Wikipedia bswiki https://bs.wikipedia.org/wiki/Po%C4%8Detna_strana MediaWiki 1.44.0-wmf.6 first-letter Mediji Posebno Razgovor Korisnik Razgovor s korisnikom Wikipedia Razgovor o Wikipediji Datoteka Razgovor o datoteci MediaWiki Razgovor o MediaWikiju Šablon Razgovor o šablonu Pomoć Razgovor o pomoći Kategorija Razgovor o kategoriji Portal Razgovor o portalu TimedText TimedText talk Modul Razgovor o modulu Topic 0 1080 3673915 3662362 2024-12-16T09:26:01Z 82.132.14.116 /* Kultura */ 3673915 wikitext text/x-wiki {{Infokutija država | zvanično_ime = Japan | izvorno_ime = 日本国 {{Simboli jezika|ja|japanski}}<br />''Nippon-koku / Nihon-koku'' | ime_genitiv = Japana | zastava = Flag of Japan.svg|border | grb = Imperial Seal of Japan.svg | uzrečica = ''nema'' | himna = [[Kimi ga Yo]] (君が代) {{Center|[[Datoteka:Kimi ga Yo instrumental.ogg]]}} | mapa = Japan (orthographic projection).svg | glavni_grad = [[Tokio]] (''de facto'') | glavni_grad_kordinati = {{coord|34|41|N|139|46|E|type:city|title=Tokio}} | najveći_grad = [[Tokio]] | službeni_jezik = [[japanski]] | državno_uređenje = [[Parlamentarizam|Parlamentarna]] [[ustavna monarhija]] | vrsta_prve_vlasti = [[Car Japana|Car]] | vladar_prva_vlast = [[Naruhito]] | vrsta_druge_vlasti = [[Premijer Japana|Premijer]] | vladar_druga_vlast = [[Shigeru Ishiba]] | vrsta_treće_vlasti = | vladar_treća_vlast = | nezavisnost = 660. p. n. e. | nezavisnost_priznato = 1952 <small>od [[SAD]]-a</small> | površina = 377.975 | po_površini_na_svijetu = 62. na svijetu | procenat_vode = -% | stanovnika = 125.360.000 | stanovnika_godina = | po_broju_stanovnika_na_svijetu = 11. na svijetu | gustoća = 334 | po_broju_gustoće_na_svijetu = 24. na svijetu | bdp_ukupno = $5 378 milijardi | bdp_godina = 2021 | po_broju_bdp_na_svijetu = 3. na svijetu | bdp_per_capita = $42 928 | hdi = <span style="color: #0c0; font-size: larger;">▲</span> 0.919 | hdi_godina = 2019 | hdi_nivo = {{color|#009900|visok}} | po_broju_hdi_na_svijetu = 8. na svijetu | gini = 33.4 | gini_godina = 2018 | po_broju_gini_na_svijetu = ?. na svijetu | valuta = [[Japanski jen]] (¥) ([[JPY]]) | vremenska_zona = ([[UTC]]+9) | najveća_tačka_ime = [[Fudži]] | najveća_tačka_metara = 3 776 | najveće_jezero_ime = [[Jezero Biwa]] | najveće_jezero_površina = 670 | najveća_rijeka_ime = [[Shinano]] | najveća_rijeka_dužina = 357 | nacionalni_dan = [[23. decembar]] | internetski_nastavak = [[.jp]] | pozivni_broj = +81 | komentar = |}} '''Japan''' ([[Japanski jezik|japanski]]: 日本国 - Nippon/Nihon, doslovno "Zemlja gdje izlazi sunce" ili "Zemlja izlazećeg sunca" tj. skraćeno "izvor sunca") je [[ostrvska država]] u [[Istočna Azija|istočnoj Aziji]]. Smješten je u [[Tihi okean|Tihom okeanu]] i leži istočno od [[Japansko more|Japanskog mora]], [[Istočnokinesko more|Istočnokineskog mora]], [[Kina|Kine]], [[Sjeverna Koreja|Sjeverne Koreje]], [[Južna Koreja|Južne Koreje]] i [[Rusija|Rusije]] i prostire se od [[Ohotsko more|Ohotskog mora]] na sjeveru do Istočnokineskog mora i [[Tajvan]]a na jugu. Japan je [[stratovulkan]]ski [[arhipelag]] koji se sastoji od [[Spisak japanskih ostrva|6.852 ostrva]]. Četiri najveća ostrva su [[Honshū|Honshu]], [[Hokkaido]], [[Kjušu]] i [[Šikoku]] i čine oko devedeset sedam posto površine Japana. Sa 126 miliona stanovnika, Japan se nalazi na [[Spisak država po stanovništvu|desetom mjestu najmnogoljudnijih država]]. Glavni i najveći grad je [[Tokio]] u kojem živi 9,1 milion stanovnika. Arheološka istraživanja pokazuju da je Japan bio naseljen još od [[Gornji paleolit|Gornjeg paleolita]]. Prvi pisani trag o Japanu nalazimo u kineskim historijskim tekstovima iz 1. stoljeća. Uticaj iz drugih krajeva, najviše [[Historija Kine|carske Kine]], zatim razdobljem izolacije i zapadnoevroskim uticajem, je okarakterizirao [[Historija Japana|historiju Japana]]. Od 12. stoljeća do 1868. Japanom su vladali feudalni vojni [[Šogun]]i koji su vladali u ime [[Japanski car|cara]]. Japan je ušao u dugi period izolacije početkom 17. stoljeća a završen je 1853. kada je flota SAD-a [[Bakumatsu|pritisnula Japan]] da se otvori prema Zapadu. Gotovo dva desetljeća intertnih sukoba i pobuna su pratili [[Meiji, car Japana|cara Meijia]] koji je proglasio [[Japansko carstvo|Japan carstvom]] 1868. sa carem kao Božanskim simbolom nacije. Krajem 19. i početkom 20. stoljeća pobjede u [[Prvi kinesko-japanski rat|Prvom kinesko-japanskom ratu]], [[Rusko-japanski rat|Rusko-japanskom ratu]] i [[Prvi svjetski rat|Prvom svjetskom ratu]] su omogućili Japanu da proširi svoje carstvo tokom perioda povećanog militarizma. [[Drugi kinesko-japanski rat]] 1937. je proširen na [[Drugi svjetski rat]] 1941. a završio se krajem 1945. [[Atomski napad na Hirošimu i Nagasaki|atomskim napadom na Hirošimu i Nagasaki]]. Nakon usvajanja rividiranog [[Ustav Japana|ustava]] 1947, Japan je zadržao unitarnu [[Ustavna monarhija|ustavnu monarhiju]] sa carom na čelu i izabranim zakonodavnim tijelom pod nazivom [[Kokkai]]. Japan je danas [[velesila]] i članica [[Ujedinjene nacije|UN-a]], [[G7]], [[G8]] i [[G20]]. Ova zemlja ima [[Spisak država po BDP-u|treću po veličini ekonomiju]] na svijetu po nominalnom BDP-u i [[Spisak država po kupovnoj moći|četvrtu najveću ekonomiju]] na svijetu po paritetu kupovne moći. Također je i [[Spisak država po izvozu|peti najveći izvoznik]] na svijetu i [[Spisak država po uvozu|peti najveći uvoznik]]. Iako se Japan odrekao prava da objavljuje rat, ima modernu vojsku i osmi najveći svjetski vojni budžet ali je koristi za [[Samoodbrana|samoodbranu]] i [[Mirovne misije|mirovne svrhe]]. Japan je razvijena zemlja sa visokim standardom života i [[Indeks ljudskog razvoja|indeksom ljudskog razvoja]], čije stanovništvo ima [[Spisak država po dužini života|najviši životni vijek]] i treću najnižu stopu [[Smrtnost novorođenčadi|smrtnosti novorođenčadi]] na svijetu. Japan je rangiran kao prva zemlja po Brand Indeksu i najbolja je rangirana zemlja Azije po [[Globalni mirovni indeks|Globalnom mirovnom indeksu]]. == Historija == {{Glavni|Historija Japana}} Japan je prvi put naseljen u bakarno doba. Historija Japana počinje s državom [[Yamato]] između 200. i 646, a preko razdoblja [[Nara]] i [[Heian]] (do 1185) i kasnije razdoblja vojnih vladavina od porodice [[Minamota]] do porodice [[Toyotomi]] dolazimo do novije japanske historije. Ulazak u [[Trojni pakt]] s [[Njemačka|Njemačkom]] i [[Italija|Italijom]] neposredno uoči [[Drugi svjetski rat|Drugog svjetskog rata]], te napad na [[Sjedinjene Američke Države|američku]] mornaricu u luci [[Pearl Harbour]] označili su ulazak Japana u Drugi svjetski rat koji je za Japan završio [[Atomski napad na Hiroshimu i Nagasaki|američkim bombardiranjem Hirošime i Nagasakija atomskom bombom]]. Dva potpuno razorena grada i najmanje 120.000 mrtvih prisililo je Japan da potpiše bezuvjetnu kapitulaciju SAD-u 15. augusta 1945. čime je i formalno završen Drugi svjetski rat. Japan je ostao pod okupacijom SAD-a do 1952. == Vlada == {{Glavni|Japanska vlada}} Po državnom uređenju Japan je [[ustav]]na [[parlament]]arna [[monarhija]] s carem na čelu. Careva uloga je ceremonijalna te on nema stvarnu vlast. Prema japanskom ustavu car je simbol države i narodnog jedinstva. Sadašnji car je [[Naruhito]]. Carski prijestolonasljednik je [[Fumihito, princ Akišino|Fumihito]] koji će naslijediti svoga brata na carskom prijestolju. [[Zakonodavna vlast|Zakonodavna]] grana vlasti u Japanu je dvodomni [[parlament]], [[Kokkai]] koji se sastoji od Zastupničkog doma ([[japanski]]: Shūgiin) i Vijećničkog doma ([[japanski]]: Sangiin). Zastupnički dom se sastoji 480 članova koji se biraju na općim izborima svake 4 godine te je parlamentarni dom s većim ovlast. Članove Vijećničkog doma se bira na općim izborima svakih 6 godina te ih ukupno ima 242. Pravo glasa imaju svi građani stariji od 20 godina. === Odbrana === * [[Odbrambeno oružane snage Japana]] * [[Zračne odbrambeno-oružane snage Japana]] == Administrativna podjela == {{Glavni|Japanske prefekture}} Japan se sastoji od četrdeset i sedam perfektura, na čelu kojih se nalazi izabrani guverner, zakonodavstvo i administracija. Od tog broja prefektura,43 prefekture su u potpunosti ruralne (nastavak ''- ken''), 1 prefektura fukncioniše više kao autonomija - Hokaido (nastavak ''- do''), 2 prefekture potpuno urbane: Osaka-fu i Kyoto-fu (nastavak ''- fu'') i jedna metropolitanska - Tokyo-to (nastavak ''- to''). Postoje 4 tipa općina (najniži vid administrativno - teritorijalnih cjelina) u Japanu: veliki gradovi (shi), manji gradovi (cho ili machi), sela (mura ili son) i posebni distrikti grada Tokija. Japan ima i veliki broj većih gradova, koji imaju važan kulturni, historijski i ekonomski značaj u životu zemlje. [[Datoteka:Detaljna klasifikacija naselja-općina u Japanu.jpg|mini|315x315piksel|Detaljna klasifikacija naselja/općina u Japanu]] {| class="wikitable" !Tip grada/općine !Broj gradova/općina |- |Posebni okruzi "Grad Tokio" |23 |- |Određeni državni gradovi |20 |- |Jezgre gradova |48 |- |Posebni gradovi |36 |- |Ostali veći gradovi |659 |- |Ostali manji gradovi |744 |- |Sela |189 |- |'''''Japan ukupno''''' |'''''1.719''''' |} == Geografija == {{Glavni|Geografija Japana}} Japan je arhipelag koji se sastoji od 4.000 ostrva od kojih su najveća [[Hokaido]], [[Honšu]], [[Kjušu]] i [[Šikoku]]. Područje Japana je tektonski izrazito dinamično. Najviši vrh je [[Fudži]] (3.776 m). Japan je na prvom mjestu u svijetu, po prisutnosti vulkana. Tamo su registrovana 94 vulkana, sa 1,274 registrovane erupcije.<ref>{{Cite web |url=http://volcano.oregonstate.edu/vwdocs/volc_images/north_asia/japan_tec.html |title=Arhivirana kopija |access-date=18. 3. 2011 |archive-date=3. 3. 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160303210203/http://volcano.oregonstate.edu/vwdocs/volc_images/north_asia/japan_tec.html |url-status=dead }}</ref> Površinom najveće je jezero [[Biwa (jezero)|Biwa]] (695&nbsp;km²). == Privreda == {{Glavni|Privreda Japana}} Nakon Drugog svjetskog rata, Japan se oporavlja, te bilježi izuzetan [[Ekonomija|privredni]] rast, posebno zahvaljujući brzom prihvatanju novih tehnologija, kvalificiranoj i školovanoj radnoj snazi, te liberalnim radnim zakonima. Raširena [[štednja]], niska stopa [[Inflacija|inflacije]] i vrlo stabilni odnosi između poslodavca i uposlenika (doživotno zaposlenje), uz sve spomenuto razlog su zbog kojeg je Japan danas među privredno najjačim zemljama svijeta. Od 1960-iih do 1980-ih, ukupni realni privredni rast je nazvan "Japansko čudo": 10% prosječno u 1960-im, i 5% prosječno u 1970-im, kao i 4% prosječnog rasta u 1980-im godinama. Japan je jedna od vodećih država u poljima naučnih istraživanja, posebno tehnologije, [[mašina]], i u biomedicinskim naukama. Blizu 700 000 naučnika dijeli budžet predviđen za nauku u iznosu od 130 milijardi US dolara, treći iznos u svijetu. Japan je lider u temeljnim naučnim istraživanjima, sa brojnim dobitnicima Nobelove nagrade u fizici, hemiji ili medicini. Neki od glavnih doprinosa Japana su u poljima elektronike, [[automobil]]ske industrije, mašinama, zemljotresnom inžinjerstvu, industrijskoj [[robot]]ici, optici, hemikalijama, poluprovodnicima i metalima. Japan je vodeći svjetski centar robotike u industriji, i ima više od polovine svih svjetskih robota. Japan je najveći svjetski proizvođač automobila. == Stanovništvo == [[Datoteka:Gustoća naseljenosti po općinama-naseljima u Japanu 2015..jpg|mini|271x271piksel|Gustoća naseljenosti po naseljenim mjestima u Japanu 2015.]] {{Glavni|Demografija Japana}} Japanska populacija broji oko 127,3 miliona stanovnika. Najvećim dijelom, japansko društvo je jezički i kulturalno homogeno, uz malu populaciju stranih radnika, Koreanaca, [[Kinezi|Kineza]], Filipinaca, Brazilaca i drugih. Najveća etnička grupa je narod Yamato; dok veće manjinske grupe čine narodi Ainu i Ryukyuan. Japansko stanovništvo ima najvišu očekivanu životnu dob na svijetu, i ona iznosi 81,25 godina (prema podacima iz 2006). Prosječna životna dob stanovništva se brzo povećava, kao posljedica baby-booma koji je uslijedio poslije Drugog svjetskog rata i smanjivanja broja rođenih u zadnjim desetljećima dvadesetog vijeka. Godine 2004. oko 19,5% japanske populacije je imalo preko 65 godina. [[Datoteka:Broj stanovnika po naseljenim mjestima u Japanu 2015..jpg|mini|272x272piksel|Broj stanovnika po naseljenim mjestima u Japanu 2015.]] Ovakve promjene u [[Demografija|demografskoj]] strukturi su izbacile u prvi plan problem potencijalnog nedostatka radne snage u budućnosti, kao i vjerovatnog porasta troškova socijalnih i penzionih programa. Veliki broj mladih japanaca se odlučuju za samački život, radije nego da zasnuju porodicu. Predviđa se da će, ukoliko se nastavi ovakav demografski trend, do 2050. Japan će imati 100 miliona stanovnika, a do 2100. ta brojka će spasti na 64 miliona. Demografski stručnjaci i planeri japanske vlade vode debate o načinima na koje bi spriječili ovakav pad populacije. Dopuštanje imigriranja većeg broja radnika, kao i poticanje rađanja većeg broja djece u porodicama su neki od prijedloga za rješavanje ovog problema. === Jezik === Više od 99% Japanaca govori [[Japanski jezik|japanski]] kao prvi jezik. Japanski jezik pripada altajskoj grupi jezika (srodan [[Koreanski jezik|koreanskom]]) čini oko 49,1% riječi baziranih na [[Kineski jezik|kineskom]], 33,8% autohtonih riječi i oko 8,8% riječi koje korijen vuku iz drugih izvora. Također, danas je u upotrebi veliki broj (izmijenjenih) riječi iz engleskog jezika. Za standardni jezik krajem devetnaestog vijeka određen je tokijski dijalekt. Pismo se sastoji od kombinacije kineskih znakova (pismo preuzeto u šestom vijeku; dotada japanski jezik nije imao pisanu formu) i dva slogovna pisma (hiragana i katakana) nastalih u devetom vijeku. U školama se uči i pisanje japanskog jezika latiničnim pismom. Jezik Ryukyuan, pripadnik iste grupe jezika kao i japanski, se govori na [[Okinava|Okinavi]], međutim malo djece uči ovaj jezik. Jezik Ainu je gotovo izumro, sa svega nekoliko živih govornika na Hokaidu. Najveći broj javnih i privatnih škola zahtijeva od učenika upotrebu i japanskog i engleskog jezika. == Religija == Religijski život Japana je veoma razvrstan. Ovdje je kroz historiju došlo do preplitanja mnogih tradicionalnih religija. Korijeni mnogih tradicionalnih japanskih vjerovanja nalaze se u praistorijskim običajima, a najveći dio njih čini osnovu sinto religije. Ovo je jedina religija koja je specifično japanska. [[Indija|Indijski]] budizam, kineski doprinos u vidu konfučijanizma i taoizma, a kasnije je došlo kršćanstvo, u Japan su stigli izvana. Sve ove religije pretrpjele su značajne transformacije u procesu međusobne razmjene uticaja sa lokalnom tradicijom. Velika većina stanovništva živi po običajima sinto i budističke religije. Primjer vjenčanja se obavljaju po sinto običajima, a sahrane po budističkim . Sinto je kao religija nastao u Japanu. Njegovi korjeni nalaze se u antičkim vjerovanjima i [[mitovi]]ma kada su ljudi vjerovali da duhovne sile (kami) postoje u prirodi - u drveću ili planinama. Sa razvojem sinto [[religija|religije]], kami su počeli da obuhvataju i heroje i druge poznate ličnosti, a u periodu pre izgradnje prvih hramova, ljudi su svoje obožavanje kamija iskazivali u prirodi. [[Budizam]] je nastao u Indiji, a u Japan je stigao preko Kine i Koreje sredinom 6. vijeka. U Japanu postoje brojne budističke sekte. [[Kršćanstvo]] su u Japan donijeli španski i portugalski misionari sredinom XVI vijeka. Mali je broj pripadnika ove religije. sex partey == Sport == {{Glavni|Sport u Japanu}} "[[Sumo]]" hrvanje je nacionalni sport Japana. == Također pogledajte == * [[Japanski jezik]] * [[Osumi (satelit)]] * [[Minamoto no Shitagō]] * [[Hino (Shiga)]] * [[Jokosuka]] * [[Taro Aso]] * [[Gifu]] * [[Konko, Okayama]] * [[Tri mudra majmuna]] * [[Reiki]] == Reference == {{reference}} {{Commonscat}} {{Države Azije}} {{CPLP}} {{Vijeće Evrope}} [[Kategorija:Države svijeta]] [[Kategorija:Japan]] [[Kategorija:Ostrvske države]] gknlep359ypg6ocf9qtzo4pskag55z3 3673916 3673915 2024-12-16T09:38:23Z Panasko 146730 Poništena izmjena [[Special:Diff/3673915|3673915]] korisnika/-ce [[Special:Contributions/82.132.14.116|82.132.14.116]] ([[User talk:82.132.14.116|razgovor]]) vandalizam 3673916 wikitext text/x-wiki {{Infokutija država | zvanično_ime = Japan | izvorno_ime = 日本国 {{Simboli jezika|ja|japanski}}<br />''Nippon-koku / Nihon-koku'' | ime_genitiv = Japana | zastava = Flag of Japan.svg|border | grb = Imperial Seal of Japan.svg | uzrečica = ''nema'' | himna = [[Kimi ga Yo]] (君が代) {{Center|[[Datoteka:Kimi ga Yo instrumental.ogg]]}} | mapa = Japan (orthographic projection).svg | glavni_grad = [[Tokio]] (''de facto'') | glavni_grad_kordinati = {{coord|34|41|N|139|46|E|type:city|title=Tokio}} | najveći_grad = [[Tokio]] | službeni_jezik = [[japanski]] | državno_uređenje = [[Parlamentarizam|Parlamentarna]] [[ustavna monarhija]] | vrsta_prve_vlasti = [[Car Japana|Car]] | vladar_prva_vlast = [[Naruhito]] | vrsta_druge_vlasti = [[Premijer Japana|Premijer]] | vladar_druga_vlast = [[Shigeru Ishiba]] | vrsta_treće_vlasti = | vladar_treća_vlast = | nezavisnost = 660. p. n. e. | nezavisnost_priznato = 1952 <small>od [[SAD]]-a</small> | površina = 377.975 | po_površini_na_svijetu = 62. na svijetu | procenat_vode = -% | stanovnika = 125.360.000 | stanovnika_godina = | po_broju_stanovnika_na_svijetu = 11. na svijetu | gustoća = 334 | po_broju_gustoće_na_svijetu = 24. na svijetu | bdp_ukupno = $5 378 milijardi | bdp_godina = 2021 | po_broju_bdp_na_svijetu = 3. na svijetu | bdp_per_capita = $42 928 | hdi = <span style="color: #0c0; font-size: larger;">▲</span> 0.919 | hdi_godina = 2019 | hdi_nivo = {{color|#009900|visok}} | po_broju_hdi_na_svijetu = 8. na svijetu | gini = 33.4 | gini_godina = 2018 | po_broju_gini_na_svijetu = ?. na svijetu | valuta = [[Japanski jen]] (¥) ([[JPY]]) | vremenska_zona = ([[UTC]]+9) | najveća_tačka_ime = [[Fudži]] | najveća_tačka_metara = 3 776 | najveće_jezero_ime = [[Jezero Biwa]] | najveće_jezero_površina = 670 | najveća_rijeka_ime = [[Shinano]] | najveća_rijeka_dužina = 357 | nacionalni_dan = [[23. decembar]] | internetski_nastavak = [[.jp]] | pozivni_broj = +81 | komentar = |}} '''Japan''' ([[Japanski jezik|japanski]]: 日本国 - Nippon/Nihon, doslovno "Zemlja gdje izlazi sunce" ili "Zemlja izlazećeg sunca" tj. skraćeno "izvor sunca") je [[ostrvska država]] u [[Istočna Azija|istočnoj Aziji]]. Smješten je u [[Tihi okean|Tihom okeanu]] i leži istočno od [[Japansko more|Japanskog mora]], [[Istočnokinesko more|Istočnokineskog mora]], [[Kina|Kine]], [[Sjeverna Koreja|Sjeverne Koreje]], [[Južna Koreja|Južne Koreje]] i [[Rusija|Rusije]] i prostire se od [[Ohotsko more|Ohotskog mora]] na sjeveru do Istočnokineskog mora i [[Tajvan]]a na jugu. Japan je [[stratovulkan]]ski [[arhipelag]] koji se sastoji od [[Spisak japanskih ostrva|6.852 ostrva]]. Četiri najveća ostrva su [[Honshū|Honshu]], [[Hokkaido]], [[Kjušu]] i [[Šikoku]] i čine oko devedeset sedam posto površine Japana. Sa 126 miliona stanovnika, Japan se nalazi na [[Spisak država po stanovništvu|desetom mjestu najmnogoljudnijih država]]. Glavni i najveći grad je [[Tokio]] u kojem živi 9,1 milion stanovnika. Arheološka istraživanja pokazuju da je Japan bio naseljen još od [[Gornji paleolit|Gornjeg paleolita]]. Prvi pisani trag o Japanu nalazimo u kineskim historijskim tekstovima iz 1. stoljeća. Uticaj iz drugih krajeva, najviše [[Historija Kine|carske Kine]], zatim razdobljem izolacije i zapadnoevroskim uticajem, je okarakterizirao [[Historija Japana|historiju Japana]]. Od 12. stoljeća do 1868. Japanom su vladali feudalni vojni [[Šogun]]i koji su vladali u ime [[Japanski car|cara]]. Japan je ušao u dugi period izolacije početkom 17. stoljeća a završen je 1853. kada je flota SAD-a [[Bakumatsu|pritisnula Japan]] da se otvori prema Zapadu. Gotovo dva desetljeća intertnih sukoba i pobuna su pratili [[Meiji, car Japana|cara Meijia]] koji je proglasio [[Japansko carstvo|Japan carstvom]] 1868. sa carem kao Božanskim simbolom nacije. Krajem 19. i početkom 20. stoljeća pobjede u [[Prvi kinesko-japanski rat|Prvom kinesko-japanskom ratu]], [[Rusko-japanski rat|Rusko-japanskom ratu]] i [[Prvi svjetski rat|Prvom svjetskom ratu]] su omogućili Japanu da proširi svoje carstvo tokom perioda povećanog militarizma. [[Drugi kinesko-japanski rat]] 1937. je proširen na [[Drugi svjetski rat]] 1941. a završio se krajem 1945. [[Atomski napad na Hirošimu i Nagasaki|atomskim napadom na Hirošimu i Nagasaki]]. Nakon usvajanja rividiranog [[Ustav Japana|ustava]] 1947, Japan je zadržao unitarnu [[Ustavna monarhija|ustavnu monarhiju]] sa carom na čelu i izabranim zakonodavnim tijelom pod nazivom [[Kokkai]]. Japan je danas [[velesila]] i članica [[Ujedinjene nacije|UN-a]], [[G7]], [[G8]] i [[G20]]. Ova zemlja ima [[Spisak država po BDP-u|treću po veličini ekonomiju]] na svijetu po nominalnom BDP-u i [[Spisak država po kupovnoj moći|četvrtu najveću ekonomiju]] na svijetu po paritetu kupovne moći. Također je i [[Spisak država po izvozu|peti najveći izvoznik]] na svijetu i [[Spisak država po uvozu|peti najveći uvoznik]]. Iako se Japan odrekao prava da objavljuje rat, ima modernu vojsku i osmi najveći svjetski vojni budžet ali je koristi za [[Samoodbrana|samoodbranu]] i [[Mirovne misije|mirovne svrhe]]. Japan je razvijena zemlja sa visokim standardom života i [[Indeks ljudskog razvoja|indeksom ljudskog razvoja]], čije stanovništvo ima [[Spisak država po dužini života|najviši životni vijek]] i treću najnižu stopu [[Smrtnost novorođenčadi|smrtnosti novorođenčadi]] na svijetu. Japan je rangiran kao prva zemlja po Brand Indeksu i najbolja je rangirana zemlja Azije po [[Globalni mirovni indeks|Globalnom mirovnom indeksu]]. == Historija == {{Glavni|Historija Japana}} Japan je prvi put naseljen u bakarno doba. Historija Japana počinje s državom [[Yamato]] između 200. i 646, a preko razdoblja [[Nara]] i [[Heian]] (do 1185) i kasnije razdoblja vojnih vladavina od porodice [[Minamota]] do porodice [[Toyotomi]] dolazimo do novije japanske historije. Ulazak u [[Trojni pakt]] s [[Njemačka|Njemačkom]] i [[Italija|Italijom]] neposredno uoči [[Drugi svjetski rat|Drugog svjetskog rata]], te napad na [[Sjedinjene Američke Države|američku]] mornaricu u luci [[Pearl Harbour]] označili su ulazak Japana u Drugi svjetski rat koji je za Japan završio [[Atomski napad na Hiroshimu i Nagasaki|američkim bombardiranjem Hirošime i Nagasakija atomskom bombom]]. Dva potpuno razorena grada i najmanje 120.000 mrtvih prisililo je Japan da potpiše bezuvjetnu kapitulaciju SAD-u 15. augusta 1945. čime je i formalno završen Drugi svjetski rat. Japan je ostao pod okupacijom SAD-a do 1952. == Vlada == {{Glavni|Japanska vlada}} Po državnom uređenju Japan je [[ustav]]na [[parlament]]arna [[monarhija]] s carem na čelu. Careva uloga je ceremonijalna te on nema stvarnu vlast. Prema japanskom ustavu car je simbol države i narodnog jedinstva. Sadašnji car je [[Naruhito]]. Carski prijestolonasljednik je [[Fumihito, princ Akišino|Fumihito]] koji će naslijediti svoga brata na carskom prijestolju. [[Zakonodavna vlast|Zakonodavna]] grana vlasti u Japanu je dvodomni [[parlament]], [[Kokkai]] koji se sastoji od Zastupničkog doma ([[japanski]]: Shūgiin) i Vijećničkog doma ([[japanski]]: Sangiin). Zastupnički dom se sastoji 480 članova koji se biraju na općim izborima svake 4 godine te je parlamentarni dom s većim ovlast. Članove Vijećničkog doma se bira na općim izborima svakih 6 godina te ih ukupno ima 242. Pravo glasa imaju svi građani stariji od 20 godina. === Odbrana === * [[Odbrambeno oružane snage Japana]] * [[Zračne odbrambeno-oružane snage Japana]] == Administrativna podjela == {{Glavni|Japanske prefekture}} Japan se sastoji od četrdeset i sedam perfektura, na čelu kojih se nalazi izabrani guverner, zakonodavstvo i administracija. Od tog broja prefektura,43 prefekture su u potpunosti ruralne (nastavak ''- ken''), 1 prefektura fukncioniše više kao autonomija - Hokaido (nastavak ''- do''), 2 prefekture potpuno urbane: Osaka-fu i Kyoto-fu (nastavak ''- fu'') i jedna metropolitanska - Tokyo-to (nastavak ''- to''). Postoje 4 tipa općina (najniži vid administrativno - teritorijalnih cjelina) u Japanu: veliki gradovi (shi), manji gradovi (cho ili machi), sela (mura ili son) i posebni distrikti grada Tokija. Japan ima i veliki broj većih gradova, koji imaju važan kulturni, historijski i ekonomski značaj u životu zemlje. [[Datoteka:Detaljna klasifikacija naselja-općina u Japanu.jpg|mini|315x315piksel|Detaljna klasifikacija naselja/općina u Japanu]] {| class="wikitable" !Tip grada/općine !Broj gradova/općina |- |Posebni okruzi "Grad Tokio" |23 |- |Određeni državni gradovi |20 |- |Jezgre gradova |48 |- |Posebni gradovi |36 |- |Ostali veći gradovi |659 |- |Ostali manji gradovi |744 |- |Sela |189 |- |'''''Japan ukupno''''' |'''''1.719''''' |} == Geografija == {{Glavni|Geografija Japana}} Japan je arhipelag koji se sastoji od 4.000 ostrva od kojih su najveća [[Hokaido]], [[Honšu]], [[Kjušu]] i [[Šikoku]]. Područje Japana je tektonski izrazito dinamično. Najviši vrh je [[Fudži]] (3.776 m). Japan je na prvom mjestu u svijetu, po prisutnosti vulkana. Tamo su registrovana 94 vulkana, sa 1,274 registrovane erupcije.<ref>{{Cite web |url=http://volcano.oregonstate.edu/vwdocs/volc_images/north_asia/japan_tec.html |title=Arhivirana kopija |access-date=18. 3. 2011 |archive-date=3. 3. 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160303210203/http://volcano.oregonstate.edu/vwdocs/volc_images/north_asia/japan_tec.html |url-status=dead }}</ref> Površinom najveće je jezero [[Biwa (jezero)|Biwa]] (695&nbsp;km²). == Privreda == {{Glavni|Privreda Japana}} Nakon Drugog svjetskog rata, Japan se oporavlja, te bilježi izuzetan [[Ekonomija|privredni]] rast, posebno zahvaljujući brzom prihvatanju novih tehnologija, kvalificiranoj i školovanoj radnoj snazi, te liberalnim radnim zakonima. Raširena [[štednja]], niska stopa [[Inflacija|inflacije]] i vrlo stabilni odnosi između poslodavca i uposlenika (doživotno zaposlenje), uz sve spomenuto razlog su zbog kojeg je Japan danas među privredno najjačim zemljama svijeta. Od 1960-iih do 1980-ih, ukupni realni privredni rast je nazvan "Japansko čudo": 10% prosječno u 1960-im, i 5% prosječno u 1970-im, kao i 4% prosječnog rasta u 1980-im godinama. Japan je jedna od vodećih država u poljima naučnih istraživanja, posebno tehnologije, [[mašina]], i u biomedicinskim naukama. Blizu 700 000 naučnika dijeli budžet predviđen za nauku u iznosu od 130 milijardi US dolara, treći iznos u svijetu. Japan je lider u temeljnim naučnim istraživanjima, sa brojnim dobitnicima Nobelove nagrade u fizici, hemiji ili medicini. Neki od glavnih doprinosa Japana su u poljima elektronike, [[automobil]]ske industrije, mašinama, zemljotresnom inžinjerstvu, industrijskoj [[robot]]ici, optici, hemikalijama, poluprovodnicima i metalima. Japan je vodeći svjetski centar robotike u industriji, i ima više od polovine svih svjetskih robota. Japan je najveći svjetski proizvođač automobila. == Stanovništvo == [[Datoteka:Gustoća naseljenosti po općinama-naseljima u Japanu 2015..jpg|mini|271x271piksel|Gustoća naseljenosti po naseljenim mjestima u Japanu 2015.]] {{Glavni|Demografija Japana}} Japanska populacija broji oko 127,3 miliona stanovnika. Najvećim dijelom, japansko društvo je jezički i kulturalno homogeno, uz malu populaciju stranih radnika, Koreanaca, [[Kinezi|Kineza]], Filipinaca, Brazilaca i drugih. Najveća etnička grupa je narod Yamato; dok veće manjinske grupe čine narodi Ainu i Ryukyuan. Japansko stanovništvo ima najvišu očekivanu životnu dob na svijetu, i ona iznosi 81,25 godina (prema podacima iz 2006). Prosječna životna dob stanovništva se brzo povećava, kao posljedica baby-booma koji je uslijedio poslije Drugog svjetskog rata i smanjivanja broja rođenih u zadnjim desetljećima dvadesetog vijeka. Godine 2004. oko 19,5% japanske populacije je imalo preko 65 godina. [[Datoteka:Broj stanovnika po naseljenim mjestima u Japanu 2015..jpg|mini|272x272piksel|Broj stanovnika po naseljenim mjestima u Japanu 2015.]] Ovakve promjene u [[Demografija|demografskoj]] strukturi su izbacile u prvi plan problem potencijalnog nedostatka radne snage u budućnosti, kao i vjerovatnog porasta troškova socijalnih i penzionih programa. Veliki broj mladih japanaca se odlučuju za samački život, radije nego da zasnuju porodicu. Predviđa se da će, ukoliko se nastavi ovakav demografski trend, do 2050. Japan će imati 100 miliona stanovnika, a do 2100. ta brojka će spasti na 64 miliona. Demografski stručnjaci i planeri japanske vlade vode debate o načinima na koje bi spriječili ovakav pad populacije. Dopuštanje imigriranja većeg broja radnika, kao i poticanje rađanja većeg broja djece u porodicama su neki od prijedloga za rješavanje ovog problema. === Jezik === Više od 99% Japanaca govori [[Japanski jezik|japanski]] kao prvi jezik. Japanski jezik pripada altajskoj grupi jezika (srodan [[Koreanski jezik|koreanskom]]) čini oko 49,1% riječi baziranih na [[Kineski jezik|kineskom]], 33,8% autohtonih riječi i oko 8,8% riječi koje korijen vuku iz drugih izvora. Također, danas je u upotrebi veliki broj (izmijenjenih) riječi iz engleskog jezika. Za standardni jezik krajem devetnaestog vijeka određen je tokijski dijalekt. Pismo se sastoji od kombinacije kineskih znakova (pismo preuzeto u šestom vijeku; dotada japanski jezik nije imao pisanu formu) i dva slogovna pisma (hiragana i katakana) nastalih u devetom vijeku. U školama se uči i pisanje japanskog jezika latiničnim pismom. Jezik Ryukyuan, pripadnik iste grupe jezika kao i japanski, se govori na [[Okinava|Okinavi]], međutim malo djece uči ovaj jezik. Jezik Ainu je gotovo izumro, sa svega nekoliko živih govornika na Hokaidu. Najveći broj javnih i privatnih škola zahtijeva od učenika upotrebu i japanskog i engleskog jezika. == Religija == Religijski život Japana je veoma razvrstan. Ovdje je kroz historiju došlo do preplitanja mnogih tradicionalnih religija. Korijeni mnogih tradicionalnih japanskih vjerovanja nalaze se u praistorijskim običajima, a najveći dio njih čini osnovu sinto religije. Ovo je jedina religija koja je specifično japanska. [[Indija|Indijski]] budizam, kineski doprinos u vidu konfučijanizma i taoizma, a kasnije je došlo kršćanstvo, u Japan su stigli izvana. Sve ove religije pretrpjele su značajne transformacije u procesu međusobne razmjene uticaja sa lokalnom tradicijom. Velika većina stanovništva živi po običajima sinto i budističke religije. Primjer vjenčanja se obavljaju po sinto običajima, a sahrane po budističkim . Sinto je kao religija nastao u Japanu. Njegovi korjeni nalaze se u antičkim vjerovanjima i [[mitovi]]ma kada su ljudi vjerovali da duhovne sile (kami) postoje u prirodi - u drveću ili planinama. Sa razvojem sinto [[religija|religije]], kami su počeli da obuhvataju i heroje i druge poznate ličnosti, a u periodu pre izgradnje prvih hramova, ljudi su svoje obožavanje kamija iskazivali u prirodi. [[Budizam]] je nastao u Indiji, a u Japan je stigao preko Kine i Koreje sredinom 6. vijeka. U Japanu postoje brojne budističke sekte. [[Kršćanstvo]] su u Japan donijeli španski i portugalski misionari sredinom XVI vijeka. Mali je broj pripadnika ove religije. == Kultura == {{Glavni|Japanska kultura}} Japanska kultura se veoma promijenila tokom godina, od državne tradicionalne originalne "Jōmon" kulture do savremene kulture, koja kombinuje uticaje iz Azije, Evrope i Sjeverne Amerike. Tradicionalne japanske umjetnosti uključuju zanate: "ikebana", "origami", "ukiyo", lutke i drugo; priredbe: "bunraku", plesove, "kabuki", "noh", "rakugo"; tradicije: igre, ceremonija pijenja čaja, Budō, arhitekturu, baštovanstvo, mačeve, kao i japansku kuhinju. "Manga" je strip format, popularan i u Japanu i u drugim zemljama. Japanska [[muzika]] je eklektička, sa od susjeda posuđenim instrumentima i stilovima. "Karaoke" su široko raspostranjena aktivnost. == Sport == {{Glavni|Sport u Japanu}} "[[Sumo]]" hrvanje je nacionalni sport Japana. == Također pogledajte == * [[Japanski jezik]] * [[Osumi (satelit)]] * [[Minamoto no Shitagō]] * [[Hino (Shiga)]] * [[Jokosuka]] * [[Taro Aso]] * [[Gifu]] * [[Konko, Okayama]] * [[Tri mudra majmuna]] * [[Reiki]] == Reference == {{reference}} {{Commonscat}} {{Države Azije}} {{CPLP}} {{Vijeće Evrope}} [[Kategorija:Države svijeta]] [[Kategorija:Japan]] [[Kategorija:Ostrvske države]] jan3yk81obp8gg64gr9u6rv3ws4jfw6 0 1118 3673871 3565011 2024-12-15T20:11:19Z Palapa 383 3673871 wikitext text/x-wiki {{Drugo značenje}}{{Nedostaju izvori}}{{Infokutija naselje |Grb = Coat of Arms of Moscow.svg |Karta = RussiaMoscow federal city 2005.png |Država = {{ZD|RUS}} [[Rusija]] |ImeSrednjegNivoaVlasti = |SrednjiNivoVlasti = |Općina = |Stanovništvo = 14462424 |StanovništvoGodina = 2002 |StanovništvoUrban = |StanovništvoUrbanGodina = |StanovništvoMetro = |StanovništvoMetroGodina = |StanovništvoProcjena = |StanovništvoGodina2 = |Površina = 1081 |Nadmorska visina = |Pozivni broj = +7 495, +7 499 |Poštanski broj = 101xxx–129xxx |VrstaNaselja = Grad |Načelnik = Sergej Sobjanin |NačelnikIzabran = |NačelnikTitula = |NačelnikStranka = |Web = www.mos.ru |Slika = StBasile SpasskayaTower Red Square Moscow.hires.jpg |SlikaInfo = Moskovska katedrala i Kremlj na Crvenom trgu }} '''Moskva''' ({{jez-ru|Москва}} {{malo|/{{audio|pomoć=ne|Ru-Moskva.ogg|izgovor}}/}}) jest [[Glavni grad|glavni]] i [[Spisak gradova u Rusiji po broju stanovnika|najveći]] grad [[Rusija|Rusije]]<ref>{{Cite web|url=https://www.britannica.com/place/Moscow|title=Moscow {{!}} History, Geography, Population, & Map {{!}} Britannica|date=2024-01-14|website=www.britannica.com|language=en|access-date=2024-01-14}}</ref> kao i jedan od najvećih gradova svijeta. Nalazi se na [[Moskva (rijeka)|istoimenoj rijeci]] i prostire se na površini od 878,7&nbsp;km². Prema procjenama iz [[2004]]. godine u Moskva trenutno živi 11.200.000 stanovnika. Grad se nalazi u [[Centralni federalni okrug|Centralnom federalnom okrugu]] (koji je u stvari u zapadnoj Rusiji). Moskva se nalazi i unutar federalne jedinice [[Moskovska oblast]], ali ne pripada njoj, nego je Moskva [[Federalni gradovi u Rusiji|federalni grad]] i zasebna federalna jedinica. Bio je glavni grad bivšeg [[Savez Sovjetskih Socijalističkih Republika|Sovjetskog Saveza]] i starog [[Kraljevstvo Moskva|Kraljevstva Moskva]]. U Moskvi se nalazi čuveni [[Kremlj]], centar ruske vlade. Moskva je isto poznata kao lokacija [[Katedrala Svetog Bazila|Katedrale Svetog Bazila]]. [[Patrijarh]] Moskve je vođa Ruske pravoslavne crkve. == Historija == [[Datoteka:MichurinEarthenCity.jpg|200p|mini|desno|Mapa Moskve]] [[Datoteka:Moscow collage.jpg|mini|250px|Moskva]] {{Glavni|Historija Moskve}} Moskva se prvi put spominje [[1147]]. godine kao mali grad. On polako raste i doda mu se i zid i druge fortifikacije. Knjaz [[Yuri Dolgorukiy|Jurij Dolgoruki]] je 1156. godine utvrdio grad drvenom ogradom i jarkom. Tokom [[Mongolska invazija na Kijevsku Rusiju|mongolske invazije na Kijevsku Rusiju]], Mongoli su pod [[Batu Khan|Batu-kanom]] spalili grad do temelja i pobili njegove stanovnike.<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap;">&#x5B; ''[[wikipedija:Potreban citat|<span title="This claim needs references to reliable sources. (February 2020)">potreban citat</span>]]'' &#x5D;</sup>Međutim, nikad ne postane vrlo snažan i tako pada [[Mongoli]]ma [[1237]]. ili [[1238]]. godine. Tokom perioda [[Zlatna horda|Zlatne horde]], Moskva se oporavlja i postaje [[glavni grad]] vazalske Kneževine. Njeni najraniji vladari pripadaju [[Rurik Dinastija|Rurik dinastiji]]. Oni uskoro uspostave nezavisnost od Mongola. Moskovski car upravlja ogromnim carstvo, ali kasniji vladari, poput [[Ivan IV, car Rusije|Ivana Groznog]] ga slabe. Tako [[1571]] godine, [[Tatari]] uništavaju Moskvu, a [[1605]] osvajaju ga [[Poljaci]]. Međutim, njihova vlast nije dugo trajala i već [[1613]]. godine [[Rusi]] ponovo zauzimaju grad. Mikajl Romanov postaje novim carem, čime počinje doba imperijalne Rusije. Godine [[1703]]., za vladavine [[Petar Veliki|cara Petra Velikog]], Moskva prestaje biti glavni grad Rusije. [[Napoleon]] je osvoja [[1812]]. godine, ali njegov ruski pohod biva bez uspjeha. Nakon [[Oktobarska revolucija|Oktobarske revolucije]], [[Lenjin]] ponovo proglašava Moskvu glavnim gradom. Poslije raspada Sovjetskog Saveza, Moskva postaje glavni grad Rusije. == Geografija == Za Moskvu se voli reći, da je grad na pet mora, jer se svim rijekama može doći do četiri mora i petog, [[Kaspijsko jezero|Kaspijskog jezera]]. Moskva se nalazi na obalama [[Moskva (rijeka)|rijeke Moskve]], koja teče nešto više od 500 kilometara kroz [[Istočnoevropska ravnica|istočnoevropsku ravnicu]] u centralnoj Rusiji, nedaleko od prirodne granice šumske i šumsko- [[Stepa|stepske]] zone. Kroz rijeku i njene kanale u granicama grada proteže se [[Spisak mostova u Moskvi|49 mostova]]. [[Elevacija|Nadmorska visina]] Moskve u Sveruskom izložbenom centru (VVC), gde se nalazi vodeća moskovska meteorološka stanica, iznosi 156 metara. [[Teplostan Upland|Teplos]] je najviša tačka u gradu sa 255 metara.<ref>{{Cite web|url=http://www.darwin.museum.ru/expos/oopt/?t=40|publisher=www.darwin.museum.ru|language=ru|script-title=ru:Памятник природы "Высшая точка Москвы – 255 м над уровнем моря (Теплый Стан)"|archive-url=https://web.archive.org/web/20070825190425/http://darwin.museum.ru/expos/oopt/?t=40|archive-date=August 25, 2007|url-status=dead|access-date=April 29, 2009}}</ref> Širina grada Moskve (ne ograničavajući [[MKAD]]) od zapada prema istoku je 39,7 kilometara, a dužina od sjevera prema jugu je 51,8 kilometara. Grad sadrži nekoliko UNESCO-ovih [[Svjetska baština|mjesta svjetske baštine]] i poznat je po prikazu [[Ruska arhitektura|ruske arhitekture]], posebno u područjima kao što su [[Crveni trg]] i zgrade kao što su [[Crkva svetog Vasilija Blaženog u Moskvi|Katedrala Vasilija Vasilija]] i [[Moskovski kremlj|Moskovski Kremlj]], od kojih je potonji sjedište moći [[Vlada Rusije]]. Moskva je dom [[Spisak kompanija u Rusiji|ruskih kompanija]] u različitim industrijama i opslužuje je sveobuhvatna tranzitna mreža, koja uključuje [[Moskovski aeorodromi|četiri međunarodna aerodroma]], deset željezničkih terminala, [[Tramvaji u Moskvi|tramvajski sistem]], [[Monošinski sistem u Moskvi|monošinski sistem]] i [[moskovski metro]], koji je najprometniji metro sistem u Evropi i jedan od najvećih [[Brzi tranzit|brzih tranzitnih]] sistema na svijetu. Grad ima preko 40 posto svoje teritorije prekriven zelenilom, što ga čini jednim od najzelenijih gradova na svijetu.<ref name="Planète Énergies">{{Cite web|url=https://www.planete-energies.com/en/medias/close/moscow-city-undergoing-transformation|title=Moscow, a City Undergoing Transformation|date=11 September 2017|website=Planète Énergies|archive-url=https://web.archive.org/web/20211027055122/https://www.planete-energies.com/en/medias/close/moscow-city-undergoing-transformation|archive-date=27 October 2021|url-status=live|access-date=27 May 2020}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://bridgetomoscow.com/curious-fact-moscow-parks|title=Moscow parks|website=Bridge To Moscow|archive-url=https://web.archive.org/web/20200625002804/https://bridgetomoscow.com/curious-fact-moscow-parks|archive-date=25 June 2020|url-status=live|access-date=27 May 2020}}</ref> == Zanimljivosti == {{Proširiti sekciju}} == Znamenite ličnosti == S.Jesenjin, F. M. Dostojevski, I.S. Turgenjev, Gogolj, Gorki, Tolstoj ... == Gradovi partneri == {{div col||30em}} * [[Tel Aviv]], [[Izrael]] * [[Ankara]], [[Turska]] * [[Nikolaev]], [[Ukrajina]] * [[Bangkok]], [[Tajland]] * [[Berlin]], [[Njemačka]] * [[Varšava]], [[Poljska]] * [[Madrid]], [[Španija]] * [[Erevan]], [[Armenija]] * [[Düsseldorf]], [[Njemačka]] * [[Chicago]], [[Illinois]], [[SAD]] {{div col end}} == Također pogledajte == * [[Spisak gradova u Rusiji]] * [[Zastava Moskve]] * [[Međunarodni aerodrom Vnukovo]] * [[Međunarodni aerodrom Šeremetjevo]] {| class="graytable" style="text-align:center" |+ | style="width:33%;" |[[Datoteka:Kremlenagrad.jpg|350x350piksel]] | style="width:33%;" |[[Datoteka:Facial_Chronicle_-_b.10,_p.049_-_Tokhtamysh_at_Moscow.jpg|273x273piksel]] | style="width:33%;" |[[Datoteka:Mikhail_Feodorovich_Izbranie.jpg|310x310piksel]] |- |[[Moskovski kremlj|Moskovski Kremlj]] krajem 16. vijeka |Opsada Moskve 1382 |Crveni trg |} [[Datoteka:Andronikov_Monastery_18.jpg|alt=|lijevo|mini|Spaski katedrala (najstarija sačuvana zgrada u Moskvi), sagrađena {{Oko|1357}}]] [[Datoteka:Вид_на_Спасскую_башню_от_Исторического_музея.jpg|alt=|mini|[[Spaska kula]], izgrađena 1491]] [[Datoteka:Moscow_StBasilCathedral_d28.jpg|lijevo|mini|[[Crkva svetog Vasilija Blaženog u Moskvi]], sagrađena 1561]] * == Reference == {{refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Commonscat|Moscow}} {{Glavni gradovi evropskih država}} {{Administrativna podjela Rusije}} {{Gradovi domaćini LJOI-a}} {{Gradovi domaćini SP u atletici}} {{Stub-grad}} {{DEFAULTSORT:Moskva}} [[Kategorija:Glavni gradovi evropskih država]] [[Kategorija:Gradovi u Rusiji]] [[Kategorija:Moskva| ]] i9z4qyy7qqcc6kw3ni25rlj69ow2l1n 0 1512 3673900 3673559 2024-12-16T03:18:24Z Stephan1000000 115208 777 3673900 wikitext text/x-wiki {{Infokutija TV-emisija | bgcolour = | ime serije = Simpsoni | originalni naslov = The Simpsons | slika = The Simpsons yellow logo.svg | opis_slike = U smjeru kazaljke sata: Homer, Marge, Maggie, pas Božićnjakov mali pomoćnik, Bart, mačka Pahuljica br. 2 i Lisa. | format = [[Animirani film|Animirani]]/[[komedija]] | trajanje epizode = 21–23 minute | autor = [[Matt Groening]] | razvoj = {{plainlist| * [[James L. Brooks]] * [[Matt Groening]] * Sam Simon }} | izvršni producent = {{plainlist| * Al Jean * James L. Brooks * Matt Groening * Sam Simon }} | glumci = {{plainlist| * [[Dan Castellaneta]] * [[Julie Kavner]] * [[Nancy Cartwright]] * [[Yeardley Smith]] * [[Hank Azaria]] * [[Harry Shearer]] * [[Marcia Wallace]] * [[Pamela Hayden]] * [[Tress MacNeille]] * [[Maggie Roswell]] * [[Russi Taylor]] * [[Marcia Mitzman Gaven]] }} | država = [[SAD]] | jezik = [[Engleski jezik|Engleski]] | tv kuća = [[Fox Broadcasting Company|Fox]] | početak serije = 17. 12. 1989 | kraj serije = trenutno | broj epizoda = 777 | prethodna = | sljedeća = | veb-sajt = {{URL|thesimpsons.com}} }} '''''Simpsoni''''' ili '''''Simpsonovi''''' ({{jez-en|The Simpsons}}) jesu [[SAD|američka]] [[crtani film|animirana]] [[TV-serija]], dobitnik ''[[Emmy]]ja'', čiji je autor [[Matt Groening]], također i autor animirane TV-serije ''[[Futurama]]'', za TV-kuću [[Fox Broadcasting Company|FOX]]. Serija je postala jedna od prvih velikih hitova te TV-kuće, a uz to je i jedna od najuspješnijih televizijskih serija u historiji tog medija. Televizijska se serija razvila iz niza kratkih animacija koje su se emitirale tokom šoua Tracey Ullman. Serija je [[satira|satirička]] parodija [[Sjedinjene Američke Države|američkog]] načina života. Prikazuje cjelovitu [[američka kultura|američku kulturu]] i [[društvo]], a često se koristi šalama na vlastiti račun. Sami Simpsoni utjecali su na [[popularna kultura|popularnu kulturu]]. Fraze iz serije počele su se koristiti u stvarnom životu, a usklik "[[D'oh!]]" može se pronaći u rječniku engleskog jezika. Simpsoni su utjecali i na mnoge animirane serije za odrasle tokom kasnih 1990-ih kao što su ''[[South Park]]'' i ''[[Family Guy]]''. Iako je tokom posljednjih nekoliko godina, po nekima, došlo do pada kvalitete, serija je još uvijek veoma gledana i dobija pozitivne kritike. Simpsoni su najdugotrajnija američka animirana TV-serija.<ref name="dužina">http://www.nohomers.net/content/info/history/{{Mrtav link}}</ref> Od njihovog prvog prikazivanja 17. decembra 1989. emitirano je 729 epizode kroz 30 sezona. Snimljen je i cjelovečernji animirani film, čija je premijera bila 27. jula 2007.<ref name="film">http://www.imdb.com/title/tt0462538/releaseinfo</ref> == Nastanak == Groening je prvi put dobio ideju za Simpsone u predvorju ureda [[James L. Brooks|Jamesa L. Brooksa]]. Brooks ga je pozvao na dogovor za stvaranje kratke animirane serije temeljene na Groeningovom stripu ''Life in Hell''. Kad je Groening shvatio da bi stvaranje animirane serije prema njegovom stripu zahtijevalo odricanje od autorskih prava, odlučio je krenuti u drugom smjeru. U žurbi je skicirao svoju verziju disfunkcionalne porodice. Likove je oblikovao po članovima vlastite porodice, a za svoj je lik izabrao ime "Bart" zato što je to [[anagram]] engleske riječi ''brat'' (''derište'').<ref>{{Cite web |url=http://www.snpp.com/guides/lisa-2.html#2.1.4 |title=Arhivirana kopija |access-date=6. 1. 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130206011706/http://www.snpp.com/guides/lisa-2.html#2.1.4 |archive-date=6. 2. 2013 |url-status=dead }}</ref> [[Porodica Simpson]] prvi se put pojavila u kratkoj animaciji u showu Tracey Ullman, a prva je epizoda, "Good Night", emitirana 19. aprila 1987.<ref>{{Cite web |url=http://www.snpp.com/guides/lisa-2.html#2.2.1 |title=Arhivirana kopija |access-date=6. 1. 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130206011706/http://www.snpp.com/guides/lisa-2.html#2.2.1 |archive-date=6. 2. 2013 |url-status=dead }}</ref> Porodica je bila prilično "grubo" nacrtana zato što je Groening animatorima predao samo skice vjerujući da će ih oni popraviti, ali su oni nastavili crtati prema njegovim skicama.<ref>{{Cite web |url=http://www.simpsoncrazy.com/information/history.shtml |title=Arhivirana kopija |access-date=6. 1. 2007 |archive-date=7. 4. 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090407072153/http://www.simpsoncrazy.com/information/history.shtml |url-status=dead }}</ref> Godine 1989. Simpsoni su prilagođeni za polusatnu seriju za TV-kuću Fox. Prva emitirana epizoda bila je "''Simpsons Roasting on an Open Fire''" umjesto planirane prve epizode "Neka začarana večer". Ta je epizoda morala biti ponovno nacrtana nakon što su autori uočili lošu kvalitetu animacije i bila je emitirana kao posljednja epizoda prve sezone. Simpsoni su bili jedna od prvih pravih Foxovih hit TV-serija; to je bila prva Foxova serija koja je dospjela na spisak 30 najgledanijih serija u sezoni.<ref>{{Cite web |url=http://classictvhits.com/tvratings/1989.htm |title=Arhivirana kopija |access-date=6. 1. 2007 |archive-date=12. 5. 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150512024139/http://www.classictvhits.com/tvratings/1989.htm |url-status=dead }}</ref> nekoliko epizoda serije gledalo je više od 20 miliona ljudi, a povremeno je ta brojka dostizala i 30 miliona gledalaca.<ref>{{Cite web |url=http://www.snpp.com/guides/bibliography02.html |title=Arhivirana kopija |access-date=6. 1. 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070101205652/http://www.snpp.com/guides/bibliography02.html |archive-date=1. 1. 2007 |url-status=dead }}</ref> Tracey Ullman podnijela je tužbu protiv Foxa, tvrdeći da je njena emisija izvor uspjeha Simpsona i stoga je zahtijevala udio u profitu serije. Nakon nekog vremena sud je presudio u korist TV-kuće.<ref>{{Cite web |url=http://www.snpp.com/guides/lisa-2.html#2.2.13 |title=Arhivirana kopija |access-date=6. 1. 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130206011706/http://www.snpp.com/guides/lisa-2.html#2.2.13 |archive-date=6. 2. 2013 |url-status=dead }}</ref> Simpsoni su izazvali kontroverzu i negodovanje roditeljskih udruga i konzervativnijih političara zbog [[Bart Simpson|Barta Simpsona]], buntovnika koji izaziva nevolje i izvlači se bez posljedica, kojeg su smatrali lošim uzorom djeci. [[George H. W. Bush]] jednom je prilikom rekao: "Pokušat ćemo ojačati američku porodicu. Učiniti je više nalik porodici Walton, a manje porodici Simpson."<ref name="mikescully">{{Cite web |url=http://www.snpp.com/other/articles/firstfamily.html |title=Arhivirana kopija |access-date=6. 1. 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140811014602/http://www.snpp.com/other/articles/firstfamily.html |archive-date=11. 8. 2014 |url-status=dead }}</ref> Mnogi su proizvodi sa Simpsonima kao zaštitinim znakom zabranjeni u nekim američkim školama u nekoliko dijelova [[Sjedinjene Američke Države|SAD]]-a. Međutim, proizvodi s likovima iz Simpsona nastavili su se odlično prodavati. U prvih 14 mjeseci prodaje ukupni je profit u cijelom svijetu iznosio 2 milijarde [[dolar]]a.<ref name="mikescully"/> == O seriji == === Teme === Serija redovno izruguje i satirizira osobe iz svijeta zabave. [[Klaun Krusty]] omiljen je među springfieldskom djecom, ali izvan pozornice on je ciničan i ogorčen čovjek lošeg zdravlja zbog godina zloupotrebe droga, alkohola i kockanja. Podržat će i reklamirati bilo koji proizvod ako mu se ponudi dovoljna svota novca. Kent Brockman je egoističan, razmažen voditelj vijesti koji ne poštuje novinarsku etiku. Čak se i [[Rupert Murdoch]], čije korporativno carstvo uključuje i TV-kuću Fox koja je prva počela emitirati Simpsone, pojavio u nekoliko epizoda serije. Zapravo je ismijavanje TV-kuće Fox postala stalna šala u seriji. Serija se tokom godina bavila i političkom satirom, često prikazujući bivše i aktualne predsjednike SAD-a, ali i druge svjetske vođe. Neki od primjera su: [[George H. W. Bush]], prikazan kao Homerov zakleti neprijatelj u epizodi "Two Bad Neighbors", [[Al Gore]] ismijan zbog svoje, u seriji, banalne osobnosti, a [[Ujedinjeni narodi]] često su prikazivani kao nekompetentna organizacija. Seriju su prihvatili mnogi socijalni konzervativci zato što su Simpsoni, za razliku od drugih, modernijih porodica iz TV serija ipak tradicionalna porodica. Serija se poigravala mogućnostima izvanbračnih avantura, ali na kraju uvijek još više učvršćujući Homerov i Margein brak. Konzervativni i evangelički kršćani također su istaknuli i ulogu Neda Flandersa kao uzor predanog kršćanina koji je ponekad ismijavan, ali unatoč stalnim Homerovim provokacijama ne odstupa od svojeg načina života. Ipak, postoje i mnoge epizode koje socijalni konzervativci toliko ne odobravaju; na primjer, u epizodi "Homerova fobija", Homer pobjeđuje [[homofobija|homofobiju]] i sprijateljuje se sa [[homoseksualnost|homoseksualcem]], a u epizodi "Ima nešto u ženidbi" promiče prihvaćanje gay brakova. [[Lisa Simpson]], najinteligentnija članica porodice Simpson prikazana je kao veliki liberal. === Radnja === Format radnje Simpsona tokom godina se donekle promijenio. Lik ili grupa likova obično je smještena u neku problematičnu situaciju koju moraju riješiti ili naučiti prihvatiti. U početku su te sitacije bile prilično jednostavne, realne društvene situacije s realističnim raspletima, veoma slične ostalim TV-serijama. Na primjer, u jednoj od epizoda prve sezone Barta tuče školski nasilnik i on mora naučiti založiti se za sebe. S vremenom su zapleti postajali sve neobičniji i često sve manje realistični. Kako je serija napredovala, osim sve manjeg realizma, postalo je uobičajeno da uzrok nekog događja u glavnoj radnji dolazi iz relativno nepovezanog uvodnog dijela. Na primjer, u epizodi "Hurricane Neddy", cijeli se uvodni dio bavi [[uragan]]om koji je pogodio Springfield po scenariju sličnom onome iz filma [[Twister (film)|Twister]]; tada doznajemo samo da je uništena kuća Neda Flandersa, a zatim kreće glavna radnja u kojoj Fladners doživljava živčani slom. Simpsoni ponekad koriste još jednu strukturu radnje. Ta se struktura sastoji od tri kratke priče, često sa širom pričom koja povezuje manje priče. Obično se korsiti za epizode u povodu [[Noć vještica|Noći vještica]], ali i u običnim epizodama; tipična je za parodiranje starih priča u kojima su glavni likovi Simpsoni. Radnje mnogih epizoda usredotočuju se na jedan određeni lik ili vezu između dva lika. Te se radnje često razvijaju iz određenih shema: [[Homer Simpson|Homer]] dobija novi posao ili se pokušava na brzinu obogatiti; [[Marge Simpson|Marge]] pokušava pobjeći iz monotonije održavanja kućanstva tražeći posao ili baveći se novim hobijem; [[Bart Simpson|Bart]] uzrokuje veliki problem i pokušava popraviti situaciju, zataškati cijeli događaj ili ga potpuno ignorirati; [[Lisa Simpson|Lisa]] prihvaća i sprovodi ciljeve neke određene grupe ili zajednice. Epizode su se ponekad usredotočile i na probleme sporednih likova koji se obično rješavaju uz pomoć člana porodice Simpson. Kad se radnja bavi cijelom porodicom, oni obično odlaze na odmor. To se događalo dovoljno često da rečenica koju Homer tada obično izgovori postane jedna od poznatih parodija same serije: "Simpsoni sada idu (kamo već idu)!" Sa svim putovanjima na kojima su bili, Simpsoni su posjetili sve [[kontinent]]e osim [[Antarktika|Antarktike]]. Serija ponekad koristi i razdvajanje priče na dvije paralelne radnje kao u epizodi "Sunday, Cruddy Sunday", koja prati Homerov i Bartov put na Super Bowl, a uz to i Margeino i Lisino dosađivanje kod kuće. ==== Mjesto i vrijeme radnje ==== Radnja serije odvija se u imaginarnom američkom gradu [[Springfield (Simpsoni)|Springfieldu]]. Savezna država u kojoj se grad nalazi nikad nije imenovana, a namjera autora nikad ni nije bila da grad postoji u nekoj određenoj državi. Unatoč tome, obožavatelji su pokušavali odrediti lokaciju Springfielda koristeći se karakteristikama grada, okolnim reljefom i znamenitostima kao tragovima. U posljednje vrijeme kao odgovor na to "traganje" autori serije sugerirali su, ali i isključili većinu američkih saveznih država kao moguću lokaciju grada sukobljavajući "dokaze". Groening je rekao da Springfield ima mnogo zajedničkog s [[Portland]]om u [[Oregon]]u, gradom u kojem je on odrastao<ref>{{Cite web |url=http://www.portlandtribune.com/archview.cgi?id=12392 |title=Arhivirana kopija |access-date=5. 3. 2005 |archive-url=https://web.archive.org/web/20050305065812/http://www.portlandtribune.com/archview.cgi?id=12392 |archive-date=5. 3. 2005 |url-status=dead }}</ref>, a ime "Springfield" izabrano je zato što je to često ime američkih gradova, koje se pojavljuje u više od trideset saveznih država. Reljef Springfielda i okoline veoma je "prilagodljiv" pa tako postoje obale mora, pustinje, visoke planine, ili bilo koji drugi reljefni oblik potreban za priču ili šalu. Vrijeme radnje smješteno je u vječne 1990-e, iako se [[kultura|kulturne]] reference mijenjaju kako [[vrijeme (fizika)|vrijeme]] prolazi, u ''Simpsonima'' niko ne [[starenje|stari]] i ništa se ne mijenja. Sve ono što se desilo u nekoj epizodi mora biti ''sređeno'' do njenog kraja kako bi se održao ''[[status quo]]''. == Likovi == === Glavni likovi === [[Datoteka:Simpsons cast.png|mini|450p|U seriji se uz glavne likove pojavljuju i mnogobrojni sporedni likovi.]] {{glavni|Porodica Simpson}} Homer Simpson djelatnik je springfieldske nuklearne elektrane i prilično je prigluh, ali ipak brižan surprug i otac. Marge Simpson najvećim je dijelom tipizirana američka kućanica i majka koja želi uzbudljiviji život. Bart Simpson desetogodišnji je dječak koji redovito upada u nevolje, a sebe smatra buntovnikom. Lisa Simpson veoma je inteligentna osmogodišnjakinja i srednje dijete u porodici koja je liberalna aktivistica i voli svirati [[saksofon]]. Maggie Simpson je beba koja se izražava jedino gestikulacijom i sisanjem cucle varalice. Porodica ima psa (Božićnjakov mali pomoćnik) i mačku (Pahuljica br. 2), a uz to je imala i nekoliko drugih ljubimaca koji su se pojavili svega jednom ili dvaput samo za potrebe radnje neke epizode. === Sporedni likovi === {{glavni|Spisak likova u "Simpsonima"}} U seriji postoje mnogi luckasti sporedni likovi koji uključuju kolege sa posla, učitelje, porodične prijatelje, daljnju rodbinu i lokalne poznate osobe. U originalu su mnogi od tih likova planirani kao jednokratne šale ili kako bi ispunili neku određenu funkciju u gradu; mnogi od njih dobili su veće i važnije uloge, a neki su likovi čak bili i teme vlastitih epizoda. == Produkcija == === Izvršni producenti === Popis ''show runnera'' Simpsona po sezonama: * 1–2. sezona: [[Matt Groening]], [[James L. Brooks]] i [[Sam Simon]] * 3–4. sezona: [[Al Jean]] i [[Mike Reiss]] * 5–6. sezona: [[David Mirkin]] * 7–8. sezona: [[Bill Oakley]] i [[Josh Weinstein]] * 9–12. sezona: [[Mike Scully]] * 13. sezona–trenutno: [[Al Jean]] Groening, Brooks i Simon prije su bili izvršni producenti serije dok sada djeluju kao kreativni savjetnici. Zahtjevnije radno mjesto na seriji poznato je kao ''show runner'', osoba koja je glavni scenarist serije i zadužena je za sve aspekte produkcije serije kroz cijelu sezonu. Na odjavnoj špici serije ''show runneri'' su navedeni kao izvršni producenti. Oni često ostaju raditi na seriji i po nekoliko sezona, ali obično svoje planove uspijevaju ostvariti i u samo jednoj sezoni. Od 13. sezone ''show runner'' serije je [[Al Jean]]. === Glasovi === Postoji šest glavnih glumaca koji svoje glasove posuđuju likovima iz Simpsona. Tako npr. [[Dan Castellaneta]] posuđuje glas Homeru Simpsonu, njegovom ocu Abrahamu Simpsonu, klaunu Krustyju i mnogim drugim likovima.<ref>{{Cite web |url=http://www.thesimpsons.com/actors/bios_actors_castellaneta.htm |title=Arhivirana kopija |access-date=7. 12. 2004 |archive-url=https://web.archive.org/web/20041207230723/http://www.thesimpsons.com/actors/bios_actors_castellaneta.htm |archive-date=7. 12. 2004 |url-status=live }}</ref> [[Julie Kavner]] daje glas Marge Simpson i njenim sestrama Patty i Selmi.<ref>{{Cite web |url=http://www.thesimpsons.com/actors/bios_actors_kavner.htm |title=Arhivirana kopija |access-date=15. 11. 2004 |archive-url=https://web.archive.org/web/20041115023514/http://www.thesimpsons.com/actors/bios_actors_kavner.htm |archive-date=15. 11. 2004 |url-status=live }}</ref> Ona također povremeno, ali rijetko posuđuje glas i drugim likovima koji se u seriji pojave samo jednom. Poznata je po tome što je odbila izvesti imitaciju Margeinog glasa u javnosti kako bi održala tajnovitost lika. [[Nancy Cartwright]] daje glas Bartu Simpsonu i drugim učenicima springfieldske osnovne škole.<ref>{{Cite web |url=http://www.thesimpsons.com/actors/bios_actors_cartwright.htm |title=Arhivirana kopija |access-date=7. 12. 2004 |archive-url=https://web.archive.org/web/20041207230419/http://www.thesimpsons.com/actors/bios_actors_cartwright.htm |archive-date=7. 12. 2004 |url-status=live }}</ref> [[Yeardley Smith]], glas Lise Simpson, jedini je glumac u seriji koji daje glas samo jednom liku, iako i on povremeno daje glasove likovima koji se u seriji pojavljuju samo jednom.<ref>{{Cite web |url=http://www.thesimpsons.com/actors/bios_actors_smith.htm |title=Arhivirana kopija |access-date=7. 12. 2004 |archive-url=https://web.archive.org/web/20041207233504/http://www.thesimpsons.com/actors/bios_actors_smith.htm |archive-date=7. 12. 2004 |url-status=live }}</ref> Dva glavna glumca koja ne posuđuju glasove ni jednom članu naslovne porodice daju glasove većini građana Springfielda. Tako [[Hank Azaria]] glas posuđuje Moe, šefu policije Wiggumu i Apuu<ref>{{Cite web |url=http://www.thesimpsons.com/actors/bios_actors_azaria.htm |title=Arhivirana kopija |access-date=7. 12. 2004 |archive-url=https://web.archive.org/web/20041207225533/http://www.thesimpsons.com/actors/bios_actors_azaria.htm |archive-date=7. 12. 2004 |url-status=live }}</ref>, dok [[Harry Shearer]] daje glas [[Mr. Burns|gospodinu Burnsu]], Smithersu, ravnatelju Skinneru, Nedu Flandersu, dr. Hibbertu i mnogim drugima.<ref>{{Cite web |url=http://www.thesimpsons.com/actors/bios_actors_shearer.htm |title=Arhivirana kopija |access-date=7. 12. 2004 |archive-url=https://web.archive.org/web/20041207232319/http://www.thesimpsons.com/actors/bios_actors_shearer.htm |archive-date=7. 12. 2004 |url-status=live }}</ref> Zajedno s glavnim glumcima, glasove likovima redovno posuđuju i Pamela Hayden, Tress MacNeille, Marcia Wallace, Maggie Rosswell i Russi Taylor. Od 1999. do 2002. zbog svađe oko plaće s FOX-om likovima Maggie Roswell glas je posuđival Marcia Mitzman Gaven. Karl Wiedergott također je posudio glas mnogim manjim likovima. "Posebni gosti" koji se često vraćaju u seriju i daju glasove likovima su, između ostalog, [[Albert Brooks]], [[Phil Hartman]], [[Jon Lovitz]], [[Jane Kaczmarek]], [[Jan Hooks]], [[Joe Mantegna]] i [[Kelsey Grammer]]. === Scenarij === Ekipa scenarista koja radi na seriji dijeli sezonu na dva dijela. Za svaku polovinu sezone napiše se otprilike 16 priča od kojih zatim scenaristi izabiru i razvijaju 12 scenarija.<ref>{{Cite web |url=http://www.snpp.com/guides/lisa-4.html#4.3 |title=Arhivirana kopija |access-date=6. 1. 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120130035403/http://www.snpp.com/guides/lisa-4.html#4.3 |archive-date=30. 1. 2012 |url-status=dead }}</ref> Zato što produkcija jedne epizode Simpsona traje šest mjeseci, serija vrlo rijetko komentira aktualne događaje, iako se ponekad bavi predviđenim događajima kao što su [[Olimpijske igre]] ili različita svjetska prvenstva. Završna obrada scenarija odvija se na grupnim preoblikovanjima scenarija. Tada scenaristi mogu dodavati ili izbacivati pojedine šale, dodavati nove scene te čuti glavne glumce kako čitaju svoj tekst. Vođa te grupe je [[George Meyer]] koji na seriji radi još od njenih početaka. Dugogodišnji scenarist serije [[Jon Vitti]] objašnjava da iako on dobija zaslugu za scenarij pojedine epizode, najbolje citate i dijaloge obično smisli George Meyer.<ref>Owen, David. "Taking Humor Seriously", The New Yorker, 13. februara 2000.</ref> Scenarist s najviše napisanih epizoda je [[John Swartzwelder]] koji je lično napisao 60 epizoda. Scenarist serije bio je i [[Conan O'Brien]] koji je napisao 4 scenarija prije nego što je postao voditelj emisije ''[[Late Night s Conanom O'Brienom]]'' koja se emitira na [[NBC]]-u. Engleski komičar [[Ricky Gervais]] jedina je slavna osoba koja je napisala scenarij epizode iako su epizode pisali i drugi gostujući scenaristi kao na primjer [[Spike Feresten]], scenarist ''[[Seinfeld]]a''. === Emitiranje === ''Simpsone'' u SAD-u emitira mreža FOX, a uz to su distribuirani i u inozemstvu. U BiH je ''Simpsone'' emitirala TV-kuća [[NTV Hayat]]. == Zaštitni znakovi == === Uvodna špica === Uvodna špica Simpsona jedan je od najupečatljivijih zaštitnih znakova serije. Gotova svaka epizoda započinje približavanjem gradu Springfieldu kroz veliki natpis s imenom serije. Zatim slijedimo članove porodice na njihovom putu kući. Nakon ulaska u kuću porodica se smješta na svoj kauč kako bi gledali televiziju. Kompoziciju koja se može čuti tokom uvodne špice komponirao je Danny Elfman 1989. nakon što ga je Groening zamolio za "retro" kompoziciju. Jedan od jedinstvenih aspekata uvodne špice serije je nekoliko njenih dijelova koji se mijenjaju od epizode do epizode. Bart obično svaki put piše nešto drugo na školskoj ploči. Lisa ponekad svira neku drugu kompoziciju na svojem saksofonu i nešto se drugo desi kad porodica uđe u dnevnu sobu i sjedne na kauč. Ovo posljednje ponekad je i jedini dio uvodne špice koje "preživi" proces skraćivanja u nekim dužim epizodama. === Epizode za Noć vještica === Tradicija serije postale su epizode za [[Noć vještica]]. Epizodom "Treehouse of Horror" započela je tradicija od tri odvojene i nepovezane priče u svakoj epizodi za Noć vještica. U tim se pričama naslovna porodica obično nađe u nekom zastrašujućem, naučnofantastičnom ili natprirodnom okruženju i obično parodira ili odaje počast slavnim filmskim ostvarenjima iz tih žanrova. === Gegovi i fraze === U Simpsonima postoje mnogi gegovi, od kojih su neki tokom emitiranja serije i "umirovljeni". Simpsoni su možda najbolje došli do javnosti brojnim frazama svojih likova. Te fraze, između ostaloga, uključuju i poznati Homerov uzvik "[[D'oh!]]", "Eeeeeeexcellent..." ("Ooooodlično...") [[Gospodin Burns|gospodina Burnsa]] i "Ha-ha!" [[Nelson Muntz|Nelsona Muntza]]. Zanimljiv se fenomen desio sa Bartovim frazama. Njegovi zaštitni znakovi "Ay, caramba!" i "Eat my shorts!" ("Pojedi mi gaće!") pojavili su se na majicama još u početku emitiranja serije; međutim, druga je fraza bila rijetko korištena u seriji sve dok je nisu popularizirali proizvodi vezani za seriju. Serija je poznata i po gegovima sa znakovima i gegovima smrznutog ekrana. Gegovi sa znakovima su u seriji znakovi s tekstom koji zvuče smiješno. Takvi se gegovi često pojavljuju kod naziva različitih trgovina, ali i na natpisima ispred škole i crkve. Gegovi smrznutog ekrana su oni koji su prekratki da bi ih se moglo vidjeti uobičajenim gledanjem serije, ali vidljivi su ako se snimka epizode zaustavi u određenom trenutku. == Reakcije kritike i postignuća == === Nagrade === ''Simpsoni'' su od početka emitiranja osvojili desetine nagrada, uključujući i 23 [[Emmy]]ja, 22 nagrade Annie i nagradu Peabody. 14. januara 2000. Simpsoni su dobili svoju zvijezdu na hollywoodskom Šetalištu slavnih. Magazin ''[[Time (magazin)|Time]]'' je 1998. u broju o najvećim uspjesima u umjetnosti i zabavi u 20. stoljeću proglasio ''Simpsone'' najboljom TV-serijom stoljeća.<ref>{{Cite web |url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,993039,00.html |title=Arhivirana kopija |access-date=6. 1. 2007 |archive-date=30. 9. 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070930204041/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,993039,00.html |url-status=dead }}</ref> U istom je broju Bart Simpson stavljen na spisak 100 najutjecajnijih ljudi 20. stoljeća.<ref>{{Cite web |url=http://www.time.com/time/time100/artists/profile/simpson.html |title=Arhivirana kopija |access-date=6. 1. 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20000408163510/http://www.time.com/time/time100/artists/profile/simpson.html |archive-date=8. 4. 2000 |url-status=live }}</ref> Bio je jedini fiktivni lik na spisku. === Dužina prikazivanja === 9. februara 1997. ''Simpsoni'' su epizodom "[[The Itchy & Scratchy & Poochie Show]]" postali najduže emitirana animirana TV-serija koja se prikazuje u najboljem terminu u Americi, zamijenivši na tom mjestu ''[[Porodica Kremenko|Kremenkove]]''. Godine 2004. postali su i najduže emitirana serija, igrana ili animirana, u Americi zamijenivši tako seriju ''[[Avanture Ozzieja i Harriet]]'' (1952–1966)<ref name="dužina"/> U oktobru 2004. Scooby-Doo je nakratko preuzeo mjesto animirane serije s najvećim brojem epizoda od ''Simpsona''<ref>http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/3949579.stm</ref> U aprilu 2005. Scooby-Doo je ponovo prestao s emitiranjem, s ukupno 371 epizodom, a ''Simpsoni'' su do kraja prikazivanja 17. sezone "skupili" 378 epizoda. Godine 2007. ''Simpsoni'' su obilježili 20. godišnjicu prikazivanja zato što je serija počela s prikazivanjem 1987. u emisiji Tracey Ullman. Sa svojom 19. sezonom (2007/08) ''Simpsonima'' će nedostajati samo jedna sezona da dostignu američku TV-seriju ''[[Gunsmoke]]'', koja je bila emitirana kroz 20 sezona; međutim, ukupan broj epizoda ''Gunsmokea'' je 635, mnogo manje od broja epizoda ''Simpsona''. ''Simpsoni'' drže i još tri rekorda. Zato što su tehnički nastali iz emisije Tracey Ullman, najduže su emitirani američki ''[[spin-off]]''. Imaju najduže nepromijenjenu uvodnu scenu; iako uvodna "špica" svake epizode sadrži neke drugačije elemente i tokom godina je skraćivana, osnovna tema i uvodna muzika nisu se mijenjali. Najduže je emitirana serija koja nikad nije doživjela veliku promjenu glumačke ekipe ili dodavanje/izbacivanje glavnih likova. I dok su Simpsoni američka serija s najviše epizoda, neke inozemne animirane serije, pogotovo japanski animei, kao što su ''Dragon Ball'', ''Doraemon'' i ''[[Pokemon]]i'' imaju više epizoda od ''Simpsona''. == Film == {{glavni|The Simpsons Movie}} O mogućem cjelovečernjem filmu o Simpsonima priča se još od ranih dana emitiranja serije. James L. Brooks smatrao je epizodu "Kamp Krusty" prikladnom za film. Međutim, ta je epizoda normalno emitirana zbog poteškoća tokom pokušaja proširivanja scenarija. Glasine o snimanju [[igrani film|igranog filma]] o Simpsonima bile su lažne. Sada je potvrđeno da se radi na animiranom filmu o Simpsonima. Produciraju ga ''[[20th Century Fox]]'', ''[[Gracie Films]]'' i ''[[Film Roman]]'', a premijerno je prikazan 27. jula 2007.<ref name="film"/> Film će biti produciran uz seriju unatoč glasinama da će se u produkciju filma krenuti tek nakon završetka prikazivanja serije. == Reference == {{Reflist|2}} == Vanjski linkovi == {{Commonscat|The Simpsons}} * [http://www.thesimpsons.com/ Službeni sajt ''Simpsona''] * [http://www.simpsonscity.com/ The Simpsons City] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070408234018/http://www.simpsonscity.com/ |date=8. 4. 2007 }} {{Simpsoni}} [[Kategorija:Američke animirane TV-serije iz 1980-ih]] [[Kategorija:Simpsoni]] [[Kategorija:Američke animirane TV-serije iz 1990-ih]] [[Kategorija:Američke animirane TV-serije iz 2000-tih]] [[Kategorija:Američke animirane TV-serije iz 2010-ih]] [[Kategorija:Američke animirane TV-serije iz 2020-ih]] [[Kategorija:Američke TV-serije sa početkom prikazivanja 1989.]] [[Kategorija:Američki sitkomi iz 1980-ih]] [[Kategorija:Američki sitkomi iz 1990-ih]] [[Kategorija:Američki sitkomi iz 2000-tih]] [[Kategorija:Američki sitkomi iz 2010-ih]] [[Kategorija:Američki sitkomi iz 2020-ih]] [[Kategorija:TV-emisije na engleskom jeziku]] l9mdptydkngu50m5gd2goyucgsv0oj7 0 7609 3673849 3664107 2024-12-15T18:09:58Z KWiki 9400 /* August */ 3673849 wikitext text/x-wiki {{godina}} {{Godina u drugim kalendarima}} '''1976. ([[Rimski brojevi|MCMLXXVI]])''' je bila prestupna godina koja počinje u četvrtak po gregorijanskom kalendaru, 1976. godina Common Ere (CE) i ''Anno Domini'' (AD), 976. godina 2. milenija, 76. godina 20. stoljeća, i 7. godine decenije 1970-ih. == Događaji == * [[31. januar]] – Održano 15. [[Svjetsko prvenstvo u biatlonu 1976.|svjetsko prvenstvo]] u [[biatlon]]u u muškoj konkurenciji, u [[italija]]nskom gradu [[Antholz]]u; * [[4. april]] – [[Norodom Sihanouk]] je abdicirao sa pozicije vođe [[Kambodža|Kambodže]] nakon čega su ga uhvatili Crveni Khmeri. * [[28. juli]] – Zemljotres u kineskom Tangšanu, magnitude 7,8 stepeni. Vjeruje se da je to bio zemljotres sa najviše ljudskih žrtava u 20. vijeku. Procjenjuje se da je poginulo 242.769 ljudi, a neki izvori navode i preko 600 hiljada žrtava.<ref>Spignesi, Stephen J. (2005). ''Catastrophe!: The 100 Greatest Disasters of All Time''. {{ISBN|0-8065-2558-4}}</ref> * [[24. novembar]] – Zemljotres jačine 7,3 pogodio krajnji istok [[Turska|Turske]] i odnio oko 5.000 žrtava.<ref>M. Nafi Toksöz, Esen Arpat, Fuat Şaroglu (1977): ''East Anatolian earthquake of 24 November 1976'', Nature 270, 423 - 425, {{doi|10.1038/270423b0}}</ref> === Datum nepoznat === * Grupa "[[Rolling Stones]]" svira dva koncerta u [[Zagreb]]u. * Objavljen nulti broj časopisa "[[Polet]]". Zajednički nastup grupe mladih strip–autora, kasnije poznatih kao "Novi kvadrat". == Rođeni == === Januar=== * [[26. januar]] – [[Radka Popova]], [[bugarska]] [[biatlon]]ka. === Februar === * [[24. februar]] – [[Petra Polnišová]], [[slovačka]] glumica i stand–up komičarka === Mart === * [[5. mart]] – [[Irina Tananajka]], [[Bjelorusija|bjeloruska]] i [[Ukrajina|ukrajinska]] [[biatlon]]ka. * [[22. mart]] – [[Reese Witherspoon]], američka glumica * [[29. mart]] – [[Jennifer Capriati]], američka [[tenis]]erka * [[30. mart]] – [[Ioanna Kafetzi]], grčka sprinterka i skakačica u dalj === April === * [[1. april]] – [[Asım Pars]] (Asim Paščanović), bosanskohercegovačko-turski [[košarka]]š * [[13. april]] ** [[Jonathan Brandis]], američki [[glumac]] ** [[Daria Lorenci Flatz]], bosanskohercegovačka i hrvatska glumica * [[19. april]] – [[Natalija Moroz]], [[Bjelorusija|bjeloruska]] [[biatlon]]ka * [[24. april]] – [[Jevgenija Ropelj]], ruska i [[kirgistan]]ska biatlonka === Maj === * [[17. maj]] – [[Zsuzsanna Bekecs]], [[mađarska]] [[biatlon]]ka. === Juni === * [[4. juni]] ** [[Vedran Bosnić]], bosanskohercegovački košarkaš ** [[Aleksej Navaljni]], ruski politički aktivist i opozicijski čelnik * [[17. juni]] – [[Pjotr Svidler]], [[Rusija|ruski]] [[šah]]ovski [[velemajstor (šah)|velemajstor]] * [[28. juni]] – [[Kateřina Holubcová]], češka biatlonka i svjetska prvakinja === Juli === * [[19. juli]] – [[Benedict Cumberbatch]], [[UK|britanski]] [[glumac]] * [[23. juli]] – [[Natalija Tereščenko]], [[Ukrajina|ukrajinska]] [[biatlon]]ka. * [[30. juli]] – [[Hidenori Isa]], [[japan]]ski [[biatlon]]ac === August === * [[2. august]] – [[Kati Wilhelm]], njemačka biatlonka * [[5. august]] – [[Damir Skomina]], [[Slovenija|slovenski]] [[nogometni sudija]] * [[26. august]] – [[Zemfira]], ruska rok-muzičarka * [[27. august]] – [[Carlos Moyá]], [[Španija|španski]] [[tenis]]er === Septembar === * [[8. septembar]] – [[Olena Ljašenko]], [[Ukrajina|ukrajinska]] [[Umjetničko klizanje|umjetnička klizačica]] * [[13. septembar]] – [[Tami Kiuru]], [[Finska|finski]] [[skijaš-skakač]] * [[22. septembar]] – [[Ronaldo|Ronaldo Luís Nazário de Lima]] (Ronaldo), [[brazil]]ski [[nogomet]]aš * [[23. septembar]] – [[Sanna-Leena Perunka]], finska [[biatlon]]ka. * [[26. septembar]] – [[Michael Ballack]], [[Njemačka|njemački]] nogometaš === Oktobar === * [[8. oktobar]] – [[Armin Osmančević]], crtač * [[10. oktobar]] – [[Katja Wüstenfeld]], [[njemačka]] [[biatlon]]ka. * [[11. oktobar]] ** [[Emily Deschanel]], američka glumica ** [[Sandra Gugić]], austrijska književnica srpskog porijekla. === Novembar === * [[13. novembar]] ** [[Albina Ahatova]], [[Rusija|ruska]] [[biatlon]]ka, [[Spisak olimpijskih pobjednika u biatlonu|olimpijska pobjednica]] i četverostruka [[Spisak svjetskih prvaka u biatlonu#Žene 2|svjetska prvakinja]]. ** [[Mie Takeda]], [[japan]]ska [[biatlon]]ka. === Decembar === * [[3. decembar]] – [[Semir Devoli]], bosanskohercegovački nogometaš * [[18. decembar]] – [[Sun Ribo]], [[Kina|kineska]] [[biatlon]]ka. * [[20. decembar]] – [[Hamdija Lipovača]], bosanskohercegovački [[političar]] == Umrli == === Januar=== * [[12. januar]] – [[Agatha Christie]], britanska književnica === Februar === * [[1. februar]] – [[Werner Heisenberg]], njemački [[fizičar]] * [[14. februar]] – [[Vera Šnajder]], [[Bosna i Hercegovina|bosanskohercegovačka]] [[matematičar]]ka === Mart === * [[24. mart]] – [[Bernard Law Montgomery]], britanski feldmaršal === April === * [[19. april]] – [[Ilija Babić (narodni heroj)|Ilija Babić]], [[narodni heroj Jugoslavije]]. === Maj === * [[26. maj]] – [[Martin Heidegger]], njemački filozof === Juni === * [[10. juni]] – [[Adolph Zukor]], režiser i producent, jedan od osnivača filmskog studija Paramount Pictures === Juli === * [[1. juli]] – [[Anneliese Michel]], žrtva egzorcizma === August === * [[18. august]] – [[Enver Čolaković]], bosanskohercegovački književnik i prevodilac === Septembar === * [[9. septembar]] – [[Mao Zedong]], kineski političar, revolucionarni vođa i državnik * [[26. septembar]] – [[Lavoslav Ružička]], hrvatski hemičar === Oktobar === * [[10. oktobar]] ** [[Silvana Armenulić]], bosanskohercegovačka pjevačica novokomponovanih narodnih pjesama i sevdalinki ** [[Mirjana Bajraktarević]], bosanskohercegovačka pjevačica i kantautorica sevdalinki * [[28. oktobar]] – [[Ivica Matić]], bosanskohercegovački i jugoslavenski filmski scenarist i režiser === Novembar === * [[20. novembar]] – [[Trofim Lisenko]] - [[SSSR|sovjetski]] [[Agronomija|agronom]] i [[Biologija|biolog]]; === Decembar === [[12. decembar]] – [[Pavla Jesih]], [[Slovenija|slovenska]] [[Planinarstvo|planinarka]] i poduzetnica == [[Nobelova nagrada|Nobelove nagrade]] == * [[Nobelova nagrada za fiziku|Fizika]] ** [[Burton Richter]], [[SAD]] ** [[Samuel Ting]], [[SAD]] * [[Nobelova nagrada za hemiju|Hemija]] ** [[William Lipscomb]], [[SAD]] * [[Nobelova nagrada za fiziologiju ili medicinu|Fiziologija ili medicina]] ** [[Baruch Blumberg]], [[SAD]] ** [[D. Carleton Gajdusek]], [[SAD]] * [[Nobelova nagrada za književnost|Književnost]] ** [[Saul Bellow]], [[SAD]] * [[Nobelova nagrada za mir|Mir]] ** [[Betty Williams]], [[Ujedinjeno Kraljevstvo]] ** [[Mairead Corrigan]], [[Ujedinjeno Kraljevstvo]] * [[Nobelova nagrada za ekonomiju|Ekonomija]] ** [[Milton Friedman]], [[SAD]] == Reference == {{Refspisak}} {{Normativna kontrola}} {{Commonscat|1976|1976.}} ib2fdxojgk2e0kjqam6tzzvfsiizlja 0 8001 3673887 3502568 2024-12-16T01:00:37Z Sikander 105741 image update 3673887 wikitext text/x-wiki {{Geokutija naselje u BiH | ime = Međugorje | vrsta = (naselje) | službeni_naziv = | slogan = | nadimak = | slika = Saint James Church (St. Jakov) Medjugorje - Hotel Pansion Porta - Bosnia Herzegovina - Creative Commons by gnuckx (4695237966).jpg | opis_slike = | veličina_slike = | zastava = | grb = | entitet = [[Federacija Bosne i Hercegovine]] | distrikt = | kanton = [[Datoteka:Flag of Herzegovina-Neretva.svg|23px|border]] [[Hercegovačko-neretvanski kanton|Hercegovačko-neretvanski]] | općina = [[Čitluk]] | nadmorska_visina = | širina_stepeni = 43.1958 | dužina_stepeni = 17.6736 | najveća tačka = | najveća tačka metara = | površina_grada = | površina_općine = | stanovništvo grad = 2265 | stanovništvo procjena = | stanovništvo godina = 2013 | stanovništvo procjena godina = | gustoća = | poštanski broj = | pozivni broj = (+387) 36 | matični broj = 111244<ref>{{Cite web |url=http://www.fzs.ba/Dem/Popis/nas_mjestaFBiH.pdf |title=Sistematski spisak općina i naselja |work=fzs.ba |access-date=1. 11. 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160509001936/http://www.fzs.ba/Dem/Popis/nas_mjestaFBiH.pdf |archive-date=9. 5. 2016 |url-status=dead }}</ref> | matični broj općine = 10260 | karta_lokacija = Bosna i Hercegovina | opis_karte = Međugorje u Bosni i Hercegovini | web stranice = | bilješka = }} '''Međugorje''' je naseljeno mjesto u općini [[Čitluk]], [[Bosna i Hercegovina]]. == Stanovništvo == {{Stanovništvo BiH | naslov_tabele = Sastav stanovništva | ime_naseljenog_mjesta = Međugorje | vrsta_naseljenog_mjesta = naselje | maticni_broj = 111244 | admin_godina = 2013 | g2013_izvor = <ref name="popis2013">{{cite web |title=Popis stanovništva, domaćinstava i stanova u Bosni i Hercegovini 2013 – Etnička/nacionalna pripadnost, vjeroispovijest, maternji jezik |url=https://www.popis.gov.ba/popis2013/knjige.php?id=2 |website=popis.gov.ba |publisher=Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine |access-date=7. 4. 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210407103505/https://www.popis.gov.ba/popis2013/knjige.php?id=2 |archive-date=7. 4. 2021 |url-status=live }}</ref> | g1991_izvor = | g1981_izvor = <ref>{{Cite web |url=http://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/G1981/pdf/G19814001.pdf |title=Nacionalni sastav stanovništva SFR Jugoslavije 1981. |work=stat.gov.rs |access-date= 1. 11. 2015}}</ref> | g1971_izvor = <ref>{{Cite web |url=http://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/G1971/pdf/G19714001.pdf |title=Nacionalni sastav stanovništva SFR Jugoslavije 1971. |work=stat.gov.rs |access-date= 1. 11. 2015}}</ref> | g2013_ukupno = 2265 | g2013_bosnjaci = 4 | g2013_srbi = 3 | g2013_hrvati = 2232 | g2013_albanci = 11 | g2013_nisu_izjasnili = 2 | g2013_nepoznato = 2 | g1991_ukupno = 1367 | g1991_srbi = 1 | g1991_hrvati = 1356 | g1981_ukupno = 1159 | g1981_hrvati = 1142 | g1981_jugosloveni = 2 | g1981_crnogorci = 1 | g1971_ukupno = 1394 | g1971_hrvati = 1389 }} == Reference == {{reference}} == Vanjski linkovi == {{Commonscat|Međugorje}} {{Wikivoyage}} * [http://www.citluk.ba/ Zvanični sajt općine Čitluk] {{Općina Čitluk}} pbapvqgc8p6lrsa9hyjym5je3su508w 0 8921 3673830 3543594 2024-12-15T16:55:05Z Palapa 383 3673830 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}[[Datoteka:World in 900 CE.png|300px|mini|desno|Svijet 900. godine]] Godina '''900.''' ('''[[Rimski brojevi|CM]]''') bila je [[prijestupna godina koja počinje u utorak]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 900. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == === Po regijama === ==== Abasidski halifat ==== * Snage pod transoksianijskim emirom Isma'il ibn Ahmedom pobjeđuju u Balkhu (sjeverni [[Afganistan]]) nad Amrom ibn al-Lajthom; koji je zarobljen i poslan [[Halifa|halifi]] Al-Mu'tadidu u [[Bagdad]] <ref>Par Ṭabarī (translated by Franz Rosenthal) (1985). The return of the Caliphate to Baghdad. SUNY Press.</ref>. Dinastija Samanid vlada Horasanom, kao i Transoksianom <ref>René Grousset (1885-1952) (1965) [1938]. [classiques.uqac.ca/classiques/grousset_rene/empire_des_steppes/grousset_steppes.pdf L'empire des steppes, Attila, Gengis-Khan, Tamerlan] (PDF) (4 ed.). Paris: Payot.</ref>. Nekoliko mjeseci kasnije, Samanidi osvajaju emirat Zajdid iz Tabaristana. Ova pobjeda označava početak disperzije (širenja) lokalnih [[Šiiti|šiita]] od strane nove [[Suniti|sunitske]] sile. * [[Arapsko-bizantijski ratovi]]: Car Leo VI ("Mudri") započinje ofanzivu protiv [[Abasidi|abasidske]] vojske u Kilikiji, Gornjoj [[Mezopotamija|Mezopotamiji]] i [[Armenija|Armeniji]]. Također nastavlja rat protiv [[Muslimani|muslimana]] na [[Sicilija|Siciliji]] i u južnoj [[Italija|Italiji]] <ref>Louis Bréhier (1946). [classiques.uqac.ca/classiques/brehier_louis/monde_byzantin/brehier_vie_et_mort_byzance.pdf Vie et mort de Byzance] (PDF). Paris: Albin Michel. p. 596.</ref>. * Budući osnivač [[Fatimidski halifat|Fatimidskog halifata]], Abdullah al-Mahdi i njegova porodica migriraju u [[Sjeverna Afrika|sjevernu Afriku]]. Oni tvrde da su potomci [[Fatima bint Muhammed|Fatime]], kćerke [[islam]]skog poslanika [[Muhammed]]a. ==== Evropa ==== * Atenulf I, [[Lombardija|lombardijski]] princ od Kapue, osvaja vojvodstvo Benevento. Svrgava vojvodu Radelchisa II i ujedinjuje dva južna lombardijska vojvodstva u Mezzogiornu (južna Italija). [[Bizantija|Bizantijci]] nude strateški savez Atenulfu koji usmjerava kampanju protiv [[Saraceni|Saracena]]. Utvrdili su se na obalama rijeke Garigliano. Odavde arapski ratni graničari pokreću česte napade u Kampaniji <ref>Barbara M. Kreutz Before the Normans University of Pennsylvania Press, 1996</ref>. * Sedmogodišnji Luj IV ("Dijete") na skupštini u Forchheimu ([[Bavarska]]) proglašen je kraljem Istočnofranačkog kraljevstva. Zbog njegove mlade dobi uzde vlasti u potpunosti su u rukama drugih - franačkih plemića i [[biskup]]a. Najuticajniji od Lujovih savjetnika su Hatto I, nadbiskup Mainza, i Salomon III, biskup Constance <ref>Jacques Flach Les Origines de l'ancienne France. Volume 4 Ayer Publishing</ref>. * Edward Stariji (sin Alfreda Velikog) okrunjen je za [[Engleska|engleskog]] kralja u Kingstonu na [[Temza|Temzi]] <ref>N. J. Higham, David Hill Edward the Elder, 899-924 Routledge, 2001</ref>. * Baldwin II, grof Flandrije, izvršio je atentat na Fulka Časnog, biskupa iz Reimsa <ref>Heinrich Joseph Wetzer Dictionnaire encyclopédique de la théologie catholique Gaume frères et J. Duprey, 1864</ref>. * [[Mletačka republika|Mlečani]] odbijaju [[Mađarska|mađarske]] napadače na Rialto <ref>Enrico Guidoni La ville européenne: formation et signification du quatrième au onzième siècle Editions Mardaga, 1981</ref>. * Abdullah, sin [[Egipat|egipćanina]] Aghlabida Ibrahima II, potiskuje pobunu svojih muslimanskih podanika, a zatim pokreće kampanju protiv posljednjih bizantijskih uporišta na [[Sicilija|Siciliji]]. * Kralj Donald II ubijen je nakon 11-godišnje vladavine. Naslijedio ga je njegov rođak Konstantin II kao [[Škotska|škotski]] kralj <ref>Fiona Somerset Fry The history of Scotland Routledge, 1985</ref>; koji će vladati više od 40 godina. * Nakon što su Bavarci odbili njihov prijedlog saveza, Mađari napadaju ovu zemlju, okupirajući [[Panonija (rimska provincija)|Panonija|Panoniju]] i dijelove Ostmarka, koji ostaju dio mađarske države do danas. ==== Azija ==== * Cara Zhao Zonga svrgava grupa tangunskih [[evnuh]]a predvođenih Liu Jishuom i prisiljavaju ga da abdicira u korist svog sina, prijestolonasljednika Li Yua (do 901.). ==== Mezoamerika ==== * Postklasični period: Civilizacija [[Maje|Maja]] koja je cvjetala oko 650 godina u brdskim područjima, što će se kasnije zvati [[Srednja Amerika]], gasi se kao rezultat iscrpljenih [[Poljoprivreda|poljoprivrednih]] resursa ili ratova između 40-ak suparničkih gradova-država. Velike kamene [[Piramida (arhitektura)|piramide]], tereni s loptama i druge građevine u gradovima kao što su Tikal, Copán i Palenque napušteni su i obrasli [[Džungla|džunglom]], jednako kao što su zapušteni i skulpture i reljef Maja, koji su razvili [[Majanski kalendar|kalendar]] zasnovan na gotovo savršenim [[Astronomija|astronomskim]] mjerenjima. [[Grad]]ovi poput Chichen Itze, Mayapana i Uxmala u gorskim predjelima poluostrva [[Yucatán|Jukatan]] nastavit će cvjetati. * U Peruu se ljudi Lambayeque šire na područjima koja su prethodno razvili Moche (približni datum). == 900. u temama == === Umjetnost === * U periodu 900 – 1230. - preci Pueblo naroda izgradili su Pueblo Bonito, u kanjonu Chaco, [[Novi Meksiko]]. === Religija === * Nakon dvogodišnje vladavine umire Papa Ivan IX. Nasljeđuje ga Benedikt IV kao 117. papa [[Katolička crkva|Katoličke crkve]] <ref>Artaud de Montor Histoire des souverains pontifes romains Didot, 1846</ref>. === Trgovina === * Na istočnoj obali [[Afrika|Afrike]] sve više se razvija [[trgovina]], a [[Arapi|arapski]], [[Perzija|perzijski]] i [[Indija|indijski]] trgovci miješaju se sa autohtonim Bantu stanovništvom. Mnogi pripadnici Bantu naroda koji žive uz obalu prihvataju [[Islam]], što se dešava sve na jug do Sofale (Mozambik). === Istraživanje === * Norvežanin Gunnbjörn Ulfsson je otkrio [[Grenland]], ploveći od [[Norveška|Norveške]] do [[Island]]a: oluja ga je odnijela s puta i pritom je spazio [[Gunnbjörn's skerries (ostrva)|ostrva Gunnbjörn's skerries]] (približan datum). === Medicina === * Perzijski naučnik Muhammed ibn Zakarija al-Razi u svojim pisanim radovima razlikuje [[boginje]] od [[Ospice|ospica]]. Držeći se protiv bilo koje vrste ortodoksije, posebno [[Aristotel]]ove [[Fizika|fizike]], on održava koncepciju 'apsolutnog' vremena, koje on smatra "neprestalnim tokom". == [[Porođaj|Rođeni]] == * Abū Ja'far al-Khazin, perzijski astronom (u. 971) * Adaldag, nadbiskup [[Bremen]]a (okvirni datum) * Berengar II, kralj Italije (okvirni datum) * Berthold, vojvoda od [[Bavarska|Bavarske]] (okvirni datum) * Conrad, biskup iz Konstanze (okvirni datum) * Ivan od Gorzea, [[Franačka|franački]] opat i diplomata (u. 974) * Mord Fiddle, islandski farmer i [[Pravo|pravni]] stručnjak (u. 968) * Nikodem Mamolski, italijanski monah (u. 990) * Ramiro II, kralj [[León]]a (okvirni datum) * Ramwold, franački opat (okvirni datum) * Rasso, franački vojskovođa (okvirni datum) * Yang Pu, car Vu (u. 939) == [[Smrt|Umrli]] == * Fulk, nadbiskup Reimsa * Zwentibold, kralj Lotaringije (r. 870) * Donald II, kralj Pikta (Škotska) <ref>Lynch, Michael (ed.). The Oxford companion to Scottish history. Oxford University Press. p. 106.</ref> * Dongshan Shouchu, kineski zen učitelj * Ibn Abi Asim, muslimanski sunitski učenjak (r. 822) * Ivan IX., Papa Katoličke crkve * Lde-dpal-hkhor-btsan, indijski vladar * Litan, irski opat (okvirni datum) * Merfyn ap Rhodri, kralj Powysa (okvirni datum) * Muhammed ibn Zayd, emir Tabaristana (Iran) * Ono no Komachi, japanski pjesnik (okvirni datum) * Tadg mac Conchobair, kralj Connachta (Irska) * Wulfhere, nadbiskup Yorka (okvirni datum) == Reference == {{reference}} {{Commonscat|900|900.}} ofv5i64r3y1l3z56j5aezhqs0zv1ft7 0 8922 3673831 3328500 2024-12-15T16:55:42Z Palapa 383 3673831 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''901.''' ('''[[Rimski brojevi|CMI]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u četvrtak]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 901. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == * Kralja Luja III (slijepi) je [[papa Benedikt IV]] u [[Rim]]u okrunio za cara Svete Rimske republike. Njegov suparnik Berengar I utočište traži u [[Bavarska|Bavarskoj]] na dvoru kralja Luja IV (Djeteta). * Abu Abbas Abdullah nastavlja svoju kampanju Aghlabida protiv bizantijskih enklava na [[Sicilija|Siciliji]]. Otprema svoju flotu prema Mesini, dok bombardira gradske zidine Damone. * Abu Abbas Abdullah prelazi Mesinski tjesnac i nastavlja do Reggio Calabrije. Videći ga da se pojavljuje pred bedemima, bizantijski garnizon bježi predajući grad Aghlabidima. * Abu Abbas Abdullah pobijedio je bizantijsku mornarice upućenu iz Carigrada u Mesinu. Demontira zidine u Mesini i svoj plijen prenosi u [[Palermo]]. * Æthelwold (sin Æthelreda I) pobuni se protiv svog rođaka, kralja Edwarda Starijeg. Dolazi s flotom u Essex i ohrabruje [[Danska|danske]] [[Vikinzi|Vikinge]] iz Istočne Anglije da ustanu. * Edward Stariji nosi naslov "Kralj anglosaksonaca". Njegova majka, udovica-kraljica Ealhswith, osniva Nunnaminster u Winchesteru i tamo se povlači u vjerski život. * Thābit ibn Qurra umire u [[Bagdad]]u, služeći kao dvorski [[Astronomija|astronom]] [[Abasidski halifat|abasidskog hlife]] Al-Mutadida. Proveo je svoj život prevodeći i predajući svoja djela grčkih [[Matematika|matematičara]]. * Abu 'Abdullah al-Shi'i predvodi pobunu Kutama [[Berberi|Berbera]] (pokret Fatimida), protiv egirata Aghlabid u Ifriqiji (moderni [[Tunis]]). * Car Zhao Zong iz dinastije Tang (nakon što ga je general Liu Jishu nakratko svrgao) vraćen je na [[Kina|kineski]] tron. Liu, sa četiri člana porodice [[evnuh]]a, su ubijeni. * Sugawara no Michizane, [[japan]]ski pjesnik, degradiran je iz svog aristokratskog ranga i prognan je na manje službeno mjesto u Dazaifu (provincija Chikuzen). * Kraljevstvo Hu Goguryeo osnovao je pobunjenički vođa Gung Ye. On potčinjava lokalne gospodare na [[Koreja|Koreanskom]] [[Poluostrvo|poluostrvu]] i proglašava se kraljem. * [[Tolteci]] se nastanjuju u Tuli. Grad postaje glavni grad i ističe se nakon pada Teotihuacana (okvirni datum). == 901. u temama == * Arethas iz Cezareje govori povodom Bogojavljenja. Postaje službeni retorik na [[bizant]]ijskom dvoru cara Lea VI (Mudrog) u [[Carigrad]]u i nominiran je za [[nadbiskup]]a Cezareje u Kapadokiji. * Nicholas Mystikos, laik blizak Fotiju, postaje [[Carigradska patrijaršija|carigradski patrijarh]] == Rođeni== * Biagota, vjerovatna supruga bohemijskog vojvode Boleslaja I == Umrli == * Antonije II, carigradski patrijarh * Thābit ibn Qurra, [[Sirija|sirijski]] [[Astronomija|astronom]] i ljekar (r. 826) * Eudokia Baïana, bizantijska carica i supruga Lava VI * Grimbald, [[Franačka|franački]] [[Benediktinci|benediktinac]] (r. 820) * Adelaida, kraljica zapadnofranačkog kraljevstva * Guaimar I od Salerna, [[Lombardija|lombardijski]] princ * Muhammed ibn Abi'l-Saj, Abasidski general * Ubejd Allah ibn Sulejman, abbasidski vezir * Wu Renbi, kineski [[Taoizam|taoist]] i pisac {{Commonscat|901|901.}} ntyto3i3kir24i60whxlfe0scycagjb 0 8924 3673832 3321486 2024-12-15T16:55:54Z Palapa 383 3673832 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''902.''' ('''[[Rimski brojevi|CMII]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u petak]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 902. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == * Adalbert II, markgrof iz [[Toskana|Toskane]], pobunio se protiv cara Luja III ("Slijepog"). Pomaže svrgnutom kralju Berengaru I da oporavi Kraljevinu [[Italija|Italiju]]. Luj III je prisiljen abdicirati s langobardskog prijestolja i bježi u [[Provansa|Provansu]], prisiljen obećati da se nikada neće vratiti u Italiju. * Abu Abbas Abdullah, osvajač Reggio Calabrije, vraća se sa [[Sicilija|Sicilije]] i nasljeđuje svog oca Ibrahima II kao Aghlabidski emir od Ifriqije. * Ibrahim II dolazi s ekspedicionim snagama Aghlabida u Trapani i nastavlja put prema [[Palermo|Palermu]]. Porazio je ojačanu Bizantijsku vojsku kod Đardinija. * Taorminu, posljednje [[Bizantija|bizantijsko]] uporište na Siciliji, zauzima vojska Aghlabida. Nakon gotovo 75 godina, cijela Sicilija je u rukama Aghlabida. * Ibrahim II prelazi Mesinski tjesnac u Kalabriju. Započinje svoj pohod na ostatak Italije i opsjeda Cosenzu. * Ibrahim II umire od [[Dizenterija|dizenterije]] u kapeli u blizini Cosenze. Njegov unuk, Ziyadat Allah, preuzima vojsku, ali podiže opsadu. * Balearska ostrva osvojio je emirat Kordoba. [[Mauri]] poboljšavaju [[Poljoprivreda|poljoprivredu]] [[navodnjavanje]]m na ostrvima. * Bitka kod Holmea: Anglosaksonsku vojsku porazili su [[Danska|danski]] [[Vikinzi]] pod Æthelwoldom (sinom Æthelreda I) kod Holmea. Æthelwold je ubijen, dok je okončavao svoju pobunu protiv kralja Edwarda Starijeg. * Nordijci su protjerani iz [[Dablin]]a. Nakon kratkog prodora u Seisyllwg ([[Vels]]), grupa, pod vikinškim vođom Ingimundrom, smjestila se u Wiralu uz pristanak Lady Æthelflæd od Mercijanaca. * [[Halifa]] Al-Mu'tadid umire u [[Bagdad]]u nakon desetogodišnje vladavine. Moguće je da je [[otrov]]an u spletkama dvorca, a naslijedio ga je njegov najstariji sin Al-Muktafi kao vladar [[Abasidski halifat|Abasidskog halifata]]. * Pleme Kutama pod vodstvom Abu Abdullaha al-Shi'ija pobunilo se protiv Aghlabida. Započinje kampanju i upućuje poziv duhovnom vođi [[Fatimidski halifat|Fatimida]] Ubejdu Allahu al-Mahdiju Billahu da ga podrži. * [[Mauri|Maurski]] andaluzijski trgovci osnovali su trgovačko naselje (takozvani emporium) u Oranu (moderni [[Alžir]]). * Kraljevina Nanzhao u [[Istočna Azija|istočnoj Aziji]] je srušena, nakon čega su uslijedile tri dinastije, prije uspostavljanja Kraljevine Dali 937. godine. == [[Porođaj|Rođeni]] == * Ælfweard, kralj Wessexa (okvirni datum) * Du, carica iz dinastije Song (okvirni datum) * Eadgifu, kraljica i supruga Karla Jednostavnog == [[Smrt|Umrli]] == * Marija mlađa, bizantijska svetica (r. 875) * Al-Mu'tadid, abasidski halifa * Badr al-Mu'tadidi, vrhovni komandant Abasida * Ibrahim II, Aghlabidski emir (r. 850) * Ealhswith, kraljica i supruga Alfreda Velikog * Amr ibn al-Layth, saffaridski emir * Yunju Daoying, kineski budistički učitelj (r. 830) {{Commonscat|902|902.}} lxzlcs63ih4geqzn4ip581i0920nnsd 0 9093 3673764 3661933 2024-12-15T14:47:17Z Panasko 146730 +[[Kategorija:Živi ljudi]]; +[[Kategorija:Političari Federacije Bosne i Hercegovine]] (uz pomoć [[Wikipedia:HotCat|HotCat]]a) 3673764 wikitext text/x-wiki {{Infokutija osoba | ime = Fikret Abdić | druga_imena = | slika = | opis = | datum_rođenja = {{Datum rođenja i godine|1939|09|29}} | mjesto_rođenja = [[Velika Kladuša]], [[Kraljevina Jugoslavija]] | datum_smrti = | mjesto_smrti = | zanimanje = političar }} '''Fikret Abdić''', predratni bošnjački i jugoslavenski [[privrednik]] i [[političar]] iz [[Velika Kladuša|Velike Kladuše]], ratni zločinac osuđen na 15 godina zatvora, rođen 29. septembra 1939. godine u [[Donja Vidovska|Donjoj Vidovskoj]], u zapadnom dijelu [[Bosna i Hercegovina|Bosne i Hercegovine]]. == Djetinjstvo == Fikret Abdić rođen je kao treće od trinaestoro djece Hašima i Zlate Abdić. Budući da mu se otac u kasnijoj fazi rata dobrovoljno pridružio partizanima Abdić je odrastao kao klasično dijete jugoslavenskog socijalizma. Okružen je čvrstom vjerom u bolju budućnost, bratstvo i jedinstvo, strahom od žala prošlosti, opterećen predrasudama o negativnoj ulozi tradicije i vjere.<ref name="bio">Muharem Bazdulj, [http://www.vreme.com/cms/view.php?id=1039543 "Uspenje i sunovrat krajiškog Babe"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160115200017/http://www.vreme.com/cms/view.php?id=1039543 |date=15. 1. 2016 }}''vreme.com'',broj 1105; objavljeno 8. 3.2012, pristupljeno 7.12.2014 {{sr simbol}}</ref> == Godine uspjeha == Kao mlad, diplomirani inžinjer agronomije, Abdić na funkciji direktora Poljoprivredne zadruge u [[Velika Kladuša|Velikoj Kladuši]] realizira svoju poslovnu viziju. Pomogao je da se iz siromaštva [[Cazinska Krajina|Cazinske krajine]] izgradi jedan od najmoćnijih poljoprivrednih i poslovnih imperija na prostoru cijele socijalističke [[Jugoslavija|Jugoslavije]] - kombinat "Agrokomerc". Tehnologiju poslovnog uspjeha izgradio je na vještoj kombinaciji socijalističkog radničkog natjecanja (organizacija godišnjih Smotri dostignuća), upotrebi savremenog zapadnog pristupa poslu, gotovo korupcionaškoj upotrebi političara i novinara u privredne svrhe, te hazarderskog financijskog menadžmenta i agresivne televizijske reklame.<ref name="bio"/> == Proces Agrokomerc == {{Glavni|Afera Agrokomerc}} Naknadno se ispostavilo kako je proces "[[Agrokomerc]]u", koji će trajati pune tri godine tokom 1980-ih godina, politički bio usmjeren protiv [[Hamdija Pozderac|Hamdije Pozderca]] i njegovog položaja šefa komisije za reviziju Ustava [[SFRJ]]. Fikret Abdić kao direktor Agrokomerca bio je uhapšen i optužen za djelo kontrarevolucionarnog ugrožavanja društvenog uređenja SFRJ po članku 114. Krivičnog zakona SFRJ. Glavna optužba bila je da je izdao mjenice bez financijskog pokrića u vrijednosti od oko 400 miliona dolara.<ref name="IILS">Admir Mulaosmanović, [[Institut za istoriju u Sarajevu|Institut za istoriju, Sarajevo]], 2010 ''BIHAĆKA KRAJINA 1971. – 1991'' {{ISBN|978-9958-649-05-9}} {{bs simbol}}</ref> == Vrijeme demokratskih promjena == Njegova politička slava dostigla je vrhunac kada je napustio zatvor te kada je 15. septembra 1991. organizirao narodni zbor u Velikoj Kladuši, objavivši svoje pristupanje Stranci demokratske akcije ([[SDA]]). Na izborima za Predsjedništvo BiH, kao predstavnik Muslimana, Fikret Abdić dobija najveći broj glasova. Svoje mjesto potencijalnog predsjednika Predsjedništva, koje mu po broju dobivenih glasova pripada, prepušta [[Alija Izetbegović|Aliji Izetbegoviću]].<ref name="SDA">M. Filipović, [http://www.blic.rs/Vesti/Hronika/311179/Fikreta-Abdica-ispred-zatvora-uz-pesmu-docekalo-nekoliko-hiljada-ljudi "Fikreta Abdića ispred zatvora uz pesmu dočekalo nekoliko hiljada ljudi"]''blic.rs'', objavljeno 9. 3.2012, pristupljeno 7.12.2014 {{sr simbol}}</ref> == Djelatnost tokom rata == Dana 29. septembra 1993, Fikret Abdić preuzeo je vlast u Velikoj Kladuši (sa namjerom da isto učini i u Bihaću), i proglasio "Autonomnu pokrajinu Zapadnu Bosnu"<ref name="bio"/> po ugledu na Srpske autonomne oblasti (SAO) iz 1991. To je uradio u dogovoru sa [[Slobodan Milošević|Slobodanom Miloševićem]] i [[Franjo Tuđman|Franjom Tuđmanom]], kojima je u tom trenutku veoma odgovarao unutarbošnjački sukob. Čin proglašenja pokrajine je bio neustavni i protivzakonit čin, koji se suprotstavljao Ustavu [[Republika Bosna i Hercegovina|Republike Bosne i Hercegovine]]. S druge strane, Abdićev ratni privredni model bio je vrlo jednostavan: za sredstvo plaćanja odabrao je njemačku marku. Sklopio je sporazume s [[Radovan Karadžić|Radovanom Karadžićem]] i [[Mate Boban|Matom Bobanom]], kao dio prethodnog dogovora sa Slobodanom Miloševićem i Franjom Tuđmanom. U Zagrebu je 21. oktobra 1993. godine, u prisustvu Franje Tuđmana, Fikret Abdić potpisao sa Matom Bobanom "Zajedničku izjavu". Mate Boban je poslije izjavio da su se jedinice HVO-a bihaćkog okruga pridružile snagama Narodne odbrane. Dan kasnije, dana 22. oktobra 1993, poslije potpisivanja sporazuma sa Bobanom, Fikret Abdić je otputovao u Beograd i sa Radovanom Karadžićem, u prisustvu Slobodana Miloševića, potpisao Deklaraciju koja obje strane obavezuje na mir. Kao potvrda ovih dogovora i nastavak uspješne saradnje, uslijedio je u novembru 1993. godine sastanak premijera triju paradržava u Velikoj Kladuši<ref name="bio"/>: [[Jadranko Prlić]], [[Vladimir Lukić]] i [[Zlatko Jušić]]. Od hrvatskih vlasti dobio je status povlaštenog partnera i pravo na upotrebu bescarinske zone u [[Rijeka (grad)|Rijeci]]. Robni promet s [[Hrvatska|Hrvatskom]] i inostranstvom obavljao je po odobrenju hrvatskih vlasti preko zagrebačke tvrtke "Voće". Poslije rata je dobio državljanstvo [[Republika Hrvatska|Republike Hrvatske]] i zaštitu [[Franjo Tuđman|Franje Tuđmana]] nakon zahtjeva Bosne i Hercegovine za njegovim izručenjem. === Ratni zločini === U ovo vrijeme Abdić otvara logore za Bošnjake protivnike autonomije, lojalne regularnoj vladi u Sarajevu. Narodnu odbranu organizuju srbijanske tajne službe i državna bezbjednost. Na suđenju Slobodanu Miloševiću, nakon objavljivanja snimka na kojem "Škorpioni" ubijaju svezane dječake i mladiće, objavljen je i snimak na kojem se jasno vidi srbijanska umiješanost u komandovanje Narodne odbrane. Zbog zločina Narodne odbrane Fikret Abdić je proglašen krivim i dobija najveću moguću zatvorsku kaznu u Hrvatskoj pred sudom u [[Karlovac|Karlovcu]], koja je potvrđena i pred Vrhovnim sudom Hrvatske, te nakon žalbe ponovo potvrđena s jedinstvenom i konačnom kaznom od 15 godina zatvora. ==== Operacija "Pauk"==== {{Glavni|Operacija Pauk}} Narodna odbrana učestvuje u saradnji sa srbijanskim specijalnim jedinicama pod komandom DB-a u operaciji koja je imala kodno ime "Pauk", i bila je vezana za područje Cazinske krajine. Za borbu protiv Atifa Dudakovića, komandanta V Korpusa Armije BiH u Bihaću, Abdiću je sa svih okupiranih srpskih teritorija stizala značajna pomoć u oružju, municiji, nafti i ostalim strateškim sirovinama, ali i u ljudstvu.<ref name="pauk">[http://www.domovinskirat.eu/index.php/agresor/vojne-operacije-agresora/590-operacija-qpaukq- Operacija pauk] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20141123100217/http://www.domovinskirat.eu/index.php/agresor/vojne-operacije-agresora/590-operacija-qpaukq- |date=23 Novembar 2014 }}''domovinskirat.eu'', pristupljeno 7.12.2014</ref> Na području RSK, uz samu granicu sa APZB (preko rijeke Une), u selu Šamarice bio je oformljen poseban štab za podršku Abdiću. Načelnik tog štaba bio je [[Jovica Stanišić]], zamjenik je bio Frenki, ali je s njima bio i general srpske vojske Krajine [[Mile Novaković]]. Pomoć Fikretu Abdiću su obezbjeđivali Simatović i Stanišić dovlačeći potrebnu robu za rat, od Arkanovih "Tigrova", preko "Pantera" [[Ljubiša Savić|Ljubiše Savića Mauzera]], do "Škorpiona". ==== Logori ==== Po nalogu Fikreta Abdića otvaraju se logori za Bošnjake. U [[Logor Drmeljevo|Drmeljevu]] je bio logor kroz koji je za dva mjeseca prošlo 520 ljudi. U jednom dopisu Abdićevih autonomaša, od 12. januara 1995, piše da je u "vojnom zatvoru [[Logor Miljkovići|Miljkovići]] 1.567 zatvorenika". Ukupan broj ljudi koji su prošli logore iznosi 5000.<ref name="czm">[http://www.centar-za-mir.hr/uploads/Fikret_Abdic__County_Court_Karlovac__2002.pdf Optužnica županijskog suda u Karlovcu] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304190107/http://www.centar-za-mir.hr/uploads/Fikret_Abdic__County_Court_Karlovac__2002.pdf |date=4. 3. 2016 }}''centar-za-mir.hr'', pristupljeno 7.12.2014</ref> Logore u Kladuši je obišao i [[Tadeusz Mazowiecki]],<ref name="dw">Samir Huseinović, [http://www.dw.de/ratna-uloga-fikreta-abdi%C4%87a/a-15417075 "Ratna uloga Fikreta Abdića" sa] [[Deutsche Welle]], objavljeno 26.09.2011, pristupljeno 7.12.2014</ref> specijalni izaslanik za ljudska prava, i nakon toga pisao Fikretu Abdiću upozoravajući ga da se ljudi drže bespravno, da su uslovi loši, te da su im ugrožena sva prava (premlaćivanje i zlostavljanje itd.), na što Abdić nije reagovao. === Slom autonomije === Sporazum o Federaciji BiH i savezništvu [[Bošnjaci|Bošnjaka]] i [[Hrvati|Hrvata]] doveli su Abdićevu ideju o stvaranju AP Zapadne Bosne u krizu. Kada su jedinice Petog korpusa Armije RBiH, pod komandom generala [[Atif Dudaković|Atifa Dudakovića]], sredinom augusta 1994. umarširale u Veliku Kladušu Fikret Abdić prelazi u Hrvatsku. Abdić se nakratko vratio i uz pomoć Martićevih srpskih pobunjenika preuzeo Veliku Kladušu, nakon čega je proglasio Republiku Zapadnu Bosnu. Nakon akcije "[[Operacija "Oluja"|Oluja]]" Hrvatske vojske 1995. kada se ruši srpska paradržava u Hrvatskoj, Armija RBiH istovremeno potiskuje Abdića iz Cazinske krajine.<ref name="oluja">[http://www.vreme.com/arhiva_html/501/08.html Hrvatska - Pet godina posle “Oluje”] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20141029090742/http://www.vreme.com/arhiva_html/501/08.html |date=29. 10. 2014 }}''vreme.com'',broj 501; objavljeno 12. 8.2000, pristupljeno 7.12.2014 {{sr simbol}}</ref> == Poslijeratne djelatnosti i presuda == Ubrzo nakon rata Abdić se nastanio u [[Opatija (Hrvatska)|Opatiji]] i posvetio vođenju preduzeća, čije je središte u hotelu "Kontinental", u [[Rijeka (grad)|Rijeci]]. U [[Bihać]]u je u međuvremenu Abdić optužen za smrt 121 civila i trojice ratnih zarobljenika, te za ranjavanje više od 400 civila na bihaćkom, cazinskom, bužimskom i velikokladuškom području 1993. i 1994. godine. U julu 2002. Sudsko vijeće Županijskog suda u [[Karlovac|Karlovcu]] osudilo ga je nepravomoćnom prvostupanjskom presudom na kaznu od 20 godina zatvora. Karlovački Županijski sud osudio je Abdića da je protivno Ustavu Republike BiH proglasio Autonomnu pokrajinu Zapadnu Bosnu (APZB) i kao vrhovni zapovjednik Narodne odbrane Zapadne Bosne naredio, planirao i organizirao otvaranje logora i prihvatnih centara u velikokladuškoj općini u koje su zatvarani protivnici uspostave APZB-a. Petočlano vijeće Vrhovnog suda Hrvatske razmatralo je 8. februara 2005, žalbu Fikreta Abdića na odluku tog suda kojom mu je potvrđena dvadesetogodišnja zatvorska kazna Županijskog suda u Karlovcu<ref name="czm"/> zbog ratnog zločina počinjenog u Autonomnoj pokrajini Zapadna Bosna od 1993. do 1995. Dana 3. marta 2005. Vrhovni sud Hrvatske donio je konačnu presudu za ratni zločin, Fikretu Abdiću nakon podnesene žalbe pod nazivom: "Presuda br. III Kž-2/04-11 od 8.2.2005. protiv opt. Fikreta Abdića", kojom se Fikret Abdić proglašava krivim, te je određena jedinstvena kazna zatvora u trajanju od 15 godina. Abdić je 9. marta 2012. pušten na slobodu nakon što je odslužio dvije trećine kazne.<ref name="24sata.hr">http://www.24sata.hr/politika/fikret-abdic-izlazi-iz-zatvora-u-pulu-dolaze-njegove-pristase-256900</ref> Na općinskim izborima 2016. godine Fikret Abdić postaje načelnik općine Velika Kladuša sa podrškom 48.1% birača koji su izašli izbore. Laburistička stranka, kojom predsjedava Abdićeva kćerka Elvira, a koja je nastala 2013. godine otcjepljenjem od bivše Abdićeve stranke DNZ, osvojila je većinu u općinskom vijeću. == Također pogledajte == *[[Narodna odbrana Zapadne Bosne]] {{Wikicitat|Fikret Abdić}} == Reference == {{reference}} {{DEFAULTSORT:Abdić, Fikret}} [[Kategorija:Političari Stranke demokratske akcije]] [[Kategorija:Ratni zločinci u ratu u Bosni i Hercegovini]] [[Kategorija:Biografije, Velika Kladuša]] [[Kategorija:Autonomna pokrajina Zapadna Bosna]] [[Kategorija:Bosanskohercegovački političari]] [[Kategorija:Rođeni 1939.]] [[Kategorija:Političari Demokratske narodne zajednice]] [[Kategorija:Političari Laburističke stranke Bosne i Hercegovine]] [[Kategorija:Živi ljudi]] [[Kategorija:Političari Federacije Bosne i Hercegovine]] mfie7n36lorelm820va573k8gtsd057 0 9575 3673835 3321909 2024-12-15T16:56:35Z Palapa 383 3673835 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''905.''' ('''[[Rimski brojevi|CMV]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u utorak]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 905. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == * [[Italija]]nski kralj Berengar I dogovara primirje s Mađarima uz plaćanje danka. Veliki princ Árpád povlači se iz Italije i započinje kampanju u [[Bavarska|Bavarskoj]]. * Luj III, sveti rimski car, pokreće još jedan pokušaj invazije na Italiju. Franačka ekspedicijska snaga koju je vodio Adalbert I iz Ivreje zauzima Paviju, a Berengar I povlači se u [[Verona|Veronu]]. * Berengar I i unajmljena mađarska vojska porazili su franačke snage kod Verone. Zarobljavaju Luja III, a Berengar ga zbog kršenja zakletve oslijepi. * Sancho I nasljeđuje Fortúna I kao kralj Pamplone i stvara [[Baskija|baskijsko]] kraljevstvo sa središtem u Navarri (današnja [[Španija]]). * Halifa Al-Muktafi šalje [[Abasidi|abasidsku]] vojsku (10.000 ljudi) koju predvodi Muhammed ibn Suejman da ponovo uspostavi kontrolu nad Sirijom i Egiptom. * Ahmed ibn Kajghalagh, abasidski vojni oficir, imenovan je za guvernera provincija Damaska i Jordana. * Muhammed ibn Ali al-Khalanjij uspijeva zauzeti Fustat i proglašava obnavljanje Tulunida, dok se lokalni komandant Abasida povlači u [[Aleksandrija|Aleksandriju]]. == 905. u temama == * Naum iz Preslava, bugarski misionar, osnovao [[manastir]] na obali [[Ohridsko jezero|Ohridskog jezera]] (današnja [[Sjeverna Makedonija]]), koji je kasnije dobio njegovo ime. == [[Porođaj|Rođeni]] == * Abu al-Misk Kafur, muslimanski [[vezir]] (u. 968.) * Al-Mustakfi, Abasidski [[halifa]] (u. 949) * [[Konstantin VII]], [[Vizantija|vizantijski]] car (u. 959) == [[Smrt|Umrli]] == * Rhodri ap Hyfaidd, kralj Dyfeda. {{Commonscat|905|905.}} diazga5m3i81u5bd5cs4zksompgq7hu 0 9576 3673834 3321581 2024-12-15T16:56:19Z Palapa 383 3673834 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''904.''' ('''[[Rimski brojevi|CMIV]]''') bila je [[prijestupna godina koja počinje u nedjelju]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 904. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == * [[Solun]]: Muslimanska flota, predvođena grčkim otpadnikom Lavom iz [[Tripoli]]ja, pojavljuje se kod Soluna i započinje napad nakon kratkog i tihog izviđanja utvrđenja grada. Nakon dva dana napada s mora, [[Saraceni]] napadaju gradske zidine, savladaju otpor Solunaca i zauzimaju [[grad]]. Borbe traju sedam dana, da bi se napadači potom vratili u svoju bazu na [[Levant]]u. Oslobodili su 4.000 muslimanskih zarobljenika i zarobili 60 brodova i veliki plijen, zarobili su i 22.000 muškaraca i žena. * [[Arapsko-bizantijski ratovi]]: [[Bizantija|Vizantijci]] pod komandom Andronika Doukasa, zajedno sa Eustathios Argyros-om, vode kampanju protiv [[Abasidi|Abasida]] i poraze muslimanske garnizone Mopsuestia i Tarsus, u blizini Marash-a (moderna Turska). * Car Lav VI (Mudri) prisiljen je da potpiše mirovni ugovor sa Simeonom I, vladarom (knezom) Bugarskog carstva. Sve zemlje u kojima su naseljeni Sloveni, Makedonija i južna Albanija ustupljene su Bugarima. * Kralj Luj IV (Dijete) poziva Kurszana, mađarskog vođu plemena Magyar iz plemena Magyar i njegovu pratnju na pregovore na rijeci Fischa, ali oni su ubijeni u zasjedi. * U Portugalu, treći put za manje od 30 godina, kršćani preuzimaju kontrolu nad Coimbrom, ovaj put već gotovo čitav vijek. [ * Početak Saeculum obscurum ('Mračno doba'), period od 60 godina u kojem je Papinstvo bilo pod velikim uticajem moćne porodice Theophylacti, grofova Tusculum. * Shayban ibn Ahmed ibn Tulun nasljeđuje svog nećaka Haruna ibn Khumarawayh-a na mjestu emira iz dinastije Tulunida, koji je ubijen u pobuni tokom invazije [[Abasidski halifat|Abasidskog halifata]] na [[Egipat]]. * Vojskovođa Zhu Quanzhong ubija cara Zhao Zonga ([[Kina]]), zajedno sa njegovom porodicom i mnogim ministrima, nakon što je preuzeo kontrolu nad carskom vladom. Zhu postavlja 13-godišnjeg sina Zhao Zonga Aija (Li Zhou) na carski tron kao marionetskog vladara iz dinastije Tang. * Zhu Quanzhong je uništio Chang'an, glavni grad dinastije Tang i najveći grad drevnog svijeta, a materijal premješta u Luoyang, koji postaje nova prijestolnica. == 904. u temama == * Papa Sergije III naslijedio je Lava V i svrgnutog antipapu Kristofora (obojica su ubijeni ili prognani) kao 119. [[papa]] Katoličke crkve. Uzdizanje Sergija označava početak Pornokratije ('vladavine kurvi'), koja će trajati 150 godina. Za to vrijeme svećenstvo će biti po strani i vladavinom Rima dominiraće rimsko plemstvo. * Sergije III se udružio s Teofilaktom I, grofom od Tusculuma, koji postaje vladar Rima i papine administracije. Sergius ga nagrađuje (za podršku i uspon moći) položajem sacri palatii vestararius i u osnovi postaje njegova marioneta. == [[Porođaj|Rođeni]] == * Æthelwold, biskup Winchestera (ili 909) * Egill Skallagrímsson, vikinški ratnik i pjesnik (okvirni datum) * Yongming Yanshou, kineski zen majstor (u. 975) == [[Smrt|Umrli]] == 604 / 5000 Rezultati prijevoda * Zhao Zong, car iz dinastije Tang (r. 867) * Al-Husayn ibn Zikrawayh, karmatijski vođa * Al-Qasim ibn Ubejd, abbasidski vezir * Christopher, [[antipapa]] Katoličke crkve * Cui Yin, kancelar iz dinastije Tang (r. 854.) * Du Xunhe, kineski pjesnik (r. 846) * Harun ibn Khumarawayh, emir Tulunida * Jovan Stari Saksonac, opat Atelneja * Ki no Tomonori, japanski pjesnik (okvirni datum) * Leo V, papa Katoličke crkve * Llywarch ap Hyfaidd, kralj Dyfeda (Wales) * Tannet od Pagana, kralj Burme (r. 859) * Wigmund, biskup Dorchester (okvirni datum) * Yahya ibn Al-Qassim, sultan Idrisida {{Commonscat|904|904.}} 5tt0bb4pq4g8jmyecrn95jwumjpkk33 0 9577 3673833 3321526 2024-12-15T16:56:08Z Palapa 383 3673833 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''903.''' ('''[[Rimski brojevi|CMIII]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u subotu]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 903. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == * [[Italija]]nski kralj Berengar I nastavlja davati koncesije i privilegije langobardskom plemstvu i [[manastir]]ima. Daje koncesije opatiji Bobbio iz Emilije-Romanje (sjeveroistočna Italija). * Kralj Luj IV ("Dijete") objavljuje [[Carina|carinske]] propise Raffelstetten, pravni dokument za [[most]] na rijeci [[Dunav]] u Astenu (moderna [[Austrija]]). * [[Danska|Danski]] [[Vikinzi]] napadaju Anglesey nakon što su protjerani iz [[Dablin]]a (vidi [[902.]]). Ne uspijevaju se učvrstiti u [[Vels]]u i plove prema Česteru. * Danci pod vodstvom vikinškog komandanta Ingimundra napadaju Velšane u bitci kod Maes Ros Meilona, blizu Llanfaesa. * Bitka kod Hame: [[Abasidski halifat|Abasidske]] snage pod vodstvom Muhammada ibn Sulejmana al-Katiba porazile su Karmatance blizu Hame, na obali rijeke Orontes (moderna [[Sirija]]). Al-Husejn ibn Zikrawayh i drugi karmatijski vođe su zarobljeni. == 903. u temama == * [[Papa]] [[Papa Benedikt IV|Benedikt IV]] umire nakon trogodišnje vladavine. Naslijedio ga je [[Papa Leo V|Leo V]] kao 118. papa [[Katolička crkva|Katoličke crkve]]. Leo je zatvoren i mučen od strane [[Antipapa|antipape]] Christophera nakon vladavine od samo mjesec dana. Christopher je postao novi papa [[Rim]]a. == [[Porođaj|Rođeni]] == * [[Abdurahman al-Sufi]], [[Perzija|perzijski]] [[Astronomija|astronom]] (u. 986) * Kūya, [[japan]]ski svećenik [[Budizam|Budizma]] Čiste zemlje (u. 972) == [[Smrt|Umrli]] == * Sugawara no Michizane, japanski političar i pjesnik (r. 845) * Abdullah II od Ifriqije, Aghlabidski emir * Benedikt IV., Papa katoličke crkve * Moses Bar-Kepha, [[Sirija|sirijski]] [[biskup]] i pisac * Teodrat iz Troje, [[franačka]] kraljica (r. 868) {{Commonscat|903|903.}} feh5kcqc0mirjgtfugx74dav6131mbq 0 11303 3673858 3547442 2024-12-15T18:22:08Z Palapa 383 3673858 wikitext text/x-wiki {{Nedostaju izvori}} [[Datoteka:British Imperialism map.png|mini|249x249piksel|Mapa britanske imperije]] '''Imperijalizam''' je [[politika]] proširenja kontrole ili dominacije nad stranim [[entitet]]ima u cilju pripajanja i/ili održanja [[Imperija|imperije]] bilo kroz direktno [[teritorija]]lno osvajanje ili preko indirektnih metoda nametanja kontrola na politiku i/ili [[Ekonomija|ekonomiju]] drugih zemalja. Termin je često korišten da opiše politiku jedne zemlje koja održava [[Kolonijalizam|kolonijalnu zavisnost]] i dominaciju nad drugom udaljenom zemljom, bez obzira na činjenicu da li dominantna zemlja sebe naziva imperijom. Imperijalizam se smatra vidom [[fašizam|fašizma]] nakon [[Drugi svjetski rat|Drugog svjetskog rata]]. == Etimiologija i upotreba == Riječ imperijalizam potiče od latinske riječi ''imperium''<ref>{{Cite web|url=https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.04.0060:entry=imperium|title=Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary, imperium (inp-)|website=www.perseus.tufts.edu|access-date=13. 1. 2022}}</ref> što znači vrhovna vlast, "suverenitet" ili samo "vlast". Termin je postao čest u upotrebi u [[Velika Britanija|Velikoj Britaniji]] tokom 1870-ih i imao je negativnu konotaciju. Imperijalizam se većinom koristi kako bi označio zapadnu ili japansku političku i ekonomsku dominaciju u [[Azija|Aziji]] i [[Afrika|Africi]] tokom 19. i 20. vijeka. Neki pisci, kao što je Edward Said, koriste ovaj termin u širem smislu kako bi opisali sistem dominacije i potčinjenosti između imperijalnog centra i periferije.<ref>{{Cite journal|last=Afzal-Khan|first=Fawzia|last2=Said|first2=Edward|date=1994|title=Culture and Imperialism|url=http://dx.doi.org/10.2307/40150113|journal=World Literature Today|volume=68|issue=1|pages=229|doi=10.2307/40150113|issn=0196-3570}}</ref> == Također pogledajte == * [[Kolonijalizam]] * [[Carstvo]] * [[Globalizacija]] * [[Najveća carstva svijeta]] == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Autoritarni oblici vladavine}} {{Kolonizacija}} {{Normativna kontrola}} [[Kategorija:Politika]] {{Commonscat|Imperialism}} fnxc72xkeb0wlgihiz6frm8hm7parh4 3673860 3673858 2024-12-15T18:28:18Z Palapa 383 3673860 wikitext text/x-wiki [[Datoteka:British Imperialism map.png|mini|249x249piksel|Mapa britanske imperije]] '''Imperijalizam''' je [[politika]] proširenja kontrole ili dominacije nad stranim [[entitet]]ima u cilju pripajanja i/ili održanja [[Imperija|imperije]] bilo kroz direktno [[teritorija]]lno osvajanje ili preko indirektnih metoda nametanja kontrola na politiku i/ili [[Ekonomija|ekonomiju]] drugih zemalja. Termin je često korišten da opiše politiku jedne zemlje koja održava [[Kolonijalizam|kolonijalnu zavisnost]] i dominaciju nad drugom udaljenom zemljom, bez obzira na činjenicu da li dominantna zemlja sebe naziva imperijom. Imperijalizam se smatra vidom [[fašizam|fašizma]] nakon [[Drugi svjetski rat|Drugog svjetskog rata]]. == Etimiologija i upotreba == Riječ imperijalizam potiče od latinske riječi ''imperium''<ref>{{Cite web|url=https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.04.0060:entry=imperium|title=Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary, imperium (inp-)|website=www.perseus.tufts.edu|access-date=13. 1. 2022}}</ref> što znači vrhovna vlast, "suverenitet" ili samo "vlast". Termin je postao čest u upotrebi u [[Velika Britanija|Velikoj Britaniji]] tokom 1870-ih i imao je negativnu konotaciju. Imperijalizam se većinom koristi kako bi označio zapadnu ili japansku političku i ekonomsku dominaciju u [[Azija|Aziji]] i [[Afrika|Africi]] tokom 19. i 20. vijeka. Neki pisci, kao što je Edward Said, koriste ovaj termin u širem smislu kako bi opisali sistem dominacije i potčinjenosti između imperijalnog centra i periferije.<ref>{{Cite journal|last=Afzal-Khan|first=Fawzia|last2=Said|first2=Edward|date=1994|title=Culture and Imperialism|url=http://dx.doi.org/10.2307/40150113|journal=World Literature Today|volume=68|issue=1|pages=229|doi=10.2307/40150113|issn=0196-3570}}</ref> Termin "imperijalizam" se često miješa sa "[[Kolonijalizam|kolonijalizmom]]"; međutim, mnogi naučnici tvrde da svaki ima svoju posebnu definiciju. Imperijalizam i kolonijalizam su korišteni da bi se opisao nečiji uticaj na osobu ili grupu ljudi. [[Robert J. C. Young|Robert Young]] piše da imperijalizam djeluje iz centra kao državna politika i da se razvija iz ideoloških, ali i finansijskih razloga, dok je kolonijalizam jednostavno razvoj za naseljavanje ili komercijalne namjere; međutim, kolonijalizam i dalje uključuje invaziju.<ref>{{Cite book|last=Young|first=Robert|title=Empire, colony, postcolony|publisher=John Wiley & Sons|year=2015|isbn=978-1-4051-9355-9|page=54|oclc=907133189}}</ref> Kolonijalizam u modernoj upotrebi također ima tendenciju da implicira određeni stepen geografske odvojenosti između kolonije i imperijalne sile. Konkretno, Edward Said pravi razliku između imperijalizma i kolonijalizma navodeći: "imperijalizam je uključivao 'praksu, teoriju i stavove dominantnog metropolitanskog centra koji vlada udaljenom teritorijom', dok se kolonijalizam odnosi na 'usađivanje naselja na udaljenoj teritoriji'.<ref name="Gilmartin2009">{{Cite book|last=Gilmartin|first=Mary|title=Key Concepts in Political Geography|year=2009|isbn=9781412946728|editor-last=Gallaher|editor-first=Carolyn|pages=115–123|chapter=Colonialism/Imperialism|doi=10.4135/9781446279496.n13|editor-last2=Dahlman|editor-first2=Carl|editor-last3=Gilmartin|editor-first3=Mary|editor-last4=Mountz|editor-first4=Alison|editor-last5=Shirlow|editor-first5=Peter|chapter-url=https://books.google.com/books?id=XpBJclVnVdQC&pg=PA115}}</ref> Susjedne kopnene imperije kao što su ruska, kineska ili osmanska su tradicionalno bile isključene iz diskusija o kolonijalizmu, iako se to počinje mijenjati, pošto je prihvaćeno da su i oni slali stanovništvo na teritorije kojima su vladali<ref name="Gilmartin2009" /> {{Rp|116}} == Također pogledajte == * [[Kolonijalizam]] * [[Carstvo]] * [[Globalizacija]] * [[Najveća carstva svijeta]] == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Autoritarni oblici vladavine}} {{Kolonizacija}} {{Normativna kontrola}} [[Kategorija:Politika]] {{Commonscat|Imperialism}} 0rd7jeze3y91qggcjl4v9caeg0zt1l4 3673904 3673860 2024-12-16T07:12:34Z Panasko 146730 3673904 wikitext text/x-wiki [[Datoteka:British Imperialism map.png|mini|249x249piksel|Mapa britanske imperije]] [[File:Punch Rhodes Colossus.png|thumb|Ilustracija koja predstavlja plan [[Cecil Rhodes|Cecila Rhodesa]] za izgradnju željeznice širom [[Afrika|Afrike]], povezujući [[Cape Town]] i [[Kairo]], s ciljem proširenja [[Britansko Carstvo|Britanskog Carstva]][1]<ref>[[S. Gertrude Millin]], ''Rhodes'', London: 1933, str. 138</ref>]] [[File:LaGuerreAMadagascar.jpg|thumb|Portret francuskog vojnika koji postavlja francusku zastavu na Madagaskaru tokom [[Franco-Hova ratovi|Franco-Hova ratova]].]] [[File:P_20221107_205156_vHDR_Auto_(1).jpg|thumb|Granice Velikog Njemačkog Rajha predviđene na propagandnoj mapi iz nacističke ere "Das Grossdeutschland in der Zukunft" (1943.). Mapa prikazuje okupiranu [[Istočna Evropa|Istočnu Evropu]] kao naseljeničko-kolonijalnu teritoriju [[Nacistička Njemačka|Nacističke Njemačke]].<ref>{{Cite web |title=Kartenskizze eines zukünftigen Europa unter deutscher Herrschaft |trans-title=Sketch map of a future Europe under German rule |url=https://www.dhm.de/lemo/bestand/objekt/d2a24325 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170614003327/https://www.dhm.de/lemo/bestand/objekt/d2a24325 |archive-date=14 June 2017 |website=Deutsches Historisches Museum}}</ref>]] '''Imperijalizam''' je održavanje i širenje moći nad stranim [[Nacija|nacijama]], posebno kroz [[ekspanzionizam]], koristeći i tvrdu moć (vojnu i ekonomsku moć) i meku moć (diplomatsku moć i kulturni imperijalizam). Imperijalizam se fokusira na uspostavljanje ili održavanje [[Hegemonija|hegemonije]] i manje ili više formalnog [[Carstvo|carstva]].<ref name="Britannica">{{cite web | url=https://www.britannica.com/topic/imperialism | title=Imperialism |access-date=2023-03-20 |website=www.britannica.com |language=en |quote=state policy, practice, or advocacy of extending power and dominion, especially by direct territorial acquisition or by gaining political and economic control of other areas. Because it always involves the use of power, whether military or economic or some subtler form, imperialism has often been considered morally reprehensible, and the term is frequently employed in international propaganda to denounce and discredit an opponent's foreign policy.}}</ref><ref>{{Cite web |title=imperialism |url=https://www.dictionary.com/browse/imperialism |access-date=22 February 2019 |quote=... the policy of extending the rule or authority of an empire or nation over foreign countries, or of acquiring and holding colonies and dependencies ...}}</ref><ref name="Ashcroft Griffiths Tiffin Ashcroft 2007 p.">{{cite book | last1=Ashcroft | first1=Bill | last2=Griffiths | first2=Gareth | last3=Tiffin | first3=Helen | last4=Ashcroft | first4=Bill | title=Post-colonial studies : the key concepts | publisher=Routledge | publication-place=London | date=2007 | isbn=978-0-203-93347-3 | oclc=244320058 | page=111 | quote=In its most general sense, imperialism refers to the formation of an empire, and, as such, has been an aspect of all periods of history in which one nation has extended its domination over one or several neighbouring nations.}}</ref> Iako je povezan s konceptom [[Kolonijalizam|kolonijalizma]], imperijalizam je poseban koncept koji se može primijeniti na druge oblike ekspanzije i mnoge oblike vladavine.<ref>{{Cite web |date=2023-07-04 |title=Imperialism {{!}} Definition, History, Examples, & Facts {{!}} Britannica |url=https://www.britannica.com/topic/imperialism |access-date=2023-08-25 |website=Britannica.com |language=en}}</ref> == Etimiologija i upotreba == Riječ imperijalizam potiče od latinske riječi ''imperium''<ref>{{Cite web|url=https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.04.0060:entry=imperium|title=Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary, imperium (inp-)|website=www.perseus.tufts.edu|access-date=13. 1. 2022}}</ref> što znači vrhovna vlast, "suverenitet" ili samo "vlast". Termin je postao čest u upotrebi u [[Velika Britanija|Velikoj Britaniji]] tokom 1870-ih i imao je negativnu konotaciju. Imperijalizam se većinom koristi kako bi označio zapadnu ili japansku političku i ekonomsku dominaciju u [[Azija|Aziji]] i [[Afrika|Africi]] tokom 19. i 20. vijeka. Neki pisci, kao što je Edward Said, koriste ovaj termin u širem smislu kako bi opisali sistem dominacije i potčinjenosti između imperijalnog centra i periferije.<ref>{{Cite journal|last=Afzal-Khan|first=Fawzia|last2=Said|first2=Edward|date=1994|title=Culture and Imperialism|url=http://dx.doi.org/10.2307/40150113|journal=World Literature Today|volume=68|issue=1|pages=229|doi=10.2307/40150113|issn=0196-3570}}</ref> Termin "imperijalizam" se često miješa sa "[[Kolonijalizam|kolonijalizmom]]"; međutim, mnogi naučnici tvrde da svaki ima svoju posebnu definiciju. Imperijalizam i kolonijalizam su korišteni da bi se opisao nečiji uticaj na osobu ili grupu ljudi. [[Robert J. C. Young|Robert Young]] piše da imperijalizam djeluje iz centra kao državna politika i da se razvija iz ideoloških, ali i finansijskih razloga, dok je kolonijalizam jednostavno razvoj za naseljavanje ili komercijalne namjere; međutim, kolonijalizam i dalje uključuje invaziju.<ref>{{Cite book|last=Young|first=Robert|title=Empire, colony, postcolony|publisher=John Wiley & Sons|year=2015|isbn=978-1-4051-9355-9|page=54|oclc=907133189}}</ref> Kolonijalizam u modernoj upotrebi također ima tendenciju da implicira određeni stepen geografske odvojenosti između kolonije i imperijalne sile. Konkretno, Edward Said pravi razliku između imperijalizma i kolonijalizma navodeći: "imperijalizam je uključivao 'praksu, teoriju i stavove dominantnog metropolitanskog centra koji vlada udaljenom teritorijom', dok se kolonijalizam odnosi na 'usađivanje naselja na udaljenoj teritoriji'.<ref name="Gilmartin2009">{{Cite book|last=Gilmartin|first=Mary|title=Key Concepts in Political Geography|year=2009|isbn=9781412946728|editor-last=Gallaher|editor-first=Carolyn|pages=115–123|chapter=Colonialism/Imperialism|doi=10.4135/9781446279496.n13|editor-last2=Dahlman|editor-first2=Carl|editor-last3=Gilmartin|editor-first3=Mary|editor-last4=Mountz|editor-first4=Alison|editor-last5=Shirlow|editor-first5=Peter|chapter-url=https://books.google.com/books?id=XpBJclVnVdQC&pg=PA115}}</ref> Susjedne kopnene imperije kao što su ruska, kineska ili osmanska su tradicionalno bile isključene iz diskusija o kolonijalizmu, iako se to počinje mijenjati, pošto je prihvaćeno da su i oni slali stanovništvo na teritorije kojima su vladali<ref name="Gilmartin2009" /> {{Rp|116}} == Naspram kolonijalizma == [[File:Colonisation 1800.png|thumb|upright=1.35|Imperijalne sile 1800.<ref>{{Cite journal |last=Clapp |first=C H |date=1912 |title=Southern Vancouver Island |series=Canada. Geological Survey. Memoirno. 13 |publisher=Ottawa |doi=10.4095/100487 |hdl-access=free |hdl=2027/nyp.33433090753066}}</ref>]] [[File:Colonialism in 1945 updated legend.png|thumb|upright=1.35|Imperijalne sile 1945.]] Termin "imperijalizam" se često miješa sa "[[kolonijalizam|kolonijalizmom]]"; međutim, mnogi naučnici tvrde da svaki ima svoju posebnu definiciju. Imperijalizam i kolonijalizam su korišteni da bi se opisao nečiji uticaj na osobu ili grupu ljudi. [[Robert Young]] piše da imperijalizam djeluje iz centra kao državna politika i da se razvija iz ideoloških, ali i finansijskih razloga, dok je kolonijalizam jednostavno razvoj za naseljavanje ili komercijalne namjere; međutim, kolonijalizam još uvijek uključuje [[Invazija|invaziju]].<ref>{{Cite book |last=Young |first=Robert |title=Empire, colony, postcolony |year=2015 |isbn=978-1-4051-9355-9 |page=54 |publisher=John Wiley & Sons |oclc=907133189}}</ref> Kolonijalizam u modernoj upotrebi također ima tendenciju da implicira određeni stepen geografske odvojenosti između kolonije i imperijalne sile. Konkretno, [[Edward Said]] pravi razliku između imperijalizma i kolonijalizma navodeći: "imperijalizam je uključivao 'praksu, teoriju i stavove dominantnog metropolitanskog centra koji vlada udaljenom teritorijom', dok se kolonijalizam odnosi na 'usađivanje naselja na udaljenoj teritoriji'.<ref name=Gilmartin2009/> Susjedne kopnene imperije kao što su rusko, kinesko ili osmansko tradicionalno su bile isključene iz rasprave o kolonijalizmu, iako se to počinje mijenjati, jer je prihvaćeno da su i oni slali stanovništvo na teritorije kojima su vladali.<ref name="Gilmartin2009" />{{Rp|116}} Imperijalizam i kolonijalizam diktiraju političku i ekonomsku prednost nad zemljom i autohtonim stanovništvom koje oni kontrolišu, ali naučnicima je ponekad teško ilustrirati razliku između njih.<ref name="Painter & Jeffrey">{{Cite book |last1=Painter |first1=Joe |title=Political Geography |last2=Jeffrey |first2=Alex |year=2009 |isbn=978-1-4462-4435-7 |edition=2nd}}</ref>{{Rp|107}} Iako se imperijalizam i kolonijalizam fokusiraju na potiskivanje drugoga, ako se kolonijalizam odnosi na proces preuzimanja fizičke kontrole jedne zemlje nad drugom, imperijalizam se odnosi na političku i monetarnu dominaciju, bilo formalnu ili neformalnu. Kolonijalizam se smatra arhitektom koji odlučuje kako da počne dominirati oblastima, a onda se imperijalizam može posmatrati kao stvaranje ideje koja stoji iza osvajačke saradnje sa kolonijalizmom. Kolonijalizam je kada imperijalna nacija započne osvajanje nekog područja i onda na kraju bude sposobna zavladati oblastima koje je prethodna nacija kontrolirala. Osnovno značenje kolonijalizma je eksploatacija vrijednih dobara i zaliha nacije koja je bila osvojena i da nacija osvajač tada stječe koristi od ratnog plijena.<ref name="Painter & Jeffrey"/>{{Rp|170–75}} Smisao imperijalizma je stvoriti [[carstvo]], osvajanjem zemlje druge države i time povećavajući sopstvenu dominaciju. Kolonijalizam je graditelj i čuvar kolonijalnih posjeda na području od strane stanovništva koje dolazi iz strane regije.<ref name="Painter & Jeffrey"/>{{Rp|173–76}}  Kolonijalizam može u potpunosti promijeniti postojeću društvenu strukturu, fizičku strukturu i ekonomiju područja; nije neobično da su karakteristike naroda osvajača naslijeđene od strane pokorenog domorodačkog stanovništva.<ref name="Painter & Jeffrey"/>{{Rp|41}}  Nekoliko kolonija je ostalo udaljeno od svoje matične zemlje. Stoga će većina na kraju uspostaviti zasebno državljanstvo ili ostati pod potpunom kontrolom svoje matične kolonije.<ref>{{Cite web |title=Imperialism: A Study – Online Library of Liberty |url=http://oll.libertyfund.org/titles/hobson-imperialism-a-study}}</ref> Sovjetski vođa [[Vladimir Lenjin]] je sugerisao da je "imperijalizam najviši oblik kapitalizma", tvrdeći da se "imperijalizam razvio nakon kolonijalizma i da se od kolonijalizma razlikovao monopolističkim kapitalizmom".<ref name=Gilmartin2009/>{{Rp|116}} == Također pogledajte == * [[Kolonijalizam]] * [[Carstvo]] * [[Globalizacija]] * [[Najveća carstva svijeta]] == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Autoritarni oblici vladavine}} {{Kolonizacija}} {{Normativna kontrola}} [[Kategorija:Politika]] {{Commonscat|Imperialism}} qh7ls0fmj5jdek9q4i820t5od0exjhz 3673906 3673904 2024-12-16T07:33:52Z Panasko 146730 3673906 wikitext text/x-wiki [[Datoteka:British Imperialism map.png|mini|249x249piksel|Mapa britanske imperije]] [[File:Punch Rhodes Colossus.png|thumb|Ilustracija koja predstavlja plan [[Cecil Rhodes|Cecila Rhodesa]] za izgradnju željeznice širom [[Afrika|Afrike]], povezujući [[Cape Town]] i [[Kairo]], s ciljem proširenja [[Britansko Carstvo|Britanskog Carstva]][1]<ref>[[S. Gertrude Millin]], ''Rhodes'', London: 1933, str. 138</ref>]] [[File:LaGuerreAMadagascar.jpg|thumb|Portret francuskog vojnika koji postavlja francusku zastavu na Madagaskaru tokom [[Franco-Hova ratovi|Franco-Hova ratova]].]] [[File:P_20221107_205156_vHDR_Auto_(1).jpg|thumb|Granice Velikog Njemačkog Rajha predviđene na propagandnoj mapi iz nacističke ere "Das Grossdeutschland in der Zukunft" (1943.). Mapa prikazuje okupiranu [[Istočna Evropa|Istočnu Evropu]] kao naseljeničko-kolonijalnu teritoriju [[Nacistička Njemačka|Nacističke Njemačke]].<ref>{{Cite web |title=Kartenskizze eines zukünftigen Europa unter deutscher Herrschaft |trans-title=Sketch map of a future Europe under German rule |url=https://www.dhm.de/lemo/bestand/objekt/d2a24325 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170614003327/https://www.dhm.de/lemo/bestand/objekt/d2a24325 |archive-date=14 June 2017 |website=Deutsches Historisches Museum}}</ref>]] '''Imperijalizam''' je održavanje i širenje moći nad stranim [[Nacija|nacijama]], posebno kroz [[ekspanzionizam]], koristeći i tvrdu moć (vojnu i ekonomsku moć) i meku moć (diplomatsku moć i kulturni imperijalizam). Imperijalizam se fokusira na uspostavljanje ili održavanje [[Hegemonija|hegemonije]] i manje ili više formalnog [[Carstvo|carstva]].<ref name="Britannica">{{cite web | url=https://www.britannica.com/topic/imperialism | title=Imperialism |access-date=2023-03-20 |website=www.britannica.com |language=en |quote=state policy, practice, or advocacy of extending power and dominion, especially by direct territorial acquisition or by gaining political and economic control of other areas. Because it always involves the use of power, whether military or economic or some subtler form, imperialism has often been considered morally reprehensible, and the term is frequently employed in international propaganda to denounce and discredit an opponent's foreign policy.}}</ref><ref>{{Cite web |title=imperialism |url=https://www.dictionary.com/browse/imperialism |access-date=22 February 2019 |quote=... the policy of extending the rule or authority of an empire or nation over foreign countries, or of acquiring and holding colonies and dependencies ...}}</ref><ref name="Ashcroft Griffiths Tiffin Ashcroft 2007 p.">{{cite book | last1=Ashcroft | first1=Bill | last2=Griffiths | first2=Gareth | last3=Tiffin | first3=Helen | last4=Ashcroft | first4=Bill | title=Post-colonial studies : the key concepts | publisher=Routledge | publication-place=London | date=2007 | isbn=978-0-203-93347-3 | oclc=244320058 | page=111 | quote=In its most general sense, imperialism refers to the formation of an empire, and, as such, has been an aspect of all periods of history in which one nation has extended its domination over one or several neighbouring nations.}}</ref> Iako je povezan s konceptom [[Kolonijalizam|kolonijalizma]], imperijalizam je poseban koncept koji se može primijeniti na druge oblike ekspanzije i mnoge oblike vladavine.<ref>{{Cite web |date=2023-07-04 |title=Imperialism {{!}} Definition, History, Examples, & Facts {{!}} Britannica |url=https://www.britannica.com/topic/imperialism |access-date=2023-08-25 |website=Britannica.com |language=en}}</ref> == Etimiologija i upotreba == Riječ imperijalizam potiče od latinske riječi ''imperium''<ref>{{Cite web|url=https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.04.0060:entry=imperium|title=Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary, imperium (inp-)|website=www.perseus.tufts.edu|access-date=13. 1. 2022}}</ref> što znači vrhovna vlast, "suverenitet" ili samo "vlast". Termin je postao čest u upotrebi u [[Velika Britanija|Velikoj Britaniji]] tokom 1870-ih i imao je negativnu konotaciju. Imperijalizam se većinom koristi kako bi označio zapadnu ili japansku političku i ekonomsku dominaciju u [[Azija|Aziji]] i [[Afrika|Africi]] tokom 19. i 20. vijeka. Neki pisci, kao što je Edward Said, koriste ovaj termin u širem smislu kako bi opisali sistem dominacije i potčinjenosti između imperijalnog centra i periferije.<ref>{{Cite journal|last=Afzal-Khan|first=Fawzia|last2=Said|first2=Edward|date=1994|title=Culture and Imperialism|url=http://dx.doi.org/10.2307/40150113|journal=World Literature Today|volume=68|issue=1|pages=229|doi=10.2307/40150113|issn=0196-3570}}</ref> Termin "imperijalizam" se često miješa sa "[[Kolonijalizam|kolonijalizmom]]"; međutim, mnogi naučnici tvrde da svaki ima svoju posebnu definiciju. Imperijalizam i kolonijalizam su korišteni da bi se opisao nečiji uticaj na osobu ili grupu ljudi. [[Robert J. C. Young|Robert Young]] piše da imperijalizam djeluje iz centra kao državna politika i da se razvija iz ideoloških, ali i finansijskih razloga, dok je kolonijalizam jednostavno razvoj za naseljavanje ili komercijalne namjere; međutim, kolonijalizam i dalje uključuje invaziju.<ref>{{Cite book|last=Young|first=Robert|title=Empire, colony, postcolony|publisher=John Wiley & Sons|year=2015|isbn=978-1-4051-9355-9|page=54|oclc=907133189}}</ref> Kolonijalizam u modernoj upotrebi također ima tendenciju da implicira određeni stepen geografske odvojenosti između kolonije i imperijalne sile. Konkretno, Edward Said pravi razliku između imperijalizma i kolonijalizma navodeći: "imperijalizam je uključivao 'praksu, teoriju i stavove dominantnog metropolitanskog centra koji vlada udaljenom teritorijom', dok se kolonijalizam odnosi na 'usađivanje naselja na udaljenoj teritoriji'.<ref name="Gilmartin2009">{{Cite book|last=Gilmartin|first=Mary|title=Key Concepts in Political Geography|year=2009|isbn=9781412946728|editor-last=Gallaher|editor-first=Carolyn|pages=115–123|chapter=Colonialism/Imperialism|doi=10.4135/9781446279496.n13|editor-last2=Dahlman|editor-first2=Carl|editor-last3=Gilmartin|editor-first3=Mary|editor-last4=Mountz|editor-first4=Alison|editor-last5=Shirlow|editor-first5=Peter|chapter-url=https://books.google.com/books?id=XpBJclVnVdQC&pg=PA115}}</ref> Susjedne kopnene imperije kao što su ruska, kineska ili osmanska su tradicionalno bile isključene iz diskusija o kolonijalizmu, iako se to počinje mijenjati, pošto je prihvaćeno da su i oni slali stanovništvo na teritorije kojima su vladali<ref name="Gilmartin2009" /> {{Rp|116}} == Naspram kolonijalizma == [[File:Colonisation 1800.png|thumb|upright=1.35|Imperijalne sile 1800.<ref>{{Cite journal |last=Clapp |first=C H |date=1912 |title=Southern Vancouver Island |series=Canada. Geological Survey. Memoirno. 13 |publisher=Ottawa |doi=10.4095/100487 |hdl-access=free |hdl=2027/nyp.33433090753066}}</ref>]] [[File:Colonialism in 1945 updated legend.png|thumb|upright=1.35|Imperijalne sile 1945.]] Termin "imperijalizam" se često miješa sa "[[kolonijalizam|kolonijalizmom]]"; međutim, mnogi naučnici tvrde da svaki ima svoju posebnu definiciju. Imperijalizam i kolonijalizam su korišteni da bi se opisao nečiji uticaj na osobu ili grupu ljudi. [[Robert Young]] piše da imperijalizam djeluje iz centra kao državna politika i da se razvija iz ideoloških, ali i finansijskih razloga, dok je kolonijalizam jednostavno razvoj za naseljavanje ili komercijalne namjere; međutim, kolonijalizam još uvijek uključuje [[Invazija|invaziju]].<ref>{{Cite book |last=Young |first=Robert |title=Empire, colony, postcolony |year=2015 |isbn=978-1-4051-9355-9 |page=54 |publisher=John Wiley & Sons |oclc=907133189}}</ref> Kolonijalizam u modernoj upotrebi također ima tendenciju da implicira određeni stepen geografske odvojenosti između kolonije i imperijalne sile. Konkretno, [[Edward Said]] pravi razliku između imperijalizma i kolonijalizma navodeći: "imperijalizam je uključivao 'praksu, teoriju i stavove dominantnog metropolitanskog centra koji vlada udaljenom teritorijom', dok se kolonijalizam odnosi na 'usađivanje naselja na udaljenoj teritoriji'.<ref name=Gilmartin2009/> Susjedne kopnene imperije kao što su rusko, kinesko ili osmansko tradicionalno su bile isključene iz rasprave o kolonijalizmu, iako se to počinje mijenjati, jer je prihvaćeno da su i oni slali stanovništvo na teritorije kojima su vladali.<ref name="Gilmartin2009" />{{Rp|116}} Imperijalizam i kolonijalizam diktiraju političku i ekonomsku prednost nad zemljom i autohtonim stanovništvom koje oni kontrolišu, ali naučnicima je ponekad teško ilustrirati razliku između njih.<ref name="Painter & Jeffrey">{{Cite book |last1=Painter |first1=Joe |title=Political Geography |last2=Jeffrey |first2=Alex |year=2009 |isbn=978-1-4462-4435-7 |edition=2nd}}</ref>{{Rp|107}} Iako se imperijalizam i kolonijalizam fokusiraju na potiskivanje drugoga, ako se kolonijalizam odnosi na proces preuzimanja fizičke kontrole jedne zemlje nad drugom, imperijalizam se odnosi na političku i monetarnu dominaciju, bilo formalnu ili neformalnu. Kolonijalizam se smatra arhitektom koji odlučuje kako da počne dominirati oblastima, a onda se imperijalizam može posmatrati kao stvaranje ideje koja stoji iza osvajačke saradnje sa kolonijalizmom. Kolonijalizam je kada imperijalna nacija započne osvajanje nekog područja i onda na kraju bude sposobna zavladati oblastima koje je prethodna nacija kontrolirala. Osnovno značenje kolonijalizma je eksploatacija vrijednih dobara i zaliha nacije koja je bila osvojena i da nacija osvajač tada stječe koristi od ratnog plijena.<ref name="Painter & Jeffrey"/>{{Rp|170–75}} Smisao imperijalizma je stvoriti [[carstvo]], osvajanjem zemlje druge države i time povećavajući sopstvenu dominaciju. Kolonijalizam je graditelj i čuvar kolonijalnih posjeda na području od strane stanovništva koje dolazi iz strane regije.<ref name="Painter & Jeffrey"/>{{Rp|173–76}}  Kolonijalizam može u potpunosti promijeniti postojeću društvenu strukturu, fizičku strukturu i ekonomiju područja; nije neobično da su karakteristike naroda osvajača naslijeđene od strane pokorenog domorodačkog stanovništva.<ref name="Painter & Jeffrey"/>{{Rp|41}}  Nekoliko kolonija je ostalo udaljeno od svoje matične zemlje. Stoga će većina na kraju uspostaviti zasebno državljanstvo ili ostati pod potpunom kontrolom svoje matične kolonije.<ref>{{Cite web |title=Imperialism: A Study – Online Library of Liberty |url=http://oll.libertyfund.org/titles/hobson-imperialism-a-study}}</ref> Sovjetski vođa [[Vladimir Lenjin]] je sugerisao da je "imperijalizam najviši oblik kapitalizma", tvrdeći da se "imperijalizam razvio nakon kolonijalizma i da se od kolonijalizma razlikovao monopolističkim kapitalizmom".<ref name=Gilmartin2009/>{{Rp|116}} == Doba imperijalizma == Doba imperijalizma, vremenski period koji počinje oko 1760, vidio je evropske industrijalizirajuće nacije koje su se uključile u proces kolonizacije, utjecaja i aneksije drugih dijelova svijeta.<ref>{{cite web| url = https://archive.org/search.php?query=atlas%20world%20history%20haywood| title = John Haywood, ''Atlas of world history'' (1997)}}</ref> Epizode iz 19. vijeka uključivale su "[[Utrka za Afriku|Utrku za Afriku]]."<ref>See Stephen Howe, ed., ''The New Imperial Histories Reader'' (2009) [https://h-net.org/reviews/showrev.php?id=32358 online review].</ref> [[File:Africa map 1914.svg|thumb|upright=1.3|[[Utrka za Afriku|Afrika]] podijeljena između više Evropskih imperija, {{Circa|1914}} {{Legend|#ffcc00|Belgija}}{{Legend|#ba8ed9|Francuska}}{{Legend|#0000ff|Njemačka}}{{Legend|#99ff55|Italija}}{{Legend|#008000|Portugal}}{{Legend|#ffe502|Španija}}{{Legend|#ffb5b7|Ujedinjeno Kraljevstvo}}]] Tokom 1970-ih, britanski historičari [[John Gallagher]] (1919–1980) i [[Ronald Robinson]] (1920–1999) su tvrdili da su evropski lideri odbacili ideju da "imperijalizam" zahtijeva formalnu, pravnu kontrolu jedne vlade nad kolonijalnom regijom. Mnogo je važnija bila neformalna kontrola nezavisnih područja.<ref>R.E. Robinson and John Gallagher, '' Africa and the Victorians: The official mind of imperialism'' (1966).</ref> Prema Wm. Rogeru Louisu, "Po njihovom mišljenju, historičari su bili opčinjeni formalnim carstvom i mapama svijeta s regijama obojenim crvenom bojom. Najveći dio britanske emigracije, trgovine i kapitala otišao je u područja izvan formalnog [[Britansko Carstvo|Britanskog Carstva]]. Ključ za njihovo razmišljanje je ideja imperije 'neformalno ako je moguće i formalno ako je potrebno'."<ref>Wm. Roger Louis, ''Imperialism'' (1976) str. 4.</ref> [[Oron Hale]] kaže da su Gallagher i Robinson razmatrali britansku umiješanost u Afriku gdje su oni mogli "pronaći malo kapitalista, manje kapitala, a ne mnogo pritiska od navodnih tradicionalnih promotora kolonijalne ekspanzije. Odluke kabineta da se aneksira ili ne pripoji su se donosile, obično na osnovu političkih ili geopolitičkih razloga."<ref name="Hale">{{Cite book |last=Hale |first=Oron J. |title=The great illusion: 1900–14 |publisher=Harper & Row |year=1971}}</ref>{{Rp|6}} Posmatrajući glavna carstva od 1875. do 1914, postojali su različiti primjeri u pogledu profitabilnosti. Isprva su planeri očekivali da će kolonije pružiti odlično zarobljeno tržište za proizvedene proizvode. Osim [[Indijski potkontinent|Indijskog potkontinenta]], to je rijetko bila istina. Do 1890-ih, imperijalisti su vidjeli ekonomsku korist prvenstveno u proizvodnji jeftinih sirovina za ishranu domaćeg proizvodnog sektora. Sveukupno gledano, [[Velika Britanija]] je poslovala vrlo dobro u smislu profita od [[Indija|Indije]], posebno od Mughal Bengala, ali ne i od većine ostatka svog carstva. Prema indijskom ekonomistu Utsi Patnaiku, razmjeri transfera bogatstva iz Indije, između 1765. i 1938., bili su procijenjeni na 45 milijardi dolara.<ref>{{Cite book| edition = 1st| publisher = Columbia University Press| isbn = 9788193732915| others = Utsa Patnaik, Arindam Banerjee, C. P. Chandrasekhar (eds.)| title = Dispossession deprivation and development: essays for Utsa Patnaik| location = New York, NY| date = 2018}}</ref> [[Nizozemska]] se jako dobro snašla u [[Istočna Indija|Istočnoj Indiji]]. [[Njemačko Carstvo|Njemačka]] i [[Italijansko Carstvo|Italija]] dobile su vrlo malo trgovine ili sirovina od svojih carstava. [[Francuska]] je prošla nešto bolje. [[Belgijski Kongo]] je bio notorno profitabilan kada je bio kapitalistička plantaža kaučuka u vlasništvu i kojom je upravljao kralj [[Leopold II, kralj Belgijanaca|Leopold II]] kao privatno preduzeće. Međutim, skandal za skandalom u vezi sa zvjerstvima u Slobodnoj državi Kongo doveo je međunarodnu zajednicu da prisili vladu Belgije da je preuzme 1908, i ona je postala mnogo manje profitabilna. [[Filipini]] su koštali [[Sjedinjene Američke Države|Sjedinjene Države]] mnogo više nego što se očekivalo zbog vojne akcije protiv pobunjenika.<ref name="Hale"/>{{Rp|7–10}} Zbog resursa koje imperijalizam stavlja na raspolaganje, svjetska ekonomija je značajno porasla i postala mnogo više međusobno povezana u decenijama prije [[Prvi svjetski rat|Prvog svjetskog rata]], čineći mnoge imperijalne sile bogatim i prosperitetnim.<ref>{{Cite journal |last=Christopher |first=A.J. |year=1985 |title=Patterns of British Overseas Investment in Land |journal=Transactions of the Institute of British Geographers |series=New Series |volume=10 |issue=4 |pages=452–66 |doi=10.2307/621891 |jstor=621891|issn=0020-2754 }}</ref> Ekspanzija [[Evropa|Evrope]] u teritorijalni imperijalizam bila je uglavnom fokusirana na ekonomski rast prikupljanjem resursa iz kolonija, u kombinaciji sa preuzimanjem političke kontrole vojnim i političkim sredstvima. Kolonizacija Indije sredinom 18. stoljeća nudi primjer ovog fokusa: tamo su "Britanci iskoristili političku slabost mogulske države, i, dok je vojna aktivnost bila važna u različitim vremenima, ekonomska i administrativna inkorporacija lokalnih elita također je bio od ključnog značaja" za uspostavljanje kontrole nad resursima, tržištima i radnom snagom potkontinenta.<ref>{{Cite book |last=Joe Painter |url=https://archive.org/details/politicsgeograph00pain |title=Politics, Geography and Political Geography: A Critical Perspective |year=1995 |isbn=978-0-470-23544-7 |page=[https://archive.org/details/politicsgeograph00pain/page/114 114] |publisher=E. Arnold |url-access=registration}}</ref> Iako je u 17. i 18. vijeku značajan broj kolonija bio dizajniran da obezbjedi ekonomski profit i otpreme resurse u matične luke, [[D. K. Fieldhouse]] sugeriše da u 19. i 20. vijeku na mjestima kao što su [[Afrika]] i [[Azija]] ova ideja nije nužno vrijedila:<ref>D. K. Fieldhouse, “'Imperialism': An Historiographical Revision.” ''Economic History Review'' 14#2 1961, str. 187–209 [https://www.jstor.org/stable/2593218 online]</ref> {{Citat|Moderne imperije nisu bile vještački izgrađene ekonomske mašine. Druga ekspanzija Evrope bila je složen historijski proces u kojem su političke, društvene i emocionalne snage u Evropi i na periferiji bile uticajnije od proračunatog imperijalizma. Pojedinačne kolonije mogu služiti ekonomskoj svrsi; kolektivno nijedno carstvo nije imalo bilo kakvu definiranu funkciju, ekonomsku ili drugu. Carstva su predstavljala samo posebnu fazu u stalno promjenljivim odnosima Evrope sa ostatkom svijeta: analogije s industrijskim sistemima ili ulaganjem u nekretnine jednostavno su dovele u zabludu.<ref name="Painter & Jeffrey"/>{{Rp|184}}}} Za to vrijeme, evropski trgovci su imali mogućnost da "lutaju otvorenim morem i prisvajaju viškove iz cijelog svijeta (ponekad mirno, ponekad nasilno) i da ih koncentrišu u Evropi".<ref>David Harvey, ''Spaces of Global Capitalism: A Theory of Uneven Geographical Development'' (Verso, 2006) str. 91</ref> [[File: British ships in Canton.jpg|thumb|Britanski napad na Kanton tokom [[Prvi opijumski rat|Prvog opijumskog rata]], maj 1841.]] Evropska ekspanzija se znatno ubrzala u 19. vijeku. Da bi dobila sirovine, Evropa je proširila uvoz iz drugih zemalja i iz kolonija. Evropski industrijalci tražili su sirovine kao što su [[Boja|boje]], [[pamuk]], [[Biljno ulje|biljna ulja]] i metalne rude iz inostranstva. Istovremeno, industrijalizacija je brzo činila Evropu centrom proizvodnje i ekonomskog rasta, što je pokretalo potrebe za resursima.<ref name="Adas 2008 54-58">{{Cite book |last1=Adas |first1=Michael |title=Turbulent Passage A Global History of the Twentieth Century |first2=Peter N. |last2=Stearns |year=2008 |isbn=978-0-205-64571-8 |edition=4th |pages=54–58|publisher=Pearson/Longman }}</ref> Komunikacija je postala mnogo naprednija tokom evropske ekspanzije. Sa pronalaskom [[Željeznica|željeznice]] i [[Telegraf|telegrafa]], postalo je lakše komunicirati s drugim zemljama i proširiti administrativnu kontrolu matične nacije nad njenim kolonijama. Parne željeznice i okeanski brodovi na parni pogon omogućili su brz i jeftin transport ogromnih količina robe do i iz kolonija.<ref name="Adas 2008 54-58"/> Zajedno sa napretkom u komunikaciji, Evropa je nastavila da napreduje i u vojnoj tehnologiji. Evropski hemičari napravili su nove eksplozive koji su artiljeriju učinili mnogo smrtonosnijom. Do 1880-ih, [[mitraljez]] je postao pouzdano oružje na bojnom polju. Ova tehnologija je evropskim vojskama dala prednost u odnosu na njihove protivnike, jer su se vojske u manje razvijenim zemljama još uvijek borile sa [[Strijela|strijelama]], [[Mač|mačevima]] i kožnim štitovima (npr. Zului u Južnoafričkoj Republici tokom [[Anglo-Zulu rat 1879.|Anglo-Zulu rata 1879]]).<ref name="Adas 2008 54-58"/> Neki izuzeci vojski koje su uspjele da se izjednače s evropskim ekspedicijama i standardima uključuju etiopsku vojsku u bici kod Adwe i [[Japanska carska vojska|japansku carsku vojsku]], ali su se one još uvijek u velikoj mjeri oslanjale na oružje uvezeno iz Evrope i često na evropske vojne savjetnike. == Također pogledajte == * [[Kolonijalizam]] * [[Carstvo]] * [[Globalizacija]] * [[Najveća carstva svijeta]] == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Autoritarni oblici vladavine}} {{Kolonizacija}} {{Normativna kontrola}} [[Kategorija:Politika]] {{Commonscat|Imperialism}} gttdgc7031n4rklbjw4s50zt82n90io 3673907 3673906 2024-12-16T07:42:12Z Panasko 146730 /* Vanjski linkovi */ 3673907 wikitext text/x-wiki [[Datoteka:British Imperialism map.png|mini|249x249piksel|Mapa britanske imperije]] [[File:Punch Rhodes Colossus.png|thumb|Ilustracija koja predstavlja plan [[Cecil Rhodes|Cecila Rhodesa]] za izgradnju željeznice širom [[Afrika|Afrike]], povezujući [[Cape Town]] i [[Kairo]], s ciljem proširenja [[Britansko Carstvo|Britanskog Carstva]][1]<ref>[[S. Gertrude Millin]], ''Rhodes'', London: 1933, str. 138</ref>]] [[File:LaGuerreAMadagascar.jpg|thumb|Portret francuskog vojnika koji postavlja francusku zastavu na Madagaskaru tokom [[Franco-Hova ratovi|Franco-Hova ratova]].]] [[File:P_20221107_205156_vHDR_Auto_(1).jpg|thumb|Granice Velikog Njemačkog Rajha predviđene na propagandnoj mapi iz nacističke ere "Das Grossdeutschland in der Zukunft" (1943.). Mapa prikazuje okupiranu [[Istočna Evropa|Istočnu Evropu]] kao naseljeničko-kolonijalnu teritoriju [[Nacistička Njemačka|Nacističke Njemačke]].<ref>{{Cite web |title=Kartenskizze eines zukünftigen Europa unter deutscher Herrschaft |trans-title=Sketch map of a future Europe under German rule |url=https://www.dhm.de/lemo/bestand/objekt/d2a24325 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170614003327/https://www.dhm.de/lemo/bestand/objekt/d2a24325 |archive-date=14 June 2017 |website=Deutsches Historisches Museum}}</ref>]] '''Imperijalizam''' je održavanje i širenje moći nad stranim [[Nacija|nacijama]], posebno kroz [[ekspanzionizam]], koristeći i tvrdu moć (vojnu i ekonomsku moć) i meku moć (diplomatsku moć i kulturni imperijalizam). Imperijalizam se fokusira na uspostavljanje ili održavanje [[Hegemonija|hegemonije]] i manje ili više formalnog [[Carstvo|carstva]].<ref name="Britannica">{{cite web | url=https://www.britannica.com/topic/imperialism | title=Imperialism |access-date=2023-03-20 |website=www.britannica.com |language=en |quote=state policy, practice, or advocacy of extending power and dominion, especially by direct territorial acquisition or by gaining political and economic control of other areas. Because it always involves the use of power, whether military or economic or some subtler form, imperialism has often been considered morally reprehensible, and the term is frequently employed in international propaganda to denounce and discredit an opponent's foreign policy.}}</ref><ref>{{Cite web |title=imperialism |url=https://www.dictionary.com/browse/imperialism |access-date=22 February 2019 |quote=... the policy of extending the rule or authority of an empire or nation over foreign countries, or of acquiring and holding colonies and dependencies ...}}</ref><ref name="Ashcroft Griffiths Tiffin Ashcroft 2007 p.">{{cite book | last1=Ashcroft | first1=Bill | last2=Griffiths | first2=Gareth | last3=Tiffin | first3=Helen | last4=Ashcroft | first4=Bill | title=Post-colonial studies : the key concepts | publisher=Routledge | publication-place=London | date=2007 | isbn=978-0-203-93347-3 | oclc=244320058 | page=111 | quote=In its most general sense, imperialism refers to the formation of an empire, and, as such, has been an aspect of all periods of history in which one nation has extended its domination over one or several neighbouring nations.}}</ref> Iako je povezan s konceptom [[Kolonijalizam|kolonijalizma]], imperijalizam je poseban koncept koji se može primijeniti na druge oblike ekspanzije i mnoge oblike vladavine.<ref>{{Cite web |date=2023-07-04 |title=Imperialism {{!}} Definition, History, Examples, & Facts {{!}} Britannica |url=https://www.britannica.com/topic/imperialism |access-date=2023-08-25 |website=Britannica.com |language=en}}</ref> == Etimiologija i upotreba == Riječ imperijalizam potiče od latinske riječi ''imperium''<ref>{{Cite web|url=https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.04.0060:entry=imperium|title=Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary, imperium (inp-)|website=www.perseus.tufts.edu|access-date=13. 1. 2022}}</ref> što znači vrhovna vlast, "suverenitet" ili samo "vlast". Termin je postao čest u upotrebi u [[Velika Britanija|Velikoj Britaniji]] tokom 1870-ih i imao je negativnu konotaciju. Imperijalizam se većinom koristi kako bi označio zapadnu ili japansku političku i ekonomsku dominaciju u [[Azija|Aziji]] i [[Afrika|Africi]] tokom 19. i 20. vijeka. Neki pisci, kao što je Edward Said, koriste ovaj termin u širem smislu kako bi opisali sistem dominacije i potčinjenosti između imperijalnog centra i periferije.<ref>{{Cite journal|last=Afzal-Khan|first=Fawzia|last2=Said|first2=Edward|date=1994|title=Culture and Imperialism|url=http://dx.doi.org/10.2307/40150113|journal=World Literature Today|volume=68|issue=1|pages=229|doi=10.2307/40150113|issn=0196-3570}}</ref> Termin "imperijalizam" se često miješa sa "[[Kolonijalizam|kolonijalizmom]]"; međutim, mnogi naučnici tvrde da svaki ima svoju posebnu definiciju. Imperijalizam i kolonijalizam su korišteni da bi se opisao nečiji uticaj na osobu ili grupu ljudi. [[Robert J. C. Young|Robert Young]] piše da imperijalizam djeluje iz centra kao državna politika i da se razvija iz ideoloških, ali i finansijskih razloga, dok je kolonijalizam jednostavno razvoj za naseljavanje ili komercijalne namjere; međutim, kolonijalizam i dalje uključuje invaziju.<ref>{{Cite book|last=Young|first=Robert|title=Empire, colony, postcolony|publisher=John Wiley & Sons|year=2015|isbn=978-1-4051-9355-9|page=54|oclc=907133189}}</ref> Kolonijalizam u modernoj upotrebi također ima tendenciju da implicira određeni stepen geografske odvojenosti između kolonije i imperijalne sile. Konkretno, Edward Said pravi razliku između imperijalizma i kolonijalizma navodeći: "imperijalizam je uključivao 'praksu, teoriju i stavove dominantnog metropolitanskog centra koji vlada udaljenom teritorijom', dok se kolonijalizam odnosi na 'usađivanje naselja na udaljenoj teritoriji'.<ref name="Gilmartin2009">{{Cite book|last=Gilmartin|first=Mary|title=Key Concepts in Political Geography|year=2009|isbn=9781412946728|editor-last=Gallaher|editor-first=Carolyn|pages=115–123|chapter=Colonialism/Imperialism|doi=10.4135/9781446279496.n13|editor-last2=Dahlman|editor-first2=Carl|editor-last3=Gilmartin|editor-first3=Mary|editor-last4=Mountz|editor-first4=Alison|editor-last5=Shirlow|editor-first5=Peter|chapter-url=https://books.google.com/books?id=XpBJclVnVdQC&pg=PA115}}</ref> Susjedne kopnene imperije kao što su ruska, kineska ili osmanska su tradicionalno bile isključene iz diskusija o kolonijalizmu, iako se to počinje mijenjati, pošto je prihvaćeno da su i oni slali stanovništvo na teritorije kojima su vladali<ref name="Gilmartin2009" /> {{Rp|116}} == Naspram kolonijalizma == [[File:Colonisation 1800.png|thumb|upright=1.35|Imperijalne sile 1800.<ref>{{Cite journal |last=Clapp |first=C H |date=1912 |title=Southern Vancouver Island |series=Canada. Geological Survey. Memoirno. 13 |publisher=Ottawa |doi=10.4095/100487 |hdl-access=free |hdl=2027/nyp.33433090753066}}</ref>]] [[File:Colonialism in 1945 updated legend.png|thumb|upright=1.35|Imperijalne sile 1945.]] Termin "imperijalizam" se često miješa sa "[[kolonijalizam|kolonijalizmom]]"; međutim, mnogi naučnici tvrde da svaki ima svoju posebnu definiciju. Imperijalizam i kolonijalizam su korišteni da bi se opisao nečiji uticaj na osobu ili grupu ljudi. [[Robert Young]] piše da imperijalizam djeluje iz centra kao državna politika i da se razvija iz ideoloških, ali i finansijskih razloga, dok je kolonijalizam jednostavno razvoj za naseljavanje ili komercijalne namjere; međutim, kolonijalizam još uvijek uključuje [[Invazija|invaziju]].<ref>{{Cite book |last=Young |first=Robert |title=Empire, colony, postcolony |year=2015 |isbn=978-1-4051-9355-9 |page=54 |publisher=John Wiley & Sons |oclc=907133189}}</ref> Kolonijalizam u modernoj upotrebi također ima tendenciju da implicira određeni stepen geografske odvojenosti između kolonije i imperijalne sile. Konkretno, [[Edward Said]] pravi razliku između imperijalizma i kolonijalizma navodeći: "imperijalizam je uključivao 'praksu, teoriju i stavove dominantnog metropolitanskog centra koji vlada udaljenom teritorijom', dok se kolonijalizam odnosi na 'usađivanje naselja na udaljenoj teritoriji'.<ref name=Gilmartin2009/> Susjedne kopnene imperije kao što su rusko, kinesko ili osmansko tradicionalno su bile isključene iz rasprave o kolonijalizmu, iako se to počinje mijenjati, jer je prihvaćeno da su i oni slali stanovništvo na teritorije kojima su vladali.<ref name="Gilmartin2009" />{{Rp|116}} Imperijalizam i kolonijalizam diktiraju političku i ekonomsku prednost nad zemljom i autohtonim stanovništvom koje oni kontrolišu, ali naučnicima je ponekad teško ilustrirati razliku između njih.<ref name="Painter & Jeffrey">{{Cite book |last1=Painter |first1=Joe |title=Political Geography |last2=Jeffrey |first2=Alex |year=2009 |isbn=978-1-4462-4435-7 |edition=2nd}}</ref>{{Rp|107}} Iako se imperijalizam i kolonijalizam fokusiraju na potiskivanje drugoga, ako se kolonijalizam odnosi na proces preuzimanja fizičke kontrole jedne zemlje nad drugom, imperijalizam se odnosi na političku i monetarnu dominaciju, bilo formalnu ili neformalnu. Kolonijalizam se smatra arhitektom koji odlučuje kako da počne dominirati oblastima, a onda se imperijalizam može posmatrati kao stvaranje ideje koja stoji iza osvajačke saradnje sa kolonijalizmom. Kolonijalizam je kada imperijalna nacija započne osvajanje nekog područja i onda na kraju bude sposobna zavladati oblastima koje je prethodna nacija kontrolirala. Osnovno značenje kolonijalizma je eksploatacija vrijednih dobara i zaliha nacije koja je bila osvojena i da nacija osvajač tada stječe koristi od ratnog plijena.<ref name="Painter & Jeffrey"/>{{Rp|170–75}} Smisao imperijalizma je stvoriti [[carstvo]], osvajanjem zemlje druge države i time povećavajući sopstvenu dominaciju. Kolonijalizam je graditelj i čuvar kolonijalnih posjeda na području od strane stanovništva koje dolazi iz strane regije.<ref name="Painter & Jeffrey"/>{{Rp|173–76}}  Kolonijalizam može u potpunosti promijeniti postojeću društvenu strukturu, fizičku strukturu i ekonomiju područja; nije neobično da su karakteristike naroda osvajača naslijeđene od strane pokorenog domorodačkog stanovništva.<ref name="Painter & Jeffrey"/>{{Rp|41}}  Nekoliko kolonija je ostalo udaljeno od svoje matične zemlje. Stoga će većina na kraju uspostaviti zasebno državljanstvo ili ostati pod potpunom kontrolom svoje matične kolonije.<ref>{{Cite web |title=Imperialism: A Study – Online Library of Liberty |url=http://oll.libertyfund.org/titles/hobson-imperialism-a-study}}</ref> Sovjetski vođa [[Vladimir Lenjin]] je sugerisao da je "imperijalizam najviši oblik kapitalizma", tvrdeći da se "imperijalizam razvio nakon kolonijalizma i da se od kolonijalizma razlikovao monopolističkim kapitalizmom".<ref name=Gilmartin2009/>{{Rp|116}} == Doba imperijalizma == Doba imperijalizma, vremenski period koji počinje oko 1760, vidio je evropske industrijalizirajuće nacije koje su se uključile u proces kolonizacije, utjecaja i aneksije drugih dijelova svijeta.<ref>{{cite web| url = https://archive.org/search.php?query=atlas%20world%20history%20haywood| title = John Haywood, ''Atlas of world history'' (1997)}}</ref> Epizode iz 19. vijeka uključivale su "[[Utrka za Afriku|Utrku za Afriku]]."<ref>See Stephen Howe, ed., ''The New Imperial Histories Reader'' (2009) [https://h-net.org/reviews/showrev.php?id=32358 online review].</ref> [[File:Africa map 1914.svg|thumb|upright=1.3|[[Utrka za Afriku|Afrika]] podijeljena između više Evropskih imperija, {{Circa|1914}} {{Legend|#ffcc00|Belgija}}{{Legend|#ba8ed9|Francuska}}{{Legend|#0000ff|Njemačka}}{{Legend|#99ff55|Italija}}{{Legend|#008000|Portugal}}{{Legend|#ffe502|Španija}}{{Legend|#ffb5b7|Ujedinjeno Kraljevstvo}}]] Tokom 1970-ih, britanski historičari [[John Gallagher]] (1919–1980) i [[Ronald Robinson]] (1920–1999) su tvrdili da su evropski lideri odbacili ideju da "imperijalizam" zahtijeva formalnu, pravnu kontrolu jedne vlade nad kolonijalnom regijom. Mnogo je važnija bila neformalna kontrola nezavisnih područja.<ref>R.E. Robinson and John Gallagher, '' Africa and the Victorians: The official mind of imperialism'' (1966).</ref> Prema Wm. Rogeru Louisu, "Po njihovom mišljenju, historičari su bili opčinjeni formalnim carstvom i mapama svijeta s regijama obojenim crvenom bojom. Najveći dio britanske emigracije, trgovine i kapitala otišao je u područja izvan formalnog [[Britansko Carstvo|Britanskog Carstva]]. Ključ za njihovo razmišljanje je ideja imperije 'neformalno ako je moguće i formalno ako je potrebno'."<ref>Wm. Roger Louis, ''Imperialism'' (1976) str. 4.</ref> [[Oron Hale]] kaže da su Gallagher i Robinson razmatrali britansku umiješanost u Afriku gdje su oni mogli "pronaći malo kapitalista, manje kapitala, a ne mnogo pritiska od navodnih tradicionalnih promotora kolonijalne ekspanzije. Odluke kabineta da se aneksira ili ne pripoji su se donosile, obično na osnovu političkih ili geopolitičkih razloga."<ref name="Hale">{{Cite book |last=Hale |first=Oron J. |title=The great illusion: 1900–14 |publisher=Harper & Row |year=1971}}</ref>{{Rp|6}} Posmatrajući glavna carstva od 1875. do 1914, postojali su različiti primjeri u pogledu profitabilnosti. Isprva su planeri očekivali da će kolonije pružiti odlično zarobljeno tržište za proizvedene proizvode. Osim [[Indijski potkontinent|Indijskog potkontinenta]], to je rijetko bila istina. Do 1890-ih, imperijalisti su vidjeli ekonomsku korist prvenstveno u proizvodnji jeftinih sirovina za ishranu domaćeg proizvodnog sektora. Sveukupno gledano, [[Velika Britanija]] je poslovala vrlo dobro u smislu profita od [[Indija|Indije]], posebno od Mughal Bengala, ali ne i od većine ostatka svog carstva. Prema indijskom ekonomistu Utsi Patnaiku, razmjeri transfera bogatstva iz Indije, između 1765. i 1938., bili su procijenjeni na 45 milijardi dolara.<ref>{{Cite book| edition = 1st| publisher = Columbia University Press| isbn = 9788193732915| others = Utsa Patnaik, Arindam Banerjee, C. P. Chandrasekhar (eds.)| title = Dispossession deprivation and development: essays for Utsa Patnaik| location = New York, NY| date = 2018}}</ref> [[Nizozemska]] se jako dobro snašla u [[Istočna Indija|Istočnoj Indiji]]. [[Njemačko Carstvo|Njemačka]] i [[Italijansko Carstvo|Italija]] dobile su vrlo malo trgovine ili sirovina od svojih carstava. [[Francuska]] je prošla nešto bolje. [[Belgijski Kongo]] je bio notorno profitabilan kada je bio kapitalistička plantaža kaučuka u vlasništvu i kojom je upravljao kralj [[Leopold II, kralj Belgijanaca|Leopold II]] kao privatno preduzeće. Međutim, skandal za skandalom u vezi sa zvjerstvima u Slobodnoj državi Kongo doveo je međunarodnu zajednicu da prisili vladu Belgije da je preuzme 1908, i ona je postala mnogo manje profitabilna. [[Filipini]] su koštali [[Sjedinjene Američke Države|Sjedinjene Države]] mnogo više nego što se očekivalo zbog vojne akcije protiv pobunjenika.<ref name="Hale"/>{{Rp|7–10}} Zbog resursa koje imperijalizam stavlja na raspolaganje, svjetska ekonomija je značajno porasla i postala mnogo više međusobno povezana u decenijama prije [[Prvi svjetski rat|Prvog svjetskog rata]], čineći mnoge imperijalne sile bogatim i prosperitetnim.<ref>{{Cite journal |last=Christopher |first=A.J. |year=1985 |title=Patterns of British Overseas Investment in Land |journal=Transactions of the Institute of British Geographers |series=New Series |volume=10 |issue=4 |pages=452–66 |doi=10.2307/621891 |jstor=621891|issn=0020-2754 }}</ref> Ekspanzija [[Evropa|Evrope]] u teritorijalni imperijalizam bila je uglavnom fokusirana na ekonomski rast prikupljanjem resursa iz kolonija, u kombinaciji sa preuzimanjem političke kontrole vojnim i političkim sredstvima. Kolonizacija Indije sredinom 18. stoljeća nudi primjer ovog fokusa: tamo su "Britanci iskoristili političku slabost mogulske države, i, dok je vojna aktivnost bila važna u različitim vremenima, ekonomska i administrativna inkorporacija lokalnih elita također je bio od ključnog značaja" za uspostavljanje kontrole nad resursima, tržištima i radnom snagom potkontinenta.<ref>{{Cite book |last=Joe Painter |url=https://archive.org/details/politicsgeograph00pain |title=Politics, Geography and Political Geography: A Critical Perspective |year=1995 |isbn=978-0-470-23544-7 |page=[https://archive.org/details/politicsgeograph00pain/page/114 114] |publisher=E. Arnold |url-access=registration}}</ref> Iako je u 17. i 18. vijeku značajan broj kolonija bio dizajniran da obezbjedi ekonomski profit i otpreme resurse u matične luke, [[D. K. Fieldhouse]] sugeriše da u 19. i 20. vijeku na mjestima kao što su [[Afrika]] i [[Azija]] ova ideja nije nužno vrijedila:<ref>D. K. Fieldhouse, “'Imperialism': An Historiographical Revision.” ''Economic History Review'' 14#2 1961, str. 187–209 [https://www.jstor.org/stable/2593218 online]</ref> {{Citat|Moderne imperije nisu bile vještački izgrađene ekonomske mašine. Druga ekspanzija Evrope bila je složen historijski proces u kojem su političke, društvene i emocionalne snage u Evropi i na periferiji bile uticajnije od proračunatog imperijalizma. Pojedinačne kolonije mogu služiti ekonomskoj svrsi; kolektivno nijedno carstvo nije imalo bilo kakvu definiranu funkciju, ekonomsku ili drugu. Carstva su predstavljala samo posebnu fazu u stalno promjenljivim odnosima Evrope sa ostatkom svijeta: analogije s industrijskim sistemima ili ulaganjem u nekretnine jednostavno su dovele u zabludu.<ref name="Painter & Jeffrey"/>{{Rp|184}}}} Za to vrijeme, evropski trgovci su imali mogućnost da "lutaju otvorenim morem i prisvajaju viškove iz cijelog svijeta (ponekad mirno, ponekad nasilno) i da ih koncentrišu u Evropi".<ref>David Harvey, ''Spaces of Global Capitalism: A Theory of Uneven Geographical Development'' (Verso, 2006) str. 91</ref> [[File: British ships in Canton.jpg|thumb|Britanski napad na Kanton tokom [[Prvi opijumski rat|Prvog opijumskog rata]], maj 1841.]] Evropska ekspanzija se znatno ubrzala u 19. vijeku. Da bi dobila sirovine, Evropa je proširila uvoz iz drugih zemalja i iz kolonija. Evropski industrijalci tražili su sirovine kao što su [[Boja|boje]], [[pamuk]], [[Biljno ulje|biljna ulja]] i metalne rude iz inostranstva. Istovremeno, industrijalizacija je brzo činila Evropu centrom proizvodnje i ekonomskog rasta, što je pokretalo potrebe za resursima.<ref name="Adas 2008 54-58">{{Cite book |last1=Adas |first1=Michael |title=Turbulent Passage A Global History of the Twentieth Century |first2=Peter N. |last2=Stearns |year=2008 |isbn=978-0-205-64571-8 |edition=4th |pages=54–58|publisher=Pearson/Longman }}</ref> Komunikacija je postala mnogo naprednija tokom evropske ekspanzije. Sa pronalaskom [[Željeznica|željeznice]] i [[Telegraf|telegrafa]], postalo je lakše komunicirati s drugim zemljama i proširiti administrativnu kontrolu matične nacije nad njenim kolonijama. Parne željeznice i okeanski brodovi na parni pogon omogućili su brz i jeftin transport ogromnih količina robe do i iz kolonija.<ref name="Adas 2008 54-58"/> Zajedno sa napretkom u komunikaciji, Evropa je nastavila da napreduje i u vojnoj tehnologiji. Evropski hemičari napravili su nove eksplozive koji su artiljeriju učinili mnogo smrtonosnijom. Do 1880-ih, [[mitraljez]] je postao pouzdano oružje na bojnom polju. Ova tehnologija je evropskim vojskama dala prednost u odnosu na njihove protivnike, jer su se vojske u manje razvijenim zemljama još uvijek borile sa [[Strijela|strijelama]], [[Mač|mačevima]] i kožnim štitovima (npr. Zului u Južnoafričkoj Republici tokom [[Anglo-Zulu rat 1879.|Anglo-Zulu rata 1879]]).<ref name="Adas 2008 54-58"/> Neki izuzeci vojski koje su uspjele da se izjednače s evropskim ekspedicijama i standardima uključuju etiopsku vojsku u bici kod Adwe i [[Japanska carska vojska|japansku carsku vojsku]], ali su se one još uvijek u velikoj mjeri oslanjale na oružje uvezeno iz Evrope i često na evropske vojne savjetnike. == Također pogledajte == * [[Kolonijalizam]] * [[Carstvo]] * [[Globalizacija]] * [[Najveća carstva svijeta]] == Reference == {{Refspisak}} == dodatna literatura == {{Refbegin}} * Abernethy, David P. ''The Dynamics of Global Dominance: European Overseas Empires, 1425–1980'' (Yale UP, 2000), political science approach. [https://muse.jhu.edu/article/16319/summary online review] * Ankerl, Guy. ''Coexisting Contemporary Civilizations: Arabo-Muslim, Bharatai, Chinese, and Western,'' Geneva, INU Press, 2000, {{ISBN|2-88155-004-5}}. * Bayly, C.A. ed. ''Atlas of the British Empire'' (1989). survey by scholars; heavily illustrated * Brendon, Piers. [https://www.opendemocracy.net/en/british_empire/ "A Moral Audit of the British Empire"]. ''History Today'', (Oct 2007), Vol. 57 Issue 10, pp.&nbsp;44–47 * Brendon, Piers. ''The Decline and Fall of the British Empire, 1781–1997'' (2008), {{ISBN|978-0-307-27028-3}}, wide-ranging survey * Bickers, Robert and Christian Henriot, ''New Frontiers: Imperialism's New Communities in East Asia, 1842–1953'', Manchester, Manchester University Press, 2000, {{ISBN|0-7190-5604-7}} * Blanken, Leo. ''[http://www.themontrealreview.com/2009/Rational-Empires-Institutional-Incentives-and-Imperial-Expansion.php Rational Empires: Institutional Incentives and Imperial Expansion],'' University Of Chicago Press, 2012 * Bush, Barbara. ''Imperialism and Postcolonialism (History: Concepts, Theories and Practice),'' Longmans, 2006, {{ISBN|0-582-50583-6}} * Comer, Earl of. ''Ancient and Modern Imperialism,'' John Murray, 1910. * Cotterell, Arthur. ''Western Power in Asia: Its Slow Rise and Swift Fall, 1415 – 1999'' (2009) popular history [https://www.amazon.com/Western-Power-Asia-Slow-Swift/dp/0470824891/ excerpts] * [[Faramerz Dabhoiwala|Dabhoiwala, Fara]], "Imperial Delusions" (review of [[Priya Satia]], ''Time's Monster: How History Makes History'', Belknap Press/Harvard University Press, 2020, 363 pp.; [[Mahmood Mamdani]], ''[[Neither Settler nor Native]]: The Making and Unmaking of Permanent Minorities'', Belknap Press/Harvard University Press, 2020, 401 pp.; and [[Adom Getachew]], ''Worldmaking after Empire: The Rise and Fall of Self-Determination'', Princeton University Press, 2021 [?], 271 pp.), ''[[The New York Review of Books]]'', vol. LXVIII, no. 11 (1 July 2021), pp. 59–62. * Darwin, John. '' After Tamerlane: The Rise and Fall of Global Empires, 1400–2000,'' (Penguin Books, 2008), 576 pp * Darwin, John. ''The Empire Project'' (2011) 811pp [https://play.google.com/books/reader?id=b7E83PeQAQMC&hl=en&pg=GBS.PA23.w.1.1.99 free viewing] * {{Cite encyclopedia |year=2008 |encyclopedia=The Encyclopedia of Libertarianism |editor-last=Hamowy |editor-first=Ronald |editor-link=Ronald Hamowy |pages=237–39 |doi=10.4135/9781412965811.n146 |isbn=978-1-4129-6580-4 |lccn=2008009151 |oclc=750831024 |last1=Davies |first1=Stephen |chapter-url=https://books.google.com/books?id=yxNgXs3TkJYC |chapter=Imperialism}} * Fay, Richard B. and Daniel Gaido (ed. and trans.), ''Discovering Imperialism: Social Democracy to World War I.'' Chicago: Haymarket Books, 2012. * [[Niall Ferguson]], ''Empire: How Britain Made the Modern World,'' Penguin Books, 2004, {{ISBN|0-14-100754-0}} * Gotteland, Mathieu. [https://middlegroundjournal.com/2017/09/05/on-teaching-column-what-is-informal-imperialism/ What Is Informal Imperialism?], The Middle Ground Journal (2017). * [[Michael Hardt]] and [[Toni Negri]], ''Empire,'' [[Harvard University Press]], 2000, {{ISBN|0-674-00671-2}} * {{cite journal |last1=Hickel |first1=Jason |author1-link=Jason Hickel |last2=Dorninger |first2=Christian |last3=Wieland |first3=Hanspeter |last4=Suwandi |first4=Intan |date=2022 |title=Imperialist appropriation in the world economy: Drain from the global South through unequal exchange, 1990–2015 |journal=[[Global Environmental Change]] |volume=73 |issue=102467 |page=102467 |doi=10.1016/j.gloenvcha.2022.102467 |s2cid=246855421 |access-date= |doi-access=free|bibcode=2022GEC....7302467H }} * [[E.J. Hobsbawm]], ''The Age of Empire, 1875–1914,'' Abacus Books, 1989, {{ISBN|0-349-10598-7}} * [[E.J. Hobsbawm]], ''On Empire: America, War, and Global Supremacy,'' Pantheon Books, 2008, {{ISBN|0-375-42537-3}} * [[J.A. Hobson]], ''Imperialism: A Study,'' Cosimo Classics, 2005, {{ISBN|1-59605-250-3}} * Hodge, Carl Cavanagh. ''Encyclopedia of the Age of Imperialism, 1800–1914'' (2 vol. 2007), online * Howe, Stephen Howe, ed., ''The New Imperial Histories Reader'' (2009) [https://h-net.org/reviews/showrev.php?id=32358 online review]. * {{Cite book |last1=James |first1=Paul |url=https://www.academia.edu/3587722 |title=Globalization and Violence, Vol. 1: Globalizing Empires, Old and New |last2=Nairn |first2=Tom |publisher=Sage Publications |year=2006 |author-link=Paul James (academic)}} * Kumar, Krishan. ''Visions of Empire: How Five Imperial Regimes Shaped the World'' (2017). * [[Gabriel Kuhn]], [http://kersplebedeb.com/posts/oppressor-and-oppressed-nations/ ''Oppressor and Oppressed Nations: Sketching a Taxonomy of Imperialism''], Kersplebedeb, June 2017. * Lawrence, Adria K. ''Imperial Rule and the Politics of Nationalism: Anti-Colonial Protest in the French Empire'' (Cambridge UP, 2013) [https://issforum.org/roundtables/7-18-imperial-rule-nationalism online reviews] * [[Jackson Lears]], "Imperial Exceptionalism" (review of [[Victor Bulmer-Thomas]], ''Empire in Retreat: The Past, Present, and Future of the United States'', Yale University Press, 2018, {{ISBN|978-0-300-21000-2}}, 459 pp.; and [[David C. Hendrickson]], ''Republic in Peril: American Empire and the Liberal Tradition'', Oxford University Press, 2017, {{ISBN|978-0190660383}}, 287 pp.), ''[[The New York Review of Books]]'', vol. LXVI, no. 2 (February 7, 2019), pp. 8–10. Bulmer-Thomas writes: "Imperial retreat is not the same as national decline, as many other countries can attest. Indeed, imperial retreat can strengthen the nation-state just as imperial expansion can weaken it." (''[[The New York Review of Books|NYRB]]'', cited on p. 10.) * [[Merriman, Roger Bigelow]]. ''The Rise of the Spanish Empire in the Old World and in the New'' (4 vol 1918–1933) [https://archive.org/search.php?query=creator%3A%28Merriman%2C%20Roger%20Bigelow.%20%29%20empire online]. * {{Cite book |last=Monypenny |first=William Flavelle |title=The Empire and the century |date=1905 |publisher=John Murray |pages=5–28 |chapter=[[s:The Empire and the century/The Imperial Ideal|The Imperial Ideal]] |author-link=William Flavelle Monypenny}} * [[Parker Thomas Moon|Moon, Parker T.]] ''Imperialism and world politics'' (1926); 583 pp; Wide-ranging historical survey; online * Ness, Immanuel and Zak Cope, eds. ''The Palgrave Encyclopedia of Imperialism and Anti-Imperialism'' (2 vol 2015), 1456 pp * Page, Melvin E. et al. eds. ''Colonialism: An International Social, Cultural, and Political Encyclopedia'' (2 vol 2003) * [[Thomas Pakenham (historian)|Thomas Pakenham]]. ''The Scramble for Africa: White Man's Conquest of the Dark Continent from 1876 to 1912'' (1992), {{ISBN|978-0-380-71999-0}} * Poddar, Prem, and Lars Jensen, eds., ''A historical companion to postcolonial literatures: Continental Europe and Its Empires'' (Edinburgh UP, 2008) [https://www.amazon.com/Historical-Companion-Postcolonial-Literatures-Continental/dp/0748623949/ excerpt] also [https://www.jstor.org/stable/10.3366/j.ctt1g0b6vw entire text online] * Rothermund, Dietmar. ''Memories of Post-Imperial Nations: The Aftermath of Decolonization, 1945–2013'' (2015), {{ISBN|1-107-10229-4}}; Compares the impact on Great Britain, the Netherlands, Belgium, France, Portugal, Italy and Japan * [[Edward Said]], ''Culture and Imperialism,'' Vintage Books, 1998, {{ISBN|0-09-996750-2}} * Simms, Brendan. ''Three victories and a defeat: the rise and fall of the first British Empire'' (Hachette UK, 2008). to 1783. * Smith, Simon C. ''British Imperialism 1750–1970,'' Cambridge University Press, 1998, {{ISBN|0-521-59930-X}} * Stuchtey, Benedikt. [http://nbn-resolving.de/urn:nbn:de:0159-20101025319 ''Colonialism and Imperialism, 1450–1950''], [[European History Online]], Mainz: [[Institute of European History]], 2011. * {{cite book |last1=Thornton |first1=A.P. |title=Imperialism in the Twentieth Century |date=1980 |publisher=University of Minnesota Press |location=Minneapolis |isbn=9780816609932}} * U.S. Tariff Commission. ''[https://archive.org/details/colonialtariffpo00unit Colonial tariff policies]'' (1922), worldwide; 922 pp * Vandervort, Bruce. ''Wars of Imperial Conquest in Africa, 1830―1914'' (Indiana UP, 2009) * {{Cite journal |last=Winslow |first=E. M. |year=1931 |title=Marxian, Liberal, and Sociological Theories of Imperialism |journal=Journal of Political Economy |volume=39 |issue=6 |pages=713–758 |doi=10.1086/254283 |jstor=1823170 |s2cid=143859209}} * {{Cite journal |last=Xypolia |first=Ilia |date=August 2016 |title=Divide et Impera: Vertical and Horizontal Dimensions of British Imperialism |journal=Critique |volume=44 |issue=3 |pages=221–231 |doi=10.1080/03017605.2016.1199629 |hdl-access=free |s2cid=148118309 |hdl=2164/9956}} {{Refend}} '''Primary sources''' * [[V. I. Lenin]], ''[[Imperialism: The Highest Stage of Capitalism]],'' International Publishers, New York, 1997, {{ISBN|0-7178-0098-9}} * [[Rosa Luxemburg]], ''[[The Accumulation of Capital: A Contribution to an Economic Explanation of Imperialism]]'' == Vanjski linkovi == {{Autoritarni oblici vladavine}} {{Kolonizacija}} {{Normativna kontrola}} [[Kategorija:Politika]] {{Commonscat|Imperialism}} 8jkwrf8qt4en8rtf6skntf3vhggax3p 0 11310 3673879 3431912 2024-12-15T22:40:15Z Tabari1i 166598 3673879 wikitext text/x-wiki {{Nedostaju izvori}} [[file:Persian Language Location Map.svg|frameless|right]] '''Perzijski jezik''' ili '''farsi''' ({{Fa|فارسی}} ''fārsī'') je indo-evropski jezik, kojim se govori u [[Iran]]u, [[Tadžikistan]]u, [[Uzbekistan]]u, [[Afganistan]]u, te u nekim drugim dijelovima [[Kavkaz]]a i [[Srednja Azija|Srednje Azije]]. Pripada porodici [[Indoevropski jezici|indoevropskih jezika]], koja se dijeli na ukupno dvanaest grupa: indijska (arijska), armenska, grčka, albanska, italska, keltska, germanska, slovenska, baltička, tokarska, hetitska i iranska. Historija grupe iranskih jezika započinje još u sedmom vijeku prije nove ere. Perzijski je najznačajniji u grupi iranskih jezika i jedini za koga je, na osnovu pismenih spomenika, dokazano da je postojao kao stari, jezik srednjeg doba i savremeni jezik. Kao indo-evropski jezik, perzijski ima određenih sličnosti sa ostalim jezicima iz indo-evropske porodice, a naročito sa [[engleski]]m i [[francuski]]m. Sa [[francuski]]m ga vezuje način naglašavanja, posebno kod posljednjeg sloga, a sa [[engleski]]m nejasno izgovaranje samoglasnika, kao i određeni drugi elementi. Perzijski jezik je u svom razvoju imao tri glavna perioda, [[stari perzijski jezik]] (jezik Aveste i Darijevih napisa), [[srednji perzijski jezik]] (pahlavi) i novi perzijski jezik, ili samo, perzijski. On datira od momenta prihvaćanja arapskog alfabeta oko [[650]]. godine n. e., kada je, u vrijeme otpočinjanja islamskog uticaja, poprimio veliki broj arapskih riječi, prerastajući u jedan izvanredno bogat jezik. Perzijski jezik je pretrpio tako male promjene u toku čitavog zadnjeg milenijuma, da obrazovani Iranac može čitati rukopise sačinjene vjekovima unazad bez posebnih teškoća. Avganistanski dari jezik je u velikoj meri pomešan sa jezicima kao što je mongolski.