বৰ মীনাই আফগানিস্তান লিবাৰেচন অৰ্গেনাইজেচনৰ নেতা ফৈজ আহমদৰ সৈতে বিবাহপাশত আৱদ্ধ হৈছিল আৰু তেখেতৰ স্বামীক ১৯৮৬ চনৰ ১২ নৱেম্বৰত গুলবুদ্দিন হেকমতিয়াৰৰ এজেণ্টে হত্যা কৰিছিল। <ref>[https://web.archive.org/web/20110710160918/http://web.e-ariana.com/ariana/eariana.nsf/allDocs/AC9DD311C800E73C87256CCF005E323F?OpenDocument Gulbuddin Hekmatyar, CIA Op and Homicidal Thug]</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.womeninwar.org/CMann_afghanwomanhood.pdf|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120313114943/http://www.womeninwar.org/CMann_afghanwomanhood.pdf|url-status=dead|title=Models and Realities of Afghan Womanhood: A Retrospective and Prospects|archivedate=13 March 2012|accessdate=24 September 2024}}</ref>তেওঁৰ স্বামীক হত্যা কৰাৰ পাছত ৩ মাহতকৈও কম সময়ৰ ভিতৰতেই কমল কেশ্বৰ মীনাকো হত্যা কৰা হৈছিল। তেওঁলোকৰ তিনিটা সন্তান আছিল যাৰ অৱস্থান অজ্ঞাত। ===হত্যা=== ১৯৮৭ চনৰ ৪ ফেব্ৰুৱাৰীত পাকিস্তানৰ কোৱেটাত কামালক অচিনাকি আততায়ীৰ দ্বাৰা হত্যা কৰা হয়। <ref>{{cite book |last1=Ramakrishnan |first1=Nitya |title=In Custody: Law, Impunity and Prisoner Abuse in South Asia |date=May 2013 |publisher=SAGE India |isbn=9788132117513 |page=118 }}</ref> হত্যাকাৰীসকল কোন আছিল সেই বিষয়ে বেলেগ বেলেগ প্ৰতিবেদন প্ৰকাশ হয়, কিন্তু আফগান চোৰাংচোৱা সেৱা কেএইচএডি(KHAD), আফগান গোপন আৰক্ষীৰ এজেণ্ট আছিল বুলি ধাৰণা কৰা হয়।<ref name="guardian.co.uk" /><ref>{{Cite web |title=Biography of Martyred Meena, RAWA's founding leader |url=http://www.rawa.org/meena.html |access-date=2024-11-18 |website=www.rawa.org}}</ref> ২০০২ চনৰ মে' মাহত কমলৰ হত্যাকাণ্ডৰ দোষী সাব্যস্ত হোৱাৰ পিছত পাকিস্তানত দুজন লোকক ফাঁচী দিয়া হয়।<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/1973184.stm|title=BBC News - SOUTH ASIA - Afghan activist's killers hanged|date=7 May 2002|publisher=|accessdate=15 May 2016|archive-date=13 March 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20070313152147/http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/1973184.stm|url-status=live}}</ref> ===পৰম্পৰা=== ২০০৬ চনৰ ১৩ নৱেম্বৰত টাইম আলোচনীখনৰ এক বিশেষ সংখ্যাত মীনাক '৬০জন এছিয়ান নায়কৰ ভিতৰত অন্তৰ্ভুক্ত কৰি এইদৰে লিখিছিল: 'যদিও তেওঁৰ মৃত্যুৰ সময়ত তেওঁৰ বয়স মাত্ৰ ৩০ বছৰ আছিল, তথাপিও মীনাই ইতিমধ্যে জ্ঞানৰ শক্তিৰ ওপৰত আধাৰিত কৰি আফগান মহিলা অধিকাৰ আন্দোলনৰ বীজ ৰোপণ কৰিছিল। ' <ref>{{Cite web|url=http://www.time.com/time/asia/2006/heroes/in_meena.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070112202432/http://www.time.com/time/asia/2006/heroes/in_meena.html|url-status=dead|title=TIME Magazine|archivedate=12 January 2007|accessdate=24 September 2024}}</ref> ৰাৱাই(RAWA) তাইৰ বিষয়ে উল্লেখ কৰিছে 'মীনাই তাইৰ স্বদেশ আৰু তাইৰ মানুহৰ বাবে সংগ্ৰাম কৰিবলৈ তাইৰ ১২ বছৰৰ সংক্ষিপ্ত কিন্তু উজ্জ্বল জীৱন দিছিল। তেওঁৰ দৃঢ় বিশ্বাস আছিল যে নিৰক্ষৰতা, মৌলবাদৰ অজ্ঞতা, আৰু দুৰ্নীতি আৰু স্বাধীনতা আৰু সমতাৰ নামত আমাৰ মহিলাসকলৰ ওপৰত আৰোপ কৰা বিক্ৰী বিক্ৰীৰ অৱনতি ৰক্ষা কৰা স্বত্বেও, অৱশেষত জনসংখ্যাৰ আধা অংশ জাগ্ৰত হ'ব আৰু স্বাধীনতা, গণতন্ত্ৰ আৰু মহিলাৰ অধিকাৰৰ দিশত পথ অতিক্ৰম কৰিব। <ref>https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200809201235/https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html |date=9 August 2020 }} {{rs?|date=June 2019}}</ref> মীনাই আমাৰ মানুহৰ হৃদয়ৰ ভিতৰত সৃষ্টি কৰা মৰম আৰু সন্মানৰ দ্বাৰা শত্ৰুজনে সঠিকভাৱে ভয়ত কঁপি আছিল। তেওঁলোকে জানিছিল যে তাইৰ যুঁজৰ জুইৰ ভিতৰত স্বাধীনতা, গণতন্ত্ৰ আৰু মহিলাৰ সকলো শত্ৰু ছাই হৈ যাব।" মীনাৰ এটা উদ্ধৃতি হ'ল:-<ref name="Orr2011">{{cite book|author=Tamra Orr|title=We Visit Afghanistan|url=https://books.google.com/books?id=bLyXBgAAQBAJ&pg=PA36|date=15 September 2011|publisher=Mitchell Lane Publishers, Incorporated|isbn=978-1-61228-102-5|page=36|access-date=24 November 2015|archive-date=8 November 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231108003601/https://books.google.com/books?id=bLyXBgAAQBAJ&pg=PA36#v=onepage&q&f=false|url-status=live}}</ref> "আফগান মহিলাসকল শুই থকা সিংহৰ দৰে, যেতিয়া সাৰ পায়, তেওঁলোকে যিকোনো সামাজিক বিপ্লৱত এক সুন্দৰ ভূমিকা পালন কৰিব পাৰে।" ==তথ্যৰ উৎস== [[শ্ৰেণী: আফগানিস্তানৰ ব্যক্তি]][[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] ti21sjokzpz9xjycwhpizjgw1numx57 450947 450946 2024-12-04T08:31:33Z Naruna Baruah 40600 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 450947 wikitext text/x-wiki '''মীনা কেশ্বৰ কমল({{lang_en|Menna Keshwar Kamal}})পশতু/পাৰ্চী: مینا کشور کمال; ''' (জন্ম ২৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৫৬ – মৃত্যু ৪ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৮৭) [[আফগানিস্তান]]ৰ মীনা বুলি পৰিচিত। তেওঁ আছিল এগৰাকী আফগান বিপ্লৱী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী। তেওঁ মহিলা অধিকাৰ কৰ্মী আৰু ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা)ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল। তেওঁক ১৯৮৭ চনত হত্যা কৰা হৈছিল। ===জীৱনী=== [[File:RAWA logo.png|thumb|আফগানিস্তানৰ মহিলাৰ বিপ্লৱী সংগঠন(ৰাৱা)ৰ লোগো]] ১৯৭৭ চনত মীনা যেতিয়া কাবুল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰী আছিল তেতিয়াই তেওঁ ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা) প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। <ref name="guardian.co.uk">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|title=Afghan feminists fighting from under the burqa|author=Jon Boone|work=the Guardian|date=30 April 2010|accessdate=15 May 2016|archive-date=20 September 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120920163044/http://www.guardian.co.uk/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|url-status=live}}</ref>এয়া হৈছে মহিলাসকলৰ বাবে সমতা আৰু শিক্ষাৰ প্ৰচাৰৰ বাবে গঠন কৰা এক সংগঠন যি "আফগানিস্তানৰ বঞ্চিত আৰু নীৰৱ মহিলাসকলৰ সপক্ষে মাত মতা" কাৰ্য অব্যাহত ৰাখিছে। চৌৰ বিপ্লৱ(Saur Revolution )আৰু মহিলাৰ গণতান্ত্ৰিক অধিকাৰ গণৰাজ্যৰ কাৰ্যসূচীত <ref>https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200809201235/https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html |date=9 August 2020 }}</ref> উচ্চ স্থান তৰ্পণ কৰা স্বত্বেও কমল কেশ্বৰ মীনাই অনুভৱ কৰিছিল যে আফগানিস্তানত মহিলাৰ বঞ্চনাই হৈ আহিছে আৰু কোনো বিশাল পৰিৱৰ্তন হোৱা নাই। <ref>{{Cite book|title=Afgan Narimukti Andoloner Agnishika (Bengali)|last=Seisab Shahidera|first=Biswas, P|publisher=Atirikto Publication|year=2014|isbn=978-81-928741-0-4|location=Kolkata|pages=44, 45}}</ref> ১৯৭৯ চনত তেওঁ চৰকাৰৰ বিৰুদ্ধে প্ৰচাৰ চলায় আৰু এই বিৰুদ্ধে সমৰ্থন সংগ্ৰহ কৰিবলৈ বিদ্যালয়সমূহত সভাৰ আয়োজন কৰে আৰু ১৯৮১ চনত তেওঁ পায়াম-ই-জান (মহিলা বাৰ্তা) নামৰ এখন দ্বিভাষিক নাৰীবাদী আলোচনী মুকলি কৰে।<ref>{{cite web|url=http://pz.rawa.org/|title=پیام زن، نشریه جمعیت انقلابی زنان افغانستان - راوا|publisher=|accessdate=15 May 2016|archive-date=12 July 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170712131652/http://pz.rawa.org/|url-status=live}}</ref><ref name="Chavis2011">{{cite book|author=Melody Ermachild Chavis|title=Meena: Heroine Of Afghanistan|url=https://books.google.com/books?id=RyJEynFyznkC&pg=PT1|date=30 September 2011|publisher=Transworld|isbn=978-1-4464-8846-1|pages=1–}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref> তেওঁ শৰণাৰ্থী শিশু আৰু তেওঁলোকৰ মাতৃসকলক সহায় কৰিবলৈ ৱাটান স্কুল প্ৰতিষ্ঠা কৰি চিকিৎসালয়ত ভৰ্তি হোৱা আৰু ব্যৱহাৰিক দক্ষতাৰ শিক্ষা দুয়োটা প্ৰদান কৰিছিল।<ref>https://archive.org/details/womenonwarintern00gios</ref> <ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref>১৯৮১ চনৰ শেষৰ ফালে ফ্ৰান্স চৰকাৰৰ আমন্ত্ৰণত মীনাই ফৰাচী সমাজতান্ত্ৰিক দল কংগ্ৰেছত আফগান প্ৰতিৰোধ আন্দোলনক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। মীনাই বিজয়চিহ্ন উৰুৱাবলৈ আৰম্ভ কৰাৰ সময়ত অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে উল্লাস কৰাৰ লগে লগে বৰিছ পোনামাৰিয়েভৰ নেতৃত্বত কংগ্ৰেছত অংশগ্ৰহণ কৰা ছোভিয়েট প্ৰতিনিধি দলটোৱে হলৰ পৰা ওলাই যায়।<ref name="rawa.org">{{cite web|url=http://www.rawa.org/meena.html|title=Biography of Martyred Meena, RAWA's founding leader|publisher=RAWA|accessdate=15 May 2016|archive-date=7 September 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080907172743/http://www.rawa.org/meena.html|url-status=live}}</ref> ===ব্যক্তিগত জীৱন=== কমল কেশ্বৰ মীনাই আফগানিস্তান লিবাৰেচন অৰ্গেনাইজেচনৰ নেতা ফৈজ আহমদৰ সৈতে বিবাহপাশত আৱদ্ধ হৈছিল আৰু তেখেতৰ স্বামীক ১৯৮৬ চনৰ ১২ নৱেম্বৰত গুলবুদ্দিন হেকমতিয়াৰৰ এজেণ্টে হত্যা কৰিছিল। <ref>[https://web.archive.org/web/20110710160918/http://web.e-ariana.com/ariana/eariana.nsf/allDocs/AC9DD311C800E73C87256CCF005E323F?OpenDocument Gulbuddin Hekmatyar, CIA Op and Homicidal Thug]</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.womeninwar.org/CMann_afghanwomanhood.pdf|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120313114943/http://www.womeninwar.org/CMann_afghanwomanhood.pdf|url-status=dead|title=Models and Realities of Afghan Womanhood: A Retrospective and Prospects|archivedate=13 March 2012|accessdate=24 September 2024}}</ref>তেওঁৰ স্বামীক হত্যা কৰাৰ পাছত ৩ মাহতকৈও কম সময়ৰ ভিতৰতেই কমল কেশ্বৰ মীনাকো হত্যা কৰা হৈছিল। তেওঁলোকৰ তিনিটা সন্তান আছিল যাৰ অৱস্থান অজ্ঞাত। ===হত্যা=== ১৯৮৭ চনৰ ৪ ফেব্ৰুৱাৰীত পাকিস্তানৰ কোৱেটাত কামালক অচিনাকি আততায়ীৰ দ্বাৰা হত্যা কৰা হয়। <ref>{{cite book |last1=Ramakrishnan |first1=Nitya |title=In Custody: Law, Impunity and Prisoner Abuse in South Asia |date=May 2013 |publisher=SAGE India |isbn=9788132117513 |page=118 }}</ref> হত্যাকাৰীসকল কোন আছিল সেই বিষয়ে বেলেগ বেলেগ প্ৰতিবেদন প্ৰকাশ হয়, কিন্তু আফগান চোৰাংচোৱা সেৱা কেএইচএডি(KHAD), আফগান গোপন আৰক্ষীৰ এজেণ্ট আছিল বুলি ধাৰণা কৰা হয়।<ref name="guardian.co.uk" /><ref>{{Cite web |title=Biography of Martyred Meena, RAWA's founding leader |url=http://www.rawa.org/meena.html |access-date=2024-11-18 |website=www.rawa.org}}</ref> ২০০২ চনৰ মে' মাহত কমলৰ হত্যাকাণ্ডৰ দোষী সাব্যস্ত হোৱাৰ পিছত পাকিস্তানত দুজন লোকক ফাঁচী দিয়া হয়।<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/1973184.stm|title=BBC News - SOUTH ASIA - Afghan activist's killers hanged|date=7 May 2002|publisher=|accessdate=15 May 2016|archive-date=13 March 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20070313152147/http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/1973184.stm|url-status=live}}</ref> ===পৰম্পৰা=== ২০০৬ চনৰ ১৩ নৱেম্বৰত টাইম আলোচনীখনৰ এক বিশেষ সংখ্যাত মীনাক '৬০জন এছিয়ান নায়কৰ ভিতৰত অন্তৰ্ভুক্ত কৰি এইদৰে লিখিছিল: 'যদিও তেওঁৰ মৃত্যুৰ সময়ত তেওঁৰ বয়স মাত্ৰ ৩০ বছৰ আছিল, তথাপিও মীনাই ইতিমধ্যে জ্ঞানৰ শক্তিৰ ওপৰত আধাৰিত কৰি আফগান মহিলা অধিকাৰ আন্দোলনৰ বীজ ৰোপণ কৰিছিল। ' <ref>{{Cite web|url=http://www.time.com/time/asia/2006/heroes/in_meena.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070112202432/http://www.time.com/time/asia/2006/heroes/in_meena.html|url-status=dead|title=TIME Magazine|archivedate=12 January 2007|accessdate=24 September 2024}}</ref> ৰাৱাই(RAWA) তাইৰ বিষয়ে উল্লেখ কৰিছে 'মীনাই তাইৰ স্বদেশ আৰু তাইৰ মানুহৰ বাবে সংগ্ৰাম কৰিবলৈ তাইৰ ১২ বছৰৰ সংক্ষিপ্ত কিন্তু উজ্জ্বল জীৱন দিছিল। তেওঁৰ দৃঢ় বিশ্বাস আছিল যে নিৰক্ষৰতা, মৌলবাদৰ অজ্ঞতা, আৰু দুৰ্নীতি আৰু স্বাধীনতা আৰু সমতাৰ নামত আমাৰ মহিলাসকলৰ ওপৰত আৰোপ কৰা বিক্ৰী বিক্ৰীৰ অৱনতি ৰক্ষা কৰা স্বত্বেও, অৱশেষত জনসংখ্যাৰ আধা অংশ জাগ্ৰত হ'ব আৰু স্বাধীনতা, গণতন্ত্ৰ আৰু মহিলাৰ অধিকাৰৰ দিশত পথ অতিক্ৰম কৰিব। <ref>https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200809201235/https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html |date=9 August 2020 }} {{rs?|date=June 2019}}</ref> মীনাই আমাৰ মানুহৰ হৃদয়ৰ ভিতৰত সৃষ্টি কৰা মৰম আৰু সন্মানৰ দ্বাৰা শত্ৰুজনে সঠিকভাৱে ভয়ত কঁপি আছিল। তেওঁলোকে জানিছিল যে তাইৰ যুঁজৰ জুইৰ ভিতৰত স্বাধীনতা, গণতন্ত্ৰ আৰু মহিলাৰ সকলো শত্ৰু ছাই হৈ যাব।" মীনাৰ এটা উদ্ধৃতি হ'ল:-<ref name="Orr2011">{{cite book|author=Tamra Orr|title=We Visit Afghanistan|url=https://books.google.com/books?id=bLyXBgAAQBAJ&pg=PA36|date=15 September 2011|publisher=Mitchell Lane Publishers, Incorporated|isbn=978-1-61228-102-5|page=36|access-date=24 November 2015|archive-date=8 November 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231108003601/https://books.google.com/books?id=bLyXBgAAQBAJ&pg=PA36#v=onepage&q&f=false|url-status=live}}</ref> "আফগান মহিলাসকল শুই থকা সিংহৰ দৰে, যেতিয়া সাৰ পায়, তেওঁলোকে যিকোনো সামাজিক বিপ্লৱত এক সুন্দৰ ভূমিকা পালন কৰিব পাৰে।" ==তথ্যৰ উৎস== [[শ্ৰেণী: আফগানিস্তানৰ ব্যক্তি]][[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] 6bcx3lbcfxdy7db9huhxlx45k5u19z5 450948 450947 2024-12-04T08:32:58Z Naruna Baruah 40600 /* ব্যক্তিগত জীৱন */ 450948 wikitext text/x-wiki '''মীনা কেশ্বৰ কমল({{lang_en|Menna Keshwar Kamal}})পশতু/পাৰ্চী: مینا کشور کمال; ''' (জন্ম ২৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৫৬ – মৃত্যু ৪ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৮৭) [[আফগানিস্তান]]ৰ মীনা বুলি পৰিচিত। তেওঁ আছিল এগৰাকী আফগান বিপ্লৱী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী। তেওঁ মহিলা অধিকাৰ কৰ্মী আৰু ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা)ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল। তেওঁক ১৯৮৭ চনত হত্যা কৰা হৈছিল। ===জীৱনী=== [[File:RAWA logo.png|thumb|আফগানিস্তানৰ মহিলাৰ বিপ্লৱী সংগঠন(ৰাৱা)ৰ লোগো]] ১৯৭৭ চনত মীনা যেতিয়া কাবুল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰী আছিল তেতিয়াই তেওঁ ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা) প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। <ref name="guardian.co.uk">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|title=Afghan feminists fighting from under the burqa|author=Jon Boone|work=the Guardian|date=30 April 2010|accessdate=15 May 2016|archive-date=20 September 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120920163044/http://www.guardian.co.uk/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|url-status=live}}</ref>এয়া হৈছে মহিলাসকলৰ বাবে সমতা আৰু শিক্ষাৰ প্ৰচাৰৰ বাবে গঠন কৰা এক সংগঠন যি "আফগানিস্তানৰ বঞ্চিত আৰু নীৰৱ মহিলাসকলৰ সপক্ষে মাত মতা" কাৰ্য অব্যাহত ৰাখিছে। চৌৰ বিপ্লৱ(Saur Revolution )আৰু মহিলাৰ গণতান্ত্ৰিক অধিকাৰ গণৰাজ্যৰ কাৰ্যসূচীত <ref>https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200809201235/https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html |date=9 August 2020 }}</ref> উচ্চ স্থান তৰ্পণ কৰা স্বত্বেও কমল কেশ্বৰ মীনাই অনুভৱ কৰিছিল যে আফগানিস্তানত মহিলাৰ বঞ্চনাই হৈ আহিছে আৰু কোনো বিশাল পৰিৱৰ্তন হোৱা নাই। <ref>{{Cite book|title=Afgan Narimukti Andoloner Agnishika (Bengali)|last=Seisab Shahidera|first=Biswas, P|publisher=Atirikto Publication|year=2014|isbn=978-81-928741-0-4|location=Kolkata|pages=44, 45}}</ref> ১৯৭৯ চনত তেওঁ চৰকাৰৰ বিৰুদ্ধে প্ৰচাৰ চলায় আৰু এই বিৰুদ্ধে সমৰ্থন সংগ্ৰহ কৰিবলৈ বিদ্যালয়সমূহত সভাৰ আয়োজন কৰে আৰু ১৯৮১ চনত তেওঁ পায়াম-ই-জান (মহিলা বাৰ্তা) নামৰ এখন দ্বিভাষিক নাৰীবাদী আলোচনী মুকলি কৰে।<ref>{{cite web|url=http://pz.rawa.org/|title=پیام زن، نشریه جمعیت انقلابی زنان افغانستان - راوا|publisher=|accessdate=15 May 2016|archive-date=12 July 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170712131652/http://pz.rawa.org/|url-status=live}}</ref><ref name="Chavis2011">{{cite book|author=Melody Ermachild Chavis|title=Meena: Heroine Of Afghanistan|url=https://books.google.com/books?id=RyJEynFyznkC&pg=PT1|date=30 September 2011|publisher=Transworld|isbn=978-1-4464-8846-1|pages=1–}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref> তেওঁ শৰণাৰ্থী শিশু আৰু তেওঁলোকৰ মাতৃসকলক সহায় কৰিবলৈ ৱাটান স্কুল প্ৰতিষ্ঠা কৰি চিকিৎসালয়ত ভৰ্তি হোৱা আৰু ব্যৱহাৰিক দক্ষতাৰ শিক্ষা দুয়োটা প্ৰদান কৰিছিল।