Элĕк (Элĕк районĕ)

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11.xsd" version="0.11" xml:lang="cv">
  <siteinfo>
    <sitename>Википеди</sitename>
    <dbname>cvwiki</dbname>
    <base>https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%C4%95%D0%BF_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0</base>
    <generator>MediaWiki 1.44.0-wmf.6</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">Медиа</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">Ятарлă</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">Сӳтсе явасси</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">Хутшăнакан</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">Хутшăнаканăн канашлу страници</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">Википеди</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">Википеди сӳтсе явмалли</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">Ӳкерчĕк</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">Ӳкерчĕке сӳтсе явмалли</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">MediaWiki</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">MediaWiki сӳтсе явмалли</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">Шаблон</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">Шаблона сӳтсе явмалли</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">Пулăшу</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">Пулăшăва сӳтсе явмалли</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">Категори</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">Категорине сӳтсе явмалли</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Модуль</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Обсуждение модуля</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>Элĕк (Элĕк районĕ)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2413</id>
    <revision>
      <id>841991</id>
      <parentid>628885</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841991</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13770" sha1="0vakl2y5khyc1rhjd7nr0lp9huhtg09" xml:space="preserve">{{ПВ-Раççей
 |статус                   = Ял
 |чăвашла çĕлĕк         = Элĕк
 |тăван çĕлĕк    = [[File:Alikovo.jpg|center|350px|Элĕк сали, тӳперен сăнасан.]]
 |герб                     = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав                     = Flag of Chuvashia.svg
  |lat_deg =55 |lat_min =44 |lat_sec = 9
  |lon_deg =46 |lon_min =44 |lon_sec = 8
  |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
  |CoordScale = 
 |ЯндексКартти              = 
 |регион карттин пысăккăшĕ     = 
 |район карттин пысăккăшĕ      = 
 |регион                   = Чăваш Ен
 |регион тапăлра         = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ               = Муниципаллă район
 |район                    = Элĕк районĕ
 |район тапăлра          = Элĕк районĕ{{!}}Элĕк
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ            = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх                = Элĕк ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра      = Элĕк ял тăрăхĕ{{!}}Элĕк
 |шалти пайлану       = 
 |пуçлăх                    = 
 |никĕсленĕ вăхăт           = 
 |пĕрремĕш асăну        = 
 |малтанхи ятсем            = Элĕк
 |статус                 = 
 |лаптăк                  = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ         = 
  |пурăнан халăх               = 2653 
  |халăх çыравĕн çулĕ            = 2010
  |йышлăх               = 
  |агломераци             = 
  |наци йышĕ     = 98 % чăвашсем
  |конфесси йышĕ = православисем
  |этнохороним             = элĕксем
 |вăхăт тăрăхĕ             =
 |почтă индексĕ          = 429260
 |почтă индексĕсем         = 
 |телефон кочĕ           = 83535
 |автомобиль кочĕ        = 
 |цифрăллă идентификатор   = 97205873001
 |категори Commons-ра      = 
 |сайт                     = 
}}
{{Пĕлтерĕшсем|Элĕк (пĕлтерĕшсем)}}
'''Элĕк''', — [[Чăваш Ен]]ĕн [[Элĕк районĕ]]н администрацийĕ вырнаçнă ял, [[Элĕк ял тăрăхĕ]]н тĕпĕ шутланать.

== Ял тытăмĕ, халăх йышĕ ==
Элĕкре пĕтĕмпе 10 урам: 60 çул Октябрь, Парк, Прохор Иванов, Коммуна, Тухăç, Çурçĕр, Колхоз, Совет, Сад, Хыр урамĕсем. 

Салара ытларах пайĕпе пĕр хутлă çуртсем лараççĕ. Çавăн пекех икĕ-виçĕ хутлисем те пур.

Элĕкре 2010-мĕш  çулхи çыравпа ялта 2653 çын, çав шутра 1245 арçын, 1408 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;..

=== Çутĕçпе культура ===
[[Ӳкерчĕк:Аликовская церковь.JPG‎‎|thumb|Элĕкри Турă амăшĕ вилнин асăну чиркĕвĕ‎]]
[[Image:‎‎‎‎Элĕк_культура_керменĕ.jpg‎‎|thumb|Культура керменĕ‎]]
Кунта [[И. Я. Яковлев ячĕллĕ Элĕк вăтам шкулĕ|И. Я. Яковлев ячĕллĕ вăтам шкул]], [[Элĕкри мусăк шкулĕ]], [[ӳнер шкулĕ]], [[Элĕкри литературăпа тăван ен тĕпчев музейĕ|Литературăпа тăван ен тĕпчев музейĕ]], икĕ [[вулавăш]], [[культура керменĕ]] пур. [[Чăваш чĕлхи]]пе &quot;[[Пурнăç çулĕпе (хаçат)|Пурнăç çулĕпе]]&quot; [[хаçат]] тухса тăрать. Салара [[Элĕк халăх театрĕ|Халăх театрĕ]] ĕçлет. Кермен çумĕнче [[Валинке (фольклор ушкăнĕ)|&quot;Валинке&quot; фольклор ушкăнĕ]] йĕркеленĕ.

===Спорт ===

== Çыхăну тата массăллă информаци хатĕрĕсем ==

* '''Çыхăну''': УАО «[[Волгателеком]]», [[Би Лайн]], [[МТС]], [[Мегафон]]. [[ADSL тетел технологийĕ]]сем саралнă.
* '''Хаçат-журналсем:''' Элĕк район хаçачĕ &quot;[[Пурнăç çулĕпе (хаçат)]]&quot; - [http://www.smi21.ru/?mode=branch&amp;path=branch,orgs&amp;branch=1&amp;orgs=15]. Чăвашла пичетленсе тухать. 
 
* '''Инçекурав:''' Халăх эфирлă тата спутниклă инçекуравпа усă курать, кабеллĕ телевидени çук. Эфирлă инçекурав РТР шутĕнчи наци каналĕпе чăвашла тата вырăсла кăларăмсене кăтартать.

=== Çул-йĕр ===
[[Шупашкар]]тан 67 çухрăмра ларать. '''Элĕке''' республика шайĕнчи [[Шупашкар]] — Элĕк — [[Етĕрне]] тата [[Шупашкар]] — [[Нурăс]] — Элĕк [[автомобиль çулĕ]]сем иртеççĕ.

== Кун-çулĕ ==
Элĕке пĕрремĕш хут [[1486]] çулта асăннă. Ӗлĕк-авал ку вырăнта [[юман (йывăç)|юман]] вăрманĕ мăнаçланса ларнă. Юнашар вырнаçнă [[Юманлăх]] ял ячĕ çакна аса илтерет.

«Элĕк» ойконим çын ятĕнчен пулса кайнă. Ял Шапа Ушкăн Варĕ текен вырăнтан йĕркеленсе кайнă. Хăй вăхăтĕнче В. К. Магницкий пухса хатĕрленĕ авалхи тĕне кĕмен чăваш арçын ячĕсен шутĕнче Элĕк, Элекки, Элекке, Элеккей ятсем пур. Архив хучĕсенче Элĕк ялĕ Аликасы, Аликово, Успенское ятсемпе çыхăннă. Вырăсла çырнă хутсенче тиексем чăваш ячĕсене калаçура илтĕннĕ пек çырайман, чылайăшне вырăсла май улăштарнă. Çавăнпа та Элĕк сăмахран Алик, Аликово пулса кайнă. &lt;blockquote&gt;«Под названием деревня Аликасы Курмышского уезда, с. Аликово упоминается во владенной записи, данной в [[1694]] году Чебоксарскому Успенскому монастырю», &lt;/blockquote&gt; тесе çырнă ĕлĕкхи вăхăтра. 

Элĕк çумне «Успенское» сăмах вара ялта 1744 çулта чиркӳ туса лартсан хушăннă. Элĕк чиркĕвне парнеленĕ, Елисаветă Петровнă патшара ларнă вăхăтра кăларнă пĕр турă кĕнекинче çапла çырса хунă: &lt;blockquote&gt;«Сия книга изготовлена типографией, а по приказу преосвященного Димитрия, Епископа Нижегородского Палатою отдана безденежно декабря 3 дня 1747 г. В Курмышском уезде новокрещенного села Успенское, Аликово тож, новостроенно у новокрещенных церкви».&lt;/blockquote&gt; 

[[1907]] çулта 230 çын, [[1926]] çулта 68 килте 271 çын пурăннă. [[1854]] çулта Элĕкре шкул уçăлнă.  

Çак çултан пуçласа вара Элĕк сала (чиркӳллĕ ял) пулса тăнă. [[1782]] çулта Элĕкре йывăçран çĕнĕ чиркӳ туса лартнă, вăл икĕ астуллă пулнă. Салари виççĕмĕш чиркĕве вара [[1901]] çулта туса лартнă. Элĕк сали [[XVIII ĕмĕр]] вĕçнелле Шăмат вулăсне кĕнĕ, каярахпа хăй те вулас тĕпĕ пулса 67 яла тытăма кĕртет. [[1918]] çулта вулĕçтăвком, ял Канашĕ туса хунă. [[1859]] çулта Элĕкре 48 кил шутланнă, 207 çын пурăннă.

== Экономика ==
=== Банк, финансă ĕçĕсем ===
[[Ӳкерчĕк:Alikovo SBRF.JPG|thumb|РФ Перекет банкĕн Элĕкри уйрăмĕ.]]
Элĕк районĕнче Раççей Перекет банкĕпе Раççей ял хуçалăх банкĕ ĕçлет.

=== Сутă-илӳ ===
[[Ӳкерчĕк:Univermag Alikovo.jpg|Сутă-илӳ центрĕ |thumb|220px]]
Кашни кĕçнерни кун Сутă-илӳ центрĕ çумĕнчи лапамра тата Пушкин урамĕнче Элĕк ярмăрки иртет. Тĕрлĕ çĕртен килнĕ сутăçсем район халăхне таварпа тивĕçтереççĕ&lt;ref&gt;[http://chuvash.org/news/13025.html Элӗксем йӳнӗпе туянтарасшӑн]&lt;/ref&gt;.

=== Апат-çимĕç промăçлăхĕ ===

== Паллă çынсем&lt;ref&gt;&quot;Аликовская энциклопедия&quot;, редколлегия: Ефимов Л.А., Ефимов Е.Л., Ананьев А. А., Терентьев Г. К., Шупашкар, 2009, ISBN 978-5-7670-1630-3.&lt;/ref&gt;==
* Агафонов Иван Алексеевич — Элĕк районĕн Хисеп кĕнекинче. 
* Васильев Владимир Александрович — истори ăслăхĕсен кандидачĕ.
* [[Иванов Геннадий Валентинович]] — физика-математика ăслăхĕсен кандидачĕ.
* Иванов Валентин Иванович — Элĕк районĕн Хисеп кĕнекинче.
* [[Иванова Зинаида Валентиновна]] — ял хуçалăх ăслăхĕсен кандидачĕ.
* Игнатьев Давыд Сергеевич — Чăваш Республикин ял хуçалăх тава тивĕçлĕ ĕçченĕ.
* [[Кириллова Ирина Юрьевна]] — филологи ăслăхĕсен тухтăрĕ.
* [[Ларионов Никита Ларионович]] — чăваш [[çыравçă|çыравçи]], [[сăвăç]]и.
* [[Лебедева Людмила Ивановна]], - Чăваш Енĕн тава тивĕçлĕ вĕрентӳçи.
* [[Михайлов Кирилл Иванович]], - Чăваш Енĕн тава тивĕçлĕ вĕрентӳçи.
* Мулюкова Юлия Алексеевна — Чăваш Енĕн тава тивĕçлĕ вĕрентӳçи.
* [[Никандрова Дина Андреевна]], - Чăваш Енĕн Тава тивĕçлĕ вĕрентӳçи.
* Порохонькин Кузьма Прохорович — Элĕк районĕн Хисеп кĕнекинче. 
* [[Сергеева Мария Сергеевна]], - Чăваш Енĕн тава тивĕçлĕ вĕрентӳçи.
* [[Судакова Роза Егоровна]], - Чăваш Енĕн тава тивĕçлĕ вĕрентӳçи.
* Трофимов Валерий Афанасьевич — хими ăслăхĕсен кандидачĕ.
* Трофимов Гелий Афанасьевич — медицина ăслăхĕсен кандидачĕ, СПКĂТИ ĕçтешĕ
* [[Чигаева Светлана Ивановна]] — философ-тĕпчевçĕ. 
* [[Шумилов Валерий Серафимович]], - Чăваш Енĕн тава тивĕçлĕ вĕрентӳçи.

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

==Вуламалли==
* &quot;Аликовская энциклопедия&quot;, редколлегия: Ефимов Л.А., Ефимов Е.Л., Ананьев А. А., Терентьев Г. К., [[Шупашкар]], 2009, ISBN 978-5-7670-1630-3.
* [[Ефимов Лев Архипович|Л. А. Ефимов]], &quot;Элĕк Енĕ&quot;, Элĕк, [[1994]].
* В. К. Магницкий, &quot;Чувашские языческие имена

* &quot;Аликовскому району 75 лет&quot;, Л. А. Ефимов пуçтарнă, Шупашкар, 2002. 

==Каçăсем==
* [http://gov.cap.ru/home/57/biblioneka_sayt/nachalo.htm Культура керменĕ]
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/а.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем]
* [http://chuvash.org/news/6006.html Элĕк районĕнче «Элĕкри пĕчĕк мисс» конкурс иртнĕ]

== Фотопухăм ==
&lt;center&gt;
&lt;gallery&gt;
Ӳкерчĕк:Alikovo dachi.JPG|Аякра Элĕкре пурăнакан халăхăн пахчисем курăнаççĕ.‎
Ӳкерчĕк:Alikovo Cvetochnaja.JPG|Чечеклĕ урам
Ӳкерчĕк:Alikovo bridge.JPG|Урмая çитмелли сукмак
Ӳкерчĕк:HelhemFSK.JPG|Физкультурăпа спорт комплексĕ
Ӳкерчĕк:AlikovoPost.JPG|Элĕк районĕн çыхăну уйрăмĕ
Ӳкерчĕк:Аликово Парк культуры.JPG|Элĕк ялĕн канупа культура паркĕ.
&lt;/center&gt;
&lt;/gallery&gt;

{{Элĕк ял тăрăхĕ}}

[[Категори:Чăваш Енĕн Элĕк районĕ]]</text>
      <sha1>0vakl2y5khyc1rhjd7nr0lp9huhtg09</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Çĕнĕ Пăва</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2778</id>
    <revision>
      <id>841939</id>
      <parentid>800529</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841939</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7221" sha1="f2apyvavb68m0s7jykx89d0t9awe3em" xml:space="preserve">{{Пĕлтерĕшсем|Пăва (пĕлтерĕшсем)}}
{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк = Çĕнĕ Пăва
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
 |lat_deg =55.154220 
 |lon_deg =47.832261 
 |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
 |CoordScale = 
 |ЯндексКартти = 
 |регион карттин пысăкăшĕ = 
 |район карттин пысăкăшĕ = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх = Курнавăш ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра = Курнавăш ял тăрăхĕ{{!}} Курнавăш 
 |пуçлăх = 
|никĕсленĕ вăхăт = 
 |пĕрремĕш асăну = 
 |малтанхи ятсем = 
 |статус = 
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
 |пурăнан халăх = 475&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D# 2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
 |халăх çыравĕн çулĕ = 2010
 |йышлăх = 
 |агломераци = 
 |наци йышĕ = чăвашсем
 |конфесси йышĕ = 
 |этнохороним = 
 |вăхăт тăрăхĕ =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ = 429384
 |почтă индексĕсем = 
 |телефон кочĕ = 83549
 |автомобиль кочĕ = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор = 97255830004
 |категори Commons-ра = 
 |сайт = 
 }}


'''Çĕнĕ Пăва''', — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районĕнчи]] [[ял]].

[[1927]] çулчен '''Пăва''' ятлă пулнă.

==Тавралăхĕ==
[[Пăва (юханшыв)|Пăва]] юханшыв хĕрринче вырнаçнă. 

==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 475 çын, çав шутра 243 арçын, 232 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;. [[2004]] çулта кунта 213 кил пулнă, пурĕ 645 çын пурăннă. [[Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçи]]не 212 çын хутшăннă, вĕсенчен 115 çапăçусенче пуçĕсене хунă.

Ялта [[Çĕнĕ Пăва телефон станциĕ|телефон станциĕ]], [[Çĕнĕ Пăва ял вулавăшĕ|ял вулавăшĕ]], [[Çĕнĕ Пăва вăтам шкулĕ|вăтам шкул]],  [[Çĕнĕ Пăва культура çурчĕ|культура çурчĕ]], [[Çĕнĕ Пăва çыхăну уйрăмĕ|çыхăну уйрăмĕ]], [[Çĕнĕ Пăва фельдшер-аккушер пункчĕ|фельдшер-аккушер пункчĕ]] пур.

==Кун-çулĕ==
Яла [[XVII ĕмĕр]] пуçламăшĕнче Цыгановсем никĕсленĕ. Вĕсем хальхи [[Чăваш Енĕн Вăрмар районĕ|Вăрмар районĕ]] вырăнĕсенчен кунта куçса килнĕ. Çак вăхăтрах кунта христиан тĕнне вăйпа кĕртессинчен çылăнса тарнă темиçе тутар кил-йышĕ килсе вырнаçнă. [[1820]] — кунта пурăнакан 40 çын [[христиан тĕнĕ|христиан тĕнне]] йышăнма килĕшнĕ.

[[1921]] çулхи [[чӳк, 19|чӳк уйăхĕн 19]] [[Тетюш уесĕ|Тетюш уесĕн]] [[Курнавăш вулăсĕ|Курнавăш вулăсне]], каярах вара [[1927|1927-мĕш]] çулчен [[Патăръел уесĕ|Патăръел уесĕн]] [[Курнавăш вулăсĕ|Курнавăш вулăсне]] кĕнĕ. 

[[1927]] çулхи [[юпа, 1|юпа уйăхĕн 1]] [[Чăваш Енĕн Кĕçĕн Елчĕк районĕ|Кĕçĕн Елчĕк районне]] кĕнĕ. [[1935]] çулхи [[çу, 19|çу уйăхĕн 19]] хыççăн [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районне]], [[1962]] çулхи [[раштав, 10|раштав уйăхĕн 20]] хыççăн [[Чăваш Енĕн Патăръел районĕ|Патăръел районне]], [[1965]] çулхи [[пуш, 14|пуш уйăхĕн 14]] хыççăн хальхи вăхăт таран [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районне]] кĕрет.

[[1892]] çулта ялта 2 класлă шкул никĕсленĕ. Ун хыççăн вăл пуçламăш, тулли мар вăтам шкул пулса тăнă. [[1937]] çулта вара [[вăтам шкул]] туса хунă. 

[[1929]] çулта кунта «[[Сатурн (Çĕнĕ Пăва колхозĕ)|Сатурн]]» [[колхоз]]а йеркеленĕ. [[1956]] çулта [[радио]] кĕртнĕ, [[1960]] çулта — [[электричество]]. [[2003]] çулта яла [[газ]] кĕртнĕ.

==Паллă çыннисем==
* [[Кадышев Михаил Семёнович]], [[сăвăç]];
* [[Прокопьев Николай Алексеевич]], чăваш [[сăвăç]]и;
* [[Христофоров Иван Иванович]], [[юрăçă]];
* [[Христофоров Вячеслав Васильевич]], [[юрăçă]].

==Çав. пекех ==
* [[Çĕнĕ Пăва чиркĕвĕ]]
* [[Çĕнĕ Пăва улăп тăприсем]]
* [[Пăва]] — Тутарстанри хула
* [[Çĕнĕ Пăвари историпе тăван ен тата этнографии музейĕ]]

==Вуламалли==
==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}
==Каçăсем==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/н.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171016014230/http://zakupki.cap.ru/kladr/book/%D0%BD.htm |date=2017-10-16 }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=1368 С.И. Выйкин, М.М. Трифонова. Чăваш энциклопедийĕ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200928030555/http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http%3A%2F%2Fenc.cap.ru%2F%3Ft%3Dworld&amp;lnk=1368 |date=2020-09-28 }}
{{Капăрлатмалла}}
{{Chuvash-geo-stub}}
{{Елчĕк районĕ}}	
[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>f2apyvavb68m0s7jykx89d0t9awe3em</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Тăрăм (ял)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2782</id>
    <revision>
      <id>841967</id>
      <parentid>793679</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841967</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4885" sha1="q6yst42myif8pjzll3bz0vizdxn7o38" xml:space="preserve">{{Пĕлтерĕшсем|Тăрăм (пĕлтерĕшсем)}}
{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк = Тăрăм
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
 |lat_deg =55.158960 
 |lon_deg =47.897736 
 |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
 |CoordScale = 
 |ЯндексКартти = 
 |регион карттин пысăкăшĕ = 
 |район карттин пысăкăшĕ = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх = Тăрăм ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра = Тăрăм ял тăрăхĕ{{!}} Тăрăм 
 |пуçлăх = 
|никĕсленĕ вăхăт = XVII-мĕш ĕмĕр
 |пĕрремĕш асăну = 
 |малтанхи ятсем = Сабанчеева, Сабачкина, Сабанчина
 |статус = 
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
 |пурăнан халăх = 417&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D# 2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
 |халăх çыравĕн çулĕ = 2010
 |йышлăх = 
 |агломераци = 
 |наци йышĕ = чăвашсем
 |конфесси йышĕ = 
 |этнохороним = 
 |вăхăт тăрăхĕ =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ = 429383
 |почтă индексĕсем = 
 |телефон кочĕ = 83549
 |автомобиль кочĕ = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор = 97255835001
 |категори Commons-ра = 
 |сайт = 
 }}

'''Тăрăм''' ({{lang-ru|Сабанчино}}) — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районĕнчи]] [[ял]].
[[Кĕçĕн Пăла]] юханшыв хĕрринче вырнаçнă. 
==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 417 çын, çав шутра 215 арçын, 202 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140228101658/http://77.240.147.54/download/vpn/Chislmovpn-2010.doc%7C |date=2014-02-28 }} Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики

==Истори==
[[1921]] çулхи [[чӳк, 19|чӳк уйăхĕн 19]] [[Тетюш уесĕ|Тетюш уесĕн]] [[Курнавăш вулăсĕ|Курнавăш вулăсне]], каярах вара [[1927|1927-мĕш]] çулчен[[Патăръел уесĕ|Патăръел уесĕн]] [[Курнавăш вулăсĕ|Курнавăш вулăсне]] кĕнĕ. 

[[1927]] çулхи [[юпа, 1|юпа уйăхĕн 1]] [[Чăваш Енĕн Кĕçĕн Елчĕк районĕ|Кĕçĕн Елчĕк районне]] кĕнĕ. [[1935]] çулхи [[çу, 19|çу уйăхĕн 19]] хыççăн [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районне]], [[1962]] çулхи [[раштав, 10|раштав уйăхĕн 20]] хыççăн [[Чăваш Енĕн Патăръел районĕ|Патăръел районне]], [[1965]] çулхи [[пуш, 14|пуш уйăхĕн 14]] хыççăн хальхи вăхăт таран [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районне]] кĕрет. 

==Паллă çыннисем==
* [[Мясников Александр Фёдорович]], [[живописец]], [[график]], [[скульптор]].

==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}
==Каçăсем==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/с.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170104092055/http://zakupki.cap.ru/kladr/book/%D1%81.htm |date=2017-01-04 }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=1631 С.И. Выйкин, Н.С. Яковлева. Чăваш энциклопедийĕ]{{Ĕçлемен каçă|date=May 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
{{Капăрлатмалла}}
{{Chuvash-geo-stub}}
{{Елчĕк районĕ}}	
[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>q6yst42myif8pjzll3bz0vizdxn7o38</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Кĕçĕн Таяпа</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2795</id>
    <revision>
      <id>841951</id>
      <parentid>800421</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841951</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6366" sha1="q2tz3y1s8vyt5yrdrfsjspaexbtxavg" xml:space="preserve">{{Капăрлатмалла}}
{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк = Кĕçĕн Таяпа
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
 |lat_deg =55.216497 
 |lon_deg =47.969651 
 |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
 |CoordScale = 
 |ЯндексКартти = 
 |регион карттин пысăкăшĕ = 
 |район карттин пысăкăшĕ = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх = Кĕçĕн Таяпа ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра = Кĕçĕн Таяпа ял тăрăхĕ{{!}} Кĕçĕн Таяпа 
 |пуçлăх = 
|никĕсленĕ вăхăт = 
 |пĕрремĕш асăну = 
 |малтанхи ятсем = 
 |статус = 
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
 |пурăнан халăх = 626&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D# 2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
 |халăх çыравĕн çулĕ = 2010
 |йышлăх = 
 |агломераци = 
 |наци йышĕ = чăвашсем
  |конфесси йышĕ           = православсем
  |этнохороним             = 
  |вăхăт тăрăхĕ =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ = 429387
 |почтă индексĕсем = 
 |телефон кочĕ = 83549
 |автомобиль кочĕ = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор = 97255825001
 |категори Commons-ра = 
 |сайт = 
}}
'''Кĕçĕн Таяпа''', — [[Чăваш Ен]]ĕн [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районĕнчи]] ял. Елчĕкрен 12 çухрăра вырнаçнă. Пурĕ ялта 319 кил.

== Халăх йышĕ, ял тытăмĕ ==
2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 626 çын, çав шутра 295 арçын, 331 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;. 2000-мĕш çулсем пуçламĕшĕсенче 909 çын пурăннă. Ялта икĕ хутлă шкул пур. 

Ялта Кĕсĕн Таяпа ял администрациĕ вырнаçнă.

== Кун-çулĕ ==
В.Д.Дмитриев чăваш ăсчахĕсем шухăшĕпе, Кĕçĕн Таяпа, [[Мăн Таяпа]] пекех, [[XVII ĕмĕр]]ĕн пуçламăшĕнче никĕсленĕ. Кунта вăл вăхăтра Сĕве уесĕнчи Князь-Аклычевск сотньăран тарса килнĕ. Дмитриев «[[Хусан кĕпернин ведомăçĕсем]]» ([[1856]] çулхи №38,39) [[хаçат]]ра С. Мельников пичетленĕ материал каласа парать. Ваттисем асилнипе, Кĕçĕн Таяпа Мăн Таяпаран уйрăлса тухнă.

Халапсем тăрăх Ураскилт çарпуçĕ [[Хусан]]а илнĕ чухне ([[1552]]) хăйĕн хастарлăхне кăтартнă. Çавăншăн ăна IV-мĕш Иван патша çĕрсем халалланă. Ураскилт вара Мăн Таяпана никĕсленĕ. Тепĕр халап тăрăх Кĕçĕн Таяпана унăн кĕçĕн ывăлĕ Игдеси хывнă.

Çĕрсемшĕн Кĕçĕн Таяпа çыннисем [[Кĕçĕн Елчĕк]], [[Мăн Елчĕк]], [[Тӳскел]] ял çыннисемпе вăрçнă.

== Паллă çынсем ==
* [[Голубева Вера Ивановна]], [[актриса]], вĕрентӳç.
==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* [http://chuvash.org/news/6564.html Чăвашла стендсем алăк уратинченех туртаççĕ]
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/м.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем]{{Ĕçлемен каçă|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=1131 В.Ф. Питернова, З.А. Трифонова. Чăваш энциклопедийĕ]{{Ĕçлемен каçă|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
{{Chuvash-geo-stub}}
{{Елчĕк районĕ}}

[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]

&lt;!--Объединившись, в 1917 они в д. Малая Таяба учинили погром. В 1719 в д. Малая Таяба числилось 70 дворов и 251 чел., в1785 – 65 дв. и 559 чел., за которыми закреплено 1321 га земли и 607 га леса; 1858 – 94 дв. и 693 чел., 978 га леса; 1884 – 137 дв. и 919 чел.; 1897 – 1027 чел., число дворов неизвестно., Малая Таяба расположена на обоих берегах реки Таябинки, левобережная сторона на возвышенности. Находится в 12 км от районного центра, в 60 км – от ж/д станции Канаш, в 145 км – от г.Чебоксары. На 1.1.2004 число дворов – 313, жителей – 791. Имеются: ООШ, ФП, СДК, сельская библиотека, почтовое отделение. Деревня газифицирована в 2004. В годы ВОВ (1941-45) мобилизовано в ряды Вооруженных Сил СССР 286 чел., из них погибло 134.--&gt;</text>
      <sha1>q2tz3y1s8vyt5yrdrfsjspaexbtxavg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Çирĕклĕ Шăхаль</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2796</id>
    <revision>
      <id>841950</id>
      <parentid>800395</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841950</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4762" sha1="k7ion689wboq61w2b2y4b9x115azvux" xml:space="preserve">{{ПВ-Раççей
 |статус  = Ял
 |чăвашла çĕлĕк  = Çирĕклĕ Шăхаль
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
  |lat_deg =55.221982 
  |lon_deg =47.799799
  |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
  |CoordScale = 
 |ЯндексКартти             = 
 |регион карттин пысăкăшĕ  = 
 |район карттин пысăкăшĕ   = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх= Çирĕклĕ Шăхаль ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра    = Çирĕклĕ Шăхаль ял тăрăхĕ{{!}} Çирĕклĕ Шăхаль  
 |пуçлăх = 
 |никĕсленĕ вăхăт= 
 |пĕрремĕш асăну = 
 |малтанхи ятсем= Сирили Шигали, Сарали Шигали, Кильдишева
 |статус = 
 |лаптăк= 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
  |пурăнан халăх = 383&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D#  2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
  |халăх çыравĕн çулĕ  = 2010
  |йышлăх = 
  |агломераци  = 
  |наци йышĕ=  чăвашсем
  |конфесси йышĕ = 
  |этнохороним= 
 |вăхăт тăрăхĕ=[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ = 429396
 |почтă индексĕсем = 
 |телефон кочĕ = 83549
 |автомобиль кочĕ= 21, 121
 |цифрăллă идентификатор   =  97255815001
 |категори Commons-ра     = 
 |сайт  = 
 }}

'''Çирĕклĕ Шăхаль''' ({{lang-ru|Кильдюшево}}) — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районĕнчи]]  [[ял]].


==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
Çĕнтерӳ 40 çуллăх, Анăç, Туçи, Кӳлçум, Çăлкуç, Вĕрентӳçĕсен, Тĕп, Шкул, Каçалăк урамĕсем.
2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 383 çын, çав шутра 182 арçын, 201 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.
==Кун-çулĕ==
[[1921]] çулхи [[чӳк, 19|чӳк уйăхĕн 19]] [[Тетюш уесĕ|Тетюш уесĕн]] [[Курнавăш вулăсĕ|Курнавăш вулăсне]], каярах вара [[1927|1927-мĕш]] çулчен [[Патăръел уесĕ|Патăръел уесĕн]] [[Курнавăш вулăсĕ|Курнавăш вулăсне]] кĕнĕ. 

[[1927]] çулхи [[юпа, 1|юпа уйăхĕн 1]] [[Чăваш Енĕн Кĕçĕн Елчĕк районĕ|Кĕçĕн Елчĕк районне]] кĕнĕ. [[1935]] çулхи [[çу, 19|çу уйăхĕн 19]] хыççăн [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районне]], [[1962]] çулхи [[раштав, 10|раштав уйăхĕн 20]] хыççăн [[Чăваш Енĕн Патăръел районĕ|Патăръел районне]], [[1965]] çулхи [[пуш, 14|пуш уйăхĕн 14]] хыççăн хальхи вăхăт таран [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районне]] кĕрет. 

==Паллă çыннисем==
* [[Максимов Николай Петрович]], театр [[ӳнерçĕ|ӳнерçи]].

==Вуламалли==
==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}

==Каçăсем==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/к.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160827185919/http://zakupki.cap.ru/kladr/book/%D0%BA.htm |date=2016-08-27 }}
* [http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=807 В.Ф. Питернова, У.В. Юманова. Чăваш энциклопедийĕ]

{{Капăрлатмалла}}
{{stub}}
{{Елчĕк районĕ}}

[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>k7ion689wboq61w2b2y4b9x115azvux</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Турхан (Елчĕк районĕ)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2805</id>
    <revision>
      <id>841943</id>
      <parentid>800470</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841943</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4887" sha1="fpgwc0o876eagibqrr4tsd02dsgnp3h" xml:space="preserve">{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк = Турхан
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
 |lat_deg =55.164736 
 |lon_deg =47.802649 
 |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
 |CoordScale = 
 |ЯндексКартти = 
 |регион карттин пысăкăшĕ = 
 |район карттин пысăкăшĕ = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх = Курнавăш ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра = Курнавăш ял тăрăхĕ{{!}} Курнавăш 
 |пуçлăх = 
|никĕсленĕ вăхăт = 
 |пĕрремĕш асăну = 
 |малтанхи ятсем = 
 |статус = 
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
 |пурăнан халăх = 117&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D# 2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
 |халăх çыравĕн çулĕ = 2010
 |йышлăх = 
 |агломераци = 
 |наци йышĕ = чăвашсем
 |конфесси йышĕ = 
 |этнохороним = 
 |вăхăт тăрăхĕ =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ = 429384
 |почтă индексĕсем = 
 |телефон кочĕ = 83549
 |автомобиль кочĕ = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор = 97255830003
 |категори Commons-ра = 
 |сайт = 
 }}

{{Урăх пĕлтерĕшсем|Турхан}}
'''Турхан''' ({{lang-ru|Карабаево}}) — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районĕнчи]] [[ял]].
==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 117 çын, çав шутра 58 арçын, 59 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.

==Истори==
[[1921]] çулхи [[чӳк, 19|чӳк уйăхĕн 19-мĕшчен]] [[Тетюш уесĕ|Тетюш уесĕн]] [[Курнавăш вулăсĕ|Курнавăш вулăсне]], каярах вара [[1927|1927-мĕш]] çулчен[[Патăръел уесĕ|Патăръел уесĕн]] [[Курнавăш вулăсĕ|Курнавăш вулăсне]] кĕнĕ. 

[[1927]] çулхи [[юпа, 1|юпа уйăхĕн 1]] [[Чăваш Ен]]ĕн [[Кĕçĕн Елчĕк районĕ|Кĕçĕн Елчĕк районне]] кĕнĕ. [[1935]] çулхи [[çу, 19|çу уйăхĕн 19-мĕшĕ]] хыççăн [[Елчĕк районĕ|Елчĕк районне]], [[1962]] çулхи [[раштав, 10|раштав уйăхĕн 20]] хыççăн [[Чăваш Енĕн Патăръел районĕ|Патăръел районне]], [[1965]] çулхи [[пуш, 14|пуш уйăхĕн 14-мĕшĕ]] хыççăн хальхи вăхăт таран Елчĕк районне кĕрет.
[[File:Evgeniy Turhan (2022-04-15).JPG|thumb|left|Evgeniy Turhan (ÿкерĕннĕ вăхăт 2022-04-15), Турхан Хветĕр, Турхан Якку [[йăхсем]]ĕ, тата Турхан Энтри ывăлĕ]]
== Паллă çынсем ==
* [[Турхан Якку]], [[сăвăçă]], [[куçаруçă]].
* [[Турхан Хветĕр]], [[сăвăçă]].
* [[Турхан Энтри]], [[сăвăçă]], [[куçаруçă]].

== Çавăн пекех ==
* [[Турхан]]
==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}
==Каçăсем==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/к.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160827185919/http://zakupki.cap.ru/kladr/book/%D0%BA.htm |date=2016-08-27 }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=726  В.Ф. Питернова, У.В. Юманова. Чăваш энциклопедийĕ]{{Ĕçлемен каçă|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}

{{Chuvash-geo-stub}}
{{Елчĕк районĕ}}	

[[Категори:Елчĕк районĕнчи пурăнан вырăнсем]]</text>
      <sha1>fpgwc0o876eagibqrr4tsd02dsgnp3h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Лаш Таяпа</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2819</id>
    <revision>
      <id>841959</id>
      <parentid>822509</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841959</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7099" sha1="nfoo8b2kxm8hilrlpeiqq7hftajf2d1" xml:space="preserve">{{Пĕлтерĕшсем|Таяпа (пĕлтерĕшсем)}}
{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк = Лаш Таяпа
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
 |lat_deg =55.026276 
 |lon_deg =47.999459 
 |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
 |CoordScale = 
 |ЯндексКартти = 
 |регион карттин пысăкăшĕ = 
 |район карттин пысăкăшĕ = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх = Лаш Таяпа ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра = Лаш Таяпа ял тăрăхĕ{{!}} Лаш Таяпа 
 |пуçлăх = 
|никĕсленĕ вăхăт = XVII-мĕш ĕмĕр
 |пĕрремĕш асăну = 
 |малтанхи ятсем = Починок Разгильдина
 |статус = 
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
 |пурăнан халăх = 845&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D# 2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
 |халăх çыравĕн çулĕ = 2010
 |йышлăх = 
 |агломераци = 
 |наци йышĕ = чăвашсем
 |конфесси йышĕ = 
 |этнохороним = 
 |вăхăт тăрăхĕ =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ = 429393
 |почтă индексĕсем = 
 |телефон кочĕ = 83549
 |автомобиль кочĕ = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор = 97255820001
 |категори Commons-ра = 
 |сайт = 
 }}

'''Лаш-Таяпа''' (çаплах '''Ураскилт''', '''Тайпа''') — [[Чăваш Ен]]ри [[Елчĕк районĕ]]н [[чиркӳ ялĕ]], [[Лаш Таяпа ял тăрăхĕ]]н центрĕ.

&lt;big&gt;&lt;big&gt;Ашмарин словарĕнче Лашчă Таяпи тенĕ&lt;/big&gt;&lt;/big&gt;&lt;ref&gt;[http://ru.samah.chv.su/s/Лашчă-Таяпи Тезаурус Лингве Чувашорум]&lt;/ref&gt;

== Халăх йышĕ, ял тытамĕ ==
Пикшик, Комсомол, Ленин, Улăх, Николаев, Çĕнĕ, Çырма, Октябрь, Олимп, Пĕрремĕш Май урамĕсем.

Ял витĕр [[Лашчи]] çырми  тухать. Ял ячĕн пĕрремĕш компоненчĕ ('''Лаш-''') Лашчи шывĕн ятне  кĕскетсе &quot;касса пăрахнипе&quot; пулса кайнă: Лашчи &gt; Лаш.

2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 845 çын, çав шутра 399 арçын, 446 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.

== Кунçул ==
[[1921]] çулхи [[чӳк, 17|чӳк уйăхĕн 17-мĕшĕнче]] [[Пăва уесĕ|Пăва уесне]], кайран вара, уессене пĕтериччен, [[Патăръел уесĕ|Патăръел уесне]] кĕнĕ. [[1918]] çулчен Тимпай вулăсне, кайран вара [[1927]] çул тарин [[Шĕмалак вулăсĕ|Шĕмалак вулăсне]] кĕнĕ. 

[[1927]] çулхи [[юпа, 1|юпа уйăхĕн 1-мĕшĕнче]] [[Чăваш Енĕн Кĕçĕн Елчĕк районĕ|Кĕçĕн Елчĕк районне]] кĕнĕ. [[1935]] çулхи [[çу, 19|çу уйăхĕн 19-мĕшĕ]] хыççăн [[Чăваш Ен]]ĕн [[Елчĕк районĕ|Елчĕк районне]], [[1962]] çулхи [[раштав, 10|раштав уйăхĕн 20-мĕшĕнче]] [[Чăваш Ен]]ĕн [[Патăръел районĕ|Патăръел районне]], [[1965]] çулхи [[пуш, 14|пуш уйăхĕн 14-мĕшĕ]] хыççăн хальхи вăхăт таран [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районне]] кĕрет. 

== Паллă çыннем ==
* [[Ятманов Николай Осипович]] ([[1927]] çур.) — архитектор, çыравçă. 
* [[Бикулова Мария Григорьевна]], — драма артисчĕ.
* [[Эктел Василий Петрович]] — [[чăвашсем|чăваш]] [[проза|прозăçи]], [[сăвăç]]и.
* [[Попов Юрий Алексеевич]] — Чăваш Республикин Патшалăх Канашĕн председателĕ.
* [[Сидоров Пётр Петрович]], — [[журналист]], [[Элкер Семён Васильевич|Çемен Элкер]] премийĕн лауреачĕ; В.П.Эктел пиччĕшĕ.

== Вуламалли ==

== Çав. пекех ==
* Ураскилт: [[Ураскилт|Лаш Таяпан]] ĕлĕк пĕр хушă ячĕ çапла пулнă.

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

==Каçăсем==
* [http://www.youtube.com/watch?v=S-X1ctJGVgE Лаш Таяпа.400 çул.]
* [http://www.youtube.com/watch?v=6etHuJQMhaU Лаш-Таяпа. 2 мĕш камерă.] 
* [http://www.youtube.com/watch?v=UAKeAnzMU6s Лаш-Таяпа 400 çулта]
* [http://chuvash.org/news/8158.html Лаш Таяпара «Хавхалану ҫӑлкуҫӗ» конкурс иртнӗ]
* [http://chuvash.org/news/8580.html Лаш Таяпара «Театр тĕнчинче» фестиваль конкурс иртнĕ]
* [http://hypar.ru/cv/shupashkarta-yal-kune Шупашкарта — Ял кунĕ]
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/л.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180120124349/http://zakupki.cap.ru/kladr/book/%D0%BB.htm |date=2018-01-20 }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=977 В.Ф. Питернова, З.А. Трифонова. Чăваш энциклопедийĕ]{{Ĕçлемен каçă|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [https://yandex.ru/video/preview/?text=Князев%20охотничий%20биатлон&amp;path=wizard&amp;parent-reqid=1613739929412893-99330181921279243200281-prestable-app-host-sas-web-yp-7&amp;wiz_type=vital&amp;filmId=14349710619520445221 Охотничий биатлон в честь братьев Князевых в селе Лащ-Таяба 2019]

{{Chuvash-geo-stub}}
{{Елчĕк районĕ}}

[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>nfoo8b2kxm8hilrlpeiqq7hftajf2d1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Аслӑ Елчӗк</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2822</id>
    <revision>
      <id>841986</id>
      <parentid>800404</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841986</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8536" sha1="3d9gtfaog1rjsm6icea8vw6a6nv0nwa" xml:space="preserve">{{Ытти пĕлтерĕшсем|Елчĕк}}
{{ПВ-Раççей
 |статус                   = Ял
 |чăвашла çĕлĕк            = Аслă Елчĕк
 |тăван çĕлĕк              = [[File:Asla Yalchiki.jpg|thumb|300px]]
 |герб                     = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав                     = Flag of Chuvashia.svg
  |lat_deg = 55|lat_min = 10|lat_sec = 21 
  |lon_deg = 48|lon_min = 03|lon_sec = 30
  |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
  |CoordScale = 
 |ЯндексКартти             = http://maps.yandex.ru/map.xml?mapID=2100&amp;mapX=5343839&amp;mapY=7355410&amp;scale=9
 |регион карттин пысăкăшĕ  = 
 |район карттин пысăкăшĕ   = 
 |регион                   = Чăваш Ен
 |регион тапăлра           = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ               = Муниципаллă район
 |район                    = Елчĕк районĕ
 |район тапăлра            = Елчĕк районĕ{{!}}Елчĕк
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ       = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх            = Аслă Елчĕк ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра    = Аслă Елчĕк ял тăрăхĕ{{!}}Аслă Елчĕк
 |шалти пайлану            = 
 |пуçлăх                   = 
 |никĕсленĕ вăхăт          = 1559
 |пĕрремĕш асăну           = 
 |малтанхи ятсем           = 
 |статус                   = 
 |лаптăк                   = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ       = 
  |пурăнан халăх           = 2256&lt;ref name=autogenerated2 /&gt;
  |халăх çыравĕн çулĕ      = 2010
  |йышлăх                  = 
  |агломераци              = 
  |наци йышĕ               = чăвашсем
  |конфесси йышĕ           = православсем
  |этнохороним             = аслă елчĕксем
 |вăхăт тăрăхĕ             =
 |почтă индексĕ            = 429386
 |почтă индексĕсем         = 
 |телефон кочĕ             = 83549
 |автомобиль кочĕ          = 
 |цифрăллă идентификатор   = 97205873001
 |категори Commons-ра      = 
 |сайт                     = http://gov.cap.ru/main.asp?govid=535
}}
'''Аслă Елчĕк''' — [[Чăваш Ен]]ĕн [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районĕнчи]] [[ял]]. [[Елчĕк]]рен 5 çухрăмра, Канашран 80 çухрăмра, Шупашкартан 160 çухрăмра ларать. 

Ялта [[Аслă Елчĕк вăтам шкулĕ|вăтам шкул]], [[Аслă Елчĕк чиркĕвĕ|чиркӳ]], [[Аслă Елчĕк çыхăну уйрăмĕ|çыхăну уйрăмĕ]], [[Аслă Елчĕк ача-пăча сачĕ|ача-пăча сачĕ]], [[Аслă Елчĕк культура çурчĕ|культура çурчĕ]], [[Аслă Елчĕк ял вулавăшĕ|ял вулавăшĕ]] пур.

==Истори==
[[1921]] çулхи [[чӳк, 19|чӳк уйăхĕн 19]] [[Теччĕ уесĕ|Теччĕ уесне]], каярах вара [[1927|1927-мĕш]] çулчен [[Патăръел уесĕ|Патăръел уесне]] кĕнĕ. Малтан [[Элкел вулăсĕ|Элкел вулăсне]], кайран вара, уессене пĕтериченех, [[Кĕçĕн Елчĕк вулăсĕ|Кĕçĕн Елчĕк вулăсне]] кĕнĕ. 

[[1927]] çулхи [[юпа, 1|юпа уйăхĕн 1]] [[Чăваш Енĕн Кĕçĕн Елчĕк районĕ|Кĕçĕн Елчĕк районне]] кĕнĕ. [[1939]] çулхи [[çу, 19|çу уйăхĕн 19]] хыççăн [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районне]], [[1962]] çулхи [[раштав, 10|раштав уйăхĕн 20]] хыççăн [[Чăваш Енĕн Патăръел районĕ|Патăръел районне]], [[1965]] çулхи [[пуш, 14|пуш уйăхĕн 14]] хыççăн хальхи вăхăт таран [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районне]] кĕрет. 

Халап тăрах яла Пичурпа Патарш чăваш паттăрĕсем никĕсленĕ. Вĕсене ку çĕрсене [[Иван Грознăй]] [[Хусан]]а илнĕ вăхăтра паттăрлăх катартнăшăн панă имĕш. Архив докуменчĕсем тăрах ку яла халĕ [[Чăваш Енĕн Куславкка районĕ|Куславкка районне]] кĕрекен [[Елчĕк (Куславкка районĕ)|Елчĕк]] ялĕнчен килнĕ çынсем никĕсленĕ. А Болотин переписĕ тăрăх [[1587]]-[[1588]] çулсенче вĕсене çак вырăнсенче çĕр уйăрса панă.
==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 1800 çын, çав шутра 862 арçын, 938 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.

[[1719]] çулта ялта 53 кил пулнă, 240 çын пурăннă. [[1785]] çулта 135 килте 324 çын пурăннă. [[1858]] çулта 146 килте 970 çын пурăннă. [[1897]] çулта 286 килте 1756 çын пурăннă. [[1917]] çулта ялта 384 кил пулнă, 2175 çын пурăннă. [[2004]] çул пуçламăшĕнче 714 килте 2429 çын пурăннă.
Халĕ ялта 1800 çын пурăнат (2010.10.10). Вĕсенчен 48%-чĕ арçынсем.

[[1858]] çулта Аслă Елчĕк шучĕнче 2602 гектар çĕр, 431 гектар варман пулнă. [[1885]] çулхи документсем тăрăх кунта садсем нумай пулнă. 

[[1958]] çулта кунта [[радио]] кĕртнĕ, [[1967]] çулта яла [[электричество]] çитнĕ. [[1998]]-[[2004]] çулсенче яла [[газ]] кĕртнĕ.

[[Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçи]]не 528 çын тухса кайнă, 218-ĕшĕ вăрçăра пуçне хунă.

==Паллă çынсем&lt;ref&gt;[http://gov.cap.ru/hierarhy.asp?page=./149035/181931 Пирĕн ентешсем]&lt;/ref&gt;==
* [[Адюков Виталий Иванович]] — чăваш юрăçи, композитор.
* [[Агеев Владимир Иванович]] — [[график]], [[сăрăçă]].
* [[Волков Геннадий Никандрович]], — [[педагог]], профессор, [[Раççей]] Вĕренӳ Академийĕн академикĕ, [[çыравçă]].
* [[Карлин Николай Сергеевич]] ([[1946]]-[[2017]]), —  [[сăвăç]], [[кĕвĕç|композитор]].
* [[Кедров Николай Михайлович]] ([[1874]]-?) — &quot;Аçана-аннĕне хисепле, хăвнах аван пулĕ&quot; [[повеç]]ĕн ([[1899]]) [[автор]]ĕ.
* [[Петрянкин Федор Петрович]] - ветеринари ăслăхĕсен тухтăрĕ;

==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}
==Каçăсем==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/б.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180426144326/http://zakupki.cap.ru/kladr/book/%D0%B1.htm |date=2018-04-26 }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=601 Н.О. Воропаева, З.А. Трифонова. Чăваш энциклопедийĕ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201028060722/http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http%3A%2F%2Fenc.cap.ru%2F%3Ft%3Dworld&amp;lnk=601 |date=2020-10-28 }}
* [https://yandex.ru/video/preview/?filmId=11986898327385111644&amp;text=Аслă+Елчĕк+вăтам+шкулĕ&amp;noreask=1&amp;path=wizard&amp;parent-reqid=1573403984116813-534203957171981989100128-man1-3570 Аслă Елчĕк çывăхĕнчи Хулара археологсем ĕçлеççĕ]

{{Chuvash-geo-stub}}
{{Елчĕк районĕ}}	
[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>3d9gtfaog1rjsm6icea8vw6a6nv0nwa</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Жжёнов Георгий Степанович</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3644</id>
    <revision>
      <id>842013</id>
      <parentid>800641</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T16:58:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MasterRus21thCentury</username>
        <id>28394</id>
      </contributor>
      <comment>свободное фото</comment>
      <origin>842013</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10880" sha1="av2jw6sayj9q1gnqfqgxv4oozma64mb" xml:space="preserve">{{Театр ĕçченĕ
| Ят = Георгий Жжёнов
| Ӳкерчĕк = ZhzhonovG.jpg 
| Анлăшĕ = 265px
| Ӳкерчĕке ăнлантарни = Георгий Жжёнов, «[[Чапаев (фильм)|Чапаев]]» фильмра Терёшка ролĕнче ([[1934]])
| Çуралнă чухнехи ят = Георгий Степанович Жжёнов
| Çуралнă вăхăт = [[1915]], [[пуш, 22]] (9)
| Çуралнă вырăн = {{ÇВ|Петроград|Санкт-Петербургра}}, [[Раççей империйĕ]]
| Вилнĕ вырăн = {{ВВ|Мускав|Мускавра}}, [[РФ]]
| Вилнĕ вăхăт = [[2005]], [[раштав, 8]]
| Професси = XX ĕмĕрти совет, раççей актёрĕ, прозăçи, мемуарисчĕ
| Хастар çулсем = 1931—2005
| Гражданлăх = {{USSR}} → &lt;br&gt; {{RUS}}
| Псевдонимсем = -
| Амплуа = 
| Театр = * [[Норильскри Вл. Маяковский ячĕллĕ Поляр лешьен драма театрĕ]]
* [[Литейный театрĕ|Ленинград облаçĕн драма тата комеди театрĕ]]
* [[Санкт-Петербургри Ленканаш ячĕллĕ академи театрĕ|Ленканаш ячĕллĕ театр]]
* [[Москанаш ячĕллĕ театр]]
| Рольсем = 
| Спектакльсем = 
| Чыславсемпе парнесем = {{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 2 степеньлĕ орденĕ|2000}}{{!!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 4 степеньлĕ орденĕ|1995}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Ленин орденĕ|1991}}{{!!}}{{Ĕçлĕх Хĕрлĕ Ялав орденĕ|1985}}{{!!}}{{Мускав 850 çул тултарнине асăнмалăх медаль}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}}{{Санкт-Петербург 300 çул тултарнине асăнмалăх медаль}} {{!!}}{{Ĕç ветеранĕ медаль}} {{!!}}{{Ленинград 250 çул тултарнине асăнмалăх медаль}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{СССР халăх артисчĕ|1980}}{{!!}}{{РСФСР халăх артисчĕ|1973}}{{!!}}{{РСФСР тава тивĕçлĕ артисчĕ|1969}}{{!!}}{{Васильев тăвансен ячĕллĕ РСФСР патшалăх премийĕ|1975}}{{!!}}{{РФ ШĔМ парни}}{{!!}}{{Мускав умĕнчи тивĕçлĕх палăрту палли|2005}}
{{!)}}
| Алпусни = 
}} Мускав умĕнчи тивĕçлĕх палăрту палли
[[Ӳкерчĕк:Zhzhonov 1934.JPG|right|200px|Жжёнов Георгий Степанович]]

'''Гео́ргий Степа́нович Жжёнов''' (22.3.1915, [[Санкт-Петербург|Петроград]], [[Раççей империйĕ]] — 18.12.2005, [[Мускав]], [[РФ]]&lt;ref&gt;{{БРЭ|статья=Жжёнов Ге­ор­гий Сте­па­но­вич|id=2626107|çул=2016}}&lt;/ref&gt;) — [[ССРП|совет]] тата [[РФ|раççей]] [[театр]]па [[кино]] актёрĕ, [[çыравçă|литератор]], [[мемуарист]], [[пĕрлĕх ĕçченĕ]]. [[Васильев тăвансен ячĕллĕ РСФСР патшалăх премийĕ|Васильев тăвансен ячĕллĕ РСФСР патшалăх премин]] лауреачĕ (1975), [[ССРП халăх артисчĕ]] (1980). [[Ленин орденĕ]]н [[Кавалер (титул)|кавалерĕ]](1991).

== Пурнăçĕ ==
[[Ӳкерчĕк:Vladimir Putin with Georgy Zhzhenov.jpg|thumb|250px| [[2000]] ]]
Георгий Жжёнов [[Тĕвер кĕпĕрни]]нчи хресчен çĕмьинче çуралнă. Ашшĕ-амăшĕ — '''Жжёнов Степан Филиппович''' тата '''Щёлкина Мария Федоровна'''. 

Малтанхи 22 çулне Георгий Жжёнов [[Васильевски утравĕ]]нче иртернĕ. [[1930]] çулхи çуркунне вăл физикăпа математикă шкулĕнче вĕренсе тухнă. Ун хыççăн Ленинградри эстрадăпа цирк техникумĕн акробатика уйрăмне вĕренме кĕнĕ. Вĕренме кĕнĕ чухне аслă пиччĕшĕн докуменчĕсене усă курнă. Çавăнпа та Борис Жженов пек паллă пулнă. Кайран кун çинчен каласа панă, анчах та унăн шӳтне каçарнă.

Циркра вĕреннĕ чухне ăна кино ĕçченĕсем асăрханă, «Паттăр йăнăшĕ» (Ошибка героя, [[1932]]) фильма ӳкерĕнме чĕннĕ. Ку фильмра вăл Пашка Ветров тракторист рольне вылянă. Кинора ӳкерĕннĕ хыççăн Георгий цирка пăрахса Ленинградри сцена ӳнерĕн институтне вĕренме кĕнĕ. 1935 çулта института вĕренсе пĕтернĕ. Вĕреннĕ вăхăтра «Республикăн еткер принцĕ» (Наследный принц Республики), «Ылтăн çылăмсем» (Золотые огни), «Комсомольск», «Чапаев».

[[Киров Сергей Миронович|С.М. Кирова]] вĕлернĕ хыççăн унăн аслă пиччĕшне арĕслесе тĕрмене хупнă. Ашшĕпе амăшпе, тата йăмăкне [[Казахстан]]а леçнĕ. Георгий Жжёнов кунпа килĕшмен, [[Казахстан]]а кайман. «Комсомольск» ([[1938]]) фильма ӳкернĕ чухне АМру çинчи Комсомольска каймалла пулнă. Пуйăсра вăл америка çыннипе паллашать. Çак паллашăвшăн ăна шпионаж енĕпе айăпласа пилĕк çуллăха тĕрмене хупаççĕ. 1945 çулта ăна хăйне лайăх тытнипе ирĕке кăлараççĕ. 

Георгий Жженов [[Свердловск киностудиĕ|Свердловск киностудине]] лекет, анчах та [[1949]] çулта ăна каллех арĕслеççĕ те [[Норильск]]а ăсатаççĕ. [[1955]] çулта унăн пĕтĕм айăпне каçарнă. [[Ленинград]]а таврăнать те Ленинград облаçĕн драма театрĕнче тата Ленсовет ячĕллĕ театрта актёр пулса ĕçлет. [[1968]] çулта вăл [[Мускав]]а куçса Моссовет ячĕллĕ театрта ĕçлеме тытăнать.

== Пултарулăхĕ ==

=== Театрти ĕçĕсем ===
==== [[Санкт-Петербургри Ленканаш ячĕллĕ академи театрĕ|Ленканаш ячĕллĕ театр]] ====
* [[1963]] — «[[Таня (пьеса)|Таня]]», [[Арбузов Алексей Николаевич|А. Арбузова]] — ''Герман'', Реж.: [[Владимиров Игорь Петрович|И. П. Владимиров]], (''премьера — 3 декабря 1963'')&lt;ref name=&quot;moss&quot;&gt;[http://www.mossoveta.ru/history/persons/ggenovg/ Георгий Жжёнов] на сайте театра им. Моссовета&lt;/ref&gt;
* «[[Мещане (пьеса)|Мещане]]» [[Максим Горький|М. Горький]] — ''Нил''
* «[[Дядя Ваня]]», [[Чехов Антон Павлович|А. Чехов]] — ''Астров''
* «[[Власть тьмы (пьеса)|Власть тьмы]]» [[Толстой Лев Николаевич|Л. Толстого]] — ''Никита''
* «[[Хозяйка гостиницы (пьеса)|Хозяйка гостиницы]]» [[Гольдони Карло|К. Гольдони]] — ''Кавалер Рипафратта''
* «[[Собака на сене (пьеса)|Собака на сене]]» [[Вега, Лопе де|Л. де Вега]] — ''Теодоро''
* «[[Ромео и Джульетта (пьеса)|Ромео и Джульетта]]» [[Шекспир, Уильям|У. Шекспира]] — ''Брат Лоренцо, франс монахĕ''
* «История одной любви», [[Симонов Константин Михайлович|К. Симонов]] — ''Алексей Степанович Марков''
* «Хочу верить», И. Голосовский — ''Черныш, инженер''
* «Совесть», Д. Павлова — ''Зеленкевич Глеб Ионович''

==== [[Театр имени Моссовета]] ====

== Литература ==
* Амелькина Анна. Лучший резидент российского кино // Молодёжь Эстонии : газета. — 2000. — 22 апреля.

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* {{Cite web|lang=ru|url=https://www.ng.ru/culture/2005-12-09/12_zhzhenov.html|title=Так уходит эпоха / Культура /|author=Барабаш Екатерина|date=2005-12-09|publisher=Независимая газета|accessdate=2020-12-10|ref=Барабаш}}
* {{Cite web|lang=ru|url=https://lenta.ru/articles/2005/12/08/actor/|title=Умер Георгий Жженов|author=Карамаев Сергей|website=lenta.ru|date=2005-12-08|accessdate=2020-12-10|ref=Карамаев}}
* {{Cite web|lang=ru|url=https://iz.ru/news/300806|title=Георгий ЖЖЕНОВ: &quot;Я сказал жене: &quot;Не жди меня. Девяносто с лишним процентов, что я где-то погибну&quot;|author=Соломонов Артур|date=2005-03-22|publisher=Известия|accessdate=2020-12-10|ref=Соломонов}}
* [http://www.rusactors.ru/g1/jjenov/ Биография на сайте Rusactors.ru]
* [http://www.znak.com/moscow/articles/2015-03-23/103711.html «Из-под снега торчали конечности человеческих тел, взывая о захоронении в землю». Воспоминания гулаговца Георгия Жжёнова] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151208073306/http://www.znak.com/moscow/articles/2015-03-23/103711.html |date=2015-12-08 }}

{{«Чыс тата сумлăх» номинацири «Ника» премин лауреачĕсем}}

[[Категори:СССР актёрĕсем]]</text>
      <sha1>av2jw6sayj9q1gnqfqgxv4oozma64mb</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842026</id>
      <parentid>842013</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T18:05:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842026</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11048" sha1="foda4t7mazch5qwaq4frshl6q3kyx9g" xml:space="preserve">{{Театр ĕçченĕ
| Ят = Георгий Жжёнов
| Ӳкерчĕк = ZhzhonovG.jpg 
| Анлăшĕ = 265px
| Ӳкерчĕке ăнлантарни = Георгий Жжёнов, «[[Чапаев (фильм)|Чапаев]]» фильмра Терёшка ролĕнче ([[1934]])
| Çуралнă чухнехи ят = Георгий Степанович Жжёнов
| Çуралнă вăхăт = [[1915]], [[пуш, 22]] (9)
| Çуралнă вырăн = {{ÇВ|Петроград|Санкт-Петербургра}}, [[Раççей империйĕ]]
| Вилнĕ вырăн = {{ВВ|Мускав|Мускавра}}, [[РФ]]
| Вилнĕ вăхăт = [[2005]], [[раштав, 8]]
| Професси = XX ĕмĕрти совет/раççей актёрĕ, прозăçи, мемуарисчĕ
| Хастар çулсем = 1931—2005
| Гражданлăх = {{USSR}} → &lt;br&gt; {{RUS}}
| Псевдонимсем = -
| Амплуа = 
| Театр = * [[Норильскри Вл. Маяковский ячĕллĕ Поляр лешьен драма театрĕ]]
* [[Литейный театрĕ|Ленинград облаçĕн драма тата камит театрĕ]]
* [[Санкт-Петербургри Ленсовет ячĕллĕ академи театрĕ|Ленсовет ячĕллĕ театр]]
* [[Москанаш ячĕллĕ театр]]
| Рольсем = 
| Спектакльсем = 
| Чыславсемпе парнесем = {{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 2 степеньлĕ орденĕ|2000}}{{!!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 4 степеньлĕ орденĕ|1995}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Ленин орденĕ|1991}}{{!!}}{{Ĕçлĕх Хĕрлĕ Ялав орденĕ|1985}}{{!!}}{{Мускав 850 çул тултарнине асăнмалăх медаль}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}}{{Санкт-Петербург 300 çул тултарнине асăнмалăх медаль}} {{!!}}{{Ĕç ветеранĕ медаль}} {{!!}}{{Ленинград 250 çул тултарнине асăнмалăх медаль}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{СССР халăх артисчĕ|1980}}{{!!}}{{РСФСР халăх артисчĕ|1973}}{{!!}}{{РСФСР тава тивĕçлĕ артисчĕ|1969}}{{!!}}{{Васильев тăвансен ячĕллĕ РСФСР патшалăх премийĕ|1975}}{{!!}}{{РФ ШĔМ парни}}{{!!}}{{Мускав умĕнчи тивĕçлĕх палăрту палли|2005}}
{{!)}}
| Алпусни = 
}} Мускав умĕнчи тивĕçлĕх палăрту палли
[[Ӳкерчĕк:Zhzhonov 1934.JPG|right|200px|Жжёнов Георгий Степанович]]

'''Гео́ргий Степа́нович Жжёнов''' (22.3.1915, [[Санкт-Петербург|Петроград]], [[Раççей империйĕ]] — 18.12.2005, [[Мускав]], [[РФ]]&lt;ref&gt;{{БРЭ|статья=Жжёнов Ге­ор­гий Сте­па­но­вич|id=2626107|çул=2016}}&lt;/ref&gt;) — [[ССРП|совет]] тата [[РФ|раççей]] [[театр]]па [[кино]] актёрĕ, [[çыравçă|литератор]], [[мемуарист]], [[пĕрлĕх ĕçченĕ]]. [[Васильев тăвансен ячĕллĕ РСФСР патшалăх премийĕ|Васильев тăвансен ячĕллĕ РСФСР патшалăх премин]] лауреачĕ (1975), [[ССРП халăх артисчĕ]] (1980). [[Ленин орденĕ]]н [[Кавалер (титул)|кавалерĕ]](1991).

== Биографи ==
=== Петроград/Ленинград  ===
[[File:Vladimir Putin with Georgy Zhzhenov.jpg|thumb|250px| [[2000]] ]]
Георгий Жжёнов [[Тĕвер кĕпĕрни]]нчи хресчен килйышĕнче çуралнă. Ашшĕ — '''Жжёнов Степан Филиппович''', амăшĕ — '''Щёлкина Мария Федоровна'''. 

Малтанхи 22 çулне Георгий Жжёнов [[Васильевски утравĕ]]нче ирттернĕ. [[1930]] çулхи çуркунне вăл физика-математикă шкулĕнче вĕренсе тухнă. Ун хыççăн Ленинградри эстрадăпа цирк техникумĕн акробатика уйрăмне вĕренме кĕнĕ. Вĕренме кĕнĕ чухне аслă пиччĕшĕн докуменчĕсемпе усă курнă. Çавăнпа та Борис Жженов пек паллă пулнă. Кайран кун çинчен каласа панă, шӳтленĕшĕн ăна каçарнă.

Цирк вĕрентевĕшĕнче пĕлӳ илнĕ чухне ăна кинематограф ĕçлевçи асăрханă, «Паттăр йăнăшĕ» (Ошибка героя, [[1932]]) фильмре ӳкерĕнме чĕннĕ. Георгий çак фильмра Пашка Ветров тракторист рольне вылянă. Кинора хăтланнă хыççăн Георгий цирк ĕçне пăрахса Ленинградри сцена ӳнерĕн институтне вĕренме кĕнĕ. 1935 çулта институтра вĕренсе тухнă. Вĕренӳ вăхăтĕнче «Республикăн еткер принцĕ» (Наследный принц Республики), «Ылтăн çулăмсем» (Золотые огни), «Комсомольск», «Чапаев» фильмсене хутшăннă.

Ленинградра [[Киров Сергей Миронович|С.М. Кирова]] вĕлернĕ хыççăн унăн аслă пиччĕшне арĕслесе тĕрмене хупнă. Ашшĕпе амăшпе, тата йăмăкне [[Казахстан]]а леçнĕ. Георгий Жжёнов кунпа килĕшмен те [[Казахстан]]а куçса кайман. «Комсомольск» ([[1938]]) фильма ӳкернĕ чухне Амур-çинчи-Комсомольска каймалла пулнă. Пуйăсра вăл АПШ гражданĕпе паллашать. Çакăншăн ăна шпион тесе айăпланă та пилĕк çуллăха тĕрмене хупаççĕ. 1945 çулта ăна хăйне лайăх тытнипе ирĕке кăлараççĕ. 

Георгий Жженов [[Свердловскри киностуди]]не ĕçлеме çитет, кунта вара ăна [[1949]] çулта каллех арĕслеççĕ те [[Норильск]]а ăсатаççĕ. [[1955]] çулта унăн пĕтĕм айăпне каçарнă. Георгий Жжёнов [[Ленинград]]а таврăнать те Ленинград облаçĕн драма театрĕнче тата Ленсовет ячĕллĕ театрта актёр пулса ĕçлет. [[1968]] çулта вăл [[Мускав]]а куçса килет те Моссовет ячĕллĕ театрта ĕçлеме тытăнать.

== Пултарулăхĕ ==

=== Театрти ĕçĕсем ===
==== [[Санкт-Петербургри Ленканаш ячĕллĕ академи театрĕ|Ленканаш ячĕллĕ театр]] ====
* [[1963]] — «[[Таня (пьеса)|Таня]]», [[Арбузов Алексей Николаевич|А. Арбузова]] — ''Герман'', Реж.: [[Владимиров Игорь Петрович|И. П. Владимиров]], (''премьера — 3 декабря 1963'')&lt;ref name=&quot;moss&quot;&gt;[http://www.mossoveta.ru/history/persons/ggenovg/ Георгий Жжёнов] на сайте театра им. Моссовета&lt;/ref&gt;
* «[[Мещане (пьеса)|Мещане]]» [[Максим Горький|М. Горький]] — ''Нил''
* «[[Дядя Ваня]]», [[Чехов Антон Павлович|А. Чехов]] — ''Астров''
* «[[Власть тьмы (пьеса)|Власть тьмы]]» [[Толстой Лев Николаевич|Л. Толстого]] — ''Никита''
* «[[Хозяйка гостиницы (пьеса)|Хозяйка гостиницы]]» [[Гольдони Карло|К. Гольдони]] — ''Кавалер Рипафратта''
* «[[Собака на сене (пьеса)|Собака на сене]]» [[Вега, Лопе де|Л. де Вега]] — ''Теодоро''
* «[[Ромео и Джульетта (пьеса)|Ромео и Джульетта]]» [[Шекспир, Уильям|У. Шекспира]] — ''Брат Лоренцо, франс монахĕ''
* «История одной любви», [[Симонов Константин Михайлович|К. Симонов]] — ''Алексей Степанович Марков''
* «Хочу верить», И. Голосовский — ''Черныш, инженер''
* «Совесть», Д. Павлова — ''Зеленкевич Глеб Ионович''

==== [[Моссовет ячĕллĕ театр]] ====

== Литература ==
* Амелькина Анна. Лучший резидент российского кино // Молодёжь Эстонии : газета. — 2000. — 22 апреля.

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* {{Cite web|lang=ru|url=https://www.ng.ru/culture/2005-12-09/12_zhzhenov.html|title=Так уходит эпоха / Культура /|author=Барабаш Екатерина|date=2005-12-09|publisher=Независимая газета|accessdate=2020-12-10|ref=Барабаш}}
* {{Cite web|lang=ru|url=https://lenta.ru/articles/2005/12/08/actor/|title=Умер Георгий Жженов|author=Карамаев Сергей|website=lenta.ru|date=2005-12-08|accessdate=2020-12-10|ref=Карамаев}}
* {{Cite web|lang=ru|url=https://iz.ru/news/300806|title=Георгий ЖЖЕНОВ: &quot;Я сказал жене: &quot;Не жди меня. Девяносто с лишним процентов, что я где-то погибну&quot;|author=Соломонов Артур|date=2005-03-22|publisher=Известия|accessdate=2020-12-10|ref=Соломонов}}
* [http://www.rusactors.ru/g1/jjenov/ Биография на сайте Rusactors.ru]
* [http://www.znak.com/moscow/articles/2015-03-23/103711.html «Из-под снега торчали конечности человеческих тел, взывая о захоронении в землю». Воспоминания гулаговца Георгия Жжёнова] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151208073306/http://www.znak.com/moscow/articles/2015-03-23/103711.html |date=2015-12-08 }}

{{«Чыс тата сумлăх» номинацири «Ника» премин лауреачĕсем}}

[[Категори:СССР актёрĕсем]]</text>
      <sha1>foda4t7mazch5qwaq4frshl6q3kyx9g</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842027</id>
      <parentid>842026</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T18:11:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842027</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11525" sha1="0ztfpkb7ir3v17mhsnz9vcf14fswz00" xml:space="preserve">{{Театр ĕçченĕ
| Ят = Георгий Жжёнов
| Ӳкерчĕк = ZhzhonovG.jpg 
| Анлăшĕ = 265px
| Ӳкерчĕке ăнлантарни = Георгий Жжёнов, «[[Чапаев (фильм)|Чапаев]]» фильмра Терёшка ролĕнче ([[1934]])
| Çуралнă чухнехи ят = Георгий Степанович Жжёнов
| Çуралнă вăхăт = [[1915]], [[пуш, 22]] (пуш, 9)
| Çуралнă вырăн = {{ÇВ|Петроград|Санкт-Петербургра}}, [[Раççей империйĕ]]
| Вилнĕ вырăн = {{ВВ|Мускав|Мускавра}}, [[РФ]]
| Вилнĕ вăхăт = [[2005]], [[раштав, 8]]
| Професси = XX ĕмĕрти совет/раççей актёрĕ, прозăçи, мемуарисчĕ
| Хастар çулсем = 1931—2005
| Гражданлăх = {{USSR}} → &lt;br&gt; {{RUS}}
| Псевдонимсем = -
| Амплуа = 
| Театр = * [[Норильскри Вл. Маяковский ячĕллĕ Поляр лешьен драма театрĕ]]
* [[Литейный театрĕ|Ленинград облаçĕн драма тата камит театрĕ]]
* [[Санкт-Петербургри Ленсовет ячĕллĕ академи театрĕ|Ленсовет ячĕллĕ театр]]
* [[Москанаш ячĕллĕ театр]]
| Рольсем = 
| Спектакльсем = 
| Чыславсемпе парнесем = {{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 2 степеньлĕ орденĕ|2000}}{{!!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 4 степеньлĕ орденĕ|1995}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Ленин орденĕ|1991}}{{!!}}{{Ĕçлĕх Хĕрлĕ Ялав орденĕ|1985}}{{!!}}{{Мускав 850 çул тултарнине асăнмалăх медаль}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}}{{Санкт-Петербург 300 çул тултарнине асăнмалăх медаль}} {{!!}}{{Ĕç ветеранĕ медаль}} {{!!}}{{Ленинград 250 çул тултарнине асăнмалăх медаль}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{СССР халăх артисчĕ|1980}}{{!!}}{{РСФСР халăх артисчĕ|1973}}{{!!}}{{РСФСР тава тивĕçлĕ артисчĕ|1969}}{{!!}}{{Васильев тăвансен ячĕллĕ РСФСР патшалăх премийĕ|1975}}{{!!}}{{РФ ШĔМ парни}}{{!!}}{{Мускав умĕнчи тивĕçлĕх палăрту палли|2005}}
{{!)}}
| Алпусни = 
}} Мускав умĕнчи тивĕçлĕх палăрту палли
[[Ӳкерчĕк:Zhzhonov 1934.JPG|right|200px|Жжёнов Георгий Степанович]]

'''Гео́ргий Степа́нович Жжёнов''' (22.3.1915, [[Санкт-Петербург|Петроград]], [[Раççей империйĕ]] — 18.12.2005, [[Мускав]], [[РФ]]&lt;ref&gt;{{БРЭ|статья=Жжёнов Ге­ор­гий Сте­па­но­вич|id=2626107|çул=2016}}&lt;/ref&gt;) — [[ССРП|совет]] тата [[РФ|раççей]] [[театр]]па [[кино]] актёрĕ, [[çыравçă|литератор]], [[мемуарист]], [[пĕрлĕх ĕçченĕ]]. [[Васильев тăвансен ячĕллĕ РСФСР патшалăх премийĕ|Васильев тăвансен ячĕллĕ РСФСР патшалăх премин]] лауреачĕ (1975), [[ССРП халăх артисчĕ]] (1980). [[Ленин орденĕ]]н [[Кавалер (титул)|кавалерĕ]](1991).

== Биографи ==
=== Петроград/Ленинград  ===
[[File:Vladimir Putin with Georgy Zhzhenov.jpg|thumb|250px| [[2000]] ]]
Георгий Жжёнов [[Тĕвер кĕпĕрни]]нчи хресчен килйышĕнче çуралнă. Ашшĕ — '''Жжёнов Степан Филиппович''', амăшĕ — '''Щёлкина Мария Федоровна'''. 

[[File:Семья Жжёновых, 1920-е годы.jpg|250пкс|мини|Жжёновсем. Петроград, 1920-мĕш çулсем.]]
Малтанхи 22 çулне Георгий Жжёнов [[Васильевски утравĕ]]нче ирттернĕ. [[1930]] çулхи çуркунне вăл физика-математикă шкулĕнче вĕренсе тухнă. Ун хыççăн Ленинградри эстрадăпа цирк техникумĕн акробатика уйрăмне вĕренме кĕнĕ. Вĕренме кĕнĕ чухне аслă пиччĕшĕн докуменчĕсемпе усă курнă. Çавăнпа та Борис Жженов пек паллă пулнă. Кайран кун çинчен каласа панă, шӳтленĕшĕн ăна каçарнă.

Цирк вĕрентевĕшĕнче пĕлӳ илнĕ чухне ăна кинематограф ĕçлевçи асăрханă, «Паттăр йăнăшĕ» (Ошибка героя, [[1932]]) фильмре ӳкерĕнме чĕннĕ. Георгий çак фильмра Пашка Ветров тракторист рольне вылянă. Кинора хăтланнă хыççăн Георгий цирк ĕçне пăрахса Ленинградри сцена ӳнерĕн институтне вĕренме кĕнĕ. 1935 çулта институтра вĕренсе тухнă. Вĕренӳ вăхăтĕнче «Республикăн еткер принцĕ» (Наследный принц Республики), «Ылтăн çулăмсем» (Золотые огни), «Комсомольск», «Чапаев» фильмсене хутшăннă.

Ленинградра [[Киров Сергей Миронович|С.М. Кирова]] вĕлернĕ хыççăн унăн аслă пиччĕшне арĕслесе тĕрмене хупнă. Ашшĕпе амăшпе, тата йăмăкне [[Казахстан]]а леçнĕ. Георгий Жжёнов кунпа килĕшмен те [[Казахстан]]а куçса кайман. «Комсомольск» ([[1938]]) фильма ӳкернĕ чухне Амур-çинчи-Комсомольска каймалла пулнă. Пуйăсра вăл АПШ гражданĕпе паллашать. Çакăншăн ăна шпион тесе айăпланă та пилĕк çуллăха тĕрмене хупаççĕ. 1945 çулта ăна хăйне лайăх тытнипе ирĕке кăлараççĕ. 

Георгий Жженов [[Свердловскри киностуди]]не ĕçлеме çитет, кунта вара ăна [[1949]] çулта каллех арĕслеççĕ те [[Норильск]]а ăсатаççĕ. [[1955]] çулта унăн пĕтĕм айăпне каçарнă. Георгий Жжёнов [[Ленинград]]а таврăнать те Ленинград облаçĕн драма театрĕнче тата Ленсовет ячĕллĕ театрта актёр пулса ĕçлет. [[1968]] çулта вăл [[Мускав]]а куçса килет те Моссовет ячĕллĕ театрта ĕçлеме тытăнать.

== Пултарулăхĕ ==

=== Театрти ĕçĕсем ===
==== [[Санкт-Петербургри Ленканаш ячĕллĕ академи театрĕ|Ленканаш ячĕллĕ театр]] ====
* [[1963]] — «[[Таня (пьеса)|Таня]]», [[Арбузов Алексей Николаевич|А. Арбузова]] — ''Герман'', Реж.: [[Владимиров Игорь Петрович|И. П. Владимиров]], (''премьера — 3 декабря 1963'')&lt;ref name=&quot;moss&quot;&gt;[http://www.mossoveta.ru/history/persons/ggenovg/ Георгий Жжёнов] на сайте театра им. Моссовета&lt;/ref&gt;
* «[[Мещане (пьеса)|Мещане]]» [[Максим Горький|М. Горький]] — ''Нил''
* «[[Дядя Ваня]]», [[Чехов Антон Павлович|А. Чехов]] — ''Астров''
* «[[Власть тьмы (пьеса)|Власть тьмы]]» [[Толстой Лев Николаевич|Л. Толстого]] — ''Никита''
* «[[Хозяйка гостиницы (пьеса)|Хозяйка гостиницы]]» [[Гольдони Карло|К. Гольдони]] — ''Кавалер Рипафратта''
* «[[Собака на сене (пьеса)|Собака на сене]]» [[Вега, Лопе де|Л. де Вега]] — ''Теодоро''
* «[[Ромео и Джульетта (пьеса)|Ромео и Джульетта]]» [[Шекспир, Уильям|У. Шекспира]] — ''Брат Лоренцо, франс монахĕ''
* «История одной любви», [[Симонов Константин Михайлович|К. Симонов]] — ''Алексей Степанович Марков''
* «Хочу верить», И. Голосовский — ''Черныш, инженер''
* «Совесть», Д. Павлова — ''Зеленкевич Глеб Ионович''

==== [[Моссовет ячĕллĕ театр]] ====

== Литература ==
* Амелькина Анна. Лучший резидент российского кино // Молодёжь Эстонии : газета. — 2000. — 22 апреля.

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* {{Cite web|lang=ru|url=https://www.ng.ru/culture/2005-12-09/12_zhzhenov.html|title=Так уходит эпоха / Культура /|author=Барабаш Екатерина|date=2005-12-09|publisher=Независимая газета|accessdate=2020-12-10|ref=Барабаш}}
* {{Cite web|lang=ru|url=https://lenta.ru/articles/2005/12/08/actor/|title=Умер Георгий Жженов|author=Карамаев Сергей|website=lenta.ru|date=2005-12-08|accessdate=2020-12-10|ref=Карамаев}}
* {{Cite web|lang=ru|url=https://iz.ru/news/300806|title=Георгий ЖЖЕНОВ: &quot;Я сказал жене: &quot;Не жди меня. Девяносто с лишним процентов, что я где-то погибну&quot;|author=Соломонов Артур|date=2005-03-22|publisher=Известия|accessdate=2020-12-10|ref=Соломонов}}
* [http://www.rusactors.ru/g1/jjenov/ Биография на сайте Rusactors.ru]
* [http://www.znak.com/moscow/articles/2015-03-23/103711.html «Из-под снега торчали конечности человеческих тел, взывая о захоронении в землю». Воспоминания гулаговца Георгия Жжёнова] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151208073306/http://www.znak.com/moscow/articles/2015-03-23/103711.html |date=2015-12-08 }}

{{Тулаш каçăсем}}
{{Владимир Шарапов}}
{{«Чыс тата сумлăх» номинацири «Ника» премин лауреачĕсем}}

[[Категори:Пайăр çынсем:Моссовет ячĕллĕ театр]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Литейный ячĕллĕ театр]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Ленсовет ячĕллĕ театр]]

[[Категори:СССР актёрĕсем]]</text>
      <sha1>0ztfpkb7ir3v17mhsnz9vcf14fswz00</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842028</id>
      <parentid>842027</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T18:14:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>/* Каçăсем */</comment>
      <origin>842028</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11877" sha1="1kd4ubhbn3b2xdk9h25ldgi2sgfmk10" xml:space="preserve">{{Театр ĕçченĕ
| Ят = Георгий Жжёнов
| Ӳкерчĕк = ZhzhonovG.jpg 
| Анлăшĕ = 265px
| Ӳкерчĕке ăнлантарни = Георгий Жжёнов, «[[Чапаев (фильм)|Чапаев]]» фильмра Терёшка ролĕнче ([[1934]])
| Çуралнă чухнехи ят = Георгий Степанович Жжёнов
| Çуралнă вăхăт = [[1915]], [[пуш, 22]] (пуш, 9)
| Çуралнă вырăн = {{ÇВ|Петроград|Санкт-Петербургра}}, [[Раççей империйĕ]]
| Вилнĕ вырăн = {{ВВ|Мускав|Мускавра}}, [[РФ]]
| Вилнĕ вăхăт = [[2005]], [[раштав, 8]]
| Професси = XX ĕмĕрти совет/раççей актёрĕ, прозăçи, мемуарисчĕ
| Хастар çулсем = 1931—2005
| Гражданлăх = {{USSR}} → &lt;br&gt; {{RUS}}
| Псевдонимсем = -
| Амплуа = 
| Театр = * [[Норильскри Вл. Маяковский ячĕллĕ Поляр лешьен драма театрĕ]]
* [[Литейный театрĕ|Ленинград облаçĕн драма тата камит театрĕ]]
* [[Санкт-Петербургри Ленсовет ячĕллĕ академи театрĕ|Ленсовет ячĕллĕ театр]]
* [[Москанаш ячĕллĕ театр]]
| Рольсем = 
| Спектакльсем = 
| Чыславсемпе парнесем = {{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 2 степеньлĕ орденĕ|2000}}{{!!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 4 степеньлĕ орденĕ|1995}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Ленин орденĕ|1991}}{{!!}}{{Ĕçлĕх Хĕрлĕ Ялав орденĕ|1985}}{{!!}}{{Мускав 850 çул тултарнине асăнмалăх медаль}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}}{{Санкт-Петербург 300 çул тултарнине асăнмалăх медаль}} {{!!}}{{Ĕç ветеранĕ медаль}} {{!!}}{{Ленинград 250 çул тултарнине асăнмалăх медаль}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{СССР халăх артисчĕ|1980}}{{!!}}{{РСФСР халăх артисчĕ|1973}}{{!!}}{{РСФСР тава тивĕçлĕ артисчĕ|1969}}{{!!}}{{Васильев тăвансен ячĕллĕ РСФСР патшалăх премийĕ|1975}}{{!!}}{{РФ ШĔМ парни}}{{!!}}{{Мускав умĕнчи тивĕçлĕх палăрту палли|2005}}
{{!)}}
| Алпусни = 
}} Мускав умĕнчи тивĕçлĕх палăрту палли
[[Ӳкерчĕк:Zhzhonov 1934.JPG|right|200px|Жжёнов Георгий Степанович]]

'''Гео́ргий Степа́нович Жжёнов''' (22.3.1915, [[Санкт-Петербург|Петроград]], [[Раççей империйĕ]] — 18.12.2005, [[Мускав]], [[РФ]]&lt;ref&gt;{{БРЭ|статья=Жжёнов Ге­ор­гий Сте­па­но­вич|id=2626107|çул=2016}}&lt;/ref&gt;) — [[ССРП|совет]] тата [[РФ|раççей]] [[театр]]па [[кино]] актёрĕ, [[çыравçă|литератор]], [[мемуарист]], [[пĕрлĕх ĕçченĕ]]. [[Васильев тăвансен ячĕллĕ РСФСР патшалăх премийĕ|Васильев тăвансен ячĕллĕ РСФСР патшалăх премин]] лауреачĕ (1975), [[ССРП халăх артисчĕ]] (1980). [[Ленин орденĕ]]н [[Кавалер (титул)|кавалерĕ]](1991).

== Биографи ==
=== Петроград/Ленинград  ===
[[File:Vladimir Putin with Georgy Zhzhenov.jpg|thumb|250px| [[2000]] ]]
Георгий Жжёнов [[Тĕвер кĕпĕрни]]нчи хресчен килйышĕнче çуралнă. Ашшĕ — '''Жжёнов Степан Филиппович''', амăшĕ — '''Щёлкина Мария Федоровна'''. 

[[File:Семья Жжёновых, 1920-е годы.jpg|250пкс|мини|Жжёновсем. Петроград, 1920-мĕш çулсем.]]
Малтанхи 22 çулне Георгий Жжёнов [[Васильевски утравĕ]]нче ирттернĕ. [[1930]] çулхи çуркунне вăл физика-математикă шкулĕнче вĕренсе тухнă. Ун хыççăн Ленинградри эстрадăпа цирк техникумĕн акробатика уйрăмне вĕренме кĕнĕ. Вĕренме кĕнĕ чухне аслă пиччĕшĕн докуменчĕсемпе усă курнă. Çавăнпа та Борис Жженов пек паллă пулнă. Кайран кун çинчен каласа панă, шӳтленĕшĕн ăна каçарнă.

Цирк вĕрентевĕшĕнче пĕлӳ илнĕ чухне ăна кинематограф ĕçлевçи асăрханă, «Паттăр йăнăшĕ» (Ошибка героя, [[1932]]) фильмре ӳкерĕнме чĕннĕ. Георгий çак фильмра Пашка Ветров тракторист рольне вылянă. Кинора хăтланнă хыççăн Георгий цирк ĕçне пăрахса Ленинградри сцена ӳнерĕн институтне вĕренме кĕнĕ. 1935 çулта институтра вĕренсе тухнă. Вĕренӳ вăхăтĕнче «Республикăн еткер принцĕ» (Наследный принц Республики), «Ылтăн çулăмсем» (Золотые огни), «Комсомольск», «Чапаев» фильмсене хутшăннă.

Ленинградра [[Киров Сергей Миронович|С.М. Кирова]] вĕлернĕ хыççăн унăн аслă пиччĕшне арĕслесе тĕрмене хупнă. Ашшĕпе амăшпе, тата йăмăкне [[Казахстан]]а леçнĕ. Георгий Жжёнов кунпа килĕшмен те [[Казахстан]]а куçса кайман. «Комсомольск» ([[1938]]) фильма ӳкернĕ чухне Амур-çинчи-Комсомольска каймалла пулнă. Пуйăсра вăл АПШ гражданĕпе паллашать. Çакăншăн ăна шпион тесе айăпланă та пилĕк çуллăха тĕрмене хупаççĕ. 1945 çулта ăна хăйне лайăх тытнипе ирĕке кăлараççĕ. 

Георгий Жженов [[Свердловскри киностуди]]не ĕçлеме çитет, кунта вара ăна [[1949]] çулта каллех арĕслеççĕ те [[Норильск]]а ăсатаççĕ. [[1955]] çулта унăн пĕтĕм айăпне каçарнă. Георгий Жжёнов [[Ленинград]]а таврăнать те Ленинград облаçĕн драма театрĕнче тата Ленсовет ячĕллĕ театрта актёр пулса ĕçлет. [[1968]] çулта вăл [[Мускав]]а куçса килет те Моссовет ячĕллĕ театрта ĕçлеме тытăнать.

== Пултарулăхĕ ==

=== Театрти ĕçĕсем ===
==== [[Санкт-Петербургри Ленканаш ячĕллĕ академи театрĕ|Ленканаш ячĕллĕ театр]] ====
* [[1963]] — «[[Таня (пьеса)|Таня]]», [[Арбузов Алексей Николаевич|А. Арбузова]] — ''Герман'', Реж.: [[Владимиров Игорь Петрович|И. П. Владимиров]], (''премьера — 3 декабря 1963'')&lt;ref name=&quot;moss&quot;&gt;[http://www.mossoveta.ru/history/persons/ggenovg/ Георгий Жжёнов] на сайте театра им. Моссовета&lt;/ref&gt;
* «[[Мещане (пьеса)|Мещане]]» [[Максим Горький|М. Горький]] — ''Нил''
* «[[Дядя Ваня]]», [[Чехов Антон Павлович|А. Чехов]] — ''Астров''
* «[[Власть тьмы (пьеса)|Власть тьмы]]» [[Толстой Лев Николаевич|Л. Толстого]] — ''Никита''
* «[[Хозяйка гостиницы (пьеса)|Хозяйка гостиницы]]» [[Гольдони Карло|К. Гольдони]] — ''Кавалер Рипафратта''
* «[[Собака на сене (пьеса)|Собака на сене]]» [[Вега, Лопе де|Л. де Вега]] — ''Теодоро''
* «[[Ромео и Джульетта (пьеса)|Ромео и Джульетта]]» [[Шекспир, Уильям|У. Шекспира]] — ''Брат Лоренцо, франс монахĕ''
* «История одной любви», [[Симонов Константин Михайлович|К. Симонов]] — ''Алексей Степанович Марков''
* «Хочу верить», И. Голосовский — ''Черныш, инженер''
* «Совесть», Д. Павлова — ''Зеленкевич Глеб Ионович''

==== [[Моссовет ячĕллĕ театр]] ====

== Литература ==
* Амелькина Анна. Лучший резидент российского кино // Молодёжь Эстонии : газета. — 2000. — 22 апреля.

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* {{Cite web|lang=ru|url=https://www.ng.ru/culture/2005-12-09/12_zhzhenov.html|title=Так уходит эпоха / Культура /|author=Барабаш Екатерина|date=2005-12-09|publisher=Независимая газета|accessdate=2020-12-10|ref=Барабаш}}
* {{Cite web|lang=ru|url=https://lenta.ru/articles/2005/12/08/actor/|title=Умер Георгий Жженов|author=Карамаев Сергей|website=lenta.ru|date=2005-12-08|accessdate=2020-12-10|ref=Карамаев}}
* {{Cite web|lang=ru|url=https://iz.ru/news/300806|title=Георгий ЖЖЕНОВ: &quot;Я сказал жене: &quot;Не жди меня. Девяносто с лишним процентов, что я где-то погибну&quot;|author=Соломонов Артур|date=2005-03-22|publisher=Известия|accessdate=2020-12-10|ref=Соломонов}}
* [http://www.rusactors.ru/g1/jjenov/ Биография на сайте Rusactors.ru]
* [http://www.znak.com/moscow/articles/2015-03-23/103711.html «Из-под снега торчали конечности человеческих тел, взывая о захоронении в землю». Воспоминания гулаговца Георгия Жжёнова] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151208073306/http://www.znak.com/moscow/articles/2015-03-23/103711.html |date=2015-12-08 }}

{{Тулаш каçăсем}}
{{Владимир Шарапов}}
{{«Чыс тата сумлăх» номинацири «Ника» премин лауреачĕсем}}

[[Категори:Пайăр çынсем:Павлово]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Свердловскри киностуди]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Моссовет ячĕллĕ театр]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Литейный ячĕллĕ театр]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Ленсовет ячĕллĕ театр]]
[[Категори:«Кинотавр» призёрĕсем]]
[[Категори:Ӳпке ракĕпе вилнисем]]
[[Категори:Новодевичье çăвинче пытарнисем]]

[[Категори:СССР актёрĕсем]]</text>
      <sha1>1kd4ubhbn3b2xdk9h25ldgi2sgfmk10</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842030</id>
      <parentid>842028</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T18:18:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842030</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12232" sha1="btdo36kix0gz07t4d7issmzuv13f4dc" xml:space="preserve">{{Театр ĕçченĕ
| Ят = Георгий Жжёнов
| Ӳкерчĕк = ZhzhonovG.jpg 
| Анлăшĕ = 265px
| Ӳкерчĕке ăнлантарни = Георгий Жжёнов, «[[Чапаев (фильм)|Чапаев]]» фильмра Терёшка ролĕнче ([[1934]])
| Çуралнă чухнехи ят = Георгий Степанович Жжёнов
| Çуралнă вăхăт = [[1915]], [[пуш, 22]] (пуш, 9)
| Çуралнă вырăн = {{ÇВ|Петроград|Санкт-Петербургра}}, [[Раççей империйĕ]]
| Вилнĕ вырăн = {{ВВ|Мускав|Мускавра}}, [[РФ]]
| Вилнĕ вăхăт = [[2005]], [[раштав, 8]]
| Професси = XX ĕмĕрти совет/раççей актёрĕ, прозăçи, мемуарисчĕ
| Хастар çулсем = 1931—2005
| Гражданлăх = {{USSR}} → &lt;br&gt; {{RUS}}
| Псевдонимсем = -
| Амплуа = 
| Театр = * [[Норильскри Вл. Маяковский ячĕллĕ Поляр лешьен драма театрĕ]]
* [[Литейный театрĕ|Ленинград облаçĕн драма тата камит театрĕ]]
* [[Санкт-Петербургри Ленсовет ячĕллĕ академи театрĕ|Ленсовет ячĕллĕ театр]]
* [[Моссовет ячĕллĕ театр]]
| Рольсем = 
| Спектакльсем = 
| Чыславсемпе парнесем = {{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 2 степеньлĕ орденĕ|2000}}{{!!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 4 степеньлĕ орденĕ|1995}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Ленин орденĕ|1991}}{{!!}}{{Ĕçлĕх Хĕрлĕ Ялав орденĕ|1985}}{{!!}}{{Мускав 850 çул тултарнине асăнмалăх медаль}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}}{{Санкт-Петербург 300 çул тултарнине асăнмалăх медаль}} {{!!}}{{Ĕç ветеранĕ медаль}} {{!!}}{{Ленинград 250 çул тултарнине асăнмалăх медаль}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{СССР халăх артисчĕ|1980}}{{!!}}{{РСФСР халăх артисчĕ|1973}}{{!!}}{{РСФСР тава тивĕçлĕ артисчĕ|1969}}{{!!}}{{Васильев тăвансен ячĕллĕ РСФСР патшалăх премийĕ|1975}}{{!!}}{{РФ ШĔМ парни}}{{!!}}{{Мускав умĕнчи тивĕçлĕх палăрту палли|2005}}
{{!)}}
| Алпусни = 
}} Мускав умĕнчи тивĕçлĕх палăрту палли
[[Ӳкерчĕк:Zhzhonov 1934.JPG|right|200px|Жжёнов Георгий Степанович]]

'''Гео́ргий Степа́нович Жжёнов''' (22.3.1915, [[Санкт-Петербург|Петроград]], [[Раççей империйĕ]] — 18.12.2005, [[Мускав]], [[РФ]]&lt;ref&gt;{{БРЭ|статья=Жжёнов Ге­ор­гий Сте­па­но­вич|id=2626107|çул=2016}}&lt;/ref&gt;) — [[ССРП|совет]] тата [[РФ|раççей]] [[театр]]па [[кино]] актёрĕ, [[çыравçă|литератор]], [[мемуарист]], [[пĕрлĕх ĕçченĕ]]. [[Васильев тăвансен ячĕллĕ РСФСР патшалăх премийĕ|Васильев тăвансен ячĕллĕ РСФСР патшалăх премин]] лауреачĕ (1975), [[ССРП халăх артисчĕ]] (1980). [[Ленин орденĕ]]н [[Кавалер (титул)|кавалерĕ]](1991).

== Биографи ==
=== Петроград/Ленинград  ===
[[File:Vladimir Putin with Georgy Zhzhenov.jpg|thumb|250px| [[2000]] ]]
Георгий Жжёнов [[Тĕвер кĕпĕрни]]нчи хресчен килйышĕнче çуралнă. Ашшĕ — '''Жжёнов Степан Филиппович''', амăшĕ — '''Щёлкина Мария Федоровна'''. 

[[File:Семья Жжёновых, 1920-е годы.jpg|250пкс|мини|Жжёновсем. Петроград, 1920-мĕш çулсем.]]
Малтанхи 22 çулне Георгий Жжёнов [[Васильевски утравĕ]]нче ирттернĕ. [[1930]] çулхи çуркунне вăл физика-математикă шкулĕнче вĕренсе тухнă. Ун хыççăн Ленинградри эстрадăпа цирк техникумĕн акробатика уйрăмне вĕренме кĕнĕ. Вĕренме кĕнĕ чухне аслă пиччĕшĕн докуменчĕсемпе усă курнă. Çавăнпа та Борис Жженов пек паллă пулнă. Кайран кун çинчен каласа панă, шӳтленĕшĕн ăна каçарнă.

Цирк вĕрентевĕшĕнче пĕлӳ илнĕ чухне ăна кинематограф ĕçлевçи асăрханă, «Паттăр йăнăшĕ» (Ошибка героя, [[1932]]) фильмре ӳкерĕнме чĕннĕ. Георгий çак фильмра Пашка Ветров тракторист рольне вылянă. Кинора хăтланнă хыççăн Георгий цирк ĕçне пăрахса Ленинградри сцена ӳнерĕн институтне вĕренме кĕнĕ. 1935 çулта институтра вĕренсе тухнă. Вĕренӳ вăхăтĕнче «Республикăн еткер принцĕ» (Наследный принц Республики), «Ылтăн çулăмсем» (Золотые огни), «Комсомольск», «Чапаев» фильмсене хутшăннă.

Ленинградра [[Киров Сергей Миронович|С.М. Кирова]] вĕлернĕ хыççăн унăн аслă пиччĕшне арĕслесе тĕрмене хупнă. Ашшĕпе амăшпе, тата йăмăкне [[Казахстан]]а леçнĕ. Георгий Жжёнов кунпа килĕшмен те [[Казахстан]]а куçса кайман. «Комсомольск» ([[1938]]) фильма ӳкернĕ чухне Амур-çинчи-Комсомольска каймалла пулнă. Пуйăсра вăл АПШ гражданĕпе паллашать. Çакăншăн ăна шпион тесе айăпланă та пилĕк çуллăха тĕрмене хупаççĕ. 1945 çулта ăна хăйне лайăх тытнипе ирĕке кăлараççĕ. 

Георгий Жженов [[Свердловскри киностуди]]не ĕçлеме çитет, кунта вара ăна [[1949]] çулта каллех арĕслеççĕ те [[Норильск]]а ăсатаççĕ. [[1955]] çулта унăн пĕтĕм айăпне каçарнă. Георгий Жжёнов [[Ленинград]]а таврăнать те Ленинград облаçĕн драма театрĕнче тата Ленсовет ячĕллĕ театрта актёр пулса ĕçлет. [[1968]] çулта вăл [[Мускав]]а куçса килет те Моссовет ячĕллĕ театрта ĕçлеме тытăнать.

== Пултарулăхĕ ==

=== Театрти ĕçĕсем ===
==== [[Санкт-Петербургри Ленканаш ячĕллĕ академи театрĕ|Ленканаш ячĕллĕ театр]] ====
* [[1963]] — «[[Таня (пьеса)|Таня]]», [[Арбузов Алексей Николаевич|А. Арбузова]] — ''Герман'', Реж.: [[Владимиров Игорь Петрович|И. П. Владимиров]], (''премьера — 3 декабря 1963'')&lt;ref name=&quot;moss&quot;&gt;[http://www.mossoveta.ru/history/persons/ggenovg/ Георгий Жжёнов] на сайте театра им. Моссовета&lt;/ref&gt;
* «[[Мещане (пьеса)|Мещане]]» [[Максим Горький|М. Горький]] — ''Нил''
* «[[Дядя Ваня]]», [[Чехов Антон Павлович|А. Чехов]] — ''Астров''
* «[[Власть тьмы (пьеса)|Власть тьмы]]» [[Толстой Лев Николаевич|Л. Толстого]] — ''Никита''
* «[[Хозяйка гостиницы (пьеса)|Хозяйка гостиницы]]» [[Гольдони Карло|К. Гольдони]] — ''Кавалер Рипафратта''
* «[[Собака на сене (пьеса)|Собака на сене]]» [[Вега, Лопе де|Л. де Вега]] — ''Теодоро''
* «[[Ромео и Джульетта (пьеса)|Ромео и Джульетта]]» [[Шекспир, Уильям|У. Шекспира]] — ''Брат Лоренцо, франс монахĕ''
* «История одной любви», [[Симонов Константин Михайлович|К. Симонов]] — ''Алексей Степанович Марков''
* «Хочу верить», И. Голосовский — ''Черныш, инженер''
* «Совесть», Д. Павлова — ''Зеленкевич Глеб Ионович''

==== [[Моссовет ячĕллĕ театр]] ====

== Литература ==
* Амелькина Анна. Лучший резидент российского кино // Молодёжь Эстонии : газета. — 2000. — 22 апреля.

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* {{Cite web|lang=ru|url=https://www.ng.ru/culture/2005-12-09/12_zhzhenov.html|title=Так уходит эпоха / Культура /|author=Барабаш Екатерина|date=2005-12-09|publisher=Независимая газета|accessdate=2020-12-10|ref=Барабаш}}
* {{Cite web|lang=ru|url=https://lenta.ru/articles/2005/12/08/actor/|title=Умер Георгий Жженов|author=Карамаев Сергей|website=lenta.ru|date=2005-12-08|accessdate=2020-12-10|ref=Карамаев}}
* {{Cite web|lang=ru|url=https://iz.ru/news/300806|title=Георгий ЖЖЕНОВ: &quot;Я сказал жене: &quot;Не жди меня. Девяносто с лишним процентов, что я где-то погибну&quot;|author=Соломонов Артур|date=2005-03-22|publisher=Известия|accessdate=2020-12-10|ref=Соломонов}}
* [http://www.rusactors.ru/g1/jjenov/ Биография на сайте Rusactors.ru]
* [http://www.znak.com/moscow/articles/2015-03-23/103711.html «Из-под снега торчали конечности человеческих тел, взывая о захоронении в землю». Воспоминания гулаговца Георгия Жжёнова] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151208073306/http://www.znak.com/moscow/articles/2015-03-23/103711.html |date=2015-12-08 }}

{{Тулаш каçăсем}}
{{Владимир Шарапов}}
{{«Чыс тата сумлăх» номинацири «Ника» премин лауреачĕсем}}

[[Категори:Пайăр çынсем:Павлово]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Свердловскри киностуди]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Норильскри Вл. Маяковский ячĕллĕ Поляр лешьен драма театрĕ]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Моссовет ячĕллĕ театр]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Литейный ячĕллĕ театр]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Ленсовет ячĕллĕ театр]]
[[Категори:«Кинотавр» призёрĕсем]]
[[Категори:Ӳпке ракĕпе вилнисем]]
[[Категори:Новодевичье çăвинче пытарнисем]]
[[Категори:1915 çулта вилнисем]]
[[Категори:Пушăн 22-мĕшĕнче çуралнисем]]
[[Категори:2005 çулта вилнисем]]
[[Категори:Раштавăн 8-мĕшĕнче вилнисем]]</text>
      <sha1>btdo36kix0gz07t4d7issmzuv13f4dc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842031</id>
      <parentid>842030</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T18:24:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842031</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13199" sha1="huupn13uagcs35pld1np21b4q1vo2zg" xml:space="preserve">{{Театр ĕçченĕ
| Ят = Георгий Жжёнов
| Ӳкерчĕк = ZhzhonovG.jpg 
| Анлăшĕ = 265px
| Ӳкерчĕке ăнлантарни = Георгий Жжёнов, «[[Чапаев (фильм)|Чапаев]]» фильмра Терёшка ролĕнче ([[1934]])
| Çуралнă чухнехи ят = Георгий Степанович Жжёнов
| Çуралнă вăхăт = [[1915]], [[пуш, 22]] (пуш, 9)
| Çуралнă вырăн = {{ÇВ|Петроград|Санкт-Петербургра}}, [[Раççей империйĕ]]
| Вилнĕ вырăн = {{ВВ|Мускав|Мускавра}}, [[РФ]]
| Вилнĕ вăхăт = [[2005]], [[раштав, 8]]
| Професси = XX ĕмĕрти совет/раççей актёрĕ, прозăçи, мемуарисчĕ
| Хастар çулсем = 1931—2005
| Гражданлăх = {{USSR}} → &lt;br&gt; {{RUS}}
| Псевдонимсем = -
| Амплуа = 
| Театр = * [[Норильскри Вл. Маяковский ячĕллĕ Поляр лешьен драма театрĕ]]
* [[Литейный театрĕ|Ленинград облаçĕн драма тата камит театрĕ]]
* [[Санкт-Петербургри Ленсовет ячĕллĕ академи театрĕ|Ленсовет ячĕллĕ театр]]
* [[Моссовет ячĕллĕ театр]]
| Рольсем = 
| Спектакльсем = 
| Чыславсемпе парнесем = {{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 2 степеньлĕ орденĕ|2000}}{{!!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 4 степеньлĕ орденĕ|1995}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Ленин орденĕ|1991}}{{!!}}{{Ĕçлĕх Хĕрлĕ Ялав орденĕ|1985}}{{!!}}{{Мускав 850 çул тултарнине асăнмалăх медаль}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}}{{Санкт-Петербург 300 çул тултарнине асăнмалăх медаль}} {{!!}}{{Ĕç ветеранĕ медаль}} {{!!}}{{Ленинград 250 çул тултарнине асăнмалăх медаль}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{СССР халăх артисчĕ|1980}}{{!!}}{{РСФСР халăх артисчĕ|1973}}{{!!}}{{РСФСР тава тивĕçлĕ артисчĕ|1969}}{{!!}}{{Васильев тăвансен ячĕллĕ РСФСР патшалăх премийĕ|1975}}{{!!}}{{РФ ШĔМ парни}}{{!!}}{{Мускав умĕнчи тивĕçлĕх палăрту палли|2005}}
{{!)}}
| Алпусни = 
}} Мускав умĕнчи тивĕçлĕх палăрту палли
[[Ӳкерчĕк:Zhzhonov 1934.JPG|right|200px|Жжёнов Георгий Степанович]]

'''Гео́ргий Степа́нович Жжёнов''' (22.3.1915, [[Санкт-Петербург|Петроград]], [[Раççей империйĕ]] — 18.12.2005, [[Мускав]], [[РФ]]&lt;ref&gt;{{БРЭ|статья=Жжёнов Ге­ор­гий Сте­па­но­вич|id=2626107|çул=2016}}&lt;/ref&gt;) — [[ССРП|совет]] тата [[РФ|раççей]] [[театр]]па [[кино]] актёрĕ, [[çыравçă|литератор]], [[мемуарист]], [[пĕрлĕх ĕçченĕ]]. [[Васильев тăвансен ячĕллĕ РСФСР патшалăх премийĕ|Васильев тăвансен ячĕллĕ РСФСР патшалăх премин]] лауреачĕ (1975), [[ССРП халăх артисчĕ]] (1980). [[Ленин орденĕ]]н [[Кавалер (титул)|кавалерĕ]](1991).

== Биографи ==
=== Петроград/Ленинград  ===
[[File:Vladimir Putin with Georgy Zhzhenov.jpg|thumb|250px| [[2000]] ]]
Георгий Жжёнов [[Тĕвер кĕпĕрни]]нчи хресчен килйышĕнче çуралнă. Ашшĕ — '''Жжёнов Степан Филиппович''', амăшĕ — '''Щёлкина Мария Федоровна'''. 

[[File:Семья Жжёновых, 1920-е годы.jpg|250пкс|мини|Жжёновсем. Петроград, 1920-мĕш çулсем.]]
Малтанхи 22 çулне Георгий Жжёнов [[Васильевски утравĕ]]нче ирттернĕ. [[1930]] çулхи çуркунне вăл физика-математикă шкулĕнче вĕренсе тухнă. Ун хыççăн Ленинградри эстрадăпа цирк техникумĕн акробатика уйрăмне вĕренме кĕнĕ. Вĕренме кĕнĕ чухне аслă пиччĕшĕн докуменчĕсемпе усă курнă. Çавăнпа та Борис Жженов пек паллă пулнă. Кайран кун çинчен каласа панă, шӳтленĕшĕн ăна каçарнă.

Цирк вĕрентевĕшĕнче пĕлӳ илнĕ чухне ăна кинематограф ĕçлевçи асăрханă, «Паттăр йăнăшĕ» (Ошибка героя, [[1932]]) фильмре ӳкерĕнме чĕннĕ. Георгий çак фильмра Пашка Ветров тракторист рольне вылянă. Кинора хăтланнă хыççăн Георгий цирк ĕçне пăрахса Ленинградри сцена ӳнерĕн институтне вĕренме кĕнĕ. 1935 çулта институтра вĕренсе тухнă. Вĕренӳ вăхăтĕнче «Республикăн еткер принцĕ» (Наследный принц Республики), «Ылтăн çулăмсем» (Золотые огни), «Комсомольск», «Чапаев» фильмсене хутшăннă.

Ленинградра [[Киров Сергей Миронович|С.М. Кирова]] вĕлернĕ хыççăн унăн аслă пиччĕшне арĕслесе тĕрмене хупнă. Ашшĕпе амăшпе, тата йăмăкне [[Казахстан]]а леçнĕ. Георгий Жжёнов кунпа килĕшмен те [[Казахстан]]а куçса кайман. «Комсомольск» ([[1938]]) фильма ӳкернĕ чухне Амур-çинчи-Комсомольска каймалла пулнă. Пуйăсра вăл АПШ гражданĕпе паллашать. Çакăншăн ăна шпион тесе айăпланă та пилĕк çуллăха тĕрмене хупаççĕ. 1945 çулта ăна хăйне лайăх тытнипе ирĕке кăлараççĕ. 

Георгий Жженов [[Свердловскри киностуди]]не ĕçлеме çитет, кунта вара ăна [[1949]] çулта каллех арĕслеççĕ те [[Норильск]]а ăсатаççĕ. [[1955]] çулта унăн пĕтĕм айăпне каçарнă. Георгий Жжёнов [[Ленинград]]а таврăнать те Ленинград облаçĕн драма театрĕнче тата Ленсовет ячĕллĕ театрта актёр пулса ĕçлет. [[1968]] çулта вăл [[Мускав]]а куçса килет те Моссовет ячĕллĕ театрта ĕçлеме тытăнать.

== Пултарулăхĕ ==
== Фильмографи ==
* 1931 — [[Путёвка в жизнь]] — ''беспризорник
* 1932 — [[Ошибка героя]] — ''Пашка Ветров
* 1934 — [[Чапаев (фильм)|Чапаев]] — ''Терёшка, Фурманов ординарецĕ
* 1934 — [[Наследный принц Республики]] — ''архитектор, хусах
* 1934 — [[Золотые огни]] — ''ординарец
* 1938 — [[Одиннадцатое июля]] — ''эпизод
* 1938 — [[Комсомольск (фильм)|Комсомольск]] — ''Маврин
* 1949 — [[Алитет уходит в горы (фильм)|Алитет уходит в горы]] — ''эпизод
* 1955 — [[Чужая родня]] — ''гость на свадьбе
* 1957 — [[На острове Дальнем…]] — ''Клепиков
* 1957 — [[Шторм (фильм, 1957)|Шторм]] — ''Гаврила

=== Театрти ĕçĕсем ===
==== [[Санкт-Петербургри Ленканаш ячĕллĕ академи театрĕ|Ленканаш ячĕллĕ театр]] ====
* [[1963]] — «[[Таня (пьеса)|Таня]]», [[Арбузов Алексей Николаевич|А. Арбузова]] — ''Герман'', Реж.: [[Владимиров Игорь Петрович|И. П. Владимиров]], (''премьера — 3 декабря 1963'')&lt;ref name=&quot;moss&quot;&gt;[http://www.mossoveta.ru/history/persons/ggenovg/ Георгий Жжёнов] на сайте театра им. Моссовета&lt;/ref&gt;
* «[[Мещане (пьеса)|Мещане]]» [[Максим Горький|М. Горький]] — ''Нил''
* «[[Дядя Ваня]]», [[Чехов Антон Павлович|А. Чехов]] — ''Астров''
* «[[Власть тьмы (пьеса)|Власть тьмы]]» [[Толстой Лев Николаевич|Л. Толстого]] — ''Никита''
* «[[Хозяйка гостиницы (пьеса)|Хозяйка гостиницы]]» [[Гольдони Карло|К. Гольдони]] — ''Кавалер Рипафратта''
* «[[Собака на сене (пьеса)|Собака на сене]]» [[Вега, Лопе де|Л. де Вега]] — ''Теодоро''
* «[[Ромео и Джульетта (пьеса)|Ромео и Джульетта]]» [[Шекспир, Уильям|У. Шекспира]] — ''Брат Лоренцо, франс монахĕ''
* «История одной любви», [[Симонов Константин Михайлович|К. Симонов]] — ''Алексей Степанович Марков''
* «Хочу верить», И. Голосовский — ''Черныш, инженер''
* «Совесть», Д. Павлова — ''Зеленкевич Глеб Ионович''

==== [[Моссовет ячĕллĕ театр]] ====

== Литература ==
* Амелькина Анна. Лучший резидент российского кино // Молодёжь Эстонии : газета. — 2000. — 22 апреля.

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* {{Cite web|lang=ru|url=https://www.ng.ru/culture/2005-12-09/12_zhzhenov.html|title=Так уходит эпоха / Культура /|author=Барабаш Екатерина|date=2005-12-09|publisher=Независимая газета|accessdate=2020-12-10|ref=Барабаш}}
* {{Cite web|lang=ru|url=https://lenta.ru/articles/2005/12/08/actor/|title=Умер Георгий Жженов|author=Карамаев Сергей|website=lenta.ru|date=2005-12-08|accessdate=2020-12-10|ref=Карамаев}}
* {{Cite web|lang=ru|url=https://iz.ru/news/300806|title=Георгий ЖЖЕНОВ: &quot;Я сказал жене: &quot;Не жди меня. Девяносто с лишним процентов, что я где-то погибну&quot;|author=Соломонов Артур|date=2005-03-22|publisher=Известия|accessdate=2020-12-10|ref=Соломонов}}
* [http://www.rusactors.ru/g1/jjenov/ Биография на сайте Rusactors.ru]
* [http://www.znak.com/moscow/articles/2015-03-23/103711.html «Из-под снега торчали конечности человеческих тел, взывая о захоронении в землю». Воспоминания гулаговца Георгия Жжёнова] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151208073306/http://www.znak.com/moscow/articles/2015-03-23/103711.html |date=2015-12-08 }}

{{Тулаш каçăсем}}
{{Владимир Шарапов}}
{{«Чыс тата сумлăх» номинацири «Ника» премин лауреачĕсем}}

[[Категори:Пайăр çынсем:Павлово]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Свердловскри киностуди]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Норильскри Вл. Маяковский ячĕллĕ Поляр лешьен драма театрĕ]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Моссовет ячĕллĕ театр]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Литейный ячĕллĕ театр]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Ленсовет ячĕллĕ театр]]
[[Категори:«Кинотавр» призёрĕсем]]
[[Категори:Ӳпке ракĕпе вилнисем]]
[[Категори:Новодевичье çăвинче пытарнисем]]
[[Категори:1915 çулта вилнисем]]
[[Категори:Пушăн 22-мĕшĕнче çуралнисем]]
[[Категори:2005 çулта вилнисем]]
[[Категори:Раштавăн 8-мĕшĕнче вилнисем]]</text>
      <sha1>huupn13uagcs35pld1np21b4q1vo2zg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842032</id>
      <parentid>842031</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T18:27:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>/* Фильмографи */</comment>
      <origin>842032</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14428" sha1="3km3do41zyth1wct4prey15jh9sez6g" xml:space="preserve">{{Театр ĕçченĕ
| Ят = Георгий Жжёнов
| Ӳкерчĕк = ZhzhonovG.jpg 
| Анлăшĕ = 265px
| Ӳкерчĕке ăнлантарни = Георгий Жжёнов, «[[Чапаев (фильм)|Чапаев]]» фильмра Терёшка ролĕнче ([[1934]])
| Çуралнă чухнехи ят = Георгий Степанович Жжёнов
| Çуралнă вăхăт = [[1915]], [[пуш, 22]] (пуш, 9)
| Çуралнă вырăн = {{ÇВ|Петроград|Санкт-Петербургра}}, [[Раççей империйĕ]]
| Вилнĕ вырăн = {{ВВ|Мускав|Мускавра}}, [[РФ]]
| Вилнĕ вăхăт = [[2005]], [[раштав, 8]]
| Професси = XX ĕмĕрти совет/раççей актёрĕ, прозăçи, мемуарисчĕ
| Хастар çулсем = 1931—2005
| Гражданлăх = {{USSR}} → &lt;br&gt; {{RUS}}
| Псевдонимсем = -
| Амплуа = 
| Театр = * [[Норильскри Вл. Маяковский ячĕллĕ Поляр лешьен драма театрĕ]]
* [[Литейный театрĕ|Ленинград облаçĕн драма тата камит театрĕ]]
* [[Санкт-Петербургри Ленсовет ячĕллĕ академи театрĕ|Ленсовет ячĕллĕ театр]]
* [[Моссовет ячĕллĕ театр]]
| Рольсем = 
| Спектакльсем = 
| Чыславсемпе парнесем = {{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 2 степеньлĕ орденĕ|2000}}{{!!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 4 степеньлĕ орденĕ|1995}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Ленин орденĕ|1991}}{{!!}}{{Ĕçлĕх Хĕрлĕ Ялав орденĕ|1985}}{{!!}}{{Мускав 850 çул тултарнине асăнмалăх медаль}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}}{{Санкт-Петербург 300 çул тултарнине асăнмалăх медаль}} {{!!}}{{Ĕç ветеранĕ медаль}} {{!!}}{{Ленинград 250 çул тултарнине асăнмалăх медаль}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{СССР халăх артисчĕ|1980}}{{!!}}{{РСФСР халăх артисчĕ|1973}}{{!!}}{{РСФСР тава тивĕçлĕ артисчĕ|1969}}{{!!}}{{Васильев тăвансен ячĕллĕ РСФСР патшалăх премийĕ|1975}}{{!!}}{{РФ ШĔМ парни}}{{!!}}{{Мускав умĕнчи тивĕçлĕх палăрту палли|2005}}
{{!)}}
| Алпусни = 
}} Мускав умĕнчи тивĕçлĕх палăрту палли
[[Ӳкерчĕк:Zhzhonov 1934.JPG|right|200px|Жжёнов Георгий Степанович]]

'''Гео́ргий Степа́нович Жжёнов''' (22.3.1915, [[Санкт-Петербург|Петроград]], [[Раççей империйĕ]] — 18.12.2005, [[Мускав]], [[РФ]]&lt;ref&gt;{{БРЭ|статья=Жжёнов Ге­ор­гий Сте­па­но­вич|id=2626107|çул=2016}}&lt;/ref&gt;) — [[ССРП|совет]] тата [[РФ|раççей]] [[театр]]па [[кино]] актёрĕ, [[çыравçă|литератор]], [[мемуарист]], [[пĕрлĕх ĕçченĕ]]. [[Васильев тăвансен ячĕллĕ РСФСР патшалăх премийĕ|Васильев тăвансен ячĕллĕ РСФСР патшалăх премин]] лауреачĕ (1975), [[ССРП халăх артисчĕ]] (1980). [[Ленин орденĕ]]н [[Кавалер (титул)|кавалерĕ]](1991).

== Биографи ==
=== Петроград/Ленинград  ===
[[File:Vladimir Putin with Georgy Zhzhenov.jpg|thumb|250px| [[2000]] ]]
Георгий Жжёнов [[Тĕвер кĕпĕрни]]нчи хресчен килйышĕнче çуралнă. Ашшĕ — '''Жжёнов Степан Филиппович''', амăшĕ — '''Щёлкина Мария Федоровна'''. 

[[File:Семья Жжёновых, 1920-е годы.jpg|250пкс|мини|Жжёновсем. Петроград, 1920-мĕш çулсем.]]
Малтанхи 22 çулне Георгий Жжёнов [[Васильевски утравĕ]]нче ирттернĕ. [[1930]] çулхи çуркунне вăл физика-математикă шкулĕнче вĕренсе тухнă. Ун хыççăн Ленинградри эстрадăпа цирк техникумĕн акробатика уйрăмне вĕренме кĕнĕ. Вĕренме кĕнĕ чухне аслă пиччĕшĕн докуменчĕсемпе усă курнă. Çавăнпа та Борис Жженов пек паллă пулнă. Кайран кун çинчен каласа панă, шӳтленĕшĕн ăна каçарнă.

Цирк вĕрентевĕшĕнче пĕлӳ илнĕ чухне ăна кинематограф ĕçлевçи асăрханă, «Паттăр йăнăшĕ» (Ошибка героя, [[1932]]) фильмре ӳкерĕнме чĕннĕ. Георгий çак фильмра Пашка Ветров тракторист рольне вылянă. Кинора хăтланнă хыççăн Георгий цирк ĕçне пăрахса Ленинградри сцена ӳнерĕн институтне вĕренме кĕнĕ. 1935 çулта институтра вĕренсе тухнă. Вĕренӳ вăхăтĕнче «Республикăн еткер принцĕ» (Наследный принц Республики), «Ылтăн çулăмсем» (Золотые огни), «Комсомольск», «Чапаев» фильмсене хутшăннă.

Ленинградра [[Киров Сергей Миронович|С.М. Кирова]] вĕлернĕ хыççăн унăн аслă пиччĕшне арĕслесе тĕрмене хупнă. Ашшĕпе амăшпе, тата йăмăкне [[Казахстан]]а леçнĕ. Георгий Жжёнов кунпа килĕшмен те [[Казахстан]]а куçса кайман. «Комсомольск» ([[1938]]) фильма ӳкернĕ чухне Амур-çинчи-Комсомольска каймалла пулнă. Пуйăсра вăл АПШ гражданĕпе паллашать. Çакăншăн ăна шпион тесе айăпланă та пилĕк çуллăха тĕрмене хупаççĕ. 1945 çулта ăна хăйне лайăх тытнипе ирĕке кăлараççĕ. 

Георгий Жженов [[Свердловскри киностуди]]не ĕçлеме çитет, кунта вара ăна [[1949]] çулта каллех арĕслеççĕ те [[Норильск]]а ăсатаççĕ. [[1955]] çулта унăн пĕтĕм айăпне каçарнă. Георгий Жжёнов [[Ленинград]]а таврăнать те Ленинград облаçĕн драма театрĕнче тата Ленсовет ячĕллĕ театрта актёр пулса ĕçлет. [[1968]] çулта вăл [[Мускав]]а куçса килет те Моссовет ячĕллĕ театрта ĕçлеме тытăнать.

== Пултарулăхĕ ==
== Фильмографи ==
* 1931 — [[Путёвка в жизнь]] — ''беспризорник''
* 1932 — [[Ошибка героя]] — ''Пашка Ветров''
* 1934 — [[Чапаев (фильм)|Чапаев]] — ''Терёшка, Фурманов ординарецĕ''
* 1934 — [[Наследный принц Республики]] — ''архитектор, хусах''
* 1934 — [[Золотые огни]] — ''ординарец''
* 1938 — [[Одиннадцатое июля]] — ''эпизод''
* 1938 — [[Комсомольск (фильм)|Комсомольск]] — ''Маврин''
* 1949 — [[Алитет уходит в горы (фильм)|Алитет уходит в горы]] — ''эпизод''
* 1955 — [[Чужая родня]] — ''гость на свадьбе''
* 1957 — [[На острове Дальнем…]] — ''Клепиков''
* 1957 — [[Шторм (фильм, 1957)|Шторм]] — ''Гаврила''
* {{в кино|1958}} — [[Ночной гость (фильм, 1958)|Ночной гость]] — ''Сергей Петрович, художник''
* 1958 — [[День первый (фильм, 1958)|День первый]] — ''Рахья''
* 1958 — [[В дни Октября]] — ''[[Рахья, Эйно Абрамович|Эйно Рахья]]''
* {{в кино|1959}} — [[Исправленному верить]] — ''Брайцев''
* {{в кино|1960}} — [[Человек не сдаётся]] — ''Маслюков''
* 1960 — [[Человек с будущим]] — ''шахта пуçлăхĕ Крылов''
* 1960 — [[Балтийское небо (фильм)|Балтийское небо]] — ''шофёр''
* 1961 — [[День, когда исполняется 30 лет]] — ''пульницăри пациент''
* 1961 — [[Водил поезда машинист]] — ''Иван Череда
* 1961 — [[Планета бурь (фильм)|Планета бурь]] — ''Роман Бобров, «Сириус» планетолёт çинчи совет космонавчĕ. Америка валли версинче — ''Курт Боден''

=== Театрти ĕçĕсем ===
==== [[Санкт-Петербургри Ленканаш ячĕллĕ академи театрĕ|Ленканаш ячĕллĕ театр]] ====
* [[1963]] — «[[Таня (пьеса)|Таня]]», [[Арбузов Алексей Николаевич|А. Арбузова]] — ''Герман'', Реж.: [[Владимиров Игорь Петрович|И. П. Владимиров]], (''премьера — 3 декабря 1963'')&lt;ref name=&quot;moss&quot;&gt;[http://www.mossoveta.ru/history/persons/ggenovg/ Георгий Жжёнов] на сайте театра им. Моссовета&lt;/ref&gt;
* «[[Мещане (пьеса)|Мещане]]» [[Максим Горький|М. Горький]] — ''Нил''
* «[[Дядя Ваня]]», [[Чехов Антон Павлович|А. Чехов]] — ''Астров''
* «[[Власть тьмы (пьеса)|Власть тьмы]]» [[Толстой Лев Николаевич|Л. Толстого]] — ''Никита''
* «[[Хозяйка гостиницы (пьеса)|Хозяйка гостиницы]]» [[Гольдони Карло|К. Гольдони]] — ''Кавалер Рипафратта''
* «[[Собака на сене (пьеса)|Собака на сене]]» [[Вега, Лопе де|Л. де Вега]] — ''Теодоро''
* «[[Ромео и Джульетта (пьеса)|Ромео и Джульетта]]» [[Шекспир, Уильям|У. Шекспира]] — ''Брат Лоренцо, франс монахĕ''
* «История одной любви», [[Симонов Константин Михайлович|К. Симонов]] — ''Алексей Степанович Марков''
* «Хочу верить», И. Голосовский — ''Черныш, инженер''
* «Совесть», Д. Павлова — ''Зеленкевич Глеб Ионович''

==== [[Моссовет ячĕллĕ театр]] ====

== Литература ==
* Амелькина Анна. Лучший резидент российского кино // Молодёжь Эстонии : газета. — 2000. — 22 апреля.

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* {{Cite web|lang=ru|url=https://www.ng.ru/culture/2005-12-09/12_zhzhenov.html|title=Так уходит эпоха / Культура /|author=Барабаш Екатерина|date=2005-12-09|publisher=Независимая газета|accessdate=2020-12-10|ref=Барабаш}}
* {{Cite web|lang=ru|url=https://lenta.ru/articles/2005/12/08/actor/|title=Умер Георгий Жженов|author=Карамаев Сергей|website=lenta.ru|date=2005-12-08|accessdate=2020-12-10|ref=Карамаев}}
* {{Cite web|lang=ru|url=https://iz.ru/news/300806|title=Георгий ЖЖЕНОВ: &quot;Я сказал жене: &quot;Не жди меня. Девяносто с лишним процентов, что я где-то погибну&quot;|author=Соломонов Артур|date=2005-03-22|publisher=Известия|accessdate=2020-12-10|ref=Соломонов}}
* [http://www.rusactors.ru/g1/jjenov/ Биография на сайте Rusactors.ru]
* [http://www.znak.com/moscow/articles/2015-03-23/103711.html «Из-под снега торчали конечности человеческих тел, взывая о захоронении в землю». Воспоминания гулаговца Георгия Жжёнова] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151208073306/http://www.znak.com/moscow/articles/2015-03-23/103711.html |date=2015-12-08 }}

{{Тулаш каçăсем}}
{{Владимир Шарапов}}
{{«Чыс тата сумлăх» номинацири «Ника» премин лауреачĕсем}}

[[Категори:Пайăр çынсем:Павлово]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Свердловскри киностуди]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Норильскри Вл. Маяковский ячĕллĕ Поляр лешьен драма театрĕ]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Моссовет ячĕллĕ театр]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Литейный ячĕллĕ театр]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Ленсовет ячĕллĕ театр]]
[[Категори:«Кинотавр» призёрĕсем]]
[[Категори:Ӳпке ракĕпе вилнисем]]
[[Категори:Новодевичье çăвинче пытарнисем]]
[[Категори:1915 çулта вилнисем]]
[[Категори:Пушăн 22-мĕшĕнче çуралнисем]]
[[Категори:2005 çулта вилнисем]]
[[Категори:Раштавăн 8-мĕшĕнче вилнисем]]</text>
      <sha1>3km3do41zyth1wct4prey15jh9sez6g</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842033</id>
      <parentid>842032</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T18:29:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842033</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="15676" sha1="q6goutfh09uf7inz75byw3tmi1g565i" xml:space="preserve">{{Театр ĕçченĕ
| Ят = Георгий Жжёнов
| Ӳкерчĕк = ZhzhonovG.jpg 
| Анлăшĕ = 265px
| Ӳкерчĕке ăнлантарни = Георгий Жжёнов, «[[Чапаев (фильм)|Чапаев]]» фильмра Терёшка ролĕнче ([[1934]])
| Çуралнă чухнехи ят = Георгий Степанович Жжёнов
| Çуралнă вăхăт = [[1915]], [[пуш, 22]] (пуш, 9)
| Çуралнă вырăн = {{ÇВ|Петроград|Санкт-Петербургра}}, [[Раççей империйĕ]]
| Вилнĕ вырăн = {{ВВ|Мускав|Мускавра}}, [[РФ]]
| Вилнĕ вăхăт = [[2005]], [[раштав, 8]]
| Професси = XX ĕмĕрти совет/раççей актёрĕ, прозăçи, мемуарисчĕ
| Хастар çулсем = 1931—2005
| Гражданлăх = {{USSR}} → &lt;br&gt; {{RUS}}
| Псевдонимсем = -
| Амплуа = 
| Театр = * [[Норильскри Вл. Маяковский ячĕллĕ Поляр лешьен драма театрĕ]]
* [[Литейный театрĕ|Ленинград облаçĕн драма тата камит театрĕ]]
* [[Санкт-Петербургри Ленсовет ячĕллĕ академи театрĕ|Ленсовет ячĕллĕ театр]]
* [[Моссовет ячĕллĕ театр]]
| Рольсем = 
| Спектакльсем = 
| Чыславсемпе парнесем = {{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 2 степеньлĕ орденĕ|2000}}{{!!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 4 степеньлĕ орденĕ|1995}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Ленин орденĕ|1991}}{{!!}}{{Ĕçлĕх Хĕрлĕ Ялав орденĕ|1985}}{{!!}}{{Мускав 850 çул тултарнине асăнмалăх медаль}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}}{{Санкт-Петербург 300 çул тултарнине асăнмалăх медаль}} {{!!}}{{Ĕç ветеранĕ медаль}} {{!!}}{{Ленинград 250 çул тултарнине асăнмалăх медаль}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{СССР халăх артисчĕ|1980}}{{!!}}{{РСФСР халăх артисчĕ|1973}}{{!!}}{{РСФСР тава тивĕçлĕ артисчĕ|1969}}{{!!}}{{Васильев тăвансен ячĕллĕ РСФСР патшалăх премийĕ|1975}}{{!!}}{{РФ ШĔМ парни}}{{!!}}{{Мускав умĕнчи тивĕçлĕх палăрту палли|2005}}
{{!)}}
| Алпусни = 
}} Мускав умĕнчи тивĕçлĕх палăрту палли
[[Ӳкерчĕк:Zhzhonov 1934.JPG|right|200px|Жжёнов Георгий Степанович]]

'''Гео́ргий Степа́нович Жжёнов''' (22.3.1915, [[Санкт-Петербург|Петроград]], [[Раççей империйĕ]] — 18.12.2005, [[Мускав]], [[РФ]]) — [[ССРП|совет]] тата [[РФ|раççей]] [[театр]]па [[кино]] актёрĕ, [[çыравçă|литератор]], [[мемуарист]], [[пĕрлĕх ĕçченĕ]]. [[Васильев тăвансен ячĕллĕ РСФСР патшалăх премийĕ|Васильев тăвансен ячĕллĕ РСФСР патшалăх премин]] лауреачĕ (1975), [[ССРП халăх артисчĕ]] (1980). [[Ленин орденĕ]]н [[Кавалер (титул)|кавалерĕ]](1991).

== Биографи ==
=== Петроград/Ленинград  ===
[[File:Vladimir Putin with Georgy Zhzhenov.jpg|thumb|250px| [[2000]] ]]
Георгий Жжёнов [[Тĕвер кĕпĕрни]]нчи хресчен килйышĕнче çуралнă. Ашшĕ — '''Жжёнов Степан Филиппович''', амăшĕ — '''Щёлкина Мария Федоровна'''. 

[[File:Семья Жжёновых, 1920-е годы.jpg|250пкс|мини|Жжёновсем. Петроград, 1920-мĕш çулсем.]]
Малтанхи 22 çулне Георгий Жжёнов [[Васильевски утравĕ]]нче ирттернĕ. [[1930]] çулхи çуркунне вăл физика-математикă шкулĕнче вĕренсе тухнă. Ун хыççăн Ленинградри эстрадăпа цирк техникумĕн акробатика уйрăмне вĕренме кĕнĕ. Вĕренме кĕнĕ чухне аслă пиччĕшĕн докуменчĕсемпе усă курнă. Çавăнпа та Борис Жженов пек паллă пулнă. Кайран кун çинчен каласа панă, шӳтленĕшĕн ăна каçарнă.

Цирк вĕрентевĕшĕнче пĕлӳ илнĕ чухне ăна кинематограф ĕçлевçи асăрханă, «Паттăр йăнăшĕ» (Ошибка героя, [[1932]]) фильмре ӳкерĕнме чĕннĕ. Георгий çак фильмра Пашка Ветров тракторист рольне вылянă. Кинора хăтланнă хыççăн Георгий цирк ĕçне пăрахса Ленинградри сцена ӳнерĕн институтне вĕренме кĕнĕ. 1935 çулта институтра вĕренсе тухнă. Вĕренӳ вăхăтĕнче «Республикăн еткер принцĕ» (Наследный принц Республики), «Ылтăн çулăмсем» (Золотые огни), «Комсомольск», «Чапаев» фильмсене хутшăннă.

Ленинградра [[Киров Сергей Миронович|С.М. Кирова]] вĕлернĕ хыççăн унăн аслă пиччĕшне арĕслесе тĕрмене хупнă. Ашшĕпе амăшпе, тата йăмăкне [[Казахстан]]а леçнĕ. Георгий Жжёнов кунпа килĕшмен те [[Казахстан]]а куçса кайман. «Комсомольск» ([[1938]]) фильма ӳкернĕ чухне Амур-çинчи-Комсомольска каймалла пулнă. Пуйăсра вăл АПШ гражданĕпе паллашать. Çакăншăн ăна шпион тесе айăпланă та пилĕк çуллăха тĕрмене хупаççĕ. 1945 çулта ăна хăйне лайăх тытнипе ирĕке кăлараççĕ. 

Георгий Жженов [[Свердловскри киностуди]]не ĕçлеме çитет, кунта вара ăна [[1949]] çулта каллех арĕслеççĕ те [[Норильск]]а ăсатаççĕ. [[1955]] çулта унăн пĕтĕм айăпне каçарнă. Георгий Жжёнов [[Ленинград]]а таврăнать те Ленинград облаçĕн драма театрĕнче тата Ленсовет ячĕллĕ театрта актёр пулса ĕçлет. [[1968]] çулта вăл [[Мускав]]а куçса килет те Моссовет ячĕллĕ театрта ĕçлеме тытăнать.

== Пултарулăхĕ ==
== Фильмографи ==
* 1931 — [[Путёвка в жизнь]] — ''беспризорник''
* 1932 — [[Ошибка героя]] — ''Пашка Ветров''
* 1934 — [[Чапаев (фильм)|Чапаев]] — ''Терёшка, Фурманов ординарецĕ''
* 1934 — [[Наследный принц Республики]] — ''архитектор, хусах''
* 1934 — [[Золотые огни]] — ''ординарец''
* 1938 — [[Одиннадцатое июля]] — ''эпизод''
* 1938 — [[Комсомольск (фильм)|Комсомольск]] — ''Маврин''
* 1949 — [[Алитет уходит в горы (фильм)|Алитет уходит в горы]] — ''эпизод''
* 1955 — [[Чужая родня]] — ''гость на свадьбе''
* 1957 — [[На острове Дальнем…]] — ''Клепиков''
* 1957 — [[Шторм (фильм, 1957)|Шторм]] — ''Гаврила''
* {{в кино|1958}} — [[Ночной гость (фильм, 1958)|Ночной гость]] — ''Сергей Петрович, художник''
* 1958 — [[День первый (фильм, 1958)|День первый]] — ''Рахья''
* 1958 — [[В дни Октября]] — ''[[Рахья, Эйно Абрамович|Эйно Рахья]]''
* {{в кино|1959}} — [[Исправленному верить]] — ''Брайцев''
* {{в кино|1960}} — [[Человек не сдаётся]] — ''Маслюков''
* 1960 — [[Человек с будущим]] — ''шахта пуçлăхĕ Крылов''
* 1960 — [[Балтийское небо (фильм)|Балтийское небо]] — ''шофёр''
* 1961 — [[День, когда исполняется 30 лет]] — ''пульницăри пациент''
* 1961 — [[Водил поезда машинист]] — ''Иван Череда
* 1961 — [[Планета бурь (фильм)|Планета бурь]] — ''Роман Бобров, «Сириус» планетолёт çинчи совет космонавчĕ. Америка валли версинче — ''Курт Боден''
* 1962 — [[Маленькие мечтатели]] {{small|(киноальманах) (новелла «Звезда на пряжке»)}} — ''дядя Лапша''
* 1963 — [[Тишина (фильм, 1964)|Тишина]] — ''Аким Никитич Гнездилов''
* 1963 — [[Последний хлеб]] — ''майор милиции, начальник отделения''
* 1963 — [[Третья ракета (фильм)|Третья ракета]] — ''Жёлтых''
* 1964 — [[Большая руда (фильм)|Большая руда]] — ''хирург''
* 1964 — [[Пока фронт в обороне]] — ''Сергей Николаевич''
* 1964 — [[Я — шофёр такси]]
* 1964 — [[Хоккеисты (фильм)|Хоккеисты]] — ''тренер Сперантов''
* 1965 — [[Гибель эскадры (фильм)|Гибель эскадры]] — ''Раевский''
* 1965 — [[Путешествие на доисторическую планету]] — ''Ганс Вальтерс (Курт Боден)''
* 1965 — [[О чём молчала тайга]] — ''Григорий Аникин''
* 1966 — [[Берегись автомобиля]] — ''автоинспектор на мотоцикле''
* 1966 — [[Иду искать]] — ''Андрей Гусаров''

=== Театрти ĕçĕсем ===
==== [[Санкт-Петербургри Ленканаш ячĕллĕ академи театрĕ|Ленканаш ячĕллĕ театр]] ====
* [[1963]] — «[[Таня (пьеса)|Таня]]», [[Арбузов Алексей Николаевич|А. Арбузова]] — ''Герман'', Реж.: [[Владимиров Игорь Петрович|И. П. Владимиров]], (''премьера — 3 декабря 1963'')&lt;ref name=&quot;moss&quot;&gt;[http://www.mossoveta.ru/history/persons/ggenovg/ Георгий Жжёнов] на сайте театра им. Моссовета&lt;/ref&gt;
* «[[Мещане (пьеса)|Мещане]]» [[Максим Горький|М. Горький]] — ''Нил''
* «[[Дядя Ваня]]», [[Чехов Антон Павлович|А. Чехов]] — ''Астров''
* «[[Власть тьмы (пьеса)|Власть тьмы]]» [[Толстой Лев Николаевич|Л. Толстого]] — ''Никита''
* «[[Хозяйка гостиницы (пьеса)|Хозяйка гостиницы]]» [[Гольдони Карло|К. Гольдони]] — ''Кавалер Рипафратта''
* «[[Собака на сене (пьеса)|Собака на сене]]» [[Вега, Лопе де|Л. де Вега]] — ''Теодоро''
* «[[Ромео и Джульетта (пьеса)|Ромео и Джульетта]]» [[Шекспир, Уильям|У. Шекспира]] — ''Брат Лоренцо, франс монахĕ''
* «История одной любви», [[Симонов Константин Михайлович|К. Симонов]] — ''Алексей Степанович Марков''
* «Хочу верить», И. Голосовский — ''Черныш, инженер''
* «Совесть», Д. Павлова — ''Зеленкевич Глеб Ионович''

==== [[Моссовет ячĕллĕ театр]] ====

== Литература ==
* Амелькина Анна. Лучший резидент российского кино // Молодёжь Эстонии : газета. — 2000. — 22 апреля.

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* {{Cite web|lang=ru|url=https://www.ng.ru/culture/2005-12-09/12_zhzhenov.html|title=Так уходит эпоха / Культура /|author=Барабаш Екатерина|date=2005-12-09|publisher=Независимая газета|accessdate=2020-12-10|ref=Барабаш}}
* {{Cite web|lang=ru|url=https://lenta.ru/articles/2005/12/08/actor/|title=Умер Георгий Жженов|author=Карамаев Сергей|website=lenta.ru|date=2005-12-08|accessdate=2020-12-10|ref=Карамаев}}
* {{Cite web|lang=ru|url=https://iz.ru/news/300806|title=Георгий ЖЖЕНОВ: &quot;Я сказал жене: &quot;Не жди меня. Девяносто с лишним процентов, что я где-то погибну&quot;|author=Соломонов Артур|date=2005-03-22|publisher=Известия|accessdate=2020-12-10|ref=Соломонов}}
* [http://www.rusactors.ru/g1/jjenov/ Биография на сайте Rusactors.ru]
* [http://www.znak.com/moscow/articles/2015-03-23/103711.html «Из-под снега торчали конечности человеческих тел, взывая о захоронении в землю». Воспоминания гулаговца Георгия Жжёнова] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151208073306/http://www.znak.com/moscow/articles/2015-03-23/103711.html |date=2015-12-08 }}

{{Тулаш каçăсем}}
{{Владимир Шарапов}}
{{«Чыс тата сумлăх» номинацири «Ника» премин лауреачĕсем}}

[[Категори:Пайăр çынсем:Павлово]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Свердловскри киностуди]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Норильскри Вл. Маяковский ячĕллĕ Поляр лешьен драма театрĕ]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Моссовет ячĕллĕ театр]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Литейный ячĕллĕ театр]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Ленсовет ячĕллĕ театр]]
[[Категори:«Кинотавр» призёрĕсем]]
[[Категори:Ӳпке ракĕпе вилнисем]]
[[Категори:Новодевичье çăвинче пытарнисем]]
[[Категори:1915 çулта вилнисем]]
[[Категори:Пушăн 22-мĕшĕнче çуралнисем]]
[[Категори:2005 çулта вилнисем]]
[[Категори:Раштавăн 8-мĕшĕнче вилнисем]]</text>
      <sha1>q6goutfh09uf7inz75byw3tmi1g565i</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842036</id>
      <parentid>842033</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T18:31:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>/* Фильмографи */</comment>
      <origin>842036</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17173" sha1="m5qggg3fokeyac8970elorzmmckexh1" xml:space="preserve">{{Театр ĕçченĕ
| Ят = Георгий Жжёнов
| Ӳкерчĕк = ZhzhonovG.jpg 
| Анлăшĕ = 265px
| Ӳкерчĕке ăнлантарни = Георгий Жжёнов, «[[Чапаев (фильм)|Чапаев]]» фильмра Терёшка ролĕнче ([[1934]])
| Çуралнă чухнехи ят = Георгий Степанович Жжёнов
| Çуралнă вăхăт = [[1915]], [[пуш, 22]] (пуш, 9)
| Çуралнă вырăн = {{ÇВ|Петроград|Санкт-Петербургра}}, [[Раççей империйĕ]]
| Вилнĕ вырăн = {{ВВ|Мускав|Мускавра}}, [[РФ]]
| Вилнĕ вăхăт = [[2005]], [[раштав, 8]]
| Професси = XX ĕмĕрти совет/раççей актёрĕ, прозăçи, мемуарисчĕ
| Хастар çулсем = 1931—2005
| Гражданлăх = {{USSR}} → &lt;br&gt; {{RUS}}
| Псевдонимсем = -
| Амплуа = 
| Театр = * [[Норильскри Вл. Маяковский ячĕллĕ Поляр лешьен драма театрĕ]]
* [[Литейный театрĕ|Ленинград облаçĕн драма тата камит театрĕ]]
* [[Санкт-Петербургри Ленсовет ячĕллĕ академи театрĕ|Ленсовет ячĕллĕ театр]]
* [[Моссовет ячĕллĕ театр]]
| Рольсем = 
| Спектакльсем = 
| Чыславсемпе парнесем = {{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 2 степеньлĕ орденĕ|2000}}{{!!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 4 степеньлĕ орденĕ|1995}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Ленин орденĕ|1991}}{{!!}}{{Ĕçлĕх Хĕрлĕ Ялав орденĕ|1985}}{{!!}}{{Мускав 850 çул тултарнине асăнмалăх медаль}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}}{{Санкт-Петербург 300 çул тултарнине асăнмалăх медаль}} {{!!}}{{Ĕç ветеранĕ медаль}} {{!!}}{{Ленинград 250 çул тултарнине асăнмалăх медаль}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{СССР халăх артисчĕ|1980}}{{!!}}{{РСФСР халăх артисчĕ|1973}}{{!!}}{{РСФСР тава тивĕçлĕ артисчĕ|1969}}{{!!}}{{Васильев тăвансен ячĕллĕ РСФСР патшалăх премийĕ|1975}}{{!!}}{{РФ ШĔМ парни}}{{!!}}{{Мускав умĕнчи тивĕçлĕх палăрту палли|2005}}
{{!)}}
| Алпусни = 
}} Мускав умĕнчи тивĕçлĕх палăрту палли
[[Ӳкерчĕк:Zhzhonov 1934.JPG|right|200px|Жжёнов Георгий Степанович]]

'''Гео́ргий Степа́нович Жжёнов''' (22.3.1915, [[Санкт-Петербург|Петроград]], [[Раççей империйĕ]] — 18.12.2005, [[Мускав]], [[РФ]]) — [[ССРП|совет]] тата [[РФ|раççей]] [[театр]]па [[кино]] актёрĕ, [[çыравçă|литератор]], [[мемуарист]], [[пĕрлĕх ĕçченĕ]]. [[Васильев тăвансен ячĕллĕ РСФСР патшалăх премийĕ|Васильев тăвансен ячĕллĕ РСФСР патшалăх премин]] лауреачĕ (1975), [[ССРП халăх артисчĕ]] (1980). [[Ленин орденĕ]]н [[Кавалер (титул)|кавалерĕ]](1991).

== Биографи ==
=== Петроград/Ленинград  ===
[[File:Vladimir Putin with Georgy Zhzhenov.jpg|thumb|250px| [[2000]] ]]
Георгий Жжёнов [[Тĕвер кĕпĕрни]]нчи хресчен килйышĕнче çуралнă. Ашшĕ — '''Жжёнов Степан Филиппович''', амăшĕ — '''Щёлкина Мария Федоровна'''. 

[[File:Семья Жжёновых, 1920-е годы.jpg|250пкс|мини|Жжёновсем. Петроград, 1920-мĕш çулсем.]]
Малтанхи 22 çулне Георгий Жжёнов [[Васильевски утравĕ]]нче ирттернĕ. [[1930]] çулхи çуркунне вăл физика-математикă шкулĕнче вĕренсе тухнă. Ун хыççăн Ленинградри эстрадăпа цирк техникумĕн акробатика уйрăмне вĕренме кĕнĕ. Вĕренме кĕнĕ чухне аслă пиччĕшĕн докуменчĕсемпе усă курнă. Çавăнпа та Борис Жженов пек паллă пулнă. Кайран кун çинчен каласа панă, шӳтленĕшĕн ăна каçарнă.

Цирк вĕрентевĕшĕнче пĕлӳ илнĕ чухне ăна кинематограф ĕçлевçи асăрханă, «Паттăр йăнăшĕ» (Ошибка героя, [[1932]]) фильмре ӳкерĕнме чĕннĕ. Георгий çак фильмра Пашка Ветров тракторист рольне вылянă. Кинора хăтланнă хыççăн Георгий цирк ĕçне пăрахса Ленинградри сцена ӳнерĕн институтне вĕренме кĕнĕ. 1935 çулта институтра вĕренсе тухнă. Вĕренӳ вăхăтĕнче «Республикăн еткер принцĕ» (Наследный принц Республики), «Ылтăн çулăмсем» (Золотые огни), «Комсомольск», «Чапаев» фильмсене хутшăннă.

Ленинградра [[Киров Сергей Миронович|С.М. Кирова]] вĕлернĕ хыççăн унăн аслă пиччĕшне арĕслесе тĕрмене хупнă. Ашшĕпе амăшпе, тата йăмăкне [[Казахстан]]а леçнĕ. Георгий Жжёнов кунпа килĕшмен те [[Казахстан]]а куçса кайман. «Комсомольск» ([[1938]]) фильма ӳкернĕ чухне Амур-çинчи-Комсомольска каймалла пулнă. Пуйăсра вăл АПШ гражданĕпе паллашать. Çакăншăн ăна шпион тесе айăпланă та пилĕк çуллăха тĕрмене хупаççĕ. 1945 çулта ăна хăйне лайăх тытнипе ирĕке кăлараççĕ. 

Георгий Жженов [[Свердловскри киностуди]]не ĕçлеме çитет, кунта вара ăна [[1949]] çулта каллех арĕслеççĕ те [[Норильск]]а ăсатаççĕ. [[1955]] çулта унăн пĕтĕм айăпне каçарнă. Георгий Жжёнов [[Ленинград]]а таврăнать те Ленинград облаçĕн драма театрĕнче тата Ленсовет ячĕллĕ театрта актёр пулса ĕçлет. [[1968]] çулта вăл [[Мускав]]а куçса килет те Моссовет ячĕллĕ театрта ĕçлеме тытăнать.

== Пултарулăхĕ ==
== Фильмографи ==
* 1931 — [[Путёвка в жизнь]] — ''беспризорник''
* 1932 — [[Ошибка героя]] — ''Пашка Ветров''
* 1934 — [[Чапаев (фильм)|Чапаев]] — ''Терёшка, Фурманов ординарецĕ''
* 1934 — [[Наследный принц Республики]] — ''архитектор, хусах''
* 1934 — [[Золотые огни]] — ''ординарец''
* 1938 — [[Одиннадцатое июля]] — ''эпизод''
* 1938 — [[Комсомольск (фильм)|Комсомольск]] — ''Маврин''
* 1949 — [[Алитет уходит в горы (фильм)|Алитет уходит в горы]] — ''эпизод''
* 1955 — [[Чужая родня]] — ''гость на свадьбе''
* 1957 — [[На острове Дальнем…]] — ''Клепиков''
* 1957 — [[Шторм (фильм, 1957)|Шторм]] — ''Гаврила''
* 1958 — [[Ночной гость (фильм, 1958)|Ночной гость]] — ''Сергей Петрович, художник''
* 1958 — [[День первый (фильм, 1958)|День первый]] — ''Рахья''
* 1958 — [[В дни Октября]] — ''[[Рахья, Эйно Абрамович|Эйно Рахья]]''
* 1959 — [[Исправленному верить]] — ''Брайцев''
* 1960 — [[Человек не сдаётся]] — ''Маслюков''
* 1960 — [[Человек с будущим]] — ''шахта пуçлăхĕ Крылов''
* 1960 — [[Балтийское небо (фильм)|Балтийское небо]] — ''шофёр''
* 1961 — [[День, когда исполняется 30 лет]] — ''пульницăри пациент''
* 1961 — [[Водил поезда машинист]] — ''Иван Череда
* 1961 — [[Планета бурь (фильм)|Планета бурь]] — ''Роман Бобров, «Сириус» планетолёт çинчи совет космонавчĕ. Америка валли версинче — ''Курт Боден''
* 1962 — [[Маленькие мечтатели]] {{small|(киноальманах) (новелла «Звезда на пряжке»)}} — ''дядя Лапша''
* 1963 — [[Тишина (фильм, 1964)|Тишина]] — ''Аким Никитич Гнездилов''
* 1963 — [[Последний хлеб]] — ''майор милиции, начальник отделения''
* 1963 — [[Третья ракета (фильм)|Третья ракета]] — ''Жёлтых''
* 1964 — [[Большая руда (фильм)|Большая руда]] — ''хирург''
* 1964 — [[Пока фронт в обороне]] — ''Сергей Николаевич''
* 1964 — [[Я — шофёр такси]]
* 1964 — [[Хоккеисты (фильм)|Хоккеисты]] — ''тренер Сперантов''
* 1965 — [[Гибель эскадры (фильм)|Гибель эскадры]] — ''Раевский''
* 1965 — [[Путешествие на доисторическую планету]] — ''Ганс Вальтерс (Курт Боден)''
* 1965 — [[О чём молчала тайга]] — ''Григорий Аникин''
* 1966 — [[Берегись автомобиля]] — ''автоинспектор на мотоцикле''
* 1966 — [[Иду искать]] — ''Андрей Гусаров''
* 1966 — [[Человек, которого я люблю (фильм)|Человек, которого я люблю]] — ''Евгений Эдуардович Муромцев
* 1966 — [[А теперь суди…]] — ''Аркадий Искра
* 1967 — [[Весна на Одере]] — ''«рыжеусый» Петрович
* 1967 — [[Доктор Вера (фильм)|Доктор Вера]] — ''Сухохлебов
* 1967 — [[Пауза (фильм, 1967)|Пауза]] — ''советский разведчик
* 1967 — [[Путь в «Сатурн»]] — ''генерал Николай Иванович Тимерин
* 1967 — [[Конец «Сатурна»]] — ''генерал Николай Иванович Тимерин
* 1967 — [[Стюардесса (фильм)|Стюардесса]] {{small|(короткометражный)}} — ''писатель
* 1968 — [[Встречи на рассвете (фильм)|Встречи на рассвете]] — ''Алексей Дмитриевич Воробьёв
* 1968 — [[Ошибка резидента]] — ''Михаил Зароков-Тульев
* 1968 — [[Журавушка (фильм)|Журавушка]] — ''сельский батюшка Леонид
* 1968 — [[Путешествие на планету доисторических женщин]] — ''астронавт Ганс Вальтерс {{small|(под именем Мюррей Джерард, кадры из фильма «Планета бурь»)}}

=== Театрти ĕçĕсем ===
==== [[Санкт-Петербургри Ленканаш ячĕллĕ академи театрĕ|Ленканаш ячĕллĕ театр]] ====
* [[1963]] — «[[Таня (пьеса)|Таня]]», [[Арбузов Алексей Николаевич|А. Арбузова]] — ''Герман'', Реж.: [[Владимиров Игорь Петрович|И. П. Владимиров]], (''премьера — 3 декабря 1963'')&lt;ref name=&quot;moss&quot;&gt;[http://www.mossoveta.ru/history/persons/ggenovg/ Георгий Жжёнов] на сайте театра им. Моссовета&lt;/ref&gt;
* «[[Мещане (пьеса)|Мещане]]» [[Максим Горький|М. Горький]] — ''Нил''
* «[[Дядя Ваня]]», [[Чехов Антон Павлович|А. Чехов]] — ''Астров''
* «[[Власть тьмы (пьеса)|Власть тьмы]]» [[Толстой Лев Николаевич|Л. Толстого]] — ''Никита''
* «[[Хозяйка гостиницы (пьеса)|Хозяйка гостиницы]]» [[Гольдони Карло|К. Гольдони]] — ''Кавалер Рипафратта''
* «[[Собака на сене (пьеса)|Собака на сене]]» [[Вега, Лопе де|Л. де Вега]] — ''Теодоро''
* «[[Ромео и Джульетта (пьеса)|Ромео и Джульетта]]» [[Шекспир, Уильям|У. Шекспира]] — ''Брат Лоренцо, франс монахĕ''
* «История одной любви», [[Симонов Константин Михайлович|К. Симонов]] — ''Алексей Степанович Марков''
* «Хочу верить», И. Голосовский — ''Черныш, инженер''
* «Совесть», Д. Павлова — ''Зеленкевич Глеб Ионович''

==== [[Моссовет ячĕллĕ театр]] ====

== Литература ==
* Амелькина Анна. Лучший резидент российского кино // Молодёжь Эстонии : газета. — 2000. — 22 апреля.

