Wikipedia
avwiki
https://av.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B5%D1%82%D3%80%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%B1_%D0%B3%D1%8C%D1%83%D0%BC%D0%B5%D1%80
MediaWiki 1.42.0-wmf.25
first-letter
Медиа
Хъулухъалъулаб
БахӀс
ГӀахьалчи
ГӀахьалчиясул бахӀс
Википедия
Википедиялъул бахӀс
Файл
Файлалъул бахӀс
MediaWiki
MediaWiki-ялъул бахӀс
Халип
Халипалъул бахӀс
Кумек
Кумекалъул бахӀс
Категория
Категориялъул бахӀс
TimedText
TimedText talk
Модуль
Обсуждение модуля
Украина
0
6361
91064
88665
2024-04-08T19:48:20Z
195.19.127.176
wikitext
text/x-wiki
{{Пачалихъ
|Статус =
|МагӀарул мацӀалъ цӀар = {{PAGENAME}}
|Эбелаб мацӀалъ цӀар = {{lang-uk|Україна}}
|Родительный падеж = Украиналъул
|Герб = Lesser Coat of Arms of Ukraine.svg
|Гербалъул бакӀалда =
|Байрахъ = Flag of Ukraine.svg
|Гимналда цӀар = Ще не вмерла України і слава, і воля
|Аудио =
|ХӀукмуялъул низам = Парламенталъулабгун-Президентасулаб республика
|Пачалихъалъулаб дин = ГІилманияб хІукумат
|lat_dir = N|lat_deg = 50|lat_min = 27|lat_sec =
|lon_dir = E|lon_deg = 30|lon_min = 30|lon_sec =
|region = UA
|CoordScale =
|Картаялда = Europe-Ukraine.svg
|картаялда гъоркь хъвай-хъвагӀай =
|Картаялда2 =
|МацӀ = [[Украиназул мацІ|украиназул]]
|КьучӀ лъуна =
|ГӀуцӀцӀана =
|Истикълал щвараб къо-моцӀ= [[1918 сон]]алъул [[22 январ]]алъ, '''Украиналъул Халкъияб Республика'''-гІадин <ref>[http://www.istpravda.com.ua/videos/2012/01/22/69657/ 1992: останній президент УНР передає Кравчуку клейноди] </ref>/[[10 марта]]лъ [[1919 сон]]алъул '''Украиналъул Советияб Социалияб Республика''' - гІадин<ref>[http://zakon2.rada.gov.ua/laws/show/1543-12 ЗАКОН УКРАЇНИ Про правонаступництво України] </ref>
|БатӀа тӀуна = [[Советияб Россия]]лдаса
|Тахшагьар = [[Киев]]
|ЧӀахӀиял шагьарал =
|БутӀрузул хъулухъал = [[Украиналъул Президент|Президент]]<br />Премьер-министр<br />ТІадегІанаб Радаялъул<br />Председатель
|БутӀрул = [[Владимир Зеленский]]<br />[[Денис Шмыгаль]]<br />[[Руслан Стефанчук]]
|Ракьалъул рахъалъ тартиб= 47
|Ракь = 576 604 <small>(603 628<ref>[[Автономияб Республика Крым|Крымги]] гъорлъе бачун</ref><ref>{{Cite web |title=Законодательство Украины |url=http://www.ua.spinform.ru/terra.html |access-date=2014-04-13 |archive-date=2014-02-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140203214652/http://www.ua.spinform.ru/terra.html |url-status=хвараб }}</ref>)</small>
|Лъел бутӀа = 7%
|Этнохороним =
|Халкъалъул къадаралъул рахъалъ тартиб = 30
|Халкъалъул къадар = {{дагьлъи}} 45 229 716 <ref>{{cite web|url=http://ru.wikipedia.org/wiki/Население_Украины|title=Население Украины}}</ref><ref>[[Республика Крым|Крым Республикагун]] ва [[Севастополь]] шагьаргун цадахъ, гьел рикІкІинчІого — 2014 соналъул на 1 январалда рекъон — 42 201 302 даимго гІумру гьабулел</ref>
|Халкъалъул хъвай-хъвагӀай гьабураб сон = 2014
|Халкъалъул гъунки = {{дагьлъи}} 72,34
|Халкъалъул гъункиялъул рахъалъ тартиб = 89