<ref>https://archive.org/details/womenonwarintern00gios</ref> <ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref>১৯৮১ চনৰ শেষৰ ফালে ফ্ৰান্স চৰকাৰৰ আমন্ত্ৰণত মীনাই ফৰাচী সমাজতান্ত্ৰিক দল কংগ্ৰেছত আফগান প্ৰতিৰোধ আন্দোলনক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। মীনাই বিজয়চিহ্ন উৰুৱাবলৈ আৰম্ভ কৰাৰ সময়ত অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে উল্লাস কৰাৰ লগে লগে বৰিছ পোনামাৰিয়েভৰ নেতৃত্বত কংগ্ৰেছত অংশগ্ৰহণ কৰা ছোভিয়েট প্ৰতিনিধি দলটোৱে হলৰ পৰা ওলাই যায়।<ref name="rawa.org">{{cite web|url=http://www.rawa.org/meena.html|title=Biography of Martyred Meena, RAWA's founding leader|publisher=RAWA|accessdate=15 May 2016|archive-date=7 September 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080907172743/http://www.rawa.org/meena.html|url-status=live}}</ref> ===ব্যক্তিগত জীৱন=== কমল কেশ্বৰ মীনাই [[আফগানিস্তান]] লিবাৰেচন অৰ্গেনাইজেচনৰ নেতা ফৈজ আহমদৰ সৈতে বিবাহপাশত আৱদ্ধ হৈছিল আৰু তেখেতৰ স্বামীক ১৯৮৬ চনৰ ১২ নৱেম্বৰত গুলবুদ্দিন হেকমতিয়াৰৰ এজেণ্টে হত্যা কৰিছিল। <ref>[https://web.archive.org/web/20110710160918/http://web.e-ariana.com/ariana/eariana.nsf/allDocs/AC9DD311C800E73C87256CCF005E323F?OpenDocument Gulbuddin Hekmatyar, CIA Op and Homicidal Thug]</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.womeninwar.org/CMann_afghanwomanhood.pdf|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120313114943/http://www.womeninwar.org/CMann_afghanwomanhood.pdf|url-status=dead|title=Models and Realities of Afghan Womanhood: A Retrospective and Prospects|archivedate=13 March 2012|accessdate=24 September 2024}}</ref>তেওঁৰ স্বামীক হত্যা কৰাৰ পাছত ৩ মাহতকৈও কম সময়ৰ ভিতৰতেই কমল কেশ্বৰ মীনাকো হত্যা কৰা হৈছিল। তেওঁলোকৰ তিনিটা সন্তান আছিল যাৰ অৱস্থান অজ্ঞাত। ===হত্যা=== ১৯৮৭ চনৰ ৪ ফেব্ৰুৱাৰীত পাকিস্তানৰ কোৱেটাত কামালক অচিনাকি আততায়ীৰ দ্বাৰা হত্যা কৰা হয়। <ref>{{cite book |last1=Ramakrishnan |first1=Nitya |title=In Custody: Law, Impunity and Prisoner Abuse in South Asia |date=May 2013 |publisher=SAGE India |isbn=9788132117513 |page=118 }}</ref> হত্যাকাৰীসকল কোন আছিল সেই বিষয়ে বেলেগ বেলেগ প্ৰতিবেদন প্ৰকাশ হয়, কিন্তু আফগান চোৰাংচোৱা সেৱা কেএইচএডি(KHAD), আফগান গোপন আৰক্ষীৰ এজেণ্ট আছিল বুলি ধাৰণা কৰা হয়।<ref name="guardian.co.uk" /><ref>{{Cite web |title=Biography of Martyred Meena, RAWA's founding leader |url=http://www.rawa.org/meena.html |access-date=2024-11-18 |website=www.rawa.org}}</ref> ২০০২ চনৰ মে' মাহত কমলৰ হত্যাকাণ্ডৰ দোষী সাব্যস্ত হোৱাৰ পিছত পাকিস্তানত দুজন লোকক ফাঁচী দিয়া হয়।<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/1973184.stm|title=BBC News - SOUTH ASIA - Afghan activist's killers hanged|date=7 May 2002|publisher=|accessdate=15 May 2016|archive-date=13 March 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20070313152147/http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/1973184.stm|url-status=live}}</ref> ===পৰম্পৰা=== ২০০৬ চনৰ ১৩ নৱেম্বৰত টাইম আলোচনীখনৰ এক বিশেষ সংখ্যাত মীনাক '৬০জন এছিয়ান নায়কৰ ভিতৰত অন্তৰ্ভুক্ত কৰি এইদৰে লিখিছিল: 'যদিও তেওঁৰ মৃত্যুৰ সময়ত তেওঁৰ বয়স মাত্ৰ ৩০ বছৰ আছিল, তথাপিও মীনাই ইতিমধ্যে জ্ঞানৰ শক্তিৰ ওপৰত আধাৰিত কৰি আফগান মহিলা অধিকাৰ আন্দোলনৰ বীজ ৰোপণ কৰিছিল। ' <ref>{{Cite web|url=http://www.time.com/time/asia/2006/heroes/in_meena.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070112202432/http://www.time.com/time/asia/2006/heroes/in_meena.html|url-status=dead|title=TIME Magazine|archivedate=12 January 2007|accessdate=24 September 2024}}</ref> ৰাৱাই(RAWA) তাইৰ বিষয়ে উল্লেখ কৰিছে 'মীনাই তাইৰ স্বদেশ আৰু তাইৰ মানুহৰ বাবে সংগ্ৰাম কৰিবলৈ তাইৰ ১২ বছৰৰ সংক্ষিপ্ত কিন্তু উজ্জ্বল জীৱন দিছিল। তেওঁৰ দৃঢ় বিশ্বাস আছিল যে নিৰক্ষৰতা, মৌলবাদৰ অজ্ঞতা, আৰু দুৰ্নীতি আৰু স্বাধীনতা আৰু সমতাৰ নামত আমাৰ মহিলাসকলৰ ওপৰত আৰোপ কৰা বিক্ৰী বিক্ৰীৰ অৱনতি ৰক্ষা কৰা স্বত্বেও, অৱশেষত জনসংখ্যাৰ আধা অংশ জাগ্ৰত হ'ব আৰু স্বাধীনতা, গণতন্ত্ৰ আৰু মহিলাৰ অধিকাৰৰ দিশত পথ অতিক্ৰম কৰিব। <ref>https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200809201235/https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html |date=9 August 2020 }} {{rs?|date=June 2019}}</ref> মীনাই আমাৰ মানুহৰ হৃদয়ৰ ভিতৰত সৃষ্টি কৰা মৰম আৰু সন্মানৰ দ্বাৰা শত্ৰুজনে সঠিকভাৱে ভয়ত কঁপি আছিল। তেওঁলোকে জানিছিল যে তাইৰ যুঁজৰ জুইৰ ভিতৰত স্বাধীনতা, গণতন্ত্ৰ আৰু মহিলাৰ সকলো শত্ৰু ছাই হৈ যাব।" মীনাৰ এটা উদ্ধৃতি হ'ল:-<ref name="Orr2011">{{cite book|author=Tamra Orr|title=We Visit Afghanistan|url=https://books.google.com/books?id=bLyXBgAAQBAJ&pg=PA36|date=15 September 2011|publisher=Mitchell Lane Publishers, Incorporated|isbn=978-1-61228-102-5|page=36|access-date=24 November 2015|archive-date=8 November 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231108003601/https://books.google.com/books?id=bLyXBgAAQBAJ&pg=PA36#v=onepage&q&f=false|url-status=live}}</ref> "আফগান মহিলাসকল শুই থকা সিংহৰ দৰে, যেতিয়া সাৰ পায়, তেওঁলোকে যিকোনো সামাজিক বিপ্লৱত এক সুন্দৰ ভূমিকা পালন কৰিব পাৰে।" ==তথ্যৰ উৎস== [[শ্ৰেণী: আফগানিস্তানৰ ব্যক্তি]][[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] ipl6y1tzud58pcbtobhalgvqw95a8mf 450949 450948 2024-12-04T08:33:32Z Naruna Baruah 40600 /* পৰম্পৰা */ 450949 wikitext text/x-wiki '''মীনা কেশ্বৰ কমল({{lang_en|Menna Keshwar Kamal}})পশতু/পাৰ্চী: مینا کشور کمال; ''' (জন্ম ২৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৫৬ – মৃত্যু ৪ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৮৭) [[আফগানিস্তান]]ৰ মীনা বুলি পৰিচিত। তেওঁ আছিল এগৰাকী আফগান বিপ্লৱী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী। তেওঁ মহিলা অধিকাৰ কৰ্মী আৰু ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা)ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল। তেওঁক ১৯৮৭ চনত হত্যা কৰা হৈছিল। ===জীৱনী=== [[File:RAWA logo.png|thumb|আফগানিস্তানৰ মহিলাৰ বিপ্লৱী সংগঠন(ৰাৱা)ৰ লোগো]] ১৯৭৭ চনত মীনা যেতিয়া কাবুল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰী আছিল তেতিয়াই তেওঁ ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা) প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। <ref name="guardian.co.uk">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|title=Afghan feminists fighting from under the burqa|author=Jon Boone|work=the Guardian|date=30 April 2010|accessdate=15 May 2016|archive-date=20 September 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120920163044/http://www.guardian.co.uk/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|url-status=live}}</ref>এয়া হৈছে মহিলাসকলৰ বাবে সমতা আৰু শিক্ষাৰ প্ৰচাৰৰ বাবে গঠন কৰা এক সংগঠন যি "আফগানিস্তানৰ বঞ্চিত আৰু নীৰৱ মহিলাসকলৰ সপক্ষে মাত মতা" কাৰ্য অব্যাহত ৰাখিছে। চৌৰ বিপ্লৱ(Saur Revolution )আৰু মহিলাৰ গণতান্ত্ৰিক অধিকাৰ গণৰাজ্যৰ কাৰ্যসূচীত <ref>https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200809201235/https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html |date=9 August 2020 }}</ref> উচ্চ স্থান তৰ্পণ কৰা স্বত্বেও কমল কেশ্বৰ মীনাই অনুভৱ কৰিছিল যে আফগানিস্তানত মহিলাৰ বঞ্চনাই হৈ আহিছে আৰু কোনো বিশাল পৰিৱৰ্তন হোৱা নাই। <ref>{{Cite book|title=Afgan Narimukti Andoloner Agnishika (Bengali)|last=Seisab Shahidera|first=Biswas, P|publisher=Atirikto Publication|year=2014|isbn=978-81-928741-0-4|location=Kolkata|pages=44, 45}}</ref> ১৯৭৯ চনত তেওঁ চৰকাৰৰ বিৰুদ্ধে প্ৰচাৰ চলায় আৰু এই বিৰুদ্ধে সমৰ্থন সংগ্ৰহ কৰিবলৈ বিদ্যালয়সমূহত সভাৰ আয়োজন কৰে আৰু ১৯৮১ চনত তেওঁ পায়াম-ই-জান (মহিলা বাৰ্তা) নামৰ এখন দ্বিভাষিক নাৰীবাদী আলোচনী মুকলি কৰে।<ref>{{cite web|url=http://pz.rawa.org/|title=پیام زن، نشریه جمعیت انقلابی زنان افغانستان - راوا|publisher=|accessdate=15 May 2016|archive-date=12 July 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170712131652/http://pz.rawa.org/|url-status=live}}</ref><ref name="Chavis2011">{{cite book|author=Melody Ermachild Chavis|title=Meena: Heroine Of Afghanistan|url=https://books.google.com/books?id=RyJEynFyznkC&pg=PT1|date=30 September 2011|publisher=Transworld|isbn=978-1-4464-8846-1|pages=1–}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref> তেওঁ শৰণাৰ্থী শিশু আৰু তেওঁলোকৰ মাতৃসকলক সহায় কৰিবলৈ ৱাটান স্কুল প্ৰতিষ্ঠা কৰি চিকিৎসালয়ত ভৰ্তি হোৱা আৰু ব্যৱহাৰিক দক্ষতাৰ শিক্ষা দুয়োটা প্ৰদান কৰিছিল।<ref>https://archive.org/details/womenonwarintern00gios</ref> <ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref>১৯৮১ চনৰ শেষৰ ফালে ফ্ৰান্স চৰকাৰৰ আমন্ত্ৰণত মীনাই ফৰাচী সমাজতান্ত্ৰিক দল কংগ্ৰেছত আফগান প্ৰতিৰোধ আন্দোলনক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। মীনাই বিজয়চিহ্ন উৰুৱাবলৈ আৰম্ভ কৰাৰ সময়ত অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে উল্লাস কৰাৰ লগে লগে বৰিছ পোনামাৰিয়েভৰ নেতৃত্বত কংগ্ৰেছত অংশগ্ৰহণ কৰা ছোভিয়েট প্ৰতিনিধি দলটোৱে হলৰ পৰা ওলাই যায়।<ref name="rawa.org">{{cite web|url=http://www.rawa.org/meena.html|title=Biography of Martyred Meena, RAWA's founding leader|publisher=RAWA|accessdate=15 May 2016|archive-date=7 September 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080907172743/http://www.rawa.org/meena.html|url-status=live}}</ref> ===ব্যক্তিগত জীৱন=== কমল কেশ্বৰ মীনাই [[আফগানিস্তান]] লিবাৰেচন অৰ্গেনাইজেচনৰ নেতা ফৈজ আহমদৰ সৈতে বিবাহপাশত আৱদ্ধ হৈছিল আৰু তেখেতৰ স্বামীক ১৯৮৬ চনৰ ১২ নৱেম্বৰত গুলবুদ্দিন হেকমতিয়াৰৰ এজেণ্টে হত্যা কৰিছিল। <ref>[https://web.archive.org/web/20110710160918/http://web.e-ariana.com/ariana/eariana.nsf/allDocs/AC9DD311C800E73C87256CCF005E323F?OpenDocument Gulbuddin Hekmatyar, CIA Op and Homicidal Thug]</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.womeninwar.org/CMann_afghanwomanhood.pdf|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120313114943/http://www.womeninwar.org/CMann_afghanwomanhood.pdf|url-status=dead|title=Models and Realities of Afghan Womanhood: A Retrospective and Prospects|archivedate=13 March 2012|accessdate=24 September 2024}}</ref>তেওঁৰ স্বামীক হত্যা কৰাৰ পাছত ৩ মাহতকৈও কম সময়ৰ ভিতৰতেই কমল কেশ্বৰ মীনাকো হত্যা কৰা হৈছিল। তেওঁলোকৰ তিনিটা সন্তান আছিল যাৰ অৱস্থান অজ্ঞাত। ===হত্যা=== ১৯৮৭ চনৰ ৪ ফেব্ৰুৱাৰীত পাকিস্তানৰ কোৱেটাত কামালক অচিনাকি আততায়ীৰ দ্বাৰা হত্যা কৰা হয়। <ref>{{cite book |last1=Ramakrishnan |first1=Nitya |title=In Custody: Law, Impunity and Prisoner Abuse in South Asia |date=May 2013 |publisher=SAGE India |isbn=9788132117513 |page=118 }}</ref> হত্যাকাৰীসকল কোন আছিল সেই বিষয়ে বেলেগ বেলেগ প্ৰতিবেদন প্ৰকাশ হয়, কিন্তু আফগান চোৰাংচোৱা সেৱা কেএইচএডি(KHAD), আফগান গোপন আৰক্ষীৰ এজেণ্ট আছিল বুলি ধাৰণা কৰা হয়।<ref name="guardian.co.uk" /><ref>{{Cite web |title=Biography of Martyred Meena, RAWA's founding leader |url=http://www.rawa.org/meena.html |access-date=2024-11-18 |website=www.rawa.org}}</ref> ২০০২ চনৰ মে' মাহত কমলৰ হত্যাকাণ্ডৰ দোষী সাব্যস্ত হোৱাৰ পিছত পাকিস্তানত দুজন লোকক ফাঁচী দিয়া হয়।<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/1973184.stm|title=BBC News - SOUTH ASIA - Afghan activist's killers hanged|date=7 May 2002|publisher=|accessdate=15 May 2016|archive-date=13 March 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20070313152147/http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/1973184.stm|url-status=live}}</ref> ===পৰম্পৰা=== ২০০৬ চনৰ ১৩ নৱেম্বৰত টাইম আলোচনীখনৰ এক বিশেষ সংখ্যাত মীনাক '৬০জন এছিয়াৰ নায়কৰ ভিতৰত অন্তৰ্ভুক্ত কৰি এইদৰে লিখিছিল: 'যদিও তেওঁৰ মৃত্যুৰ সময়ত তেওঁৰ বয়স মাত্ৰ ৩০ বছৰ আছিল, তথাপিও মীনাই ইতিমধ্যে জ্ঞানৰ শক্তিৰ ওপৰত আধাৰিত কৰি আফগান মহিলা অধিকাৰ আন্দোলনৰ বীজ ৰোপণ কৰিছিল। ' <ref>{{Cite web|url=http://www.time.com/time/asia/2006/heroes/in_meena.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070112202432/http://www.time.com/time/asia/2006/heroes/in_meena.html|url-status=dead|title=TIME Magazine|archivedate=12 January 2007|accessdate=24 September 2024}}</ref> ৰাৱাই(RAWA) তাইৰ বিষয়ে উল্লেখ কৰিছে 'মীনাই তাইৰ স্বদেশ আৰু তাইৰ মানুহৰ বাবে সংগ্ৰাম কৰিবলৈ তাইৰ ১২ বছৰৰ সংক্ষিপ্ত কিন্তু উজ্জ্বল জীৱন দিছিল। তেওঁৰ দৃঢ় বিশ্বাস আছিল যে নিৰক্ষৰতা, মৌলবাদৰ অজ্ঞতা, আৰু দুৰ্নীতি আৰু স্বাধীনতা আৰু সমতাৰ নামত আমাৰ মহিলাসকলৰ ওপৰত আৰোপ কৰা বিক্ৰী বিক্ৰীৰ অৱনতি ৰক্ষা কৰা স্বত্বেও, অৱশেষত জনসংখ্যাৰ আধা অংশ জাগ্ৰত হ'ব আৰু স্বাধীনতা, গণতন্ত্ৰ আৰু মহিলাৰ অধিকাৰৰ দিশত পথ অতিক্ৰম কৰিব। <ref>https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200809201235/https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html |date=9 August 2020 }} {{rs?|date=June 2019}}</ref> মীনাই আমাৰ মানুহৰ হৃদয়ৰ ভিতৰত সৃষ্টি কৰা মৰম আৰু সন্মানৰ দ্বাৰা শত্ৰুজনে সঠিকভাৱে ভয়ত কঁপি আছিল। তেওঁলোকে জানিছিল যে তাইৰ যুঁজৰ জুইৰ ভিতৰত স্বাধীনতা, গণতন্ত্ৰ আৰু মহিলাৰ সকলো শত্ৰু ছাই হৈ যাব।" মীনাৰ এটা উদ্ধৃতি হ'ল:-<ref name="Orr2011">{{cite book|author=Tamra Orr|title=We Visit Afghanistan|url=https://books.google.com/books?id=bLyXBgAAQBAJ&pg=PA36|date=15 September 2011|publisher=Mitchell Lane Publishers, Incorporated|isbn=978-1-61228-102-5|page=36|access-date=24 November 2015|archive-date=8 November 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231108003601/https://books.google.com/books?id=bLyXBgAAQBAJ&pg=PA36#v=onepage&q&f=false|url-status=live}}</ref> "আফগান মহিলাসকল শুই থকা সিংহৰ দৰে, যেতিয়া সাৰ পায়, তেওঁলোকে যিকোনো সামাজিক বিপ্লৱত এক সুন্দৰ ভূমিকা পালন কৰিব পাৰে।" ==তথ্যৰ উৎস== [[শ্ৰেণী: আফগানিস্তানৰ ব্যক্তি]][[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] 6j3c4vinfrkwwgu4j86bhl25jnjdu7b 450950 450949 2024-12-04T08:33:58Z Naruna Baruah 40600 /* পৰম্পৰা */ 450950 wikitext text/x-wiki '''মীনা কেশ্বৰ কমল({{lang_en|Menna Keshwar Kamal}})পশতু/পাৰ্চী: مینا کشور کمال; ''' (জন্ম ২৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৫৬ – মৃত্যু ৪ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৮৭) [[আফগানিস্তান]]ৰ মীনা বুলি পৰিচিত। তেওঁ আছিল এগৰাকী আফগান বিপ্লৱী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী। তেওঁ মহিলা অধিকাৰ কৰ্মী আৰু ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা)ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল। তেওঁক ১৯৮৭ চনত হত্যা কৰা হৈছিল। ===জীৱনী=== [[File:RAWA logo.png|thumb|আফগানিস্তানৰ মহিলাৰ বিপ্লৱী সংগঠন(ৰাৱা)ৰ লোগো]] ১৯৭৭ চনত মীনা যেতিয়া কাবুল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰী আছিল তেতিয়াই তেওঁ ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা) প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। <ref name="guardian.co.uk">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|title=Afghan feminists fighting from under the burqa|author=Jon Boone|work=the Guardian|date=30 April 2010|accessdate=15 May 2016|archive-date=20 September 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120920163044/http://www.guardian.co.uk/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|url-status=live}}</ref>এয়া হৈছে মহিলাসকলৰ বাবে সমতা আৰু শিক্ষাৰ প্ৰচাৰৰ বাবে গঠন কৰা এক সংগঠন যি "আফগানিস্তানৰ বঞ্চিত আৰু নীৰৱ মহিলাসকলৰ সপক্ষে মাত মতা" কাৰ্য অব্যাহত ৰাখিছে। চৌৰ বিপ্লৱ(Saur Revolution )আৰু মহিলাৰ গণতান্ত্ৰিক অধিকাৰ গণৰাজ্যৰ কাৰ্যসূচীত <ref>https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200809201235/https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html |date=9 August 2020 }}</ref> উচ্চ স্থান তৰ্পণ কৰা স্বত্বেও কমল কেশ্বৰ মীনাই অনুভৱ কৰিছিল যে আফগানিস্তানত মহিলাৰ বঞ্চনাই হৈ আহিছে আৰু কোনো বিশাল পৰিৱৰ্তন হোৱা নাই। <ref>{{Cite book|title=Afgan Narimukti Andoloner Agnishika (Bengali)|last=Seisab Shahidera|first=Biswas, P|publisher=Atirikto Publication|year=2014|isbn=978-81-928741-0-4|location=Kolkata|pages=44, 45}}</ref> ১৯৭৯ চনত তেওঁ চৰকাৰৰ বিৰুদ্ধে প্ৰচাৰ চলায় আৰু এই বিৰুদ্ধে সমৰ্থন সংগ্ৰহ কৰিবলৈ বিদ্যালয়সমূহত সভাৰ আয়োজন কৰে আৰু ১৯৮১ চনত তেওঁ পায়াম-ই-জান (মহিলা বাৰ্তা) নামৰ এখন দ্বিভাষিক নাৰীবাদী আলোচনী মুকলি কৰে।