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* {{Cite web|lang=ru|url=https://www.ng.ru/culture/2005-12-09/12_zhzhenov.html|title=Так уходит эпоха / Культура /|author=Барабаш Екатерина|date=2005-12-09|publisher=Независимая газета|accessdate=2020-12-10|ref=Барабаш}}
* {{Cite web|lang=ru|url=https://lenta.ru/articles/2005/12/08/actor/|title=Умер Георгий Жженов|author=Карамаев Сергей|website=lenta.ru|date=2005-12-08|accessdate=2020-12-10|ref=Карамаев}}
* {{Cite web|lang=ru|url=https://iz.ru/news/300806|title=Георгий ЖЖЕНОВ: &quot;Я сказал жене: &quot;Не жди меня. Девяносто с лишним процентов, что я где-то погибну&quot;|author=Соломонов Артур|date=2005-03-22|publisher=Известия|accessdate=2020-12-10|ref=Соломонов}}
* [http://www.rusactors.ru/g1/jjenov/ Биография на сайте Rusactors.ru]
* [http://www.znak.com/moscow/articles/2015-03-23/103711.html «Из-под снега торчали конечности человеческих тел, взывая о захоронении в землю». Воспоминания гулаговца Георгия Жжёнова] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151208073306/http://www.znak.com/moscow/articles/2015-03-23/103711.html |date=2015-12-08 }}

{{Тулаш каçăсем}}
{{Владимир Шарапов}}
{{«Чыс тата сумлăх» номинацири «Ника» премин лауреачĕсем}}

[[Категори:Пайăр çынсем:Павлово]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Свердловскри киностуди]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Норильскри Вл. Маяковский ячĕллĕ Поляр лешьен драма театрĕ]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Моссовет ячĕллĕ театр]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Литейный ячĕллĕ театр]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Ленсовет ячĕллĕ театр]]
[[Категори:«Кинотавр» призёрĕсем]]
[[Категори:Ӳпке ракĕпе вилнисем]]
[[Категори:Новодевичье çăвинче пытарнисем]]
[[Категори:1915 çулта вилнисем]]
[[Категори:Пушăн 22-мĕшĕнче çуралнисем]]
[[Категори:2005 çулта вилнисем]]
[[Категори:Раштавăн 8-мĕшĕнче вилнисем]]</text>
      <sha1>m5qggg3fokeyac8970elorzmmckexh1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842037</id>
      <parentid>842036</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T18:32:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>/* Фильмографи */</comment>
      <origin>842037</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="18849" sha1="rtsmczgh2kuu8optqjj7bofjnkdmu20" xml:space="preserve">{{Театр ĕçченĕ
| Ят = Георгий Жжёнов
| Ӳкерчĕк = ZhzhonovG.jpg 
| Анлăшĕ = 265px
| Ӳкерчĕке ăнлантарни = Георгий Жжёнов, «[[Чапаев (фильм)|Чапаев]]» фильмра Терёшка ролĕнче ([[1934]])
| Çуралнă чухнехи ят = Георгий Степанович Жжёнов
| Çуралнă вăхăт = [[1915]], [[пуш, 22]] (пуш, 9)
| Çуралнă вырăн = {{ÇВ|Петроград|Санкт-Петербургра}}, [[Раççей империйĕ]]
| Вилнĕ вырăн = {{ВВ|Мускав|Мускавра}}, [[РФ]]
| Вилнĕ вăхăт = [[2005]], [[раштав, 8]]
| Професси = XX ĕмĕрти совет/раççей актёрĕ, прозăçи, мемуарисчĕ
| Хастар çулсем = 1931—2005
| Гражданлăх = {{USSR}} → &lt;br&gt; {{RUS}}
| Псевдонимсем = -
| Амплуа = 
| Театр = * [[Норильскри Вл. Маяковский ячĕллĕ Поляр лешьен драма театрĕ]]
* [[Литейный театрĕ|Ленинград облаçĕн драма тата камит театрĕ]]
* [[Санкт-Петербургри Ленсовет ячĕллĕ академи театрĕ|Ленсовет ячĕллĕ театр]]
* [[Моссовет ячĕллĕ театр]]
| Рольсем = 
| Спектакльсем = 
| Чыславсемпе парнесем = {{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 2 степеньлĕ орденĕ|2000}}{{!!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 4 степеньлĕ орденĕ|1995}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Ленин орденĕ|1991}}{{!!}}{{Ĕçлĕх Хĕрлĕ Ялав орденĕ|1985}}{{!!}}{{Мускав 850 çул тултарнине асăнмалăх медаль}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}}{{Санкт-Петербург 300 çул тултарнине асăнмалăх медаль}} {{!!}}{{Ĕç ветеранĕ медаль}} {{!!}}{{Ленинград 250 çул тултарнине асăнмалăх медаль}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{СССР халăх артисчĕ|1980}}{{!!}}{{РСФСР халăх артисчĕ|1973}}{{!!}}{{РСФСР тава тивĕçлĕ артисчĕ|1969}}{{!!}}{{Васильев тăвансен ячĕллĕ РСФСР патшалăх премийĕ|1975}}{{!!}}{{РФ ШĔМ парни}}{{!!}}{{Мускав умĕнчи тивĕçлĕх палăрту палли|2005}}
{{!)}}
| Алпусни = 
}} Мускав умĕнчи тивĕçлĕх палăрту палли
[[Ӳкерчĕк:Zhzhonov 1934.JPG|right|200px|Жжёнов Георгий Степанович]]

'''Гео́ргий Степа́нович Жжёнов''' (22.3.1915, [[Санкт-Петербург|Петроград]], [[Раççей империйĕ]] — 18.12.2005, [[Мускав]], [[РФ]]) — [[ССРП|совет]] тата [[РФ|раççей]] [[театр]]па [[кино]] актёрĕ, [[çыравçă|литератор]], [[мемуарист]], [[пĕрлĕх ĕçченĕ]]. [[Васильев тăвансен ячĕллĕ РСФСР патшалăх премийĕ|Васильев тăвансен ячĕллĕ РСФСР патшалăх премин]] лауреачĕ (1975), [[ССРП халăх артисчĕ]] (1980). [[Ленин орденĕ]]н [[Кавалер (титул)|кавалерĕ]](1991).

== Биографи ==
=== Петроград/Ленинград  ===
[[File:Vladimir Putin with Georgy Zhzhenov.jpg|thumb|250px| [[2000]] ]]
Георгий Жжёнов [[Тĕвер кĕпĕрни]]нчи хресчен килйышĕнче çуралнă. Ашшĕ — '''Жжёнов Степан Филиппович''', амăшĕ — '''Щёлкина Мария Федоровна'''. 

[[File:Семья Жжёновых, 1920-е годы.jpg|250пкс|мини|Жжёновсем. Петроград, 1920-мĕш çулсем.]]
Малтанхи 22 çулне Георгий Жжёнов [[Васильевски утравĕ]]нче ирттернĕ. [[1930]] çулхи çуркунне вăл физика-математикă шкулĕнче вĕренсе тухнă. Ун хыççăн Ленинградри эстрадăпа цирк техникумĕн акробатика уйрăмне вĕренме кĕнĕ. Вĕренме кĕнĕ чухне аслă пиччĕшĕн докуменчĕсемпе усă курнă. Çавăнпа та Борис Жженов пек паллă пулнă. Кайран кун çинчен каласа панă, шӳтленĕшĕн ăна каçарнă.

Цирк вĕрентевĕшĕнче пĕлӳ илнĕ чухне ăна кинематограф ĕçлевçи асăрханă, «Паттăр йăнăшĕ» (Ошибка героя, [[1932]]) фильмре ӳкерĕнме чĕннĕ. Георгий çак фильмра Пашка Ветров тракторист рольне вылянă. Кинора хăтланнă хыççăн Георгий цирк ĕçне пăрахса Ленинградри сцена ӳнерĕн институтне вĕренме кĕнĕ. 1935 çулта институтра вĕренсе тухнă. Вĕренӳ вăхăтĕнче «Республикăн еткер принцĕ» (Наследный принц Республики), «Ылтăн çулăмсем» (Золотые огни), «Комсомольск», «Чапаев» фильмсене хутшăннă.

Ленинградра [[Киров Сергей Миронович|С.М. Кирова]] вĕлернĕ хыççăн унăн аслă пиччĕшне арĕслесе тĕрмене хупнă. Ашшĕпе амăшпе, тата йăмăкне [[Казахстан]]а леçнĕ. Георгий Жжёнов кунпа килĕшмен те [[Казахстан]]а куçса кайман. «Комсомольск» ([[1938]]) фильма ӳкернĕ чухне Амур-çинчи-Комсомольска каймалла пулнă. Пуйăсра вăл АПШ гражданĕпе паллашать. Çакăншăн ăна шпион тесе айăпланă та пилĕк çуллăха тĕрмене хупаççĕ. 1945 çулта ăна хăйне лайăх тытнипе ирĕке кăлараççĕ. 

Георгий Жженов [[Свердловскри киностуди]]не ĕçлеме çитет, кунта вара ăна [[1949]] çулта каллех арĕслеççĕ те [[Норильск]]а ăсатаççĕ. [[1955]] çулта унăн пĕтĕм айăпне каçарнă. Георгий Жжёнов [[Ленинград]]а таврăнать те Ленинград облаçĕн драма театрĕнче тата Ленсовет ячĕллĕ театрта актёр пулса ĕçлет. [[1968]] çулта вăл [[Мускав]]а куçса килет те Моссовет ячĕллĕ театрта ĕçлеме тытăнать.

== Пултарулăхĕ ==
== Фильмографи ==
* 1931 — [[Путёвка в жизнь]] — ''беспризорник''
* 1932 — [[Ошибка героя]] — ''Пашка Ветров''
* 1934 — [[Чапаев (фильм)|Чапаев]] — ''Терёшка, Фурманов ординарецĕ''
* 1934 — [[Наследный принц Республики]] — ''архитектор, хусах''
* 1934 — [[Золотые огни]] — ''ординарец''
* 1938 — [[Одиннадцатое июля]] — ''эпизод''
* 1938 — [[Комсомольск (фильм)|Комсомольск]] — ''Маврин''
* 1949 — [[Алитет уходит в горы (фильм)|Алитет уходит в горы]] — ''эпизод''
* 1955 — [[Чужая родня]] — ''гость на свадьбе''
* 1957 — [[На острове Дальнем…]] — ''Клепиков''
* 1957 — [[Шторм (фильм, 1957)|Шторм]] — ''Гаврила''
* 1958 — [[Ночной гость (фильм, 1958)|Ночной гость]] — ''Сергей Петрович, художник''
* 1958 — [[День первый (фильм, 1958)|День первый]] — ''Рахья''
* 1958 — [[В дни Октября]] — ''[[Рахья, Эйно Абрамович|Эйно Рахья]]''
* 1959 — [[Исправленному верить]] — ''Брайцев''
* 1960 — [[Человек не сдаётся]] — ''Маслюков''
* 1960 — [[Человек с будущим]] — ''шахта пуçлăхĕ Крылов''
* 1960 — [[Балтийское небо (фильм)|Балтийское небо]] — ''шофёр''
* 1961 — [[День, когда исполняется 30 лет]] — ''пульницăри пациент''
* 1961 — [[Водил поезда машинист]] — ''Иван Череда
* 1961 — [[Планета бурь (фильм)|Планета бурь]] — ''Роман Бобров, «Сириус» планетолёт çинчи совет космонавчĕ. Америка валли версинче — ''Курт Боден''
* 1962 — [[Маленькие мечтатели]] {{small|(киноальманах) (новелла «Звезда на пряжке»)}} — ''дядя Лапша''
* 1963 — [[Тишина (фильм, 1964)|Тишина]] — ''Аким Никитич Гнездилов''
* 1963 — [[Последний хлеб]] — ''майор милиции, начальник отделения''
* 1963 — [[Третья ракета (фильм)|Третья ракета]] — ''Жёлтых''
* 1964 — [[Большая руда (фильм)|Большая руда]] — ''хирург''
* 1964 — [[Пока фронт в обороне]] — ''Сергей Николаевич''
* 1964 — [[Я — шофёр такси]]
* 1964 — [[Хоккеисты (фильм)|Хоккеисты]] — ''тренер Сперантов''
* 1965 — [[Гибель эскадры (фильм)|Гибель эскадры]] — ''Раевский''
* 1965 — [[Путешествие на доисторическую планету]] — ''Ганс Вальтерс (Курт Боден)''
* 1965 — [[О чём молчала тайга]] — ''Григорий Аникин''
* 1966 — [[Берегись автомобиля]] — ''автоинспектор на мотоцикле''
* 1966 — [[Иду искать]] — ''Андрей Гусаров''
* 1966 — [[Человек, которого я люблю (фильм)|Человек, которого я люблю]] — ''Евгений Эдуардович Муромцев
* 1966 — [[А теперь суди…]] — ''Аркадий Искра
* 1967 — [[Весна на Одере]] — ''«рыжеусый» Петрович
* 1967 — [[Доктор Вера (фильм)|Доктор Вера]] — ''Сухохлебов
* 1967 — [[Пауза (фильм, 1967)|Пауза]] — ''советский разведчик
* 1967 — [[Путь в «Сатурн»]] — ''генерал Николай Иванович Тимерин
* 1967 — [[Конец «Сатурна»]] — ''генерал Николай Иванович Тимерин
* 1967 — [[Стюардесса (фильм)|Стюардесса]] {{small|(короткометражный)}} — ''писатель
* 1968 — [[Встречи на рассвете (фильм)|Встречи на рассвете]] — ''Алексей Дмитриевич Воробьёв
* 1968 — [[Ошибка резидента]] — ''Михаил Зароков-Тульев
* 1968 — [[Журавушка (фильм)|Журавушка]] — ''сельский батюшка Леонид
* 1968 — [[Путешествие на планету доисторических женщин]] — ''астронавт Ганс Вальтерс {{small|(под именем Мюррей Джерард, кадры из фильма «Планета бурь»)}}
* 1969 — [[Остров Волчий (фильм)|Остров Волчий]] — ''Павел Ильич Тагилов
* 1970 — [[Судьба резидента]] — ''Михаил Тульев
* 1970 — [[Нечаянная любовь]] — ''Матвей Концевой
* 1971 — [[Вся королевская рать (фильм, 1971)|Вся королевская рать]] — ''Вилли Старк&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.russ-yug.ru/article/1417/ |title=Эта роль оставалась для актёра самой любимой до конца жизни |access-date=2007-05-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080520171646/http://www.russ-yug.ru/article/1417/ |archive-date=2008-05-20 |deadlink=yes }}&lt;/ref&gt;
* 1971 — [[Конец Любавиных]] — ''Емельян Любавин
* 1972 — [[Бой после победы]] — ''генерал Тимерин
* 1972 — [[Меченый атом (фильм)|Меченый атом]] — ''Никита Алексеевич Дубровин, полковник КГБ
* 1973 — [[Горячий снег (фильм)|Горячий снег]] — ''Бессонов
* 1973 — [[Тайна забытой переправы (фильм)|Тайна забытой переправы]] — ''Козырев
* 1974 — [[Океан (фильм, 1974)|Океан]] — ''Максим Ильич Часовников
* 1974 — [[Ищу мою судьбу]] — ''учитель Владимир Карякин
* 1974 — [[Выбор цели]] — ''Зубавин
* 1975 — [[Обретёшь в бою]] — ''Валентин Саввич Збандут

=== Театрти ĕçĕсем ===
==== [[Санкт-Петербургри Ленканаш ячĕллĕ академи театрĕ|Ленканаш ячĕллĕ театр]] ====
* [[1963]] — «[[Таня (пьеса)|Таня]]», [[Арбузов Алексей Николаевич|А. Арбузова]] — ''Герман'', Реж.: [[Владимиров Игорь Петрович|И. П. Владимиров]], (''премьера — 3 декабря 1963'')&lt;ref name=&quot;moss&quot;&gt;[http://www.mossoveta.ru/history/persons/ggenovg/ Георгий Жжёнов] на сайте театра им. Моссовета&lt;/ref&gt;
* «[[Мещане (пьеса)|Мещане]]» [[Максим Горький|М. Горький]] — ''Нил''
* «[[Дядя Ваня]]», [[Чехов Антон Павлович|А. Чехов]] — ''Астров''
* «[[Власть тьмы (пьеса)|Власть тьмы]]» [[Толстой Лев Николаевич|Л. Толстого]] — ''Никита''
* «[[Хозяйка гостиницы (пьеса)|Хозяйка гостиницы]]» [[Гольдони Карло|К. Гольдони]] — ''Кавалер Рипафратта''
* «[[Собака на сене (пьеса)|Собака на сене]]» [[Вега, Лопе де|Л. де Вега]] — ''Теодоро''
* «[[Ромео и Джульетта (пьеса)|Ромео и Джульетта]]» [[Шекспир, Уильям|У. Шекспира]] — ''Брат Лоренцо, франс монахĕ''
* «История одной любви», [[Симонов Константин Михайлович|К. Симонов]] — ''Алексей Степанович Марков''
* «Хочу верить», И. Голосовский — ''Черныш, инженер''
* «Совесть», Д. Павлова — ''Зеленкевич Глеб Ионович''

==== [[Моссовет ячĕллĕ театр]] ====

== Литература ==
* Амелькина Анна. Лучший резидент российского кино // Молодёжь Эстонии : газета. — 2000. — 22 апреля.

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* {{Cite web|lang=ru|url=https://www.ng.ru/culture/2005-12-09/12_zhzhenov.html|title=Так уходит эпоха / Культура /|author=Барабаш Екатерина|date=2005-12-09|publisher=Независимая газета|accessdate=2020-12-10|ref=Барабаш}}
* {{Cite web|lang=ru|url=https://lenta.ru/articles/2005/12/08/actor/|title=Умер Георгий Жженов|author=Карамаев Сергей|website=lenta.ru|date=2005-12-08|accessdate=2020-12-10|ref=Карамаев}}
* {{Cite web|lang=ru|url=https://iz.ru/news/300806|title=Георгий ЖЖЕНОВ: &quot;Я сказал жене: &quot;Не жди меня. Девяносто с лишним процентов, что я где-то погибну&quot;|author=Соломонов Артур|date=2005-03-22|publisher=Известия|accessdate=2020-12-10|ref=Соломонов}}
* [http://www.rusactors.ru/g1/jjenov/ Биография на сайте Rusactors.ru]
* [http://www.znak.com/moscow/articles/2015-03-23/103711.html «Из-под снега торчали конечности человеческих тел, взывая о захоронении в землю». Воспоминания гулаговца Георгия Жжёнова] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151208073306/http://www.znak.com/moscow/articles/2015-03-23/103711.html |date=2015-12-08 }}

{{Тулаш каçăсем}}
{{Владимир Шарапов}}
{{«Чыс тата сумлăх» номинацири «Ника» премин лауреачĕсем}}

[[Категори:Пайăр çынсем:Павлово]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Свердловскри киностуди]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Норильскри Вл. Маяковский ячĕллĕ Поляр лешьен драма театрĕ]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Моссовет ячĕллĕ театр]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Литейный ячĕллĕ театр]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Ленсовет ячĕллĕ театр]]
[[Категори:«Кинотавр» призёрĕсем]]
[[Категори:Ӳпке ракĕпе вилнисем]]
[[Категори:Новодевичье çăвинче пытарнисем]]
[[Категори:1915 çулта вилнисем]]
[[Категори:Пушăн 22-мĕшĕнче çуралнисем]]
[[Категори:2005 çулта вилнисем]]
[[Категори:Раштавăн 8-мĕшĕнче вилнисем]]</text>
      <sha1>rtsmczgh2kuu8optqjj7bofjnkdmu20</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842038</id>
      <parentid>842037</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T18:33:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>/* Фильмографи */</comment>
      <origin>842038</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20211" sha1="bknpiv9jmvyj8p644wbpdgo51kbi0lp" xml:space="preserve">{{Театр ĕçченĕ
| Ят = Георгий Жжёнов
| Ӳкерчĕк = ZhzhonovG.jpg 
| Анлăшĕ = 265px
| Ӳкерчĕке ăнлантарни = Георгий Жжёнов, «[[Чапаев (фильм)|Чапаев]]» фильмра Терёшка ролĕнче ([[1934]])
| Çуралнă чухнехи ят = Георгий Степанович Жжёнов
| Çуралнă вăхăт = [[1915]], [[пуш, 22]] (пуш, 9)
| Çуралнă вырăн = {{ÇВ|Петроград|Санкт-Петербургра}}, [[Раççей империйĕ]]
| Вилнĕ вырăн = {{ВВ|Мускав|Мускавра}}, [[РФ]]
| Вилнĕ вăхăт = [[2005]], [[раштав, 8]]
| Професси = XX ĕмĕрти совет/раççей актёрĕ, прозăçи, мемуарисчĕ
| Хастар çулсем = 1931—2005
| Гражданлăх = {{USSR}} → &lt;br&gt; {{RUS}}
| Псевдонимсем = -
| Амплуа = 
| Театр = * [[Норильскри Вл. Маяковский ячĕллĕ Поляр лешьен драма театрĕ]]
* [[Литейный театрĕ|Ленинград облаçĕн драма тата камит театрĕ]]
* [[Санкт-Петербургри Ленсовет ячĕллĕ академи театрĕ|Ленсовет ячĕллĕ театр]]
* [[Моссовет ячĕллĕ театр]]
| Рольсем = 
| Спектакльсем = 
| Чыславсемпе парнесем = {{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 2 степеньлĕ орденĕ|2000}}{{!!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 4 степеньлĕ орденĕ|1995}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Ленин орденĕ|1991}}{{!!}}{{Ĕçлĕх Хĕрлĕ Ялав орденĕ|1985}}{{!!}}{{Мускав 850 çул тултарнине асăнмалăх медаль}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}}{{Санкт-Петербург 300 çул тултарнине асăнмалăх медаль}} {{!!}}{{Ĕç ветеранĕ медаль}} {{!!}}{{Ленинград 250 çул тултарнине асăнмалăх медаль}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{СССР халăх артисчĕ|1980}}{{!!}}{{РСФСР халăх артисчĕ|1973}}{{!!}}{{РСФСР тава тивĕçлĕ артисчĕ|1969}}{{!!}}{{Васильев тăвансен ячĕллĕ РСФСР патшалăх премийĕ|1975}}{{!!}}{{РФ ШĔМ парни}}{{!!}}{{Мускав умĕнчи тивĕçлĕх палăрту палли|2005}}
{{!)}}
| Алпусни = 
}} Мускав умĕнчи тивĕçлĕх палăрту палли
[[Ӳкерчĕк:Zhzhonov 1934.JPG|right|200px|Жжёнов Георгий Степанович]]

'''Гео́ргий Степа́нович Жжёнов''' (22.3.1915, [[Санкт-Петербург|Петроград]], [[Раççей империйĕ]] — 18.12.2005, [[Мускав]], [[РФ]]) — [[ССРП|совет]] тата [[РФ|раççей]] [[театр]]па [[кино]] актёрĕ, [[çыравçă|литератор]], [[мемуарист]], [[пĕрлĕх ĕçченĕ]]. [[Васильев тăвансен ячĕллĕ РСФСР патшалăх премийĕ|Васильев тăвансен ячĕллĕ РСФСР патшалăх премин]] лауреачĕ (1975), [[ССРП халăх артисчĕ]] (1980). [[Ленин орденĕ]]н [[Кавалер (титул)|кавалерĕ]](1991).

== Биографи ==
=== Петроград/Ленинград  ===
[[File:Vladimir Putin with Georgy Zhzhenov.jpg|thumb|250px| [[2000]] ]]
Георгий Жжёнов [[Тĕвер кĕпĕрни]]нчи хресчен килйышĕнче çуралнă. Ашшĕ — '''Жжёнов Степан Филиппович''', амăшĕ — '''Щёлкина Мария Федоровна'''. 

[[File:Семья Жжёновых, 1920-е годы.jpg|250пкс|мини|Жжёновсем. Петроград, 1920-мĕш çулсем.]]
Малтанхи 22 çулне Георгий Жжёнов [[Васильевски утравĕ]]нче ирттернĕ. [[1930]] çулхи çуркунне вăл физика-математикă шкулĕнче вĕренсе тухнă. Ун хыççăн Ленинградри эстрадăпа цирк техникумĕн акробатика уйрăмне вĕренме кĕнĕ. Вĕренме кĕнĕ чухне аслă пиччĕшĕн докуменчĕсемпе усă курнă. Çавăнпа та Борис Жженов пек паллă пулнă. Кайран кун çинчен каласа панă, шӳтленĕшĕн ăна каçарнă.

Цирк вĕрентевĕшĕнче пĕлӳ илнĕ чухне ăна кинематограф ĕçлевçи асăрханă, «Паттăр йăнăшĕ» (Ошибка героя, [[1932]]) фильмре ӳкерĕнме чĕннĕ. Георгий çак фильмра Пашка Ветров тракторист рольне вылянă. Кинора хăтланнă хыççăн Георгий цирк ĕçне пăрахса Ленинградри сцена ӳнерĕн институтне вĕренме кĕнĕ. 1935 çулта институтра вĕренсе тухнă. Вĕренӳ вăхăтĕнче «Республикăн еткер принцĕ» (Наследный принц Республики), «Ылтăн çулăмсем» (Золотые огни), «Комсомольск», «Чапаев» фильмсене хутшăннă.

Ленинградра [[Киров Сергей Миронович|С.М. Кирова]] вĕлернĕ хыççăн унăн аслă пиччĕшне арĕслесе тĕрмене хупнă. Ашшĕпе амăшпе, тата йăмăкне [[Казахстан]]а леçнĕ. Георгий Жжёнов кунпа килĕшмен те [[Казахстан]]а куçса кайман. «Комсомольск» ([[1938]]) фильма ӳкернĕ чухне Амур-çинчи-Комсомольска каймалла пулнă. Пуйăсра вăл АПШ гражданĕпе паллашать. Çакăншăн ăна шпион тесе айăпланă та пилĕк çуллăха тĕрмене хупаççĕ. 1945 çулта ăна хăйне лайăх тытнипе ирĕке кăлараççĕ. 

Георгий Жженов [[Свердловскри киностуди]]не ĕçлеме çитет, кунта вара ăна [[1949]] çулта каллех арĕслеççĕ те [[Норильск]]а ăсатаççĕ. [[1955]] çулта унăн пĕтĕм айăпне каçарнă. Георгий Жжёнов [[Ленинград]]а таврăнать те Ленинград облаçĕн драма театрĕнче тата Ленсовет ячĕллĕ театрта актёр пулса ĕçлет. [[1968]] çулта вăл [[Мускав]]а куçса килет те Моссовет ячĕллĕ театрта ĕçлеме тытăнать.

== Пултарулăхĕ ==
== Фильмографи ==
* 1931 — [[Путёвка в жизнь]] — ''беспризорник''
* 1932 — [[Ошибка героя]] — ''Пашка Ветров''
* 1934 — [[Чапаев (фильм)|Чапаев]] — ''Терёшка, Фурманов ординарецĕ''
* 1934 — [[Наследный принц Республики]] — ''архитектор, хусах''
* 1934 — [[Золотые огни]] — ''ординарец''
* 1938 — [[Одиннадцатое июля]] — ''эпизод''
* 1938 — [[Комсомольск (фильм)|Комсомольск]] — ''Маврин''
* 1949 — [[Алитет уходит в горы (фильм)|Алитет уходит в горы]] — ''эпизод''
* 1955 — [[Чужая родня]] — ''гость на свадьбе''
* 1957 — [[На острове Дальнем…]] — ''Клепиков''
* 1957 — [[Шторм (фильм, 1957)|Шторм]] — ''Гаврила''
* 1958 — [[Ночной гость (фильм, 1958)|Ночной гость]] — ''Сергей Петрович, художник''
* 1958 — [[День первый (фильм, 1958)|День первый]] — ''Рахья''
* 1958 — [[В дни Октября]] — ''[[Рахья, Эйно Абрамович|Эйно Рахья]]''
* 1959 — [[Исправленному верить]] — ''Брайцев''
* 1960 — [[Человек не сдаётся]] — ''Маслюков''
* 1960 — [[Человек с будущим]] — ''шахта пуçлăхĕ Крылов''
* 1960 — [[Балтийское небо (фильм)|Балтийское небо]] — ''шофёр''
* 1961 — [[День, когда исполняется 30 лет]] — ''пульницăри пациент''
* 1961 — [[Водил поезда машинист]] — ''Иван Череда
* 1961 — [[Планета бурь (фильм)|Планета бурь]] — ''Роман Бобров, «Сириус» планетолёт çинчи совет космонавчĕ. Америка валли версинче — ''Курт Боден''
* 1962 — [[Маленькие мечтатели]] {{small|(киноальманах) (новелла «Звезда на пряжке»)}} — ''дядя Лапша''
* 1963 — [[Тишина (фильм, 1964)|Тишина]] — ''Аким Никитич Гнездилов''
* 1963 — [[Последний хлеб]] — ''майор милиции, начальник отделения''
* 1963 — [[Третья ракета (фильм)|Третья ракета]] — ''Жёлтых''
* 1964 — [[Большая руда (фильм)|Большая руда]] — ''хирург''
* 1964 — [[Пока фронт в обороне]] — ''Сергей Николаевич''
* 1964 — [[Я — шофёр такси]]
* 1964 — [[Хоккеисты (фильм)|Хоккеисты]] — ''тренер Сперантов''
* 1965 — [[Гибель эскадры (фильм)|Гибель эскадры]] — ''Раевский''
* 1965 — [[Путешествие на доисторическую планету]] — ''Ганс Вальтерс (Курт Боден)''
* 1965 — [[О чём молчала тайга]] — ''Григорий Аникин''
* 1966 — [[Берегись автомобиля]] — ''автоинспектор на мотоцикле''
* 1966 — [[Иду искать]] — ''Андрей Гусаров''
* 1966 — [[Человек, которого я люблю (фильм)|Человек, которого я люблю]] — ''Евгений Эдуардович Муромцев
* 1966 — [[А теперь суди…]] — ''Аркадий Искра
* 1967 — [[Весна на Одере]] — ''«рыжеусый» Петрович
* 1967 — [[Доктор Вера (фильм)|Доктор Вера]] — ''Сухохлебов
* 1967 — [[Пауза (фильм, 1967)|Пауза]] — ''советский разведчик
* 1967 — [[Путь в «Сатурн»]] — ''генерал Николай Иванович Тимерин
* 1967 — [[Конец «Сатурна»]] — ''генерал Николай Иванович Тимерин
* 1967 — [[Стюардесса (фильм)|Стюардесса]] {{small|(короткометражный)}} — ''писатель
* 1968 — [[Встречи на рассвете (фильм)|Встречи на рассвете]] — ''Алексей Дмитриевич Воробьёв
* 1968 — [[Ошибка резидента]] — ''Михаил Зароков-Тульев
* 1968 — [[Журавушка (фильм)|Журавушка]] — ''сельский батюшка Леонид
* 1968 — [[Путешествие на планету доисторических женщин]] — ''астронавт Ганс Вальтерс {{small|(под именем Мюррей Джерард, кадры из фильма «Планета бурь»)}}
* 1969 — [[Остров Волчий (фильм)|Остров Волчий]] — ''Павел Ильич Тагилов
* 1970 — [[Судьба резидента]] — ''Михаил Тульев
* 1970 — [[Нечаянная любовь]] — ''Матвей Концевой
* 1971 — [[Вся королевская рать (фильм, 1971)|Вся королевская рать]] — ''Вилли Старк&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.russ-yug.ru/article/1417/ |title=Эта роль оставалась для актёра самой любимой до конца жизни |access-date=2007-05-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080520171646/http://www.russ-yug.ru/article/1417/ |archive-date=2008-05-20 |deadlink=yes }}&lt;/ref&gt;
* 1971 — [[Конец Любавиных]] — ''Емельян Любавин
* 1972 — [[Бой после победы]] — ''генерал Тимерин
* 1972 — [[Меченый атом (фильм)|Меченый атом]] — ''Никита Алексеевич Дубровин, полковник КГБ
* 1973 — [[Горячий снег (фильм)|Горячий снег]] — ''Бессонов
* 1973 — [[Тайна забытой переправы (фильм)|Тайна забытой переправы]] — ''Козырев
* 1974 — [[Океан (фильм, 1974)|Океан]] — ''Максим Ильич Часовников
* 1974 — [[Ищу мою судьбу]] — ''учитель Владимир Карякин
* 1974 — [[Выбор цели]] — ''Зубавин
* 1975 — [[Обретёшь в бою]] — ''Валентин Саввич Збандут
* 1976 — [[Такая она, игра]] — ''Виктор Трофимович Басов
* 1977 — [[«Посейдон» спешит на помощь]] — ''капитан «Посейдона» Алексей Петрович Чигринов
* 1977 — [[Личное счастье]] — ''Алексей Трофимович Ширяев
* 1978 — [[Чужая (фильм, 1978)|Чужая]] — ''Павел Леонтьевич Кунгурцев
* 1978 — [[Лекарство против страха (фильм)|Лекарство против страха]] — ''Шарапов
* 1978 — [[Однофамилец (фильм)|Однофамилец]] — ''Кузьмин
* 1979 — [[Экипаж (фильм, 1979)|Экипаж]] — ''Андрей Тимченко, командир экипажа Ту-154
* 1981 — [[Крепыш (фильм, 1981)|Крепыш]] — ''Шапошников
* 1982 — [[Возвращение резидента]] — ''Михаил Тульев
* 1982 — [[Семейное дело (фильм, 1982)|Семейное дело]] — ''Свиридов
* 1983 — [[Ворота в небо]] — ''Лебеденко
* 1984 — [[Стратегия победы]] (документальный) — ''журналист
* 1984 — Юрий Завадский ''(документальный)

=== Театрти ĕçĕсем ===
==== [[Санкт-Петербургри Ленканаш ячĕллĕ академи театрĕ|Ленканаш ячĕллĕ театр]] ====
* [[1963]] — «[[Таня (пьеса)|Таня]]», [[Арбузов Алексей Николаевич|А. Арбузова]] — ''Герман'', Реж.: [[Владимиров Игорь Петрович|И. П. Владимиров]], (''премьера — 3 декабря 1963'')&lt;ref name=&quot;moss&quot;&gt;[http://www.mossoveta.ru/history/persons/ggenovg/ Георгий Жжёнов] на сайте театра им. Моссовета&lt;/ref&gt;
* «[[Мещане (пьеса)|Мещане]]» [[Максим Горький|М. Горький]] — ''Нил''
* «[[Дядя Ваня]]», [[Чехов Антон Павлович|А. Чехов]] — ''Астров''
* «[[Власть тьмы (пьеса)|Власть тьмы]]» [[Толстой Лев Николаевич|Л. Толстого]] — ''Никита''
* «[[Хозяйка гостиницы (пьеса)|Хозяйка гостиницы]]» [[Гольдони Карло|К. Гольдони]] — ''Кавалер Рипафратта''
* «[[Собака на сене (пьеса)|Собака на сене]]» [[Вега, Лопе де|Л. де Вега]] — ''Теодоро''
* «[[Ромео и Джульетта (пьеса)|Ромео и Джульетта]]» [[Шекспир, Уильям|У. Шекспира]] — ''Брат Лоренцо, франс монахĕ''
* «История одной любви», [[Симонов Константин Михайлович|К. Симонов]] — ''Алексей Степанович Марков''
* «Хочу верить», И. Голосовский — ''Черныш, инженер''
* «Совесть», Д. Павлова — ''Зеленкевич Глеб Ионович''

==== [[Моссовет ячĕллĕ театр]] ====

== Литература ==
* Амелькина Анна. Лучший резидент российского кино // Молодёжь Эстонии : газета. — 2000. — 22 апреля.

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* {{Cite web|lang=ru|url=https://www.ng.ru/culture/2005-12-09/12_zhzhenov.html|title=Так уходит эпоха / Культура /|author=Барабаш Екатерина|date=2005-12-09|publisher=Независимая газета|accessdate=2020-12-10|ref=Барабаш}}
* {{Cite web|lang=ru|url=https://lenta.ru/articles/2005/12/08/actor/|title=Умер Георгий Жженов|author=Карамаев Сергей|website=lenta.ru|date=2005-12-08|accessdate=2020-12-10|ref=Карамаев}}
* {{Cite web|lang=ru|url=https://iz.ru/news/300806|title=Георгий ЖЖЕНОВ: &quot;Я сказал жене: &quot;Не жди меня. Девяносто с лишним процентов, что я где-то погибну&quot;|author=Соломонов Артур|date=2005-03-22|publisher=Известия|accessdate=2020-12-10|ref=Соломонов}}
* [http://www.rusactors.ru/g1/jjenov/ Биография на сайте Rusactors.ru]
* [http://www.znak.com/moscow/articles/2015-03-23/103711.html «Из-под снега торчали конечности человеческих тел, взывая о захоронении в землю». Воспоминания гулаговца Георгия Жжёнова] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151208073306/http://www.znak.com/moscow/articles/2015-03-23/103711.html |date=2015-12-08 }}

{{Тулаш каçăсем}}
{{Владимир Шарапов}}
{{«Чыс тата сумлăх» номинацири «Ника» премин лауреачĕсем}}

[[Категори:Пайăр çынсем:Павлово]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Свердловскри киностуди]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Норильскри Вл. Маяковский ячĕллĕ Поляр лешьен драма театрĕ]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Моссовет ячĕллĕ театр]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Литейный ячĕллĕ театр]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Ленсовет ячĕллĕ театр]]
[[Категори:«Кинотавр» призёрĕсем]]
[[Категори:Ӳпке ракĕпе вилнисем]]
[[Категори:Новодевичье çăвинче пытарнисем]]
[[Категори:1915 çулта вилнисем]]
[[Категори:Пушăн 22-мĕшĕнче çуралнисем]]
[[Категори:2005 çулта вилнисем]]
[[Категори:Раштавăн 8-мĕшĕнче вилнисем]]</text>
      <sha1>bknpiv9jmvyj8p644wbpdgo51kbi0lp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842039</id>
      <parentid>842038</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T18:34:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>/* Фильмографи */</comment>
      <origin>842039</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="21748" sha1="4av74yk63zwkz6wl3rnrzax83h4l78o" xml:space="preserve">{{Театр ĕçченĕ
| Ят = Георгий Жжёнов
| Ӳкерчĕк = ZhzhonovG.jpg 
| Анлăшĕ = 265px
| Ӳкерчĕке ăнлантарни = Георгий Жжёнов, «[[Чапаев (фильм)|Чапаев]]» фильмра Терёшка ролĕнче ([[1934]])
| Çуралнă чухнехи ят = Георгий Степанович Жжёнов
| Çуралнă вăхăт = [[1915]], [[пуш, 22]] (пуш, 9)
| Çуралнă вырăн = {{ÇВ|Петроград|Санкт-Петербургра}}, [[Раççей империйĕ]]
| Вилнĕ вырăн = {{ВВ|Мускав|Мускавра}}, [[РФ]]
| Вилнĕ вăхăт = [[2005]], [[раштав, 8]]
| Професси = XX ĕмĕрти совет/раççей актёрĕ, прозăçи, мемуарисчĕ
| Хастар çулсем = 1931—2005
| Гражданлăх = {{USSR}} → &lt;br&gt; {{RUS}}
| Псевдонимсем = -
| Амплуа = 
| Театр = * [[Норильскри Вл. Маяковский ячĕллĕ Поляр лешьен драма театрĕ]]
* [[Литейный театрĕ|Ленинград облаçĕн драма тата камит театрĕ]]
* [[Санкт-Петербургри Ленсовет ячĕллĕ академи театрĕ|Ленсовет ячĕллĕ театр]]
* [[Моссовет ячĕллĕ театр]]
| Рольсем = 
| Спектакльсем = 
| Чыславсемпе парнесем = {{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 2 степеньлĕ орденĕ|2000}}{{!!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 4 степеньлĕ орденĕ|1995}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Ленин орденĕ|1991}}{{!!}}{{Ĕçлĕх Хĕрлĕ Ялав орденĕ|1985}}{{!!}}{{Мускав 850 çул тултарнине асăнмалăх медаль}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}}{{Санкт-Петербург 300 çул тултарнине асăнмалăх медаль}} {{!!}}{{Ĕç ветеранĕ медаль}} {{!!}}{{Ленинград 250 çул тултарнине асăнмалăх медаль}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{СССР халăх артисчĕ|1980}}{{!!}}{{РСФСР халăх артисчĕ|1973}}{{!!}}{{РСФСР тава тивĕçлĕ артисчĕ|1969}}{{!!}}{{Васильев тăвансен ячĕллĕ РСФСР патшалăх премийĕ|1975}}{{!!}}{{РФ ШĔМ парни}}{{!!}}{{Мускав умĕнчи тивĕçлĕх палăрту палли|2005}}
{{!)}}
| Алпусни = 
}} Мускав умĕнчи тивĕçлĕх палăрту палли
[[Ӳкерчĕк:Zhzhonov 1934.JPG|right|200px|Жжёнов Георгий Степанович]]

'''Гео́ргий Степа́нович Жжёнов''' (22.3.1915, [[Санкт-Петербург|Петроград]], [[Раççей империйĕ]] — 18.12.2005, [[Мускав]], [[РФ]]) — [[ССРП|совет]] тата [[РФ|раççей]] [[театр]]па [[кино]] актёрĕ, [[çыравçă|литератор]], [[мемуарист]], [[пĕрлĕх ĕçченĕ]]. [[Васильев тăвансен ячĕллĕ РСФСР патшалăх премийĕ|Васильев тăвансен ячĕллĕ РСФСР патшалăх премин]] лауреачĕ (1975), [[ССРП халăх артисчĕ]] (1980). [[Ленин орденĕ]]н [[Кавалер (титул)|кавалерĕ]](1991).

== Биографи ==
=== Петроград/Ленинград  ===
[[File:Vladimir Putin with Georgy Zhzhenov.jpg|thumb|250px| [[2000]] ]]
Георгий Жжёнов [[Тĕвер кĕпĕрни]]нчи хресчен килйышĕнче çуралнă. Ашшĕ — '''Жжёнов Степан Филиппович''', амăшĕ — '''Щёлкина Мария Федоровна'''. 

[[File:Семья Жжёновых, 1920-е годы.jpg|250пкс|мини|Жжёновсем. Петроград, 1920-мĕш çулсем.]]
Малтанхи 22 çулне Георгий Жжёнов [[Васильевски утравĕ]]нче ирттернĕ. [[1930]] çулхи çуркунне вăл физика-математикă шкулĕнче вĕренсе тухнă. Ун хыççăн Ленинградри эстрадăпа цирк техникумĕн акробатика уйрăмне вĕренме кĕнĕ. Вĕренме кĕнĕ чухне аслă пиччĕшĕн докуменчĕсемпе усă курнă. Çавăнпа та Борис Жженов пек паллă пулнă. Кайран кун çинчен каласа панă, шӳтленĕшĕн ăна каçарнă.

Цирк вĕрентевĕшĕнче пĕлӳ илнĕ чухне ăна кинематограф ĕçлевçи асăрханă, «Паттăр йăнăшĕ» (Ошибка героя, [[1932]]) фильмре ӳкерĕнме чĕннĕ. Георгий çак фильмра Пашка Ветров тракторист рольне вылянă. Кинора хăтланнă хыççăн Георгий цирк ĕçне пăрахса Ленинградри сцена ӳнерĕн институтне вĕренме кĕнĕ. 1935 çулта институтра вĕренсе тухнă. Вĕренӳ вăхăтĕнче «Республикăн еткер принцĕ» (Наследный принц Республики), «Ылтăн çулăмсем» (Золотые огни), «Комсомольск», «Чапаев» фильмсене хутшăннă.

Ленинградра [[Киров Сергей Миронович|С.М. Кирова]] вĕлернĕ хыççăн унăн аслă пиччĕшне арĕслесе тĕрмене хупнă. Ашшĕпе амăшпе, тата йăмăкне [[Казахстан]]а леçнĕ. Георгий Жжёнов кунпа килĕшмен те [[Казахстан]]а куçса кайман. «Комсомольск» ([[1938]]) фильма ӳкернĕ чухне Амур-çинчи-Комсомольска каймалла пулнă. Пуйăсра вăл АПШ гражданĕпе паллашать. Çакăншăн ăна шпион тесе айăпланă та пилĕк çуллăха тĕрмене хупаççĕ. 1945 çулта ăна хăйне лайăх тытнипе ирĕке кăлараççĕ. 

Георгий Жженов [[Свердловскри киностуди]]не ĕçлеме çитет, кунта вара ăна [[1949]] çулта каллех арĕслеççĕ те [[Норильск]]а ăсатаççĕ. [[1955]] çулта унăн пĕтĕм айăпне каçарнă. Георгий Жжёнов [[Ленинград]]а таврăнать те Ленинград облаçĕн драма театрĕнче тата Ленсовет ячĕллĕ театрта актёр пулса ĕçлет. [[1968]] çулта вăл [[Мускав]]а куçса килет те Моссовет ячĕллĕ театрта ĕçлеме тытăнать.

== Пултарулăхĕ ==
== Фильмографи ==
* 1931 — [[Путёвка в жизнь]] — ''беспризорник''
* 1932 — [[Ошибка героя]] — ''Пашка Ветров''
* 1934 — [[Чапаев (фильм)|Чапаев]] — ''Терёшка, Фурманов ординарецĕ''
* 1934 — [[Наследный принц Республики]] — ''архитектор, хусах''
* 1934 — [[Золотые огни]] — ''ординарец''
* 1938 — [[Одиннадцатое июля]] — ''эпизод''
* 1938 — [[Комсомольск (фильм)|Комсомольск]] — ''Маврин''
* 1949 — [[Алитет уходит в горы (фильм)|Алитет уходит в горы]] — ''эпизод''
* 1955 — [[Чужая родня]] — ''гость на свадьбе''
* 1957 — [[На острове Дальнем…]] — ''Клепиков''
* 1957 — [[Шторм (фильм, 1957)|Шторм]] — ''Гаврила''
* 1958 — [[Ночной гость (фильм, 1958)|Ночной гость]] — ''Сергей Петрович, художник''
* 1958 — [[День первый (фильм, 1958)|День первый]] — ''Рахья''
* 1958 — [[В дни Октября]] — ''[[Рахья, Эйно Абрамович|Эйно Рахья]]''
* 1959 — [[Исправленному верить]] — ''Брайцев''
* 1960 — [[Человек не сдаётся]] — ''Маслюков''
* 1960 — [[Человек с будущим]] — ''шахта пуçлăхĕ Крылов''
* 1960 — [[Балтийское небо (фильм)|Балтийское небо]] — ''шофёр''
* 1961 — [[День, когда исполняется 30 лет]] — ''пульницăри пациент''
* 1961 — [[Водил поезда машинист]] — ''Иван Череда
* 1961 — [[Планета бурь (фильм)|Планета бурь]] — ''Роман Бобров, «Сириус» планетолёт çинчи совет космонавчĕ. Америка валли версинче — ''Курт Боден''
* 1962 — [[Маленькие мечтатели]] {{small|(киноальманах) (новелла «Звезда на пряжке»)}} — ''дядя Лапша''
* 1963 — [[Тишина (фильм, 1964)|Тишина]] — ''Аким Никитич Гнездилов''
* 1963 — [[Последний хлеб]] — ''майор милиции, начальник отделения''
* 1963 — [[Третья ракета (фильм)|Третья ракета]] — ''Жёлтых''
* 1964 — [[Большая руда (фильм)|Большая руда]] — ''хирург''
* 1964 — [[Пока фронт в обороне]] — ''Сергей Николаевич''
* 1964 — [[Я — шофёр такси]]
* 1964 — [[Хоккеисты (фильм)|Хоккеисты]] — ''тренер Сперантов''
* 1965 — [[Гибель эскадры (фильм)|Гибель эскадры]] — ''Раевский''
* 1965 — [[Путешествие на доисторическую планету]] — ''Ганс Вальтерс (Курт Боден)''
* 1965 — [[О чём молчала тайга]] — ''Григорий Аникин''
* 1966 — [[Берегись автомобиля]] — ''автоинспектор на мотоцикле''
* 1966 — [[Иду искать]] — ''Андрей Гусаров''
* 1966 — [[Человек, которого я люблю (фильм)|Человек, которого я люблю]] — ''Евгений Эдуардович Муромцев
* 1966 — [[А теперь суди…]] — ''Аркадий Искра
* 1967 — [[Весна на Одере]] — ''«рыжеусый» Петрович
* 1967 — [[Доктор Вера (фильм)|Доктор Вера]] — ''Сухохлебов
* 1967 — [[Пауза (фильм, 1967)|Пауза]] — ''советский разведчик
* 1967 — [[Путь в «Сатурн»]] — ''генерал Николай Иванович Тимерин
* 1967 — [[Конец «Сатурна»]] — ''генерал Николай Иванович Тимерин
* 1967 — [[Стюардесса (фильм)|Стюардесса]] {{small|(короткометражный)}} — ''писатель
* 1968 — [[Встречи на рассвете (фильм)|Встречи на рассвете]] — ''Алексей Дмитриевич Воробьёв
* 1968 — [[Ошибка резидента]] — ''Михаил Зароков-Тульев
* 1968 — [[Журавушка (фильм)|Журавушка]] — ''сельский батюшка Леонид
* 1968 — [[Путешествие на планету доисторических женщин]] — ''астронавт Ганс Вальтерс {{small|(под именем Мюррей Джерард, кадры из фильма «Планета бурь»)}}
* 1969 — [[Остров Волчий (фильм)|Остров Волчий]] — ''Павел Ильич Тагилов
* 1970 — [[Судьба резидента]] — ''Михаил Тульев
* 1970 — [[Нечаянная любовь]] — ''Матвей Концевой
* 1971 — [[Вся королевская рать (фильм, 1971)|Вся королевская рать]] — ''Вилли Старк&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.russ-yug.ru/article/1417/ |title=Эта роль оставалась для актёра самой любимой до конца жизни |access-date=2007-05-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080520171646/http://www.russ-yug.ru/article/1417/ |archive-date=2008-05-20 |deadlink=yes }}&lt;/ref&gt;
* 1971 — [[Конец Любавиных]] — ''Емельян Любавин
* 1972 — [[Бой после победы]] — ''генерал Тимерин
* 1972 — [[Меченый атом (фильм)|Меченый атом]] — ''Никита Алексеевич Дубровин, полковник КГБ
* 1973 — [[Горячий снег (фильм)|Горячий снег]] — ''Бессонов
* 1973 — [[Тайна забытой переправы (фильм)|Тайна забытой переправы]] — ''Козырев
* 1974 — [[Океан (фильм, 1974)|Океан]] — ''Максим Ильич Часовников
* 1974 — [[Ищу мою судьбу]] — ''учитель Владимир Карякин
* 1974 — [[Выбор цели]] — ''Зубавин
* 1975 — [[Обретёшь в бою]] — ''Валентин Саввич Збандут
* 1976 — [[Такая она, игра]] — ''Виктор Трофимович Басов
* 1977 — [[«Посейдон» спешит на помощь]] — ''капитан «Посейдона» Алексей Петрович Чигринов
* 1977 — [[Личное счастье]] — ''Алексей Трофимович Ширяев
* 1978 — [[Чужая (фильм, 1978)|Чужая]] — ''Павел Леонтьевич Кунгурцев
* 1978 — [[Лекарство против страха (фильм)|Лекарство против страха]] — ''Шарапов
* 1978 — [[Однофамилец (фильм)|Однофамилец]] — ''Кузьмин
* 1979 — [[Экипаж (фильм, 1979)|Экипаж]] — ''Андрей Тимченко, командир экипажа Ту-154
* 1981 — [[Крепыш (фильм, 1981)|Крепыш]] — ''Шапошников
* 1982 — [[Возвращение резидента]] — ''Михаил Тульев
* 1982 — [[Семейное дело (фильм, 1982)|Семейное дело]] — ''Свиридов
* 1983 — [[Ворота в небо]] — ''Лебеденко
* 1984 — [[Стратегия победы]] (документальный) — ''журналист
* 1984 — Юрий Завадский ''(документальный)
* 1985 — [[Город невест (фильм)|Город невест]] — ''Андрей Дмитриевич Прохоров
* 1986 — [[Время сыновей]] — ''Сергей Васильевич Узелков
* 1986 — [[Конец операции «Резидент»]] — ''Михаил Тульев
* 1986 — [[Звездочёт (фильм)|Звездочёт]] — ''начальник разведуправления
* 1987 — [[Конец Вечности (фильм)|Конец Вечности]] — ''Лабан Твиссел
* 1987 — [[Загон (фильм)|Загон]] — ''Меньшиков, посол СССР
* 1987 — [[Иван Великий (фильм)|Иван Великий]] — ''дед Иван, отец Ивана Владыко
* 1998 — [[Незримый путешественник]] — ''Виллие, лейб-гвардии медик
* 1998 — Николай II. Круг жизни ''(телевизионный документальный) — ведущий&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://echo.msk.ru/programs/all/54823/|title=Наше всё. Георгий Жжёнов|website=[[Эхо Москвы]]|date=2007-09-16|access-date=2018-08-26|archive-date=2018-08-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20180826150206/https://echo.msk.ru/programs/all/54823/|deadlink=no}}&lt;/ref&gt;
* 2003 — Братья Васильевы ''(документальный, из цикла «Кинорежиссёр: профессия и судьба») — [[камео]]

=== Театрти ĕçĕсем ===
==== [[Санкт-Петербургри Ленканаш ячĕллĕ академи театрĕ|Ленканаш ячĕллĕ театр]] ====
* [[1963]] — «[[Таня (пьеса)|Таня]]», [[Арбузов Алексей Николаевич|А. Арбузова]] — ''Герман'', Реж.: [[Владимиров Игорь Петрович|И. П. Владимиров]], (''премьера — 3 декабря 1963'')&lt;ref name=&quot;moss&quot;&gt;[http://www.mossoveta.ru/history/persons/ggenovg/ Георгий Жжёнов] на сайте театра им. Моссовета&lt;/ref&gt;
* «[[Мещане (пьеса)|Мещане]]» [[Максим Горький|М. Горький]] — ''Нил''
* «[[Дядя Ваня]]», [[Чехов Антон Павлович|А. Чехов]] — ''Астров''
* «[[Власть тьмы (пьеса)|Власть тьмы]]» [[Толстой Лев Николаевич|Л. Толстого]] — ''Никита''
* «[[Хозяйка гостиницы (пьеса)|Хозяйка гостиницы]]» [[Гольдони Карло|К. Гольдони]] — ''Кавалер Рипафратта''
* «[[Собака на сене (пьеса)|Собака на сене]]» [[Вега, Лопе де|Л. де Вега]] — ''Теодоро''
* «[[Ромео и Джульетта (пьеса)|Ромео и Джульетта]]» [[Шекспир, Уильям|У. Шекспира]] — ''Брат Лоренцо, франс монахĕ''
* «История одной любви», [[Симонов Константин Михайлович|К. Симонов]] — ''Алексей Степанович Марков''
* «Хочу верить», И. Голосовский — ''Черныш, инженер''
* «Совесть», Д. Павлова — ''Зеленкевич Глеб Ионович''

==== [[Моссовет ячĕллĕ театр]] ====

== Литература ==
* Амелькина Анна. Лучший резидент российского кино // Молодёжь Эстонии : газета. — 2000. — 22 апреля.

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* {{Cite web|lang=ru|url=https://www.ng.ru/culture/2005-12-09/12_zhzhenov.html|title=Так уходит эпоха / Культура /|author=Барабаш Екатерина|date=2005-12-09|publisher=Независимая газета|accessdate=2020-12-10|ref=Барабаш}}
* {{Cite web|lang=ru|url=https://lenta.ru/articles/2005/12/08/actor/|title=Умер Георгий Жженов|author=Карамаев Сергей|website=lenta.ru|date=2005-12-08|accessdate=2020-12-10|ref=Карамаев}}
* {{Cite web|lang=ru|url=https://iz.ru/news/300806|title=Георгий ЖЖЕНОВ: &quot;Я сказал жене: &quot;Не жди меня. Девяносто с лишним процентов, что я где-то погибну&quot;|author=Соломонов Артур|date=2005-03-22|publisher=Известия|accessdate=2020-12-10|ref=Соломонов}}
* [http://www.rusactors.ru/g1/jjenov/ Биография на сайте Rusactors.ru]
* [http://www.znak.com/moscow/articles/2015-03-23/103711.html «Из-под снега торчали конечности человеческих тел, взывая о захоронении в землю». Воспоминания гулаговца Георгия Жжёнова] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151208073306/http://www.znak.com/moscow/articles/2015-03-23/103711.html |date=2015-12-08 }}

{{Тулаш каçăсем}}
{{Владимир Шарапов}}
{{«Чыс тата сумлăх» номинацири «Ника» премин лауреачĕсем}}

[[Категори:Пайăр çынсем:Павлово]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Свердловскри киностуди]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Норильскри Вл. Маяковский ячĕллĕ Поляр лешьен драма театрĕ]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Моссовет ячĕллĕ театр]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Литейный ячĕллĕ театр]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Ленсовет ячĕллĕ театр]]
[[Категори:«Кинотавр» призёрĕсем]]
[[Категори:Ӳпке ракĕпе вилнисем]]
[[Категори:Новодевичье çăвинче пытарнисем]]
[[Категори:1915 çулта вилнисем]]
[[Категори:Пушăн 22-мĕшĕнче çуралнисем]]
[[Категори:2005 çулта вилнисем]]
[[Категори:Раштавăн 8-мĕшĕнче вилнисем]]</text>
      <sha1>4av74yk63zwkz6wl3rnrzax83h4l78o</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ӳкерчĕк:Zhzhenov g s.jpg</title>
    <ns>6</ns>
    <id>3645</id>
    <revision>
      <id>842012</id>
      <parentid>8837</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T16:58:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MasterRus21thCentury</username>
        <id>28394</id>
      </contributor>
      <comment>delete</comment>
      <origin>842012</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="162" sha1="ta8y697yz289b65qrnvek9ir3c7xm1o" xml:space="preserve">[[Жжёнов Георгий Степанович]], [[актёр]]. 

{{Кăларса пăрах|заменено свободной иллюстрацией}}</text>
      <sha1>ta8y697yz289b65qrnvek9ir3c7xm1o</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Кивĕ Арланкасси (Елчĕк районĕ)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3912</id>
    <revision>
      <id>841987</id>
      <parentid>800427</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841987</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6523" sha1="0tvvkbqncn9krw2u1o57sfzlwc6nlop" xml:space="preserve">{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк = Кивĕ Арланкасси
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
 |lat_deg =55.038608 
 |lon_deg =47.844099 
 |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
 |CoordScale = 
 |ЯндексКартти = 
 |регион карттин пысăкăшĕ = 
 |район карттин пысăкăшĕ = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх = Аслă Пăла Тимеш ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра = Аслă Пăла Тимеш ял тăрăхĕ{{!}} Аслă Пăла Тимеш 
 |пуçлăх = 
|никĕсленĕ вăхăт = 
 |пĕрремĕш асăну = 
 |малтанхи ятсем = 
 |статус = 
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
 |пурăнан халăх = 185&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D# 2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
 |халăх çыравĕн çулĕ = 2010
 |йышлăх = 
 |агломераци = 
 |наци йышĕ = чăвашсем
 |конфесси йышĕ = 
 |этнохороним = 
 |вăхăт тăрăхĕ =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ = 429392
 |почтă индексĕсем = 
 |телефон кочĕ = 83549
 |автомобиль кочĕ = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор = 97255845009
 |категори Commons-ра = 
 |сайт = 
 }}


'''Кивĕ Арланкасси''', — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районĕнчи]] [[ял]]. Ял [[Елчĕк]]рен 23 çухрăмра ларать.
==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
[[2004]] çулта ялта 94 хуçалăхра 277 çын пурăннă.

2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 185 çын, çав шутра 88 арçын, 97 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.
Ялта [[Кивĕ Арланкасси культура çурчĕ|клуб]], [[Кивĕ Арланкасси лавкки|лавкка]], [[Кивĕ Арланкасси фельдшер пункчĕ|фельдшер пункчĕ]], [[Энтепе вăтам шкулĕ]]н пуçламăш классенче вĕренекенсем валли шкул çурчĕ пур.

== Кун-çулĕ ==
Халапсем тăрăх ял ячĕ Арлан сăмахран пулса кайнă. Яла [[XVII ĕмĕр]]те Елчĕк районĕнчи [[Кушка]] ялĕнчен куçса килнĕ çынсем никĕсленĕ. [[1710]] çулта кунта 10 кил, [[1723]] çулта 17 кил пулнă. [[1896]] çулта 40 килте 245 çын пурăннă.

[[1921]] çулхи [[чӳк, 17|чӳк уйăхĕн 17-мĕшĕнче]] [[Пăва уесĕ|Пăва уесне]], кайран вара, уессене пĕтериччен, [[Патăръел уесĕ|Патăръел уесне]] кĕнĕ. [[1918]] çулчен Тимбаево вулăсне, кайран вара [[1927]] çул тарин [[Шăмалак вулăсĕ|Шăмалак вулăсне]] кĕнĕ. 

[[1927]] çулхи [[юпа, 1|юпа уйăхĕн 1-мĕшĕнче]] [[Чăваш Енĕн Кĕçĕн Елчĕк районĕ|Кĕçĕн Елчĕк районне]], [[1935]] çулхи [[çу, 19|çу уйăхĕн 19-мĕшĕ]] хыççăн [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районне]], [[1962]] çулхи [[раштав, 20|раштав уйăхĕн 20-мĕшĕ]] хыççăн [[Чăваш Енĕн Патăръел районĕ|Патăръел районне]] кĕнĕ. [[1965]] çулхи [[пуш, 14|пушăн 14-мĕшĕнче]] хальхи вăхăт таран [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районне]] кĕрет. 

[[1928]] çулта ялта «Комсомолец» колхоза никĕсленĕ. [[1922]] çулта кунта [[Кивĕ Арланкасси пуçламăш шкулĕ|пуçламăш шкула]] (пĕрремĕш вĕрентекенĕ Е.Д. Дмитриева пулнă) уçнă. [[1948]] çулта ялта йывăçран [[Кивĕ Арланкасси культура çурчĕ|культура çуртне]] туса лартнă. [[1964]] çулта яла [[радио]], [[1966]] çулта [[электричество]], [[2004]] çулта [[газ]] кĕртнĕ.

[[Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçи]]не ялтан 82 çын тухса кайнă, вĕсенчен 45-ĕшĕ [[вăрçă]]ра пуçне хунă.

== Паллă çынсем ==
* [[Арланов Степан]], чăваш [[сăвăç]]и.
* [[Борлен Борис Леонтьевич]], чăваш [[сăвăç]]и, [[проза|прозăçи]].
==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}
==Каçăсем==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/с.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170104092055/http://zakupki.cap.ru/kladr/book/%D1%81.htm |date=2017-01-04 }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=1365{{Ĕçлемен каçă|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} С.И. Выйкин, З.А. Трифонова. Чăваш энциклопедийĕ
* [http://chuvash.org/news/12939.html Кивӗ Арланкасси уявне чӑваш тумӗпе тухнӑ]
{{Капăрлатмалла}}
{{Chuvash-geo-stub}}
{{Елчĕк районĕ}}	
[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>0tvvkbqncn9krw2u1o57sfzlwc6nlop</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Энтепе (Елчĕк районĕ)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>4325</id>
    <revision>
      <id>841949</id>
      <parentid>800484</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841949</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5638" sha1="q253znjvep3g7lzhmhggxv9jycqn51l" xml:space="preserve">{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк = Энтепе
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
 |lat_deg =55.033235 
 |lon_deg =47.883496 
 |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
 |CoordScale = 
 |ЯндексКартти = 
 |регион карттин пысăкăшĕ = 
 |район карттин пысăкăшĕ = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх = Аслă Пăла Тимеш ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра = Аслă Пăла Тимеш ял тăрăхĕ{{!}} Аслă Пăла Тимеш 
 |пуçлăх = 
|никĕсленĕ вăхăт = 
 |пĕрремĕш асăну = 
 |малтанхи ятсем = 
 |статус = 
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
 |пурăнан халăх = 202&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D# 2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
 |халăх çыравĕн çулĕ = 2010
 |йышлăх = 
 |агломераци = 
 |наци йышĕ = чăвашсем
 |конфесси йышĕ = 
 |этнохороним = 
 |вăхăт тăрăхĕ =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ = 429392
 |почтă индексĕсем = 
 |телефон кочĕ = 83549
 |автомобиль кочĕ = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор = 97255845010
 |категори Commons-ра = 
 |сайт = 
 }}

'''Энтепе''' ({{lang-ru|Эшмикеево}}) — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районĕнчи]] [[ял]].
[[Елчĕк]]рен 22 çухрăмра, [[Аслă Пăла Тимеш|Аслă Пăла Тимĕшрен]] 9 çухрăмра вырнаçнă. Ялтан Шупашкара çити автобус çурет.

==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
Ялта 97 кил-çуртра 278 çын пурăнать. Ялти пĕтĕмĕшле вăтам пĕлӳ паракан шкулта 77 ача вĕренет. 
2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 202 çын, çав шутра 101 арçын, 101 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.
Ача-пăча садне 20 ача çурет. Ялта фельдшер-акушер пункчĕ тата ялти культура çурчĕ ĕçлеçĕ.

== Кун-çулĕ ==
[[1921]] çулхи [[чӳк, 17|чӳк уйăхĕн 17]] [[Пăва уесĕ|Пăва уесне]], кайран вара, уессене пĕтериччен, [[Патăръел уесĕ|Патăръел уесне]] кĕнĕ. [[1918]] çулчен Тимпаел вулăсне, кайран вара [[1927]] çул тарин [[Шăмалак вулăсĕ|Шăмалак вулăсне]] кĕнĕ. 

[[1927]] çулхи [[юпа, 1|юпа уйăхĕн 1]] [[Чăваш Енĕн Кĕçĕн Елчĕк районĕ|Кĕçĕн Елчĕк районне]] кĕнĕ. [[1935]] çулхи [[çу, 19|çу уйăхĕн 19]] хыççăн [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районне]], [[1962]] çулхи [[раштав, 10|раштав уйăхĕн 20]] хыççăн [[Чăваш Енĕн Патăръел районĕ|Патăръел районне]], [[1965]] çулхи [[пуш, 14|пуш уйăхĕн 14]] хыççăн хальхи вăхăт таран [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районне]] кĕрет.

== Паллă çынсем ==
* [[Андреев Олег Федорович]] — чăваш сăвăçи.
* [[Дмитриев Василий Дмитриевич]], [[прозаик]].
* [[Фёдорова Любовь Михайловна]], сăвăç, Раççей журналистсен пĕрлĕхĕ членĕ. «Йӳçĕ пыл», «Çичĕ хĕлĕх тĕнчи» кĕнекесен авторĕ. Эмине ячĕллĕ премин лауреачĕ пулнă.
* [[Андреев Семен Алексеевич]], Совет Союзĕн геройĕ.
==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}
==Каçăсем==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/э.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем]{{Ĕçлемен каçă|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=2019 С.И. Выйкин, Н.С. Яковлева. Чăваш энциклопедийĕ]{{Ĕçлемен каçă|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}

* [[Аслă Пăла Тимĕш ял тăрăхĕ]];
* [[Елчĕк районĕ]].
{{Капăрлатмалла}}
{{stub}}
{{Елчĕк районĕ}}
[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>q253znjvep3g7lzhmhggxv9jycqn51l</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Вырăскасси</title>
    <ns>0</ns>
    <id>5533</id>
    <revision>
      <id>841978</id>
      <parentid>800410</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841978</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6750" sha1="exrp1p82o95oyfg8tg0w0846u2y0hy8" xml:space="preserve">{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк = Вырăскасси
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
 |lat_deg =55.175397 
 |lon_deg =47.751237 
 |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
 |CoordScale = 
 |ЯндексКартти = 
 |регион карттин пысăкăшĕ = 
 |район карттин пысăкăшĕ = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх = Курнавăш ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра = Курнавăш ял тăрăхĕ{{!}} Курнавăш 
 |пуçлăх = 
|никĕсленĕ вăхăт = 
 |пĕрремĕш асăну = 
 |малтанхи ятсем = 
 |статус = 
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
 |пурăнан халăх = 198&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D# 2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
 |халăх çыравĕн çулĕ = 2010
 |йышлăх = 
 |агломераци = 
 |наци йышĕ = чăвашсемв
 |конфесси йышĕ = 
 |этнохороним = 
 |вăхăт тăрăхĕ =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ = 429388
 |почтă индексĕсем = 
 |телефон кочĕ = 83549
 |автомобиль кочĕ = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор = 97255830007
 |категори Commons-ра = 
 |сайт = 
 }}

'''Вырăскасси''' ({{lang-ru|Полевые Буртасы}}) — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районĕнчи]] [[ял]].


Ял Çутă кӳлĕн çурçĕр-хĕвеланăç енче вырнаçнă. [[Елчĕк]]рен 19 çухрăмра ларать.
==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 198 çын, çав шутра 89 арçын, 109 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.

[[2004]] çул пуçламăшĕ тĕлне ялта 124 кил пулнă, 318 çын пурăннă. Ялта [[Вырăскасси культура çурчĕ|культура çурчĕ]], [[Вырăскасси ял вулавăшĕ|ял вулавăшĕ]], [[Вырăскасси фельдшер пункчĕ|фельдшер пункчĕ]], лавкка пур. Юнашар «Заря» предприятийĕн автотрактор паркĕ, фермăсем вырнаçнă.

Яла 2003 çулта газ кĕртнĕ.
==Истори==
[[1921]] çулхи [[чӳк, 19|чӳк уйăхĕн 19-мĕшчен]] [[Тетюш уесĕ]]н [[Курнавăш вулăсĕ|Курнавăш вулăсне]], каярах вара [[1927|1927-мĕш]] çулчен[[Патăръел уесĕ]]н [[Курнавăш вулăсĕ|Курнавăш вулăсне]] кĕнĕ. 

[[1927]] çулхи [[юпа, 1|юпа уйăхĕн 1]] [[Чăваш Енĕн Кĕçĕн Елчĕк районĕ|Кĕçĕн Елчĕк районне]] кĕнĕ. [[1935]] çулхи [[çу, 19|çу уйăхĕн 19]] хыççăн [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районне]], [[1962]] çулхи [[раштав, 10|раштав уйăхĕн 20]] хыççăн [[Чăваш Енĕн Патăръел районĕ|Патăръел районне]], [[1965]] çулхи [[пуш, 14|пуш уйăхĕн 14]] хыççăн хальхи вăхăт таран [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районне]] кĕрет. 

Яла никĕслекенсем халĕ Чăваш Енĕн Вăрмар районне кĕрекен [[Партас]] тата [[Уйкас (Вăрмар районĕ)|Уйкас]] ялĕсен çыннисем пулнă. [[1710]] çулта кунта 4 хуçалăх пулнă. [[1719]] çулта — 5. Пĕрремеш куçса килнĕ çынсен Емер, Аюк, тата Калмык ятлă пулнă. Кашт каярахпа кунта тепĕр чăваш, тата Муравьев вырăс хăйсен кил-йышĕсемпе куçса килнĕ. 200 çул каялла кунта Брюханов, Любимов, тата Цапырин вырăссем вырнаçнă. Вĕсене Çĕпĕре ăсатнă пулнă. Вĕсене куçса килнĕ вырăссем тесе калама пуçланă. Кун хыççăн яла Вырăскасси теме пуçланă.

[[Тăван Çĕршыв Аслă вăрçи]]не пурĕ 164 çын кайнă, 61-шĕ унта хăйсен пуçне хунă.

==Паллă çынсем==
* [[Елен Нарпи]], [[çыравçă]]. 
* [[Кузнецов Иван Данилович]], критик-литературовед.
* [[Чернов Пётр Никифорович]] — вăтам шкулти [[педагог]]. [[ССРП халăх вĕрентӳçи]] (1980).

==Çавăн пекех пăхăр==
* [[Вырăскасси автоматлă телефон станцийĕ]]
==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}
==Каçăсем==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/п.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем]{{Ĕçлемен каçă|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=1606 С.И. Выйкин, Н.С. Яковлева. Чăваш энциклопедийĕ]{{Ĕçлемен каçă|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [http://chuvash.org/e/d092d%318bd%3180c483d%318%31d0bad0b0d%318%31d%318%31d0b820d%318fd0bbc49520d0bcc495d0bdd0bbd0b520d0bfd%3183c3a7d0bbd0b0d0bdd%318%31d0b020d0bad0b0d0b9d0bdc483 Вырăскасси ялĕ мĕнле пуçланса кайнă]


{{Елчĕк районĕ}}
[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>exrp1p82o95oyfg8tg0w0846u2y0hy8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Тĕмер (Елчĕк районĕ)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>5545</id>
    <revision>
      <id>841957</id>
      <parentid>800465</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841957</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7300" sha1="kc0jbsp37cqiweu2axsvosf210teg96" xml:space="preserve">{{Пĕлтерĕшсем|Тĕмер}}
{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк = Тĕмер
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
 |lat_deg =55.199615 
 |lon_deg =47.830951 
 |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
 |CoordScale = 
 |ЯндексКартти = 
 |регион карттин пысăкăшĕ = 
 |район карттин пысăкăшĕ = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх = Çирĕклĕ Шăхаль ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра = Çирĕклĕ Шăхаль ял тăрăхĕ{{!}} Çирĕклĕ Шăхаль 
 |пуçлăх = 
|никĕсленĕ вăхăт = 
 |пĕрремĕш асăну = 
 |малтанхи ятсем = Новая Тинчюрина при речке Ерыкле, Новая Тичурина, Воздвиженское (Тинчурино), Тюмерево, Степное (Тюмери)
 |статус = 
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
 |пурăнан халăх = 659&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D# 2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
 |халăх çыравĕн çулĕ = 2010
 |йышлăх = 
 |агломераци = 
 |наци йышĕ = чăвашсем
 |конфесси йышĕ = 
 |этнохороним = 
 |вăхăт тăрăхĕ =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ = 429396
 |почтă индексĕсем = 
 |телефон кочĕ = 83549
 |автомобиль кочĕ = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор = 97255828001
 |категори Commons-ра = 
 |сайт = 
 }}

'''Тĕмер''' ({{lang-ru|Новое Тинчурино}}) — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районĕнчи]] [[ял]].
Ял [[Çирĕклĕ (юханшыв)|Çирĕклĕ]] [[юханшыв]]ăн икĕ айăккинче вырнаçнă.  [[Ял]] тăрăхĕнче икĕ [[кӳлĕ]], [[пĕве]] пур. [[Елчĕк]]рен 15 çухрăмра ларать. [[Шупашкар]]а çити 140 çухрăм, [[Канаш]]а çити 60 çухрăм. [[2004]] çулта яла [[газ]] кĕртнĕ. 

Ялта [[2004]] çул пуçламăшĕнче 315 килте 921 çын пурăннă. 

XVIII ĕмĕрте хăпартнă [[Тĕмер чиркĕвĕ|чиркӳ]] пирĕн кунсемченех упранса юлнă. Ялта лавкка, [[Тĕмер вăтам шкулĕ|шкул]], [[Тĕмер фельдшер пункчĕ|фельдшер пункчĕ]], [[Тĕмер культура çурчĕ|культура çурчĕ]], [[Тĕмер ял вулавăшĕ|вулавăш]] пур.

Ял çывăхĕнче çавăн пекех «Труд» ял хуçалах кооперативĕн фермисем, трактор паркĕ вырнаçнă.
==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 659 çын, çав шутра 323 арçын, 336 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.

==Истори==
[[1921]] çулхи [[чӳк, 19|чӳк уйăхĕн 19-мĕшчен]] [[Тетюш уесĕ|Тетюш уесĕн]] [[Курнавăш вулăсĕ|Курнавăш вулăсне]], каярах вара [[1927|1927-мĕш]] çулчен[[Патăръел уесĕ|Патăръел уесĕн]] [[Курнавăш вулăсĕ|Курнавăш вулăсне]] кĕнĕ. 

[[1927]] çулхи [[юпа, 1|юпа уйăхĕн 1]] [[Чăваш Енĕн Кĕçĕн Елчĕк районĕ|Кĕçĕн Елчĕк районне]] кĕнĕ. [[1935]] çулхи [[çу, 19|çу уйăхĕн 19]] хыççăн [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районне]], [[1962]] çулхи [[раштав, 10|раштав уйăхĕн 20]] хыççăн [[Чăваш Енĕн Патăръел районĕ|Патăръел районне]], [[1965]] çулхи [[пуш, 14|пуш уйăхĕн 14]] хыççăн хальхи вăхăт таран [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районне]] кĕрет. 

Ял епле пулни çинчен çапла калани пур. Яла [[Чăваш Енĕн Тăвай районĕ|Тăвай районĕнчи]] [[Тĕмер (Тăвай районĕ)|Тĕмер]] ялĕн çыннисем куçса килсе никĕсленĕ теççĕ. Истори хучĕсенче ял çинчен çапла çырса хăварнă: «''Новое Тинчурино (Тимерево), Степной тож (Тюмерли) при реке Ерыкле''». 

[[XVIII ĕмĕр]]те кунта Турăн Хĕрес Воздвижени чиркĕвне купаласа лартнă хыççăн яла Воздвиженски теме пуçланă. Тĕмер ят çармăсла ''«юманлăх»'' пек куçарăнать. 

Архив хучĕсем тăрах [[1710]] çулта ялта 32 хуçалăх пулнă. [[1721]] çулта хуçалăхсен шучĕ 23 танлашнă, пурĕ 127 çын пурăннă.

[[Тăван Çĕршыв Аслă вăрçи]]не ялтан 253 çын хутшăннă, вĕсенче 106-шĕ каялла таврăнман.

==Паллă çыннисем==
* [[Кели Григорий Иванович]] — чăваш [[сăвă]]çи, [[критик]]ĕ.
* [[Князев Анатолий Пантелеймонович]] — патшалăх, пĕрлĕх ĕçченĕ. 
* [[Сенĕк Иван Герасимович]] — чăваш [[проза|прозăçи]].

==Çавăн пекех пăхăр==
* [[Тĕмер çыхăну агенстви]]
==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}
==Каçăсем==
* [http://zakupki.cap.ru/kladr/book/н.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171016014230/http://zakupki.cap.ru/kladr/book/%D0%BD.htm |date=2017-10-16 }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=2321 С.И. Выйкин, М.М. Трифонова. Чăваш энциклопедийĕ]{{Ĕçлемен каçă|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}

{{Chuvash-geo-stub}}
{{Елчĕк районĕ}}

[[Категори:Елчĕк районĕнчи пурăнан вырăнсем]]</text>
      <sha1>kc0jbsp37cqiweu2axsvosf210teg96</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Танк</title>
    <ns>0</ns>
    <id>12656</id>
    <revision>
      <id>841929</id>
      <parentid>777951</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:30:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>28304</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>841929</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="15922" sha1="38cnmct0z7fh0y0zh5le43x35ipzxc9" xml:space="preserve">[[Ӳкерчĕк:Tank Schema2.png|thumb|Компоновка танкa: 1-[[гусеницăллă куçаракан]]. 2-Танк [[тупă|туппи]]. 4-[[тĕтĕм]]лĕ [[гранатă перем]]сем. 5-Танкăн турулĕ. 6- Танкăн [[двигатель]]. 8-[[Пулемёт]]. 9-Танк [[Броня|брони]]]]
'''Танк''' — çăпата-кустăрмаллă, [[тупă]]па хĕçпăшалланнă броньăланă çапăçу машини.
[[Ӳкерчĕк:Т-34 на Острой могиле.jpg|thumb|Танк [[T-34]]-85]]

=== Танк пулса тăни ===
Танкăсене [[Пĕрремĕш Тĕнче вăрçи]] вăхăтĕнче пĕрремĕш хут çапăçăва кĕртнĕ. Малтанхи кĕске маневрăллă вăрçă ĕçĕсем иртнĕ хыççăн, фронтсенче пĕртанлăх («[[Окоп вăрçи]]») пулса тăрать. 


[[Ӳкерчĕк:German photo with English Tank.jpg|left|thumb|Нимĕçсен тыткăнне лекнĕ акăлчансен ромбă схемиллĕ танкĕ (Mk IV пулас)]]

=== [[1919]]—[[1938]] тапхăрти танкăсем ===
[[Ӳкерчĕк:Bt7 6.jpg|thumb|БТ-7 танкĕ [[десант]]па]][[ Ӳкерчĕк:T26 21-1-.jpg|thumb|Танк [[Т-26]]. 1941 çулхи çĕртме, 22 тĕлне РХХÇ 10 000 яхăн Т-26 шутланнă.]]


=== [[Иккĕмĕш Тĕнче вăрçи|1939—1945]] тапхăрĕнчи вăрçă танкĕсем ===
[[Ӳкерчĕк:Panther g axb01.jpg|thumb|«Пантера»]][[Ӳкерчĕк:Shermans-loaded-in-LCT.jpg|thumb|300px|«[[Шерман]]» (М4 «General Sherman») — АПШ çарĕн вăтам танкĕ. &quot;[[Оверлорд]] çар ĕçĕ&quot;. [[1944 год]] çулта Нормандие кĕнĕ чух танкĕ çине икĕ шнорхĕль лартнă. Пĕри — сывлăша çăтма, тепри тĕтĕм тухма.]]

[[Иккĕмĕш Тĕнче вăрçи]] танк-тăвас ĕçе малалла ыткăнтарать. 6 çул хушшинче танксем унченхи çирĕм çулхи ӳсĕм турĕç. Танксен чылайăшĕ снаряда хирĕçле броняпа, хăватлă вăрăп вуллă тупăсемпе (152 мм таран) хӳтĕленчĕç, вăрçă вĕçĕнче каçхи (тепловисăллă) тĕллевсем (вĕсемпе [[СССР]]та вăрçăчченех хăтланса пăхнă), танкăн радиофикацийĕ тивĕçе çитрĕ. Танксене çапăçура усă курмалли меслетсем çӳллĕ ӳсрĕç. Вăрçăн пĕрремĕш тапхăрĕсенче нимĕçсен çарпуçĕсем пĕтĕм тĕнчене танк пĕрлешӳллĕ вăйĕсем оперативлă тата стратегиллĕ хупăрлама тата вăрçăна хăвăрт выляса илме пултарнине кăтартнă. 

Иккĕмĕш Тĕнче вăрçинче танк-тăвакансен «тĕнчери ранк тапĕлĕнче» пĕрремĕш-иккĕмĕш вырăна совет тата нимĕç конструктăрĕсем тытса пынă. Нимĕç шкулĕ çине тăрсах броньă çирĕплетес тата кĕпçесене вăрăмлатас, приборсене (каçпа сăнамалли инфрахĕрлĕ хатĕрсем) лайăхлатас, машинăн ăшне хăтлăлатас тесе чылай ĕçленĕ, совет шкулĕ вара, ытларах технологилĕх тата нумай туса кăларас тĕллевпе тăрăшнă, тĕп тĕсĕллĕ танк ([[Т-34]], [[КВ]] тата [[ИС]]) конструкцине кăшт çеç улăштарусене çав тери кирлĕ чух кăна кĕртнĕ. Совет танк шкулĕ çаплах артиллери хатĕрĕсемпе танксене тăнч тăвакан техникăн урăх тĕсĕсен ăнăçлă моделĕсене те хайланă. Америка шкулĕ, компоновкăпа технологилĕх енчен малтан ĕлкĕрсе пырайман пулсан та, вăрçа чарăннă тĕле темиçе уйрăм моделĕсене лайăх пахалахлă [[хурçă]]па [[тар]]па, çаплах радиофикациленĕ (пĕр танкра икĕ раци) ăсталаса çитернĕ. Чи ăнăçлă нимĕç танкĕсем [[T IV|Pz.IV]] (чылай шутлă), [[Пантера (танк)|«Пантера»]] тата [[Тигр (танк)|«Тигр»]] тата [[Патша тигрĕ|«Патша тигрĕ»]]. [[Иккĕмĕш Тĕнче вăрçи]]нче чи лайăх совет танкĕсем шутне вăтам танк [[Т-34]] (тĕрлĕ варианчĕсенче, çав шутра кай варианчĕ [[Т-34|Т-34-85]] 85 мм тупăн тĕрлĕ модификацийĕсемпе) тата йывăр танк [[ИС-2]]. Чи лайăх америка танкĕ — [[Шерман (танк)|M4 Шерман]], ăна СССР-а 

[[Ленд-лизă]]па чылай хисеп танк куçарнă.

Уйрăмах ăнăçсăр [[Хĕрлĕ Çар]]шăн бронетанк çухатăвĕсем [[Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçи]]н малтанхи уйăхĕсенче (çĕртме-чӳк, 1941) тата [[Курск çапăçăвĕ]]нче (утă-çурла, 1943) шутланаççĕ. Çапла Курск-Белгород çапăçăвĕнче нимĕçсем 1280 танкпа штурм кĕпçи çухатнă, Хĕрлĕ Çар — 6064 виçе (''Курск çапăçăвĕнчи бронетанк çухатăвĕсем''), мĕншĕн тесен вермахтăн çĕнĕ конструкциллĕ танксем («Тигр» тата «Пантера») пулнă, ХÇ начар хӳлĕлевлĕ кивĕ çăмăл танксене (Т-60, Т-70) ĕçе кĕртнĕ пулнă.

=== Вăрçă хыççăн тапхăрти танкăсем ===
Вĕсем виçĕ пайран тăраççĕ.

{| class=wide
|+ '''Хальхи хăшпĕр танкăсен хăвачĕ'''
!width=17 %|Хатĕрленĕ çĕршыв!!width=17 %|Танк моделĕ!!width=17 %|Çапăçури йăвăрлăхĕ, т!!width=17 %|Двигателĕн хăвачĕ, л.в.!!width=17 %|Удель хăвачĕ, л.с./т!!width=17 %| двигатель тĕсĕ
|-
|Франци||[[Леклерк (танк)|Леклерк]]||align=center|54,6||align=center|1500||align=center|27,4||дизель двигателĕ
|-
|Раççей||[[Т-80|Т-80У-М1]]||align=center|46,0||align=center|1250||align=center|27,2||газпа турбина двигателĕ
|-
|Украина||[[Т-84]]||align=center|46,0||align=center|1200||align=center|26,08||дизель двигателĕ
|-
|АПШ||[[Абрамс (танк)|М1А2 Aбрамс]]||align=center|62,5||align=center|1500||align=center|24,0||газпа турбинă двигателĕ
|-
|Германи||[[Леопард-2|Леопард-2А5]]||align=center|62,5||align=center|1500||align=center|24,0||дизель двигатель
|-
|Россия||[[Т-90|Т-90С]]||align=center|46,5||align=center|&amp;nbsp;1000||align=center|21,5||дизель двигатель
|-
|Израиль||[[Меркава]] Mk.3||align=center|60,0||align=center|1200||align=center|20,0||дизель двигатель
|-
|Аслă Британи||[[Челленджер-2]]||align=center|62,5||align=center|1200||align=center|19,2||дизель двигатель
|}

=== Куçаракан пайĕ ===
Пур танкăсен те гусеницисене кустаракан движитель пур, унăн малтанхи тĕсне [[1818]] çулта француз Дюбоше патент илнĕ. Çавăн пек куçару пайĕн конструкцийĕ пула танк çăмăллăнах çулçăр темĕн тĕрлĕ çĕрсенче çӳреме пултарать. 
{| class=wide
|+ '''Хăшпĕр паянхи танкăсен çĕр çине удельнăй ? пусăмĕ'''
!width=25 %|Туса кăларакан çĕршыв!!width=25 %|Танкăн моделĕ!!width=25 %|Çапăçури йывăрăшĕ, т!!width=25 %|Çĕр çине удельнăй  пусăмĕ, кг/см&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;
|-
|Германи||[[Леопард-2]]||align=center|62,5||align=center|0,85
|-
|Раççей||[[Т-90]]||align=center|46,5||align=center|0,85
|-
|Раççей||[[Т-80|Т-80У]]||align=center|46,0||align=center|0,85
|-
|Украина||[[Т-84]]||align=center|46,0||align=center|0,93
|-
|Аслă Британи||[[Челленджер-2]]||align=center|62,5||align=center|0,98
|-
|Франци||[[Леклерк (танк)|Леклерк]]||align=center|54,6||align=center|1,00
|-
|АПШ||[[Абрамс (танк)|М1А2 Aбрамс]]||align=center|62,5||align=center|1,07
|}

=== Хӳтĕлев ===
==== Хурçăпа хӳтĕлени (броньăлани) ====
[[Ӳкерчĕк:T54 Training Parola Tank Museum 2.jpg|thumb|[[Т-54]]]]


[[Ӳкерчĕк:T54 Training Parola Tank Museum 3.jpg|thumb|Хальхи танкăсенче хӳтлев (броньă) листисем вертикале кĕтеслĕ çыпăçтарнă]]
==== Пайталлă хӳтлев ====
[[Ӳкерчĕк:T72 Georgia.jpg|thumb|Грузи çарĕн Т-72 танкĕ. Çакса хунă динамикăллă хӳтлевĕ]]

==== Динамикăллă хӳтлевĕ ====

=== Хĕçпăшалланăвĕ ===
==== Танкăн туппи ====
[[Ӳкерчĕк:105mm tank gun Rifling.jpg|thumb|касăллă 105 мм танк туппи]]

{| class=wide
|+ '''Тупăпа хĕçпăшалланнă паянкунхи танкăсем'''
!width=18 %|Туса кăларакан çĕршыв!!width=18 %|Танкăн моделĕ!!width=18 %|Тупăн моделĕ!!width=18 %|Тупă тĕсĕ!!width=18 %|Тупăн калибрĕ, мм!!width=10 %|Автоматлă авăрласси
|-
|Франци||[[Леклерк (танк)|Леклерк]]||CN-120-26 (52 калибăрлă вуллин тăршши)||яка вулăллă||align=center|120||align=center|+
|-
|Раççей||[[Т-80]]У-М1||2А46М-1 (тупă—перекен хатĕр)|| яка вулăллă ||align=center|125||align=center|+
|-
|АПШ||[[Абрамс (танк)|М1А2 Aбрамс]]||M256 (нимĕçсен, лицензипе туса кăлараççĕ, 44 калибăрлă вуллин тăршши)||яка вулăллă||align=center|120||align=center|-
|-
|Германи||[[Леопард-2]]А5||L44, Rh-M-120 лайăхлатнă варианчĕ, 55 (тепĕр пĕлерĕшсемпе 52) калибăрлă вуллин тăршшĕ||яка вулăллă||align=center|120||align=center|-
|-
|Израиль||[[Меркава]] Mk.3||MG-251||яка вулăллă||align=center|120||align=center|-
|-
|Аслă Британи||[[Челленджер-2]]||L30E4||Касса тунăскер||align=center|120||align=center|-
|-
|Раççей||[[Т-90]]||2А46М (тупă—перекен хатĕр)||яка вулăллă |align=center|125||align=center|+
|}

== Танкăсен классификацийĕ ==
Хальхи тапхăрта танкăсене икĕ ушкăна пайлаççĕ:
* [[Тĕп çапăçу танкĕ]]сем, ОБТ (main battle tank, MBT) — çапăçури тĕп тĕллевсене пурнăçламаллисем. Ку танкăсем хăвăрт куçма пултараççĕ, хӳтĕленӳллĕхлĕ тата вăйлă перĕм хăвачĕллĕ;
* [[Çăмăл танк]]ăсем. Кусем шутне ятарлă ĕçсене татса пама пултараканнисем кĕреççĕ. Ялан тенĕ пекех, вĕсем тĕп танкĕсенчен начартарах хӳтĕленнĕ (çӳхе броньă, алюмини сплавов), хавшакрах хĕçпăшалланнă. Çакăн пек танкăсене сывлăш урлă та турттарма ансат ([[хăвăрт вăйсем]]), шырав-тĕпчевлĕ, [[шывра çӳрекен]], танкăсене çунтараканни т. ы.те
* Юлашки вахăтра пулемётлă танкăсен чĕрĕлĕвĕ пулать. Тĕслĕх: танка никĕсе хурса тунă [[ТПÇМ]] – танкăсене пулăшакан çапăçу машини, ăна çуртсен çӳллĕ хучĕсенче вырнаçнă гранатăперекенĕсене хирĕç вăрçмалли чухне усă кураççĕ.
== Танкăсен пулас аталанăвĕсем ==

== Вуламалли ==

== Çавăн пекех пăхăр ==

* [[Хăйкуçакан артиллери хатĕрĕ]]

== Каçăсем ==
=== Вырăс чĕлхиллĕ ===
* [http://www.battlefield.ru The Russian Battlefield];
* [http://armor.kiev.ua Чобитка Васили бронетанк вулавăшĕ];
* [http://wio.ru/tank/ww1tanru.htm Пĕрремĕш Тĕнче вăрçи танкĕсем];
* [http://wio.ru/tank/ww2aceru.htm Совет танк асĕсем];
* [http://armor.kiev.ua/ptur/ Танк ПТУР-тан шикленмест. Бронетанк хĕçпăшалĕпе техникине питĕ çивĕч пăшалтан хӳтĕлесси] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120805052110/http://armor.kiev.ua/ptur/ |date=2012-08-05 }};
* [http://www.battlefield.ru/armaments/index_r.html «Battlefield» сайчĕнчи танкăсем çинчен калани];
* [http://www.achtungtiger.boom.ru/ Иккĕмĕш Тĕнче вăрçинчи нимĕç танк асĕсем çинчен кĕске хыпар] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090611002219/http://www.achtungtiger.boom.ru/ |date=2009-06-11 }};
* [http://armoured.vif2.ru/main.htm Аттеçĕрĕн бронетанк техники] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090221131854/http://armoured.vif2.ru/main.htm |date=2009-02-21 }};
* [http://www.btvt.narod.ru/ Хурçăпа çулăм: вăрçăри танкăсем]
* [http://redtanks.bos.ru/ Хурçă шăранчăкĕ]
* [http://www.ipclub.ru/arsenal/angar/WWII/army/germany/gertanks/panzerwaffe.htm Германин танкĕсемпе хăйкуçакан пысăк кĕпçеллĕ тупăсем. 1933—1945] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061009000540/http://www.ipclub.ru/arsenal/angar/WWII/army/germany/gertanks/panzerwaffe.htm |date=2006-10-09 }}
* [http://ru-front.h1.ru/ Cайт посвящен истории развития и применения бронетанковой техники, а также, пехотного вооружения использовавшееся в боях на Восточном фронте.]
* [http://wwi.sbn.bz/tank2/tank2.htm Пĕрремĕш Тĕнче вăрçин танкĕсемпе броневикĕсем] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080924125820/http://wwi.sbn.bz/tank2/tank2.htm |date=2008-09-24 }}

=== Акăлчанла ===

* [http://www.achtungpanzer.com/panzer.htm ACHTUNG PANZER! Германин Иккĕмĕш Тĕнче вăрçи тапхăрĕнчи бронетехники сайчĕ]
* [http://www.armorinaction.com/ Armour in action. Сайтра паянкунхи танкăсен фотоӳкерчĕкĕсем чылай] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090211132241/http://armorinaction.com/ |date=2009-02-11 }}

{{Танкăн куçăнакан пайĕ}}

[[Категори:Танксем]]</text>
      <sha1>38cnmct0z7fh0y0zh5le43x35ipzxc9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Чăваш Тăрăм</title>
    <ns>0</ns>
    <id>12682</id>
    <revision>
      <id>841935</id>
      <parentid>800479</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841935</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3954" sha1="ewrxtbghzaeqhvsfa1bva7pcyxyrvov" xml:space="preserve">{{Пĕлтерĕшсем|Тăрăм (пĕлтерĕшсем)}}
{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк = Чăваш Тăрăм
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
 |lat_deg =55.308935 
 |lon_deg =47.904030 
 |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
 |CoordScale = 
 |ЯндексКартти = 
 |регион карттин пысăкăшĕ = 
 |район карттин пысăкăшĕ = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх = Аслă Таяпа ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра = Аслă Таяпа ял тăрăхĕ{{!}} Аслă Таяпа 
 |пуçлăх = 
|никĕсленĕ вăхăт = 
 |пĕрремĕш асăну = 
 |малтанхи ятсем = Байбердино (Аранчеево), Аранчеево-Байбердино
 |статус = 
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
 |пурăнан халăх = 307&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D# 2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
 |халăх çыравĕн çулĕ = 2010
 |йышлăх = 
 |агломераци = 
 |наци йышĕ = чăвашсем
 |конфесси йышĕ = 
 |этнохороним = 
 |вăхăт тăрăхĕ =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ = 429385
 |почтă индексĕсем = 
 |телефон кочĕ = 83549
 |автомобиль кочĕ = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор = 97255805002
 |категори Commons-ра = 
 |сайт = 
 }}

'''Чăваш Тăрăм''' ({{lang-ru|Аранчеево}}) — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районĕнчи]] [[ял]].

==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 307 çын, çав шутра 140 арçын, 167 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.

==Тавралăхĕ==
Юнашар [[Кĕтне (юханшыв)|Кĕтне]] шывĕ юхать.

==Кун-çулĕ==
Яла [[Атăлçи Пăлхар]] тапхăрĕнче никĕсленĕ. 

1917 çулчен Хусан кĕпернинчи 

== Паллă çынсем ==

==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}
==Каçăсем==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/а.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем]{{Ĕçлемен каçă|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=316 Н.О. Воропаева, З.А. Трифонова. Чăваш энциклопедийĕ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201125110605/http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http%3A%2F%2Fenc.cap.ru%2F%3Ft%3Dworld&amp;lnk=316 |date=2020-11-25 }}
* [http://chuvash.org/lib/haylav/2121.html Чăваш Тăрăм — тăван ялăм]
{{Капăрлатмалла}}
{{Chuvash-geo-stub}}
{{Елчĕк районĕ}}	
[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>ewrxtbghzaeqhvsfa1bva7pcyxyrvov</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Аслă Таяпа</title>
    <ns>0</ns>
    <id>12683</id>
    <revision>
      <id>841940</id>
      <parentid>800402</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841940</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4203" sha1="399j37cqz40s20j80cgzorkx2ye68xt" xml:space="preserve">{{Пĕлтерĕшсем|Таяпа (пĕлтерĕшсем)}}
{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк = Аслă Таяпа
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
 |lat_deg =55.238766 
 |lon_deg =47.924629 
 |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
 |CoordScale = 
 |ЯндексКартти = 
 |регион карттин пысăкăшĕ = 
 |район карттин пысăкăшĕ = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх = Аслă Таяпа ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра = Аслă Таяпа ял тăрăхĕ{{!}} Аслă Таяпа 
 |пуçлăх = 
|никĕсленĕ вăхăт = XVII-мĕш ĕмĕр
 |пĕрремĕш асăну = 
 |малтанхи ятсем = 
 |статус = 
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
 |пурăнан халăх = 686&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D# 2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
 |халăх çыравĕн çулĕ = 2010
 |йышлăх = 
 |агломераци = 
 |наци йышĕ = чăвашсем
 |конфесси йышĕ = 
 |этнохороним = 
 |вăхăт тăрăхĕ =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ = 429385
 |почтă индексĕсем = 
 |телефон кочĕ = 83549
 |автомобиль кочĕ = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор = 97255805001
 |категори Commons-ра = 
 |сайт = 
 }}

'''Аслă Таяпа''' ({{lang-ru|Большая Таяба}}) - [[Чăваш Ен]]ĕн  [[Елчĕк районĕ]]нчи ял.

== Ял тытăмĕ, халăх йышĕ ==
Вăрман, Улăх, Çамрăксен, Çырма, Парк, Уй, Тĕп, Шкул урамĕсем. Ялта 686 (10.10.2010) çын пурăнать. Ку шутран 48.8 % арçынсем.

2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 686 çын, çав шутра 335 арçын, 351 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.

== Кун-çулĕ ==
Яла пинĕ çул каяла пуçласа янă теççĕ. 

1917 çулчен Хусан кĕпернинчи Теччĕ уесĕн Аслă Таяпа вулăсне кĕнĕ.

== Паллă çыннисем==

==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}
==Каçăсем==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/б.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180426144326/http://zakupki.cap.ru/kladr/book/%D0%B1.htm |date=2018-04-26 }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=569 Н.О. Воропаева, З.А. Трифонова. Чăваш энциклопедийĕ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200928033840/http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http%3A%2F%2Fenc.cap.ru%2F%3Ft%3Dworld&amp;lnk=569 |date=2020-09-28 }}
* [https://yandex.ru/video/preview/?filmId=8222260278984992454&amp;text=Аслă+Елчĕк+вăтам+шкулĕ&amp;noreask=1&amp;path=wizard&amp;parent-reqid=1573403984116813-534203957171981989100128-man1-3570 «Пирĕн Çеçпĕл Мишши» сăвă, Сидорова Анастасия вулать]

{{Chuvash-geo-stub}}
{{Елчĕк районĕ}}

[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>399j37cqz40s20j80cgzorkx2ye68xt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Çĕнĕ Тӳскел</title>
    <ns>0</ns>
    <id>12684</id>
    <revision>
      <id>841946</id>
      <parentid>800531</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841946</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3826" sha1="beyj9y6ibia5dz34bm049dbuvre0obu" xml:space="preserve">{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк = Çĕнĕ Тускел
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
 |lat_deg =55.266276 
 |lon_deg =47.996195 
 |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
 |CoordScale = 
 |ЯндексКартти = 
 |регион карттин пысăкăшĕ = 
 |район карттин пысăкăшĕ = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх = Кĕçĕн Таяпа ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра = Кĕçĕн Таяпа ял тăрăхĕ{{!}} Кĕçĕн Таяпа 
 |пуçлăх = 
|никĕсленĕ вăхăт = 1928
 |пĕрремĕш асăну = 
 |малтанхи ятсем = 
 |статус = 
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
 |пурăнан халăх = 0&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D# 2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
 |халăх çыравĕн çулĕ = 2010
 |йышлăх = 
 |агломераци = 
 |наци йышĕ = чăвашсем
 |конфесси йышĕ = 
 |этнохороним = 
 |вăхăт тăрăхĕ =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ = 429387
 |почтă индексĕсем = 
 |телефон кочĕ = 83549
 |автомобиль кочĕ = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор = 97255825003
 |категори Commons-ра = 
 |сайт = 
 }}

'''Çĕнĕ Тускел''' ({{lang-ru|Новое Тоскаево}}) — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районĕнчи]] [[ял]].

==Тавралăхĕ==
{{Çырмалла}}

==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 0 çын, çав шутра 0 арçын, 0 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.

Симĕс, Кооператив, Николаев, Çырма çум, Сад, Тĕп урамĕсем.

2022-мĕш çулхи июнь тĕлне ку ялта Кирилловсем пурăннă&lt;ref&gt;Ташней, Таисия. [https://chuvash.org/news/32051.html Ял пурнӑҫӗ: Пушанса юлнӑ яла чӗртсе тӑратаҫҫӗ]&lt;/ref&gt;. 

== Паллă çыннисем ==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/н.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171016014230/http://zakupki.cap.ru/kladr/book/%D0%BD.htm |date=2017-10-16 }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=1411 С.И. Выйкин, М.М. Трифонова. Чăваш энциклопедийĕ]{{Ĕçлемен каçă|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}

{{Капăрлатмалла}}
{{Chuvash-geo-stub}}
{{Елчĕк районĕ}}	
[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>beyj9y6ibia5dz34bm049dbuvre0obu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Сăрьел (Елчĕк районĕ)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>12685</id>
    <revision>
      <id>841974</id>
      <parentid>800453</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841974</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4823" sha1="gugbg4fm0i5gruo1a3v1ct0ht2ef1mw" xml:space="preserve">{{ПВ-Раççей
 |статус                   = Ял
 |чăвашла çĕлĕк            = Сăрьел Sărjel
 |тăван çĕлĕк              = 
 |герб                     = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав                     = Flag of Chuvashia.svg
  |lat_deg =55 |lat_min =03 |lat_sec =20
  |lon_deg =47 |lon_min =53 |lon_sec =40
  |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
  |CoordScale = 
 |ЯндексКартти             =   
 |регион карттин пысăккăшĕ = 
 |район карттин пысăккăшĕ  = 
 |регион                 = Чăваш Ен
 |регион тапăлра         = Чăваш Ен
 |район тĕсĕ             = Муниципаллă район
 |район                  = Елчĕк районĕ
 |район тапăлра          = Елчĕк районĕ{{!}}Елчĕк
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ     = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх          = Аслă Пăла Тимеш ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра  = Аслă Пăла Тимеш ял тăрăхĕ{{!}}Аслă Пăла Тимеш
 |шалти пайлану          = 
 |пуçлăх                 = 
 |никĕсленĕ вăхăт        = 
 |пĕрремĕш асăну         = 
 |малтанхи ятсем         = 
 |статус                 = 
 |лаптăк                 = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ   = 
  |пурăнан халăх         = 397
  |халăх çыравĕн çулĕ    = 2010
  |йышлăх                = 
  |агломераци            = 
  |наци йышĕ             = тутарсем
  |конфесси йышĕ         = мăсăльмансем
  |этнохороним           = 
 |вăхăт тăрăхĕ           =
 |почтă индексĕ          = 429386
 |почтă индексĕсем       = 
 |телефон кочĕ           = 83249
 |автомобиль кочĕ        = 
 |цифрăллă идентификатор = 97255805003
 |категория Commons-ра   = 
 |сайт                   = 
}}
{{Капăрлатмалла}}

'''Сăрьел''' ({{lang-tt|Сориле}} , {{lang-ru|Ишмурзиио-Суринск}})— [[Чăваш Ен]]ĕн  [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районĕнчи]] [[Аслă Пăла Тимеш ял тăрăхĕ]]нчи ял.

== Ял тытăмĕ, халăх йышĕ ==
397 çын ([[2006]]) пурăнать. Наци йышĕпе - тутарсем. Иванов, Совет урамĕсем.
2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 262 çын, çав шутра 121 арçын, 141 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.

== Кун-çулĕ ==
[[1917]] çулчен [[Теччĕ уесĕ|Теччĕ уесĕн]] Элькей вулăсне кĕнĕ.

== Паллă çыннисем ==

== Каçăсем ==
* [http://www.cap.ru/home/79/portrait/karta/images/ishsur/index.html Сăрьел Чăваш Республикин официаллă тетел-порталĕнче] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304200002/http://www.cap.ru/home/79/portrait/karta/images/ishsur/index.html |date=2016-03-04 }}
* [http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=1096 Сăрьел Чăваш Энциклопединче]
* [http://gov.cap.ru/home/551/doc/deputat/2008/resch82.doc Решение Собрания депутатов Янтиковского сельского поселения от 25 ноября 2008 г. № 8-2 «Об утверждении генерального плана Янтиковского сельского поселения Яльчикского района Чувашской Республики и об установлении границ населённых пунктов, входящих в состав Янтиковского сельского поселения» (приложения 19 и 20 — картографическое описание границ д. Ишмурзино-Суринск)]
* [http://gov.cap.ru/home/79/portrait/munob/08.htm Ишмурзино-Суринск на карте Янтиковского сельского поселения]
* [http://gov.cap.ru/home/79/oks/genplan/jant/jan2.jpg Ишмурзино-Суринск на генеральном плане Янтиковского сельского поселения]

{{Елчĕк районĕ}}

[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>gugbg4fm0i5gruo1a3v1ct0ht2ef1mw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Мучар (Елчĕк районĕ)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>12687</id>
    <revision>
      <id>841988</id>
      <parentid>800441</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841988</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3652" sha1="smqz0ivb5ykvlu9l9lghmsuggaje8ij" xml:space="preserve">{{Otheruses|Мучар}} 
{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк= Мучар
 |тăван çĕлĕк    = 
 |герб= Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав= Flag of Chuvashia.svg
  |lat_deg = 55.211796
  |lon_deg = 47.811601
 
  |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
  |CoordScale = 
 |ЯндексКартти             = 
 |регион карттин пысăкăшĕ  = 
 |район карттин пысăкăшĕ   = 
 |регион= Чăваш Ен
 |регион тапăлра= Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район= Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ= Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх= Çирĕклĕ Шăхаль ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра  = Çирĕклĕ Шăхаль ял тăрăхĕ{{!}} Çирĕклĕ Шăхаль  
 |пуçлăх= 
 |никĕсленĕ вăхăт = 
 |пĕрремĕш асăну  = 
 |малтанхи ятсем = Ерыкла (Можарки)
 |статус  = 
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ     = 
  |пурăнан халăх           = 61&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D#  2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
  |халăх çыравĕн çулĕ      = 2010
  |йышлăх                  = 
  |агломераци              = 
  |наци йышĕ               =  чăвашсем
  |конфесси йышĕ           = 
  |этнохороним             = 
 |вăхăт тăрăхĕ             =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ            = 429396
 |почтă индексĕсем         = 
 |телефон кочĕ             = 83549
 |автомобиль кочĕ          = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор   =  97255815002
 |категори Commons-ра     = 
 |сайт                     = 
 }}

'''Мучар''' — [[Чăваш Ен]]ĕн  [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районĕнчи]] [[Çирĕклĕ Шăхаль ял тăрăхĕ]]н ялĕ.

== Ял тытăмĕ, халăх йышĕ ==
Ерыклă урамĕ.
2010-мĕш  çулхи çыравпа ялта 61 çын, çав шутра 28 арçын, 33 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.

== Истори ==
[[1917]] çулчен Тетюш уесĕн Çĕнĕ Шĕмкас вулăсне кĕнĕ.
==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}
==Каçăсем==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/б.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180426144326/http://zakupki.cap.ru/kladr/book/%D0%B1.htm |date=2018-04-26 }}
* [http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=568  Н.О. Воропаева, З.А. Трифонова. Чăваш энциклопедийĕ]
{{Капăрлатмалла}}
{{Chuvash-geo-stub}}
{{Елчĕк районĕ}}	
[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>smqz0ivb5ykvlu9l9lghmsuggaje8ij</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ĕнел</title>
    <ns>0</ns>
    <id>12688</id>
    <revision>
      <id>841965</id>
      <parentid>800397</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841965</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3667" sha1="rj1y95es6x09ke1mey434s4tr2ty33x" xml:space="preserve">{{Капăрлатмалла}}
{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк = Ĕнел
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
 |lat_deg =55.157469 
 |lon_deg =47.960210 
 |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
 |CoordScale = 
 |ЯндексКартти = 
 |регион карттин пысăкăшĕ = 
 |район карттин пысăкăшĕ = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх = Елчĕк ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра = Елчĕк ял тăрăхĕ{{!}} Елчĕк 
 |пуçлăх = 
|никĕсленĕ вăхăт = 
 |пĕрремĕш асăну = 
 |малтанхи ятсем = 
 |статус = 
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
 |пурăнан халăх = 382&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D# 2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
 |халăх çыравĕн çулĕ = 2010
 |йышлăх = 
 |агломераци = 
 |наци йышĕ = чăвашсем
 |конфесси йышĕ = 
 |этнохороним = 
 |вăхăт тăрăхĕ =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ = 429381
 |почтă индексĕсем = 
 |телефон кочĕ = 83549
 |автомобиль кочĕ = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор = 97255840005
 |категори Commons-ра = 
 |сайт = 
 }}

'''Ĕнел''' ({{lang-ru|Новое Тойдеряково}}) — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районĕнчи]] [[ял]].


== Ял тытăмĕ, халăх йышĕ ==
419 çын ([[2006]]) пурăнать. Çӳлти, Çăва (Масар), Лавкка, Çамрăксен, Аялти, Çĕнĕ, Тĕп урамĕсем.
2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 382 çын, çав шутра 186 арçын, 196 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.
== Кун-çулĕ ==
[[1917]] çулчен Тетюш уесĕн Элькей вулăсне кĕнĕ.

== Паллă çынсем ==

==Вуламалли==

==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}
==Каçăсем==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/н.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171016014230/http://zakupki.cap.ru/kladr/book/%D0%BD.htm |date=2017-10-16 }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=2322 С.И. Выйкин, М.М. Трифонова Чăваш энциклопедийĕ]{{Ĕçлемен каçă|date=August 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}


{{Chuvash-geo-stub}}
{{Елчĕк районĕ}}

[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>rj1y95es6x09ke1mey434s4tr2ty33x</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Кипеç</title>
    <ns>0</ns>
    <id>12689</id>
    <revision>
      <id>841934</id>
      <parentid>800430</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841934</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4084" sha1="8hor62k8j6jnedgdadeaf7npsriej6i" xml:space="preserve">{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк = Кипеç
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
 |lat_deg =55.159746 
 |lon_deg =47.867181 
 |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
 |CoordScale = 
 |ЯндексКартти = 
 |регион карттин пысăкăшĕ = 
 |район карттин пысăкăшĕ = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх = Тăрăм ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра = Тăрăм ял тăрăхĕ{{!}} Тăрăм 
 |пуçлăх = 
|никĕсленĕ вăхăт = 
 |пĕрремĕш асăну = 
 |малтанхи ятсем = 
 |статус = 
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
 |пурăнан халăх = 79&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D# 2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
 |халăх çыравĕн çулĕ = 2010
 |йышлăх = 
 |агломераци = 
 |наци йышĕ = чăвашсем
 |конфесси йышĕ = 
 |этнохороним = 
 |вăхăт тăрăхĕ =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ = 429383
 |почтă индексĕсем = 
 |телефон кочĕ = 83549
 |автомобиль кочĕ = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор = 97255835002
 |категори Commons-ра = 
 |сайт = 
 }}

'''Кипеç''' ({{lang-ru|Апанасово-Эщебенево}}) — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районĕнчи]] [[ял]].

== Ял тытăмĕ, халăх йышĕ ==
105 çын ([[2006]]) пурăнать. Тухăç, Çул, Кӳлĕ урамĕсем.
2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 79 çын, çав шутра 29 арçын, 50 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.
== Истори ==
[[1917]] çулчен Теччĕ уесĕ|Теччĕ уесĕн Курнавăш вулăсне кĕнĕ.

== Паллă çынсем ==

2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 79 çын, çав шутра 29 арçын, 50 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.
==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}
==Каçăсем==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/а.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем]{{Ĕçлемен каçă|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=306 Н.О. Воропаева, З.А. Трифонова. Чăваш энциклопедийĕ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210416205135/http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http%3A%2F%2Fenc.cap.ru%2F%3Ft%3Dworld&amp;lnk=306 |date=2021-04-16 }}
{{Капăрлатмалла}}
{{Chuvash-geo-stub}}
{{Елчĕк районĕ}}	
[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>8hor62k8j6jnedgdadeaf7npsriej6i</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Курнавăш</title>
    <ns>0</ns>
    <id>12691</id>
    <revision>
      <id>841945</id>
      <parentid>800432</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841945</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4062" sha1="h70pxzduhofgdjky4dqlu9dji6wg43k" xml:space="preserve">{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк = Курнавăш
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
 |lat_deg = 55.157903
 |lon_deg = 47.763034
 |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
 |CoordScale = 
 |ЯндексКартти = 
 |регион карттин пысăкăшĕ = 
 |район карттин пысăкăшĕ = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх = Курнавăш ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра = Курнавăш ял тăрăхĕ{{!}} Курнавăш 
 |пуçлăх = 
|никĕсленĕ вăхăт = 
 |пĕрремĕш асăну = 17 ĕмĕр
 |малтанхи ятсем = Степные Шимкусы при речке Малой Буле, Рождественское (Шимкусы), Корнауши
 |статус = 
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
 |пурăнан халăх = 690&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D# 2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
 |халăх çыравĕн çулĕ = 2010
 |йышлăх = 
 |агломераци = 
 |наци йышĕ = чăвашсем
 |конфесси йышĕ = 
 |этнохороним = 
 |вăхăт тăрăхĕ =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ = 429388
 |почтă индексĕсем = 
 |телефон кочĕ = 83549
 |автомобиль кочĕ = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор = 97255830001
 |категори Commons-ра = 
 |сайт = 
 }}

'''Курнавăш''' — [[Чăваш Ен]]ĕн  [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районĕнчи]] [[Курнавăш ял тăрăхĕ]]н ялĕ. Тип Пăлан кăнтăр çыранĕнче вырнаçнă.
== Ял тытăмĕ, халăх йышĕ ==
898 çын ([[2006]]) пурăнать. 2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 690 çын, çав шутра 330 арçын, 360 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.

Анăç, Арман, Çамрăксен, Çыран хĕрри, Совет, Кӳлĕ, Тĕп, Кăнтăр, Шкул урамĕсем.
== Истори ==
17-мĕш ĕмĕрте [[Турикас Тушкил]] хреçченĕсем никĕсленĕ.
[[1917]] çулчен [[Теччĕ уесĕ]]н [[Курнавăш вулăсĕ|Курнавăш вулăсне]] кĕнĕ.
== Паллă çыннисем ==
Гриша гладков - спуч апуч! чупа пупс. гриша калека толстыйй прыыыыщ 

==Вуламалли==
{{Çырмалла}}
==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}
==Каçăсем==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/н.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171016014230/http://zakupki.cap.ru/kladr/book/%D0%BD.htm |date=2017-10-16 }}
* [http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=811 С.И. Выйкин, М.М. Трифонова. Чăваш энциклопедийĕ]
{{Капăрлатмалла}}
{{Chuvash-geo-stub}}
{{Елчĕк районĕ}}	
[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>h70pxzduhofgdjky4dqlu9dji6wg43k</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Вăрăмхăва</title>
    <ns>0</ns>
    <id>12692</id>
    <revision>
      <id>841952</id>
      <parentid>800408</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841952</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4264" sha1="0izubuyjyjxo169iu52qri661ojc5gw" xml:space="preserve">{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк = Вăрăмхăва
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
 |lat_deg =55.017268 
 |lon_deg =48.110009 
 |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
 |CoordScale = 
 |ЯндексКартти = 
 |регион карттин пысăкăшĕ = 
 |район карттин пысăкăшĕ = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх = Лаш Таяпа ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра = Лаш Таяпа ял тăрăхĕ{{!}} Лаш Таяпа 
 |пуçлăх = 
|никĕсленĕ вăхăт = XIX-мĕш ĕмĕр
 |пĕрремĕш асăну = 
 |малтанхи ятсем = 
 |статус = 
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
 |пурăнан халăх = 279&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D# 2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
 |халăх çыравĕн çулĕ = 2010
 |йышлăх = 
 |агломераци = 
 |наци йышĕ = чăвашсем
 |конфесси йышĕ = 
 |этнохороним = 
 |вăхăт тăрăхĕ =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ = 429393
 |почтă индексĕсем = 
 |телефон кочĕ = 83549
 |автомобиль кочĕ = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор = 97255820004
 |категори Commons-ра = 
 |сайт = 
 }}

{{Капăрлатмалла}}
'''Вăрăмхăва''' ({{lang-ru|Новое Байдеряково}}, [[Тутар чĕлхи|тут.]] ''Яңы Аул'')  — [[Чăваш Ен]]ĕн  [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районĕнчи]] [[Лащ Таяпа ял тăрăхĕ]]н ялĕ. Республикăн Тутарстан территорийĕн ăшĕнче вырнаçнă [[анклав]]ĕ пулса тăрать.

== Ял тытăмĕ, халăх йышĕ ==
366 çын ([[2006]]) пурăнать. Вăрман, Кĕпер, Тĕп, Кӳлçум урамĕсем&lt;ref&gt;[http://www.chuvash.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/chuvash/resources/fc3870804281ac08830bcf2d59c15b71/Chislmovpn-2010.doc Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики]&lt;/ref&gt;.
2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 279 çын, çав шутра 135 арçын, 144 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.
== Истори ==
[[1917]] çулчен Теччĕ уесĕн Элкей вулăсне кĕнĕ.

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/н.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171016014230/http://zakupki.cap.ru/kladr/book/%D0%BD.htm |date=2017-10-16 }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=1370 С.И. Выйкин, М.М. Трифонова. Чăваш энциклопедийĕ]{{Ĕçлемен каçă|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
{{Капăрлатмалла}}
{{Chuvash-geo-stub}}
{{Елчĕк районĕ}}	
[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>0izubuyjyjxo169iu52qri661ojc5gw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Таяпа Энтри</title>
    <ns>0</ns>
    <id>12693</id>
    <revision>
      <id>841942</id>
      <parentid>800466</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841942</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6921" sha1="1s99mob88ymd8onyqbaeadqxsavqzov" xml:space="preserve">{{Капăрлатмалла}}
{{ПВ-Раççей
 |статус                   = Ял
 |чăвашла çĕлĕк            =  '''Таяпа Энтри''' '''Tajapa Entri'''
 |тăван çĕлĕк    =
 |герб                     = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав                     = Flag of Chuvashia.svg
  |lat_deg =55 |lat_min =11 |lat_sec = 36
  |lon_deg =47 |lon_min =58 |lon_sec = 25
  |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
  |CoordScale = 
 |ЯндексКартти             = 
|регион карттин пысăкăшĕ  = 
 |район карттин пысăкăшĕ   = 
 |регион                   = Чăваш Ен
 |регион тапăлра           = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ               = Муниципаллă район
 |район                    = Елчĕк районĕ
 |район тапăлра            = Елчĕк районĕ{{!}}Елчĕк
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ       = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх            = Кĕçĕн Таяпа ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра    = Кĕçĕн Таяпа ял тăрăхĕ{{!}}Кĕçĕн Таяпа
 |шалти пайлану            = 
 |пуçлăх                   = 
 |никĕсленĕ вăхăт          = 
 |пĕрремĕш асăну           = 
 |малтанхи ятсем           = Янашева на диком поле, Старая Янашева (Старое Енашево), Старая Енашева (Эндрей), Андреева, Янашево
 |статус                   = 
 |лаптăк                   = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ       = 
  |пурăнан халăх           = 653
  |халăх çыравĕн çулĕ      = 2010
  |йышлăх                  = 
  |агломераци              = 
  |наци йышĕ               = чăвашсем
  |конфесси йышĕ           = 2 пайран тăрать:     1. Атеиссемпе турра ĕненменнисем.   2.Тĕне тытакансен; ку шутра пурте тенĕ пекех православи чиркĕвĕн йышĕнче              
 |вăхăт тăрăхĕ             =
 |почтă индексĕ            = 429380
 |почтă индексĕсем         = 
 |телефон кочĕ             = 835 49 616
 |автомобиль кочĕ          = 21, 121 
 |цифрăллă идентификатор   = 97255845008
 |категори Commons-ра      = 
 |сайт                     = 
}}
{{Пĕлтерĕшсем|Таяпа (пĕлтерĕшсем)}}
'''Таяпа Энтри''', '''Tajapa Entri''' — [[Чăваш Ен]]ĕн  [[Елчĕк районĕ]]нчи ял. [[Кĕçĕн Таяпа ял тăрăхĕ]] йышне кĕрет.

== Тавралăхĕ ==
Таяпа Энтри Питтĕпелтен 6 çухрăмра вырнаçнă, [[Тип Пăла]] юханшывăн икĕ çыранĕпе сарăлса ларать. Чи çывăх ял 1,8 çм-ра вырнаçнă (Кĕçĕн Таяпа), чи инçетри ял 16 303 çм-ра, Çулăмлă Çĕр утравĕ  çинче (Кăнтăр Америка) вырнаçнă (Печерей).

== Ял тытăмĕ, халăх йышĕ ==
2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 653 çын, çав шутра 311 арçын, 342 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.. Ку шутран 47.6 % арçынсем. Халăх йышĕ 1979-мĕш çултанпа ӳсес вырăнне чакса пырать. 70-мĕш çулсенче Таяпа Энтринче 1000 ытла çын пурăннă, [[2006]] çулта 824 çын. Анаткас, Арманкас, Çӳлтикас, Йăлăмкас, Лавккакасси,  Малтикас, Çĕнкас, Майракасси, Поçелкă, (Ял), Тукас урамĕсем.

== Кун-çулĕ ==
Таяпа Энтрине [[XVI ĕмĕр]] вĕçĕнче [[Хусан]] çывăхĕнчен куçса килнĕ чăвашсен пĕр ушкăнĕ никĕсленĕ. Ку саманара, [[Хусан ханлăхĕ]] пĕтнĕ хыççăн, вырăс администрацийĕ çирĕплениччен, чăваш халăхĕ ясак-налук тулемен. Вырăссен начар çĕнĕ йĕрки çинчен сăмах сарăлнă хыççăн, ирĕклĕхе хăнăхнă çамрăк çынсем пуçтарăннă та: &quot;Чăвашла пĕлменнии сире пирĕн ачасен пуласлăхне тытса илме ирĕк памасть&quot;, - тенĕ. Çак сăмахсемпе вĕсем хальхи Чăваш кăнтăр енне çула тухнă.

Халăх халапĕпе, ушкăн, хальхи Арманкас вырăнĕнче чарăннă чухне, тиха кăтăрса чупнине, илемлĕ уй-хир тата тап-таса çăл кура кайсан, каланă: &quot;Ах, мĕнле илемлĕ! Кунта пурăнма юлар пуль&quot;, тенĕ.

Этимологсен шучĕпе, Таяпа Энтри хăй ятне юханшыв çинче мĕнле вырнаçнипе илнĕ. Мĕншĕн тесен, Таяпинка юханшыв çинче çулĕрех Таяпа (Кĕçĕн Таяпа) вырнаçнă. Аяларах вара - Таяпа Энтри (Таяпа Анатри). 

[[1917]] çулчен Теччĕ уесĕн Пысăк Таяпа вулăсне кĕнĕ.

== Паллă çынсем ==
* Спиридонов Анатолий - Чăваш республикин тава тивĕçлĕ ӳкерӳçи.
* [[Ласточкин Антон Тихонович]]

== Вуламалли ==
{{Çырмалла}}

==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}
==Каçăсем==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/с.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170104092055/http://zakupki.cap.ru/kladr/book/%D1%81.htm |date=2017-01-04 }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=1424 С.И. Выйкин, З.А. Трифонова. Чăваш энциклопедийĕ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200928022358/http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http%3A%2F%2Fenc.cap.ru%2F%3Ft%3Dworld&amp;lnk=1424 |date=2020-09-28 }}

* [http://chuvash.org/news/6543.html Энтри Таяпа ялĕнчи Кулибин]

{{Chuvash-geo-stub}}
{{Елчĕк районĕ}}

[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>1s99mob88ymd8onyqbaeadqxsavqzov</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Кӳлпуç (Чăваш Ен)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>18205</id>
    <revision>
      <id>841944</id>
      <parentid>800434</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841944</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4689" sha1="s3e6ckvfs93vgyrnyt0rfq24ixpcjqc" xml:space="preserve">{{Пĕлтерĕшсем|Кӳлпуç (пĕлтерĕшсем)}}
{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк = Кӳлпуç
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
 |lat_deg =55.250375 
 |lon_deg =47.804772 
 |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
 |CoordScale = 
 |ЯндексКартти = 
 |регион карттин пысăкăшĕ = 
 |район карттин пысăкăшĕ = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх = Çирĕклĕ Шăхаль ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра = Çирĕклĕ Шăхаль ял тăрăхĕ{{!}} Çирĕклĕ Шăхаль 
 |пуçлăх = 
|никĕсленĕ вăхăт = 
 |пĕрремĕш асăну = 
 |малтанхи ятсем = 
 |статус = 
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
 |пурăнан халăх = 238&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D# 2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
 |халăх çыравĕн çулĕ = 2010
 |йышлăх = 
 |агломераци = 
 |наци йышĕ = чăвашсем
 |конфесси йышĕ = 
 |этнохороним = 
 |вăхăт тăрăхĕ =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ = 429395
 |почтă индексĕсем = 
 |телефон кочĕ = 83549
 |автомобиль кочĕ = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор = 97255817002
 |категори Commons-ра = 
 |сайт = 
 }}


'''Кӳлпуç ''' ({{lang-ru|Полевые Пинеры}}) , — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районĕнчи]] [[ял]].

==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 238 çын, çав шутра 115 арçын, 123 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.

==Кун-çулĕ==
[[1921]] çулхи [[чӳк, 19|чӳк уйăхĕн 19]] [[Тетюш уесĕ|Тетюш уесĕн]] [[Курнавăш вулăсĕ|Курнавăш вулăсне]], каярах вара [[1927|1927-мĕш]] çулчен [[Патăръел уесĕ|Патăръел уесĕн]] [[Курнавăш вулăсĕ|Курнавăш вулăсне]] кĕнĕ. 

[[1927]] çулхи [[юпа, 1|юпа уйăхĕн 1]] [[Чăваш Енĕн Кĕçĕн Елчĕк районĕ|Кĕçĕн Елчĕк районне]] кĕнĕ. [[1935]] çулхи [[çу, 19|çу уйăхĕн 19]] хыççăн [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районне]], [[1962]] çулхи [[раштав, 10|раштав уйăхĕн 20]] хыççăн [[Чăваш Енĕн Патăръел районĕ|Патăръел районне]], [[1965]] çулхи [[пуш, 14|пуш уйăхĕн 14]] хыççăн хальхи вăхăт таран [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районне]] кĕрет. 

==Паллă çыннисем==
*[[Корчакова Светлана Васильевна]], - артист.

==Вуламалли==
==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}

==Каçăсем==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/п.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем]{{Ĕçлемен каçă|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=1608 С.И. Выйкин, Н.С. Яковлева. Чăваш энциклопедийĕ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201028051835/http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http%3A%2F%2Fenc.cap.ru%2F%3Ft%3Dworld&amp;lnk=1608 |date=2020-10-28 }}

{{Капăрлатмалла}}
{{stub}}
{{Елчĕк районĕ}}

[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>s3e6ckvfs93vgyrnyt0rfq24ixpcjqc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Кавал (Елчĕк районĕ)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>18429</id>
    <revision>
      <id>841941</id>
      <parentid>800423</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841941</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3649" sha1="pus0f8epmg1b0u5di7fcg5m34ejvibp" xml:space="preserve">''Урăх пĕлтерĕшĕсене [[Кавал (пĕлтерĕшĕсем)]] статьяра вулăр.''
{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк = Кавал
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
 |lat_deg =55.096707 
 |lon_deg =47.941222 
 |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
 |CoordScale = 
 |ЯндексКартти = 
 |регион карттин пысăкăшĕ = 
 |район карттин пысăкăшĕ = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх = Аслă Пăла Тимеш ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра = Аслă Пăла Тимеш ял тăрăхĕ{{!}} Аслă Пăла Тимеш 
 |пуçлăх = 
|никĕсленĕ вăхăт = 
 |пĕрремĕш асăну = 
 |малтанхи ятсем = Ковали
 |статус = 
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
 |пурăнан халăх = 470&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D# 2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
 |халăх çыравĕн çулĕ = 2010
 |йышлăх = 
 |агломераци = 
 |наци йышĕ = чăвашсем
 |конфесси йышĕ = 
 |этнохороним = 
 |вăхăт тăрăхĕ =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ = 429390
 |почтă индексĕсем = 
 |телефон кочĕ = 83549
 |автомобиль кочĕ = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор = 97255845003
 |категори Commons-ра = 
 |сайт = 
 }}

'''Кавал''' ({{lang-ru|Избахтино}}) — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районĕнчи]] [[ял]].

==Тавралăхĕ==
{{Çырмалла}}
==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 470 çын, çав шутра 228 арçын, 242 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.
==Кун-çулĕ==

{{Çырмалла}}
==Вуламалли==
{{Çырмалла}}
==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}
==Каçăсем==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/и.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160827162125/http://zakupki.cap.ru/kladr/book/%D0%B8.htm |date=2016-08-27 }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=912 Н.О. Воропаева, Н.С. Яковлева. Чăваш энциклопедийĕ]{{Ĕçлемен каçă|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
{{Капăрлатмалла}}
{{Chuvash-geo-stub}}
{{Елчĕк районĕ}}	
[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>pus0f8epmg1b0u5di7fcg5m34ejvibp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Чирĕккасси</title>
    <ns>0</ns>
    <id>18634</id>
    <revision>
      <id>841933</id>
      <parentid>803975</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841933</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4160" sha1="2s4blwmh1c7os3nwgq6x2142pkco26y" xml:space="preserve">{{Капăрлатмалла}}
{{ПВ-Раççей
 |статус                   = Ял
 |чăвашла çĕлĕк            = Чирĕккасси
 |тăван çĕлĕк    = 
 |герб                     = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав                     = Flag of Chuvashia.svg
  |lat_deg = 55.991037
  |lon_deg = 46.426978
  |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
  |CoordScale = 
 |ЯндексКартти             = 
 |регион карттин пысăкăшĕ  = 
 |район карттин пысăкăшĕ   = 
 |регион                   = Чăваш Ен
 |регион тапăлра           = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ               = Муниципаллă район
 |район                    = Етĕрне районĕ 
 |район тапăлра            = Етĕрне районĕ {{!}}Етĕрне районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ       = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх            = Чирĕккасси ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра    = Чирĕккасси ял тăрăхĕ{{!}} Чирĕккасси  
 |пуçлăх                   = 
 |никĕсленĕ вăхăт          = 
 |пĕрремĕш асăну           = 
 |малтанхи ятсем           = 
 |статус                   = 
 |лаптăк                   = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ     = 
  |пурăнан халăх           = 128&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D#  2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
  |халăх çыравĕн çулĕ      = 2010
  |йышлăх                  = 
  |агломераци              = 
  |наци йышĕ               =  чăвашсем, вырăссем
  |конфесси йышĕ           = 
  |этнохороним             = 
 |вăхăт тăрăхĕ             =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ            = 429070
 |почтă индексĕсем         = 
 |телефон кочĕ             = 83547
 |автомобиль кочĕ          = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор   =  97253890006
 |категори Commons-ра     = 
 |сайт                     = 
 }}

'''Чирĕккасси''' ({{lang-ru|Ядрино}}) — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Етĕрне районĕ|Етĕрне районĕнчи]]  [[ял]].

==Тавралăхĕ==
{{Çырмалла}}
==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
Чирӗккасси ял тӑрӑхне 12 ял-поселок кӗрет: [[Аптекпуç]], [[Вăрманкас Етĕрне]], [[Исампай]], [[Ленинкасси]], [[Метякасси]], [[Мăрсакасси]], [[Пушнар]] (сала), [[Пролетари]] (поселок), [[Сантикасси]], [[Сучково]] (поселок), [[Чирĕккасси]] (сала, тӗп вырӑн), [[Янăм]] (сала).

2010-мĕш  çулхи çыравпа ялта 128 çын, çав шутра 57 арçын, 71 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.

==Кун-çулĕ==

{{Çырмалла}}
==Вуламалли==
{{Çырмалла}}
==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}
==Каçăсем==
* [http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=499 И.Н. Евграфова, Н.С. Яковлева. Чăваш энциклопедийĕ]
* [http://gov.cap.ru/Default.aspx?gov_id=533%20 Ял тăрăхĕн сайчĕ]
{{stub}}
{{Етĕрне районĕ}}

[[Категори:Чăваш Енри Етĕрне районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>2s4blwmh1c7os3nwgq6x2142pkco26y</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Мăрсакасси (Етĕрне районĕ)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>18681</id>
    <revision>
      <id>841948</id>
      <parentid>805081</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841948</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4011" sha1="awjrg7li51cenyz59b950c6telyr53k" xml:space="preserve">{{Otheruses|Мăрсакасси (пĕлтерĕшсем)}}
{{ПВ-Раççей
 |статус                   = Ял
 |чăвашла çĕлĕк            = Мăрсакасси
 |тăван çĕлĕк    = 
 |герб                     = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав                     = Flag of Chuvashia.svg
  |lat_deg =55.990821 
  |lon_deg =46.494221 
  |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
  |CoordScale = 
 |ЯндексКартти             = 
 |регион карттин пысăкăшĕ  = 
 |район карттин пысăкăшĕ   = 
 |регион                   = Чăваш Ен
 |регион тапăлра           = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ               = Муниципаллă район
 |район                    = Етĕрне районĕ 
 |район тапăлра            = Етĕрне районĕ {{!}}Етĕрне районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ       = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх            = Чирĕккасси ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра    = Чирĕккасси ял тăрăхĕ{{!}} Чирĕккасси  
 |пуçлăх                   = 
 |никĕсленĕ вăхăт          = 
 |пĕрремĕш асăну           = 
 |малтанхи ятсем           = 
 |статус                   = 
 |лаптăк                   = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ     = 
  |пурăнан халăх           = 138&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D#  2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
  |халăх çыравĕн çулĕ      = 2010
  |йышлăх                  = 
  |агломераци              = 
  |наци йышĕ               =  чăвашсем
  |конфесси йышĕ           = 
  |этнохороним             = 
 |вăхăт тăрăхĕ             =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ            = 429078
 |почтă индексĕсем         = 
 |телефон кочĕ             = 83547
 |автомобиль кочĕ          = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор   =  97253895005
 |категори Commons-ра     = 
 |сайт                     = 
 }}

'''Мăрсакасси''' ({{lang-ru|Мурзакасы}}) — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Етĕрне районĕ|Етĕрне районĕнчи]]  [[ял]].

==Тавралăхĕ==
{{Çырмалла}}
==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
2010-мĕш  çулхи çыравпа ялта 138 çын, çав шутра 72 арçын, 66 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.
==Кун-çулĕ==

{{Çырмалла}}
==Вуламалли==
{{Çырмалла}}
==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}
==Каçăсем==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/м.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем]{{Ĕçлемен каçă|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=1263 Е.П. Дроздовская, З.А. Трифонова. Чăваш энциклопедийĕ]{{Ĕçлемен каçă|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
{{Капăрлатмалла}}
{{Chuvash-geo-stub}}
{{Етĕрне районĕ}}	
[[Категори:Чăваш Енри Етĕрне районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>awjrg7li51cenyz59b950c6telyr53k</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Метякасси</title>
    <ns>0</ns>
    <id>18682</id>
    <revision>
      <id>841936</id>
      <parentid>800439</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841936</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4016" sha1="q1l21rnyta02ulgjwabhg675r4gwpuz" xml:space="preserve">{{ПВ-Раççей
 |статус                   = Ял
 |чăвашла çĕлĕк            = Метякасси
 |тăван çĕлĕк    = 
 |герб                     = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав                     = Flag of Chuvashia.svg
  |lat_deg =55.987372 
  |lon_deg =46.511720 
  |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
  |CoordScale = 
 |ЯндексКартти             = 
 |регион карттин пысăкăшĕ  = 
 |район карттин пысăкăшĕ   = 
 |регион                   = Чăваш Ен
 |регион тапăлра           = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ               = Муниципаллă район
 |район                    = Етĕрне районĕ 
 |район тапăлра            = Етĕрне районĕ {{!}}Етĕрне районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ       = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх            = Чирĕккасси ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра    = Чирĕккасси ял тăрăхĕ{{!}} Чирĕккасси  
 |пуçлăх                   = 
 |никĕсленĕ вăхăт          = 
 |пĕрремĕш асăну           = 
 |малтанхи ятсем           = 
 |статус                   = 
 |лаптăк                   = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ     = 
  |пурăнан халăх           = 112&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D#  2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
  |халăх çыравĕн çулĕ      = 2010
  |йышлăх                  = 
  |агломераци              = 
  |наци йышĕ               =  чăвашсем
  |конфесси йышĕ           = 
  |этнохороним             = 
 |вăхăт тăрăхĕ             =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ            = 429078
 |почтă индексĕсем         = 
 |телефон кочĕ             = 83547
 |автомобиль кочĕ          = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор   =  97253895004
 |категори Commons-ра     = 
 |сайт                     = 
 }}

'''Метякасси''' ({{lang-ru|Медякасы}}) — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Етĕрне районĕ|Етĕрне районĕнчи]]  [[ял]].

==Тавралăхĕ==
{{Çырмалла}}
==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
2010-мĕш  çулхи çыравпа ялта 112 çын, çав шутра 57 арçын, 55 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.
==Кун-çулĕ==

{{Çырмалла}}
==Вуламалли==
{{Çырмалла}}
==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}
==Каçăсем==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/м.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем]{{Ĕçлемен каçă|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=1215 Н.О. Воропаева, З.А. Трифонова. Чăваш энциклопедийĕ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201125100928/http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http%3A%2F%2Fenc.cap.ru%2F%3Ft%3Dworld&amp;lnk=1215 |date=2020-11-25 }}
{{Капăрлатмалла}}
{{Chuvash-geo-stub}}
{{Етĕрне районĕ}}	
[[Категори:Чăваш Енри Етĕрне районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>q1l21rnyta02ulgjwabhg675r4gwpuz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Сантикасси</title>
    <ns>0</ns>
    <id>18698</id>
    <revision>
      <id>841932</id>
      <parentid>800455</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841932</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4051" sha1="5ntqtgf97mgnscren6ceqrxe1d6jjcq" xml:space="preserve">{{ПВ-Раççей
 |статус                   = Ял
 |чăвашла çĕлĕк            = Сантикасси
 |тăван çĕлĕк    = 
 |герб                     = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав                     = Flag of Chuvashia.svg
  |lat_deg =55.994411 
  |lon_deg =46.499952 
  |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
  |CoordScale = 
 |ЯндексКартти             = 
 |регион карттин пысăкăшĕ  = 
 |район карттин пысăкăшĕ   = 
 |регион                   = Чăваш Ен
 |регион тапăлра           = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ               = Муниципаллă район
 |район                    = Етĕрне районĕ 
 |район тапăлра            = Етĕрне районĕ {{!}}Етĕрне районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ       = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх            = Чирĕккасси ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра    = Чирĕккасси ял тăрăхĕ{{!}} Чирĕккасси  
 |пуçлăх                   = 
 |никĕсленĕ вăхăт          = 
 |пĕрремĕш асăну           = 
 |малтанхи ятсем           = 
 |статус                   = 
 |лаптăк                   = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ     = 
  |пурăнан халăх           = 64&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D#  2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
  |халăх çыравĕн çулĕ      = 2010
  |йышлăх                  = 
  |агломераци              = 
  |наци йышĕ               =  чăвашсем
  |конфесси йышĕ           = 
  |этнохороним             = 
 |вăхăт тăрăхĕ             =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ            = 429078
 |почтă индексĕсем         = 
 |телефон кочĕ             = 83547
 |автомобиль кочĕ          = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор   =  97253895006
 |категори Commons-ра     = 
 |сайт                     = 
 }}

'''Сантикасси''' ({{lang-ru|Саваткино}}) — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Етĕрне районĕ|Етĕрне районĕнчи]]  [[ял]].

==Тавралăхĕ==
{{Çырмалла}}
==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
2010-мĕш  çулхи çыравпа ялта 64 çын, çав шутра 27 арçын, 37 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.
==Кун-çулĕ==

{{Çырмалла}}
==Вуламалли==
{{Çырмалла}}
==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}
==Каçăсем==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/с.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170104092055/http://zakupki.cap.ru/kladr/book/%D1%81.htm |date=2017-01-04 }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=1332 Н.О. Воропаева, Н.С. Яковлева. Чăваш энциклопедийĕ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220627084855/http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http%3A%2F%2Fenc.cap.ru%2F%3Ft%3Dworld&amp;lnk=1332 |date=2022-06-27 }}
{{Капăрлатмалла}}
{{Chuvash-geo-stub}}
{{Етĕрне районĕ}}	
[[Категори:Чăваш Енри Етĕрне районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>5ntqtgf97mgnscren6ceqrxe1d6jjcq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ленинкасси</title>
    <ns>0</ns>
    <id>18711</id>
    <revision>
      <id>841970</id>
      <parentid>800436</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841970</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3972" sha1="5hup2lrq6ewn5rdvuxlq9ur9fm8uga9" xml:space="preserve">{{ПВ-Раççей
 |статус                   = Ял
 |чăвашла çĕлĕк            = Ленинкасси
 |тăван çĕлĕк    = 
 |герб                     = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав                     = Flag of Chuvashia.svg
  |lat_deg =56.024471 
  |lon_deg =46.528914 
  |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
  |CoordScale = 
 |ЯндексКартти             = 
 |регион карттин пысăкăшĕ  = 
 |район карттин пысăкăшĕ   = 
 |регион                   = Чăваш Ен
 |регион тапăлра           = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ               = Муниципаллă район
 |район                    = Етĕрне районĕ 
 |район тапăлра            = Етĕрне районĕ {{!}}Етĕрне районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ       = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх            = Чирĕккасси ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра    = Чирĕккасси ял тăрăхĕ{{!}} Чирĕккасси  
 |пуçлăх                   = 
 |никĕсленĕ вăхăт          = 
 |пĕрремĕш асăну           = 
 |малтанхи ятсем           = 
 |статус                   = 
 |лаптăк                   = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ     = 
  |пурăнан халăх           = 19&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D#  2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
  |халăх çыравĕн çулĕ      = 2010
  |йышлăх                  = 
  |агломераци              = 
  |наци йышĕ               =  чăвашсем
  |конфесси йышĕ           = 
  |этнохороним             = 
 |вăхăт тăрăхĕ             =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ            = 429078
 |почтă индексĕсем         = 
 |телефон кочĕ             = 83547
 |автомобиль кочĕ          = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор   =  97253895003
 |категори Commons-ра     = 
 |сайт                     = 
 }}

'''Ленинкасси''' ({{lang-ru|Ленино}}) — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Етĕрне районĕ|Етĕрне районĕнчи]]  [[ял]].

==Тавралăхĕ==
{{Çырмалла}}
==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
2010-мĕш  çулхи çыравпа ялта 19 çын, çав шутра 11 арçын, 8 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.
==Кун-çулĕ==

{{Çырмалла}}
==Вуламалли==
{{Çырмалла}}
==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}
==Каçăсем==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/л.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180120124349/http://zakupki.cap.ru/kladr/book/%D0%BB.htm |date=2018-01-20 }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=1046  Н.О. Воропаева, З.А. Трифонова. Чăваш энциклопедийĕ]{{Ĕçлемен каçă|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
{{Капăрлатмалла}}
{{Chuvash-geo-stub}}
{{Етĕрне районĕ}}	
[[Категори:Чăваш Енри Етĕрне районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>5hup2lrq6ewn5rdvuxlq9ur9fm8uga9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Кивĕ Эйпеç (Елчĕк районĕ)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>18767</id>
    <revision>
      <id>841969</id>
      <parentid>800428</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841969</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3578" sha1="1dacruvsr5b16vcfbfn2ecdtuw4yfvp" xml:space="preserve">{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк = Кивĕ Эйпеç
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
 |lat_deg =55.100841 
 |lon_deg =47.976241 
 |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
 |CoordScale = 
 |ЯндексКартти = 
 |регион карттин пысăкăшĕ = 
 |район карттин пысăкăшĕ = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх = Аслă Пăла Тимеш ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра = Аслă Пăла Тимеш ял тăрăхĕ{{!}} Аслă Пăла Тимеш 
 |пуçлăх = 
|никĕсленĕ вăхăт = 
 |пĕрремĕш асăну = 
 |малтанхи ятсем = Айбечи, Троицкое
 |статус = 
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
 |пурăнан халăх = 264&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D# 2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
 |халăх çыравĕн çулĕ = 2010
 |йышлăх = 
 |агломераци = 
 |наци йышĕ = чăвашсем
 |конфесси йышĕ = 
 |этнохороним = 
 |вăхăт тăрăхĕ =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ = 429390
 |почтă индексĕсем = 
 |телефон кочĕ = 83549
 |автомобиль кочĕ = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор = 97255845002
 |категори Commons-ра = 
 |сайт = 
 }}

'''Кивĕ Эйпеç''' ({{lang-ru|Байглычево}}) — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районĕнчи]] [[ял]].

==Тавралăхĕ==
{{Çырмалла}}
==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 264 çын, çав шутра 132 арçын, 132 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.
==Кун-çулĕ==

{{Çырмалла}}
==Вуламалли==
{{Çырмалла}}
==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}
==Каçăсем==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/б.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180426144326/http://zakupki.cap.ru/kladr/book/%D0%B1.htm |date=2018-04-26 }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=145 Н.О. Воропаева, З.А. Трифонова. Чăваш энциклопедийĕ]{{Ĕçлемен каçă|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
{{Капăрлатмалла}}
{{Chuvash-geo-stub}}
{{Елчĕк районĕ}}	
[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>1dacruvsr5b16vcfbfn2ecdtuw4yfvp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Çĕнĕ Арланкасси</title>
    <ns>0</ns>
    <id>18776</id>
    <revision>
      <id>841971</id>
      <parentid>800528</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841971</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3590" sha1="h9p7f7rhvu4k3zi7xff6zq4pcmvtfmd" xml:space="preserve">{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк = Çĕнĕ Арланкасси
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
 |lat_deg =55.028035 
 |lon_deg =47.878673 
 |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
 |CoordScale = 
 |ЯндексКартти = 
 |регион карттин пысăкăшĕ = 
 |район карттин пысăкăшĕ = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх = Аслă Пăла Тимеш ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра = Аслă Пăла Тимеш ял тăрăхĕ{{!}} Аслă Пăла Тимеш 
 |пуçлăх = 
|никĕсленĕ вăхăт = 
 |пĕрремĕш асăну = 
 |малтанхи ятсем = Арланова
 |статус = 
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
 |пурăнан халăх = 131&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D# 2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
 |халăх çыравĕн çулĕ = 2010
 |йышлăх = 
 |агломераци = 
 |наци йышĕ = чăвашсем
 |конфесси йышĕ = 
 |этнохороним = 
 |вăхăт тăрăхĕ =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ = 429392
 |почтă индексĕсем = 
 |телефон кочĕ = 83549
 |автомобиль кочĕ = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор = 97255845006
 |категори Commons-ра = 
 |сайт = 
 }}

'''Çĕнĕ Арланкасси''' ({{lang-ru|Новое Арланово}}) — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районĕнчи]] [[ял]].

==Тавралăхĕ==
{{Çырмалла}}
==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 131 çын, çав шутра 58 арçын, 73 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.
==Кун-çулĕ==

{{Çырмалла}}
==Вуламалли==
{{Çырмалла}}
==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}
==Каçăсем==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/н.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171016014230/http://zakupki.cap.ru/kladr/book/%D0%BD.htm |date=2017-10-16 }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=1366 В.Ф. Питернова, М.М. Трифонова. Чăваш энциклопедийĕ]{{Ĕçлемен каçă|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
{{Капăрлатмалла}}
{{Chuvash-geo-stub}}
{{Елчĕк районĕ}}	
[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>h9p7f7rhvu4k3zi7xff6zq4pcmvtfmd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Питтĕпел</title>
    <ns>0</ns>
    <id>18779</id>
    <revision>
      <id>841938</id>
      <parentid>800447</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841938</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3620" sha1="cvln837e9iqo5498829fte92k40p19h" xml:space="preserve">{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк = Питтĕпел
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
 |lat_deg =55.109070
 |lon_deg =48.006588 
 |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
 |CoordScale = 
 |ЯндексКартти = 
 |регион карттин пысăкăшĕ = 
 |район карттин пысăкăшĕ = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх = Аслă Пăла Тимеш ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра = Аслă Пăла Тимеш ял тăрăхĕ{{!}} Аслă Пăла Тимеш 
 |пуçлăх = 
|никĕсленĕ вăхăт = 
 |пĕрремĕш асăну = 
 |малтанхи ятсем = Новая Янашева в степи, Биктубаево, Андреевка
 |статус = 
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
 |пурăнан халăх = 156&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D# 2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
 |халăх çыравĕн çулĕ = 2010
 |йышлăх = 
 |агломераци = 
 |наци йышĕ = чăвашсем
 |конфесси йышĕ = 
 |этнохороним = 
 |вăхăт тăрăхĕ =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ = 429390
 |почтă индексĕсем = 
 |телефон кочĕ = 83549
 |автомобиль кочĕ = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор = 97255845008
 |категори Commons-ра = 
 |сайт = 
 }}

'''Питтĕпел''' ({{lang-ru|Новое Янашево}}) — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районĕнчи]] [[ял]].

==Тавралăхĕ==
{{Çырмалла}}
==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 156 çын, çав шутра 74 арçын, 82 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.
==Кун-çулĕ==

{{Çырмалла}}
==Вуламалли==
{{Çырмалла}}
==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}
==Каçăсем==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/н.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171016014230/http://zakupki.cap.ru/kladr/book/%D0%BD.htm |date=2017-10-16 }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=1425 С.И. Выйкин, М.М. Трифонова. Чăваш энциклопедийĕ]{{Ĕçлемен каçă|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
{{Капăрлатмалла}}
{{Chuvash-geo-stub}}
{{Елчĕк районĕ}}	
[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>cvln837e9iqo5498829fte92k40p19h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Анатри Тимеш</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19188</id>
    <revision>
      <id>841963</id>
      <parentid>800399</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841963</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3758" sha1="5hp8zsdb62c4359tv79yfvubgs3hlcg" xml:space="preserve">{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк = Анатри Тимеш
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
 |lat_deg =55.161712 
 |lon_deg =47.908723 
 |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
 |CoordScale = 
 |ЯндексКартти = 
 |регион карттин пысăкăшĕ = 
 |район карттин пысăкăшĕ = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх = Тăрăм ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра = Тăрăм ял тăрăхĕ{{!}} Тăрăм 
 |пуçлăх = 
|никĕсленĕ вăхăт = XVII-мĕш ĕмĕр
 |пĕрремĕш асăну = 
 |малтанхи ятсем = Тураева, Тораева на диком поле
 |статус = 
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
 |пурăнан халăх = 192&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D# 2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
 |халăх çыравĕн çулĕ = 2010
 |йышлăх = 
 |агломераци = 
 |наци йышĕ = чăвашсем
 |конфесси йышĕ = 
 |этнохороним = 
 |вăхăт тăрăхĕ =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ = 429383
 |почтă индексĕсем = 
 |телефон кочĕ = 83549
 |автомобиль кочĕ = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор = 97255835005
 |категори Commons-ра = 
 |сайт = 
 }}

'''Анатри Тимеш''' ({{lang-ru|Тораево}}) — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районĕнчи]] [[ял]].

==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
Карьер, Çамрăксен, Çыран хĕрри, Уй урамĕсем.
2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 192 çын, çав шутра 97 арçын, 95 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.
==Тавралăхĕ==

==Кун-çулĕ==
1917 çулчен Хусан кĕпернинчи Етĕрне уесĕн ... вулăсне кĕнĕ.