|ВЖП (БСП) = {{цӀикӀкӀен}} 338,334 млрд.<ref name="ВВП">[http://databank.worldbank.org/data/views/reports/tableview.aspx Международный Банк, World DataBank: World Development Indicators, версия от 27 ноября 2013 года]</ref>
|ВЖП (БСП) рикӀкӀараб сон = 2012
|ВЖП (БСП) ялъул рахъалъ тартиб = 38
|Халкъалъул цо чиясе ВЖП (БСП) = {{цӀикӀкӀен}} 7 421<ref name="ВВП"/>
|Место по ВВП (ППС) на душу населения = 53
|ВВП (номинал) = {{цӀикӀкӀен}} 176,310 млрд.<ref name="ВВП" />
|Год расчёта ВВП (номинал) = 2012
|Место по ВВП (номинал) = 52
|ВВП (номинал) на душу населения = {{цӀикӀкӀен}} 3 867<ref name="ВВП" />
|Халкъалъул цо чиясе ВЖП (БСП) рахъалъ тартиб = 52
|ИПГӀИ = {{цӀикӀкӀен}} 0,740<ref name="HDI">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2013_EN_complete.pdf|lang=en|title=Human Development Report 2013|year=2013|publisher=United Nations Development Programme|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140319195235/http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2013_EN_complete.pdf|archivedate=2014-03-19|access-date=2014-04-13|url-status=хвараб}}</ref>
|ИПГӀИ рикӀкӀараб сон = 2013
|ИПГӀИялъул рахъалъ тартиб = 78
|ИПГӀИялъул уровен = <span style="color:#090;">цӀикӀкӀараб</span>
|Авиакомпания =
|Валюта = [[Украиналъул гривна|гривна]], [[Украиналъул гривна|₴]] — ('''UAH''', код 980)
|Доменал = [[.ua]], [[.укр]]<ref>BBC Ukrainian — Новости, [http://www.bbc.co.uk/ukrainian/news/2011/03/110304_ukr_domain_hk.shtml Украина получила кириллический домен «.укр»] {{ref-uk}}</ref>
|Телефонный код=380<ref>[http://www.countrycallingcodes.com/country.php?country=Ukraine Country Calling Codes — Telephone Area Codes For Ukraine]</ref>
|ISO = UA
|МОК = UKR
|Телефоналъул код = +380
|СагӀтил рачел = [[UTC+2]]<br />[[UTC+3]] (роол заман)
}}
'''Украи́на''' ({{lang-uk|Україна}} {{IPA|[ukrɑˈjinɑ]}}) — [[Бакъбаккул Европа]]лда бугеб [[пачалихъ]]. Цебе СССРалда гъорлъ букІараб хІукумат.
Тахшагьар — [[Киев]]. Пачалихъияб мацІ — [[Украиназул мацІ|украиназул]].
== ХӀужаби ==
<references/>
<references group="К"/>
----
{{Европа}}
[[Категория:Украина| ]]
7b6fuqkw4ih8gh707wzdd93ymp5arve
Къаракъалпакъ мацӀ
0
13946
91065
86395
2024-04-08T20:12:13Z
195.19.127.176
wikitext
text/x-wiki
{{МацӀазул инфобокс|name=Къаракъалпакъ мацI|altname=Qaraqalpaq tili/Қарақалпақ тили|states=[[Къаракъалпакъстан]], [[Узбекистан]]|ethnicity=[[Къаракъарпакъал]]|speakers={{sigfig|583410|2}}|date=2021|ref=e25|refname=Karakalpak|familycolor=Turkic|fam1=[[Тюркиял мацӀал|Тюркияб]]|fam2=[[Кипчакал мацӀал|Кипчакаб]]|standards=|script=[[Кириллияб хъвай-хъвагӀи|Кириллияб]], [[Латин хъвай-хъвагӀи|Латин]] <small>(гьанже)</small> <br />[[ГӀараб хъвай-хъвагӀи|ГӀараб]], [[Яналиф]]|nation={{UZB}}
* [[Къаракъалпакъстан]]|iso1=–|iso1comment=|iso2=kaa|iso2comment=|lc1=kaa|ld1=|lc2=|ld2=|linglist=|lingname=|glotto=kara1467|glottorefname=Авар|map=KarakalpakMap.PNG|mapscale=1|mapcaption=Къаракъалпакъ мацI Узбекистаналда тӀибитӀун бугеб ареал (багIараб кьер)|notice=IPA}}
'''Къаракъалпа́къ мацI''' (къаракъ. ''қарақалпақ тили, Qaraqalpaq tili'') — тюрказул цояб [[МацІ|мацI]], къаракъалпакъ халкъалъул мацI.