<ref>{{cite web|url=http://pz.rawa.org/|title=پیام زن، نشریه جمعیت انقلابی زنان افغانستان - راوا|publisher=|accessdate=15 May 2016|archive-date=12 July 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170712131652/http://pz.rawa.org/|url-status=live}}</ref><ref name="Chavis2011">{{cite book|author=Melody Ermachild Chavis|title=Meena: Heroine Of Afghanistan|url=https://books.google.com/books?id=RyJEynFyznkC&pg=PT1|date=30 September 2011|publisher=Transworld|isbn=978-1-4464-8846-1|pages=1–}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref> তেওঁ শৰণাৰ্থী শিশু আৰু তেওঁলোকৰ মাতৃসকলক সহায় কৰিবলৈ ৱাটান স্কুল প্ৰতিষ্ঠা কৰি চিকিৎসালয়ত ভৰ্তি হোৱা আৰু ব্যৱহাৰিক দক্ষতাৰ শিক্ষা দুয়োটা প্ৰদান কৰিছিল।<ref>https://archive.org/details/womenonwarintern00gios</ref> <ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref>১৯৮১ চনৰ শেষৰ ফালে ফ্ৰান্স চৰকাৰৰ আমন্ত্ৰণত মীনাই ফৰাচী সমাজতান্ত্ৰিক দল কংগ্ৰেছত আফগান প্ৰতিৰোধ আন্দোলনক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। মীনাই বিজয়চিহ্ন উৰুৱাবলৈ আৰম্ভ কৰাৰ সময়ত অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে উল্লাস কৰাৰ লগে লগে বৰিছ পোনামাৰিয়েভৰ নেতৃত্বত কংগ্ৰেছত অংশগ্ৰহণ কৰা ছোভিয়েট প্ৰতিনিধি দলটোৱে হলৰ পৰা ওলাই যায়।<ref name="rawa.org">{{cite web|url=http://www.rawa.org/meena.html|title=Biography of Martyred Meena, RAWA's founding leader|publisher=RAWA|accessdate=15 May 2016|archive-date=7 September 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080907172743/http://www.rawa.org/meena.html|url-status=live}}</ref> ===ব্যক্তিগত জীৱন=== কমল কেশ্বৰ মীনাই [[আফগানিস্তান]] লিবাৰেচন অৰ্গেনাইজেচনৰ নেতা ফৈজ আহমদৰ সৈতে বিবাহপাশত আৱদ্ধ হৈছিল আৰু তেখেতৰ স্বামীক ১৯৮৬ চনৰ ১২ নৱেম্বৰত গুলবুদ্দিন হেকমতিয়াৰৰ এজেণ্টে হত্যা কৰিছিল। <ref>[https://web.archive.org/web/20110710160918/http://web.e-ariana.com/ariana/eariana.nsf/allDocs/AC9DD311C800E73C87256CCF005E323F?OpenDocument Gulbuddin Hekmatyar, CIA Op and Homicidal Thug]</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.womeninwar.org/CMann_afghanwomanhood.pdf|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120313114943/http://www.womeninwar.org/CMann_afghanwomanhood.pdf|url-status=dead|title=Models and Realities of Afghan Womanhood: A Retrospective and Prospects|archivedate=13 March 2012|accessdate=24 September 2024}}</ref>তেওঁৰ স্বামীক হত্যা কৰাৰ পাছত ৩ মাহতকৈও কম সময়ৰ ভিতৰতেই কমল কেশ্বৰ মীনাকো হত্যা কৰা হৈছিল। তেওঁলোকৰ তিনিটা সন্তান আছিল যাৰ অৱস্থান অজ্ঞাত। ===হত্যা=== ১৯৮৭ চনৰ ৪ ফেব্ৰুৱাৰীত পাকিস্তানৰ কোৱেটাত কামালক অচিনাকি আততায়ীৰ দ্বাৰা হত্যা কৰা হয়। <ref>{{cite book |last1=Ramakrishnan |first1=Nitya |title=In Custody: Law, Impunity and Prisoner Abuse in South Asia |date=May 2013 |publisher=SAGE India |isbn=9788132117513 |page=118 }}</ref> হত্যাকাৰীসকল কোন আছিল সেই বিষয়ে বেলেগ বেলেগ প্ৰতিবেদন প্ৰকাশ হয়, কিন্তু আফগান চোৰাংচোৱা সেৱা কেএইচএডি(KHAD), আফগান গোপন আৰক্ষীৰ এজেণ্ট আছিল বুলি ধাৰণা কৰা হয়।<ref name="guardian.co.uk" /><ref>{{Cite web |title=Biography of Martyred Meena, RAWA's founding leader |url=http://www.rawa.org/meena.html |access-date=2024-11-18 |website=www.rawa.org}}</ref> ২০০২ চনৰ মে' মাহত কমলৰ হত্যাকাণ্ডৰ দোষী সাব্যস্ত হোৱাৰ পিছত পাকিস্তানত দুজন লোকক ফাঁচী দিয়া হয়।<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/1973184.stm|title=BBC News - SOUTH ASIA - Afghan activist's killers hanged|date=7 May 2002|publisher=|accessdate=15 May 2016|archive-date=13 March 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20070313152147/http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/1973184.stm|url-status=live}}</ref> ===পৰম্পৰা=== ২০০৬ চনৰ ১৩ নৱেম্বৰত টাইম আলোচনীখনৰ এক বিশেষ সংখ্যাত মীনাক '৬০জন [[এছিয়া]]ৰ নায়কৰ ভিতৰত অন্তৰ্ভুক্ত কৰি এইদৰে লিখিছিল: 'যদিও তেওঁৰ মৃত্যুৰ সময়ত তেওঁৰ বয়স মাত্ৰ ৩০ বছৰ আছিল, তথাপিও মীনাই ইতিমধ্যে জ্ঞানৰ শক্তিৰ ওপৰত আধাৰিত কৰি আফগান মহিলা অধিকাৰ আন্দোলনৰ বীজ ৰোপণ কৰিছিল। ' <ref>{{Cite web|url=http://www.time.com/time/asia/2006/heroes/in_meena.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070112202432/http://www.time.com/time/asia/2006/heroes/in_meena.html|url-status=dead|title=TIME Magazine|archivedate=12 January 2007|accessdate=24 September 2024}}</ref> ৰাৱাই(RAWA) তাইৰ বিষয়ে উল্লেখ কৰিছে 'মীনাই তাইৰ স্বদেশ আৰু তাইৰ মানুহৰ বাবে সংগ্ৰাম কৰিবলৈ তাইৰ ১২ বছৰৰ সংক্ষিপ্ত কিন্তু উজ্জ্বল জীৱন দিছিল। তেওঁৰ দৃঢ় বিশ্বাস আছিল যে নিৰক্ষৰতা, মৌলবাদৰ অজ্ঞতা, আৰু দুৰ্নীতি আৰু স্বাধীনতা আৰু সমতাৰ নামত আমাৰ মহিলাসকলৰ ওপৰত আৰোপ কৰা বিক্ৰী বিক্ৰীৰ অৱনতি ৰক্ষা কৰা স্বত্বেও, অৱশেষত জনসংখ্যাৰ আধা অংশ জাগ্ৰত হ'ব আৰু স্বাধীনতা, গণতন্ত্ৰ আৰু মহিলাৰ অধিকাৰৰ দিশত পথ অতিক্ৰম কৰিব। <ref>https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200809201235/https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html |date=9 August 2020 }} {{rs?|date=June 2019}}</ref> মীনাই আমাৰ মানুহৰ হৃদয়ৰ ভিতৰত সৃষ্টি কৰা মৰম আৰু সন্মানৰ দ্বাৰা শত্ৰুজনে সঠিকভাৱে ভয়ত কঁপি আছিল। তেওঁলোকে জানিছিল যে তাইৰ যুঁজৰ জুইৰ ভিতৰত স্বাধীনতা, গণতন্ত্ৰ আৰু মহিলাৰ সকলো শত্ৰু ছাই হৈ যাব।" মীনাৰ এটা উদ্ধৃতি হ'ল:-<ref name="Orr2011">{{cite book|author=Tamra Orr|title=We Visit Afghanistan|url=https://books.google.com/books?id=bLyXBgAAQBAJ&pg=PA36|date=15 September 2011|publisher=Mitchell Lane Publishers, Incorporated|isbn=978-1-61228-102-5|page=36|access-date=24 November 2015|archive-date=8 November 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231108003601/https://books.google.com/books?id=bLyXBgAAQBAJ&pg=PA36#v=onepage&q&f=false|url-status=live}}</ref> "আফগান মহিলাসকল শুই থকা সিংহৰ দৰে, যেতিয়া সাৰ পায়, তেওঁলোকে যিকোনো সামাজিক বিপ্লৱত এক সুন্দৰ ভূমিকা পালন কৰিব পাৰে।" ==তথ্যৰ উৎস== [[শ্ৰেণী: আফগানিস্তানৰ ব্যক্তি]][[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] a1wcdv1bjfx3qwjzpqtuc0l030y6m6n 450951 450950 2024-12-04T08:34:24Z Naruna Baruah 40600 /* পৰম্পৰা */ 450951 wikitext text/x-wiki '''মীনা কেশ্বৰ কমল({{lang_en|Menna Keshwar Kamal}})পশতু/পাৰ্চী: مینا کشور کمال; ''' (জন্ম ২৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৫৬ – মৃত্যু ৪ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৮৭) [[আফগানিস্তান]]ৰ মীনা বুলি পৰিচিত। তেওঁ আছিল এগৰাকী আফগান বিপ্লৱী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী। তেওঁ মহিলা অধিকাৰ কৰ্মী আৰু ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা)ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল। তেওঁক ১৯৮৭ চনত হত্যা কৰা হৈছিল। ===জীৱনী=== [[File:RAWA logo.png|thumb|আফগানিস্তানৰ মহিলাৰ বিপ্লৱী সংগঠন(ৰাৱা)ৰ লোগো]] ১৯৭৭ চনত মীনা যেতিয়া কাবুল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰী আছিল তেতিয়াই তেওঁ ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা) প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। <ref name="guardian.co.uk">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|title=Afghan feminists fighting from under the burqa|author=Jon Boone|work=the Guardian|date=30 April 2010|accessdate=15 May 2016|archive-date=20 September 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120920163044/http://www.guardian.co.uk/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|url-status=live}}</ref>এয়া হৈছে মহিলাসকলৰ বাবে সমতা আৰু শিক্ষাৰ প্ৰচাৰৰ বাবে গঠন কৰা এক সংগঠন যি "আফগানিস্তানৰ বঞ্চিত আৰু নীৰৱ মহিলাসকলৰ সপক্ষে মাত মতা" কাৰ্য অব্যাহত ৰাখিছে। চৌৰ বিপ্লৱ(Saur Revolution )আৰু মহিলাৰ গণতান্ত্ৰিক অধিকাৰ গণৰাজ্যৰ কাৰ্যসূচীত <ref>https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200809201235/https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html |date=9 August 2020 }}</ref> উচ্চ স্থান তৰ্পণ কৰা স্বত্বেও কমল কেশ্বৰ মীনাই অনুভৱ কৰিছিল যে আফগানিস্তানত মহিলাৰ বঞ্চনাই হৈ আহিছে আৰু কোনো বিশাল পৰিৱৰ্তন হোৱা নাই। <ref>{{Cite book|title=Afgan Narimukti Andoloner Agnishika (Bengali)|last=Seisab Shahidera|first=Biswas, P|publisher=Atirikto Publication|year=2014|isbn=978-81-928741-0-4|location=Kolkata|pages=44, 45}}</ref> ১৯৭৯ চনত তেওঁ চৰকাৰৰ বিৰুদ্ধে প্ৰচাৰ চলায় আৰু এই বিৰুদ্ধে সমৰ্থন সংগ্ৰহ কৰিবলৈ বিদ্যালয়সমূহত সভাৰ আয়োজন কৰে আৰু ১৯৮১ চনত তেওঁ পায়াম-ই-জান (মহিলা বাৰ্তা) নামৰ এখন দ্বিভাষিক নাৰীবাদী আলোচনী মুকলি কৰে।<ref>{{cite web|url=http://pz.rawa.org/|title=پیام زن، نشریه جمعیت انقلابی زنان افغانستان - راوا|publisher=|accessdate=15 May 2016|archive-date=12 July 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170712131652/http://pz.rawa.org/|url-status=live}}</ref><ref name="Chavis2011">{{cite book|author=Melody Ermachild Chavis|title=Meena: Heroine Of Afghanistan|url=https://books.google.com/books?id=RyJEynFyznkC&pg=PT1|date=30 September 2011|publisher=Transworld|isbn=978-1-4464-8846-1|pages=1–}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref> তেওঁ শৰণাৰ্থী শিশু আৰু তেওঁলোকৰ মাতৃসকলক সহায় কৰিবলৈ ৱাটান স্কুল প্ৰতিষ্ঠা কৰি চিকিৎসালয়ত ভৰ্তি হোৱা আৰু ব্যৱহাৰিক দক্ষতাৰ শিক্ষা দুয়োটা প্ৰদান কৰিছিল।<ref>https://archive.org/details/womenonwarintern00gios</ref> <ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref>১৯৮১ চনৰ শেষৰ ফালে ফ্ৰান্স চৰকাৰৰ আমন্ত্ৰণত মীনাই ফৰাচী সমাজতান্ত্ৰিক দল কংগ্ৰেছত আফগান প্ৰতিৰোধ আন্দোলনক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। মীনাই বিজয়চিহ্ন উৰুৱাবলৈ আৰম্ভ কৰাৰ সময়ত অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে উল্লাস কৰাৰ লগে লগে বৰিছ পোনামাৰিয়েভৰ নেতৃত্বত কংগ্ৰেছত অংশগ্ৰহণ কৰা ছোভিয়েট প্ৰতিনিধি দলটোৱে হলৰ পৰা ওলাই যায়।<ref name="rawa.org">{{cite web|url=http://www.rawa.org/meena.html|title=Biography of Martyred Meena, RAWA's founding leader|publisher=RAWA|accessdate=15 May 2016|archive-date=7 September 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080907172743/http://www.rawa.org/meena.html|url-status=live}}</ref> ===ব্যক্তিগত জীৱন=== কমল কেশ্বৰ মীনাই [[আফগানিস্তান]] লিবাৰেচন অৰ্গেনাইজেচনৰ নেতা ফৈজ আহমদৰ সৈতে বিবাহপাশত আৱদ্ধ হৈছিল আৰু তেখেতৰ স্বামীক ১৯৮৬ চনৰ ১২ নৱেম্বৰত গুলবুদ্দিন হেকমতিয়াৰৰ এজেণ্টে হত্যা কৰিছিল। <ref>[https://web.archive.org/web/20110710160918/http://web.e-ariana.com/ariana/eariana.nsf/allDocs/AC9DD311C800E73C87256CCF005E323F?OpenDocument Gulbuddin Hekmatyar, CIA Op and Homicidal Thug]</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.womeninwar.org/CMann_afghanwomanhood.pdf|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120313114943/http://www.womeninwar.org/CMann_afghanwomanhood.pdf|url-status=dead|title=Models and Realities of Afghan Womanhood: A Retrospective and Prospects|archivedate=13 March 2012|accessdate=24 September 2024}}</ref>তেওঁৰ স্বামীক হত্যা কৰাৰ পাছত ৩ মাহতকৈও কম সময়ৰ ভিতৰতেই কমল কেশ্বৰ মীনাকো হত্যা কৰা হৈছিল। তেওঁলোকৰ তিনিটা সন্তান আছিল যাৰ অৱস্থান অজ্ঞাত। ===হত্যা=== ১৯৮৭ চনৰ ৪ ফেব্ৰুৱাৰীত পাকিস্তানৰ কোৱেটাত কামালক অচিনাকি আততায়ীৰ দ্বাৰা হত্যা কৰা হয়। <ref>{{cite book |last1=Ramakrishnan |first1=Nitya |title=In Custody: Law, Impunity and Prisoner Abuse in South Asia |date=May 2013 |publisher=SAGE India |isbn=9788132117513 |page=118 }}</ref> হত্যাকাৰীসকল কোন আছিল সেই বিষয়ে বেলেগ বেলেগ প্ৰতিবেদন প্ৰকাশ হয়, কিন্তু আফগান চোৰাংচোৱা সেৱা কেএইচএডি(KHAD), আফগান গোপন আৰক্ষীৰ এজেণ্ট আছিল বুলি ধাৰণা কৰা হয়।<ref name="guardian.co.uk" /><ref>{{Cite web |title=Biography of Martyred Meena, RAWA's founding leader |url=http://www.rawa.org/meena.html |access-date=2024-11-18 |website=www.rawa.org}}</ref> ২০০২ চনৰ মে' মাহত কমলৰ হত্যাকাণ্ডৰ দোষী সাব্যস্ত হোৱাৰ পিছত পাকিস্তানত দুজন লোকক ফাঁচী দিয়া হয়।<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/1973184.stm|title=BBC News - SOUTH ASIA - Afghan activist's killers hanged|date=7 May 2002|publisher=|accessdate=15 May 2016|archive-date=13 March 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20070313152147/http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/1973184.stm|url-status=live}}</ref> ===পৰম্পৰা=== ২০০৬ চনৰ ১৩ নৱেম্বৰত টাইম আলোচনীখনৰ এক বিশেষ সংখ্যাত মীনাক '৬০জন [[এছিয়া]]ৰ নায়কৰ ভিতৰত অন্তৰ্ভুক্ত কৰি এইদৰে লিখিছিল: 'যদিও তেওঁৰ মৃত্যুৰ সময়ত তেওঁৰ বয়স মাত্ৰ ৩০ বছৰ আছিল, তথাপিও মীনাই ইতিমধ্যে জ্ঞানৰ শক্তিৰ ওপৰত আধাৰিত কৰি আফগান মহিলা অধিকাৰ আন্দোলনৰ বীজ ৰোপণ কৰিছিল। ' <ref>{{Cite web|url=http://www.time.com/time/asia/2006/heroes/in_meena.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070112202432/http://www.time.com/time/asia/2006/heroes/in_meena.html|url-status=dead|title=TIME Magazine|archivedate=12 January 2007|accessdate=24 September 2024}}</ref> ৰাৱাই(RAWA) তাইৰ বিষয়ে উল্লেখ কৰিছে 'মীনাই তাইৰ স্বদেশ আৰু তাইৰ মানুহৰ বাবে সংগ্ৰাম কৰিবলৈ তাইৰ ১২ বছৰৰ সংক্ষিপ্ত কিন্তু উজ্জ্বল জীৱন দিছিল। তেওঁৰ দৃঢ় বিশ্বাস আছিল যে নিৰক্ষৰতা, মৌলবাদৰ অজ্ঞতা, আৰু দুৰ্নীতি আৰু স্বাধীনতা আৰু সমতাৰ নামত আমাৰ মহিলাসকলৰ ওপৰত আৰোপ কৰা বিক্ৰী বিক্ৰীৰ অৱনতি ৰক্ষা কৰা স্বত্বেও, অৱশেষত জনসংখ্যাৰ আধা অংশ জাগ্ৰত হ'ব আৰু স্বাধীনতা, গণতন্ত্ৰ আৰু মহিলাৰ অধিকাৰৰ দিশত পথ অতিক্ৰম কৰিব। <ref>https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200809201235/https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html |date=9 August 2020 }} {{rs?|date=June 2019}}</ref> মীনাই আমাৰ মানুহৰ হৃদয়ৰ ভিতৰত সৃষ্টি কৰা মৰম আৰু সন্মানৰ দ্বাৰা শত্ৰুজনে সঠিকভাৱে ভয়ত কঁপি আছিল। তেওঁলোকে জানিছিল যে তাইৰ যুঁজৰ জুইৰ ভিতৰত [[স্বাধীনতা]], [[গণতন্ত্ৰ ]]আৰু মহিলাৰ সকলো শত্ৰু ছাই হৈ যাব।" মীনাৰ এটা উদ্ধৃতি হ'ল:-<ref name="Orr2011">{{cite book|author=Tamra Orr|title=We Visit Afghanistan|url=https://books.google.com/books?id=bLyXBgAAQBAJ&pg=PA36|date=15 September 2011|publisher=Mitchell Lane Publishers, Incorporated|isbn=978-1-61228-102-5|page=36|access-date=24 November 2015|archive-date=8 November 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231108003601/https://books.google.com/books?id=bLyXBgAAQBAJ&pg=PA36#v=onepage&q&f=false|url-status=live}}</ref> "আফগান মহিলাসকল শুই থকা সিংহৰ দৰে, যেতিয়া সাৰ পায়, তেওঁলোকে যিকোনো সামাজিক বিপ্লৱত এক সুন্দৰ ভূমিকা পালন কৰিব পাৰে।" ==তথ্যৰ উৎস== [[শ্ৰেণী: আফগানিস্তানৰ ব্যক্তি]][[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] gdpcmq2u4yjew3tpfmldix14aqgdrmp 450952 450951 2024-12-04T08:35:05Z Naruna Baruah 40600 /* জীৱনী */ 450952 wikitext text/x-wiki '''মীনা কেশ্বৰ কমল({{lang_en|Menna Keshwar Kamal}})পশতু/পাৰ্চী: مینا کشور کمال; ''' (জন্ম ২৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৫৬ – মৃত্যু ৪ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৮৭) [[আফগানিস্তান]]ৰ মীনা বুলি পৰিচিত। তেওঁ আছিল এগৰাকী আফগান বিপ্লৱী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী। তেওঁ মহিলা অধিকাৰ কৰ্মী আৰু ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা)ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল। তেওঁক ১৯৮৭ চনত হত্যা কৰা হৈছিল। ===জীৱনী=== [[File:RAWA logo.png|thumb|আফগানিস্তানৰ মহিলাৰ বিপ্লৱী সংগঠন(ৰাৱা)ৰ লোগো]] ১৯৭৭ চনত মীনা যেতিয়া [[কাবুল]] বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰী আছিল তেতিয়াই তেওঁ ৰিভলিউচনৰী এছ'চিয়েচন অফ দা ৱমেন অফ আফগানিস্তান (ৰাৱা) প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। <ref name="guardian.co.uk">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|title=Afghan feminists fighting from under the burqa|author=Jon Boone|work=the Guardian|date=30 April 2010|accessdate=15 May 2016|archive-date=20 September 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120920163044/http://www.guardian.co.uk/world/2010/apr/30/afghanistan-women-feminists-burqa|url-status=live}}</ref>এয়া হৈছে মহিলাসকলৰ বাবে সমতা আৰু শিক্ষাৰ প্ৰচাৰৰ বাবে গঠন কৰা এক সংগঠন যি "আফগানিস্তানৰ বঞ্চিত আৰু নীৰৱ মহিলাসকলৰ সপক্ষে মাত মতা" কাৰ্য অব্যাহত ৰাখিছে। চৌৰ বিপ্লৱ(Saur Revolution )আৰু মহিলাৰ গণতান্ত্ৰিক অধিকাৰ গণৰাজ্যৰ কাৰ্যসূচীত <ref>https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200809201235/https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html |date=9 August 2020 }}</ref> উচ্চ স্থান তৰ্পণ কৰা স্বত্বেও কমল কেশ্বৰ মীনাই অনুভৱ কৰিছিল যে আফগানিস্তানত মহিলাৰ বঞ্চনাই হৈ আহিছে আৰু কোনো বিশাল পৰিৱৰ্তন হোৱা নাই। <ref>{{Cite book|title=Afgan Narimukti Andoloner Agnishika (Bengali)|last=Seisab Shahidera|first=Biswas, P|publisher=Atirikto Publication|year=2014|isbn=978-81-928741-0-4|location=Kolkata|pages=44, 45}}</ref> ১৯৭৯ চনত তেওঁ চৰকাৰৰ বিৰুদ্ধে প্ৰচাৰ চলায় আৰু এই বিৰুদ্ধে সমৰ্থন সংগ্ৰহ কৰিবলৈ বিদ্যালয়সমূহত সভাৰ আয়োজন কৰে আৰু ১৯৮১ চনত তেওঁ পায়াম-ই-জান (মহিলা বাৰ্তা) নামৰ এখন দ্বিভাষিক নাৰীবাদী আলোচনী মুকলি কৰে।