==Вуламалли==
==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}
==Каçăсем==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/т.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140720043737/http://zakupki.cap.ru/kladr/book/%D1%82.htm |date=2014-07-20 }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=1763 С.И. Выйкин, Н.С. Яковлева. Чăваш энциклопедийĕ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200928021008/http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http%3A%2F%2Fenc.cap.ru%2F%3Ft%3Dworld&amp;lnk=1763 |date=2020-09-28 }}
{{Капăрлатмалла}}
{{Chuvash-geo-stub}}
{{Елчĕк районĕ}}	
[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>5hp8zsdb62c4359tv79yfvubgs3hlcg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Акчел</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19189</id>
    <revision>
      <id>841962</id>
      <parentid>800398</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841962</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3698" sha1="o3j0zb02kr8zfpikllx275wbpvioe46" xml:space="preserve">{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк = Акчел
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
 |lat_deg =55.147327 
 |lon_deg =48.021091 
 |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
 |CoordScale = 
 |ЯндексКартти = 
 |регион карттин пысăкăшĕ = 
 |район карттин пысăкăшĕ = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх = Елчĕк ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра = Елчĕк ял тăрăхĕ{{!}} Елчĕк 
 |пуçлăх = 
|никĕсленĕ вăхăт = XVII-мĕш ĕмĕр
 |пĕрремĕш асăну = 
 |малтанхи ятсем = 
 |статус = 
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
 |пурăнан халăх = 273&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D# 2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
 |халăх çыравĕн çулĕ = 2010
 |йышлăх = 
 |агломераци = 
 |наци йышĕ = чăвашсем
 |конфесси йышĕ = 
 |этнохороним = 
 |вăхăт тăрăхĕ =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ = 429381
 |почтă индексĕсем = 
 |телефон кочĕ = 83549
 |автомобиль кочĕ = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор = 97255840004
 |категори Commons-ра = 
 |сайт = 
 }}

'''Акчел''' ({{lang-ru|Новое Булаево}}) — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районĕнчи]] [[ял]].


==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
Çамрăксен, Кĕпер, Çыран хĕрри, Çĕнĕ, Парк, Тĕп урамсем.
2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 273 çын, çав шутра 124 арçын, 149 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.
==Тавралăхĕ==

==Кун-çулĕ==
1917 çулчен Хусан кĕпернинчи Теччĕ уесĕн ...вулăсне кĕнĕ.

==Вуламалли==

==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}
==Каçăсем==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/н.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171016014230/http://zakupki.cap.ru/kladr/book/%D0%BD.htm |date=2017-10-16 }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=1374 С.И. Выйкин, М.М. Трифонова Чăваш энциклопедийĕ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20221229141053/http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http%3A%2F%2Fenc.cap.ru%2F%3Ft%3Dworld&amp;lnk=1374 |date=2022-12-29 }}


{{Капăрлатмалла}}
{{stub}}
{{Елчĕк районĕ}}

[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>o3j0zb02kr8zfpikllx275wbpvioe46</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Шуршу (Елчĕк районĕ)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19190</id>
    <revision>
      <id>841983</id>
      <parentid>803776</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841983</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3802" sha1="ph6e88x6oz4tjbx2pvna1umb3dcexa7" xml:space="preserve">{{Otheruses|Шуршу}}
{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк = Шуршу
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
 |lat_deg =55.284890 
 |lon_deg =47.889696 
 |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
 |CoordScale = 
 |ЯндексКартти = 
 |регион карттин пысăкăшĕ = 
 |район карттин пысăкăшĕ = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх = Аслă Таяпа ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра = Аслă Таяпа ял тăрăхĕ{{!}} Аслă Таяпа 
 |пуçлăх = 
|никĕсленĕ вăхăт = XVII-мĕш ĕмĕр
 |пĕрремĕш асăну = 
 |малтанхи ятсем = Кайăксăр Шуршу, Белая Волошка, Киксара тож, Беловолжск-Киксары
 |статус = 
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
 |пурăнан халăх = 217&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D# 2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
 |халăх çыравĕн çулĕ = 2010
 |йышлăх = 
 |агломераци = 
 |наци йышĕ = чăвашсем
 |конфесси йышĕ = 
 |этнохороним = 
 |вăхăт тăрăхĕ =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ = 429385
 |почтă индексĕсем = 
 |телефон кочĕ = 83549
 |автомобиль кочĕ = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор = 97255805003
 |категори Commons-ра = 
 |сайт = 
 }}

'''Шуршу''' ({{lang-ru|Белая Воложка}}) — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районĕнчи]] [[ял]].
 

==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
Ту, Çамрăксен, Çĕнĕ, Тĕп, Чапаев урамĕсем.
2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 217 çын, çав шутра 107 арçын, 110 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.

==Тавралăхĕ==

==Кун-çулĕ==
1917 çулчен Хусан кĕпернинчи Теччĕ уесĕн Аслă Таяпа вулăсне кĕнĕ.

== Вуламалли ==
==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}
==Каçăсем==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/б.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180426144326/http://zakupki.cap.ru/kladr/book/%D0%B1.htm |date=2018-04-26 }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=214 Н.О. Воропаева, З.А. Трифонова. Чăваш энциклопедийĕ]{{Ĕçлемен каçă|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
{{Капăрлатмалла}}
{{Chuvash-geo-stub}}
{{Елчĕк районĕ}}	
[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>ph6e88x6oz4tjbx2pvna1umb3dcexa7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Аслă Шăхаль</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19191</id>
    <revision>
      <id>841985</id>
      <parentid>800403</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841985</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3719" sha1="drjwe1lj19rpx5c4v4c9k7lnk2on8dl" xml:space="preserve">{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк = Аслă Шăхаль
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
 |lat_deg =55.163459 
 |lon_deg =47.818614 
 |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
 |CoordScale = 
 |ЯндексКартти = 
 |регион карттин пысăкăшĕ = 
 |район карттин пысăкăшĕ = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх = Курнавăш ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра = Курнавăш ял тăрăхĕ{{!}} Курнавăш 
 |пуçлăх = 
|никĕсленĕ вăхăт = 
 |пĕрремĕш асăну = 
 |малтанхи ятсем = Чюрина в степи при речке Малой Буле, Чураяль, Чурина
 |статус = 
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
 |пурăнан халăх = 256&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D# 2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
 |халăх çыравĕн çулĕ = 2010
 |йышлăх = 
 |агломераци = 
 |наци йышĕ = чăвашсем
 |конфесси йышĕ = 
 |этнохороним = 
 |вăхăт тăрăхĕ =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ = 429384
 |почтă индексĕсем = 
 |телефон кочĕ = 83549
 |автомобиль кочĕ = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор = 97255830006
 |категори Commons-ра = 
 |сайт = 
 }}

'''Аслă Шăхаль''' ({{lang-ru|Новое Чурино}}) — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районĕнчи]] [[ял]].

==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 256 çын, çав шутра 120 арçын, 136 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.

Тухăç, Анăç, Çамрăксен, Кĕпер, Юханшыв, Çурçĕр, Тĕп, Кăнтăр урамсем.
 
==Тавралăхĕ==

==Кун-çулĕ==
1917 çулчен Хусан кĕпернинчи 

==Вуламалли==

==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}
==Каçăсем==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/н.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171016014230/http://zakupki.cap.ru/kladr/book/%D0%BD.htm |date=2017-10-16 }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=1416 С.И. Выйкин, М.М. Трифонова. Чăваш энциклопедийĕ]{{Ĕçлемен каçă|date=August 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
{{Капăрлатмалла}}
{{Chuvash-geo-stub}}
{{Елчĕк районĕ}}	
[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>drjwe1lj19rpx5c4v4c9k7lnk2on8dl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Атĕкпуç</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19192</id>
    <revision>
      <id>841966</id>
      <parentid>800405</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841966</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3786" sha1="bu7gfwfqg5dtd034lw703n9yq93p5wz" xml:space="preserve">{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк = Атĕкпуç
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
 |lat_deg =54.989723 
 |lon_deg =47.998000 
 |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
 |CoordScale = 
 |ЯндексКартти = 
 |регион карттин пысăкăшĕ = 
 |район карттин пысăкăшĕ = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх = Лаш Таяпа ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра = Лаш Таяпа ял тăрăхĕ{{!}} Лаш Таяпа 
 |пуçлăх = 
|никĕсленĕ вăхăт = 
 |пĕрремĕш асăну = 
 |малтанхи ятсем = Одиково, Красный Восток
 |статус = 
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
 |пурăнан халăх = 17&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D# 2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
 |халăх çыравĕн çулĕ = 2010
 |йышлăх = 
 |агломераци = 
 |наци йышĕ = чăвашсем
 |конфесси йышĕ = 
 |этнохороним = 
 |вăхăт тăрăхĕ =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ = 429393
 |почтă индексĕсем = 
 |телефон кочĕ = 83549
 |автомобиль кочĕ = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор = 97255820001
 |категори Commons-ра = 
 |сайт = 
 }}

'''Атĕкпуç''' ({{lang-ru|Адиково}}) — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районĕнчи]] [[ял]].

==Тавралăхĕ==
{{Çырмалла}}
==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 17 çын, çав шутра 8 арçын, 9 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.
==Кун-çулĕ==
[[1910]]-[[1911|11]]-мĕш çулсенче никĕсленĕ.
1917-мĕш çулччен Чĕмпĕр кĕпернинчи [[Пăва уесĕ|Пăва уесĕн]] Тимпаел вулăсне кĕнĕ.
{{Çырмалла}}
==Вуламалли==
{{Çырмалла}}
==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}
==Каçăсем==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/а.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем]{{Ĕçлемен каçă|date=August 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=104 Н.О. Воропаева, З.А. Трифонова. Чăваш энциклопедийĕ]{{Ĕçлемен каçă|date=August 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
{{Капăрлатмалла}}
{{Chuvash-geo-stub}}
{{Елчĕк районĕ}}	
[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]


[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>bu7gfwfqg5dtd034lw703n9yq93p5wz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Кĕçĕн Патреккел</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19194</id>
    <revision>
      <id>841937</id>
      <parentid>800420</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841937</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3603" sha1="6462lsltz76zihym1v9ia3zryq6o9ru" xml:space="preserve">{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк = Кĕçĕн Патреккел
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
 |lat_deg =55.250538 
 |lon_deg =47.989049 
 |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
 |CoordScale = 
 |ЯндексКартти = 
 |регион карттин пысăкăшĕ = 
 |район карттин пысăкăшĕ = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх = Кĕçĕн Таяпа ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра = Кĕçĕн Таяпа ял тăрăхĕ{{!}} Кĕçĕн Таяпа 
 |пуçлăх = 
|никĕсленĕ вăхăт = 1928
 |пĕрремĕш асăну = 
 |малтанхи ятсем = 
 |статус = 
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
 |пурăнан халăх = 20&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D# 2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
 |халăх çыравĕн çулĕ = 2010
 |йышлăх = 
 |агломераци = 
 |наци йышĕ = чăвашсем
 |конфесси йышĕ = 
 |этнохороним = 
 |вăхăт тăрăхĕ =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ = 429387
 |почтă индексĕсем = 
 |телефон кочĕ = 83549
 |автомобиль кочĕ = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор = 97255825002
 |категори Commons-ра = 
 |сайт = 
 }}

'''Кĕçĕн Патреккел''' ({{lang-ru|Малое Байдеряково}}) — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районĕнчи]] [[ял]].

==Тавралăхĕ==
{{Çырмалла}}
==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 20 çын, çав шутра 10 арçын, 10 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.
==Кун-çулĕ==

{{Çырмалла}}
==Вуламалли==
{{Çырмалла}}
==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}
==Каçăсем==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/м.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем]{{Ĕçлемен каçă|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=1144 В.Ф. Питернова, З.А. Трифонова. Чăваш энциклопедийĕ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200928032102/http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http%3A%2F%2Fenc.cap.ru%2F%3Ft%3Dworld&amp;lnk=1144 |date=2020-09-28 }}
{{Капăрлатмалла}}
{{Chuvash-geo-stub}}
{{Елчĕк районĕ}}	
[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>6462lsltz76zihym1v9ia3zryq6o9ru</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Каркалар</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19195</id>
    <revision>
      <id>841984</id>
      <parentid>800425</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841984</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3871" sha1="mprk5s1xzp5yuao5tegjs32f680fcja" xml:space="preserve">{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк = Каркалар
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
 |lat_deg =55.284097 
 |lon_deg =47.994457 
 |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
 |CoordScale = 
 |ЯндексКартти = 
 |регион карттин пысăкăшĕ = 
 |район карттин пысăкăшĕ = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх = Кĕçĕн Таяпа ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра = Кĕçĕн Таяпа ял тăрăхĕ{{!}} Кĕçĕн Таяпа 
 |пуçлăх = 
|никĕсленĕ вăхăт = XVII-мĕш ĕмĕр
 |пĕрремĕш асăну = 
 |малтанхи ятсем = Чувашская Каргала, Новая Таяба, Каргала (Тояба).
 |статус = 
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
 |пурăнан халăх = 103&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D# 2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
 |халăх çыравĕн çулĕ = 2010
 |йышлăх = 
 |агломераци = 
 |наци йышĕ = чăвашсем
 |конфесси йышĕ = 
 |этнохороним = 
 |вăхăт тăрăхĕ =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ = 429387
 |почтă индексĕсем = 
 |телефон кочĕ = 83549
 |автомобиль кочĕ = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор = 97255825004
 |категори Commons-ра = 
 |сайт = 
 }}

'''Каркалар''' ({{lang-ru|Новопоселенная Таяба}}) — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районĕнчи]] [[ял]].


==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
Малти кас, Аслă урам, Тимĕрç касси, Кайри кас урамĕсем.
2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 103 çын, çав шутра 49 арçын, 54 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.

==Тавралăхĕ==

==Кун-çулĕ==
1917 çулчен Хусан кĕпернинчи Теччĕ уесĕн Аслă Таяпа вулăсне кĕнĕ.

==Вуламалли==

==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}
==Каçăсем==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/н.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171016014230/http://zakupki.cap.ru/kladr/book/%D0%BD.htm |date=2017-10-16 }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=1426 С.И. Выйкин, М.М. Трифонова. Чăваш энциклопедийĕ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200928011440/http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http%3A%2F%2Fenc.cap.ru%2F%3Ft%3Dworld&amp;lnk=1426 |date=2020-09-28 }}
{{Капăрлатмалла}}
{{Chuvash-geo-stub}}
{{Елчĕк районĕ}}	
[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>mprk5s1xzp5yuao5tegjs32f680fcja</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Кушкă</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19196</id>
    <revision>
      <id>841958</id>
      <parentid>800433</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841958</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3672" sha1="gorhtwsb67qa0indd2gsr9fdcizir6m" xml:space="preserve">{{Пĕлтерĕшсем|Кушкă (пĕлтерĕшсем)}}
{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк = Кушкă
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
 |lat_deg =55.071695 
 |lon_deg =47.856078 
 |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
 |CoordScale = 
 |ЯндексКартти = 
 |регион карттин пысăкăшĕ = 
 |район карттин пысăкăшĕ = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх = Аслă Пăла Тимеш ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра = Аслă Пăла Тимеш ял тăрăхĕ{{!}} Аслă Пăла Тимеш 
 |пуçлăх = 
|никĕсленĕ вăхăт = 
 |пĕрремĕш асăну = 
 |малтанхи ятсем = 
 |статус = 
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
 |пурăнан халăх = 622&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D# 2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
 |халăх çыравĕн çулĕ = 2010
 |йышлăх = 
 |агломераци = 
 |наци йышĕ = чăвашсем
 |конфесси йышĕ = 
 |этнохороним = 
 |вăхăт тăрăхĕ =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ = 429391
 |почтă индексĕсем = 
 |телефон кочĕ = 83549
 |автомобиль кочĕ = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор = 97255845005
 |категори Commons-ра = 
 |сайт = 
 }}

'''Кушкă''' ({{lang-ru|Кошки-Куликеево}}) — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районĕнчи]] [[ял]].

==Тавралăхĕ==
{{Çырмалла}}
==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 622 çын, çав шутра 286 арçын, 336 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.
==Кун-çулĕ==

{{Çырмалла}}
==Вуламалли==
{{Çырмалла}}
==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}
==Каçăсем==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/к.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160827185919/http://zakupki.cap.ru/kladr/book/%D0%BA.htm |date=2016-08-27 }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=903 В.Ф. Питернова, У.В. Юманова. Чăваш энциклопедийĕ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210416202751/http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http%3A%2F%2Fenc.cap.ru%2F%3Ft%3Dworld&amp;lnk=903 |date=2021-04-16 }}
{{Капăрлатмалла}}
{{Chuvash-geo-stub}}
{{Елчĕк районĕ}}	
[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>gorhtwsb67qa0indd2gsr9fdcizir6m</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Çĕнĕ Эйпеç (Елчĕк районĕ)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19198</id>
    <revision>
      <id>841979</id>
      <parentid>800394</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841979</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3735" sha1="kheon724j8zrurt3uxb5tel74yldy0c" xml:space="preserve">{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк = Çĕнĕ Эйпеç
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
 |lat_deg =55.054831 
 |lon_deg =47.962380 
 |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
 |CoordScale = 
 |ЯндексКартти = 
 |регион карттин пысăкăшĕ = 
 |район карттин пысăкăшĕ = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх = Лаç Таяпа ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра = Лаç Таяпа ял тăрăхĕ{{!}} Лаç Таяпа 
 |пуçлăх = 
|никĕсленĕ вăхăт = 1864
 |пĕрремĕш асăну = 
 |малтанхи ятсем = 
 |статус = 
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
 |пурăнан халăх = 274&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D# 2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
 |халăх çыравĕн çулĕ = 2010
 |йышлăх = 
 |агломераци = 
 |наци йышĕ = чăвашсем
 |конфесси йышĕ = 
 |этнохороним = 
 |вăхăт тăрăхĕ =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ = 429393
 |почтă индексĕсем = 
 |телефон кочĕ = 83549
 |автомобиль кочĕ = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор = 97255820003
 |категори Commons-ра = 
 |сайт = 
 }}

'''Çĕнĕ Эйпеç''' ({{lang-ru|Новое Андиберево}}) — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районĕнчи]] [[ял]].

==Тавралăхĕ==
{{Çырмалла}}
==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 274 çын, çав шутра 136 арçын, 138 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.

==Кун-çулĕ==
1917 çулчен Хусан кĕпернинчи 
==Паллă çынсем==
*[[Мустаев Олег Николаевич]] ([[1965]] çур.) — тележурналист.

==Вуламалли==

==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}
==Каçăсем==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/н.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171016014230/http://zakupki.cap.ru/kladr/book/%D0%BD.htm |date=2017-10-16 }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=1364 В.Ф. Питернова, З.А. Трифонова. Чăваш энциклопедийĕ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201125111415/http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http%3A%2F%2Fenc.cap.ru%2F%3Ft%3Dworld&amp;lnk=1364 |date=2020-11-25 }}

{{Капăрлатмалла}}
{{stub}}
{{Елчĕк районĕ}}

[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>kheon724j8zrurt3uxb5tel74yldy0c</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Тип Тимеш</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19204</id>
    <revision>
      <id>841947</id>
      <parentid>800840</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841947</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3609" sha1="m2ape0l8haqdd4gnd69imnikzeqznrt" xml:space="preserve">{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк = Тип Тимеш
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
 |lat_deg = 55.183131 
 |lon_deg = 47.905461 
 |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
 |CoordScale = 
 |ЯндексКартти = 
 |регион карттин пысăкăшĕ = 
 |район карттин пысăкăшĕ = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ{{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх = Тăрăм ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра = Тăрăм ял тăрăхĕ{{!}}Тăрăм 
 |пуçлăх = 
 |никĕсленĕ вăхăт = 
 |пĕрремĕш асăну = 
 |малтанхи ятсем = 
 |статус = 
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
 |пурăнан халăх = 209&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D# 2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
 |халăх çыравĕн çулĕ = 2010
 |йышлăх = 
 |агломераци = 
 |наци йышĕ = чăвашсем
 |конфесси йышĕ = 
 |этнохороним = 
 |вăхăт тăрăхĕ = [[UTC+4]]
 |почтă индексĕ = 429383
 |почтă индексĕсем = 
 |телефон кочĕ = 83549
 |автомобиль кочĕ = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор = 97255835003
 |категори Commons-ра = 
 |сайт = 
 }}

'''Тип Тимеш''' ({{lang-ru|Малая Ерыкла}}) — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районĕнчи]] [[ял]].

== Халăх йышĕ, ял тытăмĕ ==
Ешӗл, Михайловсен, Çамрăксен, Çырма, Сад, Тип, тĕп урамсем.
2010-мĕш çyлхи çыравпа ялта 209 çын, 100% [[Чӑвашсем|чăвашсем]], çaв шутра 93 apçын, 116 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.

== Кун-çyлĕ ==
1917 çyлчен Хусан кĕпернинчи [[Теччĕ уесĕ]]н вулăсне кĕнĕ.

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Kaçăсем ==
* [http://zakupki.cap.ru/kladr/book/м.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем] {{Ĕçлемен каçă|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=1129 В.Ф. Питернова, З.А. Трифонова. Чăваш энциклопедийĕ] {{Ĕçлемен каçă|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
{{Капăрлатмалла}}
{{Chuvash-geo-stub}}
{{Елчĕк районĕ}}	

[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>m2ape0l8haqdd4gnd69imnikzeqznrt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Хăвăлçырма</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19206</id>
    <revision>
      <id>841989</id>
      <parentid>800475</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841989</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8573" sha1="7vrme06qaarm36337lk031z1anilgg9" xml:space="preserve">{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк = Хăвăл Çырма
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
 |lat_deg =55.264983 
 |lon_deg =47.822968 
 |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
 |CoordScale = 
 |ЯндексКартти = 
 |регион карттин пысăкăшĕ = 
 |район карттин пысăкăшĕ = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх = Çирĕклĕ Шăхаль ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра = Çирĕклĕ Шăхаль ял тăрăхĕ{{!}} Çирĕклĕ Шăхаль 
 |пуçлăх = 
|никĕсленĕ вăхăт = 
 |пĕрремĕш асăну = 
 |малтанхи ятсем = Кушелга, Андреева тож
 |статус = 
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
 |пурăнан халăх = 417&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D# 2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
 |халăх çыравĕн çулĕ = 2010
 |йышлăх = 
 |агломераци = 
 |наци йышĕ = чăвашсем, вырăссем
 |конфесси йышĕ = 
 |этнохороним = 
 |вăхăт тăрăхĕ =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ = 429395
 |почтă индексĕсем = 
 |телефон кочĕ = 83549
 |автомобиль кочĕ = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор = 97255817001
 |категори Commons-ра = 
 |сайт = 
 }}


'''Хăвăлçырма''' ({{lang-ru|Кушелга}}, {{lang-tt|Эндри&lt;ref&gt;Чăвашла пулсан ăна &quot;Энтри&quot; пек çырмаллаччĕ ĕнтĕ.&lt;/ref&gt;}}), — [[Чăваш Ен|Чăваш Республикин]] [[Елчĕк районĕ]]нчи [[ял]]. 

==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
Калинин, Улăх, Çамрăксен, Кӳлĕ, Тĕп, Шкул урамĕсем. Тепĕр тĕлте урамсен йышне ак çапла палартнă: Тĕп урам, Кив кас урамĕ, Калинин, Турчка, Улăх, Кÿлĕ тата Çамрăксен урамĕсем.
2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 417 çын, çав шутра 191 арçын, 226 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.

==Тавралăхĕ==
[[Кĕтне|Кĕтнене]] юхса кĕрекен çырма (''Пушçырма'') хĕрринче вырнаçнă. Асăннă çырман пуçламăшĕнче [[Кӳлпуç]] ялĕ ларать.
==Кун-çулĕ==
Ак çакăн пек çырни пур&lt;ref&gt;Браславский Л. Ю. [http://сувары.рф/ru/content/islam-v-chuvashii Ислам в Чуашии.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201023235006/https://xn--80ad7bbk5c.xn--p1ai/ru/content/islam-v-chuvashii |date=2020-10-23 }} Чебоксары: изд. «Чувашия», 1997. — 160 с., илл.&lt;/ref&gt;:
{{Цитата пуçламăшĕ}}
{{oq|ru|Деревня Кушелга (Тетюшского уезда, ныне Яльчикского района) входила в приход села Ново-Тинчурино. С основания название деревни было «Кушелга» от татарского «кушлытка», что означает «дуплистое укромное место». Второе название деревни чисто чувашское «Хавал Çирма» — кустарный овраг и третье название Эндри — Андреевка. По преданию, некий чуваш Андрей с другими крестьянами из деревни Цивильского уезда «Хавал Сырма» переселся в Тетюшский уезд, и татарская деревня стала чувашской, хотя жители утверждают, они исконно были чувашами. В деревне по просьбе жителей в 1883 г. была открыта Братская школа, преподавал в ней учитель из старокрещенных татар Петр Платонов. Учил он детей на татарском языке, за что школа была закрыта и учитель выслан из деревни. В 1884 г. чебоксарский епископ Кирилл своим распоряжением открыл школу, назначив Л. Лаптева, знающего чувашский язык, преподавателем. Совет Братства св. Гурия выделил 50 руб. в год на содержание школы }}
{{Цитата вĕçĕ}}
Çакăнта çырни чăнлăхпа мĕн таран килĕшсе тăнине е тăманнине халиччен никамах та тишкермен пулмалла. Сăмахаран, тутар сăмахсарĕсенче &quot;кушлытка&quot; текен сăмах курăнмасть. Анчах та &quot;куыш&quot; текен [[сăмах]] пур&lt;ref&gt;[http://tatpoisk.net/dict/ Татарско-русский и русско-татарский словари онлайн.]&lt;/ref&gt;. Вăл &quot;хăвăл&quot; тенине пĕлтерет. &quot;Елга&quot; — юханшыв, çырма. Çапла вара, [[ял|ялăн]] [[чăваш чĕлхи|чăвашла]] тата [[вырăс чĕлхи|вырăсла]] [[ят|ячĕсем]] пĕр ăнлавах пĕлтернĕ пек пулса тухать.  Куыш+Елга &gt; Кушелга = Хăвăлçырма. [[Тутар чĕлхи|тутарла]] ят çеç (''Эндри'')  пачах урăхла пĕлтерĕшлĕ.

[[Шкул]] мĕнле уçăлни пирки те тепĕр тĕлте пачах урăхла каланă&lt;ref&gt;[http://www.kushelg-yaltch.edu21.cap.ru/?t=publ&amp;eduid=4619&amp;publ=283034 Публичный доклад директора школы.]&lt;/ref&gt;:
{{Цитата пуçламăшĕ}}
{{oq|ru|В деревне Кушелга в 1894 году была открыта школа братства святого Гурия (по архивным данным из фонда ЦБА Татарской АССР, фонд 160, опись 1, дело 1641, лист180). Обучалось 17 мальчиков. Их учил выпускник Казанской классной семинарии Иван Соловьев.}}
{{Цитата вĕçĕ}}

1917 çулчен [[Хусан кĕперни|Хусан кĕпернин]] Теччĕ уесĕн Аслă Таяпа вулăсне кĕнĕ.

==Вуламалли==
Галкина, Олеся. [http://hypar.ru/cv/havalcyrma-ketne-ytarenchi-yal Хăвăлçырма: Кĕтне ытарĕнчи ял.] — &quot;Хыпар&quot; хаçат, 29, Maй, 2014. 
== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}
==Каçăсем==
* [https://ok.ru/kuchelga ХĂВĂЛÇЫРМА(КУШЕЛГА)-ХИТРЕ ЯЛ.]
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/к.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160827185919/http://zakupki.cap.ru/kladr/book/%D0%BA.htm |date=2016-08-27 }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=1032 В.Ф. Питернова, У.В. Юманова. Чăваш энциклопедийĕ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210416212631/http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http%3A%2F%2Fenc.cap.ru%2F%3Ft%3Dworld&amp;lnk=1032 |date=2021-04-16 }}

{{Капăрлатмалла}}
{{stub}}
{{Елчĕк районĕ}}

[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>7vrme06qaarm36337lk031z1anilgg9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Яманчурел</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19209</id>
    <revision>
      <id>841977</id>
      <parentid>800485</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841977</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3964" sha1="fc7m9plc7anxlvxz2z11uqhx70enxwv" xml:space="preserve">{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк = Яманчурел
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
 |lat_deg =54.970267 
 |lon_deg =47.963158 
 |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
 |CoordScale = 
 |ЯндексКартти = 
 |регион карттин пысăкăшĕ = 
 |район карттин пысăкăшĕ = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх = Лаш Таяпа ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра = Лаш Таяпа ял тăрăхĕ{{!}} Лаш Таяпа 
 |пуçлăх = 
|никĕсленĕ вăхăт = 
 |пĕрремĕш асăну = 
 |малтанхи ятсем = Еманчурова
 |статус = 
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
 |пурăнан халăх = 543&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D# 2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
 |халăх çыравĕн çулĕ = 2010
 |йышлăх = 
 |агломераци = 
 |наци йышĕ = чăвашсем
 |конфесси йышĕ = 
 |этнохороним = 
 |вăхăт тăрăхĕ =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ = 429393
 |почтă индексĕсем = 
 |телефон кочĕ = 83549
 |автомобиль кочĕ = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор = 97255820007
 |категори Commons-ра = 
 |сайт = 
 }}

'''Яманчурел''', — [[Чăваш Ен|Чăваш Республикин]] [[Елчĕк районĕ]]нчи [[ял]]. 

==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
Пульница, Вăрман, Арман, Туçи, Çырма, Тĕп, Шкул, Сортлав урамĕсем.
2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 543 çын, çав шутра 273 арçын, 270 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.
==Тавралăхĕ==

== Паллă ентешсем ==
* [[Андреев Владимир Васильевич]] - чăваш спортсменĕ, çăмăл атлет, Сиднейри [[Олимп вăййисем|Олимп вăййисен]] бронза призёрĕ.

==Кун-çулĕ==
1917 çулчен Чемпĕр кĕпернинчи Пăва уесĕн Тимпай вулăсне кĕнĕ.

==Вуламалли==

==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}
==Каçăсем==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/я.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180129004647/http://zakupki.cap.ru/kladr/book/%D1%8F.htm |date=2018-01-29 }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=2066 С.И. Выйкин, З.А. Трифонова. Чăваш энциклопедийĕ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200928030653/http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http%3A%2F%2Fenc.cap.ru%2F%3Ft%3Dworld&amp;lnk=2066 |date=2020-09-28 }}
{{Капăрлатмалла}}
{{Chuvash-geo-stub}}
{{Елчĕк районĕ}}	
[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>fc7m9plc7anxlvxz2z11uqhx70enxwv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Элпуç</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19210</id>
    <revision>
      <id>841931</id>
      <parentid>800483</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841931</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3409" sha1="ap3m7mloc1tutcjzozsjhqzn1fjjg1r" xml:space="preserve">{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк = Элпуç
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
 |lat_deg = 55.226222
 |lon_deg =  47.743623
 |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
 |CoordScale = 
 |ЯндексКартти = 
 |регион карттин пысăкăшĕ = 
 |район карттин пысăкăшĕ = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх = Çирĕклĕ Шăхаль ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра = Çирĕклĕ Шăхаль ял тăрăхĕ{{!}} Çирĕклĕ Шăхаль 
 |пуçлăх = 
 |никĕсленĕ вăхăт = 
 |пĕрремĕш асăну = 
 |малтанхи ятсем = Емметева; Метева; Еметева; Алибоси, Эмметева 
 |статус = 
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
 |пурăнан халăх = 145&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D# 2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
 |халăх çыравĕн çулĕ = 2010
 |йышлăх = 
 |агломераци = 
 |наци йышĕ = чăвашсем
 |конфесси йышĕ = 
 |этнохороним = 
 |вăхăт тăрăхĕ =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ = 429396
 |почтă индексĕсем = 
 |телефон кочĕ = 83549
 |автомобиль кочĕ = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор = 97255815007
 |категори Commons-ра = 
 |сайт = 
 }}

'''Элпуç''' ({{lang-ru|Эмметево}}) — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районĕнчи]] [[ял]].

==Тавралăхĕ==
{{Çырмалла}}

==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 145 çын, çав шутра 64 арçын, 81 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.

==Кун-çулĕ==
{{Çырмалла}}

==Вуламалли==
{{Çырмалла}}

==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}

==Каçăсем==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/э.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем]{{Ĕçлемен каçă|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=2012 С.И. Выйкин, Н.С. Яковлева. Чăваш энциклопедийĕ]

{{Chuvash-geo-stub}}
{{Елчĕк районĕ}}	
[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>ap3m7mloc1tutcjzozsjhqzn1fjjg1r</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Элекçей Тимеш</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19211</id>
    <revision>
      <id>841953</id>
      <parentid>800482</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841953</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4698" sha1="dd6v44uc196pwmyzq1iweknrde4be3s" xml:space="preserve">{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк = Элекçей Тимеш
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
 |lat_deg =55.118019 
 |lon_deg =48.050616 
 |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
 |CoordScale = 
 |ЯндексКартти = 
 |регион карттин пысăкăшĕ = 
 |район карттин пысăкăшĕ = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх = Елчĕк ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра = Елчĕк ял тăрăхĕ{{!}} Елчĕк 
 |пуçлăх = 
|никĕсленĕ вăхăт = 
 |пĕрремĕш асăну = 
 |малтанхи ятсем = Апанасова (Тимяши, Алексей-ял).
 |статус = 
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
 |пурăнан халăх = 356&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D# 2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
 |халăх çыравĕн çулĕ = 2010
 |йышлăх = 
 |агломераци = 
 |наци йышĕ = чăвашсем
 |конфесси йышĕ = 
 |этнохороним = 
 |вăхăт тăрăхĕ =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ = 429381
 |почтă индексĕсем = 
 |телефон кочĕ = 83549
 |автомобиль кочĕ = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор = 97255840002
 |категори Commons-ра = 
 |сайт = 
 }}

'''Элекçей Тимеш''' ({{lang-ru|Апанасово-Темяши}}) — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районĕнчи]] [[ял]].

==Тавралăхĕ==
{{Çырмалла}}
==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 356 çын, çав шутра 178 арçын, 178 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.

Тухăç, Завод, Çамрăксен, Çыран хĕрри, Çĕнĕ, Тĕп урамсем.

==Тавралăхĕ==

==Кун-çулĕ==
1917 çулчен Хусан кĕпернинчи Теччĕ уесне кĕнĕ.

== Паллă çынсем ==
* [[Анисимов Василий Анисимович]] (Чăн ячĕ ''Василий Онисимович Афанасьев'', [[1878]]-[[1938]]), — Раççейри тата тĕнчери [[социализм]] юхăмĕн ĕçлевçи, [[II Патшалăх Думи]]н ([[1907]]) депутачĕ; П.О.Афанасьев шăллĕ.
* [[Афанасьев Пётр Онисимович]] ([[1874]]-[[1944]]), —  ăславçă-педагог, педагогикăри сасăллă-аналитикăлла меслете никĕслекенĕ.
* Типшĕм Сашшук, чăваш эстрада артисчĕ.

== Вуламалли ==
==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* [http://www.playcast.ru/view/2259481/98a3cf670d93cadc87758308bb2175c170c98fc9pl Плейкаст «&quot;Элекçей Тимеш хĕрĕ – Тутиел кинĕ&quot; Алина Тайпи»] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190309065428/http://www.playcast.ru/view/2259481/98a3cf670d93cadc87758308bb2175c170c98fc9pl |date=2019-03-09 }}
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/а.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем]{{Ĕçлемен каçă|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=305 Н.О. Воропаева, З.А. Трифонова. Чăваш энциклопедийĕ]{{Ĕçлемен каçă|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}

{{Chuvash-geo-stub}}
{{Елчĕк районĕ}}

[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>dd6v44uc196pwmyzq1iweknrde4be3s</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Аслă Пăла Тимеш</title>
    <ns>0</ns>
    <id>20023</id>
    <revision>
      <id>841961</id>
      <parentid>800401</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841961</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4004" sha1="dxldwusr6lglvkl9elfwqh1vsrqx8ff" xml:space="preserve">{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк = Аслă Пăла Тимеш
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
 |lat_deg =55.088732 
 |lon_deg =47.858310 
 |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
 |CoordScale = 
 |ЯндексКартти = 
 |регион карттин пысăкăшĕ = 
 |район карттин пысăкăшĕ = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх = Аслă Пăла Тимеш ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра = Аслă Пăла Тимеш ял тăрăхĕ{{!}} Аслă Пăла Тимеш 
 |пуçлăх = 
|никĕсленĕ вăхăт = XVII-мĕш ĕмĕр
 |пĕрремĕш асăну = 
 |малтанхи ятсем = Починок, что вышли из деревни Янтиковы и поселились на Большой Буле; Янтиковы починок
 |статус = 
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
 |пурăнан халăх = 672&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D# 2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
 |халăх çыравĕн çулĕ = 2010
 |йышлăх = 
 |агломераци = 
 |наци йышĕ = чăвашсем
 |конфесси йышĕ = 
 |этнохороним = 
 |вăхăт тăрăхĕ =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ = 429391
 |почтă индексĕсем = 
 |телефон кочĕ = 83549
 |автомобиль кочĕ = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор = 97255845001
 |категори Commons-ра = 
 |сайт = 
 }}

'''Аслă Пăла Тимеш''' ({{lang-ru|Янтиково}}) — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районĕнчи]] [[ял]].
[[Елчĕк]]рен 22 çухрăмра, Пăла юханшывĕ хĕрринче çухрăмра.
==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 672 çын, çав шутра 317 арçын, 355 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.

== Паллă çыннисем ==
*[[Алюнов Гавриил Фёдорович]] ([[1876]]-[[1921]]), — политикăпа пĕрлĕхлĕх ĕçлевçи, [[Пĕтĕм Раççейри учредительсен пухăвĕ]]н пайташĕ.

==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}
==Каçăсем==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/я.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180129004647/http://zakupki.cap.ru/kladr/book/%D1%8F.htm |date=2018-01-29 }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=2122 С.И. Выйкин, З.А. Трифонова. Чăваш энциклопедийĕ]{{Ĕçлемен каçă|date=August 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}

* [[Аслă Пăла Тимĕш ял тăрăхĕ]];

{{Капăрлатмалла}}
{{stub}}
{{Елчĕк районĕ}}
[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>dxldwusr6lglvkl9elfwqh1vsrqx8ff</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Елчĕк (Елчĕк районĕ)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>20066</id>
    <revision>
      <id>841956</id>
      <parentid>800415</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841956</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8245" sha1="ch175ks4rc0hxd2w9ukc3xwl2fst7ac" xml:space="preserve">{{Пĕлтерĕшсем|Елчĕк}}
{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк = Елчĕк
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
 |lat_deg =55.161777 
 |lon_deg =48.018001 
 |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
 |CoordScale = 
 |ЯндексКартти = 
 |регион карттин пысăкăшĕ = 
 |район карттин пысăкăшĕ = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх = Елчĕк ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра = Елчĕк ял тăрăхĕ{{!}} Елчĕк 
 |пуçлăх = 
|никĕсленĕ вăхăт = 1639
 |пĕрремĕш асăну = 
 |малтанхи ятсем = Малые Ялчики на диком поле, Ялчики Малые, Малых Яльчиков, Малыя Яльчики
 |статус = Ял
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
 |пурăнан халăх = 2544&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D# 2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
 |халăх çыравĕн çулĕ = 2010
 |йышлăх = 
 |агломераци = 
 |наци йышĕ = чăвашсем
  |конфесси йышĕ           = православилле христиансем
  |этнохороним             = елчĕксем
 |вăхăт тăрăхĕ             =
 |почтă индексĕ            = 429380 
 |почтă индексĕсем         = 
 |телефон кочĕ             = 83249
 |автомобиль кочĕ          = 
 |цифрăллă идентификатор   = 97 255 840 001
 |категори Commons-ра      = 
 |сайт                     = http://gov.cap.ru/main.asp?govid=541 
}}
'''Елчĕк''', '''Jelcĕk''' — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районĕн]] тĕпĕ. [[Шупашкар]]тан 140 çухрăмра, Канашран 65 çухрăмра, [[Таяпа (юханшыв)|Таяпа]] çырми [[Кĕçĕн Пăла]] шывне юхса кĕнĕ тĕлте вырнаçнă.

== Тавралăхĕ ==
[[Вăрман]]сăр та уй-хирлĕ, хура тăпраллă [[вырăн]]. Çывăхра [[Аслă Елчĕк]], [[Ĕнел]], [[Тускел]], [[Акчел]] тата ытти ялсем вырнаçнă.
==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 2544 çын, çав шутра 1225 арçын, 1319 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.

== Кунçулĕ ==
Чылай вăхăт Кĕçĕн Елчĕк ятпа çÿренĕ.

== Елчĕк гербĕ пирки ==
Елчĕк районĕн [[Елчĕк ен (хаçат)|&quot;Колхоз ялавĕ&quot; хаçачĕн]] [[1994]]-мĕш çулхи раштавăн (декабрĕн) 13-мĕшĕнчи номерĕнче пĕчĕк [[статья]] пичетленсе тухнă. Унăн [[Ят|ячĕ]] — &quot;Елчĕкĕн те герб пулмалла&quot;. Çав статьяра палăртнă сĕнÿпе пĕрлех Елчĕк [[ял|ялĕн]] [[Герб|гербĕн]] проекчĕ те пур. [[Хулкан]] çинче  [[Пăла (юханшыв)|Пăла]], [[Кĕçĕн Пăла]], [[Таяпа (юханшыв)|Таяпа]] шывĕсем еплерех пĕрлешнин схеми ([[план|планĕ]]). Тивĕçлĕ вырăнта — уйрăм пÿрт [[ÿкерчĕк]]ĕ, вăл Елчĕк ялне [[символ|символла]] майпа палăртать. Асăннă [[проект]]а пурнăçа кĕртсе герб туса хуман. Ытти проектсем пулнă-и, пулман-и — ку паллă мар. 
Хальхи вăхăтра Елчĕк [[Ял|ялĕн]] ятарлă гербĕ çук. [[Район|Районăн]] — пур. Анчах та вăл пĕр харăсах район центрĕн те гербĕ пулнине ятарласа палăртман.&lt;ref&gt;[http://geraldika.ru/symbols/22562 Герб Яльчикского района]&lt;/ref&gt;

== Паллă ентешсем ==
* [[Беляев Александр Филиппович]] (15.08.1908 — 11.12.1943) — [[Совет Союзĕн Паттăрĕ]].
* [[Иванов Николай Петрович]] (1904-1959) — [[Совет Союзĕн Паттăрĕ]].
* [[Сергеева Юлия Сергеевна]] ([[1900]]-[[1949]]) — чăвашран тухнă малтанхи хĕрарăм тухтăрсенчен пĕри.&lt;ref&gt;[http://enc.cap.ru/?t=prsn&amp;lnk=4216 Чувашская энциклопедия. СЕРГЕЕВА Юлия Сергеевна]&lt;/ref&gt;
* [[Сергеева Евдокия Сергеевна]] ([[1907]]-[[1979]]) — чăвашран тухнă малтанхи хĕрарăм тухтăрсенчен пĕри.&lt;ref&gt;[http://enc.cap.ru/?t=prsn&amp;lnk=4217 Чувашская энциклопедия. СЕРГЕЕВА Евдокия Сергеевна]&lt;/ref&gt;
* [[Анкинович Екатерина Александровна]] (1911-1991), [[Геологи|кеолоки]]-минералоки ăслăлăхĕсен тухтăрĕ, профессор.
* [[Филимонов Валерий Николаевич]] — ([[2018]]-мĕш çултанпа Чăваш республикин Патшалăх Канашĕн пуçлăхĕ)&lt;ref&gt;[http://gov.cap.ru/SiteMap.aspx?gov_id=83&amp;id=2309506 ФИЛИМОНОВ Валерий Николаевич  Председатель Государственного Совета Чувашской Республики]&lt;/ref&gt;.
* [[Плющев Юрий Николаевич]] — «Беларусьфильмри» кинооператор&lt;ref&gt;Алексин, Валерий. [https://chuvash.org/blogs/comments/4690.html Кинооператор — тӗлӗнмелле професси.]&lt;/ref&gt;.
* [[Музыкантова Валентина Ивановна]] ([[1948]]) — актриса.
* [[Владимир Владимирович Кудряшёв]] ([[1902]]-[[1944]]) — ÿнерçĕ&lt;ref&gt;И.В. Кудряшёва. [http://enc.cap.ru/?t=prsn&amp;lnk=5840 Владимир Владимирович Кудряшёв]. — электронла чăваш энциклопедири статья (вырăсла).
&lt;/ref&gt;.

== Каçăсем ==
* [http://gov.cap.ru/main.asp?govid=541 Елчĕк ял тăрăхĕ]
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/я.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180129004647/http://zakupki.cap.ru/kladr/book/%D1%8F.htm |date=2018-01-29 }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=1565 С.И. Выйкин, Н.С. Головина. Чăваш энциклопедийĕ]{{Ĕçлемен каçă|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [https://yandex.ru/video/preview/?filmId=15490383800421599991&amp;text=Аслă+Елчĕк+вăтам+шкулĕ&amp;noreask=1&amp;path=wizard&amp;parent-reqid=1573403984116813-534203957171981989100128-man1-3570 Илле Тукташ, &quot;Хĕл илемĕ&quot; Борисов Егор калать]

== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}

{{chuvash-geo-stub}}
{{Елчĕк районĕ}}

[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>ch175ks4rc0hxd2w9ukc3xwl2fst7ac</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Исампаел</title>
    <ns>0</ns>
    <id>20533</id>
    <revision>
      <id>841964</id>
      <parentid>800417</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841964</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3749" sha1="shuwuomnqt9u2ah83h9g932yvq1l7nv" xml:space="preserve">{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк = Исемпел
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
 |lat_deg =55.092004 
 |lon_deg =47.897027 
 |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
 |CoordScale = 
 |ЯндексКартти = 
 |регион карттин пысăкăшĕ = 
 |район карттин пысăкăшĕ = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх = Аслă Пăла Тимеш ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра = Аслă Пăла Тимеш ял тăрăхĕ{{!}} Аслă Пăла Тимеш 
 |пуçлăх = 
|никĕсленĕ вăхăт = 1662 каярах мар
 |пĕрремĕш асăну = 
 |малтанхи ятсем = Изанбаева, Новая Исенбаева, Новая Изембаева, Новое Изанбаево
 |статус = 
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
 |пурăнан халăх = 223&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D# 2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
 |халăх çыравĕн çулĕ = 2010
 |йышлăх = 
 |агломераци = 
 |наци йышĕ = чăвашсем
 |конфесси йышĕ = 
 |этнохороним = 
 |вăхăт тăрăхĕ =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ = 429391
 |почтă индексĕсем = 
 |телефон кочĕ = 83549
 |автомобиль кочĕ = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор = 97255845007
 |категори Commons-ра = 
 |сайт = 
 }}

'''Исемпел''' ({{lang-ru|Новое Изамбаево}}) — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районĕнчи]] [[ял]].

==Тавралăхĕ==
{{Çырмалла}}
==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 223 çын, çав шутра 98 арçын, 125 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.
==Кун-çулĕ==

{{Çырмалла}}
==Вуламалли==
{{Çырмалла}}
==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}
==Каçăсем==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/н.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171016014230/http://zakupki.cap.ru/kladr/book/%D0%BD.htm |date=2017-10-16 }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=653 С.И. Выйкин, З.А. Трифонова. Чăваш энциклопедийĕ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201028050503/http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http%3A%2F%2Fenc.cap.ru%2F%3Ft%3Dworld&amp;lnk=653 |date=2020-10-28 }}
{{Капăрлатмалла}}
{{Chuvash-geo-stub}}
{{Елчĕк районĕ}}	
[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>shuwuomnqt9u2ah83h9g932yvq1l7nv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Çуткӳл (Елчĕк районĕ)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>20534</id>
    <revision>
      <id>841981</id>
      <parentid>800396</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841981</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3716" sha1="8sucv7lj7baeh81sz7fb7vp5l6tqq5b" xml:space="preserve">{{Пĕлтерĕшсем|Çуткӳл (пĕлтерĕшсем)}}
{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк = Çуткӳл
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
 |lat_deg =55.175650 
 |lon_deg =47.736155 
 |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
 |CoordScale = 
 |ЯндексКартти = 
 |регион карттин пысăкăшĕ = 
 |район карттин пысăкăшĕ = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх = Курнавăш ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра = Курнавăш ял тăрăхĕ{{!}} Курнавăш 
 |пуçлăх = 
|никĕсленĕ вăхăт = 
 |пĕрремĕш асăну = 
 |малтанхи ятсем = 
 |статус = 
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
 |пурăнан халăх = 198&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D# 2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
 |халăх çыравĕн çулĕ = 2010
 |йышлăх = 
 |агломераци = 
 |наци йышĕ = чăвашсем
 |конфесси йышĕ = 
 |этнохороним = 
 |вăхăт тăрăхĕ =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ = 429388
 |почтă индексĕсем = 
 |телефон кочĕ = 83549
 |автомобиль кочĕ = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор = 97255830002
 |категори Commons-ра = 
 |сайт = 
 }}

'''Çуткӳл''' ({{lang-ru|Белое Озеро}}) — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районĕнчи]] [[ял]].

==Тавралăхĕ==
{{Çырмалла}}
==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 198 çын, çав шутра 94 арçын, 104 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.

==Кун-çулĕ==
1917 çулчен Хусан кĕпернинчи 

== Паллă çынсем ==
* [[:tt:Серафим Ильин|Серафим Ильин]] (1913-1992), Хусан ялхуçалах институтчĕ ректăрĕ.

==Вуламалли==
==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}
==Каçăсем==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/б.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180426144326/http://zakupki.cap.ru/kladr/book/%D0%B1.htm |date=2018-04-26 }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=810 З.А. Трифонова. Чăваш энциклопедийĕ]{{Ĕçлемен каçă|date=August 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
{{Капăрлатмалла}}
{{Chuvash-geo-stub}}
{{Елчĕк районĕ}}	
[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>8sucv7lj7baeh81sz7fb7vp5l6tqq5b</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Пролетари</title>
    <ns>0</ns>
    <id>27347</id>
    <revision>
      <id>841954</id>
      <parentid>800448</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841954</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3738" sha1="g8tjpc5rx7s8ezxzjw886os8ryrpv05" xml:space="preserve">{{Капăрлатмалла}}
{{ПВ-Раççей
 |статус                   = Ял
 |чăвашла çĕлĕк            = Пролетари
 |тăван çĕлĕк    = 
 |герб                     = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав                     = Flag of Chuvashia.svg
  |lat_deg =56.015573 
  |lon_deg =46.404146 
  |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
  |CoordScale = 
 |ЯндексКартти             = 
 |регион карттин пысăкăшĕ  = 
 |район карттин пысăкăшĕ   = 
 |регион                   = Чăваш Ен
 |регион тапăлра           = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ               = Муниципаллă район
 |район                    = Етĕрне районĕ 
 |район тапăлра            = Етĕрне районĕ {{!}}Етĕрне районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ       = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх            = Чирĕккасси ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра    = Чирĕккасси ял тăрăхĕ{{!}} Чирĕккасси  
 |пуçлăх                   = 
 |никĕсленĕ вăхăт          = 
 |пĕрремĕш асăну           = 
 |малтанхи ятсем           = 
 |статус                   = 
 |лаптăк                   = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ     = 
  |пурăнан халăх           = 21&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D#  2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
  |халăх çыравĕн çулĕ      = 2010
  |йышлăх                  = 
  |агломераци              = 
  |наци йышĕ               =  чăвашсем
  |конфесси йышĕ           = 
  |этнохороним             = 
 |вăхăт тăрăхĕ             =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ            = 429070
 |почтă индексĕсем         = 
 |телефон кочĕ             = 83547
 |автомобиль кочĕ          = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор   =  97253890004
 |категори Commons-ра     = 
 |сайт                     = 
 }}


'''Пролетари''' — [[Чăваш Ен]]ĕн [[Етĕрне районĕ]]нчи ял.

== Тавралăхĕ ==
{{Çырмалла}}

== Халăх йышĕ, ял тытăмĕ ==
==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
2010-мĕш  çулхи çыравпа ялта 21 çын, çав шутра 12 арçын, 9 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.
==Кун-çулĕ==

{{Çырмалла}}
==Вуламалли==
{{Çырмалла}}
==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}
==Каçăсем==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/п.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем]{{Ĕçлемен каçă|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=1667 Чăваш энциклопедийĕ]
{{Капăрлатмалла}}
{{Chuvash-geo-stub}}
{{Етĕрне районĕ}}	
[[Категори:Чăваш Енри Етĕрне районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>g8tjpc5rx7s8ezxzjw886os8ryrpv05</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Патреккел</title>
    <ns>0</ns>
    <id>39147</id>
    <revision>
      <id>841960</id>
      <parentid>800444</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841960</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9744" sha1="hhkcoo61i29si9txb07dan2i6jk1mlt" xml:space="preserve">{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк = Патреккел
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
 |lat_deg =55.145656 
 |lon_deg =48.033279 
 |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
 |CoordScale = 
 |ЯндексКартти = 
 |регион карттин пысăкăшĕ = 
 |район карттин пысăкăшĕ = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх = Елчĕк ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра = Елчĕк ял тăрăхĕ{{!}} Елчĕк 
 |пуçлăх = 
|никĕсленĕ вăхăт = 
 |пĕрремĕш асăну = 
 |малтанхи ятсем = Успенское, Байтеряк-Ял.
 |статус = 
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
 |пурăнан халăх = 798&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D# 2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
 |халăх çыравĕн çулĕ = 2010
 |йышлăх = 
 |агломераци = 
 |наци йышĕ = чăвашсем
 |конфесси йышĕ = 
 |этнохороним = 
 |вăхăт тăрăхĕ =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ = 429381
 |почтă индексĕсем = 
 |телефон кочĕ = 83549
 |автомобиль кочĕ = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор = 97255840003
 |категори Commons-ра = 
 |сайт = 
 }}

'''Патреккел''' ({{lang-ru|Байдеряково}}) — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районĕнчи]] [[ял]].


==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
Çурçĕр урамĕ, Тухăç урамĕ, Ленин урамĕ, Çамрăксен урамĕ, Набережная урамĕ тата Çĕнĕ урам.

Ялта 950 (2007) çын пурăнать.
2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 798 çын, çав шутра 377 арçын, 421 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.
==Тавралăхĕ==

==Кун-çулĕ==
Революциччен ([[1917]] çул) [[Хусан кĕперни]]н [[Теччĕ уесĕ]]нчи Элкел вулăсĕнче шутланса тăнă.&lt;br /&gt;
[[1920]] çулхи çĕртме уйăхĕн 25-мĕшĕ хыççăн Теччĕ кантонĕнче шутланса тăрать.&lt;br /&gt;
[[1921]] чӳк уйăхĕн 19-мĕшĕнче Патреккел ялне [[Чăваш автономи облаçĕ]]нчи Патăрьел уесĕнчи Кĕçĕн Елчĕк вулăсне куçарнă.&lt;br /&gt;
Патреккел ялĕ [[1927]] çулхи юпа уйăхĕн 1-мĕшĕнчен Кĕçĕн Елчĕк районĕнче.&lt;br /&gt;
[[1935]] çулхи çу уйăхĕн 19-мĕшĕнче [[Елчĕк районĕ]]нче, &lt;br /&gt;
[[1962]] çулхи раштавăн 20-мĕшĕнчен [[Патăрьел районĕ]]нче, &lt;br /&gt;
[[1965]] çулхи пуш уйăхĕн 14-мĕшĕнче вара паянхи кунчченех [[Елчĕк районĕ]]нче шутланса тăрать.

1927 çулхи юпа уйăхĕн 1-мĕшĕнчен Патреккел ялĕнче ял Совечĕ йĕркеленет.
1960 çулхи кăрлачăн 29-мĕшĕнчен вара Патреккел ялĕ Елчĕк ял Советне кĕрет.


IV Иван патша ертсе пыракан вырăс çарĕсене Хусан хулине илнĕ çĕрте пулăшакан чăвашсем хушшинчче Пăрсай Патирекĕ (вырăсла ячĕ Байдеряк Барзаев) палăрсна тăнă. Вăл хальхи Шупашкар районне кĕрекен Патирек ялĕнче пулнă. Хусан хулине илнĕ вăхăтри çапăçусенче паттăрлăхпа хăюлăх кăтарнашăн IV Хаяр Иван патша тав туса, хисеплесе çĕр уйăрса панă. Çак çĕр лаптăкĕсем парăнтарнă Хусан çĕрĕ çинче хальхи Теччĕ, Пăва, Лаиш тата Чистай районĕсенче вырнаçнă пулнă. Хăй Патирек бабай вара Теччĕ уесĕнчи çĕр çине килсе хальхи Елчĕк районне кĕрекен Патреккел ялне пуçласа янă.&lt;br /&gt;
Каярахпа вара унăн пĕр лаптăк çĕрĕ çинче хальхи Елчĕк районне кĕрекен Вăрăмхăва ялĕ ({{lang-ru|Новое Байдеряково}}), тепĕр лаптăкçĕрĕ çинче вара хальхи Шăмăрша районне кĕрекен Патирек ялĕ ({{lang-ru|Байдеряково}}) пуçланса кайнă. Ытти уесĕнче пулнă çĕрĕсене Патирек бабай сутса пĕтерне.&lt;br /&gt;
Патирек бабай вилнĕ хыççăн ăна хальхи Елчĕк районне кĕрекен Патреккел ялĕ çумĕнчи масара пытарнă. Унăн вилтăпри çине пысăк чул палăк лартса хăварнă пулнă. Анчах та ку масар паянхи куна сыхланса юлман.&lt;br /&gt;
Патирек бабая ял хĕринчи масара пытарни çав вăхăтра Патреккел ялĕнче чиркӳ пулманни çинчен аса илтерет. Ун чух Патреккел яленче чиркӳ пулнă пулсан, ăна Патреккел халăхĕ хисеплесе чиркӳ картишне пытарнă пулĕччĕ. Çапла вара, Патирек бабая Христос тĕнне йышанман чăвашсен масарĕ çинче пытарнă теме пулать.&lt;br /&gt;
Патреккел халăхĕн асĕнче сыхланса юлнă паллă вăхăт вăп – 1742 çул. Ку çул Патреккел ялĕнче Успени чиркĕвĕ уçни çинчен асăнаççĕ ялти ватăсем. Ял халăхĕ хушшинче çӳркен легендăсем тăрăх, Патреккел ялĕ те Аслă Елчĕкпе пĕр вăхăталла пуçланнă пулать. Патирек бабайăналлинче те вырăс патшин çĕр илме панă „кĕреп” хучĕ пулнă теççĕ.&lt;br /&gt;
1710 çулта хальхи Патреккел ялĕн адресĕ вырăсла çапла пулнă: деревня Новая Байдерякова Яльчикской волости (халĕ ку Елчĕк ялĕ Куславкка районне кĕрет) Свияжского уезда Казанского края.&lt;br /&gt;
1710 çул тĕлне Патреккел ялĕнче 26 кил пулнă. Кунта 1719 çул тĕлне тата 5 хуçалăх килсе вырнаçнă, 2 хуçалăх ялта вилсе пĕтнĕ, 6 хуçалăх вара ялтан туха-туха тарнă. 1719 çул тĕлне Патреккел ялĕнче 23 хуçалăх пурăннă.
== Паллă çынсем ==
* [[Борис Геннадий Арсентьевич]] ([[1949]] çур.) — мусăкçă&lt;ref&gt;[http://www.respublika21.ru/index.php/aktualno/item/433-борисов-геннадий-арсентьевич-2 В хоре – самобытность края ста тысяч песен и ста тысяч вышивок.]&lt;/ref&gt;.
==Вуламалли==
== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}
==Каçăсем==
* [http://gov.cap.ru/main.asp?govid=541 Сайт Яльчикского сельского поселения]
* [https://web.archive.org/web/20120425093811/http://www.baider-yaltch.edu.cap.ru/?t=eduid&amp;eduid=4195 Сайт Байдеряковской школы]
* [http://zakupki.cap.ru/kladr/book/б.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180426144326/http://zakupki.cap.ru/kladr/book/%D0%B1.htm |date=2018-04-26 }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=148 Н.О. Воропаева, З.А. Трифонова. Чăваш энциклопедийĕ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210302233346/http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http%3A%2F%2Fenc.cap.ru%2F%3Ft%3Dworld&amp;lnk=148 |date=2021-03-02 }}
* [http://chgtrk.ru/news/19783 Благодаря федеральному гранту в Яльчиках установили детские спортивно-игровые комплексы]
* [https://chuvash.org/news/19437.html Патреккелти ача пахчинчи вӑйӑ лапамне ҫӗнетнӗ]

{{Елчĕк районĕ}}

[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>hhkcoo61i29si9txb07dan2i6jk1mlt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Аптекпуç</title>
    <ns>0</ns>
    <id>50903</id>
    <revision>
      <id>841973</id>
      <parentid>800400</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841973</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3936" sha1="00nbsap75cosm770x1c13fm3v0lzzss" xml:space="preserve">{{ПВ-Раççей
 |статус                   = Ял
 |чăвашла çĕлĕк            = Аптекпуç
 |тăван çĕлĕк    = 
 |герб                     = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав                     = Flag of Chuvashia.svg
  |lat_deg =56.005268 
  |lon_deg =46.513157 
  |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
  |CoordScale = 
 |ЯндексКартти             = 
 |регион карттин пысăкăшĕ  = 
 |район карттин пысăкăшĕ   = 
 |регион                   = Чăваш Ен
 |регион тапăлра           = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ               = Муниципаллă район
 |район                    = Етĕрне районĕ 
 |район тапăлра            = Етĕрне районĕ {{!}}Етĕрне районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ       = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх            = Чирĕккасси ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра    = Чирĕккасси ял тăрăхĕ{{!}} Чирĕккасси  
 |пуçлăх                   = 
 |никĕсленĕ вăхăт          = 
 |пĕрремĕш асăну           = 
 |малтанхи ятсем           = 
 |статус                   = 
 |лаптăк                   = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ     = 
  |пурăнан халăх           = 115&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D#  2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
  |халăх çыравĕн çулĕ      = 2010
  |йышлăх                  = 
  |агломераци              = 
  |наци йышĕ               =  чăвашсем
  |конфесси йышĕ           = 
  |этнохороним             = 
 |вăхăт тăрăхĕ             =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ            = 429078
 |почтă индексĕсем         = 
 |телефон кочĕ             = 83547
 |автомобиль кочĕ          = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор   =  97253895002
 |категори Commons-ра     = 
 |сайт                     = 
 }}

'''Аптекпуç''' ({{lang-ru|Аптякпось}}) — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Етĕрне районĕ|Етĕрне районĕнчи]]  [[ял]].

==Тавралăхĕ==
{{Çырмалла}}
==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
2010-мĕш  çулхи çыравпа ялта 115 çын, çав шутра 52 арçын, 63 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.
==Кун-çулĕ==

{{Çырмалла}}
==Вуламалли==
{{Çырмалла}}
==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}
==Каçăсем==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/а.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем]{{Ĕçлемен каçă|date=August 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=312 Е.П. Дроздовская, З.А. Трифонова. Чăваш энциклопедийĕ]{{Ĕçлемен каçă|date=August 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
{{Капăрлатмалла}}
{{Chuvash-geo-stub}}
{{Етĕрне районĕ}}	
[[Категори:Чăваш Енри Етĕрне районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>00nbsap75cosm770x1c13fm3v0lzzss</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Янăм</title>
    <ns>0</ns>
    <id>50904</id>
    <revision>
      <id>841972</id>
      <parentid>800486</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841972</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3809" sha1="mkpo49djo1i052on7m1mfbozjzp4u3a" xml:space="preserve">{{ПВ-Раççей
 |статус                   = Ял
 |чăвашла çĕлĕк            = Янăм
 |тăван çĕлĕк    = 
 |герб                     = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав                     = Flag of Chuvashia.svg
  |lat_deg =56.001544 
  |lon_deg =46.501641 
  |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
  |CoordScale = 
 |ЯндексКартти             = 
 |регион карттин пысăкăшĕ  = 
 |район карттин пысăкăшĕ   = 
 |регион                   = Чăваш Ен
 |регион тапăлра           = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ               = Муниципаллă район
 |район                    = Етĕрне районĕ 
 |район тапăлра            = Етĕрне районĕ {{!}}Етĕрне районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ       = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх            = Чирĕккасси ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра    = Чирĕккасси ял тăрăхĕ{{!}} Чирĕккасси  
 |пуçлăх                   = 
 |никĕсленĕ вăхăт          = 
 |пĕрремĕш асăну           = 
 |малтанхи ятсем           = 
 |статус                   = 
 |лаптăк                   = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ     = 
  |пурăнан халăх           = 143&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D#  2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
  |халăх çыравĕн çулĕ      = 2010
  |йышлăх                  = 
  |агломераци              = 
  |наци йышĕ               =  чăвашсем
  |конфесси йышĕ           = 
  |этнохороним             = 
 |вăхăт тăрăхĕ             =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ            = 429078
 |почтă индексĕсем         = 
 |телефон кочĕ             = 83547
 |автомобиль кочĕ          = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор   =  97253895001
 |категори Commons-ра     = 
 |сайт                     = 
 }}

'''Янăм''' ({{lang-ru|Янымово}}) — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Етĕрне районĕ|Етĕрне районĕнчи]]  [[ял]].

==Тавралăхĕ==
{{Çырмалла}}
==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
2010-мĕш  çулхи çыравпа ялта 143 çын, çав шутра 65 арçын, 78 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.
==Кун-çулĕ==

{{Çырмалла}}
==Вуламалли==
{{Çырмалла}}
==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}
==Каçăсем==

* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=911 И.Н. Евграфова, Н.С. Яковлева. Чăваш энциклопедийĕ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200813171902/http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http%3A%2F%2Fenc.cap.ru%2F%3Ft%3Dworld&amp;lnk=911 |date=2020-08-13 }}
{{Капăрлатмалла}}
{{Chuvash-geo-stub}}
{{Етĕрне районĕ}}	
[[Категори:Чăваш Енри Етĕрне районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>mkpo49djo1i052on7m1mfbozjzp4u3a</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Аарберг (тăрăх)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>57589</id>
    <revision>
      <id>842084</id>
      <parentid>841865</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T23:02:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Doc Taxon</username>
        <id>14337</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]]) [[File:Lyss-coat of arms.svg]] → [[File:CHE Lyss COA.svg]]</comment>
      <origin>842084</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4477" sha1="q837uc2bwlbgq29h7zeq19gh6bmj2h3" xml:space="preserve">{{Швейцари тăрăхĕ
|Чăвашла ячĕ             = Арберг (тăрăх)
|Тăван ячĕ               = Aarberg (Bezirk)
|Герб                    =  CHE Aarberg COA-02.svg
|Вырнаçу                 =  Karte Bezirk Aarberg.png
|Патшалăх                =  [[Швейцари]]
|Кантон                  =  [[Берн]]
|Центр                   =  [[Аарберг (Берн)]]
|Лаптăк                  =  153
|Пурăнан халăх           =  33&amp;nbsp;474
|Официаллă код           =  0201
|Автомобиль кочĕ         = BE
}}
'''Арберг''' ({{lang-de|Aarberg (Bezirk)}}) — Швейцарири [[Швейцари тăрăхĕ|тăрăх]]. Тарăх центрĕ —  [[Арберг (Берн)]] хула.

Тăрăх [[Берн]] [[Швейцарин администрацилле пайланăвĕ|кантонне]] кĕрет. Лаптăкĕ — 153 км². 33&amp;nbsp;474 çын пурăнать. [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]] — ''0201''.

== Тăрăх коммунисем ==
&lt;div style=&quot;padding:1em 20px 1em 20px; color:#000000;text-align:left;&quot;&gt;
{| border=&quot;1&quot; cellpadding=&quot;5&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;border-collapse:collapse;&quot;
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Герб
! align=&quot;left&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Коммуна
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Пурăнан халăх&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(2007)&lt;/small&gt;
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Лаптăк&lt;br /&gt; км²
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]]
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Aarberg COA-02.svg|35px|[[Арберг (Берн)|Арберг]]]] || [[Арберг (Берн)|Арберг]] || align=&quot;center&quot; | 3952|| align=&quot;right&quot; | 7,9|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Bargen-coat of arms.svg|35px|[[Барген (Берн)|Барген]]]] || [[Барген (Берн)|Барген]] || align=&quot;center&quot; | 906|| align=&quot;right&quot; | 7,9|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Grossaffoltern BE COA.svg|35px|[[Гроссаффольтерн]]]] || [[Гроссаффольтерн]] || align=&quot;center&quot; | 2848|| align=&quot;right&quot; | 15,1|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Kallnach COA.svg|35px|[[Кальнах]]]] || [[Кальнах]] || align=&quot;center&quot; | 1532|| align=&quot;right&quot; | 10,6|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Kappelen BE COA.svg|35px|[[Каппелен (Берн)|Каппелен]]]] || [[Каппелен (Берн)|Каппелен]] || align=&quot;center&quot; | 1135|| align=&quot;right&quot; | 10,9|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Lyss COA.svg|35px|[[Лис (Берн)|Лис]]]] || [[Лис (Берн)|Лис]] || align=&quot;center&quot; | 10&amp;nbsp;908|| align=&quot;right&quot; | 11,8|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Meikirch-coat of arms.svg|35px|[[Майкирх]]]] || [[Майкирх]] || align=&quot;center&quot; | 2360|| align=&quot;right&quot; | 10,3|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Niederried bei CHE Kallnach COA.svg|35px|[[Нидеррид-Кальнах]]]] || [[Нидеррид-Кальнах]] || align=&quot;center&quot; | 281|| align=&quot;right&quot; | 4,6|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Radelfingen-coat of arms.svg|35px|[[Радельфинген]]]] || [[Радельфинген]] || align=&quot;center&quot; | 1216|| align=&quot;right&quot; | 14,7|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Rapperswil BE official COA.svg|35px|[[Рапперсвиль (Берн)|Рапперсвиль]]]] || [[Рапперсвиль (Берн)|Рапперсвиль]] || align=&quot;center&quot; | 2104|| align=&quot;right&quot; | 18,2|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Schüpfen-coat of arms.svg|35px|[[Шюпфен]]]] || [[Шюпфен]] || align=&quot;center&quot; | 3289|| align=&quot;right&quot; | 19,8|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Seedorf BE-coat of arms.svg|35px|[[Зеедорф (Берн)|Зеедорф]]]] || [[Зеедорф (Берн)|Зеедорф]] || align=&quot;center&quot; | 2943|| align=&quot;right&quot; | 20,9|| align=&quot;center&quot; |
|- style=&quot;background-color:#EFEFEF;&quot;
| align=&quot;center&quot; |
| '''Пурĕпе''' (12) || align=&quot;center&quot; | 33&amp;nbsp;474|| align=&quot;right&quot; | 152,7|| align=&quot;center&quot; |
|}

{{Switzerland-geo-stub}}
{{Берн тăрăхĕсем (2009-чен)}}
{{Швейцари:Аарберг тăрăхĕ:Хуласем}}

[[Категори:Берн (кантон)]]</text>
      <sha1>q837uc2bwlbgq29h7zeq19gh6bmj2h3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Лис (Берн)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>59115</id>
    <revision>
      <id>842085</id>
      <parentid>568573</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T23:02:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Doc Taxon</username>
        <id>14337</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]]) [[File:Lyss-coat of arms.svg]] → [[File:CHE Lyss COA.svg]]</comment>
      <origin>842085</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2867" sha1="0e8md6oam4qcrcndzoctfxx1zgcvo8u" xml:space="preserve">{{ПВ
|статус=Коммуна
|чăвашла çĕлĕк =Лис (Берн)
|тăван çĕлĕк=Lyss
|патшалăх=Швейцари
|регион тĕсĕ=кантон (Швейцари)
|регион=Берн (кантон)
|регион тапăлра=Берн (кантон)
|район тĕсĕ=тăрăх
|район=Аарберг (тăрăх)
|район тапăлра=Аарберг (тăрăх)
|община тĕсĕ=
|община=
|община тапăлра=
|пăхану=
|герб=CHE_Lyss_COA.svg
|ялав=
|герб анлăшĕ=
|ялав анлăшĕ=
|lat_dir=N|lat_deg=47|lat_min=4|lat_sec=30
|lon_dir=E|lon_deg=7|lon_min=18|lon_sec=25
|CoordAddon=
|CoordScale=
|ЯндексКартти=
|патшалăх картти=
|регион картти=
|район картти=
|патшалăх карттин пысăкăшĕ=
|регион карттин пысăкăшĕ=
|район карттин пысăкăшĕ=
|шалти пайлану=
|пуçлăх тĕсĕ=Бургомистр
|пуçлăх=
|никĕсленĕ вăхăт=
|пĕрремĕш асăну=
|малтанхи ятсем=
|статус=
|лаптăк=11.76
|ПВ центрĕн çӳллĕшĕ=44
|çӳллĕш тĕсĕ=
|климат=
|официаллă чĕлхе=нимĕç чĕлхи{{!}}нимĕç
|официаллă чĕлхе-ref=
|пурăнан халăх=11&amp;nbsp;232
|çырав çулĕ=2006
|йышлăх=
|агломераци=
|наци йышĕ=
|конфесси йышĕ=
|этнохороним=
|вăхăт тăрăхĕ=+1
|DST=пур
|телефон кочĕ=
|почтă индексĕ=3250
|почтă индексĕсем=
|автомобиль кочĕ=BE
|идентификатор тĕсĕ=Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ{{!}}Официаллă код
|цифрăллă идентификатор=0306
|категори Commons-ра=Lyss
|сайт=http://www.lyss.ch
|сайт чĕлхи=de
|сайт чĕлхи 2=
|сайт чĕлхи 3=
|сайт чĕлхи 4=
|сайт чĕлхи 5=

|add2n=
|add2=
|add3n=
|add3=
}}
'''Лис''' — ({{lang-de|Lyss}}) — [[Швейцари|Швейцарири]] коммуна, [[Берн (кантон)|Берн]] [[Швейцарин адмистрациллĕ пайланăвĕ|кантонне]] кĕрет. 

[[Арберг (тăрăх)|Арберг]] тăрăхне кĕрет. 11&amp;nbsp;232 çын ([[раштав, 31]], [[2007]]) пурăнать. [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]] — ''0306''.

== Каçăсем ==
* [http://www.lyss.ch Официаллă страница]

{{Берн тăрăхĕсем}}
{{Швейцари:Аарберг тăрăхĕ:Хуласем}}

{{Switzerland-geo-stub}}

[[Категори:Берн кантонĕн хулисем]]</text>
      <sha1>0e8md6oam4qcrcndzoctfxx1zgcvo8u</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Аарванген (тăрăх)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>59236</id>
    <revision>
      <id>841923</id>
      <parentid>833433</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:24:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Doc Taxon</username>
        <id>14337</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]]) [[File:Gondiswil-coat of arms.svg]] → [[File:CHE Gondiswil COA.svg]]</comment>
      <origin>841923</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6153" sha1="96duej7ere9n66pwrl4hedpn35tn93b" xml:space="preserve">{{Швейцари тăрăхĕ
|Чăвашла ячĕ        = Арванген (тăрăх)
|Тăван ячĕ          = Aarwangen (Bezirk)
|Герб               =  Aarwangen_(district)-coat_of_arms.svg
|Вырнаçу            =  Karte_Bezirk_Aarwangen.png
|Патшалăх           =  [[Швейцари]]
|Кантон             =  [[Берн]]
|Центр              =  [[Арванген]]
|Лаптăк             =  154
|Пурăнан халăх      =  41&amp;nbsp;186
|Официаллă код      =  0202
|Автомобиль кочĕ    = BE
}}
'''Арванген''' ({{lang-de|Aarwangen (Bezirk)}}) — [[Швейцари|Швейцарири]] [[Швейцари тăрăхĕ|тăрăх]]. Тăрăх центрĕ — [[Арванген]] хула.

Тăрăх [[Берн]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантонне]] кĕрет. Лаптăк — 154 км². 41&amp;nbsp;186 çын пурăнать. [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]] — ''0202''.

== Тăрăхри коммунăсем ==
&lt;div style=&quot;padding:1em 20px 1em 20px; color:#000000;text-align:left;&quot;&gt;
{| border=&quot;1&quot; cellpadding=&quot;5&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;border-collapse:collapse;&quot;
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Герб
! align=&quot;left&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Коммуна
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Пурăнан халăх&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(2007)&lt;/small&gt;
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Лаптăк&lt;br /&gt; км²
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]]
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Aarwangen COA.svg|35px|[[Арванген]]]] || [[Арванген]] || align=&quot;right&quot; | 4112|| align=&quot;center&quot; |9,9
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Auswil COA.svg|35px|[[Аусвиль]]]] || [[Аусвиль]] || align=&quot;right&quot; | 472|| align=&quot;center&quot; |4,6
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Bannwil-coat of arms.svg|35px|[[Баннвиль]]]] || [[Баннвиль]] || align=&quot;right&quot; | 654|| align=&quot;center&quot; |4,8
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Bleienbach-coat of arms.svg|35px|[[Блайенбах]]]] || [[Блайенбах]] || align=&quot;right&quot; | 682|| align=&quot;center&quot; |5,7
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Busswil bei Melchnau-coat of arms.svg|35px|[[Бусвиль-Мельхнау]]]] || [[Бусвиль-Мельхнау]] || align=&quot;right&quot; | 193|| align=&quot;center&quot; |2,8
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Gondiswil COA.svg|35px|[[Гондисвиль]]]] || [[Гондисвиль]] || align=&quot;right&quot; | 724|| align=&quot;center&quot; |9,4
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Kleindietwil-coat of arms.svg|35px|[[Клайндитвиль]]]] || [[Клайндитвиль]] || align=&quot;right&quot; | 510|| align=&quot;center&quot; |2,7
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Langenthal-coat of arms.svg|35px|[[Лангенталь]]]] || [[Лангенталь]] || align=&quot;right&quot; | 14294|| align=&quot;center&quot; |14,4
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Leimiswil-coat of arms.svg|35px|[[Лаймисвиль]]]] || [[Лаймисвиль]] || align=&quot;right&quot; | 450|| align=&quot;center&quot; |4,6
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Lotzwil COA.svg|35px|[[Лоцвиль]]]] || [[Лоцвиль]] || align=&quot;right&quot; | 2341|| align=&quot;center&quot; |6,2
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Coats of arms of None.svg|35px|[[Мадисвиль]]]] || [[Мадисвиль]] || align=&quot;right&quot; | 2128|| align=&quot;center&quot; |15,8
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Melchnau-coat of arms.svg|35px|[[Мельхнау]]]] || [[Мельхнау]] || align=&quot;right&quot; | 1486|| align=&quot;center&quot; |10,4
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Obersteckholz-coat of arms.svg|35px|[[Оберштекхольц]]]] || [[Оберштекхольц]] || align=&quot;right&quot; | 387|| align=&quot;center&quot; |3,9
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Oeschenbach-coat of arms.svg|35px|[[Эшенбах (Берн)|Эшенбах]]]] || [[Эшенбах (Берн)|Эшенбах]] || align=&quot;right&quot; | 271|| align=&quot;center&quot; |3,9
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Reisiswil-coat of arms.svg|35px|[[Райзисвиль]]]] || [[Райзисвиль]] || align=&quot;right&quot; | 193|| align=&quot;center&quot; |2,0
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Roggwil-coat of arms.svg|35px|[[Рогвиль (Берн)|Рогвиль]]]] || [[Рогвиль (Берн)|Рогвиль]] || align=&quot;right&quot; | 3779|| align=&quot;center&quot; |7,8
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Rohrbach-coat of arms.svg|35px|[[Рорбах (Берн)|Рорбах]]]] || [[Рорбах (Берн)|Рорбах]] || align=&quot;right&quot; | 1431|| align=&quot;center&quot; |4,1
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Rohrbachgraben-coat of arms.svg|35px|[[Рорбахграбен (Берн)|Рорбахграбен]]]] || [[Рорбахграбен (Берн)|Рорбахграбен]] || align=&quot;right&quot; | 458|| align=&quot;center&quot; |6,5
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Rütschelen-coat of arms.svg|35px|[[Рючелен]]]] || [[Рючелен]] || align=&quot;right&quot; | 557|| align=&quot;center&quot; |4,0
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Schwarzhäusern COA.svg|35px|[[Шварцхойзерн]]]] || [[Шварцхойзерн]] || align=&quot;right&quot; | 447|| align=&quot;center&quot; |3,7
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Thunstetten-coat of arms.svg|35px|[[Тунштеттен (Берн)|Тунштеттен]]]] || [[Тунштеттен (Берн)|Тунштеттен]] || align=&quot;right&quot; | 2959|| align=&quot;center&quot; |9,7
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Untersteckholz-coat of arms.svg|35px|[[Унтерштекхольц]]]] || [[Унтерштекхольц]] || align=&quot;right&quot; | 154|| align=&quot;center&quot; |2,8
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Ursenbach-coat of arms.svg|35px|[[Урзенбах (Берн)|Урзенбах]]]] || [[Урзенбах (Берн)|Урзенбах]] || align=&quot;right&quot; | 908|| align=&quot;center&quot; |9,2
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Wynau-coat of arms.svg|35px|[[Винау]]]] || [[Винау]] || align=&quot;right&quot; | 1596|| align=&quot;center&quot; |5,1
|- style=&quot;background-color:#EFEFEF;&quot;
| align=&quot;center&quot; |
| '''Пурĕпе''' (24) || align=&quot;right&quot; | 41 186|| align=&quot;center&quot; |
|}

{{Switzerland-geo-stub}}
{{Берн тăрăхĕсем (2009-чен)}}
{{Швейцари:Арванген тăрăхĕ:Хуласем}}

[[Категори:Берн (кантон)]]</text>
      <sha1>96duej7ere9n66pwrl4hedpn35tn93b</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842034</id>
      <parentid>841923</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T18:30:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Doc Taxon</username>
        <id>14337</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]]) [[File:Langenthal-coat of arms.svg]] → [[File:CHE Langenthal COA.svg]]</comment>
      <origin>842034</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6148" sha1="1kewjtthxrhge6vyvtjx5wztcv7zlz6" xml:space="preserve">{{Швейцари тăрăхĕ
|Чăвашла ячĕ        = Арванген (тăрăх)
|Тăван ячĕ          = Aarwangen (Bezirk)
|Герб               =  Aarwangen_(district)-coat_of_arms.svg
|Вырнаçу            =  Karte_Bezirk_Aarwangen.png
|Патшалăх           =  [[Швейцари]]
|Кантон             =  [[Берн]]
|Центр              =  [[Арванген]]
|Лаптăк             =  154
|Пурăнан халăх      =  41&amp;nbsp;186
|Официаллă код      =  0202
|Автомобиль кочĕ    = BE
}}
'''Арванген''' ({{lang-de|Aarwangen (Bezirk)}}) — [[Швейцари|Швейцарири]] [[Швейцари тăрăхĕ|тăрăх]]. Тăрăх центрĕ — [[Арванген]] хула.

Тăрăх [[Берн]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантонне]] кĕрет. Лаптăк — 154 км². 41&amp;nbsp;186 çын пурăнать. [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]] — ''0202''.

== Тăрăхри коммунăсем ==
&lt;div style=&quot;padding:1em 20px 1em 20px; color:#000000;text-align:left;&quot;&gt;
{| border=&quot;1&quot; cellpadding=&quot;5&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;border-collapse:collapse;&quot;
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Герб
! align=&quot;left&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Коммуна
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Пурăнан халăх&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(2007)&lt;/small&gt;
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Лаптăк&lt;br /&gt; км²
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]]
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Aarwangen COA.svg|35px|[[Арванген]]]] || [[Арванген]] || align=&quot;right&quot; | 4112|| align=&quot;center&quot; |9,9
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Auswil COA.svg|35px|[[Аусвиль]]]] || [[Аусвиль]] || align=&quot;right&quot; | 472|| align=&quot;center&quot; |4,6
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Bannwil-coat of arms.svg|35px|[[Баннвиль]]]] || [[Баннвиль]] || align=&quot;right&quot; | 654|| align=&quot;center&quot; |4,8
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Bleienbach-coat of arms.svg|35px|[[Блайенбах]]]] || [[Блайенбах]] || align=&quot;right&quot; | 682|| align=&quot;center&quot; |5,7
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Busswil bei Melchnau-coat of arms.svg|35px|[[Бусвиль-Мельхнау]]]] || [[Бусвиль-Мельхнау]] || align=&quot;right&quot; | 193|| align=&quot;center&quot; |2,8
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Gondiswil COA.svg|35px|[[Гондисвиль]]]] || [[Гондисвиль]] || align=&quot;right&quot; | 724|| align=&quot;center&quot; |9,4
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Kleindietwil-coat of arms.svg|35px|[[Клайндитвиль]]]] || [[Клайндитвиль]] || align=&quot;right&quot; | 510|| align=&quot;center&quot; |2,7
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Langenthal COA.svg|35px|[[Лангенталь]]]] || [[Лангенталь]] || align=&quot;right&quot; | 14294|| align=&quot;center&quot; |14,4
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Leimiswil-coat of arms.svg|35px|[[Лаймисвиль]]]] || [[Лаймисвиль]] || align=&quot;right&quot; | 450|| align=&quot;center&quot; |4,6
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Lotzwil COA.svg|35px|[[Лоцвиль]]]] || [[Лоцвиль]] || align=&quot;right&quot; | 2341|| align=&quot;center&quot; |6,2
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Coats of arms of None.svg|35px|[[Мадисвиль]]]] || [[Мадисвиль]] || align=&quot;right&quot; | 2128|| align=&quot;center&quot; |15,8
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Melchnau-coat of arms.svg|35px|[[Мельхнау]]]] || [[Мельхнау]] || align=&quot;right&quot; | 1486|| align=&quot;center&quot; |10,4
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Obersteckholz-coat of arms.svg|35px|[[Оберштекхольц]]]] || [[Оберштекхольц]] || align=&quot;right&quot; | 387|| align=&quot;center&quot; |3,9
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Oeschenbach-coat of arms.svg|35px|[[Эшенбах (Берн)|Эшенбах]]]] || [[Эшенбах (Берн)|Эшенбах]] || align=&quot;right&quot; | 271|| align=&quot;center&quot; |3,9
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Reisiswil-coat of arms.svg|35px|[[Райзисвиль]]]] || [[Райзисвиль]] || align=&quot;right&quot; | 193|| align=&quot;center&quot; |2,0
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Roggwil-coat of arms.svg|35px|[[Рогвиль (Берн)|Рогвиль]]]] || [[Рогвиль (Берн)|Рогвиль]] || align=&quot;right&quot; | 3779|| align=&quot;center&quot; |7,8
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Rohrbach-coat of arms.svg|35px|[[Рорбах (Берн)|Рорбах]]]] || [[Рорбах (Берн)|Рорбах]] || align=&quot;right&quot; | 1431|| align=&quot;center&quot; |4,1
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Rohrbachgraben-coat of arms.svg|35px|[[Рорбахграбен (Берн)|Рорбахграбен]]]] || [[Рорбахграбен (Берн)|Рорбахграбен]] || align=&quot;right&quot; | 458|| align=&quot;center&quot; |6,5
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Rütschelen-coat of arms.svg|35px|[[Рючелен]]]] || [[Рючелен]] || align=&quot;right&quot; | 557|| align=&quot;center&quot; |4,0
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Schwarzhäusern COA.svg|35px|[[Шварцхойзерн]]]] || [[Шварцхойзерн]] || align=&quot;right&quot; | 447|| align=&quot;center&quot; |3,7
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Thunstetten-coat of arms.svg|35px|[[Тунштеттен (Берн)|Тунштеттен]]]] || [[Тунштеттен (Берн)|Тунштеттен]] || align=&quot;right&quot; | 2959|| align=&quot;center&quot; |9,7
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Untersteckholz-coat of arms.svg|35px|[[Унтерштекхольц]]]] || [[Унтерштекхольц]] || align=&quot;right&quot; | 154|| align=&quot;center&quot; |2,8
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Ursenbach-coat of arms.svg|35px|[[Урзенбах (Берн)|Урзенбах]]]] || [[Урзенбах (Берн)|Урзенбах]] || align=&quot;right&quot; | 908|| align=&quot;center&quot; |9,2
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Wynau-coat of arms.svg|35px|[[Винау]]]] || [[Винау]] || align=&quot;right&quot; | 1596|| align=&quot;center&quot; |5,1
|- style=&quot;background-color:#EFEFEF;&quot;
| align=&quot;center&quot; |
| '''Пурĕпе''' (24) || align=&quot;right&quot; | 41 186|| align=&quot;center&quot; |
|}

{{Switzerland-geo-stub}}
{{Берн тăрăхĕсем (2009-чен)}}
{{Швейцари:Арванген тăрăхĕ:Хуласем}}

[[Категори:Берн (кантон)]]</text>
      <sha1>1kewjtthxrhge6vyvtjx5wztcv7zlz6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842139</id>
      <parentid>842034</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T11:24:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Doc Taxon</username>
        <id>14337</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]]) [[File:Rohrbach-coat of arms.svg]] → [[File:CHE Rohrbach COA.svg]]</comment>
      <origin>842139</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6143" sha1="jc50wcwmdaylx4giy6eb1udl27fe9ju" xml:space="preserve">{{Швейцари тăрăхĕ
|Чăвашла ячĕ        = Арванген (тăрăх)
|Тăван ячĕ          = Aarwangen (Bezirk)
|Герб               =  Aarwangen_(district)-coat_of_arms.svg
|Вырнаçу            =  Karte_Bezirk_Aarwangen.png
|Патшалăх           =  [[Швейцари]]
|Кантон             =  [[Берн]]
|Центр              =  [[Арванген]]
|Лаптăк             =  154
|Пурăнан халăх      =  41&amp;nbsp;186
|Официаллă код      =  0202
|Автомобиль кочĕ    = BE
}}
'''Арванген''' ({{lang-de|Aarwangen (Bezirk)}}) — [[Швейцари|Швейцарири]] [[Швейцари тăрăхĕ|тăрăх]]. Тăрăх центрĕ — [[Арванген]] хула.

Тăрăх [[Берн]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантонне]] кĕрет. Лаптăк — 154 км². 41&amp;nbsp;186 çын пурăнать. [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]] — ''0202''.

== Тăрăхри коммунăсем ==
&lt;div style=&quot;padding:1em 20px 1em 20px; color:#000000;text-align:left;&quot;&gt;
{| border=&quot;1&quot; cellpadding=&quot;5&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;border-collapse:collapse;&quot;
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Герб
! align=&quot;left&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Коммуна
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Пурăнан халăх&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(2007)&lt;/small&gt;
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Лаптăк&lt;br /&gt; км²
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]]
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Aarwangen COA.svg|35px|[[Арванген]]]] || [[Арванген]] || align=&quot;right&quot; | 4112|| align=&quot;center&quot; |9,9
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Auswil COA.svg|35px|[[Аусвиль]]]] || [[Аусвиль]] || align=&quot;right&quot; | 472|| align=&quot;center&quot; |4,6
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Bannwil-coat of arms.svg|35px|[[Баннвиль]]]] || [[Баннвиль]] || align=&quot;right&quot; | 654|| align=&quot;center&quot; |4,8
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Bleienbach-coat of arms.svg|35px|[[Блайенбах]]]] || [[Блайенбах]] || align=&quot;right&quot; | 682|| align=&quot;center&quot; |5,7
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Busswil bei Melchnau-coat of arms.svg|35px|[[Бусвиль-Мельхнау]]]] || [[Бусвиль-Мельхнау]] || align=&quot;right&quot; | 193|| align=&quot;center&quot; |2,8
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Gondiswil COA.svg|35px|[[Гондисвиль]]]] || [[Гондисвиль]] || align=&quot;right&quot; | 724|| align=&quot;center&quot; |9,4
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Kleindietwil-coat of arms.svg|35px|[[Клайндитвиль]]]] || [[Клайндитвиль]] || align=&quot;right&quot; | 510|| align=&quot;center&quot; |2,7
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Langenthal COA.svg|35px|[[Лангенталь]]]] || [[Лангенталь]] || align=&quot;right&quot; | 14294|| align=&quot;center&quot; |14,4
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Leimiswil-coat of arms.svg|35px|[[Лаймисвиль]]]] || [[Лаймисвиль]] || align=&quot;right&quot; | 450|| align=&quot;center&quot; |4,6
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Lotzwil COA.svg|35px|[[Лоцвиль]]]] || [[Лоцвиль]] || align=&quot;right&quot; | 2341|| align=&quot;center&quot; |6,2
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Coats of arms of None.svg|35px|[[Мадисвиль]]]] || [[Мадисвиль]] || align=&quot;right&quot; | 2128|| align=&quot;center&quot; |15,8
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Melchnau-coat of arms.svg|35px|[[Мельхнау]]]] || [[Мельхнау]] || align=&quot;right&quot; | 1486|| align=&quot;center&quot; |10,4
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Obersteckholz-coat of arms.svg|35px|[[Оберштекхольц]]]] || [[Оберштекхольц]] || align=&quot;right&quot; | 387|| align=&quot;center&quot; |3,9
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Oeschenbach-coat of arms.svg|35px|[[Эшенбах (Берн)|Эшенбах]]]] || [[Эшенбах (Берн)|Эшенбах]] || align=&quot;right&quot; | 271|| align=&quot;center&quot; |3,9
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Reisiswil-coat of arms.svg|35px|[[Райзисвиль]]]] || [[Райзисвиль]] || align=&quot;right&quot; | 193|| align=&quot;center&quot; |2,0
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Roggwil-coat of arms.svg|35px|[[Рогвиль (Берн)|Рогвиль]]]] || [[Рогвиль (Берн)|Рогвиль]] || align=&quot;right&quot; | 3779|| align=&quot;center&quot; |7,8
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Rohrbach COA.svg|35px|[[Рорбах (Берн)|Рорбах]]]] || [[Рорбах (Берн)|Рорбах]] || align=&quot;right&quot; | 1431|| align=&quot;center&quot; |4,1
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Rohrbachgraben-coat of arms.svg|35px|[[Рорбахграбен (Берн)|Рорбахграбен]]]] || [[Рорбахграбен (Берн)|Рорбахграбен]] || align=&quot;right&quot; | 458|| align=&quot;center&quot; |6,5
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Rütschelen-coat of arms.svg|35px|[[Рючелен]]]] || [[Рючелен]] || align=&quot;right&quot; | 557|| align=&quot;center&quot; |4,0
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Schwarzhäusern COA.svg|35px|[[Шварцхойзерн]]]] || [[Шварцхойзерн]] || align=&quot;right&quot; | 447|| align=&quot;center&quot; |3,7
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Thunstetten-coat of arms.svg|35px|[[Тунштеттен (Берн)|Тунштеттен]]]] || [[Тунштеттен (Берн)|Тунштеттен]] || align=&quot;right&quot; | 2959|| align=&quot;center&quot; |9,7
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Untersteckholz-coat of arms.svg|35px|[[Унтерштекхольц]]]] || [[Унтерштекхольц]] || align=&quot;right&quot; | 154|| align=&quot;center&quot; |2,8
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Ursenbach-coat of arms.svg|35px|[[Урзенбах (Берн)|Урзенбах]]]] || [[Урзенбах (Берн)|Урзенбах]] || align=&quot;right&quot; | 908|| align=&quot;center&quot; |9,2
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Wynau-coat of arms.svg|35px|[[Винау]]]] || [[Винау]] || align=&quot;right&quot; | 1596|| align=&quot;center&quot; |5,1
|- style=&quot;background-color:#EFEFEF;&quot;
| align=&quot;center&quot; |
| '''Пурĕпе''' (24) || align=&quot;right&quot; | 41 186|| align=&quot;center&quot; |
|}

{{Switzerland-geo-stub}}
{{Берн тăрăхĕсем (2009-чен)}}
{{Швейцари:Арванген тăрăхĕ:Хуласем}}

[[Категори:Берн (кантон)]]</text>
      <sha1>jc50wcwmdaylx4giy6eb1udl27fe9ju</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842147</id>
      <parentid>842139</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T11:36:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Doc Taxon</username>
        <id>14337</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]]) [[File:Rütschelen-coat of arms.svg]] → [[File:CHE Rütschelen COA.svg]]</comment>
      <origin>842147</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6138" sha1="sxlvcnk6rrjes969x1qerrp4fp2pyu8" xml:space="preserve">{{Швейцари тăрăхĕ
|Чăвашла ячĕ        = Арванген (тăрăх)
|Тăван ячĕ          = Aarwangen (Bezirk)
|Герб               =  Aarwangen_(district)-coat_of_arms.svg
|Вырнаçу            =  Karte_Bezirk_Aarwangen.png
|Патшалăх           =  [[Швейцари]]
|Кантон             =  [[Берн]]
|Центр              =  [[Арванген]]
|Лаптăк             =  154
|Пурăнан халăх      =  41&amp;nbsp;186
|Официаллă код      =  0202
|Автомобиль кочĕ    = BE
}}
'''Арванген''' ({{lang-de|Aarwangen (Bezirk)}}) — [[Швейцари|Швейцарири]] [[Швейцари тăрăхĕ|тăрăх]]. Тăрăх центрĕ — [[Арванген]] хула.

Тăрăх [[Берн]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантонне]] кĕрет. Лаптăк — 154 км². 41&amp;nbsp;186 çын пурăнать. [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]] — ''0202''.

== Тăрăхри коммунăсем ==
&lt;div style=&quot;padding:1em 20px 1em 20px; color:#000000;text-align:left;&quot;&gt;
{| border=&quot;1&quot; cellpadding=&quot;5&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;border-collapse:collapse;&quot;
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Герб
! align=&quot;left&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Коммуна
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Пурăнан халăх&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(2007)&lt;/small&gt;
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Лаптăк&lt;br /&gt; км²
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]]
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Aarwangen COA.svg|35px|[[Арванген]]]] || [[Арванген]] || align=&quot;right&quot; | 4112|| align=&quot;center&quot; |9,9
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Auswil COA.svg|35px|[[Аусвиль]]]] || [[Аусвиль]] || align=&quot;right&quot; | 472|| align=&quot;center&quot; |4,6
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Bannwil-coat of arms.svg|35px|[[Баннвиль]]]] || [[Баннвиль]] || align=&quot;right&quot; | 654|| align=&quot;center&quot; |4,8
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Bleienbach-coat of arms.svg|35px|[[Блайенбах]]]] || [[Блайенбах]] || align=&quot;right&quot; | 682|| align=&quot;center&quot; |5,7
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Busswil bei Melchnau-coat of arms.svg|35px|[[Бусвиль-Мельхнау]]]] || [[Бусвиль-Мельхнау]] || align=&quot;right&quot; | 193|| align=&quot;center&quot; |2,8
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Gondiswil COA.svg|35px|[[Гондисвиль]]]] || [[Гондисвиль]] || align=&quot;right&quot; | 724|| align=&quot;center&quot; |9,4
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Kleindietwil-coat of arms.svg|35px|[[Клайндитвиль]]]] || [[Клайндитвиль]] || align=&quot;right&quot; | 510|| align=&quot;center&quot; |2,7
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Langenthal COA.svg|35px|[[Лангенталь]]]] || [[Лангенталь]] || align=&quot;right&quot; | 14294|| align=&quot;center&quot; |14,4
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Leimiswil-coat of arms.svg|35px|[[Лаймисвиль]]]] || [[Лаймисвиль]] || align=&quot;right&quot; | 450|| align=&quot;center&quot; |4,6
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Lotzwil COA.svg|35px|[[Лоцвиль]]]] || [[Лоцвиль]] || align=&quot;right&quot; | 2341|| align=&quot;center&quot; |6,2
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Coats of arms of None.svg|35px|[[Мадисвиль]]]] || [[Мадисвиль]] || align=&quot;right&quot; | 2128|| align=&quot;center&quot; |15,8
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Melchnau-coat of arms.svg|35px|[[Мельхнау]]]] || [[Мельхнау]] || align=&quot;right&quot; | 1486|| align=&quot;center&quot; |10,4
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Obersteckholz-coat of arms.svg|35px|[[Оберштекхольц]]]] || [[Оберштекхольц]] || align=&quot;right&quot; | 387|| align=&quot;center&quot; |3,9
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Oeschenbach-coat of arms.svg|35px|[[Эшенбах (Берн)|Эшенбах]]]] || [[Эшенбах (Берн)|Эшенбах]] || align=&quot;right&quot; | 271|| align=&quot;center&quot; |3,9
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Reisiswil-coat of arms.svg|35px|[[Райзисвиль]]]] || [[Райзисвиль]] || align=&quot;right&quot; | 193|| align=&quot;center&quot; |2,0
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Roggwil-coat of arms.svg|35px|[[Рогвиль (Берн)|Рогвиль]]]] || [[Рогвиль (Берн)|Рогвиль]] || align=&quot;right&quot; | 3779|| align=&quot;center&quot; |7,8
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Rohrbach COA.svg|35px|[[Рорбах (Берн)|Рорбах]]]] || [[Рорбах (Берн)|Рорбах]] || align=&quot;right&quot; | 1431|| align=&quot;center&quot; |4,1
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Rohrbachgraben-coat of arms.svg|35px|[[Рорбахграбен (Берн)|Рорбахграбен]]]] || [[Рорбахграбен (Берн)|Рорбахграбен]] || align=&quot;right&quot; | 458|| align=&quot;center&quot; |6,5
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Rütschelen COA.svg|35px|[[Рючелен]]]] || [[Рючелен]] || align=&quot;right&quot; | 557|| align=&quot;center&quot; |4,0
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Schwarzhäusern COA.svg|35px|[[Шварцхойзерн]]]] || [[Шварцхойзерн]] || align=&quot;right&quot; | 447|| align=&quot;center&quot; |3,7
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Thunstetten-coat of arms.svg|35px|[[Тунштеттен (Берн)|Тунштеттен]]]] || [[Тунштеттен (Берн)|Тунштеттен]] || align=&quot;right&quot; | 2959|| align=&quot;center&quot; |9,7
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Untersteckholz-coat of arms.svg|35px|[[Унтерштекхольц]]]] || [[Унтерштекхольц]] || align=&quot;right&quot; | 154|| align=&quot;center&quot; |2,8
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Ursenbach-coat of arms.svg|35px|[[Урзенбах (Берн)|Урзенбах]]]] || [[Урзенбах (Берн)|Урзенбах]] || align=&quot;right&quot; | 908|| align=&quot;center&quot; |9,2
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Wynau-coat of arms.svg|35px|[[Винау]]]] || [[Винау]] || align=&quot;right&quot; | 1596|| align=&quot;center&quot; |5,1
|- style=&quot;background-color:#EFEFEF;&quot;
| align=&quot;center&quot; |
| '''Пурĕпе''' (24) || align=&quot;right&quot; | 41 186|| align=&quot;center&quot; |
|}

{{Switzerland-geo-stub}}
{{Берн тăрăхĕсем (2009-чен)}}
{{Швейцари:Арванген тăрăхĕ:Хуласем}}

[[Категори:Берн (кантон)]]</text>
      <sha1>sxlvcnk6rrjes969x1qerrp4fp2pyu8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Гондисвиль</title>
    <ns>0</ns>
    <id>59263</id>
    <revision>
      <id>841924</id>
      <parentid>569869</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:24:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Doc Taxon</username>
        <id>14337</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]]) [[File:Gondiswil-coat of arms.svg]] → [[File:CHE Gondiswil COA.svg]]</comment>
      <origin>841924</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3018" sha1="frhzootbvzd7ucs01x5xj7o73u1r81n" xml:space="preserve">{{ПВ
|статус=Коммуна
|чăвашла çĕлĕк =Гондисвиль
|тăван çĕлĕк=Gondiswil
|патшалăх=Швейцари
|регион тĕсĕ=кантон (Швейцари)
|регион=Берн (кантон)
|регион тапăлра=Берн (кантон)
|район тĕсĕ=тăрăх
|район=Аарванген (тăрăх)
|район тапăлра=Аарванген  (тăрăх)
|община тĕсĕ=
|община=
|община тапăлра=
|пăхану=
|герб=CHE Gondiswil COA.svg
|ялав=
|герб анлăшĕ=
|ялав анлăшĕ=
|lat_dir=N|lat_deg=47|lat_min=8|lat_sec=44
|lon_dir=E|lon_deg=7|lon_min=52|lon_sec=25
|CoordAddon=
|CoordScale=
|ЯндексКартти=
|патшалăх картти=
|регион картти=
|район картти=
|патшалăх карттин пысăкăшĕ=
|регион карттин пысăкăшĕ=
|район карттин пысăкăшĕ=
|шалти пайлану=
|пуçлăх тĕсĕ=Бургомистр
|пуçлăх=
|никĕсленĕ вăхăт=
|пĕрремĕш асăну=
|малтанхи ятсем=
|статус=
|лаптăк=9.4
|ПВ центрĕн çӳллĕшĕ=660
|çӳллĕш тĕсĕ=
|климат=
|официаллă чĕлхе=нимĕç чĕлхи{{!}}нимĕç
|официаллă чĕлхе-ref=
|пурăнан халăх=741
|çырав çулĕ=2006
|йышлăх=
|агломераци=
|наци йышĕ=
|конфесси йышĕ=
|этнохороним=
|вăхăт тăрăхĕ=+1
|DST=пур
|телефон кочĕ=
|почтă индексĕ=4955
|почтă индексĕсем=
|автомобиль кочĕ=BE
|идентификатор тĕсĕ=Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ{{!}}Официаллă код
|цифрăллă идентификатор=0326
|категори Commons-ра=Gondiswil
|сайт=http://www.gondiswil.ch
|сайт чĕлхи=de
|сайт чĕлхи 2=
|сайт чĕлхи 3=
|сайт чĕлхи 4=
|сайт чĕлхи 5=

|add2n=
|add2=
|add3n=
|add3=
}}
'''Гондисвиль''' — ({{lang-de|Gondiswil}}) — [[Швейцари|Швейцарири]] коммуна, [[Берн (кантон)|Берн]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантонне]] кĕрет. 

[[Аарванген (тăрăх)| Аарванген]] тăрăхне кĕрет. 741 çын ([[2006]]) пурăнать. [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]] — ''0326''.
[[File:2012-03-01-Supra Argovio (Foto Dietrich Michael Weidmann) 031.JPG|thumb|250px|left|Гондисвиль]]

== Каçăсем ==
* [http://www.gondiswil.ch Официаллă страница]

{{Берн тăрăхĕсем}}
{{Швейцари:Аарванген тăрăхĕ:Хуласем}}

{{Switzerland-geo-stub}}

[[Категори:Берн кантонĕн хулисем]]</text>
      <sha1>frhzootbvzd7ucs01x5xj7o73u1r81n</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Лангенталь</title>
    <ns>0</ns>
    <id>59280</id>
    <revision>
      <id>842035</id>
      <parentid>569872</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T18:30:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Doc Taxon</username>
        <id>14337</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]]) [[File:Langenthal-coat of arms.svg]] → [[File:CHE Langenthal COA.svg]]</comment>
      <origin>842035</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3009" sha1="amh8z05z2vo6gn6vn56vcci4zn29o38" xml:space="preserve">{{ПВ
|статус=Коммуна
|чăвашла çĕлĕк =Лангенталь
|тăван çĕлĕк=Langenthal
|патшалăх=Швейцари
|регион тĕсĕ=кантон (Швейцари)
|регион=Берн (кантон)
|регион тапăлра=Берн (кантон)
|район тĕсĕ=тăрăх
|район=Аарванген (тăрăх)
|район тапăлра=Аарванген  (тăрăх)
|община тĕсĕ=
|община=
|община тапăлра=
|пăхану=
|герб=CHE Langenthal COA.svg
|ялав=
|герб анлăшĕ=
|ялав анлăшĕ=
|lat_dir=N|lat_deg=47|lat_min=12|lat_sec=55
|lon_dir=E|lon_deg=7|lon_min=47|lon_sec=20
|CoordAddon=
|CoordScale=
|ЯндексКартти=
|патшалăх картти=
|регион картти=
|район картти=
|патшалăх карттин пысăкăшĕ=
|регион карттин пысăкăшĕ=
|район карттин пысăкăшĕ=
|шалти пайлану=
|пуçлăх тĕсĕ=Бургомистр
|пуçлăх=
|никĕсленĕ вăхăт=
|пĕрремĕш асăну=
|малтанхи ятсем=
|статус=
|лаптăк=14.40
|ПВ центрĕн çӳллĕшĕ=481
|çӳллĕш тĕсĕ=
|климат=
|официаллă чĕлхе=нимĕç чĕлхи{{!}}нимĕç
|официаллă чĕлхе-ref=
|пурăнан халăх=14&amp;nbsp;453
|çырав çулĕ=2005
|йышлăх=
|агломераци=
|наци йышĕ=
|конфесси йышĕ=
|этнохороним=
|вăхăт тăрăхĕ=+1
|DST=пур
|телефон кочĕ=
|почтă индексĕ=4900-4902
|почтă индексĕсем=
|автомобиль кочĕ=BE
|идентификатор тĕсĕ=Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ{{!}}Официаллă код
|цифрăллă идентификатор=0329
|категори Commons-ра=Langenthal
|сайт=http://www.langenthal.ch
|сайт чĕлхи=de
|сайт чĕлхи 2=
|сайт чĕлхи 3=
|сайт чĕлхи 4=
|сайт чĕлхи 5=

|add2n=
|add2=
|add3n=
|add3=
}}
'''Лангенталь''' — ({{lang-de|Langenthal}}) — [[Швейцари|Швейцарири]] коммуна, [[Берн (кантон)|Берн]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантонне]] кĕрет. 

[[Аарванген (тăрăх)| Аарванген]] тăрăхне кĕрет. 14&amp;nbsp;453 çын ([[2005]]) пурăнать. [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]] — ''0329''.
[[File:Karte Gemeinde Gutenburg.png|thumb|left|200px|Гутенбург]]

== Каçăсем ==
* [http://www.langenthal.ch Официаллă страница]

{{Берн тăрăхĕсем}}
{{Швейцари:Аарванген тăрăхĕ:Хуласем}}

{{Switzerland-geo-stub}}

[[Категори:Берн кантонĕн хулисем]]</text>
      <sha1>amh8z05z2vo6gn6vn56vcci4zn29o38</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Рорбах (Берн)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>59300</id>
    <revision>
      <id>842140</id>
      <parentid>569881</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T11:24:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Doc Taxon</username>
        <id>14337</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]]) [[File:Rohrbach-coat of arms.svg]] → [[File:CHE Rohrbach COA.svg]]</comment>
      <origin>842140</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3041" sha1="nql42vpxic47visw65rye310nvn2hag" xml:space="preserve">{{ПВ
|статус=Коммуна
|чăвашла çĕлĕк =Рорбах
|тăван çĕлĕк=Rohrbach BE
|патшалăх=Швейцари
|регион тĕсĕ=кантон (Швейцари)
|регион=Берн (кантон)
|регион тапăлра=Берн (кантон)
|район тĕсĕ=тăрăх
|район=Аарванген (тăрăх)
|район тапăлра=Аарванген  (тăрăх)
|община тĕсĕ=
|община=
|община тапăлра=
|пăхану=
|герб=CHE Rohrbach COA.svg
|ялав=
|герб анлăшĕ=
|ялав анлăшĕ=
|lat_dir=N|lat_deg=47|lat_min=8|lat_sec=14
|lon_dir=E|lon_deg=7|lon_min=48|lon_sec=50
|CoordAddon=
|CoordScale=
|ЯндексКартти=
|патшалăх картти=250
|регион картти=
|район картти=
|патшалăх карттин пысăкăшĕ=
|регион карттин пысăкăшĕ=
|район карттин пысăкăшĕ=
|шалти пайлану=
|пуçлăх тĕсĕ=Бургомистр
|пуçлăх=
|никĕсленĕ вăхăт=
|пĕрремĕш асăну=
|малтанхи ятсем=
|статус=
|лаптăк=4,1
|ПВ центрĕн çӳллĕшĕ=584
|çӳллĕш тĕсĕ=
|климат=
|официаллă чĕлхе=нимĕç чĕлхи{{!}}нимĕç
|официаллă чĕлхе-ref=
|пурăнан халăх=1&amp;nbsp;397
|çырав çулĕ=2005
|йышлăх=
|агломераци=
|наци йышĕ=
|конфесси йышĕ=
|этнохороним=
|вăхăт тăрăхĕ=+1
|DST=пур
|телефон кочĕ=
|почтă индексĕ=4938
|почтă индексĕсем=
|автомобиль кочĕ=BE
|идентификатор тĕсĕ=Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ{{!}}Официаллă код
|цифрăллă идентификатор=0337
|категори Commons-ра=Rohrbach, Switzerland
|сайт=http://www.rohrbach-be.ch
|сайт чĕлхи=de
|сайт чĕлхи 2=
|сайт чĕлхи 3=
|сайт чĕлхи 4=
|сайт чĕлхи 5=

|add2n=
|add2=
|add3n=
|add3=
}}
'''Рорбах''' — ({{lang-de|Rohrbach BE}}) — [[Швейцари|Швейцарири]] коммуна, [[Берн (кантон)|Берн]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантонне]] кĕрет. 

[[Аарванген (тăрăх)| Аарванген]] тăрăхне кĕрет. 1&amp;nbsp;397 çын ([[2005]]) пурăнать. [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]] — ''0338''.
[[File:2012-03-01-Supra Argovio (Foto Dietrich Michael Weidmann) 244.JPG|thumb|250px|left|Рорбах (Берн)]]

== Каçăсем ==
* [http://www.rohrbach-be.ch Официаллă страница]

{{Берн тăрăхĕсем}}
{{Швейцари:Аарванген тăрăхĕ:Хуласем}}

{{Switzerland-geo-stub}}

[[Категори:Берн кантонĕн хулисем]]</text>
      <sha1>nql42vpxic47visw65rye310nvn2hag</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Рючелен</title>
    <ns>0</ns>
    <id>59302</id>
    <revision>
      <id>842148</id>
      <parentid>569883</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T11:36:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Doc Taxon</username>
        <id>14337</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]]) [[File:Rütschelen-coat of arms.svg]] → [[File:CHE Rütschelen COA.svg]]</comment>
      <origin>842148</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2828" sha1="ihlcsokssbon70sv7xblyx1p1hbkhj6" xml:space="preserve">{{ПВ
|статус=Коммуна
|чăвашла çĕлĕк=Рючелен
|тăван çĕлĕк=Rütschelen
|патшалăх=Швейцари
|регион тĕсĕ=кантон (Швейцари)
|регион=Берн (кантон)
|регион тапăлра=Берн (кантон)
|район тĕсĕ=тăрăх
|район=Аарванген (тăрăх)
|район тапăлра=Аарванген  (тăрăх)
|община тĕсĕ=
|община=
|община тапăлра=
|пăхану=
|герб=CHE Rütschelen COA.svg
|ялав=
|герб анлăшĕ=
|ялав анлăшĕ=
|lat_dir=N|lat_deg=47|lat_min=10|lat_sec=25
|lon_dir=E|lon_deg=7|lon_min=46|lon_sec=30
|CoordAddon=
|CoordScale=
|ЯндексКартти=
|патшалăх картти=
|регион картти=
|район картти=
|патшалăх карттин пысăкăшĕ=
|регион карттин пысăкăшĕ=
|район карттин пысăкăшĕ=
|шалти пайлану=
|пуçлăх тĕсĕ=Бургомистр
|пуçлăх=
|никĕсленĕ вăхăт=
|пĕрремĕш асăну=
|малтанхи ятсем=
|статус=
|лаптăк=4.0
|ПВ центрĕн çӳллĕшĕ=545
|çӳллĕш тĕсĕ=
|климат=
|официаллă чĕлхе=нимĕç чĕлхи{{!}}нимĕç
|официаллă чĕлхе-ref=
|пурăнан халăх=557
|çырав çулĕ=2005
|йышлăх=
|агломераци=
|наци йышĕ=
|конфесси йышĕ=
|этнохороним=
|вăхăт тăрăхĕ=+1
|DST=пур
|телефон кочĕ=
|почтă индексĕ=4933
|почтă индексĕсем=
|автомобиль кочĕ=BE
|идентификатор тĕсĕ=Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ{{!}}Официаллă код
|цифрăллă идентификатор=0340
|категори Commons-ра=
|сайт=http://www.ruetschelen.ch
|сайт чĕлхи=de
|сайт чĕлхи 2=
|сайт чĕлхи 3=
|сайт чĕлхи 4=
|сайт чĕлхи 5=

|add2n=
|add2=
|add3n=
|add3=
}}
'''Рючелен''' — ({{lang-de|Rütschelen}}) — [[Швейцари|Швейцарири]] коммуна, [[Берн (кантон)|Берн]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантонне]] кĕрет. 

[[Аарванген (тăрăх)| Аарванген]] тăрăхне кĕрет. 557 çын ([[2005]]) пурăнать. [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]] — ''0340''.

== Каçăсем ==

{{Берн тăрăхĕсем}}
{{Швейцари:Аарванген тăрăхĕ:Хуласем}}

{{Switzerland-geo-stub}}

[[Категори:Берн кантонĕн хулисем]]</text>
      <sha1>ihlcsokssbon70sv7xblyx1p1hbkhj6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Берн (тăрăх)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>59308</id>
    <revision>
      <id>842018</id>
      <parentid>841818</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T17:08:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Doc Taxon</username>
        <id>14337</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]]) [[File:Ittigen-coat of arms.svg]] → [[File:CHE Ittigen COA.svg]]</comment>
      <origin>842018</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4160" sha1="ofgd9eyrtrtyx67vtlwfalrk94momsz" xml:space="preserve">{{Урăх пĕлтерĕшсем|Берн (пĕлтерĕшсем)}}
{{Швейцари тăрăхĕ
|Чăвашла ячĕ             = Берн (тăрăх)
|Тăван ячĕ               = Bern (Bezirk)
|Герб                    = Wappen Bern matt.svg
|Вырнаçу                 =  Karte_Bezirk_Bern.png
|Карта2=Karte Gemeinden des Bezirks Bern.png
|Патшалăх                =  [[Швейцари]]
|Кантон                  =  [[Берн]]
|Центр                   =  [[Берн]]
|Автомобил кочĕ          = BE
}}
'''Берн''' ({{lang-de|Bern (Bezirk)}}) — [[Швейцари|Швейцарири]] [[Швейцари тăрăхĕ|тăрăх]]. Тăрăх центрĕ — [[Берн]] хула.

Тăрăх [[Берн]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантонне]] қĕрет.

== Тăрăхри коммунăсем ==
&lt;div style=&quot;padding:1em 20px 1em 20px; color:#000000;text-align:left;&quot;&gt;
{| border=&quot;1&quot; cellpadding=&quot;5&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;border-collapse:collapse;&quot;
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Герб
! align=&quot;left&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Коммуна
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Пурăнан халăх&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(2007)&lt;/small&gt;
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Лаптăк&lt;br /&gt; км²
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]]
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Wappen Bern matt.svg|35px|[[Берн]]]] || [[Берн]] || align=&quot;center&quot; | 122&amp;nbsp;178|| align=&quot;right&quot; | 51,6|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Bolligen COA.svg|35px|[[Боллиген]]]] || [[Боллиген]] || align=&quot;center&quot; | 6108|| align=&quot;right&quot; | 16,6|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Bremgarten bei Bern-coat of arms.svg|35px|[[Бремгартен-Берн]]]] || [[Бремгартен-Берн]] || align=&quot;center&quot; | 3742|| align=&quot;right&quot; | 1,9|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Ittigen COA.svg|35px|[[Иттиген]]]] || [[Иттиген]] || align=&quot;center&quot; | 10&amp;nbsp;839|| align=&quot;right&quot; | 4,2|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Kirchlindach-coat of arms.svg|35px|[[Кирхлиндах]]]] || [[Кирхлиндах]] || align=&quot;center&quot; | 2599|| align=&quot;right&quot; | 11,9|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Köniz-coat of arms.svg|35px|[[Кёниц]]]] || [[Кёниц]] || align=&quot;center&quot; | 37&amp;nbsp;250|| align=&quot;right&quot; | 51,1|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Muri bei Bern-coat of arms.svg|35px|[[Мури-Берн]]]] || [[Мури-Берн]] || align=&quot;center&quot; | 12&amp;nbsp;458|| align=&quot;right&quot; | 7,7|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Oberbalm-coat of arms.svg|35px|[[Обербальм]]]] || [[Обербальм]] || align=&quot;center&quot; | 868|| align=&quot;right&quot; | 12,4|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Ostermundigen-coat of arms.svg|35px|[[Остермундиген]]]] || [[Остермундиген]] || align=&quot;center&quot; | 14&amp;nbsp;886|| align=&quot;right&quot; | 6,0|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Stettlen-coat of arms.svg|35px|[[Штетлен]]]] || [[Штетлен]] || align=&quot;center&quot; | 2966|| align=&quot;right&quot; | 3,6|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Vechigen-coat of arms.svg|35px|[[Фехиген]]]] || [[Фехиген]] || align=&quot;center&quot; | 4708|| align=&quot;right&quot; | 24,8|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Wohlen bei Bern COA.svg|35px|[[Волен-Берн]]]] || [[Волен-Берн]] || align=&quot;center&quot; | 9099|| align=&quot;right&quot; | 36,3|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Zollikofen-coat of arms.svg|35px|[[Цолликофен]]]] || [[Цолликофен]] || align=&quot;center&quot; | 9540|| align=&quot;right&quot; | 5,4|| align=&quot;center&quot; |
|- style=&quot;background-color:#EFEFEF;&quot;
| align=&quot;center&quot; |
| '''Пуоĕпе''' (13) || align=&quot;center&quot; | 237&amp;nbsp;241|| align=&quot;right&quot; | 233,5|| align=&quot;center&quot; |
|}

== Каçăсем ==

{{Switzerland-geo-stub}}{{Берн тăрăхĕсем (2009-чен)}}
{{Швейцари:Берн тăрăхĕ:Хуласем}}

[[Категори:Берн (кантон)]]</text>
      <sha1>ofgd9eyrtrtyx67vtlwfalrk94momsz</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842024</id>
      <parentid>842018</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T17:54:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Doc Taxon</username>
        <id>14337</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]]) [[File:Köniz-coat of arms.svg]] → [[File:CHE Köniz COA.svg]]</comment>
      <origin>842024</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4155" sha1="a9yfbwjfu4j9w8oeasdda8oys3hzsjq" xml:space="preserve">{{Урăх пĕлтерĕшсем|Берн (пĕлтерĕшсем)}}
{{Швейцари тăрăхĕ
|Чăвашла ячĕ             = Берн (тăрăх)
|Тăван ячĕ               = Bern (Bezirk)
|Герб                    = Wappen Bern matt.svg
|Вырнаçу                 =  Karte_Bezirk_Bern.png
|Карта2=Karte Gemeinden des Bezirks Bern.png
|Патшалăх                =  [[Швейцари]]
|Кантон                  =  [[Берн]]
|Центр                   =  [[Берн]]
|Автомобил кочĕ          = BE
}}
'''Берн''' ({{lang-de|Bern (Bezirk)}}) — [[Швейцари|Швейцарири]] [[Швейцари тăрăхĕ|тăрăх]]. Тăрăх центрĕ — [[Берн]] хула.

Тăрăх [[Берн]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантонне]] қĕрет.

== Тăрăхри коммунăсем ==
&lt;div style=&quot;padding:1em 20px 1em 20px; color:#000000;text-align:left;&quot;&gt;
{| border=&quot;1&quot; cellpadding=&quot;5&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;border-collapse:collapse;&quot;
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Герб
! align=&quot;left&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Коммуна
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Пурăнан халăх&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(2007)&lt;/small&gt;
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Лаптăк&lt;br /&gt; км²
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]]
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Wappen Bern matt.svg|35px|[[Берн]]]] || [[Берн]] || align=&quot;center&quot; | 122&amp;nbsp;178|| align=&quot;right&quot; | 51,6|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Bolligen COA.svg|35px|[[Боллиген]]]] || [[Боллиген]] || align=&quot;center&quot; | 6108|| align=&quot;right&quot; | 16,6|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Bremgarten bei Bern-coat of arms.svg|35px|[[Бремгартен-Берн]]]] || [[Бремгартен-Берн]] || align=&quot;center&quot; | 3742|| align=&quot;right&quot; | 1,9|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Ittigen COA.svg|35px|[[Иттиген]]]] || [[Иттиген]] || align=&quot;center&quot; | 10&amp;nbsp;839|| align=&quot;right&quot; | 4,2|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Kirchlindach-coat of arms.svg|35px|[[Кирхлиндах]]]] || [[Кирхлиндах]] || align=&quot;center&quot; | 2599|| align=&quot;right&quot; | 11,9|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Köniz COA.svg|35px|[[Кёниц]]]] || [[Кёниц]] || align=&quot;center&quot; | 37&amp;nbsp;250|| align=&quot;right&quot; | 51,1|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Muri bei Bern-coat of arms.svg|35px|[[Мури-Берн]]]] || [[Мури-Берн]] || align=&quot;center&quot; | 12&amp;nbsp;458|| align=&quot;right&quot; | 7,7|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Oberbalm-coat of arms.svg|35px|[[Обербальм]]]] || [[Обербальм]] || align=&quot;center&quot; | 868|| align=&quot;right&quot; | 12,4|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Ostermundigen-coat of arms.svg|35px|[[Остермундиген]]]] || [[Остермундиген]] || align=&quot;center&quot; | 14&amp;nbsp;886|| align=&quot;right&quot; | 6,0|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Stettlen-coat of arms.svg|35px|[[Штетлен]]]] || [[Штетлен]] || align=&quot;center&quot; | 2966|| align=&quot;right&quot; | 3,6|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Vechigen-coat of arms.svg|35px|[[Фехиген]]]] || [[Фехиген]] || align=&quot;center&quot; | 4708|| align=&quot;right&quot; | 24,8|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Wohlen bei Bern COA.svg|35px|[[Волен-Берн]]]] || [[Волен-Берн]] || align=&quot;center&quot; | 9099|| align=&quot;right&quot; | 36,3|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Zollikofen-coat of arms.svg|35px|[[Цолликофен]]]] || [[Цолликофен]] || align=&quot;center&quot; | 9540|| align=&quot;right&quot; | 5,4|| align=&quot;center&quot; |
|- style=&quot;background-color:#EFEFEF;&quot;
| align=&quot;center&quot; |
| '''Пуоĕпе''' (13) || align=&quot;center&quot; | 237&amp;nbsp;241|| align=&quot;right&quot; | 233,5|| align=&quot;center&quot; |
|}

== Каçăсем ==

{{Switzerland-geo-stub}}{{Берн тăрăхĕсем (2009-чен)}}
{{Швейцари:Берн тăрăхĕ:Хуласем}}

[[Категори:Берн (кантон)]]</text>
      <sha1>a9yfbwjfu4j9w8oeasdda8oys3hzsjq</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842131</id>
      <parentid>842024</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T10:49:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Doc Taxon</username>
        <id>14337</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]]) [[File:Oberbalm-coat of arms.svg]] → [[File:CHE Oberbalm COA.svg]]</comment>
      <origin>842131</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4150" sha1="r4v4q5x6kw5wmja4lwixhlvhoh0jb0d" xml:space="preserve">{{Урăх пĕлтерĕшсем|Берн (пĕлтерĕшсем)}}
{{Швейцари тăрăхĕ
|Чăвашла ячĕ             = Берн (тăрăх)
|Тăван ячĕ               = Bern (Bezirk)
|Герб                    = Wappen Bern matt.svg
|Вырнаçу                 =  Karte_Bezirk_Bern.png
|Карта2=Karte Gemeinden des Bezirks Bern.png
|Патшалăх                =  [[Швейцари]]
|Кантон                  =  [[Берн]]
|Центр                   =  [[Берн]]
|Автомобил кочĕ          = BE
}}
'''Берн''' ({{lang-de|Bern (Bezirk)}}) — [[Швейцари|Швейцарири]] [[Швейцари тăрăхĕ|тăрăх]]. Тăрăх центрĕ — [[Берн]] хула.

Тăрăх [[Берн]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантонне]] қĕрет.

== Тăрăхри коммунăсем ==
&lt;div style=&quot;padding:1em 20px 1em 20px; color:#000000;text-align:left;&quot;&gt;
{| border=&quot;1&quot; cellpadding=&quot;5&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;border-collapse:collapse;&quot;
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Герб
! align=&quot;left&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Коммуна
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Пурăнан халăх&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(2007)&lt;/small&gt;
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Лаптăк&lt;br /&gt; км²
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]]
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Wappen Bern matt.svg|35px|[[Берн]]]] || [[Берн]] || align=&quot;center&quot; | 122&amp;nbsp;178|| align=&quot;right&quot; | 51,6|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Bolligen COA.svg|35px|[[Боллиген]]]] || [[Боллиген]] || align=&quot;center&quot; | 6108|| align=&quot;right&quot; | 16,6|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Bremgarten bei Bern-coat of arms.svg|35px|[[Бремгартен-Берн]]]] || [[Бремгартен-Берн]] || align=&quot;center&quot; | 3742|| align=&quot;right&quot; | 1,9|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Ittigen COA.svg|35px|[[Иттиген]]]] || [[Иттиген]] || align=&quot;center&quot; | 10&amp;nbsp;839|| align=&quot;right&quot; | 4,2|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Kirchlindach-coat of arms.svg|35px|[[Кирхлиндах]]]] || [[Кирхлиндах]] || align=&quot;center&quot; | 2599|| align=&quot;right&quot; | 11,9|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Köniz COA.svg|35px|[[Кёниц]]]] || [[Кёниц]] || align=&quot;center&quot; | 37&amp;nbsp;250|| align=&quot;right&quot; | 51,1|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Muri bei Bern-coat of arms.svg|35px|[[Мури-Берн]]]] || [[Мури-Берн]] || align=&quot;center&quot; | 12&amp;nbsp;458|| align=&quot;right&quot; | 7,7|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Oberbalm COA.svg|35px|[[Обербальм]]]] || [[Обербальм]] || align=&quot;center&quot; | 868|| align=&quot;right&quot; | 12,4|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Ostermundigen-coat of arms.svg|35px|[[Остермундиген]]]] || [[Остермундиген]] || align=&quot;center&quot; | 14&amp;nbsp;886|| align=&quot;right&quot; | 6,0|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Stettlen-coat of arms.svg|35px|[[Штетлен]]]] || [[Штетлен]] || align=&quot;center&quot; | 2966|| align=&quot;right&quot; | 3,6|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Vechigen-coat of arms.svg|35px|[[Фехиген]]]] || [[Фехиген]] || align=&quot;center&quot; | 4708|| align=&quot;right&quot; | 24,8|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Wohlen bei Bern COA.svg|35px|[[Волен-Берн]]]] || [[Волен-Берн]] || align=&quot;center&quot; | 9099|| align=&quot;right&quot; | 36,3|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Zollikofen-coat of arms.svg|35px|[[Цолликофен]]]] || [[Цолликофен]] || align=&quot;center&quot; | 9540|| align=&quot;right&quot; | 5,4|| align=&quot;center&quot; |
|- style=&quot;background-color:#EFEFEF;&quot;
| align=&quot;center&quot; |
| '''Пуоĕпе''' (13) || align=&quot;center&quot; | 237&amp;nbsp;241|| align=&quot;right&quot; | 233,5|| align=&quot;center&quot; |
|}

== Каçăсем ==

{{Switzerland-geo-stub}}{{Берн тăрăхĕсем (2009-чен)}}
{{Швейцари:Берн тăрăхĕ:Хуласем}}

[[Категори:Берн (кантон)]]</text>
      <sha1>r4v4q5x6kw5wmja4lwixhlvhoh0jb0d</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Иттиген</title>
    <ns>0</ns>
    <id>59336</id>
    <revision>
      <id>842019</id>
      <parentid>570603</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T17:08:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Doc Taxon</username>
        <id>14337</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]]) [[File:Ittigen-coat of arms.svg]] → [[File:CHE Ittigen COA.svg]]</comment>
      <origin>842019</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2852" sha1="ea5fkdkgfwwg5858us8hqssj8tjqxww" xml:space="preserve">{{ПВ
|статус=Коммуна
|чăвашла çĕлĕк =Иттиген
|тăван çĕлĕк=Ittigen
|патшалăх=Швейцари
|регион тĕсĕ=кантон (Швейцари)
|регион=Берн (кантон)
|регион тапăлра=Берн (кантон)
|район тĕсĕ=тăрăх
|район=Берн (тăрăх)
|район тапăлра=Берн (тăрăх)
|община тĕсĕ=
|община=
|община тапăлра=
|пăхану=
|герб=CHE Ittigen COA.svg
|ялав=
|герб анлăшĕ=
|ялав анлăшĕ=
|lat_dir=N|lat_deg=46|lat_min=58|lat_sec=39
|lon_dir=E|lon_deg=7|lon_min=28|lon_sec=45
|CoordAddon=
|CoordScale=
|ЯндексКартти=
|патшалăх картти=250
|регион картти=
|район картти=
|патшалăх карттин пысăкăшĕ=
|регион карттин пысăкăшĕ=
|район карттин пысăкăшĕ=
|шалти пайлану=
|пуçлăх тĕсĕ=Бургомистр
|пуçлăх=
|никĕсленĕ вăхăт=
|пĕрремĕш асăну=
|малтанхи ятсем=
|статус=
|лаптăк=4,20
|ПВ центрĕн çӳллĕшĕ=526
|çӳллĕш тĕсĕ=
|климат=
|официаллă чĕлхе=нимĕç чĕлхи{{!}}нимĕç
|официаллă чĕлхе-ref=
|пурăнан халăх=10&amp;nbsp;731
|çырав çулĕ=2006
|йышлăх=
|агломераци=
|наци йышĕ=
|конфесси йышĕ=
|этнохороним=
|вăхăт тăрăхĕ=+1
|DST=пур
|телефон кочĕ=
|почтă индексĕ=3063
|почтă индексĕсем=
|автомобиль кочĕ=BE
|идентификатор тĕсĕ=Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ{{!}}Официаллă код
|цифрăллă идентификатор=0362
|категори Commons-ра=Bolligen
|сайт=http://www.bolligen.ch
|сайт чĕлхи=de
|сайт чĕлхи 2=
|сайт чĕлхи 3=
|сайт чĕлхи 4=
|сайт чĕлхи 5=

|add2n=
|add2=
|add3n=
|add3=
}}
'''Иттиген''' — ({{lang-de|Ittigen}}) — [[Швейцари|Швейцарири]] коммуна, [[Берн (кантон)|Берн]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантонне]] кĕрет. 

[[Берн (тăрăх)|Берн]] тăрăхне кĕрет. 10&amp;nbsp;731 çын ([[2006]]) пурăнать. [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]] — ''0362''.

== Каçăсем ==
* [http://www.ittigen.ch Официаллă страница]

{{Берн тăрăхĕсем}}
{{Швейцари:Берн тăрăхĕ:Хуласем}}

{{Switzerland-geo-stub}}

[[Категори:Берн кантонĕн хулисем]]</text>
      <sha1>ea5fkdkgfwwg5858us8hqssj8tjqxww</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Кёниц</title>
    <ns>0</ns>
    <id>59338</id>
    <revision>
      <id>842025</id>
      <parentid>570605</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T17:54:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Doc Taxon</username>
        <id>14337</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]]) [[File:Köniz-coat of arms.svg]] → [[File:CHE Köniz COA.svg]]</comment>
      <origin>842025</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2839" sha1="o2gdpi05n0e90n4eel8omclzafxi5yg" xml:space="preserve">{{ПВ
|статус=Коммуна
|чăвашла çĕлĕк =Кёниц 
|тăван çĕлĕк=Köniz
|патшалăх=Швейцари
|регион тĕсĕ=кантон (Швейцари)
|регион=Берн (кантон)
|регион тапăлра=Берн (кантон)
|район тĕсĕ=тăрăх
|район=Берн (тăрăх)
|район тапăлра=Берн  (тăрăх)
|община тĕсĕ=
|община=
|община тапăлра=
|пăхану=
|герб=CHE Köniz COA.svg
|ялав=
|герб анлăшĕ=
|ялав анлăшĕ=
|lat_dir=N|lat_deg=46|lat_min=55|lat_sec=30
|lon_dir=E|lon_deg=7|lon_min=24|lon_sec=55
|CoordAddon=
|CoordScale=
|ЯндексКартти=
|патшалăх картти=250
|регион картти=
|район картти=
|патшалăх карттин пысăкăшĕ=
|регион карттин пысăкăшĕ=
|район карттин пысăкăшĕ=
|шалти пайлану=
|пуçлăх тĕсĕ=Бургомистр
|пуçлăх=
|никĕсленĕ вăхăт=
|пĕрремĕш асăну=
|малтанхи ятсем=
|статус=
|лаптăк=51.10
|ПВ центрĕн çӳллĕшĕ=572
|çӳллĕш тĕсĕ=
|климат=
|официаллă чĕлхе=нимĕç чĕлхи{{!}}нимĕç
|официаллă чĕлхе-ref=
|пурăнан халăх=38&amp;nbsp;193
|çырав çулĕ=2006
|йышлăх=
|агломераци=
|наци йышĕ=
|конфесси йышĕ=
|этнохороним=
|вăхăт тăрăхĕ=+1
|DST=пур
|телефон кочĕ=
|почтă индексĕ=3098
|почтă индексĕсем=
|автомобиль кочĕ=BE
|идентификатор тĕсĕ=Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ{{!}}Официаллă код
|цифрăллă идентификатор=0355
|категори Commons-ра=Köniz
|сайт=http://www.köniz.ch
|сайт чĕлхи=de
|сайт чĕлхи 2=
|сайт чĕлхи 3=
|сайт чĕлхи 4=
|сайт чĕлхи 5=

|add2n=
|add2=
|add3n=
|add3=
}}
'''Кёниц''' — ({{lang-de|Köniz}}) — [[Швейцари|Швейцарири]] коммуна, [[Берн (кантон)|Берн]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантонне]] кĕрет. 

[[Берн (тăрăх)|Берн]] тăрăхне кĕрет. 38&amp;nbsp;193 çын ([[2006]]) пурăнать. [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]] — ''0355''.

== Каçăсем ==
* [http://www.köniz.ch Официаллă страница]

{{Берн тăрăхĕсем}}
{{Швейцари:Берн тăрăхĕ:Хуласем}}

{{Switzerland-geo-stub}}

[[Категори:Берн кантонĕн хулисем]]</text>
      <sha1>o2gdpi05n0e90n4eel8omclzafxi5yg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Обербальм</title>
    <ns>0</ns>
    <id>59340</id>
    <revision>
      <id>842132</id>
      <parentid>570607</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T10:49:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Doc Taxon</username>
        <id>14337</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]]) [[File:Oberbalm-coat of arms.svg]] → [[File:CHE Oberbalm COA.svg]]</comment>
      <origin>842132</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2764" sha1="7axyftm9pk3iych7px9rvv5h3m1md4a" xml:space="preserve">{{ПВ
|статус=Коммуна
|чăвашла çĕлĕк=Обербальм
|тăван çĕлĕк=Oberbalm
|патшалăх=Швейцари
|регион тĕсĕ=кантон (Швейцари)
|регион=Берн (кантон)
|регион тапăлра=Берн (кантон)
|район тĕсĕ=тăрăх
|район=Берн (тăрăх)
|район тапăлра=Берн  (тăрăх)
|община тĕсĕ=
|община=
|община тапăлра=
|пăхану=
|герб=CHE Oberbalm COA.svg
|ялав=
|герб анлăшĕ=
|ялав анлăшĕ=
|lat_dir=N|lat_deg=46|lat_min=52|lat_sec=24
|lon_dir=E|lon_deg=7|lon_min=24|lon_sec=14
|CoordAddon=
|CoordScale=
|ЯндексКартти=
|патшалăх картти=250
|регион картти=
|район картти=
|патшалăх карттин пысăкăшĕ=
|регион карттин пысăкăшĕ=
|район карттин пысăкăшĕ=
|шалти пайлану=
|пуçлăх тĕсĕ=Бургомистр
|пуçлăх=
|никĕсленĕ вăхăт=
|пĕрремĕш асăну=
|малтанхи ятсем=
|статус=
|лаптăк=12.40
|ПВ центрĕн çӳллĕшĕ=821
|çӳллĕш тĕсĕ=
|климат=
|официаллă чĕлхе=нимĕç чĕлхи{{!}}нимĕç
|официаллă чĕлхе-ref=
|пурăнан халăх=877
|çырав çулĕ=2006
|йышлăх=
|агломераци=
|наци йышĕ=
|конфесси йышĕ=
|этнохороним=
|вăхăт тăрăхĕ=+1
|DST=пур
|телефон кочĕ=
|почтă индексĕ=3096
|почтă индексĕсем=
|автомобиль кочĕ=BE
|идентификатор тĕсĕ=Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ{{!}}Официаллă код
|цифрăллă идентификатор=0357
|категори Commons-ра=Oberbalm
|сайт=http://www.bolligen.ch
|сайт чĕлхи=de
|сайт чĕлхи 2=
|сайт чĕлхи 3=
|сайт чĕлхи 4=
|сайт чĕлхи 5=
|add2n=
|add2=
|add3n=
|add3=
}}
'''Обербальм''' — ({{lang-de|Oberbalm}}) — [[Швейцари|Швейцарири]] коммуна, [[Берн (кантон)|Берн]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантонне]] кĕрет. 

[[Берн (тăрăх)|Берн]] тăрăхне кĕрет. 877 çын ([[2006]]) пурăнать. [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]] — ''0357''.


{{Берн тăрăхĕсем}}
{{Швейцари:Берн тăрăхĕ:Хуласем}}

{{Switzerland-geo-stub}}

[[Категори:Берн кантонĕн хулисем]]</text>
      <sha1>7axyftm9pk3iych7px9rvv5h3m1md4a</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Трахсельвальд (тăрăх)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>59422</id>
    <revision>
      <id>842007</id>
      <parentid>841895</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T16:26:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Doc Taxon</username>
        <id>14337</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]]) [[File:Wappen Huttwil.gif]] → [[File:CHE Habkern COA.svg]]</comment>
      <origin>842007</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3819" sha1="lellhne4rz1eg93247asxv8nilgplta" xml:space="preserve">{{Швейцари тăрăхĕ
|Чăвашла ячĕ             = Трахсельвальд
|Тăван ячĕ               = Bezirk Trachselwald
|Герб                    = Trachselwald-coat of arms.svg 
|Вырнаçу                 =  Karte_Bezirk_Trachselwald.png
|Карттă2=Karte Gemeinden des Bezirks Trachselwald.png
|Патшалăх                =  [[Швейцари]]
|Кантон                  =  [[Берн]]
|Центр                   =  [[Траксельвальд]]
|Автомобиль кочĕ         = BE
}}
'''Трахсельвальд''' ({{lang-de|Trachselwald}}) — [[Швейцари|Швейцарири]] [[Швейцари тăрăхĕ|тăрăх]]. Тăрăх центрĕ — [[Траксельвальд]] хула.

Тăрăх [[Берн]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантонне]] кĕрет.

== Тарăхри коммунăсем ==
&lt;div style=&quot;padding:1em 20px 1em 20px; color:#000000;text-align:left;&quot;&gt;
{| border=&quot;1&quot; cellpadding=&quot;5&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;border-collapse:collapse;&quot;
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Герб
! align=&quot;left&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Коммуна
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Пурăнан халăх&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(2007)&lt;/small&gt;
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Лаптăк&lt;br /&gt; км²
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]]
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Affoltern im Emmental-coat of arms.svg|35px|[[Аффольтерн (Эмменталь)|Аффольтерн]]]] || [[Аффольтерн (Эмменталь)|Аффольтерн]] || align=&quot;center&quot; | 1170|| align=&quot;right&quot; | 11,5|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Dürrenroth COA.svg|35px|[[Дюрренрот]]]] || [[Дюрренрот]] || align=&quot;center&quot; | 1042|| align=&quot;right&quot; | 14,1|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Eriswil COA.svg|35px|[[Эрисвиль]]]] || [[Эрисвиль]] || align=&quot;center&quot; | 1424|| align=&quot;right&quot; | 11,3|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Habkern COA.svg|35px|[[Хуттвиль]]]] || [[Хуттвиль]] || align=&quot;center&quot; | 4675|| align=&quot;right&quot; | 17,3|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Lützelflüh-coat of arms.svg|35px|[[Лютцельфлю]]]] || [[Лютцельфлю]] || align=&quot;center&quot; | 4075|| align=&quot;right&quot; | 26,9|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Rüegsau-coat of arms.svg|35px|[[Рюегзау]]]] || [[Рюегзау]] || align=&quot;center&quot; | 3053|| align=&quot;right&quot; | 15,1|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Sumiswald COA.svg|35px|[[Зумисвальд]]]] || [[Зумисвальд]] || align=&quot;center&quot; | 5139|| align=&quot;right&quot; | 59,4|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Trachselwald-coat of arms.svg|35px|[[Траксельвальд]]]] || [[Траксельвальд]] || align=&quot;center&quot; | 1067|| align=&quot;right&quot; | 16,0|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Walterswil-coat of arms.svg|35px|[[Вальтерсвиль (Берн)|Вальтерсвиль]]]] || [[Вальтерсвиль (Берн)|Вальтерсвиль]] || align=&quot;center&quot; | 551|| align=&quot;right&quot; | 7,9|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Wyssachen-coat of arms.svg|35px|[[Висахен]]]] || [[Висахен]] || align=&quot;center&quot; | 1212|| align=&quot;right&quot; | 11,8|| align=&quot;center&quot; |
|- style=&quot;background-color:#EFEFEF;&quot;
| align=&quot;center&quot; |
| '''Пурĕпе''' (10) || align=&quot;center&quot; | 23&amp;nbsp;408|| align=&quot;right&quot; | 191,3|| align=&quot;center&quot; |
|}

== Каçăсем ==
{{Switzerland-geo-stub}}{{Берн тăрăхĕсем (2009-чен)}}
{{Швейцари:Трахсельвальд тăрăхĕ:Хуласем}}

[[Категори:Берн (кантон)]]</text>
      <sha1>lellhne4rz1eg93247asxv8nilgplta</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Хуттвиль</title>
    <ns>0</ns>
    <id>59426</id>
    <revision>
      <id>842008</id>
      <parentid>569798</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T16:26:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Doc Taxon</username>
        <id>14337</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]]) [[File:Wappen Huttwil.gif]] → [[File:CHE Habkern COA.svg]]</comment>
      <origin>842008</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2923" sha1="9lu8j6gou4vnm94f07fk9ux3n3ii7h9" xml:space="preserve">{{ПВ
|статус=Коммуна
|чăвашла çĕлĕк=Хуттвиль
|тăван çĕлĕк=Huttwil
|патшалăх=Швейцари
|регион тĕсĕ=кантон (Швейцари)
|регион=Берн (кантон)
|регион тапăлра=Берн (кантон)
|район тĕсĕ=тăрăх
|район=Трахсельвальд(тăрăх)
|район тапăлра=Трахсельвальд (тăрăх)
|община тĕсĕ=
|община=
|община тапăлра=
|пăхану=
|герб=CHE_Habkern_COA.svg
|ялав=
|герб анлăшĕ=
|ялав анлăшĕ=
|lat_dir=N|lat_deg=47|lat_min=6|lat_sec=59
|lon_dir=E|lon_deg=7|lon_min=51|lon_sec=0
|CoordAddon=
|CoordScale=
|ЯндексКартти=
|патшалăх картти=
|регион картти=
|район картти=
|патшалăх карттин пысăкăшĕ=
|регион карттин пысăкăшĕ=
|район карттин пысăкăшĕ=
|шалти пайлану=
|пуçлăх тĕсĕ=Бургомистр
|пуçлăх=
|никĕсленĕ вăхăт=
|пĕрремĕш асăну=
|малтанхи ятсем=
|статус=
|лаптăк=17.3
|ПВ центрĕн çӳллĕшĕ=638
|çӳллĕш тĕсĕ=
|климат=
|официаллă чĕлхе=нимĕç чĕлхи{{!}}нимĕç
|официаллă чĕлхе-ref=
|пурăнан халăх=4702
|çырав çулĕ=2006
|йышлăх=
|агломераци=
|наци йышĕ=
|конфесси йышĕ=
|этнохороним=
|вăхăт тăрăхĕ=+1
|DST=пур
|телефон кочĕ=
|почтă индексĕ=4950
|почтă индексĕсем=
|автомобиль кочĕ=BE
|идентификатор тĕсĕ=Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ{{!}}Официаллă код
|цифрăллă идентификатор=0954
|категори Commons-ра=Huttwil
|сайт=http://www.huttwil.ch
|сайт чĕлхи=de
|сайт чĕлхи 2=
|сайт чĕлхи 3=
|сайт чĕлхи 4=
|сайт чĕлхи 5=
|add2n=
|add2=
|add3n=
|add3=
}}
'''Хуттвиль''' — ({{lang-de|Huttwil}}) — [[Швейцари|Швейцарири]] коммуна, [[Берн (кантон)|Берн]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантонне]] кĕрет. 

[[Трахсельвальд (тăрăх)|Трахсельвальд]] тăрăхне кĕрет. 4702 çын ([[2006]]) пурăнать. [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]] — ''0954''.


== Каçăсем ==
* [http://www.huttwil.ch Официаллă страница]

{{Берн тăрăхĕсем}}
{{Швейцари:Трахсельвальд тăрăхĕ:Хуласем}}

{{Switzerland-geo-stub}}

[[Категори:Берн кантонĕн хулисем]]</text>
      <sha1>9lu8j6gou4vnm94f07fk9ux3n3ii7h9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Шварценбург (тăрăх)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>59433</id>
    <revision>
      <id>841995</id>
      <parentid>569792</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:45:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Doc Taxon</username>
        <id>14337</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]]) [[File:Guggisberg-coat of arms.svg]] → [[File:CHE Guggisberg COA.svg]]</comment>
      <origin>841995</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2612" sha1="3rlqowmnc7ojdk98f4t66mcf0kjof0z" xml:space="preserve">{{coord|46|49|N|7|21|E|region:CH|display=title}}
{{Швейцари тăрăхĕ
|Чăвашла ячĕ     = Шварценбург (тăрăх)
|Тăван ячĕ       = Schwarzenburg (Bezirk)
|Герб            = Wahlern-coat of arms.svg
|Вырнаçу         =  Karte_Bezirk_Schwarzenburg.png
|Карттă2=Karte Gemeinden des Bezirks Schwarzenburg.png
|Патшалăх        =  [[Швейцари]]
|Кантон          =  [[Берн]]
|Центр           =  [[Валерн (Швейцария)|Валерн]]
|Автомобиль кочĕ = BE
}}
'''Шварценбург''' ({{lang-de|Schwarzenburg (Bezirk)}}) — [[Швейцари|Швейцарири]] [[Швейцари тăрăхĕ|тăрăх]]. Тăрăх центрĕ — [[Валерн (Швейцари)|Валерн]] хула.

Тăрăх [[Берн]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантонне]] кĕрет.

== Тăрăхри коммунăсем ==
&lt;div style=&quot;padding:1em 20px 1em 20px; color:#000000;text-align:left;&quot;&gt;
{| border=&quot;1&quot; cellpadding=&quot;5&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;border-collapse:collapse;&quot;
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Герб
! align=&quot;left&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Коммуна
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Пурăнан халăх&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(2007)&lt;/small&gt;
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Лаптăк&lt;br /&gt; км²
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]]
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Albligen-coat of arms.svg|35px|[[Альблиген]]]] || [[Альблиген]] || align=&quot;center&quot; | 486|| align=&quot;right&quot; | 4,3|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Guggisberg COA.svg|35px|[[Гуггисберг]]]] || [[Гуггисберг]] || align=&quot;center&quot; | 1630|| align=&quot;right&quot; | 54,9|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Rüschegg-coat of arms.svg|35px|[[Рюшег]]]] || [[Рюшег]] || align=&quot;center&quot; | 1697|| align=&quot;right&quot; | 57,4|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Wahlern-coat of arms.svg|35px|[[Валерн]]]] || [[Валерн (Швейцари)|Валерн]] || align=&quot;center&quot; | 6298|| align=&quot;right&quot; | 40,6|| align=&quot;center&quot; |
|- style=&quot;background-color:#EFEFEF;&quot;
| align=&quot;center&quot; |
| '''Пурĕпе''' (4) || align=&quot;center&quot; | 10&amp;nbsp;111|| align=&quot;right&quot; | 157,2|| align=&quot;center&quot; |
|}

== Каçăсем ==

{{Switzerland-geo-stub}}
{{Берн тăрăхĕсем (2009-чен)}}
{{Швейцари:Шварценбург тăрăхĕ:Хуласем}}

[[Категори:Берн (кантон)]]</text>
      <sha1>3rlqowmnc7ojdk98f4t66mcf0kjof0z</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Гуггисберг</title>
    <ns>0</ns>
    <id>59436</id>
    <revision>
      <id>841996</id>
      <parentid>831287</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:45:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Doc Taxon</username>
        <id>14337</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]]) [[File:Guggisberg-coat of arms.svg]] → [[File:CHE Guggisberg COA.svg]]</comment>
      <origin>841996</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3065" sha1="3saz3tcrwtmfechudfwl64tira22pef" xml:space="preserve">{{ПВ
|статус=Коммуна
|чăвашла çĕлĕк=Гуггисберг
|тăван çĕлĕк=Guggisberg
|патшалăх=Швейцари
|регион тĕсĕ=кантон (Швейцари)
|регион=Берн (кантон)
|регион тапăлра=Берн (кантон)
|район тĕсĕ=тăрăх
|район=Шварценбург(тăрăх)
|район тапăлра=Шварценбург (тăрăх)
|община тĕсĕ=
|община=
|община тапăлра=
|пăхану=
|герб=CHE Guggisberg COA.svg
|ялав=
|герб анлăшĕ=
|ялав анлăшĕ=
|lat_dir=N|lat_deg=46|lat_min=45|lat_sec=59
|lon_dir=E|lon_deg=7|lon_min=19|lon_sec=59
|CoordAddon=
|CoordScale=
|ЯндексКартти=
|патшалăх картти=
|регион картти=
|район картти=
|патшалăх карттин пысăкăшĕ=
|регион карттин пысăкăшĕ=
|район карттин пысăкăшĕ=
|шалти пайлану=
|пуçлăх тĕсĕ=Бургомистр
|пуçлăх=
|никĕсленĕ вăхăт=
|пĕрремĕш асăну=
|малтанхи ятсем=
|статус=
|лаптăк=54.9
|ПВ центрĕн çӳллĕшĕ=1115
|çӳллĕш тĕсĕ=
|климат=
|официаллă чĕлхе=нимĕç чĕлхи{{!}}нимĕç
|официаллă чĕлхе-ref=
|пурăнан халăх=1613
|çырав çулĕ=2006
|йышлăх=
|агломераци=
|наци йышĕ=
|конфесси йышĕ=
|этнохороним=
|вăхăт тăрăхĕ=+1
|DST=пур
|телефон кочĕ=
|почтă индексĕ=3158
|почтă индексĕсем=
|автомобиль кочĕ=BE
|идентификатор тĕсĕ=Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ{{!}}Официаллă код
|цифрăллă идентификатор=0852
|категори Commons-ра=Guggisberg
|сайт=http://www.gemeinde-guggisberg.ch
|сайт чĕлхи=de
|сайт чĕлхи 2=
|сайт чĕлхи 3=
|сайт чĕлхи 4=
|сайт чĕлхи 5=
|add2n=
|add2=
|add3n=
|add3=
}}
'''Гуггисберг''' — ({{lang-de|Guggisberg}}) — [[Швейцари|Швейцарири]] коммуна, [[Берн (кантон)|Берн]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантонне]] кĕрет. 

[[Шварценбург (тăрăх)|Шварценбург]] тăрăхне кĕрет. 1613 çын ([[2006]]) пурăнать. [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]] — ''0852''.


== Каçăсем ==
* [http://www.gemeinde-guggisberg.ch Официаллă страница] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201125073204/http://www.gemeinde-guggisberg.ch/ |date=2020-11-25 }}

{{Берн тăрăхĕсем}}
{{Швейцари:Шварценбург тăрăхĕ:Хуласем}}

{{Switzerland-geo-stub}}

[[Категори:Берн кантонĕн хулисем]]</text>
      <sha1>3saz3tcrwtmfechudfwl64tira22pef</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Эрлах (тăрăх)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>59440</id>
    <revision>
      <id>841914</id>
      <parentid>664699</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T14:23:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Doc Taxon</username>
        <id>14337</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]]) [[File:CHE Finsterhennen COA.svg]] → [[File:CHE Finsterhennen COA-02.svg]]</comment>
      <origin>841914</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3897" sha1="fmvx5fo18crxl536vnl1wankpftxwo4" xml:space="preserve">{{coord|46|49|N|7|21|E|region:CH|display=title}}
{{Швейцари тăрăхĕ
|Чăвашла ячĕ     = Эрлах (тăрăх)
|Тăван ячĕ       = Erlach (Bezirk)
|Герб            = Erlach-coat of arms.svg
|Вырнаçу         =  Karte_Bezirk_Erlach.png
|Карттă2=Karte Gemeinden des Bezirks Erlach.png
|Патшалăх        =  [[Швейцари]]
|Кантон          =  [[Берн]]
|Центр           =  [[Эрлах (Берн)|Эрлах]]
|Автомобиль кочĕ = BE
}}
'''Эрлах''' ({{lang-de|Schwarzenburg (Bezirk)}}) — [[Швейцари|Швейцарири]] [[Швейцари тăрăхĕ|тăрăх]]. Тăрăх центрĕ — [[Эрлах (Берн)|Эрлах]] хула.