<ref>https://www.dailymirror.lk/print/opinion/Collective-resolve-of-regional-and-international-actors-a-glimmer-of-hope-for-Afghans-Air-Chief-Marshal-Bulathsinghala/172-282040</ref> == Neke sličnosti između savremenog bosanskog i perzijskog jezika == Kada se govori o riječima orijentalnog porijekla prisutnima u [[bosanski jezik|bosanskom jeziku]], pritom se najčešće misli na '''turcizme'''. U rječniku stranih riječi dr. B. Klaića uz ovaj pojam stoji sljedeće objašnjenje: "[[Turcizam]]: riječ ili izraz turskog porijekla". Međutim, treba dodati da su turcizmi zajednički naziv za sve riječi orijentalnog, dakle [[turski jezik|turskog]], perzijskog i [[arapski jezik|arapskog]] porijekla, koje su putem [[turski jezik|turskog jezika]] počele prodirati u slavenske jezike. Sistematsko širenje [[turcizam]]a započelo je dolaskom [[Osmansko Carstvo|Osmanlija]] na [[Balkan]] i trajalo je tokom više vijekaova. Na taj su se način i mnoge riječi izvorno perzijskog porijekla ukorijenile kao turcizmi u [[bosanski jezik|bosanskom jeziku]]. Ovaj se članak neće baviti turcizmima perzijskog porijekla u bosanskom jeziku iz više razloga. Prije svega, o tucizmima općenito već postoji mnogo ozbiljnih studija, a osim toga, nas zanimaju mogući uticaji staroperzijskog jezika na bosanski koji su započeli mnogo ranije, u razdoblju prije dolaska Osmanlija. Ako se prihvati hipoteza da su stanovnici naših krajeva prije dolaska na slavenski Jug naseljavali područje današnjeg [[Iran]]a, onda se sasvim prirodno nameće i pitanje jezika kojim su tada govorili. Seobom na zapad, u krajeve u kojima danas obitavaju, sa sobom su ponijeli i svoj [[jezik]] - to najosobnije kulturno obilježje jednog naroda, istovremeno podložno brojnim mijenama. Pa ipak, usprkos brojnim izmjenama i stranim uticajima koje je [[bosanski jezik]] pretrpio tokom dugog niza godina, uspio je zadržati i neke riječi i oblike koji komparativnom analizom sa savremenim perzijskim i staroperzijskim upućuju na moguću srodnost ovih dvaju jezika. Riječi koje su obrađene u članku samo su neki od primjera na koje smo mogli naići služeći se nama dostupnom literaturom. Naime, treba istaknuti da se ove riječi ne nalaze izdvojene na ovaj način i etimološki obrađene niti u kojem rječniku ili bilo kojoj stručnoj knjizi. === Glagoli === -ati, -anti, pehlevijski glagolski korijeni biti, perz. budan – konjugacija: <pre> književni govorni sam, jesam perz. hastam hasam si, jesi perz. hasti hasi je perz. hast ili ast -e smo, jesmo perz. hastim hasim ste, jeste perz. hastid hasid su, jesu perz. hastand hasand </pre> * dati, perz. ''dadan'', prezentska osnova: ''deh'' < srednjoperz. prezentska osnova ''dad'' < staroperz. prezentska osnova data-, imenica: ''dade'' * derati, perz. ''daridan'', prezentska osnova: dar * čamiti, perz. ''čamidan'', prezentska osnova: čam * goriti, perz. ''goridan'' ili gor gereftan, prezentska osnova: gor, imenica gorre * htjeti, perz. ''hāstan'' – konjugacija: <pre> hoć(u) perz. xāh(am) hoć(eš) perz. xāh(i) hoć(e) perz. xāh(ad) hoć(emo) perz. xāh(im) hoć(ete) perz. xāh(id) hoć(e) perz. xāh(and) </pre> * kušati, pokušati, perz. kušidan, prezentska osnova: kuš * lajati, staroperz. lāidan, prezentska osnova: lāj * lizati, perz. lisidan, prezentska osnova: lis * napisati, pisati, perz. neveštan ili nepeštan, prezentska osnova: nevis < pehlevijski perz. ni-pis < staroperz. ni-piš prefiks: ni + korijen: pais * njušiti, novoperz. anšidan, prezentska osnova: anš < perz. prezentska osnova: aniyōš- < pehlevijski staroperz. prezentska osnova: niγōš < staroperz. prezentska osnova: angauš * peći, staroperz. pazidan, prezentska osnova: paz, < pehlevijski perz. glagolski korijen pačati- * pohati, perz. pohtan (pazidan), prezentska osnova: paz, < pehlevijski perz. glagolski korijen pačati- * živjeti, perz. zistan, prezentska osnova: zi < srednjoperz. Ziwistan prezentska osnova: ziw < staroperz. Žiwistan, prezentska osnova: živ === Imenice === * adrija, perz. daryā : more < srednjoperz. drayab < staroperz. drayah * Bog , staroperz. bağ < sanskrit bağ * ban, avestijski pāna < perz. bān: sufiks koji znači čuvar * brat, perz. baradar < srednjoperz. brad(ar) < staroperz. bratar * čuča, perz. đuđe * jesen, perz. hazān * kolač, perz. koluče (vrsta kolača) * kuća, perz. kuče (kujče): malo naselje, staroperz. kuša, kušan * govedar, perz. gāvdār (gāv: govedo, krava + dār: prezentska osnova od infinitiva daštan «imati, držati») * mater, perz. i srednjoperz. mādar < staroperz. matar * miš, perz. muš * mozak, perz. magz < srednjoperzijski mazg < staroperzijski mazga- * nov, perz. nov < srednjoperz. nōg < staroperz. nava- * obrva, perz. abru (u množini: abrovān) * pazuh, perz. bazu (nadlaktica) * pusa, perz. bus, buse * stan, perz. –stān (sufiks za mjesto): obitavalište, mjesto, npr. Armanestān: zemlja Armena (Armenija), Ozbakestān: zemlja Uzbeka (Uzbekistan) * uši, perz. guš < srednjoperz. goš < staroperz. Guša * vjetar, perz. bād < srednjoperz. vāt < staroperz. vāta * žena, perz. i srednjoperz. zan < staroperz. žan * zima, perz. zemestān: zem + sufiks za mjesto, lokaciju stān < sanskrit hima: snijeg, hladnoća (himalaya: stan snijega, tamo gdje snijeg obitava) === Brojevi === * dvjesto, perz. dvist, devist * jedan, perz. (jek)dāne (književni), jedāne ili jedune (govorni) : jedan, komad nečega <pre> bosanski perzijski [[sanskrt]] avestijski jedan, jek < eka < aeva dva, do < dva < dva tri, se < tri < thri četiri, čahar < čatvar < čathwar pet, panđ < panča < panča šest, šeš < šaš < xšvaš sedam, haft < sapta < hapta osam, hašt < ašta < ašta devet, noh < nava < nava deset, dah < dasa < dasa </pre> === Prijedlozi === * iz (od), perz. ''az'' * do, perz. ''tā'' === Pridjevi === * tanak, perz. ''tang'' * više, perz. ''biš'' * znan, perz. ''šenās'' < avestijski ''žnatar'' * baština, perz. ''bāstān'' === Sufiksi === * -ar, perz. ''kar'' ili ''gar'': sufiks za zanimanje, kao u imenicama govedar, limar, itd. ili u perzijskom gāvdār lahimkār ili lahimgar itd. === Upitne zamijenice === * šta, perz. ''če'' ili ''či'' npr. šta je? perz. (govorni) či-je? * ko, perz. ''ki'' npr. ''ko'' je? perz. (govorni) ki-je? === Upitni prilog === * kuda, perz. kođā (kodja) === Mjesni prilozi === * ondje, perz. ānđā (onđā) ili āndjā (ondjā) * ovdje, staroperz. avadā: ovdje == Perzijska abeceda == {{Glavni|Perzijska abeceda}} Abeceda perzijskog jezika ima 32 znaka i još 3 posebna znaka koja to zapravno i nisu, nego su različiti pravopisni oblici za slova, i u slučaju lām alefa, [[ligatura]]. == Također pogledajte == * [[Dari jezik]] == Literatura == * Natel Khanlari, P., "Povijest perzijskog jezika I, II i III", Nashr-e Nou, Teheran, Iran, 1986. * Dustkhah, J. "Avesta", Entesharat-e Morvarid, Teheran, Iran, 1995. == Također pogledaj == * [[dari jezik]] == Vanjski linkovi == * [https://web.archive.org/web/20121209222040/http://persianlanguage.ir/ Perzijski jezik] * [http://fa.wikipedia.org/ fa.wikipedia.org] - Wikipedia na perzijskom jeziku {{Commonscat|Persian language}} [[Kategorija:Jezici u Iranu]] [[Kategorija:Jezici u Afganistanu]] [[Kategorija:Jezici u Tadžikistanu]] [[Kategorija:Jezici u Uzbekistanu]] ttjsvhz3iocm6ss92w4xppliz74m2dv 3673881 3673879 2024-12-15T23:21:33Z KWiki 9400 Vraćene izmjene korisnika [[Special:Contributions/Tabari1i|Tabari1i]] ([[User talk:Tabari1i|razgovor]]) na posljednju izmjenu korisnika [[User:Kwamikagami|Kwamikagami]] 3431912 wikitext text/x-wiki {{Nedostaju izvori}} [[file:Persian Language Location Map.svg|frameless|right]] '''Perzijski jezik''' ili '''farsi''' ({{Fa|فارسی}} ''fārsī'') je indo-evropski jezik, kojim se govori u [[Iran]]u, [[Tadžikistan]]u, [[Uzbekistan]]u, [[Afganistan]]u, te u nekim drugim dijelovima [[Kavkaz]]a i [[Srednja Azija|Srednje Azije]]. Pripada porodici [[Indoevropski jezici|indoevropskih jezika]], koja se dijeli na ukupno dvanaest grupa: indijska (arijska), armenska, grčka, albanska, italska, keltska, germanska, slovenska, baltička, tokarska, hetitska i iranska. Historija grupe iranskih jezika započinje još u sedmom vijeku prije nove ere. Perzijski je najznačajniji u grupi iranskih jezika i jedini za koga je, na osnovu pismenih spomenika, dokazano da je postojao kao stari, jezik srednjeg doba i savremeni jezik. Kao indo-evropski jezik, perzijski ima određenih sličnosti sa ostalim jezicima iz indo-evropske porodice, a naročito sa [[engleski]]m i [[francuski]]m. Sa [[francuski]]m ga vezuje način naglašavanja, posebno kod posljednjeg sloga, a sa [[engleski]]m nejasno izgovaranje samoglasnika, kao i određeni drugi elementi. Perzijski jezik je u svom razvoju imao tri glavna perioda, [[stari perzijski jezik]] (jezik Aveste i Darijevih napisa), [[srednji perzijski jezik]] (pahlavi) i novi perzijski jezik, ili samo, perzijski. On datira od momenta prihvaćanja arapskog alfabeta oko [[650]]. godine n. e., kada je, u vrijeme otpočinjanja islamskog uticaja, poprimio veliki broj arapskih riječi, prerastajući u jedan izvanredno bogat jezik. Perzijski jezik je pretrpio tako male promjene u toku čitavog zadnjeg milenijuma, da obrazovani Iranac može čitati rukopise sačinjene vjekovima unazad bez posebnih teškoća. == Neke sličnosti između savremenog bosanskog i perzijskog jezika == Kada se govori o riječima orijentalnog porijekla prisutnima u [[bosanski jezik|bosanskom jeziku]], pritom se najčešće misli na '''turcizme'''. U rječniku stranih riječi dr. B. Klaića uz ovaj pojam stoji sljedeće objašnjenje: "[[Turcizam]]: riječ ili izraz turskog porijekla". Međutim, treba dodati da su turcizmi zajednički naziv za sve riječi orijentalnog, dakle [[turski jezik|turskog]], perzijskog i [[arapski jezik|arapskog]] porijekla, koje su putem [[turski jezik|turskog jezika]] počele prodirati u slavenske jezike. Sistematsko širenje [[turcizam]]a započelo je dolaskom [[Osmansko Carstvo|Osmanlija]] na [[Balkan]] i trajalo je tokom više vijekaova. Na taj su se način i mnoge riječi izvorno perzijskog porijekla ukorijenile kao turcizmi u [[bosanski jezik|bosanskom jeziku]]. Ovaj se članak neće baviti turcizmima perzijskog porijekla u bosanskom jeziku iz više razloga. Prije svega, o tucizmima općenito već postoji mnogo ozbiljnih studija, a osim toga, nas zanimaju mogući uticaji staroperzijskog jezika na bosanski koji su započeli mnogo ranije, u razdoblju prije dolaska Osmanlija. Ako se prihvati hipoteza da su stanovnici naših krajeva prije dolaska na slavenski Jug naseljavali područje današnjeg [[Iran]]a, onda se sasvim prirodno nameće i pitanje jezika kojim su tada govorili. Seobom na zapad, u krajeve u kojima danas obitavaju, sa sobom su ponijeli i svoj [[jezik]] - to najosobnije kulturno obilježje jednog naroda, istovremeno podložno brojnim mijenama. Pa ipak, usprkos brojnim izmjenama i stranim uticajima koje je [[bosanski jezik]] pretrpio tokom dugog niza godina, uspio je zadržati i neke riječi i oblike koji komparativnom analizom sa savremenim perzijskim i staroperzijskim upućuju na moguću srodnost ovih dvaju jezika. Riječi koje su obrađene u članku samo su neki od primjera na koje smo mogli naići služeći se nama dostupnom literaturom. Naime, treba istaknuti da se ove riječi ne nalaze izdvojene na ovaj način i etimološki obrađene niti u kojem rječniku ili bilo kojoj stručnoj knjizi. === Glagoli === -ati, -anti, pehlevijski glagolski korijeni biti, perz. budan – konjugacija: <pre> književni govorni sam, jesam perz. hastam hasam si, jesi perz. hasti hasi je perz. hast ili ast -e smo, jesmo perz. hastim hasim ste, jeste perz. hastid hasid su, jesu perz. hastand hasand </pre> * dati, perz. ''dadan'', prezentska osnova: ''deh'' < srednjoperz. prezentska osnova ''dad'' < staroperz. prezentska osnova data-, imenica: ''dade'' * derati, perz. ''daridan'', prezentska osnova: dar * čamiti, perz. ''čamidan'', prezentska osnova: čam * goriti, perz. ''goridan'' ili gor gereftan, prezentska osnova: gor, imenica gorre * htjeti, perz. ''hāstan'' – konjugacija: <pre> hoć(u) perz. xāh(am) hoć(eš) perz. xāh(i) hoć(e) perz. xāh(ad) hoć(emo) perz. xāh(im) hoć(ete) perz. xāh(id) hoć(e) perz. xāh(and) </pre> * kušati, pokušati, perz. kušidan, prezentska osnova: kuš * lajati, staroperz. lāidan, prezentska osnova: lāj * lizati, perz. lisidan, prezentska osnova: lis * napisati, pisati, perz. neveštan ili nepeštan, prezentska osnova: nevis < pehlevijski perz. ni-pis < staroperz. ni-piš prefiks: ni + korijen: pais * njušiti, novoperz. anšidan, prezentska osnova: anš < perz. prezentska osnova: aniyōš- < pehlevijski staroperz. prezentska osnova: niγōš < staroperz. prezentska osnova: angauš * peći, staroperz. pazidan, prezentska osnova: paz, < pehlevijski perz. glagolski korijen pačati- * pohati, perz. pohtan (pazidan), prezentska osnova: paz, < pehlevijski perz. glagolski korijen pačati- * živjeti, perz. zistan, prezentska osnova: zi < srednjoperz. Ziwistan prezentska osnova: ziw < staroperz. Žiwistan, prezentska osnova: živ === Imenice === * adrija, perz. daryā : more < srednjoperz. drayab < staroperz. drayah * Bog , staroperz. bağ < sanskrit bağ * ban, avestijski pāna < perz. bān: sufiks koji znači čuvar * brat, perz. baradar < srednjoperz. brad(ar) < staroperz. bratar * čuča, perz. đuđe * jesen, perz. hazān * kolač, perz. koluče (vrsta kolača) * kuća, perz. kuče (kujče): malo naselje, staroperz. kuša, kušan * govedar, perz. gāvdār (gāv: govedo, krava + dār: prezentska osnova od infinitiva daštan «imati, držati») * mater, perz. i srednjoperz. mādar < staroperz. matar * miš, perz. muš * mozak, perz. magz < srednjoperzijski mazg < staroperzijski mazga- * nov, perz. nov < srednjoperz. nōg < staroperz. nava- * obrva, perz. abru (u množini: abrovān) * pazuh, perz. bazu (nadlaktica) * pusa, perz. bus, buse * stan, perz. –stān (sufiks za mjesto): obitavalište, mjesto, npr. Armanestān: zemlja Armena (Armenija), Ozbakestān: zemlja Uzbeka (Uzbekistan) * uši, perz. guš < srednjoperz. goš < staroperz. Guša * vjetar, perz. bād < srednjoperz. vāt < staroperz. vāta * žena, perz. i srednjoperz. zan < staroperz. žan * zima, perz. zemestān: zem + sufiks za mjesto, lokaciju stān < sanskrit hima: snijeg, hladnoća (himalaya: stan snijega, tamo gdje snijeg obitava) === Brojevi === * dvjesto, perz. dvist, devist * jedan, perz. (jek)dāne (književni), jedāne ili jedune (govorni) : jedan, komad nečega <pre> bosanski perzijski [[sanskrt]] avestijski jedan, jek < eka < aeva dva, do < dva < dva tri, se < tri < thri četiri, čahar < čatvar < čathwar pet, panđ < panča < panča šest, šeš < šaš < xšvaš sedam, haft < sapta < hapta osam, hašt < ašta < ašta devet, noh < nava < nava deset, dah < dasa < dasa </pre> === Prijedlozi === * iz (od), perz. ''az'' * do, perz. ''tā'' === Pridjevi === * tanak, perz. ''tang'' * više, perz. ''biš'' * znan, perz. ''šenās'' < avestijski ''žnatar'' * baština, perz. ''bāstān'' === Sufiksi === * -ar, perz. ''kar'' ili ''gar'': sufiks za zanimanje, kao u imenicama govedar, limar, itd. ili u perzijskom gāvdār lahimkār ili lahimgar itd. === Upitne zamijenice === * šta, perz. ''če'' ili ''či'' npr. šta je? perz. (govorni) či-je? * ko, perz. ''ki'' npr. ''ko'' je? perz. (govorni) ki-je? === Upitni prilog === * kuda, perz. kođā (kodja) === Mjesni prilozi === * ondje, perz. ānđā (onđā) ili āndjā (ondjā) * ovdje, staroperz. avadā: ovdje == Perzijska abeceda == {{Glavni|Perzijska abeceda}} Abeceda perzijskog jezika ima 32 znaka i još 3 posebna znaka koja to zapravno i nisu, nego su različiti pravopisni oblici za slova, i u slučaju lām alefa, [[ligatura]]. == Također pogledajte == * [[Dari jezik]] == Literatura == * Natel Khanlari, P., "Povijest perzijskog jezika I, II i III", Nashr-e Nou, Teheran, Iran, 1986. * Dustkhah, J. "Avesta", Entesharat-e Morvarid, Teheran, Iran, 1995. == Također pogledaj == * [[dari jezik]] == Vanjski linkovi == * [https://web.archive.org/web/20121209222040/http://persianlanguage.ir/ Perzijski jezik] * [http://fa.wikipedia.org/ fa.wikipedia.org] - Wikipedia na perzijskom jeziku {{Commonscat|Persian language}} [[Kategorija:Jezici u Iranu]] [[Kategorija:Jezici u Afganistanu]] [[Kategorija:Jezici u Tadžikistanu]] [[Kategorija:Jezici u Uzbekistanu]] d1cyd1420ys66a9pbx99y52ubjfaxas 0 11356 3673908 3672697 2024-12-16T08:15:42Z AdnanSa 226 3673908 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''734.''' ('''[[Rimski brojevi|DCCXXXIV]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u petak]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 734. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == === Evropa === * Bitka kod Boarna: Franci pod vodstvom Karla Martela, gradonačelnika palate Neustrije i Austrazije, pobjeđuju Frizijce blizu ušća rijeke Boarn (danas holandska provincija Friesland). Tokom bitke, frizijska vojska je potučena, a kralj Poppo je ubijen <ref>[https://web.archive.org/web/20090608003800/http://www.boudicca.de/friezen-nl1.htm "Geschiedenis van het volk der Friezen"]. Boudicca.de.</ref>. Franci preuzimaju kontrolu nad frizijskim zemljama zapadno od Lauwersa (Holandija) i počinju pljačkati paganska svetilišta. Frizi postaju franački vazali, osim plemena koja žive u istočnoj Friziji u današnjoj Njemačkoj. * Emevidsko osvajanje Galije: muslimanske snage pod Abd ul-Malikom ibn Qatn al-Fihrijem, guvernerom (vali) [[El-Andaluz]]a (moderna Španija), ulaze u Provansu i vrše napad na dolinu Rone. Gradove Avignon, Arl i vjerovatno Marsej predaje grof Maurontus, koji je u pobuni protiv [[Karlo Martel|Karla Martela]] <ref>David Nicolle (2008). Poitiers AD 732, Charles Martel turns the Islamic people (p. 19). ISBN 978-184603-230-1</ref>. * 8. septembar – Frithubeorht je posvećen za biskupa Hexhama. * Muslimanska ekspedicija na Siciliju <ref>Paul Sebag Tunis: histoire d'une ville [archive] Harmanttan, 1998 (ISBN 978-2-7384-6610-5)</ref>. === Emevijski halifat === * Prvi Arapi su ušli u Ganu, gdje su berberski suvereni još uvijek bili na vlasti i upravljali narodom poljoprivrednika Soninké ili Sarakolé. Okupacija Magreba od strane Arapa pogodovala je trgovini zlatom i robovima između Gane i Sidjilmâse, a u isto vrijeme i njenom širenju i bogatstvu <ref>Jean Jolly Histoire du continent africain, Volume 1 [archive] Editions L'Harmattan, 1996 (ISBN 978-2-7384-4688-6)</ref>. === Mezoamerika === * Jasav Čan Kʼaviil I, vladar (ajav) Tikala ([[Gvatemala]]), umire nakon 52-godišnje vladavine. Naslijedio ga je njegov sin Jikʼin Čan Kʼaviil, koji postaje jedan od najuspješnijih i najuspješnijih vladara Tikala tokom kasnog klasičnog perioda. * Tokom Trećeg Tikal-Calakmul rata, Kʼakʼ Tiliv Chan Jopaat sebi je dao titulu k’uhul ajav, čime je proglasio Quiriguaovu nezavisnost od Copana. === Azija === * 23. mart – Veliki [[zemljotres]] pogodio je grad kojim je vladala dinastija Tang Qinzhou (u blizini današnjeg grada Tianshui), uzrokujući ozbiljnu štetu i ubivši oko 4000 ljudi <ref> Lei, Z.-S. (March 2007). [https://www.researchgate.net/publication/291154710_Textual_research_on_the_Tianshui_M_7_earthquake_in_734_AD_and_analysis_of_its_causative_structure "Textual research on the Tianshui M 7 earthquake in 734 AD and analysis of its causative structure"]. ResearchGate.</ref>. * Bilge Qaghan, kagan Drugog turskog kaganata, otrovao je i ubio Buyruk Chor, izaslanik koji su jednom slali Tang caru Xuanzongu. Naslijedio ga je sin Yollıg <ref> "Erkin Ekrem, "Sarı Uygurların Kökeni", Modern Türklük Araştırma Dergisi, Vol. 4, No. 3, 2007, p. 175.</ref>. * Decembar – Khitanski vojni vođa Ketuju i kagan Jaonian Qulie su ubijeni od strane njihovog podređenog Li Guozhea, čime je okončana Ketuju pobuna. == 734. u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == * Fudživara no Kurajimaro, japanski političar (um. 775.) * Khuršid II, vladar (ispahbadh) Tabaristana (um. 761.) == [[Smrt|Umrli]] == * 30. juli – Tatwine, Mersijski nadbiskup od Canterburyja (r. oko 670?) * Bilge Qaghan, vladar (kagan) Drugog turskog kaganata (r. 683/4.) * Bilihildis, franačka plemkinja i opatica * Bubo, vojvoda od Frizijana * Približan datum – Caintigern, pustinjak rođen u Irskoj * Jasav Čan Kʼaviil I, vladar (ajav) [[Tikal]]a * Decembar – Ketuyu, kitanski vojni načelnik <ref>Xu Elina-Qian, Historical Development of the Pre-Dynastic Khitan, University of Helsinki, 2005. p.245-248.</ref> == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}}{{Commonscat|734|734.}} 1h74czqzivqlpas5tfoigxrpet1hhf2 0 12232 3673827 3665328 2024-12-15T16:37:34Z Palapa 383 3673827 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''698.''' ('''[[Rimski brojevi|DCXCVIII]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u utorak]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 698. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == === Bizantijsko carstvo === * Proljeće–ljeto – Arapske snage pod komandom Hasana ibn al-Numana zauzimaju Kartagu, okončavajući bizantijsku vlast u sjevernoj Africi. Bizantijci su zadržali samo Septem (Ceuta). Poražena bizantijska flota se pobunila i proglasila za bizantijskog cara Tiberija III, koji je zbacio Leontija nakon kratke opsade Konstantinopola <ref>Treadgold, Warren (1997). A History of the Byzantine State and Society. Stanford, California: Stanford University Press. p. 337-339. ISBN 0-8047-2630-2.</ref>. * Jesen–zima – Bizantijski general Heraklije, brat Tiberija III, sa vojskom prelazi planinske prevoje [[Taursko gorje]] u Kilikiju. Pokreće kampanju u Siriji, pobjeđuje arapske snage iz Antiohije i vrši napade do Samosate (moderna Turska) <ref>Venning, Timothy, ed. (2006). A Chronology of the Byzantine Empire. Palgrave Macmillan. p. 188. ISBN 1-4039-1774-4.</ref>. * Izbijanje [[Bubonska kuga|bubonske kuge]] u Konstantinopolu, Siriji i Mezopotamiji: [[Teofan]] Ispovjednik izvještava da je kuga trajala četiri mjeseca i opisuje veliki broj smrtnih slučajeva u Konstantinopolu. Car Leontios naređuje da se uništi tržnica u konstantinopolskoj teretnoj luci Neorion, na kojoj se prodaju životinje i koja se smatra izvorom zaraženih životinja donesenih iz Sirije. Arapska vojska je primorana da obustavi svoje vojne operacije. Prema sirijskim izvorima, [[kuga]] u Siriji trajala je još dvije godine. * Otkrićem grobnice, potvrđeno je postojanje jevrejske zajednica Narbonne (Francuska). === Evropa === * Wittiza, sin kralja Ergike, postaje suvladar [[Vizgoti|Vizigotskog]] kraljevstva u Hispaniji (približan datum). === Britanija === * Berhtred, anglosaksonski plemić, ubijen je dok je predvodio vojsku Nortambrija protiv Pikta. Kraljevstvo Cait (ili Cat) u sjevernoj Škotskoj je apsorbirano (približan datum). * Fiannamail ua Dúnchado postaje kralj Dál Riata (Škotska), do svoje smrti oko 700. godine (približan datum). === Emevijski halifat === * Snage Berbera predvođene kraljicom [[Kahina|Kahinom]] ("Proročica") su poražene od strane arapskih osvajača u Auresu (Alžir). Ona je okupila Berbere nakon kolapsa bizantijske moći (vidi 647). Nakon što je uvidjela poraz, Kahina šalje svoja dva sina da se pokore Hasanu, a zatim sa svojim posljednjim trupama napada arapsku vojsku i biva ubijena u blizini El Đem1a. Hasan predlaže opštu amnestiju. Vrativši se u Kairouan, objavljuje mir svim berbersko-punskim narodima koji su se pokorili i prešli na islam, kao i Grcima i berbersko-punskim kršćanima ili Izraelcima pod uvjetom da plaćaju porez. Tom prilikom njegovu vojsku od 12.000 vojnika predvode dva Kahinina sina <ref>Ernest Mercier Histoire de l'Afrique septentrionale. Adamant Media Corporation, 1891 (ISBN 978-1-4212-5345-9 et 9781421253459)</ref>. === Azija === * Dae Džo-joung uspostavlja kraljevstvo Balhae u [[Mandžurija|Mandžuriji]] (približan datum). * Khun Lo, tajlandski princ, osvaja Muang Sua, rano laosko kraljevstvo. * Qapaghan Qaghan osvaja dijelove Transoxiane (Centralna Azija). * Stvaranje kraljevstva Balhae u sjevernoj Koreji (kraj 926.) <ref>Daniel BouchezCorée : réflexions sur une exposition. Bulletin de l'Ecole française d'Extrême-Orient, 1995</ref>. * Festival prvih plodova (Daijo-sai) održava se u Japanu. * U Japanu, carskim dekretom, ovlašten je Fudživara no Fuhito, sin Fudživara no Kamatarija, iz moćne porodice Nakatomi, da uzme ime Fudživara u znak priznanja za usluge pružene za cara <ref>Dictionnaire historique du Japon, Volume 1, par Seiichi Iwao, Teizō Iyanaga. Maisonneuve & Larose, 2002 (ISBN 978-2-7068-1575-1)</ref>. === Srednja Amerika === * 24. mart – Itzamnaj K'aviil postaje novi vladar gradske države Maja u Dos Pilasu u [[Gvatemala|Gvatemali]] i vlada do 726. godine. == 698. u temama == === Ekonomija === * Arapski [[dirhem]]i iskovani 698. godine nalaze se u Skandinaviji <ref>Mahomet et Charlemagne, par Henri Pirenne. Éditeur F. Alcan, 1937</ref>. === Religija === * Akvilejski sabor: Biskupi biskupije Akvileje odlučuju prekinuti raskol (šizmu) tri poglavlja i vratiti se zajednici s Rimom. * Willibrord, anglosaksonski misionar, osniva opatiju u Echternachu (Luksemburg), koju mu je poklonila Irmina, kćerka kralja Dagoberta II. * Vjerovatni datum Cuthbertove sahrane iza oltara u Lindisfarneu (približan datum). * Princeza Taki je poslana u Saikū, kao Saiō svetišta Ise (Japan). Saio je bila titula neudatih ženskih članica japanske carske porodice, poslanih da služe u Velikom svetištu Ise od VII do XIV vijeka. == [[Porođaj|Rođeni]] == * [[Dagobert III]], kralj Franaka (um. 715.) * Šang, car iz dinastije Tang (ili 695.) * Vang Čangling, kineski pjesnik i službenik (um. 756.) == [[Smrt|Umrli]] == * maj – Eadberht, biskup Lindisfarnea * 22. juli – Vu Čengsi, nećak kineskog suverena Vu Zetiana * Ainbcellach mac Ferchair, kralj Dal Riata (Škotska) * Berthtred, anglosaksonski plemići (približan datum) * Rieul, biskup Reimsa (približan datum) * Suraka al-Bariki, arapski pjesnik (r. 621.) * Trudo, franački opat (približan datum) == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}} lqd4eiba50my4gnf38dffyncqklx8cg 0 12837 3673816 3582019 2024-12-15T16:25:19Z Aboubacarkhoraa 144730 /* Galerija */ 3673816 wikitext text/x-wiki {{Drugo značenje|Gvineja (čvor)}} {{Preuređivanje}} {{Infokutija država| izvorno_ime =République de Guinée| zvanično_ime =Republika Gvineja| ime_genitiv = Gvineje| zastava =Flag of Guinea.svg| grb =Coat of arms of Guinea.svg| mapa =LocationGuinea.png| službeni_jezik =[[Francuski jezik|francuski]]| glavni_grad =[[Conakry]]| vrsta_prve_vlasti =Predsjednik| vladar_prva_vlast =[[Mamady Doumbouya]] | vrsta_druge_vlasti =Predsjednik vlade| vladar_druga_vlast = [[Bah Oury]] | po_površini_na_svijetu =77.| površina =245.857| procenat_vode =0| po_broju_stanovnika_na_svijetu =75.| stanovnika =14.190.612| gustoća =57,7| nezavisnost q QQ =Od [[Francuska|Francuske]] [[2. oktobar|2. oktobra]] [[1958]].| valuta =[[Gvinejski franak]] (100 centima; <small>nije u upotrebi</small>)| vremenska_zona =[[UTC]] +0| himna ="[[Liberté]]"{{Center|[[Datoteka:National Anthem of Guinea by US Navy Band.ogg]]}}| internetski_nastavak =[[.gn]]| pozivni_broj =224| |}} '''Gvineja''', zvanično '''Republika Gvineja''' ({{Jez-fr|République de Guinée}}), jest obalna država u [[Zapadna Afrika|zapadnoj Africi]]. Graniči sa [[Atlantski okean|Atlantskim okeanom]] na zapadu, [[Gvineja Bisau|Gvinejom Bisaom]] na sjeverozapadu, [[Senegal]]om na sjeveru, [[Mali]]jem na sjeveroistoku, [[Obala Slonovače|Obalom Slonovače]] na jugoistoku i [[Sijera Leone]]om i [[Liberija|Liberijom]] na jugu. Ponekad se naziva '''Gvineja-Konakri''' po glavnom gradu [[Conakry|Konakriju]], kako bi se razlikovala od drugih teritorija u [[Gvineja (regija)|istoimenoj regiji]] kao što su Gvineja-Bisau i [[Ekvatorska Gvineja|Ekvatorijalna Gvineja]].<ref name="uiowa1">{{Cite web|url=http://www.uiowa.edu/~africart/toc/countries/Guinea-Conakry.html|title=Guinea-Conakry|archive-url=https://web.archive.org/web/20090205044119/http://www.uiowa.edu/~africart/toc/countries/Guinea-Conakry.html|archive-date=5. 2. 2009|url-status=dead|access-date=11. 2. 2009}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.musicvideos.the-real-africa.com/guinea/|title=Music Videos of Guinea Conakry|archive-url=https://web.archive.org/web/20070221053336/http://www.musicvideos.the-real-africa.com/guinea/|archive-date=21. 2. 2007|url-status=bot: unknown|access-date=12. 4. 2018}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://netministries.org/see/churches/ch00472|title=The Anglican Diocese of Ghana|website=Netministries.org|archive-url=https://web.archive.org/web/20090107033350/http://netministries.org/see/churches/ch00472|archive-date=7. 1. 2009|url-status=live|access-date=23. 7. 2017}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.cfi.fr/partenaires_en.php3?id_rubrique=24&id_article=473|title=CFI - Africa - Guinea Conakry|archive-url=https://web.archive.org/web/20110511084226/http://www.cfi.fr/partenaires_en.php3?id_rubrique=24&id_article=473|archive-date=11. 5. 2011|url-status=dead|access-date=11. 2. 2009}}</ref> Gvineja ima 13.5 miliona stanovnika i površinu od 245 857 kvadratnih kilometara.<ref name="guinea_stats">{{Cite web|url=http://www.nationsonline.org/oneworld/guinea.htm|title=Nations Online: Guinea – Republic of Guinea – West Africa|publisher=Nations Online|archive-url=https://web.archive.org/web/20030503155420/http://www.nationsonline.org/oneworld/guinea.htm|archive-date=3. 5. 2003|url-status=live|access-date=25. 8. 2014}}</ref> U kolonijalnom razdoblju dio Francuske zapadne Afrike, Gvineja je umnogome tipična afrička država. Zajednica je više naroda koji su prisutni i u susjednim zemljama: do [[1984]]. dominirao je narod [[Malinke]] (Mandingo) čiji je pripadnik bio prvi predsjednik [[Sékou Touré]], a od tada vodeću ulogu ima narod [[Susu]] iz kojeg potiče današnji predsjednik Lansana Conté; najmnogoljudniji su [[Fulani]] (Peuhl). [[Islam]] je religija gotovo cijelog stanovništva. U postkolonijalnom razdoblju politički sistem Gvineje bio je stabilan (samo dva predsjednika), ali autoritaran. Predsjednik Conté dopustio je u devedesetim godinama 20. vijeka nekoliko višestranačkih izbora koji nisu doveli do promjene vlasti. Krajem desetljeća ponovno su ojačale autoritarne tendencije. Samo se 20% stanovnika ne bavi poljoprivredom, ali nepoljoprivredni sektor ostvaruje 75% [[BDP|BDP-a]]. [[Rudarstvo]] donosi većinu izvoznih prihoda – Gvineja je drugi po veličini izvoznik [[boksit]]a i posjeduje 30% svjetskih rezervi. Važno je i dobijanje [[zlato|zlata]] i [[dijamant|dijamanata]]. BDP je u 2004. iznosio 2.100 [[američki dolar|USD]] po stanovniku, mjereno po PPP-u. == Etimologija == Gvineja je dobila ime po [[Gvineja (regija)|regiji Gvineja]]. Gvineja je tradicionalno ime za regiju [[Afrika|Afrike]] koja se nalazi uz [[Gvinejski zaliv]]. Prostire se na sjever kroz šumovite tropske regije i završava na [[Sahel]]u. Izraz Gvineja dolazi direktno od portugalske riječi ''Guiné'', koja se pojavila sredinom 15. vijeka, a odnosi se na zemlje naseljene Gvinejom, generički izraz za crne afričke narode južno od rijeke [[Senegal (rijeka)|Senegal]], za razliku od "''tawny''" Zenaga [[Berberi|Berbera]] iznad njega, kojega su zvali ''Azenegues'' ili ''[[Mavri]]''.<ref>{{Cite web|url=https://www.etymonline.com/word/guinea|title=guinea {{!}} Origin and meaning of guinea by Online Etymology Dictionary|website=www.etymonline.com|language=en|access-date=26. 6. 2021}}</ref> == Historija == {{Proširiti sekciju}} == Vlada == {{Proširiti sekciju}} == Politička uprava == {{Proširiti sekciju}} == Geografija == {{Proširiti sekciju}} == Privreda == {{Proširiti sekciju}} == Stanovništvo == {{Proširiti sekciju}} == Kultura == {{Proširiti sekciju}} == Također pogledajte == {{Proširiti sekciju}} == Galerija == <gallery> Datoteka:Guinee carte.png|Gvine Datoteka:Entre principal du palais du peuple conakry.jpg|Pročelje Narodnog dvora Datoteka:Chute de Saala vue à 360° Labé.jpg|Vodopad Saala u Labéu Datoteka:Dame de Mali Guinée.jpg|[[w:fr:Mont Loura|Dame de Mali]] Datoteka:Chute de Tabouna à Kindia 01.jpg|[[w:fr:Chute de Tabouna|Chute de Tabouna]] à [[w:fr:Kindia|Kindia]] Datoteka:Chimpanzé de Bossou 33.jpg|Chimpanzé de Bossou Datoteka:Plage de Roume.jpg|Plage sur les [[w:fr:Îles de Loos|Ile de Loos]] </gallery> == Reference == {{refspisak|2}} == Vanjski linkovi == {{Commons|Guinée}} {{Commonscat|Guinea}} {{wikiatlas|Guinea}} * {{službeni website|http://www.presidence.gov.gn}} Predsjednika Gvineje * {{CIA World Factbook link|gv|Gvineja}} * [http://www.bbc.com/news/world-africa-13442051 Gvineja] na [[BBC|BBC News]] * [https://www.britannica.com/place/Guinea Gvineja] na ''[[Encyclopædia Britannica]]'' * [http://www.ifs.du.edu/ifs/frm_CountryProfile.aspx?Country=GN Gvineja] na "International Futures" {{Države Afrike}} {{Afrička unija}} {{OIK}} [[Kategorija:Gvineja|*]] [[Kategorija:Države svijeta]] [[Kategorija:Države francuskog govornog područja]] [[Kategorija:Države i teritorije osnovane 1958.]] [[Kategorija:Države članice Afričke unije]] [[Kategorija:Države članice Organizacije islamske konferencije]] [[Kategorija:Države članice Ujedinjenih nacija]] iun62xr4gzlu85ngwau0gpxe0gufzct 0 14889 3673848 3630809 2024-12-15T18:09:21Z KWiki 9400 3673848 wikitext text/x-wiki {{AugustKalendar}} '''5. august / kolovoz (5. 8)''' jest 217. dan godine po [[gregorijanski kalendar|gregorijanskom kalendaru]] (218. u [[prestupna godina|prestupnoj godini]]). Do kraja godine još je 148 dana. == Događaji == * [[1992]] – [[Masakr na Hrastovoj glavici]] * [[1995]] – [[Hrvatska vojska]] oslobodila okupirani [[Knin]] u vojnoj operaciji [[Operacija "Oluja"|"Oluja"]]. == Rođeni == === 19. vijek === * [[1813]] – [[Ivar Aasen]], norveški pisac * [[1840]] – [[Nikolaj Mandić]], [[mitropolit]] [[Eparhija zvorničko-tuzlanska|zvorničko-tuzlanski]] i kasnije mitropolit [[Dabrobosanska mitropolija|dabrobosanski]] * [[1850]] – [[Guy de Maupassant]], francuski pisac === 20. vijek === * [[1906]] – [[John Huston]], američki filmski režiser, scenarist i glumac * [[1950]] – [[Rosi Mittermaier]], [[njemačka]] [[alpska skijašica]] * [[1963]] – [[Brian Sandoval]], američki političar, bivši guverner [[Nevada|Nevade]] * [[1976]] – [[Damir Skomina]], [[Slovenija|slovenski]] [[nogometni sudija]] * [[1983]] – [[Alexandra Stoian]], [[Rumunija|rumunska]] [[biatlon]]ka * [[1992]] – [[Amer Bekić]], [[Bosna i Hercegovina|bosanskohercegovački]] [[nogomet]]aš == Umrli == * [[1848]] – [[Pedro Vélez]], meksički političar i pravnik * [[1889]] – [[Fanny Lewald]], njemačka književnica * [[1895]] – [[Friedrich Engels]], njemački političar i filozof * [[1940]] – [[Frederick Albert Cook]], američki istraživač i pisac * [[1995]] – [[Izet Nanić]], zapovjednik [[505. viteška brdska brigada|505. viteške brdske brigade]] * [[2000]] – [[Alec Guinness]], britanski glumac == Praznici == * [[Dan pobjede i domovinske zahvalnosti]] u [[Hrvatska|Hrvatskoj]] == Vanjski linkovi == {{Commonscat|5 August}} *[http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/august/5 Na današnji dan (5. august), ''BBC.co.uk''] {{en simbol}} *[http://learning.blogs.nytimes.com/on-this-day/august-5/ Na današnji dan (5. august), ''nytimes.com''] {{en simbol}} {{Mjeseci}} [[Kategorija:Dani u godini|august005]] j3eigejuqqmp91u3pe9f9ltzf4pbi5s 0 15163 3673780 3633321 2024-12-15T15:02:22Z Panasko 146730 [[Kategorija:Političari Federacije Bosne i Hercegovine]] dodata (uz pomoć [[Wikipedia:HotCat|HotCat]]a) 3673780 wikitext text/x-wiki {{Nedostaju izvori}} {{Infokutija osoba | ime = Edhem Bičakčić | slika = | veličina_slike = | opis = | datum_rođenja = {{Datum rođenja i godine|1952|1|17}} | mjesto_rođenja = [[Sarajevo]], FNRJ | datum_smrti = <!-- {{Datum smrti i godine|GGGG|MM|DD|GGGG|MM|DD}}--> | mjesto_smrti = <!-- [[Grad]], [[Država]] --> | nacionalnost = Bošnjak | druga_imena = | zanimanje = Političar | godine_aktivnosti = | poznat_po = Sarajevski proces | značajna_djela = }} '''Edhem Bičakčić''' rođen je [[17. januar]]a [[1952.]] u [[Sarajevo|Sarajevu]]. Diplomirao je na [[Elektrotehnički fakultet u Sarajevu|Elektrotehničkom fakultetu]] i radio kao istraživač u sektoru za studije i razvoj u [[Elektroprivreda BiH|Elektroprivredi BiH]], gdje je obavljao i dužnost generalnog direktora. Izabran je za predsjednika [[Bosanskohercegovačka podrinjska narodna stranka|Bosanskohercegovačke podrinjske narodne stranke]] na njenom trećem redovnom kongresu. Svojevremeno je bio premijer [[Federacija BiH|Federacije BiH]]. Trenutno je predsjednik Sabora [[Islamske zajednice BiH]]. == Vanjski linkovi == * http://www.oslobodjenje.ba/vijesti/bih/edhem-bicakcic-na-celu-stranke {{Premijeri FBiH}} {{DEFAULTSORT:Bičakčić, Edhem}} [[Kategorija:Bosanskohercegovački političari]] [[Kategorija:Političari Bosanskohercegovačke podrinjske narodne stranke]] [[Kategorija:Biografije, Sarajevo]] [[Kategorija:Rođeni 1952.]] [[Kategorija:Živi ljudi]] [[Kategorija:Političari Federacije Bosne i Hercegovine]] 72yo9i1owv2naryfozeqj2nxfeq5yh7 0 15483 3673905 3645960 2024-12-16T07:26:26Z Dézi Szvézi 166583 3673905 wikitext text/x-wiki {{Nedostaju izvori}} {{Infokutija jezik |ime =Njemački jezik |ime jezika kako ga nazivaju njegovi govornici =Deutsch, deutsche Sprache |familycolor =lawngreen |države ={{ZID|Njemačka}}<br />{{ZID|Švicarska}}<br />{{ZID|Austrija}} |regije =[[Evropa]] |govornici =maternji jezik: oko 120 miliona<br />strani jezik: 28 miliona |rang =11. |jezička porodica =[[indoevropski jezici|indoevropski]]<br /> :[[Germanski jezici|germanski]] ::[[zapadnogermanski jezici|zapadnogermanski]] :::'''njemački''' |država =[[EU]]<br />{{ZID|Njemačka}}<br />{{ZID|Lihtenštajn}}<br />{{ZID|Austrija}}<br />{{ZID|Luksemburg}}<br />{{ZID|Švicarska}}<br />{{ZID|Belgija}}<br />Regionalni ili lokalni službeni jezik u: [[Danska|Danskoj]], [[Italija|Italiji]], i [[Poljska|Poljskoj]]. (Službeni jezik [[Namibija|Namibije]] do 1990). |ustanova=nema oficijelne regulacije |iso1=de |iso2=ger (B) / deu (T) |iso3=deu |sil =GER }} '''Njemački jezik''' ({{jez-de|Deutsch}}) zapadno-germanski jezik indo-evropskog porijekla koji se pretežno govori u centralnoj Evropi. Srodan je [[Engleski jezik|engleskom]] i [[holandski jezik|holandskom jeziku]]. Sa oko 120 miliona govornika jedan je od najvećih i najvažnijih jezika na svijetu. Njemački jezik je zvanični jezik u šest evropskih zemalja; [[Austrija|Austriji]], [[Belgija|Belgiji]], [[Lihtenštajn]]u, [[Luksemburg]]u, [[Njemačka|Njemačkoj]] i [[Švicarska|Švicarskoj]], dok je u [[Italija|Italiji]] zvaničan samo u pokrajini [[Trentino-Južni Tirol]]. [[Datoteka:Legal status of German in the world.svg|lijevo|360px|mini|Zemlje u kojima se govori njemački<br />{{legenda|#ffcc00|1a & zvanični jezik}} {{legenda|#d98575|Zvanični jezik}} {{legenda|#7373d9|Dosta raširen i/ili nacionalni jezik}} {{legenda|#30efe3|Govori se na regionalnom nivou}}]] == Također pogledajte == * [[Njemačka književnost]] == Vanjski linkovi == {{Commonscat|German language}} * [https://web.archive.org/web/20120907050104/http://www.lerne-kroatisch.de/ Njemačko-bosanski online rječnik] * [http://www.rjecnik.ba/ rjecnik.ba On-line njemačko-bosanski dvosmjerni rječnik] {{de simbol}} {{Njemačka po temama}} {{Službeni jezici EU}} {{Njemačka književnost}} {{Normativna kontrola}} [[Kategorija:Germanski jezici]] [[Kategorija:Jezici u Austriji]] [[Kategorija:Jezici u Belgiji]] [[Kategorija:Jezici u Lihtenštajnu]] [[Kategorija:Jezici u Luksemburgu]] [[Kategorija:Jezici u Njemačkoj]] [[Kategorija:Jezici u Švicarskoj]] [[Kategorija:Jezici u Brazilu]] [[Kategorija:Jezici u Danskoj]] [[Kategorija:Jezici u Namibiji]] [[Kategorija:Jezici u Trentinu-Južnom Tirolu]] 7qmxni37thy9x8xcu8oh39rbqdjqnul 0 19687 3673918 3578449 2024-12-16T10:29:49Z De71la 163722 umetnuta informacija, potkrijepljeno izvorom 3673918 wikitext text/x-wiki {{Nedostaju izvori}} [[Datoteka:Aurora in Russia.jpg|mini|desno|250p|Polarna svjetlost]] '''Polarna svjetlost''' ('''aurora borealis''' i '''aurora australis''') spada među najljepše prizore koji se mogu vidjeti u prirodi. Kad se ona pojavi, često se na nebu čuje prasak, a veliki, sjajni luk koji je neprestano u pokretu, osvijetli noć. Blistavi zraci [[svjetlost]]i ponekad se rašire poput lepeze, nekad zasvijetle kao jaki reflektori ili se iznenada počnu pomjerati gore-dolje. Dalje prema [[sjever]]u, tj. prema višim [[Geografska širina|geografskim širinama]] i bliže [[Sjeverni pol|polu]] polarna svjetlost često izgleda kao velika plamena zavjesa koja visi s neba i njiše se lijevo-desno, dok po njenim pokretnim naborima trepere narandžasti, zeleni i plavi plamenovi. Aurora Borealis svoj najveći sjaj ne dostiže iznad Sjevernog pola, već se najbolje vidi oko Hudsonovog zaljeva u [[Kanada|Kanadi]], u sjevernoj [[Škotska|Škotskoj]] te u južnoj [[Norveška|Norveškoj]] i [[Švedska|Švedskoj]]. == Uzroci nastanka svjetlosti == Prema naučnim mjerenjima, ta se igra svjetlosti dešava na visinama od 80 do 160 [[kilometar]]a iznad [[Zemlja (planeta)|Zemlje]], a nastaje kao ''posljedica električnih pražnjenja razrijeđene gornje [[Atmosfera|atmosfere]]''. Polarnu svjetlost stvara Sunčev vjetar koji usijane čestice [[Plazma|plazme]] s površine [[Sunce|Sunca]] izbacuje u [[svemir]]. Te čestice potom privlači [[Zemlja (planeta)|Zemljino]] magnetsko polje,<ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.mtu.edu/tour/copper-country/northern-lights/|title=What are the Northern Lights (Aurora Borealis)?|website=Michigan Technological University|language=en|access-date=2024-12-16}}</ref> koje je najjače na [[Sjeverni pol|Sjevernom]] i [[Južni pol|Južnom polu]], a one na kraju ostaju 'zaglavljene' u [[ionosfera|ionosferi]], odnosno onom dijelu [[Atmosfera|atmosfere]] koji se proteže od 60 do 600 [[kilometar]]a od [[Zemlja (planeta)|Zemljine]] površine. Prasak šarene svjetlosti polarnog svjetla nastaje usljed sudaranja čestica (obično elektrona) i atoma; pri sudaru, elektroni se mogu vratiti u svoje prvobitno stanje niže energije i u tom procesu oslobađaju ''fotone'' ili svjetlosne čestice, poznatije kao ''aurora borealis''.<ref name=":0" /> Svjetlo titra na nebu kao da je živo i vidljivo je samo u području Arktičkog i Antarktičkog kruga. Najčešće je zeleno polarno svjetlo, dok je crveno najrjeđe. [[Datoteka:AuroraAustralisDisplay.jpg|mini|lijevo|235p|Aurora Australis]] == Vanjski linkovi == * [http://eskola.hfd.hr/polarna_svjetlost/polarna_svjetlost.htm E škola] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060720172039/http://eskola.hfd.hr/polarna_svjetlost/polarna_svjetlost.htm |date=20. 7. 2006 }} * [https://web.archive.org/web/20071129212533/http://library.thinkquest.org/23805/geog.htm Multidisciplinarni projekat SVJETLOST] * [https://web.archive.org/web/20060516090817/http://www.funonthenet.in/content/view/178/31/ Fotografije i izvještaji iz Rusije] * [https://web.archive.org/web/20060513203532/http://users.hunterlink.net.au/~ddcsk/aurora1.htm Historija zvukova Aurore] {{Commonscat|Polar aurora}} == Izvori == [[Kategorija:Astronomija]] [[Kategorija:Svjetlost]] 6ur6hz0p7r1lf4wktwxddt35zu1kivm 0 19743 3673826 3215230 2024-12-15T16:37:09Z Palapa 383 3673826 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''697.''' ('''[[Rimski brojevi|DCXCVII]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u ponedjeljak]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 697. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 697. u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == {{Proširiti sekciju}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}}{{Commonscat|697|697.}} hyy0eolpsls2vauuk82xdsvg6mj0pgw 0 19744 3673821 3215229 2024-12-15T16:27:10Z Palapa 383 3673821 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''696.''' ('''[[Rimski brojevi|DCXCVI]]''') bila je [[prijestupna godina koja počinje u subotu]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 696. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 696. u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == {{Proširiti sekciju}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}}{{Commonscat|696|696.}} 8xi7x6324ehwcigi25rz0o0uevajsrq 0 19745 3673820 3215111 2024-12-15T16:26:37Z Palapa 383 3673820 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''695.''' ('''[[Rimski brojevi|DCXCV]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u petak]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 695. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 695. u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == {{Proširiti sekciju}} {{Commonscat|695|695.}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}} gdr1rny82dccmvi6l3grfguyujwrz3w 0 19746 3673819 3215110 2024-12-15T16:26:20Z Palapa 383 3673819 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''694.''' ('''[[Rimski brojevi|DCXCIV]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u četvrtak]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 694. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 694. u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == {{Proširiti sekciju}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}}{{Commonscat|694|694.}} 76ko07bvoll1bfzx597qi71swze206d 0 19747 3673818 3215108 2024-12-15T16:25:42Z Palapa 383 3673818 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''693.''' ('''[[Rimski brojevi|DCXCIII]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u srijedu]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 693. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 693. u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == {{Proširiti sekciju}} {{Commonscat|693|693.}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}} 5ji9le5pjdh2gmxkrgwzibcy86ovpzj 0 19748 3673817 3215107 2024-12-15T16:25:22Z Palapa 383 3673817 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''692.''' ('''[[Rimski brojevi|DCXCII]]''') bila je [[prijestupna godina koja počinje u ponedjeljak]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 692. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 692. u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == {{Proširiti sekciju}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}}{{Commonscat|692|692.}} 2jwsexsdg2jht8i65c4jixfp0r3b9w1 0 19749 3673814 3215024 2024-12-15T16:24:59Z Palapa 383 3673814 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''691.''' ('''[[Rimski brojevi|DCXCI]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u nedjelju]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 691. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 691. u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == {{Proširiti sekciju}} {{Commonscat|691|691.}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}} hs7ed40f3h5hle6zs2b19izs0mpcxxn 0 19750 3673813 3215008 2024-12-15T16:24:07Z Palapa 383 3673813 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''690.''' ('''[[Rimski brojevi|DCXC]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u subotu]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 690. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 690. u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == {{Proširiti sekciju}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}}{{Commonscat|690|690.}} 13lkxvrpdlbbvpk8tbvpa7pgo0joe47 0 19883 3673865 3550540 2024-12-15T19:32:12Z Palapa 383 3673865 wikitext text/x-wiki {{Nedostaju izvori}} [[Datoteka:Southern Ocean.png|mini|Južni okean]] '''Južni okean''' je vodena masa koja okružuje [[Antarktik]]. Predstavlja četvrti po veličini svjetski okean (veći samo od [[Arktički okean|Arktičkog okeana]])<ref name=":0">{{Cite web|url=https://web.archive.org/web/20170213224759/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/oo.html|title=The World Factbook — Central Intelligence Agency|date=2017-02-13|website=web.archive.org|access-date=2024-12-15}}</ref>w i posljednji definisan, s obzirom na to da je prihvaćen od strane [[Međunarodna hidrografska organizacija|MHO]] tek [[2000]]te, mada je termin odavno korišten među moreplovcima. Predhodno tome, smatralo se da su [[Atlantik]], [[Pacifik]] i [[Indijski okean]] produžeci Antarktika. Od 68 država koje su članice IHO-a, njih se odazvalo 28 glasanju o novom okeanu, 27 ih se izjasnilo za novi okean, dok je samo [[Argentina]] odbila prihvatiti postojanje novog okeana. ime ''Južni okean'' odabralo je 18 država, uz alternativno ime ''Antarktički okean''. Polovina glasova bila je za to da se granica Južnog okeana odredi na [[60. paralela (jug)|60. stepenu]] južne hemisfere, a druga polovina izjasnila se da granicu želi na [[35. paralela (jug)|35. stepenu]]. Ove promjene odrazile su se na skorašnja otkrića u [[Okeanografija|okeanografiji]] o važnosti morskih struja. Ukupna površina koju ovaj okean zauzima iznosi 20.327.000&nbsp;km². == Podjela Južnog okeana == Južni okean, je okeanografski rečeno, definiran kao okean koji pripada Antarktičkoj struji, koja kruži oko Antarktika. Podjelu okeana možemo izvesti prema geografskim karakteristikama kao što su: "mora", "prolazi", "uvale", "kanali", i "zalivi". Mora od kojih se sastoji Južni okean su: [[Amundsenovo more|Amundsenovo]], [[Bellingshausenovo more|Bellingshausenovo]], [[Davisovo more|Davisovo]], [[D'Urvilleovo more|D'Urvilleovo]], [[Kooperacijsko more|Kooperacijsko]], [[More kosmonauta|Kosmonautovo]], [[Lazarevljevo more|Lazarevljevo]], [[Mawsonovo more|Mawsonovo]], [[Riiser-Larsenovo more|Riiser-Larsenovo]], [[Rossovo more|Rossovo]], [[Somovljevo more|Somovljevo]] i [[Weddellovo more]], kao i dio Drakeovog prolaza. == Prirodni resursi == Ispod Južnog okeana vjerovatno se nalaze velike, a možda i ogromne, rezerve nafte i plina. Također se pretpostavlja da Južni okean sadrži akumulacije vrijednih minerala kao što su zlato, formirane tokom procesa sedimentacije.<ref name=":0" /> == Također pogledajte == * [[Sedam mora]] == Reference == {{reference}} {{stub-geog}} {{Commonscat|Southern Ocean}} {{5 okeana}} {{Fizičke osobine Zemlje}} [[Kategorija:Južni okean]] [[Kategorija:Okeani]] b3dr6414k3octbvtgse9pvf6j820orv 0 20049 3673850 2674991 2024-12-15T18:11:26Z Palapa 383 3673850 wikitext text/x-wiki [[Datoteka:Leonhard Euler 2.jpg|mini|desno|250px|[[Leonhard Euler]] se smatra jednim od najvećih matematičara svih vremena]] '''Matematičar''' je osoba čija je glavni predmet proučavanja i istraživanja polje [[matematika|matematike]]. '''Matematičar''' je neko ko koristi opsežno znanje iz [[Matematika|matematike]] u svom radu, obično za rješavanje [[Matematički problem|matematičkih problema]]. Matematičari se bave [[Broj|brojevima]], [[Podatak|podacima]], [[Kvantitet|kvantitetom]], [[Matematička struktura|strukturom]], [[Prostor|prostorom]], [[Matematički model|modelima]] i [[Matematika|promjenama]]. Jedan od najranijih poznatih matematičara bio je [[Tales|Tales iz Mileta]] ( {{Oko|624|546 BC}} ); hvaljen je kao prvi pravi matematičar i prva poznata osoba kojoj je pripisano matematičko otkriće.<ref>{{Harvnb|Boyer|1991}}.</ref> On je zaslužan za prvu upotrebu deduktivnog zaključivanja primijenjenog na [[Geometrija|geometriju]], tako što je izveo četiri posljedice [[Talesova teorema|Talesove teoreme]]. Broj poznatih matematičara porastao je kada [[Pitagora|je Pitagora sa Samosa]] ({{Oko|582|507 BC}}) uspostavio [[Pitagorejski savez|Pitagorejsku školu]], čija je doktrina bila da matematika vlada svemirom i čiji je moto bio "Sve je broj".<ref>{{Harvnb|Boyer|1991}}.</ref> Pitagorejci su skovali termin "matematika" i sa kojima počinje proučavanje matematike radi nje same. U Bosni i Hercegovini se matematika izučava na fakultetima, na primjer [[Prirodno-matematički fakultet u Sarajevu|Prirodno-matematičkom fakultetu]] u Sarajevu. == Matematičari 20. vijeka == *[[Axel Thue]] * [[Carl Jockusch]] * [[Carl Neumann]] * [[Louis Antoine]] * [[Paul Émile Appell]] * [[Roger Apéry]] == Također pogledajte == * [[Christoph Gudermann]] * [[Andrej Markov]] * [[Jehan Adam]] * [[Mentalni kalkulator]] * [[Spisak matematičara]] * [[Spisak ženskih matematičara]] * [[Spisak amatera matematičara]] * [[Američko matematičarsko društvo]] * [[Matematička šala]] == Galerija == <gallery> Datoteka:Domenico-Fetti Archimedes 1620.jpg|[[Arhimed]] Datoteka:Carl Friedrich Gauss.jpg|[[Carl Friedrich Gauss]] Datoteka:JH_Poincare.jpg|[[Henri Poincaré]] Datoteka:Hilbert.jpg|[[David Hilbert]] Datoteka:GodfreyKneller-IsaacNewton-1689.jpg|[[Isaac Newton]] Datoteka:Noether.jpg|[[Emmy Noether]] </gallery> == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == == Bibliografija == {{Refbegin}} * {{Cite journal|last1=Abattouy|first1=Mohammed|last2=Renn|first2=Jürgen|last3=Weinig|first3=Paul|year=2001|title=Transmission as Transformation: The Translation Movements in the Medieval East and West in a Comparative Perspective|journal=Science in Context|publisher=Cambridge University Press|volume=14|issue=1–2|pages=1–12|doi=10.1017/S0269889701000011|s2cid=145190232}} * {{Cite book|last=Boyer|title=A History of Mathematics|year=1991}} * {{Cite book|last=Dunham|first=William|title=The Mathematical Universe|publisher=John Wiley|year=1994|author-link=William Dunham (mathematician)}} * {{Cite book|last=Halmos|first=Paul|title=I Want to Be a Mathematician|publisher=Springer-Verlag|year=1985}} * {{Cite book|last=Hardy|first=G.H.|url=https://archive.org/details/mathematiciansap0000hard_u4z4/|title=A Mathematician's Apology|publisher=Cambridge University Press|year=2012|isbn=978-1-107-60463-6|edition=Reprinted with foreword|oclc=942496876|author-link=G.H. Hardy|orig-year=1940|url-access=registration}} * {{Cite encyclopedia|last=Rüegg|first=Walter|title=Themes|encyclopedia=A History of the University in Europe|year=2004|volume=3|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-36107-1|editor-last=Rüegg|editor-first=Walter}} {{Refend}}{{Normativna kontrola}}{{Commonscat|Mathematicians}} [[Kategorija:Matematičari|*]] 08jaors5bosigi08t3wo2xjk2nbc1rc 0 23652 3673727 3637229 2024-12-15T14:31:23Z KWiki 9400 [[Kategorija:NBA]] uklonjena (uz pomoć [[Wikipedia:HotCat|HotCat]]a) 3673727 wikitext text/x-wiki {{Infokutija sportska liga | naslov = National Basketball Association (NBA) | logo = National Basketball Association logo.svg | piksela = 125px | opis = | nekadašnji = | zamijenjen = | sport = Košarka | osnovana = {{početni datum i godine|1946|06|06}}<br>(kao [[Basketball Association of America|BAA]],<br >[[New York City]], [[New York]], [[SAD]] | komesar = [[Adam Silver]] | moto = | inauguralna_sezona = [[BAA sezona 1946/47.|1946/47.]] | ekipe = 30 | država = SAD (29 ekipa) <br/> Kanada (1 ekipa) | šampion = [[Boston Celtics]] (18. titula) | najviše_titula = [[Boston Celtics]] (18) | kvalifikacije = | TV = {{plainlist| * [[NBA on ABC|ABC]] / [[NBA on ESPN|ESPN]] * [[NBA TV]] * [[NBA on TNT|TNT]] * [[NBA TV Canada]] * [[The Sports Network|TSN]] * [[TSN2]]}} | vezana_takmičenja = | osnivač = | web_stranica = {{URL|https://www.nba.com/}} }} '''National Basketball Association''', poznatija pod skraćenicom '''NBA''', najjača je profesionalna [[košarka]]ška liga na svijetu i jedna od glavnih profesionalnih sportskih liga u [[Sjeverna Amerika|Sjevernoj Americi]]. Trenutno u njoj učestvuje 29 klubova iz [[Sjedinjene Američke Države|SAD-a]] i jedan iz [[Kanada|Kanade]]. Osnovana je u [[New York City|New Yorku]] 6. juna 1946. pod nazivom '''Basketball Association of America''', skraćeno '''BAA'''.<ref>{{cite news|last=Goldaper|first=Sam|title=The First Game|url=http://www.nba.com/history/firstgame_feature.html|publisher=National Basketball Association|access-date=8. 3. 2016|archive-url=https://www.webcitation.org/68v05gRJ2?url=http://www.nba.com/history/firstgame_feature.html|archive-date=5. 7. 2012|url-status=dead}}</ref> Ime National Basketball Association usvojila je u jesen 1949. nakon što se udružila s konkurentskom ligom National Basketball League. == Historija == '''Basketball Association of America''' je košarkaška liga koju su 1946. osnovali vlasnici velikih sportskih dvorana. Iako je i ranije bilo pokušaja, da se osnuje profesionalna košarkaška liga, ova liga je bila prva koja je pokušavala da svoje utakmice, uglavnom odigrava u velikim dvoranama, velikih gradova. Sam kvalitet igre nije bio bolji u odnosu na druge lige. Utakmica odigrana 1. novembra 1946. između Toronto Huskiesa i [[New York Knicks|New York Knickerbockersa]] zapisana je kao prva zvanična utakmica NBA lige. Spajanjem liga BAA i NBL nastaje ime ''' National Basketball Association''' i liga se proširuje na 17 klubova, smještenih u manjim i većim gradovima. Sljedećih godina dolazi do opadanja broja klubova da bi 1954. godine liga brojala samo osam klubova, što je najmanji broj u historiji. Teška situacija u kojoj su se klubovi nalazili dovela je do preseljenja klubova iz manjih gradova u veće. U periodu 1949–1954. [[Los Angeles Lakers|Minneapolis Lakersi]], koje je predvodio [[centar (košarka)|centar]] [[George Mikan]], osvajaju pet [[NBA titula]], čime postaju prva [[dinastija (sport)|NBA dinastija]]. Da bi se ubrzala igra, uvedeno je pravilo o ograničenju napada na 24 sekunde. Godine 1956. u ligu dolazi [[Bill Russell]] i s [[Boston Celtics]]ima osvaja 11 NBA titula u 13 sezona. Centar [[Wilt Chamberlain]] dolazi u ligu 1959. i postaje njena najveća zvijezda u sljedećoj deceniji, postavljajući rekorde u statistikama poena i skokova (100 poena na jednoj utakmici). Tokom tog perioda dolazi do novog preseljenja klubova u veće gradove i prvog proširenja lige. Godine 1967. liga se suočava s novom konkurencijom u vidu novoosnovane košarkaške lige '''American Basketball Association''' (ABA). U sljedećem periodu vodila se velika borba između ove dvije lige u vezi s dovođenjem novih talenata, kao i već afirmiranih igrača i košarkaških sudija. Godine 1976. dolazi do raspada ABA lige i četiri kluba iz te lige prelaze u NBA. Time se broj klubova povećava na 22. Godine 1979. uvedena je [[trica (košarka)|trica]], preuzeta iz ABA lige u cilju oživljavanja igre. Iste godine dva nova igrača, [[Larry Bird]] i [[Magic Johnson]], dolaze u NBA, čime započinje period povečanja interesa gledalaca za ligu. Bird je predvodio Celticse do tri titule, a Johnson Lakerse do pet. [[Michael Jordan]] dolazi 1984. i slijedi novi porast interesovanja, uslijed čega se 1989. liga ponovo proširuje, sada na 27 klubova. U periodu 1991–1998. Jordan s [[Chicago Bulls|Bullsima]] osvaja šest titula, uz dvije uzastopne titule [[Houston Rockets]]a (u periodu kad se Jordan privremeno povukao iz košarke i prebacio na [[bejzbol]]). Tada se događa i globalizacija lige i sve veći broj neameričkih igrača pristiže u NBA i ima važne uloge u svojim klubovima. Zbog štrajka igrača 1998. početak sezone kasnio je i klubovi su odigrali 50 utakmica umjesto standardne 82. Sezona [[NBA 2006/2007.|2006/07.]] počinje s novom loptom, napravljenom od [[sintetika|sintetičkih]] materijala i s posebnim dizajnom. Ovo je prva promjena lopte u 35 godina, a tek druga u 60. Ipak, nakon mnogih pritužbi igrača na neposlušnost lopte, od 1. januara 2007. ponovo je u upotrebi stara, kožna lopta. Trenutno u ligi igra 30 klubova, a komesar je [[Adam Silver]]. == Sezona == Regularna sezona NBA lige počinje u jesen, obično krajem oktobra ili početkom novembra, a u njoj svaki klub igra 82 utakmice jednako raspoređene na domaće i gostujuće. Liga se dijeli na [[Istočna konferencija (NBA)|Istočnu]] i [[Zapadna konferencija (NBA)|Zapadnu konferenciju]], a svaku čini 15 klubova podijeljenih u tri divizije. Jedan klub u regularnoj sezoni četiri puta igra sa svakim protivnikom iz iste divizije, tri do četiri puta s protivnicima iz ostale dvije divizije u istoj konferenciji i po dva puta s protivnicima iz druge konferencije. U februaru se tradicionalno održava godišnja [[NBA All-Star utakmica|All-Star utakmica]]. Prije te utakmice navijači u SAD-u, Kanadi i širom svijeta glasanjem na [[internet]]u biraju po pet igrača iz svake konferencije, a oni s najviše glasova pojavljuju se u početnoj petorci utakmice. Treneri također glasaju kako bi odabrali ostalih 14 igrača koji će All-Star utakmicu početi kao rezerve. Igrač s najboljim učinkom tokom utakmice dobija nagradu "[[Najkorisniji igrač NBA All-Star utakmice]]". Nedugo nakon All-Star utakmice igrači više ne mogu mijenjati klub unutar lige do kraja sezone. Regularna sezona završava krajem aprila, kad započinje doigravanje ({{jez-en|playoff}}) u koje se uvrštava po osam najboljih klubova iz svake konferencije. U prvom krugu doigravanja klubovi su podijeljeni u četiri para, a u svakom paru isti protivnici igraju međusobne utakmice sve dok jedan od njih ne ostvari četiri pobjede kako bi se kvalificirao u konferencijsko polufinale. Dva kluba koja u polufinalu prva ostvare četiri pobjede ulaze u konferencijsko finale, u kojem, također, igraju do četiri pobjede. Pobjednici konferencijskih finala susreću se u NBA finalu, koje se održava tokom juna, a klub koji u njemu prvi ostvari četiri pobjede postaje prvak lige. == Nagrade u NBA == * [[Najkorisniji igrač lige (NBA)|Najkorisniji igrač lige]] * [[Najkorisniji igrač NBA finala]] * [[Igrač koji je najviše napredovao (NBA)|Igrač koji je najviše napredovao]] * [[Odbrambeni igrač godine (NBA)|Odbrambeni igrač godine]] * [[Šesti igrač godine (NBA)|Šesti igrač godine]] * [[Novajlija godine (NBA)|Novajlija godine]] * [[Trener godine (NBA)|Trener godine]] == Reference == {{refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Commonscat|National Basketball Association}} * [https://www.nba.com/ Službeni sajt lige] {{en simbol}} {{NBA}} {{Muške profesionalne košarkaške lige}} [[Kategorija:Košarka]] [[Kategorija:Multinacionalne profesionalne sportske lige]] rof8fbb2tbw2t2x57z7whkvylw7baok 3673728 3673727 2024-12-15T14:31:35Z KWiki 9400 Vraćene izmjene korisnika [[Special:Contributions/KWiki|KWiki]] ([[User talk:KWiki|razgovor]]) na posljednju izmjenu korisnika [[User:De71la|De71la]] 3637229 wikitext text/x-wiki {{Infokutija sportska liga | naslov = National Basketball Association (NBA) | logo = National Basketball Association logo.svg | piksela = 125px | opis = | nekadašnji = | zamijenjen = | sport = Košarka | osnovana = {{početni datum i godine|1946|06|06}}<br>(kao [[Basketball Association of America|BAA]],<br >[[New York City]], [[New York]], [[SAD]] | komesar = [[Adam Silver]] | moto = | inauguralna_sezona = [[BAA sezona 1946/47.|1946/47.]] | ekipe = 30 | država = SAD (29 ekipa) <br/> Kanada (1 ekipa) | šampion = [[Boston Celtics]] (18. titula) | najviše_titula = [[Boston Celtics]] (18) | kvalifikacije = | TV = {{plainlist| * [[NBA on ABC|ABC]] / [[NBA on ESPN|ESPN]] * [[NBA TV]] * [[NBA on TNT|TNT]] * [[NBA TV Canada]] * [[The Sports Network|TSN]] * [[TSN2]]}} | vezana_takmičenja = | osnivač = | web_stranica = {{URL|https://www.nba.com/}} }} '''National Basketball Association''', poznatija pod skraćenicom '''NBA''', najjača je profesionalna [[košarka]]ška liga na svijetu i jedna od glavnih profesionalnih sportskih liga u [[Sjeverna Amerika|Sjevernoj Americi]]. Trenutno u njoj učestvuje 29 klubova iz [[Sjedinjene Američke Države|SAD-a]] i jedan iz [[Kanada|Kanade]]. Osnovana je u [[New York City|New Yorku]] 6. juna 1946. pod nazivom '''Basketball Association of America''', skraćeno '''BAA'''.<ref>{{cite news|last=Goldaper|first=Sam|title=The First Game|url=http://www.nba.com/history/firstgame_feature.html|publisher=National Basketball Association|access-date=8. 3. 2016|archive-url=https://www.webcitation.org/68v05gRJ2?url=http://www.nba.com/history/firstgame_feature.html|archive-date=5. 7. 2012|url-status=dead}}</ref> Ime National Basketball Association usvojila je u jesen 1949. nakon što se udružila s konkurentskom ligom National Basketball League. == Historija == '''Basketball Association of America''' je košarkaška liga koju su 1946. osnovali vlasnici velikih sportskih dvorana. Iako je i ranije bilo pokušaja, da se osnuje profesionalna košarkaška liga, ova liga je bila prva koja je pokušavala da svoje utakmice, uglavnom odigrava u velikim dvoranama, velikih gradova. Sam kvalitet igre nije bio bolji u odnosu na druge lige. Utakmica odigrana 1. novembra 1946. između Toronto Huskiesa i [[New York Knicks|New York Knickerbockersa]] zapisana je kao prva zvanična utakmica NBA lige. Spajanjem liga BAA i NBL nastaje ime ''' National Basketball Association''' i liga se proširuje na 17 klubova, smještenih u manjim i većim gradovima. Sljedećih godina dolazi do opadanja broja klubova da bi 1954. godine liga brojala samo osam klubova, što je najmanji broj u historiji. Teška situacija u kojoj su se klubovi nalazili dovela je do preseljenja klubova iz manjih gradova u veće. U periodu 1949–1954. [[Los Angeles Lakers|Minneapolis Lakersi]], koje je predvodio [[centar (košarka)|centar]] [[George Mikan]], osvajaju pet [[NBA titula]], čime postaju prva [[dinastija (sport)|NBA dinastija]]. Da bi se ubrzala igra, uvedeno je pravilo o ograničenju napada na 24 sekunde. Godine 1956. u ligu dolazi [[Bill Russell]] i s [[Boston Celtics]]ima osvaja 11 NBA titula u 13 sezona. Centar [[Wilt Chamberlain]] dolazi u ligu 1959. i postaje njena najveća zvijezda u sljedećoj deceniji, postavljajući rekorde u statistikama poena i skokova (100 poena na jednoj utakmici). Tokom tog perioda dolazi do novog preseljenja klubova u veće gradove i prvog proširenja lige. Godine 1967. liga se suočava s novom konkurencijom u vidu novoosnovane košarkaške lige '''American Basketball Association''' (ABA). U sljedećem periodu vodila se velika borba između ove dvije lige u vezi s dovođenjem novih talenata, kao i već afirmiranih igrača i košarkaških sudija. Godine 1976. dolazi do raspada ABA lige i četiri kluba iz te lige prelaze u NBA. Time se broj klubova povećava na 22. Godine 1979. uvedena je [[trica (košarka)|trica]], preuzeta iz ABA lige u cilju oživljavanja igre. Iste godine dva nova igrača, [[Larry Bird]] i [[Magic Johnson]], dolaze u NBA, čime započinje period povečanja interesa gledalaca za ligu. Bird je predvodio Celticse do tri titule, a Johnson Lakerse do pet. [[Michael Jordan]] dolazi 1984. i slijedi novi porast interesovanja, uslijed čega se 1989. liga ponovo proširuje, sada na 27 klubova. U periodu 1991–1998. Jordan s [[Chicago Bulls|Bullsima]] osvaja šest titula, uz dvije uzastopne titule [[Houston Rockets]]a (u periodu kad se Jordan privremeno povukao iz košarke i prebacio na [[bejzbol]]). Tada se događa i globalizacija lige i sve veći broj neameričkih igrača pristiže u NBA i ima važne uloge u svojim klubovima. Zbog štrajka igrača 1998. početak sezone kasnio je i klubovi su odigrali 50 utakmica umjesto standardne 82. Sezona [[NBA 2006/2007.|2006/07.]] počinje s novom loptom, napravljenom od [[sintetika|sintetičkih]] materijala i s posebnim dizajnom. Ovo je prva promjena lopte u 35 godina, a tek druga u 60. Ipak, nakon mnogih pritužbi igrača na neposlušnost lopte, od 1. januara 2007. ponovo je u upotrebi stara, kožna lopta. Trenutno u ligi igra 30 klubova, a komesar je [[Adam Silver]]. == Sezona == Regularna sezona NBA lige počinje u jesen, obično krajem oktobra ili početkom novembra, a u njoj svaki klub igra 82 utakmice jednako raspoređene na domaće i gostujuće. Liga se dijeli na [[Istočna konferencija (NBA)|Istočnu]] i [[Zapadna konferencija (NBA)|Zapadnu konferenciju]], a svaku čini 15 klubova podijeljenih u tri divizije. Jedan klub u regularnoj sezoni četiri puta igra sa svakim protivnikom iz iste divizije, tri do četiri puta s protivnicima iz ostale dvije divizije u istoj konferenciji i po dva puta s protivnicima iz druge konferencije. U februaru se tradicionalno održava godišnja [[NBA All-Star utakmica|All-Star utakmica]]. Prije te utakmice navijači u SAD-u, Kanadi i širom svijeta glasanjem na [[internet]]u biraju po pet igrača iz svake konferencije, a oni s najviše glasova pojavljuju se u početnoj petorci utakmice. Treneri također glasaju kako bi odabrali ostalih 14 igrača koji će All-Star utakmicu početi kao rezerve. Igrač s najboljim učinkom tokom utakmice dobija nagradu "[[Najkorisniji igrač NBA All-Star utakmice]]". Nedugo nakon All-Star utakmice igrači više ne mogu mijenjati klub unutar lige do kraja sezone. Regularna sezona završava krajem aprila, kad započinje doigravanje ({{jez-en|playoff}}) u koje se uvrštava po osam najboljih klubova iz svake konferencije. U prvom krugu doigravanja klubovi su podijeljeni u četiri para, a u svakom paru isti protivnici igraju međusobne utakmice sve dok jedan od njih ne ostvari četiri pobjede kako bi se kvalificirao u konferencijsko polufinale. Dva kluba koja u polufinalu prva ostvare četiri pobjede ulaze u konferencijsko finale, u kojem, također, igraju do četiri pobjede. Pobjednici konferencijskih finala susreću se u NBA finalu, koje se održava tokom juna, a klub koji u njemu prvi ostvari četiri pobjede postaje prvak lige. == Nagrade u NBA == * [[Najkorisniji igrač lige (NBA)|Najkorisniji igrač lige]] * [[Najkorisniji igrač NBA finala]] * [[Igrač koji je najviše napredovao (NBA)|Igrač koji je najviše napredovao]] * [[Odbrambeni igrač godine (NBA)|Odbrambeni igrač godine]] * [[Šesti igrač godine (NBA)|Šesti igrač godine]] * [[Novajlija godine (NBA)|Novajlija godine]] * [[Trener godine (NBA)|Trener godine]] == Reference == {{refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Commonscat|National Basketball Association}} * [https://www.nba.com/ Službeni sajt lige] {{en simbol}} {{NBA}} {{Muške profesionalne košarkaške lige}} [[Kategorija:NBA| ]] [[Kategorija:Košarka]] [[Kategorija:Multinacionalne profesionalne sportske lige]] 935eb2hxx1ukqkhafyl9ooxhh14pclm 0 27296 3673829 3625358 2024-12-15T16:42:53Z Bakir123 110053 /* Aktivne stranke */ 3673829 wikitext text/x-wiki {{Politika Bosne i Hercegovine}}{{Starost}}[[Bosna i Hercegovina]] ima višestranački sistem, s brojnim strankama u kojima nijedna stranka ne može imati vlast sama, što znači da stranke moraju međusobno surađivati u formiranju koalicionih vlada.<ref>{{Cite web|url=https://www.izbori.ba/default.aspx?CategoryID=348&Lang=3|title=Centralna izborna komisija BiH - Stranke 2010.|website=www.izbori.ba|access-date=1. 3. 2021}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://parties-and-elections.eu/bosnia-herzegovina.html|title=Parties and Elections in Europe|website=parties-and-elections.eu|access-date=28. 2. 2021}}</ref><ref>{{Cite book|last=Stojarová|first=Vera|url=https://books.google.ba/books?id=mfMiAQAAQBAJ&redir_esc=y|title=Party Politics in the Western Balkans|last2=Emerson|first2=Peter|date=2. 10. 2013|publisher=Routledge|isbn=978-1-135-23585-7|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://jacobinmag.com/2018/11/bosnia-herzegovina-elections-nationalism|title=A State of Division|website=jacobinmag.com|language=en-US|access-date=28. 2. 2021}}</ref> == Spisak == === Aktivne stranke === {| class="wikitable sortable" ! colspan="2" | Ime stranke ! Skr. ! Predsjednik ! Ideologija |- ! style="background-color:#00A859" | | [[Stranka demokratske akcije]] | SDA | [[Bakir Izetbegović]] | [[Bošnjački nacionalizam]]<br />[[Konzervativizam]]<br />[[Islamska demokratija]] |- ! style="background-color:#990000" | | [[Savez nezavisnih socijaldemokrata]] | SNSD | [[Milorad Dodik]] | [[Srpski nacionalizam]]<br />[[Socijaldemokratija]]<br />[[Populizam]] |- ! style="background-color:#013971" | | [[Hrvatska demokratska zajednica Bosne i Hercegovine]] | HDZ BiH | [[Dragan Čović]] | [[Hrvatski nacionalizam]]<br />[[Konzervativizam]]<br />[[Kršćanska demokratija]] |- ! style="background-color:#FF6600" | | [[Demokratska fronta]] | DF | [[Željko Komšić]] | [[Socijalni liberalizam]]<br />[[Proevropejstvo]] |- ! style="background-color:red" | |[[Socijaldemokrate Bosne i Hercegovine]] | SD BiH |[[Enver Bijedić]] |[[Socijaldemokratija]]<br />[[Proevropejstvo]] |- ! style="background-color:#FF4D4D" | | [[Socijalistička partija Republike Srpske]] | SP | [[Petar Đokić]] | [[Socijaldemokratija]]<br />[[Demokratski socijalizam]] |- ! style="background-color:#00008B" | | [[Ujedinjena Srpska]] | US | [[Nenad Stevandić]] | [[Srpski nacionalizam]]<br />[[Nacionalni konzervativizam]] |- ! style="background-color:#DE0000" | | [[Socijaldemokratska partija Bosne i Hercegovine]] | SDP BiH | [[Nermin Nikšić]] | [[Socijaldemokratija]]<br />[[Proevropejstvo]] |- ! style="background-color:#38659C" | | [[Srpska demokratska stranka]] | SDS | Milan Miličević | [[Srpski nacionalizam]]<br />[[Nacionalni konzervativizam]] |- ! style="background-color:#343399" | | [[Partija demokratskog progresa]] | PDP | [[Draško Stanivuković]] | [[Nacionalni konzervativizam]] [[Proevropejstvo]] |- ! style="background-color:#8B0000" | | [[Naša stranka]] | NS | [[Edin Forto]] | [[Socijalni liberalizam]]<br />[[Proevropejstvo]] |- ! style="background-color:#ADD8E6" | | [[Nezavisni blok]] | NB | [[Senad Šepić]] | [[Liberalni nacionalizam]]<br />[[Centrizam]]<br />[[Konzervativizam]] |- ! style="background-color:#0247FE" | | [[Savez za bolju budućnost Bosne i Hercegovine]] | SBB BiH | [[Fahrudin Radončić]] | [[Liberalni konzervativizam]]<br />[[Populizam]]<br />[[Proevropejstvo]] |- ! style="background-color:#8FBC8F" | | [[Pokret demokratske akcije]] | PDA | [[Mirsad Kukić]] | [[Bošnjački nacionalizam]]<br />[[Konzervativizam]]<br />[[Regionalizam]] |- ! style="background-color:#88b22d" | | [[Narodni evropski savez]] | NES | [[Nermin Ogrešević]] | [[Konzervativizam]] |- ! style="background-color:#2B0E72" | | [[Demokratski narodni savez]] | DNS | [[Nenad Nešić]] | [[Srpski nacionalizam]]<br />[[Nacionalni konzervativizam]] |- ! style="background-color:#000080" | | [[Narod i pravda]] | NiP | [[Elmedin Konaković]] | [[Centrizam]]<br />[[Proevropejstvo]]<br />[[Konzervativizam]] |- ! style="background-color:#A3DCFF" | | [[Hrvatska demokratska zajednica 1990]] | HDZ 1990 | Ilija Cvitanović | [[Hrvatski nacionalizam]]<br />[[Konzervativizam]]<br />[[Kršćanska demokratija]] |- ! style="background-color:#013971" | | [[Laburistička stranka Bosne i Hercegovine]] | LS BiH | Elvira Abdić-Jelenović | [[Laburalizam]]<br />[[Regionalizam]]<br />[[Proevropejstvo]] |- ! style="background-color:#FFD900" | | [[Stranka za Bosnu i Hercegovinu]] | SzBiH | Semir Efendić | [[Bošnjački nacionalizam]]<br />[[Centrizam|Bosanski centrizam]]<br />[[Proevropejstvo]] |- ! style="background-color:#6495ED" | | [[Narodni demokratski pokret]] | NDP | Dragan Čavić | [[Konzervativizam]]<br />[[Proevropejstvo]] |- ! style="background-color:blue" | |[[Narodna partija Srpske]] |NPS |Darko Banjac |[[Nacionalni konzervativizam]] |- ! style="background-color:red" | |[[Socijalistička partija Srpske]] |SPS |Goran Selak |[[Socijaldemokratija]] |- ! style="background-color:#FF0000" | | [[Demokratski savez]] | DEMOS | Nedeljko Čubrilović | [[Konzervativizam]] |- ! style="background-color:#4682B4" | | [[Liberalno demokratska stranka Bosne i Hercegovine]] | LDS | Hariz Redžić | [[Liberalizam]] |- ! style="background-color:#0000FF" | | [[Narodna stranka Radom za boljitak]] | NSRzB | Mladen Ivanković-Lijanović | [[Liberalizam]]<br />[[Socijalni liberalizam]]<br />[[Sekularizam]] |- ! style="background-color:#083320" | |[[Bosanska narodna stranka]] |BNS |Sanin Musa |[[Islamska demokratija]] |- ! style="background-color:#F5BF05" | | [[Bosanskohercegovačka patriotska stranka - Sefer Halilović]] | BPS | [[Sefer Halilović]] | [[Bošnjački nacionalizam]]<br />[[Nacionalni konzervativizam]] |- ! style="background-color:#FF6347" | | [[Bosanska stranka]] | BOSS | Mirnes Ajanović | [[Liberalizam]] [[Lijevi populizam]] |- ! style="background-color:#005BAA" | | [[Bosanski pokret nacionalnog ponosa]] | BPNP | ''Nepoznato'' | [[Bošnjački nacionalizam]]<br />[[Neonacizam]] |- ! style="background-color:#FFDF00" | | [[Građanska demokratska stranka Bosne i Hercegovine]] | GDS BiH | [[Ibrahim Spahić]] | [[Socijalni liberalizam]] |- ! style="background-color:#008000" | | [[Zeleni Bosne i Hercegovine]] | ZBiH | Hasan Delić | [[Ekopolitika]] |- ! style="background-color:#FF0000" | | [[Komunistička partija (Bosna i Hercegovina)|Komunistička partija]] | KP | Muhamed Imamović | [[Komunizam]]<br />[[Demokratski socijalizam]] |- ! style="background-color:#0000FF" | | [[Hrvatska kršćanska demokratska unija Bosne i Hercegovine]] | HKDU BiH | Ivan Musa | [[Kršćanska demokratija]] |- ! style="background-color:#0000FF" | | [[Hrvatska demokratska unija Bosne i Hercegovine]] | HDU BiH | Miro Grabovac Titan | [[Hrvatski nacionalizam]]<br />[[Kršćanska demokratija]] |- ! style="background-color:#32CD32" | | [[Hrvatska seljačka stranka Bosne i Hercegovine]] | HSS BiH | Mario Karamatić | [[Agrarizam]]<br />[[Hrvatski nacionalizam]] |- ! style="background-color:#006400" | | [[Hrvatska seljačka stranka - Stjepan Radić]] | HSS SR | Anto Lozančić | [[Kršćanska demokratija]]<br />[[Agrarizam]] |- ! style="background-color:#000000" | | [[Hrvatska stranka prava Bosne i Hercegovine]] | HSP BiH | Stanko Primorac | [[Hrvatski nacionalizam]]<br />[[Neofašizam]] |- ! style="background-color:darkblue" | |[[Hrvatska stranka prava dr. Ante Starčević Bosne i Hercegovine]] |HSP AS |[[Milijan Nakić]] |[[Hrvatski nacionalizam]] |- ! style="background-color:#048AEB" | | [[Demokratska narodna zajednica]] | DNZ | Admil Mulalić | [[Regionalizam]] |- ! style="background-color:#014677" | | [[Demokratska stranka federalista]] | DSF | [[Dragan Đokanović]] | [[Federalizam]] |- ! style="background-color:#0000FF" | | [[Partija ujedinjenih penzionera]] | PUP | Vinko Pušonja | Stranka za interes penzionera |- ! style="background-color:#87CEFA" | | [[Stranka pravde i povjerenja]] | SPP | [[Živko Budimir]] | [[Socijalni konzervativizam]] |- ! style="background-color:#808080" | | [[Stranka penzionera/umirovljenika Bosne i Hercegovine]] | SPU BiH | Dževad Hodžić | Stranka za interes penzionera |- ! style="background-color:#000000" | | [[Piratska partija Bosne i Hercegovine]] | PP BiH | ''Nepoznato'' | [[Piraterija]] |- ! style="background-color:#4169E1" | | [[Stranka hrvatskog prava]] | SHP | Ante Matić | [[Hrvatski nacionalizam]]<br />[[Konzervativizam]] |- ! style="background-color:#000000" | | [[Bosanskohercegovačka stranka prava 1861]] | BSP 1861 | Vlado Musa | [[Hrvatski nacionalizam]]<br />[[Konzervativizam]] |- ! style="background-color:#0000FF" | | [[Srpska radikalna stranka "9. januar"]] | SRS 9J | Dragan Đurđević | [[Srpski nacionalizam]]<br />[[Konzervativizam]] |- ! style="background-color:#ED1C24" | | [[Radničko-komunistička partija Bosne i Hercegovine]] | RKP-BiH | [[Goran Marković (političar)|Goran Marković]] | [[Komunizam]] [[Marksizam]] [[Socijalizam]] |- ! style="background-color:#0000FF" | |[[Hrvatska republikanska stranka]] |HRS |Slaven Raguž |[[Federalizam]] [[Kršćanska demokratija]] |- ! style="background-color:#800080" | | [[Hrvatski domovinski pokret]] | HDP | Slavko Andačić | [[Hrvatski nacionalizam]]<br />[[Konzervativizam]] |- ! style="background-color:#0000FF" | |[[Bosanskohercegovački demokrati]] |BHD |Džebrail Bajramović |[[Konzervativizam]] |- ! style="background-color:#014677" | |[[Prva mostarska partija]] |PMP |Semir Drljević Lovac |[[Konzervativizam]] |- ! style="background-color:#0000FF" | |[[BH Slobodni demokrati]] |BH SD |Sead Avdić |[[Socijaldemokratija]] |- ! style="background-color:#006400" | |[[Bosanskohercegovačka Podrinjska narodna stranka]] |BPNS |Edhem Bičakčić |[[Konzervativizam]] |- ! style="background-color:red" | |[[Demokratska stranka invalida]] |DSI BiH |Zijad Arapčić |Stranka za interes invalida |- ! style="background-color:#0000FF" | |[[Zavičajni socijaldemokrati]] |ZSD |Mile Marčeta |[[Socijaldemokratija]] |- ! style="background-color:#32CD32" | |[[Ekološki slobodarski pokret]] |ESPo |Damir Nikšić |[[Ekopolitika]] |- ! style="background-color:#006400" | |[[Evropska ekološka stranka|Evropska ekološka stranka E5]] |E5 |Nermin Vila |[[Ekopolitika]] |- ! style="background-color:#048AEB" | |[[Hrvatski blok Bosne i Hercegovine]] |HB BiH |Francisko Brdarić |[[Hrvatski nacionalizam]]<br />[[Konzervativizam]] |- ! style="background-color:#0000FF" | |[[Kongresna narodna stranka zaštite prava boraca i građana - pravde i morala BiH.]] |KNS BiH |Enver Imširović |Stranka za interes boraca |- ! style="background-color:red" | |[[Stranka socijalne sigurnosti srpskih boraca]] |SSSSB |Aco Prelić |Stranka za interes boraca |- ! style="background-color:#0000FF" | |[[Politički pokret mladih Bosne i Hercegovine]] |PPM BiH |Vedran Dodik |Stranka za interes mladih |} === Bivše stranke === {| class="wikitable sortable" ! colspan="2" | Ime stranke ! Skr. ! Predsjednik ! Ideologija |- ! style="background-color:#00A859" | | [[Stranka demokratske aktivnosti]] | A-SDA | [[Nermin Ogrešević]] | [[Bošnjački nacionalizam]]<br />[[Konzervativizam]] |- ! style="background-color:#6AD1B5" | | [[Nezavisna bosanskohercegovačka lista]] | NBL | [[Ibrahim Hadžibajrić]] | [[Konzervativizam]] |- ! style="background-color:#0000FF" | |[[Pokret za promjene Bosne i Hercegovine]] |PZP BiH |Šahbaz Đihanović |[[Liberalizam]] |- ! style="background-color:#6495ED" | | [[Hrvatski demokršćani]] | HD | ''Nepoznato'' | [[Kršćanska demokratija]] |- ! style="background-color:#0000FF" | | [[Hrvatska narodna zajednica]] | HNZ | [[Milenko Brkić]] | [[Hrvatski nacionalizam]]<br />[[Konzervativizam]] |- ! style="background-color:#000000" | | [[Hrvatski pravaški blok]] | HPB | Željko Koroman | [[Hrvatski nacionalizam]]<br />[[Konzervativizam]] |- ! style="background-color:#6495ED" | |[[Hrvatski narodni savez Bosne i Hercegovine]] |HNS BiH |[[Drago Džambas]] |[[Kršćanska demokratija]] [[Liberalizam]] |- ! style="background-color:#90EE90" | | [[Demokratski savez Zelenih]] | DSZ | ''Nepoznato'' | [[Ekopolitika]] |- ! style="background-color:#808080" | | [[Demokratska stranka penzionera]] | DSP BiH | Alojz Knezović | Stranka za interes penzionera |- ! style="background-color:#0000FF" | | [[Demokratska partija Republike Srpske]] | DP RS | Dragan Čavić | [[Nacionalni konzervativizam]] |- ! style="background-color:#800000" | | [[Demokratska socijalistička partija]] | DSP | [[Nebojša Radmanović]] | [[Demokratski socijalizam]] |- ! style="background-color:#DD0000" | | [[Savez komunista Bosne i Hercegovine]] | SK BiH | Muhamed Imamović | [[Komunizam]]<br />[[Marksizam]] |- ! style="background-color:#FF6347" | | [[Savez socijalističke omladine]] | SSO | Kolektivno rukovodstvo | [[Demokratski socijalizam]] |- ! style="background-color:#008000" | | [[Muslimanska bošnjačka organizacija]] | MBO | [[Adil Zulfikarpašić]] | [[Islamska demokratija]] [[Sekularizam]] [[Liberalizam]] |- ! style="background-color:#B30000" | | [[Narodna demokratska stranka]] | NDS | Krsto Jandrić | [[Nacionalni konzervativizam]] |- ! style="background-color:#6495ED" | | [[Nova hrvatska inicijativa]] | NHI | [[Krešimir Zubak]] | [[Hrvatski nacionalizam]]<br />[[Kršćanska demokratija]] [[Liberalizam]] |- ! style="background-color:#00008B" | | [[Radikalna stranka Republike Srpske]] | RSRS | ''Nepoznato'' | [[Srpski nacionalizam]] |- ! style="background-color:#ADD8E6" | | [[Republikanska stranka (Bosna i Hercegovina)|Republikanska stranka]] | RP | [[Stjepan Kljuić]] | [[Sekularizam]] |- ! style="background-color:#CD00CD" | | [[Srpski narodni savez]] | SNS RS | [[Biljana Plavšić]] | [[Srpski nacionalizam]] |- ! style="background-color:#89CFF0" | | [[Srpska radikalna stranka Republike Srpske]] | SRS RS | Milanko Mihajlica | [[Srpski nacionalizam]]<br />[[Nacionalni konzervativizam]] |- ! style="background-color:#FF0000" | | [[Socijaldemokratska unija Bosne i Hercegovine]] | SDU BiH | Nermin Pećanac | [[Socijalna demokratija]]<br />[[Sekularizam]] |- ! style="background-color:#F08080" | | [[Savez reformskih snaga]] | SRSJ | Ante Marković | [[Socijalna demokratija]] |- ! style="background-color:blue" | |[[Narodna demokratska stranka]] |NDS |Krsto Jandrić |[[Nacionalni konzervativizam]] |- ! style="background-color:#FF0000" | | [[Unija bosansko-hercegovačkih socijaldemokrata]] | UBSD | Sead Avdić | [[Socijalna demokratija]] |} == Također pogledajte == * [[Politika Bosne i Hercegovine]] * [[Izbori u Bosni i Hercegovini]] * [[Parlamentarna skupština Bosne i Hercegovine]] == Reference == {{refspisak}} [[Kategorija:Spiskovi]] [[Kategorija:Spiskovi političkih stranaka po državama|Bosna i Hercegovina]] [[Kategorija:Političke stranke u Bosni i Hercegovini|*]] [[Kategorija:Politika Bosne i Hercegovine]] [[Kategorija:Spiskovi vezani za Bosnu i Hercegovinu]] g6polf7o05ada0qzlcsxag2fhvki5eg 0 28231 3673863 3630729 2024-12-15T18:53:42Z InternetArchiveBot 118070 Rescuing 1 sources and submitting 0 for archiving.) #IABot (v2.0.9.5 3673863 wikitext text/x-wiki {{Nedostaju izvori}} {{Infokutija politički vođa | ime = Gerald Ford | slika = Gerald Ford presidential portrait (cropped).jpg | redoslijed = 38. [[predsjednik Sjedinjenih Američkih Država]] | vrijeme_na_vlasti = 9. august 1974 – 20. januar 1977. | prethodnik = [[Richard Nixon]] | nasljednik = [[Jimmy Carter]] | redoslijed2 = 40. [[potpredsjednik Sjedinjenih Američkih Država|potpredsjednik SAD-a]] | vrijeme_na_vlasti2 = 6. decembar 1973 – 9. august 1974. | prethodnik2 = Spiro Agnew | nasljednik2 = Nelson Rockefeller | redoslijed3 = | vrijeme_na_vlasti3 = | prethodnik3 = | nasljednik3 = | datum_rođenja = {{Datum rođenja|1913|07|14}} | mjesto_rođenja = [[Omaha (Nebraska)|Omaha]], [[Nebraska]] | datum_smrti = {{Datum smrti i godine|2006|12|26|1913|07|14}} | mjesto_smrti = [[Rancho Mirage]], [[Kalifornija]] | puno_ime = Gerald Rudolph Ford, jr.<br /><small>rođen kao Leslie Lynch King, Jr.</small> | nacionalnost = Amerikanac | politička_stranka = [[Republikanska stranka (SAD)|Republikanska stranka]] | supruga = [[Betty Warren Ford]] | supružnik = <!-- --> | djeca = [[Michael Gerald Ford|Michael]]<br />[[John Gardner Ford|John]]<br />[[Steven Ford|Steven]]<br />[[Susan Ford|Susan]] | obrazovanje = [[Univerzetet u Michiganu]]<br />[[Yale]] | vjera = Episkopalna crkva | potpis = [[Datoteka:Gerald Ford Signature.svg|bez okvira|100px]] | web_stranica = }} '''Gerald Rudolph Ford Jr.''' ([[Omaha (Nebraska)|Omaha]], 14. juli 1913 – [[Rancho Mirage]], 26. decembar 2006) bio je 38. [[Predsjednik Sjedinjenih Američkih Država|predsjednik]] i 40. [[potpredsjednik Sjedinjenih Američkih Država|potpredsjednik SAD-a]]. ==Rani život== [[Datoteka:Gerald Ford hs-graduation portrait, 1931.jpg|mini|150px|lijevo|Ford 1931. godine.]] Gerald Ford se rodio u familiji Leslieja Lyncha Kinga i Dorothy Ayer Gardner. Po rođenju je dobio ime '''Leslie Lynch King Jr.'''. Međutim, pet mjeseci kasnije nakon rođenja majka mu se razvela od oca, a dvije godine kasnije udala za Geralda Forda. Majka mu je promijenila ime, nazvavši ga po očuhu, iako formalno nije bio posvojen. Gerald Ford Jr. je tek s 15 godina saznao istinu o svom porijeklu, ali to nikada nije zamjerio roditeljima, odlučivši da zadrži ime "Gerald Ford Jr". Gerald Ford je rane godine proveo u gradu [[Grand Rapids]] u [[Michigan]]u. Još kao dječak, Gerald Ford se istakao u izviđačima, a u školi je razvio sklonost prema [[sport]]u, pogotovo [[američki nogomet|američkom nogometu]]. U srednjoj školi je postao kapetan školskog tima, zbog čega je privukao pažnju trenera visokoškolskih timova. Ford se poslije upisao na Univerzitet u Michiganu, gdje se ponovno istakao kao igrač američkog fudbala. Zahvaljujući njemu, tamošnji tim je 1932. i 1933. godinu proveo bez poraza. Fordov talent je sada privukao pažnju profesionalnih timova, pa su mu [[Green Bay Packers]]i i [[Detroit Lions]]i ponudili da karijeru nastavi u [[NFL]] ligi. Ford je to odbio i umjesto toga otišao na [[Yale]], gdje je pohađao tamošnji pravni fakultet. Tamo se po prvi put počeo ozbiljnije zanimati za politiku. Kao i mnogi Amerikanci u to doba, mladi Ford je bio [[izolacionizam|izolacionist]] te se protivio američkom sudjelovanju u [[Drugi svjetski rat|Drugom svjetskom ratu]], koji je tada počeo bjesniti u Evropi. Godine [[1939]]. je potpisao peticiju kojom se protestiralo protiv tadašnjeg [[Zakon o neutralnosti|Zakona o neutralnosti]], za koga se smatralo da predstavlja pokušaj predsjednika [[Franklin Roosevelt|Roosevelta]] da SAD na mala vrata uvuče na stranu Britanije i Francuske. Ford je diplomu pravnog fakulteta stekao godine [[1941]], a potom primljen u advokatsku komoru Michigana. Ubrzo nakon toga je japanski [[napad na Pearl Harbor]] konačno uvukao SAD u rat. Ford je, kao i mnogi njegovi sunarodnjaci, tada odlučio učestvovati u ratu te se priključio mornaričkoj rezervi. Nakon jednogodišnje obuke je [[1943]]. godine poslan na nosač aviona ''[[USS Monterey]]'', a na [[Pacifik]]u je učestvovao u mnogim teškim borbama protiv [[japan]]skih snaga. Od svega je ipak Fordu najteže iskustvo bila velika oluja u Filipinskom moru u decembru [[1944]]. godine, prilikom koje su oštećeni mnogi američki brodovi, uključujući i ''Monterey''. Ford je nakon toga premješten s Montereya, te je posljednje mjesece rata proveo na kopnu, daleko od ratnih događaja. Iz mornarice je demobiliziran u februaru [[1946]]. godine. Njegovo ratno iskustvo je imalo veliki uticaj na političke stavove. Nekoć gorljivi izolacionist se pretvorio u velikog [[Internacionalizam|internacionalista]], odnosno zagovornika što većeg učestvovanja SAD u svjetskim zbivanjima. ==Rana politička karijera== Ford je svoje stavove odlučio primijeniti u praksu tako što se aktivno uključio u lokalnu politiku Michigana kao član [[Republikanska stranka SAD|Republikanske stranke]], u to vrijeme duboko podijeljene na konzervativnu i izolacionističku, te liberalnu i internacionalističku frakciju. Predstavnik ovih prvih je bio [[Bartel J. Jonkman]], koji je u [[Zastupnički dom SAD|Kongresu]] godinama bio zastupao Fordov izborni okrug. Iako su mnogi držali da protiv veterana Jonkmana nema šanse, Ford je koristio svoju relativnu mladost i status heroja te počeo obilaziti lokalne farmere obećajući im da će pomusti njihove krave ukoliko bude izabran. Izbornoj kampanji je poticaj dalo i vjenčanje s [[Betty Ford|Betty Bloomer Warren]], bivšim fotomodelom, balerinom i lokalnom dobrotvorkom. Gerald i Betty Ford, kojoj je to bio drugi brak, imaju tri sina, jednu kći i sedmoro unučadi. Godine [[1949]]. je Fordova kampanja urodila plodom. Nakon što je izabran u Kongres s dvaput više glasova od svog protivnika, ispunio je svoje obećanjeo mužnji krava. To ga je učinilo jednim od najpopularnijih kongresnika svog doba. Ford nakon toga nije imao problema da još dvanaest puta dobije izbore u svom okrugu. To se počelo odražavati i na njegov položaj u [[Washington D.C.|Washingtonu]], gdje je postupno postajao jedan od najuglednijih članova republikanske frakcije u Kongresu. Sa samo dvije godine kongresnog staža je, usprkos relativne mladosti, dobio mjesto u prestižnom odboru za finansije. Ford je u Kongresu nastojao biti umjeren, nastojeći u nizu pitanja postići kompromis između svojih liberalnih i konzervativnih kolega. U vanjskopolitičkim pitanjima je bio gorljivi internacionalist, ali je u finansijskim pitanjima bio konzervativac, protiveći se nastojanjima da se SAD pretvore u državu blagostanja na račun svojih poreznih obveznika. Ti su stavovi dobili posebnu važnost nakon što je Ford godine [[1963]]. izabran za vođu republikanske manjine u Kongresu. Iste je godine Ford bio i članom [[Warrenova komisija|Warrenove komisije]] koja je donijela kontroverzne zaključke o ubistvu predsjednika [[John F. Kennedy|Kennedyja]]. Ford je u to doba, zahvaljujući svojoj dobroćudnosti, stekao veliki broj prijatelja u obje stranke i među osobama različitih političkih shvaćanja. To, međutim, nije uključivalo predsjednika [[Lyndon B. Johnson|Johnsona]], kome se zamjerio oštrom kritikom projekta ''[[Veliko društvo]]''. Johnsonov nasljednik [[Richard Nixon|Nixon]] je, pak, prema Fordu imao daleko bolje mišljenje. ==Potpredsjednik== Ključni događaj u Fordovoj političkoj karijeri bilo je izbijanje [[Afera Watergate|afere Watergate]]. Godine [[1973]]. su mediji, a kasnije i specijalni istražitelji, razotkrili cijeli niz finansijskih i drugih malverzacija vezanih uz najuži krug saradnika predsjednika Nixona. Istraga je, između ostalih, razotkrila kako je [[potpredsjednik Sjedinjenih Američkih Država|potpredsjednik SAD]] [[Spiro Agnew]], u doba kada je bio guverner Marylanda, utajivao porez i prao novac. Suočen sa sudskim procesom i mogućnošću da završi u zatvoru, Agnew je 10. oktobra [[1973]]. podnio ostavku. Time su SAD ostale bez predsjednika i Nixon je, po [[Ustav SAD-a|Ustavu SAD-a]], bio prisiljen imenovati zamjenu. Dva dana kasnije je izbor pao na Geralda Forda koji, dijelom zbog karaktera, dijelom zbog umjerenih političkih shvaćanja, u očima javnosti nije bio povezan s Nixonom, odnosno najkontroverznijim aspektima njegovog predsjedništva Ford je [[27. novembar|27. novembra]] od strane [[Senat SAD|Senata]] potvrđen s 92 glasa "za" i 3 "protiv", dok je Zastupnički dom to učinio [[6. decembar|6. decembra]] s 387 glasa "za" i 35 "protiv". Gerald Ford je istog dana položio zakletvu. Ford kao potpredsjednik, za razliku od svojih prethodnika, nije pokazivao neku veliku aktivnost na novoj dužnosti, a i javnost ga je uglavnom ignorirala, u potpunosti okrenuta prema Nixonu i daljem otkrivanju sve razornijih detalja o aferi Watergate. [[1. august]]a [[1974]]. je Forda posjetio Alexander Haig, tadašnji načelnik Bijele kuće, te saopćio kako su pronađeni novi dokazi koji teško optužuju Nixona, te da predsjedniku preostaje da bira hoće li podnijeti ostavku ili biti opozvan. U oba slučaja novi predsjednik je po Ustavu trebao postati Ford. ==Predsjednik== [[Datoteka:Ford sworn-in.jpg|mini|lijevo|Ford polaže zakletvu za [[Predsjednik Sjedinjenih Američkih Država|predsjednika]] 9. augusta 1974. godine.]] Nixon je ostavku podnio [[9. august]]a 1974. Ford je isti dan položio zakletvu te postao prvi [[Predsjednik Sjedinjenih Američkih Država|predsjednik]] u historiji koji na tu dužnost nije došao temeljem demokratskih izbora. Kao jednu od svojih prvih važnijih odluka, na ispražnjeno mjesto potpredsjednika je [[20 august]]a 1974. imenovao njujorškog guvernera [[Nelson Rockfeller|Nelsona Rockfellera]], koji je kasnije potvrđen od oba doma Kongresa. Isto onako kao što je pomogla njegovom dolasku u Bijelu kuću, afera Watergate je imala snažan efekt na Fordov predsjednički mandat. Mjesec dana nakon Nixonove ostavke, [[9. septembar|9. septembra]] 1974. Ford je potpisao ukaz kojim se Nixon abolira za eventualne zločine počinjene tokom afere Watergate. U televizijskom obraćanju naciji, Ford je to nastojao objasniti željom da se postigne nacionalno pomirenje, a u istu svrhu je objavio uvjetnu aboliciju mladića koji su, protestirajući zbog [[Vijetnamski rat|vijetnamskog rata]], dezertirali iz američke vojske, odnosno pobjegli u [[Kanada|Kanadu]]. Američka javnost, pogotovo ona liberalna i lijevo orijentirana, nije imala razumijevanja za Fordov potez. Nixon je bio toliko omražen da je odluka o aboliciji protumačena kao veleizdaja, a čak su i mnogi uvaženi članovi Fordove administracije u znak protesta dali ostavku. Ford se u sljedeća dva mjeseca uzalud nastojao prikazati drukčijim od Nixona, usprkos toga što je njegov potpredsjednik Rockfeller uživao reputaciju liberala, a njegova supruga Betty Ford bila gorljiva [[feminizam|feministica]], te s tadašnjom javnosti dijelila izuzetno popularne stavove o legalizaciji abortusa, marihuane i predbračnom seksu. Protest protiv Forda se odrazio i na kongresne izbore u novembru 1974. godine. Republikanski kandidati su hametice poraženi, a [[Demokratska stranka SAD|demokrati]] su po prvi put nakon dugo vremena stekli dvotrećinsku većinu u Zastupničkom domu Kongresa. Time su stekli mogućnost da zaobilaze predsjednički veto, te je Ford, izgubivši mogućnost da bilo kako utiče na rad Kongresa, ostatak mandata proveo kao jedan od političkih najslabijih predsjednika u historiji. Ti su se izbori odrazili i na vijetnamski rat, s obzirom da su mnogi od novoizabranih kongresnika i senatora bili njegovi žestoki protivnici. U proljeće 1975. je [[Sjeverni Vijetnam]] poduzeo ofenzivu na Južni Vijetnam, a SAD više nisu bile u stanju intervenirati kako bi spasili svoje saveznike, a jedino što su učinili bilo je evakuacija vlastite ambasade iz [[Ho Ši Min Grad|Saigona]]. Time je formalno završio vijetnamski rat, a komunističke snage su poslije preuzele kontrolu nad [[Laos]]om i [[Kambodža|Kambodžom]]. Jedina ozbiljnija akcija vezana uz te događaje bio je neuspjeli pokušaj spašavanja mornara američkog ratnog broda ''USS Mayaguez'', zaplijenjenog od strane pobjedničkih [[Crveni Kmeri|Crvenih Kmera]] u Kambodži. U drugim aspektima Fordova vanjska politika, zahvaljujući tome što je kao državni tajnik zadržan [[Henry Kissinger]], predstavljala je kontinuitet s onom Nixonovom. Nastavljen je [[detant]] sa [[SSSR|Sovjetskim Savezom]], a hladni rat ušao u jednu od svojih mirnijih faza. Sa SSSR-om je potpisani i [[Sporazumi iz Helsinkija]], na temelju kojih je u Evropi ustanovljeno načelo o nepromjenljivosti granica, ali i obaveza poštivanja [[ljudska prava|ljudskih prava]]. Ford je nastavio i s politikom približavanja [[Kina|NR Kini]]. Na unutrašnjem planu je Fordov mandat obilježen posljedicama [[Naftni šok 1973|naftnog šoka 1973]], kao i sve veće inflacije. SAD su se u to doba suočavale s prvom velikom ekonomskom krizom nakon Velike depresije. Ona je izazvala pad životnog standarda kod velikog broja stanovnika, ali i kolaps mnogih ambicioznih socijalnih reformi za koje su se zalagali tada pretežno liberalni političari. SAD su zabilježili dotada nezapmaćeno povećanje [[kriminal]]a, isto kao i porast bezakonja u mnogim gradovima. Karakterističan je primjer New York, čija je uprava [[1975]]. godine bila prisiljena proglasiti stečaj. Ford je u to doba bio prilično nepopularan, a prilikom turneje u [[Kalifornija|Kaliforniji]] u septembru 1975. je preživio dva pokušaja [[atentat]]a. [[Datoteka:Gerald Ford with Anwar Sadat in Salzburg 1975.jpg|mini|Ford sa [[egipat]]skim predsjednikom [[Anwar el-Sadat]]om u [[Salzburg]]u 1975. godine.]] Ford je prilično nevoljko pristao da se godine [[1976]]. na redovnim izborima natječe za mjesto predsjednika. Mnogi su smatrali da, s obzirom na ekonomske probleme i veliku nepopularnost, nema nikakve šanse. S druge strane mu je desno, konzervativno krilo Republikanske stranke zamjeralo na popustljivosti prema SSSR-u. Njihov kandidat [[Ronald Reagan]] je ozbiljno izazvao Forda na preliminarnim izborima, da bi odustao tek na republikanskoj izbornoj konvenciji u [[Kansas City]]ju. Njegov govor na toj konvenciji je zasjenio Fordov, a konzervativci su uspjeli Forda natjerati da kao potpredsjedničkog kandidata umjesto liberala Rockfellera uzme konzervativca [[Bob Dole|Boba Dolea]]. Demokrati su, pak, kao svog kandidata izabrali [[Jimmy Carter|Jimmyja Cartera]], relativno slabo poznatog guvernera Georgije. Gorljivi [[kršćanstvo|kršćanin]], ali umjeren u društvenim stavovima, Carter je bio viđen kao oličenje reforme koja će počistiti korumpirani i nesposobni Washington. Zbog toga je na samom početku kampanje u anketama imao preko 30 % prednosti nad Fordom. Ford se, s druge strane, po prvi put iskazao kao sposoban političar i vrlo brzo iskoristio neke od Carterovih gafova kako bi utrku pred kraj učinio prilično neizvjesnom. Međutim, gaf koji je sam Ford učinio u jednoj od televizijskih debata u oktobru 1976. je donio malu, ali odlučnu prevagu Carteru na izborima mjesec dana kasnije. Ford je zato ostatak svog mandata proveo kao jedini neizabrani predsjednik SAD. ==Poslije predsjedništva== Ford je temeljem Ustava imao pravo da se natječe za jedan predsjednički mandat, odnosno mogao je ući u izbornu utrku [[1980]]. godine. Međutim, iako je njegov nasljednik Carter također bio opterećen sa serijom ekonomskih i drugih problema, Ford se odlučio oprostiti od aktivnog bavljenja politikom. Razlog za to su bili i porodični problemi, posebno [[alkoholizam]] njegove supruge Betty. Umjesto toga Ford je uglavnom učestvovao na republikanskim izbornim i drugim skupovima, a vrijeme provodio igrajući [[golf]], uglavnom sa svojim dobrim prijateljom, komičarem [[Bob Hope|Bobom Hopeom]]. Protok vremena je bitno poboljšao reputaciju Geralda Forda. Nakon Carterovog predsjedništva, počeo se smatrati daleko sposobnijim državnikom nego ranije. Istovremeno je Reaganov konzervativizam mnoge liberale i ljevičare iz 1970-ih natjerao da počnu cijeniti Fordove umjerene poglede. Gerald Ford je uživao reputaciju jednog od najuglednijih američkih političara. Ford je ušao u historiju kao najdugovječniji američki predsjednik. Nadživjeo je rekord Ronalda Reagana u predsjedničkoj dugovječnosti. Umro je [[26. decembar|26. decembra]] [[2006]]. godine u [[Rancho Mirage]], [[California]], [[Sjedinjene Američke Države|SAD]]. ==Vanjski linkovi== {{Commonscat}} {{Wikivijesti|Umro bivši Američki predsjednik Gerald Ford}} ===Izdana djela=== *[http://www.usa-Presidents.info/union/ford-1.html First State of the Union Address] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230410062409/https://www.usa-presidents.info/union/ford-1.html |date=10. 4. 2023 }}. *[http://www.usa-Presidents.info/union/ford-2.html Second State of the Union Address] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230409224847/https://www.usa-presidents.info/union/ford-2.html |date=9. 4. 2023 }}. *[http://www.usa-Presidents.info/union/ford-3.html Third State of the Union Address] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230411064040/https://www.usa-presidents.info/union/ford-3.html |date=11. 4. 2023 }}. ===Knjižnice i muzeji=== *[http://geraldrfordfoundation.org/ Gerald R. Ford Foundation]. *[http://www.fordlibrarymuseum.gov Ford Library and Museum]. *[http://www.archives.gov/research/arc/topics/president-ford.html National Archives materials] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121026171106/http://www.archives.gov/research/arc/topics/president-ford.html |date=26. 10. 2012 }}. ===Biografije=== *[http://www.whitehouse.gov/history/presidents/gf38.html White House biography] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070411050922/http://www.whitehouse.gov/history/presidents/gf38.html |date=11. 4. 2007 }}. *[http://bioguide.congress.gov/scripts/biodisplay.pl?index=F000260 U.S. Congress biographical entry]. *[http://www.historyguy.com/biofiles/ford_gerald.html Brief biography of Gerald Ford]. ===Multimedia=== *[https://web.archive.org/web/20060901081742/http://vvl.lib.msu.edu/showfindingaid.cfm?FindAidID=FordGR Audio recordings of Ford's speeches]. {{Predsjednici SAD-a}} {{Potpredsjednici SAD-a}} {{Hladni rat}} {{Osobe Hladnog rata}} {{Normativna kontrola}} {{DEFAULTSORT:Ford, Gerald}} [[Kategorija:Rođeni 1913.]] [[Kategorija:Umrli 2006.]] [[Kategorija:Američki političari]] [[Kategorija:Potpredsjednici Sjedinjenih Američkih Država]] [[Kategorija:Američki pravnici]] [[Kategorija:Članovi Republikanske stranke (SAD)]] 02nhj9bgibhn0q5q21c9sj58rml8ygp 0 28966 3673822 3669460 2024-12-15T16:27:12Z Panasko 146730 [[Kategorija:Političari Federacije Bosne i Hercegovine]] dodata (uz pomoć [[Wikipedia:HotCat|HotCat]]a) 3673822 wikitext text/x-wiki {{Infokutija politički vođa | ime = Nijaz Duraković | slika = Nijaz Duraković.jpg | tekst = | redoslijed = | vrijeme_na_vlasti = 2. oktobar 1993 - 5. oktobar 1996 | prethodnik = [[Fikret Abdić]] | nasljednik = [[Alija Izetbegović]] | redoslijed2 = Predsjednik Saveza komunista Bosne i Hercegovine | vrijeme_na_vlasti2 = 29. juni 1989 - 24. februar 1991 | prethodnik2 = Abdulah Mutapčić | nasljednik2 = | redoslijed3 = | vrijeme_na_vlasti3 = | prethodnik3 = | nasljednik3 = | datum_rođenja = {{Datum rođenja|1949|1|1}} | mjesto_rođenja = [[Stolac]], [[FNR Jugoslavija]] | datum_smrti = {{Datum smrti i godine|2012|1|29|1949|1|1}} | mjesto_smrti = [[Sarajevo]], [[Bosna i Hercegovina]] | puno_ime = | nacionalnost = | etnicitet = | politička_stranka = [[Socijaldemokratska partija Bosne i Hercegovine|SDP BiH]] | supruga = <!-- --> | supružnik = <!-- --> | djeca = | obrazovanje = [[Univerzitet u Sarajevu]] | vjera = | potpis = | veb-sajt = }} '''Nijaz Duraković''' ([[Stolac]], 1. januar 1949 – [[Sarajevo]], 29. januar 2012) bio je [[Bosna i Hercegovina|bosanskohercegovački]] pisac, politolog, sociolog, profesor i političar koji je bio posljednji predsjednik [[Savez komunista Bosne i Hercegovine|Saveza komunista Bosne i Hercegovine]] od 1989. do 1991. Smatra se da je bio jedan od najutjecajnijih modernih autora o društveno-političkim pitanjima u regionu njegove generacije. Duraković je bio bošnjački član [[Predsjedništvo Bosne i Hercegovine|Predsjedništva Bosne i Hercegovine]] uz [[Alija Izetbegović|Aliju Izetbegovića]] od 1993. do 1996, većinom tokom rata u BiH. Bio je osnivač i prvi predsjednik [[Socijaldemokratska partija Bosne i Hercegovine|Socijaldemokratske partije]]. Bio je i član [[Predstavnički dom Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine|Predstavničkog doma]] od 2002. do 2007. == Biografija == Rođen je 1. januara 1949 u [[Stolac|Stocu]] gdje je stekao osnovno i gimnazijsko obrazovanje. Studij sociologije završio 1971, magistrirao 1975, doktorirao 1979. Objavio 16 knjiga i preko 200 studija, istraživačkih radova. Bio je predsjednik SKBiH, predsjednik SKBiH - SDP, predsjednik SDPBiH, član ratnog Predsjedništva RBiH. Bivši je profesor na [[Fakultet političkih nauka u Sarajevu|Fakultetu političkih nauka u Sarajevu]] na predmetima "Uporedni politički sistemi" i "Međunarodni odnosi". Umro je 29. januara 2012, u Sarajevu.<ref>{{Cite news|title=Duraković - borac za bh. različitosti|url=https://www.slobodnaevropa.org/a/odlazak_profesora_koji_je_cijenio_bh_razlicitosti/24469033.html|newspaper=Radio Slobodna Evropa|date=31. 1. 2012|access-date=4. 12. 2023|language=|first=Dženana|last=Halimović}}</ref> ==Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Wikicitat}} * https://web.archive.org/web/20160305061523/http://database.cin.ba/baza/biography.php?id=87 * [http://books.google.ba/books/about/Uporedni_politi%C4%8Dki_sistemi.html?id=bukUAQAAIAAJ&redir_esc=y http://books.google.ba Uporedni_politički_sistemi] {{stub-bh-biog}} {{Predsjednici CK SK BiH}} {{DEFAULTSORT:Duraković, Nijaz}} [[Kategorija:Bosanskohercegovački političari]] [[Kategorija:Biografije, Stolac]] [[Kategorija:Rođeni 1949.]] [[Kategorija:Umrli 2012.]] [[Kategorija:Političari Socijaldemokratske partije Bosne i Hercegovine]] [[Kategorija:Bošnjaci]] [[Kategorija:Političari Socijaldemokratske unije Bosne i Hercegovine]] [[Kategorija:Političari Federacije Bosne i Hercegovine]] nff7fncdejs73160fw8v9q5fr987mxm 0 30969 3673914 3628617 2024-12-16T09:04:56Z 145.121.28.184 /* Diskografija[6] */ novi album 3673914 wikitext text/x-wiki '''Mostar Sevdah Reunion''' je muzički sastav iz [[Mostar]]a, čiji se muzički izraz gotovo u cijelosti sastoji od [[sevdah]]a u modernim aranžmanima. Možda je najbolji opis muzike Mostar Sevdah Reuniona "Balkanski blues". Sastav čine Mišo Petrović (gitara), Sandi Duraković (gitara), Vanja Radoja (violina), Marko Jakovljević (bas), Gabrijel Prusina (klavir), Senad Trnovac (bubnjevi) te Milutin Sretenović<ref>{{Cite web|url=https://avaz.ba/showbiz/jet-set/672474/umro-milutin-sretenovic-sreta-pjevac-mostar-sevdah-reuniona-sinoc-odrzao-koncert-u-makarskoj|title=Umro Milutin Sretenović Sreta, pjevač "Mostar Sevdah Reuniona", sinoć održao koncert u Makarskoj|date=8. 8. 2021|website=Avaz.ba|language=bs-BA|access-date=8. 8. 2021}}</ref> i Antonija Batinić<ref>{{Cite web |url= https://ramski-vjesnik.ba/clanak/sacuvajmo-uspavanke-nocturno-na-praznim-sarajevskim-ulicama/146315/|title=SAČUVAJMO USPAVANKE: Nocturno na praznim sarajevskim ulicama|date=16. 12. 2020|website=Ramski Vjesnik|language=hr|access-date=8. 8. 2021}}</ref> (vokali). [[Datoteka:Mostar Sevdah Reunion and Dragi Sestic.jpg|thumb|Mostar Sevdah Reunion i Dragi Šestić]] == Historija == Idejni začetnik sastava je [[Dragi Šestić]], producent i menadžer benda.<ref>{{Cite web|url=http://www.mostarsevdahreunion.com/about.html|title=About|website=www.mostarsevdahreunion.com|access-date=8. 8. 2021}}</ref> Prvi album je snimljen u Centru Pavarotti u Mostaru i izdan je 1999. za izdavačku kuću World Connection iz [[Nizozemska|Nizozemske]]. Slijedi saradnja sa [[Šaban Bajramović|Šabanom Bajramovićem]] i izdavanje drugog albuma. Nakon prekida saradnje s Bajramovićem, Dragi Šestić 2002. otkriva [[Ljiljana Butler|Ljiljanu Buttler]] i snima tri albuma za [[Snail Records]]. Između dva albuma s Buttler<ref>{{Cite web|url=http://www.mostarsevdahreunion.com/legends.html|title=Legends|website=www.mostarsevdahreunion.com|access-date=8. 8. 2021}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.snailrecords.nl/artist/ljb/|title=Artist {{!}}{{!}} Ljiljana Buttler|website=www.snailrecords.nl|access-date=8. 8. 2021|archive-date=8. 8. 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210808103800/http://www.snailrecords.nl/artist/ljb/|url-status=dead}}</ref> snimljen je album ''A Secret Gate'' 2003. Tri godine kasnije izlazi ponovo album s Bajramovićem, a 2007. ''Cafe Sevdah'', kojim je bend prezentirao najnovije pjevačko otkrovenje iz Prijedora, Nermina Alukića Čerkeza. Godine 2013. izlazi ''Tales from a Forgotten City'', koji osvaja brojna međunarodna priznanja. Bend izdaje i prvi "live" album ''Kings of Sevdah'' 2016, nakon kojeg počinje saradnju s Milutinom Sretenovićem Sretom na albumu ''The Balkan Autumn''. Od 2017. bendu se kao vokal pridružuje i Antonija Batinić. [[Datoteka:Dragi Sestic.jpg|thumb|Dragi Šestić]] == Diskografija<ref>{{Cite web|url=http://www.mostarsevdahreunion.com/discography.html|title=Discography|website=www.mostarsevdahreunion.com|access-date=8. 8. 2021}}</ref> == ;Mostar Sevdah Reunion (sevdah albumi) # ''Mostar Sevdah Reunion'' (1999) [[World Connection]] # ''A Secret Gate'' (2003) [[Snail Records]] # ''Cafe Sevdah'' (2007) [[Snail Records]] # ''Tales from a Forgoten City'' (2013) [[Snail Records]] and [[World Connection]] # ''Kings Of Sevdah'' (2016) [[Snail Records]] # ''Lady Sings the Balkan Blues'' (2022) Snail Records # ''Bosa Mara'' (2024) Snail Records ';Mostar Sevdah Reunion (live albumi) # ''Once Upon a Time in Mostar'' (2005) [[Snail Records]] # "Kings of Sevdah" (2016) [[Snail Records]] # "Live In Sarajevo" (2023) [[Snail Records]] ; Šaban Bajramović # ''A Gypsy legend'' (2001) [[World Connection]] # ''Šaban'' (2006) [[Snail Records]] ;Ljiljana Buttler # ''The Mother of Gypsy Soul'' (2002) [[Snail Records]] # ''The legends of Life'' (2005) [[Snail Records]] # ''Frozen Roses'' (2009) [[Snail Records]] ;Amira Medunjanin # ''Rosa'' (2004) [[Snail Records]] ;Sreta # ''The Balkan Autumn'' (2018) [[Snail Records]] [[Datoteka:Mostar Sevdah Reunion.jpg|mini|Mostar Sevdah Reunion]] == Filmovi == * ''Mostar Sevdah Reunion'', [[Pjer Žalica]] (2000) * ''The Bridge of Bosnian Blues – Mostar Sevdah Reunion'', [[Mira Erdevicki]] ([[BBC]], 2005) * ''Tales from a Forgotten City'', [[Amir Grabus]] (2013) == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == * [http://www.mostarsevdahreunion.ba/ Službeni sajt] * [http://www.mostarsevdahreunion.com/ Službeni sajt] {{en simbol}} * [http://myspace.com/mostarsevdahreunion Mostar Sevdah Reunion] na [[MySpace]]u * [https://www.youtube.com/watch?v=75mAL2a-xvc "Čudna jada od Mostara grada"] {{Normativna kontrola}} [[Kategorija:Bosanskohercegovačke muzičke grupe]] [[Kategorija:Muzičke grupe iz Mostara]] [[Kategorija:Muzičke grupe osnovane 1998.]] gva2kwwmosrth8u67otoumv7iyj4vhn 0 34523 3673862 3673568 2024-12-15T18:52:41Z CommonsDelinker 1478 Zamjenjujem datoteku Coat_of_arms_of_Syria_(2024-present).svg datotekom [[:File:Coat_of_arms_of_Syria_(2024–present).svg|Coat_of_arms_of_Syria_(2024–present).svg]] (izvršilac: [[c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]]; razlog: [[:c:COM:FR|File renamed]]: 3673862 wikitext text/x-wiki {{Preuređivanje}} {{Čišćenje}} {{Infokutija država | zvanično_ime = Sirija | izvorno_ime = سُورِيَا <br />Sūriyā | ime_genitiv = | zastava = Flag of the Syrian revolution.svg | grb = Coat of arms of Syria (2024–present).svg | mapa = Syria in its region (claimed).svg | glavni_grad = [[Damask]] | glavni_grad_kordinati = | najveći_grad = | službeni_jezik = | etničke_grupe = | državno_uređenje = | vrsta_prve_vlasti = [[Predsjednik Sirije|Predsjednik]] | vladar_prva_vlast = ''Upražnjeno'' | vrsta_druge_vlasti = [[Premijer Sirije|Premijer]] | vladar_druga_vlast = [[Mohammed al-Bashir]] | nezavisnost = od [[Francuska|Francuske]] | nezavisnost_priznato = 17. april, 1946 | površina = 185.180 | po_površini_na_svijetu = 88. | procenat_vode = 1,1 | stanovnika = 21.906.000 | stanovnika_godina = 2009 | po_broju_stanovnika_na_svijetu = 54. | gustoća = 118,3 | po_broju_gustoće_na_svijetu = 101. | bdp_ukupno = $99.544 milijardi | bdp_godina = 2009 | po_broju_bdp_na_svijetu = | bdp_per_capita = $4.887 | hdi = 0,742 | hdi_godina = | hdi_nivo = medium | po_broju_hdi_na_svijetu = 107. | gini = | gini_godina = | po_broju_gini_na_svijetu = | valuta = Sirijska funta | vremenska_zona = [[UTC]] +2 | najveća_tačka_ime = Jabal el-Sheikh | najveća_tačka_metara = 2 814 | najveće_jezero_ime = Jezero Homs/Hims/Qattinah | najveće_jezero_površina = 60 | najveća_rijeka_ime = [[Eufrat]] | najveća_rijeka_dužina = | nacionalni_dan = | internetski_nastavak = [[.sy]] | pozivni_broj = 983 | komentar = }} '''Sirija''' je [[suverena država]] na [[Bliski istok|Bliskom Istoku]], u [[Jugozapadna Azija|jugozapadnoj Aziji]].<ref>{{Cite web|title = Syria {{!}} history - geography|url = http://www.britannica.com/place/Syria|website = Encyclopedia Britannica|access-date = 21. 2. 2016}}</ref> Na zapadu 180&nbsp;km dugom obalom izlazi na istočno [[Sredozemno more|Sredozemlje]], a graniči na sjeveru sa [[Turska|Turskom]], na istoku s [[Irak]]om, na jugu sa [[Jordan]]om, na jugozapadu s [[Izrael]]om te na zapadu sa [[Liban]]om. == Historija == Prostor Sirije nalazi se na razmeđu civilizacija i stoga je redovno kroz historiju bio poprište sukoba. Na ovom prostoru su se izmjenjivali [[Fenikija|Feničani]], [[Egipćani]], [[Hetiti]], Aramejci, Asirci, Babilonci, Perzijanci, a na kraju i [[Aleksandar Veliki|Aleksandar Makedonski]]. Tada helenizam prodire u Siriju od strane Seleukidske dinastije. Zemlju kasnije osvajaju Rimljani i u tom je periodu jedna od najrazvijenijih provincija. Bila je prva kristijanizirana pokrajina u Carstvu. Pri podjeli Carstva pripala je Bizantu. U 7. vijeku osvajaju je Arapi koji šire [[islam]]. U srednjem vijeku bila je poprište borbi između Bizanta, Arapa, križara i Turaka Seldžuka. U tom periodu zemlja je uglavnom razjedinjena, a najvažniji arapski vladar je Saladin. Od 16. vijeka zemljom vladaju Turci osmanlije i provode dalju islamizaciju. Nakon Prvog svjetskog rata postaje francuska kolonija, protivfrancuski ustanak (1925-1927) je krvavo ugušen, ali Francuzi pristaju na neke uslove. Godine 1941. je proglašena nezavisnost koja je ostvarena tek 1946. Borbe sa [[Izraelsko-arapski sukob|Izraelom]], vojni udari i neuspješno ujedinjenje 1958. sa Egiptom u UAR, miješanje u prilike u Libanu i Zalivski rat obilježili su modernu Siriju. Od državnog udara 1963. zemljom vlada Socijalistička arapska stranka BAAS (pod vodstvom [[Hafez al-Assad|Hafeza al-Assada]]) i Sirija dolazi pod uticaj [[Sovjetski Savez|SSSR-a]], a poslije [[Rusija|Rusije]]. == Geografija == Zemlja se sastoji od nekoliko regija: uske obalne nizije, planinske zone (Nusayriya na sjeveru, Anti-Liban, u kojem se nalazi najviši vrh, 2.814 m visoki Šajh, na jugu) na koju se prema istoku nastavlja brežuljakasta visoravan sa malo padavina i vrlo oskudnom vegetacijom. Kroz istočni dio zemlje protiče rijeka [[Eufrat]] čije se vode koriste za natapanje. Sirija je zemlja smještena u jugozapadnoj Aziji. Veliki dijelovi zemlje su pustinja i polupustinja. Njena teritorija se može podijeliti na nekoliko dijelova. Uz 180&nbsp;km duge obale Sredozemnog mora nalazi se ravnica široka oko trideset kilometara. Paralelno uz obalnu ravnicu pruža se lanac planina Jabbal al Nusayiriyah; a na njih se južno nastavljaju Anti-Libanske planine gdje se nalazi i najviša kota Sirije 2814 metara visoki Hermon. U jugozapadnom djelu Sirije nalazi se [[Golanska visoravan]] koja je trenutno pod Izraelom. Većinu južnog dijela Sirije zauzima Sirijska pustinja koja je praktički prostrana visoravan. Ostatak zemlje nalazi se na izdignutom platou (nižem od Sirijske pustinje) koji je u većem dijelu dio zaravnjenog prostora zvanog Al Jazirah. Na platou se nalazi i najveće sirijsko jezero Assad na najvećoj sirijskoj rijeci Eufratu, te drugo po veličini jezero Nuzayzah. Eufrat je najvažnija i najveća rijeka u Siriji. Nije plovna, ali je njeno značenje veliko zbog natapanja. Ona je osnova sirijske poljoprivrede. Važne rijeke su i Orontes i Khabur. Najvažniji grad na sirijskoj obali je Latakija (Al-Ladiqiyah). To je i najveća luka. Izlaz na Sredozemno more daje Siriji geostratešku važnost i pogoduje razvoju privrednih grana vezanih uz more. Klima je u Siriji određena reljefom. U područjima bližima moru preovladava umjerena klima sa suhim ljetom (Cs). Uz morsku obalu je jak uticaj Sredozemnog mora pa su uz suha ljeta zime tamo vlažne (i do 1000&nbsp;mm padavina). Većina zemlje ima BW klimu (pustinjsku). Na najvišim djelovima klima ima uticaj visine pa se tu može govoriti o preplaninskoj klimi. U područjima između Alepa i Damaska padavine su rjeđe i variraju između 255&nbsp;mm do 510&nbsp;mm. U pustinjskim predjelima padavine variraju između 25 i 127&nbsp;mm. Razlike u temperaturi su male; prosječne januarske variraju od 4,4 do 6,4 stepeni, a julske oko 30 stepeni. Geologija nastanak ovog prostora datira u tercijar. Tla su uglavnom smeđa, a u vegetaciji prevladavaju stepska i pustinjska vegetacija, dok je u mediteranskom djelu zemlje prisutna i sredozemna vegetacija. Od rastinja najvažniji su [[maslina]], tamaris, [[pamuk]] te alepski bor i sirijski hrast (u višim područjima). Od životinja su najvažnije antilopa, jelen, zec, dikobraz, pelikan te brojne vrste guštera koje žive u pustinjama. == Stanovništvo == Sirija je, prema popisu iz 2001, imala 17.040.000 ljudi, te je sa površinom od 185.180&nbsp;km kvadartnih imala prosječnu gustoću naseljenosti od 92 stanovnika po km kvadratnom. S obzirom na klimu i reljef, gustoća naseljenosti je poprilično visoka. Apsolutna većina stanovništva su Arapi (90,3%), a ostatak su uglavnom [[Kurdi]] i [[Armenija|Armenci]]). Po religijskom sastavu najbrojniji su [[Sunitski islam|sunitski]] muslimani (74%), [[Šiizam|šiitskih]] muslimana ima oko 12%, a [[Kršćanstvo|kršćana]] 9%. Gradskog stanovništva ima 52%. Najveći grad je [[Damask]] (''Damasq''), sa populacijom od 1.934.000. Drugi najvažniji grad je Allep (oko 1.600.000). Treći velegrad je Horns (Hims) sa oko 600.000 ljudi. Najvažnija luka je Latakija. Prirodna promjena stanovništva je velika (25,4 promila). Stopa nataliteta je 30,6, mortaliteta 5,2 a godišnja promjena stanovništva iznosi 2,6%. Rast Sirije i Damaska: * 1948: 3.800.000 * 1991: 14.887.000 * 2001: 17.040.000 *Damask (1943): 286.000 *Damask (2001): 1.934.000 Apsolutna većina građana Sirije su Arapi. Najveća manjina su «nearapski» Kurdi kojih ima nešto više od 6% i žive uz granicu sa Turskom, te Armenci koji uglavnom žive u velikim gradovima. Postoji i zajednica Turaka. Od nekadašnje velike jevrejske zajednice ostalo je samo oko 1.000 članova koji uglavnom žive u Damasku. Po vjerskom pitanju Sirija je relativno homogena zemlja, za razliku od susjednog Libana, ali i ovdje postoje značajne vjerske manjine. Većina Sirijaca su sunitski muslimani (74%). Sljedeća vjerska grupa su šijitski muslimani (12%), kršćana (armenskih pravoslavaca, maronita, grčkih pravoslavaca i katolika) ima 9-10%. U Siriji još djeluju zajednice druga (vjera povezana sa islamom, ali i sa kršćanstvom i judaizmom), alawita (vjerske šizme šijita) i oko 1000 jevreja. Sirijci su uglavnom [[Arapi]]; pripadnici hamitsko-semitske rasne grupe. Kurdi su druga, a Armenci treća grupa po brojnosti i obje pripadaju indoevropskoj rasnoj grupi. Službeni jezik u Siriji je arapski (hamitsko-semitska porodica jezika), ali se u nekim područjima govore kurdski (novoiranska porodica jezika) i turski (altajska porodica jezika). Iako je školstvo u Siriji besplatno, blizu 30% stanovništva starijeg od 15 godina jeste nepismeno. Nepismenost među muškaracima je blizu 15%, a kod žena nešto više od 44%. U periodu 1991-2001 nepismenost je smanjena za oko 6%. U Siriji djeluju četiri univerziteta u kojima je sredinom devedesetih studiralo oko 170.000 studenata. U Damasku djeluje i Arapska akademija, osnovana 1919. godine, i ta je institucija jedna od najvažnijih među onim koje se bave proučavanjem arapskog jezika, književnosti, historije i kulture. U Siriji, zemlji sa bogatim historijskim naslijeđem, nalazi se i mnogo muzeja i biblioteka. Najznačajniji je Nacionalni muzej u Damasku, koji sadrži brojne izloške iz azijske, grčke, starorimske, bizantske i islamske umjetnosti. Najveća biblioteka je univerzitetska u Damasku sa preko 150.000 naslova. Današnja sirijska kultura i način života je pod velikim uticajem vanjskih faktora. Najveći uticaj imao je SSSR (poslije [[Rusija]]) koji je imao dobre političke, vojne i privredne veze sa Sirijom. Uticaj SSSR-a imao je i pozitivnih strana tako da je Sirija jedna od rijetkih arapskih zemalja gdje je postignuta visoki nivo emancipacije žena. == Privreda == Sirija spada u donju srednju grupu zemalja po razvijenosti. Najveći dio stanovništva zaposlen je u poljoprivredi, a u primarnom sektoru radi 24% stanovništva. Sekundarni sektor je vrlo važan i u njemu je zaposleno 30% stanovništva. Najviša zaposlenost je u tercijarnom sektoru i u njemu radi 46%, a ostvaruje najveću dobit i turistički devizni priliv od 1.082.000.000 $ (2000). Najvažniji sirijski proizvodi su [[nafta]] i zemni plin. Proizvodnja nafte vezana je uz tanke zalihe i iznosi 530.000 barela dnevno. Postoje i izdašne zalihe minerala. Hidroenergetska postrojenja na Eufratu, uz termoelektrane na pogon naftom, proizvode sasvim dovoljno struje za potrebe zemlje. Industrija uključuje proizvodnju tekstila, preradu hrane i mašinogradnju. Proizvodnja [[Fosfat|fosfata]] iznosi 2.400.000 tona (10. u svijetu). Pamuk je glavna i najpouzdanija ratarska kultura. Proizvodnja pamučnog vlakna iznosi 272.000 tona i 10. je u svijetu. Uljarice su također vrlo važne i Sirija je 4. u svijetu po proizvodnji maslinovog ulja sa 180.000 tona. Dosta se sadi i duhan koji je visoke kvalitete. Od stočarstva najviše se uzgajaju koze, ovce i deve. One pasu na navodnjavanim pašnjacima čija je tehnika navodnjavanja stara 4.000 godina. Prometna povezanost je dobra, pogotovo između dva najveća grada. Cestovna i željeznička mreža su dobro razvijene, a gradovi Damask i Allep imaju i međunarodne aerodrome. Najveća morska luka je Latakija. Turizam sa svojih preko milijardu dolara prihoda sve je značajnija privredna grana. Naročito je popularno odredište ruševine Palmire, antičkog grada, kao i ostaci od ranijih civilizacija preko Arapa i križara pa sve do Turaka. Kvalitet zdravstva koje je ograničeno na gradove i besplatno za siromašne te pitke vode i sanitarija nije zadovoljavajući. Smrtnost djece je poprilično visoka, a socijalna briga ograničena. Sirijska je privreda u velikim problemima. Uprkos izvozu nafte i turističkom potencijalu zemlja se nije razvila. Planiran razvoj industrije nije se dovoljno ostvario, što zbog državnog vlasništva, što zbog političkih sukoba i tenzija. Privreda zavisi od nafte koje ima puno manje nego u ostalim arapskim zemljama. 1991. nakon učestvovanja u Zaljevskom ratu Sirija je zatoplila odnose sa Zapadom. Tada su se povećala ulaganja i trgovina sa Sirijom, a zemlja je dobila i znatnu novčanu pomoć. Danas izvoz Sirije iznosi 4490 miliona $, a uvoz 4300. Novčana jedinica je sirijska funta (SYP) a stoti dio pijastera. == Politička situacija == Od marta 2011. ova se zemlja nalazi u veoma zamršenoj situaciji koja se nakon pobune protiv zvaničnih vlasti<ref>{{Cite web|title = Syrian Civil War {{!}} Syrian history|url = http://www.britannica.com/event/Syrian-Civil-War|website = Encyclopedia Britannica|access-date = 21. 2. 2016}}</ref> i dešavanja [[Arapsko proljeće|Arapskog proljeća]] strmoglavila u [[Građanski rat u Siriji|građanski rat]] i postala najnemirnija zemlja u svijetu.<ref>{{Cite web|title = Syria replaces Afghanistan as world's least peaceful country|url = http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/middleeast/syria/10906939/Syria-replaces-Afghanistan-as-worlds-least-peaceful-country.html|website = Telegraph.co.uk|access-date = 14. 2. 2016}}</ref> Krajem 2024. godine, serija ofanziva koalicije opozicionih snaga dovela je do zauzimanja nekoliko velikih gradova, uključujući [[Damask]], i pada [[Bashar al-Assad|Assadovog]] režima.<ref>{{Cite web|url=https://www.reuters.com/world/middle-east/syria-rebels-celebrate-captured-homs-set-sights-damascus-2024-12-07/|title=}}</ref> == Literatura == * Novi Atlas svijeta Andromeda Oxford, 1996., Hr. Izdanje: Extrade, Rijeka * Microsoft Encarta Encyclopedia; Microsoft corporation Seattle USA, 1997. * Atlas Azije; MONDE NEUF; Europapress holding d.o.o. Zagreb, 2005. * Atlas Svijeta; MONDE NEUF; Europapress holding d.o.o. Zagreb, 2005. * Enciklopedijski atlas svijeta, Zagreb, 2003. == Reference == {{Refspisak|}} == Vanjski linkovi == {{Commonscat|Syria}} *{{CIA World Factbook link|sy|Syria}} *{{dmoz|Regional/Middle_East/Syria}} *{{GovPubs|syria}} *[http://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-14703856 Syria profile] sa [[BBC News]] *{{ArabDecision|coun_sel_3_5.htm}}{{wikiatlas|Syria}} {{Države Azije}} {{Arapska liga-dno}} {{Mediteranska unija}} {{OIK}} [[Kategorija:Države svijeta]] [[Kategorija:Sirija|*]] [[Kategorija:Mediteranske države]] tszzb9jn0en3njyfetly1vgh7n07xwv 0 35545 3673869 3593853 2024-12-15T20:07:34Z CommonsDelinker 1478 Zamjenjujem datoteku Clitoris_Photo.jpg datotekom [[:File:Photo_of_an_uncovered_glans_clitoridis.jpg|Photo_of_an_uncovered_glans_clitoridis.jpg]] (izvršilac: [[c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]]; razlog: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR2|C 3673869 wikitext text/x-wiki {{Preusmjerenje|Dražica}} {{Infokutija anatomija | Ime = Klitoris | Latinski = | Slika = Clitoris Anatomy.svg | Caption = Unutrašnja građa [[vulva|vulve]] čovjeka, sa [[klitorisna kapuljača|klitorisnom kapom]] i [[labia minora]] koje su označene kao linije. Klitoris se proteže od vidljivog dijela do tačke ispod stidne kosti. | Width = 280px | Image2 = Clitoris glans - detailed.jpg | Caption2 = Lokacija (1) [[klitorisna kapuljača]] i (2) [[klitorisni glans]] | Precursor = [[Genitalna kvržica]] | System = | Artery = [[Dorual arterija klitorisa]], [[duboka arterija klitorisa]] | Vein = [[Površinske dorzalne vene klitorisa]], [[duboka dorzalna vena klitorisA]] | Nerve = [[Dorzalni nerv klitorisa]] | Lymph = }} '''Klitoris''' ([[grčki|grč.]] κλειτορίς - ''kleitoris'' = nadražljivo) je ženski [[spolni organ]] kod [[sisar]]a, [[noj]]eva i ograničenog broja drugih životinja. Kod ljudi je vidljivi dio - glans - na prednjem mjestu [[labia minora]] (unutrašnje stidne usne), iznad otvora [[ureter]]a. Za razliku od [[penis]]a, mužjaka.kod kojeg se [[homologija (biologija)|homologni ekvivalent]] koristi za [[mokrenje]]. Klitorisu takođe obično nedostaje [[razmnožavanje|reproduktivna]] funkcija. Dok malo životinja urinira kroz klitoris ili ga koriste za reprodukciju, [[hijena]] koja ima posebno veliki klitoris, urinira, pari se i rađa preko tog organa. Neki drugi sisari, poput [[lemur]] i [[majmuni Novog svijeta|pauklikih majmuna]], također, imaju veliki klitoris. Klitoris je najosjetljiviji [[erogena zona]] i uglavnom je primarni [[anatomija|anatomski]] izvor ljudske ženske [[seksualnost|seksualnog]] zadovoljstva. Kod ljudi i drugih sisara, razvija se iz strukture u [[embrion]u] zvane [[genitalna kvržica]]. U početku nediferenciran, tuberkul se razvija u penis ili u klitoris tokom razvoja reproduktivnog sistema, ovisno o izloženosti [[androgeni]]ma (koji su prije svega muški hormoni). Klitoris je složene strukture, a njegova veličina i osjetljivost mogu varirati. Žljezdani dio – glavić – ljudskog klitorisa je otprilike veličine i oblika graška, a procenjuje se da ima oko 8.000 [[Senzorni nerv|senzornih]] [[Nerv| nervnih završetaka]].<ref>E. O’Connel Helen: (2005): CLITORAL ANATOMY IN NULLIPAROUS, HEALTHY, PREMENOPAUSAL VOLUNTEERS USING UNENHANCED MAGNETIC RESONANCE IMAGING. The Journal of Urology,173, 6: 2060-2063|doi=10.1097/01.ju.0000158446.21396.c0|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1283096/.</ref><ref>F20.com, 2008. ''[https://web.archive.org/web/20090826125850/http://www.f20.com.py/articulo.php?articulo=157 Masturbación femenina]''.</ref> <gallery> Photo of an uncovered glans clitoridis.jpg|Frenilus klitorisa Japanese glans clitoris.jpg|Otkriveni klítoris Clitoris cubierto.jpg|Klítoris sa kapuljačom </gallery> Na klitoris su usmjerene [[Seksologija|seksološke]], medicinske i psihološke rasprave i bio je podvrgnut socijalnim konstrukcionističkim analizama i studijama. Takve rasprave variraju od anatomske tačnost, [[rodna nejednakostrodne nejednakosti]], uz [[osakaćivanje genitalija kod žena]] i [[orgazam]]ski faktori i njihovo fiziološko objašnjenje za [[G-tačka|G-tačku]]. Iako, kod ljudi je jedina poznata svrha klitorisa pružanje seksualnog užitka bilo da se raspravlja o klitorisu [[zakržljalost]]i, [[adaptacija]]ma ili služi reproduktivnoj funkciji. Društvena percepcija klitorisa uključuje značaj njegove uloge u ženskom seksualnom užitku, pretpostavke o njegovoj stvarnoj veličini i dubini i različita uvjerenja u vezi s [[Promjena i osakaćivanje genitalija|Promjena genitalija]] poput [[Proširenje klitorisa|povećanje klitorisa]], [[pirsing]] i [[klitoridektomija]]. Promjena genitalija može biti iz [[Estetika|estetskih]], medicinskih ili kulturnih razloga. Na poznavanje klitorisa značajno utiče kulturološka percepcija organa. Studije sugeriraju da je znanje o njegovom postojanju i anatomiji oskudno u usporedbi s saznanjima drugih spolnih organa i da bi više obrazovanja o tome moglo pomoći u ublažavanju socijalne stigme povezanosti sa ženskim tijelom i ženskim seksualnim zadovoljstvom; naprimjer, da su klitoris i [[vulva]] općenito vizualno neprivlačni, da je ženska [[masturbacija]] [[tabu]], ili da bi trebalo očekivati da muškarci ovladaju i kontroliraju ženske orgazme. [[Datoteka:Vulva Figure 28 02 02.jpg|thumb|350px|Ženin klitoris proteže se od vidljivog dijela do mjesta ispod stidne kosti: Unutrašnja i vanjska struktura [[vulva|vulve]], sa klitorisom]] [[Datoteka:Clitoris Penis Homology 1.png|thumb|350px|right]] '''Klitoris''' (lat. ''frenulum clitoridis'') ili '''dražica''' je [[erekcija|erektilni]] organ koji je dio ženskog [[Reproduktivni sistem|reproduktivnog sistema]]. Također ima veliku važnost u podsticanju seksualnog zadovoljstva. Nalazi se na spoju [[labia minora]] odnosno malih usana, tačnije one čine kožnu vrećicu oko njega, tzv. prepucij (lat. ''praeputium clitoridis''), iznad [[vagina|vagine]], a iznad vanjskog izvoda [[Mokraćna cijev|mokraćne cijevi]]. == Građa == Njegova građa je gotovo ista kao i građa [[penis]]a, sastoji se od dva duguljasta kaverozna tijela koja leže ispod stidne kosti te je, kao i [[penis]], osjetljiv na stimulaciju i može biti u stanju erekcije. == Također pogledajte == * [[Vagina]] ==Reference== {{reflist}} ==Vanjski linkovi== {{Commonscat|Clitoris}} {{ženski reproduktivni sistem}} [[Kategorija:Ginekologija]] [[Kategorija:Ženski reproduktivni sistem]] [[Kategorija:Anatomija čovjeka]] 1jqhydxeno2eh4prg1fdr19xmkwohaq 0 36602 3673700 3664956 2024-12-15T12:08:15Z Panasko 146730 3673700 wikitext text/x-wiki {{Infokutija muzičar | ime = Letu štuke | slika = Letu štuke 2019.jpg | slika_veličina = | široka_slika = | alt = | opis = Trenutna postava grupe | pozadina = skupina | alias = Štuke | porijeklo = [[Sarajevo]], [[Bosna i Hercegovina]] | žanr = [[Rock muzika|rock]], [[punk]] <ref name="Menart.hr"/> | karijera = 1986–sada<ref name="Menart.hr"/> | izdavač = [[Menart]], [[Hayat TV|Hayat produkcija]], [[Metropolis]]<ref name="Menart.hr"/> | povezani_umjetnici = [[Dubioza kolektiv]],<ref name="N1">{{cite web |url= http://ba.n1info.com/Showbiz/a295245/Dubioza-i-Letu-stuke-udruzili-snage-u-pjesmi-Zemlja-gori.html |title= Dubioza i Letu štuke udružili snage u pjesmi "Zemlja gori" |3= |author-link= N1 |publisher= N1 |date= 5. 11. 2018 |website= Ba.n1info.com |access-date= 26. 3. 2020 |archive-date= 26. 3. 2020 |archive-url= https://web.archive.org/web/20200326190337/http://ba.n1info.com/Showbiz/a295245/Dubioza-i-Letu-stuke-udruzili-snage-u-pjesmi-Zemlja-gori.html |url-status= dead }}</ref> [[Darko Rundek]], [[Elemental]], [[Basheskia]], [[Edward EQ]] | trenutni_članovi = [[Dino Šaran]]<br /> [[Dejan Ostojić]]<br /> [[Emir Jugo]]<br /> [[Slobodan Ćosić]]<br /> [[Nedžad Mulaomerović]] <ref name="Mixeta.net"/> | veb-sajt = | bivši_članovi = * [[Nedim Sinanović]]<br /> [[Admir Ahmetović]]<br /> [[Damir Terzić]]<br /> [[Đani Pervan]]<br /> [[Alan Omerović]]<br /> [[Dušan Vranić]]<br /> [[Samir Ćeremida]]<br /> [[Dejan Pejaković]]<br /><br /> [[Nurudin Dino Vatrenjak]]<br /> [[Amar Češljar]] | modul = | modul2 = | modul3 = }} '''Letu Štuke''' je [[Bosna i Hercegovina|bosanskohercegovačka]] [[Rock muzika|rock]] grupa nastala [[1986]]. godine u [[Sarajevo|Sarajevu]]<ref name="Menart.hr">{{cite web |url=https://www.menart.hr/glazba/hr/letu-stuke|title= Letu štuke| |author-link= Menart.hr |publisher= Menart.hr |date=7. 7. 2018 |website= Menart.hr |access-date=26. 3. 2020}}</ref> pod uticajem [[Punk muzika|punka]] i [[Novi val|novog vala]], a osnovao ju je sarajevski pjevač i gitarista, [[Dino Šaran]]. Do sada su objavili 4 studijska albuma, a širu popularnost su stekli objavom pjesama [[Minimalizam (Letu štuke)|Minimalizam]]<ref name="Muzika.hr">{{cite web |url=https://www.muzika.hr/letu-stuke-dino-saran-dekonstrukcija-hitovi/|title= Letu Štuke: Dino Šaran nam otkrio kako su nastali najveći hitovi benda | |author-link= Edo Plovanić |publisher= Muzika.hr |date=14. 11. 2019 |website= Muzika.hr |access-date=26. 3. 2020}}</ref>, [[Mjesto za dvoje]]<ref name="Muzika.hr"/>, [[Tesla (Letu štuke)|Tesla]]<ref name="Muzika.hr"/> i dr.<ref name="Menart.hr"/> == Historija == Grupa Letu štuke je osnovana 1986. godine u [[Sarajevo|Sarajevu]]<ref name="Visitsarajevo.ba">{{cite web |url= http://visitsarajevo.ba/event/letu-stuke/?lang=en |title= Letu Štuke August 20, 2019 @ 20:00 |3= |author-link= Visitsarajevo.ba |publisher= Visitsarajevo.ba |date= 20. 8. 2019 |website= Visitsarajevo.ba |access-date= 26. 3. 2020 }}{{Mrtav link}}</ref>, [[Bosna i Hercegovina|BiH]], a osnovali su je [[Admir Ahmetović]] ([[bubnjevi]]), [[Damir Terzić]] ([[električna gitara|gitara]]), autorski dvojac [[Nedim Sinanović]] ([[bas-gitara|bas]]) i [[Dino Šaran]] (vokal) koji su ujedno činili prvu postavu grupe. U početku grupa nastupa na koncertima tadašnje sarajevske demo scene, te su prihvaćeni kao lokalna sarajevska koncertna atrakcija krajem 80-ih godina. Nakon što su snimili nekoliko pjesama, uslijedila su [[Rat u Bosni i Hercegovini|ratna dešavanja]], koja su uticala na raspad grupe. Pjevač i gitarista Dino Šaran je te iste godine otputovao u [[Zagreb]] ([[Hrvatska]]), gdje je boravio neko vrijeme<ref name="Visitsarajevo.ba"/>, u toku kojeg se bavio komponovanjem pjesama za hrvatske muzičare i pjevače.<ref name="Menart.hr"/> === Ponovno okupljanje grupe (2004.) === Nakon što se vratio u Sarajevo, Dino Šaran je odlučio da ponovno okupi grupu, ali ovaj put u drugačijem sastavu. Tadašnju postavu su činili basista [[Samir Ćeremida]] ([[Plavi Orkestar]]), gitarista [[Dejan Pejaković]] ([[Almanah (grupa)|Almanah]]) i klavijaturista [[Dušan Vranić]] ([[Rundek Cargo Orkestar/Trio]]). Uz podršku aranžera, producenta i perkusioniste Đanija Pervana<ref name="Visitsarajevo.ba"/>, koji se u međuvremenu odselio u [[Pariz]], gdje postaje nezamjenjivim članom Rundek Cargo orkestra, 2005. godine su uspjeli okupiti grupu, ali nove pjesme i novi zvuk benda koji su nastajali, bili su jasan znak da je od nekadašnjih ''Štuka'' ostalo samo ime.<ref name="Menart.hr"/> == Karijera == === Letu štuke (2005.) === Kao već oformljen bend, u toku 2004. godine, članovi kreću raditi na snimanju novih materijala za album pod nazivom [[Letu štuke (Letu štuke)|Letu štuke]]. Snimaju demo za 15 pjesama čiji je većinski autor Dino Šaran. U međuvremenu, Dino Šaran odlazi u [[Francuska|Francusku]], tačnije u [[Pariz]], a razlozi putovanja su bili muzička saradnja. Prva snimljena pjesma je [[Sunce (Letu štuke)|Sunce]] koju su snimili sa [[Darko Rundek|Darkom Rundekom]] i njegovim bendom - [[Cargo Orkestar]]. Ubrzo zatim bend potpisuje ugovor u Zagrebu, u proljeće 2005. s izdavačkom kućom [[Menart]] iz [[Hrvatska|Hrvatske]]. Na snimanju albuma učestvuju i mnogi muzičari i autori iz domaćih bendova. Album je snimljen u Sarajevu u studiju Dejana Pejakovića i [[Dino Vatrernjak|Dine Vatrenjaka]], dok je miksanje i mastering radio [[Zlaja Hadžić]] u studiju u [[Amsterdam]]u. Producent i aranžer na albumu je bio [[Đani Pervan]]. Album je oficijalno izašao sredinom novembra 2005. godine, a prvi radio singl je bila pjesma [[Mjesto za dvoje]]. Po izlasku albuma, izdvajaju se pjesme: Minimalizam, Mjesto za dvoje, Tepsija, Signali, Grad bez boje i Pero Papacoder. Sarajevska grupa se već s prvim studijskim albumom uspješno pozicionirala, kako u Bosni i Hercegovini, tako i drugim zemljama kao što su [[Hrvatska]], [[Srbija]] i [[Slovenija]]. Publike je vrlo brzo njihov album svrstala među vodeće alter-pop naslove. Narednu 2006. godinu obilježit će koncertne aktivnosti i sve veću afirmaciju benda.<ref name="Menart.hr"/> === Proteini i ugljikohidrati (2008.) === Početkom 2007. godine, grupa Letu štuke je nakon završenih koncertnih aktivnosti nastavila da radi na novim pjesmama. Snimanje je počelo na ljeto u [[Metslawier]]u na sjeveru Holandije u studiju „Sing Sing“ [[Milan Ćirić|Milana Ćirića]]. Album je snimljen pod imenom [[Proteini i ugljikohidrati]] (Menart, Hayat, 2008.) a biva objavljen u proljeće 2008. godine. Dino Šaran potpisuje autorstvo na svim pjesmama, osim duet pjesme sa [[Remi]] ([[Elemental]]) pod nazivom [[Poljubi je dok spava]]. Producent je ponovo bio Đani Pervan. Singlovi s tog albuma su [[Tesla (Letu štuke)|Tesla]]<ref name="Muzika.hr"/>, [[Belladona]], [[Psycho]] i [[Mali (Letu štuke)|Mali]]. Hit i nezvanični singl je bila pjesma [[Paranoja]]. Grupa nastavlja sa koncertnim aktivnostima, i polako radi na pripremama za izdavanje sljedećeg albuma.<ref name="Menart.hr"/> === Brojevi računa (2011.) === Treći album grupe Letu štuke donosi nove promjene u sastavu grupe. U grupu dolaze [[Emir Jugo]] (gitara) i [[Bojan Ahac]] (klavijature). Album nosi naziv [[Brojevi računa]] i objavljen je 2011. godine. Na njemu su radili Dino Šaran, Dejan Ostojić, Đani Pervan, Emir Jugo i Bojan Ahac. Na albumu se našlo ukupno 10 pjesama, a deseta bonus pjesma je upravo bila pjesma[[Minuti]] koja se nalazila na soundtracku filma [[Čuvari noći]]<ref name="Klix.ba">{{cite web |url=https://www.klix.ba/magazin/muzika/stuke-promovisale-album-brojevi-racuna/110724033|title= 'Štuke' promovisale album "Brojevi računa"| |author-link= Klix.ba |publisher= Klix.ba |date=24. 7. 2011 |website= Klix.ba |access-date=26. 3. 2020}}</ref>. Također, na albumu se izdvajaju i drugi singlovi kao što su [[Nikog nema tu]], [[Ljudi crne puti]] i [[A kada boli]]. Za singl [[Brojevi računa]] snimljen je i video spot. Za srbijansko tržište, album je na CD formatu, objavio [[Metropolis]]u maju 2011. godine, kao licencno izdanje.<ref name="Menart.hr"/> === Topla voda (2018) === Četvrti po redu studijski album pod imenom [[Topla voda]] grupa je objavila u novembru 2018. godine<ref name="Nezavisne.com">{{cite web |url=https://www.nezavisne.com/kultura/muzika/letu-stuke-i-zoster-sviraju-u-banja-luci/564539|title= Letu štuke i Zoster sviraju u Banjaluci| |author-link= N.N. |publisher= Nezavisne.com |date=22. 10. 2019 |website= Nezavisne.com |access-date=26. 3. 2020}}</ref>. Na albumu, u izdanju diskografske kuće Menart<ref name="Tropik.ba">{{cite web |url= http://tropik.ba/trgovina/letu-stuke-topla-voda-2018/ |title= Letu Štuke – Topla voda (2018) |3= |author-link= Tropik.ba |publisher= Tropik.ba |date= 22. 12. 2018 |website= Tropik.ba |access-date= 26. 3. 2020 |archive-date= 26. 3. 2020 |archive-url= https://web.archive.org/web/20200326190342/http://tropik.ba/trgovina/letu-stuke-topla-voda-2018/ |url-status= dead }}</ref> našlo se 9 pjesama. Singlovi s albuma subili [[Topla voda]], [[Bože zdravlja]]<ref name="Mondo.ba">{{cite web |url=https://mondo.ba/Magazin/Showtime/a763653/Letu-Stuke-Boze-zdravlja.html |title= Letu štuke imaju novi singl| |author-link= Mondo.ba |publisher= Mondo.ba |date=10. 10. 2017 |website= Mondo.ba |access-date=26. 3. 2020}}</ref>, [[Supermarket]] za koju je urađen i spot je doživjela pozitivnu kritiku. Pored gore navedenih pjesama, na albumu su se pojavile i druge pjesme kao što su [[Bočice]], [[Gori zemlja]] na kojoj su gostovali i članovi grupe [[Dubioza kolektiv]]<ref name="N1"/>. Dalje, tu su i pjesme [[Topla voda]] i [[Žad]].<ref name="Menart.hr"/><ref name="Bljesak">{{cite web |url=https://www.bljesak.info/kultura/glazba/letu-stuke/301058|title= Pogledajte neobičan spot Letu Štuka za pjesmu ''Žad''| |author-link= Bljesak |publisher= Bljesak |date=7. 2. 2020 |website= Bljesak.info|access-date=26. 3. 2020}}</ref> == Muzičke nagrade i nominacije == * 2006. - U sklopu nagrade [[Nagrada Davorin 2006|Davorin]] imali su ukupno 7 nominacija, od kojih su osvojili 3 i to za svoj prvenac album, a nagrađeni su bili u kategoriji urbani rock/klupski album, urbana pjesma "Minimalizam" i rock urbani klupski izvođač godine.<ref name="Klix.">{{cite web |url=https://www.klix.ba/magazin/muzika/bend-letu-stuke-dobitnik-najvise-bh-muzickih-nagrada-davorin/060512012|title= Bend "Letu štuke" dobitnik najviše bh muzičkih nagrada "Davorin"| |author-link= FENA |publisher= Klix.ba |date=12. 5. 2006 |website= Klix.ba |access-date=21. 3. 2020}}</ref> * 2018. - Letu štuke su osvojili Godišnju nagradu [[Kemal Monteno]] (za autorsko stvaralaštvo u području zabavne/popularne muzike) koju dodjeljuje [[Asocijacija kompozitora-muzičkih stvaralaca|AMUS]].<ref name="Centralna.ba">{{cite web |url=https://centralna.ba/u-prepunoj-vijecnici-sinoc-je-uspjesno-okoncana-dodjela-godisnjih-nagrada-amus-2018-2019/|title= U prepunoj Vijećnici sinoć je uspješno okončana „Dodjela godišnjih nagrada AMUS 2018/2019“.| |author-link= AMUS |publisher= Centralna.ba |date=6. 6. 2020 |website= Centralna.ba |access-date=26. 3. 2020}}</ref> * 2020 - U sklopu [[Music Awards Ceremony|MAC 2020]], bend Letu štuke je bio nominovan u kategoriji Pop rock numera.<ref name="Sibenik.in">{{cite web |url=https://www.sibenik.in/glazba/antonio-perina-u-drustvu-s-a-r-s-a-elementala-urbana-nominiran-je-za-regionalnu-glazbenu-nagradu-mac/117430.html|title= Antonio Perina u društvu S.A.R.S.-a, Elementala, Urbana... Nominiran je za regionalnu glazbenu nagradu MAC| |author-link= Sibenik.in |publisher= Sibenik.in |date=14. 1. 2020 |website= Sibenik.in |access-date=26. 3. 2020}}</ref> == Članovi grupe == === Prva postava grupe (1986. - 1992.) === * [[Dino Šaran]] - (vokal) * [[Nedim Sinanović]] - (bas) * [[Damir Terzić]] - (gitara) * [[Admir Ahmetović]] - (bubnjevi) === Trenutna postava === * [[Dino Šaran]] - vokal (1986. - sada)<ref name="Menart.hr"/> * [[Dejan Ostojić]] - bas gitara (2013. - sada)<ref name="Menart.hr"/> * [[Emir Jugo]] - gitara (2012. - sada)<ref name="Menart.hr"/> * [[Bojan Ahac]] - klavijature (2013. - sada)<ref name="Menart.hr"/> * [[Nedžad Mulaomerović]] - bubnjevi, perkusije (2018. - sada)<ref name="Menart.hr"/> === Bivši članovi === * [[Nedim Sinanović]] (gitara, bas, vokal) - (1986. - 1992.) * [[Admir Ahmetović]] (bubnjevi) - (1986. - 1987.) * [[Damir Terzić]] (gitara) - (1986. - 1987.) * [[Đani Pervan]] (bubnjevi, perkusije, bas, gitara, programiranje) - (1987. -1992. / 2004. - 2016.) * [[Alan Omerović]] (bas) - (1987. - 1992.) * [[Dušan Vranić]] (klavijature, vokal) - (1990. - 1992. / 2005.) * [[Samir Ćeremida]] (bas) - (2005.) * [[Dejan Pejaković]] (gitara) - (2005.) * [[Slobodan Ćosić]] (klavijature) - (2006. - 2013.) * [[Nurudin Dino Vatrenjak]] (gitara) - (2006. - 2012.) * [[Amar Češljar]] (bubnjevi, perkusije) - (2017. - 2018.)<ref name="Mixeta.net"/> == Diskografija == === Singlovi === * [[Kiše]] (demo verzija) - (1986.) * [[Minimalizam (Letu štuke)|Minimalizam]] - (2005)<ref name="Muzika.hr"/> * [[Sunce (Letu štuke)|Sunce]] duet sa [[Darko Rundek]]om - (2005.) * [[Mjesto za dvoje]] - (2005.)<ref name="Muzika.hr"/> * [[Šutiš]] - (2005.) * [[Tesla (Letu štuke)|Tesla]] - (2008.)<ref name="Muzika.hr"/> * [[Bella Donna]] - (2008.) * [[Poljubi je dok spava]] duet sa [[Remi]] - (2008.) * [[Mali (Letu štuke)|Mali]] - (2009.) * [[Minute]] muzika za film [[Čuvari noći]] - (2009.) * [[Sami (Letu štuke)|Sami]] - (2010.) * [[Brojevi računa]] - (2010.) * [[U Ovom Svijetu]] - (2012.) * [[Dembelija]] - (2012.) * [[Padaj]] duet sa [[Basheskia & Edward EQ]] - (2015.) * [[Bože zdravlja]] - (2017.)<ref name="Mondo.ba"/> * [[Supermarket (singl)|Supermarket]] - (2018.) * [[Zemlja gori]] duet sa [[Dubioza kolektiv|Dubiozom kolektiv]] - (2018.)<ref name="Muzika.hr"/> * [[Bočice]] - (2018.) * [[Topla voda]] - (2019.) * [[A kada boli]] - (2020.) * [[Žad]] - (2020)<ref name="Bljesak"/> === Albumi === * [[Letu štuke (Letu štuke)|Letu štuke]] (2005.)<ref name="Discogs.com">{{cite web |url=https://www.discogs.com/artist/1765399-Letu-%C5%A0tuke|title= Diskografija | |author-link= Discogs.com |publisher= Discogs.com |date=3. 4. 2019 |website= Discogs.com |access-date=26. 3. 2020}}</ref> * [[Proteini i ugljikohidrati]] (2008.)<ref name="Discogs.com"/> * [[Brojevi računa]] (2011.) <ref name="Discogs.com"/> * [[Best of]] (2017.)<ref name="Mixeta.net">{{cite web |url=https://mixeta.net/2017/12/13/dino-saran-letu-stuke-novo-vrijeme-multipliciralo-istinu-time-licemjerje-dovelo-do-savrsenstva-inspirira-me-zivot-smrt-sto-ljudskom-bicu-nije-strano/|title= Dino Šaran (Letu Štuke): ”Novo vrijeme je multipliciralo istinu i time licemjerje dovelo do savršenstva. Inspirira me život. I smrt. Sve što ljudskom biću nije strano.”| |author-link= Mixeta.net |publisher= Mixeta.net |date=13. 12. 2017 |website= Mixeta.net |access-date=26. 3. 2020}}</ref> * [[Topla voda]] (2018.)<ref name="Nezavisne.com"/><ref name="Discogs.com"/> === Video spotovi === * [[Minimalizam (Letu štuke)|Minimalizam]] - (2005) * [[Sunce (Letu štuke)|Sunce]] duet sa [[Darko Rundek]]om - (2005.) * [[Bella Donna]] - (2008.) * [[Tesla (Letu štuke)|Tesla]] - (2008.) * [[Mali (Letu štuke)|Mali]] - (2009.) * [[Minute]] muzika za film [[Čuvari noći]] - (2009.) * [[Sami (Letu štuke)|Sami]] - (2010.) * [[Brojevi računa]] - (2010.) * [[U Ovom Svijetu]] - (2012.) * [[Dembelija]] - (2012.) * [[Bože zdravlja]] - (2017.)<ref name="Mondo.ba"/> * [[Supermarket (Letu štuke)|Supermarket]] - (2018.) * [[Zemlja gori]] duet sa [[Dubioza kolektiv|Dubiozom kolektiv]] - (2018.)<ref name="N1"/> * [[Bočice]] - (2018.) * [[Topla voda]] - (2019.) * [[A kada boli]] - (2020.) * [[Žad]] - (2020)<ref name="Bljesak"/> == Reference == {{reference}} == Vanjski linkovi == * [https://www.facebook.com/letustuke Facebook] * [https://www.instagram.com/letustukeofficial Instagram] * [https://twitter.com/letustuke Twitter] {{Letu štuke}} {{Normativna kontrola}} [[Kategorija:Bosanskohercegovačke muzičke grupe]] [[Kategorija:Bosanskohercegovačke rok-grupe]] [[Kategorija:Bosanskohercegovačke punk-grupe]] [[Kategorija:Muzičke grupe iz Sarajeva]] [[Kategorija:Muzičke grupe osnovane 1986.]] bdp7d4o55mrq11wfaedql7f8o7n2snk 0 38223 3673842 2426576 2024-12-15T17:36:02Z InternetArchiveBot 118070 Rescuing 1 sources and submitting 0 for archiving.) #IABot (v2.0.9.5 3673842 wikitext text/x-wiki {{Nedostaju izvori}} [[Datoteka:Ferrari_FXX.jpg|300p|desno|mini|Ferrari FXX na izložbi automobila 2006 u Briselu]] '''Ferrari FXX''' je [[automobil]], koji je nastao kao plod neobičnog razvojnog programa [[Italija|italijanske]] firme [[Ferrari]]. == Uvod == U FXX-u je korištena tehnologija razvijena za model [[Ferrari Enzo|Enzo]], kao i neka najnovija tehnologija razvijena od Ferrarija i njegovih dobavljača. Auto je samo dio programa za koji je potrebno platiti 1,5 miliona eura, i kojim je kupcima dopušteno voziti automobil isključivo na posebnoj stazi u vrijeme kada kompanija odobri. Poslije vožnje vlasnici FXX-a moraju podnijeti izvještaj Ferrariju o ponašanju auta. [[Michael Schumacher]] je nakon napuštanja karijere vozača [[Formula 1|Formule 1]], dobio na poklon jedan od samo 30 proizvedenih modela. Ferrarijeva sestrinska kompanija [[Maserati]], je proizvela sličan model nazvan [[Maserati MC12#MC12 Corsa|MC12 Corsa]]. == Auto == Motor je [[V12]] preuzet iz modela Enzo i ojačan, sa zapreminom 6 262&nbsp;cm³ (Enzo 5 988), snage 588 kW (800 KS) pri 8 500 obr/min. Ubrzanje je 0–100 km/h za 2,5 s, a maksimalna brzina oko 390 km/h. Mjenjač je 6-ostepeni poluautomatski, razvijen na osnovu zadnjih dostignuća u polju F1 Ferrarijeve tehnologije. Vrijeme izmjene brzine traje ispod 100 ms. Sjedište i komandne papučice su su naštimane prema mjerama vlasnika. Pneumatici su 19-ke, slik, posebno razvijeni za automobile. Također kompjuterski programi prate razne oblasti kod automobila u cilju mogućih poboljšanja, kako samog vozača tako i FXX-a. FXX nije legalan za cestovnu upotrebu, tako da kupcima ponuđena opcija da svoje FXX modele skladište u prostorima Ferrarija. Osnovna namjera Ferrarija je da ponudi (dugogodišnjim) kupcima njihovih modela najsavremeniju tehnologiju, i da kroz ovaj program prikupa podatke značajne za razvoj budućih cestovnih modela. == Dimenzije == * Dužina. 4 702 mm * Širina: 2 035 mm * Visina: 1 147 mm * Težina: 1 155 kg == Vanjski linkovi == * [http://www.sybarites.org/2006/03/08/ferrari-fxx-super-enzo/ Ferrari FXX-informacije] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070314225512/http://www.sybarites.org/2006/03/08/ferrari-fxx-super-enzo/ |date=14. 3. 2007 }} {{Commonscat}} [[Kategorija:Ferrarijevi automobili]] lpka15qw222c781j811phmf0mgw5bpn 0 38461 3673868 3655084 2024-12-15T19:59:58Z Palapa 383 /* Historija točka i osovine */ 3673868 wikitext text/x-wiki {{Drugo značenje}} [[Datoteka:Roue_primitive.png|mini|Rani točak napravljen od čvrstog komada drveta]] '''Točak''' je rotirajuća komponenta (obično kružnog oblika) koja je namijenjena za uključivanje [[Osovina|osovinskog]] [[ležaj]]a. Točak je jedna od ključnih komponenti [[Točak i osovina|točka i osovine]] koja je jedna od [[Jednostavne mašine|šest jednostavnih mašina]]. Točkovi, u kombinaciji s osovinama, omogućavaju lako pomicanje teških predmeta olakšavajući kretanje ili transport dok podržavaju teret ili obavljaju rad na mašinama. Točkovi se koriste i u druge svrhe, kao što su [[brodski točak]], [[volan]], [[grnčarski točak]] i [[Zamajac|zamašnjak]]. Uobičajeni primjeri mogu se naći u [[transport]]nim aplikacijama. Točak smanjuje [[trenje]] olakšavajući kretanje [[kotrljanje]]m zajedno sa upotrebom [[osovina]] . Da bi se točkovi rotirali, na točak je potrebno primijeniti [[Moment (fizika)|moment]] oko njegove ose, bilo putem gravitacije ili primjenom druge spoljne sile ili [[Moment sile|obrtnog momenta]]. [[Mezopotamija|Mezopotamskoj]] civilizaciji pripisano je nekoliko, uglavnom starih izvora, za pronalazak točka.<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=zP45DAAAQBAJ|title=Transportation|publisher=BPI|isbn=9788184972436|page=4|access-date=9. 1. 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20230322054636/https://books.google.com/books?id=zP45DAAAQBAJ|archive-date=22. 3. 2023|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite book|last=Mitchell Lewis Ditkoff|title=Awake at the Wheel: Getting Your Great Ideas Rolling (in an Uphill World)|url=https://archive.org/details/awakeatwheelgett0000ditk|date=maj 2008|publisher=Morgan James Publishing|isbn=9781600377709|page=[https://archive.org/details/awakeatwheelgett0000ditk/page/15 15]}}</ref><ref>{{Cite book|last=Y C Chiu|title=An Introduction to the History of Project Management: From the Earliest Times to A.D. 1900|publisher=Eburon|year=2010|isbn=9789059724372|page=24}}</ref> Međutim, noviji izvori i dokazi ukazuju na [[Istočna Evropa|istočnu Evropu]] kao porijeklo točka, a ne na Mesopotamiju kako se ranije vjerovalo.<ref>{{Cite book|last=Schier|first=Wolfram|title=The Oxford Handbook of Neolithic Europe|date=2015|publisher=OUP Oxford|isbn=978-0-19-954584-1|editor-last=Fowler|editor-first=Chris|pages=113|chapter=Chapter 5: Central and Eastern Europe|editor-last2=Harding|editor-first2=Jan|editor-last3=Hofmann|editor-first3=Daniela|chapter-url=https://books.google.com/books?id=2PAkBwAAQBAJ&pg=PA113}}</ref><ref>{{Cite book|last=Bulliet|first=Richard W.|url=https://archive.org/details/the-wheel-inventions-and-reinventions-0231173385-9780231173384-9780231540612_compress|title=The Wheel: Inventions And Reinventions|publisher=Columbia University Press|year=2016|isbn=978-0-231-54061-2|series=|location=New York|pages=6, 51–70|language=en|author-link=Richard W. Bulliet}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://iameurobranch.com/blog/the-wheel-and-the-wagon-a-groundbreaking-invention-from-the-fringe-of-old-europe|title=The Wheel and the Wagon – a groundbreaking invention from the fringe of Old Europe|last=Haarmann|first=Harald|authorlink=Harald Haarmann|last2=Kurvinen|first2=Auli|date=29. 3. 2024|website=The Institute of Archaeomythology European Branch – Arkeomytologinen instituutti Euroopan haara|language=en-GB|access-date=21. 7. 2024}}</ref> Najraniji dokazi o točku pronađeni su i u [[Evropa|Evropi]], koji prethode teorijama o tome kada su se najraniji točkovi pojavili u Mezopotamiji.<ref>{{Cite web|url=https://www.aramcoworld.com/Articles/July-2017/Why-Reinvent-the-Wheel|title=Why Reinvent the Wheel?|last=Chandler|first=Graham|date=2017|website=[[Aramco World]]|access-date=3. 7. 2024}}</ref><ref name=":0">{{Cite book|last=Haarmann|first=Harald|url=https://books.google.com/books?id=FkL_DwAAQBAJ&dq=danube+river+civilization+potter%27s+wheel&pg=PA40|title=Advancement in Ancient Civilizations: Life, Culture, Science and Thought|publisher=McFarland & Company, Inc., Publishers|year=2020|isbn=978-1-4766-4075-4|location=Jefferson, North Carolina|pages=40|language=en|author-link=Harald Haarmann}}</ref><ref>{{Cite book|last=Standage|first=Tom|url=https://books.google.com/books?id=YoQWEAAAQBAJ&dq=wheel+originated+eastern+europe&pg=PA2|title=A Brief History of Motion: From the Wheel, to the Car, to What Comes Next|publisher=Bloomsbury Publishing|year=2021|isbn=978-1-63557-361-9|location=New York|pages=2–5|language=en|oclc=on1184237267|author-link=Tom Standage}}</ref> Izum čvrstog drvenog diska pada u kasni [[neolit]] i može se vidjeti u sprezi s drugim tehnološkim napretkom koji je doveo do ranog [[Bronzano doba|bronzanog doba]]. To implicira prolazak nekoliko milenija bez točkova čak i nakon [[Neolitska revolucija|pronalaska poljoprivrede]] i [[Grnčarija|grnčarije]], tokom [[Keramički neolit|keramičkog neolita]].[[Datoteka:Wheel basics.svg|mini|300p|Sila, koja djeluje kroz osovinu, posjeduje ekscentricitet '''e''' sa tačkom dodira sa površinom po kojoj se kotrlja, pravi moment blizu dodirne tačke]] '''Točak''' je okrugla sprava koja se može obrtati oko svoje ose, olakšavati kretanje ili transport, te vršiti rad u mašinama. Točak, zajedno sa [[osovina|osovinom]] savladava [[trenje]] tako što olakšava kretanje [[kotrljanje]]m. Najveća je primjena u [[transport]]u. Generalnije, termin se koristi i za druge okrugle objekte koji rotiraju ili se obrću, kao što su [[kormilo]] i [[zamašnjak]]. == Historija točka i osovine == {{Proširiti sekciju}} * 4500–3300&nbsp; p. n. e. ([[Bakarno doba]]): izum [[Grnčarski točak|grnčarskog točka]]; najraniji točkovi od punog drveta (diskovi sa rupom za osovinu); najranija vozila na točkovima; [[pripitomljavanje konja]] * 3300–2200&nbsp;pne ([[Bronzano doba|rano bronzano doba]]) * 2200–1550&nbsp;pne ([[Bronzano doba|srednje bronzano doba]]): izum točka [[Krak točka|s krakovima]] i [[Kočija|kočije]] [[Halaf]] kulturi 6500-5100&nbsp;p. n. e. se ponekad pripisuje najraniji prikaz vozila na točkovima, ali to je sumnjivo jer nema dokaza da su Halafi koristili vozila na točkovima ili čak lončarske točkove.<ref>{{Cite book|last=V. Gordon Childe|url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.215014|title=New Light on the Most Ancient East|year=1928|page=[https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.215014/page/n129 110]}}</ref> Smatra se da su lončarski točkovi korišteni u 4. mileniju prije nove ere na Bliskom istoku.<ref>{{Cite journal|last=Roux|first=Valentine|last2=de Miroschedji|first2=Pierre|date=2009|title=Revisiting the History of the Potter's Wheel in the Southern Levant|url=http://www.tandfonline.com/doi/full/10.1179/007589109X12484491671095|journal=Levant|language=en|volume=41|issue=2|pages=155–173|doi=10.1179/007589109X12484491671095|issn=0075-8914}}</ref> Najstariji sačuvani do sada pronađeni primjerak grnčarskog točka pronađen je u [[Ur|Uru]] (današnji [[Irak]] ) i datira otprilike iz 3100.&nbsp;p. n. e.. <ref name="Moorey1994">{{Cite book|last=Moorey|first=Peter Roger Stuart|url=https://books.google.com/books?id=P_Ixuott4doC|title=Ancient Mesopotamian Materials and Industries: The Archaeological Evidence|date=1999|publisher=Eisenbrauns|isbn=978-1-57506-042-2|location=Winona Lake, IN|page=146|access-date=26 October 2017|orig-year=1994|archive-url=https://web.archive.org/web/20171017215042/https://books.google.com/books/about/Ancient_Mesopotamian_Materials_and_Indus.html?id=P_Ixuott4doC|archive-date=17 October 2017|url-status=live}}</ref> Međutim, lončarsko kolo u [[Zapadna Ukrajina|zapadnoj Ukrajini]], [[Kultura Cucuteni|kultura Cucuteni-Trypillia]], datira iz sredine 5. milenija p. n. e., i najstarije je ikada pronađeno, a koje prethodi najranijoj upotrebi lončarskog točka u Mezopotamiji. <ref name=":02">{{Cite book|last=Haarmann|first=Harald|url=https://books.google.com/books?id=FkL_DwAAQBAJ&dq=danube+river+civilization+potter%27s+wheel&pg=PA40|title=Advancement in Ancient Civilizations: Life, Culture, Science and Thought|publisher=McFarland & Company, Inc., Publishers|year=2020|isbn=978-1-4766-4075-4|location=Jefferson, North Carolina|pages=40|language=en|author-link=Harald Haarmann}}</ref> Točkovi neizvjesnih datuma također su pronađeni u [[Civilizacija doline Inda|civilizaciji doline Inda]], civilizaciji kasnog 4. milenijuma prije nove ere koja pokriva područja današnje Indije i [[Pakistan|Pakistana]].<ref>{{Cite book|last=John Marshall|title=Mohenjo-Daro and the Indus Civilization: Being an Official Account of Archaeological Excavations at Mohenjo-Daro Carried Out by the Government of India Between the Years 1922 and 1927, Volume 1|publisher=Asian Education Services|year=1996|isbn=9788120611795|page=554}}</ref> == Vozila sa točkovima == [[Vozilo|Vozila]] se klasificiraju po broju točkova na: # [[Unicikl]], [[monocikl]] # [[Bicikl]] # [[Tricikl]] # [[Kvadricikl]] == Alternative točkovima == Dok se točkovi u cijelom svijetu koriste za kopneni transport, postoje i alternative, koje su pogodnije za terene na kojima točkovi nisu efikasni. Alternativne metode kopnenog trasporta bez točkova su: * vuča ([[sanke]]) * nošenje ([[nosila]]) * izdizanje usljed atmosferskog pritisaka ([[hoverkraft]]) * izdizanje usljed [[elektromagnetizam|elektromagnetske]] energije ([[maglev voz]]) * [[Jahaštvo|Jahanje]] [[radna životinja|životinje]] kao što je [[konj]] * [[Hodanje]] na vlastitim [[noge|nogama]] == Također pogledajte == [[Datoteka:Steam locomotive driving wheel.jpg|mini|300p|Točak na [[parna lokomotiva|parnoj lokomotivi]].]] {{Wikirječnik|Točak}} * [[Artiljerijski točak]] * [[Osovina]] * [[Biciklistički točak]] * [[Veliki točak]] * [[Deflacija točka|Deflacija]] i [[Sistem otkrivanje deflacije]] * [[Hubcap]] * [[Magnetna levitacija]] * [[Efekat obrnute rotacije]] * [[Trenje kotrljanja]] * [[Kormilo]] * [[Jednostavna mašina]] * [[Kvadratni točak]] * [[Volan]] * [[Guma (automobil)|Guma]] * [[Tweel]] * [[Točak i osovina]] * [[Kolo sreće]] {{Commonscat|Wheels}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}} [[Kategorija:Mašinstvo]] [[Kategorija:Dijelovi automobila]] [[Kategorija:Točkovi]] g1gawfibuz6ga9f9ya14vnx5o6lt42n 0 38916 3673776 3633306 2024-12-15T14:57:41Z Panasko 146730 +[[Kategorija:Političari Federacije Bosne i Hercegovine]]; (uz pomoć [[Wikipedia:HotCat|HotCat]]a) 3673776 wikitext text/x-wiki {{Infokutija politički vođa |ime = Beriz Belkić |slika = |redoslijed = 7. [[Predsjedavajući Predsjedništva Bosne i Hercegovine]] |vrijeme_na_vlasti = 14. februar 2002 – 28. oktobar 2002. |prethodnik = [[Jozo Križanović]] |nasljednik = [[Mirko Šarović]] |redoslijed2 = |vrijeme_na_vlasti2 = |prethodnik2 = |nasljednik2 = |redoslijed3 = |vrijeme_na_vlasti3 = |prethodnik3 = |nasljednik3 = |datum_rođenja = {{Datum rođenja|1946|09|08}} |mjesto_rođenja = [[Sarajevo]], [[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija|FNRJ]] |datum_smrti = {{Datum smrti i godine|2023|08|16|1946|09|08}} |mjesto_smrti = Sarajevo, [[Bosna i Hercegovina]] |puno_ime = |etnicitet = [[Bošnjaci|Bošnjak]] |politička_stranka = [[Stranka za Bosnu i Hercegovinu]] |supruga = |djeca = |obrazovanje = |vjera = |potpis = |web_stranica = }} '''Beriz Belkić''' (8. septembar 1946 – 16. august 2023) bio je [[Bosna i Hercegovina|bosanskohercegovački]] političar, bivši član [[Predsjedništvo Bosne i Hercegovine|Predsjedništva Bosne i Hercegovine]].<ref name="pba">{{Cite web |url=http://www.predsjednistvobih.ba/hron/?cid=74,3,1 |title=Kronologija Predsjedništva Bosne i Hercegovine |access-date=12. 5. 2013 |archive-date=14. 7. 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140714194643/http://www.predsjednistvobih.ba/hron/?cid=74,3,1 |url-status=dead }}</ref> Diplomirao 1989. na Ekonomskom fakultetu. Priključio se [[Stranka za Bosnu i Hercegovinu|Stranci za BiH]] 1996. godine, četiri godine poslije postao je potpredsjednik, a od 2012. je bio predsjednik Političkog savjeta. Tokom svoje karijere bio na rukovodećim pozicijama u Domu mladih Skenderija i Saobraćajnom školskom centru. Bio je angažovan kao sekretar u SUP-u [[Ilidža]], i načelnik jednog od odjeljenja. Belkić je od 1996. bio ministar rada, socijalne politike, raseljenih lica i izbjeglica, a potom od 1998. i premijer Vlade [[Kanton Sarajevo|Kantona Sarajevo]]. Osam mjeseci tokom 2002. godine bio je i član Predsjedništva BiH. Na općim izborima 2000. godine izabran je za poslanika u Predstavničkom domu Parlamentarne skupštine BiH, a svoj mandat u ovom tijelu nastavlja i nakon izbora 2006. i 2010. godine.<ref>{{Cite web|url=http://imovinapoliticara.cin.ba/biography.php?id=1|website=imovinapoliticara.cin.ba|access-date=13. 9. 2021|title= Beriz Belkić, biografija }}</ref> Živio je u Sarajevu sa suprugom Azrom, s kojom je imao sina Admira. Preminuo je 16. augusta 2023. nakon što je nekoliko dana ranije navodno doživio [[moždani udar]].<ref>{{cite web |url= https://www.klix.ba/vijesti/bih/preminuo-beriz-belkic-bivsi-clan-predsjednistva-bih-i-dugogodisnji-parlamentarac/230816067 |title= Preminuo Beriz Belkić, bivši član Predsjedništva BiH i dugogodišnji parlamentarac |website= [[klix.ba]] |date= 16. 8. 2023 |access-date= 16. 8. 2023}}</ref> == Reference == {{reference}} {{Predsjednici Bosne i Hercegovine}} {{Predsjedavajući Predstavničkog doma PSBiH}} {{stub-bh-biog}} {{DEFAULTSORT:Belkić, Beriz}} [[Kategorija:Rođeni 1946.]] [[Kategorija:Umrli 2023.]] [[Kategorija:Biografije, Sarajevo]] [[Kategorija:Bosanskohercegovački političari]] [[Kategorija:Političari Stranke za Bosnu i Hercegovinu]] [[Kategorija:Političari Federacije Bosne i Hercegovine]] mjjarsv232zzif6azeupq9v5n9pnrpf 0 39541 3673733 3671716 2024-12-15T14:35:47Z Palapa 383 3673733 wikitext text/x-wiki {{godina}} {{Godina u drugim kalendarima}} Godina '''650.''' ('''[[Rimski brojevi|DCL]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u petak]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 650. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 650 u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == {{Proširiti sekciju}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}} {{Commonscat|650|650.}} 729zvcwpmatj4u8vgmzeyqdh8qub6kn 0 39542 3673730 3671720 2024-12-15T14:34:47Z Palapa 383 3673730 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''651.''' ('''[[Rimski brojevi|DCLI]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u petak]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 651. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 651 u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == {{Proširiti sekciju}} {{Commonscat|651|651.}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}} 2g3oo7wr3oxmzan9c3jxxxp9xh1ley9 3673731 3673730 2024-12-15T14:35:25Z Palapa 383 3673731 wikitext text/x-wiki {{godina}} {{Godina u drugim kalendarima}} Godina '''651.''' ('''[[Rimski brojevi|DCLI]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u petak]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 651. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 651 u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == {{Proširiti sekciju}} {{Commonscat|651|651.}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}} e2ukfdap04f2pb2rk3qm9igum0xolwq 0 39543 3673734 3213448 2024-12-15T14:36:09Z Palapa 383 3673734 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''652.''' ('''[[Rimski brojevi|DCLII]]''') bila je [[prijestupna godina koja počinje u nedjelju]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 652. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 652 u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == {{Proširiti sekciju}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}} aj6vn5lhaq0qq2afpidpzx1qsp1xuju 0 39544 3673735 3213449 2024-12-15T14:36:30Z Palapa 383 3673735 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''653.''' ('''[[Rimski brojevi|DCLIII]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u utorak]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 653. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 653 u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == {{Proširiti sekciju}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}}{{Commonscat|653|653.}} dtb8dz85k71j8h3fvvi3k9tgulv1ayl 0 39545 3673736 3213450 2024-12-15T14:36:44Z Palapa 383 3673736 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''654.''' ('''[[Rimski brojevi|DCLIV]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u srijedu]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 654. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 654 u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == {{Proširiti sekciju}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}} p6ywr439ptkmml85yzmehgpjc6edvpr 0 39546 3673737 3213451 2024-12-15T14:36:58Z Palapa 383 3673737 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''655.''' ('''[[Rimski brojevi|DCLV]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u četvrtak]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 655. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 655 u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == {{Proširiti sekciju}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}}{{Commonscat|655|655.}} 4dxu3cnfmqqtcfvddlr1dvd680wv33y 0 39547 3673739 3213452 2024-12-15T14:37:13Z Palapa 383 3673739 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''656.''' ('''[[Rimski brojevi|DCLVI]]''') bila je [[prijestupna godina koja počinje u petak]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 656. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 656 u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == {{Proširiti sekciju}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}}{{Commonscat|656|656.}} c42jsm0xdo69debdqbrksaszppm4vm4 0 39548 3673740 3213453 2024-12-15T14:37:27Z Palapa 383 3673740 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''657.''' ('''[[Rimski brojevi|DCLVII]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u nedjelju]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 657. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 657 u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == {{Proširiti sekciju}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}}{{Commonscat|657|657.}} 51q8i2b9r7m5zdr7so2ky53vd0ihh74 0 39549 3673742 3213454 2024-12-15T14:38:32Z Palapa 383 3673742 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''658.''' ('''[[Rimski brojevi|DCLVIII]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u ponedjeljak]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 658. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 658 u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == {{Proširiti sekciju}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}}{{Commonscat|658|658.}} doxtyyehxgaglf3qvlsfiv9p0g7knm3 0 39550 3673743 3213455 2024-12-15T14:38:45Z Palapa 383 3673743 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''659.''' ('''[[Rimski brojevi|DCLIX]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u utorak]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 659. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 659 u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == {{Proširiti sekciju}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}}{{Commonscat|659|659.}} i39o3ftjqbcbn6yfgkosxvpwfml117r 0 39551 3673744 3213456 2024-12-15T14:39:01Z Palapa 383 3673744 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''660.''' ('''[[Rimski brojevi|DCLX]]''') bila je [[prijestupna godina koja počinje u srijedu]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 660. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == [[Sila kraljevstvo]] osvaja Baekđe. == 660 u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == {{Proširiti sekciju}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}}{{Commonscat|660|660.}} mnz8qwxvjkhvkud66mffidlyhsedhd1 0 39552 3673745 3213539 2024-12-15T14:39:15Z Palapa 383 3673745 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''661.''' ('''[[Rimski brojevi|DCLXI]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u petak]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 661. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 661 u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == {{Proširiti sekciju}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}}{{Commonscat|661|661.}} 3yslpbhuzhf6jbdr4qxz4kltqv77k40 0 39553 3673747 3213540 2024-12-15T14:39:28Z Palapa 383 3673747 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''662.''' ('''[[Rimski brojevi|DCLXII]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u subotu]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 662. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 662 u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == {{Proširiti sekciju}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}}{{Commonscat|662|662.}} 3pgjsxgaymkb0921tcmq1o8qjxv1ior 0 39554 3673748 3213542 2024-12-15T14:39:41Z Palapa 383 3673748 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''663.''' ('''[[Rimski brojevi|DCLXIII]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u nedjelju]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 663. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 663 u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == {{Proširiti sekciju}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}} mg00kabnecr2l48p4pdkt0hsbecqy23 0 39555 3673749 3213661 2024-12-15T14:39:56Z Palapa 383 3673749 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''664.''' ('''[[Rimski brojevi|DCLXIV]]''') bila je [[prijestupna godina koja počinje u ponedjeljak]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 664. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 664 u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == {{Proširiti sekciju}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}}{{Commonscat|664|664.}} oeuhccm4aqg7jvqia8gh251qz7opm0t 0 39556 3673750 3213663 2024-12-15T14:40:10Z Palapa 383 3673750 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''665.''' ('''[[Rimski brojevi|DCLXV]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u srijedu]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 665. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 665 u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == * datum nepoznat - [[Hafsa bint Omer]], jedna od [[brak|supruga]] [[Poslanici u islamu|poslanika]] [[Muhammed]]a [[s. a. w. s.]] {{Commonscat|665|665.}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}} 0e9fs5jwbo0yajspkyjii2nr6ddkq9e 0 39558 3673751 3213665 2024-12-15T14:40:49Z Palapa 383 3673751 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''667.''' ('''[[Rimski brojevi|DCLXVII]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u petak]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 667. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 667 u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == {{Proširiti sekciju}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}}{{Commonscat|667|667.}} 3dqkes4u8k6xsoyx2cwrt7jvgdn1h79 0 39559 3673752 3213822 2024-12-15T14:41:01Z Palapa 383 3673752 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''668.''' ('''[[Rimski brojevi|DCLXVIII]]''') bila je [[prijestupna godina koja počinje u subotu]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 668. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 668 u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == {{Proširiti sekciju}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}}{{Commonscat|668|668.}} fo8ggyxdnjryvqua347ykzr3b4pwnty 0 39560 3673754 3213823 2024-12-15T14:41:16Z Palapa 383 3673754 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''669.''' ('''[[Rimski brojevi|DCLXIX]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u ponedjeljak]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 669. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 669 u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == {{Proširiti sekciju}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}}{{Commonscat|669|669.}} 2gw3iojx7zsw4fwqhus5t8jude63mzw 0 39561 3673755 3213824 2024-12-15T14:41:29Z Palapa 383 3673755 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''670.''' ('''[[Rimski brojevi|DCLXX]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u utorak]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 670. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 670 u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == {{Proširiti sekciju}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}}{{Commonscat|670|670.}} h2oos0blbhb93euovfokjsyte6ydc1f 0 39562 3673756 3213939 2024-12-15T14:42:10Z Palapa 383 3673756 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''671.''' ('''[[Rimski brojevi|DCLXXI]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u srijedu]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 671. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 671 u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == {{Proširiti sekciju}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}}{{Commonscat|671|671.}} b1ja170ps39cgnd4a5flfm3enp2pyqe 0 39563 3673758 3213940 2024-12-15T14:42:22Z Palapa 383 3673758 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''672.''' ('''[[Rimski brojevi|DCLXXII]]''') bila je [[prijestupna godina koja počinje u četvrtak]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 672. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 672 u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == {{Proširiti sekciju}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}}{{Commonscat|672|672.}} 1waxwtd0dgpskh1a6g1okuni9sva2od 0 39564 3673759 3213941 2024-12-15T14:43:14Z Palapa 383 3673759 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''673.''' ('''[[Rimski brojevi|DCLXXIII]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u subotu]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 673. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 673 u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == {{Proširiti sekciju}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}}{{Commonscat|673|673.}} i8ebzlno7ewu0vtlsffv378srqnfhas 0 39565 3673767 3213942 2024-12-15T14:51:01Z Palapa 383 3673767 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''674.''' ('''[[Rimski brojevi|DCLXXIV]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u nedjelju]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 674. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 674 u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == * oktobar - [[Sevda bint Zama]], jedna od [[brak|supruga]] [[Poslanici u islamu|poslanika]] [[Muhammed]]a [[s. a. w. s.]] {{Commonscat|674|674.}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}} kkn7y40g7n6kwjg2hs5c04ufqbxrdo3 0 39566 3673769 3213943 2024-12-15T14:51:11Z Palapa 383 3673769 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''675.''' ('''[[Rimski brojevi|DCLXXV]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u ponedjeljak]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 675. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 675 u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == {{Proširiti sekciju}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}}{{Commonscat|675|675.}} j307tu56obna7d230ber2l5vj6svli2 0 39567 3673770 3213951 2024-12-15T14:51:53Z Palapa 383 3673770 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''676.''' ('''[[Rimski brojevi|DCLXXVI]]''') bila je [[prijestupna godina koja počinje u utorak]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 676. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 676 u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == {{Proširiti sekciju}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}}{{Commonscat|676|676.}} b5uvg1w02fjlnd78cw26mdszsqtkg0z 3673828 3673770 2024-12-15T16:37:51Z Palapa 383 3673828 wikitext text/x-wiki {{godina}} {{Godina u drugim kalendarima}} Godina '''676.''' ('''[[Rimski brojevi|DCLXXVI]]''') bila je [[prijestupna godina koja počinje u utorak]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 676. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 676 u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == {{Proširiti sekciju}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}} {{Commonscat|676|676.}} ojbhl9gmza06kvmtydd7mconqrvmonl 0 39568 3673794 3213952 2024-12-15T16:09:44Z Palapa 383 3673794 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''677.''' ('''[[Rimski brojevi|DCLXXVII]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u četvrtak]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 677. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 677 u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == {{Proširiti sekciju}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}} 4i8rkhr5ztw3bmj7we43mw1plsbkmvu 0 39569 3673795 3213953 2024-12-15T16:10:09Z Palapa 383 3673795 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''678.''' ('''[[Rimski brojevi|DCLXXVIII]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u petak]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 678. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 678 u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == * [[Abdulah ibn Amir]] - islamski vojskovođa i guverner [[Bosra|Bosre]] (647 – 656) == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}} 28s7awcpfc6byq4suhb9b9tadehy3s2 0 39570 3673796 3213954 2024-12-15T16:10:26Z Palapa 383 3673796 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''679.''' ('''[[Rimski brojevi|DCLXXIX]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u subotu]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 679. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 679 u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == {{Proširiti sekciju}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}}{{Commonscat|679|679.}} 2g0117fxwebm4s6b3orqkat9dg5x8r7 0 39571 3673797 3213956 2024-12-15T16:10:43Z Palapa 383 3673797 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''680.''' ('''[[Rimski brojevi|DCLXXX]]''') bila je [[prijestupna godina koja počinje u nedjelju]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 680. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 680 u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == {{Proširiti sekciju}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}}{{Commonscat|680|680.}} 6be5de9wasx4rmiosguj5wdz9vzkj7l 0 39572 3673798 3214416 2024-12-15T16:11:00Z Palapa 383 3673798 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''681.''' ('''[[Rimski brojevi|DCLXXXI]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u utorak]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 681. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 681 u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == {{Proširiti sekciju}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}}{{Commonscat|681|681.}} dk0nxnm86y7w8engxfxukphqfcmtnoo 0 39573 3673799 3214426 2024-12-15T16:11:14Z Palapa 383 3673799 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''682.''' ('''[[Rimski brojevi|DCLXXXII]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u srijedu]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 682. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 682 u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == {{Proširiti sekciju}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}}{{Commonscat|682|682.}} t2lcnfoohd6nsrhr7dej567sha12r9m 0 39574 3673800 3214427 2024-12-15T16:13:39Z Palapa 383 3673800 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''683.''' ('''[[Rimski brojevi|DCLXXXIII]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u četvrtak]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 683. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 683 u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == {{Proširiti sekciju}} {{Commonscat|683|683.}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}} b3rn8tbbbh7moyzaozbtdfsg2r56m07 0 39575 3673801 3214428 2024-12-15T16:16:11Z Palapa 383 3673801 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''684.''' ('''[[Rimski brojevi|DCLXXXIV]]''') bila je [[prijestupna godina koja počinje u petak]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 684. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 684 u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == {{Proširiti sekciju}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}}{{Commonscat|684|684.}} 80aiqtd7sml155u20k5xjlppdlg5qnn 0 39576 3673802 3592041 2024-12-15T16:16:21Z Palapa 383 3673802 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''685.''' ('''[[Rimski brojevi|DCLXXXV]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u nedjelju]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 685. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. [[Datoteka:Cædwalla_in_Barnard_Chichester_mural_(full_body).jpg|mini|Kralj [[Cædwalla iz Wessexa|Cædwalla od Wessexa]] (oko 659–688)]] == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 685 u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == {{Proširiti sekciju}} {{Commonscat|680s}} == Reference == {{Refspisak}}{{Normativna kontrola}} 771ac6scph6g808yd6j64imt6yz8heo 0 39577 3673803 3214430 2024-12-15T16:16:37Z Palapa 383 3673803 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''686.''' ('''[[Rimski brojevi|DCLXXXVI]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u ponedjeljak]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 686. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 686 u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == {{Proširiti sekciju}} {{Commonscat|686|686.}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}} rvfmg23bkwmqfi325rijrmklddfkphq 0 39578 3673804 3214431 2024-12-15T16:16:52Z Palapa 383 3673804 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''687.''' ('''[[Rimski brojevi|DCLXXXVII]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u utorak]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 687. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 687 u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == {{Proširiti sekciju}} {{Commonscat|687|687.}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}} mejpeac65qo92ezm0obt2nb9acez0ny 0 39579 3673806 3215006 2024-12-15T16:17:30Z Palapa 383 3673806 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''688.''' ('''[[Rimski brojevi|DCLXXXVIII]]''') bila je [[prijestupna godina koja počinje u srijedu]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 688. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 688 u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == {{Proširiti sekciju}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}}{{Commonscat|688|688.