<ref>{{cite web|url=http://pz.rawa.org/|title=پیام زن، نشریه جمعیت انقلابی زنان افغانستان - راوا|publisher=|accessdate=15 May 2016|archive-date=12 July 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170712131652/http://pz.rawa.org/|url-status=live}}</ref><ref name="Chavis2011">{{cite book|author=Melody Ermachild Chavis|title=Meena: Heroine Of Afghanistan|url=https://books.google.com/books?id=RyJEynFyznkC&pg=PT1|date=30 September 2011|publisher=Transworld|isbn=978-1-4464-8846-1|pages=1–}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref> তেওঁ শৰণাৰ্থী শিশু আৰু তেওঁলোকৰ মাতৃসকলক সহায় কৰিবলৈ ৱাটান স্কুল প্ৰতিষ্ঠা কৰি চিকিৎসালয়ত ভৰ্তি হোৱা আৰু ব্যৱহাৰিক দক্ষতাৰ শিক্ষা দুয়োটা প্ৰদান কৰিছিল।<ref>https://archive.org/details/womenonwarintern00gios</ref> <ref>{{Cite web|url=http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|title=Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan|accessdate=24 September 2024|archive-date=7 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407143151/http://laconneau.com/NewsletterNovember2009.html|url-status=live}}</ref>১৯৮১ চনৰ শেষৰ ফালে ফ্ৰান্স চৰকাৰৰ আমন্ত্ৰণত মীনাই ফৰাচী সমাজতান্ত্ৰিক দল কংগ্ৰেছত আফগান প্ৰতিৰোধ আন্দোলনক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। মীনাই বিজয়চিহ্ন উৰুৱাবলৈ আৰম্ভ কৰাৰ সময়ত অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে উল্লাস কৰাৰ লগে লগে বৰিছ পোনামাৰিয়েভৰ নেতৃত্বত কংগ্ৰেছত অংশগ্ৰহণ কৰা ছোভিয়েট প্ৰতিনিধি দলটোৱে হলৰ পৰা ওলাই যায়।<ref name="rawa.org">{{cite web|url=http://www.rawa.org/meena.html|title=Biography of Martyred Meena, RAWA's founding leader|publisher=RAWA|accessdate=15 May 2016|archive-date=7 September 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080907172743/http://www.rawa.org/meena.html|url-status=live}}</ref> ===ব্যক্তিগত জীৱন=== কমল কেশ্বৰ মীনাই [[আফগানিস্তান]] লিবাৰেচন অৰ্গেনাইজেচনৰ নেতা ফৈজ আহমদৰ সৈতে বিবাহপাশত আৱদ্ধ হৈছিল আৰু তেখেতৰ স্বামীক ১৯৮৬ চনৰ ১২ নৱেম্বৰত গুলবুদ্দিন হেকমতিয়াৰৰ এজেণ্টে হত্যা কৰিছিল। <ref>[https://web.archive.org/web/20110710160918/http://web.e-ariana.com/ariana/eariana.nsf/allDocs/AC9DD311C800E73C87256CCF005E323F?OpenDocument Gulbuddin Hekmatyar, CIA Op and Homicidal Thug]</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.womeninwar.org/CMann_afghanwomanhood.pdf|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120313114943/http://www.womeninwar.org/CMann_afghanwomanhood.pdf|url-status=dead|title=Models and Realities of Afghan Womanhood: A Retrospective and Prospects|archivedate=13 March 2012|accessdate=24 September 2024}}</ref>তেওঁৰ স্বামীক হত্যা কৰাৰ পাছত ৩ মাহতকৈও কম সময়ৰ ভিতৰতেই কমল কেশ্বৰ মীনাকো হত্যা কৰা হৈছিল। তেওঁলোকৰ তিনিটা সন্তান আছিল যাৰ অৱস্থান অজ্ঞাত। ===হত্যা=== ১৯৮৭ চনৰ ৪ ফেব্ৰুৱাৰীত পাকিস্তানৰ কোৱেটাত কামালক অচিনাকি আততায়ীৰ দ্বাৰা হত্যা কৰা হয়। <ref>{{cite book |last1=Ramakrishnan |first1=Nitya |title=In Custody: Law, Impunity and Prisoner Abuse in South Asia |date=May 2013 |publisher=SAGE India |isbn=9788132117513 |page=118 }}</ref> হত্যাকাৰীসকল কোন আছিল সেই বিষয়ে বেলেগ বেলেগ প্ৰতিবেদন প্ৰকাশ হয়, কিন্তু আফগান চোৰাংচোৱা সেৱা কেএইচএডি(KHAD), আফগান গোপন আৰক্ষীৰ এজেণ্ট আছিল বুলি ধাৰণা কৰা হয়।<ref name="guardian.co.uk" /><ref>{{Cite web |title=Biography of Martyred Meena, RAWA's founding leader |url=http://www.rawa.org/meena.html |access-date=2024-11-18 |website=www.rawa.org}}</ref> ২০০২ চনৰ মে' মাহত কমলৰ হত্যাকাণ্ডৰ দোষী সাব্যস্ত হোৱাৰ পিছত পাকিস্তানত দুজন লোকক ফাঁচী দিয়া হয়।<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/1973184.stm|title=BBC News - SOUTH ASIA - Afghan activist's killers hanged|date=7 May 2002|publisher=|accessdate=15 May 2016|archive-date=13 March 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20070313152147/http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/1973184.stm|url-status=live}}</ref> ===পৰম্পৰা=== ২০০৬ চনৰ ১৩ নৱেম্বৰত টাইম আলোচনীখনৰ এক বিশেষ সংখ্যাত মীনাক '৬০জন [[এছিয়া]]ৰ নায়কৰ ভিতৰত অন্তৰ্ভুক্ত কৰি এইদৰে লিখিছিল: 'যদিও তেওঁৰ মৃত্যুৰ সময়ত তেওঁৰ বয়স মাত্ৰ ৩০ বছৰ আছিল, তথাপিও মীনাই ইতিমধ্যে জ্ঞানৰ শক্তিৰ ওপৰত আধাৰিত কৰি আফগান মহিলা অধিকাৰ আন্দোলনৰ বীজ ৰোপণ কৰিছিল। ' <ref>{{Cite web|url=http://www.time.com/time/asia/2006/heroes/in_meena.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070112202432/http://www.time.com/time/asia/2006/heroes/in_meena.html|url-status=dead|title=TIME Magazine|archivedate=12 January 2007|accessdate=24 September 2024}}</ref> ৰাৱাই(RAWA) তাইৰ বিষয়ে উল্লেখ কৰিছে 'মীনাই তাইৰ স্বদেশ আৰু তাইৰ মানুহৰ বাবে সংগ্ৰাম কৰিবলৈ তাইৰ ১২ বছৰৰ সংক্ষিপ্ত কিন্তু উজ্জ্বল জীৱন দিছিল। তেওঁৰ দৃঢ় বিশ্বাস আছিল যে নিৰক্ষৰতা, মৌলবাদৰ অজ্ঞতা, আৰু দুৰ্নীতি আৰু স্বাধীনতা আৰু সমতাৰ নামত আমাৰ মহিলাসকলৰ ওপৰত আৰোপ কৰা বিক্ৰী বিক্ৰীৰ অৱনতি ৰক্ষা কৰা স্বত্বেও, অৱশেষত জনসংখ্যাৰ আধা অংশ জাগ্ৰত হ'ব আৰু স্বাধীনতা, গণতন্ত্ৰ আৰু মহিলাৰ অধিকাৰৰ দিশত পথ অতিক্ৰম কৰিব। <ref>https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200809201235/https://ahtribune.com/history/636-afghan-women.html |date=9 August 2020 }} {{rs?|date=June 2019}}</ref> মীনাই আমাৰ মানুহৰ হৃদয়ৰ ভিতৰত সৃষ্টি কৰা মৰম আৰু সন্মানৰ দ্বাৰা শত্ৰুজনে সঠিকভাৱে ভয়ত কঁপি আছিল। তেওঁলোকে জানিছিল যে তাইৰ যুঁজৰ জুইৰ ভিতৰত [[স্বাধীনতা]], [[গণতন্ত্ৰ ]]আৰু মহিলাৰ সকলো শত্ৰু ছাই হৈ যাব।" মীনাৰ এটা উদ্ধৃতি হ'ল:-<ref name="Orr2011">{{cite book|author=Tamra Orr|title=We Visit Afghanistan|url=https://books.google.com/books?id=bLyXBgAAQBAJ&pg=PA36|date=15 September 2011|publisher=Mitchell Lane Publishers, Incorporated|isbn=978-1-61228-102-5|page=36|access-date=24 November 2015|archive-date=8 November 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231108003601/https://books.google.com/books?id=bLyXBgAAQBAJ&pg=PA36#v=onepage&q&f=false|url-status=live}}</ref> "আফগান মহিলাসকল শুই থকা সিংহৰ দৰে, যেতিয়া সাৰ পায়, তেওঁলোকে যিকোনো সামাজিক বিপ্লৱত এক সুন্দৰ ভূমিকা পালন কৰিব পাৰে।" ==তথ্যৰ উৎস== [[শ্ৰেণী: আফগানিস্তানৰ ব্যক্তি]][[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] 544qhi1vbexxyvu8dvmv0f9dlsb06in 4 109675 450781 2024-12-03T16:48:07Z Ishanjyotibora 14131 নতুন পৃষ্ঠা: অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া সমাজ আৰু CIS-A2Kৰ যৌথ উদ্যোগত গুৱাহাটীস্থ '''বেংক ব্যৱস্থাপনা ভাৰতীয় প্ৰতিষ্ঠান, গুৱাহাটী''' (IIBM, Guwahati)ত দিনজোৰা কাৰ্যসূচীৰে '''প্ৰথমখন অসমীয়া ৱিকিসংযোগ সন্মিলন''... 450781 wikitext text/x-wiki অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া সমাজ আৰু CIS-A2Kৰ যৌথ উদ্যোগত গুৱাহাটীস্থ '''বেংক ব্যৱস্থাপনা ভাৰতীয় প্ৰতিষ্ঠান, গুৱাহাটী''' (IIBM, Guwahati)ত দিনজোৰা কাৰ্যসূচীৰে '''প্ৰথমখন অসমীয়া ৱিকিসংযোগ সন্মিলন''' অনুষ্ঠিত কৰিবলৈ ওলাইছোঁ৷ এই সন্মিলনত অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া সমাজৰ মেণ্টৰশ্বিপ কাৰ্যসূচীৰ প্ৰথম পৰ্যায়ৰ আনুষ্ঠানিক সামৰণিৰ লগতে অসমীয়া ৱিকিউৎস আৰু অসমীয়া ৱিকিউদ্ধৃতিৰ বৰ্ষপূৰ্তি উদযাপন কৰা হ'ব৷ ==স্থান== নামদফা পেক্ষাগৃহ, আইআইবিম, খানাপাৰা, জৱাহৰ নগৰ, কামৰূপ (ম)-৭৮১০২২<br /> [https://iibm.ac.in/ Khanapara, Namdapha Hall IIBM, Jawahar Nagar Guwahati, Kamrup(M) Pin-781022 Assam, India] ==তাৰিখ== ৫ জানুৱাৰী, ২০২৫, দেওবাৰ ==অংশগ্ৰহণকাৰী== * [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 16:48, 3 December 2024 (ইউ.টি.চি.) ==কাৰ্যসূচী== * পুৱা ১০:০০ বজাত- আৰম্ভণি, আঁত ধৰিব প্ৰণামিকা অধিকাৰীয়ে</br> * ১০-১৫ বজাত : _'অসমীয়া ৱিকিৰ ইতিহাস'_ , চমু বক্তব্য-গীতাৰ্থ বৰদলৈয়ে</br> * ১০-৩০ বজাত : ' _বৰ্ষশ্ৰেষ্ঠ ৱিকিমিডিয়ান বঁটা_ 'ৰ আঁৰৰ কথা আৰু বঁটা প্ৰদান৷ আঁত ধৰিব : নয়ন জ্যোতি নাথে</br> **বঁটাত থাকিব নগদ ধন হিচাপে ৫০০১ টকা, আগবঢ়াব নয়ন জ্যোতি নাথে</br> **কিতাপৰ টোপোলা আগবঢ়াব প্ৰিয়াংকুশ ডেকা আৰু অনামিকা বড়াই</br> **মানপত্ৰ আগবঢ়াব ভাস্কৰ ভূঞাই</br> *১১ বজাত : চাহ-বিৰতি </br> *১১-১৫ বজাত: আমন্ত্ৰিত অতিথি মেদিনী চুব্বুৰ দ্বাৰা বক্তৃতা/প্ৰেজেণ্টছন (বক্তৃতাৰ বিষয় তেখেতে সুধি নিশ্চিত কৰা হ'ব) </br> *১১-৪৫ বজাত : নিৰ্বাচিত মেণ্টিৰ ৱিকিসংযোগৰ অভিজ্ঞতা-বৰ্ণনা (স্বেচ্ছাই প্ৰদান কৰা দুই-তিনি মিনিটৰ ভাষ্য)</br> *১২ বজাত : মেণ্টিক শুভেচ্ছাপত্ৰ আৰু টিচাৰ্ট প্ৰদান৷ শুভেচ্ছাপত্ৰ বিতৰণ কৰিব-সমন্বয়ক দিব্য দত্তই৷ সহযোগ কৰিব সমন্বয়ক -ঈশান জ্যোতি বৰাই </br> *১ বজাত : আহাৰ বিৰতি</br> *২ বজাৰ পৰা ৪ বজালৈ : হাতে-কামে ৱিকি৷ সহযোগ কৰিব উপস্থিত মেণ্টৰসকলে</br> * হাতে-কামে ৱিকিৰ কাৰ্যসূচী: </br> ** ক. ৱিকিউৎসত ৩০ পৃষ্ঠামানৰ কিতাপ এখনৰ মুদ্ৰণ সংশোধন, বৈধকৰণ আৰু ট্ৰেন্সক্লুছন৷</br> ** খ. কমন্সত সেইদিনা তোলা কমেও এখনকৈ ফটো আপলোড৷</br> ** গ. ৱিকিউদ্ধৃতিত কমেও ২ টাকৈ উদ্ধৃতি সংযোজন৷</br> ** ঘ. ৱিকিপিডিয়াত কমেও ৫ টাকৈ সম্পাদনা৷</br> ** ঙ. ৱিকিডাটাত কমেও এটাকৈ প্ৰবন্ধ সংযোগ নাইবা এটাকৈ আইটেম সৃষ্টি৷</br> *৪ বজাত : চাহ আৰু মুকলি আড্ডা৷</br> rhidyleh1ukyxz0pc312qa9rnnk3n6v 450782 450781 2024-12-03T16:48:52Z Ishanjyotibora 14131 added [[Category:ৱিকিপিডিয়া সন্মিলন]] using [[WP:HC|HotCat]] 450782 wikitext text/x-wiki অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া সমাজ আৰু CIS-A2Kৰ যৌথ উদ্যোগত গুৱাহাটীস্থ '''বেংক ব্যৱস্থাপনা ভাৰতীয় প্ৰতিষ্ঠান, গুৱাহাটী''' (IIBM, Guwahati)ত দিনজোৰা কাৰ্যসূচীৰে '''প্ৰথমখন অসমীয়া ৱিকিসংযোগ সন্মিলন''' অনুষ্ঠিত কৰিবলৈ ওলাইছোঁ৷ এই সন্মিলনত অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া সমাজৰ মেণ্টৰশ্বিপ কাৰ্যসূচীৰ প্ৰথম পৰ্যায়ৰ আনুষ্ঠানিক সামৰণিৰ লগতে অসমীয়া ৱিকিউৎস আৰু অসমীয়া ৱিকিউদ্ধৃতিৰ বৰ্ষপূৰ্তি উদযাপন কৰা হ'ব৷ ==স্থান== নামদফা পেক্ষাগৃহ, আইআইবিম, খানাপাৰা, জৱাহৰ নগৰ, কামৰূপ (ম)-৭৮১০২২<br /> [https://iibm.ac.in/ Khanapara, Namdapha Hall IIBM, Jawahar Nagar Guwahati, Kamrup(M) Pin-781022 Assam, India] ==তাৰিখ== ৫ জানুৱাৰী, ২০২৫, দেওবাৰ ==অংশগ্ৰহণকাৰী== * [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 16:48, 3 December 2024 (ইউ.টি.চি.) ==কাৰ্যসূচী== * পুৱা ১০:০০ বজাত- আৰম্ভণি, আঁত ধৰিব প্ৰণামিকা অধিকাৰীয়ে</br> * ১০-১৫ বজাত : _'অসমীয়া ৱিকিৰ ইতিহাস'_ , চমু বক্তব্য-গীতাৰ্থ বৰদলৈয়ে</br> * ১০-৩০ বজাত : ' _বৰ্ষশ্ৰেষ্ঠ ৱিকিমিডিয়ান বঁটা_ 'ৰ আঁৰৰ কথা আৰু বঁটা প্ৰদান৷ আঁত ধৰিব : নয়ন জ্যোতি নাথে</br> **বঁটাত থাকিব নগদ ধন হিচাপে ৫০০১ টকা, আগবঢ়াব নয়ন জ্যোতি নাথে</br> **কিতাপৰ টোপোলা আগবঢ়াব প্ৰিয়াংকুশ ডেকা আৰু অনামিকা বড়াই</br> **মানপত্ৰ আগবঢ়াব ভাস্কৰ ভূঞাই</br> *১১ বজাত : চাহ-বিৰতি </br> *১১-১৫ বজাত: আমন্ত্ৰিত অতিথি মেদিনী চুব্বুৰ দ্বাৰা বক্তৃতা/প্ৰেজেণ্টছন (বক্তৃতাৰ বিষয় তেখেতে সুধি নিশ্চিত কৰা হ'ব) </br> *১১-৪৫ বজাত : নিৰ্বাচিত মেণ্টিৰ ৱিকিসংযোগৰ অভিজ্ঞতা-বৰ্ণনা (স্বেচ্ছাই প্ৰদান কৰা দুই-তিনি মিনিটৰ ভাষ্য)</br> *১২ বজাত : মেণ্টিক শুভেচ্ছাপত্ৰ আৰু টিচাৰ্ট প্ৰদান৷ শুভেচ্ছাপত্ৰ বিতৰণ কৰিব-সমন্বয়ক দিব্য দত্তই৷ সহযোগ কৰিব সমন্বয়ক -ঈশান জ্যোতি বৰাই </br> *১ বজাত : আহাৰ বিৰতি</br> *২ বজাৰ পৰা ৪ বজালৈ : হাতে-কামে ৱিকি৷ সহযোগ কৰিব উপস্থিত মেণ্টৰসকলে</br> * হাতে-কামে ৱিকিৰ কাৰ্যসূচী: </br> ** ক. ৱিকিউৎসত ৩০ পৃষ্ঠামানৰ কিতাপ এখনৰ মুদ্ৰণ সংশোধন, বৈধকৰণ আৰু ট্ৰেন্সক্লুছন৷</br> ** খ. কমন্সত সেইদিনা তোলা কমেও এখনকৈ ফটো আপলোড৷</br> ** গ. ৱিকিউদ্ধৃতিত কমেও ২ টাকৈ উদ্ধৃতি সংযোজন৷</br> ** ঘ. ৱিকিপিডিয়াত কমেও ৫ টাকৈ সম্পাদনা৷</br> ** ঙ. ৱিকিডাটাত কমেও এটাকৈ প্ৰবন্ধ সংযোগ নাইবা এটাকৈ আইটেম সৃষ্টি৷</br> *৪ বজাত : চাহ আৰু মুকলি আড্ডা৷</br> [[শ্ৰেণী:ৱিকিপিডিয়া সন্মিলন]] 103bk21f19k4gvvzdjoje3fu6z6w9pm 450784 450782 2024-12-03T16:51:06Z Ishanjyotibora 14131 450784 wikitext text/x-wiki অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া সমাজ আৰু CIS-A2Kৰ যৌথ উদ্যোগত গুৱাহাটীস্থ '''বেংক ব্যৱস্থাপনা ভাৰতীয় প্ৰতিষ্ঠান, গুৱাহাটী''' (IIBM, Guwahati)ত দিনজোৰা কাৰ্যসূচীৰে '''প্ৰথমখন অসমীয়া ৱিকিসংযোগ সন্মিলন''' অনুষ্ঠিত কৰিবলৈ ওলাইছোঁ৷ এই সন্মিলনত [[https://w.wiki/B5LB|অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া সমাজৰ মেণ্টৰশ্বিপ কাৰ্যসূচী]]ৰ প্ৰথম পৰ্যায়ৰ আনুষ্ঠানিক সামৰণিৰ লগতে অসমীয়া ৱিকিউৎস আৰু অসমীয়া ৱিকিউদ্ধৃতিৰ বৰ্ষপূৰ্তি উদযাপন কৰা হ'ব৷ ==স্থান== নামদফা পেক্ষাগৃহ, আইআইবিম, খানাপাৰা, জৱাহৰ নগৰ, কামৰূপ (ম)-৭৮১০২২<br /> [https://iibm.ac.in/ Khanapara, Namdapha Hall IIBM, Jawahar Nagar Guwahati, Kamrup(M) Pin-781022 Assam, India] ==তাৰিখ== ৫ জানুৱাৰী, ২০২৫, দেওবাৰ ==অংশগ্ৰহণকাৰী== * [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 16:48, 3 December 2024 (ইউ.টি.চি.) ==কাৰ্যসূচী== * পুৱা ১০:০০ বজাত- আৰম্ভণি, আঁত ধৰিব প্ৰণামিকা অধিকাৰীয়ে</br> * ১০-১৫ বজাত : _'অসমীয়া ৱিকিৰ ইতিহাস'_ , চমু বক্তব্য-গীতাৰ্থ বৰদলৈয়ে</br> * ১০-৩০ বজাত : ' _বৰ্ষশ্ৰেষ্ঠ ৱিকিমিডিয়ান বঁটা_ 'ৰ আঁৰৰ কথা আৰু বঁটা প্ৰদান৷ আঁত ধৰিব : নয়ন জ্যোতি নাথে</br> **বঁটাত থাকিব নগদ ধন হিচাপে ৫০০১ টকা, আগবঢ়াব নয়ন জ্যোতি নাথে</br> **কিতাপৰ টোপোলা আগবঢ়াব প্ৰিয়াংকুশ ডেকা আৰু অনামিকা বড়াই</br> **মানপত্ৰ আগবঢ়াব ভাস্কৰ ভূঞাই</br> *১১ বজাত : চাহ-বিৰতি </br> *১১-১৫ বজাত: আমন্ত্ৰিত অতিথি মেদিনী চুব্বুৰ দ্বাৰা বক্তৃতা/প্ৰেজেণ্টছন (বক্তৃতাৰ বিষয় তেখেতে সুধি নিশ্চিত কৰা হ'ব) </br> *১১-৪৫ বজাত : নিৰ্বাচিত মেণ্টিৰ ৱিকিসংযোগৰ অভিজ্ঞতা-বৰ্ণনা (স্বেচ্ছাই প্ৰদান কৰা দুই-তিনি মিনিটৰ ভাষ্য)</br> *১২ বজাত : মেণ্টিক শুভেচ্ছাপত্ৰ আৰু টিচাৰ্ট প্ৰদান৷ শুভেচ্ছাপত্ৰ বিতৰণ কৰিব-সমন্বয়ক দিব্য দত্তই৷ সহযোগ কৰিব সমন্বয়ক -ঈশান জ্যোতি বৰাই </br> *১ বজাত : আহাৰ বিৰতি</br> *২ বজাৰ পৰা ৪ বজালৈ : হাতে-কামে ৱিকি৷ সহযোগ কৰিব উপস্থিত মেণ্টৰসকলে</br> * হাতে-কামে ৱিকিৰ কাৰ্যসূচী: </br> ** ক. ৱিকিউৎসত ৩০ পৃষ্ঠামানৰ কিতাপ এখনৰ মুদ্ৰণ সংশোধন, বৈধকৰণ আৰু ট্ৰেন্সক্লুছন৷</br> ** খ. কমন্সত সেইদিনা তোলা কমেও এখনকৈ ফটো আপলোড৷</br> ** গ. ৱিকিউদ্ধৃতিত কমেও ২ টাকৈ উদ্ধৃতি সংযোজন৷</br> ** ঘ. ৱিকিপিডিয়াত কমেও ৫ টাকৈ সম্পাদনা৷</br> ** ঙ. ৱিকিডাটাত কমেও এটাকৈ প্ৰবন্ধ সংযোগ নাইবা এটাকৈ আইটেম সৃষ্টি৷</br> *৪ বজাত : চাহ আৰু মুকলি আড্ডা৷</br> [[শ্ৰেণী:ৱিকিপিডিয়া সন্মিলন]] e4eqz4bwmgu55arqh0iggouci4p21nv 450785 450784 2024-12-03T16:51:22Z Ishanjyotibora 14131 450785 wikitext text/x-wiki অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া সমাজ আৰু CIS-A2Kৰ যৌথ উদ্যোগত গুৱাহাটীস্থ '''বেংক ব্যৱস্থাপনা ভাৰতীয় প্ৰতিষ্ঠান, গুৱাহাটী''' (IIBM, Guwahati)ত দিনজোৰা কাৰ্যসূচীৰে '''প্ৰথমখন অসমীয়া ৱিকিসংযোগ সন্মিলন''' অনুষ্ঠিত কৰিবলৈ ওলাইছোঁ৷ এই সন্মিলনত [https://w.wiki/B5LB|অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া সমাজৰ মেণ্টৰশ্বিপ কাৰ্যসূচী]ৰ প্ৰথম পৰ্যায়ৰ আনুষ্ঠানিক সামৰণিৰ লগতে অসমীয়া ৱিকিউৎস আৰু অসমীয়া ৱিকিউদ্ধৃতিৰ বৰ্ষপূৰ্তি উদযাপন কৰা হ'ব৷ ==স্থান== নামদফা পেক্ষাগৃহ, আইআইবিম, খানাপাৰা, জৱাহৰ নগৰ, কামৰূপ (ম)-৭৮১০২২<br /> [https://iibm.ac.in/ Khanapara, Namdapha Hall IIBM, Jawahar Nagar Guwahati, Kamrup(M) Pin-781022 Assam, India] ==তাৰিখ== ৫ জানুৱাৰী, ২০২৫, দেওবাৰ ==অংশগ্ৰহণকাৰী== * [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 16:48, 3 December 2024 (ইউ.