Тăрăх [[Берн]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантонне]] кĕрет.

== Тăрăхри коммунăсем ==
&lt;div style=&quot;padding:1em 20px 1em 20px; color:#000000;text-align:left;&quot;&gt;
{| border=&quot;1&quot; cellpadding=&quot;5&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;border-collapse:collapse;&quot;
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Герб
! align=&quot;left&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Коммуна
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Пурăнан халăх&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(2007)&lt;/small&gt;
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Лаптăк&lt;br /&gt; км²
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]]
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Brüttelen-coat of arms.svg|35px|[[Брюттелен]]]] || [[Брюттелен]] || align=&quot;center&quot; | 617|| align=&quot;right&quot; | 6,6|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Erlach-coat of arms.svg|35px|[[Эрлах (Берн)|Эрлах]]]] || [[Эрлах (Берн)|Эрлах]] || align=&quot;center&quot; | 1130|| align=&quot;right&quot; | 3,5|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Finsterhennen COA-02.svg|35px|[[Финстерхеннен]]]] || [[Финстерхеннен]] || align=&quot;center&quot; | 462|| align=&quot;right&quot; | 3,6|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Gals-coat of arms.svg|35px|[[Гальс]]]] || [[Гальс]] || align=&quot;center&quot; | 683|| align=&quot;right&quot; | 7,9|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Gampelen-coat of arms.svg|35px|[[Гампелен]]]] || [[Гампелен]] || align=&quot;center&quot; | 750|| align=&quot;right&quot; | 10,8|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Ins-coat of arms.svg|35px|[[Инс (Берн)|Инс]]]] || [[Инс (Берн)|Инс]] || align=&quot;center&quot; | 2944|| align=&quot;right&quot; | 23,9|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Lüscherz-coat of arms.svg|35px|[[Люшерц]]]] || [[Люшерц]] || align=&quot;center&quot; | 530|| align=&quot;right&quot; | 5,4|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Müntschemier-coat of arms.svg|35px|[[Мюнчемир]]]] || [[Мюнчемир]] || align=&quot;center&quot; | 1191|| align=&quot;right&quot; | 4,9|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Siselen-coat of arms.svg|35px|[[Зизелен]]]] || [[Зизелен]] || align=&quot;center&quot; | 598|| align=&quot;right&quot; | 5,5|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Treiten-coat of arms.svg|35px|[[Трайтен]]]] || [[Трайтен]] || align=&quot;center&quot; | 425|| align=&quot;right&quot; | 4,7|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:tschugg-coat of arms.svg|35px|[[Чуг]]]] || [[Чуг]] || align=&quot;center&quot; | 451|| align=&quot;right&quot; | 3,3|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Vinelz-coat of arms.svg|35px|[[Финельц]]]] || [[Финельц]] || align=&quot;center&quot; | 792|| align=&quot;right&quot; | 4,6|| align=&quot;center&quot; |
|- style=&quot;background-color:#EFEFEF;&quot;
| align=&quot;center&quot; |
| '''Пурĕпе''' (12) || align=&quot;center&quot; | 10&amp;nbsp;573|| align=&quot;right&quot; | 84,7|| align=&quot;center&quot; |
|}

== Каçăсем ==

{{Switzerland-geo-stub}}
{{Берн тăрăхĕсем (2009-чен)}}
{{Швейцари:Эрлах тăрăхĕ:Хуласем}}

[[Категори:Берн (кантон)]]</text>
      <sha1>fmvx5fo18crxl536vnl1wankpftxwo4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842009</id>
      <parentid>841914</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T16:46:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Doc Taxon</username>
        <id>14337</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]]) [[File:Ins-coat of arms.svg]] → [[File:CHE Ins COA.svg]]</comment>
      <origin>842009</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3892" sha1="tawtyas5kqatp8uxjqdqmvt9p5ay3fx" xml:space="preserve">{{coord|46|49|N|7|21|E|region:CH|display=title}}
{{Швейцари тăрăхĕ
|Чăвашла ячĕ     = Эрлах (тăрăх)
|Тăван ячĕ       = Erlach (Bezirk)
|Герб            = Erlach-coat of arms.svg
|Вырнаçу         =  Karte_Bezirk_Erlach.png
|Карттă2=Karte Gemeinden des Bezirks Erlach.png
|Патшалăх        =  [[Швейцари]]
|Кантон          =  [[Берн]]
|Центр           =  [[Эрлах (Берн)|Эрлах]]
|Автомобиль кочĕ = BE
}}
'''Эрлах''' ({{lang-de|Schwarzenburg (Bezirk)}}) — [[Швейцари|Швейцарири]] [[Швейцари тăрăхĕ|тăрăх]]. Тăрăх центрĕ — [[Эрлах (Берн)|Эрлах]] хула.

Тăрăх [[Берн]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантонне]] кĕрет.

== Тăрăхри коммунăсем ==
&lt;div style=&quot;padding:1em 20px 1em 20px; color:#000000;text-align:left;&quot;&gt;
{| border=&quot;1&quot; cellpadding=&quot;5&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;border-collapse:collapse;&quot;
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Герб
! align=&quot;left&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Коммуна
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Пурăнан халăх&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(2007)&lt;/small&gt;
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Лаптăк&lt;br /&gt; км²
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]]
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Brüttelen-coat of arms.svg|35px|[[Брюттелен]]]] || [[Брюттелен]] || align=&quot;center&quot; | 617|| align=&quot;right&quot; | 6,6|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Erlach-coat of arms.svg|35px|[[Эрлах (Берн)|Эрлах]]]] || [[Эрлах (Берн)|Эрлах]] || align=&quot;center&quot; | 1130|| align=&quot;right&quot; | 3,5|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Finsterhennen COA-02.svg|35px|[[Финстерхеннен]]]] || [[Финстерхеннен]] || align=&quot;center&quot; | 462|| align=&quot;right&quot; | 3,6|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Gals-coat of arms.svg|35px|[[Гальс]]]] || [[Гальс]] || align=&quot;center&quot; | 683|| align=&quot;right&quot; | 7,9|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Gampelen-coat of arms.svg|35px|[[Гампелен]]]] || [[Гампелен]] || align=&quot;center&quot; | 750|| align=&quot;right&quot; | 10,8|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Ins COA.svg|35px|[[Инс (Берн)|Инс]]]] || [[Инс (Берн)|Инс]] || align=&quot;center&quot; | 2944|| align=&quot;right&quot; | 23,9|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Lüscherz-coat of arms.svg|35px|[[Люшерц]]]] || [[Люшерц]] || align=&quot;center&quot; | 530|| align=&quot;right&quot; | 5,4|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Müntschemier-coat of arms.svg|35px|[[Мюнчемир]]]] || [[Мюнчемир]] || align=&quot;center&quot; | 1191|| align=&quot;right&quot; | 4,9|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Siselen-coat of arms.svg|35px|[[Зизелен]]]] || [[Зизелен]] || align=&quot;center&quot; | 598|| align=&quot;right&quot; | 5,5|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Treiten-coat of arms.svg|35px|[[Трайтен]]]] || [[Трайтен]] || align=&quot;center&quot; | 425|| align=&quot;right&quot; | 4,7|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:tschugg-coat of arms.svg|35px|[[Чуг]]]] || [[Чуг]] || align=&quot;center&quot; | 451|| align=&quot;right&quot; | 3,3|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Vinelz-coat of arms.svg|35px|[[Финельц]]]] || [[Финельц]] || align=&quot;center&quot; | 792|| align=&quot;right&quot; | 4,6|| align=&quot;center&quot; |
|- style=&quot;background-color:#EFEFEF;&quot;
| align=&quot;center&quot; |
| '''Пурĕпе''' (12) || align=&quot;center&quot; | 10&amp;nbsp;573|| align=&quot;right&quot; | 84,7|| align=&quot;center&quot; |
|}

== Каçăсем ==

{{Switzerland-geo-stub}}
{{Берн тăрăхĕсем (2009-чен)}}
{{Швейцари:Эрлах тăрăхĕ:Хуласем}}

[[Категори:Берн (кантон)]]</text>
      <sha1>tawtyas5kqatp8uxjqdqmvt9p5ay3fx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Финстерхеннен</title>
    <ns>0</ns>
    <id>59449</id>
    <revision>
      <id>841915</id>
      <parentid>664700</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T14:23:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Doc Taxon</username>
        <id>14337</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]]) [[File:CHE Finsterhennen COA.svg]] → [[File:CHE Finsterhennen COA-02.svg]]</comment>
      <origin>841915</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2902" sha1="hpznx3mb8k09rc6t7tjsxh3jrpzsaq4" xml:space="preserve">{{ПВ
|статус=Коммуна
|чăвашла çĕлĕк=Финстерхеннен 
|тăван çĕлĕк=Finsterhennen
|патшалăх=Швейцари
|регион тĕсĕ=кантон (Швейцари)
|регион=Берн (кантон)
|регион тапăлра=Берн (кантон)
|район тĕсĕ=тăрăх
|район=Эрлах (тăрăх)
|район тапăлра=Эрлах (тăрăх)
|община тĕсĕ=
|община=
|община тапăлра=
|пăхану=
|герб=CHE Finsterhennen COA-02.svg
|ялав=
|герб анлăшĕ=
|ялав анлăшĕ=
|lat_dir=N|lat_deg=47|lat_min=0|lat_sec=59
|lon_dir=E|lon_deg=7|lon_min=10|lon_sec=0
|CoordAddon=
|CoordScale=
|ЯндексКартти=
|патшалăх картти=
|регион картти=
|район картти=
|патшалăх карттин пысăкăшĕ=
|регион карттин пысăкăшĕ=
|район карттин пысăкăшĕ=
|шалти пайлану=
|пуçлăх тĕсĕ=Бургомистр
|пуçлăх=
|никĕсленĕ вăхăт=
|пĕрремĕш асăну=
|малтанхи ятсем=
|статус=
|лаптăк=3.6
|ПВ центрĕн çӳллĕшĕ=445
|çӳллĕш тĕсĕ=
|климат=
|официаллă чĕлхе=нимĕç чĕлхи{{!}}нимĕç
|официаллă чĕлхе-ref=
|пурăнан халăх=490
|çырав çулĕ=2006
|йышлăх=
|агломераци=
|наци йышĕ=
|конфесси йышĕ=
|этнохороним=
|вăхăт тăрăхĕ=+1
|DST=пур
|телефон кочĕ=
|почтă индексĕ=3416
|почтă индексĕсем=
|автомобиль кочĕ=BE
|идентификатор тĕсĕ=Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ{{!}}Официаллă код
|цифрăллă идентификатор=0951
|категори Commons-ра=Finsterhennen
|сайт=http://www.finsterhennen.ch
|сайт чĕлхи=de
|сайт чĕлхи 2=
|сайт чĕлхи 3=
|сайт чĕлхи 4=
|сайт чĕлхи 5=
|add2n=
|add2=
|add3n=
|add3=
}}
'''Финстерхеннен ''' — ({{lang-de|Finsterhennen}}) — [[Швейцари|Швейцарири]] коммуна, [[Берн (кантон)|Берн]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантонне]] кĕрет. 

[[Эрлах (тăрăх)|Эрлах]] тăрăхне кĕрет. 490 çын ([[2006]]) пурăнать. [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]] — ''0951''.


== Каçăсем ==
* [http://www.finsterhennen.ch Официаллă страница]

{{Берн тăрăхĕсем}}
{{Швейцари:Эрлах тăрăхĕ:Хуласем}}

{{Switzerland-geo-stub}}

[[Категори:Берн кантонĕн хулисем]]</text>
      <sha1>hpznx3mb8k09rc6t7tjsxh3jrpzsaq4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Инс (Берн)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>59453</id>
    <revision>
      <id>842010</id>
      <parentid>839520</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T16:46:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Doc Taxon</username>
        <id>14337</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]]) [[File:Ins-coat of arms.svg]] → [[File:CHE Ins COA.svg]]</comment>
      <origin>842010</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3154" sha1="nie6zc57v5ldbs99dzo5n4imo4jz10p" xml:space="preserve">{{ПВ
|статус=Коммуна
|чăвашла çĕлĕк=Инс (Берн)
|тăван çĕлĕк=Ins BE
|патшалăх=Швейцари
|регион тĕсĕ=кантон (Швейцари)
|регион=Берн (кантон)
|регион тапăлра=Берн (кантон)
|район тĕсĕ=тăрăх
|район=Эрлах (тăрăх)
|район тапăлра=Эрлах (тăрăх)
|община тĕсĕ=
|община=
|община тапăлра=
|пăхану=
|герб=CHE Ins COA.svg
|ялав=
|герб анлăшĕ=
|ялав анлăшĕ=
|lat_dir=N|lat_deg=47|lat_min=0|lat_sec=0
|lon_dir=E|lon_deg=7|lon_min=6|lon_sec=0
|CoordAddon=
|CoordScale=
|ЯндексКартти=
|патшалăх картти=
|регион картти=
|район картти=
|патшалăх карттин пысăкăшĕ=
|регион карттин пысăкăшĕ=
|район карттин пысăкăшĕ=
|шалти пайлану=
|пуçлăх тĕсĕ=Бургомистр
|пуçлăх=
|никĕсленĕ вăхăт=
|пĕрремĕш асăну=
|малтанхи ятсем=
|статус=
|лаптăк=23,86
|ПВ центрĕн çӳллĕшĕ=437
|çӳллĕш тĕсĕ=
|климат=
|официаллă чĕлхе=нимĕç чĕлхи{{!}}нимĕç
|официаллă чĕлхе-ref=
|пурăнан халăх=2971
|çырав çулĕ=2006
|йышлăх=
|агломераци=
|наци йышĕ=
|конфесси йышĕ=
|этнохороним=
|вăхăт тăрăхĕ=+1
|DST=пур
|телефон кочĕ=
|почтă индексĕ=3232
|почтă индексĕсем=
|автомобиль кочĕ=BE
|идентификатор тĕсĕ=Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ{{!}}Официаллă код
|цифрăллă идентификатор=0496
|категори Commons-ра=Ins
|сайт=http://www.ins-anet.ch
|сайт чĕлхи=de
|сайт чĕлхи 2=
|сайт чĕлхи 3=
|сайт чĕлхи 4=
|сайт чĕлхи 5=
|add2n=
|add2=
|add3n=
|add3=
}}
'''Инс (Берн)''' — ({{lang-de|Ins BE}}) — [[Швейцари|Швейцарири]] коммуна, [[Берн (кантон)|Берн]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантонне]] кĕрет. 

[[Эрлах (тăрăх)|Эрлах]] тăрăхне кĕрет. 2971 çын ([[2006]]) пурăнать. [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]] — ''0496''.
[[File:2005-Ins-Ankerhaus.jpg|thumb|left|200px|Инс&lt;!--Albert Anker Haus]]--&gt;]]

== Паллă çынсем ==
* [[Анкер Альберт]] (1831—1910) — швейцар ӳерçи тата графикĕ.

== Каçăсем ==
* [http://www.ins-anet.ch Официаллă страница] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070221010231/http://www.ins-anet.ch/ |date=2007-02-21 }}

{{Берн тăрăхĕсем}}
{{Швейцари:Эрлах тăрăхĕ:Хуласем}}

{{Switzerland-geo-stub}}

[[Категори:Берн кантонĕн хулисем]]</text>
      <sha1>nie6zc57v5ldbs99dzo5n4imo4jz10p</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Конольфинген (тăрăх)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>59458</id>
    <revision>
      <id>842124</id>
      <parentid>841870</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T09:19:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Doc Taxon</username>
        <id>14337</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]]) [[File:Niederhünigen-coat of arms.svg]] → [[File:CHE Niederhünigen COA.svg]]</comment>
      <origin>842124</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6389" sha1="7tbpysvnd0oq7fp4rlig5ppr17f7zqv" xml:space="preserve">{{Швейцари тăрăхĕ
|Чăвашла ячĕ     = Конольфинген (тăрăх)
|Тăван ячĕ       = Bezirk Konolfingen
|Герб            = Konolfingen (district)-coat of arms.svg
|Вырнаçу         = Karte_Bezirk_Konolfingen.png
|Карттă2=Karte Gemeinden des Bezirks Konolfingen.png
|Патшалăх        =  [[Швейцари]]
|Кантон          =  [[Берн]]
|Центр           =  [[Конольфинген (Берн)|Конольфинген]]
|Автомобиль кочĕ = BE
}}
'''Конольфинген''' ({{lang-de|Schwarzenburg (Bezirk)}}) — [[Швейцари|Швейцарири]] [[Швейцари тăрăхĕ|тăрăх]]. Тăрăх центрĕ — [[Конольфинген (Берн)|Конольфинген]] хула.

Тăрăх [[Берн]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантонне]] кĕрет.

== Тăрăхри коммунăсем ==
&lt;div style=&quot;padding:1em 20px 1em 20px; color:#000000;text-align:left;&quot;&gt;
{| border=&quot;1&quot; cellpadding=&quot;5&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;border-collapse:collapse;&quot;
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Герб
! align=&quot;left&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Коммуна
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Пурăнан халăх&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(2007)&lt;/small&gt;
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Лаптăк&lt;br /&gt; км²
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]]
|-
| 1.
| [[File:Aeschlen-coat of arms.svg|35px|[[Эшлен-Обердисбах]]]]
|align=&quot;left&quot;| [[Эшлен-Обердисбах]]
| 313
|align=&quot;right&quot;| 4,9
|
|-
| 2.
| [[File:Allmendingen-coat of arms.svg|35px|[[Альмендинген-Берн]]]]
|align=&quot;left&quot;| [[Альмендинген-Берн]]
| 493
|align=&quot;right&quot;| 3,8
|
|-
| 3.
| [[File:CHE Arni BE COA.svg|35px|[[Арни (Берн)|Арни]]]]
|align=&quot;left&quot;| [[Арни (Берн)|Арни]]
| 992
|align=&quot;right&quot;| 10,4
|
|-
| 4.
| [[File:Biglen-coat of arms.svg|35px|[[Биглен]]]]
|align=&quot;left&quot;| [[Биглен]]
| 1760
|align=&quot;right&quot;| 3,6
|
|-
| 5.
| [[File:Bleiken bei Oberdiessbach-coat of arms.svg|35px|[[Блайкен-Обердисбах]]]]
|align=&quot;left&quot;| [[Блайкен-Обердисбах]]
| 388
|align=&quot;right&quot;| 3,4
|
|-
| 6.
| [[File:CHE Bowil COA.svg|35px|[[Бовиль (Швейцари)|Бовиль]]]]
|align=&quot;left&quot;| [[Бовиль (Швейцари)|Бовиль]]
| 1418
|align=&quot;right&quot;| 14,7
|
|-
| 7.
| [[File:Brenzikofen-coat of arms.svg|35px|[[Бренцикофен]]]]
|align=&quot;left&quot;| [[Бренцикофен]]
| 518
|align=&quot;right&quot;| 2,2
|
|-
| 8.
| [[File:Freimettigen-coat of arms.svg|35px|[[Фрайметтиген]]]]
|align=&quot;left&quot;| [[Фрайметтиген]]
| 378
|align=&quot;right&quot;| 2,9
|
|-
| 9.
| [[File:Grosshöchstetten-coat of arms.svg|35px|[[Гросхёхштеттен]]]]
|align=&quot;left&quot;| [[Гросхёхштеттен]]
| 3148
|align=&quot;right&quot;| 3,4
|
|-
| 10.
| [[File:Häutligen-coat of arms.svg|35px|[[Хойтлиген]]]]
|align=&quot;left&quot;| [[Хойтлиген]]
| 242
|align=&quot;right&quot;| 3,0
|
|-
| 11.
| [[File:Herbligen-coat of arms.svg|35px|[[Херблиген]]]]
|align=&quot;left&quot;| [[Херблиген]]
| 519
|align=&quot;right&quot;| 2,7
|
|-
| 12.
| [[File:CHE Kiesen COA.svg|35px|[[Кизен]]]]
|align=&quot;left&quot;| [[Кизен]]
| 723
|align=&quot;right&quot;| 4,7
|
|-
| 13.
| [[File:CHE Konolfingen COA.svg|35px|[[Конольфинген]]]]
|align=&quot;left&quot;| [[Конольфинген]]
| 4728
|align=&quot;right&quot;| 12,8
|
|-
| 14.
| [[File:Landiswil-coat of arms.svg|35px|[[Ландисвиль]]]]
|align=&quot;left&quot;| [[Ландисвиль]]
| 655
|align=&quot;right&quot;| 10,3
|
|-
| 15.
| [[File:Linden-coat of arms.svg|35px|[[Линден (Берн)|Линден]]]]
|align=&quot;left&quot;| [[Линден (Берн)|Линден]]
| 1327
|align=&quot;right&quot;| 13,3
|
|-
| 16.
| [[File:Mirchel-coat of arms.svg|35px|[[Мирхель]]]]
|align=&quot;left&quot;| [[Мирхель]]
| 515
|align=&quot;right&quot;| 2,4
|
|-
| 17.
| [[File:Konolfingen (district)-coat of arms.svg|35px|[[Мюнзинген (Швейцари)]]]]
|align=&quot;left&quot;| [[Мюнзинген (Швейцари)|Мюнзинген]]
| 10 974
|align=&quot;right&quot;| 8,5
|
|-
| 18.
| [[File:CHE Niederhünigen COA.svg|35px|[[Нидерхюниген]]]]
|align=&quot;left&quot;| [[Нидерхюниген]]
| 645
|align=&quot;right&quot;| 5,4
|
|-
| 19.
| [[File:Wappen farbig.jpg|35px|[[Обердисбах]]]]
|align=&quot;left&quot;| [[Обердисбах]]
| 2772
|align=&quot;right&quot;| 8,2
|
|-
| 20.
| [[File:Oberhünigen-coat of arms.svg|35px|[[Оберхюниген]]]]
|align=&quot;left&quot;| [[Оберхюниген]]
| 327
|align=&quot;right&quot;| 6,0
|
|-
| 21.
| [[File:Oberthal-coat of arms.svg|35px|[[Оберталь (Берн)|Оберталь]]]]
|align=&quot;left&quot;| [[Оберталь (Берн)|Оберталь]]
| 795
|align=&quot;right&quot;| 10,6
|
|-
| 22.
| [[File:Oppligen-coat of arms.svg|35px|[[Опплиген]]]]
|align=&quot;left&quot;| [[Опплиген]]
| 636
|align=&quot;right&quot;| 3,4
|
|-
| 23.
| [[File:Rubigen-coat of arms.svg|35px|[[Рубиген]]]]
|align=&quot;left&quot;| [[Рубиген]]
| 2486
|align=&quot;right&quot;| 7,0
|
|-
| 24.
| [[File:Schlosswil-coat of arms.svg|35px|[[Шлосвиль]]]]
|align=&quot;left&quot;| [[Шлосвиль]]
| 667
|align=&quot;right&quot;| 3,5
|
|-
| 25.
| [[File:Tägertschi-coat of arms.svg|35px|[[Тегерчи]]]]
|align=&quot;left&quot;| [[Тегерчи]]
| 346
|align=&quot;right&quot;| 3,6
|
|-
| 26.
| [[File:Trimstein-coat of arms.svg|35px|[[Тримштайн]]]]
|align=&quot;left&quot;| [[Тримштайн]]
| 479
|align=&quot;right&quot;| 3,6
|
|-
| 27.
| [[File:Walkringen-coat of arms.svg|35px|[[Валькринген]]]]
|align=&quot;left&quot;| [[Валькринген]]
| 1852
|align=&quot;right&quot;| 17,2
|
|-
| 28.
| [[File:Wappen der Gemeinde Wichtrach.svg|35px|[[Вихтрах]]]]
|align=&quot;left&quot;| [[Вихтрах]]
| 3930
|align=&quot;right&quot;| 11,6
|
|-
| 29.
| [[File:CHE Worb COA.svg|35px|[[Ворб]]]]
|align=&quot;left&quot;| [[Ворб]]
| 11 137
|align=&quot;right&quot;| 21,0
|
|-
| 30.
| [[File:CHE Zäziwil COA.svg|35px|[[Цецивиль]]]]
|align=&quot;left&quot;| [[Цецивиль]]
| 1546
|align=&quot;right&quot;| 5,4
|
|- style=&quot;background-color:#EFEFEF;&quot;
|colspan=&quot;3&quot;| '''Пурĕпе''' (30)
| 56 709
|align=&quot;right&quot;| 213,5
|
|}

== Каçăсем ==

{{Switzerland-geo-stub}}
{{Берн тăрăхĕсем (2009-чен)}}
{{Швейцари:Конольфинген тăрăхĕ:Хуласем}}

[[Категори:Берн (кантон)]]</text>
      <sha1>7tbpysvnd0oq7fp4rlig5ppr17f7zqv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Нидерхюниген</title>
    <ns>0</ns>
    <id>59484</id>
    <revision>
      <id>842125</id>
      <parentid>711987</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T09:19:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Doc Taxon</username>
        <id>14337</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]]) [[File:Niederhünigen-coat of arms.svg]] → [[File:CHE Niederhünigen COA.svg]]</comment>
      <origin>842125</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3059" sha1="qyia0kko1iircj9jqyi6n4e89brqm0a" xml:space="preserve">{{ПВ
|статус=Коммуна
|чăвашла çĕлĕк=Нидерхюниген
|тăван çĕлĕк=Niederhünigen
|патшалăх=Швейцари
|регион тĕсĕ=кантон (Швейцари)
|регион=Берн (кантон)
|регион тапăлра=Берн (кантон)
|район тĕсĕ=тăрăх
|район=Конольфинген (тăрăх)
|район тапăлра=Конольфинген (тăрăх)
|община тĕсĕ=
|община=
|община тапăлра=
|пăхану=
|герб=CHE Niederhünigen COA.svg
|ялав=
|герб анлăшĕ=
|ялав анлăшĕ=
|lat_dir=N|lat_deg=46|lat_min=52|lat_sec=38
|lon_dir=E|lon_deg=7|lon_min=38|lon_sec=11
|CoordAddon=
|CoordScale=
|ЯндексКартти=
|патшалăх картти=
|регион картти=
|район картти=
|патшалăх карттин пысăкăшĕ=
|регион карттин пысăкăшĕ=
|район карттин пысăкăшĕ=
|шалти пайлану=
|пуçлăх тĕсĕ=Бургомистр
|пуçлăх=
|никĕсленĕ вăхăт=
|пĕрремĕш асăну=
|малтанхи ятсем=
|статус=
|лаптăк=5.4
|ПВ центрĕн çӳллĕшĕ=685
|çӳллĕш тĕсĕ=
|климат=
|официаллă чĕлхе=нимĕç чĕлхи{{!}}нимĕç
|официаллă чĕлхе-ref=
|пурăнан халăх=652
|çырав çулĕ=2006
|йышлăх=
|агломераци=
|наци йышĕ=
|конфесси йышĕ=
|этнохороним=
|вăхăт тăрăхĕ=+1
|DST=пур
|телефон кочĕ=
|почтă индексĕ=3504
|почтă индексĕсем=
|автомобиль кочĕ=BE
|идентификатор тĕсĕ=Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ{{!}}Официаллă код
|цифрăллă идентификатор=0617
|категори Commons-ра=Niederhünigen
|сайт=http://www.niederhünigen.ch
|сайт чĕлхи=de
|сайт чĕлхи 2=
|сайт чĕлхи 3=
|сайт чĕлхи 4=
|сайт чĕлхи 5=
|add2n=
|add2=
|add3n=
|add3=
}}
'''Нидерхюниген''' — ({{lang-de|Niederhünigen}}) — [[Швейцари|Швейцарири]] коммуна, [[Берн (кантон)|Берн]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантонне]] кĕрет. 

[[Конольфинген (тăрăх)|Конольфинген]] тăрăхне кĕрет. 652 çын ([[2006]]) пурăнать. [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]] — ''0617''.


== Каçăсем ==
* [http://www.niederhünigen.ch Официаллă страница]{{Ĕçлемен каçă|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}

{{Берн тăрăхĕсем}}
{{Швейцари:Конольфинген тăрăхĕ:Хуласем}}

{{Switzerland-geo-stub}}

[[Категори:Берн кантонĕн хулисем]]</text>
      <sha1>qyia0kko1iircj9jqyi6n4e89brqm0a</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Интерлакен (тăрăх)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>59493</id>
    <revision>
      <id>842005</id>
      <parentid>841873</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T16:06:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Doc Taxon</username>
        <id>14337</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]]) [[File:Habkern-coat of arms.svg]] → [[File:CHE Habkern COA.svg]]</comment>
      <origin>842005</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6441" sha1="smdj96izzg4sg64gmf5tnmuqqz8tqeg" xml:space="preserve">{{Швейцари тăрăхĕ
|Чăвашла ячĕ     = Интерлакен (тăрăх)
|Тăван ячĕ       = Bezirk Konolfingen
|Герб            = Interlaken-coat of arms.svg
|Вырнаçу         = Karte_Bezirk_Interlaken.png
|Карттă2=Karte Gemeinden des Bezirks Interlaken.png
|Патшалăх        =  [[Швейцари]]
|Кантон          =  [[Берн]]
|Центр           =  [[Интерлакен]]
|Автомобиль кочĕ = BE
}}
'''Интерлакен''' ({{lang-de|Schwarzenburg (Bezirk)}}) — [[Швейцари|Швейцарири]] [[Швейцари тăрăхĕ|тăрăх]]. Тăрăх центрĕ — [[Интерлакен]] хула.

Тăрăх малтан [[Берн]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантонне]] кĕнĕ. 2010 çулхи кăрлачăн 1-мĕшĕнче ăна çĕнĕ [[Интерлакен-Оберхасли]] тăрăха кĕртнĕ.

== Тăрăхри коммунăсем ==
&lt;div style=&quot;padding:1em 20px 1em 20px; color:#000000;text-align:left;&quot;&gt;
{| border=&quot;1&quot; cellpadding=&quot;5&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;border-collapse:collapse;&quot;
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Герб
! align=&quot;left&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Коммуна
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Пурăнан халăх&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(2007)&lt;/small&gt;
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Лаптăк&lt;br /&gt; км²
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]]
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Beatenberg-coat of arms.svg|35px|[[Беатенберг]]]] || [[Беатенберг]] || align=&quot;center&quot; | 1183|| align=&quot;right&quot; | 29,2|| align=&quot;center&quot; |  
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Bönigen-coat of arms.svg|35px|[[Бёниген]]]] || [[Бёниген]] || align=&quot;center&quot; | 2305|| align=&quot;right&quot; | 15,1|| align=&quot;center&quot; |  
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Brienz COA.svg|35px|[[Бриенц (Берн)|Бриенц]]]] || [[Бриенц (Берн)|Бриенц]] || align=&quot;center&quot; | 2948|| align=&quot;right&quot; | 48,0|| align=&quot;center&quot; |  
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Brienzwiler-coat of arms.svg|35px|[[Бриенцвилер]]]] || [[Бриенцвилер]] || align=&quot;center&quot; | 560|| align=&quot;right&quot; | 17,6|| align=&quot;center&quot; |  
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Därligen COA.svg|35px|[[Дерлиген]]]] || [[Дерлиген]] || align=&quot;center&quot; | 393|| align=&quot;right&quot; | 6,9|| align=&quot;center&quot; |  
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Grindelwald-coat of arms.png|35px|[[Гриндельвальд]]]] || [[Гриндельвальд]] || align=&quot;center&quot; | 3816|| align=&quot;right&quot; | 171,1|| align=&quot;center&quot; |  
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Gsteigwiler COA.svg|35px|[[Гштейгвилер]]]] || [[Гштейгвилер]] || align=&quot;center&quot; | 418|| align=&quot;right&quot; | 7,0|| align=&quot;center&quot; |  
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Gündlischwand-coat of arms.svg|35px|[[Гюндлишванд]]]] || [[Гюндлишванд]] || align=&quot;center&quot; | 284|| align=&quot;right&quot; | 16,9|| align=&quot;center&quot; |  
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Habkern COA.svg|35px|[[Хабкерн]]]] || [[Хабкерн]] || align=&quot;center&quot; | 642|| align=&quot;right&quot; | 51,1|| align=&quot;center&quot; |  
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Hofstetten bei CHE Brienz COA.svg|35px|[[Хофштеттен-Бриенц]]]] || [[Хофштеттен-Бриенц]] || align=&quot;center&quot; | 550|| align=&quot;right&quot; | 8,7|| align=&quot;center&quot; |  
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Interlaken-coat of arms.svg|35px|[[Интерлакен]]]] || [[Интерлакен]] || align=&quot;center&quot; | 15206|| align=&quot;right&quot; | 4,4|| align=&quot;center&quot; |  
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Iseltwald COA.svg|35px|[[Изельтвальд]]]] || [[Изельтвальд]] || align=&quot;center&quot; | 404|| align=&quot;right&quot; | 21,9|| align=&quot;center&quot; |  
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Lauterbrunnen-coat of arms.svg|35px|[[Лаутербруннен]]]] || [[Лаутербруннен]] || align=&quot;center&quot; | 2545|| align=&quot;right&quot; | 164,4|| align=&quot;center&quot; |  
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Leissigen-coat of arms.svg|35px|[[Лайссиген]]]] || [[Лайссиген]] || align=&quot;center&quot; | 970|| align=&quot;right&quot; | 10,4|| align=&quot;center&quot; |  
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Lütschental-coat of arms.svg|35px|[[Люченталь]]]] || [[Люченталь]] || align=&quot;center&quot; | 254|| align=&quot;right&quot; | 12,4|| align=&quot;center&quot; |  
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Matten bei Interlaken COA.svg|35px|[[Маттен-Интерлакен]]]] || [[Маттен-Интерлакен]] || align=&quot;center&quot; | 3517|| align=&quot;right&quot; | 6,0|| align=&quot;center&quot; |  
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Niederried bei Interlaken-coat of arms.svg|35px|[[Нидеррид-Интерлакен]]]] || [[Нидеррид-Интерлакен]] || align=&quot;center&quot; | 360|| align=&quot;right&quot; | 6,81|| align=&quot;center&quot; |  
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Oberried am Brienzersee-coat of arms.svg|35px|[[Оберрид-ам-Бринцерзее]]]] || [[Оберрид-ам-Бринцерзее]] || align=&quot;center&quot; | 489|| align=&quot;right&quot; | 20,0|| align=&quot;center&quot; |  
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Ringgenberg COA.svg|35px|[[Ринггенберг (Берн)|Ринггенберг]]]] || [[Ринггенберг (Берн)|Ринггенберг]] || align=&quot;center&quot; | 2634|| align=&quot;right&quot; | 8,7|| align=&quot;center&quot; |  
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Saxeten-coat of arms.svg|35px|[[Заксетен]]]] || [[Заксетен]] || align=&quot;center&quot; | 115|| align=&quot;right&quot; | 19,2|| align=&quot;center&quot; |  
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Schwanden bei CHE Brienz COA.svg|35px|[[Шванден-Бринц]]]] || [[Шванден-Бринц]] || align=&quot;center&quot; | 599|| align=&quot;right&quot; | 7,1|| align=&quot;center&quot; |  
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Unterseen-coat of arms.svg|35px|[[Унтерзен]]]] || [[Унтерзен]] || align=&quot;center&quot; | 5453|| align=&quot;right&quot; | 14,1|| align=&quot;center&quot; |  
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Wilderswil-coat of arms.svg|35px|[[Вильдерсвиль]]]] || [[Вильдерсвиль]] || align=&quot;center&quot; | 2370|| align=&quot;right&quot; | 13,5|| align=&quot;center&quot; |  
|- style=&quot;background-color:#EFEFEF;&quot;
| align=&quot;center&quot; |
| '''Пурĕпе''' (23) || align=&quot;center&quot; | 38&amp;nbsp;015|| align=&quot;right&quot; | 680,51|| align=&quot;center&quot; |  
|}

== Каçăсем ==

{{Switzerland-geo-stub}}
{{Берн тăрăхĕсем (2009-чен)}}
{{Швейцари:Интерлакен тăрăхĕ:Хуласем}}

[[Категори:Берн (кантон)]]</text>
      <sha1>smdj96izzg4sg64gmf5tnmuqqz8tqeg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Хабкерн</title>
    <ns>0</ns>
    <id>59508</id>
    <revision>
      <id>842006</id>
      <parentid>570634</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T16:06:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Doc Taxon</username>
        <id>14337</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]]) [[File:Habkern-coat of arms.svg]] → [[File:CHE Habkern COA.svg]]</comment>
      <origin>842006</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2891" sha1="2zud8ab7a0vofdhdfrhgas9ij5921e5" xml:space="preserve">{{ПВ
|статус=Коммуна
|чăвашла çĕлĕк=Хабкерн
|тăван çĕлĕк=Habkern
|патшалăх=Швейцари
|регион тĕсĕ=кантон (Швейцари)
|регион=Берн (кантон)
|регион тапăлра=Берн (кантон)
|район тĕсĕ=тăрăх
|район=Интерлакен (тăрăх)
|район тапăлра=Интерлакен (тăрăх)
|община тĕсĕ=
|община=
|община тапăлра=
|пăхану=
|герб=CHE Habkern COA.svg
|ялав=
|герб анлăшĕ=
|ялав анлăшĕ=
|lat_dir=N|lat_deg=46|lat_min=42|lat_sec=59
|lon_dir=E|lon_deg=7|lon_min=50|lon_sec=59
|CoordAddon=
|CoordScale=
|ЯндексКартти=
|патшалăх картти=
|регион картти=
|район картти=
|патшалăх карттин пысăкăшĕ=
|регион карттин пысăкăшĕ=
|район карттин пысăкăшĕ=
|шалти пайлану=
|пуçлăх тĕсĕ=Бургомистр
|пуçлăх=
|никĕсленĕ вăхăт=
|пĕрремĕш асăну=
|малтанхи ятсем=
|статус=
|лаптăк=51.1
|ПВ центрĕн çӳллĕшĕ=1055
|çӳллĕш тĕсĕ=
|климат=
|официаллă чĕлхе=нимĕç чĕлхи{{!}}нимĕç
|официаллă чĕлхе-ref=
|пурăнан халăх=631
|çырав çулĕ=2006
|йышлăх=
|агломераци=
|наци йышĕ=
|конфесси йышĕ=
|этнохороним=
|вăхăт тăрăхĕ=+1
|DST=пур
|телефон кочĕ=
|почтă индексĕ=3804
|почтă индексĕсем=
|автомобиль кочĕ=BE
|идентификатор тĕсĕ=Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ{{!}}Официаллă код
|цифрăллă идентификатор=0579
|категори Commons-ра=Habkern
|сайт=http://www.habkern.ch
|сайт чĕлхи=de
|сайт чĕлхи 2=
|сайт чĕлхи 3=
|сайт чĕлхи 4=
|сайт чĕлхи 5=
|add2n=
|add2=
|add3n=
|add3=
}}
'''Хабкерн''' — ({{lang-de|Habkern}}) — [[Швейцари|Швейцарири]] коммуна, [[Берн (кантон)|Берн]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантонне]] кĕрет. 

[[Интерлакен (тăрăх)|Интерлакен]] тăрăхне кĕрет. 631 çын ([[2006]]) пурăнать. [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]] — ''0579''.


== Каçăсем ==
* [http://www.habkern.ch Официаллă страница]

{{Берн тăрăхĕсем}}
{{Швейцари:Интерлакен тăрăхĕ:Хуласем}}

{{Switzerland-geo-stub}}

[[Категори:Берн кантонĕн хулисем]]</text>
      <sha1>2zud8ab7a0vofdhdfrhgas9ij5921e5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Занен (тăрăх)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>59532</id>
    <revision>
      <id>842044</id>
      <parentid>570057</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T18:52:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Doc Taxon</username>
        <id>14337</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]]) [[File:Lauenen-coat of arms.svg]] → [[File:CHE Lauenen COA.svg]]</comment>
      <origin>842044</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2237" sha1="hy33x4jfonrgu6o26tqzy82eo5ga0kv" xml:space="preserve">{{Швейцари тăрăхĕ
|Чăвашла ячĕ     = Занен (тăрăх)
|Тăван ячĕ       = Saanen (Bezirk)
|Герб            = Saanen-coat of arms.svg
|Вырнаçу         = Karte_Bezirk_Saanen.png
|Карттă2=Karte Gemeinden des Bezirks Saanen.png
|Патшалăх        =  [[Швейцари]]
|Кантон          =  [[Берн]]
|Центр           =  [[Занен]]
|Автомобиль кочĕ = BE
}}
'''Занен''' ({{lang-de|Saanen (Bezirk)}}) — [[Швейцари|Швейцарири]] [[Швейцари тăрăхĕ|тăрăх]]. Тăрăх центрĕ — [[Занен]] хула.

Тăрăх малтан [[Берн]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантонне]] кĕнĕ. 

== Тăрăхри коммунăсем ==
&lt;div style=&quot;padding:1em 20px 1em 20px; color:#000000;text-align:left;&quot;&gt;
{| border=&quot;1&quot; cellpadding=&quot;5&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;border-collapse:collapse;&quot;
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Герб
! align=&quot;left&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Коммуна
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Пурăнан халăх&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(2007)&lt;/small&gt;
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Лаптăк&lt;br /&gt; км²
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]]
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Gsteig bei Gstaad-coat of arms.svg|35px|[[Гштейг-Гштад]]]] || [[Гштейг-Гштад]] || align=&quot;center&quot; | 953|| align=&quot;right&quot; | 62,4|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Lauenen COA.svg|35px|[[Лауэнен]]]] || [[Лауэнен]] || align=&quot;center&quot; | 821|| align=&quot;right&quot; | 58,7|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Saanen-coat of arms.svg|35px|[[Занен]]]] || [[Занен]] || align=&quot;center&quot; | 6786|| align=&quot;right&quot; | 119,8|| align=&quot;center&quot; |
|- style=&quot;background-color:#EFEFEF;&quot;
| align=&quot;center&quot; |
| '''Пурĕпе''' (3) || align=&quot;center&quot; | 8560|| align=&quot;right&quot; | 240,9|| align=&quot;center&quot; |
|}

== Каçăсем ==

{{Switzerland-geo-stub}}
{{Берн тăрăхĕсем (2009-чен)}}
{{Швейцари:Занен тăрăхĕ:Хуласем}}

[[Категори:Берн (кантон)]]</text>
      <sha1>hy33x4jfonrgu6o26tqzy82eo5ga0kv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Лауэнен</title>
    <ns>0</ns>
    <id>59537</id>
    <revision>
      <id>842045</id>
      <parentid>570636</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T18:52:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Doc Taxon</username>
        <id>14337</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]]) [[File:Lauenen-coat of arms.svg]] → [[File:CHE Lauenen COA.svg]]</comment>
      <origin>842045</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2860" sha1="1s0ms2fe19y1loo9i50x1cbopgmq2q2" xml:space="preserve">{{ПВ
|статус=Коммуна
|чăвашла çĕлĕк=Лауэнен
|тăван çĕлĕк=Lauenen
|патшалăх=Швейцари
|регион тĕсĕ=кантон (Швейцари)
|регион=Берн (кантон)
|регион тапăлра=Берн (кантон)
|район тĕсĕ=тăрăх
|район=Занен (тăрăх)
|район тапăлра=Занен (тăрăх)
|община тĕсĕ=
|община=
|община тапăлра=
|пăхану=
|герб=CHE Lauenen COA.svg
|ялав=
|герб анлăшĕ=
|ялав анлăшĕ=
|lat_dir=N|lat_deg=46|lat_min=24|lat_sec=59
|lon_dir=E|lon_deg=7|lon_min=18|lon_sec=59
|CoordAddon=
|CoordScale=
|ЯндексКартти=
|патшалăх картти=
|регион картти=
|район картти=
|патшалăх карттин пысăкăшĕ=
|регион карттин пысăкăшĕ=
|район карттин пысăкăшĕ=
|шалти пайлану=
|пуçлăх тĕсĕ=Бургомистр
|пуçлăх=
|никĕсленĕ вăхăт=
|пĕрремĕш асăну=
|малтанхи ятсем=
|статус=
|лаптăк=58.7
|ПВ центрĕн çӳллĕшĕ=1252
|çӳллĕш тĕсĕ=
|климат=
|официаллă чĕлхе=нимĕç чĕлхи{{!}}нимĕç
|официаллă чĕлхе-ref=
|пурăнан халăх=820
|çырав çулĕ=2006
|йышлăх=
|агломераци=
|наци йышĕ=
|конфесси йышĕ=
|этнохороним=
|вăхăт тăрăхĕ=+1
|DST=пур
|телефон кочĕ=
|почтă индексĕ=3782
|почтă индексĕсем=
|автомобиль кочĕ=BE
|идентификатор тĕсĕ=Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ{{!}}Официаллă код
|цифрăллă идентификатор=0842
|категори Commons-ра=Lauenen
|сайт=http://www.lauenen.ch
|сайт чĕлхи=de
|сайт чĕлхи 2=
|сайт чĕлхи 3=
|сайт чĕлхи 4=
|сайт чĕлхи 5=
|add2n=
|add2=
|add3n=
|add3=
}}
'''Лауэнен''' — ({{lang-de|Lauenen}}) — [[Швейцари|Швейцарири]] коммуна, [[Берн (кантон)|Берн]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантонне]] кĕрет. 

[[Интерлакен (тăрăх)|Интерлакен]] тăрăхне кĕрет. 820 çын ([[2006]]) пурăнать. [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]] — ''0842''.

== Каçăсем ==
* [http://www.lauenen.ch Официаллă страница]

{{Берн тăрăхĕсем}}
{{Швейцари:Занен тăрăхĕ:Хуласем}}

{{Switzerland-geo-stub}}

[[Категори:Берн кантонĕн хулисем]]</text>
      <sha1>1s0ms2fe19y1loo9i50x1cbopgmq2q2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Лаупен (тăрăх)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>59538</id>
    <revision>
      <id>842046</id>
      <parentid>833511</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T19:04:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Doc Taxon</username>
        <id>14337</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]]) [[File:CHE Laupen COA.svg]] → [[File:CHE Lauenen COA-02.svg]]</comment>
      <origin>842046</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3751" sha1="9wn1czglo84zqmykdr42pkuc5jpq6xq" xml:space="preserve">{{Швейцари тăрăхĕ
|Чăвашла ячĕ     = Лаупен (тăрăх)
|Тăван ячĕ       = Laupen (Bezirk)
|Герб            = CHE Lauenen COA-02.svg
|Вырнаçу         = Karte_Bezirk_Laupen.png
|Карттă2=Karte Gemeinden des Bezirks Laupen.png
|Патшалăх        =  [[Швейцари]]
|Кантон          =  [[Берн]]
|Центр           =  [[Лаупен]]
|Автомобиль кочĕ = BE
}}
'''Интерлакен''' ({{lang-de|Schwarzenburg (Bezirk)}}) — [[Швейцари|Швейцарири]] [[Швейцари тăрăхĕ|тăрăх]]. Тăрăх центрĕ — [[Лаупен]] хула.

Тăрăх [[Берн]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантонне]] кĕрет. 

== Тăрăхри коммунăсем ==
&lt;div style=&quot;padding:1em 20px 1em 20px; color:#000000;text-align:left;&quot;&gt;
{| border=&quot;1&quot; cellpadding=&quot;5&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;border-collapse:collapse;&quot;
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Герб
! align=&quot;left&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Коммуна
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Пурăнан халăх&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(2007)&lt;/small&gt;
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Лаптăк&lt;br /&gt; км²
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]]
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Clavaleyres-coat of arms.svg|35px|[[Клавалейр]]]] || [[Клавалейр]] || align=&quot;center&quot; | 51|| align=&quot;right&quot; | 1,0|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Ferenbalm-coat of arms.svg|35px|[[Ференбальм]]]] || [[Ференбальм]] || align=&quot;center&quot; | 1269|| align=&quot;right&quot; | 9,2|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Frauenkappelen-coat of arms.svg|35px|[[Фрауэнкаппелен]]]] || [[Фрауэнкаппелен]] || align=&quot;center&quot; | 1277|| align=&quot;right&quot; | 9,3|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Golaten-coat of arms.svg|35px|[[Голатен]]]] || [[Голатен]] || align=&quot;center&quot; | 297|| align=&quot;right&quot; | 2,8|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Gurbrü-coat of arms.svg|35px|[[Гурбрю]]]] || [[Гурбрю]] || align=&quot;center&quot; | 249|| align=&quot;right&quot; | 1,8|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Kriechenwil COA.svg|35px|[[Крихенвиль]]]] || [[Крихенвиль]] || align=&quot;center&quot; | 398|| align=&quot;right&quot; | 4,8|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Lauenen COA-02.svg|35px|[[Лаупен (Берн)|Лаупен]]]] || [[Лаупен (Берн)|Лаупен]] || align=&quot;center&quot; | 2792|| align=&quot;right&quot; | 4,1|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Coat of arms Mühleberg.svg|35px|[[Мюлеберг]]]] || [[Мюлеберг]] || align=&quot;center&quot; | 2729|| align=&quot;right&quot; | 26,3|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Münchenwiler-coat of arms.svg|35px|[[Мюнхенвилер]]]] || [[Мюнхенвилер]] || align=&quot;center&quot; | 406|| align=&quot;right&quot; | 2,5|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Neuenegg-coat of arms.svg|35px|[[Нойенег]]]] || [[Нойенег]] || align=&quot;center&quot; | 4588|| align=&quot;right&quot; | 22,0|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Wileroltigen-coat of arms.svg|35px|[[Вилерольтиген]]]] || [[Вилерольтиген]] || align=&quot;center&quot; | 401|| align=&quot;right&quot; | 4,1|| align=&quot;center&quot; |
|- style=&quot;background-color:#EFEFEF;&quot;
| align=&quot;center&quot; |
| '''Пурĕпе''' (23) || align=&quot;center&quot; | 38&amp;nbsp;015|| align=&quot;right&quot; | 680,51|| align=&quot;center&quot; |  
|}

== Каçăсем ==

{{Switzerland-geo-stub}}
{{Берн тăрăхĕсем (2009-чен)}}
{{Швейцари:Лаупен тăрăхĕ:Хуласем}}

[[Категори:Берн (кантон)]]</text>
      <sha1>9wn1czglo84zqmykdr42pkuc5jpq6xq</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842049</id>
      <parentid>842046</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T19:13:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Doc Taxon</username>
        <id>14337</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]]) [[File:CHE Lauenen COA-02.svg]] → [[File:CHE Laupen COA-02.svg]]</comment>
      <origin>842049</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3749" sha1="lvsxm06k8ijlz663ve8kdb521z8nft9" xml:space="preserve">{{Швейцари тăрăхĕ
|Чăвашла ячĕ     = Лаупен (тăрăх)
|Тăван ячĕ       = Laupen (Bezirk)
|Герб            = CHE Laupen COA-02.svg
|Вырнаçу         = Karte_Bezirk_Laupen.png
|Карттă2=Karte Gemeinden des Bezirks Laupen.png
|Патшалăх        =  [[Швейцари]]
|Кантон          =  [[Берн]]
|Центр           =  [[Лаупен]]
|Автомобиль кочĕ = BE
}}
'''Интерлакен''' ({{lang-de|Schwarzenburg (Bezirk)}}) — [[Швейцари|Швейцарири]] [[Швейцари тăрăхĕ|тăрăх]]. Тăрăх центрĕ — [[Лаупен]] хула.

Тăрăх [[Берн]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантонне]] кĕрет. 

== Тăрăхри коммунăсем ==
&lt;div style=&quot;padding:1em 20px 1em 20px; color:#000000;text-align:left;&quot;&gt;
{| border=&quot;1&quot; cellpadding=&quot;5&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;border-collapse:collapse;&quot;
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Герб
! align=&quot;left&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Коммуна
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Пурăнан халăх&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(2007)&lt;/small&gt;
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Лаптăк&lt;br /&gt; км²
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]]
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Clavaleyres-coat of arms.svg|35px|[[Клавалейр]]]] || [[Клавалейр]] || align=&quot;center&quot; | 51|| align=&quot;right&quot; | 1,0|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Ferenbalm-coat of arms.svg|35px|[[Ференбальм]]]] || [[Ференбальм]] || align=&quot;center&quot; | 1269|| align=&quot;right&quot; | 9,2|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Frauenkappelen-coat of arms.svg|35px|[[Фрауэнкаппелен]]]] || [[Фрауэнкаппелен]] || align=&quot;center&quot; | 1277|| align=&quot;right&quot; | 9,3|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Golaten-coat of arms.svg|35px|[[Голатен]]]] || [[Голатен]] || align=&quot;center&quot; | 297|| align=&quot;right&quot; | 2,8|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Gurbrü-coat of arms.svg|35px|[[Гурбрю]]]] || [[Гурбрю]] || align=&quot;center&quot; | 249|| align=&quot;right&quot; | 1,8|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Kriechenwil COA.svg|35px|[[Крихенвиль]]]] || [[Крихенвиль]] || align=&quot;center&quot; | 398|| align=&quot;right&quot; | 4,8|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Laupen COA-02.svg|35px|[[Лаупен (Берн)|Лаупен]]]] || [[Лаупен (Берн)|Лаупен]] || align=&quot;center&quot; | 2792|| align=&quot;right&quot; | 4,1|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Coat of arms Mühleberg.svg|35px|[[Мюлеберг]]]] || [[Мюлеберг]] || align=&quot;center&quot; | 2729|| align=&quot;right&quot; | 26,3|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Münchenwiler-coat of arms.svg|35px|[[Мюнхенвилер]]]] || [[Мюнхенвилер]] || align=&quot;center&quot; | 406|| align=&quot;right&quot; | 2,5|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Neuenegg-coat of arms.svg|35px|[[Нойенег]]]] || [[Нойенег]] || align=&quot;center&quot; | 4588|| align=&quot;right&quot; | 22,0|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Wileroltigen-coat of arms.svg|35px|[[Вилерольтиген]]]] || [[Вилерольтиген]] || align=&quot;center&quot; | 401|| align=&quot;right&quot; | 4,1|| align=&quot;center&quot; |
|- style=&quot;background-color:#EFEFEF;&quot;
| align=&quot;center&quot; |
| '''Пурĕпе''' (23) || align=&quot;center&quot; | 38&amp;nbsp;015|| align=&quot;right&quot; | 680,51|| align=&quot;center&quot; |  
|}

== Каçăсем ==

{{Switzerland-geo-stub}}
{{Берн тăрăхĕсем (2009-чен)}}
{{Швейцари:Лаупен тăрăхĕ:Хуласем}}

[[Категори:Берн (кантон)]]</text>
      <sha1>lvsxm06k8ijlz663ve8kdb521z8nft9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Зефтиген (тăрăх)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>59570</id>
    <revision>
      <id>842137</id>
      <parentid>816155</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T11:19:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Doc Taxon</username>
        <id>14337</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]]) [[File:Riggisberg-coat of arms.svg]] → [[File:CHE Riggisberg COA.svg]]</comment>
      <origin>842137</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6336" sha1="b51sa9j8gqv47hpsacujjvd8jzl78qm" xml:space="preserve">{{Швейцари тăрăхĕ
|Чăвашла ячĕ     = Зефтиген (тăрăх)
|Тăван ячĕ       = Seftigen (Bezirk)
|Герб            = Seftigen-coat of arms.svg
|Вырнаçу         = Karte_Bezirk_Seftigen.png
|Карттă2=Karte Gemeinden des Bezirks Seftigen.png
|Патшалăх        =  [[Швейцари]]
|Кантон          =  [[Берн]]
|Центр           =  [[Зефтиген]]
|Автомобиль кочĕ = BE
}}
'''Зефтиген''' ({{lang-de|Seftigen (Bezirk)}}) — [[Швейцари|Швейцарири]] [[Швейцари тăрăхĕ|тăрăх]]. Тăрăх центрĕ — [[Зефтиген]] хула.

Тăрăх малтан [[Берн]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантонне]] кĕнĕ. 

== Тăрăхри коммунăсем ==
&lt;div style=&quot;padding:1em 20px 1em 20px; color:#000000;text-align:left;&quot;&gt;
{| border=&quot;1&quot; cellpadding=&quot;5&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;border-collapse:collapse;&quot;
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Герб
! align=&quot;left&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Коммуна
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Пурăнан халăх&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(2007)&lt;/small&gt;
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Лаптăк&lt;br /&gt; км²
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]]
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Belp COA.svg|35px|[[Бельп]]]] || [[Бельп]] || align=&quot;center&quot; | 9565|| align=&quot;right&quot; | 17,6|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Belpberg-coat of arms.svg|35px|[[Бельпберг (Берн)|Бельпберг]]]] || [[Бельпберг (Берн)|Бельпберг]] || align=&quot;center&quot; | 382|| align=&quot;right&quot; | 5,7|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Burgistein-coat of arms.svg|35px|[[Бургиштайн]]]] || [[Бургиштайн]] || align=&quot;center&quot; | 1047|| align=&quot;right&quot; | 7,5|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Gelterfingen-coat of arms.svg|35px|[[Гельтерфинген]]]] || [[Гельтерфинген]] || align=&quot;center&quot; | 249|| align=&quot;right&quot; | 3,5|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | || [[Герцензее]] || align=&quot;center&quot; | 984|| align=&quot;right&quot; | 7,8|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Gurzelen COA.svg|35px|[[Гурцелен]]]] || [[Гурцелен]] || align=&quot;center&quot; | 765|| align=&quot;right&quot; | 4,5|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Jaberg-coat of arms.svg|35px|[[Яберг]]]] || [[Яберг]] || align=&quot;center&quot; | 258|| align=&quot;right&quot; | 1,3|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | || [[Кауфдорф]] || align=&quot;center&quot; | 904|| align=&quot;right&quot; | 2,1|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Kehrsatz COA.svg|35px|[[Керзац]]]] || [[Керзац]] || align=&quot;center&quot; | 3709|| align=&quot;right&quot; | 4,4|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Kienersrüti-coat of arms.svg|35px|[[Кинерсрюти]]]] || [[Кинерсрюти]] || align=&quot;center&quot; | 51|| align=&quot;right&quot; | 0,8|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | || [[Кирхдорф (Берн)|Кирхдорф]] || align=&quot;center&quot; | 849|| align=&quot;right&quot; | 6,1|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Kirchenthurnen-coat of arms.svg|35px|[[Кирхентурнен]]]] || [[Кирхентурнен]] || align=&quot;center&quot; | 263|| align=&quot;right&quot; | 1,3|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Lohnstorf-coat of arms.svg|35px|[[Лонсторф]]]] || [[Лонсторф]] || align=&quot;center&quot; | 208|| align=&quot;right&quot; | 1,8|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Mühledorf-coat of arms.svg|35px|[[Мюледорф]]]] || [[Мюледорф]] || align=&quot;center&quot; | 238|| align=&quot;right&quot; | 2,3|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Thurnen und Mühlethurnen COA.svg|35px|[[Мюлетурнен]]]] || [[Мюлетурнен]] || align=&quot;center&quot; | 1322|| align=&quot;right&quot; | 2,9|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Niedermuhlern-coat of arms.svg|35px|[[Нидермулерн]]]] || [[Нидермулерн]] || align=&quot;center&quot; | 518|| align=&quot;right&quot; | 7,2|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Noflen-coat of arms.svg|35px|[[Нофлен (Берн)|Нофлен]]]] || [[Нофлен (Берн)|Нофлен]] || align=&quot;center&quot; | 252|| align=&quot;right&quot; | 2,7|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Riggisberg COA.svg|35px|[[Риггисберг]]]] || [[Риггисберг]] || align=&quot;center&quot; | 1964|| align=&quot;right&quot; | 7,7|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Rüeggisberg-coat of arms.svg|35px|[[Рюеггисберг]]]] || [[Рюеггисберг]] || align=&quot;center&quot; | 1909|| align=&quot;right&quot; | 35,7|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Rümligen-coat of arms.svg|35px|[[Рюмлиген]]]] || [[Рюмлиген]] || align=&quot;center&quot; | 454|| align=&quot;right&quot; | 4,7|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Rüti bei CHE Riggisberg COA.svg|35px|[[Рюти-Риггисберг]]]] || [[Рюти-Риггисберг]] || align=&quot;center&quot; | 412|| align=&quot;right&quot; | 22,2|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Seftigen-coat of arms.svg|35px|[[Зефтиген]]]] || [[Зефтиген]] || align=&quot;center&quot; | 2057|| align=&quot;right&quot; | 3,9|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Toffen-coat of arms.svg|35px|[[Тоффен]]]] || [[Тоффен]] || align=&quot;center&quot; | 2390|| align=&quot;right&quot; | 4,9|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Uttigen-coat of arms.svg|35px|[[Уттиген]]]] || [[Уттиген]] || align=&quot;center&quot; | 1743|| align=&quot;right&quot; | 3,0|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Wald BE-coat of arms.svg|35px|[[Вальд (Берн)|Вальд]]]] || [[Вальд (Берн)|Вальд]] || align=&quot;center&quot; | 1102|| align=&quot;right&quot; | 13,3|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Wattenwil-coat of arms.svg|35px|[[Ваттенвиль]]]] || [[Ваттенвиль]] || align=&quot;center&quot; | 2681|| align=&quot;right&quot; | 14,5|| align=&quot;center&quot; |
|- style=&quot;background-color:#EFEFEF;&quot;
| align=&quot;center&quot; |
| '''Пурĕпе''' (26) || align=&quot;center&quot; | 36&amp;nbsp;276|| align=&quot;right&quot; | 189,4|| align=&quot;center&quot; |
|}

== Каçăсем ==

{{Switzerland-geo-stub}}
{{Берн тăрăхĕсем (2009-чен)}}
{{Швейцари:Зефтиген тăрăхĕ:Хуласем}}

[[Категори:Берн (кантон)]]</text>
      <sha1>b51sa9j8gqv47hpsacujjvd8jzl78qm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Риггисберг</title>
    <ns>0</ns>
    <id>59774</id>
    <revision>
      <id>842138</id>
      <parentid>571050</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T11:19:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Doc Taxon</username>
        <id>14337</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]]) [[File:Riggisberg-coat of arms.svg]] → [[File:CHE Riggisberg COA.svg]]</comment>
      <origin>842138</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2899" sha1="toqccjplmhznlkc0b24or1rq05iaqcs" xml:space="preserve">{{ПВ
|статус=Коммуна
|чăвашла çĕлĕк=Риггисберг
|тăван çĕлĕк=Riggisberg
|патшалăх=Швейцари
|регион тĕсĕ=кантон (Швейцари)
|регион=Берн (кантон)
|регион тапăлра=Берн (кантон)
|район тĕсĕ=тăрăх
|район=Зефтиген (тăрăх)
|район тапăлра=Зефтиген (тăрăх)
|община тĕсĕ=
|община=
|община тапăлра=
|пăхану=
|герб=CHE Riggisberg COA.svg
|ялав=
|герб анлăшĕ=
|ялав анлăшĕ=
|lat_dir=N|lat_deg=46|lat_min=48|lat_sec=34
|lon_dir=E|lon_deg=7|lon_min=28|lon_sec=41
|CoordAddon=
|CoordScale=
|ЯндексКартти=
|патшалăх картти=
|регион картти=
|район картти=
|патшалăх карттин пысăкăшĕ=
|регион карттин пысăкăшĕ=
|район карттин пысăкăшĕ=
|шалти пайлану=
|пуçлăх тĕсĕ=Бургомистр
|пуçлăх=
|никĕсленĕ вăхăт=
|пĕрремĕш асăну=
|малтанхи ятсем=
|статус=
|лаптăк=7.7
|ПВ центрĕн çӳллĕшĕ=762
|çӳллĕш тĕсĕ=
|климат=
|официаллă чĕлхе=нимĕç чĕлхи{{!}}нимĕç
|официаллă чĕлхе-ref=
|пурăнан халăх=1944
|çырав çулĕ=2006
|йышлăх=
|агломераци=
|наци йышĕ=
|конфесси йышĕ=
|этнохороним=
|вăхăт тăрăхĕ=+1
|DST=пур
|телефон кочĕ=
|почтă индексĕ=3132
|почтă индексĕсем=
|автомобиль кочĕ=BE
|идентификатор тĕсĕ=Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ{{!}}Официаллă код
|цифрăллă идентификатор=0879
|категори Commons-ра=Riggisberg
|сайт=http://www.riggisberg.ch
|сайт чĕлхи=de
|сайт чĕлхи 2=
|сайт чĕлхи 3=
|сайт чĕлхи 4=
|сайт чĕлхи 5=
|add2n=
|add2=
|add3n=
|add3=
}}
'''Риггисберг''' — ({{lang-de|Riggisberg}}) — [[Швейцари|Швейцарири]] коммуна, [[Берн (кантон)|Берн]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантонне]] кĕрет. 

[[Зефтиген (тăрăх)|Зефтиген]] тăрăхне кĕрет. 953 çын ([[2006]]) пурăнать. [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]] — ''0879''.

== Каçăсем ==
* [http://www.riggisberg.ch Официаллă страница]

{{Берн тăрăхĕсем}}
{{Швейцари:Зефтиген тăрăхĕ:Хуласем}}

{{Switzerland-geo-stub}}

[[Категори:Берн кантонĕн хулисем]]</text>
      <sha1>toqccjplmhznlkc0b24or1rq05iaqcs</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Зигнау (тăрăх)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>59779</id>
    <revision>
      <id>842040</id>
      <parentid>841897</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T18:41:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Doc Taxon</username>
        <id>14337</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]]) [[File:Langnau im Emmental-coat of arms.svg]] → [[File:CHE Langnau im Emmental COA.svg]]</comment>
      <origin>842040</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3450" sha1="pwaof5jvlvifj7bcn1xihz2iel83r6q" xml:space="preserve">{{Швейцари тăрăхĕ
|Чăвашла ячĕ     = Зигнау (тăрăх)
|Тăван ячĕ       = Signau (Bezirk)
|Герб            = Signau-coat of arms.svg
|Вырнаçу         = Karte_Bezirk_Signau.png
|Карттă2=Karte Gemeinden des Bezirks Signau.png
|Патшалăх        =  [[Швейцари]]
|Кантон          =  [[Берн]]
|Центр           =  [[Зигнау]]
|Автомобиль кочĕ = BE
}}
'''Зигнау''' ({{lang-de|Signau (Bezirk)}}) — [[Швейцари|Швейцарири]] [[Швейцари тăрăхĕ|тăрăх]]. Тăрăх центрĕ — [[Зефтиген]] хула.

Тăрăх малтан [[Берн]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантонне]] кĕнĕ. 

== Тăрăхри коммунăсем ==
&lt;div style=&quot;padding:1em 20px 1em 20px; color:#000000;text-align:left;&quot;&gt;
{| border=&quot;1&quot; cellpadding=&quot;5&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;border-collapse:collapse;&quot;
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Герб
! align=&quot;left&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Коммуна
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Пурăнан халăх&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(2007)&lt;/small&gt;
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Лаптăк&lt;br /&gt; км²
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]]
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Eggiwil COA.svg|35px|[[Эггивиль]]]] || [[Эггивиль]] || align=&quot;center&quot; | 2519|| align=&quot;right&quot; | 60,3|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Langnau im Emmental COA.svg|35px|[[Лангнау (Эмменталь)|Лангнау]]]] || [[Лангнау (Эмменталь)|Лангнау]] || align=&quot;center&quot; | 8764|| align=&quot;right&quot; | 48,5|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Lauperswil-coat of arms.svg|35px|[[Лауперсвиль]]]] || [[Лауперсвиль]] || align=&quot;center&quot; | 2640|| align=&quot;right&quot; | 21,1|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Röthenbach im Emmental-coat of arms.svg|35px|[[Рётенбах (Эмменталь)|Рётенбах]]]] || [[Рётенбах (Эмменталь)|Рётенбах]] || align=&quot;center&quot; | 1290|| align=&quot;right&quot; | 36,8|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Rüderswil-coat of arms.svg|35px|[[Рюдерсвиль]]]] || [[Рюдерсвиль]] || align=&quot;center&quot; | 2297|| align=&quot;right&quot; | 17,2|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Schangnau COA.svg|35px|[[Шангнау]]]] || [[Шангнау]] || align=&quot;center&quot; | 937|| align=&quot;right&quot; | 36,5|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Signau-coat of arms.svg|35px|[[Зигнау]]]] || [[Зигнау]] || align=&quot;center&quot; | 2737|| align=&quot;right&quot; | 22,1|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Trub COA.svg|35px|[[Труб]]]] || [[Труб]] || align=&quot;center&quot; | 1492|| align=&quot;right&quot; | 62,0|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Trubschachen-coat of arms.svg|35px|[[Трубшахен]]]] || [[Трубшахен]] || align=&quot;center&quot; | 1516|| align=&quot;right&quot; | 15,6|| align=&quot;center&quot; |
|- style=&quot;background-color:#EFEFEF;&quot;
| align=&quot;center&quot; |
| '''Пурĕпе''' (9) || align=&quot;center&quot; | 24&amp;nbsp;192|| align=&quot;right&quot; | 320,1|| align=&quot;center&quot; |
|}
== Каçăсем ==

{{Switzerland-geo-stub}}
{{Берн тăрăхĕсем (2009-чен)}}
{{Швейцари:Зигнау тăрăхĕ:Хуласем}}

[[Категори:Берн (кантон)]]</text>
      <sha1>pwaof5jvlvifj7bcn1xihz2iel83r6q</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Лангнау (Эмменталь)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>59784</id>
    <revision>
      <id>842041</id>
      <parentid>571043</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T18:41:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Doc Taxon</username>
        <id>14337</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]]) [[File:Langnau im Emmental-coat of arms.svg]] → [[File:CHE Langnau im Emmental COA.svg]]</comment>
      <origin>842041</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3088" sha1="nvy2ppi5qag4aq0ocp9o7exlzplr7um" xml:space="preserve">{{ПВ
|статус=Коммуна
|чăвашла çĕлĕк=Лангнау-им-Эмменталь
|тăван çĕлĕк=Langnau im Emmental
|патшалăх=Швейцари
|регион тĕсĕ=кантон (Швейцари)
|регион=Берн (кантон)
|регион тапăлра=Берн (кантон)
|район тĕсĕ=тăрăх
|район=Зигнау (тăрăх)
|район тапăлра=Зигнау (тăрăх)
|община тĕсĕ=
|община=
|община тапăлра=
|пăхану=
|герб=CHE Langnau im Emmental COA.svg
|ялав=
|герб анлăшĕ=
|ялав анлăшĕ=
|lat_dir=N|lat_deg=46|lat_min=56|lat_sec=36
|lon_dir=E|lon_deg=7|lon_min=47|lon_sec=7
|CoordAddon=
|CoordScale=
|ЯндексКартти=
|патшалăх картти=
|регион картти=
|район картти=
|патшалăх карттин пысăкăшĕ=
|регион карттин пысăкăшĕ=
|район карттин пысăкăшĕ=
|шалти пайлану=
|пуçлăх тĕсĕ=Бургомистр
|пуçлăх=
|никĕсленĕ вăхăт=
|пĕрремĕш асăну=
|малтанхи ятсем=
|статус=
|лаптăк=48.5
|ПВ центрĕн çӳллĕшĕ=736
|çӳллĕш тĕсĕ=
|климат=
|официаллă чĕлхе=нимĕç чĕлхи{{!}}нимĕç
|официаллă чĕлхе-ref=
|пурăнан халăх=8845
|çырав çулĕ=2006
|йышлăх=
|агломераци=
|наци йышĕ=
|конфесси йышĕ=
|этнохороним=
|вăхăт тăрăхĕ=+1
|DST=пур
|телефон кочĕ=
|почтă индексĕ=3550
|почтă индексĕсем=
|автомобиль кочĕ=BE
|идентификатор тĕсĕ=Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ{{!}}Официаллă код
|цифрăллă идентификатор=0902
|категори Commons-ра=Langnau im Emmental
|сайт=http://www.langnau-ie.ch
|сайт чĕлхи=de
|сайт чĕлхи 2=
|сайт чĕлхи 3=
|сайт чĕлхи 4=
|сайт чĕлхи 5=
|add2n=
|add2=
|add3n=
|add3=
}}
'''Лангнау-им-Эмменталь''' — ({{lang-de|Langnau im Emmental}}) — [[Швейцари|Швейцарири]] коммуна, [[Берн (кантон)|Берн]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантонне]] кĕрет. 

[[Зигнау (тăрăх)|Зигнау]] тăрăхне кĕрет. 8845 çын ([[2006]]) пурăнать. [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]] — ''0902''.

[[File:Emmentaler Bauernhof.jpg|thumb|left|200px|Лангнау-им-Эмменталь&lt;!--Bauernhof mit Kornspeicher in Bärau]]--&gt;]]

== Каçăсем ==
* [http://www.langnau-ie.ch Официаллă страница]

{{Берн тăрăхĕсем}}
{{Швейцари:Зигнау тăрăхĕ:Хуласем}}

{{Switzerland-geo-stub}}

[[Категори:Берн кантонĕн хулисем]]</text>
      <sha1>nvy2ppi5qag4aq0ocp9o7exlzplr7um</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Çĕнĕ Пикшик</title>
    <ns>0</ns>
    <id>62531</id>
    <revision>
      <id>841955</id>
      <parentid>800530</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841955</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3873" sha1="lyl3tht0c9ocqxrdb6qzqz048d5gryd" xml:space="preserve">{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк = Пикшик
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
 |lat_deg =55.001317 
 |lon_deg =47.978054 
 |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
 |CoordScale = 
 |ЯндексКартти = 
 |регион карттин пысăкăшĕ = 
 |район карттин пысăкăшĕ = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх = Лаш Таяпа ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра = Лаш Таяпа ял тăрăхĕ{{!}} Лаш Таяпа 
 |пуçлăх = 
|никĕсленĕ вăхăт = 1924
 |пĕрремĕш асăну = 
 |малтанхи ятсем = 
 |статус = 
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
 |пурăнан халăх = 48&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D# 2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
 |халăх çыравĕн çулĕ = 2010
  |йышлăх                  = 
  |агломераци              = 
  |наци йышĕ               = тутарсем
  |конфесси йышĕ           = мăссăльмансем
  |этнохороним             = çĕнĕпикшиксем
 |вăхăт тăрăхĕ             =
 |почтă индексĕ            = 429240
 |почтă индексĕсем         = 
 |телефон кочĕ             = 429393
 |автомобиль кочĕ          = 21, 121 
 |цифрăллă идентификатор   = 97255820007
 |категори Commons-ра      = 
 |сайт                     = 
}}
'''Çĕнĕ Пикшик''', — [[Чăваш Ен|Чăваш Республикин]] [[Елчĕк районĕ]]нчи [[ял]].
== Истори ==
[[Хирти Пикшик]] çыннисем никĕсленĕ. [[1929]]-мĕш çулта ялта мичĕт хăпартнă.
== Халăх ==
[[2004]]-мĕш çулта  58 çын пурăннă. Наци  йышĕпе  — [[тутарсем]]. 2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 48 çын, çав шутра 26 арçын, 22 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.
==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}
==Каçăсем==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/н.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171016014230/http://zakupki.cap.ru/kladr/book/%D0%BD.htm |date=2017-10-16 }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=2323 С.И. Выйкин, М.М. Трифонова. Чăваш энциклопедийĕ]{{Ĕçлемен каçă|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}

*[http://wikimapia.org/11840336/ru/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B%D0%B5-%D0%91%D0%B8%D0%BA%D1%88%D0%B8%D0%BA%D0%B8 Викимапиа сайчĕ.]

{{Капăрлатмалла}}
{{Chuvash-geo-stub}}
{{Елчĕк районĕ}}

[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>lyl3tht0c9ocqxrdb6qzqz048d5gryd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Фрутиген (тăрăх)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>68085</id>
    <revision>
      <id>842020</id>
      <parentid>816234</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T17:29:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Doc Taxon</username>
        <id>14337</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]]) [[File:Kandergrund-coat of arms.svg]] → [[File:CHE Kandergrund COA.svg]]</comment>
      <origin>842020</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3093" sha1="3he4mvhiepzkqh1w0uruuvw8ad5qsuc" xml:space="preserve">{{Швейцари тăрăхĕ
|Чăвашла ячĕ     = Фрутиген (тăрăх)
|Тăван ячĕ       = Frutigen (Bezirk)
|Герб            = CHE Frutigen COA.svg
|Вырнаçу         = Karte_Bezirk_Frutigen.png
|Карттă2         = Karte Gemeinden des Bezirks Frutigen.png
|Патшалăх        =  [[Швейцари]]
|Кантон          =  [[Берн]]
|Центр           =  [[Фрутиген]]
|Автомобиль кочĕ = BE
}}
'''Фрутиген''' ({{lang-de|Frutigen (Bezirk)}}) — [[Швейцари|Швейцарири]] [[Швейцари тăрăхĕ|тăрăх]]. Тăрăх центрĕ — [[Фрутиген]] хула.

Тăрăх [[Берн]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантонне]] кĕрет.

== Тăрăхри коммунăсем ==
&lt;div style=&quot;padding:1em 20px 1em 20px; color:#000000;text-align:left;&quot;&gt;
{| border=&quot;1&quot; cellpadding=&quot;5&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;border-collapse:collapse;&quot;
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Герб
! align=&quot;left&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Коммуна
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Халăх&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(2007)&lt;/small&gt;
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Лаптăк&lt;br /&gt; км²
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | [[Хăйтытăмлăх субъектăн идентификаци кочĕ|Официаллă код]]
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Adelboden-coat of arms.svg|35px|[[Адельбоден]]]] || [[Адельбоден]] || align=&quot;center&quot; | 3652|| align=&quot;right&quot; | 88,2|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Aeschi bei Spiez-coat of arms.svg|35px|[[Эши-Шпиц]]]] || [[Эши-Шпиц]] || align=&quot;center&quot; | 1952|| align=&quot;right&quot; | 30,9|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Frutigen COA.svg|35px|[[Фрутиген]]]] || [[Фрутиген]] || align=&quot;center&quot; | 6691|| align=&quot;right&quot; | 71,8|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Kandergrund COA.svg|35px|[[Кандергрунд]]]] || [[Кандергрунд]] || align=&quot;center&quot; | 1079|| align=&quot;right&quot; | 32,0|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE_Kandersteg_COA.svg|35px|[[Кандерштег]]]] || [[Кандерштег]] || align=&quot;center&quot; | 1200|| align=&quot;right&quot; | 134,5|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Krattigen-coat of arms.svg|35px|[[Краттиген]]]] || [[Краттиген]] || align=&quot;center&quot; | 945|| align=&quot;right&quot; | 6,0|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Reichenbach im Kandertal-coat of arms.svg|35px|[[Райхенбах (Кандерталь)|Райхенбах]]]] || [[Райхенбах (Кандерталь)|Райхенбах]] || align=&quot;center&quot; | 3342|| align=&quot;right&quot; | 125,8|| align=&quot;center&quot; |
|- style=&quot;background-color:#EFEFEF;&quot;
| align=&quot;center&quot; |
| '''Пурĕпе''' (7) || align=&quot;center&quot; | 18&amp;nbsp;861|| align=&quot;right&quot; | 489,2|| align=&quot;center&quot; |
|}

== Каçăсем ==
{{Switzerland-geo-stub}}
{{Берн тăрăхĕсем (2009-чен)}}
{{Швейцари:Фрутиген тăрăхĕ:Хуласем}}

[[Категори:Берн (кантон)]]</text>
      <sha1>3he4mvhiepzkqh1w0uruuvw8ad5qsuc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842022</id>
      <parentid>842020</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T17:44:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Doc Taxon</username>
        <id>14337</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]]) [[File:Krattigen-coat of arms.svg]] → [[File:CHE Krattigen COA.svg]]</comment>
      <origin>842022</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3088" sha1="90t035rzjn55sc4p18b2o8i1txvdpci" xml:space="preserve">{{Швейцари тăрăхĕ
|Чăвашла ячĕ     = Фрутиген (тăрăх)
|Тăван ячĕ       = Frutigen (Bezirk)
|Герб            = CHE Frutigen COA.svg
|Вырнаçу         = Karte_Bezirk_Frutigen.png
|Карттă2         = Karte Gemeinden des Bezirks Frutigen.png
|Патшалăх        =  [[Швейцари]]
|Кантон          =  [[Берн]]
|Центр           =  [[Фрутиген]]
|Автомобиль кочĕ = BE
}}
'''Фрутиген''' ({{lang-de|Frutigen (Bezirk)}}) — [[Швейцари|Швейцарири]] [[Швейцари тăрăхĕ|тăрăх]]. Тăрăх центрĕ — [[Фрутиген]] хула.

Тăрăх [[Берн]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантонне]] кĕрет.

== Тăрăхри коммунăсем ==
&lt;div style=&quot;padding:1em 20px 1em 20px; color:#000000;text-align:left;&quot;&gt;
{| border=&quot;1&quot; cellpadding=&quot;5&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;border-collapse:collapse;&quot;
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Герб
! align=&quot;left&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Коммуна
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Халăх&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(2007)&lt;/small&gt;
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Лаптăк&lt;br /&gt; км²
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | [[Хăйтытăмлăх субъектăн идентификаци кочĕ|Официаллă код]]
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Adelboden-coat of arms.svg|35px|[[Адельбоден]]]] || [[Адельбоден]] || align=&quot;center&quot; | 3652|| align=&quot;right&quot; | 88,2|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Aeschi bei Spiez-coat of arms.svg|35px|[[Эши-Шпиц]]]] || [[Эши-Шпиц]] || align=&quot;center&quot; | 1952|| align=&quot;right&quot; | 30,9|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Frutigen COA.svg|35px|[[Фрутиген]]]] || [[Фрутиген]] || align=&quot;center&quot; | 6691|| align=&quot;right&quot; | 71,8|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Kandergrund COA.svg|35px|[[Кандергрунд]]]] || [[Кандергрунд]] || align=&quot;center&quot; | 1079|| align=&quot;right&quot; | 32,0|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE_Kandersteg_COA.svg|35px|[[Кандерштег]]]] || [[Кандерштег]] || align=&quot;center&quot; | 1200|| align=&quot;right&quot; | 134,5|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE Krattigen COA.svg|35px|[[Краттиген]]]] || [[Краттиген]] || align=&quot;center&quot; | 945|| align=&quot;right&quot; | 6,0|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Reichenbach im Kandertal-coat of arms.svg|35px|[[Райхенбах (Кандерталь)|Райхенбах]]]] || [[Райхенбах (Кандерталь)|Райхенбах]] || align=&quot;center&quot; | 3342|| align=&quot;right&quot; | 125,8|| align=&quot;center&quot; |
|- style=&quot;background-color:#EFEFEF;&quot;
| align=&quot;center&quot; |
| '''Пурĕпе''' (7) || align=&quot;center&quot; | 18&amp;nbsp;861|| align=&quot;right&quot; | 489,2|| align=&quot;center&quot; |
|}

== Каçăсем ==
{{Switzerland-geo-stub}}
{{Берн тăрăхĕсем (2009-чен)}}
{{Швейцари:Фрутиген тăрăхĕ:Хуласем}}

[[Категори:Берн (кантон)]]</text>
      <sha1>90t035rzjn55sc4p18b2o8i1txvdpci</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Кандергрунд</title>
    <ns>0</ns>
    <id>68547</id>
    <revision>
      <id>842021</id>
      <parentid>618267</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T17:29:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Doc Taxon</username>
        <id>14337</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]]) [[File:Kandergrund-coat of arms.svg]] → [[File:CHE Kandergrund COA.svg]]</comment>
      <origin>842021</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2912" sha1="1t717pcrgu6trqqtu80kg0343pjg8zq" xml:space="preserve">{{ПВ
|статус=Коммуна
|чăвашла çĕлĕк=Кандергрунд
|тăван çĕлĕк=Kandergrund
|патшалăх=Швейцари
|регион тĕсĕ=кантон (Швейцари)
|регион=Берн (кантон)
|регион тапăлра=Берн (кантон)
|район тĕсĕ=тăрăх
|район=Фрутиген (тăрăх)
|район тапăлра=Фрутиген (тăрăх)
|община тĕсĕ=
|община=
|община тапăлра=
|пăхану=
|герб=CHE Kandergrund COA.svg
|ялав=
|герб анлăшĕ=
|ялав анлăшĕ=
|lat_dir=N|lat_deg=46|lat_min=34|lat_sec=59
|lon_dir=E|lon_deg=7|lon_min=38|lon_sec=59
|CoordAddon=
|CoordScale=
|ЯндексКартти=
|патшалăх картти=250
|регион картти=
|район картти=
|патшалăх карттин пысăкăшĕ=
|регион карттин пысăкăшĕ=
|район карттин пысăкăшĕ=
|шалти пайлану=
|пуçлăх тĕсĕ=Бургомистр
|пуçлăх=
|никĕсленĕ вăхăт=
|пĕрремĕш асăну=
|малтанхи ятсем=
|статус=
|лаптăк=32.1
|ПВ центрĕн çӳллĕшĕ=800
|çӳллĕш тĕсĕ=
|климат=
|официаллă чĕлхе=нимĕç чĕлхи{{!}}нимĕç
|официаллă чĕлхе-ref=
|пурăнан халăх=819
|çырав çулĕ=2007
|йышлăх=
|агломераци=
|наци йышĕ=
|конфесси йышĕ=
|этнохороним=
|вăхăт тăрăхĕ=+1
|DST=пур
|телефон кочĕ=
|почтă индексĕ=3716
|почтă индексĕсем=
|автомобиль кочĕ=BE
|идентификатор тĕсĕ=Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ{{!}}Официаллă код
|цифрăллă идентификатор=0564
|категори Commons-ра=Kandergrund
|сайт=http://www.kandergrund.ch
|сайт чĕлхи=de
|сайт чĕлхи 2=
|сайт чĕлхи 3=
|сайт чĕлхи 4=
|сайт чĕлхи 5=
|add2n=
|add2=
|add3n=
|add3=
}}
'''Кандергрунд''' — ({{lang-de|Kandergrund}}) — [[Швейцари|Швейцарири]] коммуна, [[Берн (кантон)|Берн]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантонне]] кĕрет. 

[[Фрутиген (тăрăх)|Фрутиген]] тăрăхне кĕрет. 819 çын ([[2006]]) пурăнать. [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]] — ''0564''.

== Каçăсем ==
* [http://www.kandergrund.ch Официаллă страница]

{{Берн тăрăхĕсем}}
{{Швейцари:Фрутиген тăрăхĕ:Хуласем}}

{{Switzerland-geo-stub}}

[[Категори:Берн кантонĕн хулисем]]</text>
      <sha1>1t717pcrgu6trqqtu80kg0343pjg8zq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Краттиген</title>
    <ns>0</ns>
    <id>68549</id>
    <revision>
      <id>842023</id>
      <parentid>599918</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T17:44:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Doc Taxon</username>
        <id>14337</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]]) [[File:Krattigen-coat of arms.svg]] → [[File:CHE Krattigen COA.svg]]</comment>
      <origin>842023</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2890" sha1="n2idkqosm5g1laqgsvcy5llkymktmfm" xml:space="preserve">{{ПВ
|статус=Коммуна
|чăвашла çĕлĕк=Краттиген
|тăван çĕлĕк=Krattigen
|патшалăх=Швейцари
|регион тĕсĕ=кантон (Швейцари)
|регион=Берн (кантон)
|регион тапăлра=Берн (кантон)
|район тĕсĕ=тăрăх
|район=Фрутиген (тăрăх)
|район тапăлра=Фрутиген (тăрăх)
|община тĕсĕ=
|община=
|община тапăлра=
|пăхану=
|герб=CHE Krattigen COA.svg
|ялав=
|герб анлăшĕ=
|ялав анлăшĕ=
|lat_dir=N|lat_deg=46|lat_min=38|lat_sec=59
|lon_dir=E|lon_deg=7|lon_min=43|lon_sec=0
|CoordAddon=
|CoordScale=
|ЯндексКартти=
|патшалăх картти=250
|регион картти=
|район картти=
|патшалăх карттин пысăкăшĕ=
|регион карттин пысăкăшĕ=
|район карттин пысăкăшĕ=
|шалти пайлану=
|пуçлăх тĕсĕ=Бургомистр
|пуçлăх=
|никĕсленĕ вăхăт=
|пĕрремĕш асăну=
|малтанхи ятсем=
|статус=
|лаптăк=6.0
|ПВ центрĕн çӳллĕшĕ=712
|çӳллĕш тĕсĕ=
|климат=
|официаллă чĕлхе=нимĕç чĕлхи{{!}}нимĕç
|официаллă чĕлхе-ref=
|пурăнан халăх=941
|çырав çулĕ=2006
|йышлăх=
|агломераци=
|наци йышĕ=
|конфесси йышĕ=
|этнохороним=
|вăхăт тăрăхĕ=+1
|DST=пур
|телефон кочĕ=
|почтă индексĕ=3704
|почтă индексĕсем=
|автомобиль кочĕ=BE
|идентификатор тĕсĕ=Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ{{!}}Официаллă код
|цифрăллă идентификатор=0566
|категори Commons-ра=Krattigen
|сайт=http://www.krattigen.ch
|сайт чĕлхи=de
|сайт чĕлхи 2=
|сайт чĕлхи 3=
|сайт чĕлхи 4=
|сайт чĕлхи 5=
|add2n=
|add2=
|add3n=
|add3=
}}
'''Краттиген''' — ({{lang-de|Krattigen}}) — [[Швейцари|Швейцарири]] коммуна, [[Берн (кантон)|Берн]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантонне]] кĕрет. 

[[Фрутиген (тăрăх)|Фрутиген]] тăрăхне кĕрет. 941 çын ([[2006]]) пурăнать. [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]] — ''0566''.

== Каçăсем ==
* [http://www.krattigen.ch Официаллă страница]

{{Берн тăрăхĕсем}}
{{Швейцари:Фрутиген тăрăхĕ:Хуласем}}

{{Switzerland-geo-stub}}

[[Категори:Берн кантонĕн хулисем]]</text>
      <sha1>n2idkqosm5g1laqgsvcy5llkymktmfm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Кармал (Елчĕк районĕ)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>74678</id>
    <revision>
      <id>841976</id>
      <parentid>800426</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841976</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3637" sha1="c9xx7mrsnppnqo1addqj1hl8akrybyh" xml:space="preserve">{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк = Кармал
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
 |lat_deg = 55.221905
 |lon_deg = 47.753064
 |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
 |CoordScale = 
 |ЯндексКартти = 
 |регион карттин пысăкăшĕ = 
 |район карттин пысăкăшĕ = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх = Çирĕклĕ Шăхаль ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра = Çирĕклĕ Шăхаль ял тăрăхĕ{{!}} Çирĕклĕ Шăхаль 
 |пуçлăх = 
 |никĕсленĕ вăхăт = 
 |пĕрремĕш асăну = 
 |малтанхи ятсем =Шеймурзина; Шекмурзина; Новая Шаймурзина Акаркла и Починок Сирсин тож; Шамурзина, Кармила, Степная тож 
 |статус = 
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
 |пурăнан халăх = 209&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D# 2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
 |халăх çыравĕн çулĕ = 2010
 |йышлăх = 
 |агломераци = 
 |наци йышĕ = чăвашсем
 |конфесси йышĕ = 
 |этнохороним = 
 |вăхăт тăрăхĕ =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ = 429396
 |почтă индексĕсем = 
 |телефон кочĕ = 83549
 |автомобиль кочĕ = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор = 97255815006
 |категори Commons-ра = 
 |сайт = 
 }}
{{Пĕлтерĕшсем|Кармал}}
'''Кармал''' ({{lang-ru|Шаймурзино}}) — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районĕнчи]] [[ял]].

==Тавралăхĕ==
{{Çырмалла}}
==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 209 çын, çав шутра 102 арçын, 107 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.
==Кун-çулĕ==

{{Çырмалла}}
==Вуламалли==
* {{Кĕнеке:Мартынов П. Л.: Селения Симбирского уезда}}

==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}
==Каçăсем==
* [http://zakupki.cap.ru/kladr/book/ш.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем]{{Ĕçлемен каçă|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=2201 С.И. Выйкин, З.А. Трифонова. Чăваш энциклопедийĕ]

{{Chuvash-geo-stub}}
{{Елчĕк районĕ}}	

[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>c9xx7mrsnppnqo1addqj1hl8akrybyh</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Петровка (Елчĕк районĕ)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>74679</id>
    <revision>
      <id>841980</id>
      <parentid>800445</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841980</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3477" sha1="k4jmxfw60k37evh1wp6dm5g6p21wt1q" xml:space="preserve">{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк = Петровка
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
 |lat_deg =55.250813 
 |lon_deg =47.997807 
 |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
 |CoordScale = 
 |ЯндексКартти = 
 |регион карттин пысăкăшĕ = 
 |район карттин пысăкăшĕ = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх = Кĕçĕн Таяпа ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра = Кĕçĕн Таяпа ял тăрăхĕ{{!}} Кĕçĕн Таяпа 
 |пуçлăх = 
|никĕсленĕ вăхăт = 1928
 |пĕрремĕш асăну = 
 |малтанхи ятсем = 
 |статус = 
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
 |пурăнан халăх = 11&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D# 2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
 |халăх çыравĕн çулĕ = 2010
 |йышлăх = 
 |агломераци = 
 |наци йышĕ = чăвашсем
 |конфесси йышĕ = 
 |этнохороним = 
 |вăхăт тăрăхĕ =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ = 429387
 |почтă индексĕсем = 
 |телефон кочĕ = 83549
 |автомобиль кочĕ = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор = 97255825005
 |категори Commons-ра = 
 |сайт = 
 }}

'''Петровка''' ({{lang-ru|Петровка}}) — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районĕнчи]] [[ял]].

==Тавралăхĕ==
{{Çырмалла}}
==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 11 çын, çав шутра 2 арçын, 9 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.
==Кун-çулĕ==

{{Çырмалла}}
==Вуламалли==
{{Çырмалла}}
==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}
==Каçăсем==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/п.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем]{{Ĕçлемен каçă|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=1566 С.И. Выйкин, З.А. Трифонова. Чăваш энциклопедийĕ]{{Ĕçлемен каçă|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
{{Капăрлатмалла}}
{{Chuvash-geo-stub}}
{{Елчĕк районĕ}}	
[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>k4jmxfw60k37evh1wp6dm5g6p21wt1q</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Кĕçĕн Шăхаль (Елчĕк районĕ)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>74709</id>
    <revision>
      <id>841968</id>
      <parentid>800422</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841968</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3573" sha1="hckxdrmpmitzinsemvn6niwxlc5oukl" xml:space="preserve">{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк = Кĕçĕн Шăхаль
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
 |lat_deg =55.160117 
 |lon_deg =47.802907 
 |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
 |CoordScale = 
 |ЯндексКартти = 
 |регион карттин пысăкăшĕ = 
 |район карттин пысăкăшĕ = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх = Курнавăш ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра = Курнавăш ял тăрăхĕ{{!}} Курнавăш 
 |пуçлăх = 
|никĕсленĕ вăхăт = 
 |пĕрремĕш асăну = 
 |малтанхи ятсем = Яштерякова при р. Малой Буле
 |статус = 
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
 |пурăнан халăх = 163&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D# 2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
 |халăх çыравĕн çулĕ = 2010
 |йышлăх = 
 |агломераци = 
 |наци йышĕ = чăвашсем
 |конфесси йышĕ = 
 |этнохороним = 
 |вăхăт тăрăхĕ =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ = 429384
 |почтă индексĕсем = 
 |телефон кочĕ = 83549
 |автомобиль кочĕ = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор = 97255830005
 |категори Commons-ра = 
 |сайт = 
 }}

'''Кĕçĕн Шăхаль''' ({{lang-ru|Новое Ищеряково}}) — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районĕнчи]] [[ял]].

==Тавралăхĕ==
{{Çырмалла}}
==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 163 çын, çав шутра 79 арçын, 84 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.
==Кун-çулĕ==

{{Çырмалла}}
==Вуламалли==
{{Çырмалла}}
==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}
==Каçăсем==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/н.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171016014230/http://zakupki.cap.ru/kladr/book/%D0%BD.htm |date=2017-10-16 }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=1391 С.И. Выйкин, М.М. Трифонова. Чăваш энциклопедийĕ]{{Ĕçлемен каçă|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
{{Капăрлатмалла}}
{{Chuvash-geo-stub}}
{{Елчĕк районĕ}}	
[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>hckxdrmpmitzinsemvn6niwxlc5oukl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Хĕрлĕçыр (Елчĕк районĕ)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>74710</id>
    <revision>
      <id>841982</id>
      <parentid>800476</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841982</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3620" sha1="ip9t7xog1hjy9ct40wnppl2he3hm6dv" xml:space="preserve">{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк = Хĕрлĕçыр
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
 |lat_deg =55.173896 
 |lon_deg =47.905461 
 |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
 |CoordScale = 
 |ЯндексКартти = 
 |регион карттин пысăкăшĕ = 
 |район карттин пысăкăшĕ = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх = Тăрăм ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра = Тăрăм ял тăрăхĕ{{!}} Тăрăм 
 |пуçлăх = 
|никĕсленĕ вăхăт = XVII-мĕш ĕмĕр
 |пĕрремĕш асăну = 
 |малтанхи ятсем = Полевые Кизыляры при речке Ярыкле, Полевой Казымай, Хирди Сирлысир (Хорлисир)
 |статус = 
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
 |пурăнан халăх = 127&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D# 2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
 |халăх çыравĕн çулĕ = 2010
 |йышлăх = 
 |агломераци = 
 |наци йышĕ = чăвашсем
 |конфесси йышĕ = 
 |этнохороним = 
 |вăхăт тăрăхĕ =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ = 429383
 |почтă индексĕсем = 
 |телефон кочĕ = 83549
 |автомобиль кочĕ = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор = 97255835004
 |категори Commons-ра = 
 |сайт = 
 }}

'''Хĕрлĕçыр''' ({{lang-ru|Полевые Козыльяры}}) — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районĕнчи]] [[ял]].

==Тавралăхĕ==
{{Çырмалла}}
==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 127 çын, çав шутра 55 арçын, 72 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.
==Кун-çулĕ==

{{Çырмалла}}
==Вуламалли==
{{Çырмалла}}
==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}
==Каçăсем==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/п.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем]{{Ĕçлемен каçă|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=1607 С.И. Выйкин, Н.С. Яковлева. Чăваш энциклопедийĕ]{{Ĕçлемен каçă|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
{{Капăрлатмалла}}
{{Chuvash-geo-stub}}
{{Елчĕк районĕ}}	
[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>ip9t7xog1hjy9ct40wnppl2he3hm6dv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Тăрмăш (Елчĕк районĕ)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>74711</id>
    <revision>
      <id>841975</id>
      <parentid>800464</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <comment>Fix Link [[:GitLab:wikibayer/Find-and-Replace|(FindandReplace)]]</comment>
      <origin>841975</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3576" sha1="ff7pkbscsueqo7hs60pefsum9nkie88" xml:space="preserve">{{Урăх пĕлтерĕшсем|Тăрмăш}}
{{ПВ-Раççей
 |статус = Ял
 |чăвашла çĕлĕк = Тăрмăш
 |тăван çĕлĕк = 
 |герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg
 |ялав = Flag of Chuvashia.svg
 |lat_deg =55.177139 
 |lon_deg =47.874905 
 |CoordAddon = type:city(100)_region:RU
 |CoordScale = 
 |ЯндексКартти = 
 |регион карттин пысăкăшĕ = 
 |район карттин пысăкăшĕ = 
 |регион = Чăваш Ен
 |регион тапăлра = Чăваш Ен 
 |район тĕсĕ = Муниципаллă район
 |район = Елчĕк районĕ 
 |район тапăлра = Елчĕк районĕ {{!}}Елчĕк районĕ
 |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх = Тăрăм ял тăрăхĕ
 |пурăнан тăрăх тапăлра = Тăрăм ял тăрăхĕ{{!}} Тăрăм 
 |пуçлăх = 
|никĕсленĕ вăхăт = XVII-мĕш ĕмĕр
 |пĕрремĕш асăну = 
 |малтанхи ятсем = Уразметево (Уразмаметево), Турмыши
 |статус = 
 |лаптăк = 
 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = 
 |пурăнан халăх = 236&lt;ref&gt;[http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&amp;tableViewTabForm_SUBMIT=1&amp;javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D# 2010 çулхи çыравăн бази.]&lt;/ref&gt;
 |халăх çыравĕн çулĕ = 2010
 |йышлăх = 
 |агломераци = 
 |наци йышĕ = чăвашсем
 |конфесси йышĕ = 
 |этнохороним = 
 |вăхăт тăрăхĕ =[[UTC+4]]
 |почтă индексĕ = 429383
 |почтă индексĕсем = 
 |телефон кочĕ = 83549
 |автомобиль кочĕ = 21, 121
 |цифрăллă идентификатор = 97255835006
 |категори Commons-ра = 
 |сайт = 
 }}

'''Тăрмăш''' ({{lang-ru|Уразмаметево}}) — [[Чăваш Ен|Чăваш Енĕн]] [[Чăваш Енĕн Елчĕк районĕ|Елчĕк районĕнчи]] [[ял]].

==Тавралăхĕ==
{{Çырмалла}}
==Халăх йышĕ, ял тытăмĕ==
2010-мĕш çулхи çыравпа ялта 236 çын, çав шутра 108 арçын, 128 хĕрарăм пурăннă&lt;ref&gt;[https://archive.org/download/Chislmovpn2010| Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики] &lt;/ref&gt;.
==Кун-çулĕ==

{{Çырмалла}}
==Вуламалли==
{{Çырмалла}}
==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}
==Каçăсем==
*[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/у.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем]{{Ĕçлемен каçă|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [http://www.enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=984http://enc.cap.ru/?t=world&amp;lnk=1983 С.И. Выйкин, Н.С. Яковлева. Чăваш энциклопедийĕ]{{Ĕçлемен каçă|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
{{Капăрлатмалла}}
{{Chuvash-geo-stub}}
{{Елчĕк районĕ}}	
[[Категори:Чăваш Енри Елчĕк районĕн ялĕсем]]</text>
      <sha1>ff7pkbscsueqo7hs60pefsum9nkie88</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Шаблон:Хĕвел тухакан орденĕ</title>
    <ns>10</ns>
    <id>88445</id>
    <redirect title="Шаблон:Тухакан Хĕвел орденĕ" />
    <revision>
      <id>841922</id>
      <parentid>765119</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:18:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>[[Шаблон:Тухакан Хĕвел орденĕ]] ҫине куҫарни</comment>
      <origin>841922</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="65" sha1="a2k9p5f1b9uwqd6e5ypth7zw4fjjyek" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Шаблон:Тухакан Хĕвел орденĕ]]</text>
      <sha1>a2k9p5f1b9uwqd6e5ypth7zw4fjjyek</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Симсон тӳрĕ йĕрĕ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>91739</id>
    <revision>
      <id>841903</id>
      <parentid>841461</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T12:00:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>WikiBayer</username>
        <id>23668</id>
      </contributor>
      <origin>841903</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1045" sha1="hckqgridke35db9hvuib2dfmb68gmaw" xml:space="preserve">[[File:Pedal line illustration.svg|thumb|''ABC'' [[виçкĕтеслĕх]]ĕн Симсон тӳрĕ йĕрĕ]]
'''Симсон тÿрĕ йĕрĕ''' (е '''Симсонла тÿрĕ йĕр''') — [[тул çавракăш]]ăн пĕр-пĕр пăнчинчен  виçкĕтеслĕх енĕсем çине ÿкекен пепедикулярсен никĕсĕсем витĕр иртекен [[тӳрĕ йĕр]].
Унашкал йĕр пурри  '''Симсон теореми''' çинче никĕсленсе тăрать. 
==Каçăсем==
{{Commons category|Simson line}}
* [http://www.cut-the-knot.org/Curriculum/Geometry/Simpson.shtml Simson Line] at [[cut-the-knot]].org
* 
* [http://dynamicmathematicslearning.com/miquel.html A generalization of Neuberg's theorem and the Simson-Wallace line] at [http://dynamicmathematicslearning.com/JavaGSPLinks.htm Dynamic Geometry Sketches], an interactive dynamic geometry sketch.

{{Тулаш каçăсем}}
{{Виçкĕтеслĕх}}

[[Категори:Виçкĕтеслĕхсем]]</text>
      <sha1>hckqgridke35db9hvuib2dfmb68gmaw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Тăхăр пăнчă çавракăшĕн центрĕ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>91771</id>
    <revision>
      <id>842122</id>
      <parentid>841901</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T07:53:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Johannnes89</username>
        <id>26889</id>
      </contributor>
      <comment>/* Каçăсем */ globally blacklisted, crosswiki spamlink removed</comment>
      <origin>842122</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1716" sha1="hxp9uyh6mkh154suuvfz72hziux61cz" xml:space="preserve">[[File:Ortocenter and circumcircle.svg|thumb|Ortocenter and circumcircle]]
'''Тăхăр пăнчă [[çавракăш]]ĕн центрĕ''' —  [[виçкĕтеслĕхĕн чаплă пăнчисем|виçкĕтеслĕхĕн чаплă пăнчисенчен]] пĕри. Ăна час-часах &lt;math&gt; O_9&lt;/math&gt; символпа паллă тăваççĕ.

[[Тăхăр пăнчă çавракăшĕ]], е Эйлер çавракăшĕ çакнашкал пăнчăсем витĕр иртет — виçкĕтеслĕх енĕсен варрисем,  [[виçкĕтеслĕх çӳллĕшĕ]]сен никĕсĕсем тата  [[ортоцентр]]а виçкĕтеслĕхĕн тăррисемпе çыхăнтаракан татăксен варрисем. Кунашкал çавракăшăн центрне   [[Кимберлинг, Кларк|Кларк Кимберлингăн]] «[[Виçкĕтеслĕх центрĕсен энциклопедийĕ]]нче»  X(5) пек паллă тунă{{sfn|Kimberling|1994|с=163–187}}&lt;ref name=&quot;etc&quot;&gt;[http://faculty.evansville.edu/ck6/encyclopedia/ETC.html Encyclopedia of Triangle Centers], accessed 2014-10-23.&lt;/ref&gt;.

== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}

{{Тулаш каçăсем}}

{{Виçкĕтеслĕх}}


[[Категори:Математика историйĕ]]
[[Категори:Виçкĕтеслĕхĕн чаплă пăнчисем]]
[[Категори:Виçкĕтеслĕх геометрийĕ]]
[[Категори:Çавракăшсем]]
[[Категори:Планиметри теоремисем]]
[[Категори:Виçкĕтеслĕх центрĕсен энциклопединчи пăнчăсем]]</text>
      <sha1>hxp9uyh6mkh154suuvfz72hziux61cz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ла-Нёввиль (тăрăх)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>111681</id>
    <revision>
      <id>842029</id>
      <parentid>829282</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T18:17:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Doc Taxon</username>
        <id>14337</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]]) [[File:La Neuveville-coat of arms.svg]] → [[File:CHE La-Neuveville COA.svg]]</comment>
      <origin>842029</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2847" sha1="rygvxpspsx8yu1jbz5lui6lezzvrauf" xml:space="preserve">{{Швейцари тăрăхĕ
|Чăвашла ячĕ     = Ла-Нёвилль
|Тăван ячĕ       = {{lang-fr|La Neuveville}}
|Герб            = CHE La-Neuveville COA.svg
|Вырнаçăвĕ       =  Karte_Bezirk_La Neuveville.png
|Карттă2         = Karte Gemeinden des Bezirks La NЛа-Нёввиль (округ)euveville.png
|Патшалăх        = [[Швейцари]]
|Кантон          = [[Берн (кантон)|Берн]]
|Центр           = [[Ла-Нёвилль]]
|Автомобиль кочĕ = BE
}}
'''Ла-Нёвилль''' ({{lang-fr|La Neuveville}}) — маларах [[Швейцари|Швейцаририн]] административлӑ пайланӑвӗнче пулнӑ [[Швейцарири тăрăх|тăрăх]]. Тăрăх центрĕ — [[Ла-Нёвилль]] хула. Вӑл [[Берн]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантонне]] кĕнĕ пулнӑ.

2010 çулхи кăрлачăн 1-мĕшĕ хыҫҫӑн ку лаптӑка [[Берн Юри (тăрăх)|Берн Юри]] тăрăхне кĕртнĕ.

== Тăрăхри коммунăсем ==
&lt;div style=&quot;padding:1em 20px 1em 20px; color:#000000;text-align:left;&quot;&gt;
{| border=&quot;1&quot; cellpadding=&quot;5&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;border-collapse:collapse;&quot;
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Герб
! align=&quot;left&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Коммуна
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Пурăнан халăх&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(2007)&lt;/small&gt;
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | Лаптăк&lt;br /&gt; км²
! align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot; | [[Хăйтытăмлăх субъекчĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]]
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Diesse-coat of arms.svg|35px|[[Дьесс]]]] || [[Дьесс]] || align=&quot;center&quot; | 428|| align=&quot;right&quot; | 9,44|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Lamboing-coat of arms.svg|35px|[[Ламбуэн]]]] || [[Ламбуэн]] || align=&quot;center&quot; | 671|| align=&quot;right&quot; | 9,10|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:CHE La-Neuveville COA.svg|35px|[[Ла-Нёввиль]]]] || [[Ла-Нёввиль]] || align=&quot;center&quot; | 3512|| align=&quot;right&quot; | 6,80|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Nods-coat of arms.svg|35px|[[Нодс (Берн)|Нодс]]]] || [[Нодс (Берн)|Нодс]] || align=&quot;center&quot; | 716|| align=&quot;right&quot; | 26,70|| align=&quot;center&quot; |
|-
| align=&quot;center&quot; | [[File:Prêles-coat of arms.svg|35px|[[Прель (Швейцария)|Прель]]]] || [[Прель (Швейцари)|Прель]] || align=&quot;center&quot; | 808|| align=&quot;right&quot; | 6,98|| align=&quot;center&quot; |
|- style=&quot;background-color:#EFEFEF;&quot;
| align=&quot;center&quot; |
| '''Пурĕпе''' (5) || align=&quot;center&quot; | 6135|| align=&quot;right&quot; | 59,02|| align=&quot;center&quot; |
|}

{{ate-stub}}

{{Берн тăрăхĕсем (2009-чен)}}</text>
      <sha1>rygvxpspsx8yu1jbz5lui6lezzvrauf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Терешкова Валентина Владимировна</title>
    <ns>0</ns>
    <id>120928</id>
    <revision>
      <id>841993</id>
      <parentid>832430</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:43:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>/* Каҫӑсем */</comment>
      <origin>841993</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2545" sha1="mt4wa8xss3zkvek1rsvw02nsz44skvq" xml:space="preserve">{{Космонавт
 |ят                       = Валентина Владимировна Терешкова
 |ӳкерчĕк = RIAN archive 609023 Soviet pilot-cosmonaut Valentina Tereshkova.jpg
 |патшалăх         = {{Ялавлани|СССР}}
 |специальнăç      = пилот, карап командирĕ
 |çарти хисеп      =  
 |вăхăт            = 
 |миссисем         =  
 |çуралнă вăхăт    =  
 |çуралнă вырăн    =  
 |вилнĕ вăхăт      =  
 |вилнĕ вырăн      =  
 |чысланисем       =  
 |хĕсмет çулĕсем          =  
 |Чĕнни               = Чайка/Чарлăк 
}}

'''Валентина Владимировна Терешкова''' (ҫур. 6 пуш 1937, Большое Масленниково ялӗ, Тутаев районӗ, Ярославль облаҫӗ, [[Раççей Федерациллĕ Социализмлă Совет Республики]], СССР) — [[СССР вĕçевçĕ-космонавчĕ]], тӗнчери пӗрремӗш хӗрарӑм-космонавт (1963), [[Совет Союзĕн Паттăрĕ]] (1963), генерал-майор (1995). [[«Тăван Çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕх» орденĕ]]н тулли кавалерӗ.

== Пурнӑҫӗ ==
Упӑшки [[Николаев Андриян Григорьевич]] космонавт пулнӑ.

== Ӗҫӗ-хӗлӗ ==

== Вуламалли ==
* Николаева-Терешкова В. В. Вселенная — открытый океан! — М.: Правда, 1964. — 200 с., 140 000 экз.
* Герои звёздных трасс: Сборник / Составитель Д. Мамлеев.. — Изд. 2-е, доп. — М.: Известия, 1963. — 192, [34] с. — (Библиотека «Известий». Специальный выпуск). — 300 000 экз.
* И. А. Маринин, С. Х. Шамсутдинов, А. В. Глушко (составители). Советские и российские космонавты. 1960—2000 / Под редакцией Ю. М. Батурина. — М.: ООО Информационно-издательский дом «Новости космонавтики», 2001. — ISBN 5-93345-003-0.

== Каҫӑсем==
* 
{{«Тăван Çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕх» орденĕн тулли кавалерĕсем}}

[[Категори:Совет Союзĕн Паттăрĕсем]]</text>
      <sha1>mt4wa8xss3zkvek1rsvw02nsz44skvq</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>841994</id>
      <parentid>841993</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:43:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>/* Каҫӑсем */</comment>
      <origin>841994</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2598" sha1="qyhyrv3gu2n0h36idtjdjehjt1ij25s" xml:space="preserve">{{Космонавт
 |ят                       = Валентина Владимировна Терешкова
 |ӳкерчĕк = RIAN archive 609023 Soviet pilot-cosmonaut Valentina Tereshkova.jpg
 |патшалăх         = {{Ялавлани|СССР}}
 |специальнăç      = пилот, карап командирĕ
 |çарти хисеп      =  
 |вăхăт            = 
 |миссисем         =  
 |çуралнă вăхăт    =  
 |çуралнă вырăн    =  
 |вилнĕ вăхăт      =  
 |вилнĕ вырăн      =  
 |чысланисем       =  
 |хĕсмет çулĕсем          =  
 |Чĕнни               = Чайка/Чарлăк 
}}

'''Валентина Владимировна Терешкова''' (ҫур. 6 пуш 1937, Большое Масленниково ялӗ, Тутаев районӗ, Ярославль облаҫӗ, [[Раççей Федерациллĕ Социализмлă Совет Республики]], СССР) — [[СССР вĕçевçĕ-космонавчĕ]], тӗнчери пӗрремӗш хӗрарӑм-космонавт (1963), [[Совет Союзĕн Паттăрĕ]] (1963), генерал-майор (1995). [[«Тăван Çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕх» орденĕ]]н тулли кавалерӗ.

== Пурнӑҫӗ ==
Упӑшки [[Николаев Андриян Григорьевич]] космонавт пулнӑ.

== Ӗҫӗ-хӗлӗ ==

== Вуламалли ==
* Николаева-Терешкова В. В. Вселенная — открытый океан! — М.: Правда, 1964. — 200 с., 140 000 экз.
* Герои звёздных трасс: Сборник / Составитель Д. Мамлеев.. — Изд. 2-е, доп. — М.: Известия, 1963. — 192, [34] с. — (Библиотека «Известий». Специальный выпуск). — 300 000 экз.
* И. А. Маринин, С. Х. Шамсутдинов, А. В. Глушко (составители). Советские и российские космонавты. 1960—2000 / Под редакцией Ю. М. Батурина. — М.: ООО Информационно-издательский дом «Новости космонавтики», 2001. — ISBN 5-93345-003-0.

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каҫӑсем==
* 
{{«Тăван Çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕх» орденĕн тулли кавалерĕсем}}

[[Категори:Совет Союзĕн Паттăрĕсем]]</text>
      <sha1>qyhyrv3gu2n0h36idtjdjehjt1ij25s</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>841997</id>
      <parentid>841994</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:48:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>/* Каҫӑсем */</comment>
      <origin>841997</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5112" sha1="qgac17mfvfgjyod5e7rmxwchrnnmkw2" xml:space="preserve">{{Космонавт
 |ят                       = Валентина Владимировна Терешкова
 |ӳкерчĕк = RIAN archive 609023 Soviet pilot-cosmonaut Valentina Tereshkova.jpg
 |патшалăх         = {{Ялавлани|СССР}}
 |специальнăç      = пилот, карап командирĕ
 |çарти хисеп      =  
 |вăхăт            = 
 |миссисем         =  
 |çуралнă вăхăт    =  
 |çуралнă вырăн    =  
 |вилнĕ вăхăт      =  
 |вилнĕ вырăн      =  
 |чысланисем       =  
 |хĕсмет çулĕсем          =  
 |Чĕнни               = Чайка/Чарлăк 
}}

'''Валентина Владимировна Терешкова''' (ҫур. 6 пуш 1937, Большое Масленниково ялӗ, Тутаев районӗ, Ярославль облаҫӗ, [[Раççей Федерациллĕ Социализмлă Совет Республики]], СССР) — [[СССР вĕçевçĕ-космонавчĕ]], тӗнчери пӗрремӗш хӗрарӑм-космонавт (1963), [[Совет Союзĕн Паттăрĕ]] (1963), генерал-майор (1995). [[«Тăван Çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕх» орденĕ]]н тулли кавалерӗ.

== Пурнӑҫӗ ==
Упӑшки [[Николаев Андриян Григорьевич]] космонавт пулнӑ.

== Ӗҫӗ-хӗлӗ ==

== Вуламалли ==
* Николаева-Терешкова В. В. Вселенная — открытый океан! — М.: Правда, 1964. — 200 с., 140 000 экз.
* Герои звёздных трасс: Сборник / Составитель Д. Мамлеев.. — Изд. 2-е, доп. — М.: Известия, 1963. — 192, [34] с. — (Библиотека «Известий». Специальный выпуск). — 300 000 экз.
* И. А. Маринин, С. Х. Шамсутдинов, А. В. Глушко (составители). Советские и российские космонавты. 1960—2000 / Под редакцией Ю. М. Батурина. — М.: ООО Информационно-издательский дом «Новости космонавтики», 2001. — ISBN 5-93345-003-0.

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каҫӑсем==
* [http://www.cosmoworld.ru/spaceencyclopedia/tereshkova/index.shtml?tereshkova.html Биография] {{Wayback|url=http://www.cosmoworld.ru/spaceencyclopedia/tereshkova/index.shtml?tereshkova.html |date=20070927225232 }} в энциклопедии «Космонавтика».
* {{Rodovid|757539|Валентина Терешкова}}
* [http://www.africana.ru/obschestva/RAMS/Tereshkova.htm Валентина Терешкова, президент РАМС] {{Wayback|url=http://www.africana.ru/obschestva/RAMS/Tereshkova.htm |date=20080206185944 }}
* [http://izvestia.ru/news/394799 Терешкова: по просьбе Королёва я не один десяток лет хранила эту тайну] {{Wayback|url=http://izvestia.ru/news/394799 |date=20130814134609 }}
* [http://www.astronaut.ru/bookcase/article/article111.htm?reload_coolmenus Королёв обещал, что мы все полетим в космос] {{Wayback|url=http://www.astronaut.ru/bookcase/article/article111.htm?reload_coolmenus |date=20080412230530 }}
* [https://web.archive.org/web/20120603164429/http://angelina-tihonova.ru/category/valentina_tereshkova/ Валентина Терешкова. Улица Восьмого марта]. Воспоминания Валентины Терешковой о военном детстве.
* [http://duma.gov.ru/duma/persons/99112025/ Профиль Валентины Терешковой] {{Wayback|url=http://duma.gov.ru/duma/persons/99112025/ |date=20180727114337 }} на сайте Государственной думы
* [http://www.baikonuradm.ru/index.php?mod=180 Почётные граждане города Байконур] {{Wayback|url=http://www.baikonuradm.ru/index.php?mod=180 |date=20190329105309 }} // Официальный сайт администрации г. Байконур
* [https://russiainphoto.ru/search/?tag_tree_ids=31766 Фотографии с Валентиной Терешковой] на портале «История России в фотографиях»
* [https://ria.ru/science/20180615/1522772433.html Испытатель космической техники развеяла мифы о полёте Терешковой] {{Wayback|url=https://ria.ru/science/20180615/1522772433.html |date=20180615190612 }} // РИА, 15 июня 2018
* https://telegra.ph/file/af993cf2dde9ad6c407ac.jpg
* [http://www.kinopoisk.ru/name/1062241/ Валентина Терешкова на сайте [[КиноПоиск]]]

{{«Тăван Çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕх» орденĕн тулли кавалерĕсем}}

[[Категори:Совет Союзĕн Паттăрĕсем]]</text>
      <sha1>qgac17mfvfgjyod5e7rmxwchrnnmkw2</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>841999</id>
      <parentid>841997</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:53:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>/* Вуламалли */</comment>
      <origin>841999</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5806" sha1="cg0fi6w04iucvmzaqgumaw0n04fp1i8" xml:space="preserve">{{Космонавт
 |ят                       = Валентина Владимировна Терешкова
 |ӳкерчĕк = RIAN archive 609023 Soviet pilot-cosmonaut Valentina Tereshkova.jpg
 |патшалăх         = {{Ялавлани|СССР}}
 |специальнăç      = пилот, карап командирĕ
 |çарти хисеп      =  
 |вăхăт            = 
 |миссисем         =  
 |çуралнă вăхăт    =  
 |çуралнă вырăн    =  
 |вилнĕ вăхăт      =  
 |вилнĕ вырăн      =  
 |чысланисем       =  
 |хĕсмет çулĕсем          =  
 |Чĕнни               = Чайка/Чарлăк 
}}

'''Валентина Владимировна Терешкова''' (ҫур. 6 пуш 1937, Большое Масленниково ялӗ, Тутаев районӗ, Ярославль облаҫӗ, [[Раççей Федерациллĕ Социализмлă Совет Республики]], СССР) — [[СССР вĕçевçĕ-космонавчĕ]], тӗнчери пӗрремӗш хӗрарӑм-космонавт (1963), [[Совет Союзĕн Паттăрĕ]] (1963), генерал-майор (1995). [[«Тăван Çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕх» орденĕ]]н тулли кавалерӗ.

== Пурнӑҫӗ ==
Упӑшки [[Николаев Андриян Григорьевич]] космонавт пулнӑ.

== Ӗҫӗ-хӗлӗ ==

== Вуламалли ==
* ''Николаева-Терешкова В. В.'' Вселенная — открытый океан! — М.: Правда, 1964. — 200 с., 140 000 экз.
* {{кĕнеке |пуçелĕк = Герои звёздных трасс: Сборник |яваплă = Составитель Д. Мамлеев. |кăларăм = Изд. 2-е, доп |вырăн = М. |издательство = [[Известия (издательство)|Известия]] |çул = 1963 |страниц = 192, [34] |сери = Библиотека «Известий». Специальный выпуск |тираж = 300000}}
* {{кĕнеке | автор = И. А. Маринин, С. Х. Шамсутдинов, А. В. Глушко (составители) | пуçелĕк = Советские и российские космонавты. 1960—2000 | яваплă = Под редакцией [[Батурин Юрий Михайлович|Ю. М. Батурина]] | вырăн = М. | издательство  = ООО Информационно-издательский дом «Новости космонавтики» | çул = 2001 | isbn = 5-93345-003-0}}
* {{кĕнеке |пуçелĕк = Кто есть кто в мире |яваплă = гл. ред. Г. П. Шалаева |кăларăм = Филологическое общество «Слово», «Олма-Пресс» |вырăн = М. |издательство  = | çул = 2003 |страниц = 1680 |сери = |тираж = |isbn= 5812300887}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каҫӑсем==
* [http://www.cosmoworld.ru/spaceencyclopedia/tereshkova/index.shtml?tereshkova.html Биография] {{Wayback|url=http://www.cosmoworld.ru/spaceencyclopedia/tereshkova/index.shtml?tereshkova.html |date=20070927225232 }} в энциклопедии «Космонавтика».
* {{Rodovid|757539|Валентина Терешкова}}
* [http://www.africana.ru/obschestva/RAMS/Tereshkova.htm Валентина Терешкова, президент РАМС] {{Wayback|url=http://www.africana.ru/obschestva/RAMS/Tereshkova.htm |date=20080206185944 }}
* [http://izvestia.ru/news/394799 Терешкова: по просьбе Королёва я не один десяток лет хранила эту тайну] {{Wayback|url=http://izvestia.ru/news/394799 |date=20130814134609 }}
* [http://www.astronaut.ru/bookcase/article/article111.htm?reload_coolmenus Королёв обещал, что мы все полетим в космос] {{Wayback|url=http://www.astronaut.ru/bookcase/article/article111.htm?reload_coolmenus |date=20080412230530 }}
* [https://web.archive.org/web/20120603164429/http://angelina-tihonova.ru/category/valentina_tereshkova/ Валентина Терешкова. Улица Восьмого марта]. Воспоминания Валентины Терешковой о военном детстве.
* [http://duma.gov.ru/duma/persons/99112025/ Профиль Валентины Терешковой] {{Wayback|url=http://duma.gov.ru/duma/persons/99112025/ |date=20180727114337 }} на сайте Государственной думы
* [http://www.baikonuradm.ru/index.php?mod=180 Почётные граждане города Байконур] {{Wayback|url=http://www.baikonuradm.ru/index.php?mod=180 |date=20190329105309 }} // Официальный сайт администрации г. Байконур
* [https://russiainphoto.ru/search/?tag_tree_ids=31766 Фотографии с Валентиной Терешковой] на портале «История России в фотографиях»
* [https://ria.ru/science/20180615/1522772433.html Испытатель космической техники развеяла мифы о полёте Терешковой] {{Wayback|url=https://ria.ru/science/20180615/1522772433.html |date=20180615190612 }} // РИА, 15 июня 2018
* https://telegra.ph/file/af993cf2dde9ad6c407ac.jpg
* [http://www.kinopoisk.ru/name/1062241/ Валентина Терешкова на сайте [[КиноПоиск]]]

{{«Тăван Çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕх» орденĕн тулли кавалерĕсем}}

[[Категори:Совет Союзĕн Паттăрĕсем]]</text>
      <sha1>cg0fi6w04iucvmzaqgumaw0n04fp1i8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842000</id>
      <parentid>841999</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:55:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>/* Вуламалли */</comment>
      <origin>842000</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6549" sha1="sz1vglpm2n245hymi2jy6vo8ie04w0v" xml:space="preserve">{{Космонавт
 |ят                       = Валентина Владимировна Терешкова
 |ӳкерчĕк = RIAN archive 609023 Soviet pilot-cosmonaut Valentina Tereshkova.jpg
 |патшалăх         = {{Ялавлани|СССР}}
 |специальнăç      = пилот, карап командирĕ
 |çарти хисеп      =  
 |вăхăт            = 
 |миссисем         =  
 |çуралнă вăхăт    =  
 |çуралнă вырăн    =  
 |вилнĕ вăхăт      =  
 |вилнĕ вырăн      =  
 |чысланисем       =  
 |хĕсмет çулĕсем          =  
 |Чĕнни               = Чайка/Чарлăк 
}}

'''Валентина Владимировна Терешкова''' (ҫур. 6 пуш 1937, Большое Масленниково ялӗ, Тутаев районӗ, Ярославль облаҫӗ, [[Раççей Федерациллĕ Социализмлă Совет Республики]], СССР) — [[СССР вĕçевçĕ-космонавчĕ]], тӗнчери пӗрремӗш хӗрарӑм-космонавт (1963), [[Совет Союзĕн Паттăрĕ]] (1963), генерал-майор (1995). [[«Тăван Çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕх» орденĕ]]н тулли кавалерӗ.

== Пурнӑҫӗ ==
Упӑшки [[Николаев Андриян Григорьевич]] космонавт пулнӑ.

== Ӗҫӗ-хӗлӗ ==

== Вуламалли ==
* ''Николаева-Терешкова В. В.'' Вселенная — открытый океан! — М.: Правда, 1964. — 200 с., 140 000 экз.
* {{кĕнеке |пуçелĕк = Герои звёздных трасс: Сборник |яваплă = Составитель Д. Мамлеев. |кăларăм = Изд. 2-е, доп |вырăн = М. |издательство = [[Известия (издательство)|Известия]] |çул = 1963 |страниц = 192, [34] |сери = Библиотека «Известий». Специальный выпуск |тираж = 300000}}
* {{кĕнеке | автор = И. А. Маринин, С. Х. Шамсутдинов, А. В. Глушко (составители) | пуçелĕк = Советские и российские космонавты. 1960—2000 | яваплă = Под редакцией [[Батурин Юрий Михайлович|Ю. М. Батурина]] | вырăн = М. | издательство  = ООО Информационно-издательский дом «Новости космонавтики» | çул = 2001 | isbn = 5-93345-003-0}}
* {{кĕнеке |пуçелĕк = Кто есть кто в мире |яваплă = гл. ред. Г. П. Шалаева |кăларăм = Филологическое общество «Слово», «Олма-Пресс» |вырăн = М. |издательство  = | çул = 2003 |страниц = 1680 |сери = |тираж = |isbn= 5812300887}}
* {{кĕнеке |пуçелĕк = Валентина Владимировна Терешкова: путь к звёздам |вырăн = |издательство  = РМП |çул = 2012 |страниц = 254 |сери = |тираж = |isbn= 9785915970297}}
* {{кĕнеке|автор= [[Осташев Аркадий Ильич|Осташев А. И.]]|пуçелĕк = Испытание ракетно-космической техники — дело моей жизни. События и факты|каçă = http://cosmosravelin.narod.ru/r-space/bibliografia.html| вырăн = [[Королёв (город)|Королёв]]|издательство= | çул = 2001|том= |страниц= 213|страницы= |isbn= |ref=}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каҫӑсем==
* [http://www.cosmoworld.ru/spaceencyclopedia/tereshkova/index.shtml?tereshkova.html Биография] {{Wayback|url=http://www.cosmoworld.ru/spaceencyclopedia/tereshkova/index.shtml?tereshkova.html |date=20070927225232 }} в энциклопедии «Космонавтика».
* {{Rodovid|757539|Валентина Терешкова}}
* [http://www.africana.ru/obschestva/RAMS/Tereshkova.htm Валентина Терешкова, президент РАМС] {{Wayback|url=http://www.africana.ru/obschestva/RAMS/Tereshkova.htm |date=20080206185944 }}
* [http://izvestia.ru/news/394799 Терешкова: по просьбе Королёва я не один десяток лет хранила эту тайну] {{Wayback|url=http://izvestia.ru/news/394799 |date=20130814134609 }}
* [http://www.astronaut.ru/bookcase/article/article111.htm?reload_coolmenus Королёв обещал, что мы все полетим в космос] {{Wayback|url=http://www.astronaut.ru/bookcase/article/article111.htm?reload_coolmenus |date=20080412230530 }}
* [https://web.archive.org/web/20120603164429/http://angelina-tihonova.ru/category/valentina_tereshkova/ Валентина Терешкова. Улица Восьмого марта]. Воспоминания Валентины Терешковой о военном детстве.
* [http://duma.gov.ru/duma/persons/99112025/ Профиль Валентины Терешковой] {{Wayback|url=http://duma.gov.ru/duma/persons/99112025/ |date=20180727114337 }} на сайте Государственной думы
* [http://www.baikonuradm.ru/index.php?mod=180 Почётные граждане города Байконур] {{Wayback|url=http://www.baikonuradm.ru/index.php?mod=180 |date=20190329105309 }} // Официальный сайт администрации г. Байконур
* [https://russiainphoto.ru/search/?tag_tree_ids=31766 Фотографии с Валентиной Терешковой] на портале «История России в фотографиях»
* [https://ria.ru/science/20180615/1522772433.html Испытатель космической техники развеяла мифы о полёте Терешковой] {{Wayback|url=https://ria.ru/science/20180615/1522772433.html |date=20180615190612 }} // РИА, 15 июня 2018
* https://telegra.ph/file/af993cf2dde9ad6c407ac.jpg
* [http://www.kinopoisk.ru/name/1062241/ Валентина Терешкова на сайте [[КиноПоиск]]]

{{«Тăван Çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕх» орденĕн тулли кавалерĕсем}}

[[Категори:Совет Союзĕн Паттăрĕсем]]</text>
      <sha1>sz1vglpm2n245hymi2jy6vo8ie04w0v</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842001</id>
      <parentid>842000</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:57:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>/* Вуламалли */</comment>
      <origin>842001</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7600" sha1="mxkffoo2jr2zzhydkzn9181z82zhv9w" xml:space="preserve">{{Космонавт
 |ят                       = Валентина Владимировна Терешкова
 |ӳкерчĕк = RIAN archive 609023 Soviet pilot-cosmonaut Valentina Tereshkova.jpg
 |патшалăх         = {{Ялавлани|СССР}}
 |специальнăç      = пилот, карап командирĕ
 |çарти хисеп      =  
 |вăхăт            = 
 |миссисем         =  
 |çуралнă вăхăт    =  
 |çуралнă вырăн    =  
 |вилнĕ вăхăт      =  
 |вилнĕ вырăн      =  
 |чысланисем       =  
 |хĕсмет çулĕсем          =  
 |Чĕнни               = Чайка/Чарлăк 
}}

'''Валентина Владимировна Терешкова''' (ҫур. 6 пуш 1937, Большое Масленниково ялӗ, Тутаев районӗ, Ярославль облаҫӗ, [[Раççей Федерациллĕ Социализмлă Совет Республики]], СССР) — [[СССР вĕçевçĕ-космонавчĕ]], тӗнчери пӗрремӗш хӗрарӑм-космонавт (1963), [[Совет Союзĕн Паттăрĕ]] (1963), генерал-майор (1995). [[«Тăван Çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕх» орденĕ]]н тулли кавалерӗ.

== Пурнӑҫӗ ==
Упӑшки [[Николаев Андриян Григорьевич]] космонавт пулнӑ.

== Ӗҫӗ-хӗлӗ ==

== Вуламалли ==
* ''Николаева-Терешкова В. В.'' Вселенная — открытый океан! — М.: Правда, 1964. — 200 с., 140 000 экз.
* {{кĕнеке |пуçелĕк = Герои звёздных трасс: Сборник |яваплă = Составитель Д. Мамлеев. |кăларăм = Изд. 2-е, доп |вырăн = М. |издательство = [[Известия (издательство)|Известия]] |çул = 1963 |страниц = 192, [34] |сери = Библиотека «Известий». Специальный выпуск |тираж = 300000}}
* {{кĕнеке | автор = И. А. Маринин, С. Х. Шамсутдинов, А. В. Глушко (составители) | пуçелĕк = Советские и российские космонавты. 1960—2000 | яваплă = Под редакцией [[Батурин Юрий Михайлович|Ю. М. Батурина]] | вырăн = М. | издательство  = ООО Информационно-издательский дом «Новости космонавтики» | çул = 2001 | isbn = 5-93345-003-0}}
* {{кĕнеке |пуçелĕк = Кто есть кто в мире |яваплă = гл. ред. Г. П. Шалаева |кăларăм = Филологическое общество «Слово», «Олма-Пресс» |вырăн = М. |издательство  = | çул = 2003 |страниц = 1680 |сери = |тираж = |isbn= 5812300887}}
* {{кĕнеке |пуçелĕк = Валентина Владимировна Терешкова: путь к звёздам |вырăн = |издательство  = РМП |çул = 2012 |страниц = 254 |сери = |тираж = |isbn= 9785915970297}}
* {{кĕнеке|автор= [[Осташев Аркадий Ильич|Осташев А. И.]]|пуçелĕк = Испытание ракетно-космической техники — дело моей жизни. События и факты|каçă = http://cosmosravelin.narod.ru/r-space/bibliografia.html| вырăн = [[Королёв (город)|Королёв]]|издательство= | çул = 2001|том= |страниц= 213|страницы= |isbn= |ref=}}
* {{кĕнеке|автор= Осташев, А. И.|пуçелĕк= Сергей Павлович Королёв — гений XX века: прижизненные личные воспоминания об академике С. П. Королёве|вырăн = Королёв|издательство= Изд-во Московского гос. ун-та леса| çул = 2010|том= |страниц= 128|страницы= |isbn= 978-5-8135-0510-2|ref=}}
* Была упомянута в сериале Лучше звоните солу, в 6 сезоне 
* {{кĕнеке |автор= |пуçелĕк = С. П. Королёв. Энциклопедия жизни и творчества|ответственный= под редакцией [[Лопота Виталий Александрович|В. А. Лопота]]|вырăн = |издательство= [[Энергия (РКК)|РКК «Энергия» им. С. П. Королёва]]|çул = 2014|том= |страниц= 704|страницы= |isbn= 978-5-906674-04-3|ref=}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каҫӑсем==
* [http://www.cosmoworld.ru/spaceencyclopedia/tereshkova/index.shtml?tereshkova.html Биография] {{Wayback|url=http://www.cosmoworld.ru/spaceencyclopedia/tereshkova/index.shtml?tereshkova.html |date=20070927225232 }} в энциклопедии «Космонавтика».
* {{Rodovid|757539|Валентина Терешкова}}
* [http://www.africana.ru/obschestva/RAMS/Tereshkova.htm Валентина Терешкова, президент РАМС] {{Wayback|url=http://www.africana.ru/obschestva/RAMS/Tereshkova.htm |date=20080206185944 }}
* [http://izvestia.ru/news/394799 Терешкова: по просьбе Королёва я не один десяток лет хранила эту тайну] {{Wayback|url=http://izvestia.ru/news/394799 |date=20130814134609 }}
* [http://www.astronaut.ru/bookcase/article/article111.htm?reload_coolmenus Королёв обещал, что мы все полетим в космос] {{Wayback|url=http://www.astronaut.ru/bookcase/article/article111.htm?reload_coolmenus |date=20080412230530 }}
* [https://web.archive.org/web/20120603164429/http://angelina-tihonova.ru/category/valentina_tereshkova/ Валентина Терешкова. Улица Восьмого марта]. Воспоминания Валентины Терешковой о военном детстве.
* [http://duma.gov.ru/duma/persons/99112025/ Профиль Валентины Терешковой] {{Wayback|url=http://duma.gov.ru/duma/persons/99112025/ |date=20180727114337 }} на сайте Государственной думы
* [http://www.baikonuradm.ru/index.php?mod=180 Почётные граждане города Байконур] {{Wayback|url=http://www.baikonuradm.ru/index.php?mod=180 |date=20190329105309 }} // Официальный сайт администрации г. Байконур
* [https://russiainphoto.ru/search/?tag_tree_ids=31766 Фотографии с Валентиной Терешковой] на портале «История России в фотографиях»
* [https://ria.ru/science/20180615/1522772433.html Испытатель космической техники развеяла мифы о полёте Терешковой] {{Wayback|url=https://ria.ru/science/20180615/1522772433.html |date=20180615190612 }} // РИА, 15 июня 2018
* https://telegra.ph/file/af993cf2dde9ad6c407ac.jpg
* [http://www.kinopoisk.ru/name/1062241/ Валентина Терешкова на сайте [[КиноПоиск]]]

{{«Тăван Çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕх» орденĕн тулли кавалерĕсем}}

[[Категори:Совет Союзĕн Паттăрĕсем]]</text>
      <sha1>mxkffoo2jr2zzhydkzn9181z82zhv9w</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842002</id>
      <parentid>842001</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:59:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>/* Ӗҫӗ-хӗлӗ */</comment>
      <origin>842002</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7837" sha1="ju12b3yv1yo64u7cx20488ewc9nxgn7" xml:space="preserve">{{Космонавт
 |ят                       = Валентина Владимировна Терешкова
 |ӳкерчĕк = RIAN archive 609023 Soviet pilot-cosmonaut Valentina Tereshkova.jpg
 |патшалăх         = {{Ялавлани|СССР}}
 |специальнăç      = пилот, карап командирĕ
 |çарти хисеп      =  
 |вăхăт            = 
 |миссисем         =  
 |çуралнă вăхăт    =  
 |çуралнă вырăн    =  
 |вилнĕ вăхăт      =  
 |вилнĕ вырăн      =  
 |чысланисем       =  
 |хĕсмет çулĕсем          =  
 |Чĕнни               = Чайка/Чарлăк 
}}

'''Валентина Владимировна Терешкова''' (ҫур. 6 пуш 1937, Большое Масленниково ялӗ, Тутаев районӗ, Ярославль облаҫӗ, [[Раççей Федерациллĕ Социализмлă Совет Республики]], СССР) — [[СССР вĕçевçĕ-космонавчĕ]], тӗнчери пӗрремӗш хӗрарӑм-космонавт (1963), [[Совет Союзĕн Паттăрĕ]] (1963), генерал-майор (1995). [[«Тăван Çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕх» орденĕ]]н тулли кавалерӗ.

== Пурнӑҫӗ ==
Упӑшки [[Николаев Андриян Григорьевич]] космонавт пулнӑ.

== Ӗҫӗ-хӗлӗ ==
== Çав. пекех ==
* [[Савицкая Светлана Евгеньевна]]
* [[Кондакова Елена Владимировна]]
* [[Серова Елена Олеговна]]
* [[Кикина Анна Юрьевна]]

== Вуламалли ==
* ''Николаева-Терешкова В. В.'' Вселенная — открытый океан! — М.: Правда, 1964. — 200 с., 140 000 экз.
* {{кĕнеке |пуçелĕк = Герои звёздных трасс: Сборник |яваплă = Составитель Д. Мамлеев. |кăларăм = Изд. 2-е, доп |вырăн = М. |издательство = [[Известия (издательство)|Известия]] |çул = 1963 |страниц = 192, [34] |сери = Библиотека «Известий». Специальный выпуск |тираж = 300000}}
* {{кĕнеке | автор = И. А. Маринин, С. Х. Шамсутдинов, А. В. Глушко (составители) | пуçелĕк = Советские и российские космонавты. 1960—2000 | яваплă = Под редакцией [[Батурин Юрий Михайлович|Ю. М. Батурина]] | вырăн = М. | издательство  = ООО Информационно-издательский дом «Новости космонавтики» | çул = 2001 | isbn = 5-93345-003-0}}
* {{кĕнеке |пуçелĕк = Кто есть кто в мире |яваплă = гл. ред. Г. П. Шалаева |кăларăм = Филологическое общество «Слово», «Олма-Пресс» |вырăн = М. |издательство  = | çул = 2003 |страниц = 1680 |сери = |тираж = |isbn= 5812300887}}
* {{кĕнеке |пуçелĕк = Валентина Владимировна Терешкова: путь к звёздам |вырăн = |издательство  = РМП |çул = 2012 |страниц = 254 |сери = |тираж = |isbn= 9785915970297}}
* {{кĕнеке|автор= [[Осташев Аркадий Ильич|Осташев А. И.]]|пуçелĕк = Испытание ракетно-космической техники — дело моей жизни. События и факты|каçă = http://cosmosravelin.narod.ru/r-space/bibliografia.html| вырăн = [[Королёв (город)|Королёв]]|издательство= | çул = 2001|том= |страниц= 213|страницы= |isbn= |ref=}}
* {{кĕнеке|автор= Осташев, А. И.|пуçелĕк= Сергей Павлович Королёв — гений XX века: прижизненные личные воспоминания об академике С. П. Королёве|вырăн = Королёв|издательство= Изд-во Московского гос. ун-та леса| çул = 2010|том= |страниц= 128|страницы= |isbn= 978-5-8135-0510-2|ref=}}
* Была упомянута в сериале Лучше звоните солу, в 6 сезоне 
* {{кĕнеке |автор= |пуçелĕк = С. П. Королёв. Энциклопедия жизни и творчества|ответственный= под редакцией [[Лопота Виталий Александрович|В. А. Лопота]]|вырăн = |издательство= [[Энергия (РКК)|РКК «Энергия» им. С. П. Королёва]]|çул = 2014|том= |страниц= 704|страницы= |isbn= 978-5-906674-04-3|ref=}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каҫӑсем==
* [http://www.cosmoworld.ru/spaceencyclopedia/tereshkova/index.shtml?tereshkova.html Биография] {{Wayback|url=http://www.cosmoworld.ru/spaceencyclopedia/tereshkova/index.shtml?tereshkova.html |date=20070927225232 }} в энциклопедии «Космонавтика».
* {{Rodovid|757539|Валентина Терешкова}}
* [http://www.africana.ru/obschestva/RAMS/Tereshkova.htm Валентина Терешкова, президент РАМС] {{Wayback|url=http://www.africana.ru/obschestva/RAMS/Tereshkova.htm |date=20080206185944 }}
* [http://izvestia.ru/news/394799 Терешкова: по просьбе Королёва я не один десяток лет хранила эту тайну] {{Wayback|url=http://izvestia.ru/news/394799 |date=20130814134609 }}
* [http://www.astronaut.ru/bookcase/article/article111.htm?reload_coolmenus Королёв обещал, что мы все полетим в космос] {{Wayback|url=http://www.astronaut.ru/bookcase/article/article111.htm?reload_coolmenus |date=20080412230530 }}
* [https://web.archive.org/web/20120603164429/http://angelina-tihonova.ru/category/valentina_tereshkova/ Валентина Терешкова. Улица Восьмого марта]. Воспоминания Валентины Терешковой о военном детстве.
* [http://duma.gov.ru/duma/persons/99112025/ Профиль Валентины Терешковой] {{Wayback|url=http://duma.gov.ru/duma/persons/99112025/ |date=20180727114337 }} на сайте Государственной думы
* [http://www.baikonuradm.ru/index.php?mod=180 Почётные граждане города Байконур] {{Wayback|url=http://www.baikonuradm.ru/index.php?mod=180 |date=20190329105309 }} // Официальный сайт администрации г. Байконур
* [https://russiainphoto.ru/search/?tag_tree_ids=31766 Фотографии с Валентиной Терешковой] на портале «История России в фотографиях»
* [https://ria.ru/science/20180615/1522772433.html Испытатель космической техники развеяла мифы о полёте Терешковой] {{Wayback|url=https://ria.ru/science/20180615/1522772433.html |date=20180615190612 }} // РИА, 15 июня 2018
* https://telegra.ph/file/af993cf2dde9ad6c407ac.jpg
* [http://www.kinopoisk.ru/name/1062241/ Валентина Терешкова на сайте [[КиноПоиск]]]

{{«Тăван Çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕх» орденĕн тулли кавалерĕсем}}

[[Категори:Совет Союзĕн Паттăрĕсем]]</text>
      <sha1>ju12b3yv1yo64u7cx20488ewc9nxgn7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842003</id>
      <parentid>842002</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T16:00:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>28304</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 7 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>842003</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8124" sha1="pk881fqsecy9q2uezowg8l7afschc5m" xml:space="preserve">{{Космонавт
 |ят                       = Валентина Владимировна Терешкова
 |ӳкерчĕк = RIAN archive 609023 Soviet pilot-cosmonaut Valentina Tereshkova.jpg
 |патшалăх         = {{Ялавлани|СССР}}
 |специальнăç      = пилот, карап командирĕ
 |çарти хисеп      =  
 |вăхăт            = 
 |миссисем         =  
 |çуралнă вăхăт    =  
 |çуралнă вырăн    =  
 |вилнĕ вăхăт      =  
 |вилнĕ вырăн      =  
 |чысланисем       =  
 |хĕсмет çулĕсем          =  
 |Чĕнни               = Чайка/Чарлăк 
}}

'''Валентина Владимировна Терешкова''' (ҫур. 6 пуш 1937, Большое Масленниково ялӗ, Тутаев районӗ, Ярославль облаҫӗ, [[Раççей Федерациллĕ Социализмлă Совет Республики]], СССР) — [[СССР вĕçевçĕ-космонавчĕ]], тӗнчери пӗрремӗш хӗрарӑм-космонавт (1963), [[Совет Союзĕн Паттăрĕ]] (1963), генерал-майор (1995). [[«Тăван Çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕх» орденĕ]]н тулли кавалерӗ.

== Пурнӑҫӗ ==
Упӑшки [[Николаев Андриян Григорьевич]] космонавт пулнӑ.

== Ӗҫӗ-хӗлӗ ==
== Çав. пекех ==
* [[Савицкая Светлана Евгеньевна]]
* [[Кондакова Елена Владимировна]]
* [[Серова Елена Олеговна]]
* [[Кикина Анна Юрьевна]]

== Вуламалли ==
* ''Николаева-Терешкова В. В.'' Вселенная — открытый океан! — М.: Правда, 1964. — 200 с., 140 000 экз.
* {{кĕнеке |пуçелĕк = Герои звёздных трасс: Сборник |яваплă = Составитель Д. Мамлеев. |кăларăм = Изд. 2-е, доп |вырăн = М. |издательство = [[Известия (издательство)|Известия]] |çул = 1963 |страниц = 192, [34] |сери = Библиотека «Известий». Специальный выпуск |тираж = 300000}}
* {{кĕнеке | автор = И. А. Маринин, С. Х. Шамсутдинов, А. В. Глушко (составители) | пуçелĕк = Советские и российские космонавты. 1960—2000 | яваплă = Под редакцией [[Батурин Юрий Михайлович|Ю. М. Батурина]] | вырăн = М. | издательство  = ООО Информационно-издательский дом «Новости космонавтики» | çул = 2001 | isbn = 5-93345-003-0}}
* {{кĕнеке |пуçелĕк = Кто есть кто в мире |яваплă = гл. ред. Г. П. Шалаева |кăларăм = Филологическое общество «Слово», «Олма-Пресс» |вырăн = М. |издательство  = | çул = 2003 |страниц = 1680 |сери = |тираж = |isbn= 5812300887}}
* {{кĕнеке |пуçелĕк = Валентина Владимировна Терешкова: путь к звёздам |вырăн = |издательство  = РМП |çул = 2012 |страниц = 254 |сери = |тираж = |isbn= 9785915970297}}
* {{кĕнеке|автор= [[Осташев Аркадий Ильич|Осташев А. И.]]|пуçелĕк = Испытание ракетно-космической техники — дело моей жизни. События и факты|каçă = http://cosmosravelin.narod.ru/r-space/bibliografia.html| вырăн = [[Королёв (город)|Королёв]]|издательство= | çул = 2001|том= |страниц= 213|страницы= |isbn= |ref=}}
* {{кĕнеке|автор= Осташев, А. И.|пуçелĕк= Сергей Павлович Королёв — гений XX века: прижизненные личные воспоминания об академике С. П. Королёве|вырăн = Королёв|издательство= Изд-во Московского гос. ун-та леса| çул = 2010|том= |страниц= 128|страницы= |isbn= 978-5-8135-0510-2|ref=}}
* Была упомянута в сериале Лучше звоните солу, в 6 сезоне 
* {{кĕнеке |автор= |пуçелĕк = С. П. Королёв. Энциклопедия жизни и творчества|ответственный= под редакцией [[Лопота Виталий Александрович|В. А. Лопота]]|вырăн = |издательство= [[Энергия (РКК)|РКК «Энергия» им. С. П. Королёва]]|çул = 2014|том= |страниц= 704|страницы= |isbn= 978-5-906674-04-3|ref=}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каҫӑсем==
* [http://www.cosmoworld.ru/spaceencyclopedia/tereshkova/index.shtml?tereshkova.html Биография]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070927225232/http://www.cosmoworld.ru/spaceencyclopedia/tereshkova/index.shtml?tereshkova.html |date=2007-09-27 }} в энциклопедии «Космонавтика».
* {{Rodovid|757539|Валентина Терешкова}}
* [http://www.africana.ru/obschestva/RAMS/Tereshkova.htm Валентина Терешкова, президент РАМС]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080206185944/http://www.africana.ru/obschestva/RAMS/Tereshkova.htm |date=2008-02-06 }}
* [http://izvestia.ru/news/394799 Терешкова: по просьбе Королёва я не один десяток лет хранила эту тайну]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130814134609/http://izvestia.ru/news/394799 |date=2013-08-14 }}
* [http://www.astronaut.ru/bookcase/article/article111.htm?reload_coolmenus Королёв обещал, что мы все полетим в космос]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080412230530/http://www.astronaut.ru/bookcase/article/article111.htm?reload_coolmenus |date=2008-04-12 }}
* [https://web.archive.org/web/20120603164429/http://angelina-tihonova.ru/category/valentina_tereshkova/ Валентина Терешкова. Улица Восьмого марта]. Воспоминания Валентины Терешковой о военном детстве.
* [http://duma.gov.ru/duma/persons/99112025/ Профиль Валентины Терешковой]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180727114337/http://duma.gov.ru/duma/persons/99112025/ |date=2018-07-27 }} на сайте Государственной думы
* [http://www.baikonuradm.ru/index.php?mod=180 Почётные граждане города Байконур]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190329105309/http://www.baikonuradm.ru/index.php?mod=180 |date=2019-03-29 }} // Официальный сайт администрации г. Байконур
* [https://russiainphoto.ru/search/?tag_tree_ids=31766 Фотографии с Валентиной Терешковой] на портале «История России в фотографиях»
* [https://ria.ru/science/20180615/1522772433.html Испытатель космической техники развеяла мифы о полёте Терешковой]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180615190612/https://ria.ru/science/20180615/1522772433.html |date=2018-06-15 }} // РИА, 15 июня 2018
* https://telegra.ph/file/af993cf2dde9ad6c407ac.jpg
* [http://www.kinopoisk.ru/name/1062241/ Валентина Терешкова на сайте [[КиноПоиск]]]

{{«Тăван Çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕх» орденĕн тулли кавалерĕсем}}

[[Категори:Совет Союзĕн Паттăрĕсем]]</text>
      <sha1>pk881fqsecy9q2uezowg8l7afschc5m</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842004</id>
      <parentid>842003</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T16:01:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842004</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8087" sha1="kxuda0eauwpile0goiv1ycb106c7mlk" xml:space="preserve">{{Космонавт
 |ят             = Валентина Владимировна Терешкова
 |ӳкерчĕк        = RIAN archive 609023 Soviet pilot-cosmonaut Valentina Tereshkova.jpg
 |патшалăх       = {{Ялавлани|СССР}}
 |специальнăç    = пилот, карап командирĕ
 |çарти хисеп    =  
 |вăхăт          = 
 |миссисем       =  
 |çуралнă вăхăт  =  
 |çуралнă вырăн  =  
 |вилнĕ вăхăт    =  
 |вилнĕ вырăн    =  
 |чысланисем     =  
 |хĕсмет çулĕсем =  
 |Чĕнни          = Чайка/Чарлăк 
}}

'''Валентина Владимировна Терешкова''' (ҫур. 6 пуш 1937, Большое Масленниково ялӗ, Тутаев районӗ, Ярославль облаҫӗ, [[Раççей Федерациллĕ Социализмлă Совет Республики]], СССР) — [[СССР вĕçевçĕ-космонавчĕ]], тӗнчери пӗрремӗш хӗрарӑм-космонавт (1963), [[Совет Союзĕн Паттăрĕ]] (1963), генерал-майор (1995). [[«Тăван Çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕх» орденĕ]]н тулли кавалерӗ.

== Пурнӑҫӗ ==
Упӑшки [[Николаев Андриян Григорьевич]] космонавт пулнӑ.