}} qb121cysm8rvvmow135k6k17en0j6dd 0 39580 3673811 3215007 2024-12-15T16:23:17Z Palapa 383 3673811 wikitext text/x-wiki {{godina}}{{Godina u drugim kalendarima}}Godina '''689.''' ('''[[Rimski brojevi|DCLXXXIX]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u petak]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. Oznaka 689. za ovu godinu se koristi od ranog srednjeg vijeka, kada je [[kalendarska era]] [[Anno Domini]] u Evropi postala glavnom metodom označavanja godina. == Događaji == {{Proširiti sekciju}} == 689 u temama == {{Proširiti sekciju}} == [[Porođaj|Rođeni]] == {{Proširiti sekciju}} == [[Smrt|Umrli]] == {{Proširiti sekciju}} == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Normativna kontrola}}{{Commonscat|689|689.}} h26nqknj8htsusxitupw8njicjfsefp 0 41273 3673766 3654601 2024-12-15T14:48:35Z Panasko 146730 +[[Kategorija:Rođeni 1948.]]; +[[Kategorija:Političari Federacije Bosne i Hercegovine]]; +[[Kategorija:Živi ljudi]] (uz pomoć [[Wikipedia:HotCat|HotCat]]a) 3673766 wikitext text/x-wiki {{Infokutija politički vođa | ime = Sven Alkalaj | slika = Sven Alkalaj (cropped).jpg | redoslijed = [[Ministarstvo vanjskih poslova Bosne i Hercegovine|Ministar vanjskih poslova BiH]] | vrijeme_na_vlasti = 9. februar 2007. - 12. januar 2012. | prethodnik = [[Mladen Ivanić]] | nasljednik = [[Zlatko Lagumdžija]] | redoslijed2 = | vrijeme_na_vlasti2 = | prethodnik2 = | nasljednik2 = | redoslijed3 = | vrijeme_na_vlasti3 = | prethodnik3 = | nasljednik3 = | datum_rođenja = {{Datum rođenja i godine|1948|11|11}} | mjesto_rođenja = [[Sarajevo]], [[NR Bosna i Hercegovina]], [[FNRJ]] | datum_smrti = | mjesto_smrti = | puno_ime = | nacionalnost = [[Bosanac]] | etnicitet = | politička_stranka = [[Stranke za Bosnu i Hercegovinu|SBiH]] | supruga = | djeca = | obrazovanje = | vjera = [[Judaizam]] | potpis = | web_stranica = }} '''Sven Alkalaj''' [[Bosna i Hercegovina|bosanskohercegovački]] je [[političar]], bivši [[Ministarstvo vanjskih poslova Bosne i Hercegovine|Ministar vanjskih poslova Bosne i Hercegovine]] Rođen je 11. novembra 1948. u [[Sarajevo|Sarajevu]]. Alkalajev otac je [[sefard]]ski [[jevrej]], a majka Hrvatica katolkinja.<ref name="nacional">{{Cite news|title=Ministar VP neće glasati na izborima u Hrvatskoj|publisher=[[Nacional (weekly)|Nacional]]|date=5. 11. 2007|url=http://arhiva.nacional.hr/clanak/39587/ministar-vp-nece-glasati-na-izborima-u-hrvatskoj|access-date=18. 12. 2016}}</ref><ref>{{Cite news|last=Rose|first=Jasmina|title=Bosni je potrebna EU i Amerika|publisher=[[Deutsche Welle]]|date=30. 6. 2009|url=http://www.dw.de/bosni-je-potrebna-eu-i-amerika/a-4443843|access-date=4. 7. 2013}}</ref> Alkalaj su ugledna bosanska jevrejska porodica, koja se naselila u Sarajevu prije više od 500 godina kada su pobjegli od španske inkvizicije.<ref name="ct"/> Odgajan je kao Jevrej.<ref name="ct">{{Cite news|last=Franklin|first=Stephen|title=Jews, Muslims Come Together For Bosnia|publisher=Chicago Tribune|date=8. 4. 1995|url=https://www.chicagotribune.com/1995/04/08/jews-muslims-come-together-for-bosnia/|access-date=4. 7. 2013}}</ref><ref>{{Cite news|last=Perelman|first=Marc|title=Divided Bosnia Puts Forward a Jewish Face|publisher=[[The Forward]]|date=10. 10. 2007|url=http://forward.com/articles/11798/divided-bosnia-puts-forward-a-jewish-face-|access-date=4. 7. 2013}}</ref> On je ujedno i jedini član [[Vijeće ministara Bosne i Hercegovine|Vijeća Ministara BiH]] iz reda ostalih. Obavljao je dužnost ambasadora Bosne i Hercegovine u [[Washington D.C.|Washington]]u, [[SAD]], u periodu od 1994. do 2000. Od 2004. do 2007. godine je ambasador BiH u [[Belgija|Kraljevini Belgiji]]. Član je [[Stranka za Bosnu i Hercegovinu|Stranke za Bosnu i Hercegovinu]]. Aktivno govori [[Engleski jezik|engleski]] i [[francuski jezik]] i otac je dvoje djece. == Reference == {{Refspisak}} {{DEFAULTSORT:Alkalaj, Sven}} [[Kategorija:Bosanskohercegovački političari]] [[Kategorija:Ambasadori Bosne i Hercegovine‎]] [[Kategorija:Bosanskohercegovački ministri vanjskih poslova]] [[Kategorija:Političari Stranke za Bosnu i Hercegovinu]] [[Kategorija:Biografije, Sarajevo]] [[Kategorija:Jevreji u Bosni i Hercegovini]] [[Kategorija:Rođeni 1948.]] [[Kategorija:Političari Federacije Bosne i Hercegovine]] [[Kategorija:Živi ljudi]] aqw3vhgdjrnyf1q875sc42qlmmshzyl 0 45740 3673870 2632942 2024-12-15T20:10:26Z 95.168.120.37 Brojeve 3673870 wikitext text/x-wiki {{Starost}} {{Tačnost}} === Stadioni s kapacitetom za 80.000 gledalaca ili više === {|class="wikitable" !Naziv!!Kapacitet!!Lokacija!!Klub/Tim |- |[[Rungnado May Day]] ||150.000|| [[Pjongjang]], [[Sjeverna Koreja]]|| [[Sjevernokorejska nogometna reprezentacija|Sjeverna Koreja]] |- |[[Stadion "Azteca"|"Azteca"]] ||126.260|| [[Mexico City]], [[Meksiko]] ||[[Meksička nogometna reprezentacija|Meksiko]], [[Club América|América]] i [[CF Atlante|Atlante]] |- |[[Stadion "Maracaná"|"Maracaná"]]||125.302|| [[Rio de Janeiro]], [[Brazil]]||[[Botafogo de Futebol e Regatas|Botafogo]], [[Clube de Regatas do Flamengo|Flamengo]], [[Nogometni klub Fluminense|Fluminense]] |- |[[Salt Lake Stadium]] ||121354|| [[Kolkata]], [[Indija]]|| [[East Bengal Club]], [[Mohun Bagan AC]], [[Mohammedan SC]] |- |[[Melbourne Cricket Ground]]||100.108|| [[Melbourne]], [[Australija]]||[[Collingwood Magpies|Collingwood]], [[Hawthorn Hawks|Hawthorn]], [[Melbourne Demons|Melbourne]] i [[Richmond Tigers|Richmond]] [[Australijska nogometna liga|AFL]] klubovi, kao i univerzalna upotreba |- |[[Stadion "Bukit Jalil"]]||100.000|| [[Kuala Lumpur]], [[Malezija]]||[[Malezijska nogometna reprezentacija|Malezija]] |- |[[Gelora Bung Karno]]||100.000|| [[Džakarta]], [[Indonezija]]||[[Indonezijska nogometna reprezentacija|Indonezija]] |- | [[Stadion "Kim Il-Sung"]] ||100.000|| [[Pjongjang]], [[Sjeverna Koreja]] || [[Sjevernokorejska nogometna reprezentacija|Sjeverna Koreja]] |- |[[Stadion "Azadi"]]||100.000|| [[Teheran]], [[Iran]] || [[Iranska nogometna reprezentacija|Iran]], [[Esteghlal FC|Esteghlal (Teheran)]] i [[Persepolis FC|Persepolis]] |- |[[Nacionalni stadion Peking]]||100.000|| [[Peking]], [[Kina]]||Otvoren 2007/08. Prva upotreba ovog stadiona bila je na [[OI 2008]]. |- |[[Camp Nou|Nou Camp]]||98.787|| [[Barcelona]], [[Španija]]||[[FC Barcelona]] |- |[[FNB stadion]]||94.700|| [[Johannesburg]], [[Južnoafrička Republika]]||[[Nogometna asocijacija Južnoafričke Republike|Južnoafrička Republika]] |- |[[Stadion "Punjab"]]||90.000|| [[Lahore]], [[Pakistan]]||[[Pakistanska nogometna reprezentacija|Pakistan]]; također u upotrebi za [[kriket]]. |- |[[Stadion "Wembley"|"Wembley"]]||90.000|| [[London]], [[Engleska]]||[[Engleska nogometna reprezentacija|Engleska]] |- |[[Stadion "Isidro Romero Carbo"]]||90.000|| [[Guayaquil]], [[Ekvador]] || [[Barcelona Sporting Club]] |- |[[Stadion "Giuseppe Meazza"]]/[[San Siro]]||85.700|| [[Milano]], [[Italija]] || [[AC Milan]] i [[FC Inter Milano|Inter]] |- |[[Stadion "Lužnjiki"]]||84.745|| [[Moskva]], [[Rusija]] || [[Torpedo Moskva]] i [[FK Spartak Moskva|Spartak Moskva]] |- |[[Stadion "Telstra"]] ||83.500|| [[Sydney]], [[Australija]] || [[Canterbury Bulldogs|Canterbury]], [[South Sydney Rabbitohs|Souths]], [[Wests Tigers]] [[Nacionalna ragbi liga|NRL]] klubovi, [[Sydney Swans|Sydney]] [[Australian Football League|AFL]] klub, kao i univerzalna upotreba |- |[[Olimpijski stadion (Kijev)|Olimpijski stadion]] ||83.160|| [[Kijev]], [[Ukrajina]]||[[Ukrajinska nogometna reprezentacija|Ukrajina]], [[FK Dinamo Kijev|Dinamo Kijev]] (isključivo glavni evropski mečevi), [[Arsenal Kijev]] |- |[[Signal Iduna Park]]||82.700|| [[Dortmund]], [[Njemačka]] || [[Borussia Dortmund]] |- |[[Croke Park]]||82.500|| [[Dublin]], [[Irska]] || [[Irska nogometna reprezentacija|Irska]] |- |[[Stadio Olimpico]]||82.000|| [[Rim]], [[Italija]] || [[AS Roma]] i [[SS Lazio|Lazio]] |- |[[Olimpijski stadion "Atatürk"]]||80.600|| [[Istanbul]], [[Turska]] || [[Turska nogometna reprezentacija|Turska]] |- |[[Stadion "Santiago Bernabéu"|"Santiago Bernabéu"]]||80.354|| [[Madrid]], [[Španija]] || [[Real Madrid]] |- |[[Stadion "Monumental" (Peru)|"Monumental"]]||80.093|| [[Lima]], [[Peru]] || [[Universitario de Deportes]] |- |[[Stadion "Borg El Arab"]] ||80.000|| [[Aleksandrija]], [[Egipat]] || [[Egipatska nogometna reprezentacija|Egipat]] |- |[[Stade de France]] ||80.000|| [[Saint-Denis]], [[Francuska]] || [[Francuska nogometna reprezentacija|Francuska]] |- |[[Stadion "Centenario"|"Centenario"]]||80.000|| [[Montevideo]], [[Urugvaj]] || [[Urugvajska nogometna reprezentacija|Urugvaj]] |} == Stadioni razvrstani po nazivima država == {{Proširiti sekciju}} ==[[Argentina]]== {| ! !!Stadion!!Kapacitet!!Klub/Ekipa |- |style="text-align:right;"|1.||[[Estadio Monumental Antonio V. Liberti]] (''"El Monumental"'') ||65.645||[[Club Atlético River Plate|River Plate]] |- |style="text-align:right;"|2.||[[Estadio Alberto J. Armando]] (''"La Bombonera"'')||57.250||[[Boca Juniors]] |- |style="text-align:right;"|3.||[[Estadio Independiente]] (''"La Doble Visera"'')||50.100||[[Club Atlético Independiente|Independiente]] |- |style="text-align:right;"|4.||[[Estadio Juan Domingo Perón]] (''"El Cilindro"'')||50.000||[[Racing Club de Avellaneda|Racing Club]] |- |style="text-align:right;"|5.||[[Estadio Ciudad de La Plata]]||50.000||''Trenutačno nema redovitog korisnika'' |- |style="text-align:right;"|6.||[[Estadio José Amalfitani]]||49.747||[[Vélez Sársfield]] |- |style="text-align:right;"|7.||[[Estadio Olímpico de Córdoba]] (''Chateau Carreras'')||48.878||[[Talleres de Córdoba|Talleres]] , [[Instituto Central Córdoba|Instituto]], [[Belgrano de Córdoba|Belgrano]] |- |style="text-align:right;"|8.||[[Estadio Tomás Adolfo Ducó]]||48.314||[[Club Atlético Huracán|Huracán]] |- |style="text-align:right;"|9.||[[Estadio José María Minella]]||43.542||''Trenutačno nema redovitog korisnika'' |- |style="text-align:right;"|10.||[[Estadio Rosario Central]] (''El Gigante de Arroyito'')||41.654|| [[Rosario Central]] |- |style="text-align:right;"|11.||[[Estadio Lanús]]||40.320||[[Club Atlético Lanús|Lanús]] |- |style="text-align:right;"|12.||[[Estadio Newell's Old Boys]] ( ''El Coloso del Parque'')||39.557||[[Newell's Old Boys]] |- |style="text-align:right;"|13.||[[Estadio Pedro Bidegain]]||35.000||[[Club Atlético San Lorenzo de Almagro|San Lorenzo]] |- |style="text-align:right;"|14.||[[Estadio Malvinas Argentinas]]||34.875||[[Godoy Cruz]], [[San Martín de Mendoza|San Martín]] |- |style="text-align:right;"|15.||[[Estadio Ricardo Etcheverry]]||34.268||[[Ferro Carril Oeste]] |- |style="text-align:right;"|16.||[[Estadio León Kolbovskyi]]||34.000||[[Club Atlético Atlanta|Atlanta]] |- |style="text-align:right;"|17.||[[Estadio Eduardo Gallardón]]||33.542||[[Club Atlético Los Andes|Los Andes]] |- |style="text-align:right;"|18.||[[Estadio Florencio Solá]]||33.351||[[Club Atlético Banfield|Banfield]] |- |style="text-align:right;"|19.||[[Estadio Juan Carlos Zerrillo]]||33.000||[[Gimnasia y Esgrima de La Plata]] |- |style="text-align:right;"|20.||[[Estadio José Luis Meiszner]] (''Centenario'')||33.000||[[Quilmes Atlético Club]] |- |style="text-align:right;"|21.||[[Estadio Brigadier Estanislao López]] (''El Cementerio de los Elefantes'')||32.500||[[Colón de Santa Fe]] |- |style="text-align:right;"|22.||[[Estadio Nueva España]]||32.000||[[Club Social Español|Español]] |- |style="text-align:right;"|23.||[[Estadio Ciudad de Vicente López]]||31.000||[[Club Atlético Platense|Platense]] |- |style="text-align:right;"|24.||[[Estadio Monumental de Victoria]]||30.000||[[Club Atlético Tigre|Tigre]] |- |style="text-align:right;"|25.||[[Estadio Presidente Perón]]||30.000||[[Instituto]] |- |} ==[[Australija]]== Većina stadiona na ovoj listi je za različite upotrebe i na njima se može organizirati nekoliko sportova, kao što su fudbal po australijskim pravilima, ragbi, [[kriket]]... {| ! !!Stadion!!Kapacitet!!Klub/Ekipa |- |style="text-align:right;"|1.||[[Melbourne Cricket Ground]] ||100.108||[[Collingwood Magpies|Collingwood]], [[Hawthorn Hawks|Hawthorn]], [[Melbourne Demons|Melbourne]] & [[Richmond Tigers|Richmond]] [[Australian Football League|Australian rules football]] klubovi, također različite upotrebe |- |style="text-align:right;"|2.||[[Telstra Stadium]] ||83.500||[[Canterbury Bulldogs|Canterbury]], [[South Sydney Rabbitohs|Souths]], [[Wests Tigers]] [[National Rugby League|NRL]] klubovi, [[Sydney Swans|Sydney]] [[Australian Football League|AFL]] klubovi, također različite upotrebe |- |style="text-align:right;"|3.||[[Telstra Dome]] ||55.000||[[St Kilda Football Club|St Kilda]], [[Carlton Football Club|Carlton]], [[Essendon Football Club|Essendon]], [[Kangaroos Football Club|North Melbourne]] & [[Western Bulldogs]] klubovi za fudbal po australijskim pravilima |- |style="text-align:right;"|4.||[[Suncorp Stadium]] ||52.000|| [[Brisbane Broncos]], [[Queensland Reds]] i [[Queensland Roar FC|Queensland Roar]] |- |style="text-align:right;"|5.||[[Subiaco Oval]] ||45.000 || [[West Coast Eagles]] i [[Fremantle Football Club]] |- |style="text-align:right;"|6.||[[Brisbane Cricket Ground|Gabba]] || 44,000 || [[Brisbane Lions Australian Football Club]] |- |style="text-align:right;"|7.||[[Sydney Cricket Ground]] || 43.000 || [[Sydney Swans]] |- |style="text-align:right;"|8.||[[Aussie Stadium]] ||41.159||[[Sydney FC]], [[Sydney Roosters]], [[New South Wales Waratahs|NSW Waratahs]] |- |style="text-align:right;"|9.||[[Skilled Stadium]] ||28.300||[[Geelong Football Club]] |- |style="text-align:right;"|10.||[[Energy Australia Stadium]] ||28.000||[[Newcastle United Jets|Newcastle Jets]], [[Newcastle Knights]] |- |style="text-align:right;"|11.||[[Canberra Stadium]] ||25.000||[[Canberra Raiders]], [[Brumbies Rugby]] |- |style="text-align:right;"|12.||[[Gold Coast Stadium]] ||25.000||[[Gold Coast Titans]] (budući; otvaranje najavljeno 2008.) |- |style="text-align:right;"|13.||[[Bluetongue Central Coast Stadium]] ||20.059||[[Central Coast Mariners FC|Central Coast Mariners]] |- |style="text-align:right;"|14.||[[Olympic Park, Melbourne|Olympic Park]] ||18.500||[[Melbourne Victory]] |- |style="text-align:right;"|15.||[[Members Equity Stadium]] ||17.288||[[Perth Glory]] |- |style="text-align:right;"|16.||[[Hindmarsh Stadium]] ||16.500||[[Adelaide United FC|Adelaide United]] |- |style="text-align:right;"|17.||[[Bob Jane Stadium]] ||15.000||[[South Melbourne FC]] |} ==[[Austrija]]== {| ! !!Stadion!!Kapacitet!!Klub/Ekipa |- |style="text-align:right;"|1.||[[Ernst Happel Stadion|Ernst Happel Stadium]] ||48.844||[[Fudbalska reprezentacija Austrije|Austrija]] |- |style="text-align:right;"|2.||[[Linzer Stadion]]||21.328||[[LASK Linz|Linzer ASK]] |- |style="text-align:right;"|3.||[[Wals Siezenheim Stadium]]||18.686||[[SV Austria Salzburg|Red Bull Salzburg]] |- |style="text-align:right;"|4.||[[Gerhard Hanappi Stadium]]||18.516||[[Rapid Beč]] |- |style="text-align:right;"|5.||[[Pappelstadion]]||18.000||[[SV Mattersburg]] |- |style="text-align:right;"|6.||[[Tivoli (Stadion)]]||17.400||[[FC Wacker Innsbruck]] |- |style="text-align:right;"|7.||[[Stadion Graz-Liebenau|UPC Arena]]||15.400||[[SK Sturm Graz|Sturm Graz]] i [[Grazer AK]] |- |style="text-align:right;"|8.||[[Bundesstadion Südstadt]]||12,000||[[Admira-Wacker Mödling|VfB Admira/Wacker Mödling]] |- |style="text-align:right;"|9.||[[Franz Fekete Stadium]]||12.000||[[Kapfenberger SV]] |- |style="text-align:right;"|10.||[[Casino Stadium]]||11.112||[[SW Bregenz]] |- |style="text-align:right;"|11.||[[Franz Horr Stadium]]||11.608||[[FK Austria Wien]] |- |style="text-align:right;"|12.||[[Wörtherseestadion]]||11.259||[[FC Kärnten]] |- |style="text-align:right;"|13.||[[Reichshofstadion]]||10.500||[[SC Austria Lustenau]] |- |style="text-align:right;"|14.||[[Sportklub Stadium]]||8.700||[[Wiener Sportklub]] |- |style="text-align:right;"|15.||[[Waldstadion (Pasching)]]||7.870||[[SV Pasching]] |- |style="text-align:right;"|16.||[[Home Life Arena]]||7.600||[[SV Ried]] |- |style="text-align:right;"|17.||[[Donawitz Stadium]]||6.000||[[DSV Leoben]] |- |style="text-align:right;"|18.||[[Vorwärts Stadium]]||6.000||[[SK Vorwärts Steyr]] |} == [[Bahrein]] == {| ! !!Stadion!!Kapacitet!!Klub/Ekipa |- |style="text-align:right;"|1.||[[Bahrain National Stadium]] ||30.000||[[Fudbalska reprezentacija Bahreina|Bahrein]] |} == [[Bjelorusija]] == {| ! !!Stadion!!Kapacitet!!Klub/Ekipa |- |style="text-align:right;"|1.||[[Dinamo Stadium (Minsk)|Dinamo Stadium]] ||41.000||[[FK Dinamo Minsk]], [[Fudbalska reprezentacija Bjelorusije|Bjelorusija]] |- |style="text-align:right;"|2.||[[Traktor Stadium]] ||17.600||[[FC MTZ-RIPO|FC MTZ-RIPO Minsk]] |} ==[[Belgija]]== {| ! !!Stadion!!Kapacitet!!Klub/Ekipa |- |style="text-align:right;"|1.||[[King Baudouin Stadium]] ||50.024||[[Fudbalska reprezentacija Belgije|Belgija]] |- |style="text-align:right;"|2.||[[Stade Maurice Dufrasne]] ||30.200||[[Standard de Liège|Standard]] |- |style="text-align:right;"|3.||[[Jan Breydelstadion]] ||29.042||[[Club Brugge]] i [[Cercle Brugge K.S.V.|Cercle Brugge]] |- |style="text-align:right;"|4.||[[Constant Vanden Stock Stadium]] ||28.361||[[R.S.C. Anderlecht|Anderlecht]] |- |style="text-align:right;"|5.||[[Stade du Pays de Charleroi]] ||25.149||[[R. Charleroi S.C.|Sporting Charleroi]] |- |style="text-align:right;"|6.||[[Fenix Stadion]]||24.604||[[K.R.C. Genk|Genk]] |- |style="text-align:right;"|7.||[[Bosuilstadion]]||16.649||[[R. Antwerp F.C.|Antwerp FC]] |- |style="text-align:right;"|8.||[[Stade Edmond Machtens]]||15.266||[[F.C. Molenbeek Brussels Strombeek|FC Brussels]] |- |style="text-align:right;"|9.||[[Herman Vanderpoortenstadion]]||14.538||[[Lierse S.K.|Lierse]] |- |style="text-align:right;"|10.||[[Achter de Kazerne Stadion]]||13.847||[[Y.R. K.V. Mechelen|Mechelen]] |} ==[[Bolivija]]== {| ! !!Stadion!!Kapacitet!!Klub/Ekipa |- |style="text-align:right;"|1.||[[Estadio Hernando Siles]]||42.000||[[Fudbalska reprezentacija Bolivije|Bolivija]], [[Club Bolivar]], [[The Strongest]], [[Mariscal Braun]], |} ==[[Bosna i Hercegovina]]== {| ! !!Stadion!!Kapacitet!!Klub/Ekipa |- |style="text-align:right;"|1.||[[Koševo|Asim Ferhatović - Hase]] ||35.500||[[FK Sarajevo]] i [[Fudbalska reprezentacija Bosne i Hercegovine|Bosna i Hercegovina]] |- |style="text-align:right;"|2.||[[Stadion Bilino polje]] ||18.000 ||[[NK Čelik]] |- |style="text-align:right;"|3.||[[Stadion pod Bijelim Brijegom]] ||18.000||[[NK Zrinjski]] i [[FK Velež|FK Velež]] |- |style="text-align:right;"|4.||[[Gradski stadion Banja Luka]] ||12.000|| [[FK Borac Banja Luka|FK Borac Banja Luka]] |- |style="text-align:right;"|5.||[[Stadion Grbavica]] ||12.000||[[FK Željezničar]] |- |style="text-align:right;"|6.||[[Stadion Tušanj]] ||8.500||[[FK Sloboda Tuzla]] |- |style="text-align:right;"|7.||[[Stadion Pod borićima]] ||7.500||[[NK Jedinstvo Bihać]] |- |style="text-align:right;"|8.||[[Pecara|Pecara]]||6.000||[[NK Široki Brijeg]] |} == [[Brazil]] == {| ! !!Stadion!!Kapacitet!!Klub/Ekipa |- |style="text-align:right;"|1.||[[Estádio do Maracanã|Maracanã]]||103.022||[[Botafogo de Futebol e Regatas|Botafogo]], [[Clube de Regatas do Flamengo|Flamengo]] i [[Fluminense Football Club|Fluminense]] |- |style="text-align:right;"|2.||[[Mineirão]]||76.500||[[Cruzeiro Esporte Clube|Cruzeiro]] i [[Clube Atlético Mineiro|Atlético Mineiro]] |- |style="text-align:right;"|3.||[[Estádio Cícero Pompeu de Toledo|Morumbi]]||75.000||[[São Paulo Futebol Clube|São Paulo FC]] |- |style="text-align:right;"|4.||[[Fonte Nova]]||68.000||[[Esporte Clube Bahia|EC Bahia]] |- |style="text-align:right;"|5.||[[Estádio José do Rego Maciel|Estádio do Arruda]]||66.040||[[Santa Cruz Futebol Clube|Santa Cruz FC]] |- |style="text-align:right;"|6.||[[Castelão|Castelão]]||60.000||[[Ceará Sporting Club|Ceará]] i [[Fortaleza Esporte Clube|Fortaleza]] |- |style="text-align:right;"|7.||[[Estádio Santa Cruz]]||60.000||[[Botafogo Futebol Clube (SP)|Botafogo-SP]] |- |style="text-align:right;"|8.||[[Beira-Rio]]||56.000||[[Sport Club Internacional|Internacional]] |- |style="text-align:right;"|9.||[[Mangueirão]]||54.600||[[Paysandu Sport Club|Paysandu SC]] i [[Clube do Remo|Remo]] |- |style="text-align:right;"|10.||[[Olímpico Monumental]]||51.081||[[Grêmio Foot-Ball Porto Alegrense|Grêmio]] |- |style="text-align:right;"|11.||[[Estádio do Pacaembu|Pacaembu]]||37.500||[[Sport Club Corinthians Paulista|Corinthians]] |- |style="text-align:right;"|12.||[[Parque Antártica]]||35.000||[[Sociedade Esportiva Palmeiras|Palmeiras]] |- |style="text-align:right;"|13.||[[Kyocera Arena]]||32.864||[[Clube Atlético Paranaense|Atlético Paranaense]] |- |style="text-align:right;"|14.||[[São Januário]]||31.000||[[Club de Regatas Vasco da Gama|Vasco da Gama]] |} Napomena: Određeni kapaciteti koji su gore navedeni odnose se na stojeća mjesta, a ne mjesta za sjedenje. [[Kategorija:Nogometni stadioni]] [[Kategorija:Spiskovi]] bkitv40ehlvs3lr8xen36itog30you1 3673873 3673870 2024-12-15T20:15:15Z KWiki 9400 Stadion u Kolkati "srezan" je na 68.000. 3673873 wikitext text/x-wiki {{Starost}} {{Tačnost}} === Stadioni s kapacitetom za 80.000 gledalaca ili više === {|class="wikitable" !Naziv!!Kapacitet!!Lokacija!!Klub/Tim |- |[[Rungnado May Day]] ||150.000|| [[Pjongjang]], [[Sjeverna Koreja]]|| [[Sjevernokorejska nogometna reprezentacija|Sjeverna Koreja]] |- |[[Stadion "Azteca"|"Azteca"]] ||126.260|| [[Mexico City]], [[Meksiko]] ||[[Meksička nogometna reprezentacija|Meksiko]], [[Club América|América]] i [[CF Atlante|Atlante]] |- |[[Stadion "Maracaná"|"Maracaná"]]||125.302|| [[Rio de Janeiro]], [[Brazil]]||[[Botafogo de Futebol e Regatas|Botafogo]], [[Clube de Regatas do Flamengo|Flamengo]], [[Nogometni klub Fluminense|Fluminense]] |- |[[Melbourne Cricket Ground]]||100.108|| [[Melbourne]], [[Australija]]||[[Collingwood Magpies|Collingwood]], [[Hawthorn Hawks|Hawthorn]], [[Melbourne Demons|Melbourne]] i [[Richmond Tigers|Richmond]] [[Australijska nogometna liga|AFL]] klubovi, kao i univerzalna upotreba |- |[[Stadion "Bukit Jalil"]]||100.000|| [[Kuala Lumpur]], [[Malezija]]||[[Malezijska nogometna reprezentacija|Malezija]] |- |[[Gelora Bung Karno]]||100.000|| [[Džakarta]], [[Indonezija]]||[[Indonezijska nogometna reprezentacija|Indonezija]] |- | [[Stadion "Kim Il-Sung"]] ||100.000|| [[Pjongjang]], [[Sjeverna Koreja]] || [[Sjevernokorejska nogometna reprezentacija|Sjeverna Koreja]] |- |[[Stadion "Azadi"]]||100.000|| [[Teheran]], [[Iran]] || [[Iranska nogometna reprezentacija|Iran]], [[Esteghlal FC|Esteghlal (Teheran)]] i [[Persepolis FC|Persepolis]] |- |[[Nacionalni stadion Peking]]||100.000|| [[Peking]], [[Kina]]||Otvoren 2007/08. Prva upotreba ovog stadiona bila je na [[OI 2008]]. |- |[[Camp Nou|Nou Camp]]||98.787|| [[Barcelona]], [[Španija]]||[[FC Barcelona]] |- |[[FNB stadion]]||94.700|| [[Johannesburg]], [[Južnoafrička Republika]]||[[Nogometna asocijacija Južnoafričke Republike|Južnoafrička Republika]] |- |[[Stadion "Punjab"]]||90.000|| [[Lahore]], [[Pakistan]]||[[Pakistanska nogometna reprezentacija|Pakistan]]; također u upotrebi za [[kriket]]. |- |[[Stadion "Wembley"|"Wembley"]]||90.000|| [[London]], [[Engleska]]||[[Engleska nogometna reprezentacija|Engleska]] |- |[[Stadion "Isidro Romero Carbo"]]||90.000|| [[Guayaquil]], [[Ekvador]] || [[Barcelona Sporting Club]] |- |[[Stadion "Giuseppe Meazza"]]/[[San Siro]]||85.700|| [[Milano]], [[Italija]] || [[AC Milan]] i [[FC Inter Milano|Inter]] |- |[[Stadion "Lužnjiki"]]||84.745|| [[Moskva]], [[Rusija]] || [[Torpedo Moskva]] i [[FK Spartak Moskva|Spartak Moskva]] |- |[[Stadion "Telstra"]] ||83.500|| [[Sydney]], [[Australija]] || [[Canterbury Bulldogs|Canterbury]], [[South Sydney Rabbitohs|Souths]], [[Wests Tigers]] [[Nacionalna ragbi liga|NRL]] klubovi, [[Sydney Swans|Sydney]] [[Australian Football League|AFL]] klub, kao i univerzalna upotreba |- |[[Olimpijski stadion (Kijev)|Olimpijski stadion]] ||83.160|| [[Kijev]], [[Ukrajina]]||[[Ukrajinska nogometna reprezentacija|Ukrajina]], [[FK Dinamo Kijev|Dinamo Kijev]] (isključivo glavni evropski mečevi), [[Arsenal Kijev]] |- |[[Signal Iduna Park]]||82.700|| [[Dortmund]], [[Njemačka]] || [[Borussia Dortmund]] |- |[[Croke Park]]||82.500|| [[Dublin]], [[Irska]] || [[Irska nogometna reprezentacija|Irska]] |- |[[Stadio Olimpico]]||82.000|| [[Rim]], [[Italija]] || [[AS Roma]] i [[SS Lazio|Lazio]] |- |[[Olimpijski stadion "Atatürk"]]||80.600|| [[Istanbul]], [[Turska]] || [[Turska nogometna reprezentacija|Turska]] |- |[[Stadion "Santiago Bernabéu"|"Santiago Bernabéu"]]||80.354|| [[Madrid]], [[Španija]] || [[Real Madrid]] |- |[[Stadion "Monumental" (Peru)|"Monumental"]]||80.093|| [[Lima]], [[Peru]] || [[Universitario de Deportes]] |- |[[Stadion "Borg El Arab"]] ||80.000|| [[Aleksandrija]], [[Egipat]] || [[Egipatska nogometna reprezentacija|Egipat]] |- |[[Stade de France]] ||80.000|| [[Saint-Denis]], [[Francuska]] || [[Francuska nogometna reprezentacija|Francuska]] |- |[[Stadion "Centenario"|"Centenario"]]||80.000|| [[Montevideo]], [[Urugvaj]] || [[Urugvajska nogometna reprezentacija|Urugvaj]] |} == Stadioni razvrstani po nazivima država == {{Proširiti sekciju}} ==[[Argentina]]== {| ! !!Stadion!!Kapacitet!!Klub/Ekipa |- |style="text-align:right;"|1.||[[Estadio Monumental Antonio V. Liberti]] (''"El Monumental"'') ||65.645||[[Club Atlético River Plate|River Plate]] |- |style="text-align:right;"|2.||[[Estadio Alberto J. Armando]] (''"La Bombonera"'')||57.250||[[Boca Juniors]] |- |style="text-align:right;"|3.||[[Estadio Independiente]] (''"La Doble Visera"'')||50.100||[[Club Atlético Independiente|Independiente]] |- |style="text-align:right;"|4.||[[Estadio Juan Domingo Perón]] (''"El Cilindro"'')||50.000||[[Racing Club de Avellaneda|Racing Club]] |- |style="text-align:right;"|5.||[[Estadio Ciudad de La Plata]]||50.000||''Trenutačno nema redovitog korisnika'' |- |style="text-align:right;"|6.||[[Estadio José Amalfitani]]||49.747||[[Vélez Sársfield]] |- |style="text-align:right;"|7.||[[Estadio Olímpico de Córdoba]] (''Chateau Carreras'')||48.878||[[Talleres de Córdoba|Talleres]] , [[Instituto Central Córdoba|Instituto]], [[Belgrano de Córdoba|Belgrano]] |- |style="text-align:right;"|8.||[[Estadio Tomás Adolfo Ducó]]||48.314||[[Club Atlético Huracán|Huracán]] |- |style="text-align:right;"|9.||[[Estadio José María Minella]]||43.542||''Trenutačno nema redovitog korisnika'' |- |style="text-align:right;"|10.||[[Estadio Rosario Central]] (''El Gigante de Arroyito'')||41.654|| [[Rosario Central]] |- |style="text-align:right;"|11.||[[Estadio Lanús]]||40.320||[[Club Atlético Lanús|Lanús]] |- |style="text-align:right;"|12.||[[Estadio Newell's Old Boys]] ( ''El Coloso del Parque'')||39.557||[[Newell's Old Boys]] |- |style="text-align:right;"|13.||[[Estadio Pedro Bidegain]]||35.000||[[Club Atlético San Lorenzo de Almagro|San Lorenzo]] |- |style="text-align:right;"|14.||[[Estadio Malvinas Argentinas]]||34.875||[[Godoy Cruz]], [[San Martín de Mendoza|San Martín]] |- |style="text-align:right;"|15.||[[Estadio Ricardo Etcheverry]]||34.268||[[Ferro Carril Oeste]] |- |style="text-align:right;"|16.||[[Estadio León Kolbovskyi]]||34.000||[[Club Atlético Atlanta|Atlanta]] |- |style="text-align:right;"|17.||[[Estadio Eduardo Gallardón]]||33.542||[[Club Atlético Los Andes|Los Andes]] |- |style="text-align:right;"|18.||[[Estadio Florencio Solá]]||33.351||[[Club Atlético Banfield|Banfield]] |- |style="text-align:right;"|19.||[[Estadio Juan Carlos Zerrillo]]||33.000||[[Gimnasia y Esgrima de La Plata]] |- |style="text-align:right;"|20.||[[Estadio José Luis Meiszner]] (''Centenario'')||33.000||[[Quilmes Atlético Club]] |- |style="text-align:right;"|21.||[[Estadio Brigadier Estanislao López]] (''El Cementerio de los Elefantes'')||32.500||[[Colón de Santa Fe]] |- |style="text-align:right;"|22.||[[Estadio Nueva España]]||32.000||[[Club Social Español|Español]] |- |style="text-align:right;"|23.||[[Estadio Ciudad de Vicente López]]||31.000||[[Club Atlético Platense|Platense]] |- |style="text-align:right;"|24.||[[Estadio Monumental de Victoria]]||30.000||[[Club Atlético Tigre|Tigre]] |- |style="text-align:right;"|25.||[[Estadio Presidente Perón]]||30.000||[[Instituto]] |- |} ==[[Australija]]== Većina stadiona na ovoj listi je za različite upotrebe i na njima se može organizirati nekoliko sportova, kao što su fudbal po australijskim pravilima, ragbi, [[kriket]]... {| ! !!Stadion!!Kapacitet!!Klub/Ekipa |- |style="text-align:right;"|1.||[[Melbourne Cricket Ground]] ||100.108||[[Collingwood Magpies|Collingwood]], [[Hawthorn Hawks|Hawthorn]], [[Melbourne Demons|Melbourne]] & [[Richmond Tigers|Richmond]] [[Australian Football League|Australian rules football]] klubovi, također različite upotrebe |- |style="text-align:right;"|2.||[[Telstra Stadium]] ||83.500||[[Canterbury Bulldogs|Canterbury]], [[South Sydney Rabbitohs|Souths]], [[Wests Tigers]] [[National Rugby League|NRL]] klubovi, [[Sydney Swans|Sydney]] [[Australian Football League|AFL]] klubovi, također različite upotrebe |- |style="text-align:right;"|3.||[[Telstra Dome]] ||55.000||[[St Kilda Football Club|St Kilda]], [[Carlton Football Club|Carlton]], [[Essendon Football Club|Essendon]], [[Kangaroos Football Club|North Melbourne]] & [[Western Bulldogs]] klubovi za fudbal po australijskim pravilima |- |style="text-align:right;"|4.||[[Suncorp Stadium]] ||52.000|| [[Brisbane Broncos]], [[Queensland Reds]] i [[Queensland Roar FC|Queensland Roar]] |- |style="text-align:right;"|5.||[[Subiaco Oval]] ||45.000 || [[West Coast Eagles]] i [[Fremantle Football Club]] |- |style="text-align:right;"|6.||[[Brisbane Cricket Ground|Gabba]] || 44,000 || [[Brisbane Lions Australian Football Club]] |- |style="text-align:right;"|7.||[[Sydney Cricket Ground]] || 43.000 || [[Sydney Swans]] |- |style="text-align:right;"|8.||[[Aussie Stadium]] ||41.159||[[Sydney FC]], [[Sydney Roosters]], [[New South Wales Waratahs|NSW Waratahs]] |- |style="text-align:right;"|9.||[[Skilled Stadium]] ||28.300||[[Geelong Football Club]] |- |style="text-align:right;"|10.||[[Energy Australia Stadium]] ||28.000||[[Newcastle United Jets|Newcastle Jets]], [[Newcastle Knights]] |- |style="text-align:right;"|11.||[[Canberra Stadium]] ||25.000||[[Canberra Raiders]], [[Brumbies Rugby]] |- |style="text-align:right;"|12.||[[Gold Coast Stadium]] ||25.000||[[Gold Coast Titans]] (budući; otvaranje najavljeno 2008.) |- |style="text-align:right;"|13.||[[Bluetongue Central Coast Stadium]] ||20.059||[[Central Coast Mariners FC|Central Coast Mariners]] |- |style="text-align:right;"|14.||[[Olympic Park, Melbourne|Olympic Park]] ||18.500||[[Melbourne Victory]] |- |style="text-align:right;"|15.||[[Members Equity Stadium]] ||17.288||[[Perth Glory]] |- |style="text-align:right;"|16.||[[Hindmarsh Stadium]] ||16.500||[[Adelaide United FC|Adelaide United]] |- |style="text-align:right;"|17.||[[Bob Jane Stadium]] ||15.000||[[South Melbourne FC]] |} ==[[Austrija]]== {| ! !!Stadion!!Kapacitet!!Klub/Ekipa |- |style="text-align:right;"|1.||[[Ernst Happel Stadion|Ernst Happel Stadium]] ||48.844||[[Fudbalska reprezentacija Austrije|Austrija]] |- |style="text-align:right;"|2.||[[Linzer Stadion]]||21.328||[[LASK Linz|Linzer ASK]] |- |style="text-align:right;"|3.||[[Wals Siezenheim Stadium]]||18.686||[[SV Austria Salzburg|Red Bull Salzburg]] |- |style="text-align:right;"|4.||[[Gerhard Hanappi Stadium]]||18.516||[[Rapid Beč]] |- |style="text-align:right;"|5.||[[Pappelstadion]]||18.000||[[SV Mattersburg]] |- |style="text-align:right;"|6.||[[Tivoli (Stadion)]]||17.400||[[FC Wacker Innsbruck]] |- |style="text-align:right;"|7.||[[Stadion Graz-Liebenau|UPC Arena]]||15.400||[[SK Sturm Graz|Sturm Graz]] i [[Grazer AK]] |- |style="text-align:right;"|8.||[[Bundesstadion Südstadt]]||12,000||[[Admira-Wacker Mödling|VfB Admira/Wacker Mödling]] |- |style="text-align:right;"|9.||[[Franz Fekete Stadium]]||12.000||[[Kapfenberger SV]] |- |style="text-align:right;"|10.||[[Casino Stadium]]||11.112||[[SW Bregenz]] |- |style="text-align:right;"|11.||[[Franz Horr Stadium]]||11.608||[[FK Austria Wien]] |- |style="text-align:right;"|12.||[[Wörtherseestadion]]||11.259||[[FC Kärnten]] |- |style="text-align:right;"|13.||[[Reichshofstadion]]||10.500||[[SC Austria Lustenau]] |- |style="text-align:right;"|14.||[[Sportklub Stadium]]||8.700||[[Wiener Sportklub]] |- |style="text-align:right;"|15.||[[Waldstadion (Pasching)]]||7.870||[[SV Pasching]] |- |style="text-align:right;"|16.||[[Home Life Arena]]||7.600||[[SV Ried]] |- |style="text-align:right;"|17.||[[Donawitz Stadium]]||6.000||[[DSV Leoben]] |- |style="text-align:right;"|18.||[[Vorwärts Stadium]]||6.000||[[SK Vorwärts Steyr]] |} == [[Bahrein]] == {| ! !!Stadion!!Kapacitet!!Klub/Ekipa |- |style="text-align:right;"|1.||[[Bahrain National Stadium]] ||30.000||[[Fudbalska reprezentacija Bahreina|Bahrein]] |} == [[Bjelorusija]] == {| ! !!Stadion!!Kapacitet!!Klub/Ekipa |- |style="text-align:right;"|1.||[[Dinamo Stadium (Minsk)|Dinamo Stadium]] ||41.000||[[FK Dinamo Minsk]], [[Fudbalska reprezentacija Bjelorusije|Bjelorusija]] |- |style="text-align:right;"|2.||[[Traktor Stadium]] ||17.600||[[FC MTZ-RIPO|FC MTZ-RIPO Minsk]] |} ==[[Belgija]]== {| ! !!Stadion!!Kapacitet!!Klub/Ekipa |- |style="text-align:right;"|1.||[[King Baudouin Stadium]] ||50.024||[[Fudbalska reprezentacija Belgije|Belgija]] |- |style="text-align:right;"|2.||[[Stade Maurice Dufrasne]] ||30.200||[[Standard de Liège|Standard]] |- |style="text-align:right;"|3.||[[Jan Breydelstadion]] ||29.042||[[Club Brugge]] i [[Cercle Brugge K.S.V.|Cercle Brugge]] |- |style="text-align:right;"|4.||[[Constant Vanden Stock Stadium]] ||28.361||[[R.S.C. Anderlecht|Anderlecht]] |- |style="text-align:right;"|5.||[[Stade du Pays de Charleroi]] ||25.149||[[R. Charleroi S.C.|Sporting Charleroi]] |- |style="text-align:right;"|6.||[[Fenix Stadion]]||24.604||[[K.R.C. Genk|Genk]] |- |style="text-align:right;"|7.||[[Bosuilstadion]]||16.649||[[R. Antwerp F.C.|Antwerp FC]] |- |style="text-align:right;"|8.||[[Stade Edmond Machtens]]||15.266||[[F.C. Molenbeek Brussels Strombeek|FC Brussels]] |- |style="text-align:right;"|9.||[[Herman Vanderpoortenstadion]]||14.538||[[Lierse S.K.|Lierse]] |- |style="text-align:right;"|10.||[[Achter de Kazerne Stadion]]||13.847||[[Y.R. K.V. Mechelen|Mechelen]] |} ==[[Bolivija]]== {| ! !!Stadion!!Kapacitet!!Klub/Ekipa |- |style="text-align:right;"|1.||[[Estadio Hernando Siles]]||42.000||[[Fudbalska reprezentacija Bolivije|Bolivija]], [[Club Bolivar]], [[The Strongest]], [[Mariscal Braun]], |} ==[[Bosna i Hercegovina]]== {| ! !!Stadion!!Kapacitet!!Klub/Ekipa |- |style="text-align:right;"|1.||[[Koševo|Asim Ferhatović - Hase]] ||35.500||[[FK Sarajevo]] i [[Fudbalska reprezentacija Bosne i Hercegovine|Bosna i Hercegovina]] |- |style="text-align:right;"|2.||[[Stadion Bilino polje]] ||18.000 ||[[NK Čelik]] |- |style="text-align:right;"|3.||[[Stadion pod Bijelim Brijegom]] ||18.000||[[NK Zrinjski]] i [[FK Velež|FK Velež]] |- |style="text-align:right;"|4.||[[Gradski stadion Banja Luka]] ||12.000|| [[FK Borac Banja Luka|FK Borac Banja Luka]] |- |style="text-align:right;"|5.||[[Stadion Grbavica]] ||12.000||[[FK Željezničar]] |- |style="text-align:right;"|6.||[[Stadion Tušanj]] ||8.500||[[FK Sloboda Tuzla]] |- |style="text-align:right;"|7.||[[Stadion Pod borićima]] ||7.500||[[NK Jedinstvo Bihać]] |- |style="text-align:right;"|8.||[[Pecara|Pecara]]||6.000||[[NK Široki Brijeg]] |} == [[Brazil]] == {| ! !!Stadion!!Kapacitet!!Klub/Ekipa |- |style="text-align:right;"|1.||[[Estádio do Maracanã|Maracanã]]||103.022||[[Botafogo de Futebol e Regatas|Botafogo]], [[Clube de Regatas do Flamengo|Flamengo]] i [[Fluminense Football Club|Fluminense]] |- |style="text-align:right;"|2.||[[Mineirão]]||76.500||[[Cruzeiro Esporte Clube|Cruzeiro]] i [[Clube Atlético Mineiro|Atlético Mineiro]] |- |style="text-align:right;"|3.||[[Estádio Cícero Pompeu de Toledo|Morumbi]]||75.000||[[São Paulo Futebol Clube|São Paulo FC]] |- |style="text-align:right;"|4.||[[Fonte Nova]]||68.000||[[Esporte Clube Bahia|EC Bahia]] |- |style="text-align:right;"|5.||[[Estádio José do Rego Maciel|Estádio do Arruda]]||66.040||[[Santa Cruz Futebol Clube|Santa Cruz FC]] |- |style="text-align:right;"|6.||[[Castelão|Castelão]]||60.000||[[Ceará Sporting Club|Ceará]] i [[Fortaleza Esporte Clube|Fortaleza]] |- |style="text-align:right;"|7.||[[Estádio Santa Cruz]]||60.000||[[Botafogo Futebol Clube (SP)|Botafogo-SP]] |- |style="text-align:right;"|8.||[[Beira-Rio]]||56.000||[[Sport Club Internacional|Internacional]] |- |style="text-align:right;"|9.||[[Mangueirão]]||54.600||[[Paysandu Sport Club|Paysandu SC]] i [[Clube do Remo|Remo]] |- |style="text-align:right;"|10.||[[Olímpico Monumental]]||51.081||[[Grêmio Foot-Ball Porto Alegrense|Grêmio]] |- |style="text-align:right;"|11.||[[Estádio do Pacaembu|Pacaembu]]||37.500||[[Sport Club Corinthians Paulista|Corinthians]] |- |style="text-align:right;"|12.||[[Parque Antártica]]||35.000||[[Sociedade Esportiva Palmeiras|Palmeiras]] |- |style="text-align:right;"|13.||[[Kyocera Arena]]||32.864||[[Clube Atlético Paranaense|Atlético Paranaense]] |- |style="text-align:right;"|14.||[[São Januário]]||31.000||[[Club de Regatas Vasco da Gama|Vasco da Gama]] |} Napomena: Određeni kapaciteti koji su gore navedeni odnose se na stojeća mjesta, a ne mjesta za sjedenje. [[Kategorija:Nogometni stadioni]] [[Kategorija:Spiskovi]] 5vgxzkprsntd1tnuv2hwutpyy3ljzz0 0 55427 3673721 3671350 2024-12-15T14:08:00Z Bakir123 110053 3673721 wikitext text/x-wiki {{Infokutija fudbalski klub | Boja1 = #FFFFFF | Boja2 = #FF0000 | Ime kluba = '''NK Zvijezda''' | Puno ime = Nogometni klub<br>Zvijezda Gradačac | Grb = NK Zvijezda Gradačac.png | veličina_grba = 140px | Nadimak = ''Zmajevi'' | Osnovan = [[15. maj]] [[1922.]] | Raspušten = | Lokacija = [[Gradačac]]<br>[[Tuzlanski kanton]]<br>[[Bosna i Hercegovina]] | Boje = {{colorbox|red}} {{colorbox|white}} | Federacija = [[Nogometni savez Federacije Bosne i Hercegovine|N/FS FBIH]] | Konfederacija = | Liga = [[Prva nogometna liga Federacije Bosne i Hercegovine|Prva liga FBIH]] | Stadion = [[Banja Ilidža]]<ref>{{Cite web |url=http://www.stadionwelt.de/sw_stadien/index.php?folder=sites&site=ligen&land=England |title=Stadion Banja Ilidža |work=stadionwelt.de |access-date=20. 7. 2017 |archive-date=6. 11. 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141106015715/http://www.stadionwelt.de/sw_stadien/index.php?folder=sites&site=ligen&land=England |url-status=dead }}</ref> | Kapacitet = 5.000 | Vlasnik kluba = | Predsjednik kluba = Šefik Močić | Trener = Mato Neretljak | Uspjesi = | Evropski kupovi = | Adresa = | Plasman u prethodnoj sezoni = 10. mjesto | Prethodna sezona = [[Prva nogometna liga Federacije Bosne i Hercegovine 2023/2024.|2023/24.]] | Webstranica = [http://nkzvijezda.com/ nkzvijezda.com] | Trenutna sezona = | uzorak_lr1 = _red_stripes | uzorak_t1 = _redstripes2 | uzorak_dr1 = _red_stripes | uzorak_š1 = | uzorak_č1 = | lijeva ruka1 = FFFFFF | tijelo1 = FFFFFF | desna ruka1 = FFFFFF | šorc1 = FFFFFF | čarape1 = FF0000 | uzorak_lr2 = | uzorak_t2 = _whiteshoulders | uzorak_dr2 = | uzorak_š2 = | uzorak_č12 = | lijeva ruka2 = FF0000 | tijelo2 = FF0000 | desna ruka2 = FF0000 | šorc2 = FF0000 | čarape2 = FF0000 }} '''Nogometni klub Zvijezda Gradačac''' je [[nogomet]]ni klub iz [[Gradačac|Gradačca]], [[Tuzlanski kanton]], [[Bosna i Hercegovina]]. Takmiči se u [[Prva nogometna liga Federacije Bosne i Hercegovine|Prvoj ligi Federacije Bosne i Hercegovine]]. Klub je osnovan 1922. godine. Najveći uspjesi su osvajanje druge i treće divizije bosanskohercegovačkog nogometa. Nadimak kluba je ''Zmajevi''. Tradicionalne boje su crvena i bijela. Domaće utakmice igra na stadionu [[Stadion Banja Ilidža|Banja Ilidža]]. == Historija == Prva nogometna lopta u Gradačac je donešena 1920. godine, od strane [[Osmanbeg Gradaščević]]a. Međutim, prvu nogometnu loptu sa kojom su se počele igrati utakmice, donio je student [[Branko Popović]] iz [[Beograd]]a. === Vardar === Godine 1922. grupa studenata i đaka, na čelu sa Brankom Popovićem, osniva prvi nogometni klub pod nazivom Vardar. Ime Vardar sasvim slučajno su dali [[Branko Popović]] i [[Hasan Kikić]]. Obzirom da su se utakmice igrale samo ljeti, kada su djeca bila na školskom raspustu, ovaj klub nije bio član niti jednog nogometnog saveza, ali se uspio održati sve do početka [[Drugi svjetski rat|Drugog svjetskog rata]]. Sve do tada igrali su se prijateljske utakmice, a prva utakmica sa nekim klubom iz drugog grada odigrana je sa [[FK Modriča|Modričom]] 1923. godine. Godine 1933. u Gradačcu dolazi do formiranja još jednog nogometnog kluba koji se zvao ''Zmaj''. Odmah po formiranju ovog kluba nastalo je rivalstvo između Vardara i Zmaja, te kako su Zmajevi tražili susret sa Vardarom, to rivalstvo je poprimilo druge dimenzije. Naime, Vardar je pristao da odigra utakmicu pod uslovom da tim koji izgubi preda drugom timu loptu kao i svu drugu opremu, te da se mora rasformirati. Vardar je pobijedio sa 3:0 i prema dogovoru Zmaj se rasformirao i prestao sa daljim aktivnostima. U periodu izmedju dva svjetska rata za Vardar su između ostalih igrali: Alić Nijaz, Alić Tasin, Džakić Ahmed, M. Halilović Rahman, Jovovič Mirko, Jovović Radovan, Kikić Hasan, Kikić Mustafa, Popović Doco, Popović Ljubo, Popović Nemanja, Pelešević Salih, Skenderović Mustafa, Spasojević Panto, Taslidžič Ešef, Taslidžić Fahrudin i Tirić Muharem. Nogometni klub Vardar postojao je sve do 1941. godine i pod tim imenom odigrao je utakmicu sa jednom njemačkom okupacionom jedinicom, koja se završila rezultatom 1-1. Prvim oslobađanjem Gradačca 1943. godine, veliki broj omladine, među kojima i tadašnjih nogometaša, odlazi u partizane čime prestaje igranje nogometa sve do kraja rata. === 1945–1995 === [[Datoteka:NK Zvijezda (1972).jpg|mini|desno||200px|NK Zvijezda, 1972. godine]] Godine 1945. ponovo se pokreće nogometna aktivnost, te se u augustu održava osnivačka skupština, na kojoj se naziv kluba mijenja u ''Zvijezda''. Boja kluba je crvena i bijela, a znak na dresovima je bijeli krug sa crvenom petokrakom u sredini. Ime kluba kao i boja dresova su zadržani sve do današnjih dana, osim što je izmijenjen grb na kojem se više ne nalazi zvijezda petokraka. Od 1945. pa do 1992. godine Zvijezda se uglavnom takmičila u sreskoj, zonskoj, regionalnoj i podsaveznoj ligi, a najveći uspjeh u tom periodu postigla je 1978. godine, kada je postala član ''Republičke lige BiH''. === Premijer liga === U periodu poslije rata u Bosni i Hercegovini, Zvijezda postiže najbolje rezultate kada na poziciju predsjednika kluba dolazi [[Fadil Novalić]]. Zvijezda za kratko vrijeme pravi velike pomake u organizacionom, finansijskom, infrastrukturnom i rezultatskom smislu. Klub najprije 2006. godine osvajao prvo mjesto u [[Druga nogometna liga Federacije Bosne i Hercegovine Sjever|Drugoj ligi FBIH - Sjever]], da bi 2008. godine bila najbolja u [[Prva nogometna liga Federacije Bosne i Hercegovine|Prvoj nogometnoj ligi FBIH]], te tako ostvaruje plasman u [[Premijer liga Bosne i Hercegovine|Premijer ligu Bosne i Hercegovine]]. Do sada je najbolji plasman u Premijer ligi ostvarila u sezonama [[Premijer liga Bosne i Hercegovine 2008/09.|2008/09.]] i [[Premijer liga Bosne i Hercegovine 2011/12.|2011/12.]] kada je završila na sedmom mjestu. == Uspjesi == *'''[[Prva nogometna liga Federacije Bosne i Hercegovine|Prva liga FBIH]]''' **[[Datoteka:Cup Winner.png]] (1): [[Prva nogometna liga Federacije Bosne i Hercegovine 2007/2008.|2007/08.]] *'''[[Druga nogometna liga Federacije Bosne i Hercegovine Sjever|Druga liga FBIH - Sjever]]''' **[[Datoteka:Cup Winner.png]] (1): [[Druga nogometna liga Federacije Bosne i Hercegovine 2005/2006.|2005/06.]] == Plasman po sezonama == {| class="wikitable" style="width: 50%;" |- |-style="background-color:#CCF;" ! style="width: 20%; text-align:left;" |Sezona ! style="width: 50%; text-align:left;" |Liga ! style="width: 15%; text-align:center;" |Rang ! style="width: 15%; text-align:center;" |Pozicija ! style="width: 15%; text-align:center;" |Bodovi |- | [[Druga nogometna liga Federacije Bosne i Hercegovine Sjever 2005/2006.|2005/06.]] | [[Druga nogometna liga Federacije Bosne i Hercegovine Sjever|Druga liga FBIH - Sjever]] | style="text-align:center;" | III | style="text-align:center; background:#ccffcc;" | 1/16. | style="text-align:center; background:#ccffcc;" | 71 |- | [[Prva nogometna liga Federacije Bosne i Hercegovine 2006/2007.|2006/07.]] | [[Prva nogometna liga Federacije Bosne i Hercegovine|Prva liga FBIH]] | style="text-align:center;" | II | style="text-align:center;" | 3/16. | style="text-align:center;" | 52 |- | [[Prva nogometna liga Federacije Bosne i Hercegovine 2007/2008.|2007/08.]] | [[Prva nogometna liga Federacije Bosne i Hercegovine|Prva liga FBiH]] | style="text-align:center;" | II | style="text-align:center; background:#ccffcc;" | 1/16. | style="text-align:center; background:#ccffcc;" | 69 |- | [[Premijer liga Bosne i Hercegovine 2008/09.|2008/09.]] | [[Premijer liga Bosne i Hercegovine|Premijer liga]] | style="text-align:center;" | I | style="text-align:center;" | 7/16. | style="text-align:center;" | 43 |- | [[Premijer liga Bosne i Hercegovine 2009/10.|2009/10.]] | [[Premijer liga Bosne i Hercegovine|Premijer liga]] | style="text-align:center;" | I | style="text-align:center;" | 12/16. | style="text-align:center;" | 37 |- | [[Premijer liga Bosne i Hercegovine 2010/11.|2010/11.]] | [[Premijer liga Bosne i Hercegovine|Premijer liga]] | style="text-align:center;" | I | style="text-align:center;" | 8/16. | style="text-align:center;" | 42 |- | [[Premijer liga Bosne i Hercegovine 2011/12.|2011/12.]] | [[Premijer liga Bosne i Hercegovine|Premijer liga]] | style="text-align:center;" | I | style="text-align:center;" | 7/16. | style="text-align:center;" | 45 |- | [[Premijer liga Bosne i Hercegovine 2012/13.|2012/13.]] | [[Premijer liga Bosne i Hercegovine|Premijer liga]] | style="text-align:center;" | I | style="text-align:center;" | 11/16. | style="text-align:center;" | 36 |- | [[Premijer liga Bosne i Hercegovine 2013/14.|2013/14.]] | [[Premijer liga Bosne i Hercegovine|Premijer liga]] | style="text-align:center;" | I | style="text-align:center;" | 14/16. | style="text-align:center;" | 31 |- | [[Premijer liga Bosne i Hercegovine 2014/15.|2014/15.]] | [[Premijer liga Bosne i Hercegovine|Premijer liga]] | style="text-align:center;" | I | style="text-align:center; background:#ffcccc;" | 16/16. | style="text-align:center; background:#ffcccc;" | 25 |- | [[Prva nogometna liga Federacije Bosne i Hercegovine 2015/2016.|2015/16.]] | [[Prva nogometna liga Federacije Bosne i Hercegovine|Prva liga FBIH]] | style="text-align:center;" | II | style="text-align:center;" | 2/16. | style="text-align:center;" | 59 |- | [[Prva nogometna liga Federacije Bosne i Hercegovine 2016/2017.|2016/17.]] | [[Prva nogometna liga Federacije Bosne i Hercegovine|Prva liga FBIH]] | style="text-align:center;" | II | style="text-align:center;" | 8/16. | style="text-align:center;" | 45 |- | [[Prva nogometna liga Federacije Bosne i Hercegovine 2017/2018.|2017/18.]] | [[Prva nogometna liga Federacije Bosne i Hercegovine|Prva liga FBiH]] | style="text-align:center;" | II | style="text-align:center;" | 4/16. | style="text-align:center;" | 50 |- | [[Prva nogometna liga Federacije Bosne i Hercegovine 2018/2019.|2018/19.]] | [[Prva nogometna liga Federacije Bosne i Hercegovine|Prva liga FBiH]] | style="text-align:center;" | II | style="text-align:center;" | 5/16. | style="text-align:center;" | 44 |- | [[Prva nogometna liga Federacije Bosne i Hercegovine 2019/2020.|2019/20.]] | [[Prva nogometna liga Federacije Bosne i Hercegovine|Prva liga FBiH]] | style="text-align:center;" | II | style="text-align:center;" | 9/16. | style="text-align:center;" | 22 |- | [[Prva nogometna liga Federacije Bosne i Hercegovine 2020/2021.|2020/21.]] | [[Prva nogometna liga Federacije Bosne i Hercegovine|Prva liga FBiH]] | style="text-align:center;" | II | style="text-align:center;" | 5/16. | style="text-align:center;" | 48 |- | [[Prva nogometna liga Federacije Bosne i Hercegovine 2021/2022.|2021/22.]] | [[Prva nogometna liga Federacije Bosne i Hercegovine|Prva liga FBiH]] | style="text-align:center;" | II | style="text-align:center;" | 10/16. | style="text-align:center;" | 33 |- | [[Prva nogometna liga Federacije Bosne i Hercegovine 2022/2023.|2022/23.]] | [[Prva nogometna liga Federacije Bosne i Hercegovine|Prva liga FBiH]] | style="text-align:center;" | II | style="text-align:center;" | 5/16. | style="text-align:center;" | 47 |- | [[Prva nogometna liga Federacije Bosne i Hercegovine 2023/2024.|2023/24.]] | [[Prva nogometna liga Federacije Bosne i Hercegovine|Prva liga FBiH]] | style="text-align:center;" | II | style="text-align:center;" | 10/16. | style="text-align:center;" | 38 |} == Stadion == Prethodnik Zvijezde nogometni klub Vardar je igrao na stadionu koji je izgrađen 1920. godine. Nalazio se na mjestu sadašnjeg stadiona. Prvi Zvijezdin stadion je bio u industrijskoj zoni na lokaciji bivšeg mlina i korparskog preduzeća, da bi pedesetih godina bio preseljen na mjesto današnjeg ''Gradačačkog sajma''. Taj stadion je bio smješten nadomak poznate ''aleje kestenova'', odakle su se posmatrale utakmice, a nagib terena ispod aleje služio je kao prirodne tribine za sjedenje. Bio je poznat pod nazivom ''Luka''. Šesdesetih godina, napravljen je novi stadion na mjestu gdje se sada nalazi tvornica modne konfekcije ''Kula''. Taj stadion je sa svih strana bio ograđen betonskim zidom, ali poplavom 1967. godine je potpuno porušen i Zvijezda se vraća na stadion ispod aleje. Izgradnjom privrednog centra ''Skenderija'', Zvijezda je jedno vrijeme bila bez stadiona i igrala je utakmice u [[Ledenice (Gradačac)|Ledenicama]] sve dok nije došlo do gradnje novog stadiona ispod brane jezera [[Vidara (jezero)|Vidara]]. Danas se tu nalazi moderni [[stadion Banja Ilidža]] kapaciteta od 8.000 mjesta, od čega je 5.000 sjedećih. == Poznati igrači == {{Glavni|Bivši igrači NK Zvijezda Gradačac}} {{div col|colwidth=30em}} * {{ZD|BIH}} [[Ešef Jašarević]] * {{ZD|BIH}} [[Sabit Alimanović]] * {{ZD|BIH}} [[Ibrahim Avdagić - "Mitke"|Ibrahim Avdagić]] * {{ZD|BIH}} [[Jasmin Bogdanović]] * {{ZD|BIH}} [[Elvis Ćorić]] * {{ZD|BIH}} [[Ognjen Đelmić]] * {{ZD|SRB}} [[Zlatko Đorić]] * {{ZD|BIH}} [[Emir Hadžiđulbić]] * {{ZD|BIH}} [[Amir Hamzić]] * {{ZD|BIH}} [[Dalibor Pandža]] * {{ZD|BIH}} [[Besim Šerbečić]] * {{ZD|BIH}} [[Nikola Vasiljević]] * {{ZD|BIH}} [[Amir Durgutović]] * {{ZD|HRV}} [[Ivan Jakovljević]] * {{ZD|SEN}} [[Secouba Diatta]] * {{ZD|SRB}} [[Milan Knežević]] * {{ZD|BIH}} [[Nikola Nikić]] * {{ZD|SLO}} [[Samir Nuhanović]] * {{ZD|BIH}} [[Srđan Savić]] * {{ZD|MAK}} [[Perica Stančeski]] * {{ZD|BIH}} [[Emir Halilović]] * {{ZD|BIH}} [[Velibor Vasilić]] * {{ZD|BIH}} [[Amer Ordagić]] * {{ZD|BIH}} [[Dario Damjanović]] {{div col end}} == Treneri == {{div col|colwidth=30em}} * {{ZD|JUG}} [[Dobrivoje Živkov]] * {{ZD|BIH}} [[Radomir Jovičić]] * {{ZD|BIH}} [[Ratko Ninković]] * {{ZD|BIH}} [[Amir Durgutović]] * {{ZD|BIH}} [[Zoran Ćurguz]] * {{ZD|BIH}} [[Dragan Jović]] * {{ZD|SRB}} [[Zoran Kuntić]] * {{ZD|BIH}} [[Milomir Odović]] * {{ZD|BIH}} [[Vladimir Gaćinović]] (2013) * {{ZD|BIH}} [[Nermin Huseinbašić]] (2013) * {{ZD|BIH}} [[Denis Taletović]] (2013–2014) * {{ZD|BIH}} [[Nermin Huseinbašić]] (2014) * {{ZD|HRV}} [[Petar Šegrt]] (2014–2015) * {{ZD|BIH}} [[Nedim Jusufbegović]] (2015–2016) * {{ZD|BIH}} [[Darko Vojvodić]] (2016–2017) * {{ZD|BIH}} [[Bojan Magazin]] (2017) * {{ZD|BIH}} [[Nermin Šabić]] (2017–2018) * {{ZD|BIH}} [[Romeo Šapina]] (2018) * {{ZD|BIH}} [[Mile Lazarević]] (2018–2019) * {{ZD|BIH}} [[Senad Hadžić]] (2019) * {{ZD|BIH}} [[Vlado Jagodić]] (2019) * {{ZD|BIH}} [[Mile Lazarević]] (2019–2020) * {{ZD|BIH}} [[Dario Damjanović]] (2020) * {{ZD|HRV}} [[Mato Neretljak]] (2020–2021) * {{ZD|BIH}} [[Nebojša Đekanović]] (2021–2023) * {{ZD|BIH}} [[Nihad Kadić]] (2023) * {{ZD|HRV}} [[Mato Neretljak]] (2023–2024) * {{ZD|BIH}} [[Milorad Ilišković]] (2024) * {{ZD|HRV}} [[Mato Neretljak]] (2024–danas) {{div col end}} == Reference == {{refspisak}} == Vanjski linkovi == * {{Službeni website|http://www.nkzvijezda.ba}} * [http://www.soccerbase.com/teams/team.sd?team_id=5567 NK Zvijezda] na Soccerbase.com * [http://www.transfermarkt.com/nk-zvijezda-gradacac/startseite/verein/14621/saison_id/2014 NK Zvijezda] na Transfermarkt.com {{Premijer liga Bosne i Hercegovine}} {{Prva nogometna liga Federacije Bosne i Hercegovine}} [[Kategorija:NK Zvijezda Gradačac|*]] [[Kategorija:Nogometni klubovi u Bosni i Hercegovini|Zvijezda]] [[Kategorija:Sport u Gradačcu|Zvijezda]] [[Kategorija:Nogometni klubovi osnovani 1922.|Zvijezda]] [[Kategorija:1922. u Bosni i Hercegovini]] iri4iq6gk7hixh228vw321dnncwj13t 0 56986 3673867 3589471 2024-12-15T19:42:31Z Nerko65 55647 3673867 wikitext text/x-wiki [[Datoteka:Flag_of_Australia.svg|mini|Australijska zastava]] '''[[Zastava]] [[Australija|Australije]]''' je kombinacija [[Zastava Ujedinjenog Kraljevstva|britanske zastave]] i [[Južni krst (sazviježđe)|Južnog krsta]], najsjajnijeg [[Sazviježđe|sazviježđa]] na [[Južna hemisfera|južnoj hemisferi]]. U službenoj je upotrebi od 11. februara 1903. Sastoji se od: [[Alpha Crucis]], [[Beta Crucis]], [[Gamma Crucis]], [[Delta Crucis]], [[Epsilon Crucis]]) i zvijezde [[Commonwealth]]a koja ima sedam krakova. Šest od sedam krakova predstavlja šest saveznih država Australije: [[Novi Južni Vels]], [[Queensland]], [[Victoria (Australija)|Victoriju]], [[Tasmanija|Tasmaniju]], [[Južna Australija|Južnu Australiju]] i [[Zapadna Australija|Zapadnu Australiju]] Sedmi krak predstavlja sve unutarnje i vanjske teritorije Australije. Australija također ima niz drugih službenih zastava koje predstavljaju njen narod i vladine institucije. <ref name=":11">{{Cite book|title=Australian flags|date=2006|publisher=Dept. of the Prime Minister and Cabinet. Awards and Culture Branch. |isbn=9780642471345|edition=3rd|location=Barton ACT|page=41|oclc=76889205}}</ref> == Također pogledajte == * [[Grb Australije]] == Reference == {{Refspisak}} {{Zastave Okeanije}} {{Commonscat|Flags of Australia}} [[Kategorija:Zastave država|Australija]] [[Kategorija:Australija]] 4b4ijlaifc2fpoibte5smwt3ue2o0hk 0 59729 3673805 3633087 2024-12-15T16:17:06Z Panasko 146730 +[[Kategorija:Živi ljudi]]; +[[Kategorija:Političari Federacije Bosne i Hercegovine]] (uz pomoć [[Wikipedia:HotCat|HotCat]]a) 3673805 wikitext text/x-wiki {{Nedostaju izvori}} {{Infokutija politički vođa | ime = Selmo Cikotić | slika = Selmo Cikotic (cropped).jpg | redoslijed = 7. [[Ministarstvo sigurnosti Bosne i Hercegovine|ministar sigurnosti]] | vrijeme_na_vlasti = 23. juli 2020 – 25. januar 2023. | prethodnik = [[Fahrudin Radončić]] | nasljednik = [[Nenad Nešić]] | redoslijed2 = 2. [[Ministarstvo odbrane Bosne i Hercegovine|ministar odbrane]] | vrijeme_na_vlasti2 = 11. januar 2007 – 12. januar 2012. | prethodnik2 = Nikola Radovanović | nasljednik2 = Muhamed Ibrahimović | datum_rođenja = {{Datum rođenja i godine|1964|1|25}} | mjesto_rođenja = [[Berane]], [[Socijalistička Republika Crna Gora|SR Crna Gora]], [[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija|SFR Jugoslavija]] | etnicitet = [[Bošnjaci|Bošnjak]] | politička_stranka = [[Stranka demokratske akcije]] | obrazovanje = [[Univerzitet u Sarajevu]] }} '''Selmo Cikotić''' [[Bosna i Hercegovina|bosanskohercegovački]] je [[politika|političar]] porijeklom iz [[Crna Gora|Crne Gore]]. Bivši je [[Ministarstvo sigurnosti Bosne i Hercegovine|ministar sigurnosti Bosne i Hercegovine]]. Član je [[Stranka demokratske akcije|Stranke demokratske akcije]]. Završio je Vojnu gimnaziju "Bratstvo i jedinstvo" u [[Beograd]]u, a zatim i Vojnu akademiju 1986. u [[Zadar|Zadru]]. Također je specijalizirao [[engleski jezik]] u Centru za strane jeziku u Beogradu. Godine 2004. magistrirao je odbranu i sigurnost na [[Fakultet političkih nauka u Sarajevu|Fakultetu političkih nauka]] u [[Sarajevo|Sarajevu]]. Svoju profesionalnu karijeru je započeo 1986. kao aktivno vojno lice u Školskom centru PVO u Zadru, gdje ostaje sve do početka [[Rat u Bosni i Hercegovini|rata u Bosni i Hercegovini]], kada dolazi u [[Bosna i Hercegovina|Bosnu i Hercegovinu]], gdje ostaje do 1994. kao pripadnik [[Armija Republike Bosne i Hercegovine|Armije Republike Bosne i Hercegovine]]. Te godine postaje vojni ataše [[Republika Bosna i Hercegovina]] u [[Washington]]u. Od 1997. do 1999. obavlja funkciju načelnika Odjela za obuku u Zajedničkoj komandi Vojske [[Federacija Bosne i Hercegovine|Federacije Bosne i Hercegovine]]. Do 2000. bio je šef kabineta Zamjenika ministra odbrane Federacije Bosne i Hercegovine, a zatim i zamjenik zapovjednika Prvog korpusa Vojske FBiH. Od 2001. do 2004. bio je i zapovjednik Prvog korpusa. Od 2004. obavlja funkciju izvršnog direktora kompanije "OKI". Poslije općih izbora 2006. [[parlamentarna skupština Bosne i Hercegovine|Parlamentarna skupština]] izabrala je Cikotića za ministra odbrane Bosne i Hercegovine. Oženjen je i otac dvoje djece. ==Vanjski linkovi== {{Crna Gora portal}} *{{Commonscat-inline|Selmo Cikotić}} {{DEFAULTSORT:Cikotić, Selmo}} [[Kategorija:Rođeni 1964.]] [[Kategorija:Biografije, Berane]] [[Kategorija:Bosanskohercegovački političari]] [[Kategorija:Bosanskohercegovački ministri]] [[Kategorija:Bosanskohercegovački ministri odbrane]] [[Kategorija:Oficiri Armije Republike Bosne i Hercegovine]] [[Kategorija:Oficiri Jugoslavenske narodne armije]] [[Kategorija:Političari Stranke demokratske akcije]] [[Kategorija:Živi ljudi]] [[Kategorija:Političari Federacije Bosne i Hercegovine]] fmornvdc5aln8a6scrirxevotx00p37 0 63895 3673789 3665808 2024-12-15T15:12:30Z 178.77.19.18 3673789 wikitext text/x-wiki {{Infokutija album | | Ime = Sanjati | Tip izdanja = | Artist = [[Crvena jabuka]] | Cover = Sanjati.jpg | Background = | Izdat = 1988. | Produciran = | Žanr = [[Pop-muzika|pop]] [[Rok-muzika|rok]] | Dužina = 42:10 | Kuća = [[Jugoton]] | Producent(i) = [[Nikša Bratoš]] | Ton majstor = | Snimljen = 1988. | Fotografija = [[Kemal Hadžić]] | Dizajn = [[Davor Papić]] | Kritike = | Prošli album = [[Za sve ove godine]]<br>1987 | Ovaj album = Sanjati<br>1988 | Sljedeći album = [[Tamo gdje ljubav počinje]]<br>1989 }} '''Sanjati''' je treći album [[Sarajevo|sarajevske]] [[Pop-muzika|pop]]-[[Rok-muzika|rok]] grupe [[Crvena jabuka]], kojeg je objavila [[zagreb]]ačka izdavačka kuća [[Jugoton]] 1988. Snimljen je u studiju Rockoko vlasnika Želimira Babogredca u mjestu [[Bošnjaci (Hrvatska)|Bošnjaci]] kod [[Vinkovci|Vinkovaca]]. S ovim albumom grupa Crvena jabuka ostvarila je veliki uspjeh kod publike, a prva pjesma ''"Zovu nas ulice"'' odsvirana je po uzoru na rane [[The Beatles]], a uradili su njihov prepjev ''"Twist and Shout"'' sa ''"Sviđa mi se ova stvar"''. Pjesma ''"Ti znaš"'' urađena je po uzoru na [[Irska|irsku]] rok grupu [[U2 (grupa)|U2]] sa električnom gitarom koja veoma podsjeća na sviranje gitariste [[the Egde]] (David Howard Evans). Tu su i balade ''"Oči su se navikle na mrak"'', ''"Vozovi prolaze"'' i naslovna ''"Sanjati"'' koje su uvijek prisutne na njihovim studijskim albumima. B-stranu otvara ''"Ima nešto od srca do srca"'' odsvirana u stilu britanske rok grupe [[Dire Straits]] i gitare koja podsjeća na sviranje [[Mark Knopfler|Marka Knopflera]]. Za njom slijedi ljetna pjesma ''"Malo ćemo da se kupamo"'' odsvirana u [[reggae]] stilu, koji je u to vrijeme popularisao britanski sastav [[UB40]]. ''"Na dlanu mi piše"'' je povratak na njihov zvuk s [[Crvena jabuka (album)|prvog albuma]] uz istaknute [[riff]]ove i solo na električnoj gitari u sredini pjesme, koji podsjeća na sviranje gitariste [[Eddie Van Halen|Eddija Van Halena]] iz američke [[Hard rock|hard rok]] grupe [[Van Halen]]. Većina pjesama bile su hitovi i često su se u to vrijeme mogle čuti na tadašnjim jugoslavenskim radio i televijskim stanicama. Album je bio prodat u 250.000 primjeraka i kao takav je bio jedan od najbolje prodavanih albuma u bivšoj [[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija|Jugoslaviji]]. Tokom snimanja ovog albuma grupi su se priključila dva nova člana, bas-gitarist [[Zoran Šerbedžija]] i klavijaturist Zlatko Volarević. U drugoj polovini 1988. godine bas-gitaristu je zamijenio Branko Salka i u takvom sastvu grupa Crvena jabuka ostala je do 1994. godine. ''"Sanjati"'' je bio prvi album koji je producirao [[Nikša Bratoš]], multiinstrumentalista iz Zagreba koji je prije Crvene jabuke svirao s grupom [[Valentino (grupa)|Valentino]]. Od 1994. godine je postao službeni član Crvene jabuke. Objavljivanja ovog albuma predstavlja značajan događaj na [[Sarajevska škola pop roka|sarajevskoj pop rok sceni]] s kraja 1980-ih. Ubrzo nakon toga krenuli su na turneju tokom koje su odsvirali 180 koncerata. Fotografiju za omot albuma uradio je Kemal Hadžić, a dizajn Davor Papić.<ref>{{Cite web|url= https://www.discogs.com/release/1626952-Crvena-Jabuka-Sanjati|title= ''Crvena jabuka: Sanjati''|work= discogs.com|access-date= 11. 2. 2023}}</ref> == Spisak pjesama == Aranžmani: Crvena Jabuka Producent: Nikša Bratoš Sve pjesme napisao: Zlatko Arslanagić "Twist and shout" (Medley-Russell) Tekst: Zlatko Arslanagić Snimano u studiju "Rockoko" Snimatelji: Želimir Babogredac i Nikša Bratoš #"[[Zovu nas ulice]]" #"Ne daj na sebe" #"[[Sviđa mi se ova stvar]]" (Twist and shout) #"[[Ti znaš]]" #"Oči su se navikle na mrak" #"Ljeta koja dolaze" #"Ima nešto od srca do srca" #"Malo ćemo da se kupamo" #"Zvona zvone" #"Vozovi prolaze" #"Na dlanu mi piše" #"Sanjati" #"Zbogom pameti" == Članovi grupe == *[[Dražen Žerić]] - Žera, vokal, klavijature *[[Zlatko Arslanagić]] - Zlaja, gitara *[[Darko Jelčić]] - Cunja, bubnjevi, udaraljke === Ostali === *[[Nikša Bratoš]]- gitara, bas, klavijature == Reference == {{Refspisak}} {{Crvena jabuka}} [[Kategorija:Albumi Crvene jabuke]] [[Kategorija:Albumi iz 1988.]] [[Kategorija:Albumi u izdanju Jugotona]] f3ywwh2u26xou7y86zpbfhgy2pfk835 0 64757 3673711 3657108 2024-12-15T13:21:10Z Z1KA 87045 3673711 wikitext text/x-wiki {{Infokutija stranka | ime_bosanski = Partija demokratskog progresa | izvorno_ime = Партија демократског прогреса РС | logo = Ba-pdp.PNG | predsjednik = [[Branislav Borenović]] | sekretar = | godina osnivanja = 26. septembar 1999. | broj članova = | sjedište = [[Banja Luka]], [[Bosna i Hercegovina]] | ideologija = [[Srpski nacionalizam]]<ref name="P&E BiH">{{Cite web|url=http://parties-and-elections.eu/bosnia-herzegovina.html|title=Parties and Elections in Bosnia and Herzegovina|last=Nordsieck|first=Wolfram|website=parties-and-elections.eu|access-date=2. 10. 2024}}</ref><br>[[Nacionalni konzervativizam]]<ref name="Bakke">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=oFXdiS25N78C&pg=PA79|first=Elisabeth|last=Bakke|title=Central and Southeast European Politics since 1989|publisher=Cambridge University Press|date=18. 2. 2010|chapter=Party Systems since 1989|editor-first=Sabrina P.|editor-last=Ramet|page=79}}</ref><ref name="P&E BiH"/><br>[[Konzervativizam]]<ref name="P&E BiH"/><br>[[Ekonomski liberalizam]] | boje = {{colorbox|#343399}} {{colorbox|red}} {{colorbox|white}} | skupština1 = [[Predstavnički dom Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine|Predstavnički dom BiH]] | broj_mandata1 = {{Infokutija stranka/mandati|2|42|#343399}} | skupština2 = [[Dom naroda Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine|Dom naroda BiH]] | broj_mandata2 = {{Infokutija stranka/mandati|1|15|#343399}} | veb-sajt = {{URL|http://www.pdp.rs.ba/}} | skupština3 = [[Narodna skupština Republike Srpske|Narodna skupština RS]] | broj_mandata3 = {{Infokutija stranka/mandati|7|83|#343399}} | skraćenica = PDP | osnivač = [[Mladen Ivanić]] | politička_pozicija = [[Desni centar]] | evropska_stranka = [[Evropska narodna stranka]] <small>(posmatrač)</small> | međunarodno_članstvo = [[Međunarodna demokratska unija]] <small>(posmatrač)</small> | adresa = Prvog krajiškog korpusa 130 }} '''Partija demokratskog progresa''' ('''PDP''') jest [[BiH|bosanskohercegovačka]] politička stranka zasnovana na politici [[Ekonomski liberalizam|ekonomskog liberalizma]], [[Konzervativizam|konzervativizma]], te [[Proevropeizam|proevropeizma]]. Njen osnivač je [[Mladen Ivanić]], bivši [[predsjednik Vlade Republike Srpske]] (2001—2003) i bivši [[Ministarstvo vanjskih poslova Bosne i Hercegovine|ministar vanjskih poslova]] u [[Vijeće ministara Bosne i Hercegovine|Vijeću ministara Bosne i Hercegovine]] (2003—2007). Trenutni predsjednik [[Branislav Borenović]] je preuzeo vodstvo 28. novembra 2015. godine. == Opis == Partija demokratskog progresa (PDP) je politička organizacija slobodnih i odgovornih članova koja djeluje na teritoriji [[Republika Srpska|Republike Srpske]] i [[Bosna i Hercegovina|Bosne i Hercegovine]]. Cilj PDP-a je izgradnja slobodnog, demokratskog, otvorenog i civilnog društva, integrisanog u zajednicu evropskih naroda i država, zasnovanog na parlamentarnoj demokratiji, vladavini prava, tržišnoj ekonomiji i ostvarenju osnovnih ljudskih prava i sloboda. Za ostvarenje svojih ciljeva PDP se bori demokratskim parlamentarnim i nenasilnim vanparlamentarnim sredstvima. PDP je parlamentarna stranka u [[Narodna skupština Republike Srpske|Narodnoj skupštini Republike Srpske]] i [[Parlamentarna skupština Bosne i Hercegovine|Parlamentarnoj skupštini Bosne i Hercegovine]]. Tokom 2015. godine, stranka [[Tihomir Gligorić|Tihomira Gligorića]], [[Srpska alternativa]], je pristupila PDP-u.<ref>{{Cite web|url=http://lat.rtrs.tv/vijesti/vijest.php?id=149593|title="Српска алтернатива" приступила ПДП-у|last=Srpska|first=RTRS, Radio Тelevizija Republike Srpske, Radio Television of Republic of|website=РЕПУБЛИКА СРПСКА - РТРС|access-date=17. 6. 2021}}</ref> U aprilu mjesecu 2019. godine, ovoj partiji je pristupila i [[Srpska radikalna stranka Republike Srpske]].<ref>{{Cite web|url=https://www.rtvbn.com/3949121/srs-rs-ulazi-u-sastav-pdpa|title=SRS RS ulazi u sastav PDP-a|website=BN|access-date=17. 6. 2021}}</ref> == Spisak predsjednika == {| class="wikitable" !# !Portret !Ime i prezime !Mandat |- !1. |[[Datoteka:Mladen Ivanic (cropped).jpg|bez okvira|100px]] |[[Mladen Ivanić]] |26. septembar 1999 – 25. novembar 2015. |- !2. |[[Datoteka:Branislav Borenović (cropped).jpg|bez okvira|100px]] |[[Branislav Borenović]] |25. novembar 2015 – 15. decembar 2024. |- !3. |[[Datoteka:Draško Stanivuković (cropped).png|bez okvira|100px]] |[[Draško Stanivuković]] |od 15. decembra 2024. |} == Izbori == === Parlament === {| class="wikitable" |+[[Narodna skupština Republike Srpske]] !Izbori !Broj Glasova !% !Osvojenih mjesta !Vlada |- |[[Opći izbori u Bosni i Hercegovini 2000 - Narodna skupština Republike Srpske|2000.]] | style="vertical-align:middle;text-align:center;"|76.810 | style="vertical-align:middle;text-align:center;"|12.3% | style="vertical-align:middle;text-align:center;"|{{Infokutija stranka/mandati|11|83|#343399}} | style="vertical-align:middle;text-align:center;background-color:lime;" rowspan="2" |'''Vlast''' |- |[[Opći izbori u Bosni i Hercegovini 2002 - Narodna skupština Republike Srpske|2002.]] | style="vertical-align:middle;text-align:center;"|54.756 | style="vertical-align:middle;text-align:center;"|10.7% | style="vertical-align:middle;text-align:center;"|{{Infokutija stranka/mandati|9|83|#343399}} |- | rowspan="2" |[[Opći izbori u Bosni i Hercegovini 2006 - Narodna skupština Republike Srpske|2006.]] | style="vertical-align:middle;text-align:center;" rowspan="2" |38.681 | style="vertical-align:middle;text-align:center;" rowspan="2" |6.86% | style="vertical-align:middle;text-align:center;" rowspan="2" |{{Infokutija stranka/mandati|8|83|#343399}} | style="vertical-align:middle;text-align:center;background-color:lime;"|'''Vlast {{Small|(do 2006.)}}''' |- | style="vertical-align:middle;text-align:center;background-color:red;"|'''Opozicija {{Small|(od 2006.)}}''' |- |[[Opći izbori u Bosni i Hercegovini 2010 - Narodna skupština Republike Srpske|2010.]] | style="vertical-align:middle;text-align:center;"|47.806 | style="vertical-align:middle;text-align:center;"|7.55% | style="vertical-align:middle;text-align:center;"|{{Infokutija stranka/mandati|7|83|#343399}} | style="vertical-align:middle;text-align:center;background-color:red;" rowspan="3" |'''Opozicija''' |- |[[Opći izbori u Bosni i Hercegovini 2014 - Narodna skupština Republike Srpske|2014.]] | style="vertical-align:middle;text-align:center;"|48.845 | style="vertical-align:middle;text-align:center;"|7.38% | style="vertical-align:middle;text-align:center;"|{{Infokutija stranka/mandati|7|83|#343399}} |- |[[Opći izbori u Bosni i Hercegovini 2018 - Narodna skupština Republike Srpske|2018.]] | style="vertical-align:middle;text-align:center;"|69.948 | style="vertical-align:middle;text-align:center;"|10.22% | style="vertical-align:middle;text-align:center;"|{{Efn|Na izborima 2018. godine učestvovali u koaliciji pod nazivom PDP RS - Mladen Ivanić koju su činile: Partija demokratskog progresa (pripalo im 8 mandata) i Seljačka stranka (pripao im 1 mandat).|naziv=napomena 1}}{{Infokutija stranka/mandati|9|83|#343399}} |} == Napomene == <references group="lower-alpha" /> == Također pogledajte == * [[Spisak političkih stranaka u Bosni i Hercegovini]] == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == * [https://pdp.rs.ba/ Službeni veb-sajt] [[Kategorija:Političke stranke u Bosni i Hercegovini]] [[Kategorija:Političke stranke osnovane 1999.]] [[Kategorija:Partija demokratskog progresa|*]] [[Kategorija:Srpske političke stranke u Bosni i Hercegovini]] [[Kategorija:Političke stranke u Republici Srpskoj]] a5ma3nd04dwogsnuxgmgo082swa3mfn 3673712 3673711 2024-12-15T13:23:08Z Z1KA 87045 3673712 wikitext text/x-wiki {{Infokutija stranka | ime_bosanski = Partija demokratskog progresa | izvorno_ime = Партија демократског прогреса | logo = Ba-pdp.PNG | predsjednik = [[Draško Stanivuković]] | sekretar = | godina osnivanja = 26. septembar 1999. | broj članova = | sjedište = [[Banja Luka]], [[Bosna i Hercegovina]] | ideologija = [[Srpski nacionalizam]]<ref name="P&E BiH">{{Cite web|url=http://parties-and-elections.eu/bosnia-herzegovina.html|title=Parties and Elections in Bosnia and Herzegovina|last=Nordsieck|first=Wolfram|website=parties-and-elections.eu|access-date=2. 10. 2024}}</ref><br>[[Nacionalni konzervativizam]]<ref name="Bakke">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=oFXdiS25N78C&pg=PA79|first=Elisabeth|last=Bakke|title=Central and Southeast European Politics since 1989|publisher=Cambridge University Press|date=18. 2. 2010|chapter=Party Systems since 1989|editor-first=Sabrina P.|editor-last=Ramet|page=79}}</ref><ref name="P&E BiH"/><br>[[Konzervativizam]]<ref name="P&E BiH"/><br>[[Ekonomski liberalizam]] | boje = {{colorbox|#343399}} {{colorbox|red}} {{colorbox|white}} | skupština1 = [[Predstavnički dom Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine|Predstavnički dom BiH]] | broj_mandata1 = {{Infokutija stranka/mandati|2|42|#343399}} | skupština2 = [[Dom naroda Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine|Dom naroda BiH]] | broj_mandata2 = {{Infokutija stranka/mandati|1|15|#343399}} | veb-sajt = {{URL|http://www.pdp.rs.ba/}} | skupština3 = [[Narodna skupština Republike Srpske|Narodna skupština RS]] | broj_mandata3 = {{Infokutija stranka/mandati|7|83|#343399}} | skraćenica = PDP | osnivač = [[Mladen Ivanić]] | politička_pozicija = [[Desni centar]] | evropska_stranka = [[Evropska narodna stranka]] <small>(posmatrač)</small> | međunarodno_članstvo = [[Međunarodna demokratska unija]] <small>(posmatrač)</small> | adresa = Prvog krajiškog korpusa 130 }} '''Partija demokratskog progresa''' ('''PDP''') jest [[Spisak političkih stranaka u Bosni i Hercegovini|bosanskohercegovačka]] politička stranka zasnovana na politici [[Ekonomski liberalizam|ekonomskog liberalizma]], [[Konzervativizam|konzervativizma]], te [[Proevropeizam|proevropeizma]]. Njen osnivač je [[Mladen Ivanić]], bivši [[predsjednik Vlade Republike Srpske]] (2001—2003) i bivši [[Ministarstvo vanjskih poslova Bosne i Hercegovine|ministar vanjskih poslova]] u [[Vijeće ministara Bosne i Hercegovine|Vijeću ministara Bosne i Hercegovine]] (2003—2007). Trenutni predsjednik, [[Draško Stanivuković]], preuzeo je vodstvo 15. decembra 2024. == Opis == Partija demokratskog progresa (PDP) je politička organizacija slobodnih i odgovornih članova koja djeluje na teritoriji [[Republika Srpska|Republike Srpske]] i [[Bosna i Hercegovina|Bosne i Hercegovine]]. Cilj PDP-a je izgradnja slobodnog, demokratskog, otvorenog i civilnog društva, integrisanog u zajednicu evropskih naroda i država, zasnovanog na parlamentarnoj demokratiji, vladavini prava, tržišnoj ekonomiji i ostvarenju osnovnih ljudskih prava i sloboda. Za ostvarenje svojih ciljeva PDP se bori demokratskim parlamentarnim i nenasilnim vanparlamentarnim sredstvima. PDP je parlamentarna stranka u [[Narodna skupština Republike Srpske|Narodnoj skupštini Republike Srpske]] i [[Parlamentarna skupština Bosne i Hercegovine|Parlamentarnoj skupštini Bosne i Hercegovine]]. Tokom 2015. godine, stranka [[Tihomir Gligorić|Tihomira Gligorića]], [[Srpska alternativa]], je pristupila PDP-u.<ref>{{Cite web|url=http://lat.rtrs.tv/vijesti/vijest.php?id=149593|title="Српска алтернатива" приступила ПДП-у|last=Srpska|first=RTRS, Radio Тelevizija Republike Srpske, Radio Television of Republic of|website=РЕПУБЛИКА СРПСКА - РТРС|access-date=17. 6. 2021}}</ref> U aprilu mjesecu 2019. godine, ovoj partiji je pristupila i [[Srpska radikalna stranka Republike Srpske]].<ref>{{Cite web|url=https://www.rtvbn.com/3949121/srs-rs-ulazi-u-sastav-pdpa|title=SRS RS ulazi u sastav PDP-a|website=BN|access-date=17. 6. 2021}}</ref> == Spisak predsjednika == {| class="wikitable" !# !Portret !Ime i prezime !Mandat |- !1. |[[Datoteka:Mladen Ivanic (cropped).jpg|bez okvira|100px]] |[[Mladen Ivanić]] |26. septembar 1999 – 25. novembar 2015. |- !2. |[[Datoteka:Branislav Borenović (cropped).jpg|bez okvira|100px]] |[[Branislav Borenović]] |25. novembar 2015 – 15. decembar 2024. |- !3. |[[Datoteka:Draško Stanivuković (cropped).png|bez okvira|100px]] |[[Draško Stanivuković]] |od 15. decembra 2024. |} == Izbori == === Parlament === {| class="wikitable" |+[[Narodna skupština Republike Srpske]] !Izbori !Broj Glasova !% !Osvojenih mjesta !Vlada |- |[[Opći izbori u Bosni i Hercegovini 2000 - Narodna skupština Republike Srpske|2000.]] | style="vertical-align:middle;text-align:center;"|76.810 | style="vertical-align:middle;text-align:center;"|12.3% | style="vertical-align:middle;text-align:center;"|{{Infokutija stranka/mandati|11|83|#343399}} | style="vertical-align:middle;text-align:center;background-color:lime;" rowspan="2" |'''Vlast''' |- |[[Opći izbori u Bosni i Hercegovini 2002 - Narodna skupština Republike Srpske|2002.]] | style="vertical-align:middle;text-align:center;"|54.756 | style="vertical-align:middle;text-align:center;"|10.7% | style="vertical-align:middle;text-align:center;"|{{Infokutija stranka/mandati|9|83|#343399}} |- | rowspan="2" |[[Opći izbori u Bosni i Hercegovini 2006 - Narodna skupština Republike Srpske|2006.]] | style="vertical-align:middle;text-align:center;" rowspan="2" |38.681 | style="vertical-align:middle;text-align:center;" rowspan="2" |6.86% | style="vertical-align:middle;text-align:center;" rowspan="2" |{{Infokutija stranka/mandati|8|83|#343399}} | style="vertical-align:middle;text-align:center;background-color:lime;"|'''Vlast {{Small|(do 2006.)}}''' |- | style="vertical-align:middle;text-align:center;background-color:red;"|'''Opozicija {{Small|(od 2006.)}}''' |- |[[Opći izbori u Bosni i Hercegovini 2010 - Narodna skupština Republike Srpske|2010.]] | style="vertical-align:middle;text-align:center;"|47.806 | style="vertical-align:middle;text-align:center;"|7.55% | style="vertical-align:middle;text-align:center;"|{{Infokutija stranka/mandati|7|83|#343399}} | style="vertical-align:middle;text-align:center;background-color:red;" rowspan="3" |'''Opozicija''' |- |[[Opći izbori u Bosni i Hercegovini 2014 - Narodna skupština Republike Srpske|2014.]] | style="vertical-align:middle;text-align:center;"|48.845 | style="vertical-align:middle;text-align:center;"|7.38% | style="vertical-align:middle;text-align:center;"|{{Infokutija stranka/mandati|7|83|#343399}} |- |[[Opći izbori u Bosni i Hercegovini 2018 - Narodna skupština Republike Srpske|2018.]] | style="vertical-align:middle;text-align:center;"|69.948 | style="vertical-align:middle;text-align:center;"|10.22% | style="vertical-align:middle;text-align:center;"|{{Efn|Na izborima 2018. godine učestvovali u koaliciji pod nazivom PDP RS - Mladen Ivanić koju su činile: Partija demokratskog progresa (pripalo im 8 mandata) i Seljačka stranka (pripao im 1 mandat).|naziv=napomena 1}}{{Infokutija stranka/mandati|9|83|#343399}} |} == Napomene == <references group="lower-alpha" /> == Također pogledajte == * [[Spisak političkih stranaka u Bosni i Hercegovini]] == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == * [https://pdp.rs.ba/ Službeni veb-sajt] [[Kategorija:Političke stranke u Bosni i Hercegovini]] [[Kategorija:Političke stranke osnovane 1999.]] [[Kategorija:Partija demokratskog progresa|*]] [[Kategorija:Srpske političke stranke u Bosni i Hercegovini]] [[Kategorija:Političke stranke u Republici Srpskoj]] r8veq2azu6nbg8p4jjyqyu5xjkq3ojg 3673714 3673712 2024-12-15T13:25:05Z Z1KA 87045 3673714 wikitext text/x-wiki {{Infokutija stranka | ime_bosanski = Partija demokratskog progresa | izvorno_ime = Партија демократског прогреса | logo = Ba-pdp.PNG | predsjednik = [[Draško Stanivuković]] | sekretar = | godina osnivanja = 26. septembar 1999. | broj članova = | sjedište = [[Banja Luka]], [[Bosna i Hercegovina]] | ideologija = [[Srpski nacionalizam]]<ref name="P&E BiH">{{Cite web|url=http://parties-and-elections.eu/bosnia-herzegovina.html|title=Parties and Elections in Bosnia and Herzegovina|last=Nordsieck|first=Wolfram|website=parties-and-elections.eu|access-date=2. 10. 2024}}</ref><br>[[Nacionalni konzervativizam]]<ref name="Bakke">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=oFXdiS25N78C&pg=PA79|first=Elisabeth|last=Bakke|title=Central and Southeast European Politics since 1989|publisher=Cambridge University Press|date=18. 2. 2010|chapter=Party Systems since 1989|editor-first=Sabrina P.|editor-last=Ramet|page=79}}</ref><ref name="P&E BiH"/><br>[[Konzervativizam]]<ref name="P&E BiH"/><br>[[Ekonomski liberalizam]] | boje = {{colorbox|#343399}} {{colorbox|red}} {{colorbox|white}} | skupština1 = [[Predstavnički dom Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine|Predstavnički dom BiH]] | broj_mandata1 = {{Infokutija stranka/mandati|2|42|#343399}} | skupština2 = [[Dom naroda Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine|Dom naroda BiH]] | broj_mandata2 = {{Infokutija stranka/mandati|1|15|#343399}} | veb-sajt = {{URL|http://www.pdp.rs.ba/}} | skupština3 = [[Narodna skupština Republike Srpske|Narodna skupština RS]] | broj_mandata3 = {{Infokutija stranka/mandati|7|83|#343399}} | skraćenica = PDP | osnivač = [[Mladen Ivanić]] | politička_pozicija = [[Desni centar]] | evropska_stranka = [[Evropska narodna stranka]] <small>(posmatrač)</small> | međunarodno_članstvo = [[Međunarodna demokratska unija]] <small>(posmatrač)</small> | adresa = Prvog krajiškog korpusa 130 }} '''Partija demokratskog progresa''' ('''PDP''') jest [[Spisak političkih stranaka u Bosni i Hercegovini|bosanskohercegovačka]] politička stranka zasnovana na politici [[Ekonomski liberalizam|ekonomskog liberalizma]], [[Konzervativizam|konzervativizma]], te [[Proevropeizam|proevropeizma]]. Njen osnivač je [[Mladen Ivanić]], bivši [[predsjednik Vlade Republike Srpske]] (2001—2003) i bivši [[Ministarstvo vanjskih poslova Bosne i Hercegovine|ministar vanjskih poslova]] u [[Vijeće ministara Bosne i Hercegovine|Vijeću ministara Bosne i Hercegovine]] (2003—2007). Trenutni predsjednik, [[Draško Stanivuković]], preuzeo je vodstvo 15. decembra 2024. == Opis == Partija demokratskog progresa (PDP) je politička organizacija slobodnih i odgovornih članova koja djeluje na teritoriji [[Republika Srpska|Republike Srpske]] i [[Bosna i Hercegovina|Bosne i Hercegovine]]. Cilj PDP-a je izgradnja slobodnog, demokratskog, otvorenog i civilnog društva, integrisanog u zajednicu evropskih naroda i država, zasnovanog na parlamentarnoj demokratiji, vladavini prava, tržišnoj ekonomiji i ostvarenju osnovnih ljudskih prava i sloboda. Za ostvarenje svojih ciljeva PDP se bori demokratskim parlamentarnim i nenasilnim vanparlamentarnim sredstvima. PDP je parlamentarna stranka u [[Narodna skupština Republike Srpske|Narodnoj skupštini Republike Srpske]] i [[Parlamentarna skupština Bosne i Hercegovine|Parlamentarnoj skupštini Bosne i Hercegovine]]. Tokom 2015. godine, stranka [[Tihomir Gligorić|Tihomira Gligorića]], [[Srpska alternativa]], je pristupila PDP-u.<ref>{{Cite web|url=http://lat.rtrs.tv/vijesti/vijest.php?id=149593|title="Српска алтернатива" приступила ПДП-у|last=Srpska|first=RTRS, Radio Тelevizija Republike Srpske, Radio Television of Republic of|website=РЕПУБЛИКА СРПСКА - РТРС|access-date=17. 6. 2021}}</ref> U aprilu mjesecu 2019. godine, ovoj partiji je pristupila i [[Srpska radikalna stranka Republike Srpske]].<ref>{{Cite web|url=https://www.rtvbn.com/3949121/srs-rs-ulazi-u-sastav-pdpa|title=SRS RS ulazi u sastav PDP-a|website=BN|access-date=17. 6. 2021}}</ref> == Spisak predsjednika == {| class="wikitable" !# !Portret !Ime i prezime !Mandat |- !1. |[[Datoteka:Mladen Ivanic (cropped).jpg|bez okvira|100px]] |[[Mladen Ivanić]] |26. septembar 1999 – 28. novembar 2015. |- !2. |[[Datoteka:Branislav Borenović (cropped).jpg|bez okvira|100px]] |[[Branislav Borenović]] |28. novembar 2015 – 15. decembar 2024. |- !3. |[[Datoteka:Draško Stanivuković (cropped).png|bez okvira|100px]] |[[Draško Stanivuković]] |od 15. decembra 2024. |} == Izbori == === Parlament === {| class="wikitable" |+[[Narodna skupština Republike Srpske]] !Izbori !Broj Glasova !% !Osvojenih mjesta !Vlada |- |[[Opći izbori u Bosni i Hercegovini 2000 - Narodna skupština Republike Srpske|2000.]] | style="vertical-align:middle;text-align:center;"|76.810 | style="vertical-align:middle;text-align:center;"|12.3% | style="vertical-align:middle;text-align:center;"|{{Infokutija stranka/mandati|11|83|#343399}} | style="vertical-align:middle;text-align:center;background-color:lime;" rowspan="2" |'''Vlast''' |- |[[Opći izbori u Bosni i Hercegovini 2002 - Narodna skupština Republike Srpske|2002.]] | style="vertical-align:middle;text-align:center;"|54.756 | style="vertical-align:middle;text-align:center;"|10.7% | style="vertical-align:middle;text-align:center;"|{{Infokutija stranka/mandati|9|83|#343399}} |- | rowspan="2" |[[Opći izbori u Bosni i Hercegovini 2006 - Narodna skupština Republike Srpske|2006.]] | style="vertical-align:middle;text-align:center;" rowspan="2" |38.681 | style="vertical-align:middle;text-align:center;" rowspan="2" |6.86% | style="vertical-align:middle;text-align:center;" rowspan="2" |{{Infokutija stranka/mandati|8|83|#343399}} | style="vertical-align:middle;text-align:center;background-color:lime;"|'''Vlast {{Small|(do 2006.)}}''' |- | style="vertical-align:middle;text-align:center;background-color:red;"|'''Opozicija {{Small|(od 2006.)}}''' |- |[[Opći izbori u Bosni i Hercegovini 2010 - Narodna skupština Republike Srpske|2010.]] | style="vertical-align:middle;text-align:center;"|47.806 | style="vertical-align:middle;text-align:center;"|7.55% | style="vertical-align:middle;text-align:center;"|{{Infokutija stranka/mandati|7|83|#343399}} | style="vertical-align:middle;text-align:center;background-color:red;" rowspan="3" |'''Opozicija''' |- |[[Opći izbori u Bosni i Hercegovini 2014 - Narodna skupština Republike Srpske|2014.]] | style="vertical-align:middle;text-align:center;"|48.845 | style="vertical-align:middle;text-align:center;"|7.38% | style="vertical-align:middle;text-align:center;"|{{Infokutija stranka/mandati|7|83|#343399}} |- |[[Opći izbori u Bosni i Hercegovini 2018 - Narodna skupština Republike Srpske|2018.]] | style="vertical-align:middle;text-align:center;"|69.948 | style="vertical-align:middle;text-align:center;"|10.22% | style="vertical-align:middle;text-align:center;"|{{Efn|Na izborima 2018. godine učestvovali u koaliciji pod nazivom PDP RS - Mladen Ivanić koju su činile: Partija demokratskog progresa (pripalo im 8 mandata) i Seljačka stranka (pripao im 1 mandat).|naziv=napomena 1}}{{Infokutija stranka/mandati|9|83|#343399}} |} == Napomene == <references group="lower-alpha" /> == Također pogledajte == * [[Spisak političkih stranaka u Bosni i Hercegovini]] == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == * [https://pdp.rs.ba/ Službeni veb-sajt] [[Kategorija:Političke stranke u Bosni i Hercegovini]] [[Kategorija:Političke stranke osnovane 1999.]] [[Kategorija:Partija demokratskog progresa|*]] [[Kategorija:Srpske političke stranke u Bosni i Hercegovini]] [[Kategorija:Političke stranke u Republici Srpskoj]] kg3684bwyptk9moc9claac833h8bsub 0 68336 3673878 3638434 2024-12-15T22:19:03Z InternetArchiveBot 118070 Rescuing 1 sources and submitting 0 for archiving.) #IABot (v2.0.9.5 3673878 wikitext text/x-wiki {{Infokutija osoba | ime = Hugo Gunckel | slika =Gunckel crop.JPG | veličina_slike = | opis = botaničar i hemičar | datum_rođenja = {{Datum rođenja|1901|8|10}} | mjesto_rođenja = Valdivia, Čile | datum_smrti = {{Datum smrti i godine|1997|7|17|1901|8|10}} | mjesto_smrti = Santijago, Čile | nacionalnost = | druga_imena = | zanimanje = | godine_aktivnosti = | poznat_po = | značajna_djela = }} '''Hugo Gunckel''' ([[1901]].-[[1997]]. godine) je bio [[čile]]anski [[botanika|botaničar]] i [[hemija|hemičar]].<ref>{{Cite web|url=https://www.researchgate.net/publication/259238626_Hugo_Gunkel_Luer_naturalista_chileno_del_siglo_XX|title=|last=Muñoz-Pedreros|first=A.|website=Hugo Gunkel Lüer naturalista chileno del siglo XX}}</ref> == Bibliografija == * "Helechos de Chile" Monografías Anexos de los Anales de la Universidad de Chile, 245 pp. * "Bibliografía Moliniana" Fondo Andrés Bello, 166 pp. == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == * https://species.wikimedia.org/wiki/Hugo_Gunckel_L%C3%BCer * Gunckel, H. (1982). Significado de nombres genéricos de algunas plantas de la flora chilena. ''Academia'' N° 4. Academia Superior de Ciencias Pedagógicas. 157-180 [http://www.chlorischile.cl Chloris chilensis vol. 9., Nº2)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071202065321/http://www.chlorischile.cl/ |date=2. 12. 2007 }} {{Normativna kontrola}} {{DEFAULTSORT:Lüer, Hugo Gunckel}} [[Kategorija:Biografije, Valdivia]] [[Kategorija:Rođeni 1901.]] [[Kategorija:Umrli 1997.]] 6d8ynxpfc9slnd3hyzhvs5dl9blx7zk 0 71910 3673855 3329185 2024-12-15T18:20:08Z Palapa 383 3673855 wikitext text/x-wiki [[Datoteka:Beta-minus Decay.svg|thumb|Radioaktivni [[beta raspad]] je moguć zahvaljujući slaboj interakciji, koja pretvara neutron u proton, elektron, i [[Elektronski neutrino|elektronski antineutrino]].]] U [[Fizika elementarnih čestica|fizici elementarnih čestica]], '''slaba interakcija''' je mehanizam odgovoran za '''slabu silu''' ili '''slabu nuklearnu silu''', jednu od četiri [[fundamentalne interakcije]] u prirodi, zajedno sa [[Jaka interakcija|jakom interakcijom]], [[Elektromagnetizam|elektromagnetizmom]], i [[Gravitacija|gravitacijom]]. Slaba interakcija je odgovorna za [[radioaktivno raspadanje]] [[Subatomske čestice|subatomskih čestica]], i igra ključnu ulogu u [[Nuklearna fisija|nuklearnoj fisiji]]. Teorija slabe interakcije se ponekad naziva '''kvantna flavordinamika''' ('''QFD'''), u analogiji sa terminima [[Kvantna hromodinamika|QCD]] i [[Kvantna elektrodinamika|QED]], ali termin se slabo koristi jer se slaba sila najbolje razumije u [[Elektroslaba interakcija|elektro-slaboj teoriji]] (EWT).<ref name="griffiths">{{cite book|last=Griffiths|first=David|title=Introduction to Elementary Particles |url=https://archive.org/details/elementarypartic00grif|year=2009|isbn=978-3-527-40601-2|pages=[https://archive.org/details/elementarypartic00grif/page/n73 59]–60}}</ref> Tipičan primjer gdje utječe slaba sila, je spajanje atoma [[helij]]a ([[fuzija]]). Ovaj proces je zastupljen kod svih [[zvijezda]].<ref name="uni-wuppertal">[http://www.atlas.uni-wuppertal.de/oeffentlichkeit/WundZ-Teilchen.html Slaba nuklearna sila na stranici univerziteta iz] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121221104948/http://www.atlas.uni-wuppertal.de/oeffentlichkeit/WundZ-Teilchen.html|date=21. 12. 2012}} [[Wuppertal|Wuppertala]] [[Njemačka]] učitano 09.02.2014 [[Njemački jezik|njem.]]</ref> Efektivni opseg slabe sile ograničen je na subatomske udaljenosti i manji je od prečnika protona.<ref>{{Cite journal|last=Schwinger|first=Julian|date=1957-11-01|title=A theory of the fundamental interactions|url=https://dx.doi.org/10.1016/0003-4916%2857%2990015-5|journal=Annals of Physics|language=en|volume=2|issue=5|pages=407–434|bibcode=1957AnPhy...2..407S|doi=10.1016/0003-4916(57)90015-5|issn=0003-4916}}</ref> [[Standardni model]] [[Fizika elementarnih čestica|fizike čestica]] pruža jedinstven okvir za razumijevanje elektromagnetnih, slabih i jakih interakcija. Interakcija se događa kada dvije čestice (obično, ali ne nužno, [[Polucijeli broj|polucijeli]] [[spin]] [[Fermion|fermioni]]) razmjenjuju cjelobrojne [[Bozon|bozone]] koji nose silu. Fermioni uključeni u takve razmjene mogu biti ili elementarni (npr. [[Elektron|elektroni]] ili [[Kvark|kvarkovi]]) ili kompozitni (npr. [[Proton|protoni]] ili [[Neutron|neutroni]]), iako su na najdubljim nivoima sve slabe interakcije na kraju između [[Elementarna čestica|elementarnih čestica]]. == Reference == <references /> {{stub-fiz}} {{fundamentalne interakcije}} [[Kategorija:Fizika elementarnih čestica]] [[Kategorija:Nuklearna fizika]] e40cclz8san7w862cenknl1kcg18omk 0 78561 3673880 3673552 2024-12-15T22:59:24Z Артем Загребельный 115699 /* Muškarci */ 3673880 wikitext text/x-wiki [[Datoteka:Caeleb Dressel before winning 100 fly (42769914221).jpg|mini|desno|270px|[[Caeleb Dressel]] drži najviše svjetskih rekorda u muškoj konkurenciji (četiri pojedinačna i pet u štafetama)]] [[Datoteka:Kazan 2015 - Sjöström WR award cropped.JPG|mini|308x308px|[[Sarah Sjöström]] drži najviše svjetskih rekorda u ženskoj konkurenciji – šest (svi pojedinačni)]] '''Svjetske rekorde u [[plivanje|plivanju]]''' ratificira [[FINA|Svjetska plivačka federacija]]. Rekordi se mogu odnositi na 50-metarske bazene (olimpijske ili duge) i 25-metarske (kratke). FINA priznaje svjetske rekorde u sljedećim disciplinama za muškarce i žene<ref name="FINA SW12">{{cite web |url=http://www.fina.org/project/index.php?option=com_content&task=view&id=45&Itemid=119 |title=FINA Technical Rules SW12.1 and 12.2 |publisher=FINA |access-date=11. 5. 2009 |archive-date=26. 7. 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130726002347/http://www.fina.org/project/index.php?option=com_content&task=view&id=45&Itemid=119 |url-status=dead }}</ref>: * '''slobodni stil:''' 50 m, 100 m, 200 m, 400 m, 800 m, 1500 m * '''leđni stil:''' 50 m, 100 m, 200 m * '''prsni stil:''' 50 m, 100 m, 200 m * '''delfinov (leptirov) stil:''' 50 m, 100 m, 200 m * '''mješovito (pojedinačno):''' 100 m (samo u kratkim bazenima), 200 m, 400 m * '''štafete:''' 4 × 50 m slobodno (samo u kratkim bazenima), 4 × 100 m slobodno, 4 × 200 m slobodno, 4 × 50 m mješovito (samo u kratkim bazenima), 4 × 100 m mješovito, 4 × 50 m slobodno – mješovita štafeta (samo u kratkim bazenima), 4 × 100 m slobodno – mješovita štafeta, 4 × 50 m mješovito – mješovita štafeta (samo u kratkim bazenima), 4 × 100 m mješovito – mješovita štafeta. Rekordi u dugim bazenima daleko su stariji od rekorda u kratkim i općenito se smatraju prestižnijima. Oni vuku porijeklo s početka [[20. vijek]]a (nešto kasnije u slučaju delfinovog stila, koji se razvio iz prsnog). Rekorde u kratkim bazenima FINA je počela priznavati u martu 1991. ustanovljavanjem standardnog vremena u svakoj disciplini (općenito poznato kao ''najbolji rezultat u svijetu'') koje je moralo biti poboljšano kako bi FINA priznala ''svjetski rekord''. Proces ratifikacije opisan je u FINA-inom pravilu SW12<ref name="FINA SW12"/>, a uključuje predaju dokumenata koji potvrđuju tačnost mjernog sistema i dužinu bazena, zadovoljavanje FINA-inih pravila koja se odnose na plivačke kostime i negativan [[doping]]-test dotičnih plivač(ic)a. Većinu rekorda navedenih ispod postigli su plivači koji su nosili plivačke (polu)kostime od [[poliuretan]]a ili drugih netekstilnih materijala, čija je upotreba bila dozvoljena od februara 2008. do decembra 2009. Uoči [[Svjetsko prvenstvo u vodenim sportovima 2009.|SP u vodenim sportovima 2009.]] u [[Rim]]u međunarodno upravno tijelo za pet [[Olimpijski sportovi|olimpijskih]] vodenih [[sport]]ova izglasalo je zabranu upotrebe ovih plivačkih kostima i svih kostima od netekstilnog materijala, počevši od 1. januara 2010.<ref>{{Cite web|url=http://www.timeslive.co.za/sport/other/2010/01/18/high-tech-records-to-stand|title=High-tech records to stand|date=18. 1. 2010|access-date=27. 7. 2011|publisher=Times Live}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://articles.latimes.com/2009/jul/25/sports/sp-world-swimming25|title=FINA bans bodysuits that have led to spate of world records|last=Dillman|first=Lisa|date=25. 7. 2009|publisher=Los Angeles Times|access-date=27. 7. 2011}}</ref> Činilo se da ovi kostimi poboljšavaju performanse kod snažnijih plivača, te da to poboljšavanje nije jednako kod svih takmičara, tj. da zavisi od [[morfologija (biologija)|morfologije]] i [[fiziologija|fiziologije]].<ref>{{Cite news|url=http://abcnews.go.com/Sports/wireStory?id=13900301|title=New Suits Mean No More Records in Swimming|date=22. 6. 2011|last=Dampf|first=Andrew|access-date=27. 7. 2011|publisher=ABC News}}</ref> == Olimpijski bazeni (50 m) == ''Napomena'': Podaci u svim tabelama važe zaključno s 11. 11. 2024. === Muškarci === {|class=wikitable style="width: 95%; font-size: 95%;" ! Disciplina !! Rezultat !! Plivač !! Datum !! Mjesto !! Izvor |- |[[50 m slobodno]] |20.91 |{{ZD|BRA}} [[César Cielo Filho]] |18. 12. 2009. |{{ZD|BRA}} [[São Paulo]] |<ref>{{cite web|date=18. 12. 2009|title=2009 Brazilian Championships full results|language=pt|publisher=[[Brazilski savez za vodene sportove]]|url=http://magazines.swimmingworld.com:9997/spipdf/20091217brazild2.pdf|format=PDF|access-date=16. 11. 2011}}</ref><ref>{{cite magazine|title=Brazil Long Course Championships: Cesar Cielo Sets World Record |url=http://www.swimmingworldmagazine.com/lane9/news/22997.asp |magazine=[[Swimming World Magazine]] |date=18. 12. 2009 |access-date=16. 11. 2011 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20130223052809/http://www.swimmingworldmagazine.com/lane9/news/22997.asp |archive-date=23. 2. 2013}}</ref><ref>{{YouTube|31V346HyRis}}</ref><ref>{{cite AV media |date=29. 12. 2009 |url=https://www.youtube.com/watch?v=QnmEgFUVFjk |title=World Record - Recorde Mundial - 50m Freestyle - Cesar Cielo |publisher=BRA BMX |via=[[YouTube]] |access-date=10. 8. 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210710215347/https://www.youtube.com/watch?v=QnmEgFUVFjk |archive-date=10. 7. 2021 |url-status=live}}</ref> |- |[[100 m slobodno]] |46.40 |{{ZD|CHN}} [[Pan Zhanle]] |31. 7. 2024. |{{ZD|FRA}} [[Pariz]] |[https://vk.com/video/playlist/142497057_-4?z=video142497057_456239296%2Fpl_142497057_-4 &#8203;] |- |[[200 m slobodno]] |1:42.00 |{{ZD|NJE}} [[Paul Biedermann]] |28. 7. 2009. |{{ZD|ITA}} [[Rim]] |<ref>{{cite web|title=Men's 200m freestyle final results |url=http://www.omegatiming.com/swimming/racearchives/2009/Roma2009/C73A1_Res1Heat_110_Finals_1_Men_200_Free.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20090806180605/http://www.omegatiming.com/swimming/racearchives/2009/Roma2009/C73A1_Res1Heat_110_Finals_1_Men_200_Free.pdf |url-status=dead |archive-date=6. 8. 2009 |publisher=[[Omega SA|Omega Timing]] |date=30. 7. 2009 |access-date=16. 11. 2011}}</ref><ref>{{cite news|author=Craig Lord|title=WR: Biedermann Blasts Phelps Away in 1:42.00|url=http://www.swimnews.com/news/view/7118|work=swimnews.com|date=28. 7. 2009|access-date=16. 11. 2011|archive-date=3. 3. 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160303210223/http://www.swimnews.com/News/view/7118|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite AV media |date=2. 3. 2010 |url=https://www.youtube.com/watch?v=MeOw35fsltE |title=Men's 200 Freestyle Final (World Record) - Rome 2009 |publisher=swimbyme |via=[[YouTube]] |access-date=10. 8. 2021}}</ref> |- |[[400 m slobodno]] |3:40.07 |{{ZD|NJE}} [[Paul Biedermann]] |26. 7. 2009. |{{ZD|ITA}} [[Rim]] |<ref>{{cite web|title=Men's 400m freestyle final results|url=http://www.omegatiming.com/swimming/racearchives/2009/Roma2009/C73A1_Res1Heat_102_Finals_1_Men_400_Free.pdf|publisher=[[Omega SA|Omega Timing]]|date=30. 7. 2009|access-date=16. 11. 2011|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20090806180532/http://www.omegatiming.com/swimming/racearchives/2009/Roma2009/C73A1_Res1Heat_102_Finals_1_Men_400_Free.pdf|archive-date=6. 8. 2009}}</ref><ref>{{cite news|author=Craig Lord|title=WR: Biedermann Takes Down Thorpe: 3:40.07|url=http://www.swimnews.com/news/view/7091|work=swimnews.com|date=26. 7. 2009|access-date=16. 11. 2011|archive-date=3. 3. 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160303210201/http://www.swimnews.com/news/view/7091|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite AV media |date=17. 11. 2010 |url=https://www.youtube.com/watch?v=D9IJpZgKCd0 |title=2009 Swimming World Championships Men's 400m Freestyle Final |publisher=MeazzaGiuseppe |via=[[YouTube]] |access-date=10. 8. 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210725081955/https://www.youtube.com/watch?v=D9IJpZgKCd0 |archive-date=25. 7. 2021 |url-status=live}}</ref> |- |[[800 m slobodno]] |7:32.12 |{{ZD|KIN}} [[Zhang Lin (plivač)|Zhang Lin]] |29. 7. 2009. |{{ZD|ITA}} [[Rim]] |<ref>{{cite web|title=Men's 800m freestyle final results|url=http://www.omegatiming.com/swimming/racearchives/2009/Roma2009/C73A1_Res1Heat_117_Finals_1_Men_800_Free.pdf|publisher=[[Omega SA|Omega Timing]]|date=30. 7. 2009|access-date=16. 11. 2011|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20090806180641/http://www.omegatiming.com/swimming/racearchives/2009/Roma2009/C73A1_Res1Heat_117_Finals_1_Men_800_Free.pdf|archive-date=6. 8. 2009}}</ref><ref>{{cite news|author=Craig Lord|title=WR: Zhang Zips Up For 7:32.12 800 Free|url=http://www.swimnews.com/news/view/7134|work=swimnews.com|date=29. 7. 2009|access-date=16. 11. 2011|archive-date=31. 7. 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090731013653/http://www.swimnews.com/News/view/7134|url-status=dead}}</ref> |- |[[1500 m slobodno]] |14:31.02 |{{ZD|KIN}} [[Sun Yang]] |4. 8. 2012. |{{ZD|VB}} [[London]] |<ref>{{cite web|title=Men's 1500m Freestyle Results|url=http://www.london2012.com/swimming/event/men-1500m-freestyle/phase=swm015100/index.html|publisher=www.london2012.com|date=4. 8. 2012|access-date=7. 8. 2012|archive-url=https://archive.today/20121210035943/http://www.london2012.com/swimming/event/men-1500m-freestyle/phase=swm015100/index.html|archive-date=10. 12. 2012|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite AV media |date=4. 8. 2012 |url=https://www.youtube.com/watch?v=T5FlDy3YmDQ |title=Sun Yang Smashes Men's 1500m Freestyle World Record - London 2012 Olympics |publisher= Olympics |via=[[YouTube]] |access-date=10. 8. 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210729181444/https://www.youtube.com/watch?v=T5FlDy3YmDQ |archive-date=29. 7. 2021 |url-status=live}}</ref> |- |[[50 m leđno]] |23.80 |{{ZD|RUS}} [[Kliment Kolesnjikov]] |27. 7. 2023. |{{ZD|RUS}} [[Kazanj]] |<ref>{{cite web|title=Men's 50m Backstroke Final Results|url=https://new.russwimming.ru/upload/live/ruscup2023_kazan/ResultList_217S.pdf|publisher=microplustiming.com|date=27. 7. 2023|access-date=27. 7. 2023}}</ref> [https://www.facebook.com/zagrebelny.artem/videos/991529502048168/?notif_id=1690488602285388&notif_t=video_processed&ref=notif &#8203;] |- |[[100 m leđno]] |51.85 |{{ZD|SAD}} [[Ryan Murphy (plivač)|Ryan Murphy]] |13. 8. 2016. |{{ZD|BRA}} [[Rio de Janeiro]] |<ref>{{cite web|title=Men's 4 x 100m Medley Relay Results|url=https://smsprio2016-a.akamaihd.net/_odf-documents/S/W/SWM451101_Results_2016_08_13_db520874_afb4_4f12_a087_7246d814afdc.pdf|work=Rio 2016 – zvanični sajt|date=13. 8. 2016|access-date=13. 8. 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160920114426/https://smsprio2016-a.akamaihd.net/_odf-documents/S/W/SWM451101_Results_2016_08_13_db520874_afb4_4f12_a087_7246d814afdc.pdf|archive-date=20. 9. 2016|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite AV media |date=21. 8. 2016 |url=https://www.youtube.com/watch?v=UmIYanq5gH8 |title=Michael Phelps Last Olympic Race - Swimming Men's 4x100m Medley Relay Final {{!}} Rio 2016 Replay |publisher= Olympics |via=[[YouTube]] |access-date=10. 8. 2021}}</ref> |- |[[200 m leđno]] |1:51.92 |{{ZD|SAD}} [[Aaron Peirsol]] |31. 7. 2009. |{{ZD|ITA}} [[Rim]] |<ref>{{cite web|title=Men's 200m backstroke final results |url=http://www.omegatiming.com/swimming/racearchives/2009/Roma2009/C73A1_Res1Heat_123_Finals_1_Men_200_Back.pdf |publisher=[[Omega SA|Omega Timing]] |date=31. 7. 2009 |access-date=16. 11. 2009 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20090806181621/http://www.omegatiming.com/swimming/racearchives/2009/Roma2009/C73A1_Res1Heat_123_Finals_1_Men_200_Back.pdf |archive-date=6. 8. 2009}}</ref><ref>{{cite news|author=Craig Lord|title=WR: Peirsol's Reply – 1:51.92 200 Back|url=http://www.swimnews.com/news/view/7161|work=swimnews.com|date=31. 7. 2009|access-date=16. 11. 2011|archive-date=3. 8. 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090803092044/http://www.swimnews.com/News/view/7161|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite AV media |date=28. 1. 2019 |url=https://www.youtube.com/watch?v=DRjmB4LOCWo |title=SWIMMING WORLD RECORDS (50) 200m backstroke 1:51.92 Aaron Peirsol |publisher= Swimming Art |via=[[YouTube]] |access-date=10. 8. 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210729181446/https://www.youtube.com/watch?v=DRjmB4LOCWo |archive-date=29. 7. 2021 |url-status=live}}</ref> |- |[[50 m prsno]] |25.95 |{{ZD|VB}} [[Adam Peaty]] |25. 7. 2017. |{{ZD|HUN}} [[Budimpešta]] |<ref>{{cite web|title=Men's 50m Breaststroke Semifinals|url=http://www.omegatiming.com/File/Download?id=000111010A0103EB02FFFFFFFFFFFF01|publisher=Omega Timing|date=25. 7. 2017|access-date=25. 7. 2017}}</ref><ref>{{cite AV media |date=29. 1. 2019 |url=https://www.youtube.com/watch?v=GOAfl4Pnwns |title=SWIMMING WORLD RECORDS (50) 50m breaststroke 25.95 sf Adam Peaty |publisher= Swimming Art |via=[[YouTube]] |access-date=10. 8. 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210212214716/https://www.youtube.com/watch?v=GOAfl4Pnwns |archive-date=12. 2. 2021 |url-status=live}}</ref> |- |[[100 m prsno]] |56.88 |{{ZD|VB}} [[Adam Peaty]] |4. 8. 2018. |{{ZD|VB}} [[Glasgow]] |<ref>{{cite web|title=Men's 100m Breaststroke Semifinal Results|url=http://www.omegatiming.com/File/00011301070103EC02FFFFFFFFFFFF01.pdf|publisher=[[Omega Timing]]|date=21. 7. 2019|access-date=21. 7. 2019}}</ref><ref>{{cite AV media |date=22. 7. 2019 |url=https://www.youtube.com/watch?v=KP7CAxrnSQ4 |title=Adam peaty break one more time his record 56'88 |publisher= Zach Swim |via=[[YouTube]] |access-date=10. 8. 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210523013436/https://www.youtube.com/watch?v=KP7CAxrnSQ4 |archive-date=23. 5. 2021 |url-status=live}}</ref> |- |[[200 m prsno]] |2:06.12 |{{ZD|RUS}} [[Anton Čupkov]] |26. 7. 2019. |{{ZD|JKO}} [[Gwangju]] |<ref>{{cite web|title=Men's 200m Breaststroke Final Results|url=http://www.omegatiming.com/File/00011301070103EE04FFFFFFFFFFFF01.pdf|publisher=Omega Timing|date=26. 7. 2019|access-date=26. 7. 2019}}</ref><ref>https://www.facebook.com/watch/?v=856883078031363</ref> |- |[[50 m delfin]] |22.27 |{{ZD|UKR}} [[Andrij Govorov]] |1. 7. 2018. |{{ZD|ITA}} [[Rim]] |<ref>{{cite web |title=Men's 50m Butterfly Results |url=http://fin2018.microplustiming.com/export/NU_293001_MagGiu_Roma/NU/pdf/CLS-ASM-50FA-FIN-ALL.pdf?x=19:23:58|publisher=Italijanski plivački savez|access-date=1. 7. 2018|date=1. 7. 2018}}</ref><ref>{{cite AV media |date=2. 7. 2018 |url=https://www.youtube.com/watch?v=JHAFNMDYZPo |title=50 meters butterfly world record Andriy Govorov 22.27 |publisher=Best Swimming |via= [[YouTube]] |access-date=10. 8. 2021}}</ref> |- |[[100 m delfin]] |49.45 |{{ZD|SAD}} [[Caeleb Dressel]] |31. 7. 2021. |{{ZD|JAP}} [[Tokio]] |<ref>{{cite web|title=Men's 100m Butterfly Final Results|url=https://olympics.com/tokyo-2020/olympic-games/resOG2020-/pdf/OG2020-/SWM/OG2020-_SWM_C73A1_SWMM100MBF------------FNL-000100--.pdf|website=olympics.com|date=31. 7. 2021|access-date=31. 7. 2021|archive-date=31. 7. 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210731034904/https://olympics.com/tokyo-2020/olympic-games/resOG2020-/pdf/OG2020-/SWM/OG2020-_SWM_C73A1_SWMM100MBF------------FNL-000100--.pdf|url-status=dead}}</ref>[https://www.youtube.com/watch?v=Mu7ZmJduQPI &#8203;] |- |[[200 m delfin]] |1:50.34 |{{ZD|MAĐ}} [[Kristóf Milák]] |21. 6. 2022. |{{ZD|HUN}} [[Budimpešta]] |<ref>{{cite web|title=Men's 200m Butterfly Final Results|url=https://www.omegatiming.com/File/00011700000104EE0104FFFFFFFFFF01.pdf|publisher=[[Omega Timing]]|date=21. 6. 2022|access-date=22. 6. 2022}}</ref>[https://aquatics.eurovisionsports.tv/player/vod/62b1fb5de4b02f46e1eb748c?lastWatchedIndex=0&isFromTabLayout=false &#8203;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220622010724/https://aquatics.eurovisionsports.tv/player/vod/62b1fb5de4b02f46e1eb748c?lastWatchedIndex=0&isFromTabLayout=false |date=22. 6. 2022 }} |- |[[200 m mješovito]] |1:54.00 |{{ZD|SAD}} [[Ryan Lochte]] |28. 7. 2011. |{{ZD|KIN}} [[Šangaj]] |<ref>{{cite web|title=Men's 200m individual medley results|url=http://www.omegatiming.com/swimming/racearchives/2011/shanghai2011/C73A1_Results%20(One%20Heat%20-%20Individual)_121_Heat1_Men_200_Medley.pdf|publisher=[[Omega SA|Omega Timing]]|date=28. 7. 2011|access-date=28. 7. 2011|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20120417121733/http://www.omegatiming.com/swimming/racearchives/2011/shanghai2011/C73A1_Results%20(One%20Heat%20-%20Individual)_121_Heat1_Men_200_Medley.pdf|archive-date=17. 4. 2012}}</ref><ref>{{cite magazine|title=FINA World Championships, Swimming: Ryan Lochte Sets First Post Techsuit-Era World Record|url=http://www.swimmingworldmagazine.com/lane9/news/27712.asp?q=|magazine=[[Swimming World Magazine]]|date=28. 7. 2011|access-date=28. 7. 2011|url-status=dead|archive-url= https://web.archive.org/web/20120915003545/http://www.swimmingworldmagazine.com/lane9/news/27712.asp?q=|archive-date=15. 9. 2012}}</ref><ref>{{cite AV media |date=28. 7. 2011 |url=https://www.youtube.com/watch?v=aQWHv_Bhtuw |title=Shanghai 2011 world championships - Swimming 200 Im Ryan Lochte 1:54:00 WR |publisher= Tsotne Maisa |via=[[YouTube]] |access-date=10. 8. 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210612235020/https://www.youtube.com/watch?v=aQWHv_Bhtuw |archive-date=12. 6. 2021 |url-status=live}}</ref> |- |[[400 m mješovito]] |4:02.50 |{{ZD|SAD}} [[Léon Marchand]] |23. 7. 2023. |{{ZD|JAP}} [[Fukuoka]] |[https://www.youtube.com/watch?v=7xz7VkulHYU&t &#8203;] |- |[[4 × 100 m slobodno]] |3:08.24 |{{ZID|Sjedinjene Američke Države}}<br/>[[Michael Phelps]] (47.51)<br/>[[Garrett Weber-Gale]] (47.02)<br/>[[Cullen Jones]] (47.65)<br/>[[Jason Lezak]] (46.06) |11. 8. 2008. |{{ZD|KIN}} [[Peking]] |<ref>{{cite journal|year=2008|title=Men's 4×100m freestyle relay final results|journal=The Official Report of the Beijing 2008 Olympic Games|volume=4|page=1303|publisher=BOCOG|url=http://www.la84foundation.org/6oic/OfficialReports/2008/2008Results_Book2.pdf#page=1303|format=[[PDF]]|access-date=17. 11. 2011|archive-date=21. 8. 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120821032514/http://www.la84foundation.org/6oic/OfficialReports/2008/2008Results_Book2.pdf#page=1303|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite news|author=Karen Crouse|title=Lezak, Not Phelps, puts on a show|url=https://www.nytimes.com/2008/08/11/sports/olympics/11swim.html|newspaper= The New York Times|date=10. 8. 2008|access-date=14. 8. 2008}}</ref><ref>{{cite AV media |date=12. 10. 2017 |url=https://www.youtube.com/watch?v=IIm32eEVW98 |title=Phelps and Team USA break the 4x100m Freestyle World Record at Beijing 2008 {{!}} Throwback Thursday |publisher= Olympics |via=[[YouTube]] |access-date=10. 8. 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210729202346/https://www.youtube.com/watch?v=IIm32eEVW98 |archive-date=29. 7. 2021 |url-status=live}}</ref> |- |[[4 × 200 m slobodno]] |6:58.55 |{{ZID|Sjedinjene Američke Države}}<br/>[[Michael Phelps]] (1:44.49)<br/>[[Ricky Berens]] (1:44.13)<br/>[[David Walters (plivač)|David Walters]] (1:45.47)<br/>[[Ryan Lochte]] (1:44.46) |31. 7. 2009. |{{ZD|ITA}} [[Rim]] |<ref>{{cite web|title=Men's 4×200m freestyle relay final results |url=http://www.omegatiming.com/swimming/racearchives/2009/Roma2009/C73B1_Res1HeatRelay_131_Finals_1_Men_4x200_Free.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20090806181800/http://www.omegatiming.com/swimming/racearchives/2009/Roma2009/C73B1_Res1HeatRelay_131_Finals_1_Men_4x200_Free.pdf |url-status=dead |archive-date=6. 8. 2009 |publisher=[[Omega SA|Omega Timing]] |date=31. 7. 2009 |access-date=17. 11. 2009}}</ref><ref>{{cite news|author=Craig Lord |title=WR: USA Takes 4x200m In 6:58.55 |url=http://www.swimnews.com/news/view/7164 |work=swimnews.com |date=31. 7. 2009 |access-date=17. 11. 2011 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20090803092140/http://www.swimnews.com/News/view/7164 |archive-date=3. 8. 2009}}</ref> |- |[[4 × 100 m mješovito]] |3:26.78 |{{ZID|Sjedinjene Američke Države}}<br/>[[Ryan Murphy (plivač)|Ryan Murphy]] (52.31)<br/>[[Michael Andrew (plivač)|Michael Andrew]] (58.49)<br/>[[Caeleb Dressel]] (49.03)<br/>[[Zach Apple]] (46.95) |1. 8. 2021. |{{ZD|JAP}} [[Tokio]] |<ref>{{cite web|title=Men's 4x100m Medley Relay Final Results|url=https://olympics.com/tokyo-2020/olympic-games/resOG2020-/pdf/OG2020-/SWM/OG2020-_SWM_C73B1_SWMM4X100MMD----------FNL-000100--.pdf|publisher=olympics.com|date=1. 8. 2021|access-date=1. 8. 2021|archive-date=1. 8. 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210801042748/https://olympics.com/tokyo-2020/olympic-games/resOG2020-/pdf/OG2020-/SWM/OG2020-_SWM_C73B1_SWMM4X100MMD----------FNL-000100--.pdf|url-status=dead}}</ref> |} === Žene === {|class=wikitable style="width: 95%; font-size: 95%;" ! Disciplina !! Rezultat !! Plivačica !! Datum !! Mjesto !! Izvor |- |[[50 m slobodno]] |23.61 |{{ZD|SWE}} [[Sarah Sjöström]] |29. 7. 2023. |{{ZD|JAP}} [[Fukuoka]] |<ref>{{cite web|title=Women's 50m Freestyle Results|url=http://www.omegatiming.com/File/Download?id=000111010A0201EB02FFFFFFFFFFFF01 |publisher= Omega Timing|access-date=29. 7. 2023|date=31. 7. 2023}}</ref> [https://www.youtube.com/watch?v=0vpY70Sf47I &#8203;] |- |[[100 m slobodno]] |51.71 |{{ZD|ŠVE}} [[Sarah Sjöström]] |23. 7. 2017. |{{ZD|MAĐ}} [[Budimpešta]] |<ref>{{cite web|title=Women's 4×100m Freestyle Relay Results|url=http://www.omegatiming.com/File/Download?id=000111010A0201F704FFFFFFFFFFFF01 |publisher= Omega Timing|date=23. 7. 2017|access-date=23. 7. 2017}}</ref><ref>{{cite AV media |date=22. 2. 2019 |url=https://www.youtube.com/watch?v=mc1l61nsirg |title=SWIMMING WORLD RECORDS (50) 51.71 relay Sarah Sjöström |publisher=swimming art |via=[[YouTube]] |access-date=10. 8. 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191210142334/https://www.youtube.com/watch?v=mc1l61nsirg |archive-date=10. 12. 2019 |url-status=live}}</ref> |- |[[200 m slobodno]] |1:52.98 |{{ZD|ITA}} [[Federica Pellegrini]] |29. 7. 2009. |{{ZD|ITA}} [[Rim]] |<ref name="20 & 21">{{cite news|author=Craig Lord|title=WRs 20 & 21: Pellegrini And Van Der Burgh|url=http://www.swimnews.com/news/view/7133|publisher=swimnews.com|date=29. 7. 2009|access-date=16. 11. 2011|archive-date=31. 7. 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090731013648/http://www.swimnews.com/News/view/7133|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|title=Women's 200m freestyle final results |url= http://www.omegatiming.com/swimming/racearchives/2009/Roma2009/C73A1_Res1Heat_116_Finals_1_Women_200_Free.pdf |publisher=[[Omega SA|Omega Timing]] |date=29. 7. 2009 |access-date=18. 11. 2011 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20090806180636/http://www.omegatiming.com/swimming/racearchives/2009/Roma2009/C73A1_Res1Heat_116_Finals_1_Women_200_Free.pdf |archive-date=6. 8. 2009}}</ref><ref>{{cite AV media |date=24. 1. 2019 |url=https://www.youtube.com/watch?v=xY_8EmkHJro |title=SWIMMING WORLD RECORDS (50) 200m freestyle 1:52.98 Federica Pellegrini |publisher= Swimming Art |via=[[YouTube]] |access-date=10. 8. 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210212214807/https://www.youtube.com/watch?v=xY_8EmkHJro |archive-date=12. 2. 2021 |url-status=live}}</ref> |- |[[400 m slobodno]] |3:55.38 |{{ZD|AUS}} [[Ariarne Titmus]] |23. 7. 2023. |{{ZD|JAP}} [[Fukuoka]] |[https://www.youtube.com/watch?v=opY7HYmvChU ​] |- |[[800 m slobodno]] |8:04.79 |{{ZD|SAD}} [[Katie Ledecky]] |12. 8. 2016. |{{ZD|BRA}} [[Rio de Janeiro]] |<ref>{{cite web|title=Women's 800m Freestyle Results|url=https://smsprio2016-a.akamaihd.net/_odf-documents/S/W/SWW018101_Results_2016_08_12_34fbb9e2_7992_406d_b4bb_488873b70a3f.pdf |work= Rio 2016 – zvanični sajt|date=12. 8. 2016|access-date=13. 8. 2016|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20160813120832/https://smsprio2016-a.akamaihd.net/_odf-documents/S/W/SWW018101_Results_2016_08_12_34fbb9e2_7992_406d_b4bb_488873b70a3f.pdf|archive-date=13. 8. 2016}}</ref><ref>{{cite AV media |date=21. 8. 2016 |url=https://www.youtube.com/watch?v=GAGXNs0MXzI |title=Rio Replay: Women's 800m Freestyle Final |publisher= Olympics |via=[[YouTube]] |access-date=10. 8. 2021}}</ref> |- |[[1500 m slobodno]] |15:20.48 |{{ZD|SAD}} [[Katie Ledecky]] |16. 5. 2018. |{{ZD|SAD}} [[Indianapolis]] |<ref>{{cite web|title=Women's 1500m Freestyle Results|url=http://www.omegatiming.com/File/Download?id=000112010101001902FFFFFFFFFFFF02 |publisher= Omega Timing|date=16. 5. 2018|access-date=17. 5. 2018}}</ref><ref>{{cite AV media |date=30. 5. 2018 |url=https://www.youtube.com/watch?v=v0_uvorHBA4 |title=Katie Ledecky - Arena Performance of the Month for May 2018 |publisher=swimoutletdotcom |via=[[YouTube]] |access-date=10. 8. 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210212214803/https://www.youtube.com/watch?v=v0_uvorHBA4 |archive-date=12. 2. 2021 |url-status=live}}</ref> |- |[[50 m leđno]] |26.86 |{{ZD|AUS}} [[Kaylee McKeown]] |20. 10. 2023. |{{ZD|MAĐ}} [[Budimpešta]] |[https://www.youtube.com/watch?v=uCUDOekEEiM &#8203;] |- |[[100 m leđno]] |57.13 |{{ZD|USA}} [[Regan Smith]] |18. 06. 2024. |{{ZD|USA}} [[Indianapolis]] |[https://www.youtube.com/watch?v=38Lk9nM3B_g &#8203;] |- |[[200 m leđno]] |2:03.35 |{{ZD|SAD}} [[Regan Smith (plivačica)|Regan Smith]] |26. 7. 2019. |{{ZD|JKO}} [[Gwangju]] |<ref>{{cite web|title=Women's 200m Backstroke Semifinal Results|url=http://www.omegatiming.com/File/00011301070202EE02FFFFFFFFFFFF01.pdf |publisher= [[Omega Timing]]|date=26. 7. 2019|access-date=26. 7. 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190726115319/http://omegatiming.com/File/00011301070202EE02FFFFFFFFFFFF01.pdf|archive-date=26. 7. 2019|url-status=dead}}</ref><ref>https://www.youtube.com/watch?time_continue=24&v=o6gAGT2o_HY</ref> |- |[[50 m prsno]] |29.30 |{{ZD|ITA}} [[Benedetta Pilato]] |22. 5. 2021. |{{ZD|MAĐ}} [[Budimpešta]] |<ref>{{cite web|title=Women's 50m Breaststroke Semifinals Results|url=http://budapest2020.microplustiming.com/export/NU_Budapest2021/NU/pdf/SWMW50MBR-------------SFNL--------_74A%201.0.pdf?x=01:05:24|publisher=microplustiming.com|date=22. 5. 2021|access-date=22. 5. 2021}}</ref><ref>https://www.youtube.com/watch?v=HYVFbd9XRrg</ref> |- |[[100 m prsno]] |1:04.13 |{{ZD|SAD}} [[Lily King]] |25. 7. 2017. |{{ZD|MAĐ}} [[Budimpešta]] |<ref>{{cite web|title=100m Breaststroke Women's Final Results|url=http://www.omegatiming.com/File/Download?id=000111010A0203EC04FFFFFFFFFFFF01 |publisher=[[Omega SA|Omega Timing]]|date=25. 7. 2017|access-date=25. 7. 2017}}</ref><ref>{{cite AV media |date=7. 10. 2019 |url= https://www.youtube.com/watch?v=bWDfTYfgUBc |title=Lilly King Women's 100m Breaststroke Final 2017 Fina Swimming World Championship Budapest |publisher=Mahender Singh |via=[[YouTube]] |access-date=10. 8. 2021}}</ref> |- |[[200 m prsno]] |2:18.95 |{{ZD|JAR}} [[Tatjana Schoenmaker]] |30. 7. 2021. |{{ZD|JAP}} [[Tokio]] |<ref>{{cite web|title=Women's 200m Breaststroke Final Results|url=https://olympics.com/tokyo-2020/olympic-games/resOG2020-/pdf/OG2020-/SWM/OG2020-_SWM_C73A1_SWMW200MBR------------FNL-000100--.pdf|website=olympics.com|date=30. 7. 2021|access-date=30. 7. 2021|archive-date=23. 8. 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210823071631/https://olympics.com/tokyo-2020/olympic-games/resOG2020-/pdf/OG2020-/SWM/OG2020-_SWM_C73A1_SWMW200MBR------------FNL-000100--.pdf|url-status=dead}}</ref> |- |[[200 m prsno]] |2:17.55 |{{ZD|RUS}} [[Jevgenija Čikunova]] |23. 4. 2023. |{{ZD|RUS}} [[Kazanj]] |<ref>{{cite web|title=Women's 200m Breaststroke Final Results|url=https://new.russwimming.ru/upload/live/4R_LC_2023/ResultList_137F.pdf|publisher=russwimming.ru|date=21. 4. 2023|access-date=21. 4. 2023}}</ref><ref>[https://olympics.nbcsports.com/2023/04/21/evgenia-chikunova-world-record-swimming-breaststroke/ "Russian swimmer Yevgeniya Chikunova crushes world record in 200m breaststroke"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230428154622/https://olympics.nbcsports.com/2023/04/21/evgenia-chikunova-world-record-swimming-breaststroke/ |date=28. 4. 2023 }}. ''[[NBC Sports]]''. 21. 4. 2023. Pristupljeno 22. 4. 2023.</ref><ref>{{cite web|title=Video Women's 200m Breaststroke Final |url=https://www.youtube.com/watch?v=hw5VVmptlDg|publisher=swimswam|date=21. 4. 2023|access-date=30. 4. 2023}}</ref> |- |[[50 m delfin]] |24.43 |{{ZD|ŠVE}} [[Sarah Sjöström]] |5. 7. 2014. |{{ZD|ŠVE}} [[Borås]] |<ref>{{cite magazine|title=Sarah Sjostrom Smashes 25-Second Barrier With World Record in 50 Fly in Sweden |url= http://www.swimmingworldmagazine.com/lane9/news/World/39767.asp?q=Sarah-Sjostrom-Smashes-25-Second-Barrier-With-World-Record-in-50-Fly-in-Sweden|magazine=[[Swimming World Magazine]]|date=5. 7. 2014|access-date=7. 7. 2014|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20140714235247/http://www.swimmingworldmagazine.com/lane9/news/World/39767.asp?q=Sarah-Sjostrom-Smashes-25-Second-Barrier-With-World-Record-in-50-Fly-in-Sweden|archive-date=14. 7. 2014}}</ref><ref>{{cite AV media |date=4. 2. 2019 |url=https://www.youtube.com/watch?v=AXbWtW5al2o |title=SWIMMING WORLD RECORDS (50) 50m butterfly 24.43 Sarah Sjöström |publisher= Swimming Art |via=[[YouTube]] |access-date=10. 8. 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191128074835/https://www.youtube.com/watch?v=AXbWtW5al2o |archive-date=28. 11. 2019 |url-status=live}}</ref> |- |[[100 m delfin]] |55.18 |{{ZD|SAD}} [[Gretchen Walsh]] |15. 6. 2024. |{{ZD|SAD}} [[Indianapolis]] |<ref>{{cite web|title=Women's 100m Butterfly Semifinals Results|url=https://www.omegatiming.com/File/00011800030204EC0102FFFFFFFFFF01.pdf|publisher=omegatiming.com|date=15. 6. 2024|access-date=15. 6. 2024}}</ref><ref>{{cite web|title=Video – Women's 100m Butterfly Semifinals |url=https://www.youtube.com/watch?v=1CItyBPqWVs|publisher= Team USA |date=15. 6. 2024|access-date=16. 6. 2024}}</ref> |- |[[200 m delfin]] |2:01.81 |{{ZD|KIN}} [[Liu Zige]] |21. 10. 2009. |{{ZD|KIN}} [[Jinan]] |<ref>{{cite news|author=Craig Lord|title=Liu Zige Takes 200th Shiny Suits WR: 2:01 200 'Fly|url=http://www.swimnews.com/news/view/7273|work=swimnews.com|date=21. 10. 2009|access-date=21. 10. 2009|archive-date=9. 11. 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201109142437/http://www.swimnews.com/news/view/7273|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite AV media |date=28. 3. 2012 |url=https://www.youtube.com/watch?v=ORkOliy9mlE |title=wm 200 butterfly world record 2:01.81 |publisher=nan shen |via=[[YouTube]] |access-date=10. 8. 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210709181823/https://www.youtube.com/watch?v=ORkOliy9mlE |archive-date=9. 7. 2021 |url-status=live}}</ref> |- |[[200 m mješovito]] |2:06.12 (27.30; 31.64; 36.70; 30.48) |{{ZD|MAĐ}} [[Katinka Hosszú]] |3. 8. 2015. |{{ZD|RUS}} [[Kazanj]] |<ref>{{cite web|title=Women's 200m IM Results|url=http://www.omegatiming.com/File/Download?id=00010F020001042402FFFFFFFFFFFF02|publisher=Omega Timing|date=3. 8. 2015|access-date=3. 8. 2015}}</ref><ref>{{cite AV media |date=5. 8. 2015 |url=https://www.youtube.com/watch?v=uJdQXXtmUkE |title=Katinka Hosszu Beats 200m IM World Record in Kazan |publisher=[[FINA]] |via=[[YouTube]] |access-date=10. 8. 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210212214751/https://www.youtube.com/watch?v=uJdQXXtmUkE |archive-date=12. 2. 2021 |url-status=live}}</ref> |- |[[400 m mješovito]] |4:26.36 |{{ZD|MAĐ}} [[Katinka Hosszú]] |6. 8. 2016. |{{ZD|BRA}} [[Rio de Janeiro]] |<ref>{{cite news|url=https://sports.yahoo.com/news/iron-lady-katinka-hosszu-shatters-world-record-in-400-im-american-maya-dirado-takes-second-020404338.html |title='Iron Lady' Katinka Hosszu shatters world record in 400 IM, American Maya DiRado takes second|author=Pat Forde|date=6. 8. 2016|publisher=[[Yahoo!]]|access-date=7. 8. 2016}}</ref><ref>{{cite AV media |date=21. 8. 2016 |url=https://www.youtube.com/watch?v=12tyMcIhcJs |title=Hosszu smashes world record in 400m IM |publisher=[[Olympics]] |via=[[YouTube]] |access-date=10. 8. 2021 |archive-url= https://web.archive.org/web/20210619183947/https://www.youtube.com/watch?v=12tyMcIhcJs |archive-date=19. 6. 2021 |url-status=live}}</ref> |- |[[4 × 100 m slobodno]] |3:29.69 |{{ZID|Australija}}<br/>(52.04)[[Mollie O'Callaghan]] <br> (51.69)[[Shayna Jack]]<br>(52.29)[[Meg Harris]]<br>(51,90)[[Emma McKeon]] |23. 7. 2023. |{{ZD|JAP}} [[Fukuoka]] |<ref>{{cite web|title=Women's 4x100m Freestyle Relay Final Results|url=https://www.omegatiming.com/File/00011600010201F70104FFFFFFFFFF01.pdf|website=omegatiming.com|date=23. 7. 2023|access-date=26. 7. 2023}}</ref><ref>{{cite web|title=Video - Women's 4x100m Freestyle Relay Final |url=https://www.facebook.com/zagrebelny.artem/videos/1147680679734909 |website=World Aquatic|date=23. 7. 2023|access-date=26. 7. 2023}}</ref> |- |[[4 × 200 m slobodno]] |7:37.50 |{{ZID|Australija}}<br/>(1:53.66)[[Mollie O'Callaghan]]<br />(1:55.63)[[Shayna Jack]]<br />(1:55.80)[[Brianna Throssell]]<br />(1:52.41)[[Ariarne Titmus]] |27. 7. 2023. |{{ZD|JAP}} [[Fukuoka]] |<ref>{{cite web|title=Women's 4x200m Freestyle Relay Final Results|url=https://www.omegatiming.com/File/00011600010201F80104FFFFFFFFFF01.pdf|website=omegatiming.com|date=27. 7. 2023|access-date=29. 7. 2023}}</ref><ref>{{cite web|title=Video - Women's 4x200m Freestyle Relay Final |url=https://www.youtube.com/watch?v=QI8_90Rv5Ac |website=World Aquatic|date=27. 7. 2023|access-date=29. 7. 2023}}</ref> |- |[[4 × 100 m mješovito]] |3:49.63 |{{ZID|Sjedinjene Američke Države}}<br/>[[Regan Smith (plivačica)|Regan Smith]] (57.28)<br/>[[Lilly King]] (1:04.90)<br/>[[Gretchen Walsh]] (55.03)<br/>[[Torri Huske]] (52.42) |4. 8. 2024. |{{ZD|FRA}} [[Pariz]] |<ref name="auto">{{cite web|title=Women's 4x100m Medley Relay Final Results|url=https://olympics.com/ru/paris-2024/results/swimming/women-s-4-x-100m-medley-relay/fnl-000100--|publisher=olympics.com|date=4. 8. 2024|access-date=4. 8. 2024}}</ref> [https://vk.com/artemzagrebelny?z=video142497057_456239301%2F22612f40e85b25e751 ​] |} === Mješovite štafete === {|class=wikitable style="width: 95%; font-size: 95%;" ! Disciplina !! Rezultat !! Plivači !! Datum !! Mjesto !! Izvor |- |[[4 × 100 m slobodno (mješovita štafeta)]] |3:18.83 |{{ZID|Australija}}<br/>[[Jack Cartwright]] (48.14)<br />[[Kyle Chalmers]] (47.25)<br />[[Shayna Jack]] (51.73)<br />[[Mollie O'Callaghan]] (51.71) |29. 7. 2023. |{{ZD|JAP}} [[Fukuoka]] |<ref>{{cite web|title=Mixed 4×100m Freestyle Relay Final Results|url=https://www.omegatiming.com/File/00011600010301F70104FFFFFFFFFF01.pdf|publisher=Omega Timing|date=29. 7. 2023|access-date=19. 8. 2023}}</ref>[https://www.youtube.com/watch?v=ym48tcuxDC0 &#8203;] |- |[[4 × 100 m mješovito (mješovita štafeta)]] |3:37.43 |{{ZID|SAD}}<br/>[[Ryan Murphy]] (52.08)<br/> [[Nik Fink]] (58.29)<br/> [[Gretchen Walsh]] (55.18)<br/> [[Torri Huske]] (51.88) |3. 8. 2024. |{{ZD|FRA}} [[Pariz]] |<ref>{{cite web|title=Swimming – Mixed 4×100m Medley Relay Final Results|url=https://olympics.com/ru/paris-2024/results/swimming/mixed-4-x-100m-medley-relay/fnl-000100--|website=Olympics.com|date=3. 8. 2024|access-date=4. 8. 2024 }}</ref>[https://vk.com/video/@artemzagrebelny?z=video142497057_456239297%2Fpl_142497057_-4 &#8203;] |} == Kratki bazeni (25 m) == === Muškarci === {|class=wikitable style="width: 95%; font-size: 95%;" ! Disciplina !! Rezultat !! Plivač !! Datum !! Mjesto !! Izvor |- |[[50 m slobodno]] |20.16 |{{ZD|SAD}} [[Caeleb Dressel]] |21. 11. 2020. |{{ZD|MAĐ}} [[Budimpešta]] |<ref>{{cite web|title=Men's 50m Freestyle Results|url=https://www.omegatiming.com/File/000114020F0101EB04FFFFFFFFFFFF01.pdf |website= omegatiming.com |date=21. 11. 2020|access-date=21. 11. 2020}}</ref><ref>{{cite AV media |date=21. 11. 2020 |url=https://www.youtube.com/watch?v=dlYFFbhWKcA |title=Caeleb Dressel World Record 50m Freestyle 20.16 |publisher=European Acquatics |via=[[YouTube]] |access-date=10. 8. 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210610163205/https://www.youtube.com/watch?v=dlYFFbhWKcA |archive-date=10. 6. 2021 |url-status=live}}</ref> |- |[[100 m slobodno]] |44.94 |{{ZD|FRA}} [[Amaury Leveaux]] |13. 12. 2008. |{{ZD|HRV}} [[Rijeka (grad)|Rijeka]] |<ref>{{cite web|title=Men's 100m Freestyle Finals results|url=http://www.omegatiming.com/File/Download?id=000108000046000000FFFFFFFFFFFF01 |publisher= [[Omega SA|Omega Timing]]|date=13. 12. 2008|access-date=5. 3. 2018}}</ref><ref>{{cite AV media |date=15. 12. 2018 |url= https://www.youtube.com/watch?v=1mPcVJG55Fc |title=SWIMMING WORLD RECORDS (25) 100 m free, Amaury Leveaux |publisher= Swimming Art |via=[[YouTube]] |access-date=10. 8. 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200317030649/https://www.youtube.com/watch?v=1mPcVJG55Fc&gl=US&hl=en |archive-date=17. 3. 2020 |url-status=live}}</ref> |- |[[200 m slobodno]] |1:39.37 |{{ZD|NJE}} [[Paul Biedermann]] |15. 11. 2009. |{{ZD|NJE}} [[Berlin]] |<ref>{{cite web|title=Men's 200m Freestyle Final results|url=http://www.omegatiming.com/File/Download?id=000109050035000000FFFFFFFFFFFF01 |publisher= [[Omega SA|Omega Timing]]|date=15. 11. 2009|access-date=5. 3. 2018}}</ref> |- |[[400 m slobodno]] |3:32.25 |{{ZD|FRA}} [[Yannick Agnel]] |15. 11. 2012. |{{ZD|FRA}} [[Angers]] |<ref>{{cite magazine|title=Flash! Yannick Agnel Downs World Record in 400 Free at French Nationals|url=http://www.swimmingworldmagazine.com/lane9/news/World/32653.asp|magazine=[[Swimming World Magazine]]|date=15. 11. 2012|access-date=15. 11. 2012|url-status=dead|archive-url= https://archive.today/20130216202903/http://www.swimmingworldmagazine.com/lane9/news/World/32653.asp|archive-date=16. 2. 2013}}</ref><ref>{{cite AV media |date=16. 11. 2012 |url=https://www.youtube.com/watch?v=q_WOH0X9JKU |title=New World Record Yannick Agnel 400 Freestyle 3:32.25 !! |publisher= Georgian Swimmers Club |via=[[YouTube]] |access-date=10. 8. 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191128130315/https://www.youtube.com/watch?v=q_WOH0X9JKU |archive-date=28. 11. 2019 |url-status=live}}</ref> |- |[[800 m slobodno]] |7:20.46 |{{ZD|IRS}} [[Daniel Wiffen]] |10. 12. 2023. |{{ZD|RUM}} [[Otopeni]] |<ref>{{cite news|title=Men's 800m Freestyle Final Results|url=https://www.omegatiming.com/File/00011600090101F10104FFFFFFFFFF01.pdf |publisher=omegatiming.com|date=10. 12. 2023|access-date=12. 12. 2023}}</ref> [https://www.youtube.com/watch?v=582caZZSaHs &#8203;] |- |[[1500 m slobodno]] |14:08.06 |{{ZD|ITA}} [[Gregorio Paltrinieri]] |4. 12. 2015. |{{ZD|IZR}} [[Netanya]] |<ref>{{cite web |url=http://swimswam.com/gregorio-paltrinieri-breaks-oldest-world-record-on-the-books-in-1500-free/ |title=Gregorio Paltrinieri Breaks Oldest World Record on the Books in 1500 |author=Braden Keith |date=4. 12. 2015 |publisher=Swimswam |access-date=4. 12. 2015}}</ref><ref>https://www.youtube.com/watch?time_continue=55&v=rBeN2GVHjVQ</ref> |- |[[50 m leđno]] |22.11 |{{ZD|RUS}} [[Kliment Kolesnjikov]] |23. 11. 2022. |{{ZD|RUS}} [[Kazanj]] |<ref>{{cite web|title=Men's 50m Backstroke Results|url=https://russwimming.ru/upload/live/4R_SC_2022/ResultList_123F_us.pdf|publisher=russwimming.ru|date=6. 11. 2014|access-date=25. 11. 2022|archive-date=23. 11. 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221123162409/https://russwimming.ru/upload/live/4R_SC_2022/ResultList_123F_us.pdf|url-status=dead}}</ref> [https://www.facebook.com/zagrebelny.artem/videos/465037289100724 &#8203;] |- |[[100 m leđno]] |48.58 |{{ZD|RUS}} [[Kliment Kolesnjikov]] |21. 11. 2020. |{{ZD|MAĐ}} [[Budimpešta]] |<ref>{{cite web|title=Men's 4x100m Medley Relay Results|url=https://www.omegatiming.com/File/000114020F0105F704FFFFFFFFFFFF01.pdf |website= omegatiming.com|date=21. 11. 2020|access-date=21. 11. 2020}}</ref><ref>{{cite AV media |date=22. 11. 2020 |url=https://www.youtube.com/watch?v=i9BMrdIhL4U |title=ISL 2020 Kolesnikov Breaks the WORLD RECORD in 100m Backstroke in the 4x100m Medley Relay! |publisher=Swimming Update |via=[[YouTube]] |access-date=10. 8. 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201215203009/https://www.youtube.com/watch?v=i9BMrdIhL4U |archive-date=15. 12. 2020 |url-status=live}}</ref> |- |[[200 m leđno]] |1:45.63 |{{ZD|AUS}} [[Mitch Larkin]] |27. 11. 2015. |{{ZD|AUS}} [[Sydney]] |<ref>{{cite web |url=http://www.swimvortex.com/dolphin-mitch-larkin-leaps-to-145-6-wr-200-back-not-far-off-free-pace-of-the-albatross/ |title=Dolphin Mitch Larkin Leaps To 1:45.6 WR 200 Back Not Far Off Free Pace of the Albatross |author= Craig Lord |date=27. 11. 2015 |publisher= Swimvortex |access-date=27. 11. 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170608191914/http://www.swimvortex.com/dolphin-mitch-larkin-leaps-to-145-6-wr-200-back-not-far-off-free-pace-of-the-albatross/# |archive-date=8. 6. 2017 |url-status=dead}}</ref><ref>{{cite AV media |date= 27. 11. 2015 |url=https://www.youtube.com/watch?v=PRwHAsEpgEQ |title=Mitch Larkin 200 Back World Record Video (1:45.63) |publisher=[[Swimming World]] |via=[[YouTube]] |access-date=10. 8. 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210212214720/https://www.youtube.com/watch?v=PRwHAsEpgEQ |archive-date=12. 2. 2021 |url-status=live}}</ref> |- |[[50 m prsno]] |25.25 |{{ZD|JAR}} [[Cameron van der Burgh]] |14. 11. 2009. |{{ZD|NJE}} [[Berlin]] |<ref name="Berlin WC 09 Book">{{cite web|url=http://www.omegatiming.com/swimming/racearchives/2009/Berlin/Book_All_Results.pdf |title=FINA/ARENA Swimming World Cup 2009, Berlin (GER): Full Results Book: Records Broken By Record Type |publisher=Omega Timing |date=15. 11. 2009 |access-date=16. 12. 2009 |pages=117 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120518122949/http://www.omegatiming.com/swimming/racearchives/2009/Berlin/Book_All_Results.pdf |archive-date=18. 5. 2012}}</ref> |- |[[100 m prsno]] |55.34 |{{ZD|BJE}} [[Ilja Šimanovič]] |19. 12. 2020. |{{ZD|BJE}} [[Brest (Bjelorusija)|Brest]] |<ref>{{cite web|title=Men's 100m Breaststroke Final Results|url=http://brest-dvvs.by/upload/17122020/ResultList_33F_us.pdf|work=brest-dvvs.by|date=19. 12. 2020|access-date=19. 12. 2020}}</ref><ref>{{cite AV media |date=20. 12. 2020 |url=https://www.youtube.com/watch?v=eQ7QILATKNw |title= Илья Шиманович, мировой рекорд 100 брасс, 55.34 |publisher= Плавание !!! |via=[[YouTube]] |access-date=10. 8. 2021 |archive-url= https://web.archive.org/web/20210523020712/https://www.youtube.com/watch?v=eQ7QILATKNw |archive-date=23. 5. 2021 |url-status=live}}</ref> |- |[[200 m prsno]] |2:00.16 |{{ZD|RUS}} [[Kiril Prigoda]] |13. 12. 2018. |{{ZD|KIN}} [[Hangzhou]] |<ref>{{cite web|title=Men's 200m Breaststroke Final Results|url=http://www.omegatiming.com/File/Download?id=000112010C0103EE04FFFFFFFFFFFF01 |publisher= Omega Timing|date=13. 12. 2018|access-date=13. 12. 2018}}</ref><ref>{{cite AV media |date=13. 12. 2018 |url=https://www.youtube.com/watch?v=-f5TwL655Tk |title=SWIMMING WORLD RECORDS (25) 200 m breaststroke 2.00.16 Kirill Prigoda |publisher=swimming art |via=[[YouTube]] |access-date=10. 8. 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191221143950/https://www.youtube.com/watch?v=-f5TwL655Tk |archive-date=21. 12. 2019 |url-status=live}}</ref> |- |[[50 m delfin]] |21.32 |{{ZD|ŠVI}} [[Noè Ponti]] |11. 12. 2024. |{{ZD|HUN}} [[Budimpešta]] |<ref>{{cite web|title= Men's 50m Butterfly Final. Results |url=https://www.worldaquatics.com/competitions/3433/world-aquatics-swimming-championships-25m-2024/results?event=3d9d1963-af7e-4e9e-9c96-eb6c15e6f643 |publisher=worldaquatics.com |date=11 December 2024|accessdate=16 December 2024}}</ref>[https://vk.com/artemzagrebelny?z=video142497057_456239335%2Ff4223416b279b8f632%2Fpl_wall_142497057 &#8203;] |- |[[100 m delfin]] |47.78 |{{ZD|SAD}} [[Caeleb Dressel]] |21. 11. 2020. |{{ZD|MAĐ}} [[Budimpešta]] |<ref>{{cite web|title=Men's 100m Butterfly Results|url=https://www.omegatiming.com/File/000114020F0104EC04FFFFFFFFFFFF01.pdf |website= omegatiming.com|date=21. 11. 2020|access-date=21. 11. 2020}}</ref><ref>{{cite AV media |date=21. 11. 2020 |url=https://www.youtube.com/watch?v=ds4rclSWkQU |title=Caeleb Dressel Breaks 100 fly World Record (47.78) {{!}} 2020 ISL Finals Budapest |publisher=Swimming Guy |via=[[YouTube]] |access-date=10. 8. 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210609081816/https://www.youtube.com/watch?v=ds4rclSWkQU |archive-date=9. 6. 2021 |url-status=live}}</ref> |- |[[200 m delfin]] |1:46.85 |{{ZD|JPN}} [[Tomoru Honda]] |22. 10. 2022. |{{ZD|JPN}} [[Tokio]] |[https://www.facebook.com/100007561117363/videos/1151467825795134 &#8203;​] |- |[[100 m mješovito]] |49.28 |{{ZD|SAD}} [[Caeleb Dressel]] |22. 11. 2020. |{{ZD|MAĐ}} [[Budimpešta]] |<ref>{{cite web|title=Men's 100m IM Results|url=https://www.omegatiming.com/File/000114020F0105EC04FFFFFFFFFFFF01.pdf |website= omegatiming.com |date= 22. 11. 2020|access-date=22. 11. 2020}}</ref><ref>{{cite AV media |date=22. 11. 2020 |url=https://www.youtube.com/watch?v=bfZAZO30oTk |title=Caeleb Dressel isl swimmin wr 100 IM 49.28 |publisher=swim4lifeTV |via=[[YouTube]] |access-date=10. 8. 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210630005624/https://www.youtube.com/watch?v=bfZAZO30oTk |archive-date=30. 6. 2021 |url-status=live}}</ref> |- |[[200 m mješovito]] |1:48.88 |{{ZD|FRA}} [[Léon Marchand]] |1. 11. 2024. |{{ZD|SIN}} [[Singapur]] |<ref>{{cite web|title=Men's 200m IM Final Results|url=https://www.omegatiming.com/File/00011800070105EE0104FFFFFFFFFF01.pdf|publisher=omegatiming.com|date=1. 11. 2024|access-date=1. 11. 2024}}</ref>[https://www.youtube.com/watch?v=Fc-i1YbvAHU &#8203;] |- |[[400 m mješovito]] |3:54.51 |{{ZD|JAP}} [[Daiya Seto]] |20. 12. 2019. |{{ZD|SAD}} [[Las Vegas]] |<ref>{{cite web|title=Men's 400m Individual Medley Results|page=6|url=https://cdn.swimswam.com/wp-content/uploads/2019/12/ISL-Vegas-Day-1-Complete-Result.pdf|date=20. 12. 2019|access-date=20. 12. 2019}}</ref><ref>{{cite AV media |date=20. 12. 2019 |url=https://www.youtube.com/watch?v=m1x5rHvuLLY |title=WORLD RECORD {{!}} Daiya Seto Men's 400m Individual Medley {{!}} ISL {{!}} FULL RACE {{!}} Las Vegas |publisher=[[International Swimming League]] |via=[[YouTube]] |access-date=10. 8. 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200813070649/https://www.youtube.com/watch?v=m1x5rHvuLLY |archive-date=13. 8. 2020 |url-status=live}}</ref> |- |[[4 × 50 m slobodno]] |1:21.80 |{{ZID|Sjedinjene Američke Države}}<br/>[[Caeleb Dressel]] (20.43)<br/>[[Ryan Held]] (20.25)<br/>[[Jack Conger]] (20.59)<br/>[[Michael Chadwick (plivač)|Michael Chadwick]] (20.53) |14. 12. 2018. |{{ZD|KIN}} [[Hangzhou]] |<ref>{{cite web|title=Men's 4x50m Freestyle Final Results|url=http://www.omegatiming.com/File/Download?id=000112010C0101F604FFFFFFFFFFFF01 |publisher= Omega Timing|date=14. 12. 2018|access-date=15. 12. 2020}}</ref> |- |[[4 × 100 m slobodno]] |3:03.03 |{{ZID|Sjedinjene Američke Države}}<br/>[[Caeleb Dressel]] (45.66)<br/>[[Blake Pieroni]] (45.75)<br/>[[Michael Chadwick (swimmer)|Michael Chadwick]] (45.86)<br/>[[Ryan Held]] (45.76) |11. 12. 2018. |{{ZD|KIN}} [[Hangzhou]] |<ref>{{cite web|title=Men's 4x100m Freestyle Final Results|url=http://www.omegatiming.com/File/Download?id=000112010C0101F704FFFFFFFFFFFF01 |publisher= Omega Timing|date=11. 12. 2018|access-date=11. 12. 2018}}</ref><ref>{{cite AV media |date=11. 12. 2018 |url=https://www.youtube.com/watch?v=XiX-3_zuIpk |title=14th FINA World Swimming Championships (25m) Hangzhou (CHN) Men's 4x100m Freestyle Final |publisher= 劉曜彰 |via=[[YouTube]] |access-date=10. 8. 2021}}</ref> |- |[[4 × 200 m slobodno]] |6:46.81 |{{ZD|BRA}}<br/>[[Luiz Altamir Melo]] (1:42.03)<br/>[[Fernando Scheffer]] (1:40.99)<br/>[[Leonardo Coelho Santos]] (1:42.81)<br/>[[Breno Correia]] (1:40.98) |14. 12. 2018. |{{ZD|KIN}} [[Hangzhou]] |<ref>{{cite web|title=Men's 4x200m Freestyle Relay Final Results|url=http://www.omegatiming.com/File/Download?id=000112010C0101F804FFFFFFFFFFFF01 |publisher= Omega Timing|date=14. 12. 2018|access-date=14. 12. 2018}}</ref><ref>{{cite AV media |date=17. 1. 2019 |url=https://www.youtube.com/watch?v=QGUzeH8uz98 |title=SWIMMING WORLD RECORDS (25) 4×200m freestyle relay MEN 6:46.81 |publisher= Swimming Art |via=[[YouTube]] |access-date=10. 8. 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210512183155/https://www.youtube.com/watch?v=QGUzeH8uz98 |archive-date=12. 5. 2021 |url-status=live}}</ref> |- |[[4 × 50 m mješovito]] |1:30.44 |{{ZID|Rusija}}<br/>[[Kliment Kolesnikov]] (22.83)<br/>[[Kiril Prigoda]] (25.26)<br/>[[Aleksandr Popkov]] (22.11)<br/>[[Vladimir Morozov (plivač)|Vladimir Morozov]] (20.24) |4. 12. 2014. |{{ZD|DAN}} [[Kopenhagen]] |<ref>{{cite web|title=Men's 4×50m Medley Relay Results|url=http://copenhagen2017.microplustiming.com/export/NU/NU/pdf/CLS-ASM-4X50MD-FIN-ALL.pdf|publisher=Microplus Timing|date=17. 12. 2017|access-date=17. 12. 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171228232603/http://copenhagen2017.microplustiming.com/export/NU/NU/pdf/CLS-ASM-4X50MD-FIN-ALL.pdf|archive-date=28. 12. 2017|url-status=dead}}</ref> |- |[[4 × 100 m mješovito]] |3:19.16 |{{ZID|Rusija}}<br/>[[Stanislav Donjec]] (49.63)<br/>[[Sergej Gejbel]] (56.43)<br/>[[Jevgenij Korotiškin]] (48.35)<br/>[[Danila Izotov]] (44.75) |20. 12. 2009. |{{ZD|RUS}} [[Sankt Peterburg]] |<ref>{{cite magazine|title=Salnikov Cup: Russian Foursome Breaks World Record|url=http://www.swimmingworldmagazine.com/lane9/news/23014.asp?q=|magazine=[[Swimming World Magazine]]|date=20. 12. 2009|access-date=25. 12. 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20140420022342/http://www.swimmingworldmagazine.com/lane9/news/23014.asp?q=#|archive-date=20. 4. 2014|url-status=dead}}</ref> |} === Žene === {|class=wikitable style="width: 95%; font-size: 95%;" ! Disciplina !! Rezultat !! Plivačica !! Datum !! Mjesto !! Izvor |- |[[50 m slobodno]] |22.93 |{{ZD|NIZ}} [[Ranomi Kromowidjojo]] |7. 8. 2017. |{{ZD|NJE}} [[Berlin]] |<ref>{{cite web|title=Women's 50m Freestyle Results |url=http://www.omegatiming.com/File/Download?id=00011101020201EB04FFFFFFFFFFFF01 |publisher= Omega Timing|date=7. 8. 2017|access-date=7. 8. 2017}}</ref> |- |[[100 m slobodno]] |50.25 |{{ZD|AUS}} [[Cate Campbell]] |26. 10. 2017. |{{ZD|AUS}} [[Adelaide]] |<ref>{{cite web|author=Loretta Race|title=She's Back: Cate Campbell Eclipses Sjostrom's 100 SC Free World Record|url=https://swimswam.com/shes-back-cate-campbell-eclipses-sjostroms-100-sc-free-world-record/|access-date=26. 10. 2017|date=26. 10. 2017}}</ref><ref>{{cite AV media |date=14. 2. 2019 |url=https://www.youtube.com/watch?v=00TDGHbw7uQ |title=SWIMMING WORLD RECORDS (25) 100m freestyle 50.25 Cate Campbell |publisher= Swimming Art |via=[[YouTube]] |access-date=10. 8. 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210212214748/https://www.youtube.com/watch?v=00TDGHbw7uQ |archive-date=12. 2. 2021 |url-status=live}}</ref> |- |[[200 m slobodno]] |1:50.43 |{{ZD|ŠVE}} [[Sarah Sjöström]] |12. 8. 2017. |{{ZD|NIZ}} [[Eindhoven]] |<ref>{{cite web|title=Women's 200m Freestyle Results|url=http://www.omegatiming.com/File/Download?id=00011101030201EE04FFFFFFFFFFFF01 |publisher= Omega Timing|date=12. 8. 2017|access-date=13. 8. 2017}}</ref><ref>{{cite AV media |date=16. 8. 2017 |url=https://www.youtube.com/watch?v=9vOKX0-Opr0 |title=WorldCup-2017, Eindhoven - Sarah Sjostrom - 200 vrij (WR) |publisher=Theo Kellner |via=[[YouTube]] |access-date=10. 8. 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200425042256/https://www.youtube.com/watch?v=9vOKX0-Opr0&gl=US&hl=en |archive-date=25. 4. 2020 |url-status=live}}</ref> |- |[[400 m slobodno]] |3:50.25 |{{ZD|CAN}} [[Summer McIntosh ]] |10. 12. 2024. |{{ZD|HUN}} [[Budimpešta]] |<ref>{{cite web|title=Women's 400m Freestyle Final Results|url=https://www.omegatiming.com/File/00011800080201EF0104FFFFFFFFFF01.pdf|publisher=Omega Timing|date=10 December 2024|accessdate=10 December 2024}}</ref>[https://vkvideo.ru/video-228643357_456239021 &#8203;] |- |[[800 m slobodno]] |7:57.42 |{{ZD|SAD}} [[Katie Ledecky]] |5. 11. 2022. |{{ZD|SAD}} [[Indianapolis]] |<ref>{{cite web|title=Women's 800m Freestyle Results|url=https://www.omegatiming.com/File/00011700090201F10104FFFFFFFFFF01.pdf|publisher=Omega Timing|date=5. 11. 2022|access-date=5. 11. 2022}}</ref><ref>{{cite web|title=Video: Women's 800m Freestyle Results|url=https://www.youtube.com/watch?v=ET-rZh5wzlo |publisher=FINA|date=5. 11. 2022|access-date=6. 11. 2022}}</ref> |- |[[1500 m slobodno]] |15:08.24 |{{ZD|SAD}} [[Katie Ledecky]] |29. 10. 2022. |{{ZD|KAN}} [[Toronto]] |<ref>{{cite web|title=Women's 1500m Freestyle Results|url=https://www.omegatiming.com/File/00011700080201F30104FFFFFFFFFF01.pdf|website=omegatiming.com|date=29. 10. 2022|access-date=30. 10. 2022}}</ref>[https://www.youtube.com/watch?v=p20kZqUAd0k &#8203;] |- |[[50 m leđno]] |25.25 |{{ZD|CAN}} [[Margaret MacNeil]] |16. 12. 2022. |{{ZD|AUS}} [[Melbourne]] | <ref>{{cite web|title=Women's 50m Backstroke Final Results|url=https://www.omegatiming.com/File/00011700030202EB0104FFFFFFFFFF01.pdf|publisher=Omega Timing|date=16. 12. 2022|access-date=16. 12. 2022}}</ref><ref>{{cite web|title=Video – Women's 50m Backstroke Final Results|url=https://www.facebook.com/zagrebelny.artem/videos/837768164181853/?notif_id=1671237818974636&notif_t=video_processed&ref=notif |publisher=FINA.tv|date=16. 12. 2022|access-date=16. 12. 2022}}</ref> |- |[[100 m leđno]] |54.27 |{{ZD|USA}} [[Regan Smith]] |1. 11. 2024. |{{ZD|SIN}} [[Singapur]] | <ref>{{cite web|title=Women's 100m Backstroke Final Results|url=https://www.omegatiming.com/File/00011800070202EC0104FFFFFFFFFF01.pdf|publisher=omegatiming.com|date=1. 11. 2024|access-date=4. 11. 2024}}</ref>[https://www.youtube.com/watch?v=cWRBiua1FoQ ​] |- |[[200 m leđno]] |1:58.83 |{{ZD|USA}} [[Regan Smith]] |2. 11. 2024. |{{ZD|SIN}} [[Singapur]] |<ref>{{cite web|title=Women's 200m Backstroke Final Results|url=https://www.omegatiming.com/File/00011800070202EE0104FFFFFFFFFF01.pdf|publisher=omegatiming.com|date=2. 11. 2024|access-date=5. 11. 2024}}</ref>[https://www.youtube.com/watch?v=khIYfjTHwYA ​] |- |[[50 m prsno]] |28.37 sf |{{ZD|LIT}} [[Rūta Meilutytė]] |17. 12. 2022. |{{ZD|AUS}} [[Melbourne]] |<ref>{{cite web|title= Women's 50m Breaststroke Semifinals Results|url=https://www.omegatiming.com/File/00011700030203EB0102FFFFFFFFFF01.pdf|publisher=Omega Timing|date=17. 12. 2022|access-date=17. 12. 2022}}</ref>[https://www.facebook.com/zagrebelny.artem/videos/529222178935246/?notif_id=1671320917357622&notif_t=video_processed&ref=notif &#8203;] |- |[[100 m prsno]] |1:02.36 = |{{ZD|LIT}} [[Rūta Meilutytė]] |12. 10. 2013. |{{ZD|RUS}} [[Moskva]] |<ref>{{cite web|title=Women's 100m Breaststroke Result|url=http://www.omegatiming.com/File/Download?id=00010D020701021E02FFFFFFFFFFFF02 |publisher= Omega Timing|date=12. 10. 2013|access-date=12. 10. 2013}}</ref> |- |[[100 m prsno]] |1:02.36 = |{{ZD|JAM}} [[Alia Atkinson]] |6. 12. 2014. |{{ZD|KAT}} [[Doha]] |<ref>{{cite web|title=Women's 100m Breaststroke Results|url=http://www.omegatiming.com/File/Download?id=00010E010D01021E02FFFFFFFFFFFF02 |publisher= Omega Timing|date=6. 12. 2014|access-date=6. 12. 2014}}</ref><ref>{{cite AV media |date=22. 6. 2016 |url=https://www.youtube.com/watch?v=0-ADSzjH8jY |title=Alia Atkinson {{!}} World Record 100m Breaststroke {{!}} 2014 FINA World Swimming Championships Doha |publisher=[[FINA]] |via=[[YouTube]] |access-date=10. 8. 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210212214739/https://www.youtube.com/watch?v=0-ADSzjH8jY |archive-date=12. 2. 2021 |url-status=live}}</ref> |- |[[100 m prsno]] |1:02.36 = |{{ZD|JAM}} [[Alia Atkinson]] |26. 8. 2016. |{{ZD|FRA}} [[Chartres]] |<ref>{{cite web|title=Alia Atkinson Ties World Record in 100 Breaststroke in Chartres|url=https://swimswam.com/alia-atkinson-ties-world-record-100-breaststroke-chartres/|author=Braden Keith|publisher=Swimswam|date=26. 8. 2016|access-date=26. 8. 2016}}</ref> |- |[[200 m prsno]] |2:12.72 |{{ZD|SAD}} [[Kate Douglass]] |24. 10. 2024. |{{ZD|SIN}} [[Singapur]] | <ref>{{cite web|title=Women's 200m Breaststroke Final Results|url=https://www.omegatiming.com/File/00011800070203EE0104FFFFFFFFFF01.pdf|publisher=omegatiming.com|date=31. 10. 2024|access-date=2 Novemner 2024}}</ref><ref>{{cite web|title= Video - Women's 200m Breaststroke Final |url= https://www.youtube.com/watch?v=4lBVRVyBrD0|publisher=World Aquatics |date=31. 10. 2024|access-date=2 Novemner 2024}}</ref> |- |[[50 m delfin]] |23.94 sf |{{ZD|USA}} [[Gretchen Walsh]] |10. 12. 2024. |{{ZD|HUN}}[[Budimpešta]] |<ref>{{cite web|title=Women's 50m Butterfly Semifinals Results|url=https://www.omegatiming.com/File/00011800080204EB0102FFFFFFFFFF01.pdf|publisher=Omega Timing|date=10 December 2024|accessdate=10 December 2024}}</ref>[https://vkvideo.ru/video-228643357_456239022 &#8203;] |- |[[100 m delfin]] |54.05 |{{ZD|CAN}} [[Margaret MacNeil]] |16. 12. 2022. |{{ZD|AUS}} [[Melbourne]] |<ref>{{cite web|title=Women's 100m Butterfly Final Results|url=https://www.omegatiming.com/File/00011700030204EC0104FFFFFFFFFF01.pdf|publisher=Omega Timing|date=18. 12. 2022|access-date=18. 12. 2022}}</ref> |- |[[200 m delfin]] |1:59.61 |{{ZD|ŠPA}} [[Mireia Belmonte]] |3. 12. 2014. |{{ZD|KAT}} [[Doha]] |<ref>{{cite web|title=Women's 200m Butterfly Results|url=http://www.omegatiming.com/File/Download?id=00010E010D01032202FFFFFFFFFFFF02 |publisher= Omega Timing|date=3. 12. 2014|access-date=3. 12. 2014}}</ref><ref>{{cite AV media |date=15. 2. 2019 |url=https://www.youtube.com/watch?v=GvnJJNEm0_c |title=SWIMMING WORLD RECORDS (25) 200m butterfly 1:59.61 Mireia Belmonte Garcia |publisher= Swimming Art |via=[[YouTube]] |access-date=10. 8. 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210212214727/https://www.youtube.com/watch?v=GvnJJNEm0_c |archive-date=12. 2. 2021 |url-status=live}}</ref> |- |[[100 m mješovito]] |55.98 |{{ZD|SAD}} [[Gretchen Walsh]] |18. 10. 2024. |{{ZD|SAD}} [[Charlottesville ]] |<ref>{{cite web|title=Women's 100m IM TT WR|url= https://storage.googleapis.com/virginiasports-com/2024/10/UVA-vs-Florida-Full-Results.pdf|publisher= virginiasports-com|date=18 October 2024|access-date=12 Nobember 2024}}</ref>[https://vk.com/artemzagrebelny?z=video142497057_456239326%2F4946df7d75239061b2%2Fpl_wall_142497057 &#8203;] |- |[[200 m mješovito]] |2:01.63 |{{ZD|USA}} [[Kate Douglass]] |10. 12. 2024. |{{ZD|HUN}} [[Budimpešta]] |<ref>{{cite web|title=Women's 200m IM Final Results|url=https://www.omegatiming.com/File/00011800080205EE0104FFFFFFFFFF01.pdf|publisher=Omega Timing|date=10 December 2024|accessdate=10 December 2024}}</ref><ref>{{cite web|title=Video - Women's 200m IM Final |url= https://vkvideo.ru/video-228643357_456239023|publisher= |date=10 December 2024|accessdate=14 December 2024}}</ref> |- |[[400 m mješovito]] |4:18.94 |{{ZD|MAĐ}} [[Mireia Belmonte]] |12. 8. 2017. |{{ZD|NIZ}} [[Eindhoven]] |<ref>{{cite web|title=Women's 400m IM Results|url=http://www.omegatiming.com/File/Download?id=00011101030205EF04FFFFFFFFFFFF01|publisher=Omega Timing|date=12. 8. 2017|access-date=12. 8. 2017}}</ref><ref>https://vk.com/video-9768_456239147</ref> |- |[[4 × 50 m slobodno]] |1:32.50 |{{ZID|Nizozemska}}<br/>[[Ranomi Kromowidjojo]] (23.05)<br/>[[Maaike de Waard]] (23.16)<br/>[[Kim Busch]] (23.47)<br/>[[Femke Heemskerk]] (22.82) |12. 12. 2020. |{{ZD|NIZ}} [[Eindhoven]] |<ref>{{cite news|title=Dutch Women Destroy SCM 200 Free Relay World Record In 1:32.50 (Video)|url=https://swimswam.com/dutch-women-destroy-scm-200-free-relay-world-record-in-132-50-video/|website=swimswam.com|author=James Sutherland|date=12. 12. 2020|access-date=15. 12. 2020}}</ref> |- |[[4 × 100 m slobodno]] |3:26.53 |{{ZID|Nizozemska}}<br/>[[Inge Dekker]] (52.39)<br/>[[Femke Heemskerk]] (50.58)<br/>[[Maud van der Meer]] (52.55)<br/>[[Ranomi Kromowidjojo]] (51.01) |15. 12. 2017. |{{ZD|DAN}} [[Kopenhagen]] |<ref>{{cite web|title=Women's 4×100m Freestyle Relay Results|url=http://www.omegatiming.com/File/Download?id=00010E010D01003302FFFFFFFFFFFF02 |publisher= Omega Timing|date=5. 12. 2014|access-date=5. 12. 2014}}</ref><ref>{{cite AV media |date=18. 1. 2019 |url=https://www.youtube.com/watch?v=vOAj4caf1Dg |title=SWIMMING WORLD RECORDS (25) 4×100m freestyle relay, women 3:26.53 |publisher= Swimming Art |via=[[YouTube]] |access-date=10. 8. 2021}}</ref> |- |[[4 × 200 m slobodno]] |7:32.85 |{{ZID|Nizozemska}}<br/>[[Inge Dekker]] (1:54.73)<br/>[[Femke Heemskerk]] (1:51.22)<br/>[[Ranomi Kromowidjojo]] (1:54.17)<br/>[[Sharon van Rouwendaal]] (1:52.73) |3. 12. 2014. |{{ZD|KAT}} [[Doha]] |<ref>{{cite web|title=Women's 4×200m Freestyle Relay Results|url=http://www.omegatiming.com/File/Download?id=00010E010D01003402FFFFFFFFFFFF02 |publisher= Omega Timing|date=3. 12. 2014|access-date=3. 12. 2014}}</ref> |- |[[4 × 50 m mješovito]] |1:42.38 |{{ZID|Sjedinjene Američke Države}}<br/>[[Olivia Smoliga]] (25.97)<br/>[[Katie Meili]] (29.29)<br/>[[Kelsi Dahlia]] (24.02)<br/>[[Mallory Comerford]] (23.10) |12. 12. 20118. |{{ZD|KIN}} [[Hangzhou]] |<ref>{{cite web|title=Women's 4×50m Medley Relay Final Results|url=http://www.omegatiming.com/File/Download?id=000112010C0205F604FFFFFFFFFFFF01 |publisher= Omega Timing|date=12. 12. 2018|access-date=12. 12. 2018}}</ref><ref>https://www.youtube.com/watch?time_continue=397&v=qWIZYEH9peQ</ref> |- |[[4 × 100 m mješovito]] |3:44.52 |{{ZID|Sjedinjene Američke Države}}<br/>[[Olivia Smoliga]] (55.60)<br/>[[Lilly King]] (1:02.40)<br/>[[Kelsi Dahlia]] (54.79)<br/>[[Erika Brown (plivačica)|Erika Brown]] (51.73) |21. 11. 2020. |{{ZD|MAĐ}} [[Budimpešta]] |<ref>{{cite web|title=Women's 4x100m Medley Relay Results|url=https://www.omegatiming.com/File/000114020F0205F704FFFFFFFFFFFF01.pdf |publisher= Omega Timing|date=21. 11. 2020|access-date=21. 11. 2020}}</ref> |} === Mješovite štafete === {|class=wikitable style="width: 95%; font-size: 95%;" ! Disciplina !! Rezultat !! Plivači !! Datum !! Mjesto !! Izvor |- |[[4 × 50 m slobodno (mješovita štafeta)]] |1:27.33 |{{ZID|Francuska }}<br/>[[Maxime Grousset]] (20.92) <br/>[[Florent Manaudou]] (20.26) <br/>[[Beryl Gastaldello]] (23.00) <br/>[[Melanie Henique]] (23.15) |16. 12. 2022. |{{ZD|AUS}} [[Melbourne]] | <ref>{{cite web|title=Mixed 4×50m Freestyle Relay Final Results|url=https://www.omegatiming.com/File/00011700030301F60104FFFFFFFFFF01.pdf|publisher=Omega Timing|date=16. 12. 2022|access-date=16. 12. 2022}}</ref> [https://www.youtube.com/watch?v=G946Adjg0NI &#8203;] |- |[[4 × 50 m mješovito (mješovita štafeta)]] |1:35.15 |{{ZID|Sjedinjene Američke Države}}<br/>[[Ryan Murphy]] (22.37) <br/>[[Nic Fink]] (24.96) <br/> [[Kate Douglass]] (24.09) <br/> [[Torri Huske]] (23.73) |14. 12. 2022. |{{ZD|AUS}} [[Melbourne]] | <ref>{{cite web|title=Mixed 4x50m Medley Relay Final Results|url=https://www.omegatiming.com/File/00011700030305F60104FFFFFFFFFF01.pdf|date=14. 12. 2022|access-date=14. 12. 2022}}</ref><ref>{{cite web|title=Video - Mixed 4x50m Medley Relay Final Results|url=https://www.youtube.com/watch?v=ul7oas7Zcy4|publisher=FINA.tv|date=14. 12. 2022|access-date=20. 12. 2022}}</ref> |} == Galerija == Neki od trenutnih svjetskih rekordera: <gallery widths="170" heights="200"> Datoteka:YANNICK AGNEL a.jpg|<center>[[Yannick Agnel]]</center> Datoteka:Therese Alshammar 2013-01-08 001.jpg|<center>[[Therese Alshammar]]</center> Datoteka:Mireia Belmonte Garcia.jpg|<center>[[Mireia Belmonte]]</center> Datoteka:Filhopodium50cropped.jpg|<center>[[César Cielo Filho]]</center> Datoteka:Matt Grevers.jpg|<center>[[Matt Grevers]]</center> Datoteka:Olympian Grant Hackett takes the Pledge (34690236782) (cropped).jpg|<center>[[Grant Hackett]]</center> Datoteka:Femke Heemskerk.jpg|<center>[[Femke Heemskerk]]</center> Datoteka:Kazan 2015 - Hosszú Katinka 200m backstroke.JPG|<center>[[Katinka Hosszú]]</center> Datoteka:Ranomi Kromowidjojo (2008-08-25).jpg|<center>[[Ranomi Kromowidjojo]]</center> Datoteka:Katie Ledecky-2012-14-09.jpg|<center>[[Katie Ledecky]]</center> Datoteka:Leveauxpodium50.jpg|<center>[[Amaury Leveaux]]</center> Datoteka:Jason Lezak 2.jpg|<center>[[Jason Lezak]]</center> Datoteka:Ryan Lochte cropped.jpg|<center>[[Ryan Lochte]]</center> Datoteka:Rūta Meilutytė02.jpg|<center>[[Rūta Meilutytė]]</center> Datoteka:Aaron peirsol-2.jpg|<center>[[Aaron Peirsol]]</center> Datoteka:Federica Pellegrini e Luca Marin (cropped).jpg|<center>[[Federica Pellegrini]]</center> Datoteka:Phelpsbeijing.jpg|<center>[[Michael Phelps]]</center> Datoteka:Rebecca soni cropped.jpg|<center>[[Rebecca Soni]]</center> Datoteka:Cameron_van_der_Burgh.jpg|<center>[[Cameron van der Burgh]]</center> Datoteka:Incheon AsianGames Swimming 34.jpg|<center>[[Sun Yang]]</center> </gallery> == Također pogledajte == * [[Olimpijski rekordi u plivanju]] == Reference == {{refspisak}} [[Kategorija:Plivanje]] [[Kategorija:Svjetski rekordi]] 45so8grfgdap3rd9zx037jqqp4y37rx 0 80431 3673824 3632903 2024-12-15T16:29:02Z Panasko 146730 +[[Kategorija:Političari Republike Srpske]]; +[[Kategorija:Živi ljudi]] (uz pomoć [[Wikipedia:HotCat|HotCat]]a) 3673824 wikitext text/x-wiki {{Infokutija politički vođa | ime = Dragan Đokanović | slika = Dr Dragan Đokanović.JPG | redoslijed = Predsjednik [[Demokratska stranka federalista|Demokratske stranke federalista]] | vrijeme_na_vlasti = 2. maj 1990 – | prethodnik = ''Stranka osnovana'' | nasljednik = | datum_rođenja = {{Datum rođenja i godine|1958|04|20}} | mjesto_rođenja = [[Sarajevo]], [[Socijalistička Republika Bosna i Hercegovina|NR Bosna i Hercegovina]], [[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija|FNR Jugoslavija]] | datum_smrti = <!-- {{Datum smrti i godine|GGGG|MM|DD|GGGG|MM|DD}} (datum smrti pa onda datum rođenja) --> | mjesto_smrti = <!-- [[Grad]], [[Država]] --> | etnicitet = [[Srbi u Bosni i Hercegovini|Srbin]] | politička_stranka = [[Demokratska stranka federalista]] | supruga = Dragana Đokanović | djeca = Nikola, Aleksandar | obrazovanje = [[Univerzitet u Sarajevu]] | vjera = | potpis = | veb-sajt = }} '''Dragan Đokanović''' (rođen 20. aprila 1958) [[Bosna i Hercegovina|bosanskohercegovački]] je političar, doktor medicine, specijalista pedijatrije<ref>[http://drdragan.blogspot.com/ Dr Dragan Đokanović - SAVJETI PEDIJATRA]</ref> – radio je na neonatološkom odjeljenju Pedijatrijske klinike [[KCUS|Kliničkog Centra Univerziteta u Sarajevu]].<ref>[https://archive.today/20120708184448/www.pedijatrija-sa.ba/pdf/bilten-2007.pdf KCUS]</ref> Također je član, osnivač i predsjednik [[Demokratska stranka federalista|Demokratske stranke federalista]]. == Biografija == Osnovnu školu, gimnaziju i medicinski fakultet završio u [[Sarajevo|Sarajevu]]. Završio je specijalizaciju iz pedijatrije i dva postdiplomska studija na medicinskom fakultetu u [[Sarajevo|Sarajevu]] (Klinička medicina i Socijalna medicina sa organizacijom zdravstvene zaštite). == Sport == Gimnastičar, trenirao u [[Sarajevo|Sarajevu]] i [[Mađarska|Mađarskoj]]. Višestruki pobjednik na juniorskim i seniorskim prvenstvima SR Bosne i Hercegovine. Omladinski prvak [[Jugoslavija|Jugoslavije]] na [[razboj]]u na državnom prvenstvu u Novom Mestu, 1975. godine. Za omladinsku reprezentaciju Jugoslavije nastupio je, 1976. godine, u Fermu (Italija) na dvomeču reprezentacija [[Italija|Italije]] i Jugoslavije. U seniorskoj konkurenciji, 1981. godine u Trbovlju na Kupu Jugoslavije, drugoplasirani je u ukupnom plasmanu, a u vježbama po spravama osvojio je još četiri medalje. Iste godine, kao reprezentativac Jugoslavije, nastupio je na međunarodnom turniru "Zlatni Pjasci" u [[Varna|Varni]] - [[Bugarska]]. Te 1981. godine proglašen za jednog od najboljih sportista [[SR Bosna i Hercegovina|SR Bosne i Hercegovine]].<ref name="Zvanična prezentacija">{{Cite web |url=http://www.dragandjokanovic.com/ |title=Zvanična prezentacija/ |access-date=29. 9. 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100605035220/http://www.dragandjokanovic.com/ |archive-date=5. 6. 2010 |url-status=dead }}</ref> U Sarajevu je osnovan gimnastički klub "Dragan Đokanović".<ref>[http://www.gkdragandjokanovic.blogspot.com Gimnastički klub "Dragan Đokanović", Sarajevo]</ref><ref>[http://www.youtube.com/watch?v=JoQDnKQeFC8 Dragan Đokanović:"Obnovićemo gimnastiku u BiH!", video zapis]</ref> == Političke aktivnosti == === Stranačke aktivnosti === [[Datoteka:Dragan Djokanovic in front of ICTY.JPG|lijevo|mini|250px|Dragan Đokanović ispred [[ICTY]], [[Den Haag]]]] Osnovao [[Demokratska stranka federalista|Demokratsku stranku federalista]], [[2. maj]]a [[1990]]. godine s ciljem očuvanja ravnopravnosti tri konstitutivna naroda Bosne i Hercegovine i ravnopravnog položaja Bosne i Hercegovine u [[Jugoslavija|Jugoslaviji]]<ref>{{Cite web |url=http://www.dsf-eu.com/ |title=Demokratska Stranka Federalista, zvanična web prezentacija |access-date=27. 7. 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100606164618/http://www.dsf-eu.com/ |archive-date=6. 6. 2010 |url-status=dead }}</ref>, kao i afirmacije evropske ideje.<ref name="dragandjokanovic.com">{{Cite web |url=http://www.dragandjokanovic.com/ |title=Arhivirana kopija |access-date=29. 9. 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100605035220/http://www.dragandjokanovic.com/ |archive-date=5. 6. 2010 |url-status=dead }}</ref> S demokratskim federalizmom kao modelom uređenja višenacionalnih država i kao glavnom programskom odrednicom stranke upoznao se, u [[Švicarska|Švicarskoj]], boraveći neko vrijeme u [[Bern]]u. D.S.F. je učesnica prvih višestranačkih izbora u Bosni i Hercegovini, kao i izbora u organizaciji [[OSCE]]-a 1996. godine. Jedan je od potpisnika deklaracije o proglašenju republike srpskog naroda u Bosni i Hercegovini, tada Srpske republike Bosne i Hercegovine.<ref name="dragandjokanovic.com"/> Demokratsku stranku federalista osnovao je i za [[Srbija|Srbiju]], [[2003]]. godine, s ciljem ulaska cjelokupnog srpskog naroda u [[Evropska unija|Evropsku uniju]].<ref>[http://www.drzavnauprava.sr.gov.yu/pages/registar.php?det=547/ Ministarstvo za lokalnu upravu i samoupravu Srbije, Registar političkih organizacija]{{Mrtav link|datum=Oktobar 2019 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> Formirao je, [[1993]]. godine, ''Ministarstvo za pitanja boraca, ratnih vojnih invalida i civilnih žrtava rata'', u [[Vlada Republike Srpske|Vladi Republike Srpske]]. U toku [[rat u Bosni i Hercegovini|rata u Bosni i Hercegovini]] otvorio je, na Predsjedništvu i u Narodnoj skupštini Republike Srpske, pitanje ratnih zločina i genocida.<ref>{{Cite web |url=http://www.bhdani.com/default.asp?kat=fok&broj_id=554&tekst_rb=3 |title=BH DANI |access-date=12. 6. 2012 |archive-url=https://archive.today/20120612042723/http://www.bhdani.com/default.asp?kat=fok&broj_id=554&tekst_rb=3 |archive-date=12. 6. 2012 |url-status=dead }}</ref> Svjedočio o tome, pred [[ICTY|Haškim tribunalom]], od 14. do [[18. mart]]a [[2005]].<ref>[http://www.sense-agency.com/ba/search/index.php?r=dragan+%F0okanovi%E6&imgSubmit.x=34&imgSubmit.y=4/ Svjedočenje u Hagu]{{Mrtav link|datum=Oktobar 2019 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> <ref>[http://www.un.org/icty/transe39/050314IT.htm ICTY]</ref> i u novembru [[2009]]. godine.<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=5pvcNzPBJ84 Dragan Đokanović: "Mogu vas optužiti za genocid", video zapis]</ref><ref>[http://www.sense-agency.com/ba/stream.php?sta=1&dd=20&mm=11&gg=2009&kat=6 Sense-agency, novembar 2009.]{{Mrtav link|datum=Oktobar 2019 |bot=InternetArchiveBot }}</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.dw-world.com/dw/article/0,,4919097,00.html |title=DEUTSCHE WELLE, DW-WORLD.de(23.11.2009.) |access-date=21. 1. 2013 |archive-url=https://archive.today/20130121184228/http://www.dw-world.com/dw/article/0,,4919097,00.html |archive-date=21. 1. 2013 |url-status=live }}</ref> === Kandidature === Kandidovao se za predsjednika Republike Srpske 1996. godine kao protivnik vladavine [[Radovan Karadžić|Radovana Karadžića]].<ref>[http://www.bhdani.com/default.asp?kat=fok&broj_id=543&tekst_rb=3/ Čovjek koji se suprotstavio Karadžiću]{{Mrtav link|datum=Oktobar 2019 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> Dragan Đokanović je 1992. bio prvoimenovani povjerenik Predsjedništva Srpske Republike BiH i Radovana Karadžića, a Đokanovićeve ideje je i sam Karadžić, tokom 1991. godine, zastupao.<ref name="dragandjokanovic.com"/> Kandidovao se za predsjednika Republike Srpske, na prijevremenim izborima 2007. godine <ref>[http://derstandard.at/?url=/?id=3129496 derStandard.at]</ref>, kao protivnik vlasti [[Milorad Dodik|Milorada Dodika]]. <ref name="Zvanična prezentacija"/><ref>[http://www.izbori.ba/RezultatiRS/SummarySheet/RSPredsjednik.asp Centralna izborna komisija BiH. - rezultati izbora]</ref> == Reference == {{reference}} == Vanjski linkovi == {{commonscat|Dragan Đokanović}} *[http://dragandjokanovic.com/ Zvanična prezentacija] *[http://www.sense-agency.com/ba/search/index.php?r=dragan+%F0okanovi%E6&imgSubmit.x=34&imgSubmit.y=4/ Svjedočenje u Hagu]{{Mrtav link|datum=Oktobar 2019 |bot=InternetArchiveBot }} *[http://derstandard.at/?url=/?id=3129496 derStandard.at<!-- Bot generated title -->] {{DEFAULTSORT:Đokanović, Dragan}} [[Kategorija:Bosanskohercegovački političari]] [[Kategorija:Političari Demokratske stranke federalista]] [[Kategorija:Ministri Republike Srpske]] [[Kategorija:Biografije, Sarajevo]] [[Kategorija:Rođeni 1958.]] [[Kategorija:Političari Republike Srpske]] [[Kategorija:Živi ljudi]] po5a4oy27c5uc9p94ld4cz5ccw2jtg7 0 86440 3673783 3634204 2024-12-15T15:09:18Z Panasko 146730 [[Kategorija:Političari Federacije Bosne i Hercegovine]] dodata (uz pomoć [[Wikipedia:HotCat|HotCat]]a) 3673783 wikitext text/x-wiki {{Infokutija politički vođa | ime = Bogić Bogićević | slika = Bogić Bogićević.jpg | redoslijed = 5. [[Spisak članova Predsjedništva Jugoslavije|član Predsjedništva SFR Jugoslavije ispred SR Bosne i Hercegovine]] | vrijeme_na_vlasti = 15. maj 1989 – 27. april 1992. | prethodnik = [[Raif Dizdarević]] | nasljednik = ''Pozicija ukinuta'' | redoslijed2 = Poslanik u [[Predstavnički dom Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine|Predstavničkom domu Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine]] | vrijeme_na_vlasti2 = 2000–2002. | prethodnik2 = | nasljednik2 = | redoslijed3 = 2. [[Olimpijski komitet Bosne i Hercegovine|predsjednik Olimpijskog komiteta Bosne i Hercegovine]] | vrijeme_na_vlasti3 = 1997–2001. | prethodnik3 = [[Stjepan Kljuić]] | nasljednik3 = [[Zdravko Rađenović]] | datum_rođenja = {{Datum rođenja i godine|1953|5|15}} | mjesto_rođenja = [[Ugljevik]], [[Socijalistička Republika Bosna i Hercegovina|SR Bosna i Hercegovina]], [[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija|FNR Jugoslavija]] | datum_smrti = <!-- {{Datum smrti i godine|GGGG|MM|DD|GGGG|MM|DD}} (datum smrti pa onda datum rođenja) --> | mjesto_smrti = <!-- [[Grad]], [[Država]] --> | puno_ime = | nacionalnost = | etnicitet = [[Srbin]]<ref name="oslo"/> | politička_stranka = [[Socijaldemokratska partija Bosne i Hercegovine|SDP BiH]] {{small|(1992–trenutno)}}<br>[[Savez komunista Bosne i Hercegovine|SK BiH]] {{small|(do 1992)}} | supruga = <!-- --> | supružnik = <!-- --> | djeca = | obrazovanje = | vjera = | potpis = | veb-sajt = }} '''Bogić Bogićević''' ([[Ugljevik]], 15. maj 1953) [[Bosna i Hercegovina|bosanskohercegovački]] je političar i član [[Predsjedništvo SFRJ|Predsjedništva SFRJ]] od 16. maja 1989. do septembra 1991. godine. Za člana [[Predsjedništvo SFRJ|Predsjedništva SFRJ]] izabran je [[referendum]]om građana [[Bosna i Hercegovina|Bosne i Hercegovine]], 25. juna 1989. godine, između pet kandidata, te tako postao prvi, demokratski izabran član [[Predsjedništvo SFRJ|Predsjedništva SFRJ]] iz [[Socijalistička Republika Bosna i Hercegovina|SR BiH]]. Pored toga obavljao je funkciju Predsjednika Saveznog savjeta za zaštitu ustavnog poretka.<ref>{{cite news |last1=Spasojević |first1=Svetozar |title=SVEDOČENjE GENERAL-MAJORA ALEKSANDRA VASILjEVIĆA (2) |agency=[[Nedjeljne informativne novine|NIN]] |date=19. 6. 1992 |page=55 |language=sr |quote=Spasojević: Još u vreme vladavine Staneta Dolanca Jugoslovenskim obaveštajnim službama, mislim na vojne i civilne, Savezni savet za zaštitu ustavnog poretka privlačio je posebnu pažnju građana. Njegovo ime izgovarali smo šapatom. To je mesto gde se stiču najpoverljivije informacije u zemlji. Vi ste, po funkciji, bili član tog famoznog saveta? Vasiljević: Da, bio sam član Saveta u vreme kada je predsednik bio Bogić Bogićević. Sada je to Jugoslav Kostić.}}</ref> Sudionik je historijske sjednice [[Predsjedništvo SFRJ|Predsjedništva SFRJ]], održane 12. marta 1991. godine kada je ovaj organ odlučivao o uvođenju [[Sjednica Vrhovne komande OS SFRJ mart 1991.|vanrednog stanja]] u [[SFRJ]]. Formalno, vojni vrh predlaže podizanje borbene gotovosti, ali je stvarni cilj bio uvesti vojnu upravu u [[Slovenija|Sloveniju]] i [[Hrvatska|Hrvatsku]] te srušiti republička rukovodstva u [[Makedonija|Makedoniji]] i [[Bosna i Hercegovina|Bosni i Hercegovini]].<ref name="Vrhovna">[[Nenad Pejić]] [http://www.slobodnaevropa.org/Content/Article/1045338.html ČOVJEK KOJI JE REKAO NE - Intervju iz radio] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130719004544/http://www.slobodnaevropa.org/content/article/1045338.html |date=19 Juli 2013 }} [[Slobodna Evropa]] 07.04.2014 {{Simboli jezika|bs|Bosanski}}</ref><ref name="avaz">[[Vlastimir Mijović]] [http://www.avaz.ba/vijesti/intervju/hrvatsko-srpske-politicke-nagodbe-i-danas-prijete-bih Hrvatsko-srpske političke nagodbe i danas prijete BiH - intervju s Bogićem Bogićevićem iz ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130605115124/http://www.avaz.ba/vijesti/intervju/hrvatsko-srpske-politicke-nagodbe-i-danas-prijete-bih |date=5. 6. 2013 }}[[avaz]]a učitano 07.04.2014 {{Simboli jezika|bs|Bosanski}}</ref> Na iznenađenje pro-miloševićevskih članova [[Predsjedništvo SFRJ|Predsjedništva]], iako i sam [[Srbi]]n, Bogićevićev [[Sjednica Vrhovne komande OS SFRJ mart 1991.|glas protiv]], spriječio je vojnu intervenciju [[JNA]]. Iz tog perioda datira njegova izjava: {{citat|Ja jesam Srbin, ali ne po profesiji...|}} Zbog svog čvrstog projugoslovenskog stava i zastupanja svih građana Socijalističke Republike Bosne i Hercegovine (SR BiH) bit će označen od [[Srpska demokratska stranka|Srpske demokratske stranke]] (SDS) ''da ne odražava mišljenje srpskog naroda''.<ref name="oslo">{{Cite book|title=Kojim putem ide Bosna|last=Mahić|first=Derviš|publisher=Univerzitet Oslo|year=2003|isbn=|location=Oslo|pages=19|url=https://www.duo.uio.no/bitstream/handle/10852/33977/MicrosoftxWordx-xBKS4590-MASTERxOPPGxHvilkenxveixgxrxBosnia.DervisxMahic.pdf?sequence=1}}</ref> Kasnije je prestao da prima plaću kao član predsjedništva, šta će u intervjuu za Radio Slobodna Evropa ocijeniti kao kaznu jer je glasao protiv, te je zahvaljujući prijateljima opstao dok nije počeo da radi za [[Socijaldemokratska partija Bosne i Hercegovine|SDP]].<ref name="Vrhovna"/> == Rat u Sloveniji == Zajedno sa makedonskim članom [[Predsjedništvo SFRJ|Predsjedništva]] [[Vasil Tupurkovski|Vasilom Turpukovskim]], bio je posrednik u pregovorima između slovenske vlade i [[Vrhovna komanda SFRJ oružanih snaga SFRJ|Vrhovne komande JNA]] o puštanju regruta i deblokadi kasarni tokom desetodnevnog rata koji se vodio između slovenske [[Teritorijalna odbrana|Teritorijalne odbrane]] i [[JNA]].<ref name="avaz"/> == Rat u Bosni i Hercegovini == [[Rat u Bosni i Hercegovini|Ratni period 1992–1995.]] proveo je u [[Sarajevo|Sarajevu]]. Bio je poslanik u [[Predstavnički dom Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine|Predstavničkom domu Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine]], potpredsjednik [[Socijaldemokratska partija Bosne i Hercegovine|Socijaldemokratske partije BiH]], te predsjednik [[Olimpijski komitet Bosne i Hercegovine|Olimpijskog komiteta Bosne i Hercegovine]]. == Poslijeratna aktivnost == Bogić je 2003. osnovao konsultantsko preduzeće Fides, koje se bavi istraživanjem tržišta.<ref>[[Vildana Selimbegović]],[http://www.orbus.be/aktua/2007/aktua1452.htm Intervju Dana: "Bogić Bogićević Da se nisam povukao, i mene bi otjerali"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160306010336/http://www.orbus.be/aktua/2007/aktua1452.htm |date=6 Mart 2016 }}''orbus.be'', objavljeno 14. 2.2007, prsitupljeno 12.12.2014 {{bs simbol}}</ref> Danas živi i radi u [[Sarajevo|Sarajevu]]. == Razno == Anketa novina [[Dani]], koja je obavljena 1998. s ciljem da se ispita stanovništvo [[Sarajevo|Sarajeva]], [[Banja Luka|Banja Luke]] i [[Mostar|Zapadnog Mostara]], došla je do rezultata da je Bogićević među najpopularnijim političarima u Zapadnom Mostaru i Sarajevu.<ref>{{Cite news|url=https://bhdani.com/arhiva/73/tekst173.htm|title=KO SU NAJ(NE)PRIHVATLJIVIJI BOSANSKI POLITICARI IZ DRUGIH NARODA?|last=|first=|date=13. 4. 1998|work=Arhiva Dani broj 73|archive-url=https://web.archive.org/web/20130522114411/http://bhdani.com/arhiva/73/tekst173.htm|archive-date=22. 5. 2013|access-date=2. 7. 2017|via=}}</ref> == Nagrade == * 1999. godine dobio je [[Plaketa humanizma|Plaketu humanizma]], koju dodjeljuje [[internacionalna liga humanista|Stalni komitet Internacionalne lige humanista]]. * 2002. godine predsjednik [[Republika Hrvatska|Republike Hrvatske]] [[Stjepan Mesić]], odlikovao ga je ''"Redom kneza Trpimira s ogrlicom i Danicom"'' za njegov značajan doprinos nezavisnosti i cjelovitosti [[Republika Hrvatska|RH]] te zauzimanju za postizanje mirnog rješenja. * 2006. godine [[Međunarodni centar za mir Sarajevo]] dodijelio mu je tradicionalnu nagradu [[Sloboda (nagrada)|Sloboda]]. * 2014. dodijeljena mu je počasna doktorska titula [[Američki univerzitet u Bosni i Hercegovini|Američkog univerziteta u Bosni i Hercegovini]].<ref>[http://aubih.eu.pn/hello-world/ "AWARDED HONORARY DOCTORATE TO MR BOGIĆ BOGIĆEVIĆ"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150630091910/http://aubih.eu.pn/hello-world/ |date=30 Juni 2015 }} sa zvanične stranice [[Američki univerzitet u Bosni i Hercegovini|Američkog univerziteta u Bosni i Hercegovini]] objavljeno 18. 3.2014, pristupljeno 12.12.2014 {{en simbol}}</ref> == Reference == {{Refspisak}} ==Vanjski linkovi== {{Wikicitat|Bogić Bogićević}} * [https://www.klix.ba/vijesti/bih/svecana-sjednica-povodom-758-rodjendana-grada-bogic-bogicevic-pocasni-gradjanin-bihaca/180226135 Svečana sjednica povodom 758. rođendana grada: Bogić Bogićević počasni građanin Bihaća] [[Kategorija:Bosanskohercegovački političari]] [[Kategorija:Biografije, Ugljevik]] [[Kategorija:Rođeni 1953.]] [[Kategorija:Živi ljudi]] [[Kategorija:Političari Socijaldemokratske partije Bosne i Hercegovine]] [[Kategorija:Dobitnici Šestoaprilske nagrade]] [[Kategorija:Političari Federacije Bosne i Hercegovine]] djz6dt4p4y2h437u3vb6u2q6f7nhae2 0 86812 3673771 3633316 2024-12-15T14:52:21Z Panasko 146730 [[Kategorija:Političari Federacije Bosne i Hercegovine]] dodata (uz pomoć [[Wikipedia:HotCat|HotCat]]a) 3673771 wikitext text/x-wiki {{Preuređivanje}} {{Infokutija osoba | ime               = Ivan Barbalić | datum_rođenja     = 1975 | mjesto_rođenja = [[Sarajevo]], [[SFRJ]] | zanimanje = političar }} '''Ivan Barbalić''' je bosanskohercegovački diplomat, bio je predstavnik [[Bosna i Hercegovina|Bosne i Hercegovine]] pri [[Ujedinjene nacije|Ujedinjenim nacijama]]. Završio je fakultet u [[SAD]], na [[Univerzitet u Bridgeport|Univerzitetu]] u [[Bridgeport]]u, [[Connecticut]], a u [[Sarajevo|Sarajevu]] interdisciplinarni postdiplomski studij o ljudskim pravima..<ref>Marić, Irma. [http://www.idoc.ba/digitalarchive/public/serve/index.cfm?fuseaction=form&ElementId=227965 ''Tekstopisac bez ijedne prodate pjesme'']{{Mrtav link|datum=Oktobar 2019 |bot=InternetArchiveBot }}, ''Max Magazine'' publikovan 2006-05-03, arhiva ''INFOBIRO Digital Archive'', publikovali ''INFOBIRO - Mediacentar'', Sarajevo, 2009-02-17</ref> Za dužnost trajnog predstavnika predložio ga je [[Željko Komšić]] a postavilo [[Predsjedništvo Bosne i Hercegovine]].<ref>Pećanin, Senad. [http://www.bhdani.com/default.asp?kat=kol&broj_id=585&tekst_rb=1 ''Nije Komšić "jedina budala"''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101214061341/http://bhdani.com/default.asp?kat=kol&broj_id=585&tekst_rb=1 |date=14 Decembar 2010 }} Nezavisni magazin BH DANI, Broj 585 - 29.08.2008, Izdavač d.o.o. CIVITAS, Sarajevo</ref> Rođen je 1975. godine u Sarajevu. Odrastao je na [[Mejtaš]]u. Napisao je nekoliko pjesama, koje su otpjevali  [[Davor Ebner]], [[Tinka Milinović]], [[Almas]] i [[Erogene zone]]. Sin je [[Nikola Barbalić|Nikole Barbalića]], bivšeg profesora Mašinskog fakulteta u Sarajevu i nekadašnjeg odbojkaša<ref>[http://www.bih-rss.net/article_jo%9A_jedan_sarajlija_ambasador_pri_un__1956442.htm ''Još jedan Sarajlija ambasador pri UN''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110723024818/http://www.bih-rss.net/article_jo%9A_jedan_sarajlija_ambasador_pri_un__1956442.htm |date=23. 7. 2011 }} publikovano na bih-rss.net, Srijeda, 15. Juli 2009. 04:29</ref> == Reference == {{reflist}} {{stub-bh-biog}} {{DEFAULTSORT:Barbalić, Ivan}} [[Kategorija:Rođeni 1975.]] [[Kategorija:Biografije, Sarajevo]] [[Kategorija:Bosanskohercegovački političari]] [[Kategorija:Ambasadori Bosne i Hercegovine‎]] [[Kategorija:Živi ljudi]] [[Kategorija:Političari Federacije Bosne i Hercegovine]] trjvpct4v1xzfo83bxjmivlitym256w 3673772 3673771 2024-12-15T14:52:51Z Panasko 146730 [[Kategorija:Bosanskohercegovački kantautori]] dodata (uz pomoć [[Wikipedia:HotCat|HotCat]]a) 3673772 wikitext text/x-wiki {{Preuređivanje}} {{Infokutija osoba | ime               = Ivan Barbalić | datum_rođenja     = 1975 | mjesto_rođenja = [[Sarajevo]], [[SFRJ]] | zanimanje = političar }} '''Ivan Barbalić''' je bosanskohercegovački diplomat, bio je predstavnik [[Bosna i Hercegovina|Bosne i Hercegovine]] pri [[Ujedinjene nacije|Ujedinjenim nacijama]]. Završio je fakultet u [[SAD]], na [[Univerzitet u Bridgeport|Univerzitetu]] u [[Bridgeport]]u, [[Connecticut]], a u [[Sarajevo|Sarajevu]] interdisciplinarni postdiplomski studij o ljudskim pravima..<ref>Marić, Irma. [http://www.idoc.ba/digitalarchive/public/serve/index.cfm?fuseaction=form&ElementId=227965 ''Tekstopisac bez ijedne prodate pjesme'']{{Mrtav link|datum=Oktobar 2019 |bot=InternetArchiveBot }}, ''Max Magazine'' publikovan 2006-05-03, arhiva ''INFOBIRO Digital Archive'', publikovali ''INFOBIRO - Mediacentar'', Sarajevo, 2009-02-17</ref> Za dužnost trajnog predstavnika predložio ga je [[Željko Komšić]] a postavilo [[Predsjedništvo Bosne i Hercegovine]].<ref>Pećanin, Senad. [http://www.bhdani.com/default.asp?kat=kol&broj_id=585&tekst_rb=1 ''Nije Komšić "jedina budala"''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101214061341/http://bhdani.com/default.asp?kat=kol&broj_id=585&tekst_rb=1 |date=14 Decembar 2010 }} Nezavisni magazin BH DANI, Broj 585 - 29.08.2008, Izdavač d.o.o. CIVITAS, Sarajevo</ref> Rođen je 1975. godine u Sarajevu. Odrastao je na [[Mejtaš]]u. Napisao je nekoliko pjesama, koje su otpjevali  [[Davor Ebner]], [[Tinka Milinović]], [[Almas]] i [[Erogene zone]]. Sin je [[Nikola Barbalić|Nikole Barbalića]], bivšeg profesora Mašinskog fakulteta u Sarajevu i nekadašnjeg odbojkaša<ref>[http://www.bih-rss.net/article_jo%9A_jedan_sarajlija_ambasador_pri_un__1956442.htm ''Još jedan Sarajlija ambasador pri UN''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110723024818/http://www.bih-rss.net/article_jo%9A_jedan_sarajlija_ambasador_pri_un__1956442.htm |date=23. 7. 2011 }} publikovano na bih-rss.net, Srijeda, 15. Juli 2009. 04:29</ref> == Reference == {{reflist}} {{stub-bh-biog}} {{DEFAULTSORT:Barbalić, Ivan}} [[Kategorija:Rođeni 1975.]] [[Kategorija:Biografije, Sarajevo]] [[Kategorija:Bosanskohercegovački političari]] [[Kategorija:Ambasadori Bosne i Hercegovine‎]] [[Kategorija:Živi ljudi]] [[Kategorija:Političari Federacije Bosne i Hercegovine]] [[Kategorija:Bosanskohercegovački kantautori]] hyddlvpcpm2dlbaq3w61rjqkwh640us 0 97112 3673866 3562377 2024-12-15T19:38:54Z Palapa 383 3673866 wikitext text/x-wiki {{Infokutija likovni umjetnik | ime = Diego Velázquez | slika = Diego Velázquez Autorretrato 45 x 38 cm - Colección Real Academia de Bellas Artes de San Carlos - Museo de Bellas Artes de Valencia.jpg | opis_slike = Autoportret (o. 1650) | datum_rođenja = [[6. juni]] [[1599.|1599]] ([[krštenje]]) | mjesto_rođenja = [[Sevilla]] | datum_smrti = [[6. august]] [[1660.]] | mjesto_smrti = [[Madrid]] | nacionalnost = [[Španci|Španac]] | obrazovanje = | supružnik = Juana Pacheco | period = [[Barok]] | vrsta_umjetnosti = [[Slikarstvo]] | djela = ''[[Predaja Brede]]'' {{smaller|(1634–1635)}} <br/> ''[[Venera pred ogledalom]]'' {{smaller|(1647–1651)}} <br/> ''[[Portret Inocentija X]]'' {{smaller|(1650)}} <br/> ''[[Male dvorske dame]]'' {{smaller|(1656)}} <br/> ''[[Bajka o Arahni]]'' {{smaller|(o. 1657)}} | utjecao = | utjecali = | nagrade = | potpis = | web-stranica = }} '''Diego Rodríguez de Silva y Velázquez''' bio je [[Španija|španski]] slikar<ref>{{Cite news|url=https://www.britannica.com/biography/Diego-Velazquez|title=Diego Velazquez {{!}} Spanish painter|newspaper=Encyclopedia Britannica|language=en|access-date=6. 12. 2017}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.diegovelazquez.org/biography.html|title=Velazquez - The Complete Works - Biography - diegovelazquez.org|website=www.diegovelazquez.org|access-date=6. 12. 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171127171910/https://www.diegovelazquez.org/biography.html|archive-date=27. 11. 2017|url-status=dead}}</ref> i vodeći umjetnik na dvoru kralja [[Filip IV, kralj Kastilje|Filipa IV]]. Bio je najvažniji [[portret]]ist [[barok]]a i slikar scena od historijskog i kulturnog značaja. Slikao je portrete španske kraljevske porodice,<ref>{{Cite web|url=https://www.metmuseum.org/toah/hd/vela/hd_vela.htm|title=Velázquez (1599–1660) {{!}} Essay {{!}} Heilbrunn Timeline of Art History {{!}} The Metropolitan Museum of Art|last=Fahy|first=Author: Everett|website=The Met’s Heilbrunn Timeline of Art History|access-date=6. 12. 2017}}</ref> značajne osobe iz cijele [[Evropa|Evrope]], ali i obično stanovništvo. Od prve polovine [[19. vijek]]a Velázquezova djela primjer su za [[realizam|realističke]] i [[impresionizam|impresionističke]] slikare, naročito za [[Édouard Manet|Édouarda Maneta]]. Otad sve više modernih umjetnika, kao Španci [[Pablo Picasso]] i [[Salvador Dalí]], ali i irski slikar [[Francis Bacon (slikar)|Francis Bacon]] odaju počast slikajući prema Velázquezovim djelima. Bio je individualistički umjetnik [[Barok|baroknog]] perioda ( {{Oko|1600–1750}}). Počeo je slikati preciznim [[Tenebrizam|tenebrističkim]] stilom, kasnije razvijajući slobodniji način karakteriziran smjelim kistovima. Pored brojnih izvođenja scena od istorijskog i kulturnog značaja, naslikao je mnoštvo [[Slikanje portreta|portreta]] [[Španska kraljevska porodica|španske kraljevske porodice]] i građana, što je kulminiralo njegovim remek-djelom {{Jezik|es|[[Las Meninas]]}} (1656). Većina njegovih radova ušla je u [[Španska kraljevska kolekcija|špansku kraljevsku kolekciju]], a daleko najbolja zbirka je u [[Museo del Prado]] u Madridu, iako su neki portreti poslani u inostranstvo kao diplomatski pokloni, posebno [[Habsburška Monarhija|austrijskim Habsburgovcima]]. == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == * {{Commonscat-inline}} {{Diego Velázquez}} {{Barok}} {{Normativna kontrola}} {{stub-biog}} {{DEFAULTSORT:Velázquez, Diego}} [[Kategorija:Rođeni 1599.]] [[Kategorija:Umrli 1660.]] [[Kategorija:Biografije, Sevilla]] [[Kategorija:Španski slikari]] 1ep9lcxz5e48u4a51ho9mmav0v9kcln 0 97296 3673722 3488653 2024-12-15T14:08:48Z KWiki 9400 /* Potpuni spisak rezultata u Formuli 1 */ 3673722 wikitext text/x-wiki {{Nedostaju izvori}} {{Infokutija vozač F1 | ime = Kamui Kobayashi | slika = Kamui Kobayashi 2010 Malaysia.jpg | opis_slike = Kamui Kobayashi u 2010. | datum_rođenja = {{Datum rođenja i godine|1986|09|13}} | mjesto_rođenja = [[Amagasaki]], [[Japan]] | datum_smrti = <!-- {{Datum smrti i godine|sGGGG|sMM|sDD|rGGGG|rMM|rDD}} --> | mjesto_smrti = | nacionalnost = {{ZD|JAP}} [[Japan]]ski | početak_karijere = | kraj_karijere = | tim_2014. = [[Caterham F1 Team|Caterham-Renault]] | broj_auta_2014. = 10 | trke = 76 | prvenstva = | pobjede = | podiji = 1 | bodovi = 123 | prve_startne_pozicije = | najbrži_krug = 1 | prva_trka = [[Velika nagrada Brazila 2009.]] | prva_pobjeda = | posljednja_pobjeda = | posljednja_trka = [[Velika nagrada Abu Dabija 2014.]] | posljednja_sezona = [[Formula 1 - sezona 2012.|2012.]] | posljednja_pozicija = 12. (60 bodova) | aktualizirano = [[23. novembar]] [[2014]]. }} '''Kamui Kobayashi''' (Amagasaki, Hyogo [[13. septembar]] [[1986]].) je [[japan]]ski vozač [[Formula 1|Formule 1]]. == Formula 1 karijera == {| class="prettytable" !Godina !Tim |- | 2009. || [[Toyota Racing|Toyota]] |- | 2010. do 2012. || [[Sauber]] |- | 2014. || [[Caterham F1 Team|Caterham]] |} {{-}} === Potpuni spisak rezultata u Formuli 1 === ([[Šablon:F1 driver results legend|Key]])(Utrke u '''boldu''' označavaju najbolju startnu poziciju) (Utrke u ''italicu'' označuju najbrži krug utrke) {| class="wikitable" style="text-align:center; font-size:85%" ! Godina ! Momčad ! Šasija ! Motor ! 1. ! 2. ! 3. ! 4. ! 5. ! 6. ! 7. ! 8. ! 9. ! 10. ! 11. ! 12. ! 13. ! 14. ! 15. ! 16. ! 17. ! 18. ! 19. ! 20. ! Bodovi ! Poredak |- | [[Formula 1 - sezona 2009.|2009.]] ! [[Toyota Racing|Panasonic Toyota Racing]] ! [[Toyota TF109]] ! Toyota RVX-09 2.4 V8 | [[Velika nagrada Australije 2009.|AUS]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Malezije 2009.|MAL]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Kine 2009.|KIN]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Bahreina 2009.|BHR]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Španije 2009.|ŠPA]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Monaka 2009.|MON]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Turske 2009.|TUR]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Velike Britanije 2009.|VB]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Njemačke 2009.|NJE]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Mađarske 2009.|MAĐ]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Evrope 2009.|EVR]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Belgije 2009.|BEL]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Italije 2009.|ITA]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Singapura 2009.|SIN]]<br /><small></small> |bgcolor="FOF8FF"| [[Velika nagrada Japana 2009.|JAP]]<br /><small>ST</small> |bgcolor="CFCFFF"| [[Velika nagrada Brazila 2009.|BRA]]<br /><small>9.</small> |bgcolor="DFFFDF"| [[Velika nagrada Abu Dhabija 2009.|ABU]]<br /><small>6.</small> | | | ! 3 ! 18. |- | [[Formula 1 - sezona 2010.|2010.]] ! [[Sauber|BMW Sauber F1 Team]] ! [[Sauber C29]] ! Ferrari 056 2.4 V8 |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Bahreina 2010.|BHR]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Australije 2010.|AUS]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Malezije 2010.