টি.চি.) ==কাৰ্যসূচী== * পুৱা ১০:০০ বজাত- আৰম্ভণি, আঁত ধৰিব প্ৰণামিকা অধিকাৰীয়ে</br> * ১০-১৫ বজাত : _'অসমীয়া ৱিকিৰ ইতিহাস'_ , চমু বক্তব্য-গীতাৰ্থ বৰদলৈয়ে</br> * ১০-৩০ বজাত : ' _বৰ্ষশ্ৰেষ্ঠ ৱিকিমিডিয়ান বঁটা_ 'ৰ আঁৰৰ কথা আৰু বঁটা প্ৰদান৷ আঁত ধৰিব : নয়ন জ্যোতি নাথে</br> **বঁটাত থাকিব নগদ ধন হিচাপে ৫০০১ টকা, আগবঢ়াব নয়ন জ্যোতি নাথে</br> **কিতাপৰ টোপোলা আগবঢ়াব প্ৰিয়াংকুশ ডেকা আৰু অনামিকা বড়াই</br> **মানপত্ৰ আগবঢ়াব ভাস্কৰ ভূঞাই</br> *১১ বজাত : চাহ-বিৰতি </br> *১১-১৫ বজাত: আমন্ত্ৰিত অতিথি মেদিনী চুব্বুৰ দ্বাৰা বক্তৃতা/প্ৰেজেণ্টছন (বক্তৃতাৰ বিষয় তেখেতে সুধি নিশ্চিত কৰা হ'ব) </br> *১১-৪৫ বজাত : নিৰ্বাচিত মেণ্টিৰ ৱিকিসংযোগৰ অভিজ্ঞতা-বৰ্ণনা (স্বেচ্ছাই প্ৰদান কৰা দুই-তিনি মিনিটৰ ভাষ্য)</br> *১২ বজাত : মেণ্টিক শুভেচ্ছাপত্ৰ আৰু টিচাৰ্ট প্ৰদান৷ শুভেচ্ছাপত্ৰ বিতৰণ কৰিব-সমন্বয়ক দিব্য দত্তই৷ সহযোগ কৰিব সমন্বয়ক -ঈশান জ্যোতি বৰাই </br> *১ বজাত : আহাৰ বিৰতি</br> *২ বজাৰ পৰা ৪ বজালৈ : হাতে-কামে ৱিকি৷ সহযোগ কৰিব উপস্থিত মেণ্টৰসকলে</br> * হাতে-কামে ৱিকিৰ কাৰ্যসূচী: </br> ** ক. ৱিকিউৎসত ৩০ পৃষ্ঠামানৰ কিতাপ এখনৰ মুদ্ৰণ সংশোধন, বৈধকৰণ আৰু ট্ৰেন্সক্লুছন৷</br> ** খ. কমন্সত সেইদিনা তোলা কমেও এখনকৈ ফটো আপলোড৷</br> ** গ. ৱিকিউদ্ধৃতিত কমেও ২ টাকৈ উদ্ধৃতি সংযোজন৷</br> ** ঘ. ৱিকিপিডিয়াত কমেও ৫ টাকৈ সম্পাদনা৷</br> ** ঙ. ৱিকিডাটাত কমেও এটাকৈ প্ৰবন্ধ সংযোগ নাইবা এটাকৈ আইটেম সৃষ্টি৷</br> *৪ বজাত : চাহ আৰু মুকলি আড্ডা৷</br> [[শ্ৰেণী:ৱিকিপিডিয়া সন্মিলন]] bkpy9911wuqz761dt631yc6bobxf1sd 450787 450785 2024-12-03T16:52:00Z Ishanjyotibora 14131 /* স্থান */ 450787 wikitext text/x-wiki অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া সমাজ আৰু CIS-A2Kৰ যৌথ উদ্যোগত গুৱাহাটীস্থ '''বেংক ব্যৱস্থাপনা ভাৰতীয় প্ৰতিষ্ঠান, গুৱাহাটী''' (IIBM, Guwahati)ত দিনজোৰা কাৰ্যসূচীৰে '''প্ৰথমখন অসমীয়া ৱিকিসংযোগ সন্মিলন''' অনুষ্ঠিত কৰিবলৈ ওলাইছোঁ৷ এই সন্মিলনত [https://w.wiki/B5LB|অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া সমাজৰ মেণ্টৰশ্বিপ কাৰ্যসূচী]ৰ প্ৰথম পৰ্যায়ৰ আনুষ্ঠানিক সামৰণিৰ লগতে অসমীয়া ৱিকিউৎস আৰু অসমীয়া ৱিকিউদ্ধৃতিৰ বৰ্ষপূৰ্তি উদযাপন কৰা হ'ব৷ ==স্থান== নামদফা পেক্ষাগৃহ, আইআইবিম, খানাপাৰা, জৱাহৰ নগৰ, কামৰূপ (ম)-৭৮১০২২<br /> [https://iibm.ac.in/ Namdapha Hall, IIBM, Jawahar Nagar Guwahati, Kamrup(M) Pin-781022 Assam, India] ==তাৰিখ== ৫ জানুৱাৰী, ২০২৫, দেওবাৰ ==অংশগ্ৰহণকাৰী== * [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 16:48, 3 December 2024 (ইউ.টি.চি.) ==কাৰ্যসূচী== * পুৱা ১০:০০ বজাত- আৰম্ভণি, আঁত ধৰিব প্ৰণামিকা অধিকাৰীয়ে</br> * ১০-১৫ বজাত : _'অসমীয়া ৱিকিৰ ইতিহাস'_ , চমু বক্তব্য-গীতাৰ্থ বৰদলৈয়ে</br> * ১০-৩০ বজাত : ' _বৰ্ষশ্ৰেষ্ঠ ৱিকিমিডিয়ান বঁটা_ 'ৰ আঁৰৰ কথা আৰু বঁটা প্ৰদান৷ আঁত ধৰিব : নয়ন জ্যোতি নাথে</br> **বঁটাত থাকিব নগদ ধন হিচাপে ৫০০১ টকা, আগবঢ়াব নয়ন জ্যোতি নাথে</br> **কিতাপৰ টোপোলা আগবঢ়াব প্ৰিয়াংকুশ ডেকা আৰু অনামিকা বড়াই</br> **মানপত্ৰ আগবঢ়াব ভাস্কৰ ভূঞাই</br> *১১ বজাত : চাহ-বিৰতি </br> *১১-১৫ বজাত: আমন্ত্ৰিত অতিথি মেদিনী চুব্বুৰ দ্বাৰা বক্তৃতা/প্ৰেজেণ্টছন (বক্তৃতাৰ বিষয় তেখেতে সুধি নিশ্চিত কৰা হ'ব) </br> *১১-৪৫ বজাত : নিৰ্বাচিত মেণ্টিৰ ৱিকিসংযোগৰ অভিজ্ঞতা-বৰ্ণনা (স্বেচ্ছাই প্ৰদান কৰা দুই-তিনি মিনিটৰ ভাষ্য)</br> *১২ বজাত : মেণ্টিক শুভেচ্ছাপত্ৰ আৰু টিচাৰ্ট প্ৰদান৷ শুভেচ্ছাপত্ৰ বিতৰণ কৰিব-সমন্বয়ক দিব্য দত্তই৷ সহযোগ কৰিব সমন্বয়ক -ঈশান জ্যোতি বৰাই </br> *১ বজাত : আহাৰ বিৰতি</br> *২ বজাৰ পৰা ৪ বজালৈ : হাতে-কামে ৱিকি৷ সহযোগ কৰিব উপস্থিত মেণ্টৰসকলে</br> * হাতে-কামে ৱিকিৰ কাৰ্যসূচী: </br> ** ক. ৱিকিউৎসত ৩০ পৃষ্ঠামানৰ কিতাপ এখনৰ মুদ্ৰণ সংশোধন, বৈধকৰণ আৰু ট্ৰেন্সক্লুছন৷</br> ** খ. কমন্সত সেইদিনা তোলা কমেও এখনকৈ ফটো আপলোড৷</br> ** গ. ৱিকিউদ্ধৃতিত কমেও ২ টাকৈ উদ্ধৃতি সংযোজন৷</br> ** ঘ. ৱিকিপিডিয়াত কমেও ৫ টাকৈ সম্পাদনা৷</br> ** ঙ. ৱিকিডাটাত কমেও এটাকৈ প্ৰবন্ধ সংযোগ নাইবা এটাকৈ আইটেম সৃষ্টি৷</br> *৪ বজাত : চাহ আৰু মুকলি আড্ডা৷</br> [[শ্ৰেণী:ৱিকিপিডিয়া সন্মিলন]] tt8fxtlwdspcznjdijo6iy60rm42dq1 450802 450787 2024-12-03T17:17:52Z Ishanjyotibora 14131 /* তাৰিখ */ 450802 wikitext text/x-wiki অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া সমাজ আৰু CIS-A2Kৰ যৌথ উদ্যোগত গুৱাহাটীস্থ '''বেংক ব্যৱস্থাপনা ভাৰতীয় প্ৰতিষ্ঠান, গুৱাহাটী''' (IIBM, Guwahati)ত দিনজোৰা কাৰ্যসূচীৰে '''প্ৰথমখন অসমীয়া ৱিকিসংযোগ সন্মিলন''' অনুষ্ঠিত কৰিবলৈ ওলাইছোঁ৷ এই সন্মিলনত [https://w.wiki/B5LB|অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া সমাজৰ মেণ্টৰশ্বিপ কাৰ্যসূচী]ৰ প্ৰথম পৰ্যায়ৰ আনুষ্ঠানিক সামৰণিৰ লগতে অসমীয়া ৱিকিউৎস আৰু অসমীয়া ৱিকিউদ্ধৃতিৰ বৰ্ষপূৰ্তি উদযাপন কৰা হ'ব৷ ==স্থান== নামদফা পেক্ষাগৃহ, আইআইবিম, খানাপাৰা, জৱাহৰ নগৰ, কামৰূপ (ম)-৭৮১০২২<br /> [https://iibm.ac.in/ Namdapha Hall, IIBM, Jawahar Nagar Guwahati, Kamrup(M) Pin-781022 Assam, India] ==তাৰিখ== ৫ জানুৱাৰী, ২০২৫, দেওবাৰ ==সমন্বয়ক== * [[User:Ishanjyotibora|ঈশান জ্যোতি বৰা]] * [[User:Nayan j Nath|নয়ন জ্যোতি নাথ]] * [[User:Joli|জলি ৰুমী বৰা]] ==অংশগ্ৰহণকাৰী== * [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 16:48, 3 December 2024 (ইউ.টি.চি.) ==কাৰ্যসূচী== * পুৱা ১০:০০ বজাত- আৰম্ভণি, আঁত ধৰিব প্ৰণামিকা অধিকাৰীয়ে</br> * ১০-১৫ বজাত : _'অসমীয়া ৱিকিৰ ইতিহাস'_ , চমু বক্তব্য-গীতাৰ্থ বৰদলৈয়ে</br> * ১০-৩০ বজাত : ' _বৰ্ষশ্ৰেষ্ঠ ৱিকিমিডিয়ান বঁটা_ 'ৰ আঁৰৰ কথা আৰু বঁটা প্ৰদান৷ আঁত ধৰিব : নয়ন জ্যোতি নাথে</br> **বঁটাত থাকিব নগদ ধন হিচাপে ৫০০১ টকা, আগবঢ়াব নয়ন জ্যোতি নাথে</br> **কিতাপৰ টোপোলা আগবঢ়াব প্ৰিয়াংকুশ ডেকা আৰু অনামিকা বড়াই</br> **মানপত্ৰ আগবঢ়াব ভাস্কৰ ভূঞাই</br> *১১ বজাত : চাহ-বিৰতি </br> *১১-১৫ বজাত: আমন্ত্ৰিত অতিথি মেদিনী চুব্বুৰ দ্বাৰা বক্তৃতা/প্ৰেজেণ্টছন (বক্তৃতাৰ বিষয় তেখেতে সুধি নিশ্চিত কৰা হ'ব) </br> *১১-৪৫ বজাত : নিৰ্বাচিত মেণ্টিৰ ৱিকিসংযোগৰ অভিজ্ঞতা-বৰ্ণনা (স্বেচ্ছাই প্ৰদান কৰা দুই-তিনি মিনিটৰ ভাষ্য)</br> *১২ বজাত : মেণ্টিক শুভেচ্ছাপত্ৰ আৰু টিচাৰ্ট প্ৰদান৷ শুভেচ্ছাপত্ৰ বিতৰণ কৰিব-সমন্বয়ক দিব্য দত্তই৷ সহযোগ কৰিব সমন্বয়ক -ঈশান জ্যোতি বৰাই </br> *১ বজাত : আহাৰ বিৰতি</br> *২ বজাৰ পৰা ৪ বজালৈ : হাতে-কামে ৱিকি৷ সহযোগ কৰিব উপস্থিত মেণ্টৰসকলে</br> * হাতে-কামে ৱিকিৰ কাৰ্যসূচী: </br> ** ক. ৱিকিউৎসত ৩০ পৃষ্ঠামানৰ কিতাপ এখনৰ মুদ্ৰণ সংশোধন, বৈধকৰণ আৰু ট্ৰেন্সক্লুছন৷</br> ** খ. কমন্সত সেইদিনা তোলা কমেও এখনকৈ ফটো আপলোড৷</br> ** গ. ৱিকিউদ্ধৃতিত কমেও ২ টাকৈ উদ্ধৃতি সংযোজন৷</br> ** ঘ. ৱিকিপিডিয়াত কমেও ৫ টাকৈ সম্পাদনা৷</br> ** ঙ. ৱিকিডাটাত কমেও এটাকৈ প্ৰবন্ধ সংযোগ নাইবা এটাকৈ আইটেম সৃষ্টি৷</br> *৪ বজাত : চাহ আৰু মুকলি আড্ডা৷</br> [[শ্ৰেণী:ৱিকিপিডিয়া সন্মিলন]] me4qbz39fn40m94wscvn39au6ka32ig 450841 450802 2024-12-03T18:08:55Z দিব্য দত্ত 9244 /* কাৰ্যসূচী */ 450841 wikitext text/x-wiki অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া সমাজ আৰু CIS-A2Kৰ যৌথ উদ্যোগত গুৱাহাটীস্থ '''বেংক ব্যৱস্থাপনা ভাৰতীয় প্ৰতিষ্ঠান, গুৱাহাটী''' (IIBM, Guwahati)ত দিনজোৰা কাৰ্যসূচীৰে '''প্ৰথমখন অসমীয়া ৱিকিসংযোগ সন্মিলন''' অনুষ্ঠিত কৰিবলৈ ওলাইছোঁ৷ এই সন্মিলনত [https://w.wiki/B5LB|অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া সমাজৰ মেণ্টৰশ্বিপ কাৰ্যসূচী]ৰ প্ৰথম পৰ্যায়ৰ আনুষ্ঠানিক সামৰণিৰ লগতে অসমীয়া ৱিকিউৎস আৰু অসমীয়া ৱিকিউদ্ধৃতিৰ বৰ্ষপূৰ্তি উদযাপন কৰা হ'ব৷ ==স্থান== নামদফা পেক্ষাগৃহ, আইআইবিম, খানাপাৰা, জৱাহৰ নগৰ, কামৰূপ (ম)-৭৮১০২২<br /> [https://iibm.ac.in/ Namdapha Hall, IIBM, Jawahar Nagar Guwahati, Kamrup(M) Pin-781022 Assam, India] ==তাৰিখ== ৫ জানুৱাৰী, ২০২৫, দেওবাৰ ==সমন্বয়ক== * [[User:Ishanjyotibora|ঈশান জ্যোতি বৰা]] * [[User:Nayan j Nath|নয়ন জ্যোতি নাথ]] * [[User:Joli|জলি ৰুমী বৰা]] ==অংশগ্ৰহণকাৰী== * [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 16:48, 3 December 2024 (ইউ.টি.চি.) ==কাৰ্যসূচী== * পুৱা ১০:০০ বজাত- আৰম্ভণি, আঁত ধৰিব প্ৰণামিকা অধিকাৰীয়ে</br> * ১০-১৫ বজাত : _'অসমীয়া ৱিকিৰ ইতিহাস'_ , চমু বক্তব্য-গীতাৰ্থ বৰদলৈয়ে</br> * ১০-৩০ বজাত : ' _বৰ্ষশ্ৰেষ্ঠ ৱিকিমিডিয়ান বঁটা_ 'ৰ আঁৰৰ কথা আৰু বঁটা প্ৰদান৷ আঁত ধৰিব : নয়ন জ্যোতি নাথে</br> **বঁটাত থাকিব নগদ ধন হিচাপে ৫০০১ টকা, আগবঢ়াব নয়ন জ্যোতি নাথে</br> **কিতাপৰ টোপোলা আগবঢ়াব প্ৰিয়াংকুশ ডেকা আৰু অনামিকা বড়াই</br> **মানপত্ৰ আগবঢ়াব ভাস্কৰ ভূঞাই</br> **ট্ৰফী আগবঢ়াব দিব্য দত্তই</br> * ১০-৪৫ বজাত : *১১ বজাত : চাহ-বিৰতি </br> *১১-১৫ বজাত: আমন্ত্ৰিত অতিথি মেদিনী চুব্বুৰ দ্বাৰা বক্তৃতা/প্ৰেজেণ্টছন (বক্তৃতাৰ বিষয় তেখেতে সুধি নিশ্চিত কৰা হ'ব) </br> *১১-৪৫ বজাত : নিৰ্বাচিত মেণ্টিৰ ৱিকিসংযোগৰ অভিজ্ঞতা-বৰ্ণনা (স্বেচ্ছাই প্ৰদান কৰা দুই-তিনি মিনিটৰ ভাষ্য)</br> *১২ বজাত : মেণ্টিক শুভেচ্ছাপত্ৰ আৰু টিচাৰ্ট প্ৰদান৷ শুভেচ্ছাপত্ৰ বিতৰণ কৰিব-সমন্বয়ক দিব্য দত্তই৷ সহযোগ কৰিব সমন্বয়ক -ঈশান জ্যোতি বৰাই </br> *১ বজাত : আহাৰ বিৰতি</br> *২ বজাৰ পৰা ৪ বজালৈ : হাতে-কামে ৱিকি৷ সহযোগ কৰিব উপস্থিত মেণ্টৰসকলে</br> * হাতে-কামে ৱিকিৰ কাৰ্যসূচী: </br> ** ক. ৱিকিউৎসত ৩০ পৃষ্ঠামানৰ কিতাপ এখনৰ মুদ্ৰণ সংশোধন, বৈধকৰণ আৰু ট্ৰেন্সক্লুছন৷</br> ** খ. কমন্সত সেইদিনা তোলা কমেও এখনকৈ ফটো আপলোড৷</br> ** গ. ৱিকিউদ্ধৃতিত কমেও ২ টাকৈ উদ্ধৃতি সংযোজন৷</br> ** ঘ. ৱিকিপিডিয়াত কমেও ৫ টাকৈ সম্পাদনা৷</br> ** ঙ. ৱিকিডাটাত কমেও এটাকৈ প্ৰবন্ধ সংযোগ নাইবা এটাকৈ আইটেম সৃষ্টি৷</br> *৪ বজাত : চাহ আৰু মুকলি আড্ডা৷</br> [[শ্ৰেণী:ৱিকিপিডিয়া সন্মিলন]] t8qvu3c424id0ntehkiz0tni78inxeq 450844 450841 2024-12-03T18:11:28Z দিব্য দত্ত 9244 /* কাৰ্যসূচী */ 450844 wikitext text/x-wiki অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া সমাজ আৰু CIS-A2Kৰ যৌথ উদ্যোগত গুৱাহাটীস্থ '''বেংক ব্যৱস্থাপনা ভাৰতীয় প্ৰতিষ্ঠান, গুৱাহাটী''' (IIBM, Guwahati)ত দিনজোৰা কাৰ্যসূচীৰে '''প্ৰথমখন অসমীয়া ৱিকিসংযোগ সন্মিলন''' অনুষ্ঠিত কৰিবলৈ ওলাইছোঁ৷ এই সন্মিলনত [https://w.wiki/B5LB|অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া সমাজৰ মেণ্টৰশ্বিপ কাৰ্যসূচী]ৰ প্ৰথম পৰ্যায়ৰ আনুষ্ঠানিক সামৰণিৰ লগতে অসমীয়া ৱিকিউৎস আৰু অসমীয়া ৱিকিউদ্ধৃতিৰ বৰ্ষপূৰ্তি উদযাপন কৰা হ'ব৷ ==স্থান== নামদফা পেক্ষাগৃহ, আইআইবিম, খানাপাৰা, জৱাহৰ নগৰ, কামৰূপ (ম)-৭৮১০২২<br /> [https://iibm.ac.in/ Namdapha Hall, IIBM, Jawahar Nagar Guwahati, Kamrup(M) Pin-781022 Assam, India] ==তাৰিখ== ৫ জানুৱাৰী, ২০২৫, দেওবাৰ ==সমন্বয়ক== * [[User:Ishanjyotibora|ঈশান জ্যোতি বৰা]] * [[User:Nayan j Nath|নয়ন জ্যোতি নাথ]] * [[User:Joli|জলি ৰুমী বৰা]] ==অংশগ্ৰহণকাৰী== * [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 16:48, 3 December 2024 (ইউ.টি.চি.) ==কাৰ্যসূচী== * পুৱা ১০:০০ বজাত- আৰম্ভণি, আঁত ধৰিব প্ৰণামিকা অধিকাৰীয়ে</br> * ১০-১৫ বজাত : _'অসমীয়া ৱিকিৰ ইতিহাস'_ , চমু বক্তব্য-গীতাৰ্থ বৰদলৈয়ে</br> * ১০-৩০ বজাত : ' _বৰ্ষশ্ৰেষ্ঠ ৱিকিমিডিয়ান বঁটা_ 'ৰ আঁৰৰ কথা আৰু বঁটা প্ৰদান৷ আঁত ধৰিব : নয়ন জ্যোতি নাথে</br> **বঁটাত থাকিব নগদ ধন হিচাপে ৫০০১ টকা, আগবঢ়াব নয়ন জ্যোতি নাথে</br> **কিতাপৰ টোপোলা আগবঢ়াব প্ৰিয়াংকুশ ডেকা আৰু অনামিকা বড়াই</br> **মানপত্ৰ আগবঢ়াব ভাস্কৰ ভূঞাই</br> **ট্ৰফী আগবঢ়াব দিব্য দত্তই</br> * ১০-৪৫ বজাত : অৱদানৰ ভিত্তিত মেণ্টিসকলক পদক প্ৰদান: **সকলো প্ৰকল্পৰ মুঠ সৰ্বাধিক সম্পাদনা **সৰ্বাধিক নতুন প্ৰবন্ধ সৃষ্টি **শ্ৰেষ্ঠ প্ৰবন্ধ *১১ বজাত : চাহ-বিৰতি </br> *১১-১৫ বজাত: আমন্ত্ৰিত অতিথি মেদিনী চুব্বুৰ দ্বাৰা বক্তৃতা/প্ৰেজেণ্টছন (বক্তৃতাৰ বিষয় তেখেতে সুধি নিশ্চিত কৰা হ'ব) </br> *১১-৪৫ বজাত : নিৰ্বাচিত মেণ্টিৰ ৱিকিসংযোগৰ অভিজ্ঞতা-বৰ্ণনা (স্বেচ্ছাই প্ৰদান কৰা দুই-তিনি মিনিটৰ ভাষ্য)</br> *১২ বজাত : মেণ্টিক শুভেচ্ছাপত্ৰ/মানপত্ৰ আৰু টিচাৰ্ট প্ৰদান৷ শুভেচ্ছাপত্ৰ বিতৰণ কৰিব-সমন্বয়ক দিব্য দত্তই৷ সহযোগ কৰিব সমন্বয়ক -ঈশান জ্যোতি বৰাই </br> *১ বজাত : আহাৰ বিৰতি</br> *২ বজাৰ পৰা ৪ বজালৈ : হাতে-কামে ৱিকি৷ সহযোগ কৰিব উপস্থিত মেণ্টৰসকলে</br> * হাতে-কামে ৱিকিৰ কাৰ্যসূচী: </br> ** ক. ৱিকিউৎসত ৩০ পৃষ্ঠামানৰ কিতাপ এখনৰ মুদ্ৰণ সংশোধন, বৈধকৰণ আৰু ট্ৰেন্সক্লুছন৷</br> ** খ. কমন্সত সেইদিনা তোলা কমেও এখনকৈ ফটো আপলোড৷</br> ** গ. ৱিকিউদ্ধৃতিত কমেও ২ টাকৈ উদ্ধৃতি সংযোজন৷</br> ** ঘ. ৱিকিপিডিয়াত কমেও ৫ টাকৈ সম্পাদনা৷</br> ** ঙ. ৱিকিডাটাত কমেও এটাকৈ প্ৰবন্ধ সংযোগ নাইবা এটাকৈ আইটেম সৃষ্টি৷</br> *৪ বজাত : চাহ আৰু মুকলি আড্ডা৷</br> [[শ্ৰেণী:ৱিকিপিডিয়া সন্মিলন]] 6fvhir9u9s3k4rw62d74ueyovbwuenr 450848 450844 2024-12-03T18:14:19Z দিব্য দত্ত 9244 450848 wikitext text/x-wiki অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া সমাজ আৰু CIS-A2Kৰ যৌথ উদ্যোগত গুৱাহাটীস্থ '''বেংক ব্যৱস্থাপনা ভাৰতীয় প্ৰতিষ্ঠান, গুৱাহাটী''' (IIBM, Guwahati)ত দিনজোৰা কাৰ্যসূচীৰে '''প্ৰথমখন অসমীয়া ৱিকিসংযোগ সন্মিলন''' অনুষ্ঠিত কৰিবলৈ ওলাইছোঁ৷ এই সন্মিলনত [[ৱিকিপিডিয়া:অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া মেণ্টৰশ্বিপ কাৰ্যসূচী|অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া সমাজৰ মেণ্টৰশ্বিপ কাৰ্যসূচী]]ৰ প্ৰথম পৰ্যায়ৰ আনুষ্ঠানিক সামৰণিৰ লগতে অসমীয়া ৱিকিউৎস আৰু অসমীয়া ৱিকিউদ্ধৃতিৰ বৰ্ষপূৰ্তি উদযাপন কৰা হ'ব৷ ==স্থান== নামদফা পেক্ষাগৃহ, আইআইবিম, খানাপাৰা, জৱাহৰ নগৰ, কামৰূপ (ম)-৭৮১০২২<br /> [https://iibm.ac.in/ Namdapha Hall, IIBM, Jawahar Nagar Guwahati, Kamrup(M) Pin-781022 Assam, India] ==তাৰিখ== ৫ জানুৱাৰী, ২০২৫, দেওবাৰ ==সমন্বয়ক== * [[User:Ishanjyotibora|ঈশান জ্যোতি বৰা]] * [[User:Nayan j Nath|নয়ন জ্যোতি নাথ]] * [[User:Joli|জলি ৰুমী বৰা]] ==অংশগ্ৰহণকাৰী== * [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 16:48, 3 December 2024 (ইউ.টি.চি.) ==কাৰ্যসূচী== * পুৱা ১০:০০ বজাত- আৰম্ভণি, আঁত ধৰিব প্ৰণামিকা অধিকাৰীয়ে</br> * ১০-১৫ বজাত : _'অসমীয়া ৱিকিৰ ইতিহাস'_ , চমু বক্তব্য-গীতাৰ্থ বৰদলৈয়ে</br> * ১০-৩০ বজাত : ' _বৰ্ষশ্ৰেষ্ঠ ৱিকিমিডিয়ান বঁটা_ 'ৰ আঁৰৰ কথা আৰু বঁটা প্ৰদান৷ আঁত ধৰিব : নয়ন জ্যোতি নাথে</br> **বঁটাত থাকিব নগদ ধন হিচাপে ৫০০১ টকা, আগবঢ়াব নয়ন জ্যোতি নাথে</br> **কিতাপৰ টোপোলা আগবঢ়াব প্ৰিয়াংকুশ ডেকা আৰু অনামিকা বড়াই</br> **মানপত্ৰ আগবঢ়াব ভাস্কৰ ভূঞাই</br> **ট্ৰফী আগবঢ়াব দিব্য দত্তই</br> * ১০-৪৫ বজাত : অৱদানৰ ভিত্তিত মেণ্টিসকলক পদক প্ৰদান: **সকলো প্ৰকল্পৰ মুঠ সৰ্বাধিক সম্পাদনা **সৰ্বাধিক নতুন প্ৰবন্ধ সৃষ্টি **শ্ৰেষ্ঠ প্ৰবন্ধ *১১ বজাত : চাহ-বিৰতি </br> *১১-১৫ বজাত: আমন্ত্ৰিত অতিথি মেদিনী চুব্বুৰ দ্বাৰা বক্তৃতা/প্ৰেজেণ্টছন (বক্তৃতাৰ বিষয় তেখেতে সুধি নিশ্চিত কৰা হ'ব) </br> *১১-৪৫ বজাত : নিৰ্বাচিত মেণ্টিৰ ৱিকিসংযোগৰ অভিজ্ঞতা-বৰ্ণনা (স্বেচ্ছাই প্ৰদান কৰা দুই-তিনি মিনিটৰ ভাষ্য)</br> *১২ বজাত : মেণ্টিক শুভেচ্ছাপত্ৰ/মানপত্ৰ আৰু টিচাৰ্ট প্ৰদান৷ শুভেচ্ছাপত্ৰ বিতৰণ কৰিব-সমন্বয়ক দিব্য দত্তই৷ সহযোগ কৰিব সমন্বয়ক -ঈশান জ্যোতি বৰাই </br> *১ বজাত : আহাৰ বিৰতি</br> *২ বজাৰ পৰা ৪ বজালৈ : হাতে-কামে ৱিকি৷ সহযোগ কৰিব উপস্থিত মেণ্টৰসকলে</br> * হাতে-কামে ৱিকিৰ কাৰ্যসূচী: </br> ** ক. ৱিকিউৎসত ৩০ পৃষ্ঠামানৰ কিতাপ এখনৰ মুদ্ৰণ সংশোধন, বৈধকৰণ আৰু ট্ৰেন্সক্লুছন৷</br> ** খ. কমন্সত সেইদিনা তোলা কমেও এখনকৈ ফটো আপলোড৷</br> ** গ. ৱিকিউদ্ধৃতিত কমেও ২ টাকৈ উদ্ধৃতি সংযোজন৷</br> ** ঘ. ৱিকিপিডিয়াত কমেও ৫ টাকৈ সম্পাদনা৷</br> ** ঙ. ৱিকিডাটাত কমেও এটাকৈ প্ৰবন্ধ সংযোগ নাইবা এটাকৈ আইটেম সৃষ্টি৷</br> *৪ বজাত : চাহ আৰু মুকলি আড্ডা৷</br> [[শ্ৰেণী:ৱিকিপিডিয়া সন্মিলন]] kf90krhesiiz6m4amt8xcowzen81z7w 1 109676 450790 2024-12-03T16:57:11Z পৱন বৰ্মন 42787 https://fountain.toolforge.org/editathons/as-asian-month-2024 450790 wikitext text/x-wiki {{ৱিকিপিডিয়া এছিয়ান মাহ ২০২৪}} bepgwx48rfp2ljq00s1s8ydbvopu0pf 0 109677 450791 2024-12-03T16:58:28Z Pranamikaadhikary 27435 নতুন পৃষ্ঠা: '''অৰুণ দাস''' ({{lang-en| Arun Das}}) অসমৰ ৰকষ্টাৰ হিচাপে পৰিচিত এগৰাকী সংগীত শিল্পী। তেওঁ কেইবাখনো অসমীয়া চলচ্চিত্ৰত কণ্ঠদান কৰাৰ উপৰি দুখন চলচ্চিত্ৰৰ সংগীত পৰিচালনাও কৰিছিল। ১৯৮৭ চনত তে... 