== Алипба ==
{| style="font-family:Arial Unicode MS; font-size:1.4em; border-color:#000000; border-width:1px; border-style:solid; border-collapse:collapse; background-color:#F8F8EF"
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |A a
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Á á
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |B b
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |D d
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |E e
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |F f
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |G g
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Ǵ ǵ
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |H h
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |X x
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Í ı
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |I i
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |J j
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |K k
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Q q
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |L l
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |M m
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |N n
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Ń ń
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |O o
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Ó ó
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |P p
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |R r
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |S s
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |T t
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |U u
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Ú ú
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |V v
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |W w
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Y y
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Z z
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |C c
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Sh sh
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Ch ch
|}{{ТІинчІ}}
poq3zb742q9qhkutx2kw3gjm1fsnwes
91066
91065
2024-04-08T20:13:51Z
195.19.127.176
wikitext
text/x-wiki
{{МацӀазул инфобокс|name=Къаракъалпакъ мацI|altname=Qaraqalpaq tili/Қарақалпақ тили|states=[[Къаракъалпакъстан]], [[Узбекистан]]|ethnicity=[[Къаракъарпакъал]]|speakers={{sigfig|583410|2}}|date=2021|ref=e25|refname=Karakalpak|familycolor=Turkic|fam1=[[Тюркиял мацӀал|Тюркияб]]|fam2=[[Кипчакал мацӀал|Кипчакаб]]|standards=|script=[[Кириллияб хъвай-хъвагӀи|Кириллияб]], [[Латин хъвай-хъвагӀи|Латин]] <small>(гьанже)</small> <br />[[ГӀараб хъвай-хъвагӀи|ГӀараб]], [[Яналиф]]|nation={{UZB}}
* [[Къаракъалпакъстан]]|iso1=–|iso1comment=|iso2=kaa|iso2comment=|lc1=kaa|ld1=|lc2=|ld2=|linglist=|lingname=|glotto=kara1467|glottorefname=Авар|map=KarakalpakMap.PNG|mapscale=1|mapcaption=Къаракъалпакъ мацI Узбекистаналда тӀибитӀун бугеб ареал (багIараб кьер)|notice=}}
'''Къаракъалпа́къ мацI''' (къаракъ. ''қарақалпақ тили, Qaraqalpaq tili'') — тюрказул цояб [[МацІ|мацI]], къаракъалпакъ халкъалъул мацI.
== Алипба ==
{| style="font-family:Arial Unicode MS; font-size:1.4em; border-color:#000000; border-width:1px; border-style:solid; border-collapse:collapse; background-color:#F8F8EF"
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |A a
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Á á
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |B b
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |D d
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |E e
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |F f
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |G g
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Ǵ ǵ
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |H h
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |X x
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Í ı
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |I i
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |J j
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |K k
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Q q
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |L l
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |M m
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |N n
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Ń ń
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |O o
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Ó ó
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |P p
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |R r
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |S s
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |T t
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |U u
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Ú ú
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |V v
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |W w
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Y y
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Z z
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |C c
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Sh sh
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Ch ch
|}{{ТІинчІ}}
5qtupdy3umioj8kdt47khc2zi46g678
МухӀамад Гъунашев
0
14027
91062
91060
2024-04-08T14:01:15Z
Taypa Baza
15273
wikitext
text/x-wiki
{{Хъвадарухъан|цӀар=МухIамад Гунашев|сурат= Магомед Гунашев.jpg|сурат_кӀодолъи=|тӀубараб_цӀар=|гьави=1936|гьавураб_бакӀ=[[ЦӀатӀанихъ]], [[Унсоколо мухъ]], [[Дагъистаналъул Автономияб Советияб Социализмаялъул Республика|ДАССР]], [[РСФСР]], [[СССР]]|хвей=8 март 2013 (76 сон)|ватӀанчилъи={{USSR}}<br>{{RUS}}|миллат=[[Аварал|аварав]]|эбел=|лъади=|лъимал=|гӀагарлъи=|лъайщвей=Дагъистаналъул пачалихъияб университеталъул филологияб факультет|алма_матер=|пиша={{flatlist|
* ШагӀир
}}|дебют=«ГIолохъабазул гьаркьал» (коллективияб тIехь), 1961|премиял=
}}
'''Гунашев МухIамад Гунашил вас''' (гьавуна 1935 соналъ - хвана 8 март 2013 соналъ) — [[Дагъистан|дагъистаналъул]] [[хъвадарухъан]] ва [[мугIалим]].