|MAL]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Kine 2010.|KIN]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Španije 2010.|ŠPA]]<br /><small>12.</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Monaka 2010.|MON]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Turske 2010.|TUR]]<br /><small>10.</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Kanade 2010.|KAN]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Evrope 2010.|EVR]]<br /><small>7.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Velike Britanije 2010.|VB]]<br /><small>6.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Njemačke 2010.|NJE]]<br /><small>11.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Mađarske 2010.|MAĐ]]<br /><small>9.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Belgije 2010.|BEL]]<br /><small>8.</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Italije 2010.|ITA]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Singapura 2010.|SIN]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Japana 2010.|JAP]]<br /><small>7.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Koreje 2010.|KOR]]<br /><small>8.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Brazila 2010.|BRA]]<br /><small>10.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Abu Dhabija 2010.|ABU]]<br /><small>14.</small> | ! 32 ! 12. |- | [[Formula 1 - sezona 2011.|2011.]] ! [[Sauber|Sauber F1 Team]] ! [[Sauber C30]] ! Ferrari 056 2.4 V8 |bgcolor="#000000" style="color:#ffffff"| [[Velika nagrada Australije 2011.|{{color|white|AUS}}]]<br /><small>DSK</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Malezije 2011.|MAL]]<br /><small>7.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Kine 2011.|KIN]]<br /><small>10.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Turske 2011.|TUR]]<br /><small>10.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Španije 2011.|ŠPA]]<br /><small>10.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Monaka 2011.|MON]]<br /><small>5.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Kanade 2011.|KAN]]<br /><small>7.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Evrope 2011.|EVR]]<br /><small>16.</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Velike Britanije 2011.|VB]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Njemačke 2011.|NJE]]<br /><small>9.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Mađarske 2011.|MAĐ]]<br /><small>11.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Belgije 2011.|BEL]]<br /><small>12.</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Italije 2011.|ITA]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Singapura 2011.|SIN]]<br /><small>14.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Japana 2011.|JAP]]<br /><small>13.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Koreje 2011.|KOR]]<br /><small>15.</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Indije 2011.|IND]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Abu Dhabija 2011.|ABU]]<br /><small>10.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Brazila 2011.|BRA]]<br /><small>9.</small> | ! 30 ! 12. |- | [[Formula 1 - sezona 2012.|2012.]] ! [[Sauber|Sauber F1 Team]] ! [[Sauber C31]] ! Ferrari 056 2.4 V8 |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Australije 2012.|AUS]]<br /><small>6.</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Malezije 2012.|MAL]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#DFFFDF"| ''[[Velika nagrada Kine 2012.|KIN]]''<br /><small>10.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Bahreina 2012.|BHR]]<br /><small>13.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Španije 2012.|ŠPA]]<br /><small>5.</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Monaka 2012.|MON]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Kanade 2012.|KAN]]<br /><small>9.</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Evrope 2012.|EVR]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Velike Britanije 2012.|VB]]<br /><small>11.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Njemačke 2012.|NJE]]<br /><small>4.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Mađarske 2012.|MAĐ]]<br /><small>18.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Belgije 2012.|BEL]]<br /><small>13.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Italije 2012.|ITA]]<br /><small>9.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Singapura 2012.|SIN]]<br /><small>13.</small> |bgcolor="#FFDF9F"| [[Velika nagrada Japana 2012.|JAP]]<br /><small>3.</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Koreje 2012.|KOR]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Indije 2012.|IND]]<br /><small>14.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Abu Dabija 2012.|ABU]]<br /><small>6.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada SAD 2012.|SAD]]<br /><small>14.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Brazila 2012.|BRA]]<br /><small>9.</small> ! 60 ! 12. |- | colspan=25 | |- | [[Formula 1 - sezona 2014.|2014.]] ! [[Caterham F1 Team]] ! [[Caterham CT05]] ! Renault Energy F1-2014<br/>1.6 V6 t |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Australije 2014.|AUS]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Malezije 2014.|MAL]]<br /><small>13.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Bahreina 2014.|BHR]]<br /><small>15.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Kine 2014.|KIN]]<br /><small>18.</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Španije 2014.|ŠPA]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Monaka 2014.|MON]]<br /><small>13.</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Kanade 2014.|KAN]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Austrije 2014.|AUT]]<br /><small>16.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Velike Britanije 2014.|VB]]<br /><small>15.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Njemačke 2014.|NJE]]<br /><small>16.</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Mađarske 2014.|MAĐ]]<br /><small>Odu</small> | [[Velika nagrada Belgije 2014.|BEL]]<br /><small></small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Italije 2014.|ITA]]<br /><small>17.</small> |bgcolor="#FFFFFF"| [[Velika nagrada Singapura 2014.|SIN]]<br /><small>NP</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Japana 2014.|JAP]]<br /><small>19.</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Rusije 2014.|RUS]]<br /><small>Odu</small> | [[Velika nagrada SAD-a 2014.|SAD]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Brazila 2014.|BRA]]<br /><small></small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Abu Dabija 2014.|ABU]]<br /><small>Odu</small> | ! 0 ! 22. |} ''*'' Sezona u toku {{Commonscat|Kamui Kobayashi}} {{Pobjednici 24 sata Le Mansa}} {{DEFAULTSORT:Kobayashi, Kamui}} [[Kategorija:Rođeni 1986.]] [[Kategorija:Biografije, Amagasaki]] [[Kategorija:Japanski vozači Formule 1]] [[Kategorija:Živi ljudi]] nftfahpdek1z0f4dol6pqu1kvseln2o 0 98997 3673720 3431535 2024-12-15T14:06:06Z KWiki 9400 /* Vanjski linkovi */ 3673720 wikitext text/x-wiki {{Infokutija vozač F1 | ime = Nico Hülkenberg | slika = Nico Hulkenberg 2017 Malaysia.jpg | opis_slike = Nico Hülkenberg u 2017. | datum_rođenja = {{Datum rođenja i godine|1987|08|19}} | mjesto_rođenja = [[Emmerich am Rhein]], [[Zapadna Njemačka|Njemačka]] | datum_smrti = <!-- {{Datum smrti i godine|sGGGG|sMM|sDD|rGGGG|rMM|rDD}} --> | mjesto_smrti = | nacionalnost = {{ZD|NJE}} [[Nijemci|Nijemac]] | početak_karijere = | kraj_karijere = | tim_2019. = [[Renault F1|Renault]] | broj_auta_2019. = '''<span style="padding:1px 4px; color:#000000; background-color:#FFF500;">27</span>''' | trke = 184 (181 početak) | prvenstva = | pobjede = | podiji = | bodovi = 521 | prve_startne_pozicije = 1 | najbrži_krug = 2 | prva_trka = [[Velika nagrada Bahreina 2010.]] | prva_pobjeda = | posljednja_pobjeda = | posljednja_trka = [[Velika nagrada Saudijske Arabije 2022.|VN Saudijske Arabije 2022.]] | posljednja_sezona = | posljednja_pozicija = | aktualizirano = 12. 9. 2022. }} '''Nicolas ′′Nico′′ Hülkenberg''' (Emmerich am Rhein, [[19. august]] [[1987]].) je [[Njemačka|njemački]] vozač [[Formula 1|Formule 1]]. ==Sažetak karijere== {| class="wikitable" style="font-size: 85%; text-align:center" ! Godina ! Kategorija ! Tim ! Trke ! Pobjede ! {{Tooltip|Pol poz.|Pol pozicije}} ! {{Tooltip|N. krug|Najbrži krug}} ! Podiji ! Bodovi ! {{Tooltip|Poz.|Pozicija}} |- !rowspan=2| 2005. |align=left| Formula BMW ADAC |align=left rowspan=2| Josef Kaufmann Racing | 20 | 8 | 9 | 6 | 14 | 287 |bgcolor="#FFFFBF"| '''1.''' |- |align=left| Formula BMW World Final | 1 | 0 | 0 | 1 | 1 | – |bgcolor="#FFDF9F"| '''3.''' |- !rowspan=2| 2006. |align=left| Formula 3 Njemačka |align=left| Josef Kaufmann Racing | 18 | 1 | 3 | 5 | 6 | 78 ! 5. |- |align=left| V de V<br/>Challenge Endurance Moderne |align=left| Griffith's | 2 | 1 | 2 | ? | 1 | 50 ! 17. |- ! 2006–07. |align=left| A1 Grand Prix |align=left| A1 Team Germany | 20 | 9 | 3 | 5 | 14 | 128 |bgcolor="#FBFFBF"| '''1.''' |- !rowspan=3| 2007. |align=left| Formula 3 Euro Serija |align=left rowspan=3| ART Grand Prix | 20 | 4 | 2 | 3 | 8 | 72 |bgcolor="#FFDF9F"| '''3.''' |- |align=left| Velika nagrada Makaa | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | – ! 23. |- |align=left| Masters of Formula 3 | 1 | 1 | 0 | 0 | 1 | – |bgcolor="#FFFFBF"| '''1.''' |- !rowspan=2| 2008. |align=left| Formula 3 Euro Serija |align=left rowspan=2| ART Grand Prix | 20 | 7 | 6 | 7 | 8 | 87 |bgcolor="#FFFFBF"| '''1.''' |- |align=left| Masters of Formula 3 | 1 | 0 | 1 | 0 | 1 | – |bgcolor="#DFDFDF"| '''2.''' |- ! 2008–09. |align=left| GP2 Azija Serija |align=left| ART Grand Prix | 4 | 1 | 2 | 0 | 2 | 27 ! 6. |- !rowspan=2| 2009. |align=left| GP2 Serija |align=left| ART Grand Prix | 20 | 5 | 3 | 5 | 10 | 100 |bgcolor="#FBFFBF"| '''1.''' |- |align=left| [[Formula 1 – sezona 2009.|Formula 1]] |align=left| [[Williams F1|AT&T Williams]] |colspan=7| Vozač za testiranje |- ! 2010. |align=left| [[Formula 1 – sezona 2010.|Formula 1]] |align=left| [[Williams F1|AT&T Williams]] | 19 | 0 | 1 | 0 | 0 | 22 ! 14. |- ! 2011. |align=left| [[Formula 1 – sezona 2011.|Formula 1]] |align=left| [[Force India|Force India F1 Team]] |colspan=7| Vozač za testiranje |- ! 2012. |align=left| [[Formula 1 – sezona 2012.|Formula 1]] |align=left| [[Force India|Sahara Force India F1 Team]] | 20 | 0 | 0 | 1 | 0 | 63 ! 11. |- ! 2013. |align=left| [[Formula 1 – sezona 2013.|Formula 1]] |align=left| [[Sauber|Sauber F1 Team]] | 19 | 0 | 0 | 0 | 0 | 51 ! 10. |- ! 2014. |align=left| [[Formula 1 – sezona 2014.|Formula 1]] |align=left| [[Force India|Sahara Force India F1 Team]] | 19 | 0 | 0 | 0 | 0 | 96 ! 9. |- !rowspan=3| 2015. |align=left| [[Formula 1 – sezona 2015.|Formula 1]] |align=left| [[Force India|Sahara Force India F1 Team]] | 19 | 0 | 0 | 0 | 0 | 58 ! 10. |- |align=left| FIA WEC |align=left rowspan=2| [[Porsche|Porsche Team]] | 2 | 1 | 0 | 0 | 1 | 58 ! 9. |- |align=left| 24 Sata Le Mansa | 1 | 1 | 0 | 0 | 1 | – |style="background:#FFFFBF;"| '''1.''' |- ! 2016. |align=left| [[Formula 1 – sezona 2016.|Formula 1]] |align=left| [[Force India|Sahara Force India F1 Team]] | 21 | 0 | 0 | 1 | 0 | 72 ! 9. |- ! 2017. |align=left| [[Formula 1 – sezona 2017.|Formula 1]] |align=left| [[Renault F1|Renault Sport Formula One Team]] | 20 | 0 | 0 | 0 | 0 | 43 ! 10. |- ! 2018. |align=left| [[Formula 1 – sezona 2017.|Formula 1]] |align=left| [[Renault F1|Renault Sport Formula One Team]] | 21 | 0 | 0 | 0 | 0 | 69 ! 7. |} == Karijera u Formuli 1 == {| class="wikitable" !Godina !Tim |- | 2010. || [[Williams F1|Williams]] |- | 2013. || [[Sauber]] |- | 2011–2012.<br/>2014–2016. || [[Force India]] |- | 2017–2019. || [[Renault F1|Renault]] |} === Potpuni spisak rezultata u Formuli 1 === ([[Šablon:F1 driver results legend|Legenda]])(Utrke u '''boldu''' označavaju najbolju startnu poziciju) (Utrke u ''italicu'' označuju najbrži krug utrke) {| class="wikitable" style="text-align:center; font-size:85%" ! Godina ! Tim ! Šasija ! Motor ! 1. ! 2. ! 3. ! 4. ! 5. ! 6. ! 7. ! 8. ! 9. ! 10. ! 11. ! 12. ! 13. ! 14. ! 15. ! 16. ! 17. ! 18. ! 19. ! 20. ! 21. ! {{Tooltip|Bod.|Bodovi}} ! {{Tooltip|Poz.|Pozicija}} |- | [[Formula 1 – sezona 2010.|2010.]] ! [[Williams F1|AT&T Williams]] ! [[Williams FW32]] ! Cosworth CA2010 2.4 V8 |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Bahreina 2010.|BHR]]<br /><small>14.</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Australije 2010.|AUS]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Malezije 2010.|MAL]]<br /><small>10.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Kine 2010.|KIN]]<br /><small>15.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Španije 2010.|ŠPA]]<br /><small>16.</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Monaka 2010.|MON]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Turske 2010.|TUR]]<br /><small>17.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Kanade 2010.|KAN]]<br /><small>13.</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Evrope 2010.|EVR]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Velike Britanije 2010.|VB]]<br /><small>10.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Njemačke 2010.|NJE]]<br /><small>13.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Mađarske 2010.|MAĐ]]<br /><small>6.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Belgije 2010.|BEL]]<br /><small>14.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Italije 2010.|ITA]]<br /><small>7.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Singapura 2010.|SIN]]<br /><small>10.</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Japana 2010.|JAP]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Koreje 2010.|KOR]]<br /><small>10.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| '''[[Velika nagrada Brazila 2010.|BRA]]'''<br /><small>8.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Abu Dhabija 2010.|ABU]]<br /><small>16.</small> | | ! '''22''' ! '''14.''' |- | [[Formula 1 – sezona 2011.|2011.]] ! [[Force India|Force India F1 Team]] ! [[Force India VJM04]] ! Mercedes-Benz FO 108Y 2.4 V8 |bgcolor="#E0FFFF"| [[Velika nagrada Australije 2011.|AUS]]<br /><small>VZT</small> |bgcolor="#E0FFFF"| [[Velika nagrada Malezije 2011.|MAL]]<br /><small>VZT</small> |bgcolor="#E0FFFF"| [[Velika nagrada Kine 2011.|KIN]]<br /><small>VZT</small> |bgcolor="#E0FFFF"| [[Velika nagrada Turske 2011.|TUR]]<br /><small>VZT</small> |bgcolor="#E0FFFF"| [[Velika nagrada Španije 2011.|ŠPA]]<br /><small>VZT</small> | [[Velika nagrada Monaka 2011.|MON]]<br /><small></small> |bgcolor="#E0FFFF"| [[Velika nagrada Kanade 2011.|KAN]]<br /><small>VZT</small> |bgcolor="#E0FFFF"| [[Velika nagrada Evrope 2011.|EVR]]<br /><small>VZT</small> |bgcolor="#E0FFFF"| [[Velika nagrada Velike Britanije 2011.|VB]]<br /><small>VZT</small> |bgcolor="#E0FFFF"| [[Velika nagrada Njemačke 2011.|NJE]]<br /><small>VZT</small> |bgcolor="#E0FFFF"| [[Velika nagrada Mađarske 2011.|MAĐ]]<br /><small>VZT</small> |bgcolor="#E0FFFF"| [[Velika nagrada Belgije 2011.|BEL]]<br /><small>VZT</small> |bgcolor="#E0FFFF"| [[Velika nagrada Italije 2011.|ITA]]<br /><small>VZT</small> | [[Velika nagrada Singapura 2011.|SIN]]<br /><small></small> |bgcolor="#E0FFFF"| [[Velika nagrada Japana 2011.|JAP]]<br /><small>VZT</small> | [[Velika nagrada Koreje 2011.|KOR]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Indije 2011.|IND]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Abu Dhabija 2011.|ABU]]<br /><small></small> |bgcolor="#E0FFFF"| [[Velika nagrada Brazila 2011.|BRA]]<br /><small>VZT</small> | | ! – ! – |- | [[Formula 1 – sezona 2012.|2012.]] ! [[Force India|Sahara Force India F1 Team]] ! [[Force India VJM05]] ! Mercedes-Benz FO 108Z 2.4 V8 |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Australije 2012.|AUS]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Malezije 2012.|MAL]]<br /><small>9.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Kine 2012.|KIN]]<br /><small>15.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Bahreina 2012.|BHR]]<br /><small>12.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Španije 2012.|ŠPA]]<br /><small>10.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Monaka 2012.|MON]]<br /><small>8.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Kanade 2012.|KAN]]<br /><small>12.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Evrope 2012.|EVR]]<br /><small>5.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Velike Britanije 2012.|VB]]<br /><small>12.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Njemačke 2012.|NJE]]<br /><small>9.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Mađarske 2012.|MAĐ]]<br /><small>11.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Belgije 2012.|BEL]]<br /><small>4.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Italije 2012.|ITA]]<br /><small>21.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| ''[[Velika nagrada Singapura 2012.|SIN]]''<br /><small>14.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Japana 2012.|JAP]]<br /><small>7.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Koreje 2012.|KOR]]<br /><small>6.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Indije 2012.|IND]]<br /><small>8.</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Abu Dhabija 2012.|ABU]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada SAD-a 2012.|SAD]]<br /><small>8.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Brazila 2012.|BRA]]<br /><small>5.</small> | ! 63 ! 11. |- | [[Formula 1 – sezona 2013.|2013.]] ! [[Sauber|Sauber F1 Team]] ! [[Sauber C32]] ! Ferrari Tipo 056 2.4 V8 |bgcolor="#FFFFFF"| [[Velika nagrada Australije 2013.|AUS]]<br /><small>NP</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Malezije 2013.|MAL]]<br /><small>8.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Kine 2013.|KIN]]<br /><small>10.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Bahreina 2013.|BHR]]<br /><small>12.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Španije 2013.|ŠPA]]<br /><small>15.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Monaka 2013.|MON]]<br /><small>11.</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Kanade 2013.|KAN]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Velike Britanije 2013.|VB]]<br /><small>10.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Njemačke 2013.|NJE]]<br /><small>10.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Mađarske 2013.|MAĐ]]<br /><small>11.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Belgije 2013.|BEL]]<br /><small>13.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Italije 2013.|ITA]]<br /><small>5.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Singapura 2013.|SIN]]<br /><small>9.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Koreje 2013.|KOR]]<br /><small>4.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Japana 2013.|JAP]]<br /><small>6.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Indije 2013.|IND]]<br/><small>19.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Abu Dhabija 2013.|ABU]]<br /><small>14.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada SAD-a 2013.|SAD]]<br /><small>6.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Brazila 2013.|BRA]]<br /><small>8.</small> | | ! 51 ! 10. |- | [[Formula 1 – sezona 2014.|2014.]] ! [[Force India|Sahara Force India F1 Team]] ! [[Force India VJM07]] ! Mercedes-Benz PU106A Hybrid 1.6 V6 t |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Australije 2014.|AUS]]<br /><small>6.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Malezije 2014.|MAL]]<br /><small>5.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Bahreina 2014.|BHR]]<br /><small>5.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Kine 2014.|KIN]]<br /><small>6.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Španije 2014.|ŠPA]]<br /><small>10.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Monaka 2014.|MON]]<br /><small>5.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Kanade 2014.|KAN]]<br /><small>5.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Austrije 2014.|AUT]]<br /><small>9.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Velike Britanije 2014.|VB]]<br /><small>8.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Njemačke 2014.|NJE]]<br /><small>7.</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Mađarske 2014.|MAĐ]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Belgije 2014.|BEL]]<br /><small>10.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Italije 2014.|ITA]]<br /><small>12.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Singapura 2014.|SIN]]<br /><small>9.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Japana 2014.|JAP]]<br /><small>8.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Rusije 2014.|RUS]]<br /><small>12.</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada SAD-a 2014.|SAD]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Brazila 2014.|BRA]]<br /><small>8.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Abu Dhabija 2014.|ABU]]<br /><small>6.</small> | | ! 96 ! 9. |- | [[Formula 1 – sezona 2015.|2015.]] ! [[Force India|Sahara Force India F1 Team]] ! [[Force India VJM08]] ! Mercedes-Benz PU106B Hybrid 1.6 V6 t |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Australije 2015.|AUS]]<br /><small>7.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Malezije 2015.|MAL]]<br /><small>14.</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Kine 2015.|KIN]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Bahreina 2015.|BHR]]<br /><small>13.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Španije 2015.|ŠPA]]<br /><small>15.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Monaka 2015.|MON]]<br /><small>11.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Kanade 2015.|KAN]]<br /><small>8.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Austrije 2015.|AUT]]<br /><small>6.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Velike Britanije 2015.|VB]]<br /><small>7.</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Mađarske 2015.|MAĐ]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#FFFFFF"| [[Velika nagrada Belgije 2015.|BEL]]<br /><small>NP</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Italije 2015.|ITA]]<br /><small>7.</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Singapura 2015.|SIN]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Japana 2015.|JAP]]<br /><small>6.</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Rusije 2015.|RUS]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada SAD-a 2015.|SAD]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Meksika 2015.|MEK]]<br /><small>7.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Brazila 2015.|BRA]]<br /><small>6.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Abu Dhabija 2015.|ABU]]<br /><small>7.</small> | | ! 58 ! 10. |- | [[Formula 1 – sezona 2016.|2016.]] ! [[Force India|Sahara Force India F1 Team]] ! [[Force India VJM09]] ! Mercedes-Benz PU106C Hybrid 1.6 V6 t |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Australije 2016.|AUS]]<br /><small>7.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Bahreina 2016.|BHR]]<br /><small>15.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| ''[[Velika nagrada Kine 2016.|KIN]]''<br /><small>15.</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Rusije 2016.|RUS]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Španije 2016.|ŠPA]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Monaka 2016.|MON]]<br /><small>6.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Kanade 2016.|KAN]]<br /><small>8.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Evrope 2016.|EVR]]<br /><small>9.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Austrije 2016.|AUT]]<br /><small>19.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Velike Britanije 2016.|VB]]<br /><small>7.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Mađarske 2016.|MAĐ]]<br /><small>10.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Njemačke 2016.|NJE]]<br /><small>7.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Belgije 2016.|BEL]]<br /><small>4.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Italije 2016.|ITA]]<br /><small>10.</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Singapura 2016.|SIN]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Malezije 2016.|MAL]]<br /><small>8.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Japana 2016.|JAP]]<br /><small>8.</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada SAD-a 2016.|SAD]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Meksika 2016.|MEK]]<br /><small>7.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Brazila 2016.|BRA]]<br /><small>7.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Abu Dhabija 2016.|ABU]]<br /><small>7.</small> ! 72 ! 9. |- | [[Formula 1 – sezona 2017.|2017.]] ! [[Renault F1|Renault Sport Formula One Team]] ! [[Renault R.S.17]] ! Renault Sport R.E.17 1.6 V6 t |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Australije 2017.|AUS]]<br /><small>11.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Kine 2017.|KIN]]<br /><small>12.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Bahreina 2017.|BHR]]<br /><small>9.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Rusije 2017.|RUS]]<br /><small>8.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Španije 2017.|ŠPA]]<br /><small>6.</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Monaka 2017.|MON]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Kanade 2017.|KAN]]<br /><small>8.</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Azerbejdžana 2017.|AZE]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Austrije 2017.|AUT]]<br /><small>13.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Velike Britanije 2017.|VB]]<br /><small>6.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Mađarske 2017.|MAĐ]]<br /><small>17.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Belgije 2017.|BEL]]<br /><small>6.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Italije 2017.|ITA]]<br /><small>13.</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Singapura 2017.|SIN]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Malezije 2017.|MAL]]<br /><small>16.</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Japana 2017.|JAP]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada SAD-a 2017.|SAD]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Meksika 2017.|MEK]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Brazila 2017.|BRA]]<br /><small>10.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Abu Dhabija 2017.|ABU]]<br /><small>6.</small> | ! 43 ! 10. |- | [[Formula 1 – sezona 2018.|2018.]] ! [[Renault F1|Renault Sport Formula One Team]] ! [[Renault R.S.18]] ! Renault Sport R.E.18 1.6 V6 t |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Australije 2018.|AUS]]<br /><small>7.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Bahreina 2018.|BHR]]<br /><small>6.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Kine 2018.|KIN]]<br /><small>6.</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Azerbejdžana 2018.|AZE]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Španije 2018.|ŠPA]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Monaka 2018.|MON]]<br /><small>8.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Kanade 2018.|KAN]]<br /><small>7.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Francuske 2018.|FRA]]<br /><small>9.</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Austrije 2018.|AUT]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Velike Britanije 2018.|VB]]<br /><small>6.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Njemačke 2018.|NJE]]<br /><small>5.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Mađarske 2018.|MAĐ]]<br /><small>12.</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Belgije 2018.|BEL]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Italije 2018.|ITA]]<br /><small>13.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Singapura 2018.|SIN]]<br /><small>10.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Rusije 2018.|RUS]]<br /><small>12.</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Japana 2018.|JAP]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada SAD-a 2018.|SAD]]<br /><small>6.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Meksika 2018.|MEK]]<br /><small>6.</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Brazila 2018.|BRA]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Abu Dhabija 2018.|ABU]]<br /><small>Odu</small> ! 69 ! 7. |- | [[Formula 1 – sezona 2019.|2019.]] ! [[Renault F1|Renault F1 Team]] ! [[Renault R.S.19]] ! Renault E-Tech 19 1.6 V6 t |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Australije 2019.|AUS]]<br /><small>7.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Bahreina 2019.|BHR]]<br /><small>17.</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Velika nagrada Kine 2019.|KIN]]<br /><small>Odu</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Azerbejdžana 2019.|AZE]]<br /><small>14.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Španije 2019.|ŠPA]]<br /><small>13.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Monaka 2019.|MON]]<br /><small>13.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Kanade 2019.|KAN]]<br /><small>7.</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Velika nagrada Francuske 2019.|FRA]]<br /><small>8.</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Velika nagrada Austrije 2019.|AUT]]<br /><small>13.</small> | [[Velika nagrada Velike Britanije 2019.|VB]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Njemačke 2019.|NJE]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Mađarske 2019.|MAĐ]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Belgije 2019.|BEL]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Italije 2019.|ITA]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Singapura 2019.|SIN]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Rusije 2019.|RUS]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Japana 2019.|JAP]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Meksika 2019.|MEK]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada SAD-a 2019.|SAD]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Brazila 2019.|BRA]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Abu Dhabija 2019.|ABU]]<br /><small></small> ! 16* ! 11.* |} ''*'' Sezona u toku ==Vanjski linkovi== {{Commonscat|Nico Hülkenberg}} * [http://www.statsf1.com/en/nico-hulkenberg.aspx Hülkenbergove statistike] {{Pobjednici 24 sata Le Mansa}} {{DEFAULTSORT:Hülkenberg, Nico}} [[Kategorija:Rođeni 1987.]] [[Kategorija:Biografije, Emmerich am Rhein]] [[Kategorija:Njemački vozači Formule 1]] [[Kategorija:Živi ljudi]] fyidzxctboq219cygbmvpaja91i4h9v 0 100913 3673723 2985684 2024-12-15T14:11:07Z KWiki 9400 /* Potpuni spisak rezultata u Formuli 1 */ 3673723 wikitext text/x-wiki {{Nedostaju izvori}} {{Infokutija osoba | ime = José María López | slika = JoseMariaPechitoLopezWTCC.jpg | veličina_slike = | opis = | datum_rođenja = {{Datum rođenja i godine|1983|4|26}} | mjesto_rođenja = Argentina | datum_smrti = <!-- {{Datum smrti i godine|GGGG|MM|DD|GGGG|MM|DD}}--> | mjesto_smrti = <!-- [[Grad]], [[Država]] --> | nacionalnost = | druga_imena = | zanimanje = | godine_aktivnosti = | poznat_po = | značajna_djela = }} '''José María López''' (Río Tercero, Córdoba [[26. april]] [[1983]]) je [[Argentina|argentinski]] vozač. == Formula 1 karijera == {| class="prettytable" !Godina !Tim |- | 2010 || [[US F1 Team|US F1]] |} {| class="prettytable" style="text-align:right;" ! !2010 !Totalno |- |align="left" | Broj utrka || || |- |align="left" | Broj pobjeda || || |- |align="left" | Broj prvih startnih pozicija || || |- |align="left" | Broj najbržih rundi || || |- |align="left" | Broj osvojenih podium pozicija || || |- |align="left" | Ukupni broj poena || || |- |align="left" | Plasman || |} ''*'' Sezona u toku === Potpuni spisak rezultata u Formuli 1 === ([[Template:F1 driver results legend|key]])(Utrke u '''boldu''' označavaju najbolju startnu poziciju) (Utrke u ''italicu'' označuju najbrži krug utrke) {| class="wikitable" style="text-align:center; font-size:85%" ! Godina ! Momčad ! Šasija ! Motor ! 1. ! 2. ! 3. ! 4. ! 5. ! 6. ! 7. ! 8. ! 9. ! 10. ! 11. ! 12. ! 13. ! 14. ! 15. ! 16. ! 17. ! 18. ! 19. ! Bodovi ! Poredak |- | [[Formula 1 sezona 2010|2010]] ! [[US F1 Team]] ! Type 1 ! Cosworth CA2010 2.4 V8 | [[Velika nagrada Bahreina|BHR]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Australije|AUS]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Malezije|MAL]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Kine|KIN]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Španije|ŠPA]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Monaka|MON]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Turske|TUR]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Kanade|KAN]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Evrope|EVR]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Velike Britanije|VB]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Njemačke|NJE]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Mađarske|MAĐ]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Belgije|BEL]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Italije|ITA]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Singapura|SIN]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Japana|JAP]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Koreje|KOR]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Brazila|BRA]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Abu Dhabija|ABU]]<br /><small></small> ! ! |} ''*'' Sezona u toku {{Commonscat|José María López}} {{DEFAULTSORT:López, José María}} [[Kategorija:Rođeni 1983.]] [[Kategorija:Biografije, Rio Tercero]] [[Kategorija:Argentinski vozači Formule 1]] [[Kategorija:Živi ljudi]] 0rnu0c8vvduypnj9b71wmca0692t6b9 3673724 3673723 2024-12-15T14:11:21Z KWiki 9400 /* Potpuni spisak rezultata u Formuli 1 */ 3673724 wikitext text/x-wiki {{Nedostaju izvori}} {{Infokutija osoba | ime = José María López | slika = JoseMariaPechitoLopezWTCC.jpg | veličina_slike = | opis = | datum_rođenja = {{Datum rođenja i godine|1983|4|26}} | mjesto_rođenja = Argentina | datum_smrti = <!-- {{Datum smrti i godine|GGGG|MM|DD|GGGG|MM|DD}}--> | mjesto_smrti = <!-- [[Grad]], [[Država]] --> | nacionalnost = | druga_imena = | zanimanje = | godine_aktivnosti = | poznat_po = | značajna_djela = }} '''José María López''' (Río Tercero, Córdoba [[26. april]] [[1983]]) je [[Argentina|argentinski]] vozač. == Formula 1 karijera == {| class="prettytable" !Godina !Tim |- | 2010 || [[US F1 Team|US F1]] |} {| class="prettytable" style="text-align:right;" ! !2010 !Totalno |- |align="left" | Broj utrka || || |- |align="left" | Broj pobjeda || || |- |align="left" | Broj prvih startnih pozicija || || |- |align="left" | Broj najbržih rundi || || |- |align="left" | Broj osvojenih podium pozicija || || |- |align="left" | Ukupni broj poena || || |- |align="left" | Plasman || |} ''*'' Sezona u toku === Potpuni spisak rezultata u Formuli 1 === ([[Template:F1 driver results legend|key]])(Utrke u '''boldu''' označavaju najbolju startnu poziciju) (Utrke u ''italicu'' označuju najbrži krug utrke) {| class="wikitable" style="text-align:center; font-size:85%" ! Godina ! Momčad ! Šasija ! Motor ! 1. ! 2. ! 3. ! 4. ! 5. ! 6. ! 7. ! 8. ! 9. ! 10. ! 11. ! 12. ! 13. ! 14. ! 15. ! 16. ! 17. ! 18. ! 19. ! Bodovi ! Poredak |- | [[Formula 1 sezona 2010|2010]] ! [[US F1 Team]] ! Type 1 ! Cosworth CA2010 2.4 V8 | [[Velika nagrada Bahreina|BHR]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Australije|AUS]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Malezije|MAL]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Kine|KIN]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Španije|ŠPA]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Monaka|MON]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Turske|TUR]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Kanade|KAN]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Evrope|EVR]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Velike Britanije|VB]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Njemačke|NJE]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Mađarske|MAĐ]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Belgije|BEL]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Italije|ITA]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Singapura|SIN]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Japana|JAP]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Koreje|KOR]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Brazila|BRA]]<br /><small></small> | [[Velika nagrada Abu Dhabija|ABU]]<br /><small></small> ! ! |} ''*'' Sezona u toku {{Commonscat|José María López}} {{Pobjednici 24 sata Le Mansa}} {{DEFAULTSORT:López, José María}} [[Kategorija:Rođeni 1983.]] [[Kategorija:Biografije, Rio Tercero]] [[Kategorija:Argentinski vozači Formule 1]] [[Kategorija:Živi ljudi]] 8z7eym2nj5fp1gv8vfhzbmod1cwc9sl 0 133448 3673875 3578647 2024-12-15T21:46:09Z Ajdin26 161860 /* Diskografija */ 3673875 wikitext text/x-wiki {{Infokutija muzičar | počasni_prefiks = | ime = Šaban Šaulić | počasni_sufiks = | slika = Šaban Šaulić in Sofia.jpg | slika_veličina = | široka_slika = <!-- 'da' ako je široka slika, inače ostaviti prazno --> | alt = | opis = | pozadina = solo_izvođač | izvorno_ime = | izvorno_ime_jezik = | ime_po_rođenju = | alias = | datum_rođenja = {{Datum rođenja|1951|9|6}} | mjesto_rođenja = [[Šabac]], [[FNRJ]] | porijeklo = {{ZID|BiH}}<br/>{{ZID|Srbija}} | datum_smrti = {{datum smrti i godine|2019|2|17|1951|9|6}} | mjesto_smrti = [[Bielefeld]], [[Njemačka]] | žanr = Narodna muzika | zanimanje = Pjevač | instrument = | karijera = 1969–2019. | izdavač = | povezani_umjetnici = | veb-sajt = <!-- {{URL|primjer.com}} --> | značajni_instrumenti = | modul = | modul2 = | modul3 = }} [[Datoteka:Grob Šabana Šaulića u Beogradu.JPG|mini|desno|250px|Grob Šabana Šaulića u Aleji zaslužnih građana na [[Novo groblje u Beogradu|Novom groblju u Beogradu]], 1.1.2020.]] '''Šaban Šaulić''' bio je [[srbija]]nski [[pjevanje|pjevač]] narodne [[muzika|muzike]]. Tokom bogate karijere, zbog izuzetnih glasovnih mogućnosti, u medijima i od publike dobio je nadimak "kralj narodne muzike"<ref name="nezavisne">{{cite web |url= http://www.nezavisne.com/vijesti.php?vijest=14594&meni=22 |title= Intervju sa Šabanom Šaulićem |publisher= [[Nezavisne novine]] }}{{Mrtav link|datum=Oktobar 2019 |bot=InternetArchiveBot }}</ref><ref>{{cite web |url= http://www.balkanmedia.com/magazin/4765/saban_saulic_postao_suvlasnik.html |publisher= Balkan medija |title= "Šaban Šaulić postao suvlasnik medijske kuće 'Megasaund'" |access-date=28. 9. 2010 |archive-url= https://web.archive.org/web/20091216141042/http://www.balkanmedia.com/magazin/4765/saban_saulic_postao_suvlasnik.html |archive-date=16. 12. 2009 |url-status= dead }}</ref><ref name="svet">{{cite web |url= http://www.svet.co.rs/?state=3&izdanje=2&broj=293&clanak=700 |publisher=Svet|title= Intervju sa Šabanom Šaulićem}}</ref>. == Život == Rođen je 6. septembra 1951.<ref>[http://www.imdb.com/name/nm0766677/bio IMDB, "Šaban Šaulić"]</ref>. Njegova majka Ilduza Demirović je iz [[Bijeljina|Bijeljine]]<ref name="nezavisne" />, gdje je i on sam proveo dosta vremena. Šaulić je živio i radio u [[Beograd]]u<ref name="pecanje">{{cite web |url=http://www.balkanmedia.com/magazin/3230/saban_saulic_uzeleo_se_pecanja.html |publisher=Balkan medija |title="Šaban Šaulić se uželeo pecanja" |access-date=28. 9. 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091109214857/http://www.balkanmedia.com/magazin/3230/saban_saulic_uzeleo_se_pecanja.html |archive-date=9. 11. 2009 |url-status=dead }}</ref>. Sa suprugom Gordanom<ref>{{cite web |url= http://www.balkanmedia.com/magazin/637/saban_saulic_promocija.html |publisher= Balkan medija |title= "Promocija" |access-date=28. 9. 2010 |archive-url= https://web.archive.org/web/20091109214932/http://www.balkanmedia.com/magazin/637/saban_saulic_promocija.html |archive-date=9. 11. 2009 |url-status= dead }}</ref> imao je troje djece – kćerke Sanelu i [[Ilda Šaulić|Ildu]] (takođe pjevačica) i sina Mihajla. Omiljeni hobiji bili su mu pecanje, u njegovoj vikendici u Krčedinu<ref name="pecanje"/><ref>{{cite web |url= http://www.balkanmedia.com/magazin/3301/saban_saulic_nedostaje_jos_samo_solo_koncert.html |publisher= Balkan medija |title= "Nedostaje još samo solo koncert" |access-date=28. 9. 2010 |archive-url= https://web.archive.org/web/20091217150506/http://www.balkanmedia.com/magazin/3301/saban_saulic_nedostaje_jos_samo_solo_koncert.html |archive-date=17. 12. 2009 |url-status= dead }}</ref> i [[nogomet]]<ref name="nezavisne"/>. == Karijera == Prvi Šaulićev album izišao je 1969, kad je imao 18 godina. Do 1976. autor njegovih pjesama bio je Buca Jovanović, a od te godine sve svoje hitove pisao je sam.<ref name="svet"/> Godine 1985. napisao je pjesmu "Gordana", koju je posvetio svojoj ženi (s kojom je u tom trenutku bio nakratko rastavljen). Pjesme "Dođi da ostarimo zajedno" i "Dva galeba bela" smatraju se jednim od najboljih ikad otpjevanih narodnih pjesama. Osim ovih, veliki njegovi hitovi jesu i "Uvenuće narcis beli", "Sine", "Danima te čekam", "Snežana", "Odlaziš, odlaziš", "Pozn'o bih te međ' hiljadu žena" i drugi. Jedan je od pjevača s najvećim brojem prodanih ploča u bivšoj [[Jugoslavija|Jugoslaviji]]. == Smrt == Poginuo je u saobraćajnoj nesreći kod [[Bielefeld]]a 17. februara 2019. u povratku s koncerta.<ref>{{cite web |url= https://www.blic.rs/vesti/hronika/saban-saulic-nesreca-koncert/lybkvy1 |title= "Poginuo Šaban Šaulić u saobraćajnoj nesreći u Nemačkoj" |publisher=Blic|date= 17. 2. 2019 |access-date= 17. 2. 2019}}</ref> == Diskografija == {{div col}} *''Dajte mi utjehu'' (1969) *"Zasviraj mi cigo tužnu pesmu" (1969) *"Ne plači srce" (1969) *"U kafani ja usamljen" (1969) *"Sutra nek dođe kraj" (1970) *''Bio sam pijanac'' (1972) *''Tužno vetri gorom viju'' (1974) *''Ne pitaj me kako mi je, druže'' (1975) *''Gore pisma, svedoci ljubavi'' (1976) *''Dođi da ostarimo zajedno'' (1978) *''Dva galeba bela'' (1979) *''Ponovo smo na početku sreće'' (1980) *''Meni je s tobom sreća obećana'' (1981) *''Svetlana'' (1982) *''Tebi ne mogu da kažem ne'' (1984) *''Kafanska noć'' (1985) *''Kad bi čaša znala'' (1986) *Vanredni album (1986) *''Kralj boema / Verujem u ljubav'' (1987) *''Samo za nju'' (1988) *''Ljubav je velika tajna'' (1988) *''Ljubav je pesma i mnogo više'' (1989) *''Pomozi mi, druže, pomozi mi, brate'' (1990) *''Anđeoska vrata'' (1992) *''Ljubavna drama'' (1994) *''Volim da volim'' (1995) *''Tebi koja si otišla'' (1996) *Vanredni album (1996) *''Ljubav je slatka robija'' (1997) *''Tebe da zaboravim'' (1998) *''Za novi milenijum'' (1999) *''Nema ništa, majko, od tvoga veselja'' (2001) *''Kralj i sluga'' (2002) *''Šadrvani'' (2003) *Album 2004 (hitovi + dvije nove pjesme: "Postelja" i "Sa njom sve") (2004) *''Telo uz telo'' (2005) *''Bogati siromah'' (2006) *''Milicu Stojan voleo'' (2008) {{div col end}} == Popularna kultura == Njegov lik pojavljuje se u [[film]]u ''Džet set'' (2007). == Reference == {{refspisak}} == Vanjski linkovi == {{commonscat|Šaban Šaulić}} * [http://www.imdb.com/name/nm0766677/bio IMDB, "Šaban Šaulić"] {{Normativna kontrola}} {{DEFAULTSORT:Šaulić, Šaban}} [[Kategorija:Rođeni 1951.]] [[Kategorija:Umrli 2019.]] [[Kategorija:Biografije, Šabac]] [[Kategorija:Srbijanski pjevači]] g54nxdcpiitv0i8yzv7shynvcel3jvb 3673876 3673875 2024-12-15T21:51:40Z KWiki 9400 /* Diskografija */ 3673876 wikitext text/x-wiki {{Infokutija muzičar | počasni_prefiks = | ime = Šaban Šaulić | počasni_sufiks = | slika = Šaban Šaulić in Sofia.jpg | slika_veličina = | široka_slika = <!-- 'da' ako je široka slika, inače ostaviti prazno --> | alt = | opis = | pozadina = solo_izvođač | izvorno_ime = | izvorno_ime_jezik = | ime_po_rođenju = | alias = | datum_rođenja = {{Datum rođenja|1951|9|6}} | mjesto_rođenja = [[Šabac]], [[FNRJ]] | porijeklo = {{ZID|BiH}}<br/>{{ZID|Srbija}} | datum_smrti = {{datum smrti i godine|2019|2|17|1951|9|6}} | mjesto_smrti = [[Bielefeld]], [[Njemačka]] | žanr = Narodna muzika | zanimanje = Pjevač | instrument = | karijera = 1969–2019. | izdavač = | povezani_umjetnici = | veb-sajt = <!-- {{URL|primjer.com}} --> | značajni_instrumenti = | modul = | modul2 = | modul3 = }} [[Datoteka:Grob Šabana Šaulića u Beogradu.JPG|mini|desno|250px|Grob Šabana Šaulića u Aleji zaslužnih građana na [[Novo groblje u Beogradu|Novom groblju u Beogradu]], 1.1.2020.]] '''Šaban Šaulić''' bio je [[srbija]]nski [[pjevanje|pjevač]] narodne [[muzika|muzike]]. Tokom bogate karijere, zbog izuzetnih glasovnih mogućnosti, u medijima i od publike dobio je nadimak "kralj narodne muzike"<ref name="nezavisne">{{cite web |url= http://www.nezavisne.com/vijesti.php?vijest=14594&meni=22 |title= Intervju sa Šabanom Šaulićem |publisher= [[Nezavisne novine]] }}{{Mrtav link|datum=Oktobar 2019 |bot=InternetArchiveBot }}</ref><ref>{{cite web |url= http://www.balkanmedia.com/magazin/4765/saban_saulic_postao_suvlasnik.html |publisher= Balkan medija |title= "Šaban Šaulić postao suvlasnik medijske kuće 'Megasaund'" |access-date=28. 9. 2010 |archive-url= https://web.archive.org/web/20091216141042/http://www.balkanmedia.com/magazin/4765/saban_saulic_postao_suvlasnik.html |archive-date=16. 12. 2009 |url-status= dead }}</ref><ref name="svet">{{cite web |url= http://www.svet.co.rs/?state=3&izdanje=2&broj=293&clanak=700 |publisher=Svet|title= Intervju sa Šabanom Šaulićem}}</ref>. == Život == Rođen je 6. septembra 1951.<ref>[http://www.imdb.com/name/nm0766677/bio IMDB, "Šaban Šaulić"]</ref>. Njegova majka Ilduza Demirović je iz [[Bijeljina|Bijeljine]]<ref name="nezavisne" />, gdje je i on sam proveo dosta vremena. Šaulić je živio i radio u [[Beograd]]u<ref name="pecanje">{{cite web |url=http://www.balkanmedia.com/magazin/3230/saban_saulic_uzeleo_se_pecanja.html |publisher=Balkan medija |title="Šaban Šaulić se uželeo pecanja" |access-date=28. 9. 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091109214857/http://www.balkanmedia.com/magazin/3230/saban_saulic_uzeleo_se_pecanja.html |archive-date=9. 11. 2009 |url-status=dead }}</ref>. Sa suprugom Gordanom<ref>{{cite web |url= http://www.balkanmedia.com/magazin/637/saban_saulic_promocija.html |publisher= Balkan medija |title= "Promocija" |access-date=28. 9. 2010 |archive-url= https://web.archive.org/web/20091109214932/http://www.balkanmedia.com/magazin/637/saban_saulic_promocija.html |archive-date=9. 11. 2009 |url-status= dead }}</ref> imao je troje djece – kćerke Sanelu i [[Ilda Šaulić|Ildu]] (takođe pjevačica) i sina Mihajla. Omiljeni hobiji bili su mu pecanje, u njegovoj vikendici u Krčedinu<ref name="pecanje"/><ref>{{cite web |url= http://www.balkanmedia.com/magazin/3301/saban_saulic_nedostaje_jos_samo_solo_koncert.html |publisher= Balkan medija |title= "Nedostaje još samo solo koncert" |access-date=28. 9. 2010 |archive-url= https://web.archive.org/web/20091217150506/http://www.balkanmedia.com/magazin/3301/saban_saulic_nedostaje_jos_samo_solo_koncert.html |archive-date=17. 12. 2009 |url-status= dead }}</ref> i [[nogomet]]<ref name="nezavisne"/>. == Karijera == Prvi Šaulićev album izišao je 1969, kad je imao 18 godina. Do 1976. autor njegovih pjesama bio je Buca Jovanović, a od te godine sve svoje hitove pisao je sam.<ref name="svet"/> Godine 1985. napisao je pjesmu "Gordana", koju je posvetio svojoj ženi (s kojom je u tom trenutku bio nakratko rastavljen). Pjesme "Dođi da ostarimo zajedno" i "Dva galeba bela" smatraju se jednim od najboljih ikad otpjevanih narodnih pjesama. Osim ovih, veliki njegovi hitovi jesu i "Uvenuće narcis beli", "Sine", "Danima te čekam", "Snežana", "Odlaziš, odlaziš", "Pozn'o bih te međ' hiljadu žena" i drugi. Jedan je od pjevača s najvećim brojem prodanih ploča u bivšoj [[Jugoslavija|Jugoslaviji]]. == Smrt == Poginuo je u saobraćajnoj nesreći kod [[Bielefeld]]a 17. februara 2019. u povratku s koncerta.<ref>{{cite web |url= https://www.blic.rs/vesti/hronika/saban-saulic-nesreca-koncert/lybkvy1 |title= "Poginuo Šaban Šaulić u saobraćajnoj nesreći u Nemačkoj" |publisher=Blic|date= 17. 2. 2019 |access-date= 17. 2. 2019}}</ref> == Diskografija == {{div col}} *''Dajte mi utjehu'' (1969) *"Zasviraj mi, Cigo, tužnu pesmu" (1969) *"Ne plači, srce" (1969) *"U kafani ja usamljen" (1969) *"Sutra nek' dođe kraj" (1970) *''Bio sam pijanac'' (1972) *''Tužno vetri gorom viju'' (1974) *''Ne pitaj me kako mi je, druže'' (1975) *''Gore pisma, svedoci ljubavi'' (1976) *''Dođi da ostarimo zajedno'' (1978) *''Dva galeba bela'' (1979) *''Ponovo smo na početku sreće'' (1980) *''Meni je s tobom sreća obećana'' (1981) *''Svetlana'' (1982) *''Tebi ne mogu da kažem ne'' (1984) *''Kafanska noć'' (1985) *''Kad bi čaša znala'' (1986) *Vanredni album (1986) *''Kralj boema / Verujem u ljubav'' (1987) *''Samo za nju'' (1988) *''Ljubav je velika tajna'' (1988) *''Ljubav je pesma i mnogo više'' (1989) *''Pomozi mi, druže, pomozi mi, brate'' (1990) *''Anđeoska vrata'' (1992) *''Ljubavna drama'' (1994) *''Volim da volim'' (1995) *''Tebi koja si otišla'' (1996) *Vanredni album (1996) *''Ljubav je slatka robija'' (1997) *''Tebe da zaboravim'' (1998) *''Za novi milenijum'' (1999) *''Nema ništa, majko, od tvoga veselja'' (2001) *''Kralj i sluga'' (2002) *''Šadrvani'' (2003) *Album 2004 (hitovi + dvije nove pjesme: "Postelja" i "Sa njom sve") (2004) *''Telo uz telo'' (2005) *''Bogati siromah'' (2006) *''Milicu Stojan voleo'' (2008) {{div col end}} == Popularna kultura == Njegov lik pojavljuje se u [[film]]u ''Džet set'' (2007). == Reference == {{refspisak}} == Vanjski linkovi == {{commonscat|Šaban Šaulić}} * [http://www.imdb.com/name/nm0766677/bio IMDB, "Šaban Šaulić"] {{Normativna kontrola}} {{DEFAULTSORT:Šaulić, Šaban}} [[Kategorija:Rođeni 1951.]] [[Kategorija:Umrli 2019.]] [[Kategorija:Biografije, Šabac]] [[Kategorija:Srbijanski pjevači]] 26pxn4t0q52zrs1j74liut3xhekaood 3673877 3673876 2024-12-15T21:52:43Z KWiki 9400 3673877 wikitext text/x-wiki {{Infokutija muzičar | počasni_prefiks = | ime = Šaban Šaulić | počasni_sufiks = | slika = Šaban Šaulić in Sofia.jpg | slika_veličina = | široka_slika = <!-- 'da' ako je široka slika, inače ostaviti prazno --> | alt = | opis = | pozadina = solo_izvođač | izvorno_ime = | izvorno_ime_jezik = | ime_po_rođenju = | alias = | datum_rođenja = {{Datum rođenja|1951|9|6}} | mjesto_rođenja = [[Šabac]], [[FNRJ]] | porijeklo = {{ZID|Srbija}}<br/>{{ZID|BiH}} | datum_smrti = {{datum smrti i godine|2019|2|17|1951|9|6}} | mjesto_smrti = [[Bielefeld]], [[Njemačka]] | žanr = Narodna muzika | zanimanje = Pjevač | instrument = | karijera = 1969–2019. | izdavač = | povezani_umjetnici = | veb-sajt = <!-- {{URL|primjer.com}} --> | značajni_instrumenti = | modul = | modul2 = | modul3 = }} [[Datoteka:Grob Šabana Šaulića u Beogradu.JPG|mini|desno|250px|Grob Šabana Šaulića u Aleji zaslužnih građana na [[Novo groblje u Beogradu|Novom groblju u Beogradu]], 1.1.2020.]] '''Šaban Šaulić''' bio je [[srbija]]nski [[pjevanje|pjevač]] narodne [[muzika|muzike]]. Tokom bogate karijere, zbog izuzetnih glasovnih mogućnosti, u medijima i od publike dobio je nadimak "kralj narodne muzike"<ref name="nezavisne">{{cite web |url= http://www.nezavisne.com/vijesti.php?vijest=14594&meni=22 |title= Intervju sa Šabanom Šaulićem |publisher= [[Nezavisne novine]] }}{{Mrtav link|datum=Oktobar 2019 |bot=InternetArchiveBot }}</ref><ref>{{cite web |url= http://www.balkanmedia.com/magazin/4765/saban_saulic_postao_suvlasnik.html |publisher= Balkan medija |title= "Šaban Šaulić postao suvlasnik medijske kuće 'Megasaund'" |access-date=28. 9. 2010 |archive-url= https://web.archive.org/web/20091216141042/http://www.balkanmedia.com/magazin/4765/saban_saulic_postao_suvlasnik.html |archive-date=16. 12. 2009 |url-status= dead }}</ref><ref name="svet">{{cite web |url= http://www.svet.co.rs/?state=3&izdanje=2&broj=293&clanak=700 |publisher=Svet|title= Intervju sa Šabanom Šaulićem}}</ref>. == Život == Rođen je 6. septembra 1951.<ref>[http://www.imdb.com/name/nm0766677/bio IMDB, "Šaban Šaulić"]</ref>. Njegova majka Ilduza Demirović je iz [[Bijeljina|Bijeljine]]<ref name="nezavisne" />, gdje je i on sam proveo dosta vremena. Šaulić je živio i radio u [[Beograd]]u<ref name="pecanje">{{cite web |url=http://www.balkanmedia.com/magazin/3230/saban_saulic_uzeleo_se_pecanja.html |publisher=Balkan medija |title="Šaban Šaulić se uželeo pecanja" |access-date=28. 9. 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091109214857/http://www.balkanmedia.com/magazin/3230/saban_saulic_uzeleo_se_pecanja.html |archive-date=9. 11. 2009 |url-status=dead }}</ref>. Sa suprugom Gordanom<ref>{{cite web |url= http://www.balkanmedia.com/magazin/637/saban_saulic_promocija.html |publisher= Balkan medija |title= "Promocija" |access-date=28. 9. 2010 |archive-url= https://web.archive.org/web/20091109214932/http://www.balkanmedia.com/magazin/637/saban_saulic_promocija.html |archive-date=9. 11. 2009 |url-status= dead }}</ref> imao je troje djece – kćerke Sanelu i [[Ilda Šaulić|Ildu]] (takođe pjevačica) i sina Mihajla. Omiljeni hobiji bili su mu pecanje, u njegovoj vikendici u Krčedinu<ref name="pecanje"/><ref>{{cite web |url= http://www.balkanmedia.com/magazin/3301/saban_saulic_nedostaje_jos_samo_solo_koncert.html |publisher= Balkan medija |title= "Nedostaje još samo solo koncert" |access-date=28. 9. 2010 |archive-url= https://web.archive.org/web/20091217150506/http://www.balkanmedia.com/magazin/3301/saban_saulic_nedostaje_jos_samo_solo_koncert.html |archive-date=17. 12. 2009 |url-status= dead }}</ref> i [[nogomet]]<ref name="nezavisne"/>. == Karijera == Prvi Šaulićev album izišao je 1969, kad je imao 18 godina. Do 1976. autor njegovih pjesama bio je Buca Jovanović, a od te godine sve svoje hitove pisao je sam.<ref name="svet"/> Godine 1985. napisao je pjesmu "Gordana", koju je posvetio svojoj ženi (s kojom je u tom trenutku bio nakratko rastavljen). Pjesme "Dođi da ostarimo zajedno" i "Dva galeba bela" smatraju se jednim od najboljih ikad otpjevanih narodnih pjesama. Osim ovih, veliki njegovi hitovi jesu i "Uvenuće narcis beli", "Sine", "Danima te čekam", "Snežana", "Odlaziš, odlaziš", "Pozn'o bih te međ' hiljadu žena" i drugi. Jedan je od pjevača s najvećim brojem prodanih ploča u bivšoj [[Jugoslavija|Jugoslaviji]]. == Smrt == Poginuo je u saobraćajnoj nesreći kod [[Bielefeld]]a 17. februara 2019. u povratku s koncerta.<ref>{{cite web |url= https://www.blic.rs/vesti/hronika/saban-saulic-nesreca-koncert/lybkvy1 |title= "Poginuo Šaban Šaulić u saobraćajnoj nesreći u Nemačkoj" |publisher=Blic|date= 17. 2. 2019 |access-date= 17. 2. 2019}}</ref> == Diskografija == {{div col}} *''Dajte mi utjehu'' (1969) *"Zasviraj mi, Cigo, tužnu pesmu" (1969) *"Ne plači, srce" (1969) *"U kafani ja usamljen" (1969) *"Sutra nek' dođe kraj" (1970) *''Bio sam pijanac'' (1972) *''Tužno vetri gorom viju'' (1974) *''Ne pitaj me kako mi je, druže'' (1975) *''Gore pisma, svedoci ljubavi'' (1976) *''Dođi da ostarimo zajedno'' (1978) *''Dva galeba bela'' (1979) *''Ponovo smo na početku sreće'' (1980) *''Meni je s tobom sreća obećana'' (1981) *''Svetlana'' (1982) *''Tebi ne mogu da kažem ne'' (1984) *''Kafanska noć'' (1985) *''Kad bi čaša znala'' (1986) *Vanredni album (1986) *''Kralj boema / Verujem u ljubav'' (1987) *''Samo za nju'' (1988) *''Ljubav je velika tajna'' (1988) *''Ljubav je pesma i mnogo više'' (1989) *''Pomozi mi, druže, pomozi mi, brate'' (1990) *''Anđeoska vrata'' (1992) *''Ljubavna drama'' (1994) *''Volim da volim'' (1995) *''Tebi koja si otišla'' (1996) *Vanredni album (1996) *''Ljubav je slatka robija'' (1997) *''Tebe da zaboravim'' (1998) *''Za novi milenijum'' (1999) *''Nema ništa, majko, od tvoga veselja'' (2001) *''Kralj i sluga'' (2002) *''Šadrvani'' (2003) *Album 2004 (hitovi + dvije nove pjesme: "Postelja" i "Sa njom sve") (2004) *''Telo uz telo'' (2005) *''Bogati siromah'' (2006) *''Milicu Stojan voleo'' (2008) {{div col end}} == Popularna kultura == Njegov lik pojavljuje se u [[film]]u ''Džet set'' (2007). == Reference == {{refspisak}} == Vanjski linkovi == {{commonscat|Šaban Šaulić}} * [http://www.imdb.com/name/nm0766677/bio IMDB, "Šaban Šaulić"] {{Normativna kontrola}} {{DEFAULTSORT:Šaulić, Šaban}} [[Kategorija:Rođeni 1951.]] [[Kategorija:Umrli 2019.]] [[Kategorija:Biografije, Šabac]] [[Kategorija:Srbijanski pjevači]] ovn3lw5jbwa0aozjanxmc6w2g74oh98 0 140097 3673778 3638522 2024-12-15T15:00:21Z Panasko 146730 [[Kategorija:Političari Federacije Bosne i Hercegovine]] dodata (uz pomoć [[Wikipedia:HotCat|HotCat]]a) 3673778 wikitext text/x-wiki {{Infokutija politički vođa | ime = Selim Bešlagić | slika = | redoslijed = Gradonačelnik [[Tuzla|Tuzle]] | vrijeme_na_vlasti = decembar 1990 – februar 2001. | prethodnik = [[Mirza Muradbegović]] | nasljednik = [[Jasmin Imamović]] | redoslijed2 = | vrijeme_na_vlasti2 = | prethodnik2 = | nasljednik2 = | redoslijed3 = | vrijeme_na_vlasti3 = | prethodnik3 = | nasljednik3 = | datum_rođenja = {{Datum rođenja i godine|1942|02|23}} | mjesto_rođenja = [[Tuzla]] | datum_smrti = | mjesto_smrti = | puno_ime = | etnicitet = [[Bošnjak]] | politička_stranka = [[Socijaldemokratska partija Bosne i Hercegovine|SDP]]<small>(1992–2017) </small>{{-}}[[Naša stranka|NS]] <small>(od 2017)</small> | supruga = | djeca = | obrazovanje = | vjera = [[Islam]] | potpis = | web_stranica = }} '''Selim Bešlagić''' (rođen 23. februara 1942. u [[Tuzla|Tuzli]]) [[Bosna i Hercegovina|bosanskohercegovački]] je političar i bivši gradonačelnik [[Tuzla|Tuzle]]. ==Biografija== U rodnom gradu završio je osnovnu i srednju školu te [[Tehnološki fakultet u Tuzli|Tehnološki fakultet]]. Postdiplomski studij, iz oblasti građevinskih materijala, završio na [[Zagreb]]ačkom univerzitetu. U toku svog radnog angažmana radio je u Fabrici cementa [[Lukavac]], te u nekoliko instituta iz oblasti tehnoloških i građevinskih nauka. 1990. godine uključuje se u reformski pokret tadašnjeg jugoslovenskog premijera [[Ante Marković]]a. Iste godine u [[Tuzla|Tuzli]] organizira uspješnu kampanju i pobjeđuje na prvim demokratskim izborima. [[Tuzla]] postaje jedina sredina u [[BiH]] u kojoj koalicija triju nacionalnih stranaka nije osvojila vlast. Selim Bešlagić je, na lokalnim izborima, još dva puta biran za gradonačelnika [[Tuzla|Tuzle]] . 1997. godine, kao kandidat "Združene liste '97" i 2000. godine, kao kandidat [[Socijaldemokratska partija Bosne i Hercegovine|Socijaldemokratske partije BiH]]. Na općim izborima 1998. godine izabran je za poslanika Skupštine [[Tuzlanski kanton|Tuzlanskog kantona]] i poslanika Doma naroda [[Federacija BiH|Federacije Bosne i Hercegovine]] do novembra 2000. godine. Na općim izborima u novembru 2000. godine [[Socijaldemokratska partija Bosne i Hercegovine|Socijaldemokratska partija BiH]] pobjeđuje na izborima za [[Tuzlanski kanton]] , a nosilac liste, Selim Bešlagić, osvaja najveći broj glasova u odnosu na sve kandidate. U decembru iste godine Skupština Tuzlanskog kantona imenuje Selima Bešlagića za predsjednika Tuzlanskog kantona<ref>{{Cite web |url=http://www.vladatk.kim.ba/Vlada/Arhiva/0102/SelimBeslagic.htm |title=www.vladatk.kim.ba |access-date=2. 2. 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120610055216/http://www.vladatk.kim.ba/Vlada/Arhiva/0102/SelimBeslagic.htm |archive-date=10. 6. 2012 |url-status=dead }}</ref>. Mandat predsjednika Tuzlanskog kantona mu je trajao do 2003. godine<ref>{{Cite web |url=http://www.tk.kim.ba/Vlada/Arhiva/0102/Vlada_0103.htm |title=www.vladatk.kim.ba |access-date=2. 2. 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20041107042404/http://www.tk.kim.ba/Vlada/Arhiva/0102/Vlada_0103.htm |archive-date=7. 11. 2004 |url-status=dead }}</ref>. Jedan je od osnivača i prvi predstavnik Bosanske Specijalne Olimpijade, koja je uključena u svjetski pokret Specijalne Olimpijade, sa sjedištem u Washingtonu. Motiv za ovaj angažman vidi u obavezi svih da pomognu mentalno zaostalim osobama da postanu ravnopravni i poštovani članovi društva. Svojim angažmanom u Specijalnoj olimpijadi želi doprinijeti promjeni ukupnog odnosa društva prema osobama sa umanjenim sposobnostima i njihovom prihvatanju u društvo. ==Nagrade i priznanja== Selim Bešlagić je dobitnik uglednih internacionalnih nagrada za ljudska prava, mir i demokratiju: * Nagrada za ljudska prava grada Weimara za 1995. godinu * Nagrada "Sean Mac Bride" za 1996. godinu, Internacionalnog instituta za mir * Zlatna povelja za mir i demokratiju za 1996. godinu , Internacionalne lige humanista * Nagrada za mir, Fondacije "Kurt Waldheim", za 1996. godinu * Nagrada "W. Averell Hariman" za 1997. godinu, Nacionalnog demokratskog instituta Washington * Nominacija za Nobelovu nagradu za mir za 1997. godinu od strane International Peace Bureau, sa sjedištem u Ženevi * Počasni doktorat prava na Northwestern University, Chicago (2000. godine) == Reference == {{reference}} {{DEFAULTSORT:Bešlagić, Selim}} [[Kategorija:Biografije, Tuzla]] [[Kategorija:Živi ljudi]] [[Kategorija:Rođeni 1942.]] [[Kategorija:Bosanskohercegovački političari]] [[Kategorija:Političari Socijaldemokratske partije Bosne i Hercegovine]] [[Kategorija:Političari Naše stranke]] [[Kategorija:Gradonačelnici Tuzle]] [[Kategorija:Političari Federacije Bosne i Hercegovine]] fpn7cn179tk9zdh3tvkhamq5swd9iue 0 140461 3673708 3588421 2024-12-15T13:00:48Z TrZelena 165785 Prošireno 3673708 wikitext text/x-wiki {{Geokutija naselje u BiH | ime = Humci | vrsta = (naselje) | službeni_naziv = | slogan = | nadimak = | slika = | opis_slike = | veličina_slike = | zastava = | grb = | entitet = [[Federacija Bosne i Hercegovine]] | kanton = [[Tuzlanski kanton|Tuzlanski]] | općina = [[Čelić]] | nadmorska_visina = | širina_stepeni = 44.6892 | dužina_stepeni = 18.6925 | najveća tačka = | najveća tačka metara = | površina_grada = | površina_općine = | stanovništvo grad = 1817 | stanovništvo procjena = | stanovništvo godina = 2013 | stanovništvo procjena godina = | gustoća = | poštanski broj = | pozivni broj = (+387) 35 | matični broj = 130974<ref>{{Cite web |url=http://www.fzs.ba/Dem/Popis/nas_mjestaBiH.pdf |title=Sistematski spisak općina i naseljenih mjesta u Bosni i Hercegovini |work=fzs.ba |access-date=13. 1. 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160305101405/http://www.fzs.ba/Dem/Popis/nas_mjestaBiH.pdf |archive-date=5. 3. 2016 |url-status=dead }}</ref> | matični broj općine = 11231 | karta_lokacija = Bosna i Hercegovina | opis_karte = Humci u Bosni i Hercegovini | web stranice = | bilješka = }} '''Humci''' su [[naseljeno mjesto]] u [[općina|općini]] [[Čelić]], [[Bosna i Hercegovina]]. Nalaze se na regionalnom putu R456. Humci su udaljeni 35 km od [[Tuzla|Tuzle]] i 20 km od Čelića. == Historija == Naselje Humci se do [[Rat u Bosni i Hercegovini|rata u Bosni i Hercegovini (1992-1995)]] u cjelini nalazilo u sastavu općine [[Lopare]]. == Stanovništvo == {{Stanovništvo BiH | naslov_tabele = Sastav stanovništva | ime_naseljenog_mjesta = Humci | vrsta_naseljenog_mjesta = naselje | maticni_broj = 130974 | admin_godina = 2013 | g2013_izvor = <ref name="popis2013">{{cite web |title=Popis stanovništva, domaćinstava i stanova u Bosni i Hercegovini 2013 – Etnička/nacionalna pripadnost, vjeroispovijest, maternji jezik |url=https://www.popis.gov.ba/popis2013/knjige.php?id=2 |website=popis.gov.ba |publisher=Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine |access-date=7. 4. 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210407103505/https://www.popis.gov.ba/popis2013/knjige.php?id=2 |archive-date=7. 4. 2021 |url-status=live }}</ref> | g1991_izvor = <ref>{{Cite web |url=http://fzs.ba/wp-content/uploads/2016/06/nacionalni-sastav-stanovnistva-po-naseljenim-mjestima-bilten-234.pdf |title=Nacionalni sastav stanovništva Republike Bosne i Hercegovine 1991. (str. 72) |work=fzs.ba |access-date= 13. 1. 2016}}</ref> | g1981_izvor = <ref>{{Cite web |url=http://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/G1981/pdf/G19814001.pdf |title=Nacionalni sastav stanovništva SFR Jugoslavije 1981. |work=stat.gov.rs |access-date= 13. 1. 2016}}</ref> | g1971_izvor = <ref>{{Cite web |url=http://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/G1971/pdf/G19714001.pdf |title=Nacionalni sastav stanovništva SFR Jugoslavije 1971. |work=stat.gov.rs |access-date= 13. 1. 2016}}</ref> | g2013_ukupno = 1817 | g2013_bosnjaci = 1807 | g2013_bosanci = 2 | g2013_muslimani = 3 | g2013_jugosloveni = 1 | g2013_nisu_izjasnili = 1 | g2013_nepoznato = 3 | g1991_ukupno = 1857 | g1991_muslimani = 1849 | g1991_srbi = 1 | g1991_jugosloveni = 4 | g1981_ukupno = 1911 | g1981_muslimani = 1896 | g1981_srbi = 4 | g1981_hrvati = 1 | g1981_jugosloveni = 6 | g1981_crnogorci = 3 | g1971_ukupno = 1637 | g1971_muslimani = 1615 | g1971_srbi = 18 | g1971_jugosloveni = 1 }} == Reference == {{reference}} == Vanjski linkovi == {{Portal Bosna i Hercegovina}} * [http://www.wp.celic.com.ba/ Zvanični sajt općine Čelić] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160111210619/http://wp.celic.com.ba/ |date=11. 1. 2016 }} {{Općina Čelić}} cr3qgoudna3j5mwmjodt54o7iarsmn6 0 141799 3673713 3308227 2024-12-15T13:23:21Z TrZelena 165785 Prošireno 3673713 wikitext text/x-wiki {{Infokutija naselje u BiH | ime = Maoča | vrsta = naselje | službeni_naziv = | slogan = | nadimak = | slika = | opis_slike = | veličina_slike = | zastava = | grb = | entitet = [[Federacija Bosne i Hercegovine]] | kanton = [[Tuzlanski kanton|Tuzlanski]] | grad = [[Srebrenik]] | nadmorska_visina = | širina_stepeni = 44.733245 | dužina_stepeni = 18.635224 | najveća tačka = | najveća tačka metara = | površina_grada = | površina_općine = | stanovništvo grad = 195 | stanovništvo procjena = | stanovništvo godina = 2013 | stanovništvo procjena godina = | gustoća = | poštanski broj = | pozivni broj = (+387) 35 | matični broj = 149063<ref>{{Cite web |url=http://fzs.ba/wp-content/uploads/2016/06/nas_mjestaBiH.pdf |title=Sistematski spisak općina i naseljenih mjesta u Bosni i Hercegovini |work=fzs.ba |access-date= 18. 4. 2017}}</ref> | matični_broj_grada = 10987 | karta_lokacija = Bosna i Hercegovina | opis_karte = Maoča u Bosni i Hercegovini | web stranice = | bilješka = }} '''Maoča''' je [[naseljeno mjesto]] u gradu [[Srebrenik]]u, [[Bosna i Hercegovina]]. Najbliže naseljeno mjesto je [[Maoča (Brčko)|Maoča]] ([[Brčko distrikt]]). Kroz selo teče rijeka [[Brka (rijeka)|Brka]]. Naselje se nalazi na planini [[Majevica|Majevici]]. == Historija == Naselje Maoča je 1955. godine umjesto naziva Karavlaška Maoča imala naziv Maoča Tuzlanska, da bi od popisa 1971. godine imala sadašnji naziv Maoča.<ref>{{Cite web |url=http://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/G2002/Pdf/G20026003.pdf |title=Promjene u sastavu i nazivima naselja za period 1948-1990 (str. 63) |work=SL. L. SRBIH, 17/55 |access-date= 18. 4. 2017}}</ref> == Stanovništvo == {{Stanovništvo BiH | naslov_tabele = Sastav stanovništva | ime_naseljenog_mjesta = Maoča | vrsta_naseljenog_mjesta = naselje | maticni_broj = 149063 | admin_godina = 2013 | g2013_izvor = <ref name="popis2013">{{cite web |title=Popis stanovništva, domaćinstava i stanova u Bosni i Hercegovini 2013 – Etnička/nacionalna pripadnost, vjeroispovijest, maternji jezik |url=https://www.popis.gov.ba/popis2013/knjige.php?id=2 |website=popis.gov.ba |publisher=Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine |access-date=7. 4. 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210407103505/https://www.popis.gov.ba/popis2013/knjige.php?id=2 |archive-date=7. 4. 2021 |url-status=live }}</ref> | g1991_izvor = <ref>{{Cite web |url=http://fzs.ba/wp-content/uploads/2016/06/nacionalni-sastav-stanovnistva-po-naseljenim-mjestima-bilten-234.pdf |title=Nacionalni sastav stanovništva Republike Bosne i Hercegovine 1991. (str. 99) |work=fzs.ba |access-date= 18. 4. 2017}}</ref> | g1981_izvor = <ref>{{Cite web |url=http://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/G1981/pdf/G19814001.pdf |title=Nacionalni sastav stanovništva SFR Jugoslavije 1981. |work=stat.gov.rs |access-date= 18. 4. 2017}}</ref> | g1971_izvor = <ref>{{Cite web |url=http://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/G1971/pdf/G19714001.pdf |title=Nacionalni sastav stanovništva SFR Jugoslavije 1971. |work=stat.gov.rs |access-date= 18. 4. 2017}}</ref> | g1961_izvor = <ref>{{Cite web |url=http://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/G1961/pdf/G19614001.pdf |title=Nacionalni sastav stanovništva FNR Jugoslavije 1961. |work=stat.gov.rs |access-date= 18. 4. 2017}}</ref> | g2013_ukupno = 195 | g2013_bosnjaci = 195 | g1991_ukupno = 274 | g1991_muslimani = 1 | g1991_srbi = 237 | g1991_jugosloveni = 35 | g1981_ukupno = 353 | g1981_muslimani = 1 | g1981_srbi = 343 | g1981_jugosloveni = 1 | g1981_crnogorci = 1 | g1971_ukupno = 316 | g1971_srbi = 311 | g1971_hrvati = 1 | g1961_ukupno = 233 | g1961_srbi = 233 }} == Reference == {{reference}} == Vanjski linkovi == {{Portal Bosna i Hercegovina}} * [http://srebrenik.ba/ Zvanični sajt grada Srebrenika] {{Grad Srebrenik}} 5i8h893axqgjwqa4450nsffplt2whps 0 148277 3673823 3660232 2024-12-15T16:27:33Z Panasko 146730 [[Kategorija:Političari Federacije Bosne i Hercegovine]] dodata (uz pomoć [[Wikipedia:HotCat|HotCat]]a) 3673823 wikitext text/x-wiki {{Infokutija politički vođa | ime = Šefik Džaferović | slika = P041499-792839 (cropped).jpg | redoslijed = 39. [[Predsjedavajući Predsjedništva Bosne i Hercegovine]] | vrijeme_na_vlasti = 20. mart 2022 – 16. novembar 2022. | prethodnik = [[Željko Komšić]] | nasljednik = [[Željka Cvijanović]] | redoslijed2 = 36. [[Predsjedavajući Predsjedništva Bosne i Hercegovine]] | vrijeme_na_vlasti2 = 20. mart 2020 – 20. novembar 2020. | prethodnik2 = [[Željko Komšić]] | nasljednik2 = [[Milorad Dodik]] | datum_rođenja = {{Datum rođenja i godine|1957|09|09}} | mjesto_rođenja = [[Zavidovići]], [[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija |FNRJ]] | datum_smrti = | puno_ime = Šefik Džaferović | etnicitet = [[Bošnjaci|Bošnjak]] | politička_stranka = [[Stranka demokratske akcije|SDA]] | supruga = | djeca = | obrazovanje = | vjera = [[Islam]] | potpis = | web_stranica = }} '''Šefik Džaferović''' ([[Zavidovići]], 9. septembar 1957) [[Bosna i Hercegovina|bosanskohercegovački]] je političar, član [[Stranka demokratske akcije|Stranke demokratske akcije]] (SDA) od juna 1993, te član [[Predsjedništvo Bosne i Hercegovine|Predsjedništva BiH]] u mandatu od 2018. Bio je član Izvršnog odbora SDA [[Zenica]] od 1994. do 1997. i član Izvršnog odbora SDA od 1997. do 2000. U periodu od 2000. do 2002. bio je portparol, a od 2001. do 2005. generalni sekretar stranke. U naredne četiri godine obavljao je dužnost potpredsjednika stranke. Na općim izborima u [[Bosna i Hercegovina|Bosni i Hercegovini]] održanim u oktobru 2018. bio je kandidat za člana Predsjedništva BiH iz reda [[Bošnjaci|bošnjačkog naroda]], pri čemu je osvojio mandat za člana [[Predsjedništvo Bosne i Hercegovine|Predsjedništva Bosne i Hercegovine]]. == Biografija == Rođen je 9. septembra 1957. u [[Zavidovići]]ma.<ref name="cin"/> Osnovnu školu je završio u Zavidovićima, kao i gimnaziju, 1975. Diplomirao je na [[Pravni fakultet u Sarajevu|Pravnom fakultetu]] u [[Sarajevo|Sarajevu]] 29. maja 1979, a pravosudni ispit je položio u junu naredne godine. Nakon okončanja studija, pa do maja 1986. radio je prvo kao pripravnik, zatim šest mjeseci kao zamjenik općinskog tužioca, a potom i kao sudija Općinskog suda, sve u Zavidovićima. Od maja 1986. do februara 1992. bio je sudija Okružnog suda u [[Zenica|Zenici]], a kao advokat je radio od 1992. do 1993, također u Zenici. Od 1993. do sredine 1994. u tadašnjem Okrugu Zenica radio je na administrativnim poslovima. Između jula 1994. i februara 1996. bio je načelnik Centra službi bezbjednosti Zenica. Naredna tri mjeseca je radio kao sekretar u Agenciji za istraživanje i dokumentaciju (AID).<ref name="cin"/> Nakon toga je do izbora 1996. obavljao dužnost savjetnika u Vladi Zeničko-dobojskog kantona (ZDK). Od 1996. do 2000. bio je predsjedavajući Skupštine [[Zeničko-dobojski kanton|Zeničko-dobojskog kantona]] i delegat u Doma naroda Parlamenta FBiH, a do 2002. i delegat u [[Dom naroda Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine|Domu naroda Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine]]. Na [[Opći izbori u Bosni i Hercegovini 2002.|Općim izborima 2002.]] godine osvojio je 27.643 glasa, postao poslanik u [[Zastupnički dom Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine|Predstavničkom domu Parlamentarne skupštine BiH]], i naredne četiri godine bio predsjedavajući, odnosno, zamjenik predsjedavajućeg Predstavničkog doma. Na [[Opći izbori u Bosni i Hercegovini 2006.|Općim izborima 2006.]] izabran je po drugi put u Predstavnički dom Parlament BiH, kada je osvojio 23.091 glas. Na [[Opći izbori u Bosni i Hercegovini 2010.|Općim izborima 2010.]] po treći put je dobio mandat u ovom tijelu, sa osvojenih 19.092 glasa.<ref name="cin">[http://imovinapoliticara.cin.ba/profil.php?profil=18#!biography.php?id=18 Šefik Džaferović], biografija na Cin.ba</ref> Godine 2018. na općim izborima bio je kandidat za člana [[Predsjedništvo Bosne i Hercegovine|Predsjedništva Bosne i Hercegovine]], te je izabran, ispred [[Stranka demokratske akcije|Stranke demokratske akcije]], za člana iz reda [[Bošnjaci|Bošnjaka]].<ref>{{Cite web|url=https://www.izbori.ba/rezultati_izbora?resId=25&langId=1#/1/1/0/0/701|title=Centralna izborna komisija BiH|website=www.izbori.ba|access-date=21. 9. 2024}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://predsjednistvobih.ba/saop/default.aspx?id=95102&langTag=bs-BA|title=Predsjedavajući Predsjedništva Bosne i Hercegovine Šefik Džaferović učestvovao je na tradicionalnom prijemu koji je, na marginama Generalne skupštine Ujedinjenih nacija, za partnerske i prijateljske države organizovao predsjednik Sjedinjenih Američkih Država Joseph R. Biden|website=predsjednistvobih.ba|access-date=21. 9. 2024}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.sindikatsipa.ba/clan-predsjednistva-sefik-dzaferovic-razgovarao-s-predstavnicima-saveza-sindikata-policijskih-organa-u-bih/|title=Član predsjedništva Šefik Džaferović razgovarao s predstavnicima Saveza sindikata policijskih organa u BiH – .|language=bs-BA|access-date=21. 9. 2024}}</ref> == Privatni život == Živi u [[Sarajevo|Sarajevu]] sa suprugom i dvoje djece.<ref name="cin"/> == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == *{{commonscat-inline|Šefik Džaferović}} {{Predsjednici Bosne i Hercegovine}} {{Predsjedavajući Predstavničkog doma PSBiH}} {{DEFAULTSORT:Džaferović, Šefik}} [[Kategorija:Rođeni 1957.]] [[Kategorija:Živi ljudi]] [[Kategorija:Biografije, Zavidovići]] [[Kategorija:Bosanskohercegovački političari]] [[Kategorija:Političari Stranke demokratske akcije]] [[Kategorija:Bošnjaci]] [[Kategorija:Političari Federacije Bosne i Hercegovine]] 4lv1a5274u9ydyme421h0pydrkqqz1k 0 148408 3673788 3671959 2024-12-15T15:11:37Z Panasko 146730 [[Kategorija:Političari Federacije Bosne i Hercegovine]] dodata (uz pomoć [[Wikipedia:HotCat|HotCat]]a) 3673788 wikitext text/x-wiki {{Infokutija politički vođa | ime = Živko Budimir | slika = General bojnik Živko Budimir.jpg | redoslijed = 11. predsjednik<br>[[Federacija Bosne i Hercegovine|Federacije Bosne i Hercegovine]] | vrijeme_na_vlasti = 17. mart 2011 – 9. feburar 2015. | prethodnik = [[Borjana Krišto]] | nasljednik = [[Marinko Čavara]] | datum_rođenja = 20. novembra 1962. | mjesto_rođenja = [[Vir (Posušje)|Vir]], [[Posušje]], [[Jugoslavija]] | datum_smrti = | mjesto_smrti = | puno_ime = | nacionalnost = | etnicitet = [[Hrvati|Hrvat]] | politička_stranka = Stranke pravde i povjerenja | supruga = Darija Budimir | vjera = | potpis = | web_stranica = http://predsjednikfbih.org/ }} '''Živko Budimir''' ([[Posušje]], 20. novembar 1962) [[Bosna i Hercegovina|bosanskohercegovački]] je političar i bivši predsjednik [[Federacija Bosne i Hercegovine|Federacije Bosne i Hercegovine]].<ref>http://predsjednikfbih.gov.ba/</ref> == Biografija == Živko Budimir rođen je u [[Vir (Posušje)|Viru]] kod [[Posušje|Posušja]] 20. novembra 1962. Budimir je pohađao Vazduhoplovnu tehničku vojnu školu u [[Rajlovac|Rajlovcu]] kod [[Sarajevo|Sarajeva]], koju je završio 1981. Nakon toga pohađa Ratnu školu OS RH "Ban Josip Jelačić", koju završava 2000. godine. Postao je član [[Savez komunista Jugoslavije|Saveza komunista Jugoslavije]] 1979, a napušta je 1984, kao pripadnik [[Jugoslavenska narodna armija|Jugoslavenske narodne armije]]. Nakon izbijanja [[Rat u Hrvatskoj|rata u Hrvatskoj]] služi u [[Oružane snage Republike Hrvatske|Hrvatskoj vojsci]], a od 1993, pridružuje se [[Hrvatsko vijeće odbrane|HVO-u]]. Tokom rata vršio je razne dužnosti, bio je načelnik štaba i zapovjedništva štaba VF BiH od aprila 1994. do jula 1995, zatim načelnik glavnog stožera HVO-a od novembra 1995. do septembra 1997. Nakon toga postaje dozapovjednik i načelnik štaba zajedničkog zapovjedništva VF BiH od septembra 1997. do januara 1999. Godine 1997. preselio se u Mostar, a u penziju odlazi 2001. kao pukovnik HVO-a i general bojnik HV-a. Nakon penzionisanja postaje sportski djelatnik u Mostaru gdje je sudjelovao u obnovi Odbojkaškog kluba Mostar. Njegova politička karijera počinje ponovno 2006, kada postaje član [[Hrvatska stranka prava Bosne i Hercegovine|Hrvatske stranke prava Bosne i Hercegovine]]. Godine 2008. izabran je za člana Gradskog vijeća Mostara. Izborom većine u oba doma Parlamenta Federacije BiH 17. marta 2011. postaje predsjednik Federacije BiH. Budimir je donio zakon kojim se mijenja Pravilnik o poslovanju Vlade FBiH tako da ni jedna odluka ne može biti donesena bez suglasnosti jedne trećine hrvatskih ministara. Dana 7. marta 2013. Budimir je na konferenciji za štampu objavio da je napustio stranku HSP, i da osniva novu, pod nazivom Stranka pravde i povjerenja. Dana 26. aprila 2013, SIPA je uhapsila Budimira, sa većim brojem drugih osoba, uz optužbu za korupciju.<ref>http://www.dw.de/da-li-%C4%87e-i-%C5%BEivku-budimiru-biti-potrebno-pomilovanje/a-16775835</ref> Budimir je pušten na slobodu, i dalje je na funkciji Predsjednika Federacije. Na [[Opći izbori u Bosni i Hercegovini 2014.|Općim izborima u Bosni i Hercegovini 2014.]] godine kandidat je [[Stranka pravde i povjerenja|Stranke pravde i povjerenja]] za člana [[Predsjedništvo Bosne i Hercegovine|Predsjedništva Bosne i Hercegovine]] iz reda [[Hrvati|hrvatskog naroda]].<ref name="RS">{{Cite web |url=http://radiosarajevo.ba/novost/158711/kandidati-za-predsjednistvo-bih-bosnjaci-ce-imati-najveci-izbor-na-glasackom-listicu |title=''Kandidati za Predsjedništvo BiH: Bošnjaci će imati najveći izbor na glasačkom listiću'' radiosarajevo.ba |access-date=14. 8. 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140912032214/http://radiosarajevo.ba/novost/158711/kandidati-za-predsjednistvo-bih-bosnjaci-ce-imati-najveci-izbor-na-glasackom-listicu |archive-date=12. 9. 2014 |url-status=dead }}</ref> === Privatni život === Oženjen je Darijom Budimir, rođenom Kuna. Imaju troje djece: kćerku Luciju i sinove Luku i Bornu. == Reference == {{reference}} ==Vanjski linkovi == *[https://web.archive.org/web/20110902012907/http://predsjednikfbih.org/index.php/predsjednik.html Životopis Živka Budimira] {{Predsjednici Federacije BiH}} {{DEFAULTSORT:Budimir, Živko}} [[Kategorija:Rođeni 1962.]] [[Kategorija:Živi ljudi]] [[Kategorija:Biografije, Posušje]] [[Kategorija:Bosanskohercegovački političari]] [[Kategorija:Generali Oružanih snaga Republike Hrvatske]] [[Kategorija:Oficiri Jugoslavenske narodne armije]] [[Kategorija:Oficiri Hrvatskog vijeća odbrane]] [[Kategorija:Političari Hrvatske narodne stranke - liberalni demokrati]] [[Kategorija:Političari Hrvatske kršćanske demokratske unije]] [[Kategorija:Političari Hrvatske kršćanske demokratske unije Bosne i Hercegovine]] [[Kategorija:Političari Hrvatske stranke prava Bosne i Hercegovine]] [[Kategorija:Političari Stranke pravde i povjerenja]] [[Kategorija:Političari Federacije Bosne i Hercegovine]] i4y6fpgs9avtldlaa2lgc762epty835 0 152890 3673779 3671565 2024-12-15T15:01:35Z Panasko 146730 +[[Kategorija:Živi ljudi]]; +[[Kategorija:Političari Federacije Bosne i Hercegovine]] (uz pomoć [[Wikipedia:HotCat|HotCat]]a) 3673779 wikitext text/x-wiki {{Infokutija politički vođa |ime = Vjekoslav Bevanda |slika = Vjekoslav Bevanda 2012 (cropped).jpg |redoslijed = [[Ministarstvo finansija i trezora Bosne i Hercegovine|Ministar finansija i trezora]] |vrijeme_na_vlasti = 31. mart 2015 – 25. januar 2023. |prethodnik = [[Nikola Špirić]] |nasljednik = [[Zoran Tegeltija]] |redoslijed2 = [[Spisak predsjednika vlada Bosne i Hercegovine|Predsjedavajući Vijeća ministara Bosne i Hercegovine]] |vrijeme_na_vlasti2 = 12. januar 2012 – 31. mart 2015 |prethodnik2 = [[Nikola Špirić]] |nasljednik2 = [[Denis Zvizdić]] |datum_rođenja = {{Datum rođenja i godine|1956|05|13}} |datum_smrti = |puno_ime = |etnicitet = [[Hrvat]] |politička_stranka = [[HDZ BiH]] |supruga = Liljana Bevanda |supružnik = |djeca = 2 |obrazovanje = [[Univerzitet u Mostaru]] |vjera = [[Rimokatoličanstvo|Rimokatolička vjera]] |potpis = |web_stranica = }} '''Vjekoslav Bevanda''' (rođen 13. maja 1956) [[Bosna i Hercegovina|bosanskohercegovački]] je [[Politika|poličar]]. Od 2015. do 2023. godine obavljao je funkciju [[Ministarstvo finansija i trezora Bosne i Hercegovine|ministra finansija i trezora Bosne i Hercegovine]]. Od 2015. godine je dopredsjednik [[Hrvatska demokratska zajednica Bosne i Hercegovine|Hrvatske demokratske zajednice Bosne i Hercegovine]] (HDZ BiH).<ref>{{Cite web|url=http://imovinapoliticara.cin.ba/profil.php#!biography.php?id=96|title=CIN: Imovina političara -|last=www.cin.ba|website=imovinapoliticara.cin.ba|access-date=9. 7. 2016}}</ref> == Biografija == === Mladost, obrazovanje i posao === Vjekoslav Bevanda rođen je kao sin Vencela i Anice Bevanda 13. maja 1956. godine u Mostaru. Sa sedam godina je 1962. godine počeo ići u Prvu osnovnu školu u Mostaru. Nakon završetka osmogodišnje osnovne škole, upisao je se 1970. godine u gimnaziju u Mostaru, na kojem je bio četiri godine. Nakon toga, upisao je se na Ekonomski Fakultet [[Univerzitet u Mostaru|Univerziteta u Mostaru]] (današnjo Sveučilište Mostar) i studirao tu četiri godine ekonomiju do 1978. godine. Nakon završetka studija, iste godine je se zaposlio u zrakoplovnoj industriji [[SOKO]] u Mostaru kao referent finansiranja investicija i kasnije postao direktor interne banke. Od 1989. godine je prestao raditi u SOKO-u i tek 1991. godine našao novo zaposljenje u [[APRO Banka|APRO banci]] u Mostaru. Od 1991. do 1993. godine u toj banci bio je direktor Sektora factoring, zamjenik direktora banke i kasnije posato i direktor nje. 1993. godine postaje član uprave Eurošped group-e iz [[Zagreb]]a, što je bio do 2000. godine, kada na godinu dana postaje direktor Euro centar-a u Splitu. 2001. godine ponovo se vrača u Bosnu i Hercegovinu i tu do 2007. godine postaje direktor filijale [[NLB Group|NLB group-e]] u Mostaru, te direktor [[CBS Bank|CBS]] i [[Commerce Bank|Commerce Bank-e]] sa sjedištem u [[Sarajevo|Sarajevu]]. === Politička karijera === 2007. godine postaje član Hrvatske demokratske zajednice Bosne i Hercegovine (HDZ BiH) i [[Ministarstvo finansija Federacije Bosne i Hercegovine|ministar finansija Federacije Bosne i Hercegovine]] u vladi [[Nedžad Branković|Nedžada Brankovića]], a u periodu od 2009. do 2011. godine u vladi [[Mustafa Mujezinović|Mustafe Mujezinovića]]. Nakon toga, iste godine postaje zastupnik u [[Predstavnički dom Parlamenta Federacije Bosne i Hercegovine|Predstavničkom domu Parlamenta Federacije Bosne i Hercegovine]]. To je bio do 2012. godine, kada postaje [[Spisak predsjednika vlada Bosne i Hercegovine|predsjedavajući Vijeća ministara Bosne i Hercegovine]] u vladi između HDZ BiH-a, [[Socijaldemokratska partija Bosne i Hercegovine|Socijaldemokratske partije Bosne i Hercegovine]] (SDP BiH) i [[Savez nezavisnih socijaldemokrata|Saveza nezavisnih socijaldemokrata]] (SNSD)<ref>{{Cite web|url=http://www.vijeceministara.gov.ba/home_right_docs/default.aspx?id=12333&langTag=hr-HR|title=Sazivi Vijeća ministara|last=|first=|date=|website=vijeceministara.gov.ba|publisher=Vijeće ministara biH|access-date=9. 7. 2016}}{{Mrtav link}}</ref>. Sa te funkcije ide 2014. godine, a nakon [[Opći izbori u Bosni i Hercegovini 2014.|općih izbora u Bosni i Hercegovini te godine]] i uspostavljenju nove koalicije na teretoriji Bosne i Hercegovine između HDZ BiH-a, [[Stranka demokratske akcije|Stranke demokratske akcije]] i [[Savez za promjene (Bosna i Hercegovina)|Saveza za promjene]]<ref>{{Cite web|url=http://balkans.aljazeera.net/vijesti/potvrdeni-vijece-ministara-bih-i-vlada-fbih|title=Potvrđeni Vijeće ministara BiH i Vlada FBiH|date=31. 3. 2015|access-date=9. 7. 2016}}</ref> ([[Srpska demokratska stranka|SDS]], [[Partija demokratskog progresa|PDP]], [[Narodni demokratski pokret|NDP]], [[Partija ujedinjenih penzionera Republike Srpske|PUP RS]], [[Srpska radikalna stranka Republike Srpske|SRS RS]] i [[SSSSB]]) Vjekoslav Bevanda 31. marta 2015. godine postaje novi ministar finansija i trezora Bosne i Hercegovine. ==== Lažno stanje imovine i prihoda ==== 2010. godine Vjekoslav Bevanda je, kako navodi [[Centralno istraživačko novinarstvo]] (CIN), zajedno sa još nekoliko političara, usljed [[Opći izbori u Bosni i Hercegovini 2010.|općih izbora u Bosni i Hercegovini 2010. godine]] upisao lažne podatke o imovini i prihodima<ref>{{Cite web|url=http://www.cin.ba/kandidati-prikrili-prihode-i-nekretnine-2/|title=Kandidati prikrili prihode i nekretnine|access-date=9. 7. 2016}}</ref>. Naime, on tada u svom imovinskom kartonu 2010. godine nije naveo da je on i svoja supruga Liljana u vlaništvu 90m² stana u Sarajevu. ==== Sumnjiva kupovina automobila ==== Kako izvještava CIN, 2013. godine je za potrebe Vjekoslava Bevande kupljen [[VW New Touareg|Volkswagen New Touareg]] V6 u vrijednosti od 148.590 KM, što je za 20.000 KM više nego planirano javnim pozivom za nabavku automobila<ref>{{Cite web|url=http://www.cin.ba/bevandi-kupljen-terenac-za-148-590-km/|title=Bevandi kupljen terenac za 148.590 KM|access-date=9. 7. 2016|archive-date=1. 7. 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160701212620/https://www.cin.ba/bevandi-kupljen-terenac-za-148-590-km/|url-status=dead}}</ref>. Komisija Generalnog sekretara Vijeća ministara Bosne i Hercegovine je od tri ponuđača, koji su se javili na javni poziv objavljen u [[Službeni glasnik Bosne i Hercegovine|Službenom glasniku BiH]] u januaru 2013. godine sa gotovi identičnom cijenom, prihvatila ponudu M.R.M.-a export-import iz [[Ljubuški|Ljubuškog]]. Na početku ponuda bio je prisutan predstavnik MRM-a Mario Rupčić, koji je bio nekadašnji pomoćnik Vjekoslava Bevande tokom svog vremena kao federalni ministar finansija i bivši direktor [[Hercegovina osiguranje|Hercegovina osiguranja]]. Mario Rupčić je u drugoj polovici 2004. godine i osuđen na zatvorsku kazna jer je novac namijenjen ministarstvu odbrane Federacije Bosne i Hercegovine preusmjerio HDZ BiH-u, stranci čiji je Vijekoslav Bevanda član. Mario Rupčić je za CIN izjavio kako on ne pripada HDZ-u i da je se on slučajno zatekao u Sarajevu pa su ga slučajno iz Firme zamolili da on tu bude prisutan, te da on sa tim nema ništa i da je umirovljenik, iako je prema podacima Registra privrednih subjekata suvlasnik MRM-a Blago Rupčić, otac Miroslava Rupčića. === Privatni život === Vjekoslav Bevanda ima sa svojom suprugom Liljanom dvije kćerke i živi u Mostaru. == Reference == {{Refspisak}} {{Predsjedavajući Vijeća ministara BiH}} {{DEFAULTSORT:Bevanda, Vjekoslav}} [[Kategorija:Bosanskohercegovački političari]] [[Kategorija:Biografije, Mostar]] [[Kategorija:Rođeni 1956.]] [[Kategorija:Političari Hrvatske demokratske zajednice Bosne i Hercegovine]] [[Kategorija:Bosanskohercegovački ministri finansija]] [[Kategorija:Bosanskohercegovački ministri]] [[Kategorija:Živi ljudi]] [[Kategorija:Političari Federacije Bosne i Hercegovine]] fk8t4s6ljy354xqynax4uj52b44jbz8 0 164255 3673809 3632803 2024-12-15T16:19:39Z Panasko 146730 [[Kategorija:Političari Federacije Bosne i Hercegovine]] dodata (uz pomoć [[Wikipedia:HotCat|HotCat]]a) 3673809 wikitext text/x-wiki {{Infokutija politički vođa | ime = Dragan Čović | slika = Dragan Čović (2023-12-05) (cropped).jpg | redoslijed = 32. [[predsjedavajući Predsjedništva Bosne i Hercegovine]] | vrijeme_na_vlasti = 17. juli 2017 – 17. marta 2018. | prethodnik = [[Mladen Ivanić]] | nasljednik = [[Bakir Izetbegović]] | redoslijed2 = 29. [[predsjedavajući Predsjedništva Bosne i Hercegovine]] | vrijeme_na_vlasti2 = 17. juli 2015 – 17. marta 2016. | prethodnik2 = [[Mladen Ivanić]] | nasljednik2 = [[Bakir Izetbegović]] | redoslijed3 = 11. [[predsjedavajući Predsjedništva Bosne i Hercegovine]] | vrijeme_na_vlasti3 = 27. juni 2003 – 28. februar 2004. | prethodnik3 = [[Borislav Paravac]] | nasljednik3 = [[Sulejman Tihić]] | redoslijed4 = 9. [[predsjedavajući Predsjedništva Bosne i Hercegovine]] | vrijeme_na_vlasti4 = 2. april 2003 – 10. april 2003. | prethodnik4 = [[Mirko Šarović]] | nasljednik4 = [[Borislav Paravac]] | datum_rođenja = {{Datum rođenja i godine|1956|08|20}} | mjesto_rođenja = [[Mostar]], [[FNRJ]] | datum_smrti = | mjesto_smrti = | puno_ime = | etnicitet = [[Hrvat]] | politička_stranka = [[Hrvatska demokratska zajednica Bosne i Hercegovine]] (HDZ BIH) | supruga = Bernadica Čović | djeca = Sanja i Danijela Čović | obrazovanje = [[Univerzitet u Mostaru]] | vjera = [[Rimokatolička crkva|Rimokatolička vjera]] | potpis = | web_stranica = [http://www.dragan-covic.info www.dragan-covic.info] }} '''Dragan Čović''' (rođen 20. augusta 1956) je bosanskohercegovački i hrvatski političar. Predsjednik je [[Hrvatska demokratska zajednica Bosne i Hercegovine|HDZ BiH]] i bivši hrvatski član [[Predsjedništvo Bosne i Hercegovine|Predsjedništva Bosne i Hercegovine]] od 2014. do 2018. Od 2002. do 2005. također je bio član Predsjedništva BiH. Završio je [[Osnovna škola|osnovnu]] i [[Srednja škola|srednju]] tehničku školu mašinskog usmjerenja u Mostaru. Po završetku srednje škole upisuje se na [[Mašinski fakultet u Mostaru]], koji završava 1979, stekavši zvanje diplomiranog inženjera mašinstva. Nakon završetka studija, 1980. godine zapošljava se u preduzeću SOKO Mostar i postaje direktor. Tokom 1994. angažiran je u zvanju višeg asistenta na predmetu "Ekonomika i organizacija proizvodnje" na Mašinskom fakultetu [[Univerzitet u Mostaru|Univerziteta u Mostaru]], a 1996. izabran je za docenta na predmetu "Razvoj proizvodnih sistema" na istom fakultetu. Vanredni profesor postao je 2000, a 2004. izabran je u zvanje redovnog profesora na Univerzitetu u Mostaru. Od 2002. na [[Ekonomski fakultet u Mostaru|Ekonomskom fakultetu u Mostaru]] također predaje na redovnom i postdiplomskom studiju. Od 2007. na [[Filozofski fakultet u Mostaru|Filozofskom fakultetu u Mostaru]] predaje predmet "Upravljanje ljudskim resursima". == Politički angažman == Od 1998. do 2001. bio je zamjenik premijera i ministar finansija u [[Vlada Federacije BiH|Vladi Federacije BiH]]. Na [[Opći izbori u Bosni i Hercegovini 2002 - Predsjedništvo BiH|Općim izborima 2002.]] izabran je za člana [[Predsjedništvo Bosne i Hercegovine|Predsjedništva BiH]].<ref name="pba">{{Cite web |url=http://www.predsjednistvobih.ba/hron/?cid=74,3,1 |title=Kronologija Predsjedništva Bosne i Hercegovine |access-date=12. 5. 2013 |archive-date=14. 7. 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140714194643/http://www.predsjednistvobih.ba/hron/?cid=74,3,1 |url-status=dead }}</ref> U međuvremenu Čović je optužen za zloupotrebu položaja, a ta ista optužnica potvrđena je 2005. Iste godine smijenio ga je [[Visoki predstavnik Bosne i Hercegovine|Visoki predstavnik]] [[Paddy Ashdown]] jer je njegova optužnica stvarala loš utjecaj na predstavljanje Bosne i Hercegovine. U Predsjedništvu ga je zamijenio [[Ivo Miro Jović]], ali se njegov politički život otad nastavlja u svojstvu predsjednika HDZ BiH. U novembru 2006. nepravomoćno je osuđen na 5 godina zatvora jer je kompaniju "Lijanovići" oslobodio plaćanja poreza na uvoz mesa. U junu 2008. Apelaciono vijeće Suda BiH odbacilo je optužbu zbog nenadležnosti [[Sud Bosne i Hercegovine|Suda BiH]]. Čović ponovo završava pred sudom 2009. zbog optužbe da je donosio odluke o utrošku sredstava za kupovinu stanova određenim osobama. Na [[Opći izbori u Bosni i Hercegovini 2014 - Predsjedništvo BiH|Općim izborima 2014.]] kao član [[HDZ BiH|Hrvatske demokratske zajednice Bosne i Hercegovine]] (HDZ BiH), s osvojenih 52,20 % glasova izabran je za člana [[Predsjedništvo Bosne i Hercegovine|Predsjedništva BiH]].<ref name="B">[http://www.izbori.ba/Utvrdjeni2014/Finalni/PredsjednistvoBiH/Default.aspx Rezultati općih izbora na stranici Centralne izborne komisije Bosne i Hercegovine]</ref> == Reference == {{reference}} == Vanjski linkovi == {{Proširiti sekciju}} {{Bosanski predsjednici}} {{Predsjedavajući Doma naroda PSBiH}} {{Premijeri FBiH}} {{Normativna kontrola}} {{DEFAULTSORT:Čović, Dragan}} [[Kategorija:Rođeni 1956.]] [[Kategorija:Živi ljudi]] [[Kategorija:Biografije, Mostar]] [[Kategorija:Bosanskohercegovački političari]] [[Kategorija:Političari Hrvatske demokratske zajednice Bosne i Hercegovine]] [[Kategorija:Političari Federacije Bosne i Hercegovine]] l5vsfaqg12mfcp5paodsm3sxvz09qfl 14 178398 3673856 2279695 2024-12-15T18:20:10Z KWiki 9400 3673856 wikitext text/x-wiki {{Commonscat|People of Celje}} [[Kategorija:Celje|Biografije]] ge382gfechhti4jk5np1ymelu4lt2bt 0 202486 3673773 3666977 2024-12-15T14:53:51Z Panasko 146730 +[[Kategorija:Živi ljudi]]; +[[Kategorija:Političari Federacije Bosne i Hercegovine]] (uz pomoć [[Wikipedia:HotCat|HotCat]]a) 3673773 wikitext text/x-wiki {{Infokutija politički vođa | ime = Denis Bećirović | slika = Denis Bećirović at Palazzo del Quirinale, 2024.jpg | redoslijed = 42. [[predsjedavajući Predsjedništva Bosne i Hercegovine]] | vrijeme_na_vlasti = 16. mart 2024 – 16. novembar 2024. | prethodnik = [[Željko Komšić]] | nasljednik = [[Željka Cvijanović]] | redoslijed2 = Delegat u [[Dom naroda Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine|Domu naroda PS Bosne i Hercegovine]] | vrijeme_na_vlasti2 = 28. februar 2019 – 16. novembar 2022. | redoslijed3 = Poslanik u [[Predstavnički dom Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine|Predstavničkom domu PS Bosne i Hercegovine]] | vrijeme_na_vlasti3 = 11. januar 2007 – 6. decembar 2018. | datum_rođenja = {{Datum rođenja i godine|1975|11|28}} | mjesto_rođenja = [[Tuzla]], [[SR Bosna i Hercegovina]], [[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija|SFR Jugoslavija]] | etnicitet = [[Bošnjak]] | politička_stranka = [[Socijaldemokratska partija Bosne i Hercegovine|SDP]] | supružnik = Mirela Bećirović | djeca = 2 | obrazovanje = [[Univerzitet u Tuzli]]<br>[[Univerzitet u Sarajevu]] }} '''Denis Bećirović''' ([[Tuzla]], 28. novembar 1975) [[Bosna i Hercegovina|bosanskohercegovački]] je profesor, doktor nauka i političar. Član je [[Predsjedništvo Bosne i Hercegovine|predsjedništva Bosne i Hercegovine]] iz reda bošnjačkog naroda od 2022. godine. ==Obrazovanje== Diplomirao je 1998. godine na [[Filozofski fakultet u Tuzli|Filozofskom fakultetu u Tuzli]]. Postdiplomski studij na [[Filozofski fakultet u Sarajevu|Filozofskom fakultetu]] [[Univerzitet u Sarajevu|Univerziteta u Sarajevu]] upisao je 2000. godine. Magistarski rad odbranio je 2004., a doktorski 2010. godine na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Sarajevu. ==Stručni i naučni angažman== Angažiran je na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Tuzli u zvanju docenta za užu nastavno-naučnu oblast „Savremeno doba“ (2010). Profesor je na predmetima ''Historija zemalja jugoistočne Evrope Savremenog doba I'' i ''Historija zemalja jugoistočne Evrope Savremenog doba II'', te je član Odbora za istorijske nauke [[ANU BiH|Akademije nauka i umjetnosti BiH]] (2011). Autor je dvije knjige, koje su objavljene 2005. i 2012. godine, i 26 izvornih naučnih radova i stručnih članaka. Istraživački interesi dr. Bećirovića su „Društvo u Bosni i Hercegovini i jugoistočnoj Evropi u XX. stoljeću“ i „Historija odnosa države i vjerskih zajednica u drugoj polovini XX. stoljeća“. Osim toga, objavio je više naučnih članaka u raznim zbornicima radova s naučnih skupova u zemlji i inostranstvu. Aktivni je učesnik na brojnim domaćim i međunarodnim konferencijama iz historiografije i drugih društvenih nauka. Sarađivao je s raznim naučnim časopisima: ''[[Prilozi Instituta za istoriju|Prilozi]]'' (časopis Instituta za istoriju u Sarajevu), ''[[Tokovi istorije]]'' (časopis Instituta za noviju istoriju Srbije u Beogradu), ''[[Historijska traganja]]'' (časopis Instituta za istoriju u Sarajevu), ''[[Saznanja]]'' (časopis za historiju u Tuzli), ''[[Glasnik arhiva i Društva arhivskih radnika]]'' (časopis Arhivističkog udruženja Bosne i Hercegovine u Sarajevu), ''[[Bošnjačka pismohrana]]'' (časopis za povijest i kulturu u Zagrebu), ''[[Arhivska praksa]]'' (časopis Arhiva Tuzlanskog kantona u Tuzli) i ''[[Stav]]'' (časopis za društvena pitanja, kulturu i umjetnost u Tuzli). Stručni ispit za rad u obrazovnom sistemu polaže 2001. godine. Kao profesor historije radio je u Srednjoj ekonomskoj školi u Tuzli (1998-2002.), a kao nastavnik historije u Osnovnoj školi “Simin Han” u Tuzli (1996-98). Na poziv Biroa za obrazovanje i kulturu [[State Department]]a [[SAD]]-a učestvovao je u International Visitors Leadership Program of the United States Department of State „The Role of the Legislative Branch“ (oktobar – novembar 2007. godine). ==Politički angažman== Bećirović je potpredsjednik [[SDP BiH]] od 2009. godine, član Predsjedništva SDPBiH od 2000. godine te član Glavnog odbora SDPBiH od 1997. godine. Član SDPBiH postao je 1991. godine. Godine 2010. izabran je za poslanika u Parlamentarnoj skupštini BiH s 45.747 glasova. Od uvođenja otvorenih listi to je najveći broj<ref name="Rezultati">Rezultati Izbora 2010 [http://www.izbori.ba/Finalni2010/Finalni/ParlamentBIH/NivoKandidate.aspx]{{Mrtav link|datum=Oktobar 2019|bot=InternetArchiveBot}}</ref> glasova u Federaciji BiH koji je osvojio jedan kandidat za zakonodavne organe. Obavlja dužnost predsjedavajućeg/zamjenika predsjedavajućeg Predstavničkog doma Parlamentarne skupštine BiH od 2011. godine, a u junu 2011. godine postaje član [[Ustavnopravna komisija|Ustavnopravne komisije]] Predstavničkog doma Parlamentarne skupštine BiH. Član je Stalne delegacije PSBiH u Parlamentarnoj skupštini Unije za Mediteran od 2013. godine, a član Grupe prijateljstva za Sjevernu i Južnu Ameriku, Australiju, Okeaniju i Japan. Smijenjen je sa dužnosti zamjenika predsjedavajućeg Predstavničkog doma BiH 23. oktobra 2012. godine,<ref>http://www.klix.ba/vijesti/bih/smijenjen-denis-becirovic/121023109</ref> da bi 22. novembra 2012. ponovno imenovan na tu funkciju.<ref>http://www.noviportal.net/denis-becirovic-ponovo-imenovan-za-zamjenika-predsjedavajuceg-pd-psbih/{{Mrtav link|datum=Oktobar 2019 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> Smjenu Bećirovića zatražila je u augustu [[Srpska demokratska stranka]] (SDS), nakon što je uputio otvoreno pismo predsjedniku [[Skupština Srbije|Skupštine Srbije]] [[Nebojša Stefanović|Nebojši Stefanoviću]], ''"protestirajući zbog njegovog stava da je [[Republika Srpska]] država".'' <ref>[http://balkans.aljazeera.net/vijesti/smijenjen-becirovic-lagumdzija-na-cekanju '''''Smijenjen Bećirović, Lagumdžija "na čekanju"''''' Prilog na web portalu Aljazeera]</ref> Obavljao je dužnost predsjednika [[Klub poslanika SDPBiH|Kluba poslanika SDPBiH]] u Predstavničkom domu Parlamentarne skupštine BiH (2010-11.) te je bio poslanik SDPBiH u Predstavničkom domu Parlamentarne skupštine BiH (2006-10.) kada je obavljao dužnost zamjenika predsjednika Kluba poslanika SDPBiH. U istom mandatu bio je član [[Komisija za vanjske poslove Parlamentarne skupštine BiH|Komisije za vanjske poslove Parlamentarne skupštine BiH]]. Član Delegacije Parlamentarne skupštine BiH u [[Interparlamentarna unija|Interparlamentarnoj uniji]] bio je od 2007. do 2010. godine, a član Grupe prijateljstva Parlamentarne skupštine BiH za Zapadnu Evropu od 2008. do 2010. godine. Član Komisije za istraživanje utroška donacija Parlamentarne skupštine BiH je od 2009. do 2010. godine, a član Zajedničke komisije za ljudska prava, prava djeteta, mlade, imigraciju, izbjeglice, azil i etiku Parlamentarne skupštine BiH od 2006. do 2008. godine. Poslanik je u Skupštini [[Tuzlanski kanton|Tuzlanskog kantona]] u dva mandata (2000-02. i 2002-06.), a predsjednik Komisije za ljudska prava i građanske slobode Skupštine Tuzlanskog kantona od 2002. do 2006. godine. Delegat u [[Dom naroda Parlamenta Federacije Bosne i Hercegovine|Domu naroda Parlamenta Federacije BiH]] je od 2000. do 2002. godine, a u istom periodu je i predsjednik Odbora za društveno-ekonomske odnose [[Skupština Tuzlanskog kantona|Skupštine Tuzlanskog kantona]]. Poslanik u Predstavničkom domu Parlamenta Federacije BiH i član Komisije za obrazovanje, nauku, kulturu i sport Predstavničkog doma Parlamenta Federacije BiH bio je u periodu od 1998. do 2000. godine. Dužnost predsjednika Kantonalne organizacije SDPBiH Tuzla obavljao je u periodu od 2003. do 2009. godine. Nosilac liste SDPBiH u Izbornoj jedinici broj 5. za Predstavnički dom Parlamentarne skupštine BiH bio je 2006. i 2010. godine. Nosilac liste SDPBiH za Skupštinu Tuzlanskog kantona bio je 2002., a nosilac liste SDPBiH za Predstavnički dom Parlamenta Federacije BiH 1998. godine. Dužnost člana Predsjedništva KOSDPBiH Tuzla obavljao je od 1994. do 1998., a člana Predsjedništva OOSDPBiH Tuzla od 1993. do 1994. godine. Predsjednik Foruma mladih SDPBiH bio je od 1998. do 2000. godine, a dužnost potpredsjednika Foruma mladih SDPBiH obavljao je od 1996. do 1998. godine. Predsjednik KO Foruma mladih SDPBiH Tuzla bio je od 1994. do 1998, a predsjednik OO Foruma mladih SDPBiH Tuzla od 1993. do 1994. godine. ==Nagrade== *Međunarodna nevladina organizacija [[GARIVO]] (Gardens Righteous World wide) dodijelila mu je nagradu za afirmaciju građanske hrabrosti ''[[Nagrada Duško Kondor|Duško Kondor]],'' 2008. godine, zbog borbe za afirmaciju građanskih prava; *[[Tuzlanski list]] mu je zbog aktivnog parlamentarnog djelovanja dodijelio nagradu “Najbolji poslanik godine u Bosni i Hercegovini”, 2008. godine; *Udruženje antifašista i boraca narodnooslobodilačkog rata Općine Tuzla dodijelilo mu je „Povelju za izuzetno angažovanje i doprinos u zaštiti i čuvanju antifašističkih tekovina i vođenju borbe za suverenu, nezavisnu i nedjeljivu Bosnu i Hercegovinu“, 2009. godine; *Savez antifašista i boraca narodnooslobodilačkog rata Tuzlanskog kantona dodijelio mu je „Priznanje za izuzetno angažovanje i doprinos u afirmaciji antifašističkih vrijednosti na području Tuzlanskog kantona“, 2009. godine; *Savez udruženja antifašista i boraca NOR-a u Sarajevskom kantonu dodijelio mu je „Priznanje za saradnju i doprinos u jačanju i razvoju antifašističkih vrijednosti“, 2010. godine; *[[Evropski pokret u Bosni i Hercegovini]] dodijelio mu je plaketu „Najbolji poslanik u Bosni i Hercegovini u mandatnom periodu 2006.-2010 .“, 2010. godine; *Dobitnik Zlatne medalje Parlamenta Republike Grčke, 2013. godine. ==Reference== {{Refspisak|2}} ==Vanjski linkovi== {{Commonscat|Denis Bećirović}} *[http://www.parlament.ba Službena stranica Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine] *[http://www.sdp.ba Službena stranica Socijaldemokratske partije Bosne i Hercegovine] {{Bosanski predsjednici}} {{Predsjedavajući Predstavničkog doma PSBiH}} {{Normativna kontrola}} {{DEFAULTSORT:Bećirović, Denis}} [[Kategorija:Rođeni 1975.]] [[Kategorija:Biografije, Tuzla]] [[Kategorija:Bosanskohercegovački političari]] [[Kategorija:Političari Socijaldemokratske partije Bosne i Hercegovine]] [[Kategorija:Živi ljudi]] [[Kategorija:Političari Federacije Bosne i Hercegovine]] hjebj4xabo0j1l0v0iglkramdrk5j5u 0 352940 3673909 2413259 2024-12-16T08:42:20Z EmausBot 25303 Robot: Popravlja dvostruka preusmjerenja na [[Danil Kvjat]] 3673909 wikitext text/x-wiki #PREUSMJERI [[Danil Kvjat]] tboo3ysezdaj0ccqjzvmz80tljqlxgw 0 358189 3673719 3500871 2024-12-15T14:03:52Z KWiki 9400 /* Vanjski linkovi */ 3673719 wikitext text/x-wiki {{Infokutija vozač F1 | ime = | slika = HillGraham1966Aug.jpg | opis_slike = | datum_rođenja = [[15. februar]] [[1929]]. | mjesto_rođenja = [[London]], [[UK]] | datum_smrti = [[29. novembar]] [[1975]]. | mjesto_smrti = | nacionalnost = {{ZD|UK}} [[UK|britansko]] | početak_karijere = [[1958]]. | kraj_karijere = [[1975]]. | tim_2012. = | broj_auta_2012. = | tim_2013. = | broj_auta_2013. = | trke = 179 (176 starta) | prvenstva = 2 ([[Formula 1 sezona 1962|1962.]] i [[Formula 1 sezona 1968|1968.]]) | pobjede = 14 | podiji = 36 | bodovi = 270 (289) | prve_startne_pozicije = 13 | najbrži_krug = 10 | prva_trka = [[Velika nagrada Monaka]], 1958. godine | prva_pobjeda = [[Velika nagrada Holandije]], 1962. godine | posljednja_pobjeda = [[Velika nagrada Velike Britanije]], 1975. godine | posljednja_trka = [[Velika nagrada Monaka]], 1975. godine | posljednja_sezona = [[Formula 1 sezona 1975|1975.]] | posljednja_pozicija = | aktualizirano = }} '''Norman Graham Hill''' bio je britanski vozač i vlasnik tima i dvostruki prvak [[Formula 1|Formule 1]]. Jedini je vozač koji je osvojio trostruku krunu motorsporta, tj. bio je prvak u takmičenjima: ''24 sata Le Mansa'', ''Indianapolis 500'' i ''Formula 1''. Također se 1970-tih pojavljivao na različitim, nesportskim TV-u emisijama. Graham Hill i njegov sin Damon su jedini par, otac i sin, koji su osvojili prvenstvo Formule 1. Grahamov unuk Josh, Damonov sin, također se bavio ovim sportom kada je 2013. godine u dobi od 22 godine prestao sa aktivnim učešćem u takmičenju u Formuli 3. Hill je poginuo kada se avion kojim je upravljao pri jakoj magli, srušio u blizini golf terena u sjevernom [[London]]u. Hill, Tony Brise i još četiri člana Hillovog trkačkog tima su se vraćali sa automobilskog testiranja održanog na kružnoj stazi Paul Ricard u Francuskoj. Pored Hilla svih njegovih 5 saputnika su poginuli. ==Biografija== ===Profesionalna karijera=== [[Datoteka:HillGraham19690801Lotus-Nordkehre.jpg|thumb|left|Graham Hill u Lotusu 49 na stazi u [[Nürburgring]]u, 1969. godine]] Svoj debi u takmičenju Formule 1 Hill je ostvario u sezoni 1958. na utrci za VN Monaka. U prve dvije sezone, u kojima je vozio za tim Lotusa, Hill nije ostvario dobre rezultate jer je u glavnom odustajao, ostvarivši tek 4 plasmana, ne osvojivši niti jedan bod. Godine 1960. Hill se pridružio timu British Racing Motorsu (BRM) i tu ostaje 7 sezona (1960.-1966.). Prve dvije sezone su bile dosta uspješnije u odnosu na period iz Lotusa jer je osvojio prvo 4. a onda i 3. mjestu na kraju sezone. U sezoni 1962. je zablistao i od ukupno 9 utrka, ostvaruje 4 pobjede i uz 2 druga mjesta sa osvojenih 42 (52) boda postaje po prvi put prvakom Formule 1. Naredne 3 sezone također ostvaruje dobre rezultate ali ipak zauzima 2. mjesta, dvaput iza [[Jim Clark|Jima Clarka]] i jedanput je bolji od njega bio [[John Surtees]]. Hill je također bio dio takozvane 'britanske invazije' vozača i automobila na utrkama ''Indianapolis 500'' tokom sredine 1960-ih. U tom takmičenju i pobjeđuje 1966. godine. U sezoni 1967. ponovo se vraća u tim Lotusa gdje pomaže na razvoju novog Lotusa 49 sa Cosworthovim V8 motorom. Nakon što su mu timske kolege Jim Clark i Mike Spence poginuli početkom 1968. godine, Hill vodi ekipu i u toj sezoni, po drugi put osvaja prvenstvo. Lotus je u tom periodu bio na zlu glasu, kao krhak i opasan bolid, pogotovo sa novim aerodinamičkim pomagalima koja su ugrađivana. Nakon sudara na utrci za VN SAD-a 1969. godine, voženoj na Watkins Glenu, lomi obje noge i prekida karijeru. Uobičajeno za njega, kada ga ubrzo nakon nesreće pitaju da li ima šta poručiti supruzi, Hill odgovora: "Samo joj poručite da neću biti na plesu slijedeće 2 sedmice."<ref>http://forix.autosport.com/login.php?l=0&p=noteshow.php?l=0|x=3|r=19690010|i=3591</ref> Nakon oporavka, Hill nastavlja sa karijerom u Formuli 1 još nekoliko godina ali nikada više ne postiže ni približno vrijedne rezultate. Iako je što se tiče sportske karijere bio skoncentrisan na takmičenje u Formuli 1, Hill je također zadržao i prisutnost u drugim motosport takmičenjima. Jedini je vozač koji je objedinio tzv. trostruku krunu skupivši 3 titule na slijedećim takmičenjima: * ''Indianapolis 500'' (1966. godine), ''24 sata Le Mansa'' (1972. godine) i ''Monaco Grand Prix'' (1963.–65., 1968. i 1969.)<ref>{{cite web|url=http://www.usgpindy.com/news/story.php?story_id=1417|title=Points Race Stays Tight; Montoya Joins Elite Company With Victory|author=Dan Knutson|access-date=3. 12. 2007|date=3. 6. 2003|archive-url=https://web.archive.org/web/20071106023236/http://www.usgpindy.com/news/story.php?story_id=1417|archive-date=6. 11. 2007|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://intakeinfo.com/automotive/monaco-grand-prix-glitz-draws-rising-stars.html|title=Monaco Grand Prix Glitz Draws Rising Stars|author=Henri Boulanger|publisher=IntakeInfo.com|access-date=5. 12. 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20071211040252/http://intakeinfo.com/automotive/monaco-grand-prix-glitz-draws-rising-stars.html|archive-date=11. 12. 2007|url-status=dead}}</ref> ili * ''Indianapolis 500'' (1966. godine), ''24 sata Le Mansa'' (1972. godine) i ''Formula 1'' (1962. i 1968. godine).<ref>{{cite web|url=http://www.lastingtribute.co.uk/famousperson/hill/2601501|title=Tribute to Graham Hill|publisher=lastingtribute.co.ok|access-date=5. 12. 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20080118101235/http://www.lastingtribute.co.uk/famousperson/hill/2601501|archive-date=18. 1. 2008|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite book|title=The Other Side of the Hill|author=Bette Hill with Neil Ewart|publisher=Hutchison/Stanley Paul|isbn=0-09-134900-1|year=1978|page=87}}</ref><ref>{{cite news|url=http://sport.guardian.co.uk/motorsport/story/0,,2104097,00.html|title=Stick to the day job, Jacques|publisher=Guardian Unlimited|author=Oliver Irish|date=15. 6. 2007|access-date=5. 12. 2007|location=London}}</ref> ===Porodični život=== 1955. godine, Hill se oženio sa Betti, koja je finansirala vjenčanje jer je Hill sav svoj novac potrošio finansirajući svoje utrke. Imali su dvije kćeri, Brigitte i Samanthu, i sina [[Damon Hill|Damona]], koji je i sam kasnije postao svjetski prvak u Formuli 1, kao prvi od dva svjetska prvaka koji su sinovi svjetskih prvaka. (Drugi je [[Nico Rosberg]].) ==Reference== {{reference}} == Vanjski linkovi == {{Commonscat|Graham Hill}} {{Svjetski prvaci u Formuli 1}} {{Pobjednici 500 milja Indianapolisa}} {{Pobjednici 24 sata Le Mansa}} {{DEFAULTSORT:Hill, Graham}} [[Kategorija:Rođeni 1929.]] [[Kategorija:Umrli 1975.]] [[Kategorija:Biografije, London]] [[Kategorija:Britanski vozači Formule 1]] sq1kny4xd5day5sgh44ukce38r54afh 0 361610 3673725 3502846 2024-12-15T14:14:49Z KWiki 9400 /* Reference */ 3673725 wikitext text/x-wiki {{Infokutija vozač F1 | ime = Jochen Rindt | slika = Rindt_at_1970_Dutch_Grand_Prix_(2B).jpg | opis_slike = | datum_rođenja = [[18. april]] [[1942]]. | mjesto_rođenja = [[Mainz]], [[Njemačka]] | datum_smrti = {{Datum smrti i godine|1970|09|05|1942|04|18}} | mjesto_smrti = [[Monza]], [[Italija]] | nacionalnost = {{ZD|AUT}} [[Austrija|austrijsko]] | početak_karijere = [[1964]]. | kraj_karijere = [[1970]]. | tim_2012. = | broj_auta_2012. = | tim_2013. = | broj_auta_2013. = | trke = 60 (62 starta) | prvenstva = 1 ([[Formula 1 sezona 1970|1970.]]) | pobjede = 6 | podiji = 13 | bodovi = 107 (109) | prve_startne_pozicije = 10 | najbrži_krug = 3 | prva_trka = [[Velika nagrada Austrije]], [[1964]]. godine | prva_pobjeda = [[Velika nagrada SAD]], [[1969]]. godine | posljednja_pobjeda = [[Velika nagrada Njemačke]], [[1970]]. godine | posljednja_trka = [[Velika nagrada Italije]], [[1970]]. godine | posljednja_sezona = [[Formula 1 sezona 1970|1970]] | posljednja_pozicija = | aktualizirano = }} '''Karl Jochen Rindt''' ([[Mainz]], [[Njemačka]] [[18. april]] [[1942]]. - [[5. septembar]] [[1970]]. [[Monza]], [[Italija]]) je njemački vozač koji je tokom cijele svoje karijere nastupao za [[Austrija|Austriju]].<ref>http://www.aeiou.at/aeiou.encyclop.r/r671280.htm</ref> Jedini je vozač koji je posthumno osvojio prvenstvo [[Formula 1|Formule 1]] nakon što je poginuo tokom treninga za VN Italije na stazi u Monzi. Pored uspjeha u Formuli 1, Rindt je bio vrlo uspješan i u drugim jednosjedima, kao i utrkama sportskih automobila. 1965. godine osvojio je utrku 24 sata Le Mansa, vozeći Ferrari 250LM u partnerstvu s Mastenom Gregoryjem iz SAD-a. Bio je blizak prijatelj s [[Jackie Stewart|Jackiem Stewartom]]. ==Biografija== ===Rani period=== Jochen Rindt je rođen u Mainzu, u Njemačkoj, ali nakon što su njegovi roditelji poginuli tokom bombardiranja [[Hamburg]]a za vrijeme [[Drugi svjetski rat|2. svjetskog rata]],<ref>{{Cite web |url=http://sport.orf.at/070417-9016/index.html |title=Arhivirana kopija |access-date=14. 7. 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081208072450/http://sport.orf.at/070417-9016/index.html |archive-date=8. 12. 2008 |url-status=dead }}</ref> podigli su ga djed i baka u [[Graz]]u u Austriji, gdje je odrastao i počeo se baviti auto-moto sportom. Iako Rindt nikada nije postao austrijski državljanin, on je tokom cijele svoje karijere nastupao sa austrijskom dozvola za takmičenje.<ref>Mappes-Niediek (2008) str. 35</ref> ===Karijera=== Svoj debi u Formul1 1 Rindt je ostvario učešćem na [[Velika nagrada Austrije]] 1964. godine vozeći bolid Brabham BT11 za Rob Walker Racing tim. U toj utrci je odustao i to je bila njegova jedina utrka u sezoni. U periodu od 1965. do 1967. Rindt nastupa za ekipu Cooper Car Company, osvojivši 32 boda u 29 utrka. 1968. godine nastupa za Brabham, ali njegova sezona nije bila onakva kakvom se nadao, zbog tehničkih problema na bolidu. Tih godina nastupao je i u utrkama Indianapolis 500 ali bez značajnijih rezultata. Za Rindta je zabilježeno da je bio vrlo brz vozač s izvrsnom kontrolom bolida i dobrim refleksima, ali je rijetko imao bolid koji je po kvaliteti bio jednak njegovom talentu do 1969. godine kada je preselio u Lotus, a karijera mu krenula uzlaznom putanjom. Te sezone od 10 utka koje je vozio završava tek njih četiri. Ostvaruje svoju prvu pobjedu na [[Velika nagrada SAD|Velikoj nagradi SAD-a]] te uz još dva podija osvaja ukupno 22 boda što mu je na kraju sezone dovoljno za 4. mjesto. Prvu pobjedu u narednoj, 1970. godini, Rindt ostvaruje na VN Monaka gdje se probija na drugo mjesto a onda pritišće [[Jack Brabham|Jacka Brabhama]] s takvom žestinom da usljed toga Brabham pravi grešku i Rindt preuzima vodstvo u zadnjem krugu utrke i pobjeđuje. Usljed tehničkih izmjena na svom Lotusu 72, Rindt pobjeđuje na naredne 4 utrke: [[Velika nagrada Holandije]], [[VN Francuske]], [[VN Velike Britanije]] i [[VN Njemačke]]. ===Smrt=== Tokom treninga za [[VN Italije]] 1970. godine, Rindt je pristao slijediti Stewarta i Dennyja Hulmea i probati voziti bez krilca, u pokušaju da smanji otpor i stekne veću maksimalnu brzinu. Naime moćni Ferrarijev bolid ''Ferrari F12'' koji je pokretao bolide Ferrari 312B Jackyja Ickxa i Claya Regazzonija je na prethodnoj utrci bio do 16&nbsp;km/h brži od Rindtovog Lotusa. Rindtov timski kolega John Miles je bio nezadovoljan s tom izmjenom navodeći da se bolid "neće kretati ravno". Rindt se izjasnio da nema takvih problema, a Chapman je podsjetio da je Rindtov brži bez krilca.<ref>Prüller (1970) str.192—193</ref> Slijedećeg dana, Rindt je startao s ugrađenim višim stepenom prijenosa iskoristviši smanjene otpora i povećavši potencijalnu maksimalnu brzinu bolida na na 330&nbsp;km/h).<ref>Prüller (1970) str.195</ref> Tokom Rindtovog 5. kruga utrke, Hulme, koji ga je slijedio, je izjavio da je prilikom kočenja na Parabolica krivini: "Jochenov bolid lagano zakrivudao a zatim oštro skrenuo lijevo i udario u barijeru."<ref>Prüller (1970) str.199</ref> Prednji kraj bolida je uništen. Iako je 28-godišnji Rindt prevezen u bolnicu, dolaskom tamo proglašen je mrtvim. Njegova navika da se u potpunosti ne veže i ne nosi preponsku traku, da bi se u slučaju požara jednostavnije izvukao iz bolida je izgleda bil kobna. Kao rezultat sudara, tijelo je skliznulo ispod pojasa pri čemu je Rindt zadobio fatalne povrede grla. Bio je drugi vođa tima Lotusa koji je poginuo u zadnje dvije godine nakon što je [[Jim Clark]] poginuo 1968. godine na utrci u Hockenheimu. Italijanski sud je kasnije utvrdio da je nesreću inicirao kvar na prednjem desnom vratilu kočnice, ali da je Rindtova smrt uzrokovana loše postavljenom zaštitnom ogradom.<ref>Nye (1986) str.69</ref> Rindt je sahranjen na centralnom groblju u Grazu. U vrijeme smrti Rindt je osvojio pet od ukupno 10 utrka sezone, što je značilo da je imao prilično vodstvo u poretku vozača. U toj fazi teoretski ga je mogao prestići Ferrarijev vozač Jacky Ickx. Međutim Rindtov nasljednik u timu, [[Emerson Fittipaldi]], je pobijedio na pretposljednoj utrci lišavajući Ickxa potrebnih bodova te je tako Rindt postao prvi i jedini koji je prvenstvo Formule 1 osvojio posthumno.<ref>Rendall (2007) p.264</ref> Trofej prvaka je preuzela njegova udovica, [[Finska|Finkinja]] Nina (Lincoln) Rindt, kći poznatog finski vozača [[Curt Lincoln|Curta Lincolna]]. Pretposljednji zavoj na Red Bull stazi nazvan je po Rindtu. == Reference == {{refspisak}} {{Commonscat|Jochen Rindt}} {{Svjetski prvaci u Formuli 1}} {{Pobjednici 24 sata Le Mansa}} {{DEFAULTSORT:Rindt, Jochen}} [[Kategorija:Rođeni 1942.]] [[Kategorija:Umrli 1970.]] [[Kategorija:Biografije, Mainz]] [[Kategorija:Austrijski vozači Formule 1]] aaqgbnnyxhxqcvln7nc92xyrldlc71z 0 363608 3673768 3633315 2024-12-15T14:51:09Z Panasko 146730 [[Kategorija:Živi ljudi]] dodata (uz pomoć [[Wikipedia:HotCat|HotCat]]a) 3673768 wikitext text/x-wiki {{Infokutija osoba | ime = Džebrail Bajramović | slika = | alt_slike = | opis = | ime_pri_rođenju = | datum_rođenja = {{Datum rođenja i godine|1973|05|18}} | mjesto_rođenja = [[Goražde]], [[SFRJ]] | datum_smrti = <!-- {{Datum smrti i godine|GGGG|MM|DD|GGGG|MM|DD}} (datum smrti pa onda datum rođenja) --> | mjesto_smrti = <!-- [[Grad]], [[Država]] --> | etnicitet = [[Bošnjak]] | druga_imena = | zanimanje = | godine_aktivnosti = | poznat_po = | značajni_radovi = }} '''Džebrail Bajramović''' je [[Bosna i Hercegovina|bosanskohercegovački]] političar, član [[Stranka dijaspore Bosne i Hercegovine|Stranke dijaspore Bosne i Hercegovine]]. == Biografija == Rođen je 1973. godine u naselju [[Morinac]], [[Goražde]], [[SFRJ]] (danas [[Bosna i Hercegovina]]). Završio je Saobraćajnu školu u Sarajevu, a u decembru 1991, nakon služenja vojnog roka u [[JNA]], priključuje se [[Patriotska liga|Patriotskoj ligi]] kao rezervni policajac<ref name="Kan">{{Cite web |url=http://strankadijaspore.com/kandidati |title=Kandidati Stranke dijaspore BiH |access-date=14. 8. 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140913033409/http://strankadijaspore.com/kandidati |archive-date=13. 9. 2014 |url-status=dead }}</ref> U borbama oko Goražda, ranjen je i amputirana mu je noga, nakon čega emigrira u Švedsku. Bio je [[poručnik]] [[ARBiH]] i nosilac je ratnog priznanja [[Zlatni ljiljan]]. Živi i radi u [[Švedska|Švedskoj]] u [[Göteborg]]u gdje je i jedan od osnivača Stranke dijaspore Bosne i Hercegovine u kojoj je i njen zamjenik predsjednika. Autor je knjige ''"Političko ponašanje"''.<ref name="RS"/> Na [[Opći izbori u Bosni i Hercegovini 2014.|Općim izborima u Bosni i Hercegovini 2014.]] godine kandidat je [[Stranka dijaspore Bosne i Hercegovine|Stranke dijaspore Bosne i Hercegovine]] za člana [[Predsjedništvo Bosne i Hercegovine|Predsjedništva Bosne i Hercegovine]] iz reda [[Bošnjaci|bošnjačkog naroda]].<ref name="RS">{{Cite web |url=http://radiosarajevo.ba/novost/158711/kandidati-za-predsjednistvo-bih-bosnjaci-ce-imati-najveci-izbor-na-glasackom-listicu |title=''Kandidati za Predsjedništvo BiH: Bošnjaci će imati najveći izbor na glasačkom listiću'' radiosarajevo.ba |access-date=14. 8. 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140912032214/http://radiosarajevo.ba/novost/158711/kandidati-za-predsjednistvo-bih-bosnjaci-ce-imati-najveci-izbor-na-glasackom-listicu |archive-date=12. 9. 2014 |url-status=dead }}</ref> == Također pogledajte == * [[Stranka dijaspore Bosne i Hercegovine]] == Reference == {{reference}} {{DEFAULTSORT:Bajramović, Džebrail}} [[Kategorija:Rođeni 1973.]] [[Kategorija:Biografije, Goražde]] [[Kategorija:Bosanskohercegovački političari]] [[Kategorija:Političari Stranke dijaspore Bosne i Hercegovine]] [[Kategorija:Dobitnici vojnog odlikovanja ''Zlatni ljiljan'']] [[Kategorija:Oficiri Armije Republike Bosne i Hercegovine]] [[Kategorija:Patriotska liga]] [[Kategorija:Živi ljudi]] 64xsd2y5ddx9w04tp02rkaosiqizl4m 0 368709 3673844 3521122 2024-12-15T17:58:24Z InternetArchiveBot 118070 Rescuing 1 sources and submitting 0 for archiving.) #IABot (v2.0.9.5 3673844 wikitext text/x-wiki '''Forma kose''', kao i mnoga svojstva opće tjelesne dlakavosti, a posebno forma i bujnost kose ili mogući stupnjevi njenog odsustva, predstavljaju obilježavajuće i veoma upadljive znakove [[čovjek|ljudske]] fizionomije. Svojim osobenostima ona mogu primjetno modificirati i vizuelni utisak o određenim crtama lica i lobanjskog dijela glave. Čak i u svakodnevnom komuniciranju, oni su medu prvim naznakama prepoznatljivog opisa spoljašnosti određene osobe. ==Kategorizacija== [[Datoteka:KOSA.jpg|mini|500px|desno]] Prirodna varijacija forme [[kosa|kose]] očituje se u različitim stupnjevima i načinu uvijenosti, odnosno opruženosti [[dlaka|dlake]] na vlasištu ([[skalp]]u). Iako se u ukupnom rasponu raznolikosti ove osobine javlja čitav spektar kategorija, uobičajeno je da se sve one svrstavaju kao: *(1) ravna (prava, glatka), *(2) valovita (talasasta), *(3) kovrdžava (kudrava, grgurava), *(4) uvojita (spiralno uvijena, svrdlasta) i *(5) vunasta. Pored toga, u nekim crnačkim populacijama javljaju se i veoma osebujne forme kose, kao one u vidu čuperaka sa gustim i uskim ili veoma gustim i u bazi širim (“fil–fil”) spiralnim navojima. Najbitnije morfološke odrednice ove varijacije su stupanj (ne)uvijenosti i osobenosti profila folikula i dlake (što se može uočiti pod odgovarajućim povećalima i na njenom poprečnom presjeku). <ref name="ReferenceA">Biasutti R. (1959 ): Le razze e i popoli della terra. 1. Razze, popoli e culture. 2. Europa, Asia. 3. Africa. 4. Oceania, America, indice generale (3. riv. e aggiornata). UTET, Torino.</ref><ref name="Boyd W. C. 1950">Boyd W. C. (1950): Genetics and the Races of Man – An Introduction to Modern Physical Anthropology. Little, Brown & Co., Boston.</ref><ref name="ReferenceB">Dobzhansky Th. (1962): Mankind Evolving – The Evolution of the Human Species. Yale University Press, New Haven and London.</ref><ref name="Hiernaux J. 1969">Hiernaux J. (1969): Égalité ou inégalité des races? Editions Hachette, Paris.</ref><ref>Škerlj B. (1960): Opšta antropologija – u osnovnim potezima. Naučna knjiga, Beograd.</ref><ref>Švob T. (1995): Milenijski mitovi mržnje – Biološka kritika rasizma. Durieux, Zagreb.</ref> ==Genetički faktori== Oblikovanje rasta dlake unutar i izvan [[folikul]]a uglavnom je [[genetika|genetički]] kontrolirano. Mada su mehanizmi te determinacije znatno složeniji ([[Poligensko nasljeđivanje|poligenski]]), široko je prihvaćena pojednostavljena hipoteza o [[autosom]]skoj – [[Monogensko nasljeđivanje|monogenskoj]] (ili [[Oligogensko nasljeđivanje|oligogenskoj]]) prirodi nasljeđivanja ovog svojstva.<ref>Hadžiselimović R. (2005): Bioantropologija – Biodiverzitet recentnog čovjeka. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo, {{ISBN|9958-9344-2-6}}.</ref> Dominirajući efekti u pretpostavljenoj seriji multiplih alela rastu sa stupnjem uvijenosti dlake, tj. alelogen za vunastu kosu funkcionalno dominira nad svim ostalim, za spiralnu – nad alelima za kovrdžavu, valovitu i ravnu, za kovrdžavu – nad onima za valovitu i ravnu, a ovaj zadnje pomenuti je recesivan u odnosu na sve ostale. Izuzetak u tom pogledu je specijalni alelogen za debelu, krutu i ravnu [[mongoloid]]nu dlaku, koji je dominantan u parovima sa svim ostalim (pomenutim) [[genetika|genetičkim]] determinatorima forme kose. Preciznije govoreći, najšire je prihvaćena [[hipoteza]] o poligenskom nasljeđivanju ove [[osobina|osobine]], ali se, pojednostavljenja radi, čak i u novijoj udžbeničkoj literaturi, veoma često (implicitno ili eksplicitno) označava kao monogenska.<ref>Hadžiselimović R. (1997): Forma kose, dlakavost i ćelavost. Mala škola popularnehumane genetike, Biološki list, 44: 2-5.</ref> == Negenetički faktori == Neki okolinski činioci i efekti starenja mogu u izvjesnoj mjeri modificirati formu kose i određena svojstva tjelesne i facijalne dlakavosti. Tako npr. [[temperatura]] i vlažnost [[vazduh]]a utiču na stupanj uvijenosti neravne dlake, a u procesu starenja dlaka se postepeno opruža, tako da je u poznijim godinama promatrane osobe obično teško odrediti kakvu je formu imala u djetinjstvu i mladalaštvu. Negenetička varijacija u aktivnosti hormona (posebno spolnih) također može značajno uticati na mnoga svojstva dlakavosti vlasišta, lica i ostalih dijelova [[tijelo|tijela]]. Djelotvornost muških polnih hormona u formiranju i ispoljavanju takvih obilježja, kao što je već naglašeno, posebno ilustriraju (genetički određene) među[[spol]]ne razlike u gotovo svim njihovim kvalitativnim i kvantitativnim pokazateljima. ==Dlakavost lica== '''Dlakavost lica''' i ostalih dijelova tijela, uključujući i vlasište, u najvećoj mjeri je genetički određena, kako u formi, kvalitetu, intenzitetu i rasporedu, tako i u dinamici i redoslijedu razvojnih faza. Pored porodičnih – međugeneracijskih veza u ispoljavanju ovih svojstava, to također zorno dokazuje i karakteristična dlakavost u populacijama osobenog genetičkog sastava, odnosno većim “rasnim” skupinama: mongoloidi (naročito američki [[Indijanac|Indijanci]]) imaju najslabiju tjelesnu i facijalnu dlakavost, negroidi – nešto izraženiju, a kavkazoidi – najintenzivniju. Najdlakaviji su pripadnici male skupine [[Ainu]] bijelaca (sa otoka [[Hokaido]], [[Sahalin]] i sjeverni [[Kurili]]). Način nasljeđivanja većine pomenutih svojstava znatno je složeniji nego kod forme kose, a u njemu se naziru izvjesne karakteristične manifestacije i monogenske i poligenske kontrole. Pored toga, osobena dlakavost određenih tjelesnih regiona ([[lice|lica]], [[prsa]], [[trbuh]]a, [[leđa]] i dr.) predstavlja “spolno ograničena” svojstva (odraslih muškaraca). '''Izražajnost obrva''', odnosno kvantitativne i kvalitativne odlike njihove dlake, također su nasljedno determinirani, pri čemu su bujniji (kosmatiji) fenotipovi dominantni. Jake i spojene obrve najčešće se javljaju u [[Armenija|Armeniji]], [[Grčka|Grčkoj]], [[Turska|Turskoj]] i drugim dijelovima [[Mediteran]]a, ali se susreću i u većini ostalih populacija. ==Ćelavost – Alopecija== [[Datoteka:Allopecia areata.JPG|thumb|Mjestimična (lokalizirana) alopecija (''Alopecia areata'')]] [[Datoteka:Alopecia.jpg|thumb|desno|Muška prijezrelosna ćelavost (''Alopecia praematura'')]] '''Ćelavost (alopecija)''' (grč. ἀλώπηξ - ''alōpēx'' = „lísa“)<ref>{{cite web|title=Hair loss|url=http://www.nhs.uk/conditions/Hair-loss/Pages/Introduction.aspx|work=NHS Choices|access-date=22. 9. 2013|archive-date=27. 9. 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130927020342/http://www.nhs.uk/conditions/Hair-loss/Pages/Introduction.aspx|url-status=dead}}'''</ref> je nedostatak kose sa glave ili drugog dijela tijela Odnosi se na dlakavost uopće ili na uočljivu androgenu (mušku), obično prijezrelosnu, ćelavost. Neki tipovi, kao ''alopecia areata'' mogu biti autoimuni poremećaji, koji su uključeni u mjestimičnu ćelovost glave i/ili ostalih dijelova tijela. Ćelavost je jedna od specifičnih i veoma markantnih pojava u ljudskim [[populacija]]ma, koja pobuđuje posebnu pozornost [[Genetika|genetičara]], [[medicina]]ra i širokog kruga zainteresiranih osoba. Lako prepoznatljivi i rasprostranjeni tip obične ćelavosti u najvećoj mjeri je nasljedan, a javlja se kod oko 40% zrelih i starih [[muškarac]]a. Ovakva pojava djelimičnog ili potpunog gubitka kose na skalpu neovisna je od zdravstvenog stanja, lokalnih kožnih poremećaja i okolinskih uticaja. Znanstveno su krajnje neutemeljene pretpostavke da se ova ćelavost muškaraca (koje nema kod [[žena]]) javlja zbog dugogodišnjeg šišanja, nemarnog održavanja ili neodgovarajuće njege kose. Prema (još uvijek) važećoj [[genetika|genetičkoj]] hipotezi, nasljedna ćelavost je tipičan primjer "[[spol]]no ograničenih" [[osobina]]. Nasljedni determinatori ovakvih svojstava su na [[autosom]]ima, ali je njihovo fenotipsko ispoljavanje kontrolirano produktima [[gen]]a sa polnih [[hromosom]]a, odnosno spolno određenim [[hormon]]skim i drugim funkcijama. Istovjetna genetička informacija gena za ćelavost u potpunosti se realizira samo u muškom [[spol]]u, dok kod žena ne ispoljava vidljive efekte. Ipak, i kod njih se (u [[homozigot]]nom stanju odgovarajućeg alela) ponekad javljaju rijetke i tanke vlasi, ali nikada ili veoma rijetko takva redukcija na vlasištu prelazi intenzitet blage paperjaste ćelavosti. Osnovu pretpostavke da muški spolni [[hormon]]i stimuliraju, a ženski koče funkciju gena za ćelavost čine nalazi prema kojima se ovo svojstvo izuzetno rijetko javlja kod kastriranih [[muškarac]]a ([[evnuh]]a), čak i u slučajevima kada je evidentno da imaju potrebne genetičke predispozicije. Ako se takvim osobama nadoknadi nedostajuća količina muških spolnih hormona, ćelavost se razvija samo kod onih koji imaju odgovarajuće genetičke predispozicije. Ove činjenice istovremeno opovrgavaju uvriježeno vjerovanje da je jako gusta kosa pouzdan znak potencije i muževnosti, a da njen nedostatak sugerira suprotno. Dokazano je, naime, da alelogeni za ćelavost podjednako funkcioniraju i individualno ([[heterozigot]]i) i u paru ([[homozigot]]i) i to u ukupnom rasponu normalne varijacije lučenja muških spolnih [[hormon]]a. Dakle, kada je riječ o ćelavosti, ti [[hormon]]i nedvojbeno utiču na aktivnost njenih genetičkih determinatora, koji se, međutim, uopće ne tiču muškosti. Ćelavost je (u muškom polu!) dominantna fenotipska oznaka, a izgledi mladog muškarca (sa kosom) da oćelavi prije (ili tokom) zrelog doba isključivo zavise od učestalosti tog svojstva (i odgovarajućeg gena) u roditeljskim porodicama. Normalno kosmata majka, naravno, može biti nosilac neispoljenog gena (u [[homozigot]]nom i [[heterozigot]]nom stanju). Također je zabilježeno da se gen za ćelavost u nekim porodicama ispoljava znatno izraženije nego u drugim, pri čemu se mogu razlikovati mnogi stupnjevi i forme – od totalne ćelavosti u ranoj zreloj dobi do djelimične u poznim godinama. [[Gen]] za ćelavost je najučestaliji u populacijama mediteranaca ([[Grčka]], [[Italija]], [[Turska]], [[Egipat]] i dr.), a manje ga ima među negroidima, ostalim bijelcima i mongoloidima. “Krpasta” ćelavost je rijetka forma ovoga svojstva i nema veze sa običnom ćelavosti. Ispoljava se u vidu ograničenih malih – bezdlakih polja na vlasištu. Uočava se već pri rođenju, a kasnije raste i širi se. Javlja se u oba spola i spada u skupinu iregularno dominantnih obilježja.<ref name="ReferenceA"/><ref name="Boyd W. C. 1950"/><ref name="ReferenceB"/><ref name="Hiernaux J. 1969"/><ref>Campbell B. G. (1992): Humankind Emerging. HarperCollins Publishers, New York.</ref><ref>Cavalli–Sforza L. L., Menozzi P., Piazza A. (1994): The History and Geography of Human Genes. Princeton University Press, Princeton.</ref><ref>Coon C. S., Garn S. M., Birdsell J. B. (1950): Races. Thomas, Springfield.</ref> *'''Trouglasta alopecija''', "temporalna alopecia", "temporalna triangularna alopecia"<ref name="Bolognia">{{cite book |author=Rapini, Ronald P.; Bolognia, Jean L.; Jorizzo, Joseph L. |title=Dermatology: 2-Volume Set |publisher=Mosby |location=St. Louis |year=2007 |pages=996 |isbn=1-4160-2999-0 |oclc= |doi= |access-date=}}</ref>(TTA) je nedostatak kose koji može biti i kongeni, ali se obično javlja u djetinjstvu kao fokalne krpasti nedostaci i mogu preći u trajne ili potpune na samo potiljku.<ref name="Fitz2">Freedberg et al. (2003): Fitzpatrick's Dermatology in General Medicine''. McGraw-Hill, New York, {{ISBN|0-07-138076-0}}.</ref> Pogođene osobe su obično potpuno zdrave. Transplantacijska obnova vlasišta može biti uspješna za neke modalitete TTA. [[File:Autosomal dominant - en.svg|thumb|right|TTA je nasljedna [[autosom]]no dominantna [[osobina]].]] TTA je asocirana sa nekoliko poremećaja , kao sa ''Phakomatosis pigmentovascularis'' i rijetkim Setleis sindromom. Nasljedna je kao [[autosom]]na dominantna [[osobina]], koju karakterizira aplazija ili atrofija kože. Mogu se pojaviti i grubi izgledi lica, anomalije na trepavicama i obrvama, a i periorbitalna natečenost.<ref>{{Cite web |url=http://www.medscape.com/viewarticle/585158_5 |title=Arhivirana kopija |access-date=30. 10. 2014 |archive-date=18. 9. 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170918054310/http://www.medscape.com/viewarticle/585158_5 |url-status=dead }}</ref> Frekvencija ove pojave u općoj populaciji je procijenjena na oko 0.11%.<ref>{{Cite web |url=http://www.keratin.com/af/af005.shtml |title=Arhivirana kopija |access-date=30. 10. 2014 |archive-date=13. 7. 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110713144349/http://www.keratin.com/af/af005.shtml |url-status=dead }}</ref> U oko 56% slučajeva TTA, simptomi se javljaju u uzrastima od između dvije i devet godina dok je u 36.5% slučajeva detektirana pri rođenju, a samo 3,8% kod odraslih.<ref>26955-temporal-triangular-alopecia-and-a-review-of-52-past-cases</ref> ==Reference== {{reference}} ==Također pogledajte== *[[Rasa]] *[[Boja očiju]] *[[Boja kože]] *[[Boja kose]] *[[Rasa]] [[Kategorija:Bioantropologija]] [[Kategorija:Kosa (čovjek)|kosa]] [[Kategorija:Rasa]] 19qlyrfa3qplxldwbf54uuiefpsvfci 10 369223 3673777 3601698 2024-12-15T14:59:00Z KWiki 9400 3673777 wikitext text/x-wiki <div class="hlist" style="text-align:center;"> * '''NBA draftovi''': [[Šablon:BAA draft 1947.|1947]] * [[Šablon:BAA draft 1948.|1948]] * [[Šablon:BAA draft 1949.|1949]] * [[Šablon:NBA draft 1950.|1950]] * [[Šablon:NBA draft 1951.|1951]] * [[Šablon:NBA draft 1952.|1952]] * [[Šablon:NBA draft 1953.|1953]] * [[Šablon:NBA draft 1954.|1954]] * [[Šablon:NBA draft 1955.|1955]] * [[Šablon:NBA draft 1956.|1956]] * [[Šablon:NBA draft 1957.|1957]] * [[Šablon:NBA draft 1958.|1958]] * [[Šablon:NBA draft 1959.|1959]] * [[Šablon:NBA draft 1960.|1960]] * [[Šablon:NBA draft 1961.|1961]] * [[Šablon:NBA draft 1962.|1962]] * [[Šablon:NBA draft 1963.|1963]] * [[Šablon:NBA draft 1964.|1964]] * [[Šablon:NBA draft 1965.|1965]] * [[Šablon:NBA draft 1966.|1966]] * [[Šablon:NBA draft 1967.|1967]] * [[Šablon:NBA draft 1968.|1968]] * [[Šablon:NBA draft 1969.|1969]] * [[Šablon:NBA draft 1970.|1970]] * [[Šablon:NBA draft 1971.|1971]] * [[Šablon:NBA draft 1972.|1972]] * [[Šablon:NBA draft 1973.|1973]] * [[Šablon:NBA draft 1974.|1974]] * [[Šablon:NBA draft 1975.|1975]] * [[Šablon:NBA draft 1976.|1976]] * [[Šablon:NBA draft 1977.|1977]] * [[Šablon:NBA draft 1978.|1978]] * [[Šablon:NBA draft 1979.|1979]] * [[Šablon:NBA draft 1980.|1980]] * [[Šablon:NBA draft 1981.|1981]] * [[Šablon:NBA draft 1982.|1982]] * [[Šablon:NBA draft 1983.|1983]] * [[Šablon:NBA draft 1984.|1984]] * [[Šablon:NBA draft 1985.|1985]] * [[Šablon:NBA draft 1986.|1986]] * [[Šablon:NBA draft 1987.|1987]] * [[Šablon:NBA draft 1988.|1988]] * [[Šablon:NBA draft 1989.|1989]] * [[Šablon:NBA draft 1990.|1990]] * [[Šablon:NBA draft 1991.|1991]] * [[Šablon:NBA draft 1992.|1992]] * [[Šablon:NBA draft 1993.|1993]] * [[Šablon:NBA draft 1994.|1994]] * [[Šablon:NBA draft 1995.|1995]] * [[Šablon:NBA draft 1996.|1996]] * [[Šablon:NBA draft 1997.|1997]] * [[Šablon:NBA draft 1998.|1998]] * [[Šablon:NBA draft 1999.|1999]] * [[Šablon:NBA draft 2000.|2000]] * [[Šablon:NBA draft 2001.|2001]] * [[Šablon:NBA draft 2002.|2002]] * [[Šablon:NBA draft 2003.|2003]] * [[Šablon:NBA draft 2004.|2004]] * [[Šablon:NBA draft 2005.|2005]] * [[Šablon:NBA draft 2006.|2006]] * [[Šablon:NBA draft 2007.|2007]] * [[Šablon:NBA draft 2008.|2008]] * [[Šablon:NBA draft 2009.|2009]] * [[Šablon:NBA draft 2010.|2010]] * [[Šablon:NBA draft 2011.|2011]] * [[Šablon:NBA draft 2012.|2012]] * [[Šablon:NBA draft 2013.|2013]] * [[Šablon:NBA draft 2014.|2014]] * [[Šablon:NBA draft 2015.|2015]] * [[Šablon:NBA draft 2016.|2016]] * [[Šablon:NBA draft 2017.|2017]] * [[Šablon:NBA draft 2018.|2018]] * [[Šablon:NBA draft 2019.|2019]] * [[Šablon:NBA draft 2020.|2020]] * [[Šablon:NBA draft 2021.|2021]] * [[Šablon:NBA draft 2022.|2022]] * [[Šablon:NBA draft 2023.|2023]] * [[Šablon:NBA draft 2024.|2024]] * [[Šablon:NBA draft 2025.|2025.]] <noinclude> [[Kategorija:Navigacijske kutije NBA draftova]] </noinclude> ten6fjubrf8uwk30249pde40s3zds0q 10 369860 3673774 3526016 2024-12-15T14:54:54Z KWiki 9400 3673774 wikitext text/x-wiki {{navkutija |naslov = [[Spisak dvorana NBA-lige|Trenutne dvorane]] u [[NBA|NBA-ligi]] |podaciklasa = hlist |ime = NBA dvorane |grupa1 = [[Istočna konferencija (NBA)|Istok]] |podaci1 = {{Navkutija | dijete | grupa1 = [[Atlantska divizija (NBA)|Atlantik]] | podaci1 = * [[Barclays Center]] * [[Madison Square Garden]] * [[Scotiabank Arena]] * [[TD Garden]] * [[Wells Fargo Center (Philadelphia)|Wells Fargo Center]] | grupa2 = [[Centralna divizija (NBA)|Centralna]] | podaci2 = * [[Fiserv Forum]] * [[Gainbridge Fieldhouse]] * [[Little Caesars Arena]] * [[Rocket Mortgage FieldHouse]] * [[United Center]] | grupa3 = [[Jugoistočna divizija (NBA)|Jugoistok]] | podaci3 = * [[Capital One Arena]] * [[Kaseya Center]] * [[Kia Center]] * [[Spectrum Center (dvorana)|Spectrum Center]] * [[State Farm Arena]] }} |grupa2 = [[Zapadna konferencija (NBA)|Zapad]] |podaci2 = {{Navkutija | dijete | grupa1 = [[Sjeverozapadna divizija (NBA)|Sjeverozapad]] | podaci1 = * [[Ball Arena]] * [[Delta Center]] * [[Moda Center]] * [[Paycom Center]] * [[Target Center]] | grupa2 = [[Pacifička divizija (NBA)|Pacifik]] | podaci2 = * [[Chase Center]] * [[Staples Center|Crypto.com Arena]] * [[Footprint Center]] * [[Golden 1 Center]] * [[Intuit Dome]] | grupa3 = [[Jugozapadna divizija (NBA)|Jugozapad]] | podaci3 = * [[American Airlines Center]] * [[FedExForum]] * [[Frost Bank Center]] * [[Smoothie King Center]] * [[Toyota Center]] }} }}<noinclude> [[Kategorija:Navigacijske kutije NBA-lige]] [[Kategorija:Navigacione kutije sportskih objekata]] </noinclude> q8bbcqyk0ai9lcxhs4nedw2ly9j5vyd 10 369904 3673732 3533216 2024-12-15T14:35:46Z KWiki 9400 3673732 wikitext text/x-wiki {{Navkutija |ime = Nagrada "J. Walter Kennedy" |naslov = [[Nagrada "J. Walter Kennedy"]] |podaciklasa = hlist |podaci1= * 1975:&nbsp;[[Wes Unseld|Unseld]] * 1976:&nbsp;[[Slick Watts|Watts]] * 1977:&nbsp;[[Dave Bing|Bing]] * 1978:&nbsp;[[Bob Lanier (košarkaš)|Lanier]] * 1979:&nbsp;[[Calvin Murphy|Murphy]] * 1980:&nbsp;[[Austin Carr|Carr]] * 1981:&nbsp;[[Mike Glenn|Glenn]] * 1982:&nbsp;[[Kent Benson|Benson]] * 1983:&nbsp;[[Julius Erving|Erving]] * 1984:&nbsp;[[Frank Layden|Layden]] * 1985:&nbsp;[[Dan Issel|Issel]] * 1986:&nbsp;[[Michael Cooper|Cooper]] i [[Rory Sparrow|Sparrow]] * 1987:&nbsp;[[Isiah Thomas|Thomas]] * 1988:&nbsp;[[Alex English|English]] * 1989:&nbsp;[[Thurl Bailey|Bailey]] * 1990:&nbsp;[[Doc Rivers|Rivers]] * 1991:&nbsp;[[Kevin Johnson|K. Johnson]] * 1992:&nbsp;[[Magic Johnson|M. Johnson]] * 1993:&nbsp;[[Terry Porter|Porter]] * 1994:&nbsp;[[Joe Dumars|Dumars]] * 1995:&nbsp;[[Joe O'Toole (košarka)|O'Toole]] * 1996:&nbsp;[[Chris Dudley|Dudley]] * 1997:&nbsp;[[P. J. Brown|Brown]] * 1998:&nbsp;[[Steve Smith (košarkaš)|Smith]] * 1999:&nbsp;[[Brian Grant|Grant]] * 2000:&nbsp;[[Vlade Divac|Divac]] * 2001:&nbsp;[[Dikembe Mutombo|Mutombo]] * 2002:&nbsp;[[Alonzo Mourning|Mourning]] * 2003:&nbsp;[[David Robinson (košarkaš)|Robinson]] * 2004:&nbsp;[[Reggie Miller|Miller]] * 2005:&nbsp;[[Eric Snow|Snow]] * 2006:&nbsp;[[Kevin Garnett|Garnett]] * 2007:&nbsp;[[Steve Nash|Nash]] * 2008:&nbsp;[[Chauncey Billups|Billups]] * 2009:&nbsp;[[Dikembe Mutombo|Mutombo]] * 2010:&nbsp;[[Samuel Dalembert|Dalembert]] * 2011:&nbsp;[[Metta Sandiford-Artest|Artest]] * 2012:&nbsp;[[Pau Gasol|Gasol]] * 2013:&nbsp;[[Kenneth Faried|Faried]] * 2014:&nbsp;[[Luol Deng|Deng]] * 2015:&nbsp;[[Joakim Noah|Noah]] * 2016:&nbsp;[[Wayne Ellington|Ellington]] * 2017:&nbsp;[[LeBron James|James]] * 2018:&nbsp;[[José Juan Barea|Barea]] * 2019:&nbsp;[[Damian Lillard|Lillard]] * 2020:&nbsp;[[Malcolm Brogdon|Brogdon]] * {{color|gray|2021–2022}} * 2023:&nbsp;[[Stephen Curry|Curry]] * 2024:&nbsp;[[C. J. McCollum|McCollum]] }}<noinclude> [[Kategorija:Navigacijske kutije NBA nagrada]] </noinclude> i4lrkz99dqtihuz71e6uhlsypgq3jrw 10 370730 3673775 3533221 2024-12-15T14:57:24Z KWiki 9400 3673775 wikitext text/x-wiki {{Navkutija | ime = Prvi pikovi NBA drafta | naslov = [[Spisak prvih pikova NBA draftova|Prvi pikovi]] [[NBA draft]]ova | podaciklasa = hlist | podaci1 = * '''[[BAA draft 1947.|1947]]:'''&nbsp;[[Clifton McNeely|McNeely]] * '''[[BAA draft 1948.|1948]]:'''&nbsp;[[Andy Tonkovich|Tonkovich]] * '''[[BAA draft 1949.|1949]]:'''&nbsp;[[Howie Shannon|Shannon]] * '''[[NBA draft 1950.|1950]]:'''&nbsp;[[Chuck Share|Share]] * '''[[NBA draft 1951.|1951]]:'''&nbsp;[[Gene Melchiorre|Melchiorre]] * '''[[NBA draft 1952.|1952]]:'''&nbsp;[[Mark Workman|Workman]] * '''[[NBA draft 1953.|1953]]:'''&nbsp;[[Ray Felix|Felix]] * '''[[NBA draft 1954.|1954]]:'''&nbsp;[[Frank Selvy|Selvy]] * '''[[NBA draft 1955.|1955]]:'''&nbsp;[[Dick Ricketts|Ricketts]] * '''[[NBA draft 1956.|1956]]:'''&nbsp;[[Sihugo Green|Green]] * '''[[NBA draft 1957.|1957]]:'''&nbsp;[[Rod Hundley|Hundley]] * '''[[NBA draft 1958.|1958]]:'''&nbsp;[[Elgin Baylor|Baylor]] * '''[[NBA draft 1959.|1959]]:'''&nbsp;[[Bob Boozer|Boozer]] * '''[[NBA draft 1960.|1960]]:'''&nbsp;[[Oscar Robertson|Robertson]] * '''[[NBA draft 1961.|1961]]:'''&nbsp;[[Walt Bellamy|Bellamy]] * '''[[NBA draft 1962.|1962]]:'''&nbsp;[[Bill McGill|McGill]] * '''[[NBA draft 1963.|1963]]:'''&nbsp;[[Art Heyman|Heyman]] * '''[[NBA draft 1964.|1964]]:'''&nbsp;[[Jim Barnes (košarkaš)|Barnes]] * '''[[NBA draft 1965.|1965]]:'''&nbsp;[[Fred Hetzel|Hetzel]] * '''[[NBA draft 1966.|1966]]:'''&nbsp;[[Cazzie Russell|Russell]] * '''[[NBA draft 1967.|1967]]:'''&nbsp;[[Jimmy Walker (košarkaš)|Walker]] * '''[[NBA draft 1968.|1968]]:'''&nbsp;[[Elvin Hayes|Hayes]] * '''[[NBA draft 1969.|1969]]:'''&nbsp;[[Kareem Abdul-Jabbar|Alcindor]] * '''[[NBA draft 1970.|1970]]:'''&nbsp;[[Bob Lanier (košarkaš)|Lanier]] * '''[[NBA draft 1971.|1971]]:'''&nbsp;[[Austin Carr|Carr]] * '''[[NBA draft 1972.|1972]]:'''&nbsp;[[LaRue Martin|L. Martin]] * '''[[NBA draft 1973.|1973]]:'''&nbsp;[[Doug Collins (košarkaš)|Collins]] * '''[[NBA draft 1974.|1974]]:'''&nbsp;[[Bill Walton|Walton]] * '''[[NBA draft 1975.|1975]]:'''&nbsp;[[David Thompson (košarkaš)|D. Thompson]] * '''[[NBA draft 1976.|1976]]:'''&nbsp;[[John Lucas II|Lucas]] * '''[[NBA draft 1977.|1977]]:'''&nbsp;[[Kent Benson|Benson]] * '''[[NBA draft 1978.|1978]]:'''&nbsp;[[Mychal Thompson|M. Thompson]] * '''[[NBA draft 1979.|1979]]:'''&nbsp;[[Magic Johnson|E. Johnson]] * '''[[NBA draft 1980.|1980]]:'''&nbsp;[[Joe Barry Carroll|Carroll]] * '''[[NBA draft 1981.|1981]]:'''&nbsp;[[Mark Aguirre|Aguirre]] * '''[[NBA draft 1982.|1982]]:'''&nbsp;[[James Worthy|Worthy]] * '''[[NBA draft 1983.|1983]]:'''&nbsp;[[Ralph Sampson|Sampson]] * '''[[NBA draft 1984.|1984]]:'''&nbsp;[[Hakeem Olajuwon|Olajuwon]] * '''[[NBA draft 1985.|1985]]:'''&nbsp;[[Patrick Ewing|Ewing]] * '''[[NBA draft 1986.|1986]]:'''&nbsp;[[Brad Daugherty (košarkaš)|Daugherty]] * '''[[NBA draft 1987.|1987]]:'''&nbsp;[[David Robinson (košarkaš)|D. Robinson]] * '''[[NBA draft 1988.|1988]]:'''&nbsp;[[Danny Manning|Manning]] * '''[[NBA draft 1989.|1989]]:'''&nbsp;[[Pervis Ellison|Ellison]] * '''[[NBA draft 1990.|1990]]:'''&nbsp;[[Derrick Coleman|Coleman]] * '''[[NBA draft 1991.|1991]]:'''&nbsp;[[Larry Johnson (košarkaš, 1969)|L. Johnson]] * '''[[NBA draft 1992.|1992]]:'''&nbsp;[[Shaquille O'Neal|O'Neal]] * '''[[NBA draft 1993.|1993]]:'''&nbsp;[[Chris Webber|Webber]] * '''[[NBA draft 1994.|1994]]:'''&nbsp;[[Glenn Robinson|G. Robinson]] * '''[[NBA draft 1995.|1995]]:'''&nbsp;[[Joe Smith (košarkaš)|Smith]] * '''[[NBA draft 1996.|1996]]:'''&nbsp;[[Allen Iverson|Iverson]] * '''[[NBA draft 1997.|1997]]:'''&nbsp;[[Tim Duncan|Duncan]] * '''[[NBA draft 1998.|1998]]:'''&nbsp;[[Michael Olowokandi|Olowokandi]] * '''[[NBA draft 1999.|1999]]:'''&nbsp;[[Elton Brand|Brand]] * '''[[NBA draft 2000.|2000]]:'''&nbsp;[[Kenyon Martin|K. Martin]] * '''[[NBA draft 2001.|2001]]:'''&nbsp;[[Kwame Brown|Brown]] * '''[[NBA draft 2002.|2002]]:'''&nbsp;[[Yao Ming|Yao]] * '''[[NBA draft 2003.|2003]]:'''&nbsp;[[LeBron James|James]] * '''[[NBA draft 2004.|2004]]:'''&nbsp;[[Dwight Howard|Howard]] * '''[[NBA draft 2005.|2005]]:'''&nbsp;[[Andrew Bogut|Bogut]] * '''[[NBA draft 2006.|2006]]:'''&nbsp;[[Andrea Bargnani|Bargnani]] * '''[[NBA draft 2007.|2007]]:'''&nbsp;[[Greg Oden|Oden]] * '''[[NBA draft 2008.|2008]]:'''&nbsp;[[Derrick Rose|Rose]] * '''[[NBA draft 2009.|2009]]:'''&nbsp;[[Blake Griffin|Griffin]] * '''[[NBA draft 2010.|2010]]:'''&nbsp;[[John Wall (košarkaš)|Wall]] * '''[[NBA draft 2011.|2011]]:'''&nbsp;[[Kyrie Irving|Irving]] * '''[[NBA draft 2012.|2012]]:'''&nbsp;[[Anthony Davis (košarkaš)|Davis]] * '''[[NBA draft 2013.|2013]]:'''&nbsp;[[Anthony Bennett (košarkaš)|Bennett]] * '''[[NBA draft 2014.|2014]]:'''&nbsp;[[Andrew Wiggins|Wiggins]] * '''[[NBA draft 2015.|2015]]:'''&nbsp;[[Karl-Anthony Towns|Towns]] * '''[[NBA draft 2016.|2016]]:'''&nbsp;[[Ben Simmons|Simmons]] * '''[[NBA draft 2017.|2017]]:'''&nbsp;[[Markelle Fultz|Fultz]] * '''[[NBA draft 2018.|2018]]:'''&nbsp;[[Deandre Ayton|Ayton]] * '''[[NBA draft 2019.|2019]]:'''&nbsp;[[Zion Williamson|Williamson]] * '''[[NBA draft 2020.|2020]]:'''&nbsp;[[Anthony Edwards (košarkaš)|Edwards]] * '''[[NBA draft 2021.|2021]]:'''&nbsp;[[Cade Cunningham|Cunningham]] * '''[[NBA draft 2022.|2022]]:'''&nbsp;[[Paolo Banchero|Banchero]] * '''[[NBA draft 2023.|2023]]:'''&nbsp;[[Victor Wembanyama|Wembanyama]] * '''[[NBA draft 2024.|2024]]:'''&nbsp;[[Zaccharie Risacher|Risacher]] }}<noinclude> [[Kategorija:Navigacijske kutije NBA draftova| ]] </noinclude> quieoyrzwdsk741hyhnq02b9di7rrp9 0 371806 3673716 3632139 2024-12-15T13:36:18Z 213.149.53.45 Nista 3673716 wikitext text/x-wiki {{Drugo značenje|Dugo Selo (čvor)}} {{Geokutija naselje u Hrvatskoj <!-- *** Gornji dio *** --> |ime = Dugo Selo |vrsta = Grad <!-- *** Ime **** --> |službeni naziv = Grad Dugo Selo |slogan = |nadimak = <!-- *** Slika *** --> |slika = Dugo Selo center.JPG |opis_slike = Dugo Selo, centar |dimenzija_slike = <!-- *** Simboli *** --> |zastava = Dugo Selo (zastava).gif |grb = Dugo Selo (grb 2).gif <!-- *** Države, regije i.t.d *** --> |županija = [[Datoteka:Flag of Zagreb County.svg|20px|border]] [[Zagrebačka županija|Zagrebačka]] |općina = |općina1 = |općina2 = |općina3 = |općina4 = |općina5 = |općina6 = |općina7 = |općina8 = |općina9 = |općina10 = <!-- *** Položaj *** --> | širina_stepeni = 45| širina_minuta = 48| širina_sekundi = 21| širina_SJ = N | dužina_stepeni = 16| dužina_minuta = 14| dužina_sekundi = 16| dužina_IZ = E |najveća tačka = |najveća tačka metara = 107 <!-- *** Površina *** --> |površina grad = |površina općina = 51.00 <!-- *** Stanovništvo *** --> |stanovništvo općina = 17466 |stanovništvo grad = 10453 |stanovništvo ukupno = |stanovništvo godina = [[2011]] |stanovništvo općina godina = |gustoća = |gustoća općina = 342.47 <!-- *** Historija i administracija *** --> |osnovano = |gradonačelnik = Nenad Panian |gradonačelnik stranka = [[Hrvatska narodna stranka|HNS]] <!-- *** Kod *** --> |poštanski broj = 10370 |pozivni broj = (+385) 10 <!-- *** Karta *** --> | karta_lokacija = Hrvatska | opis_karte = <!-- *** Web stranice *** --> | web stranice = [http://dugoselo.hr/ Grad Dugo Selo] <!-- *** Bilješka *** --> |bilješka = }} [[Datoteka:Zupna Crkva Svetog Martina Dugo Selo 0510 1.jpg|280px|mini|Dugo Selo, rimokatolička crkva "Sv. Martin"]] '''Dugo Selo''' je grad u [[Hrvatska|Hrvatskoj]], u [[Zagrebačka županija|Zagrebačkoj županiji]].hehehehe ==Historija== Do teritorijalne reorganizacije u Hrvatskoj nalazilo se u sastavu stare općine Dugo Selo. ==Stanovništvo== {{Glavni|Popis stanovništva u Hrvatskoj 2011 (Dugo Selo)}} Na [[Popis stanovništva u Hrvatskoj 2011 (Dugo Selo)|popisu stanovništva 2011]]. godine, grad Dugo Selo je imao 17.466 stanovnika, od čega u samom Dugom Selu 10.453. === Grad Dugo Selo === {| class="wikitable" style="margin: 0.5em auto; text-align: center;" |- ! colspan="16" | Broj stanovnika po popisima<ref name=autogenerated1>[http://www.dzs.hr - Republika Hrvatska - Državni zavod za statistiku: Naselja i stanovništvo Republike Hrvatske 1857.-2001.]</ref> |- | [[1857]] || [[1869]] || [[1880]] || [[1890]] || [[1900]] || [[1910]] || [[1921]] || [[1931]] || [[1948]] || [[1953]] || [[1961]] || [[1971]] || [[1981]] || [[1991]] || [[2001]] || [[2011]] |- | 2.094 || 2.271 || 2.423 || 3.060 || 3.694 || 4.294 || 4.055 || 4.220 || 4.088 || 4.296 || 5.096 || 6.219 || 8.192 || 9.969 || 14.300 || 17.466 |- |} <small>'''Napomena''': ''Nastao iz stare općine Dugo Selo.''</small> === Dugo Selo (naseljeno mjesto) === {| class="wikitable" style="margin: 0.5em auto; text-align: center;" |- ! colspan="16" | Broj stanovnika po popisima<ref name=autogenerated1 /> |- | [[1857]] || [[1869]] || [[1880]] || [[1890]] || [[1900]] || [[1910]] || [[1921]] || [[1931]] || [[1948]] || [[1953]] || [[1961]] || [[1971]] || [[1981]] || [[1991]] || [[2001]] || [[2011]] |- | 603 || 679 || 752 || 1.060 || 1.409 || 1.714 || 1.642 || 1.814 || 1.813 || 2.074 || 2.830 || 3.848 || 5.471 || 6.508 || 8.880 || 10.453 |- |} <small>'''Napomena''': ''Sadrži podatke za bivše naselje '''Šaškovec''' koje je od 1857. do 1900. bilo odvojeno iskazano.''</small> ===Narodnosni sastav=== {| class="wikitable" style="margin: 0.5em auto; text-align: center;" |- ! colspan="5" | Dugo Selo |- | [[1953]] || [[1961]] || [[1971]] || [[1981]] || [[1991]] |- | {{Tortni grafikon | thumb = center | caption=ukupno: 2,074 | label1 = [[Hrvati]] 1,904 | value1 = 91.80 | color1 = #4169E1 | label2 = [[Srbi]] 108 | value2 = 5.20 | color2 = #FF0000 | label3 = [[Slovenci]] 32 | value3 = 1.54 | color3 = #FF55A3 | label4 = [[Mađari]] 5 | value4 = 0.24 | color4 = #665D1E | label5 = [[Jugoslaveni]] 3 | value5 = 0.14 | color5 = #8B008B | label6 = [[Česi]] 2 | value6 = 0.09 | color6 = #B94E48 | label7 = [[Italijani]] 1 | value7 = 0.04 | color7 = #007FFF | label8 = ostali i nepoznato 19 | value8 = 0.91 | color8 = #A2A2D0 | label9 = - | value9 = - | color9 = - | label10 = - | value10 = - | color10 = - | label11 = - | value11 = - | color11 = - | label12 = - | value12 = - | color12 = - | label13 = - | value13 = - | color13 = - | label14 = - | value14 = - | color14 = - | label15 = - | value15 = - | color15 = - | label16 = - | value16 = - | color16 = - | label17 = - | value17 = - | color17 = - | label18 = - | value18 = - | color18 = - | label19 = - | value19 = - | color19 = - | label20 = - | value20 = - | color20 = - }} | {{Tortni grafikon | thumb = center | caption=ukupno: 2,830 | label1 = [[Hrvati]] 2,428 | value1 = 85.79 | color1 = #4169E1 | label2 = [[Srbi]] 286 | value2 = 10.10 | color2 = #FF0000 | label3 = [[Slovenci]] 61 | value3 = 2.15 | color3 = #FF55A3 | label4 = [[Crnogorci]] 23 | value4 = 0.81 | color4 = #C19A6B | label5 = [[Makedonci]] 6 | value5 = 0.21 | color5 = #FF7E00 | label6 = [[Jugoslaveni]] 4 | value6 = 0.14 | color6 = #8B008B | label7 = [[Česi]] 3 | value7 = 0.10 | color7 = #B94E48 | label8 = [[Mađari]] 3 | value8 = 0.10 | color8 = #665D1E | label9 = [[Albanci]] 1 | value9 = 0.03 | color9 = #4B3621 | label10 = [[Italijani]] 1 | value10 = 0.03 | color10 = #007FFF | label11 = [[Bošnjaci|Muslimani]] 1 | value11 = 0.03 | color11 = #228B22 | label12 = ostali i nepoznato 13 | value12 = 0.45 | color12 = #A2A2D0 | label13 = - | value13 = - | color13 = - | label14 = - | value14 = - | color14 = - | label15 = - | value15 = - | color15 = - | label16 = - | value16 = - | color16 = - | label17 = - | value17 = - | color17 = - | label18 = - | value18 = - | color18 = - | label19 = - | value19 = - | color19 = - | label20 = - | value20 = - | color20 = - }} || {{Tortni grafikon | thumb = center | caption=ukupno: 3,848 | label1 = [[Hrvati]] 3,260 | value1 = 84.71 | color1 = #4169E1 | label2 = [[Srbi]] 337 | value2 = 8.75 | color2 = #FF0000 | label3 = [[Jugoslaveni]] 121 | value3 = 3.14 | color3 = #8B008B | label4 = [[Crnogorci]] 30 | value4 = 0.77 | color4 = #C19A6B | label5 = [[Makedonci]] 20 | value5 = 0.51 | color5 = #FF7E00 | label6 = [[Slovenci]] 15 | value6 = 0.38 | color6 = #FF55A3 | label7 = [[Mađari]] 14 | value7 = 0.36 | color7 = #665D1E | label8 = [[Albanci]] 5 | value8 = 0.12 | color8 = #4B3621 | label9 = [[Česi]] 4 | value9 = 0.10 | color9 = #B94E48 | label10 = [[Bošnjaci|Muslimani]] 4 | value10 = 0.10 | color10 = #228B22 | label11 = [[Romi]] 2 | value11 = 0.05 | color11 = #91A3B0 | label12 = [[Jevreji]] 1 | value12 = 0.02 | color12 = #F0DC82 | label13 = [[Nijemci]] 1 | value13 = 0.02 | color13 = #BDB76B | label14 = [[Rusini]] i [[Ukrajinci]] 1 | value14 = 0.02 | color14 = #00416A | label15 = ostali i nepoznato 33 | value15 = 0.85 | color15 = #A2A2D0 | label16 = - | value16 = - | color16 = - | label17 = - | value17 = - | color17 = - | label18 = - | value18 = - | color18 = - | label19 = - | value19 = - | color19 = - | label20 = - | value20 = - | color20 = - }} || {{Tortni grafikon | thumb = center | caption=ukupno: 5,471 | label1 = [[Hrvati]] 4,435 | value1 = 81.06 | color1 = #4169E1 | label2 = [[Jugoslaveni]] 430 | value2 = 7.85 | color2 = #8B008B | label3 = [[Srbi]] 339 | value3 = 6.19 | color3 = #FF0000 | label4 = [[Albanci]] 35 | value4 = 0.63 | color4 = #4B3621 | label5 = [[Crnogorci]] 24 | value5 = 0.43 | color5 = #C19A6B | label6 = [[Bošnjaci|Muslimani]] 20 | value6 = 0.36 | color6 = #228B22 | label7 = [[Slovenci]] 19 | value7 = 0.34 | color7 = #FF55A3 | label8 = [[Makedonci]] 17 | value8 = 0.31 | color8 = #FF7E00 | label9 = [[Slovaci]] 11 | value9 = 0.20 | color9 = #9966CC | label10 = [[Mađari]] 9 | value10 = 0.16 | color10 = #665D1E | label11 = [[Nijemci]] 4 | value11 = 0.07 | color11 = #BDB76B | label12 = [[Rusini]] i [[Ukrajinci]] 4 | value12 = 0.07 | color12 = #00416A | label13 = [[Česi]] 3 | value13 = 0.05 | color13 = #B94E48 | label14 = region. opr. 13 | value14 = 0.23 | color14 = #66424D | label15 = ostali i nepoznato 108 | value15 = 1.97 | color15 = #A2A2D0 | label16 = - | value16 = - | color16 = - | label17 = - | value17 = - | color17 = - | label18 = - | value18 = - | color18 = - | label19 = - | value19 = - | color19 = - | label20 = - | value20 = - | color20 = - }} || {{Tortni grafikon | thumb = center | caption=ukupno: 6,508 | label1 = [[Hrvati]] 5,567 | value1 = 85.54 | color1 = #4169E1 | label2 = [[Srbi]] 386 | value2 = 5.93 | color2 = #FF0000 | label3 = [[Jugoslaveni]] 129 | value3 = 1.98 | color3 = #8B008B | label4 = [[Bošnjaci|Muslimani]] 76 | value4 = 1.16 | color4 = #228B22 | label5 = [[Albanci]] 71 | value5 = 1.09 | color5 = #4B3621 | label6 = [[Crnogorci]] 21 | value6 = 0.32 | color6 = #C19A6B | label7 = [[Makedonci]] 19 | value7 = 0.29 | color7 = #FF7E00 | label8 = [[Slovenci]] 19 | value8 = 0.29 | color8 = #FF55A3 | label9 = [[Mađari]] 18 | value9 = 0.27 | color9 = #665D1E | label10 = [[Romi]] 10 | value10 = 0.15 | color10 = #91A3B0 | label11 = [[Ukrajinci]] 7 | value11 = 0.10 | color11 = #7FFF00 | label12 = [[Česi]] 4 | value12 = 0.06 | color12 = #B94E48 | label13 = [[Slovaci]] 3 | value13 = 0.04 | color13 = #9966CC | label14 = [[Bugari]] 2 | value14 = 0.03 | color14 = #FF9966 | label15 = [[Poljaci]] 2 | value15 = 0.03 | color15 = #800020 | label16 = [[Rusi]] 2 | value16 = 0.03 | color16 = #F400A1 | label17 = ostali 6 | value17 = 0.09 | color17 = #FFBF00 | label18 = neopredijeljeni 114 | value18 = 1.75 | color18 = #C154C1 | label19 = region. opr. 3 | value19 = 0.04 | color19 = #66424D | label20 = nepoznato 49 | value20 = 0.75 | color20 = #A2A2D0 }} |- |} ===Popis [[1910]].=== {| class="wikitable" style="margin: 0.5em auto; text-align: center;" |- ! colspan="2" | Dugo Selo |- | '''jezik''' || '''vjera''' |- | {{Tortni grafikon | thumb = center | caption=ukupno: 1,714 | label1 = [[Hrvatski jezik|Hrvatski]] 1,468 | value1 = 85.64 | color1 = #4169E1 | label2 = [[Mađarski jezik|Mađarski]] 112 | value2 = 6.53 | color2 = #665D1E | label3 = [[Češki jezik|Češki]] 38 | value3 = 2.21 | color3 = #B94E48 | label4 = [[Slovenski jezik|Slovenski]] 35 | value4 = 2.04 | color4 = #FF55A3 | label5 = [[Srpski jezik|Srpski]] 26 | value5 = 1.51 | color5 = #FF0000 | label6 = [[Njemački jezik|Njemački]] 23 | value6 = 1.34 | color6 = #BDB76B | label7 = [[Italijanski jezik|Italijanski]] 6 | value7 = 0.35 | color7 = #007FFF | label8 = [[Rusinski jezik|Rusinski]] 1 | value8 = 0.05 | color8 = #00416A | label9 = ostali 5 | value9 = 0.29 | color9 = #A2A2D0 }} | {{Tortni grafikon | thumb = center | caption=total: 1,714 | label1 = [[Rimokatolička crkva|Rimokatolici]] 1,634 | value1 = 95.33 | color1 = #4169E1 | label2 = [[Judaizam|Jevreji]] 43 | value2 = 2.50 | color2 = #FFBF00 | label3 = [[Pravoslavna crkva|Pravoslavci]] 26 | value3 = 1.51 | color3 = #FF0000 | label4 = [[Kalvinizam|Kalvinisti]] 8 | value4 = 0.46 | color4 = #84DE02 | label5 = [[Luteranizam|Luterani]] 2 | value5 = 0.11 | color5 = #551B8C | label6 = [[Grkokatolička crkva|Grkokatolici]] 1 | value6 = 0.05 | color6 = #592720 | label7 = - | value7 = - | color7 = - | label8 = - | value8 = - | color8 = - | label9 = - | value9 = - | color9 = - }} |} == Galerija == <gallery> File:Stara crkva Martin Breg Dugo Selo.JPG|stara crkva na ''Martin bregu'' File:Josip Zoric kuca Dugo Selo 0510 2.jpg|kuća Josipa Zorića File:Josip Zoric ploca Dugo Selo 0510 1.jpg|spomen-ploča na kući File:Train Station Dugo Selo.JPG|željeznička stanica </gallery> ==Također pogledajte== * [[Kotar Dugo Selo]] * [[Spisak gradova u Hrvatskoj]] == Literatura == * [http://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/G1991/pdf/G19914018.pdf] Savezni zavod za statistiku i evidenciju FNRJ i SFRJ, popis stanovništva 1948, 1953, 1961, 1971, 1981. i 1991. godine. * Knjiga: "Narodnosni i vjerski sastav stanovništva Hrvatske, 1880-1991: po naseljima, autor: Jakov Gelo, izdavač: Državni zavod za statistiku Republike Hrvatske, 1998., {{ISBN|953-6667-07-X}}, {{ISBN|978-953-6667-07-9}}; == Reference == {{reflist}} == Vanjski linkovi == {{Commonscat}} {{stub-grad-Hrvatska}} {{Dugo Selo}} {{Zagrebačka županija}} [[Kategorija:Gradovi u Hrvatskoj]] [[Kategorija:Gradovi u Zagrebačkoj županiji]] [[Kategorija:Dugo Selo|*]] rslhaszc3ojdqaj81j79h5ndcvaxjs5 3673717 3673716 2024-12-15T13:42:44Z AnToni 2325 Vraćene izmjene korisnika [[Special:Contributions/213.149.53.45|213.149.53.45]] ([[User talk:213.149.53.45|razgovor]]) na posljednju izmjenu korisnika [[User:AnToni|AnToni]] 3435542 wikitext text/x-wiki {{Drugo značenje|Dugo Selo (čvor)}} {{Geokutija naselje u Hrvatskoj <!-- *** Gornji dio *** --> |ime = Dugo Selo |vrsta = Grad <!-- *** Ime **** --> |službeni naziv = Grad Dugo Selo |slogan = |nadimak = <!-- *** Slika *** --> |slika = Dugo Selo center.JPG |opis_slike = Dugo Selo, centar |dimenzija_slike = <!-- *** Simboli *** --> |zastava = Dugo Selo (zastava).gif |grb = Dugo Selo (grb 2).gif <!-- *** Države, regije i.t.d *** --> |županija = [[Datoteka:Flag of Zagreb County.svg|20px|border]] [[Zagrebačka županija|Zagrebačka]] |općina = |općina1 = |općina2 = |općina3 = |općina4 = |općina5 = |općina6 = |općina7 = |općina8 = |općina9 = |općina10 = <!-- *** Položaj *** --> | širina_stepeni = 45| širina_minuta = 48| širina_sekundi = 21| širina_SJ = N | dužina_stepeni = 16| dužina_minuta = 14| dužina_sekundi = 16| dužina_IZ = E |najveća tačka = |najveća tačka metara = 107 <!-- *** Površina *** --> |površina grad = |površina općina = 51.00 <!-- *** Stanovništvo *** --> |stanovništvo općina = 17466 |stanovništvo grad = 10453 |stanovništvo ukupno = |stanovništvo godina = [[2011]] |stanovništvo općina godina = |gustoća = |gustoća općina = 342.47 <!-- *** Historija i administracija *** --> |osnovano = |gradonačelnik = Nenad Panian |gradonačelnik stranka = [[Hrvatska narodna stranka|HNS]] <!-- *** Kod *** --> |poštanski broj = 10370 |pozivni broj = (+385) 10 <!-- *** Karta *** --> | karta_lokacija = Hrvatska | opis_karte = <!-- *** Web stranice *** --> | web stranice = [http://dugoselo.hr/ Grad Dugo Selo] <!-- *** Bilješka *** --> |bilješka = }} [[Datoteka:Zupna Crkva Svetog Martina Dugo Selo 0510 1.jpg|280px|mini|Dugo Selo, rimokatolička crkva "Sv. Martin"]] '''Dugo Selo''' je grad u [[Hrvatska|Hrvatskoj]], u [[Zagrebačka županija|Zagrebačkoj županiji]]. ==Historija== Do teritorijalne reorganizacije u Hrvatskoj nalazilo se u sastavu stare općine Dugo Selo. ==Stanovništvo== {{Glavni|Popis stanovništva u Hrvatskoj 2011 (Dugo Selo)}} Na [[Popis stanovništva u Hrvatskoj 2011 (Dugo Selo)|popisu stanovništva 2011]]. godine, grad Dugo Selo je imao 17.466 stanovnika, od čega u samom Dugom Selu 10.453. === Grad Dugo Selo === {| class="wikitable" style="margin: 0.5em auto; text-align: center;" |- ! colspan="16" | Broj stanovnika po popisima<ref name=autogenerated1>[http://www.dzs.hr - Republika Hrvatska - Državni zavod za statistiku: Naselja i stanovništvo Republike Hrvatske 1857.-2001.]</ref> |- | [[1857]] || [[1869]] || [[1880]] || [[1890]] || [[1900]] || [[1910]] || [[1921]] || [[1931]] || [[1948]] || [[1953]] || [[1961]] || [[1971]] || [[1981]] || [[1991]] || [[2001]] || [[2011]] |- | 2.094 || 2.271 || 2.423 || 3.060 || 3.694 || 4.294 || 4.055 || 4.220 || 4.088 || 4.296 || 5.096 || 6.219 || 8.192 || 9.969 || 14.300 || 17.466 |- |} <small>'''Napomena''': ''Nastao iz stare općine Dugo Selo.''</small> === Dugo Selo (naseljeno mjesto) === {| class="wikitable" style="margin: 0.5em auto; text-align: center;" |- ! colspan="16" | Broj stanovnika po popisima<ref name=autogenerated1 /> |- | [[1857]] || [[1869]] || [[1880]] || [[1890]] || [[1900]] || [[1910]] || [[1921]] || [[1931]] || [[1948]] || [[1953]] || [[1961]] || [[1971]] || [[1981]] || [[1991]] || [[2001]] || [[2011]] |- | 603 || 679 || 752 || 1.060 || 1.409 || 1.714 || 1.642 || 1.814 || 1.813 || 2.074 || 2.830 || 3.848 || 5.471 || 6.508 || 8.880 || 10.453 |- |} <small>'''Napomena''': ''Sadrži podatke za bivše naselje '''Šaškovec''' koje je od 1857. do 1900. bilo odvojeno iskazano.''</small> ===Narodnosni sastav=== {| class="wikitable" style="margin: 0.5em auto; text-align: center;" |- ! colspan="5" | Dugo Selo |- | [[1953]] || [[1961]] || [[1971]] || [[1981]] || [[1991]] |- | {{Tortni grafikon | thumb = center | caption=ukupno: 2,074 | label1 = [[Hrvati]] 1,904 | value1 = 91.80 | color1 = #4169E1 | label2 = [[Srbi]] 108 | value2 = 5.20 | color2 = #FF0000 | label3 = [[Slovenci]] 32 | value3 = 1.54 | color3 = #FF55A3 | label4 = [[Mađari]] 5 | value4 = 0.24 | color4 = #665D1E | label5 = [[Jugoslaveni]] 3 | value5 = 0.14 | color5 = #8B008B | label6 = [[Česi]] 2 | value6 = 0.09 | color6 = #B94E48 | label7 = [[Italijani]] 1 | value7 = 0.04 | color7 = #007FFF | label8 = ostali i nepoznato 19 | value8 = 0.91 | color8 = #A2A2D0 | label9 = - | value9 = - | color9 = - | label10 = - | value10 = - | color10 = - | label11 = - | value11 = - | color11 = - | label12 = - | value12 = - | color12 = - | label13 = - | value13 = - | color13 = - | label14 = - | value14 = - | color14 = - | label15 = - | value15 = - | color15 = - | label16 = - | value16 = - | color16 = - | label17 = - | value17 = - | color17 = - | label18 = - | value18 = - | color18 = - | label19 = - | value19 = - | color19 = - | label20 = - | value20 = - | color20 = - }} | {{Tortni grafikon | thumb = center | caption=ukupno: 2,830 | label1 = [[Hrvati]] 2,428 | value1 = 85.79 | color1 = #4169E1 | label2 = [[Srbi]] 286 | value2 = 10.10 | color2 = #FF0000 | label3 = [[Slovenci]] 61 | value3 = 2.15 | color3 = #FF55A3 | label4 = [[Crnogorci]] 23 | value4 = 0.81 | color4 = #C19A6B | label5 = [[Makedonci]] 6 | value5 = 0.21 | color5 = #FF7E00 | label6 = [[Jugoslaveni]] 4 | value6 = 0.14 | color6 = #8B008B | label7 = [[Česi]] 3 | value7 = 0.10 | color7 = #B94E48 | label8 = [[Mađari]] 3 | value8 = 0.10 | color8 = #665D1E | label9 = [[Albanci]] 1 | value9 = 0.03 | color9 = #4B3621 | label10 = [[Italijani]] 1 | value10 = 0.03 | color10 = #007FFF | label11 = [[Bošnjaci|Muslimani]] 1 | value11 = 0.03 | color11 = #228B22 | label12 = ostali i nepoznato 13 | value12 = 0.45 | color12 = #A2A2D0 | label13 = - | value13 = - | color13 = - | label14 = - | value14 = - | color14 = - | label15 = - | value15 = - | color15 = - | label16 = - | value16 = - | color16 = - | label17 = - | value17 = - | color17 = - | label18 = - | value18 = - | color18 = - | label19 = - | value19 = - | color19 = - | label20 = - | value20 = - | color20 = - }} || {{Tortni grafikon | thumb = center | caption=ukupno: 3,848 | label1 = [[Hrvati]] 3,260 | value1 = 84.71 | color1 = #4169E1 | label2 = [[Srbi]] 337 | value2 = 8.75 | color2 = #FF0000 | label3 = [[Jugoslaveni]] 121 | value3 = 3.14 | color3 = #8B008B | label4 = [[Crnogorci]] 30 | value4 = 0.77 | color4 = #C19A6B | label5 = [[Makedonci]] 20 | value5 = 0.51 | color5 = #FF7E00 | label6 = [[Slovenci]] 15 | value6 = 0.38 | color6 = #FF55A3 | label7 = [[Mađari]] 14 | value7 = 0.36 | color7 = #665D1E | label8 = [[Albanci]] 5 | value8 = 0.12 | color8 = #4B3621 | label9 = [[Česi]] 4 | value9 = 0.10 | color9 = #B94E48 | label10 = [[Bošnjaci|Muslimani]] 4 | value10 = 0.10 | color10 = #228B22 | label11 = [[Romi]] 2 | value11 = 0.05 | color11 = #91A3B0 | label12 = [[Jevreji]] 1 | value12 = 0.02 | color12 = #F0DC82 | label13 = [[Nijemci]] 1 | value13 = 0.02 | color13 = #BDB76B | label14 = [[Rusini]] i [[Ukrajinci]] 1 | value14 = 0.02 | color14 = #00416A | label15 = ostali i nepoznato 33 | value15 = 0.85 | color15 = #A2A2D0 | label16 = - | value16 = - | color16 = - | label17 = - | value17 = - | color17 = - | label18 = - | value18 = - | color18 = - | label19 = - | value19 = - | color19 = - | label20 = - | value20 = - | color20 = - }} || {{Tortni grafikon | thumb = center | caption=ukupno: 5,471 | label1 = [[Hrvati]] 4,435 | value1 = 81.06 | color1 = #4169E1 | label2 = [[Jugoslaveni]] 430 | value2 = 7.85 | color2 = #8B008B | label3 = [[Srbi]] 339 | value3 = 6.19 | color3 = #FF0000 | label4 = [[Albanci]] 35 | value4 = 0.63 | color4 = #4B3621 | label5 = [[Crnogorci]] 24 | value5 = 0.43 | color5 = #C19A6B | label6 = [[Bošnjaci|Muslimani]] 20 | value6 = 0.36 | color6 = #228B22 | label7 = [[Slovenci]] 19 | value7 = 0.34 | color7 = #FF55A3 | label8 = [[Makedonci]] 17 | value8 = 0.31 | color8 = #FF7E00 | label9 = [[Slovaci]] 11 | value9 = 0.20 | color9 = #9966CC | label10 = [[Mađari]] 9 | value10 = 0.16 | color10 = #665D1E | label11 = [[Nijemci]] 4 | value11 = 0.07 | color11 = #BDB76B | label12 = [[Rusini]] i [[Ukrajinci]] 4 | value12 = 0.07 | color12 = #00416A | label13 = [[Česi]] 3 | value13 = 0.05 | color13 = #B94E48 | label14 = region. opr. 13 | value14 = 0.23 | color14 = #66424D | label15 = ostali i nepoznato 108 | value15 = 1.97 | color15 = #A2A2D0 | label16 = - | value16 = - | color16 = - | label17 = - | value17 = - | color17 = - | label18 = - | value18 = - | color18 = - | label19 = - | value19 = - | color19 = - | label20 = - | value20 = - | color20 = - }} || {{Tortni grafikon | thumb = center | caption=ukupno: 6,508 | label1 = [[Hrvati]] 5,567 | value1 = 85.54 | color1 = #4169E1 | label2 = [[Srbi]] 386 | value2 = 5.93 | color2 = #FF0000 | label3 = [[Jugoslaveni]] 129 | value3 = 1.98 | color3 = #8B008B | label4 = [[Bošnjaci|Muslimani]] 76 | value4 = 1.16 | color4 = #228B22 | label5 = [[Albanci]] 71 | value5 = 1.09 | color5 = #4B3621 | label6 = [[Crnogorci]] 21 | value6 = 0.32 | color6 = #C19A6B | label7 = [[Makedonci]] 19 | value7 = 0.29 | color7 = #FF7E00 | label8 = [[Slovenci]] 19 | value8 = 0.29 | color8 = #FF55A3 | label9 = [[Mađari]] 18 | value9 = 0.27 | color9 = #665D1E | label10 = [[Romi]] 10 | value10 = 0.15 | color10 = #91A3B0 | label11 = [[Ukrajinci]] 7 | value11 = 0.10 | color11 = #7FFF00 | label12 = [[Česi]] 4 | value12 = 0.06 | color12 = #B94E48 | label13 = [[Slovaci]] 3 | value13 = 0.04 | color13 = #9966CC | label14 = [[Bugari]] 2 | value14 = 0.03 | color14 = #FF9966 | label15 = [[Poljaci]] 2 | value15 = 0.03 | color15 = #800020 | label16 = [[Rusi]] 2 | value16 = 0.03 | color16 = #F400A1 | label17 = ostali 6 | value17 = 0.09 | color17 = #FFBF00 | label18 = neopredijeljeni 114 | value18 = 1.75 | color18 = #C154C1 | label19 = region. opr. 3 | value19 = 0.04 | color19 = #66424D | label20 = nepoznato 49 | value20 = 0.75 | color20 = #A2A2D0 }} |- |} ===Popis [[1910]].=== {| class="wikitable" style="margin: 0.5em auto; text-align: center;" |- ! colspan="2" | Dugo Selo |- | '''jezik''' || '''vjera''' |- | {{Tortni grafikon | thumb = center | caption=ukupno: 1,714 | label1 = [[Hrvatski jezik|Hrvatski]] 1,468 | value1 = 85.64 | color1 = #4169E1 | label2 = [[Mađarski jezik|Mađarski]] 112 | value2 = 6.53 | color2 = #665D1E | label3 = [[Češki jezik|Češki]] 38 | value3 = 2.21 | color3 = #B94E48 | label4 = [[Slovenski jezik|Slovenski]] 35 | value4 = 2.04 | color4 = #FF55A3 | label5 = [[Srpski jezik|Srpski]] 26 | value5 = 1.51 | color5 = #FF0000 | label6 = [[Njemački jezik|Njemački]] 23 | value6 = 1.34 | color6 = #BDB76B | label7 = [[Italijanski jezik|Italijanski]] 6 | value7 = 0.35 | color7 = #007FFF | label8 = [[Rusinski jezik|Rusinski]] 1 | value8 = 0.05 | color8 = #00416A | label9 = ostali 5 | value9 = 0.29 | color9 = #A2A2D0 }} | {{Tortni grafikon | thumb = center | caption=total: 1,714 | label1 = [[Rimokatolička crkva|Rimokatolici]] 1,634 | value1 = 95.33 | color1 = #4169E1 | label2 = [[Judaizam|Jevreji]] 43 | value2 = 2.50 | color2 = #FFBF00 | label3 = [[Pravoslavna crkva|Pravoslavci]] 26 | value3 = 1.51 | color3 = #FF0000 | label4 = [[Kalvinizam|Kalvinisti]] 8 | value4 = 0.46 | color4 = #84DE02 | label5 = [[Luteranizam|Luterani]] 2 | value5 = 0.11 | color5 = #551B8C | label6 = [[Grkokatolička crkva|Grkokatolici]] 1 | value6 = 0.05 | color6 = #592720 | label7 = - | value7 = - | color7 = - | label8 = - | value8 = - | color8 = - | label9 = - | value9 = - | color9 = - }} |} == Galerija == <gallery> File:Stara crkva Martin Breg Dugo Selo.JPG|stara crkva na ''Martin bregu'' File:Josip Zoric kuca Dugo Selo 0510 2.jpg|kuća Josipa Zorića File:Josip Zoric ploca Dugo Selo 0510 1.jpg|spomen-ploča na kući File:Train Station Dugo Selo.JPG|željeznička stanica </gallery> ==Također pogledajte== * [[Kotar Dugo Selo]] * [[Spisak gradova u Hrvatskoj]] == Literatura == * [http://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/G1991/pdf/G19914018.pdf] Savezni zavod za statistiku i evidenciju FNRJ i SFRJ, popis stanovništva 1948, 1953, 1961, 1971, 1981. i 1991. godine. * Knjiga: "Narodnosni i vjerski sastav stanovništva Hrvatske, 1880-1991: po naseljima, autor: Jakov Gelo, izdavač: Državni zavod za statistiku Republike Hrvatske, 1998., {{ISBN|953-6667-07-X}}, {{ISBN|978-953-6667-07-9}}; == Reference == {{reflist}} == Vanjski linkovi == {{Commonscat}} {{stub-grad-Hrvatska}} {{Dugo Selo}} {{Zagrebačka županija}} [[Kategorija:Gradovi u Hrvatskoj]] [[Kategorija:Gradovi u Zagrebačkoj županiji]] [[Kategorija:Dugo Selo|*]] rtcszg7r8okgfawu5dbzh3pzb1808fs 0 373005 3673839 3584393 2024-12-15T17:11:39Z KWiki 9400 3673839 wikitext text/x-wiki {{Infokutija skijaš | ime = Michael Hayböck | slika = FIS Ski Jumping World Cup 2014 - Engelberg - 20141221 - Michael Hayboeck.jpg | veličina_slike = 250px | puno_ime = | datum_rođenja = 5. mart 1991. | mjesto_rođenja = [[Linz]] | datum_smrti = | mjesto_smrti = | visina = 181 cm <!-- ** Karijera ** --> | klub = UVB [[Hinzenbach]] | skije = <!-- ''[[Fischer (kompanija)|Fischer]]'' --> | takmiči_se_za = {{ZD|AUT}} [[Austrija|Austriju]] | lični_rekord = 241,5 m ([[Letalnica|Planica]] 2015) <!-- ** Svjetski kup ** --> | sezone = [[Svjetski kup u skijaškim skokovima 2006/2007.|2006]]–danas | pobjede = 5 (+ 11 ekipno + 1 mješovito) | pobjednička_postolja = 24 (+ 33 ekipno + 1 mješovito) | medalje = {{MedaljaTakmičenje|[[Zimske olimpijske igre|Olimpijske igre]]}} {{MedaljaSrebro|[[Skijaški skokovi na ZOI 2014.|Soči 2014.]]|[[Skijaški skokovi na ZOI 2014 - ekipno|Ekipno]]}} {{MedaljaTakmičenje|[[Svjetsko prvenstvo u nordijskom skijanju|Svjetsko prvenstvo]]}} {{MedaljaSrebro|[[Svjetsko prvenstvo u nordijskom skijanju 2015.|Falun 2015.]]|[[Svjetsko prvenstvo u nordijskom skijanju 2015 – velika skakaonica (ekipno)|Ekipno (v)]]}} {{MedaljaSrebro|[[Svjetsko prvenstvo u nordijskom skijanju 2017.|Lahti 2017.]]|[[Svjetsko prvenstvo u nordijskom skijanju 2017 – mješoviti skokovi|Mješovito]]}} {{MedaljaSrebro|[[Svjetsko prvenstvo u nordijskom skijanju 2019.|Seefeld 2019.]]|[[Svjetsko prvenstvo u nordijskom skijanju 2019 – velika skakaonica (ekipno)|Ekipno (v)]]}} {{MedaljaBronza|[[Svjetsko prvenstvo u nordijskom skijanju 2017.|Lahti 2017.]]|[[Svjetsko prvenstvo u nordijskom skijanju 2017 – velika skakaonica (ekipno)|Ekipno (v)]]}} {{MedaljaBronza|[[Svjetsko prvenstvo u nordijskom skijanju 2021.|Oberstdorf 2021.]]|[[Svjetsko prvenstvo u nordijskom skijanju 2021 – mješoviti skokovi|Mješovito]]}} {{MedaljaTakmičenje|[[Svjetsko prvenstvo u skijaškim letovima|Svjetsko prvenstvo u letovima]]}} {{MedaljaSrebro|[[Svjetsko prvenstvo u skijaškim letovima 2024.|Tauplitz 2024.]]|Ekipno}} {{MedaljaBronza|[[Svjetsko prvenstvo u skijaškim letovima 2016.|Tauplitz 2016.]]|Ekipno}} {{MedaljaTakmičenje|[[Svjetsko juniorsko prvenstvo u nordijskom skijanju|Svjetsko juniorsko prvenstvo]]}} {{MedaljaZlato|[[Svjetsko juniorsko prvenstvo u nordijskom skijanju 2009.|Štrbské Pleso 2009.]]|Ekipno}} {{MedaljaZlato|[[Svjetsko juniorsko prvenstvo u nordijskom skijanju 2010.|Hinterzarten 2010.]]|Pojedinačno}} {{MedaljaZlato|[[Svjetsko juniorsko prvenstvo u nordijskom skijanju 2010.|Hinterzarten 2010.]]|Ekipno}} {{MedaljaZlato|[[Svjetsko juniorsko prvenstvo u nordijskom skijanju 2011.|Otepää 2011.]]|Ekipno}} | aktualizirano = 15. 12. 2024. }} '''Michael Hayböck''' [[Austrija|austrijski]] je [[skijaš-skakač]]. == Karijera == U [[Svjetski kup u skijaškim skokovima|Svjetskom kupu]] takmiči se od 2006. Veoma dobre rezultate ostvario je na [[Svjetsko juniorsko prvenstvo u nordijskom skijanju|svjetskim juniorskim prvenstvima]], s kojih ima tri ekipne zlatne medalje i jednu pojedinačnu. Do rezultata karijere došao je na [[ZOI 2014.]] u [[Soči]]ju, gdje je kao član reprezentacije osvojio srebrnu medalju u [[Skijaški skokovi na ZOI 2014 - ekipno|ekipnim skokovima]].<ref>[http://www.olympic.org/ski-jumping-teams-men "Ski Jumping: Medalists - Team Men"], ''olympics.org''; pristupljeno: 12. 12. 2014.</ref> U pojedinačnoj konkurenciji također je bio vrlo solidan. Na [[Skijaški skokovi na ZOI 2014 - mala skakaonica|maloj skakaonici]] bio je peti, a na [[Skijaški skokovi na ZOI 2014 - velika skakaonica|velikoj]] osmi. Na posljednjoj stanici [[Turneja 4 skakaonice 2014/2015.|Novogodišnje turneje 2014/15.]] u [[Bischofshofen]]u ostvario je svoju prvu pobjedu u Svjetskom kupu, a u ukupnom poretku turneje zauzeo je drugo mjesto; bolji je bio samo njegov zemljak [[Stefan Kraft]]. Na [[Svjetsko prvenstvo u nordijskom skijanju 2015.|Svjetskom prvenstvu 2015.]] u [[Falun]]u s kolegama iz reprezentacije osvojio je srebrnu medalju u ekipnim skokovima na velikoj skakaonici. Tome je dodao ekipnu bronzu na [[Svjetsko prvenstvo u skijaškim letovima 2016.|Svjetskom prvenstvu u letovima 2016.]] na domaćem terenu u [[Tauplitz]]u. Na sljedećem [[Svjetsko prvenstvo u nordijskom skijanju 2017.|svjetskom prvenstvu]] u [[Lahti]]ju 2017. osvojio je dvije ekipne medalje: srebrnu u mješovitim i bronzanu u standardnim skokovima, a [[Svjetsko prvenstvo u nordijskom skijanju 2019.|2019.]] u [[Seefeld]]u još jedno ekipno srebro. Sa [[Svjetsko prvenstvo u skijaškim letovima 2024.|Svjetskog prvenstva u letovima 2024]], ponovo u Tauplitzu, vratio se s ekipnom srebrnom medaljom. == Rezultati u Svjetskom kupu == === Postolja === {| width=95% style="font-size: 100%; text-align:center" class=wikitable |- ! Br. ! Datum ! Mjesto ! Skakaonica ! [[Kritična tačka|K-tačka]] ! [[Veličina skakaonice|HS]] ! Skok 1 ! Skok 2 ! Bodovi ! Plasman ! Pobjednik |- |1. |align=center|16. 1. 2014. |align=left|{{ZD|POLJ}} [[Wisła (mjesto)|Wisła]] |align=left|[[Malinka (skakaonica)|Malinka]] |K-120 |HS 134 |137 m |130 m |261,2 |3. |[[Andreas Wellinger]] |- |2. |align=center|6. 12. 2014. |align=left rowspan=2|{{ZD|NOR}} [[Lillehammer]] |align=left rowspan=2|[[Lysgårdsbakken]] |rowspan=2|K-123 |rowspan=2|HS 138 |123,5 m |141 m |294,0 |3. |[[Gregor Schlierenzauer]] |- |3. |align=center|7. 12. 2014. |141,5 m |— |149,4 |3. |[[Roman Koudelka]] |- |4. |align=center|20. 12. 2014. |align=left rowspan=2|{{ZD|ŠVI}} [[Engelberg]] |align=left rowspan=2|[[Titlis (skakaonica)|Titlis]] |rowspan=2|K-125 |rowspan=2|HS 137 |133,5 m |131 m |276,2 |3. |[[Richard Freitag]] |- |4. |align=center|21. 12. 2014. |135,5 m |134,5 m |282,4 |3. |[[Roman Koudelka]] |- |6. |align=center|29. 12. 2014. |align=left|{{ZD|NJE}} [[Oberstdorf]] |align=left|[[Schattenberg (skakaonica)|Schattenberg]] |K-120 |HS 137 |137,5 m |132,5 m |285,0 |2. |[[Stefan Kraft]] |- |7. |align=center|6. 1. 2015. |align=left|{{ZD|AUT}} [[Bischofshofen]] |align=left|[[Skakaonica "Paul Ausserleitner"|"Paul Ausserleitner"]] |K-125 |HS 140 |137,5 m |136,5 m |288,4 |'''1.''' |colspan=2|— |- |8. |align=center|13. 12. 2015. |align=left|{{ZD|RUS}} [[Nižnji Tagil]] |align=left|[[Roda (skakaonica)|Roda]] |K-120 |HS 134 |130 m |133,5 m |260,4 |2. |rowspan=2|[[Peter Prevc]] |- |9. |align=center|20. 12. 2015. |align=left|{{ZD|ŠVI}} [[Engelberg]] |align=left|[[Titlis (skakaonica)|Titlis]] |K-125 |HS-137 |136,5 m |135,5 m |284,8 |2. |- |10. |align=center|29. 12. 2015. |align=left|{{ZD|NJE}} [[Oberstdorf]] |align=left|[[Schattenberg (skakaonica)|Schattenberg]] |K-120 |HS 137 |130 m |139 m |304,2 |2. |[[Severin Freund]] |- |11. |align=center|6. 1. 2016. |align=left|{{ZD|AUT}} [[Bischofshofen]] |align=left|[[Skakaonica "Paul Ausserleitner"|"Paul Ausserleitner"]] |K-125 |HS 140 |134 m |139 m |282,6 |3. |[[Peter Prevc]] |- |12. |align=center|24. 1. 2016. |align=left|{{ZD|POLJ}} [[Zakopane]] |align=left|[[Wielka Krokiew]] |K-120 |HS 134 |130,5 m |138 m |299,8 |2. |[[Stefan Kraft]] |- |13. |align=center|19. 2. 2016. |align=left rowspan=2|{{ZD|FIN}} [[Lahti]] |align=left rowspan=2|[[Salpausselkä (skakaonica)|Salpausselkä]] |K-116 |HS 130 |128 m |129 m |265,4 |'''1.''' |rowspan=3 colspan=2|— |- |14. |align=center|21. 2. 2016. |K-90 |HS 100 |98,5 m |100 m |241,4 |'''1.''' |- |15. |align=center|23. 2. 2016. |align=left|{{ZD|FIN}} [[Kuopio]] |align=left|[[Puijo]] |K-120 |HS 127 |131 m |129 m |264,5 |'''1.''' |- |16. |align=center|27. 2. 2016. |align=left|{{ZD|KAZ}} [[Almati]] |align=left|[[Gornji gigant]] |K-125 |HS 140 |138 m |133 m |254,7 |2. |[[Peter Prevc]] |- |17. |align=center|17. 12. 2016. |align=left|{{ZD|ŠVI}} [[Engelberg]] |align=left|[[Titlis (skakaonica)|Titlis]] |K-125 |HS 140 |138 m |134 m |304,7 |'''1.''' |colspan=2|— |- |18. |align=center|30. 12. 2016. |align=left|{{ZD|NJE}} [[Oberstdorf]] |align=left|[[Schattenberg (skakaonica)|Schattenberg]] |K-120 |HS 137 |135 m |133 m |296,2 |3. |[[Stefan Kraft]] |- |19. |align=center|6. 1. 2017. |align=left|{{ZD|AUT}} [[Bischofshofen]] |align=left|[[Skakaonica "Paul Ausserleitner"|"Paul Ausserleitner"]] |K-125 |HS 140 |130,5 m |142 m |283,3 |2. |rowspan=2|[[Kamil Stoch]] |- |20. |align=center|19. 3. 2017. |align=left|{{ZD|NOR}} [[Vikersund]] |align=left|[[Vikersundbakken]] |K-200 |HS 225 |241,5 m |222,5 m |430,4 |3. |- |21. |align=center|11. 3. 2018. |align=left|{{ZD|NOR}} [[Oslo]] |align=left|[[Holmenkollen (skakaonica)|Holmenkollen]] |K-120 |HS 134 |133 m |130,5 m |255,6 |3. |[[Daniel-André Tande]] |- |22. |align=center|1. 3. 2020. |align=left|{{ZD|FIN}} [[Lahti]] |align=left|[[Salpausselkä (skakaonica)|Salpausselkä]] |K-116 |HS 130 |118 m |125 m |259,1 |3. |[[Karl Geiger]] |- |23. |align=center|3. 1. 2024. |align=left|{{ZD|AUT}} [[Innsbruck]] |align=left|[[Bergisel (skakaonica)|Bergisel]] |K-120 |HS 128 |131 m |135,5 m |254,0 |3. |[[Jan Hörl]] |- |24. |align=center|15. 12. 2024. |align=left|{{ZD|NJE}} [[Titisee-Neustadt]] |align=left|[[Hochfirst (skakaonica)|Hochfirst]] |K-125 |HS 142 |145 m |143 m |290,0 |2. |[[Pius Paschke]] |} === Ekipne pobjede === {| class="wikitable" ! width="25px" | Br. !! width="125px" | Datum !! width="150px" | Mjesto !! width="135px" | Skakaonica |- | style="text-align:center" | 1. || style="text-align:center" | 1. 3. 2014. || {{ZD|FIN}} [[Lahti]] || [[Salpausselkä (skakaonica)|Salpausselkä]] |- | style="text-align:center" | 2. || style="text-align:center" | 11. 3. 2017. || {{ZD|NOR}} [[Oslo]] || [[Holmenkollen (skakaonica)|Holmenkollen]] |- | style="text-align:center" | 3. || style="text-align:center" | 9. 2. 2019. || {{ZD|FIN}} [[Lahti]] || [[Salpausselkä (skakaonica)|Salpausselkä]] |- | style="text-align:center" | 4. || style="text-align:center" | 21. 11. 2020. || {{ZD|POLJ}} [[Wisła (mjesto)|Wisła]] || [[Malinka (skakaonica)|Malinka]] |- | style="text-align:center" | 5. || style="text-align:center" | 16. 1. 2021. || rowspan=2| {{ZD|POLJ}} [[Zakopane]] || rowspan=2|[[Wielka Krokiew]] |- | style="text-align:center" | 6. || style="text-align:center" | 14. 1. 2023. |- | style="text-align:center" | 7. || style="text-align:center" | 25. 3. 2023. || {{ZD|FIN}} [[Lahti]] || [[Salpausselkä (skakaonica)|Salpausselkä]] |- | style="text-align:center" | 8. || style="text-align:center" | 1. 4. 2023. || {{ZD|SLO}} [[Planica]] || [[Letalnica]] |- | style="text-align:center" | 9. || style="text-align:center" | 20. 1. 2024. || {{ZD|POLJ}} [[Zakopane]] || [[Wielka Krokiew]] |- | style="text-align:center" | 10. || style="text-align:center" | 10. 2. 2024{{note||}} || {{ZD|SAD}} [[Lake Placid]] || [[MacKenzie Intervale]] |- | style="text-align:center" | 11. || style="text-align:center" | 23. 3. 2024. || {{ZD|SLO}} [[Planica]] || [[Letalnica]] |} {{note||}} – takmičenje supertimova (dvojica skakača po timu) {{col-begin}} {{col-2}} === Ukupni poredak === {| class=wikitable style="text-align: center" width=300 |- !Sezona !Plasman |- |[[Svjetski kup u skijaškim skokovima 2009/2010.|2009/2010.]] |49. |- |[[Svjetski kup u skijaškim skokovima 2010/2011.|2010/2011.]] |56. |- |[[Svjetski kup u skijaškim skokovima 2011/2012.|2011/2012.]] |42. |- |[[Svjetski kup u skijaškim skokovima 2012/2013.|2012/2013.]] |34. |- |[[Svjetski kup u skijaškim skokovima 2013/2014.|2013/2014.]] |14. |- |[[Svjetski kup u skijaškim skokovima 2014/2015.|2014/2015.]] |5. |- |[[Svjetski kup u skijaškim skokovima 2015/2016.|2015/2016.]] |'''4.''' |- |[[Svjetski kup u skijaškim skokovima 2016/2017.|2016/2017.]] |7. |- |[[Svjetski kup u skijaškim skokovima 2017/2018.|2017/2018.]] |23. |- |[[Svjetski kup u skijaškim skokovima 2018/2019.|2018/2019.]] |27. |- |[[Svjetski kup u skijaškim skokovima 2019/2020.|2019/2020.]] |22. |- |[[Svjetski kup u skijaškim skokovima 2020/2021.|2020/2021.]] |18. |- |[[Svjetski kup u skijaškim skokovima 2021/2022.|2021/2022.]] |37. |- |[[Svjetski kup u skijaškim skokovima 2022/2023.|2022/2023.]] |12. |- |[[Svjetski kup u skijaškim skokovima 2023/2024.|2023/2024.]] |6. |} === [[Raw Air]] === {|class=wikitable style="text-align: center" width=300 !Sezona !Plasman |- |[[Raw Air 2017.|2017.]] |12. |- |[[Raw Air 2018.|2018.]] |17. |- |[[Raw Air 2019.|2019.]] |14. |- |[[Raw Air 2020.|2020.]] |19. |- |2021. |''[[Pandemija COVID-a 19|Otkazano]]'' |- |[[Raw Air 2022.|2022.]] |nije nastupao |- |[[Raw Air 2023.|2023.]] |7. |- |[[Raw Air 2024.