== Ӗҫӗ-хӗлӗ ==
== Çав. пекех ==
* [[Савицкая Светлана Евгеньевна]]
* [[Кондакова Елена Владимировна]]
* [[Серова Елена Олеговна]]
* [[Кикина Анна Юрьевна]]

== Вуламалли ==
* ''Николаева-Терешкова В. В.'' Вселенная — открытый океан! — М.: Правда, 1964. — 200 с., 140 000 экз.
* {{кĕнеке |пуçелĕк = Герои звёздных трасс: Сборник |яваплă = Составитель Д. Мамлеев. |кăларăм = Изд. 2-е, доп |вырăн = М. |издательство = [[Известия (издательство)|Известия]] |çул = 1963 |страниц = 192, [34] |сери = Библиотека «Известий». Специальный выпуск |тираж = 300000}}
* {{кĕнеке | автор = И. А. Маринин, С. Х. Шамсутдинов, А. В. Глушко (составители) | пуçелĕк = Советские и российские космонавты. 1960—2000 | яваплă = Под редакцией [[Батурин Юрий Михайлович|Ю. М. Батурина]] | вырăн = М. | издательство  = ООО Информационно-издательский дом «Новости космонавтики» | çул = 2001 | isbn = 5-93345-003-0}}
* {{кĕнеке |пуçелĕк = Кто есть кто в мире |яваплă = гл. ред. Г. П. Шалаева |кăларăм = Филологическое общество «Слово», «Олма-Пресс» |вырăн = М. |издательство  = | çул = 2003 |страниц = 1680 |сери = |тираж = |isbn= 5812300887}}
* {{кĕнеке |пуçелĕк = Валентина Владимировна Терешкова: путь к звёздам |вырăн = |издательство  = РМП |çул = 2012 |страниц = 254 |сери = |тираж = |isbn= 9785915970297}}
* {{кĕнеке|автор= [[Осташев Аркадий Ильич|Осташев А. И.]]|пуçелĕк = Испытание ракетно-космической техники — дело моей жизни. События и факты|каçă = http://cosmosravelin.narod.ru/r-space/bibliografia.html| вырăн = [[Королёв (город)|Королёв]]|издательство= | çул = 2001|том= |страниц= 213|страницы= |isbn= |ref=}}
* {{кĕнеке|автор= Осташев, А. И.|пуçелĕк= Сергей Павлович Королёв — гений XX века: прижизненные личные воспоминания об академике С. П. Королёве|вырăн = Королёв|издательство= Изд-во Московского гос. ун-та леса| çул = 2010|том= |страниц= 128|страницы= |isbn= 978-5-8135-0510-2|ref=}}
* Была упомянута в сериале Лучше звоните солу, в 6 сезоне 
* {{кĕнеке |автор= |пуçелĕк = С. П. Королёв. Энциклопедия жизни и творчества|ответственный= под редакцией [[Лопота Виталий Александрович|В. А. Лопота]]|вырăн = |издательство= [[Энергия (РКК)|РКК «Энергия» им. С. П. Королёва]]|çул = 2014|том= |страниц= 704|страницы= |isbn= 978-5-906674-04-3|ref=}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каҫӑсем==
* [http://www.cosmoworld.ru/spaceencyclopedia/tereshkova/index.shtml?tereshkova.html Биография]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070927225232/http://www.cosmoworld.ru/spaceencyclopedia/tereshkova/index.shtml?tereshkova.html |date=2007-09-27 }} в энциклопедии «Космонавтика».
* {{Rodovid|757539|Валентина Терешкова}}
* [http://www.africana.ru/obschestva/RAMS/Tereshkova.htm Валентина Терешкова, президент РАМС]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080206185944/http://www.africana.ru/obschestva/RAMS/Tereshkova.htm |date=2008-02-06 }}
* [http://izvestia.ru/news/394799 Терешкова: по просьбе Королёва я не один десяток лет хранила эту тайну]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130814134609/http://izvestia.ru/news/394799 |date=2013-08-14 }}
* [http://www.astronaut.ru/bookcase/article/article111.htm?reload_coolmenus Королёв обещал, что мы все полетим в космос]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080412230530/http://www.astronaut.ru/bookcase/article/article111.htm?reload_coolmenus |date=2008-04-12 }}
* [https://web.archive.org/web/20120603164429/http://angelina-tihonova.ru/category/valentina_tereshkova/ Валентина Терешкова. Улица Восьмого марта]. Воспоминания Валентины Терешковой о военном детстве.
* [http://duma.gov.ru/duma/persons/99112025/ Профиль Валентины Терешковой]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180727114337/http://duma.gov.ru/duma/persons/99112025/ |date=2018-07-27 }} на сайте Государственной думы
* [http://www.baikonuradm.ru/index.php?mod=180 Почётные граждане города Байконур]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190329105309/http://www.baikonuradm.ru/index.php?mod=180 |date=2019-03-29 }} // Официальный сайт администрации г. Байконур
* [https://russiainphoto.ru/search/?tag_tree_ids=31766 Фотографии с Валентиной Терешковой] на портале «История России в фотографиях»
* [https://ria.ru/science/20180615/1522772433.html Испытатель космической техники развеяла мифы о полёте Терешковой]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180615190612/https://ria.ru/science/20180615/1522772433.html |date=2018-06-15 }} // РИА, 15 июня 2018
* https://telegra.ph/file/af993cf2dde9ad6c407ac.jpg
* [http://www.kinopoisk.ru/name/1062241/ Валентина Терешкова на сайте [[КиноПоиск]]]

{{«Тăван Çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕх» орденĕн тулли кавалерĕсем}}

[[Категори:Совет Союзĕн Паттăрĕсем]]</text>
      <sha1>kxuda0eauwpile0goiv1ycb106c7mlk</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842011</id>
      <parentid>842004</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T16:57:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>/* Пурнӑҫӗ */</comment>
      <origin>842011</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9447" sha1="0c00kitm0e7nrxdj4fnwmk5cht5ji1k" xml:space="preserve">{{Космонавт
 |ят             = Валентина Владимировна Терешкова
 |ӳкерчĕк        = RIAN archive 609023 Soviet pilot-cosmonaut Valentina Tereshkova.jpg
 |патшалăх       = {{Ялавлани|СССР}}
 |специальнăç    = пилот, карап командирĕ
 |çарти хисеп    =  
 |вăхăт          = 
 |миссисем       =  
 |çуралнă вăхăт  =  
 |çуралнă вырăн  =  
 |вилнĕ вăхăт    =  
 |вилнĕ вырăн    =  
 |чысланисем     =  
 |хĕсмет çулĕсем =  
 |Чĕнни          = Чайка/Чарлăк 
}}

'''Валентина Владимировна Терешкова''' (ҫур. 6 пуш 1937, Большое Масленниково ялӗ, Тутаев районӗ, Ярославль облаҫӗ, [[Раççей Федерациллĕ Социализмлă Совет Республики]], СССР) — [[СССР вĕçевçĕ-космонавчĕ]], тӗнчери пӗрремӗш хӗрарӑм-космонавт (1963), [[Совет Союзĕн Паттăрĕ]] (1963), генерал-майор (1995). [[«Тăван Çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕх» орденĕ]]н тулли кавалерӗ.

=== Пайăр пурнӑҫӗ ===
[[File:RIAN archive 611957 Valentina Tereshkova and Andrian Nikolaev.jpg|мини|Валентина Терешкова тата Андриян Николаев космоса вĕçекенсем пĕрлешнĕ чухнехи церемони. Мускав, 3.11.1963]]
* Пĕрремĕш упӑшки (1963—1982) — [[Николаев Андриян Григорьевич|Андриян Николаев]] (1929—2004) — 3-мĕш совет космонавчĕ, туйне [[Воробьёвы горы|Ленин тăвĕ]] çинчи правительство уйрăм çуртĕнче 1963 çулхи чӳкĕн 3-мĕшĕнче иртнĕ, хăнасем хушшинче [[Хрущёв Никита Сергеевич|Н. С. Хрущёв]] пулнă. Уйрăличченхи Валентина Владимировна иккĕлле хушматпа — '''Николаева-Терешкова''' — пурăннă.&lt;ref name=&quot;Игорь Ленский. 2012&quot;&gt;{{cite web
 |url         = http://www.stopstamp.ru/statty/x1yh91gfzl4397g1hsvs.html
 |title       = Под шоршелскими звёздами
 |author      = Игорь Ленский.
 |authorlink  = Ленский, Игорь Леонидович
 |date        = 2012
 |accessdate  = 2019-12-07
 |archiveurl  = https://web.archive.org/web/20140314144719/http://www.stopstamp.ru/statty/x1yh91gfzl4397g1hsvs.html
 |archivedate = 2014-03-14
 |deadlink    = yes

== Ӗҫӗ-хӗлӗ ==
== Çав. пекех ==
* [[Савицкая Светлана Евгеньевна]]
* [[Кондакова Елена Владимировна]]
* [[Серова Елена Олеговна]]
* [[Кикина Анна Юрьевна]]

== Вуламалли ==
* ''Николаева-Терешкова В. В.'' Вселенная — открытый океан! — М.: Правда, 1964. — 200 с., 140 000 экз.
* {{кĕнеке |пуçелĕк = Герои звёздных трасс: Сборник |яваплă = Составитель Д. Мамлеев. |кăларăм = Изд. 2-е, доп |вырăн = М. |издательство = [[Известия (издательство)|Известия]] |çул = 1963 |страниц = 192, [34] |сери = Библиотека «Известий». Специальный выпуск |тираж = 300000}}
* {{кĕнеке | автор = И. А. Маринин, С. Х. Шамсутдинов, А. В. Глушко (составители) | пуçелĕк = Советские и российские космонавты. 1960—2000 | яваплă = Под редакцией [[Батурин Юрий Михайлович|Ю. М. Батурина]] | вырăн = М. | издательство  = ООО Информационно-издательский дом «Новости космонавтики» | çул = 2001 | isbn = 5-93345-003-0}}
* {{кĕнеке |пуçелĕк = Кто есть кто в мире |яваплă = гл. ред. Г. П. Шалаева |кăларăм = Филологическое общество «Слово», «Олма-Пресс» |вырăн = М. |издательство  = | çул = 2003 |страниц = 1680 |сери = |тираж = |isbn= 5812300887}}
* {{кĕнеке |пуçелĕк = Валентина Владимировна Терешкова: путь к звёздам |вырăн = |издательство  = РМП |çул = 2012 |страниц = 254 |сери = |тираж = |isbn= 9785915970297}}
* {{кĕнеке|автор= [[Осташев Аркадий Ильич|Осташев А. И.]]|пуçелĕк = Испытание ракетно-космической техники — дело моей жизни. События и факты|каçă = http://cosmosravelin.narod.ru/r-space/bibliografia.html| вырăн = [[Королёв (город)|Королёв]]|издательство= | çул = 2001|том= |страниц= 213|страницы= |isbn= |ref=}}
* {{кĕнеке|автор= Осташев, А. И.|пуçелĕк= Сергей Павлович Королёв — гений XX века: прижизненные личные воспоминания об академике С. П. Королёве|вырăн = Королёв|издательство= Изд-во Московского гос. ун-та леса| çул = 2010|том= |страниц= 128|страницы= |isbn= 978-5-8135-0510-2|ref=}}
* Была упомянута в сериале Лучше звоните солу, в 6 сезоне 
* {{кĕнеке |автор= |пуçелĕк = С. П. Королёв. Энциклопедия жизни и творчества|ответственный= под редакцией [[Лопота Виталий Александрович|В. А. Лопота]]|вырăн = |издательство= [[Энергия (РКК)|РКК «Энергия» им. С. П. Королёва]]|çул = 2014|том= |страниц= 704|страницы= |isbn= 978-5-906674-04-3|ref=}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каҫӑсем==
* [http://www.cosmoworld.ru/spaceencyclopedia/tereshkova/index.shtml?tereshkova.html Биография]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070927225232/http://www.cosmoworld.ru/spaceencyclopedia/tereshkova/index.shtml?tereshkova.html |date=2007-09-27 }} в энциклопедии «Космонавтика».
* {{Rodovid|757539|Валентина Терешкова}}
* [http://www.africana.ru/obschestva/RAMS/Tereshkova.htm Валентина Терешкова, президент РАМС]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080206185944/http://www.africana.ru/obschestva/RAMS/Tereshkova.htm |date=2008-02-06 }}
* [http://izvestia.ru/news/394799 Терешкова: по просьбе Королёва я не один десяток лет хранила эту тайну]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130814134609/http://izvestia.ru/news/394799 |date=2013-08-14 }}
* [http://www.astronaut.ru/bookcase/article/article111.htm?reload_coolmenus Королёв обещал, что мы все полетим в космос]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080412230530/http://www.astronaut.ru/bookcase/article/article111.htm?reload_coolmenus |date=2008-04-12 }}
* [https://web.archive.org/web/20120603164429/http://angelina-tihonova.ru/category/valentina_tereshkova/ Валентина Терешкова. Улица Восьмого марта]. Воспоминания Валентины Терешковой о военном детстве.
* [http://duma.gov.ru/duma/persons/99112025/ Профиль Валентины Терешковой]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180727114337/http://duma.gov.ru/duma/persons/99112025/ |date=2018-07-27 }} на сайте Государственной думы
* [http://www.baikonuradm.ru/index.php?mod=180 Почётные граждане города Байконур]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190329105309/http://www.baikonuradm.ru/index.php?mod=180 |date=2019-03-29 }} // Официальный сайт администрации г. Байконур
* [https://russiainphoto.ru/search/?tag_tree_ids=31766 Фотографии с Валентиной Терешковой] на портале «История России в фотографиях»
* [https://ria.ru/science/20180615/1522772433.html Испытатель космической техники развеяла мифы о полёте Терешковой]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180615190612/https://ria.ru/science/20180615/1522772433.html |date=2018-06-15 }} // РИА, 15 июня 2018
* https://telegra.ph/file/af993cf2dde9ad6c407ac.jpg
* [http://www.kinopoisk.ru/name/1062241/ Валентина Терешкова на сайте [[КиноПоиск]]]

{{«Тăван Çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕх» орденĕн тулли кавалерĕсем}}

[[Категори:Совет Союзĕн Паттăрĕсем]]</text>
      <sha1>0c00kitm0e7nrxdj4fnwmk5cht5ji1k</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842014</id>
      <parentid>842011</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T17:00:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>/* Пайăр пурнӑҫӗ */</comment>
      <origin>842014</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10005" sha1="qxm22n9cdw4146l3yhdoc5ccr82g86g" xml:space="preserve">{{Космонавт
 |ят             = Валентина Владимировна Терешкова
 |ӳкерчĕк        = RIAN archive 609023 Soviet pilot-cosmonaut Valentina Tereshkova.jpg
 |патшалăх       = {{Ялавлани|СССР}}
 |специальнăç    = пилот, карап командирĕ
 |çарти хисеп    =  
 |вăхăт          = 
 |миссисем       =  
 |çуралнă вăхăт  =  
 |çуралнă вырăн  =  
 |вилнĕ вăхăт    =  
 |вилнĕ вырăн    =  
 |чысланисем     =  
 |хĕсмет çулĕсем =  
 |Чĕнни          = Чайка/Чарлăк 
}}

'''Валентина Владимировна Терешкова''' (ҫур. 6 пуш 1937, Большое Масленниково ялӗ, Тутаев районӗ, Ярославль облаҫӗ, [[Раççей Федерациллĕ Социализмлă Совет Республики]], СССР) — [[СССР вĕçевçĕ-космонавчĕ]], тӗнчери пӗрремӗш хӗрарӑм-космонавт (1963), [[Совет Союзĕн Паттăрĕ]] (1963), генерал-майор (1995). [[«Тăван Çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕх» орденĕ]]н тулли кавалерӗ.

=== Пайăр пурнӑҫӗ ===
[[File:RIAN archive 611957 Valentina Tereshkova and Andrian Nikolaev.jpg|мини|Валентина Терешкова тата Андриян Николаев космоса вĕçекенсем пĕрлешнĕ чухнехи церемони. Мускав, 3.11.1963]]
* Пĕрремĕш упӑшки (1963—1982) — [[Николаев Андриян Григорьевич|Андриян Николаев]] (1929—2004) — 3-мĕш совет космонавчĕ, туйне [[Воробьёвы горы|Ленин тăвĕ]] çинчи правительство уйрăм çуртĕнче 1963 çулхи чӳкĕн 3-мĕшĕнче иртнĕ, хăнасем хушшинче [[Хрущёв Никита Сергеевич|Н. С. Хрущёв]] пулнă. Уйрăличченхи Валентина Владимировна иккĕлле хушматпа — '''Николаева-Терешкова''' — пурăннă.&lt;ref name=&quot;Игорь Ленский. 2012&quot;&gt;{{cite web
 |url         = http://www.stopstamp.ru/statty/x1yh91gfzl4397g1hsvs.html
 |title       = Под шоршелскими звёздами
 |author      = Игорь Ленский.
 |authorlink  = Ленский, Игорь Леонидович
 |date        = 2012
 |accessdate  = 2019-12-07
 |archiveurl  = https://web.archive.org/web/20140314144719/http://www.stopstamp.ru/statty/x1yh91gfzl4397g1hsvs.html
 |archivedate = 2014-03-14
 |deadlink    = yes
}}&lt;/ref&gt;
** Хĕрĕ — Елена Терешкова (1964 çулхи çĕртмен 8-мĕшĕнче çуралнă) — ашшĕпе амăшĕ космонавт пулнă тĕнчери пĕрремĕш пепке&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.astronaut.ru/as_rusia/vvs/text/nikolaev-a.htm|title=Андриян Григорьевич Николаев|publisher=astronaut.ru|accessdate=2011-09-05|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111006034150/http://www.astronaut.ru/as_rusia/vvs/text/nikolaev-a.htm|archivedate=2011-10-06|deadlink=no}}&lt;/ref&gt;.

== Ӗҫӗ-хӗлӗ ==
== Çав. пекех ==
* [[Савицкая Светлана Евгеньевна]]
* [[Кондакова Елена Владимировна]]
* [[Серова Елена Олеговна]]
* [[Кикина Анна Юрьевна]]

== Вуламалли ==
* ''Николаева-Терешкова В. В.'' Вселенная — открытый океан! — М.: Правда, 1964. — 200 с., 140 000 экз.
* {{кĕнеке |пуçелĕк = Герои звёздных трасс: Сборник |яваплă = Составитель Д. Мамлеев. |кăларăм = Изд. 2-е, доп |вырăн = М. |издательство = [[Известия (издательство)|Известия]] |çул = 1963 |страниц = 192, [34] |сери = Библиотека «Известий». Специальный выпуск |тираж = 300000}}
* {{кĕнеке | автор = И. А. Маринин, С. Х. Шамсутдинов, А. В. Глушко (составители) | пуçелĕк = Советские и российские космонавты. 1960—2000 | яваплă = Под редакцией [[Батурин Юрий Михайлович|Ю. М. Батурина]] | вырăн = М. | издательство  = ООО Информационно-издательский дом «Новости космонавтики» | çул = 2001 | isbn = 5-93345-003-0}}
* {{кĕнеке |пуçелĕк = Кто есть кто в мире |яваплă = гл. ред. Г. П. Шалаева |кăларăм = Филологическое общество «Слово», «Олма-Пресс» |вырăн = М. |издательство  = | çул = 2003 |страниц = 1680 |сери = |тираж = |isbn= 5812300887}}
* {{кĕнеке |пуçелĕк = Валентина Владимировна Терешкова: путь к звёздам |вырăн = |издательство  = РМП |çул = 2012 |страниц = 254 |сери = |тираж = |isbn= 9785915970297}}
* {{кĕнеке|автор= [[Осташев Аркадий Ильич|Осташев А. И.]]|пуçелĕк = Испытание ракетно-космической техники — дело моей жизни. События и факты|каçă = http://cosmosravelin.narod.ru/r-space/bibliografia.html| вырăн = [[Королёв (город)|Королёв]]|издательство= | çул = 2001|том= |страниц= 213|страницы= |isbn= |ref=}}
* {{кĕнеке|автор= Осташев, А. И.|пуçелĕк= Сергей Павлович Королёв — гений XX века: прижизненные личные воспоминания об академике С. П. Королёве|вырăн = Королёв|издательство= Изд-во Московского гос. ун-та леса| çул = 2010|том= |страниц= 128|страницы= |isbn= 978-5-8135-0510-2|ref=}}
* Была упомянута в сериале Лучше звоните солу, в 6 сезоне 
* {{кĕнеке |автор= |пуçелĕк = С. П. Королёв. Энциклопедия жизни и творчества|ответственный= под редакцией [[Лопота Виталий Александрович|В. А. Лопота]]|вырăн = |издательство= [[Энергия (РКК)|РКК «Энергия» им. С. П. Королёва]]|çул = 2014|том= |страниц= 704|страницы= |isbn= 978-5-906674-04-3|ref=}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каҫӑсем==
* [http://www.cosmoworld.ru/spaceencyclopedia/tereshkova/index.shtml?tereshkova.html Биография]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070927225232/http://www.cosmoworld.ru/spaceencyclopedia/tereshkova/index.shtml?tereshkova.html |date=2007-09-27 }} в энциклопедии «Космонавтика».
* {{Rodovid|757539|Валентина Терешкова}}
* [http://www.africana.ru/obschestva/RAMS/Tereshkova.htm Валентина Терешкова, президент РАМС]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080206185944/http://www.africana.ru/obschestva/RAMS/Tereshkova.htm |date=2008-02-06 }}
* [http://izvestia.ru/news/394799 Терешкова: по просьбе Королёва я не один десяток лет хранила эту тайну]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130814134609/http://izvestia.ru/news/394799 |date=2013-08-14 }}
* [http://www.astronaut.ru/bookcase/article/article111.htm?reload_coolmenus Королёв обещал, что мы все полетим в космос]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080412230530/http://www.astronaut.ru/bookcase/article/article111.htm?reload_coolmenus |date=2008-04-12 }}
* [https://web.archive.org/web/20120603164429/http://angelina-tihonova.ru/category/valentina_tereshkova/ Валентина Терешкова. Улица Восьмого марта]. Воспоминания Валентины Терешковой о военном детстве.
* [http://duma.gov.ru/duma/persons/99112025/ Профиль Валентины Терешковой]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180727114337/http://duma.gov.ru/duma/persons/99112025/ |date=2018-07-27 }} на сайте Государственной думы
* [http://www.baikonuradm.ru/index.php?mod=180 Почётные граждане города Байконур]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190329105309/http://www.baikonuradm.ru/index.php?mod=180 |date=2019-03-29 }} // Официальный сайт администрации г. Байконур
* [https://russiainphoto.ru/search/?tag_tree_ids=31766 Фотографии с Валентиной Терешковой] на портале «История России в фотографиях»
* [https://ria.ru/science/20180615/1522772433.html Испытатель космической техники развеяла мифы о полёте Терешковой]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180615190612/https://ria.ru/science/20180615/1522772433.html |date=2018-06-15 }} // РИА, 15 июня 2018
* https://telegra.ph/file/af993cf2dde9ad6c407ac.jpg
* [http://www.kinopoisk.ru/name/1062241/ Валентина Терешкова на сайте [[КиноПоиск]]]

{{«Тăван Çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕх» орденĕн тулли кавалерĕсем}}

[[Категори:Совет Союзĕн Паттăрĕсем]]</text>
      <sha1>qxm22n9cdw4146l3yhdoc5ccr82g86g</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842015</id>
      <parentid>842014</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T17:01:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>/* Пайăр пурнӑҫӗ */</comment>
      <origin>842015</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10248" sha1="lqq5xr6fsg8qx5dxugxprnjrg3txw4j" xml:space="preserve">{{Космонавт
 |ят             = Валентина Владимировна Терешкова
 |ӳкерчĕк        = RIAN archive 609023 Soviet pilot-cosmonaut Valentina Tereshkova.jpg
 |патшалăх       = {{Ялавлани|СССР}}
 |специальнăç    = пилот, карап командирĕ
 |çарти хисеп    =  
 |вăхăт          = 
 |миссисем       =  
 |çуралнă вăхăт  =  
 |çуралнă вырăн  =  
 |вилнĕ вăхăт    =  
 |вилнĕ вырăн    =  
 |чысланисем     =  
 |хĕсмет çулĕсем =  
 |Чĕнни          = Чайка/Чарлăк 
}}

'''Валентина Владимировна Терешкова''' (ҫур. 6 пуш 1937, Большое Масленниково ялӗ, Тутаев районӗ, Ярославль облаҫӗ, [[Раççей Федерациллĕ Социализмлă Совет Республики]], СССР) — [[СССР вĕçевçĕ-космонавчĕ]], тӗнчери пӗрремӗш хӗрарӑм-космонавт (1963), [[Совет Союзĕн Паттăрĕ]] (1963), генерал-майор (1995). [[«Тăван Çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕх» орденĕ]]н тулли кавалерӗ.

=== Пайăр пурнӑҫӗ ===
[[File:RIAN archive 611957 Valentina Tereshkova and Andrian Nikolaev.jpg|мини|Валентина Терешкова тата Андриян Николаев космоса вĕçекенсем пĕрлешнĕ чухнехи церемони. Мускав, 3.11.1963]]
* Пĕрремĕш упӑшки (1963—1982) — [[Николаев Андриян Григорьевич|Андриян Николаев]] (1929—2004) — 3-мĕш совет космонавчĕ, туйне [[Воробьёвы горы|Ленин тăвĕ]] çинчи правительство уйрăм çуртĕнче 1963 çулхи чӳкĕн 3-мĕшĕнче иртнĕ, хăнасем хушшинче [[Хрущёв Никита Сергеевич|Н. С. Хрущёв]] пулнă. Уйрăличченхи Валентина Владимировна иккĕлле хушматпа — '''Николаева-Терешкова''' — пурăннă.&lt;ref name=&quot;Игорь Ленский. 2012&quot;&gt;{{cite web
 |url         = http://www.stopstamp.ru/statty/x1yh91gfzl4397g1hsvs.html
 |title       = Под шоршелскими звёздами
 |author      = Игорь Ленский.
 |authorlink  = Ленский, Игорь Леонидович
 |date        = 2012
 |accessdate  = 2019-12-07
 |archiveurl  = https://web.archive.org/web/20140314144719/http://www.stopstamp.ru/statty/x1yh91gfzl4397g1hsvs.html
 |archivedate = 2014-03-14
 |deadlink    = yes
}}&lt;/ref&gt;
** Хĕрĕ — Елена Терешкова (1964 çулхи çĕртмен 8-мĕшĕнче çуралнă) — ашшĕпе амăшĕ космонавт пулнă тĕнчери пĕрремĕш пепке&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.astronaut.ru/as_rusia/vvs/text/nikolaev-a.htm|title=Андриян Григорьевич Николаев|publisher=astronaut.ru|accessdate=2011-09-05|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111006034150/http://www.astronaut.ru/as_rusia/vvs/text/nikolaev-a.htm|archivedate=2011-10-06|deadlink=no}}&lt;/ref&gt;.
* Иккĕмĕш упăшки — [[Шапошников Юлий Георгиевич|Юлий Шапошников]] (1931—1999) — иедицина хĕсмечĕн генерал-майорĕ, ЦИТО директорĕ (1985—1998).

== Ӗҫӗ-хӗлӗ ==
== Çав. пекех ==
* [[Савицкая Светлана Евгеньевна]]
* [[Кондакова Елена Владимировна]]
* [[Серова Елена Олеговна]]
* [[Кикина Анна Юрьевна]]

== Вуламалли ==
* ''Николаева-Терешкова В. В.'' Вселенная — открытый океан! — М.: Правда, 1964. — 200 с., 140 000 экз.
* {{кĕнеке |пуçелĕк = Герои звёздных трасс: Сборник |яваплă = Составитель Д. Мамлеев. |кăларăм = Изд. 2-е, доп |вырăн = М. |издательство = [[Известия (издательство)|Известия]] |çул = 1963 |страниц = 192, [34] |сери = Библиотека «Известий». Специальный выпуск |тираж = 300000}}
* {{кĕнеке | автор = И. А. Маринин, С. Х. Шамсутдинов, А. В. Глушко (составители) | пуçелĕк = Советские и российские космонавты. 1960—2000 | яваплă = Под редакцией [[Батурин Юрий Михайлович|Ю. М. Батурина]] | вырăн = М. | издательство  = ООО Информационно-издательский дом «Новости космонавтики» | çул = 2001 | isbn = 5-93345-003-0}}
* {{кĕнеке |пуçелĕк = Кто есть кто в мире |яваплă = гл. ред. Г. П. Шалаева |кăларăм = Филологическое общество «Слово», «Олма-Пресс» |вырăн = М. |издательство  = | çул = 2003 |страниц = 1680 |сери = |тираж = |isbn= 5812300887}}
* {{кĕнеке |пуçелĕк = Валентина Владимировна Терешкова: путь к звёздам |вырăн = |издательство  = РМП |çул = 2012 |страниц = 254 |сери = |тираж = |isbn= 9785915970297}}
* {{кĕнеке|автор= [[Осташев Аркадий Ильич|Осташев А. И.]]|пуçелĕк = Испытание ракетно-космической техники — дело моей жизни. События и факты|каçă = http://cosmosravelin.narod.ru/r-space/bibliografia.html| вырăн = [[Королёв (город)|Королёв]]|издательство= | çул = 2001|том= |страниц= 213|страницы= |isbn= |ref=}}
* {{кĕнеке|автор= Осташев, А. И.|пуçелĕк= Сергей Павлович Королёв — гений XX века: прижизненные личные воспоминания об академике С. П. Королёве|вырăн = Королёв|издательство= Изд-во Московского гос. ун-та леса| çул = 2010|том= |страниц= 128|страницы= |isbn= 978-5-8135-0510-2|ref=}}
* Была упомянута в сериале Лучше звоните солу, в 6 сезоне 
* {{кĕнеке |автор= |пуçелĕк = С. П. Королёв. Энциклопедия жизни и творчества|ответственный= под редакцией [[Лопота Виталий Александрович|В. А. Лопота]]|вырăн = |издательство= [[Энергия (РКК)|РКК «Энергия» им. С. П. Королёва]]|çул = 2014|том= |страниц= 704|страницы= |isbn= 978-5-906674-04-3|ref=}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каҫӑсем==
* [http://www.cosmoworld.ru/spaceencyclopedia/tereshkova/index.shtml?tereshkova.html Биография]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070927225232/http://www.cosmoworld.ru/spaceencyclopedia/tereshkova/index.shtml?tereshkova.html |date=2007-09-27 }} в энциклопедии «Космонавтика».
* {{Rodovid|757539|Валентина Терешкова}}
* [http://www.africana.ru/obschestva/RAMS/Tereshkova.htm Валентина Терешкова, президент РАМС]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080206185944/http://www.africana.ru/obschestva/RAMS/Tereshkova.htm |date=2008-02-06 }}
* [http://izvestia.ru/news/394799 Терешкова: по просьбе Королёва я не один десяток лет хранила эту тайну]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130814134609/http://izvestia.ru/news/394799 |date=2013-08-14 }}
* [http://www.astronaut.ru/bookcase/article/article111.htm?reload_coolmenus Королёв обещал, что мы все полетим в космос]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080412230530/http://www.astronaut.ru/bookcase/article/article111.htm?reload_coolmenus |date=2008-04-12 }}
* [https://web.archive.org/web/20120603164429/http://angelina-tihonova.ru/category/valentina_tereshkova/ Валентина Терешкова. Улица Восьмого марта]. Воспоминания Валентины Терешковой о военном детстве.
* [http://duma.gov.ru/duma/persons/99112025/ Профиль Валентины Терешковой]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180727114337/http://duma.gov.ru/duma/persons/99112025/ |date=2018-07-27 }} на сайте Государственной думы
* [http://www.baikonuradm.ru/index.php?mod=180 Почётные граждане города Байконур]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190329105309/http://www.baikonuradm.ru/index.php?mod=180 |date=2019-03-29 }} // Официальный сайт администрации г. Байконур
* [https://russiainphoto.ru/search/?tag_tree_ids=31766 Фотографии с Валентиной Терешковой] на портале «История России в фотографиях»
* [https://ria.ru/science/20180615/1522772433.html Испытатель космической техники развеяла мифы о полёте Терешковой]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180615190612/https://ria.ru/science/20180615/1522772433.html |date=2018-06-15 }} // РИА, 15 июня 2018
* https://telegra.ph/file/af993cf2dde9ad6c407ac.jpg
* [http://www.kinopoisk.ru/name/1062241/ Валентина Терешкова на сайте [[КиноПоиск]]]

{{«Тăван Çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕх» орденĕн тулли кавалерĕсем}}

[[Категори:Совет Союзĕн Паттăрĕсем]]</text>
      <sha1>lqq5xr6fsg8qx5dxugxprnjrg3txw4j</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842016</id>
      <parentid>842015</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T17:05:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>/* Пайăр пурнӑҫӗ */</comment>
      <origin>842016</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10295" sha1="qjbqa82rdds7zb1e7neqa1f24t6ch8y" xml:space="preserve">{{Космонавт
 |ят             = Валентина Владимировна Терешкова
 |ӳкерчĕк        = RIAN archive 609023 Soviet pilot-cosmonaut Valentina Tereshkova.jpg
 |патшалăх       = {{Ялавлани|СССР}}
 |специальнăç    = пилот, карап командирĕ
 |çарти хисеп    =  
 |вăхăт          = 
 |миссисем       =  
 |çуралнă вăхăт  =  
 |çуралнă вырăн  =  
 |вилнĕ вăхăт    =  
 |вилнĕ вырăн    =  
 |чысланисем     =  
 |хĕсмет çулĕсем =  
 |Чĕнни          = Чайка/Чарлăк 
}}

'''Валентина Владимировна Терешкова''' (ҫур. 6 пуш 1937, Большое Масленниково ялӗ, Тутаев районӗ, Ярославль облаҫӗ, [[Раççей Федерациллĕ Социализмлă Совет Республики]], СССР) — [[СССР вĕçевçĕ-космонавчĕ]], тӗнчери пӗрремӗш хӗрарӑм-космонавт (1963), [[Совет Союзĕн Паттăрĕ]] (1963), генерал-майор (1995). [[«Тăван Çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕх» орденĕ]]н тулли кавалерӗ.

== Биографи ==
=== Ачалăхĕ ===

=== Пайăр пурнӑҫӗ ===
[[File:RIAN archive 611957 Valentina Tereshkova and Andrian Nikolaev.jpg|мини|Валентина Терешкова тата Андриян Николаев космоса вĕçекенсем пĕрлешнĕ чухнехи церемони. Мускав, 3.11.1963]]
* Пĕрремĕш упӑшки (1963—1982) — [[Николаев Андриян Григорьевич|Андриян Николаев]] (1929—2004) — 3-мĕш совет космонавчĕ, туйне [[Воробьёвы горы|Ленин тăвĕ]] çинчи правительство уйрăм çуртĕнче 1963 çулхи чӳкĕн 3-мĕшĕнче иртнĕ, хăнасем хушшинче [[Хрущёв Никита Сергеевич|Н. С. Хрущёв]] пулнă. Уйрăличченхи Валентина Владимировна иккĕлле хушматпа — '''Николаева-Терешкова''' — пурăннă.&lt;ref name=&quot;Игорь Ленский. 2012&quot;&gt;{{cite web
 |url         = http://www.stopstamp.ru/statty/x1yh91gfzl4397g1hsvs.html
 |title       = Под шоршелскими звёздами
 |author      = Игорь Ленский.
 |authorlink  = Ленский, Игорь Леонидович
 |date        = 2012
 |accessdate  = 2019-12-07
 |archiveurl  = https://web.archive.org/web/20140314144719/http://www.stopstamp.ru/statty/x1yh91gfzl4397g1hsvs.html
 |archivedate = 2014-03-14
 |deadlink    = yes
}}&lt;/ref&gt;
** Хĕрĕ — Елена Терешкова (1964 çулхи çĕртмен 8-мĕшĕнче çуралнă) — ашшĕпе амăшĕ космонавт пулнă тĕнчери пĕрремĕш пепке&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.astronaut.ru/as_rusia/vvs/text/nikolaev-a.htm|title=Андриян Григорьевич Николаев|publisher=astronaut.ru|accessdate=2011-09-05|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111006034150/http://www.astronaut.ru/as_rusia/vvs/text/nikolaev-a.htm|archivedate=2011-10-06|deadlink=no}}&lt;/ref&gt;.
* Иккĕмĕш упăшки — [[Шапошников Юлий Георгиевич|Юлий Шапошников]] (1931—1999) — иедицина хĕсмечĕн генерал-майорĕ, ЦИТО директорĕ (1985—1998).

== Ӗҫӗ-хӗлӗ ==
== Çав. пекех ==
* [[Савицкая Светлана Евгеньевна]]
* [[Кондакова Елена Владимировна]]
* [[Серова Елена Олеговна]]
* [[Кикина Анна Юрьевна]]

== Вуламалли ==
* ''Николаева-Терешкова В. В.'' Вселенная — открытый океан! — М.: Правда, 1964. — 200 с., 140 000 экз.
* {{кĕнеке |пуçелĕк = Герои звёздных трасс: Сборник |яваплă = Составитель Д. Мамлеев. |кăларăм = Изд. 2-е, доп |вырăн = М. |издательство = [[Известия (издательство)|Известия]] |çул = 1963 |страниц = 192, [34] |сери = Библиотека «Известий». Специальный выпуск |тираж = 300000}}
* {{кĕнеке | автор = И. А. Маринин, С. Х. Шамсутдинов, А. В. Глушко (составители) | пуçелĕк = Советские и российские космонавты. 1960—2000 | яваплă = Под редакцией [[Батурин Юрий Михайлович|Ю. М. Батурина]] | вырăн = М. | издательство  = ООО Информационно-издательский дом «Новости космонавтики» | çул = 2001 | isbn = 5-93345-003-0}}
* {{кĕнеке |пуçелĕк = Кто есть кто в мире |яваплă = гл. ред. Г. П. Шалаева |кăларăм = Филологическое общество «Слово», «Олма-Пресс» |вырăн = М. |издательство  = | çул = 2003 |страниц = 1680 |сери = |тираж = |isbn= 5812300887}}
* {{кĕнеке |пуçелĕк = Валентина Владимировна Терешкова: путь к звёздам |вырăн = |издательство  = РМП |çул = 2012 |страниц = 254 |сери = |тираж = |isbn= 9785915970297}}
* {{кĕнеке|автор= [[Осташев Аркадий Ильич|Осташев А. И.]]|пуçелĕк = Испытание ракетно-космической техники — дело моей жизни. События и факты|каçă = http://cosmosravelin.narod.ru/r-space/bibliografia.html| вырăн = [[Королёв (город)|Королёв]]|издательство= | çул = 2001|том= |страниц= 213|страницы= |isbn= |ref=}}
* {{кĕнеке|автор= Осташев, А. И.|пуçелĕк= Сергей Павлович Королёв — гений XX века: прижизненные личные воспоминания об академике С. П. Королёве|вырăн = Королёв|издательство= Изд-во Московского гос. ун-та леса| çул = 2010|том= |страниц= 128|страницы= |isbn= 978-5-8135-0510-2|ref=}}
* Была упомянута в сериале Лучше звоните солу, в 6 сезоне 
* {{кĕнеке |автор= |пуçелĕк = С. П. Королёв. Энциклопедия жизни и творчества|ответственный= под редакцией [[Лопота Виталий Александрович|В. А. Лопота]]|вырăн = |издательство= [[Энергия (РКК)|РКК «Энергия» им. С. П. Королёва]]|çул = 2014|том= |страниц= 704|страницы= |isbn= 978-5-906674-04-3|ref=}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каҫӑсем==
* [http://www.cosmoworld.ru/spaceencyclopedia/tereshkova/index.shtml?tereshkova.html Биография]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070927225232/http://www.cosmoworld.ru/spaceencyclopedia/tereshkova/index.shtml?tereshkova.html |date=2007-09-27 }} в энциклопедии «Космонавтика».
* {{Rodovid|757539|Валентина Терешкова}}
* [http://www.africana.ru/obschestva/RAMS/Tereshkova.htm Валентина Терешкова, президент РАМС]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080206185944/http://www.africana.ru/obschestva/RAMS/Tereshkova.htm |date=2008-02-06 }}
* [http://izvestia.ru/news/394799 Терешкова: по просьбе Королёва я не один десяток лет хранила эту тайну]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130814134609/http://izvestia.ru/news/394799 |date=2013-08-14 }}
* [http://www.astronaut.ru/bookcase/article/article111.htm?reload_coolmenus Королёв обещал, что мы все полетим в космос]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080412230530/http://www.astronaut.ru/bookcase/article/article111.htm?reload_coolmenus |date=2008-04-12 }}
* [https://web.archive.org/web/20120603164429/http://angelina-tihonova.ru/category/valentina_tereshkova/ Валентина Терешкова. Улица Восьмого марта]. Воспоминания Валентины Терешковой о военном детстве.
* [http://duma.gov.ru/duma/persons/99112025/ Профиль Валентины Терешковой]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180727114337/http://duma.gov.ru/duma/persons/99112025/ |date=2018-07-27 }} на сайте Государственной думы
* [http://www.baikonuradm.ru/index.php?mod=180 Почётные граждане города Байконур]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190329105309/http://www.baikonuradm.ru/index.php?mod=180 |date=2019-03-29 }} // Официальный сайт администрации г. Байконур
* [https://russiainphoto.ru/search/?tag_tree_ids=31766 Фотографии с Валентиной Терешковой] на портале «История России в фотографиях»
* [https://ria.ru/science/20180615/1522772433.html Испытатель космической техники развеяла мифы о полёте Терешковой]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180615190612/https://ria.ru/science/20180615/1522772433.html |date=2018-06-15 }} // РИА, 15 июня 2018
* https://telegra.ph/file/af993cf2dde9ad6c407ac.jpg
* [http://www.kinopoisk.ru/name/1062241/ Валентина Терешкова на сайте [[КиноПоиск]]]

{{«Тăван Çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕх» орденĕн тулли кавалерĕсем}}

[[Категори:Совет Союзĕн Паттăрĕсем]]</text>
      <sha1>qjbqa82rdds7zb1e7neqa1f24t6ch8y</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842017</id>
      <parentid>842016</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T17:06:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>/* Пайăр пурнӑҫӗ */</comment>
      <origin>842017</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10301" sha1="ey26cg6j6ume157c40gabg1mb41mof7" xml:space="preserve">{{Космонавт
 |ят             = Валентина Владимировна Терешкова
 |ӳкерчĕк        = RIAN archive 609023 Soviet pilot-cosmonaut Valentina Tereshkova.jpg
 |патшалăх       = {{Ялавлани|СССР}}
 |специальнăç    = пилот, карап командирĕ
 |çарти хисеп    =  
 |вăхăт          = 
 |миссисем       =  
 |çуралнă вăхăт  =  
 |çуралнă вырăн  =  
 |вилнĕ вăхăт    =  
 |вилнĕ вырăн    =  
 |чысланисем     =  
 |хĕсмет çулĕсем =  
 |Чĕнни          = Чайка/Чарлăк 
}}

'''Валентина Владимировна Терешкова''' (ҫур. 6 пуш 1937, Большое Масленниково ялӗ, Тутаев районӗ, Ярославль облаҫӗ, [[Раççей Федерациллĕ Социализмлă Совет Республики]], СССР) — [[СССР вĕçевçĕ-космонавчĕ]], тӗнчери пӗрремӗш хӗрарӑм-космонавт (1963), [[Совет Союзĕн Паттăрĕ]] (1963), генерал-майор (1995). [[«Тăван Çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕх» орденĕ]]н тулли кавалерӗ.

== Биографи ==
=== Ачалăхĕ ===

=== Пайăр пурнӑҫӗ ===
[[File:RIAN archive 611957 Valentina Tereshkova and Andrian Nikolaev.jpg|мини|Валентина Терешкова тата Андриян Николаев космоса вĕçекенсем пĕрлешнĕ чухнехи церемони. Мускав, 3.11.1963]]
* Пĕрремĕш упӑшки (1963—1982) — [[Николаев Андриян Григорьевич|Андриян Николаев]] (1929—2004) — 3-мĕш совет космонавчĕ, туйне [[Воробьёвы горы|Ленин тăвĕ]] çинчи правительство уйрăм çуртĕнче 1963 çулхи чӳкĕн 3-мĕшĕнче ирттернĕ, хăнасем хушшинче [[Хрущёв Никита Сергеевич|Н. С. Хрущёв]] пулнă. Уйрăличченхи Валентина Владимировна иккĕлле хушматпа — '''Николаева-Терешкова''' — пурăннă.&lt;ref name=&quot;Игорь Ленский. 2012&quot;&gt;{{cite web
 |url         = http://www.stopstamp.ru/statty/x1yh91gfzl4397g1hsvs.html
 |title       = Под шоршелскими звёздами
 |author      = Игорь Ленский.
 |authorlink  = Ленский, Игорь Леонидович
 |date        = 2012
 |accessdate  = 2019-12-07
 |archiveurl  = https://web.archive.org/web/20140314144719/http://www.stopstamp.ru/statty/x1yh91gfzl4397g1hsvs.html
 |archivedate = 2014-03-14
 |deadlink    = yes
}}&lt;/ref&gt;
** Хĕрĕ — Елена Терешкова (1964 çулхи çĕртмен 8-мĕшĕнче çуралнă) — ашшĕпе амăшĕ космонавт пулнă тĕнчери пĕрремĕш пепке&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.astronaut.ru/as_rusia/vvs/text/nikolaev-a.htm|title=Андриян Григорьевич Николаев|publisher=astronaut.ru|accessdate=2011-09-05|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111006034150/http://www.astronaut.ru/as_rusia/vvs/text/nikolaev-a.htm|archivedate=2011-10-06|deadlink=no}}&lt;/ref&gt;.
* Иккĕмĕш упăшки — [[Шапошников Юлий Георгиевич|Юлий Шапошников]] (1931—1999) — медицина хĕсмечĕн генерал-майорĕ, ЦИТО директорĕ (1985—1998).

== Ӗҫӗ-хӗлӗ ==
== Çав. пекех ==
* [[Савицкая Светлана Евгеньевна]]
* [[Кондакова Елена Владимировна]]
* [[Серова Елена Олеговна]]
* [[Кикина Анна Юрьевна]]

== Вуламалли ==
* ''Николаева-Терешкова В. В.'' Вселенная — открытый океан! — М.: Правда, 1964. — 200 с., 140 000 экз.
* {{кĕнеке |пуçелĕк = Герои звёздных трасс: Сборник |яваплă = Составитель Д. Мамлеев. |кăларăм = Изд. 2-е, доп |вырăн = М. |издательство = [[Известия (издательство)|Известия]] |çул = 1963 |страниц = 192, [34] |сери = Библиотека «Известий». Специальный выпуск |тираж = 300000}}
* {{кĕнеке | автор = И. А. Маринин, С. Х. Шамсутдинов, А. В. Глушко (составители) | пуçелĕк = Советские и российские космонавты. 1960—2000 | яваплă = Под редакцией [[Батурин Юрий Михайлович|Ю. М. Батурина]] | вырăн = М. | издательство  = ООО Информационно-издательский дом «Новости космонавтики» | çул = 2001 | isbn = 5-93345-003-0}}
* {{кĕнеке |пуçелĕк = Кто есть кто в мире |яваплă = гл. ред. Г. П. Шалаева |кăларăм = Филологическое общество «Слово», «Олма-Пресс» |вырăн = М. |издательство  = | çул = 2003 |страниц = 1680 |сери = |тираж = |isbn= 5812300887}}
* {{кĕнеке |пуçелĕк = Валентина Владимировна Терешкова: путь к звёздам |вырăн = |издательство  = РМП |çул = 2012 |страниц = 254 |сери = |тираж = |isbn= 9785915970297}}
* {{кĕнеке|автор= [[Осташев Аркадий Ильич|Осташев А. И.]]|пуçелĕк = Испытание ракетно-космической техники — дело моей жизни. События и факты|каçă = http://cosmosravelin.narod.ru/r-space/bibliografia.html| вырăн = [[Королёв (город)|Королёв]]|издательство= | çул = 2001|том= |страниц= 213|страницы= |isbn= |ref=}}
* {{кĕнеке|автор= Осташев, А. И.|пуçелĕк= Сергей Павлович Королёв — гений XX века: прижизненные личные воспоминания об академике С. П. Королёве|вырăн = Королёв|издательство= Изд-во Московского гос. ун-та леса| çул = 2010|том= |страниц= 128|страницы= |isbn= 978-5-8135-0510-2|ref=}}
* Была упомянута в сериале Лучше звоните солу, в 6 сезоне 
* {{кĕнеке |автор= |пуçелĕк = С. П. Королёв. Энциклопедия жизни и творчества|ответственный= под редакцией [[Лопота Виталий Александрович|В. А. Лопота]]|вырăн = |издательство= [[Энергия (РКК)|РКК «Энергия» им. С. П. Королёва]]|çул = 2014|том= |страниц= 704|страницы= |isbn= 978-5-906674-04-3|ref=}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каҫӑсем==
* [http://www.cosmoworld.ru/spaceencyclopedia/tereshkova/index.shtml?tereshkova.html Биография]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070927225232/http://www.cosmoworld.ru/spaceencyclopedia/tereshkova/index.shtml?tereshkova.html |date=2007-09-27 }} в энциклопедии «Космонавтика».
* {{Rodovid|757539|Валентина Терешкова}}
* [http://www.africana.ru/obschestva/RAMS/Tereshkova.htm Валентина Терешкова, президент РАМС]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080206185944/http://www.africana.ru/obschestva/RAMS/Tereshkova.htm |date=2008-02-06 }}
* [http://izvestia.ru/news/394799 Терешкова: по просьбе Королёва я не один десяток лет хранила эту тайну]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130814134609/http://izvestia.ru/news/394799 |date=2013-08-14 }}
* [http://www.astronaut.ru/bookcase/article/article111.htm?reload_coolmenus Королёв обещал, что мы все полетим в космос]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080412230530/http://www.astronaut.ru/bookcase/article/article111.htm?reload_coolmenus |date=2008-04-12 }}
* [https://web.archive.org/web/20120603164429/http://angelina-tihonova.ru/category/valentina_tereshkova/ Валентина Терешкова. Улица Восьмого марта]. Воспоминания Валентины Терешковой о военном детстве.
* [http://duma.gov.ru/duma/persons/99112025/ Профиль Валентины Терешковой]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180727114337/http://duma.gov.ru/duma/persons/99112025/ |date=2018-07-27 }} на сайте Государственной думы
* [http://www.baikonuradm.ru/index.php?mod=180 Почётные граждане города Байконур]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190329105309/http://www.baikonuradm.ru/index.php?mod=180 |date=2019-03-29 }} // Официальный сайт администрации г. Байконур
* [https://russiainphoto.ru/search/?tag_tree_ids=31766 Фотографии с Валентиной Терешковой] на портале «История России в фотографиях»
* [https://ria.ru/science/20180615/1522772433.html Испытатель космической техники развеяла мифы о полёте Терешковой]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180615190612/https://ria.ru/science/20180615/1522772433.html |date=2018-06-15 }} // РИА, 15 июня 2018
* https://telegra.ph/file/af993cf2dde9ad6c407ac.jpg
* [http://www.kinopoisk.ru/name/1062241/ Валентина Терешкова на сайте [[КиноПоиск]]]

{{«Тăван Çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕх» орденĕн тулли кавалерĕсем}}

[[Категори:Совет Союзĕн Паттăрĕсем]]</text>
      <sha1>ey26cg6j6ume157c40gabg1mb41mof7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Сент-Эндрюс университечĕ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122810</id>
    <revision>
      <id>842050</id>
      <parentid>841594</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T19:17:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842050</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5583" sha1="bi61l46lrce2lm3383va0dd03trd6be" xml:space="preserve">{{Университет карточки
 |çĕлĕк                = Сент-Эндрюс университечĕ
 |кĕскен               = 
 |эмблема              = University of St Andrews coat of arms.PNG
 |ӳкерчĕк              = St Mary's College - geograph.org.uk - 10341.jpg
 |оригинал             = University of St Andrews / Universitas Sancti Andreae
 |тĕнчери              = 
 |йыхрав               = Aien aristeuein (Яланах чи лайăх пул)
 |никĕсленĕ            = 1410 - 1413 çç.
 |студентсем           = около 8 тыс.&lt;ref name=autogenerated1&gt;{{Cite web |url=http://www.st-andrews.ac.uk/about/facts/ |title=Источник |access-date=2016-04-30 |archive-date=2016-05-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160504010456/http://www.st-andrews.ac.uk/about/facts/ |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;
 |профессорсем         = 
 |вĕрентӳçсем          = 1000 ытла
 |вырнаçăвĕ            = [[Сент-Андрус]], Шотланди, Аслă Британи
 |метро                = 
 |кампус               = 
 |адрес                = 
 |сайт                 = 
 |чыславсем            = 
 |lat_dir =  |lat_deg =  |lat_min =  |lat_sec = 
 |lon_dir =  |lon_deg =  |lon_min =  |lon_sec = 
 |CoordScale           = 
 |region               = 
 |Commons              = 
 |Commons-text         = 
}}

&lt;big&gt;&lt;big&gt;Малалла сире Вячеслав Шорников тексчĕпе паллаштаратпăр&lt;/big&gt;&lt;/big&gt;&lt;ref&gt;[https://chuvash.org/blogs/comments/6251.html Вячеслав Шорников: 600 ҫул ытла вӗрентекен Сент-Эндрюс университечӗ]&lt;/ref&gt;

Паян, нарӑсӑн 27-мӗшӗнче, Шотландири Сент-Эндрюс университечӗ хӑйӗн ҫуралнӑ кунне паллӑ тӑвать. Ӑна 612 ҫул каялла, 1411 ҫулта никӗсленӗ иккен. Акӑлчанла калаҫакан тӗнчене илес пулсан чи ватӑ университетсенчен вӑл виҫҫӗмӗш. Оксфордпа Кембридж университечӗсем кӑна ватӑрах. Акӑ мӗн каласа парать кун пирки Calend.ru ресурс:

Сент-Эндрюс хули (акӑлч. St Andrews) ятне Шотландин хӳтӗлевҫи ячӗпе, сӑваплӑ Андрее чысласа панӑ. 1410 ҫулта Сент-Эндрюс хулинче ахаль шкул уҫнӑ. Ӑна Сорбоннӑра пӗлӳ илнӗ ҫынсем никӗсленӗ. 1411 ҫулхи нарӑсӑн 27-мӗшӗнче Генри Вордло Епископ ҫак шкул никӗсӗ ҫинче Шотландири пӗрремӗш университета йӗркелесси ҫинчен хушу кӑларнӑ.

Парижри альма-матерти пекех, университетра тӑватӑ факультет пулнӑ. Вӗсем — теологи, право, ӳнер тата медицина факультечӗсем. Ӳнер шутне вӑл вӑхӑтра тӗрӗс ӑслӑлӑх кӗнӗ.

1413 ҫулхи авӑн уйӑхӗнче Бенедикт ХIII антипапа Вордло указне ҫирӗплетнӗ. Антипапа панӑ буллапа (пичет) хыпарҫӑсем 1414 ҫулхи нарӑсӑн 4-мӗшӗнче ҫитнӗ. Ҫак кунах университета чаплӑ уяв ирттерсе уҫнӑ.

Сент-Эндрюс университечӗ (акӑлч. University of St Andrews, кӗск. St And) — никӗсленӗ кунне шута илсен Шотландири чи ватӑ университет шутланать, Аслӑ Британине тата акӑлчанла калаҫакан тӗнчене шутласан — виҫҫӗмӗш (Оксфордпа Кембридж университечӗсем хыҫҫӑн).

Хальхи вӑхӑтра университетра тӑватӑ факультет — теологи, ӳнерпе гуманитари ӑслӑлӑхӗсен, медицина тата тӗрӗс ӑслӑлӑхсен факультечӗ. Факультетсем, хӑйсене илес пулсан, шкулсем ҫине пайланаҫҫӗ. Ӑслӑлӑх факультечӗ шутне ҫутҫанталӑк (биологи, математика, физика т. ыт. те) пек ӑслӑлӑхсем кӑна мар кӗреҫҫӗ, унта социаллӑ (экономика) ӑслӑлӑхсем те пур, вӗсен кашнин хӑйӗн шкулӗ пур.

Университетра сакӑр пине яхӑн студент вӗренет. Университетран вӗренсе тухнӑ ултӑ ҫын Нобель премине тивӗҫнӗ.

Университетӑн хӑйӗн радиостанцийӗ тата хаҫачӗсем пур. Тӗрлӗ специализаципе ӗҫлекен студент клубӗсем нумай. Спорт тӗсӗсене суйланӑ чухне те студентсен суйлавӗ анлӑ.

 
Редакцирен: Статьяна вырнаҫтарни редакци автор шухӑшӗпе килӗшнине пӗлтермест.

== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}
{{Тулаш каçăсем}}

[[Категори:Университетсем]]
[[Категори:Сент-Эндрюс]]
[[Категори:Шотланди]]</text>
      <sha1>bi61l46lrce2lm3383va0dd03trd6be</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842051</id>
      <parentid>842050</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T19:35:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842051</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7154" sha1="eodzhdrsza80cil3xbyl9lbgxx7bsy5" xml:space="preserve">{{Университет карточки
 |çĕлĕк                = Сент-Эндрюс университечĕ
 |кĕскен               = 
 |эмблема              = University of St Andrews coat of arms.PNG
 |ӳкерчĕк              = St Mary's College - geograph.org.uk - 10341.jpg
 |оригинал             = University of St Andrews / Universitas Sancti Andreae
 |тĕнчери              = 
 |йыхрав               = Aien aristeuein (Яланах чи лайăх пул)
 |никĕсленĕ            = 1410 - 1413 çç.
 |студентсем           = 8 пине яхăн&lt;ref name=autogenerated1&gt;{{Cite web |url=http://www.st-andrews.ac.uk/about/facts/ |title=Источник |access-date=2016-04-30 |archive-date=2016-05-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160504010456/http://www.st-andrews.ac.uk/about/facts/ |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;
 |профессорсем         = 
 |вĕрентӳçсем          = 1000 ытла
 |вырнаçăвĕ            = [[Сент-Андрус]], Шотланди, Аслă Британи
 |метро                = 
 |кампус               = 
 |адрес                = 
 |сайт                 = 
 |чыславсем            = 
 |lat_dir =  |lat_deg =  |lat_min =  |lat_sec = 
 |lon_dir =  |lon_deg =  |lon_min =  |lon_sec = 
 |CoordScale           = 
 |region               = 
 |Commons              = 
 |Commons-text         = 
}}
'''Сент-Э́ндрюс университечĕ''' ({{lang-en|University of St Andrews}}, кĕск. ''St And'') — [[старинные университеты|старейший университет]] в [[Шотландия|Шотландии]], третий по дате основания в [[Великобритания|Великобритании]]. 1410 - 1413 çулсем хушшинче [[Сент-Андрус|Сент-Эндрюс]] (Сент-Андрус) хулинче, [[Çурçĕр тинĕсĕ]] хĕрринче никĕсленĕ. 50% яхăн студенчĕсем — ют çĕршывсенчен.

== Истори ==

== Факультетсем тата шкулсем ==
Университет йышне тăватă факультет — ăслăх, ӳнерсен, медицина тата теологи — кĕрет. Факультетсене шкулсем çине пайланă. Ăслăх факультетĕнче çутçанталăк (биологи, математика, физика т.ыт.), çаплах социум (экономика) ăслăхĕсем кĕреççĕ. Кашнинче хăйĕн шкулĕ пур. [[Бакалавр]] пулмашкăн 4-5 çул вĕренмелле, малтанхи икĕ çулĕ диплом çине витĕм ямаççĕ, икĕ çул вĕренсен студент малалла пĕлӳ илмешкĕн специализацие суйлать, малашнехи паллăсене вара хака хураççĕ.

== Архитектура ==

&lt;big&gt;&lt;big&gt;Малалла сире Вячеслав Шорников тексчĕпе паллаштаратпăр&lt;/big&gt;&lt;/big&gt;&lt;ref&gt;[https://chuvash.org/blogs/comments/6251.html Вячеслав Шорников: 600 ҫул ытла вӗрентекен Сент-Эндрюс университечӗ]&lt;/ref&gt;

Паян, нарӑсӑн 27-мӗшӗнче, Шотландири Сент-Эндрюс университечӗ хӑйӗн ҫуралнӑ кунне паллӑ тӑвать. Ӑна 612 ҫул каялла, 1411 ҫулта никӗсленӗ иккен. Акӑлчанла калаҫакан тӗнчене илес пулсан чи ватӑ университетсенчен вӑл виҫҫӗмӗш. Оксфордпа Кембридж университечӗсем кӑна ватӑрах. Акӑ мӗн каласа парать кун пирки Calend.ru ресурс:

Сент-Эндрюс хули (акӑлч. St Andrews) ятне Шотландин хӳтӗлевҫи ячӗпе, сӑваплӑ Андрее чысласа панӑ. 1410 ҫулта Сент-Эндрюс хулинче ахаль шкул уҫнӑ. Ӑна Сорбоннӑра пӗлӳ илнӗ ҫынсем никӗсленӗ. 1411 ҫулхи нарӑсӑн 27-мӗшӗнче Генри Вордло Епископ ҫак шкул никӗсӗ ҫинче Шотландири пӗрремӗш университета йӗркелесси ҫинчен хушу кӑларнӑ.

Парижри альма-матерти пекех, университетра тӑватӑ факультет пулнӑ. Вӗсем — теологи, право, ӳнер тата медицина факультечӗсем. Ӳнер шутне вӑл вӑхӑтра тӗрӗс ӑслӑлӑх кӗнӗ.

1413 ҫулхи авӑн уйӑхӗнче Бенедикт ХIII антипапа Вордло указне ҫирӗплетнӗ. Антипапа панӑ буллапа (пичет) хыпарҫӑсем 1414 ҫулхи нарӑсӑн 4-мӗшӗнче ҫитнӗ. Ҫак кунах университета чаплӑ уяв ирттерсе уҫнӑ.

Сент-Эндрюс университечӗ (акӑлч. University of St Andrews, кӗск. St And) — никӗсленӗ кунне шута илсен Шотландири чи ватӑ университет шутланать, Аслӑ Британине тата акӑлчанла калаҫакан тӗнчене шутласан — виҫҫӗмӗш (Оксфордпа Кембридж университечӗсем хыҫҫӑн).

Хальхи вӑхӑтра университетра тӑватӑ факультет — теологи, ӳнерпе гуманитари ӑслӑлӑхӗсен, медицина тата тӗрӗс ӑслӑлӑхсен факультечӗ. Факультетсем, хӑйсене илес пулсан, шкулсем ҫине пайланаҫҫӗ. Ӑслӑлӑх факультечӗ шутне ҫутҫанталӑк (биологи, математика, физика т. ыт. те) пек ӑслӑлӑхсем кӑна мар кӗреҫҫӗ, унта социаллӑ (экономика) ӑслӑлӑхсем те пур, вӗсен кашнин хӑйӗн шкулӗ пур.

Университетра сакӑр пине яхӑн студент вӗренет. Университетран вӗренсе тухнӑ ултӑ ҫын Нобель премине тивӗҫнӗ.

Университетӑн хӑйӗн радиостанцийӗ тата хаҫачӗсем пур. Тӗрлӗ специализаципе ӗҫлекен студент клубӗсем нумай. Спорт тӗсӗсене суйланӑ чухне те студентсен суйлавӗ анлӑ.

 
Редакцирен: Статьяна вырнаҫтарни редакци автор шухӑшӗпе килӗшнине пӗлтермест.

== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}
{{Тулаш каçăсем}}

[[Категори:Университетсем]]
[[Категори:Сент-Эндрюс]]
[[Категори:Шотланди]]</text>
      <sha1>eodzhdrsza80cil3xbyl9lbgxx7bsy5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842052</id>
      <parentid>842051</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T19:39:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>/* Асăрхавсем */</comment>
      <origin>842052</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7365" sha1="sem2vbron44ftbw0bub4w0ossc0f4zx" xml:space="preserve">{{Университет карточки
 |çĕлĕк                = Сент-Эндрюс университечĕ
 |кĕскен               = 
 |эмблема              = University of St Andrews coat of arms.PNG
 |ӳкерчĕк              = St Mary's College - geograph.org.uk - 10341.jpg
 |оригинал             = University of St Andrews / Universitas Sancti Andreae
 |тĕнчери              = 
 |йыхрав               = Aien aristeuein (Яланах чи лайăх пул)
 |никĕсленĕ            = 1410 - 1413 çç.
 |студентсем           = 8 пине яхăн&lt;ref name=autogenerated1&gt;{{Cite web |url=http://www.st-andrews.ac.uk/about/facts/ |title=Источник |access-date=2016-04-30 |archive-date=2016-05-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160504010456/http://www.st-andrews.ac.uk/about/facts/ |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;
 |профессорсем         = 
 |вĕрентӳçсем          = 1000 ытла
 |вырнаçăвĕ            = [[Сент-Андрус]], Шотланди, Аслă Британи
 |метро                = 
 |кампус               = 
 |адрес                = 
 |сайт                 = 
 |чыславсем            = 
 |lat_dir =  |lat_deg =  |lat_min =  |lat_sec = 
 |lon_dir =  |lon_deg =  |lon_min =  |lon_sec = 
 |CoordScale           = 
 |region               = 
 |Commons              = 
 |Commons-text         = 
}}
'''Сент-Э́ндрюс университечĕ''' ({{lang-en|University of St Andrews}}, кĕск. ''St And'') — [[старинные университеты|старейший университет]] в [[Шотландия|Шотландии]], третий по дате основания в [[Великобритания|Великобритании]]. 1410 - 1413 çулсем хушшинче [[Сент-Андрус|Сент-Эндрюс]] (Сент-Андрус) хулинче, [[Çурçĕр тинĕсĕ]] хĕрринче никĕсленĕ. 50% яхăн студенчĕсем — ют çĕршывсенчен.

== Истори ==

== Факультетсем тата шкулсем ==
Университет йышне тăватă факультет — ăслăх, ӳнерсен, медицина тата теологи — кĕрет. Факультетсене шкулсем çине пайланă. Ăслăх факультетĕнче çутçанталăк (биологи, математика, физика т.ыт.), çаплах социум (экономика) ăслăхĕсем кĕреççĕ. Кашнинче хăйĕн шкулĕ пур. [[Бакалавр]] пулмашкăн 4-5 çул вĕренмелле, малтанхи икĕ çулĕ диплом çине витĕм ямаççĕ, икĕ çул вĕренсен студент малалла пĕлӳ илмешкĕн специализацие суйлать, малашнехи паллăсене вара хака хураççĕ.

== Архитектура ==

&lt;big&gt;&lt;big&gt;Малалла сире Вячеслав Шорников тексчĕпе паллаштаратпăр&lt;/big&gt;&lt;/big&gt;&lt;ref&gt;[https://chuvash.org/blogs/comments/6251.html Вячеслав Шорников: 600 ҫул ытла вӗрентекен Сент-Эндрюс университечӗ]&lt;/ref&gt;

Паян, нарӑсӑн 27-мӗшӗнче, Шотландири Сент-Эндрюс университечӗ хӑйӗн ҫуралнӑ кунне паллӑ тӑвать. Ӑна 612 ҫул каялла, 1411 ҫулта никӗсленӗ иккен. Акӑлчанла калаҫакан тӗнчене илес пулсан чи ватӑ университетсенчен вӑл виҫҫӗмӗш. Оксфордпа Кембридж университечӗсем кӑна ватӑрах. Акӑ мӗн каласа парать кун пирки Calend.ru ресурс:

Сент-Эндрюс хули (акӑлч. St Andrews) ятне Шотландин хӳтӗлевҫи ячӗпе, сӑваплӑ Андрее чысласа панӑ. 1410 ҫулта Сент-Эндрюс хулинче ахаль шкул уҫнӑ. Ӑна Сорбоннӑра пӗлӳ илнӗ ҫынсем никӗсленӗ. 1411 ҫулхи нарӑсӑн 27-мӗшӗнче Генри Вордло Епископ ҫак шкул никӗсӗ ҫинче Шотландири пӗрремӗш университета йӗркелесси ҫинчен хушу кӑларнӑ.

Парижри альма-матерти пекех, университетра тӑватӑ факультет пулнӑ. Вӗсем — теологи, право, ӳнер тата медицина факультечӗсем. Ӳнер шутне вӑл вӑхӑтра тӗрӗс ӑслӑлӑх кӗнӗ.

1413 ҫулхи авӑн уйӑхӗнче Бенедикт ХIII антипапа Вордло указне ҫирӗплетнӗ. Антипапа панӑ буллапа (пичет) хыпарҫӑсем 1414 ҫулхи нарӑсӑн 4-мӗшӗнче ҫитнӗ. Ҫак кунах университета чаплӑ уяв ирттерсе уҫнӑ.

Сент-Эндрюс университечӗ (акӑлч. University of St Andrews, кӗск. St And) — никӗсленӗ кунне шута илсен Шотландири чи ватӑ университет шутланать, Аслӑ Британине тата акӑлчанла калаҫакан тӗнчене шутласан — виҫҫӗмӗш (Оксфордпа Кембридж университечӗсем хыҫҫӑн).

Хальхи вӑхӑтра университетра тӑватӑ факультет — теологи, ӳнерпе гуманитари ӑслӑлӑхӗсен, медицина тата тӗрӗс ӑслӑлӑхсен факультечӗ. Факультетсем, хӑйсене илес пулсан, шкулсем ҫине пайланаҫҫӗ. Ӑслӑлӑх факультечӗ шутне ҫутҫанталӑк (биологи, математика, физика т. ыт. те) пек ӑслӑлӑхсем кӑна мар кӗреҫҫӗ, унта социаллӑ (экономика) ӑслӑлӑхсем те пур, вӗсен кашнин хӑйӗн шкулӗ пур.

Университетра сакӑр пине яхӑн студент вӗренет. Университетран вӗренсе тухнӑ ултӑ ҫын Нобель премине тивӗҫнӗ.

Университетӑн хӑйӗн радиостанцийӗ тата хаҫачӗсем пур. Тӗрлӗ специализаципе ӗҫлекен студент клубӗсем нумай. Спорт тӗсӗсене суйланӑ чухне те студентсен суйлавӗ анлӑ.

 
Редакцирен: Статьяна вырнаҫтарни редакци автор шухӑшӗпе килӗшнине пӗлтермест.

== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* [http://www.yourunion.net/ Университет студенчĕсен пĕрлешĕвĕн сайчĕ] {{ref-en}}.

{{Шотландири университетсем}}
{{Europaeum}}
{{Тулаш каçăсем}}

[[Категори:Университетсем]]
[[Категори:Сент-Эндрюс]]
[[Категори:Шотланди]]</text>
      <sha1>sem2vbron44ftbw0bub4w0ossc0f4zx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842053</id>
      <parentid>842052</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T19:41:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>/* Каçăсем */</comment>
      <origin>842053</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7558" sha1="ju9t76b1i75rs9hsmg0lbd4rv4sc8zq" xml:space="preserve">{{Университет карточки
 |çĕлĕк                = Сент-Эндрюс университечĕ
 |кĕскен               = 
 |эмблема              = University of St Andrews coat of arms.PNG
 |ӳкерчĕк              = St Mary's College - geograph.org.uk - 10341.jpg
 |оригинал             = University of St Andrews / Universitas Sancti Andreae
 |тĕнчери              = 
 |йыхрав               = Aien aristeuein (Яланах чи лайăх пул)
 |никĕсленĕ            = 1410 - 1413 çç.
 |студентсем           = 8 пине яхăн&lt;ref name=autogenerated1&gt;{{Cite web |url=http://www.st-andrews.ac.uk/about/facts/ |title=Источник |access-date=2016-04-30 |archive-date=2016-05-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160504010456/http://www.st-andrews.ac.uk/about/facts/ |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;
 |профессорсем         = 
 |вĕрентӳçсем          = 1000 ытла
 |вырнаçăвĕ            = [[Сент-Андрус]], Шотланди, Аслă Британи
 |метро                = 
 |кампус               = 
 |адрес                = 
 |сайт                 = 
 |чыславсем            = 
 |lat_dir =  |lat_deg =  |lat_min =  |lat_sec = 
 |lon_dir =  |lon_deg =  |lon_min =  |lon_sec = 
 |CoordScale           = 
 |region               = 
 |Commons              = 
 |Commons-text         = 
}}
'''Сент-Э́ндрюс университечĕ''' ({{lang-en|University of St Andrews}}, кĕск. ''St And'') — [[старинные университеты|старейший университет]] в [[Шотландия|Шотландии]], третий по дате основания в [[Великобритания|Великобритании]]. 1410 - 1413 çулсем хушшинче [[Сент-Андрус|Сент-Эндрюс]] (Сент-Андрус) хулинче, [[Çурçĕр тинĕсĕ]] хĕрринче никĕсленĕ. 50% яхăн студенчĕсем — ют çĕршывсенчен.

== Истори ==

== Факультетсем тата шкулсем ==
Университет йышне тăватă факультет — ăслăх, ӳнерсен, медицина тата теологи — кĕрет. Факультетсене шкулсем çине пайланă. Ăслăх факультетĕнче çутçанталăк (биологи, математика, физика т.ыт.), çаплах социум (экономика) ăслăхĕсем кĕреççĕ. Кашнинче хăйĕн шкулĕ пур. [[Бакалавр]] пулмашкăн 4-5 çул вĕренмелле, малтанхи икĕ çулĕ диплом çине витĕм ямаççĕ, икĕ çул вĕренсен студент малалла пĕлӳ илмешкĕн специализацие суйлать, малашнехи паллăсене вара хака хураççĕ.

== Архитектура ==

&lt;big&gt;&lt;big&gt;Малалла сире Вячеслав Шорников тексчĕпе паллаштаратпăр&lt;/big&gt;&lt;/big&gt;&lt;ref&gt;[https://chuvash.org/blogs/comments/6251.html Вячеслав Шорников: 600 ҫул ытла вӗрентекен Сент-Эндрюс университечӗ]&lt;/ref&gt;

Паян, нарӑсӑн 27-мӗшӗнче, Шотландири Сент-Эндрюс университечӗ хӑйӗн ҫуралнӑ кунне паллӑ тӑвать. Ӑна 612 ҫул каялла, 1411 ҫулта никӗсленӗ иккен. Акӑлчанла калаҫакан тӗнчене илес пулсан чи ватӑ университетсенчен вӑл виҫҫӗмӗш. Оксфордпа Кембридж университечӗсем кӑна ватӑрах. Акӑ мӗн каласа парать кун пирки Calend.ru ресурс:

Сент-Эндрюс хули (акӑлч. St Andrews) ятне Шотландин хӳтӗлевҫи ячӗпе, сӑваплӑ Андрее чысласа панӑ. 1410 ҫулта Сент-Эндрюс хулинче ахаль шкул уҫнӑ. Ӑна Сорбоннӑра пӗлӳ илнӗ ҫынсем никӗсленӗ. 1411 ҫулхи нарӑсӑн 27-мӗшӗнче Генри Вордло Епископ ҫак шкул никӗсӗ ҫинче Шотландири пӗрремӗш университета йӗркелесси ҫинчен хушу кӑларнӑ.

Парижри альма-матерти пекех, университетра тӑватӑ факультет пулнӑ. Вӗсем — теологи, право, ӳнер тата медицина факультечӗсем. Ӳнер шутне вӑл вӑхӑтра тӗрӗс ӑслӑлӑх кӗнӗ.

1413 ҫулхи авӑн уйӑхӗнче Бенедикт ХIII антипапа Вордло указне ҫирӗплетнӗ. Антипапа панӑ буллапа (пичет) хыпарҫӑсем 1414 ҫулхи нарӑсӑн 4-мӗшӗнче ҫитнӗ. Ҫак кунах университета чаплӑ уяв ирттерсе уҫнӑ.

Сент-Эндрюс университечӗ (акӑлч. University of St Andrews, кӗск. St And) — никӗсленӗ кунне шута илсен Шотландири чи ватӑ университет шутланать, Аслӑ Британине тата акӑлчанла калаҫакан тӗнчене шутласан — виҫҫӗмӗш (Оксфордпа Кембридж университечӗсем хыҫҫӑн).

Хальхи вӑхӑтра университетра тӑватӑ факультет — теологи, ӳнерпе гуманитари ӑслӑлӑхӗсен, медицина тата тӗрӗс ӑслӑлӑхсен факультечӗ. Факультетсем, хӑйсене илес пулсан, шкулсем ҫине пайланаҫҫӗ. Ӑслӑлӑх факультечӗ шутне ҫутҫанталӑк (биологи, математика, физика т. ыт. те) пек ӑслӑлӑхсем кӑна мар кӗреҫҫӗ, унта социаллӑ (экономика) ӑслӑлӑхсем те пур, вӗсен кашнин хӑйӗн шкулӗ пур.

Университетра сакӑр пине яхӑн студент вӗренет. Университетран вӗренсе тухнӑ ултӑ ҫын Нобель премине тивӗҫнӗ.

Университетӑн хӑйӗн радиостанцийӗ тата хаҫачӗсем пур. Тӗрлӗ специализаципе ӗҫлекен студент клубӗсем нумай. Спорт тӗсӗсене суйланӑ чухне те студентсен суйлавӗ анлӑ.

 
Редакцирен: Статьяна вырнаҫтарни редакци автор шухӑшӗпе килӗшнине пӗлтермест.

== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* [http://www.yourunion.net/ Университет студенчĕсен пĕрлешĕвĕн сайчĕ] {{ref-en}}.

{{Шотландири университетсем}}
{{Europaeum}}
{{Тулаш каçăсем}}

[[Категори:Сент-Эндрюс университечĕ| ]]
[[Категори:Университетсем, алфавитпа]]
[[Категори:Шотландири университетсем]]
[[Категори:Сент-Андрусри организацисем]]
[[Категори:Группа 1994]]</text>
      <sha1>ju9t76b1i75rs9hsmg0lbd4rv4sc8zq</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842054</id>
      <parentid>842053</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T19:43:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842054</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7573" sha1="66hfuzbegchd3vhvrqnwg6x8jsvneqz" xml:space="preserve">{{стиль}}
{{Университет карточки
 |çĕлĕк                = Сент-Эндрюс университечĕ
 |кĕскен               = 
 |эмблема              = University of St Andrews coat of arms.PNG
 |ӳкерчĕк              = St Mary's College - geograph.org.uk - 10341.jpg
 |оригинал             = University of St Andrews / Universitas Sancti Andreae
 |тĕнчери              = 
 |йыхрав               = Aien aristeuein (Яланах чи лайăх пул)
 |никĕсленĕ            = 1410 - 1413 çç.
 |студентсем           = 8 пине яхăн&lt;ref name=autogenerated1&gt;{{Cite web |url=http://www.st-andrews.ac.uk/about/facts/ |title=Источник |access-date=2016-04-30 |archive-date=2016-05-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160504010456/http://www.st-andrews.ac.uk/about/facts/ |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;
 |профессорсем         = 
 |вĕрентӳçсем          = 1000 ытла
 |вырнаçăвĕ            = [[Сент-Андрус]], Шотланди, Аслă Британи
 |метро                = 
 |кампус               = 
 |адрес                = 
 |сайт                 = 
 |чыславсем            = 
 |lat_dir =  |lat_deg =  |lat_min =  |lat_sec = 
 |lon_dir =  |lon_deg =  |lon_min =  |lon_sec = 
 |CoordScale           = 
 |region               = 
 |Commons              = 
 |Commons-text         = 
}}
'''Сент-Э́ндрюс университечĕ''' ({{lang-en|University of St Andrews}}, кĕск. ''St And'') — [[старинные университеты|старейший университет]] в [[Шотландия|Шотландии]], третий по дате основания в [[Великобритания|Великобритании]]. 1410 - 1413 çулсем хушшинче [[Сент-Андрус|Сент-Эндрюс]] (Сент-Андрус) хулинче, [[Çурçĕр тинĕсĕ]] хĕрринче никĕсленĕ. 50% яхăн студенчĕсем — ют çĕршывсенчен.

== Истори ==

== Факультетсем тата шкулсем ==
Университет йышне тăватă факультет — ăслăх, ӳнерсен, медицина тата теологи — кĕрет. Факультетсене шкулсем çине пайланă. Ăслăх факультетĕнче çутçанталăк (биологи, математика, физика т.ыт.), çаплах социум (экономика) ăслăхĕсем кĕреççĕ. Кашнинче хăйĕн шкулĕ пур. [[Бакалавр]] пулмашкăн 4-5 çул вĕренмелле, малтанхи икĕ çулĕ диплом çине витĕм ямаççĕ, икĕ çул вĕренсен студент малалла пĕлӳ илмешкĕн специализацие суйлать, малашнехи паллăсене вара хака хураççĕ.

== Архитектура ==

&lt;big&gt;&lt;big&gt;Малалла сире Вячеслав Шорников тексчĕпе паллаштаратпăр&lt;/big&gt;&lt;/big&gt;&lt;ref&gt;[https://chuvash.org/blogs/comments/6251.html Вячеслав Шорников: 600 ҫул ытла вӗрентекен Сент-Эндрюс университечӗ]&lt;/ref&gt;

Паян, нарӑсӑн 27-мӗшӗнче, Шотландири Сент-Эндрюс университечӗ хӑйӗн ҫуралнӑ кунне паллӑ тӑвать. Ӑна 612 ҫул каялла, 1411 ҫулта никӗсленӗ иккен. Акӑлчанла калаҫакан тӗнчене илес пулсан чи ватӑ университетсенчен вӑл виҫҫӗмӗш. Оксфордпа Кембридж университечӗсем кӑна ватӑрах. Акӑ мӗн каласа парать кун пирки Calend.ru ресурс:

Сент-Эндрюс хули (акӑлч. St Andrews) ятне Шотландин хӳтӗлевҫи ячӗпе, сӑваплӑ Андрее чысласа панӑ. 1410 ҫулта Сент-Эндрюс хулинче ахаль шкул уҫнӑ. Ӑна Сорбоннӑра пӗлӳ илнӗ ҫынсем никӗсленӗ. 1411 ҫулхи нарӑсӑн 27-мӗшӗнче Генри Вордло Епископ ҫак шкул никӗсӗ ҫинче Шотландири пӗрремӗш университета йӗркелесси ҫинчен хушу кӑларнӑ.

Парижри альма-матерти пекех, университетра тӑватӑ факультет пулнӑ. Вӗсем — теологи, право, ӳнер тата медицина факультечӗсем. Ӳнер шутне вӑл вӑхӑтра тӗрӗс ӑслӑлӑх кӗнӗ.

1413 ҫулхи авӑн уйӑхӗнче Бенедикт ХIII антипапа Вордло указне ҫирӗплетнӗ. Антипапа панӑ буллапа (пичет) хыпарҫӑсем 1414 ҫулхи нарӑсӑн 4-мӗшӗнче ҫитнӗ. Ҫак кунах университета чаплӑ уяв ирттерсе уҫнӑ.

Сент-Эндрюс университечӗ (акӑлч. University of St Andrews, кӗск. St And) — никӗсленӗ кунне шута илсен Шотландири чи ватӑ университет шутланать, Аслӑ Британине тата акӑлчанла калаҫакан тӗнчене шутласан — виҫҫӗмӗш (Оксфордпа Кембридж университечӗсем хыҫҫӑн).

Хальхи вӑхӑтра университетра тӑватӑ факультет — теологи, ӳнерпе гуманитари ӑслӑлӑхӗсен, медицина тата тӗрӗс ӑслӑлӑхсен факультечӗ. Факультетсем, хӑйсене илес пулсан, шкулсем ҫине пайланаҫҫӗ. Ӑслӑлӑх факультечӗ шутне ҫутҫанталӑк (биологи, математика, физика т. ыт. те) пек ӑслӑлӑхсем кӑна мар кӗреҫҫӗ, унта социаллӑ (экономика) ӑслӑлӑхсем те пур, вӗсен кашнин хӑйӗн шкулӗ пур.

Университетра сакӑр пине яхӑн студент вӗренет. Университетран вӗренсе тухнӑ ултӑ ҫын Нобель премине тивӗҫнӗ.

Университетӑн хӑйӗн радиостанцийӗ тата хаҫачӗсем пур. Тӗрлӗ специализаципе ӗҫлекен студент клубӗсем нумай. Спорт тӗсӗсене суйланӑ чухне те студентсен суйлавӗ анлӑ.

 
Редакцирен: Статьяна вырнаҫтарни редакци автор шухӑшӗпе килӗшнине пӗлтермест.

== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* [http://www.yourunion.net/ Университет студенчĕсен пĕрлешĕвĕн сайчĕ] {{ref-en}}.

{{Шотландири университетсем}}
{{Europaeum}}
{{Тулаш каçăсем}}

[[Категори:Сент-Эндрюс университечĕ| ]]
[[Категори:Университетсем, алфавитпа]]
[[Категори:Шотландири университетсем]]
[[Категори:Сент-Андрусри организацисем]]
[[Категори:Группа 1994]]</text>
      <sha1>66hfuzbegchd3vhvrqnwg6x8jsvneqz</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842055</id>
      <parentid>842054</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T19:53:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842055</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13000" sha1="pzfcj4o94l0xh6rxhn2bj96zpai3mgb" xml:space="preserve">{{стиль}}
{{Университет карточки
 |çĕлĕк                = Сент-Эндрюс университечĕ
 |кĕскен               = 
 |эмблема              = University of St Andrews coat of arms.PNG
 |ӳкерчĕк              = St Mary's College - geograph.org.uk - 10341.jpg
 |оригинал             = University of St Andrews / Universitas Sancti Andreae
 |тĕнчери              = 
 |йыхрав               = Aien aristeuein (Яланах чи лайăх пул)
 |никĕсленĕ            = 1410 - 1413 çç.
 |студентсем           = 8 пине яхăн&lt;ref name=autogenerated1&gt;{{Cite web |url=http://www.st-andrews.ac.uk/about/facts/ |title=Источник |access-date=2016-04-30 |archive-date=2016-05-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160504010456/http://www.st-andrews.ac.uk/about/facts/ |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;
 |профессорсем         = 
 |вĕрентӳçсем          = 1000 ытла
 |вырнаçăвĕ            = [[Сент-Андрус]], Шотланди, Аслă Британи
 |метро                = 
 |кампус               = 
 |адрес                = 
 |сайт                 = 
 |чыславсем            = 
 |lat_dir =  |lat_deg =  |lat_min =  |lat_sec = 
 |lon_dir =  |lon_deg =  |lon_min =  |lon_sec = 
 |CoordScale           = 
 |region               = 
 |Commons              = 
 |Commons-text         = 
}}
'''Сент-Э́ндрюс университечĕ''' ({{lang-en|University of St Andrews}}, кĕск. ''St And'') — [[Аслă Британи]]ри никĕсленипе виççĕмĕш, [[Шотланди|Шотландири]] [[ватă университетсем|чи ватă университет]]. 1410 - 1413 çулсем хушшинче [[Сент-Андрус|Сент-Эндрюс]] (Сент-Андрус) хулинче, [[Çурçĕр тинĕсĕ]] хĕрринче никĕсленĕ. 50% яхăн студенчĕсем — ют çĕршывсенчен.

== Истори ==

== Факультетсем тата шкулсем ==
Университет йышне тăватă факультет — ăслăх, ӳнерсен, медицина тата теологи — кĕрет. Факультетсене шкулсем çине пайланă. Ăслăх факультетĕнче çутçанталăк (биологи, математика, физика т.ыт.), çаплах социум (экономика) ăслăхĕсем кĕреççĕ. Кашнинче хăйĕн шкулĕ пур. [[Бакалавр]] пулмашкăн 4-5 çул вĕренмелле, малтанхи икĕ çулĕ диплом çине витĕм ямаççĕ, икĕ çул вĕренсен студент малалла пĕлӳ илмешкĕн специализацие суйлать, малашнехи паллăсене вара хака хураççĕ.

== Архитектура ==

&lt;big&gt;&lt;big&gt;Малалла сире Вячеслав Шорников тексчĕпе паллаштаратпăр&lt;/big&gt;&lt;/big&gt;&lt;ref&gt;[https://chuvash.org/blogs/comments/6251.html Вячеслав Шорников: 600 ҫул ытла вӗрентекен Сент-Эндрюс университечӗ]&lt;/ref&gt;

Паян, нарӑсӑн 27-мӗшӗнче, Шотландири Сент-Эндрюс университечӗ хӑйӗн ҫуралнӑ кунне паллӑ тӑвать. Ӑна 612 ҫул каялла, 1411 ҫулта никӗсленӗ иккен. Акӑлчанла калаҫакан тӗнчене илес пулсан чи ватӑ университетсенчен вӑл виҫҫӗмӗш. Оксфордпа Кембридж университечӗсем кӑна ватӑрах. Акӑ мӗн каласа парать кун пирки Calend.ru ресурс:

Сент-Эндрюс хули (акӑлч. St Andrews) ятне Шотландин хӳтӗлевҫи ячӗпе, сӑваплӑ Андрее чысласа панӑ. 1410 ҫулта Сент-Эндрюс хулинче ахаль шкул уҫнӑ. Ӑна Сорбоннӑра пӗлӳ илнӗ ҫынсем никӗсленӗ. 1411 ҫулхи нарӑсӑн 27-мӗшӗнче Генри Вордло Епископ ҫак шкул никӗсӗ ҫинче Шотландири пӗрремӗш университета йӗркелесси ҫинчен хушу кӑларнӑ.

Парижри альма-матерти пекех, университетра тӑватӑ факультет пулнӑ. Вӗсем — теологи, право, ӳнер тата медицина факультечӗсем. Ӳнер шутне вӑл вӑхӑтра тӗрӗс ӑслӑлӑх кӗнӗ.

1413 ҫулхи авӑн уйӑхӗнче Бенедикт ХIII антипапа Вордло указне ҫирӗплетнӗ. Антипапа панӑ буллапа (пичет) хыпарҫӑсем 1414 ҫулхи нарӑсӑн 4-мӗшӗнче ҫитнӗ. Ҫак кунах университета чаплӑ уяв ирттерсе уҫнӑ.

Сент-Эндрюс университечӗ (акӑлч. University of St Andrews, кӗск. St And) — никӗсленӗ кунне шута илсен Шотландири чи ватӑ университет шутланать, Аслӑ Британине тата акӑлчанла калаҫакан тӗнчене шутласан — виҫҫӗмӗш (Оксфордпа Кембридж университечӗсем хыҫҫӑн).

Хальхи вӑхӑтра университетра тӑватӑ факультет — теологи, ӳнерпе гуманитари ӑслӑлӑхӗсен, медицина тата тӗрӗс ӑслӑлӑхсен факультечӗ. Факультетсем, хӑйсене илес пулсан, шкулсем ҫине пайланаҫҫӗ. Ӑслӑлӑх факультечӗ шутне ҫутҫанталӑк (биологи, математика, физика т. ыт. те) пек ӑслӑлӑхсем кӑна мар кӗреҫҫӗ, унта социаллӑ (экономика) ӑслӑлӑхсем те пур, вӗсен кашнин хӑйӗн шкулӗ пур.

Университетра сакӑр пине яхӑн студент вӗренет. Университетран вӗренсе тухнӑ ултӑ ҫын Нобель премине тивӗҫнӗ.

Университетӑн хӑйӗн радиостанцийӗ тата хаҫачӗсем пур. Тӗрлӗ специализаципе ӗҫлекен студент клубӗсем нумай. Спорт тӗсӗсене суйланӑ чухне те студентсен суйлавӗ анлӑ.

 
Редакцирен: Статьяна вырнаҫтарни редакци автор шухӑшӗпе килӗшнине пӗлтермест.

== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* [http://www.yourunion.net/ Университет студенчĕсен пĕрлешĕвĕн сайчĕ] {{ref-en}}.

{{Шотландири университетсем}}
{{Europaeum}}
{{Тулаш каçăсем}}

[[Категори:Сент-Эндрюс университечĕ| ]]
[[Категори:Университетсем, алфавитпа]]
[[Категори:Шотландири университетсем]]
[[Категори:Сент-Андрусри организацисем]]
[[Категори:Группа 1994]]


== Истори ==

== Факультетсем тата шкулсем ==
Университет йышне тăватă факультет — ăслăх, ӳнерсен, медицина тата теологи — кĕрет. Факультетсене шкулсем çине пайланă. Ăслăх факультетĕнче çутçанталăк (биологи, математика, физика т.ыт.), çаплах социум (экономика) ăслăхĕсем кĕреççĕ. Кашнинче хăйĕн шкулĕ пур. [[Бакалавр]] пулмашкăн 4-5 çул вĕренмелле, малтанхи икĕ çулĕ диплом çине витĕм ямаççĕ, икĕ çул вĕренсен студент малалла пĕлӳ илмешкĕн специализацие суйлать, малашнехи паллăсене вара хака хураççĕ.

== Архитектура ==

&lt;big&gt;&lt;big&gt;Малалла сире Вячеслав Шорников тексчĕпе паллаштаратпăр&lt;/big&gt;&lt;/big&gt;&lt;ref&gt;[https://chuvash.org/blogs/comments/6251.html Вячеслав Шорников: 600 ҫул ытла вӗрентекен Сент-Эндрюс университечӗ]&lt;/ref&gt;

Паян, нарӑсӑн 27-мӗшӗнче, Шотландири Сент-Эндрюс университечӗ хӑйӗн ҫуралнӑ кунне паллӑ тӑвать. Ӑна 612 ҫул каялла, 1411 ҫулта никӗсленӗ иккен. Акӑлчанла калаҫакан тӗнчене илес пулсан чи ватӑ университетсенчен вӑл виҫҫӗмӗш. Оксфордпа Кембридж университечӗсем кӑна ватӑрах. Акӑ мӗн каласа парать кун пирки Calend.ru ресурс:

Сент-Эндрюс хули (акӑлч. St Andrews) ятне Шотландин хӳтӗлевҫи ячӗпе, сӑваплӑ Андрее чысласа панӑ. 1410 ҫулта Сент-Эндрюс хулинче ахаль шкул уҫнӑ. Ӑна Сорбоннӑра пӗлӳ илнӗ ҫынсем никӗсленӗ. 1411 ҫулхи нарӑсӑн 27-мӗшӗнче Генри Вордло Епископ ҫак шкул никӗсӗ ҫинче Шотландири пӗрремӗш университета йӗркелесси ҫинчен хушу кӑларнӑ.

Парижри альма-матерти пекех, университетра тӑватӑ факультет пулнӑ. Вӗсем — теологи, право, ӳнер тата медицина факультечӗсем. Ӳнер шутне вӑл вӑхӑтра тӗрӗс ӑслӑлӑх кӗнӗ.

1413 ҫулхи авӑн уйӑхӗнче Бенедикт ХIII антипапа Вордло указне ҫирӗплетнӗ. Антипапа панӑ буллапа (пичет) хыпарҫӑсем 1414 ҫулхи нарӑсӑн 4-мӗшӗнче ҫитнӗ. Ҫак кунах университета чаплӑ уяв ирттерсе уҫнӑ.

Сент-Эндрюс университечӗ (акӑлч. University of St Andrews, кӗск. St And) — никӗсленӗ кунне шута илсен Шотландири чи ватӑ университет шутланать, Аслӑ Британине тата акӑлчанла калаҫакан тӗнчене шутласан — виҫҫӗмӗш (Оксфордпа Кембридж университечӗсем хыҫҫӑн).

Хальхи вӑхӑтра университетра тӑватӑ факультет — теологи, ӳнерпе гуманитари ӑслӑлӑхӗсен, медицина тата тӗрӗс ӑслӑлӑхсен факультечӗ. Факультетсем, хӑйсене илес пулсан, шкулсем ҫине пайланаҫҫӗ. Ӑслӑлӑх факультечӗ шутне ҫутҫанталӑк (биологи, математика, физика т. ыт. те) пек ӑслӑлӑхсем кӑна мар кӗреҫҫӗ, унта социаллӑ (экономика) ӑслӑлӑхсем те пур, вӗсен кашнин хӑйӗн шкулӗ пур.

Университетра сакӑр пине яхӑн студент вӗренет. Университетран вӗренсе тухнӑ ултӑ ҫын Нобель премине тивӗҫнӗ.

Университетӑн хӑйӗн радиостанцийӗ тата хаҫачӗсем пур. Тӗрлӗ специализаципе ӗҫлекен студент клубӗсем нумай. Спорт тӗсӗсене суйланӑ чухне те студентсен суйлавӗ анлӑ.

 
Редакцирен: Статьяна вырнаҫтарни редакци автор шухӑшӗпе килӗшнине пӗлтермест.

== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* [http://www.yourunion.net/ Университет студенчĕсен пĕрлешĕвĕн сайчĕ] {{ref-en}}.

{{Шотландири университетсем}}
{{Europaeum}}
{{Тулаш каçăсем}}

[[Категори:Сент-Эндрюс университечĕ| ]]
[[Категори:Университетсем, алфавитпа]]
[[Категори:Шотландири университетсем]]
[[Категори:Сент-Андрусри организацисем]]
[[Категори:Группа 1994]]</text>
      <sha1>pzfcj4o94l0xh6rxhn2bj96zpai3mgb</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842058</id>
      <parentid>842055</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T19:54:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842058</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7520" sha1="doc0bv3edvtf1xulr2sz1k6muu9v5cj" xml:space="preserve">{{стиль}}
{{Университет карточки
 |çĕлĕк                = Сент-Эндрюс университечĕ
 |кĕскен               = 
 |эмблема              = University of St Andrews coat of arms.PNG
 |ӳкерчĕк              = St Mary's College - geograph.org.uk - 10341.jpg
 |оригинал             = University of St Andrews / Universitas Sancti Andreae
 |тĕнчери              = 
 |йыхрав               = Aien aristeuein (Яланах чи лайăх пул)
 |никĕсленĕ            = 1410 - 1413 çç.
 |студентсем           = 8 пине яхăн&lt;ref name=autogenerated1&gt;{{Cite web |url=http://www.st-andrews.ac.uk/about/facts/ |title=Источник |access-date=2016-04-30 |archive-date=2016-05-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160504010456/http://www.st-andrews.ac.uk/about/facts/ |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;
 |профессорсем         = 
 |вĕрентӳçсем          = 1000 ытла
 |вырнаçăвĕ            = [[Сент-Андрус]], Шотланди, Аслă Британи
 |метро                = 
 |кампус               = 
 |адрес                = 
 |сайт                 = 
 |чыславсем            = 
 |lat_dir =  |lat_deg =  |lat_min =  |lat_sec = 
 |lon_dir =  |lon_deg =  |lon_min =  |lon_sec = 
 |CoordScale           = 
 |region               = 
 |Commons              = 
 |Commons-text         = 
}}
'''Сент-Э́ндрюс университечĕ''' ({{lang-en|University of St Andrews}}, кĕск. ''St And'') — [[Аслă Британи]]ри никĕсленипе виççĕмĕш, [[Шотланди|Шотландири]] [[ватă университетсем|чи ватă университет]]. 1410 - 1413 çулсем хушшинче [[Сент-Андрус|Сент-Эндрюс]] (Сент-Андрус) хулинче, [[Çурçĕр тинĕсĕ]] хĕрринче никĕсленĕ. 50% яхăн студенчĕсем — ют çĕршывсенчен.

== Истори ==

== Факультетсем тата шкулсем ==
Университет йышне тăватă факультет — ăслăх, ӳнерсен, медицина тата теологи — кĕрет. Факультетсене шкулсем çине пайланă. Ăслăх факультетĕнче çутçанталăк (биологи, математика, физика т.ыт.), çаплах социум (экономика) ăслăхĕсем кĕреççĕ. Кашнинче хăйĕн шкулĕ пур. [[Бакалавр]] пулмашкăн 4-5 çул вĕренмелле, малтанхи икĕ çулĕ диплом çине витĕм ямаççĕ, икĕ çул вĕренсен студент малалла пĕлӳ илмешкĕн специализацие суйлать, малашнехи паллăсене вара хака хураççĕ.

== Архитектура ==

&lt;big&gt;&lt;big&gt;Малалла сире Вячеслав Шорников тексчĕпе паллаштаратпăр&lt;/big&gt;&lt;/big&gt;&lt;ref&gt;[https://chuvash.org/blogs/comments/6251.html Вячеслав Шорников: 600 ҫул ытла вӗрентекен Сент-Эндрюс университечӗ]&lt;/ref&gt;

Паян, нарӑсӑн 27-мӗшӗнче, Шотландири Сент-Эндрюс университечӗ хӑйӗн ҫуралнӑ кунне паллӑ тӑвать. Ӑна 612 ҫул каялла, 1411 ҫулта никӗсленӗ иккен. Акӑлчанла калаҫакан тӗнчене илес пулсан чи ватӑ университетсенчен вӑл виҫҫӗмӗш. Оксфордпа Кембридж университечӗсем кӑна ватӑрах. Акӑ мӗн каласа парать кун пирки Calend.ru ресурс:

Сент-Эндрюс хули (акӑлч. St Andrews) ятне Шотландин хӳтӗлевҫи ячӗпе, сӑваплӑ Андрее чысласа панӑ. 1410 ҫулта Сент-Эндрюс хулинче ахаль шкул уҫнӑ. Ӑна Сорбоннӑра пӗлӳ илнӗ ҫынсем никӗсленӗ. 1411 ҫулхи нарӑсӑн 27-мӗшӗнче Генри Вордло Епископ ҫак шкул никӗсӗ ҫинче Шотландири пӗрремӗш университета йӗркелесси ҫинчен хушу кӑларнӑ.

Парижри альма-матерти пекех, университетра тӑватӑ факультет пулнӑ. Вӗсем — теологи, право, ӳнер тата медицина факультечӗсем. Ӳнер шутне вӑл вӑхӑтра тӗрӗс ӑслӑлӑх кӗнӗ.

1413 ҫулхи авӑн уйӑхӗнче Бенедикт ХIII антипапа Вордло указне ҫирӗплетнӗ. Антипапа панӑ буллапа (пичет) хыпарҫӑсем 1414 ҫулхи нарӑсӑн 4-мӗшӗнче ҫитнӗ. Ҫак кунах университета чаплӑ уяв ирттерсе уҫнӑ.

Сент-Эндрюс университечӗ (акӑлч. University of St Andrews, кӗск. St And) — никӗсленӗ кунне шута илсен Шотландири чи ватӑ университет шутланать, Аслӑ Британине тата акӑлчанла калаҫакан тӗнчене шутласан — виҫҫӗмӗш (Оксфордпа Кембридж университечӗсем хыҫҫӑн).

Хальхи вӑхӑтра университетра тӑватӑ факультет — теологи, ӳнерпе гуманитари ӑслӑлӑхӗсен, медицина тата тӗрӗс ӑслӑлӑхсен факультечӗ. Факультетсем, хӑйсене илес пулсан, шкулсем ҫине пайланаҫҫӗ. Ӑслӑлӑх факультечӗ шутне ҫутҫанталӑк (биологи, математика, физика т. ыт. те) пек ӑслӑлӑхсем кӑна мар кӗреҫҫӗ, унта социаллӑ (экономика) ӑслӑлӑхсем те пур, вӗсен кашнин хӑйӗн шкулӗ пур.

Университетра сакӑр пине яхӑн студент вӗренет. Университетран вӗренсе тухнӑ ултӑ ҫын Нобель премине тивӗҫнӗ.

Университетӑн хӑйӗн радиостанцийӗ тата хаҫачӗсем пур. Тӗрлӗ специализаципе ӗҫлекен студент клубӗсем нумай. Спорт тӗсӗсене суйланӑ чухне те студентсен суйлавӗ анлӑ.

 
Редакцирен: Статьяна вырнаҫтарни редакци автор шухӑшӗпе килӗшнине пӗлтермест.

== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* [http://www.yourunion.net/ Университет студенчĕсен пĕрлешĕвĕн сайчĕ] {{ref-en}}.

{{Шотландири университетсем}}
{{Europaeum}}
{{Тулаш каçăсем}}

[[Категори:Сент-Эндрюс университечĕ| ]]
[[Категори:Университетсем, алфавитпа]]
[[Категори:Шотландири университетсем]]
[[Категори:Сент-Андрусри организацисем]]
[[Категори:Группа 1994]]</text>
      <sha1>doc0bv3edvtf1xulr2sz1k6muu9v5cj</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842134</id>
      <parentid>842058</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T11:07:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842134</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7364" sha1="lp92e2ev1jxqs1trzmoo32uonrvhube" xml:space="preserve">{{стиль}}
{{Университет карточки
 |çĕлĕк                = Сент-Эндрюс университечĕ
 |кĕскен               = 
 |эмблема              = University of St Andrews coat of arms.PNG
 |ӳкерчĕк              = St Mary's College - geograph.org.uk - 10341.jpg
 |оригинал             = University of St Andrews / Universitas Sancti Andreae
 |тĕнчери              = 
 |йыхрав               = Aien aristeuein (Яланах чи лайăх пул)
 |никĕсленĕ            = 1410 - 1413 çç.
 |студентсем           = 8 пине яхăн&lt;ref name=autogenerated1&gt;{{Cite web |url=http://www.st-andrews.ac.uk/about/facts/ |title=Источник |access-date=2016-04-30 |archive-date=2016-05-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160504010456/http://www.st-andrews.ac.uk/about/facts/ |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;
 |профессорсем         = 
 |вĕрентӳçсем          = 1000 ытла
 |вырнаçăвĕ            = [[Сент-Андрус]], Шотланди, Аслă Британи
 |метро                = 
 |кампус               = 
 |адрес                = 
 |сайт                 = 
 |чыславсем            = 
 |lat_dir =  |lat_deg =  |lat_min =  |lat_sec = 
 |lon_dir =  |lon_deg =  |lon_min =  |lon_sec = 
 |CoordScale           = 
 |region               = 
 |Commons              = 
 |Commons-text         = 
}}
'''Сент-Э́ндрюс университечĕ''' ({{lang-en|University of St Andrews}}, кĕск. ''St And'') — [[Аслă Британи]]ри никĕсленипе виççĕмĕш, [[Шотланди|Шотландири]] [[ватă университетсем|чи ватă университет]]. 1410 - 1413 çулсем хушшинче [[Сент-Андрус|Сент-Эндрюс]] (Сент-Андрус) хулинче, [[Çурçĕр тинĕсĕ]] хĕрринче никĕсленĕ. 50% яхăн студенчĕсем — ют çĕршывсенчен.

== Истори ==

== Факультетсем тата шкулсем ==
Университет йышне тăватă факультет — ăслăх, ӳнерсен, медицина тата теологи — кĕрет. Факультетсене шкулсем çине пайланă. Ăслăх факультетĕнче çутçанталăк (биологи, математика, физика т.ыт.), çаплах социум (экономика) ăслăхĕсем кĕреççĕ. Кашнинче хăйĕн шкулĕ пур. [[Бакалавр]] пулмашкăн 4-5 çул вĕренмелле, малтанхи икĕ çулĕ диплом çине витĕм ямаççĕ, икĕ çул вĕренсен студент малалла пĕлӳ илмешкĕн специализацие суйлать, малашнехи паллăсене вара хака хураççĕ.

== Архитектура ==

&lt;big&gt;&lt;big&gt;Малалла сире Вячеслав Шорников тексчĕпе паллаштаратпăр

&lt;/big&gt;&lt;/big

Паян, нарӑсӑн 27-мӗшӗнче, Шотландири Сент-Эндрюс университечӗ хӑйӗн ҫуралнӑ кунне паллӑ тӑвать. Ӑна 612 ҫул каялла, 1411 ҫулта никӗсленӗ иккен. Акӑлчанла калаҫакан тӗнчене илес пулсан чи ватӑ университетсенчен вӑл виҫҫӗмӗш. Оксфордпа Кембридж университечӗсем кӑна ватӑрах. Акӑ мӗн каласа парать кун пирки Calend.ru ресурс:

Сент-Эндрюс хули (акӑлч. St Andrews) ятне Шотландин хӳтӗлевҫи ячӗпе, сӑваплӑ Андрее чысласа панӑ. 1410 ҫулта Сент-Эндрюс хулинче ахаль шкул уҫнӑ. Ӑна Сорбоннӑра пӗлӳ илнӗ ҫынсем никӗсленӗ. 1411 ҫулхи нарӑсӑн 27-мӗшӗнче Генри Вордло Епископ ҫак шкул никӗсӗ ҫинче Шотландири пӗрремӗш университета йӗркелесси ҫинчен хушу кӑларнӑ.

Парижри альма-матерти пекех, университетра тӑватӑ факультет пулнӑ. Вӗсем — теологи, право, ӳнер тата медицина факультечӗсем. Ӳнер шутне вӑл вӑхӑтра тӗрӗс ӑслӑлӑх кӗнӗ.

1413 ҫулхи авӑн уйӑхӗнче Бенедикт ХIII антипапа Вордло указне ҫирӗплетнӗ. Антипапа панӑ буллапа (пичет) хыпарҫӑсем 1414 ҫулхи нарӑсӑн 4-мӗшӗнче ҫитнӗ. Ҫак кунах университета чаплӑ уяв ирттерсе уҫнӑ.

Сент-Эндрюс университечӗ (акӑлч. University of St Andrews, кӗск. St And) — никӗсленӗ кунне шута илсен Шотландири чи ватӑ университет шутланать, Аслӑ Британине тата акӑлчанла калаҫакан тӗнчене шутласан — виҫҫӗмӗш (Оксфордпа Кембридж университечӗсем хыҫҫӑн).

Хальхи вӑхӑтра университетра тӑватӑ факультет — теологи, ӳнерпе гуманитари ӑслӑлӑхӗсен, медицина тата тӗрӗс ӑслӑлӑхсен факультечӗ. Факультетсем, хӑйсене илес пулсан, шкулсем ҫине пайланаҫҫӗ. Ӑслӑлӑх факультечӗ шутне ҫутҫанталӑк (биологи, математика, физика т. ыт. те) пек ӑслӑлӑхсем кӑна мар кӗреҫҫӗ, унта социаллӑ (экономика) ӑслӑлӑхсем те пур, вӗсен кашнин хӑйӗн шкулӗ пур.

Университетра сакӑр пине яхӑн студент вӗренет. Университетран вӗренсе тухнӑ ултӑ ҫын Нобель премине тивӗҫнӗ.

Университетӑн хӑйӗн радиостанцийӗ тата хаҫачӗсем пур. Тӗрлӗ специализаципе ӗҫлекен студент клубӗсем нумай. Спорт тӗсӗсене суйланӑ чухне те студентсен суйлавӗ анлӑ.

== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* [http://www.yourunion.net/ Университет студенчĕсен пĕрлешĕвĕн сайчĕ] {{ref-en}}.
* [https://chuvash.org/blogs/comments/6251.html Вячеслав Шорников: 600 ҫул ытла вӗрентекен Сент-Эндрюс университечӗ]

{{Шотландири университетсем}}
{{Europaeum}}
{{Тулаш каçăсем}}

[[Категори:Сент-Эндрюс университечĕ| ]]
[[Категори:Университетсем, алфавитпа]]
[[Категори:Шотландири университетсем]]
[[Категори:Сент-Андрусри организацисем]]
[[Категори:Группа 1994]]</text>
      <sha1>lp92e2ev1jxqs1trzmoo32uonrvhube</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842135</id>
      <parentid>842134</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T11:11:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842135</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7694" sha1="d2aa7stfherr7w92eqzn70krmdxpcxx" xml:space="preserve">{{стиль}}
{{Университет карточки
 |çĕлĕк                = Сент-Эндрюс университечĕ
 |кĕскен               = 
 |эмблема              = University of St Andrews coat of arms.PNG
 |ӳкерчĕк              = St Mary's College - geograph.org.uk - 10341.jpg
 |оригинал             = University of St Andrews / Universitas Sancti Andreae
 |тĕнчери              = 
 |йыхрав               = Aien aristeuein (Яланах чи лайăх пул)
 |никĕсленĕ            = 1410 - 1413 çç.
 |студентсем           = 8 пине яхăн&lt;ref name=autogenerated1&gt;{{Cite web |url=http://www.st-andrews.ac.uk/about/facts/ |title=Источник |access-date=2016-04-30 |archive-date=2016-05-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160504010456/http://www.st-andrews.ac.uk/about/facts/ |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;
 |профессорсем         = 
 |вĕрентӳçсем          = 1000 ытла
 |вырнаçăвĕ            = [[Сент-Андрус]], Шотланди, Аслă Британи
 |метро                = 
 |кампус               = 
 |адрес                = 
 |сайт                 = 
 |чыславсем            = 
 |lat_dir =  |lat_deg =  |lat_min =  |lat_sec = 
 |lon_dir =  |lon_deg =  |lon_min =  |lon_sec = 
 |CoordScale           = 
 |region               = 
 |Commons              = 
 |Commons-text         = 
}}
'''Сент-Э́ндрюс университечĕ''' ({{lang-en|University of St Andrews}}, кĕск. ''St And'') — [[Аслă Британи]]ри никĕсленипе виççĕмĕш, [[Шотланди|Шотландири]] [[ватă университетсем|чи ватă университет]]. 1410 - 1413 çулсем хушшинче [[Сент-Андрус|Сент-Эндрюс]] (Сент-Андрус) хулинче, [[Çурçĕр тинĕсĕ]] хĕрринче никĕсленĕ. 50% яхăн студенчĕсем — ют çĕршывсенчен.

== Истори ==

== Факультетсем тата шкулсем ==
Университет йышне тăватă факультет — ăслăх, ӳнерсен, медицина тата теологи — кĕрет. Факультетсене шкулсем çине пайланă. Ăслăх факультетĕнче çутçанталăк (биологи, математика, физика т.ыт.), çаплах социум (экономика) ăслăхĕсем кĕреççĕ. Кашнинче хăйĕн шкулĕ пур. [[Бакалавр]] пулмашкăн 4-5 çул вĕренмелле, малтанхи икĕ çулĕ диплом çине витĕм ямаççĕ, икĕ çул вĕренсен студент малалла пĕлӳ илмешкĕн специализацие суйлать, малашнехи паллăсене вара хака хураççĕ.

Университетре Терроризма тата политикăри пусмăрлăха тĕпчекен центр ĕçлет ({{lang-en|Centre for the Study of Terrorism and Political Violence}})&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.st-andrews.ac.uk/~cstpv/ |title=CSTPV |access-date=2011-03-05 |archive-date=2011-02-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110226213029/http://www.st-andrews.ac.uk/~cstpv/ |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.

== Архитектура ==


&lt;/big&gt;&lt;/big

Паян, нарӑсӑн 27-мӗшӗнче, Шотландири Сент-Эндрюс университечӗ хӑйӗн ҫуралнӑ кунне паллӑ тӑвать. Ӑна 612 ҫул каялла, 1411 ҫулта никӗсленӗ иккен. Акӑлчанла калаҫакан тӗнчене илес пулсан чи ватӑ университетсенчен вӑл виҫҫӗмӗш. Оксфордпа Кембридж университечӗсем кӑна ватӑрах. Акӑ мӗн каласа парать кун пирки Calend.ru ресурс:

Сент-Эндрюс хули (акӑлч. St Andrews) ятне Шотландин хӳтӗлевҫи ячӗпе, сӑваплӑ Андрее чысласа панӑ. 1410 ҫулта Сент-Эндрюс хулинче ахаль шкул уҫнӑ. Ӑна Сорбоннӑра пӗлӳ илнӗ ҫынсем никӗсленӗ. 1411 ҫулхи нарӑсӑн 27-мӗшӗнче Генри Вордло Епископ ҫак шкул никӗсӗ ҫинче Шотландири пӗрремӗш университета йӗркелесси ҫинчен хушу кӑларнӑ.

Парижри альма-матерти пекех, университетра тӑватӑ факультет пулнӑ. Вӗсем — теологи, право, ӳнер тата медицина факультечӗсем. Ӳнер шутне вӑл вӑхӑтра тӗрӗс ӑслӑлӑх кӗнӗ.

1413 ҫулхи авӑн уйӑхӗнче Бенедикт ХIII антипапа Вордло указне ҫирӗплетнӗ. Антипапа панӑ буллапа (пичет) хыпарҫӑсем 1414 ҫулхи нарӑсӑн 4-мӗшӗнче ҫитнӗ. Ҫак кунах университета чаплӑ уяв ирттерсе уҫнӑ.

Сент-Эндрюс университечӗ (акӑлч. University of St Andrews, кӗск. St And) — никӗсленӗ кунне шута илсен Шотландири чи ватӑ университет шутланать, Аслӑ Британине тата акӑлчанла калаҫакан тӗнчене шутласан — виҫҫӗмӗш (Оксфордпа Кембридж университечӗсем хыҫҫӑн).

Хальхи вӑхӑтра университетра тӑватӑ факультет — теологи, ӳнерпе гуманитари ӑслӑлӑхӗсен, медицина тата тӗрӗс ӑслӑлӑхсен факультечӗ. Факультетсем, хӑйсене илес пулсан, шкулсем ҫине пайланаҫҫӗ. Ӑслӑлӑх факультечӗ шутне ҫутҫанталӑк (биологи, математика, физика т. ыт. те) пек ӑслӑлӑхсем кӑна мар кӗреҫҫӗ, унта социаллӑ (экономика) ӑслӑлӑхсем те пур, вӗсен кашнин хӑйӗн шкулӗ пур.

Университетра сакӑр пине яхӑн студент вӗренет. Университетран вӗренсе тухнӑ ултӑ ҫын Нобель премине тивӗҫнӗ.

Университетӑн хӑйӗн радиостанцийӗ тата хаҫачӗсем пур. Тӗрлӗ специализаципе ӗҫлекен студент клубӗсем нумай. Спорт тӗсӗсене суйланӑ чухне те студентсен суйлавӗ анлӑ.

== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* [http://www.yourunion.net/ Университет студенчĕсен пĕрлешĕвĕн сайчĕ] {{ref-en}}.
* [https://chuvash.org/blogs/comments/6251.html Вячеслав Шорников: 600 ҫул ытла вӗрентекен Сент-Эндрюс университечӗ]

{{Шотландири университетсем}}
{{Europaeum}}
{{Тулаш каçăсем}}

[[Категори:Сент-Эндрюс университечĕ| ]]
[[Категори:Университетсем, алфавитпа]]
[[Категори:Шотландири университетсем]]
[[Категори:Сент-Андрусри организацисем]]
[[Категори:Группа 1994]]</text>
      <sha1>d2aa7stfherr7w92eqzn70krmdxpcxx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842136</id>
      <parentid>842135</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T11:18:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>/* Архитектура */</comment>
      <origin>842136</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6839" sha1="ecz187975kc8mey79ki0de0vgt1uc1t" xml:space="preserve">{{стиль}}
{{Университет карточки
 |çĕлĕк                = Сент-Эндрюс университечĕ
 |кĕскен               = 
 |эмблема              = University of St Andrews coat of arms.PNG
 |ӳкерчĕк              = St Mary's College - geograph.org.uk - 10341.jpg
 |оригинал             = University of St Andrews / Universitas Sancti Andreae
 |тĕнчери              = 
 |йыхрав               = Aien aristeuein (Яланах чи лайăх пул)
 |никĕсленĕ            = 1410 - 1413 çç.
 |студентсем           = 8 пине яхăн&lt;ref name=autogenerated1&gt;{{Cite web |url=http://www.st-andrews.ac.uk/about/facts/ |title=Источник |access-date=2016-04-30 |archive-date=2016-05-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160504010456/http://www.st-andrews.ac.uk/about/facts/ |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;
 |профессорсем         = 
 |вĕрентӳçсем          = 1000 ытла
 |вырнаçăвĕ            = [[Сент-Андрус]], Шотланди, Аслă Британи
 |метро                = 
 |кампус               = 
 |адрес                = 
 |сайт                 = 
 |чыславсем            = 
 |lat_dir =  |lat_deg =  |lat_min =  |lat_sec = 
 |lon_dir =  |lon_deg =  |lon_min =  |lon_sec = 
 |CoordScale           = 
 |region               = 
 |Commons              = 
 |Commons-text         = 
}}
'''Сент-Э́ндрюс университечĕ''' ({{lang-en|University of St Andrews}}, кĕск. ''St And'') — [[Аслă Британи]]ри никĕсленипе виççĕмĕш, [[Шотланди|Шотландири]] [[ватă университетсем|чи ватă университет]]. 1410 - 1413 çулсем хушшинче [[Сент-Андрус|Сент-Эндрюс]] (Сент-Андрус) хулинче, [[Çурçĕр тинĕсĕ]] хĕрринче никĕсленĕ. 50% яхăн студенчĕсем — ют çĕршывсенчен.

== Истори ==

== Факультетсем тата шкулсем ==
Университет йышне тăватă факультет — ăслăх, ӳнерсен, медицина тата теологи — кĕрет. Факультетсене шкулсем çине пайланă. Ăслăх факультетĕнче çутçанталăк (биологи, математика, физика т.ыт.), çаплах социум (экономика) ăслăхĕсем кĕреççĕ. Кашнинче хăйĕн шкулĕ пур. [[Бакалавр]] пулмашкăн 4-5 çул вĕренмелле, малтанхи икĕ çулĕ диплом çине витĕм ямаççĕ, икĕ çул вĕренсен студент малалла пĕлӳ илмешкĕн специализацие суйлать, малашнехи паллăсене вара хака хураççĕ.

Университетре Терроризма тата политикăри пусмăрлăха тĕпчекен центр ĕçлет ({{lang-en|Centre for the Study of Terrorism and Political Violence}})&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.st-andrews.ac.uk/~cstpv/ |title=CSTPV |access-date=2011-03-05 |archive-date=2011-02-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110226213029/http://www.st-andrews.ac.uk/~cstpv/ |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.

== Архитектура ==
Ӑна 612 ҫул каялла, 1411 ҫулта никӗсленӗ иккен. Акӑлчанла калаҫакан тӗнчене илес пулсан чи ватӑ университетсенчен вӑл виҫҫӗмӗш. Оксфордпа Кембридж университечӗсем кӑна ватӑрах. Акӑ мӗн каласа парать кун пирки Calend.ru ресурс:

Сент-Эндрюс хули (акӑлч. St Andrews) ятне Шотландин хӳтӗлевҫи ячӗпе, сӑваплӑ Андрее чысласа панӑ. 1410 ҫулта Сент-Эндрюс хулинче ахаль шкул уҫнӑ. Ӑна Сорбоннӑра пӗлӳ илнӗ ҫынсем никӗсленӗ. 1411 ҫулхи нарӑсӑн 27-мӗшӗнче Генри Вордло Епископ ҫак шкул никӗсӗ ҫинче Шотландири пӗрремӗш университета йӗркелесси ҫинчен хушу кӑларнӑ.

Парижри альма-матерти пекех, университетра тӑватӑ факультет пулнӑ. Вӗсем — теологи, право, ӳнер тата медицина факультечӗсем. Ӳнер шутне вӑл вӑхӑтра тӗрӗс ӑслӑлӑх кӗнӗ.

1413 ҫулхи авӑн уйӑхӗнче Бенедикт ХIII антипапа Вордло указне ҫирӗплетнӗ. Антипапа панӑ буллапа (пичет) хыпарҫӑсем 1414 ҫулхи нарӑсӑн 4-мӗшӗнче ҫитнӗ. Ҫак кунах университета чаплӑ уяв ирттерсе уҫнӑ.

Сент-Эндрюс университечӗ (акӑлч. University of St Andrews, кӗск. St And) — никӗсленӗ кунне шута илсен Шотландири чи ватӑ университет шутланать, Аслӑ Британине тата акӑлчанла калаҫакан тӗнчене шутласан — виҫҫӗмӗш (Оксфордпа Кембридж университечӗсем хыҫҫӑн).

Университетра сакӑр пине яхӑн студент вӗренет. Университетран вӗренсе тухнӑ ултӑ ҫын Нобель премине тивӗҫнӗ.

== Ытти хыпарсем ==
Университетре радиостанци ĕçлет, хаҫатсем тухаççĕ. Студентсем валли тӗрлӗрен клуб нумай. Спорт енчен те университет территоринче чылай хатĕр-хĕтĕр вырнаçтарнă.

== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* [http://www.yourunion.net/ Университет студенчĕсен пĕрлешĕвĕн сайчĕ] {{ref-en}}.
* [https://chuvash.org/blogs/comments/6251.html Вячеслав Шорников: 600 ҫул ытла вӗрентекен Сент-Эндрюс университечӗ]

{{Шотландири университетсем}}
{{Europaeum}}
{{Тулаш каçăсем}}

[[Категори:Сент-Эндрюс университечĕ| ]]
[[Категори:Университетсем, алфавитпа]]
[[Категори:Шотландири университетсем]]
[[Категори:Сент-Андрусри организацисем]]
[[Категори:Группа 1994]]</text>
      <sha1>ecz187975kc8mey79ki0de0vgt1uc1t</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842141</id>
      <parentid>842136</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T11:27:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>/* Архитектура */</comment>
      <origin>842141</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7156" sha1="q31nx1mlrk7tv6ngn56rmif8degf249" xml:space="preserve">{{стиль}}
{{Университет карточки
 |çĕлĕк                = Сент-Эндрюс университечĕ
 |кĕскен               = 
 |эмблема              = University of St Andrews coat of arms.PNG
 |ӳкерчĕк              = St Mary's College - geograph.org.uk - 10341.jpg
 |оригинал             = University of St Andrews / Universitas Sancti Andreae
 |тĕнчери              = 
 |йыхрав               = Aien aristeuein (Яланах чи лайăх пул)
 |никĕсленĕ            = 1410 - 1413 çç.
 |студентсем           = 8 пине яхăн&lt;ref name=autogenerated1&gt;{{Cite web |url=http://www.st-andrews.ac.uk/about/facts/ |title=Источник |access-date=2016-04-30 |archive-date=2016-05-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160504010456/http://www.st-andrews.ac.uk/about/facts/ |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;
 |профессорсем         = 
 |вĕрентӳçсем          = 1000 ытла
 |вырнаçăвĕ            = [[Сент-Андрус]], Шотланди, Аслă Британи
 |метро                = 
 |кампус               = 
 |адрес                = 
 |сайт                 = 
 |чыславсем            = 
 |lat_dir =  |lat_deg =  |lat_min =  |lat_sec = 
 |lon_dir =  |lon_deg =  |lon_min =  |lon_sec = 
 |CoordScale           = 
 |region               = 
 |Commons              = 
 |Commons-text         = 
}}
'''Сент-Э́ндрюс университечĕ''' ({{lang-en|University of St Andrews}}, кĕск. ''St And'') — [[Аслă Британи]]ри никĕсленипе виççĕмĕш, [[Шотланди|Шотландири]] [[ватă университетсем|чи ватă университет]]. 1410 - 1413 çулсем хушшинче [[Сент-Андрус|Сент-Эндрюс]] (Сент-Андрус) хулинче, [[Çурçĕр тинĕсĕ]] хĕрринче никĕсленĕ. 50% яхăн студенчĕсем — ют çĕршывсенчен.

== Истори ==

== Факультетсем тата шкулсем ==
Университет йышне тăватă факультет — ăслăх, ӳнерсен, медицина тата теологи — кĕрет. Факультетсене шкулсем çине пайланă. Ăслăх факультетĕнче çутçанталăк (биологи, математика, физика т.ыт.), çаплах социум (экономика) ăслăхĕсем кĕреççĕ. Кашнинче хăйĕн шкулĕ пур. [[Бакалавр]] пулмашкăн 4-5 çул вĕренмелле, малтанхи икĕ çулĕ диплом çине витĕм ямаççĕ, икĕ çул вĕренсен студент малалла пĕлӳ илмешкĕн специализацие суйлать, малашнехи паллăсене вара хака хураççĕ.

Университетре Терроризма тата политикăри пусмăрлăха тĕпчекен центр ĕçлет ({{lang-en|Centre for the Study of Terrorism and Political Violence}})&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.st-andrews.ac.uk/~cstpv/ |title=CSTPV |access-date=2011-03-05 |archive-date=2011-02-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110226213029/http://www.st-andrews.ac.uk/~cstpv/ |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.

== Архитектура ==
Университет çурчĕсене пĕтĕм хулипех туса лартнă, архитектура стилĕпе вĕсем вăтам ĕмĕрсенчи готикăран вăрçа хыççăнхи брутализма çитиччен. Сăваплă  Леонард колледжĕнче университетри чи ватă çурт — çав ятлă часавай — пур: ăна 1144 çулта хăпартма тытăннă. Шотланд архитектурин чаплă палăкĕ — кайранхи готика стилĕпе тунă св. Сальватор часавайĕ, унта никĕслекен Кеннеди епископа пытарнă пулнă. 


Сент-Эндрюс хули (акӑлч. St Andrews) ятне Шотландин хӳтӗлевҫи ячӗпе, сӑваплӑ Андрее чысласа панӑ. 1410 ҫулта Сент-Эндрюс хулинче ахаль шкул уҫнӑ. Ӑна Сорбоннӑра пӗлӳ илнӗ ҫынсем никӗсленӗ. 1411 ҫулхи нарӑсӑн 27-мӗшӗнче Генри Вордло Епископ ҫак шкул никӗсӗ ҫинче Шотландири пӗрремӗш университета йӗркелесси ҫинчен хушу кӑларнӑ.

Парижри альма-матерти пекех, университетра тӑватӑ факультет пулнӑ. Вӗсем — теологи, право, ӳнер тата медицина факультечӗсем. Ӳнер шутне вӑл вӑхӑтра тӗрӗс ӑслӑлӑх кӗнӗ.

1413 ҫулхи авӑн уйӑхӗнче Бенедикт ХIII антипапа Вордло указне ҫирӗплетнӗ. Антипапа панӑ буллапа (пичет) хыпарҫӑсем 1414 ҫулхи нарӑсӑн 4-мӗшӗнче ҫитнӗ. Ҫак кунах университета чаплӑ уяв ирттерсе уҫнӑ.

Сент-Эндрюс университечӗ (акӑлч. University of St Andrews, кӗск. St And) — никӗсленӗ кунне шута илсен Шотландири чи ватӑ университет шутланать, Аслӑ Британине тата акӑлчанла калаҫакан тӗнчене шутласан — виҫҫӗмӗш (Оксфордпа Кембридж университечӗсем хыҫҫӑн).

Университетра сакӑр пине яхӑн студент вӗренет. Университетран вӗренсе тухнӑ ултӑ ҫын Нобель премине тивӗҫнӗ.

== Ытти хыпарсем ==
Университетре радиостанци ĕçлет, хаҫатсем тухаççĕ. Студентсем валли тӗрлӗрен клуб нумай. Спорт енчен те университет территоринче чылай хатĕр-хĕтĕр вырнаçтарнă.

== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* [http://www.yourunion.net/ Университет студенчĕсен пĕрлешĕвĕн сайчĕ] {{ref-en}}.
* [https://chuvash.org/blogs/comments/6251.html Вячеслав Шорников: 600 ҫул ытла вӗрентекен Сент-Эндрюс университечӗ]

{{Шотландири университетсем}}
{{Europaeum}}
{{Тулаш каçăсем}}

[[Категори:Сент-Эндрюс университечĕ| ]]
[[Категори:Университетсем, алфавитпа]]
[[Категори:Шотландири университетсем]]
[[Категори:Сент-Андрусри организацисем]]
[[Категори:Группа 1994]]</text>
      <sha1>q31nx1mlrk7tv6ngn56rmif8degf249</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842142</id>
      <parentid>842141</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T11:28:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>/* Архитектура */</comment>
      <origin>842142</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6847" sha1="0pmjs5i9h1ytas07i8yqwsmw6vqlwe9" xml:space="preserve">{{стиль}}
{{Университет карточки
 |çĕлĕк                = Сент-Эндрюс университечĕ
 |кĕскен               = 
 |эмблема              = University of St Andrews coat of arms.PNG
 |ӳкерчĕк              = St Mary's College - geograph.org.uk - 10341.jpg
 |оригинал             = University of St Andrews / Universitas Sancti Andreae
 |тĕнчери              = 
 |йыхрав               = Aien aristeuein (Яланах чи лайăх пул)
 |никĕсленĕ            = 1410 - 1413 çç.
 |студентсем           = 8 пине яхăн&lt;ref name=autogenerated1&gt;{{Cite web |url=http://www.st-andrews.ac.uk/about/facts/ |title=Источник |access-date=2016-04-30 |archive-date=2016-05-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160504010456/http://www.st-andrews.ac.uk/about/facts/ |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;
 |профессорсем         = 
 |вĕрентӳçсем          = 1000 ытла
 |вырнаçăвĕ            = [[Сент-Андрус]], Шотланди, Аслă Британи
 |метро                = 
 |кампус               = 
 |адрес                = 
 |сайт                 = 
 |чыславсем            = 
 |lat_dir =  |lat_deg =  |lat_min =  |lat_sec = 
 |lon_dir =  |lon_deg =  |lon_min =  |lon_sec = 
 |CoordScale           = 
 |region               = 
 |Commons              = 
 |Commons-text         = 
}}
'''Сент-Э́ндрюс университечĕ''' ({{lang-en|University of St Andrews}}, кĕск. ''St And'') — [[Аслă Британи]]ри никĕсленипе виççĕмĕш, [[Шотланди|Шотландири]] [[ватă университетсем|чи ватă университет]]. 1410 - 1413 çулсем хушшинче [[Сент-Андрус|Сент-Эндрюс]] (Сент-Андрус) хулинче, [[Çурçĕр тинĕсĕ]] хĕрринче никĕсленĕ. 50% яхăн студенчĕсем — ют çĕршывсенчен.

== Истори ==

== Факультетсем тата шкулсем ==
Университет йышне тăватă факультет — ăслăх, ӳнерсен, медицина тата теологи — кĕрет. Факультетсене шкулсем çине пайланă. Ăслăх факультетĕнче çутçанталăк (биологи, математика, физика т.ыт.), çаплах социум (экономика) ăслăхĕсем кĕреççĕ. Кашнинче хăйĕн шкулĕ пур. [[Бакалавр]] пулмашкăн 4-5 çул вĕренмелле, малтанхи икĕ çулĕ диплом çине витĕм ямаççĕ, икĕ çул вĕренсен студент малалла пĕлӳ илмешкĕн специализацие суйлать, малашнехи паллăсене вара хака хураççĕ.

Университетре Терроризма тата политикăри пусмăрлăха тĕпчекен центр ĕçлет ({{lang-en|Centre for the Study of Terrorism and Political Violence}})&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.st-andrews.ac.uk/~cstpv/ |title=CSTPV |access-date=2011-03-05 |archive-date=2011-02-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110226213029/http://www.st-andrews.ac.uk/~cstpv/ |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.

== Архитектура ==
Университет çурчĕсене пĕтĕм хулипех туса лартнă, архитектура стилĕпе вĕсем вăтам ĕмĕрсенчи готикăран вăрçа хыççăнхи брутализма çитиччен. Сăваплă  Леонард колледжĕнче университетри чи ватă çурт — çав ятлă часавай — пур: ăна 1144 çулта хăпартма тытăннă. Шотланд архитектурин чаплă палăкĕ — кайранхи готика стилĕпе тунă св. Сальватор часавайĕ, унта никĕслекен Кеннеди епископа пытарнă пулнă. 


Сент-Эндрюс хули (акӑлч. St Andrews) ятне Шотландин хӳтӗлевҫи ячӗпе, сӑваплӑ Андрее чысласа панӑ. 1410 ҫулта Сент-Эндрюс хулинче ахаль шкул уҫнӑ. Ӑна Сорбоннӑра пӗлӳ илнӗ ҫынсем никӗсленӗ. 1411 ҫулхи нарӑсӑн 27-мӗшӗнче Генри Вордло Епископ ҫак шкул никӗсӗ ҫинче Шотландири пӗрремӗш университета йӗркелесси ҫинчен хушу кӑларнӑ.

1413 ҫулхи авӑн уйӑхӗнче Бенедикт ХIII антипапа Вордло указне ҫирӗплетнӗ. Антипапа панӑ буллапа (пичет) хыпарҫӑсем 1414 ҫулхи нарӑсӑн 4-мӗшӗнче ҫитнӗ. Ҫак кунах университета чаплӑ уяв ирттерсе уҫнӑ.

Сент-Эндрюс университечӗ (акӑлч. University of St Andrews, кӗск. St And) — никӗсленӗ кунне шута илсен Шотландири чи ватӑ университет шутланать, Аслӑ Британине тата акӑлчанла калаҫакан тӗнчене шутласан — виҫҫӗмӗш (Оксфордпа Кембридж университечӗсем хыҫҫӑн).

Университетра сакӑр пине яхӑн студент вӗренет. Университетран вӗренсе тухнӑ ултӑ ҫын Нобель премине тивӗҫнӗ.

== Ытти хыпарсем ==
Университетре радиостанци ĕçлет, хаҫатсем тухаççĕ. Студентсем валли тӗрлӗрен клуб нумай. Спорт енчен те университет территоринче чылай хатĕр-хĕтĕр вырнаçтарнă.

== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* [http://www.yourunion.net/ Университет студенчĕсен пĕрлешĕвĕн сайчĕ] {{ref-en}}.
* [https://chuvash.org/blogs/comments/6251.html Вячеслав Шорников: 600 ҫул ытла вӗрентекен Сент-Эндрюс университечӗ]

{{Шотландири университетсем}}
{{Europaeum}}
{{Тулаш каçăсем}}

[[Категори:Сент-Эндрюс университечĕ| ]]
[[Категори:Университетсем, алфавитпа]]
[[Категори:Шотландири университетсем]]
[[Категори:Сент-Андрусри организацисем]]
[[Категори:Группа 1994]]</text>
      <sha1>0pmjs5i9h1ytas07i8yqwsmw6vqlwe9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842143</id>
      <parentid>842142</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T11:30:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>/* Ытти хыпарсем */</comment>
      <origin>842143</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6851" sha1="r9j803lfk7lcmu6ilxy9ppatd8btgvk" xml:space="preserve">{{стиль}}
{{Университет карточки
 |çĕлĕк                = Сент-Эндрюс университечĕ
 |кĕскен               = 
 |эмблема              = University of St Andrews coat of arms.PNG
 |ӳкерчĕк              = St Mary's College - geograph.org.uk - 10341.jpg
 |оригинал             = University of St Andrews / Universitas Sancti Andreae
 |тĕнчери              = 
 |йыхрав               = Aien aristeuein (Яланах чи лайăх пул)
 |никĕсленĕ            = 1410 - 1413 çç.
 |студентсем           = 8 пине яхăн&lt;ref name=autogenerated1&gt;{{Cite web |url=http://www.st-andrews.ac.uk/about/facts/ |title=Источник |access-date=2016-04-30 |archive-date=2016-05-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160504010456/http://www.st-andrews.ac.uk/about/facts/ |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;
 |профессорсем         = 
 |вĕрентӳçсем          = 1000 ытла
 |вырнаçăвĕ            = [[Сент-Андрус]], Шотланди, Аслă Британи
 |метро                = 
 |кампус               = 
 |адрес                = 
 |сайт                 = 
 |чыславсем            = 
 |lat_dir =  |lat_deg =  |lat_min =  |lat_sec = 
 |lon_dir =  |lon_deg =  |lon_min =  |lon_sec = 
 |CoordScale           = 
 |region               = 
 |Commons              = 
 |Commons-text         = 
}}
'''Сент-Э́ндрюс университечĕ''' ({{lang-en|University of St Andrews}}, кĕск. ''St And'') — [[Аслă Британи]]ри никĕсленипе виççĕмĕш, [[Шотланди|Шотландири]] [[ватă университетсем|чи ватă университет]]. 1410 - 1413 çулсем хушшинче [[Сент-Андрус|Сент-Эндрюс]] (Сент-Андрус) хулинче, [[Çурçĕр тинĕсĕ]] хĕрринче никĕсленĕ. 50% яхăн студенчĕсем — ют çĕршывсенчен.

== Истори ==

== Факультетсем тата шкулсем ==
Университет йышне тăватă факультет — ăслăх, ӳнерсен, медицина тата теологи — кĕрет. Факультетсене шкулсем çине пайланă. Ăслăх факультетĕнче çутçанталăк (биологи, математика, физика т.ыт.), çаплах социум (экономика) ăслăхĕсем кĕреççĕ. Кашнинче хăйĕн шкулĕ пур. [[Бакалавр]] пулмашкăн 4-5 çул вĕренмелле, малтанхи икĕ çулĕ диплом çине витĕм ямаççĕ, икĕ çул вĕренсен студент малалла пĕлӳ илмешкĕн специализацие суйлать, малашнехи паллăсене вара хака хураççĕ.

Университетре Терроризма тата политикăри пусмăрлăха тĕпчекен центр ĕçлет ({{lang-en|Centre for the Study of Terrorism and Political Violence}})&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.st-andrews.ac.uk/~cstpv/ |title=CSTPV |access-date=2011-03-05 |archive-date=2011-02-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110226213029/http://www.st-andrews.ac.uk/~cstpv/ |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.

== Архитектура ==
Университет çурчĕсене пĕтĕм хулипех туса лартнă, архитектура стилĕпе вĕсем вăтам ĕмĕрсенчи готикăран вăрçа хыççăнхи брутализма çитиччен. Сăваплă  Леонард колледжĕнче университетри чи ватă çурт — çав ятлă часавай — пур: ăна 1144 çулта хăпартма тытăннă. Шотланд архитектурин чаплă палăкĕ — кайранхи готика стилĕпе тунă св. Сальватор часавайĕ, унта никĕслекен Кеннеди епископа пытарнă пулнă. 


Сент-Эндрюс хули (акӑлч. St Andrews) ятне Шотландин хӳтӗлевҫи ячӗпе, сӑваплӑ Андрее чысласа панӑ. 1410 ҫулта Сент-Эндрюс хулинче ахаль шкул уҫнӑ. Ӑна Сорбоннӑра пӗлӳ илнӗ ҫынсем никӗсленӗ. 1411 ҫулхи нарӑсӑн 27-мӗшӗнче Генри Вордло Епископ ҫак шкул никӗсӗ ҫинче Шотландири пӗрремӗш университета йӗркелесси ҫинчен хушу кӑларнӑ.

1413 ҫулхи авӑн уйӑхӗнче Бенедикт ХIII антипапа Вордло указне ҫирӗплетнӗ. Антипапа панӑ буллапа (пичет) хыпарҫӑсем 1414 ҫулхи нарӑсӑн 4-мӗшӗнче ҫитнӗ. Ҫак кунах университета чаплӑ уяв ирттерсе уҫнӑ.

Сент-Эндрюс университечӗ (акӑлч. University of St Andrews, кӗск. St And) — никӗсленӗ кунне шута илсен Шотландири чи ватӑ университет шутланать, Аслӑ Британине тата акӑлчанла калаҫакан тӗнчене шутласан — виҫҫӗмӗш (Оксфордпа Кембридж университечӗсем хыҫҫӑн).

Университетра сакӑр пине яхӑн студент вӗренет. Университетран вӗренсе тухнӑ ултӑ ҫын Нобель премине тивӗҫнӗ.

== Социаллă пурнăç ==
Университетре радиостанци ĕçлет, хаҫатсем тухаççĕ. Студентсем валли тӗрлӗрен клуб нумай. Спорт енчен те университет территоринче чылай хатĕр-хĕтĕр вырнаçтарнă.

== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* [http://www.yourunion.net/ Университет студенчĕсен пĕрлешĕвĕн сайчĕ] {{ref-en}}.
* [https://chuvash.org/blogs/comments/6251.html Вячеслав Шорников: 600 ҫул ытла вӗрентекен Сент-Эндрюс университечӗ]

{{Шотландири университетсем}}
{{Europaeum}}
{{Тулаш каçăсем}}

[[Категори:Сент-Эндрюс университечĕ| ]]
[[Категори:Университетсем, алфавитпа]]
[[Категори:Шотландири университетсем]]
[[Категори:Сент-Андрусри организацисем]]
[[Категори:Группа 1994]]</text>
      <sha1>r9j803lfk7lcmu6ilxy9ppatd8btgvk</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842144</id>
      <parentid>842143</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T11:31:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842144</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6849" sha1="t5hj1iwjmro3o9toi17pruwsf5saf2v" xml:space="preserve">{{стиль}}
{{Университет карточки
 |çĕлĕк                = Сент-Эндрюс университечĕ
 |кĕскен               = 
 |эмблема              = University of St Andrews coat of arms.PNG
 |ӳкерчĕк              = St Mary's College - geograph.org.uk - 10341.jpg
 |оригинал             = University of St Andrews / Universitas Sancti Andreae
 |тĕнчери              = 
 |йыхрав               = Aien aristeuein (Яланах чи лайăх пул)
 |никĕсленĕ            = 1410 - 1413 çç.
 |студентсем           = 8 пине яхăн&lt;ref name=autogenerated1&gt;{{Cite web |url=http://www.st-andrews.ac.uk/about/facts/ |title=Источник |access-date=2016-04-30 |archive-date=2016-05-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160504010456/http://www.st-andrews.ac.uk/about/facts/ |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;
 |профессорсем         = 
 |вĕрентӳçсем          = 1000 ытла
 |вырнаçăвĕ            = [[Сент-Андрус]], Шотланди, Аслă Британи
 |метро                = 
 |кампус               = 
 |адрес                = 
 |сайт                 = 
 |чыславсем            = 
 |lat_dir =  |lat_deg =  |lat_min =  |lat_sec = 
 |lon_dir =  |lon_deg =  |lon_min =  |lon_sec = 
 |CoordScale           = 
 |region               = 
 |Commons              = 
 |Commons-text         = 
}}
'''Сент-Э́ндрюс университечĕ''' ({{lang-en|University of St Andrews}}, кĕск. ''St And'') — [[Аслă Британи]]ри никĕсленипе виççĕмĕш, [[Шотланди|Шотландири]] [[ватă университетсем|чи ватă университет]]. 1410 - 1413 çулсем хушшинче [[Сент-Андрус|Сент-Эндрюс]] (Сент-Андрус) хулинче, [[Çурçĕр тинĕсĕ]] хĕрринче никĕсленĕ. 50% яхăн студенчĕсем — ют çĕршывсенчен.

== Истори ==
Сент-Эндрюс хули (акӑлч. St Andrews) ятне Шотландин хӳтӗлевҫи ячӗпе, сӑваплӑ Андрее чысласа панӑ. 1410 ҫулта Сент-Эндрюс хулинче ахаль шкул уҫнӑ. Ӑна Сорбоннӑра пӗлӳ илнӗ ҫынсем никӗсленӗ. 1411 ҫулхи нарӑсӑн 27-мӗшӗнче Генри Вордло Епископ ҫак шкул никӗсӗ ҫинче Шотландири пӗрремӗш университета йӗркелесси ҫинчен хушу кӑларнӑ.

1413 ҫулхи авӑн уйӑхӗнче Бенедикт ХIII антипапа Вордло указне ҫирӗплетнӗ. Антипапа панӑ буллапа (пичет) хыпарҫӑсем 1414 ҫулхи нарӑсӑн 4-мӗшӗнче ҫитнӗ. Ҫак кунах университета чаплӑ уяв ирттерсе уҫнӑ.

== Факультетсем тата шкулсем ==
Университет йышне тăватă факультет — ăслăх, ӳнерсен, медицина тата теологи — кĕрет. Факультетсене шкулсем çине пайланă. Ăслăх факультетĕнче çутçанталăк (биологи, математика, физика т.ыт.), çаплах социум (экономика) ăслăхĕсем кĕреççĕ. Кашнинче хăйĕн шкулĕ пур. [[Бакалавр]] пулмашкăн 4-5 çул вĕренмелле, малтанхи икĕ çулĕ диплом çине витĕм ямаççĕ, икĕ çул вĕренсен студент малалла пĕлӳ илмешкĕн специализацие суйлать, малашнехи паллăсене вара хака хураççĕ.

Университетре Терроризма тата политикăри пусмăрлăха тĕпчекен центр ĕçлет ({{lang-en|Centre for the Study of Terrorism and Political Violence}})&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.st-andrews.ac.uk/~cstpv/ |title=CSTPV |access-date=2011-03-05 |archive-date=2011-02-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110226213029/http://www.st-andrews.ac.uk/~cstpv/ |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.

== Архитектура ==
Университет çурчĕсене пĕтĕм хулипех туса лартнă, архитектура стилĕпе вĕсем вăтам ĕмĕрсенчи готикăран вăрçа хыççăнхи брутализма çитиччен. Сăваплă  Леонард колледжĕнче университетри чи ватă çурт — çав ятлă часавай — пур: ăна 1144 çулта хăпартма тытăннă. Шотланд архитектурин чаплă палăкĕ — кайранхи готика стилĕпе тунă св. Сальватор часавайĕ, унта никĕслекен Кеннеди епископа пытарнă пулнă. 

Сент-Эндрюс университечӗ (акӑлч. University of St Andrews, кӗск. St And) — никӗсленӗ кунне шута илсен Шотландири чи ватӑ университет шутланать, Аслӑ Британине тата акӑлчанла калаҫакан тӗнчене шутласан — виҫҫӗмӗш (Оксфордпа Кембридж университечӗсем хыҫҫӑн).

Университетра сакӑр пине яхӑн студент вӗренет. Университетран вӗренсе тухнӑ ултӑ ҫын Нобель премине тивӗҫнӗ.

== Социаллă пурнăç ==
Университетре радиостанци ĕçлет, хаҫатсем тухаççĕ. Студентсем валли тӗрлӗрен клуб нумай. Спорт енчен те университет территоринче чылай хатĕр-хĕтĕр вырнаçтарнă.

== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* [http://www.yourunion.net/ Университет студенчĕсен пĕрлешĕвĕн сайчĕ] {{ref-en}}.
* [https://chuvash.org/blogs/comments/6251.html Вячеслав Шорников: 600 ҫул ытла вӗрентекен Сент-Эндрюс университечӗ]

{{Шотландири университетсем}}
{{Europaeum}}
{{Тулаш каçăсем}}

[[Категори:Сент-Эндрюс университечĕ| ]]
[[Категори:Университетсем, алфавитпа]]
[[Категори:Шотландири университетсем]]
[[Категори:Сент-Андрусри организацисем]]
[[Категори:Группа 1994]]</text>
      <sha1>t5hj1iwjmro3o9toi17pruwsf5saf2v</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842145</id>
      <parentid>842144</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T11:33:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>/* Архитектура */</comment>
      <origin>842145</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6772" sha1="eif7wks085ap8e96wr16q4vazwabapc" xml:space="preserve">{{стиль}}
{{Университет карточки
 |çĕлĕк                = Сент-Эндрюс университечĕ
 |кĕскен               = 
 |эмблема              = University of St Andrews coat of arms.PNG
 |ӳкерчĕк              = St Mary's College - geograph.org.uk - 10341.jpg
 |оригинал             = University of St Andrews / Universitas Sancti Andreae
 |тĕнчери              = 
 |йыхрав               = Aien aristeuein (Яланах чи лайăх пул)
 |никĕсленĕ            = 1410 - 1413 çç.
 |студентсем           = 8 пине яхăн&lt;ref name=autogenerated1&gt;{{Cite web |url=http://www.st-andrews.ac.uk/about/facts/ |title=Источник |access-date=2016-04-30 |archive-date=2016-05-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160504010456/http://www.st-andrews.ac.uk/about/facts/ |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;
 |профессорсем         = 
 |вĕрентӳçсем          = 1000 ытла
 |вырнаçăвĕ            = [[Сент-Андрус]], Шотланди, Аслă Британи
 |метро                = 
 |кампус               = 
 |адрес                = 
 |сайт                 = 
 |чыславсем            = 
 |lat_dir =  |lat_deg =  |lat_min =  |lat_sec = 
 |lon_dir =  |lon_deg =  |lon_min =  |lon_sec = 
 |CoordScale           = 
 |region               = 
 |Commons              = 
 |Commons-text         = 
}}
'''Сент-Э́ндрюс университечĕ''' ({{lang-en|University of St Andrews}}, кĕск. ''St And'') — [[Аслă Британи]]ри никĕсленипе виççĕмĕш, [[Шотланди|Шотландири]] [[ватă университетсем|чи ватă университет]]. 1410 - 1413 çулсем хушшинче [[Сент-Андрус|Сент-Эндрюс]] (Сент-Андрус) хулинче, [[Çурçĕр тинĕсĕ]] хĕрринче никĕсленĕ. 50% яхăн студенчĕсем — ют çĕршывсенчен.

== Истори ==
Сент-Эндрюс хули (акӑлч. St Andrews) ятне Шотландин хӳтӗлевҫи ячӗпе, сӑваплӑ Андрее чысласа панӑ. 1410 ҫулта Сент-Эндрюс хулинче ахаль шкул уҫнӑ. Ӑна Сорбоннӑра пӗлӳ илнӗ ҫынсем никӗсленӗ. 1411 ҫулхи нарӑсӑн 27-мӗшӗнче Генри Вордло Епископ ҫак шкул никӗсӗ ҫинче Шотландири пӗрремӗш университета йӗркелесси ҫинчен хушу кӑларнӑ.

1413 ҫулхи авӑн уйӑхӗнче Бенедикт ХIII антипапа Вордло указне ҫирӗплетнӗ. Антипапа панӑ буллапа (пичет) хыпарҫӑсем 1414 ҫулхи нарӑсӑн 4-мӗшӗнче ҫитнӗ. Ҫак кунах университета чаплӑ уяв ирттерсе уҫнӑ.

== Факультетсем тата шкулсем ==
Университет йышне тăватă факультет — ăслăх, ӳнерсен, медицина тата теологи — кĕрет. Факультетсене шкулсем çине пайланă. Ăслăх факультетĕнче çутçанталăк (биологи, математика, физика т.ыт.), çаплах социум (экономика) ăслăхĕсем кĕреççĕ. Кашнинче хăйĕн шкулĕ пур. [[Бакалавр]] пулмашкăн 4-5 çул вĕренмелле, малтанхи икĕ çулĕ диплом çине витĕм ямаççĕ, икĕ çул вĕренсен студент малалла пĕлӳ илмешкĕн специализацие суйлать, малашнехи паллăсене вара хака хураççĕ.

Университетре Терроризма тата политикăри пусмăрлăха тĕпчекен центр ĕçлет ({{lang-en|Centre for the Study of Terrorism and Political Violence}})&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.st-andrews.ac.uk/~cstpv/ |title=CSTPV |access-date=2011-03-05 |archive-date=2011-02-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110226213029/http://www.st-andrews.ac.uk/~cstpv/ |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.

== Архитектура ==
Университет çурчĕсене пĕтĕм хулипех туса лартнă, архитектура стилĕпе вĕсем вăтам ĕмĕрсенчи готикăран вăрçа хыççăнхи брутализма çитиччен. Сăваплă  Леонард колледжĕнче университетри чи ватă çурт — çав ятлă часавай — пур: ăна 1144 çулта хăпартма тытăннă. Шотланд архитектурин чаплă палăкĕ — кайранхи готика стилĕпе тунă св. Сальватор часавайĕ, унта никĕслекен Кеннеди епископа пытарнă пулнă. 

== Рейтинг ==
Сент-Эндрюс университечӗ Шотландири чи ватӑ университет шутланать, Аслӑ Британине тата акӑлчанла калаҫакан тӗнчене шутласан — виҫҫӗмӗш (Оксфордпа Кембридж университечӗсем хыҫҫӑн) пулать.

Университетра сакӑр пине яхӑн студент вӗренет. Университетран вӗренсе тухнӑ ултӑ ҫын Нобель премине тивӗҫнӗ.

== Социаллă пурнăç ==
Университетре радиостанци ĕçлет, хаҫатсем тухаççĕ. Студентсем валли тӗрлӗрен клуб нумай. Спорт енчен те университет территоринче чылай хатĕр-хĕтĕр вырнаçтарнă.

== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* [http://www.yourunion.net/ Университет студенчĕсен пĕрлешĕвĕн сайчĕ] {{ref-en}}.
* [https://chuvash.org/blogs/comments/6251.html Вячеслав Шорников: 600 ҫул ытла вӗрентекен Сент-Эндрюс университечӗ]

{{Шотландири университетсем}}
{{Europaeum}}
{{Тулаш каçăсем}}

[[Категори:Сент-Эндрюс университечĕ| ]]
[[Категори:Университетсем, алфавитпа]]
[[Категори:Шотландири университетсем]]
[[Категори:Сент-Андрусри организацисем]]
[[Категори:Группа 1994]]</text>
      <sha1>eif7wks085ap8e96wr16q4vazwabapc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842146</id>
      <parentid>842145</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T11:34:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842146</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6757" sha1="eh4y3k1fqtfpuyt7y2fnsnet8mql18g" xml:space="preserve">{{Университет карточки
 |çĕлĕк                = Сент-Эндрюс университечĕ
 |кĕскен               = 
 |эмблема              = University of St Andrews coat of arms.PNG
 |ӳкерчĕк              = St Mary's College - geograph.org.uk - 10341.jpg
 |оригинал             = University of St Andrews / Universitas Sancti Andreae
 |тĕнчери              = 
 |йыхрав               = Aien aristeuein (Яланах чи лайăх пул)
 |никĕсленĕ            = 1410 - 1413 çç.
 |студентсем           = 8 пине яхăн&lt;ref name=autogenerated1&gt;{{Cite web |url=http://www.st-andrews.ac.uk/about/facts/ |title=Источник |access-date=2016-04-30 |archive-date=2016-05-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160504010456/http://www.st-andrews.ac.uk/about/facts/ |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;
 |профессорсем         = 
 |вĕрентӳçсем          = 1000 ытла
 |вырнаçăвĕ            = [[Сент-Андрус]], Шотланди, Аслă Британи
 |метро                = 
 |кампус               = 
 |адрес                = 
 |сайт                 = 
 |чыславсем            = 
 |lat_dir =  |lat_deg =  |lat_min =  |lat_sec = 
 |lon_dir =  |lon_deg =  |lon_min =  |lon_sec = 
 |CoordScale           = 
 |region               = 
 |Commons              = 
 |Commons-text         = 
}}
'''Сент-Э́ндрюс университечĕ''' ({{lang-en|University of St Andrews}}, кĕск. ''St And'') — [[Аслă Британи]]ри никĕсленипе виççĕмĕш, [[Шотланди|Шотландири]] [[ватă университетсем|чи ватă университет]]. 1410 - 1413 çулсем хушшинче [[Сент-Андрус|Сент-Эндрюс]] (Сент-Андрус) хулинче, [[Çурçĕр тинĕсĕ]] хĕрринче никĕсленĕ. 50% яхăн студенчĕсем — ют çĕршывсенчен.