== Биография ==
МухIамад гьавуна 1935 соналда [[Дагъистаналъул Автономияб Советияб Солиализмаялъул Республика|Дагъистаналъул Автономияб Советияб Социализмаялъул Республикаялда]] [[Унсоколо мухъ|Унсоколо районалда]] [[ЦІатІанихъ|ЦIатIанихъ]] росулъ.
Гьесул тIоцересел асарал бакIалъул газеталда хъван руго. Гьезул цояб «Дагестанская правда»-ялда басмаялда бахъун буго. ДГУялъул филиал дос занятиязде инчIого лъугIизабуна. ХалтIиялъул пиша байбихьизабуна МухIамадица байбихьул классазул учителлъун, цинги хIалтIана Рилъаб районалъул «Заря коммунизма» газетаялъул жавабияв редакторлъун. 1962-ялдаса 1976-ялде Унсоколо районалъул «Садовод» газетаялъул редакциялда хIалтIана, цин литератураялъул хIалтIухъанлъул, цинги редакторлъун. МухIамад Гунашев Хасавюрталда «НасихIат» авар газетаялъул редакторалъул заместителлъун хIалтIана.
2000-ялдаса Россиялъул хъвадарухъаназул союзалъул член вуго дов. СССР-алъул журналистазул союзалъул членлъун вукIана. 1954 соналда МухIамад Гъунашевасул асарал «Дружба» альманахалда басмаялда рахъуна. 1961 соналда гIолохъанав шагIирасул асарал «Голоса молодых» сборникаялде лъугьана. 1974 соналда тIоцIебесеб «Мелодия гор» сборник бахъана. 1989 соналда Дагучпедгизалда «Вечный очаг» асаразул тIехь бахъана. 2000 соналда МахIачхъалаялда шагIирасул «Избранное» тIехь бахъана. Гьесул гIемерал асарал кучIдуллъун лъугьана. МухIамадие «В. И. Ленинасул 100 сон гьавураб къоялъул хIурматалда» медаль кьуна. [[ХъахӀабросулӀа МахӀмуд|ХъахIабросулъа МахIмудил]] цIаралда бугеб жамгIияб литератураялъул премиялъул лауреат вуго дов.
[[ru: Гунашев, Магомед Гунашевич]]
97akyde24tnhl60gjrv2jua0exjxr3s
Авар мифология
0
19255
91063
91061
2024-04-08T16:47:31Z
Bacilav
14852
wikitext
text/x-wiki
'''Авар мифология''' — аваро-гӏандо-цезазул цойиде ракӏарал божизаби руго.
== Мифологиялъулаб дуниялъул сурат ==
== Демонология ==
*'''Бакъараб рухI'''
*'''Хъарт'''
*'''ГудучI, яги Гегуч'''
*'''Гъартай'''
*'''Унтул эбел'''
*'''Гьорол эбель'''
*'''КьочIол борохь'''
*'''Сосол эбел'''
*'''Каржин'''
*'''Лъадал эбел'''
*'''Ракьул эбел'''
== Бучусул ==
*'''Цӏоб'''
*'''Бечед'''
*'''Будулаал'''
== Зоолатрия ==
*'''Ци'''
*'''Бацӏ'''
*'''Цер'''
*'''Цӏум'''
*'''Бисал'''
*'''Цӏе'''
== Тотемизм ==
== Байрамал ==
*'''Оцбай''' — авар байрам
*'''Игби'''
== Хӏужаби ==
bfmivuoqgv8k9gw9qulbrqw6xty5s1m