450791 wikitext text/x-wiki '''অৰুণ দাস''' ({{lang-en| Arun Das}}) অসমৰ ৰকষ্টাৰ হিচাপে পৰিচিত এগৰাকী সংগীত শিল্পী। তেওঁ কেইবাখনো অসমীয়া চলচ্চিত্ৰত কণ্ঠদান কৰাৰ উপৰি দুখন চলচ্চিত্ৰৰ সংগীত পৰিচালনাও কৰিছিল। ১৯৮৭ চনত তেওঁৰ কণ্ঠৰ প্ৰথমটো কেছেট “মোৰ গীত মোৰ প্ৰেম’’ মুক্তি পাইছিল। তেওঁৰ জন্ম হৈছিল ১৯৫৩ চনৰ ২৭ অক্টোবৰত যোৰহাটৰ ভোগদৈপাৰত। phl4orliq463ggnei41yfp7sesl6z3g 0 109678 450823 2024-12-03T17:48:40Z Kandarpajit Kallol 6257 নতুন পৃষ্ঠা: '''বাস্তৱতা''' হৈছে কল্পনাৰ বিপৰীতে বাস্তৱিক সকলো বস্তুৰ সৰ্বমুঠতা। লগতে এই শব্দটোৱে অন্তৰ্নিহিত বস্তুৰ অৱস্থা আৰু অস্তিত্বক বুজায়। প্ৰকৃত বাস্তৱ বা অস্তিত্ব বা সত্তাৰ বিষয... 450823 wikitext text/x-wiki '''বাস্তৱতা''' হৈছে কল্পনাৰ বিপৰীতে বাস্তৱিক সকলো বস্তুৰ সৰ্বমুঠতা। লগতে এই শব্দটোৱে অন্তৰ্নিহিত বস্তুৰ অৱস্থা আৰু অস্তিত্বক বুজায়। প্ৰকৃত বাস্তৱ বা অস্তিত্ব বা সত্তাৰ বিষয়ে দাৰ্শনিক প্ৰশ্নসমূহ অন্তৰ্নিহিততাবাদৰ অধীনত বিবেচনা কৰা হয়, যিটো পশ্চিমীয়া দাৰ্শনিকসকলৰ মতে আধ্যাত্মিকতাবিজ্ঞানৰ এটা প্ৰধান শাখা। লগতে অন্তৰ্নিহিত প্ৰশ্নসমূহে দৰ্শন, দৰ্শন, ধৰ্ম, গণিত আৰু যুক্তিৰ বিভিন্ন দিশৰ সৈতে জড়িত। 8z8s6kjuzyoke23amekbh0w5q9caloz 450826 450823 2024-12-03T17:52:35Z Kandarpajit Kallol 6257 450826 wikitext text/x-wiki '''বাস্তৱতা''' হৈছে কল্পনাৰ বিপৰীতে বাস্তৱিক সকলো বস্তুৰ সৰ্বমুঠতা।<ref>{{Cite web|url=https://en.oxforddictionaries.com/definition/reality|archive-url=https://web.archive.org/web/20160926223327/https://en.oxforddictionaries.com/definition/reality|url-status=dead|archive-date=September 26, 2016|title=reality {{!}} Definition of reality in English by Oxford Dictionaries|website=Oxford Dictionaries {{!}} English|access-date=2017-10-28}}</ref><ref>{{Cite journal |last=Saridakis |first=E. |date=2016 |title=Information, reality, and modern physics |journal=International Studies in the Philosophy of Science |volume=30 |issue=4 |pages=327–341 |doi=10.1080/02698595.2017.1331980 |s2cid=126411165}}</ref> লগতে এই শব্দটোৱে অন্তৰ্নিহিত বস্তুৰ অৱস্থা আৰু অস্তিত্বক বুজায়। প্ৰকৃত বাস্তৱ বা অস্তিত্ব বা সত্তাৰ বিষয়ে দাৰ্শনিক প্ৰশ্নসমূহ অন্তৰ্নিহিততাবাদৰ অধীনত বিবেচনা কৰা হয়, যিটো পশ্চিমীয়া দাৰ্শনিকসকলৰ মতে আধ্যাত্মিকতাবিজ্ঞানৰ এটা প্ৰধান শাখা। লগতে অন্তৰ্নিহিত প্ৰশ্নসমূহে দৰ্শন, দৰ্শন, ধৰ্ম, গণিত আৰু যুক্তিৰ বিভিন্ন দিশৰ সৈতে জড়িত। k1e8rmj4m63ieh8vwp96p1sr6nxvhlp 450827 450826 2024-12-03T17:53:03Z Kandarpajit Kallol 6257 450827 wikitext text/x-wiki '''বাস্তৱতা''' হৈছে কল্পনাৰ বিপৰীতে বাস্তৱিক সকলো বস্তুৰ সৰ্বমুঠতা।<ref>{{Cite web|url=https://en.oxforddictionaries.com/definition/reality|archive-url=https://web.archive.org/web/20160926223327/https://en.oxforddictionaries.com/definition/reality|url-status=dead|archive-date=September 26, 2016|title=reality {{!}} Definition of reality in English by Oxford Dictionaries|website=Oxford Dictionaries {{!}} English|access-date=2017-10-28}}</ref><ref>{{Cite journal |last=Saridakis |first=E. |date=2016 |title=Information, reality, and modern physics |journal=International Studies in the Philosophy of Science |volume=30 |issue=4 |pages=327–341 |doi=10.1080/02698595.2017.1331980 |s2cid=126411165}}</ref> লগতে এই শব্দটোৱে অন্তৰ্নিহিত বস্তুৰ অৱস্থা আৰু অস্তিত্বক বুজায়। প্ৰকৃত বাস্তৱ বা অস্তিত্ব বা সত্তাৰ বিষয়ে দাৰ্শনিক প্ৰশ্নসমূহ অন্তৰ্নিহিততাবাদৰ অধীনত বিবেচনা কৰা হয়, যিটো পশ্চিমীয়া দাৰ্শনিকসকলৰ মতে আধ্যাত্মিকতাবিজ্ঞানৰ এটা প্ৰধান শাখা। লগতে অন্তৰ্নিহিত প্ৰশ্নসমূহে দৰ্শন, দৰ্শন, ধৰ্ম, গণিত আৰু যুক্তিৰ বিভিন্ন দিশৰ সৈতে জড়িত। ==তথ্যসূত্ৰ== kt8k1zu8ow0k693h1jhm7aiulutu8um 450828 450827 2024-12-03T17:54:45Z Kandarpajit Kallol 6257 /* তথ্যসূত্ৰ */ 450828 wikitext text/x-wiki '''বাস্তৱতা''' হৈছে কল্পনাৰ বিপৰীতে বাস্তৱিক সকলো বস্তুৰ সৰ্বমুঠতা।<ref>{{Cite web|url=https://en.oxforddictionaries.com/definition/reality|archive-url=https://web.archive.org/web/20160926223327/https://en.oxforddictionaries.com/definition/reality|url-status=dead|archive-date=September 26, 2016|title=reality {{!}} Definition of reality in English by Oxford Dictionaries|website=Oxford Dictionaries {{!}} English|access-date=2017-10-28}}</ref><ref>{{Cite journal |last=Saridakis |first=E. |date=2016 |title=Information, reality, and modern physics |journal=International Studies in the Philosophy of Science |volume=30 |issue=4 |pages=327–341 |doi=10.1080/02698595.2017.1331980 |s2cid=126411165}}</ref> লগতে এই শব্দটোৱে অন্তৰ্নিহিত বস্তুৰ অৱস্থা আৰু অস্তিত্বক বুজায়। প্ৰকৃত বাস্তৱ বা অস্তিত্ব বা সত্তাৰ বিষয়ে দাৰ্শনিক প্ৰশ্নসমূহ অন্তৰ্নিহিততাবাদৰ অধীনত বিবেচনা কৰা হয়, যিটো পশ্চিমীয়া দাৰ্শনিকসকলৰ মতে আধ্যাত্মিকতাবিজ্ঞানৰ এটা প্ৰধান শাখা। লগতে অন্তৰ্নিহিত প্ৰশ্নসমূহে দৰ্শন, দৰ্শন, ধৰ্ম, গণিত আৰু যুক্তিৰ বিভিন্ন দিশৰ সৈতে জড়িত। ==তথ্যসূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:দৰ্শন আৰু মনোবিজ্ঞান]] 1h3nhobfz33efc85qvvafs7uerdel2v 450830 450828 2024-12-03T17:55:22Z Kandarpajit Kallol 6257 450830 wikitext text/x-wiki '''বাস্তৱতা''' হৈছে কল্পনাৰ বিপৰীতে বাস্তৱিক সকলো বস্তুৰ সৰ্বমুঠতা।<ref>{{Cite web|url=https://en.oxforddictionaries.com/definition/reality|archive-url=https://web.archive.org/web/20160926223327/https://en.oxforddictionaries.com/definition/reality|url-status=dead|archive-date=September 26, 2016|title=reality {{!}} Definition of reality in English by Oxford Dictionaries|website=Oxford Dictionaries {{!}} English|access-date=2017-10-28}}</ref><ref>{{Cite journal |last=Saridakis |first=E. |date=2016 |title=Information, reality, and modern physics |journal=International Studies in the Philosophy of Science |volume=30 |issue=4 |pages=327–341 |doi=10.1080/02698595.2017.1331980 |s2cid=126411165}}</ref> লগতে এই শব্দটোৱে অন্তৰ্নিহিত বস্তুৰ অৱস্থা আৰু অস্তিত্বক বুজায়। প্ৰকৃত বাস্তৱ বা অস্তিত্ব বা সত্তাৰ বিষয়ে দাৰ্শনিক প্ৰশ্নসমূহ অন্তৰ্নিহিততাবাদৰ অধীনত বিবেচনা কৰা হয়, যিটো পশ্চিমীয়া দাৰ্শনিকসকলৰ মতে আধ্যাত্মিকতাবিজ্ঞানৰ এটা প্ৰধান শাখা। লগতে অন্তৰ্নিহিত প্ৰশ্নসমূহে দৰ্শন, দৰ্শন, ধৰ্ম, গণিত আৰু যুক্তিৰ বিভিন্ন দিশৰ সৈতে জড়িত। ==তথ্যসূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:দৰ্শন]] [[শ্ৰেণী:মনোবিজ্ঞান]] j07fe7ygnd72kuy2k0p7rfpxf2w02ho 450831 450830 2024-12-03T17:55:42Z Kandarpajit Kallol 6257 450831 wikitext text/x-wiki {{পোখালি}}'''বাস্তৱতা''' হৈছে কল্পনাৰ বিপৰীতে বাস্তৱিক সকলো বস্তুৰ সৰ্বমুঠতা।<ref>{{Cite web|url=https://en.oxforddictionaries.com/definition/reality|archive-url=https://web.archive.org/web/20160926223327/https://en.oxforddictionaries.com/definition/reality|url-status=dead|archive-date=September 26, 2016|title=reality {{!}} Definition of reality in English by Oxford Dictionaries|website=Oxford Dictionaries {{!}} English|access-date=2017-10-28}}</ref><ref>{{Cite journal |last=Saridakis |first=E. |date=2016 |title=Information, reality, and modern physics |journal=International Studies in the Philosophy of Science |volume=30 |issue=4 |pages=327–341 |doi=10.1080/02698595.2017.1331980 |s2cid=126411165}}</ref> লগতে এই শব্দটোৱে অন্তৰ্নিহিত বস্তুৰ অৱস্থা আৰু অস্তিত্বক বুজায়। প্ৰকৃত বাস্তৱ বা অস্তিত্ব বা সত্তাৰ বিষয়ে দাৰ্শনিক প্ৰশ্নসমূহ অন্তৰ্নিহিততাবাদৰ অধীনত বিবেচনা কৰা হয়, যিটো পশ্চিমীয়া দাৰ্শনিকসকলৰ মতে আধ্যাত্মিকতাবিজ্ঞানৰ এটা প্ৰধান শাখা। লগতে অন্তৰ্নিহিত প্ৰশ্নসমূহে দৰ্শন, দৰ্শন, ধৰ্ম, গণিত আৰু যুক্তিৰ বিভিন্ন দিশৰ সৈতে জড়িত। ==তথ্যসূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:দৰ্শন]] [[শ্ৰেণী:মনোবিজ্ঞান]] q41u3hf4vxozvz0e9gl77jlpogl4a06 1 109679 450835 2024-12-03T18:00:32Z Saddam Hussain Rahmani 42858 https://fountain.toolforge.org/editathons/as-asian-month-2024 450835 wikitext text/x-wiki {{ৱিকিপিডিয়া এছিয়ান মাহ ২০২৪}} bepgwx48rfp2ljq00s1s8ydbvopu0pf 1 109680 450836 2024-12-03T18:01:05Z Saddam Hussain Rahmani 42858 https://fountain.toolforge.org/editathons/as-asian-month-2024 450836 wikitext text/x-wiki {{ৱিকিপিডিয়া এছিয়ান মাহ ২০২৪}} bepgwx48rfp2ljq00s1s8ydbvopu0pf 0 109681 450842 2024-12-03T18:09:18Z Kandarpajit Kallol 6257 নতুন পৃষ্ঠা: '''দ্য আৰ্ট অফ ৱাৰ''' (চীনা: 孫子兵法 (সুঞ্চি বিংফা)) হৈছে চীনৰ এখন প্ৰাচীন সামৰিক গ্ৰন্থ। সম্ভৱতঃ খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৫ম শতিকাত এইখন পুথি ৰচনা কৰা হৈছিল। ইয়াৰ লেখক ছান ট্জু। যুদ্ধৰ ক'লা বিষয... 450842 wikitext text/x-wiki '''দ্য আৰ্ট অফ ৱাৰ''' (চীনা: 孫子兵法 (সুঞ্চি বিংফা)) হৈছে চীনৰ এখন প্ৰাচীন সামৰিক গ্ৰন্থ। সম্ভৱতঃ খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৫ম শতিকাত এইখন পুথি ৰচনা কৰা হৈছিল। ইয়াৰ লেখক ছান ট্জু। যুদ্ধৰ ক'লা বিষয়ক এইখন গ্ৰন্থ ১৩টা অধ্যায়ৰে গঠিত। ra9300hgkhz7l8dc141dp8r3q254vve 450843 450842 2024-12-03T18:11:21Z Kandarpajit Kallol 6257 450843 wikitext text/x-wiki {{Infobox book | image = Bamboo book - closed - UCR.jpg | image_size = | alt = | caption = | author = (trad.) [[সুন সু]] | country = [[চীন]] | language = [[চীনা ভাষা]] | subject = [[Military strategy]] এবং [[Military tactics|tactics]] | pub_date = 5th century BC | native_wikisource = | wikisource = The Art of War (Sun) | website = }} '''দ্য আৰ্ট অফ ৱাৰ''' (চীনা: 孫子兵法 (সুঞ্চি বিংফা)) হৈছে চীনৰ এখন প্ৰাচীন সামৰিক গ্ৰন্থ। সম্ভৱতঃ খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৫ম শতিকাত এইখন পুথি ৰচনা কৰা হৈছিল। ইয়াৰ লেখক ছান ট্জু। যুদ্ধৰ ক'লা বিষয়ক এইখন গ্ৰন্থ ১৩টা অধ্যায়ৰে গঠিত। lz1hk0zy11scab71jstgmr7z8qg57up 450845 450843 2024-12-03T18:12:49Z Kandarpajit Kallol 6257 450845 wikitext text/x-wiki {{Infobox book | image = Bamboo book - closed - UCR.jpg | image_size = | alt = | caption = | author = (trad.) [[সুন সু]] | country = [[চীন]] | language = [[চীনা ভাষা]] | subject = [[Military strategy]] আৰু [[Military tactics|tactics]] | pub_date = 5th century BC | native_wikisource = | wikisource = The Art of War (Sun) | website = }} '''দ্য আৰ্ট অফ ৱাৰ''' (চীনা: 孫子兵法 (সুঞ্চি বিংফা)) হৈছে চীনৰ এখন প্ৰাচীন সামৰিক গ্ৰন্থ। সম্ভৱতঃ খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৫ম শতিকাত এইখন পুথি ৰচনা কৰা হৈছিল। ইয়াৰ লেখক ছুন চু। যুদ্ধৰ ক'লা বিষয়ক এইখন গ্ৰন্থ ১৩টা অধ্যায়ৰে গঠিত। 9269uz1bqdqkldyja6wzq108ynudxnc 450846 450845 2024-12-03T18:13:16Z Kandarpajit Kallol 6257 450846 wikitext text/x-wiki {{Infobox book | image = Bamboo book - closed - UCR.jpg | image_size = | alt = | caption = | author = ছুন চু | country = [[চীন]] | language = [[চীনা ভাষা]] | subject = [[Military strategy]] আৰু [[Military tactics|tactics]] | pub_date = 5th century BC | native_wikisource = | wikisource = The Art of War (Sun) | website = }} '''দ্য আৰ্ট অফ ৱাৰ''' (চীনা: 孫子兵法 (সুঞ্চি বিংফা)) হৈছে চীনৰ এখন প্ৰাচীন সামৰিক গ্ৰন্থ। সম্ভৱতঃ খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৫ম শতিকাত এইখন পুথি ৰচনা কৰা হৈছিল। ইয়াৰ লেখক ছুন চু। যুদ্ধৰ ক'লা বিষয়ক এইখন গ্ৰন্থ ১৩টা অধ্যায়ৰে গঠিত। 8iemok4jupgjt8nbe33n1bew8322o0u 450847 450846 2024-12-03T18:14:12Z Kandarpajit Kallol 6257 450847 wikitext text/x-wiki {{Infobox book | image = Bamboo book - closed - UCR.jpg | image_size = | alt = | caption = | author = ছুন চু | country = [[চীন]] | language = [[চীনা ভাষা]] | subject = সামৰিক কৌশল | pub_date = 5th century BC | native_wikisource = | wikisource = The Art of War (Sun) | website = }} '''দ্য আৰ্ট অফ ৱাৰ''' (চীনা: 孫子兵法 (সুঞ্চি বিংফা)) হৈছে চীনৰ এখন প্ৰাচীন সামৰিক গ্ৰন্থ। সম্ভৱতঃ খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৫ম শতিকাত এইখন পুথি ৰচনা কৰা হৈছিল। ইয়াৰ লেখক ছুন চু। যুদ্ধৰ ক'লা বিষয়ক এইখন গ্ৰন্থ ১৩টা অধ্যায়ৰে গঠিত। fx29m2puigqa7x69lhrzulii0w0rzu2 450849 450847 2024-12-03T18:14:56Z Kandarpajit Kallol 6257 450849 wikitext text/x-wiki {{Infobox book | image = | image_size = | alt = | caption = | author = ছুন চু | country = [[চীন]] | language = [[চীনা ভাষা]] | subject = সামৰিক কৌশল | pub_date = পঞ্চদশ শতিকা | native_wikisource = | wikisource = The Art of War (Sun) | website = }} '''দ্য আৰ্ট অফ ৱাৰ''' (চীনা: 孫子兵法 (সুঞ্চি বিংফা)) হৈছে চীনৰ এখন প্ৰাচীন সামৰিক গ্ৰন্থ। সম্ভৱতঃ খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৫ম শতিকাত এইখন পুথি ৰচনা কৰা হৈছিল। ইয়াৰ লেখক ছুন চু। যুদ্ধৰ ক'লা বিষয়ক এইখন গ্ৰন্থ ১৩টা অধ্যায়ৰে গঠিত। 6w8a1iczdsgyxl368dvlqig8pxb4zxn 450850 450849 2024-12-03T18:16:13Z Kandarpajit Kallol 6257 450850 wikitext text/x-wiki {{Infobox book | image = | image_size = | alt = | caption = | author = ছুন চু | country = [[চীন]] | language = [[চীনা ভাষা]] | subject = সামৰিক কৌশল | pub_date = পঞ্চদশ শতিকা | native_wikisource = | wikisource = The Art of War (Sun) | website = }} '''দ্য আৰ্ট অফ ৱাৰ''' (চীনা: 孫子兵法 (সুঞ্চি বিংফা)) হৈছে চীনৰ এখন প্ৰাচীন সামৰিক গ্ৰন্থ। সম্ভৱতঃ খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৫ম শতিকাত এইখন পুথি ৰচনা কৰা হৈছিল। ইয়াৰ লেখক ছুন চু। যুদ্ধৰ ক'লা বিষয়ক এইখন গ্ৰন্থ ১৩টা অধ্যায়ৰে গঠিত। সাধাৰণতে যুদ্ধ সম্পৰ্কীয় সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ গ্ৰন্থ বুলি গণ্য কৰা এই গ্ৰন্থখনে চীন আৰু এছিয়াৰ ইতিহাস আৰু সংস্কৃতিৰ ওপৰত গভীৰ প্ৰভাৱ পেলাইছে। 7r4v2mkm1ery47oqp25e7666pe4cyep 450851 450850 2024-12-03T18:16:39Z Kandarpajit Kallol 6257 450851 wikitext text/x-wiki {{Infobox book | image = | image_size = | alt = | caption = | author = ছুন চু | country = [[চীন]] | language = [[চীনা ভাষা]] | subject = সামৰিক কৌশল | pub_date = পঞ্চদশ শতিকা | native_wikisource = | wikisource = The Art of War (Sun) | website = }} '''দ্য আৰ্ট অফ ৱাৰ''' (চীনা: 孫子兵法 (সুঞ্চি বিংফা)) হৈছে চীনৰ এখন প্ৰাচীন সামৰিক গ্ৰন্থ। সম্ভৱতঃ খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৫ম শতিকাত এইখন পুথি ৰচনা কৰা হৈছিল। ইয়াৰ লেখক ছুন চু। যুদ্ধৰ ক'লা বিষয়ক এইখন গ্ৰন্থ ১৩টা অধ্যায়ৰে গঠিত। সাধাৰণতে যুদ্ধ সম্পৰ্কীয় সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ গ্ৰন্থ বুলি গণ্য কৰা এই গ্ৰন্থখনে [[চীন]] আৰু [[এছিয়া]]ৰ ইতিহাস আৰু সংস্কৃতিৰ ওপৰত গভীৰ প্ৰভাৱ পেলাইছে। 4v0gvgeb4fmdopgz4ggnr37ifykldn1 450852 450851 2024-12-03T18:18:15Z Kandarpajit Kallol 6257 450852 wikitext text/x-wiki {{Infobox book | image = | image_size = | alt = | caption = | author = ছুন চু | country = [[চীন]] | language = [[চীনা ভাষা]] | subject = সামৰিক কৌশল | pub_date = পঞ্চদশ শতিকা | native_wikisource = | wikisource = The Art of War (Sun) | website = }} '''দ্য আৰ্ট অফ ৱাৰ''' (চীনা: 孫子兵法 (সুঞ্চি বিংফা)) হৈছে চীনৰ এখন প্ৰাচীন সামৰিক গ্ৰন্থ। সম্ভৱতঃ খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৫ম শতিকাত এইখন পুথি ৰচনা কৰা হৈছিল। ইয়াৰ লেখক ছুন চু। যুদ্ধৰ ক'লা বিষয়ক এইখন গ্ৰন্থ ১৩টা অধ্যায়ৰে গঠিত। সাধাৰণতে যুদ্ধ সম্পৰ্কীয় সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ গ্ৰন্থ বুলি গণ্য কৰা এই গ্ৰন্থখনে [[চীন]] আৰু [[এছিয়া]]ৰ ইতিহাস আৰু সংস্কৃতিৰ ওপৰত গভীৰ প্ৰভাৱ পেলাইছে।{{sfnp|Smith|1999|p=216}} ১৯১০ চনত লিয়নেল গিলছে এই গ্ৰন্থখন সম্পূৰ্ণৰূপে ইংৰাজীলৈ অনুবাদ কৰিছিল।<ref name="Lionel Giles 2007. p. 62">{{aut|Giles, Lionel}} ''The Art of War by Sun Tzu - Special Edition''. Special Edition Books. 2007. p. 62.</ref> idn71u7g0x6hi2x4f9w4s6af4xzpsyi 450853 450852 2024-12-03T18:19:53Z Kandarpajit Kallol 6257 450853 wikitext text/x-wiki {{Infobox book | image = Bamboo book - unfolded - UCR.jpg | image_size = | alt = | caption = | author = ছুন চু | country = [[চীন]] | language = [[চীনা ভাষা]] | subject = সামৰিক কৌশল | pub_date = পঞ্চদশ শতিকা | native_wikisource = | wikisource = The Art of War (Sun) | website = }} '''দ্য আৰ্ট অফ ৱাৰ''' (চীনা: 孫子兵法 (সুঞ্চি বিংফা)) হৈছে চীনৰ এখন প্ৰাচীন সামৰিক গ্ৰন্থ। সম্ভৱতঃ খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৫ম শতিকাত এইখন পুথি ৰচনা কৰা হৈছিল। ইয়াৰ লেখক ছুন চু। যুদ্ধৰ ক'লা বিষয়ক এইখন গ্ৰন্থ ১৩টা অধ্যায়ৰে গঠিত। সাধাৰণতে যুদ্ধ সম্পৰ্কীয় সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ গ্ৰন্থ বুলি গণ্য কৰা এই গ্ৰন্থখনে [[চীন]] আৰু [[এছিয়া]]ৰ ইতিহাস আৰু সংস্কৃতিৰ ওপৰত গভীৰ প্ৰভাৱ পেলাইছে।{{sfnp|Smith|1999|p=216}} ১৯১০ চনত লিয়নেল গিলছে এই গ্ৰন্থখন সম্পূৰ্ণৰূপে ইংৰাজীলৈ অনুবাদ কৰিছিল।