== Истори ==
Сент-Эндрюс хули (акӑлч. St Andrews) ятне Шотландин хӳтӗлевҫи ячӗпе, сӑваплӑ Андрее чысласа панӑ. 1410 ҫулта Сент-Эндрюс хулинче ахаль шкул уҫнӑ. Ӑна Сорбоннӑра пӗлӳ илнӗ ҫынсем никӗсленӗ. 1411 ҫулхи нарӑсӑн 27-мӗшӗнче Генри Вордло Епископ ҫак шкул никӗсӗ ҫинче Шотландири пӗрремӗш университета йӗркелесси ҫинчен хушу кӑларнӑ.

1413 ҫулхи авӑн уйӑхӗнче Бенедикт ХIII антипапа Вордло указне ҫирӗплетнӗ. Антипапа панӑ буллапа (пичет) хыпарҫӑсем 1414 ҫулхи нарӑсӑн 4-мӗшӗнче ҫитнӗ. Ҫак кунах университета чаплӑ уяв ирттерсе уҫнӑ.

== Факультетсем тата шкулсем ==
Университет йышне тăватă факультет — ăслăх, ӳнерсен, медицина тата теологи — кĕрет. Факультетсене шкулсем çине пайланă. Ăслăх факультетĕнче çутçанталăк (биологи, математика, физика т.ыт.), çаплах социум (экономика) ăслăхĕсем кĕреççĕ. Кашнинче хăйĕн шкулĕ пур. [[Бакалавр]] пулмашкăн 4-5 çул вĕренмелле, малтанхи икĕ çулĕ диплом çине витĕм ямаççĕ, икĕ çул вĕренсен студент малалла пĕлӳ илмешкĕн специализацие суйлать, малашнехи паллăсене вара хака хураççĕ.

Университетре Терроризма тата политикăри пусмăрлăха тĕпчекен центр ĕçлет ({{lang-en|Centre for the Study of Terrorism and Political Violence}})&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.st-andrews.ac.uk/~cstpv/ |title=CSTPV |access-date=2011-03-05 |archive-date=2011-02-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110226213029/http://www.st-andrews.ac.uk/~cstpv/ |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.

== Архитектура ==
Университет çурчĕсене пĕтĕм хулипех туса лартнă, архитектура стилĕпе вĕсем вăтам ĕмĕрсенчи готикăран вăрçа хыççăнхи брутализма çитиччен. Сăваплă  Леонард колледжĕнче университетри чи ватă çурт — çав ятлă часавай — пур: ăна 1144 çулта хăпартма тытăннă. Шотланд архитектурин чаплă палăкĕ — кайранхи готика стилĕпе тунă св. Сальватор часавайĕ, унта никĕслекен Кеннеди епископа пытарнă пулнă. 

== Рейтинг ==
Сент-Эндрюс университечӗ Шотландири чи ватӑ университет шутланать, Аслӑ Британине тата акӑлчанла калаҫакан тӗнчене шутласан — виҫҫӗмӗш (Оксфордпа Кембридж университечӗсем хыҫҫӑн) пулать.

Университетра сакӑр пине яхӑн студент вӗренет. Университетран вӗренсе тухнӑ ултӑ ҫын Нобель премине тивӗҫнӗ.

== Социаллă пурнăç ==
Университетре радиостанци ĕçлет, хаҫатсем тухаççĕ. Студентсем валли тӗрлӗрен клуб нумай. Спорт енчен те университет территоринче чылай хатĕр-хĕтĕр вырнаçтарнă.

== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* [http://www.yourunion.net/ Университет студенчĕсен пĕрлешĕвĕн сайчĕ] {{ref-en}}.
* [https://chuvash.org/blogs/comments/6251.html Вячеслав Шорников: 600 ҫул ытла вӗрентекен Сент-Эндрюс университечӗ]

{{Шотландири университетсем}}
{{Europaeum}}
{{Тулаш каçăсем}}

[[Категори:Сент-Эндрюс университечĕ| ]]
[[Категори:Университетсем, алфавитпа]]
[[Категори:Шотландири университетсем]]
[[Категори:Сент-Андрусри организацисем]]
[[Категори:Группа 1994]]</text>
      <sha1>eh4y3k1fqtfpuyt7y2fnsnet8mql18g</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842149</id>
      <parentid>842146</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T11:37:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>/* Факультетсем тата шкулсем */</comment>
      <origin>842149</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6757" sha1="6ewhl46o814mxnrvaxg7unmh4me5lwb" xml:space="preserve">{{Университет карточки
 |çĕлĕк                = Сент-Эндрюс университечĕ
 |кĕскен               = 
 |эмблема              = University of St Andrews coat of arms.PNG
 |ӳкерчĕк              = St Mary's College - geograph.org.uk - 10341.jpg
 |оригинал             = University of St Andrews / Universitas Sancti Andreae
 |тĕнчери              = 
 |йыхрав               = Aien aristeuein (Яланах чи лайăх пул)
 |никĕсленĕ            = 1410 - 1413 çç.
 |студентсем           = 8 пине яхăн&lt;ref name=autogenerated1&gt;{{Cite web |url=http://www.st-andrews.ac.uk/about/facts/ |title=Источник |access-date=2016-04-30 |archive-date=2016-05-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160504010456/http://www.st-andrews.ac.uk/about/facts/ |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;
 |профессорсем         = 
 |вĕрентӳçсем          = 1000 ытла
 |вырнаçăвĕ            = [[Сент-Андрус]], Шотланди, Аслă Британи
 |метро                = 
 |кампус               = 
 |адрес                = 
 |сайт                 = 
 |чыславсем            = 
 |lat_dir =  |lat_deg =  |lat_min =  |lat_sec = 
 |lon_dir =  |lon_deg =  |lon_min =  |lon_sec = 
 |CoordScale           = 
 |region               = 
 |Commons              = 
 |Commons-text         = 
}}
'''Сент-Э́ндрюс университечĕ''' ({{lang-en|University of St Andrews}}, кĕск. ''St And'') — [[Аслă Британи]]ри никĕсленипе виççĕмĕш, [[Шотланди|Шотландири]] [[ватă университетсем|чи ватă университет]]. 1410 - 1413 çулсем хушшинче [[Сент-Андрус|Сент-Эндрюс]] (Сент-Андрус) хулинче, [[Çурçĕр тинĕсĕ]] хĕрринче никĕсленĕ. 50% яхăн студенчĕсем — ют çĕршывсенчен.

== Истори ==
Сент-Эндрюс хули (акӑлч. St Andrews) ятне Шотландин хӳтӗлевҫи ячӗпе, сӑваплӑ Андрее чысласа панӑ. 1410 ҫулта Сент-Эндрюс хулинче ахаль шкул уҫнӑ. Ӑна Сорбоннӑра пӗлӳ илнӗ ҫынсем никӗсленӗ. 1411 ҫулхи нарӑсӑн 27-мӗшӗнче Генри Вордло Епископ ҫак шкул никӗсӗ ҫинче Шотландири пӗрремӗш университета йӗркелесси ҫинчен хушу кӑларнӑ.

1413 ҫулхи авӑн уйӑхӗнче Бенедикт ХIII антипапа Вордло указне ҫирӗплетнӗ. Антипапа панӑ буллапа (пичет) хыпарҫӑсем 1414 ҫулхи нарӑсӑн 4-мӗшӗнче ҫитнӗ. Ҫак кунах университета чаплӑ уяв ирттерсе уҫнӑ.

== Факультетсем тата шкулсем ==
Университет йышне тăватă факультет — ăслăх, ӳнерсен, медицина тата теологи — кĕрет. Факультетсене шкулсем çине пайланă. Ăслăх факультетĕнче çутçанталăк (биологи, математика, физика т.ыт.), çаплах социум (экономика) ăслăхĕсем кĕреççĕ. Кашнинче хăйĕн шкулĕ пур. [[Бакалавр]] пулмашкăн 4-5 çул вĕренмелле, малтанхи икĕ çулĕ диплом çине витĕм ямаççĕ, икĕ çул вĕренсен студент малалла пĕлӳ илмешкĕн специализацие суйлать, малашнехи паллăсене вара хака хураççĕ.

Университетре Терроризма тата политикăри пусмăрлăха тĕпчекен центр ({{lang-en|Centre for the Study of Terrorism and Political Violence}})&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.st-andrews.ac.uk/~cstpv/ |title=CSTPV |access-date=2011-03-05 |archive-date=2011-02-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110226213029/http://www.st-andrews.ac.uk/~cstpv/ |deadlink=no }}&lt;/ref&gt; ĕçлет.

== Архитектура ==
Университет çурчĕсене пĕтĕм хулипех туса лартнă, архитектура стилĕпе вĕсем вăтам ĕмĕрсенчи готикăран вăрçа хыççăнхи брутализма çитиччен. Сăваплă  Леонард колледжĕнче университетри чи ватă çурт — çав ятлă часавай — пур: ăна 1144 çулта хăпартма тытăннă. Шотланд архитектурин чаплă палăкĕ — кайранхи готика стилĕпе тунă св. Сальватор часавайĕ, унта никĕслекен Кеннеди епископа пытарнă пулнă. 

== Рейтинг ==
Сент-Эндрюс университечӗ Шотландири чи ватӑ университет шутланать, Аслӑ Британине тата акӑлчанла калаҫакан тӗнчене шутласан — виҫҫӗмӗш (Оксфордпа Кембридж университечӗсем хыҫҫӑн) пулать.

Университетра сакӑр пине яхӑн студент вӗренет. Университетран вӗренсе тухнӑ ултӑ ҫын Нобель премине тивӗҫнӗ.

== Социаллă пурнăç ==
Университетре радиостанци ĕçлет, хаҫатсем тухаççĕ. Студентсем валли тӗрлӗрен клуб нумай. Спорт енчен те университет территоринче чылай хатĕр-хĕтĕр вырнаçтарнă.

== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* [http://www.yourunion.net/ Университет студенчĕсен пĕрлешĕвĕн сайчĕ] {{ref-en}}.
* [https://chuvash.org/blogs/comments/6251.html Вячеслав Шорников: 600 ҫул ытла вӗрентекен Сент-Эндрюс университечӗ]

{{Шотландири университетсем}}
{{Europaeum}}
{{Тулаш каçăсем}}

[[Категори:Сент-Эндрюс университечĕ| ]]
[[Категори:Университетсем, алфавитпа]]
[[Категори:Шотландири университетсем]]
[[Категори:Сент-Андрусри организацисем]]
[[Категори:Группа 1994]]</text>
      <sha1>6ewhl46o814mxnrvaxg7unmh4me5lwb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ифе</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122815</id>
    <revision>
      <id>842064</id>
      <parentid>841607</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T20:14:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842064</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5058" sha1="e9gta23b548h37xckyhnxl00k8ql2co" xml:space="preserve">{{стиль}}
'''Ифе'''.

&lt;big&gt;&lt;big&gt;Малалла сире Вячеслав Шорников тексчĕпе паллаштаратпăр&lt;/big&gt;&lt;/big&gt;&lt;ref&gt;[https://chuvash.org/blogs/comments/6248.html Вячеслав Шорников: Африкӑри хулара пин ҫул каяллах кантӑк ӑсталама пӗлнӗ]&lt;/ref&gt;

Нигерин кӑнтӑр-анӑҫӗнче вырнаҫнӑ авалхи Ифе хулинче чавнӑ чухне вунӑ пин ытла кӗленчерен тунӑ шӑрҫа тупнӑ, ҫакӑ вара унта пурӑнакансем Хӗвеланӑҫ Африкӑри халӑхсенчен пуринчен те малтан тӗслӗ кӗленче тӑвас ӑсталӑха алла илнине пӗлтерет.


Йоруб халӑхӗ пурӑнакан Ифе хулин чи аталаннӑ тапхӑрӗ XII тата XIV ӗмӗрсем хушшине килнӗ. Ифӑри ӑстаҫӑсем терракотӑпа пӑхӑртан тӑвас енӗпе чаплӑ кӳлепеҫӗсем пулнӑ. Йорубӑсен ҫирӗплетнӗ темиҫе хулинчен тӑракан конфедерацине илес пулсан Ифе тӗп центрӗ шутланнӑ. XV ӗмӗртенпе Ифе пӗлтерӗшӗ чакма пуҫланӑ, малалла вара эдо халӑхӗ йӗркеленӗ Бенин патшалӑхӗ пуҫ пулса тӑнӑ. Гарвард университетӗнчи Африка археологийӗпе ӗҫлекен Абидеми Бабалола (Abidemi Babalola) специалист хӑйӗн тӗпчевӗнче палӑртнӑ тӑрӑх, кантӑка йоруб культуринче ӑсталанӑ. Хальхи вӑхӑтра паллӑ ӗнтӗ, ку ӗҫе вӗсем XI ӗмӗртенпе алла илнӗ.

Тӗрлӗ тӗслӗ кӗленче шӑрҫасене Ифӑри чылай кӳлепесенче пӗрре мар тупнӑ, вӗсемпе пуҫ хатӗрӗсене, мӑй ҫыххисемпе ал-урасенчи сулӑсене илемлетнӗ. Ҫавӑн пекех археологсем кантӑка шӑратнӑ чухне усӑ курнӑ керамика тикӗлӗсене тупнӑ. Ӑсчахсене унччен шухӑшланӑ тӑрӑх, кӗленче шӑрҫана Ифене Вӑтаҫӗр тинӗсӗнчен кӳрсе килнӗ, йорубӑсем вара хӑйсене кирлӗ хурмӑ тӑвас тесе экспортланӑ кӗленчене шӑратнӑ кӑна. Анчах ҫӗр чавса тӗпчев ирттернӗ хыҫҫӑн Абедими Бабалолапа унӑн ӗҫтешӗсем вырӑнти халӑхӑн кӗленче шӑратса кӑларакан производство пулнине тупса палӑртнӑ. Вӗсем 13 000 яхӑн шӑрҫа, 812 шӑратмалли тикӗл пайне, 403 керамика цилиндрӗн пайне (вӗсемпе тикӗлсен хупӑлчине илме усӑ курнӑ пулас), кӗленче туса кӑларнӑ чухнехи виҫӗ килограма яхӑн каяша тата 14 000 яхӑн чӳлмек катӑкне тупнӑ. Хальлӗхе шӑратакан кӑмакасен юлашкийӗсене тупайман-ха, анчах тӗпчевҫӗсем каланӑ тӑрӑх, тӑм ҫинче юлнӑ шӑратнӑ кантӑк йӗрӗсем вӗсем чавса тӗпченӗ вырӑнпа юнашар вырнаҫма пултарнине кӑтартаҫҫӗ.


Тӗпчевҫӗсем палӑртнӑ тӑрӑх, шӑрҫасенчен чылайӑшӗ ытларах чухне кӑвак тӗслӗ, вӗсене пурне те тенӗ пекех вырӑнти материалсенчен шӑратнӑ. Ҫакӑ, сӑмахран, кӗленчере алюмини оксичӗн пайӗ пысӑк пулнипе курӑнать. Вырӑнти хутӑшсемпе, сӑмахран, хирти шпатпа, кӗленчене тикӗлте шӑратнӑ чухне унӑн температурине чакарма та усӑ курнӑ.

Ифӑри ӑстасем сывлӑш хӑмпипе шӑрҫа шӑтӑкне тума май паракан технологипе те усӑ курнӑ. Кун пек меслете Индири кӗленче шӑратакансем пирӗн эрӑчченхи IV ӗмӗртех пӗлнӗ, анчах та Индипе Хӗвеланӑҫ Африка хушши пысӑк пулнине шута илсен, археологсем шучӗпе Ифӑра ку меслете хӑйсем тӗллӗнех шутласа кӑларнӑ.

 
Статья ҫӑлкуҫӗ: http://historic.ru/news/item/f00/s29/n0002905/index.shtml
== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}
{{Тулаш каçăсем}}

[[Категори:Нигери]]
[[Категори:Ифе]]
[[Категори:Африка]]</text>
      <sha1>e9gta23b548h37xckyhnxl00k8ql2co</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842090</id>
      <parentid>842064</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T02:20:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ellodanis5</username>
        <id>17302</id>
      </contributor>
      <origin>842090</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5255" sha1="bp9487bevylokxtw1j23ml4unniv088" xml:space="preserve">[[File:Faculty of Medicine, Obafemi Awolowo University, Ile-Ife, Osun State, Nigeria (12998041954).jpg|thumb|Faculty of Pharmacy Building, Obafemi Awolowo University, Ile-Ife, Osun State, Nigeria]]
{стиль}}
'''Ифе'''.

&lt;big&gt;&lt;big&gt;Малалла сире Вячеслав Шорников тексчĕпе паллаштаратпăр&lt;/big&gt;&lt;/big&gt;&lt;ref&gt;[https://chuvash.org/blogs/comments/6248.html Вячеслав Шорников: Африкӑри хулара пин ҫул каяллах кантӑк ӑсталама пӗлнӗ]&lt;/ref&gt;

Нигерин кӑнтӑр-анӑҫӗнче вырнаҫнӑ авалхи Ифе хулинче чавнӑ чухне вунӑ пин ытла кӗленчерен тунӑ шӑрҫа тупнӑ, ҫакӑ вара унта пурӑнакансем Хӗвеланӑҫ Африкӑри халӑхсенчен пуринчен те малтан тӗслӗ кӗленче тӑвас ӑсталӑха алла илнине пӗлтерет.


Йоруб халӑхӗ пурӑнакан Ифе хулин чи аталаннӑ тапхӑрӗ XII тата XIV ӗмӗрсем хушшине килнӗ. Ифӑри ӑстаҫӑсем терракотӑпа пӑхӑртан тӑвас енӗпе чаплӑ кӳлепеҫӗсем пулнӑ. Йорубӑсен ҫирӗплетнӗ темиҫе хулинчен тӑракан конфедерацине илес пулсан Ифе тӗп центрӗ шутланнӑ. XV ӗмӗртенпе Ифе пӗлтерӗшӗ чакма пуҫланӑ, малалла вара эдо халӑхӗ йӗркеленӗ Бенин патшалӑхӗ пуҫ пулса тӑнӑ. Гарвард университетӗнчи Африка археологийӗпе ӗҫлекен Абидеми Бабалола (Abidemi Babalola) специалист хӑйӗн тӗпчевӗнче палӑртнӑ тӑрӑх, кантӑка йоруб культуринче ӑсталанӑ. Хальхи вӑхӑтра паллӑ ӗнтӗ, ку ӗҫе вӗсем XI ӗмӗртенпе алла илнӗ.

Тӗрлӗ тӗслӗ кӗленче шӑрҫасене Ифӑри чылай кӳлепесенче пӗрре мар тупнӑ, вӗсемпе пуҫ хатӗрӗсене, мӑй ҫыххисемпе ал-урасенчи сулӑсене илемлетнӗ. Ҫавӑн пекех археологсем кантӑка шӑратнӑ чухне усӑ курнӑ керамика тикӗлӗсене тупнӑ. Ӑсчахсене унччен шухӑшланӑ тӑрӑх, кӗленче шӑрҫана Ифене Вӑтаҫӗр тинӗсӗнчен кӳрсе килнӗ, йорубӑсем вара хӑйсене кирлӗ хурмӑ тӑвас тесе экспортланӑ кӗленчене шӑратнӑ кӑна. Анчах ҫӗр чавса тӗпчев ирттернӗ хыҫҫӑн Абедими Бабалолапа унӑн ӗҫтешӗсем вырӑнти халӑхӑн кӗленче шӑратса кӑларакан производство пулнине тупса палӑртнӑ. Вӗсем 13 000 яхӑн шӑрҫа, 812 шӑратмалли тикӗл пайне, 403 керамика цилиндрӗн пайне (вӗсемпе тикӗлсен хупӑлчине илме усӑ курнӑ пулас), кӗленче туса кӑларнӑ чухнехи виҫӗ килограма яхӑн каяша тата 14 000 яхӑн чӳлмек катӑкне тупнӑ. Хальлӗхе шӑратакан кӑмакасен юлашкийӗсене тупайман-ха, анчах тӗпчевҫӗсем каланӑ тӑрӑх, тӑм ҫинче юлнӑ шӑратнӑ кантӑк йӗрӗсем вӗсем чавса тӗпченӗ вырӑнпа юнашар вырнаҫма пултарнине кӑтартаҫҫӗ.


Тӗпчевҫӗсем палӑртнӑ тӑрӑх, шӑрҫасенчен чылайӑшӗ ытларах чухне кӑвак тӗслӗ, вӗсене пурне те тенӗ пекех вырӑнти материалсенчен шӑратнӑ. Ҫакӑ, сӑмахран, кӗленчере алюмини оксичӗн пайӗ пысӑк пулнипе курӑнать. Вырӑнти хутӑшсемпе, сӑмахран, хирти шпатпа, кӗленчене тикӗлте шӑратнӑ чухне унӑн температурине чакарма та усӑ курнӑ.

Ифӑри ӑстасем сывлӑш хӑмпипе шӑрҫа шӑтӑкне тума май паракан технологипе те усӑ курнӑ. Кун пек меслете Индири кӗленче шӑратакансем пирӗн эрӑчченхи IV ӗмӗртех пӗлнӗ, анчах та Индипе Хӗвеланӑҫ Африка хушши пысӑк пулнине шута илсен, археологсем шучӗпе Ифӑра ку меслете хӑйсем тӗллӗнех шутласа кӑларнӑ.

 
Статья ҫӑлкуҫӗ: http://historic.ru/news/item/f00/s29/n0002905/index.shtml
== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}
{{Тулаш каçăсем}}

[[Категори:Нигери]]
[[Категори:Ифе]]
[[Категори:Африка]]</text>
      <sha1>bp9487bevylokxtw1j23ml4unniv088</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842091</id>
      <parentid>842090</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T02:20:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ellodanis5</username>
        <id>17302</id>
      </contributor>
      <origin>842091</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5256" sha1="j1vnjhdz58tvy9j7bxofl6afj06wwlf" xml:space="preserve">[[File:Faculty of Medicine, Obafemi Awolowo University, Ile-Ife, Osun State, Nigeria (12998041954).jpg|thumb|Faculty of Pharmacy Building, Obafemi Awolowo University, Ile-Ife, Osun State, Nigeria]]
{{стиль}}
'''Ифе'''.

&lt;big&gt;&lt;big&gt;Малалла сире Вячеслав Шорников тексчĕпе паллаштаратпăр&lt;/big&gt;&lt;/big&gt;&lt;ref&gt;[https://chuvash.org/blogs/comments/6248.html Вячеслав Шорников: Африкӑри хулара пин ҫул каяллах кантӑк ӑсталама пӗлнӗ]&lt;/ref&gt;

Нигерин кӑнтӑр-анӑҫӗнче вырнаҫнӑ авалхи Ифе хулинче чавнӑ чухне вунӑ пин ытла кӗленчерен тунӑ шӑрҫа тупнӑ, ҫакӑ вара унта пурӑнакансем Хӗвеланӑҫ Африкӑри халӑхсенчен пуринчен те малтан тӗслӗ кӗленче тӑвас ӑсталӑха алла илнине пӗлтерет.


Йоруб халӑхӗ пурӑнакан Ифе хулин чи аталаннӑ тапхӑрӗ XII тата XIV ӗмӗрсем хушшине килнӗ. Ифӑри ӑстаҫӑсем терракотӑпа пӑхӑртан тӑвас енӗпе чаплӑ кӳлепеҫӗсем пулнӑ. Йорубӑсен ҫирӗплетнӗ темиҫе хулинчен тӑракан конфедерацине илес пулсан Ифе тӗп центрӗ шутланнӑ. XV ӗмӗртенпе Ифе пӗлтерӗшӗ чакма пуҫланӑ, малалла вара эдо халӑхӗ йӗркеленӗ Бенин патшалӑхӗ пуҫ пулса тӑнӑ. Гарвард университетӗнчи Африка археологийӗпе ӗҫлекен Абидеми Бабалола (Abidemi Babalola) специалист хӑйӗн тӗпчевӗнче палӑртнӑ тӑрӑх, кантӑка йоруб культуринче ӑсталанӑ. Хальхи вӑхӑтра паллӑ ӗнтӗ, ку ӗҫе вӗсем XI ӗмӗртенпе алла илнӗ.

Тӗрлӗ тӗслӗ кӗленче шӑрҫасене Ифӑри чылай кӳлепесенче пӗрре мар тупнӑ, вӗсемпе пуҫ хатӗрӗсене, мӑй ҫыххисемпе ал-урасенчи сулӑсене илемлетнӗ. Ҫавӑн пекех археологсем кантӑка шӑратнӑ чухне усӑ курнӑ керамика тикӗлӗсене тупнӑ. Ӑсчахсене унччен шухӑшланӑ тӑрӑх, кӗленче шӑрҫана Ифене Вӑтаҫӗр тинӗсӗнчен кӳрсе килнӗ, йорубӑсем вара хӑйсене кирлӗ хурмӑ тӑвас тесе экспортланӑ кӗленчене шӑратнӑ кӑна. Анчах ҫӗр чавса тӗпчев ирттернӗ хыҫҫӑн Абедими Бабалолапа унӑн ӗҫтешӗсем вырӑнти халӑхӑн кӗленче шӑратса кӑларакан производство пулнине тупса палӑртнӑ. Вӗсем 13 000 яхӑн шӑрҫа, 812 шӑратмалли тикӗл пайне, 403 керамика цилиндрӗн пайне (вӗсемпе тикӗлсен хупӑлчине илме усӑ курнӑ пулас), кӗленче туса кӑларнӑ чухнехи виҫӗ килограма яхӑн каяша тата 14 000 яхӑн чӳлмек катӑкне тупнӑ. Хальлӗхе шӑратакан кӑмакасен юлашкийӗсене тупайман-ха, анчах тӗпчевҫӗсем каланӑ тӑрӑх, тӑм ҫинче юлнӑ шӑратнӑ кантӑк йӗрӗсем вӗсем чавса тӗпченӗ вырӑнпа юнашар вырнаҫма пултарнине кӑтартаҫҫӗ.


Тӗпчевҫӗсем палӑртнӑ тӑрӑх, шӑрҫасенчен чылайӑшӗ ытларах чухне кӑвак тӗслӗ, вӗсене пурне те тенӗ пекех вырӑнти материалсенчен шӑратнӑ. Ҫакӑ, сӑмахран, кӗленчере алюмини оксичӗн пайӗ пысӑк пулнипе курӑнать. Вырӑнти хутӑшсемпе, сӑмахран, хирти шпатпа, кӗленчене тикӗлте шӑратнӑ чухне унӑн температурине чакарма та усӑ курнӑ.

Ифӑри ӑстасем сывлӑш хӑмпипе шӑрҫа шӑтӑкне тума май паракан технологипе те усӑ курнӑ. Кун пек меслете Индири кӗленче шӑратакансем пирӗн эрӑчченхи IV ӗмӗртех пӗлнӗ, анчах та Индипе Хӗвеланӑҫ Африка хушши пысӑк пулнине шута илсен, археологсем шучӗпе Ифӑра ку меслете хӑйсем тӗллӗнех шутласа кӑларнӑ.

 
Статья ҫӑлкуҫӗ: http://historic.ru/news/item/f00/s29/n0002905/index.shtml
== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}
{{Тулаш каçăсем}}

[[Категори:Нигери]]
[[Категори:Ифе]]
[[Категори:Африка]]</text>
      <sha1>j1vnjhdz58tvy9j7bxofl6afj06wwlf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Бенгали фикусĕ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122823</id>
    <revision>
      <id>842061</id>
      <parentid>841629</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T20:10:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842061</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5248" sha1="96srq7ez2qbnk73a7l3tk0le7zcilwi" xml:space="preserve">{{стиль}}
'''Бенгали фикусĕ'''.

&lt;big&gt;&lt;big&gt;Малалла сире Вячеслав Шорников тексчĕпе паллаштаратпăр&lt;/big&gt;&lt;/big&gt;&lt;ref&gt;[https://chuvash.org/blogs/comments/5566.html Вячеслав Шорников: Капмар баньян — пӗртен-пӗр йывӑҫран тӑракан 1,5 гектар лаптӑк вӑрман]&lt;/ref&gt;

Сирӗн хӑҫан та пулин пӗр йывӑҫран тӑракан вӑрманта пулма тӳр килнӗ-и? Пӗр йышши йывӑҫлинче мар, шӑпах пӗр йывӑҫран тӑракан вӑрмана, 1,5 гектар лаптӑклинче. Ҫавӑн пекех тӗлӗнтермӗш япала Индире пур, вӑл йывӑҫа Капмар баньян теҫҫӗ.


Мӑн баньянӑн ботаникӑлла ячӗ — Бенгали фикусӗ (лат. Fícus benghalénsis), вӑл тут йывӑҫӗсен йӑхне кӗрет. Ҫак хӑйне евӗрлӗ йывӑҫӑн ҫулҫи-тарачӗ тӗнчере чи пысӑк лаптӑк йышӑнать — 1,5 гектар лаптӑк, унӑн пӗтӗмӗшле ҫӳллӗшӗ вара — 25 метра яхӑн. Рекорда тивӗҫлӗ йывӑҫ ҫӗршывӑн тухӑҫ енче вырнаҫнӑ Хаора хулинчи (Анӑҫ Бенгали) Инди ботаника пахчинче ӳсет.


Паллах, ку фикус ахаль йывӑҫ мар. Ыттисенчен вӑл сывлӑшра ҫакӑнса тӑракан ҫӗршер тымарпа уйрӑлса тӑрать. Вӗсем — йывӑҫ вуллипе туратсем ҫинче йӗркеленнӗ ятарлӑ хунавсем. Тӑпра таран анса ҫитсен, сывлӑшри тымарсем ҫӗр ӑшне шӑтарса кӗреҫҫӗ те йывӑҫа нӳрӗкпе тивӗҫтерекен, апатлантаракан хушма ҫӑлкуҫ пулса тӑраҫҫӗ. Ҫакӑн пек ӳсентӑрансен пурнӑҫ формине ботаникӑра баньян теҫҫӗ.


Сывлӑшра тымарсем ярасси — тропик анлӑхӗнче ӳсентӑрансем хушшинче питӗ анлӑ сарӑлнӑ пулӑм. Капмар баньяна илес пулсан вӗсем тата тӗрев ӗҫне те пурнӑҫлаҫҫӗ: ун пек пысӑк ҫулҫӑ-турата пӗр вулӑ ҫинче ҫӗклесе тӑма урӑхла май та ҫук. Паянхи куна илсен тӗнчери чи пысӑк фикусӑн 3000 ытла сывлӑш тымарӗ пур, вӗсем ҫӗр ӑшне ӳссе кӗрсе кайнӑ та ӗнтӗ. Вӑхӑт иртнӗҫемӗн тымарсем хулӑнланаҫҫӗ, пысӑкланаҫҫӗ, каярах хӑйсем те йывӑҫ вулли евӗрлӗ пулса каяҫҫӗ. Хӑвӑра эсир юмахри вӑрмана лекнӗн туятӑр, йывӑҫсен тӑррисем пӗрлешсе ларнӑ тейӗн.


Пӗрремӗш хут Капмар баньян пирки асӑнни XIX ӗмӗрте тӗл пулать. Биологсем шутланӑ тӑрӑх, вӑл 200-250 ҫулта пулма пултарать. Унӑн шӑпи те питӗ интереслӗ. XIX ӗмӗр вӗҫӗнче баньян вӑйлӑ ҫил-тӑвӑлсенчен асап курнӑ, вӗсене пула йывӑҫ икӗ пая уйрӑлнӑ. 1925 ҫулта вара Капмар баньянӑн тӗп вуллине аслати ҫапнӑ. Вӑл самай сиенленнине пула ӑна касса пеме тивнӗ. Ҫавна пула паян ҫӗр ҫинчи чи пысӑк лаптӑклӑ йывӑҫ йӑлт туратсемпе сывлӑшри тымарсенчен ҫеҫ тӑрать, вӗсем ӑна мӗн кирлипе йӑлтах тивӗҫтереҫҫӗ.


Интереслӗ: Капмар баньян тавра 330 метр тӑршшӗ уҫӑлса ҫӳреме ятарлӑ ҫул сарнӑ. Парк хӑнисем Капмар баньян тавра — Инди ботаника садӗнче вӑл чи чаплӑ йывӑҫ шутланнӑран — ҫаврӑнма тухма тӑрӑшаҫҫӗ. Анчах ҫула сарнӑ хыҫҫӑн баньян самай сарӑлма ӗлкӗрнӗ. Ҫавна май паян туристсем сарнӑ ҫул тӑрӑх ун тавра мар, ун айӗнче утса ҫӳреҫҫӗ.


Текста Travelask сайтран илнӗ, куҫарнӑ чухне Яндекс.Тӑлмачпа, Чӑваш чӗлхе лабораторийӗ хатӗрленӗ тӑлмачпа тата Вырӑс-тӗрӗк куҫаруҫипе усӑ курнӑ.

== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}
{{Тулаш каçăсем}}

[[Категори:Бенгали]]
[[Категори:Бенгали фикусĕ]]
[[Категори:Ази]]
[[Категори:Кăнтăр Азири флора]]
[[Категори:Йывăçсем]]
[[Категори:Ӳсентăрансем, алфавитпа]]
[[Категори:Тут йышшисем]]</text>
      <sha1>96srq7ez2qbnk73a7l3tk0le7zcilwi</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842062</id>
      <parentid>842061</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T20:12:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>/* Асăрхавсем */</comment>
      <origin>842062</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5261" sha1="2wkf3wo4fer3hiojqj3qb06q5651t1e" xml:space="preserve">{{стиль}}
'''Бенгали фикусĕ'''.

&lt;big&gt;&lt;big&gt;Малалла сире Вячеслав Шорников тексчĕпе паллаштаратпăр&lt;/big&gt;&lt;/big&gt;&lt;ref&gt;[https://chuvash.org/blogs/comments/5566.html Вячеслав Шорников: Капмар баньян — пӗртен-пӗр йывӑҫран тӑракан 1,5 гектар лаптӑк вӑрман]&lt;/ref&gt;

Сирӗн хӑҫан та пулин пӗр йывӑҫран тӑракан вӑрманта пулма тӳр килнӗ-и? Пӗр йышши йывӑҫлинче мар, шӑпах пӗр йывӑҫран тӑракан вӑрмана, 1,5 гектар лаптӑклинче. Ҫавӑн пекех тӗлӗнтермӗш япала Индире пур, вӑл йывӑҫа Капмар баньян теҫҫӗ.


Мӑн баньянӑн ботаникӑлла ячӗ — Бенгали фикусӗ (лат. Fícus benghalénsis), вӑл тут йывӑҫӗсен йӑхне кӗрет. Ҫак хӑйне евӗрлӗ йывӑҫӑн ҫулҫи-тарачӗ тӗнчере чи пысӑк лаптӑк йышӑнать — 1,5 гектар лаптӑк, унӑн пӗтӗмӗшле ҫӳллӗшӗ вара — 25 метра яхӑн. Рекорда тивӗҫлӗ йывӑҫ ҫӗршывӑн тухӑҫ енче вырнаҫнӑ Хаора хулинчи (Анӑҫ Бенгали) Инди ботаника пахчинче ӳсет.


Паллах, ку фикус ахаль йывӑҫ мар. Ыттисенчен вӑл сывлӑшра ҫакӑнса тӑракан ҫӗршер тымарпа уйрӑлса тӑрать. Вӗсем — йывӑҫ вуллипе туратсем ҫинче йӗркеленнӗ ятарлӑ хунавсем. Тӑпра таран анса ҫитсен, сывлӑшри тымарсем ҫӗр ӑшне шӑтарса кӗреҫҫӗ те йывӑҫа нӳрӗкпе тивӗҫтерекен, апатлантаракан хушма ҫӑлкуҫ пулса тӑраҫҫӗ. Ҫакӑн пек ӳсентӑрансен пурнӑҫ формине ботаникӑра баньян теҫҫӗ.


Сывлӑшра тымарсем ярасси — тропик анлӑхӗнче ӳсентӑрансем хушшинче питӗ анлӑ сарӑлнӑ пулӑм. Капмар баньяна илес пулсан вӗсем тата тӗрев ӗҫне те пурнӑҫлаҫҫӗ: ун пек пысӑк ҫулҫӑ-турата пӗр вулӑ ҫинче ҫӗклесе тӑма урӑхла май та ҫук. Паянхи куна илсен тӗнчери чи пысӑк фикусӑн 3000 ытла сывлӑш тымарӗ пур, вӗсем ҫӗр ӑшне ӳссе кӗрсе кайнӑ та ӗнтӗ. Вӑхӑт иртнӗҫемӗн тымарсем хулӑнланаҫҫӗ, пысӑкланаҫҫӗ, каярах хӑйсем те йывӑҫ вулли евӗрлӗ пулса каяҫҫӗ. Хӑвӑра эсир юмахри вӑрмана лекнӗн туятӑр, йывӑҫсен тӑррисем пӗрлешсе ларнӑ тейӗн.


Пӗрремӗш хут Капмар баньян пирки асӑнни XIX ӗмӗрте тӗл пулать. Биологсем шутланӑ тӑрӑх, вӑл 200-250 ҫулта пулма пултарать. Унӑн шӑпи те питӗ интереслӗ. XIX ӗмӗр вӗҫӗнче баньян вӑйлӑ ҫил-тӑвӑлсенчен асап курнӑ, вӗсене пула йывӑҫ икӗ пая уйрӑлнӑ. 1925 ҫулта вара Капмар баньянӑн тӗп вуллине аслати ҫапнӑ. Вӑл самай сиенленнине пула ӑна касса пеме тивнӗ. Ҫавна пула паян ҫӗр ҫинчи чи пысӑк лаптӑклӑ йывӑҫ йӑлт туратсемпе сывлӑшри тымарсенчен ҫеҫ тӑрать, вӗсем ӑна мӗн кирлипе йӑлтах тивӗҫтереҫҫӗ.


Интереслӗ: Капмар баньян тавра 330 метр тӑршшӗ уҫӑлса ҫӳреме ятарлӑ ҫул сарнӑ. Парк хӑнисем Капмар баньян тавра — Инди ботаника садӗнче вӑл чи чаплӑ йывӑҫ шутланнӑран — ҫаврӑнма тухма тӑрӑшаҫҫӗ. Анчах ҫула сарнӑ хыҫҫӑн баньян самай сарӑлма ӗлкӗрнӗ. Ҫавна май паян туристсем сарнӑ ҫул тӑрӑх ун тавра мар, ун айӗнче утса ҫӳреҫҫӗ.


Текста Travelask сайтран илнӗ, куҫарнӑ чухне Яндекс.Тӑлмачпа, Чӑваш чӗлхе лабораторийӗ хатӗрленӗ тӑлмачпа тата Вырӑс-тӗрӗк куҫаруҫипе усӑ курнӑ.

== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}
{{Тулаш каçăсем}}
{{bio-stub}}

[[Категори:Бенгали]]
[[Категори:Бенгали фикусĕ]]
[[Категори:Ази]]
[[Категори:Кăнтăр Азири флора]]
[[Категори:Йывăçсем]]
[[Категори:Ӳсентăрансем, алфавитпа]]
[[Категори:Тут йышшисем]]</text>
      <sha1>2wkf3wo4fer3hiojqj3qb06q5651t1e</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842063</id>
      <parentid>842062</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T20:13:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>/* Асăрхавсем */</comment>
      <origin>842063</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5265" sha1="kwi693emfskxz5enzngk6tngivmyq2r" xml:space="preserve">{{стиль}}
'''Бенгали фикусĕ'''.

&lt;big&gt;&lt;big&gt;Малалла сире Вячеслав Шорников тексчĕпе паллаштаратпăр&lt;/big&gt;&lt;/big&gt;&lt;ref&gt;[https://chuvash.org/blogs/comments/5566.html Вячеслав Шорников: Капмар баньян — пӗртен-пӗр йывӑҫран тӑракан 1,5 гектар лаптӑк вӑрман]&lt;/ref&gt;

Сирӗн хӑҫан та пулин пӗр йывӑҫран тӑракан вӑрманта пулма тӳр килнӗ-и? Пӗр йышши йывӑҫлинче мар, шӑпах пӗр йывӑҫран тӑракан вӑрмана, 1,5 гектар лаптӑклинче. Ҫавӑн пекех тӗлӗнтермӗш япала Индире пур, вӑл йывӑҫа Капмар баньян теҫҫӗ.


Мӑн баньянӑн ботаникӑлла ячӗ — Бенгали фикусӗ (лат. Fícus benghalénsis), вӑл тут йывӑҫӗсен йӑхне кӗрет. Ҫак хӑйне евӗрлӗ йывӑҫӑн ҫулҫи-тарачӗ тӗнчере чи пысӑк лаптӑк йышӑнать — 1,5 гектар лаптӑк, унӑн пӗтӗмӗшле ҫӳллӗшӗ вара — 25 метра яхӑн. Рекорда тивӗҫлӗ йывӑҫ ҫӗршывӑн тухӑҫ енче вырнаҫнӑ Хаора хулинчи (Анӑҫ Бенгали) Инди ботаника пахчинче ӳсет.


Паллах, ку фикус ахаль йывӑҫ мар. Ыттисенчен вӑл сывлӑшра ҫакӑнса тӑракан ҫӗршер тымарпа уйрӑлса тӑрать. Вӗсем — йывӑҫ вуллипе туратсем ҫинче йӗркеленнӗ ятарлӑ хунавсем. Тӑпра таран анса ҫитсен, сывлӑшри тымарсем ҫӗр ӑшне шӑтарса кӗреҫҫӗ те йывӑҫа нӳрӗкпе тивӗҫтерекен, апатлантаракан хушма ҫӑлкуҫ пулса тӑраҫҫӗ. Ҫакӑн пек ӳсентӑрансен пурнӑҫ формине ботаникӑра баньян теҫҫӗ.


Сывлӑшра тымарсем ярасси — тропик анлӑхӗнче ӳсентӑрансем хушшинче питӗ анлӑ сарӑлнӑ пулӑм. Капмар баньяна илес пулсан вӗсем тата тӗрев ӗҫне те пурнӑҫлаҫҫӗ: ун пек пысӑк ҫулҫӑ-турата пӗр вулӑ ҫинче ҫӗклесе тӑма урӑхла май та ҫук. Паянхи куна илсен тӗнчери чи пысӑк фикусӑн 3000 ытла сывлӑш тымарӗ пур, вӗсем ҫӗр ӑшне ӳссе кӗрсе кайнӑ та ӗнтӗ. Вӑхӑт иртнӗҫемӗн тымарсем хулӑнланаҫҫӗ, пысӑкланаҫҫӗ, каярах хӑйсем те йывӑҫ вулли евӗрлӗ пулса каяҫҫӗ. Хӑвӑра эсир юмахри вӑрмана лекнӗн туятӑр, йывӑҫсен тӑррисем пӗрлешсе ларнӑ тейӗн.


Пӗрремӗш хут Капмар баньян пирки асӑнни XIX ӗмӗрте тӗл пулать. Биологсем шутланӑ тӑрӑх, вӑл 200-250 ҫулта пулма пултарать. Унӑн шӑпи те питӗ интереслӗ. XIX ӗмӗр вӗҫӗнче баньян вӑйлӑ ҫил-тӑвӑлсенчен асап курнӑ, вӗсене пула йывӑҫ икӗ пая уйрӑлнӑ. 1925 ҫулта вара Капмар баньянӑн тӗп вуллине аслати ҫапнӑ. Вӑл самай сиенленнине пула ӑна касса пеме тивнӗ. Ҫавна пула паян ҫӗр ҫинчи чи пысӑк лаптӑклӑ йывӑҫ йӑлт туратсемпе сывлӑшри тымарсенчен ҫеҫ тӑрать, вӗсем ӑна мӗн кирлипе йӑлтах тивӗҫтереҫҫӗ.


Интереслӗ: Капмар баньян тавра 330 метр тӑршшӗ уҫӑлса ҫӳреме ятарлӑ ҫул сарнӑ. Парк хӑнисем Капмар баньян тавра — Инди ботаника садӗнче вӑл чи чаплӑ йывӑҫ шутланнӑран — ҫаврӑнма тухма тӑрӑшаҫҫӗ. Анчах ҫула сарнӑ хыҫҫӑн баньян самай сарӑлма ӗлкӗрнӗ. Ҫавна май паян туристсем сарнӑ ҫул тӑрӑх ун тавра мар, ун айӗнче утса ҫӳреҫҫӗ.


Текста Travelask сайтран илнӗ, куҫарнӑ чухне Яндекс.Тӑлмачпа, Чӑваш чӗлхе лабораторийӗ хатӗрленӗ тӑлмачпа тата Вырӑс-тӗрӗк куҫаруҫипе усӑ курнӑ.

== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}
{{Тулаш каçăсем}}
{{botanic-stub}}

[[Категори:Бенгали]]
[[Категори:Бенгали фикусĕ]]
[[Категори:Ази]]
[[Категори:Кăнтăр Азири флора]]
[[Категори:Йывăçсем]]
[[Категори:Ӳсентăрансем, алфавитпа]]
[[Категори:Тут йышшисем]]</text>
      <sha1>kwi693emfskxz5enzngk6tngivmyq2r</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Велихов Евгений Павлович (физик)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122900</id>
    <revision>
      <id>841907</id>
      <parentid>841893</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T13:33:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>841907</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10510" sha1="1nttiapf3pcerx5n3fbyhkydwqlefja" xml:space="preserve">{{анчах вилнĕ}}
{{Пĕлтерĕшсем|Велихов}}
{{Ăсчах
| Ят = Евгений Павлович Велихов
| Ӳкерчĕк = Ievgeny Vyelihov 1.jpeg
| Анлăшĕ = 
| Ӳкерчĕке ăнлантарни = 
| Çуралнă вăхăт = [[1935]], [[нарăс, 2]]
| Çуралнă вырăн = {{ÇВ|Мускав|Мускавра}}, РСФСР, ССРП
| Вилнĕ вăхăт = [[2024]], [[раштав, 5]]
| Вилнĕ вырăн = {{ВВ|Мускав|Мускавра}}, РФ
| Гражданлăх = {{URS}} →&lt;br&gt;{{RUS}}
| Ăслăх сфери = [[атомная физика]]
| Ăсчах степенĕ = физика-математика ăслăхĕсен тухтăрĕ ([[1966]])
| Ăсчах хисепĕ = профессор, ССРП ĂА академикĕ (1974), РĂА академикĕ (1991 
| Ĕç вырăнĕ = [[Курчатов институчĕ]], [[МФТИ]]
| Альма-матер = {{МПУ физфакĕ}}
| Ăслăх ертӳçи = [[Леонтович, Михаил Александрович|М. А. Леонтович]]{{sfn|Известия|2015|quote=После окончания МГУ я попал в аспирантуру в теоретический отдел ЛИПАН к Михаилу Александровичу Леонтовичу}}&lt;br&gt; {{Нет АИ 2| [[Прохоров, Александр Михайлович|А. М. Прохоров]]|6|12|2024}} [[Прохоров Александр Михайлоович|А. М. Прохоров]]
| Паллă вĕренекенсем = [[Панченко Владислав Яковлевич|В. Я. Панченко]]
| Чыславсемпе парнесем = {{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Раççей Федерацин Ĕç Паттăрĕ|2020}} {{!!}} {{Çурлапа Мăлатук медалĕ|1985}}
{{!)}}
}}
{{Listen
| Файл_ячĕ = Evgenij Velihov voice.oga
| Ячĕ = Е. П. Велихов сассине çырни
| Ăнлантарни = «[[Эхо Москвы]]» интервью &lt;br&gt;2006 çулхи çĕртмен 1-мĕшĕ
| float = 
}}
'''Евге́ний Па́влович Ве́лихов''' ([[нарăс, 2]]&lt;ref&gt;Велихов хăй каланипе, вăл кăрлачăн 20-мĕшĕнче çуранă, анчах та милицире йăнăшпа нарăсăн 2-мĕшĕнче çырнă&lt;/ref&gt; [[1935]], [[Мускав]], [[ССРП]] — [[раштав, 5]] [[2024]], [[Мускав]], [[РФ]]) — совет/раççей ăсчахĕ, плазма физики тата [[тытăмланă термойĕтре синтезĕ]] облаçĕнчи специалист&lt;ref name=&quot;Биография&quot; /&gt;, [[пĕрлĕх ĕçченĕ]]. [[Физика-математика ăслăхĕсен тухтăрĕ]] (1964), [[профессор]]. [[ССРП ĂА]] [[Вице-президент|вице-президенчĕ]] (1978—1991) и [[РАН]] (1991—1996).

== Биографи ==
Павел Павлович Велихов инженер (1905—1952) тата унăн арăмĕ Наталия Всеволодовна Евреинова (1906—1940) килйышĕнче çуралнă. Маçаккăшĕ — Павел Аполлонович Велихов чукун çул инженерĕ тата политик (1875—1930).


2024 çулхи раштавăн 5-мĕшĕнче 89 çулта вилсе кайнă&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://ria.ru/20241205/velikhov-1987622048.html|title=Умер академик Евгений Велихов|website=РИА Новости|date=2024-12-05|access-date=2024-12-05}}&lt;/ref&gt;.

=== Килйыш ===
* Арăмĕ — Наталья Алексеевна, геолог.
** Ывăлĕ — Василий Велихов, астрофизик, информатик.
*** Мăнукĕ — Евгений&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://sci-hit.com/2015/02/o-geroe-yaderschike-akademike-velihove.html |title=О герое-ядерщике академике Велихове |access-date=2021-05-28 |archive-date=2022-03-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220324184246/https://sci-hit.com/2015/02/o-geroe-yaderschike-akademike-velihove.html |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
** Хĕрĕ — Наталья, юрист&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://www.mk.ru/science/2015/02/01/akademik-velikhov-spas-dlya-rossii-zapasy-plutoniya-a-na-sebe-dokazyval-chto-atom-bezopasen.html |title=Академик Велихов спас для России запасы плутония, а на себе доказывал, что атом безопасен // МК. 2015. 2 февраля |access-date=2021-05-28 |archive-date=2019-12-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191223233627/https://www.mk.ru/science/2015/02/01/akademik-velikhov-spas-dlya-rossii-zapasy-plutoniya-a-na-sebe-dokazyval-chto-atom-bezopasen.html |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
** Ывăлĕ — Павел Велихов, информатика облаçĕнчи специалист&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.mk.ru/science/2024/12/06/iskusstvennoe-solnce-akademika-velikhova-izvestnyy-uchenyy-ushel-iz-zhizni-na-90m-godu-zhizni.html|title=Искусственное Солнце академика Велихова: известный учёный ушёл из жизни на 90-м году жизни|lang=ru|website=Московский комсомолец|date=2024-12-06|access-date=2024-12-06}}&lt;/ref&gt;.

== Чыслани ==
* [[Раççей Федерацин Ĕç Паттăрĕсем]] (30.1.2020) — ''патшалăх тата халăх умĕнчи ĕçри уйрăмлах хастарлăхшăн''&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001202001300040 |title=Указ Президента Российской Федерации от 30 января 2020 года № 70 «О награждении государственными наградами Российской Федерации» |access-date=2020-01-30 |archive-date=2020-01-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200130154119/http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001202001300040 |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
* [[Социализм Ĕçĕн Паттăрĕ]] ([[ССРП Аслă Канашĕн Президиумĕ]]н [[хутай]]ĕ, 1.2.1985, [[Ленин орденĕ]] тата [[«Çурлапа Мăлатук» медаль]])

== Асăнмалăх ==
* Пĕчĕк планета [[(3601) Велихов|3601 (Велихов)]]

== Литература ==
* {{кĕнеке | автор = Богуненко Н. Н., Пелипенко А. Д., Соснин Г. А. | пай = Велихов Евгений Павлович | пуçелĕк       = Герои атомного проекта | вырăн = Саров | издательство  = Росатом | çул = 2005 | страницы      = 86—87 | страниц =  | isbn = 5-9515-0005-2 | doi =  | тираж =  | ref = }}
* Е. П. Велихов (К 60-летию со дня рождения) // [[Успехи физических наук]]. 1995. Т. 165. № 1.
* {{статья |автор= |пуçелĕк=«Надо пересмотреть базовые идеи ядерной энергетики» |каçă=https://iz.ru/news/582492 |кăларăм = Известия |тĕс=газета |год=2015 |месяц=февраль |число=2  |ref=Известия}} Интервью к 80-летию со дня рождения.
* {{Кĕнеке:Храмов Ю. А.:Физики|пай = Велихов Евгений Павлович |с =59|каçă пайĕ = 303}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* {{РĂА ĕçтешĕ|977|Евгений Велихов}}
* [https://oprf.ru/ru/chambermembers/members/user/9 Страница] на сайте [[Общественная палата Российской Федерации|ОП РФ]]
* [https://web.archive.org/web/20060209233037/http://www.kiae.ru/rus/str/direct/vep.htm Персональная страничка о Велихове на сайте ФГУ РНЦ «Курчатовский институт»]
* [https://web.archive.org/web/20090426053843/http://fpfe.mipt.ru/history/Velihov.html Велихов Евгений Павлович. Факультет проблем физики и энергетики. Интернет-портал «Легендарный Физтех», «Физтех-центр»]
* [http://biograph.ru/index.php/whoiswho/1/1322-velikhov Биографическая справка]
* [http://www.sovross.ru/old/2005/68/68_5_3.htm Котлован от Евгения]
* [http://www.itogi.ru/obsh-spetzproekt/2012/18/177282.html ''Атомщик'', «Итоги», № 18 (829), 30.04.2012.]
* [http://sputnikipogrom.com/politics/6515/velikhov/ ''Биография академика Велихова: термоядерный синтез, шельфовая нефтедобыча и борьба с экстремизмом'', «СиП»] {{Wayback|url=http://sputnikipogrom.com/politics/6515/velikhov/ |date=20131202014329 }}
* [http://isir.ras.ru/hisfotoarchive/private/gallery/msu+scienticts+in+sergey+novikov+photos.aspx?interval=1&amp;pi=28  Фотопортрет Е. П. Велихова] в галерее выдающихся учёных МГУ «Портрет интеллекта», созданной в 2005 г. к 250-летию университета (фото Сергея Новикова).
* [http://isaran.ru/?q=ru/person&amp;guid=6F81EFEC-E1A2-06D0-62AE-4B217652EE4B Историческая справка] на сайте [[Архив Российской академии наук|Архива РАН]]
* {{warheroes|10689}}
{{Тулаш каçăсем}}

{{«Тăван Çĕршыв умĕнчи хастарлăхшăн» орденĕн тулли кавалерĕсем}}

[[Категори:ССРП теоретик-физикĕсем]]
[[Категори:Раççей теоретик-физикĕсем]]
[[Категори:РĂА вице-президенчĕсем]]
[[Категори:Физика популяризаторĕсем]]
[[Категори:Курчатов институчĕн ĕçтешĕсем]]
[[Категори:ССКП ТК пайташĕсем]]
[[Категори:ССКП XIX конференцин делегачĕсем]]
[[Категори:ССКП XXVI съезчĕн делегачĕсем]]

[[ru:Велихов Евгений Павлович (физик)]]</text>
      <sha1>1nttiapf3pcerx5n3fbyhkydwqlefja</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>841908</id>
      <parentid>841907</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T13:35:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>841908</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10974" sha1="cqqs3rervdabe4ox41p2pgjpg5f6yjg" xml:space="preserve">{{анчах вилнĕ}}
{{Пĕлтерĕшсем|Велихов}}
{{Ăсчах
| Ят = Евгений Павлович Велихов
| Ӳкерчĕк = Ievgeny Vyelihov 1.jpeg
| Анлăшĕ = 
| Ӳкерчĕке ăнлантарни = 
| Çуралнă вăхăт = [[1935]], [[нарăс, 2]]
| Çуралнă вырăн = {{ÇВ|Мускав|Мускавра}}, РСФСР, ССРП
| Вилнĕ вăхăт = [[2024]], [[раштав, 5]]
| Вилнĕ вырăн = {{ВВ|Мускав|Мускавра}}, РФ
| Гражданлăх = {{URS}} →&lt;br&gt;{{RUS}}
| Ăслăх сфери = [[атомная физика]]
| Ăсчах степенĕ = физика-математика ăслăхĕсен тухтăрĕ ([[1966]])
| Ăсчах хисепĕ = профессор, ССРП ĂА академикĕ (1974), РĂА академикĕ (1991 
| Ĕç вырăнĕ = [[Курчатов институчĕ]], [[МФТИ]]
| Альма-матер = {{МПУ физфакĕ}}
| Ăслăх ертӳçи = [[Леонтович, Михаил Александрович|М. А. Леонтович]]{{sfn|Известия|2015|quote=После окончания МГУ я попал в аспирантуру в теоретический отдел ЛИПАН к Михаилу Александровичу Леонтовичу}}&lt;br&gt; {{Нет АИ 2| [[Прохоров, Александр Михайлович|А. М. Прохоров]]|6|12|2024}} [[Прохоров Александр Михайлоович|А. М. Прохоров]]
| Паллă вĕренекенсем = [[Панченко Владислав Яковлевич|В. Я. Панченко]]
| Чыславсемпе парнесем = {{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Раççей Федерацин Ĕç Паттăрĕ|2020}} {{!!}} {{Çурла тата Мăлатук медалĕ|1985}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Орден За заслуги перед Отечеством 1 степени}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Орден За заслуги перед Отечеством 2 степени}}{{!}}{{!}}{{Орден За заслуги перед Отечеством 3 степени}}{{!}}{{!}}{{Орден За заслуги перед Отечеством 4 степени}}
{{!)}}

}}
{{Listen
| Файл_ячĕ = Evgenij Velihov voice.oga
| Ячĕ = Е. П. Велихов сассине çырни
| Ăнлантарни = «[[Эхо Москвы]]» интервью &lt;br&gt;2006 çулхи çĕртмен 1-мĕшĕ
| float = 
}}
'''Евге́ний Па́влович Ве́лихов''' ([[нарăс, 2]]&lt;ref&gt;Велихов хăй каланипе, вăл кăрлачăн 20-мĕшĕнче çуранă, анчах та милицире йăнăшпа нарăсăн 2-мĕшĕнче çырнă&lt;/ref&gt; [[1935]], [[Мускав]], [[ССРП]] — [[раштав, 5]] [[2024]], [[Мускав]], [[РФ]]) — совет/раççей ăсчахĕ, плазма физики тата [[тытăмланă термойĕтре синтезĕ]] облаçĕнчи специалист&lt;ref name=&quot;Биография&quot; /&gt;, [[пĕрлĕх ĕçченĕ]]. [[Физика-математика ăслăхĕсен тухтăрĕ]] (1964), [[профессор]]. [[ССРП ĂА]] [[Вице-президент|вице-президенчĕ]] (1978—1991) и [[РАН]] (1991—1996).

== Биографи ==
Павел Павлович Велихов инженер (1905—1952) тата унăн арăмĕ Наталия Всеволодовна Евреинова (1906—1940) килйышĕнче çуралнă. Маçаккăшĕ — Павел Аполлонович Велихов чукун çул инженерĕ тата политик (1875—1930).


2024 çулхи раштавăн 5-мĕшĕнче 89 çулта вилсе кайнă&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://ria.ru/20241205/velikhov-1987622048.html|title=Умер академик Евгений Велихов|website=РИА Новости|date=2024-12-05|access-date=2024-12-05}}&lt;/ref&gt;.

=== Килйыш ===
* Арăмĕ — Наталья Алексеевна, геолог.
** Ывăлĕ — Василий Велихов, астрофизик, информатик.
*** Мăнукĕ — Евгений&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://sci-hit.com/2015/02/o-geroe-yaderschike-akademike-velihove.html |title=О герое-ядерщике академике Велихове |access-date=2021-05-28 |archive-date=2022-03-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220324184246/https://sci-hit.com/2015/02/o-geroe-yaderschike-akademike-velihove.html |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
** Хĕрĕ — Наталья, юрист&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://www.mk.ru/science/2015/02/01/akademik-velikhov-spas-dlya-rossii-zapasy-plutoniya-a-na-sebe-dokazyval-chto-atom-bezopasen.html |title=Академик Велихов спас для России запасы плутония, а на себе доказывал, что атом безопасен // МК. 2015. 2 февраля |access-date=2021-05-28 |archive-date=2019-12-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191223233627/https://www.mk.ru/science/2015/02/01/akademik-velikhov-spas-dlya-rossii-zapasy-plutoniya-a-na-sebe-dokazyval-chto-atom-bezopasen.html |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
** Ывăлĕ — Павел Велихов, информатика облаçĕнчи специалист&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.mk.ru/science/2024/12/06/iskusstvennoe-solnce-akademika-velikhova-izvestnyy-uchenyy-ushel-iz-zhizni-na-90m-godu-zhizni.html|title=Искусственное Солнце академика Велихова: известный учёный ушёл из жизни на 90-м году жизни|lang=ru|website=Московский комсомолец|date=2024-12-06|access-date=2024-12-06}}&lt;/ref&gt;.

== Чыслани ==
* [[Раççей Федерацин Ĕç Паттăрĕсем]] (30.1.2020) — ''патшалăх тата халăх умĕнчи ĕçри уйрăмлах хастарлăхшăн''&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001202001300040 |title=Указ Президента Российской Федерации от 30 января 2020 года № 70 «О награждении государственными наградами Российской Федерации» |access-date=2020-01-30 |archive-date=2020-01-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200130154119/http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001202001300040 |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
* [[Социализм Ĕçĕн Паттăрĕ]] ([[ССРП Аслă Канашĕн Президиумĕ]]н [[хутай]]ĕ, 1.2.1985, [[Ленин орденĕ]] тата [[«Çурлапа Мăлатук» медаль]])

== Асăнмалăх ==
* Пĕчĕк планета [[(3601) Велихов|3601 (Велихов)]]

== Литература ==
* {{кĕнеке | автор = Богуненко Н. Н., Пелипенко А. Д., Соснин Г. А. | пай = Велихов Евгений Павлович | пуçелĕк       = Герои атомного проекта | вырăн = Саров | издательство  = Росатом | çул = 2005 | страницы      = 86—87 | страниц =  | isbn = 5-9515-0005-2 | doi =  | тираж =  | ref = }}
* Е. П. Велихов (К 60-летию со дня рождения) // [[Успехи физических наук]]. 1995. Т. 165. № 1.
* {{статья |автор= |пуçелĕк=«Надо пересмотреть базовые идеи ядерной энергетики» |каçă=https://iz.ru/news/582492 |кăларăм = Известия |тĕс=газета |год=2015 |месяц=февраль |число=2  |ref=Известия}} Интервью к 80-летию со дня рождения.
* {{Кĕнеке:Храмов Ю. А.:Физики|пай = Велихов Евгений Павлович |с =59|каçă пайĕ = 303}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* {{РĂА ĕçтешĕ|977|Евгений Велихов}}
* [https://oprf.ru/ru/chambermembers/members/user/9 Страница] на сайте [[Общественная палата Российской Федерации|ОП РФ]]
* [https://web.archive.org/web/20060209233037/http://www.kiae.ru/rus/str/direct/vep.htm Персональная страничка о Велихове на сайте ФГУ РНЦ «Курчатовский институт»]
* [https://web.archive.org/web/20090426053843/http://fpfe.mipt.ru/history/Velihov.html Велихов Евгений Павлович. Факультет проблем физики и энергетики. Интернет-портал «Легендарный Физтех», «Физтех-центр»]
* [http://biograph.ru/index.php/whoiswho/1/1322-velikhov Биографическая справка]
* [http://www.sovross.ru/old/2005/68/68_5_3.htm Котлован от Евгения]
* [http://www.itogi.ru/obsh-spetzproekt/2012/18/177282.html ''Атомщик'', «Итоги», № 18 (829), 30.04.2012.]
* [http://sputnikipogrom.com/politics/6515/velikhov/ ''Биография академика Велихова: термоядерный синтез, шельфовая нефтедобыча и борьба с экстремизмом'', «СиП»] {{Wayback|url=http://sputnikipogrom.com/politics/6515/velikhov/ |date=20131202014329 }}
* [http://isir.ras.ru/hisfotoarchive/private/gallery/msu+scienticts+in+sergey+novikov+photos.aspx?interval=1&amp;pi=28  Фотопортрет Е. П. Велихова] в галерее выдающихся учёных МГУ «Портрет интеллекта», созданной в 2005 г. к 250-летию университета (фото Сергея Новикова).
* [http://isaran.ru/?q=ru/person&amp;guid=6F81EFEC-E1A2-06D0-62AE-4B217652EE4B Историческая справка] на сайте [[Архив Российской академии наук|Архива РАН]]
* {{warheroes|10689}}
{{Тулаш каçăсем}}

{{«Тăван Çĕршыв умĕнчи хастарлăхшăн» орденĕн тулли кавалерĕсем}}

[[Категори:ССРП теоретик-физикĕсем]]
[[Категори:Раççей теоретик-физикĕсем]]
[[Категори:РĂА вице-президенчĕсем]]
[[Категори:Физика популяризаторĕсем]]
[[Категори:Курчатов институчĕн ĕçтешĕсем]]
[[Категори:ССКП ТК пайташĕсем]]
[[Категори:ССКП XIX конференцин делегачĕсем]]
[[Категори:ССКП XXVI съезчĕн делегачĕсем]]

[[ru:Велихов Евгений Павлович (физик)]]</text>
      <sha1>cqqs3rervdabe4ox41p2pgjpg5f6yjg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>841909</id>
      <parentid>841908</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T13:39:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>841909</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11074" sha1="mks39ygg5fkkg2n2tss29jiomdjw91v" xml:space="preserve">{{анчах вилнĕ}}
{{Пĕлтерĕшсем|Велихов}}
{{Ăсчах
| Ят = Евгений Павлович Велихов
| Ӳкерчĕк = Ievgeny Vyelihov 1.jpeg
| Анлăшĕ = 
| Ӳкерчĕке ăнлантарни = 
| Çуралнă вăхăт = [[1935]], [[нарăс, 2]]
| Çуралнă вырăн = {{ÇВ|Мускав|Мускавра}}, РСФСР, ССРП
| Вилнĕ вăхăт = [[2024]], [[раштав, 5]]
| Вилнĕ вырăн = {{ВВ|Мускав|Мускавра}}, РФ
| Гражданлăх = {{URS}} →&lt;br&gt;{{RUS}}
| Ăслăх сфери = [[атомная физика]]
| Ăсчах степенĕ = физика-математика ăслăхĕсен тухтăрĕ ([[1966]])
| Ăсчах хисепĕ = профессор, ССРП ĂА академикĕ (1974), РĂА академикĕ (1991 
| Ĕç вырăнĕ = [[Курчатов институчĕ]], [[МФТИ]]
| Альма-матер = {{МПУ физфакĕ}}
| Ăслăх ертӳçи = [[Леонтович, Михаил Александрович|М. А. Леонтович]]{{sfn|Известия|2015|quote=После окончания МГУ я попал в аспирантуру в теоретический отдел ЛИПАН к Михаилу Александровичу Леонтовичу}}&lt;br&gt; {{Нет АИ 2| [[Прохоров, Александр Михайлович|А. М. Прохоров]]|6|12|2024}} [[Прохоров Александр Михайлоович|А. М. Прохоров]]
| Паллă вĕренекенсем = [[Панченко Владислав Яковлевич|В. Я. Панченко]]
| Чыславсемпе парнесем = {{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Раççей Федерацин Ĕç Паттăрĕ|2020}} {{!!}} {{Çурла тата Мăлатук медалĕ|1985}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 1 степеньлĕ орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 2 степеньлĕ орденĕ}}{{!}}{{!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 3 степеньлĕ орденĕ}}{{!}}{{!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 4 степеньлĕ орденĕ}}
{{!)}}

}}
{{Listen
| Файл_ячĕ = Evgenij Velihov voice.oga
| Ячĕ = Е. П. Велихов сассине çырни
| Ăнлантарни = «[[Эхо Москвы]]» интервью &lt;br&gt;2006 çулхи çĕртмен 1-мĕшĕ
| float = 
}}
'''Евге́ний Па́влович Ве́лихов''' ([[нарăс, 2]]&lt;ref&gt;Велихов хăй каланипе, вăл кăрлачăн 20-мĕшĕнче çуранă, анчах та милицире йăнăшпа нарăсăн 2-мĕшĕнче çырнă&lt;/ref&gt; [[1935]], [[Мускав]], [[ССРП]] — [[раштав, 5]] [[2024]], [[Мускав]], [[РФ]]) — совет/раççей ăсчахĕ, плазма физики тата [[тытăмланă термойĕтре синтезĕ]] облаçĕнчи специалист&lt;ref name=&quot;Биография&quot; /&gt;, [[пĕрлĕх ĕçченĕ]]. [[Физика-математика ăслăхĕсен тухтăрĕ]] (1964), [[профессор]]. [[ССРП ĂА]] [[Вице-президент|вице-президенчĕ]] (1978—1991) и [[РАН]] (1991—1996).

== Биографи ==
Павел Павлович Велихов инженер (1905—1952) тата унăн арăмĕ Наталия Всеволодовна Евреинова (1906—1940) килйышĕнче çуралнă. Маçаккăшĕ — Павел Аполлонович Велихов чукун çул инженерĕ тата политик (1875—1930).


2024 çулхи раштавăн 5-мĕшĕнче 89 çулта вилсе кайнă&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://ria.ru/20241205/velikhov-1987622048.html|title=Умер академик Евгений Велихов|website=РИА Новости|date=2024-12-05|access-date=2024-12-05}}&lt;/ref&gt;.

=== Килйыш ===
* Арăмĕ — Наталья Алексеевна, геолог.
** Ывăлĕ — Василий Велихов, астрофизик, информатик.
*** Мăнукĕ — Евгений&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://sci-hit.com/2015/02/o-geroe-yaderschike-akademike-velihove.html |title=О герое-ядерщике академике Велихове |access-date=2021-05-28 |archive-date=2022-03-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220324184246/https://sci-hit.com/2015/02/o-geroe-yaderschike-akademike-velihove.html |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
** Хĕрĕ — Наталья, юрист&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://www.mk.ru/science/2015/02/01/akademik-velikhov-spas-dlya-rossii-zapasy-plutoniya-a-na-sebe-dokazyval-chto-atom-bezopasen.html |title=Академик Велихов спас для России запасы плутония, а на себе доказывал, что атом безопасен // МК. 2015. 2 февраля |access-date=2021-05-28 |archive-date=2019-12-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191223233627/https://www.mk.ru/science/2015/02/01/akademik-velikhov-spas-dlya-rossii-zapasy-plutoniya-a-na-sebe-dokazyval-chto-atom-bezopasen.html |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
** Ывăлĕ — Павел Велихов, информатика облаçĕнчи специалист&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.mk.ru/science/2024/12/06/iskusstvennoe-solnce-akademika-velikhova-izvestnyy-uchenyy-ushel-iz-zhizni-na-90m-godu-zhizni.html|title=Искусственное Солнце академика Велихова: известный учёный ушёл из жизни на 90-м году жизни|lang=ru|website=Московский комсомолец|date=2024-12-06|access-date=2024-12-06}}&lt;/ref&gt;.

== Чыслани ==
* [[Раççей Федерацин Ĕç Паттăрĕсем]] (30.1.2020) — ''патшалăх тата халăх умĕнчи ĕçри уйрăмлах хастарлăхшăн''&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001202001300040 |title=Указ Президента Российской Федерации от 30 января 2020 года № 70 «О награждении государственными наградами Российской Федерации» |access-date=2020-01-30 |archive-date=2020-01-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200130154119/http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001202001300040 |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
* [[Социализм Ĕçĕн Паттăрĕ]] ([[ССРП Аслă Канашĕн Президиумĕ]]н [[хутай]]ĕ, 1.2.1985, [[Ленин орденĕ]] тата [[«Çурлапа Мăлатук» медаль]])

== Асăнмалăх ==
* Пĕчĕк планета [[(3601) Велихов|3601 (Велихов)]]

== Литература ==
* {{кĕнеке | автор = Богуненко Н. Н., Пелипенко А. Д., Соснин Г. А. | пай = Велихов Евгений Павлович | пуçелĕк       = Герои атомного проекта | вырăн = Саров | издательство  = Росатом | çул = 2005 | страницы      = 86—87 | страниц =  | isbn = 5-9515-0005-2 | doi =  | тираж =  | ref = }}
* Е. П. Велихов (К 60-летию со дня рождения) // [[Успехи физических наук]]. 1995. Т. 165. № 1.
* {{статья |автор= |пуçелĕк=«Надо пересмотреть базовые идеи ядерной энергетики» |каçă=https://iz.ru/news/582492 |кăларăм = Известия |тĕс=газета |год=2015 |месяц=февраль |число=2  |ref=Известия}} Интервью к 80-летию со дня рождения.
* {{Кĕнеке:Храмов Ю. А.:Физики|пай = Велихов Евгений Павлович |с =59|каçă пайĕ = 303}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* {{РĂА ĕçтешĕ|977|Евгений Велихов}}
* [https://oprf.ru/ru/chambermembers/members/user/9 Страница] на сайте [[Общественная палата Российской Федерации|ОП РФ]]
* [https://web.archive.org/web/20060209233037/http://www.kiae.ru/rus/str/direct/vep.htm Персональная страничка о Велихове на сайте ФГУ РНЦ «Курчатовский институт»]
* [https://web.archive.org/web/20090426053843/http://fpfe.mipt.ru/history/Velihov.html Велихов Евгений Павлович. Факультет проблем физики и энергетики. Интернет-портал «Легендарный Физтех», «Физтех-центр»]
* [http://biograph.ru/index.php/whoiswho/1/1322-velikhov Биографическая справка]
* [http://www.sovross.ru/old/2005/68/68_5_3.htm Котлован от Евгения]
* [http://www.itogi.ru/obsh-spetzproekt/2012/18/177282.html ''Атомщик'', «Итоги», № 18 (829), 30.04.2012.]
* [http://sputnikipogrom.com/politics/6515/velikhov/ ''Биография академика Велихова: термоядерный синтез, шельфовая нефтедобыча и борьба с экстремизмом'', «СиП»] {{Wayback|url=http://sputnikipogrom.com/politics/6515/velikhov/ |date=20131202014329 }}
* [http://isir.ras.ru/hisfotoarchive/private/gallery/msu+scienticts+in+sergey+novikov+photos.aspx?interval=1&amp;pi=28  Фотопортрет Е. П. Велихова] в галерее выдающихся учёных МГУ «Портрет интеллекта», созданной в 2005 г. к 250-летию университета (фото Сергея Новикова).
* [http://isaran.ru/?q=ru/person&amp;guid=6F81EFEC-E1A2-06D0-62AE-4B217652EE4B Историческая справка] на сайте [[Архив Российской академии наук|Архива РАН]]
* {{warheroes|10689}}
{{Тулаш каçăсем}}

{{«Тăван Çĕршыв умĕнчи хастарлăхшăн» орденĕн тулли кавалерĕсем}}

[[Категори:ССРП теоретик-физикĕсем]]
[[Категори:Раççей теоретик-физикĕсем]]
[[Категори:РĂА вице-президенчĕсем]]
[[Категори:Физика популяризаторĕсем]]
[[Категори:Курчатов институчĕн ĕçтешĕсем]]
[[Категори:ССКП ТК пайташĕсем]]
[[Категори:ССКП XIX конференцин делегачĕсем]]
[[Категори:ССКП XXVI съезчĕн делегачĕсем]]

[[ru:Велихов Евгений Павлович (физик)]]</text>
      <sha1>mks39ygg5fkkg2n2tss29jiomdjw91v</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>841911</id>
      <parentid>841909</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T13:43:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>841911</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11471" sha1="dtnjeq5287lr87fwfw8bznau0puiox8" xml:space="preserve">{{анчах вилнĕ}}
{{Пĕлтерĕшсем|Велихов}}
{{Ăсчах
| Ят = Евгений Павлович Велихов
| Ӳкерчĕк = Ievgeny Vyelihov 1.jpeg
| Анлăшĕ = 
| Ӳкерчĕке ăнлантарни = 
| Çуралнă вăхăт = [[1935]], [[нарăс, 2]]
| Çуралнă вырăн = {{ÇВ|Мускав|Мускавра}}, РСФСР, ССРП
| Вилнĕ вăхăт = [[2024]], [[раштав, 5]]
| Вилнĕ вырăн = {{ВВ|Мускав|Мускавра}}, РФ
| Гражданлăх = {{URS}} →&lt;br&gt;{{RUS}}
| Ăслăх сфери = [[атомная физика]]
| Ăсчах степенĕ = физика-математика ăслăхĕсен тухтăрĕ ([[1966]])
| Ăсчах хисепĕ = профессор, ССРП ĂА академикĕ (1974), РĂА академикĕ (1991 
| Ĕç вырăнĕ = [[Курчатов институчĕ]], [[МФТИ]]
| Альма-матер = {{МПУ физфакĕ}}
| Ăслăх ертӳçи = [[Леонтович, Михаил Александрович|М. А. Леонтович]]{{sfn|Известия|2015|quote=После окончания МГУ я попал в аспирантуру в теоретический отдел ЛИПАН к Михаилу Александровичу Леонтовичу}}&lt;br&gt;[[Прохоров Александр Михайлович|А. М. Прохоров]] [[Прохоров Александр Михайлоович|А. М. Прохоров]]
| Паллă вĕренекенсем = [[Панченко Владислав Яковлевич|В. Я. Панченко]]
| Чыславсемпе парнесем = {{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Раççей Федерацин Ĕç Паттăрĕ|2020}} {{!!}} {{Çурла тата Мăлатук медалĕ|1985}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 1 степеньлĕ орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 2 степеньлĕ орденĕ}}{{!}}{{!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 3 степеньлĕ орденĕ}}{{!}}{{!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 4 степеньлĕ орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Александр Невский орденĕ (Раççей Федерацийĕ)}}{{!}}{{!}}{{Хăюлăх орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Туслăх орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Ленин орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Ленин орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Денин орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Ĕçлĕх Хĕрлĕ Ялав орденĕ}}
{{!)}}

}}
{{Listen
| Файл_ячĕ = Evgenij Velihov voice.oga
| Ячĕ = Е. П. Велихов сассине çырни
| Ăнлантарни = «[[Эхо Москвы]]» интервью &lt;br&gt;2006 çулхи çĕртмен 1-мĕшĕ
| float = 
}}
'''Евге́ний Па́влович Ве́лихов''' ([[нарăс, 2]]&lt;ref&gt;Велихов хăй каланипе, вăл кăрлачăн 20-мĕшĕнче çуранă, анчах та милицире йăнăшпа нарăсăн 2-мĕшĕнче çырнă&lt;/ref&gt; [[1935]], [[Мускав]], [[ССРП]] — [[раштав, 5]] [[2024]], [[Мускав]], [[РФ]]) — совет/раççей ăсчахĕ, плазма физики тата [[тытăмланă термойĕтре синтезĕ]] облаçĕнчи специалист&lt;ref name=&quot;Биография&quot; /&gt;, [[пĕрлĕх ĕçченĕ]]. [[Физика-математика ăслăхĕсен тухтăрĕ]] (1964), [[профессор]]. [[ССРП ĂА]] [[Вице-президент|вице-президенчĕ]] (1978—1991) и [[РАН]] (1991—1996).

== Биографи ==
Павел Павлович Велихов инженер (1905—1952) тата унăн арăмĕ Наталия Всеволодовна Евреинова (1906—1940) килйышĕнче çуралнă. Маçаккăшĕ — Павел Аполлонович Велихов чукун çул инженерĕ тата политик (1875—1930).


2024 çулхи раштавăн 5-мĕшĕнче 89 çулта вилсе кайнă&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://ria.ru/20241205/velikhov-1987622048.html|title=Умер академик Евгений Велихов|website=РИА Новости|date=2024-12-05|access-date=2024-12-05}}&lt;/ref&gt;.

=== Килйыш ===
* Арăмĕ — Наталья Алексеевна, геолог.
** Ывăлĕ — Василий Велихов, астрофизик, информатик.
*** Мăнукĕ — Евгений&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://sci-hit.com/2015/02/o-geroe-yaderschike-akademike-velihove.html |title=О герое-ядерщике академике Велихове |access-date=2021-05-28 |archive-date=2022-03-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220324184246/https://sci-hit.com/2015/02/o-geroe-yaderschike-akademike-velihove.html |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
** Хĕрĕ — Наталья, юрист&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://www.mk.ru/science/2015/02/01/akademik-velikhov-spas-dlya-rossii-zapasy-plutoniya-a-na-sebe-dokazyval-chto-atom-bezopasen.html |title=Академик Велихов спас для России запасы плутония, а на себе доказывал, что атом безопасен // МК. 2015. 2 февраля |access-date=2021-05-28 |archive-date=2019-12-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191223233627/https://www.mk.ru/science/2015/02/01/akademik-velikhov-spas-dlya-rossii-zapasy-plutoniya-a-na-sebe-dokazyval-chto-atom-bezopasen.html |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
** Ывăлĕ — Павел Велихов, информатика облаçĕнчи специалист&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.mk.ru/science/2024/12/06/iskusstvennoe-solnce-akademika-velikhova-izvestnyy-uchenyy-ushel-iz-zhizni-na-90m-godu-zhizni.html|title=Искусственное Солнце академика Велихова: известный учёный ушёл из жизни на 90-м году жизни|lang=ru|website=Московский комсомолец|date=2024-12-06|access-date=2024-12-06}}&lt;/ref&gt;.

== Чыслани ==
* [[Раççей Федерацин Ĕç Паттăрĕсем]] (30.1.2020) — ''патшалăх тата халăх умĕнчи ĕçри уйрăмлах хастарлăхшăн''&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001202001300040 |title=Указ Президента Российской Федерации от 30 января 2020 года № 70 «О награждении государственными наградами Российской Федерации» |access-date=2020-01-30 |archive-date=2020-01-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200130154119/http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001202001300040 |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
* [[Социализм Ĕçĕн Паттăрĕ]] ([[ССРП Аслă Канашĕн Президиумĕ]]н [[хутай]]ĕ, 1.2.1985, [[Ленин орденĕ]] тата [[«Çурлапа Мăлатук» медаль]])

== Асăнмалăх ==
* Пĕчĕк планета [[(3601) Велихов|3601 (Велихов)]]

== Литература ==
* {{кĕнеке | автор = Богуненко Н. Н., Пелипенко А. Д., Соснин Г. А. | пай = Велихов Евгений Павлович | пуçелĕк       = Герои атомного проекта | вырăн = Саров | издательство  = Росатом | çул = 2005 | страницы      = 86—87 | страниц =  | isbn = 5-9515-0005-2 | doi =  | тираж =  | ref = }}
* Е. П. Велихов (К 60-летию со дня рождения) // [[Успехи физических наук]]. 1995. Т. 165. № 1.
* {{статья |автор= |пуçелĕк=«Надо пересмотреть базовые идеи ядерной энергетики» |каçă=https://iz.ru/news/582492 |кăларăм = Известия |тĕс=газета |год=2015 |месяц=февраль |число=2  |ref=Известия}} Интервью к 80-летию со дня рождения.
* {{Кĕнеке:Храмов Ю. А.:Физики|пай = Велихов Евгений Павлович |с =59|каçă пайĕ = 303}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* {{РĂА ĕçтешĕ|977|Евгений Велихов}}
* [https://oprf.ru/ru/chambermembers/members/user/9 Страница] на сайте [[Общественная палата Российской Федерации|ОП РФ]]
* [https://web.archive.org/web/20060209233037/http://www.kiae.ru/rus/str/direct/vep.htm Персональная страничка о Велихове на сайте ФГУ РНЦ «Курчатовский институт»]
* [https://web.archive.org/web/20090426053843/http://fpfe.mipt.ru/history/Velihov.html Велихов Евгений Павлович. Факультет проблем физики и энергетики. Интернет-портал «Легендарный Физтех», «Физтех-центр»]
* [http://biograph.ru/index.php/whoiswho/1/1322-velikhov Биографическая справка]
* [http://www.sovross.ru/old/2005/68/68_5_3.htm Котлован от Евгения]
* [http://www.itogi.ru/obsh-spetzproekt/2012/18/177282.html ''Атомщик'', «Итоги», № 18 (829), 30.04.2012.]
* [http://sputnikipogrom.com/politics/6515/velikhov/ ''Биография академика Велихова: термоядерный синтез, шельфовая нефтедобыча и борьба с экстремизмом'', «СиП»] {{Wayback|url=http://sputnikipogrom.com/politics/6515/velikhov/ |date=20131202014329 }}
* [http://isir.ras.ru/hisfotoarchive/private/gallery/msu+scienticts+in+sergey+novikov+photos.aspx?interval=1&amp;pi=28  Фотопортрет Е. П. Велихова] в галерее выдающихся учёных МГУ «Портрет интеллекта», созданной в 2005 г. к 250-летию университета (фото Сергея Новикова).
* [http://isaran.ru/?q=ru/person&amp;guid=6F81EFEC-E1A2-06D0-62AE-4B217652EE4B Историческая справка] на сайте [[Архив Российской академии наук|Архива РАН]]
* {{warheroes|10689}}
{{Тулаш каçăсем}}

{{«Тăван Çĕршыв умĕнчи хастарлăхшăн» орденĕн тулли кавалерĕсем}}

[[Категори:ССРП теоретик-физикĕсем]]
[[Категори:Раççей теоретик-физикĕсем]]
[[Категори:РĂА вице-президенчĕсем]]
[[Категори:Физика популяризаторĕсем]]
[[Категори:Курчатов институчĕн ĕçтешĕсем]]
[[Категори:ССКП ТК пайташĕсем]]
[[Категори:ССКП XIX конференцин делегачĕсем]]
[[Категори:ССКП XXVI съезчĕн делегачĕсем]]

[[ru:Велихов Евгений Павлович (физик)]]</text>
      <sha1>dtnjeq5287lr87fwfw8bznau0puiox8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>841912</id>
      <parentid>841911</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T13:45:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>841912</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11965" sha1="cq3f5mq5okchsisuxszlv0zj7nid7z4" xml:space="preserve">{{анчах вилнĕ}}
{{Пĕлтерĕшсем|Велихов}}
{{Ăсчах
| Ят = Евгений Павлович Велихов
| Ӳкерчĕк = Ievgeny Vyelihov 1.jpeg
| Анлăшĕ = 
| Ӳкерчĕке ăнлантарни = 
| Çуралнă вăхăт = [[1935]], [[нарăс, 2]]
| Çуралнă вырăн = {{ÇВ|Мускав|Мускавра}}, РСФСР, ССРП
| Вилнĕ вăхăт = [[2024]], [[раштав, 5]]
| Вилнĕ вырăн = {{ВВ|Мускав|Мускавра}}, РФ
| Гражданлăх = {{URS}} →&lt;br&gt;{{RUS}}
| Ăслăх сфери = [[атомная физика]]
| Ăсчах степенĕ = физика-математика ăслăхĕсен тухтăрĕ ([[1966]])
| Ăсчах хисепĕ = профессор, ССРП ĂА академикĕ (1974), РĂА академикĕ (1991 
| Ĕç вырăнĕ = [[Курчатов институчĕ]], [[МФТИ]]
| Альма-матер = {{МПУ физфакĕ}}
| Ăслăх ертӳçи = [[Леонтович, Михаил Александрович|М. А. Леонтович]]{{sfn|Известия|2015|quote=После окончания МГУ я попал в аспирантуру в теоретический отдел ЛИПАН к Михаилу Александровичу Леонтовичу}}&lt;br&gt;[[Прохоров Александр Михайлович|А. М. Прохоров]] [[Прохоров Александр Михайлоович|А. М. Прохоров]]
| Паллă вĕренекенсем = [[Панченко Владислав Яковлевич|В. Я. Панченко]]
| Чыславсемпе парнесем = {{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Раççей Федерацин Ĕç Паттăрĕ|2020}} {{!!}} {{Çурла тата Мăлатук медалĕ|1985}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 1 степеньлĕ орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 2 степеньлĕ орденĕ}}{{!}}{{!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 3 степеньлĕ орденĕ}}{{!}}{{!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 4 степеньлĕ орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Александр Невский орденĕ (Раççей Федерацийĕ)}}{{!}}{{!}}{{Хăюлăх орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Туслăх орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Ленин орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Ленин орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Ленин орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Ĕçлĕх Хĕрлĕ Ялав орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Медаль В память 850-летия Москвы}}{{!}}{{!}}{{Ĕç ветеренĕ медаль}}{{!}}{{!}}{{Медаль В ознаменование 100-летия со дня рождения Владимира Ильича Ленина}} 
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Орден За заслуги III степени (Украина)}} {{!}}{{!}} {{Орден Восходящего солнца|3}}
{{!)}}

}}
{{Listen
| Файл_ячĕ = Evgenij Velihov voice.oga
| Ячĕ = Е. П. Велихов сассине çырни
| Ăнлантарни = «[[Эхо Москвы]]» интервью &lt;br&gt;2006 çулхи çĕртмен 1-мĕшĕ
| float = 
}}
'''Евге́ний Па́влович Ве́лихов''' ([[нарăс, 2]]&lt;ref&gt;Велихов хăй каланипе, вăл кăрлачăн 20-мĕшĕнче çуранă, анчах та милицире йăнăшпа нарăсăн 2-мĕшĕнче çырнă&lt;/ref&gt; [[1935]], [[Мускав]], [[ССРП]] — [[раштав, 5]] [[2024]], [[Мускав]], [[РФ]]) — совет/раççей ăсчахĕ, плазма физики тата [[тытăмланă термойĕтре синтезĕ]] облаçĕнчи специалист&lt;ref name=&quot;Биография&quot; /&gt;, [[пĕрлĕх ĕçченĕ]]. [[Физика-математика ăслăхĕсен тухтăрĕ]] (1964), [[профессор]]. [[ССРП ĂА]] [[Вице-президент|вице-президенчĕ]] (1978—1991) и [[РАН]] (1991—1996).

== Биографи ==
Павел Павлович Велихов инженер (1905—1952) тата унăн арăмĕ Наталия Всеволодовна Евреинова (1906—1940) килйышĕнче çуралнă. Маçаккăшĕ — Павел Аполлонович Велихов чукун çул инженерĕ тата политик (1875—1930).


2024 çулхи раштавăн 5-мĕшĕнче 89 çулта вилсе кайнă&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://ria.ru/20241205/velikhov-1987622048.html|title=Умер академик Евгений Велихов|website=РИА Новости|date=2024-12-05|access-date=2024-12-05}}&lt;/ref&gt;.

=== Килйыш ===
* Арăмĕ — Наталья Алексеевна, геолог.
** Ывăлĕ — Василий Велихов, астрофизик, информатик.
*** Мăнукĕ — Евгений&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://sci-hit.com/2015/02/o-geroe-yaderschike-akademike-velihove.html |title=О герое-ядерщике академике Велихове |access-date=2021-05-28 |archive-date=2022-03-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220324184246/https://sci-hit.com/2015/02/o-geroe-yaderschike-akademike-velihove.html |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
** Хĕрĕ — Наталья, юрист&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://www.mk.ru/science/2015/02/01/akademik-velikhov-spas-dlya-rossii-zapasy-plutoniya-a-na-sebe-dokazyval-chto-atom-bezopasen.html |title=Академик Велихов спас для России запасы плутония, а на себе доказывал, что атом безопасен // МК. 2015. 2 февраля |access-date=2021-05-28 |archive-date=2019-12-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191223233627/https://www.mk.ru/science/2015/02/01/akademik-velikhov-spas-dlya-rossii-zapasy-plutoniya-a-na-sebe-dokazyval-chto-atom-bezopasen.html |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
** Ывăлĕ — Павел Велихов, информатика облаçĕнчи специалист&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.mk.ru/science/2024/12/06/iskusstvennoe-solnce-akademika-velikhova-izvestnyy-uchenyy-ushel-iz-zhizni-na-90m-godu-zhizni.html|title=Искусственное Солнце академика Велихова: известный учёный ушёл из жизни на 90-м году жизни|lang=ru|website=Московский комсомолец|date=2024-12-06|access-date=2024-12-06}}&lt;/ref&gt;.

== Чыслани ==
* [[Раççей Федерацин Ĕç Паттăрĕсем]] (30.1.2020) — ''патшалăх тата халăх умĕнчи ĕçри уйрăмлах хастарлăхшăн''&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001202001300040 |title=Указ Президента Российской Федерации от 30 января 2020 года № 70 «О награждении государственными наградами Российской Федерации» |access-date=2020-01-30 |archive-date=2020-01-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200130154119/http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001202001300040 |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
* [[Социализм Ĕçĕн Паттăрĕ]] ([[ССРП Аслă Канашĕн Президиумĕ]]н [[хутай]]ĕ, 1.2.1985, [[Ленин орденĕ]] тата [[«Çурлапа Мăлатук» медаль]])

== Асăнмалăх ==
* Пĕчĕк планета [[(3601) Велихов|3601 (Велихов)]]

== Литература ==
* {{кĕнеке | автор = Богуненко Н. Н., Пелипенко А. Д., Соснин Г. А. | пай = Велихов Евгений Павлович | пуçелĕк       = Герои атомного проекта | вырăн = Саров | издательство  = Росатом | çул = 2005 | страницы      = 86—87 | страниц =  | isbn = 5-9515-0005-2 | doi =  | тираж =  | ref = }}
* Е. П. Велихов (К 60-летию со дня рождения) // [[Успехи физических наук]]. 1995. Т. 165. № 1.
* {{статья |автор= |пуçелĕк=«Надо пересмотреть базовые идеи ядерной энергетики» |каçă=https://iz.ru/news/582492 |кăларăм = Известия |тĕс=газета |год=2015 |месяц=февраль |число=2  |ref=Известия}} Интервью к 80-летию со дня рождения.
* {{Кĕнеке:Храмов Ю. А.:Физики|пай = Велихов Евгений Павлович |с =59|каçă пайĕ = 303}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* {{РĂА ĕçтешĕ|977|Евгений Велихов}}
* [https://oprf.ru/ru/chambermembers/members/user/9 Страница] на сайте [[Общественная палата Российской Федерации|ОП РФ]]
* [https://web.archive.org/web/20060209233037/http://www.kiae.ru/rus/str/direct/vep.htm Персональная страничка о Велихове на сайте ФГУ РНЦ «Курчатовский институт»]
* [https://web.archive.org/web/20090426053843/http://fpfe.mipt.ru/history/Velihov.html Велихов Евгений Павлович. Факультет проблем физики и энергетики. Интернет-портал «Легендарный Физтех», «Физтех-центр»]
* [http://biograph.ru/index.php/whoiswho/1/1322-velikhov Биографическая справка]
* [http://www.sovross.ru/old/2005/68/68_5_3.htm Котлован от Евгения]
* [http://www.itogi.ru/obsh-spetzproekt/2012/18/177282.html ''Атомщик'', «Итоги», № 18 (829), 30.04.2012.]
* [http://sputnikipogrom.com/politics/6515/velikhov/ ''Биография академика Велихова: термоядерный синтез, шельфовая нефтедобыча и борьба с экстремизмом'', «СиП»] {{Wayback|url=http://sputnikipogrom.com/politics/6515/velikhov/ |date=20131202014329 }}
* [http://isir.ras.ru/hisfotoarchive/private/gallery/msu+scienticts+in+sergey+novikov+photos.aspx?interval=1&amp;pi=28  Фотопортрет Е. П. Велихова] в галерее выдающихся учёных МГУ «Портрет интеллекта», созданной в 2005 г. к 250-летию университета (фото Сергея Новикова).
* [http://isaran.ru/?q=ru/person&amp;guid=6F81EFEC-E1A2-06D0-62AE-4B217652EE4B Историческая справка] на сайте [[Архив Российской академии наук|Архива РАН]]
* {{warheroes|10689}}
{{Тулаш каçăсем}}

{{«Тăван Çĕршыв умĕнчи хастарлăхшăн» орденĕн тулли кавалерĕсем}}

[[Категори:ССРП теоретик-физикĕсем]]
[[Категори:Раççей теоретик-физикĕсем]]
[[Категори:РĂА вице-президенчĕсем]]
[[Категори:Физика популяризаторĕсем]]
[[Категори:Курчатов институчĕн ĕçтешĕсем]]
[[Категори:ССКП ТК пайташĕсем]]
[[Категори:ССКП XIX конференцин делегачĕсем]]
[[Категори:ССКП XXVI съезчĕн делегачĕсем]]

[[ru:Велихов Евгений Павлович (физик)]]</text>
      <sha1>cq3f5mq5okchsisuxszlv0zj7nid7z4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>841913</id>
      <parentid>841912</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T13:46:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>841913</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12315" sha1="ibqdz5683cbtt0kat0umcz7m61l5res" xml:space="preserve">{{анчах вилнĕ}}
{{Пĕлтерĕшсем|Велихов}}
{{Ăсчах
| Ят = Евгений Павлович Велихов
| Ӳкерчĕк = Ievgeny Vyelihov 1.jpeg
| Анлăшĕ = 
| Ӳкерчĕке ăнлантарни = 
| Çуралнă вăхăт = [[1935]], [[нарăс, 2]]
| Çуралнă вырăн = {{ÇВ|Мускав|Мускавра}}, РСФСР, ССРП
| Вилнĕ вăхăт = [[2024]], [[раштав, 5]]
| Вилнĕ вырăн = {{ВВ|Мускав|Мускавра}}, РФ
| Гражданлăх = {{URS}} →&lt;br&gt;{{RUS}}
| Ăслăх сфери = [[атомная физика]]
| Ăсчах степенĕ = физика-математика ăслăхĕсен тухтăрĕ ([[1966]])
| Ăсчах хисепĕ = профессор, ССРП ĂА академикĕ (1974), РĂА академикĕ (1991 
| Ĕç вырăнĕ = [[Курчатов институчĕ]], [[МФТИ]]
| Альма-матер = {{МПУ физфакĕ}}
| Ăслăх ертӳçи = [[Леонтович, Михаил Александрович|М. А. Леонтович]]{{sfn|Известия|2015|quote=После окончания МГУ я попал в аспирантуру в теоретический отдел ЛИПАН к Михаилу Александровичу Леонтовичу}}&lt;br&gt;[[Прохоров Александр Михайлович|А. М. Прохоров]] [[Прохоров Александр Михайлоович|А. М. Прохоров]]
| Паллă вĕренекенсем = [[Панченко Владислав Яковлевич|В. Я. Панченко]]
| Чыславсемпе парнесем = {{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Раççей Федерацин Ĕç Паттăрĕ|2020}} {{!!}} {{Çурла тата Мăлатук медалĕ|1985}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 1 степеньлĕ орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 2 степеньлĕ орденĕ}}{{!}}{{!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 3 степеньлĕ орденĕ}}{{!}}{{!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 4 степеньлĕ орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Александр Невский орденĕ (Раççей Федерацийĕ)}}{{!}}{{!}}{{Хăюлăх орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Туслăх орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Ленин орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Ленин орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Ленин орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Ĕçлĕх Хĕрлĕ Ялав орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Медаль В память 850-летия Москвы}}{{!}}{{!}}{{Ĕç ветеренĕ медаль}}{{!}}{{!}}{{Медаль В ознаменование 100-летия со дня рождения Владимира Ильича Ленина}} 
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Орден За заслуги III степени (Украина)}} {{!}}{{!}} {{Орден Восходящего солнца|3}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}}{{Ленин премийĕ}}{{!}}{{!}}{{ССРП патшалăх премийĕ}}{{!}}{{!}}{{РФ патшалăх премийĕ 1992-2003|2002}}{{!}}{{!}}{{Золотая медаль ВДНХ}}{{!}}{{!}}{{Благодарность Президента Российской Федерации}}
{{!)}}
}}
{{Listen
| Файл_ячĕ = Evgenij Velihov voice.oga
| Ячĕ = Е. П. Велихов сассине çырни
| Ăнлантарни = «[[Эхо Москвы]]» интервью &lt;br&gt;2006 çулхи çĕртмен 1-мĕшĕ
| float = 
}}
'''Евге́ний Па́влович Ве́лихов''' ([[нарăс, 2]]&lt;ref&gt;Велихов хăй каланипе, вăл кăрлачăн 20-мĕшĕнче çуранă, анчах та милицире йăнăшпа нарăсăн 2-мĕшĕнче çырнă&lt;/ref&gt; [[1935]], [[Мускав]], [[ССРП]] — [[раштав, 5]] [[2024]], [[Мускав]], [[РФ]]) — совет/раççей ăсчахĕ, плазма физики тата [[тытăмланă термойĕтре синтезĕ]] облаçĕнчи специалист&lt;ref name=&quot;Биография&quot; /&gt;, [[пĕрлĕх ĕçченĕ]]. [[Физика-математика ăслăхĕсен тухтăрĕ]] (1964), [[профессор]]. [[ССРП ĂА]] [[Вице-президент|вице-президенчĕ]] (1978—1991) и [[РАН]] (1991—1996).

== Биографи ==
Павел Павлович Велихов инженер (1905—1952) тата унăн арăмĕ Наталия Всеволодовна Евреинова (1906—1940) килйышĕнче çуралнă. Маçаккăшĕ — Павел Аполлонович Велихов чукун çул инженерĕ тата политик (1875—1930).


2024 çулхи раштавăн 5-мĕшĕнче 89 çулта вилсе кайнă&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://ria.ru/20241205/velikhov-1987622048.html|title=Умер академик Евгений Велихов|website=РИА Новости|date=2024-12-05|access-date=2024-12-05}}&lt;/ref&gt;.

=== Килйыш ===
* Арăмĕ — Наталья Алексеевна, геолог.
** Ывăлĕ — Василий Велихов, астрофизик, информатик.
*** Мăнукĕ — Евгений&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://sci-hit.com/2015/02/o-geroe-yaderschike-akademike-velihove.html |title=О герое-ядерщике академике Велихове |access-date=2021-05-28 |archive-date=2022-03-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220324184246/https://sci-hit.com/2015/02/o-geroe-yaderschike-akademike-velihove.html |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
** Хĕрĕ — Наталья, юрист&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://www.mk.ru/science/2015/02/01/akademik-velikhov-spas-dlya-rossii-zapasy-plutoniya-a-na-sebe-dokazyval-chto-atom-bezopasen.html |title=Академик Велихов спас для России запасы плутония, а на себе доказывал, что атом безопасен // МК. 2015. 2 февраля |access-date=2021-05-28 |archive-date=2019-12-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191223233627/https://www.mk.ru/science/2015/02/01/akademik-velikhov-spas-dlya-rossii-zapasy-plutoniya-a-na-sebe-dokazyval-chto-atom-bezopasen.html |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
** Ывăлĕ — Павел Велихов, информатика облаçĕнчи специалист&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.mk.ru/science/2024/12/06/iskusstvennoe-solnce-akademika-velikhova-izvestnyy-uchenyy-ushel-iz-zhizni-na-90m-godu-zhizni.html|title=Искусственное Солнце академика Велихова: известный учёный ушёл из жизни на 90-м году жизни|lang=ru|website=Московский комсомолец|date=2024-12-06|access-date=2024-12-06}}&lt;/ref&gt;.

== Чыслани ==
* [[Раççей Федерацин Ĕç Паттăрĕсем]] (30.1.2020) — ''патшалăх тата халăх умĕнчи ĕçри уйрăмлах хастарлăхшăн''&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001202001300040 |title=Указ Президента Российской Федерации от 30 января 2020 года № 70 «О награждении государственными наградами Российской Федерации» |access-date=2020-01-30 |archive-date=2020-01-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200130154119/http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001202001300040 |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
* [[Социализм Ĕçĕн Паттăрĕ]] ([[ССРП Аслă Канашĕн Президиумĕ]]н [[хутай]]ĕ, 1.2.1985, [[Ленин орденĕ]] тата [[«Çурлапа Мăлатук» медаль]])

== Асăнмалăх ==
* Пĕчĕк планета [[(3601) Велихов|3601 (Велихов)]]

== Литература ==
* {{кĕнеке | автор = Богуненко Н. Н., Пелипенко А. Д., Соснин Г. А. | пай = Велихов Евгений Павлович | пуçелĕк       = Герои атомного проекта | вырăн = Саров | издательство  = Росатом | çул = 2005 | страницы      = 86—87 | страниц =  | isbn = 5-9515-0005-2 | doi =  | тираж =  | ref = }}
* Е. П. Велихов (К 60-летию со дня рождения) // [[Успехи физических наук]]. 1995. Т. 165. № 1.
* {{статья |автор= |пуçелĕк=«Надо пересмотреть базовые идеи ядерной энергетики» |каçă=https://iz.ru/news/582492 |кăларăм = Известия |тĕс=газета |год=2015 |месяц=февраль |число=2  |ref=Известия}} Интервью к 80-летию со дня рождения.
* {{Кĕнеке:Храмов Ю. А.:Физики|пай = Велихов Евгений Павлович |с =59|каçă пайĕ = 303}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* {{РĂА ĕçтешĕ|977|Евгений Велихов}}
* [https://oprf.ru/ru/chambermembers/members/user/9 Страница] на сайте [[Общественная палата Российской Федерации|ОП РФ]]
* [https://web.archive.org/web/20060209233037/http://www.kiae.ru/rus/str/direct/vep.htm Персональная страничка о Велихове на сайте ФГУ РНЦ «Курчатовский институт»]
* [https://web.archive.org/web/20090426053843/http://fpfe.mipt.ru/history/Velihov.html Велихов Евгений Павлович. Факультет проблем физики и энергетики. Интернет-портал «Легендарный Физтех», «Физтех-центр»]
* [http://biograph.ru/index.php/whoiswho/1/1322-velikhov Биографическая справка]
* [http://www.sovross.ru/old/2005/68/68_5_3.htm Котлован от Евгения]
* [http://www.itogi.ru/obsh-spetzproekt/2012/18/177282.html ''Атомщик'', «Итоги», № 18 (829), 30.04.2012.]
* [http://sputnikipogrom.com/politics/6515/velikhov/ ''Биография академика Велихова: термоядерный синтез, шельфовая нефтедобыча и борьба с экстремизмом'', «СиП»] {{Wayback|url=http://sputnikipogrom.com/politics/6515/velikhov/ |date=20131202014329 }}
* [http://isir.ras.ru/hisfotoarchive/private/gallery/msu+scienticts+in+sergey+novikov+photos.aspx?interval=1&amp;pi=28  Фотопортрет Е. П. Велихова] в галерее выдающихся учёных МГУ «Портрет интеллекта», созданной в 2005 г. к 250-летию университета (фото Сергея Новикова).
* [http://isaran.ru/?q=ru/person&amp;guid=6F81EFEC-E1A2-06D0-62AE-4B217652EE4B Историческая справка] на сайте [[Архив Российской академии наук|Архива РАН]]
* {{warheroes|10689}}
{{Тулаш каçăсем}}

{{«Тăван Çĕршыв умĕнчи хастарлăхшăн» орденĕн тулли кавалерĕсем}}

[[Категори:ССРП теоретик-физикĕсем]]
[[Категори:Раççей теоретик-физикĕсем]]
[[Категори:РĂА вице-президенчĕсем]]
[[Категори:Физика популяризаторĕсем]]
[[Категори:Курчатов институчĕн ĕçтешĕсем]]
[[Категори:ССКП ТК пайташĕсем]]
[[Категори:ССКП XIX конференцин делегачĕсем]]
[[Категори:ССКП XXVI съезчĕн делегачĕсем]]

[[ru:Велихов Евгений Павлович (физик)]]</text>
      <sha1>ibqdz5683cbtt0kat0umcz7m61l5res</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>841918</id>
      <parentid>841913</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:05:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>841918</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12314" sha1="hrhp7y9b272czbwar71dp97sfozsoyo" xml:space="preserve">{{анчах вилнĕ}}
{{Пĕлтерĕшсем|Велихов}}
{{Ăсчах
| Ят = Евгений Павлович Велихов
| Ӳкерчĕк = Ievgeny Vyelihov 1.jpeg
| Анлăшĕ = 
| Ӳкерчĕке ăнлантарни = 
| Çуралнă вăхăт = [[1935]], [[нарăс, 2]]
| Çуралнă вырăн = {{ÇВ|Мускав|Мускавра}}, РСФСР, ССРП
| Вилнĕ вăхăт = [[2024]], [[раштав, 5]]
| Вилнĕ вырăн = {{ВВ|Мускав|Мускавра}}, РФ
| Гражданлăх = {{URS}} →&lt;br&gt;{{RUS}}
| Ăслăх сфери = [[атомная физика]]
| Ăсчах степенĕ = физика-математика ăслăхĕсен тухтăрĕ ([[1966]])
| Ăсчах хисепĕ = профессор, ССРП ĂА академикĕ (1974), РĂА академикĕ (1991 
| Ĕç вырăнĕ = [[Курчатов институчĕ]], [[МФТИ]]
| Альма-матер = {{МПУ физфакĕ}}
| Ăслăх ертӳçи = [[Леонтович, Михаил Александрович|М. А. Леонтович]]{{sfn|Известия|2015|quote=После окончания МГУ я попал в аспирантуру в теоретический отдел ЛИПАН к Михаилу Александровичу Леонтовичу}}&lt;br&gt;[[Прохоров Александр Михайлович|А. М. Прохоров]] [[Прохоров Александр Михайлоович|А. М. Прохоров]]
| Паллă вĕренекенсем = [[Панченко Владислав Яковлевич|В. Я. Панченко]]
| Чыславсемпе парнесем = {{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Раççей Федерацин Ĕç Паттăрĕ|2020}} {{!!}} {{Çурла тата Мăлатук медалĕ|1985}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 1 степеньлĕ орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 2 степеньлĕ орденĕ}}{{!}}{{!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 3 степеньлĕ орденĕ}}{{!}}{{!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 4 степеньлĕ орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Александр Невский орденĕ (Раççей Федерацийĕ)}}{{!}}{{!}}{{Хăюлăх орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Туслăх орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Ленин орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Ленин орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Ленин орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Ĕçлĕх Хĕрлĕ Ялав орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Мускав 850 çул тултарнине асăнмалăх» медаль}}{{!}}{{!}}{{Ĕç ветеранĕ медаль}}{{!}}{{!}}{{«Владимир Ильич Ленин 100 çул тултарнине асăнмалăх» медалĕ}} 
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Орден За заслуги III степени (Украина)}} {{!}}{{!}} {{Орден Восходящего солнца|3}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}}{{Ленин премийĕ}}{{!}}{{!}}{{ССРП патшалăх премийĕ}}{{!}}{{!}}{{РФ патшалăх премийĕ 1992-2003|2002}}{{!}}{{!}}{{Золотая медаль ВДНХ}}{{!}}{{!}}{{Благодарность Президента Российской Федерации}}
{{!)}}
}}
{{Listen
| Файл_ячĕ = Evgenij Velihov voice.oga
| Ячĕ = Е. П. Велихов сассине çырни
| Ăнлантарни = «[[Эхо Москвы]]» интервью &lt;br&gt;2006 çулхи çĕртмен 1-мĕшĕ
| float = 
}}
'''Евге́ний Па́влович Ве́лихов''' ([[нарăс, 2]]&lt;ref&gt;Велихов хăй каланипе, вăл кăрлачăн 20-мĕшĕнче çуранă, анчах та милицире йăнăшпа нарăсăн 2-мĕшĕнче çырнă&lt;/ref&gt; [[1935]], [[Мускав]], [[ССРП]] — [[раштав, 5]] [[2024]], [[Мускав]], [[РФ]]) — совет/раççей ăсчахĕ, плазма физики тата [[тытăмланă термойĕтре синтезĕ]] облаçĕнчи специалист&lt;ref name=&quot;Биография&quot; /&gt;, [[пĕрлĕх ĕçченĕ]]. [[Физика-математика ăслăхĕсен тухтăрĕ]] (1964), [[профессор]]. [[ССРП ĂА]] [[Вице-президент|вице-президенчĕ]] (1978—1991) и [[РАН]] (1991—1996).

== Биографи ==
Павел Павлович Велихов инженер (1905—1952) тата унăн арăмĕ Наталия Всеволодовна Евреинова (1906—1940) килйышĕнче çуралнă. Маçаккăшĕ — Павел Аполлонович Велихов чукун çул инженерĕ тата политик (1875—1930).


2024 çулхи раштавăн 5-мĕшĕнче 89 çулта вилсе кайнă&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://ria.ru/20241205/velikhov-1987622048.html|title=Умер академик Евгений Велихов|website=РИА Новости|date=2024-12-05|access-date=2024-12-05}}&lt;/ref&gt;.

=== Килйыш ===
* Арăмĕ — Наталья Алексеевна, геолог.
** Ывăлĕ — Василий Велихов, астрофизик, информатик.
*** Мăнукĕ — Евгений&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://sci-hit.com/2015/02/o-geroe-yaderschike-akademike-velihove.html |title=О герое-ядерщике академике Велихове |access-date=2021-05-28 |archive-date=2022-03-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220324184246/https://sci-hit.com/2015/02/o-geroe-yaderschike-akademike-velihove.html |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
** Хĕрĕ — Наталья, юрист&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://www.mk.ru/science/2015/02/01/akademik-velikhov-spas-dlya-rossii-zapasy-plutoniya-a-na-sebe-dokazyval-chto-atom-bezopasen.html |title=Академик Велихов спас для России запасы плутония, а на себе доказывал, что атом безопасен // МК. 2015. 2 февраля |access-date=2021-05-28 |archive-date=2019-12-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191223233627/https://www.mk.ru/science/2015/02/01/akademik-velikhov-spas-dlya-rossii-zapasy-plutoniya-a-na-sebe-dokazyval-chto-atom-bezopasen.html |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
** Ывăлĕ — Павел Велихов, информатика облаçĕнчи специалист&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.mk.ru/science/2024/12/06/iskusstvennoe-solnce-akademika-velikhova-izvestnyy-uchenyy-ushel-iz-zhizni-na-90m-godu-zhizni.html|title=Искусственное Солнце академика Велихова: известный учёный ушёл из жизни на 90-м году жизни|lang=ru|website=Московский комсомолец|date=2024-12-06|access-date=2024-12-06}}&lt;/ref&gt;.

== Чыслани ==
* [[Раççей Федерацин Ĕç Паттăрĕсем]] (30.1.2020) — ''патшалăх тата халăх умĕнчи ĕçри уйрăмлах хастарлăхшăн''&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001202001300040 |title=Указ Президента Российской Федерации от 30 января 2020 года № 70 «О награждении государственными наградами Российской Федерации» |access-date=2020-01-30 |archive-date=2020-01-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200130154119/http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001202001300040 |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
* [[Социализм Ĕçĕн Паттăрĕ]] ([[ССРП Аслă Канашĕн Президиумĕ]]н [[хутай]]ĕ, 1.2.1985, [[Ленин орденĕ]] тата [[«Çурлапа Мăлатук» медаль]])

== Асăнмалăх ==
* Пĕчĕк планета [[(3601) Велихов|3601 (Велихов)]]

== Литература ==
* {{кĕнеке | автор = Богуненко Н. Н., Пелипенко А. Д., Соснин Г. А. | пай = Велихов Евгений Павлович | пуçелĕк       = Герои атомного проекта | вырăн = Саров | издательство  = Росатом | çул = 2005 | страницы      = 86—87 | страниц =  | isbn = 5-9515-0005-2 | doi =  | тираж =  | ref = }}
* Е. П. Велихов (К 60-летию со дня рождения) // [[Успехи физических наук]]. 1995. Т. 165. № 1.
* {{статья |автор= |пуçелĕк=«Надо пересмотреть базовые идеи ядерной энергетики» |каçă=https://iz.ru/news/582492 |кăларăм = Известия |тĕс=газета |год=2015 |месяц=февраль |число=2  |ref=Известия}} Интервью к 80-летию со дня рождения.
* {{Кĕнеке:Храмов Ю. А.:Физики|пай = Велихов Евгений Павлович |с =59|каçă пайĕ = 303}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* {{РĂА ĕçтешĕ|977|Евгений Велихов}}
* [https://oprf.ru/ru/chambermembers/members/user/9 Страница] на сайте [[Общественная палата Российской Федерации|ОП РФ]]
* [https://web.archive.org/web/20060209233037/http://www.kiae.ru/rus/str/direct/vep.htm Персональная страничка о Велихове на сайте ФГУ РНЦ «Курчатовский институт»]
* [https://web.archive.org/web/20090426053843/http://fpfe.mipt.ru/history/Velihov.html Велихов Евгений Павлович. Факультет проблем физики и энергетики. Интернет-портал «Легендарный Физтех», «Физтех-центр»]
* [http://biograph.ru/index.php/whoiswho/1/1322-velikhov Биографическая справка]
* [http://www.sovross.ru/old/2005/68/68_5_3.htm Котлован от Евгения]
* [http://www.itogi.ru/obsh-spetzproekt/2012/18/177282.html ''Атомщик'', «Итоги», № 18 (829), 30.04.2012.]
* [http://sputnikipogrom.com/politics/6515/velikhov/ ''Биография академика Велихова: термоядерный синтез, шельфовая нефтедобыча и борьба с экстремизмом'', «СиП»] {{Wayback|url=http://sputnikipogrom.com/politics/6515/velikhov/ |date=20131202014329 }}
* [http://isir.ras.ru/hisfotoarchive/private/gallery/msu+scienticts+in+sergey+novikov+photos.aspx?interval=1&amp;pi=28  Фотопортрет Е. П. Велихова] в галерее выдающихся учёных МГУ «Портрет интеллекта», созданной в 2005 г. к 250-летию университета (фото Сергея Новикова).
* [http://isaran.ru/?q=ru/person&amp;guid=6F81EFEC-E1A2-06D0-62AE-4B217652EE4B Историческая справка] на сайте [[Архив Российской академии наук|Архива РАН]]
* {{warheroes|10689}}
{{Тулаш каçăсем}}

{{«Тăван Çĕршыв умĕнчи хастарлăхшăн» орденĕн тулли кавалерĕсем}}

[[Категори:ССРП теоретик-физикĕсем]]
[[Категори:Раççей теоретик-физикĕсем]]
[[Категори:РĂА вице-президенчĕсем]]
[[Категори:Физика популяризаторĕсем]]
[[Категори:Курчатов институчĕн ĕçтешĕсем]]
[[Категори:ССКП ТК пайташĕсем]]
[[Категори:ССКП XIX конференцин делегачĕсем]]
[[Категори:ССКП XXVI съезчĕн делегачĕсем]]

[[ru:Велихов Евгений Павлович (физик)]]</text>
      <sha1>hrhp7y9b272czbwar71dp97sfozsoyo</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>841919</id>
      <parentid>841918</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:09:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>841919</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12210" sha1="qntz6gq7rkbig5i154km15ky3ft5118" xml:space="preserve">{{анчах вилнĕ}}
{{Пĕлтерĕшсем|Велихов}}
{{Ăсчах
| Ят = Евгений Павлович Велихов
| Ӳкерчĕк = Ievgeny Vyelihov 1.jpeg
| Анлăшĕ = 
| Ӳкерчĕке ăнлантарни = 
| Çуралнă вăхăт = [[1935]], [[нарăс, 2]]
| Çуралнă вырăн = {{ÇВ|Мускав|Мускавра}}, РСФСР, ССРП
| Вилнĕ вăхăт = [[2024]], [[раштав, 5]]
| Вилнĕ вырăн = {{ВВ|Мускав|Мускавра}}, РФ
| Гражданлăх = {{URS}} →&lt;br&gt;{{RUS}}
| Ăслăх сфери = [[атомная физика]]
| Ăсчах степенĕ = физика-математика ăслăхĕсен тухтăрĕ ([[1966]])
| Ăсчах хисепĕ = профессор, ССРП ĂА академикĕ (1974), РĂА академикĕ (1991 
| Ĕç вырăнĕ = [[Курчатов институчĕ]], [[МФТИ]]
| Альма-матер = {{МПУ физфакĕ}}
| Ăслăх ертӳçи = [[Леонтович, Михаил Александрович|М. А. Леонтович]]{{sfn|Известия|2015|quote=После окончания МГУ я попал в аспирантуру в теоретический отдел ЛИПАН к Михаилу Александровичу Леонтовичу}}&lt;br&gt;[[Прохоров Александр Михайлович|А. М. Прохоров]] [[Прохоров Александр Михайлоович|А. М. Прохоров]]
| Паллă вĕренекенсем = [[Панченко Владислав Яковлевич|В. Я. Панченко]]
| Чыславсемпе парнесем = {{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Раççей Федерацин Ĕç Паттăрĕ|2020}} {{!!}} {{Çурла тата Мăлатук медалĕ|1985}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 1 степеньлĕ орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 2 степеньлĕ орденĕ}}{{!}}{{!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 3 степеньлĕ орденĕ}}{{!}}{{!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 4 степеньлĕ орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Александр Невский орденĕ (Раççей Федерацийĕ)}}{{!}}{{!}}{{Хăюлăх орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Туслăх орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Ленин орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Ленин орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Ленин орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Ĕçлĕх Хĕрлĕ Ялав орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Медаль В память 850-летия Москвы}}{{!}}{{!}}{{Ĕç ветеренĕ медаль}}{{!}}{{!}}{{Медаль В ознаменование 100-летия со дня рождения Владимира Ильича Ленина}} 
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Орден За заслуги III степени (Украина)}} {{!}}{{!}} {{Орден Восходящего солнца|3}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}}{{Ленин премийĕ}}{{!}}{{!}}{{ССРП патшалăх премийĕ}}{{!}}{{!}}{{РФ патшалăх премийĕ 1992-2003|2002}}{{!}}{{!}}{{ХХÇК Ылтăн медалĕ}}
{{!)}}
}}
{{Listen
| Файл_ячĕ = Evgenij Velihov voice.oga
| Ячĕ = Е. П. Велихов сассине çырни
| Ăнлантарни = «[[Эхо Москвы]]» интервью &lt;br&gt;2006 çулхи çĕртмен 1-мĕшĕ
| float = 
}}
'''Евге́ний Па́влович Ве́лихов''' ([[нарăс, 2]]&lt;ref&gt;Велихов хăй каланипе, вăл кăрлачăн 20-мĕшĕнче çуранă, анчах та милицире йăнăшпа нарăсăн 2-мĕшĕнче çырнă&lt;/ref&gt; [[1935]], [[Мускав]], [[ССРП]] — [[раштав, 5]] [[2024]], [[Мускав]], [[РФ]]) — совет/раççей ăсчахĕ, плазма физики тата [[тытăмланă термойĕтре синтезĕ]] облаçĕнчи специалист&lt;ref name=&quot;Биография&quot; /&gt;, [[пĕрлĕх ĕçченĕ]]. [[Физика-математика ăслăхĕсен тухтăрĕ]] (1964), [[профессор]]. [[ССРП ĂА]] [[Вице-президент|вице-президенчĕ]] (1978—1991) и [[РАН]] (1991—1996).

== Биографи ==
Павел Павлович Велихов инженер (1905—1952) тата унăн арăмĕ Наталия Всеволодовна Евреинова (1906—1940) килйышĕнче çуралнă. Маçаккăшĕ — Павел Аполлонович Велихов чукун çул инженерĕ тата политик (1875—1930).


2024 çулхи раштавăн 5-мĕшĕнче 89 çулта вилсе кайнă&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://ria.ru/20241205/velikhov-1987622048.html|title=Умер академик Евгений Велихов|website=РИА Новости|date=2024-12-05|access-date=2024-12-05}}&lt;/ref&gt;.

=== Килйыш ===
* Арăмĕ — Наталья Алексеевна, геолог.
** Ывăлĕ — Василий Велихов, астрофизик, информатик.
*** Мăнукĕ — Евгений&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://sci-hit.com/2015/02/o-geroe-yaderschike-akademike-velihove.html |title=О герое-ядерщике академике Велихове |access-date=2021-05-28 |archive-date=2022-03-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220324184246/https://sci-hit.com/2015/02/o-geroe-yaderschike-akademike-velihove.html |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
** Хĕрĕ — Наталья, юрист&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://www.mk.ru/science/2015/02/01/akademik-velikhov-spas-dlya-rossii-zapasy-plutoniya-a-na-sebe-dokazyval-chto-atom-bezopasen.html |title=Академик Велихов спас для России запасы плутония, а на себе доказывал, что атом безопасен // МК. 2015. 2 февраля |access-date=2021-05-28 |archive-date=2019-12-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191223233627/https://www.mk.ru/science/2015/02/01/akademik-velikhov-spas-dlya-rossii-zapasy-plutoniya-a-na-sebe-dokazyval-chto-atom-bezopasen.html |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
** Ывăлĕ — Павел Велихов, информатика облаçĕнчи специалист&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.mk.ru/science/2024/12/06/iskusstvennoe-solnce-akademika-velikhova-izvestnyy-uchenyy-ushel-iz-zhizni-na-90m-godu-zhizni.html|title=Искусственное Солнце академика Велихова: известный учёный ушёл из жизни на 90-м году жизни|lang=ru|website=Московский комсомолец|date=2024-12-06|access-date=2024-12-06}}&lt;/ref&gt;.

== Чыслани ==
* [[Раççей Федерацин Ĕç Паттăрĕсем]] (30.1.2020) — ''патшалăх тата халăх умĕнчи ĕçри уйрăмлах хастарлăхшăн''&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001202001300040 |title=Указ Президента Российской Федерации от 30 января 2020 года № 70 «О награждении государственными наградами Российской Федерации» |access-date=2020-01-30 |archive-date=2020-01-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200130154119/http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001202001300040 |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
* [[Социализм Ĕçĕн Паттăрĕ]] ([[ССРП Аслă Канашĕн Президиумĕ]]н [[хутай]]ĕ, 1.2.1985, [[Ленин орденĕ]] тата [[«Çурлапа Мăлатук» медаль]])

== Асăнмалăх ==
* Пĕчĕк планета [[(3601) Велихов|3601 (Велихов)]]

== Литература ==
* {{кĕнеке | автор = Богуненко Н. Н., Пелипенко А. Д., Соснин Г. А. | пай = Велихов Евгений Павлович | пуçелĕк       = Герои атомного проекта | вырăн = Саров | издательство  = Росатом | çул = 2005 | страницы      = 86—87 | страниц =  | isbn = 5-9515-0005-2 | doi =  | тираж =  | ref = }}
* Е. П. Велихов (К 60-летию со дня рождения) // [[Успехи физических наук]]. 1995. Т. 165. № 1.
* {{статья |автор= |пуçелĕк=«Надо пересмотреть базовые идеи ядерной энергетики» |каçă=https://iz.ru/news/582492 |кăларăм = Известия |тĕс=газета |год=2015 |месяц=февраль |число=2  |ref=Известия}} Интервью к 80-летию со дня рождения.
* {{Кĕнеке:Храмов Ю. А.:Физики|пай = Велихов Евгений Павлович |с =59|каçă пайĕ = 303}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* {{РĂА ĕçтешĕ|977|Евгений Велихов}}
* [https://oprf.ru/ru/chambermembers/members/user/9 Страница] на сайте [[Общественная палата Российской Федерации|ОП РФ]]
* [https://web.archive.org/web/20060209233037/http://www.kiae.ru/rus/str/direct/vep.htm Персональная страничка о Велихове на сайте ФГУ РНЦ «Курчатовский институт»]
* [https://web.archive.org/web/20090426053843/http://fpfe.mipt.ru/history/Velihov.html Велихов Евгений Павлович. Факультет проблем физики и энергетики. Интернет-портал «Легендарный Физтех», «Физтех-центр»]
* [http://biograph.ru/index.php/whoiswho/1/1322-velikhov Биографическая справка]
* [http://www.sovross.ru/old/2005/68/68_5_3.htm Котлован от Евгения]
* [http://www.itogi.ru/obsh-spetzproekt/2012/18/177282.html ''Атомщик'', «Итоги», № 18 (829), 30.04.2012.]
* [http://sputnikipogrom.com/politics/6515/velikhov/ ''Биография академика Велихова: термоядерный синтез, шельфовая нефтедобыча и борьба с экстремизмом'', «СиП»] {{Wayback|url=http://sputnikipogrom.com/politics/6515/velikhov/ |date=20131202014329 }}
* [http://isir.ras.ru/hisfotoarchive/private/gallery/msu+scienticts+in+sergey+novikov+photos.aspx?interval=1&amp;pi=28  Фотопортрет Е. П. Велихова] в галерее выдающихся учёных МГУ «Портрет интеллекта», созданной в 2005 г. к 250-летию университета (фото Сергея Новикова).
* [http://isaran.ru/?q=ru/person&amp;guid=6F81EFEC-E1A2-06D0-62AE-4B217652EE4B Историческая справка] на сайте [[Архив Российской академии наук|Архива РАН]]
* {{warheroes|10689}}
{{Тулаш каçăсем}}

{{«Тăван Çĕршыв умĕнчи хастарлăхшăн» орденĕн тулли кавалерĕсем}}

[[Категори:ССРП теоретик-физикĕсем]]
[[Категори:Раççей теоретик-физикĕсем]]
[[Категори:РĂА вице-президенчĕсем]]
[[Категори:Физика популяризаторĕсем]]
[[Категори:Курчатов институчĕн ĕçтешĕсем]]
[[Категори:ССКП ТК пайташĕсем]]
[[Категори:ССКП XIX конференцин делегачĕсем]]
[[Категори:ССКП XXVI съезчĕн делегачĕсем]]

[[ru:Велихов Евгений Павлович (физик)]]</text>
      <sha1>qntz6gq7rkbig5i154km15ky3ft5118</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>841920</id>
      <parentid>841919</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:10:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>841920</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12214" sha1="pp7l54t7p75vwcdbfrw3pamb4hlnt01" xml:space="preserve">{{анчах вилнĕ}}
{{Пĕлтерĕшсем|Велихов}}
{{Ăсчах
| Ят = Евгений Павлович Велихов
| Ӳкерчĕк = Ievgeny Vyelihov 1.jpeg
| Анлăшĕ = 
| Ӳкерчĕке ăнлантарни = 
| Çуралнă вăхăт = [[1935]], [[нарăс, 2]]
| Çуралнă вырăн = {{ÇВ|Мускав|Мускавра}}, РСФСР, ССРП
| Вилнĕ вăхăт = [[2024]], [[раштав, 5]]
| Вилнĕ вырăн = {{ВВ|Мускав|Мускавра}}, РФ
| Гражданлăх = {{URS}} →&lt;br&gt;{{RUS}}
| Ăслăх сфери = [[атомная физика]]
| Ăсчах степенĕ = физика-математика ăслăхĕсен тухтăрĕ ([[1966]])
| Ăсчах хисепĕ = профессор, ССРП ĂА академикĕ (1974), РĂА академикĕ (1991 
| Ĕç вырăнĕ = [[Курчатов институчĕ]], [[МФТИ]]
| Альма-матер = {{МПУ физфакĕ}}
| Ăслăх ертӳçи = [[Леонтович, Михаил Александрович|М. А. Леонтович]]{{sfn|Известия|2015|quote=После окончания МГУ я попал в аспирантуру в теоретический отдел ЛИПАН к Михаилу Александровичу Леонтовичу}}&lt;br&gt;[[Прохоров Александр Михайлович|А. М. Прохоров]] [[Прохоров Александр Михайлоович|А. М. Прохоров]]
| Паллă вĕренекенсем = [[Панченко Владислав Яковлевич|В. Я. Панченко]]
| Чыславсемпе парнесем = {{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Раççей Федерацин Ĕç Паттăрĕ|2020}} {{!!}} {{Çурла тата Мăлатук медалĕ|1985}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 1 степеньлĕ орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 2 степеньлĕ орденĕ}}{{!}}{{!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 3 степеньлĕ орденĕ}}{{!}}{{!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 4 степеньлĕ орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Александр Невский орденĕ (Раççей Федерацийĕ)}}{{!}}{{!}}{{Хăюлăх орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Туслăх орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Ленин орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Ленин орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Ленин орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Ĕçлĕх Хĕрлĕ Ялав орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Мускав 850 çул тултарнине асăнмалăх» медаль}}{{!}}{{!}}{{Ĕç ветеранĕ медаль}}{{!}}{{!}}{{«Владимир Ильич Ленин 100 çул тултарнине асăнмалăх» медалĕ}} 
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Орден За заслуги III степени (Украина)}} {{!}}{{!}} {{Орден Восходящего солнца|3}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}}{{Ленин премийĕ}}{{!}}{{!}}{{ССРП патшалăх премийĕ}}{{!}}{{!}}{{РФ патшалăх премийĕ 1992-2003|2002}}{{!}}{{!}}{{ХХÇК Ылтăн медалĕ}}{{!}}
{{!)}}
}}
{{Listen
| Файл_ячĕ = Evgenij Velihov voice.oga
| Ячĕ = Е. П. Велихов сассине çырни
| Ăнлантарни = «[[Эхо Москвы]]» интервью &lt;br&gt;2006 çулхи çĕртмен 1-мĕшĕ
| float = 
}}
'''Евге́ний Па́влович Ве́лихов''' ([[нарăс, 2]]&lt;ref&gt;Велихов хăй каланипе, вăл кăрлачăн 20-мĕшĕнче çуранă, анчах та милицире йăнăшпа нарăсăн 2-мĕшĕнче çырнă&lt;/ref&gt; [[1935]], [[Мускав]], [[ССРП]] — [[раштав, 5]] [[2024]], [[Мускав]], [[РФ]]) — совет/раççей ăсчахĕ, плазма физики тата [[тытăмланă термойĕтре синтезĕ]] облаçĕнчи специалист&lt;ref name=&quot;Биография&quot; /&gt;, [[пĕрлĕх ĕçченĕ]]. [[Физика-математика ăслăхĕсен тухтăрĕ]] (1964), [[профессор]]. [[ССРП ĂА]] [[Вице-президент|вице-президенчĕ]] (1978—1991) и [[РАН]] (1991—1996).

== Биографи ==
Павел Павлович Велихов инженер (1905—1952) тата унăн арăмĕ Наталия Всеволодовна Евреинова (1906—1940) килйышĕнче çуралнă. Маçаккăшĕ — Павел Аполлонович Велихов чукун çул инженерĕ тата политик (1875—1930).


2024 çулхи раштавăн 5-мĕшĕнче 89 çулта вилсе кайнă&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://ria.ru/20241205/velikhov-1987622048.html|title=Умер академик Евгений Велихов|website=РИА Новости|date=2024-12-05|access-date=2024-12-05}}&lt;/ref&gt;.

=== Килйыш ===
* Арăмĕ — Наталья Алексеевна, геолог.
** Ывăлĕ — Василий Велихов, астрофизик, информатик.
*** Мăнукĕ — Евгений&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://sci-hit.com/2015/02/o-geroe-yaderschike-akademike-velihove.html |title=О герое-ядерщике академике Велихове |access-date=2021-05-28 |archive-date=2022-03-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220324184246/https://sci-hit.com/2015/02/o-geroe-yaderschike-akademike-velihove.html |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
** Хĕрĕ — Наталья, юрист&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://www.mk.ru/science/2015/02/01/akademik-velikhov-spas-dlya-rossii-zapasy-plutoniya-a-na-sebe-dokazyval-chto-atom-bezopasen.html |title=Академик Велихов спас для России запасы плутония, а на себе доказывал, что атом безопасен // МК. 2015. 2 февраля |access-date=2021-05-28 |archive-date=2019-12-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191223233627/https://www.mk.ru/science/2015/02/01/akademik-velikhov-spas-dlya-rossii-zapasy-plutoniya-a-na-sebe-dokazyval-chto-atom-bezopasen.html |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
** Ывăлĕ — Павел Велихов, информатика облаçĕнчи специалист&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.mk.ru/science/2024/12/06/iskusstvennoe-solnce-akademika-velikhova-izvestnyy-uchenyy-ushel-iz-zhizni-na-90m-godu-zhizni.html|title=Искусственное Солнце академика Велихова: известный учёный ушёл из жизни на 90-м году жизни|lang=ru|website=Московский комсомолец|date=2024-12-06|access-date=2024-12-06}}&lt;/ref&gt;.

== Чыслани ==
* [[Раççей Федерацин Ĕç Паттăрĕсем]] (30.1.2020) — ''патшалăх тата халăх умĕнчи ĕçри уйрăмлах хастарлăхшăн''&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001202001300040 |title=Указ Президента Российской Федерации от 30 января 2020 года № 70 «О награждении государственными наградами Российской Федерации» |access-date=2020-01-30 |archive-date=2020-01-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200130154119/http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001202001300040 |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
* [[Социализм Ĕçĕн Паттăрĕ]] ([[ССРП Аслă Канашĕн Президиумĕ]]н [[хутай]]ĕ, 1.2.1985, [[Ленин орденĕ]] тата [[«Çурлапа Мăлатук» медаль]])

== Асăнмалăх ==
* Пĕчĕк планета [[(3601) Велихов|3601 (Велихов)]]

== Литература ==
* {{кĕнеке | автор = Богуненко Н. Н., Пелипенко А. Д., Соснин Г. А. | пай = Велихов Евгений Павлович | пуçелĕк       = Герои атомного проекта | вырăн = Саров | издательство  = Росатом | çул = 2005 | страницы      = 86—87 | страниц =  | isbn = 5-9515-0005-2 | doi =  | тираж =  | ref = }}
* Е. П. Велихов (К 60-летию со дня рождения) // [[Успехи физических наук]]. 1995. Т. 165. № 1.
* {{статья |автор= |пуçелĕк=«Надо пересмотреть базовые идеи ядерной энергетики» |каçă=https://iz.ru/news/582492 |кăларăм = Известия |тĕс=газета |год=2015 |месяц=февраль |число=2  |ref=Известия}} Интервью к 80-летию со дня рождения.
* {{Кĕнеке:Храмов Ю. А.:Физики|пай = Велихов Евгений Павлович |с =59|каçă пайĕ = 303}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* {{РĂА ĕçтешĕ|977|Евгений Велихов}}
* [https://oprf.ru/ru/chambermembers/members/user/9 Страница] на сайте [[Общественная палата Российской Федерации|ОП РФ]]
* [https://web.archive.org/web/20060209233037/http://www.kiae.ru/rus/str/direct/vep.htm Персональная страничка о Велихове на сайте ФГУ РНЦ «Курчатовский институт»]
* [https://web.archive.org/web/20090426053843/http://fpfe.mipt.ru/history/Velihov.html Велихов Евгений Павлович. Факультет проблем физики и энергетики. Интернет-портал «Легендарный Физтех», «Физтех-центр»]
* [http://biograph.ru/index.php/whoiswho/1/1322-velikhov Биографическая справка]
* [http://www.sovross.ru/old/2005/68/68_5_3.htm Котлован от Евгения]
* [http://www.itogi.ru/obsh-spetzproekt/2012/18/177282.html ''Атомщик'', «Итоги», № 18 (829), 30.04.2012.]
* [http://sputnikipogrom.com/politics/6515/velikhov/ ''Биография академика Велихова: термоядерный синтез, шельфовая нефтедобыча и борьба с экстремизмом'', «СиП»] {{Wayback|url=http://sputnikipogrom.com/politics/6515/velikhov/ |date=20131202014329 }}
* [http://isir.ras.ru/hisfotoarchive/private/gallery/msu+scienticts+in+sergey+novikov+photos.aspx?interval=1&amp;pi=28  Фотопортрет Е. П. Велихова] в галерее выдающихся учёных МГУ «Портрет интеллекта», созданной в 2005 г. к 250-летию университета (фото Сергея Новикова).
* [http://isaran.ru/?q=ru/person&amp;guid=6F81EFEC-E1A2-06D0-62AE-4B217652EE4B Историческая справка] на сайте [[Архив Российской академии наук|Архива РАН]]
* {{warheroes|10689}}
{{Тулаш каçăсем}}

{{«Тăван Çĕршыв умĕнчи хастарлăхшăн» орденĕн тулли кавалерĕсем}}

[[Категори:ССРП теоретик-физикĕсем]]
[[Категори:Раççей теоретик-физикĕсем]]
[[Категори:РĂА вице-президенчĕсем]]
[[Категори:Физика популяризаторĕсем]]
[[Категори:Курчатов институчĕн ĕçтешĕсем]]
[[Категори:ССКП ТК пайташĕсем]]
[[Категори:ССКП XIX конференцин делегачĕсем]]
[[Категори:ССКП XXVI съезчĕн делегачĕсем]]

[[ru:Велихов Евгений Павлович (физик)]]</text>
      <sha1>pp7l54t7p75vwcdbfrw3pamb4hlnt01</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>841921</id>
      <parentid>841920</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:13:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>841921</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12217" sha1="c8dwbjq5uthgac910npoal1vutk8ljs" xml:space="preserve">{{анчах вилнĕ}}
{{Пĕлтерĕшсем|Велихов}}
{{Ăсчах
| Ят = Евгений Павлович Велихов
| Ӳкерчĕк = Ievgeny Vyelihov 1.jpeg
| Анлăшĕ = 
| Ӳкерчĕке ăнлантарни = 
| Çуралнă вăхăт = [[1935]], [[нарăс, 2]]
| Çуралнă вырăн = {{ÇВ|Мускав|Мускавра}}, РСФСР, ССРП
| Вилнĕ вăхăт = [[2024]], [[раштав, 5]]
| Вилнĕ вырăн = {{ВВ|Мускав|Мускавра}}, РФ
| Гражданлăх = {{URS}} →&lt;br&gt;{{RUS}}
| Ăслăх сфери = [[атом физики]]
| Ăсчах степенĕ = физика-математика ăслăхĕсен тухтăрĕ ([[1966]])
| Ăсчах хисепĕ = профессор, ССРП ĂА академикĕ (1974), РĂА академикĕ (1991 
| Ĕç вырăнĕ = [[Курчатов институчĕ]], [[МФТИ]]
| Альма-матер = {{МПУ физфакĕ}}
| Ăслăх ертӳçи = [[Леонтович Михаил Александрович|М. А. Леонтович]]{{sfn|Известия|2015|quote=После окончания МГУ я попал в аспирантуру в теоретический отдел ЛИПАН к Михаилу Александровичу Леонтовичу}}&lt;br&gt;[[Прохоров Александр Михайлович|А. М. Прохоров]] [[Прохоров Александр Михайлоович|А. М. Прохоров]]
| Паллă вĕренекенсем = [[Панченко Владислав Яковлевич|В. Я. Панченко]]
| Чыславсемпе парнесем = {{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Раççей Федерацин Ĕç Паттăрĕ|2020}} {{!!}} {{Çурла тата Мăлатук медалĕ|1985}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 1 степеньлĕ орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 2 степеньлĕ орденĕ}}{{!}}{{!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 3 степеньлĕ орденĕ}}{{!}}{{!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 4 степеньлĕ орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Александр Невский орденĕ (Раççей Федерацийĕ)}}{{!}}{{!}}{{Хăюлăх орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Туслăх орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Ленин орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Ленин орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Ленин орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Ĕçлĕх Хĕрлĕ Ялав орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Мускав 850 çул тултарнине асăнмалăх» медаль}}{{!}}{{!}}{{Ĕç ветеранĕ медаль}}{{!}}{{!}}{{«Владимир Ильич Ленин 100 çул тултарнине асăнмалăх» медалĕ}} 
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{ІІІ степеньлĕ тава тивĕçлĕх орденĕ (Украина)}} {{!}}{{!}} {{Орден Восходящего солнца|3}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}}{{Ленин премийĕ}}{{!}}{{!}}{{ССРП патшалăх премийĕ}}{{!}}{{!}}{{РФ патшалăх премийĕ 1992-2003|2002}}{{!}}{{!}}{{ХХÇК Ылтăн медалĕ}}
{{!)}}
}}
{{Listen
| Файл_ячĕ = Evgenij Velihov voice.oga
| Ячĕ = Е. П. Велихов сассине çырни
| Ăнлантарни = «[[Эхо Москвы]]» интервью &lt;br&gt;2006 çулхи çĕртмен 1-мĕшĕ
| float = 
}}
'''Евге́ний Па́влович Ве́лихов''' ([[нарăс, 2]]&lt;ref&gt;Велихов хăй каланипе, вăл кăрлачăн 20-мĕшĕнче çуранă, анчах та милицире йăнăшпа нарăсăн 2-мĕшĕнче çырнă&lt;/ref&gt; [[1935]], [[Мускав]], [[ССРП]] — [[раштав, 5]] [[2024]], [[Мускав]], [[РФ]]) — совет/раççей ăсчахĕ, плазма физики тата [[тытăмланă термойĕтре синтезĕ]] облаçĕнчи специалист&lt;ref name=&quot;Биография&quot; /&gt;, [[пĕрлĕх ĕçченĕ]]. [[Физика-математика ăслăхĕсен тухтăрĕ]] (1964), [[профессор]]. [[ССРП ĂА]] [[Вице-президент|вице-президенчĕ]] (1978—1991) и [[РАН]] (1991—1996).

== Биографи ==
Павел Павлович Велихов инженер (1905—1952) тата унăн арăмĕ Наталия Всеволодовна Евреинова (1906—1940) килйышĕнче çуралнă. Маçаккăшĕ — Павел Аполлонович Велихов чукун çул инженерĕ тата политик (1875—1930).


2024 çулхи раштавăн 5-мĕшĕнче 89 çулта вилсе кайнă&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://ria.ru/20241205/velikhov-1987622048.html|title=Умер академик Евгений Велихов|website=РИА Новости|date=2024-12-05|access-date=2024-12-05}}&lt;/ref&gt;.

=== Килйыш ===
* Арăмĕ — Наталья Алексеевна, геолог.
** Ывăлĕ — Василий Велихов, астрофизик, информатик.
*** Мăнукĕ — Евгений&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://sci-hit.com/2015/02/o-geroe-yaderschike-akademike-velihove.html |title=О герое-ядерщике академике Велихове |access-date=2021-05-28 |archive-date=2022-03-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220324184246/https://sci-hit.com/2015/02/o-geroe-yaderschike-akademike-velihove.html |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
** Хĕрĕ — Наталья, юрист&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://www.mk.ru/science/2015/02/01/akademik-velikhov-spas-dlya-rossii-zapasy-plutoniya-a-na-sebe-dokazyval-chto-atom-bezopasen.html |title=Академик Велихов спас для России запасы плутония, а на себе доказывал, что атом безопасен // МК. 2015. 2 февраля |access-date=2021-05-28 |archive-date=2019-12-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191223233627/https://www.mk.ru/science/2015/02/01/akademik-velikhov-spas-dlya-rossii-zapasy-plutoniya-a-na-sebe-dokazyval-chto-atom-bezopasen.html |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
** Ывăлĕ — Павел Велихов, информатика облаçĕнчи специалист&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.mk.ru/science/2024/12/06/iskusstvennoe-solnce-akademika-velikhova-izvestnyy-uchenyy-ushel-iz-zhizni-na-90m-godu-zhizni.html|title=Искусственное Солнце академика Велихова: известный учёный ушёл из жизни на 90-м году жизни|lang=ru|website=Московский комсомолец|date=2024-12-06|access-date=2024-12-06}}&lt;/ref&gt;.

== Чыслани ==
* [[Раççей Федерацин Ĕç Паттăрĕсем]] (30.1.2020) — ''патшалăх тата халăх умĕнчи ĕçри уйрăмлах хастарлăхшăн''&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001202001300040 |title=Указ Президента Российской Федерации от 30 января 2020 года № 70 «О награждении государственными наградами Российской Федерации» |access-date=2020-01-30 |archive-date=2020-01-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200130154119/http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001202001300040 |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
* [[Социализм Ĕçĕн Паттăрĕ]] ([[ССРП Аслă Канашĕн Президиумĕ]]н [[хутай]]ĕ, 1.2.1985, [[Ленин орденĕ]] тата [[«Çурлапа Мăлатук» медаль]])

== Асăнмалăх ==
* Пĕчĕк планета [[(3601) Велихов|3601 (Велихов)]]

== Литература ==
* {{кĕнеке | автор = Богуненко Н. Н., Пелипенко А. Д., Соснин Г. А. | пай = Велихов Евгений Павлович | пуçелĕк       = Герои атомного проекта | вырăн = Саров | издательство  = Росатом | çул = 2005 | страницы      = 86—87 | страниц =  | isbn = 5-9515-0005-2 | doi =  | тираж =  | ref = }}
* Е. П. Велихов (К 60-летию со дня рождения) // [[Успехи физических наук]]. 1995. Т. 165. № 1.
* {{статья |автор= |пуçелĕк=«Надо пересмотреть базовые идеи ядерной энергетики» |каçă=https://iz.ru/news/582492 |кăларăм = Известия |тĕс=газета |год=2015 |месяц=февраль |число=2  |ref=Известия}} Интервью к 80-летию со дня рождения.
* {{Кĕнеке:Храмов Ю. А.:Физики|пай = Велихов Евгений Павлович |с =59|каçă пайĕ = 303}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* {{РĂА ĕçтешĕ|977|Евгений Велихов}}
* [https://oprf.ru/ru/chambermembers/members/user/9 Страница] на сайте [[Общественная палата Российской Федерации|ОП РФ]]
* [https://web.archive.org/web/20060209233037/http://www.kiae.ru/rus/str/direct/vep.htm Персональная страничка о Велихове на сайте ФГУ РНЦ «Курчатовский институт»]
* [https://web.archive.org/web/20090426053843/http://fpfe.mipt.ru/history/Velihov.html Велихов Евгений Павлович. Факультет проблем физики и энергетики. Интернет-портал «Легендарный Физтех», «Физтех-центр»]
* [http://biograph.ru/index.php/whoiswho/1/1322-velikhov Биографическая справка]
* [http://www.sovross.ru/old/2005/68/68_5_3.htm Котлован от Евгения]
* [http://www.itogi.ru/obsh-spetzproekt/2012/18/177282.html ''Атомщик'', «Итоги», № 18 (829), 30.04.2012.]
* [http://sputnikipogrom.com/politics/6515/velikhov/ ''Биография академика Велихова: термоядерный синтез, шельфовая нефтедобыча и борьба с экстремизмом'', «СиП»] {{Wayback|url=http://sputnikipogrom.com/politics/6515/velikhov/ |date=20131202014329 }}
* [http://isir.ras.ru/hisfotoarchive/private/gallery/msu+scienticts+in+sergey+novikov+photos.aspx?interval=1&amp;pi=28  Фотопортрет Е. П. Велихова] в галерее выдающихся учёных МГУ «Портрет интеллекта», созданной в 2005 г. к 250-летию университета (фото Сергея Новикова).
* [http://isaran.ru/?q=ru/person&amp;guid=6F81EFEC-E1A2-06D0-62AE-4B217652EE4B Историческая справка] на сайте [[Архив Российской академии наук|Архива РАН]]
* {{warheroes|10689}}
{{Тулаш каçăсем}}

{{«Тăван Çĕршыв умĕнчи хастарлăхшăн» орденĕн тулли кавалерĕсем}}

[[Категори:ССРП теоретик-физикĕсем]]
[[Категори:Раççей теоретик-физикĕсем]]
[[Категори:РĂА вице-президенчĕсем]]
[[Категори:Физика популяризаторĕсем]]
[[Категори:Курчатов институчĕн ĕçтешĕсем]]
[[Категори:ССКП ТК пайташĕсем]]
[[Категори:ССКП XIX конференцин делегачĕсем]]
[[Категори:ССКП XXVI съезчĕн делегачĕсем]]

[[ru:Велихов Евгений Павлович (физик)]]</text>
      <sha1>c8dwbjq5uthgac910npoal1vutk8ljs</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>841928</id>
      <parentid>841921</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:28:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>841928</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12209" sha1="k5p73gwpsywp6s8o6nc7ld17elydi8o" xml:space="preserve">{{анчах вилнĕ}}
{{Пĕлтерĕшсем|Велихов}}
{{Ăсчах
| Ят = Евгений Павлович Велихов
| Ӳкерчĕк = Ievgeny Vyelihov 1.jpeg
| Анлăшĕ = 
| Ӳкерчĕке ăнлантарни = 
| Çуралнă вăхăт = [[1935]], [[нарăс, 2]]
| Çуралнă вырăн = {{ÇВ|Мускав|Мускавра}}, РСФСР, ССРП
| Вилнĕ вăхăт = [[2024]], [[раштав, 5]]
| Вилнĕ вырăн = {{ВВ|Мускав|Мускавра}}, РФ
| Гражданлăх = {{URS}} →&lt;br&gt;{{RUS}}
| Ăслăх сфери = [[атом физики]]
| Ăсчах степенĕ = физика-математика ăслăхĕсен тухтăрĕ ([[1966]])
| Ăсчах хисепĕ = профессор, ССРП ĂА академикĕ (1974), РĂА академикĕ (1991 
| Ĕç вырăнĕ = [[Курчатов институчĕ]], [[МФТИ]]
| Альма-матер = {{МПУ физфакĕ}}
| Ăслăх ертӳçи = [[Леонтович Михаил Александрович|М. А. Леонтович]]{{sfn|Известия|2015|quote=После окончания МГУ я попал в аспирантуру в теоретический отдел ЛИПАН к Михаилу Александровичу Леонтовичу}}&lt;br&gt;[[Прохоров Александр Михайлович|А. М. Прохоров]] [[Прохоров Александр Михайлоович|А. М. Прохоров]]
| Паллă вĕренекенсем = [[Панченко Владислав Яковлевич|В. Я. Панченко]]
| Чыславсемпе парнесем = {{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Раççей Федерацин Ĕç Паттăрĕ|2020}} {{!!}} {{Çурла тата Мăлатук медалĕ|1985}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 1 степеньлĕ орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 2 степеньлĕ орденĕ}}{{!}}{{!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 3 степеньлĕ орденĕ}}{{!}}{{!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 4 степеньлĕ орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Александр Невский орденĕ (Раççей Федерацийĕ)}}{{!}}{{!}}{{Хăюлăх орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Туслăх орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Ленин орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Ленин орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Ленин орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Ĕçлĕх Хĕрлĕ Ялав орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Мускав 850 çул тултарнине асăнмалăх» медаль}}{{!}}{{!}}{{Ĕç ветеранĕ медаль}}{{!}}{{!}}{{«Владимир Ильич Ленин 100 çул тултарнине асăнмалăх» медалĕ}} 
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{ІІІ степеньлĕ тава тивĕçлĕх орденĕ (Украина)}} {{!}}{{!}} {{Тухакан Хĕвел орденĕ|3}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}}{{Ленин премийĕ}}{{!}}{{!}}{{ССРП патшалăх премийĕ}}{{!}}{{!}}{{РФ патшалăх премийĕ 1992-2003|2002}}{{!}}{{!}}{{ХХÇК Ылтăн медалĕ}}
{{!)}}
}}
{{Listen
| Файл_ячĕ = Evgenij Velihov voice.oga
| Ячĕ = Е. П. Велихов сассине çырни
| Ăнлантарни = «[[Эхо Москвы]]» интервью &lt;br&gt;2006 çулхи çĕртмен 1-мĕшĕ
| float = 
}}
'''Евге́ний Па́влович Ве́лихов''' ([[нарăс, 2]]&lt;ref&gt;Велихов хăй каланипе, вăл кăрлачăн 20-мĕшĕнче çуранă, анчах та милицире йăнăшпа нарăсăн 2-мĕшĕнче çырнă&lt;/ref&gt; [[1935]], [[Мускав]], [[ССРП]] — [[раштав, 5]] [[2024]], [[Мускав]], [[РФ]]) — совет/раççей ăсчахĕ, плазма физики тата [[тытăмланă термойĕтре синтезĕ]] облаçĕнчи специалист&lt;ref name=&quot;Биография&quot; /&gt;, [[пĕрлĕх ĕçченĕ]]. [[Физика-математика ăслăхĕсен тухтăрĕ]] (1964), [[профессор]]. [[ССРП ĂА]] [[Вице-президент|вице-президенчĕ]] (1978—1991) и [[РАН]] (1991—1996).

== Биографи ==
Павел Павлович Велихов инженер (1905—1952) тата унăн арăмĕ Наталия Всеволодовна Евреинова (1906—1940) килйышĕнче çуралнă. Маçаккăшĕ — Павел Аполлонович Велихов чукун çул инженерĕ тата политик (1875—1930).


2024 çулхи раштавăн 5-мĕшĕнче 89 çулта вилсе кайнă&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://ria.ru/20241205/velikhov-1987622048.html|title=Умер академик Евгений Велихов|website=РИА Новости|date=2024-12-05|access-date=2024-12-05}}&lt;/ref&gt;.