|2024.]] |'''5.''' |} {{col-2}} === [[Novogodišnja turneja]] === {| class=wikitable style="text-align: center" width=300 |- !Sezona !Plasman |- |[[Turneja 4 skakaonice 2009/2010.|2009/2010.]] |44. |- |[[Turneja 4 skakaonice 2010/2011.|2010/2011.]] |40. |- |[[Turneja 4 skakaonice 2011/2012.|2011/2012.]] |43. |- |[[Turneja 4 skakaonice 2012/2013.|2012/2013.]] |28. |- |[[Turneja 4 skakaonice 2013/2014.|2013/2014.]] |9. |-bgcolor=silver |[[Turneja 4 skakaonice 2014/2015.|2014/2015.]] |'''2.''' |-bgcolor=CC9966 |[[Turneja 4 skakaonice 2015/2016.|2015/2016.]] |3. |- |[[Turneja 4 skakaonice 2016/2017.|2016/2017.]] |19. |- |[[Turneja 4 skakaonice 2017/2018.|2017/2018.]] |14. |- |[[Turneja 4 skakaonice 2018/2019.|2018/2019.]] |26. |- |[[Turneja 4 skakaonice 2019/2020.|2019/2020.]] |18. |- |[[Turneja 4 skakaonice 2020/2021.|2020/2021.]] |24. |- |[[Turneja 4 skakaonice 2021/2022.|2021/2022.]] |39. |- |[[Turneja 4 skakaonice 2022/2023.|2022/2023.]] |7. |- |[[Turneja 4 skakaonice 2023/2024.|2023/2024.]] |6. |} === [[Willingen Six]] === {|class=wikitable style="text-align: center" width=300 !Sezona !Plasman |- |[[Willingen Five 2019.|2019.]] |'''17.''' |- |[[Willingen Five 2020.|2020.]] |25. |- |[[Willingen Six 2021.|2021.]] |29. |} === [[Planica 7]] === {|class=wikitable style="text-align: center" width=300 !Sezona !Plasman |- |[[Planica 7 2018.|2018.]] |52. |- |[[Planica 7 2019.|2019.]] |14. |- |2020. |[[Pandemija COVID-a 19|Otkazano]]'' |- |[[Planica 7 2021.|2021.]] |'''9.''' |- |[[Planica 7 2022.|2022.]] |12. |- |[[Planica 7 2023.|2023.]] |14. |- |[[Planica 7 2024.|2024.]] |18. |} {{col-end}} {{col-begin}} {{col-2}} === [[Svjetski kup u skijaškim letovima|Svjetski kup u letovima]] === {| class=wikitable style="text-align: center" width=250 |- ! Sezona ! Plasman |- |[[Svjetski kup u skijaškim letovima 2011/2012.|2011/2012.]] |43. |- |[[Svjetski kup u skijaškim letovima 2012/2013.|2012/2013.]] |24. |- |[[Svjetski kup u skijaškim letovima 2013/2014.|2013/2014.]] |14. |- |[[Svjetski kup u skijaškim letovima 2014/2015.|2014/2015.]] |13. |- |[[Svjetski kup u skijaškim letovima 2015/2016.|2015/2016.]] |8. |- |[[Svjetski kup u skijaškim letovima 2016/2017.|2016/2017.]] |'''6.''' |- |[[Svjetski kup u skijaškim letovima 2017/2018.|2017/2018.]] |25. |- |[[Svjetski kup u skijaškim letovima 2018/2019.|2018/2019.]] |17. |- |[[Svjetski kup u skijaškim letovima 2019/2020.|2019/2020.]] |14. |- |[[Svjetski kup u skijaškim letovima 2020/2021.|2020/2021.]] |9. |- |[[Svjetski kup u skijaškim letovima 2021/2022.|2021/2022.]] |12. |- |[[Svjetski kup u skijaškim letovima 2022/2023.|2022/2023.]] |15. |- |[[Svjetski kup u skijaškim letovima 2023/2024.|2023/2024.]] |10. |} {{col-2}} === [[Ljetni Grand Prix (skijaški skokovi)|Ljetni Grand Prix]] === {| class=wikitable style="text-align: center" width=300 |- !Sezona !Plasman |- |[[Ljetni Grand Prix 2009 (skijaški skokovi)|2009.]] |40. |- |[[Ljetni Grand Prix 2011 (skijaški skokovi)|2011.]] |18. |- |[[Ljetni Grand Prix 2012 (skijaški skokovi)|2012.]] |21. |- |[[Ljetni Grand Prix 2013 (skijaški skokovi)|2013.]] |78. |- |[[Ljetni Grand Prix 2014 (skijaški skokovi)|2014.]] |'''9.''' |- |[[Ljetni Grand Prix 2015 (skijaški skokovi)|2015.]] |64. |- |[[Ljetni Grand Prix 2016 (skijaški skokovi)|2016.]] |10. |- |[[Ljetni Grand Prix 2017 (skijaški skokovi)|2017.]] |65. |- |[[Ljetni Grand Prix 2018 (skijaški skokovi)|2018.]] |39. |- |[[Ljetni Grand Prix 2019 (skijaški skokovi)|2019.]] |45. |- |[[Ljetni Grand Prix 2020 (skijaški skokovi)|2020.]] |nije nastupao |- |[[Ljetni Grand Prix 2021 (skijaški skokovi)|2021.]] |75. |- |[[Ljetni Grand Prix 2022 (skijaški skokovi)|2022.]] |51. |- |[[Ljetni Grand Prix 2023 (skijaški skokovi)|2023.]] |54. |- |[[Ljetni Grand Prix 2024 (skijaški skokovi)|2024.]] |35. |} {{col-end}} == Reference == {{refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Commonscat|Michael Hayböck}} * [http://www.michi-hayboeck.com/ Zvanični sajt] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20141220122612/http://www.michi-hayboeck.com/ |date=20. 12. 2014 }} * [http://data.fis-ski.com/dynamic/athlete-biography.html?sector=JP&competitorid=117835&type=result Profil] na [[FIS]]-uu {{Svjetski juniorski prvaci u ski-skokovima}} {{DEFAULTSORT:Hayböck, Michael}} [[Kategorija:Rođeni 1991.]] [[Kategorija:Živi ljudi]] [[Kategorija:Biografije, Linz]] [[Kategorija:Austrijski skijaši-skakači]] [[Kategorija:Austrijski olimpijci]] [[Kategorija:Skijaši-skakači na Zimskim olimpijskim igrama 2014.]] [[Kategorija:Skijaši-skakači na Zimskim olimpijskim igrama 2018.]] [[Kategorija:Osvajači srebrne medalje na Olimpijskim igrama (Austrija)]] [[Kategorija:Osvajači medalja na Zimskim olimpijskim igrama 2014.]] i4y61n8vqcqgtjlti9ldbgwd8wz0olt 0 378683 3673838 3673579 2024-12-15T17:05:42Z KWiki 9400 3673838 wikitext text/x-wiki {{Infokutija skakaonica | ime = Hochfirst(schanze) | nadimak = | slika = [[Datoteka:Hochfirstschanze3.jpg|250px]] | opis_slike = | lokacija = {{ZD|NJE}} [[Titisee-Neustadt]] | vlasnik = SC Neustadt | otvorena = 1950. | renovirana = 2001, 2003. | zatvorena = | srušena = <!-- ** Veličina ** --> | k-tačka = K-125 | veličina_skakaonice = HS 142 | rekord = 148 m <br/> ([[Domen Prevc]], 2016) | kapacitet = 25.000 <!-- ** Takmičenje ** --> | olimpijske_igre = | svjetsko_prvenstvo = }} '''Hochfirst(schanze)''' je [[skijaška skakaonica]] u [[Njemačka|njemačkom]] [[Titisee-Neustadt]]u, koji je smješten na [[Schwarzwald]]u. To je najveća prirodna skakaonica u Njemačkoj. Nazvana je po [[Hochfirst (planina)|planini]] na kojoj je izgrađena. == Međunarodna takmičenja == Ovo su rezultati svih međunarodnih takmičenja na ovoj skakaonici pod okriljem [[FIS]]-a:<ref>{{cite web |url=http://data.fis-ski.com/ski-jumping/results.html?place_search=neustadt&seasoncode_search=all&sector_search=JP&date_search=&gender_search=&category_search=&codex_search=&nation_search=&disciplinecode_search=&search=Search&limit=100 |title= Results Titisee-Neustadt |access-date= 12. 1. 2012}}</ref><ref name="schanzen.com">{{cite web |url=http://www.skisprungschanzen.com/DE/Schanzen/GER-Deutschland/BW-Baden-Württemberg/Titisee-Neustadt/0599-Hochfirst/#competitions |title= Hochfirstschanze |website= skisprungschanzen.com |access-date= 5. 1. 2013}}</ref> {| class="wikitable sortable" style="width:100%;" |- style="background:#CEDAF2" ! style="width:10%;" | Datum ! style="width:14%;" | Takmičenje ! style="width:8%;" | Skakaonica ! style="width:19%;" class="unsortable" | 1. mjesto ! style="width:19%;" class="unsortable" | 2. mjesto ! style="width:19%;" class="unsortable" | 3. mjesto |- bgcolor="#EDEDED" | 27. 2. 1999. || rowspan=2|[[Kontinentalni kup u skijaškim skokovima 1998/1999.|Kontinentalni kup]] || align=center rowspan=12|K-120 || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|AUT}} [[Mathias Wallner]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|FIN}} [[Matti Hautamäki]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|NOR}} [[Olav Magne Dönnem]] |- bgcolor="#EDEDED" | 27. 2. 2000. || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|AUT}} [[Wolfgang Loitzl]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|SLO}} [[Bine Norčič]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|FIN}} [[Kimmo Yliriesto]] |- bgcolor="#EDEDED" | 10. 2. 2001. || rowspan=2|[[Kontinentalni kup u skijaškim skokovima 2000/2001.|Kontinentalni kup]] || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZID|Austrija}} <br/> [[Reinhard Schwarzenberger]] <br/> [[Manuel Fettner]] <br/> [[Martin Koch (ski-skakač)|Martin Koch]] <br/> [[Stefan Kaiser (ski-skakač)|Stefan Kaiser]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZID|Njemačka}} <br/> [[Frank Reichel]] <br/> [[Christof Duffner]] <br/> [[Hansjörg Jäkle]] <br/> [[Georg Späth]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZID|Slovenija}} <br /> [[Rok Benkovič]] <br/> [[Simon Podrebršek]] <br/> [[Primož Pikl]] <br/> [[Grega Podrzaj]] |- bgcolor="#EDEDED" | 11. 2. 2001. || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|AUT}} [[Manuel Fettner]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|AUT}} [[Reinhard Schwarzenberger]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|NJE}} [[Georg Späth]] |- bgcolor="#EDEDED" | 1. 12. 2001. || rowspan=2|[[Svjetski kup u skijaškim skokovima 2001/2002.|Svjetski kup]] || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|POLJ}} [[Adam Małysz]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|NJE}} [[Martin Schmitt]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|NJE}} [[Stephan Hocke]] |- bgcolor="#EDEDED" | 2. 12. 2001. || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|NJE}} [[Sven Hannawald]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|POLJ}} [[Adam Małysz]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|AUT}} [[Andreas Goldberger]] |- bgcolor="#EDEDED" | 14. 12. 2002. || rowspan=2|[[Svjetski kup u skijaškim skokovima 2002/2003.|Svjetski kup]] || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|AUT}} [[Martin Höllwarth]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|NOR}} [[Sigurd Pettersen]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|POLJ}} [[Adam Małysz]] |- bgcolor="#EDEDED" | 15. 12. 2002. || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|AUT}} [[Martin Höllwarth]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|AUT}} [[Andreas Goldberger]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|AUT}} [[Andreas Kofler]] |- bgcolor="#EDEDED" | 25. 1. 2003. || rowspan=2|[[Kontinentalni kup u skijaškim skokovima 2002/2003.|Kontinentalni kup]] || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|NJE}} [[Christof Duffner]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|NOR}} [[Daniel Forfang]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|NJE}} [[Kai Bracht]] |- bgcolor="#EDEDED" | 26. 1. 2003. || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|POLJ}} [[Robert Mateja]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|SLO}} [[Igor Medved]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|NOR}} [[Daniel Forfang]] |- bgcolor="#EDEDED" | 13. 12. 2003. || rowspan=2|[[Svjetski kup u skijaškim skokovima 2003/2004.|Svjetski kup]] || colspan="3" align="center" | ''Otkazano zbog jakog [[vjetar|vjetra]].'' |- bgcolor="#EDEDED" | 14. 12. 2003. || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|FIN}} [[Tami Kiuru]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|AUT}} [[Andreas Widhölzl]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|FIN}} [[Janne Ahonen]] |- bgcolor="#EDEDED" | 22. 1. 2005. || rowspan=2|[[Svjetski kup u skijaškim skokovima 2004/2005.|Svjetski kup]] || align=center rowspan=47|HS 142 || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|FIN}} [[Janne Ahonen]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|ČEŠ}} [[Jakub Janda]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|AUT}} [[Thomas Morgenstern]] |- bgcolor="#EDEDED" | 23. 1. 2005. || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|ČEŠ}} [[Jakub Janda]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|POLJ}} [[Adam Małysz]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|FIN}} [[Risto Jussilainen]] |- bgcolor="#EDEDED" | 21. 1. 2006. || rowspan=2|[[Kontinentalni kup u skijaškim skokovima 2005/2006.|Kontinentalni kup]] || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|AUT}} [[Bastian Kaltenböck]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|AUT}} [[Roland Müller (ski-skakač)|Roland Müller]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|AUT}} [[Mathias Hafele]] |- bgcolor="#EDEDED" | 22. 1. 2006. || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|AUT}} [[Gerald Wambacher]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|AUT}} [[Bastian Kaltenböck]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|FIN}} [[Arttu Lappi]] |- bgcolor="#EDEDED" | 3. 2. 2007. || rowspan=2|[[Svjetski kup u skijaškim skokovima 2006/2007.|Svjetski kup]] || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|POLJ}} [[Adam Małysz]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|AUT}} [[Andreas Kofler]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|NOR}} [[Anders Jacobsen]] |- bgcolor="#EDEDED" | 4. 2. 2007. || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|POLJ}} [[Adam Małysz]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|AUT}} [[Gregor Schlierenzauer]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|RUS}} [[Dmitrij Vasiljev]] |- bgcolor="#EDEDED" | 31. 1. 2009. || rowspan=2|[[Kontinentalni kup u skijaškim skokovima 2008/2009.|Kontinentalni kup]] || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|ČEŠ}} [[Jakub Janda]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|ČEŠ}} [[Ondřej Vaculík]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|NJE}} [[Pascal Bodmer]] |- bgcolor="#EDEDED" | 1. 2. 2009. || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|ČEŠ}} [[Jakub Janda]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|AUT}} [[Roland Müller (ski-skakač)|Roland Müller]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|AUT}} [[Daniel Lackner]] |- bgcolor="#EDEDED" | 16. 1. 2010. || rowspan=2|[[Kontinentalni kup u skijaškim skokovima 2009/2010.|Kontinentalni kup]] || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|AUT}} [[Michael Hayböck]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|AUT}} [[Björn Koch]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|ČEŠ}} [[Borek Sedlák]] |- bgcolor="#EDEDED" | 17. 1. 2010. || colspan="3" align="center" | ''Otkazano zbog jakog vjetra.'' |- bgcolor="#EDEDED" | 22. 1. 2011. || rowspan=2|[[Kontinentalni kup u skijaškim skokovima 2010/2011.|Kontinentalni kup]] || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|NJE}} [[Maximilian Mechler]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|SLO}} [[Matic Kramaršič]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|AUT}} [[Manuel Poppinger]] |- bgcolor="#EDEDED" | 23. 1. 2011. || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|NJE}} [[Maximilian Mechler]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|SLO}} [[Rok Zima]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|NJE}} [[Felix Schoft]] |- bgcolor="#EDEDED" | 14. 1. 2012. || rowspan=2|[[Kontinentalni kup u skijaškim skokovima 2011/2012.|Kontinentalni kup]] || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|AUT}} [[Manuel Fettner]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|POLJ}} [[Stefan Hula mlađi|Stefan Hula]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|NOR}} [[Robert Johansson (ski-skakač)|Robert Johansson]] |- bgcolor="#EDEDED" | 15. 1. 2012. || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|AUT}} [[Manuel Fettner]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|ČEŠ}} [[Antonín Hájek (ski-skakač)|Antonín Hájek]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|NOR}} [[Andreas Stjernen]] |- bgcolor="#EDEDED" | 26. 1. 2013. || rowspan=2|[[Kontinentalni kup u skijaškim skokovima 2012/2013.|Kontinentalni kup]] || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|NOR}} [[Fredrik Bjerkeengen]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|AUT}} [[Manuel Fettner]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|SAD}} [[Nicholas Alexander]] |- bgcolor="#EDEDED" | 27. 1. 2013. || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|AUT}} [[Manuel Fettner]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|NOR}} [[Kim René Elverum Sorsell]] <br/> {{ZD|SLO}} [[Rok Justin]] || bgcolor="#FFDAB9" | |- bgcolor="#EDEDED" | 14. 12. 2013. || rowspan=2|[[Svjetski kup u skijaškim skokovima 2013/2014.|Svjetski kup]] || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|AUT}} [[Thomas Morgenstern]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|POLJ}} [[Kamil Stoch]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|ŠVI}} [[Simon Ammann]] |- bgcolor="#EDEDED" | 15. 12. 2013. || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|POLJ}} [[Kamil Stoch]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|ŠVI}} [[Simon Ammann]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|JAP}} [[Noriaki Kasai]] |- bgcolor="#EDEDED" | 7. 2. 2015. || rowspan=2|[[Svjetski kup u skijaškim skokovima 2014/2015.|Svjetski kup]] || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|NJE}} [[Severin Freund]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|AUT}} [[Stefan Kraft]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|SLO}} [[Peter Prevc]] |- bgcolor="#EDEDED" | 8. 2. 2015. || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|NOR}} [[Anders Fannemel]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|POLJ}} [[Kamil Stoch]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|ČEŠ}} [[Roman Koudelka]] |- bgcolor="#EDEDED" | 28. 2. 2015. || rowspan=3|[[Kontinentalni kup u skijaškim skokovima 2014/2015.|Kontinentalni kup]] || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|NOR}} [[Kenneth Gangnes]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|SLO}} [[Jaka Hvala]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|NOR}} [[Daniel-André Tande]] |- bgcolor="#EDEDED" | 28. 2. 2015. || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|NOR}} [[Daniel-André Tande]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|NJE}} [[Andreas Wank]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|NJE}} [[Pius Paschke]] |- bgcolor="#EDEDED" | 1. 3. 2015. || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|NOR}} [[Halvor Egner Granerud]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|NJE}} [[Stephan Leyhe]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|NJE}} [[Andreas Wank]] <br/> {{ZD|POLJ}} [[Krzysztof Biegun]] |- bgcolor="#EDEDED" | 12. 3. 2016. || rowspan=2|[[Svjetski kup u skijaškim skokovima 2015/2016.|Svjetski kup]] || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|NOR}} [[Johann André Forfang]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|SLO}} [[Peter Prevc]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|NOR}} [[Kenneth Gangnes]] |- bgcolor="#EDEDED" | 13. 3. 2016. || colspan="3" align="center" | ''Otkazano zbog jakog vjetra.'' |- bgcolor="#EDEDED" | 7. 1. 2017. || rowspan=2|[[Kontinentalni kup u skijaškim skokovima 2016/2017.|Kontinentalni kup]] || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|NOR}} [[Johann André Forfang]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|AUT}} [[Daniel Huber]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|POLJ}} [[Klemens Murańka]] |- bgcolor="#EDEDED" | 8. 1. 2017. || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|ČEŠ}} [[Viktor Polášek]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|NOR}} [[Johann André Forfang]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|AUT}} [[Clemens Aigner]] |- bgcolor="#EDEDED" | 9. 12. 2017. || rowspan=2|[[Svjetski kup u skijaškim skokovima 2017/2018.|Svjetski kup]] || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZID|Norveška}} <br/> [[Robert Johansson (ski-skakač)|Robert Johansson]] <br/> [[Daniel-André Tande]] <br/> [[Anders Fannemel]] <br/> [[Johann André Forfang]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZID|Poljska}} <br/> [[Piotr Żyła]] <br/> [[Maciej Kot]] <br/> [[Dawid Kubacki]] <br/> [[Kamil Stoch]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZID|Njemačka}} <br/> [[Markus Eisenbichler]] <br/> [[Karl Geiger]] <br/> [[Andreas Wellinger]] <br/> [[Richard Freitag]] |- bgcolor="#EDEDED" | 10. 12. 2017. || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|NJE}} [[Richard Freitag]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|NJE}} [[Andreas Wellinger]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|NOR}} [[Daniel-André Tande]] |- bgcolor="#EDEDED" | 6. 1. 2018. || rowspan=2|[[Kontinentalni kup u skijaškim skokovima 2017/2018.|Kontinentalni kup]] || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|NOR}} [[Marius Lindvik]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|SLO}} [[Nejc Dežman]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|FRA}} [[Vincent Descombes Sevoie]] |- bgcolor="#EDEDED" | 7. 1. 2018. || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|NJE}} [[David Siegel (ski-skakač)|David Siegel]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|NOR}} [[Marius Lindvik]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|NOR}} [[Sondre Ringen]] |- bgcolor="#EDEDED" | 8. 12. 2018. || rowspan=2|[[Svjetski kup u skijaškim skokovima 2018/2019.|Svjetski kup]] || colspan="3" rowspan="3" style="text-align:center;" | ''Otkazano zbog visoke temperature i nedostatka snijega''<ref>{{cite web |url=https://www.skispringen.com/weltcup-skispringen-in-titisee-neustadt-abgesagt/ |title= Weltcup-Skispringen in Titisee-Neustadt abgesagt |website= skispringen.com |date=4. 12. 2018 |access-date= 6. 12. 2018}}</ref> |- bgcolor="#EDEDED" | 9. 12. 2018. |- bgcolor="#EDEDED" | 9. 12. 2018. || [[Svjetski kup u skijaškim skokovima 2018/2019.#Žene|Svjetski kup (ž)]] |- bgcolor="#EDEDED" | 18. 1. 2020. || rowspan=2|[[Svjetski kup u skijaškim skokovima 2019/2020.|Svjetski kup]] || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|POLJ}} [[Dawid Kubacki]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|AUT}} [[Stefan Kraft]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|JAP}} [[Ryōyū Kobayashi]] |- bgcolor="#EDEDED" | 19. 1. 2020. || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|POLJ}} [[Dawid Kubacki]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|JAP}} [[Ryōyū Kobayashi]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|SLO}} [[Timi Zajc]] |- bgcolor="#EDEDED" | 9. 1. 2021. || rowspan=2|[[Svjetski kup u skijaškim skokovima 2020/2021.|Svjetski kup]] || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|POLJ}} [[Kamil Stoch]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|NOR}} [[Halvor Egner Granerud]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|POLJ}} [[Piotr Żyła]] |- bgcolor="#EDEDED" | 10. 1. 2021. || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|NOR}} [[Halvor Egner Granerud]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|NOR}} [[Daniel-André Tande]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|AUT}} [[Stefan Kraft]] |- bgcolor="#EDEDED" | 30. 1. 2021. || rowspan=2|[[Svjetski kup u skijaškim skokovima 2020/2021.#Žene|Svjetski kup (Ž)]] || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|AUT}} [[Marita Kramer]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|NOR}} [[Silje Opseth]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|SLO}} [[Ema Klinec]] |- bgcolor="#EDEDED" | 31. 1. 2021. || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|AUT}} [[Marita Kramer]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|JAP}} [[Sara Takanashi]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|NOR}} [[Silje Opseth]] |- bgcolor="#EDEDED" | 9. 12. 2022. || rowspan=4|[[Svjetski kup u skijaškim skokovima 2022/2023.|Svjetski kup]] || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|SLO}} [[Anže Lanišek]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|POLJ}} [[Dawid Kubacki]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|NJE}} [[Karl Geiger]] |- bgcolor="#EDEDED" | 10. 12. 2022. || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZID|Austrija}} <br/> [[Marita Kramer]] <br/> [[Michael Hayböck]] <br/> [[Eva Pinkelnig]] <br/> [[Stefan Kraft]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZID|Norveška}} <br/> [[Anna Odine Strøm]] <br/> [[Bendik Jakobsen Heggli]] <br/> [[Silje Opseth]] <br/> [[Halvor Egner Granerud]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZID|Njemačka}} <br/> [[Selina Freitag]] <br/> [[Constantin Schmid]] <br/> [[Katharina Althaus]] <br/> [[Karl Geiger]] |- bgcolor="#EDEDED" | 11. 12. 2022. || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|NJE}} [[Katharina Althaus]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|NOR}} [[Silje Opseth]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|SLO}} [[Urša Bogataj]] |- bgcolor="#EDEDED" | 11. 12. 2022. || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|POLJ}} [[Dawid Kubacki]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|SLO}} [[Anže Lanišek]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|AUT}} [[Stefan Kraft]] |- bgcolor="#EDEDED" | 13. 12. 2024. || rowspan=3|[[Svjetski kup u skijaškim skokovima 2024/2025.|Svjetski kup]] || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZID|Njemačka}} <br/> [[Andreas Wellinger]] <br/> [[Pius Paschke]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZID|Austrija}} <br/> [[Daniel Tschofenig]] <br/> [[Jan Hörl]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZID|Norveška}} <br/> [[Halvor Egner Granerud]] <br/> [[Kristoffer Eriksen Sundal]] |- bgcolor="#EDEDED" | 14. 12. 2024. || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|NJE}} [[Pius Paschke]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|ŠVI}} [[Gregor Deschwanden]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|AUT}} [[Daniel Tschofenig]] |- bgcolor="#EDEDED" | 15. 12. 2024. || bgcolor="#F7F6A8" | {{ZD|NJE}} [[Pius Paschke]] || bgcolor="#DCE5E5" | {{ZD|AUT}} [[Michael Hayböck]] || bgcolor="#FFDAB9" | {{ZD|NOR}} [[Kristoffer Eriksen Sundal]] |} == Rekordi skakaonice == {| class=wikitable !Br. !Datum !Takmičar !Dužina !Takmičenje !Napomena |- ||1. ||1936. ||'''{{ZD|NJE|Nazi}} [[Oskar Weisheit]] ||'''59 m || || |- ||2. ||1963. ||'''{{ZD|SRNJ}} [[Georg Thoma]] ||'''94 m || || |- ||3. ||1981. ||'''{{ZD|SRNJ}} [[Andreas Bauer]] ||'''103 m || || |- ||4. ||1987. ||'''{{ZD|ČSSR}} [[Jiří Malec]] ||'''106 m || || |- ||5. ||1995. ||'''{{ZD|NJE}} [[Jens Weißflog]] ||'''121 m || || |- ||6. ||10. 2. 2001. ||'''{{ZD|AUT}} [[Manuel Fettner]] ||'''141,5 m ||[[Kontinentalni kup u skijaškim skokovima|Kontinentalni kup]] || |- ||7. ||2. 12. 2001. ||'''{{ZD|NJE}} [[Sven Hannawald]] ||'''145 m |rowspan=2|[[Svjetski kup u skijaškim skokovima|Svjetski kup]] || |- ||8. ||3. 2. 2007. ||'''{{ZD|POLJ}} [[Adam Małysz]] ||'''145 m || |- ||9. ||30. 1. 2009. ||'''{{ZD|AUT}} [[Robert Hauser]] ||'''146 m ||[[Kontinentalni kup u nordijskoj kombinaciji|Kontinentalni kup]] ([[Nordijska kombinacija|NK]]) |rowspan=2|Nezvanični rekord |- ||10. ||31. 1. 2009. ||'''{{ZD|AUT}} [[Bastian Kaltenböck]] ||'''147,5 m ||[[Kontinentalni kup u skijaškim skokovima|Kontinentalni kup]] |- ||11. ||11. 3. 2016. ||'''{{ZD|SLO}} [[Domen Prevc]] ||'''148 m ||[[Svjetski kup u skijaškim skokovima|Svjetski kup]] ||Kvalifikacije |- ||12. ||21. 1. 2011. ||'''{{ZD|NJE}} [[Maximilian Mechler]] ||'''150 m ||[[Kontinentalni kup u skijaškim skokovima|Kontinentalni kup]] ||Nezvanični rekord |} == Reference == {{refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Commonscat|Hochfirstschanze}} * [http://www.skisprungschanzen.com/EN/Ski+Jumps/GER-Germany/BW-Baden-W%C3%BCrttemberg/Titisee-Neustadt/0599-Hochfirst/ Hochfirst] na ''skisprungschanzen.com'' {{en simbol}} {{de simbol}} {{pl simbol}} {{coord|47|54|15|N|8|13|09|E|display=title|region:DE-BW_type:landmark_source:dewiki}} [[Kategorija:Skijaške skakaonice u Njemačkoj]] b026od6ti9y3t1dh8amwmsvra0ix4yn 10 379492 3673753 3533214 2024-12-15T14:41:16Z KWiki 9400 3673753 wikitext text/x-wiki {{Navkutija |ime = Sportska osoba godine (NBA) |naslov = [[Sportska osoba godine (NBA)|Sportska osoba godine]] ([[NBA]]) |podaciklasa = hlist |podaci1 = * 1996:&nbsp;[[Joe Dumars|Dumars]] * 1997:&nbsp;[[Terrell Brandon|Brandon]] * 1998:&nbsp;[[Avery Johnson|Johnson]] * 1999:&nbsp;[[Hersey Hawkins|Hawkins]] * 2000:&nbsp;[[Eric Snow|Snow]] * 2001:&nbsp;[[David Robinson (košarkaš)|Robinson]] * 2002:&nbsp;[[Steve Smith (košarkaš)|Smith]] * 2003:&nbsp;[[Ray Allen|Allen]] * 2004:&nbsp;[[P. J. Brown|Brown]] * 2005:&nbsp;[[Grant Hill|Hill]] * 2006:&nbsp;[[Elton Brand|Brand]] * 2007:&nbsp;[[Luol Deng|Deng]] * 2008:&nbsp;[[Grant Hill|Hill]] * 2009:&nbsp;[[Chauncey Billups|Billups]] * 2010:&nbsp;[[Grant Hill|Hill]] * 2011:&nbsp;[[Stephen Curry|Curry]] * 2012–2013:&nbsp;[[Jason Kidd|Kidd]] * 2014:&nbsp;[[Mike Conley Jr.|Conley]] * 2015:&nbsp;[[Kyle Korver|Korver]] * 2016:&nbsp;[[Mike Conley Jr.|Conley]] * 2017–2018:&nbsp;[[Kemba Walker|Walker]] * 2019:&nbsp;[[Mike Conley Jr.|Conley]] * 2020:&nbsp;[[Vince Carter|Carter]] * 2021:&nbsp;[[Jrue Holiday|Holiday]] * 2022:&nbsp;[[Patty Mills|Mills]] * 2023:&nbsp;[[Mike Conley Jr.|Conley]] * 2024:&nbsp;[[Tyrese Maxey|Maxey]] }} <includeonly>[[Kategorija:Sportska osoba godine (NBA)]]</includeonly> <noinclude> [[Kategorija:Navigacijske kutije NBA nagrada]] </noinclude> 7eqwtgslki8f129z3bzyvufc8ff8pbr 0 405482 3673841 3551618 2024-12-15T17:23:35Z InternetArchiveBot 118070 Rescuing 1 sources and submitting 0 for archiving.) #IABot (v2.0.9.5 3673841 wikitext text/x-wiki {{DISPLAYTITLE: ''Fabaceae''}} {{Taksokvir | boja =lightgreen | naziv =''Fabaceae'' |slika=Flowering kudzu.jpg |slika_opis=''Pueraria lobata'' ([[Kudzu]]) |slika_širina=250px |raspon_fosila =[[Palaeocen]]–[[Holocen|Sadašnjost.]]<ref name="wojciechowski2004">{{cite journal | doi = 10.3732/ajb.91.11.1846 | title = A phylogeny of legumes (Leguminosae) based on analysis of the plastid matK gene resolves many well-supported sub clades within the family | year=2004 | author = Wojciechowski, M. F.; Lavin, M.; Sanderson, M. J. | journal = American Journal of Botany | volume = 91 | pages = 1846–62 | issue = 11 | pmid = 21652332 }}</ref> | regnum = [[Plantae]] | divisio = '''[[Angiosperme]]''' |razdioba_stepen=[[Eudikotiledone]] | unranked_classis = | unranked_ordo = | ordo = [[Fabales]] | familia = '''Fabaceae''' | familia_autorstvo = [[John Lindley|Lindl.]]<ref name=APGIII2009>{{cite journal |last=Angiosperm Phylogeny Group |year=2009 |title=An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III |journal=Botanical Journal of the Linnean Society |volume=161 |issue=2 |pages=105–121 | format=PDF |doi=10.1111/j.1095-8339.2009.00996.x |url=http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1095-8339.2009.00996.x/abstract |url-status=live |access-date=4. 2. 2014}}</ref> (Leguminosae [[Antoine-Laurent de Jussieu|Jussieu]], [[nomen conservandum|nom. cons.]]).<ref name="Watson">{{cite web |url=http://delta-intkey.com/angio/www/legumino.htm |title=The families of flowering plants: Leguminosae |access-date=9. 2. 2008 |author1=Watson L. |author2=Dallwitz, M. J. |date=1. 6. 2007 |archive-date=8. 10. 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171008231217/http://delta-intkey.com/angio/www/legumino.htm |url-status=dead }}</ref> | type_genus = ''Faba'' <small>(now included in ''[[Vicia]]'')</small> | type_genus_authority = Mill. | subdivision_ranks = Subfamilies<ref>{{cite web|url=http://pgrc3.agr.ca/cgi-bin/npgs/html/family.pl?440 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070926234726/http://pgrc3.agr.ca/cgi-bin/npgs/html/family.pl?440 |date=26. 9. 2007 }}.</ref> | subdivision = * [[Faboideae]] <small>Rudd</small> (Papilionoideae <small>Juss.</small>, is the alternative name) * [[Caesalpinioideae]] [[Alphonse Pyrame de Candolle|DC.]] * [[Mimosoideae]] DC. | range_map = Legume Biogeography.svg | range_map_alt = The biomes occupied by Fabaceae | range_map_caption = Fabaceae distribution map. Legumes are found in four major [[biome]]s: '''<span style="color:#007000;">rain forest</span>''', '''<span style="color:#00FF00;">temperate</span>''', '''<span style="color:#D1E231;">grass</span>''', and '''<span style="color:#987654;">succulent</span>''' | raznolikost_poveznica = Fabaceae#Genera | raznolikost = 730 rodova i 19.400 vrsta | sinonimi = * Caesalpiniaceae <small>[[R.Br.]]</small> * Cassiaceae <small>[[Heinrich Friedrich Link|Link]]</small> * Ceratoniaceae <small>[[Heinrich Friedrich Link|Link]]</small> * Detariaceae <small>([[DC.]]) [[Johann Jakob Hess (botanist)|Hess]]</small> * Hedysareae (Hedysaraceae) <small>[[Agardh]]</small> * Lathyraceae <small>Burnett</small> * Lotaceae <small>Burnett</small> * Mimosaceae <small>R.Br.</small> * Papilionaceae <small>[[Giseke]]</small> * Phaseolaceae <small>[[Patricio Ponce de León|Ponce de León]] & Alvares</small> * Robiniaceae <small>[[Welw.]]</small> * Swartziaceae <small>(DC.) [[Bartl.]]</small> }} '''''Fabaceae''''', '''''Leguminosae''''' ili '''''Papilionaceae''''', odnosno '''mahunarke''' ili '''lepirnjače'''<ref name=ICN>[http://www.iapt-taxon.org/nomen/main.php?page=art18 International Code of Nomenclature for algae, fungi, and plants.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130927152429/http://www.iapt-taxon.org/nomen/main.php?page=art18 |date=27. 9. 2013 }} Article 18.5 states: "The following names, of long usage, are treated as validly published: ....Leguminosae (nom. alt.: Fabaceae; type: Faba Mill. [= Vicia L.]); Kada ''Papilionaceae'' odgovaraju različitoj porodici u značenju ''Leguminosae'', ime ''Papilionaceae'' je konvertirano u ''Leguminosae''.</ref> obično poznate kao leguminoze, grašci ili porodica grahova – je velika i ekonomski značajna porodica [[cvjetnice|cvjetnica]]. Obuhvata [[stablo|drveće]], [[grm]]ove i [[višegodišnja biljka|višegodišnje]] ili [[biljka|jednogodišnje]] [[zeljasta biljka|zeljaste biljke]], koje se lahko prepoznaju po [[mahuna]]ma i [[sporedni listić|zaliscima]] lišća. Ova grupa je široko rasprostranjena, treća po veličini porodica [[kopnena biljka|kopnenih biljaka]] po broju vrsta, samo iza [[orhideja]] ([[Orchidaceae]]) i zvjezdarki ([[Asteraceae]]), sa 630 rodova i preko 18.860 vrsta.<ref name="Judd2002">Judd W. S., Campbell C. S., Kellogg E. A. Stevens P. F., Donoghue M. J. (2002): Plant systematics: a phylogenetic approach. Sinauer Axxoc, {{ISBN|0-87893-403-0}}.</ref><ref name="Stevens 2001">{{cite journal|url = http://www.mobot.org/MOBOT/Research/APweb/orders/fabalesweb.htm#Fabaceae |title = Fabaceae |author = Stevens, P. F. (2006) |coauthor = |journal = Angiosperm phylogeny website. Version 7 }}</ref> [[Datoteka:Legume Biogeography.svg|mini|desno|200px|Rasprostranjenje [[biom]]a sa pripadnicima porodice ''Fabaceae''.]] Pet najvećih od 630 rodova mahunarki su: *''[[Astragalus]]'' (preko 2.000 vrsta), *''[[Robinia]]'' [[bagrem]]i (preko 1000 vrsta), *''[[Indigofera]]'' (oko 700 vrsta), *''[[Crotalaria]]'' (oko 700 vrsta) i *''[[Mimosa]]'' [[mimoza|mimoze]] (oko 500 vrsta), <br>koji čine oko četvrtinu svih vrsta ove porodice. Poznato je oko 18.000 [[mahuna| mahunarskih vrsta]], što iznosi oko 7% svih vrsta [[cvijet|cvjetajućih]] biljaka ([[cvjetnica]]). Vrste porodice ''Fabaceae'' se najčešće mogu naći u [[tropske kišne šume|tropskim kišnim šumama]] i u suhim šumama [[Amerika|Amerike]] i [[Afrika|Afrike]].<ref name="Judd2002" /><ref name="Magallónsperm ">{{cite journal |author=Magallón, S. A., and Sanderson, M. J. |year=2001 |title=Absolute diversification rates in angiosperm clades |journal=Evolution |url=http://loco.biosci.arizona.edu/pdfs/MagallonEvolution2001.pdf |volume=55 |issue=9 |pages=1762–1780 |pmid=11681732 |last2=Sanderson |doi=10.1111/j.0014-3820.2001.tb00826.x |date= |access-date=8. 1. 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131019140707/http://loco.biosci.arizona.edu/pdfs/MagallonEvolution2001.pdf |archive-date=19. 10. 2013 |url-status=dead }}</ref><ref name="Burnham">Burnham, R. J., & Johnson, K. R. 2004. South American palaeobotany and the origins of neotropical rain forests. Phil. Trans. Roy. Soc. London B, 359: 1595–1610.</ref> Nedavni [[Molekula|molekulski]] i [[Morfologija (biologija)|morfološki]] dokazi idu u prilog tome da su Fabaceae jedan [[monofiletska evolucuja|monofiletska]] porodica. Ovo gledište ne podržava samo stepen međusobne povezanosti koju pokazuju različite grupe unutar porodice u odnosu na one među mahunarkama i njihovim najbližim srodnicima, već i sve nedavne [[filogenetika|filogenetičke studije]] zasnovane na analizi sekvenci [[DNK]].<ref name="Lewis">Lewis G., Schrire B., Mackinder B. and Lock M. 2005. (eds.) Legumes of the world. The Royal Botanic Gardens, Kew, Reino Unido. 577 pages. 2005. {{ISBN|1-900347-80-6}}.</ref><ref name="doyle">Doyle, J. J., J. A. Chappill, C.D. Bailey, & T. Kajita. 2000. Towards a comprehensive phylogeny of legumes: evidence from rbcL sequences and non-molecular data. pp. 1 -20 in Advances in legume systematics, part 9, (P. S. Herendeen and A. Bruneau, eds.). Royal Botanic Gardens, Kew, UK.</ref><ref name="Kajita">Kajita, T., H. Ohashi, Y. Tateishi, C. D. Bailey, and J. J. Doyle. 2001. ''rbcL'' and legume phylogeny, with particular reference to Phaseoleae, Millettieae, and allies. Systematic Botany 26: 515-536.</ref><ref name="Wojciechowski">{{cite journal |author=Wojciechowski, M. F., M. Lavin and M. J. Sanderson |year=2004 |title=A phylogeny of legumes (Leguminosae) based on analysis of the plastid matK gene resolves many well-supported sub clades within the family |url=http://www.amjbot.org/cgi/content/full/91/11/1846 |journal=American Journal of Botany |volume=91 |issue=11 |pages=1846–1862 |pmid=21652332 |last2=Lavin |last3=Sanderson |doi=10.3732/ajb.91.11.1846 |access-date=8. 1. 2016 |archive-date=21. 6. 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100621151112/http://www.amjbot.org/cgi/content/full/91/11/1846 |url-status=dead }}</ref> Ova istraživanja potvrđuju da su Leguminosae monofiletna skupina koja je usko povezana s porodicama [[Polygalaceae]], [[Surianaceae]] i [[Quillajaceae]] i da pripadaju redu [[Fabales]].<ref name="Angiosperm ">{{cite journal |author=Angiosperm Phylogeny Group [APG] |year=2003 |title=An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG II |url=http://www.biodiversitas.org.br/floraBr/apg2.pdf |journal=Botanical Journal of the Linnean Society |volume=141 |pages=399–436 |doi=10.1046/j.1095-8339.2003.t01-1-00158.x |access-date=8. 1. 2016 |archive-date=10. 3. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180310135840/http://www.biodiversitas.org.br/floraBr/apg2.pdf |url-status=dead }}</ref> Uz [[žitarica|žitarice]], [[voće]] i tropsko korijenje, brojne mahunarke su osnova ljudske ishrane tokom mnogih milenija. Njihova upotreba usko je povezana sa [[evolucija čovjeka|evolucijom čovjeka]]. Mnoge od njih su važne [[Poljoprivreda|poljoprivredne]] i prehrambene biljke, među kojima su:'' Glycine max '' ([[soja]]),'' [[Phaseolus]] '' ([[grah]]), '' Pisum sativum '' ([[grašak]]), '' Cicer arietinum '' ([[leblebija]]), '' Medicago sativa '' ([[lucerna]]),'' Arachis hypogaea ''([[kikiriki]]), ''Lathyrus odoratus'' ([[slatki grašak]]), '' [[Ceratonia siliqua]] ''([[rogač]]) i ''[[Glycyrrhiza glabra]] '' ([[sladić]]). Veliki broj vrsta su također ukrasne u različitim dijelovima svijeta, uključujući: ''[[Cytisus scoparius]] '' (metlika), ''[[Robinia pseudoacacia]]'' ([[bagrem]])'', [[Ulex europaeus]] '' ([[evropska štipalica]]),'' [[Pueraria lobata]] ''(kudzu), kao i brojne vrste roda '[[Lupinus]]'' ([[leća|leće]]). == Etimologija == Naziv 'Fabaceae' dolazi od ugašenog roda ''Faba'', sada uključenog u ''[[grahorica|Vicia]]''. Izraz "faba" dolazi od [[Latinski jezik|latinskog]], i čini se da jednostavno znači "[[grah]]". Naziv mahunarke iako stariji naziv, i dalje se smatra važećim, a odnosi se na [[plod]]ove ovih biljki – [[mahuna|mahune]]. == Opis == [[Datoteka:Gymnocladus-dioicus.jpg|thumb|upright|180px|Plod ''[[Gymnocladus dioicus]]''.]] Opseg izgleda Fabaceae se kreće od gigantskog [[drvo|drveća]] (kao što je ''[[Koompassia excelsa]]'') do malih [[biljka|jednogodišnjih]] [[zeljasta biljka|zeljastih biljaka]], s većinom zeljastih trajnica. Biljke imaju neodređene cvasti, koje su ponekad svedene na jedan cvijet. Cvjetovi imaju kratak [[hipantij]] i jednu [[karpel]]u sa kratkim [[ginofor]]om, a nakon oplodnje izrastaju u plodove koji su u obliku mahune. === Vanjski izgled === Mahunarke imaju široku paletu [[rast (biologija)|oblika rasta]], uključujući i drveće, grmlje ili zeljaste biljke ili čak [[loza|loze]] ili [[lijana|lijane]]. Zeljaste biljke mogu biti jednogodišnje, dvogodišnje ili višegodišnje, bez baznog ili vršnog okupljanja listova. Uspravne su biljke, [[epifita|epifite]] ili loze. Potonji imaju sopstvenu podršku pomoću izdanaka da se okreću oko potpore, pomoću vitica ili lisnih [[pramen]]ova. Biljke mogu biti [[heliofit]]e, [[mezofit]]e ili [[kserofit]]e.<ref name="Watson" /><ref name="Judd2002" /> === Listovi === Listovi su obično naizmjenično poredani. Najčešće su parni ili čak neparni, sa listićima u obliku spojenog pera, naprimjer, ''[[Caragana]]'' i ''[[Robinia]]''), često s tri listića (npr. ''[[Trifolium]]'' ([[djetelina]]), ''[[Medicago]]'' ([[grahorica]]) i rijetko prstasto spojeni (npr. ''[[Lupinus]]''). Kod ''Mimosoideae'' i ''Caesalpinioideae'' su najčešće dvoperasti (npr. ''Roinia'' - ''[[Robinia]]'' [[bagrem]]i i [[mimoza]] - ''[[Mimosa]]''). Uvijek imaju [[sporedni listić]], koji može biti listolik (npr. '' [[grašak]] ''), kao i trn (npr. ''[[Robinia]]''), ili mogu biti prilično neupadljivi. Listne plojke su cijele ili ponekad naborane ili uvrnute da omoguće [[Nastije|nastijske pokrete]]. Kod nekih vrsta su se razvile u [[pramen]]ove (npr. '' [[Vicia]] '' – [[grahorica]]).<ref name="Watson"/><ref name="Judd2002"/> Mnoge vrste imaju lišće sa strukturama koje privlače [[mrav]]e da štite biljke od [[biljojed]]nih insekata (oblik [[Mutualizam (biologija)|uzajamnosti]]). [[Nektarija|vanlisne nektarije]] su uobičajene među ''Mimosoideae'' i ''Caesalpinioideae'', a nalaze se i u nekim ''Faboideae'' (npr. ''[[Vicia sativa]]''). U nekim vrstama roda ''Robinia'' ([[bagrem]]i), u izmijenjene šuplje stipule naseljavaju se [[mrav]]i i poznati su kao domaćini. === Korijen === Mnoge Fabaceae su domaćini [[bakterija]] u svojim korijenima, unutar struktura pod nazivom [[korijenova kvržica|korijenove kvržice]] (nodule). Ove bakterije poznate kao [[rizobij]]e, imaju sposobnost da uzimaju plin [[dušik]] (N₂) iz zraka i pretvaraju ga u oblik dušika koji je upotrebljiv u biljci domaćinu ([[nitrat|NO₃^–]] ili [[amonijak|NH₃]]). Ovaj proces se naziva [[fiksacija azota]]. Mahunarka, djelujući kao domaćin, a rizobij – kao dobavljač upotrebljivih [[nitrat]]a, stvaraju [[simbioza|simbiotski]] odnos. === Cvjetovi === [[Datoteka:Wisteria sinensis nobackground labels.jpg|thumb|desno|200px|Cvijet ''[[Wisteria sinensis]]''.]] Cvjetovi mahunarki često imaju pet spojenih čašičnih i pet slobodnih kruničnih listića ([[latica]]). Uglavnom su dvospolni ([[hermafrodit]]ni), a imaju kratak [[tučak]], najčešće u obliku kupe. U cvijeću se obično nalazi 10 prašnika i jedan izduženi glavni [[jajnik]], zaobljenog olika. Obično su raspoređeni u vršne [[cvast]]i. ''Fabaceae'' su obično [[entomofilija|entomofilni]], tj. oprašuju se pomoću [[insekt|insekata]], a cvjetovi su obično razmetljivo obojeni da bi privukli [[oprašivač]]e. U grupi ''[[Caesalpinioideae]]'', cvjetovi su često zigomorfni (nepravilnog oblika), kao u ''[[Cercis]]'' ili gotovo simetrični sa 5 jednakih latica u ''[[Bauhinia]]''. Gornje latice su najskrivenije, za razliku od ''[[Faboideae]]''-a. Neke vrste, poput nekih u rodu ''[[Senna]]'', imaju asimetrične cvjetove, s jednom nižom laticom koja je veća od suprotne, sa pojasom nagnutim na jednu stranu. Čašica, krunica i /ili prašnici mogu biti razmetljivo upadni u ovoj grupi. Kod mimoza (''[[Mimosoideae]]''), cvjetovi su aktinomorfni i raspoređeni u loptaste [[cvast]]i. Latice i prašnici su mali, kojih može biti i više nego samo 10; imaju duge, obojene filamente, koji su najuočljiviji dio [[cvijet]]a. Svi cvjetovi u [[cvast]]i se otvaraju odjednom. Kod ''[[Faboideae]]'', cvjetovi su nepravilni (zigomorfni), a imaju [[leptir|leptirast cvijet]] posebne strukture. Gornja latica, zvana zastavica, je velika i obavija ostatak latica pri korijenu, često presavijena tokom cvjetanja. Dvije susjedne latice, krila, okružuju dvije donje latice. Te latice su spojene zajedno na tjemenu (slobodne u bazi), stvarajući strukturu koja je nalik na brodski pod nazivom kobilica. Prašnika ima uvijek 10, a njihovi filamenti mogu biti spojeni u različitim konfiguracijama, često u grupi od 9 prašnika plus jedan odvojeni – stamen. Razni geni porodice ''Cycloidea'' (CYC) / ''Dichotoma'' (DICH) se ispoljavaju u gornjoj (leđnoj) latici kod nekih vrsta, kao u ''[[Cadia]]''. Ovi geni su izraženi u cijelom cvijetu, proizvodeći zrakasto simetrični cvijet.<ref>{{cite journal | url = http://www.pnas.org/content/103/32/12017.full | title = An apparent reversal in floral symmetry in the legume Cadia is a homeotic transformation | author = Hélène L. Citerne, R. Toby Pennington, and Quentin C. B. Cronk | doi = 10.1073/pnas.0600986103 | journal = PNAS | date = 8. 8. 2006 | volume = 103 | issue = 32 | pages = 12017–12020 | pmc = 1567690 | pmid = 16880394.}}</ref> === Plod === {{Glavni|Mahuna}} [[Datoteka:(MHNT) Vicia sativa - immature fruit.jpg|thumb|desno|180px|Mahuna ''[[Vicia angustifolia]]''.]] [[Jajnik]] većine leguminoza obično se razvija u [[mahuna|mahunu]]. To je [[plod|jednostavni suhi plod]] koji obično ima dehiscenciju (otvara se uz šav) na dvije strane. Zajednički naziv za ovu vrstu ploda je "mahuna", iako se to može primijeniti na nekoliko drugih vrsta plodova. Nekoliko vrsta se od osnovnih mahuna razvilo u plod (tzv. samara plod), u ovoju (folikulu), kao indehiscentne mahune, [[ahena|ahene]], [[koštunica|koštunice]] i [[bobica|bobice]]. === Fiziologija i biohemija === Mahunarke su rijetko [[cijan]]ogene, ali onda kada su, cijanogeni spojevi se izvode iz [[tirozin]]a, [[fenilalanin]]a ili [[leucin]]a. Često sadrže [[alkaloid]]e. [[Proantocijanidin]]i mogu biti prisutni ili kao [[cijanid]]ski [[delfinidin]]ski ili oboje u isto vrijeme. Često su prisutni i [[flavonoid]]i, kao što su: [[kemferol]], [[kvercetin]] i [[miricetin]]. [[Elaginska kiselina]] nikada nije pronađena u bilo kojem od rodova ili vrsta koje su proučavane. [[Šećer]]i se prenose u biljkama u obliku [[saharoza|saharoze]]. [[Fiksacija ugljika C3|C3 fotosinteza]] je pronađena u širokom spektru rodova. U ovoj porodici je također razvijena jedinstvena hemija sastojaka. [[Pterokarpan]]i su klasa [[molekula]] (derivata [[izoflavonoid]]a) koja se može naći samo kod ''Fabaceae'' == Ekologija== === Rasprostranjenje i [[stanište|staništa]] === ''Fabaceae'' su rasprostranjene širom svijeta, jer je utvrđeno da se nalaze svuda osim [[Antarktik]]a i visokog [[Arktik]]a. Drveće se često nalazi u tropskim područjima, dok zeljaste biljke i grmlje preovladavaju u vantropskim područjima. === Biološko usvajanje [[dušik]]a === [[Datoteka:Vicia sepium10 ies.jpg|thumb|180px|Korijenje ''[[Vicia]]'' sa vidljivim bijelim korijenovim kvržicama.]] [[Datoteka:Cross-section through root nodule of (Vicia spec.).jpg|thumb|180px|Poprečni presjek korijenove kvržice ''[[Vicia]]'' posmatran pod mikroskopom.]] [[Fiksacija dušika|Biološku dušikofiksaciju]] (BNF) obavljaju organizmi zvani [[diazotrof]]i, što je vrlo star proces koji je vjerovatno nastao u [[arhaj]]skom [[eon]]u, kada je u početnoj [[atmosfera|atmosferi]] nedostajalo [[kisik]]a. Ona se izvodi samo kod ''[[Euryarchaeota]]'' i samo kod 6 od više od 50 [[Koljeno (biologija)|koljena]] [[bakterija]]. Neke od tih loza su [[koevolucija|koevoluirale]] zajedno sa [[cvjetnica]]ma utvrđivanjem molekulske osnove obostrano korisnih [[simbioza|simbiotskih]] odnosa. Taj proces se odvija u čvorićima koji se uglavnom nalaze u korteksu korijena, iako se povremeno nalazi i u matičnom tkivu kao kod ''[[Sesbania rostrata]]''. [[Spermatophyte]] su ostvarile evolucijsku saradnju sa [[aktinoriza|aktinoriznim]] diazotrofima (''[[Frankia]]'') ili sa [[rizobij]]ima da uspostave [[simbioza|simbiozu]], a pripadaju u 11 porodica koje se nalaze u [[kladus]]u ''[[Rosidae]]'' (utvrđeno proučavanjem gena ''rbcL'' molekulske filogeneze, koji su kodirajući za dio [[RuBisCO]] [[enzim]]a u [[hloroplast]]ima). Ova grupa pokazuje da je raspored za stvaranje čvorića kod cvjetnica vjerovatno nastao samo jednom i da se može smatrati predačkom. Prepoznatljivo je obilježje da je u određenim lozama sačuvana ili izgubljena. Međutim, tako široka raspodjela porodica i rodova unutar ovog reda ukazuje na to da je imao višenodulacijsko porijeklo. Od 10 porodica grupe ''Rosidae'', 8 ih izgrađuje čvoriće: * ''[[Aktinomicete]]'': (''[[Betulaceae]]'', ''[[Casuarinaceae]]'', ''[[Coriariaceae]]'', ''[[Datiscaceae]]'', ''[[Elaeagnaceae]]'', ''[[Myricaceae]]'', ''[[Rhamnaceae]]'' i ''[[Rosaceae]]''), a preostale porodice poput *''[[Ulmaceae]]'' i ''Fabaceae'' čvoriće izgrađuju u rizobijima.<ref name="Watson" /><ref name="Stevens 2001"/><ref name="Looret">Lloret, L. & Martínez-Romero, E. 2005. Evolución y filogenia de ''Rhizobium''. Vol. 47, No. 1-2 pp. 43 – 60. [http://www.medigraphic.com/espanol/e-htms/e-lamicro/e-mi2005/e-mi05-1_2/em-mi05-1_2f.htm] {{Webarchive|url=https://archive.today/20130411080503/http://www.medigraphic.com/espanol/e-htms/e-lamicro/e-mi2005/e-mi05-1_2/em-mi05-1_2f.htm |date=11. 4. 2013 }}</ref><ref name="Sprent">Sprent, J. I. 2001. Nodulation in legumes. Royal Botanic Gardens, Kew, UK.</ref> Rizobiji i njihovi domaćini moraju biti u stanju da prepoznaju jedni druge za početak izgradnje nodula. Rizobiji su svojstven za određene vrste domaćina, iako jedna vrsta rizobija često može inficirati više od jedne vrste domaćina. To znači da jedna biljna vrsta može biti zaražena putem više od jedne vrste [[bakterija]]. Naprimjer, čvorići u ''[[Acacia senegal]]'' mogu sadržavati sedam vrsta rizobija koji pripadaju u tri različita roda. Najistaknutije osobine koje omogućuju izgradnju rizobija treba razlikovati odvojeno sa brzinom njihovog rasta i vrste korijenskog nodula koji su u dodiru sa svojim domaćinom. Čvorići se mogu svrstati kao: *neodređeni, *cilindrični i često *razgranati, i *određeni – sferni sa istaknutim [[lenticela]]ma. Neodređeni čvorići su svojstveni za mahunarke iz [[Sjeverna Amerika|Sjeverne Amerike]], dok se određene nodule obično nalaze kod vrsta tropske ili suptropske [[klima|klime]].<ref name="Sprent"/> Izgradnja nodula je uobičajena u cijeloj grupi mahunarki, što je utvrđeno u većini njihovih pripadnika koji se udružuju sa rhizobjima, što zauzvrat čine posebnu simbiozu s mahunarkama (s izuzetkom ''Parasponi'', jedinog od 18 rodova ''Ulmaceae'' ([[joha|johinih]]) koje je sposobno da stvara nodule). Stvaranje čvorića je prisutno u svim potporodicama mahunarki, iako je manje uobičajeno kod ''Caesalpinioideae''-a. Sve vrste koje ih stvaraju u potfamiliji ''Papilionoideae'' imaju: *neodređene (sa [[meristema]]om), *određene (bez meristema) i *tip uključen u '''''Aeschynomene'''''. Za zadnja dva se smatra da su najmoderniji i posebne vrste nodula, jer su prisutni samo u nekim linijama potporodice ''Papilionoideae''. Iako je stvaranje čvorića uobičajeno u dvije [[Monofiletska evolucija|monofiletske]] potporodice: ''Papilionoineae'' i ''Mimosoineae'' sadrže i vrste koje ne izgrađuju nodule. Prisustvo ili odsustvo izgrađenih nodula kod vrsta unutar tri potporodice ukazuje na to da se stvaranje čvorića pojavilo nekoliko puta tokom evolucije mahunarki i da je ova sposobnost izgubljena u nekim lozama. Naprimjer, u okviru roda ''Robimia'' ([[bagrem]]i), člana porodice ''Mimosoideae'', ''A. pentagona'' ne stvara nodule. Međutim, druge vrste iz istog roda ih stvaraju, kao naprimjer ''Acacia senegal'', koja izgrađuje sporo i brzo rastuće rizobijske čvorove. == Evolucija == Red ''Fabales'' sadrži oko 7,3% od eudikotiledonih vrsta, a najveći dio ove raznolikosti je u samo jednoj od četiri porodice: ''Fabaceae'', ova grana ([[kladus]]) objedinjuje porodice ''[[Polygalaceae]]'', ''[[Solanaceae]]'' i ''[[Liliaceae]]'', čiji korijeni su stari između 94-89 miliona godina, iako se počeli svoj razvoj u više pravaca prije nekih 79-74 miliona godina. Mahunarke su raznolike od ranog [[tercijar]]a, kada su postale sveprisutan dio modernih Zemljinih [[biom]]a, zajedno sa mnogim drugim porodicama koje pripadaju cvjetnicama.<ref name="Lewis" /><ref name="Herendeen92">Herendeen, P. S., W. L. Crepet, and D. L. Dilcher. 1992. The fossil history of the Leguminosae: phylogenetic and biogeographic implications. Pages 303 – 316 in Advances in Legume Systematics, part 4, the fossil record (P. S. Herendeen and D .L. Dilcher, eds). Royal Botanic Gardens, Kew, UK.</ref> Mahunarke su ostavile brojne i raznovrsne [[fosil]]ne tragove, posebno iz perioda [[tercijar]]a. Fosili cvjetova, plodova, [[list]]ova, [[stano|drveća]] i [[polen]]a iz ovog perioda su pronađeni na brojnim mjestima.<ref>{{cite journal|last1=Crepet|first1=W. L.|last2=Taylor|first2=D. W.|title=The Diversification of the Leguminosae: First Fossil Evidence of the Mimosoideae and Papilionoideae|journal=Science|volume=228|issue=4703|year=1985|pages=1087–1089|issn=0036-8075|doi=10.1126/science.228.4703.1087}}</ref><ref name="Crepet86">{{cite journal|authors=Crepet, W. L., and D. W. Taylor|year=1986|title= Primitive mimosoid flowers from the Palaeocene-Eocene and their systematic and evolutionary implications.|journal= American J. Botany |volume=73|pages=548-563|jstor=2444261}}</ref><ref name="Crepet92">Crepet, W. L., and P. S. Herendeen. 1992. Papilionoid flowers from the early Eocene of south eastern North America. Pages 43–55 in Advances in Legume Systematics, part 4, the fossil record (P. S. Herendeen and D. L. Dilcher, eds.). Royal Botanic Gardens, Kew, UK.</ref><ref name=autogenerated2>Herendeen, P. S. 1992. The fossil history of Leguminosae from the Eocene of south eastern North America. Pages 85-160 in Advances in Legume Systematics, part 4, the fossil record (Herendeen, P. S., and D. L. Dilcher, eds.). Royal Botanic Gardens, Kew, UK.</ref><ref name="Herendeen01">Herendeen, P. S. 2001. The fossil record of the Leguminosae: recent advances. In Legumes Down Under: the Fourth International Legume conference, Abstracts, 34–35. Australian National University, Canberra, Australia.</ref> Najraniji fosili koje se sa sigurnošću mogu odrediti kao mahunarke, pojavljuju se u slojevima koji potiču iz kasnog [[paleocen]]a, prije oko 56 miliona godina. Predstavnici tri potporodice uobičajeno prepoznate kao članovi mahunarki – ''Cesalpinioideae'', ''Papilionoideae'' i ''Mimosoideae'' – kao članovi velike grane, kao što su na genistoidi – pronađeni su u periodima koji slijede malo kasnije, počevši od prije 55-50 miliona godina. U stvari, pronađen je veliki broj fosilnih pripadnika taksona koji predstavljaju glavnu lozu mahunarki, koje potječu iz srednjeg do kasnog [[eocen]]a, što ukazuje na to da je većina modernih predstavnika grupe ''Fabaceae'' bila već prisutna i da je do širokog razvoja došlo u tom periodu. Stoga je zaključeno da su ''Fabaceae'' počele njihov razvoj u više pravaca prije oko 60 miliona godina, a najvažnije grane su se odvojile prije nekih 50 miliona godina. Pojava glavnih grana ''Cesalpinioideae'' kladusa se procjenjuje na između 56 i 34 miliona godina, a osnovna grupa ''Mimosoideae''-a na 44 ± 2,6 miliona godina. Podjela između ''Mimosoideae'' i ''Faboideae'' je ustanovljena na prije između 59 i 34 miliona godina, a ishodišna grupa ''Faboideae'' na prije 58,6 ± 0,2 miliona godina. Moguće je da se tada dogodila i udaljavanje nekih grupa unutar ''Faboideae'', iako je unutar svakog roda udaljavanje bilo relativno novijeg datuma.. Naprimjer, '' [[Astragalus]]'' je odvojen od ''[[Oxytropis]]''-a prije nekih 16-12 miliona godina. Osim toga, razdvajanje [[aneuploidija|aneuploidnih]] vrsta roda ''Neoastragalus'' počelo je prije 4 miliona godina. ''[[Inga]]'' - još jedan rod iz grupe ''Papilionoideae'', sa oko 350 vrsta, izgleda da se odvojila u zadnja dva miliona godina.<ref name="Wing">Wing, S. L., F. Herrera, and C. Jaramillo. 2004. A Palaeocene flora from the Cerrajón Formation, Guajíra Peninsula, north eastern Colombia. Pages 146-147 in VII International Organization of Paleobotany Conference Abstracts (21–26 March). Museo Egidio Feruglio, Trelew, Argentina.</ref> Fosili predstavnika tri potporodice koje se tradicijski prepoznaju kao ''Leguminosae'' – ''Cesalpinioideae'', ''Papilionoideae'' i ''Mimosoideae'' — kao članovi velikog [[kladus]]a unutar ovih potporodica – kao što su genistoidi (''Genista'') – nađeni su još kasnije, prije oko 55 do 50 miliona godina.<ref name="Herendeen92"/> U stvari, široka varijacija taksona u klavnoj leguminoznoj liniji nađena je u [[fosil]]nim ostacima koji su procijenjeni u srednji do u kasni [[eocen]], navodeći na to da je glavnina savremenih grupa ''Fabaceae'' i tada postojala i da se njihov razvoj odvijao u tom periodu.<ref name="Herendeen92" /><ref name="Bruneau2008b">Bruneau, A., Lewis, G. P., Herendeen, P. S., Schrire, B., & Mercure, M. 2008b. Biogeographic patterns in early-diverging clades of the Leguminosae. Pp. 98-99, in Botany 2008. Botany without Borders. [Botanical Society of America, Abstracts.]</ref><ref name="Bruneau2008a">{{cite journal | author=Bruneau, A., Mercure, M., Lewis, G. P., y Herendeen, P. S. |year=2008 |title=Phylogenetic patterns and diversification in the caesalpinioid legumes |journal=Canadian Journal of Botany | volume=86 |issue=7 |pages=697–718 |doi=10.1139/B08-058}}</ref><ref name=autogenerated1>{{cite journal | author=Lavin, M., Herendeen, P. S., y Wojciechowski, M. F. |year=2005 |title=Evolutionary Rates Analysis of Leguminosae Implicates a Rapid Diversification of Lineages during the Tertiary |journal=Systematic Biology |volume=54 |issue=4 |pages=575–594 |url=http://sysbio.oxfordjournals.org/cgi/content/full/54/4/575.}}</ref><ref name="Wikström">Wikström, N. ''et ál''. (2001), Savolainen, V., & Chase, M. W. 2001. Evolution of the angiosperms: Calibrating the family tree. Proc. Roy. Soc. London B, 268: 2211–2220.</ref><ref name="Wojciechowski03">Wojciechowski, M. F. 2003. Reconstructing the phylogeny of legumes (Leguminosae): An early 21st century perspective. Pp. 5-35, in Klitgaard, B. B. & Bruneau, A. (eds), Advances in Legume Systematics, Part 10, Higher Level Systematics. Royal Botanic Gardens, Kew.</ref><ref name="Wojciechowski04">Wojciechowski, M. F. 2004. ''Astragalus'' (Fabaceae): A molecular phylogenetic perspective. Brittonia 57: 382-396.</ref><ref name="Wojciechowski93">Wojciechowski, M. F. Sanderson, M. J., Baldwin, B. G., & Donoghue, M. J. 1993. Monophyly of aneuploid ''Astragalus'': Evidence from nuclear ribosomal DNA internal transcribed spacer sequences. American J. Bot. 80: 711-722.</ref><ref name="Wojciechowski06">Wojciechowski, Martin F., Johanna Mahn, and Bruce Jones. 2006. Fabaceae. legumes. Version 14 June 2006. [http://tolweb.org/Fabaceae/21093/2006.06.14 The Tree of Life Web Project] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160303224916/http://tolweb.org/Fabaceae/21093/2006.06.14 |date=3. 3. 2016 }}, http://tolweb.org/</ref> Na onovu [[filogenetika|filogenetičkih]] dokaza, zaključeno je da su mahunjače izvorno evoluirale u suhim ili polusuhim područjima duž obala okeana [[Tetis]]a, tokom [[palaeogen]]a.<ref name="Schrire2">{{cite book | last1 = Schrire | first1 = B. D. | last2 = Lewis | first2 = G. P. | last3 = Lavin | first3 = M. | editor1-first = G | editor1-last = Lewis | editor2-first = G. | editor2-last = Schrire | editor3-first = B. | editor3-last = Mackinder | editor4-first = M. | editor4-last = Lock | displayeditors = 4 | title = Legumes of the world | url = http://www.kewbooks.com/asps/ShowDetails.asp?id=506 | year = 2005 | publisher = Royal Botanic Gardens | location = Kew, England | isbn = 1-900347-80-6 | pages = 21–54 | chapter = Biogeography of the Leguminosae | access-date = 8. 1. 2016 | archive-date = 2. 2. 2014 | archive-url = https://web.archive.org/web/20140202160032/http://www.kewbooks.com/asps/ShowDetails.asp?id=506 | url-status = dead }}</ref><ref name="Schrire1">{{cite book | last1 = Schrire | first1 = B. D. | last2 = Lavin | first2 = M. | last3 = Lewis | first3 = G. P. | editor1-first = I | editor1-last = Friis | editor2-first = H. | editor2-last = Balslev | title = Plant diversity and complexity patterns: local, regional and global dimensions | series = Biologiske Skrifter | volume = 55 | year=2005 | publisher = Special-Trykkeriet Viborg A/S | location = Viborg, Denmark | isbn = 87-7304-304-4 | pages = 375–422 | chapter = Global distribution patterns of the Leguminosae: insights from recent phylogenies}}</ref> Međutim, drugi zaključuju da se [[Afrika]] (ili čak [[Amerika]]) još ne mogu isključiti kao mjesto porijekla ove porodice.<ref>{{cite journal |doi=10.1111/j.1095-8339.2010.01044.x |title=Detarieae ''sensu lato'' (Fabaceae) from the Late Oligocene (27.23 Ma) Guang River flora of north-western Ethiopia |year=2010 |last1=Pan |first1=Aaron D. |last2=Jacobs |first2=Bonnie F. |last3=Herendeen |first3=Patrick S. |journal=Botanical Journal of the Linnean Society |volume=163 |pages=44}}</ref><ref>{{cite journal |doi=10.1104/pp.102.018150 |title=The Rest of the Iceberg. Legume Diversity and Evolution in a Phylogenetic Context |year=2003 |last1=Doyle |first1=J. J. |journal=Plant Physiology |volume=131 |issue=3 |pages=900–10 |pmid=12644643 |last2=Luckow |first2=MA |pmc=1540290}}</ref> Uključeno je nekoliko različitih puteva koji su upleteni kao donori dupliranih [[gen]]a, potrebnih za nodulaciju. Glavni geni su povezani sa arbusnoidnom [[mikoriza|mikorizom]], geni zaduženi za stvaranje [[polen]]ove cijevi i geni [[hemoglobin]]a. Pokazalo se da je jedan od glavnih gena zajednički za put arbuskularne mikorize i nodulacijskog puta ''SYMRK'', koji je uključen u prepoznavanje [[biljka]] – [[bakterija]], rast polenove cijevi. Djelovanje ovog gena je sličan razvoju infekcijske polarne niti, što liči na pojavu kada polenova cijev raste prema [[ovula]]ma. Oba puta uključuju istu vrstu [[enzim]]a, pektin-reducirajuće ćelijske zidove. Enzimi su potrebni kako bi se reducirao [[dušik]]; [[nitrogenaza|nitrogenaze]], zahtijevaju znatan unos [[ATP]], ali u isto vrijeme su osjetljive na slobodni [[kisik]]. Da bi se ispunili uslovi iz ove paradoksne situacije, biljke ispoljavaju vrstu hemoglobina koji se zove [[leghemoglobin]] za koga se vjeruje da se angažira nakon dupliranja događaja. Za ova tri [[genetika|genetička]] puta se smatra da su dio događanja kod dupliranja gena koji se angažiraju za proces nodulacije.<ref>{{cite journal |doi=10.1371/journal.pbio.0060068 |title=Functional Adaptation of a Plant Receptor- Kinase Paved the Way for the Evolution of Intracellular Root Symbioses with Bacteria |year=2008 |last1=Markmann |first1=Katharina |last2=Giczey |first2=Gábor |last3=Parniske |first3=Martin |journal=PLoS Biology |volume=6 |issue=3 |pages=e68 |pmid=18318603 |pmc=2270324}}</ref><ref>{{cite journal |doi=10.1111/j.1365-313X.2004.02155.x |title=From pollen tubes to infection threads: Recruitment of Medicago floral pectic genes for symbiosis |year=2004 |last1=Rodríguez-Llorente |first1=Ignacio D. |last2=Pérez-Hormaeche |first2=Javier |last3=Mounadi |first3=Kaoutar El |last4=Dary |first4=Mohammed |last5=Caviedes |first5=Miguel A. |last6=Cosson |first6=Viviane |last7=Kondorosi |first7=Adam |last8=Ratet |first8=Pascal |last9=Palomares |first9=Antonio J. |journal=The Plant Journal |volume=39 |issue=4 |pages=587–98 |pmid=15272876 }}</ref><ref>{{cite journal |doi=10.1016/j.cub.2005.03.007 |title=Legume Haemoglobins: Symbiotic Nitrogen Fixation Needs Bloody Nodules |year=2005 |last1=Downie |first1=J. Allan |journal=Current Biology |volume=15 |issue=6 |pages=R196–8 |pmid=15797009}}</ref> == Filogenija == [[Filogeneza]] mahunarki je bila predmet mnogih izučavanja, više istraživačkih grupe iz cijelog svijeta. Ova istraživanja su koristila [[morfologija|morfološke osobenosti]], [[DNK]] podatke (u [[hloroplast]]nim [[intron]]ima '' trnL '', hloroplastnim [[gen]]ima '' rbcL '' i '' matK '' ili [[ribosom]]ne odstojnike (''ITS'') i [[Kladistika|kladističke analize]], kako bi se istražili odnosi između različitih loza porodice. Studije su potvrdile da su standardne potporodice ''Mimosoideae'' i ''Papilionoideae'' [[Monofiletska evolucija|monofiletske]], ali obje su ugnježđene unutar parafiletskih podvrsta ''Caesalpinioideae''. Svi različiti pristupi dali su slične rezultate u pogledu odnosa između glavnih grana porodice, kao što je prikazano na [[kladogram]]u ispod.<ref name="Stevens 2001" /><ref name="Käss">Käss, E., and M. Wink. 1996. Molecular evolution of the Leguminosae: phylogeny of the three subfamilies based on rbcL sequences. Biochemical Systematics and Evolution 24: 365-378.</ref><ref name="Käss2">Käss, E., and M. Wink. 1997. Phylogenetic relationships in the Papilionoideae (Family Leguminosae) based on nucleotide sequences of cpDNA (rbcL) and ncDNA (ITS1 and 2). ''Molecular Phylogenetics and Evolution'' 8:65-88.</ref><ref name="Doyle">Doyle, J.J., J.L. Doyle, J.A. Ballenger, E.E. Dickson, T. Kajita, and H. Ohashi. 1997. A phylogeny of the chloroplast gene rbcL in the Leguminosae: taxonomic correlations and insights into the evolution of nodulation. American J. Botany 84: 541-554.</ref><ref name="Lavin">Lavin, M., J. J. Doyle, and J. D. Palmer. 1990. Evolutionary significance of the loss of the chloroplast--DNA inverted repeat in the Leguminosae subfamily Papilionoideae. ''Evolution'' 44: 390-402.</ref><ref name="Sanderson">Sanderson, M. J., and M. F. Wojciechowski. 1996. Diversification rates in a temperate legume clade: are there "so many species" of ''Astragalus'' (Fabaceae)? American J. Botany 83: 1488–1502.</ref><ref name="Chappill">Chappill, J. A. 1995. Cladistic analysis of the Leguminosae: the development of an explicit hypothesis. Pages 1-10 in Advances in Legume Systematics, part 7, phylogeny (M. D. Crisp and J. J. Doyle, eds.). Royal Botanic Gardens, Kew, UK.</ref><ref>{{cite journal |author=Bruneau A, Mercure M, Lewis GP, Herendeen PS. |year=2008 |title=Phylogenetic patterns and diversification in the caesalpinioid legumes |url=https://archive.org/details/sim_botany_2008-07_86_7/page/697 |journal=Botany |volume=86 |issue=7 |pages=697–718 |doi=10.1139/B08-058 }}</ref> {{Clade |label1=[[Fabales]] |1={{clade |1=[[Polygalaceae]] |2=[[Surianaceae]] |3={{clade |1=[[Quillajaceae]] |label2='''Fabaceae''' |2={{clade |1=''[[Duparquetia]]''* |2={{clade |1={{clade |1=[[Cercideae]] [[kladus|grana]]* |2={{clade |1=neimenovana [[kladus|grana]] (''[[Barnebydendron]]'', ''[[Goniorrachis]]'')* |2=neimenovana grana (''[[Schotia]]'')* |label3=resin-producirajuće [[Detarieae]] grana |3={{clade |1=''[[Prioria]]'' grana* |2={{clade |1=neimenovana [[kladus|grana]] (''[[Brandzeia]]'', ''[[Daniella]]'')* |2=[[Detarieae]] ''sensu stricto'' grana* }} }} |4=[[Detarieae#Subgrupa 2 (59 rodova)|Amherstieae]] grana* }} }} |2={{clade |1=[[Caesalpinioideae#Subtribus Dialiinae|Dialiinae]] grana* |2={{clade |1={{clade |1=''[[Umtiza]]'' grana* |2={{clade |1={{clade |1=''[[Caesalpinia]]'' grana* |2=''[[Cassia]]'' [[kladus|grana]]* }} |2={{clade |1={{clade |1=''[[Dimorphandra]]'' grana A* |2={{clade |1=''[[Tachigali]]'' grana* |2=''[[Peltophorum]]'' grana* }} }} |2={{clade |1=''[[Dimorphandra]]'' grupa B* |2={{clade |1=''[[Dimorphandra]]'' grupa B* |2=<u>[[Mimosoideae]]</u> }} }} }} }} }} |2=<u>[[Faboideae]]</u> }} }} }} }} }} }} }} Zvjezdica (*) pokazuje [[kladus]]e koji uobičajeno označavaju kao ''[[Caesalpinioideae]]''. == Taksonomija == Prema većini taksonomskih sistema, ''Fabaceae'' su svrstane u red ''[[Fabales]]'', uključujući i [[APG III sistem]]. U porodicu su uključene tri potporodice: *'''''[[Mimosoideae]]''''': 80 rodova i 3.200 vrsta. Uglavnom tropska i toplija područja SAD i [[Azija|Azije]] i **''[[Robinia]]'' ([[Bagrem]]i) **''[[Mimosa]]''. *'''''[[Caesalpinioideae]]''''': 170 rodova i 2.000 kosmopolitskih vrsta: **'' [[Caesalpinia]]'', **'' [[Senna]]'', ** ''[[Bauhinia]]'', **''[[Amherstia]]''. *'''''[[Faboideae]] (Papilionoideae)''''':<ref>Napomena: Potporodično ime ''Papilionoideae'' za ''Faboideae'' je odobrio [[ICZN|Međunarodnoi kodeks nomenklature za alge, gljive, i biljke]], član 19.8</ref> 470 rodova i 14.000 kosmopolitskih vrsta: **''[[Lupinus]]'' **[[Astragalus]]''. Ove tri potfamilije su alternativno tretirani na nivou porodice, kao u [[Cronquist sistem|Cronquist]] i [[Dahlgren sistem|Dahlgren]] sistemima. Međutim, ovaj izbor nije podržan krajem 20. i početkom 21. stoljeća, dokazujući da ''Caesalpinioideae'' mogu biti [[Parapatrična specijacija|parafiletski]], a ''Fabaceae'' u širem smislu [[Monofiletska evolucija|monofiletski]]. Dok su ''Mimosoideae'' i ''Faboideae'' u velikoj mjeri monofiletske, čini se da su ''Caesalpinioideae'' imale parafiletsku evoluciju. Osim toga, postoji veliki broj rodova čije smještanje u ''Caesalpinioideae'' nije uvijek dogovoreno (naprimjer, ''[[Dimorphandra]]'',<ref name="tolweb">{{cite web | url = http://tolweb.org/Fabaceae/21093/2006.06.14 | title = Fabaceae | author = Martin F. Wojciechowski, Johanna Mahn, and Bruce Jones | year = 2006 | work = The Tree of Life Web Project | access-date = 8. 1. 2016 | archive-date = 3. 3. 2016 | archive-url = https://web.archive.org/web/20160303224916/http://tolweb.org/Fabaceae/21093/2006.06.14 | url-status = dead }}</ref>) a [[tribus]] ''[[Cercideae]]'' je vjerovatno [[sestrinske vrste|sestrinski]] za ostatak porodice. == Rodovi i porodice == Većina od 730 rodova ove porodice je uključena u: * '' [[Mimosoideae]] '' * '' [[Caesalpinioideae]] '' * '' [[Faboideae]] '' == Ekonomski i kulturni značaj == Mahunarke su ekonomski i kulturno važne biljke zbog vanredne raznolikosti i obilatosti, a u širokom spektru jestivog povrća obuhvataju razne namjene. Mogu se uzgajati: u povrtlarstvu i poljoprivredi, kao hrana, za jedinjenja koje sadrže i tvari za medicinsku upotrebu i za ulja i [[masti]], koje imaju razne namjene.<ref name="Allen">Allen, O. N., & E. K. Allen. 1981. The Leguminosae, A Source Book of Characteristics, Uses, and Nodulation. The University of Wisconsin Press, Madison, USA.</ref><ref name="Duke">Duke, J. A. 1992. Handbook of Legumes of Economic Importance. Plenum Press, New York, USA.</ref><ref name="Graham">Graham, P. H., & C. P. Vance. 2003. Legumes: importance and constraints to greater use. ''Plant Physiology'' 131: 872-877.</ref><ref name="Wojciechowski06b">Wojciechowski, M.F. 2006. [http://tolweb.org/notes/?note_id=3968 Agriculturally & Economically Important Legumes.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304134748/http://tolweb.org/notes/?note_id=3968 |date=4. 3. 2016 }}. Accessed 15 November 2008.</ref> === Ljudska i stočna hrana === Historija korištenja i uzgoja mahunarki je usko vezana za mnoge rane ljudske [[Civilizacija|civilizacije]], koje su nastajale u [[Azija|Aziji]], [[SAD|Americi]] ([[grah]], nekoliko varijanti) i [[Evropa|Evropi]] ([[bob (biljka)|bob]]) oko 6.000&nbsp;godina p. n. e, gdje su postale bitne kao izvor [[protein]]a. Njihova sposobnost da uspijevaju opraviti atmosferski [[dušik]] smanjuje potrebu za [[đubrivo]]m i troškove poljoprivrednika koji gaje mahunarke. One se mogu uzgajati u [[plodored]]u da se osiromašeno zemljište dopuni [[dušik]]om. Mahuna, sjemenke i lišće imaju relativno veći sadržaj [[protein]]a od nemahunarskog i materijala, zbog dodatnog dušika. Neke vrste obavljaju hidraulično podizanje, što ih čini idealnim za mješovite zasade ([[međukultura]]).<ref>{{cite book | last = Sprent | first = Janet I. | url = http://www.sprentland.com/index.php?pr=Janet | title = Legume Nodulation: A Global Perspective | year = 2009 | publisher = Wiley-Blackwell | location = Ames, Iowa | isbn = 1-4051-8175-3 | page = 12 | access-date = 9. 1. 2016 | archive-date = 21. 1. 2016 | archive-url = https://web.archive.org/web/20160121190357/http://sprentland.com/index.php?pr=Janet | url-status = dead }} Preview available at [http://books.google.com/books?id=c-DeQ_wQr3MC&lpg=PA12&ots=nXNlxj2YhQ&dq=legume%20hydraulic%20lift&pg=PR4#v=onepage&q=legume%20hydraulic%20lift&f=false Google Books].</ref><ref>The gene bank and breeding of grain legumes (lupine, vetch, soya and beah) / B.S. Kurlovich and S.I. Repyev (Eds.), - St. Petersburg, The N.I. Vavilov Institute of Plant Industry, 1995, 438p. - (Theoretical basis of plant breeding. V.111)</ref><ref>{{Cite journal|url = |title = Population Structure, Dispersal and Colonization History of the Garden Bumblebee Bombus Hortorum in the Western Isles of Scotland|last = Goulson|first = J.|date = 2011|journal = Conservation Genetics|doi = |pmid = |access-date = 2015|last2 = Kaden|first2 = J.C.|last3 = Lepais|first3 = G.C.|volume = 12|page = |pages = 867-879}}</ref> Uzgoj mahunarki može biti namijenjen različitim potrebama, kao [[hrana|stočna hrana]] ([[krma]]), uz [[žitarica|žitarice]], kao i one za farmaciju, industriju, zeleni stajnjak i drvo, a većina komercijalno uzgajanih vrsta istovremeno ima dvije ili više namjena. *'''Mahunarke za stočnu ishranu''' obuhvataju dvije široke vrste. Neki, poput [[lucerka|lucerke]], [[djetelina|djeteline]], [[grahorica|grahorice]] i ''[[Arachis]]a'', posije se i mogu se pretvoriti u [[pašnjak]] za stoku. Ostale krmne mahunarke, kao što su ''[[Leucaena]]'' ili ''[[Albizia]]'' su drvenasti [[grm]]ovi ili [[drvo|drvenaste]] vrste koje se ili daju stoci ili redovno održavaju za zalihe ljudske hrane. *'''Mahunarke za prinos [[sjeme]]ki''' za ljudsku i životinjsku potrošnju ili za proizvodnju [[masti|biljnih masti i ulja]] za industrijsku upotrebu. Proizvodnja zrna mahunarki uključuje i uzgoj zeljastih biljaka poput [[grah]]a, [[sočivo|sočiva]], [[lupina|lupine]], [[grašak|graška]] i [[kikiriki]]ja, te drveća, kao što su [[rogač]]i, [[meskvuito]] i [[tamarind]]. *'''Cvijetne mahunarke''' obuhvataju vrste kao što je [[lupina]], koji se uzgajaju komercijalno zbog njihovog [[cvjet]]a kao i popularnosti u vrtovima i baštama širom svijeta. ''[[Laburnum]]'', '' [[Robinia]]'', '' [[Gleditsia]]'', ''[[Acacia]]'' ([[bagrem]]), ''[[Mimosa]] '' i '' [[Delonix]] '' su [[ukrasna biljka|ukrasna]] [[drvo|drveće]] i [[grm]]ovi. *'''Industrijski uzgoj mahunarki''' uključuje ''[[indigo]]fere'', kultivirane za proizvodnju [[indigo|indiga]], ''[[bagrem]]a'', za [[guma]]rabiku i ''[[Derris]]'', kao [[insekticid]]a [[rotenon]]a. *'''Ugârske mahunarke''' (za tzv. "odmaranje zemljišta") ili biljke za '''[[zeleni stajnjak]]''' su vrste koje se uzgajaju za zaoravanje u zemlju da se iskoristi visoka razina [[dušik]]a u većini mahunarki. U tu svrhu se uzgajaju brojne mahunarke, među kojima i ''[[Leucaena]]'', ''[[Cyamopsis]]'' i ''[[Sesbania]]''. *'''Mahunarke za proizvodnju [[drvo|drvne]] mase''' se uzgajaju za proizvodnju širom svijeta, uključujući i brojne vrste rodova ''[[Robinia]]'' ([[bagrem]]i), ''[[Dalbergia]]'' i ''[[Castanospermum australe]]''. * '''Medonosne mahunarke''' su biljke koje su bogate [[nektar]]om za [[pčela|pčele]] i druge [[insekt]]e da ih ohrabri da nose [[polen]] od [[cvijet]]a do cvijeta, od jedne biljke do drugih čime se osigurava [[oprašivanje]] i [[genetička rekombinacija|rekombiniranje genetičkog materijala]]. Veliki broj vrsta mahunarki su dobri nektaronosni dobavljači, kao što su [[lucerka|lucerke]], bijela djetelina (''[[Trifolium repens]]''), slatke djeteline (rod ''[[Melilotus]]'') i različite vrste roda ''[[Prosopis]]''. Mnoge biljke u porodici ''Fabaceae'' su važan izvor polena za [[bumbar]]e vrste ''[[Bombus hortorum]]''. Ova vrsta pčela je posebno omiljena vrsta: ''[[Trifolium pratense]]'' ([[crvena djetelina]]), koja je poznata i kao čest izvor hrane za ''[[Bombus hortorum]]''. === Upotreba u Industriji === ==== Prirodne gume ==== [[Prirodna guma|Prirodne gume]] su biljni eksudati (izlučevine) koje nastaju kao rezultat oštećenja, kao što to proizlazi nakon napada insekta ili prirodnog ili umjetnog reza. Ovi eksudati sadrže heterogene [[polisaharid]]e, nastale od različitih [[šećer]]a i obično sadrže [[Uronska kiselina|uronske kiseline]]. Oni čine viskozne [[koloid]]ne rastvore. Postoje različite vrste koje proizvode gume. Najvažniji od tih vrsta pripadaju mahunarkama. Oni se naširoko koriste u [[farmacija|farmaciji]], [[kozmetika|kozmetici]], prehrambenoj i tekstilnoj industriji. Također imaju zanimljiva terapeutska svojstva; naprimjer [[gumarabika]] je [[antitusiv]] (protiv kašlja) [[upala|protivupalna]] supstanca. Najpoznatije gumonosne izlučevine su [[tragakant]] (''Astragalus gummifer''), gumarabika ('' [[Acacia senegal]] '') i [[guar guma]] (''[[Cyamopsis tetragonoloba]]''.<ref name="autogenerated4">Kuklinski, C. 2000. Farmacognosia : estudio de las drogas y sustancias medicamentosas de origen natural. Ediciones Omega, Barcelona. {{ISBN|84-282-1191-4}}</ref> === Boje === Neke od ovih vrsta se koriste za proizvodnju boja među kojima su sljedeće: ''Haematoxylon campechianum''; veliko bodljikavo drvo koje može narasti do 15 m visine. Njegovo pluto je tanko i mehko, a drvo je teško. Srčano drvo se koristi za proizvodnju crvenih i ljubičastih boja. U [[histologija|histologiji]] se koristi boja pod nazivom [[hematoksilin]], koja se proizvodi iz ove vrste. Brazilsko drvo ''[[Caesalpinia echinata]]'' je slično prethodnom stablu, ali sa manjim i crvenim ili ljubičastim [[cvijet|cvjetovima]]. Drvo se koristi i za proizvodnju crvene ili ljubičaste boje. [[Madras]]ki trn (''Pithecallobium dulce'') je još jedno trnovito stablo koje potiče iz Latinske Amerike. Naraste do visine od 4 m i ima žute ili zelene cvjetove koji rastu u [[cvast]]ima. Njegov plod je crvenkast i koristi se za proizvodnju žute boje. Indigo boja se vadi iz pravih indigo biljaka ''[[Indigofera tinctoria]]'' koji je porijeklom iz Azije. U Srednjoj i Južnoj Americi boje se proizvode od dvije vrste koje su srodne ovoj: indigo od ''[[Indigofera suffruticosa]]'' i natal indigo iz ''Indigofera arrecta''. Žuta boja se vadi iz ''Butea monosperma'' obično poznata pod nazivom šumski plamen.<ref name="Marquez">Marquez A. C., Lara, O. F., Esquivel R. B.. Mata, E. R. (1999)ː Composición, usos y actividad biológica: Plantas medicinales de México II. UNAM. First edition. México, D.F.</ref> === Ukrasne biljke === Širom svijeta, već stoljećima, mnoge vrste mahunarki se koriste u [[hortikultura|hortikulturi]], kao ukrasne biljke. Njihova ogromna raznolikost visine, oblika, lišća i boja cvjetova omogućava da se biljke ove porodice se najčešće sade u dizajnu i sadnji – od malih vrtova do velikih parkova. U nastavku je popis glavnih ukrasnih mahunarskih vrsta, navedene po potporodicama: * Potporodica ''Caesalpinioideae'': ''[[Bauhinia forficata]]'', ''[[Caesalpinia gilliesii]]'', ''[[Caesalpinia spinosa]]'', ''[[Ceratonia Siliqua]]'', ''[[Cercis siliquastrum]]'', ''[[Gleditsia triacanthos]]'', ''[[Gymnocladus dioica]] '', ''[[Parkinsonia aculeata]]'', ''[[Senna multiglandulosa]]''. * Potporodica ''Mimosoideae''ː ''[[Acacia caven]]'', ''[[Acacia cultriformis]]'', '' [[Bagrem dealbata]]'', ''[[Acacia karroo]] '', ''[[Acacia longifolia]]'', ''[[Acacia melanoxylon]]'', ''[[Acacia paradoxa]] '', ''[[Acacia retinodes]]'', ''[[Acacia saligna]]'', ''[[Acacia verticillata]]'', ''[[Acacia visco]]'', ''[[Albizzia julibrissin]]'', ''[[Calliandra tweediei]]'', ''[[Paraserianthes lophantha]]'', ''[[Prosopis chilensis]]''. * Potporodica ''Faboideae'': ''[[Clianthus puniceus]]'', ''[[Erythrina crista-galli]]'', ''[[Erythrina falcata]]'' ''[[Citysus scoparius]]'', ''[[Laburnum anagyroides]]'', ''[[Lotus peliorhynchus]]'', ''[[Lupinus arboreus]]'', ''[[Lupinus polyphyllus]]'', ''[[Otholobium glandulosum]]'', ''[[Retama monosperma]]'', ''[[Robinia hispida]]'', ''[[Robinia luxurians]]'', ''[[Robinia pseudoacacia]]'', ''[[Styphnolobium japonicum|Sophora japonica]]'', ''[[Sophora macnabiana]]'', ''[[Sophora macrocarpa]]'', ''[[Spartium junceum]]'', ''[[Teline monspessulana]] '', ''[[Tipuana tipu]]'', ''[[Wisteria sinensis]]''.<ref name="Macaya">Macaya J. 1999. [http://www.chlorischile.cl/ Leguminosas arbóreas y arbustivas cultivadas en Chile.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071202065321/http://www.chlorischile.cl/ |date=2. 12. 2007 }} Chloris Chilensis Año 2. Nº1.</ref><ref name="Macaya"/> == Mahunarke kao simbol == * Kultivar koralno drvo (''[[Erythrina cristagalli]]''), je nacionalni cvijet [[Argentina|Argentine]] i [[Urugvaj]]a.<ref>[http://www.me.gov.ar/efeme/ceibo/index.html día de la Flor Nacional "El Ceibo"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160112082543/http://www.me.gov.ar/efeme/ceibo/index.html |date=12. 1. 2016 }}. Efemérides Culturales Argentinas.</ref> * Drvo slonovsko uho (''[[Enterolobium cyclocarpum]]'') je nacionalno stablo [[Kostarika|Kostarike]], po Izvršnoj naredbi od 31. augusta [[1959]]. * Brazilsko drvo (''[[Caesalpinia echinata]]'') je nacionalno drvo [[Brazil]]a od 1978. * Zlatni bagrem ''[[Acacia pycnantha]]'' je nacionalni cvijet [[Australija|Australije]]. * [[Hong Kong|Honkonško]] [[orhideja|orhidejsko]] drvo ''[[Bauhinia blakeana]]'' je nacionalni cvijet [[Hong Kong]]a.<ref>http: //martinwilliams.tripod.com/hkwildstars/bauhinia.html.</ref><ref>Ministerio de Educación de la Nación. Subsecretaría de Coordinación Administrativa. [http://www.me.gov.ar/efeme/ceibo/index.html Día de la Flor Nacional "El Ceibo"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160112082543/http://www.me.gov.ar/efeme/ceibo/index.html |date=12. 1. 2016 }}. Efemérides Culturales Argentinas. Consulted 3 March 2010.</ref><ref name="Gilbert">Gilbert Vargas Ulate. 1997. Geografía turística de Costa Rica. EUNED, 180 p. {{ISBN|9977-64-900-6}}, 9789977649009.</ref><ref name="LEI">"Lei Nº 6.607, de 7 de dezembro de 1978. O Presidente da República, faço saber que o Congresso Nacional decreta e eu sanciono a seguinte Lei: Art. 1º- É declarada Árvore Nacional a leguminosa denominada Pau-Brasil (''Caesalpinia echinata'', Lam), cuja festa será comemorada, anualmente, quando o Ministério da Educação e Cultura promoverá campanha elucidativa sobre a relevância daquela espécie vegetal na História do Brasil."</ref><ref name=boden>{{cite journal| author=Boden, Anne| year=1985| title=Golden Wattle: Floral Emblem of Australia | format=http | journal=Australian National Botanic Gardens | url=http://www.anbg.gov.au/emblems/aust.emblem.html | access-date=8. 10. 2008}}</ref><ref name=Williams>{{cite journal| author=Williams, Martin| year=1999| title=Golden Enigmatic Beauty| format=http| journal=Bahuninia| url=http://martinwilliams.tripod.com/hkwildstars/bauhinia.html.}}{{Mrtav link|datum=Oktobar 2019 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> == Galerija == <gallery> Datoteka:MG 7005.jpg|''[[Acacia baileyana]]'' ([[Bagrem]]) Datoteka:Starr 050419-0368 Alysicarpus vaginalis.jpg|Elementi (režnjevi) ''[[Alysicarpus]] vaginalis'' Datoteka:CalliandraEmarginata.JPG|''[[Calliandra]] emarginata'' Datoteka:Desmodium gangeticum W2 IMG 2776.jpg|''[[Desmodium gangeticum]]'' Datoteka:Sickle Bush (Dichrostachys cinerea) in Hyderabad, AP W2 IMG 9903.jpg|''[[Dichrostachys cinerea]]'' Srpasti grm </gallery> == Reference == {{refspisak|2}} == Vanjski linkovi == {{Commons category|Fabaceae}} * [http://www.theplantlist.org/browse/A/Leguminosae/ Leguminosae] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190523171514/http://www.theplantlist.org/ |date=23. 5. 2019 }} u [http://www.theplantlist.org/ ''The Plant List''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190523171514/http://www.theplantlist.org/ |date=23. 5. 2019 }} * [http://delta-intkey.com/angio/www/legumino.htm Leguminosae] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171008231217/http://delta-intkey.com/angio/www/legumino.htm |date=8. 10. 2017 }} u [http://delta-intkey.com/angio/ ''The Families of Flowering Plants (DELTA)''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070103200438/http://delta-intkey.com/ |date=3. 1. 2007 }} * [http://eol.org/pages/4277/overview Fabaceae] u [http://eol.org/ ''Encyclopedia of Life''] * [http://www.mobot.org/mobot/research/APweb/orders/fabalesweb.htm#Fabaceae Fabaceae] na [http://www.mobot.org/mobot/research/APweb/welcome.html ''Angiosperm Phylogeny Website''] * [http://tolweb.org/Fabaceae/21093 Fabaceae] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121206040803/http://tolweb.org/Fabaceae/21093 |date=6. 12. 2012 }} u [http://tolweb.org/tree/ ''Tree of Life Web Project''] * [http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=2&taxon_id=10335 Fabaceae] u online [http://www.efloras.org/flora_page.aspx?flora_id=2 ''Flora of China''] [[Kategorija:Leguminoze]] [[Kategorija:Metabolizam dušika]] [[Kategorija:Pojavljivanje u paleocenu]] [[Kategorija:Poboljšivači tla]] excfdmaskur5yvsn2ohh9z7c6av4h5n 0 406700 3673782 3483506 2024-12-15T15:07:19Z 78.3.32.9 3673782 wikitext text/x-wiki '''Devetaest''' je prirodan broj koji se označava sa 19. onaaaa je sljedbenikica broja 18. a predhodnik broja 20. == U matematici == * Је osmi po redu [[prost broj]] (djeljiv je samo sa 1 i samim sobom) *19 je najmanji broj sa osobinom da <math>n^n</math> sadrzi svih 10 cifri :<math>19^{19}=1978419655660313589123979</math> *Ovo je prvi rimski broj palindrom s vise od dvije cifre XIX. *<math>19^5+19^2+19^1+19^3+19^5+19^6+19^4+19^0 =52135640</math> *Najmanji prost broj koji ako okrenemo za 180 stepeni dobijemo prost broj 61. *Najmanji broj koji ima isti zbir cifri kao njegov kvadrat :<math>19...... 1+9=10.... 1+0=1</math> :<math>19^2=361........3+6+1=10....1+0=1</math> *Zbir njegovih cifara je 10 *Proizvod njegovih cifara je 9 :<math>19^2=361</math> :<math>19^3=6859</math> :<math>19=1^2+3^2+3^2</math> :<math>2^{19}= 524288</math> :<math>\frac{1}{19}= 0,(052631578947368421)=0,052631578947368421.052631578947368421. 052631578947368421 </math> == U nauci == * 19 je atomski broj [[kalijum]]a {{Cijeli_brojevi}} [[Kategorija:Cijeli brojevi]] 3bdrdcysud2kj3x6ybwx5erceuv9gja 3673784 3673782 2024-12-15T15:09:26Z 78.3.32.9 3673784 wikitext text/x-wiki '''Devetalnaest''' je prirodan/prost broj koji se označava sa 19. On je sljedbenik broja 18. a predhodnik broja 20. 💛 == U matematici == * Је osmi po redu [[prost broj]] (djeljiv je samo sa 1 i samim sobom) *19 je najmanji broj sa osobinom da <math>n^n</math> sadrzi svih 10 cifri :<math>19^{19}=1978419655660313589123979</math> *Ovo je prvi rimski broj palindrom s vise od dvije cifre XIX. *<math>19^5+19^2+19^1+19^3+19^5+19^6+19^4+19^0 =52135640</math> *Najmanji prost broj koji ako okrenemo za 180 stepeni dobijemo prost broj 61. *Najmanji broj koji ima isti zbir cifri kao njegov kvadrat :<math>19...... 1+9=10.... 1+0=1</math> :<math>19^2=361........3+6+1=10....1+0=1</math> *Zbir njegovih cifara je 10 *Proizvod njegovih cifara je 9 :<math>19^2=361</math> :<math>19^3=6859</math> :<math>19=1^2+3^2+3^2</math> :<math>2^{19}= 524288</math> :<math>\frac{1}{19}= 0,(052631578947368421)=0,052631578947368421.052631578947368421. 052631578947368421 </math> == U nauci == * 19 je atomski broj [[kalijum]]a {{Cijeli_brojevi}} [[Kategorija:Cijeli brojevi]] o313kew6ao47jtib546d9k33kap8zba 3673786 3673784 2024-12-15T15:09:51Z 78.3.32.9 3673786 wikitext text/x-wiki '''Devetnaest''' je prirodan/prost broj koji se označava sa 19. On je sljedbenik broja 18. a predhodnik broja 20. 💛 == U matematici == * Је osmi po redu [[prost broj]] (djeljiv je samo sa 1 i samim sobom) *19 je najmanji broj sa osobinom da <math>n^n</math> sadrzi svih 10 cifri :<math>19^{19}=1978419655660313589123979</math> *Ovo je prvi rimski broj palindrom s vise od dvije cifre XIX. *<math>19^5+19^2+19^1+19^3+19^5+19^6+19^4+19^0 =52135640</math> *Najmanji prost broj koji ako okrenemo za 180 stepeni dobijemo prost broj 61. *Najmanji broj koji ima isti zbir cifri kao njegov kvadrat :<math>19...... 1+9=10.... 1+0=1</math> :<math>19^2=361........3+6+1=10....1+0=1</math> *Zbir njegovih cifara je 10 *Proizvod njegovih cifara je 9 :<math>19^2=361</math> :<math>19^3=6859</math> :<math>19=1^2+3^2+3^2</math> :<math>2^{19}= 524288</math> :<math>\frac{1}{19}= 0,(052631578947368421)=0,052631578947368421.052631578947368421. 052631578947368421 </math> == U nauci == * 19 je atomski broj [[kalijum]]a {{Cijeli_brojevi}} [[Kategorija:Cijeli brojevi]] 0iq273y9o7batbwj3f0o7pyizr721gs 3673793 3673786 2024-12-15T15:31:43Z KWiki 9400 Vraćene izmjene korisnika [[Special:Contributions/78.3.32.9|78.3.32.9]] ([[User talk:78.3.32.9|razgovor]]) na posljednju izmjenu korisnika [[User:WumpusBot|WumpusBot]] 3483506 wikitext text/x-wiki '''Devetaest''' je prirodan broj koji se označava sa 19. On je sljedbenik broja 18. a predhodnik broja 20. == U matematici == * Је osmi po redu [[prost broj]] (djeljiv je samo sa 1 i samim sobom) *19 je najmanji broj sa osobinom da <math>n^n</math> sadrzi svih 10 cifri :<math>19^{19}=1978419655660313589123979</math> *Ovo je prvi rimski broj palindrom s vise od dvije cifre XIX. *<math>19^5+19^2+19^1+19^3+19^5+19^6+19^4+19^0 =52135640</math> *Najmanji prost broj koji ako okrenemo za 180 stepeni dobijemo prost broj 61. *Najmanji broj koji ima isti zbir cifri kao njegov kvadrat :<math>19...... 1+9=10.... 1+0=1</math> :<math>19^2=361........3+6+1=10....1+0=1</math> *Zbir njegovih cifara je 10 *Proizvod njegovih cifara je 9 :<math>19^2=361</math> :<math>19^3=6859</math> :<math>19=1^2+3^2+3^2</math> :<math>2^{19}= 524288</math> :<math>\frac{1}{19}= 0,(052631578947368421)=0,052631578947368421.052631578947368421. 052631578947368421 </math> == U nauci == * 19 je atomski broj [[kalijum]]a {{Cijeli_brojevi}} [[Kategorija:Cijeli brojevi]] r73uk5gqfezh4nj6s4ky9p6byrag0qi 3673864 3673793 2024-12-15T19:00:29Z 78.3.32.9 3673864 wikitext text/x-wiki '''Devetnaest''' je prirodan broj koji se označava sa 19. On je sljedbenik broja 18. a predhodnik broja 20. == U matematici == * Је osmi po redu [[prost broj]] (djeljiv je samo sa 1 i samim sobom) *19 je najmanji broj sa osobinom da <math>n^n</math> sadrzi svih 10 cifri :<math>19^{19}=1978419655660313589123979</math> *Ovo je prvi rimski broj palindrom s vise od dvije cifre XIX. *<math>19^5+19^2+19^1+19^3+19^5+19^6+19^4+19^0 =52135640</math> *Najmanji prost broj koji ako okrenemo za 180 stepeni dobijemo prost broj 61. *Najmanji broj koji ima isti zbir cifri kao njegov kvadrat :<math>19...... 1+9=10.... 1+0=1</math> :<math>19^2=361........3+6+1=10....1+0=1</math> *Zbir njegovih cifara je 10 *Proizvod njegovih cifara je 9 :<math>19^2=361</math> :<math>19^3=6859</math> :<math>19=1^2+3^2+3^2</math> :<math>2^{19}= 524288</math> :<math>\frac{1}{19}= 0,(052631578947368421)=0,052631578947368421.052631578947368421. 052631578947368421 </math> == U nauci == * 19 je atomski broj [[kalijum]]a {{Cijeli_brojevi}} [[Kategorija:Cijeli brojevi]] kq974xyz0xjrv57ou58pw918mjomvy2 0 407230 3673807 3632805 2024-12-15T16:18:12Z Panasko 146730 +[[Kategorija:Živi ljudi]]; +[[Kategorija:Političari Federacije Bosne i Hercegovine]] (uz pomoć [[Wikipedia:HotCat|HotCat]]a) 3673807 wikitext text/x-wiki {{Infokutija politički vođa | ime = Marinko Čavara | slika = Marinko Čavara (cropped).jpg | redoslijed = 10. [[predsjednik Federacije Bosne i Hercegovine]] | vrijeme_na_vlasti = 9. februar 2015 – 28. februar 2023. | prethodnik = [[Živko Budimir]] | nasljednik = [[Lidija Bradara]] | redoslijed2 = | vrijeme_na_vlasti2 = | prethodnik2 = | nasljednik2 = | redoslijed3 = | vrijeme_na_vlasti3 = | prethodnik3 = | nasljednik3 = | datum_rođenja = {{Datum rođenja i godine|1967|2|2}} | mjesto_rođenja = [[Busovača]], [[SFRJ]] | datum_smrti = | puno_ime = Marinko Čavara | etnicitet = [[Hrvat]] | politička_stranka = [[HDZ BiH]] | supruga = Ivanka Čavara | djeca = Monika, Bruno i Marko Čavara | obrazovanje = [[Univerzitet u Zenici]] | vjera = [[Rimokatolička crkva|Rimokatolička vjera]] | potpis = | web_stranica = }} '''Marinko Čavara''' (rođen 2. februara 1967) jest bosanskohercegovački političar. Od 2015. do 2023. godine je obavljao funkciju [[Predsjednik Federacije Bosne i Hercegovine|predsjednika]] [[Federacija Bosne i Hercegovine|Federacije Bosne i Hercegovine]]. Potpredsjednik je [[Hrvatska demokratska zajednica Bosne i Hercegovine|Hrvatske demokratske zajednice Bosne i Hercegovine]] (HDZ BiH) od 2015, a član te stranke od 1990. == Mladost == Rođen je 2. februara 1967. u srednjobosanskoj općini [[Busovača]], kao sin Anđe i Nike Čavare. U tom gradu je 1981. završio osnovnu i 1985. završio srednju mašinsku školu. Upisao se na [[Mašinski fakultet Univerziteta u Zenici|Mašinski fakultet]] [[Univerzitet u Zenici|Univerziteta u Zenici]] 1987, a 1991. diplomirao. Nakon što je diplomirao radio je kao profesor mašinske skupine predmeta mašinstva i fizike u srednjoj školi u Busovači. Iduće godine postao je direktor pošte. U vrijeme [[Rat u BiH|rata u BiH]] radio je kao općinski povjerenik za ratnu proizvodnju i djelatnike ratne proizvodnje za Srednju Bosnu, a bio je i načelnik općinske [[Civilna zaštita|Civilne zaštite]]. == Politička karijera == Marinko Čavara je od 1990. član Hrvatske demokratske zajednice Bosne i Hercegovine (HDZ BiH), a 1994. i 1995. bio je član predsjedništva te bosanskohercegovačke stranke, a 2015. je izabran za potpredsjednika HDZ-a BiH. Nakon [[Rat u Bosni i Hercegovini|rata u Bosni i Hercegovini]], Marinko Čavara je 1996. postao ministar prometa i veza [[Srednjobosanski kanton|Srednjobosanskog kantona]]. Na toj funkciji je bio sve do 2001, kada je ukinuto to ministarstvo. U to vrijeme on je između 1997. i 2000. bio i član Općinskog vijeća grada Busovače. Imenovan je za zamjenika direktora Puteva Srenjobosanskog kantona 2001, a kasnije za direktora tog preduzeća. Obavljao je tu funkciju sve do 2005, kada je postao savjetnik tadašnjeg hrvatskog člana [[Predsjedništvo Bosne i Hercegovine|Predsjedništva BiH]] [[Ivo Miro Jozić|Iva Mira Jozića]]. Na toj funkciji je bio sve do [[Opći izbori u Bosni i Hercegovini 2006.|općih izbora u Bosni i Hercegovini 2006]], kada je postao zastupnik u Predstavničkom domu Federacije Bosne i Hercegovine. I na [[Opći izbori u Bosni i Hercegovini 2010.|općim izborima u Bosni i Hercegovini 2010.]] Čavara je izabran za zastupnika Hrvatske demokratske zajednice BiH (HDZ BiH) u Predstavničkom domu Parlamenta Federacije BiH. I na [[Opći izbori u Bosni i Hercegovini 2014.|općim izborima 2014.]] Čavara je izabran za tu funkciju, te je obavljao do februara 2015. Na funkciju predsjednika bosanskohercegovačkog entiteta Federacija Bosne i Hercegovine, koju i danas obavlja, izabran je 9. febuara 2015. == Predsjednik Federacije BiH == <!-- [[Datoteka:2011 Audi A6 01.jpg|thumb|276x276px|Službeno vozilo Marinka Čavare, koje je on nasljedio on priješnjeg [[Predsjednik Federacije Bosne i Hercegovine|predsjednika FBiH]] [[Živko Budimir|Živka Budimira]]<ref>[http://www.vecernjak.net/vlada-kupila-budimiru-audi-a6-od-102-000-km/ Vlada kupila Budimiru Audi A6 od 102.000 KM - Vecernjak.net]</ref><ref>{{cite web|title = Čavara zatražio novi službeni automobil, dva mu ukrali dok je bio poslanik!|url = http://novi.ba/clanak/15276/cavara-zatrazio-novi-sluzbeni-automobil-dva-mu-ukrali-dok-je-bio-poslanik|website = http://novi.ba|access-date = 6. 2. 2016}}</ref>.]] --> U novembru 2014. za predsjednika Federacije BiH, predložila ga je njegova stranka, HDZ BiH, koja je imala većinu hrvatskih izaslanika u [[Dom naroda Parlamenta Federacije Bosne i Hercegovine|Domu naroda PFBiH]].<ref>[http://www.vecernjak.net/vlada-kupila-budimiru-audi-a6-od-102-000-km/ Vlada kupila Budimiru Audi A6 od 102.000 KM - Vecernjak.net]{{Mrtav link|datum=Oktobar 2019 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> Čavara je 2. decembra 2014. imenovan dopredsjedateljem [[Predstavnički dom Parlamenta Federacije Bosne i Hercegovine|Zastupničkog doma PFBiH]], uz [[Saša Mitrović|Sašu Mitrovića]] iz [[Demokratska fronta|DF-a]] i s [[Edin Mušić|Edinom Mušićem]] iz [[Stranka demokratske akcije|SDA]] kao predsjedateljem.<ref>{{cite web|title = Novo vodstvo: Čavara (HDZ), Mušić (SDA) i Mitrović (DF)|url = http://www.vecernji.ba/novo-vodstvo-cine-music-sda-cavara-hdz-i-mitrovic-df-977029|website = www.vecernji.ba|access-date = 6. 2. 2016}}</ref> Na toj dužnosti ostao je nešto duže od dva mjeseca kada je 9. februara 2015. izabran za predsjednika Federacije BiH. Na dužnost potpredsjednika izabrani su [[Melika Mahmutbegović]] iz SDA i [[Milan Dunović]] iz DF-a. U prvom postupku Zastupnički dom PFBiH dao im je podršku, ali su u Domu naroda ostali bez podrške srpskog kluba, zbog čega je ponovljen izborni postupak. U ponovljenom postupku ponovno su dobili podršku većine u [[Predstavnički dom Parlamenta Federacije Bosne i Hercegovine|Zastupničkom domu]], ali bez podrške srpskog kluba u [[Dom naroda Parlamenta Federacije Bosne i Hercegovine|Domu naroda]]. Međutim, prema Ustavu FBiH u ponovljenom postupku za izbor dovoljna je podrška jednog od domova.<ref>{{cite web|title = Federacija BiH mogla bi dobiti novu Vladu u idućih desetak dana|url = http://www.vecernji.ba/federacija-bih-mogla-bi-dobiti-novu-vladu-u-iducih-desetak-dana-988964|website = www.vecernji.ba|access-date = 6. 2. 2016}}</ref> == Porodica == Marinko Čavara je oženjen s Ivankom Čavarom i ima troje djece: kćerku Moniku i sinove Brunu i Marka. == Reference == {{refspisak|2}} == Vanjski linkovi == * [https://web.archive.org/web/20140324201317/http://database.cin.ba/baza/biography.php?id=109 Životopis Marinka Čavare] * [https://web.archive.org/web/20120513030758/http://database.cin.ba/baza/profil.php?profil=109 Baza podataka: Marino Čavara] * [http://www.izbori.ba/rezultati/konacni/kandidati.asp?sifra=828&naziv=HDZ-HRVATSKA%20KOALICIJA-HNZ,HSP&nivo=408&glasovi=17197&mandati=2&jedinica=ZASTUPNI^KI/PREDSTAVNI^KI%20DOM%20PARLAMENTA%20FEDERACIJE%20BOSNE%20I%20HERCEGOVINE%20-%20IZBORNA%20JEDINICA%208 Spisak kandidata liste HDZ-a BiH, Hrvatske koalicije, HNZ-a i HSP-a BiH za Zastupnički dom Parlamenta FBiH 2006.] * [http://www.izbori.ba/Finalni2010/Finalni/ParlamentFBIH/NivoKandidate.aspx Spisak kandidata liste HDZ-a BiH za Zastupnički dom Parlamenta FBiH 2010.]{{Mrtav link|datum=Oktobar 2019 |bot=InternetArchiveBot }} * [http://www.vecernji.ba/cavara-jedini-siguran-upitni-kandidati-za-dopredsjednike-fbih-983406 Čavara jedini siguran za predsjednika Federacije, upitni kandidati za dopredsjednike FBiH] {{Predsjednici Federacije BiH}} {{Predsjedavajući Predstavničkog doma PSBiH}} {{DEFAULTSORT:Čavara, Marinko}} [[Kategorija:Bosanskohercegovački političari]] [[Kategorija:Biografije, Busovača]] [[Kategorija:Rođeni 1967.]] [[Kategorija:Političari Hrvatske demokratske zajednice Bosne i Hercegovine]] [[Kategorija:Predsjednici Federacije Bosne i Hercegovine]] [[Kategorija:Živi ljudi]] [[Kategorija:Političari Federacije Bosne i Hercegovine]] bdnjddj8qtw1u8pezluh0e6ss9uppc4 0 407288 3673760 3633278 2024-12-15T14:44:31Z Panasko 146730 [[Kategorija:Živi ljudi]] dodata (uz pomoć [[Wikipedia:HotCat|HotCat]]a) 3673760 wikitext text/x-wiki {{Infokutija politički vođa |ime = Igor Crnadak |slika = Igor Crnadak 2023 (cropped).png |redoslijed = [[Ministarstvo vanjskih poslova Bosne i Hercegovine|Ministar vanjskih poslova Bosne i Hercegovine]] |vrijeme_na_vlasti = 31. mart 2015 – 23. decembar 2019 |prethodnik = [[Zlatko Lagumdžija]] |nasljednik = [[Bisera Turković]] |redoslijed2 = Zamjenik minstra odbrane Bosne i Hercegovine |vrijeme_na_vlasti2 = 2007–2009. |prethodnik2 = |nasljednik2 = [[Marina Pendeš]] |redoslijed3 = |vrijeme_na_vlasti3 = |prethodnik3 = |nasljednik3 = |datum_rođenja = {{Datum rođenja i godine|1972|07|28}} |mjesto_rođenja = [[Zadar]], [[SFRJ]] |datum_smrti = |puno_ime = Igor Crnadak |etnicitet = [[Srbi u Bosni i Hercegovini|Srbin]] |politička_stranka = [[PDP]] |supruga = Đurđica Crnadak |djeca = Helena i Mihaela Crnadak |obrazovanje = [[Univerzitet u Banja Luci]] |vjera = [[Pravoslavna crkva|Pravoslavna vjera]] |potpis = |web_stranica = }} '''Igor Crnadak''' (rođen 28. jula 1972) [[Bosna i Hercegovina|bosanskohercegovački]] je poduzetnik, novinar i političar. Generalni sekretar [[Partija demokratskog progresa|Partije demokratskog progresa]] (PDP) od 2011. godine<ref>{{Cite web|title = Ministarstvo vanjskih poslova - Biografija ministra - Igor Crnadak|url = http://www.vijeceministara.gov.ba/ministarstva/inostrani_poslovi/default.aspx?id=8057&langTag=bs-BA|website = www.vijeceministara.gov.ba|access-date = 8. 2. 2016}}{{Mrtav link|datum=Decembar 2019 |bot=InternetArchiveBot }}</ref>. == Mladost == Igor Crnadak je rođen 28. jula 1972. kao sin Mihaila i Ljubice Crnadak u Zadru<ref>{{Cite web|title = Igor Crnadak - istinomjer.ba|url = http://istinomjer.ba/akteri/crnadak-igor/|website = istinomjer.ba|access-date = 8. 2. 2016|language = en-US|archive-url = https://web.archive.org/web/20160305103752/http://istinomjer.ba/akteri/crnadak-igor/|archive-date=5. 3. 2016|url-status = dead}}</ref>. 1987. godine je završio osnovnu školu u [[Banja Luka|Banja Luci]], nakon čega je u tom gradu završio gradsku gimnaziju 1991. godine. Nakon što je završio gimnaziju, Crnadak je od 1992. do 2001. godine bio urednik banjalučkog radija "[[Radio BIG|BIG]]". Paralelno sa tim je bio 1996. i 1997. godine dopisnik "[[Glas Amerike|Glasa Amerike]]", te radio honorarno za "[[Radio Banja Luka]]" u Banja Luci. 1998. godine Crnadak je osnovao "[[Ortačko društvo Braniko]]" (OD Braniko), gdje je od 2001. do 2004. godine bio komercijalni direktor. Nakon toga, Crnadak je sedam mjeseci radio kao ekonomski savjetnik za marketing i prodaju u "[[AD Fabrika duvana Banja Luka]]", nakon čega je kratko ponovo radio kao direktor u "OD Braniko" u Banja Luci. 2004. godine je Crnadak diplomirao na Ekonomskom fakultetu [[Univerzitet u Banjoj Luci|Univerziteta u Banja Luci]], te trenutno pohađa postdiplomske studije na smjeru Svjetska tržišta i [[Evropska unija]] na Ekonomskom fakultetu u Banja Luci. Osim [[Bosanski jezik|bosanskog]] i [[Srpski jezik|srpskog]], Igor Crnadak govori [[Engleski jezik|engleskim]] jezikom. == Karijera == === Stranačka karijera === Igor Crnadak je od 1999. godine član Partije demokratskog progresa (PDP). , a od 2001. do 2004. godine Crnadak je bio portparol te partije. Nakon toga, Crnadak je 2005. godine imenovan za izvršnog direktora u PDP-u. Četiri godine nakon toga, 2009. godine, Crnadak je postao sekretar za međunarodne odnose te stranke. Od 2011. godine, Crnadak je generalni sekretar Partije demokratskog progresa (PDP). === Politička karijera === Prvu političku poziciju Igor Crnadak dobio 2000. godine, kada je bio šef kluba zastupnika PDP-a u [[Skupština Grada Banja Luke|Skupštini Grada Banja Luke]]. Crnadak je bio na toj funkciji do 2004. godine, nakon čega je 2006. godine bio član Komisije za evropske integracije [[Narodna skupština Republike Srpske|Narodne skupštine Republike Srpske]]. Od 2007. do 2009. godine Crnadak je bio zamjenik ministra odbrane [[Muhamed Ibrahimović|Muhameda Ibrahimovića]]<ref>{{Cite web|title = Bivši ministar odbrane saslušan zbog prodaje oružja|url = http://www.glassrpske.com/novosti/vijesti_dana/Bivsi-ministar-odbrane-saslusan-zbog-prodaje-oruzja/lat/120223.html|website = Glas Srpske|access-date = 8. 2. 2016}}{{Mrtav link|datum=Decembar 2019 |bot=InternetArchiveBot }}</ref>, te je bio zadužen za međunarodnu saradnju Ministarstva odbrane BiH. Paralelno sa tim je i u istom perodu bio na funkciji predsjednika Koordinacionog tima Bosne i Hercegovine za [[NATO]] integracije. Od 31. marta 2015. godine Crnadak je na funkciji ministra vanjskih poslova Bosne i Hercegovine u sklopu vlade između [[Srpska demokratska stranka|Srpske demokratske stranke]] (SDS), [[Stranka demokratske akcije|Stranke demokratske akcije]] (SDA), [[Hrvatska demokratska zajednica Bosne i Hercegovine|Hrvatske demokratske zajednice BiH]] (HDZ BiH) i Partije demokratskog progresa (PDP), na čijem je čelu [[Denis Zvizdić]]<ref>{{Cite web|title = Potvrđeni Vijeće ministara BiH i Vlada FBiH|url = http://balkans.aljazeera.net/vijesti/potvrdeni-vijece-ministara-bih-i-vlada-fbih|website = Al Jazeera Balkans|access-date = 8. 2. 2016}}</ref>. ==== Stav o [[Genocid u Srebrenici|genocidu u Srebrenici]] ==== Igor Crnadak je, kao i većina ostalih političara u [[Republika Srpska|Republici Srpskoj]], protiv usvajanja Rezolucije o srebreničkom genocidu. On misli, da bio usvajanje britanske Rezolucije o Srebrenici dovelo do novih političkih podjela u Bosni i Hercegovini, te da treba da se nađe jedan drugi način, kako bi se odala počast žrtvama.<ref>{{Cite web|title = Crnadak: Rezolucija o Srebrenici donosi nove podele u BiH|url = http://rs.n1info.com/a69112/Svet/Region/Rezolucija-o-Srebrenici-donosi-nove-podele-u-BiH-smatra-sef-diplomatije-Ivan-Crnadak.html|website = N1 Srbija|access-date = 8. 2. 2016}}{{Mrtav link|datum=Decembar 2019 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> {{Citat| "Svima koji su stradali u Srebrenici treba da se oda počast, jer ono što se tamo desilo više se nikad ne sme ponoviti. Međutim, razne rezolucije u vreme kad pokušavamo da BiH usmerimo ka budućnosti, krajnje su riskantan potez. Za mene je mnogo korisniji i iskreniji način odavanja počasti žrtvama da život u BiH svima učinimo boljim, nego da se večno takmičimo rezolucijama i teškim rečima" ''- Igor Crnadak: [[N1]], 15. juni 2015.''}} == Porodica == Igor Crnadak je oženjen sa Đurđicom Crnadak, sa kojom ima dvoje kćerke: Mihaelu i Helenau Trenutno živi sa njima u Banja Luci. == Reference == {{refspisak}} {{DEFAULTSORT:Crnadak, Igor}} [[Kategorija:Biografije, Zadar]] [[Kategorija:Bosanskohercegovački ministri vanjskih poslova]] [[Kategorija:Rođeni 1972.]] [[Kategorija:Bosanskohercegovački ministri]] [[Kategorija:Političari Partije demokratskog progresa]] [[Kategorija:Bosanskohercegovački novinari]] [[Kategorija:Bosanskohercegovački političari]] [[Kategorija:Živi ljudi]] f40vnex9zsz7i3nimt7c5sq2zzcmjno 3673761 3673760 2024-12-15T14:45:17Z Panasko 146730 [[Kategorija:Političari Republike Srpske]] dodata (uz pomoć [[Wikipedia:HotCat|HotCat]]a) 3673761 wikitext text/x-wiki {{Infokutija politički vođa |ime = Igor Crnadak |slika = Igor Crnadak 2023 (cropped).png |redoslijed = [[Ministarstvo vanjskih poslova Bosne i Hercegovine|Ministar vanjskih poslova Bosne i Hercegovine]] |vrijeme_na_vlasti = 31. mart 2015 – 23. decembar 2019 |prethodnik = [[Zlatko Lagumdžija]] |nasljednik = [[Bisera Turković]] |redoslijed2 = Zamjenik minstra odbrane Bosne i Hercegovine |vrijeme_na_vlasti2 = 2007–2009. |prethodnik2 = |nasljednik2 = [[Marina Pendeš]] |redoslijed3 = |vrijeme_na_vlasti3 = |prethodnik3 = |nasljednik3 = |datum_rođenja = {{Datum rođenja i godine|1972|07|28}} |mjesto_rođenja = [[Zadar]], [[SFRJ]] |datum_smrti = |puno_ime = Igor Crnadak |etnicitet = [[Srbi u Bosni i Hercegovini|Srbin]] |politička_stranka = [[PDP]] |supruga = Đurđica Crnadak |djeca = Helena i Mihaela Crnadak |obrazovanje = [[Univerzitet u Banja Luci]] |vjera = [[Pravoslavna crkva|Pravoslavna vjera]] |potpis = |web_stranica = }} '''Igor Crnadak''' (rođen 28. jula 1972) [[Bosna i Hercegovina|bosanskohercegovački]] je poduzetnik, novinar i političar. Generalni sekretar [[Partija demokratskog progresa|Partije demokratskog progresa]] (PDP) od 2011. godine<ref>{{Cite web|title = Ministarstvo vanjskih poslova - Biografija ministra - Igor Crnadak|url = http://www.vijeceministara.gov.ba/ministarstva/inostrani_poslovi/default.aspx?id=8057&langTag=bs-BA|website = www.vijeceministara.gov.ba|access-date = 8. 2. 2016}}{{Mrtav link|datum=Decembar 2019 |bot=InternetArchiveBot }}</ref>. == Mladost == Igor Crnadak je rođen 28. jula 1972. kao sin Mihaila i Ljubice Crnadak u Zadru<ref>{{Cite web|title = Igor Crnadak - istinomjer.ba|url = http://istinomjer.ba/akteri/crnadak-igor/|website = istinomjer.ba|access-date = 8. 2. 2016|language = en-US|archive-url = https://web.archive.org/web/20160305103752/http://istinomjer.ba/akteri/crnadak-igor/|archive-date=5. 3. 2016|url-status = dead}}</ref>. 1987. godine je završio osnovnu školu u [[Banja Luka|Banja Luci]], nakon čega je u tom gradu završio gradsku gimnaziju 1991. godine. Nakon što je završio gimnaziju, Crnadak je od 1992. do 2001. godine bio urednik banjalučkog radija "[[Radio BIG|BIG]]". Paralelno sa tim je bio 1996. i 1997. godine dopisnik "[[Glas Amerike|Glasa Amerike]]", te radio honorarno za "[[Radio Banja Luka]]" u Banja Luci. 1998. godine Crnadak je osnovao "[[Ortačko društvo Braniko]]" (OD Braniko), gdje je od 2001. do 2004. godine bio komercijalni direktor. Nakon toga, Crnadak je sedam mjeseci radio kao ekonomski savjetnik za marketing i prodaju u "[[AD Fabrika duvana Banja Luka]]", nakon čega je kratko ponovo radio kao direktor u "OD Braniko" u Banja Luci. 2004. godine je Crnadak diplomirao na Ekonomskom fakultetu [[Univerzitet u Banjoj Luci|Univerziteta u Banja Luci]], te trenutno pohađa postdiplomske studije na smjeru Svjetska tržišta i [[Evropska unija]] na Ekonomskom fakultetu u Banja Luci. Osim [[Bosanski jezik|bosanskog]] i [[Srpski jezik|srpskog]], Igor Crnadak govori [[Engleski jezik|engleskim]] jezikom. == Karijera == === Stranačka karijera === Igor Crnadak je od 1999. godine član Partije demokratskog progresa (PDP). , a od 2001. do 2004. godine Crnadak je bio portparol te partije. Nakon toga, Crnadak je 2005. godine imenovan za izvršnog direktora u PDP-u. Četiri godine nakon toga, 2009. godine, Crnadak je postao sekretar za međunarodne odnose te stranke. Od 2011. godine, Crnadak je generalni sekretar Partije demokratskog progresa (PDP). === Politička karijera === Prvu političku poziciju Igor Crnadak dobio 2000. godine, kada je bio šef kluba zastupnika PDP-a u [[Skupština Grada Banja Luke|Skupštini Grada Banja Luke]]. Crnadak je bio na toj funkciji do 2004. godine, nakon čega je 2006. godine bio član Komisije za evropske integracije [[Narodna skupština Republike Srpske|Narodne skupštine Republike Srpske]]. Od 2007. do 2009. godine Crnadak je bio zamjenik ministra odbrane [[Muhamed Ibrahimović|Muhameda Ibrahimovića]]<ref>{{Cite web|title = Bivši ministar odbrane saslušan zbog prodaje oružja|url = http://www.glassrpske.com/novosti/vijesti_dana/Bivsi-ministar-odbrane-saslusan-zbog-prodaje-oruzja/lat/120223.html|website = Glas Srpske|access-date = 8. 2. 2016}}{{Mrtav link|datum=Decembar 2019 |bot=InternetArchiveBot }}</ref>, te je bio zadužen za međunarodnu saradnju Ministarstva odbrane BiH. Paralelno sa tim je i u istom perodu bio na funkciji predsjednika Koordinacionog tima Bosne i Hercegovine za [[NATO]] integracije. Od 31. marta 2015. godine Crnadak je na funkciji ministra vanjskih poslova Bosne i Hercegovine u sklopu vlade između [[Srpska demokratska stranka|Srpske demokratske stranke]] (SDS), [[Stranka demokratske akcije|Stranke demokratske akcije]] (SDA), [[Hrvatska demokratska zajednica Bosne i Hercegovine|Hrvatske demokratske zajednice BiH]] (HDZ BiH) i Partije demokratskog progresa (PDP), na čijem je čelu [[Denis Zvizdić]]<ref>{{Cite web|title = Potvrđeni Vijeće ministara BiH i Vlada FBiH|url = http://balkans.aljazeera.net/vijesti/potvrdeni-vijece-ministara-bih-i-vlada-fbih|website = Al Jazeera Balkans|access-date = 8. 2. 2016}}</ref>. ==== Stav o [[Genocid u Srebrenici|genocidu u Srebrenici]] ==== Igor Crnadak je, kao i većina ostalih političara u [[Republika Srpska|Republici Srpskoj]], protiv usvajanja Rezolucije o srebreničkom genocidu. On misli, da bio usvajanje britanske Rezolucije o Srebrenici dovelo do novih političkih podjela u Bosni i Hercegovini, te da treba da se nađe jedan drugi način, kako bi se odala počast žrtvama.<ref>{{Cite web|title = Crnadak: Rezolucija o Srebrenici donosi nove podele u BiH|url = http://rs.n1info.com/a69112/Svet/Region/Rezolucija-o-Srebrenici-donosi-nove-podele-u-BiH-smatra-sef-diplomatije-Ivan-Crnadak.html|website = N1 Srbija|access-date = 8. 2. 2016}}{{Mrtav link|datum=Decembar 2019 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> {{Citat| "Svima koji su stradali u Srebrenici treba da se oda počast, jer ono što se tamo desilo više se nikad ne sme ponoviti. Međutim, razne rezolucije u vreme kad pokušavamo da BiH usmerimo ka budućnosti, krajnje su riskantan potez. Za mene je mnogo korisniji i iskreniji način odavanja počasti žrtvama da život u BiH svima učinimo boljim, nego da se večno takmičimo rezolucijama i teškim rečima" ''- Igor Crnadak: [[N1]], 15. juni 2015.''}} == Porodica == Igor Crnadak je oženjen sa Đurđicom Crnadak, sa kojom ima dvoje kćerke: Mihaelu i Helenau Trenutno živi sa njima u Banja Luci. == Reference == {{refspisak}} {{DEFAULTSORT:Crnadak, Igor}} [[Kategorija:Biografije, Zadar]] [[Kategorija:Bosanskohercegovački ministri vanjskih poslova]] [[Kategorija:Rođeni 1972.]] [[Kategorija:Bosanskohercegovački ministri]] [[Kategorija:Političari Partije demokratskog progresa]] [[Kategorija:Bosanskohercegovački novinari]] [[Kategorija:Bosanskohercegovački političari]] [[Kategorija:Živi ljudi]] [[Kategorija:Političari Republike Srpske]] psyea3rw3qkzah91gvb5zhmrwh74cb4 0 407720 3673785 3670591 2024-12-15T15:09:46Z Panasko 146730 [[Kategorija:Političari Federacije Bosne i Hercegovine]] dodata (uz pomoć [[Wikipedia:HotCat|HotCat]]a) 3673785 wikitext text/x-wiki {{Infokutija politički vođa | ime = Semiha Borovac | slika = Semiha Borovac (cropped).jpg | redoslijed = [[Ministarstvo za ljudska prava i izbjeglice Bosne i Hercegovine|Ministrica za ljudska prava i izbjeglice Bosne i Hercegovine]] | vrijeme_na_vlasti = 31. mart 2015 – 23. decembar 2019. | prethodnik = [[Damir Ljubić]] | nasljednik = [[Miloš Lučić]] | redoslijed2 = Zamjenica ministra pravde Kantona sarajevo | vrijeme_na_vlasti2 = 1996–2000. | prethodnik2 = | nasljednik2 = | redoslijed3 = | vrijeme_na_vlasti3 = | prethodnik3 = | nasljednik3 = | datum_rođenja = {{Datum rođenja i godine|1955|03|02}} | mjesto_rođenja = [[Sarajevo]], [[FNRJ]] | datum_smrti = | puno_ime = Semiha Borovac | etnicitet = [[Bošnjaci|Bošnjakinja]] | politička_stranka = [[Stranka demokratske akcije]] | supruga = | djeca = 2 | obrazovanje = | vjera = [[Islam]] | potpis = | web_stranica = [http://www.vijeceministara.gov.ba/ministarstva/ljudska_prava_i_izbjeglice/default.aspx?id=18920&langTag=bs-BA Ministarstvo za ljudska prava Bosne i Hercegovine] }} '''Semiha Borovac''' ([[Sarajevo]], 2. marta 1955) [[Bosna i Hercegovina|bosanskohercegovačka]] je političarka. Od 31. marta 2015. do 23. decembra 2019. godine bila je na funkciji [[Ministarstvo za ljudska prava i izbjeglice Bosne i Hercegovine|ministrice za ljudska prava i izbjeglice]], te je član [[Stranka demokratske akcije|Stranke demokratske akcije]].<ref>{{Cite web|title = Ministarstvo za ljudska prava i izbjeglice - Biografija ministrice - Semiha Borovac|url = http://www.vijeceministara.gov.ba/ministarstva/ljudska_prava_i_izbjeglice/default.aspx?id=18920&langTag=en-US|website = www.vijeceministara.gov.ba|access-date = 14. 2. 2016}}</ref> == Mladost == Semiha Borovac je rođena 2. marta [[1955.|1955]]. u Sarajevu. Godine, 1969. završila je osnovnu "Ahmet Fetahagić", nakon čega je završila Drugu sarajevsku gimnaziju 1973. Nakon toga, diplomirala je na [[Pravni fakultet u Sarajevu|Pravnom fakultetu]] [[Univerzitet u Sarajevu|Univerziteta u Sarajevu]] 1977. Iste godine počela je i raditi kao stručni saradnik u Sindikatu SRBiH. Tu je radila sve do 1983, kada je postala upravni inspektor u sarajevskoj općini [[Novo Sarajevo]]. Tri godine nakon toga, postala je 1986. sekretarica Vijeća udruženog rada SO Novo Sarajevo, te je do bila sve do 1990. Od 1990. do 1992. godine bila je pomoćnica sekretara SO Novo Sarajevo. Semiha Borovac je od početka [[Rat u Bosni i Hercegovini|ratnih sukoba u Bosni i Hercegovini]] 1992. do 1996. bila pomoćnica sekretara IO općine Novo Sarajevo. Nakon toga, Borovac je 1996. bila šef kabineta načelnika te općine. == Politička karijera == Nakon prvih [[Opći izbori u Bosni i Hercegovini 1996.|općih izbora 1996. u Bosni i Hercegovini]] Borovac je postala za zamjenica tadašnjeg ministra pravde Kantona Sarajevo [[Jusuf Zahiragić|Jusufa Zahiragića]]<ref>{{Cite web|title = Sastav {{!}} Vlada Kantona Sarajevo|url = http://vlada.ks.gov.ba/vlada/sastav/8|website = vlada.ks.gov.ba|access-date = 14. 2. 2016|archive-date = 4. 3. 2016|archive-url = https://web.archive.org/web/20160304003027/http://vlada.ks.gov.ba/vlada/sastav/8|url-status = dead}}</ref>, što je bila do 2000. godine. Na idućim [[Opći izbori u Bosni i Hercegovini 1998.|općim izborima u Bosni i Hercegovini 1998. godine]] izabrana za zastupnicu u [[Zastupnički dom Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine|Zastupničkom domu Parlamenta FBiH]] i za zastupnicu u [[Dom naroda Parlamenta Federacije Bosne i Hercegovine|Domu naroda Parlamenta FBiH]], gdje je postala šef kluba Bošnjaka. Nakon toga, Borovac je od 2000. do 2005. godine bila zastupnica u Skupštini [[Kanton Sarajevo|Kantona Sarajevo]], nakon čega je 2005. izabrana za [[Spisak gradonačelnika Sarajeva|gradonačelnicu Sarajeva]]. Nakon toga, bila je 2010. godine savjetnik tadašnjeg premijera Federacije Bosne i Hercegovine [[Nermin Nikšić|Nermina Nikšića]], nakon čega je postala koordinator za reformu javne uprave u Bosni i Hercegovini od 2010. do 2015. Semiha Borovac je 31. marta 2015. imenovana za ministricu za ljudska prava i izbjeglice Bosne i Hercegovine u sklopu vlade između [[Stranka demokratske akcije|Stranke demokratske akcije]] (SDA), [[Srpska demokratska stranka|Srpske demokratske stranke]] (SDS) i [[Hrvatska demokratska zajednica Bosne i Hercegovine|Hrvatske demokratske zajednice BiH]] (HDZ BiH), na čijem je čelu [[Denis Zvizdić]].<ref>{{Cite web|title = Potvrđeni Vijeće ministara BiH i Vlada FBiH|url = http://balkans.aljazeera.net/vijesti/potvrdeni-vijece-ministara-bih-i-vlada-fbih|website = Al Jazeera Balkans|access-date = 14. 2. 2016}}</ref> Semiha Borovac osim [[Bosanski jezik|bosanskog]], govori i [[Engleski jezik|engleski]] jezik. === Stranačka karijera === Semiha Borovac je od 2000. do 2004. bila sekretarica Glavnog odbora Stranke demokratske akcije (SDA) Kantona Sarajeva. Od 2002. do 2009. godine Borovac je imenovana za člana komisije za Statut i Poslanik te stranke, nakon čega je 2003. godine imenovana za pravna pitanja Savjeta SDA, što je isto bila do 2009, a od 2007. bila predsjednica te komisije. Godine 2005. Borovac je imenovana za člana glavnog odbora te stranke, što je i danas. 2010. Semiha Borovac je bila predsjednica komisije odbora za pravna pitanja SDA Kantona Sarajevo. Te godine bila je i predsjednica Međunarodnog naučnog skupa "20 godina SDA". Semiha Borovac je bila predsjedavajuća III Kongresa SDA Bosne i Hercegovine 2001. godine, IV Kongresa 2005. i predsjedavajuća V Kongresa SDA 2009. godine. == Porodica == Semiha Borovac je udata i ima dvije kćerke. == Reference == {{Refspisak}} {{startna kutija}} {{s-off}} {{s-bef|prije=[[Muhidin Hamamdžić]]<br /><small>2000–2005.</small>}} {{s-ttl|naslov=[[Spisak gradonačelnika Sarajeva|Gradonačelnik Sarajeva]]|godine=2005–2009.}} {{s-aft|poslije=[[Alija Behmen]]<br /><small>2009–2013.</small>}} {{s-end}} {{Gradonačelnici Sarajeva}} {{DEFAULTSORT:Borovac, Semiha}} [[Kategorija:Rođeni 1955.]] [[Kategorija:Živi ljudi]] [[Kategorija:Biografije, Sarajevo]] [[Kategorija:Bosanskohercegovački ministri]] [[Kategorija:Bosanskohercegovački ministri za ljudska prava i izbjeglice]] [[Kategorija:Bosanskohercegovački političari]] [[Kategorija:Političari Stranke demokratske akcije]] [[Kategorija:Političari Federacije Bosne i Hercegovine]] qp2sruyw3mjje7f2tzbii21anw93c2i 0 407917 3673815 3510066 2024-12-15T16:25:11Z Panasko 146730 [[Kategorija:Rođeni 1952.]] dodata (uz pomoć [[Wikipedia:HotCat|HotCat]]a) 3673815 wikitext text/x-wiki {{Infokutija osoba | ime = Srđan Dizdarević | slika = | alt_slike = | opis = | ime_pri_rođenju = | datum_rođenja = {{Datum rođenja|1952|09|29}} | mjesto_rođenja = [[Sarajevo]], [[FNRJ]] | datum_smrti = {{Datum smrti i godine|2016|02|16|1952|09|29}} | mjesto_smrti = Sarajevo, [[Bosna i Hercegovina]] | nacionalnost = Bosanac | druga_imena = | zanimanje = novinar i diplomat | godine_aktivnosti = | poznat_po = | značajni_radovi = }} '''Srđan Dizdarević''' bio je [[Bosna i Hercegovina|bosanskohercegovački]] novinar i diplomat i dugogodišnji predsjednik Helsinškog komiteta za ljudska prava BiH koju je obavljao devet godina, a [[2014]]. godine je podnio ostavku. Tokom radnog vijeka bio je član Izvršnog komiteta Međunarodne helsinške federacije, član Alternativnog Vijeća ministara na funkciji ministra vanjskih poslova, direktor i glavni urednik Dječije i omladinske štampe 1978. godine, pomoćnik glavnog i odgovornog urednika [[Oslobođenje|Oslobođenja]] od 1987. do 1991. godine i prvi sekretar ambasade bivše [[Jugoslavija (SFRJ)|Jugoslavije]] u [[Pariz]]u. Po izbijanju [[Rat u Bosni i Hercegovini|Rata u Bosni i Hercegovini]] vratio se u Sarajevo.<ref>{{cite web|url=http://www.slobodnaevropa.org/archive/news/20160216/500/500.html?id=27555607|title=U Sarajevu umro Srđan Dizdarević|work=slobodnaevropa.org|access-date=16. 2. 2016}}</ref> Diplomirao 1976. godine na [[Filozofski fakultet u Sarajevu|Filozofskom fakultetu u Sarajevu]]. Studirao je i političke nauke u Parizu, a desetak godina profesionalno se bavio novinarstvom. Potječe iz čuvene diplomatske porodice trojice braće Dizdarevića: njegovog oca Nijaza, nekadašnjeg ambasadora u [[Bagdad]]u, [[Alžir]]u i Parizu; strica Faika, dugogodišnjeg ambasadora u [[Teheran]]u, Alžiru i [[Madrid]]u, te drugog strica [[Raif Dizdarević|Raifa Dizdarevića]], bivšeg ministra vanjskih poslova i predsjednika Predsjedništva nekadašnje Jugoslavije. Za prvog predsjednika Helsinškog komiteta za ljudska prava u BiH izabran je [[1995]]. godine, kao i člana Asocijacije nezavisnih intelektualaca [[Krug 99]]. Odlukom [[Ured visokog predstavnika za Bosnu i Hercegovinu|Visokog predstavnika]] za BiH 1998. godine je imenovan u Radnu grupu za izradu Stalnog izbornog zakona.<ref>{{cite web|url=http://www.oslobodjenje.ba/vijesti/bih/preminuo-srdjan-dizdarevic|title=Preminuo Srđan Dizdarević|work=oslobodjenje.ba|access-date=16. 2. 2016|archive-date=17. 2. 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160217092138/http://www.oslobodjenje.ba/vijesti/bih/preminuo-srdjan-dizdarevic|url-status=dead}}</ref> <ref>{{cite web|url=https://eosmrtnice.ba/osmrtnica/srdan-dizdarevic/|title=Smrtovnica Srđan Dizdarević|work=eOsmrtnice.ba|access-date=16. 2. 2016}}</ref> == Reference == {{refspisak}} {{DEFAULTSORT:Dizdarević, Srđan}} [[Kategorija:Umrli 2016.]] [[Kategorija:Biografije, Sarajevo]] [[Kategorija:Bosanskohercegovački novinari]] [[Kategorija:Bosanskohercegovački političari]] [[Kategorija:Rođeni 1952.]] mwiwomtm5e3ik2rcttqlw4uap7k1eba 0 408284 3673825 3672621 2024-12-15T16:30:58Z Panasko 146730 [[Kategorija:Živi ljudi]] dodata (uz pomoć [[Wikipedia:HotCat|HotCat]]a) 3673825 wikitext text/x-wiki {{Infokutija politički vođa |ime = Petar Đokić |slika = |redoslijed = [[Ministararstvo industrije, rudarstva i energije Republike Srpske|Ministar industrije, rudarstva i energije Republike Srpske]] |vrijeme_na_vlasti = 18. decembar 2014 – |prethodnik = [[Željko Kovačević]] |nasljednik = |redoslijed2 = [[Ministarstvo rada i boračko-invalidske zaštite Republike Srpske|Ministar rada i boračko-invalidske zaštite Republike Srpske]] |vrijeme_na_vlasti2 = 29. decembar 2010 – 2014. |prethodnik2 = [[Rade Ristović]] |nasljednik2 = [[Milenko Savanović]] |redoslijed3 = 3. [[Predsjednik Narodne skupštine Republike Srpske]] |vrijeme_na_vlasti3 = 4. novembar 1998 – 16. decembar 2000. |prethodnik3 = [[Dragan Kalinić]] |nasljednik3 = [[Dragan Kalinić]] |redoslijed4 = Poslanik u Narodnoj skupštini Republike Srpske |vrijeme_na_vlasti4 = 1997–2002. i od 2006–2010. |prethodnik4 = |nasljednik4 = |datum_rođenja = {{Datum rođenja i godine|1961|7|29}} |mjesto_rođenja = [[Brčko]], [[NR Bosna i Hercegovina]], [[FNRJ]] |datum_smrti = |puno_ime = Petar Đokić |etnicitet = [[Srbin]] |politička_stranka = [[SP RS]] |supruga = |djeca = Bojan Đokić |obrazovanje = |vjera = [[Pravoslavna crkva|Pravoslavna vjera]] |potpis = |web_stranica = [http://www.socijalisti.ba/index.php?option=com_content&view=article&id=8&Itemid=13 Profil predsjednika SP RS-a] }} '''Petar Đokić''' (rođen 29. jula 1961) [[Bosna i Hercegovina|bosanskohercegovački]] je političar. Od 18. decembra 2014. godine je ministar industrije, rudarstva i energije [[Republika Srpska|Republike Srpske]], te je predsjednik [[Socijalistička partija Republike Srpske|Socijalističke partije Republike Srpske]]<ref>{{Cite web|title = CIN: Imovina političara - Petar Đokić|url = http://imovinapoliticara.cin.ba/profil.php?profil=79#|website = imovinapoliticara.cin.ba|access-date = 20. 2. 2016|last = www.cin.ba}}</ref>. == Život i karijera == Đokić je rođen 29. jula 1961. kao sin Save i Mare Đokić u [[Brčko]]m ([[FNRJ]]). 1976. godine je završio Osnovnu školu u tom gradu. Nakon toga, maturirao je na srednjoj policijskoj školi u [[Sarajevo|Sarajevu]] 1980. godine, nakon čega je od 1980. do 1986. godine radio kao milicioner u centru javne bezbjednosti u Brčkom. Stekao je 1991. zvanje ''diplomirani ekonomista u oblasti menadžmenta'' na ''Megatrend International Expert Consortium Limited'' u Londonu. Godine 2005. stekao je zvanje ''diplomirani ekonomista u oblasti izvršnog upravljanja'' na Fakultetu za poslovne studije Megatrend univerziteta u Beogradu.<ref>[https://www.direkt-portal.com/direkt-saznaje-ministar-djokic-diplomirao-na-megatrendu/ “Direkt” saznaje: Ministar Đokić diplomirao na “Megatrendu”]</ref> Od 1986. do 1988. godine radio je u općinskoj konferenciji Saveza Socijalističke omladine Brčkom. Nakon toga, Đokić je od 1989. do 1991. godine radio u općinskoj konjerenciji Saveza Socijalističkog radnog naroda u tom gradu. 1991. godine, nakon reformi [[Ante Marković]]a, Petar Đokić je osnovao "Intermarket" preduzeće u Brčkom, čiji je i danas vlasnik. Od početka [[Rat u Bosni i Hercegovini|ratnih sukoba u Bosni i Hercegovini]] 1992. godine Đokić je radio u centru javne bezbjednosti Brčkog, što je bio do 1993. godine. === Politička karijera === Od 1976. godine do 1991. godine Đokić je bio član [[Savez komunista Jugoslavije|Saveza komunista Jugoslavije]] (SKJ), nakon čega je se učlanio u Demokratski socijalistički savez BiH, tadašnju Socijaldemokratsku partiju BiH, direktnog nasljednika SKJ. Godinu dana nakon toga, Đokić je 1991. godine postao predsjednik Općinskog odjeljenja [[Socijaldemokratska partija Bosne i Hercegovine|Socijaldemokratske partije Bosne i Hercegovine]] (SDP BiH), što je bio do početka rata u Bosni i Hercegovini 1992. godine. 1993. godine Petar Đokić je se učlanio u Socijalističku partiju Republike Srpske. Te godine Đokić je i izabran za općinskog povjerenika za izbjeglice i raseljena lica grada Brčko, nakon čega je od 1994. do 1996. godine radio u Komesarijatu za izbjeglice i raseljena lica Republike Spske. Od 1997. do [[Opći izbori u Bosni i Hercegovini 2002.|Općih izbora u Bosni i Hercegovini 2002. godine]] Petar Đokić je bio poslanik u [[Narodna skupština Republike Srpske|Narodnoj skupštini Republike Srpske]], gdje je i od 1998. godine bio predsjedavajući Skupštine RS-a. 2006. godine Đokić je ponovo izabran za poslnika u Narodnoj skupštini RS-a, što je bio do 2010. godine. Nakon toga, Đokić je 29. decembra 2010. godine imenovan za ministra rada i boračko-invalidsku zaštitu Republike Srpske u Vladi [[Aleksandar Džombić|Aleksandra Džombića]]. Nakon što je ta vlada 27. februara 2013. godine dala ostavku, nakon čega je 12. marta 2013. godine u vladi [[Željka Cvijanović|Željke Cvijanović]] ponovo imenovan na tu funkciju. Petar Đokić je 18. decembra 2014. godine imenovan za ministra industrije, rudarstva i energije Republike Srpske u sklopu vlade između [[Savez nezavisnih socijaldemokrata|Saveza nezavisnih socijaldemokrata]] (SNSD), [[Demokratski narodni savez|Demokratskog narodnog saveza]] (DNS) i Socijalističke partije RS-a (SP RS), na čijem je čelu Željka Cvijanović<ref>{{Cite web|title = Почетна Влада Републике Српске|url = http://www.vladars.net/|website = www.vladars.net|access-date = 20. 2. 2016|language = sr|archive-date = 1. 8. 2012|archive-url = https://www.webcitation.org/69a8H5t8z?url=http://www.vladars.net/sr-SP-Cyrl/Pages/Default.aspx|url-status = dead}}</ref>. ==== Stranačka karijera ==== Petar Đokić je od 1993. godine član Socijalističke partije Republike Srpske (SP RS). Godinu dana nakon toga, 1994. godine, Đokić je postao član izvršnog i glavnog odbora SP RS-a, nakon čega je 2000. godine postao zamjenik predsjednika te stranke. Od 2002. godine Petar Đokić je predsjednik SP RS-a. === Sudski postupak === Dana 3. septembra 2007. godine Petar Đokić je proglašen krivim za prevaru,{{izvor}} kojom je oštetio [[Telekom Srpske]], poznatiji kao m:tel, za više od 300.00 [[Konvertibilna marka|konvertibilnih maraka]].{{izvor}} [[Ustavni sud Bosne i Hercegovine]] je presudio Đokića na tri mjeseca zatvora.{{izvor}} == Porodica == Petar Đokić ima jednog sina Bojana. == Reference == {{Refspisak}} {{DEFAULTSORT:Đokić, Petar}} [[Kategorija:Rođeni 1961.]] [[Kategorija:Biografije, Brčko]] [[Kategorija:Ministri Republike Srpske]] [[Kategorija:Političari Socijalističke partije (Bosna i Hercegovina)]] [[Kategorija:Političari Republike Srpske]] [[Kategorija:Bosanskohercegovački političari]] [[Kategorija:Političari Socijaldemokratske partije Bosne i Hercegovine]] [[Kategorija:Predsjednik Narodne skupštine Republike Srpske]] [[Kategorija:Političari Demokratskog socijalističkog saveza Bosne i Hercegovine]] [[Kategorija:Živi ljudi]] jaogq2id4coll3k5cal82tvnjc7zeqo 10 416386 3673885 3595514 2024-12-15T23:25:32Z KWiki 9400 3673885 wikitext text/x-wiki {{Navkutija |ime = Svjetski prvaci na 200 slobodno - kratki bazen |naslov = [[Svjetski prvaci u plivanju (kratki bazeni)|Svjetski prvaci na 200 m slobodno – kratki bazen]] |podaciklasa = hlist |naslovstil = background:#99BADD |podaci1 = * 1993:&nbsp;[[Antti Kasvio]] * 1995–1997:&nbsp;[[Gustavo Borges]] * 1999:&nbsp;[[Ian Thorpe]] * 2000:&nbsp;[[Béla Szabados (plivač)|Béla Szabados]] * 2002:&nbsp;[[Klete Keller]] * 2004:&nbsp;[[Michael Phelps]] * 2006:&nbsp;[[Ryk Neethling]] * 2008:&nbsp;[[Kenrick Monk]] * 2010–2012:&nbsp;[[Ryan Lochte]] * 2014:&nbsp;[[Chad le Clos]] * 2016:&nbsp;[[Park Tae-hwan]] * 2018:&nbsp;[[Blake Pieroni]] * 2021–2022:&nbsp;[[Hwang Sun-woo]] * 2024:&nbsp;[[Luke Hobson]] }} <noinclude> [[Kategorija:Šabloni svjetskih prvaka u plivanju – kratki bazen|200 slobodno – muškarci]] </noinclude> nza3fackrqjgf1cv3lomcjfivzykquo 3673886 3673885 2024-12-15T23:26:01Z KWiki 9400 3673886 wikitext text/x-wiki {{Navkutija |ime = Svjetski prvaci na 200 slobodno - kratki bazen |naslov = [[Svjetski prvaci u plivanju (kratki bazeni)|Svjetski prvaci na 200 m slobodno – kratki bazen]] |podaciklasa = hlist |naslovstil = background:#99BADD |podaci1 = * 1993:&nbsp;[[Antti Kasvio]] * 1995–1997:&nbsp;[[Gustavo Borges]] * 1999:&nbsp;[[Ian Thorpe]] * 2000:&nbsp;[[Béla Szabados (plivač)|Béla Szabados]] * 2002:&nbsp;[[Klete Keller]] * 2004:&nbsp;[[Michael Phelps]] * 2006:&nbsp;[[Ryk Neethling]] * 2008:&nbsp;[[Kenrick Monk]] * {{nowrap|2010–2012: [[Ryan Lochte]]}} * 2014:&nbsp;[[Chad le Clos]] * 2016:&nbsp;[[Park Tae-hwan]] * 2018:&nbsp;[[Blake Pieroni]] * 2021–2022:&nbsp;[[Hwang Sun-woo]] * 2024:&nbsp;[[Luke Hobson]] }} <noinclude> [[Kategorija:Šabloni svjetskih prvaka u plivanju – kratki bazen|200 slobodno – muškarci]] </noinclude> qv9uh11cr3z75ehs6jfkco5nibf63qr 10 416390 3673884 3595513 2024-12-15T23:24:27Z KWiki 9400 3673884 wikitext text/x-wiki {{Navkutija |ime = Svjetski prvaci na 100 prsno - kratki bazen |naslov = [[Svjetski prvaci u plivanju|Svjetski prvaci na 100 m prsno – kratki bazen]] |podaciklasa = hlist |naslovstil = background:#99BADD |podaci1 = * 1993:&nbsp;[[Phil Rogers]] * 1995:&nbsp;[[Mark Warnecke]] * 1997–1999:&nbsp;[[Patrik Isaksson (plivač)|Patrik Isaksson]] * 2000:&nbsp;[[Roman Sludnov]] * 2002:&nbsp;[[Oleg Lisogor]] * 2004:&nbsp;[[Brendan Hansen]] * 2006:&nbsp;[[Oleg Lisogor]] * 2008:&nbsp;[[Igor Borisik]] * 2010:&nbsp;[[Cameron van der Burgh]] * 2012:&nbsp;[[Fabio Scozzoli]] * 2014:&nbsp;[[Felipe França Silva]] * 2016:&nbsp;[[Marco Koch]] * 2018:&nbsp;[[Cameron van der Burgh]] * 2021:&nbsp;[[Ilja Šimanovič]] * 2022:&nbsp;[[Nic Fink]] * 2024:&nbsp;[[Qin Haiyang]] }} <noinclude> [[Kategorija:Šabloni svjetskih prvaka u plivanju – kratki bazen|100 prsno – muškarci]] </noinclude> 8embdps28emyhqpdhphw2wpk7twuub0 0 421336 3673861 3628988 2024-12-15T18:40:09Z 86.33.79.249 typo correction (druguh - drugih) 3673861 wikitext text/x-wiki {{Infokutija lijek | Naziv lijeka = Metoprolol | Druga_imena = | Grupa = Beta blokatori | Trgovačka imena = Lopressor | ATC kodovi = C07 <br>AB02 | CAS_registarski_broj =51384-51-1 | Dostupnost bez recepta = | Strukturna formula =[[Datoteka:(RS)-Metoprolol Structural Formula V1.svg |250px| ]] | IUPAC ime = (''RS'')-1-(izopropilamino)-3-[4-(2-metoksietil)phenoksi]propan-2-ol | Sumarna formula = {{Chem|C|15|H|25|N|O|3|}} | Molarna masa = 267,364&nbsp;g/mol | Tačka topljenja = 120 | Biološka raspoloživost = 50% (jednostruka doza)<ref>{{cite web|title=Metolar 25/50 (metoprolol tartrate) tablet|url=http://www.accessdata.fda.gov/drugsatfda_docs/label/2008/018303s033lbl.pdf|website=FDA}}</ref><br/> 70% (ponovljeno uzimanje)<ref name="Austria-Codex">{{cite book|title=Austria-Codex|editor=Jasek, W|publisher=Österreichischer Apothekerverlag|location=Vienna|year=2007|edition=62nd|isbn=978-3-85200-181-4|pages=916–919|language=German}}</ref> | Metabolizam = [[Jetra]] preko [[CYP2D6]], [[CYP3A4]] | Poluvrijeme eliminacije = 3–7 sati | Izlučivanje = [[Bubrezi]] *[[PubChem]] =4171 *Smiles = O(c1ccc(cc1)CCOC)CC(O)CNC(C)C }} '''Metoprolol''', pod trgovačkim imenom '''Lopressor''', između ostalog, lijek je koji se upotrebljava kao selektivni [[beta blokator|β₁blokator receptora]]. Koristi se za liječenje [[hipertenzija|visokog krvnog pritiska]], [[angina|boli u grudima zbog lošeg protoka krvi u srce]] i niz drugih promjena koje uključuju [[Tahiaritmija|abnormalno brz rad srca]]. Također se koristi se za sprečavanje daljnjih srčanih problema nakon [[infarkt miokarda|infarkta miokarda]] i za sprečavanje glavobolje kod onih sa [[migrena|migrenom]]. ==Način upotrebe== Metoprolol dolazi u formulacijama koje se mogu uzeti oralno ili intravenski.<!-- <ref name=AHFS2014/> --> Liječenje se obično dozira dvba puta dnevno<!-- <ref name=AHFS2014/> --> Postoji formulacija sa produženim djelovanjem, koja se uzima jednom dnevno.<!-- <ref name=AHFS2014/> --> Metoprolol može se kombinirati sa jedinstvenom tabletom [[hidrohlorotiazid]]a<ref name=AHFS2014/> ==Nuspojave== Uobičajeni neželjeni efekti uključuju probleme sa spavanjem, [[umor]], osjećaj [[nesvjestica|nesvjestice]] i tegoba u stomaku<ref name=AHFS2014 /> Velike doze mogu izazvati ozbiljna otrovanja.<ref name=AHFS2014/> Large doses may cause serious toxicity.<ref>{{cite book|last1=Pillay|title=Modern Medical Toxicology|date=2012|publisher=Jaypee Brothers Publishers|isbn=9789350259658|page=303|url=https://books.google.ca/books?id=MFcHBAAAQBAJ&pg=PA303}}</ref><ref name=Rosen2014>{{cite book|last=Marx|first=John A. Marx|title=Rosen's emergency medicine : concepts and clinical practice|date=2014|publisher=Elsevier/Saunders|location=Philadelphia, PA|isbn=1455706051|pages=Chapter 152|edition=8th|chapter=Cardiovascular Drugs}}</ref> Risk in pregnancy has not been ruled out.<ref name=AHFS2014>{{cite web|title=Metoprolol|url=http://www.drugs.com/monograph/metoprolol-succinate.html|publisher=The American Society of Health-System Pharmacists|access-date=Apr 21, 2014}}</ref><ref name="Australian Government">{{cite web|title=Prescribing medicines in pregnancy database|url=http://www.tga.gov.au/hp/medicines-pregnancy.htm#.U1Yw8Bc3tqw|work=Australian Government|access-date=22. 4. 2014|date=3. 3. 2014}}</ref> It appears to be safe in breastfeeding.<ref>{{cite book|title=Medical Toxicology|date=2004|publisher=Lippincott Williams & Wilkins|isbn=9780781728454|page=684|url=https://books.google.ca/books?id=BfdighlyGiwC&pg=PA684}}</ref> Greater care is required with use in those with liver problems or [[asthma]].<ref name=AHFS2014/> If stopped this should be done slowly to decrease the risk of further health problems.<ref name=AHFS2014/> ==Historija, društvo i kultura== Metoprolol je prvi puta napravljen [[1969]].<ref>{{cite book|last1=Carlsson|first1=edited by Bo|title=Technological systems and industrial dynamics.|date=1997|publisher=Kluwer Academic |location=Dordrecht |isbn=9780792399728 |page=106|url=https://books.google.com/books?id=Z0X9MQ30gccC&pg=PA106}}</ref> Nalazi se na [[lista esencijalnih kijekoova Svjetske zdravstvene organizacije|listi esencijalnih lijekova Svjetske zdfravstvene organizacije]] – najznačajnijih [[lijek]]ova potrebnih u osnovnom [[zdravstvo|zdravstvenom sistemu]].<ref>{{cite web|title=WHO Model List of Essential Medicines |url=http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/93142/1/EML_18_eng.pdf?ua=1 |work=World Health Organization |access-date=22. 4. 2014 |date=oktobar 2013}}</ref> Raspoloživ je kao [[generički lijek]].<ref name=AHFS2014/> U 2013., metoprolol je bio 19. najpropisivaniji lijek u [[SAD|Sjedinjrnim državama]].<ref>{{cite web | title=Top 100 Drugs for 2013 by Units Sold |url=http://www.drugs.com/stats/top100/2013/units|website=Drugs.com |access-date=22. 3. 2015 |date=februar 2014}}</ref> == Medicinska upotreba == Metoprolol se koristi za niz promjena, uključujući i [[hipertenzija|hipertenziju]], [[angina|anginu]], [[akutni infarkt miokarda]], [[supraventrikularna tahikardija|supraventrikularnu tahikardiju]], [[ventrikularna tahikardija|ventrikulsku tahikardiju]], [[kongestivno zatajenje srca]] i prevenciju [[migrena|migrenskih glavobolja]].<ref name=AHFS>{{cite web | title = Metoprolol | url = http://www.drugs.com/monograph/metoprolol-succinate.html | work = The American Society of Health-System Pharmacists | access-date=3. 4. 2011 }}</ref> * Liječenje [[Zatajenje srca|zatajenja srca]]<!-- --><ref name="Lancet-MERIT-HF">{{cite journal | author = MERIT-HF Study Group | title = Effect of metoprolol CR/XL in chronic heart failure: Metoprolol CR/XL Randomised Intervention Trial in Congestive Heart Failure (MERIT-HF) | journal = Lancet | volume = 353 | issue = 9169 | pages = 2001–2007 | year = 1999 | pmid = 10376614| doi = 10.1016/S0140-6736(99)04440-2 }}</ref> * [[Vazovagusna sinkopa]]<ref name="pmid9093048">{{Cite journal | last1 = Biffi | first1 = M. | last2 = Boriani | first2 = G. | last3 = Sabbatani | first3 = P. | last4 = Bronzetti | first4 = G. | last5 = Frabetti | first5 = L. | last6 = Zannoli | first6 = R. | last7 = Branzi | first7 = A. | last8 = Magnani | first8 = B. | title = Malignant vasovagal syncope: a randomised trial of metoprolol and clonidine. | journal = Heart | volume = 77 | issue = 3 | pages = 268–72 |date=1997 | doi = 10.1136/hrt.77.3.268| PMID = 9093048 | pmc=484696}}</ref><ref name="pmid18376348">{{cite journal |authors=Zhang Q, Jin H, Wang L, Chen J, Tang C, Du J | title = Randomized comparison of metoprolol versus conventional treatment in preventing recurrence of vasovagal syncope in children and adolescents | journal = Medical Science Monitor | volume = 14 | issue = 4 | pages = CR199–CR203 | year = 2008 | pmid = 18376348 |doi= |url = http://www.medscimonit.com/fulltxt.php?ICID=850297 }}</ref> * Dodatak u tretmana [[hipertireoza|hipertireoze]]<ref name=pmid1352658>{{cite journal |authors=Geffner DL, Hershman JM |title=β-Adrenergic blockade for the treatment of hyperthyroidism |url=https://archive.org/details/sim_american-journal-of-medicine_1992-07_93_1/page/61 |journal=The American Journal of Medicine |volume=93 |issue=1 |pages=61–8 |date=juli 1992 |pmid=1352658 |doi=10.1016/0002-9343(92)90681-Z}}</ref> * [[Sindrom dugog QT ]], posebno za bolesnika s astmom, jer se metoprolol β1 kao selektivan uglavnom slabije miješa sa lijekovima za astmu, koji su često β2-adrenergični agonistički receptorski lijekovi. * Prevencija relapsa u [[atrijska fibrilacija|arterijskoj fibrilaciji]] (u formi sa kontroliranim otpuštanjem / produljenim otpuštanjem).<ref>{{cite journal | last1 = Kühlkamp | first1 = V | last2 = Schirdewan | first2 = A | last3 = Stangl | first3 = K | last4 = Homberg | first4 = M | last5 = Ploch | first5 = M | last6 = Beck | first6 = OA | year = 2000 | title = Use of metoprolol CR/XL to maintain sinus rhythm after conversion from persistent atrial fibrillation | url = http://content.onlinejacc.org/article.aspx?articleid=1126549 | journal = J Am Coll Cardiol | volume = 36 | issue = 1| pages = 139–146 | doi = 10.1016/S0735-1097(00)00693-8 }}</ref> Zbog svoje selektivnosti i blokiranja [[beta-1 adrenergični receptor|beta₁]] receptora u srcu, metoprolol se propisuje za korištenje uz druge lijekove i [[anksioznost|performanse anksioznosti]] , [[socijslni anksiozni poremećaj]] i druge [[anksiozni poremećaj|anksiozne portemećaje]]. == Neželjeni efekti== Nuspojave, posebno s većim dozama, uključuju vrtoglavicu, pospanost, umor, proljev, neobične snove, [[ataksija|ataksiju]], probleme sa spavanjem, depresiju i probleme sa vidom. Takođe može smanjiti dotok krvi u ruke i noge, zbog čega utrnu i zebu. Pušenje može pogoršati ovaj efekt.<ref name="drugs">{{ cite web | url = http://www.drugs.com/metoprolol.html | title = Metoprolol | publisher = Drugs.com }}</ref> Zbog visoke penetracije preko [[krvno-moždana barijera|krvno-moždane barijere]], [[lipofil]]ni beta blokatori, kao što su [[propranolol]] i metoprolol češće od drugih manje lipofilnih beta blokatora uzrokuju poremećaje sna, kao što su nesanica, živopisan snovi i noćne more.<ref name="pmid21180298">{{ cite journal | author = Cruickshank JM | title = Beta-blockers and heart failure | journal = Indian Heart Journal | year = 2010 | volume = 62 | issue = 2 | pages = 101–110 | pmid = 21180298 }}</ref> Ozbiljne nuspojave, za koje se preporučuje da se odmah prijave, uključuju simptome [[bradikardija|bradikardije]] (u mirovanju otkucaji srca sporiji od 60 u minuti), uporni simptomi vrtoglavice, nesvestica i neobičan umor, plavkaste diskoloracije prstiju na rukama i nogama, utrnulost / peckanje / oticanje ruke ili noge, [[seksualna disfunkcija]], [[disfunkcija erekcije]] ([[impotencija]]), gubitak kose, mentalne promjene raspoloženja, depresija, problemi sa disanjem, kašalj, [[dislipidemija]] i povećana žeđ . Uzimanje sa alkoholom može izazvati blagi osip tijela, što se ne preporučuje.<ref name="drugs"/> === Mjere opreza=== Metoprolol može pogoršati simptome zatajenja srca u nekih bolesnika, koji mogu osjetiti bol u prsima ili nelagode, proširene vratne vene i ekstremni umor, nepravilno disanje, neregularne otkucaje srca, otežano disanje, oticanje lica, prstiju, nogu ili potkoljenice, otežalost tijela ili teško disanje.<ref name="mayoclinic">{{ cite web | publisher = Mayo Clinic | work = Drug Information | url = http://www.mayoclinic.com/health/drug-information/DR602483/DSECTION=precautions- | title = Metoprolol (Oral Route) Precautions }}</ref> Ovaj lijek može uzrokovati promjene u nivou šećera u krvi ili prikriti znakove niskog šećera u krvi, kao što je ubrzan puls.<ref name="mayoclinic" /> It also may cause some people to become less alert than they are normally, making it dangerous for them to drive or use machines.<ref name="mayoclinic" /> === Trudnoća i dojenje=== Metoprolol je u [[SAD]] uvršten u [[kategorija trudnoće|kategoriju trudnoće]] C, što znači da se rizik za fetus ne može isključiti,<ref name="AHFS2014"/> a kategorija C u Australji znači da može biti sumnjiv za izazivanje štetnih posljedice na ljudski fetus (ali ne izaziva malformacije).<ref name="Australian Government"/> == Predoziranje== Prekomjerna doza metoprolola može izazvati ozbiljne hipotenzije, bradikardije, metaboličku acidozu, srčane napade i kardiorespiratorni zastoj. Za potvrdu dijagnoze predoziranja ili trovanja u hospitaliziranih pacijenata mogu se mjeriti koncentracije u krvi ili plazmi ili da se pomogne u medicolegalnoj istrazi uzroka smrti. U plazmi je obično manje od 200 g/L tokom terapeutske administracije, ali može biti u rasponu od 1–20&nbsp;mg/L kod žrtava predoziranja.<ref>{{ cite journal |authors=Page C, Hacket LP, Isbister GK | title = The use of high-dose insulin-glucose euglycemia in beta-blocker overdose: a case report | journal = Journal of Medical Toxicology | year = 2009 | volume = 5 | issue = 3 | pages = 139–143 | pmid = 19655287 | doi=10.1007/bf03161225}}</ref><ref>{{ cite journal |authors=Albers S, Elshoff JP, Völker C, Richter A, Läer S | title = HPLC quantification of metoprolol with solid-phase extraction for the drug monitoring of pediatric patients | journal = Biomedical Chromatography | volume = 19 | issue = 3 | pages = 202–207 | year = 2005 | pmid = 15484221 | doi=10.1002/bmc.436}}</ref><ref>{{ cite book | author = Baselt R | title = Disposition of Toxic Drugs and Chemicals in Man | edition = 8th | publisher = Biomedical Publications | location = Foster City, CA | year = 2008 | pages = 1023–1025 }}</ref> == Farmakologija == * beta-1 selektivan; * umjereni [[lipofil]] * bez unutrašnjih simpatomimetskih aktivnosti; *sa slabom stabilizirajućom aktivnosti membrane; *snižavanje srčane stope, kontradiktorno, minutnog volumena, čime se smanjuju [[krvni pritisak]]. === Farmakokinetika=== Metoprolol ima kratko [[poluvrijeme eliminacije|poluvrijeme poluraspadanja]], od 3 do 7 sati, i zato se uzima najmanje dva puta dnevno ili kao sporo otpuštajući preparat. To proizilazi iz alfa-hidroksilacije i O-demetilacije kao [[enzim|supstrata]] citohroma – enzima jetre [[CYP2D6]]<ref>{{ cite journal |authors=Swaisland HC, Ranson M, Smith RP, Leadbetter J, Laight A, McKillop D, Wild MJ | title = Pharmacokinetic drug interactions of gefitinib with rifampicin, itraconazole and metoprolol | journal = Clinical Pharmacokinetics | year = 2005 | volume = 44 | issue = 10 | pages = 1067–1081 | pmid = 16176119 | doi=10.2165/00003088-200544100-00005}}</ref><ref name="pmid23665868">{{Cite journal | last1 = Blake | first1 = CM. | last2 = Kharasch | first2 = ED. | last3 = Schwab | first3 = M. | last4 = Nagele | first4 = P. | title = A meta-analysis of CYP2D6 metabolizer phenotype and metoprolol pharmacokinetics. | journal = Clin Pharmacol Ther | volume = 94 | issue = 3 | pages = 394–9 |date=2013 | doi = 10.1038/clpt.2013.96 | PMID = 23665868 | pmc=3818912}}</ref> i mali procenat putem [[CYP3A4]], dovodeći do pojaveneaktivnih metabolita. == Hemija == Metoprolol ima vrlo nisku tačku topljenja; oko 120^oC za [[tartarat]], a oko 136^oC za [[sukcinska kiselina|sukcinat]]. Zbog toga, metoprolol se uvijek proizvodi u otopini koja je bazirana na solima, jer je lijek sa niskom tačkom topljenja teško praviti u proizvodnom okruženju. U [[slobodnoj bazi]] postoji kao voskasta bijela čvrsta tvar, a tartaratna so je finiju kristalni materijal. Aktivna supstanca metoprolola djeluje ili kao metoprolol-sukcinat ili kao metoprolol-tartarat (gdje je 100&nbsp;mg metoprolol-tartarat odgovara 95&nbsp;mg metoprolol-sukcinata). Tartarat je [[Farmaceutska formulacija|formulacija]] koja se odmah oslobađa, a sukcinatna formulacija ima produženo djelovanje.<ref>{{cite journal | author = Cupp M | title = Alternatives for Metoprolol Succinate | journal = Pharmacist's Letter / Prescriber's Letter | year = 2009 | volume = 25 | issue = 250302 | url = http://www.ncbop.org/PDF/MetoprololShortageMarch2009.pdf | format = pdf | access-date = 6. 7. 2012 | archive-date = 20. 9. 2016 | archive-url = https://web.archive.org/web/20160920200624/http://www.ncbop.org/PDF/MetoprololShortageMarch2009.pdf | url-status = dead }}</ref> === Stereohemija === Metoprolol sadrži stereocentar i sastoji se od dva enantiomera. Ovo je racemat, odnosno mješavina (''R'') - 1: 1 i (''S'') -forma:<ref name="Rote Liste">Rote Liste Service GmbH (ur.): ''Rote Liste 2017 – Arzneimittelverzeichnis für Deutschland (einschließlich EU-Zulassungen und bestimmter Medizinprodukte)''. Rote Liste Service GmbH, Frankfurt/Main, 2017, 57. izd., {{ISBN|978-3-946057-10-9}}, str. 200.</ref> {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! colspan="2"| Enantiomeri metoprolola |- | [[Datoteka:(R)-Metoprolol Structural Formula V1.svg|250 px]]<br /><small> CAS broj: 81024-43-3</small> | [[Datoteka:(S)-Metoprolol Structural Formula V1.svg|250 px]]<br /><small> CAS broj: 81024-42-2</small> |} === Brendovi === [[Datoteka:ToprolXL50mg.png|thumb|80px|Toprol XL, 50 mg]] Meprolol se prodaje pod brendom ''Lopressor'' kompanije [[Novartis]] i Toprol-XL (u SAD-a), Selokeen (u Holandiji), kao Minax firme [[Alphapharm]] i Metrol u Arrow Pharmaceuticals (u Australiji), te kao Betaloc ([[AstraZeneca]]), kao Bloxan ([[Krka (kompanija)]] (u Sloveniji), kao Neobloc (Unipharm) (u Izraelu ), Presolol ([[Hemofarm]]) (u Srbiji)i Corvitol prema ([[Berlin-Chemie]]), u Njemačkoj). U Indiji, ovaj lijek je dostupan pod imenima Met-XL, Metolar, Starpress, i Restopress. Dostupan je i jedan broj [[Generički lijek|generičkih]] proizvoda. ==Također pogledajte== *[[Beta blokator]] == Reference == {{refspisak|32em}} == Vanjski linkovi == {{Commonscat|Meprolol}} * [http://www.Met Xl.com/index.aspx Ajanta pharma's page for Toprol-XL]{{Mrtav link|datum=Oktobar 2019 |bot=InternetArchiveBot }} * [http://www.pharma.us.novartis.com/product/pi/pdf/lopressor.pdf Novartis's page for Lopressor] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304032040/http://www.pharma.us.novartis.com/product/pi/pdf/lopressor.pdf |date=4. 3. 2016 }} (PDF) * [http://druginfo.nlm.nih.gov/drugportal/dpdirect.jsp?name=Metoprolol U.S. National Library of Medicine: Drug Information Portal - Metoprolol] {{beta blokatori}} [[Kategorija:Alkoholi]] [[Kategorija:Beta blokatori]] [[Kategorija:Hemijske supstance za hitno liječenje]] [[Kategorija:Eteri]] [[Kategorija:Fenol eteri]] [[Kategorija:RTT]] [[Kategorija:Esencijalni lijekovi Svjetske zdravstvene organizacije]] im0w2hagg9azt45pel87o5rsqtg7fw4 0 421463 3673718 3437119 2024-12-15T13:48:42Z InternetArchiveBot 118070 Rescuing 1 sources and submitting 0 for archiving.) #IABot (v2.0.9.5 3673718 wikitext text/x-wiki '''Cirkulacijski otpor''' − poznat i kao '''vaskularni otpor''' − je onaj otpor koji se mora prevazići pri potiskivanju [[krv]]i kroz [[krvotok]] i stvoriti [[dinamika fluida|protok]]. Otpor u sistemskoj cirkulaciji je poznat je kao '''sistemski vaskularni otpor''' ('''SVO''') ili može ponekad biti nazvan starijim terminom '''ukupni periferni otpor''' ('''UPO'''), dok je otpor u [[plućna cirkulacija|plućnoj cirkulaciji]] poznat kao '''plućni vaskularni otpor''' ('''PVO'''). Sistemski vaskularni otpor se koristi u proračunima [[krvni pritisak|krvnog pritiska]], [[protok krvi|protoka krvi]] i srčane funkcije. [[Vazokonstrikcija]] (tj. smanjenje promjera krvnih sudova) povećava SVO, a [[vazodilatacija]] (povećanje promjera) ga smanjuje. Jedinica za mjerenje vaskularnog otpora je [[din]] • [[din]]•s•cm⁻⁵, paskalskih sekundi po kubnom metro metre (Pa•s/m³) ili, radi lakšeg izvođenja, može se, na osnovu pritiska (mjereno u [[mmHg]]) i [[minutni volume|minutnog volumena]] (mjerenog u L/ min), dati u mmHg • min/L. Ovo je numerički ekvivalent hibridne referentne jedinice (HRJ), koji je također poznat kao Woodova jedinica (u čast [[Earl Wood|Earla Wooda]], ranog pionira u ovom polju), a često ga koriste pedijatrijski kardiolozi. Konverzija između tih jedinica je:<ref name=Fuster2004>Fuster, V.; Alexander, R.W.; O'Rourke, R.A. (2004) ''Hurst's the heart, book 1''. 11th Edition, McGraw-Hill Professional, Medical Pub. Division. Page 513. {{ISBN|978-0-07-143224-5}}.</ref> <math> 1\, \frac{\text{mmHg} \cdot \text{min}}{\text{ L }} (\text{HRJ}) = 8\, \frac{\text{MPa} \cdot \text{s}}{\text{m}^3} = 80\, \frac{\text{din} \cdot \text{sec}}{\text{cm}^5} </math> {| class="wikitable" !rowspan=2| Mjera !colspan=3| Referentni raspon |- ! din•s/cm⁵ !! MPa•s/m³ !! mmHg•min/l ili <br> HRJ/Woodovih jedinica |- | Sistemski vaskularni otpor | 700&ndash;1600<ref name=WashingtonSurgery2008>Table 30-1 in: {{cite book |author=Trudie A Goers; Washington University School of Medicine Department of Surgery; Klingensmith, Mary E; Li Ern Chen; Sean C Glasgow |title=The Washington manual of surgery |url=https://archive.org/details/washingtonmanual0005unse_x3a3 |publisher=Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins |location=Philadelphia |year=2008 |pages= |isbn=0-7817-7447-0 |oclc= |doi= |access-date=}}</ref> || 70&ndash;160<ref name=dyn>Derived from values in dyn•s/cm⁵</ref> || 9&ndash;20<ref name=dyn/> |- | Plućni vaskularni otpor | 20&ndash;130<ref name=WashingtonSurgery2008/> || 2&ndash;13<ref name=dyn/> || 0.25&ndash;1.6<ref name=dyn/> |} == Proračun == Osnovni princip izračunavanja otpora je da je protok jednak tekućem pritisku podijeljenom sa otporom. :<math>R = \Delta P / Q </math> gdje : *R = otpor; *ΔP = promjena u pritiska preko cirkulacije petlje (sistemski / plućni) od početka (odmah nakon izlaska iz lijeve komore / desne komore) do njegovog kraja (ulaska u desnu pretkomoru / lijevu pretkomoru) *Q = e protok kroz krvne sudove (kada se govori o SVO, ovo je jednako [[minutni volume|minutnom volumenu]]). ===Sistemski proračuni === Sistemski vaskularni otpor se stoga može izračunati u jedinicama din•s•cm⁻⁵ kao ::<math>\frac {80 \cdot (mean\ arterial\ pressure - mean \ right \ atrial \ pressure)} {cardiac\ output}</math> gdje je [[prosječni arterijski pritisak]] (''mean arterial pressure'') 2/3 dijastolskog krvnog pritiska plus 1/3 sistolnog [ili dijiastolni + 1/3(sistolni – dijastolni)]. Drugim riječima: :'''Sistemski vaskularni otpor = 80x ([[srednji arterijski pritisak]] – [[centralni venski pritisak|prosjek venskog pritiska]] ili CVP/[[minutni volumen]]''' (''cardiac output'') Prosječni arterijski pritisak se najčešće mjeri koristeći [[sfigmomanometar]], izračunavajući specijalizirani prosjek između sistolnog i dijastolnog krvnog pritiska. Venski pritisak, također poznat i kao [[centralni venski pritisak]], mjeri se na desnoj pretkomori i obično je vrlo nizak (obično oko 4 &nbsp;mm Hg). Kao rezultat toga, on se ponekad zanemaruje. ===Procjene plućnog cirkulacijskog otpora=== Plućni vaskularni otpor može se procijeniti u jedinicama din•s•cm⁻⁵ kao :<math>\frac {80 \cdot (mean\ pulmonary\ arterial\ pressure - mean \ pulmonary \ \ wedge \ pressure)} {cardiac\ output}</math> gdje su pritisci mjereni u jedinicama milimetara žive ([[mmHg]]) a minutni volumen u jedinicama [[litar]] po [[minuta|minuti]] (L/min). [[Pritisak plućne petlje|Pritisak u petlji plućne arterije]] (također nazvan plućni okluzijski arterijski pritisak ili PAOP) je mjera u kojoj je jedna od plućnih arterija blokirana, a pritisak nizvodno od okluzije se mjeri kako bi se dobio uzorak na lijevoj strani atrijskog pritiska.<ref>University of Virginia Health System.[http://www.healthsystem.virginia.edu/internet/anesthesiology-elective/cardiac/pacphys.cfm "The Physiology: Pulmonary Artery Catheters"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070521171815/http://www.healthsystem.virginia.edu/internet/anesthesiology-elective/cardiac/pacphys.cfm |date=21. 5. 2007 }}</ref> Stoga, brojnik gornjee jednadžbe je razlika pritiska između ulaza krvi u plućnu cirkulaciju (gdje se iz desne komore srca povezuje na plućnu) i izlazi (što je ulaz u lijevu srčanu pretkomoru). Navedena jednadžba sadrži numeričku konstantu da korigira korištene jedinice, ali je koncepcijski ekvivalent za slijedeće: :<math> R = \frac{\Delta P}{Q} </math> gdje *R = plućni vaskularni otpor (otpor tečnosti), *ΔP = razlika pritiska u plućnom krugu cirkulcije, a *Q = stopa protoka krvi kroz njega. Naprimjer: Ako je<br> [[sistolni pritisak]]: 120 mmHg, <br> [[dijastolni pritisak]]: 80 mmHg, prosječni pritisak desne atrije: 3 mmHg, <br> minutni volumen: 5 l/min, <br> tada <br> prosječni arterijski pritisak iznosi: (2 dijastona pritiska + sistolni pritisak)/3 = 93,3 mmHg, a sistemski vaskularni otpor: (93 – 3) / 5 = 18 Woodovih jedinica. Ili sistemski vaskularni otpor: 18 x 80 = 1440 din•s/cm⁵. Ove vrijednosti su u granicama normale. ==Također pogledajte== *[[Hemodinamika]] *[[Krvni pritisak]] *[[Adenozin]] *[[Minutni volumen]] *[[Vazokonstrikcija]] *[[Vazodilatacija]] ==Reference== {{refspisak}} ==Dopunska literatura== # Grossman W, Baim D. ''Grossman's'' ''Cardiac Catheterization, Angiography, and Intervention'', Sixth Edition. Page 172, Tabe 8.1 {{ISBN|0-683-30741-X}} # [http://booktine.com/systemic-vascularresistance Heart information: Systemic vascular resistance] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111029145128/http://booktine.com/systemic-vascularresistance/ |date=29. 10. 2011 }} {{Fiziologija srca i krvnih sudova}} {{DEFAULTSORT:Vascular Resistance}} [[Kategorija:Fiziologija životinja]] [[Kategorija:Angiologija]] 8nhokbbbho4xxauyu3zmmf9vqdv0y6r 10 422669 3673883 3595512 2024-12-15T23:23:29Z KWiki 9400 3673883 wikitext text/x-wiki {{Navkutija |ime = Svjetski prvaci na 50 prsno - kratki bazen |naslov = [[Svjetski prvaci u plivanju|Svjetski prvaci na 50 m prsno – kratki bazen]] |podaciklasa = hlist |naslovstil = background:#99BADD |podaci1 = * 1999:&nbsp;[[Dmitrij Krajevski]] * 2000:&nbsp;[[Mark Warnecke]] * 2002:&nbsp;[[Oleg Lisogor]] * 2004:&nbsp;[[Brendan Hansen]] * 2006–2008:&nbsp;[[Oleg Lisogor]] * 2010:&nbsp;[[Felipe França Silva]] * 2012:&nbsp;[[Aleksander Hetland]] * 2014:&nbsp;[[Felipe França Silva]] * 2016–2018:&nbsp;[[Cameron van der Burgh]] * 2021–2022:&nbsp;[[Nic Fink]] * 2024:&nbsp;[[Qin Haiyang]] }} <noinclude> [[Kategorija:Šabloni svjetskih prvaka u plivanju – kratki bazen|50 prsno – muškarci]] </noinclude> ko8zdwt6pjvu9eab1h4h0kequtc94lw 0 424765 3673902 3664784 2024-12-16T05:25:33Z AnToni 2325 3673902 wikitext text/x-wiki {{Infokutija olimpijski događaj | disciplina = Biatlon – štafeta 4 × 7,5 km (muškarci) | slika = Biathlon pictogram.svg | veličina_slike = 80px | opis_slike = | mjesto = {{ZID|Francuska}}, [[Les Saisies]] | datum = 16. februar 1992. | broj_učesnika = 84 | broj_zemalja = 21 | broj_ekipa = 21 | godina = 1992 | vrsta = Zimskim | zlato = [[Ricco Groß]]<br/>[[Jens Steinigen]]<br/>[[Mark Kirchner]]<br/>[[Fritz Fischer (biatlonac)|Fritz Fischer]] | zlato_NOK = GER | srebro = [[Valerij Medvedcev]]<br/>[[Aleksandar Popov (biatlonac)|Aleksandar Popov]]<br/>[[Valerij Kirijenko]]<br/>[[Sergej Čepikov]] | srebro_NOK = EUN | bronza = [[Ulf Johansson]]<br/>[[Leif Andersson (biatlonac)|Leif Andersson]]<br/>[[Tord Wiksten]]<br/>[[Mikael Löfgren]] | bronza_NOK = SWE | prijašnji = [[Biatlon na Zimskim olimpijskim igrama 1988 – štafeta|1988.]] | sljedeći = [[Biatlon na Zimskim olimpijskim igrama 1994 – štafeta (muškarci)|1994]] }} {{Biatlon na ZOI 1992.}} {{Glavni|Biatlon na Zimskim olimpijskim igrama 1992.}} Utrka u '''[[biatlon]]u''' u [[Biatlon#Discipline|štafeti 4 × 7,5&nbsp;km]] na '''[[ZOI 1992.]]''' održana je 16. februara 1992. u [[Les Saisies]]u, mjestu udaljenom oko 30&nbsp;km od domaćina [[Albertville|Albertvilla]].<ref name="SR">[http://www.sports-reference.com/olympics/winter/1992/BIA/ Biatlon na ZOI 1992. na sports-reference.com] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081210003308/http://www.sports-reference.com/olympics/winter/1992/BIA/ |date=10. 12. 2008|language=en}}</ref><ref name=Biathlon>{{cite web |title=Albertville 1992 Official Report |url=http://www.la84foundation.org/6oic/OfficialReports/1992/orw1992.pdf |publisher=LA84 Foundation |work=Le Comite d'Organisation des Jeux Olympiques Albertville |year=1992 |access-date=12. 2. 2013 |archive-date=26. 2. 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080226202512/http://www.la84foundation.org/6oic/OfficialReports/1992/orw1992.pdf |url-status=dead }}</ref> Zlatnu medalju je osvojila štafeta ujedinjene [[Njemačka na Zimskim olimpijskim igrama 1992.|Njemačke]], čime je prekinila niz od šest uzastopnih pobjeda [[Sovjetski savez na Olimpijskim igrama|Sovjetskog saveza]] ([[Biatlon na Zimskim olimpijskim igrama 1968 – štafeta (muškarci)|1968]], [[Biatlon na Zimskim olimpijskim igrama 1972 – štafeta (muškarci)|1972]], [[Biatlon na Zimskim olimpijskim igrama 1976 – štafeta (muškarci)|1976]], [[Biatlon na Zimskim olimpijskim igrama 1980 – štafeta (muškarci)|1980]], [[Biatlon na Zimskim olimpijskim igrama 1984 – štafeta (muškarci)|1984]] i [[Biatlon na Zimskim olimpijskim igrama 1988 – štafeta (muškarci)|1988]]). == Rezultati == {|class="wikitable sortable" style="text-align:center; font-size:90%" ! Plasman !! Država !! Promašaji !! Vrijeme<ref name=Biathlon /> |- |{{Gold1}} ||align=left| {{ZastavaMOK|GER|1992|Zimskim}}{{Njemačka I/Z}}<br/> <small> [[Ricco Groß]]<br/>[[Jens Steinigen]]<br/>[[Mark Kirchner]]<br/>[[Fritz Fischer (biatlonac)|Fritz Fischer]]</small> || '''0'''<br/><small>0<br/>0<br/>0<br/>0</small> || '''1:24:43.5'''<br/><small>22:37.4<br/>21:00.9<br/>20:17.5<br/>20:47.7</small> |- |{{Silver2}} ||align=left| {{ZastavaMOK|EUN|1992|Zimskim}}{{Ujedinjeni tim}}<br/> <small> [[Valerij Medvedcev]]<br/>[[Aleksandar Popov (biatlonac)|Aleksandar Popov]]<br/>[[Valerij Kirijenko]]<br/>[[Sergej Čepikov]]</small> || '''0'''<br/><small>0<br/>0<br/>0<br/>0</small>|| '''1:25:06.3'''<br/><small>21:56.3<br/>21:01.2<br/>21:11.7<br/>20:57.1</small> |- | {{Bronze3}} ||align=left| {{ZastavaMOK|SWE|1992|Zimskim}}<br/> <small> [[Ulf Johansson]]<br/>[[Leif Andersson (biatlonac)|Leif Andersson]]<br/>[[Tord Wiksten]]<br/>[[Mikael Löfgren]]</small> || '''0'''<br/><small>0<br/>0<br/>0<br/>0</small> || '''1:25:38.2'''<br/><small>21:53.3<br/>21:03.1<br/>22:05.5<br/>20:36.3</small> |- | 4 ||align=left| {{ZastavaMOK|ITA|1992|Zimskim}}<br/> <small> [[Hubert Leitgeb]]<br/>[[Johann Passler]]<br/>[[Pieralberto Carrara]]<br/>[[Andreas Zingerle]]</small> || '''2'''<br/><small>0<br/>2<br/>0<br/>0</small> || '''1:26:18.1'''<br/><small>22:01.6<br/>21:37.8<br/>21:24.6<br/><21:14.1</small> |- | 5 ||align=left| {{ZastavaMOK|NOR|1992|Zimskim}}<br/> <small> [[Geir Einang]]<br/>[[Frode Løberg]]<br/>[[Gisle Fenne]]<br/>[[Eirik Kvalfoss]]</small> || '''1'''<br/><small>0<br/>0<br/>0<br/>1</small> || '''1:26:32.4'''<br/><small>22:07.5<br/>21:01.6<br/>21:00.5<br/>22:22.8</small> |- | 6 ||align=left| {{ZastavaMOK|FRA|1992|Zimskim}}<br/> <small> [[Xavier Blond]]<br/>[[Thierry Gerbier]]<br/>[[Christian Dumont]]<br/>[[Hervé Flandin]]</small> || '''0'''<br/><small>0<br/>0<br/>0<br/>0</small> || '''1:27:13.3'''<br/><small>23:07.6<br/>21:26.4<br/>21:41.1<br/>20:58.2</small> |- | 7 ||align=left| {{ZastavaMOK|TCH|1992|Zimskim}}<br/> <small> [[Martin Rypl]]<br/>[[Tomáš Kos]]<br/>[[Jiří Holubec]]<br/>[[Ivan Masařík]]</small> || '''1'''<br/><small>0<br/>0<br/>1<br/>0</small>|| '''1:27:15.7'''<br/><small>22:00.5<br/>21:10.2<br/>22:22.6<br/>21:42.4</small> |- | 8 ||align=left| {{ZastavaMOK|FIN|1992|Zimskim}}<br/> <small> [[Vesa Hietalahti]]<br/>[[Jaakko Niemi]]<br/>[[Harri Eloranta]]<br/>[[Kari Kataja]]</small> || '''1'''<br/><small>0<br/>1<br/>0<br/>0</small> || '''1:27:39.5'''<br/><small>21:36.9<br/>23:17.1<br/>21:24.9<br/>21:20.6</small> |- | 9 ||align=left| {{ZastavaMOK|POL|1992|Zimskim}}<br/> <small> [[Dariusz Kozłowski]]<br/>[[Jan Ziemianin]]<br/>[[Jan Wojtas]]<br/>[[Krzysztof Sosna]]</small> || '''0'''<br/><small>0<br/>0<br/>0<br/>0</small> || '''1:27:56.7'''<br/><small>22:45.6<br/>21:21.0<br/>22:11.2<br/>21:38.9</small> |- | 10 ||align=left| {{ZastavaMOK|CAN|1992|Zimskim}}<br/> <small> [[Glenn Rupertus]]<br/>[[Jean Paquet]]<br/>[[Tony Fiala]]<br/>[[Steve Cyr]]</small> || '''0'''<br/><small>0<br/>0<br/>0<br/>0</small> || '''1:29:37.3'''<br/><small>21:58.8<br/>22:49.7<br/>22:00.0<br/>22:48.8</small> |- | 11 ||align=left| {{ZastavaMOK|EST|1992|Zimskim}}<br/> <small> [[Hillar Zahkna]]<br/>[[Aivo Udras]]<br/>[[Kalju Ojaste]]<br/>[[Urmas Kaldvee]]</small> || '''0'''<br/><small>0<br/>0<br/>0<br/>0</small> || '''1:29:46.1'''<br/><small>22:34.3<br/>22:02.0<br/>22:26.6<br/>22:43.2</small> |- | 12 ||align=left| {{ZastavaMOK|AUT|1992|Zimskim}}<br/> <small> [[Bruno Hofstätter]]<br/>[[Egon Leitner]]<br/>[[Ludwig Gredler]]<br/>[[Franz Schuler]]</small> || '''2'''<br/><small>0<br/>1<br/>0<br/>1</small> || '''1:30:40.7'''<br/><small>22:22.8<br/>23:46.9<br/>21:37.9<br/>22:53.1</small> |- | 13 ||align=left| {{ZastavaMOK|USA|1992|Zimskim}}<br/> <small> [[Jon Engen]]<br/>[[Duncan Douglas (biatlonac)|Duncan Douglas]]<br/>[[Josh Thompson (biatlonac)|Josh Thompson]]<br/>[[Curt Schreiner]]</small> || '''1'''<br/><small>0<br/>1<br/>0<br/>0</small> || '''1:30:44.0'''<br/><small>22:55.1<br/>23:21.2<br/>22:12.0<br/>22:15.7</small> |- | 14 ||align=left| {{ZastavaMOK|BUL|1992|Zimskim}}<br/> <small> [[Krasimir Videnov]]<br/>[[Hristo Vodeničarov]]<br/>[[Spas Gulev]]<br/>[[Spas Zlatev]]</small> || '''0'''<br/><small>0<br/>0<br/>0<br/>0</small> || '''1:31:49.6'''<br/><small>21:57.1<br/>23:53.5<br/>22:58.8<br/>23:00.2</small> |- | 15 ||align=left| {{ZastavaMOK|HUN|1992|Zimskim}}<br/> <small> [[János Panyik]]<br/>[[László Farkas]]<br/>[[Gábor Mayer]]<br/>[[Tibor Géczi]]</small> || '''2'''<br/><small>0<br/>2<br/>0<br/>0</small> || '''1:32:50.7'''<br/><small>21:57.8<br/>23:51.1<br/>24:35.3<br/>22:26.5</small> |- | 16 ||align=left| {{ZastavaMOK|LAT|1992|Zimskim}}<br/> <small> [[Oļegs Maļuhins]]<br/>[[Aivars Bogdanovs]]<br/>[[Ilmārs Bricis]]<br/>[[Gundars Upenieks]]</small> || '''3'''<br/><small>2<br/>0<br/>1<br/>0</small> || '''1:33:31.1'''<br/><small>24:47.4<br/>22:29.4<br/>23:46.7<br/>22:27.6</small> |- | 17 ||align=left| {{ZastavaMOK|CHN|1992|Zimskim}}<br/> <small> [[Tan Hongbin]]<br/>[[Tang Guoliang]]<br/>[[Wang Weiyi (biatlonac)|Wang Weiyi]]<br/>[[Song Wenbin]]</small> || '''1'''<br/><small>0<br/>0<br/>0<br/>1</small> || '''1:33:52.4'''<br/><small>23:39.2<br/>23:42.9<br/>22:11.0<br/>24:19.3</small> |- | 18 ||align=left| {{ZastavaMOK|GBR|1992|Zimskim}}<br/> <small> [[Mike Dixon (biatlonac)|Mike Dixon]]<br/>[[Paul Ryan (biatlonac)|Paul Ryan]]<br/>[[Kenneth Rudd]]<br/>[[Ian Woods]]</small> || '''2'''<br/><small>2<br/>0<br/>0<br/>1</small> || '''1:34:10.5'''<br/><small>24:16.8<br/>23:53.8<br/>24:03.9<br/>25:42.8</small> |- | 19 ||align=left| {{ZastavaMOK|YUG|1992|Zimskim}}{{efn|name=YUG|U jugoslavenskom timu nastupili su samo takmičari iz Srbije, Bosne i Hercegovine, Crne Gore i Makedonije. Takmičari iz Slovenije nastupili su samostalno.}}<br/> <small> [[Mladen Grujić]]<br/>[[Tomislav Lopatić]]<br/>[[Zoran Ćosić]]<br/>[[Admir Jamak]]</small> || '''0'''<br/><small>0<br/>0<br/>0<br/>0</small> || '''1:38:40.2'''<br/><small>23:30.2<br/>25:23.3<br/>24:03.9<br/>25:42.8</small> |- | 20 ||align=left| {{ZastavaMOK|SLO|1992|Zimskim}}<br/> <small> [[Uroš Velepec]]<br/>[[Sašo Grajf]]<br/>[[Jure Velepec]]<br/>[[Janez Ožbolt]]</small> || '''6'''<br/><small>5<br/>1<br/>0<br/>0</small> || '''1:39:03.2'''<br/><small>32:15.5<br/>22:26.9<br/>22:05.2<br/>22:15.6</small> |- | 21 ||align=left| {{ZastavaMOK|KOR|1992|Zimskim}}<br/> <small> [[Kim Woon-ki]]<br/>[[Hong Byung-sik]]<br/>[[Jang Dong-lin]]<br/>[[Han Myung-hee]]</small> || '''1'''<br/><small>0<br/>0<br/>1<br/>0</small> || '''1:47:24.4'''<br/><small>27:16.6<br/>25:26.3<br/>27:44.9<br/>26:56.6</small> |} == Osvojene medalje == {|{{Bilans medalja |Sport = Biatlon{{efn|name=BIM|U tabeli je prikazan pregled osvojenih medalja u štafetnim utrkama u muškoj konkurenciji u biatlonu na Olimpijskim igrama od [[Biatlon na Zimskim olimpijskim igrama 1968 – štafeta (muškarci)|1968.]] godine}} |Broj = 7 |Logo = Olympic_rings.svg }} |- bgcolor="#FFFFFF" | 1. | align="left" | {{ZastavaMOK|URS}} | style="background:#F7F6A8;" | 6 | style="background:#DCE5E5;" | 0 | style="background:#FFDAB9;" | 0 | 6 |- bgcolor="#FFFFFF" | 2. | align="left" | {{ZastavaMOK|GER}}{{efn|name=GER|}} | style="background:#F7F6A8;" | 1 | style="background:#DCE5E5;" | 0 | style="background:#FFDAB9;" | 0 | 1 |- bgcolor="#FFFFFF" | rowspan="2"|3. | align="left" | {{ZastavaMOK|FIN}} | style="background:#F7F6A8;" | 0 | style="background:#DCE5E5;" | 2 | style="background:#FFDAB9;" | 0 | rowspan="2"| 2 |- bgcolor="#FFFFFF" | align="left" | {{ZastavaMOK|NOR}} | style="background:#F7F6A8;" | 0 | style="background:#DCE5E5;" | 2 | style="background:#FFDAB9;" | 0 |- bgcolor="#FFFFFF" | rowspan="2"| 5. | align="left" | {{ZastavaMOK|GDR}} | style="background:#F7F6A8;" | 0 | style="background:#DCE5E5;" | 1 | style="background:#FFDAB9;" | 2 | rowspan="2"| 3 |- bgcolor="#FFFFFF" | align="left" | {{ZastavaMOK|FRG}} | style="background:#F7F6A8;" | 0 | style="background:#DCE5E5;" | 1 | style="background:#FFDAB9;" | 2 |- bgcolor="#FFFFFF" | 7. | align="left" | {{ZastavaMOK|EUN}}{{efn|name=EUN|}} | style="background:#F7F6A8;" | 0 | style="background:#DCE5E5;" | 1 | style="background:#FFDAB9;" | 0 | 1 |- bgcolor="#FFFFFF" | 8. | align="left" | {{ZastavaMOK|SWE}} | style="background:#F7F6A8;" | 0 | style="background:#DCE5E5;" | 0 | style="background:#FFDAB9;" | 2 | 2 |- bgcolor="#FFFFFF" | 9. | align="left" | {{ZastavaMOK|ITA}} | style="background:#F7F6A8;" | 0 | style="background:#DCE5E5;" | 0 | style="background:#FFDAB9;" | 1 | 1 |} == Napomene == <references group="lower-alpha"/> == Vanjski linkovi == {{Biatlon portal}}{{Commonscat|Biathlon at the 1992 Winter Olympics}} *[http://www.sports-reference.com/olympics/winter/1992/BIA/mens--4-x-7_5-kilometres-relay.html Sports-Reference.com - 1992 Olympics Men's 4 x 7.5 km Relay]{{Mrtav link}} *[http://www.sports-reference.com/olympics/winter/1992/BIA/mens-4-x-7_5-kilometres-relay.html Štafeta 4x7,5km na sports-reference.com] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081210021346/http://www.sports-reference.com/olympics/winter/1992/BIA/mens-4-x-7_5-kilometres-relay.html |date=10. 12. 2008 }} == Reference == {{reference}} [[Kategorija:Biatlon na Zimskim olimpijskim igrama 1992.]] lllv7zdw5z9bct3jxkcows1ecenp0pv 10 426285 3673889 3526294 2024-12-16T02:22:48Z KWiki 9400 3673889 wikitext text/x-wiki {{Navkutija | ime = Zaljevski kup | naslov = [[Zaljevski kup]] | podaciklasa = hlist | podaci1 = * [[Zaljevski kup 1970.|Bahrein 1970]] * [[Zaljevski kup 1972.|Saudijska Arabija 1972]] * [[Zaljevski kup 1974.|Kuvajt 1974]] * [[Zaljevski kup 1976.|Katar 1976]] * [[Zaljevski kup 1979.|Irak 1979]] * [[Zaljevski kup 1982.|Ujedinjeni Arapski Emirati 1982]] * [[Zaljevski kup 1984.|Oman 1984]] * [[Zaljevski kup 1986.|Bahrein 1986]] * [[Zaljevski kup 1988.|Saudijska Arabija 1988]] * [[Zaljevski kup 1990.|Kuvajt 1990]] * [[Zaljevski kup 1992.|Katar 1992]] * [[Zaljevski kup 1994.|Ujedinjeni Arapski Emirati 1994]] * [[Zaljevski kup 1996.|Oman 1996]] * [[Zaljevski kup 1998.|Bahrein 1998]] * [[Zaljevski kup 2002.|Saudijska Arabija 2002]] * [[Zaljevski kup 2003.|Kuvajt 2003]] * [[Zaljevski kup 2004.|Katar 2004]] * [[Zaljevski kup 2007.|Ujedinjeni Arapski Emirati 2007]] * [[Zaljevski kup 2009.|Oman 2009]] * [[Zaljevski kup 2010.|Jemen 2010]] * [[Zaljevski kup 2013.|Bahrein 2013]] * [[Zaljevski kup 2014.|Saudijska Arabija 2014]] * [[Zaljevski kup 2017.|Kuvajt 2017/18]] * [[Zaljevski kup 2019.|Katar 2019]] * [[Zaljevski kup 2023.|Irak 2023]] * [[Zaljevski kup 2024.|Kuvajt 2024/25.]] }} <noinclude> [[Kategorija:Nogometne navigacijske kutije]] </noinclude> d862ep84qly0x0gml900cco1zhb5spq 10 435809 3673726 2869732 2024-12-15T14:22:10Z KWiki 9400 3673726 wikitext text/x-wiki {{Navkutija |ime = Pobjednici 500 milja Indianapolisa |naslov = [[Spisak pobjednika utrke 500 milja Indianapolisa|Pobjednici]] utrke [[500 milja Indianapolisa]] |podaciklasa = hlist |podaci1 = {{Navkutija|dijete | grupa1 = Četverostruki | podaci1 = * [[Hélio Castroneves]] * [[A. J. Foyt]] * [[Rick Mears]] * [[Al Unser|Al Unser Sr.]] | grupa2 = Trostruki | podaci2 = * [[Dario Franchitti]] * [[Louis Meyer]] * [[Mauri Rose]] * [[Johnny Rutherford]] * [[Wilbur Shaw]] * [[Bobby Unser]] | grupa3 = Dvostruki | podaci3 = * [[Emerson Fittipaldi]] * [[Gordon Johncock]] * [[Arie Luyendyk]] * [[Tommy Milton]] * [[Juan Pablo Montoya]] * [[Josef Newgarden]] * [[Takuma Sato]] * [[Al Unser Jr.]] * [[Bill Vukovich]] * [[Rodger Ward]] * [[Dan Wheldon]] | grupa4 = Jednostruki | podaci4 = * [[Mario Andretti]] * [[Billy Arnold]] * [[Joe Boyer]] * [[Kenny Bräck]] * [[Jimmy Bryan]] * [[Eddie Cheever]] * [[Gaston Chevrolet]] * [[Jim Clark]] * [[Lora L. Corum]] * [[Bill Cummings]] * [[Floyd Davis]] * [[Joe Dawson (automobilist)|Joe Dawson]] * [[Gil de Ferran]] * [[Ralph DePalma]] * [[Pete DePaolo]] * [[Scott Dixon]] * [[Mark Donohue]] * [[Pat Flaherty (automobilist)|Pat Flaherty]] * [[Fred Frame]] * [[Jules Goux]] * [[Sam Hanks]] * [[Ray Harroun]] * [[Graham Hill]] * [[Bill Holland]] * [[Sam Hornish Jr.]] * [[Ryan Hunter-Reay]] * [[Parnelli Jones]] * [[Tony Kanaan]] * [[Ray Keech]] * [[Buddy Lazier]] * [[Frank Lockhart (automobilist)|Frank Lockhart]] * [[Jimmy Murphy (automobilist)|Jimmy Murphy]] * [[Simon Pagenaud]] * [[Johnnie Parsons]] * [[Kelly Petillo]] * [[Will Power]] * [[Bobby Rahal]] * [[Jim Rathmann (automobilist)|Jim Rathmann]] * [[Dario Resta]] * [[Buddy Rice]] * [[Floyd Roberts]] * [[George Robson (automobilist)|George Robson]] * [[Alexander Rossi]] * [[Troy Ruttman]] * [[Louis Schneider]] * [[Tom Sneva]] * [[George Souders]] * [[Danny Sullivan]] * [[Bob Sweikert]] * [[René Thomas (automobilist)|René Thomas]] * [[Jacques Villeneuve]] * [[Lee Wallard]] * [[Howdy Wilcox]] }} }} <noinclude> [[Kategorija:Sportski šabloni]] </noinclude> tke6soxtqtd1u015lzvoy2pmd6pav5o 0 436410 3673810 3497254 2024-12-15T16:20:35Z InternetArchiveBot 118070 Rescuing 1 sources and submitting 0 for archiving.) #IABot (v2.0.9.5 3673810 wikitext text/x-wiki {{Infokutija država na takmičenju | IAAF = ESA | atletski_savez = [[Atletski savez El Salvadora|Federación Salvadoreña de Atletismo (FSA)]] | godina = 2017. | datum_početka = 4. august | datum_završetka = 13. august | takmičenje_dativ = Svjetskom prvenstvu u atletici | link_ka_takmičenju = | lokacija_dativ = [[London]]u, [[UK]] | sportovi = | discipline = 1 | takmičenja = | takmičari = 1 | takmičari_muškarci = 1 | takmičari_žene = | službenici = | zlato = 0 | srebro = 0 | bronza = 0 | plasman = | početna_godina = 1983 | učešća = auto | također_pogledajte = | veb-sajt = {{URL|atletismoelsalvador.org}} }} '''[[El Salvador]]''' na [[Svjetsko prvenstvo u atletici 2017.|Svjetskom prvenstvu u atletici 2017.]] u [[London]]u od 4. do 13. augusta 2017. predstavljao je jedan atletičar.<ref>{{cite web |url=https://www.iaaf.org/competitions/iaaf-world-championships/iaaf-world-championships-london-2017-5151/country/all |title=Spisak atletičara i atletičarki učesnika SPA 2017. |work=IAAF.org |access-date=6. 11. 2017 }}{{Mrtav link}}</ref><ref>{{cite web |url=https://media.aws.iaaf.org/competitiondocuments/pdf/5151/AT-400H-M-h----.SL2.pdf |title=2017 World Championships in Athletics – Men's 400 metres hurdles |work=IAAF.org |access-date=6. 11. 2017}}</ref> == Rezultati == === Muškarci === ;Trkačke discipline {| class="wikitable" style="font-size:90%" |- !rowspan=2|Atletičar !rowspan=2|Disciplina !colspan=2|Kvalifikacije !colspan=2|Polufinale !colspan=2|Finale !rowspan=2|{{Tooltip|<nowiki>Ref.</nowiki>|Reference}} |- |-style="font-size:95%" !Rezultat !{{Tooltip|<nowiki>Poz.</nowiki>|Pozicija}} !Rezultat !{{Tooltip|<nowiki>Poz.</nowiki>|Pozicija}} !Rezultat !{{Tooltip|<nowiki>Poz.</nowiki>|Pozicija}} |- |-align=center |align=left|[[Pablo Andrés Ibáñez]] |align=left|[[Svjetsko prvenstvo u atletici 2017 - 400 m s preponama (muškarci)|400 m s preponama]] |52.72 |36. |colspan=4 {{n/a|Nije se kvalificirao}} |<ref>{{cite web |title=400 Metres Hurdles Men − Heats − Results |url=https://media.aws.iaaf.org/competitiondocuments/pdf/5151/AT-400H-M-h----.RS6.pdf |website=IAAF.org |access-date=6. 11. 2017}}</ref> |- |} == Također pogledajte == * [[El Salvador na svjetskim prvenstvima u atletici]] == Reference == {{refspisak|2}} == Vanjski linkovi == * [https://www.iaaf.org Zvanični sajt Međunarodnog atletskog saveza] * [http://atletismoelsalvador.org Zvanični sajt atletskog saveza El Salvadora] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180109221244/http://atletismoelsalvador.org/ |date=9. 1. 2018 }} {{Države na SP u atletici 2017.}} [[Kategorija:Države na SP u atletici 2017.]] [[Kategorija:El Salvador na SP u atletici|2017]] eoxcrcl76aq9k84yjacydoso07v0l4u 10 442676 3673898 3539521 2024-12-16T02:33:26Z KWiki 9400 3673898 wikitext text/x-wiki {{Navkutija | ime = UEFA Liga nacija | naslov = [[UEFA Liga nacija]] | stanje = | tijeloklasa = hlist | grupa1 = [[:Kategorija:Sezone UEFA Liga nacija|Sezone]] | podaci1 = * [[UEFA Liga nacija 2018/2019.|2018/19]] ** [[UEFA Liga nacija 2018/2019 – liga A|A]] ** [[UEFA Liga nacija 2018/2019 – liga B|B]] ** [[UEFA Liga nacija 2018/2019 – liga C|C]] ** [[UEFA Liga nacija 2018/2019 – liga D|D]] * [[UEFA Liga nacija 2020/2021.|2020/21]] ** [[UEFA Liga nacija 2020/2021 – liga A|A]] ** [[UEFA Liga nacija 2020/2021 – liga B|B]] ** [[UEFA Liga nacija 2020/2021 – liga C|C]] ** [[UEFA Liga nacija 2020/2021 – liga D|D]] * ''[[UEFA Liga nacija 2022/2023.|2022/23]]'' ** ''[[UEFA Liga nacija 2022/2023 – liga A|A]]'' ** ''[[UEFA Liga nacija 2022/2023 – liga B|B]]'' ** ''[[UEFA Liga nacija 2022/2023 – liga C|C]]'' ** ''[[UEFA Liga nacija 2022/2022 – liga D|D]]'' * ''[[UEFA Liga nacija 2024/2025.|2024/25]]'' ** ''[[UEFA Liga nacija 2024/2025 – liga A|A]]'' ** ''[[UEFA Liga nacija 2024/2025 – liga B|B]]'' ** ''[[UEFA Liga nacija 2024/2025 – liga C|C]]'' ** ''[[UEFA Liga nacija 2024/2025 – liga D|D]]'' | grupa2 = Finala | podaci2 = * [[Finale UEFA Liga nacija 2019.|Portugal 2019]]. * [[Finale UEFA Liga nacija 2021.|Italija 2021]]. * [[Finale UEFA Liga nacija 2023.|Nizozemska 2023]]. |ispod = {{Ikona|Commons}} [[:Commons:Category:UEFA Nations League|UEFA Liga nacija]] {{en simbol}} }}<noinclude>[[Kategorija:Šabloni UEFA Lige nacija|*]]</noinclude> 32onrtfxchsx1lipdxiy5zikuuzlvy1 0 442760 3673892 3500622 2024-12-16T02:32:39Z KWiki 9400 KWiki premjestio je stranicu [[UEFA Liga nacija 2018/19 – liga B]] na [[UEFA Liga nacija 2018/2019 – liga B]] 3500622 wikitext text/x-wiki {{Infokutija međunarodno nogometno takmičenje | naziv_turnira = UEFA Liga nacija – liga B | godina = 2018/19. | ostali_nazivi = 2018–19 UEFA Nations League B {{en simbol}} | slika = | veličina = | tekst = | država = | datumi = 6. septembar – 20. novembar 2018. | br_ekipa = 12 | konfederacije = 1 | stadioni = | gradovi = | šampion_drugo = | broj = | drugi_drugo = | treći_drugo = | četvrti_drugo = | promovisan = {{NOG|BIH}}<br>{{NOG|DAN}}<br>{{NOG|ŠVE}}<br>{{NOG|UKR}} | ispali = {{NOG|IRS}}<br>{{NOG|SJI}}<br>{{NOG|SLK}}<br>{{NOG|TUR}} | utakmice = 24 | golovi = 48 | posjećenost = 549415 | najbolji_strijelac = {{ZD|BIH}} [[Edin Džeko]]<br>{{ZD|ČEŠ}} [[Patrik Schick]]<br>(obojica po 3 gola) | prethodnasezona = | sljedećasezona = [[UEFA Liga nacija 2020/21 – liga B|2020/21]]. }} '''UEFA Liga nacija 2018/19 – liga B''' jeste [[nogomet]]no takmičenje koje se igralo u sklopu [[UEFA Liga nacija|UEFA Lige nacija]] za sezonu [[UEFA Liga nacija 2018/2019.|2018/2019]]. Takmičenje se odigralo od 6. septembra do 20. novembra 2018.<ref>{{cite web |url=http://www.uefa.org/about-uefa/organisation/congress/news/newsid=2079556.html |title=UEFA Nations League receives associations' green light |publisher=UEFA.org |language=engleski |date=27. 3. 2014 |access-date=26. 1. 2018}}</ref> [[Nogometna reprezentacija Bosne i Hercegovine|Bosna i Hercegovina]], [[Nogometna reprezentacija Danske|Danska]], [[Nogometna reprezentacija Švedske|Švedska]] i [[Nogometna reprezentacija Ukrajine|Ukrajina]] kao pobjednici grupa obezbjedili su u [[UEFA Liga nacija 2020/2021.|sljedećoj sezoni]] UEFA Liga nacija učešće u [[UEFA Liga nacija 2020/21 – liga A|ligi A]]. Pobjednici grupa obezbjedili su i eventualni baraž za [[Evropsko prvenstvo u nogometu 2020.|Evropsko prvenstvo 2020]]. u slučaju da se kroz [[Kvalifikacije za Evropsko prvenstvo u nogometu 2020.|kvalifikacije]] ne uspiju kvalificirati na Evropsko prvenstvo 2020. [[Nogometna reprezentacija Irske|Irska]], [[Nogometna reprezentacija Sjeverne Irske|Sjeverna Irska]], [[Nogometna reprezentacija Slovačke|Slovačka]] i [[Nogometna reprezentacija Turske|Turska]] kao posljednjo plasirane ekipe u svojim gupama ispale su u ligu C. Ostale ekipe koje nisu obezbjedile učešće u višem rangu kao niti one koje nisu ispale i sljedeće sezone igraju u ligi B. Najbolji strijelci lige B za sezonu 2018/19. bili su reprezentativac [[Nogometna reprezentacija Bosne i Hercegovine|Bosne i Hercegovine]] [[Edin Džeko]] i [[Nogometna reprezentacija Češke|Češke]] [[Patrik Schick]] sa tri postignuta gola. == Format takmičenja == Nakon završetka [[Kvalifikacije za Svjetsko prvenstvo u nogometu 2018.|kvalifikacija]] za [[Svjetsko prvenstvo u nogometu 2018.|Svjetsko prvenstvo 2018]]. reprezentacije članice [[UEFA]]-e raspoređene su na osnovu [[UEFA koeficijent]]a u četiri jakosne lige. Najbolje plasirane reprezentacije, njih 12, raspoređene su u ligu A, sljedećih 12 u ligu B, zatim od 25-og do 39-og mjesta u ligu C, te ostale reprezentacije u ligu D. Liga B sadržavala je rangirane ekipe od 13. do 24. mjesta.<ref name="uefa.com">{{cite news |url=http://www.uefa.com/uefanationsleague/news/newsid=2507364.html |title=Confirmed: How the UEFA Nations League will line up |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |language=engleski |date=11. 10. 2017 |access-date=26. 1. 2018}}</ref> UEFA Liga nacija 2018/19 – liga B sastoji se od 12 reprezentacija raspoređenih u četiri grupe. Pobjednici grupe obezbjeđuju plasman u [[UEFA Liga nacija 2020/21 – liga A|ligu A]], drugoplasirane ekipe obezbjeđuju opstanak u [[UEFA Liga nacija 2020/21 – liga B|ligi B]], dok posljednje ekipe svih grupa ispadaju iz lige B i takmičenje u idućoj sezoni nastavljaju u [[UEFA Liga nacija 2020/21 – liga C|ligi C]].<ref name="regulations">{{cite web |url=http://www.uefa.com/MultimediaFiles/Download/Regulations/uefaorg/Regulations/02/50/54/37/2505437_DOWNLOAD.pdf |title=Regulations of the UEFA Nations League 2018/19 |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |language=engleski |date=28. 9. 2017 |access-date=26. 1. 2018 |format=PDF}}</ref> Pored toga, ligi B bit će dodijeljeno jedno od četiri preostala mjesta za takmičenje na [[Evropsko prvenstvo u nogometu 2020.|Evropskom prvenstvu 2020]]. Četiri tima iz lige B koja se ne budu kvalificirala regularnim putem [[Kvalifikacije za Evropsko prvenstvo u nogometu 2020.|kvalifikacija]] za Evropsko prvenstvo 2020. takmičit će se u baražu koji će se igrati u martu 2020. godine. Tu privilegiju prvo će imati pobjednici svih grupa lige B. Ako pobjednici grupa budu već obezbjedili plasman na Evropsko prvenstvo 2020. ta privilegija će pripasti drugoplasiranom timu iz grupe, odnosno, trećeplasiranom. Ako pobjednik lige B bude već imao osiguran plasman na Evropsko prvenstvo 2020. kroz kvalifikacije za Evropsko prvenstvo 2020. tada će biti izabran najbolji tim u ukupnom plasmanu. Utakmice baraža sastojat će se od dva para polufinala (najbolje plasirani tim protiv četvrtog tima sveukupnog ranga i drugi najbolje rangirani tim protiv trećeplasiranog rangiranog tima gdje će domaćini biti bolje rangirani timovi) i jednog para finala. Domaćin finalne utakmice bit će odabran žrijebom prije početka polufinalnih utakmica.<ref>{{cite web |url=http://www.uefa.com/uefaeuro/news/newsid=2191264.html |title=UEFA Nations League format and schedule approved |publisher=UEFA.com |language=engleski |date=4. 12. 2014 |access-date=26. 1. 2018}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.uefa.org/mediaservices/mediareleases/newsid=2191279.html |title=UEFA Nations League format and schedule confirmed |publisher=UEFA.org |language=engleski |date=4. 12. 2014 |access-date=26. 1. 2018 |archive-date=29. 3. 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170329013949/http://www.uefa.org/mediaservices/mediareleases/newsid=2191279.html |url-status=dead }}</ref> === Nosioci === Reprezentacije učesnice lige B koje su određene na osnovu [[UEFA koeficijent]]a razvrstane su u tri jakosna šešira gdje je svaki jakosni šešir sadržavao četiri ekipe.<ref name="uefa.com"/><ref>{{cite web |url=http://www.uefa.com/MultimediaFiles/Download/competitions/General/02/50/91/84/2509184_DOWNLOAD.pdf |title=National Team Coefficients Overview |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |format=PDF |language=engleski |date=11. 10. 2017 |access-date=26. 1. 2018}}</ref> Nosioci su određeni 7. decembra 2017.<ref>{{cite news |url=http://www.uefa.com/uefanationsleague/news/newsid=2522564.html |title=UEFA Nations League draw seedings confirmed |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |language=engleski |date=7. 12. 2017 |access-date=26. 1. 2018 |archive-date=21. 2. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180221100136/https://www.uefa.com/uefanationsleague/news/newsid=2522564.html |url-status=dead }}</ref> {{Nosioci UEFA Lige nacija – liga B}} Izvlačenje grupa održano je 24. januara 2018. u 12:00 ([[CET]]) u [[Lausanne|Lozani]], [[Švicarska]].<ref>{{cite news |url=http://www.uefa.com/uefanationsleague/news/newsid=2501767.html |title=UEFA Nations League format confirmed |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |language=engleski |date=20. 9. 