<ref name="Lionel Giles 2007. p. 62">{{aut|Giles, Lionel}} ''The Art of War by Sun Tzu - Special Edition''. Special Edition Books. 2007. p. 62.</ref> ==তথ্যসূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:সাহিত্য]] [[শ্ৰেণী:গ্ৰন্থ]] hsa7n9gyaqhawbnj8qhbk1251pvhwg8 450856 450853 2024-12-03T18:20:47Z Kandarpajit Kallol 6257 450856 wikitext text/x-wiki [[চিত্ৰ:Bamboo book - unfolded - UCR.jpg|thumb]]{{Infobox book | image = | image_size = | alt = | caption = | author = ছুন চু | country = [[চীন]] | language = [[চীনা ভাষা]] | subject = সামৰিক কৌশল | pub_date = পঞ্চদশ শতিকা | native_wikisource = | wikisource = The Art of War (Sun) | website = }} '''দ্য আৰ্ট অফ ৱাৰ''' (চীনা: 孫子兵法 (সুঞ্চি বিংফা)) হৈছে চীনৰ এখন প্ৰাচীন সামৰিক গ্ৰন্থ। সম্ভৱতঃ খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৫ম শতিকাত এইখন পুথি ৰচনা কৰা হৈছিল। ইয়াৰ লেখক ছুন চু। যুদ্ধৰ ক'লা বিষয়ক এইখন গ্ৰন্থ ১৩টা অধ্যায়ৰে গঠিত। সাধাৰণতে যুদ্ধ সম্পৰ্কীয় সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ গ্ৰন্থ বুলি গণ্য কৰা এই গ্ৰন্থখনে [[চীন]] আৰু [[এছিয়া]]ৰ ইতিহাস আৰু সংস্কৃতিৰ ওপৰত গভীৰ প্ৰভাৱ পেলাইছে।{{sfnp|Smith|1999|p=216}} ১৯১০ চনত লিয়নেল গিলছে এই গ্ৰন্থখন সম্পূৰ্ণৰূপে ইংৰাজীলৈ অনুবাদ কৰিছিল।<ref name="Lionel Giles 2007. p. 62">{{aut|Giles, Lionel}} ''The Art of War by Sun Tzu - Special Edition''. Special Edition Books. 2007. p. 62.</ref> ==তথ্যসূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:সাহিত্য]] [[শ্ৰেণী:গ্ৰন্থ]] qfghgwwn8t75zpcos04obday3j1wh6c 450862 450856 2024-12-03T18:32:47Z Kandarpajit Kallol 6257 450862 wikitext text/x-wiki [[চিত্ৰ:Bamboo book - unfolded - UCR.jpg|thumb]]{{Infobox book | image = | image_size = | alt = | caption = | author = ছুন চু | country = [[চীন]] | language = [[চীনা ভাষা]] | subject = সামৰিক কৌশল | pub_date = পঞ্চদশ শতিকা | native_wikisource = | wikisource = | website = }} '''দ্য আৰ্ট অফ ৱাৰ''' (চীনা: 孫子兵法 (সুঞ্চি বিংফা)) হৈছে চীনৰ এখন প্ৰাচীন সামৰিক গ্ৰন্থ। সম্ভৱতঃ খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৫ম শতিকাত এইখন পুথি ৰচনা কৰা হৈছিল। ইয়াৰ লেখক ছুন চু। যুদ্ধৰ ক'লা বিষয়ক এইখন গ্ৰন্থ ১৩টা অধ্যায়ৰে গঠিত। সাধাৰণতে যুদ্ধ সম্পৰ্কীয় সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ গ্ৰন্থ বুলি গণ্য কৰা এই গ্ৰন্থখনে [[চীন]] আৰু [[এছিয়া]]ৰ ইতিহাস আৰু সংস্কৃতিৰ ওপৰত গভীৰ প্ৰভাৱ পেলাইছে।{{sfnp|Smith|1999|p=216}} ১৯১০ চনত লিয়নেল গিলছে এই গ্ৰন্থখন সম্পূৰ্ণৰূপে ইংৰাজীলৈ অনুবাদ কৰিছিল।<ref name="Lionel Giles 2007. p. 62">{{aut|Giles, Lionel}} ''The Art of War by Sun Tzu - Special Edition''. Special Edition Books. 2007. p. 62.</ref> ==তথ্যসূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:সাহিত্য]] [[শ্ৰেণী:গ্ৰন্থ]] 44rex5uqt4wqcligic5w3p21wzeacnp 10 109682 450863 2024-12-03T18:33:35Z দিব্য দত্ত 9244 নতুন পৃষ্ঠা: {| class="wikitable sortable" width="100%" style="border: 1px solid gray; background-color:#ffa;text-align:center;" !rowspan="2"|ক্ৰ.<br>নং !rowspan="2"|সদস্য !colspan="6"|সামগ্ৰিক সম্পাদনা সংখ্যা |- !অক্টোবৰ !নৱেম্বৰ !ডিচেম্বৰ !মুঠ সম্পাদনা !প্ৰবন্ধ সৃষ্টি !মুদ্ৰণ সংশোধন<br>... 450863 wikitext text/x-wiki {| class="wikitable sortable" width="100%" style="border: 1px solid gray; background-color:#ffa;text-align:center;" !rowspan="2"|ক্ৰ.<br>নং !rowspan="2"|সদস্য !colspan="6"|সামগ্ৰিক সম্পাদনা সংখ্যা |- !অক্টোবৰ !নৱেম্বৰ !ডিচেম্বৰ !মুঠ সম্পাদনা !প্ৰবন্ধ সৃষ্টি !মুদ্ৰণ সংশোধন<br>বৈধকৰণ |- |{{#if:{{{1|}}}| ১ {{!}}{{!}} [[User:{{{1|}}}|{{{2}}}]] {{!}}{{!}} {{{3}}} {{!}}{{!}} {{{4}}} {{!}}{{!}} {{{5}}} {{!}}{{!}} {{En2As|{{#expr:{{formatnum:{{{3}}}|R}}+{{formatnum:{{{4}}}|R}}+{{formatnum:{{{5}}}|R}}}} {{!}}{{!}} {{{6}}} {{!}}{{!}} {{{7}}}}} {{!}}- {{!}} }}{{#if:{{{8|}}}| ২ {{!}}{{!}} [[User:{{{8|}}}|{{{9}}}]] {{!}}{{!}} {{{3}}} {{!}}{{!}} {{{4}}} {{!}}{{!}} {{{5}}} {{!}}{{!}} {{En2As|{{#expr:{{formatnum:{{{3}}}|R}}+{{formatnum:{{{4}}}|R}}+{{formatnum:{{{5}}}|R}}}} {{!}}{{!}} {{{6}}} {{!}}{{!}} {{{7}}}}} {{!}}- {{!}} }}{{#if:{{{15|}}}| ৩ {{!}}{{!}} [[User:{{{15|}}}|{{{16}}}]] {{!}}{{!}} {{{3}}} {{!}}{{!}} {{{4}}} {{!}}{{!}} {{{5}}} {{!}}{{!}} {{En2As|{{#expr:{{formatnum:{{{3}}}|R}}+{{formatnum:{{{4}}}|R}}+{{formatnum:{{{5}}}|R}}}} {{!}}{{!}} {{{6}}} {{!}}{{!}} {{{7}}}}} {{!}}- {{!}} }}{{#if:{{{22|}}}| ৪ {{!}}{{!}} [[User:{{{22|}}}|{{{23}}}]] {{!}}{{!}} {{{3}}} {{!}}{{!}} {{{4}}} {{!}}{{!}} {{{5}}} {{!}}{{!}} {{En2As|{{#expr:{{formatnum:{{{3}}}|R}}+{{formatnum:{{{4}}}|R}}+{{formatnum:{{{5}}}|R}}}} {{!}}{{!}} {{{6}}} {{!}}{{!}} {{{7}}}}}}} |} <noinclude> [[শ্ৰেণী:ৱিকিপিডিয়া প্ৰচাৰপত্ৰিকা সাঁচ]] </noinclude> 4gjot3h6u97htx08fvn3pbv5odvmrcy 450864 450863 2024-12-03T18:35:51Z দিব্য দত্ত 9244 450864 wikitext text/x-wiki {| class="wikitable sortable" width="100%" style="border: 1px solid gray; background-color:#ffa;text-align:center;" !rowspan="2"|ক্ৰ.<br>নং !rowspan="2"|সদস্য !colspan="6"|সামগ্ৰিক সম্পাদনা সংখ্যা |- !অক্টোবৰ !নৱেম্বৰ !ডিচেম্বৰ !মুঠ সম্পাদনা !প্ৰবন্ধ সৃষ্টি !মুদ্ৰণ সংশোধন<br>বৈধকৰণ |- |{{#if:{{{1|}}}| ১ {{!}}{{!}} [[User:{{{1|}}}|{{{2}}}]] {{!}}{{!}} {{{3}}} {{!}}{{!}} {{{4}}} {{!}}{{!}} {{{5}}} {{!}}{{!}} {{En2As|{{#expr:{{formatnum:{{{3}}}|R}}+{{formatnum:{{{4}}}|R}}+{{formatnum:{{{5}}}|R}}}} {{!}}{{!}} {{{6}}} {{!}}{{!}} {{{7}}}}} {{!}}- {{!}} }}{{#if:{{{8|}}}| ২ {{!}}{{!}} [[User:{{{8|}}}|{{{9}}}]] {{!}}{{!}} {{{10}}} {{!}}{{!}} {{{11}}} {{!}}{{!}} {{{12}}} {{!}}{{!}} {{En2As|{{#expr:{{formatnum:{{{10}}}|R}}+{{formatnum:{{{11}}}|R}}+{{formatnum:{{{12}}}|R}}}} {{!}}{{!}} {{{13}}} {{!}}{{!}} {{{14}}}}} {{!}}- {{!}} }}{{#if:{{{15|}}}| ৩ {{!}}{{!}} [[User:{{{15|}}}|{{{16}}}]] {{!}}{{!}} {{{17}}} {{!}}{{!}} {{{18}}} {{!}}{{!}} {{{19}}} {{!}}{{!}} {{En2As|{{#expr:{{formatnum:{{{17}}}|R}}+{{formatnum:{{{18}}}|R}}+{{formatnum:{{{19}}}|R}}}} {{!}}{{!}} {{{20}}} {{!}}{{!}} {{{21}}}}} {{!}}- {{!}} }}{{#if:{{{22|}}}| ৪ {{!}}{{!}} [[User:{{{22|}}}|{{{23}}}]] {{!}}{{!}} {{{24}}} {{!}}{{!}} {{{25}}} {{!}}{{!}} {{{26}}} {{!}}{{!}} {{En2As|{{#expr:{{formatnum:{{{24}}}|R}}+{{formatnum:{{{25}}}|R}}+{{formatnum:{{{26}}}|R}}}} {{!}}{{!}} {{{27}}} {{!}}{{!}} {{{28}}}}}}} |} <noinclude> [[শ্ৰেণী:ৱিকিপিডিয়া প্ৰচাৰপত্ৰিকা সাঁচ]] </noinclude> 2jxairwn2gdo20k899bt43yzoousxdf 450888 450864 2024-12-03T19:02:41Z দিব্য দত্ত 9244 450888 wikitext text/x-wiki {| class="wikitable sortable" width="100%" style="border: 1px solid gray; background-color:#ffa;text-align:center;" !rowspan="2"|ক্ৰ.<br>নং !rowspan="2"|সদস্য !colspan="6"|সামগ্ৰিক সম্পাদনা সংখ্যা |- !অক্টোবৰ !নৱেম্বৰ !ডিচেম্বৰ !মুঠ সম্পাদনা !প্ৰবন্ধ সৃষ্টি !মুদ্ৰণ সংশোধন<br>বৈধকৰণ |- |{{#if:{{{1|}}}| ১ {{!}}{{!}} [[User:{{{1|}}}|{{{2}}}]] {{!}}{{!}} {{{3}}} {{!}}{{!}} {{{4}}} {{!}}{{!}} {{{5}}} {{!}}{{!}} {{En2As|{{#expr:{{formatnum:{{{3}}}|R}}+{{formatnum:{{{4}}}|R}}+{{formatnum:{{{5}}}|R}}}} {{!}}{{!}} {{{6}}} {{!}}{{!}} {{{7}}}}} {{!}}- {{!}} }}{{#if:{{{8|}}}| ২ {{!}}{{!}} [[User:{{{8|}}}|{{{9}}}]] {{!}}{{!}} {{{10}}} {{!}}{{!}} {{{11}}} {{!}}{{!}} {{{12}}} {{!}}{{!}} {{En2As|{{#expr:{{formatnum:{{{10}}}|R}}+{{formatnum:{{{11}}}|R}}+{{formatnum:{{{12}}}|R}}}} {{!}}{{!}} {{{13}}} {{!}}{{!}} {{{14}}}}} {{!}}- {{!}} }}{{#if:{{{15|}}}| ৩ {{!}}{{!}} [[User:{{{15|}}}|{{{16}}}]] {{!}}{{!}} {{{17}}} {{!}}{{!}} {{{18}}} {{!}}{{!}} {{{19}}} {{!}}{{!}} {{En2As|{{#expr:{{formatnum:{{{17}}}|R}}+{{formatnum:{{{18}}}|R}}+{{formatnum:{{{19}}}|R}}}} {{!}}{{!}} {{{20}}} {{!}}{{!}} {{{21}}}}} {{!}}- {{!}} }}{{#if:{{{22|}}}| ৪ {{!}}{{!}} [[User:{{{22|}}}|{{{23}}}]] {{!}}{{!}} {{{24}}} {{!}}{{!}} {{{25}}} {{!}}{{!}} {{{26}}} {{!}}{{!}} {{En2As|{{#expr:{{formatnum:{{{24}}}|R}}+{{formatnum:{{{25}}}|R}}+{{formatnum:{{{26}}}|R}}}} {{!}}{{!}} {{{27}}} {{!}}{{!}} {{{28}}}}} {{!}}- {{!}} }}{{#if:{{{29|}}}| ৫ {{!}}{{!}} [[User:{{{29|}}}|{{{30}}}]] {{!}}{{!}} {{{31}}} {{!}}{{!}} {{{32}}} {{!}}{{!}} {{{33}}} {{!}}{{!}} {{En2As|{{#expr:{{formatnum:{{{31}}}|R}}+{{formatnum:{{{32}}}|R}}+{{formatnum:{{{33}}}|R}}}} {{!}}{{!}} {{{34}}} {{!}}{{!}} {{{35}}}}} }} |} <noinclude> [[শ্ৰেণী:ৱিকিপিডিয়া প্ৰচাৰপত্ৰিকা সাঁচ]] </noinclude> 84hfrae9k9tpqiunue3hl48dv1j1ps5 450894 450888 2024-12-03T19:11:01Z দিব্য দত্ত 9244 450894 wikitext text/x-wiki {| class="wikitable sortable" width="100%" style="border: 1px solid gray; background-color:#ffa;text-align:center;" !rowspan="2"|ক্ৰ.<br>নং !rowspan="2"|সদস্য !colspan="6"|সামগ্ৰিক সম্পাদনা সংখ্যা |- !অক্টোবৰ !নৱেম্বৰ !ডিচেম্বৰ !মুঠ সম্পাদনা !প্ৰবন্ধ সৃষ্টি !মুদ্ৰণ সংশোধন<br>বৈধকৰণ |- |{{#if:{{{1|}}}| ১ {{!}}{{!}} [[User:{{{1|}}}|{{{2}}}]] {{!}}{{!}} {{{3}}} {{!}}{{!}} {{{4}}} {{!}}{{!}} {{{5}}} {{!}}{{!}} {{En2As|{{#expr:{{formatnum:{{{3}}}|R}}+{{formatnum:{{{4}}}|R}}+{{formatnum:{{{5}}}|R}}}} {{!}}{{!}} {{{6}}} {{!}}{{!}} {{{7}}}}} {{!}}- {{!}} }}{{#if:{{{8|}}}| ২ {{!}}{{!}} [[User:{{{8|}}}|{{{9}}}]] {{!}}{{!}} {{{10}}} {{!}}{{!}} {{{11}}} {{!}}{{!}} {{{12}}} {{!}}{{!}} {{En2As|{{#expr:{{formatnum:{{{10}}}|R}}+{{formatnum:{{{11}}}|R}}+{{formatnum:{{{12}}}|R}}}} {{!}}{{!}} {{{13}}} {{!}}{{!}} {{{14}}}}} {{!}}- {{!}} }}{{#if:{{{15|}}}| ৩ {{!}}{{!}} [[User:{{{15|}}}|{{{16}}}]] {{!}}{{!}} {{{17}}} {{!}}{{!}} {{{18}}} {{!}}{{!}} {{{19}}} {{!}}{{!}} {{En2As|{{#expr:{{formatnum:{{{17}}}|R}}+{{formatnum:{{{18}}}|R}}+{{formatnum:{{{19}}}|R}}}} {{!}}{{!}} {{{20}}} {{!}}{{!}} {{{21}}}}} {{!}}- {{!}} }}{{#if:{{{22|}}}| ৪ {{!}}{{!}} [[User:{{{22|}}}|{{{23}}}]] {{!}}{{!}} {{{24}}} {{!}}{{!}} {{{25}}} {{!}}{{!}} {{{26}}} {{!}}{{!}} {{En2As|{{#expr:{{formatnum:{{{24}}}|R}}+{{formatnum:{{{25}}}|R}}+{{formatnum:{{{26}}}|R}}}} {{!}}{{!}} {{{27}}} {{!}}{{!}} {{{28}}}}} {{!}}- {{!}} }}{{#if:{{{29|}}}| ৫ {{!}}{{!}} [[User:{{{29|}}}|{{{30}}}]] {{!}}{{!}} {{{31}}} {{!}}{{!}} {{{32}}} {{!}}{{!}} {{{33}}} {{!}}{{!}} {{En2As|{{#expr:{{formatnum:{{{31}}}|R}}+{{formatnum:{{{32}}}|R}}+{{formatnum:{{{33}}}|R}}}} {{!}}{{!}} {{{34}}} {{!}}{{!}} {{{35}}}}} {{!}}- {{!}} }}{{#if:{{{36|}}}| ৬ {{!}}{{!}} [[User:{{{36|}}}|{{{37}}}]] {{!}}{{!}} {{{38}}} {{!}}{{!}} {{{39}}} {{!}}{{!}} {{{40}}} {{!}}{{!}} {{En2As|{{#expr:{{formatnum:{{{38}}}|R}}+{{formatnum:{{{39}}}|R}}+{{formatnum:{{{40}}}|R}}}} {{!}}{{!}} {{{41}}} {{!}}{{!}} {{{42}}}}} }} |} <noinclude> [[শ্ৰেণী:ৱিকিপিডিয়া প্ৰচাৰপত্ৰিকা সাঁচ]] </noinclude> 8sqt5wf5t54k8xzbjfgh9ruk2uzbh95 450896 450894 2024-12-03T19:13:56Z দিব্য দত্ত 9244 450896 wikitext text/x-wiki {| class="wikitable sortable" width="100%" style="border: 1px solid gray; background-color:#ffa;text-align:center;" !rowspan="2"|ক্ৰ.<br>নং !rowspan="2"|সদস্য !colspan="6"|সামগ্ৰিক সম্পাদনা সংখ্যা |- !অক্টোবৰ !নৱেম্বৰ !ডিচেম্বৰ !মুঠ সম্পাদনা !প্ৰবন্ধ সৃষ্টি !মুদ্ৰণ সংশোধন<br>বৈধকৰণ |- |{{#if:{{{1|}}}| ১ {{!}}{{!}} [[User:{{{1|}}}|{{{2}}}]] {{!}}{{!}} {{{3}}} {{!}}{{!}} {{{4}}} {{!}}{{!}} {{{5}}} {{!}}{{!}} {{En2As|{{#expr:{{formatnum:{{{3}}}|R}}+{{formatnum:{{{4}}}|R}}+{{formatnum:{{{5}}}|R}}}} {{!}}{{!}} {{{6}}} {{!}}{{!}} {{{7}}}}} {{!}}- {{!}} }}{{#if:{{{8|}}}| ২ {{!}}{{!}} [[User:{{{8|}}}|{{{9}}}]] {{!}}{{!}} {{{10}}} {{!}}{{!}} {{{11}}} {{!}}{{!}} {{{12}}} {{!}}{{!}} {{En2As|{{#expr:{{formatnum:{{{10}}}|R}}+{{formatnum:{{{11}}}|R}}+{{formatnum:{{{12}}}|R}}}} {{!}}{{!}} {{{13}}} {{!}}{{!}} {{{14}}}}} {{!}}- {{!}} }}{{#if:{{{15|}}}| ৩ {{!}}{{!}} [[User:{{{15|}}}|{{{16}}}]] {{!}}{{!}} {{{17}}} {{!}}{{!}} {{{18}}} {{!}}{{!}} {{{19}}} {{!}}{{!}} {{En2As|{{#expr:{{formatnum:{{{17}}}|R}}+{{formatnum:{{{18}}}|R}}+{{formatnum:{{{19}}}|R}}}} {{!}}{{!}} {{{20}}} {{!}}{{!}} {{{21}}}}} {{!}}- {{!}} }}{{#if:{{{22|}}}| ৪ {{!}}{{!}} [[User:{{{22|}}}|{{{23}}}]] {{!}}{{!}} {{{24}}} {{!}}{{!}} {{{25}}} {{!}}{{!}} {{{26}}} {{!}}{{!}} {{En2As|{{#expr:{{formatnum:{{{24}}}|R}}+{{formatnum:{{{25}}}|R}}+{{formatnum:{{{26}}}|R}}}} {{!}}{{!}} {{{27}}} {{!}}{{!}} {{{28}}}}} {{!}}- {{!}} }}{{#if:{{{29|}}}| ৫ {{!}}{{!}} [[User:{{{29|}}}|{{{30}}}]] {{!}}{{!}} {{{31}}} {{!}}{{!}} {{{32}}} {{!}}{{!}} {{{33}}} {{!}}{{!}} {{En2As|{{#expr:{{formatnum:{{{31}}}|R}}+{{formatnum:{{{32}}}|R}}+{{formatnum:{{{33}}}|R}}}} {{!}}{{!}} {{{34}}} {{!}}{{!}} {{{35}}}}} {{!}}- {{!}} }}{{#if:{{{36|}}}| ৬ {{!}}{{!}} [[User:{{{36|}}}|{{{37}}}]] {{!}}{{!}} {{{38}}} {{!}}{{!}} {{{39}}} {{!}}{{!}} {{{40}}} {{!}}{{!}} {{En2As|{{#expr:{{formatnum:{{{38}}}|R}}+{{formatnum:{{{39}}}|R}}+{{formatnum:{{{40}}}|R}}}} {{!}}{{!}} {{{41}}} {{!}}{{!}} {{{42}}}}} {{!}}- {{!}} }}{{#if:{{{43|}}}| ৭ {{!}}{{!}} [[User:{{{43|}}}|{{{44}}}]] {{!}}{{!}} {{{45}}} {{!}}{{!}} {{{46}}} {{!}}{{!}} {{{47}}} {{!}}{{!}} {{En2As|{{#expr:{{formatnum:{{{45}}}|R}}+{{formatnum:{{{46}}}|R}}+{{formatnum:{{{47}}}|R}}}} {{!}}{{!}} {{{48}}} {{!}}{{!}} {{{49}}}}} }} |} <noinclude> [[শ্ৰেণী:ৱিকিপিডিয়া প্ৰচাৰপত্ৰিকা সাঁচ]] </noinclude> 20pvvtawqd6vow7lmilyrd08faiqpmk 450922 450896 2024-12-04T01:11:04Z দিব্য দত্ত 9244 450922 wikitext text/x-wiki {| class="wikitable sortable" width="100%" style="border: 1px solid gray; background-color:#ffa;text-align:center;" !rowspan="2"|ক্ৰ.<br>নং !rowspan="2"|সদস্য !colspan="6"|সামগ্ৰিক সম্পাদনা সংখ্যা |- !অক্টোবৰ !নৱেম্বৰ !ডিচেম্বৰ !মুঠ সম্পাদনা !প্ৰবন্ধ সৃষ্টি !মুদ্ৰণ সংশোধন<br>বৈধকৰণ |- |{{#if:{{{1|}}}| ১ {{!}}{{!}} [[User:{{{1|}}}|{{{2}}}]] {{!}}{{!}} {{{3}}} {{!}}{{!}} {{{4}}} {{!}}{{!}} {{{5}}} {{!}}{{!}} {{En2As|{{#expr:{{formatnum:{{{3}}}|R}}+{{formatnum:{{{4}}}|R}}+{{formatnum:{{{5}}}|R}}}} {{!}}{{!}} {{{6}}} {{!}}{{!}} {{{7}}}}} {{!}}- {{!}} }}{{#if:{{{8|}}}| ২ {{!}}{{!}} [[User:{{{8|}}}|{{{9}}}]] {{!}}{{!}} {{{10}}} {{!}}{{!}} {{{11}}} {{!}}{{!}} {{{12}}} {{!}}{{!}} {{En2As|{{#expr:{{formatnum:{{{10}}}|R}}+{{formatnum:{{{11}}}|R}}+{{formatnum:{{{12}}}|R}}}} {{!}}{{!}} {{{13}}} {{!}}{{!}} {{{14}}}}} {{!}}- {{!}} }}{{#if:{{{15|}}}| ৩ {{!}}{{!}} [[User:{{{15|}}}|{{{16}}}]] {{!}}{{!}} {{{17}}} {{!}}{{!}} {{{18}}} {{!}}{{!}} {{{19}}} {{!}}{{!}} {{En2As|{{#expr:{{formatnum:{{{17}}}|R}}+{{formatnum:{{{18}}}|R}}+{{formatnum:{{{19}}}|R}}}} {{!}}{{!}} {{{20}}} {{!}}{{!}} {{{21}}}}} {{!}}- {{!}} }}{{#if:{{{22|}}}| ৪ {{!}}{{!}} [[User:{{{22|}}}|{{{23}}}]] {{!}}{{!}} {{{24}}} {{!}}{{!}} {{{25}}} {{!}}{{!}} {{{26}}} {{!}}{{!}} {{En2As|{{#expr:{{formatnum:{{{24}}}|R}}+{{formatnum:{{{25}}}|R}}+{{formatnum:{{{26}}}|R}}}} {{!}}{{!}} {{{27}}} {{!}}{{!}} {{{28}}}}} {{!}}- {{!}} }}{{#if:{{{29|}}}| ৫ {{!}}{{!}} [[User:{{{29|}}}|{{{30}}}]] {{!}}{{!}} {{{31}}} {{!}}{{!}} {{{32}}} {{!}}{{!}} {{{33}}} {{!}}{{!}} {{En2As|{{#expr:{{formatnum:{{{31}}}|R}}+{{formatnum:{{{32}}}|R}}+{{formatnum:{{{33}}}|R}}}} {{!}}{{!}} {{{34}}} {{!}}{{!}} {{{35}}}}} {{!}}- {{!}} }}{{#if:{{{36|}}}| ৬ {{!}}{{!}} [[User:{{{36|}}}|{{{37}}}]] {{!}}{{!}} {{{38}}} {{!}}{{!}} {{{39}}} {{!}}{{!}} {{{40}}} {{!}}{{!}} {{En2As|{{#expr:{{formatnum:{{{38}}}|R}}+{{formatnum:{{{39}}}|R}}+{{formatnum:{{{40}}}|R}}}} {{!}}{{!}} {{{41}}} {{!}}{{!}} {{{42}}}}} {{!}}- {{!}} }}{{#if:{{{43|}}}| ৭ {{!}}{{!}} [[User:{{{43|}}}|{{{44}}}]] {{!}}{{!}} {{{45}}} {{!}}{{!}} {{{46}}} {{!}}{{!}} {{{47}}} {{!}}{{!}} {{En2As|{{#expr:{{formatnum:{{{45}}}|R}}+{{formatnum:{{{46}}}|R}}+{{formatnum:{{{47}}}|R}}}} {{!}}{{!}} {{{48}}} {{!}}{{!}} {{{49}}}}} {{!}}- {{!}} }}{{#if:{{{50|}}}| ৮ {{!}}{{!}} [[User:{{{50|}}}|{{{51}}}]] {{!}}{{!}} {{{52}}} {{!}}{{!}} {{{53}}} {{!}}{{!}} {{{54}}} {{!}}{{!}} {{En2As|{{#expr:{{formatnum:{{{52}}}|R}}+{{formatnum:{{{53}}}|R}}+{{formatnum:{{{54}}}|R}}}} {{!}}{{!}} {{{55}}} {{!