=== Килйыш ===
* Арăмĕ — Наталья Алексеевна, геолог.
** Ывăлĕ — Василий Велихов, астрофизик, информатик.
*** Мăнукĕ — Евгений&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://sci-hit.com/2015/02/o-geroe-yaderschike-akademike-velihove.html |title=О герое-ядерщике академике Велихове |access-date=2021-05-28 |archive-date=2022-03-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220324184246/https://sci-hit.com/2015/02/o-geroe-yaderschike-akademike-velihove.html |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
** Хĕрĕ — Наталья, юрист&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://www.mk.ru/science/2015/02/01/akademik-velikhov-spas-dlya-rossii-zapasy-plutoniya-a-na-sebe-dokazyval-chto-atom-bezopasen.html |title=Академик Велихов спас для России запасы плутония, а на себе доказывал, что атом безопасен // МК. 2015. 2 февраля |access-date=2021-05-28 |archive-date=2019-12-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191223233627/https://www.mk.ru/science/2015/02/01/akademik-velikhov-spas-dlya-rossii-zapasy-plutoniya-a-na-sebe-dokazyval-chto-atom-bezopasen.html |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
** Ывăлĕ — Павел Велихов, информатика облаçĕнчи специалист&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.mk.ru/science/2024/12/06/iskusstvennoe-solnce-akademika-velikhova-izvestnyy-uchenyy-ushel-iz-zhizni-na-90m-godu-zhizni.html|title=Искусственное Солнце академика Велихова: известный учёный ушёл из жизни на 90-м году жизни|lang=ru|website=Московский комсомолец|date=2024-12-06|access-date=2024-12-06}}&lt;/ref&gt;.

== Чыслани ==
* [[Раççей Федерацин Ĕç Паттăрĕсем]] (30.1.2020) — ''патшалăх тата халăх умĕнчи ĕçри уйрăмлах хастарлăхшăн''&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001202001300040 |title=Указ Президента Российской Федерации от 30 января 2020 года № 70 «О награждении государственными наградами Российской Федерации» |access-date=2020-01-30 |archive-date=2020-01-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200130154119/http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001202001300040 |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
* [[Социализм Ĕçĕн Паттăрĕ]] ([[ССРП Аслă Канашĕн Президиумĕ]]н [[хутай]]ĕ, 1.2.1985, [[Ленин орденĕ]] тата [[«Çурлапа Мăлатук» медаль]])

== Асăнмалăх ==
* Пĕчĕк планета [[(3601) Велихов|3601 (Велихов)]]

== Литература ==
* {{кĕнеке | автор = Богуненко Н. Н., Пелипенко А. Д., Соснин Г. А. | пай = Велихов Евгений Павлович | пуçелĕк       = Герои атомного проекта | вырăн = Саров | издательство  = Росатом | çул = 2005 | страницы      = 86—87 | страниц =  | isbn = 5-9515-0005-2 | doi =  | тираж =  | ref = }}
* Е. П. Велихов (К 60-летию со дня рождения) // [[Успехи физических наук]]. 1995. Т. 165. № 1.
* {{статья |автор= |пуçелĕк=«Надо пересмотреть базовые идеи ядерной энергетики» |каçă=https://iz.ru/news/582492 |кăларăм = Известия |тĕс=газета |год=2015 |месяц=февраль |число=2  |ref=Известия}} Интервью к 80-летию со дня рождения.
* {{Кĕнеке:Храмов Ю. А.:Физики|пай = Велихов Евгений Павлович |с =59|каçă пайĕ = 303}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* {{РĂА ĕçтешĕ|977|Евгений Велихов}}
* [https://oprf.ru/ru/chambermembers/members/user/9 Страница] на сайте [[Общественная палата Российской Федерации|ОП РФ]]
* [https://web.archive.org/web/20060209233037/http://www.kiae.ru/rus/str/direct/vep.htm Персональная страничка о Велихове на сайте ФГУ РНЦ «Курчатовский институт»]
* [https://web.archive.org/web/20090426053843/http://fpfe.mipt.ru/history/Velihov.html Велихов Евгений Павлович. Факультет проблем физики и энергетики. Интернет-портал «Легендарный Физтех», «Физтех-центр»]
* [http://biograph.ru/index.php/whoiswho/1/1322-velikhov Биографическая справка]
* [http://www.sovross.ru/old/2005/68/68_5_3.htm Котлован от Евгения]
* [http://www.itogi.ru/obsh-spetzproekt/2012/18/177282.html ''Атомщик'', «Итоги», № 18 (829), 30.04.2012.]
* [http://sputnikipogrom.com/politics/6515/velikhov/ ''Биография академика Велихова: термоядерный синтез, шельфовая нефтедобыча и борьба с экстремизмом'', «СиП»] {{Wayback|url=http://sputnikipogrom.com/politics/6515/velikhov/ |date=20131202014329 }}
* [http://isir.ras.ru/hisfotoarchive/private/gallery/msu+scienticts+in+sergey+novikov+photos.aspx?interval=1&amp;pi=28  Фотопортрет Е. П. Велихова] в галерее выдающихся учёных МГУ «Портрет интеллекта», созданной в 2005 г. к 250-летию университета (фото Сергея Новикова).
* [http://isaran.ru/?q=ru/person&amp;guid=6F81EFEC-E1A2-06D0-62AE-4B217652EE4B Историческая справка] на сайте [[Архив Российской академии наук|Архива РАН]]
* {{warheroes|10689}}
{{Тулаш каçăсем}}

{{«Тăван Çĕршыв умĕнчи хастарлăхшăн» орденĕн тулли кавалерĕсем}}

[[Категори:ССРП теоретик-физикĕсем]]
[[Категори:Раççей теоретик-физикĕсем]]
[[Категори:РĂА вице-президенчĕсем]]
[[Категори:Физика популяризаторĕсем]]
[[Категори:Курчатов институчĕн ĕçтешĕсем]]
[[Категори:ССКП ТК пайташĕсем]]
[[Категори:ССКП XIX конференцин делегачĕсем]]
[[Категори:ССКП XXVI съезчĕн делегачĕсем]]

[[ru:Велихов Евгений Павлович (физик)]]</text>
      <sha1>k5p73gwpsywp6s8o6nc7ld17elydi8o</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>841992</id>
      <parentid>841928</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:41:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>/* Каçăсем */</comment>
      <origin>841992</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12210" sha1="al71w1rq7ss4xofjfziwb0dsd0uzh4k" xml:space="preserve">{{анчах вилнĕ}}
{{Пĕлтерĕшсем|Велихов}}
{{Ăсчах
| Ят = Евгений Павлович Велихов
| Ӳкерчĕк = Ievgeny Vyelihov 1.jpeg
| Анлăшĕ = 
| Ӳкерчĕке ăнлантарни = 
| Çуралнă вăхăт = [[1935]], [[нарăс, 2]]
| Çуралнă вырăн = {{ÇВ|Мускав|Мускавра}}, РСФСР, ССРП
| Вилнĕ вăхăт = [[2024]], [[раштав, 5]]
| Вилнĕ вырăн = {{ВВ|Мускав|Мускавра}}, РФ
| Гражданлăх = {{URS}} →&lt;br&gt;{{RUS}}
| Ăслăх сфери = [[атом физики]]
| Ăсчах степенĕ = физика-математика ăслăхĕсен тухтăрĕ ([[1966]])
| Ăсчах хисепĕ = профессор, ССРП ĂА академикĕ (1974), РĂА академикĕ (1991 
| Ĕç вырăнĕ = [[Курчатов институчĕ]], [[МФТИ]]
| Альма-матер = {{МПУ физфакĕ}}
| Ăслăх ертӳçи = [[Леонтович Михаил Александрович|М. А. Леонтович]]{{sfn|Известия|2015|quote=После окончания МГУ я попал в аспирантуру в теоретический отдел ЛИПАН к Михаилу Александровичу Леонтовичу}}&lt;br&gt;[[Прохоров Александр Михайлович|А. М. Прохоров]] [[Прохоров Александр Михайлоович|А. М. Прохоров]]
| Паллă вĕренекенсем = [[Панченко Владислав Яковлевич|В. Я. Панченко]]
| Чыславсемпе парнесем = {{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Раççей Федерацин Ĕç Паттăрĕ|2020}} {{!!}} {{Çурла тата Мăлатук медалĕ|1985}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 1 степеньлĕ орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 2 степеньлĕ орденĕ}}{{!}}{{!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 3 степеньлĕ орденĕ}}{{!}}{{!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 4 степеньлĕ орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Александр Невский орденĕ (Раççей Федерацийĕ)}}{{!}}{{!}}{{Хăюлăх орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Туслăх орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Ленин орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Ленин орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Ленин орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Ĕçлĕх Хĕрлĕ Ялав орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Мускав 850 çул тултарнине асăнмалăх» медаль}}{{!}}{{!}}{{Ĕç ветеранĕ медаль}}{{!}}{{!}}{{«Владимир Ильич Ленин 100 çул тултарнине асăнмалăх» медалĕ}} 
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{ІІІ степеньлĕ тава тивĕçлĕх орденĕ (Украина)}} {{!}}{{!}} {{Тухакан Хĕвел орденĕ|3}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}}{{Ленин премийĕ}}{{!}}{{!}}{{ССРП патшалăх премийĕ}}{{!}}{{!}}{{РФ патшалăх премийĕ 1992-2003|2002}}{{!}}{{!}}{{ХХÇК Ылтăн медалĕ}}
{{!)}}
}}
{{Listen
| Файл_ячĕ = Evgenij Velihov voice.oga
| Ячĕ = Е. П. Велихов сассине çырни
| Ăнлантарни = «[[Эхо Москвы]]» интервью &lt;br&gt;2006 çулхи çĕртмен 1-мĕшĕ
| float = 
}}
'''Евге́ний Па́влович Ве́лихов''' ([[нарăс, 2]]&lt;ref&gt;Велихов хăй каланипе, вăл кăрлачăн 20-мĕшĕнче çуранă, анчах та милицире йăнăшпа нарăсăн 2-мĕшĕнче çырнă&lt;/ref&gt; [[1935]], [[Мускав]], [[ССРП]] — [[раштав, 5]] [[2024]], [[Мускав]], [[РФ]]) — совет/раççей ăсчахĕ, плазма физики тата [[тытăмланă термойĕтре синтезĕ]] облаçĕнчи специалист&lt;ref name=&quot;Биография&quot; /&gt;, [[пĕрлĕх ĕçченĕ]]. [[Физика-математика ăслăхĕсен тухтăрĕ]] (1964), [[профессор]]. [[ССРП ĂА]] [[Вице-президент|вице-президенчĕ]] (1978—1991) и [[РАН]] (1991—1996).

== Биографи ==
Павел Павлович Велихов инженер (1905—1952) тата унăн арăмĕ Наталия Всеволодовна Евреинова (1906—1940) килйышĕнче çуралнă. Маçаккăшĕ — Павел Аполлонович Велихов чукун çул инженерĕ тата политик (1875—1930).


2024 çулхи раштавăн 5-мĕшĕнче 89 çулта вилсе кайнă&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://ria.ru/20241205/velikhov-1987622048.html|title=Умер академик Евгений Велихов|website=РИА Новости|date=2024-12-05|access-date=2024-12-05}}&lt;/ref&gt;.

=== Килйыш ===
* Арăмĕ — Наталья Алексеевна, геолог.
** Ывăлĕ — Василий Велихов, астрофизик, информатик.
*** Мăнукĕ — Евгений&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://sci-hit.com/2015/02/o-geroe-yaderschike-akademike-velihove.html |title=О герое-ядерщике академике Велихове |access-date=2021-05-28 |archive-date=2022-03-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220324184246/https://sci-hit.com/2015/02/o-geroe-yaderschike-akademike-velihove.html |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
** Хĕрĕ — Наталья, юрист&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://www.mk.ru/science/2015/02/01/akademik-velikhov-spas-dlya-rossii-zapasy-plutoniya-a-na-sebe-dokazyval-chto-atom-bezopasen.html |title=Академик Велихов спас для России запасы плутония, а на себе доказывал, что атом безопасен // МК. 2015. 2 февраля |access-date=2021-05-28 |archive-date=2019-12-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191223233627/https://www.mk.ru/science/2015/02/01/akademik-velikhov-spas-dlya-rossii-zapasy-plutoniya-a-na-sebe-dokazyval-chto-atom-bezopasen.html |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
** Ывăлĕ — Павел Велихов, информатика облаçĕнчи специалист&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.mk.ru/science/2024/12/06/iskusstvennoe-solnce-akademika-velikhova-izvestnyy-uchenyy-ushel-iz-zhizni-na-90m-godu-zhizni.html|title=Искусственное Солнце академика Велихова: известный учёный ушёл из жизни на 90-м году жизни|lang=ru|website=Московский комсомолец|date=2024-12-06|access-date=2024-12-06}}&lt;/ref&gt;.

== Чыслани ==
* [[Раççей Федерацин Ĕç Паттăрĕсем]] (30.1.2020) — ''патшалăх тата халăх умĕнчи ĕçри уйрăмлах хастарлăхшăн''&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001202001300040 |title=Указ Президента Российской Федерации от 30 января 2020 года № 70 «О награждении государственными наградами Российской Федерации» |access-date=2020-01-30 |archive-date=2020-01-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200130154119/http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001202001300040 |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
* [[Социализм Ĕçĕн Паттăрĕ]] ([[ССРП Аслă Канашĕн Президиумĕ]]н [[хутай]]ĕ, 1.2.1985, [[Ленин орденĕ]] тата [[«Çурлапа Мăлатук» медаль]])

== Асăнмалăх ==
* Пĕчĕк планета [[(3601) Велихов|3601 (Велихов)]]

== Литература ==
* {{кĕнеке | автор = Богуненко Н. Н., Пелипенко А. Д., Соснин Г. А. | пай = Велихов Евгений Павлович | пуçелĕк       = Герои атомного проекта | вырăн = Саров | издательство  = Росатом | çул = 2005 | страницы      = 86—87 | страниц =  | isbn = 5-9515-0005-2 | doi =  | тираж =  | ref = }}
* Е. П. Велихов (К 60-летию со дня рождения) // [[Успехи физических наук]]. 1995. Т. 165. № 1.
* {{статья |автор= |пуçелĕк=«Надо пересмотреть базовые идеи ядерной энергетики» |каçă=https://iz.ru/news/582492 |кăларăм = Известия |тĕс=газета |год=2015 |месяц=февраль |число=2  |ref=Известия}} Интервью к 80-летию со дня рождения.
* {{Кĕнеке:Храмов Ю. А.:Физики|пай = Велихов Евгений Павлович |с =59|каçă пайĕ = 303}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* {{РĂА ĕçтешĕ|977|Евгений Велихов}}
* [https://oprf.ru/ru/chambermembers/members/user/9 Страница] на сайте [[Общественная палата Российской Федерации|ОП РФ]]
* [https://web.archive.org/web/20060209233037/http://www.kiae.ru/rus/str/direct/vep.htm Персональная страничка о Велихове на сайте ФГУ РНЦ «Курчатовский институт»]
* [https://web.archive.org/web/20090426053843/http://fpfe.mipt.ru/history/Velihov.html Велихов Евгений Павлович. Факультет проблем физики и энергетики. Интернет-портал «Легендарный Физтех», «Физтех-центр»]
* [http://biograph.ru/index.php/whoiswho/1/1322-velikhov Биографическая справка]
* [http://www.sovross.ru/old/2005/68/68_5_3.htm Котлован от Евгения]
* [http://www.itogi.ru/obsh-spetzproekt/2012/18/177282.html ''Атомщик'', «Итоги», № 18 (829), 30.04.2012.]
* [http://sputnikipogrom.com/politics/6515/velikhov/ ''Биография академика Велихова: термоядерный синтез, шельфовая нефтедобыча и борьба с экстремизмом'', «СиП»] {{Wayback|url=http://sputnikipogrom.com/politics/6515/velikhov/ |date=20131202014329 }}
* [http://isir.ras.ru/hisfotoarchive/private/gallery/msu+scienticts+in+sergey+novikov+photos.aspx?interval=1&amp;pi=28  Фотопортрет Е. П. Велихова] в галерее выдающихся учёных МГУ «Портрет интеллекта», созданной в 2005 г. к 250-летию университета (фото Сергея Новикова).
* [http://isaran.ru/?q=ru/person&amp;guid=6F81EFEC-E1A2-06D0-62AE-4B217652EE4B Историческая справка] на сайте [[Архив Российской академии наук|Архива РАН]]
* {{warheroes|10689}}
{{Тулаш каçăсем}}

{{«Тăван Çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕх» орденĕн тулли кавалерĕсем}}

[[Категори:ССРП теоретик-физикĕсем]]
[[Категори:Раççей теоретик-физикĕсем]]
[[Категори:РĂА вице-президенчĕсем]]
[[Категори:Физика популяризаторĕсем]]
[[Категори:Курчатов институчĕн ĕçтешĕсем]]
[[Категори:ССКП ТК пайташĕсем]]
[[Категори:ССКП XIX конференцин делегачĕсем]]
[[Категори:ССКП XXVI съезчĕн делегачĕсем]]

[[ru:Велихов Евгений Павлович (физик)]]</text>
      <sha1>al71w1rq7ss4xofjfziwb0dsd0uzh4k</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842042</id>
      <parentid>841992</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T18:42:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842042</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12781" sha1="srpfzxho23w5vxl12jy7l8ul9d0lcqv" xml:space="preserve">{{анчах вилнĕ}}
{{Пĕлтерĕшсем|Велихов}}
{{Ăсчах
| Ят = Евгений Павлович Велихов
| Ӳкерчĕк = Ievgeny Vyelihov 1.jpeg
| Анлăшĕ = 
| Ӳкерчĕке ăнлантарни = 
| Çуралнă вăхăт = [[1935]], [[нарăс, 2]]
| Çуралнă вырăн = {{ÇВ|Мускав|Мускавра}}, РСФСР, ССРП
| Вилнĕ вăхăт = [[2024]], [[раштав, 5]]
| Вилнĕ вырăн = {{ВВ|Мускав|Мускавра}}, РФ
| Гражданлăх = {{URS}} →&lt;br&gt;{{RUS}}
| Ăслăх сфери = [[атом физики]]
| Ăсчах степенĕ = физика-математика ăслăхĕсен тухтăрĕ ([[1966]])
| Ăсчах хисепĕ = профессор, ССРП ĂА академикĕ (1974), РĂА академикĕ (1991 
| Ĕç вырăнĕ = [[Курчатов институчĕ]], [[МФТИ]]
| Альма-матер = {{МПУ физфакĕ}}
| Ăслăх ертӳçи = [[Леонтович Михаил Александрович|М. А. Леонтович]]{{sfn|Известия|2015|quote=После окончания МГУ я попал в аспирантуру в теоретический отдел ЛИПАН к Михаилу Александровичу Леонтовичу}}&lt;br&gt;[[Прохоров Александр Михайлович|А. М. Прохоров]] [[Прохоров Александр Михайлоович|А. М. Прохоров]]
| Паллă вĕренекенсем = [[Панченко Владислав Яковлевич|В. Я. Панченко]]
| Чыславсемпе парнесем = {{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Раççей Федерацин Ĕç Паттăрĕ|2020}} {{!!}} {{Çурла тата Мăлатук медалĕ|1985}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 1 степеньлĕ орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 2 степеньлĕ орденĕ}}{{!}}{{!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 3 степеньлĕ орденĕ}}{{!}}{{!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 4 степеньлĕ орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Александр Невский орденĕ (Раççей Федерацийĕ)}}{{!}}{{!}}{{Хăюлăх орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Туслăх орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Ленин орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Ленин орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Ленин орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Ĕçлĕх Хĕрлĕ Ялав орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Мускав 850 çул тултарнине асăнмалăх» медаль}}{{!}}{{!}}{{Ĕç ветеранĕ медаль}}{{!}}{{!}}{{«Владимир Ильич Ленин 100 çул тултарнине асăнмалăх» медалĕ}} 
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{ІІІ степеньлĕ тава тивĕçлĕх орденĕ (Украина)}} {{!}}{{!}} {{Тухакан Хĕвел орденĕ|3}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}}{{Ленин премийĕ}}{{!}}{{!}}{{ССРП патшалăх премийĕ}}{{!}}{{!}}{{РФ патшалăх премийĕ 1992-2003|2002}}{{!}}{{!}}{{ХХÇК Ылтăн медалĕ}}
{{!)}}
}}
{{Listen
| Файл_ячĕ = Evgenij Velihov voice.oga
| Ячĕ = Е. П. Велихов сассине çырни
| Ăнлантарни = «[[Эхо Москвы]]» интервью &lt;br&gt;2006 çулхи çĕртмен 1-мĕшĕ
| float = 
}}
'''Евге́ний Па́влович Ве́лихов''' ([[нарăс, 2]]&lt;ref&gt;Велихов хăй каланипе, вăл кăрлачăн 20-мĕшĕнче çуранă, анчах та милицире йăнăшпа нарăсăн 2-мĕшĕнче çырнă&lt;/ref&gt; [[1935]], [[Мускав]], [[ССРП]] — [[раштав, 5]] [[2024]], [[Мускав]], [[РФ]]) — совет/раççей ăсчахĕ, плазма физики тата [[тытăмланă термойĕтре синтезĕ]] облаçĕнчи специалист&lt;ref name=&quot;Биография&quot; /&gt;, [[пĕрлĕх ĕçченĕ]]. [[Физика-математика ăслăхĕсен тухтăрĕ]] (1964), [[профессор]]. [[ССРП ĂА]] [[Вице-президент|вице-президенчĕ]] (1978—1991) и [[РАН]] (1991—1996).

ССРП ĂА академикĕ (1974; корреспондент-пайташĕ — 1968). Социализм Ĕçĕн Паттăрĕ (1985) тата Раççей Федерацин Ĕç Паттăрĕ (2020) (икĕ хисепе те тивĕçнĕ виçĕ çынран пĕри). Ленин премин (1984), ССРП патшалăх премин (1977) тата Раççей Федерацин патшалăх премин (2002) лауреачĕ. «Тăван Çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕх» орденĕн тулли кавалерĕ.

== Биографи ==
Павел Павлович Велихов инженер (1905—1952) тата унăн арăмĕ Наталия Всеволодовна Евреинова (1906—1940) килйышĕнче çуралнă. Маçаккăшĕ — Павел Аполлонович Велихов чукун çул инженерĕ тата политик (1875—1930).


2024 çулхи раштавăн 5-мĕшĕнче 89 çулта вилсе кайнă&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://ria.ru/20241205/velikhov-1987622048.html|title=Умер академик Евгений Велихов|website=РИА Новости|date=2024-12-05|access-date=2024-12-05}}&lt;/ref&gt;.

=== Килйыш ===
* Арăмĕ — Наталья Алексеевна, геолог.
** Ывăлĕ — Василий Велихов, астрофизик, информатик.
*** Мăнукĕ — Евгений&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://sci-hit.com/2015/02/o-geroe-yaderschike-akademike-velihove.html |title=О герое-ядерщике академике Велихове |access-date=2021-05-28 |archive-date=2022-03-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220324184246/https://sci-hit.com/2015/02/o-geroe-yaderschike-akademike-velihove.html |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
** Хĕрĕ — Наталья, юрист&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://www.mk.ru/science/2015/02/01/akademik-velikhov-spas-dlya-rossii-zapasy-plutoniya-a-na-sebe-dokazyval-chto-atom-bezopasen.html |title=Академик Велихов спас для России запасы плутония, а на себе доказывал, что атом безопасен // МК. 2015. 2 февраля |access-date=2021-05-28 |archive-date=2019-12-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191223233627/https://www.mk.ru/science/2015/02/01/akademik-velikhov-spas-dlya-rossii-zapasy-plutoniya-a-na-sebe-dokazyval-chto-atom-bezopasen.html |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
** Ывăлĕ — Павел Велихов, информатика облаçĕнчи специалист&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.mk.ru/science/2024/12/06/iskusstvennoe-solnce-akademika-velikhova-izvestnyy-uchenyy-ushel-iz-zhizni-na-90m-godu-zhizni.html|title=Искусственное Солнце академика Велихова: известный учёный ушёл из жизни на 90-м году жизни|lang=ru|website=Московский комсомолец|date=2024-12-06|access-date=2024-12-06}}&lt;/ref&gt;.

== Чыслани ==
* [[Раççей Федерацин Ĕç Паттăрĕсем]] (30.1.2020) — ''патшалăх тата халăх умĕнчи ĕçри уйрăмлах хастарлăхшăн''&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001202001300040 |title=Указ Президента Российской Федерации от 30 января 2020 года № 70 «О награждении государственными наградами Российской Федерации» |access-date=2020-01-30 |archive-date=2020-01-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200130154119/http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001202001300040 |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
* [[Социализм Ĕçĕн Паттăрĕ]] ([[ССРП Аслă Канашĕн Президиумĕ]]н [[хутай]]ĕ, 1.2.1985, [[Ленин орденĕ]] тата [[«Çурлапа Мăлатук» медаль]])

== Асăнмалăх ==
* Пĕчĕк планета [[(3601) Велихов|3601 (Велихов)]]

== Литература ==
* {{кĕнеке | автор = Богуненко Н. Н., Пелипенко А. Д., Соснин Г. А. | пай = Велихов Евгений Павлович | пуçелĕк       = Герои атомного проекта | вырăн = Саров | издательство  = Росатом | çул = 2005 | страницы      = 86—87 | страниц =  | isbn = 5-9515-0005-2 | doi =  | тираж =  | ref = }}
* Е. П. Велихов (К 60-летию со дня рождения) // [[Успехи физических наук]]. 1995. Т. 165. № 1.
* {{статья |автор= |пуçелĕк=«Надо пересмотреть базовые идеи ядерной энергетики» |каçă=https://iz.ru/news/582492 |кăларăм = Известия |тĕс=газета |год=2015 |месяц=февраль |число=2  |ref=Известия}} Интервью к 80-летию со дня рождения.
* {{Кĕнеке:Храмов Ю. А.:Физики|пай = Велихов Евгений Павлович |с =59|каçă пайĕ = 303}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* {{РĂА ĕçтешĕ|977|Евгений Велихов}}
* [https://oprf.ru/ru/chambermembers/members/user/9 Страница] на сайте [[Общественная палата Российской Федерации|ОП РФ]]
* [https://web.archive.org/web/20060209233037/http://www.kiae.ru/rus/str/direct/vep.htm Персональная страничка о Велихове на сайте ФГУ РНЦ «Курчатовский институт»]
* [https://web.archive.org/web/20090426053843/http://fpfe.mipt.ru/history/Velihov.html Велихов Евгений Павлович. Факультет проблем физики и энергетики. Интернет-портал «Легендарный Физтех», «Физтех-центр»]
* [http://biograph.ru/index.php/whoiswho/1/1322-velikhov Биографическая справка]
* [http://www.sovross.ru/old/2005/68/68_5_3.htm Котлован от Евгения]
* [http://www.itogi.ru/obsh-spetzproekt/2012/18/177282.html ''Атомщик'', «Итоги», № 18 (829), 30.04.2012.]
* [http://sputnikipogrom.com/politics/6515/velikhov/ ''Биография академика Велихова: термоядерный синтез, шельфовая нефтедобыча и борьба с экстремизмом'', «СиП»] {{Wayback|url=http://sputnikipogrom.com/politics/6515/velikhov/ |date=20131202014329 }}
* [http://isir.ras.ru/hisfotoarchive/private/gallery/msu+scienticts+in+sergey+novikov+photos.aspx?interval=1&amp;pi=28  Фотопортрет Е. П. Велихова] в галерее выдающихся учёных МГУ «Портрет интеллекта», созданной в 2005 г. к 250-летию университета (фото Сергея Новикова).
* [http://isaran.ru/?q=ru/person&amp;guid=6F81EFEC-E1A2-06D0-62AE-4B217652EE4B Историческая справка] на сайте [[Архив Российской академии наук|Архива РАН]]
* {{warheroes|10689}}
{{Тулаш каçăсем}}

{{«Тăван Çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕх» орденĕн тулли кавалерĕсем}}

[[Категори:ССРП теоретик-физикĕсем]]
[[Категори:Раççей теоретик-физикĕсем]]
[[Категори:РĂА вице-президенчĕсем]]
[[Категори:Физика популяризаторĕсем]]
[[Категори:Курчатов институчĕн ĕçтешĕсем]]
[[Категори:ССКП ТК пайташĕсем]]
[[Категори:ССКП XIX конференцин делегачĕсем]]
[[Категори:ССКП XXVI съезчĕн делегачĕсем]]

[[ru:Велихов Евгений Павлович (физик)]]</text>
      <sha1>srpfzxho23w5vxl12jy7l8ul9d0lcqv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842043</id>
      <parentid>842042</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T18:47:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842043</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13163" sha1="mpt5g94ph8grrlc0t7t1j0sdk6zpw0u" xml:space="preserve">{{анчах вилнĕ}}
{{Пĕлтерĕшсем|Велихов}}
{{Ăсчах
| Ят = Евгений Павлович Велихов
| Ӳкерчĕк = Ievgeny Vyelihov 1.jpeg
| Анлăшĕ = 
| Ӳкерчĕке ăнлантарни = 
| Çуралнă вăхăт = [[1935]], [[нарăс, 2]]
| Çуралнă вырăн = {{ÇВ|Мускав|Мускавра}}, РСФСР, ССРП
| Вилнĕ вăхăт = [[2024]], [[раштав, 5]]
| Вилнĕ вырăн = {{ВВ|Мускав|Мускавра}}, РФ
| Гражданлăх = {{URS}} →&lt;br&gt;{{RUS}}
| Ăслăх сфери = [[атом физики]]
| Ăсчах степенĕ = физика-математика ăслăхĕсен тухтăрĕ ([[1966]])
| Ăсчах хисепĕ = профессор, ССРП ĂА академикĕ (1974), РĂА академикĕ (1991 
| Ĕç вырăнĕ = [[Курчатов институчĕ]], [[МФТИ]]
| Альма-матер = {{МПУ физфакĕ}}
| Ăслăх ертӳçи = [[Леонтович Михаил Александрович|М. А. Леонтович]]{{sfn|Известия|2015|quote=После окончания МГУ я попал в аспирантуру в теоретический отдел ЛИПАН к Михаилу Александровичу Леонтовичу}}&lt;br&gt;[[Прохоров Александр Михайлович|А. М. Прохоров]] [[Прохоров Александр Михайлоович|А. М. Прохоров]]
| Паллă вĕренекенсем = [[Панченко Владислав Яковлевич|В. Я. Панченко]]
| Чыславсемпе парнесем = {{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Раççей Федерацин Ĕç Паттăрĕ|2020}} {{!!}} {{Çурла тата Мăлатук медалĕ|1985}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 1 степеньлĕ орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 2 степеньлĕ орденĕ}}{{!}}{{!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 3 степеньлĕ орденĕ}}{{!}}{{!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 4 степеньлĕ орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Александр Невский орденĕ (Раççей Федерацийĕ)}}{{!}}{{!}}{{Хăюлăх орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Туслăх орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Ленин орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Ленин орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Ленин орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Ĕçлĕх Хĕрлĕ Ялав орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Мускав 850 çул тултарнине асăнмалăх» медаль}}{{!}}{{!}}{{Ĕç ветеранĕ медаль}}{{!}}{{!}}{{«Владимир Ильич Ленин 100 çул тултарнине асăнмалăх» медалĕ}} 
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{ІІІ степеньлĕ тава тивĕçлĕх орденĕ (Украина)}} {{!}}{{!}} {{Тухакан Хĕвел орденĕ|3}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}}{{Ленин премийĕ}}{{!}}{{!}}{{ССРП патшалăх премийĕ}}{{!}}{{!}}{{РФ патшалăх премийĕ 1992-2003|2002}}{{!}}{{!}}{{ХХÇК Ылтăн медалĕ}}
{{!)}}
}}
{{Listen
| Файл_ячĕ = Evgenij Velihov voice.oga
| Ячĕ = Е. П. Велихов сассине çырни
| Ăнлантарни = «[[Эхо Москвы]]» интервью &lt;br&gt;2006 çулхи çĕртмен 1-мĕшĕ
| float = 
}}
'''Евге́ний Па́влович Ве́лихов''' ([[нарăс, 2]]&lt;ref&gt;Велихов хăй каланипе, вăл кăрлачăн 20-мĕшĕнче çуранă, анчах та милицире йăнăшпа нарăсăн 2-мĕшĕнче çырнă&lt;/ref&gt; [[1935]], [[Мускав]], [[ССРП]] — [[раштав, 5]] [[2024]], [[Мускав]], [[РФ]]) — совет/раççей ăсчахĕ, плазма физики тата [[тытăмланă термойĕтре синтезĕ]] облаçĕнчи специалист, [[пĕрлĕх ĕçченĕ]]. [[Физика-математика ăслăхĕсен тухтăрĕ]] (1964), [[профессор]]. [[ССРП ĂА]] [[Вице-президент|вице-президенчĕ]] (1978—1991) и [[РАН]] (1991—1996).

ССРП ĂА академикĕ (1974; корреспондент-пайташĕ — 1968). Социализм Ĕçĕн Паттăрĕ (1985) тата Раççей Федерацин Ĕç Паттăрĕ (2020) (икĕ хисепе те тивĕçнĕ виçĕ çынран пĕри). Ленин премин (1984), ССРП патшалăх премин (1977) тата Раççей Федерацин патшалăх премин (2002) лауреачĕ. «Тăван Çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕх» орденĕн тулли кавалерĕ.

ССРП Аслă Канашĕн 11 чĕнĕвĕн (1984—1989) депутачĕ. «Курчатов институчĕ» наци тĕпчев центрĕн президенчĕ (1992—2015), 2015 çулхи раштав уйăхĕнче — хисеплĕ президенчĕ. РФ Пĕрлĕх палатин секретарĕ (2005—2014), ИТЭР Канашĕн председателĕ (2010—2012).

== Биографи ==
Павел Павлович Велихов инженер (1905—1952) тата унăн арăмĕ Наталия Всеволодовна Евреинова (1906—1940) килйышĕнче çуралнă. Маçаккăшĕ — Павел Аполлонович Велихов чукун çул инженерĕ тата политик (1875—1930).


2024 çулхи раштавăн 5-мĕшĕнче 89 çулта вилсе кайнă&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://ria.ru/20241205/velikhov-1987622048.html|title=Умер академик Евгений Велихов|website=РИА Новости|date=2024-12-05|access-date=2024-12-05}}&lt;/ref&gt;.

=== Килйыш ===
* Арăмĕ — Наталья Алексеевна, геолог.
** Ывăлĕ — Василий Велихов, астрофизик, информатик.
*** Мăнукĕ — Евгений&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://sci-hit.com/2015/02/o-geroe-yaderschike-akademike-velihove.html |title=О герое-ядерщике академике Велихове |access-date=2021-05-28 |archive-date=2022-03-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220324184246/https://sci-hit.com/2015/02/o-geroe-yaderschike-akademike-velihove.html |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
** Хĕрĕ — Наталья, юрист&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://www.mk.ru/science/2015/02/01/akademik-velikhov-spas-dlya-rossii-zapasy-plutoniya-a-na-sebe-dokazyval-chto-atom-bezopasen.html |title=Академик Велихов спас для России запасы плутония, а на себе доказывал, что атом безопасен // МК. 2015. 2 февраля |access-date=2021-05-28 |archive-date=2019-12-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191223233627/https://www.mk.ru/science/2015/02/01/akademik-velikhov-spas-dlya-rossii-zapasy-plutoniya-a-na-sebe-dokazyval-chto-atom-bezopasen.html |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
** Ывăлĕ — Павел Велихов, информатика облаçĕнчи специалист&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.mk.ru/science/2024/12/06/iskusstvennoe-solnce-akademika-velikhova-izvestnyy-uchenyy-ushel-iz-zhizni-na-90m-godu-zhizni.html|title=Искусственное Солнце академика Велихова: известный учёный ушёл из жизни на 90-м году жизни|lang=ru|website=Московский комсомолец|date=2024-12-06|access-date=2024-12-06}}&lt;/ref&gt;.

== Чыслани ==
* [[Раççей Федерацин Ĕç Паттăрĕсем]] (30.1.2020) — ''патшалăх тата халăх умĕнчи ĕçри уйрăмлах хастарлăхшăн''&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001202001300040 |title=Указ Президента Российской Федерации от 30 января 2020 года № 70 «О награждении государственными наградами Российской Федерации» |access-date=2020-01-30 |archive-date=2020-01-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200130154119/http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001202001300040 |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
* [[Социализм Ĕçĕн Паттăрĕ]] ([[ССРП Аслă Канашĕн Президиумĕ]]н [[хутай]]ĕ, 1.2.1985, [[Ленин орденĕ]] тата [[«Çурлапа Мăлатук» медаль]])

== Асăнмалăх ==
* Пĕчĕк планета [[(3601) Велихов|3601 (Велихов)]]

== Литература ==
* {{кĕнеке | автор = Богуненко Н. Н., Пелипенко А. Д., Соснин Г. А. | пай = Велихов Евгений Павлович | пуçелĕк       = Герои атомного проекта | вырăн = Саров | издательство  = Росатом | çул = 2005 | страницы      = 86—87 | страниц =  | isbn = 5-9515-0005-2 | doi =  | тираж =  | ref = }}
* Е. П. Велихов (К 60-летию со дня рождения) // [[Успехи физических наук]]. 1995. Т. 165. № 1.
* {{статья |автор= |пуçелĕк=«Надо пересмотреть базовые идеи ядерной энергетики» |каçă=https://iz.ru/news/582492 |кăларăм = Известия |тĕс=газета |год=2015 |месяц=февраль |число=2  |ref=Известия}} Интервью к 80-летию со дня рождения.
* {{Кĕнеке:Храмов Ю. А.:Физики|пай = Велихов Евгений Павлович |с =59|каçă пайĕ = 303}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* {{РĂА ĕçтешĕ|977|Евгений Велихов}}
* [https://oprf.ru/ru/chambermembers/members/user/9 Страница] на сайте [[Общественная палата Российской Федерации|ОП РФ]]
* [https://web.archive.org/web/20060209233037/http://www.kiae.ru/rus/str/direct/vep.htm Персональная страничка о Велихове на сайте ФГУ РНЦ «Курчатовский институт»]
* [https://web.archive.org/web/20090426053843/http://fpfe.mipt.ru/history/Velihov.html Велихов Евгений Павлович. Факультет проблем физики и энергетики. Интернет-портал «Легендарный Физтех», «Физтех-центр»]
* [http://biograph.ru/index.php/whoiswho/1/1322-velikhov Биографическая справка]
* [http://www.sovross.ru/old/2005/68/68_5_3.htm Котлован от Евгения]
* [http://www.itogi.ru/obsh-spetzproekt/2012/18/177282.html ''Атомщик'', «Итоги», № 18 (829), 30.04.2012.]
* [http://sputnikipogrom.com/politics/6515/velikhov/ ''Биография академика Велихова: термоядерный синтез, шельфовая нефтедобыча и борьба с экстремизмом'', «СиП»] {{Wayback|url=http://sputnikipogrom.com/politics/6515/velikhov/ |date=20131202014329 }}
* [http://isir.ras.ru/hisfotoarchive/private/gallery/msu+scienticts+in+sergey+novikov+photos.aspx?interval=1&amp;pi=28  Фотопортрет Е. П. Велихова] в галерее выдающихся учёных МГУ «Портрет интеллекта», созданной в 2005 г. к 250-летию университета (фото Сергея Новикова).
* [http://isaran.ru/?q=ru/person&amp;guid=6F81EFEC-E1A2-06D0-62AE-4B217652EE4B Историческая справка] на сайте [[Архив Российской академии наук|Архива РАН]]
* {{warheroes|10689}}
{{Тулаш каçăсем}}

{{«Тăван Çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕх» орденĕн тулли кавалерĕсем}}

[[Категори:ССРП теоретик-физикĕсем]]
[[Категори:Раççей теоретик-физикĕсем]]
[[Категори:РĂА вице-президенчĕсем]]
[[Категори:Физика популяризаторĕсем]]
[[Категори:Курчатов институчĕн ĕçтешĕсем]]
[[Категори:ССКП ТК пайташĕсем]]
[[Категори:ССКП XIX конференцин делегачĕсем]]
[[Категори:ССКП XXVI съезчĕн делегачĕсем]]

[[ru:Велихов Евгений Павлович (физик)]]</text>
      <sha1>mpt5g94ph8grrlc0t7t1j0sdk6zpw0u</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842047</id>
      <parentid>842043</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T19:08:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842047</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13420" sha1="ehpnut2g6r0knpglxccy6dgln6k70ad" xml:space="preserve">{{анчах вилнĕ}}
{{Пĕлтерĕшсем|Велихов}}
{{Ăсчах
| Ят = Евгений Павлович Велихов
| Ӳкерчĕк = Ievgeny Vyelihov 1.jpeg
| Анлăшĕ = 
| Ӳкерчĕке ăнлантарни = 
| Çуралнă вăхăт = [[1935]], [[нарăс, 2]]
| Çуралнă вырăн = {{ÇВ|Мускав|Мускавра}}, РСФСР, ССРП
| Вилнĕ вăхăт = [[2024]], [[раштав, 5]]
| Вилнĕ вырăн = {{ВВ|Мускав|Мускавра}}, РФ
| Гражданлăх = {{URS}} →&lt;br&gt;{{RUS}}
| Ăслăх сфери = [[атом физики]]
| Ăсчах степенĕ = физика-математика ăслăхĕсен тухтăрĕ ([[1966]])
| Ăсчах хисепĕ = профессор, ССРП ĂА академикĕ (1974), РĂА академикĕ (1991 
| Ĕç вырăнĕ = [[Курчатов институчĕ]], [[МФТИ]]
| Альма-матер = {{МПУ физфакĕ}}
| Ăслăх ертӳçи = [[Леонтович Михаил Александрович|М. А. Леонтович]]{{sfn|Известия|2015|quote=После окончания МГУ я попал в аспирантуру в теоретический отдел ЛИПАН к Михаилу Александровичу Леонтовичу}}&lt;br&gt;[[Прохоров Александр Михайлович|А. М. Прохоров]] [[Прохоров Александр Михайлоович|А. М. Прохоров]]
| Паллă вĕренекенсем = [[Панченко Владислав Яковлевич|В. Я. Панченко]]
| Чыславсемпе парнесем = {{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Раççей Федерацин Ĕç Паттăрĕ|2020}} {{!!}} {{Çурла тата Мăлатук медалĕ|1985}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 1 степеньлĕ орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 2 степеньлĕ орденĕ}}{{!}}{{!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 3 степеньлĕ орденĕ}}{{!}}{{!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 4 степеньлĕ орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Александр Невский орденĕ (Раççей Федерацийĕ)}}{{!}}{{!}}{{Хăюлăх орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Туслăх орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Ленин орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Ленин орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Ленин орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Ĕçлĕх Хĕрлĕ Ялав орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Мускав 850 çул тултарнине асăнмалăх» медаль}}{{!}}{{!}}{{Ĕç ветеранĕ медаль}}{{!}}{{!}}{{«Владимир Ильич Ленин 100 çул тултарнине асăнмалăх» медалĕ}} 
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{ІІІ степеньлĕ тава тивĕçлĕх орденĕ (Украина)}} {{!}}{{!}} {{Тухакан Хĕвел орденĕ|3}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}}{{Ленин премийĕ}}{{!}}{{!}}{{ССРП патшалăх премийĕ}}{{!}}{{!}}{{РФ патшалăх премийĕ 1992-2003|2002}}{{!}}{{!}}{{ХХÇК Ылтăн медалĕ}}
{{!)}}
}}
{{Listen
| Файл_ячĕ = Evgenij Velihov voice.oga
| Ячĕ = Е. П. Велихов сассине çырни
| Ăнлантарни = «[[Эхо Москвы]]» интервью &lt;br&gt;2006 çулхи çĕртмен 1-мĕшĕ
| float = 
}}
'''Евге́ний Па́влович Ве́лихов''' ([[нарăс, 2]]&lt;ref&gt;Велихов хăй каланипе, вăл кăрлачăн 20-мĕшĕнче çуранă, анчах та милицире йăнăшпа нарăсăн 2-мĕшĕнче çырнă&lt;/ref&gt; [[1935]], [[Мускав]], [[ССРП]] — [[раштав, 5]] [[2024]], [[Мускав]], [[РФ]]) — совет/раççей ăсчахĕ, плазма физики тата [[тытăмланă термойĕтре синтезĕ]] облаçĕнчи специалист, [[пĕрлĕх ĕçченĕ]]. [[Физика-математика ăслăхĕсен тухтăрĕ]] (1964), [[профессор]]. [[ССРП ĂА]] [[Вице-президент|вице-президенчĕ]] (1978—1991) и [[РАН]] (1991—1996).

ССРП ĂА академикĕ (1974; корреспондент-пайташĕ — 1968). Социализм Ĕçĕн Паттăрĕ (1985) тата Раççей Федерацин Ĕç Паттăрĕ (2020) (икĕ хисепе те тивĕçнĕ виçĕ çынран пĕри). Ленин премин (1984), ССРП патшалăх премин (1977) тата Раççей Федерацин патшалăх премин (2002) лауреачĕ. «Тăван Çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕх» орденĕн тулли кавалерĕ.

ССРП Аслă Канашĕн 11 чĕнĕвĕн (1984—1989) депутачĕ. «Курчатов институчĕ» наци тĕпчев центрĕн президенчĕ (1992—2015), 2015 çулхи раштав уйăхĕнче — хисеплĕ президенчĕ. РФ Пĕрлĕх палатин секретарĕ (2005—2014), ИТЭР Канашĕн председателĕ (2010—2012).

== Биографи ==
Павел Павлович Велихов инженер (1905—1952) тата унăн арăмĕ Наталия Всеволодовна Евреинова (1906—1940) килйышĕнче çуралнă. Маçаккăшĕ — Павел Аполлонович Велихов чукун çул инженерĕ тата политик (1875—1930).


2024 çулхи раштавăн 5-мĕшĕнче 89 çулта вилсе кайнă&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://ria.ru/20241205/velikhov-1987622048.html|title=Умер академик Евгений Велихов|website=РИА Новости|date=2024-12-05|access-date=2024-12-05}}&lt;/ref&gt;.

=== Килйыш ===
* Арăмĕ — Наталья Алексеевна, геолог.
** Ывăлĕ — Василий Велихов, астрофизик, информатик.
*** Мăнукĕ — Евгений&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://sci-hit.com/2015/02/o-geroe-yaderschike-akademike-velihove.html |title=О герое-ядерщике академике Велихове |access-date=2021-05-28 |archive-date=2022-03-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220324184246/https://sci-hit.com/2015/02/o-geroe-yaderschike-akademike-velihove.html |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
** Хĕрĕ — Наталья, юрист&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://www.mk.ru/science/2015/02/01/akademik-velikhov-spas-dlya-rossii-zapasy-plutoniya-a-na-sebe-dokazyval-chto-atom-bezopasen.html |title=Академик Велихов спас для России запасы плутония, а на себе доказывал, что атом безопасен // МК. 2015. 2 февраля |access-date=2021-05-28 |archive-date=2019-12-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191223233627/https://www.mk.ru/science/2015/02/01/akademik-velikhov-spas-dlya-rossii-zapasy-plutoniya-a-na-sebe-dokazyval-chto-atom-bezopasen.html |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
** Ывăлĕ — Павел Велихов, информатика облаçĕнчи специалист&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.mk.ru/science/2024/12/06/iskusstvennoe-solnce-akademika-velikhova-izvestnyy-uchenyy-ushel-iz-zhizni-na-90m-godu-zhizni.html|title=Искусственное Солнце академика Велихова: известный учёный ушёл из жизни на 90-м году жизни|lang=ru|website=Московский комсомолец|date=2024-12-06|access-date=2024-12-06}}&lt;/ref&gt;.

== Чыслани ==
* [[Раççей Федерацин Ĕç Паттăрĕсем]] (30.1.2020) — ''патшалăх тата халăх умĕнчи ĕçри уйрăмлах хастарлăхшăн''&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001202001300040 |title=Указ Президента Российской Федерации от 30 января 2020 года № 70 «О награждении государственными наградами Российской Федерации» |access-date=2020-01-30 |archive-date=2020-01-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200130154119/http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001202001300040 |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
* [[Социализм Ĕçĕн Паттăрĕ]] ([[ССРП Аслă Канашĕн Президиумĕ]]н [[хутай]]ĕ, 1.2.1985, [[Ленин орденĕ]] тата [[«Çурлапа Мăлатук» медаль]])

== Асăнмалăх ==
* Пĕчĕк планета [[(3601) Велихов|3601 (Велихов)]]

== Литература ==
* {{кĕнеке | автор = Богуненко Н. Н., Пелипенко А. Д., Соснин Г. А. | пай = Велихов Евгений Павлович | пуçелĕк       = Герои атомного проекта | вырăн = Саров | издательство  = Росатом | çул = 2005 | страницы      = 86—87 | страниц =  | isbn = 5-9515-0005-2 | doi =  | тираж =  | ref = }}
* Е. П. Велихов (К 60-летию со дня рождения) // [[Успехи физических наук]]. 1995. Т. 165. № 1.
* {{статья |автор= |пуçелĕк=«Надо пересмотреть базовые идеи ядерной энергетики» |каçă=https://iz.ru/news/582492 |кăларăм = Известия |тĕс=газета |год=2015 |месяц=февраль |число=2  |ref=Известия}} Интервью к 80-летию со дня рождения.
* {{Кĕнеке:Храмов Ю. А.:Физики|пай = Велихов Евгений Павлович |с =59|каçă пайĕ = 303}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* {{РĂА ĕçтешĕ|977|Евгений Велихов}}
* [https://oprf.ru/ru/chambermembers/members/user/9 Страница] на сайте [[Общественная палата Российской Федерации|ОП РФ]]
* [https://web.archive.org/web/20060209233037/http://www.kiae.ru/rus/str/direct/vep.htm Персональная страничка о Велихове на сайте ФГУ РНЦ «Курчатовский институт»]
* [https://web.archive.org/web/20090426053843/http://fpfe.mipt.ru/history/Velihov.html Велихов Евгений Павлович. Факультет проблем физики и энергетики. Интернет-портал «Легендарный Физтех», «Физтех-центр»]
* [http://biograph.ru/index.php/whoiswho/1/1322-velikhov Биографическая справка]
* [http://www.sovross.ru/old/2005/68/68_5_3.htm Котлован от Евгения]
* [http://www.itogi.ru/obsh-spetzproekt/2012/18/177282.html ''Атомщик'', «Итоги», № 18 (829), 30.04.2012.]
* [http://sputnikipogrom.com/politics/6515/velikhov/ ''Биография академика Велихова: термоядерный синтез, шельфовая нефтедобыча и борьба с экстремизмом'', «СиП»] {{Wayback|url=http://sputnikipogrom.com/politics/6515/velikhov/ |date=20131202014329 }}
* [http://isir.ras.ru/hisfotoarchive/private/gallery/msu+scienticts+in+sergey+novikov+photos.aspx?interval=1&amp;pi=28  Фотопортрет Е. П. Велихова] в галерее выдающихся учёных МГУ «Портрет интеллекта», созданной в 2005 г. к 250-летию университета (фото Сергея Новикова).
* [http://isaran.ru/?q=ru/person&amp;guid=6F81EFEC-E1A2-06D0-62AE-4B217652EE4B Историческая справка] на сайте [[Архив Российской академии наук|Архива РАН]]
* {{warheroes|10689}}
{{Тулаш каçăсем}}

{{«Тăван Çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕх» орденĕн тулли кавалерĕсем}}

[[Категори:ССРП теоретик-физикĕсем]]
[[Категори:Раççей теоретик-физикĕсем]]
[[Категори:РĂА вице-президенчĕсем]]
[[Категори:Физика популяризаторĕсем]]
[[Категори:Курчатов институчĕн ĕçтешĕсем]]
[[Категори:ССКП ТК пайташĕсем]]
[[Категори:ССКП XIX конференцин делегачĕсем]]
[[Категори:ССКП XXVI съезчĕн делегачĕсем]]
[[Категори:1935 çулта çуралнисем]]
[[Категори:Нарăсăн 2-мĕшĕнче çуралнисем]]
[[Категори:2024 çулта вилнисем]]
[[Категори:Раштавăн 5-мĕшĕнче вилнисем]]
[[ru:Велихов Евгений Павлович (физик)]]</text>
      <sha1>ehpnut2g6r0knpglxccy6dgln6k70ad</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842048</id>
      <parentid>842047</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T19:09:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>/* Литература */</comment>
      <origin>842048</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13437" sha1="2u4i2sjpo0kzviasgjq32fwxyudrl3t" xml:space="preserve">{{анчах вилнĕ}}
{{Пĕлтерĕшсем|Велихов}}
{{Ăсчах
| Ят = Евгений Павлович Велихов
| Ӳкерчĕк = Ievgeny Vyelihov 1.jpeg
| Анлăшĕ = 
| Ӳкерчĕке ăнлантарни = 
| Çуралнă вăхăт = [[1935]], [[нарăс, 2]]
| Çуралнă вырăн = {{ÇВ|Мускав|Мускавра}}, РСФСР, ССРП
| Вилнĕ вăхăт = [[2024]], [[раштав, 5]]
| Вилнĕ вырăн = {{ВВ|Мускав|Мускавра}}, РФ
| Гражданлăх = {{URS}} →&lt;br&gt;{{RUS}}
| Ăслăх сфери = [[атом физики]]
| Ăсчах степенĕ = физика-математика ăслăхĕсен тухтăрĕ ([[1966]])
| Ăсчах хисепĕ = профессор, ССРП ĂА академикĕ (1974), РĂА академикĕ (1991 
| Ĕç вырăнĕ = [[Курчатов институчĕ]], [[МФТИ]]
| Альма-матер = {{МПУ физфакĕ}}
| Ăслăх ертӳçи = [[Леонтович Михаил Александрович|М. А. Леонтович]]{{sfn|Известия|2015|quote=После окончания МГУ я попал в аспирантуру в теоретический отдел ЛИПАН к Михаилу Александровичу Леонтовичу}}&lt;br&gt;[[Прохоров Александр Михайлович|А. М. Прохоров]] [[Прохоров Александр Михайлоович|А. М. Прохоров]]
| Паллă вĕренекенсем = [[Панченко Владислав Яковлевич|В. Я. Панченко]]
| Чыславсемпе парнесем = {{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Раççей Федерацин Ĕç Паттăрĕ|2020}} {{!!}} {{Çурла тата Мăлатук медалĕ|1985}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 1 степеньлĕ орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 2 степеньлĕ орденĕ}}{{!}}{{!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 3 степеньлĕ орденĕ}}{{!}}{{!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 4 степеньлĕ орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Александр Невский орденĕ (Раççей Федерацийĕ)}}{{!}}{{!}}{{Хăюлăх орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Туслăх орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Ленин орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Ленин орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Ленин орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Ĕçлĕх Хĕрлĕ Ялав орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Мускав 850 çул тултарнине асăнмалăх» медаль}}{{!}}{{!}}{{Ĕç ветеранĕ медаль}}{{!}}{{!}}{{«Владимир Ильич Ленин 100 çул тултарнине асăнмалăх» медалĕ}} 
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{ІІІ степеньлĕ тава тивĕçлĕх орденĕ (Украина)}} {{!}}{{!}} {{Тухакан Хĕвел орденĕ|3}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}}{{Ленин премийĕ}}{{!}}{{!}}{{ССРП патшалăх премийĕ}}{{!}}{{!}}{{РФ патшалăх премийĕ 1992-2003|2002}}{{!}}{{!}}{{ХХÇК Ылтăн медалĕ}}
{{!)}}
}}
{{Listen
| Файл_ячĕ = Evgenij Velihov voice.oga
| Ячĕ = Е. П. Велихов сассине çырни
| Ăнлантарни = «[[Эхо Москвы]]» интервью &lt;br&gt;2006 çулхи çĕртмен 1-мĕшĕ
| float = 
}}
'''Евге́ний Па́влович Ве́лихов''' ([[нарăс, 2]]&lt;ref&gt;Велихов хăй каланипе, вăл кăрлачăн 20-мĕшĕнче çуранă, анчах та милицире йăнăшпа нарăсăн 2-мĕшĕнче çырнă&lt;/ref&gt; [[1935]], [[Мускав]], [[ССРП]] — [[раштав, 5]] [[2024]], [[Мускав]], [[РФ]]) — совет/раççей ăсчахĕ, плазма физики тата [[тытăмланă термойĕтре синтезĕ]] облаçĕнчи специалист, [[пĕрлĕх ĕçченĕ]]. [[Физика-математика ăслăхĕсен тухтăрĕ]] (1964), [[профессор]]. [[ССРП ĂА]] [[Вице-президент|вице-президенчĕ]] (1978—1991) и [[РАН]] (1991—1996).

ССРП ĂА академикĕ (1974; корреспондент-пайташĕ — 1968). Социализм Ĕçĕн Паттăрĕ (1985) тата Раççей Федерацин Ĕç Паттăрĕ (2020) (икĕ хисепе те тивĕçнĕ виçĕ çынран пĕри). Ленин премин (1984), ССРП патшалăх премин (1977) тата Раççей Федерацин патшалăх премин (2002) лауреачĕ. «Тăван Çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕх» орденĕн тулли кавалерĕ.

ССРП Аслă Канашĕн 11 чĕнĕвĕн (1984—1989) депутачĕ. «Курчатов институчĕ» наци тĕпчев центрĕн президенчĕ (1992—2015), 2015 çулхи раштав уйăхĕнче — хисеплĕ президенчĕ. РФ Пĕрлĕх палатин секретарĕ (2005—2014), ИТЭР Канашĕн председателĕ (2010—2012).

== Биографи ==
Павел Павлович Велихов инженер (1905—1952) тата унăн арăмĕ Наталия Всеволодовна Евреинова (1906—1940) килйышĕнче çуралнă. Маçаккăшĕ — Павел Аполлонович Велихов чукун çул инженерĕ тата политик (1875—1930).


2024 çулхи раштавăн 5-мĕшĕнче 89 çулта вилсе кайнă&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://ria.ru/20241205/velikhov-1987622048.html|title=Умер академик Евгений Велихов|website=РИА Новости|date=2024-12-05|access-date=2024-12-05}}&lt;/ref&gt;.

=== Килйыш ===
* Арăмĕ — Наталья Алексеевна, геолог.
** Ывăлĕ — Василий Велихов, астрофизик, информатик.
*** Мăнукĕ — Евгений&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://sci-hit.com/2015/02/o-geroe-yaderschike-akademike-velihove.html |title=О герое-ядерщике академике Велихове |access-date=2021-05-28 |archive-date=2022-03-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220324184246/https://sci-hit.com/2015/02/o-geroe-yaderschike-akademike-velihove.html |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
** Хĕрĕ — Наталья, юрист&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://www.mk.ru/science/2015/02/01/akademik-velikhov-spas-dlya-rossii-zapasy-plutoniya-a-na-sebe-dokazyval-chto-atom-bezopasen.html |title=Академик Велихов спас для России запасы плутония, а на себе доказывал, что атом безопасен // МК. 2015. 2 февраля |access-date=2021-05-28 |archive-date=2019-12-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191223233627/https://www.mk.ru/science/2015/02/01/akademik-velikhov-spas-dlya-rossii-zapasy-plutoniya-a-na-sebe-dokazyval-chto-atom-bezopasen.html |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
** Ывăлĕ — Павел Велихов, информатика облаçĕнчи специалист&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.mk.ru/science/2024/12/06/iskusstvennoe-solnce-akademika-velikhova-izvestnyy-uchenyy-ushel-iz-zhizni-na-90m-godu-zhizni.html|title=Искусственное Солнце академика Велихова: известный учёный ушёл из жизни на 90-м году жизни|lang=ru|website=Московский комсомолец|date=2024-12-06|access-date=2024-12-06}}&lt;/ref&gt;.

== Чыслани ==
* [[Раççей Федерацин Ĕç Паттăрĕсем]] (30.1.2020) — ''патшалăх тата халăх умĕнчи ĕçри уйрăмлах хастарлăхшăн''&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001202001300040 |title=Указ Президента Российской Федерации от 30 января 2020 года № 70 «О награждении государственными наградами Российской Федерации» |access-date=2020-01-30 |archive-date=2020-01-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200130154119/http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001202001300040 |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
* [[Социализм Ĕçĕн Паттăрĕ]] ([[ССРП Аслă Канашĕн Президиумĕ]]н [[хутай]]ĕ, 1.2.1985, [[Ленин орденĕ]] тата [[«Çурлапа Мăлатук» медаль]])

== Асăнмалăх ==
* Пĕчĕк планета [[(3601) Велихов|3601 (Велихов)]]

== Литература ==
* {{кĕнеке | автор = Богуненко Н. Н., Пелипенко А. Д., Соснин Г. А. | пай = Велихов Евгений Павлович | пуçелĕк       = Герои атомного проекта | вырăн = Саров | издательство  = Росатом | çул = 2005 | страницы      = 86—87 | страниц =  | isbn = 5-9515-0005-2 | doi =  | тираж =  | ref = }}
* Е. П. Велихов (К 60-летию со дня рождения) // [[Успехи физических наук]]. 1995. Т. 165. № 1.
* {{статья |автор= |пуçелĕк=«Надо пересмотреть базовые идеи ядерной энергетики» |каçă=https://iz.ru/news/582492 |кăларăм = Известия |тĕс=газета |çул=2015 |уйăх=февраль |кун=2|вырăн=Мускав |ref=Известия}} Интервью к 80-летию со дня рождения.
* {{Кĕнеке:Храмов Ю. А.:Физики|пай = Велихов Евгений Павлович |с =59|каçă пайĕ = 303}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* {{РĂА ĕçтешĕ|977|Евгений Велихов}}
* [https://oprf.ru/ru/chambermembers/members/user/9 Страница] на сайте [[Общественная палата Российской Федерации|ОП РФ]]
* [https://web.archive.org/web/20060209233037/http://www.kiae.ru/rus/str/direct/vep.htm Персональная страничка о Велихове на сайте ФГУ РНЦ «Курчатовский институт»]
* [https://web.archive.org/web/20090426053843/http://fpfe.mipt.ru/history/Velihov.html Велихов Евгений Павлович. Факультет проблем физики и энергетики. Интернет-портал «Легендарный Физтех», «Физтех-центр»]
* [http://biograph.ru/index.php/whoiswho/1/1322-velikhov Биографическая справка]
* [http://www.sovross.ru/old/2005/68/68_5_3.htm Котлован от Евгения]
* [http://www.itogi.ru/obsh-spetzproekt/2012/18/177282.html ''Атомщик'', «Итоги», № 18 (829), 30.04.2012.]
* [http://sputnikipogrom.com/politics/6515/velikhov/ ''Биография академика Велихова: термоядерный синтез, шельфовая нефтедобыча и борьба с экстремизмом'', «СиП»] {{Wayback|url=http://sputnikipogrom.com/politics/6515/velikhov/ |date=20131202014329 }}
* [http://isir.ras.ru/hisfotoarchive/private/gallery/msu+scienticts+in+sergey+novikov+photos.aspx?interval=1&amp;pi=28  Фотопортрет Е. П. Велихова] в галерее выдающихся учёных МГУ «Портрет интеллекта», созданной в 2005 г. к 250-летию университета (фото Сергея Новикова).
* [http://isaran.ru/?q=ru/person&amp;guid=6F81EFEC-E1A2-06D0-62AE-4B217652EE4B Историческая справка] на сайте [[Архив Российской академии наук|Архива РАН]]
* {{warheroes|10689}}
{{Тулаш каçăсем}}

{{«Тăван Çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕх» орденĕн тулли кавалерĕсем}}

[[Категори:ССРП теоретик-физикĕсем]]
[[Категори:Раççей теоретик-физикĕсем]]
[[Категори:РĂА вице-президенчĕсем]]
[[Категори:Физика популяризаторĕсем]]
[[Категори:Курчатов институчĕн ĕçтешĕсем]]
[[Категори:ССКП ТК пайташĕсем]]
[[Категори:ССКП XIX конференцин делегачĕсем]]
[[Категори:ССКП XXVI съезчĕн делегачĕсем]]
[[Категори:1935 çулта çуралнисем]]
[[Категори:Нарăсăн 2-мĕшĕнче çуралнисем]]
[[Категори:2024 çулта вилнисем]]
[[Категори:Раштавăн 5-мĕшĕнче вилнисем]]
[[ru:Велихов Евгений Павлович (физик)]]</text>
      <sha1>2u4i2sjpo0kzviasgjq32fwxyudrl3t</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842112</id>
      <parentid>842048</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T07:32:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>28304</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>842112</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13478" sha1="8mamf69cm2lax6m0uzzrjrm0d3ur6ei" xml:space="preserve">{{анчах вилнĕ}}
{{Пĕлтерĕшсем|Велихов}}
{{Ăсчах
| Ят = Евгений Павлович Велихов
| Ӳкерчĕк = Ievgeny Vyelihov 1.jpeg
| Анлăшĕ = 
| Ӳкерчĕке ăнлантарни = 
| Çуралнă вăхăт = [[1935]], [[нарăс, 2]]
| Çуралнă вырăн = {{ÇВ|Мускав|Мускавра}}, РСФСР, ССРП
| Вилнĕ вăхăт = [[2024]], [[раштав, 5]]
| Вилнĕ вырăн = {{ВВ|Мускав|Мускавра}}, РФ
| Гражданлăх = {{URS}} →&lt;br&gt;{{RUS}}
| Ăслăх сфери = [[атом физики]]
| Ăсчах степенĕ = физика-математика ăслăхĕсен тухтăрĕ ([[1966]])
| Ăсчах хисепĕ = профессор, ССРП ĂА академикĕ (1974), РĂА академикĕ (1991 
| Ĕç вырăнĕ = [[Курчатов институчĕ]], [[МФТИ]]
| Альма-матер = {{МПУ физфакĕ}}
| Ăслăх ертӳçи = [[Леонтович Михаил Александрович|М. А. Леонтович]]{{sfn|Известия|2015|quote=После окончания МГУ я попал в аспирантуру в теоретический отдел ЛИПАН к Михаилу Александровичу Леонтовичу}}&lt;br&gt;[[Прохоров Александр Михайлович|А. М. Прохоров]] [[Прохоров Александр Михайлоович|А. М. Прохоров]]
| Паллă вĕренекенсем = [[Панченко Владислав Яковлевич|В. Я. Панченко]]
| Чыславсемпе парнесем = {{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Раççей Федерацин Ĕç Паттăрĕ|2020}} {{!!}} {{Çурла тата Мăлатук медалĕ|1985}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 1 степеньлĕ орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 2 степеньлĕ орденĕ}}{{!}}{{!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 3 степеньлĕ орденĕ}}{{!}}{{!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 4 степеньлĕ орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Александр Невский орденĕ (Раççей Федерацийĕ)}}{{!}}{{!}}{{Хăюлăх орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Туслăх орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Ленин орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Ленин орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Ленин орденĕ}}{{!}}{{!}}{{Ĕçлĕх Хĕрлĕ Ялав орденĕ}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{«Мускав 850 çул тултарнине асăнмалăх» медаль}}{{!}}{{!}}{{Ĕç ветеранĕ медаль}}{{!}}{{!}}{{«Владимир Ильич Ленин 100 çул тултарнине асăнмалăх» медалĕ}} 
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{ІІІ степеньлĕ тава тивĕçлĕх орденĕ (Украина)}} {{!}}{{!}} {{Тухакан Хĕвел орденĕ|3}}
{{!)}}
{{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}}{{Ленин премийĕ}}{{!}}{{!}}{{ССРП патшалăх премийĕ}}{{!}}{{!}}{{РФ патшалăх премийĕ 1992-2003|2002}}{{!}}{{!}}{{ХХÇК Ылтăн медалĕ}}
{{!)}}
}}
{{Listen
| Файл_ячĕ = Evgenij Velihov voice.oga
| Ячĕ = Е. П. Велихов сассине çырни
| Ăнлантарни = «[[Эхо Москвы]]» интервью &lt;br&gt;2006 çулхи çĕртмен 1-мĕшĕ
| float = 
}}
'''Евге́ний Па́влович Ве́лихов''' ([[нарăс, 2]]&lt;ref&gt;Велихов хăй каланипе, вăл кăрлачăн 20-мĕшĕнче çуранă, анчах та милицире йăнăшпа нарăсăн 2-мĕшĕнче çырнă&lt;/ref&gt; [[1935]], [[Мускав]], [[ССРП]] — [[раштав, 5]] [[2024]], [[Мускав]], [[РФ]]) — совет/раççей ăсчахĕ, плазма физики тата [[тытăмланă термойĕтре синтезĕ]] облаçĕнчи специалист, [[пĕрлĕх ĕçченĕ]]. [[Физика-математика ăслăхĕсен тухтăрĕ]] (1964), [[профессор]]. [[ССРП ĂА]] [[Вице-президент|вице-президенчĕ]] (1978—1991) и [[РАН]] (1991—1996).

ССРП ĂА академикĕ (1974; корреспондент-пайташĕ — 1968). Социализм Ĕçĕн Паттăрĕ (1985) тата Раççей Федерацин Ĕç Паттăрĕ (2020) (икĕ хисепе те тивĕçнĕ виçĕ çынран пĕри). Ленин премин (1984), ССРП патшалăх премин (1977) тата Раççей Федерацин патшалăх премин (2002) лауреачĕ. «Тăван Çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕх» орденĕн тулли кавалерĕ.

ССРП Аслă Канашĕн 11 чĕнĕвĕн (1984—1989) депутачĕ. «Курчатов институчĕ» наци тĕпчев центрĕн президенчĕ (1992—2015), 2015 çулхи раштав уйăхĕнче — хисеплĕ президенчĕ. РФ Пĕрлĕх палатин секретарĕ (2005—2014), ИТЭР Канашĕн председателĕ (2010—2012).

== Биографи ==
Павел Павлович Велихов инженер (1905—1952) тата унăн арăмĕ Наталия Всеволодовна Евреинова (1906—1940) килйышĕнче çуралнă. Маçаккăшĕ — Павел Аполлонович Велихов чукун çул инженерĕ тата политик (1875—1930).


2024 çулхи раштавăн 5-мĕшĕнче 89 çулта вилсе кайнă&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://ria.ru/20241205/velikhov-1987622048.html|title=Умер академик Евгений Велихов|website=РИА Новости|date=2024-12-05|access-date=2024-12-05}}&lt;/ref&gt;.

=== Килйыш ===
* Арăмĕ — Наталья Алексеевна, геолог.
** Ывăлĕ — Василий Велихов, астрофизик, информатик.
*** Мăнукĕ — Евгений&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://sci-hit.com/2015/02/o-geroe-yaderschike-akademike-velihove.html |title=О герое-ядерщике академике Велихове |access-date=2021-05-28 |archive-date=2022-03-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220324184246/https://sci-hit.com/2015/02/o-geroe-yaderschike-akademike-velihove.html |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
** Хĕрĕ — Наталья, юрист&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://www.mk.ru/science/2015/02/01/akademik-velikhov-spas-dlya-rossii-zapasy-plutoniya-a-na-sebe-dokazyval-chto-atom-bezopasen.html |title=Академик Велихов спас для России запасы плутония, а на себе доказывал, что атом безопасен // МК. 2015. 2 февраля |access-date=2021-05-28 |archive-date=2019-12-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191223233627/https://www.mk.ru/science/2015/02/01/akademik-velikhov-spas-dlya-rossii-zapasy-plutoniya-a-na-sebe-dokazyval-chto-atom-bezopasen.html |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
** Ывăлĕ — Павел Велихов, информатика облаçĕнчи специалист&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.mk.ru/science/2024/12/06/iskusstvennoe-solnce-akademika-velikhova-izvestnyy-uchenyy-ushel-iz-zhizni-na-90m-godu-zhizni.html|title=Искусственное Солнце академика Велихова: известный учёный ушёл из жизни на 90-м году жизни|lang=ru|website=Московский комсомолец|date=2024-12-06|access-date=2024-12-06}}&lt;/ref&gt;.

== Чыслани ==
* [[Раççей Федерацин Ĕç Паттăрĕсем]] (30.1.2020) — ''патшалăх тата халăх умĕнчи ĕçри уйрăмлах хастарлăхшăн''&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001202001300040 |title=Указ Президента Российской Федерации от 30 января 2020 года № 70 «О награждении государственными наградами Российской Федерации» |access-date=2020-01-30 |archive-date=2020-01-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200130154119/http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001202001300040 |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
* [[Социализм Ĕçĕн Паттăрĕ]] ([[ССРП Аслă Канашĕн Президиумĕ]]н [[хутай]]ĕ, 1.2.1985, [[Ленин орденĕ]] тата [[«Çурлапа Мăлатук» медаль]])

== Асăнмалăх ==
* Пĕчĕк планета [[(3601) Велихов|3601 (Велихов)]]

== Литература ==
* {{кĕнеке | автор = Богуненко Н. Н., Пелипенко А. Д., Соснин Г. А. | пай = Велихов Евгений Павлович | пуçелĕк       = Герои атомного проекта | вырăн = Саров | издательство  = Росатом | çул = 2005 | страницы      = 86—87 | страниц =  | isbn = 5-9515-0005-2 | doi =  | тираж =  | ref = }}
* Е. П. Велихов (К 60-летию со дня рождения) // [[Успехи физических наук]]. 1995. Т. 165. № 1.
* {{статья |автор= |пуçелĕк=«Надо пересмотреть базовые идеи ядерной энергетики» |каçă=https://iz.ru/news/582492 |кăларăм = Известия |тĕс=газета |çул=2015 |уйăх=февраль |кун=2|вырăн=Мускав |ref=Известия}} Интервью к 80-летию со дня рождения.
* {{Кĕнеке:Храмов Ю. А.:Физики|пай = Велихов Евгений Павлович |с =59|каçă пайĕ = 303}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* {{РĂА ĕçтешĕ|977|Евгений Велихов}}
* [https://oprf.ru/ru/chambermembers/members/user/9 Страница] на сайте [[Общественная палата Российской Федерации|ОП РФ]]
* [https://web.archive.org/web/20060209233037/http://www.kiae.ru/rus/str/direct/vep.htm Персональная страничка о Велихове на сайте ФГУ РНЦ «Курчатовский институт»]
* [https://web.archive.org/web/20090426053843/http://fpfe.mipt.ru/history/Velihov.html Велихов Евгений Павлович. Факультет проблем физики и энергетики. Интернет-портал «Легендарный Физтех», «Физтех-центр»]
* [http://biograph.ru/index.php/whoiswho/1/1322-velikhov Биографическая справка]
* [http://www.sovross.ru/old/2005/68/68_5_3.htm Котлован от Евгения]
* [http://www.itogi.ru/obsh-spetzproekt/2012/18/177282.html ''Атомщик'', «Итоги», № 18 (829), 30.04.2012.]
* [http://sputnikipogrom.com/politics/6515/velikhov/ ''Биография академика Велихова: термоядерный синтез, шельфовая нефтедобыча и борьба с экстремизмом'', «СиП»]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131202014329/http://sputnikipogrom.com/politics/6515/velikhov/ |date=2013-12-02 }}
* [http://isir.ras.ru/hisfotoarchive/private/gallery/msu+scienticts+in+sergey+novikov+photos.aspx?interval=1&amp;pi=28  Фотопортрет Е. П. Велихова] в галерее выдающихся учёных МГУ «Портрет интеллекта», созданной в 2005 г. к 250-летию университета (фото Сергея Новикова).
* [http://isaran.ru/?q=ru/person&amp;guid=6F81EFEC-E1A2-06D0-62AE-4B217652EE4B Историческая справка] на сайте [[Архив Российской академии наук|Архива РАН]]
* {{warheroes|10689}}
{{Тулаш каçăсем}}

{{«Тăван Çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕх» орденĕн тулли кавалерĕсем}}

[[Категори:ССРП теоретик-физикĕсем]]
[[Категори:Раççей теоретик-физикĕсем]]
[[Категори:РĂА вице-президенчĕсем]]
[[Категори:Физика популяризаторĕсем]]
[[Категори:Курчатов институчĕн ĕçтешĕсем]]
[[Категори:ССКП ТК пайташĕсем]]
[[Категори:ССКП XIX конференцин делегачĕсем]]
[[Категори:ССКП XXVI съезчĕн делегачĕсем]]
[[Категори:1935 çулта çуралнисем]]
[[Категори:Нарăсăн 2-мĕшĕнче çуралнисем]]
[[Категори:2024 çулта вилнисем]]
[[Категори:Раштавăн 5-мĕшĕнче вилнисем]]
[[ru:Велихов Евгений Павлович (физик)]]</text>
      <sha1>8mamf69cm2lax6m0uzzrjrm0d3ur6ei</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ахаль хурапуç</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122903</id>
    <revision>
      <id>842095</id>
      <parentid>841902</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T04:21:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>28304</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>842095</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2471" sha1="biboj9mel4fyzpi6k6zcvzrmtuoyi9s" xml:space="preserve">:{{ан арпаштарăр|Чакан|Чаканпа}}
{{Пĕлтерĕшсем|Хурапуç (пĕлтерĕшсем)}}
{{Taxobox
| name = Ахаль хурапуç
| image file =   Selfheal (49189041737).jpg
| classis = 
| ordo =    
| familia = 
| genus = 
| species = 
| subspecies =  
| latin = Prunélla vulgáris
| wikispecies = 
| commons =  
| itis = 
| ncbi = 
| range map = 
}}
[[File:Prunella vulgaris NRM.jpg|thumb|285px|Prunella vulgaris]]
'''Ахаль хурапуç''' ({{lang-la|Prunélla vulgáris}})  —   [[суккăр вĕлтĕрен йышшисем]] (''Lamiaceae'') ямахатри курăкла ÿсентăран, [[хурапуç]] (''Prunella'') ретĕн [[курăмлă тĕс]]ĕ&lt;ref&gt;[http://www.bgbm.org/scripts/asp/IAPT/ncugentry.asp?name=Prunella NCU-3e. Names in current use for extant plant genera. Electronic version 1.0. Entry for ''Prunella'' L.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090507021342/http://www.bgbm.org/scripts/asp/IAPT/ncugentry.asp?name=Prunella |date=2009-05-07 }}{{ref-en}} {{v|5|8|2010}}&lt;/ref&gt;

== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}

== Литература ==
* {{Анненков|Prunella vulgaris}}
* Губанов И. А., Киселёва К. В., Новиков В. С., Тихомиров В. Н. Иллюстрированный определитель растений Средней России. — М.: Т-во научных изданий КМК, Ин-т технологических исследований, 2004. — Т. 3. Покрытосеменные (двудольные: раздельнолепестные). — С. 142. — ISBN 5-87317-163-7.
* Григоренко В. Н. Разнотравные лесные луга в таежной сибири // Пчеловодство : журнал. — 1973. — № 12. — С. 25—26.

== Каçăсем ==
* [http://plants.usda.gov/java/charProfile?symbol=PRVU ''Prunella vulgaris''. Natural Resources Conservation Service PLANTS Database. USDA]

{{тулаш каçăсем|Ӳсентăрансем}}


[[Категори:Евразири флора]]
[[Категори:Африкăри флора]]
[[Категори:Çурçĕр Америкăри флора]]
[[Категори:Суккăр вĕлтĕрен йышшисем]]
[[Категори:Пӳсĕр курăкĕ йышшисем]]
[[Категори:Австралири флора]]
[[Категори:Çумкурăксем]]</text>
      <sha1>biboj9mel4fyzpi6k6zcvzrmtuoyi9s</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Çерçи хуратулĕ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122905</id>
    <revision>
      <id>841904</id>
      <timestamp>2024-12-07T12:34:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ellodanis5</username>
        <id>17302</id>
      </contributor>
      <comment>Ҫӗнӗ страница: «:{{ан арпаштарăр|Вĕçенкайăк чăмчамĕ|Вĕçенкайăк хуратулĕпе}} {{Пĕлтерĕшсем|Çерçи хуратулĕ (пĕлтерĕшсем)}} {{Taxobox | name = Çерçи хуратулĕ | image file =   Heather (Highlands).jpg | classis =  | ordo =     | familia =  | genus =  | species =  | subspecies =   | latin =  Calluna | wikispecies =  | commons =   | itis =  | ncbi =  | range map =  }} File:HeathHabitat...»</comment>
      <origin>841904</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5087" sha1="tnlhz7lluvjdt9ygs8siistnz3hjcax" xml:space="preserve">:{{ан арпаштарăр|Вĕçенкайăк чăмчамĕ|Вĕçенкайăк хуратулĕпе}}
{{Пĕлтерĕшсем|Çерçи хуратулĕ (пĕлтерĕшсем)}}
{{Taxobox
| name = Çерçи хуратулĕ
| image file =   Heather (Highlands).jpg
| classis = 
| ordo =    
| familia = 
| genus = 
| species = 
| subspecies =  
| latin =  Calluna
| wikispecies = 
| commons =  
| itis = 
| ncbi = 
| range map = 
}}
[[File:HeathHabitat.jpg|thumb|280px|]]
'''Çерçи хуратулĕ''' ({{lang-la|Calluna}}) — Çерçи хуратулĕ йышшисем ямахатри  чечеклĕ ÿсентăрансен  [[Монотипи (биологилле систематика)|монотиплă]] [[Рет (биология)|речĕ (кăкĕ)]]. Пĕртен-пĕр [[тĕс (биологи)|тĕс]] — '''Ахаль çерçи хуратулĕ''' ({{lang-la|Callúna vulgáris}})&lt;ref&gt;Т. 5, ч. 2: Цветковые растения // Жизнь растений. Энциклопедия в 6 т. / Гл. ред. А. Л. Тахтаджян. — М.: Просвещение, 1981. — С. 90—93. — 511 с.&lt;/ref&gt;.

== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}

== Литература ==
{{Навигаци|Тема=Вереск|Викисловарь=вереск|Викивиды=Calluna}}

* Пояркова А. И. Род 1108. Вереск — Calluna // Флора СССР = Flora URSS : в 30 т. / начато при рук. и под гл. ред. В. Л. Комарова. — М. ; Л. : Изд-во АН СССР, 1952. — Т. 18 / ред. тома Б. К. Шишкин, Е. Г. Бобров. — С. 88–89. — 802 с. — 3000 экз.
* Вереск // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
* {{КормРастСССР|том=3|автор=[[Работнов, Тихон Александрович|Т. А. Работнов]]|ref=Работнов|часть=Ericaceae DC. — вересковые, Calluna Salisb. — Вереск}}
* {{ИОРСР|часть=1006. ''Calluna vulgaris'' (L.) Hull — Вереск обыкновенный|том=3|стр=20|ref=Губанов}}
* Блинова К. Ф. и др. Вереск обыкновенный // Ботанико-фармакогностический словарь: Справ. пособие / Под (недоступная ссылка) ред. К. Ф. Блиновой, Г. П. Яковлева. — М.: Высш. шк., 1990. — С. 176—177. — ISBN 5-06-000085-0. {{Wayback|url=http://herba.msu.ru/shipunov/school/books/botaniko-farmakognost_slovar1990.djvu |date=20140420180900 }}
* Пельменев В. К., Харитонова Л. Ф. Растения семейства вересковых // Пчеловодство : журнал. — 1987. — № 9. — С. 9—10.
* Селицкий А. Позднелетний взяток с вереска // Пчеловодство : журнал. — 2001. — № 1. — С. 19—22.
* Суворова С. Д. Медоносы рязанской мещеры // Пчеловодство : журнал. — 1997. — № 4. — С. 17—20.
* Потапова С. А.  Сорта Calluna vulgaris (L.) Hill. (Сорта вереска обыкновенного) // Бюллетень Главного ботанического сада. — 1999. — № 178.
* Александрова М. С. Верески в саду. — М.: ОЛМА Медиа Групп, 2003. — ISBN 5-94846-224-2.

== Каçăсем ==

=== Статьясем ===
* [http://flower.onego.ru/kustar/calluna.html ''Вереск''] в [http://flower.onego.ru/ Энциклопедии декоративных садовых растений]
[[File:Illustration Calluna vulgaris0.jpg|thumb|]]
[[File:Calluna vulgaris - Heather - Süpürge Çalısı 1.jpg|thumb|Calluna vulgaris - Heather - Süpürge Çalısı]]
[[File:CallunaVulgaris.jpg|thumb|Flowering Calluna vulgaris]]
[[File:Calluna vulgaris s.jpg|thumb|]]
[[File:Šilinis viržis.JPG|thumb|]]
[[File:Calluna vulgaris RF.jpg|thumb|]]
=== Видеороликсем ===
== Ытти каçăсем ==

''Calluna:'' рет тĕлĕшпе {{Внешние ссылки|from=Q6983007|Растения}}

''Calluna vulgaris:'' тĕс тĕлĕшпе {{Внешние ссылки|from=Q26615|Растения}}

[[Категори:Çерçи хуратулĕ йышшисем]]
[[Категори:Евразири флора]]
[[Категори:Çурçĕр Америкăри флора]]
[[Категори:Кустарнички]]
[[Категори:Пыл паракансем]]
[[Категори:Пӳлĕмри ӳсентăрансем]]
[[Категорb:Декоративлă ӳсентăрансем]]
[[Категори:Ӳсентăрансен монотиплă речĕсем]]
[[Категори:Шурлăх ӳсентăранĕсем]]
[[Категори:Пирофитсем]]</text>
      <sha1>tnlhz7lluvjdt9ygs8siistnz3hjcax</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>841905</id>
      <parentid>841904</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T12:40:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ellodanis5</username>
        <id>17302</id>
      </contributor>
      <origin>841905</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5083" sha1="hkfzuruc2fwgnx8wae68v7vo0vurwgx" xml:space="preserve">:{{ан арпаштарăр|Вĕçенкайăк чăмчамĕ|Вĕçенкайăк хуратулĕпе}}
{{Пĕлтерĕшсем|Çерçи хуратулĕ (пĕлтерĕшсем)}}
{{Taxobox
| name = Çерçи хуратулĕ
| image file =   Heather (Highlands).jpg
| classis = 
| ordo =    
| familia = 
| genus = 
| species = 
| subspecies =  
| latin =  Calluna
| wikispecies = 
| commons =  
| itis = 
| ncbi = 
| range map = 
}}
[[File:HeathHabitat.jpg|thumb|280px|]]
'''Çерçи хуратулĕ''' ({{lang-la|Calluna}}) — Çерçи хуратулĕ йышшисем ямахатри  чечеклĕ ÿсентăрансен  [[Монотипи (биологилле систематика)|монотиплă]] [[Рет (биология)|речĕ (кăкĕ)]]. Пĕртен-пĕр [[тĕс (биологи)|тĕс]] — '''Ахаль çерçи хуратулĕ''' ({{lang-la|Callúna vulgáris}})&lt;ref&gt;Т. 5, ч. 2: Цветковые растения // Жизнь растений. Энциклопедия в 6 т. / Гл. ред. А. Л. Тахтаджян. — М.: Просвещение, 1981. — С. 90—93. — 511 с.&lt;/ref&gt;.

== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}

== Литература ==
{{Навигаци|Тема=Вереск|Викисловарь=вереск|Викивиды=Calluna}}

* Пояркова А. И. Род 1108. Вереск — Calluna // Флора СССР = Flora URSS : в 30 т. / начато при рук. и под гл. ред. В. Л. Комарова. — М. ; Л. : Изд-во АН СССР, 1952. — Т. 18 / ред. тома Б. К. Шишкин, Е. Г. Бобров. — С. 88–89. — 802 с. — 3000 экз.
* Вереск // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
* {{КормРастСССР|том=3|автор=[[Работнов, Тихон Александрович|Т. А. Работнов]]|ref=Работнов|часть=Ericaceae DC. — вересковые, Calluna Salisb. — Вереск}}
* {{ИОРСР|часть=1006. ''Calluna vulgaris'' (L.) Hull — Вереск обыкновенный|том=3|стр=20|ref=Губанов}}
* Блинова К. Ф. и др. Вереск обыкновенный // Ботанико-фармакогностический словарь: Справ. пособие / Под (недоступная ссылка) ред. К. Ф. Блиновой, Г. П. Яковлева. — М.: Высш. шк., 1990. — С. 176—177. — ISBN 5-06-000085-0. {{Wayback|url=http://herba.msu.ru/shipunov/school/books/botaniko-farmakognost_slovar1990.djvu |date=20140420180900 }}
* Пельменев В. К., Харитонова Л. Ф. Растения семейства вересковых // Пчеловодство : журнал. — 1987. — № 9. — С. 9—10.
* Селицкий А. Позднелетний взяток с вереска // Пчеловодство : журнал. — 2001. — № 1. — С. 19—22.
* Суворова С. Д. Медоносы рязанской мещеры // Пчеловодство : журнал. — 1997. — № 4. — С. 17—20.
* Потапова С. А.  Сорта Calluna vulgaris (L.) Hill. (Сорта вереска обыкновенного) // Бюллетень Главного ботанического сада. — 1999. — № 178.
* Александрова М. С. Верески в саду. — М.: ОЛМА Медиа Групп, 2003. — ISBN 5-94846-224-2.

== Каçăсем ==

=== Статьясем ===
* [http://flower.onego.ru/kustar/calluna.html ''Вереск''] в [http://flower.onego.ru/ Энциклопедии декоративных садовых растений]
[[File:Illustration Calluna vulgaris0.jpg|thumb|]]
[[File:Calluna vulgaris - Heather - Süpürge Çalısı 1.jpg|thumb|Calluna vulgaris - Heather - Süpürge Çalısı]]
[[File:CallunaVulgaris.jpg|thumb|Flowering Calluna vulgaris]]
[[File:Calluna vulgaris s.jpg|thumb|]]
[[File:Šilinis viržis.JPG|thumb|]]
[[File:Calluna vulgaris RF.jpg|thumb|]]
=== Видеороликсем ===
== Ытти каçăсем ==

''Calluna:'' рет тĕлĕшпе {{Внешние ссылки|from=Q6983007|Растения}}

''Calluna vulgaris:'' тĕс тĕлĕшпе {{Внешние ссылки|from=Q26615|Растения}}

[[Категори:Çерçи хуратулĕ йышшисем]]
[[Категори:Евразири флора]]
[[Категори:Çурçĕр Америкăри флора]]
[[Категори:Тĕмккесем]]
[[Категори:Пыл паракансем]]
[[Категори:Пӳлĕмри ӳсентăрансем]]
[[Категорb:Декоративлă ӳсентăрансем]]
[[Категори:Ӳсентăрансен монотиплă речĕсем]]
[[Категори:Шурлăх ӳсентăранĕсем]]
[[Категори:Пирофитсем]]</text>
      <sha1>hkfzuruc2fwgnx8wae68v7vo0vurwgx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Категори:Тĕмккесем</title>
    <ns>14</ns>
    <id>122906</id>
    <revision>
      <id>841906</id>
      <timestamp>2024-12-07T12:42:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ellodanis5</username>
        <id>17302</id>
      </contributor>
      <comment>Ҫӗнӗ страница: «{{Catmore|Тĕмкке}} [[Категори:Тĕмккесем]]»</comment>
      <origin>841906</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="64" sha1="jd9r1r5qcmijxuo3qnmgvva8ehqhfpe" xml:space="preserve">{{Catmore|Тĕмкке}}
[[Категори:Тĕмккесем]]</text>
      <sha1>jd9r1r5qcmijxuo3qnmgvva8ehqhfpe</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Тĕмкке</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122907</id>
    <revision>
      <id>841910</id>
      <timestamp>2024-12-07T13:43:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ellodanis5</username>
        <id>17302</id>
      </contributor>
      <comment>Ҫӗнӗ страница: «'''Тĕмкке''' — пĕчĕк тĕм &lt;!-- одна из [[Жизненная форма растений|форм]] [[древесина|деревянистых]] растений. Это низкорослые (не более нескольких десятков сантиметров в высоту), не имеющие главного [[ствол (ботаника)|ствола]] [[многолетники]] с сильно ветвящимися...»</comment>
      <origin>841910</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3262" sha1="5b6cfhux4lcdw5zkxgfqwcfxc6okaov" xml:space="preserve">'''Тĕмкке''' — пĕчĕк тĕм &lt;!-- одна из [[Жизненная форма растений|форм]] [[древесина|деревянистых]] растений. Это низкорослые (не более нескольких десятков сантиметров в высоту), не имеющие главного [[ствол (ботаника)|ствола]] [[многолетники]] с сильно ветвящимися одревесневшими [[побег (ботаника)|побегами]].

В отличие от [[кустарник]]ов, являющихся, по [[Раункиер, Христен|Раункиеру]], [[система жизненных форм Раункиера|фанерофитами]], [[Жизненная форма растений|жизненная форма]] кустарничков — [[система жизненных форм Раункиера|хамефиты]].

Обычно кустарнички являются стелющимися или подушковидными растениями.

Продолжительность жизни побегов — не более 5—12 лет, но [[корневища]] могут жить намного дольше (у [[брусника|брусники]] — до двухсот лет). Своими размерами корневище может сильно превосходить надземную часть: например, у [[черника|черники]] оно достигает в длину трёх метров.

На побегах кустарничков хорошо заметны границы годичных приростов — рубцы от опавших почечных чешуй (брусника, черника, [[клюква]]).

Кустарнички распространены в [[тундра]]х, на [[болото|болотах]], в [[Хвойный лес|хвойных лесах]], в высокогорьях.--&gt;

== Вăтам тăрăхри тĕмккесем&lt;!-- Некоторые кустарнички средней полосы Европейской части России--&gt; ==
&lt;gallery&gt;
Vaccinium myrtillus 02.JPG|[[Хура çырла]]
Vaccinium vitis-idaea 20060824 001.jpg|[[Кĕтмел]]
VacciniumOxycoccos.jpg|[[Шур çырли]]
&lt;/gallery&gt;&lt;gallery&gt;
Calluna vulgaris 1.jpg|[[Çерçи хуратулĕ]]
Andromeda-polifolia-flowering.JPG|[[Айшурă]]
Empetrum nigrum a1.jpg|[[Чулçий]]
&lt;/gallery&gt;

== Литература ==
* 
* ''[[Коровкин, Олег Алексеевич|Коровкин О. А.]]'' Анатомия и морфология [[Высшие растения|высших растений]]: словарь терминов. — {{М.}}: Дрофа, 2007. — С. 91. — ISBN 978-5-358-01214-1.
* 

== Каçăсем ==
{{Викисловарь|тĕмкке}}
[http://www.ecosystema.ru/07referats/slovgeo/394.htm ''Кустарничек'' — статья на сайте «Экосистема»]
{{Внешние ссылки|Растения}}

[[Категори:Ӳсентăрансен пурнăç формисем]]
[[Категори:Тĕмккесем]]</text>
      <sha1>5b6cfhux4lcdw5zkxgfqwcfxc6okaov</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Сӳтсе явасси:Велихов Евгений Павлович (физик)</title>
    <ns>1</ns>
    <id>122908</id>
    <revision>
      <id>841916</id>
      <timestamp>2024-12-07T14:40:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ellodanis5</username>
        <id>17302</id>
      </contributor>
      <comment>Ҫӗнӗ страница: «Кам каларĕ ĕçчен тесе? Ман шутпа, кахал тата наян. Йăнăшатăп пулсан — ĕнентер.  ~~~~»</comment>
      <origin>841916</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="329" sha1="p2wlxjwadnztsur7zdxfiwbjucte5qu" xml:space="preserve">Кам каларĕ ĕçчен тесе? Ман шутпа, кахал тата наян. Йăнăшатăп пулсан — ĕнентер.  [[Хутшăнакан:Ellodanis5|Ellodanis5]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:Ellodanis5|сӳтсе явни]]) 14:40, 7 Раштав уйӑхӗн 2024 (UTC)</text>
      <sha1>p2wlxjwadnztsur7zdxfiwbjucte5qu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>841917</id>
      <parentid>841916</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T14:41:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ellodanis5</username>
        <id>17302</id>
      </contributor>
      <comment>Статьяра нимӗн те хӑварман</comment>
      <origin>841917</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="0" sha1="phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1" />
      <sha1>phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>841927</id>
      <parentid>841917</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:27:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ellodanis5</username>
        <id>17302</id>
      </contributor>
      <origin>841927</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="596" sha1="herqmqnc1ks77ka79y6a4akakqfo4ng" xml:space="preserve">Варринче вырнааçнă япалана чăваш чĕлхинче нихçан та йĕтре темеççĕ. Йĕтре вырăс чĕлхинчен кĕнĕ сăмах (русизм), унăн пĕр  пĕлтерĕш çеç — металран е урăх япалăхран тунă чăмăр. Варринче вырнаçнă япалана чăвашла тĕш (тĕшĕ) теççĕ.  [[Хутшăнакан:Ellodanis5|Ellodanis5]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:Ellodanis5|сӳтсе явни]]) 15:27, 7 Раштав уйӑхӗн 2024 (UTC)</text>
      <sha1>herqmqnc1ks77ka79y6a4akakqfo4ng</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>841990</id>
      <parentid>841927</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:36:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>841990</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="814" sha1="ovye4r7m5d063sfg5f4sv5yq2eb7e0l" xml:space="preserve">Варринче вырнааçнă япалана чăваш чĕлхинче нихçан та йĕтре темеççĕ. Йĕтре вырăс чĕлхинчен кĕнĕ сăмах (русизм), унăн пĕр  пĕлтерĕш çеç — металран е урăх япалăхран тунă чăмăр. Варринче вырнаçнă япалана чăвашла тĕш (тĕшĕ) теççĕ.  [[Хутшăнакан:Ellodanis5|Ellodanis5]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:Ellodanis5|сӳтсе явни]]) 15:27, 7 Раштав уйӑхӗн 2024 (UTC)

:Тĕшĕ тырă валли каять. [[Хутшăнакан:Viktor|Viktor]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:Viktor|сӳтсе явни]]) 15:36, 7 Раштав уйӑхӗн 2024 (UTC)</text>
      <sha1>ovye4r7m5d063sfg5f4sv5yq2eb7e0l</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Шаблон:Тухакан Хĕвел орденĕ</title>
    <ns>10</ns>
    <id>122909</id>
    <revision>
      <id>841925</id>
      <timestamp>2024-12-07T15:24:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>Ҫӗнӗ страница: «{{#if:{{{1|}}}|[[File:JPN_Kyokujitsu-sho_{{{1}}}Class_BAR.svg|60px|link=Хĕвел тухакан орденĕ|Хĕвел тухакан {{{1}}} класри орденĕ]]{{#if:{{NAMESPACE}}||[[Категори:Хĕвел тухакан {{{1}}} класри орденĕн кавалерĕсем]]}}|[[File:JPN Kyokujitsu-sho blank BAR.svg|60px|link=Хĕвел тухакан орденĕ|Хĕвел тухакан орденĕ]]{{#if:{{NAMESPACE}}||Катег...»</comment>
      <origin>841925</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="782" sha1="2w5pp05e41e89kzi89nubnmpenpm80d" xml:space="preserve">{{#if:{{{1|}}}|[[File:JPN_Kyokujitsu-sho_{{{1}}}Class_BAR.svg|60px|link=Хĕвел тухакан орденĕ|Хĕвел тухакан {{{1}}} класри орденĕ]]{{#if:{{NAMESPACE}}||[[Категори:Хĕвел тухакан {{{1}}} класри орденĕн кавалерĕсем]]}}|[[File:JPN Kyokujitsu-sho blank BAR.svg|60px|link=Хĕвел тухакан орденĕ|Хĕвел тухакан орденĕ]]{{#if:{{NAMESPACE}}||[[Категори:Орденсенче тĕрĕс мар кăтартнă параметăрлă статьясем]][[Категори:Тухакан Хĕвел орденĕн кавалерĕсем]]}}}}&lt;noinclude&gt;{{doc}}[[Категори:Шаблонсем:Чыславсем:Япони|Хĕвел тухакан]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>2w5pp05e41e89kzi89nubnmpenpm80d</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>841926</id>
      <parentid>841925</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:25:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>841926</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="848" sha1="ceik8iqjs27k7vdwx6lcttfoqtqmawd" xml:space="preserve">{{#if:{{{1|}}}|[[File:JPN_Kyokujitsu-sho_{{{1}}}Class_BAR.svg|60px|link=Хĕвел тухакан орденĕ|Хĕвел тухакан {{{1}}} класри орденĕ]]{{#if:{{NAMESPACE}}||[[Категори:Хĕвел тухакан {{{1}}} класри орденĕн кавалерĕсем]]}}|[[File:JPN Kyokujitsu-sho blank BAR.svg|60px|link=Хĕвел тухакан орденĕ|Хĕвел тухакан орденĕ]]{{#if:{{NAMESPACE}}||[[Категори:Орденсенче тĕрĕс мар кăтартнă параметăрлă статьясем]][[Категори:Тухакан Хĕвел орденĕн кавалерĕсем]]}}}}&lt;noinclude&gt;{{doc}}[[Категори:Шаблонсем:Чыславсем:Япони|Хĕвел тухакан]][[ru:Шаблон:Орден Восходящего солнца]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>ceik8iqjs27k7vdwx6lcttfoqtqmawd</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>841930</id>
      <parentid>841926</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T15:32:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>841930</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="849" sha1="ar8ft4473l0n5bt8x0vjhtyt3odq8v0" xml:space="preserve">{{#if:{{{1|}}}|[[File:JPN_Kyokujitsu-sho_{{{1}}}Class_BAR.svg|60px|link=Тухакан Хĕвел орденĕ|Тухакан Хĕвел {{{1}}} класри орденĕ]]{{#if:{{NAMESPACE}}||[[Категори:Тухакан Хĕвел {{{1}}} класри орденĕн кавалерĕсем]]}}|[[File:JPN Kyokujitsu-sho blank BAR.svg|60px|link=Тухакан Хĕвел  орденĕ|Тухакан Хĕвел орденĕ]]{{#if:{{NAMESPACE}}||[[Категори:Орденсенче тĕрĕс мар кăтартнă параметăрлă статьясем]][[Категори:Тухакан Хĕвел орденĕн кавалерĕсем]]}}}}&lt;noinclude&gt;{{doc}}[[Категори:Шаблонсем:Чыславсем:Япони|Тухакан Хĕвел]][[ru:Шаблон:Орден Восходящего солнца]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>ar8ft4473l0n5bt8x0vjhtyt3odq8v0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Тĕрĕсленсе тăракан термонуклонсарла синтез</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122910</id>
    <revision>
      <id>841998</id>
      <timestamp>2024-12-07T15:53:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ellodanis5</username>
        <id>17302</id>
      </contributor>
      <comment>Ҫӗнӗ страница: «[[File:1987 CPA 5891.jpg|thumb|]] '''Тĕрĕсленсе тăракан термонуклонсарла синтез''' ('''УТС''') —  çăмăлтарах  [[нуклонсар]]сене синтезласа йывăртараххисене пушкарнă майăн,  тĕрĕсленсе тăракан энерги тупни, çапла вара, асăннă энерги,  [[термонуклонсар хĕçпăшалĕ]]нчи пек, тÿре...»</comment>
      <origin>841998</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4561" sha1="0zf6kunwvvf598drvndls3280j5xqpd" xml:space="preserve">[[File:1987 CPA 5891.jpg|thumb|]]
'''Тĕрĕсленсе тăракан термонуклонсарла синтез''' ('''УТС''') —  çăмăлтарах  [[нуклонсар]]сене синтезласа йывăртараххисене пушкарнă майăн,  тĕрĕсленсе тăракан энерги тупни, çапла вара, асăннă энерги,  [[термонуклонсар хĕçпăшалĕ]]нчи пек, тÿрех мĕнпур тавралăха сирпĕтсе  ямасть, ăна кирлĕ тĕлелле майĕпен валеçсе тăма май пур. 

Ку тĕлĕшпе экспериментсем ирттернĕ, анчах тĕллевсем патне тĕппипех  çитеймен темелле. 

== Çавăн пекех ==
* [[Мюонный катализ]]
* [[Холодный ядерный синтез]]
* [[Сонолюминесценция]]
* [[Ультразвуковой термояд]]
* [[Нуклеосинтез]]
* [[Ядерная реакция|Ядерные реакции]]
* [[Термоядерный ракетный двигатель]]
* [[Адронный коллайдер]]
* [[H-мода]]

== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}

== Литература ==
* {{cite web
 |last        = [[Велихов, Евгений Павлович (физик)|Е.П. Велихов]]
 |coauthors   = С.В. Мирнов
 |url         = http://phns.mpei.ac.ru/articles/iter.pdf
 |title       = Управляемый термоядерный синтез выходит на финишную прямую
 |format      = [[PDF]]
 |work        = Троицкий институт инновационных и термоядерных исследований. Российский научный центр «Курчатовский институт».
 |publisher   = ac.ru
 |accessdate  = 2007-08-08
 |description = Популярное изложение проблемы.
 |archiveurl  = https://web.archive.org/web/20070104193251/http://phns.mpei.ac.ru/articles/iter.pdf
 |archivedate = 2007-01-04
 |deadlink    = yes
}}
* Арцимович Л. А. Управляемые термоядерные реакции. — М.: Физматлит, 1961. — 467 с.
* ''Лукьянов С. Ю.'' «Горячая плазма и управляемый ядерный синтез» «Наука», Москва 1975
* ''Хеглер М., Кристиансен М.'' Введение в управляемый термоядерный синтез. — {{М.}}, [[Мир (издательство)|Мир]], 1980. — 230 c.

== Каçăсем ==
{{Навигаци}}
* [https://web.archive.org/web/20120518044336/http://www.h-tech-news.ru/nauka/grandiozniy-eksperiment-po-termoyadernomu-sintezu-provedut-v-ssha Грандиозный эксперимент по термоядерному синтезу проведут в США] — Статья про NIF // h-tech-news.ru, 31.03.2009 /вебархив/
* ''К. Ллуэллин-Смит.'' [http://elementy.ru/lib/430807 На пути к термоядерной энергетике] — материалы лекции, прочитанной 17 мая 2009 года в [[ФИАН]]е // elementy.ru
* ''Семенов И.'' [http://elementy.ru/video?pubid=431187 Энергетика будущего: управляемый термоядерный синтез. Что такое термоядерный реактор ИТЭР и почему так важно его создание?] — научно-популярная лекция, прочитанная в 2008 году в [[ФИАН]]е // elementy.ru
* [https://www.popmech.ru/technologies/384372-vsya-moshch-termoyadernogo-topliva-revolyuciya-v-energetike-uzhe-na-poroge/ Европейские и американские ученые совместно разработали новый тип термоядерного топлива, на порядок превосходящего все существующие аналоги по энергетической эффективности] // [[Популярная механика]], 29 августа 2017

{{Энергетика}}

[[Категори:ĕрĕсленсе тăракан термонуклонсарла синтез| ]]
[[Категори:Хальхи физикăн татса парайман ыйтăвĕсем]]
[[Категори:Альтернативлă энергетика]]
[[Категори:Энергетика]]</text>
      <sha1>0zf6kunwvvf598drvndls3280j5xqpd</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842093</id>
      <parentid>841998</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T02:32:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ellodanis5</username>
        <id>17302</id>
      </contributor>
      <origin>842093</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4556" sha1="qvzkzbitqwfgxihgjeb1tirmcnbaoyt" xml:space="preserve">[[File:1987 CPA 5891.jpg|thumb|]]
'''Тĕрĕсленсе тăракан термонуклонсарла синтез''' ('''УТС''') —  çăмăлтарах  [[нуклонсар]]сене синтезласа йывăртараххисене пушкарнă майăн,  тĕрĕсленсе тăракан энерги тупни, çапла вара, асăннă энерги,  [[термонуклонсар хĕçпăшалĕ]]нчи пек, тÿрех мĕнпур тавралăха сирпĕтсе  ямасть, ăна кирлĕ тĕлелле майĕпен валеçсе тăма май пур. 

Ку тĕлĕшпе экспериментсем ирттернĕ, анчах тĕллевсем патне тĕппипех  çитеймен темелле. 

== Çавăн пекех ==
{{columns-list|4|
* [[Мюонла катализ]]
* [[Нуклонсарла сивĕ синтез]]
* [[Сонолюминесценци]]
* [[Ультра сасăлла нуклонсарлăх]]
* [[Нуклеосинтез]]
* [[Нуклонсарла реакци]]
* [[Ракетăн нуклонсаарла мăрăлкки]]
* [[Адронла коллайдер]]
* [[H-мода]]
}}
== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}

== Литература ==
* {{cite web
 |last        = [[Велихов, Евгений Павлович (физик)|Е.П. Велихов]]
 |coauthors   = С.В. Мирнов
 |url         = http://phns.mpei.ac.ru/articles/iter.pdf
 |title       = Управляемый термоядерный синтез выходит на финишную прямую
 |format      = [[PDF]]
 |work        = Троицкий институт инновационных и термоядерных исследований. Российский научный центр «Курчатовский институт».
 |publisher   = ac.ru
 |accessdate  = 2007-08-08
 |description = Популярное изложение проблемы.
 |archiveurl  = https://web.archive.org/web/20070104193251/http://phns.mpei.ac.ru/articles/iter.pdf
 |archivedate = 2007-01-04
 |deadlink    = yes
}}
* Арцимович Л. А. Управляемые термоядерные реакции. — М.: Физматлит, 1961. — 467 с.
* ''Лукьянов С. Ю.'' «Горячая плазма и управляемый ядерный синтез» «Наука», Москва 1975
* ''Хеглер М., Кристиансен М.'' Введение в управляемый термоядерный синтез. — {{М.}}, [[Мир (издательство)|Мир]], 1980. — 230 c.

== Каçăсем ==
{{Навигаци}}
* [https://web.archive.org/web/20120518044336/http://www.h-tech-news.ru/nauka/grandiozniy-eksperiment-po-termoyadernomu-sintezu-provedut-v-ssha Грандиозный эксперимент по термоядерному синтезу проведут в США] — Статья про NIF // h-tech-news.ru, 31.03.2009 /вебархив/
* ''К. Ллуэллин-Смит.'' [http://elementy.ru/lib/430807 На пути к термоядерной энергетике] — материалы лекции, прочитанной 17 мая 2009 года в [[ФИАН]]е // elementy.ru
* ''Семенов И.'' [http://elementy.ru/video?pubid=431187 Энергетика будущего: управляемый термоядерный синтез. Что такое термоядерный реактор ИТЭР и почему так важно его создание?] — научно-популярная лекция, прочитанная в 2008 году в [[ФИАН]]е // elementy.ru
* [https://www.popmech.ru/technologies/384372-vsya-moshch-termoyadernogo-topliva-revolyuciya-v-energetike-uzhe-na-poroge/ Европейские и американские ученые совместно разработали новый тип термоядерного топлива, на порядок превосходящего все существующие аналоги по энергетической эффективности] // [[Популярная механика]], 29 августа 2017

{{Энергетика}}

[[Категори:ĕрĕсленсе тăракан термонуклонсарла синтез| ]]
[[Категори:Хальхи физикăн татса парайман ыйтăвĕсем]]
[[Категори:Альтернативлă энергетика]]
[[Категори:Энергетика]]</text>
      <sha1>qvzkzbitqwfgxihgjeb1tirmcnbaoyt</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842094</id>
      <parentid>842093</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T02:35:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ellodanis5</username>
        <id>17302</id>
      </contributor>
      <origin>842094</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4558" sha1="a76diww2gzf46kyiqfz8mx4c9n87sf8" xml:space="preserve">[[File:1987 CPA 5891.jpg|thumb|]]
'''Тĕрĕсленсе тăракан термонуклонсарла синтез''' ('''УТС''') —  çăмăлтарах  [[нуклонсар]]сене синтезласа йывăртараххисене пушкарнă майăн,  тĕрĕсленсе тăракан энерги тупни, çапла вара, асăннă энерги,  [[термонуклонсар хĕçпăшалĕ]]нчи пек, тÿрех мĕнпур тавралăха сирпĕтсе  ямасть, ăна кирлĕ тĕлелле майĕпен валеçсе тăма май пур. 

Ку тĕлĕшпе экспериментсем ирттернĕ, анчах тĕллевсем патне тĕппипех  çитеймен темелле. 

== Çавăн пекех ==
{{columns-list|4|
* [[Мюонла катализ]]
* [[Нуклонсарла сивĕ синтез]]
* [[Сонолюминесценци]]
* [[Ультра сасăлла нуклонсарлăх]]
* [[Нуклеосинтез]]
* [[Нуклонсарла реакци]]
* [[Ракетăн нуклонсаарла мăрăлкки]]
* [[Адронла коллайдер]]
* [[H-мода]]
}}
== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}

== Литература ==
* {{cite web
 |last        = [[Велихов, Евгений Павлович (физик)|Е.П. Велихов]]
 |coauthors   = С.В. Мирнов
 |url         = http://phns.mpei.ac.ru/articles/iter.pdf
 |title       = Управляемый термоядерный синтез выходит на финишную прямую
 |format      = [[PDF]]
 |work        = Троицкий институт инновационных и термоядерных исследований. Российский научный центр «Курчатовский институт».
 |publisher   = ac.ru
 |accessdate  = 2007-08-08
 |description = Популярное изложение проблемы.
 |archiveurl  = https://web.archive.org/web/20070104193251/http://phns.mpei.ac.ru/articles/iter.pdf
 |archivedate = 2007-01-04
 |deadlink    = yes
}}
* Арцимович Л. А. Управляемые термоядерные реакции. — М.: Физматлит, 1961. — 467 с.
* ''Лукьянов С. Ю.'' «Горячая плазма и управляемый ядерный синтез» «Наука», Москва 1975
* ''Хеглер М., Кристиансен М.'' Введение в управляемый термоядерный синтез. — {{М.}}, [[Мир (издательство)|Мир]], 1980. — 230 c.

== Каçăсем ==
{{Навигаци}}
* [https://web.archive.org/web/20120518044336/http://www.h-tech-news.ru/nauka/grandiozniy-eksperiment-po-termoyadernomu-sintezu-provedut-v-ssha Грандиозный эксперимент по термоядерному синтезу проведут в США] — Статья про NIF // h-tech-news.ru, 31.03.2009 /вебархив/
* ''К. Ллуэллин-Смит.'' [http://elementy.ru/lib/430807 На пути к термоядерной энергетике] — материалы лекции, прочитанной 17 мая 2009 года в [[ФИАН]]е // elementy.ru
* ''Семенов И.'' [http://elementy.ru/video?pubid=431187 Энергетика будущего: управляемый термоядерный синтез. Что такое термоядерный реактор ИТЭР и почему так важно его создание?] — научно-популярная лекция, прочитанная в 2008 году в [[ФИАН]]е // elementy.ru
* [https://www.popmech.ru/technologies/384372-vsya-moshch-termoyadernogo-topliva-revolyuciya-v-energetike-uzhe-na-poroge/ Европейские и американские ученые совместно разработали новый тип термоядерного топлива, на порядок превосходящего все существующие аналоги по энергетической эффективности] // [[Популярная механика]], 29 августа 2017

{{Энергетика}}

[[Категори:Тĕрĕсленсе тăракан термонуклонсарла синтез| ]]
[[Категори:Хальхи физикăн татса парайман ыйтăвĕсем]]
[[Категори:Альтернативлă энергетика]]
[[Категори:Энергетика]]</text>
      <sha1>a76diww2gzf46kyiqfz8mx4c9n87sf8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Шаблон:Potd/2024-12-11</title>
    <ns>10</ns>
    <id>122911</id>
    <revision>
      <id>842056</id>
      <timestamp>2024-12-07T19:54:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ymblanter</username>
        <id>7764</id>
      </contributor>
      <comment>Ҫӗнӗ страница: «Bolshoy Tkhach, Adygea, Большой Тхач, куэста, Адыгея.jpg»</comment>
      <origin>842056</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="79" sha1="62nbeuf3yuzv2kg7v1guh6iefr1og7l" xml:space="preserve">Bolshoy Tkhach, Adygea, Большой Тхач, куэста, Адыгея.jpg</text>
      <sha1>62nbeuf3yuzv2kg7v1guh6iefr1og7l</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Шаблон:Potd/2024-12-11 (cv)</title>
    <ns>10</ns>
    <id>122912</id>
    <revision>
      <id>842057</id>
      <timestamp>2024-12-07T19:54:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ymblanter</username>
        <id>7764</id>
      </contributor>
      <comment>Ҫӗнӗ страница: «Горный массив Большой Тхач, Адыгея, Россия»</comment>
      <origin>842057</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="77" sha1="nqfudbp7fyc5978gue4pjfhtn5ez9np" xml:space="preserve">Горный массив Большой Тхач, Адыгея, Россия</text>
      <sha1>nqfudbp7fyc5978gue4pjfhtn5ez9np</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Шаблон:Шотландири университетсем</title>
    <ns>10</ns>
    <id>122913</id>
    <revision>
      <id>842059</id>
      <timestamp>2024-12-07T19:59:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>Ҫӗнӗ страница: «{{Çӳрев ярăмĕ |ят  = Шотландири университетсем  |state = &lt;includeonly&gt;{{{state|autocollapse}}}&lt;/includeonly&gt; |пуçелĕк  = [[Шотланди|Шотландири]] университетсем |ят-йыш =  }}&lt;noinclude&gt; [[Категори:Çӳрев шаблонĕсем:Шотланди]] [[Категори:Çӳрев шаблонĕсем:Аслă Британири университетсем|Шот]] ru:Шаб...»</comment>
      <origin>842059</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="527" sha1="dsdj0hfr8rwyegacerk4z3t8lqh52f7" xml:space="preserve">{{Çӳрев ярăмĕ
|ят  = Шотландири университетсем 
|state = &lt;includeonly&gt;{{{state|autocollapse}}}&lt;/includeonly&gt;
|пуçелĕк  = [[Шотланди|Шотландири]] университетсем
|ят-йыш =

}}&lt;noinclude&gt;
[[Категори:Çӳрев шаблонĕсем:Шотланди]]
[[Категори:Çӳрев шаблонĕсем:Аслă Британири университетсем|Шот]]
[[ru:Шаблон:Университеты Шотландии]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>dsdj0hfr8rwyegacerk4z3t8lqh52f7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842060</id>
      <parentid>842059</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T20:03:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842060</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1264" sha1="1u9rvsuafq8kvl9yfrhen4rcfu60pqd" xml:space="preserve">{{Çӳрев ярăмĕ
|ят  = Шотландири университетсем 
|state = &lt;includeonly&gt;{{{state|autocollapse}}}&lt;/includeonly&gt;
|пуçелĕк  = [[Шотланди|Шотландири]] университетсем
|ят-йыш = [[Абердин университечĕ]] {{*}} [[Абертейский университет]] {{*}} [[Глазго университечĕ]] {{*}} [[Данди университечĕ]] {{*}} [[Каледонский университет Глазго]] {{*}} [[Анăç-Шотланди университечĕ]] {{*}} [[Роберт Гордон университечĕ]] {{*}} [[Сент-Эндрюс университечĕ]] {{*}} [[Стерлингский университет]] {{*}} [[Стратклайд университечĕ]] {{*}} [[Хериот-Уатт университечĕ]] {{*}} [[Эдинбург университечĕ]] {{*}} [[Эдинбургский университет Нейпира]]
}}&lt;noinclude&gt;
[[Категори:Çӳрев шаблонĕсем:Шотланди]]
[[Категори:Çӳрев шаблонĕсем:Аслă Британири университетсем|Шот]]
[[ru:Шаблон:Университеты Шотландии]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>1u9rvsuafq8kvl9yfrhen4rcfu60pqd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Категори:Çурхахсем</title>
    <ns>14</ns>
    <id>122914</id>
    <revision>
      <id>842065</id>
      <timestamp>2024-12-07T20:23:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>Ҫӗнӗ страница: «[[ru:Категория:Плёнки]]»</comment>
      <origin>842065</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="38" sha1="lm58hgwgl698114rtnt4wu70rzi9lod" xml:space="preserve">[[ru:Категория:Плёнки]]</text>
      <sha1>lm58hgwgl698114rtnt4wu70rzi9lod</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Яндиева Тамара Хаважовна</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122915</id>
    <revision>
      <id>842066</id>
      <timestamp>2024-12-07T20:47:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>Ҫӗнӗ страница: «{{Пĕр хушаматлисем|Яндиев}} {{Мусăкçă  |Ят               = Тамара Яндиева  |Тăван ят         = {{lang-inh|Янданаькъан Хаважа Тамара}}  |Ӳкерчĕк          = Tamara.JPG   |Анлăшĕ           =   |Фон              = solo_singer  |Çуралнă вăхăт    = 23.7.1955  |Çуралнă вырăн    = {{ÇВ|Караганда|Карагагандара}}, Казах Сове...»</comment>
      <origin>842066</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1164" sha1="ta8pdd1sjiv3ph6tdo8dvgks3kwepic" xml:space="preserve">{{Пĕр хушаматлисем|Яндиев}}
{{Мусăкçă
 |Ят               = Тамара Яндиева
 |Тăван ят         = {{lang-inh|Янданаькъан Хаважа Тамара}}
 |Ӳкерчĕк          = Tamara.JPG 
 |Анлăшĕ           = 
 |Фон              = solo_singer
 |Çуралнă вăхăт    = 23.7.1955
 |Çуралнă вырăн    = {{ÇВ|Караганда|Карагагандара}}, [[Казах Совет Социализм Республики|Казах ССР]], ССРП
 |Хастар çулсем    = 1970 — х.в.
 |Патшалăх         = {{USSR}} → {{RUS}}
 |Профессисем      = XX, XXI ĕмĕрсенчи совет юрăçи, актриси
 |Жанрсем          = халăх, эстрада мусăкĕ
 |Чыславсем        = {{Туслăх орденĕ|2022}} {{!!}} {{Раççей Федерацин халăх артисчĕ|2023}} {{!!}} {{Раççей Федерацин тава тивĕçлĕ артисчĕ|2010}} {{!!}} {{Ингуш Республикин халăх артисчĕ}}
}}

==  ==

[[ru:Яндиева, Тамара Хаважовна]]</text>
      <sha1>ta8pdd1sjiv3ph6tdo8dvgks3kwepic</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842067</id>
      <parentid>842066</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T20:50:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842067</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2848" sha1="7ehycmkz3xcloxi4bqtexpqqi68wqef" xml:space="preserve">{{Пĕр хушаматлисем|Яндиев}}
{{Мусăкçă
 |Ят               = Тамара Яндиева
 |Тăван_ят         = {{lang-inh|Янданаькъан Хаважа Тамара}}
 |Ӳкерчĕк          = Tamara.JPG 
 |Анлăшĕ           = 
 |Фон              = solo_singer
 |Çуралнă_вăхăт    = 23.7.1955
 |Çуралнă_вырăн    = {{ÇВ|Караганда|Карагагандара}}, [[Казах Совет Социализм Республики|Казах ССР]], ССРП
 |Хастар_çулсем    = 1970 — х.в.
 |Патшалăх         = {{USSR}} → {{RUS}}
 |Профессисем      = XX, XXI ĕмĕрсенчи совет юрăçи, актриси
 |Жанрсем          = халăх, эстрада мусăкĕ
 |Чыславсем        = {{Туслăх орденĕ|2022}} {{!!}} {{Раççей Федерацин халăх артисчĕ|2023}} {{!!}} {{Раççей Федерацин тава тивĕçлĕ артисчĕ|2010}} {{!!}} {{Ингуш Республикин халăх артисчĕ}}
}}

==  ==
== Каçăсем ==
* {{статья | автор = Газдиев А. | каçă = https://serdalo.ru/material/talantliveisei-aktrise-i-pevice-stavsei-gordostyu-ingusskogo-naroda-prisvoeno-zvanie-narodnoi-artistki-rossii | пуçелĕк = Блистательная Тамара Яндиева: Талантливейшей актрисе и певице, ставшей гордостью ингушского народа, присвоено звание народной артистки России |кăларăм = «[[Сердало]]» | яваплă = Гл. ред.: Х. Курскиева | çул = 2023 | уйăх = 10 | кун = 31 | ref = Газдиев}}
* [https://web.archive.org/web/20110918212811/http://yandieva.ru/ Тамара Яндиева — официальный сайт]
* [http://www.kinopoisk.ru/level/4/people/290117/ Яндиева Тамара (Фильмография)]
* [http://www.postpredstvo.ru/new/component/k2/item/7499-%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%80%D0%B5-%D1%8F%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%B9-%D0%B2%D1%80%D1%83%D1%87%D0%B8%D0%BB%D0%B8-%D0%B3%D0%BE%D1%81%D1%83%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%83%D1%8E-%D0%BD%D0%B0%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%B4%D1%83-%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9-%D1%84%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%B8 Тамаре Яндиевой вручили государственную награду Российской Федерации]{{Недоступная ссылка|date=Июль 2019 |bot=InternetArchiveBot }}
* {{YouTube|id=k1gIqfeTk6M|id2=-m5c0xfEIZ0|logo=+|title=Тамара Яндиева. Юбилейный концерт.}}

[[ru:Яндиева, Тамара Хаважовна]]</text>
      <sha1>7ehycmkz3xcloxi4bqtexpqqi68wqef</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842068</id>
      <parentid>842067</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T20:52:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842068</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3480" sha1="n44zd1lol3fof94ete6uxxjegjld6z5" xml:space="preserve">{{Пĕр хушаматлисем|Яндиев}}
{{Мусăкçă
 |Ят               = Тамара Яндиева
 |Тăван_ят         = {{lang-inh|Янданаькъан Хаважа Тамара}}
 |Ӳкерчĕк          = Tamara.JPG 
 |Анлăшĕ           = 
 |Фон              = solo_singer
 |Çуралнă_вăхăт    = [[1955]], [[тă, 23]]
 |Çуралнă_вырăн    = {{ÇВ|Караганда|Карагагандара}}, [[Казах Совет Социализм Республики|Казах ССР]], ССРП
 |Хастар_çулсем    = 1970 — х.в.
 |Патшалăх         = {{USSR}} → {{RUS}}
 |Профессисем      = XX, XXI ĕмĕрсенчи совет юрăçи, актриси
 |Жанрсем          = халăх, эстрада мусăкĕ
 |Чыславсем        = {{Туслăх орденĕ|2022}} {{!!}} {{Раççей Федерацин халăх артисчĕ|2023}} {{!!}} {{Раççей Федерацин тава тивĕçлĕ артисчĕ|2010}} {{!!}} {{Ингуш Республикин халăх артисчĕ}}
}}

== Литература ==
* {{кĕнеке | пуçелĕк = Музыкальный атлас. Ингушетия | вид = [в 2-х т.]| яваплă = Сост.: Т. А‑Х. Дзаурова [и др.]; Рец.: М. Б. Долгиева, [[Чернявский, Владимир Андреевич|В. А. Чернявский]], А. А. Жаманова | вырăн = {{Ростов н/Д}} | издательство  = Южный издательский дом | çул = 2023 | страниц = 352 | том = 1 | isbn = 978‑5‑98864‑167‑4 | тираж = 1000 | ref = Музыкальный атлас}}

== Каçăсем ==
* {{статья | автор = Газдиев А. | каçă = https://serdalo.ru/material/talantliveisei-aktrise-i-pevice-stavsei-gordostyu-ingusskogo-naroda-prisvoeno-zvanie-narodnoi-artistki-rossii | пуçелĕк = Блистательная Тамара Яндиева: Талантливейшей актрисе и певице, ставшей гордостью ингушского народа, присвоено звание народной артистки России |кăларăм = «[[Сердало]]» | яваплă = Гл. ред.: Х. Курскиева | çул = 2023 | уйăх = 10 | кун = 31 | ref = Газдиев}}
* [https://web.archive.org/web/20110918212811/http://yandieva.ru/ Тамара Яндиева — официальный сайт]
* [http://www.kinopoisk.ru/level/4/people/290117/ Яндиева Тамара (Фильмография)]
* [http://www.postpredstvo.ru/new/component/k2/item/7499-%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%80%D0%B5-%D1%8F%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%B9-%D0%B2%D1%80%D1%83%D1%87%D0%B8%D0%BB%D0%B8-%D0%B3%D0%BE%D1%81%D1%83%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%83%D1%8E-%D0%BD%D0%B0%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%B4%D1%83-%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9-%D1%84%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%B8 Тамаре Яндиевой вручили государственную награду Российской Федерации]{{Недоступная ссылка|date=Июль 2019 |bot=InternetArchiveBot }}
* {{YouTube|id=k1gIqfeTk6M|id2=-m5c0xfEIZ0|logo=+|title=Тамара Яндиева. Юбилейный концерт.}}

[[ru:Яндиева, Тамара Хаважовна]]</text>
      <sha1>n44zd1lol3fof94ete6uxxjegjld6z5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842069</id>
      <parentid>842068</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T20:54:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>/* Литература */</comment>
      <origin>842069</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3869" sha1="34i6274yqjkr09bpgqkuv4tfcqzoqpf" xml:space="preserve">{{Пĕр хушаматлисем|Яндиев}}
{{Мусăкçă
 |Ят               = Тамара Яндиева
 |Тăван_ят         = {{lang-inh|Янданаькъан Хаважа Тамара}}
 |Ӳкерчĕк          = Tamara.JPG 
 |Анлăшĕ           = 
 |Фон              = solo_singer
 |Çуралнă_вăхăт    = [[1955]], [[тă, 23]]
 |Çуралнă_вырăн    = {{ÇВ|Караганда|Карагагандара}}, [[Казах Совет Социализм Республики|Казах ССР]], ССРП
 |Хастар_çулсем    = 1970 — х.в.
 |Патшалăх         = {{USSR}} → {{RUS}}
 |Профессисем      = XX, XXI ĕмĕрсенчи совет юрăçи, актриси
 |Жанрсем          = халăх, эстрада мусăкĕ
 |Чыславсем        = {{Туслăх орденĕ|2022}} {{!!}} {{Раççей Федерацин халăх артисчĕ|2023}} {{!!}} {{Раççей Федерацин тава тивĕçлĕ артисчĕ|2010}} {{!!}} {{Ингуш Республикин халăх артисчĕ}}
}}


== ==

== Литература ==
* {{кĕнеке |автор = [[Гешаев Муса Баутдинович|Муса Гешаев]] |пуçелĕк = Знаменитые ингуши |вырăн = [[Турин]] |издательство = STIG| çул = 2003|том = 1 |страниц  = 620|страницы = 464—467|тираж = 2000|ref = Гешаев}}
* {{кĕнеке | пуçелĕк = Музыкальный атлас. Ингушетия | вид = [в 2-х т.]| яваплă = Сост.: Т. А‑Х. Дзаурова [и др.]; Рец.: М. Б. Долгиева, [[Чернявский Владимир Андреевич|В. А. Чернявский]], А. А. Жаманова | вырăн = Ростов н/Д | издательство  = Южный издательский дом | çул = 2023 | страниц = 352 | том = 1 | isbn = 978‑5‑98864‑167‑4 | тираж = 1000 | ref = Музыкальный атлас}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* {{статья | автор = Газдиев А. | каçă = https://serdalo.ru/material/talantliveisei-aktrise-i-pevice-stavsei-gordostyu-ingusskogo-naroda-prisvoeno-zvanie-narodnoi-artistki-rossii | пуçелĕк = Блистательная Тамара Яндиева: Талантливейшей актрисе и певице, ставшей гордостью ингушского народа, присвоено звание народной артистки России |кăларăм = «[[Сердало]]» | яваплă = Гл. ред.: Х. Курскиева | çул = 2023 | уйăх = 10 | кун = 31 | ref = Газдиев}}
* [https://web.archive.org/web/20110918212811/http://yandieva.ru/ Тамара Яндиева — официальный сайт]
* [http://www.kinopoisk.ru/level/4/people/290117/ Яндиева Тамара (Фильмография)]
* [http://www.postpredstvo.ru/new/component/k2/item/7499-%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%80%D0%B5-%D1%8F%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%B9-%D0%B2%D1%80%D1%83%D1%87%D0%B8%D0%BB%D0%B8-%D0%B3%D0%BE%D1%81%D1%83%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%83%D1%8E-%D0%BD%D0%B0%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%B4%D1%83-%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9-%D1%84%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%B8 Тамаре Яндиевой вручили государственную награду Российской Федерации]{{Недоступная ссылка|date=Июль 2019 |bot=InternetArchiveBot }}
* {{YouTube|id=k1gIqfeTk6M|id2=-m5c0xfEIZ0|logo=+|title=Тамара Яндиева. Юбилейный концерт.}}

[[ru:Яндиева, Тамара Хаважовна]]</text>
      <sha1>34i6274yqjkr09bpgqkuv4tfcqzoqpf</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842070</id>
      <parentid>842069</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T20:55:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>/*  */</comment>
      <origin>842070</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4226" sha1="f9a92md3dpvcau4mqu81xf0r4hf3jdz" xml:space="preserve">{{Пĕр хушаматлисем|Яндиев}}
{{Мусăкçă
 |Ят               = Тамара Яндиева
 |Тăван_ят         = {{lang-inh|Янданаькъан Хаважа Тамара}}
 |Ӳкерчĕк          = Tamara.JPG 
 |Анлăшĕ           = 
 |Фон              = solo_singer
 |Çуралнă_вăхăт    = [[1955]], [[тă, 23]]
 |Çуралнă_вырăн    = {{ÇВ|Караганда|Карагагандара}}, [[Казах Совет Социализм Республики|Казах ССР]], ССРП
 |Хастар_çулсем    = 1970 — х.в.
 |Патшалăх         = {{USSR}} → {{RUS}}
 |Профессисем      = XX, XXI ĕмĕрсенчи совет юрăçи, актриси
 |Жанрсем          = халăх, эстрада мусăкĕ
 |Чыславсем        = {{Туслăх орденĕ|2022}} {{!!}} {{Раççей Федерацин халăх артисчĕ|2023}} {{!!}} {{Раççей Федерацин тава тивĕçлĕ артисчĕ|2010}} {{!!}} {{Ингуш Республикин халăх артисчĕ}}
}}


== Биографи ==
== Дискографи ==

=== Альбомсем ===
* [[Сахьат]] (Часы), 2004
* [[Малха Илли]] (Песня солнцу: Старые Ингушские Песни 1), 2007
* [[Лир доага малх]] (Сияющее солнце: Старые Ингушские Песни 2), 2011

== Фильмографи ==

== Литература ==
* {{кĕнеке |автор = [[Гешаев Муса Баутдинович|Муса Гешаев]] |пуçелĕк = Знаменитые ингуши |вырăн = [[Турин]] |издательство = STIG| çул = 2003|том = 1 |страниц  = 620|страницы = 464—467|тираж = 2000|ref = Гешаев}}
* {{кĕнеке | пуçелĕк = Музыкальный атлас. Ингушетия | вид = [в 2-х т.]| яваплă = Сост.: Т. А‑Х. Дзаурова [и др.]; Рец.: М. Б. Долгиева, [[Чернявский Владимир Андреевич|В. А. Чернявский]], А. А. Жаманова | вырăн = Ростов н/Д | издательство  = Южный издательский дом | çул = 2023 | страниц = 352 | том = 1 | isbn = 978‑5‑98864‑167‑4 | тираж = 1000 | ref = Музыкальный атлас}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* {{статья | автор = Газдиев А. | каçă = https://serdalo.ru/material/talantliveisei-aktrise-i-pevice-stavsei-gordostyu-ingusskogo-naroda-prisvoeno-zvanie-narodnoi-artistki-rossii | пуçелĕк = Блистательная Тамара Яндиева: Талантливейшей актрисе и певице, ставшей гордостью ингушского народа, присвоено звание народной артистки России |кăларăм = «[[Сердало]]» | яваплă = Гл. ред.: Х. Курскиева | çул = 2023 | уйăх = 10 | кун = 31 | ref = Газдиев}}
* [https://web.archive.org/web/20110918212811/http://yandieva.ru/ Тамара Яндиева — официальный сайт]
* [http://www.kinopoisk.ru/level/4/people/290117/ Яндиева Тамара (Фильмография)]
* [http://www.postpredstvo.ru/new/component/k2/item/7499-%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%80%D0%B5-%D1%8F%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%B9-%D0%B2%D1%80%D1%83%D1%87%D0%B8%D0%BB%D0%B8-%D0%B3%D0%BE%D1%81%D1%83%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%83%D1%8E-%D0%BD%D0%B0%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%B4%D1%83-%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9-%D1%84%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%B8 Тамаре Яндиевой вручили государственную награду Российской Федерации]{{Недоступная ссылка|date=Июль 2019 |bot=InternetArchiveBot }}
* {{YouTube|id=k1gIqfeTk6M|id2=-m5c0xfEIZ0|logo=+|title=Тамара Яндиева. Юбилейный концерт.}}

[[ru:Яндиева, Тамара Хаважовна]]</text>
      <sha1>f9a92md3dpvcau4mqu81xf0r4hf3jdz</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842071</id>
      <parentid>842070</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T20:57:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>/* Альбомсем */</comment>
      <origin>842071</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4220" sha1="cmg6ret57hjskrt6fwswpy150qo8hn7" xml:space="preserve">{{Пĕр хушаматлисем|Яндиев}}
{{Мусăкçă
 |Ят               = Тамара Яндиева
 |Тăван_ят         = {{lang-inh|Янданаькъан Хаважа Тамара}}
 |Ӳкерчĕк          = Tamara.JPG 
 |Анлăшĕ           = 
 |Фон              = solo_singer
 |Çуралнă_вăхăт    = [[1955]], [[тă, 23]]
 |Çуралнă_вырăн    = {{ÇВ|Караганда|Карагагандара}}, [[Казах Совет Социализм Республики|Казах ССР]], ССРП
 |Хастар_çулсем    = 1970 — х.в.
 |Патшалăх         = {{USSR}} → {{RUS}}
 |Профессисем      = XX, XXI ĕмĕрсенчи совет юрăçи, актриси
 |Жанрсем          = халăх, эстрада мусăкĕ
 |Чыславсем        = {{Туслăх орденĕ|2022}} {{!!}} {{Раççей Федерацин халăх артисчĕ|2023}} {{!!}} {{Раççей Федерацин тава тивĕçлĕ артисчĕ|2010}} {{!!}} {{Ингуш Республикин халăх артисчĕ}}
}}


== Биографи ==
== Дискографи ==

=== Альбомсем ===
* [[Сахьат]] (Сехет), 2004
* [[Малха Илли]] (Хĕвеле юрласа: ĕлĕкхи ингуш юррисем 1), 2007
* [[Лир доага малх]] (Çиçекен хĕвел: ĕлĕкхи ингуш юррисем 2), 2011

== Фильмографи ==

== Литература ==
* {{кĕнеке |автор = [[Гешаев Муса Баутдинович|Муса Гешаев]] |пуçелĕк = Знаменитые ингуши |вырăн = [[Турин]] |издательство = STIG| çул = 2003|том = 1 |страниц  = 620|страницы = 464—467|тираж = 2000|ref = Гешаев}}
* {{кĕнеке | пуçелĕк = Музыкальный атлас. Ингушетия | вид = [в 2-х т.]| яваплă = Сост.: Т. А‑Х. Дзаурова [и др.]; Рец.: М. Б. Долгиева, [[Чернявский Владимир Андреевич|В. А. Чернявский]], А. А. Жаманова | вырăн = Ростов н/Д | издательство  = Южный издательский дом | çул = 2023 | страниц = 352 | том = 1 | isbn = 978‑5‑98864‑167‑4 | тираж = 1000 | ref = Музыкальный атлас}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* {{статья | автор = Газдиев А. | каçă = https://serdalo.ru/material/talantliveisei-aktrise-i-pevice-stavsei-gordostyu-ingusskogo-naroda-prisvoeno-zvanie-narodnoi-artistki-rossii | пуçелĕк = Блистательная Тамара Яндиева: Талантливейшей актрисе и певице, ставшей гордостью ингушского народа, присвоено звание народной артистки России |кăларăм = «[[Сердало]]» | яваплă = Гл. ред.: Х. Курскиева | çул = 2023 | уйăх = 10 | кун = 31 | ref = Газдиев}}
* [https://web.archive.org/web/20110918212811/http://yandieva.ru/ Тамара Яндиева — официальный сайт]
* [http://www.kinopoisk.ru/level/4/people/290117/ Яндиева Тамара (Фильмография)]
* [http://www.postpredstvo.ru/new/component/k2/item/7499-%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%80%D0%B5-%D1%8F%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%B9-%D0%B2%D1%80%D1%83%D1%87%D0%B8%D0%BB%D0%B8-%D0%B3%D0%BE%D1%81%D1%83%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%83%D1%8E-%D0%BD%D0%B0%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%B4%D1%83-%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9-%D1%84%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%B8 Тамаре Яндиевой вручили государственную награду Российской Федерации]{{Недоступная ссылка|date=Июль 2019 |bot=InternetArchiveBot }}
* {{YouTube|id=k1gIqfeTk6M|id2=-m5c0xfEIZ0|logo=+|title=Тамара Яндиева. Юбилейный концерт.}}

[[ru:Яндиева, Тамара Хаважовна]]</text>
      <sha1>cmg6ret57hjskrt6fwswpy150qo8hn7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842072</id>
      <parentid>842071</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T21:02:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>/* Биографи */</comment>
      <origin>842072</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5209" sha1="g7gujb54mwx1qeofxdjy904cz68j5kc" xml:space="preserve">{{Пĕр хушаматлисем|Яндиев}}
{{Мусăкçă
 |Ят               = Тамара Яндиева
 |Тăван_ят         = {{lang-inh|Янданаькъан Хаважа Тамара}}
 |Ӳкерчĕк          = Tamara.JPG 
 |Анлăшĕ           = 
 |Фон              = solo_singer
 |Çуралнă_вăхăт    = [[1955]], [[тă, 23]]
 |Çуралнă_вырăн    = {{ÇВ|Караганда|Карагагандара}}, [[Казах Совет Социализм Республики|Казах ССР]], ССРП
 |Хастар_çулсем    = 1970 — х.в.
 |Патшалăх         = {{USSR}} → {{RUS}}
 |Профессисем      = XX, XXI ĕмĕрсенчи совет юрăçи, актриси
 |Жанрсем          = халăх, эстрада мусăкĕ
 |Чыславсем        = {{Туслăх орденĕ|2022}} {{!!}} {{Раççей Федерацин халăх артисчĕ|2023}} {{!!}} {{Раççей Федерацин тава тивĕçлĕ артисчĕ|2010}} {{!!}} {{Ингуш Республикин халăх артисчĕ}}
}}


'''Тама́ра Хава́жовна Янди́ева''' ({{lang-inh|Янданаькъан Хаважа Тамара}}; 23.7.1955, [[Караганда]], [[Казах Совет Социализм Республики|Казах ССР]], [[ССРП]]) — совет/раççей актриси, эстрада юрăçи. [[Чечен-Ингуш Автономиллĕ Совет Социализм Республики|Чечен-Ингуш АССР]] тава тивĕçлĕ артисчĕ ([[1984]]), [[Çурçĕр-Осетин Автономиллĕ Совет Социализм Республики|Çурçĕр-Осетин АССР]] тава тивĕçлĕ артисчĕ ([[1985]]), Абхаз АССР тава тивĕслĕ артисчĕ ([[1985]]), [[Раççей Федерацин тава тивĕçлĕ артисчĕ]] ([[2010]]), [[Ингушети]] халăх артисчĕ ([[2002]]), [[Раççей Федерацин халăх артисчĕ]] (2023).

== Биографи ==

== Дискографи ==

=== Альбомсем ===
* [[Сахьат]] (Сехет), 2004
* [[Малха Илли]] (Хĕвеле юрласа: ĕлĕкхи ингуш юррисем 1), 2007
* [[Лир доага малх]] (Çиçекен хĕвел: ĕлĕкхи ингуш юррисем 2), 2011

== Фильмографи ==

== Литература ==
* {{кĕнеке |автор = [[Гешаев Муса Баутдинович|Муса Гешаев]] |пуçелĕк = Знаменитые ингуши |вырăн = [[Турин]] |издательство = STIG| çул = 2003|том = 1 |страниц  = 620|страницы = 464—467|тираж = 2000|ref = Гешаев}}
* {{кĕнеке | пуçелĕк = Музыкальный атлас. Ингушетия | вид = [в 2-х т.]| яваплă = Сост.: Т. А‑Х. Дзаурова [и др.]; Рец.: М. Б. Долгиева, [[Чернявский Владимир Андреевич|В. А. Чернявский]], А. А. Жаманова | вырăн = Ростов н/Д | издательство  = Южный издательский дом | çул = 2023 | страниц = 352 | том = 1 | isbn = 978‑5‑98864‑167‑4 | тираж = 1000 | ref = Музыкальный атлас}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* {{статья | автор = Газдиев А. | каçă = https://serdalo.ru/material/talantliveisei-aktrise-i-pevice-stavsei-gordostyu-ingusskogo-naroda-prisvoeno-zvanie-narodnoi-artistki-rossii | пуçелĕк = Блистательная Тамара Яндиева: Талантливейшей актрисе и певице, ставшей гордостью ингушского народа, присвоено звание народной артистки России |кăларăм = «[[Сердало]]» | яваплă = Гл. ред.: Х. Курскиева | çул = 2023 | уйăх = 10 | кун = 31 | ref = Газдиев}}
* [https://web.archive.org/web/20110918212811/http://yandieva.ru/ Тамара Яндиева — официальный сайт]
* [http://www.kinopoisk.ru/level/4/people/290117/ Яндиева Тамара (Фильмография)]
* [http://www.postpredstvo.ru/new/component/k2/item/7499-%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%80%D0%B5-%D1%8F%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%B9-%D0%B2%D1%80%D1%83%D1%87%D0%B8%D0%BB%D0%B8-%D0%B3%D0%BE%D1%81%D1%83%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%83%D1%8E-%D0%BD%D0%B0%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%B4%D1%83-%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9-%D1%84%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%B8 Тамаре Яндиевой вручили государственную награду Российской Федерации]{{Недоступная ссылка|date=Июль 2019 |bot=InternetArchiveBot }}
* {{YouTube|id=k1gIqfeTk6M|id2=-m5c0xfEIZ0|logo=+|title=Тамара Яндиева. Юбилейный концерт.}}

[[ru:Яндиева, Тамара Хаважовна]]</text>
      <sha1>g7gujb54mwx1qeofxdjy904cz68j5kc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842073</id>
      <parentid>842072</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T21:03:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842073</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5223" sha1="og7sknh92howas44uhqdmtkisdeux17" xml:space="preserve">{{Пĕр хушаматлисем|Яндиев}}
{{Мусăкçă
 |Ят               = Тамара Яндиева
 |Тăван_ят         = {{lang-inh|Янданаькъан Хаважа Тамара}}
 |Ӳкерчĕк          = Tamara.JPG 
 |Анлăшĕ           = 
 |Фон              = solo_singer
 |Çуралнă_вăхăт    = [[1955]], [[тă, 23]]
 |Çуралнă_вырăн    = {{ÇВ|Караганда|Карагагандара}}, [[Казах Совет Социализм Республики|Казах ССР]], ССРП
 |Хастар_çулсем    = 1970 — х.в.
 |Патшалăх         = {{USSR}} → {{RUS}}
 |Профессисем      = XX, XXI ĕмĕрсенчи совет юрăçи, актриси
 |Жанрсем          = халăх, эстрада мусăкĕ
 |Чыславсемпе парнесем = {{Туслăх орденĕ|2022}} {{!!}} {{Раççей Федерацин халăх артисчĕ|2023}} {{!!}} {{Раççей Федерацин тава тивĕçлĕ артисчĕ|2010}} {{!!}} {{Ингуш Республикин халăх артисчĕ}}
}}


'''Тама́ра Хава́жовна Янди́ева''' ({{lang-inh|Янданаькъан Хаважа Тамара}}; 23.7.1955, [[Караганда]], [[Казах Совет Социализм Республики|Казах ССР]], [[ССРП]]) — совет/раççей актриси, эстрада юрăçи. [[Чечен-Ингуш Автономиллĕ Совет Социализм Республики|Чечен-Ингуш АССР]] тава тивĕçлĕ артисчĕ ([[1984]]), [[Çурçĕр-Осетин Автономиллĕ Совет Социализм Республики|Çурçĕр-Осетин АССР]] тава тивĕçлĕ артисчĕ ([[1985]]), Абхаз АССР тава тивĕслĕ артисчĕ ([[1985]]), [[Раççей Федерацин тава тивĕçлĕ артисчĕ]] ([[2010]]), [[Ингушети]] халăх артисчĕ ([[2002]]), [[Раççей Федерацин халăх артисчĕ]] (2023).

== Биографи ==

== Дискографи ==

=== Альбомсем ===
* [[Сахьат]] (Сехет), 2004
* [[Малха Илли]] (Хĕвеле юрласа: ĕлĕкхи ингуш юррисем 1), 2007
* [[Лир доага малх]] (Çиçекен хĕвел: ĕлĕкхи ингуш юррисем 2), 2011

== Фильмографи ==

== Литература ==
* {{кĕнеке |автор = [[Гешаев Муса Баутдинович|Муса Гешаев]] |пуçелĕк = Знаменитые ингуши |вырăн = [[Турин]] |издательство = STIG| çул = 2003|том = 1 |страниц  = 620|страницы = 464—467|тираж = 2000|ref = Гешаев}}
* {{кĕнеке | пуçелĕк = Музыкальный атлас. Ингушетия | вид = [в 2-х т.]| яваплă = Сост.: Т. А‑Х. Дзаурова [и др.]; Рец.: М. Б. Долгиева, [[Чернявский Владимир Андреевич|В. А. Чернявский]], А. А. Жаманова | вырăн = Ростов н/Д | издательство  = Южный издательский дом | çул = 2023 | страниц = 352 | том = 1 | isbn = 978‑5‑98864‑167‑4 | тираж = 1000 | ref = Музыкальный атлас}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* {{статья | автор = Газдиев А. | каçă = https://serdalo.ru/material/talantliveisei-aktrise-i-pevice-stavsei-gordostyu-ingusskogo-naroda-prisvoeno-zvanie-narodnoi-artistki-rossii | пуçелĕк = Блистательная Тамара Яндиева: Талантливейшей актрисе и певице, ставшей гордостью ингушского народа, присвоено звание народной артистки России |кăларăм = «[[Сердало]]» | яваплă = Гл. ред.: Х. Курскиева | çул = 2023 | уйăх = 10 | кун = 31 | ref = Газдиев}}
* [https://web.archive.org/web/20110918212811/http://yandieva.ru/ Тамара Яндиева — официальный сайт]
* [http://www.kinopoisk.ru/level/4/people/290117/ Яндиева Тамара (Фильмография)]
* [http://www.postpredstvo.ru/new/component/k2/item/7499-%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%80%D0%B5-%D1%8F%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%B9-%D0%B2%D1%80%D1%83%D1%87%D0%B8%D0%BB%D0%B8-%D0%B3%D0%BE%D1%81%D1%83%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%83%D1%8E-%D0%BD%D0%B0%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%B4%D1%83-%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9-%D1%84%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%B8 Тамаре Яндиевой вручили государственную награду Российской Федерации]{{Недоступная ссылка|date=Июль 2019 |bot=InternetArchiveBot }}
* {{YouTube|id=k1gIqfeTk6M|id2=-m5c0xfEIZ0|logo=+|title=Тамара Яндиева. Юбилейный концерт.}}

[[ru:Яндиева, Тамара Хаважовна]]</text>
      <sha1>og7sknh92howas44uhqdmtkisdeux17</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842074</id>
      <parentid>842073</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T21:06:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842074</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5208" sha1="jysy2lks6ydoczq5tkcc5y5d1x0tojn" xml:space="preserve">{{Пĕр хушаматлисем|Яндиев}}
{{Мусăкçă
 |Ят               = Тамара Яндиева
 |Тăван_ят         = {{lang-inh|Янданаькъан Хаважа Тамара}}
 |Ӳкерчĕк          = Tamara.JPG 
 |Анлăшĕ           = 
 |Фон              = solo_singer
 |Çуралнă_вăхăт    = [[1955]], [[утă, 23]]
 |Çуралнă_вырăн    = {{ÇВ|Караганда|Карагагандара}}, [[Казах Совет Социализм Республики|Казах ССР]], ССРП
 |Хастар_çулсем    = 1970 — х.в.
 |Патшалăх         = {{USSR}} → {{RUS}}
 |Профессисем      = XX, XXI ĕмĕрсенчи совет юрăçи, актриси
 |Жанрсем          = халăх, эстрада мусăкĕ
 |Парнесем         = {{Туслăх орденĕ|2022}} {{!!}} {{Раççей Федерацин халăх артисчĕ|2023}} {{!!}} {{Раççей Федерацин тава тивĕçлĕ артисчĕ|2010}} {{!!}} {{Ингуш Республикин халăх артисчĕ}}
}}
'''Тама́ра Хава́жовна Янди́ева''' ({{lang-inh|Янданаькъан Хаважа Тамара}}; 23.7.1955, [[Караганда]], [[Казах Совет Социализм Республики|Казах ССР]], [[ССРП]]) — совет/раççей актриси, эстрада юрăçи. [[Чечен-Ингуш Автономиллĕ Совет Социализм Республики|Чечен-Ингуш АССР]] тава тивĕçлĕ артисчĕ ([[1984]]), [[Çурçĕр-Осетин Автономиллĕ Совет Социализм Республики|Çурçĕр-Осетин АССР]] тава тивĕçлĕ артисчĕ ([[1985]]), Абхаз АССР тава тивĕслĕ артисчĕ ([[1985]]), [[Раççей Федерацин тава тивĕçлĕ артисчĕ]] ([[2010]]), [[Ингушети]] халăх артисчĕ ([[2002]]), [[Раççей Федерацин халăх артисчĕ]] (2023).

== Биографи ==

== Дискографи ==

=== Альбомсем ===
* [[Сахьат]] (Сехет), 2004
* [[Малха Илли]] (Хĕвеле юрласа: ĕлĕкхи ингуш юррисем 1), 2007
* [[Лир доага малх]] (Çиçекен хĕвел: ĕлĕкхи ингуш юррисем 2), 2011

== Фильмографи ==

== Литература ==
* {{кĕнеке |автор = [[Гешаев Муса Баутдинович|Муса Гешаев]] |пуçелĕк = Знаменитые ингуши |вырăн = [[Турин]] |издательство = STIG| çул = 2003|том = 1 |страниц  = 620|страницы = 464—467|тираж = 2000|ref = Гешаев}}
* {{кĕнеке | пуçелĕк = Музыкальный атлас. Ингушетия | вид = [в 2-х т.]| яваплă = Сост.: Т. А‑Х. Дзаурова [и др.]; Рец.: М. Б. Долгиева, [[Чернявский Владимир Андреевич|В. А. Чернявский]], А. А. Жаманова | вырăн = Ростов н/Д | издательство  = Южный издательский дом | çул = 2023 | страниц = 352 | том = 1 | isbn = 978‑5‑98864‑167‑4 | тираж = 1000 | ref = Музыкальный атлас}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* {{статья | автор = Газдиев А. | каçă = https://serdalo.ru/material/talantliveisei-aktrise-i-pevice-stavsei-gordostyu-ingusskogo-naroda-prisvoeno-zvanie-narodnoi-artistki-rossii | пуçелĕк = Блистательная Тамара Яндиева: Талантливейшей актрисе и певице, ставшей гордостью ингушского народа, присвоено звание народной артистки России |кăларăм = «[[Сердало]]» | яваплă = Гл. ред.: Х. Курскиева | çул = 2023 | уйăх = 10 | кун = 31 | ref = Газдиев}}
* [https://web.archive.org/web/20110918212811/http://yandieva.ru/ Тамара Яндиева — официальный сайт]
* [http://www.kinopoisk.ru/level/4/people/290117/ Яндиева Тамара (Фильмография)]
* [http://www.postpredstvo.ru/new/component/k2/item/7499-%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%80%D0%B5-%D1%8F%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%B9-%D0%B2%D1%80%D1%83%D1%87%D0%B8%D0%BB%D0%B8-%D0%B3%D0%BE%D1%81%D1%83%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%83%D1%8E-%D0%BD%D0%B0%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%B4%D1%83-%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9-%D1%84%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%B8 Тамаре Яндиевой вручили государственную награду Российской Федерации]{{Недоступная ссылка|date=Июль 2019 |bot=InternetArchiveBot }}
* {{YouTube|id=k1gIqfeTk6M|id2=-m5c0xfEIZ0|logo=+|title=Тамара Яндиева. Юбилейный концерт.}}

[[ru:Яндиева, Тамара Хаважовна]]</text>
      <sha1>jysy2lks6ydoczq5tkcc5y5d1x0tojn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842075</id>
      <parentid>842074</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T21:08:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842075</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5181" sha1="ew2q004cdjnxigb6ubna5nw43epdq36" xml:space="preserve">{{Пĕр хушаматлисем|Яндиев}}
{{Мусăкçă
 |Ят               = Тамара Яндиева
 |Тăван_ят         = {{lang-inh|Янданаькъан Хаважа Тамара}}
 |Ӳкерчĕк          = Tamara.JPG 
 |Анлăшĕ           = 
 |Фон              = solo_singer
 |Çуралнă_вăхăт    = [[1955]], [[утă, 23]]
 |Çуралнă_вырăн    = {{ÇВ|Караганда|Карагагандара}}, [[Казах Совет Социализм Республики|Казах ССР]], ССРП
 |Хастар_çулсем    = 1970 — х.в.
 |Патшалăх         = {{USSR}} → {{RUS}}
 |Профессисем      = XX, XXI ĕмĕрсенчи совет юрăçи, актриси
 |Жанрсем          = халăх, эстрада мусăкĕ
 |Парнесем         = {{Туслăх орденĕ|2022}} {{!!}} {{РФ халăх артисчĕ|2023}} {{!!}} {{Раççей Федерацин тава тивĕçлĕ артисчĕ|2010}} {{!!}} {{Ингуш Республикин халăх артисчĕ}}
}}
'''Тама́ра Хава́жовна Янди́ева''' ({{lang-inh|Янданаькъан Хаважа Тамара}}; 23.7.1955, [[Караганда]], [[Казах Совет Социализм Республики|Казах ССР]], [[ССРП]]) — совет/раççей актриси, эстрада юрăçи. [[Чечен-Ингуш Автономиллĕ Совет Социализм Республики|Чечен-Ингуш АССР]] тава тивĕçлĕ артисчĕ ([[1984]]), [[Çурçĕр-Осетин Автономиллĕ Совет Социализм Республики|Çурçĕр-Осетин АССР]] тава тивĕçлĕ артисчĕ ([[1985]]), Абхаз АССР тава тивĕслĕ артисчĕ ([[1985]]), [[Раççей Федерацин тава тивĕçлĕ артисчĕ]] ([[2010]]), [[Ингушети]] халăх артисчĕ ([[2002]]), [[Раççей Федерацин халăх артисчĕ]] (2023).