2017 |access-date=26. 1. 2018}}</ref><ref>{{cite news |url=http://www.uefa.com/uefanationsleague/news/newsid=2529920.html |title=All you need to know: UEFA Nations League draw |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |language=engleski |date=17. 1. 2018 |access-date=26. 1. 2018}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.uefa.com/MultimediaFiles/Download/competitions/General/02/53/08/77/2530877_DOWNLOAD.pdf |title=League Phase Draw Press Kit |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |format=PDF |language=engleski |date=22. 1. 2018 |access-date=26. 1. 2018}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/draws/round=2000959/index.html |title=Group stage draw |publisher=UEFA.com |language=engleski |date=24. 1. 2018 |access-date=26. 1. 2018 |archive-date=26. 1. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180126135507/http://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/draws/round=2000959/index.html |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite news |url=http://www.uefa.com/uefanationsleague/news/newsid=2530180.html |title=UEFA Nations League 2018/19 League Phase draw |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |language=engleski |date=24. 1. 2018 |access-date=26. 1. 2018}}</ref> Iz političkih razloga, Rusija i Ukrajina nisu mogle biti izvučene u istu grupu.<ref>{{cite web |url=http://www.uefa.com/MultimediaFiles/Download/uefaorg/General/02/52/51/09/2525109_DOWNLOAD.pdf |title=UEFA Nations League 2018/19 – League Phase Draw Procedure |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |format=PDF |language=engleski |date=7. 12. 2017 |access-date=26. 1. 2018}}</ref> == Grupe == Raspored utakmica potvrdila je [[UEFA]] 24. januara 2018. nakon žrijeba.<ref>{{cite news |url=http://www.uefa.com/uefanationsleague/news/newsid=2530253.html |title=UEFA Nations League calendar: all the fixtures |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |language=engleski |date=24. 1. 2018 |access-date=26. 1. 2018}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.uefa.com/MultimediaFiles/Download/competitions/Draws/02/53/13/55/2531355_DOWNLOAD.pdf |title=UEFA Nations League 2018/19: Fixtures List – League Phase |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |language=engleski |format=PDF |date=24. 1. 2018 |access-date=26. 1. 2018}}</ref> Vremena odigravanja utakmica prikazana su po [[CET]]/[[CEST]] vremenu (lokalna vremena prikazana su u zagradama).{{Cref2|A|1}} {{legenda|#bbf3bb|Ekipa obezbjeđuje plasman u ligu A.|boja_linije=#000000}} {{legenda|#ffbbbb|Ekipa ispada u ligu C.|boja_linije=#000000}} === Grupa 1 === {{UEFA Liga nacija 2018/19 – liga B – grupa 1}} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | id = Češka – Ukrajina | historija = [[Nogometne utakmice Češka – Ukrajina|Češka – Ukrajina]] | datum = {{Start date|2018|9|6|df=y}} | vrijeme = 21:00<br>(21:00 [[UTC+02:00|UTC+2]]){{Cref2|B|1}} | tim1 = {{NOG-D|ČEŠ}} | rezultat = 1–2 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024053/index.html | tim2 = {{NOG|UKR}} | golovi1 = *[[Patrik Schick|Schick]] {{gol|4}} | golovi2 = *[[Yevhen Konoplyanka|Konoplyanka]] {{gol|45+1}} *[[Oleksandr Zinchenko (nogometaš)|Zinchenko]] {{gol|90+3}} | stadion = [[Městský fotbalový stadion Miroslava Valenty|Městský fotbalový stadion]] | lokacija = [[Uherské Hradiště]] | gledalaca = 7.974<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-b-group-1/czech-republic-vs-ukraine/1-2710697/ |title=Czech Republic 1–2 Ukraine |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=6. 9. 2018 |access-date=8. 9. 2018 |language=engleski |archive-date=8. 9. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180908015734/http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-b-group-1/czech-republic-vs-ukraine/1-2710697/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|ENG}} [[Anthony Taylor (nogometni sudac)|Anthony Taylor]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | id = Ukrajina – Slovačka | historija = [[Nogometne utakmice Ukrajina – Slovačka|Ukrajina – Slovačka]] | datum = {{Start date|2018|9|9|df=y}} | vrijeme = 15:00<br>(16:00 [[UTC+03:00|UTC+3]]) | tim1 = {{NOG-D|UKR}} | rezultat = 1–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024054/index.html | tim2 = {{NOG|SLK}} | golovi1 = *[[Andriy Yarmolenko|Yarmolenko]] {{gol|80|pen.}} | stadion = [[Arena Lviv]] | lokacija = [[Lavov]] | gledalaca = 0{{Cref2|C|1}} | sudac = {{ZD|GRČ}} [[Anastasios Sidiropoulos]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | id = Slovačka – Češka | historija = [[Nogometne utakmice Slovačka – Češka|Slovačka – Češka]] | datum = {{Start date|2018|10|13|df=y}} | vrijeme = 15:00<br>(15:00 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|SLK}} | rezultat = 1–2 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024052/index.html | tim2 = {{NOG|ČEŠ}} | golovi1 = *[[Marek Hamšík|Hamšík]] {{gol|62}} | golovi2 = *[[Michael Krmenčík|Krmenčík]] {{gol|52}} *[[Patrik Schick|Schick]] {{gol|76}} | stadion = [[Štadión Antona Malatinského|Antona Malatinského]] | lokacija = [[Trnava]] | gledalaca = 17.111<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-b-group-1/slovakia-vs-czech-republic/1-2710699/ |title=Slovakia 1–2 Czech Republic |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=17. 10. 2018 |access-date=21. 10. 2018 |language=engleski |archive-date=18. 10. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181018003150/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-b-group-1/slovakia-vs-czech-republic/1-2710699/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|SLO}} [[Slavko Vinčić]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | id = Ukrajina – Češka | historija = [[Nogometne utakmice Ukrajina – Češka|Ukrajina – Češka]] | datum = {{Start date|2018|10|16|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(21:45 [[UTC+03:00|UTC+3]]) | tim1 = {{NOG-D|UKR}} | rezultat = 1–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024049/index.html | tim2 = {{NOG|ČEŠ}} | golovi1 = *[[Ruslan Malinovskyi|Malinovskyi]] {{gol|43}} | stadion = [[Stadion Metalist|Metalist]] | lokacija = [[Harkiv]] | gledalaca = 38.100<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-b-group-1/ukraine-vs-czech-republic/1-2710700/ |title=Ukraine 1–0 Czech Republic |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=17. 10. 2018 |access-date=21. 10. 2018 |language=engleski |archive-date=18. 10. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181018002955/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-b-group-1/ukraine-vs-czech-republic/1-2710700/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|LIT}} Gediminas Mažeika }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | id = Slovačka – Ukrajina | historija = [[Nogometne utakmice Slovačka – Ukrajina|Slovačka – Ukrajina]] | datum = {{Start date|2018|11|16|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+01:00|UTC+1]]) | tim1 = {{NOG-D|SLK}} | rezultat = 4–1 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024050/index.html | tim2 = {{NOG|UKR}} | golovi1 = *[[Albert Rusnák (nogometaš, 1994)|Rusnák]] {{gol|6}} *[[Juraj Kucka|Kucka]] {{gol|26}} *[[Adam Zreľák|Zreľák]] {{gol|52}} *[[Róbert Mak|Mak]] {{gol|61}} | golovi2 = *[[Yevhen Konoplyanka|Konoplyanka]] {{gol|47}} | stadion = [[Štadión Antona Malatinského|Antona Malatinského]] | lokacija = [[Trnava]] | gledalaca = 9.764<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-b-group-1/slovakia-vs-ukraine/1-2710701/ |title=Slovakia 4–1 Ukraine |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=20. 11. 2018 |access-date=20. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=21. 11. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181121022019/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-b-group-1/slovakia-vs-ukraine/1-2710701/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|CG}} [[Nikola Dabanović]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | id = Češka – Slovačka | historija = [[Nogometne utakmice Češka – Slovačka|Češka – Slovačka]] | datum = {{Start date|2018|11|19|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+01:00|UTC+1]]) | tim1 = {{NOG-D|ČEŠ}} | rezultat = 1–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024051/index.html | tim2 = {{NOG|SLK}} | golovi1 = *[[Patrik Schick|Schick]] {{gol|32}} | stadion = [[Eden Arena]] | lokacija = [[Prag]] | gledalaca = 16.623<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-b-group-1/czech-republic-vs-slovakia/1-2710702/ |title=Czech Republic 1–0 Slovakia |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=20. 11. 2018 |access-date=20. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=21. 11. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181121021921/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-b-group-1/czech-republic-vs-slovakia/1-2710702/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|ŠPA}} [[Alejandro Hernández Hernández|Alejandro H. Hernández]] }} === Grupa 2 === {{UEFA Liga nacija 2018/19 – liga B – grupa 2}} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Turska – Rusija|Turska – Rusija]] | id = Turska – Rusija | datum = {{Start date|2018|9|7|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(21:45 [[UTC+03:00|UTC+3]]) | tim1 = {{NOG-D|TUR}} | rezultat = 1–2 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024081/index.html | tim2 = {{NOG|RUS}} | golovi1 = *[[Serdar Aziz|Aziz]] {{gol|41}} | golovi2 = *[[Denis Cheryshev|Cheryshev]] {{gol|13}} *[[Artem Dzyuba|Dzyuba]] {{gol|49}} | stadion = [[Stadion Şenol Güneş|Şenol Güneş]] | lokacija = [[Trabzon]] | gledalaca = 29.702<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-b-group-2/turkey-vs-russia/1-2710709/ |title=Turkey 1–2 Russia |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=13. 9. 2018 |access-date=13. 9. 2018 |language=engleski |archive-date=13. 9. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180913040124/http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-b-group-2/turkey-vs-russia/1-2710709/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|POR}} [[Artur Soares Dias]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Švedska – Turska|Švedska – Turska]] | id = Švedska – Turska | datum = {{Start date|2018|9|10|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|ŠVE}} | rezultat = 2–3 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024079/index.html | tim2 = {{NOG|TUR}} | golovi1 = *[[Isaac Kiese Thelin|Kiese Thelin]] {{gol|35}} *[[Viktor Claesson|Claesson]] {{gol|49}} | golovi2 = *[[Hakan Çalhanoğlu|Çalhanoğlu]] {{gol|51}} *[[Emre Akbaba|Akbaba]] {{gol|88||90+2}} | stadion = [[Friends Arena]] | lokacija = [[Solna (Stockholm)|Solna]] | gledalaca = 21.832<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-b-group-2/sweden-vs-turkey/1-2710710/ |title=Sweden 2–3 Turkey |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=13. 9. 2018 |access-date=13. 9. 2018 |language=engleski |archive-date=13. 9. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180913040039/http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-b-group-2/sweden-vs-turkey/1-2710710/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|ŠPA}} [[Jesús Gil Manzano]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Rusija – Švedska|Rusija – Švedska]] | id = Rusija – Švedska | datum = {{Start date|2018|10|11|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(21:45 [[UTC+03:00|UTC+3]]) | tim1 = {{NOG-D|RUS}} | rezultat = 0–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024080/index.html | tim2 = {{NOG|ŠVE}} | stadion = [[Stadion "Kalinjingrad"|Kalinjingrad]] | lokacija = [[Kalinjingrad]] | gledalaca = 31.698<ref>{{cite web |url=https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-b-group-2/russia-vs-sweden/1-2710711/ |title=Russia 0–0 Sweden |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=12. 10. 2018 |access-date=13. 10. 2018 |language=engleski |archive-date=13. 10. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181013014255/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-b-group-2/russia-vs-sweden/1-2710711/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|ITA}} [[Luca Banti]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Rusija – Turska|Rusija – Turska]] | id = Rusija – Turska | datum = {{Start date|2018|10|14|df=y}} | vrijeme = 18:00<br>(19:00 [[UTC+03:00|UTC+3]]) | tim1 = {{NOG-D|RUS}} | rezultat = 2–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024082/index.html | tim2 = {{NOG|TUR}} | golovi1 = *[[Roman Neustädter|Neustädter]] {{gol|20}} *[[Denis Cheryshev|Cheryshev]] {{gol|78}} | stadion = [[Olimpijski stadion Fišt]] | lokacija = [[Soči]] | gledalaca = 38.288<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-b-group-2/russia-vs-turkey/1-2710712/ |title=Russia 2–0 Turkey |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=17. 10. 2018 |access-date=21. 10. 2018 |language=engleski |archive-date=18. 10. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181018003207/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-b-group-2/russia-vs-turkey/1-2710712/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|POLJ}} [[Paweł Raczkowski]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Turska – Švedska|Turska – Švedska]] | id = Turska – Švedska | datum = {{Start date|2018|11|17|df=y}} | vrijeme = 18:00<br>(20:00 [[UTC+03:00|UTC+3]]) | tim1 = {{NOG-D|TUR}} | rezultat = 0–1 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024083/index.html | tim2 = {{NOG|ŠVE}} | golovi2 = *[[Andreas Granqvist|Granqvist]] {{gol|71|pen.}} | stadion = [[Stadion Konya Büyükşehir|Konya Büyükşehir]] | lokacija = [[Konya]] | gledalaca = 42.000<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-b-group-2/turkey-vs-sweden/1-2710713/ |title=Turkey 0–1 Sweden |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=20. 11. 2018 |access-date=20. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=21. 11. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181121021958/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-b-group-2/turkey-vs-sweden/1-2710713/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|RUM}} [[István Kovács (nogometni sudac)|István Kovács]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Švedska – Rusija|Švedska – Rusija]] | id = Švedska – Rusija | datum = {{Start date|2018|11|20|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+01:00|UTC+1]]) | tim1 = {{NOG-D|ŠVE}} | rezultat = 2–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024084/index.html | tim2 = {{NOG|RUS}} | golovi1 = *[[Victor Lindelöf|Lindelöf]] {{gol|41}} *[[Marcus Berg|Berg]] {{gol|72}} | stadion = [[Friends Arena]] | lokacija = [[Solna (Stockholm)|Solna]] | gledalaca = 20.223<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-b-group-2/sweden-vs-russia/1-2710714/ |title=Sweden 2–0 Russia |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=21. 11. 2018 |access-date=22. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=22. 11. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181122051743/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-b-group-2/sweden-vs-russia/1-2710714/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|FRA}} [[Benoît Bastien]] }} === Grupa 3 === {{UEFA Liga nacija 2018/19 – liga B – grupa 3}} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Sjeverna Irska – Bosna i Hercegovina|Sjeverna Irska – Bosna i Hercegovina]] | id = Sjeverna Irska – Bosna i Hercegovina | datum = {{Start date|2018|9|8|df=y}} | vrijeme = 15:00<br>(14:00 [[UTC+01:00|UTC+1]]) | tim1 = {{NOG-D|SJI}} | rezultat = 1–2 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024089/index.html | tim2 = {{NOG|BIH}} | golovi1 = *[[Will Grigg|Grigg]] {{gol|90+3}} | golovi2 = *[[Haris Duljević|Duljević]] {{gol|36}} *[[Elvis Sarić|Sarić]] {{gol|64}} | stadion = [[Windsor Park]] | lokacija = [[Belfast]] | gledalaca = 16.942<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-b-group-3/n-ireland-vs-bosnia-and-herzegovina/1-2710721/ |title=N.Ireland 1–2 Bosnia and Herzegovina |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=8. 9. 2018 |access-date=10. 9. 2018 |language=engleski |archive-date=9. 9. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180909185358/http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-b-group-3/n-ireland-vs-bosnia-and-herzegovina/1-2710721/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|ČEŠ}} [[Pavel Královec]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Bosna i Hercegovina – Austrija|Bosna i Hercegovina – Austrija]] | id = Bosna i Hercegovina – Austrija | datum = {{Start date|2018|9|11|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|BIH}} | rezultat = 1–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024090/index.html | tim2 = {{NOG|AUT}} | golovi1 = *[[Edin Džeko|Džeko]] {{gol|78}} | stadion = [[Stadion "Bilino polje"|Bilino polje]] | lokacija = [[Zenica]] | gledalaca = 9.100<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-b-group-3/bosnia-and-herzegovina-vs-austria/1-2710722/ |title=Bosnia and Herzegovina 1–0 Austria |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=13. 9. 2018 |access-date=13. 9. 2018 |language=engleski |archive-date=13. 9. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180913040059/http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-b-group-3/bosnia-and-herzegovina-vs-austria/1-2710722/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|FRA}} [[Ruddy Buquet]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Austrija – Sjeverna Irska|Austrija – Sjeverna Irska]] | id = Austrija – Sjeverna Irska | datum = {{Start date|2018|10|12|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|AUT}} | rezultat = 1–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024088/index.html | tim2 = {{NOG|SJI}} | golovi1 = *[[Marko Arnautović|Arnautović]] {{gol|71}} | stadion = [[Stadion "Ernst Happel"|Ernst Happel]] | lokacija = [[Beč]] | gledalaca = 22.300<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-b-group-3/austria-vs-n-ireland/1-2710723/ |title=Austria 1–0 N.Ireland |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=17. 10. 2018 |access-date=15. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=17. 10. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181017203149/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-b-group-3/austria-vs-n-ireland/1-2710723/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|BUG}} [[Georgi Kabakov]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Bosna i Hercegovina – Sjeverna Irska|Bosna i Hercegovina – Sjeverna Irska]] | id = Bosna i Hercegovina – Sjeverna Irska | datum = {{Start date|2018|10|15|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|BIH}} | rezultat = 2–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024085/index.html | tim2 = {{NOG|SJI}} | golovi1 = *[[Edin Džeko|Džeko]] {{gol|27||73}} | stadion = [[Stadion "Grbavica"|Grbavica]] | lokacija = [[Sarajevo]] | gledalaca = 11.050<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-b-group-3/bosnia-and-herzegovina-vs-n-ireland/1-2710724/ |title=Bosnia and Herzegovina 2–0 N.Ireland |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=17. 10. 2018 |access-date=21. 10. 2018 |language=engleski |archive-date=18. 10. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181018002946/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-b-group-3/bosnia-and-herzegovina-vs-n-ireland/1-2710724/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|FIN}} [[Mattias Gestranius]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Austrija – Bosna i Hercegovina|Austrija – Bosna i Hercegovina]] | id = Austrija – Bosna i Hercegovina | datum = {{Start date|2018|11|15|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+01:00|UTC+1]]) | tim1 = {{NOG-D|AUT}} | rezultat = 0–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024086/index.html | tim2 = {{NOG|BIH}} | stadion = [[Stadion "Ernst Happel"|Ernst Happel]] | lokacija = [[Beč]] | gledalaca = 37.200<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-b-group-3/austria-vs-bosnia-and-herzegovina/1-2710725/ |title=Austria 0–0 Bosnia and Herzegovina |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=20. 11. 2018 |access-date=20. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=21. 11. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181121022009/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-b-group-3/austria-vs-bosnia-and-herzegovina/1-2710725/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|ŠKO}} [[Andrew Dallas]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Sjeverna Irska – Austrija|Sjeverna Irska – Austrija]] | id = Sjeverna Irska – Austrija | datum = {{Start date|2018|11|18|df=y}} | vrijeme = 18:00<br>(17:00 [[UTC±00:00|UTC±0]]) | tim1 = {{NOG-D|SJI}} | rezultat = 1–2 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024087/index.html | tim2 = {{NOG|AUT}} | golovi1 = *[[Corry Evans|C. Evans]] {{gol|57}} | golovi2 = *[[Xaver Schlager|Schlager]] {{gol|49}} *[[Valentino Lazaro|Lazaro]] {{gol|90+3}} | stadion = [[Windsor Park]] | lokacija = [[Belfast]] | gledalaca = 17.895<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-b-group-3/n-ireland-vs-austria/1-2710726/ |title=N.Ireland 1–2 Austria |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=20. 11. 2018 |access-date=20. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=21. 11. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181121022046/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-b-group-3/n-ireland-vs-austria/1-2710726/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|BEL}} [[Jonathan Lardot]] }} === Grupa 4 === {{UEFA Liga nacija 2018/19 – liga B – grupa 4}} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Vels – Irska|Vels – Irska]] | id = Vels – Irska | datum = {{Start date|2018|9|6|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(19:45 [[UTC+01:00|UTC+1]]) | tim1 = {{NOG-D|WAL}} | rezultat = 4–1 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024116/index.html | tim2 = {{NOG|IRS}} | golovi1 = *[[Tom Lawrence|Lawrence]] {{gol|6}} *[[Gareth Bale|Bale]] {{gol|18}} *[[Aaron Ramsey|Ramsey]] {{gol|37}} *[[Connor Roberts (nogometaš, 1995)|Roberts]] {{gol|55}} | golovi2 = *[[Shaun Williams (nogometaš)|Williams]] {{gol|66}} | stadion = [[Stadion "Cardiff City"|Cardiff City]] | lokacija = [[Cardiff]] | gledalaca = 25.657<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-b-group-4/wales-vs-ireland/1-2710727/ |title=Wales 4–1 Ireland |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=6. 9. 2018 |access-date=8. 9. 2018 |language=engleski |archive-date=8. 9. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180908015741/http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-b-group-4/wales-vs-ireland/1-2710727/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|FRA}} [[Clément Turpin]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Danska – Vels|Danska – Vels]] | id = Danska – Vels | datum = {{Start date|2018|9|9|df=y}} | vrijeme = 18:00<br>(18:00 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|DAN}} | rezultat = 2–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024117/index.html | tim2 = {{NOG|WAL}} | golovi1 = *[[Christian Eriksen|Eriksen]] {{gol|32||63|pen.}} | stadion = [[Aarhus Idrætspark|Idrætspark]] | lokacija = [[Aarhus]] | gledalaca = 17.506<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-b-group-4/denmark-vs-wales/1-2710728/ |title=Denmark 2–0 Wales |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=9. 9. 2018 |access-date=10. 9. 2018 |language=engleski |archive-date=10. 9. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180910095039/http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-b-group-4/denmark-vs-wales/1-2710728/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|NJE}} [[Deniz Aytekin]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Irska – Danska|Irska – Danska]] | id = Irska – Danska | datum = {{Start date|2018|10|13|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(19:45 [[UTC+01:00|UTC+1]]) | tim1 = {{NOG-D|IRS}} | rezultat = 0–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024115/index.html | tim2 = {{NOG|DAN}} | stadion = [[Stadion Aviva|Aviva]] | lokacija = [[Dublin]] | gledalaca = 41.220<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-b-group-4/ireland-vs-denmark/1-2710729/ |title=Ireland 0–0 Denmark |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=16. 10. 2018 |access-date=16. 10. 2018 |language=engleski |archive-date=16. 10. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181016032648/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-b-group-4/ireland-vs-denmark/1-2710729/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|ŠPA}} [[Xavier Estrada Fernández|Xavier E. Fernández]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Irska – Vels|Irska – Vels]] | id = Irska – Vels | datum = {{Start date|2018|10|16|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(19:45 [[UTC+01:00|UTC+1]]) | tim1 = {{NOG-D|IRS}} | rezultat = 0–1 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024120/index.html | tim2 = {{NOG|WAL}} | golovi2 = *[[Harry Wilson (nogometaš, 1997)|Wilson]] {{gol|58}} | stadion = [[Stadion Aviva|Aviva]] | lokacija = [[Dublin]] | gledalaca = 38.321<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-b-group-4/ireland-vs-wales/1-2710730/ |title=Ireland 0–1 Wales |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=17. 10. 2018 |access-date=21. 10. 2018 |language=engleski |archive-date=18. 10. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181018003128/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-b-group-4/ireland-vs-wales/1-2710730/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|HOL}} [[Björn Kuipers]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Vels – Danska|Vels – Danska]] | id = Vels – Danska | datum = {{Start date|2018|11|16|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(19:45 [[UTC±00:00|UTC±0]]) | tim1 = {{NOG-D|WAL}} | rezultat = 1–2 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024118/index.html | tim2 = {{NOG|DAN}} | golovi1 = *[[Gareth Bale|Bale]] {{gol|89}} | golovi2 = *[[Nicolai Jørgensen|N. Jørgensen]] {{gol|42}} *[[Martin Braithwaite|Braithwaite]] {{gol|88}} | stadion = [[Stadion "Cardiff City"|Cardiff City]] | lokacija = [[Cardiff]] | gledalaca = 32.354<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-b-group-4/wales-vs-denmark/1-2710731/ |title=Wales 1–2 Denmark |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=20. 11. 2018 |access-date=20. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=21. 11. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181121022011/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-b-group-4/wales-vs-denmark/1-2710731/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|SLK}} [[Ivan Kružliak]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Danska – Irska|Danska – Irska]] | id = Danska – Irska | datum = {{Start date|2018|11|19|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+01:00|UTC+1]]) | tim1 = {{NOG-D|DAN}} | rezultat = 0–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024119/index.html | tim2 = {{NOG|IRS}} | stadion = [[Aarhus Idrætspark|Idrætspark]] | lokacija = [[Aarhus]] | gledalaca = 11.130<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-b-group-4/denmark-vs-ireland/1-2710732/ |title=Denmark 0–0 Ireland |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=20. 11. 2018 |access-date=20. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=21. 11. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181121022055/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-b-group-4/denmark-vs-ireland/1-2710732/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|AZE}} [[Aliyar Aghayev]] }} == Lista strijelaca == {{UEFA Liga nacija 2018/19 – lista strijelaca (liga B)}} == Tabela == <ref name="regulations"/><ref>{{cite web |url=https://www.uefa.com/MultimediaFiles/Download/competitions/General/02/58/31/76/2583176_DOWNLOAD.pdf |title=2018/19 UEFA Nations League rankings |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |format=PDF |date=20. 11. 2018 |access-date=21. 11. 2018|language=engleski}}</ref> {{UEFA Liga nacija 2018/19 – tabela lige B}} == Napomene == {{Cnote2 Begin}} {{Cnote2|A|n=1|Vrijeme prikazano sa [[CET]] ([[UTC+01:00|UTC+1]]) odnosi se na utakmice koje su se odigrale u novembru, dok je vrijeme prikazano sa [[CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]]) odnosi na utakmice koje su se odigrale u septembru i oktobru 2018.}} {{Cnote2|B|n=1|Utakmica Češka – Ukrajina koja je prvobitno bila zakazana za 20:45 počela je sa 15 minuta kašnjenja zbog problema sa reflektorima.}} {{Cnote2|C|n=1|Utakmica Ukrajina – Slovačka odigrala se bez prisustva gledalaca usljed kazne [[UEFA]]-e zbog rasističkog ponašanja ukrajinskih navijača za vrijeme utakmice protiv [[Nogometna reprezentacija Španije|Španije]] u sklopu [[Kvalifikacije za Evropsko prvenstvo u nogometu 2016.|kvalifikacija]] za [[Evropsko prvenstvo u nogometu 2016.|Evropsko prvenstvo 2016]].<ref>{{cite news |url=https://sport.sme.sk/c/20751176/liga-narodov-ukrajina-slovensko-bez-divakov-trest.html |title=Slováci budú hrať v Lige národov na Ukrajine bez divákov, pre trest z roku 2015 |work=SME |publisher=Petit Press |date=1. 2. 2018 |access-date=7. 9. 2018 |language=slovački}}</ref>}} {{Cnote2 End}} == Reference == {{refspisak|2}} == Vanjski linkovi == *{{službeni sajt|http://www.uefa.com/uefanationsleague/index.html}} {{UEFA Liga nacija}} [[Kategorija:UEFA Liga nacija 2018/2019.|B]] [[Kategorija:2018. u nogometu]] 268jypyv8e153man8xpu45r81cc01vn 0 442771 3673890 3507471 2024-12-16T02:32:23Z KWiki 9400 KWiki premjestio je stranicu [[UEFA Liga nacija 2018/19 – liga A]] na [[UEFA Liga nacija 2018/2019 – liga A]] 3507471 wikitext text/x-wiki {{Infokutija međunarodno nogometno takmičenje | naziv_turnira = UEFA Liga nacija – liga A | godina = 2018/19. | ostali_nazivi = 2018–19 UEFA Nations League A {{en simbol}} | slika = | veličina = | tekst = | država = | datumi = 6. septembar – 20. novembar 2018. (liga)<br>5–9. juni 2019. (finalno takmičenje) | br_ekipa = 12 | konfederacije = 1 | stadioni = | gradovi = | šampion_drugo = [[Nogometna reprezentacija Portugala|Portugal]] | broj = 1 | drugi_drugo = [[Nogometna reprezentacija Holandije|Nizozemska]] | treći_drugo = [[Nogometna reprezentacija Engleske|Engleska]] | četvrti_drugo = [[Nogometna reprezentacija Švicarske|Švicarska]] | ispali = {{NOG|HRV}}<br>{{NOG|ISL}}<br>{{NOG|NJE}}<br>{{NOG|POLJ}} | utakmice = 28 | golovi = 81 | posjećenost = 1.143.530 | najbolji_strijelac = {{ZD|ŠVI}} [[Haris Seferović]]<br>(5 golova) | prethodnasezona = | sljedećasezona = [[UEFA Liga nacija 2020/21 – liga A|2020/21]]. }} '''UEFA Liga nacija 2018/19 – liga A''' jeste [[nogomet]]no takmičenje u sklopu igranja [[UEFA Liga nacija|UEFA Lige nacija]] za sezonu [[UEFA Liga nacija 2018/2019.|2018/2019]]. Takmičenje u ligi A odigralo se od 6. septembra do 20. novembra 2018, a finalno takmičenje se je odigralo od 5. do 9. juna 2019. u [[Portugal]]u.<ref>{{cite web |url=http://www.uefa.org/about-uefa/organisation/congress/news/newsid=2079556.html |title=UEFA Nations League receives associations' green light |publisher=UEFA.org |language=engleski |date=27. 3. 2014 |access-date=26. 1. 2018}}</ref> == Format takmičenja == Nakon završetka [[Kvalifikacije za Svjetsko prvenstvo u nogometu 2018.|kvalifikacija]] za [[Svjetsko prvenstvo u nogometu 2018.|Svjetsko prvenstvo 2018]]. reprezentacije članice [[UEFA]]-e raspoređene su na osnovu [[UEFA koeficijent]]a u četiri jakosne lige. Najbolje plasirane reprezentacije, njih 12, raspoređene su u ligu A, sljedećih 12 u ligu B, zatim od 25-og do 39-og mjesta u ligu C, te ostale reprezentacije u ligu D. Liga A sadržavala je rangirane ekipe od 1. do 12. mjesta.<ref name="uefa.com">{{cite news |url=http://www.uefa.com/uefanationsleague/news/newsid=2507364.html |title=Confirmed: How the UEFA Nations League will line up |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |language=engleski |date=11. 10. 2017 |access-date=26. 1. 2018}}</ref> UEFA Liga nacija 2018/19 – liga A sastoji se od 12 reprezentacija raspoređenih u četiri grupe. Pobjednici grupe obezbjeđuju plasman u nokaut fazu, drugoplasirane ekipe obezbjeđuju opstanak u [[UEFA Liga nacija 2020/21 – liga A|ligi A]], dok posljednje ekipe svih grupa ispadaju iz lige A i takmičenje u idućoj sezoni nastavljaju u [[UEFA Liga nacija 2020/21 – liga B|ligi B]].<ref name="regulations">{{cite web |url=http://www.uefa.com/MultimediaFiles/Download/Regulations/uefaorg/Regulations/02/50/54/37/2505437_DOWNLOAD.pdf |title=Regulations of the UEFA Nations League 2018/19 |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |language=engleski |date=28. 9. 2017 |access-date=26. 1. 2018 |format=PDF}}</ref> Pored toga, ligi A bit će dodijeljeno jedno od četiri preostala mjesta za takmičenje na [[Evropsko prvenstvo u nogometu 2020.|Evropskom prvenstvu 2020]]. Četiri tima iz lige A koja se ne budu kvalificirala regularnim putem [[Kvalifikacije za Evropsko prvenstvo u nogometu 2020.|kvalifikacija]] za Evropsko prvenstvo 2020. takmičit će se u baražu koji će se igrati u martu 2020. godine. Tu privilegiju prvo će imati pobjednici svih grupa lige A. Ako pobjednici grupa budu već obezbjedili plasman na Evropsko prvenstvo 2020. ta privilegija će pripasti drugoplasiranom timu iz grupe, odnosno, trećeplasiranom. Ako pobjednik lige A bude već imao osiguran plasman na Evropsko prvenstvo 2020. kroz kvalifikacije za Evropsko prvenstvo 2020. tada će biti izabran najbolji tim u ukupnom plasmanu. Utakmice baraža sastojat će se od dva para polufinala (najbolje plasirani tim protiv četvrtog tima sveukupnog ranga i drugi najbolje rangirani tim protiv trećeplasiranog rangiranog tima gdje će domaćini biti bolje rangirani timovi) i jednog para finala. Domaćin finalne utakmice bit će odabran žrijebom prije početka polufinalnih utakmica. Ista pravila važe i za nokaut fazu koja će se odigrati od 5. do 9. juna 2019.<ref>{{cite web |url=http://www.uefa.com/uefaeuro/news/newsid=2191264.html |title=UEFA Nations League format and schedule approved |publisher=UEFA.com |language=engleski |date=4. 12. 2014 |access-date=26. 1. 2018}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.uefa.org/mediaservices/mediareleases/newsid=2191279.html |title=UEFA Nations League format and schedule confirmed |publisher=UEFA.org |language=engleski |date=4. 12. 2014 |access-date=26. 1. 2018 |archive-date=29. 3. 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170329013949/http://www.uefa.org/mediaservices/mediareleases/newsid=2191279.html |url-status=dead }}</ref> === Nosioci === Reprezentacije učesnice lige A koje su određene na osnovu [[UEFA koeficijent]]a razvrstane su u tri jakosna šešira gdje je svaki jakosni šešir sadržavao četiri ekipe.<ref name="uefa.com"/><ref>{{cite web |url=http://www.uefa.com/MultimediaFiles/Download/competitions/General/02/50/91/84/2509184_DOWNLOAD.pdf |title=National Team Coefficients Overview |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |format=PDF |language=engleski |date=11. 10. 2017 |access-date=26. 1. 2018}}</ref> Nosioci su određeni 7. decembra 2017.<ref>{{cite news |url=http://www.uefa.com/uefanationsleague/news/newsid=2522564.html |title=UEFA Nations League draw seedings confirmed |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |language=engleski |date=7. 12. 2017 |access-date=26. 1. 2018 |archive-date=21. 2. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180221100136/https://www.uefa.com/uefanationsleague/news/newsid=2522564.html |url-status=dead }}</ref> {{Nosioci UEFA Lige nacija – liga A}} Izvlačenje grupa održano je 24. januara 2018. u 12:00 ([[CET]]) u [[Lausanne|Lozani]], [[Švicarska]].<ref>{{cite news |url=http://www.uefa.com/uefanationsleague/news/newsid=2501767.html |title=UEFA Nations League format confirmed |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |language=engleski |date=20. 9. 2017 |access-date=26. 1. 2018}}</ref><ref>{{cite news |url=http://www.uefa.com/uefanationsleague/news/newsid=2529920.html |title=All you need to know: UEFA Nations League draw |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |language=engleski |date=17. 1. 2018 |access-date=26. 1. 2018}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.uefa.com/MultimediaFiles/Download/competitions/General/02/53/08/77/2530877_DOWNLOAD.pdf |title=League Phase Draw Press Kit |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |format=PDF |language=engleski |date=22. 1. 2018 |access-date=26. 1. 2018}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/draws/round=2000959/index.html |title=Group stage draw |publisher=UEFA.com |language=engleski |date=24. 1. 2018 |access-date=26. 1. 2018 |archive-date=26. 1. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180126135507/http://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/draws/round=2000959/index.html |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite news |url=http://www.uefa.com/uefanationsleague/news/newsid=2530180.html |title=UEFA Nations League 2018/19 League Phase draw |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |language=engleski |date=24. 1. 2018 |access-date=26. 1. 2018}}</ref> == Grupe == Raspored utakmica potvrdila je [[UEFA]] 24. januara 2018. nakon žrijeba.<ref>{{cite news |url=http://www.uefa.com/uefanationsleague/news/newsid=2530253.html |title=UEFA Nations League calendar: all the fixtures |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |language=engleski |date=24. 1. 2018 |access-date=26. 1. 2018}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.uefa.com/MultimediaFiles/Download/competitions/Draws/02/53/13/55/2531355_DOWNLOAD.pdf |title=UEFA Nations League 2018/19: Fixtures List – League Phase |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |language=engleski |format=PDF |date=24. 1. 2018 |access-date=26. 1. 2018}}</ref> Vremena odigravanja utakmica prikazana su po [[CET]]/[[CEST]] vremenu (lokalna vremena prikazana su u zagradama).{{Cref2|A|1}} {{legenda|#bbf3bb|Ekipa obezbjedila plasman u nokaut fazu.|boja_linije=#000000}} {{legenda|#ffbbbb|Ekipa ispala u ligu B.|boja_linije=#000000}} === Grupa 1 === {{UEFA Liga nacija 2018/19 – liga A – grupa 1}} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Njemačka – Francuska|Njemačka – Francuska]] | id = Njemačka – Francuska | datum = {{Start date|2018|9|6|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|NJE}} | rezultat = 0–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024025/index.html | tim2 = {{NOG|FRA}} | stadion = [[Allianz Arena]] | lokacija = [[München]] | gledalaca = 67.485<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-a-group-1/germany-vs-france/1-2710676/ |title=Germany 0–0 France |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=6. 9. 2018 |access-date=8. 9. 2018 |language=engleski |archive-date=13. 2. 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210213070352/https://www.livescore.com/en/football/uefa-nations-league/league-a-group-1/germany-vs-france/1-2710676/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|ITA}} [[Daniele Orsato]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Francuska – Holandija|Francuska – Holandija]] | id = Francuska – Holandija | datum = {{Start date|2018|9|9|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|FRA}} | rezultat = 2–1 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024026/index.html | tim2 = {{NOG|HOL}} | golovi1 = *[[Kylian Mbappé|Mbappé]] {{gol|14}} *[[Olivier Giroud|Giroud]] {{gol|75}} | golovi2 = *[[Ryan Babel|Babel]] {{gol|67}} | stadion = [[Stade de France]] | lokacija = [[Saint-Denis, Seine-Saint-Denis|Saint-Denis]] | gledalaca = 76.452<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-a-group-1/france-vs-netherlands/1-2710677/ |title=France 2–1 Netherlands |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=13. 9. 2018 |access-date=13. 9. 2018 |language=engleski |archive-date=13. 2. 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210213070457/https://www.livescore.com/en/football/uefa-nations-league/league-a-group-1/france-vs-netherlands/1-2710677/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|ŠPA}} [[Alberto Undiano Mallenco|Alberto U. Mallenco]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Holandija – Njemačka|Holandija – Njemačka]] | id = Holandija – Njemačka | datum = {{Start date|2018|10|13|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|HOL}} | rezultat = 3–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024027/index.html | tim2 = {{NOG|NJE}} | golovi1 = *[[Virgil van Dijk|Van Dijk]] {{gol|30}} *[[Memphis Depay|Depay]] {{gol|87}} *[[Georginio Wijnaldum|Wijnaldum]] {{gol|90+3}} | stadion = [[Johan Cruyff Arena]] | lokacija = [[Amsterdam]] | gledalaca = 52.536<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-a-group-1/netherlands-vs-germany/1-2710678/ |title=Netherlands 3–0 Germany |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=17. 10. 2018 |access-date=20. 10. 2018 |language=engleski |archive-date=13. 2. 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210213070426/https://www.livescore.com/en/football/uefa-nations-league/league-a-group-1/netherlands-vs-germany/1-2710678/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|TUR}} [[Cüneyt Çakır]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Francuska – Njemačka|Francuska – Njemačka]] | id = Francuska – Njemačka | datum = {{Start date|2018|10|16|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|FRA}} | rezultat = 2–1 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024028/index.html | tim2 = {{NOG|NJE}} | golovi1 = *[[Antoine Griezmann|Griezmann]] {{gol|62||80|pen.}} | golovi2 = *[[Toni Kroos|Kroos]] {{gol|14|pen.}} | stadion = [[Stade de France]] | lokacija = [[Saint-Denis, Seine-Saint-Denis|Saint-Denis]] | gledalaca = 77.300<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-a-group-1/france-vs-germany/1-2710679/ |title=France 2–1 Germany |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=17. 10. 2018 |access-date=20. 10. 2018 |language=engleski |archive-date=13. 2. 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210213070353/https://www.livescore.com/en/football/uefa-nations-league/league-a-group-1/france-vs-germany/1-2710679/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|SRB}} [[Milorad Mažić]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Holandija – Francuska|Holandija – Francuska]] | id = Holandija – Francuska | datum = {{Start date|2018|11|16|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+01:00|UTC+1]]) | tim1 = {{NOG-D|HOL}} | rezultat = 2–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024029/index.html | tim2 = {{NOG|FRA}} | golovi1 = *[[Georginio Wijnaldum|Wijnaldum]] {{gol|44}} *[[Memphis Depay|Depay]] {{gol|90+6|pen.}} | stadion = [[De Kuip]] | lokacija = [[Rotterdam]] | gledalaca = 47.000<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-a-group-1/netherlands-vs-france/1-2710681/ |title=Netherlands 2–0 France |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=20. 11. 2018 |access-date=20. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=13. 2. 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210213070354/https://www.livescore.com/en/football/uefa-nations-league/league-a-group-1/netherlands-vs-france/1-2710681/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|ENG}} [[Anthony Taylor (nogometni sudac)|Anthony Taylor]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Njemačka – Holandija|Njemačka – Holandija]] | id = Njemačka – Holandija | datum = {{Start date|2018|11|19|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+01:00|UTC+1]]) | tim1 = {{NOG-D|NJE}} | rezultat = 2–2 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024030/index.html | tim2 = {{NOG|HOL}} | golovi1 = *[[Timo Werner|Werner]] {{gol|9}} *[[Leroy Sané|Sané]] {{gol|20}} | golovi2 = *[[Quincy Promes|Promes]] {{gol|85}} *[[Virgil van Dijk|Van Dijk]] {{gol|90+1}} | stadion = [[Arena AufSchalke]] | lokacija = [[Gelsenkirchen]] | gledalaca = 42.186<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-a-group-1/germany-vs-netherlands/1-2710680/ |title=Germany 2–2 Netherlands |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=20. 11. 2018 |access-date=20. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=13. 2. 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210213070353/https://www.livescore.com/en/football/uefa-nations-league/league-a-group-1/germany-vs-netherlands/1-2710680/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|RUM}} [[Ovidiu Hațegan]] }} === Grupa 2 === {{UEFA Liga nacija 2018/19 – liga A – grupa 2}} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Švicarska – Island|Švicarska – Island]] | id = Švicarska – Island | datum = {{Start date|2018|9|8|df=y}} | vrijeme = 18:00<br>(18:00 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|ŠVI}} | rezultat = 6–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024031/index.html | tim2 = {{NOG|ISL}} | golovi1 = *[[Steven Zuber|Zuber]] {{gol|13}} *[[Denis Zakaria|Zakaria]] {{gol|23}} *[[Xherdan Shaqiri|Shaqiri]] {{gol|53}} *[[Haris Seferović|Seferović]] {{gol|67}} *[[Albian Ajeti|Ajeti]] {{gol|71}} *[[Admir Mehmedi|Mehmedi]] {{gol|82}} | stadion = [[Kybunpark]] | lokacija = [[St. Gallen]] | gledalaca = 14.912<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-a-group-2/switzerland-vs-iceland/1-2710683/ |title=Switzerland 6–0 Iceland |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=8. 9. 2018 |access-date=10. 9. 2018 |language=engleski |archive-date=9. 9. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180909185049/http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-a-group-2/switzerland-vs-iceland/1-2710683/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|ENG}} [[Michael Oliver (nogometni sudac)|Michael Oliver]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Island – Belgija|Island – Belgija]] | id = Island – Belgija | datum = {{Start date|2018|9|11|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(18:45 [[UTC±00:00|UTC±0]]) | tim1 = {{NOG-D|ISL}} | rezultat = 0–3 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024032/index.html | tim2 = {{NOG|BEL}} | golovi2 = *[[Eden Hazard|E. Hazard]] {{gol|29|pen.}} *[[Romelu Lukaku|Lukaku]] {{gol|31||81}} | stadion = [[Laugardalsvöllur]] | lokacija = [[Reykjavík]] | gledalaca = 9.710<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-a-group-2/iceland-vs-belgium/1-2710684/ |title=Iceland 0–3 Belgium |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=13. 9. 2018 |access-date=13. 9. 2018 |language=engleski |archive-date=13. 9. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180913040128/http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-a-group-2/iceland-vs-belgium/1-2710684/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|RUS}} [[Sergei Karasev]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Belgija – Švicarska|Belgija – Švicarska]] | id = Belgija – Švicarska | datum = {{Start date|2018|10|12|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|BEL}} | rezultat = 2–1 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024033/index.html | tim2 = {{NOG|ŠVI}} | golovi1 = *[[Romelu Lukaku|Lukaku]] {{gol|58||84}} | golovi2 = *[[Mario Gavranović|Gavranović]] {{gol|76}} | stadion = [[Stadion kralja Baudouina|Kralja Baudouina]] | lokacija = [[Bruxelles]] | gledalaca = 39.049<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-a-group-2/belgium-vs-switzerland/1-2710685/ |title=Belgium 2–1 Switzerland |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=17. 10. 2018 |access-date=20. 10. 2018 |language=engleski |archive-date=18. 10. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181018003205/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-a-group-2/belgium-vs-switzerland/1-2710685/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|ŠPA}} [[Antonio Mateu Lahoz]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Island – Švicarska|Island – Švicarska]] | id = Island – Švicarska | datum = {{Start date|2018|10|15|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(18:45 [[UTC±00:00|UTC±0]]) | tim1 = {{NOG-D|ISL}} | rezultat = 1–2 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024034/index.html | tim2 = {{NOG|ŠVI}} | golovi1 = *[[Alfreð Finnbogason|Finnbogason]] {{gol|81}} | golovi2 = *[[Haris Seferović|Seferović]] {{gol|52}} *[[Michael Lang (nogometaš)|Lang]] {{gol|67}} | stadion = [[Laugardalsvöllur]] | lokacija = [[Reykjavík]] | gledalaca = 8.663<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-a-group-2/iceland-vs-switzerland/1-2710686/ |title=Iceland 1–2 Switzerland |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=17. 10. 2018 |access-date=20. 10. 2018 |language=engleski |archive-date=17. 10. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181017203124/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-a-group-2/iceland-vs-switzerland/1-2710686/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|ŠVE}} [[Andreas Ekberg]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Belgija – Island|Belgija – Island]] | id = Belgija – Island | datum = {{Start date|2018|11|15|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+01:00|UTC+1]]) | tim1 = {{NOG-D|BEL}} | rezultat = 2–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024035/index.html | tim2 = {{NOG|ISL}} | golovi1 = *[[Michy Batshuayi|Batshuayi]] {{gol|65||81}} | stadion = [[Stadion kralja Baudouina|Kralja Baudouina]] | lokacija = [[Bruxelles]] | gledalaca = 28.891<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-a-group-2/belgium-vs-iceland/1-2710687/ |title=Belgium 2–0 Iceland |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=20. 11. 2018 |access-date=20. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=21. 11. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181121022037/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-a-group-2/belgium-vs-iceland/1-2710687/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|IZR}} [[Orel Grinfeld]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Švicarska – Belgija|Švicarska – Belgija]] | id = Švicarska – Belgija | datum = {{Start date|2018|11|18|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+01:00|UTC+1]]) | tim1 = {{NOG-D|ŠVI}} | rezultat = 5–2 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024036/index.html | tim2 = {{NOG|BEL}} | golovi1 = *[[Ricardo Rodríguez (nogometaš)|Rodríguez]] {{gol|26|pen.}} *[[Haris Seferović|Seferović]] {{gol|31||44||84}} *[[Nico Elvedi|Elvedi]] {{gol|62}} | golovi2 = *[[Thorgan Hazard|T. Hazard]] {{gol|2||17}} | stadion = [[Swissporarena]] | lokacija = [[Luzern]] | gledalaca = 15.000<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-a-group-2/switzerland-vs-belgium/1-2710688/ |title=Switzerland 5–2 Belgium |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=20. 11. 2018 |access-date=20. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=21. 11. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181121022030/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-a-group-2/switzerland-vs-belgium/1-2710688/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|ITA}} [[Daniele Orsato]] }} === Grupa 3 === {{UEFA Liga nacija 2018/19 – liga A – grupa 3}} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Italija – Poljska|Italija – Poljska]] | id = Italija – Poljska | datum = {{Start date|2018|9|7|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|ITA}} | rezultat = 1–1 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024019/index.html | tim2 = {{NOG|POLJ}} | golovi1 = *[[Jorginho (nogometaš, 1991)|Jorginho]] {{gol|78|pen.}} | golovi2 = *[[Piotr Zieliński|Zieliński]] {{gol|40}} | stadion = [[Stadion Renato Dall'Ara|Renato Dall'Ara]] | lokacija = [[Bologna]] | gledalaca = 24.000<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-a-group-3/italy-vs-poland/1-2710691/ |title=Italy 1–1 Poland |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=7. 9. 2018 |access-date=9. 9. 2018 |language=engleski |archive-date=8. 9. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180908164740/http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-a-group-3/italy-vs-poland/1-2710691/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|NJE}} [[Felix Zwayer]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Portugal – Italija|Portugal – Italija]] | id = Portugal – Italija | datum = {{Start date|2018|9|10|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(19:45 [[UTC+01:00|UTC+1]]) | tim1 = {{NOG-D|POR}} | rezultat = 1–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024020/index.html | tim2 = {{NOG|ITA}} | golovi1 = *[[André Silva (nogometaš, 1995)|A. Silva]] {{gol|48}} | stadion = [[Estádio da Luz]] | lokacija = [[Lisabon]] | gledalaca = 52.635<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-a-group-3/portugal-vs-italy/1-2710692/ |title=Portugal 1–0 Italy |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=13. 9. 2018 |access-date=13. 9. 2018 |language=engleski |archive-date=13. 9. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180913073733/http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-a-group-3/portugal-vs-italy/1-2710692/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|ŠKO}} [[Willie Collum]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Poljska – Portugal|Poljska – Portugal]] | id = Poljska – Portugal | datum = {{Start date|2018|10|11|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|POLJ}} | rezultat = 2–3 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024021/index.html | tim2 = {{NOG|POR}} | golovi1 = *[[Krzysztof Piątek|Piątek]] {{gol|18}} *[[Jakub Błaszczykowski|Błaszczykowski]] {{gol|77}} | golovi2 = *[[André Silva (nogometaš, 1995)|A. Silva]] {{gol|32}} *[[Kamil Glik|Glik]] {{gol|43|a.g.}} *[[Bernardo Silva|B. Silva]] {{gol|52}} | stadion = [[Stadion Silesian|Silesian]] | lokacija = [[Chorzów]] | gledalaca = 48.783<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-a-group-3/poland-vs-portugal/1-2710693/ |title=Poland 2–3 Portugal |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=15. 10. 2018 |access-date=16. 10. 2018 |language=engleski |archive-date=16. 10. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181016032636/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-a-group-3/poland-vs-portugal/1-2710693/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|ŠPA}} [[Carlos del Cerro Grande]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Poljska – Italija|Poljska – Italija]] | id = Poljska – Italija | datum = {{Start date|2018|10|14|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|POLJ}} | rezultat = 0–1 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024023/index.html | tim2 = {{NOG|ITA}} | golovi2 = *[[Cristiano Biraghi|Biraghi]] {{gol|90+2}} | stadion = [[Stadion Silesian|Silesian]] | lokacija = [[Chorzów]] | gledalaca = 41.692<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-a-group-3/poland-vs-italy/1-2710694/ |title=Poland 0–1 Italy |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=17. 10. 2018 |access-date=21. 10. 2018 |language=engleski |archive-date=17. 10. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181017203357/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-a-group-3/poland-vs-italy/1-2710694/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|SLO}} [[Damir Skomina]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Italija – Portugal|Italija – Portugal]] | id = Italija – Portugal | datum = {{Start date|2018|11|17|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+01:00|UTC+1]]) | tim1 = {{NOG-D|ITA}} | rezultat = 0–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024024/index.html | tim2 = {{NOG|POR}} | stadion = [[San Siro]] | lokacija = [[Milan]] | gledalaca = 73.000<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-a-group-3/italy-vs-portugal/1-2710695/ |title=Italy 0–0 Portugal |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=20. 11. 2018 |access-date=20. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=21. 11. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181121021939/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-a-group-3/italy-vs-portugal/1-2710695/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|HOL}} [[Danny Makkelie]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Portugal – Poljska|Portugal – Poljska]] | id = Portugal – Poljska | datum = {{Start date|2018|11|20|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(19:45 [[UTC±00:00|UTC±0]]) | tim1 = {{NOG-D|POR}} | rezultat = 1–1 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024022/index.html | tim2 = {{NOG|POLJ}} | golovi1 = *[[André Silva (nogometaš, 1995)|A. Silva]] {{gol|34}} | golovi2 = *[[Arkadiusz Milik|Milik]] {{gol|66|pen.}} | stadion = [[Estádio D. Afonso Henriques|D. Afonso Henriques]] | lokacija = [[Guimarães]] | gledalaca = 29.917<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-a-group-3/portugal-vs-poland/1-2710696/ |title=Portugal 1–1 Poland |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=21. 11. 2018 |access-date=22. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=22. 11. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181122005733/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-a-group-3/portugal-vs-poland/1-2710696/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|RUS}} [[Sergei Karasev]] }} === Grupa 4 === {{UEFA Liga nacija 2018/19 – liga A – grupa 4}} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Engleska – Španija|Engleska – Španija]] | id = Engleska – Španija | datum = {{Start date|2018|9|8|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(19:45 [[UTC+01:00|UTC+1]]) | tim1 = {{NOG-D|ENG}} | rezultat = 1–2 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024042/index.html | tim2 = {{NOG|ŠPA}} | golovi1 = *[[Marcus Rashford|Rashford]] {{gol|11}} | golovi2 = *[[Saúl Ñíguez|Saúl]] {{gol|13}} *[[Rodrigo (nogometaš, 1991)|Rodrigo]] {{gol|32}} | stadion = [[Stadion Wembley|Wembley]] | lokacija = [[London]] | gledalaca = 81.392<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-a-group-4/england-vs-spain/1-2710703/ |title=England 1–2 Spain |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=8. 9. 2018 |access-date=10. 9. 2018 |language=engleski |archive-date=9. 9. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180909185455/http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-a-group-4/england-vs-spain/1-2710703/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|HOL}} [[Danny Makkelie]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Španija – Hrvatska|Španija – Hrvatska]] | id = Španija – Hrvatska | datum = {{Start date|2018|9|11|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|ŠPA}} | rezultat = 6–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024040/index.html | tim2 = {{NOG|HRV}} | golovi1 = *[[Saúl Ñíguez|Saúl]] {{gol|24}} *[[Marco Asensio|Asensio]] {{gol|33}} *[[Lovre Kalinić|Kalinić]] {{gol|35|a.g.}} *[[Rodrigo (nogometaš, 1991)|Rodrigo]] {{gol|49}} *[[Sergio Ramos|Ramos]] {{gol|57}} *[[Isco]] {{gol|70}} | stadion = [[Stadion Manuel Martínez Valero|Manuel Martínez Valero]] | lokacija = [[Elche]] | gledalaca = 26.900<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-a-group-4/spain-vs-croatia/1-2710704/ |title=Spain 6–0 Croatia |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=13. 9. 2018 |access-date=13. 9. 2018 |language=engleski |archive-date=13. 9. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180913040041/http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-a-group-4/spain-vs-croatia/1-2710704/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|FRA}} [[Benoît Bastien]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Hrvatska – Engleska|Hrvatska – Engleska]] | id = Hrvatska – Engleska | datum = {{Start date|2018|10|12|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|HRV}} | rezultat = 0–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024041/index.html | tim2 = {{NOG|ENG}} | stadion = [[Stadion Rujevica|Rujevica]] | lokacija = [[Rijeka (grad)|Rijeka]] | gledalaca = 0{{Cref2|B|1}} | sudac = {{ZD|NJE}} [[Felix Brych]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Španija – Engleska|Španija – Engleska]] | id = Španija – Engleska | datum = {{Start date|2018|10|15|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|ŠPA}} | rezultat = 2–3 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024038/index.html | tim2 = {{NOG|ENG}} | golovi1 = *[[Paco Alcácer|Alcácer]] {{gol|58}} *[[Sergio Ramos|Ramos]] {{gol|90+8}} | golovi2 = *[[Raheem Sterling|Sterling]] {{gol|16||38}} *[[Marcus Rashford|Rashford]] {{gol|30}} | stadion = [[Stadion Benito Villamarín|Benito Villamarín]] | lokacija = [[Sevilla]] | gledalaca = 50.355<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-a-group-4/spain-vs-england/1-2710706/ |title=Spain 2–3 England |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=17. 10. 2018 |access-date=21. 10. 2018 |language=engleski |archive-date=18. 10. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181018003111/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-a-group-4/spain-vs-england/1-2710706/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|POLJ}} [[Szymon Marciniak]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Hrvatska – Španija|Hrvatska – Španija]] | id = Hrvatska – Španija | datum = {{Start date|2018|11|15|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+01:00|UTC+1]]) | tim1 = {{NOG-D|HRV}} | rezultat = 3–2 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024039/index.html | tim2 = {{NOG|ŠPA}} | golovi1 = *[[Andrej Kramarić|Kramarić]] {{gol|54}} *[[Tin Jedvaj|Jedvaj]] {{gol|69||90+3}} | golovi2 = *[[Dani Ceballos|Ceballos]] {{gol|56}} *[[Sergio Ramos|Ramos]] {{gol|78|pen.}} | stadion = [[Stadion "Maksimir"|Maksimir]] | lokacija = [[Zagreb]] | gledalaca = 33.018<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-a-group-4/croatia-vs-spain/1-2710707/ |title=Croatia 3–2 Spain |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=20. 11. 2018 |access-date=20. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=21. 11. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181121022113/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-a-group-4/croatia-vs-spain/1-2710707/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|BJE}} [[Aleksei Kulbakov]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Engleska – Hrvatska|Engleska – Hrvatska]] | id = Engleska – Hrvatska | datum = {{Start date|2018|11|18|df=y}} | vrijeme = 15:00<br>(14:00 [[UTC±00:00|UTC±0]]) | tim1 = {{NOG-D|ENG}} | rezultat = 2–1 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024037/index.html | tim2 = {{NOG|HRV}} | golovi1 = *[[Jesse Lingard|Lingard]] {{gol|78}} *[[Harry Kane|Kane]] {{gol|85}} | golovi2 = *[[Andrej Kramarić|Kramarić]] {{gol|57}} | stadion = [[Stadion Wembley|Wembley]] | lokacija = [[London]] | gledalaca = 78.221<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-a-group-4/england-vs-croatia/1-2710708/ |title=England 2–1 Croatia |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=20. 11. 2018 |access-date=20. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=21. 11. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181121022128/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-a-group-4/england-vs-croatia/1-2710708/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|GRČ}} [[Anastasios Sidiropoulos]] }} == Nokaut faza == {{Nokaut faza UEFA Lige nacija 2018/19.}} === Polufinale === {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Portugal – Švicarska|Portugal – Švicarska]] | id = – | datum = {{Start date|2019|6|5|df=y}} | vrijeme = 20:45 (19:45 UTC+1) | tim1 = [[Nogometna reprezentacija Portugala|Portugal]] | rezultat = 3–1 | izvještaj = [https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000956/match=2024419/index.html Izvještaj] | tim2 = [[Nogometna reprezentacija Švicarske|Švicarska]] | golovi1 = [[Cristiano Ronaldo|Ronaldo]] {{gol|25}}, {{gol|88}}, {{gol|90}} | golovi2 = [[Ricardo Rodríguez (nogometaš)|Ricardo Rodríguez]] {{gol|57|pen.}} | stadion = [[Estádio do Dragão]] | lokacija = [[Porto]] | gledalaca = 42.415<ref>{{Cite web|url=https://www.uefa.com/newsfiles/unl/2019/2024419_fr.pdf|title=Izvještaj utakmice Portugal - Švicarska|last=|first=|date=|website=|publisher=|access-date=16. 11. 2020}}</ref> | sudac = [[Felix Brych]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Nizozemska – Engleska|Nizozemska – Engleska]] | id = – | datum = {{Start date|2019|6|6|df=y}} | vrijeme = 20:45 (19:45 UTC+1) | tim1 = [[Nogometna reprezentacija Holandije|Nizozemska]] | rezultat = 3–1 (n.p.) | izvještaj = [https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000956/match=2024420/index.html Izvještaj] | tim2 = [[Nogometna reprezentacija Engleske|Engleska]] | golovi1 = [[Mathijs De Ligt|De Ligt]] {{gol|73}}<br>[[Kyle Walker|Walker]] {{gol|97|a.g.}}<br>[[Quincy Promes|Promes]] {{gol|114}} | golovi2 = [[Marcus Rashford|Rashford]] {{gol|32|pen.}} | stadion = [[Estádio D. Afonso Henriques]] | lokacija = [[Guimarães]] | gledalaca = 25.711<ref>{{Cite web|url=https://www.uefa.com/newsfiles/unl/2019/2024420_fr.pdf|title=Izvještaj utakmice Nizozemska - Engleska|last=|first=|date=|website=|publisher=|access-date=16. 11. 2020}}</ref> | sudac = [[Clément Turpin]] }} === Utakmica za treće mjesto === {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice –|–]] | id = – | datum = {{Start date|2019|6|9|df=y}} | vrijeme = | tim1 = Poraženi polufinala 1 | rezultat = – | izvještaj = | tim2 = Poraženi polufinala 2 | golovi1 = | golovi2 = | stadion = | lokacija = | gledalaca = | sudac = {{ZD|}} }} === Finale === {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice –|–]] | id = – | datum = {{Start date|2019|6|9|df=y}} | vrijeme = | tim1 = Pobjednik polufinala 1 | rezultat = – | izvještaj = | tim2 = Pobjednik polufinala 2 | golovi1 = | golovi2 = | stadion = | lokacija = | gledalaca = | sudac = {{ZD|}} }} == Lista strijelaca == {{UEFA Liga nacija 2018/19 – lista strijelaca (liga A)}} == Tabela == <ref name="regulations"/><ref>{{cite web |url=https://www.uefa.com/MultimediaFiles/Download/competitions/General/02/58/31/76/2583176_DOWNLOAD.pdf |title=2018/19 UEFA Nations League rankings |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |format=PDF |date=20. 11. 2018 |access-date=21. 11. 2018|language=engleski}}</ref> {{UEFA Liga nacija 2018/19 – tabela lige A}} == Napomene == {{Cnote2 Begin}} {{Cnote2|A|n=1|Vrijeme prikazano sa [[CET]] ([[UTC+01:00|UTC+1]]) odnosi se na utakmice koje su se odigrale u novembru, dok je vrijeme prikazano sa [[CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]]) odnosi na utakmice koje su se odigrale u septembru i oktobru 2018.}} {{Cnote2|B|n=1|Utakmica Hrvatska – Engleska odigrala se bez prisustva gledalaca usljed kazne [[UEFA]]-e zbog rasističkog ponašanja hrvatskih navijača za vrijeme utakmice protiv [[Nogometna reprezentacija Italije|Italije]] u sklopu [[Kvalifikacije za Evropsko prvenstvo u nogometu 2016.|kvalifikacija]] za [[Evropsko prvenstvo u nogometu 2016.|Evropsko prvenstvo 2016]].<ref>{{cite news |url=https://www.bbc.com/sport/football/42874561 |title=England's Nations League match in Croatia will be behind closed doors |website=[[BBC Sport]] |publisher=[[BBC|British Broadcasting Corporation]] |date=30. 1. 2018 |access-date=10. 9. 2018 |language=engleski}}</ref>}} {{Cnote2 End}} == Reference == {{refspisak|2}} == Vanjski linkovi == *{{službeni sajt|http://www.uefa.com/uefanationsleague/index.html}} {{UEFA Liga nacija}} [[Kategorija:UEFA Liga nacija 2018/2019.|A]] [[Kategorija:2018. u nogometu]] [[Kategorija:2019. u nogometu]] kcvyuir1rs9f9qgcricxvnk2pkcobrs 0 442772 3673910 2902126 2024-12-16T08:42:40Z EmausBot 25303 Robot: Popravlja dvostruka preusmjerenja na [[UEFA Liga nacija 2018/2019 – liga A]] 3673910 wikitext text/x-wiki #PREUSMJERI [[UEFA Liga nacija 2018/2019 – liga A]] bd44i141ulww9wpg5tu9q5k2dex7vdy 0 442773 3673911 2902127 2024-12-16T08:42:50Z EmausBot 25303 Robot: Popravlja dvostruka preusmjerenja na [[UEFA Liga nacija 2018/2019 – liga B]] 3673911 wikitext text/x-wiki #PREUSMJERI [[UEFA Liga nacija 2018/2019 – liga B]] lwmpwfutmi201oi201uoeu7upu2jv6b 0 442796 3673894 3629612 2024-12-16T02:32:56Z KWiki 9400 KWiki premjestio je stranicu [[UEFA Liga nacija 2018/19 – liga C]] na [[UEFA Liga nacija 2018/2019 – liga C]] 3629612 wikitext text/x-wiki {{Infokutija međunarodno nogometno takmičenje | naziv_turnira = UEFA Liga nacija – liga C | godina = 2018/19. | ostali_nazivi = 2018–19 UEFA Nations League C {{en simbol}} | slika = | veličina = | tekst = | država = | datumi = 6. septembar – 20. novembar 2018. | br_ekipa = 15 | konfederacije = 1 | stadioni = | gradovi = | šampion_drugo = | broj = | drugi_drugo = | treći_drugo = | četvrti_drugo = | promovisan = {{NOG|FIN}}<br>{{NOG|NOR}}<br>{{NOG|SRB}}<br>{{NOG|ŠKO}} | ispali = {{NOG|EST}}<br>{{NOG|KIP}}<br>{{NOG|LIT}}<br>{{NOG|SLO}} | utakmice = 42 | golovi = 92 | posjećenost = 343279 | najbolji_strijelac = {{ZD|SRB}} [[Aleksandar Mitrović (nogometaš)|Aleksandar Mitrović]]<br>(6 golova) | prethodnasezona = | sljedećasezona = [[UEFA Liga nacija 2020/21 – liga C|2020/21]]. }} '''UEFA Liga nacija 2018/19 – liga C''' jeste [[nogomet]]no takmičenje koje se igralo u sklopu [[UEFA Liga nacija|UEFA Lige nacija]] za sezonu [[UEFA Liga nacija 2018/2019.|2018/2019]]. Takmičenje se odigralo od 6. septembra do 20. novembra 2018.<ref>{{cite web |url=http://www.uefa.org/about-uefa/organisation/congress/news/newsid=2079556.html |title=UEFA Nations League receives associations' green light |publisher=UEFA.org |language=engleski |date=27. 3. 2014 |access-date=27. 1. 2018}}</ref> [[Nogometna reprezentacija Finske|Finska]], [[Nogometna reprezentacija Norveške|Norveška]], [[Nogometna reprezentacija Srbije|Srbija]] i [[Nogometna reprezentacija Škotske|Škotska]] kao pobjednici grupa obezbjedili su u [[UEFA Liga nacija 2020/2021.|sljedećoj sezoni]] UEFA Liga nacija učešće u [[UEFA Liga nacija 2020/21 – liga B|ligi B]]. Pobjednici grupa obezbjedili su i eventualni baraž za [[Evropsko prvenstvo u nogometu 2020.|Evropsko prvenstvo 2020]]. u slučaju da se kroz [[Kvalifikacije za Evropsko prvenstvo u nogometu 2020.|kvalifikacije]] ne uspiju kvalificirati na Evropsko prvenstvo 2020. [[Nogometna reprezentacija Estonije|Estonija]], [[Nogometna reprezentacija Litvanije|Litvanija]] i [[Nogometna reprezentacija Slovenije|Slovenija]] kao posljednjo plasirane ekipe u svojim gupama kao i [[Nogometna reprezentacija Kipra|Kipar]] kao najlošija trećeplasirana ekipa ispale su u ligu D. Ostale ekipe koje nisu obezbjedile učešće u višem rangu kao niti one koje nisu ispale i sljedeće sezone igraju u ligi C. Najbolji strijelac lige C za sezonu 2018/19. bio je reprezentativac [[Nogometna reprezentacija Srbije|Srbije]] [[Aleksandar Mitrović (nogometaš)|Aleksandar Mitrović]] sa šest postignutih golova. == Format takmičenja == Nakon završetka [[Kvalifikacije za Svjetsko prvenstvo u nogometu 2018.|kvalifikacija]] za [[Svjetsko prvenstvo u nogometu 2018.|Svjetsko prvenstvo 2018]]. reprezentacije članice [[UEFA]]-e raspoređene su na osnovu [[UEFA koeficijent]]a u četiri jakosne lige. Najbolje plasirane reprezentacije, njih 12, raspoređene su u ligu A, sljedećih 12 u ligu B, zatim od 25-og do 39-og mjesta u ligu C, te ostale reprezentacije u ligu D. Liga C sadržavala je rangirane ekipe od 25. do 39. mjesta.<ref name="uefa.com">{{cite news |url=http://www.uefa.com/uefanationsleague/news/newsid=2507364.html |title=Confirmed: How the UEFA Nations League will line up |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |language=engleski |date=11. 10. 2017 |access-date=28. 1. 2018}}</ref> UEFA Liga nacija 2018/19 – liga C sastoji se od 15 reprezentacija raspoređenih u četiri grupe. Tri grupe sadržavale su po četiri, dok je jedna grupa sadržavala tri ekipe. Pobjednici grupa obezbjeđuju plasman u [[UEFA Liga nacija 2020/21 – liga B|ligu B]], drugoplasirane ekipe obezbjeđuju opstanak u [[UEFA Liga nacija 2020/21 – liga C|ligi C]], dok posljednje ekipe svih grupa ispadaju iz lige C osim u grupi A u kojoj se nalaze tri ekipe i takmičenje u idućoj sezoni nastavljaju u [[UEFA Liga nacija 2020/21 – liga D|ligi D]]. Najlošija trećeplasirana ekipa iz svih grupa također ispada iz lige C.<ref name="regulations">{{cite web |url=http://www.uefa.com/MultimediaFiles/Download/Regulations/uefaorg/Regulations/02/50/54/37/2505437_DOWNLOAD.pdf |title=Regulations of the UEFA Nations League 2018/19 |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |language=engleski |date=28. 9. 2017 |access-date=28. 1. 2018 |format=PDF}}</ref> Pored toga, ligi C bit će dodijeljeno jedno od četiri preostala mjesta za takmičenje na [[Evropsko prvenstvo u nogometu 2020.|Evropskom prvenstvu 2020]]. Četiri tima iz lige C koja se ne budu kvalificirala regularnim putem [[Kvalifikacije za Evropsko prvenstvo u nogometu 2020.|kvalifikacija]] za Evropsko prvenstvo 2020. takmičit će se u baražu koji će se igrati u martu 2020. godine. Tu privilegiju prvo će imati pobjednici svih grupa lige C. Ako pobjednici grupa budu već obezbjedili plasman na Evropsko prvenstvo 2020. ta privilegija će pripasti drugoplasiranom timu iz grupe, odnosno, trećeplasiranom. Ako pobjednik lige C bude već imao osiguran plasman na Evropsko prvenstvo 2020. kroz kvalifikacije za Evropsko prvenstvo 2020. tada će biti izabran najbolji tim u ukupnom plasmanu. Utakmice baraža sastojat će se od dva para polufinala (najbolje plasirani tim protiv četvrtog tima sveukupnog ranga i drugi najbolje rangirani tim protiv trećeplasiranog rangiranog tima gdje će domaćini biti bolje rangirani timovi) i jednog para finala. Domaćin finalne utakmice bit će odabran žrijebom prije početka polufinalnih utakmica.<ref>{{cite web |url=http://www.uefa.com/uefaeuro/news/newsid=2191264.html |title=UEFA Nations League format and schedule approved |publisher=UEFA.com |language=engleski |date=4. 12. 2014 |access-date=28. 1. 2018}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.uefa.org/mediaservices/mediareleases/newsid=2191279.html |title=UEFA Nations League format and schedule confirmed |publisher=UEFA.org |language=engleski |date=4. 12. 2014 |access-date=28. 1. 2018 |archive-date=29. 3. 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170329013949/http://www.uefa.org/mediaservices/mediareleases/newsid=2191279.html |url-status=dead }}</ref> === Nosioci === Reprezentacije učesnice lige C koje su određene na osnovu [[UEFA koeficijent]]a razvrstane su u četiri jakosna šešira gdje je jakosni šešir sadržavao četiri ekipe te jedan šešir koji je sadržavao tri ekipe.<ref name="uefa.com"/><ref>{{cite web |url=http://www.uefa.com/MultimediaFiles/Download/competitions/General/02/50/91/84/2509184_DOWNLOAD.pdf |title=National Team Coefficients Overview |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |format=PDF |language=engleski |date=11. 10. 2017 |access-date=28. 1. 2018}}</ref> Nosioci su određeni 7. decembra 2017.<ref>{{cite news |url=http://www.uefa.com/uefanationsleague/news/newsid=2522564.html |title=UEFA Nations League draw seedings confirmed |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |language=engleski |date=7. 12. 2017 |access-date=28. 1. 2018 |archive-date=21. 2. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180221100136/https://www.uefa.com/uefanationsleague/news/newsid=2522564.html |url-status=dead }}</ref> {{Nosioci UEFA Lige nacija – liga C}} Izvlačenje grupa održano je 24. januara 2018. u 12:00 ([[CET]]) u [[Lausanne|Lozani]], [[Švicarska]].<ref>{{cite news |url=http://www.uefa.com/uefanationsleague/news/newsid=2501767.html |title=UEFA Nations League format confirmed |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |language=engleski |date=20. 9. 2017 |access-date=28. 1. 2018}}</ref><ref>{{cite news |url=http://www.uefa.com/uefanationsleague/news/newsid=2529920.html |title=All you need to know: UEFA Nations League draw |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |language=engleski |date=17. 1. 2018 |access-date=28. 1. 2018}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.uefa.com/MultimediaFiles/Download/competitions/General/02/53/08/77/2530877_DOWNLOAD.pdf |title=League Phase Draw Press Kit |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |format=PDF |language=engleski |date=22. 1. 2018 |access-date=28. 1. 2018}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/draws/round=2000959/index.html |title=Group stage draw |publisher=UEFA.com |language=engleski |date=24. 1. 2018 |access-date=28. 1. 2018 |archive-date=26. 1. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180126135507/http://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/draws/round=2000959/index.html |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite news |url=http://www.uefa.com/uefanationsleague/news/newsid=2530180.html |title=UEFA Nations League 2018/19 League Phase draw |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |language=engleski |date=24. 1. 2018 |access-date=28. 1. 2018}}</ref> Zbog vremenskih ograničenja zime, jedna grupa mogla je da sadrži najviše dva od sljedećih timova: [[Nogometna reprezentacija Norveške|Norveška]], [[Nogometna reprezentacija Finske|Finska]], [[Nogometna reprezentacija Estonije|Estonija]], [[Nogometna reprezentacija Litvanije|Litvanija]].<ref>{{cite web |url=http://www.uefa.com/MultimediaFiles/Download/uefaorg/General/02/52/51/09/2525109_DOWNLOAD.pdf |title=UEFA Nations League 2018/19 – League Phase Draw Procedure |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |format=PDF |language=engleski |date=7. 12. 2017 |access-date=28. 1. 2018}}</ref> == Grupe == Raspored utakmica potvrdila je [[UEFA]] 24. januara 2018. nakon žrijeba.<ref>{{cite news |url=http://www.uefa.com/uefanationsleague/news/newsid=2530253.html |title=UEFA Nations League calendar: all the fixtures |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |language=engleski |date=24. 1. 2018 |access-date=27. 1. 2018}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.uefa.com/MultimediaFiles/Download/competitions/Draws/02/53/13/55/2531355_DOWNLOAD.pdf |title=UEFA Nations League 2018/19: Fixtures List – League Phase |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |language=engleski |format=PDF |date=24. 1. 2018 |access-date=27. 1. 2018}}</ref> Vremena odigravanja utakmica prikazana su po [[CET]]/[[CEST]] vremenu (lokalna vremena prikazana su u zagradama).{{Cref2|A|1}} {{legenda|#bbf3bb|Ekipa obezbjedila plasman u ligu B.|boja_linije=#000000}} {{legenda|#ffbbbb|Ekipa ispala u ligu D.|boja_linije=#000000}} === Grupa 1 === {{UEFA Liga nacija 2018/19 – liga C – grupa 1}} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Albanija – Izrael|Albanija – Izrael]] | id = Albanija – Izrael | datum = {{Start date|2018|9|7|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|ALB}} | rezultat = 1–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024043/index.html | tim2 = {{NOG|IZR}} | golovi1 = *[[Taulant Xhaka|Xhaka]] {{gol|55}} | stadion = [[Elbasan Arena]] | lokacija = [[Elbasan]] | gledalaca = 4.126<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-1/albania-vs-israel/1-2710715/ |title=Albania 1–0 Israel |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=13. 9. 2018 |access-date=13. 9. 2018 |language=engleski |archive-date=13. 9. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180913040051/http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-1/albania-vs-israel/1-2710715/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|MAĐ}} [[Viktor Kassai]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Škotska – Albanija|Škotska – Albanija]] | id = Škotska – Albanija | datum = {{Start date|2018|9|10|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(19:45 [[UTC+01:00|UTC+1]]) | tim1 = {{NOG-D|ŠKO}} | rezultat = 2–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024044/index.html | tim2 = {{NOG|ALB}} | golovi1 = *[[Berat Djimsiti|Djimsiti]] {{gol|47|a.g.}} *[[Steven Naismith|Naismith]] {{gol|68}} | stadion = [[Hampden Park]] | lokacija = [[Glasgow]] | gledalaca = 17.455<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-1/scotland-vs-albania/1-2710716/ |title=Scotland 2–0 Albania |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=13. 9. 2018 |access-date=13. 9. 2018 |language=engleski |archive-date=13. 9. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180913040103/http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-1/scotland-vs-albania/1-2710716/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|SLO}} [[Matej Jug]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Izrael – Škotska|Izrael – Škotska]] | id = Izrael – Škotska | datum = {{Start date|2018|10|11|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(21:45 [[UTC+03:00|UTC+3]]) | tim1 = {{NOG-D|IZR}} | rezultat = 2–1 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024045/index.html | tim2 = {{NOG|ŠKO}} | golovi1 = *[[Dor Peretz|Peretz]] {{gol|52}} *[[Kieran Tierney|Tierney]] {{gol|75|a.g.}} | golovi2 = *[[Charlie Mulgrew|Mulgrew]] {{gol|25|pen.}} | stadion = [[Stadion Sammy Ofer|Sammy Ofer]] | lokacija = [[Haifa]] | gledalaca = 10.234<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-1/israel-vs-scotland/1-2710717/ |title=Israel 2–1 Scotland |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=19. 10. 2018 |access-date=21. 10. 2018 |language=engleski |archive-date=19. 10. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181019205609/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-1/israel-vs-scotland/1-2710717/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|POLJ}} [[Daniel Stefanski]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Izrael – Albanija|Izrael – Albanija]] | id = Izrael – Albanija | datum = {{Start date|2018|10|14|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(21:45 [[UTC+03:00|UTC+3]]) | tim1 = {{NOG-D|IZR}} | rezultat = 2–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024047/index.html | tim2 = {{NOG|ALB}} | golovi1 = *[[Tomer Hemed|Hemed]] {{gol|8}} *[[Dia Saba|Saba]] {{gol|83}} | stadion = [[Stadion Turner|Turner]] | lokacija = [[Beersheba]] | gledalaca = 14.950<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-1/israel-vs-albania/1-2710718/ |title=Israel 2–0 Albania |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=19. 10. 2018 |access-date=21. 10. 2018 |language=engleski |archive-date=13. 2. 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210213070639/https://www.livescore.com/en/football/uefa-nations-league/league-c-group-1/israel-vs-albania/1-2710718/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|ITA}} [[Paolo Mazzoleni]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Albanija – Škotska|Albanija – Škotska]] | id = Albanija – Škotska | datum = {{Start date|2018|11|17|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+01:00|UTC+1]]) | tim1 = {{NOG-D|ALB}} | rezultat = 0–4 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024048/index.html | tim2 = {{NOG|ŠKO}} | golovi2 = *[[Ryan Fraser|Fraser]] {{gol|14}} *[[Steven Fletcher (nogometaš)|Fletcher]] {{gol|45+2|pen.}} *[[James Forrest (nogometaš)|Forrest]] {{gol|55||67}} | stadion = [[Stadion Loro Boriçi|Loro Boriçi]] | lokacija = [[Shkodër]] | gledalaca = 8.632<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-1/albania-vs-scotland/1-2710719/ |title=Albania 0–4 Scotland |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=20. 11. 2018 |access-date=20. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=21. 11. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181121022122/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-1/albania-vs-scotland/1-2710719/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|RUS}} [[Vladislav Bezborodov]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Škotska – Izrael|Škotska – Izrael]] | id = Škotska – Izrael | datum = {{Start date|2018|11|20|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(19:45 [[UTC±00:00|UTC±0]]) | tim1 = {{NOG-D|ŠKO}} | rezultat = 3–2 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024046/index.html | tim2 = {{NOG|IZR}} | golovi1 = *[[James Forrest (nogometaš)|Forrest]] {{gol|34||43||64}} | golovi2 = *[[Beram Kayal|Kayal]] {{gol|9}} *[[Eran Zahavi|Zahavi]] {{gol|75}} | stadion = [[Hampden Park]] | lokacija = [[Glasgow]] | gledalaca = 21.281<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-1/scotland-vs-israel/1-2710720/ |title=Scotland 3–2 Israel |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=21. 11. 2018 |access-date=22. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=22. 11. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181122215532/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-1/scotland-vs-israel/1-2710720/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|NJE}} [[Tobias Welz]] }} === Grupa 2 === {{UEFA Liga nacija 2018/19 – liga C – grupa 2}} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Finska – Mađarska|Finska – Mađarska]] | id = Finska – Mađarska | datum = {{Start date|2018|9|8|df=y}} | vrijeme = 18:00<br>(19:00 [[UTC+03:00|UTC+3]]) | tim1 = {{NOG-D|FIN}} | rezultat = 1–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024095/index.html | tim2 = {{NOG|MAĐ}} | golovi1 = *[[Teemu Pukki|Pukki]] {{gol|7}} | stadion = [[Stadion Tampere|Tampere]] | lokacija = [[Tampere]] | gledalaca = 10.220<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-2/finland-vs-hungary/1-2710733/ |title=Finland 1–0 Hungary |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=13. 9. 2018 |access-date=13. 9. 2018 |language=engleski |archive-date=12. 9. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180912163911/http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-2/finland-vs-hungary/1-2710733/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|LIT}} [[Gediminas Mažeika]] }} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Estonija – Grčka|Estonija – Grčka]] | id = Estonija – Grčka | datum = {{Start date|2018|9|8|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(21:45 [[UTC+03:00|UTC+3]]) | tim1 = {{NOG-D|EST}} | rezultat = 0–1 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024098/index.html | tim2 = {{NOG|GRČ}} | golovi2 = *[[Kostas Fortounis|Fortounis]] {{gol|14}} | stadion = [[A. Le Coq Arena]] | lokacija = [[Tallinn]] | gledalaca = 5.567<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-2/estonia-vs-greece/1-2710734/ |title=Estonia 0–1 Greece |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=13. 9. 2018 |access-date=13. 9. 2018 |language=engleski |archive-date=13. 9. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180913073708/http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-2/estonia-vs-greece/1-2710734/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|HOL}} [[Serdar Gözübüyük]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Mađarska – Grčka|Mađarska – Grčka]] | id = Mađarska – Grčka | datum = {{Start date|2018|9|11|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|MAĐ}} | rezultat = 2–1 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024093/index.html | tim2 = {{NOG|GRČ}} | golovi1 = *[[Roland Sallai|Sallai]] {{gol|15}} *[[László Kleinheisler|Kleinheisler]] {{gol|43}} | golovi2 = *[[Kostas Manolas|Manolas]] {{gol|18}} | stadion = [[Groupama Arena]] | lokacija = [[Budimpešta]] | gledalaca = 0{{Cref2|C|1}} | sudac = {{ZD|BJE}} [[Aleksei Kulbakov]] }} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Finska – Estonija|Finska – Estonija]] | id = Finska – Estonija | datum = {{Start date|2018|9|11|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(21:45 [[UTC+03:00|UTC+3]]) | tim1 = {{NOG-D|FIN}} | rezultat = 1–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024094/index.html | tim2 = {{NOG|EST}} | golovi1 = *[[Teemu Pukki|Pukki]] {{gol|12}} | stadion = [[Stadion Veritas|Veritas]] | lokacija = [[Turku]] | gledalaca = 4.632<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-2/finland-vs-estonia/1-2710736/ |title=Finland 1–0 Estonia |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=13. 9. 2018 |access-date=13. 9. 2018 |language=engleski |archive-date=13. 9. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180913040126/http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-2/finland-vs-estonia/1-2710736/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|IZR}} [[Orel Grinfeld]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Grčka – Mađarska|Grčka – Mađarska]] | id = Grčka – Mađarska | datum = {{Start date|2018|10|12|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(21:45 [[UTC+03:00|UTC+3]]) | tim1 = {{NOG-D|GRČ}} | rezultat = 1–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024101/index.html | tim2 = {{NOG|MAĐ}} | golovi1 = *[[Kostas Mitroglou|Mitroglou]] {{gol|65}} | stadion = [[Olimpijski stadion (Atina)|Olimpijski stadion]] | lokacija = [[Atina]] | gledalaca = 9.040<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-2/greece-vs-hungary/1-2710737/ |title=Greece 1–0 Hungary |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=19. 10. 2018 |access-date=21. 10. 2018 |language=engleski |archive-date=19. 10. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181019205553/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-2/greece-vs-hungary/1-2710737/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|NJE}} [[Tobias Stieler]] }} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Estonija – Finska|Estonija – Finska]] | id = Estonija – Finska | datum = {{Start date|2018|10|12|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(21:45 [[UTC+03:00|UTC+3]]) | tim1 = {{NOG-D|EST}} | rezultat = 0–1 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024102/index.html | tim2 = {{NOG|FIN}} | golovi2 = *[[Teemu Pukki|Pukki]] {{gol|90+1}} | stadion = [[A. Le Coq Arena]] | lokacija = [[Tallinn]] | gledalaca = 8.087<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-2/estonia-vs-finland/1-2710738/ |title=Estonia 0–1 Finland |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=19. 10. 2018 |access-date=21. 10. 2018 |language=engleski |archive-date=19. 10. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181019205534/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-2/estonia-vs-finland/1-2710738/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|ENG}} [[Craig Pawson]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Estonija – Mađarska|Estonija – Mađarska]] | id = Estonija – Mađarska | datum = {{Start date|2018|10|15|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(21:45 [[UTC+03:00|UTC+3]]) | tim1 = {{NOG-D|EST}} | rezultat = 3–3 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024092/index.html | tim2 = {{NOG|MAĐ}} | golovi1 = *[[Siim Luts|Luts]] {{gol|20}} *[[Máté Pátkai|Pátkai]] {{gol|70|a.g.}} *[[Henri Anier|Anier]] {{gol|79}} | golovi2 = *[[Dominik Nagy|D. Nagy]] {{gol|24}} *[[Ádám Szalai|Szalai]] {{gol|54||81}} | stadion = [[A. Le Coq Arena]] | lokacija = [[Tallinn]] | gledalaca = 3.043<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-2/estonia-vs-hungary/1-2710739/ |title=Estonia 3–3 Hungary |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=18. 10. 2018 |access-date=21. 10. 2018 |language=engleski |archive-date=19. 10. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181019001819/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-2/estonia-vs-hungary/1-2710739/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|TUR}} [[Halis Özkahya]] }} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Finska – Grčka|Finska – Grčka]] | id = Finska – Grčka | datum = {{Start date|2018|10|15|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(21:45 [[UTC+03:00|UTC+3]]) | tim1 = {{NOG-D|FIN}} | rezultat = 2–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024099/index.html | tim2 = {{NOG|GRČ}} | golovi1 = *[[Pyry Soiri|Soiri]] {{gol|46}} *[[Glen Kamara|Kamara]] {{gol|89}} | stadion = [[Stadion Tampere|Tampere]] | lokacija = [[Tampere]] | gledalaca = 10.107<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-2/finland-vs-greece/1-2710740/ |title=Finland 2–0 Greece |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=19. 10. 2018 |access-date=21. 10. 2018 |language=engleski |archive-date=19. 10. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181019164057/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-2/finland-vs-greece/1-2710740/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|POLJ}} [[Paweł Gil]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Mađarska – Estonija|Mađarska – Estonija]] | id = Mađarska – Estonija | datum = {{Start date|2018|11|15|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+01:00|UTC+1]]) | tim1 = {{NOG-D|MAĐ}} | rezultat = 2–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024100/index.html | tim2 = {{NOG|EST}} | golovi1 = *[[Willi Orban|Orban]] {{gol|8}} *[[Ádám Szalai|Szalai]] {{gol|69}} | stadion = [[Groupama Arena]] | lokacija = [[Budimpešta]] | gledalaca = 7.775<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-2/hungary-vs-estonia/1-2710741/ |title=Hungary 2–0 Estonia |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=20. 11. 2018 |access-date=20. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=21. 11. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181121022104/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-2/hungary-vs-estonia/1-2710741/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|ALB}} [[Enea Jorgji]] }} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Grčka – Finska|Grčka – Finska]] | id = Grčka – Finska | datum = {{Start date|2018|11|15|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(21:45 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|GRČ}} | rezultat = 1–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024091/index.html | tim2 = {{NOG|FIN}} | golovi1 = *[[Albin Granlund|Granlund]] {{gol|25|a.g.}} | stadion = [[Olimpijski stadion (Atina)|Olimpijski stadion]] | lokacija = [[Atina]] | gledalaca = 6.376<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-2/greece-vs-finland/1-2710742/ |title=Greece 1–0 Finland |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=20. 11. 2018 |access-date=20. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=21. 11. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181121022000/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-2/greece-vs-finland/1-2710742/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|ITA}} [[Luca Banti]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Mađarska – Finska|Mađarska – Finska]] | id = Mađarska – Finska | datum = {{Start date|2018|11|18|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+01:00|UTC+1]]) | tim1 = {{NOG-D|MAĐ}} | rezultat = 2–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024097/index.html | tim2 = {{NOG|FIN}} | golovi1 = *[[Ádám Szalai|Szalai]] {{gol|29}} *[[Ádám Nagy|Á. Nagy]] {{gol|37}} | stadion = [[Groupama Arena]] | lokacija = [[Budimpešta]] | gledalaca = 9.200<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-2/hungary-vs-finland/1-2710743/ |title=Hungary 2–0 Finland |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=20. 11. 2018 |access-date=20. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=21. 11. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181121115953/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-2/hungary-vs-finland/1-2710743/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|SLO}} [[Slavko Vinčić]] }} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Grčka – Estonija|Grčka – Estonija]] | id = Grčka – Estonija | datum = {{Start date|2018|11|18|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(21:45 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|GRČ}} | rezultat = 0–1 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024096/index.html | tim2 = {{NOG|EST}} | golovi2 = *[[Vassilis Lambropoulos|Lambropoulos]] {{gol|44|a.g.}} | stadion = [[Olimpijski stadion (Atina)|Olimpijski stadion]] | lokacija = [[Atina]] | gledalaca = 5.179<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-2/greece-vs-estonia/1-2710744/ |title=Greece 0–1 Estonia |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=20. 11. 2018 |access-date=20. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=21. 11. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181121022048/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-2/greece-vs-estonia/1-2710744/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|UKR}} [[Ievgenii Aranovskyi]] }} === Grupa 3 === {{UEFA Liga nacija 2018/19 – liga C – grupa 3}} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Slovenija – Bugarska|Slovenija – Bugarska]] | id = Slovenija – Bugarska | datum = {{Start date|2018|9|6|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|SLO}} | rezultat = 1–2 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024151/index.html | tim2 = {{NOG|BUG}} | golovi1 = *[[Miha Zajc|Zajc]] {{gol|40}} | golovi2 = *[[Bozhidar Kraev|Kraev]] {{gol|3||59}} | stadion = [[Stadion Stožice|Stožice]] | lokacija = [[Ljubljana]] | gledalaca = 5.100<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-3/slovenia-vs-bulgaria/1-2710759/ |title=Slovenia 1–2 Bulgaria |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=13. 9. 2018 |access-date=13. 9. 2018 |language=engleski |archive-date=13. 9. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180913040113/http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-3/slovenia-vs-bulgaria/1-2710759/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|ITA}} [[Davide Massa]] }} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Norveška – Kipar|Norveška – Kipar]] | id = Norveška – Kipar | datum = {{Start date|2018|9|6|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|NOR}} | rezultat = 2–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024150/index.html | tim2 = {{NOG|KIP}} | golovi1 = *[[Stefan Johansen|Johansen]] {{gol|21||43}} | stadion = [[Stadion Ullevaal|Ullevaal]] | lokacija = [[Oslo]] | gledalaca = 6.572<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-3/norway-vs-cyprus/1-2710760/ |title=Norway 2–0 Cyprus |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=6. 9. 2018 |access-date=8. 9. 2018 |language=engleski |archive-date=7. 9. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180907221323/http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-3/norway-vs-cyprus/1-2710760/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|RUM}} [[István Kovács (nogometni sudac)|István Kovács]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Bugarska – Norveška|Bugarska – Norveška]] | id = Bugarska – Norveška | datum = {{Start date|2018|9|9|df=y}} | vrijeme = 18:00<br>(19:00 [[UTC+03:00|UTC+3]]) | tim1 = {{NOG-D|BUG}} | rezultat = 1–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024153/index.html | tim2 = {{NOG|NOR}} | golovi1 = *[[Radoslav Vasilev|Vasilev]] {{gol|59}} | stadion = [[Nacionalni stadion Vasil Levski|Vasil Levski]] | lokacija = [[Sofija]] | gledalaca = 7.100<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-3/bulgaria-vs-norway/1-2710761/ |title=Bulgaria 1–0 Norway |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=9. 9. 2018 |access-date=10. 9. 2018 |language=engleski |archive-date=10. 9. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180910094805/http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-3/bulgaria-vs-norway/1-2710761/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|POLJ}} [[Daniel Stefański]] }} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Kipar – Slovenija|Kipar – Slovenija]] | id = Kipar – Slovenija | datum = {{Start date|2018|9|9|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(21:45 [[UTC+03:00|UTC+3]]) | tim1 = {{NOG-D|KIP}} | rezultat = 2–1 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024146/index.html | tim2 = {{NOG|SLO}} | golovi1 = *[[Pieros Sotiriou|Sotiriou]] {{gol|69}} *[[Petar Stojanović (nogometaš)|Stojanović]] {{gol|89|a.g.}} | golovi2 = *[[Robert Berić|Berić]] {{gol|54}} | stadion = [[Stadion GSP|GSP]] | lokacija = [[Nikozija]] | gledalaca = 1.115<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-3/cyprus-vs-slovenia/1-2710762/ |title=Cyprus 2–1 Slovenia |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=13. 9. 2018 |access-date=13. 9. 2018 |language=engleski |archive-date=13. 9. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180913040101/http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-3/cyprus-vs-slovenia/1-2710762/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|LAT}} [[Andris Treimanis]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Norveška – Slovenija|Norveška – Slovenija]] | id = Norveška – Slovenija | datum = {{Start date|2018|10|13|df=y}} | vrijeme = 18:00<br>(18:00 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|NOR}} | rezultat = 1–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024155/index.html | tim2 = {{NOG|SLO}} | golovi1 = *[[Ole Selnæs|Selnæs]] {{gol|45+5}} | stadion = [[Stadion Ullevaal|Ullevaal]] | lokacija = [[Oslo]] | gledalaca = 14.712<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-3/norway-vs-slovenia/1-2710763/ |title=Norway 1–0 Slovenia |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=18. 10. 2018 |access-date=21. 10. 2018 |language=engleski |archive-date=19. 10. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181019001857/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-3/norway-vs-slovenia/1-2710763/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|NJE}} [[Daniel Siebert (nogometni sudija)|Daniel Siebert]] }} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Bugarska – Kipar|Bugarska – Kipar]] | id = Bugarska – Kipar | datum = {{Start date|2018|10|13|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(21:45 [[UTC+03:00|UTC+3]]) | tim1 = {{NOG-D|BUG}} | rezultat = 2–1 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024148/index.html | tim2 = {{NOG|KIP}} | golovi1 = *[[Kiril Despodov|Despodov]] {{gol|59}} *[[Todor Nedelev|Nedelev]] {{gol|68}} | golovi2 = *[[Grigoris Kastanos|Kastanos]] {{gol|41}} | stadion = [[Nacionalni stadion Vasil Levski|Vasil Levski]] | lokacija = [[Sofija]] | gledalaca = 10.000<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-3/bulgaria-vs-cyprus/1-2710764/ |title=Bulgaria 2–1 Cyprus |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=18. 10. 2018 |access-date=21. 10. 2018 |language=engleski |archive-date=19. 10. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181019001641/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-3/bulgaria-vs-cyprus/1-2710764/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|SRB}} [[Srđan Jovanović (nogometni sudija)|Srđan Jovanović]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Norveška – Bugarska|Norveška – Bugarska]] | id = Norveška – Bugarska | datum = {{Start date|2018|10|16|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|NOR}} | rezultat = 1–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024145/index.html | tim2 = {{NOG|BUG}} | golovi1 = *[[Mohamed Elyounoussi|Elyounoussi]] {{gol|31}} | stadion = [[Stadion Ullevaal|Ullevaal]] | lokacija = [[Oslo]] | gledalaca = 9.523<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-3/norway-vs-bulgaria/1-2710765/ |title=Norway 1–0 Bulgaria |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=18. 10. 2018 |access-date=21. 10. 2018 |language=engleski |archive-date=19. 10. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181019001606/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-3/norway-vs-bulgaria/1-2710765/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|ŠKO}} [[John Beaton]] }} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Slovenija – Kipar|Slovenija – Kipar]] | id = Slovenija – Kipar | datum = {{Start date|2018|10|16|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|SLO}} | rezultat = 1–1 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024154/index.html | tim2 = {{NOG|KIP}} | golovi1 = *[[Nejc Skubic|Skubic]] {{gol|83}} | golovi2 = *[[Fotios Papoulis|Papoulis]] {{gol|37}} | stadion = [[Stadion Stožice|Stožice]] | lokacija = [[Ljubljana]] | gledalaca = 5.318<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-3/slovenia-vs-cyprus/1-2710766/ |title=Slovenia 1–1 Cyprus |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=19. 10. 2018 |access-date=21. 10. 2018 |language=engleski |archive-date=19. 10. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181019164054/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-3/slovenia-vs-cyprus/1-2710766/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|DAN}} [[Mads-Kristoffer Kristoffersen]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Kipar – Bugarska|Kipar – Bugarska]] | id = Kipar – Bugarska | datum = {{Start date|2018|11|16|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(21:45 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|KIP}} | rezultat = 1–1 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024156/index.html | tim2 = {{NOG|BUG}} | golovi1 = *[[Panagiotis Zachariou|Zachariou]] {{gol|24}} | golovi2 = *[[Nikolay Dimitrov (nogometaš, 1987)|Dimitrov]] {{gol|89|pen.}} | stadion = [[Stadion GSP|GSP]] | lokacija = [[Nikozija]] | gledalaca = 3.844<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-3/cyprus-vs-bulgaria/1-2710767/ |title=Cyprus 1–1 Bulgaria |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=20. 11. 2018 |access-date=20. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=21. 11. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181121115955/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-3/cyprus-vs-bulgaria/1-2710767/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|ŠVE}} [[Mohammed Al-Hakim]] }} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Slovenija – Norveška|Slovenija – Norveška]] | id = Slovenija – Norveška | datum = {{Start date|2018|11|16|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+01:00|UTC+1]]) | tim1 = {{NOG-D|SLO}} | rezultat = 1–1 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024147/index.html | tim2 = {{NOG|NOR}} | golovi1 = *[[Benjamin Verbič|Verbič]] {{gol|9}} | golovi2 = *[[Bjørn Maars Johnsen|Johnsen]] {{gol|85}} | stadion = [[Stadion Stožice|Stožice]] | lokacija = [[Ljubljana]] | gledalaca = 10.254<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-3/slovenia-vs-norway/1-2710768/ |title=Slovenia 1–1 Norway |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=20. 11. 2018 |access-date=20. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=21. 11. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181121022028/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-3/slovenia-vs-norway/1-2710768/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|FRA}} [[Ruddy Buquet]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Bugarska – Slovenija|Bugarska – Slovenija]] | id = Bugarska – Slovenija | datum = {{Start date|2018|11|19|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(21:45 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|BUG}} | rezultat = 1–1 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024149/index.html | tim2 = {{NOG|SLO}} | golovi1 = *[[Galin Ivanov (nogometaš, 1988)|Ivanov]] {{gol|68}} | golovi2 = *[[Miha Zajc|Zajc]] {{gol|75}} | stadion = [[Nacionalni stadion Vasil Levski|Vasil Levski]] | lokacija = [[Sofija]] | gledalaca = 3.092<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-3/bulgaria-vs-slovenia/1-2710769/ |title=Bulgaria 1–1 Slovenia |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=21. 11. 2018 |access-date=22. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=22. 11. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181122215533/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-3/bulgaria-vs-slovenia/1-2710769/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|TUR}} [[Hüseyin Göçek]] }} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Kipar – Norveška|Kipar – Norveška]] | id = Kipar – Norveška | datum = {{Start date|2018|11|19|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(21:45 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|KIP}} | rezultat = 0–2 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024152/index.html | tim2 = {{NOG|NOR}} | golovi2 = *[[Ola Kamara|Kamara]] {{gol|36||48}} | stadion = [[Stadion GSP|GSP]] | lokacija = [[Nikozija]] | gledalaca = 1.513<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-3/cyprus-vs-norway/1-2710770/ |title=Cyprus 0–2 Norway |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=21. 11. 2018 |access-date=22. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=22. 11. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181122005725/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-3/cyprus-vs-norway/1-2710770/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|MAĐ}} [[István Vad]] }} === Grupa 4 === {{UEFA Liga nacija 2018/19 – liga C – grupa 4}} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Litvanija – Srbija|Litvanija – Srbija]] | id = Litvanija – Srbija | datum = {{Start date|2018|9|7|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(21:45 [[UTC+03:00|UTC+3]]) | tim1 = {{NOG-D|LIT}} | rezultat = 0–1 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024140/index.html | tim2 = {{NOG|SRB}} | golovi2 = *[[Dušan Tadić|Tadić]] {{gol|38|pen.}} | stadion = [[Stadion LFF|LFF]] | lokacija = [[Vilnius]] | gledalaca = 4.378<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-4/lithuania-vs-serbia/1-2710771/ |title=Lithuania 0–1 Serbia |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=13. 9. 2018 |access-date=13. 9. 2018 |language=engleski |archive-date=13. 9. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180913073703/http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-4/lithuania-vs-serbia/1-2710771/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|ŠKO}} [[Bobby Madden]] }} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Rumunija – Crna Gora|Rumunija – Crna Gora]] | id = Rumunija – Crna Gora | datum = {{Start date|2018|9|7|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(21:45 [[UTC+03:00|UTC+3]]) | tim1 = {{NOG-D|RUM}} | rezultat = 0–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024139/index.html | tim2 = {{NOG|CG}} | stadion = [[Stadion Ilie Oană|Ilie Oană]] | lokacija = [[Ploiești]] | gledalaca = 0{{Cref2|B|1}} | sudac = {{ZD|SLK}} [[Ivan Kružliak]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Srbija – Rumunija|Srbija – Rumunija]] | id = Srbija – Rumunija | datum = {{Start date|2018|9|10|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|SRB}} | rezultat = 2–2 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024143/index.html | tim2 = {{NOG|RUM}} | golovi1 = *[[Aleksandar Mitrović (nogometaš)|Mitrović]] {{gol|26||63}} | golovi2 = *[[Nicolae Stanciu (nogometaš 1993)|Stanciu]] {{gol|48|pen.}} *[[George Țucudean|Țucudean]] {{gol|68}} | stadion = [[Stadion Partizan|Partizan]] | lokacija = [[Beograd]] | gledalaca = 15.496<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-4/serbia-vs-romania/1-2710773/ |title=Serbia 2–2 Romania |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=13. 9. 2018 |access-date=13. 9. 2018 |language=engleski |archive-date=13. 9. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180913040115/http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-4/serbia-vs-romania/1-2710773/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|RUS}} [[Vladislav Bezborodov]] }} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Crna Gora – Litvanija|Crna Gora – Litvanija]] | id = Crna Gora – Litvanija | datum = {{Start date|2018|9|10|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|CG}} | rezultat = 2–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024136/index.html | tim2 = {{NOG|LIT}} | golovi1 = *[[Stefan Savić|Savić]] {{gol|34|pen.}} *[[Marko Janković (nogometaš, 1995)|Janković]] {{gol|36}} | stadion = [[Gradski stadion (Podgorica)|Gradski stadion]] | lokacija = [[Podgorica]] | gledalaca = 5.239<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-4/montenegro-vs-lithuania/1-2710774/ |title=Montenegro 2–0 Lithuania |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=13. 9. 2018 |access-date=13. 9. 2018 |language=engleski |archive-date=13. 9. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180913073717/http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-4/montenegro-vs-lithuania/1-2710774/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|DAN}} [[Jakob Kehlet]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Litvanija – Rumunija|Litvanija – Rumunija]] | id = Litvanija – Rumunija | datum = {{Start date|2018|10|11|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(21:45 [[UTC+03:00|UTC+3]]) | tim1 = {{NOG-D|LIT}} | rezultat = 1–2 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024134/index.html | tim2 = {{NOG|RUM}} | golovi1 = *[[Artūras Žulpa|Žulpa]] {{gol|90}} | golovi2 = *[[Alexandru Chipciu|Chipciu]] {{gol|13}} *[[Alexandru Maxim|Maxim]] {{gol|90+4}} | stadion = [[Stadion LFF|LFF]] | lokacija = [[Vilnius]] | gledalaca = 2.279<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-4/lithuania-vs-romania/1-2710775/ |title=Lithuania 1–2 Romania |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=19. 10. 2018 |access-date=21. 10. 2018 |language=engleski |archive-date=19. 10. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181019205625/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-4/lithuania-vs-romania/1-2710775/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|FRA}} [[François Letexier]] }} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Crna Gora – Srbija|Crna Gora – Srbija]] | id = Crna Gora – Srbija | datum = {{Start date|2018|10|11|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|CG}} | rezultat = 0–2 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024141/index.html | tim2 = {{NOG|SRB}} | golovi2 = *[[Aleksandar Mitrović (nogometaš)|Mitrović]] {{gol|18|pen.|81}} | stadion = [[Gradski stadion (Podgorica)|Gradski stadion]] | lokacija = [[Podgorica]] | gledalaca = 10.700<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-4/montenegro-vs-serbia/1-2710776/ |title=Montenegro 0–2 Serbia |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=18. 10. 2018 |access-date=21. 10. 2018 |language=engleski |archive-date=19. 10. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181019001740/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-4/montenegro-vs-serbia/1-2710776/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|ITA}} [[Gianluca Rocchi]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Rumunija – Srbija|Rumunija – Srbija]] | id = Rumunija – Srbija | datum = {{Start date|2018|10|14|df=y}} | vrijeme = 15:00<br>(16:00 [[UTC+03:00|UTC+3]]) | tim1 = {{NOG-D|RUM}} | rezultat = 0–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024135/index.html | tim2 = {{NOG|SRB}} | stadion = [[Arena Națională]] | lokacija = [[Bukurešt]] | gledalaca = 48.513<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-4/romania-vs-serbia/1-2710777/ |title=Romania 0–0 Serbia |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=18. 10. 2018 |access-date=21. 10. 2018 |language=engleski |archive-date=19. 10. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181019040933/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-4/romania-vs-serbia/1-2710777/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|HOL}} [[Kevin Blom]] }} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Litvanija – Crna Gora|Litvanija – Crna Gora]] | id = Litvanija – Crna Gora | datum = {{Start date|2018|10|14|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(21:45 [[UTC+03:00|UTC+3]]) | tim1 = {{NOG-D|LIT}} | rezultat = 1–4 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024144/index.html | tim2 = {{NOG|CG}} | golovi1 = *[[Rolandas Baravykas|Baravykas]] {{gol|88}} | golovi2 = *[[Stefan Mugoša|Mugoša]] {{gol|10||45+1|pen.}} *[[Boris Kopitović|Kopitović]] {{gol|35}} *[[Darko Zorić|Zorić]] {{gol|86}} | stadion = [[Stadion LFF|LFF]] | lokacija = [[Vilnius]] | gledalaca = 1.515<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-4/lithuania-vs-montenegro/1-2710778/ |title=Lithuania 1–4 Montenegro |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=19. 10. 2018 |access-date=21. 10. 2018 |language=engleski |archive-date=19. 10. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181019205544/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-4/lithuania-vs-montenegro/1-2710778/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|AUT}} [[Robert Schörgenhofer]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Srbija – Crna Gora|Srbija – Crna Gora]] | id = Srbija – Crna Gora | datum = {{Start date|2018|11|17|df=y}} | vrijeme = 15:00<br>(15:00 [[UTC+01:00|UTC+1]]) | tim1 = {{NOG-D|SRB}} | rezultat = 2–1 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024133/index.html | tim2 = {{NOG|CG}} | golovi1 = *[[Adem Ljajić|Ljajić]] {{gol|30}} *[[Aleksandar Mitrović (nogometaš)|Mitrović]] {{gol|32}} | golovi2 = *[[Stefan Mugoša|Mugoša]] {{gol|70}} | stadion = [[Stadion Crvena zvezda|Crvena zvezda]] | lokacija = [[Beograd]] | gledalaca = 15.416<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-4/serbia-vs-montenegro/1-2710779/ |title=Serbia 2–1 Montenegro |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=20. 11. 2018 |access-date=20. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=21. 11. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181121021919/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-4/serbia-vs-montenegro/1-2710779/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|ŠPA}} [[Alberto Undiano Mallenco|Alberto U. Mallenco]] }} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Rumunija – Litvanija|Rumunija – Litvanija]] | id = Rumunija – Litvanija | datum = {{Start date|2018|11|17|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(21:45 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|RUM}} | rezultat = 3–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024142/index.html | tim2 = {{NOG|LIT}} | golovi1 = *[[George Pușcaș|Pușcaș]] {{gol|7}} *[[Claudiu Keșerü|Keșerü]] {{gol|47}} *[[Nicolae Stanciu (nogometaš, 1993)|Stanciu]] {{gol|65}} | stadion = [[Stadion Ilie Oană|Ilie Oană]] | lokacija = [[Ploiești]] | gledalaca = 34<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-4/romania-vs-lithuania/1-2710780/ |title=Romania 3–0 Lithuania |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=22. 11. 2018 |access-date=22. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=22. 11. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181122215710/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-4/romania-vs-lithuania/1-2710780/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|ITA}} [[Marco Guida]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Srbija – Litvanija|Srbija – Litvanija]] | id = Srbija – Litvanija | datum = {{Start date|2018|11|20|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+01:00|UTC+1]]) | tim1 = {{NOG-D|SRB}} | rezultat = 4–1 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024138/index.html | tim2 = {{NOG|LIT}} | golovi1 = *[[Artūras Žulpa|Žulpa]] {{gol|51|a.g.}} *[[Aleksandar Mitrović (nogometaš)|Mitrović]] {{gol|58}} *[[Aleksandar Prijović|Prijović]] {{gol|71}} *[[Adem Ljajić|Ljajić]] {{gol|74}} | golovi2 = *[[Deimantas Petravičius|Petravičius]] {{gol|64}} | stadion = [[Stadion Partizan|Partizan]] | lokacija = [[Beograd]] | gledalaca = 2.088<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-4/serbia-vs-lithuania/1-2710781/ |title=Serbia 4–1 Lithuania |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=21. 11. 2018 |access-date=22. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=22. 11. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181122215558/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-4/serbia-vs-lithuania/1-2710781/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|EST}} [[Kristo Tohver]] }} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Crna Gora – Rumunija|Crna Gora – Rumunija]] | id = Crna Gora – Rumunija | datum = {{Start date|2018|11|20|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+01:00|UTC+1]]) | tim1 = {{NOG-D|CG}} | rezultat = 0–1 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024137/index.html | tim2 = {{NOG|RUM}} | golovi2 = *[[George Țucudean|Țucudean]] {{gol|44}} | stadion = [[Gradski stadion (Podgorica)|Gradski stadion]] | lokacija = [[Podgorica]] | gledalaca = 3.574<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-4/montenegro-vs-romania/1-2710782/ |title=Montenegro 0–1 Romania |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=21. 11. 2018 |access-date=22. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=23. 11. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181123022448/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-c-group-4/montenegro-vs-romania/1-2710782/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|NJE}} [[Felix Zwayer]] }} == Poredak trećeplasiranih == {{legenda|#ffbbbb|Ekipa ispala u ligu D.|boja_linije=#000000}} {{UEFA Liga nacija 2018/19 – liga C (poredak trećeplasiranih)}} == Lista strijelaca == {{UEFA Liga nacija 2018/19 – lista strijelaca (liga C)}} == Tabela == <ref name="regulations"/><ref>{{cite web |url=https://www.uefa.com/MultimediaFiles/Download/competitions/General/02/58/31/76/2583176_DOWNLOAD.pdf |title=2018/19 UEFA Nations League rankings |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |format=PDF |date=20. 11. 2018 |access-date=21. 11. 2018|language=engleski}}</ref> {{UEFA Liga nacija 2018/19 – tabela lige C}} == Napomene == {{Cnote2 Begin}} {{Cnote2|A|n=1|Vrijeme prikazano sa [[CET]] ([[UTC+01:00|UTC+1]]) odnosi se na utakmice koje su se odigrale u novembru, dok je vrijeme prikazano sa [[CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]]) odnosi na utakmice koje su se odigrale u septembru i oktobru 2018.}} {{Cnote2|B|n=1|Utakmica Rumunija – Crna Gora odigrala se bez prisustva gledalaca usljed kazne [[UEFA]]-e zbog rasističkog ponašanja rumunskih navijača za vrijeme utakmice protiv [[Nogometna reprezentacija Grčke|Grčke]] u sklopu [[Kvalifikacije za Evropsko prvenstvo u nogometu 2016.|kvalifikacija]] za [[Evropsko prvenstvo u nogometu 2016.|Evropsko prvenstvo 2016]].<ref>{{cite news |url=http://www.gsp.ro/fotbal/nationala/a-fost-stabilit-tintarul-din-liga-natiunilor-romania-debuteaza-acasa-fara-spectatori-programul-complet-si-datele-meciurilor-din-grupa-noastra-531185.html |title=A fost stabilit țintarul din Liga Națiunilor: România debutează acasă, fără spectatori! |website=gsp.ro |publisher=[[Gazeta Sporturilor]] |date=24. 1. 2018 |access-date=8. 9. 2018 |language=rumunski}}</ref>}} {{Cnote2|C|n=1|Utakmica Mađarska – Grčka odigrala se bez prisustva gledalaca usljed kazne [[UEFA]]-e zbog rasističkog ponašanja mađarskih navijača za vrijeme utakmice protiv [[Nogometna reprezentacija Rumunije|Rumunije]] u sklopu [[Kvalifikacije za Evropsko prvenstvo u nogometu 2016.|kvalifikacija]] za [[Evropsko prvenstvo u nogometu 2016.|Evropsko prvenstvo 2016]].<ref>{{cite news |url=http://www.origo.hu/sport/futball/20180124-zart-kapus-lesz-a-magyar-csapat-elso-hazai-meccse-a-nemzetek-ligajaban.html |title=Zárt kapus lesz a magyar csapat első hazai meccse |website=Origo.hu |publisher=New Wave Media Group |date=24. 1. 2018 |access-date=9. 9. 2018 |language=mađarski |archive-date=21. 1. 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190121184601/http://www.origo.hu/sport/futball/20180124-zart-kapus-lesz-a-magyar-csapat-elso-hazai-meccse-a-nemzetek-ligajaban.html |url-status=dead }}</ref>}} {{Cnote2 End}} == Reference == {{refspisak|2}} == Vanjski linkovi == *{{službeni sajt|http://www.uefa.com/uefanationsleague/index.html}} {{UEFA Liga nacija}} [[Kategorija:UEFA Liga nacija 2018/2019.|C]] [[Kategorija:2018. u nogometu]] f2yut2oh6nlsmliltmcbc1zmacwdp05 0 442857 3673896 3500919 2024-12-16T02:33:15Z KWiki 9400 KWiki premjestio je stranicu [[UEFA Liga nacija 2018/19 – liga D]] na [[UEFA Liga nacija 2018/2019 – liga D]] 3500919 wikitext text/x-wiki {{Infokutija međunarodno nogometno takmičenje | naziv_turnira = UEFA Liga nacija – liga D | godina = 2018/19. | ostali_nazivi = 2018–19 UEFA Nations League D {{en simbol}} | slika = | veličina = | tekst = | država = | datumi = 6. septembar – 20. novembar 2018. | br_ekipa = 16 | konfederacije = 1 | stadioni = | gradovi = | šampion_drugo = | broj = | drugi_drugo = | treći_drugo = | četvrti_drugo = | promovisan = {{NOG|ARM}}<br>{{NOG|AZE}}<br>{{NOG|BJE}}<br>{{NOG|GRU}}<br>{{NOG|KAZ}}<br>{{NOG|KOSV}}<br>{{NOG|LUX}}<br>{{NOG|MAK}}<br>{{NOG|MOL}} | utakmice = 48 | golovi = 121 | posjećenost = 449061 | najbolji_strijelac = {{ZD|ARM}} [[Yura Movsisyan]]<br>{{ZD|BJE}} [[Stanislaw Drahun]]<br>(obojica po 5 golova) | prethodnasezona = | sljedećasezona = [[UEFA Liga nacija 2020/21 – liga D|2020/21]]. }} '''UEFA Liga nacija 2018/19 – liga D''' jeste [[nogomet]]no takmičenje koje se igralo u sklopu [[UEFA Liga nacija|UEFA Lige nacija]] za sezonu [[UEFA Liga nacija 2018/2019.|2018/2019]]. Takmičenje se odigralo od 6. septembra do 20. novembra 2018.<ref>{{cite web |url=http://www.uefa.org/about-uefa/organisation/congress/news/newsid=2079556.html |title=UEFA Nations League receives associations' green light |publisher=UEFA.org |language=engleski |date=27. 3. 2014 |access-date=28. 1. 2018}}</ref> [[Nogometna reprezentacija Bjelorusije|Bjelorusija]], [[Nogometna reprezentacija Gruzije|Gruzija]], [[Nogometna reprezentacija Kosova|Kosovo]] i [[Nogometna reprezentacija Makedonije|Makedonija]] kao pobjednici grupa obezbjedili su u [[UEFA Liga nacija 2020/2021.|sljedećoj sezoni]] UEFA Liga nacija učešće u [[UEFA Liga nacija 2020/21 – liga C|ligi C]]. Pobjednici grupa obezbjedili su i eventualni baraž za [[Evropsko prvenstvo u nogometu 2020.|Evropsko prvenstvo 2020]]. u slučaju da se kroz [[Kvalifikacije za Evropsko prvenstvo u nogometu 2020.|kvalifikacije]] ne uspiju kvalificirati na Evropsko prvenstvo 2020. Reprezentacije koje nisu obezbjedile takmičenje u ligi C i sljedeće sezone UEFA Lige nacija učestvuju u ligi D. Najbolji strijelci lige D za sezonu 2018/19. bili su reprezentativac [[Nogometna reprezentacija Armenije|Armenije]] [[Yura Movsisyan]] i [[Nogometna reprezentacija Bjelorusije|Bjelorusije]] [[Stanislaw Drahun]] sa pet postignutih golova. == Format takmičenja == Nakon završetka [[Kvalifikacije za Svjetsko prvenstvo u nogometu 2018.|kvalifikacija]] za [[Svjetsko prvenstvo u nogometu 2018.|Svjetsko prvenstvo 2018]]. reprezentacije članice [[UEFA]]-e raspoređene su na osnovu [[UEFA koeficijent]]a u četiri jakosne lige. Najbolje plasirane reprezentacije, njih 12, raspoređene su u ligu A, sljedećih 12 u ligu B, zatim od 25-og do 39-og mjesta u ligu C, te ostale reprezentacije u ligu D. Liga D sadržavala je rangirane ekipe od 40. do 55. mjesta.<ref name="uefa.com">{{cite news |url=http://www.uefa.com/uefanationsleague/news/newsid=2507364.html |title=Confirmed: How the UEFA Nations League will line up |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |language=engleski |date=11. 10. 2017 |access-date=29. 1. 2018}}</ref> UEFA Liga nacija 2018/19 – liga D sastoji se od 16 reprezentacija raspoređenih u četiri grupe. Pobjednici grupa obezbjeđuju plasman u [[UEFA Liga nacija 2020/21 – liga C|ligu C]].<ref name="regulations">{{cite web |url=http://www.uefa.com/MultimediaFiles/Download/Regulations/uefaorg/Regulations/02/50/54/37/2505437_DOWNLOAD.pdf |title=Regulations of the UEFA Nations League 2018/19 |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |language=engleski |date=28. 9. 2017 |access-date=29. 1. 2018 |format=PDF}}</ref> Pored toga, ligi D bit će dodijeljeno jedno od četiri preostala mjesta za takmičenje na [[Evropsko prvenstvo u nogometu 2020.|Evropskom prvenstvu 2020]]. Četiri tima iz lige D koja se ne budu kvalificirala regularnim putem [[Kvalifikacije za Evropsko prvenstvo u nogometu 2020.|kvalifikacija]] za Evropsko prvenstvo 2020. takmičit će se u baražu koji će se igrati u martu 2020. godine. Tu privilegiju prvo će imati pobjednici svih grupa lige D. Ako pobjednici grupa budu već obezbjedili plasman na Evropsko prvenstvo 2020. ta privilegija će pripasti drugoplasiranom timu iz grupe, odnosno, trećeplasiranom. Ako pobjednik lige D bude već imao osiguran plasman na Evropsko prvenstvo 2020. kroz kvalifikacije za Evropsko prvenstvo 2020. tada će biti izabran najbolji tim u ukupnom plasmanu. Utakmice baraža sastojat će se od dva para polufinala (najbolje plasirani tim protiv četvrtog tima sveukupnog ranga i drugi najbolje rangirani tim protiv trećeplasiranog rangiranog tima gdje će domaćini biti bolje rangirani timovi) i jednog para finala. Domaćin finalne utakmice bit će odabran žrijebom prije početka polufinalnih utakmica.<ref>{{cite web |url=http://www.uefa.com/uefaeuro/news/newsid=2191264.html |title=UEFA Nations League format and schedule approved |publisher=UEFA.com |language=engleski |date=4. 12. 2014 |access-date=29. 1. 2018}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.uefa.org/mediaservices/mediareleases/newsid=2191279.html |title=UEFA Nations League format and schedule confirmed |publisher=UEFA.org |language=engleski |date=4. 12. 2014 |access-date=29. 1. 2018 |archive-date=29. 3. 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170329013949/http://www.uefa.org/mediaservices/mediareleases/newsid=2191279.html |url-status=dead }}</ref> === Nosioci === Reprezentacije učesnice lige D koje su određene na osnovu [[UEFA koeficijent]]a razvrstane su u četiri jakosna šešira gdje je svaki jakosni šešir sadržavao četiri ekipe.<ref name="uefa.com"/><ref>{{cite web |url=http://www.uefa.com/MultimediaFiles/Download/competitions/General/02/50/91/84/2509184_DOWNLOAD.pdf |title=National Team Coefficients Overview |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |format=PDF |language=engleski |date=11. 10. 2017 |access-date=29. 1. 2018}}</ref> Nosioci su određeni 7. decembra 2017.<ref>{{cite news |url=http://www.uefa.com/uefanationsleague/news/newsid=2522564.html |title=UEFA Nations League draw seedings confirmed |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |language=engleski |date=7. 12. 2017 |access-date=29. 1. 2018 |archive-date=21. 2. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180221100136/https://www.uefa.com/uefanationsleague/news/newsid=2522564.html |url-status=dead }}</ref> {{Nosioci UEFA Lige nacija – liga D}} Izvlačenje grupa održano je 24. januara 2018. u 12:00 ([[CET]]) u [[Lausanne|Lozani]], [[Švicarska]].<ref>{{cite news |url=http://www.uefa.com/uefanationsleague/news/newsid=2501767.html |title=UEFA Nations League format confirmed |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |language=engleski |date=20. 9. 2017 |access-date=29. 1. 2018}}</ref><ref>{{cite news |url=http://www.uefa.com/uefanationsleague/news/newsid=2529920.html |title=All you need to know: UEFA Nations League draw |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |language=engleski |date=17. 1. 2018 |access-date=29. 1. 2018}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.uefa.com/MultimediaFiles/Download/competitions/General/02/53/08/77/2530877_DOWNLOAD.pdf |title=League Phase Draw Press Kit |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |format=PDF |language=engleski |date=22. 1. 2018 |access-date=29. 1. 2018}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/draws/round=2000959/index.html |title=Group stage draw |publisher=UEFA.com |language=engleski |date=24. 1. 2018 |access-date=29. 1. 2018 |archive-date=26. 1. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180126135507/http://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/draws/round=2000959/index.html |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite news |url=http://www.uefa.com/uefanationsleague/news/newsid=2530180.html |title=UEFA Nations League 2018/19 League Phase draw |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |language=engleski |date=24. 1. 2018 |access-date=29. 1. 2018}}</ref> Zbog velikih ograničenja putovanja, svaka grupa mogla je sadržavati najviše jedan od sljedećih parova: [[Nogometna reprezentacija Andore|Andora]] i [[Nogometna reprezentacija Kazahstana|Kazahstan]], [[Nogometna reprezentacija Farskih ostrva|Farska ostrva]] i Kazahstan, [[Nogometna reprezentacija Gibraltara|Gibraltar]] i Kazahstan, Gibraltar i Azerbejdžan.<ref>{{cite web |url=http://www.uefa.com/MultimediaFiles/Download/uefaorg/General/02/52/51/09/2525109_DOWNLOAD.pdf |title=UEFA Nations League 2018/19 – League Phase Draw Procedure |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |format=PDF |language=engleski |date=7. 12. 2017 |access-date=29. 1. 2018}}</ref> == Grupe == Raspored utakmica potvrdila je [[UEFA]] 24. januara 2018. nakon žrijeba.<ref>{{cite news |url=http://www.uefa.com/uefanationsleague/news/newsid=2530253.html |title=UEFA Nations League calendar: all the fixtures |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |language=engleski |date=24. 1. 2018 |access-date=28. 1. 2018}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.uefa.com/MultimediaFiles/Download/competitions/Draws/02/53/13/55/2531355_DOWNLOAD.pdf |title=UEFA Nations League 2018/19: Fixtures List – League Phase |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |language=engleski |format=PDF |date=24. 1. 2018 |access-date=28. 1. 2018}}</ref> Vremena odigravanja utakmica prikazana su po [[CET]]/[[CEST]] vremenu (lokalna vremena prikazana su u zagradama).{{Cref2|A|1}} {{legenda|#bbf3bb|Ekipa obezbjedila plasman u ligu C.|boja_linije=#000000}} === Grupa 1 === {{UEFA Liga nacija 2018/19 – liga D – grupa 1}} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Kazahstan – Gruzija|Kazahstan – Gruzija]] | id = Kazahstan – Gruzija | datum = {{Start date|2018|9|6|df=y}} | vrijeme = 16:00<br>(20:00 [[UTC+06:00|UTC+6]]) | tim1 = {{NOG-D|KAZ}} | rezultat = 0–2 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024055/index.html | tim2 = {{NOG|GRU}} | golovi2 = *[[Giorgi Chakvetadze|Chakvetadze]] {{gol|69}} *[[Serhiy Malyi|Malyi]] {{gol|74|a.g.}} | stadion = [[Astana Arena]] | lokacija = [[Astana]] | gledalaca = 28.736<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-1/kazakhstan-vs-georgia/1-2710747/ |title=Kazakhstan 0–2 Georgia |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=13. 9. 2018 |access-date=13. 9. 2018 |language=engleski |archive-date=13. 9. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180913040155/http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-1/kazakhstan-vs-georgia/1-2710747/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|TUR}} [[Halil Umut Meler]] }} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Latvija – Andora|Latvija – Andora]] | id = Latvija – Andora | datum = {{Start date|2018|9|6|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(21:45 [[UTC+03:00|UTC+3]]) | tim1 = {{NOG-D|LAT}} | rezultat = 0–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024056/index.html | tim2 = {{NOG|AND}} | stadion = [[Stadion Daugava (Riga)|Daugava]] | lokacija = [[Riga]] | gledalaca = 4.803<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-1/latvia-vs-andorra/1-2710748/ |title=Latvia 0–0 Andorra |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=13. 9. 2018 |access-date=13. 9. 2018 |language=engleski |archive-date=13. 9. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180913040145/http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-1/latvia-vs-andorra/1-2710748/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|SJI}} [[Keith Kennedy (nogometni sudac)|Keith Kennedy]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Gruzija – Latvija|Gruzija – Latvija]] | id = Gruzija – Latvija | datum = {{Start date|2018|9|9|df=y}} | vrijeme = 18:00<br>(20:00 [[UTC+04:00|UTC+4]]) | tim1 = {{NOG-D|GRU}} | rezultat = 1–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024057/index.html | tim2 = {{NOG|LAT}} | golovi1 = *[[Tornike Okriashvili|Okriashvili]] {{gol|77|pen.}} | stadion = [[Boris Paichadze Dinamo Arena]] | lokacija = [[Tbilisi]] | gledalaca = 45.716<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-1/georgia-vs-latvia/1-2710749/ |title=Georgia 1–0 Latvia |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=13. 9. 2018 |access-date=13. 9. 2018 |language=engleski |archive-date=13. 9. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180913073635/http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-1/georgia-vs-latvia/1-2710749/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|GRČ}} [[Anastasios Papapetrou]] }} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Andora – Kazahstan|Andora – Kazahstan]] | id = Andora – Kazahstan | datum = {{Start date|2018|9|10|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|AND}} | rezultat = 1–1 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024058/index.html | tim2 = {{NOG|KAZ}} | golovi1 = *[[Jordi Aláez|Aláez]] {{gol|86}} | golovi2 = *[[Yuriy Logvinenko|Logvinenko]] {{gol|68}} | stadion = [[Estadi Nacional]] | lokacija = [[Andorra la Vella]] | gledalaca = 1.235<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-1/andorra-vs-kazakhstan/1-2710750/ |title=Andorra 1–1 Kazakhstan |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=13. 9. 2018 |access-date=13. 9. 2018 |language=engleski |archive-date=13. 9. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180913073746/http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-1/andorra-vs-kazakhstan/1-2710750/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|ISL}} [[Vilhjálmur Thórarinsson]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Gruzija – Andora|Gruzija – Andora]] | id = Gruzija – Andora | datum = {{Start date|2018|10|13|df=y}} | vrijeme = 18:00<br>(20:00 [[UTC+04:00|UTC+4]]) | tim1 = {{NOG-D|GRU}} | rezultat = 3–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024059/index.html | tim2 = {{NOG|AND}} | golovi1 = *[[Valeri Qazaishvili|Qazaishvili]] {{gol|33||84}} *[[Jaba Kankava|Kankava]] {{gol|90+5}} | stadion = [[Boris Paichadze Dinamo Arena]] | lokacija = [[Tbilisi]] | gledalaca = 35.214<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-1/georgia-vs-andorra/1-2710751/ |title=Georgia 3–0 Andorra |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=18. 10. 2018 |access-date=21. 10. 2018 |language=engleski |archive-date=19. 10. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181019001852/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-1/georgia-vs-andorra/1-2710751/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|KIP}} [[Leontios Trattou]] }} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Latvija – Kazahstan|Latvija – Kazahstan]] | id = Latvija – Kazahstan | datum = {{Start date|2018|10|13|df=y}} | vrijeme = 18:00<br>(19:00 [[UTC+03:00|UTC+3]]) | tim1 = {{NOG-D|LAT}} | rezultat = 1–1 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024060/index.html | tim2 = {{NOG|KAZ}} | golovi1 = *[[Artūrs Karašausks|Karašausks]] {{gol|40}} | golovi2 = *[[Baktiyar Zaynutdinov|Zaynutdinov]] {{gol|16}} | stadion = [[Stadion Daugava (Riga)|Daugava]] | lokacija = [[Riga]] | gledalaca = 4.878<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-1/latvia-vs-kazakhstan/1-2710752/ |title=Latvia 1–1 Kazakhstan |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=19. 10. 2018 |access-date=21. 10. 2018 |language=engleski |archive-date=19. 10. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181019164044/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-1/latvia-vs-kazakhstan/1-2710752/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|AUT}} [[Harald Lechner]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Kazahstan – Andora|Kazahstan – Andora]] | id = Kazahstan – Andora | datum = {{Start date|2018|10|16|df=y}} | vrijeme = 16:00<br>(20:00 [[UTC+06:00|UTC+6]]) | tim1 = {{NOG-D|KAZ}} | rezultat = 4–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024061/index.html | tim2 = {{NOG|AND}} | golovi1 = *[[Yerkebulan Seydakhmet|Seydakhmet]] {{gol|21}} *[[Bauyrzhan Turysbek|Turysbek]] {{gol|39}} *[[Josep Gómes|Gómes]] {{gol|61|a.g.}} *[[Roman Murtazayev|Murtazayev]] {{gol|74}} | stadion = [[Astana Arena]] | lokacija = [[Astana]] | gledalaca = 19.854<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-1/kazakhstan-vs-andorra/1-2710753/ |title=Kazakhstan 4–0 Andorra |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=19. 10. 2018 |access-date=21. 10. 2018 |language=engleski |archive-date=19. 10. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181019164059/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-1/kazakhstan-vs-andorra/1-2710753/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|UKR}} [[Serhiy Boyko]] }} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Latvija – Gruzija|Latvija – Gruzija]] | id = Latvija – Gruzija | datum = {{Start date|2018|10|16|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(21:45 [[UTC+03:00|UTC+3]]) | tim1 = {{NOG-D|LAT}} | rezultat = 0–3 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024062/index.html | tim2 = {{NOG|GRU}} | golovi2 = *[[Jaba Kankava|Kankava]] {{gol|8}} *[[Valerian Gvilia|Gvilia]] {{gol|29}} *[[Giorgi Chakvetadze|Chakvetadze]] {{gol|61}} | stadion = [[Stadion Daugava (Riga)|Daugava]] | lokacija = [[Riga]] | gledalaca = 3.185<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-1/latvia-vs-georgia/1-2710754/ |title=Latvia 0–3 Georgia |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=19. 10. 2018 |access-date=21. 10. 2018 |language=engleski |archive-date=19. 10. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181019205554/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-1/latvia-vs-georgia/1-2710754/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|ČEŠ}} [[Petr Ardeleanu]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Kazahstan – Latvija|Kazahstan – Latvija]] | id = Kazahstan – Latvija | datum = {{Start date|2018|11|15|df=y}} | vrijeme = 16:00<br>(21:00 [[UTC+06:00|UTC+6]]) | tim1 = {{NOG-D|KAZ}} | rezultat = 1–1 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024063/index.html | tim2 = {{NOG|LAT}} | golovi1 = *[[Gafurzhan Suyumbayev|Suyumbayev]] {{gol|37}} | golovi2 = *[[Deniss Rakels|Rakels]] {{gol|49}} | stadion = [[Astana Arena]] | lokacija = [[Astana]] | gledalaca = 21.463<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-1/kazakhstan-vs-latvia/1-2710755/ |title=Kazakhstan 1–1 Latvia |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=20. 11. 2018 |access-date=20. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=21. 11. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181121021932/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-1/kazakhstan-vs-latvia/1-2710755/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|DAN}} [[Jens Maae]] }} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Andora – Gruzija|Andora – Gruzija]] | id = Andora – Gruzija | datum = {{Start date|2018|11|15|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+01:00|UTC+1]]) | tim1 = {{NOG-D|AND}} | rezultat = 1–1 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024064/index.html | tim2 = {{NOG|GRU}} | golovi1 = *[[Cristian Martínez (nogometaš, 1989)|C. Martínez]] {{gol|63}} | golovi2 = *[[Giorgi Chakvetadze|Chakvetadze]] {{gol|9}} | stadion = [[Estadi Nacional]] | lokacija = [[Andorra la Vella]] | gledalaca = 1.311<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-1/andorra-vs-georgia/1-2710756/ |title=Andorra 1–1 Georgia |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=20. 11. 2018 |access-date=20. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=21. 11. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181121022002/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-1/andorra-vs-georgia/1-2710756/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|RUM}} [[Radu Petrescu]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Andora – Latvija|Andora – Latvija]] | id = Andora – Latvija | datum = {{Start date|2018|11|19|df=y}} | vrijeme = 18:00<br>(18:00 [[UTC+01:00|UTC+1]]) | tim1 = {{NOG-D|AND}} | rezultat = 0–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024065/index.html | tim2 = {{NOG|LAT}} | stadion = [[Estadi Nacional]] | lokacija = [[Andorra la Vella]] | gledalaca = 1.021<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-1/andorra-vs-latvia/1-2710757/ |title=Andorra 0–0 Latvia |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=22. 11. 2018 |access-date=22. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=22. 11. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181122215342/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-1/andorra-vs-latvia/1-2710757/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|TUR}} [[Halil Umut Meler]] }} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Gruzija – Kazahstan|Gruzija – Kazahstan]] | id = Gruzija – Kazahstan | datum = {{Start date|2018|11|19|df=y}} | vrijeme = 18:00<br>(21:00 [[UTC+04:00|UTC+4]]) | tim1 = {{NOG-D|GRU}} | rezultat = 2–1 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024066/index.html | tim2 = {{NOG|KAZ}} | golovi1 = *[[Giorgi Merebashvili|Merebashvili]] {{gol|59}} *[[Giorgi Chakvetadze|Chakvetadze]] {{gol|84}} | golovi2 = *[[Oralkhan Omirtayev|Omirtayev]] {{gol|90}} | stadion = [[Boris Paichadze Dinamo Arena]] | lokacija = [[Tbilisi]] | gledalaca = 52.220<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-1/georgia-vs-kazakhstan/1-2710758/ |title=Georgia 2–1 Kazakhstan |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=22. 11. 2018 |access-date=22. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=23. 11. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181123022511/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-1/georgia-vs-kazakhstan/1-2710758/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|POR}} [[Tiago Martins (nogometni sudac)|Tiago Martins]] }} === Grupa 2 === {{UEFA Liga nacija 2018/19 – liga D – grupa 2}} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Bjelorusija – San Marino|Bjelorusija – San Marino]] | id = Bjelorusija – San Marino | datum = {{Start date|2018|9|8|df=y}} | vrijeme = 18:00<br>(19:00 [[UTC+03:00|UTC+3]]) | tim1 = {{NOG-D|BJE}} | rezultat = 5–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024068/index.html | tim2 = {{NOG|SMR}} | golovi1 = *[[Ihar Stasevich|Stasevich]] {{gol|4}} *[[Stanislaw Drahun|Drahun]] {{gol|26||87}} *[[Anton Saroka|Saroka]] {{gol|67|pen.}} *[[Yury Kavalyow|Kavalyow]] {{gol|90+1}} | stadion = [[Stadion Dinamo (Minsk)|Dinamo]] | lokacija = [[Minsk]] | gledalaca = 13.634<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-2/belarus-vs-san-marino/1-2710784/ |title=Belarus 5–0 San Marino |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=13. 9. 2018 |access-date=13. 9. 2018 |language=engleski |archive-date=13. 9. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180913040122/http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-2/belarus-vs-san-marino/1-2710784/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|ŠVI}} [[Sandro Schärer]] }} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Luksemburg – Moldavija|Luksemburg – Moldavija]] | id = Luksemburg – Moldavija | datum = {{Start date|2018|9|8|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|LUX}} | rezultat = 4–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024067/index.html | tim2 = {{NOG|MOL}} | golovi1 = *[[Kevin Malget|Malget]] {{gol|34}} *[[Olivier Thill|Thill]] {{gol|60}} *[[Danel Sinani|Sinani]] {{gol|75}} *[[Christopher Martins|Martins]] {{gol|83}} | stadion = [[Stade Josy Barthel|Josy Barthel]] | lokacija = [[Luxembourg]] | gledalaca = 2.956<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-2/luxembourg-vs-moldova/1-2710785/ |title=Luxembourg 4–0 Moldova |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=13. 9. 2018 |access-date=13. 9. 2018 |language=engleski |archive-date=13. 9. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180913073732/http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-2/luxembourg-vs-moldova/1-2710785/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|IRS}} [[Rob Harvey (nogometni sudac)|Rob Harvey]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice San Marino – Luksemburg|San Marino – Luksemburg]] | id = San Marino – Luksemburg | datum = {{Start date|2018|9|11|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|SMR}} | rezultat = 0–3 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024069/index.html | tim2 = {{NOG|LUX}} | golovi2 = *[[Maxime Chanot|Chanot]] {{gol|9}} *[[Aurélien Joachim|Joachim]] {{gol|45+1}} *[[Danel Sinani|Sinani]] {{gol|52}} | stadion = [[Stadion San Marino|San Marino]] | lokacija = [[Serravalle (San Marino)|Serravalle]] | gledalaca = 794<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-2/san-marino-vs-luxembourg/1-2710786/ |title=San Marino 0–3 Luxembourg |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=13. 9. 2018 |access-date=13. 9. 2018 |language=engleski |archive-date=13. 9. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180913073622/http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-2/san-marino-vs-luxembourg/1-2710786/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|SLK}} [[Filip Glova]] }} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Moldavija – Bjelorusija|Moldavija – Bjelorusija]] | id = Moldavija – Bjelorusija | datum = {{Start date|2018|9|11|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(21:45 [[UTC+03:00|UTC+3]]) | tim1 = {{NOG-D|MOL}} | rezultat = 0–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024070/index.html | tim2 = {{NOG|BJE}} | stadion = [[Stadion Zimbru|Zimbru]] | lokacija = [[Chișinău]] | gledalaca = 4.942<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-2/moldova-vs-belarus/1-2710787/ |title=Moldova 0–0 Belarus |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=13. 9. 2018 |access-date=13. 9. 2018 |language=engleski |archive-date=13. 9. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180913040130/http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-2/moldova-vs-belarus/1-2710787/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|HRV}} [[Mario Zebec]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Bjelorusija – Luksemburg|Bjelorusija – Luksemburg]] | id = Bjelorusija – Luksemburg | datum = {{Start date|2018|10|12|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(21:45 [[UTC+03:00|UTC+3]]) | tim1 = {{NOG-D|BJE}} | rezultat = 1–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024071/index.html | tim2 = {{NOG|LUX}} | golovi1 = *[[Anton Saroka|Saroka]] {{gol|43}} | stadion = [[Stadion Dinamo (Minsk)|Dinamo]] | lokacija = [[Minsk]] | gledalaca = 14.122<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-2/belarus-vs-luxembourg/1-2710788/ |title=Belarus 1–0 Luxembourg |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=19. 10. 2018 |access-date=21. 10. 2018 |language=engleski |archive-date=19. 10. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181019205614/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-2/belarus-vs-luxembourg/1-2710788/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|TUR}} [[Ali Palabıyık]] }} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Moldavija – San Marino|Moldavija – San Marino]] | id = Moldavija – San Marino | datum = {{Start date|2018|10|12|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(21:45 [[UTC+03:00|UTC+3]]) | tim1 = {{NOG-D|MOL}} | rezultat = 2–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024072/index.html | tim2 = {{NOG|SMR}} | golovi1 = *[[Radu Gînsari|Gînsari]] {{gol|31||67}} | stadion = [[Stadion Zimbru|Zimbru]] | lokacija = [[Chișinău]] | gledalaca = 5.242<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-2/moldova-vs-san-marino/1-2710789/ |title=Moldova 2–0 San Marino |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=19. 10. 2018 |access-date=21. 10. 2018 |language=engleski |archive-date=19. 10. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181019164056/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-2/moldova-vs-san-marino/1-2710789/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|WAL}} [[Bryn Markham-Jones]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Bjelorusija – Moldavija|Bjelorusija – Moldavija]] | id = Bjelorusija – Moldavija | datum = {{Start date|2018|10|15|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(21:45 [[UTC+03:00|UTC+3]]) | tim1 = {{NOG-D|BJE}} | rezultat = 0–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024073/index.html | tim2 = {{NOG|MOL}} | stadion = [[Stadion Dinamo (Minsk)|Dinamo]] | lokacija = [[Minsk]] | gledalaca = 10.870<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-2/belarus-vs-moldova/1-2710790/ |title=Belarus 0–0 Moldova |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=19. 10. 2018 |access-date=21. 10. 2018 |language=engleski |archive-date=19. 10. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181019205611/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-2/belarus-vs-moldova/1-2710790/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|ŠKO}} [[Kevin Clancy]] }} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Luksemburg – San Marino|Luksemburg – San Marino]] | id = Luksemburg – San Marino | datum = {{Start date|2018|10|15|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|LUX}} | rezultat = 3–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024074/index.html | tim2 = {{NOG|SMR}} | golovi1 = *[[David Turpel|Turpel]] {{gol|4}} *[[Danel Sinani|Sinani]] {{gol|65}} *[[Vincent Thill|V. Thill]] {{gol|73}} | stadion = [[Stade Josy Barthel|Josy Barthel]] | lokacija = [[Luxembourg]] | gledalaca = 2.876<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-2/luxembourg-vs-san-marino/1-2710791/ |title=Luxembourg 3–0 San Marino |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=18. 10. 2018 |access-date=21. 10. 2018 |language=engleski |archive-date=19. 10. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181019001759/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-2/luxembourg-vs-san-marino/1-2710791/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|LAT}} [[Aleksandrs Golubevs]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice San Marino – Moldavija|San Marino – Moldavija]] | id = San Marino – Moldavija | datum = {{Start date|2018|11|15|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+01:00|UTC+1]]) | tim1 = {{NOG-D|SMR}} | rezultat = 0–1 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024075/index.html | tim2 = {{NOG|MOL}} | golovi2 = *[[Vitalie Damașcan|Damașcan]] {{gol|78}} | stadion = [[Stadion San Marino|San Marino]] | lokacija = [[Serravalle (San Marino)|Serravalle]] | gledalaca = 747<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-2/san-marino-vs-moldova/1-2710792/ |title=San Marino 0–1 Moldova |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=20. 11. 2018 |access-date=20. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=21. 11. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181121022123/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-2/san-marino-vs-moldova/1-2710792/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|GRČ}} [[Georgios Kominis]] }} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Luksemburg – Bjelorusija|Luksemburg – Bjelorusija]] | id = Luksemburg – Bjelorusija | datum = {{Start date|2018|11|15|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+01:00|UTC+1]]) | tim1 = {{NOG-D|LUX}} | rezultat = 0–2 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024076/index.html | tim2 = {{NOG|BJE}} | golovi2 = *[[Stanislaw Drahun|Drahun]] {{gol|37||54}} | stadion = [[Stade Josy Barthel|Josy Barthel]] | lokacija = [[Luxembourg]] | gledalaca = 4.533<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-2/luxembourg-vs-belarus/1-2710793/ |title=Luxembourg 0–2 Belarus |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=20. 11. 2018 |access-date=20. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=21. 11. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181121120010/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-2/luxembourg-vs-belarus/1-2710793/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|HOL}} [[Serdar Gözübüyük]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Moldavija – Luksemburg|Moldavija – Luksemburg]] | id = Moldavija – Luksemburg | datum = {{Start date|2018|11|18|df=y}} | vrijeme = 18:00<br>(19:00 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|MOL}} | rezultat = 1–1 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024077/index.html | tim2 = {{NOG|LUX}} | golovi1 = *[[Radu Gînsari|Gînsari]] {{gol|58|pen.}} | golovi2 = *[[Stefano Bensi|Bensi]] {{gol|70}} | stadion = [[Stadion Zimbru|Zimbru]] | lokacija = [[Chișinău]] | gledalaca = 4.642<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-2/moldova-vs-luxembourg/1-2710794/ |title=Moldova 1–1 Luxembourg |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=20. 11. 2018 |access-date=20. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=21. 11. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181121022039/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-2/moldova-vs-luxembourg/1-2710794/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|ŠVI}} [[Adrien Jaccottet]] }} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice San Marino – Bjelorusija|San Marino – Bjelorusija]] | id = San Marino – Bjelorusija | datum = {{Start date|2018|11|18|df=y}} | vrijeme = 18:00<br>(18:00 [[UTC+01:00|UTC+1]]) | tim1 = {{NOG-D|SMR}} | rezultat = 0–2 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024078/index.html | tim2 = {{NOG|BJE}} | golovi2 = *[[Stanislaw Drahun|Drahun]] {{gol|8}} *[[Anton Saroka|Saroka]] {{gol|52}} | stadion = [[Stadion San Marino|San Marino]] | lokacija = [[Serravalle (San Marino)|Serravalle]] | gledalaca = 736<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-2/san-marino-vs-belarus/1-2710795/ |title=San Marino 0–2 Belarus |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=20. 11. 2018 |access-date=20. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=21. 11. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181121021934/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-2/san-marino-vs-belarus/1-2710795/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|GRU}} [[Giorgi Kruashvili]] }} === Grupa 3 === {{UEFA Liga nacija 2018/19 – liga D – grupa 3}} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Azerbejdžan – Kosovo|Azerbejdžan – Kosovo]] | id = Azerbejdžan – Kosovo | datum = {{Start date|2018|9|7|df=y}} | vrijeme = 18:00<br>(20:00 [[UTC+04:00|UTC+4]]) | tim1 = {{NOG-D|AZE}} | rezultat = 0–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024104/index.html | tim2 = {{NOG|KOSV}} | stadion = [[Olimpijski stadion (Baku)|Olimpijski stadion]] | lokacija = [[Baku]] | gledalaca = 19.500<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-3/azerbaijan-vs-kosovo/1-2710796/ |title=Azerbaijan 0–0 Kosovo |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=13. 9. 2018 |access-date=13. 9. 2018 |language=engleski |archive-date=13. 9. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180913040028/http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-3/azerbaijan-vs-kosovo/1-2710796/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|NOR}} [[Ola Hobber Nilsen]] }} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Farska ostrva – Malta|Farska ostrva – Malta]] | id = Farska ostrva – Malta | datum = {{Start date|2018|9|7|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(19:45 [[UTC+01:00|UTC+1]]) | tim1 = {{NOG-D|FAR}} | rezultat = 3–1 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024103/index.html | tim2 = {{NOG|MLT}} | golovi1 = *[[Jóan Símun Edmundsson|Edmundsson]] {{gol|31}} *[[René Joensen|Joensen]] {{gol|38}} *[[Hallur Hansson|Hansson]] {{gol|52}} | golovi2 = *[[Michael Mifsud|Mifsud]] {{gol|42}} | stadion = [[Tórsvøllur]] | lokacija = [[Tórshavn]] | gledalaca = 3.234<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-3/faroe-islands-vs-malta/1-2710797/ |title=Faroe Islands 3–1 Malta |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=13. 9. 2018 |access-date=13. 9. 2018 |language=engleski |archive-date=13. 9. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180913040147/http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-3/faroe-islands-vs-malta/1-2710797/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|FIN}} [[Ville Nevalainen]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Kosovo – Farska ostrva|Kosovo – Farska ostrva]] | id = Kosovo – Farska ostrva | datum = {{Start date|2018|9|10|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|KOSV}} | rezultat = 2–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024105/index.html | tim2 = {{NOG|FAR}} | golovi1 = *[[Arbër Zeneli|Zeneli]] {{gol|50}} *[[Atdhe Nuhiu|Nuhiu]] {{gol|55}} | stadion = [[Stadion Fadil Vokrri|Fadil Vokrri]] | lokacija = [[Priština]] | gledalaca = 12.677<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-3/kosovo-vs-faroe-islands/1-2710798/ |title=Kosovo 2–0 Faroe Islands |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=13. 9. 2018 |access-date=13. 9. 2018 |language=engleski |archive-date=13. 9. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180913073556/http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-3/kosovo-vs-faroe-islands/1-2710798/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|BEL}} [[Bart Vertenten]] }} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Malta – Azerbejdžan|Malta – Azerbejdžan]] | id = Malta – Azerbejdžan | datum = {{Start date|2018|9|10|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|MLT}} | rezultat = 1–1 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024106/index.html | tim2 = {{NOG|AZE}} | golovi1 = *[[Andrei Agius|Agius]] {{gol|10|pen.}} | golovi2 = *[[Tamkin Khalilzade|Khalilzade]] {{gol|26}} | stadion = [[Nacionalni stadion Ta' Qali|Nacionalni stadion]] | lokacija = [[Ta' Qali]] | gledalaca = 4.500<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-3/malta-vs-azerbaijan/1-2710799/ |title=Malta 1–1 Azerbaijan |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=13. 9. 2018 |access-date=13. 9. 2018 |language=engleski |archive-date=13. 9. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180913073721/http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-3/malta-vs-azerbaijan/1-2710799/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|CG}} [[Nikola Dabanović]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Farska ostrva – Azerbejdžan|Farska ostrva – Azerbejdžan]] | id = Farska ostrva – Azerbejdžan | datum = {{Start date|2018|10|11|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(19:45 [[UTC+01:00|UTC+1]]) | tim1 = {{NOG-D|FAR}} | rezultat = 0–3 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024108/index.html | tim2 = {{NOG|AZE}} | golovi2 = *[[Richard Almeida de Oliveira|Almeida]] {{gol|28||86|pen.}} *[[Dimitrij Nazarov|Nazarov]] {{gol|67}} | stadion = [[Tórsvøllur]] | lokacija = [[Tórshavn]] | gledalaca = 2.820<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-3/faroe-islands-vs-azerbaijan/1-2710800/ |title=Faroe Islands 0–3 Azerbaijan |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=18. 10. 2018 |access-date=21. 10. 2018 |language=engleski |archive-date=19. 10. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181019040908/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-3/faroe-islands-vs-azerbaijan/1-2710800/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|RUS}} [[Aleksei Eskov (nogometni sudija)|Aleksei Eskov]] }} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Kosovo – Malta|Kosovo – Malta]] | id = Kosovo – Malta | datum = {{Start date|2018|10|11|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|KOSV}} | rezultat = 3–1 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024107/index.html | tim2 = {{NOG|MLT}} | golovi1 = *[[Benjamin Kololli|Kololli]] {{gol|30||81}} *[[Vedat Muriqi|Muriqi]] {{gol|68}} | golovi2 = *[[Andrei Agius|Agius]] {{gol|51}} | stadion = [[Stadion Fadil Vokrri|Fadil Vokrri]] | lokacija = [[Priština]] | gledalaca = 12.365<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-3/kosovo-vs-malta/1-2710801/ |title=Kosovo 3–1 Malta |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=18. 10. 2018 |access-date=21. 10. 2018 |language=engleski |archive-date=19. 10. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181019001836/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-3/kosovo-vs-malta/1-2710801/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|MAĐ}} [[Tamás Bognár]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Azerbejdžan – Malta|Azerbejdžan – Malta]] | id = Azerbejdžan – Malta | datum = {{Start date|2018|10|14|df=y}} | vrijeme = 18:00<br>(20:00 [[UTC+04:00|UTC+4]]) | tim1 = {{NOG-D|AZE}} | rezultat = 1–1 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024110/index.html | tim2 = {{NOG|MLT}} | golovi1 = *[[Araz Abdullayev|Abdullayev]] {{gol|53}} | golovi2 = *[[Rowen Muscat|Muscat]] {{gol|37}} | stadion = [[Olimpijski stadion (Baku)|Olimpijski stadion]] | lokacija = [[Baku]] | gledalaca = 16.200<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-3/azerbaijan-vs-malta/1-2710802/ |title=Azerbaijan 1–1 Malta |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=19. 10. 2018 |access-date=21. 10. 2018 |language=engleski |archive-date=19. 10. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181019164022/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-3/azerbaijan-vs-malta/1-2710802/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|HRV}} [[Ivan Bebek]] }} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Farska ostrva – Kosovo|Farska ostrva – Kosovo]] | id = Farska ostrva – Kosovo | datum = {{Start date|2018|10|14|df=y}} | vrijeme = 18:00<br>(17:00 [[UTC+01:00|UTC+1]]) | tim1 = {{NOG-D|FAR}} | rezultat = 1–1 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024109/index.html | tim2 = {{NOG|KOSV}} | golovi1 = *[[René Joensen|Joensen]] {{gol|50}} | golovi2 = *[[Milot Rashica|Rashica]] {{gol|9}} | stadion = [[Tórsvøllur]] | lokacija = [[Tórshavn]] | gledalaca = 2.300<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-3/faroe-islands-vs-kosovo/1-2710803/ |title=Faroe Islands 1–1 Kosovo |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=19. 10. 2018 |access-date=21. 10. 2018 |language=engleski |archive-date=13. 2. 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210213070657/https://www.livescore.com/en/football/uefa-nations-league/league-d-group-3/faroe-islands-vs-kosovo/1-2710803/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|ČEŠ}} [[Miroslav Zelinka]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Azerbejdžan – Farska ostrva|Azerbejdžan – Farska ostrva]] | id = Azerbejdžan – Farska ostrva | datum = {{Start date|2018|11|17|df=y}} | vrijeme = 18:00<br>(21:00 [[UTC+04:00|UTC+4]]) | tim1 = {{NOG-D|AZE}} | rezultat = 2–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024112/index.html | tim2 = {{NOG|FAR}} | golovi1 = *[[Dimitrij Nazarov|Nazarov]] {{gol|18}} *[[Mahir Madatov|Madatov]] {{gol|28}} | stadion = [[Olimpijski stadion (Baku)|Olimpijski stadion]] | lokacija = [[Baku]] | gledalaca = 12.653<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-3/azerbaijan-vs-faroe-islands/1-2710804/ |title=Azerbaijan 2–0 Faroe Islands |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=20. 11. 2018 |access-date=20. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=21. 11. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181121021937/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-3/azerbaijan-vs-faroe-islands/1-2710804/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|KIP}} [[Demetrios Masias]] }} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Malta – Kosovo|Malta – Kosovo]] | id = Malta – Kosovo | datum = {{Start date|2018|11|17|df=y}} | vrijeme = 18:00<br>(18:00 [[UTC+01:00|UTC+1]]) | tim1 = {{NOG-D|MLT}} | rezultat = 0–5 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024111/index.html | tim2 = {{NOG|KOSV}} | golovi2 = *[[Vedat Muriqi|Muriqi]] {{gol|15}} *[[Benjamin Kololli|Kololli]] {{gol|70}} *[[Donis Avdijaj|Avdijaj]] {{gol|78||80}} *[[Milot Rashica|Rashica]] {{gol|86}} | stadion = [[Nacionalni stadion Ta' Qali|Nacionalni stadion]] | lokacija = [[Ta' Qali]] | gledalaca = 2.115<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-3/malta-vs-kosovo/1-2710805/ |title=Malta 0–5 Kosovo |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=20. 11. 2018 |access-date=20. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=21. 11. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181121022106/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-3/malta-vs-kosovo/1-2710805/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|POLJ}} [[Bartosz Frankowski]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Kosovo – Azerbejdžan|Kosovo – Azerbejdžan]] | id = Kosovo – Azerbejdžan | datum = {{Start date|2018|11|20|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+01:00|UTC+1]]) | tim1 = {{NOG-D|KOSV}} | rezultat = 4–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024113/index.html | tim2 = {{NOG|AZE}} | golovi1 = *[[Arbër Zeneli|Zeneli]] {{gol|2||50||76}} *[[Amir Rrahmani|Rrahmani]] {{gol|61}} | stadion = [[Stadion Fadil Vokrri|Fadil Vokrri]] | lokacija = [[Priština]] | gledalaca = 12.532<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-3/kosovo-vs-azerbaijan/1-2710806/ |title=Kosovo 4–0 Azerbaijan |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=22. 11. 2018 |access-date=22. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=22. 11. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181122215409/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-3/kosovo-vs-azerbaijan/1-2710806/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|FRA}} [[Benoît Millot]] }} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Malta – Farska ostrva|Malta – Farska ostrva]] | id = Malta – Farska ostrva | datum = {{Start date|2018|11|20|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+01:00|UTC+1]]) | tim1 = {{NOG-D|MLT}} | rezultat = 1–1 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024114/index.html | tim2 = {{NOG|FAR}} | golovi1 = *[[Juan Carlos Corbalan|Corbalan]] {{gol|4}} | golovi2 = *[[René Joensen|Joensen]] {{gol|3}} | stadion = [[Nacionalni stadion Ta' Qali|Nacionalni stadion]] | lokacija = [[Ta' Qali]] | gledalaca = 2.152<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-3/malta-vs-faroe-islands/1-2710807/ |title=Malta 1–1 Faroe Islands |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=22. 11. 2018 |access-date=22. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=22. 11. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181122215330/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-3/malta-vs-faroe-islands/1-2710807/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|RUS}} [[Vitali Meshkov]] }} === Grupa 4 === {{UEFA Liga nacija 2018/19 – liga D – grupa 4}} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Armenija – Lihtenštajn|Armenija – Lihtenštajn]] | id = Armenija – Lihtenštajn | datum = {{Start date|2018|9|6|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(22:45 [[UTC+04:00|UTC+4]]) | tim1 = {{NOG-D|ARM}} | rezultat = 2–1 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024121/index.html | tim2 = {{NOG|LIH}} | golovi1 = *[[Marcos Pizzelli|Pizzelli]] {{gol|30}} *[[Tigran Barseghyan|Barseghyan]] {{gol|76}} | golovi2 = *[[Sandro Wolfinger|Wolfinger]] {{gol|33}} | stadion = [[Stadion Republikanski Vazgen Sargsyan|Vazgen Sargsyan]] | lokacija = [[Erevan]] | gledalaca = 5.132<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-4/armenia-vs-liechtenstein/1-2710809/ |title=Armenia 2–1 Liechtenstein |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=13. 9. 2018 |access-date=13. 9. 2018 |language=engleski |archive-date=13. 9. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180913073707/http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-4/armenia-vs-liechtenstein/1-2710809/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|ALB}} [[Enea Jorgji]] }} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Gibraltar – Makedonija|Gibraltar – Makedonija]] | id = Gibraltar – Makedonija | datum = {{Start date|2018|9|6|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|GIB}} | rezultat = 0–2 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024122/index.html | tim2 = {{NOG|MAK}} | golovi2 = *[[Ivan Tričkovski|Tričkovski]] {{gol|19}} *[[Ezgjan Alioski|Alioski]] {{gol|35}} | stadion = [[Stadion Victoria (Gibraltar)|Victoria]] | lokacija = [[Gibraltar]] | gledalaca = 1.850<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-4/gibraltar-vs-fyr-macedonia/1-2710810/ |title=Gibraltar 0–2 FYR Macedonia |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=13. 9. 2018 |access-date=13. 9. 2018 |language=engleski |archive-date=13. 9. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180913040117/http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-4/gibraltar-vs-fyr-macedonia/1-2710810/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|DAN}} [[Jens Maae]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Makedonija – Armenija|Makedonija – Armenija]] | id = Makedonija – Armenija | datum = {{Start date|2018|9|9|df=y}} | vrijeme = 18:00<br>(18:00 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|MAK}} | rezultat = 2–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024123/index.html | tim2 = {{NOG|ARM}} | golovi1 = *[[Ezgjan Alioski|Alioski]] {{gol|14|pen.}} *[[Goran Pandev|Pandev]] {{gol|59}} | stadion = [[Philip II Arena]] | lokacija = [[Skoplje]] | gledalaca = 4.730<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-4/fyr-macedonia-vs-armenia/1-2710811/ |title=FYR Macedonia 2–0 Armenia |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=13. 9. 2018 |access-date=13. 9. 2018 |language=engleski |archive-date=13. 9. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180913042348/http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-4/fyr-macedonia-vs-armenia/1-2710811/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|AUT}} [[Manuel Schüttengruber]] }} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Lihtenštajn – Gibraltar|Lihtenštajn – Gibraltar]] | id = Lihtenštajn – Gibraltar | datum = {{Start date|2018|9|9|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|LIH}} | rezultat = 2–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024124/index.html | tim2 = {{NOG|GIB}} | golovi1 = *[[Dennis Salanović|Salanović]] {{gol|32}} *[[Sandro Wieser|Wieser]] {{gol|72}} | stadion = [[Stadion Rheinpark|Rheinpark]] | lokacija = [[Vaduz]] | gledalaca = 1.110<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-4/liechtenstein-vs-gibraltar/1-2710812/ |title=Liechtenstein 2–0 Gibraltar |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=13. 9. 2018 |access-date=13. 9. 2018 |language=engleski |archive-date=13. 9. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180913042719/http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-4/liechtenstein-vs-gibraltar/1-2710812/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|MLT}} [[Alan Mario Sant]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Armenija – Gibraltar|Armenija – Gibraltar]] | id = Armenija – Gibraltar | datum = {{Start date|2018|10|13|df=y}} | vrijeme = 18:00<br>(20:00 [[UTC+04:00|UTC+4]]) | tim1 = {{NOG-D|ARM}} | rezultat = 0–1 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024126/index.html | tim2 = {{NOG|GIB}} | golovi2 = *[[Joseph Chipolina|Chipolina]] {{gol|50|pen.}} | stadion = [[Stadion Republikanski Vazgen Sargsyan|Vazgen Sargsyan]] | lokacija = [[Erevan]] | gledalaca = 14.986<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-4/armenia-vs-gibraltar/1-2710813/ |title=Armenia 0–1 Gibraltar |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=18. 10. 2018 |access-date=21. 10. 2018 |language=engleski |archive-date=19. 10. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181019001855/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-4/armenia-vs-gibraltar/1-2710813/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|ŠVI}} [[Fedayi San]] }} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Makedonija – Lihtenštajn|Makedonija – Lihtenštajn]] | id = Makedonija – Lihtenštajn | datum = {{Start date|2018|10|13|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|MAK}} | rezultat = 4–1 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024125/index.html | tim2 = {{NOG|LIH}} | golovi1 = *[[Aleksandar Trajkovski|Trajkovski]] {{gol|10||30}} *[[Goran Pandev|Pandev]] {{gol|36}} *[[Ezgjan Alioski|Alioski]] {{gol|67}} | golovi2 = *[[Seyhan Yildiz|Yildiz]] {{gol|37}} | stadion = [[Philip II Arena]] | lokacija = [[Skoplje]] | gledalaca = 8.100<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-4/fyr-macedonia-vs-liechtenstein/1-2710814/ |title=FYR Macedonia 4–1 Liechtenstein |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=19. 10. 2018 |access-date=21. 10. 2018 |language=engleski |archive-date=13. 2. 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210213070656/https://www.livescore.com/en/football/uefa-nations-league/league-d-group-4/fyr-macedonia-vs-liechtenstein/1-2710814/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|IZR}} [[Roi Reinshreiber]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Armenija – Makedonija|Armenija – Makedonija]] | id = Armenija – Makedonija | datum = {{Start date|2018|10|16|df=y}} | vrijeme = 18:00<br>(20:00 [[UTC+04:00|UTC+4]]) | tim1 = {{NOG-D|ARM}} | rezultat = 4–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024127/index.html | tim2 = {{NOG|MAK}} | golovi1 = *[[Marcos Pizzelli|Pizzelli]] {{gol|12}} *[[Yura Movsisyan|Movsisyan]] {{gol|67}} *[[Gevorg Ghazaryan|Ghazaryan]] {{gol|81}} *[[Henrikh Mkhitaryan|Mkhitaryan]] {{gol|90+4}} | stadion = [[Stadion Republikanski Vazgen Sargsyan|Vazgen Sargsyan]] | lokacija = [[Erevan]] | gledalaca = 14.986<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-4/armenia-vs-gibraltar/1-2710813/ |title=Armenia 4–0 Gibraltar |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=19. 10. 2018 |access-date=21. 10. 2018 |language=engleski |archive-date=19. 10. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181019001855/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-4/armenia-vs-gibraltar/1-2710813/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|ŠVE}} [[Martin Strömbergsson]] }} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Gibraltar – Lihtenštajn|Gibraltar – Lihtenštajn]] | id = Gibraltar – Lihtenštajn | datum = {{Start date|2018|10|16|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+02:00|UTC+2]]) | tim1 = {{NOG-D|GIB}} | rezultat = 2–1 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024128/index.html | tim2 = {{NOG|LIH}} | golovi1 = *[[George Cabrera|Cabrera]] {{gol|61}} *[[Joseph Chipolina|J. Chipolina]] {{gol|66}} | golovi2 = *[[Dennis Salanović|Salanović]] {{gol|15}} | stadion = [[Stadion Victoria (Gibraltar)|Victoria]] | lokacija = [[Gibraltar]] | gledalaca = 2.000<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-4/gibraltar-vs-liechtenstein/1-2710816/ |title=Gibraltar 2–1 Liechtenstein |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=19. 10. 2018 |access-date=21. 10. 2018 |language=engleski |archive-date=19. 10. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181019164042/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-4/gibraltar-vs-liechtenstein/1-2710816/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|KIP}} [[Vasilis Dimitriou]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Gibraltar – Armenija|Gibraltar – Armenija]] | id = Gibraltar – Armenija | datum = {{Start date|2018|11|16|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+01:00|UTC+1]]) | tim1 = {{NOG-D|GIB}} | rezultat = 2–6 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024130/index.html | tim2 = {{NOG|ARM}} | golovi1 = *[[Tjay De Barr|De Barr]] {{gol|10}} *[[Adam Priestley|Priestley]] {{gol|78}} | golovi2 = *[[Yura Movsisyan|Movsisyan]] {{gol|27||48||52||54}} *[[Artur Kartashyan|Kartashyan]] {{gol|66}} *[[Aleksandre Karapetian|Karapetian]] {{gol|90+4}} | stadion = [[Stadion Victoria (Gibraltar)|Victoria]] | lokacija = [[Gibraltar]] | gledalaca = 1.955<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-4/gibraltar-vs-armenia/1-2710817/ |title=Gibraltar 2–6 Armenia |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=20. 11. 2018 |access-date=20. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=21. 11. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181121021935/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-4/gibraltar-vs-armenia/1-2710817/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|NOR}} [[Kai Erik Steen]] }} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Lihtenštajn – Makedonija|Lihtenštajn – Makedonija]] | id = Lihtenštajn – Makedonija | datum = {{Start date|2018|11|16|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+01:00|UTC+1]]) | tim1 = {{NOG-D|LIH}} | rezultat = 0–2 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024129/index.html | tim2 = {{NOG|MAK}} | golovi2 = *[[Enis Bardhi|Bardhi]] {{gol|53}} *[[Ilija Nestorovski|Nestorovski]] {{gol|90+1}} | stadion = [[Stadion Rheinpark|Rheinpark]] | lokacija = [[Vaduz]] | gledalaca = 2.116<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-4/liechtenstein-vs-fyr-macedonia/1-2710818/ |title=Liechtenstein 0–2 FYR Macedonia |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=20. 11. 2018 |access-date=20. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=21. 11. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181121022041/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-4/liechtenstein-vs-fyr-macedonia/1-2710818/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|ČEŠ}} [[Petr Ardeleanu]] }} ---- {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Makedonija – Gibraltar|Makedonija – Gibraltar]] | id = Makedonija – Gibraltar | datum = {{Start date|2018|11|19|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+01:00|UTC+1]]) | tim1 = {{NOG-D|MAK}} | rezultat = 4–0 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024132/index.html | tim2 = {{NOG|GIB}} | golovi1 = *[[Enis Bardhi|Bardhi]] {{gol|27}} *[[Ilija Nestorovski|Nestorovski]] {{gol|67||80}} *[[Aleksandar Trajkovski|Trajkovski]] {{gol|90+2}} | stadion = [[Philip II Arena]] | lokacija = [[Skoplje]] | gledalaca = 2.152<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-4/fyr-macedonia-vs-gibraltar/1-2710819/ |title=FYR Macedonia 4–0 Gibraltar |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=22. 11. 2018 |access-date=22. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=22. 11. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181122215623/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-4/fyr-macedonia-vs-gibraltar/1-2710819/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|KAZ}} [[Daniyar Sakhi]] }} {{Sklopiva nogometna kutija |nobars = 1 | historija = [[Nogometne utakmice Lihtenštajn – Armenija|Lihtenštajn – Armenija]] | id = Lihtenštajn – Armenija | datum = {{Start date|2018|11|19|df=y}} | vrijeme = 20:45<br>(20:45 [[UTC+01:00|UTC+1]]) | tim1 = {{NOG-D|LIH}} | rezultat = 2–2 | izvještaj = https://www.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000959/match=2024131/index.html | tim2 = {{NOG|ARM}} | golovi1 = *[[Marcel Büchel|Büchel]] {{gol|44}} *[[Nicolas Hasler|Hasler]] {{gol|47}} | golovi2 = *[[Sargis Adamyan|Adamyan]] {{gol|9}} *[[Aleksandre Karapetian|Karapetian]] {{gol|85}} | stadion = [[Stadion Rheinpark|Rheinpark]] | lokacija = [[Vaduz]] | gledalaca = 1.166<ref>{{cite web |url=http://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-4/liechtenstein-vs-armenia/1-2710820/ |title=Liechtenstein 2–2 Armenia |website=livescore.net |publisher=LiveScore |date=22. 