}}{{!}} {{{56}}}}} {{!}}- {{!}} }}{{#if:{{{57|}}}| ৯ {{!}}{{!}} [[User:{{{57|}}}|{{{58}}}]] {{!}}{{!}} {{{59}}} {{!}}{{!}} {{{60}}} {{!}}{{!}} {{{61}}} {{!}}{{!}} {{En2As|{{#expr:{{formatnum:{{{59}}}|R}}+{{formatnum:{{{60}}}|R}}+{{formatnum:{{{61}}}|R}}}} {{!}}{{!}} {{{62}}} {{!}}{{!}} {{{63}}}}} {{!}}- {{!}} }}{{#if:{{{64|}}}| ১০ {{!}}{{!}} [[User:{{{64|}}}|{{{65}}}]] {{!}}{{!}} {{{66}}} {{!}}{{!}} {{{67}}} {{!}}{{!}} {{{68}}} {{!}}{{!}} {{En2As|{{#expr:{{formatnum:{{{66}}}|R}}+{{formatnum:{{{67}}}|R}}+{{formatnum:{{{68}}}|R}}}} {{!}}{{!}} {{{69}}} {{!}}{{!}} {{{70}}}}} {{!}}- {{!}} }}{{#if:{{{71|}}}| ১১ {{!}}{{!}} [[User:{{{71|}}}|{{{72}}}]] {{!}}{{!}} {{{73}}} {{!}}{{!}} {{{74}}} {{!}}{{!}} {{{75}}} {{!}}{{!}} {{En2As|{{#expr:{{formatnum:{{{73}}}|R}}+{{formatnum:{{{74}}}|R}}+{{formatnum:{{{75}}}|R}}}} {{!}}{{!}} {{{76}}} {{!}}{{!}} {{{77}}}}} {{!}}- {{!}} }}{{#if:{{{78|}}}| ১২ {{!}}{{!}} [[User:{{{78|}}}|{{{79}}}]] {{!}}{{!}} {{{80}}} {{!}}{{!}} {{{81}}} {{!}}{{!}} {{{82}}} {{!}}{{!}} {{En2As|{{#expr:{{formatnum:{{{80}}}|R}}+{{formatnum:{{{81}}}|R}}+{{formatnum:{{{82}}}|R}}}} {{!}}{{!}} {{{83}}} {{!}}{{!}} {{{84}}}}} {{!}}- {{!}} }}{{#if:{{{85|}}}| ১৩ {{!}}{{!}} [[User:{{{85|}}}|{{{86}}}]] {{!}}{{!}} {{{87}}} {{!}}{{!}} {{{88}}} {{!}}{{!}} {{{89}}} {{!}}{{!}} {{En2As|{{#expr:{{formatnum:{{{87}}}|R}}+{{formatnum:{{{88}}}|R}}+{{formatnum:{{{89}}}|R}}}} {{!}}{{!}} {{{90}}} {{!}}{{!}} {{{91}}}}} }} |} <noinclude> [[শ্ৰেণী:ৱিকিপিডিয়া প্ৰচাৰপত্ৰিকা সাঁচ]] </noinclude> nfq04z0wre03mbp1zcgki9gqtsaq12l 1 109683 450876 2024-12-03T18:52:36Z Nayan j Nath 15159 https://fountain.toolforge.org/editathons/as-asian-month-2024 450876 wikitext text/x-wiki {{ৱিকিপিডিয়া এছিয়ান মাহ ২০২৪}} bepgwx48rfp2ljq00s1s8ydbvopu0pf 1 109684 450902 2024-12-03T19:33:00Z কুমুদ ঘোষ 42738 https://fountain.toolforge.org/editathons/as-asian-month-2024 450902 wikitext text/x-wiki {{ৱিকিপিডিয়া এছিয়ান মাহ ২০২৪}} bepgwx48rfp2ljq00s1s8ydbvopu0pf 0 109685 450933 2024-12-04T06:41:15Z Jyoti Chiring 34123 নতুন পৃষ্ঠা: {{Under construction}}[[File: Bodhisattava Avalokiteshvara, Chaiya Art พระอวโลกิเตศวรโพธิสัตว์ ศิลปะไชยา 01.jpg |thumb|right|The bronze torso statue of [[Avalokiteshvara of Chaiya]], 8th century CE Srivijayan art, Chaiya, Surat Thani, Southern Thailand.]]'''থাই বৌদ্ধ ভাস্কৰ্য্য'''({{lang-en|:Thai Buddhist sculpture}});[[থাইলেণ্ড]]ত বু... 450933 wikitext text/x-wiki {{Under construction}}[[File: Bodhisattava Avalokiteshvara, Chaiya Art พระอวโลกิเตศวรโพธิสัตว์ ศิลปะไชยา 01.jpg |thumb|right|The bronze torso statue of [[Avalokiteshvara of Chaiya]], 8th century CE Srivijayan art, Chaiya, Surat Thani, Southern Thailand.]]'''থাই বৌদ্ধ ভাস্কৰ্য্য'''({{lang-en|:Thai Buddhist sculpture}});[[থাইলেণ্ড]]ত [[বুদ্ধ]]ৰ প্ৰতিমূৰ্তি সাধাৰণতে বুদ্ধৰ ত্ৰিমাত্ৰিক শিল, কাঠ, মাটি বা ধাতুৰ ঢালাই প্ৰতিমূৰ্তিক বুজায়। সাধাৰণতে [[বৌদ্ধ ধৰ্ম]] প্ৰচলন থকা সকলো অঞ্চলতে এনে প্ৰতিমূৰ্তি আছে। তথাপি অতীত আৰু বৰ্তমানৰ সময় অনুসৰি আৰু দেশভেদে [[বৌদ্ধ শিল্প]]ৰ এই প্ৰতিমূৰ্তিসমূহৰ, আকাৰ, সংগঠন আৰু অৱস্থান বহু পৰিমাণে ভিন্ন। দ্বাৰৱতী যুগৰ পৰা আধুনিক যুগলৈকে ক্ৰমান্বৱে এই বিভিন্নতা বোৰ হৈছেঃ ==দ্বাৰৱতী যুগ== [[দ্বাৰৱতী]] যুগত (সপ্তম শতিকাৰ পৰা একাদশ শতিকালৈ) বৰ্তমানৰ [[থাইলেণ্ড]]ক সামৰি লোৱা এই অঞ্চলত বৌদ্ধ ধৰ্মৰ দুটা ফৈদ চলিছিল, এটা হ’ল [[মহাযান]] আৰু আনটো [[থেৰাভাদা]]। এই যুগত নিৰ্মিত প্ৰতিমূৰ্তিসমূহে এই শাখাসমূহৰ প্ৰভেদৰ পৰিচয় দিছিল। ড্বৰাবতী যুগৰ বৌদ্ধ কলাৰ মূল আধাৰ আছিল ভাৰতৰ বৌদ্ধ কলাৰ প্ৰভাৱ, বিশেষকৈ [[আমৰাবতী বিদ্যালয়]] আৰু [[গুপ্ত শৈলী]]। তাৰ লগতে স্থানীয় আৰু [[খ্মে]]ৰ প্ৰভাৱো বৌদ্ধ শিল্পত দেখা যায়। এই সময়ৰ মূৰ্তিসমূহত নিম্নলিখিত ধাৰণাসমূহ অন্তর্ভুক্ত আছিলঃ *ভাৰতীয় মুখৰ বৈশিষ্ট্য আৰু কোনো [[অৰিয়েল(aureole) নথকা]] [[ত্ৰিভাংগা]] (হেলনীয়া) অৱস্থাত বুদ্ধ। সোঁহাতখন মুক্ত, আনহাতে বাওঁহাতখন বুদ্ধৰ পোছাক ৰে সৈতে চিত্ৰিত কৰা হৈছে। *অমৰাৱতী শৈলীৰ বুদ্ধ ঢিলাকৈ ভাঁজ কৰা ভৰি আৰু পদুম আকৃতিৰ অৰিয়েল। একে-ধৰণৰ ভ্ৰূৰেখা, নাক চেপেটা আৰু ওঁঠ ডাঠ। *বৰ্গক্ষেত্ৰৰ মুখৰ ফাট চিবুক বুদ্ধ [[খ্মেৰ]] বৈশিষ্ট্যৰ সৈতে। ভৰি দুখন সাধাৰণতে সম্পূৰ্ণৰূপে ভাঁজ কৰা হয়। বুদ্ধ পদ্মৰ আধাৰত বহি আছে ==শ্ৰী বিজয়ৰ ছবি== [[শ্ৰী বিজয়ৰ ছবি]] [[দক্ষিণ থাইলেণ্ড মালয় উপদ্বীপ]]ত পোৱা যায়। অষ্টম শতিকাৰ পৰা তেৰশ শতিকাৰ ভিতৰত এইবোৰৰ সৃষ্টি হৈছিল। সাধাৰণতে ইয়াত বৌদ্ধ ধৰ্মৰ [[মহাযান]] বিদ্যালয়ৰ শিক্ষা প্ৰতিফলিত হয়, যিয়ে প্ৰায়ে [[বুদ্ধসত্ত্ব]]ৰ পবিত্ৰ ব্যক্তিত্বৰ পূজাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছিল। শ্ৰীবিজয়ন শিল্প ইয়াৰ প্ৰাকৃতিক শৈলী, আদৰ্শ শৰীৰৰ অনুপাত, প্ৰাকৃতিক ভংগীমা, দেহৰ সুন্দৰতা আৰু বেছি পৰিমাণৰ অলংকাৰ পিন্ধাৰ বাবে জনা যায়। এই প্ৰতিমূৰ্তি সমূহ ইণ্ডোনেছিয়াৰ জাভানীজ বৌদ্ধ শিল্পৰ সৈতে মিল মিল আছে। শ্ৰী বিজয়ন শিল্পৰ এটা বিখ্যাত উদাহৰণ হ’ল দক্ষিণ থাইলেণ্ডৰ চুৰাট থানীৰ চৈয়া জিলাৰ পৰা অষ্টম শতিকাৰ শ্ৰীবিজয়ন শিল্প বোধসত্ত্ব পদ্মপানী (অৱলোকিতেশ্বৰ)ৰ ব্ৰঞ্জৰ টৰ্চৰ মূৰ্তি। এই মূৰ্তিটোৱে মধ্য জাভা শিল্পৰ প্ৰভাৱ প্ৰদৰ্শন কৰে [[(শৈলেন্দ্ৰ শিল্প)]] ৷ ১৯০৫ চনত ৰাজকুমাৰ ডামৰং ৰাজনুভবে এই প্ৰতিমূৰ্তিটো ৱাট উইয়াং, চাইয়া, চুৰাট থানীৰ পৰা থাইলেণ্ডৰ [[বেংকক ৰাষ্ট্ৰীয় সংগ্ৰহালয়]]লৈ আঁতৰাই আনে। ==লপবুৰী ছবি== লোপবুৰীৰ প্ৰতিমূৰ্তি একাদশ শতিকাৰ। সাধাৰণতে উত্তৰ-পূব থাইলেণ্ডত পোৱা যায় আৰু ইহঁতৰ শৈলী মূলতঃ কম্বোডিয়াৰ বুদ্ধৰ প্ৰতিমূৰ্তিৰ সৈতে মিল আছে। এনে ছবিৰ সাধাৰণতে পদুমৰ পাহিৰ স্তৰৰ আকৃতিত মূৰৰ ওপৰৰ অংশ শঙ্কু আকৃতিৰ থাকে। চুলিবোৰ পোন বা বেকা হ’ব পাৰে। বুদ্ধৰ মুখমণ্ডলত সাধাৰণতে এটি মিছিকীয়া হাঁহি বিৰাজমান, আনহাতে কাণ দুখন মুখ মণ্ডলৰ বাকী অংশৰ তুলনাত অস্বাভাৱিকভাৱে বৃহৎ , আৰু কান্ধৰ ওচৰলৈকে ওলমি থাকে। লপবুৰীৰ দ্বিতীয় শৈলী হৈছে [[নাগা সুৰক্ষিত বুদ্ধ]], য'ত বুদ্ধৰ মূৰৰ চাৰিওপিনে [[নাগা]]ৰ মূৰবোৰে সুৰক্ষামূলক আকৰ্ষণীয় আৱৰ্ত গঠন কৰে। ==চিয়াং ছায়েন আৰু লানাৰ ছবি== [[File:WatPhraKaew-CR-PhraJaoLanThong.jpg|thumb|Chiang Saen Style Buddha image|200px|left]]চিয়াং ছায়েন শৈলীৰ বুদ্ধৰ ছবি দশম শতিকাৰ পৰা তেৰশ শতিকাৰ ভিতৰত উত্তৰ থাইলেণ্ডত চিয়াং ছায়েন আৰু লান্নাৰ প্ৰতিমূৰ্তি সৃষ্টি হৈছিল। প্ৰাথমিক প্ৰতিচ্ছবি ভাৰতৰ [[পাল]] শৈলীৰ বুদ্ধ প্ৰতিমূৰ্তিৰ সৈতে মিল আছিল, পদুমৰ কলি বা গোলক আকৃতিৰ চুলিৰ কুটিল, ঘূৰণীয়া মুখ, সংকীৰ্ণ ওঁঠ আৰু বিশিষ্ট বুকু। এনে প্ৰতিমূৰ্তি সাধাৰণতে বশ মৰাৰ অৱস্থাত আছিল, ভৰি ক্ৰছ কৰা, বুদ্ধৰ ভৰিৰ তলুৱা দেখা গৈছিল। পিছলৈ বহুতো চিয়াং ছায়েন আৰু লান্নাৰ প্ৰতিমূৰ্তি স্ফটিক আৰু ৰত্নৰ দ্বাৰা নিৰ্মাণ কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰা হয়। থাইলেণ্ডৰ দুটা গুৰুত্বপূৰ্ণ বুদ্ধ প্ৰতিমূৰ্তি [[পান্না বুদ্ধ]] আৰু [[ফ্ৰা ফুট্থা ছিহিং]] লান্না শৈলীত নিৰ্মিত। ==সুখোথাই যুগ== [[File:2013 Phra Buddha Chinnarat 01.jpg|Phra Buddha Chinnarat, [[Wat Phra Si Rattana Mahathat]] in [[Phitsanulok]], Sukhothai Art|thumb|200px]]ফ্ৰা বুদ্ধ চিন্নৰাট, ফিটছানুলোকত ৱাট ফ্ৰা ছি ৰত্না মহত, সুখোথাই কলা [[সুখোথাই যুগ]]ত (চতুৰ্দশ শতিকা) শ্ৰীলংকাৰ বৌদ্ধ ধৰ্মৰ পৰা নতুন ধাৰণাৰ প্ৰবাহৰ বাবে থাই বুদ্ধ প্ৰতিমূৰ্তিৰ শৈলী আমূলভাৱে সলনি হৈছিল। বুদ্ধৰ অতিমানৱীয় বৈশিষ্ট্যসমূহ চিত্ৰিত কৰাৰ উদ্দেশ্যেৰে বুদ্ধৰ প্ৰতিমূৰ্তি নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল, আৰু ভংগীমা আৰু মুখৰ ভাবত মমতা আৰু নিশ্চিন্ততা প্ৰকাশ কৰিবলৈ ডিজাইন কৰা হৈছিল। সুখোথাই যুগত থাই বুদ্ধৰ চাৰিটা আধুনিক ভংগীমাৰ নতুনত্ব অৰ্থাৎ খোজ কঢ়া, থিয় হোৱা, বহা আৰু আশ্ৰয় লোৱাৰ সাক্ষী হৈছিল। ছবিবোৰত প্ৰায়ে শিখাৰ আকৃতিৰ অৰিঅ’ল, মিহিকৈ কুটিল চুলি, সামান্য হাঁহি, বহল কান্ধ আৰু অণ্ডাকৃতিৰ মুখ আছিল। এটা সাধাৰণ ভংগীমাত বশীভুত [[মাৰা]]ক অসুৰ, আৰু সমতল স্থানত উপবিষ্ট থকা বুদ্ধৰ প্ৰতিমূৰ্তি। সুখোথাই যুগৰ ভিতৰত উল্লেখযোগ্য ভিন্নতাসমূহ হ'ল [[কামফেংপেট]], ফ্ৰা বুদ্ধ চিন্নৰাট (যেনে ৱাট ফ্ৰা শ্ৰী ৰত্ন মহত ৱোৰামহৱিহানৰ আটাইতকৈ বিখ্যাত চিন্নৰাট), আৰু [[ৱাট টা কুয়ান ছবি]]ৰ গোট। বেংককৰ বিখ্যাত পৰ্যটনস্থলী ৱাট ট্ৰাইমিট গোল্ডেন বুদ্ধ সুখোথাই শৈলীত নিৰ্মিত, গতিকে সঁচাকৈয়ে সেই সময়ৰ হ’ব পাৰে। ==ইউ থং ছবি== মধ্য থাইলেণ্ডত দ্বাদশ শতিকাৰ পৰা পোন্ধৰ শতিকাৰ পৰা উ থং ছবিৰ তিনিটা শ্ৰেণী আছে। প্ৰথম এনে শৈলী আছিল দ্বাৰৱতী আৰু খ্মেৰ শৈলীৰ প্ৰতিমূৰ্তিৰ সংমিশ্ৰণ। সাধাৰণতে ইহঁতে পদুমৰ কলিৰ অৰিয়েল আৰু খ্মেৰ মুখৰ বৈশিষ্ট্য সজাই তুলিব। দ্বিতীয় শৈলীটো লপবুৰীৰ ছবিবোৰৰ দৰেই আছিল। তৃতীয় আৰু শেহতীয়া ইউ থং শৈলীটোৱে সুখোথাই ছবিৰ পৰা যথেষ্ট প্ৰভাৱ পেলাইছিল, কিন্তু প্ৰায়ে ইউ থং ছবিৰ বাবে অনন্য চুলিৰ বেণ্ড আছিল। ==আয়ুথায় যুগ== [[File:Ayutwpananchoeng0506c.jpg|thumb|left|200px|Big Buddha in Wat Phanan Choeng, Ayutthaya]]আয়ুথায়াৰ ৱাট ফানান চোয়েঙত বিগ বুদ্ধ দশম শতিকাৰ পৰা অষ্টাদশ শতিকাৰ ভিতৰত আয়ুথায় প্ৰতিমূৰ্তি সৃষ্টি হৈছিল। এই প্ৰতিমূৰ্তি বোৰৰ চুলিৰ ফ্ৰেম এটা অনন্য আৰু ওঁঠ আৰু চকুৰ ওপৰত সূক্ষ্ম খোদাই কৰা।প্ৰাথমিক আয়ুথায়া প্ৰতিমূৰ্তি শিলত খোদিত কৰা হৈছিল লোপবুৰীৰ প্ৰতিমূৰ্তিৰ প্ৰভাৱ যথেষ্ট আছে। মধ্য আয়ুথায়া প্ৰতিমূৰ্তি সুখোথাই প্ৰতিমূৰ্তিৰ সৈতে মিল আছিল, আৰু একে ধৰণৰ ভংগীমাত আছিল। এই সময়ছোৱাত ছবিবোৰ প্ৰায়ে ব্ৰঞ্জৰ ৰং কৰা হৈছিল আৰু ছবিবোৰৰ আকাৰ প্ৰায়ে ডাঙৰ আছিল। আয়ুথায় যুগৰ শেষৰ ফালে প্ৰতিমূৰ্তিসমূহত সাধাৰণতে বুদ্ধক ৰাজকীয় সাজ-পোছাকত চিত্ৰিত কৰা হৈছিল আৰু মূৰ্তিসমূহৰ আধাৰত জটিল আৰু সুশোভিত অলংকৰণ দেখা যায়। ==আধুনিক থাই বুদ্ধৰ ছবি== আধুনিক যুগত বুদ্ধৰ প্ৰতিমূৰ্তি প্ৰায়ে সুখোথাই আৰু অন্যান্য প্ৰাচীন যুগৰ প্ৰতিমূৰ্তি আধাৰত সজ্জিত,আৰু প্ৰায়ে অধিক অলংকৃত । নতুন উদ্ভাৱনীমূলক চিত্ৰণত বুদ্ধৰ মুখমণ্ডল সাধাৰণতে অধিক বাস্তৱিক আৰু মানুহৰ দৰে হয়। এটা জনপ্ৰিয় দীঘলীয়া আলোকময় প্ৰভামণ্ডলৰ মাজত । আধুনিক মূৰ্তিসমূহত বুদ্ধৰ পোছাকবোৰ প্ৰায়েই সুন্দৰ ফুলৰ নক্সাৰে অলংকৃত কৰা দেখা যায়, যি মূৰ্তিসমূহৰ শিল্প শৈলীক অধিক মনোমোহা আৰু আকৰ্ষণীয় কৰি তোলে। [[বুনলেউয়া চুলিলাট]]ৰ কংক্ৰিটৰ ভাস্কৰ্য্য উদ্যান [[(বুদ্ধ পাৰ্ক আৰু চালা কেওকু)]]য়ে বৌদ্ধ বিষয়ৰ সমসাময়িক অতি সৃষ্টিশীল আৰু অগতানুগতিক কলাত্মক ব্যৱহাৰৰ উদাহৰণ দাঙি ধৰে। [[ৱাট ৰং খুন]]বা বগা মন্দিৰ বুলি বিখ্যাত আৰু [[সত্যৰ অভয়াৰণ্য]]ও আধুনিক থাই বুদ্ধ মন্দিৰৰ জলন্ত উদাহৰণ । ==তথ্য সূত্ৰ == {{reflist}} 3ipma8s1yj4okojey4e217c906htgdu 1 109686 450953 2024-12-04T08:35:46Z Naruna Baruah 40600 https://fountain.toolforge.org/editathons/as-asian-month-2024 450953 wikitext text/x-wiki {{ৱিকিপিডিয়া এছিয়ান মাহ ২০২৪}} bepgwx48rfp2ljq00s1s8ydbvopu0pf 0 109687 450954 2024-12-04T08:42:05Z Naruna Baruah 40600 নতুন পৃষ্ঠা: '''নাদিয়া অঞ্জুমান ({{lang_en| Nadia Anjuman}})''' 450954 wikitext text/x-wiki '''নাদিয়া অঞ্জুমান ({{lang_en| Nadia Anjuman}})''' 09e2y8fjp86wby4noxhe02og8k9xb91 450955 450954 2024-12-04T08:45:04Z Naruna Baruah 40600 450955 wikitext text/x-wiki '''নাদিয়া অঞ্জুমান ({{lang_en| Nadia Anjuman}})'''(জন্ম ২৭ ডিচেম্বৰ, ১৯৮০ – মৃত্যু ৪ নৱেম্বৰ, ২০০৫) [[আফগানিস্তান]]ৰ এগৰাকী [[কবি]] আছিল। lgnnrh3enqmzhyodqyfdw407dd0c4wd 450956 450955 2024-12-04T08:46:39Z Naruna Baruah 40600 450956 wikitext text/x-wiki '''নাদিয়া অঞ্জুমান ({{lang_en| Nadia Anjuman}})'''(জন্ম ২৭ ডিচেম্বৰ, ১৯৮০ – মৃত্যু ৪ নৱেম্বৰ, ২০০৫) [[আফগানিস্তান]]ৰ এগৰাকী [[কবি]] আছিল। ==তথ্যৰ উৎস== [[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]][[শ্ৰেণী:আফগানিস্তানৰ ব্যক্তি]] k02r2u94037herzggqdhp48v2z2gcs7 450957 450956 2024-12-04T08:52:28Z Naruna Baruah 40600 450957 wikitext text/x-wiki '''নাদিয়া অঞ্জুমান ({{lang_en| Nadia Anjuman}})'''(জন্ম ২৭ ডিচেম্বৰ, ১৯৮০ – মৃত্যু ৪ নৱেম্বৰ, ২০০৫) [[আফগানিস্তান]]ৰ এগৰাকী [[কবি]] আছিল। ===প্ৰাৰম্ভিক জীৱন=== নাদিয়া অঞ্জুমান হেৰাৱীৰ জন্ম হৈছিল ১৯৮০ চনত উত্তৰ-পশ্চিম [[আফগানিস্তান]]ৰ [[হেৰাট]]ত ।তেওঁ মাক-দেউতাকৰ ছয়টা সন্তানৰ ভিতৰত এগৰাকী আছিল। আফগানিস্তানৰ শেহতীয়া অস্থিৰতাৰ ভৰা ৰাজনৈতিক সময়ছোৱাত তেওঁ ডাঙৰ দীঘল হৈছিল। ১৯৯৫ চনৰ ছেপ্টেম্বৰ মাহত [[তালিবান]] হেৰাট দখল কৰে আৰু হেৰাট প্ৰদেশৰ তদানীন্তন ৰাজ্যপাল ইছমাইল খানক উৎখাত কৰে। ==তথ্যৰ উৎস== [[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]][[শ্ৰেণী:আফগানিস্তানৰ ব্যক্তি]] etzf0f7s5vcz2ggn1579zqpnfhimr42 450958 450957 2024-12-04T08:52:59Z Naruna Baruah 40600 /* প্ৰাৰম্ভিক জীৱন */ 450958 wikitext text/x-wiki '''নাদিয়া অঞ্জুমান ({{lang_en| Nadia Anjuman}})'''(জন্ম ২৭ ডিচেম্বৰ, ১৯৮০ – মৃত্যু ৪ নৱেম্বৰ, ২০০৫) [[আফগানিস্তান]]ৰ এগৰাকী [[কবি]] আছিল। ===প্ৰাৰম্ভিক জীৱন=== নাদিয়া অঞ্জুমান হেৰাৱীৰ জন্ম হৈছিল ১৯৮০ চনত উত্তৰ-পশ্চিম [[আফগানিস্তান]]ৰ [[হেৰাট]]ত ।তেওঁ মাক-দেউতাকৰ ছয়টা সন্তানৰ ভিতৰত এগৰাকী আছিল। আফগানিস্তানৰ শেহতীয়া অস্থিৰতাৰ ভৰা ৰাজনৈতিক সময়ছোৱাত তেওঁ ডাঙৰ দীঘল হৈছিল। ১৯৯৫ চনৰ ছেপ্টেম্বৰ মাহত তালিবানে হেৰাট দখল কৰে আৰু হেৰাট প্ৰদেশৰ তদানীন্তন ৰাজ্যপাল ইছমাইল খানক উৎখাত কৰে। ==তথ্যৰ উৎস== [[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]][[শ্ৰেণী:আফগানিস্তানৰ ব্যক্তি]] nnlsiodxooj7137s128syxwvghfzdlx 0 109688 450959 2024-12-04T11:28:29Z Kandarpajit Kallol 6257 নতুন পৃষ্ঠা: '''ক্ৰনিক অবষ্ট্ৰাক্টিভ পালমোনাৰী ডিজিজ''' (Chronic obstructive pulmonary disease, সংক্ষিপ্ত ৰূপত COPD) বুলিলে হাওঁফাওঁৰ কিছুমান বিশেষ ৰোগক বুজোৱা হয় যিয়ে হাওঁফাওঁত বায়ু প্ৰবাহত বাধাৰ সৃষ্টি কৰে আৰু... 450959 wikitext text/x-wiki '''ক্ৰনিক অবষ্ট্ৰাক্টিভ পালমোনাৰী ডিজিজ''' (Chronic obstructive pulmonary disease, সংক্ষিপ্ত ৰূপত COPD) বুলিলে হাওঁফাওঁৰ কিছুমান বিশেষ ৰোগক বুজোৱা হয় যিয়ে হাওঁফাওঁত বায়ু প্ৰবাহত বাধাৰ সৃষ্টি কৰে আৰু শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ সমস্যাৰ সৃষ্টি কৰে। ইয়াৰ প্ৰাথমিক লক্ষণসমূহ হ’ল উশাহ লোৱাত কষ্ট আৰু কাহৰ সৈতে কফ ওলোৱা। সময়ৰ লগে লগে লক্ষণবোৰ অধিক গুৰুতৰ হৈ পৰে। খোজ কঢ়া বা চিৰি বগাই যোৱাটো কঠিন হৈ পৰে। আটাইতকৈ পৰিচিত ক্ৰনিক অবষ্ট্ৰাক্টিভ পালমোনাৰী ৰোগ হ'ল এম্ফিচিমা আৰু ক্ৰনিক ব্ৰংকাইটিছ, কিন্তু ইয়াৰ মাজত এতিয়া পাৰ্থক্য নাই। এই ৰোগ নিৰাময়ৰ বাবে হোমিঅ’পেথীৰ স্থায়ী চিকিৎসা আছে। hzepm7psyo5s8mr7lbp2um6a3tf90hw 450960 450959 2024-12-04T11:43:42Z Kandarpajit Kallol 6257 450960 wikitext text/x-wiki '''ক্ৰনিক অবষ্ট্ৰাক্টিভ পালমোনাৰী ডিজিজ''' (Chronic obstructive pulmonary disease, সংক্ষিপ্ত ৰূপত COPD) বুলিলে হাওঁফাওঁৰ কিছুমান বিশেষ ৰোগক বুজোৱা হয় যিয়ে হাওঁফাওঁত বায়ু প্ৰবাহত বাধাৰ সৃষ্টি কৰে আৰু শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ সমস্যাৰ সৃষ্টি কৰে। ইয়াৰ প্ৰাথমিক লক্ষণসমূহ হ’ল উশাহ লোৱাত কষ্ট আৰু কাহৰ সৈতে কফ ওলোৱা। সময়ৰ লগে লগে লক্ষণবোৰ অধিক গুৰুতৰ হৈ পৰে। খোজ কঢ়া বা চিৰি বগাই যোৱাটো কঠিন হৈ পৰে। আটাইতকৈ পৰিচিত ক্ৰনিক অবষ্ট্ৰাক্টিভ পালমোনাৰী ৰোগ হ'ল এম্ফিচিমা আৰু ক্ৰনিক ব্ৰংকাইটিছ, কিন্তু ইয়াৰ মাজত এতিয়া পাৰ্থক্য নাই। এই ৰোগ নিৰাময়ৰ বাবে হোমিঅ’পেথীৰ স্থায়ী চিকিৎসা আছে। ==ৰোগৰ লক্ষণ== *কাহ *উশাহ লোৱাত কষ্ট পোৱা *উশাহ লোৱাৰ শব্দ *কাহৰ লগত শ্লেষ্মা নিৰ্গত হোৱা *খোজ কঢ়াৰ সময়ত কষ্ট অনুভৱ ==ৰোগৰ কাৰণ== ধূমপান এই ৰোগৰ বাবেও দায়ী। ইয়াৰ বাহিৰেও বায়ু প্ৰদূষণ, ধূলি, ধোঁৱা আদিয়ে হাওঁফাওঁত প্ৰদাহ সৃষ্টি কৰে, যিটো COPD ৰ কাৰণ। এই ৰোগে হাওঁফাওঁৰ স্থায়ী ক্ষতি কৰে। [ 8 ] k49y4eaf8isw3njdkpj8pjviljftnlf 450961 450960 2024-12-04T11:46:13Z Kandarpajit Kallol 6257 450961 wikitext text/x-wiki '''ক্ৰনিক অবষ্ট্ৰাক্টিভ পালমোনাৰী ডিজিজ''' (Chronic obstructive pulmonary disease, সংক্ষিপ্ত ৰূপত COPD) বুলিলে হাওঁফাওঁৰ কিছুমান বিশেষ ৰোগক বুজোৱা হয় যিয়ে হাওঁফাওঁত বায়ু প্ৰবাহত বাধাৰ সৃষ্টি কৰে আৰু শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ সমস্যাৰ সৃষ্টি কৰে।{{sfn|2024 GOLD Report|pp=15-16|loc=Chapter 1: Definition and overview|p=15}} ইয়াৰ প্ৰাথমিক লক্ষণসমূহ হ’ল উশাহ লোৱাত কষ্ট আৰু কাহৰ সৈতে কফ ওলোৱা। সময়ৰ লগে লগে লক্ষণবোৰ অধিক গুৰুতৰ হৈ পৰে। খোজ কঢ়া বা চিৰি বগাই যোৱাটো কঠিন হৈ পৰে। আটাইতকৈ পৰিচিত ক্ৰনিক অবষ্ট্ৰাক্টিভ পালমোনাৰী ৰোগ হ'ল এম্ফিচিমা আৰু ক্ৰনিক ব্ৰংকাইটিছ, কিন্তু ইয়াৰ মাজত এতিয়া পাৰ্থক্য নাই। এই ৰোগ নিৰাময়ৰ বাবে হোমিঅ’পেথীৰ স্থায়ী চিকিৎসা আছে। ==ৰোগৰ লক্ষণ== *কাহ *উশাহ লোৱাত কষ্ট পোৱা *উশাহ লোৱাৰ শব্দ *কাহৰ লগত শ্লেষ্মা নিৰ্গত হোৱা *খোজ কঢ়াৰ সময়ত কষ্ট অনুভৱ ==ৰোগৰ কাৰণ== ধূমপান এই ৰোগৰ বাবেও দায়ী। ইয়াৰ বাহিৰেও বায়ু প্ৰদূষণ, ধূলি, ধোঁৱা আদিয়ে হাওঁফাওঁত প্ৰদাহ সৃষ্টি কৰে, যিটো COPD ৰ কাৰণ। এই ৰোগে হাওঁফাওঁৰ স্থায়ী ক্ষতি কৰে। [ 8 ] 3mdzhob7ejwr5n7ckw9s7o6ji1gqpfs