11. 2018 |access-date=22. 11. 2018 |language=engleski |archive-date=22. 11. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181122215520/https://www.livescore.net/soccer/uefa-nations-league/league-d-group-4/liechtenstein-vs-armenia/1-2710820/ |url-status=dead }}</ref> | sudac = {{ZD|LUX}} [[Alain Durieux]] }} == Lista strijelaca == {{UEFA Liga nacija 2018/19 – lista strijelaca (liga D)}} == Tabela == <ref name="regulations"/><ref>{{cite web |url=https://www.uefa.com/MultimediaFiles/Download/competitions/General/02/58/31/76/2583176_DOWNLOAD.pdf |title=2018/19 UEFA Nations League rankings |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |format=PDF |date=20. 11. 2018 |access-date=21. 11. 2018|language=engleski}}</ref> {{UEFA Liga nacija 2018/19 – tabela lige D}} == Napomene == {{Cnote2 Begin}} {{Cnote2|A|n=1|Vrijeme prikazano sa [[CET]] ([[UTC+01:00|UTC+1]]) odnosi se na utakmice koje su se odigrale u novembru, dok je vrijeme prikazano sa [[CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]]) odnosi na utakmice koje su se odigrale u septembru i oktobru 2018.}} {{Cnote2 End}} == Reference == {{refspisak|2}} == Vanjski linkovi == *{{službeni sajt|http://www.uefa.com/uefanationsleague/index.html}} {{UEFA Liga nacija}} [[Kategorija:UEFA Liga nacija 2018/2019.|D]] [[Kategorija:2018. u nogometu]] g8mu8h7j2uhvklzwwzojgx0u3vb9jut 0 442858 3673913 2902677 2024-12-16T08:43:10Z EmausBot 25303 Robot: Popravlja dvostruka preusmjerenja na [[UEFA Liga nacija 2018/2019 – liga D]] 3673913 wikitext text/x-wiki #PREUSMJERI [[UEFA Liga nacija 2018/2019 – liga D]] qxlwill5zj4rqq28ph1ui2dzjq1m267 0 442911 3673912 2903047 2024-12-16T08:43:00Z EmausBot 25303 Robot: Popravlja dvostruka preusmjerenja na [[UEFA Liga nacija 2018/2019 – liga C]] 3673912 wikitext text/x-wiki #PREUSMJERI [[UEFA Liga nacija 2018/2019 – liga C]] gqyoyvl9r7ciefo27ffz01hn81fo0kh 10 446080 3673738 3526083 2024-12-15T14:37:05Z KWiki 9400 3673738 wikitext text/x-wiki {{Navkutija |ime = Nagrada "Twyman–Stokes" |naslov = [[Nagrada "Twyman–Stokes" za najboljeg saigrača godine]] |podaciklasa = hlist |podaci1= * 2013:&nbsp;[[Chauncey Billups|Billups]] * 2014:&nbsp;[[Shane Battier|Battier]] * 2015:&nbsp;[[Tim Duncan|Duncan]] * 2016:&nbsp;[[Vince Carter|Carter]] * 2017:&nbsp;[[Dirk Nowitzki|Nowitzki]] * 2018:&nbsp;[[Jamal Crawford|Crawford]] * 2019:&nbsp;[[Mike Conley Jr.|Conley]] * 2020:&nbsp;[[Jrue Holiday|Holiday]] * 2021:&nbsp;[[Damian Lillard|Lillard]] * 2022–2023:&nbsp;[[Jrue Holiday|Holiday]] * 2024:&nbsp;[[Mike Conley Jr.|Conley]] }}<noinclude> [[Kategorija:Navigacijske kutije NBA nagrada]] </noinclude> jnm1i31qfwt56nk2wqs6zjrmrhjebje 10 446603 3673757 3533220 2024-12-15T14:42:16Z KWiki 9400 3673757 wikitext text/x-wiki {{Navkutija |ime = Nagrada za životno djelo "Chuck Daly" |naslov = [[Nagrada za životno djelo "Chuck Daly"]] ([[NBA]]) |podaciklasa = hlist |podaci1= * 2009:&nbsp;[[Tom Heinsohn]] * 2010:&nbsp;[[Jack Ramsay]] i [[Tex Winter]] * 2011:&nbsp;[[Lenny Wilkens]] * 2012:&nbsp;[[Pat Riley]] * 2013:&nbsp;[[Bill Fitch]] * 2014:&nbsp;[[Bernie Bickerstaff]] * 2015:&nbsp;[[Dick Motta]] * 2016:&nbsp;[[K. C. Jones]] i [[Jerry Sloan]] * 2017:&nbsp;[[Hubie Brown]] i [[Al Attles]] * 2018:&nbsp;[[Doug Moe]] * 2019:&nbsp;[[Frank Layden]] * 2020:&nbsp;[[Del Harris]] * 2021:&nbsp;[[Larry Brown (košarkaš)|Larry Brown]] * 2022:&nbsp;[[Mike Fratello]] * 2023:&nbsp;[[Rick Adelman]] * 2024:&nbsp;[[Rudy Tomjanovich]] }}<includeonly> [[Kategorija:Dobitnici nagrade za životno djelo "Chuck Daly"]] </includeonly><noinclude> [[Kategorija:Navigacijske kutije NBA nagrada|Životno djelo]] </noinclude> q5uq29avovuglndw9us82q00z9mvxhv 0 451351 3673790 3632606 2024-12-15T15:12:38Z Panasko 146730 [[Kategorija:Živi ljudi]] dodata (uz pomoć [[Wikipedia:HotCat|HotCat]]a) 3673790 wikitext text/x-wiki '''Pero Bukejlović''' (rođen 9. augusta 1946) [[Bosna i Hercegovina|bosanskohercegovački]] je političar. Rođen je u [[Doboj]]u ([[FNRJ]]). Bio je predsjednik [[Vlada Republike Srpske Pere Bukejlovića|10. saziva]] [[Vlada Republike Srpske|Vlade]] [[Republika Srpska|Republike Srpske]] (10. januar 2005 – 26. januar 2006) nakon ostavke [[Dragan Mikerević|Dragana Mikerevića]] (17. decembra 2004). Bio je član [[Srpska demokratska stranka|Srpske demokratske stranke]]. == Biografija == {{sekcija}} == Reference == <references /> {{Predsjednici vlada Republike Srpske}} {{DEFAULTSORT:Bukejlović, Pero}} [[Kategorija:Rođeni 1946.]] [[Kategorija:Biografije, Doboj]] [[Kategorija:Političari Srpske demokratske stranke]] [[Kategorija:Predsjednici Vlada Republike Srpske]] [[Kategorija:Bosanskohercegovački političari]] [[Kategorija:Političari Republike Srpske]] [[Kategorija:Živi ljudi]] iol3wffxxnzfrc8g48mffefsd299osm 10 451815 3673792 3539987 2024-12-15T15:21:59Z KWiki 9400 3673792 wikitext text/x-wiki {{Navkutija sa kolonama |ime = Svjetski prvaci u košarci |naslov = [[Svjetsko prvenstvo u košarci|Svjetski prvaci u košarci]] |osnovastil = background:#FFA500; |kolonaširina = 20em |padding = 2.4em |podaciklasa = plainlist |kolona1 = <div> *'''[[Svjetsko prvenstvo u košarci 1950.|1950]]:''' {{KOŠ|ARG|veličina=20px}} *'''[[Svjetsko prvenstvo u košarci 1954.|1954]]:''' {{KOŠ|SAD|1912|veličina=20px|ime=SAD}} *'''[[Svjetsko prvenstvo u košarci 1959.|1959]]:''' {{KOŠ|BRA|1889|veličina=20px}} *'''[[Svjetsko prvenstvo u košarci 1963.|1963]]:''' {{KOŠ|BRA|1960|veličina=20px}} *'''[[Svjetsko prvenstvo u košarci 1967.|1967]]:''' {{KOŠ|SSSR|veličina=20px}} *'''[[Svjetsko prvenstvo u košarci 1970.|1970]]:''' {{KOŠ|JUG|veličina=20px}} *'''[[Svjetsko prvenstvo u košarci 1974.|1974]]:''' {{KOŠ|SSSR|veličina=20px}} </div> |kolona2 = <div> *'''[[Svjetsko prvenstvo u košarci 1978.|1978]]:''' {{KOŠ|JUG|veličina=20px}} *'''[[Svjetsko prvenstvo u košarci 1982.|1982]]:''' {{KOŠ|SSSR|veličina=20px}} *'''[[Svjetsko prvenstvo u košarci 1986.|1986]]:''' {{KOŠ|SAD|veličina=20px|ime=SAD}} *'''[[Svjetsko prvenstvo u košarci 1990.|1990]]:''' {{KOŠ|JUG|veličina=20px}} *'''[[Svjetsko prvenstvo u košarci 1994.|1994]]:''' {{KOŠ|SAD|veličina=20px|ime=SAD}} *'''[[Svjetsko prvenstvo u košarci 1998.|1998]]:''' {{KOŠ|SRJ|veličina=20px}} *'''[[Svjetsko prvenstvo u košarci 2002.|2002]]:''' {{KOŠ|SRJ|veličina=20px}} </div> |kolona3 = <div> *'''[[Svjetsko prvenstvo u košarci 2006.|2006]]:''' {{KOŠ|ŠPA|veličina=20px}} *'''[[Svjetsko prvenstvo u košarci 2010.|2010]]:''' {{KOŠ|SAD|veličina=20px|ime=SAD}} *'''[[Svjetsko prvenstvo u košarci 2014.|2014]]:''' {{KOŠ|SAD|veličina=20px|ime=SAD}} *'''[[Svjetsko prvenstvo u košarci 2019.|2019]]:''' {{KOŠ|ŠPA|veličina=20px}} *'''[[Svjetsko prvenstvo u košarci 2023.|2023]]:''' {{KOŠ|NJE|veličina=20px}} <!-- *'''[[Svjetsko prvenstvo u košarci 2027.|2027]]:''' {{KOŠ||veličina=20px}} --> </div> }}<noinclude> [[Kategorija:Košarkaške navigacijske kutije|Svjetski prvaci]] [[Kategorija:Navkutije svjetskih prvenstava u košarci|Prvaci]] </noinclude> awcuktt80vbbn8ger7rikg0wo0fz3hm 10 451819 3673791 3526002 2024-12-15T15:16:21Z KWiki 9400 3673791 wikitext text/x-wiki {{Navkutija sa kolonama |ime = Evropski prvaci u košarci |naslov = [[Evropsko prvenstvo u košarci|Evropski prvaci u košarci]] |osnovastil = background:#FFA500; |kolonaširina = 20em |padding = 2.4em |podaciklasa = plainlist |kolona1 = <div> *'''[[Evropsko prvenstvo u košarci 1935.|1935]]:''' {{KOŠ|LAT}} *'''[[Evropsko prvenstvo u košarci 1937.|1937]]:''' {{KOŠ|LIT}} *'''[[Evropsko prvenstvo u košarci 1939.|1939]]:''' {{KOŠ|LIT}} *'''[[Evropsko prvenstvo u košarci 1946.|1946]]:''' {{KOŠ|ČSSR}} *'''[[Evropsko prvenstvo u košarci 1947.|1947]]:''' {{KOŠ|SSSR|1923}} *'''[[Evropsko prvenstvo u košarci 1949.|1949]]:''' {{KOŠ|EGI|1922}} *'''[[Evropsko prvenstvo u košarci 1951.|1951]]:''' {{KOŠ|SSSR|1923}} *'''[[Evropsko prvenstvo u košarci 1953.|1953]]:''' {{KOŠ|SSSR|1923}} *'''[[Evropsko prvenstvo u košarci 1955.|1955]]:''' {{KOŠ|MAĐ|1949}} </div> |kolona2 = <div> *'''[[Evropsko prvenstvo u košarci 1957.|1957]]:''' {{KOŠ|SSSR|1955}} *'''[[Evropsko prvenstvo u košarci 1959.|1959]]:''' {{KOŠ|SSSR|1955}} *'''[[Evropsko prvenstvo u košarci 1961.|1961]]:''' {{KOŠ|SSSR|1955}} *'''[[Evropsko prvenstvo u košarci 1963.|1963]]:''' {{KOŠ|SSSR|1955}} *'''[[Evropsko prvenstvo u košarci 1965.|1965]]:''' {{KOŠ|SSSR|1955}} *'''[[Evropsko prvenstvo u košarci 1967.|1967]]:''' {{KOŠ|SSSR|1955}} *'''[[Evropsko prvenstvo u košarci 1969.|1969]]:''' {{KOŠ|SSSR|1955}} *'''[[Evropsko prvenstvo u košarci 1971.|1971]]:''' {{KOŠ|SSSR|1955}} </div> |kolona3 = <div> *'''[[Evropsko prvenstvo u košarci 1973.|1973]]:''' {{KOŠ|JUG}} *'''[[Evropsko prvenstvo u košarci 1975.|1975]]:''' {{KOŠ|JUG}} *'''[[Evropsko prvenstvo u košarci 1977.|1977]]:''' {{KOŠ|JUG}} *'''[[Evropsko prvenstvo u košarci 1979.|1979]]:''' {{KOŠ|SSSR|1955}} *'''[[Evropsko prvenstvo u košarci 1981.|1981]]:''' {{KOŠ|SSSR}} *'''[[Evropsko prvenstvo u košarci 1983.|1983]]:''' {{KOŠ|ITA}} *'''[[Evropsko prvenstvo u košarci 1985.|1985]]:''' {{KOŠ|SSSR}} *'''[[Evropsko prvenstvo u košarci 1987.|1987]]:''' {{KOŠ|GRČ}} </div> |kolona4 = <div> *'''[[Evropsko prvenstvo u košarci 1989.|1989]]:''' {{KOŠ|JUG}} *'''[[Evropsko prvenstvo u košarci 1991.|1991]]:''' {{KOŠ|JUG}} *'''[[Evropsko prvenstvo u košarci 1993.|1993]]:''' {{KOŠ|NJE}} *'''[[Evropsko prvenstvo u košarci 1995.|1995]]:''' {{KOŠ|SCG|ime=SR Jugoslavija}} *'''[[Evropsko prvenstvo u košarci 1997.|1997]]:''' {{KOŠ|SCG|ime=SR Jugoslavija}} *'''[[Evropsko prvenstvo u košarci 1999.|1999]]:''' {{KOŠ|ITA}} *'''[[Evropsko prvenstvo u košarci 2001.|2001]]:''' {{KOŠ|SCG|ime=SR Jugoslavija}} *'''[[Evropsko prvenstvo u košarci 2003.|2003]]:''' {{KOŠ|LIT}} </div> |kolona5 = <div> *'''[[Evropsko prvenstvo u košarci 2005.|2005]]:''' {{KOŠ|GRČ}} *'''[[Evropsko prvenstvo u košarci 2007.|2007]]:''' {{KOŠ|RUS}} *'''[[Evropsko prvenstvo u košarci 2009.|2009]]:''' {{KOŠ|ŠPA}} *'''[[Evropsko prvenstvo u košarci 2011.|2011]]:''' {{KOŠ|ŠPA}} *'''[[Evropsko prvenstvo u košarci 2013.|2013]]:''' {{KOŠ|FRA}} *'''[[Evropsko prvenstvo u košarci 2015.|2015]]:''' {{KOŠ|ŠPA}} *'''[[Evropsko prvenstvo u košarci 2017.|2017]]:''' {{KOŠ|SLO}} *'''[[Evropsko prvenstvo u košarci 2022.|2022]]:''' {{KOŠ|ŠPA}} </div> }}<noinclude> [[Kategorija:Košarkaške navigacijske kutije|Evropski prvaci]] [[Kategorija:Navkutije evropskih prvenstava u košarci|Prvaci]] </noinclude> smk3n8vhq2ypixz26idx9z4a3iygsfc 0 459990 3673901 3645828 2024-12-16T04:11:08Z Nerko65 55647 3673901 wikitext text/x-wiki '''Olga Kozomara''' ([[Sarajevo]] 10. 11. 1930 – 1991) bila je [[Bosna i Hercegovina|bosanskohercegovačka]] i [[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija|jugoslavenska]] prosvjetna radnica i istraživač društvenih kretanja u bivšoj SFRJ. Doktorsku tezu "Radničko samoupravljanje i asocijacija slobodnih individuma" odbranila je 1963. na [[Filozofski fakultet u Sarajevu|Filozofskom fakultetu]] u Sarajevu. Bila je u grupi prvog nastavničkog kadra koji se okupio prilikom osnivanja prvih odsjeka za [[Sociologija|sociologiju]] na [[Univerzitet u Sarajevu|Univerzitetu u Sarajevu]]. <ref>{{Cite web|url= https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=84616|title= ''Central and Eastern European Online Library: Odsjek za filozofiju i sociologiju''|website= ceeol.com|access-date= 15. 12. 2024}}</ref> Poznata je i kao prva šefica odsjeka za sociologiju, a na tom poslu ostala je do 2019. i bila je jedina šefica odsjeka za sociologiju na [[Fakultet političkih nauka u Sarajevu|Fakultetu političkih nauka u Sarajevu]]).<ref>{{Cite journal|last=Musabegović|first=Nijaz|date=2012|title=Razvoj studija sociologije na Fakultetu političkih nauka u Sarajevu|url=|journal=Pregled|doi=|access-date=}}</ref> Osim spomenutih angažmana na Filozofskom fakultetu i Fakultetu političkih nauka, veći dio svog radnog vijeka provela je na [[Pravni fakultet u Sarajevu|Pravnom fakultetu u Sarajevu]], gdje je radila od 1973. do 1990. <ref>{{Cite journal|last=Ždralović|first=Amila|date=2019|title=Doprinos naučnica institucionalnom razvoju sociologije u Bosni i Hercegovini|url=|journal=Naučna/Znanstvena konferencija Bosanskohercegovačke naučnice/znanstvenice i njihov istraživački rad (2018 ; Mostar)|doi=|access-date=}}</ref> Na Pravnom fakultetu u Sarajevu uglavnom je predavala opštu sociologiju. Također, bila je jedna od učesnica na Međunarodnoj konferenciji pod nazivom ''Jugoslavenska ljevica'', koja je bila održavana u okviru [[Korčulanska ljetna škola|Korčulanske ljetne škole]] između 1963 - 1974. <ref>{{Cite web|url= http://hanskoechler.com/PRAXIS_CIRCLE-history-excerpts-Dragomir-Olujic-Oluja--Milan-Kangrga.pdf|title= ''PRAXIS - Društvena kritika i humanistički socijalizam''|website= hanskoechler.com|access-date= 15. 12. 2024}}</ref> == Djela == * ''Sredstva javnog informisanja i javno mnjenje: naučnoistraživački projekat'' (Fakultet političkih nauka "Veljko Vlahović" - Institut za društvena istraživanja, 1972) <ref>{{Cite web|url= https://books.google.com/books/about/Sredstva_javnog_informisanja_i_javno_mnj.html?id=WVFbOgAACAAJ|title= ''Sredstva javnog informisanja i javno mnjenje: naučnoistraživački projekat''|website= books.gooogle.com|access-date= 15. 12. 2024}}</ref> == Reference == {{refspisak}} [[Kategorija:Rođeni 1930.]] [[Kategorija:Jugoslavenski filozofi]] [[Kategorija:Bosanskohercegovački filozofi]] [[Kategorija:Biografije, Sarajevo]] [[Kategorija:Umrli 1991.]] dqg15rvoq5iym541y6awit8ohr5eyjo 0 462083 3673812 3672620 2024-12-15T16:24:04Z Panasko 146730 [[Kategorija:Živi ljudi]] dodata (uz pomoć [[Wikipedia:HotCat|HotCat]]a) 3673812 wikitext text/x-wiki {{Infokutija politički vođa |ime = Sonja Davidović |slika = |redoslijed = [[Ministarstvo porodice, omladine i sporta Republike Srpske|Ministrica porodice, omladine i sporta Republike Srpske]] |vrijeme_na_vlasti = 18. decembra 2018 – |prethodnik = [[Jasmina Davidović]] |nasljednik = |redoslijed2 = |vrijeme_na_vlasti2 = |prethodnik2 = |nasljednik2 = |redoslijed3 = |vrijeme_na_vlasti3 = |prethodnik3 = |nasljednik3 = |redoslijed4 = |vrijeme_na_vlasti4 = |prethodnik4 = |nasljednik4 = |datum_rođenja = 1986. |mjesto_rođenja = [[Bihać]], [[SFRJ]] |datum_smrti = |puno_ime = Sonja Davidović |etnicitet = [[Bošnjaci|Bošnjakinja]] |politička_stranka = [[Socijalistička partija Republike Srpske|Socijalistička partija]] |supruga = |djeca = |obrazovanje = [[Univerzitet u Banjoj Luci]]<br />Pravni fakultet |vjera = |potpis = |web_stranica = }} '''Sonja Davidović''' (rođena 1980. godine u [[Bihać]]u) bosanskohercegovačka je političarka i trenutna [[Ministarstvo porodice, omladine i sporta Republike Srpske|ministrica porodice, omladine i sporta Republike Srpske]]. Članica je [[Socijalistička partija Republike Srpske|Socijalističke partije]].<ref>{{Cite web|url=https://www.vladars.net/sr-SP-Cyrl/Vlada/Ministarstva/mpos/OM/MIN/Pages/Splash.aspx|title=Ministar|last=|first=|date=|website=www.vladars.net|publisher=Vlada Republike Srpske|access-date=31. 3. 2020|archive-date=8. 1. 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200108105605/http://www.vladars.net/sr-SP-Cyrl/Vlada/Ministarstva/mpos/OM/MIN/Pages/Splash.aspx|url-status=dead}}</ref> == Biografija == Davidović je rođena 1980. u Bihaću, gdje je završila osnovno obrazovanje. Gimnaziju je završila u [[Banja Luka|Banjoj Luci]], nakon čega se upisuje na Pravni fakultet [[Univerzitet u Banjoj Luci|Univerziteta u Banjoj Luci]]. 2012. je položila Pravosudni ispit. Prije izbora za ministricu, 11 godina je radila u [[Ministarstvo pravde Republike Srpske|Ministarstvu pravde Republike Srpske]]. Nakon [[Opći izbori u Bosni i Hercegovini 2018.|Općih izbora u Bosni i Hercegovini 2018.]] i forimiranju [[Vlada Republike Srpske Radovana Viškovića|nove Vlade RS]] sa [[Radovan Višković|Radovanom Viškovićem]] kao premijeru, Davidović je izabrana za novu ministricu porodice, omladine i sporta. 18. decembra 2018. je od strane [[Narodna skupština Republike Srpske|Narodne skupštine Republike Srpske]] službeno imenovana na tu poziciju.<ref>{{Cite web|url=http://ba.n1info.com/Vijesti/a304093/Izabrana-nova-Vlada-Republike-Srpske-FOTO.html|title=Izabrana nova Vlada Republike Srpske (FOTO)|last=|first=|date=18. 12. 2018|website=ba.n1info.com|publisher=N1|language=|access-date=31. 3. 2020}}</ref> == Reference == {{refspisak}} {{DEFAULTSORT:Davidović, Sonja}} [[Kategorija:Bosanskohercegovački političari]] [[Kategorija:Političari Socijalističke partije (Bosna i Hercegovina)]] [[Kategorija:Rođeni 1980.]] [[Kategorija:Biografije, Bihać]] [[Kategorija:Ministri Republike Srpske]] [[Kategorija:Političari Republike Srpske]] [[Kategorija:Živi ljudi]] g8m7jofuuejfs7nrftxog4ceuoh0kss 0 463236 3673851 3673199 2024-12-15T18:13:54Z 93.143.101.214 Gen 3673851 wikitext text/x-wiki {{Infokutija bolest | naziv = Turnerov sindrom | slika = Neck of girl with Turner Syndrome (before and after).jpg | opis = Djevojčica sa Turnerovim sindromom prije i poslije operacije vratnih krilastih proširenja | polje = [[Pedijatrija]], [[medicinska genetika]] | sinonimi = Ullrich–Turnerov sundrom; Bonnevie–Ullrich–Turnerov sindrom; [[gonadna disgeneza]] | simptomi = Krilast [[vrat]], nizak rast, natečene ruke i noge | komplikacije = Srčane mahane, [[diabetes mellitus]], [[hipotiroidizam]] | trajanje =Dugoročno | uzroci = Nedostatak [[hromosom X|X hromosoma]] | frekvencija = 1/2.000 do 1/5.000 | DiseasesDB = 13461 | ICD10 = {{ICD10|Q|96||q|90}} | ICD9 = {{ICD9|758.6}} | ICDO = | OMIM = | MedlinePlus = 000379 | eMedicineSubj = ped | eMedicineTopic = 2330 | MeshID = D014424 |Orphanet=881 }}SIgma boy Sigma boy is a gooner that was edged in Ohio on Rizzmas, he loves munting and gets a massive change every 1 month. You know what else massive. LOOOOOWWWWW TAPPEEERRRRR FAADDDE[[Datoteka:Turnerov-sindrom.png|thumb|500px|Karakteristična obilježja i kariogram osobe sa Turnerovim sindromom]] '''Turnerov sindrome''', [[bosanski|bos.]] '''Tarnerov sindrom''', ('''TS''') ili '''Ullrich-Turnerov sindrom''' ili '''Bonnevie–Ullrich–Turnerov sindrom''' i '''gonadna disgeneza''', poznat i kao '''45,X''' ili '''45,X0''', je [[genetički poremećaj]] zbog djelimičnog ili potpunog nedostatka [[hromosom X|X hromosoma]] kod osoba ženskog [[fenotip]]a.<ref name="NIH2013Def">{{cite web|title=Turner Syndrome: Overview|url=http://www.nichd.nih.gov/health/topics/turner/Pages/default.aspx|publisher=Eunice Kennedy Shriver National Institute of Child Health and Human Development|access-date=15. 3. 2015|date=3. 4. 2013|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150402112322/http://www.nichd.nih.gov/health/topics/turner/Pages/default.aspx|archive-date=2. 4. 2015}}</ref> Znaci i simptomi kod pogođenih dosta variraju.<ref name="NIH2012Sym" /> Često se uočava kratak i krilast vrat (poznat kao pterigij vrata) [[nisko postavljene uši]], nisko vlasište na stražnjem dijelu vrata, [[kratki stas]] i [[edem|natečene]] ruke i noge pri rođenju.<ref name="NIH2012Sym" /> Obično se javlja [[menstruacija|amenoreja]] nedostatak (menstruacije), a [[grudi]] se razvijaju samo sa [[nadomještajuća terapija|nadomještanjem hormona]].<ref name="NIH2012Sym" /> [[urođena srčana oštećenja|srčane greške]], [[dijabetes melitus|dijabetes]], a javljaju se češće i [[hipotireoza|sniženja hormona štitnjače]].<ref name=NIH2012Sym /> Većina ljudi sa TS imaju normalnu inteligenciju.<ref name=NIH2012Sym /> Mnogi imaju problema sa [[prostor|prostornom vizualizacijom]] koja bi mogla biti potrebna za [[matematika|matematiku]].<ref name=NIH2012Sym>{{cite web|title=What are the symptoms of Turner syndrome?|url=http://www.nichd.nih.gov/health/topics/turner/conditioninfo/pages/symptoms.aspx|publisher=Eunice Kennedy Shriver National Institute of Child Health and Human Development|access-date=15. 3. 2015|date=30. 11. 2012|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150327033016/http://www.nichd.nih.gov/health/topics/turner/conditioninfo/pages/symptoms.aspx|archive-date=27. 3. 2015}}</ref> Češće se javljaju problemi sa vidom i sluhom.<ref name=NEJM2004 /> ==Uzrok i dijagnoza== Turnerov sindrom obično nije [[Nasljeđivanje|naslijeđen]]; prije nastaje kao rezultat genetskičkog poremećaja tokom formiranja [[gamet€reproduktivnih ćelija]] u roditelja ili u [[embriogeneza|embrionalnom razvoju]], ranih ćelijskih dioba tokom razvoja.<ref name=NIH2012Epi /><ref name=GHR2020>{{cite web |title=Turner syndrome |url=https://ghr.nlm.nih.gov/condition/turner-syndrome |website=Genetics Home Reference |access-date=8. 1. 2020 |language=en}}</ref> Nisu poznati okolinski rizici, a ni dob majke također nema poznatu ulogu.<ref name=NIH2012Epi /><ref>{{cite book| first = Michael | last = Cummings | name-list-format = vanc |title=Human Heredity: Principles and Issues|date=2015|publisher=Cengage Learning|isbn=978-1-305-48067-4|page=161|url=https://books.google.com/books?id=Dz9-BAAAQBAJ&pg=PT161|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20170910181300/https://books.google.com/books?id=Dz9-BAAAQBAJ&pg=PT161|archive-date=10. 9. 2017}}</ref> Turnerov sindrom nastaje zbog [[hromosomska mutacija|hromosomske abnormalnosti]] u kojoj nedostaje ili je izmijenjen cijeli ili dio jednog od [[hromosom X|X kromosoma]].<ref name=NIH2012Con /> Dok ogromna većina ljudi ima 46 hromosoma, oni s TS-om obično ih imaju 45.<ref name=NIH2012Con>{{cite web|title=Turner Syndrome: Condition Information|url=http://www.nichd.nih.gov/health/topics/turner/conditioninfo/Pages/default.aspx|publisher=Eunice Kennedy Shriver National Institute of Child Health and Human Development|access-date=15. 3. 2015|date=30. 11. 2012|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150329012532/http://www.nichd.nih.gov/health/topics/turner/conditioninfo/Pages/default.aspx|archive-date=29. 3. 2015}}</ref> Hromosomska abnormalnost može biti prisutna u samo nekim ćelijama. U tom slučaju je poznata kao TS sa [[Mozaik (genetika)|mozaicizmom]].<ref name=NEJM2004 /> U tim slučajevima simptomi su obično manji i moguće je da se uopće ne pojavljuju.<ref>{{cite web|title=What causes Turner syndrome?|url=http://www.nichd.nih.gov/health/topics/turner/conditioninfo/pages/causes.aspx|publisher=Eunice Kennedy Shriver National Institute of Child Health and Human Development|access-date=15. 3. 2015|date=30. 11. 2012|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150402171740/http://www.nichd.nih.gov/health/topics/turner/conditioninfo/pages/causes.aspx|archive-date=2. 4. 2015}}</ref> Dijagnoza se zasniva na fizičkim znakovima i [[genetičko testiranje|genetičkom ispitivanju]].<ref name=NIH2012Diag>{{cite web|title=How do health care providers diagnose Turner syndrome?|url=http://www.nichd.nih.gov/health/topics/turner/conditioninfo/Pages/diagnosed.aspx|publisher=Eunice Kennedy Shriver National Institute of Child Health and Human Development|access-date=15. 3. 2015|date=30. 11. 2012|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150402104716/http://www.nichd.nih.gov/health/topics/turner/conditioninfo/Pages/diagnosed.aspx|archive-date=2. 4. 2015}}</ref> ==Liječenje == Nije poznat lijek za Turnerov sindrom.<eef name = NIH2012Tx /> Liječenje može pomoći kod ublažavanja simptoma. Injekcije [[hormon rasta|ljudskog hormona rasta]] u djetinjstvu mogu povećati rast odraslih osoba.<ref name = NIH2012Tx /> [[Zamjenska terapija estrogenom]] može pospješiti razvoj [[dojka|grudi]] i kukova. Za liječenje drugih zdravstvenih problema s kojima je povezana TS često je potrebna medicinska njega.<ref name=NIH2012Tx>{{cite web|title=What are common treatments for Turner syndrome?|url=http://www.nichd.nih.gov/health/topics/turner/conditioninfo/pages/treatment.aspx|publisher=Eunice Kennedy Shriver National Institute of Child Health and Human Development|access-date=15. 3. 2015|date=30. 11. 2012|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150329003549/http://www.nichd.nih.gov/health/topics/turner/conditioninfo/Pages/treatment.aspx|archive-date=29. 3. 2015}}</ref> ==Historija== Ovaj sindrom imenovan je po [[endokrinologija|endokrinologu]] [[Henry Turner|Henryju Turneru]], iz [[Illinois]]a, koji ga je opisao 1938.<ref>{{cite journal | vauthors=Turner HH | year=1938 | title=A syndrome of infantilism, congenital webbed neck, and cubitus valgus | url=https://archive.org/details/sim_endocrinology_1938-11_23_5/page/566 | journal= Endocrinology | volume=23 | issue=5 | pages=566– sindrom 74 | doi=10.1210/endo-23-5-566}}</ref> Učestalost Turnerovog sindroma u općoj popilaciji je oko 1/2.000<ref name=ArchDisChild>{{cite journal | vauthors = Donaldson MD, Gault EJ, Tan KW, Dunger DB | title = Optimising management in Turner syndrome: from infancy to adult transfer | journal = Archives of Disease in Childhood | volume = 91 | issue = 6 | pages = 513–20 | date = juni 2006 | pmid = 16714725 | pmc = 2082783 | doi = 10.1136/adc.2003.035907 | url = http://adc.bmj.com/content/91/6/513.abstract | archive-url = https://web.archive.org/web/20120307084228/http://adc.bmj.com/content/91/6/513.abstract | url-status = live | archive-date = 7. 3. 2012 }}</ref> a 1/5.000 kod novorođenih ženskih beba.<ref name=Mar2013>{{cite book|last1=Marino|first1=Bradley S. | name-list-format = vanc | title = Blueprints pediatrics|date=2013|publisher=Wolters Kluwer/Lippincott Williams & Wilkins|location=Philadelphia|isbn=978-1-4511-1604-5|page=319|edition=Sixth|url=https://books.google.com/books?id=OsmaeXtE7sQC&pg=PA319|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20170910181300/https://books.google.com/books?id=OsmaeXtE7sQC&pg=PA319|archive-date=10. 9. 2017}}</ref> Sve svjetske regije i kulture, imaju približno jednaku učestalost ovog sindroma.<ref name=NIH2012Epi>{{cite web|title=How many people are affected or at risk?|url=http://www.nichd.nih.gov/health/topics/turner/conditioninfo/pages/risk.aspx|publisher=Eunice Kennedy Shriver National Institute of Child Health and Human Development|access-date=15. 3. 2015|date=30. 11. 2012|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150402104713/http://www.nichd.nih.gov/health/topics/turner/conditioninfo/pages/risk.aspx|archive-date=2. 4. 2015}}</ref> Ljudi sa TS-om uglavnom imaju kraći životni vijek, pretežno zbog srčanih problema i dijabetesa.<ref name=NEJM2004>{{cite journal | vauthors = Sybert VP, McCauley E | title = Turner's syndrome | journal = The New England Journal of Medicine | volume = 351 | issue = 12 | pages = 1227–38 | date = septembar 2004 | pmid = 15371580 | doi = 10.1056/NEJMra030360 }}</ref> Nakon Turnerovog 1938.,<ref name=Kel818 /> u 1964., sindrom je determiniran kao posljedica [[hromosomska mutacija|hromosomske abnormalnosti]].<ref name=Kel818>{{cite book|last1=Kelly|first1=Evelyn B. | name-list-format = vanc | title = Encyclopedia of human genetics and disease|date=2013|publisher=Greenwood|location=Santa Barbara, Calif.|isbn=978-0-313-38714-2|page=818|url=https://books.google.com/books?id=SjfKybobUIYC&pg=PA818|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20170910181300/https://books.google.com/books?id=SjfKybobUIYC&pg=PA818|archive-date=10. 9. 2017}}</ref> U Evropi se često naziva Ullrich-Turnerov ili čak Bonnevie-Ullrich-Turnerov sindrom, kako bi se priznalo da su i ranije slučajeve opisali evropski ljekari. U ruskoj i SSSR-ovoj literaturi nazivaju ga Shereshevsky-Turnerovim sindromom, kako bi se priznalo da je ovo stanje prvi put (1925.) opisao sovjetski sovjetski endokrinolog Nikolaj Shereshevsky, koji je vjerovao da je to posljedica nerazvijenosti [[gonada]] i [[hipofiza|prednjeg režnja hipofize]].<ref>{{Cite web|url=http://www.whonamedit.com/doctor.cfm/553.html|title=Nikolai Adolfovich Shereshevsky|website=www.whonamedit.com|access-date=3. 11. 2019}}</ref> Prvi objavljeni izvještaj o ženi s [[kariotip]]om 45, X napisao je 1959. dr. Charles Ford i njegove kolege u Harwellu, Oxfordshire, u blizini [[Oxford]]a i ''Guy's Hospital'' u [[London]]u.<ref name="ford 1959">{{cite journal | vauthors = Ford CE, Jones KW, Polani PE, De Almeida JC, Briggs JH | title = A sex-chromosome anomaly in a case of gonadal dysgenesis (Turner's syndrome) | url = https://archive.org/details/sim_the-lancet_1959-04-04_1_7075/page/711 | journal = Lancet | volume = 1 | issue = 7075 | pages = 711–3 | date = april 1959 | pmid = 13642858 | doi = 10.1016/S0140-6736(59)91893-8 }}</ref> Pronađen je kod 14-godišnje djevojčice sa znakovima Turnerovog sindroma. == Znaci i simptomi == [[Datoteka:Puffy feet.JPG|thumb|[[Limfedem]], natečene noge novorođenčeta sa Turnerovim sindromom]] Od sljedećih uobičajenih simptoma Turnerovog sindroma, pogođena osoba može imati bilo koju kombinaciju simptoma i malo je vjerovatno da će imati sve one koji slijede. {{colbegin | colwidth = 25em}} * Kratak stas; * [[Limfedem]] (oticanje) ruku i stopala novorođenčeta; * Široka prsa (štitasta prsa) i široko postavljene grudne bradavice; * Niska zadnja linija vlasišta * Nisko postavljene uši * Reproduktivna sterilnost; * Rudimentarno tkivo žlijezda jajnika (nerazvijene strukture gonada koje kasnije postaju nitaste); * [[Amenoreja]], odsustvo menstruacije; * Povećana težina, [[gojaznost]]; * Skraćen [[metakarpus|metakarpus IV]]; * Mali nokti; * Karakteristične crte lica; * [[Vratna krila]] (pterigij vrata) iz [[cistični higrom|cističnog higroma]] u povojima; * [[Stenoza aortnog zaliska]]; * [[Koartacija aorte]]; * [[Bikuspidni aortni zalistak]] (najčešći srčani problem); * [[Potkovičasti bubreg]]; * Oštećenja vida: [[sklera]], [[rožnjača]], [[glaukom]] itd.; * Upale uha i gubitak sluha; * Visok omjer struka i boka (kukovi nisu mnogo širi od struka); * [[Poremećaj hiperaktivnog deficita pažnje]] (problemi sa koncentracijom, pamćenjem, pažnjom sa hiperaktivnošću koji se uglavnom javljaju u detinjstvu i adolescenciji); * Neverbalne smetnje u učenju (problemi sa matematikom, socijalnim vještinama i prostornim odnosima). {{colend}} Ostale karakteristike mogu uključivati malu donju vilicu ([[Mikrognatizam|mikrognatiju]]), ''[[cubitus valgus]]'',<ref>Chapter on Amenorrhea in: {{cite book | last1 = Bradshaw | first1 = Karen D. | last2 = Schorge | first2 = John O. | last3 = Schaffer | first3 = Joseph | first4 = Lisa M. | last4 = Halvorson | last5 = Hoffman | first5 = Barbara G. | name-list-format = vanc |title=Williams' Gynecology | url = https://archive.org/details/williamsgynecolo0000unse_u2n9 |publisher=McGraw-Hill Professional |location= |year=2008 |pages= |isbn=978-0-07-147257-9 }}</ref> mehki presavinuti nokti, brazda na dlanovim i [[ptoza]] očnih kapaka. Manje su uobičajene pigmentirane [[melanocitni nevus|bradavice]], gubitak sluha i visoko lučno nepce (uska maksila). Turnerov sindrom manifestuje se različito kod svake žene zahvaćene stanjem; prema tome, nijedna osoba ne dijeli iste osobine. Iako je većina fizičkih nalaza bezopasna, sa ovim sindromom mogu biti povezani značajni medicinski problemi. Većina ovih značajnih stanja izleči se operacijom i lijekovima.<ref>{{cite journal | vauthors = Stochholm K, Juul S, Juel K, Naeraa RW, Gravholt CH | title = Prevalence, incidence, diagnostic delay, and mortality in Turner syndrome | journal = The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism | volume = 91 | issue = 10 | pages = 3897–902 | date = oktobar 2006 | pmid = 16849410 | doi = 10.1210/jc.2006-0558 | doi-access = free }}</ref> == Uzrok == Turnerov sindrom uzrokovan je nepostojanjem jedne cjelovite ili djelomične kopije X hromosoma u nekim ili svim ćelijama. Nenormalne ćelije mogu imati samo jedan X ([[monosomija]]) (45, X) ili na njih može utjecati jedna od nekoliko vrsta [[aneuploidija|djelimičnih monosomija]] poput [[delecija (genetika)|delecije]] kratkog (p) kraka jednog X hromosoma (46, X, del (Xp)) ili prisutnosti [[izohromosom]]a sa dva q kraka (46, X, i (Xq)<ref name=Crespi2008>{{cite journal | vauthors = Crespi B | title = Turner syndrome and the evolution of human sexual dimorphism | journal = Evolutionary Applications | volume = 1 | issue = 3 | pages = 449–61 | date = august 2008 | pmid = 25567727 | pmc = 3352375 | doi = 10.1111/j.1752-4571.2008.00017.x }}</ref> Turnerov sindrom ima različite karakteristike zbog nedostatka [[pseudoautosomska regija|pseudohromosomskih regija]], koje su obično pošteđene X-inaktivacije.<ref name="NEJM2004"/> In mosaic individuals, cells with X monosomy (45,X) may occur along with cells that are normal (46,XX), cells that have partial monosomies, or cells that have a Y chromosome (46,XY).<ref name=Crespi2008 /> Procenjuje se da je kod pogođenih osoba relativno čest mozaizam (67–90%).<ref name=Crespi2008 /> === Nasljeđivanje === U većini slučajeva gde se javlja monosomija, prekobrojni X hromosom dolazi od majke.<ref name=Monroy2002>{{cite journal | vauthors = Monroy N, López M, Cervantes A, García-Cruz D, Zafra G, Canún S, Zenteno JC, Kofman-Alfaro S | title = Microsatellite analysis in Turner syndrome: parental origin of X chromosomes and possible mechanism of formation of abnormal chromosomes | journal = American Journal of Medical Genetics | volume = 107 | issue = 3 | pages = 181–9 | date = januar 2002 | pmid = 11807897 | pmc = | doi = 10.1002/ajmg.10113 }}</ref> To se može desiti i zbog [[nesdisjunkcija|nedisjunkcije]] kod oca. [[mejozawMejotske]] greške koje dovode do stvaranja X s p delecijama ili nenormalnim Y kromosomima također se nalaze uglavnom u oca.<ref name=Uematsu>{{cite journal | vauthors = Uematsu A, Yorifuji T, Muroi J, Kawai M, Mamada M, Kaji M, Yamanaka C, Momoi T, Nakahata T | title = Parental origin of normal X chromosomes in Turner syndrome patients with various karyotypes: implications for the mechanism leading to generation of a 45,X karyotype | journal = American Journal of Medical Genetics | volume = 111 | issue = 2 | pages = 134–9 | date = august 2002 | pmid = 12210339 | pmc = | doi = 10.1002/ajmg.10506 }}</ref> [[Izohromosom]] X ili [[prstenasti hromosom]] X pak, jednako često formiraju oba roditelja.<ref name = Uematsu/> Sveukupno, funkcionalni X hromosom obično dolazi od majke. U većini slučajeva Turnerov sindrom je sporadičan događaj, a za roditelje takve osobe, rizik ponovne pojave se ne povećava za naredne trudnoće. Rijetke iznimke mogu uključivati prisustvo uravnoteženih [[translokacija (genetika)|translokacija]] X kromosoma kod roditelja ili gdje majka ima 45, X mozaizam ograničen na njene germ-ćelije.<ref>{{cite journal | vauthors = Frías JL, Davenport ML | title = Health supervision for children with Turner syndrome | journal = Pediatrics | volume = 111 | issue = 3 | pages = 692–702 | date = mart 2003 | pmid = 12612263 | pmc = | doi = 10.1542/peds.111.3.692 | author3 = Committee on Genetics Section on Endocrinology | doi-access = free }}</ref> == Epidemiologija == Turnerov sindrom javlja se između 1/2000<ref name=ArchDisChild/> i 1/5000 žena po rođenju.<ref name = Mar2013 /> Otprilike 99 % fetusa s Turnerovim sindromom spontano nestaje tokom prvog tromjesečja trudnoće.<ref>{{cite journal | vauthors = Urbach A, Benvenisty N | title = Studying early lethality of 45,XO (Turner's syndrome) embryos using human embryonic stem cells | journal = PLOS ONE | volume = 4 | issue = 1 | pages = e4175 | year = 2009 | pmid = 19137066 | pmc = 2613558 | doi = 10.1371/journal.pone.0004175 | bibcode = 2009PLoSO...4.4175U }}</ref> == Također pogledajte == * [[Aneuploidija]]: ** [[XYY sindrom]], ** [[Klinefelterov sindrom]] (XXY) * [[Downov sindrom]], == Reference == {{Reflist}} == Dopunska literatura == {{refbegin}} * {{cite journal | vauthors = Bondy CA | title = Care of girls and women with Turner syndrome: a guideline of the Turner Syndrome Study Group | journal = The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism | volume = 92 | issue = 1 | pages = 10–25 | date = januar 2007 | pmid = 17047017 | doi = 10.1210/jc.2006-1374 | url = http://jcem.endojournals.org/cgi/content/full/92/1/10 | doi-access = free | access-date = 5. 5. 2020 | archive-date = 17. 3. 2011 | archive-url = https://web.archive.org/web/20110317232435/http://jcem.endojournals.org/cgi/content/full/92/1/10 | url-status = dead }} {{refend}} == Vanjski linkovi == * [https://web.archive.org/web/20020524134100/http://turners.nichd.nih.gov/ Turner Syndrome at the National Institute of Child Health and Human Development] * [http://www.endocrine.niddk.nih.gov/ Endocrine and Metabolic Diseases Information Service] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150225175414/http://www.endocrine.niddk.nih.gov/ |date=25. 2. 2015 }} * {{commonscat|Turner Syndrome}}{{Normativna kontrola}} [[Kategorija:Hromosomi]] [[Kategorija:Genetički poremećaji]] [[Kategorija:Genetika čovjeka]] [[Kategorija:Citogenetika]] 3y0wqwdgl8sfrz6z7eg1vj8raesledo 3673852 3673851 2024-12-15T18:15:00Z 93.143.101.214 3673852 wikitext text/x-wiki {{Infokutija bolest | naziv = Turnerov sindrom | slika = Neck of girl with Turner Syndrome (before and after).jpg | opis = Djevojčica sa Turnerovim sindromom prije i poslije operacije vratnih krilastih proširenja | polje = [[Pedijatrija]], [[medicinska genetika]] | sinonimi = Ullrich–Turnerov sundrom; Bonnevie–Ullrich–Turnerov sindrom; [[gonadna disgeneza]] | simptomi = Krilast [[vrat]], nizak rast, natečene ruke i noge | komplikacije = Srčane mahane, [[diabetes mellitus]], [[hipotiroidizam]] | trajanje =Dugoročno | uzroci = Nedostatak [[hromosom X|X hromosoma]] | frekvencija = 1/2.000 do 1/5.000 | DiseasesDB = 13461 | ICD10 = {{ICD10|Q|96||q|90}} | ICD9 = {{ICD9|758.6}} | ICDO = | OMIM = | MedlinePlus = 000379 | eMedicineSubj = ped | eMedicineTopic = 2330 | MeshID = D014424 |Orphanet=881 }}[[Datoteka:Turnerov-sindrom.png|thumb|500px|Karakteristična obilježja i kariogram osobe sa Turnerovim sindromom]] '''Turnerov sindrome''', [[bosanski|bos.]] '''Tarnerov sindrom''', ('''TS''') ili '''Ullrich-Turnerov sindrom''' ili '''Bonnevie–Ullrich–Turnerov sindrom''' i '''gonadna disgeneza''', poznat i kao '''45,X''' ili '''45,X0''', je [[genetički poremećaj]] zbog djelimičnog ili potpunog nedostatka [[hromosom X|X hromosoma]] kod osoba ženskog [[fenotip]]a.<ref name="NIH2013Def">{{cite web|title=Turner Syndrome: Overview|url=http://www.nichd.nih.gov/health/topics/turner/Pages/default.aspx|publisher=Eunice Kennedy Shriver National Institute of Child Health and Human Development|access-date=15. 3. 2015|date=3. 4. 2013|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150402112322/http://www.nichd.nih.gov/health/topics/turner/Pages/default.aspx|archive-date=2. 4. 2015}}</ref> Znaci i simptomi kod pogođenih dosta variraju.<ref name="NIH2012Sym" /> Često se uočava kratak i krilast vrat (poznat kao pterigij vrata) [[nisko postavljene uši]], nisko vlasište na stražnjem dijelu vrata, [[kratki stas]] i [[edem|natečene]] ruke i noge pri rođenju.<ref name="NIH2012Sym" /> Obično se javlja [[menstruacija|amenoreja]] nedostatak (menstruacije), a [[grudi]] se razvijaju samo sa [[nadomještajuća terapija|nadomještanjem hormona]].<ref name="NIH2012Sym" /> [[urođena srčana oštećenja|srčane greške]], [[dijabetes melitus|dijabetes]], a javljaju se češće i [[hipotireoza|sniženja hormona štitnjače]].<ref name=NIH2012Sym /> Većina ljudi sa TS imaju normalnu inteligenciju.<ref name=NIH2012Sym /> Mnogi imaju problema sa [[prostor|prostornom vizualizacijom]] koja bi mogla biti potrebna za [[matematika|matematiku]].<ref name=NIH2012Sym>{{cite web|title=What are the symptoms of Turner syndrome?|url=http://www.nichd.nih.gov/health/topics/turner/conditioninfo/pages/symptoms.aspx|publisher=Eunice Kennedy Shriver National Institute of Child Health and Human Development|access-date=15. 3. 2015|date=30. 11. 2012|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150327033016/http://www.nichd.nih.gov/health/topics/turner/conditioninfo/pages/symptoms.aspx|archive-date=27. 3. 2015}}</ref> Češće se javljaju problemi sa vidom i sluhom.<ref name=NEJM2004 /> ==Uzrok i dijagnoza== Turnerov sindrom obično nije [[Nasljeđivanje|naslijeđen]]; prije nastaje kao rezultat genetskičkog poremećaja tokom formiranja [[gamet€reproduktivnih ćelija]] u roditelja ili u [[embriogeneza|embrionalnom razvoju]], ranih ćelijskih dioba tokom razvoja.<ref name=NIH2012Epi /><ref name=GHR2020>{{cite web |title=Turner syndrome |url=https://ghr.nlm.nih.gov/condition/turner-syndrome |website=Genetics Home Reference |access-date=8. 1. 2020 |language=en}}</ref> Nisu poznati okolinski rizici, a ni dob majke također nema poznatu ulogu.<ref name=NIH2012Epi /><ref>{{cite book| first = Michael | last = Cummings | name-list-format = vanc |title=Human Heredity: Principles and Issues|date=2015|publisher=Cengage Learning|isbn=978-1-305-48067-4|page=161|url=https://books.google.com/books?id=Dz9-BAAAQBAJ&pg=PT161|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20170910181300/https://books.google.com/books?id=Dz9-BAAAQBAJ&pg=PT161|archive-date=10. 9. 2017}}</ref> Turnerov sindrom nastaje zbog [[hromosomska mutacija|hromosomske abnormalnosti]] u kojoj nedostaje ili je izmijenjen cijeli ili dio jednog od [[hromosom X|X kromosoma]].<ref name=NIH2012Con /> Dok ogromna većina ljudi ima 46 hromosoma, oni s TS-om obično ih imaju 45.<ref name=NIH2012Con>{{cite web|title=Turner Syndrome: Condition Information|url=http://www.nichd.nih.gov/health/topics/turner/conditioninfo/Pages/default.aspx|publisher=Eunice Kennedy Shriver National Institute of Child Health and Human Development|access-date=15. 3. 2015|date=30. 11. 2012|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150329012532/http://www.nichd.nih.gov/health/topics/turner/conditioninfo/Pages/default.aspx|archive-date=29. 3. 2015}}</ref> Hromosomska abnormalnost može biti prisutna u samo nekim ćelijama. U tom slučaju je poznata kao TS sa [[Mozaik (genetika)|mozaicizmom]].<ref name=NEJM2004 /> U tim slučajevima simptomi su obično manji i moguće je da se uopće ne pojavljuju.<ref>{{cite web|title=What causes Turner syndrome?|url=http://www.nichd.nih.gov/health/topics/turner/conditioninfo/pages/causes.aspx|publisher=Eunice Kennedy Shriver National Institute of Child Health and Human Development|access-date=15. 3. 2015|date=30. 11. 2012|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150402171740/http://www.nichd.nih.gov/health/topics/turner/conditioninfo/pages/causes.aspx|archive-date=2. 4. 2015}}</ref> Dijagnoza se zasniva na fizičkim znakovima i [[genetičko testiranje|genetičkom ispitivanju]].<ref name=NIH2012Diag>{{cite web|title=How do health care providers diagnose Turner syndrome?|url=http://www.nichd.nih.gov/health/topics/turner/conditioninfo/Pages/diagnosed.aspx|publisher=Eunice Kennedy Shriver National Institute of Child Health and Human Development|access-date=15. 3. 2015|date=30. 11. 2012|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150402104716/http://www.nichd.nih.gov/health/topics/turner/conditioninfo/Pages/diagnosed.aspx|archive-date=2. 4. 2015}}</ref> ==Liječenje == Nije poznat lijek za Turnerov sindrom.<eef name = NIH2012Tx /> Liječenje može pomoći kod ublažavanja simptoma. Injekcije [[hormon rasta|ljudskog hormona rasta]] u djetinjstvu mogu povećati rast odraslih osoba.<ref name = NIH2012Tx /> [[Zamjenska terapija estrogenom]] može pospješiti razvoj [[dojka|grudi]] i kukova. Za liječenje drugih zdravstvenih problema s kojima je povezana TS često je potrebna medicinska njega.<ref name=NIH2012Tx>{{cite web|title=What are common treatments for Turner syndrome?|url=http://www.nichd.nih.gov/health/topics/turner/conditioninfo/pages/treatment.aspx|publisher=Eunice Kennedy Shriver National Institute of Child Health and Human Development|access-date=15. 3. 2015|date=30. 11. 2012|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150329003549/http://www.nichd.nih.gov/health/topics/turner/conditioninfo/Pages/treatment.aspx|archive-date=29. 3. 2015}}</ref> ==Historija== Ovaj sindrom imenovan je po [[endokrinologija|endokrinologu]] [[Henry Turner|Henryju Turneru]], iz [[Illinois]]a, koji ga je opisao 1938.<ref>{{cite journal | vauthors=Turner HH | year=1938 | title=A syndrome of infantilism, congenital webbed neck, and cubitus valgus | url=https://archive.org/details/sim_endocrinology_1938-11_23_5/page/566 | journal= Endocrinology | volume=23 | issue=5 | pages=566– sindrom 74 | doi=10.1210/endo-23-5-566}}</ref> Učestalost Turnerovog sindroma u općoj popilaciji je oko 1/2.000<ref name=ArchDisChild>{{cite journal | vauthors = Donaldson MD, Gault EJ, Tan KW, Dunger DB | title = Optimising management in Turner syndrome: from infancy to adult transfer | journal = Archives of Disease in Childhood | volume = 91 | issue = 6 | pages = 513–20 | date = juni 2006 | pmid = 16714725 | pmc = 2082783 | doi = 10.1136/adc.2003.035907 | url = http://adc.bmj.com/content/91/6/513.abstract | archive-url = https://web.archive.org/web/20120307084228/http://adc.bmj.com/content/91/6/513.abstract | url-status = live | archive-date = 7. 3. 2012 }}</ref> a 1/5.000 kod novorođenih ženskih beba.<ref name=Mar2013>{{cite book|last1=Marino|first1=Bradley S. | name-list-format = vanc | title = Blueprints pediatrics|date=2013|publisher=Wolters Kluwer/Lippincott Williams & Wilkins|location=Philadelphia|isbn=978-1-4511-1604-5|page=319|edition=Sixth|url=https://books.google.com/books?id=OsmaeXtE7sQC&pg=PA319|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20170910181300/https://books.google.com/books?id=OsmaeXtE7sQC&pg=PA319|archive-date=10. 9. 2017}}</ref> Sve svjetske regije i kulture, imaju približno jednaku učestalost ovog sindroma.<ref name=NIH2012Epi>{{cite web|title=How many people are affected or at risk?|url=http://www.nichd.nih.gov/health/topics/turner/conditioninfo/pages/risk.aspx|publisher=Eunice Kennedy Shriver National Institute of Child Health and Human Development|access-date=15. 3. 2015|date=30. 11. 2012|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150402104713/http://www.nichd.nih.gov/health/topics/turner/conditioninfo/pages/risk.aspx|archive-date=2. 4. 2015}}</ref> Ljudi sa TS-om uglavnom imaju kraći životni vijek, pretežno zbog srčanih problema i dijabetesa.<ref name=NEJM2004>{{cite journal | vauthors = Sybert VP, McCauley E | title = Turner's syndrome | journal = The New England Journal of Medicine | volume = 351 | issue = 12 | pages = 1227–38 | date = septembar 2004 | pmid = 15371580 | doi = 10.1056/NEJMra030360 }}</ref> Nakon Turnerovog 1938.,<ref name=Kel818 /> u 1964., sindrom je determiniran kao posljedica [[hromosomska mutacija|hromosomske abnormalnosti]].<ref name=Kel818>{{cite book|last1=Kelly|first1=Evelyn B. | name-list-format = vanc | title = Encyclopedia of human genetics and disease|date=2013|publisher=Greenwood|location=Santa Barbara, Calif.|isbn=978-0-313-38714-2|page=818|url=https://books.google.com/books?id=SjfKybobUIYC&pg=PA818|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20170910181300/https://books.google.com/books?id=SjfKybobUIYC&pg=PA818|archive-date=10. 9. 2017}}</ref> U Evropi se često naziva Ullrich-Turnerov ili čak Bonnevie-Ullrich-Turnerov sindrom, kako bi se priznalo da su i ranije slučajeve opisali evropski ljekari. U ruskoj i SSSR-ovoj literaturi nazivaju ga Shereshevsky-Turnerovim sindromom, kako bi se priznalo da je ovo stanje prvi put (1925.) opisao sovjetski sovjetski endokrinolog Nikolaj Shereshevsky, koji je vjerovao da je to posljedica nerazvijenosti [[gonada]] i [[hipofiza|prednjeg režnja hipofize]].<ref>{{Cite web|url=http://www.whonamedit.com/doctor.cfm/553.html|title=Nikolai Adolfovich Shereshevsky|website=www.whonamedit.com|access-date=3. 11. 2019}}</ref> Prvi objavljeni izvještaj o ženi s [[kariotip]]om 45, X napisao je 1959. dr. Charles Ford i njegove kolege u Harwellu, Oxfordshire, u blizini [[Oxford]]a i ''Guy's Hospital'' u [[London]]u.<ref name="ford 1959">{{cite journal | vauthors = Ford CE, Jones KW, Polani PE, De Almeida JC, Briggs JH | title = A sex-chromosome anomaly in a case of gonadal dysgenesis (Turner's syndrome) | url = https://archive.org/details/sim_the-lancet_1959-04-04_1_7075/page/711 | journal = Lancet | volume = 1 | issue = 7075 | pages = 711–3 | date = april 1959 | pmid = 13642858 | doi = 10.1016/S0140-6736(59)91893-8 }}</ref> Pronađen je kod 14-godišnje djevojčice sa znakovima Turnerovog sindroma. == Znaci i simptomi == [[Datoteka:Puffy feet.JPG|thumb|[[Limfedem]], natečene noge novorođenčeta sa Turnerovim sindromom]] Od sljedećih uobičajenih simptoma Turnerovog sindroma, pogođena osoba može imati bilo koju kombinaciju simptoma i malo je vjerovatno da će imati sve one koji slijede. {{colbegin | colwidth = 25em}} * Kratak stas; * [[Limfedem]] (oticanje) ruku i stopala novorođenčeta; * Široka prsa (štitasta prsa) i široko postavljene grudne bradavice; * Niska zadnja linija vlasišta * Nisko postavljene uši * Reproduktivna sterilnost; * Rudimentarno tkivo žlijezda jajnika (nerazvijene strukture gonada koje kasnije postaju nitaste); * [[Amenoreja]], odsustvo menstruacije; * Povećana težina, [[gojaznost]]; * Skraćen [[metakarpus|metakarpus IV]]; * Mali nokti; * Karakteristične crte lica; * [[Vratna krila]] (pterigij vrata) iz [[cistični higrom|cističnog higroma]] u povojima; * [[Stenoza aortnog zaliska]]; * [[Koartacija aorte]]; * [[Bikuspidni aortni zalistak]] (najčešći srčani problem); * [[Potkovičasti bubreg]]; * Oštećenja vida: [[sklera]], [[rožnjača]], [[glaukom]] itd.; * Upale uha i gubitak sluha; * Visok omjer struka i boka (kukovi nisu mnogo širi od struka); * [[Poremećaj hiperaktivnog deficita pažnje]] (problemi sa koncentracijom, pamćenjem, pažnjom sa hiperaktivnošću koji se uglavnom javljaju u detinjstvu i adolescenciji); * Neverbalne smetnje u učenju (problemi sa matematikom, socijalnim vještinama i prostornim odnosima). {{colend}} Ostale karakteristike mogu uključivati malu donju vilicu ([[Mikrognatizam|mikrognatiju]]), ''[[cubitus valgus]]'',<ref>Chapter on Amenorrhea in: {{cite book | last1 = Bradshaw | first1 = Karen D. | last2 = Schorge | first2 = John O. | last3 = Schaffer | first3 = Joseph | first4 = Lisa M. | last4 = Halvorson | last5 = Hoffman | first5 = Barbara G. | name-list-format = vanc |title=Williams' Gynecology | url = https://archive.org/details/williamsgynecolo0000unse_u2n9 |publisher=McGraw-Hill Professional |location= |year=2008 |pages= |isbn=978-0-07-147257-9 }}</ref> mehki presavinuti nokti, brazda na dlanovim i [[ptoza]] očnih kapaka. Manje su uobičajene pigmentirane [[melanocitni nevus|bradavice]], gubitak sluha i visoko lučno nepce (uska maksila). Turnerov sindrom manifestuje se različito kod svake žene zahvaćene stanjem; prema tome, nijedna osoba ne dijeli iste osobine. Iako je većina fizičkih nalaza bezopasna, sa ovim sindromom mogu biti povezani značajni medicinski problemi. Većina ovih značajnih stanja izleči se operacijom i lijekovima.<ref>{{cite journal | vauthors = Stochholm K, Juul S, Juel K, Naeraa RW, Gravholt CH | title = Prevalence, incidence, diagnostic delay, and mortality in Turner syndrome | journal = The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism | volume = 91 | issue = 10 | pages = 3897–902 | date = oktobar 2006 | pmid = 16849410 | doi = 10.1210/jc.2006-0558 | doi-access = free }}</ref> == Uzrok == Turnerov sindrom uzrokovan je nepostojanjem jedne cjelovite ili djelomične kopije X hromosoma u nekim ili svim ćelijama. Nenormalne ćelije mogu imati samo jedan X ([[monosomija]]) (45, X) ili na njih može utjecati jedna od nekoliko vrsta [[aneuploidija|djelimičnih monosomija]] poput [[delecija (genetika)|delecije]] kratkog (p) kraka jednog X hromosoma (46, X, del (Xp)) ili prisutnosti [[izohromosom]]a sa dva q kraka (46, X, i (Xq)<ref name=Crespi2008>{{cite journal | vauthors = Crespi B | title = Turner syndrome and the evolution of human sexual dimorphism | journal = Evolutionary Applications | volume = 1 | issue = 3 | pages = 449–61 | date = august 2008 | pmid = 25567727 | pmc = 3352375 | doi = 10.1111/j.1752-4571.2008.00017.x }}</ref> Turnerov sindrom ima različite karakteristike zbog nedostatka [[pseudoautosomska regija|pseudohromosomskih regija]], koje su obično pošteđene X-inaktivacije.<ref name="NEJM2004"/> In mosaic individuals, cells with X monosomy (45,X) may occur along with cells that are normal (46,XX), cells that have partial monosomies, or cells that have a Y chromosome (46,XY).<ref name=Crespi2008 /> Procenjuje se da je kod pogođenih osoba relativno čest mozaizam (67–90%).<ref name=Crespi2008 /> === Nasljeđivanje === U većini slučajeva gde se javlja monosomija, prekobrojni X hromosom dolazi od majke.<ref name=Monroy2002>{{cite journal | vauthors = Monroy N, López M, Cervantes A, García-Cruz D, Zafra G, Canún S, Zenteno JC, Kofman-Alfaro S | title = Microsatellite analysis in Turner syndrome: parental origin of X chromosomes and possible mechanism of formation of abnormal chromosomes | journal = American Journal of Medical Genetics | volume = 107 | issue = 3 | pages = 181–9 | date = januar 2002 | pmid = 11807897 | pmc = | doi = 10.1002/ajmg.10113 }}</ref> To se može desiti i zbog [[nesdisjunkcija|nedisjunkcije]] kod oca. [[mejozawMejotske]] greške koje dovode do stvaranja X s p delecijama ili nenormalnim Y kromosomima također se nalaze uglavnom u oca.<ref name=Uematsu>{{cite journal | vauthors = Uematsu A, Yorifuji T, Muroi J, Kawai M, Mamada M, Kaji M, Yamanaka C, Momoi T, Nakahata T | title = Parental origin of normal X chromosomes in Turner syndrome patients with various karyotypes: implications for the mechanism leading to generation of a 45,X karyotype | journal = American Journal of Medical Genetics | volume = 111 | issue = 2 | pages = 134–9 | date = august 2002 | pmid = 12210339 | pmc = | doi = 10.1002/ajmg.10506 }}</ref> [[Izohromosom]] X ili [[prstenasti hromosom]] X pak, jednako često formiraju oba roditelja.<ref name = Uematsu/> Sveukupno, funkcionalni X hromosom obično dolazi od majke. U većini slučajeva Turnerov sindrom je sporadičan događaj, a za roditelje takve osobe, rizik ponovne pojave se ne povećava za naredne trudnoće. Rijetke iznimke mogu uključivati prisustvo uravnoteženih [[translokacija (genetika)|translokacija]] X kromosoma kod roditelja ili gdje majka ima 45, X mozaizam ograničen na njene germ-ćelije.<ref>{{cite journal | vauthors = Frías JL, Davenport ML | title = Health supervision for children with Turner syndrome | journal = Pediatrics | volume = 111 | issue = 3 | pages = 692–702 | date = mart 2003 | pmid = 12612263 | pmc = | doi = 10.1542/peds.111.3.692 | author3 = Committee on Genetics Section on Endocrinology | doi-access = free }}</ref> == Epidemiologija == Turnerov sindrom javlja se između 1/2000<ref name=ArchDisChild/> i 1/5000 žena po rođenju.<ref name = Mar2013 /> Otprilike 99 % fetusa s Turnerovim sindromom spontano nestaje tokom prvog tromjesečja trudnoće.<ref>{{cite journal | vauthors = Urbach A, Benvenisty N | title = Studying early lethality of 45,XO (Turner's syndrome) embryos using human embryonic stem cells | journal = PLOS ONE | volume = 4 | issue = 1 | pages = e4175 | year = 2009 | pmid = 19137066 | pmc = 2613558 | doi = 10.1371/journal.pone.0004175 | bibcode = 2009PLoSO...4.4175U }}</ref> == Također pogledajte == * [[Aneuploidija]]: ** [[XYY sindrom]], ** [[Klinefelterov sindrom]] (XXY) * [[Downov sindrom]], == Reference == {{Reflist}} == Dopunska literatura == {{refbegin}} * {{cite journal | vauthors = Bondy CA | title = Care of girls and women with Turner syndrome: a guideline of the Turner Syndrome Study Group | journal = The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism | volume = 92 | issue = 1 | pages = 10–25 | date = januar 2007 | pmid = 17047017 | doi = 10.1210/jc.2006-1374 | url = http://jcem.endojournals.org/cgi/content/full/92/1/10 | doi-access = free | access-date = 5. 5. 2020 | archive-date = 17. 3. 2011 | archive-url = https://web.archive.org/web/20110317232435/http://jcem.endojournals.org/cgi/content/full/92/1/10 | url-status = dead }} {{refend}} == Vanjski linkovi == * [https://web.archive.org/web/20020524134100/http://turners.nichd.nih.gov/ Turner Syndrome at the National Institute of Child Health and Human Development] * [http://www.endocrine.niddk.nih.gov/ Endocrine and Metabolic Diseases Information Service] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150225175414/http://www.endocrine.niddk.nih.gov/ |date=25. 2. 2015 }} * {{commonscat|Turner Syndrome}}{{Normativna kontrola}} [[Kategorija:Hromosomi]] [[Kategorija:Genetički poremećaji]] [[Kategorija:Genetika čovjeka]] [[Kategorija:Citogenetika]] etqv0giz8rhnmwnkqfowjxgdzm4i6ji 3673859 3673852 2024-12-15T18:24:03Z KWiki 9400 Vraćene izmjene korisnika [[Special:Contributions/93.143.101.214|93.143.101.214]] ([[User talk:93.143.101.214|razgovor]]) na posljednju izmjenu korisnika [[User:InternetArchiveBot|InternetArchiveBot]] 3673199 wikitext text/x-wiki {{Infokutija bolest | naziv = Turnerov sindrom | slika = Neck of girl with Turner Syndrome (before and after).jpg | opis = Djevojčica sa Turnerovim sindromom prije i poslije operacije vratnih krilastih proširenja | polje = [[Pedijatrija]], [[medicinska genetika]] | sinonimi = Ullrich–Turnerov sundrom; Bonnevie–Ullrich–Turnerov sindrom; [[gonadna disgeneza]] | simptomi = Krilast [[vrat]], nizak rast, natečene ruke i noge | komplikacije = Srčane mahane, [[diabetes mellitus]], [[hipotiroidizam]] | trajanje =Dugoročno | uzroci = Nedostatak [[hromosom X|X hromosoma]] | frekvencija = 1/2.000 do 1/5.000 | DiseasesDB = 13461 | ICD10 = {{ICD10|Q|96||q|90}} | ICD9 = {{ICD9|758.6}} | ICDO = | OMIM = | MedlinePlus = 000379 | eMedicineSubj = ped | eMedicineTopic = 2330 | MeshID = D014424 |Orphanet=881 }} [[Datoteka:Turnerov-sindrom.png|thumb|500px|Karakteristična obilježja i kariogram osobe sa Turnerovim sindromom]] '''Turnerov sindrome''', [[bosanski|bos.]] '''Tarnerov sindrom''', ('''TS''') ili '''Ullrich-Turnerov sindrom''' ili '''Bonnevie–Ullrich–Turnerov sindrom''' i '''gonadna disgeneza''', poznat i kao '''45,X''' ili '''45,X0''', je [[genetički poremećaj]] zbog djelimičnog ili potpunog nedostatka [[hromosom X|X hromosoma]] kod osoba ženskog [[fenotip]]a.<ref name="NIH2013Def">{{cite web|title=Turner Syndrome: Overview|url=http://www.nichd.nih.gov/health/topics/turner/Pages/default.aspx|publisher=Eunice Kennedy Shriver National Institute of Child Health and Human Development|access-date=15. 3. 2015|date=3. 4. 2013|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150402112322/http://www.nichd.nih.gov/health/topics/turner/Pages/default.aspx|archive-date=2. 4. 2015}}</ref> Znaci i simptomi kod pogođenih dosta variraju.<ref name="NIH2012Sym" /> Često se uočava kratak i krilast vrat (poznat kao pterigij vrata) [[nisko postavljene uši]], nisko vlasište na stražnjem dijelu vrata, [[kratki stas]] i [[edem|natečene]] ruke i noge pri rođenju.<ref name="NIH2012Sym" /> Obično se javlja [[menstruacija|amenoreja]] nedostatak (menstruacije), a [[grudi]] se razvijaju samo sa [[nadomještajuća terapija|nadomještanjem hormona]].<ref name="NIH2012Sym" /> [[urođena srčana oštećenja|srčane greške]], [[dijabetes melitus|dijabetes]], a javljaju se češće i [[hipotireoza|sniženja hormona štitnjače]].<ref name=NIH2012Sym /> Većina ljudi sa TS imaju normalnu inteligenciju.<ref name=NIH2012Sym /> Mnogi imaju problema sa [[prostor|prostornom vizualizacijom]] koja bi mogla biti potrebna za [[matematika|matematiku]].<ref name=NIH2012Sym>{{cite web|title=What are the symptoms of Turner syndrome?|url=http://www.nichd.nih.gov/health/topics/turner/conditioninfo/pages/symptoms.aspx|publisher=Eunice Kennedy Shriver National Institute of Child Health and Human Development|access-date=15. 3. 2015|date=30. 11. 2012|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150327033016/http://www.nichd.nih.gov/health/topics/turner/conditioninfo/pages/symptoms.aspx|archive-date=27. 3. 2015}}</ref> Češće se javljaju problemi sa vidom i sluhom.<ref name=NEJM2004 /> ==Uzrok i dijagnoza== Turnerov sindrom obično nije [[Nasljeđivanje|naslijeđen]]; prije nastaje kao rezultat genetskičkog poremećaja tokom formiranja [[gamet€reproduktivnih ćelija]] u roditelja ili u [[embriogeneza|embrionalnom razvoju]], ranih ćelijskih dioba tokom razvoja.<ref name=NIH2012Epi /><ref name=GHR2020>{{cite web |title=Turner syndrome |url=https://ghr.nlm.nih.gov/condition/turner-syndrome |website=Genetics Home Reference |access-date=8. 1. 2020 |language=en}}</ref> Nisu poznati okolinski rizici, a ni dob majke također nema poznatu ulogu.<ref name=NIH2012Epi /><ref>{{cite book| first = Michael | last = Cummings | name-list-format = vanc |title=Human Heredity: Principles and Issues|date=2015|publisher=Cengage Learning|isbn=978-1-305-48067-4|page=161|url=https://books.google.com/books?id=Dz9-BAAAQBAJ&pg=PT161|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20170910181300/https://books.google.com/books?id=Dz9-BAAAQBAJ&pg=PT161|archive-date=10. 9. 2017}}</ref> Turnerov sindrom nastaje zbog [[hromosomska mutacija|hromosomske abnormalnosti]] u kojoj nedostaje ili je izmijenjen cijeli ili dio jednog od [[hromosom X|X kromosoma]].<ref name=NIH2012Con /> Dok ogromna većina ljudi ima 46 hromosoma, oni s TS-om obično ih imaju 45.<ref name=NIH2012Con>{{cite web|title=Turner Syndrome: Condition Information|url=http://www.nichd.nih.gov/health/topics/turner/conditioninfo/Pages/default.aspx|publisher=Eunice Kennedy Shriver National Institute of Child Health and Human Development|access-date=15. 3. 2015|date=30. 11. 2012|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150329012532/http://www.nichd.nih.gov/health/topics/turner/conditioninfo/Pages/default.aspx|archive-date=29. 3. 2015}}</ref> Hromosomska abnormalnost može biti prisutna u samo nekim ćelijama. U tom slučaju je poznata kao TS sa [[Mozaik (genetika)|mozaicizmom]].<ref name=NEJM2004 /> U tim slučajevima simptomi su obično manji i moguće je da se uopće ne pojavljuju.<ref>{{cite web|title=What causes Turner syndrome?|url=http://www.nichd.nih.gov/health/topics/turner/conditioninfo/pages/causes.aspx|publisher=Eunice Kennedy Shriver National Institute of Child Health and Human Development|access-date=15. 3. 2015|date=30. 11. 2012|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150402171740/http://www.nichd.nih.gov/health/topics/turner/conditioninfo/pages/causes.aspx|archive-date=2. 4. 2015}}</ref> Dijagnoza se zasniva na fizičkim znakovima i [[genetičko testiranje|genetičkom ispitivanju]].<ref name=NIH2012Diag>{{cite web|title=How do health care providers diagnose Turner syndrome?|url=http://www.nichd.nih.gov/health/topics/turner/conditioninfo/Pages/diagnosed.aspx|publisher=Eunice Kennedy Shriver National Institute of Child Health and Human Development|access-date=15. 3. 2015|date=30. 11. 2012|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150402104716/http://www.nichd.nih.gov/health/topics/turner/conditioninfo/Pages/diagnosed.aspx|archive-date=2. 4. 2015}}</ref> ==Liječenje == Nije poznat lijek za Turnerov sindrom.<eef name = NIH2012Tx /> Liječenje može pomoći kod ublažavanja simptoma. Injekcije [[hormon rasta|ljudskog hormona rasta]] u djetinjstvu mogu povećati rast odraslih osoba.<ref name = NIH2012Tx /> [[Zamjenska terapija estrogenom]] može pospješiti razvoj [[dojka|grudi]] i kukova. Za liječenje drugih zdravstvenih problema s kojima je povezana TS često je potrebna medicinska njega.<ref name=NIH2012Tx>{{cite web|title=What are common treatments for Turner syndrome?|url=http://www.nichd.nih.gov/health/topics/turner/conditioninfo/pages/treatment.aspx|publisher=Eunice Kennedy Shriver National Institute of Child Health and Human Development|access-date=15. 3. 2015|date=30. 11. 2012|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150329003549/http://www.nichd.nih.gov/health/topics/turner/conditioninfo/Pages/treatment.aspx|archive-date=29. 3. 2015}}</ref> ==Historija== Ovaj sindrom imenovan je po [[endokrinologija|endokrinologu]] [[Henry Turner|Henryju Turneru]], iz [[Illinois]]a, koji ga je opisao 1938.<ref>{{cite journal | vauthors=Turner HH | year=1938 | title=A syndrome of infantilism, congenital webbed neck, and cubitus valgus | url=https://archive.org/details/sim_endocrinology_1938-11_23_5/page/566 | journal= Endocrinology | volume=23 | issue=5 | pages=566– sindrom 74 | doi=10.1210/endo-23-5-566}}</ref> Učestalost Turnerovog sindroma u općoj popilaciji je oko 1/2.000<ref name=ArchDisChild>{{cite journal | vauthors = Donaldson MD, Gault EJ, Tan KW, Dunger DB | title = Optimising management in Turner syndrome: from infancy to adult transfer | journal = Archives of Disease in Childhood | volume = 91 | issue = 6 | pages = 513–20 | date = juni 2006 | pmid = 16714725 | pmc = 2082783 | doi = 10.1136/adc.2003.035907 | url = http://adc.bmj.com/content/91/6/513.abstract | archive-url = https://web.archive.org/web/20120307084228/http://adc.bmj.com/content/91/6/513.abstract | url-status = live | archive-date = 7. 3. 2012 }}</ref> a 1/5.000 kod novorođenih ženskih beba.<ref name=Mar2013>{{cite book|last1=Marino|first1=Bradley S. | name-list-format = vanc | title = Blueprints pediatrics|date=2013|publisher=Wolters Kluwer/Lippincott Williams & Wilkins|location=Philadelphia|isbn=978-1-4511-1604-5|page=319|edition=Sixth|url=https://books.google.com/books?id=OsmaeXtE7sQC&pg=PA319|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20170910181300/https://books.google.com/books?id=OsmaeXtE7sQC&pg=PA319|archive-date=10. 9. 2017}}</ref> Sve svjetske regije i kulture, imaju približno jednaku učestalost ovog sindroma.<ref name=NIH2012Epi>{{cite web|title=How many people are affected or at risk?|url=http://www.nichd.nih.gov/health/topics/turner/conditioninfo/pages/risk.aspx|publisher=Eunice Kennedy Shriver National Institute of Child Health and Human Development|access-date=15. 3. 2015|date=30. 11. 2012|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150402104713/http://www.nichd.nih.gov/health/topics/turner/conditioninfo/pages/risk.aspx|archive-date=2. 4. 2015}}</ref> Ljudi sa TS-om uglavnom imaju kraći životni vijek, pretežno zbog srčanih problema i dijabetesa.<ref name=NEJM2004>{{cite journal | vauthors = Sybert VP, McCauley E | title = Turner's syndrome | journal = The New England Journal of Medicine | volume = 351 | issue = 12 | pages = 1227–38 | date = septembar 2004 | pmid = 15371580 | doi = 10.1056/NEJMra030360 }}</ref> Nakon Turnerovog 1938.,<ref name=Kel818 /> u 1964., sindrom je determiniran kao posljedica [[hromosomska mutacija|hromosomske abnormalnosti]].<ref name=Kel818>{{cite book|last1=Kelly|first1=Evelyn B. | name-list-format = vanc | title = Encyclopedia of human genetics and disease|date=2013|publisher=Greenwood|location=Santa Barbara, Calif.|isbn=978-0-313-38714-2|page=818|url=https://books.google.com/books?id=SjfKybobUIYC&pg=PA818|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20170910181300/https://books.google.com/books?id=SjfKybobUIYC&pg=PA818|archive-date=10. 9. 2017}}</ref> U Evropi se često naziva Ullrich-Turnerov ili čak Bonnevie-Ullrich-Turnerov sindrom, kako bi se priznalo da su i ranije slučajeve opisali evropski ljekari. U ruskoj i SSSR-ovoj literaturi nazivaju ga Shereshevsky-Turnerovim sindromom, kako bi se priznalo da je ovo stanje prvi put (1925.) opisao sovjetski sovjetski endokrinolog Nikolaj Shereshevsky, koji je vjerovao da je to posljedica nerazvijenosti [[gonada]] i [[hipofiza|prednjeg režnja hipofize]].<ref>{{Cite web|url=http://www.whonamedit.com/doctor.cfm/553.html|title=Nikolai Adolfovich Shereshevsky|website=www.whonamedit.com|access-date=3. 11. 2019}}</ref> Prvi objavljeni izvještaj o ženi s [[kariotip]]om 45, X napisao je 1959. dr. Charles Ford i njegove kolege u Harwellu, Oxfordshire, u blizini [[Oxford]]a i ''Guy's Hospital'' u [[London]]u.<ref name="ford 1959">{{cite journal | vauthors = Ford CE, Jones KW, Polani PE, De Almeida JC, Briggs JH | title = A sex-chromosome anomaly in a case of gonadal dysgenesis (Turner's syndrome) | url = https://archive.org/details/sim_the-lancet_1959-04-04_1_7075/page/711 | journal = Lancet | volume = 1 | issue = 7075 | pages = 711–3 | date = april 1959 | pmid = 13642858 | doi = 10.1016/S0140-6736(59)91893-8 }}</ref> Pronađen je kod 14-godišnje djevojčice sa znakovima Turnerovog sindroma. == Znaci i simptomi == [[Datoteka:Puffy feet.JPG|thumb|[[Limfedem]], natečene noge novorođenčeta sa Turnerovim sindromom]] Od sljedećih uobičajenih simptoma Turnerovog sindroma, pogođena osoba može imati bilo koju kombinaciju simptoma i malo je vjerovatno da će imati sve one koji slijede. {{colbegin | colwidth = 25em}} * Kratak stas; * [[Limfedem]] (oticanje) ruku i stopala novorođenčeta; * Široka prsa (štitasta prsa) i široko postavljene grudne bradavice; * Niska zadnja linija vlasišta * Nisko postavljene uši * Reproduktivna sterilnost; * Rudimentarno tkivo žlijezda jajnika (nerazvijene strukture gonada koje kasnije postaju nitaste); * [[Amenoreja]], odsustvo menstruacije; * Povećana težina, [[gojaznost]]; * Skraćen [[metakarpus|metakarpus IV]]; * Mali nokti; * Karakteristične crte lica; * [[Vratna krila]] (pterigij vrata) iz [[cistični higrom|cističnog higroma]] u povojima; * [[Stenoza aortnog zaliska]]; * [[Koartacija aorte]]; * [[Bikuspidni aortni zalistak]] (najčešći srčani problem); * [[Potkovičasti bubreg]]; * Oštećenja vida: [[sklera]], [[rožnjača]], [[glaukom]] itd.; * Upale uha i gubitak sluha; * Visok omjer struka i boka (kukovi nisu mnogo širi od struka); * [[Poremećaj hiperaktivnog deficita pažnje]] (problemi sa koncentracijom, pamćenjem, pažnjom sa hiperaktivnošću koji se uglavnom javljaju u detinjstvu i adolescenciji); * Neverbalne smetnje u učenju (problemi sa matematikom, socijalnim vještinama i prostornim odnosima). {{colend}} Ostale karakteristike mogu uključivati malu donju vilicu ([[Mikrognatizam|mikrognatiju]]), ''[[cubitus valgus]]'',<ref>Chapter on Amenorrhea in: {{cite book | last1 = Bradshaw | first1 = Karen D. | last2 = Schorge | first2 = John O. | last3 = Schaffer | first3 = Joseph | first4 = Lisa M. | last4 = Halvorson | last5 = Hoffman | first5 = Barbara G. | name-list-format = vanc |title=Williams' Gynecology | url = https://archive.org/details/williamsgynecolo0000unse_u2n9 |publisher=McGraw-Hill Professional |location= |year=2008 |pages= |isbn=978-0-07-147257-9 }}</ref> mehki presavinuti nokti, brazda na dlanovim i [[ptoza]] očnih kapaka. Manje su uobičajene pigmentirane [[melanocitni nevus|bradavice]], gubitak sluha i visoko lučno nepce (uska maksila). Turnerov sindrom manifestuje se različito kod svake žene zahvaćene stanjem; prema tome, nijedna osoba ne dijeli iste osobine. Iako je većina fizičkih nalaza bezopasna, sa ovim sindromom mogu biti povezani značajni medicinski problemi. Većina ovih značajnih stanja izleči se operacijom i lijekovima.<ref>{{cite journal | vauthors = Stochholm K, Juul S, Juel K, Naeraa RW, Gravholt CH | title = Prevalence, incidence, diagnostic delay, and mortality in Turner syndrome | journal = The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism | volume = 91 | issue = 10 | pages = 3897–902 | date = oktobar 2006 | pmid = 16849410 | doi = 10.1210/jc.2006-0558 | doi-access = free }}</ref> == Uzrok == Turnerov sindrom uzrokovan je nepostojanjem jedne cjelovite ili djelomične kopije X hromosoma u nekim ili svim ćelijama. Nenormalne ćelije mogu imati samo jedan X ([[monosomija]]) (45, X) ili na njih može utjecati jedna od nekoliko vrsta [[aneuploidija|djelimičnih monosomija]] poput [[delecija (genetika)|delecije]] kratkog (p) kraka jednog X hromosoma (46, X, del (Xp)) ili prisutnosti [[izohromosom]]a sa dva q kraka (46, X, i (Xq)<ref name=Crespi2008>{{cite journal | vauthors = Crespi B | title = Turner syndrome and the evolution of human sexual dimorphism | journal = Evolutionary Applications | volume = 1 | issue = 3 | pages = 449–61 | date = august 2008 | pmid = 25567727 | pmc = 3352375 | doi = 10.1111/j.1752-4571.2008.00017.x }}</ref> Turnerov sindrom ima različite karakteristike zbog nedostatka [[pseudoautosomska regija|pseudohromosomskih regija]], koje su obično pošteđene X-inaktivacije.<ref name="NEJM2004"/> In mosaic individuals, cells with X monosomy (45,X) may occur along with cells that are normal (46,XX), cells that have partial monosomies, or cells that have a Y chromosome (46,XY).<ref name=Crespi2008 /> Procenjuje se da je kod pogođenih osoba relativno čest mozaizam (67–90%).<ref name=Crespi2008 /> === Nasljeđivanje === U većini slučajeva gde se javlja monosomija, prekobrojni X hromosom dolazi od majke.<ref name=Monroy2002>{{cite journal | vauthors = Monroy N, López M, Cervantes A, García-Cruz D, Zafra G, Canún S, Zenteno JC, Kofman-Alfaro S | title = Microsatellite analysis in Turner syndrome: parental origin of X chromosomes and possible mechanism of formation of abnormal chromosomes | journal = American Journal of Medical Genetics | volume = 107 | issue = 3 | pages = 181–9 | date = januar 2002 | pmid = 11807897 | pmc = | doi = 10.1002/ajmg.10113 }}</ref> To se može desiti i zbog [[nesdisjunkcija|nedisjunkcije]] kod oca. [[mejozawMejotske]] greške koje dovode do stvaranja X s p delecijama ili nenormalnim Y kromosomima također se nalaze uglavnom u oca.<ref name=Uematsu>{{cite journal | vauthors = Uematsu A, Yorifuji T, Muroi J, Kawai M, Mamada M, Kaji M, Yamanaka C, Momoi T, Nakahata T | title = Parental origin of normal X chromosomes in Turner syndrome patients with various karyotypes: implications for the mechanism leading to generation of a 45,X karyotype | journal = American Journal of Medical Genetics | volume = 111 | issue = 2 | pages = 134–9 | date = august 2002 | pmid = 12210339 | pmc = | doi = 10.1002/ajmg.10506 }}</ref> [[Izohromosom]] X ili [[prstenasti hromosom]] X pak, jednako često formiraju oba roditelja.<ref name = Uematsu/> Sveukupno, funkcionalni X hromosom obično dolazi od majke. U većini slučajeva Turnerov sindrom je sporadičan događaj, a za roditelje takve osobe, rizik ponovne pojave se ne povećava za naredne trudnoće. Rijetke iznimke mogu uključivati prisustvo uravnoteženih [[translokacija (genetika)|translokacija]] X kromosoma kod roditelja ili gdje majka ima 45, X mozaizam ograničen na njene germ-ćelije.<ref>{{cite journal | vauthors = Frías JL, Davenport ML | title = Health supervision for children with Turner syndrome | journal = Pediatrics | volume = 111 | issue = 3 | pages = 692–702 | date = mart 2003 | pmid = 12612263 | pmc = | doi = 10.1542/peds.111.3.692 | author3 = Committee on Genetics Section on Endocrinology | doi-access = free }}</ref> == Epidemiologija == Turnerov sindrom javlja se između 1/2000<ref name=ArchDisChild/> i 1/5000 žena po rođenju.<ref name = Mar2013 /> Otprilike 99 % fetusa s Turnerovim sindromom spontano nestaje tokom prvog tromjesečja trudnoće.<ref>{{cite journal | vauthors = Urbach A, Benvenisty N | title = Studying early lethality of 45,XO (Turner's syndrome) embryos using human embryonic stem cells | journal = PLOS ONE | volume = 4 | issue = 1 | pages = e4175 | year = 2009 | pmid = 19137066 | pmc = 2613558 | doi = 10.1371/journal.pone.0004175 | bibcode = 2009PLoSO...4.4175U }}</ref> == Također pogledajte == * [[Aneuploidija]]: ** [[XYY sindrom]], ** [[Klinefelterov sindrom]] (XXY) * [[Downov sindrom]], == Reference == {{Reflist}} == Dopunska literatura == {{refbegin}} * {{cite journal | vauthors = Bondy CA | title = Care of girls and women with Turner syndrome: a guideline of the Turner Syndrome Study Group | journal = The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism | volume = 92 | issue = 1 | pages = 10–25 | date = januar 2007 | pmid = 17047017 | doi = 10.1210/jc.2006-1374 | url = http://jcem.endojournals.org/cgi/content/full/92/1/10 | doi-access = free | access-date = 5. 5. 2020 | archive-date = 17. 3. 2011 | archive-url = https://web.archive.org/web/20110317232435/http://jcem.endojournals.org/cgi/content/full/92/1/10 | url-status = dead }} {{refend}} == Vanjski linkovi == * [https://web.archive.org/web/20020524134100/http://turners.nichd.nih.gov/ Turner Syndrome at the National Institute of Child Health and Human Development] * [http://www.endocrine.niddk.nih.gov/ Endocrine and Metabolic Diseases Information Service] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150225175414/http://www.endocrine.niddk.nih.gov/ |date=25. 2. 2015 }} * {{commonscat|Turner Syndrome}}{{Normativna kontrola}} [[Kategorija:Hromosomi]] [[Kategorija:Genetički poremećaji]] [[Kategorija:Genetika čovjeka]] [[Kategorija:Citogenetika]] 2fykmci1zfcpr8hujog5qmqbsk3u80b 0 466206 3673710 3663178 2024-12-15T13:16:41Z Z1KA 87045 Ažuriranje 3673710 wikitext text/x-wiki {{Infokutija politički vođa | ime = Draško Stanivuković | slika = Draško Stanivuković (cropped).png | datum_rođenja = {{Datum rođenja i godine|1993|05|21}} | redoslijed = Gradonačelnik [[Banja Luka|Banje Luke]] | vrijeme_na_vlasti = od 24. decembra 2020. | prethodnik = [[Igor Radojičić]] | nasljednik = | redoslijed2 = Poslanik [[Narodna skupština Republike Srpske|Narodne skupštine Republike Srpske]] | vrijeme_na_vlasti2 = 19. novembar 2018 – 24. decembar 2020. | redoslijed3 = Odbornik u Skupštini Grada Banja Luka | vrijeme_na_vlasti3 = 2016 – 2018. | redoslijed4 = 3. predsjednik [[Partija demokratskog progresa|Partije demokratskog progresa]] | vrijeme_na_vlasti4 = od 15. decembra 2024. | prethodnik4 = [[Branislav Borenović]] | nasljednik4 = | datum_smrti = | puno_ime = | etnicitet = [[Srbi]]n | politička_stranka = [[Partija demokratskog progresa]] | supruga = | supružnik = | djeca = | obrazovanje = | vjera = [[pravoslavlje]] | potpis = | web_stranica = }} '''Draško Stanivuković''' (rođen 21. maja 1993) [[Bosna i Hercegovina|bosanskohercegovački]] i srpski političar, bivši odbornik u Skupštini Grada [[Banja Luka]] i aktualni je gradonačelnik tog grada. Predsjednik je [[Partija demokratskog progresa|Partije demokratskog progresa]] (PDP) od 15. decembra 2024. == Privatni život == Stanivuković je rođen 21. maja 1993. u Banjoj Luci.<ref name="bbc.com">{{Cite news|title=Draško Stanivuković - Najmlađi „državni neprijatelj” sa najviše glasova|url=https://www.bbc.com/serbian/lat/47903052|newspaper=BBC News na srpskom|access-date=5. 12. 2020|language=sr-latn}}</ref> Osnovnu i srednju školu završio je u rodnom gradu. Student je [[Ekonomski falultet u Banjoj Luci|Ekonomskog fakulteta]] na [[Univerzitet u Banjoj Luci|Univerzitetu u Banjoj Luci]], a politikom se bavi od svoje 18. godine.<ref>{{Cite web|url=https://pdp.rs.ba/team/drasko-stanivukovic/|title=Драшко Станивуковић|date=30. 7. 2018|website=ПДП|language=sr|access-date=5. 12. 2020|archive-date=26. 6. 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200626172336/https://pdp.rs.ba/team/drasko-stanivukovic/|url-status=dead}}</ref> Godine 2014. osnovao je Udruženje građana "Budi drugačiji" čiji je cilj motivirati mlade i pomagati im kroz različite aktivnosti. Dosad je organizirao nekoliko protestnih šetnji i okupljana kako bi ukazao na probleme s kojima se suočavaju građani Banje Luke i cijele Bosne i Hercegovine.<ref name="Draško Stanivuković Biografija">{{Cite web|url=https://www.biografija.org/politika/drasko-stanivukovic/|title=Draško Stanivuković Biografija|date=13. 10. 2018|website=Biografija.org|language=sr|access-date=5. 12. 2020}}</ref> == Politička karijera == Od 2016. do 2018. bio je odbornik u Skupštini Grada Banje Luke. Najmlađi je izabrani poslanik u Narodnoj skupštini Republike Srpske. Na [[Opći izbori u Bosni i Hercegovini 2018.|općim izborima 2018. godine]] dobio je najveći broj glasova od svih poslaničkih kandidata pojedinačno. Stanivuković je oštro kritizirao [[Vlada Republike Srpske|Vladu Republike Srpske]], [[Savez nezavisnih socijaldemokrata]] (SNSD), te njenog predsjednika i srpskog člana [[Predsjedništvo Bosne i Hercegovine|Predsjedništva Bosne i Hercegovine]], [[Milorad Dodik|Milorada Dodika]], zbog korupcije. U jednom od brojnih videozapisa koje objavljuje na svojoj stranici na [[Facebook]]u, Stanivuković rukama kida asfalt kako bi ukazao na kvalitetu radova, te kršenje pravila prema kojim bi debljina asfalta trebala biti 8, a ne 2&nbsp;cm.<ref name="bbc.com"/> Tokom prve sjednice Skupštine Grada Banje Luke, izjavio je da se odriče plaće odbornika u iznosu od 1000 konvertibilnih maraka mjesečno, te da će ta sredstva dijeliti svakog mjeseca onima kojima je taj novac potreban. Tokom svog mandata susreo se sa bivšim ambasadorom Ujedinjenog Kraljevstva, Edwardom Fergusonom, austrijskim kancelarom [[Sebastian Kurz|Sebastianom Kurzom]], te drugim visokim dužnosnicima. U martu 2017. prisustvovao je godišnjem kongresu Evropske narodne stranke na Malti.<ref name="Draško Stanivuković Biografija"/> Odrekao se plaće i kao poslanik u Narodnoj skupštini Republike Srpske.<ref>{{Cite web|url=https://www.nezavisne.com/novosti/bih/Stanivukovic-se-odrice-poslanicke-plate/502409|title=Stanivuković se odriče poslaničke plate|last=N.N|date=12. 10. 2018|website=Nezavisne novine|language=sr|access-date=5. 12. 2020}}</ref> Uhapšen je 25. decembra 2018. tokom protesta "Pravda za Davida" koju je organizirala neformalna grupa građana, zahtijevajući da vlast riješi slučaj ubistva 21-godišnjeg studenta Davida Dragičevića. Tada su on, Davor Dragičević (Davidov otac) i Željko Dabić optuženi za krivično djelo pozivanje na nasilnu promjenu ustavnog poretka Republike Srpske.<ref name="bbc.com"/> Stanivuković tvrdi da ga je tokom hapšenja policija Republike Srpske "udarala po genitalijama".<ref>{{Citation|title=STANIVUKOVIĆ: Tukli su me po genitalijama. Samo sam se branio|url=https://ba.voanews.com/a/stanivukovic-tukli-su-me-po-genitalijama-samo-sam-se-branio/4716757.html|access-date=5. 12. 2020}}</ref> U decembru 2019. Stanivukovića je u lice udario ministar unutrašnjih poslova [[Dragan Lukač]] nakon svađe tokom zasjedanja Narodne skupštine.<ref>{{Cite web|url=http://balkans.aljazeera.net/vijesti/ministar-dragan-lukac-udario-draska-stanivukovica-na-sjednici-nsrs|title=Ministar Dragan Lukač udario Draška Stanivukovića na sjednici NSRS-a|date=23. 12. 2019|website=Al Jazeera Balkans|access-date=5. 12. 2020}}</ref> Dan nakon toga, Stanivuković je izjavio da mu je Milorad Dodik, srpski član Predsjedništva Bosne i Hercegovine, prijetio i vrijeđao majku, objavivši na Twitteru video kao dokaz.<ref>{{Cite web|url=https://www.danas.rs/drustvo/drasko-stanivukovic-objavio-snimak-verbalnog-sukoba-s-dodikom/|title=Draško Stanivuković objavio snimak verbalnog sukoba s Dodikom (VIDEO)|last=FoNet|first=Piše:|date=24. 12. 2019|website=Dnevni list Danas|language=sr|access-date=5. 12. 2020}}</ref> U februaru 2020. na društvenim mrežama procurila je fotografija Draška Stanivukovića kako drži četničku zastavu, što je izazvalo nerazumijevanje u bošnjačkoj i hrvatskoj javnosti u kojoj je Stanivuković uživao podršku.<ref>{{Cite web|url=https://www.oslobodjenje.ba/vijesti/bih/stanivukovic-se-uslikao-s-cetnickom-zastavom-530190|title=Stanivuković se uslikao s četničkom zastavom|last=PORTAL|first=Oslobođenje|website=www.oslobodjenje.ba|access-date=5. 12. 2020}}</ref> Nedugo zatim, u intervjuu za [[Face TV]], Stanivuković je izjavio da je Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju politički sud. U intervjuu se govorilo i o crnogorskom jeziku i Crnogorskoj pravoslavnoj crkvi koje je Stanivuković osporio, te je Srbiju nazvao vlastitom zemljom i pritom rekao da je prirodno da je voli.<ref>{{Cite web|url=https://www.oslobodjenje.ba/vijesti/bih/stanivukovic-u-srebrenici-i-jasenovcu-bio-veliki-zlocin-nisam-za-otcjepljenje-535846|title=(VIDEO) Stanivuković: U Srebrenici i Jasenovcu bio veliki zločin. Nisam za otcjepljenje|last=PORTAL|first=Oslobođenje|website=www.oslobodjenje.ba|access-date=5. 12. 2020}}</ref> U jednom dnevnim novinama su ga prozvali "srpskim nacionalistom" i "negatorom genocida u Srebrenici".<ref>{{Cite web|url=https://avaz.ba/vijesti/kolumne/537988/drasko-stanivukovic-od-zamalo-heroja-do-negatora-genocida|title=Draško Stanivuković: Od „zamalo heroja“ do negatora genocida|website=Avaz.ba|access-date=5. 12. 2020}}</ref> U maju 2020. snimio je farmu Igora Dodika, sina Milorada Dodika, te u videu objasnio da je tim činom želio pokazati da se porodica Dodik obogatila na račun drugih ljudi i da je pokazao samo dio njihovog bogatstva. Također u maju iste godine, Stanivuković je Okružnom javnom tužilaštvu u Banjoj Luci podnio prijavu protiv člana Predsjedništva Bosne i Hercegovine i predsjednika SNSD-a, Milorada Dodika i ministra untrašnjih poslova, Dragana Lukača, zbog neovlaštenog prisluškivanja.<ref>{{Cite web|url=https://www.danas.rs/svet/dodiku-prijava-za-prisluskivanje/|title=Dodiku prijava za prisluškivanje|last=FoNet|first=Piše:|date=25. 5. 2020|website=Dnevni list Danas|language=sr|access-date=5. 12. 2020}}</ref> Priložio je audiozapis kao dokaz u kojem je Dodik rekao da prisluškuje opoziciju. Stanivuković je podnio i prijavu protiv premijera Republike Srpske [[Radovan Višković|Radovana Viškovića]] i ministra zdravlja [[Alen Šeranić|Alena Šeranića]], u slučaju nabavke mobilne bolnice tokom pandemije koronavirusa.<ref>{{Cite web|url=https://www.rtvbn.com/3983415/stanivukovic-otkrio-javnosti-dio-bogatstva-dodikovih-video|title=Stanivuković otkrio javnosti dio bogatstva Dodikovih (VIDEO)|website=Radio Televizija BN|access-date=5. 12. 2020}}</ref> Dana 5. jula 2020. objavljeno je da će se Stanivuković kandidirati za gradonačelnika Banje Luke na [[Lokalni izbori u Bosni i Hercegovini 2020.|lokalnim izborima 2020.]] ispred [[Partija demokratskog progresa|Partije demokratskog progresa]](PDP) i [[Srpska demokratska stranka|Srpske demokratske stranke]] (SDS).<ref>{{Cite web|url=http://balkans.aljazeera.net/vijesti/drasko-stanivukovic-kandidat-za-gradonacelnika-banje-luke|title=Draško Stanivuković kandidat za gradonačelnika Banje Luke|date=5. 7. 2020|website=Al Jazeera Balkans|access-date=5. 12. 2020}}</ref> Predsjednik SDS-a, Mirko Šarović, izjavio je da je "Draško kandidat koji zna šta gradu treba, te da ima viziju evropske Banje Luke koju Republika Srpska zaslužuje."<ref>{{Cite web|url=https://www.nezavisne.com/novosti/bih/Stanivukovic-zajednicki-kandidat-PDP-a-i-SDS-a-za-gradonacelnika-Banjaluke/611954|title=Stanivuković zajednički kandidat PDP-a i SDS-a za gradonačelnika Banjaluke|last=Srna|date=22. 7. 2020|website=Nezavisne novine|language=sr|access-date=5. 12. 2020}}</ref> Stanivuković je priveden 29. augusta 2020. u [[Nikšić]]u, u [[Crna Gora|Crnoj Gori]], nakon učestvovanju u protuvladinom vjerskom protestu s crnogorskim političarom Vladislavom Dajkovićem. Ubrzo nakon toga pušten je i deportovan iz Crne Gore. Zabranjen mu je ulaz u tu državu na godinu dana.<ref>{{Cite web|url=https://mondo.ba/Info/Politika/a983771/Stanivukovic-mora-napustiti-Crnu-Goru-Dobio-zabranu-ulaska-godinu-dana-VIDEO.html|title=Stanivuković mora napustiti Crnu Goru: Dobio zabranu ulaska godinu dana VIDEO|website=MONDOBA|language=en-US|access-date=5. 12. 2020}}</ref> Partija demokratskog progresa objavila je 1. novembra 2020. da je u banjalučkom naselju Kumsale muškarac s uperenim pištoljem prišao Stanivukovićevom automobilu. No, Stanivuković u tom trenutku nije bio u vozilu. Napadača su prijavili policiji, a isti je identificiran, zadržan i kazneno gonjen.<ref>{{Cite web|url=https://radiosarajevo.ba/vijesti/bosna-i-hercegovina/prisao-s-uperenim-pistoljem-automobilu-draska-stanivukovica/395032|title=Prišao s uperenim pištoljem automobilu Draška Stanivukovića|last=Radiosarajevo.ba|website=Radio Sarajevo|access-date=5. 12. 2020}}</ref> Na [[Lokalni izbori u Bosni i Hercegovini 2020.|lokalnim izborima 2020.]] proglasio je izbornu pobjedu i postao najmlađi izabrani gradonačelnik u historiji grada. Mandat je obnovio [[Lokalni izbori u Bosni i Hercegovini 2024.|četiri godine kasnije]]. Dana 15. decembra 2024. postaje treći po redu predsjednik [[Partija demokratskog progresa|Partije demokratskog progresa]], nakon što je [[Branislav Borenović|Branislavu Borenoviću]] istekao mandat.<ref>{{Cite web|url=https://www.fokus.ba/vijesti/bih/pdp-danas-dobija-svog-treceg-predsjednika-to-ce-biti-drasko-stanivukovic/3383603/|title=PDP danas dobija svog trećeg predsjednika, to će biti Draško Stanivuković|last=Fokus.ba|date=2024-12-15|website=Fokus.ba|language=bs-BA|access-date=2024-12-15}}</ref> == Također pogledajte == * [[Partija demokratskog progresa]] == Reference == {{refspisak}} {{DEFAULTSORT:Stanivuković, Draško}} [[Kategorija:Bosanskohercegovački političari]] [[Kategorija:Političari Partije demokratskog progresa]] [[Kategorija:Biografije, Banja Luka]] [[Kategorija:Rođeni 1993.]] [[Kategorija:Srbi]] [[Kategorija:Živi ljudi]] [[Kategorija:Političari Republike Srpske]] [[Kategorija:Gradonačelnici Banje Luke]] l9ruz62zoog4ycjloucxa7eqgju374y 10 468957 3673765 3552839 2024-12-15T14:48:07Z KWiki 9400 3673765 wikitext text/x-wiki {{Navkutija | ime = Treneri LA Lakersa | naslov = [[Spisak trenera Los Angeles Lakersa|<span style="color:#FCB926">Treneri</span>]] [[Los Angeles Lakers|<span style="color:#FCB926">Minneapolis / Los Angeles Lakersa</span>]] | tijeloklasa = hlist | naslovstil = background:#552582; color:white; border:2px solid #FDB927; | podaci1 = * [[John Kundla]] {{smaller|(1947–1958)}} * [[George Mikan]] {{smaller|(1958)}} * [[John Kundla]] {{smaller|(1958–1959)}} * [[John Castellani]] {{smaller|(1959–1960)}} * [[Jim Pollard]] {{smaller|(1960)}} * [[Fred Schaus]] {{smaller|(1960–1967)}} * [[Butch van Breda Kolff]] {{smaller|(1967–1969)}} * [[Joe Mullaney]] {{smaller|(1969–1971)}} * [[Bill Sharman]] {{smaller|(1971–1976)}} * [[Jerry West]] {{smaller|(1976–1979)}} * [[Jack McKinney (košarkaš)|Jack McKinney]] {{smaller|(1979)}} * [[Paul Westhead]] {{smaller|(1979–1981)}} * [[Pat Riley]] {{smaller|(1981–1990)}} * [[Mike Dunleavy Sr.|Mike Dunleavy]] {{smaller|(1990–1992)}} * [[Randy Pfund]] {{smaller|(1992–1994)}} * [[Bill Bertka]] # {{smaller|(1994)}} * [[Magic Johnson]] # {{smaller|(1994)}} * [[Del Harris]] {{smaller|(1994–1999)}} * [[Bill Bertka]] # {{smaller|(1999)}} * [[Kurt Rambis]] # {{smaller|(1999)}} * [[Phil Jackson]] {{smaller|(1999–2004)}} * [[Rudy Tomjanovich]] {{smaller|(2004–2005)}} * [[Frank Hamblen]] # {{smaller|(2005)}} * [[Phil Jackson]] {{smaller|(2005–2011)}} * [[Mike Brown (košarka, 1970)|Mike Brown]] {{smaller|(2011–2012)}} * [[Bernie Bickerstaff]] # {{smaller|(2012)}} * [[Mike D'Antoni]] {{smaller|(2012–2014)}} * [[Byron Scott]] {{smaller|(2014–2016)}} * [[Luke Walton]] {{smaller|(2016–2019)}} * [[Frank Vogel]] {{smaller|(2019–2022)}} * [[Darvin Ham]] {{smaller|(2022–2024)}} * [[J. J. Redick]] {{smaller|(2024–)}} |ispod = ''<span style="color:#FCB926"># – privremeni''</span> |ispodstil = background:#552582; color:white; border:2px solid #FDB927; }}<noinclude> [[Kategorija:Šabloni za trenere NBA ekipa|Los Angeles Lakers]] </noinclude> 4ke8x6dgc4fdluhp71519ae0qn0zdfq 10 468969 3673762 3516992 2024-12-15T14:45:50Z KWiki 9400 3673762 wikitext text/x-wiki {{Navkutija |ime = Treneri Brooklyn Netsa |naslov = [[Spisak trenera Brooklyn Netsa|{{color|white|Treneri}}]] [[Brooklyn Nets|<span style="color:#FFFFFF">New Jersey / Brooklyn Netsa</span>]] |tijeloklasa = hlist |osnovastil = background:#000000; color:#FFFFFF; | podaci1 = * [[Max Zaslofsky]] {{smaller|(1967–1969)}} * [[York Larese]] {{smaller|(1969–1970)}} * [[Lou Carnesecca]] {{smaller|(1970–1973)}} * [[Kevin Loughery]] {{smaller|(1973–1980)}} * [[Bob MacKinnon]] # {{smaller|(1980–1981)}} * [[Larry Brown (košarkaš)|Larry Brown]] {{smaller|(1981–1983)}} * [[Bill Blair (košarka)|Bill Blair]] # {{smaller|(1983)}} * [[Stan Albeck]] {{smaller|(1983–1985)}} * [[Dave Wohl]] {{smaller|(1985–1987)}} * [[Bob MacKinnon]] {{smaller|(1987–1988)}} * [[Willis Reed]] {{smaller|(1988–1989)}} * [[Bill Fitch]] {{smaller|(1989–1992)}} * [[Chuck Daly]] {{smaller|(1992–1994)}} * [[Butch Beard]] {{smaller|(1994–1996)}} * [[John Calipari]] {{smaller|(1996–1999)}} * [[Don Casey]] {{smaller|(1999–2000)}} * [[Byron Scott]] {{smaller|(2000–2004)}} * [[Lawrence Frank]] {{smaller|(2004–2009)}} * [[Tom Barrise]] # {{smaller|(2009)}} * [[Kiki VanDeWeghe|Kiki Vandeweghe]] # {{smaller|(2009–2010)}} * [[Avery Johnson]] {{smaller|(2010–2012)}} * [[P. J. Carlesimo]] # {{smaller|(2012–2013)}} * [[Jason Kidd]] {{smaller|(2013–2014)}} * [[Lionel Hollins]] {{smaller|(2014–2016)}} * [[Tony Brown (košarkaš)|Tony Brown]] # {{smaller|(2016)}} * [[Kenny Atkinson]] {{smaller|(2016–2020)}} * [[Jacque Vaughn]] # {{smaller|(2020)}} * [[Steve Nash]] {{smaller|(2020–2022)}} * [[Jacque Vaughn]] {{smaller|(2022–)}} * [[Kevin Ollie]] # {{smaller|(2024)}} * [[Jordi Fernández]] {{smaller|(2024–)}} ''# privremeni'' }}<noinclude> [[Kategorija:Šabloni za trenere NBA ekipa|Brooklyn Nets]] </noinclude> 74jmjews1hdz58kl7da4d9owes48w00 10 468991 3673729 3526065 2024-12-15T14:33:54Z KWiki 9400 3673729 wikitext text/x-wiki {{Navkutija |ime = NBA funkcioner godine |naslov = [[Funkcioner godine (NBA)|Funkcioner godine]] ([[NBA]]) |podaciklasa = hlist |podaci1 = * 1973:&nbsp;[[Joe Axelson|Axelson]] * 1974:&nbsp;[[Eddie Donovan|Donovan]] * 1975:&nbsp;[[Dick Vertlieb|Vertlieb]] * 1976:&nbsp;[[Jerry Colangelo|J. Colangelo]] * 1977:&nbsp;[[Ray Patterson (košarka)|Patterson]] * 1978:&nbsp;[[Angelo Drossos|Drossos]] * 1979:&nbsp;[[Bob Ferry|Ferry]] * 1980:&nbsp;[[Red Auerbach|Auerbach]] * 1981:&nbsp;[[Jerry Colangelo|J. Colangelo]] * 1982:&nbsp;[[Bob Ferry|Ferry]] * 1983:&nbsp;[[Zollie Volchok|Volchok]] * 1984:&nbsp;[[Frank Layden|Layden]] * 1985:&nbsp;[[Vince Boryla|Boryla]] * 1986–1987:&nbsp;[[Stan Kasten|Kasten]] * 1988:&nbsp;[[Jerry Krause|Krause]] * 1989:&nbsp;[[Jerry Colangelo|J. Colangelo]] * 1990:&nbsp;[[Bob Bass|Bass]] * 1991:&nbsp;[[Bucky Buckwalter|Buckwalter]] * 1992:&nbsp;[[Wayne Embry|Embry]] * 1993:&nbsp;[[Jerry Colangelo|J. Colangelo]] * 1994:&nbsp;[[Bob Whitsitt|Whitsitt]] * 1995:&nbsp;[[Jerry West|West]] * 1996:&nbsp;[[Jerry Krause|Krause]] * 1997:&nbsp;[[Bob Bass|Bass]] * 1998:&nbsp;[[Wayne Embry|Embry]] * 1999:&nbsp;[[Geoff Petrie|Petrie]] * 2000:&nbsp;[[John Gabriel (košarka)|Gabriel]] * 2001:&nbsp;[[Geoff Petrie|Petrie]] * 2002:&nbsp;[[Rod Thorn|Thorn]] * 2003:&nbsp;[[Joe Dumars|Dumars]] * 2004:&nbsp;[[Jerry West|West]] * 2005:&nbsp;[[Bryan Colangelo|B. Colangelo]] * 2006:&nbsp;[[Elgin Baylor|Baylor]] * 2007:&nbsp;[[Bryan Colangelo|B. Colangelo]] * 2008:&nbsp;[[Danny Ainge|Ainge]] * 2009:&nbsp;[[Mark Warkentien|Warkentien]] * 2010:&nbsp;[[John Hammond (košarka)|Hammond]] * 2011:&nbsp;[[Gar Forman|Forman]] i [[Pat Riley|Riley]] * 2012:&nbsp;[[Larry Bird|Bird]] * 2013:&nbsp;[[Masai Ujiri|Ujiri]] * 2014:&nbsp;[[R. C. Buford|Buford]] * 2015:&nbsp;[[Bob Myers|Myers]] * 2016:&nbsp;[[R. C. Buford|Buford]] * 2017:&nbsp;[[Bob Myers|Myers]] * 2018:&nbsp;[[Daryl Morey|Morey]] * 2019:&nbsp;[[Jon Horst|Horst]] * 2020:&nbsp;[[Lawrence Frank|Frank]] * 2021:&nbsp;[[James Jones (košarkaš, 1980)|Jones]] * 2022:&nbsp;[[Zach Kleiman|Kleiman]] * 2023:&nbsp;[[Monte McNair|McNair]] * 2024:&nbsp;[[Brad Stevens|Stevens]] }}<includeonly>[[Kategorija:NBA funkcioner godine]]</includeonly> <noinclude> [[Kategorija:Navigacijske kutije NBA nagrada|Funkcioner]] </noinclude> 8gzn7jeay6tl026aodp1zzgs7ax9kn4 10 468993 3673763 3229608 2024-12-15T14:47:00Z KWiki 9400 3673763 wikitext text/x-wiki {{Navkutija |ime = Treneri Cleveland Cavaliersa |naslov = [[Spisak trenera Cleveland Cavaliersa|{{color|#{{NBA color|Cleveland Cavaliers|2}}|Treneri}}]] [[Cleveland Cavaliers|{{color|#{{NBA color|Cleveland Cavaliers|2}}|Cleveland Cavaliersa}}]] |tijeloklasa = hlist |naslovstil = {{NBA color cell|Cleveland Cavaliers|border=2}}; |podaci1 = * [[Bill Fitch]] {{smaller|(1970–1979)}} * [[Stan Albeck]] {{smaller|(1979–1980)}} * [[Bill Musselman]] {{smaller|(1980–1981)}} * [[Don Delaney]] # {{smaller|(1981)}} * [[Bob Kloppenburg]] # {{smaller|(1981)}} * [[Chuck Daly]] {{smaller|(1981–1982)}} * [[Bill Musselman]] {{smaller|(1982)}} * [[Tom Nissalke]] {{smaller|(1982–1984)}} * [[George Karl]] {{smaller|(1984–1986)}} * [[Gene Littles]] # {{smaller|(1986)}} * [[Lenny Wilkens]] {{smaller|(1986–1993)}} * [[Mike Fratello]] {{smaller|(1993–1999)}} * [[Randy Wittman]] {{smaller|(1999–2001)}} * [[John Lucas II]] {{smaller|(2001–2003)}} * [[Keith Smart]] # {{smaller|(2003)}} * [[Paul Silas]] {{smaller|(2003–2005)}} * [[Brendan Malone]] # {{smaller|(2005)}} * [[Mike Brown (košarka, 1970)|Mike Brown]] {{smaller|(2005–2010)}} * [[Byron Scott]] {{smaller|(2010–2013)}} * [[Mike Brown (košarka, 1970)|Mike Brown]] {{smaller|(2013–2014)}} * [[David Blatt]] {{smaller|(2014–2016)}} * [[Tyronn Lue]] {{smaller|(2016–2018)}} * [[Larry Drew]] # {{smaller|(2018–2019)}} * [[John Beilein]] {{smaller|(2019–2020)}} * [[J. B. Bickerstaff]] {{smaller|(2020–2024)}} * [[Kenny Atkinson]] {{smaller|(2024–)}} ''# privremeni'' }}<noinclude> [[Kategorija:Šabloni za trenere NBA ekipa|Cleveland Cavaliers]] </noinclude> 4zrhbrjrr4u5j592axampt30hu69f7h 0 470046 3673853 3311805 2024-12-15T18:16:05Z InternetArchiveBot 118070 Rescuing 1 sources and submitting 0 for archiving.) #IABot (v2.0.9.5 3673853 wikitext text/x-wiki {{Infokutija softver | naziv = FreeSync | logo = | autor = [[Advanced Micro Devices|AMD]] | programer = [[AMD]] | prvo_izdanje = {{Start date and age|2015|03|19|df=yes}} | obustavljeno = | najnovija stabilna verzija = FreeSync 2.0 | datum najnovije stabilne verzije = {{Start date and age|2017|01|03|df=yes}} | operativni_sistem = [[Microsoft Windows|Windows]], [[Linux]], [[Xbox One]] | licenca = [[Otvoreni standard]], [[bez naknade]] | veb-sajt = [https://www.amd.com/en/technologies/free-sync AMD Radeon FreeSync Technology] }} '''FreeSync''' je tehnologija adaptivne sinhronizacije za [[LCD monitor]]e koji podržavaju promjenjivu brzinu osvježavanja čiji je zadatak izbjegavanje cijepanja slike ({{jez-en|tearing}}) i smanjenja zastajkivanja u scenama ({{jez-en|stuttering}}) koje je rezultat neusklađenosti brzine osvježavanja monitora i broja sličica sadržaja.<ref>{{cite web|url=https://www.amd.com/en-us/innovations/software-technologies/technologies-gaming/freesync|title=AMD FreeSync™ Technology|publisher=AMD|access-date=30. 3. 2015}}</ref> FreeSync je razvio [[AMD]] u 2014. kao odgovor [[G-Sync]] tehnologiji koju je razvila [[NVIDIA]].<ref>{{cite news|last1=Wasson|first1=Scott|title=AMD could counter Nvidia's G-Sync with simpler, free sync tech|url=https://techreport.com/news/25867/amd-could-counter-nvidia-g-sync-with-simpler-free-sync-tech|access-date=6. 4. 2018|publisher=Tech Report|date=6. 1. 2014|archive-date=23. 12. 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181223223506/https://techreport.com/news/25867/amd-could-counter-nvidia-g-sync-with-simpler-free-sync-tech|url-status=dead}}</ref> Izvorni FreeSync baziran je na standardu video interfejsa [[DisplayPort]] 1.2a, koristeći Adaptive-Sync tehnologiju.<ref>{{cite web|url=https://www.guru3d.com/news-story/vesa-adds-adaptive-sync-to-displayport-video-standard.html|title=VESA Adds Adaptive-Sync to DisplayPort Video Standard|last=Hagedoorn|first=Hilbert|date=5. 12. 2014|publisher=Guru3D.com|access-date=30. 3. 2015}}</ref> AMD FreeSync je hardversko-softversko rješenje koje koristi slobodno dostupne protokole kao što su PSR<ref>{{cite web|url=http://www.anandtech.com/show/7641/amd-demonstrates-freesync-free-gsync-alternative-at-ces-2014|title=AMD Demonstrates "FreeSync", Free G-Sync Alternative, at CES 2014|date=|work=anandtech.com|access-date=27. 1. 2016|author=Anand Lal Shimpi}}</ref> za omogućavanje igranja s malim kašnjenjem, te scenama bez cijepanja slike i zastajkivanja. FreeSync je također implementiran u [[HDMI]] 1.2 i novijim standardima.<ref>{{cite web|url=http://hexus.net/tech/news/graphics/88694-amd-announces-freesync-hdmi/|title=AMD announces FreeSync over HDMI|last=Sandhu|first=Tarinder|date=8. 12. 2015|website=hexus.net|access-date=7. 8. 2016}}</ref> U januaru 2017. AMD je objavio drugu generaciju FreeSynca u kojoj su uklonjeni zahtjevi o minimalnoj brzini osvježavanja. Omogućena je podrška za [[HDR]] sposobne monitore.<ref>{{cite news|first=Ryan|last=Shrout|title=AMD FreeSync 2 Brings Latency, LFC and Color Space Requirements|url=https://www.pcper.com/news/Graphics-Cards/AMD-FreeSync-2-Brings-Latency-LFC-and-Color-Space-Requirements|date=3. 1. 2017|access-date=13. 1. 2017|publisher=PC Perspective}}</ref> == Također pogledajte == * [[Mantle]] * [[Vulkan (API)|Vulkan]] * [[GPUOpen]] == Reference == {{reflist}} [[Kategorija:Filmska i video tehnologija]] [[Kategorija:AMD proizvodi]] oazf8ogwnmsbztxe1lfqicg4ubd2yan 0 470352 3673699 3673697 2024-12-15T12:01:00Z Panasko 146730 3673699 wikitext text/x-wiki {{Brisanje|Autobiografija}} {{Neutralnost|Vjerovatno autor napravio članak o sebi}} {{Preuređivanje}} {{Standardi}} {{Nedostaju izvori}} '''Antonije Nino Žalica''' (rođen 29. oktobra 1959. u [[Sarajevo|Sarajevu]]) jeste [[Bosna i Hercegovina|bosanskohercegovački]] pisac i pjesnik. Sin je pjesnika [[Miodrag Žalica|Miodraga Žalice]] i brat filmskog režisera [[Pjer Žalica|Pjera Žalice]]. == Biografija == Diplomirao je komparativnu [[književnost]] i [[Filozofija|filozofiju]] na [[Univerzitet u Sarajevu|Univerzitetu u Sarajevu]]. Njegovi romani, [[esej]]i, kratke priče objavljivani su pored maternjeg i na nizozemskom, engleskom, njemačkom, poljskom, grčkom, gruzijskom, slovenskom i rumunskom jeziku. Kao pisac učestvovao je u scenskom projektu ''Exellence in Exile'', koji je prikazivan u gradskim teatrima [[Utrecht]]a, [[Leiden]]a, [[Amsterdam]]a, [[Zwolle]]a i [[Groningen]]a. U Sarajevu je tokom 1980-ih pisao radio [[Drama|drame]] i adaptacije. Godine 1992. pridružio se autorskoj grupi [[SAGA]] u Sarajevu za koju je režirao nekoliko kratkih dokumentarnih filmova. Filmovi "[[Eight Years After]]" i "[[Travelling Children]]" nagrađeni su kao dio projekta ''SA-life'' sa ''Golden Grain Ear'' (prva nagrada) na ''Bienalle del cinema per la pace'', u italijanskom gradu [[Pisa|Pisi]] 1993. godine. SAGA Sarajevo nagrađena je [[Nagrada Evropske filmske akademije za dokumentarni film|Nagradom za najbolji dokumentarni film]] [[Evropska filmska akademija|Evropske filmske akademije]] 1994. godine za ukupnu produkciju u kojoj je bio zastupljen i film "[[Anđeli u Sarajevu]]". Drama "[[Rađanje hereze]]" predstavljena je u [[Sjedinjene Američke Drzave|SAD]]-u (''Global Express'' u [[Iowa City]] 2001. godine, ''New York Theatre Workshop''), a također je objavljena na [[Gruzijski jezik|gruzijskom jeziku]] i igrana u [[Tbilisi]]ju 2013. godine. Od 2000. do kraja 2011. godine predvodi [[On File]] - udruženje novinara i pisaca u izbjeglištvu u [[Nizozemska|Nizozemskoj]]. Od 2016. godine radi za ''Ondertussen/Lima'', Limo interkulturalnu umjetničku komunu koja je djelovala u prostoru zgrade [[Holokaust muzej u Amsterdamu|Holokaust muzeja]] u [[Amsterdam]]u. Djeluje kao slobodni autor i nezavisni eBook autor-izdavač. Član je [[Holandski P.E.N.|nizozemskog PEN International]], udruženja ''On File'' i art grupe [[LimaLimo]]. Pored literature i filma, bavi se [[internet]] izdavaštvom, [[dizajn]]om, fotografijom i [[Muzika|muzikom]]. == Bibliografija == * Tilt, poezija, Svjetlost Sarajevo 1984 * Trag zmajeve šape / Žuti snijeg; roman - B92 Beograd 1994, GIK Oko, Sarajevo 2003, Meulenhoff, Amsterdam, 2001 (objavljen i u prijevodima na poljski, njemački, grčki i slovenski) * Bandiera Rossa, roman, Bosanska riječ - Das bosnische Wort, Tuzla – Wuppertal, 2008 * Een korte geschiedenis van de angst - confessies van een vluchteling (Kratka povijest straha – ispovijedi izbjeglice), 2016. === Zbirke, antologije === * Een paard dat Pools praat – antologija kratkih priča, Utrecht 1998 * Thuis – zbirka kratkih priča, Atlas / On File, Amsterdam 2008 * Schrijverskaravaan – zbirka kratkih priča, On File, Amsterdam 2008 * Priče – zbirka kratkih priča, Gratiartis, Brussel 2010 * Verhalen van Noord – zbirka kratkih priča, SLAA, Amsterdam 2011 * Vrijeme pričom otključano - zbirka kratkih priča, OFF-SET, Tuzla / Gratiartis, Brussel, 2011 * Svetionici, Antologija i monografija umjetnika Bosne i Hercegovine u dijaspori, Art Rabic, Sarajevo 2016 === Teatar === * Heresy Rising, drama (prezentacije na Global Express, Iowa City i New York Theatre Workshop, NY, 2001 * Exellence in Exile, pozorišni projekt, pisac; Veenfabriek, Leiden, 2008 * EuroGeorgia, drama (sa Datom Turašvilijem) Marjanishvili Theatre, Tbilisi, 2013 == Vanjski linkovi == * [https://azalica.wixsite.com/bookcase Bookcase] - autorska internet stranica, * [https://www.onfile.eu/professionals/35/antonije-nino-zalica Antonije Nino Žalica na online.eu] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201127031438/https://onfile.eu/professionals/35/antonije-nino-zalica |date=27. 11. 2020 }} {{DEFAULTSORT:Žalica, Antonije Nino}} [[Kategorija:Rođeni 1959.]] [[Kategorija:Biografije, Sarajevo]] [[Kategorija:Bosanskohercegovački pisci]] of59gvhhxl1a4g0ssdjhvohrk73dg2e 0 470761 3673706 3573076 2024-12-15T12:23:27Z InternetArchiveBot 118070 Rescuing 1 sources and submitting 0 for archiving.) #IABot (v2.0.9.5 3673706 wikitext text/x-wiki {{Infokutija anatomija | Ime = Dojkina bradavica | Latinski = ''Papilla mammaria'' | Image = African Breast SG.jpg | Caption = Ženska bradavica, [[areola]] i [[dojka]] | Width = 200px | Image2 = | Caption2 = Tamno pigmentirana [[areola]] koja okružuje bradavicu mlade žene | part_of = [[Dojka]] | Precursor = | System = | Artery = | Vein = | Nerve = | Lymph = }} [[Slika:Tanner scale-female.svg|thumb|330px|right|Tannerova skala razvijenosti ženskih spolnih oznaka]] '''Bradavica''' ili '''mamila''' je izdignuti dio tkiva na površini [[dojka|dojke]] iz kojeg, kod žena, [[mlijeko]] napušta dojku kroz [[mliječni kanal|mliječne kanale]] koje hrani dojenče.<ref>{{cite web|url=http://www.thefreedictionary.com/nipple|title=nipple|access-date=4. 8. 2017|via=The Free Dictionary}}</ref>{{sfn |Hansen|2010|p=80}} Mlijeko može pasivno teći kroz bradavicu ili ga može izbaciti [[mišićna kontrakcija|kontrakcija]] [[glatki mišić|glatkih mišića]] koji se javljaju duž sistema mliječnih kanala. Bradavica je okružena [[areola|areolom]], koja je često tamnije boje od okolne kože.<ref>{{cite web|url=https://www.tabers.com/tabersonline/view/Tabers-Dictionary/762857/1/nipple&ti=0|title=nipple - Taber's Online|website=www.tabers.com|access-date=12. 8. 2017}}</ref> Bradavica se često naziva [[sisa]] kada se govori o neljudskim žicotinjama. Bradavica ili sisa mogu se koristiti i za opisivanje fleksibilnog usnika na [[bočica za bebu|bočicama za bebe]]. U ljudi se bradavice i muškarca i žene mogu stimulirati kao dio [[seksualno uzbuđenje|seksualnog uzbuđivanja]]. U mnogim kulturama, ženske bradavice su [[seks]]ualizirane.<ref name="auto">{{cite web|url=http://sociologytoolbox.com/social-construction-of-the-body/|title=Social Construction of the Body: The Nipple|publisher=sociologytoolbox.com|author=Todd Beer|date=12. 5. 2015|access-date=16. 5. 2015|archive-date=16. 1. 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160116020737/http://sociologytoolbox.com/social-construction-of-the-body/|url-status=dead}}</ref> or "regarded as sex objects and evaluated in terms of their physical characteristics and sexiness."<ref name=Dewar>{{cite web | last = Dewar | first = Gwen | title = The sexualization of girls: Is the popular culture harming our kids? | url = http://www.parentingscience.com/sexualization-of-girls.html | website = parentingscience.com | publisher = Parenting Science | date = oktobar 2012 }}</ref> ==Anatomija== [[Slika:Breast anatomy normal scheme.png|thumb|300px|Shema poprečnog presjeka mliječne žlijezde: {{ordered list |[[Grudni koš|Grudni zid]] |[[musculus pectoralis major|Grudni mišići]] |[[režanj (anatomija)|Režnjići]] |'''Bradavica''' |[[Areola]] |[[Mliječni kanal]] |[[Masno tkivo]] |[[Koža]]}}]] U [[sisari|sisara]] , bradavica (koja se naziva i mlečna papila ili [[sisa]]) je mala projekcija [[koža|kože]] koja sadrži izlaze za 15–20 [[mlečni kanal|mliječnih kanala]] raspoređenih cilindrično oko brha. [[Marsupialia]] i [[Eutheria|euterijski sisari]] obično imaju paran broj bradavica, raspoređenih obostrano, od samo dvije do čak 19.<ref>{{cite web|url=http://www.earthlife.net/mammals/milk.html |title=The Wonder of Milk |publisher=Earthlife.net |access-date=9. 5. 2013}}</ref> ===Osjetljivost=== Koža bradavice bogata je skupom posebnih [[nerv|živaca]] koji su osjetljivi na određene podražaje: opmaju polahko i brzo prilagođavajuće [[koža|kožne]] [[mehanoreceptor]]e. Mehanoreceptori se identifikuju po tipu I koji se polahko prilagođavaju sa više [[Merkelov korpuskularni krajnji organ|Merkelovih korpuskularnih krajnjih organa]] i po tipu II polahko se prilagođavaju sa pojedinačnim [[Ruffinijeva tjelašca|krajnjeg orfana Ruffinijevih tjelašaca]], kao i tipa I koji se brzo prilagođavaju višestruki, [[krajnji organ Meissnerovog tjelašvca|krajnjih organa Meissnerovih tjelašaca]] i tip II koji se brzo prilagođavaju s jednim [[Pacinijanov krajnji organ|Pacinijanovim krajnjim organom]]. Dominantna opskrba bradavice živcem dolazi iz bočnih kožnih grana četvrtog [[međurebatni nerv|međurebarnog nerva]].<ref>Grabb & Smith's Plastic Surgery 6th edition. Chapter 59 page 593</ref> Bradavica se koristi i kao anatomski orijentir. Označava T4 (četvrti grudni pršljen) [[dermatom (anatomija)|dermatom]] i počiva na približnom nivou [[dijafragma|dijafragme]].{{sfn|Hansen|2010|p=73}} === Opskrba krvlju i limfom=== Arterijska opskrba bradavice i dojke potiče od prednjih međurebarnih grana unutrašnjih grudnih (mliječnih) arterija, bočne grudne arterije i torakodorzalnih arterija. Venski sudovi paralelni su arterijama.{{sfn | Hansen|2010|p =80}} Limfni kanali koji odvode iz bradavice isti su za dojke. Aksilarni /pazušni) čvorovi su apikalni aksilarni čvorovi, bočna grupa i prednja grupa.<ref>{{cite book | last = Imwold | first = Denise | title = Anatomica's body atlas | url = https://archive.org/details/anatomicasbodyat0000unse_n0u2 | publisher = Laurel Glen | location = San Diego, CA | year = 2003 | isbn = 9781571459237 |pages = [https://archive.org/details/anatomicasbodyat0000unse_n0u2/page/286 286]–7 }}</ref> Oko 75% limfe se odvodi kroz aksilarne limfne čvorove koji se nalaze u blizini pazuha. Ostatak drenaže napušta bradavicu i dojku kroz infroklavikulske, grudne ili parasternumske čvorove. Budući da se bradavice mijenjaju tokom životnog vijeka i kod muškaraca i kod žena, anatomija bradavice može se promijeniti i ta se promjena može očekivati i smatrati normalnom. ===Kod sisarskih mužjaka=== [[Slika:Human nipple.jpg|thumb|right|Bradavica muškarca]] Gotovo svi [[sisari]] imaju bradavice. Zašto mužjaci imaju bradavice bilo je predmet naučnog istraživanja. Razlike među spolovima (nazvane [[seksualni dimorfizam]]) u datoj vrsti, [[evolucijska biologija]] smatra da su one uglavnom rezultat [[spolno odabiranje|seksualne selekcije]], direktno ili indirektno. Postoji opći konsenzus da muška bradavica postoji jer muškarac nema posebnu prednost da izgubi tu osobinu (to se naziva [[umetak (biologija)|umetak]]).<ref>{{cite journal|last1=Lawrence|first1=Eleanor|title=Why do men have nipples?|journal=Nature News|date=5. 8. 1999|doi=10.1038/news990805-1|url=http://www.nature.com/news/1999/990805/full/news990805-1.html|language=en}}</ref><ref>{{cite web|last1=Burke|first1=Anna|title=Do Male Dogs Have Nipples?|url=http://www.akc.org/content/dog-care/articles/do-male-dogs-have-nipples/|website=American Kennel Club|language=en|date=19. 7. 2017}}</ref><ref>{{cite news|last1=Simons|first1=Andrew M.|title=Why do men have nipples?|url=https://www.scientificamerican.com/article/why-do-men-have-nipples/|work=Scientific American|date=13. 1. 2003|language=en}}</ref> == Funkcija== [[Slika:Breastfeeding infant.jpg|thumb|Dojenče priljubljeno do bradavice]] [[Slika:Smoczek od butelki.JPG|thumb| Silikonska cucla ili bradavica, koristi se za [[bočica za bebe|hranjenje na bočicu]].]] {{glavni| Dojenje}} Fiziološka svrha bradavica je davanje [[mlijeko|mlieka]] dojenčetu, proizvedenog u [[mliječna žlijezda|mlečnim žlezdama]] ženki tokom [[laktacija|laktacije]]. Tokom dojenja, stimulacija bradavica od strane [[novorođenče]]ta simulirat će oslobađanje [[oksitocin]]a iz [[hipotalamus]]a. Oksitocin je [[hormon]] koji se povećava tokom trudnoće i djeluje na dojke, pomažući u stvaranju [[refleks izbacivanje mlijeka|refleksa izbacivanja mlijeka]]. Oslobađanje oksitocina pomoću dojenčadove stimulacije bradavice, dovodi do kontrakcije maternice čak i nakon porođaja.{{sfn|Henry|2016|p=117}}<ref>{{cite web|url=https://www.womenshealth.gov/glossary/#o|title=Glossary - womenshealth.gov|website=womenshealth.gov|access-date=12. 8. 2017|date=10. 1. 2017}}</ref> Snažne kontrakcije maternice uzrokovane stimulacijom majčinih bradavica pomažu maternici da se stegne i da stegne maternične arterije. Ove kontrakcije su neophodne da bi se spriječilo [[krvarenje nakon porođaja]].<ref name=Abedi2016>{{cite journal|last1=Abedi|first1=P|last2=Jahanfar|first2=S|last3=Namvar|first3=F|last4=Lee|first4=J|title=Breastfeeding or nipple stimulation for reducing postpartum haemorrhage in the third stage of labour|journal=The Cochrane Database of Systematic Reviews|date=27. 1. 2016|volume=1|issue=1|pages=CD010845|pmid=26816300|doi=10.1002/14651858.CD010845.pub2|pmc=6718231}}</ref> Kada beba doji ili stimulira bradavicu, nivo oksitocina raste, a mali mišići u dojkama se skupljaju i pokreću mlijeko kroz mliječne kanale. Rezultat stimulacije bradavica putem novorođenčeta pomaže u pomicanju majčinog mlijeka kroz kanale i do bradavice. Ova kontrakcija mlijeka naziva se „refleksom spuštanja“.<ref>{{cite web |url=https://www.womenshealth.gov/files/documents/your-guide-to-breastfeeding.pdf |title=Guide to breastfeeding |website=www.womenshealth.gov |access-date=1. 1. 2021 |archive-date=17. 10. 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201017113931/https://www.womenshealth.gov/files/documents/your-guide-to-breastfeeding.pdf |url-status=dead }}</ref> Pričvršćivanje se odnosi na priljubljivanje djeteta na bradavicu za dojenje. Dobar nastavak mliječnog toka je kada je dno areole (područje oko bradavice) u bebinim ustima i bradavica se povuče nazad u njegova usta. Loš zasun rezultira nedovoljnom stimulacijom bradavica da stvori refleks spuštanja. Bradavica je slabo stimulirana kada se dijete zakači preblizu vrhu bradavice. Ova loša veza može uzrokovati bolne i ispucale bradavice i nespremnost majke da nastavi dojiti.<ref name = whgov>{{cite web |url=https://www.womenshealth.gov/itsonlynatural/overcoming-challenges/breastfeeding-checklist-how-to-get-good-latch.html |title=Breastfeeding checklist: How to get a good latch |publisher=WomensHealth.gov |access-date=4. 8. 2017 |date=9. 6. 2017 |archive-date=4. 8. 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170804173646/https://www.womenshealth.gov/itsonlynatural/overcoming-challenges/breastfeeding-checklist-how-to-get-good-latch.html |url-status=dead }}</ref><ref name = whgov2>{{cite web|url=https://www.womenshealth.gov/itsonlynatural/overcoming-challenges/common-questions-about-breastfeeding-pain.html|title=Common questions about breastfeeding and pain|publisher=womenshealth.gov|access-date=4. 8. 2017|date=9. 6. 2017|archive-date=4. 8. 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170804173525/https://www.womenshealth.gov/itsonlynatural/overcoming-challenges/common-questions-about-breastfeeding-pain.html|url-status=dead}}</ref> Nakon rođenja dojenčeta, zaliha mlijeka se povećava na osnovu kontinuirane i sve veće stimulacije dojke sisanjem dojenčeta. Ako beba poveća vrijeme dojenja na bradavici, mliječne žlijezde reagiraju na ovu stimulaciju povećanjem proizvodnje mlijeka. == Klinički značaj == === Bol === Bol u bradavicama može biti destimulativan za dojenje.<ref>{{cite web|url=https://www.who.int/mediacentre/news/releases/2013/world_breastfeeding_week_20130730/en/|title=WHO - Breastfeeding: Only 1 in 5 countries fully implement WHO's infant formula Code|website=www.who.int|access-date=12. 8. 2017|archive-date=17. 6. 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180617235556/http://www.who.int/mediacentre/news/releases/2013/world_breastfeeding_week_20130730/en/|url-status=dead}}</ref> Bolne bradavice koje napreduju do [[puknuće bradavice|puknuća bradavice]], zabrinjavaju jer mnoge žene prestaju dojiti zbog bolova. U nekim slučajevima na bradavici će se stvoriti čir.<ref name="Sant2016">{{cite journal|last1=Santos|first1=Kamila Juliana da Silva|last2=Santana|first2=Géssica Silva|last3=Vieira|first3=Tatiana de Oliveira|last4=Santos|first4=Carlos Antônio de Souza Teles|last5=Giugliani|first5=Elsa Regina Justo|last6=Vieira|first6=Graciete Oliveira|title=Prevalence and factors associated with cracked nipples in the first month postpartum|journal=BMC Pregnancy and Childbirth|volume=16|issue=1|pages=209|year=2016|issn=1471-2393|doi=10.1186/s12884-016-0999-4|pmid=27496088|pmc=4975913}}</ref> Jedan od razloga za nastanak ispucalih i bolnih bradavica je nepravilno vezivanje djeteta za bradavicu. Ako se čini da je bradavica klinastog oblika, bijela i spljoštena, to može ukazivati na to da pričvršćivanje dojenčeta nije dobro i postoji mogućnost razvoja ispucalih bradavica.<ref name = nhs2>{{cite web|url=http://www.nhs.uk/Conditions/pregnancy-and-baby/Pages/sore-cracked-nipples-breastfeeding.aspx|title=Sore or cracked nipples when breastfeeding, Pregnancy and baby guide|publisher=National Health Services (UK)|website=www.nhs.uk|access-date=4. 8. 2017|date=21. 12. 2017|archive-date=23. 8. 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170823174759/http://www.nhs.uk/conditions/pregnancy-and-baby/pages/sore-cracked-nipples-breastfeeding.aspx|url-status=dead}}</ref> Herpes infection of the nipple is painful.{{sfn|Walker|2011|p=533}} Bol u bradavicama može biti uzrokovan i prekomjernim [[trenje]]m odjeće o bradavicu što uzrokuje [[pukotina bradavice|pukotine]]. ===Curenje === Ispuštanje iz bradavice odnosi se na bilo kakvu tečnost koja izlazi iz dojkine bradavice. Ne javlja se kod dojilja. A iscjedak kod netrudnica ili žena koje ne doje možda neće izazvati zabrinutost. Muškarci koji imaju iscjedak iz bradavica nisu tipski. Ispuštanje iz bradavica muškaraca ili dječaka može ukazivati na problem. Curenje iz bradavica može se pojaviti bez stiskanja ili može biti primjetno samo ako su bradavice stisnute. Jedna bradavica može imati iscjedak, dok druga ne. Iscjedak može biti bistar, zelen, krvav, smeđi ili slamaste boje. Konzistencija može biti gusta, rijetka, ljepljiva ili vodenasta.<ref name = medline1/><ref>{{cite web|url=http://www.mayoclinic.org/symptoms/nipple-discharge/basics/definition/sym-20050946|title=Nipple discharge|publisher=Mayo Clinic|access-date=12. 8. 2017}}</ref> Neki slučajevi curenja iz bradavica mogu se uklonizi i bez liječenja. Iscjedak iz bradavica najčešće nije tumor (benigni), ali rijetko može biti znak raka dojke. Važno je otkriti što je uzrok i liječiti se. Evo nekoliko razloga za curenje iz bradavica:<ref name = medline1>{{cite web|url=https://medlineplus.gov/ency/article/001515.htm|title=Nipple discharge: MedlinePlus Medical Encyclopedia|website=medlineplus.gov|access-date=12. 8. 2017}}</ref> *Trudnoća * Nedavno dojenje * Trljanje područja grudnjaka ili majice * Ozljeda dojke * Infekcija * Upala i začepljenje dojnih kanala * Nekancerozni tumori hipofize * Mala izraslina u dojkama koji obično nije rak * Teška nedovoljno aktivna štitnjača (hipotireoza) * Fibrocistična dojka (normalna kvržica u dojci) * Upotreba određenih lijekova * Upotreba određenih biljaka, poput [[anis]]a i [[komorač]]a * Širenje mliječnih kanala<ref name=medline1/> Bebe ponekad mogu imati iscjedak iz bradavica. To uzrokuju hormoni majke prije rođenja. Obično nestane za dvije sedmice. Karcinomi kao što je Pagetova bolest (rijetka vrsta raka koja uključuje kožu bradavice) mogu također uzrokovati iscjedak iz bradavice.<ref name=medline1/> Nenormalni iscjedak iz bradavice koji je krvav, dolazi samo iz jedne bradavice ili izlazi samostalno bez stiskanja ili dodirivanja bradavice. Pražnjenje iz bradavica vjerovatnije je normalno ako izlazi iz obje bradavice ili se dogodi kada se bradavice stisnu. Stiskanje bradavice radi provjere ispuštanja može ga pogoršati. Ostavi li se bradavica sama, iscjedak može prestati.<ref name= medline1/> Bilo koje isticanje bradavica kod muškarca obično je zabrinjavajuće. U većini slučajevca radi se mamografija i pregled tečnosti. Često se uzima i biopsija. Biopsija aspiracije tankom iglom (FNA) može biti brza i najmanje bolna. Za uklanjanje malog uzorka ispod bradavice koristi se vrlo tanka šuplja igla i lagani usis. Korištenje lokalnog anestetika za ukočenje kože možda neće biti potrebno jer se za biopsiju koristi tanka igla. Primanje injekcije za sprečavanje bola od biopsije može biti bolnije od same biopsije.<ref>{{cite web|url=https://www.cancer.org/cancer/breast-cancer-in-men/detection-diagnosis-staging/how-diagnosed.html|title=How Is Breast Cancer in Men Diagnosed?|website=www.cancer.org|access-date=12. 8. 2017}}</ref> Neki muškarci razvijaju stanje poznato kao [[ginekomastija]], u kojem se tkivo dojke ispod bradavice razvija i raste. Može doći do curenja iz bradavice. Bradavica kod nekih muškaraca može nateći, možda zbog povećane razine estrogena. === Izgled === Promjene u izgledu mogu biti normalne ili povezane s bolešću. * Obrnute bradavice – je normalno ako su bradavice uvijek bile uvučene prema unutra i lahko ih mogu istaknuti kad ih dodirnete. Ako bradavice pokazuju prema unutra i to je novo, to je neočekivana promjena. * Pucanje kože na bradavici – može biti uzrokovano ožiljnim tkivom nakon operacije ili infekcije. Često se ožiljak stvara bez razloga. U većini slučajeva ovo pitanje ne treba liječenje. Ovo je neočekivana promjena. Ova promjena može biti zabrinjavajuća jer pucanje ili uvlačenje bradavice može ukazivati na temeljnu promjenu u tkivu dojke koja može biti kancerogena.{{sfn|Hansen|2010|p = 83}} * Bradavica je topla na dodir, crvena ili bolna – je stanje koje može biti zbog infekcija. Rijetko je to zbog raka dojke. * Ljuskava, perutava, svrbeža bradavica – je najčešće zbog ekcema ili bakterijske ili gljivične infekcije. Ova promjena se ne očekuje. Ljuštenje, ljuskice, svrbež bradavica mogu biti znak Pagetove bolesti. Ovo je rijedak oblik raka dojke koji uključuje bradavicu. * Zadebljala koža s velikim porama – naziva se peau ''d'orange'', jer koža izgleda poput kore naranče. Infekcija dojke ili upalni rak dojke mogu uzrokovati ovaj problem. Ovo nije očekivana promjena. * Uvučene bradavice – je kada je podignuta iznad površine, ali se mijenja, počinje povlačiti prema unutra i ne izlazi kad se stimulira. Ovo je očekivana promjena koja prethodno nije postojala.<ref>{{cite web|url=https://medlineplus.gov/ency/patientinstructions/000622.htm|title=Breast skin and nipple changes: MedlinePlus Medical Encyclopedia|website=medlineplus.gov|access-date=12. 8. 2017}}</ref> Prosječna projekcija i veličina ljudskih ženskih bradavica je nešto veća od 0,95&nbsp;cm.<ref>M. Hussain, L. Rynn, C. Riordan and P. J. Regan, "Nipple-areola reconstruction: outcome assessment"; ''European Journal of Plastic Surgery'', Vol. 26, Num. 7, December, 2003</ref> ===Rak dojke=== Simptomi [[rak dojke|raka dojke]] često se mogu prvo vidjeti na promjenama bradavice i areole, iako nemaju sve žene iste simptome, a neki ljudi uopće nemaju nikakve znakove ili simptome. Osoba može saznati da ima rak dojke nakon rutinske [[mamografija|mamografije]]. Znakovi upozorenja mogu biti:<ref name = cdcbc/><ref name = cdc2bc>{{cite web|url=https://www.cdc.gov/cancer/dcpc/resources/features/breastcanceryoungwomen/index.htm|title=Breast Cancer in Young Women|access-date=12. 8. 2017|date=oktobar 2018}}</ref> * Nova kvržica na bradavici, dojci ili pazuhu * Zadebljanje ili oticanje dijela dojke, areole ili bradavice * Iritacija ili udfubljenja kože dojke * Crvenilo ili perutava koža na području bradavica ili dojke * Uvlačenje bradavice ili bol u području bradavice * Iscjedak iz bradavica, osim majčinog mlijeka, uključujući krv * Svaka promjena u veličini ili obliku dojke ili bradavice * Bol u bilo kojem području dojke.<ref name = cdcbc/><ref name = cdc2bc/> Promjene na bradavici nisu nužno simptomi ili znaci raka dojke. Ostala stanja bradavice mogu oponašati znakove i simptome raka.<ref name = cdcbc>{{cite web|url=https://www.cdc.gov/cancer/breast/young_women/bringyourbrave/breast_cancer_young_women/symptoms.htm|title=CDC - Bring Your Brave Campaign - Symptoms of Breast Cancer|website=www.cdc.gov|access-date=12. 8. 2017}}</ref> === Vertikalna transmisija === Neke infekcije prenose se kroz bradavicu, posebno ako je došlo do njene iritacije ili ozljede. U tim okolnostima bradavica se sama može zaraziti gljivicama roda ''Candida'' prisutnim u ustima dojenog djeteta. Dojenče će infekciju prenijeti na majku. Najčešće je ova infekcija lokalizirana na području bradavice. U nekim slučajevima infekcija može napredovati i postati potpuno razvijen slučaj mastitisa (upale) ili infekcije dojke.<ref>{{cite web|url=https://www.who.int/hiv/pub/guidelines/nepal_art.pdf?ua=1 |title=Nepal art |website=www.who.int |format=PDF}}</ref> U nekim slučajevima, ako majka ima infekciju bez pukotina ili ulceracija na bradavicama, još uvijek je sigurno dojiti novorođenče. Herpesna infekcija bradavice može proći nezapaženo jer su lezije male, ali obično su prilično bolne. Herpes kod novorođenčeta ozbiljna je i ponekad fatalna infekcija.{{sfn|Walker| 2011| p=533}} Prijenos hepatitisa C i B na novorođenče može nastati ako su bradavice napukle.<ref>{{cite web|url=https://medlineplus.gov/ency/patientinstructions/000803.htm|title=Breastfeeding vs. Formula Feeding: MedlinePlus Medical Encyclopedia|website=medlineplus.gov|access-date=12. 8. 2017}}</ref> Ostale infekcije mogu se prenijeti pucanjem kože bradavice i mogu zaraziti dojenče. === Ostali poremećaji === {{div col | colwidth=30em}} * [[Bradavični plik]] * [[Kandidna infekcija]] bradavice * [[Ekcem bradavice]] * [[Obrnuta bradavica]] * [[Staphylococcus]]na infekcija bradavice * [[Edematozna areola]] {{sfn|Walker|2011|p=524}} * [[Herpes]]na [[infekcija]] bradavice * [[Reynauldovi fenomeni bradavice]] {{sfn|Walker|2011|p=533}} * [[Ravna bradavica]] {{sfn|Walker|2011|p=530}} {{div col end}} === Hirurgija === Štedljiva bradavica / [[Subkutis|subkutana]] mastektomija je hirurški postupak pri kojem se uklanja tkivo dojke, ali bradavica i areola su očuvani. Ovaj postupak je u prošlosti rađen samo profilaksno ili sa mastektomijom zbog benigne bolesti i zbog straha od povećanog razvoja karcinoma u zadržanom areolarnom duktalnom tkivu. Nedavne serije sugeriraju da bi to mogao biti onkološki zdrav postupak za tumore koji nisu u subareolnom položaju.<ref name="pmid12832974">{{cite journal |vauthors=Gerber B, Krause A, Reimer T, etal |title=Skin-sparing mastectomy with conservation of the nipple-areola complex and autologous reconstruction is an oncologically safe procedure |journal=Ann. Surg. |volume=238 |issue=1 |pages=120–7 |year=2003 |pmid=12832974 |doi= 10.1097/01.SLA.0000077922.38307.cd|pmc=1422651}}</ref><ref name="pmid17269590">{{cite journal |vauthors=Mokbel R, Mokbel K |title=Is it safe to preserve the nipple areola complex during skin-sparing mastectomy for breast cancer? |journal=Int J Fertil Female's Med |volume=51 |issue=5 |pages=230–2 |year=2006 |pmid=17269590 }}</ref><ref name="pmid17084333">{{cite journal |vauthors=Sacchini V, Pinotti JA, Barros AC, etal |title=Nipple-sparing mastectomy for breast cancer and risk reduction: oncologic or technical problem? |url=https://archive.org/details/sim_journal-of-the-american-college-of-surgeons_2006-11_203_5/page/704 |journal=J. Am. Coll. Surg. |volume=203 |issue=5 |pages=704–14 |year=2006 |pmid=17084333 |doi=10.1016/j.jamcollsurg.2006.07.015 }}</ref> == Društvo i kultura == [[Slika:Duplessis's semi-topless portrait of the Princess of Lamballe dates from 18th Century France.png| thumb |250px | [[Joseph Duplessis|Duplessisov]] portret polutoplesa [[Marie Thérèse Louise od Savoy, Princeza de Lamballe|Marije Thérèse Louise od Savoya]] datira iz Francuske iz 18. stoljeća]] === Izloženost === {{Glavni|Toples}} Kulturna tendencija skrivanja ženske bradavice ispod odjeće postoji u zapadnoj kulturi još od 1800-ih.<ref name="auto"/><ref name=Dewar/><ref name = bbc1>{{Cite web|url=https://www.bbc.com/news/magazine-30052071|title=Toplessness - the one Victorian taboo that won't go away|date=15. 11. 2014|access-date=13. 8. 2017|newspaper=BBC News}}</ref> Kako se ženske bradavice često doživljavaju kao [[intimni dio]], pokrivanje njih može nastati kao viktorijanski tabu, baš kao i bočno sedlo. Otkrivanje cijele dojke i bradavice jedan je oblik protesta za neke, a zločin za druge.<ref name = bbc1/><ref name="citypaper">{{cite web|url=http://www.washingtoncitypaper.com/columns/straight-dope/article/13045218/why-are-women-expected-to-keep-their-nipples-covered-breasts|title=Why Are Women Expected to Keep Their Nipples Covered?|access-date=13. 8. 2017}}</ref> Izlaganje bradavica obično se smatra [[Skromnost|neprikladnim]], a u nekim slučajevima kao [[nepristojno]] ili [[nepristojno izlaganje|nepristojno]] [[ponašanje]].<ref>D. Leder, ''The Body in Medical Thought and Practice'', page 223, Springer Science & Business Media, 1992, {{ISBN|978-0-7923-1657-2}}</ref> Slučaj u Erieu u državi [[Pennsylvania]] u vezi s izloženošću dojki i bradavice nastavljen je Vrhovnom sudu u SAD-u.<ref name="SC_Erie">{{cite web|title=Erie v. Pap's A. M., 529 U.S. 277 (2000)|url=https://supreme.justia.com/cases/federal/us/529/277/case.html|website=Justia Law|publisher=Justia|access-date=15. 2. 2018|language=en|date=mart 2000|quote=Nudity cannot be considered an inherent form of expression.}}</ref> Erieva uredba regulirala je izlaganje bradavica u javnosti kao djelo koje je počinjeno kada se osoba "'... svjesno ili namjerno, ... pojavi u stanju golotinje i počini javnu nepristojnost." Kasnije u Statutu, golotinja je dalje opisana kao nepokrivena ženska bradavica. Ali izlaganje bradavica muškaraca nije bilo regulisano. Komentator je ovo mišljenje o Statutu izrazio napominjući: "Razmišljajte o značaju toga. Čovjek hoda golih grudi i najgore što se dogodi je da neće dobiti uslugu u restoranima. Ali žena koja ide u toplese legalno je u istom čamcu kao da je imala seks u javnosti. To može izgledati ludo, ali u [[SAD]]-u je to dopušteno zakonom – Cecil Adams."<ref name="citypaper"/> [[Slika:Namibie Himba 0716a.jpg|thumb|left |220px|[[Namibija|Namibijka]]]] Zakonitost izloženosti bradavica nedosljedno je regulirana u cijelim SAD. Neke države ne dopuštaju vizualizaciju bilo kojeg dijela dojke. Druge jurisdikcije zabranjuju bilo kakvu žensku anatomiju prsa zabranom anatomskih struktura koje leže ispod vrha areole ili bradavice. Takav je slučaj u zapadnoj Virdžiniji i Massachusettsu. Propis zapadne Virdžinije vrlo je specifičan i vjerojatno se neće pogrešno protumačiti, navodeći: "[Prikaz] bilo kojeg dijela ženskog dekoltea i ženske dojke izložen haljinom, bluzom, suknjom, trikoom, kupaćim kostimom ili drugim odjećama odjeća [je dozvoljen] pod uvjetom da areola nije izložena, u cijelosti ili djelimično.<ref name="citypaper"/> [[Instagram]] ima politiku "bez bradavica" sa iznimkama: materijal koji nije dozvoljen uključuje "neke fotografije ženskih bradavica, ali fotografije ožiljaka nakon mastektomije i žene koje aktivno doje. Golotinja na slikama i skulpturama je također u redu" (OK).<ref name="Instagram_Help">{{cite web|title=Community Guidelines|url=https://help.instagram.com/477434105621119|website=help.instagram.com|publisher=Instagram|access-date=15. 2. 2018|language=en}}</ref> Prethodno je Instagram uklanjao slike dojilja. Instagram je uklonio slike [[Rihanna|Rihanne]] i otkazao joj je račun kada je postavljala selfieje sa bradavicama. Ovo je bio podsticaj za [[Twitter]] kampanju #FreeTheNipple.<ref>{{cite web|url=http://www.thewrap.com/instagram-clarifies-its-no-nipple-policy/|title=Instagram Clarifies Its No-Nipple Policy|date=17. 4. 2015|access-date=13. 8. 2017}}</ref> Još jedan noviji razvoj je Instagram stranica koja poziva korisnike da postavljaju slike bradavica oba spola; @genderless_nipples, koja prikazuje izbliza i bradavice muškaraca i žena u svrhu isticanja onoga što može biti nedosljednost.<ref name = genderless>{{cite web|url=https://www.theverge.com/2016/12/6/13852900/genderless-nipples-instagram-censorship-policy|title=Genderless Nipples exposes Instagram's double standard on nudity|first=Amar|last=Toor|date=6. 12. 2016|website=The Verge|access-date=13. 8. 2017}}</ref> Some contributors have found 'a way around' this policy.<ref>{{cite web|url=http://www.bbc.co.uk/newsbeat/article/40170981/art-student-challenges-sexist-ban-on-nipples-on-instagram-with-new-project|title=Art student challenges 'sexist' ban on nipples on Instagram with new project - BBC Newsbeat|date=6. 6. 2017|access-date=14. 8. 2017}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.thedailybeast.com/articles/2014/09/09/women-it-s-time-to-reclaim-our-breasts|title=Women, It's Time to Reclaim Our Breasts|first=Emily|last=Shire|date=9. 9. 2014|via=www.thedailybeast.com|newspaper=The Daily Beast}}</ref> Facebook has also been struggling to define its nipple policy.<ref name = genderless/><ref>{{cite web|url=https://m.facebook.com/communitystandards/encouraging-respectful-behavior/|title=Community Standards|website=m.facebook.com|access-date=14. 8. 2017}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.foxnews.com/tech/2016/10/24/is-facebook-going-to-start-freeing-nipple.html|title=Is Facebook going to start freeing the nipple?|date=24. 10. 2016|access-date=14. 8. 2017}}</ref> Redateljica [[Lina Esco]] snimila je film pod naslovom „Oslobodi bradavicu“ (''Free the Nipple''), koji govori o "zakonima protiv ženskog toplesa ili ograničenjima na slikama ženskih, ali ne i muških bradavica ", za koju Esco navodi da je primjer [[seksizam|seksizma]] u društvu.<ref name=beast>{{Cite web|url=http://www.thedailybeast.com/articles/2014/09/09/women-it-s-time-to-reclaim-our-breasts.html|title=Women, It's Time to Reclaim Our Breasts|first=Emily|last=Shire|date=9. 9. 2014|newspaper=The Daily Beast}}</ref> === Seksualnost === {{Glavni| Stimulacija bradavica}} Bradavice mogu biti osjetljive na dodir, a stimulacija bradavica može potaknuti [[seksualno uzbuđenje]].<ref name="Harvey">{{cite book|first1=John H. |last1=Harvey |first2=Amy |last2=Wenzel |first3=Susan |last3=Sprecher|title=The Handbook of Sexuality in Close Relationships|publisher=Psychology Press|isbn=978-1135624705|page=427|date=2004|access-date=12. 8. 2017|url=https://books.google.com/books?id=qsl4AgAAQBAJ&pg=PA427}}</ref> Malo žena izvještava da je doživjelo [[orgazam]] od stimulacije bradavica.<ref name="Kinsey">{{cite book|first1=Alfred C. |last1=Kinsey |first2=Wardell B. |last2=Pomeroy |first3=Clyde E. |last3=Martin |first4=Paul H. |last4=Gebhard|title=Sexual Behavior in the Human Female|publisher=Indiana University Press|isbn=978-0253019240|page=587|date=1998|access-date=12. 8. 2017|url=https://books.google.com/books?id=JHWHCgAAQBAJ&pg=PA587}}</ref><ref name="Boston">{{cite book|author=Boston Women's Health Book Collective|title=The New Our Bodies, Ourselves: A Book by and for Women|publisher=Simon & Schuster|isbn=978-0684823522|page=575|date=1996|access-date=12. 8. 2017|url=https://books.google.com/books?id=JFI4AQAAIAAJ|quote=A few women can even experience orgasm from breast stimulation alone.}}</ref> Prije Komisaruk et al. istraživanja [[Funkcionalna magnetna rezonanca|funkcionalnom magnetnom rezonancom]] (fMRI), 2011. godine o istraživanju stimulacije bradavica, izvještaji žena koje su postigle orgazam stimulacijom bradavica oslanjali su se isključivo na [[anegdotski dokaz|anegdotskim dokazima]].<ref name="Smith">{{cite book|author=Merril D. Smith|title=Cultural Encyclopedia of the Breast|publisher=Rowman & Littlefield|isbn=978-0759123328|page=71|date=2014|access-date=12. 8. 2017|url=https://books.google.com/books?id=qrCCBAAAQBAJ&pg=PA71}}</ref> Komisarukova studija bila je prva koja je preslikala ženske genitalije na senzorni dio mozga; to ukazuje na to da senzacija iz bradavica putuje u isti dio mozga kao i senzacija iz [[vagina|vagine]], [[klitoris]]a i [[grlić maternice|grlića maternice]], te da su ovi orgazmi genitalni orgazmi izazvani stimulacijom bradavica i mogu biti izravno povezani sa genitalnim osjetnim korteksom ("genitalno područje mozga").<ref name="Smith"/><ref name="Lehmiller">{{cite book|author=Justin J. Lehmiller|title=The Psychology of Human Sexuality|publisher=John Wiley & Sons|isbn=978-1118351321|page=120|date=2013|access-date=12. 8. 2017|url=https://books.google.com/books?id=pQRgAgAAQBAJ&pg=PT120}}</ref><ref name="Komisaruk">{{Cite journal|last1=Komisaruk |first1=B. R. |last2=Wise |first2=N. |last3=Frangos |first3=E. |last4=Liu |first4=W.-C. |last5=Allen |first5=K |last6=Brody |first6=S. |title=Women's Clitoris, Vagina, and Cervix Mapped on the Sensory Cortex: fMRI Evidence |journal=The Journal of Sexual Medicine |year=2011|doi=10.1111/j.1743-6109.2011.02388.x |lay-url=http://www.cbsnews.com/news/surprise-finding-in-response-to-nipple-stimulation/ |lay-source=CBSnews |lay-date=5. 8. 2011|volume=8|issue=10|pages=2822–30 |pmid=21797981 |pmc=3186818}}</ref> === Poslovno === Neke kompanije i neprofitne organizacije koriste riječ "bradavica" ili slike bradavica kako bi skrenule pažnju na svoj proizvod ili razlog.<ref name=beast/><ref>{{cite web|url=http://bedfordandbowery.com/2014/08/this-new-bushwick-bar-is-the-most-literal-boobie-trap-weve-ever-seen/|title=This New Bushwick Bar Is The Most Literal Boobie Trap We've Ever Seen}}</ref> ==Također pogledajte== *[[Dojka]] * [[Majčino mleko]] * [[Fleischerov sindrom]] * [[Proteza bradavice]] za preživjele od raka dojke * [[Piercing bradavice]] * [[Prekobrojna bradavica]] * [[Vime]] ==Reference== {{Reflist}} ===Dopunska literatuta=== *{{cite book | last = Davidson | first = Michele | title = Fast facts for the antepartum and postpartum nurse : a nursing orientation and care guide in a nutshell | url = https://archive.org/details/fastfactsforante0000davi | publisher = Springer Publishing Company, LLC | location = New York, NY | year = 2014 | isbn = 978-0-8261-6887-0 }} *{{cite book | last = Durham | first = Roberta | title = Maternal-newborn nursing : the critical components of nursing care | url = https://archive.org/details/maternalnewbornn0000durh | publisher = F.A. Davis Company | location = Philadelphia | year = 2014 | isbn = 978-0803637047 }} *{{cite book | last = Hansen | first = John | title = Netter's clinical anatomy | publisher = Saunders/Elsevier | location = Philadelphia | year = 2010 | isbn = 9781437702729 }} *{{cite book | last = Henry | first = Norma | title = RN maternal newborn nursing : review module | url = https://archive.org/details/rnmaternalnewbor0000unse | publisher = Assessment Technologies Institute | location = Stilwell, KS | year = 2016 | isbn = 9781565335691 }} * {{cite book|first1=Ruth A. |last1=Lawrence|first2=Robert M. |last2=Lawrence|title=Breastfeeding: A Guide for the Medical Professional|url={{google books |plainurl=y |id=S6y6CgAAQBAJ|page=227}}|date=13. 10. 2015|pages=227–8|publisher=Elsevier Health Sciences|isbn=978-0-323-39420-8}} *{{cite book|title=Breastfeeding management for the clinician : using the evidence|url=https://archive.org/details/breastfeedingman0000walk_u4k6|last=Walker|first=Marsha|publisher=Jones and Bartlett Publishers|year=2011|isbn=9780763766511|location=Sudbury, Mass}} ==Vanjski linkovi== {{Commons category|Nipples}} {{anatomija|state=collapsed}} {{spolnost}} {{Authority control}} [[Kategorija:Bradavice| Bradavice]] [[Kategorija:Egzokrini sistem]] [[Kategorija:Žlijezde]] [[Kategorija:Sekundarne spolne oznake]] [[Kategorija:Grudi]] [[Kategorija:Ljudska seksualnost]] [[Kategorija:Anatomija sisara]] [[Kategorija:Dojenje]] [[Kategorija:Majčino mlijeko]] [[Kategorija:Embriologija]] [[Kategorija:Primalje]] [[Kategorija:Mlijeko]] 1nay0j6tfcwk9v4tv38406sx8qbmeak 0 470837 3673707 3669929 2024-12-15T12:35:27Z InternetArchiveBot 118070 Rescuing 1 sources and submitting 0 for archiving.) #IABot (v2.0.9.5 3673707 wikitext text/x-wiki {{Multiple image | align = | direction = | total_width = 300 | image1 =Silvije_Strahimir_Kranjcevic.jpg | alt1 = | caption1 = [[Silvije Strahimir Kranjčević]] | image2 = PazyrikHorseman.JPG | caption2 = Brkati konjanik, umjetnički rad iz oko 300. godine p. n. e. }} [[Slika:Hitov.jpeg|thumb|200px|[[Panajot Hitov]], bugarski revolucionar]] '''Brkovi''' ili '''brci''' su skupina [[terminalna dlaka|terminalnih dlaka]] na [[usna|gornjoj usni]]. To je obilježavajuća muška [[sekundarna spolna oznaka]], iako se ponekad javljaju i kod žena. Pravi brkovi rastu tek u [[pubertet]]u, a prije toga se ispoljavaju u vidu finih [[vunena dlaka|vunenih dlačica]] u oba spola == Historija == Istraživanje provedeno na ovu temu primijetilo je da prevalencija brkova i dlaka na licu općenito raste i opada prema zasićenosti prilika za sklapanje braka.<ref>{{cite journal |last1=Barber |first1=Nigel |title=Mustache Fashion Covaries with a Good Marriage Market for Women |url=https://archive.org/details/sim_journal-of-nonverbal-behavior_winter-2001_25_4/page/261 |journal=Journal of Nonverbal Behavior |volume=25 |issue=4 |pages=261–272 |doi=10.1023/A:1012515505895 |year=2001 }}</ref> Stoga nijanse gustine i debljine brkova ili [brfada|[brade]] mogu pomoći u procjeni nivoa androgena ili starosti.<ref name="wellcome">{{cite web|url=http://blog.wellcomelibrary.org/2015/11/the-rise-and-fall-of-the-military-moustache/|title=The rise and fall of the military moustache|work=blog.wellcomelibrary.org|last=Oldstone-Moore|first=Christopher|date=20. 11. 2015|access-date=25. 11. 2018}}</ref> [[Slika:Stone sculpture of celtic hero.jpg|150px|thumb|right| Kamena skulptura Galija koji nosi Torcija, uvijenih brkova i obrva, oko 400. godine]] Najraniji dokument o puštanju brkova (bez brade) može se naći u željeznom dobu [[Kelti|Kelta]]. Prema [[Diodorus Siculus|Diodorusu Siculusu]], rimskom historičaru:<ref>http://exploringcelticciv.web.unc.edu/diodorus-siculus-library-of-history/</ref> {{citat| „Gali su visokog tijela savaovitim mišićima i bijele kože, a kosa im je plava, i to ne samo prirodno, već ih mijenjaju vještačkim sredstvima, kako bi povećali prepoznatljivu boju koju joj je priroda dala. Jer kosu uvijek peru u [[krečna voda|krečnoj vodi]] i povlače je od čela do potiljka, što rezultira njihovim izgledom poput [[Satir]]a i [[Faun|Tepsija]] jer je njihova dlaka toliko jaka i gruba da se po ničemu ne razlikuje od grive konja. Neki od njih briju bradu, ali drugi puštaju da malo naraste; plemići briju obraze, ali puštaju brkove da rastu dok ne prekriju usta.“}} Tokom [[srednji vijek|srednjovjekovnog razdoblja]] mnogi [[Wales|velški]] lideri oblikovali bi samo brkove, primjeri uključuju princa [[Edward, Crni Princ|Edwarda od Walesa]]..<ref>{{cite web |last1=Hawksley |first1=Lucinda |title=The moustache: A hairy history |url=https://www.bbc.com/culture/article/20140703-the-moustache-a-hairy-history |website=www.bbc.com |access-date=31. 5. 2020 |language=en}}</ref> Popularnost brkova na zapadu dosegla je vrhunac 1880-ih i 1890-ih. podudarajući se s popularnošću vojnih vrlina toga doba.<ref name="wellcome"/> Razne kulture razvile su različite asocijacije na brkove. Naprimjer, u mnogim arapskim zemljama 20. Stoljeća, brkovi su povezani s moći, brade su povezane s islamskim tradicionalizmom, a glatka obrijanost ili nedostatak dlaka na licu povezani su s liberalnijim, sekularnim tendencijama.<ref>{{cite web|url=http://www.slate.com/articles/news_and_politics/explainer/2012/07/syria_s_assassinated_officials_and_other_arab_leaders_wear_mustaches_for_the_look_of_power_.html|title=Syria's assassinated officials and other Arab leaders wear mustaches for the look of power.|work=Slate Magazine|date=18. 7. 2012}}</ref> U [[islam]]u se podrezivanje brkova smatra [[sunnet]]om i [[mustahabb]]om, odnosno načinom života koji se preporučuje, posebno među [[suniti|sunitskim muslimanima]]. Brkovi su također vjerski simbol za muške sljedbenike [[Jarzanizam|Yarsan]] religije.<ref>{{cite web|url=http://www.majzooban.org/en/news-and-exclusive-content/4602-another-yarsan-follower%E2%80%99s-mustaches-were-shaved.html|title=Another Yarsan follower's mustaches were shaved|author=Safar Faraji, Yarsan|work=majzooban.org|access-date=5. 1. 2021|archive-date=3. 3. 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160303220610/http://www.majzooban.org/en/news-and-exclusive-content/4602-another-yarsan-follower%E2%80%99s-mustaches-were-shaved.html|url-status=dead}}</ref> [[Brijanje]] kamenim britvicama bilo je tehnološki moguće još u doba [[neolit]]a. Brkovi su prikazani na statui egipatskog princa 4. dinastije [[princ Rahotep|Rahotepa]] (oko 2550. p. n. e.). Još jedan drevni portret koji prikazuje obrijanog muškarca s brkovima je drevni [[iran]]ski ([[Skiti|skitski]]) konjanik iz 300. p. n. e. U [[drvna Kina|drevnoj Kini]], dlake na licu i [[kosa|dlake na glavi]] tradicijski su ostajale netaknute zbog [[Konfučije|konfučijanskih]] uticaja.<ref>{{cite web|url=https://china-journal.org/2016/03/14/filial-piety-in-chinese-culture/|title=Filial Piety (孝) in Chinese Culture|author=ARIS TEON}}</ref> ==Razvoj i njega== [[Slika:Moustache spoon 1904 VA M18-2000.jpg|thumb|260px| Kašika za brkove, datirana iz 1904. godine, korištena u [[Engleska|Edwardovskoj Engleskoj]] za zaštitu brkova dok jede supu.]] Brkovi imaju sopstvenu fazu u razvoju [[dlaka na licu|dlake na licu]] kod muških [[adolescencija|adolescenta]].<ref>{{cite web |url=http://unesdoc.unesco.org/images/0013/001304/130431eo.pdf |title=Adolescent Reproductive Health |work=UNESCO Regional Training Seminar on guidance and Counseling |date=1. 6. 2002}}</ref> Kao i kod većine ljudskih bioloških procesa, ovaj se specifični obrazac može se razlikovati među pojedincima, ovisno o nečij genetičkim ili okolinskim faktorima.<ref name="Chumlea">Chumlea, 1982</ref><ref name="pbskids.org">{{cite web |title=The No-Hair Scare |publisher=PBS |access-date=20. 2. 2009 |url=http://pbskids.org/itsmylife/body/puberty/article7.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20090205115944/http://pbskids.org/itsmylife/body/puberty/article7.html |archive-date=5. 2. 2009 |df=dmy-all }}</ref> Brkovi se mogu njegovati [[brijanje]]m dlake, kao i na [[brada|bradi]] i [[obraz]]ima, sprečavajući ih da postanu [[Brada|puna brada]]. Za njegu brkova razvijeni su razni alati, uključujući sigurnosne britve, [[vosak za brkove]], mreže i četke za brkove, [[češalj]] i [[makaze]]. Na Bliskom Istoku postoji rastući trend transplantacije brkova koji uključuje podvrgavanje postupku koji se naziva [[ekstrakcija folikulske jedinice]], kako bi se postigla punija i impresivnija dlaka na licu.<ref>{{cite news|url=http://www.newshub.co.nz/entertainment/surgery-offers-chance-at-perfect-moustache-2012120609|work=3 News NZ|title=Surgery offers chance at perfect moustache|date=6. 12. 2012|access-date=5. 1. 2021|archive-date=15. 2. 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200215102021/https://www.newshub.co.nz/entertainment/surgery-offers-chance-at-perfect-moustache-2012120609|url-status=dead}}</ref> Najduži brkovi mjere 4,29 m i pripadaju Ramu Singhu Chauhanu ([[Indija]]). Izmjereno je na setu talijanske TV emisije "Lo Show dei Record" u Rimu, Italija, 4. marta 2010.<ref>{{Cite web|url=http://www.guinnessworldrecords.com/world-records/longest-moustache|title=Guinness World records}}</ref> == Stilovi == [[Slika:Mustache Growing over 30 days.gif|thumb|Animacija brkova održavanih 30 dana.]] [[Slika:Šantić_Aleksa.jpg|thumb|240px|[[Aleksa Šantić]] imao je nisko usukane brkove]] [[Slika:Salvador_Dali_NYWTS.jpg|240px|thumb|[[Salvador Dali]], u poznijoj životnoj dobi, održavao je visoko usukane („ufitiljene“), uvoštene brkove]] [[Svjetsko prvenstvo u bradi i brkovima]], 2007. imalo je šest potkategorija za brkove (obično nazvane prema poznatim ličnostima):<ref>{{cite web |url=http://www.handlebarclub.co.uk/wbmccatergoriesf.html |title=The World Beard & Moustache Championships |publisher=Handlebarclub.co.uk |access-date=29. 4. 2012}}</ref> * Dalíjevi – uski, dugI tačkkasti savijene ili zakrivljene strmo prema gore; područja nakon ugla usta moraju biti obrijana. Potrebna su im umjetna pomagala za oblikovanje. Nazvano po [[Salvador Dali|Salvadoru Daliju]]. * Engleski brkovi – uski, počinju na sredini gornje usne, vrlo su dugi i povučeni u stranu, blago uvijeni; krajevi su usmjereni malo prema gore; područja iza ušća usta obično su obrijana. * Slobodni stil - svi brkovi koji se ne podudaraju s ostalim klasama. Dlake, smiju početi rasti na maksimalno 1,5 &nbsp;cm nakon kraja gornje usne. Pomagala su dozvoljena. * Mađarski – veliki i grmoliki, počevši od sredine gornje usne i povučeni u stranu. Dlake smiju početi rasti na maksimalno 1,5 &nbsp;cm nakon kraja gornje usne. * Imperijalni – rastu i sa gornje usne i obraza, sklupčani prema gore (različiti od '' rojalni'' ili ''impériale'') * Prirodni – mogu se oblikovati bez pomagala. Ostali tipovi brkova uključuju: * Ševron – pokrivaju područje između nosa i gornje usne, do rubova gornje usne, ali ne dalje. Popularni 1970-ih i 1980-ih u američkoj i britanskoj kulturi. Nosili ih [[Ron Jeremy]], [[Richard Petty]], [[Freddie Mercury]], [[Bruce Forsyth]] i [[Tom Selleck]]. * [[Fu Manchu brkovi|Fu Manchu]] – dugi krajevi usmjereni prema dolje, uglavnom izvan brade. * [[Upravnički brkovi|Upravnički]] – čupavi, s malim usmjerenim krajevima prema gore. Imao ih [[brjzbol]] bacač [[Datoteka:Rollie Fingers All Star Parade 2008.jpg |right|thumb| Rollie Fingers|200px]]. * [[Potkovičasti brkovi|Potkovičasti]] – često se brkaju s brkovima upravnika, a vjerojatno su ih popularizirali moderni [[kauboj]]i. Sastoje se od punih brkova vertikalnih nastavaka od uglova usana do linije čeljusti i nalik naopakoj [[potkovica|potkovici]]. Poznati i kao "biciklistički brkovi". Nose ih [[Hulk Hogan]] i [[Bill Kelliher]]. Odnedavno ih ponovo populariziraju [[Gardner Minshew]] i [[Joe Exotic]]. * Pancho Villa – slični Fu Manchu-u, ali deblji; poznati i kao "viseći brkovi" ili „pesimistički brkovi“. Također slični potkovičastim. Vila Pancho mnogo su duži i gušći od brkova koje je obično nosio [[legenda]]rni [[Pancho Villa]]. * [[Olovkasti brkovi]] – uski, ravni i tanki kao da ih vuče [[olovka]], usko ošišani, ocrtavajući gornju usnu, sa široko obrijanim razmakom između nosa i brkova. Popularni su 1940-ih, a posebno povezano sa [[Clark Gable]]om. U novije vrijeme prepoznati su kao brkovi izbora izmišljenog lika po imenu [[Gomez Addams]], u seriji filmova iz 1990-ih snimljenih prema djelu [[Porodica Addams]]. Poznati i kao usna obrva, a nosili su ga [[Vincent Price]], [[John Waters]], [[Little Richard]], [[Sean Penn]] i [[Chris Cornell]]. * [[Brkovi četkice za zube|Četkica za zube]] – gusti, ali obrijani, osim oko 2,5&nbsp;cm u sredini; nosili [[Adolf Hitler]], [[Charlie Chaplin]], [[Oliver Hardy]] i [[Michael Jordan]] u svojim reklamama za [[Hanes]]. * [[Morževi brkovi|Morževi]] – čupavi, viseći iznad usana, često u potpunosti prekrivajući usta. Nosio [[Mark Twain]], [[David Crosby]], [[Josif Staljin]], [[John Bolton]], [[Wilford Brimley]], [[Friedrich Nietzsche]], [[Jeff "Skunk" Baxter]], [[Sam Elliot]], [[Jamie Hyneman]] i [[Robert Johansson]]. <gallery caption='''Stilovi brkova'''> Dali-moustache.svg|Dalijev stil English-moustache.svg|Engleski Fu-manchu-moustache.svg|[[Fu Manchu moustache|Fu Manchu]] Handlebar-moustache.svg|[[Vozački brkovi|Vozački]] Horseshoe-moustache.svg|[[potkovičasti brkovi|Potkovičasti]] Imperial-moustache.svg|Imperijalni Mexican-moustache.svg|Meksički Natural-moustache.svg|Prirodni Pencil-moustache.svg|Linijski stil (kao pnacrtan olovkom) Toothbrush-moustache.svg|Stil "četkica za zube" Chevron-moustache.svg|Morževski stil Freestyle-moustache.svg|Slobodni stil </gallery> == Pojava i percepcije == [[Slika:Haguenau Musée historique décembre 2016 (04).jpg|thumb|250px|Autoportret kipara Friedricha Hammera, 1542 (''Musée historique de Haguenau'')]] Kao i mnogi drugi modni trendovi, i brkovi su podložni promjeni popularnosti kroz vrijeme. Iako moderna kultura brkove često povezuje s muškarcima iz viktorijanske ere, Susan Walton pokazuje da su na početku viktorijanske ere dlake na licu bile "gledane kao neukusne" i da su se brkovi smatrali žigom umjetnika ili revolucionara, a oba su ostali na socijalnom rubu u to vrijeme.<ref name="walton">{{cite journal|last=Walton|first=Susan|title=From Squalid Impropriety to Manly Respectability: The revival of Beards, Mustaches and Marital Values in the 1850s in England|journal=Nineteenth-Century Contexts|year=2008|volume=30|issue=3|pages=229–245|doi=10.1080/08905490802347247}}</ref> U prilog tome govori činjenica da je samo jedan član engleskog parlamenta imao dlake na licu u periodu 1841-47.<ref name="walton" /> Međutim, do 1860-ih to se promijenilo i brkovi su postali izuzetno popularni, čak i među uglednim muškarcima; ali na kraju stoljeća dlake na licu ponovno su „izlazile iz mode“.<ref name = "walton"/> Iako ne može biti potpuno siguran što se tiče uzroka takvih promjena, Walton pretpostavlja da je porast trenda na dlakavostilica uglavnom bio posljedica predstojećeg rata protiv Rusije i uvjerenja da brkovi i brade projiciraju "muževniju" sliku, koju je donio takozvani 'rebrending' britanske vojske i rehabilitacija vojnih vrlina.<ref name = "walton"/> Brkovi su postali definirajuća osobina britanskog vojnika, a do 1916. nijedan vojnik koji je bio regrutiran nije smio obrijati dio gornje usne.<ref>{{cite book|last=Skelly|first=A. R.|title=The Victorian Army at Home: The Recruitment and Terms and Conditions of the British Regiment, 1859–1899|year=1977|publisher=Croom Helm|location=London|pages=358}}</ref> Međutim, sljedeća generacija muškaraca smatrala je da su dlake na licu, poput brkova, zastarjeli amblem muškosti, pa je dramatično opao trend brkova, a glatko obrijano lice postalo je znak modernog muškarca.<ref name="walton" /> === Brak === Prema studiji koju je izveo [[Nigel Barber]], rezultati su pokazali snažnu korelaciju između dobrog bračnog „tržišta“ za žene i povećanog broja brkova koje nosi muškarci.<ref name=Barber1>{{cite journal|last=Barber|first=Nigel|title=Mustache Fashion Covaries with a Good Marriage Market for Women|url=https://archive.org/details/sim_journal-of-nonverbal-behavior_winter-2001_25_4/page/261|journal=Journal of Nonverbal Behavior|year=2001|volume=25|issue=4|pages=261–272|doi=10.1023/A:1012515505895}}</ref> Upoređivanjem broja muškaraca slikanih u ''Illustrated London News'' koji nose brkove u odnosu na omjer slobodnih žena i slobodnih muškaraca, slični trendovi tokom ove dvije godine sugeriraju da su ova dva faktora u korelaciji.<ref name="Barber1"/> Barber sugerira da je to možda posljedica činjenice da muškarci s brkovima muškarce i žene smatraju privlačnijim, marljivijim, kreativnijim, muževnijim, dominantnijim i zrelijim,<ref name ="Barber1"/> potkrijepljeno istraživanjem koje su proveli Hellström i Tekle.<ref name="hellstrom">{{cite journal|last=Hellström|first=Åke|author2=Tekle, Joseph|title=Person Perception Through Photographs: Effects of Glasses, Hair, and Beard on Judgements of Occupation and Personal Qualities|journal=European Journal of Social Psychology|year=1997|volume=24|issue=6|pages=693–705|doi=10.1002/ejsp.2420240606 }}</ref> Barber sugerira da bi ove opažene osobine utjecale na ženski izbor muža, jer bi ukazivale na visoke reproduktivne i biološke kvalitete i sposobnost ulaganja u djecu, pa kada se muškarci moraju snažno natjecati za brak, veća je vjerovatnoća da će pustiti brkove da rastu, u pokušau projiciranja ovih kvalitet.<ref name ="Barber1"/> Ovu teoriju podržava i korelacija između mode brade i žena koje nose duge haljine, kao što je pokazala Robinsonova studija,<ref name=Robinson>{{cite journal|last=Robinson|first=D. E.|title=Fashions in Shaving and Trimming of the Beard: The Men of the Illustrated London News|journal=American Journal of Sociology|year=1979|volume=81|issue=5|pages=1133–1141}}</ref> što se zatim odnosi na korelaciju između mode odijevanja i ponude brakova, kao što je prikazano u Barberovoj studiji iz 1999.<ref>{{cite journal|last=Barber|first=Nigel|title=Women's Dress Fashion as a Function of Reproductive Strategies|journal=Sex Roles|year=1999|volume=40|issue=5|pages=459–471|doi=10.1023/A:1018823727012}}</ref> ===Percepcija starosti=== Brkovi i drugi oblici dlaka na licu globalno se podrazumijevaju kao znakovi postpubescentnog muškarca.<ref name=Muscarella>{{cite journal|last=Muscarella|first=F.|author2=Cunningham, M.R.|title=The Evolutionary Significance and Social Perception of Male Pattern Baldness and Facial Hair|journal=Ethology and Sociobiology|year=1996|volume=17|issue=2|pages=99–117|doi=10.1016/0162-3095(95)00130-1}}</ref> Međutim, smatra se da su oni s brkovima stariji od onih koji su glatko obrijanim istih godina.<ref name = "Muscarella"/> To je utvrđeno manipuliranjem fotografijama šest muških ispitanika, s različitim nivoima ćelavosti, da bi se imaju brkove i brade, a zatim traže od studenata dodiplomskih studija da ocjenjuju i fotografije muškaraca s dlakama na licu i bez dlaka na, u smislu socijalne zrelosti, agresije, starosti, ugodnosti i atraktivnosti. Bez obzira na to koliko je subjekt bio ćelav, dobijeni rezultati u vezi s percepcijom brkova ostali su konstantni. Iako se smatra da su muškarci s dlakama na licu općenito stariji od iste osobe na slici bez dlaka na licu,<ref>{{cite journal|last=Wogalter|first=Michael S.|author2=Hosie, Judith A.|title=Effects of Cranial and Facial Hair on Perceptions of Age and Person|url=https://archive.org/details/sim_journal-of-social-psychology_1991-08_131_4/page/589|journal=Journal of Social Psychology|year=1991|volume=131|issue=4|pages=589–591|doi=10.1080/00224545.1991.9713892}}</ref> brkati su također smatrani daleko manje socijalno zrelim.<ref name = "Muscarella"/> Smanjenje percepcije socijalne zrelosti muškaraca s brkovima može djelomično biti posljedica povećanja percepcije agresije kod brkatih muškaraca,<ref name ="Muscarella"/> jer je agresija nespojiva sa socijalnom zrelošću.<ref name ="Muscarella"/> === Radno mjesto === U studiji koju su izveli J. A. Reed i E. M. Blunk, pokazalo se da se osobe na rukovodećim položajima pozitivno percipiraju i stoga imaju veću vjerovatnoću da zapošljavaju muškarce s dlakama na licu.<ref name="Reed">{{cite journal|last=Reed|first=J. Ann|author2=Blunk, Elizabeth M.|title=The Influence of Facial Hair on Impression Formation|url=https://archive.org/details/sim_social-behavior-and-personality_1990_18_1/page/169|journal=Social Behavior & Personality|year=1990|volume=18|issue=1|pages=169–175|doi=10.2224/sbp.1990.18.1.169}}</ref> Iako su muškarci s bradom imali bolje rezultate od muškaraca koji imaju samo brkove, brkati muškarci postigli su mnogo veće rezultate od onih muškaraca koji su bili obrijani.<ref name = "Reed"/> U ovom eksperimentu sa 228 osoba, i muškaraca i žena, koji su bili na rukovodećim pozicijama sa donošenjem odluka o zapošljavanju, pokazane su skice s mastilom šest muškaraca koji su tražili posao. Muškarci na ovim skicama s mastilom kretali su se od glatko obrijanih, do brkatih i bradatih. Muškarci s dlakama na licu poslodavci su ocijenili višom ocjenom o aspektima muškosti, zrelosti, fizičke atraktivnosti, dominacije, samopouzdanja, usklađenosti, hrabrosti, marljivosti, entuzijazma, inteligencije, iskrenosti i opće kompetencije.<ref name = "Reed"/> Utvrđeno je da su rezultati prilično slični i za ženske i za muške poslodavce, što Reed i Blunk sugeriraju da bi impliciralo da rod ne utječe na percepciju brkova muškog podnositelja zahtjeva.<ref name = "Reed"/> Međutim , Blunk i Reed također zaključuju da se značenje i prihvatljivost dlaka na licu mijenjaju ovisno o vremenskom periodu. Ipak, studije koje su izvele Hellström & Tekle<ref name = "hellstrom"/>, kao i studije koje je izveo Klapprott<ref name=Klapprott>{{cite journal|last=Klapprott|first=Jürgen|title=Barba Facit Magistrum: An Investigation into the Effect of a Bearded University Teacher on His Students|journal=Schweizerische Zeitschrift für Psychologie und Ihre Anwendungen|year=1979|volume=35|issue=1|pages=16–27}}</ref> sugerirale bi da brkovi nisu povoljni za sve profesije, jer se pokazalo da se uredno obrijani muškarci smatraju pouzdanijima u ulogama poput prodavača i profesora. Druge studije sugeriraju da prihvatljivost dlaka na licu može varirati ovisno o kulturi i lokaciji, jer su u studiji provedenoj u Brazilu rukovoditelji osoblja preferirali glatko obrijane muškarce u odnosu na one koji su bili bradati, sa kozjom bradicom ili brkovima.<ref name="De Souza">{{cite journal|last=De Souza|first=Altay Alves Lino|author2=Baião, Ver Baumgarten Ulyssea |author3=Otta, Emma |title=Perception of Men's Personal Qualities and Prospect of Employment as a Function of Facial Hair|journal=Psychological Reports|year=2003|volume=92|issue=1|pages=201–208|doi=10.2466/pr0.2003.92.1.201}}</ref> === Kulture === U zapadnoj kulturi je pokazano da žene ne vole muškarce koji pokazuju vidljive brkove ili bradu, već preferiraju one koji imaju vidljiv nagovještaj brade poput strništa (često poznatog kao sjena od pet sati) u odnosu na one koji su bili svježe obrijani.<ref name=Cunningham>{{cite journal|last=Cunningham|first=M. R.|author2=Barbee, A. P. |author3=Pike, C. L. |title=What do Women Want? Facialmetric Assessment of Multiple Motives in the Perception of Male Facial Physical Attractiveness|url=https://archive.org/details/sim_journal-of-personality-and-social-psychology_1990-07_59_1/page/61|journal=Journal of Personality and Social Psychology|year=1990|volume=59|issue=1|pages=61–72|doi=10.1037/0022-3514.59.1.61}}</ref> Ovo ide u prilog ideji da u zapadnoj kulturi žene preferiraju muškarce koji imaju sposobnost obrađivati dlake na licu, poput brkova, ali odluče da to ne čine. Međutim, neki istraživači sugeriraju da je moguće da u okolnostima u kojima je fizička agresivnost prilagodljivija od suradnje, žene više vole one s bradom.<ref name = "Muscarella"/> Različito mišljenje o brkovima nije rezervirano za međunarodne zajednice sa kulturnum razlikama, jer čak i unutar SAD-a, uočene su razlike u ženskoj sklonosti muškoj dlaci lica, jer je Freedmanova studija sugerirala da žene koje studiraju na Univerzitetu u Chicagu preferiraju muškarce s dlakama na licu jer su ih smatrale muževnijima, sofisticiranijima i zrelijima od glatko obrijanih.<ref name=Freedman>{{cite journal|last=Freedman|first=D.|title=The Survival Value of the Beard|journal=Psychology Today|year=1969|volume=3|issue=10|pages=36–39}}</ref> Similarly, a study performed by Kenny and Fletcher at Memphis State University, which is largely a commuter school and usually is regarded as more conventional than the University of Chicago, suggested that men with facial hair such as moustaches and beards, were perceived as stronger and more masculine by female students.<ref name=Kenny>{{cite journal|last=Kenny|first=Charles T.|author2=Fletcher, Dixie|title=Effects of Beardedness on Person Perception|journal=Perceptual and Motor Skills|year=1973|volume=37|issue=2|pages=413–414|doi=10.2466/pms.1973.37.2.413|pmid=4747356}}</ref> ===Religije=== Pored različitih kultura, percepciju brkova mijenja i religija, jer neke podržavaju rast brkova ili dlaka na licu općenito, a druge obično odbijaju one s brkovima, dok su mnoge crkve na tu temu donekle ambivalentne. ==== Amiši ==== Iako [[Amiši|Amiški]] muškarci nakon braka puštaju brade i nikad ih ne podrezuju, izbjegavaju brkove i nastavljaju brijati gornje usne. To je ukorijenjeno u odbacivanju njemačke vojne mode sportskih brkova, koja je bila raširena u vrijeme formiranja zajednice Amiša u [[Švicarska|Švicarskoj]]; stoga služe kao simbol njihove privrženosti pacifizmu.<ref>{{Cite web|url=https://curiosity.com/topics/why-do-amish-men-wear-beards-but-not-mustaches-curiosity/|title=Why Do Amish Men Wear Beards But Not Mustaches?|website=Curiosity.com|access-date=22. 2. 2020|archive-date=22. 2. 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200222210313/https://curiosity.com/topics/why-do-amish-men-wear-beards-but-not-mustaches-curiosity/|url-status=dead}}</ref> ==== Mormoni ==== Iako [[Crkva Isusa Hrista svetaca posljednjeg dana]] nikada izričito ne navodi da svi muški članovi moraju biti dobro obrijani, u mormonskim krugovima se često smatra "tabuom" da muškarci imaju brkove kao misionari i moraju biti dobro obrijani, kao i po kodeksu časti Univerziteta Brigham Young, koji zahtijeva da studenti imaju slične standarde njege. Ovo je postalo donekle društvena norma unutar same crkve.<ref name=Nielsen>{{cite journal|last=Nielsen|first=Michael E.|author2=White, Daryl|title=Men's Grooming in the Latter-day Saints Church: A Qualitative Study of Norm Violation|journal=Mental Health, Religion & Culture|year=2008|volume=11|issue=8|pages=807–825|doi=10.1080/13674670802087286}}</ref> To često dovodi do toga da se oni koji odluče nositi brkove osjećaju donekle kao da ne odgovaraju u potpunosti normi, a opet, u studijama koje su pokazali Nielsen i White, ovim muškarcima navodno ne smeta taj osjećaj i zato nastavljaju puštati da rastu dlake na licu.<ref name ="Nielsen"/> ==== Islam ==== Iako se dotjerivanje lica posebno ne spominje u Kur'anu, brojne se predaje [[hadis]]a (Muhammedove izreke) bave ličnom higijenom, uključujući održavanje [[dlakaost lica|dlake na licu]].<ref name=Culcasi>{{cite journal|last=Calcasi|first=Karen|author2=Gokmen, Mahmut|title=The face of Danger: Beards in the U.S. Media's Representation of Arabs, Muslims, and Middle Easterners|journal=Aether: The Journal of Media Geography|year=2011|volume=8|issue=2|pages=82–96}}</ref> U jednom takvom primjeru, Muhammed je savjetovao da muškarci moraju puštati bradu, a što se tiče brkova, ošišajte duže dlake kako im ne bi dopustili da prekrivaju gornje usne (jer je to [[Fitra]] – porijeklo).<ref>{{cite book|title=Sahih Bukhari, Book 8, Volume 74, Hadith 312 (Asking Permission)|quote=Narrated Abu Huraira: The Prophet said "Five things are in accordance with the Fitra (i.e. the tradition of prophets): to be circumcised, to shave the pelvic region, to pull out the hair of the armpits, to cut short the moustaches, and to clip the nails.}}</ref> Dakle, uzgajanje brade uz zadržavanje kratkih i ošišanih brkova dobro su ustaljena tradicija u mnogim [[musliman]]skim društvima.<ref name="Culcasi"/> == Dodatne slike== {{Gallery |title=Primjeri brkova|width=150 |height=150 |align=center Michael Attree.jpg|Satiričar [[Michael "Atters" Attree]] u [[obojka]]škom timu Venceslau Brás.jpg|[[Venceslau Brás]], bivši predsjednik [[Brazil]]a, s volanom ili carskim brkovima Major General George Campbell of Inverneill.JPG|[[George Campbell od Inverneilla|General George Campbell od Inverneilla]] sa imperijskim brkoima Drawing of Adolf Hitler.jpg|[[Adolf Hitler]] sa brkovima u stilu "četkica za zube" Salvador Dali NYWTS.jpg|Nadrealist [[Salvador Dalí]]blistavim (uvoštenim) brkovima koje je popularizirao Hulk Hogan cropped.jpg|[[Hulk Hogan]] sa potkovičastim brkovima RichardPetty1985Pocono.jpg|[[Richard Petty]] s brkovima ševron stila John Waters 2014 (cropped).jpg|[[John Waters]] sa brkovima u stilu poteza olovkom Nietzsche187a.jpg|[[Friedrich Nietzsche]] sa [[morž]]evskim brkovima Kyösti Kallio.png|[[Kyösti Kallio]], presidsjedniFinska|Finske]], sa morževskim brkovima 30a Sammlung Eybl Großbritannien. Alfred Leete (1882–1933) Britons (Kitchener) wants you (Briten Kitchener braucht Euch). 1914 (Nachdruck), 74 x 50 cm. (Slg.Nr. 552).jpg|Britanaxc [[Herbert Kitchener, Prvi grof Kitchener|Lord Kitchener]] u WWI regrutskom posteru }} {{clear}} == Također pogledajte == * [[Brada]] * [[Tjelesna dlakavost]] {{clear}} == Reference == {{Reflist|30em}} == Vanjski linkovi == {{Commons category|Moustaches}} * [http://www.cbc.ca/radio2/tempo/2011/11/29/tempos-top-five-composer-moustaches/ Photos of famous composers' moustaches in recognition of] Movember * [https://web.archive.org/web/20160315232522/http://www.eklektik.be/page/documentaries/12/ofmoustachesandmen.html French documentary (52min) about history of moustache ] {{muška dlakavost}} [[Kategorija:Brkovi| ]] [[Kategorija:Bioantropologija]] [[Kategorija:Sekundarna spolna obilježja]] [[Kategorija:Morfologija]] rwvn69etn1ikpsdryfqszlat5vygaim 0 472355 3673872 3673675 2024-12-15T20:11:48Z KWiki 9400 3673872 wikitext text/x-wiki {{Infokutija skijaš | ime = Lara Gut-Behrami | slika = 2017 Audi FIS Ski Weltcup Garmisch-Partenkirchen Damen - Lara Gut - by 2eight - 8SC0746.jpg | veličina_slike = 250px | datum_rođenja = 27. april 1991. | mjesto_rođenja = {{ZD|ŠVI}} [[Sorengo]] | datum_smrti = | mjesto_smrti = | visina = 160 cm <!-- ** Karijera ** --> | klub = Sporting Gottardo | skije = | takmiči_se_za = {{ZD|ŠVI}} [[Švicarska|Švicarsku]] <!-- ** Svjetski kup ** --> | sezone = 16 ([[Svjetski kup u alpskom skijanju 2007/2008.|2007]]–[[Svjetski kup u alpskom skijanju 2007/2008.|2009]], [[Svjetski kup u alpskom skijanju 2010/2011.|2010]]–) | pobjede = 45 (22 [[superveleslalom|SV]], 13 [[spust|S]], 9 [[veleslalom|VS]], 1 [[Alpska kombinacija|K]]) | pobjednička_postolja = 92 (40 [[superveleslalom|SV]], 25 [[veleslalom|VS]], 24 [[spust|S]], 2 [[Alpska kombinacija|K]], 1 {{tooltip|PV|Paralelni veleslalom}}) | medalje = {{MedaljaTakmičenje|[[Zimske olimpijske igre|Olimpijske igre]]}} {{MedaljaZlato|[[Peking 2022.]]|[[Alpsko skijanje na Zimskim olimpijskim igrama 2022 – superveleslalom (žene)|Super-G]]}} {{MedaljaBronza|[[Soči 2014.]]|[[Alpsko skijanje na Zimskim olimpijskim igrama 2014 – spust (žene)|Spust]]}} {{MedaljaBronza|[[Peking 2022.]]|[[Alpsko skijanje na Zimskim olimpijskim igrama 2022 – veleslalom (žene)|Veleslalom]]}} {{MedaljaTakmičenje|[[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju|Svjetsko prvenstvo]]}} {{MedaljaZlato|[[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2021.|Cortina 2021.]]|[[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2021 – superveleslalom (žene)|Super-G]]}} {{MedaljaZlato|[[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2021.|Cortina 2021.]]|[[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2021 – veleslalom (žene)|Veleslalom]]}} {{MedaljaSrebro|[[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2009.|Val-d'Isère 2009.]]|[[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2009 – spust (žene)|Spust]]}} {{MedaljaSrebro|[[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2009.|Val-d'Isère 2009.]]|[[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2009 – superkombinacija (žene)|Kombinacija]]}} {{MedaljaSrebro|[[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2013.|Schladming 2013.]]|[[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2013 – superveleslalom (žene)|Super-G]]}} {{MedaljaBronza|[[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2015.|Beaver Creek 2015.]]|[[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2015 – spust (žene)|Spust]]}} {{MedaljaBronza|[[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2017.|St. Anton 2017.]]|[[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2017 – superveleslalom (žene)|Super-G]]}} {{MedaljaBronza|[[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2021.|Cortina 2021.]]|[[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2021 – spust (žene)|Spust]]}} {{MedaljaTakmičenje|[[Svjetsko juniorsko prvenstvo u alpskom skijanju|Svjetsko juniorsko prvenstvo]]}} {{MedaljaSrebro|[[Svjetsko juniorsko prvenstvo u alpskom skijanju 2007.|Altenmarkt 2007.]]|Spust}} {{MedaljaSrebro|[[Svjetsko juniorsko prvenstvo u alpskom skijanju 2008.|Formigal 2008.]]|Super-G}} | aktualizirano = 15. 12. 2024. }} '''Lara Gut-Behrami''' [[švicarska]] je [[alpska skijašica]]. Takmiči se u svim disciplinama osim [[slalom]]a, ali je specijalistica za brze, naročito za [[superveleslalom]], u kojem ima pet malih Kristalnih globusa. == Karijera == U utrkama pod okriljem [[FIS]]-a prvi se put takmičila u decembru 2006. Na [[Svjetsko juniorsko prvenstvo u alpskom skijanju 2007.|Svjetskom juniorskom prvenstvu 2007.]] u [[Austrija|austrijskom]] [[Altenmarkt im Pongau|Altenmarktu]] osvojila je srebrnu medalju u spustu. Iste godine postala je prvakinja Švicarske u superveleslalomu, druga najmlađa u historiji prvenstava te države. Tu sezonu završila je na drugom mjestu u poretku spustašica u Europa Cupu. Krajem decembra [[Svjetski kup u alpskom skijanju 2007/2008.|2007.]] debitirala je u [[Svjetski kup u alpskom skijanju|Svjetskom kupu]] u [[veleslalom]]u u [[Lienz]]u (također u Austriji). U januaru 2008. u [[Caspoggio|Caspoggiu]] je pobijedila u četiri uzastopne utrke u Europa Cupu. U svom prvom spustu u Svjetskom kupu 2. februara 2008. odmah je stala na pobjedničko postolje, osvojivši treće mjesto u [[St. Moritz]]u uprkos tome što je pala pred samom ciljnom linijom, prešavši je na leđima; za pobjednicom je zaostala samo 35 stotinki. Sljedećeg dana bila je peta u superveleslalomu. Nakon te sezone promovirana je u A-reprezentaciju Švicarske za [[Svjetski kup u alpskom skijanju 2008/2009.|sljedeću sezonu]]. U ranoj fazi njene prve pune sezone ostvarila je prvu pobjedu 20. decembra 2008. u superveleslalomu u St. Moritzu, završivši 63 stotinke ispred [[Fabienne Suter]].<ref>{{cite web |url= http://www.skiracing.com/index.php?option=com_content&task=view&id=6950&Itemid=2 |title= St Moritz: Swiss teen Gut notches first win |date= 20. 12. 2008 |website= skiracing.com |access-date= 17. 1. 2009}}</ref> Postala je najmlađa pobjednica superveleslalomske utrke u Svjetskom kupu sa 17 godina i 237 dana.<ref>{{cite web |url= http://www.ski-db.com/db/stats/WC_f_age.asp |title= World Cup Women's RacesAge Stats – > 1970 |publisher= SKI-DB |access-date= 17. 1. 2009}}</ref> Na [[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2009.|Svjetskom prvenstvu 2009.]] u [[Francuska|francuskom]] [[Val-d'Isère]]u osvojila je srebrne medalje u [[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2009 – spust (žene)|spustu]] i [[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2009 – superkombinacija (žene)|superkombinaciji]], više od dva mjeseca prije svog 18. rođendana. Dana 29. septembra 2009. pala je tokom treninga u [[Saas-Fee]]u i iščašila kuk. Prevezena je [[helikopter]]om u bolnicu u [[Visp]]u, gdje joj je kuk vraćen na mjesto. Švicarski skijaški savez u početku je izvijestio da će Gut biti izvan takmičenja najmanje mjesec.<ref>''Skionline.ch''</ref> U januaru 2010. objavljeno je da će propustiti [[Alpsko skijanje na Zimskim olimpijskim igrama 2010.|Olimpijske igre]] u [[Vancouver]]u zbog sporog oporavka od povrede kuka.<ref>{{cite news |url= https://www.usatoday.com/sports/olympics/vancouver/alpine/2010-01-14-lara-gut-injury_N.htm |title= Injury forces Switzerland's Lara Gut out of Vancouver Olympics |work= USA Today |access-date= 16. 1. 2010 |date= 14. 1. 2010}}</ref> Na kraju je propustila i ostatak [[Svjetski kup u alpskom skijanju 2009/2010.|sezone]], ali se vratila u [[Svjetski kup u alpskom skijanju 2010/2011.|sljedećoj]], ostvarivši četiri plasmana na postolje, uključujući pobjedu u superveleslalomu u [[Altenmarkt im Pongau|Altenmarktu]] u januaru. Nakon sezone 2010/11. promijenila je skije, prešavši s [[Atomic (kompanija)|Atomica]] na [[Rossignol (kompanija)|Rossignol]], s kojim je potpisala trogodišnji ugovor.<ref>{{cite web |url= http://www.skiracing.com/?q=node/9628 |website= SkiRacing.com |title= Swiss star Lara Gut moves to Rossignol equipment |date= 6. 4. 2011}}</ref> Iako je sedam puta bila među deset najboljih u tri discipline tokom sezone [[Svjetski kup u alpskom skijanju 2011/2012.|2011/12]], nije se nijednom popela na postolje; najbolji rezultati bila su joj tri plasmana među prvih pet. U decembru [[Svjetski kup u alpskom skijanju 2012/2013.|2012.]] u [[Val-d'Isère]]u prvi je put pobijedila u spustu. Završila je 16 stotinki ispred [[Sjedinjene Američke Države|Amerikanke]] [[Leanne Smith]] i pola sekunde ispred zemljakinje [[Nadja Kamer|Nadje Kamer]]. [[Datoteka:Lara Gut in Courchevel, 20 december 2015 07.JPG|mini|Gut-Behrami tokom veleslaloma u Courchevelu 20. 12. 2015. (2. mjesto)]] Na [[Zimske olimpijske igre 2014.|Olimpijskim igrama 2014.]] u [[Soči]]ju osvojila je i dosad jedinu olimpijsku medalju, zauzevši treće mjesto u [[Alpsko skijanje na Zimskim olimpijskim igrama 2014 – spust (žene)|spustu]], završivši 10 stotinki iza [[Tina Maze|Tine Maze]] i zemljakinje [[Dominique Gisin]], koje su podijelile zlatnu medalju.<ref>{{Cite web |url= http://www.fis-ski.com/alpine-skiing/events-and-places/event=33446/race=75253/index.html |title= Kalendar takmičenja |access-date= 12. 2. 2014 |archive-url= https://web.archive.org/web/20140212200151/http://www.fis-ski.com/alpine-skiing/events-and-places/event=33446/race=75253/index.html |archive-date= 12. 2. 2014 |url-status=dead}}</ref> U Svjetskom kupu osvojila je mali Kristalni globus u superveleslalomu, dok je u [[Svjetski kup u alpskom skijanju 2013/2014.|ukupnom poretku]] bila treća. Nakon četiri godine na Rossignolovim skijama prešla je na [[Head (kompanija)|Headovu]] opremu u maju 2015.<ref name=lgswhd>{{cite news |url= http://www.skiracing.com/stories/lara-gut-signs-with-head |website= SkiRacing.com |title= Lara Gut signs with Head |date= 8. 5. 2015 |access-date= 14. 12. 2015}}</ref> Na [[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2017.|Svjetskom prvenstvu 2017.]] na njenom domaćem terenu u St. Moritzu osvojila je bronzanu medalju u [[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2017 – superveleslalom (žene)|superveleslalomu]]. U sljedećoj disciplini, [[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2017 – superkombinacija (žene)|superkombinaciji]], zadobila je povredu lijevog koljena ([[prednji križni ligament]], [[meniskus]]) između vožnji, što je značilo i kraj sezone za nju.<ref name=wpgo17>{{cite news |url=https://www.washingtonpost.com/news/early-lead/wp/2017/02/10/defending-world-cup-ski-champion-lara-gut-tears-acl-but-she-should-be-back-for-olympics/ |work= [[The Washington Post]] |author= Matt Bonesteel |title= Defending World Cup ski champion Lara Gut tears ACL, but she should be back for Olympics |date= 10. 2. 2017 |access-date= 18. 2. 2017}}</ref> U februaru [[Svjetski kup u alpskom skijanju 2019/2020.|2020.]] ostvarila je prvu pobjedu u više od tri godine, nadmašivši konkurenciju na domaćem terenu u [[Crans-Montana|Crans-Montani]].<ref>{{cite news |url= https://sport.orf.at/stories/3059844/ |publisher= [[ORF]] |title= Gut-Behrami kehrt auf Siegerstraße zurück |date= 21. 2. 2020 |access-date= 21. 2. 2020}}</ref> U sezoni [[Svjetski kup u alpskom skijanju 2020/2021.|2020/21.]] imala je neke od najboljih performansi u karijeri, pobijedivši u četiri uzastopna superveleslaloma, istovremeno smanjujući dotad veliki zaostatak u ukupnom poretku za [[Petra Vlhová|Petrom Vlhovom]]. S uspjesima je nastavila i na [[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2021.|Svjetskom prvenstvu]] u [[Cortina d'Ampezzo|Cortini d'Ampezzo]]; u superveleslalomu je odskijala na nivou prikazanom u Svjetskom kupu, osvojivši prvu zlatnu medalju na svjetskim prvenstvima, kojoj je dva dana poslije dodala bronzanu u spustu. Sa samo jednim plasmanom na postolje u veleslalomu u toj sezoni, pomalo iznenađujuće osvojila je zlato i u toj disciplini, u kojoj je aktualna olimpijska pobjednica [[Mikaela Shiffrin]] odskijala dvije vrlo dobre vožnje, dok su mnoge od vodećih veleslalomašica podbacile; pobijedila je za samo dvije stotinke, što je najmanja razlika u veleslalomu u historiji svjetskih prvenstava. Tako je postala druga Švicarka u historiji koja je osvojila dvije zlatne medalje na jednom svjetskom prvenstvu i prva u 34 godine nakon što je to uspjela [[Erika Hess]] [[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 1987.|1987.]] Na kraju je ipak završila na drugom mjestu u ukupnom poretku Svjetskog kupa, ali je osvojila treći mali "Kristalni globus" u superveleslalomu. S [[Zimske olimpijske igre 2022.|Olimpijskih igara]] u [[Peking]]u vratila se s dvije medalje. Prvo je osvojila bronzu u [[Alpsko skijanje na Zimskim olimpijskim igrama 2022 – veleslalom (žene)|veleslalomu]], a zatim i zlatnu u [[Alpsko skijanje na Zimskim olimpijskim igrama 2022 – superveleslalom (žene)|superveleslalomu]], dok je u [[Alpsko skijanje na Zimskim olimpijskim igrama 2022 – spust (žene)|spustu]] podbacila, zauzevši 16. mjesto. U sezoni [[Svjetski kup u alpskom skijanju 2023/2024.|2023/24.]] na postolje se plasirala 16 puta, od čega su polovina bile pobjede. Na kraju je drugi put u karijeri osvojila veliki "Kristalni globus", uz male u veleslalomu i superveleslalomu, dok je bez spustaškog ostala u posljednjoj utrci sezone.<ref>{{cite web |url= https://www.klix.ba/sport/skijanje/elvedina-muzaferija-16-mjestom-u-finalu-svjetskog-kupa-u-spustu-okoncala-sezonu/240323023 |title= Elvedina Muzaferija 16. mjestom u finalu Svjetskog kupa u spustu okončala sezonu |website= klix.ba |date= 23. 3. 2024 |access-date= 23. 3. 2024}}</ref> == Lični život == Njen otac, Pauli Gut, potječe iz [[Airolo|Airola]], a majka, Gabriella Almici, maserka, rođena je u [[Zone (Lombardija)|Zoneu]] ([[Lombardija]]).<ref>{{cite web |url= http://www.bresciaoggi.it/home/sport/lara-gut-stella-d-argento-che-fa-risplendere-zone-1.4157751 |title= Lara Gut, stella d'argento che fa risplendere Zone |access-date= 30. 1. 2016 |author= Yanina Sokolovskaya |website= Bresciaoggi.it |date= 6. 2. 2013 |language=it |archive-url= https://web.archive.org/web/20160202125508/http://www.bresciaoggi.it/home/sport/lara-gut-stella-d-argento-che-fa-risplendere-zone-1.4157751 |archive-date= 2. 2. 2016 |url-status=dead}}</ref> Tečno govori [[Italijanski jezik|italijanski]], [[njemački jezik|njemački]], [[francuski jezik|francuski]] i [[Engleski jezik|engleski]], a služi se i [[španski jezik|španskim jezikom]].<ref>{{citation |url= https://www.youtube.com/watch?v=M6mTowkLnvY |title = #Q1 – How did you learn languages? – Exclusive interview with Lara Gut|language= de}}</ref><ref>{{citation |url= https://www.youtube.com/watch?v=wdqd7DapY30 |title= Lara Gut, l'ultima festa stagionale |language= it}}</ref><ref>{{citation |url= https://www.youtube.com/watch?v=cR_4d8MpMiE |title= Lara Gut: "vivre et laisser vivre" |language= fr}}</ref> U julu 2018. udala se za švicarskog [[nogomet]]aša [[Valon Behrami|Valona Behramija]]<ref>{{cite news |url= https://www.tele1.ch/artikel/151733/lara-gut-und-valon-behrami-haben-geheiratet |title= Lara Gut und Valon Behrami haben geheiratet |language= de |work= tele1.ch}}</ref> i od 2019. nastupa pod prezimenom Gut-Behrami. == Rezultati u Svjetskom kupu == === Kristalni globusi === * 8 titula – (2 ukupno, 5 u superveleslalomu, 1 u veleslalomu) {| class="wikitable" style="font-size:95%; text-align:center; border:gray solid 1px; width:12%;" |- style="background:#369; color:white;" | rowspan="2" style="width:5%;"|'''Sezona''' |- style="background:#4180be; color:white;" | style="width:5%;"|Disciplina |- | [[Svjetski kup u alpskom skijanju 2013/2014.|2013/14.]] || Super-G |- | rowspan="2"|[[Svjetski kup u alpskom skijanju 2015/2016.|2015/16.]] | '''Ukupno''' |- | Super-G |- | [[Svjetski kup u alpskom skijanju 2020/2021.|2020/21.]] || Super-G |- | [[Svjetski kup u alpskom skijanju 2022/2023.|2022/23.]] || Super-G |- | rowspan="3"|[[Svjetski kup u alpskom skijanju 2023/2024.|2023/24.]] | '''Ukupno''' |- | Veleslalom |- | Super-G |} === Plasmani po sezonama === {| class="wikitable" style="font-size:95%; text-align:center; border:grey solid 1px; border-collapse:collapse;" width="40%" |- style="background-color:#369; color:white;" |rowspan="2" colspan="1" width="6%"|'''Sezona''' |- style="background-color:#4180be; color:white;" | width="3%"|Dob | width="5%"|'''Ukupno''' | width="5%"|Slalom | width="5%"|Veleslalom | width="5%"|Super-G | width="5%"|Spust | width="5%"|Kombinacija |- style="background-color:#8CB2D8; color:white;" |- | [[Svjetski kup u alpskom skijanju 2007/2008.|2007/08.]] || ''16'' || 54. || — || — || 26. || 30. || — |- | [[Svjetski kup u alpskom skijanju 2008/2009.|2008/09.]] || ''17'' || 11. || 45. || 9. || 11. || 12. || 16. |- | [[Svjetski kup u alpskom skijanju 2009/2010.|2009/10.]] ||''18''|| colspan=6| <small>''povreda u septembru: propustila cijelu sezonu''</small> |- | [[Svjetski kup u alpskom skijanju 2010/2011.|2010/11.]] ||''19''|| 10. || — || 28. || 4. || 7. || 30. |- | [[Svjetski kup u alpskom skijanju 2011/2012.|2011/12.]] ||''20''|| 14. || — || 17. || 8. || 18. || 30. |- | [[Svjetski kup u alpskom skijanju 2012/2013.|2012/13.]] ||''21''|| 9. || — || 6. || 10. || 5. || 4. |- | [[Svjetski kup u alpskom skijanju 2013/2014.|2013/14.]] ||''22''|| style="background:#c96;"|3. || — || 4. || style="background:gold;"|1. || 6. || 15. |- | [[Svjetski kup u alpskom skijanju 2014/2015.|2014/15.]] ||''23''|| 9. || — || 24. || 5. || 6. || — |- | [[Svjetski kup u alpskom skijanju 2015/2016.|2015/16.]] ||''24''|| style="background:gold;"|1. || 43. || style="background:#c96;"|3. || style="background:gold;"|1. || 4. || style="background:silver;"|2. |- | [[Svjetski kup u alpskom skijanju 2016/2017.|2016/17.]] ||''25''|| 4. || 57. || 5. || style="background:#c96;"|3. || style="background:#c96;"|3. || — |- | [[Svjetski kup u alpskom skijanju 2017/2018.|2017/18.]] ||''26''|| 12. || — || 23. || style="background:silver;"|2. || 10. || 24. |- | [[Svjetski kup u alpskom skijanju 2018/2019.|2018/19.]] ||''27''|| 21. || — || 26. || 7. || 18. || — |- | [[Svjetski kup u alpskom skijanju 2019/2020.|2019/20.]] ||''28''|| 7. || — || 14. || 4. || 4. || —<!--|| 23. Paralelne utrke --> |- | [[Svjetski kup u alpskom skijanju 2020/2021.|2020/21.]] ||''29''|| style="background:silver;"|2.|| — || 7. || style="background:gold;"|1. ||style="background:#c96;"|3.|| rowspan="4" {{n/a}} <!-- ||3. Paralelne utrke--> |- | [[Svjetski kup u alpskom skijanju 2021/2022.|2021/22.]] ||''30''||11.|| — ||13.||6.||15. <!--||''15.'' Paralelne utrke--> |- | [[Svjetski kup u alpskom skijanju 2022/2023.|2022/23.]] ||''31''||style="background:silver;"|2.|| — ||style="background:silver;"|2.||style="background:gold;"|1.||6. <!--||''15.'' Paralelne utrke--> |- | [[Svjetski kup u alpskom skijanju 2023/2024.|2023/24.]] ||''32''||style="background:gold;"|1.|| — ||style="background:gold;"|1.||style="background:gold;"|1.||style="background:silver;"|2. <!--||--> |} :{{small|Zaključno s 23. martom 2024.}} === Pobjede === {| class="wikitable" style="font-size:95%; text-align:center; border:gray solid 1px; width:50%;" |- style="background:#369; color:white;" | rowspan="2" style="width:3%;"| |- style="background:#4180be; color:white;" | style="width:2%;"|Ukupno | style="width:2%;"|Slalom | style="width:2%;"|Veleslalom | style="width:2%;"|Spust | style="width:2%;"|Super-G | style="width:2%;"|Kombinacija | style="width:2%;"|Paralelne |- | Pobjede||'''45'''|| 0||9||13||22||1||0 |- | Postolja||'''92'''|| 0||25||24||40||2||1 |- |} {| class="wikitable" style="font-size:95%; text-align:center; border:gray solid 1px; width:55%;" |- style="background:#369; color:white;" |rowspan="2" colspan="1" width="5%"|'''Sezona''' |- style="background-color:#4180be; color:white;" | Datum | Lokacija | Disciplina |- |'''[[Svjetski kup u alpskom skijanju 2008/2009.|2008/09.]]'''||align=center|20. 12. 2008.||align=left|&nbsp;{{ZD|ŠVI}}&nbsp; [[Piz Nair|St. Moritz]] || rowspan=2|Super-G |- |'''[[Svjetski kup u alpskom skijanju 2010/2011.|2010/11.]]'''||align=center|9. 1. 2011.||align=left|{{ZD|AUT}} [[Altenmarkt im Pongau|Altenmarkt]] |- |'''[[Svjetski kup u alpskom skijanju 2012/2013.|2012/13.]]'''||align=center|{{nowrap|14. 12. 2012.}}||align=left|{{ZD|FRA}} [[Val-d'Isère]] || Spust |- | rowspan=7|'''[[Svjetski kup u alpskom skijanju 2013/2014.|2013/14.]]'''||align=center|26. 10. 2013.||align=left|{{ZD|AUT}} [[Sölden]] || {{nowrap|Veleslalom}} |- |align=center|29. 11. 2013.|| rowspan="2" style="text-align:left;"|{{ZD|SAD}} [[Birds of Prey (staza)|Beaver Creek]] || Spust |- |align=center|30. 11. 2013.|| rowspan=3|Super-G |- |align=center|8. 12. 2013.||align=left|{{ZD|KAN}} [[Lake Louise]] |- |align=center|26. 1. 2014.||align=left|{{ZD|ITA}} [[Cortina d'Ampezzo]] |- |align=center|12. 3. 2014.|| rowspan="2" style="text-align:left;"|&nbsp;{{ZD|ŠVI}}&nbsp; [[Lenzerheide]] || Spust |- |align=center|13. 3. 2014.|| rowspan=2|Super-G |- | rowspan=2|'''[[Svjetski kup u alpskom skijanju 2014/2015.|2014/15.]]'''||align=center|7. 12. 2014.||align=left|{{ZD|KAN}} Lake Louise |- |align=center|24. 1. 2015.||align=left|&nbsp;{{ZD|ŠVI}}&nbsp; [[St. Moritz]] || Spust |- | rowspan=6|'''[[Svjetski kup u alpskom skijanju 2015/2016.|2015/16.]]'''||align=center|27. 11. 2015.||align=left|{{ZD|SAD}} [[Aspen (Colorado)|Aspen]] || Veleslalom |- |align=center|18. 12. 2015.|| rowspan="2" style="text-align:left;"|{{ZD|FRA}} Val-d'Isère || Kombinacija |- |align=center|19. 12. 2015.|| Spust |- |align=center|28. 12. 2015.||align=left|{{ZD|AUT}} [[Lienz]] || Veleslalom |- |align=center|7. 2. 2016. ||align=left|{{nowrap|{{ZD|NJE}} [[Garmisch-Partenkirchen]]}} || Super-G |- |align=center|19. 2. 2016. ||align=left|{{ZD|ITA}} [[La Thuile (Italija)|La Thuile]] || Spust |- |rowspan=5|'''[[Svjetski kup u alpskom skijanju 2016/2017.|2016/17.]]'''||align=center|22. 10. 2016.||align=left|{{ZD|AUT}} Sölden || Veleslalom |- |align=center|4. 12. 2016.||align=left|{{ZD|KAN}} Lake Louise || rowspan=3|Super-G |- |align=center|18. 12. 2016.||align=left|{{ZD|FRA}} [[Val d'Isère]] |- |align=center|22. 1. 2017.||align=left|{{ZD|NJE}} Garmisch-Partenkirchen |- |align=center|28. 1. 2017.||align=left rowspan=2|{{ZD|ITA}} Cortina d'Ampezzo || Spust |- |'''[[Svjetski kup u alpskom skijanju 2017/2018.|2017/18.]]'''||align=center|21. 1. 2018. || Super-G |- | rowspan=2|'''[[Svjetski kup u alpskom skijanju 2019/2020.|2019/20.]]'''||align=center|21. 2. 2020. ||rowspan=2 align=left|&nbsp;{{ZD|ŠVI}}&nbsp; [[Crans-Montana]] || rowspan=2|Spust |- |align=center|22. 2. 2020. |- | rowspan=6|'''[[Svjetski kup u alpskom skijanju 2020/2021.|2020/21.]]''' || align=center |10. 1. 2021. || align=left | {{ZD|AUT}} [[Sankt Anton am Arlberg|St. Anton]] || rowspan=4|Super-G |- |align=center|24. 1. 2021. ||align=left|&nbsp;{{ZD|ŠVI}}&nbsp; Crans-Montana |- |align=center|30. 1. 2021. ||rowspan=2 align=left|{{ZD|NJE}} Garmisch-Partenkirchen |- |align=center|1. 2. 2021. |- |align=center|26. 2. 2021. ||rowspan=2 align=left|{{ZD|ITA}} [[Val di Fassa]] || rowspan=2|Spust |- |align=center|27. 2. 2021. |- | rowspan=2|'''[[Svjetski kup u alpskom skijanju 2021/2022.|2021/22.]]''' || align=center |11. 12. 2021. || align=left |&nbsp;{{ZD|ŠVI}}&nbsp; St. Moritz || Super-G |- |align=center|15. 1. 2022. ||align=left|{{ZD|AUT}} Altenmarkt || Spust |- |rowspan=3|'''[[Svjetski kup u alpskom skijanju 2022/2023.|2022/23.]]''' || align=center |26. 11. 2022. || align=left |&nbsp;{{ZD|SAD}}&nbsp; [[Killington]] || Veleslalom |- |align=center|15. 1. 2023. ||align=left|{{ZD|AUT}} St. Anton || rowspan=2|Super-G |- |align=center|16. 3. 2023. ||align=left|{{ZD|AND}} [[Soldeu]] |- |rowspan=8|'''[[Svjetski kup u alpskom skijanju 2023/2024.|2023/24.]]'''||align=center|{{nowrap|28. 10. 2023.}}||align=left|{{ZD|AUT}} Sölden || rowspan=2|Veleslalom |- |align=center|25. 11. 2023. ||align=left|{{ZD|SAD}} Killington |- |align=center|14. 1. 2024. ||align=left|{{ZD|AUT}} Altenmarkt || rowspan=2|Super-G |- |align=center|28. 1. 2024. ||align=left|{{ZD|ITA}} Cortina d'Ampezzo |- |align=center|30. 1. 2024. ||align=left|{{ZD|ITA}} [[Kronplatz]] || rowspan=2|Veleslalom |- |align=center|10. 2. 2024. ||align=left|{{ZD|AND}} Soldeu |- |align=center|16. 2. 2024. ||align=left|{{ZD|ŠVI}} Crans-Montana || Spust |- |align=center|2. 3. 2024. ||align=left|{{ZD|NOR}} [[Kvitfjell]] || Super-G |} === Ostala postolja === {| class="wikitable" style="font-size:95%; text-align:center; border:gray solid 1px; width:55%;" |- style="background:#369; color:white;" |rowspan="2" colspan="1" width="5%"|'''Sezona''' |- style="background-color:#4180be; color:white;" | Datum | Lokacija | Disciplina | Plasman |- |'''[[Svjetski kup u alpskom skijanju 2007/2008.|2007/08.]]'''|| align=center|2. 2. 2008. || {{ZD|ŠVI}} St. Moritz || Spust || 3. |- |'''[[Svjetski kup u alpskom skijanju 2008/2009.|2008/09.]]'''|| align=center|28. 12. 2008. || {{ZD|AUT}} [[Semmering (Donja Austrija)|Semmering]] || Veleslalom || 3. |- |rowspan=4|'''[[Svjetski kup u alpskom skijanju 2010/2011.|2010/11.]]'''||align=center|18. 12. 2010. || {{ZD|FRA}} Val d'Isère || Spust || 3. |- | align=center|23. 1. 2011. || {{ZD|ITA}} Cortina d'Ampezzo || Super-G || 3. |- | align=center|16. 3. 2011. || rowspan=2|{{ZD|ŠVI}} Lenzerheide || Spust || 2. |- | align=center|17. 3. 2013. || rowspan=4|Veleslalom || 3. |- |rowspan=2|'''[[Svjetski kup u alpskom skijanju 2013/2014.|2013/14.]]'''||align=center| 22. 12. 2013. || {{ZD|FRA}} Val d'Isère || 2. |- | align=center|6. 3. 2014. || {{ZD|ŠVE}} [[Åre]] || 3{{efn|name=a|Podijelila s [[Eva-Maria Brem|Eva-Marijom Brem]]}} |- |rowspan=7|'''[[Svjetski kup u alpskom skijanju 2015/2016.|2015/16.]]'''||align=center|20. 12. 2015. || {{ZD|FRA}} [[Courchevel]] || 2{{efn|name=b|Podijelila s [[Nina Løseth|Ninom Løseth]]}} |- | align=center|10. 1. 2016. || {{ZD|AUT}} Altenmarkt || Super-G || 2. |- | align=center|23. 1. 2016. || {{ZD|ITA}} Cortina d'Ampezzo || Spust || 3. |- | align=center|21. 2. 2016. || {{ZD|ITA}} La Thuile || Super-G || 2. |- | align=center|13. 3. 2016. || {{ZD|ŠVI}} Lenzerheide || Superkombinacija || 3. |- | align=center|17. 3. 2016. || rowspan=2|{{ZD|ŠVI}} St. Moritz || Super-G || 2. |- | align=center|20. 3. 2016. || Veleslalom || 3. |- |rowspan=4|'''[[Svjetski kup u alpskom skijanju 2016/2017.|2016/17.]]'''||align=center|3. 12. 2016. || {{ZD|KAN}} Lake Louise || Spust || 2. |- | align=center|10. 12. 2016. || {{ZD|ITA}} [[Sestriere]] || rowspan=2|Veleslalom || 3. |- | align=center|7. 1. 2017. || {{ZD|SLO}} [[Maribor]] || 3. |- | align=center|21. 1. 2017. || {{ZD|NJE}} Garmisch-Partenkirchen || Spust || 2. |- |rowspan=2|'''[[Svjetski kup u alpskom skijanju 2017/2018.|2017/18.]]'''||align=center|3. 12. 2017. || {{ZD|KAN}} Lake Louise || rowspan=5|Super-G || 2. |- | align=center|13. 1. 2018. || {{ZD|AUT}} [[Bad Kleinkirchheim]] || 2. |- |rowspan=2|'''[[Svjetski kup u alpskom skijanju 2018/2019.|2018/19.]]'''||align=center|8. 12. 2018. || {{ZD|ŠVI}} St. Moritz || 2. |- | align=center|26. 1. 2019. || {{ZD|NJE}} Garmisch-Partenkirchen || 3. |- |'''[[Svjetski kup u alpskom skijanju 2019/2020.|2019/20.]]'''||align=center|26. 1. 2020. || {{ZD|BUG}} [[Bansko]] || 3. |- |rowspan=4|'''[[Svjetski kup u alpskom skijanju 2020/2021.|2020/21.]]'''||align=center|26. 11. 2020. || {{ZD|AUT}} [[Lech (Vorarlberg)|Lech]] || Paralelni slalom || 3. |- | align=center|23. 1. 2021. || {{ZD|ŠVI}} Crans Montana || Spust || 2. |- | align=center|26. 1. 2021. || {{ZD|ITA}} Kronplatz || Veleslalom || 2. |- | align=center|28. 2. 2021. || {{ZD|ITA}} Val di Fassa || Super-G || 2. |- |rowspan=3|'''[[Svjetski kup u alpskom skijanju 2021/2022.|2021/22.]]'''||align=center|23. 10. 2021. || {{ZD|AUT}} Sölden || Veleslalom || 2. |- | align=center|5. 12. 2021. || {{ZD|KAN}} Lake Louise || rowspan=2|Super-G || 2. |- | align=center|5. 3. 2022. || {{ZD|ŠVI}} Lenzerheide || 3. |- |rowspan=6|'''[[Svjetski kup u alpskom skijanju 2022/2023.|2022/23.]]'''||align=center|28. 12. 2022. || {{ZD|AUT}} Semmering || rowspan=2|Veleslalom || 2. |- | align=center|8. 1. 2023. || {{ZD|SLO}} [[Kranjska Gora]] || 3. |- | align=center|14. 1. 2023. || {{ZD|AUT}} St. Anton || Super-G || 3. |- | align=center|24. 1. 2023. || {{ZD|ITA}} Kronplatz || Veleslalom || 2. |- | align=center|3. 3. 2023. || {{ZD|NOR}} Kvitfjell || Super-G || 3. |- | align=center|15. 3. 2023. || {{ZD|AND}} Soldeu || Spust || 3. |- |rowspan=8|'''[[Svjetski kup u alpskom skijanju 2023/2024.|2023/24.]]'''||align=center|3. 12. 2023. || {{ZD|KAN}} [[Tremblant]] || Veleslalom || 2. |- | align=center|8. 12. 2023. || {{ZD|ŠVI}} St. Moritz || Super-G || 3. |- | align=center|6. 1. 2024. || {{ZD|SLO}} Kranjska Gora || Veleslalom || 2. |- | align=center|12. 1. 2024. || {{ZD|AUT}} Altenmarkt || Super-G || 3. |- | align=center|26. 1. 2024. || {{ZD|ITA}} Cortina d'Ampezzo || rowspan=2|Spust || 2. |- | align=center|17. 2. 2024. || {{ZD|ŠVI}} Crans-Montana || 3. |- | align=center|3. 3. 2024. || {{ZD|NOR}} Kvitfjell || Super-G || 2. |- | align=center|9. 3. 2024. || {{ZD|ŠVE}} Åre || Veleslalom || 3. |- |rowspan=2|'''[[Svjetski kup u alpskom skijanju 2024/2025.|2024/25.]]'''||align=center|14. 12. 2024. || rowspan=2|{{ZD|SAD}} Beaver Creek || Spust || 3. |- | align=center|15. 12. 2024. || Super-G || 2. |} {{col-begin}} {{col-break}} == Svjetska prvenstva == {| class="wikitable" style="font-size:95%; text-align:center; border:grey solid 1px; border-collapse:collapse;" width="40%" |- style="background-color:#369; color:white;" |rowspan="2" colspan="1" width="4%"|'''Godina''' |- style="background-color:#4180be; color:white;" | width="3%"|Dob | width="5%"|Slalom | width="5%"|Veleslalom | width="5%"|Super-G | width="5%"|Spust | width="5%"|Kombinacija |- style="background-color:#8CB2D8; color:white;" |- | [[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2009.|2009.]] || ''17'' || [[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju – slalom (žene)|—]] || [[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2009 – veleslalom (žene)|DNF1]] || [[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2009 – superveleslalom (žene)|7.]] || style="background:silver;"|[[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2009 – spust (žene)|2.]] || style="background:silver;"|[[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2009 – superkombinacija (žene)|2.]] |- | [[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2011.|2011.]] || ''19'' || [[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2011 – slalom (žene)|—]] || [[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2011 – veleslalom (žene)|20.]] || [[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2011 – superveleslalom (žene)|4.]] || [[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2011 – spust (žene)|4.]] || [[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2011 – superkombinacija (žene)|DNF2]] |- | [[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2013.|2013.]] || ''21'' || [[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2013 – slalom (žene)|—]] || [[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2013 – veleslalom (žene)|7.]] || style="background:silver;"|[[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2013 – superveleslalom (žene)|2.]] || [[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2013 – spust (žene)|16.]] || [[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2013 – superkombinacija (žene)|DNF2]] |- | [[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2015.|2015.]] || ''23'' || [[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2015 – slalom (žene)|—]] || [[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2015 – veleslalom (žene)|DNF1]] || [[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2015 – superveleslalom (žene)|7.]] || style="background:#c96;"| [[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2015 – spust (žene)|3.]] || [[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2015 – superkombinacija (žene)|5.]] |- | [[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2017.|2017.]] || ''25'' || [[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2017 – slalom (žene)|—]] || [[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2017 – veleslalom (žene)|—]] || style="background:#c96;"|[[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2017 – superveleslalom (žene)|3.]] || [[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2017 – spust (žene)|—]] || [[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2017 – superkombinacija (žene)|DNS2]] |- | [[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2019.|2019.]] || ''27'' || [[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2019 – slalom (žene)|—]] || [[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2019 – veleslalom (žene)|21.]] || [[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2019 – superveleslalom (žene)|9.]] || [[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2019 – spust (žene)|8.]] || [[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2019 – superkombinacija (žene)|DNS2]] |- | [[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2021.|2021.]] || ''29'' || — || style="background:gold;"|[[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2021 – veleslalom (žene)|1.]] || style="background:gold;"|[[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2021 – superveleslalom (žene)|1.]] || style="background:#c96;"|[[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2021 – spust (žene)|3.]] || — |- | [[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2023.|2023.]] || ''31'' || — || [[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2023 – veleslalom (žene)|4.]] || [[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2023 – superveleslalom (žene)|6.]] || [[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2023 – spust (žene)|9.]] || [[Svjetsko prvenstvo u alpskom skijanju 2023 – superkombinacija (žene)|DNS2]] |} :* <small>Povreda između vožnji u kombinaciji 2017.</small> {{col-break}} == Olimpijske igre == {| class="wikitable" style="font-size:95%; text-align:center; border:grey solid 1px; border-collapse:collapse;" width="40%" |- style="background-color:#369; color:white;" |rowspan="2" colspan="1" width="4%"|'''Godina''' |- style="background-color:#4180be; color:white;" | width="3%"|Dob | width="5%"|Slalom | width="5%"|Veleslalom | width="5%"|Super-G | width="5%"|Spust | width="5%"|Kombinacija |- style="background-color:#8CB2D8; color:white;" |- | [[Alpsko skijanje na Zimskim olimpijskim igrama 2010.|2010.]] || ''18'' || colspan=5|''<small>povreda: nije nastupala</small>'' |- | [[Alpsko skijanje na Zimskim olimpijskim igrama 2014.|2014.]] || ''22'' || [[Alpsko skijanje na Zimskim olimpijskim igrama 2014 – slalom (žene)|—]] || [[Alpsko skijanje na Zimskim olimpijskim igrama 2014 – veleslalom (žene)|9.]] || [[Alpsko skijanje na Zimskim olimpijskim igrama 2014 – superveleslalom (žene)|4.]] ||style="background:#c96;"|[[Alpsko skijanje na Zimskim olimpijskim igrama 2014 – spust (žene)|3.]] || [[Alpsko skijanje na Zimskim olimpijskim igrama 2014 – superkombinacija (žene)|DNF2]] |- | [[Alpsko skijanje na Zimskim olimpijskim igrama 2018.|2018.]] || ''26'' || [[Alpsko skijanje na Zimskim olimpijskim igrama 2018 – slalom (žene)|—]] ||[[Alpsko skijanje na Zimskim olimpijskim igrama 2018 – veleslalom (žene)|DNF1]] || [[Alpsko skijanje na Zimskim olimpijskim igrama 2018 – superveleslalom (žene)|4.]] ||[[Alpsko skijanje na Zimskim olimpijskim igrama 2018 – spust (žene)|DNF]] ||[[Alpsko skijanje na Zimskim olimpijskim igrama 2018 – superkombinacija (žene)|—]] |- | [[Alpsko skijanje na Zimskim olimpijskim igrama 2022.|2022.]] || ''30'' || [[Alpsko skijanje na Zimskim olimpijskim igrama 2022 – slalom (žene)|—]] ||style="background:#c96;"|[[Alpsko skijanje na Zimskim olimpijskim igrama 2022 – veleslalom (žene)|3.]] || bgcolor="gold"| [[Alpsko skijanje na Zimskim olimpijskim igrama 2022 – superveleslalom (žene)|1.]] ||[[Alpsko skijanje na Zimskim olimpijskim igrama 2022 – spust (žene)|16.]] || [[Alpsko skijanje na Zimskim olimpijskim igrama 2022 – superkombinacija (žene)|—]] |} {{col-end}} == Napomene == {{Notelist}} == Reference == {{refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Commonscat|Lara Gut-Behrami}} * [https://www.laragut.ch/ Službeni sajt] {{it simbol}} {{de simbol}} {{fr simbol}} {{en simbol}} * [https://www.fis-ski.com/DB/general/athlete-biography.html?sectorcode=AL&competitorid=125871 Profil] na [[FIS]]-u {{Olimpijske pobjednice u superveleslalomu}} {{Osvajačice Svjetskog kupa u alpskom skijanju}} {{Osvajačice malog Kristalnog globusa - superveleslalom‎}} {{Osvajačice malog Kristalnog globusa - veleslalom}} {{Svjetske prvakinje u veleslalomu}} {{Svjetske prvakinje u superveleslalomu}} {{DEFAULTSORT:Gut-Behrami, Lara}} [[Kategorija:Rođeni 1991.]] [[Kategorija:Živi ljudi]] [[Kategorija:Biografije, Sorengo]] [[Kategorija:Švicarski alpski skijaši]] [[Kategorija:Švicarski olimpijci]] [[Kategorija:Alpski skijaši na Zimskim olimpijskim igrama 2014.]] [[Kategorija:Alpski skijaši na Zimskim olimpijskim igrama 2018.]] [[Kategorija:Alpski skijaši na Zimskim olimpijskim igrama 2022.]] [[Kategorija:Osvajači zlatne medalje na Olimpijskim igrama (Švicarska)‎]] [[Kategorija:Osvajači bronzane medalje na Olimpijskim igrama (Švicarska)‎]] [[Kategorija:Osvajači medalja na Zimskim olimpijskim igrama 2014.]] [[Kategorija:Osvajači medalja na Zimskim olimpijskim igrama 2022.]] sa4bxbnx9bn8i7ty7g7xsh9wpouble4 0 482038 3673787 3646359 2024-12-15T15:10:26Z Panasko 146730 [[Kategorija:Političari Republike Srpske]] dodata (uz pomoć [[Wikipedia:HotCat|HotCat]]a) 3673787 wikitext text/x-wiki {{Infokutija osoba | ime = Radoslav Brđanin | slika = Radoslav_Brđanin.jpg | datum_rođenja = {{Datum rođenja|1948|02|09}} | mjesto_rođenja = [[Popovac (Čelinac)|Popovac]], [[Čelinac]], [[FNRJ]] | datum_smrti = {{Datum smrti i godine|2022|09|07|1948|02|09}} | mjesto_smrti = [[Banja Luka]], [[Bosna i Hercegovina]] | nacionalnost = [[Srbi]]n | državljanstvo = {{ZID|Bosna i Hercegovina}} | obrazovanje = [[Građevinarstvo]] | zanimanje = političar | godine_aktivnosti = 1990–1999. | stranka = [[Srpska demokratska stranka]] <small>(1990–1996)</small><br>[[Narodna stranka Republike Srpske]] <small>(od 1996)</small> | religija = [[Srpska pravoslavna crkva]] | krivični_status = Ratni zločinac }} '''Radoslav Brđanin''' ([[Popovac (Čelinac)|Popovac]], [[Čelinac]], 9. februar 1948 – [[Banja Luka]], 7. septembar 2022) bio je [[Bosna i Hercegovina|bosanskohercegovački]] i [[Srbi|srpski]] [[političar]] osuđen za ratne zločine u [[Rat u Bosni i Hercegovini|ratu u Bosni i Hercegovini]]. [[Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju]] ga je 2004. osudio na 32 godine zatvora za počinjene zločine. Kazna koju izdržava u [[Danska|Danskoj]] smanjena je za dvije godine po žalbi iz 2008. == Biografija == Rođen je 9. februara 1948. u selu [[Popovac (Čelinac)|Popovac]], u općini [[Čelinac]], [[Socijalistička Republika Bosna i Hercegovina|NR Bosna i Hercegovina]], [[Federativna Narodna Republika Jugoslavija]]. Po zanimanju [[Građevinarstvo|građevinski]] inženjer, radio je u građevinarstvu do 1990. U to vrijeme, s obzirom na poteškoće u održavanju jedinstva [[Jugoslavija|Jugoslavije]], određene regije u [[Bosna i Hercegovina|Bosni i Hercegovini]] počele su se organizirati u regionalne strukture zasnovane na konceptu skupština općina kakav je postojao prema [[Ustav Jugoslavije iz 1974.|jugoslavenskom Ustavu]] iz 1974. godine. Skupština općine [[Bosanska krajina|Bosanska Krajina]] sa sjedištem u [[Banja Luka|Banjoj Luci]] osnovana je u aprilu i maju 1991. Brđanin je bio njen prvi potpredsjednik.<ref>[http://www.trial-ch.org/en/trial-watch/profile/db/legal-procedures/radoslav_brdjanin_174.html Profile], trial-ch.org; accessed 27 June 2015.</ref> == Ratni zločini == Dana 9. januara 1992. godine [[Republika Srpska (1992–1995)|Srpska Republika Bosna i Hercegovina]] je proglašena, te 12. augusta 1992. preimenovana u [[Republika Srpska]]. Čelnici [[Srpska demokratska stranka|SDS]]-a su smatrali da [[Bošnjaci|bošnjačko]] i [[Hrvati|hrvatsko]] stanovništvo, koje živi u zonama za koje su tvrdili da su dio [[Republika Srpska (1992–1995)|Srpske Republike Bosne i Hercegovine]], predstavlja veliku prepreku za uspostavu njihove države. Uspostavljanje ove države i zaštita njenih granica stoga su s vremenom podrazumijevali potpunu evakuaciju ili "[[etničko čišćenje]]", praktično svih Bošnjaka i Hrvata.  Krizne grupe su formirane da djeluju kao organi za koordinaciju i izvršavanje glavnih elemenata operativne faze plana i da preuzmu administraciju regija i općina. [[SAO Bosanska krajina|Krizni štab SAO Krajine]] osnovan je 5. maja 1992. godine sa Brđaninom kao predsjednikom. Brđanin je odigrao ulogu prvog reda u kampanji za stvaranje etnički čiste srpske države. Njegov položaj omogućio mu je da olakša [[etničko čišćenje]] stavljajući sve instrumente državne moći (medije, centralnu upravu, stambenu upravu, zdravstvenu službu, policiju, pravni sistem, sredstva za proizvodnju i zapošljavanje) u ruke upravnih tijela i osobe privržene etnički čistoj srpskoj državi. On je navodno potpisao odluke i naredbe Kriznog štaba SAO Krajine, koji su zauzvrat uputili i primorali općinske krizne štabove na poduzimanje mjera. Određeni članovi ovih ćelija direktno su učestvovali u izvršenju navodnih zločina: progoni, deportacije, ubistva, mučenje, uništavanje.<ref>[http://www.icty.org/x/cases/brdjanin/ind/bcs/brd-5ai021007b.htm Profile], icty.org; accessed 27 June 2015.</ref> [[SFOR]] je 6. jula 1999. uhapsio Brđanina koji je istog dana prebačen na [[Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju]].<ref name="trialwatch">[http://www.trial-ch.org/en/trial-watch/profile/db/legal-procedures/radoslav_brdjanin_174.html Profile] , trial-ch.org; accessed 29 April 2015.</ref> == Presuda i optužnica == Brđanin se prvi put pojavio pred [[Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju|MKSJ-om]] 12. jula 1999. godine. On se izjasnio da nije kriv po dvanaest tačaka optužnice protiv njega, uključujući one za [[genocid]] i [[Genocid|istrebljenje]]. Pretresno vijeće [[Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju|MKSJ]]-a uvjerilo se van razumne sumnje da je Brđanin u periodu obuhvaćenom Optužnicom, a već i prije toga, bio vodeća politička ličnost u SAO Krajini i obnašao ključne pozicije. Imao je značajnu političku ulogu na sva tri nivoa rukovodstva Srba: općinskom, regionalnom i republičkom.<ref name="judgement">''Brdjanin judgement'', [https://www.un.org/icty/brdjanin/trialc/judgement International Criminal Tribunal for the Former Yugoslavia]; accessed 29 April 2015.</ref> Pretresno vijeće se uvjerilo da je Brđanin s vodstvom Srba podijelio podršku Strateškom planu, čiji je cilj bio povezati područja u [[Bosna i Hercegovina|BiH]] sa srpskim stanovništvom, kako bi stekao kontrolu nad tim područjima i stvorio zasebnu državu Srba, od koje većina nesrba bi bili trajno uklonjeni. MKSJ je naglasio da zna da se strateški plan može provesti samo upotrebom sile i straha.<ref name="judgement"/> Pretresno vijeće MKSJ -a 1. septembra 2004. Brđanina je osudilo na 32 godine zatvora. Tribunal ga je proglasio krivim po sledećim tačkama na osnovu njegove individualne krivične odgovornosti (čl. 7, st. 1 Statuta): # [[Zločini protiv čovječnosti]] (član 5 Statuta: mučenje, deportacija i prisilno premještanje koji se smatraju nehumanim činom) # Ozbiljna kršenja [[Ženevska konvencija|Ženevskih konvencija]] iz 1949. (član 2 Statuta: hotimično ubijanje) # Kršenja zakona i običaja ratovanja (čl. 3 Statuta: bezobzirno uništavanje gradova, mjesta i sela ili pustošenje koje nije opravdano vojnom nuždom; uništavanje ili namjerno oštećenje institucija posvećenih vjeri. )) Brđanin je 22. septembra 2004. godine uložio žalbu na ovu presudu. Žalbeno vijeće je 3. aprila 2007. preinačilo zaključak Pretresnog vijeća da je Brđaninovo ponašanje imalo značajan uticaj na činjenje mučenja u logorima zbog nedostatka dokaza. Žalbeno vijeće je također ukinulo Brđaninovu osudu za bezobzirno uništavanje gradova, mjesta ili sela ili razaranje koje nije opravdano vojnom nuždom u mjeri u kojoj se ta osuda odnosi na općinu [[Bosanska Krupa]] . U svjetlu smanjenja osuđujućih presuda, Žalbeno vijeće je Brđaninu smanjilo kaznu za dvije godine. Prebačen je u [[Danska|Dansku]] 4. marta 2008. godine na izdržavanje kazne. == Reference == {{Refspisak}} {{DEFAULTSORT:Brđanin, Radoslav}} [[Kategorija:Biografije, Čelinac]] [[Kategorija:Osuđeni pred Haškim tribunalom]] [[Kategorija:Rođeni 1948.]] [[Kategorija:Bosanskohercegovački političari]] [[Kategorija:Političari Srpske demokratske stranke]] [[Kategorija:Političari Narodne stranke Republike Srpske]] [[Kategorija:Ratni zločinci u ratu u Bosni i Hercegovini|B]] [[Kategorija:Umrli 2022.]] [[Kategorija:Političari Republike Srpske]] ka2ykl2yop8t7jkzo6vhldwovzfhwa8 0 486193 3673781 3554297 2024-12-15T15:03:05Z InternetArchiveBot 118070 Rescuing 1 sources and submitting 0 for archiving.) #IABot (v2.0.9.5 3673781 wikitext text/x-wiki '''Digitalna biblioteka''', koja se još naziva i '''internetska biblioteka''', '''internet biblioteka''', '''digitalno skladište''' ili '''digitalna kolekcija''' je [[online baza podataka]] digitalnih objekata koja može uključivati tekst, fotografije, audio, video, [[Digitalni dokument|digitalne dokumente]] ili druge [[Digitalni medij|digitalne medijske]] formate ili [[Biblioteka|biblioteke]] dostupne putem [[internet]]a. Objekti se mogu sastojati od digitiziranog sadržaja poput [[Štamparstvo|štampe]] ili [[fotografija]], kao i [[Rođen digitalan|originalno proizvedenog digitalnog]] sadržaja poput datoteka sačinjenih [[program za obradu teksta|obradom teksta]] ili postova na [[Društveni mediji|društvenim mrežama.]] Osim pohranjivanja sadržaja, digitalne biblioteke pružaju sredstva za organiziranje, pretraživanje i [[Pretraživanje informacija|preuzimanje]] sadržaja iz zbirke. Digitalne biblioteke mogu se jako razlikovati po veličini i obimu, a mogu ih održavati pojedinci ili organizacije.<ref>{{Cite book|last=Witten|first=Ian H.|title=How to Build a Digital Library|last2=Bainbridge|first2=David Nichols|date=2009|publisher=Morgan Kaufman|isbn=9780080890395|edition=2nd}}</ref> Digitalni sadržaj se može pohraniti lokalno, ili se može pristupiti daljinski putem [[Računarska mreža|kompjuterskih mreža]]. Ovi sistemi za pronalaženje informacija mogu međusobno razmjenjivati informacije kroz [[interoperabilnost]] i [[održivost]].<ref>{{Cite journal|last=Lanagan|first=James|last2=Smeaton|first2=Alan F.|date= septembar 2012|title=Video digital libraries: contributive and decentralized|journal=International Journal on Digital Libraries|volume=12|issue=4|pages=159–178|doi=10.1007/s00799-012-0078-z}}</ref> == Historija == Rana historija digitalnih biblioteka nije dobro dokumentovana, ali nekoliko ključnih mislilaca je povezano sa pojavom koncepta.<ref>{{cite journal|last1=Lynch|first1=Clifford|title=Where Do We Go From Here? The Next Decade for Digital Libraries|journal=D-Lib Magazine|date=2005|volume=11|issue=7/8|language=en|issn=1082-9873|quote=This is a field with an incredibly rich, and, as yet, poorly chronicled pre-history and early history. There is a stream of work and ideas that reaches back to at least the turn of the 20th century, and includes such thinkers as H.G. Wells and Paul Otlet; later contributors to the pre-history of visions of new, technologically-enabled means of knowledge organization, access and distribution also include Vannevar Bush and J.C.R. Licklider.|doi=10.1045/july2005-lynch|doi-access=free}}</ref> Prethodnici uključuju [[Mundaneum]] [[Paul Otlet]]a i [[Henri La Fontaine]]a, pokušaj započet 1895. da se prikupi i sistematski katalogizira svjetsko znanje, s nadom da će donijeti [[Mir|svjetski mir]].<ref>{{cite book|last1=Stocker|first1=Gerfried|editor1-last=Magalhães|editor1-first=Ana Gonçalves|editor2-last=Beiguelman|editor2-first=Giselle|title=Possible Futures: Art, Museums and Digital Archives|date=1. 1. 2014|isbn=9788575963548|chapter-url=https://books.google.com/books?id=b3aCCwAAQBAJ|access-date=30. 4. 2018|language=en|chapter=Beyond Archives (or the Internet 100 years before the Internet)|publisher=Editora Peirópolis LTDA |quote= Actually it was 1895 when Paul Otlet together with Henry La Fontaine, who was later awarded the Nobel Peace Prize, started a project – ''Mundaneum'' – that was initiated and driven by their idea that, if they would be able to collect all human knowledge and make it accessible to everybody worldwide, then this would bring about peace on Earth.}}</ref> Vizije digitalne biblioteke uglavnom su ostvarene vijek kasnije tokom velike ekspanzije [[Internet]]a.<ref>{{Cite journal | doi=10.1126/science.275.5298.327| title=Information Retrieval in Digital Libraries: Bringing Search to the Net| journal= Science| volume=275| issue=5298| pages=327–334| year=1997| last1=Schatz| first1=Bruce| pmid=8994022| doi-access=free}}</ref> [[Vannevar Bush]] i [[J.C.R. Licklider]] su dva saradnika koji su ovu ideju unaprijedili u tada aktuelnu tehnologiju. Bush je podržao istraživanje koje je dovelo do bombe bačene na [[Hiroshima|Hiroshimu]]. Nakon što je vidio katastrofu, želio je stvoriti mašinu koja bi pokazala kako tehnologija može dovesti do razumijevanja umjesto do uništenja. Ova mašina bi uključivala sto sa dva ekrana, prekidačima i dugmadima, i tastaturom.<ref>{{cite journal|last1=Bush|first1=Vannevar|title=As We May Think|journal=[[The Atlantic Monthly]]|date=juli 1945|pages=101–108|url=http://web.mit.edu/STS.035/www/PDFs/think.pdf|access-date=30. 4. 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180421203442/http://web.mit.edu/STS.035/www/PDFs/think.pdf|archive-date=21. 4. 2018}}</ref> On je ovo nazvao "Memex". Na ovaj način pojedinci bi mogli pristupiti pohranjenim [[knjiga]]ma i [[datoteka]]ma velikom brzinom. Godine 1956. [[Ford fondacija]] je finansirala Licklider da analizira kako se biblioteke mogu poboljšati tehnologijom. Skoro deceniju kasnije, njegova knjiga pod naslovom "Biblioteke budućnosti" uključivala je njegovu viziju. Želio je da stvori sistem koji bi koristio [[računar]]e i mreže kako bi ljudsko znanje bilo dostupno za ljudske potrebe, a povratne informacije bile automatske za potrebe mašina. Ovaj sistem je sadržavao tri komponente, korpus znanja, pitanje i odgovor. Licklider je to nazvao kognitivnim sistemom. Rani projekti bili su usredotočeni na kreiranje elektronskog kataloga kartica poznatog kao ''Online Public Access Catalog (OPAC)''. Do 1980-ih, uspjeh ovih poduhvata rezultirao je zamjenom tradicionalnog kataloga kartica u mnogim akademskim, javnim i specijalnim bibliotekama s OPAC-om. Ovo je omogućilo bibliotekama da poduzmu dodatne napore kako bi podržale dijeljenje resursa i proširile pristup bibliotečkoj građi izvan pojedinačne biblioteke. Rani primjer digitalne biblioteke je ''Informacijski centar obrazovnih resursa (ERIC)'', baza podataka, obrazovnih citata, sažetaka i tekstova koja je kreirana 1964. i dostupna na internetu preko ''DIALOG-a'' 1969.<ref>{{cite book|last1=Bourne|first1=Charles P.|last2=Hahn|first2=Trudi Bellardo|title=A History of Online Information Services, 1963–1976|date=2003|publisher=MIT Press|isbn=9780262261753|pages=169–170|url=https://books.google.com/books?id=LTTvmUU8rskC&pg=PA170|access-date=30. 4. 2018|language=en|quote=1696 Milestone – DIALOG, with the ERIC database, provided the first instance of extensive availability of abstracts online for search output.}}</ref> Godine 1994. digitalne biblioteke postale su široko vidljive u istraživačkoj zajednici zahvaljujući NSF programu vrijednom 24,4 miliona dolara koji su zajedno podržali DARPA-in program Inteligentna integracija informacija (I3), NASA i sam NSF.<ref>{{Cite journal | doi=10.1145/170036.170118| title=Intelligent integration of information| journal= ACM SIGMOD Record| volume=22| issue=2| pages=434–437| year=1993| last1=Wiederhold| first1=Gio}}</ref> Uspješni prijedlozi istraživanja došli su sa šest američkih univerziteta.<ref>{{cite book|last1=Besser|first1=Howard|editor1-last=Schreibman|editor1-first=Susan|editor2-last=Siemens|editor2-first=Ray|editor3-last=Unsworth|editor3-first=John|title=A Companion to Digital Humanities|date=2004|publisher=Blackwell Publishing Ltd|isbn=9781405103213|pages=557–575|chapter-url=http://www.digitalhumanities.org/companion/view?docId=blackwell/9781405103213/9781405103213.xml&chunk.id=ss1-5-6|access-date=30. 4. 2018|language=en|chapter=The Past, Present, and Future of Digital Libraries|archive-url=https://web.archive.org/web/20170810184145/http://www.digitalhumanities.org/companion/view?docId=blackwell/9781405103213/9781405103213.xml&chunk.id=ss1-5-6|archive-date=10. 8. 2017|doi=10.1002/9780470999875.ch36}}</ref> Univerziteti su uključivali [[Univerzitet Carnegie Mellon]], [[Univerzitet Kalifornije (Berkeley)|Univerzitet Kalifornije-Berkeley]], [[Univerzitet Michigan]], [[Univerzitet Illinois]], Univerzitet Kalifornije-Santa Barbara i [[Univerzitet Stanford]]. Članci iz projekata sumirali su njihov napredak na pola puta u maju 1996.<ref>{{Cite journal | doi= 10.1109/2.493453| title=Building large-scale digital libraries| journal= IEEE Computer| volume=29| issue=5| pages=22–25| year=1996|last1=Schatz|first1=Bruce|editor1-last=Chen|editor1-first=Hsinchun| hdl=10150/106127| hdl-access=free}}</ref> Stanfordsko istraživanje [[Sergey Brin]]a i [[Larry Page]]a dovelo je do osnivanja [[Google]]a. Rani pokušaji stvaranja modela za digitalne biblioteke uključivali su DELOS referentni model digitalne biblioteke<ref>{{cite journal |last1=Candela|first1=Leonardo|last2=Castelli|first2=Donatella|last3=Pagano|first3=Pasquale|last4=Thanos|first4=Constantino|last5=Ioannidis|first5=Yannis|last6=Koutrika|first6=Georgia|last7=Ross|first7=Seamus|last8=Schek|first8=Hans-Jörg|last9=Schuldt|first9=Heiko|title=Setting the Foundations of Digital Libraries|journal=D-Lib Magazine|date=2007|volume=13|issue=3/4|url=http://www.dlib.org/dlib/march07/castelli/03castelli.html|access-date=1. 5. 2018|issn=1082-9873|archive-url=https://web.archive.org/web/20180116055320/http://www.dlib.org/dlib/march07/castelli/03castelli.html|archive-date=16. 1. 2018}}</ref><ref name="DLRM2008">L. Candela et al.: ''The DELOS Digital Library Reference Model: Foundations for Digital Libraries''. Version 0.98, February 2008 ([http://www.delos.info/files/pdf/ReferenceModel/DELOS_DLReferenceModel_0.98.pdf PDF] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140219122708/http://www.delos.info/files/pdf/ReferenceModel/DELOS_DLReferenceModel_0.98.pdf |date=19. 2. 2014 }})</ref> i 5S Framework.<ref>{{cite journal |last1=Gonçalves |first1=Marcos André|last2=Fox|first2=Edward A.|last3=Watson|first3=Layne T.|last4=Kipp|first4=Neill A.|s2cid=8371540|title=Streams, structures, spaces, scenarios, societies (5s): A formal model for digital libraries|url=https://archive.org/details/sim_acm-transactions-on-information-systems_2004-04_22_2/page/270 |journal=ACM Transactions on Information Systems |date=2004 |volume=22|issue=2|pages=270–312|doi=10.1145/984321.984325}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Isah|first1=Abdulmumin |last2=Serema|first2=Batlang Comma|last3=Mutshewa|first3=Athulang|last4=Kenosi|first4=Lekoko|title=Digital Libraries: Analysis of Delos Reference Model and 5S Theory|journal=Journal of Information Science Theory and Practice |date=2013|volume=1|issue=4 |pages=38–47 |doi=10.1633/JISTaP.2013.1.4.3|doi-access=free}}</ref> == Vrste digitalnih biblioteka == === Institucionalni repozitorij === {{Glavni|Institucionalni repozitorij}} Mnoge [[Univerzitetska biblioteka|univerzitetske biblioteke]] aktivno su uključene u izgradnju repozitorija knjiga, radova, teza i drugih radova svojih institucija koji se mogu digitalizirati ili su "rođeni digitalni". Mnogi od ovih repozitorija dostupni su široj javnosti uz nekoliko ograničenja, u skladu sa ciljevima otvorenog pristupa, za razliku od objavljivanja istraživanja u komercijalnim časopisima, gdje izdavači obično ograničavaju prava pristupa. Bez obzira na prava pristupa, institucionalna, zaista besplatna i korporativna spremišta mogu se nazvati digitalnim bibliotekama. [[Softver]] institucionalnog repozitorija dizajniran je za arhiviranje, organiziranje i pretraživanje sadržaja biblioteke. Popularna rješenja otvorenog koda uključuju ''DSpace'', ''Greenstone digitalnu biblioteku (GSDL''), ''EPrints'', ''Digital Commons'' i sisteme zasnovane na ''Fedora Commons Islandora i Samvera''.<ref>{{Cite report|url=https://open.library.ubc.ca/cIRcle/collections/graduateresearch/42591/items/1.0075768|title=Institutional repository software comparison: DSpace, EPrints, Digital Commons, Islandora and Hydra|last=Castagné|first=Michel|date=2013|publisher=University of British Columbia|doi=10.14288/1.0075768|access-date=25. 4. 2016}}</ref> === Zbirke nacionalnih biblioteka === [[Zakonski depozit|Obavezni primjerak]] je često pokriven zakonima o autorskim pravima, a ponekad i zakonima specifičnim za obavezni primjerak, i zahtijeva da se jedan ili više primjeraka sve građe objavljene u zemlji predaju na čuvanje u instituciju, obično u [[Nacionalna biblioteka|nacionalnu biblioteku]]. Od pojave elektronskih dokumenata, zakonodavstvo je moralo biti izmijenjeno kako bi pokrilo nove formate, kao što je amandman na [[Zakon o autorskim pravima iz 1968.]] u [[Australija|Australiji]] iz 2016.<ref name=what>{{cite web | title=What is legal deposit? | website=National Library of Australia | date=17. 2. 2016 | url=https://www.nla.gov.au/legal-deposit/what-is-legal-deposit | access-date=3. 5. 2020 | archive-date=5. 3. 2019 | archive-url=https://web.archive.org/web/20190305174816/https://www.nla.gov.au/legal-deposit/what-is-legal-deposit | url-status=dead }}</ref><ref name=nsla>{{cite web | title=Legal deposit in Australia | website=National and State Libraries Australia | date=1. 6. 2019 | url=https://www.nsla.org.au/legal-deposit-australasia | access-date=3. 5. 2020 | archive-date=21. 3. 2020 | archive-url=https://web.archive.org/web/20200321031338/https://www.nsla.org.au/legal-deposit-australasia | url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web | title=Statute Law Revision Act (No. 1) 2016 | website=Federal Register of Legislation | date=12. 2. 2016 | url=https://www.legislation.gov.au/Details/C2016A00004 | access-date=3. 5. 2020}}</ref> Od tada su izgrađene različite vrste elektronskih depozitara. Portal za prijavu izdavača [[Britanska biblioteka|Britanske biblioteke]] i njemački model u [[Nacionalna biblioteka Njemačke|nacionalnoj biblioteci Njemačke]] imaju jedno mesto depozita za mrežu biblioteka, ali javni pristup je dostupan samo u čitaonicama u bibliotekama. Australijski nacionalni e-deposit sistem ima iste karakteristike, ali omogućava daljinski pristup široj javnosti za većinu sadržaja.<ref name=build>{{cite journal | title=Building NED: Open Access to Australia's Digital Documentary Heritage|first1= Barbara| last1=Lemon|first2=Kerry|last2= Blinco |first3=Brendan|last3= Somes|journal=Publications |date=8. 4. 2020|volume= 8|issue =2| page=19|doi=10.3390/publications8020019 |quote= Special Issue 14th International Conference on Open Repositories 2019 – All The User Needs |issn=2304-6775|doi-access=free}}</ref> === Digitalne arhive === Fizički arhivi se razlikuju od fizičkih biblioteka na nekoliko načina. Tradicionalno [[arhiv]]i: * sadrže primarne izvore informacija (obično pisma i papire koje direktno proizvodi pojedinac ili organizacija), a ne sekundarne izvore koji se nalaze u biblioteci (knjige, periodika, itd.). * njihov sadržaj je organizovan u grupe, a ne u pojedinačne stavke. * imaju jedinstvene sadržaje. Tehnologija koja se koristi za kreiranje digitalnih biblioteka je još revolucionarnija za arhive jer krši drugo i treće od ovih općih pravila. Drugim riječima, "digitalni arhivi" ili "online arhivi" će i dalje općenito sadržavati primarne izvore, ali će vjerovatno biti opisani pojedinačno, a ne (ili kao dodatak) u grupama ili zbirkama. Nadalje, budući da su digitalni, njihov sadržaj se lako može reproducirati i možda je zaista bio reproduciran s nekog drugog mjesta. [[Oxford]]ski tekstualni arhiv se općenito smatra najstarijim digitalnim arhivom akademskih fizičkih primarnih izvora materijala. Arhivi se razlikuju od biblioteka po prirodi građe koja se čuva. Biblioteke prikupljaju pojedinačne objavljene knjige i serijske publikacije ili ograničene skupove pojedinačnih jedinica. Knjige i časopisi koje drže biblioteke nisu jedinstveni, budući da postoji više primjeraka i svaki primjerak će se općenito pokazati jednako zadovoljavajućim kao i svaki drugi primjerak. Materijal u arhivima i bibliotekama rukopisa su "jedinstveni zapisi korporativnih tijela i papiri pojedinaca i porodica".<ref>Pitti, D. and Duff, W. M. (2001). Introduction. In Pitti, D. and Duff, W. M., editors, Encoded Archival Description on the Internet, str. 1–6. The Haworth Press, Inc.</ref> Osnovna karakteristika arhiva je da moraju da čuvaju kontekst u kojem su njihovi zapisi stvoreni i mrežu odnosa među njima kako bi sačuvali svoj informativni sadržaj i pružili razumljive i korisne informacije tokom vremena. Osnovna karakteristika arhiva je u njihovoj hijerarhijskoj organizaciji koja izražava kontekst pomoću arhivske veze. Arhivski opisi su osnovno sredstvo za opisivanje, razumijevanje, pronalaženje i pristup arhivskoj građi. Na digitalnom nivou, arhivski opisi se obično kodiraju pomoću [[XML format]]a ''Encoded Archival Description. EAD'' je standardizovana elektronska reprezentacija arhivskog opisa koja omogućava sindikalni pristup detaljnim arhivskim opisima i resursima u repozitorijumima distribuiranim širom svijeta. S obzirom na važnost arhiva, definisan je namjenski formalni model, nazvan ''NEsted Sets for Object Hierarchies (NESTOR)'',<ref>N. Ferro and G. Silvello. NESTOR: A Formal Model for Digital Archives. Information Processing & Management (IP&M), 49(6):1206–1240, 2013.</ref> izgrađen oko njihovih specifičnih sastavnih dijelova. NESTOR se zasniva na ideji izražavanja hijerarhijskih odnosa između objekata kroz svojstvo inkluzije između skupova, za razliku od binarne relacije između čvorova koje koristi stablo. NESTOR je korišten za formalno proširenje 5S modela kako bi se definisao digitalni arhiv kao specifičan slučaj digitalne biblioteke koja može da uzme u obzir posebne karakteristike arhiva. == Karakteristike digitalnih biblioteka == Prednosti digitalnih biblioteka kao sredstva za lak i brz pristup knjigama, arhivama i slikama različitih tipova danas su široko prepoznate od strane komercijalnih interesa i javnih tijela.<ref>[http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/06/253&type=HTML&aged=0&language=EN&guiLanguage=en European Commission steps up efforts to put Europe's memory]. {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071016185134/http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP%2F06%2F253&type=HTML&aged=0&language=EN&guiLanguage=en |date=16. 10. 2007}}. "European Digital Library" Europa press release. 2. 3. 2006.</ref> Tradicionalne biblioteke su ograničene prostorom za skladištenje; digitalne biblioteke imaju potencijal da pohrane mnogo više informacija, jednostavno zato što digitalne informacije zahtijevaju vrlo malo fizičkog prostora da ih sadrže.<ref>{{Cite journal |doi = 10.1108/00220410710758995|title = The digital library as place|journal = Journal of Documentation|volume = 63|issue = 4|pages = 505–533|year = 2007|last1 = Pomerantz|first1 = Jeffrey|last2 = Marchionini|first2 = Gary|citeseerx = 10.1.1.112.2139}}</ref> Kao takvi, troškovi održavanja digitalne biblioteke mogu biti mnogo niži od troškova tradicionalne biblioteke. Fizička biblioteka mora trošiti velike sume novca na plaćanje osoblja, održavanja knjiga, zakupa i sl. Digitalne biblioteke mogu smanjiti ili, u nekim slučajevima, ukinuti ove troškove. Obje vrste biblioteka zahtijevaju kataloški unos kako bi se omogućilo korisnicima da lociraju i dohvate građu. Digitalne biblioteke mogu biti spremnije da usvoje inovacije u tehnologiji pružajući korisnicima poboljšanja u tehnologiji elektronskih i audio knjiga, kao i predstavljanje novih oblika komunikacije kao što su wikiji i blogovi; konvencionalne biblioteke mogu smatrati da je obezbjeđivanje online pristupa njihovom OP AC katalogu dovoljno. Važna prednost digitalne konverzije je povećana dostupnost korisnicima. Oni također povećavaju dostupnost pojedincima koji možda nisu tradicionalni korisnici biblioteke zbog geografske lokacije ili organizacijske pripadnosti. * Bez fizičkih granica: korisnik digitalne biblioteke ne mora fizički ići u biblioteku; ljudi iz cijelog svijeta mogu dobiti pristup istim informacijama, sve dok je internetska veza dostupna. * Dostupnost 24 sata: Glavna prednost digitalnih biblioteka je to što ljudi mogu dobiti pristup informacijama 24/7. * Višestruki pristup: Iste resurse mogu istovremeno koristiti brojne institucije i korisnici. Ovo možda nije slučaj sa materijalom zaštićenim autorskim pravima: biblioteka može imati licencu za "pozajmljivanje" samo jednog primjerka; ovo se postiže sistemom upravljanja digitalnim pravima gdje resurs može postati nedostupan nakon isteka perioda pozajmljivanja ili nakon što zajmodavac odluči da ga učini nedostupnim (ekvivalentno vraćanju resursa). * Dohvaćanje informacija: Korisnik može koristiti bilo koji pojam za pretraživanje (riječ, frazu, naslov, ime, predmet) za pretraživanje cijele kolekcije. Digitalne biblioteke mogu da obezbjede interfejse koji su veoma prilagođeni korisniku, dajući pristup svojim resursima koji je moguće kliknuti. * Očuvanje i konzervacija: Digitalizacija nije dugoročno rješenje za očuvanje fizičkih kolekcija, ali uspijeva u obezbjeđivanju pristupnih kopija za materijale koji bi se inače oštetili zbog višekratne upotrebe. Digitalizirane kolekcije i rođeni digitalni objekti predstavljaju mnoge brige o očuvanju koje analogni materijali nemaju. * Prostor: Dok su tradicionalne biblioteke ograničene prostorom za skladištenje, digitalne bibliotke imaju potencijal da pohrane mnogo više informacija, jednostavno zato što digitalne informacije zahtevaju vrlo malo fizičkog prostora da bi ih sadržale, a tehnologije za skladištenje medija su pristupačnije nego ikada ranije. * Dodana vrijednost: Određene karakteristike objekata, prije svega kvalitet slike, mogu se poboljšati. Digitalizacija može poboljšati čitljivost i ukloniti vidljive nedostatke kao što su mrlje i promjena boje.<ref>Gert, Janet. „Selection for Preservation in the Digital Age“. ''Library Resources & Technical Services'' 44(2) (2000):97–104.</ref> === Softver === Digitalne biblioteke nude niz softverskih paketa, uključujući one prilagođene dječjim obrazovnim igrama.<ref>{{Cite web |last=Libraries |first=Manawatū District |date=4. 4. 2023 |title=Kids Education Games |url=https://www.feildinglibrary.co.nz/digital-library/kids-education-games |access-date=31. 5. 2023 |website=Manawatū District Libraries |language=en |archive-date=30. 5. 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230530105528/https://www.feildinglibrary.co.nz/digital-library/kids-education-games |url-status=dead }}</ref> Softver institucionalnog repozitorija, koji se prvenstveno fokusira na unos, čuvanje i pristup lokalno proizvedenim dokumentima, posebno lokalno proizvedenim akademskim rezultatima, može se naći u softveru institucionalnog repozitorija. Ovaj softver može biti vlasnički, kao što je slučaj sa [[Kongresna biblioteka|Kongresnom bibliotekom]] koja koristi ''Digiboard'' i ''CTS'' za upravljanje digitalnim sadržajem.<ref>{{cite web|title=DPOE Curriculum – Manage and implement requirements for long term management |url=http://www.digitalpreservation.gov/education/videos/manage.html |publisher=The Library of Congress |access-date=27. 2. 2013 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130129234959/http://digitalpreservation.gov/education/videos/manage.html |archive-date=29. 1. 2013 }}</ref> Dizajn i implementacija u digitalnim bibliotekama su konstruisani tako da računorski sistemi i softver mogu iskoristiti informacije kada se razmjenjuju. One se nazivaju semantičkim digitalnim bibliotekama. Semantičke biblioteke se također koriste za druženje s različitim zajednicama iz mnoštva društvenih mreža.<ref>{{Cite journal|last=Pavlova, Shukerov, Pavlov|first=Maria Nisheva, Dicho, Pavel|title=Design and implementation of a social semantic digital library|journal=Information Services & Use|year=2016|volume=35|issue=4|url=https://pdfs.semanticscholar.org/2492/7d8c09bdb8e78ec82d071fc4115ae71e1172.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20201212191317/https://pdfs.semanticscholar.org/2492/7d8c09bdb8e78ec82d071fc4115ae71e1172.pdf|url-status=dead|archive-date=12. 12. 2020|pages=273–284|doi=10.3233/ISU-150784|s2cid=1557700}}</ref> ''DjDL'' je vrsta semantičke digitalne biblioteke. Pretraživanje zasnovano na ključnim riječima i semantičko pretraživanje su dvije glavne vrste pretraživanja. U semantičkoj pretrazi je obezbjeđen alat koji kreira grupu za povećanje i prečišćavanje za pretragu zasnovanu na ključnim riječima. Konceptualno znanje koje se koristi u ''DjDL''-u je usredotočeno na dva oblika; [[ontologija]] subjekta i skup obrazaca za pretraživanje pojmova zasnovanih na ontologiji. Tri tipa ontologija koje su povezane sa ovom pretragom su bibliografske ontologije, ontologije svjesne zajednice i ontologije predmeta. === Metapodaci === U tradicionalnim bibliotekama, mogućnost pronalaženja djela od interesa direktno je povezana sa tim koliko su dobro katalogizovana. Dok katalogizacija elektronskih djela digitalizovanih iz postojećeg fonda biblioteke može biti jednostavna kao kopiranje ili premještanje zapisa iz štampanog u elektronski oblik, složena i izvorno digitalna djela zahtjevaju znatno više truda. Da bi se nosio sa rastućim obimom elektronskih publikacija, novi alati i tehnologije moraju biti dizajnirani da omoguće efikasnu automatizovanu semantičku klasifikaciju i pretraživanje. Iako se pretraživanje po cijelom tekstu može koristiti za neke stavke, postoje mnoga uobičajena pretraživanja kataloga koja se ne mogu izvršiti korištenjem punog teksta, uključujući: * pronalaženje tekstova koji su prijevodi drugih tekstova * razlikovanje izdanja/tomova teksta/periodika * nedosljedni deskriptori (posebno predmetni naslovi) * nedostajuće, manjkave ili nekvalitetne taksonomske prakse * povezivanje tekstova objavljenih pod pseudonimima sa stvarnim autorima (''Samuel Clemens'' i ''[[Mark Twain]]'', na primjer) * razlikovanje nefikcije od parodije ([[The Onion]] od [[The New York Times|New York Timesa]]) === Pretraga === Većina digitalnih biblioteka nudi interfejs za pretraživanje koji omogućava pronalaženje resursa. Ovi resursi su obično duboki web (ili nevidljivi web) resursi jer ih često ne mogu pronaći pretraživači za indeksiranje. Neke digitalne biblioteke kreiraju posebne stranice ili mape sajta kako bi omogućile pretraživačima da pronađu sve njihove resurse. Digitalne biblioteke često koriste [[Open Archives Initiative Protocol]] za prikupljanje [[Metapodaci|metapodataka]] (OAI-PMH) kako bi izložile svoje metapodatke drugim digitalnim bibliotekama i pretraživačima kao što su [[Google Scholar]], [[Yahoo!]] i [[Scirus]] također može koristiti OAI-PMH da pronađe ove duboke web resurse.<ref>{{cite journal|last1=Koehler|first1=Amy E. C.|title=Some Thoughts on the Meaning of Open Access for University Library Technical Services|journal=Serials Review|date=2013|volume=32|issue=1|pages=17–21|doi=10.1080/00987913.2006.10765020|s2cid=220292279}}</ref> Postoje dvije opšte strategije za pretraživanje ''federacije'' digitalnih biblioteka: # Distribuirano pretraživanje obično uključuje klijenta koji šalje više zahtjeva za pretraživanje paralelno na više servera u ''federaciji''. Rezultati se prikupljaju, duplikati se eliminišu ili grupišu, a preostale stavke se sortiraju i vraćaju klijentu. Protokoli poput "Z39.50" se često koriste u distribuiranom pretraživanju. Prednost ovog pristupa je što su resursno intenzivni zadaci indeksiranja i skladištenja prepušteni odgovarajućim serverima u ''federaciji''. Nedostatak ovog pristupa je taj što je mehanizam pretraživanja ograničen različitim mogućnostima indeksiranja i rangiranja svake baze podataka; stoga je teško sastaviti kombinovani rezultat koji se sastoji od najrelevantnijih pronađenih stavki. # Pretraživanje prethodno prikupljenih metapodataka uključuje pretraživanje lokalno pohranjenog indeksa informacija koje su prethodno prikupljene iz biblioteka u ''federaciji''. Kada se pretraga izvrši, mehanizam pretraživanja ne mora da uspostavlja veze sa digitalnim bibliotekama koje pretražuje – već ima lokalni prikaz informacija. Ovaj pristup zahtijeva stvaranje mehanizma indeksiranja i prikupljanja koji radi redovno, povezujući se sa svim digitalnim bibliotekama i ispitujući cijelu kolekciju kako bi se otkrili novi i ažurirani resursi. "OAI-PMH" često koriste digitalne biblioteke za omogućavanje prikupljanja metapodataka. Prednost ovog pristupa je što mehanizam pretraživanja ima potpunu kontrolu nad algoritmima za indeksiranje i rangiranje, što može omogućiti konzistentnije rezultate. Nedostatak je što su sistemi za prikupljanje i indeksiranje zahtjevniji i stoga skuplji. === Digitalno zaštita === Digitalna zaštita ima za cilj da osigura da se digitalnim medijima i informacionim sistemima može pristupiti i da se mogu tumačiti u neograničenoj budućnosti.<ref>{{Citation | last = Ross| first = Seamus| author-link = Seamus Ross| chapter = Approaching Digital Preservation Holistically|chapter-url = https://www.academia.edu/10844259| date = 2006| editor-last1 = Moss| editor-first1 = Michael| editor-last2 = Currall| editor-first2 = James| title = Information Management and Preservation| pages = 115–153| location = Oxford| publisher = Chandos Press| publication-date = 2006| isbn = 978-1-84334-186-4}}</ref> Svaka neophodna komponenta ovoga mora biti migrirana, sačuvana ili emulirana.<ref name="Cain, Mark str. 29">Cain, Mark. "Managing Technology: Being a Library of Record in a Digital Age", Journal of Academic Librarianship 29:6 (2003).</ref> Obično se emuliraju niži nivoi sistema ([[flopi disk]]ovi, na primjer), bit-streamovi (stvarni fajlovi pohranjeni na diskovima) su sačuvani, a operativni sistemi se emuliraju kao virtuelna mašina. Migracija je moguća samo tamo gdje se dobro razumiju značenje i sadržaj digitalnih medija i informacionih sistema, kao što je slučaj sa kancelarijskim dokumentima.<ref name="Cain, Mark str. 29"/><ref>Breeding, Marshall. "Preserving Digital Information". ''Information Today'' 19:5 (2002).</ref><ref>Ltaper, Thomas H. "Where Next? Long-Term Considerations for Digital Initiatives". ''Kentucky Libraries'' 65(2) (2001):12–18.</ref> Međutim, barem jedna organizacija, [[Wider Net Project]], stvorila je digitalnu biblioteku van mreže, [[eGranary]], reprodukcijom materijala na tvrdom disku od 6 TB. Umjesto okruženja bit-streama, digitalna biblioteka sadrži ugrađeni proxy server i pretraživač tako da se digitalnim materijalima može pristupiti korištenjem internet pretraživača.<ref name="e Granary">{{cite web|url=http://www.widernet.org/eGranary/about |title=Wider Net: About the e Granary |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120415072412/http://www.widernet.org/eGranary/about |archive-date=15. 4. 2012 }}</ref> Također, materijali nisu sačuvani za budućnost. eGranary je namijenjen za korištenje na mjestima ili situacijama gdje je internet konekcija vrlo spora, nepostojeća, nepouzdana, neprikladna ili preskupa. U proteklih nekoliko godina, procedure za digitalizaciju knjiga velikom brzinom i relativno niskim troškovima značajno su se poboljšale, što je rezultiralo da je sada moguće digitalizirati milione knjiga godišnje.<ref>Committee on Institutional Cooperation: [http://www.cic.uiuc.edu/programs/CenterForLibraryInitiatives/Archive/PressRelease/LibraryDigitization/index.shtml Partnership announced between CIC and Google], {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070614084038/http://www.cic.uiuc.edu/programs/CenterForLibraryInitiatives/Archive/PressRelease/LibraryDigitization/index.shtml |date=14. 6. 2007 }}, 6. 6. 2007, Pristupljeno 7. 6. 2007</ref> Googleov projekat skeniranja knjiga također radi s bibliotekama kako bi ponudio digitalizirane knjige koje guraju naprijed područje digitalizacije knjiga. === Autorska prava i licenciranje === Digitalne biblioteke su sputane zakonom o autorskim pravima jer se, za razliku od tradicionalnih štampanih djela, zakoni o digitalnom autorskom pravu još uvijek formiraju. Za ponovno objavljivanje materijala na webu od strane biblioteka može biti potrebna dozvola nositelja prava, a postoji i sukob interesa između biblioteka i izdavača koji možda žele da kreiraju internetske verzije svog stečenog sadržaja u komercijalne svrhe. U 2010. procijenjeno je da je dvadeset i tri posto knjiga koje postoje nastalo prije 1923. i stoga izvan autorskih prava. Od onih štampanih nakon ovog datuma, samo pet posto je još uvijek bilo u štampi do 2010. Dakle, otprilike sedamdeset dva posto knjiga nije bilo dostupno javnosti.<ref>Van Le, Christopher, "Opening the Doors to Digital Libraries: A Proposal to Exempt Digital Libraries From the Copyright Act", ''Case Western Reserve Journal of Law, Technology & The Internet'', 1.2 (Spring 2010), 135.</ref> Postoji razvodnjavanje odgovornosti koje se javlja kao rezultat distribuirane prirode digitalnih resursa. Složena pitanja intelektualne svojine mogu biti uključena jer digitalni materijal nije uvijek u vlasništvu biblioteke.<ref>Pymm, Bob. "Building Collections for All Time: The Issue of Significance". ''Australian Academic & Research Libraries'' 37(1) (2006):61–73.</ref> Sadržaj je, u mnogim slučajevima, javno vlasništvo ili samo generirani sadržaj. Neke digitalne biblioteke, kao što je [[Projekt Gutenberg|Project Gutenberg]], rade na digitalizaciji djela van autorskih prava kako bi ih učinili slobodno dostupnim javnosti. Napravljena je procjena broja različitih knjiga koje još uvijek postoje u bibliotečkim katalozima od 2000. p. n. e. do 1960.<ref>[http://www.antiquebooks.net/datatop.html Antique Books<!-- Bot generated title -->]. {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051027205850/http://www.antiquebooks.net/datatop.html |date=27. 10. 2005 }}.</ref><ref name="nyt">{{cite magazine|first=Kevin |last=Kelly |title=Scan This Book! |url=https://www.nytimes.com/2006/05/14/magazine/14publishing.html?_r=1&oref=slogin&pagewanted=all |quote=When Google announced in December 2004 that it would digitally scan the books of five major research libraries to make their contents searchable, the promise of a [[universal library]] was resurrected. ... From the days of Sumerian clay tablets till now, humans have "published" at least 32 million books, 750 million articles and essays, 25 million songs, 500 million images, 500,000 movies, 3 million videos, TV shows and short films and 100 billion public Web pages. |magazine=[[New York Times Magazine]] |date=14. 5. 2006 |access-date=7. 3. 2008 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20121012040130/http://www.nytimes.com/2006/05/14/magazine/14publishing.html?_r=1&oref=slogin&pagewanted=all |archive-date=12. 10. 2012 }}</ref> Odredbe o poštenoj upotrebi u SAD-u prema Zakonu o autorskim pravima iz 1976. daju posebne smjernice pod kojim okolnostima je bibliotekama dozvoljeno kopiranje digitalnih izvora. Četiri faktora koji čine poštenu upotrebu su "svrha upotrebe, priroda rada, količina ili značajna upotreba i tržišni uticaj".<ref>Hirtle, Peter B.,[http://fairuse.stanford.edu/commentary_and_analysis/2003_11_hirtle.html "Digital Preservation and Copyright"]. {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080419141427/http://fairuse.stanford.edu/commentary_and_analysis/2003_11_hirtle.html |date=19. 4. 2008 }}. ''Stanford University Libraries''. Pristupljeno 24. 10. 2011.</ref> Neke digitalne biblioteke dobijaju licencu za posudbu svojih resursa. Ovo može uključivati ograničenje davanja samo jedne kopije u isto vrijeme za svaku licencu i primjenu sistema upravljanja digitalnim pravima u tu svrhu. ''Digital Millennium Copyright Act iz 1998.'' bio je zakon koji je stvoren u [[Sjedinjene Američke Države|Sjedinjenim Državama]] kako bi se pokušao pozabaviti uvođenjem digitalnih djela. Ovaj zakon uključuje dva ugovora iz 1996. On kriminalizuje pokušaj zaobilaženja mjera koje ograničavaju pristup materijalima zaštićenim autorskim pravima. Takođe inkriminiše radnju pokušaja zaobilaženja kontrole pristupa.<ref name=dmca>United States Copyright Office, [http://www.copyright.gov/legislation/dmca.pdf "The Digital Millennium Copyright Act of 1998 – U.S. Copyright Office Summary"]. {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070808232655/http://www.copyright.gov/legislation/dmca.pdf |date=8. 8. 2007 }}, 1998, 2.</ref> Ovaj zakon predviđa izuzeće za neprofitne biblioteke i arhive koji dozvoljava izradu do tri kopije, od kojih jedna može biti digitalna. Međutim, ona ne smije biti javna niti distribuirana na webu. Zakon omogućava bibliotekama i arhivima da kopiraju djelo ako njegov format zastari.<ref name=dmca/> Problemi s autorskim pravima i dalje postoje. Kao takvi, iznijeti su prijedlozi koji sugerišu da digitalne biblioteke budu izuzete od zakona o autorskim pravima. Iako bi to bilo od velike koristi za javnost, može imati negativan ekonomski učinak i autori bi mogli biti manje skloni stvaranju novih djela.<ref>Van Le, Christopher, "Opening the Doors to Digital Libraries: A Proposal to Exempt Digital Libraries From the Copyright Act", ''Case Western Reserve Journal of Law, Technology & The Internet'', 1.2 (Spring 2010), 145.</ref> Još jedno pitanje koje komplikuje stvar je želja nekih izdavačkih kuća da ograniče upotrebu digitalnih materijala kao što su [[E-knjiga|e-knjige]] koje kupuju biblioteke. Dok kod štampanih knjiga biblioteka je vlasnik knjige sve dok se više ne može distribuirati, izdavači žele da ograniče broj puta da se e-knjiga može odjaviti pre nego što biblioteka treba da ponovo kupi tu knjigu. "[HarperCollins] je počeo licencirati upotrebu svake kopije e-knjige za najviše 26 pozajmica. Ovo utiče samo na najpopularnije naslove i nema praktičnog efekta na druge. Nakon što se dostigne ograničenje, biblioteka može otkupiti prava pristupa po nižoj cijeni od originalne cijene."<ref>{{cite news|last=Stross |first=Randall |title=For Libraries and Publishers, an E-Book Tug of War |periodical=The New York Times |date=6. 3. 2013 |url=https://www.nytimes.com/2011/12/25/business/for-libraries-and-publishers-an-e-book-tug-of-war.html?_r=0 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170626202500/http://www.nytimes.com/2011/12/25/business/for-libraries-and-publishers-an-e-book-tug-of-war.html?_r=0 |archive-date=26. 6. 2017 }}</ref> Iako iz perspektive izdavaštva, ovo zvuči kao dobar balans između posudbe u bibliotekama i zaštite od straha od smanjenja prodaje knjiga, biblioteke nisu postavljene da prate svoje zbirke kao takve. Oni priznaju povećanu potražnju za digitalnim materijalima dostupnim korisnicima i želju da se digitalna biblioteka proširi tako da uključuje bestselere, ali licenciranje izdavača može ometati proces. === Sistemi preporuka === Mnoge digitalne biblioteke nude sisteme preporuka za smanjenje preopterećenja informacijama i pomoć korisnicima da otkriju relevantnu literaturu. Neki primjeri digitalnih biblioteka koje nude sisteme za preporuke su ''IEEE Xplore'', ''Europeana'' i ''GESIS Sowiport''. Sistemi preporuka rade uglavnom na osnovu filtriranja zasnovanog na sadržaju, ali se koriste i drugi pristupi kao što su kolaborativno filtriranje i preporuke zasnovane na citatima.<ref name=":0">{{Cite journal|last1=Beel|first1=Joeran|last2=Gipp|first2=Bela|last3=Lange|first3=Stefan|last4=Breitinger|first4=Corinna|date=26. 7. 2015|title=Research-paper recommender systems: a literature survey|journal=International Journal on Digital Libraries|language=en|volume=17|issue=4|pages=305–338|doi=10.1007/s00799-015-0156-0|s2cid=207035184|issn=1432-5012|url=http://nbn-resolving.de/urn:nbn:de:bsz:352-0-311312}}</ref> Beel et al. izvještava da postoji više od 90 različitih pristupa preporukama za digitalne biblioteke, predstavljenih u više od 200 istraživačkih članaka.<ref name=":0" /> Tipično, digitalne biblioteke razvijaju i održavaju svoje vlastite sisteme preporuka zasnovane na postojećim okvirima pretraživanja i preporuka kao što su ''Apache Lucene'' ili ''Apache Mahout''. Međutim, postoje i neki provajderi preporuke kao usluge specijalizovane za nuđenje sistema preporuka za digitalne biblioteke kao usluge. === Nedostaci digitalnih biblioteka === Digitalne biblioteke, ili barem njihove digitalne kolekcije, također su donijele svoje probleme i izazove u područjima kao što su: * Autentifikacija korisnika za pristup zbirkama * Copyright * Digitalno očuvanje * Pravi pristup * Dizajn interfejsa * Interoperabilnost između sistema i softvera * Organizacija informacija * Neefikasne ili nepostojeće taksonomske prakse (posebno sa historijskim materijalom) * Obuka i razvoj * Kvaliteta metapodataka * Preveliki troškovi izgradnje/održavanja terabajta skladišta, servera i redundancije neophodnih za funkcionalnu digitalnu kolekciju.<ref>{{cite journal|last1=Robinson|first1=John D.|title=The dogs bark and the circus moves on|journal=The Bottom Line|date=2015|volume=28|issue=1/2|pages=11–14|doi=10.1108/BL-01-2015-0002|url=http://eprints.soas.ac.uk/20105/1/JDR_the-dogs-bark-and-the-circus-moves-on.pdf}}</ref> Postoji mnogo velikih projekata digitalizacije koji pogoršavaju ove probleme. == Budući razvoj == U toku su veliki projekti digitalizacije u [[Google]]-u, [[Projekat milion knjiga]] i [[Internet Archive]]-u. Uz stalna poboljšanja u tehnologijama rukovanja knjigama i prezentaciji, kao što su optičko prepoznavanje znakova i razvoj alternativnih skladišta i poslovnih modela, digitalne biblioteke brzo rastu u popularnosti. Baš kao što su se biblioteke upustile u audio i video kolekcije, tako i digitalne biblioteke kao što je Internet arhiv. U 2016. godini, [[Google Books]] projekat je dobio sudsku pobjedu nakon što je nastavio sa svojim projektom skeniranja knjiga koji je zaustavio ''Savez autora''.<ref>{{cite web|title=Fair Use Triumphs as US Supreme Court Rejects Challenge to Google Book-Scanning Project|url=https://the-digital-reader.com/2016/04/18/supreme-court-rejects-challenge-to-google-book-scanning-project/|date=18. 4. 2016}}</ref> Ovo je pomoglo da se bibliotekama otvori put da sarađuju s Googleom kako bi bolje doprle do korisnika koji su navikli na kompjuterizirane informacije. Prema [[Larry Lannom]]u, direktoru tehnologije upravljanja informacijama u neprofitnoj ''Korporaciji za nacionalne istraživačke inicijative (CNRI)'', "svi problemi povezani s digitalnim bibliotekama su umotani u arhiviranje". On nastavlja: "Ako za 100 godina ljudi i dalje budu mogli čitati vaš članak, riješit ćemo problem." [[Daniel Akst]], autor knjige "The Webster Chronicle", predlaže da je "budućnost biblioteka - i informacija - digitalna". [[Peter Lyman]] i [[Hal Variant]], informatičari na [[Univerzitet Kalifornije (Berkeley)|Univerzitetu Kalifornije, Berkeley]], procjenjuju da bi "ukupna svjetska godišnja proizvodnja štampanog, filmskog, optičkog i magnetskog sadržaja zahtijevala otprilike 1,5 milijardi gigabajta prostora za pohranu". Stoga vjeruju da će "uskoro tehnološki biti moguće da prosječna osoba može pristupiti gotovo svim snimljenim informacijama".<ref>Akst, D. (2003). "The Digital Library: Its Future Has Arrived". ''Carnegie Reporter'', 2(3), 4–8.</ref> Digitalni arhivi su medij koji se razvijao i razvija se pod različitim okolnostima. Pored velikih skladišta, drugi projekti digitalnog arhiviranja su također evoluirali kao odgovor na potrebe istraživanja i istraživačke komunikacije na različitim institucionalnim nivoima. Na primjer, tokom [[Pandemija COVID-a 19|pandemije COVID-19]], biblioteke i visokoškolske ustanove pokrenule su projekte digitalnog arhiviranja kako bi dokumentirali život tokom pandemije, stvarajući tako digitalni, kulturni zapis kolektivnih sjećanja iz tog perioda.<ref>{{Cite web|last=Zulkey|first=Claire|date=2. 11. 2020|title=Collecting Coronavirus Stories|url=https://americanlibrariesmagazine.org/?p=119700|access-date=15. 11. 2020|website=American Libraries Magazine|language=en-US}}</ref> Istraživači su također koristili digitalno arhiviranje za kreiranje specijaliziranih istraživačkih baza podataka. Ove baze podataka prikupljaju digitalne zapise za upotrebu na međunarodnom i interdisciplinarnom nivou. COVID CORPUS, pokrenut u oktobru 2020, primjer je takve baze podataka, izgrađene kao odgovor na potrebe naučne komunikacije u svjetlu [[Pandemija|pandemije]].<ref>{{Cite web|first=Emily|last=Henderson|date=14. 10. 2020|title=New research database can help shape the most effective and efficient response to COVID-19|url=https://www.news-medical.net/news/20201014/New-research-database-can-help-shape-the-most-effective-and-efficient-response-to-COVID-19.aspx|access-date=15. 11. 2020|website=News-Medical.net|language=en}}</ref> Osim akademskih krugova, nedavno su razvijene i digitalne kolekcije kako bi privukle širu publiku, kao što je slučaj sa sadržajem odabrane opšte publike Internet-First University Pressa koji je razvio [[Univerzitet Cornell]]. Ova baza podataka za opštu publiku sadrži specijalizovane istraživačke informacije, ali je digitalno organizovana radi pristupačnosti.<ref>{{Cite web|date=4. 6. 2020|title=Digital repository breaks out general-audience collection|url=https://news.cornell.edu/stories/2020/06/digital-repository-breaks-out-general-audience-collection|access-date=15. 11. 2020|website=Cornell Chronicle|language=en}}</ref> Uspostavljanje ovih arhiva omogućilo je specijalizirane oblike digitalnog čuvanja zapisa kako bi se ispunile različite niše u online komunikaciji zasnovanoj na istraživanju. == Reference == {{Refspisak}} == Dodatna literatura == * {{cite book | title=Preserving Digital Materials | url=https://books.google.com/books?id=QexLDwAAQBAJ|first1=Ross|last1=Harvey|first2=Jaye |last2=Weatherburn |edition=3rd|publisher=Rowman & Littlefield|date= 2018|isbn=9781538102985}} * McCormack, Allison, and Rachel Wittmann. (2022) "Rarely Analyzed The Relationship Between Digital and Physical Rare Books Collections". ''Information technology and libraries'' 41.2; 1–13. * Pomerantz, Jeffrey, and Gary Marchionini. 2007. "The Digital Library as Place". ''Journal of Documentation'' 63(4): 505–33. [[Kategorija:Bibliotekarstvo]] [[Kategorija:Digitalne biblioteke|*]] [[Kategorija:Vrste biblioteka]] jafemr2v54rv3amlhggyxqxbedhpnqv 0 490409 3673808 3632799 2024-12-15T16:19:09Z Panasko 146730 +[[Kategorija:Političari Federacije Bosne i Hercegovine]]; ±[[Kategorija:Rođeni 1978.]]→[[Kategorija:Rođeni 1956.]] (uz pomoć [[Wikipedia:HotCat|HotCat]]a) 3673808 wikitext text/x-wiki [[Datoteka:Bariša Čolak (cropped).jpg|mini|Bariša Čolak]] '''Bariša Čolak''' ([[Široki Brijeg]], 1. januar 1956), nekadašnji ministar pravde i sigurnosti [[Bosna i Hercegovina|Bosne i Hercegovine]]. Završio je Pravni fakultet Univerziteta „Džemal Bijedić“ u Mostaru. Sa suprugom Anelom Čolak ima troje djece - kćerke Mariju i Anu te sina Marka. Čolak je bio član Predsjedništva [[Hrvatska demokratska zajednica Bosne i Hercegovine|Hrvatske demokratske zajednice]] (HDZ BiH) u više mandata, a njen predsjednik od 2002. do 2005. godine. Prvi posao nakon diplomiranja dobio je u Fabrici građevinske bravarije "Metalac Lištica" iz Lištice (široki Brijeg). Čolak je bio i direktor ovog preduzeća do 1998. godine. Posao u privredi mijenja za sudačku dužnost u Osnovnom sudu Lištica, a nakon pet godina prelazi u izvršnu vlast - prvo kao pomoćnik, potom kao zamjenik ministra, da bi na koncu postao i ministar pravde u tadašnjoj Vladi [[Hrvatska Republika Herceg-Bosna|Hrvatske Republike Herceg-Bosna]]. Nakon rata je imenovan za predsjednika Vlade [[Zapadnohercegovački kanton|Zapadnohercegovačkog kantona]]. U nastavku političke karijere u više navrata je mijenjao ministarske funkcije. Prvo je 1999. godine postao ministar pravde [[Federacija Bosne i Hercegovine|Federacije BiH]] (FBiH). Iako je godinu dana kasnije na izborima osvojio mandat u Parlamentu FBiH, ostaje na ministarskoj funkciji u [[Vlada Federacije Bosne i Hercegovine|Vladi FBiH]]. Čolak i na izborima u oktobru 2002. godine dobija poslanički mandat, ovaj put u državnom [[Parlamentarna skupština Bosne i Hercegovine|parlamentu BiH]]. Međutim, već u januaru naredne godine preuzima funkciju [[Ministarstvo sigurnosti Bosne i Hercegovine|ministra sigurnosti BiH]]. Nakon četiri godine Čolak postaje i državni [[Ministarstvo pravde Bosne i Hercegovine|ministar pravde]] i na toj funkciji je bio dva mandata. Od 2014. godine do 2022. godine je bio delegat u [[Dom naroda Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine|Domu naroda Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine]].<ref>{{Cite web|url=https://imovinapoliticara.cin.ba/profil.php?profil=83|title=CIN: Imovina političara - Bariša Čolak|last=www.cin.ba|website=imovinapoliticara.cin.ba|language=en-US|access-date=18. 4. 2022}}</ref> ==Reference== {{Refspisak}} ==Vanjski linkovi== *{{Commonscat-inline|Bariša Čolak}} {{Predsjedavajući Doma naroda PSBiH}} {{DEFAULTSORT:Čolak, Bariša}} [[Kategorija:Rođeni 1956.]] [[Kategorija:Živi ljudi]] [[Kategorija:Biografije, Široki Brijeg]] [[Kategorija:Bosanskohercegovački političari]] [[Kategorija:Bosanskohercegovački ministri]] [[Kategorija:Bosanskohercegovački ministri sigurnosti]] [[Kategorija:Bosanskohercegovački ministri pravde]] [[Kategorija:Političari Hrvatske demokratske zajednice Bosne i Hercegovine]] [[Kategorija:Političari Federacije Bosne i Hercegovine]] m5fpizv1rpax5i5g3ikvfpfehbkg6un 0 492326 3673746 3601681 2024-12-15T14:39:18Z KWiki 9400 /* Vanjski linkovi */ 3673746 wikitext text/x-wiki {{Infokutija košarkaš | ime_košarkaša = Luka Dončić | slika = Luka Doncic 2021 (cropped).jpg | veličina_slike = 250px | opis_slike = <!-- Lični podaci --> | datum_rođenja = {{Datum rođenja i godine|1999|2|28}} | mjesto_rođenja = [[Ljubljana]], [[Slovenija]] | datum_smrti = <!-- {{Datum smrti i godine|godinaSmrt|mjesecSmrt|datumSmrt|godinaRođenja|mjesecRođenja|datumRođenja}} --> | mjesto_smrti = | nacionalnost = | državljanstvo = Slovensko | visina = 201 cm | težina = 104 kg | nadimak = | pozicija = [[Plejmejker]] / [[krilni bek]] | početak_karijere = 2015. | NBA_draft = [[NBA draft 2018.|2018]] (3. pik – [[Atlanta Hawks]]) | kraj_karijere = <!-- Informacija o klubu --> | trenutni_klub = [[Dallas Mavericks]] | broj_na_dresu = 77 <!-- Profesionalni klubovi --> | godine1 = 2015–2018. | klub1 = [[KK Real Madrid|Real Madrid]] | godine2 = [[NBA 2018/2019.|2018]]– | klub2 = [[Dallas Mavericks]] | godine3 = | klub3 = <!-- ****** **** --> | godine15 = | klub15 = <!-- Trenirane ekipe --> | tgodine1 = | tklub1 = <!-- Nagrade --> | nagrade = * 3× [[Spisak učesnika NBA All-Stars utakmica|NBA All-Star]] ([[NBA All-Star utakmica 2020.|2020]]–[[NBA All-Star utakmica 2022.|2022]]) * 3× član [[Idealna petorka NBA lige|najbolje petorke]] ([[NBA 2019/2020.|2020]]–[[NBA 2021/2022.|2022]]) * [[Novajlija godine (NBA)|Novajlija godine]] ([[NBA 2018/2019.|2019]]) * Član [[Idealni tim novajlija (NBA)|najbolje petorke novajlija]] ([[NBA 2018/2019.|2019]]) * [[Euroliga|Prvak Eurolige]] ([[Euroliga 2017/2018.|2018]]) * [[Najkorisniji igrač Eurolige]] ([[Euroliga 2017/2018.|2018]]) * [[Najkorisniji igrač Final Foura Eurolige]] ([[Final Four Eurolige 2018.|2018]]) * Član [[Idealni tim Eurolige|idealnog tima Eurolige]] ([[Euroliga 2017/2018.|2018]]) * 2× [[zvijezda u usponu Eurolige]] ([[Euroliga 2016/2017.|2017]], [[Euroliga 2017/2018.|2018]]) * Član [[Idealni tim Eurolige – decenija 2010–2020.|idealnog tima Eurolige – decenija 2010–2020]] (2020) * [[Euroscar|Euroscar igrač godine]] (2019) * 3× prvak [[ACB liga|ACB lige]] ([[ACB liga 2014/2015.|2015]], [[ACB liga 2015/2016.|2016]], [[ACB liga 2017/2018.|2018]]) * [[Najkorisniji igrač ACB lige]] ([[ACB liga 2017/2018.|2018]]) * Član [[Idealni tim ACB lige|idealnog tima ACB lige]] ([[ACB liga 2017/2018.|2018]]) * 2× [[najbolji mladi igrač u ACB ligi]] ([[ACB liga 2016/2017.|2017]], [[ACB liga 2017/2018.|2018]]) * 2× osvajač [[Kup kralja (košarka)|Kupa kralja]] ([[Kup kralja 2016 (košarka)|2016]], [[Kup kralja 2017 (košarka)|2017]]) * Osvajač [[Interkontinentalni kup (košarka)|Interkontinentalnog kupa]] ([[Interkontinentalni kup 2015 (košarka)|2015]]) * [[Slovenski sportist godine]] (2018) | medalje = {{MedaljaDržava|{{ZD|SLO}} [[Košarkaška reprezentacija Slovenije|Sloveniju]]}} {{MedaljaTakmičenje|[[Evropsko prvenstvo u košarci|Evropsko prvenstvo]]}} {{MedaljaZlato|[[Evropsko prvenstvo u košarci 2017.|Turska 2017.]]|Reprezentacija}} }} '''Luka Dončić''' [[Slovenija|slovenski]] je [[košarka]]š. Igra u [[NBA]] ligi za [[Dallas Mavericks]]e na poziciji [[plejmejker]]a ili [[krilni bek|krilnog beka]]. Također je član [[Košarkaška reprezentacija Slovenije|reprezentacije Slovenije]]. Pokazao je talent već u omladinskim kategorijama [[KK Union Olimpija|Union Olimpije]] prije nego što se pridružio omladinskoj akademiji [[KK Real Madrid|Real Madrida]]. Sa 16 godina debitirao je za seniorski tim akademije, postavši najmlađi debitant u historiji kluba. Dvije godine kasnije predvodio je Real do [[Final Four Eurolige 2018.|titule]] u [[Euroliga|Euroligi]], osvojivši nagrade i za najkorisnijeg igrača Final Foura i cijele sezone. Također je osvojio nagradu za [[Najkorisniji igrač ACB lige|najkorisnijeg igrača]] [[ACB liga|ACB lige]] te po dvije uzastopne nagrade za [[Zvijezda u usponu (Euroliga)|zvijezdu u usponu]] u Euroligi i [[Najbolji mladi igrač u ACB ligi|najboljeg mladog igrača]] u ACB ligi. Izabran je u [[Idealni tim Eurolige – decenija 2010–2020.|idealni tim Eurolige za deceniju 2010–2020.]] Godine [[NBA draft 2018.|2018.]] prijavio se za [[NBA draft]], na kojem su ga izabrali [[Atlanta Hawks]]i kao treći pik, ali su ga istog dana razmijenili u Maverickse.<ref>{{cite web |author= Sam Amick |title= Mavs, Hawks trade Trae Young, Luka Doncic in draft-night deal |publisher = USA Today |date= 21. 6. 2018 |url= https://usatoday.com/story/sports/nba/draft/2018/06/21/2018-nba-draft-trae-young-luka-doncic-swapped-trade/723919002/ |access-date= 5. 10. 2018}}</ref><ref>{{cite web |title= Luka Doncic traded to Dallas Mavericks after Atlanta Hawks draft him with No. 3 pick in 2018 NBA Draft |publisher= CBS Sports |date= 21. 6. 2018 |url= https://www.cbssports.com/nba/news/luka-doncic-traded-to-dallas-mavericks-after-atlanta-hawks-draft-him-with-no-3-pick-in-2018-nba-draft/ |access-date= 5. 10. 2018}}</ref> Jednoglasno je izabran u [[Idealni tim novajlija (NBA)|najbolju petorku novajlija]] [[NBA 2018/2019.|2019.]] te za [[novajlija godine (NBA)|novajliju godine]]. U svojoj drugoj NBA sezoni prvi put je izabran u [[NBA All-Star utakmica|All-Star ekipu]] te u [[Idealna petorka NBA lige|najbolju petorku lige]]. Rekorder je Mavericksa po broju [[tripl-dabl]]ova.<ref>{{cite web |title= Luka Doncic sets new Mavs record with 22 triple-doubles |url= https://clutchpoints.com/mavs-news-luka-doncic-sets-new-franchise-record-22-triple-doubles/ |access-date= 6. 3. 2022 |work= ClutchPoints}}</ref> Za reprezentaciju je debitirao 2016. sa 17 godina, a već sljedeće godine znatno je pomogao da Slovenija osvoji titulu evropskog prvaka na [[Evropsko prvenstvo u košarci 2017.|EuroBasketu]] u [[Turska|Turskoj]] te je izabran u [[Idealni tim Evropskog prvenstva u košarci|najbolju petorku prvenstva]]. Nastupio je i na [[Olimpijske igre 2020.|Olimpijskim igrama 2020.]] u [[Tokio|Tokiju]], odvevši Sloveniju do polufinala, na kraju ipak ostavši bez medalje nakon poraza od [[Košarkaška reprezentacija Australije|Australije]] u [[Košarka na Olimpijskim igrama 2020 – muškarci|utakmici za bronzu]]. == Statistike == {{NBA player statistics legend|leader=y}} === NBA === ==== Sezona ==== {{NBA player statistics start}} |- | style="text-align:left;"| [[NBA 2018/2019.|2018/19.]] | style="text-align:left;" rowspan=4| [[Dallas Mavericks|Dallas]] | '''72''' || '''72''' || 32.2 || .427 || .327 || .713 || 7.8 || 6.0 || 1.1 || .3 || 21.2 |- | style="text-align:left;"| [[NBA 2019/2020.|2019/20.]] | 61 || 61 || 33.6 || .463 || .316 || '''.758''' || '''9.4''' || '''8.8''' || 1.0 || .2 || '''28.8''' |- | style="text-align:left;"| [[NBA 2020/2021.|2020/21.]] | 66 || 66 || 34.3 || '''.479''' || .350 || .730 || 8.0 || 8.6 || 1.0 || .5 || 27.7 |- | style="text-align:left;"| [[NBA 2021/2022.|2021/22.]] | 65 || 65 || '''35.4''' || .457 || '''.353''' || .744 || 9.1 || 8.7 || '''1.2''' || '''.6''' || 28.4 |- class="sortbottom" | style="text-align:center;" colspan="2"| Karijera | 264 || 264 || 33.8 || .457 || .337 || .737 || 8.5 || 8.0 || 1.1 || .4 || 26.4 |- class="sortbottom" | style="text-align:center;" colspan="2"| All-Star | 3 || 2 || 24.6 || .474 || .400 || – || 1.3 || 5.0 || .3 || .0 || 8.0 {{S-end}} ==== Doigravanje ==== {{NBA player statistics start}} |- | style="text-align:left;"| [[NBA doigravanje 2020.|2020.]] | style="text-align:left;" rowspan=3| [[Dallas Mavericks|Dallas]] | 6 || 6 || 35.8 || '''.500''' || .364 || .656 || '''9.8''' || 8.7 || 1.2 || .5 || 31.0 |- | style="text-align:left;"|[[NBA doigravanje 2021.|2021.]] | 7 || 7 || '''40.1''' || .490 || '''.408''' || .529 || 7.9 || '''10.3''' || 1.3 || .4 || '''35.7''' |- | style="text-align:left;"| [[NBA doigravanje 2022.|2022.]] | '''15''' || '''15''' || 36.8 || .455 || .345 || '''.770''' || '''9.8''' || 6.4 || '''1.8''' || '''.6''' || 31.7 |- class="sortbottom" | style="text-align:center;" colspan="2"|Karijera | 28 || 28 || 37.4 || .473 || .366 || .692 || 9.3 || 7.9 || 1.5 || .5 || 32.5 {{s-end}} === Euroliga === {| class="wikitable" |- | style="background:#AFE6BA; width:3em;"| |Sezone u kojima je Dončić osvojio [[Euroliga|Euroligu]] |- |style="background:#CFECEC; width:1em"| |Na čelu lige |} {{Euroleague player statistics start}} |- | style="text-align:left;"| [[Euroliga 2015/2016.|2015/16.]] | style="text-align:left;" rowspan=3| [[KK Real Madrid|Real Madrid]] | 12 || 0 || 11.1 || .407 || .313 || '''.882''' || 2.3 || 2.0 || .2 || '''.3''' || 3.5 || 6.2 |- | style="text-align:left;"| [[Euroliga 2016/2017.|2016/17.]] | '''35''' || 15 || 19.9 || .433 || '''.371''' || .844 || 4.5 || 4.2 || .9 || .2 || 7.8 || 13.3 |- | style="text-align:left;background:#AFE6BA;"| [[Euroliga 2017/2018.|2017/18.]] | 33 || '''17''' || '''25.9''' || '''.451''' || .329 || .816 || '''4.8''' || '''4.3''' || '''1.1''' || '''.3''' || '''16.0''' || style="background:#cfecec;"|'''21.5''' |- class="sortbottom" | colspan=2 style="text-align:center;"| Karijera | 80 || 32 || 21.0 || .443 || .344 || .828 || 4.3 || 3.9 || .9 || .3 || 10.6 || 15.6 {{S-end}} === ACB liga === :''Citirano s ACB.com''<ref>{{cite web|url=http://www.acb.com/stsacumjug.php?cod_jugador=460|title=Historial estadístico Doncic, Luka |language= es |publisher = Liga ACB|access-date= 2. 7. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190626182110/http://www.acb.com/stsacumjug.php?cod_jugador=460 |archive-date= 26. 6. 2019 |url-status= dead}}</ref> {| class="wikitable" |- | style="background:#AFE6BA; width:3em;"| |Sezone u kojima je Dončić osvojio [[ACB liga|ACB ligu]] |} {{Euroleague player statistics start}} |- | style="text-align:left;background:#AFE6BA;"| [[ACB liga 2014/2015.|2014/15.]] | style="text-align:left;" rowspan=4| [[Real Madrid Baloncesto|Real Madrid]] | 5 || 0 || 4.8 || .427 || .333 || .750 || 1.2 || .0 || .0 || .0 || 1.6 || 1.8 |- | style="text-align:left;background:#AFE6BA;"| [[ACB liga 2015/2016.|2015/16.]] | 39 || 0 || 12.9 || '''.526''' || '''.392''' || .708 || 2.6 || 1.7 || .4 || .3 || 4.5 || 5.9 |- | style="text-align:left;"| [[ACB liga 2016/2017.|2016/17.]] | '''42''' || 11 || 19.8 || .441 || .295 || '''.785''' || 4.4 || 3.0 || .6 || .3 || 7.5 || 11.9 |- | style="text-align:left;background:#AFE6BA;"| [[ACB liga 2017/2018.|2017/18.]] | 37 || '''21''' || '''24.3''' || .462 || .293 || .752 || '''5.7''' || '''4.7''' || '''1.1''' || '''.4''' || '''12.5''' || '''18.4''' |- class="sortbottom" | colspan=2 style="text-align:center;"| Karijera | 123 || 32 || 18.3 || .463 || .310 || .754 || 4.1 || 3.0 || .7 || .3 || 7.8 || 11.6 {{S-end}} == Reference == {{refspisak}} == Vanjski linkovi == {{Commonscat|Luka Dončić}} * [https://www.nba.com/stats/player/1629029 Luka Dončić] na ''nba.com'' * [https://www.basketball-reference.com/players/d/doncilu01.html Luka Dončić] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190606060406/https://www.basketball-reference.com/players/d/doncilu01.html |date=6. 6. 2019}} na ''[[Basketball Reference]]u'' * [https://web.archive.org/web/20151215220709/http://acb.com/jugador.php?id=460 Luka Dončić] na ''acb.com'' * [https://basketball.eurobasket.com/player/Luka-Doncic/Spain/Real_Madrid/333799 Luka Dončić] na ''eurobasket.com'' * [http://www.euroleague.net/competition/players/showplayer?pcode=005929 Luka Dončić] na ''euroleague.net'' * [http://archive.fiba.com/pages/eng/fa/p/q/luka%20doncic/pid//_//players.html Luka Dončić] na ''fiba.com'' * [http://www.realmadrid.com/en/basketball/team/luka-doncic Luka Dončić] na ''realmadrid.com'' {{NBA draft 2018.}} {{NBA novajlija godine}} {{Najbolji strijelci sezone u NBA}} {{Najkorisniji igrač konferencijskog finala (NBA)}} {{Najbolji strijelci SP-a u košarci}} {{Idealni tim Eurolige – 2010–2020.}} {{Najkorisniji igrač Eurolige}} {{Najkorisniji igrač Final Foura Eurolige}} {{Zvijezda u usponu u Euroligi}} {{Najkorisniji igrač ACB lige}} {{Najbolji mladi igrač u ACB ligi}} {{Euroscar}} {{Slovenski sportist godine}} {{Sastav Slovenije na EuroBasketu 2017.}} {{Kontrola autoriteta}} {{DEFAULTSORT:Dončić, Luka}} [[Kategorija:Rođeni 1999.]] [[Kategorija:Biografije, Ljubljana]] [[Kategorija:Slovenski košarkaši]] [[Kategorija:Slovenski olimpijci]] [[Kategorija:Košarkaši Real Madrida]] [[Kategorija:Košarkaši Dallas Mavericksa]] [[Kategorija:Košarkaši na Olimpijskim igrama 2020.]] g3brvkxqef8ihey02881to9yfjm2zrc 10 492702 3673846 3663660 2024-12-15T18:01:37Z KWiki 9400 3673846 wikitext text/x-wiki {{Navkutija | ime = Sudije na Euru 2016. | naslov = [[Nogometni sudija|Sudije]] na [[Evropsko prvenstvo u nogometu 2016.|Evropskom prvenstvu u nogometu 2016.]] | podaciklasa = hlist |podaci1 = * {{ZD|ENG|veličina=18px}}&nbsp;[[Martin Atkinson]] * {{ZD|NJE|veličina=18px}}&nbsp;[[Felix Brych]] * {{ZD|TUR|veličina=18px}}&nbsp;[[Cüneyt Çakır]] * {{ZD|ENG|veličina=18px}}&nbsp;[[Mark Clattenburg]] * {{ZD|ŠKO|veličina=18px}}&nbsp;[[Willie Collum]] * {{ZD|ŠVE|veličina=18px}}&nbsp;[[Jonas Eriksson (nogometni sudija)|Jonas Eriksson]] * {{ZD|RUM|veličina=18px}}&nbsp;[[Ovidiu Hațegan]] * {{ZD|RUS|veličina=18px}}&nbsp;[[Sergej Karasjov]] * {{ZD|MAĐ|veličina=18px}}&nbsp;[[Viktor Kassai]] * {{ZD|ČEŠ|veličina=18px}}&nbsp;[[Pavel Královec]] * {{ZD|NIZ|veličina=18px}}&nbsp;[[Björn Kuipers]] * {{ZD|POLJ|veličina=18px}}&nbsp;[[Szymon Marciniak]] * {{ZD|SRB|veličina=18px}}&nbsp;[[Milorad Mažić]] * {{ZD|NOR|veličina=18px}}&nbsp;[[Svein Oddvar Moen]] * {{ZD|ITA|veličina=18px}}&nbsp;[[Nicola Rizzoli]] * {{ZD|SLO|veličina=18px}}&nbsp;[[Damir Skomina]] * {{ZD|FRA|veličina=18px}}&nbsp;[[Clément Turpin]] * {{ZD|ŠPA|veličina=18px}}&nbsp;[[Carlos Velasco Carballo]] }}<includeonly>[[Kategorija:Sudije na Evropskom prvenstvu u nogometu 2016.]]</includeonly> <noinclude> [[Kategorija:Šabloni za Evropsko prvenstvo u nogometu 2016.|{{PAGENAME}}]] [[Kategorija:Sudije na evropskim prvenstvima u nogometu|2016.]] </noinclude> ov9idt9bj77a63fqrb5cimsl0pom6ty 10 492717 3673845 3663659 2024-12-15T18:00:41Z KWiki 9400 3673845 wikitext text/x-wiki {{Navkutija | ime = Sudije na Euru 2012. | naslov = [[Nogometni sudija|Sudije]] na [[Evropsko prvenstvo u nogometu 2012.|Evropskom prvenstvu u nogometu 2012.]] | podaciklasa = hlist |podaci1 = * {{ZD|TUR|veličina=18px}}&nbsp;[[Cüneyt Çakır]] * {{ZD|ŠVE|veličina=18px}}&nbsp;[[Jonas Eriksson (nogometni sudija)|Jonas Eriksson]] * {{ZD|MAĐ|veličina=18px}}&nbsp;[[Viktor Kassai]] * {{ZD|NIZ|veličina=18px}}&nbsp;[[Björn Kuipers]] * {{ZD|FRA|veličina=18px}}&nbsp;[[Stéphane Lannoy]] * {{ZD|POR|veličina=18px}}&nbsp;[[Pedro Proença]] * {{ZD|ITA|veličina=18px}}&nbsp;[[Nicola Rizzoli]] * {{ZD|SLO|veličina=18px}}&nbsp;[[Damir Skomina]] * {{ZD|NJE|veličina=18px}}&nbsp;[[Wolfgang Stark]] * {{ZD|ŠKO|veličina=18px}}&nbsp;[[Craig Thomson (nogometni sudija)|Craig Thomson]] * {{ZD|ŠPA|veličina=18px}}&nbsp;[[Carlos Velasco Carballo]] * {{ZD|ENG|veličina=18px}}&nbsp;[[Howard Webb]] }}<includeonly>[[Kategorija:Sudije na Evropskom prvenstvu u nogometu 2012.]]</includeonly> <noinclude> [[Kategorija:Šabloni za Evropsko prvenstvo u nogometu 2012.|{{PAGENAME}}]] [[Kategorija:Sudije na evropskim prvenstvima u nogometu|2012.]] </noinclude> fm4x4hpc14bg8sbapf0nnfvhshgh8fn 10 492732 3673847 3633756 2024-12-15T18:03:29Z KWiki 9400 3673847 wikitext text/x-wiki {{Navkutija |ime = Sudije UEFA Superkupa |naslov = [[Nogometni sudija|Sudije]] [[UEFA Superkup]]a |podaciklasa = hlist |grupa1 = Dvije utakmice |podaci1 = * {{ZD|ŠVI|veličina=18px}}&nbsp;[[Rudolf Scheurer|Scheurer]] i {{ZD|NJDR|veličina=18px}}&nbsp;[[Rudi Glöckner|Glöckner]] ([[UEFA Superkup 1973.|1973]]) * {{ZD|ITA|veličina=18px}}&nbsp;[[Sergio Gonella|Gonella]] i {{ZD|TUR|veličina=18px}}&nbsp;[[Doğan Babacan|Babacan]] ([[UEFA Superkup 1975.|1975]]) * {{ZD|ENG|veličina=18px}}&nbsp;[[Kenneth Burns (nogometni sudija)|Burns]] i {{ZD|AUT|veličina=18px}}&nbsp;[[Paul Schiller (nogometni sudija)|Schiller]] ([[UEFA Superkup 1976.|1976]]) * {{ZD|POR|veličina=18px}}&nbsp;[[António Garrido|Garrido]] i {{ZD|ŠVE|veličina=18px}}&nbsp;[[Ulf Eriksson (nogometni sudija)|Eriksson]] ([[UEFA Superkup 1977.|1977]]) * {{ZD|MAĐ|1957|veličina=18px}}&nbsp;[[Károly Palotai|Palotai]] i {{ZD|RUM|1965|veličina=18px}}&nbsp;[[Nicolae Rainea|Rainea]] ([[UEFA Superkup 1978.|1978]]) * {{nowrap|{{ZD|NJDR|veličina=18px}}&nbsp;[[Adolf Prokop|Prokop]]}} i {{ZD|SRNJ|veličina=18px}}&nbsp;[[Walter Eschweiler|Eschweiler]] ([[UEFA Superkup 1979.|1979]]) * {{ZD|BEL|veličina=18px}}&nbsp;[[Alexis Ponnet|Ponnet]] i {{ZD|AUT|veličina=18px}}&nbsp;[[Franz Wöhrer|Wöhrer]] ([[UEFA Superkup 1980.|1980]]) * {{ZD|ŠVI|veličina=18px}}&nbsp;[[Bruno Galler|Galler]] i {{ZD|BEL|veličina=18px}}&nbsp;[[Alexis Ponnet|Ponnet]] ([[UEFA Superkup 1982.|1982]]) * {{ZD|ČSSR|veličina=18px}}&nbsp;[[Vojtěch Christov|Christov]] i {{ZD|AUT|veličina=18px}}&nbsp;[[Horst Brummeier|Brummeier]] ([[UEFA Superkup 1983.|1983]]) * {{ZD|ŠKO|veličina=18px}}&nbsp;[[Bob Valentine|Valentine]] i {{ZD|SRNJ|veličina=18px}}&nbsp;[[Aron Schmidhuber|Schmidhuber]] ([[UEFA Superkup 1987.|1987]]) * {{ZD|NJDR|veličina=18px}}&nbsp;[[Siegfried Kirschen|Kirschen]] i {{ZD|ŠVE|veličina=18px}}&nbsp;[[Erik Fredriksson|Fredriksson]] ([[UEFA Superkup 1988.|1988]]) * {{ZD|FRA|veličina=18px}}&nbsp;[[Joël Quiniou|Quiniou]] i {{ZD|AUT|veličina=18px}}&nbsp;[[Helmut Kohl (nogometni sudija)|Kohl]] ([[UEFA Superkup 1989.|1989]]) * {{ZD|POR|veličina=18px}}&nbsp;[[José Rosa dos Santos|Dos Santos]] i {{ZD|JUG|veličina=18px}}&nbsp;[[Zoran Petrović (nogometni sudija)|Petrović]] ([[UEFA Superkup 1990.|1990]]) * {{ZD|DAN|veličina=18px}}&nbsp;[[Kim Milton Nielsen|Nielsen]] i {{ZD|ŠVE|veličina=18px}}&nbsp;[[Bo Karlsson|Karlsson]] ([[UEFA Superkup 1992.|1992]]) * {{ZD|ESP|veličina=18px}}&nbsp;[[Manuel Díaz Vega|Vega]] i {{ZD|ŠVI|veličina=18px}}&nbsp;[[Kurt Röthlisberger|Röthlisberger]] ([[UEFA Superkup 1993.|1993]]) * {{ZD|NIZ|veličina=18px}}&nbsp;[[Mario van der Ende|Van der Ende]] i {{ZD|NJE|veličina=18px}}&nbsp;[[Hellmut Krug|Krug]] ([[UEFA Superkup 1994.|1994]]) * {{ZD|FRA|veličina=18px}}&nbsp;[[Rémi Harrel|Harrel]] i {{ZD|ŠKO|veličina=18px}}&nbsp;[[Leslie Mottram|Mottram]] ([[UEFA Superkup 1995.|1995]]) * {{ZD|RUS|veličina=18px}}&nbsp;[[Nikolaj Levnjikov|Levnjikov]] i {{ZD|ŠVI|veličina=18px}}&nbsp;[[Serge Muhmenthaler|Muhmenthaler]] ([[UEFA Superkup 1996.|1996]]) * {{ZD|ENG|veličina=18px}}&nbsp;[[David Elleray|Elleray]] i {{ZD|ITA|veličina=18px}}&nbsp;[[Piero Ceccarini|Ceccarini]] ([[UEFA Superkup 1997.|1997]]) |grupa2 = Jedna utakmica |podaci2 = * {{ZD|SRNJ|veličina=18px}}&nbsp;[[Dieter Pauly|Pauly]] ([[UEFA Superkup 1984.|1984]]) * {{ZD|ITA|veličina=18px}}&nbsp;[[Luigi Agnolin|Agnolin]] ([[UEFA Superkup 1986.|1986]]) * {{ZD|NIZ|veličina=18px}}&nbsp;[[Mario van der Ende|Van der Ende]] ([[UEFA Superkup 1991.|1991]]) * {{ZD|FRA|veličina=18px}}&nbsp;[[Marc Batta|Batta]] ([[UEFA Superkup 1998.|1998]]) * {{ZD|POLJ|veličina=18px}}&nbsp;[[Ryszard Wójcik|Wójcik]] ([[UEFA Superkup 1999.|1999]]) * {{ZD|AUT|veličina=18px}}&nbsp;[[Günter Benkö|Benkö]] ([[UEFA Superkup 2000.|2000]]) * {{ZD|POR|veličina=18px}}&nbsp;[[Vítor Melo Pereira|Pereira]] ([[UEFA Superkup 2001.|2001]]) * {{ZD|ŠKO|veličina=18px}}&nbsp;[[Hugh Dallas|Dallas]] ([[UEFA Superkup 2002.|2002]]) * {{ZD|ENG|veličina=18px}}&nbsp;[[Graham Barber|Barber]] ([[UEFA Superkup 2003.|2003]]) * {{ZD|NOR|veličina=18px}}&nbsp;[[Terje Hauge|Hauge]] ([[UEFA Superkup 2004.|2004]]) * {{ZD|NIZ|veličina=18px}}&nbsp;[[René Temmink|Temmink]] ([[UEFA Superkup 2005.|2005]]) * {{ZD|ITA|veličina=18px}}&nbsp;[[Stefano Farina|Farina]] ([[UEFA Superkup 2006.|2006]]) * {{ZD|AUT|veličina=18px}}&nbsp;[[Konrad Plautz|Plautz]] ([[UEFA Superkup 2007.|2007]]) * {{ZD|DAN|veličina=18px}}&nbsp;[[Claus Bo Larsen|Bo Larsen]] ([[UEFA Superkup 2008.|2008]]) * {{ZD|BEL|veličina=18px}}&nbsp;[[Frank De Bleeckere|De Bleeckere]] ([[UEFA Superkup 2009.|2009]]) * {{ZD|ŠVI|veličina=18px}}&nbsp;[[Massimo Busacca|Busacca]] ([[UEFA Superkup 2010.|2010]]) * {{ZD|NIZ|veličina=18px}}&nbsp;[[Björn Kuipers|Kuipers]] ([[UEFA Superkup 2011.|2011]]) * {{ZD|SLO|veličina=18px}}&nbsp;[[Damir Skomina|Skomina]] ([[UEFA Superkup 2012.|2012]]) * {{ZD|ŠVE|veličina=18px}}&nbsp;[[Jonas Eriksson (nogometni sudija)|Eriksson]] ([[UEFA Superkup 2013.|2013]]) * {{ZD|ENG|veličina=18px}}&nbsp;[[Mark Clattenburg|Clattenburg]] ([[UEFA Superkup 2014.|2014]]) * {{ZD|ŠKO|veličina=18px}}&nbsp;[[William Collum|Collum]] ([[UEFA Superkup 2015.|2015]]) * {{ZD|SRB|veličina=18px}}&nbsp;[[Milorad Mažić|Mažić]] ([[UEFA Superkup 2016.|2016]]) * {{ZD|ITA|veličina=18px}}&nbsp;[[Gianluca Rocchi|Rocchi]] ([[UEFA Superkup 2017.|2017]]) * {{ZD|POLJ|veličina=18px}}&nbsp;[[Szymon Marciniak|Marciniak]] ([[UEFA Superkup 2018.|2018]]) * {{ZD|FRA|veličina=18px}}&nbsp;[[Stéphanie Frappart|Frappart]] ([[UEFA Superkup 2019.|2019]]) * {{nowrap|{{ZD|ENG|veličina=18px}}&nbsp;[[Anthony Taylor (nogometni sudija)|Taylor]] ([[UEFA Superkup 2020.|2020]])}} * {{ZD|RUS|veličina=18px}}&nbsp;[[Sergej Karasjov (nogometni sudija)|Karasjov]] ([[UEFA Superkup 2021.|2021]]) * {{ZD|ENG|veličina=18px}}&nbsp;[[Michael Oliver (nogometni sudija)|Oliver]] ([[UEFA Superkup 2022.|2022]]) * {{ZD|FRA|veličina=18px}}&nbsp;[[François Letexier|Letexier]] ([[UEFA Superkup 2023.|2023]]) * {{ZD|ŠVI|veličina=18px}}&nbsp;[[Sandro Schärer|Schärer]] ([[UEFA Superkup 2024.|2024]]) }}<includeonly>[[Kategorija:Sudije UEFA Superkupa]]</includeonly> <noinclude> [[Kategorija:UEFA Superkup]] </noinclude> 0ha5rdv88lqeot7sc6dp5r7yodf8irj 0 493725 3673843 3544790 2024-12-15T17:56:41Z InternetArchiveBot 118070 Rescuing 1 sources and submitting 0 for archiving.) #IABot (v2.0.9.5 3673843 wikitext text/x-wiki {{Infokutija časopis | veličina slike = 230px | kategorije = Business magazine | jezik = English | slika = Forbes (magazine) cover.jpg | logo = Forbes logo.svg }} '''''Forbes''''' ({{IPAc-en|f|ɔr|b|z}}) je [[Sjedinjene Američke Države|američki]] poslovni [[časopis]] u vlasništvu Integrated Whale Media Investments i porodice [[Porodica Forbes (izdavači)|Forbes]]. Objavljuje se osam puta godišnje, a sadrži članke o temama o finansijama, [[Industrija|industriji]], investiranju i marketingu. ''Forbes'' također izvještava o srodnim temama kao što su [[tehnologija]], komunikacije, nauka, politika i pravo. Sjedište je u [[Jersey City, New Jersey|Jersey Cityju, New Jersey]] . Konkurenti u kategoriji nacionalnog poslovnog časopisa su ''[[Fortune (magazin)|Fortune]]'' i ''[[Bloomberg Businessweek]]''. ''Forbes'' ima međunarodno izdanje u Aziji, kao i izdanja proizvedena pod licencom u 27 zemalja i regija širom svijeta. Časopis je dobro poznat po svojim listama i rang listama, uključujući najbogatije Amerikance ([[Forbes 400]]), najbogatije poznate [[Celebrity|ličnosti]] u Americi, vodeće svjetske kompanije ([[Forbes Global 2000]] ), [[Forbesova lista najmoćnijih ljudi svijeta|Forbesovu listu najmoćnijih ljudi svijeta]] i [[Svjetski milijarderi]].<ref>{{Cite web|url=https://www.thebalancesmb.com/best-business-magazines-4176680|title=The 8 Best Business Magazines of 2020|last=Delbridge|first=Emily|date=21. 11. 2019|website=The Balance Small Business|publisher=Dotdash|location=New York City|at=Best for Lists: Forbes|access-date=8. 2. 2020|archive-date=14. 4. 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210414070005/https://www.thebalancesmb.com/best-business-magazines-4176680|url-status=dead}}</ref> Moto časopisa ''Forbes'' je "Promijeni svijet".<ref>{{Cite web|url=https://www.mediapost.com/publications/article/185898/forbes-launches-new-tagline-brand-campaign.html|title='Forbes' Launches New Tagline, Brand Campaign|date=24. 10. 2012|publisher=MediaPostb|access-date=24. 1. 2020}}</ref> Njegov predsjedavajući i glavni urednik je [[Steve Forbes]], a izvršni direktor [[Michael Federle|Mike Federle]].<ref name="Folio:">{{Cite web|url=http://www.foliomag.com/mike-federle-succeeds-mike-perlis-ceo-forbes-media-people-move/|title=Mike Federle Succeeds Mike Perlis As CEO Of Forbes|last=Silva|first=Emma|date=30. 11. 2017|website=Folio}}</ref> Godine 2014. prodat je investicijskoj grupi sa sjedištem u Hong Kongu, Integrated Whale Media Investments.<ref name="forbes2014">{{cite press release|url=https://www.forbes.com/sites/forbespr/2014/07/18/forbes-media-agrees-to-sell-majority-stake-to-a-group-of-international-investors-to-accelerate-the-companys-global-growth/|title=Forbes Media Agrees To Sell Majority Stake to a Group of International Investors To Accelerate The Company's Global Growth|work=Forbes|date=18. 7. 2014|access-date=24. 7. 2015}}</ref><ref name="recode11628980">{{Cite web|url=http://www.recode.net/2014/7/18/11628980/forbes-sells-to-hong-kong-investment-group|title=Forbes Sells to Hong Kong Investment Group|date=18. 7. 2014|website=Recode|access-date=27. 8. 2018}}</ref> U novembru 2019. godine, Forbes je pokrenuo svoju [[Web platforma|platformu]] za striming Forbes8, video mrežu na zahtjev koja je debitovala u nizu originalnog sadržaja namijenjenog poduzetnicima.<ref>{{Cite web|url=https://www.forbes.com/sites/forbespr/2020/02/20/forbes8-forbes-on-demand-video-network-for-entrepreneurs-debuts-new-slate-of-original-content/|title=Forbes8, Forbes' On-Demand Video Network For Entrepreneurs, Debuts New Slate Of Original Content|last=Releases|first=Forbes Press|website=Forbes|language=en|access-date=5. 8. 2020}}</ref> Mreža trenutno sadrži hiljade videa i prema Forbesu je "[[Netflix]] za preduzetnike".<ref>{{Cite web|url=https://techpoint.africa/2020/05/25/forbes8-digital-startup-accelerator/|title=Forbes8 launches digital startup accelerator, calls for applications|last=Kene-Okafor|first=Tage|date=25. 5. 2020|website=Techpoint Africa|access-date=5. 8. 2020}}</ref> U 2020. godini, mreža je najavila izdavanje nekoliko dokumentarnih serija uključujući ''Forbes Rap Mentors'', ''Driven Against the Odds'', ''Indie Nation'' i ''Titans on the Rocks''.<ref>{{Cite web|url=https://gritdaily.com/forbes8-launches-6-original-series/|title=Forbes8 Original Series: 6 icons of entrepreneurship show you how to become your own boss|date=23. 10. 2019|website=Grit Daily News|access-date=5. 8. 2020}}</ref> == Reference == {{Refspisak}} [[Kategorija:Forbes]] pxliy7h71veaf19tes1s57wskgbfh1y 10 499738 3673741 3528785 2024-12-15T14:38:30Z KWiki 9400 3673741 wikitext text/x-wiki {{Navkutija | ime = Najkorisniji igrač konferencijskog finala (NBA) | naslov = [[Najkorisniji igrač konferencijskog finala (NBA)|Najkorisniji igrač konferencijskog finala]] ([[NBA]]) | podaciklasa = hlist | grupa1 = [[Istočna konferencija (NBA)|Istočna konferencija]] | podaci1 = * 2022:&nbsp;[[Jayson Tatum|Tatum]] * 2023:&nbsp;[[Jimmy Butler (košarkaš)|Butler]] * 2024:&nbsp;[[Jaylen Brown|Brown]] | grupa2 = [[Zapadna konferencija (NBA)|Zapadna konferencija]] | podaci2 = * 2022:&nbsp;[[Stephen Curry|Curry]] * 2023:&nbsp;[[Nikola Jokić|Jokić]] * 2024:&nbsp;[[Luka Dončić|Dončić]] }}<noinclude> [[Kategorija:Navigacijske kutije NBA nagrada|{{PAGENAME}}]] </noinclude> jaxgpbpqujcg309kxt1ptouzj3v3kfj 1 503760 3673903 3671850 2024-12-16T06:49:56Z TarikMoc 164508 /* Čekanje */ novi odlomak 3673903 wikitext text/x-wiki {{Feminizam i folklor 2024 - članak}} == Izmjene na stranici Vojka Smiljanić-Đikić == Pozdrav. Da li imate informaciju kada mogu očekivati pregled izmjena na stranici koje sam izvršio. [[Korisnik:TarikMoc|TarikMoc]] ([[Razgovor s korisnikom:TarikMoc|razgovor]]) 10:16, 26 novembar 2024 (CET) :Također, napominjem da izmjene koje sam unio na stranicu nisu načinjene u okviru projekta "Feminizam i folklor 2024". U kategorije se može dodati i kategorija "bh. novinari". [[Korisnik:TarikMoc|TarikMoc]] ([[Razgovor s korisnikom:TarikMoc|razgovor]]) 09:56, 9 decembar 2024 (CET) == Čekanje == Zašto je ova stranica ovako dugo na čekanju? [[Korisnik:TarikMoc|TarikMoc]] ([[Razgovor s korisnikom:TarikMoc|razgovor]]) 07:49, 16 decembar 2024 (CET) 2kvd0ehn29m9513m6gsq9p4w43p3ois 0 510301 3673917 3672528 2024-12-16T10:04:57Z De71la 163722 pravopis 3673917 wikitext text/x-wiki '''Vedad (Vedo) Hamšić''' (6. juni 1942- 4. august 2014.),bio je [[Bosna i Hercegovina|bosanskohercegovački]] pop-šlager [[pjevač]], arhitekta i slikar.<ref name=":1">{{Cite web|url=https://www.discogs.com/artist/954009-Vedo-Ham%C5%A1i%C4%87|title=discogs.com Vedo Hamšić|website=discogs.com/artist/954009-Vedo-Ham%C5%A1i%C4%87|access-date=9. 9. 2024}}</ref> == Biografija == Vedad Hamšić bio je jedan od pionira, a od 1960. do 1973. godine i sudionik [[Sarajevska zabavno-muzička škola|sarajevske zabavno-muzičke škole]]. U tom periodu pojavio se na četiri gramofonske ploče. Jedna od njih je album sa 12 kompozicija koji je zajedno sa Vanjom Stojković snimio za rusko tržište, a desetak njegovih audio snimaka čuva arhiv [[Radio Sarajevo|Radio Sarajeva]]. Tokom muzičke karijere ostvario je koncerte u Jugoslaviji i u inostranstvu.<ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.old.barikada.com/svastara/2010/2010-02-10_vedo_hamsic.php|title=Barikada - World Of Music|website=www.old.barikada.com|access-date=9. 9. 2024}}</ref> Uz ostale pjevače često je nastupao u tadašnjem [[Sovjetski Savez|Sovjetskom Savezu]], kao i u ostalim zemljama [[Varšavski pakt|Istočnog bloka]]. == Rani život == U [[Banja Luka|Banja Luci]] upisao muzičku školu i učio sviranje violine. U Sarajevo se preselio 1956, gdje je pohađao privatne časove sviranja gitare. Godine 1961. pristupa audiciji za vokalnog solistu i počinje se intenzivno baviti muzikom u [[Druga gimnazija Sarajevo|Drugoj gimnaziji Sarajevo.]] Izvodio je prepjeve na igrankama te je to obilježilo početak njegove karijere.<ref name=":0" /> Vidljivo je da su njegov repertoar činili prepjevi tuđih pjesama koje su u originalu izvodili - [[Paul Anka]], [[Pino Donaggio]], [[Giani Morandi]], [[Neil Sedaka]] i [[Cliff Richard]]. Prva saradnja sa [[Kornelije Bato Kovač|Kornelijem Batom Kovačem]] desila se 1963. tokom stvaranja antologijske pjesme ''"Četiri mladića idu s Trebevića"''. I jednom i drugom je to bio diskografski debi. Na ostalim studijskim snimcima Vedu Hamšića su najčešće pratili sarajevski [[Indexi]]. Hamšićevi nastupi u Sarajevu su bili na igrankama u Fisu, Ekonomiji i Slogi.<ref name=":0" /> Vedad Hamšić je umro 4. augusta 2014.<ref name=":1" /> == Izvori == {{Refspisak}} {{Normativna kontrola}} {{DEFAULTSORT:Hamšić, Vedad}} [[Kategorija:Rođeni 1942.]] [[Kategorija:Umrli 2014.]] [[Kategorija:Bosanskohercegovački pjevači]] [[Kategorija:Biografije, Sarajevo]] [[Kategorija:Bosanskohercegovački arhitekti]] [[Kategorija:Bosanskohercegovački slikari]] 1avhwf3ni8wtmaawcr0kin6tciyskyo 0 515001 3673836 3670479 2024-12-15T16:59:41Z InternetArchiveBot 118070 Reformat 1 URL ([[en:User:GreenC/WaybackMedic_2.5|Wayback Medic 2.5]])) #IABot (v2.0.9.5) ([[User:GreenC bot|GreenC bot]] 3673836 wikitext text/x-wiki '''Pakt islamskog pokreta otpora''' ({{Jez-ar|ميثاق حركة المقاومة الإسلامية حماس}}), koji se naziva '''Hamasov pakt''' ili '''Hamasova povelja''', izdao je [[Hamas]] (Islamski pokret otpora) 18. augusta 1988. koji opisuje osnivački identitet organizacije, poziciju i ciljeve.<ref name=avalon>{{cite web |url=http://avalon.law.yale.edu/20th_century/hamas.asp |title=Hamas Covenant 1988: The Covenant of the Islamic Resistance Movement |access-date=15 February 2009 |work=The Avalon Project: Documents in Law, History and Diplomacy |publisher=Yale Law School |date=18 August 1988 }}</ref> Hamas je 2017. predstavio [[Hamasova povelja iz 2017.|revidiranu povelju]], a da nije eksplicitno opozvao Povelju iz 1988.<ref name="CNNqiblawi">{{cite news|url=http://edition.cnn.com/2017/05/01/middleeast/hamas-charter-palestinian-israeli/|title=Hamas says it accepts '67 borders, but doesn't recognize Israel|publisher=CNN|author1=Tamara Qiblawi|author2= Angela Dewan|author3= Larry Register|date=1 May 2017|access-date=3 May 2017}}</ref><ref name="Brenner205">{{Cite book |last=Brenner |first=Bjorn |url=https://books.google.com/books?id=8D9DEAAAQBAJ&pg=PA205 |title=Gaza Under Hamas: From Islamic Democracy to Islamist Governance |date=2021-11-30 |publisher=Bloomsbury Academic |isbn=978-0-7556-3439-2 |pages=205–207 |quote=I dalje ostavljajući prostor za pitanja, Hamas je uradio sve osim da se formalno odrekne stare povelje. Na pitanje zašto, nekoliko čelnika Hamasa je ipak odgovorilo potvrdno da je 'Originalna povelja sada postala historijski dokument i dio ranije faze naše evolucije. Ostaće na polici pokreta kao zapis naše prošlosti.'}}</ref> Prvobitna Povelja identificirala je Hamas kao [[Muslimansko bratstvo]] u [[Palestina (država)|Palestini]] i opisala njegove članove kao bogobojazne [[musliman]]e koji podižu zastavu [[džihad]]a (oružane borbe) pred "licem tlačitelja". Povelja definira borbu protiv [[Jevreji|Jevreja]] i poziva na stvaranje islamske palestinske države u cijeloj bivšoj [[Mandatarna Palestina|Mandatarnoj Palestini]], kao i uništenje ili disoluciju [[Izrael]]a.<ref> {{Cite news |last=Myre |first=Greg |date=2006-02-27 |title=Israeli Official Says Hamas Has Made Abbas Irrelevant |language=en-US |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2006/02/27/world/middleeast/israeli-official-says-hamas-has-made-abbas-irrelevant.html |access-date=2023-12-26 |issn=0362-4331}} </ref><ref name="coh">{{cite web |url=http://www.fas.org/irp/world/para/docs/880818a.htm |title=The Covenant of the HAMAS - Main Points |website=Intelligence Resource Project |publisher=Federation of American Scientists |access-date=2 May 2017}} </ref><ref> [https://books.google.com/books?id=gdKnUys3mWAC&dq=sela+%22hamas+charter%22+israel+mishal&pg=PA45 The Palestinian Hamas By Shaul Mishal, Avraham Sela]. ''Google Books''. Retrieved 9 February 2009. </ref> Povelja je kritikovana zbog upotrebe [[Antisemitizam|antisemitskog]] jezika,<ref name=Tiffany>{{Cite news |last=May |first=Tiffany |date=October 8, 2023 |title=A Quick Look at Hamas |work=[[The New York Times]] |url=https://www.nytimes.com/2023/10/08/world/middleeast/hamas-military-gaza-explained.html |url-status=live |url-access=subscription |access-date=October 9, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231014102435/https://www.nytimes.com/2023/10/08/world/middleeast/hamas-military-gaza-explained.html |archive-date=October 14, 2023 |issn=}}</ref><ref name=cnn-war-crime>{{Cite web |last= |first= |last2= |date=2023-11-16 |title=Have war crimes been committed in Israel and Gaza and what laws govern the conflict? |url=https://www.cnn.com/2023/11/16/middleeast/israel-hamas-gaza-war-crimes-international-law-explainer-intl/index.html |access-date=2023-11-18 |website=CNN |language=en}}</ref> što su neki komentatori okarakterisali kao poticanje na [[genocid]].<ref name="Gourevitch">{{cite magazine |last1=Gourevitch |first1=Philip |title=An Honest Voice in Israel |url=https://www.newyorker.com/news/news-desk/honest-voice-israel |access-date=9 May 2020 |magazine=The New Yorker |date=2 August 2014 |language=en}}</ref><ref name="Goldberg2014">{{cite web |last1=Goldberg |first1=Jeffrey |date=August 4, 2014 |title=What Would Hamas Do If It Could Do Whatever It Wanted? |url=https://www.theatlantic.com/international/archive/2014/08/what-would-hamas-do-if-it-could-do-whatever-it-wanted/375545/ |access-date=3 May 2017 |publisher=The Atlantic}}</ref> [[Hamasova povelja iz 2017.]] uklonila je antisemitski jezik i razjasnila da je Hamasova borba protiv [[Cionizam|cionista]], a ne Jevreja.<ref>Multiple sources: * {{cite book |last=Seurat |first=Leila |title=The Foreign Policy of Hamas |publisher=Bloomsbury Publishing |year=2019 |isbn=9781838607449 |page=17}} * {{Cite news |last=Amira |first=Hass |date=3 May 2017 |title=Why Hamas' New Charter Is Aimed at Palestinians, Not Israelis |url=https://www.haaretz.com/middle-east-news/palestinians/2017-05-03/ty-article/.premium/why-hamas-new-charter-is-aimed-at-palestinians-not-israelis/0000017f-eabf-d0f7-a9ff-eeffc7ec0000 |archive-url=https://archive.today/20230423130642/https://www.haaretz.com/middle-east-news/palestinians/2017-05-03/ty-article/.premium/why-hamas-new-charter-is-aimed-at-palestinians-not-israelis/0000017f-eabf-d0f7-a9ff-eeffc7ec0000 |archive-date=12 November 2024 |access-date=12 November 2024 |work=[[Haaretz]]}} * {{cite book |author=Qossay Hamed |title=Hamas in Power: The Question of Transformation |publisher=IGI Global |year=2023 |page=161}} * {{cite book |author=Timea Spitka |title=National and International Civilian Protection Strategies in the Israeli-Palestinian Conflict |publisher=[[Springer International Publishing]] |year=2023 |page=88-89}} * {{cite news |date=6 May 2017 |title=Khaled Meshaal: Struggle is against Israel, not Jews |url=https://www.aljazeera.com/program/talk-to-al-jazeera/2017/5/6/khaled-meshaal-struggle-is-against-israel-not-jews |access-date=19 November 2023 |publisher=[[Al Jazeera English|Al-Jazeera]]}} * {{cite news |author=Patrick Wintour |date=2 May 2017 |title=Hamas presents new charter accepting a Palestine based on 1967 borders |url=https://www.theguardian.com/world/2017/may/01/hamas-new-charter-palestine-israel-1967-borders |access-date=3 May 2017 |work=The Guardian}} </ref> Otkako je odlučio da kandidira kandidate za funkcije na izborima, Hamas je umanjio ulogu svoje povelje.<ref name="new hamas">{{Cite journal |last=Hroub |first=Khaled |title=A "New Hamas" through Its New Documents |url=http://palestine-studies.org/journals.aspx?id=7087&jid=1&href=fulltext |url-status=dead |journal=Journal of Palestine Studies |date=2006 |volume=35 |issue=1 (Summer 2006) |pages=6–27 |doi=10.1525/jps.2006.35.4.6 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080918090220/http://palestine-studies.org/journals.aspx?id=7087&jid=1&href=fulltext |archive-date=2008-09-18 |quote=Otkako je Hamas pobijedio na palestinskim parlamentarnim izborima u januaru 2006, njegove političke pozicije koje su predstavljene u zapadnim medijima sežu do njegove povelje iz 1988, bez gotovo nikakvog osvrta na njegovu značajnu evoluciju pod utjecajem političkih dešavanja. …Od svog osnivanja, Hamas je uporno odbijao da se kandiduje na bilo kakvim nacionalnim izborima, bilo za PC ili za predsjednika Palestinske vlasti (PA). Kako su obje ove strukture proizašle iz Sporazuma iz Osla, kojem se Hamas protivio i koji je smatrao nelegitimnim, nikada nije priznao legitimitet ni jednog ni drugog. Dakle, dok je pokret već dugo sudjelovao na općinskim i drugim lokalnim izborima, čineći njegovu rastuću snagu mjerljivom, pitanje hoće li ući u nacionalnu izbornu politiku bilo je teška odluka, puna kontradikcija koje se mogu očekivati ​​u pokretu čije je vodstvo geografski podijeljeno između "iznutra" i "spolja", čija politička i vojna krila imaju određeni stepen autonomije i koja usvaja demokratski proces donošenja odluka sa raznolikošću pogleda…Uprkos često ponavljanoj retorici Hamasovih vođa da će njihov pokret ostati vjeran svojim poznatim principima, tri dokumenta nesumnjivo otkrivaju da su zahtjevi nacionalne arene odveli Hamas u dramatično novim smjerovima…Hamas se i dalje karakteriše u odnosu na svoju povelju iz 1988, sastavljenu manje od godinu dana nakon što je pokret osnovan kao direktan odgovor na izbijanje [[Prva intifada|Prve intifade]] i kada je raison d’être je bio oružani otpor okupaciji…S obzirom na Hamasovu tradicionalnu projekciju sebe kao beskompromisnog pokreta otpora, i popularnost koju je stekao otporom izraelskoj okupaciji, njegov izbor "promjene i reforme" kao teme kampanje i imena izborne liste… privlači pažnju do neuspjeha i korupcije povezane s njegovim rivalom Fatahom. ... Bez sumnje, ima mnogo onih koji su i dalje vrlo skeptični prema Hamasovom novom licu, sumnjajući da se radi o triku da se dobije moć prikrivanjem pravih planova. … Ovo ostavlja otvorenim pitanje hoće li Hamas na vlasti moći funkcionisati praktično u okviru parametara mirovnog procesa kako su se prvobitno dogovorili Izrael i PLO u Oslu, čemu se Hamas žestoko protivio.}}</ref> U direktnoj suprotnosti sa Poveljom, lider Hamasa [[Ismail Hanije]] je 2008. izjavio da će Hamas pristati da prihvati palestinsku državu duž granica iz 1967. i da ponudi dugoročno primirje s Izraelom.<ref>"[http://www.haaretz.com/news/haniyeh-hamas-willing-to-accept-palestinian-state-with-1967-borders-1.256915 Haniyeh: Hamas willing to accept Palestinian state with 1967 borders]". ''Haaretz''. (09-11-08) Retrieved 27 May 2011.</ref> U 2010, vođa Hamasa [[Khaled Meshaal]] izjavio je da je Povelja "dio historije i više nije relevantna, ali se ne može mijenjati iz unutrašnjih razloga".<ref name="wrmea.com">[http://www.wrmea.com/component/content/article/351-2010-may-june/9051-mazin-qumsiyeh-on-the-history-and-practice-of-nonviolent-palestinian-resistance-.html Mazin Qumsiyeh on the History and Practice Of Nonviolent Palestinian Resistance] Washington Report on Middle East Affairs, May–June 2010, pp. 40-42.</ref> Meshaal je također izjavio da Hamas prekida svoju povezanost s Muslimanskom braćom.<ref name="Mughrabi">{{cite news |author1=Nidal al-Mughrabi |author2=Tom Finn |date=2 May 2017 |title=Hamas softens stance on Israel, drops Muslim Brotherhood link |url=https://www.reuters.com/article/us-palestinians-hamas-document-idUSKBN17X1N8 |access-date=3 May 2017 |publisher=Reuters}}</ref> Povelja iz 2017. prihvata palestinsku državu duž granica iz 1967, iako zadržava Hamasovo odbijanje da prizna Izrael.<ref name="Hroub3">{{cite journal |author=Hroub |first=Khaled |year=2017 |title=A Newer Hamas? The Revised Charter |journal=Journal of Palestine Studies |volume=46 |issue=4 |pages=100–111 |doi=10.1525/jps.2017.46.4.100 |doi-access=free}}</ref> == Reference == {{Refspisak|2}} {{Izraelsko-palestinski sukob}} [[Kategorija:Izraelsko-arapski sukob|*]] [[Kategorija:Povelje]] [[Kategorija:1988. u Izraelu]] [[Kategorija:1988. u Palestini]] [[Kategorija:Odnosi Izrael–Palestina]] [[Kategorija:Historija Hamasa]] mnwqtz2numdzou2qn5t50nwpcv5c7ox 0 515003 3673837 3670484 2024-12-15T16:59:41Z InternetArchiveBot 118070 Reformat 1 URL ([[en:User:GreenC/WaybackMedic_2.5|Wayback Medic 2.5]])) #IABot (v2.0.9.5) ([[User:GreenC bot|GreenC bot]] 3673837 wikitext text/x-wiki [[File:Khaled Meshaal 01 (cropped).jpg|thumb|[[Khaled Mashal]] lider [[Hamas]]a predstavio je novi dokument na konferenciji za novinare u [[Doha|Dohi]] 1. maja 2017.]] '''Dokument o općim principima i politikama''' ({{Jez-ar|وثيقة المبادئ والسياسات العامة لحركة حماس}}), također poznat kao '''Hamasova povelja iz 2017''',{{sfnm|1a1=Radonic|1y=2021|2a1=Ayoob|2a2=Lussier|2y=2020|2p=125|3a=Schulz|3y=2020|3p=72}} novo poglavlje,{{sfnm|1a1=Alsoos|1y=2021|1p=838|2a1=Ayoob|2a2=Lussier|2y=2020|2p=124|3a1=Slater|3y=2020|3p=334|4a1=Contemporary Review of the Middle East|4y=2017|4p=393|5a1=Hroub|5y=2017|5p=102|6a1=Brenner|6y=2017|6p=xii}} ili "tekuća" povelja.{{sfn|Luz|2023|p=163}} jest dokument koji je palestinska politička i vojna organizacija [[Hamas]] predstavila u maju 2017. Prihvatila je ideju o palestinskoj državi unutar granica iz 1967, tj. koja bi se sastojala samo od [[Zapadna obala|Zapadne obale]] i [[Pojas Gaze|pojasa Gaze]],<ref name="quagm" /> pod uslovom da se palestinskim izbjeglicama dozvoli povratak svojim domovima,<ref name=":7">''[https://www.aljazeera.com/news/2017/5/2/hamas-accepts-palestinian-state-with-1967-borders Hamas accepts Palestinian state with 1967 borders]'', Al Jazeera, 2 May 2017.</ref> ukoliko to bude konsenzus Palestinaca<ref>{{cite news |title=What will the Israeli-Palestinian conflict look like in 30 years?|url= https://www.jpost.com/middle-east/article-760004 |website=[[The Jerusalem Post]]|date=22 September 2023| accessdate=2 June 2024 |quote= Even Hamas in 2017 said it was ready to accept a Palestinian state with 1967 borders if it is clear this is the consensus of the Palestinians.}}</ref> ("formula nacionalnog konsenzusa"<ref name="document2017,art.2+20" />); ali se u isto vrijeme ovaj dokument zalagao za "potpuno oslobođenje Palestine, [[od rijeke do mora]]",<ref name="document2017,art.2+20">See articles 2 and 20 (etc.) in [https://web.archive.org/web/20170510123932/http://hamas.ps/en/post/678/ “A Document of General Principles and Policies (…) 1 May 2017 (…) "Hamas" ”], official English translation (hosted by the [[Internet Archive]]). Retrieved 10 March 2024.</ref> i nije eksplicitno priznao [[Izrael]].<ref name="quagm">{{cite news|title=How Hamas aims to trap Israel in Gaza quagmire| website=[[Reuters]]|date=4 November 2023| url=https://www.reuters.com/world/middle-east/how-hamas-aims-trap-israel-gaza-quagmire-2023-11-03/}}</ref> Nova povelja smatra da je [[oružani otpor]] protiv okupatorske sile opravdan prema [[Međunarodno pravo|međunarodnom pravu]].{{sfn|Hroub|2017}}<ref name=":1">Jean-François Legrain: ''Hamas according to Hamas: A reading of its Document of General Principles''. In: Shahram Akbarzadeh (Hrsg.): ''Routledge Handbook of Political Islam'', Routledge, London 2020, pp. 79–90.</ref> Dok je [[Hamasova povelja iz 1988.]] bila kritizirana zbog svog [[Antisemitizam|antisemitizma]], dokument iz 2017. uklonio je antisemitski jezik i naveo da se Hamasova borba nije vodila protiv [[Jevreji|Jevreja]] kao takvih zbog njihove religije, već protiv [[Cionizam|cionističkog]] projekta.<ref>{{cite book |last=Seurat |first=Leila |title=The Foreign Policy of Hamas |publisher=Bloomsbury Publishing |year=2019 |isbn=9781838607449 |page=17}}</ref><ref>{{Cite news |last=Amira |first=Hass |date=3 May 2017 |title=Why Hamas' New Charter Is Aimed at Palestinians, Not Israelis |url=https://www.haaretz.com/middle-east-news/palestinians/2017-05-03/ty-article/.premium/why-hamas-new-charter-is-aimed-at-palestinians-not-israelis/0000017f-eabf-d0f7-a9ff-eeffc7ec0000 |archive-url=https://archive.today/20230423130642/https://www.haaretz.com/middle-east-news/palestinians/2017-05-03/ty-article/.premium/why-hamas-new-charter-is-aimed-at-palestinians-not-israelis/0000017f-eabf-d0f7-a9ff-eeffc7ec0000 |archive-date=12 November 2024 |access-date=12 November 2024 |work=[[Haaretz]]}}</ref><ref>{{cite book |author=Qossay Hamed |title=Hamas in Power: The Question of Transformation |publisher=IGI Global |year=2023 |page=161}}</ref><ref>{{cite book |author=Timea Spitka |title=National and International Civilian Protection Strategies in the Israeli-Palestinian Conflict |publisher=[[Springer International Publishing]] |year=2023 |page=88-89}}</ref><ref>{{cite news |date=6 May 2017 |title=Khaled Meshaal: Struggle is against Israel, not Jews |url=https://www.aljazeera.com/program/talk-to-al-jazeera/2017/5/6/khaled-meshaal-struggle-is-against-israel-not-jews |access-date=19 November 2023 |publisher=[[Al Jazeera English|Al-Jazeera]]}}</ref><ref name="GuardianWintour2">{{cite news |author=Patrick Wintour |date=2 May 2017 |title=Hamas presents new charter accepting a Palestine based on 1967 borders |url=https://www.theguardian.com/world/2017/may/01/hamas-new-charter-palestine-israel-1967-borders |access-date=3 May 2017 |work=The Guardian}}</ref> Na pitanje, čelnici Hamasa su objasnili da je "Originalna povelja sada postala historijski dokument i dio ranije faze u našoj evoluciji. Ostat će na polici pokreta kao zapis naše prošlosti." Novi dokument odražava "naš stav za sada."<ref name="rigid-organisation">{{Cite web |last=Younes |first=Ali |title=Meshaal: Hamas is not a rigid ideological organisation |url=https://www.aljazeera.com/features/2017/5/2/meshaal-we-want-to-restore-our-national-rights |access-date=2023-12-07 |date=2 May 2017|website=Al Jazeera}}</ref> Međutim, Hamas nije formalno odbacio originalnu povelju iz 1988.<ref>{{cite web |last=Al-Mughrabi |first=Nidal |date=10 May 2017 |title=Leading Hamas official says no softened stance toward Israel |url=https://www.reuters.com/article/world/leading-hamas-official-says-no-softened-stance-toward-israel-idUSKBN1862O4/ |website=[[Reuters]]}}</ref><ref name="seurat-62">Seurat, Leila (2022). The foreign policy of Hamas: ideology, decision making and political supremacy. I.B. Tauris. p. 62. ISBN 9781838607456.</ref> Prema nekim analitičarima, Hamas nije formalno opozvao staru povelju kako ne bi otuđio neke od članova svoje baze, za koje se bojao da bi se mogli pridružiti rivalskim islamističkim frakcijama.<ref name="seurat-62" /> Pogledi na dokument iz 2017. su se razlikovali. Dok su neki to pozdravili kao znak pragmatizma i povećane političke zrelosti, te potencijalni korak na putu ka miru, mnogi drugi su ga odbacili kao samo kozmetički napor osmišljen da učini da Hamas zvuči ugodnije, a da se ništa ne mijenja u Hamasovim temeljnim ciljevima i metodama.<ref name="seurat-62" /> == Reference == {{Refspisak|2}} === Izvori === {{refbegin|30em|indent=yes}} * {{Cite journal |last=Alsoos |first=Imad |title=From jihad to resistance: the evolution of Hamas's discourse in the framework of mobilization |journal=Middle Eastern Studies |issue=5 |volume=57 |pages=833–856 |date=2021-09-03 |issn=0026-3206 |doi=10.1080/00263206.2021.1897006 |doi-access=free}} * {{Cite book |last1=Ayoob |first1=Mohammed |url=https://books.google.com/books?id=rjLDDwAAQBAJ |title=The Many Faces of Political Islam: Religion and Politics in Muslim Societies |last2=Lussier |first2=Danielle Nicole |date=2020 |publisher=University of Michigan Press |isbn=978-0-472-03765-0}} * {{Cite book |last=Brenner |first=Bjorn |url=https://books.google.com/books?id=8D9DEAAAQBAJ |title=Gaza Under Hamas: From Islamic Democracy to Islamist Governance |year=2017 |publisher=Bloomsbury Academic |isbn=978-0-7556-3439-2}} * {{Cite journal |title=Charters of Hamas |journal=[[Contemporary Review of the Middle East]] |issue=4 |volume=4 |pages=393–418 |date=2017-11-01 |issn=2347-7989 |doi=10.1177/2347798917727905 |url=http://journals.sagepub.com/doi/10.1177/2347798917727905 |ref={{sfnref|Contemporary Review of the Middle East|2017}}}} * {{Cite journal |last=Hroub |first=Khaled |date=2017-08-01 |title=A Newer Hamas? The Revised Charter |url=https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1525/jps.2017.46.4.100 |journal=[[Journal of Palestine Studies]] |language=en |volume=46 |issue=4 |pages=100–111 |doi=10.1525/jps.2017.46.4.100 |issn=0377-919X}} * {{Cite book |last=Luz |first=Nimrod |title=The Politics of Sacred Places: A View from Israel-Palestine |publisher=Bloomsbury Publishing |date=2023-09-07 |isbn=978-1-350-29573-5 |url=https://books.google.com/books?id=f_3IEAAAQBAJ&pg=PA163}} * {{Cite book |first=Ljiljana |last=Radonic |chapter=New Antisemitism and New Media: Leftist Derealization of Islamist "Emancipation" |chapter-url=https://books.google.com/books?id=WJZEEAAAQBAJ&pg=PT81 |editor-last=Lange |editor-first=Armin |url=https://books.google.com/books?id=WJZEEAAAQBAJ |title=Confronting Antisemitism in Modern Media, the Legal and Political Worlds |editor-last2=Mayerhofer |editor-first2=Kerstin |editor-last3=Porat |editor-first3=Dina |editor-last4=Schiffman |editor-first4=Lawrence H. |year=2021 |publisher=Walter de Gruyter GmbH & Co KG |isbn=978-3-11-067203-9 |language=en}} * {{Cite book |last=Schulz |first=Michael |title=Between Resistance, Sharia Law, and Demo-Islamic Politics |publisher=Rowman & Littlefield |year=2020 |isbn=978-1-5381-4610-1 |url=https://books.google.com/books?id=4WQGEAAAQBAJ}} * {{Cite book |last=Slater |first=Jerome |url=https://books.google.com/books?id=yVAAEAAAQBAJ&dq=netanyahu+tore%7Ctearing+camera+hamas+charter&pg=PA334 |title=Mythologies Without End: The US, Israel, and the Arab-Israeli Conflict, 1917-2020 |publisher=Oxford University Press |year=2020 |isbn=978-0-19-045909-3}} {{refend}} {{Izraelsko-palestinski sukob}} [[Kategorija:Izraelsko-arapski sukob|*]] [[Kategorija:Povelje]] [[Kategorija:2017. u Izraelu]] [[Kategorija:2017. u Palestini]] [[Kategorija:Odnosi Izrael–Palestina]] [[Kategorija:Historija Hamasa]] fcnhmroaw8hf8eqq8d7p4qngwvzg5wb 0 515322 3673919 3672430 2024-12-16T10:57:36Z Cakla 165904 3673919 wikitext text/x-wiki '''''Ius privatum''''' je [[Latinski jezik|latinski]] naziv za privatno pravo. Za razliku od ''[[ius publicuma]]'' (zakona koji se odnose na državu), ''ius privatum'' je regulisao odnose između pojedinaca.<ref>{{Cite book|last=Domingo|first=Rafael|title=Roman law: Basic concepts and values|year=2017|isbn=}}</ref> U [[Rimsko pravo|rimskom pravu]] ovo je uključivalo lično, [[Imovinsko pravo|imovinsko]] i [[građansko pravo]]. Sudski postupak je bio privatan proces (''[[iudicium privatum]]''). Krivično pravo se također jedno vrijeme smatralo dijelom privatnog prava, osim kada su [[Kriminal|zločini]] bili posebno teški. == Lex Aquilia == ''[[lex Aquilia]]'' je bio plebiscit koji je kodificirao zakone o šteti pojedincima i imovine kroz određenu krivicu. To je preteča modernog deliktnog prava. == Stipulatio == ''Stipulatio'' je bila osnovna forma [[Ugovor|ugovora]] unutar [[Rimsko pravo|rimskog prava]]. Napravljen je u obliku pitanja i odgovora. Precizna priroda ugovora je bila sporna, kao što se može vidjeti u nastavku. == Vindicatio == ''Rei vindicatio'' je pravni postupak u kojem tužilac traži da optuženi vrati stvar koja pripada tužiocu. Može se koristiti isključivo kada tužilac posjeduje stvar, a optuženi na neki način remeti posjed stvari od tužioca. Tužilac je također mogao pokrenuti ''[[actio furti]]'' (ličnu tužbu) kako bi dodatno kaznio optuženog. Ako se predmet ne bi mogao vratiti, tužilac je mogao tražiti naknadu štete od optuženog pod ''[[condictio furtiva]]''. ''[[Rei vindicatio]]'' je izvedeno iz [[Rimsko pravo|ius civile]] principa, prema tome je bilo dostupno samo rimskim građanima. == Vidi == * [[Privatus]] == Reference == {{Refspisak}} [[Kategorija:Rimsko pravo]] [[Kategorija:Privatno pravo]] cok9iv080e7yhnojl8il4x233ebavcy 0 515521 3673701 3673582 2024-12-15T12:10:01Z Panasko 146730 +[[Kategorija:Albumi iz 2005.]]; +[[Kategorija:Albumi u izdanju Menarta]] (uz pomoć [[Wikipedia:HotCat|HotCat]]a) 3673701 wikitext text/x-wiki Letu štuke je prvi (debutantni) album grupe [[Letu štuke]]. Nastao je 2005. godine u produkciji [[Menart|MENART]]. Neke najpoznatije pjesme sa tog albuma su: Gorile u magli, Mjesto za dvoje, Minimalizam,... Postava grupe tokom snimanja albuma: - Dino Šaran: vokali, akustična i [[električna gitara]] - Dejan Pejaković: akustična gitara, električna gitara i prateći vokal - Ćera: bas - Đani Pervan: bubnjevi, udaraljke, programiranje, bas, akustična gitara, ney, harmonijum - Dušan Vranić - Dušo: akustični klavir, sintisajzer, harmonijum, harmonika, iranski sitar == Lista pjesama == # Mjesto za dvoje # Gorile u magli # Minimalizam # Pero Papacoder # Grad bez boje # Ulice # Tuga # Signali # Šutiš # Sunce (feat. [[Darko Rundek]] & Cargo Orkestar) # Kredenci # Tepsija # Kao na zapad # Zagrljaj == Reference == [[Discogs]]: https://www.discogs.com/release/2859164-Letu-%C5%A0tuke-Letu-%C5%A0tuke [[Menart|MENART]] Stranica (grupa): https://www.menart.hr/glazba/hr/letu-stuke [[Kategorija:Albumi iz 2005.]] [[Kategorija:Albumi u izdanju Menarta]] 0vzgfir9hjpvtlxgkr4o69k63bktaty 3673702 3673701 2024-12-15T12:10:28Z Panasko 146730 [[Kategorija:Debitantski albumi iz 2005.]] dodata (uz pomoć [[Wikipedia:HotCat|HotCat]]a) 3673702 wikitext text/x-wiki Letu štuke je prvi (debutantni) album grupe [[Letu štuke]]. Nastao je 2005. godine u produkciji [[Menart|MENART]]. Neke najpoznatije pjesme sa tog albuma su: Gorile u magli, Mjesto za dvoje, Minimalizam,... Postava grupe tokom snimanja albuma: - Dino Šaran: vokali, akustična i [[električna gitara]] - Dejan Pejaković: akustična gitara, električna gitara i prateći vokal - Ćera: bas - Đani Pervan: bubnjevi, udaraljke, programiranje, bas, akustična gitara, ney, harmonijum - Dušan Vranić - Dušo: akustični klavir, sintisajzer, harmonijum, harmonika, iranski sitar == Lista pjesama == # Mjesto za dvoje # Gorile u magli # Minimalizam # Pero Papacoder # Grad bez boje # Ulice # Tuga # Signali # Šutiš # Sunce (feat. [[Darko Rundek]] & Cargo Orkestar) # Kredenci # Tepsija # Kao na zapad # Zagrljaj == Reference == [[Discogs]]: https://www.discogs.com/release/2859164-Letu-%C5%A0tuke-Letu-%C5%A0tuke [[Menart|MENART]] Stranica (grupa): https://www.menart.hr/glazba/hr/letu-stuke [[Kategorija:Albumi iz 2005.]] [[Kategorija:Albumi u izdanju Menarta]] [[Kategorija:Debitantski albumi iz 2005.]] lsbq8xfolnu4hxlrcwt2l3ovskmh59n 3673703 3673702 2024-12-15T12:10:50Z Panasko 146730 [[Kategorija:Albumi Letu štuka]] dodata (uz pomoć [[Wikipedia:HotCat|HotCat]]a) 3673703 wikitext text/x-wiki Letu štuke je prvi (debutantni) album grupe [[Letu štuke]]. Nastao je 2005. godine u produkciji [[Menart|MENART]]. Neke najpoznatije pjesme sa tog albuma su: Gorile u magli, Mjesto za dvoje, Minimalizam,... Postava grupe tokom snimanja albuma: - Dino Šaran: vokali, akustična i [[električna gitara]] - Dejan Pejaković: akustična gitara, električna gitara i prateći vokal - Ćera: bas - Đani Pervan: bubnjevi, udaraljke, programiranje, bas, akustična gitara, ney, harmonijum - Dušan Vranić - Dušo: akustični klavir, sintisajzer, harmonijum, harmonika, iranski sitar == Lista pjesama == # Mjesto za dvoje # Gorile u magli # Minimalizam # Pero Papacoder # Grad bez boje # Ulice # Tuga # Signali # Šutiš # Sunce (feat. [[Darko Rundek]] & Cargo Orkestar) # Kredenci # Tepsija # Kao na zapad # Zagrljaj == Reference == [[Discogs]]: https://www.discogs.com/release/2859164-Letu-%C5%A0tuke-Letu-%C5%A0tuke [[Menart|MENART]] Stranica (grupa): https://www.menart.hr/glazba/hr/letu-stuke [[Kategorija:Albumi iz 2005.]] [[Kategorija:Albumi u izdanju Menarta]] [[Kategorija:Debitantski albumi iz 2005.]] [[Kategorija:Albumi Letu štuka]] q37dlavd9i5ejhmr73502j2a9m9e1qz 3673704 3673703 2024-12-15T12:15:03Z Panasko 146730 3673704 wikitext text/x-wiki '''Letu štuke''' je prvi (debitantni) album grupe [[Letu štuke]]. Nastao je 2005. u produkciji [[Menart|MENART]]. Postava grupe tokom snimanja albuma: * Dino Šaran: vokali, akustična i [[električna gitara]] * Dejan Pejaković: akustična gitara, električna gitara i prateći vokal * Ćera: bas * Đani Pervan: bubnjevi, udaraljke, programiranje, bas, akustična gitara, ney, harmonijum * Dušan Vranić - Dušo: akustični klavir, sintisajzer, harmonijum, harmonika, iranski sitar == Lista pjesama == # Mjesto za dvoje # Gorile u magli # Minimalizam # Pero Papacoder # Grad bez boje # Ulice # Tuga # Signali # Šutiš # Sunce (feat. [[Darko Rundek]] & Cargo Orkestar) # Kredenci # Tepsija # Kao na zapad # Zagrljaj == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == * https://www.discogs.com/release/2859164-Letu-%C5%A0tuke-Letu-%C5%A0tuke * [[Menart|MENART]] Stranica (grupa): https://www.menart.hr/glazba/hr/letu-stuke [[Kategorija:Albumi iz 2005.]] [[Kategorija:Albumi u izdanju Menarta]] [[Kategorija:Debitantski albumi iz 2005.]] [[Kategorija:Albumi Letu štuka]] 0p9lxi88bzqk2tfb47hch0ln7km6ntv 3673705 3673704 2024-12-15T12:15:40Z Panasko 146730 3673705 wikitext text/x-wiki '''Letu štuke''' je prvi (debitantni) album grupe [[Letu štuke]]. Nastao je 2005. u produkciji [[Menart|MENART]]. Postava grupe tokom snimanja albuma: * [[Dino Šaran]]: vokali, akustična i [[električna gitara]] * [[Dejan Pejaković]]: akustična gitara, električna gitara i prateći vokal * Ćera: bas * [[Đani Pervan]]: bubnjevi, udaraljke, programiranje, bas, akustična gitara, ney, harmonijum * [[Dušan Vranić]] - Dušo: akustični klavir, sintisajzer, harmonijum, harmonika, iranski sitar == Lista pjesama == # Mjesto za dvoje # Gorile u magli # Minimalizam # Pero Papacoder # Grad bez boje # Ulice # Tuga # Signali # Šutiš # Sunce (feat. [[Darko Rundek]] & Cargo Orkestar) # Kredenci # Tepsija # Kao na zapad # Zagrljaj == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == * https://www.discogs.com/release/2859164-Letu-%C5%A0tuke-Letu-%C5%A0tuke * [[Menart|MENART]] Stranica (grupa): https://www.menart.hr/glazba/hr/letu-stuke [[Kategorija:Albumi iz 2005.]] [[Kategorija:Albumi u izdanju Menarta]] [[Kategorija:Debitantski albumi iz 2005.]] [[Kategorija:Albumi Letu štuka]] gxa8bb87ut74wp6m6hxng3ky4ezxn4u 3673709 3673705 2024-12-15T13:04:59Z KWiki 9400 [[Kategorija:Albumi Letu štuka]] uklonjena; [[Kategorija:Albumi grupe Letu štuke]] dodata (uz pomoć [[Wikipedia:HotCat|HotCat]]a) 3673709 wikitext text/x-wiki '''Letu štuke''' je prvi (debitantni) album grupe [[Letu štuke]]. Nastao je 2005. u produkciji [[Menart|MENART]]. Postava grupe tokom snimanja albuma: * [[Dino Šaran]]: vokali, akustična i [[električna gitara]] * [[Dejan Pejaković]]: akustična gitara, električna gitara i prateći vokal * Ćera: bas * [[Đani Pervan]]: bubnjevi, udaraljke, programiranje, bas, akustična gitara, ney, harmonijum * [[Dušan Vranić]] - Dušo: akustični klavir, sintisajzer, harmonijum, harmonika, iranski sitar == Lista pjesama == # Mjesto za dvoje # Gorile u magli # Minimalizam # Pero Papacoder # Grad bez boje # Ulice # Tuga # Signali # Šutiš # Sunce (feat. [[Darko Rundek]] & Cargo Orkestar) # Kredenci # Tepsija # Kao na zapad # Zagrljaj == Reference == {{Refspisak}} == Vanjski linkovi == * https://www.discogs.com/release/2859164-Letu-%C5%A0tuke-Letu-%C5%A0tuke * [[Menart|MENART]] Stranica (grupa): https://www.menart.hr/glazba/hr/letu-stuke [[Kategorija:Albumi iz 2005.]] [[Kategorija:Albumi u izdanju Menarta]] [[Kategorija:Debitantski albumi iz 2005.]] [[Kategorija:Albumi grupe Letu štuke]] 42jeezebf9m9uv2rdoqebbzutdioj2v 10 515529 3673715 2024-12-15T13:28:26Z ITZQing 141637 Nova stranica: {{Simboli jezika|cnr|Crnogorski}}<noinclude> [[Kategorija:Simboli jezika|cnr]] </noinclude> 3673715 wikitext text/x-wiki {{Simboli jezika|cnr|Crnogorski}}<noinclude> [[Kategorija:Simboli jezika|cnr]] </noinclude> abu89iufhp68cz342tdngdyef4igk76 3 515530 3673840 2024-12-15T17:13:16Z KWiki 9400 Nova stranica: {{Dobrodošlica}} 3673840 wikitext text/x-wiki {{Dobrodošlica}} gyjoyp37v3u06w731wtwzjdah9c91ny 0 515531 3673854 2024-12-15T18:17:01Z KWiki 9400 Nova stranica: {{Izmjene u toku}} {{Infokutija nogometni sudija | imesudije = Damir Skomina | slika = [[Datoteka:Damir Skomina.jpg|250px]] | naslov = | datumrođenja = {{Datum rođenja i godine|1976|8|5}} | rodnigrad = [[Koper]] | rodnadržava = [[Socijalistička Republika Slovenija|SR Slovenija]], [[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija|SFR Jugoslavija]] | datumsmrti = | gradsmr... 3673854 wikitext text/x-wiki {{Izmjene u toku}} {{Infokutija nogometni sudija | imesudije = Damir Skomina | slika = [[Datoteka:Damir Skomina.jpg|250px]] | naslov = | datumrođenja = {{Datum rođenja i godine|1976|8|5}} | rodnigrad = [[Koper]] | rodnadržava = [[Socijalistička Republika Slovenija|SR Slovenija]], [[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija|SFR Jugoslavija]] | datumsmrti = | gradsmrti = | državasmrti = | nacionalnost = [[Slovenci|Slovenac]] | državljanstvo = Slovensko | ostala_zanimanja = | godine1 = 2000–2021. | liga1 = {{nowrap|[[Prva nogometna liga Slovenije|Prva liga Slovenije]]}} | uloga1 = Sudija | internacionalni_period1 = 2003–2021. | konfederacija1 = {{nowrap|[[UEFA]] i [[FIFA]]}} | internacionalna_uloga1 = Sudija | internacionalni_period2 = | konfederacija2 = | internacionalna_uloga2 = }} '''Damir Skomina''' nekadašnji je [[Slovenija|slovenski]] [[nogometni sudija]]. Trenutno je angažiran na [[Hrvatska radiotelevizija|Hrvatskoj radioteleviziji]] kao analitičar sudijskih odluka. == Karijera == U [[Prva nogometna liga Slovenije|Prvoj ligi Slovenije]] počeo je suditi 2000, a [[FIFA]]-inu značku dobio je 2003. Na [[Evropsko prvenstvo u nogometu 2008.|Evropskom prvenstvu 2008.]] bio je četvrti sudija u nekoliko utakmica.<ref>{{cite news |author= Mark Chaplin |location=[[Nyon]] |url= http://www.uefa.com/competitions/euro/news/kind=1/newsid=639895.html |title= UEFA Euro 2008 referees |website= UEFA.com |date= 19. 12. 2007 |access-date= 28. 5. 2020 |url-status=dead |archive-url= https://web.archive.org/web/20080202201815/http://www.uefa.com/competitions/euro/news/kind=1/newsid=639895.html |archive-date= 2. 2. 2008 |language=en}}</ref> Iste godine sudio je četvrtfinale [[Nogomet na Olimpijskim igrama 2008 – muškarci|muškog turnira]] na [[Olimpijske igre 2008.|Olimpijskim igrama]] u [[Peking]]u.<ref>{{cite web |url= https://www.fifa.com/tournaments/archive/mensolympic/beijing2008/matches/round=250022/match=300051811/report |title= Brazil vs Cameroon – 2008 Olympics |website= FIFA.com |access-date= 28. 5. 2020 |language=en}}</ref> == Reference == {{refspisak}} == Vanjski linkovi == * [https://www.worldfootball.net/referee_summary/damir-skomina/ Profil] na ''worldfootball.net'' {{en simbol}} * [https://eu-football.info/_referee.php?id=2568 Profil] na ''eu-football.info'' {{en simbol}} {{UEFA elitne sudije}} {{IFFHS najbolji svjetski sudija}} {{Sudije na Euru 2012.}} {{Sudije na Euru 2016.}} {{Sudije na FIFA Kupu konfederacija 2017.}} {{Sudije na SP u nogometu 2018.}} {{Sudije u finalima KEŠ-a/Lige prvaka}} {{Sudije u finalima Kupa UEFA/Evropske lige}} {{Sudije UEFA Superkupa}} {{Normativna kontrola}} {{DEFAULTSORT:Skomina, Damir}} [[Kategorija:Rođeni 1976.]] [[Kategorija:Živi ljudi]] [[Kategorija:Biografije, Koper]] [[Kategorija:Slovenske nogometne sudije]] [[Kategorija:Sudije u UEFA Ligi prvaka]] [[Kategorija:Sudije u UEFA Evropskoj ligi]] 7jp8z3nyvgasvtcituag40876xt65sv 3673888 3673854 2024-12-16T01:03:51Z KWiki 9400 3673888 wikitext text/x-wiki {{Izmjene u toku}} {{Infokutija nogometni sudija | imesudije = Damir Skomina | slika = [[Datoteka:Damir Skomina.jpg|250px]] | naslov = | datumrođenja = {{Datum rođenja i godine|1976|8|5}} | rodnigrad = [[Koper]] | rodnadržava = [[Socijalistička Republika Slovenija|SR Slovenija]], [[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija|SFR Jugoslavija]] | datumsmrti = | gradsmrti = | državasmrti = | nacionalnost = [[Slovenci|Slovenac]] | državljanstvo = Slovensko | ostala_zanimanja = | godine1 = 2000–2021. | liga1 = {{nowrap|[[Prva nogometna liga Slovenije|Prva liga Slovenije]]}} | uloga1 = Sudija | internacionalni_period1 = 2003–2021. | konfederacija1 = {{nowrap|[[UEFA]] i [[FIFA]]}} | internacionalna_uloga1 = Sudija | internacionalni_period2 = | konfederacija2 = | internacionalna_uloga2 = }} '''Damir Skomina''' nekadašnji je [[Slovenija|slovenski]] [[nogometni sudija]]. Trenutno je angažiran na [[Hrvatska radiotelevizija|Hrvatskoj radioteleviziji]] kao analitičar sudijskih odluka. == Karijera == U [[Prva nogometna liga Slovenije|Prvoj ligi Slovenije]] počeo je suditi 2000, a [[FIFA]]-inu značku dobio je 2003. Na [[Evropsko prvenstvo u nogometu 2008.|Evropskom prvenstvu 2008.]] bio je četvrti sudija u nekoliko utakmica.<ref>{{cite news |author= Mark Chaplin |location=[[Nyon]] |url= http://www.uefa.com/competitions/euro/news/kind=1/newsid=639895.html |title= UEFA Euro 2008 referees |website= UEFA.com |date= 19. 12. 2007 |access-date= 28. 5. 2020 |url-status=dead |archive-url= https://web.archive.org/web/20080202201815/http://www.uefa.com/competitions/euro/news/kind=1/newsid=639895.html |archive-date= 2. 2. 2008 |language=en}}</ref> Iste godine sudio je četvrtfinale [[Nogomet na Olimpijskim igrama 2008 – muškarci|muškog turnira]] na [[Olimpijske igre 2008.|Olimpijskim igrama]] u [[Peking]]u između [[Nogometna reprezentacija Brazila U-23|Brazila]] i [[Nogometna reprezentacija Kameruna U-23|Kameruna]].<ref>{{cite web |url= https://www.fifa.com/tournaments/archive/mensolympic/beijing2008/matches/round=250022/match=300051811/report |title= Brazil vs Cameroon – 2008 Olympics |website= FIFA.com |access-date= 28. 5. 2020 |language=en}}</ref> Sudio je i revanš-utakmicu osmine finala [[UEFA Liga prvaka 2011/2012.|Lige prvaka 2011/12.]] između [[Arsenal FC|Arsenala]] i [[AC Milan|Milana]],<ref>{{cite web |url= https://www.uefa.com/uefachampionsleague/match/2007679--arsenal-vs-milan/?referrer=%2Fuefachampionsleague%2Fseason%3D2012%2Fmatches%2Fround%3D2000264%2Fmatch%3D2007679%2Findex |title= Arsenal – Milan 2012 |website= UEFA.com |access-date= 28. 5. 2020 |language=en}}</ref> kao i četvrtfinale između [[Chelsea FC|Chelseaja]] i [[SL Benfica|Benfike]] na [[Stamford Bridge (stadion)|Stamford Bridgeu]].<ref>{{cite news |author= Phil McNulty |title= Chelsea 2-1 Benfica (agg 3-1) |url=https://www.bbc.com/sport/football/17532972 |access-date= 15. 9. 2020 |publisher= [[BBC Sport]] |date= 4. 4. 2012 |language=en}}</ref> Na [[Evropsko prvenstvo u nogometu 2012.|Evropskom prvenstvu 2012.]] sudio je dvije utakmice u grupnoj fazi i četvrtfinalnu između [[Nogometna reprezentacija Njemačke|Njemačke]] i [[Nogometna reprezentacija Grčke|Grčke]].<ref>{{cite web |url= https://www.uefa.com/uefaeuro-2020/match/2003321--netherlands-vs-denmark/?referrer=%2Fuefaeuro%2Fseason%3D2012%2Fmatches%2Fround%3D15172%2Fmatch%3D2003321%2Findex |title= Netherlands – Denmark |website= UEFA.com |access-date= 28. 5. 2020|language=en}}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.uefa.com/uefaeuro-2020/match/2003333--sweden-vs-england/?referrer=%2Fuefaeuro%2Fseason%3D2012%2Fmatches%2Fround%3D15172%2Fmatch%3D2003333%2Findex |title= Sweden – England |website= UEFA.com |access-date= 28. 5. 2020|language=en}}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.uefa.com/uefaeuro-2020/match/2003344--germany-vs-greece/?referrer=%2Fuefaeuro%2Fseason%3D2012%2Fmatches%2Fround%3D15173%2Fmatch%3D2003344%2Findex |title= Germany – Greece |website= UEFA.com |access-date= 28. 5. 2020|language=en}}</ref> Kasnije te godine imenovan je za sudiju [[UEFA Superkup 2012.|UEFA Superkupa]] između Chelseaja i [[Atlético Madrid]]a.<ref>{{cite web |url= http://www.uefa.com/uefa/footballfirst/matchorganisation/refereeing/news/newsid=1852236.html |title= Referee Skomina appointed for UEFA Super Cup |website= UEFA.com |language=en |access-date= 30. 8. 2012 |archive-url= https://web.archive.org/web/20120830175357/http://www.uefa.com/uefa/footballfirst/matchorganisation/refereeing/news/newsid%3D1852236.html |date= 30. 8. 2012 |archive-date= 30. 8. 2012}}</ref> Bio je četvrti sudija u [[Finale UEFA Lige prvaka 2013.|finalu Lige prvaka 2013.]]<ref>{{cite news |title= Rizzoli to referee UEFA Champions League final |url= http://www.uefa.com/uefa/footballfirst/matchorganisation/refereeing/news/newsid=1953310.html |website= UEFA.com |date= 20. 5. 2013 |access-date= 20. 5. 2013 |url-status=dead |archive-url= https://web.archive.org/web/20130607051120/http://www.uefa.com/uefa/footballfirst/matchorganisation/refereeing/news/newsid%3D1953310.html |archive-date= 7. 6. 2013 |language=en}}</ref> Dodijeljeno mu je da vodi i revanš-utakmicu polufinala [[UEFA Liga prvaka 2015/2016.|Lige prvaka 2015/16.]] između [[Real Madrid CF|Real Madrida]] i [[Manchester United FC|Manchester Cityja]] na [[stadion]]u [[Stadion "Santiago Bernabéu"|"Santiago Bernabéu"]].<ref>{{cite web |url= https://www.uefa.com/uefachampionsleague/match/2015788--real-madrid-vs-man-city/?referrer=%2Fuefachampionsleague%2Fseason%3D2016%2Fmatches%2Fround%3D2000637%2Fmatch%3D2015788%2Findex |title= Real Madrid – Man. City 2016 |website= UEFA.com |access-date= 28. 5. 2020 |language=en}}</ref> Na [[Evropsko prvenstvo u nogometu 2016.|Evropskom prvenstvu 2016.]] sudio je četiri utakmice, uključujući onu u osmini finala između [[Nogometna reprezentacija Engleske|Engleske]] i [[Nogometna reprezentacija Islanda|Islanda]]<ref>{{cite web |language=en |website= UEFA.com |url=https://www.uefa.com/uefaeuro-2020/match/2018003--england-vs-iceland/?referrer=%2Fuefaeuro%2Fseason%3D2016%2Fmatches%2Fround%3D2000744%2Fmatch%3D2018003%2Findex |title= England-Iceland |access-date= 28. 5. 2020}}</ref> te četvrtfinalnu između [[Nogometna reprezentacija Velsa|Velsa]] i [[Nogometna reprezentacija Belgije|Belgije]].<ref>{{cite web |url= https://www.uefa.com/uefaeuro-2020/match/2017902--wales-vs-belgium/?referrer=%2Fuefaeuro%2Fseason%3D2016%2Fmatches%2Fround%3D2000449%2Fmatch%3D2017902%2Findex |title= Wales – Belgium |website= UEFA.com |access-date= 28. 5. 2020 |language=en}}</ref> Odabran je da sudi i [[finale UEFA Evropske lige 2017.|finale Evropske lige 2017.]] između [[AFC Ajax|Ajaxa]] i [[Manchester United FC|Manchester Uniteda]].<ref name="referee">{{cite web |url= http://www.uefa.com/uefaeuropaleague/news/newsid=2468694.html |title= Damir Skomina to referee Europa League final |website= UEFA.com |date= 12. 5. 2017 |access-date= 13. 5. 2017 |language=en}}</ref> Krajem marta 2018. FIFA je objavila da će Skomina suditi na [[Svjetsko prvenstvo u nogometu 2018.|Svjetskom prvenstvu 2018.]] s Jurom Praprotnikom i Robertom Vukanom kao pomoćnicima.<ref>{{cite web |url= http://resources.fifa.com/image/upload/list-of-match-officials-for-the-2018-fifa-world-cuptm.pdf?cloudid=ygppy1zdhjaxituykarn |title= List of Match Officials at 2018 FIFA World Cup |date= 29. 3. 2018 |website= FIFA.com |access-date= 31. 3. 2018 |archive-url= https://web.archive.org/web/20180330012652/http://resources.fifa.com/image/upload/list-of-match-officials-for-the-2018-fifa-world-cuptm.pdf?cloudid=ygppy1zdhjaxituykarn |archive-date= 30. 3. 2018 |url-status=dead |language=en}}</ref> Dana 13. februara 2019. poništio je gol Ajaxu koristeći [[VAR-tehnologija|VAR]] prvi put u historiji [[UEFA Liga prvaka|Lige prvaka]].<ref>{{cite news |url= https://www.independent.co.uk/sport/football/european/ajax-vs-real-madrid-var-goal-courtois-benzema-ziyech-a8778456.html |author= Ed Malyon |title= Ajax vs Real Madrid: VAR decision clouds otherwise intriguing first leg, plus four other things we learned |work= [[The Independent]] |date= 13. 2. 2019 |access-date= 28. 5. 2020 |language=en}}</ref> Izabran je da sudi [[Finale UEFA Lige prvaka 2019.|finale Lige prvaka 2019.]] između [[Tottenham Hotspur FC|Tottenhama]] i [[Liverpool FC|Liverpoola]] na stadionu [[Stadion Metropolitano|Metropolitano]] u [[Madrid]]u.<ref>{{cite news |url= http://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/newsid=2604901.html |title= Referee team appointed for UEFA Champions League final in Madrid |website=UEFA.com |date= 14. 5. 2019 |access-date= 28. 5. 2020 |language=en}}</ref> Već u 20. sekundi dosudio je [[jedanaesterac]] za Liverpool nakon što je [[Moussa Sissoko]] rukom zaustavio [[Sadio Mané|Manéovo]] dodavanje. [[Mohamed Salah]] realizovao je kazneni udarac, a Liverpool je do kraja postigao još jedan gol za konačnih 2–0.<ref>{{cite news |author= Daniel Taylor |date= 1. 6. 2019 |title= Liverpool win Champions League after Salah and Origi sink Tottenham |url= https://www.theguardian.com/football/2019/jun/01/tottenham-liverpool-champions-league-final-match-report |work= [[The Guardian]] |access-date= 28. 5. 2020 |archive-url= https://web.archive.org/web/20190601210213/https://www.theguardian.com/football/2019/jun/01/tottenham-liverpool-champions-league-final-match-report |archive-date= 1. 6. 2019 |url-status=live |language=en}}</ref> Sudio je i četvrtfinalnu utakmicu [[UEFA Liga prvaka 2019/2020.|Lige prvaka 2019/20.]] između [[FC Barcelona|Barcelone]] i [[FC Bayern München|Bayerna]] u [[Lisabon]]u, kada su Bavarci pobijedili 8–2, nanijevši najgori poraz Barceloni u 69 godina.<ref>{{cite web |url= https://en.as.com/en/2020/08/14/football/1597427953_760488.html |title= Bayern destroy Barça in Champions League quarter-final |website= en.as.com |date= 14. 8. 2020 |access-date= 17. 8. 2020 |archive-date= 19. 8. 2020 |archive-url= https://web.archive.org/web/20200819071629/https://en.as.com/en/2020/08/14/football/1597427953_760488.html |url-status=dead |language=en}}</ref> U augustu 2021. okončao je karijeru zbog zdravstvenih problema, posebno problema s [[Koljeno|koljenima]].<ref>{{Cite web |title= Konec je. Največji v zgodovini Slovenije ne bo več sodil. Zdaj bo prvi mož Izole. |url= https://siol.net/sportal/nogomet/damir-skomina-kariera-560151 |access-date= 30. 8. 2021 |date= 30. 8. 2021 |website= siol.net |language=sl |author= Rok Plestenjak}}</ref> == Reference == {{refspisak}} == Vanjski linkovi == * [https://www.worldfootball.net/referee_summary/damir-skomina/ Profil] na ''worldfootball.net'' {{en simbol}} * [https://eu-football.info/_referee.php?id=2568 Profil] na ''eu-football.info'' {{en simbol}} {{UEFA elitne sudije}} {{IFFHS najbolji svjetski sudija}} {{Sudije na Euru 2012.}} {{Sudije na Euru 2016.}} {{Sudije na FIFA Kupu konfederacija 2017.}} {{Sudije na SP u nogometu 2018.}} {{Sudije u finalima KEŠ-a/Lige prvaka}} {{Sudije u finalima Kupa UEFA/Evropske lige}} {{Sudije UEFA Superkupa}} {{Normativna kontrola}} {{DEFAULTSORT:Skomina, Damir}} [[Kategorija:Rođeni 1976.]] [[Kategorija:Živi ljudi]] [[Kategorija:Biografije, Koper]] [[Kategorija:Slovenske nogometne sudije]] [[Kategorija:Sudije u UEFA Ligi prvaka]] [[Kategorija:Sudije u UEFA Evropskoj ligi]] 0o1y0st9ngbf7hqgulqon6gh0bb2z5y 3673899 3673888 2024-12-16T02:42:10Z KWiki 9400 3673899 wikitext text/x-wiki {{Infokutija nogometni sudija | imesudije = Damir Skomina | slika = [[Datoteka:Damir Skomina.jpg|250px]] | naslov = | datumrođenja = {{Datum rođenja i godine|1976|8|5}} | rodnigrad = [[Koper]] | rodnadržava = [[Socijalistička Republika Slovenija|SR Slovenija]], [[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija|SFR Jugoslavija]] | datumsmrti = | gradsmrti = | državasmrti = | nacionalnost = [[Slovenci|Slovenac]] | državljanstvo = Slovensko | ostala_zanimanja = | godine1 = 2000–2021. | liga1 = {{nowrap|[[Prva nogometna liga Slovenije|Prva liga Slovenije]]}} | uloga1 = Sudija | internacionalni_period1 = 2003–2021. | konfederacija1 = {{nowrap|[[UEFA]] i [[FIFA]]}} | internacionalna_uloga1 = Sudija | internacionalni_period2 = | konfederacija2 = | internacionalna_uloga2 = }} '''Damir Skomina''' nekadašnji je [[Slovenija|slovenski]] [[nogometni sudija]]. Trenutno je angažiran na [[Hrvatska radiotelevizija|Hrvatskoj radioteleviziji]] kao analitičar sudijskih odluka. == Karijera == U [[Prva nogometna liga Slovenije|Prvoj ligi Slovenije]] počeo je suditi 2000, a [[FIFA]]-inu značku dobio je 2003. Na [[Evropsko prvenstvo u nogometu 2008.|Evropskom prvenstvu 2008.]] bio je četvrti sudija u nekoliko utakmica.<ref>{{cite news |author= Mark Chaplin |location=[[Nyon]] |url= http://www.uefa.com/competitions/euro/news/kind=1/newsid=639895.html |title= UEFA Euro 2008 referees |website= UEFA.com |date= 19. 12. 2007 |access-date= 28. 5. 2020 |url-status=dead |archive-url= https://web.archive.org/web/20080202201815/http://www.uefa.com/competitions/euro/news/kind=1/newsid=639895.html |archive-date= 2. 2. 2008 |language=en}}</ref> Iste godine sudio je četvrtfinale [[Nogomet na Olimpijskim igrama 2008 – muškarci|muškog turnira]] na [[Olimpijske igre 2008.|Olimpijskim igrama]] u [[Peking]]u između [[Nogometna reprezentacija Brazila U-23|Brazila]] i [[Nogometna reprezentacija Kameruna U-23|Kameruna]].<ref>{{cite web |url= https://www.fifa.com/tournaments/archive/mensolympic/beijing2008/matches/round=250022/match=300051811/report |title= Brazil vs Cameroon – 2008 Olympics |website= FIFA.com |access-date= 28. 5. 2020 |language=en}}</ref> Sudio je i revanš-utakmicu osmine finala [[UEFA Liga prvaka 2011/2012.|Lige prvaka 2011/12.]] između [[Arsenal FC|Arsenala]] i [[AC Milan|Milana]],<ref>{{cite web |url= https://www.uefa.com/uefachampionsleague/match/2007679--arsenal-vs-milan/?referrer=%2Fuefachampionsleague%2Fseason%3D2012%2Fmatches%2Fround%3D2000264%2Fmatch%3D2007679%2Findex |title= Arsenal – Milan 2012 |website= UEFA.com |access-date= 28. 5. 2020 |language=en}}</ref> kao i četvrtfinale između [[Chelsea FC|Chelseaja]] i [[SL Benfica|Benfike]] na [[Stamford Bridge (stadion)|Stamford Bridgeu]].<ref>{{cite news |author= Phil McNulty |title= Chelsea 2-1 Benfica (agg 3-1) |url=https://www.bbc.com/sport/football/17532972 |access-date= 15. 9. 2020 |publisher= [[BBC Sport]] |date= 4. 4. 2012 |language=en}}</ref> Na [[Evropsko prvenstvo u nogometu 2012.|Evropskom prvenstvu 2012.]] sudio je dvije utakmice u grupnoj fazi i četvrtfinalnu između [[Nogometna reprezentacija Njemačke|Njemačke]] i [[Nogometna reprezentacija Grčke|Grčke]].<ref>{{cite web |url= https://www.uefa.com/uefaeuro-2020/match/2003321--netherlands-vs-denmark/?referrer=%2Fuefaeuro%2Fseason%3D2012%2Fmatches%2Fround%3D15172%2Fmatch%3D2003321%2Findex |title= Netherlands – Denmark |website= UEFA.com |access-date= 28. 5. 2020|language=en}}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.uefa.com/uefaeuro-2020/match/2003333--sweden-vs-england/?referrer=%2Fuefaeuro%2Fseason%3D2012%2Fmatches%2Fround%3D15172%2Fmatch%3D2003333%2Findex |title= Sweden – England |website= UEFA.com |access-date= 28. 5. 2020|language=en}}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.uefa.com/uefaeuro-2020/match/2003344--germany-vs-greece/?referrer=%2Fuefaeuro%2Fseason%3D2012%2Fmatches%2Fround%3D15173%2Fmatch%3D2003344%2Findex |title= Germany – Greece |website= UEFA.com |access-date= 28. 5. 2020|language=en}}</ref> Kasnije te godine imenovan je za sudiju [[UEFA Superkup 2012.|UEFA Superkupa]] između Chelseaja i [[Atlético Madrid]]a.<ref>{{cite web |url= http://www.uefa.com/uefa/footballfirst/matchorganisation/refereeing/news/newsid=1852236.html |title= Referee Skomina appointed for UEFA Super Cup |website= UEFA.com |language=en |access-date= 30. 8. 2012 |archive-url= https://web.archive.org/web/20120830175357/http://www.uefa.com/uefa/footballfirst/matchorganisation/refereeing/news/newsid%3D1852236.html |date= 30. 8. 2012 |archive-date= 30. 8. 2012}}</ref> Bio je četvrti sudija u [[Finale UEFA Lige prvaka 2013.|finalu Lige prvaka 2013.]]<ref>{{cite news |title= Rizzoli to referee UEFA Champions League final |url= http://www.uefa.com/uefa/footballfirst/matchorganisation/refereeing/news/newsid=1953310.html |website= UEFA.com |date= 20. 5. 2013 |access-date= 20. 5. 2013 |url-status=dead |archive-url= https://web.archive.org/web/20130607051120/http://www.uefa.com/uefa/footballfirst/matchorganisation/refereeing/news/newsid%3D1953310.html |archive-date= 7. 6. 2013 |language=en}}</ref> Dodijeljeno mu je da vodi i revanš-utakmicu polufinala [[UEFA Liga prvaka 2015/2016.|Lige prvaka 2015/16.]] između [[Real Madrid CF|Real Madrida]] i [[Manchester United FC|Manchester Cityja]] na [[stadion]]u [[Stadion "Santiago Bernabéu"|"Santiago Bernabéu"]].<ref>{{cite web |url= https://www.uefa.com/uefachampionsleague/match/2015788--real-madrid-vs-man-city/?referrer=%2Fuefachampionsleague%2Fseason%3D2016%2Fmatches%2Fround%3D2000637%2Fmatch%3D2015788%2Findex |title= Real Madrid – Man. City 2016 |website= UEFA.com |access-date= 28. 5. 2020 |language=en}}</ref> Na [[Evropsko prvenstvo u nogometu 2016.|Evropskom prvenstvu 2016.]] sudio je četiri utakmice, uključujući onu u osmini finala između [[Nogometna reprezentacija Engleske|Engleske]] i [[Nogometna reprezentacija Islanda|Islanda]]<ref>{{cite web |language=en |website= UEFA.com |url=https://www.uefa.com/uefaeuro-2020/match/2018003--england-vs-iceland/?referrer=%2Fuefaeuro%2Fseason%3D2016%2Fmatches%2Fround%3D2000744%2Fmatch%3D2018003%2Findex |title= England-Iceland |access-date= 28. 5. 2020}}</ref> te četvrtfinalnu između [[Nogometna reprezentacija Velsa|Velsa]] i [[Nogometna reprezentacija Belgije|Belgije]].<ref>{{cite web |url= https://www.uefa.com/uefaeuro-2020/match/2017902--wales-vs-belgium/?referrer=%2Fuefaeuro%2Fseason%3D2016%2Fmatches%2Fround%3D2000449%2Fmatch%3D2017902%2Findex |title= Wales – Belgium |website= UEFA.com |access-date= 28. 5. 2020 |language=en}}</ref> Odabran je da sudi i [[finale UEFA Evropske lige 2017.|finale Evropske lige 2017.]] između [[AFC Ajax|Ajaxa]] i [[Manchester United FC|Manchester Uniteda]].<ref name="referee">{{cite web |url= http://www.uefa.com/uefaeuropaleague/news/newsid=2468694.html |title= Damir Skomina to referee Europa League final |website= UEFA.com |date= 12. 5. 2017 |access-date= 13. 5. 2017 |language=en}}</ref> Krajem marta 2018. FIFA je objavila da će Skomina suditi na [[Svjetsko prvenstvo u nogometu 2018.|Svjetskom prvenstvu 2018.]] s Jurom Praprotnikom i Robertom Vukanom kao pomoćnicima.<ref>{{cite web |url= http://resources.fifa.com/image/upload/list-of-match-officials-for-the-2018-fifa-world-cuptm.pdf?cloudid=ygppy1zdhjaxituykarn |title= List of Match Officials at 2018 FIFA World Cup |date= 29. 3. 2018 |website= FIFA.com |access-date= 31. 3. 2018 |archive-url= https://web.archive.org/web/20180330012652/http://resources.fifa.com/image/upload/list-of-match-officials-for-the-2018-fifa-world-cuptm.pdf?cloudid=ygppy1zdhjaxituykarn |archive-date= 30. 3. 2018 |url-status=dead |language=en}}</ref> Dana 13. februara 2019. poništio je gol Ajaxu koristeći [[VAR-tehnologija|VAR]] prvi put u historiji [[UEFA Liga prvaka|Lige prvaka]].<ref>{{cite news |url= https://www.independent.co.uk/sport/football/european/ajax-vs-real-madrid-var-goal-courtois-benzema-ziyech-a8778456.html |author= Ed Malyon |title= Ajax vs Real Madrid: VAR decision clouds otherwise intriguing first leg, plus four other things we learned |work= [[The Independent]] |date= 13. 2. 2019 |access-date= 28. 5. 2020 |language=en}}</ref> Izabran je da sudi [[Finale UEFA Lige prvaka 2019.|finale Lige prvaka 2019.]] između [[Tottenham Hotspur FC|Tottenhama]] i [[Liverpool FC|Liverpoola]] na stadionu [[Stadion Metropolitano|Metropolitano]] u [[Madrid]]u.<ref>{{cite news |url= http://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/newsid=2604901.html |title= Referee team appointed for UEFA Champions League final in Madrid |website=UEFA.com |date= 14. 5. 2019 |access-date= 28. 5. 2020 |language=en}}</ref> Već u 20. sekundi dosudio je [[jedanaesterac]] za Liverpool nakon što je [[Moussa Sissoko]] rukom zaustavio [[Sadio Mané|Manéovo]] dodavanje. [[Mohamed Salah]] realizovao je kazneni udarac, a Liverpool je do kraja postigao još jedan gol za konačnih 2–0.<ref>{{cite news |author= Daniel Taylor |date= 1. 6. 2019 |title= Liverpool win Champions League after Salah and Origi sink Tottenham |url= https://www.theguardian.com/football/2019/jun/01/tottenham-liverpool-champions-league-final-match-report |work= [[The Guardian]] |access-date= 28. 5. 2020 |archive-url= https://web.archive.org/web/20190601210213/https://www.theguardian.com/football/2019/jun/01/tottenham-liverpool-champions-league-final-match-report |archive-date= 1. 6. 2019 |url-status=live |language=en}}</ref> Sudio je i četvrtfinalnu utakmicu [[UEFA Liga prvaka 2019/2020.|Lige prvaka 2019/20.]] između [[FC Barcelona|Barcelone]] i [[FC Bayern München|Bayerna]] u [[Lisabon]]u, kada su Bavarci pobijedili 8–2, nanijevši najgori poraz Barceloni u 69 godina.<ref>{{cite web |url= https://en.as.com/en/2020/08/14/football/1597427953_760488.html |title= Bayern destroy Barça in Champions League quarter-final |website= en.as.com |date= 14. 8. 2020 |access-date= 17. 8. 2020 |archive-date= 19. 8. 2020 |archive-url= https://web.archive.org/web/20200819071629/https://en.as.com/en/2020/08/14/football/1597427953_760488.html |url-status=dead |language=en}}</ref> U augustu 2021. okončao je karijeru zbog zdravstvenih problema, posebno problema s [[Koljeno|koljenima]].<ref>{{Cite web |title= Konec je. Največji v zgodovini Slovenije ne bo več sodil. Zdaj bo prvi mož Izole. |url= https://siol.net/sportal/nogomet/damir-skomina-kariera-560151 |access-date= 30. 8. 2021 |date= 30. 8. 2021 |website= siol.net |language=sl |author= Rok Plestenjak}}</ref> == Reprezentativne utakmice == === Takmičarske === {| class="wikitable" style=" text-align:center; font-size:100%;" ! Datum ! Mjesto ! Utakmica ! Rezultat ! Takmičenje !width=20| {{žuti karton}} !width=20| {{crveni karton|2}} !width=20| {{crveni karton}} |- | 8. 6. 2005. || [[Reykjavík]] || {{NOG|ISL}} – {{NOG-D|MLT}} || 4 – 1 || rowspan=2|[[Kvalifikacije za Svjetsko prvenstvo u nogometu 2006 (UEFA)|Kvalifikacije za SP 2006.]] || 2 || 0 || 0 |- | 7. 9. 2005. || [[Vaduz]] || {{NOG|LIH}} – {{NOG-D|LUX}} || 3 – 0 || 3 || 0 || 1 |- | 7. 10. 2006. || [[Jerevan]] || {{NOG|ARM}} – {{NOG-D|FIN}} || 0 – 0 || rowspan=3|[[Kvalifikacije za Evropsko prvenstvo u nogometu 2008.|Kvalifikacije za EP 2008.]] || 6 || 0 || 0 |- | 24. 3. 2007. || [[Toftir]] || {{NOG|FAR}} – {{NOG-D|UKR}} || 0 – 2 || 1 || 0 || 0 |- | 8. 9. 2007. || [[Glasgow]] || {{NOG|ŠKO}} – {{NOG-D|LIT}} || 3 – 1 || 7 || 0 || 0 |- | 10. 9. 2008. || [[Moskva]] || {{NOG|RUS}} – {{NOG-D|WAL}} || 2 – 1 || rowspan=3|[[Kvalifikacije za Svjetsko prvenstvo u nogometu 2010 (UEFA)|Kvalifikacije za SP 2010.]] || 4 || 0 || 0 |- | 1. 4. 2009. || [[Kopenhagen]] || {{NOG|DAN}} – {{NOG-D|ALB}} || 3 – 0 || 4 || 0 || 0 |- | 10. 10. 2009. || [[Dnjipro]] || {{NOG|UKR}} – {{NOG-D|ENG}} || 1 – 0 || 5 || 0 || 1 |- | 7. 9. 2010. || [[Istanbul]] || {{NOG|TUR}} – {{NOG-D|BEL}} || 3 – 2 || rowspan=3|[[Kvalifikacije za Evropsko prvenstvo u nogometu 2012.|Kvalifikacije za EP 2012.]] || 4 || 1 || 0 |- | 4. 6. 2011. || [[London]] || {{NOG|ENG}} – {{NOG-D|ŠVI}} || 2 – 2 || 4 || 0 || 0 |- | 2. 9. 2011. || [[Budimpešta]] || {{NOG|MAĐ}} – {{NOG-D|ŠVE}} || 2 – 1 || 5 || 0 || 0 |- | 9. 6. 2012. || [[Harkiv]] || {{NOG|NIZ}} – {{NOG-D|DAN}} || [[Evropsko prvenstvo u nogometu 2012 – grupa B|0 – 1]] || rowspan=2|[[Evropsko prvenstvo u nogometu 2012.#Grupna faza|Grupna faza EP 2012.]] || 3 || 0 || 0 |- | 15. 6. 2012. || [[Kijev]] || {{NOG|ŠVE}} – {{NOG-D|ENG}} || [[Evropsko prvenstvo u nogometu 2012 – grupa D|2 – 3]] || 4 || 0 || 0 |- | 22. 6. 2012. || [[Gdanjsk]] || {{NOG|NJE}} – {{NOG-D|GRČ}} || [[Evropsko prvenstvo u nogometu 2012.#Četvrtfinale|4 – 2]] || Četvrtfinale EP 2012. || 2 || 0 || 0 |- | 16. 10. 2012. || [[Milano]] || {{NOG|ITA}} – {{NOG-D|DAN}} || 3 – 1 || rowspan=5|[[Kvalifikacije za Svjetsko prvenstvo u nogometu 2014 (UEFA)|Kvalifikacije za SP 2014.]] || 5 || 0 || 1 |- | 7. 6. 2013. || [[Lisabon]] || {{NOG|POR}} – {{NOG-D|RUS}} || 1 – 0 || 2 || 0 || 0 |- | 6. 9. 2013. || [[Dublin]] || {{NOG|IRS}} – {{NOG-D|ŠVE}} || 1 – 2 || 3 || 0 || 0 |- | 15. 10. 2013. || [[London]] || {{NOG|ENG}} – {{NOG-D|POLJ}} || 2 – 0 || 3 || 0 || 0 |- | 19. 11. 2013. || [[Saint-Denis]] || {{NOG|FRA}} – {{NOG-D|UKR}} || 3 – 0 || 5 || 1 || 0 |- | 14. 11. 2014. || rowspan=2|[[Rijad]] || {{NOG|IRK}} – {{NOG-D|KUV}} || 0 – 1 || rowspan=2|[[Zaljevski kup 2014.|Zaljevski kup]] || 7 || 0 || 0 |- | 19. 11. 2014. || {{NOG|SAU}} – {{NOG-D|JEM}} || 1 – 0 || 3 || 0 || 0 |- | 28. 3. 2015. || [[Sofija]] || {{NOG|BUG}} – {{NOG-D|ITA}} || 2 – 2 || rowspan=3|[[Kvalifikacije za Evropsko prvenstvo u nogometu 2016.|Kvalifikacije za EP 2016.]] || 5 || 0 || 0 |- | 5. 9. 2015. || [[Oviedo]] || {{NOG|ŠPA}} – {{NOG-D|SLK}} || 2 – 0 || 2 || 0 || 0 |- | 13. 10. 2015. || [[Amsterdam]] || {{NOG|NIZ}} – {{NOG-D|ČEŠ}} || 2 – 3 || 6 || 0 || 1 |- | 16. 6. 2016. || rowspan=2|[[Villeneuve-d'Ascq]] || {{NOG|RUS}} – {{NOG-D|SLK}} || 1 – 2 || rowspan=4|[[Evropsko prvenstvo u nogometu 2016.|EP 2016.]] || 1 || 0 || 0 |- | 19. 6. 2016. || {{NOG|ŠVI}} – {{NOG-D|FRA}} || 0 – 0 || 2 || 0 || 0 |- | 27. 6. 2016. || [[Nica]] || {{NOG|ENG}} – {{NOG-D|ISL}} || 1 – 2 || 4 || 0 || 0 |- | 1. 7. 2016. || [[Villeneuve-d'Ascq]] || {{NOG|WAL}} – {{NOG-D|BEL}} || 3 – 1 || 6 || 0 || 0 |- | 10. 10. 2016. || [[Amsterdam]] || {{NOG|NIZ}} – {{NOG-D|FRA}} || 0 – 1 || rowspan=2|[[Kvalifikacije za Svjetsko prvenstvo u nogometu 2018 (UEFA)|Kvalifikacije za SP 2018.]] ||3 ||0 ||0 |- | 11. 11. 2016. || [[Bukurešt]] || {{NOG|RUM}} – {{NOG-D|POLJ}} || 0 – 3 || 2 || 0 || 0 |- | 18. 6. 2017. || [[Moskva]] || {{NOG|KAM}} – {{NOG-D|ČIL}} || 0 – 2 || [[FIFA Kup konfederacija 2017.|Kup konfederacija]] || 1 || 0 || 0 |- | 9. 10. 2017. || [[Cardiff]] || {{NOG|WAL}} – {{NOG-D|IRS}} || 0 – 1 || Kvalifikacije za SP 2018. || 6 || 0 || 0 |- | 19. 6. 2018. || [[Saransk]] || {{NOG|KOL}} – {{NOG-D|JAP}} || 1 – 2 || rowspan=2|[[Svjetsko prvenstvo u nogometu 2018.|Grupna faza SP 2018.]] || 3 || 0 || 1 |- | 28. 6. 2018. || [[Kalinjingrad]] || {{NOG|ENG}} – {{NOG-D|BEL}} || 0 – 1 || 2 || 0 || 0 |- | 3. 7. 2018. || [[Sankt Peterburg]] || {{NOG|ŠVE}} – {{NOG-D|ŠVI}} || 1 – 0 || [[Svjetsko prvenstvo u nogometu 2018.|1/8 finala SP 2018.]] || 3 || 0 || 1 |- | 14. 10. 2018. || [[Chorzów]] || {{NOG|POLJ}} – {{NOG-D|ITA}} || 0 – 1 || [[UEFA Liga nacija 2018/2019 – liga A|Liga nacija]] || 1 || 0 || 0 |- | 26. 3. 2019. || [[Basel]] || {{NOG|ŠVI}} – {{NOG-D|DAN}} || 3 – 3 || rowspan=3|[[Kvalifikacije za Evropsko prvenstvo u nogometu 2020.|Kvalifikacije za EP 2020.]] || 4 || 0 || 0 |- | 8. 6. 2019. || [[Konya]] || {{NOG|TUR}} – {{NOG-D|FRA}} || 2 – 0 || 4 || 0 || 0 |- | 11. 10. 2019. || [[Prag]] || {{NOG|ČEŠ}} – {{NOG-D|ENG}} || 2 – 1 || 4 || 0 || 0 |- | 8. 10. 2020. || [[Reykjavík]] || {{NOG|ISL}} – {{NOG-D|RUM}} || 2 – 1 || [[Kvalifikacije za Evropsko prvenstvo u nogometu 2020 – baraž|Kvalifikacije za EP 2020. – baraž]] || 3 || 0 || 0 |} === Prijateljske === {|class="wikitable" style=" text-align:center; width:80%; font-size:100%;" ! Datum ! Mjesto ! Utakmica ! Rezultat !width=20| {{žuti karton}} !width=20| {{crveni karton|2}} !width=20| {{crveni karton}} |- | 30. 4. 2003. || [[Budimpešta]] || {{NOG|MAĐ}} – {{NOG-D|LUX}} || 5 – 1 || 0 || 0 || 0 |- | 28. 4. 2004. || [[Innsbruck]] || {{NOG|AUT}} – {{NOG-D|LUX}} || 4 – 1 || 4 || 0 || 0 |- | 15. 11. 2006. || [[Prag]] || {{NOG|ČEŠ}} – {{NOG-D|DAN}} || 1 – 1 || 4 || 0 || 0 |- | 7. 2. 2007. || [[Saint-Denis]] || {{NOG|FRA}} – {{NOG-D|ARG}} || 0 – 1 || 5 || 0 || 0 |- | 22. 8. 2007. || [[Sarajevo]] || {{NOG|BIH}} – {{NOG-D|HRV}} || 3 – 5 || 0 || 0 || 0 |- | 5. 9. 2009. || [[Enschede]] || {{NOG|NIZ}} – {{NOG-D|JAP}} || 3 – 0 || 4 || 0 || 0 |- | 18. 11. 2009. || [[Cesena]] || {{NOG|ITA}} – {{NOG-D|ŠVE}} || 1 – 0 || 4 || 0 || 0 |- | 3. 3. 2010. || [[Volos]] || {{NOG|GRČ}} – {{NOG-D|SEN}} || 0 – 2 || 5 || 0 || 0 |- | 11. 8. 2010. || [[Donjeck]] || {{NOG|UKR}} – {{NOG-D|NIZ}} || 1 – 1 || 2 || 0 || 0 |- | 12. 10. 2010. || [[Zagreb]] || {{NOG|HRV}} – {{NOG-D|NOR}} || 2 – 1 || 2 || 0 || 0 |- | 14. 8. 2013. || [[Sarajevo]] || {{NOG|BIH}} – {{NOG-D|SAD}} || 3 – 4 || 1 || 0 || 0 |- | 5. 3. 2014. || [[Bruxelles]] || {{NOG|BEL}} – {{NOG-D|OBS}} || 2 – 2 || 4 || 0 || 0 |- | 1. 6. 2014. || [[Mönchengladbach]] || {{NOG|NJE}} – {{NOG-D|KAM}} || 2 – 2 || 3 || 0 || 0 |- | 4. 6. 2014. || [[Perugia]] || {{NOG|ITA}} – {{NOG-D|LUX}} || 1 – 1 || 3 || 0 || 0 |- | 17. 11. 2015. || [[Skoplje]] || {{NOG|MAK}} – {{NOG-D|LBN}} || 0 – 1 || 0 || 0 || 0 |- | 31. 8. 2016. || [[Antalya]] || {{NOG|TUR}} – {{NOG-D|RUS}} || 0 – 0 || 1 || 0 || 0 |- | 22. 3. 2017. || [[Dortmund]] || {{NOG|NJE}} – {{NOG-D|ENG}} || 1 – 0 || 0 || 0 || 0 |- | 11. 11. 2017. || [[Moskva]] || {{NOG|RUS}} – {{NOG-D|ARG}} || 0 – 1 || 0 || 0 || 0 |- | 20. 11. 2018. || [[Pariz]] || {{NOG|FRA}} – {{NOG-D|URU}} || 1 – 0 || 3 || 0 || 0 |- | 15. 11. 2019. || [[Budimpešta]] || {{NOG|MAĐ}} – {{NOG-D|URU}} || 1 – 2 || 2 || 0 || 0 |} == Reference == {{refspisak}} == Vanjski linkovi == * [https://www.worldfootball.net/referee_summary/damir-skomina/ Profil] na ''worldfootball.net'' {{en simbol}} * [https://eu-football.info/_referee.php?id=2568 Profil] na ''eu-football.info'' {{en simbol}} {{UEFA elitne sudije}} {{IFFHS najbolji svjetski sudija}} {{Sudije na Euru 2012.}} {{Sudije na Euru 2016.}} {{Sudije na FIFA Kupu konfederacija 2017.}} {{Sudije na SP u nogometu 2018.}} {{Sudije u finalima KEŠ-a/Lige prvaka}} {{Sudije u finalima Kupa UEFA/Evropske lige}} {{Sudije UEFA Superkupa}} {{Normativna kontrola}} {{DEFAULTSORT:Skomina, Damir}} [[Kategorija:Rođeni 1976.]] [[Kategorija:Živi ljudi]] [[Kategorija:Biografije, Koper]] [[Kategorija:Slovenske nogometne sudije]] [[Kategorija:Sudije u UEFA Ligi prvaka]] [[Kategorija:Sudije u UEFA Evropskoj ligi]] essnnx7b1zoaoeq59gkwnkfm17adfvf 14 515532 3673857 2024-12-15T18:20:52Z KWiki 9400 Nova stranica: {{Commonscat|People of Koper}} [[Kategorija:Koper|Biografije]] 3673857 wikitext text/x-wiki {{Commonscat|People of Koper}} [[Kategorija:Koper|Biografije]] atfj631860mjpn24qu8sgeuzgoijznd 0 515533 3673874 2024-12-15T20:32:59Z Astrameri 151645 Novi članak 3673874 wikitext text/x-wiki {{Infokutija biografija | ime = Josip Magdić | slika = | veličina_slike = | opis = | datum_rođenja = {{Datum rođenja|1937|03|19}} | mjesto_rođenja = [[Ogulin]] | datum_smrti = {{Datum smrti i godine|2020|11|26|1937|03|19}} | mjesto_smrti = [[Ogulin]] | zanimanje = Kompozitor i dirigent }} '''Josip Magdić''' ([[Ogulin]], 19. mart 1937. - Ogulin, 26. novembar 2020.) je u [[Bosna i Hercegovina|Bosnu i Hercegovinu]] došao 1970. godine, gdje se posvetio komponovanju i pedagoškoj djelatnosti, što je rezultiralo bogatim opusom različitih žanrovskih opredjeljenja. Pored izuzetnog kompozitorskog stvaralaštva, posebno važna funkcija je bila osnivanje i rukovođenje ansamblima za novu muziku nazvane „Momus“ i „Masmantra“, a to je bio i jedan od pokretača ''Dana muzičkog stvaralaštva BiH''. Njegova [[Kompozitor|kompozitorska]] interesovanja su širokog ambitusa: vokalna, instrumentalna i vokalno-instrumentalna muzika za soliste, manje ili veće sastave.<ref name=":0">{{Cite book|last=Čaušević|first=Merima|title=Muzika za klavir u Bosni i Hercegovini 1945-1992|publisher=Pedagoški fakultet Univerziteta u Sarajevu|year=2016|isbn=978-9958-9461-9-6|location=Sarajevo|pages=|language=bosanski jezik}}</ref> == Biografija == Magdić se još kao gimnazijalac počeo ozbiljnije pripremati za muzičko školovanje. U srednjoj muzičkoj školi u [[Zagreb|Zagrebu]] uči svirati [[Rog (instrument)|rog]], ali i predmete koji nisu bili vezani za rog i koji su širili njegova praktična i teorijska znanja. Zatim upisuje Pedagošku akademiju koju apsolvira 1960. godine s najvišim ocjenama kod poznatih profesora Z. Grgoševića, J. Magdalenića, H. Pettana.<ref name=":1">{{Cite book|last=Čavlović|first=Ivan|title=Historija muzike u Bosni i Hercegovini|publisher=Muzička akademija Univerziteta u Sarajevu|year=2011|isbn=978-9958-689-05-5|location=Sarajevo}}</ref> Na studij kompozicije dolazi kao zreo [[muzičar]] i s već nekim priznatim [[Kompozitor|kompozitorskim]] radovima. Nakon savjeta profesora Stjepana Šuleka da pričeka još jednu godinu, jer trenutno nije bilo mjesta u njegovoj klasi, Magdić odlazi u [[Ljubljana|Ljubljanu]] u klasu Lucijana M. Škerjanca. U kompoziciji brzo napreduje radeći znatno više od zahtijeva nastavnog programa. Studij završava za tri godine, a zatim upisuje i studij dirigovanja u klasi D. Švare i postdiplomski studij iz kompozicije kod Škerjanca, koji završava 1966. godine.<ref name=":1" /> Od 1970. do 1994. godine Magdić radi u [[Sarajevo|Sarajevu]] kao pedagog, [[dirigent]], reproduktivni umjetnik i aktivan društveni radnik. Na [[Muzička akademija u Sarajevu|Muzičkoj akademiji u Sarajevu]] je od 1970. predavač teorijskih predmeta, od 1972. docent, a 1985. godine redovni [[profesor]] kompozicije, orkestracije, polifonije i fuge, u čijoj klasi su studirali brojni kompozitori među kojima M. Milićević, R. Mehdić, F. Đurović,  A. Kezić, J. Osmanagić, V. Cvijetić Dutina, S. Bukvich Nichols, G. Gjevelekaj, S. Mehinović, E. Zonić, A. Sijarić. Osnivač je ansambala "Momus" i "Masmantra", te elektroakustičke radionice ''EAR''. U Udruženju kompozitora BiH djelovao je kao sekretar, a zatim i kao predsjednik. Od 1984. do 1986. bio je sekretar jugoslavenskog ogranka Internacionalnog društva za savremenu muziku. Jedan je od organizatora manifestacije ''Dani muzičkog stvaralaštva''. U istom periodu dobija značajne nagrade, među kojima se ističu nagrada [[Savez komunističke omladine Jugoslavije|SKOJ]]-a 1969, [[Šestoaprilska nagrada Grada Sarajeva|Šestoaprilska nagrada grada Sarajeva]] 1986, nagrada IX međunarodnog konkursa elektroakustičke glazbe u Bourgesu za Muziku za klarinet, saz i elektroniku, op. 87 (1981) i mnoge druge. Ostaje u Sarajevu za vrijeme opsade i bavi se pedagoškim i umjetničkim radom, a djeluje aktivno i u HKD „Napredak“. Njegova djela iz ovog perioda spadaju u najvrednije umjetničke dokumente sarajevskih ratnih godina.<ref name=":2">{{Cite web|url=https://unsa.ba/index.php/novosti/memoriam-josip-magdic-ogulin-19-3-1937-26-11-2020|title=In memoriam: Josip Magdić|date=30. 11. 2020|website=unsa.ba|access-date=15. 12. 2024}}</ref> Godine 1994. odlazi u Zagreb, postaje članom Hrvatskog društva skladatelja te biva izabran za profesora na Muzičkoj akademiji, gdje se zadržava do odlaska mirovinu 2007. godine. Magdić je preminuo 26. novembra 2020. godine u rodnom gradu, Ogulinu. == Djela == Opus Josipa Magdića broji preko 250 djela, izvođenih i nagrađivanih diljem svijeta. Vokalna djela:<ref name=":2" /> * ''Popule meus'' za mješoviti hor, 1988.; * ''Iam hiems'' za mješoviti hor, 1988.; Djela za solo instrument:<ref name=":2" /> * ''Aforizmi'' za flautu, 1963.; * ''Asonanca'' za klarinet, 1965.; * ''Preludio alatorico'' za klavir, 1970.; * ''Bendbaša'' za klavir, 1992.; * ''Prkosni'' ''preludij'' ''s'' ''gelerom'' za orgulje, 1992.; * ''Sarajevske ratne razglednice'' za orgulje, 1993. == Reference == <references /> [[Kategorija:Kompozitori]] [[Kategorija:Biografije, Ogulin]] [[Kategorija:Rođeni 1937.]] [[Kategorija:Umrli 2020.]] [[Kategorija:Šestoaprilska nagrada]] [[Kategorija:Hrvatsko kulturno društvo "Napredak"]] 5sy8mbpa5rb2lm0htklda6yr1eg2eja 3673920 3673874 2024-12-16T11:13:14Z Panasko 146730 3673920 wikitext text/x-wiki {{Infokutija biografija | ime = Josip Magdić | slika = | veličina_slike = | opis = | datum_rođenja = {{Datum rođenja|1937|03|19}} | mjesto_rođenja = [[Ogulin]] | datum_smrti = {{Datum smrti i godine|2020|11|26|1937|03|19}} | mjesto_smrti = [[Ogulin]] | zanimanje = Kompozitor i dirigent }} '''Josip Magdić''' (19. mart 1937 - 26. novembar 2020.) bio je hrvatski i bosanskohercegovački kompozitor i dirigent koji je 1970. došao u [[Bosna i Hercegovina|Bosnu i Hercegovinu]] došao gdje se posvetio komponovanju i pedagoškoj djelatnosti, što je rezultiralo bogatim opusom različitih žanrovskih opredjeljenja. Pored izuzetnog kompozitorskog stvaralaštva, posebno važna funkcija je bila osnivanje i rukovođenje ansamblima za novu muziku nazvane „Momus“ i „Masmantra“, a to je bio i jedan od pokretača ''Dana muzičkog stvaralaštva BiH''. Njegova [[Kompozitor|kompozitorska]] interesovanja su širokog ambitusa: vokalna, instrumentalna i vokalno-instrumentalna muzika za soliste, manje ili veće sastave.<ref name=":0">{{Cite book|last=Čaušević|first=Merima|title=Muzika za klavir u Bosni i Hercegovini 1945-1992|publisher=Pedagoški fakultet Univerziteta u Sarajevu|year=2016|isbn=978-9958-9461-9-6|location=Sarajevo|pages=|language=bosanski jezik}}</ref> == Biografija == Rođen je 19. marta 1937. u [[Ogulin|Ogulinu]]. Magdić se još kao gimnazijalac počeo ozbiljnije pripremati za muzičko školovanje. U srednjoj muzičkoj školi u [[Zagreb|Zagrebu]] uči svirati [[Rog (instrument)|rog]], ali i predmete koji nisu bili vezani za rog i koji su širili njegova praktična i teorijska znanja. Zatim upisuje Pedagošku akademiju koju apsolvira 1960. s najvišim ocjenama kod poznatih profesora Z. Grgoševića, J. Magdalenića, H. Pettana.<ref name=":1">{{Cite book|last=Čavlović|first=Ivan|title=Historija muzike u Bosni i Hercegovini|publisher=Muzička akademija Univerziteta u Sarajevu|year=2011|isbn=978-9958-689-05-5|location=Sarajevo}}</ref> Na studij kompozicije dolazi kao zreo [[muzičar]] i s već nekim priznatim [[Kompozitor|kompozitorskim]] radovima. Nakon savjeta profesora Stjepana Šuleka da pričeka još jednu godinu, jer trenutno nije bilo mjesta u njegovoj klasi, Magdić odlazi u [[Ljubljana|Ljubljanu]] u klasu Lucijana M. Škerjanca. U kompoziciji brzo napreduje radeći znatno više od zahtijeva nastavnog programa. Studij završava za tri godine, a zatim upisuje i studij dirigovanja u klasi D. Švare i postdiplomski studij iz kompozicije kod Škerjanca, koji završava 1966.<ref name=":1" /> Od 1970. do 1994. Magdić radi u [[Sarajevo|Sarajevu]] kao pedagog, [[dirigent]], reproduktivni umjetnik i aktivan društveni radnik. Na [[Muzička akademija u Sarajevu|Muzičkoj akademiji u Sarajevu]] je od 1970. predavač teorijskih predmeta, od 1972. docent, a 1985. redovni [[profesor]] kompozicije, orkestracije, polifonije i fuge, u čijoj klasi su studirali brojni kompozitori među kojima M. Milićević, R. Mehdić, F. Đurović,  A. Kezić, J. Osmanagić, V. Cvijetić Dutina, S. Bukvich Nichols, G. Gjevelekaj, S. Mehinović, E. Zonić, A. Sijarić. Osnivač je ansambala "Momus" i "Masmantra", te elektroakustičke radionice ''EAR''. U Udruženju kompozitora BiH djelovao je kao sekretar, a zatim i kao predsjednik. Od 1984. do 1986. bio je sekretar jugoslavenskog ogranka Internacionalnog društva za savremenu muziku. Jedan je od organizatora manifestacije ''Dani muzičkog stvaralaštva''. U istom periodu dobija značajne nagrade, među kojima se ističu nagrada [[Savez komunističke omladine Jugoslavije|SKOJ]]-a 1969, [[Šestoaprilska nagrada Grada Sarajeva|Šestoaprilska nagrada grada Sarajeva]] 1986, nagrada IX međunarodnog konkursa elektroakustičke glazbe u Bourgesu za Muziku za klarinet, saz i elektroniku, op. 87 (1981.) i mnoge druge. Ostaje u Sarajevu za vrijeme opsade i bavi se pedagoškim i umjetničkim radom, a djeluje aktivno i u HKD "Napredak". Njegova djela iz ovog perioda spadaju u najvrednije umjetničke dokumente sarajevskih ratnih godina.<ref name=":2">{{Cite web|url=https://unsa.ba/index.php/novosti/memoriam-josip-magdic-ogulin-19-3-1937-26-11-2020|title=In memoriam: Josip Magdić|date=30. 11. 2020|website=unsa.ba|access-date=15. 12. 2024}}</ref> Godine 1994. odlazi u Zagreb, postaje članom Hrvatskog društva skladatelja te biva izabran za profesora na Muzičkoj akademiji, gdje se zadržava do odlaska mirovinu 2007. godine. Magdić je preminuo 26. novembra 2020. u rodnom gradu, Ogulinu. == Djela == Opus Josipa Magdića broji preko 250 djela, izvođenih i nagrađivanih diljem svijeta. Vokalna djela:<ref name=":2" /> * ''Popule meus'' za mješoviti hor, 1988; * ''Iam hiems'' za mješoviti hor, 1988; Djela za solo instrument:<ref name=":2" /> * ''Aforizmi'' za flautu, 1963; * ''Asonanca'' za klarinet, 1965; * ''Preludio alatorico'' za klavir, 1970; * ''Bendbaša'' za klavir, 1992; * ''Prkosni'' ''preludij'' ''s'' ''gelerom'' za orgulje, 1992; * ''Sarajevske ratne razglednice'' za orgulje, 1993. == Reference == <references /> [[Kategorija:Kompozitori]] [[Kategorija:Biografije, Ogulin]] [[Kategorija:Rođeni 1937.]] [[Kategorija:Umrli 2020.]] [[Kategorija:Šestoaprilska nagrada]] [[Kategorija:Hrvatsko kulturno društvo "Napredak"]] [[Kategorija:Hrvatski kompozitori]] [[Kategorija:Bosanskohercegovački kompozitori]] [[Kategorija:Hrvatski dirigenti]] [[Kategorija:Bosanskohercegovački dirigenti]] sg5g6m0xjt85trycc7i8ogpogss62gh 3 515534 3673882 2024-12-15T23:21:53Z KWiki 9400 Nova stranica: {{Dobrodošlica}} 3673882 wikitext text/x-wiki {{Dobrodošlica}} gyjoyp37v3u06w731wtwzjdah9c91ny 0 515535 3673891 2024-12-16T02:32:23Z KWiki 9400 KWiki premjestio je stranicu [[UEFA Liga nacija 2018/19 – liga A]] na [[UEFA Liga nacija 2018/2019 – liga A]] 3673891 wikitext text/x-wiki #PREUSMJERI [[UEFA Liga nacija 2018/2019 – liga A]] bd44i141ulww9wpg5tu9q5k2dex7vdy 0 515536 3673893 2024-12-16T02:32:39Z KWiki 9400 KWiki premjestio je stranicu [[UEFA Liga nacija 2018/19 – liga B]] na [[UEFA Liga nacija 2018/2019 – liga B]] 3673893 wikitext text/x-wiki #PREUSMJERI [[UEFA Liga nacija 2018/2019 – liga B]] lwmpwfutmi201oi201uoeu7upu2jv6b 0 515537 3673895 2024-12-16T02:32:56Z KWiki 9400 KWiki premjestio je stranicu [[UEFA Liga nacija 2018/19 – liga C]] na [[UEFA Liga nacija 2018/2019 – liga C]] 3673895 wikitext text/x-wiki #PREUSMJERI [[UEFA Liga nacija 2018/2019 – liga C]] gqyoyvl9r7ciefo27ffz01hn81fo0kh 0 515538 3673897 2024-12-16T02:33:15Z KWiki 9400 KWiki premjestio je stranicu [[UEFA Liga nacija 2018/19 – liga D]] na [[UEFA Liga nacija 2018/2019 – liga D]] 3673897 wikitext text/x-wiki #PREUSMJERI [[UEFA Liga nacija 2018/2019 – liga D]] qxlwill5zj4rqq28ph1ui2dzjq1m267