== Биографи ==

== Дискографи ==

=== Альбомсем ===
* [[Сахьат]] (Сехет), 2004
* [[Малха Илли]] (Хĕвеле юрласа: ĕлĕкхи ингуш юррисем 1), 2007
* [[Лир доага малх]] (Çиçекен хĕвел: ĕлĕкхи ингуш юррисем 2), 2011

== Фильмографи ==

== Литература ==
* {{кĕнеке |автор = [[Гешаев Муса Баутдинович|Муса Гешаев]] |пуçелĕк = Знаменитые ингуши |вырăн = [[Турин]] |издательство = STIG| çул = 2003|том = 1 |страниц  = 620|страницы = 464—467|тираж = 2000|ref = Гешаев}}
* {{кĕнеке | пуçелĕк = Музыкальный атлас. Ингушетия | вид = [в 2-х т.]| яваплă = Сост.: Т. А‑Х. Дзаурова [и др.]; Рец.: М. Б. Долгиева, [[Чернявский Владимир Андреевич|В. А. Чернявский]], А. А. Жаманова | вырăн = Ростов н/Д | издательство  = Южный издательский дом | çул = 2023 | страниц = 352 | том = 1 | isbn = 978‑5‑98864‑167‑4 | тираж = 1000 | ref = Музыкальный атлас}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* {{статья | автор = Газдиев А. | каçă = https://serdalo.ru/material/talantliveisei-aktrise-i-pevice-stavsei-gordostyu-ingusskogo-naroda-prisvoeno-zvanie-narodnoi-artistki-rossii | пуçелĕк = Блистательная Тамара Яндиева: Талантливейшей актрисе и певице, ставшей гордостью ингушского народа, присвоено звание народной артистки России |кăларăм = «[[Сердало]]» | яваплă = Гл. ред.: Х. Курскиева | çул = 2023 | уйăх = 10 | кун = 31 | ref = Газдиев}}
* [https://web.archive.org/web/20110918212811/http://yandieva.ru/ Тамара Яндиева — официальный сайт]
* [http://www.kinopoisk.ru/level/4/people/290117/ Яндиева Тамара (Фильмография)]
* [http://www.postpredstvo.ru/new/component/k2/item/7499-%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%80%D0%B5-%D1%8F%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%B9-%D0%B2%D1%80%D1%83%D1%87%D0%B8%D0%BB%D0%B8-%D0%B3%D0%BE%D1%81%D1%83%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%83%D1%8E-%D0%BD%D0%B0%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%B4%D1%83-%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9-%D1%84%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%B8 Тамаре Яндиевой вручили государственную награду Российской Федерации]{{Недоступная ссылка|date=Июль 2019 |bot=InternetArchiveBot }}
* {{YouTube|id=k1gIqfeTk6M|id2=-m5c0xfEIZ0|logo=+|title=Тамара Яндиева. Юбилейный концерт.}}

[[ru:Яндиева, Тамара Хаважовна]]</text>
      <sha1>ew2q004cdjnxigb6ubna5nw43epdq36</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842076</id>
      <parentid>842075</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T21:12:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842076</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5226" sha1="fa7sg8fpu52x327rs4zrjhf3wmxe6ue" xml:space="preserve">{{Пĕр хушаматлисем|Яндиев}}
{{Мусăкçă
 |Ят               = Тамара Яндиева
 |Тăван_ят         = {{lang-inh|Янданаькъан Хаважа Тамара}}
 |Ӳкерчĕк          = Tamara.JPG 
 |Анлăшĕ           = 
 |Фон              = solo_singer
 |Çуралнă_вăхăт    = [[1955]], [[утă, 23]]
 |Çуралнă_вырăн    = {{ÇВ|Караганда|Карагагандара}}, [[Казах Совет Социализм Республики|Казах ССР]], ССРП
 |Хастар_çулсем    = 1970 — х.в.
 |Патшалăх         = {{USSR}} → {{RUS}}
 |Профессисем      = XX, XXI ĕмĕрсенчи совет юрăçи, актриси
 |Жанрсем          = халăх, эстрада мусăкĕ
 |Парнесем         = {{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Туслăх орденĕ|2022}} {{!!}} {{РФ халăх артисчĕ|2023}} {{!!}} {{Раççей Федерацин тава тивĕçлĕ артисчĕ|2010}} {{!!}} {{Ингуш Республикин халăх артисчĕ}}
}}
'''Тама́ра Хава́жовна Янди́ева''' ({{lang-inh|Янданаькъан Хаважа Тамара}}; 23.7.1955, [[Караганда]], [[Казах Совет Социализм Республики|Казах ССР]], [[ССРП]]) — совет/раççей актриси, эстрада юрăçи. [[Чечен-Ингуш Автономиллĕ Совет Социализм Республики|Чечен-Ингуш АССР]] тава тивĕçлĕ артисчĕ ([[1984]]), [[Çурçĕр-Осетин Автономиллĕ Совет Социализм Республики|Çурçĕр-Осетин АССР]] тава тивĕçлĕ артисчĕ ([[1985]]), Абхаз АССР тава тивĕслĕ артисчĕ ([[1985]]), [[Раççей Федерацин тава тивĕçлĕ артисчĕ]] ([[2010]]), [[Ингушети]] халăх артисчĕ ([[2002]]), [[Раççей Федерацин халăх артисчĕ]] (2023).

== Биографи ==

== Дискографи ==

=== Альбомсем ===
* [[Сахьат]] (Сехет), 2004
* [[Малха Илли]] (Хĕвеле юрласа: ĕлĕкхи ингуш юррисем 1), 2007
* [[Лир доага малх]] (Çиçекен хĕвел: ĕлĕкхи ингуш юррисем 2), 2011

== Фильмографи ==

== Литература ==
* {{кĕнеке |автор = [[Гешаев Муса Баутдинович|Муса Гешаев]] |пуçелĕк = Знаменитые ингуши |вырăн = [[Турин]] |издательство = STIG| çул = 2003|том = 1 |страниц  = 620|страницы = 464—467|тираж = 2000|ref = Гешаев}}
* {{кĕнеке | пуçелĕк = Музыкальный атлас. Ингушетия | вид = [в 2-х т.]| яваплă = Сост.: Т. А‑Х. Дзаурова [и др.]; Рец.: М. Б. Долгиева, [[Чернявский Владимир Андреевич|В. А. Чернявский]], А. А. Жаманова | вырăн = Ростов н/Д | издательство  = Южный издательский дом | çул = 2023 | страниц = 352 | том = 1 | isbn = 978‑5‑98864‑167‑4 | тираж = 1000 | ref = Музыкальный атлас}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* {{статья | автор = Газдиев А. | каçă = https://serdalo.ru/material/talantliveisei-aktrise-i-pevice-stavsei-gordostyu-ingusskogo-naroda-prisvoeno-zvanie-narodnoi-artistki-rossii | пуçелĕк = Блистательная Тамара Яндиева: Талантливейшей актрисе и певице, ставшей гордостью ингушского народа, присвоено звание народной артистки России |кăларăм = «[[Сердало]]» | яваплă = Гл. ред.: Х. Курскиева | çул = 2023 | уйăх = 10 | кун = 31 | ref = Газдиев}}
* [https://web.archive.org/web/20110918212811/http://yandieva.ru/ Тамара Яндиева — официальный сайт]
* [http://www.kinopoisk.ru/level/4/people/290117/ Яндиева Тамара (Фильмография)]
* [http://www.postpredstvo.ru/new/component/k2/item/7499-%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%80%D0%B5-%D1%8F%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%B9-%D0%B2%D1%80%D1%83%D1%87%D0%B8%D0%BB%D0%B8-%D0%B3%D0%BE%D1%81%D1%83%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%83%D1%8E-%D0%BD%D0%B0%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%B4%D1%83-%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9-%D1%84%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%B8 Тамаре Яндиевой вручили государственную награду Российской Федерации]{{Недоступная ссылка|date=Июль 2019 |bot=InternetArchiveBot }}
* {{YouTube|id=k1gIqfeTk6M|id2=-m5c0xfEIZ0|logo=+|title=Тамара Яндиева. Юбилейный концерт.}}

[[ru:Яндиева, Тамара Хаважовна]]</text>
      <sha1>fa7sg8fpu52x327rs4zrjhf3wmxe6ue</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842077</id>
      <parentid>842076</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T21:12:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842077</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5233" sha1="5ql085oatwpuk1x73qv3y9a1bhk0fy5" xml:space="preserve">{{Пĕр хушаматлисем|Яндиев}}
{{Мусăкçă
 |Ят               = Тамара Яндиева
 |Тăван_ят         = {{lang-inh|Янданаькъан Хаважа Тамара}}
 |Ӳкерчĕк          = Tamara.JPG 
 |Анлăшĕ           = 
 |Фон              = solo_singer
 |Çуралнă_вăхăт    = [[1955]], [[утă, 23]]
 |Çуралнă_вырăн    = {{ÇВ|Караганда|Карагагандара}}, [[Казах Совет Социализм Республики|Казах ССР]], ССРП
 |Хастар_çулсем    = 1970 — х.в.
 |Патшалăх         = {{USSR}} → {{RUS}}
 |Профессисем      = XX, XXI ĕмĕрсенчи совет юрăçи, актриси
 |Жанрсем          = халăх, эстрада мусăкĕ
 |Парнесем         = {{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Туслăх орденĕ|2022}} {{!!}} {{РФ халăх артисчĕ|2023}} {{!!}} {{Раççей Федерацин тава тивĕçлĕ артисчĕ|2010}} {{!!}} {{Ингуш Республикин халăх артисчĕ}}
{{!}} 
}}
'''Тама́ра Хава́жовна Янди́ева''' ({{lang-inh|Янданаькъан Хаважа Тамара}}; 23.7.1955, [[Караганда]], [[Казах Совет Социализм Республики|Казах ССР]], [[ССРП]]) — совет/раççей актриси, эстрада юрăçи. [[Чечен-Ингуш Автономиллĕ Совет Социализм Республики|Чечен-Ингуш АССР]] тава тивĕçлĕ артисчĕ ([[1984]]), [[Çурçĕр-Осетин Автономиллĕ Совет Социализм Республики|Çурçĕр-Осетин АССР]] тава тивĕçлĕ артисчĕ ([[1985]]), Абхаз АССР тава тивĕслĕ артисчĕ ([[1985]]), [[Раççей Федерацин тава тивĕçлĕ артисчĕ]] ([[2010]]), [[Ингушети]] халăх артисчĕ ([[2002]]), [[Раççей Федерацин халăх артисчĕ]] (2023).

== Биографи ==

== Дискографи ==

=== Альбомсем ===
* [[Сахьат]] (Сехет), 2004
* [[Малха Илли]] (Хĕвеле юрласа: ĕлĕкхи ингуш юррисем 1), 2007
* [[Лир доага малх]] (Çиçекен хĕвел: ĕлĕкхи ингуш юррисем 2), 2011

== Фильмографи ==

== Литература ==
* {{кĕнеке |автор = [[Гешаев Муса Баутдинович|Муса Гешаев]] |пуçелĕк = Знаменитые ингуши |вырăн = [[Турин]] |издательство = STIG| çул = 2003|том = 1 |страниц  = 620|страницы = 464—467|тираж = 2000|ref = Гешаев}}
* {{кĕнеке | пуçелĕк = Музыкальный атлас. Ингушетия | вид = [в 2-х т.]| яваплă = Сост.: Т. А‑Х. Дзаурова [и др.]; Рец.: М. Б. Долгиева, [[Чернявский Владимир Андреевич|В. А. Чернявский]], А. А. Жаманова | вырăн = Ростов н/Д | издательство  = Южный издательский дом | çул = 2023 | страниц = 352 | том = 1 | isbn = 978‑5‑98864‑167‑4 | тираж = 1000 | ref = Музыкальный атлас}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* {{статья | автор = Газдиев А. | каçă = https://serdalo.ru/material/talantliveisei-aktrise-i-pevice-stavsei-gordostyu-ingusskogo-naroda-prisvoeno-zvanie-narodnoi-artistki-rossii | пуçелĕк = Блистательная Тамара Яндиева: Талантливейшей актрисе и певице, ставшей гордостью ингушского народа, присвоено звание народной артистки России |кăларăм = «[[Сердало]]» | яваплă = Гл. ред.: Х. Курскиева | çул = 2023 | уйăх = 10 | кун = 31 | ref = Газдиев}}
* [https://web.archive.org/web/20110918212811/http://yandieva.ru/ Тамара Яндиева — официальный сайт]
* [http://www.kinopoisk.ru/level/4/people/290117/ Яндиева Тамара (Фильмография)]
* [http://www.postpredstvo.ru/new/component/k2/item/7499-%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%80%D0%B5-%D1%8F%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%B9-%D0%B2%D1%80%D1%83%D1%87%D0%B8%D0%BB%D0%B8-%D0%B3%D0%BE%D1%81%D1%83%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%83%D1%8E-%D0%BD%D0%B0%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%B4%D1%83-%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9-%D1%84%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%B8 Тамаре Яндиевой вручили государственную награду Российской Федерации]{{Недоступная ссылка|date=Июль 2019 |bot=InternetArchiveBot }}
* {{YouTube|id=k1gIqfeTk6M|id2=-m5c0xfEIZ0|logo=+|title=Тамара Яндиева. Юбилейный концерт.}}

[[ru:Яндиева, Тамара Хаважовна]]</text>
      <sha1>5ql085oatwpuk1x73qv3y9a1bhk0fy5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842078</id>
      <parentid>842077</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T21:14:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842078</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5234" sha1="4xi2kldhlxtxxazpt68g2c18u50fs9l" xml:space="preserve">{{Пĕр хушаматлисем|Яндиев}}
{{Мусăкçă
 |Ят               = Тамара Яндиева
 |Тăван_ят         = {{lang-inh|Янданаькъан Хаважа Тамара}}
 |Ӳкерчĕк          = Tamara.JPG 
 |Анлăшĕ           = 
 |Фон              = solo_singer
 |Çуралнă_вăхăт    = [[1955]], [[утă, 23]]
 |Çуралнă_вырăн    = {{ÇВ|Караганда|Карагагандара}}, [[Казах Совет Социализм Республики|Казах ССР]], ССРП
 |Хастар_çулсем    = 1970 — х.в.
 |Патшалăх         = {{USSR}} → {{RUS}}
 |Профессисем      = XX, XXI ĕмĕрсенчи совет юрăçи, актриси
 |Жанрсем          = халăх, эстрада мусăкĕ
 |Парнесем         = {{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Туслăх орденĕ|2022}} {{!!}} {{РФ халăх артисчĕ|2023}} {{!!}} {{Раççей Федерацин тава тивĕçлĕ артисчĕ|2010}} {{!!}} {{Ингуш Республикин халăх артисчĕ}}
{{!)}} 
}}
'''Тама́ра Хава́жовна Янди́ева''' ({{lang-inh|Янданаькъан Хаважа Тамара}}; 23.7.1955, [[Караганда]], [[Казах Совет Социализм Республики|Казах ССР]], [[ССРП]]) — совет/раççей актриси, эстрада юрăçи. [[Чечен-Ингуш Автономиллĕ Совет Социализм Республики|Чечен-Ингуш АССР]] тава тивĕçлĕ артисчĕ ([[1984]]), [[Çурçĕр-Осетин Автономиллĕ Совет Социализм Республики|Çурçĕр-Осетин АССР]] тава тивĕçлĕ артисчĕ ([[1985]]), Абхаз АССР тава тивĕслĕ артисчĕ ([[1985]]), [[Раççей Федерацин тава тивĕçлĕ артисчĕ]] ([[2010]]), [[Ингушети]] халăх артисчĕ ([[2002]]), [[Раççей Федерацин халăх артисчĕ]] (2023).

== Биографи ==

== Дискографи ==

=== Альбомсем ===
* [[Сахьат]] (Сехет), 2004
* [[Малха Илли]] (Хĕвеле юрласа: ĕлĕкхи ингуш юррисем 1), 2007
* [[Лир доага малх]] (Çиçекен хĕвел: ĕлĕкхи ингуш юррисем 2), 2011

== Фильмографи ==

== Литература ==
* {{кĕнеке |автор = [[Гешаев Муса Баутдинович|Муса Гешаев]] |пуçелĕк = Знаменитые ингуши |вырăн = [[Турин]] |издательство = STIG| çул = 2003|том = 1 |страниц  = 620|страницы = 464—467|тираж = 2000|ref = Гешаев}}
* {{кĕнеке | пуçелĕк = Музыкальный атлас. Ингушетия | вид = [в 2-х т.]| яваплă = Сост.: Т. А‑Х. Дзаурова [и др.]; Рец.: М. Б. Долгиева, [[Чернявский Владимир Андреевич|В. А. Чернявский]], А. А. Жаманова | вырăн = Ростов н/Д | издательство  = Южный издательский дом | çул = 2023 | страниц = 352 | том = 1 | isbn = 978‑5‑98864‑167‑4 | тираж = 1000 | ref = Музыкальный атлас}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* {{статья | автор = Газдиев А. | каçă = https://serdalo.ru/material/talantliveisei-aktrise-i-pevice-stavsei-gordostyu-ingusskogo-naroda-prisvoeno-zvanie-narodnoi-artistki-rossii | пуçелĕк = Блистательная Тамара Яндиева: Талантливейшей актрисе и певице, ставшей гордостью ингушского народа, присвоено звание народной артистки России |кăларăм = «[[Сердало]]» | яваплă = Гл. ред.: Х. Курскиева | çул = 2023 | уйăх = 10 | кун = 31 | ref = Газдиев}}
* [https://web.archive.org/web/20110918212811/http://yandieva.ru/ Тамара Яндиева — официальный сайт]
* [http://www.kinopoisk.ru/level/4/people/290117/ Яндиева Тамара (Фильмография)]
* [http://www.postpredstvo.ru/new/component/k2/item/7499-%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%80%D0%B5-%D1%8F%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%B9-%D0%B2%D1%80%D1%83%D1%87%D0%B8%D0%BB%D0%B8-%D0%B3%D0%BE%D1%81%D1%83%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%83%D1%8E-%D0%BD%D0%B0%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%B4%D1%83-%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9-%D1%84%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%B8 Тамаре Яндиевой вручили государственную награду Российской Федерации]{{Недоступная ссылка|date=Июль 2019 |bot=InternetArchiveBot }}
* {{YouTube|id=k1gIqfeTk6M|id2=-m5c0xfEIZ0|logo=+|title=Тамара Яндиева. Юбилейный концерт.}}

[[ru:Яндиева, Тамара Хаважовна]]</text>
      <sha1>4xi2kldhlxtxxazpt68g2c18u50fs9l</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842079</id>
      <parentid>842078</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T21:14:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842079</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5231" sha1="fzh5wxm0w6uzdh67fm72orr0yxpvjj5" xml:space="preserve">{{Пĕр хушаматлисем|Яндиев}}
{{Мусăкçă
 |Ят               = Тамара Яндиева
 |Тăван_ят         = {{lang-inh|Янданаькъан Хаважа Тамара}}
 |Фото             = Tamara.JPG 
 |Анлăшĕ           = 
 |Фон              = solo_singer
 |Çуралнă_вăхăт    = [[1955]], [[утă, 23]]
 |Çуралнă_вырăн    = {{ÇВ|Караганда|Карагагандара}}, [[Казах Совет Социализм Республики|Казах ССР]], ССРП
 |Хастар_çулсем    = 1970 — х.в.
 |Патшалăх         = {{USSR}} → {{RUS}}
 |Профессисем      = XX, XXI ĕмĕрсенчи совет юрăçи, актриси
 |Жанрсем          = халăх, эстрада мусăкĕ
 |Парнесем         = {{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Туслăх орденĕ|2022}} {{!!}} {{РФ халăх артисчĕ|2023}} {{!!}} {{Раççей Федерацин тава тивĕçлĕ артисчĕ|2010}} {{!!}} {{Ингуш Республикин халăх артисчĕ}}
{{!)}} 
}}
'''Тама́ра Хава́жовна Янди́ева''' ({{lang-inh|Янданаькъан Хаважа Тамара}}; 23.7.1955, [[Караганда]], [[Казах Совет Социализм Республики|Казах ССР]], [[ССРП]]) — совет/раççей актриси, эстрада юрăçи. [[Чечен-Ингуш Автономиллĕ Совет Социализм Республики|Чечен-Ингуш АССР]] тава тивĕçлĕ артисчĕ ([[1984]]), [[Çурçĕр-Осетин Автономиллĕ Совет Социализм Республики|Çурçĕр-Осетин АССР]] тава тивĕçлĕ артисчĕ ([[1985]]), Абхаз АССР тава тивĕслĕ артисчĕ ([[1985]]), [[Раççей Федерацин тава тивĕçлĕ артисчĕ]] ([[2010]]), [[Ингушети]] халăх артисчĕ ([[2002]]), [[Раççей Федерацин халăх артисчĕ]] (2023).

== Биографи ==

== Дискографи ==

=== Альбомсем ===
* [[Сахьат]] (Сехет), 2004
* [[Малха Илли]] (Хĕвеле юрласа: ĕлĕкхи ингуш юррисем 1), 2007
* [[Лир доага малх]] (Çиçекен хĕвел: ĕлĕкхи ингуш юррисем 2), 2011

== Фильмографи ==

== Литература ==
* {{кĕнеке |автор = [[Гешаев Муса Баутдинович|Муса Гешаев]] |пуçелĕк = Знаменитые ингуши |вырăн = [[Турин]] |издательство = STIG| çул = 2003|том = 1 |страниц  = 620|страницы = 464—467|тираж = 2000|ref = Гешаев}}
* {{кĕнеке | пуçелĕк = Музыкальный атлас. Ингушетия | вид = [в 2-х т.]| яваплă = Сост.: Т. А‑Х. Дзаурова [и др.]; Рец.: М. Б. Долгиева, [[Чернявский Владимир Андреевич|В. А. Чернявский]], А. А. Жаманова | вырăн = Ростов н/Д | издательство  = Южный издательский дом | çул = 2023 | страниц = 352 | том = 1 | isbn = 978‑5‑98864‑167‑4 | тираж = 1000 | ref = Музыкальный атлас}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* {{статья | автор = Газдиев А. | каçă = https://serdalo.ru/material/talantliveisei-aktrise-i-pevice-stavsei-gordostyu-ingusskogo-naroda-prisvoeno-zvanie-narodnoi-artistki-rossii | пуçелĕк = Блистательная Тамара Яндиева: Талантливейшей актрисе и певице, ставшей гордостью ингушского народа, присвоено звание народной артистки России |кăларăм = «[[Сердало]]» | яваплă = Гл. ред.: Х. Курскиева | çул = 2023 | уйăх = 10 | кун = 31 | ref = Газдиев}}
* [https://web.archive.org/web/20110918212811/http://yandieva.ru/ Тамара Яндиева — официальный сайт]
* [http://www.kinopoisk.ru/level/4/people/290117/ Яндиева Тамара (Фильмография)]
* [http://www.postpredstvo.ru/new/component/k2/item/7499-%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%80%D0%B5-%D1%8F%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%B9-%D0%B2%D1%80%D1%83%D1%87%D0%B8%D0%BB%D0%B8-%D0%B3%D0%BE%D1%81%D1%83%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%83%D1%8E-%D0%BD%D0%B0%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%B4%D1%83-%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9-%D1%84%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%B8 Тамаре Яндиевой вручили государственную награду Российской Федерации]{{Недоступная ссылка|date=Июль 2019 |bot=InternetArchiveBot }}
* {{YouTube|id=k1gIqfeTk6M|id2=-m5c0xfEIZ0|logo=+|title=Тамара Яндиева. Юбилейный концерт.}}

[[ru:Яндиева, Тамара Хаважовна]]</text>
      <sha1>fzh5wxm0w6uzdh67fm72orr0yxpvjj5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842080</id>
      <parentid>842079</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T21:16:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>/* Каçăсем */</comment>
      <origin>842080</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5359" sha1="tvakhyake4twpiax5sdkwpf1ilz9v9f" xml:space="preserve">{{Пĕр хушаматлисем|Яндиев}}
{{Мусăкçă
 |Ят               = Тамара Яндиева
 |Тăван_ят         = {{lang-inh|Янданаькъан Хаважа Тамара}}
 |Фото             = Tamara.JPG 
 |Анлăшĕ           = 
 |Фон              = solo_singer
 |Çуралнă_вăхăт    = [[1955]], [[утă, 23]]
 |Çуралнă_вырăн    = {{ÇВ|Караганда|Карагагандара}}, [[Казах Совет Социализм Республики|Казах ССР]], ССРП
 |Хастар_çулсем    = 1970 — х.в.
 |Патшалăх         = {{USSR}} → {{RUS}}
 |Профессисем      = XX, XXI ĕмĕрсенчи совет юрăçи, актриси
 |Жанрсем          = халăх, эстрада мусăкĕ
 |Парнесем         = {{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Туслăх орденĕ|2022}} {{!!}} {{РФ халăх артисчĕ|2023}} {{!!}} {{Раççей Федерацин тава тивĕçлĕ артисчĕ|2010}} {{!!}} {{Ингуш Республикин халăх артисчĕ}}
{{!)}} 
}}
'''Тама́ра Хава́жовна Янди́ева''' ({{lang-inh|Янданаькъан Хаважа Тамара}}; 23.7.1955, [[Караганда]], [[Казах Совет Социализм Республики|Казах ССР]], [[ССРП]]) — совет/раççей актриси, эстрада юрăçи. [[Чечен-Ингуш Автономиллĕ Совет Социализм Республики|Чечен-Ингуш АССР]] тава тивĕçлĕ артисчĕ ([[1984]]), [[Çурçĕр-Осетин Автономиллĕ Совет Социализм Республики|Çурçĕр-Осетин АССР]] тава тивĕçлĕ артисчĕ ([[1985]]), Абхаз АССР тава тивĕслĕ артисчĕ ([[1985]]), [[Раççей Федерацин тава тивĕçлĕ артисчĕ]] ([[2010]]), [[Ингушети]] халăх артисчĕ ([[2002]]), [[Раççей Федерацин халăх артисчĕ]] (2023).

== Биографи ==

== Дискографи ==

=== Альбомсем ===
* [[Сахьат]] (Сехет), 2004
* [[Малха Илли]] (Хĕвеле юрласа: ĕлĕкхи ингуш юррисем 1), 2007
* [[Лир доага малх]] (Çиçекен хĕвел: ĕлĕкхи ингуш юррисем 2), 2011

== Фильмографи ==

== Литература ==
* {{кĕнеке |автор = [[Гешаев Муса Баутдинович|Муса Гешаев]] |пуçелĕк = Знаменитые ингуши |вырăн = [[Турин]] |издательство = STIG| çул = 2003|том = 1 |страниц  = 620|страницы = 464—467|тираж = 2000|ref = Гешаев}}
* {{кĕнеке | пуçелĕк = Музыкальный атлас. Ингушетия | вид = [в 2-х т.]| яваплă = Сост.: Т. А‑Х. Дзаурова [и др.]; Рец.: М. Б. Долгиева, [[Чернявский Владимир Андреевич|В. А. Чернявский]], А. А. Жаманова | вырăн = Ростов н/Д | издательство  = Южный издательский дом | çул = 2023 | страниц = 352 | том = 1 | isbn = 978‑5‑98864‑167‑4 | тираж = 1000 | ref = Музыкальный атлас}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* {{статья | автор = Газдиев А. | каçă = https://serdalo.ru/material/talantliveisei-aktrise-i-pevice-stavsei-gordostyu-ingusskogo-naroda-prisvoeno-zvanie-narodnoi-artistki-rossii | пуçелĕк = Блистательная Тамара Яндиева: Талантливейшей актрисе и певице, ставшей гордостью ингушского народа, присвоено звание народной артистки России |кăларăм = «[[Сердало]]» | яваплă = Гл. ред.: Х. Курскиева | çул = 2023 | уйăх = 10 | кун = 31 | ref = Газдиев}}
* [https://web.archive.org/web/20110918212811/http://yandieva.ru/ Тамара Яндиева — официальный сайт]
* [http://www.kinopoisk.ru/level/4/people/290117/ Яндиева Тамара (Фильмография)]
* [http://www.postpredstvo.ru/new/component/k2/item/7499-%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%80%D0%B5-%D1%8F%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%B9-%D0%B2%D1%80%D1%83%D1%87%D0%B8%D0%BB%D0%B8-%D0%B3%D0%BE%D1%81%D1%83%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%83%D1%8E-%D0%BD%D0%B0%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%B4%D1%83-%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9-%D1%84%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%B8 Тамаре Яндиевой вручили государственную награду Российской Федерации]{{Недоступная ссылка|date=Июль 2019 |bot=InternetArchiveBot }}
* {{YouTube|id=k1gIqfeTk6M|id2=-m5c0xfEIZ0|logo=+|title=Тамара Яндиева. Юбилейный концерт.}}

[[Категори:Утăн 23-мĕшĕнче çуралнисем]]
[[Категори:1955 çулта çуралнисем]]

[[ru:Яндиева, Тамара Хаважовна]]</text>
      <sha1>tvakhyake4twpiax5sdkwpf1ilz9v9f</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842081</id>
      <parentid>842080</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T21:20:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>/* Фильмографи */</comment>
      <origin>842081</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7393" sha1="tt0kzd85ce0x11ed2s3cenprfno5mr7" xml:space="preserve">{{Пĕр хушаматлисем|Яндиев}}
{{Мусăкçă
 |Ят               = Тамара Яндиева
 |Тăван_ят         = {{lang-inh|Янданаькъан Хаважа Тамара}}
 |Фото             = Tamara.JPG 
 |Анлăшĕ           = 
 |Фон              = solo_singer
 |Çуралнă_вăхăт    = [[1955]], [[утă, 23]]
 |Çуралнă_вырăн    = {{ÇВ|Караганда|Карагагандара}}, [[Казах Совет Социализм Республики|Казах ССР]], ССРП
 |Хастар_çулсем    = 1970 — х.в.
 |Патшалăх         = {{USSR}} → {{RUS}}
 |Профессисем      = XX, XXI ĕмĕрсенчи совет юрăçи, актриси
 |Жанрсем          = халăх, эстрада мусăкĕ
 |Парнесем         = {{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Туслăх орденĕ|2022}} {{!!}} {{РФ халăх артисчĕ|2023}} {{!!}} {{Раççей Федерацин тава тивĕçлĕ артисчĕ|2010}} {{!!}} {{Ингуш Республикин халăх артисчĕ}}
{{!)}} 
}}
'''Тама́ра Хава́жовна Янди́ева''' ({{lang-inh|Янданаькъан Хаважа Тамара}}; 23.7.1955, [[Караганда]], [[Казах Совет Социализм Республики|Казах ССР]], [[ССРП]]) — совет/раççей актриси, эстрада юрăçи. [[Чечен-Ингуш Автономиллĕ Совет Социализм Республики|Чечен-Ингуш АССР]] тава тивĕçлĕ артисчĕ ([[1984]]), [[Çурçĕр-Осетин Автономиллĕ Совет Социализм Республики|Çурçĕр-Осетин АССР]] тава тивĕçлĕ артисчĕ ([[1985]]), Абхаз АССР тава тивĕслĕ артисчĕ ([[1985]]), [[Раççей Федерацин тава тивĕçлĕ артисчĕ]] ([[2010]]), [[Ингушети]] халăх артисчĕ ([[2002]]), [[Раççей Федерацин халăх артисчĕ]] (2023).

== Биографи ==

== Дискографи ==

=== Альбомсем ===
* [[Сахьат]] (Сехет), 2004
* [[Малха Илли]] (Хĕвеле юрласа: ĕлĕкхи ингуш юррисем 1), 2007
* [[Лир доага малх]] (Çиçекен хĕвел: ĕлĕкхи ингуш юррисем 2), 2011

== Фильмографи ==
# {{çул кинора|1977}}—{{год в кино|1984}} — [[Огненные дороги]] — ''Рабия''
# {{çул кинора|1978}} — [[Горская новелла]] — ''Зара''
# {{çул кинора|1979}} — [[Бабек (фильм)|Бабек]] — ''Парвин''
# {{çул кинора|1980}} — [[Я ещё вернусь (фильм)|Я ещё вернусь]] — ''Шахназ''
# {{çул кинора|1981}} — [[Год дракона (фильм, 1981)|Год дракона]] — ''Маимхан''
# {{çул кинора|1982}} — [[Если любишь… (фильм, 1982)|Если любишь…]] — ''Лола''
# {{çул кинора|1982}} — [[Колокол священной кузни]] — ''Камачич''
# {{çул кинора|1983}} — [[О странностях любви (фильм, 1983)|О странностях любви]] — ''Мадина''
# {{çул кинора|1984}} — [[И ещё одна ночь Шахерезады]] — ''Анора, дочь купца Карабая''
# {{çул кинора|1985}} — [[Долгое эхо в горах]] — ''Карима''
# {{çул кинора|1986}} — [[Здравствуйте, Гульнора Рахимовна!]] — ''Гульнора Рахимовна''
# {{çул кинора|1986}} — [[Новые сказки Шахерезады]] — ''принцесса Эсмигюль''
# {{çул кинора|1987}} — [[Последняя ночь Шахерезады]] — ''принцесса Эсмигюль''
# {{çул кинора|1989}} — [[Чёрный принц Аджуба]] — ''Шахназ''
# {{çул кинора|1989}} — [[Пиры Валтасара, или Ночь со Сталиным]] — ''Сария Лакоба''
# {{çул кинора|1989}} — [[Возвращение Ходжи Насреддина]] — ''Ханифа-Тюльпан''
# {{çул кинора|1990}} — [[Возвращение багдадского вора]]

== Литература ==
* {{кĕнеке |автор = [[Гешаев Муса Баутдинович|Муса Гешаев]] |пуçелĕк = Знаменитые ингуши |вырăн = [[Турин]] |издательство = STIG| çул = 2003|том = 1 |страниц  = 620|страницы = 464—467|тираж = 2000|ref = Гешаев}}
* {{кĕнеке | пуçелĕк = Музыкальный атлас. Ингушетия | вид = [в 2-х т.]| яваплă = Сост.: Т. А‑Х. Дзаурова [и др.]; Рец.: М. Б. Долгиева, [[Чернявский Владимир Андреевич|В. А. Чернявский]], А. А. Жаманова | вырăн = Ростов н/Д | издательство  = Южный издательский дом | çул = 2023 | страниц = 352 | том = 1 | isbn = 978‑5‑98864‑167‑4 | тираж = 1000 | ref = Музыкальный атлас}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* {{статья | автор = Газдиев А. | каçă = https://serdalo.ru/material/talantliveisei-aktrise-i-pevice-stavsei-gordostyu-ingusskogo-naroda-prisvoeno-zvanie-narodnoi-artistki-rossii | пуçелĕк = Блистательная Тамара Яндиева: Талантливейшей актрисе и певице, ставшей гордостью ингушского народа, присвоено звание народной артистки России |кăларăм = «[[Сердало]]» | яваплă = Гл. ред.: Х. Курскиева | çул = 2023 | уйăх = 10 | кун = 31 | ref = Газдиев}}
* [https://web.archive.org/web/20110918212811/http://yandieva.ru/ Тамара Яндиева — официальный сайт]
* [http://www.kinopoisk.ru/level/4/people/290117/ Яндиева Тамара (Фильмография)]
* [http://www.postpredstvo.ru/new/component/k2/item/7499-%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%80%D0%B5-%D1%8F%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%B9-%D0%B2%D1%80%D1%83%D1%87%D0%B8%D0%BB%D0%B8-%D0%B3%D0%BE%D1%81%D1%83%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%83%D1%8E-%D0%BD%D0%B0%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%B4%D1%83-%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9-%D1%84%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%B8 Тамаре Яндиевой вручили государственную награду Российской Федерации]{{Недоступная ссылка|date=Июль 2019 |bot=InternetArchiveBot }}
* {{YouTube|id=k1gIqfeTk6M|id2=-m5c0xfEIZ0|logo=+|title=Тамара Яндиева. Юбилейный концерт.}}

[[Категори:Утăн 23-мĕшĕнче çуралнисем]]
[[Категори:1955 çулта çуралнисем]]

[[ru:Яндиева, Тамара Хаважовна]]</text>
      <sha1>tt0kzd85ce0x11ed2s3cenprfno5mr7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842082</id>
      <parentid>842081</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T21:20:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>/* Фильмографи */</comment>
      <origin>842082</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7394" sha1="5tee09ojqpm8ey86ls128tnc7no60os" xml:space="preserve">{{Пĕр хушаматлисем|Яндиев}}
{{Мусăкçă
 |Ят               = Тамара Яндиева
 |Тăван_ят         = {{lang-inh|Янданаькъан Хаважа Тамара}}
 |Фото             = Tamara.JPG 
 |Анлăшĕ           = 
 |Фон              = solo_singer
 |Çуралнă_вăхăт    = [[1955]], [[утă, 23]]
 |Çуралнă_вырăн    = {{ÇВ|Караганда|Карагагандара}}, [[Казах Совет Социализм Республики|Казах ССР]], ССРП
 |Хастар_çулсем    = 1970 — х.в.
 |Патшалăх         = {{USSR}} → {{RUS}}
 |Профессисем      = XX, XXI ĕмĕрсенчи совет юрăçи, актриси
 |Жанрсем          = халăх, эстрада мусăкĕ
 |Парнесем         = {{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Туслăх орденĕ|2022}} {{!!}} {{РФ халăх артисчĕ|2023}} {{!!}} {{Раççей Федерацин тава тивĕçлĕ артисчĕ|2010}} {{!!}} {{Ингуш Республикин халăх артисчĕ}}
{{!)}} 
}}
'''Тама́ра Хава́жовна Янди́ева''' ({{lang-inh|Янданаькъан Хаважа Тамара}}; 23.7.1955, [[Караганда]], [[Казах Совет Социализм Республики|Казах ССР]], [[ССРП]]) — совет/раççей актриси, эстрада юрăçи. [[Чечен-Ингуш Автономиллĕ Совет Социализм Республики|Чечен-Ингуш АССР]] тава тивĕçлĕ артисчĕ ([[1984]]), [[Çурçĕр-Осетин Автономиллĕ Совет Социализм Республики|Çурçĕр-Осетин АССР]] тава тивĕçлĕ артисчĕ ([[1985]]), Абхаз АССР тава тивĕслĕ артисчĕ ([[1985]]), [[Раççей Федерацин тава тивĕçлĕ артисчĕ]] ([[2010]]), [[Ингушети]] халăх артисчĕ ([[2002]]), [[Раççей Федерацин халăх артисчĕ]] (2023).

== Биографи ==

== Дискографи ==

=== Альбомсем ===
* [[Сахьат]] (Сехет), 2004
* [[Малха Илли]] (Хĕвеле юрласа: ĕлĕкхи ингуш юррисем 1), 2007
* [[Лир доага малх]] (Çиçекен хĕвел: ĕлĕкхи ингуш юррисем 2), 2011

== Фильмографи ==
# {{çул кинора|1977}}—{{çул кинора|1984}} — [[Огненные дороги]] — ''Рабия''
# {{çул кинора|1978}} — [[Горская новелла]] — ''Зара''
# {{çул кинора|1979}} — [[Бабек (фильм)|Бабек]] — ''Парвин''
# {{çул кинора|1980}} — [[Я ещё вернусь (фильм)|Я ещё вернусь]] — ''Шахназ''
# {{çул кинора|1981}} — [[Год дракона (фильм, 1981)|Год дракона]] — ''Маимхан''
# {{çул кинора|1982}} — [[Если любишь… (фильм, 1982)|Если любишь…]] — ''Лола''
# {{çул кинора|1982}} — [[Колокол священной кузни]] — ''Камачич''
# {{çул кинора|1983}} — [[О странностях любви (фильм, 1983)|О странностях любви]] — ''Мадина''
# {{çул кинора|1984}} — [[И ещё одна ночь Шахерезады]] — ''Анора, дочь купца Карабая''
# {{çул кинора|1985}} — [[Долгое эхо в горах]] — ''Карима''
# {{çул кинора|1986}} — [[Здравствуйте, Гульнора Рахимовна!]] — ''Гульнора Рахимовна''
# {{çул кинора|1986}} — [[Новые сказки Шахерезады]] — ''принцесса Эсмигюль''
# {{çул кинора|1987}} — [[Последняя ночь Шахерезады]] — ''принцесса Эсмигюль''
# {{çул кинора|1989}} — [[Чёрный принц Аджуба]] — ''Шахназ''
# {{çул кинора|1989}} — [[Пиры Валтасара, или Ночь со Сталиным]] — ''Сария Лакоба''
# {{çул кинора|1989}} — [[Возвращение Ходжи Насреддина]] — ''Ханифа-Тюльпан''
# {{çул кинора|1990}} — [[Возвращение багдадского вора]]

== Литература ==
* {{кĕнеке |автор = [[Гешаев Муса Баутдинович|Муса Гешаев]] |пуçелĕк = Знаменитые ингуши |вырăн = [[Турин]] |издательство = STIG| çул = 2003|том = 1 |страниц  = 620|страницы = 464—467|тираж = 2000|ref = Гешаев}}
* {{кĕнеке | пуçелĕк = Музыкальный атлас. Ингушетия | вид = [в 2-х т.]| яваплă = Сост.: Т. А‑Х. Дзаурова [и др.]; Рец.: М. Б. Долгиева, [[Чернявский Владимир Андреевич|В. А. Чернявский]], А. А. Жаманова | вырăн = Ростов н/Д | издательство  = Южный издательский дом | çул = 2023 | страниц = 352 | том = 1 | isbn = 978‑5‑98864‑167‑4 | тираж = 1000 | ref = Музыкальный атлас}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* {{статья | автор = Газдиев А. | каçă = https://serdalo.ru/material/talantliveisei-aktrise-i-pevice-stavsei-gordostyu-ingusskogo-naroda-prisvoeno-zvanie-narodnoi-artistki-rossii | пуçелĕк = Блистательная Тамара Яндиева: Талантливейшей актрисе и певице, ставшей гордостью ингушского народа, присвоено звание народной артистки России |кăларăм = «[[Сердало]]» | яваплă = Гл. ред.: Х. Курскиева | çул = 2023 | уйăх = 10 | кун = 31 | ref = Газдиев}}
* [https://web.archive.org/web/20110918212811/http://yandieva.ru/ Тамара Яндиева — официальный сайт]
* [http://www.kinopoisk.ru/level/4/people/290117/ Яндиева Тамара (Фильмография)]
* [http://www.postpredstvo.ru/new/component/k2/item/7499-%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%80%D0%B5-%D1%8F%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%B9-%D0%B2%D1%80%D1%83%D1%87%D0%B8%D0%BB%D0%B8-%D0%B3%D0%BE%D1%81%D1%83%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%83%D1%8E-%D0%BD%D0%B0%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%B4%D1%83-%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9-%D1%84%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%B8 Тамаре Яндиевой вручили государственную награду Российской Федерации]{{Недоступная ссылка|date=Июль 2019 |bot=InternetArchiveBot }}
* {{YouTube|id=k1gIqfeTk6M|id2=-m5c0xfEIZ0|logo=+|title=Тамара Яндиева. Юбилейный концерт.}}

[[Категори:Утăн 23-мĕшĕнче çуралнисем]]
[[Категори:1955 çулта çуралнисем]]

[[ru:Яндиева, Тамара Хаважовна]]</text>
      <sha1>5tee09ojqpm8ey86ls128tnc7no60os</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842083</id>
      <parentid>842082</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T21:22:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>/* Каçăсем */</comment>
      <origin>842083</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7678" sha1="k2wx8chla2up76pb7sfr5frj6rxoqgo" xml:space="preserve">{{Пĕр хушаматлисем|Яндиев}}
{{Мусăкçă
 |Ят               = Тамара Яндиева
 |Тăван_ят         = {{lang-inh|Янданаькъан Хаважа Тамара}}
 |Фото             = Tamara.JPG 
 |Анлăшĕ           = 
 |Фон              = solo_singer
 |Çуралнă_вăхăт    = [[1955]], [[утă, 23]]
 |Çуралнă_вырăн    = {{ÇВ|Караганда|Карагагандара}}, [[Казах Совет Социализм Республики|Казах ССР]], ССРП
 |Хастар_çулсем    = 1970 — х.в.
 |Патшалăх         = {{USSR}} → {{RUS}}
 |Профессисем      = XX, XXI ĕмĕрсенчи совет юрăçи, актриси
 |Жанрсем          = халăх, эстрада мусăкĕ
 |Парнесем         = {{(!}} style=&quot;background: transparent&quot;
{{!}} {{Туслăх орденĕ|2022}} {{!!}} {{РФ халăх артисчĕ|2023}} {{!!}} {{Раççей Федерацин тава тивĕçлĕ артисчĕ|2010}} {{!!}} {{Ингуш Республикин халăх артисчĕ}}
{{!)}} 
}}
'''Тама́ра Хава́жовна Янди́ева''' ({{lang-inh|Янданаькъан Хаважа Тамара}}; 23.7.1955, [[Караганда]], [[Казах Совет Социализм Республики|Казах ССР]], [[ССРП]]) — совет/раççей актриси, эстрада юрăçи. [[Чечен-Ингуш Автономиллĕ Совет Социализм Республики|Чечен-Ингуш АССР]] тава тивĕçлĕ артисчĕ ([[1984]]), [[Çурçĕр-Осетин Автономиллĕ Совет Социализм Республики|Çурçĕр-Осетин АССР]] тава тивĕçлĕ артисчĕ ([[1985]]), Абхаз АССР тава тивĕслĕ артисчĕ ([[1985]]), [[Раççей Федерацин тава тивĕçлĕ артисчĕ]] ([[2010]]), [[Ингушети]] халăх артисчĕ ([[2002]]), [[Раççей Федерацин халăх артисчĕ]] (2023).

== Биографи ==

== Дискографи ==

=== Альбомсем ===
* [[Сахьат]] (Сехет), 2004
* [[Малха Илли]] (Хĕвеле юрласа: ĕлĕкхи ингуш юррисем 1), 2007
* [[Лир доага малх]] (Çиçекен хĕвел: ĕлĕкхи ингуш юррисем 2), 2011

== Фильмографи ==
# {{çул кинора|1977}}—{{çул кинора|1984}} — [[Огненные дороги]] — ''Рабия''
# {{çул кинора|1978}} — [[Горская новелла]] — ''Зара''
# {{çул кинора|1979}} — [[Бабек (фильм)|Бабек]] — ''Парвин''
# {{çул кинора|1980}} — [[Я ещё вернусь (фильм)|Я ещё вернусь]] — ''Шахназ''
# {{çул кинора|1981}} — [[Год дракона (фильм, 1981)|Год дракона]] — ''Маимхан''
# {{çул кинора|1982}} — [[Если любишь… (фильм, 1982)|Если любишь…]] — ''Лола''
# {{çул кинора|1982}} — [[Колокол священной кузни]] — ''Камачич''
# {{çул кинора|1983}} — [[О странностях любви (фильм, 1983)|О странностях любви]] — ''Мадина''
# {{çул кинора|1984}} — [[И ещё одна ночь Шахерезады]] — ''Анора, дочь купца Карабая''
# {{çул кинора|1985}} — [[Долгое эхо в горах]] — ''Карима''
# {{çул кинора|1986}} — [[Здравствуйте, Гульнора Рахимовна!]] — ''Гульнора Рахимовна''
# {{çул кинора|1986}} — [[Новые сказки Шахерезады]] — ''принцесса Эсмигюль''
# {{çул кинора|1987}} — [[Последняя ночь Шахерезады]] — ''принцесса Эсмигюль''
# {{çул кинора|1989}} — [[Чёрный принц Аджуба]] — ''Шахназ''
# {{çул кинора|1989}} — [[Пиры Валтасара, или Ночь со Сталиным]] — ''Сария Лакоба''
# {{çул кинора|1989}} — [[Возвращение Ходжи Насреддина]] — ''Ханифа-Тюльпан''
# {{çул кинора|1990}} — [[Возвращение багдадского вора]]

== Литература ==
* {{кĕнеке |автор = [[Гешаев Муса Баутдинович|Муса Гешаев]] |пуçелĕк = Знаменитые ингуши |вырăн = [[Турин]] |издательство = STIG| çул = 2003|том = 1 |страниц  = 620|страницы = 464—467|тираж = 2000|ref = Гешаев}}
* {{кĕнеке | пуçелĕк = Музыкальный атлас. Ингушетия | вид = [в 2-х т.]| яваплă = Сост.: Т. А‑Х. Дзаурова [и др.]; Рец.: М. Б. Долгиева, [[Чернявский Владимир Андреевич|В. А. Чернявский]], А. А. Жаманова | вырăн = Ростов н/Д | издательство  = Южный издательский дом | çул = 2023 | страниц = 352 | том = 1 | isbn = 978‑5‑98864‑167‑4 | тираж = 1000 | ref = Музыкальный атлас}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* {{статья | автор = Газдиев А. | каçă = https://serdalo.ru/material/talantliveisei-aktrise-i-pevice-stavsei-gordostyu-ingusskogo-naroda-prisvoeno-zvanie-narodnoi-artistki-rossii | пуçелĕк = Блистательная Тамара Яндиева: Талантливейшей актрисе и певице, ставшей гордостью ингушского народа, присвоено звание народной артистки России |кăларăм = «[[Сердало]]» | яваплă = Гл. ред.: Х. Курскиева | çул = 2023 | уйăх = 10 | кун = 31 | ref = Газдиев}}
* [https://web.archive.org/web/20110918212811/http://yandieva.ru/ Тамара Яндиева — официальный сайт]
* [http://www.kinopoisk.ru/level/4/people/290117/ Яндиева Тамара (Фильмография)]
* [http://www.postpredstvo.ru/new/component/k2/item/7499-%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%80%D0%B5-%D1%8F%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%B9-%D0%B2%D1%80%D1%83%D1%87%D0%B8%D0%BB%D0%B8-%D0%B3%D0%BE%D1%81%D1%83%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%83%D1%8E-%D0%BD%D0%B0%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%B4%D1%83-%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9-%D1%84%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%B8 Тамаре Яндиевой вручили государственную награду Российской Федерации]{{Недоступная ссылка|date=Июль 2019 |bot=InternetArchiveBot }}
* {{YouTube|id=k1gIqfeTk6M|id2=-m5c0xfEIZ0|logo=+|title=Тамара Яндиева. Юбилейный концерт.}}

[[Категори:Утăн 23-мĕшĕнче çуралнисем]]
[[Категори:1955 çулта çуралнисем]]
[[Категори:Чечен-Ингуш АССР тава тивĕçлĕ артисчĕсем]]
[[Категори:Çурçĕр-Осетин АССР тава тивĕçлĕ артисчĕсем]]
[[Категори:Абхаз АССР тава тивĕçлĕ артисчĕсем]]

[[ru:Яндиева, Тамара Хаважовна]]</text>
      <sha1>k2wx8chla2up76pb7sfr5frj6rxoqgo</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Сӳтсе явасси:Сент-Эндрюс университечĕ</title>
    <ns>1</ns>
    <id>122916</id>
    <revision>
      <id>842086</id>
      <timestamp>2024-12-08T02:00:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ellodanis5</username>
        <id>17302</id>
      </contributor>
      <comment>Ҫӗнӗ страница: «Епле кун пек пулма пултарать-ха: статьяна ху çыратăн та хăвах савăн тĕлне тиркев шаблонĕ лартатăн? Шорников текстне илес пулсан, ăна кунта цитаата шучĕпе кĕртнĕ те ун тĕлешпе унашкаал тиркев пулма пултараймасть — мĕн хакпа илнĕ, çав хакпах сутнă. --~~~~»</comment>
      <origin>842086</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="639" sha1="k2zkua3ph0ke0hemhen8h6x1em7j6ep" xml:space="preserve">Епле кун пек пулма пултарать-ха: статьяна ху çыратăн та хăвах савăн тĕлне тиркев шаблонĕ лартатăн? Шорников текстне илес пулсан, ăна кунта цитаата шучĕпе кĕртнĕ те ун тĕлешпе унашкаал тиркев пулма пултараймасть — мĕн хакпа илнĕ, çав хакпах сутнă. --[[Хутшăнакан:Ellodanis5|Ellodanis5]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:Ellodanis5|сӳтсе явни]]) 02:00, 8 Раштав уйӑхӗн 2024 (UTC)</text>
      <sha1>k2zkua3ph0ke0hemhen8h6x1em7j6ep</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842087</id>
      <parentid>842086</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T02:02:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ellodanis5</username>
        <id>17302</id>
      </contributor>
      <comment>/* Шорников тексчĕ пирки */ ҫӗнӗ тема</comment>
      <origin>842087</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1016" sha1="o475fzizopgg6c5cgwzbqrane3kk2dk" xml:space="preserve">Епле кун пек пулма пултарать-ха: статьяна ху çыратăн та хăвах савăн тĕлне тиркев шаблонĕ лартатăн? Шорников текстне илес пулсан, ăна кунта цитаата шучĕпе кĕртнĕ те ун тĕлешпе унашкаал тиркев пулма пултараймасть — мĕн хакпа илнĕ, çав хакпах сутнă. --[[Хутшăнакан:Ellodanis5|Ellodanis5]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:Ellodanis5|сӳтсе явни]]) 02:00, 8 Раштав уйӑхӗн 2024 (UTC)

== Шорников тексчĕ пирки ==

Унта архитектра пирки çеç мар çырнă. Вăл — пĕтĕмĕшле статья. Унта тем те пур.  [[Хутшăнакан:Ellodanis5|Ellodanis5]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:Ellodanis5|сӳтсе явни]]) 02:02, 8 Раштав уйӑхӗн 2024 (UTC)</text>
      <sha1>o475fzizopgg6c5cgwzbqrane3kk2dk</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842133</id>
      <parentid>842087</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T11:04:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842133</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1338" sha1="m95dhuxl95maljwgo095ihy11j7vos3" xml:space="preserve">Епле кун пек пулма пултарать-ха: статьяна ху çыратăн та хăвах савăн тĕлне тиркев шаблонĕ лартатăн? Шорников текстне илес пулсан, ăна кунта цитаата шучĕпе кĕртнĕ те ун тĕлешпе унашкаал тиркев пулма пултараймасть — мĕн хакпа илнĕ, çав хакпах сутнă. --[[Хутшăнакан:Ellodanis5|Ellodanis5]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:Ellodanis5|сӳтсе явни]]) 02:00, 8 Раштав уйӑхӗн 2024 (UTC)

:Пасара кайăр та сутса ларăр. Кунта унашкал вырăн мар. Йĕркене пăхăнса çырмалла. [[Хутшăнакан:Viktor|Viktor]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:Viktor|сӳтсе явни]]) 11:04, 8 Раштав уйӑхӗн 2024 (UTC)

== Шорников тексчĕ пирки ==

Унта архитектра пирки çеç мар çырнă. Вăл — пĕтĕмĕшле статья. Унта тем те пур.  [[Хутшăнакан:Ellodanis5|Ellodanis5]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:Ellodanis5|сӳтсе явни]]) 02:02, 8 Раштав уйӑхӗн 2024 (UTC)</text>
      <sha1>m95dhuxl95maljwgo095ihy11j7vos3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Сӳтсе явасси:Бенгали фикусĕ</title>
    <ns>1</ns>
    <id>122917</id>
    <revision>
      <id>842088</id>
      <timestamp>2024-12-08T02:14:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ellodanis5</username>
        <id>17302</id>
      </contributor>
      <comment>Ҫӗнӗ страница: «Мĕншĕн текст энциклопедилле мар пултăр? Энциклопедилле шутланать, мĕншĕн тесен цитата шучĕпе кĕртнĕ. Шорников статьяна  аван çырнă, унта ним тиркемелли те çук. Тиркевлă пулсан та, унашкал претензи лартаймастăн, мĕншĕн тесен, каларăмар ĕнтĕ, вăл — цитата...»</comment>
      <origin>842088</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1061" sha1="9iav4foc79b1r86r0i93wd18ef1szr8" xml:space="preserve">Мĕншĕн текст энциклопедилле мар пултăр? Энциклопедилле шутланать, мĕншĕн тесен цитата шучĕпе кĕртнĕ. Шорников статьяна  аван çырнă, унта ним тиркемелли те çук. Тиркевлă пулсан та, унашкал претензи лартаймастăн, мĕншĕн тесен, каларăмар ĕнтĕ, вăл — цитата. Мĕн хакпа илнĕ, çав хаапах сутнă. Паллах, Шорников статйи кăна кунта çителĕксĕр теме пулать. Анчах та ун пек пулсан шăпах çапла калас пулать те: статьяна малалла çырмалла,  темелле, çавнашкал шабон-баннер лартмалла, темелле. --[[Хутшăнакан:Ellodanis5|Ellodanis5]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:Ellodanis5|сӳтсе явни]]) 02:14, 8 Раштав уйӑхӗн 2024 (UTC)</text>
      <sha1>9iav4foc79b1r86r0i93wd18ef1szr8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842089</id>
      <parentid>842088</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T02:15:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ellodanis5</username>
        <id>17302</id>
      </contributor>
      <origin>842089</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1045" sha1="sx5ir5doecqo6qa26vzwczxo9izj4tk" xml:space="preserve">Мĕншĕн текст энциклопедилле мар пултăр? Энциклопедилле шутланать, мĕншĕн тесен цитата шучĕпе кĕртнĕ. Шорников статьяна  аван çырнă, унта ним тиркемелли те çук. Тиркевлă пулсан та, унашкал претензи лартаймастăн, мĕншĕн тесен, каларăмар ĕнтĕ, вăл — цитата. Мĕн хакпа илнĕ, çав хакпах сутнă. Паллах, Шорников статйи кăна кунта çителĕксĕр теме пулать. Анчах та ун пек пулсан шăпах çапла калас пулать те: статьяна малалла çырмалла,  темелле, çавнашкал шабон-баннер лартмалла. --[[Хутшăнакан:Ellodanis5|Ellodanis5]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:Ellodanis5|сӳтсе явни]]) 02:14, 8 Раштав уйӑхӗн 2024 (UTC)</text>
      <sha1>sx5ir5doecqo6qa26vzwczxo9izj4tk</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842097</id>
      <parentid>842089</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T06:48:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842097</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1932" sha1="is68c559wc5dspdyc2hxdic0nermsoe" xml:space="preserve">Мĕншĕн текст энциклопедилле мар пултăр? Энциклопедилле шутланать, мĕншĕн тесен цитата шучĕпе кĕртнĕ. Шорников статьяна  аван çырнă, унта ним тиркемелли те çук. Тиркевлă пулсан та, унашкал претензи лартаймастăн, мĕншĕн тесен, каларăмар ĕнтĕ, вăл — цитата. Мĕн хакпа илнĕ, çав хакпах сутнă. Паллах, Шорников статйи кăна кунта çителĕксĕр теме пулать. Анчах та ун пек пулсан шăпах çапла калас пулать те: статьяна малалла çырмалла,  темелле, çавнашкал шабон-баннер лартмалла. --[[Хутшăнакан:Ellodanis5|Ellodanis5]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:Ellodanis5|сӳтсе явни]]) 02:14, 8 Раштав уйӑхӗн 2024 (UTC)

: Википедие çырса кĕртмешкĕн формат, йĕрке пур. Çавсене пăхăнса ĕçлес пулать. Реферат çырса курнă-и? Çаплах. Эсир чышса кĕртсе яратăр. Шăрттан, тултармăш мар энциклопеди. Тĕрлĕрен çын кунта килсе вулать. Эсир кĕртнĕ контента пуçа илме йывăр. Çĕлĕк, истори, литература, каçăсем пур статьяра. Монолог вулама хăнăхнă çын пек. Халăхпа пĕр пулса хăтланас пулать. Кашни çыракан редактор шутлаанть. [[Хутшăнакан:Viktor|Viktor]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:Viktor|сӳтсе явни]]) 06:48, 8 Раштав уйӑхӗн 2024 (UTC)</text>
      <sha1>is68c559wc5dspdyc2hxdic0nermsoe</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842098</id>
      <parentid>842097</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T06:49:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842098</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1932" sha1="i8kmzeqyvaomrgr2deo87na1ql9jehy" xml:space="preserve">Мĕншĕн текст энциклопедилле мар пултăр? Энциклопедилле шутланать, мĕншĕн тесен цитата шучĕпе кĕртнĕ. Шорников статьяна  аван çырнă, унта ним тиркемелли те çук. Тиркевлă пулсан та, унашкал претензи лартаймастăн, мĕншĕн тесен, каларăмар ĕнтĕ, вăл — цитата. Мĕн хакпа илнĕ, çав хакпах сутнă. Паллах, Шорников статйи кăна кунта çителĕксĕр теме пулать. Анчах та ун пек пулсан шăпах çапла калас пулать те: статьяна малалла çырмалла,  темелле, çавнашкал шабон-баннер лартмалла. --[[Хутшăнакан:Ellodanis5|Ellodanis5]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:Ellodanis5|сӳтсе явни]]) 02:14, 8 Раштав уйӑхӗн 2024 (UTC)

: Википедие çырса кĕртмешкĕн формат, йĕрке пур. Çавсене пăхăнса ĕçлес пулать. Реферат çырса курнă-и? Çаплах. Эсир чышса кĕртсе яратăр. Шăрттан, тултармăш мар энциклопеди. Тĕрлĕрен çын кунта килсе вулать. Эсир кĕртнĕ контента пуçа илме йывăр. Çĕлĕк, истори, литература, каçăсем пур статьяра. Монолог вулама хăнăхнă çын пек. Халăхпа пĕр пулса хăтланас пулать. Кашни çыракан редактор шутланать. [[Хутшăнакан:Viktor|Viktor]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:Viktor|сӳтсе явни]]) 06:48, 8 Раштав уйӑхӗн 2024 (UTC)</text>
      <sha1>i8kmzeqyvaomrgr2deo87na1ql9jehy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Сӳтсе явасси:Ифе</title>
    <ns>1</ns>
    <id>122918</id>
    <revision>
      <id>842092</id>
      <timestamp>2024-12-08T02:24:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ellodanis5</username>
        <id>17302</id>
      </contributor>
      <comment>Ҫӗнӗ страница: «Шорников текстне кунта цитата шучĕпе кĕртнĕ. Эппин эпир ăна улăштарма пултараймастпăр. Мĕн хакпа илнĕ, çав хакпах сутнă. Енчен те Шорников тексчĕ çумне, цитата тулашĕнче,  тата мĕн те пулин хушса çырмалла тесен, ку вара — урăх ыйту. --~~~~»</comment>
      <origin>842092</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="610" sha1="ga58y2unx7ebuijmv058655k8vbb5sx" xml:space="preserve">Шорников текстне кунта цитата шучĕпе кĕртнĕ. Эппин эпир ăна улăштарма пултараймастпăр. Мĕн хакпа илнĕ, çав хакпах сутнă. Енчен те Шорников тексчĕ çумне, цитата тулашĕнче,  тата мĕн те пулин хушса çырмалла тесен, ку вара — урăх ыйту. --[[Хутшăнакан:Ellodanis5|Ellodanis5]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:Ellodanis5|сӳтсе явни]]) 02:24, 8 Раштав уйӑхӗн 2024 (UTC)</text>
      <sha1>ga58y2unx7ebuijmv058655k8vbb5sx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Фельдшер</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122919</id>
    <revision>
      <id>842096</id>
      <timestamp>2024-12-08T06:13:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ellodanis5</username>
        <id>17302</id>
      </contributor>
      <comment>Ҫӗнӗ страница: «[[File:СорокинИЛ.jpg|thumb|Çарти фельдшер И.Л.Сорокин. Майкоп, 1914]] '''Фе́льдшер''' ({{Lang-de|Feldscher}}&lt;ref name=&quot;ses&quot;&gt;Советский энциклопедический словарь / Гл. ред. А. М. Прохоров. — 4-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1988. — 1600 с.&lt;/ref&gt;) — пĕлĕвне тата пурнăçламалли ĕçĕсен шайне кур...»</comment>
      <origin>842096</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1504" sha1="ejj9o0t9g8qa5lp3bz9d2jwo7l82zfy" xml:space="preserve">[[File:СорокинИЛ.jpg|thumb|Çарти фельдшер И.Л.Сорокин. Майкоп, 1914]]
'''Фе́льдшер''' ({{Lang-de|Feldscher}}&lt;ref name=&quot;ses&quot;&gt;Советский энциклопедический словарь / Гл. ред. А. М. Прохоров. — 4-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1988. — 1600 с.&lt;/ref&gt;) — пĕлĕвне тата пурнăçламалли ĕçĕсен шайне кура, вăтам сыпăкри медицина ĕçлевçи, вăл шутра çарта тата вăрçăра. 

== Çавăн пекех ==
* [[Комплект ВФ]]
* [[Фельдшерская военная школа]]
* [[Парамедик]]
* [[Медицинская сестра]]
* [[Акушерка]]
* [[Военфельдшер]]

== Асăархавсем ==
{{Асăрхавсем}}
{{Навигаци}}
{{Викисловарь|фельдшер}}

== Литература ==
* {{ВТ-ЭСБЕ|Фельдшер}}
* {{ВТ-МЭСБЕ|Фельдшер}}
* {{ВТ-ЭСБЕ|Фельдшера военные}}
* анель В.Я. Что такое фельдшеризм?. — М.: Типография Торг. Д. «Художественная печать», 1912. — 26 с.

{{Тулаш каçăсем}}

[[Категори:Медицинăри профессисем]]
[[Категори:Васкавлă пулăшу]]
[[Категори:Ландскнехтсем]]
[[Категори:Профессисем]]</text>
      <sha1>ejj9o0t9g8qa5lp3bz9d2jwo7l82zfy</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842101</id>
      <parentid>842096</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T06:59:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>/* Çавăн пекех */</comment>
      <origin>842101</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1490" sha1="mhnk3h53hdm3sh42158m1jwwirxf2wq" xml:space="preserve">[[File:СорокинИЛ.jpg|thumb|Çарти фельдшер И.Л.Сорокин. Майкоп, 1914]]
'''Фе́льдшер''' ({{Lang-de|Feldscher}}&lt;ref name=&quot;ses&quot;&gt;Советский энциклопедический словарь / Гл. ред. А. М. Прохоров. — 4-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1988. — 1600 с.&lt;/ref&gt;) — пĕлĕвне тата пурнăçламалли ĕçĕсен шайне кура, вăтам сыпăкри медицина ĕçлевçи, вăл шутра çарта тата вăрçăра. 

== Çав. пекех ==
* [[ÇФ комплекчĕ]]
* [[Çарти фельдшерсен шкулĕ]]
* [[Парамедик]]
* [[Медицина аппи]]
* [[Акушерка]]
* [[Çарти фельдшер]]

== Асăархавсем ==
{{Асăрхавсем}}
{{Навигаци}}
{{Викисловарь|фельдшер}}

== Литература ==
* {{ВТ-ЭСБЕ|Фельдшер}}
* {{ВТ-МЭСБЕ|Фельдшер}}
* {{ВТ-ЭСБЕ|Фельдшера военные}}
* анель В.Я. Что такое фельдшеризм?. — М.: Типография Торг. Д. «Художественная печать», 1912. — 26 с.

{{Тулаш каçăсем}}

[[Категори:Медицинăри профессисем]]
[[Категори:Васкавлă пулăшу]]
[[Категори:Ландскнехтсем]]
[[Категори:Профессисем]]</text>
      <sha1>mhnk3h53hdm3sh42158m1jwwirxf2wq</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842102</id>
      <parentid>842101</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T07:00:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>/* Çав. пекех */</comment>
      <origin>842102</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1484" sha1="53oucpkhop0eqnmdtguikyqmavge4vd" xml:space="preserve">[[File:СорокинИЛ.jpg|thumb|Çарти фельдшер И.Л.Сорокин. Майкоп, 1914]]
'''Фе́льдшер''' ({{Lang-de|Feldscher}}&lt;ref name=&quot;ses&quot;&gt;Советский энциклопедический словарь / Гл. ред. А. М. Прохоров. — 4-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1988. — 1600 с.&lt;/ref&gt;) — пĕлĕвне тата пурнăçламалли ĕçĕсен шайне кура, вăтам сыпăкри медицина ĕçлевçи, вăл шутра çарта тата вăрçăра. 

== Çав. пекех ==
* [[ÇФ комплекчĕ]]
* [[Çарти фельдшерсен шкулĕ]]
* [[Парамедик]]
* [[Медик-аппа]]
* [[Акушерка]]
* [[Çарти фельдшер]]

== Асăархавсем ==
{{Асăрхавсем}}
{{Навигаци}}
{{Викисловарь|фельдшер}}

== Литература ==
* {{ВТ-ЭСБЕ|Фельдшер}}
* {{ВТ-МЭСБЕ|Фельдшер}}
* {{ВТ-ЭСБЕ|Фельдшера военные}}
* анель В.Я. Что такое фельдшеризм?. — М.: Типография Торг. Д. «Художественная печать», 1912. — 26 с.

{{Тулаш каçăсем}}

[[Категори:Медицинăри профессисем]]
[[Категори:Васкавлă пулăшу]]
[[Категори:Ландскнехтсем]]
[[Категори:Профессисем]]</text>
      <sha1>53oucpkhop0eqnmdtguikyqmavge4vd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Категори:Ландскнехтсем</title>
    <ns>14</ns>
    <id>122920</id>
    <revision>
      <id>842099</id>
      <timestamp>2024-12-08T06:54:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>Ҫӗнӗ страница: «[[ru:Категория:Ландскнехты]]»</comment>
      <origin>842099</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="48" sha1="5vw4g4tnjdya92lvv26j6usknumx8pz" xml:space="preserve">[[ru:Категория:Ландскнехты]]</text>
      <sha1>5vw4g4tnjdya92lvv26j6usknumx8pz</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842100</id>
      <parentid>842099</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T06:56:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842100</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="125" sha1="61ysje5fzu7w1spr0k5rj16o9lty05z" xml:space="preserve">[[Категори:Вăрçă компанисенчи ĕçтешĕсем]]

[[ru:Категория:Ландскнехты]]</text>
      <sha1>61ysje5fzu7w1spr0k5rj16o9lty05z</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Вальс ăслайлани</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122921</id>
    <revision>
      <id>842103</id>
      <timestamp>2024-12-08T07:13:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>Ҫӗнӗ страница: «{{Литература хайлавĕ  |Ячĕ                 = Вальс ăслайлани  |Тăван ячĕ           = Изобретение Вальса  |Ӳкерчĕк             =   |Ӳкерчĕке алпусни    =   |Жанр                = [[драма (жанр)|драма]]  |Автор               = [[Набоков Владимир Владимирович|Владимир Набоков]]  |Язык оригинала      = в...»</comment>
      <origin>842103</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="648" sha1="lhrfhuidfcgmok9wfakwekgodhqte7z" xml:space="preserve">{{Литература хайлавĕ
 |Ячĕ                 = Вальс ăслайлани
 |Тăван ячĕ           = Изобретение Вальса
 |Ӳкерчĕк             = 
 |Ӳкерчĕке алпусни    = 
 |Жанр                = [[драма (жанр)|драма]]
 |Автор               = [[Набоков Владимир Владимирович|Владимир Набоков]]
 |Язык оригинала      = [[вырăс чĕлхи|вырăс]]
 |Хайланă             = 1938
 |Пичетленĕ           = 1938
 |Lib                 = 
}}

==  ==
[[ru:Изобретение Вальса]]</text>
      <sha1>lhrfhuidfcgmok9wfakwekgodhqte7z</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842104</id>
      <parentid>842103</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T07:16:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842104</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="857" sha1="2ml4yce8gdzbd8rjgeerim32r2pq90r" xml:space="preserve">{{Литература хайлавĕ
 |Ячĕ                 = Вальс ăслайлани
 |Тăван ячĕ           = Изобретение Вальса
 |Ӳкерчĕк             = 
 |Ӳкерчĕке алпусни    = 
 |Жанр                = [[драма (жанр)|драма]]
 |Автор               = [[Набоков Владимир Владимирович|Владимир Набоков]]
 |Язык оригинала      = [[вырăс чĕлхи|вырăс]]
 |Хайланă             = 1938
 |Пичетленĕ           = 1938
 |Lib                 = 
}}

== Сюжет ==

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

{{Владимир Набоков хайлавĕсем}}

[[Категори:1938 çулхи пьесăсем]]

{{Тулаш каçăсем}}


[[ru:Изобретение Вальса]]</text>
      <sha1>2ml4yce8gdzbd8rjgeerim32r2pq90r</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842105</id>
      <parentid>842104</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T07:19:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>/* Сюжет */</comment>
      <origin>842105</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1218" sha1="fu4gi36tbpuhabmn7ygjce25b28jio9" xml:space="preserve">{{Литература хайлавĕ
 |Ячĕ                 = Вальс ăслайлани
 |Тăван ячĕ           = Изобретение Вальса
 |Ӳкерчĕк             = 
 |Ӳкерчĕке алпусни    = 
 |Жанр                = [[драма (жанр)|драма]]
 |Автор               = [[Набоков Владимир Владимирович|Владимир Набоков]]
 |Язык оригинала      = [[вырăс чĕлхи|вырăс]]
 |Хайланă             = 1938
 |Пичетленĕ           = 1938
 |Lib                 = 
}}

«'''Вальс ăслайлани'''» — [[Набоков Владимир Владимирович|Владимир Набоков]] хайланă драма, автор пултарулăхĕн вырăс тапхăрне кĕрет. 1938 çулта публикациленĕ, сцена çинче пĕрремĕш хут 1968 çулта лартнă.

== Сюжет ==

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

{{Владимир Набоков хайлавĕсем}}

[[Категори:1938 çулхи пьесăсем]]

{{Тулаш каçăсем}}


[[ru:Изобретение Вальса]]</text>
      <sha1>fu4gi36tbpuhabmn7ygjce25b28jio9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842106</id>
      <parentid>842105</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T07:22:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842106</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1194" sha1="33bupxblhe0m1augm2ggy3j0t3plpfs" xml:space="preserve">{{Литература хайлавĕ
 |Ячĕ               = Вальс ăслайлани
 |Тăван ячĕ         = Изобретение Вальса
 |Ӳкерчĕк           = 
 |Ӳкерчĕке алпусни  = 
 |Жанр              = [[драма (жанр)|драма]]
 |Автор             = [[Набоков Владимир Владимирович|Владимир Набоков]]
 |Тăван чĕлхи       = [[вырăс чĕлхи|вырăс]]
 |Хайланă           = 1938
 |Пичетленĕ         = 1938
 |Lib               = 
}}
«'''Вальс ăслайлани'''» — [[Набоков Владимир Владимирович|Владимир Набоков]] хайланă драма, автор пултарулăхĕн вырăс тапхăрне кĕрет. 1938 çулта публикациленĕ, сцена çинче пĕрремĕш хут 1968 çулта лартнă.

== Сюжет ==

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

{{Владимир Набоков хайлавĕсем}}

[[Категори:1938 çулхи пьесăсем]]

{{Тулаш каçăсем}}


[[ru:Изобретение Вальса]]</text>
      <sha1>33bupxblhe0m1augm2ggy3j0t3plpfs</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842121</id>
      <parentid>842106</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T07:52:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842121</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1168" sha1="1i6bzj9afln9h1dy1j1uojvlgrup8ks" xml:space="preserve">{{Литература хайлавĕ
 |Ячĕ               = Вальс ăслайлани
 |Тăван ячĕ         = Изобретение Вальса
 |Ӳкерчĕк           = 
 |Ӳкерчĕке алпусни  = 
 |Жанр              = [[драма (жанр)|драма]]
 |Автор             = [[Набоков Владимир Владимирович|Владимир Набоков]]
 |Тăван чĕлхи       = вырăс
 |Хайланă           = 1938
 |Пичетленĕ         = 1938
 |Lib               = 
}}
«'''Вальс ăслайлани'''» — [[Набоков Владимир Владимирович|Владимир Набоков]] хайланă драма, автор пултарулăхĕн вырăс тапхăрне кĕрет. 1938 çулта публикациленĕ, сцена çинче пĕрремĕш хут 1968 çулта лартнă.

== Сюжет ==

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

{{Владимир Набоков хайлавĕсем}}

[[Категори:1938 çулхи пьесăсем]]

{{Тулаш каçăсем}}


[[ru:Изобретение Вальса]]</text>
      <sha1>1i6bzj9afln9h1dy1j1uojvlgrup8ks</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Шаблон:Владимир Набоков хайлавĕсем</title>
    <ns>10</ns>
    <id>122922</id>
    <revision>
      <id>842107</id>
      <timestamp>2024-12-08T07:26:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>Ҫӗнӗ страница: «{{Çӳрев тапăлĕ |ят = Владимир Набоков хайлавĕсем |state = &lt;includeonly&gt;{{{state|collapsed}}}&lt;/includeonly&gt; |пуçелĕк = [[Набоков Владимир Владимирович|Владимир Набоковăн]] [[Владимир Набоков библиографийĕ|хайлавĕсем]]  |ят-йышсен_класĕ = hlist hlist-items-nowrap  |пуçелĕк1 = Вырăсла :Категори:Вла...»</comment>
      <origin>842107</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="572" sha1="ey5zapvehkzguu7oo2f7vqdmuf1m5k3" xml:space="preserve">{{Çӳрев тапăлĕ
|ят = Владимир Набоков хайлавĕсем
|state = &lt;includeonly&gt;{{{state|collapsed}}}&lt;/includeonly&gt;
|пуçелĕк = [[Набоков Владимир Владимирович|Владимир Набоковăн]] [[Владимир Набоков библиографийĕ|хайлавĕсем]] 
|ят-йышсен_класĕ = hlist hlist-items-nowrap

|пуçелĕк1 = Вырăсла [[:Категори:Владимир Набоковăн романĕсем|романсем]] тата повеçсем
|ят-йыш1 =</text>
      <sha1>ey5zapvehkzguu7oo2f7vqdmuf1m5k3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842108</id>
      <parentid>842107</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T07:28:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842108</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1444" sha1="glg03qvvonmuoi9ppql7m6seb2jkamj" xml:space="preserve">{{Çӳрев тапăлĕ
|ят = Владимир Набоков хайлавĕсем
|state = &lt;includeonly&gt;{{{state|collapsed}}}&lt;/includeonly&gt;
|пуçелĕк = [[Набоков Владимир Владимирович|Владимир Набоковăн]] [[Владимир Набоков библиографийĕ|хайлавĕсем]] 
|ят-йышсен_класĕ = hlist hlist-items-nowrap

|пуçелĕк1 = Вырăсла [[:Категори:Владимир Набоковăн романĕсем|романсем]] тата повеçсем
|ят-йыш1 =


{{*}} [[Николка Персик]] {{*}} [[Аня в Стране чудес]] {{*}} [[Николай Гоголь (кĕнеке)|Николай Гоголь]] {{*}} [[Лекции по русской литературе (Набоков)|Лекции по русской литературе]] {{*}} [[Лекции по зарубежной литературе (Набоков)|Лекции по зарубежной литературе]] {{*}} [[Лекции о «Дон Кихоте»]] {{*}} [[The Man of To-Morrow’s Lament]]
}}&lt;noinclude&gt;
[[Категори:Çӳрев шаблонĕсем:Раççей çыравçисем|Набоков Владимир]]
[[Категори:Çӳрев шаблонĕсем, авторсемпе|Набоков Владимир]]
[[ru:Шаблон:Произведения Владимира Набокова]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>glg03qvvonmuoi9ppql7m6seb2jkamj</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842109</id>
      <parentid>842108</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T07:29:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842109</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1900" sha1="rbhohmnt140viqr6g3weks5f6nuw2uy" xml:space="preserve">{{Çӳрев тапăлĕ
|ят = Владимир Набоков хайлавĕсем
|state = &lt;includeonly&gt;{{{state|collapsed}}}&lt;/includeonly&gt;
|пуçелĕк = [[Набоков Владимир Владимирович|Владимир Набоковăн]] [[Владимир Набоков библиографийĕ|хайлавĕсем]] 
|ят-йышсен_класĕ = hlist hlist-items-nowrap

|пуçелĕк1 = Вырăсла [[:Категори:Владимир Набоковăн романĕсем|романсем]] тата повеçсем
|ят-йыш1 =

|пуçелĕк6 = Автобиографисем
|ят-йыш6 = [[Другие берега]] &lt;small&gt;(на русском языке)&lt;/small&gt; {{*}} [[Память, говори]] &lt;small&gt;(на [[английский язык|английском языке]])&lt;/small&gt; {{*}} [[Мадемуазель О.]] &lt;small&gt;(сначала на [[французский язык|французском языке]])&lt;/small&gt; 

|пуçелĕк7 = Урăххи
|ят-йыш7 = [[Николка Персик]] {{*}} [[Аня в Стране чудес]] {{*}} [[Николай Гоголь (кĕнеке)|Николай Гоголь]] {{*}} [[Лекции по русской литературе (Набоков)|Лекции по русской литературе]] {{*}} [[Лекции по зарубежной литературе (Набоков)|Лекции по зарубежной литературе]] {{*}} [[Лекции о «Дон Кихоте»]] {{*}} [[The Man of To-Morrow’s Lament]]
}}&lt;noinclude&gt;
[[Категори:Çӳрев шаблонĕсем:Раççей çыравçисем|Набоков Владимир]]
[[Категори:Çӳрев шаблонĕсем, авторсемпе|Набоков Владимир]]
[[ru:Шаблон:Произведения Владимира Набокова]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>rbhohmnt140viqr6g3weks5f6nuw2uy</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842110</id>
      <parentid>842109</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T07:30:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842110</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2645" sha1="a1tq9p6las080cq2qyxb6bm1hhahzgr" xml:space="preserve">{{Çӳрев тапăлĕ
|ят = Владимир Набоков хайлавĕсем
|state = &lt;includeonly&gt;{{{state|collapsed}}}&lt;/includeonly&gt;
|пуçелĕк = [[Набоков Владимир Владимирович|Владимир Набоковăн]] [[Владимир Набоков библиографийĕ|хайлавĕсем]] 
|ят-йышсен_класĕ = hlist hlist-items-nowrap

|пуçелĕк1 = Вырăсла [[:Категори:Владимир Набоковăн романĕсем|романсем]] тата повеçсем
|ят-йыш1 =


 [[Стихи (сборник Набокова, 1916)|Стихи, 1916]] {{*}} [[Два пути]] &lt;small&gt;(в соавторстве с [[Балашов, Андрей Николаевич|А. Балашовым]])&lt;/small&gt; {{*}} [[Горний путь]] {{*}} [[Гроздь (книга)|Гроздь]] {{*}} [[Возвращение Чорба (сборник)|Возвращение Чорба]] {{*}} [[Стихотворения, 1929—1951]] {{*}} [[Poésie|Poésie, 1962]] {{*}} [[Poems  and  Problems]] {{*}} [[Стихи (сборник Набокова, 1979)|Стихи, 1979]] {{*}} [[Стихи Владимира Набокова, не вошедшие в сборники|Стихи, не вошедшие в сборники]]

|пуçелĕк6 = Автобиографисем
|ят-йыш6 = [[Другие берега]] &lt;small&gt;(на русском языке)&lt;/small&gt; {{*}} [[Память, говори]] &lt;small&gt;(на [[английский язык|английском языке]])&lt;/small&gt; {{*}} [[Мадемуазель О.]] &lt;small&gt;(сначала на [[французский язык|французском языке]])&lt;/small&gt; 

|пуçелĕк7 = Урăххи
|ят-йыш7 = [[Николка Персик]] {{*}} [[Аня в Стране чудес]] {{*}} [[Николай Гоголь (кĕнеке)|Николай Гоголь]] {{*}} [[Лекции по русской литературе (Набоков)|Лекции по русской литературе]] {{*}} [[Лекции по зарубежной литературе (Набоков)|Лекции по зарубежной литературе]] {{*}} [[Лекции о «Дон Кихоте»]] {{*}} [[The Man of To-Morrow’s Lament]]
}}&lt;noinclude&gt;
[[Категори:Çӳрев шаблонĕсем:Раççей çыравçисем|Набоков Владимир]]
[[Категори:Çӳрев шаблонĕсем, авторсемпе|Набоков Владимир]]
[[ru:Шаблон:Произведения Владимира Набокова]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>a1tq9p6las080cq2qyxb6bm1hhahzgr</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842111</id>
      <parentid>842110</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T07:31:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842111</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3172" sha1="jvuga5kucfazh9239cwx2iz6qnetlh1" xml:space="preserve">{{Çӳрев тапăлĕ
|ят = Владимир Набоков хайлавĕсем
|state = &lt;includeonly&gt;{{{state|collapsed}}}&lt;/includeonly&gt;
|пуçелĕк = [[Набоков Владимир Владимирович|Владимир Набоковăн]] [[Владимир Набоков библиографийĕ|хайлавĕсем]] 
|ят-йышсен_класĕ = hlist hlist-items-nowrap

|пуçелĕк1 = Вырăсла [[:Категори:Владимир Набоковăн романĕсем|романсем]]&lt;br&gt; тата повеçсем
|ят-йыш1 =

* [[Смерть (пьеса)|Смерть]]
* [[Дедушка (пьеса)|Дедушка]]
* [[Полюс (пьеса)|Полюс]]
* [[Агасфер (пантомима)|Агасфер]]
* [[Трагедия господина Морна]]
* [[Человек из СССР]]
* [[Скитальцы (пьеса)|Скитальцы]]
* [[Событие (пьеса)|Событие]]
* [[Изобретение Вальса]]

|пуçелĕк5 = Сборники стихов на русском языке
|ят-йыш5 = [[Стихи (сборник Набокова, 1916)|Стихи, 1916]] {{*}} [[Два пути]] &lt;small&gt;(в соавторстве с [[Балашов, Андрей Николаевич|А. Балашовым]])&lt;/small&gt; {{*}} [[Горний путь]] {{*}} [[Гроздь (книга)|Гроздь]] {{*}} [[Возвращение Чорба (сборник)|Возвращение Чорба]] {{*}} [[Стихотворения, 1929—1951]] {{*}} [[Poésie|Poésie, 1962]] {{*}} [[Poems  and  Problems]] {{*}} [[Стихи (сборник Набокова, 1979)|Стихи, 1979]] {{*}} [[Стихи Владимира Набокова, не вошедшие в сборники|Стихи, не вошедшие в сборники]]

|пуçелĕк6 = Автобиографисем
|ят-йыш6 = [[Другие берега]] &lt;small&gt;(на русском языке)&lt;/small&gt; {{*}} [[Память, говори]] &lt;small&gt;(на [[английский язык|английском языке]])&lt;/small&gt; {{*}} [[Мадемуазель О.]] &lt;small&gt;(сначала на [[французский язык|французском языке]])&lt;/small&gt; 

|пуçелĕк7 = Урăххи
|ят-йыш7 = [[Николка Персик]] {{*}} [[Аня в Стране чудес]] {{*}} [[Николай Гоголь (кĕнеке)|Николай Гоголь]] {{*}} [[Лекции по русской литературе (Набоков)|Лекции по русской литературе]] {{*}} [[Лекции по зарубежной литературе (Набоков)|Лекции по зарубежной литературе]] {{*}} [[Лекции о «Дон Кихоте»]] {{*}} [[The Man of To-Morrow’s Lament]]
}}&lt;noinclude&gt;
[[Категори:Çӳрев шаблонĕсем:Раççей çыравçисем|Набоков Владимир]]
[[Категори:Çӳрев шаблонĕсем, авторсемпе|Набоков Владимир]]
[[ru:Шаблон:Произведения Владимира Набокова]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>jvuga5kucfazh9239cwx2iz6qnetlh1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842113</id>
      <parentid>842111</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T07:34:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842113</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5069" sha1="r8dsn5zvp7wofoaxu67uinnlyscdqkk" xml:space="preserve">{{Çӳрев тапăлĕ
|ят = Владимир Набоков хайлавĕсем
|state = &lt;includeonly&gt;{{{state|collapsed}}}&lt;/includeonly&gt;
|пуçелĕк = [[Набоков Владимир Владимирович|Владимир Набоковăн]] [[Владимир Набоков библиографийĕ|хайлавĕсем]] 
|ят-йышсен_класĕ = hlist hlist-items-nowrap

|пуçелĕк1 = Вырăсла [[:Категори:Владимир Набоковăн романĕсем|романсем]]&lt;br&gt; тата повеçсем
|ят-йыш1 =

* [[Посещение музея]]
* [[Набор (рассказ)|Набор]]
* [[Лик (рассказ)|Лик]]
* [[Истребление тиранов]]
* [[Василий Шишков (рассказ)|Василий Шишков]]
* [[Адмиралтейская игла (рассказ)|Адмиралтейская игла]]
* [[Облако, озеро, башня]]
* [[Уста к устам]]
* [[Ultima Thule (рассказ)|Ultima Thule]]
*&lt;br&gt; ''[[Набоковская дюжина]]'':
* [[Весна в Фиальте (рассказ)|Весна в Фиальте]]
* [[Забытый поэт]]
* [[Первая любовь (рассказ)|Первая любовь]]
* [[Знаки и символы]]
* [[Помощник режиссёра]]
* [[Пильграм (рассказ)#Английский перевод|Пильграм]]
* [[Облако, озеро, башня]]
* [[Групповой портрет, 1945]]
* [[Как-то раз в Алеппо...]]
* [[Превратности времён]]
* [[Сцены из жизни двойного чудовища]]
* [[Мадемуазель О.]]
* [[Ланс (рассказ)|Ланс]]
*&lt;br&gt;''Nabokov’s Quartet'':
* [[Сёстры Вэйн]]
*&lt;br&gt; ''[[Рассказы Владимира Набокова, не вошедшие в сборники|Рассказы, не вошедшие в сборники]]'':
* [[Нежить (рассказ)|Нежить]]
* [[Слово (рассказ)|Слово]]
* [[Пасхальный дождь]]
* [[Удар крыла]]
* [[Месть (рассказ Набокова)|Месть]]
* [[Случайность (рассказ)|Случайность]]
* [[Венецианка (рассказ)|Венецианка]]
* [[Драка (рассказ)|Драка]]

|пуçелĕк4 = Пьесăсем
|ят-йыш4 = [[Смерть (пьеса)|Смерть]] {{*}} [[Дедушка (пьеса)|Дедушка]] {{*}} [[Полюс (пьеса)|Полюс]] {{*}} [[Агасфер (пантомима)|Агасфер]] {{*}} [[Трагедия господина Морна]] {{*}} [[Человек из СССР]] {{*}} [[Скитальцы (пьеса)|Скитальцы]] {{*}} [[Событие (пьеса)|Событие]] {{*}} [[Изобретение Вальса]]

|пуçелĕк5 = Сборники стихов на русском языке
|ят-йыш5 = [[Стихи (сборник Набокова, 1916)|Стихи, 1916]] {{*}} [[Два пути]] &lt;small&gt;(в соавторстве с [[Балашов, Андрей Николаевич|А. Балашовым]])&lt;/small&gt; {{*}} [[Горний путь]] {{*}} [[Гроздь (книга)|Гроздь]] {{*}} [[Возвращение Чорба (сборник)|Возвращение Чорба]] {{*}} [[Стихотворения, 1929—1951]] {{*}} [[Poésie|Poésie, 1962]] {{*}} [[Poems  and  Problems]] {{*}} [[Стихи (сборник Набокова, 1979)|Стихи, 1979]] {{*}} [[Стихи Владимира Набокова, не вошедшие в сборники|Стихи, не вошедшие в сборники]]

|пуçелĕк6 = Автобиографисем
|ят-йыш6 = [[Другие берега]] &lt;small&gt;(на русском языке)&lt;/small&gt; {{*}} [[Память, говори]] &lt;small&gt;(на [[английский язык|английском языке]])&lt;/small&gt; {{*}} [[Мадемуазель О.]] &lt;small&gt;(сначала на [[французский язык|французском языке]])&lt;/small&gt; 

|пуçелĕк7 = Урăххи
|ят-йыш7 = [[Николка Персик]] {{*}} [[Аня в Стране чудес]] {{*}} [[Николай Гоголь (кĕнеке)|Николай Гоголь]] {{*}} [[Лекции по русской литературе (Набоков)|Лекции по русской литературе]] {{*}} [[Лекции по зарубежной литературе (Набоков)|Лекции по зарубежной литературе]] {{*}} [[Лекции о «Дон Кихоте»]] {{*}} [[The Man of To-Morrow’s Lament]]
}}&lt;noinclude&gt;
[[Категори:Çӳрев шаблонĕсем:Раççей çыравçисем|Набоков Владимир]]
[[Категори:Çӳрев шаблонĕсем, авторсемпе|Набоков Владимир]]
[[ru:Шаблон:Произведения Владимира Набокова]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>r8dsn5zvp7wofoaxu67uinnlyscdqkk</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842114</id>
      <parentid>842113</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T07:34:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842114</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7491" sha1="kg1qvrxgme7modpopfi1vdgq4uymbve" xml:space="preserve">{{Çӳрев тапăлĕ
|ят = Владимир Набоков хайлавĕсем
|state = &lt;includeonly&gt;{{{state|collapsed}}}&lt;/includeonly&gt;
|пуçелĕк = [[Набоков Владимир Владимирович|Владимир Набоковăн]] [[Владимир Набоков библиографийĕ|хайлавĕсем]] 
|ят-йышсен_класĕ = hlist hlist-items-nowrap

|пуçелĕк1 = Вырăсла [[:Категори:Владимир Набоковăн романĕсем|романсем]]&lt;br&gt; тата повеçсем
|ят-йыш1 =

* ''[[Возвращение Чорба (сборник)|Возвращение Чорба]]'':
* [[Возвращение Чорба]]
* [[Порт (рассказ)|Порт]]
* [[Звонок (рассказ)|Звонок]]
* [[Письмо в Россию]]
* [[Сказка (рассказ)|Сказка]]
* [[Рождество (рассказ)|Рождество]]
* [[Гроза (рассказ)|Гроза]]
* [[Бахман (рассказ)|Бахман]]
* [[Путеводитель по Берлину]]
* [[Подлец (рассказ)|Подлец]]
* [[Пассажир (рассказ)|Пассажир]]
* [[Катастрофа (рассказ)|Катастрофа]]
* [[Благость (рассказ)|Благость]]
* [[Картофельный Эльф]]
* [[Ужас (рассказ)|Ужас]]
*&lt;br&gt; ''[[Соглядатай (сборник)|Соглядатай]]'':
* [[Обида (рассказ Набокова)|Обида]]
* [[Лебеда (рассказ)|Лебеда]]
* [[Terra Incognita (рассказ)|Terra Incognita]]
* [[Встреча (рассказ)|Встреча]]
* [[Хват (рассказ)|Хват]]
* [[Занятой человек]]
* [[Музыка (рассказ)|Музыка]]
* [[Пильграм (рассказ)|Пильграм]]
* [[Совершенство (рассказ)|Совершенство]]
* [[Случай из жизни]]
* [[Красавица (рассказ)|Красавица]]
* [[Оповещение (рассказ)|Оповещение]]
*&lt;br&gt; ''[[Девять рассказов (Набоков)|Девять рассказов]]'':
* [[Пильграм (рассказ)#Английский перевод|Пильграм]]
* [[Облако, озеро, башня]]
* [[Весна в Фиальте (рассказ)|Весна в Фиальте]]
* [[Мадемуазель О.]]
* [[Забытый поэт]]
* [[Помощник режиссёра]]
* [[Как-то раз в Алеппо...]]
* [[Превратности времён]]
* [[Групповой портрет, 1945]]
*&lt;br&gt; ''[[Весна в Фиальте (сборник)|Весна в Фиальте]]'':
* [[Весна в Фиальте (рассказ)|Весна в Фиальте]]
* [[Круг (рассказ)|Круг]]
* [[Королёк (рассказ)|Королёк]]
* [[Тяжёлый дым]]
* [[Памяти Л. И. Шигаева]]
* [[Посещение музея]]
* [[Набор (рассказ)|Набор]]
* [[Лик (рассказ)|Лик]]
* [[Истребление тиранов]]
* [[Василий Шишков (рассказ)|Василий Шишков]]
* [[Адмиралтейская игла (рассказ)|Адмиралтейская игла]]
* [[Облако, озеро, башня]]
* [[Уста к устам]]
* [[Ultima Thule (рассказ)|Ultima Thule]]
*&lt;br&gt; ''[[Набоковская дюжина]]'':
* [[Весна в Фиальте (рассказ)|Весна в Фиальте]]
* [[Забытый поэт]]
* [[Первая любовь (рассказ)|Первая любовь]]
* [[Знаки и символы]]
* [[Помощник режиссёра]]
* [[Пильграм (рассказ)#Английский перевод|Пильграм]]
* [[Облако, озеро, башня]]
* [[Групповой портрет, 1945]]
* [[Как-то раз в Алеппо...]]
* [[Превратности времён]]
* [[Сцены из жизни двойного чудовища]]
* [[Мадемуазель О.]]
* [[Ланс (рассказ)|Ланс]]
*&lt;br&gt;''Nabokov’s Quartet'':
* [[Сёстры Вэйн]]
*&lt;br&gt; ''[[Рассказы Владимира Набокова, не вошедшие в сборники|Рассказы, не вошедшие в сборники]]'':
* [[Нежить (рассказ)|Нежить]]
* [[Слово (рассказ)|Слово]]
* [[Пасхальный дождь]]
* [[Удар крыла]]
* [[Месть (рассказ Набокова)|Месть]]
* [[Случайность (рассказ)|Случайность]]
* [[Венецианка (рассказ)|Венецианка]]
* [[Драка (рассказ)|Драка]]

|пуçелĕк4 = Пьесăсем
|ят-йыш4 = [[Смерть (пьеса)|Смерть]] {{*}} [[Дедушка (пьеса)|Дедушка]] {{*}} [[Полюс (пьеса)|Полюс]] {{*}} [[Агасфер (пантомима)|Агасфер]] {{*}} [[Трагедия господина Морна]] {{*}} [[Человек из СССР]] {{*}} [[Скитальцы (пьеса)|Скитальцы]] {{*}} [[Событие (пьеса)|Событие]] {{*}} [[Изобретение Вальса]]

|пуçелĕк5 = Сборники стихов на русском языке
|ят-йыш5 = [[Стихи (сборник Набокова, 1916)|Стихи, 1916]] {{*}} [[Два пути]] &lt;small&gt;(в соавторстве с [[Балашов, Андрей Николаевич|А. Балашовым]])&lt;/small&gt; {{*}} [[Горний путь]] {{*}} [[Гроздь (книга)|Гроздь]] {{*}} [[Возвращение Чорба (сборник)|Возвращение Чорба]] {{*}} [[Стихотворения, 1929—1951]] {{*}} [[Poésie|Poésie, 1962]] {{*}} [[Poems  and  Problems]] {{*}} [[Стихи (сборник Набокова, 1979)|Стихи, 1979]] {{*}} [[Стихи Владимира Набокова, не вошедшие в сборники|Стихи, не вошедшие в сборники]]

|пуçелĕк6 = Автобиографисем
|ят-йыш6 = [[Другие берега]] &lt;small&gt;(на русском языке)&lt;/small&gt; {{*}} [[Память, говори]] &lt;small&gt;(на [[английский язык|английском языке]])&lt;/small&gt; {{*}} [[Мадемуазель О.]] &lt;small&gt;(сначала на [[французский язык|французском языке]])&lt;/small&gt; 

|пуçелĕк7 = Урăххи
|ят-йыш7 = [[Николка Персик]] {{*}} [[Аня в Стране чудес]] {{*}} [[Николай Гоголь (кĕнеке)|Николай Гоголь]] {{*}} [[Лекции по русской литературе (Набоков)|Лекции по русской литературе]] {{*}} [[Лекции по зарубежной литературе (Набоков)|Лекции по зарубежной литературе]] {{*}} [[Лекции о «Дон Кихоте»]] {{*}} [[The Man of To-Morrow’s Lament]]
}}&lt;noinclude&gt;
[[Категори:Çӳрев шаблонĕсем:Раççей çыравçисем|Набоков Владимир]]
[[Категори:Çӳрев шаблонĕсем, авторсемпе|Набоков Владимир]]
[[ru:Шаблон:Произведения Владимира Набокова]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>kg1qvrxgme7modpopfi1vdgq4uymbve</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842115</id>
      <parentid>842114</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T07:35:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842115</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8136" sha1="efll9fejhh4uhxf56d8tag5hp7ylmoh" xml:space="preserve">{{Çӳрев тапăлĕ
|ят = Владимир Набоков хайлавĕсем
|state = &lt;includeonly&gt;{{{state|collapsed}}}&lt;/includeonly&gt;
|пуçелĕк = [[Набоков Владимир Владимирович|Владимир Набоковăн]] [[Владимир Набоков библиографийĕ|хайлавĕсем]] 
|ят-йышсен_класĕ = hlist hlist-items-nowrap

|пуçелĕк1 = Вырăсла [[:Категори:Владимир Набоковăн романĕсем|романсем]]&lt;br&gt; тата повеçсем
|ят-йыш1 =

|группа2 = [[:Категория:Романы Владимира Набокова|Романы]] на английском языке
|список2 =
* [[Истинная жизнь Себастьяна Найта]]
* [[Под знаком незаконнорождённых]]
* [[Лолита (роман)|Лолита]]
* [[Пнин (роман)|Пнин]]
* [[Бледный огонь]]
* [[Ада (роман)|Ада]]
* [[Прозрачные вещи]]
* [[Смотри на арлекинов!]]
* [[Лаура и её оригинал]] &lt;small&gt;(не завершён)&lt;/small&gt;

|пуçелĕк3 = Калавсем
|ят-йыш3 = ''[[Возвращение Чорба (сборник)|Возвращение Чорба]]'':
* [[Возвращение Чорба]]
* [[Порт (рассказ)|Порт]]
* [[Звонок (рассказ)|Звонок]]
* [[Письмо в Россию]]
* [[Сказка (рассказ)|Сказка]]
* [[Рождество (рассказ)|Рождество]]
* [[Гроза (рассказ)|Гроза]]
* [[Бахман (рассказ)|Бахман]]
* [[Путеводитель по Берлину]]
* [[Подлец (рассказ)|Подлец]]
* [[Пассажир (рассказ)|Пассажир]]
* [[Катастрофа (рассказ)|Катастрофа]]
* [[Благость (рассказ)|Благость]]
* [[Картофельный Эльф]]
* [[Ужас (рассказ)|Ужас]]
*&lt;br&gt; ''[[Соглядатай (сборник)|Соглядатай]]'':
* [[Обида (рассказ Набокова)|Обида]]
* [[Лебеда (рассказ)|Лебеда]]
* [[Terra Incognita (рассказ)|Terra Incognita]]
* [[Встреча (рассказ)|Встреча]]
* [[Хват (рассказ)|Хват]]
* [[Занятой человек]]
* [[Музыка (рассказ)|Музыка]]
* [[Пильграм (рассказ)|Пильграм]]
* [[Совершенство (рассказ)|Совершенство]]
* [[Случай из жизни]]
* [[Красавица (рассказ)|Красавица]]
* [[Оповещение (рассказ)|Оповещение]]
*&lt;br&gt; ''[[Девять рассказов (Набоков)|Девять рассказов]]'':
* [[Пильграм (рассказ)#Английский перевод|Пильграм]]
* [[Облако, озеро, башня]]
* [[Весна в Фиальте (рассказ)|Весна в Фиальте]]
* [[Мадемуазель О.]]
* [[Забытый поэт]]
* [[Помощник режиссёра]]
* [[Как-то раз в Алеппо...]]
* [[Превратности времён]]
* [[Групповой портрет, 1945]]
*&lt;br&gt; ''[[Весна в Фиальте (сборник)|Весна в Фиальте]]'':
* [[Весна в Фиальте (рассказ)|Весна в Фиальте]]
* [[Круг (рассказ)|Круг]]
* [[Королёк (рассказ)|Королёк]]
* [[Тяжёлый дым]]
* [[Памяти Л. И. Шигаева]]
* [[Посещение музея]]
* [[Набор (рассказ)|Набор]]
* [[Лик (рассказ)|Лик]]
* [[Истребление тиранов]]
* [[Василий Шишков (рассказ)|Василий Шишков]]
* [[Адмиралтейская игла (рассказ)|Адмиралтейская игла]]
* [[Облако, озеро, башня]]
* [[Уста к устам]]
* [[Ultima Thule (рассказ)|Ultima Thule]]
*&lt;br&gt; ''[[Набоковская дюжина]]'':
* [[Весна в Фиальте (рассказ)|Весна в Фиальте]]
* [[Забытый поэт]]
* [[Первая любовь (рассказ)|Первая любовь]]
* [[Знаки и символы]]
* [[Помощник режиссёра]]
* [[Пильграм (рассказ)#Английский перевод|Пильграм]]
* [[Облако, озеро, башня]]
* [[Групповой портрет, 1945]]
* [[Как-то раз в Алеппо...]]
* [[Превратности времён]]
* [[Сцены из жизни двойного чудовища]]
* [[Мадемуазель О.]]
* [[Ланс (рассказ)|Ланс]]
*&lt;br&gt;''Nabokov’s Quartet'':
* [[Сёстры Вэйн]]
*&lt;br&gt; ''[[Рассказы Владимира Набокова, не вошедшие в сборники|Рассказы, не вошедшие в сборники]]'':
* [[Нежить (рассказ)|Нежить]]
* [[Слово (рассказ)|Слово]]
* [[Пасхальный дождь]]
* [[Удар крыла]]
* [[Месть (рассказ Набокова)|Месть]]
* [[Случайность (рассказ)|Случайность]]
* [[Венецианка (рассказ)|Венецианка]]
* [[Драка (рассказ)|Драка]]

|пуçелĕк4 = Пьесăсем
|ят-йыш4 = [[Смерть (пьеса)|Смерть]] {{*}} [[Дедушка (пьеса)|Дедушка]] {{*}} [[Полюс (пьеса)|Полюс]] {{*}} [[Агасфер (пантомима)|Агасфер]] {{*}} [[Трагедия господина Морна]] {{*}} [[Человек из СССР]] {{*}} [[Скитальцы (пьеса)|Скитальцы]] {{*}} [[Событие (пьеса)|Событие]] {{*}} [[Изобретение Вальса]]

|пуçелĕк5 = Сборники стихов на русском языке
|ят-йыш5 = [[Стихи (сборник Набокова, 1916)|Стихи, 1916]] {{*}} [[Два пути]] &lt;small&gt;(в соавторстве с [[Балашов, Андрей Николаевич|А. Балашовым]])&lt;/small&gt; {{*}} [[Горний путь]] {{*}} [[Гроздь (книга)|Гроздь]] {{*}} [[Возвращение Чорба (сборник)|Возвращение Чорба]] {{*}} [[Стихотворения, 1929—1951]] {{*}} [[Poésie|Poésie, 1962]] {{*}} [[Poems  and  Problems]] {{*}} [[Стихи (сборник Набокова, 1979)|Стихи, 1979]] {{*}} [[Стихи Владимира Набокова, не вошедшие в сборники|Стихи, не вошедшие в сборники]]

|пуçелĕк6 = Автобиографисем
|ят-йыш6 = [[Другие берега]] &lt;small&gt;(на русском языке)&lt;/small&gt; {{*}} [[Память, говори]] &lt;small&gt;(на [[английский язык|английском языке]])&lt;/small&gt; {{*}} [[Мадемуазель О.]] &lt;small&gt;(сначала на [[французский язык|французском языке]])&lt;/small&gt; 

|пуçелĕк7 = Урăххи
|ят-йыш7 = [[Николка Персик]] {{*}} [[Аня в Стране чудес]] {{*}} [[Николай Гоголь (кĕнеке)|Николай Гоголь]] {{*}} [[Лекции по русской литературе (Набоков)|Лекции по русской литературе]] {{*}} [[Лекции по зарубежной литературе (Набоков)|Лекции по зарубежной литературе]] {{*}} [[Лекции о «Дон Кихоте»]] {{*}} [[The Man of To-Morrow’s Lament]]
}}&lt;noinclude&gt;
[[Категори:Çӳрев шаблонĕсем:Раççей çыравçисем|Набоков Владимир]]
[[Категори:Çӳрев шаблонĕсем, авторсемпе|Набоков Владимир]]
[[ru:Шаблон:Произведения Владимира Набокова]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>efll9fejhh4uhxf56d8tag5hp7ylmoh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842116</id>
      <parentid>842115</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T07:36:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842116</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8671" sha1="ptxvbdxdnci00sbdb56cha4b5rfdcmk" xml:space="preserve">{{Çӳрев тапăлĕ
|ят = Владимир Набоков хайлавĕсем
|state = &lt;includeonly&gt;{{{state|collapsed}}}&lt;/includeonly&gt;
|пуçелĕк = [[Набоков Владимир Владимирович|Владимир Набоковăн]] [[Владимир Набоков библиографийĕ|хайлавĕсем]] 
|ят-йышсен_класĕ = hlist hlist-items-nowrap

|пуçелĕк1 = Вырăсла [[:Категори:Владимир Набоковăн романĕсем|романсем]]&lt;br&gt; тата повеçсем
|ят-йыш1 = [[Машенька (роман)|Машенька]]
* [[Король, дама, валет]]
* [[Защита Лужина]]
* [[Соглядатай]]
* [[Подвиг (роман)|Подвиг]]
* [[Камера обскура (роман)|Камера обскура]]
* [[Отчаяние (роман Набокова)|Отчаяние]]
* [[Приглашение на казнь]]
* [[Дар (роман)|Дар]]
* [[Solus Rex]] &lt;small&gt;(не завершён)&lt;/small&gt;
* [[Волшебник (повесть)|Волшебник]]

|группа2 = [[:Категория:Романы Владимира Набокова|Романы]] на английском языке
|список2 =
* [[Истинная жизнь Себастьяна Найта]]
* [[Под знаком незаконнорождённых]]
* [[Лолита (роман)|Лолита]]
* [[Пнин (роман)|Пнин]]
* [[Бледный огонь]]
* [[Ада (роман)|Ада]]
* [[Прозрачные вещи]]
* [[Смотри на арлекинов!]]
* [[Лаура и её оригинал]] &lt;small&gt;(не завершён)&lt;/small&gt;

|пуçелĕк3 = Калавсем
|ят-йыш3 = ''[[Возвращение Чорба (сборник)|Возвращение Чорба]]'':
* [[Возвращение Чорба]]
* [[Порт (рассказ)|Порт]]
* [[Звонок (рассказ)|Звонок]]
* [[Письмо в Россию]]
* [[Сказка (рассказ)|Сказка]]
* [[Рождество (рассказ)|Рождество]]
* [[Гроза (рассказ)|Гроза]]
* [[Бахман (рассказ)|Бахман]]
* [[Путеводитель по Берлину]]
* [[Подлец (рассказ)|Подлец]]
* [[Пассажир (рассказ)|Пассажир]]
* [[Катастрофа (рассказ)|Катастрофа]]
* [[Благость (рассказ)|Благость]]
* [[Картофельный Эльф]]
* [[Ужас (рассказ)|Ужас]]
*&lt;br&gt; ''[[Соглядатай (сборник)|Соглядатай]]'':
* [[Обида (рассказ Набокова)|Обида]]
* [[Лебеда (рассказ)|Лебеда]]
* [[Terra Incognita (рассказ)|Terra Incognita]]
* [[Встреча (рассказ)|Встреча]]
* [[Хват (рассказ)|Хват]]
* [[Занятой человек]]
* [[Музыка (рассказ)|Музыка]]
* [[Пильграм (рассказ)|Пильграм]]
* [[Совершенство (рассказ)|Совершенство]]
* [[Случай из жизни]]
* [[Красавица (рассказ)|Красавица]]
* [[Оповещение (рассказ)|Оповещение]]
*&lt;br&gt; ''[[Девять рассказов (Набоков)|Девять рассказов]]'':
* [[Пильграм (рассказ)#Английский перевод|Пильграм]]
* [[Облако, озеро, башня]]
* [[Весна в Фиальте (рассказ)|Весна в Фиальте]]
* [[Мадемуазель О.]]
* [[Забытый поэт]]
* [[Помощник режиссёра]]
* [[Как-то раз в Алеппо...]]
* [[Превратности времён]]
* [[Групповой портрет, 1945]]
*&lt;br&gt; ''[[Весна в Фиальте (сборник)|Весна в Фиальте]]'':
* [[Весна в Фиальте (рассказ)|Весна в Фиальте]]
* [[Круг (рассказ)|Круг]]
* [[Королёк (рассказ)|Королёк]]
* [[Тяжёлый дым]]
* [[Памяти Л. И. Шигаева]]
* [[Посещение музея]]
* [[Набор (рассказ)|Набор]]
* [[Лик (рассказ)|Лик]]
* [[Истребление тиранов]]
* [[Василий Шишков (рассказ)|Василий Шишков]]
* [[Адмиралтейская игла (рассказ)|Адмиралтейская игла]]
* [[Облако, озеро, башня]]
* [[Уста к устам]]
* [[Ultima Thule (рассказ)|Ultima Thule]]
*&lt;br&gt; ''[[Набоковская дюжина]]'':
* [[Весна в Фиальте (рассказ)|Весна в Фиальте]]
* [[Забытый поэт]]
* [[Первая любовь (рассказ)|Первая любовь]]
* [[Знаки и символы]]
* [[Помощник режиссёра]]
* [[Пильграм (рассказ)#Английский перевод|Пильграм]]
* [[Облако, озеро, башня]]
* [[Групповой портрет, 1945]]
* [[Как-то раз в Алеппо...]]
* [[Превратности времён]]
* [[Сцены из жизни двойного чудовища]]
* [[Мадемуазель О.]]
* [[Ланс (рассказ)|Ланс]]
*&lt;br&gt;''Nabokov’s Quartet'':
* [[Сёстры Вэйн]]
*&lt;br&gt; ''[[Рассказы Владимира Набокова, не вошедшие в сборники|Рассказы, не вошедшие в сборники]]'':
* [[Нежить (рассказ)|Нежить]]
* [[Слово (рассказ)|Слово]]
* [[Пасхальный дождь]]
* [[Удар крыла]]
* [[Месть (рассказ Набокова)|Месть]]
* [[Случайность (рассказ)|Случайность]]
* [[Венецианка (рассказ)|Венецианка]]
* [[Драка (рассказ)|Драка]]

|пуçелĕк4 = Пьесăсем
|ят-йыш4 = [[Смерть (пьеса)|Смерть]] {{*}} [[Дедушка (пьеса)|Дедушка]] {{*}} [[Полюс (пьеса)|Полюс]] {{*}} [[Агасфер (пантомима)|Агасфер]] {{*}} [[Трагедия господина Морна]] {{*}} [[Человек из СССР]] {{*}} [[Скитальцы (пьеса)|Скитальцы]] {{*}} [[Событие (пьеса)|Событие]] {{*}} [[Изобретение Вальса]]

|пуçелĕк5 = Сборники стихов на русском языке
|ят-йыш5 = [[Стихи (сборник Набокова, 1916)|Стихи, 1916]] {{*}} [[Два пути]] &lt;small&gt;(в соавторстве с [[Балашов, Андрей Николаевич|А. Балашовым]])&lt;/small&gt; {{*}} [[Горний путь]] {{*}} [[Гроздь (книга)|Гроздь]] {{*}} [[Возвращение Чорба (сборник)|Возвращение Чорба]] {{*}} [[Стихотворения, 1929—1951]] {{*}} [[Poésie|Poésie, 1962]] {{*}} [[Poems  and  Problems]] {{*}} [[Стихи (сборник Набокова, 1979)|Стихи, 1979]] {{*}} [[Стихи Владимира Набокова, не вошедшие в сборники|Стихи, не вошедшие в сборники]]

|пуçелĕк6 = Автобиографисем
|ят-йыш6 = [[Другие берега]] &lt;small&gt;(на русском языке)&lt;/small&gt; {{*}} [[Память, говори]] &lt;small&gt;(на [[английский язык|английском языке]])&lt;/small&gt; {{*}} [[Мадемуазель О.]] &lt;small&gt;(сначала на [[французский язык|французском языке]])&lt;/small&gt; 

|пуçелĕк7 = Урăххи
|ят-йыш7 = [[Николка Персик]] {{*}} [[Аня в Стране чудес]] {{*}} [[Николай Гоголь (кĕнеке)|Николай Гоголь]] {{*}} [[Лекции по русской литературе (Набоков)|Лекции по русской литературе]] {{*}} [[Лекции по зарубежной литературе (Набоков)|Лекции по зарубежной литературе]] {{*}} [[Лекции о «Дон Кихоте»]] {{*}} [[The Man of To-Morrow’s Lament]]
}}&lt;noinclude&gt;
[[Категори:Çӳрев шаблонĕсем:Раççей çыравçисем|Набоков Владимир]]
[[Категори:Çӳрев шаблонĕсем, авторсемпе|Набоков Владимир]]
[[ru:Шаблон:Произведения Владимира Набокова]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>ptxvbdxdnci00sbdb56cha4b5rfdcmk</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842117</id>
      <parentid>842116</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T07:40:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842117</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8981" sha1="i9plrv1cuojgdc3dd8qmudz7599y1tz" xml:space="preserve">{{Çӳрев тапăлĕ
|ят = Владимир Набоков хайлавĕсем
|state = &lt;includeonly&gt;{{{state|collapsed}}}&lt;/includeonly&gt;
|пуçелĕк = [[Набоков Владимир Владимирович|Владимир Набоковăн]] [[Владимир Набоков библиографийĕ|хайлавĕсем]] 
|ят-йышсен_класĕ = hlist hlist-items-nowrap

|пуçелĕк1 = Вырăсла [[:Категори:Владимир Набоковăн романĕсем|романсем]]&lt;br&gt; тата повеçсем
|ят-йыш1 = [[Машенька (роман)|Машенька]]
* [[Король, дама, валет]]
* [[Защита Лужина]]
* [[Соглядатай]]
* [[Подвиг (роман)|Подвиг]]
* [[Камера обскура (роман)|Камера обскура]]
* [[Отчаяние (роман Набокова)|Отчаяние]]
* [[Приглашение на казнь]]
* [[Дар (роман)|Дар]]
* [[Solus Rex]] &lt;small&gt;(не завершён)&lt;/small&gt;
* [[Волшебник (повесть)|Волшебник]]

|группа2 = [[:Категория:Романы Владимира Набокова|Романы]] на английском языке
|список2 =
* [[Истинная жизнь Себастьяна Найта]]
* [[Под знаком незаконнорождённых]]
* [[Лолита (роман)|Лолита]]
* [[Пнин (роман)|Пнин]]
* [[Бледный огонь]]
* [[Ада (роман)|Ада]]
* [[Прозрачные вещи]]
* [[Смотри на арлекинов!]]
* [[Лаура и её оригинал]] &lt;small&gt;(не завершён)&lt;/small&gt;

|пуçелĕк3 = Калавсем
|ят-йыш3 = ''[[Возвращение Чорба (сборник)|Возвращение Чорба]]'': {{*}} [[Возвращение Чорба]] {{*}} [[Порт (рассказ)|Порт]] {{*}} [[Звонок (рассказ)|Звонок]] {{*}} [[Письмо в Россию]] {{*}} [[Сказка (рассказ)|Сказка]] {{*}} [[Рождество (рассказ)|Рождество]] {{*}} [[Гроза (рассказ)|Гроза]] {{*}} [[Бахман (рассказ)|Бахман]] {{*}} [[Путеводитель по Берлину]] {{*}} [[Подлец (рассказ)|Подлец]] {{*}} [[Пассажир (рассказ)|Пассажир]] {{*}} [[Катастрофа (рассказ)|Катастрофа]] {{*}} [[Благость (рассказ)|Благость]] {{*}} [[Картофельный Эльф]] {{*}} [[Ужас (рассказ)|Ужас]] {{*}}&lt;br&gt; ''[[Соглядатай (сборник)|Соглядатай]]'': {{*}} [[Обида (рассказ Набокова)|Обида]] {{*}} [[Лебеда (рассказ)|Лебеда]] {{*}} [[Terra Incognita (рассказ)|Terra Incognita]] {{*}} [[Встреча (рассказ)|Встреча]] {{*}} [[Хват (рассказ)|Хват]] {{*}} [[Занятой человек]] {{*}} [[Музыка (рассказ)|Музыка]] {{*}} [[Пильграм (рассказ)|Пильграм]] {{*}} [[Совершенство (рассказ)|Совершенство]] {{*}} [[Случай из жизни]] {{*}} [[Красавица (рассказ)|Красавица]] {{*}} [[Оповещение (рассказ)|Оповещение]] {{*}}&lt;br&gt; ''[[Девять рассказов (Набоков)|Девять рассказов]]'':{{*}} [[Пильграм (рассказ)#Английский перевод|Пильграм]] {{*}} [[Облако, озеро, башня]] {{*}} [[Весна в Фиальте (рассказ)|Весна в Фиальте]] {{*}} [[Мадемуазель О.]] {{*}} [[Забытый поэт]] {{*}} [[Помощник режиссёра]] {{*}} [[Как-то раз в Алеппо...]] {{*}} [[Превратности времён]] {{*}} [[Групповой портрет, 1945]] {{*}}&lt;br&gt; ''[[Весна в Фиальте (сборник)|Весна в Фиальте]]'': {{*}} [[Весна в Фиальте (рассказ)|Весна в Фиальте]] {{*}} [[Круг (рассказ)|Круг]] {{*}} [[Королёк (рассказ)|Королёк]] {{*}} [[Тяжёлый дым]] {{*}} [[Памяти Л. И. Шигаева]] {{*}} [[Посещение музея]] {{*}} [[Набор (рассказ)|Набор]] {{*}} [[Лик (рассказ)|Лик]] {{*}} [[Истребление тиранов]] {{*}} [[Василий Шишков (рассказ)|Василий Шишков]] {{*}} [[Адмиралтейская игла (рассказ)|Адмиралтейская игла]] {{*}} [[Облако, озеро, башня]] {{*}} [[Уста к устам]] {{*}} [[Ultima Thule (рассказ)|Ultima Thule]] {{*}}&lt;br&gt; ''[[Набоковская дюжина]]'': {{*}} [[Весна в Фиальте (рассказ)|Весна в Фиальте]] {{*}} [[Забытый поэт]] {{*}} [[Первая любовь (рассказ)|Первая любовь]] {{*}} [[Знаки и символы]] {{*}} [[Помощник режиссёра]] {{*}} [[Пильграм (рассказ)#Английский перевод|Пильграм]] {{*}} [[Облако, озеро, башня]] {{*}} [[Групповой портрет, 1945]] {{*}} [[Как-то раз в Алеппо...]] {{*}} [[Превратности времён]] {{*}} [[Сцены из жизни двойного чудовища]] {{*}} [[Мадемуазель О.]] {{*}} [[Ланс (рассказ)|Ланс]] {{*}}&lt;br&gt;''Nabokov’s Quartet'':{{*}} [[Сёстры Вэйн]] {{*}}&lt;br&gt; ''[[Рассказы Владимира Набокова, не вошедшие в сборники|Рассказы, не вошедшие в сборники]]'': {{*}} [[Нежить (рассказ)|Нежить]] {{*}} [[Слово (рассказ)|Слово]] {{*}} [[Пасхальный дождь]] {{*}} [[Удар крыла]] {{*}} [[Месть (рассказ Набокова)|Месть]] {{*}} [[Случайность (рассказ)|Случайность]] {{*}} [[Венецианка (рассказ)|Венецианка]] {{*}} [[Драка (рассказ)|Драка]]

|пуçелĕк4 = Пьесăсем
|ят-йыш4 = [[Смерть (пьеса)|Смерть]] {{*}} [[Дедушка (пьеса)|Дедушка]] {{*}} [[Полюс (пьеса)|Полюс]] {{*}} [[Агасфер (пантомима)|Агасфер]] {{*}} [[Трагедия господина Морна]] {{*}} [[Человек из СССР]] {{*}} [[Скитальцы (пьеса)|Скитальцы]] {{*}} [[Событие (пьеса)|Событие]] {{*}} [[Изобретение Вальса]]

|пуçелĕк5 = Сборники стихов на русском языке
|ят-йыш5 = [[Стихи (сборник Набокова, 1916)|Стихи, 1916]] {{*}} [[Два пути]] &lt;small&gt;(в соавторстве с [[Балашов, Андрей Николаевич|А. Балашовым]])&lt;/small&gt; {{*}} [[Горний путь]] {{*}} [[Гроздь (книга)|Гроздь]] {{*}} [[Возвращение Чорба (сборник)|Возвращение Чорба]] {{*}} [[Стихотворения, 1929—1951]] {{*}} [[Poésie|Poésie, 1962]] {{*}} [[Poems  and  Problems]] {{*}} [[Стихи (сборник Набокова, 1979)|Стихи, 1979]] {{*}} [[Стихи Владимира Набокова, не вошедшие в сборники|Стихи, не вошедшие в сборники]]

|пуçелĕк6 = Автобиографисем
|ят-йыш6 = [[Другие берега]] &lt;small&gt;(на русском языке)&lt;/small&gt; {{*}} [[Память, говори]] &lt;small&gt;(на [[английский язык|английском языке]])&lt;/small&gt; {{*}} [[Мадемуазель О.]] &lt;small&gt;(сначала на [[французский язык|французском языке]])&lt;/small&gt; 

|пуçелĕк7 = Урăххи
|ят-йыш7 = [[Николка Персик]] {{*}} [[Аня в Стране чудес]] {{*}} [[Николай Гоголь (кĕнеке)|Николай Гоголь]] {{*}} [[Лекции по русской литературе (Набоков)|Лекции по русской литературе]] {{*}} [[Лекции по зарубежной литературе (Набоков)|Лекции по зарубежной литературе]] {{*}} [[Лекции о «Дон Кихоте»]] {{*}} [[The Man of To-Morrow’s Lament]]
}}&lt;noinclude&gt;
[[Категори:Çӳрев шаблонĕсем:Раççей çыравçисем|Набоков Владимир]]
[[Категори:Çӳрев шаблонĕсем, авторсемпе|Набоков Владимир]]
[[ru:Шаблон:Произведения Владимира Набокова]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>i9plrv1cuojgdc3dd8qmudz7599y1tz</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842118</id>
      <parentid>842117</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T07:42:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842118</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9053" sha1="2d071jl4amapxrjthglk2y9uidcfwtq" xml:space="preserve">{{Çӳрев тапăлĕ
|ят = Владимир Набоков хайлавĕсем
|state = &lt;includeonly&gt;{{{state|collapsed}}}&lt;/includeonly&gt;
|пуçелĕк = [[Набоков Владимир Владимирович|Владимир Набоковăн]] [[Владимир Набоков библиографийĕ|хайлавĕсем]] 
|ят-йышсен_класĕ = hlist hlist-items-nowrap

|пуçелĕк1 = Вырăсла [[:Категори:Владимир Набоковăн романĕсем|романсем]]&lt;br&gt; тата повеçсем
|ят-йыш1 = [[Машенька (роман)|Машенька]] {{*}} [[Король, дама, валет]] {{*}} [[Защита Лужина]] {{*}} [[Соглядатай]] {{*}} [[Подвиг (роман)|Подвиг]] {{*}} [[Камера обскура (роман)|Камера обскура]] {{*}} [[Отчаяние (роман Набокова)|Отчаяние]] {{*}} [[Приглашение на казнь]] {{*}} [[Дар (роман)|Дар]] {{*}} [[Solus Rex]] &lt;small&gt;(не завершён)&lt;/small&gt; {{*}} [[Волшебник (повесть)|Волшебник]]

|пуçелĕк2 = [[:Категория:Романы Владимира Набокова|Романы]] на английском языке
|ят-йыш2 = [[Истинная жизнь Себастьяна Найта]] {{*}} [[Под знаком незаконнорождённых]] {{*}} [[Лолита (роман)|Лолита]] {{*}} [[Пнин (роман)|Пнин]] 
{{*}} [[Бледный огонь]] {{*}} [[Ада (роман)|Ада]] {{*}} [[Прозрачные вещи]] {{*}} [[Смотри на арлекинов!]] {{*}} [[Лаура и её оригинал]] &lt;small&gt;(не завершён)&lt;/small&gt;

|пуçелĕк3 = Калавсем
|ят-йыш3 = ''[[Возвращение Чорба (сборник)|Возвращение Чорба]]'': {{*}} [[Возвращение Чорба]] {{*}} [[Порт (рассказ)|Порт]] {{*}} [[Звонок (рассказ)|Звонок]] {{*}} [[Письмо в Россию]] {{*}} [[Сказка (рассказ)|Сказка]] {{*}} [[Рождество (рассказ)|Рождество]] {{*}} [[Гроза (рассказ)|Гроза]] {{*}} [[Бахман (рассказ)|Бахман]] {{*}} [[Путеводитель по Берлину]] {{*}} [[Подлец (рассказ)|Подлец]] {{*}} [[Пассажир (рассказ)|Пассажир]] {{*}} [[Катастрофа (рассказ)|Катастрофа]] {{*}} [[Благость (рассказ)|Благость]] {{*}} [[Картофельный Эльф]] {{*}} [[Ужас (рассказ)|Ужас]] {{*}}&lt;br&gt; ''[[Соглядатай (сборник)|Соглядатай]]'': {{*}} [[Обида (рассказ Набокова)|Обида]] {{*}} [[Лебеда (рассказ)|Лебеда]] {{*}} [[Terra Incognita (рассказ)|Terra Incognita]] {{*}} [[Встреча (рассказ)|Встреча]] {{*}} [[Хват (рассказ)|Хват]] {{*}} [[Занятой человек]] {{*}} [[Музыка (рассказ)|Музыка]] {{*}} [[Пильграм (рассказ)|Пильграм]] {{*}} [[Совершенство (рассказ)|Совершенство]] {{*}} [[Случай из жизни]] {{*}} [[Красавица (рассказ)|Красавица]] {{*}} [[Оповещение (рассказ)|Оповещение]] {{*}}&lt;br&gt; ''[[Девять рассказов (Набоков)|Девять рассказов]]'':{{*}} [[Пильграм (рассказ)#Английский перевод|Пильграм]] {{*}} [[Облако, озеро, башня]] {{*}} [[Весна в Фиальте (рассказ)|Весна в Фиальте]] {{*}} [[Мадемуазель О.]] {{*}} [[Забытый поэт]] {{*}} [[Помощник режиссёра]] {{*}} [[Как-то раз в Алеппо...]] {{*}} [[Превратности времён]] {{*}} [[Групповой портрет, 1945]] {{*}}&lt;br&gt; ''[[Весна в Фиальте (сборник)|Весна в Фиальте]]'': {{*}} [[Весна в Фиальте (рассказ)|Весна в Фиальте]] {{*}} [[Круг (рассказ)|Круг]] {{*}} [[Королёк (рассказ)|Королёк]] {{*}} [[Тяжёлый дым]] {{*}} [[Памяти Л. И. Шигаева]] {{*}} [[Посещение музея]] {{*}} [[Набор (рассказ)|Набор]] {{*}} [[Лик (рассказ)|Лик]] {{*}} [[Истребление тиранов]] {{*}} [[Василий Шишков (рассказ)|Василий Шишков]] {{*}} [[Адмиралтейская игла (рассказ)|Адмиралтейская игла]] {{*}} [[Облако, озеро, башня]] {{*}} [[Уста к устам]] {{*}} [[Ultima Thule (рассказ)|Ultima Thule]] {{*}}&lt;br&gt; ''[[Набоковская дюжина]]'': {{*}} [[Весна в Фиальте (рассказ)|Весна в Фиальте]] {{*}} [[Забытый поэт]] {{*}} [[Первая любовь (рассказ)|Первая любовь]] {{*}} [[Знаки и символы]] {{*}} [[Помощник режиссёра]] {{*}} [[Пильграм (рассказ)#Английский перевод|Пильграм]] {{*}} [[Облако, озеро, башня]] {{*}} [[Групповой портрет, 1945]] {{*}} [[Как-то раз в Алеппо...]] {{*}} [[Превратности времён]] {{*}} [[Сцены из жизни двойного чудовища]] {{*}} [[Мадемуазель О.]] {{*}} [[Ланс (рассказ)|Ланс]] {{*}}&lt;br&gt;''Nabokov’s Quartet'':{{*}} [[Сёстры Вэйн]] {{*}}&lt;br&gt; ''[[Рассказы Владимира Набокова, не вошедшие в сборники|Рассказы, не вошедшие в сборники]]'': {{*}} [[Нежить (рассказ)|Нежить]] {{*}} [[Слово (рассказ)|Слово]] {{*}} [[Пасхальный дождь]] {{*}} [[Удар крыла]] {{*}} [[Месть (рассказ Набокова)|Месть]] {{*}} [[Случайность (рассказ)|Случайность]] {{*}} [[Венецианка (рассказ)|Венецианка]] {{*}} [[Драка (рассказ)|Драка]]

|пуçелĕк4 = Пьесăсем
|ят-йыш4 = [[Смерть (пьеса)|Смерть]] {{*}} [[Дедушка (пьеса)|Дедушка]] {{*}} [[Полюс (пьеса)|Полюс]] {{*}} [[Агасфер (пантомима)|Агасфер]] {{*}} [[Трагедия господина Морна]] {{*}} [[Человек из СССР]] {{*}} [[Скитальцы (пьеса)|Скитальцы]] {{*}} [[Событие (пьеса)|Событие]] {{*}} [[Изобретение Вальса]]

|пуçелĕк5 = Сборники стихов на русском языке
|ят-йыш5 = [[Стихи (сборник Набокова, 1916)|Стихи, 1916]] {{*}} [[Два пути]] &lt;small&gt;(в соавторстве с [[Балашов, Андрей Николаевич|А. Балашовым]])&lt;/small&gt; {{*}} [[Горний путь]] {{*}} [[Гроздь (книга)|Гроздь]] {{*}} [[Возвращение Чорба (сборник)|Возвращение Чорба]] {{*}} [[Стихотворения, 1929—1951]] {{*}} [[Poésie|Poésie, 1962]] {{*}} [[Poems  and  Problems]] {{*}} [[Стихи (сборник Набокова, 1979)|Стихи, 1979]] {{*}} [[Стихи Владимира Набокова, не вошедшие в сборники|Стихи, не вошедшие в сборники]]

|пуçелĕк6 = Автобиографисем
|ят-йыш6 = [[Другие берега]] &lt;small&gt;(на русском языке)&lt;/small&gt; {{*}} [[Память, говори]] &lt;small&gt;(на [[английский язык|английском языке]])&lt;/small&gt; {{*}} [[Мадемуазель О.]] &lt;small&gt;(сначала на [[французский язык|французском языке]])&lt;/small&gt; 

|пуçелĕк7 = Урăххи
|ят-йыш7 = [[Николка Персик]] {{*}} [[Аня в Стране чудес]] {{*}} [[Николай Гоголь (кĕнеке)|Николай Гоголь]] {{*}} [[Лекции по русской литературе (Набоков)|Лекции по русской литературе]] {{*}} [[Лекции по зарубежной литературе (Набоков)|Лекции по зарубежной литературе]] {{*}} [[Лекции о «Дон Кихоте»]] {{*}} [[The Man of To-Morrow’s Lament]]
}}&lt;noinclude&gt;
[[Категори:Çӳрев шаблонĕсем:Раççей çыравçисем|Набоков Владимир]]
[[Категори:Çӳрев шаблонĕсем, авторсемпе|Набоков Владимир]]
[[ru:Шаблон:Произведения Владимира Набокова]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>2d071jl4amapxrjthglk2y9uidcfwtq</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842119</id>
      <parentid>842118</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T07:47:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842119</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8991" sha1="c4uhb8gap98adcanii9aqa1gytkk9ul" xml:space="preserve">{{Çӳрев тапăлĕ
|ят = Владимир Набоков хайлавĕсем
|state = &lt;includeonly&gt;{{{state|collapsed}}}&lt;/includeonly&gt;
|пуçелĕк = [[Набоков Владимир Владимирович|Владимир Набоковăн]] [[Владимир Набоков библиографийĕ|хайлавĕсем]] 
|ят-йышсен_класĕ = hlist hlist-items-nowrap

|пуçелĕк1 = Вырăсла [[:Категори:Владимир Набоковăн романĕсем|романсем]]&lt;br&gt; тата повеçсем
|ят-йыш1 = [[Машенька (роман)|Машенька]] {{*}} [[Король, дама, валет]] {{*}} [[Защита Лужина]] {{*}} [[Соглядатай]] {{*}} [[Подвиг (роман)|Подвиг]] {{*}} [[Камера обскура (роман)|Камера обскура]] {{*}} [[Отчаяние (роман Набокова)|Отчаяние]] {{*}} [[Приглашение на казнь]] {{*}} [[Дар (роман)|Дар]] {{*}} [[Solus Rex]] &lt;small&gt;(не завершён)&lt;/small&gt; {{*}} [[Волшебник (повесть)|Волшебник]]

|пуçелĕк2 = Акăлчанла [[:Категори:Владимир Набоковăн романĕсем|романсем]]
|ят-йыш2 = [[Истинная жизнь Себастьяна Найта]] {{*}} [[Под знаком незаконнорождённых]] {{*}} [[Лолита (роман)|Лолита]] {{*}} [[Пнин (роман)|Пнин]] 
{{*}} [[Бледный огонь]] {{*}} [[Ада (роман)|Ада]] {{*}} [[Прозрачные вещи]] {{*}} [[Смотри на арлекинов!]] {{*}} [[Лаура и её оригинал]] &lt;small&gt;(не завершён)&lt;/small&gt;

|пуçелĕк3 = Калавсем
|ят-йыш3 = ''[[Возвращение Чорба (сборник)|Возвращение Чорба]]'': {{*}} [[Возвращение Чорба]] {{*}} [[Порт (рассказ)|Порт]] {{*}} [[Звонок (рассказ)|Звонок]] {{*}} [[Письмо в Россию]] {{*}} [[Сказка (рассказ)|Сказка]] {{*}} [[Рождество (рассказ)|Рождество]] {{*}} [[Гроза (рассказ)|Гроза]] {{*}} [[Бахман (рассказ)|Бахман]] {{*}} [[Путеводитель по Берлину]] {{*}} [[Подлец (рассказ)|Подлец]] {{*}} [[Пассажир (рассказ)|Пассажир]] {{*}} [[Катастрофа (рассказ)|Катастрофа]] {{*}} [[Благость (рассказ)|Благость]] {{*}} [[Картофельный Эльф]] {{*}} [[Ужас (калав)|Ужас]] {{*}}&lt;br&gt; ''[[Соглядатай (сборник)|Соглядатай]]'': {{*}} [[Обида (рассказ Набокова)|Обида]] {{*}} [[Лебеда (калав)|Лебеда]] {{*}} [[Terra Incognita (рассказ)|Terra Incognita]] {{*}} [[Встреча (рассказ)|Встреча]] {{*}} [[Хват (рассказ)|Хват]] {{*}} [[Занятой человек]] {{*}} [[Музыка (рассказ)|Музыка]] {{*}} [[Пильграм (рассказ)|Пильграм]] {{*}} [[Совершенство (рассказ)|Совершенство]] {{*}} [[Случай из жизни]] {{*}} [[Красавица (рассказ)|Красавица]] {{*}} [[Оповещение (рассказ)|Оповещение]] {{*}}&lt;br&gt; ''[[Девять рассказов (Набоков)|Девять рассказов]]'':{{*}} [[Пильграм (рассказ)#Английский перевод|Пильграм]] {{*}} [[Облако, озеро, башня]] {{*}} [[Весна в Фиальте (калав)|Весна в Фиальте]] {{*}} [[Мадемуазель О.]] {{*}} [[Забытый поэт]] {{*}} [[Помощник режиссёра]] {{*}} [[Как-то раз в Алеппо...]] {{*}} [[Превратности времён]] {{*}} [[Групповой портрет, 1945]] {{*}}&lt;br&gt; ''[[Весна в Фиальте (сборник)|Весна в Фиальте]]'': {{*}} [[Весна в Фиальте (калав)|Весна в Фиальте]] {{*}} [[Круг (рассказ)|Круг]] {{*}} [[Королёк (рассказ)|Королёк]] {{*}} [[Тяжёлый дым]] {{*}} [[Памяти Л. И. Шигаева]] {{*}} [[Посещение музея]] {{*}} [[Набор (рассказ)|Набор]] {{*}} [[Лик (рассказ)|Лик]] {{*}} [[Истребление тиранов]] {{*}} [[Василий Шишков (калав)|Василий Шишков]] {{*}} [[Адмиралтейская игла (рассказ)|Адмиралтейская игла]] {{*}} [[Облако, озеро, башня]] {{*}} [[Уста к устам]] {{*}} [[Ultima Thule (рассказ)|Ultima Thule]] {{*}}&lt;br&gt; ''[[Набоковская дюжина]]'': {{*}} [[Весна в Фиальте (калав)|Весна в Фиальте]] {{*}} [[Забытый поэт]] {{*}} [[Первая любовь (рассказ)|Первая любовь]] {{*}} [[Знаки и символы]] {{*}} [[Помощник режиссёра]] {{*}} [[Пильграм (рассказ)#Английский перевод|Пильграм]] {{*}} [[Облако, озеро, башня]] {{*}} [[Групповой портрет, 1945]] {{*}} [[Как-то раз в Алеппо...]] {{*}} [[Превратности времён]] {{*}} [[Сцены из жизни двойного чудовища]] {{*}} [[Мадемуазель О.]] {{*}} [[Ланс (калав)|Ланс]] {{*}}&lt;br&gt;''Nabokov’s Quartet'':{{*}} [[Сёстры Вэйн]] {{*}}&lt;br&gt; ''[[Рассказы Владимира Набокова, не вошедшие в сборники|Рассказы, не вошедшие в сборники]]'': {{*}} [[Нежить (рассказ)|Нежить]] {{*}} [[Слово (рассказ)|Слово]] {{*}} [[Пасхальный дождь]] {{*}} [[Удар крыла]] {{*}} [[Месть (Набоков калавĕ)|Месть]] {{*}} [[Случайность (калав)|Случайность]] {{*}} [[Венецианка (калав)|Венецианка]] {{*}} [[Драка (калав)|Драка]]

|пуçелĕк4 = Пьесăсем
|ят-йыш4 = [[Смерть (пьеса)|Смерть]] {{*}} [[Дедушка (пьеса)|Дедушка]] {{*}} [[Полюс (пьеса)|Полюс]] {{*}} [[Агасфер (пантомима)|Агасфер]] {{*}} [[Трагедия господина Морна]] {{*}} [[Человек из СССР]] {{*}} [[Скитальцы (пьеса)|Скитальцы]] {{*}} [[Событие (пьеса)|Событие]] {{*}} [[Изобретение Вальса]]

|пуçелĕк5 = Вырăсла сăвăсен пухмачĕсем
|ят-йыш5 = [[Стихи (сборник Набокова, 1916)|Стихи, 1916]] {{*}} [[Два пути]] &lt;small&gt;(в соавторстве с [[Балашов, Андрей Николаевич|А. Балашовым]])&lt;/small&gt; {{*}} [[Горний путь]] {{*}} [[Гроздь (кĕнеке)|Гроздь]] {{*}} [[Возвращение Чорба (сборник)|Возвращение Чорба]] {{*}} [[Стихотворения, 1929—1951]] {{*}} [[Poésie|Poésie, 1962]] {{*}} [[Poems  and  Problems]] {{*}} [[Стихи (сборник Набокова, 1979)|Стихи, 1979]] {{*}} [[Стихи Владимира Набокова, не вошедшие в сборники|Стихи, не вошедшие в сборники]]

|пуçелĕк6 = Автобиографисем
|ят-йыш6 = [[Другие берега]] &lt;small&gt;(на русском языке)&lt;/small&gt; {{*}} [[Память, говори]] &lt;small&gt;(на [[английский язык|английском языке]])&lt;/small&gt; {{*}} [[Мадемуазель О.]] &lt;small&gt;(сначала на [[французский язык|французском языке]])&lt;/small&gt; 

|пуçелĕк7 = Урăххи
|ят-йыш7 = [[Николка Персик]] {{*}} [[Аня в Стране чудес]] {{*}} [[Николай Гоголь (кĕнеке)|Николай Гоголь]] {{*}} [[Лекции по русской литературе (Набоков)|Лекции по русской литературе]] {{*}} [[Лекции по зарубежной литературе (Набоков)|Лекции по зарубежной литературе]] {{*}} [[Лекции о «Дон Кихоте»]] {{*}} [[The Man of To-Morrow’s Lament]]
}}&lt;noinclude&gt;
[[Категори:Çӳрев шаблонĕсем:Раççей çыравçисем|Набоков Владимир]]
[[Категори:Çӳрев шаблонĕсем, авторсемпе|Набоков Владимир]]
[[ru:Шаблон:Произведения Владимира Набокова]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>c4uhb8gap98adcanii9aqa1gytkk9ul</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842120</id>
      <parentid>842119</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T07:48:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842120</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8990" sha1="obcj5lya8bt0vux3hj65q3ybeo9dr1h" xml:space="preserve">{{Çӳрев тапăлĕ
|ят = Владимир Набоков хайлавĕсем
|state = &lt;includeonly&gt;{{{state|collapsed}}}&lt;/includeonly&gt;
|пуçелĕк = [[Набоков Владимир Владимирович|Владимир Набоковăн]] [[Владимир Набоков библиографийĕ|хайлавĕсем]] 
|ят-йышсен_класĕ = hlist hlist-items-nowrap

|пуçелĕк1 = Вырăсла [[:Категори:Владимир Набоковăн романĕсем|романсем]]&lt;br&gt; тата повеçсем
|ят-йыш1 = [[Машенька (роман)|Машенька]] {{*}} [[Король, дама, валет]] {{*}} [[Защита Лужина]] {{*}} [[Соглядатай]] {{*}} [[Подвиг (роман)|Подвиг]] {{*}} [[Камера обскура (роман)|Камера обскура]] {{*}} [[Отчаяние (роман Набокова)|Отчаяние]] {{*}} [[Приглашение на казнь]] {{*}} [[Дар (роман)|Дар]] {{*}} [[Solus Rex]] &lt;small&gt;(не завершён)&lt;/small&gt; {{*}} [[Волшебник (повесть)|Волшебник]]

|пуçелĕк2 = Акăлчанла [[:Категори:Владимир Набоковăн романĕсем|романсем]]
|ят-йыш2 = [[Истинная жизнь Себастьяна Найта]] {{*}} [[Под знаком незаконнорождённых]] {{*}} [[Лолита (роман)|Лолита]] {{*}} [[Пнин (роман)|Пнин]] {{*}} [[Бледный огонь]] {{*}} [[Ада (роман)|Ада]] {{*}} [[Прозрачные вещи]] {{*}} [[Смотри на арлекинов!]] {{*}} [[Лаура и её оригинал]] &lt;small&gt;(не завершён)&lt;/small&gt;

|пуçелĕк3 = Калавсем
|ят-йыш3 = ''[[Возвращение Чорба (сборник)|Возвращение Чорба]]'': {{*}} [[Возвращение Чорба]] {{*}} [[Порт (рассказ)|Порт]] {{*}} [[Звонок (рассказ)|Звонок]] {{*}} [[Письмо в Россию]] {{*}} [[Сказка (рассказ)|Сказка]] {{*}} [[Рождество (рассказ)|Рождество]] {{*}} [[Гроза (рассказ)|Гроза]] {{*}} [[Бахман (рассказ)|Бахман]] {{*}} [[Путеводитель по Берлину]] {{*}} [[Подлец (рассказ)|Подлец]] {{*}} [[Пассажир (рассказ)|Пассажир]] {{*}} [[Катастрофа (рассказ)|Катастрофа]] {{*}} [[Благость (рассказ)|Благость]] {{*}} [[Картофельный Эльф]] {{*}} [[Ужас (калав)|Ужас]] {{*}}&lt;br&gt; ''[[Соглядатай (сборник)|Соглядатай]]'': {{*}} [[Обида (рассказ Набокова)|Обида]] {{*}} [[Лебеда (калав)|Лебеда]] {{*}} [[Terra Incognita (рассказ)|Terra Incognita]] {{*}} [[Встреча (рассказ)|Встреча]] {{*}} [[Хват (рассказ)|Хват]] {{*}} [[Занятой человек]] {{*}} [[Музыка (рассказ)|Музыка]] {{*}} [[Пильграм (рассказ)|Пильграм]] {{*}} [[Совершенство (рассказ)|Совершенство]] {{*}} [[Случай из жизни]] {{*}} [[Красавица (рассказ)|Красавица]] {{*}} [[Оповещение (рассказ)|Оповещение]] {{*}}&lt;br&gt; ''[[Девять рассказов (Набоков)|Девять рассказов]]'':{{*}} [[Пильграм (рассказ)#Английский перевод|Пильграм]] {{*}} [[Облако, озеро, башня]] {{*}} [[Весна в Фиальте (калав)|Весна в Фиальте]] {{*}} [[Мадемуазель О.]] {{*}} [[Забытый поэт]] {{*}} [[Помощник режиссёра]] {{*}} [[Как-то раз в Алеппо...]] {{*}} [[Превратности времён]] {{*}} [[Групповой портрет, 1945]] {{*}}&lt;br&gt; ''[[Весна в Фиальте (сборник)|Весна в Фиальте]]'': {{*}} [[Весна в Фиальте (калав)|Весна в Фиальте]] {{*}} [[Круг (рассказ)|Круг]] {{*}} [[Королёк (рассказ)|Королёк]] {{*}} [[Тяжёлый дым]] {{*}} [[Памяти Л. И. Шигаева]] {{*}} [[Посещение музея]] {{*}} [[Набор (рассказ)|Набор]] {{*}} [[Лик (рассказ)|Лик]] {{*}} [[Истребление тиранов]] {{*}} [[Василий Шишков (калав)|Василий Шишков]] {{*}} [[Адмиралтейская игла (рассказ)|Адмиралтейская игла]] {{*}} [[Облако, озеро, башня]] {{*}} [[Уста к устам]] {{*}} [[Ultima Thule (рассказ)|Ultima Thule]] {{*}}&lt;br&gt; ''[[Набоковская дюжина]]'': {{*}} [[Весна в Фиальте (калав)|Весна в Фиальте]] {{*}} [[Забытый поэт]] {{*}} [[Первая любовь (рассказ)|Первая любовь]] {{*}} [[Знаки и символы]] {{*}} [[Помощник режиссёра]] {{*}} [[Пильграм (рассказ)#Английский перевод|Пильграм]] {{*}} [[Облако, озеро, башня]] {{*}} [[Групповой портрет, 1945]] {{*}} [[Как-то раз в Алеппо...]] {{*}} [[Превратности времён]] {{*}} [[Сцены из жизни двойного чудовища]] {{*}} [[Мадемуазель О.]] {{*}} [[Ланс (калав)|Ланс]] {{*}}&lt;br&gt;''Nabokov’s Quartet'':{{*}} [[Сёстры Вэйн]] {{*}}&lt;br&gt; ''[[Рассказы Владимира Набокова, не вошедшие в сборники|Рассказы, не вошедшие в сборники]]'': {{*}} [[Нежить (рассказ)|Нежить]] {{*}} [[Слово (рассказ)|Слово]] {{*}} [[Пасхальный дождь]] {{*}} [[Удар крыла]] {{*}} [[Месть (Набоков калавĕ)|Месть]] {{*}} [[Случайность (калав)|Случайность]] {{*}} [[Венецианка (калав)|Венецианка]] {{*}} [[Драка (калав)|Драка]]

|пуçелĕк4 = Пьесăсем
|ят-йыш4 = [[Смерть (пьеса)|Смерть]] {{*}} [[Дедушка (пьеса)|Дедушка]] {{*}} [[Полюс (пьеса)|Полюс]] {{*}} [[Агасфер (пантомима)|Агасфер]] {{*}} [[Трагедия господина Морна]] {{*}} [[Человек из СССР]] {{*}} [[Скитальцы (пьеса)|Скитальцы]] {{*}} [[Событие (пьеса)|Событие]] {{*}} [[Изобретение Вальса]]

|пуçелĕк5 = Вырăсла сăвăсен пухмачĕсем
|ят-йыш5 = [[Стихи (сборник Набокова, 1916)|Стихи, 1916]] {{*}} [[Два пути]] &lt;small&gt;(в соавторстве с [[Балашов, Андрей Николаевич|А. Балашовым]])&lt;/small&gt; {{*}} [[Горний путь]] {{*}} [[Гроздь (кĕнеке)|Гроздь]] {{*}} [[Возвращение Чорба (сборник)|Возвращение Чорба]] {{*}} [[Стихотворения, 1929—1951]] {{*}} [[Poésie|Poésie, 1962]] {{*}} [[Poems  and  Problems]] {{*}} [[Стихи (сборник Набокова, 1979)|Стихи, 1979]] {{*}} [[Стихи Владимира Набокова, не вошедшие в сборники|Стихи, не вошедшие в сборники]]

|пуçелĕк6 = Автобиографисем
|ят-йыш6 = [[Другие берега]] &lt;small&gt;(на русском языке)&lt;/small&gt; {{*}} [[Память, говори]] &lt;small&gt;(на [[английский язык|английском языке]])&lt;/small&gt; {{*}} [[Мадемуазель О.]] &lt;small&gt;(сначала на [[французский язык|французском языке]])&lt;/small&gt; 

|пуçелĕк7 = Урăххи
|ят-йыш7 = [[Николка Персик]] {{*}} [[Аня в Стране чудес]] {{*}} [[Николай Гоголь (кĕнеке)|Николай Гоголь]] {{*}} [[Лекции по русской литературе (Набоков)|Лекции по русской литературе]] {{*}} [[Лекции по зарубежной литературе (Набоков)|Лекции по зарубежной литературе]] {{*}} [[Лекции о «Дон Кихоте»]] {{*}} [[The Man of To-Morrow’s Lament]]
}}&lt;noinclude&gt;
[[Категори:Çӳрев шаблонĕсем:Раççей çыравçисем|Набоков Владимир]]
[[Категори:Çӳрев шаблонĕсем, авторсемпе|Набоков Владимир]]
[[ru:Шаблон:Произведения Владимира Набокова]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>obcj5lya8bt0vux3hj65q3ybeo9dr1h</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842123</id>
      <parentid>842120</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T07:54:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842123</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8984" sha1="lqtabmsespp3afhhom0syzvtayfu5xt" xml:space="preserve">{{Çӳрев тапăлĕ
|ят = Владимир Набоков хайлавĕсем
|state = &lt;includeonly&gt;{{{state|collapsed}}}&lt;/includeonly&gt;
|пуçелĕк = [[Набоков Владимир Владимирович|Владимир Набоковăн]] [[Владимир Набоков библиографийĕ|хайлавĕсем]] 
|ят-йышсен_класĕ = hlist hlist-items-nowrap

|пуçелĕк1 = Вырăсла [[:Категори:Владимир Набоковăн романĕсем|романсем]]&lt;br&gt; тата повеçсем
|ят-йыш1 = [[Машенька (роман)|Машенька]] {{*}} [[Король, дама, валет]] {{*}} [[Защита Лужина]] {{*}} [[Соглядатай]] {{*}} [[Подвиг (роман)|Подвиг]] {{*}} [[Камера обскура (роман)|Камера обскура]] {{*}} [[Отчаяние (роман Набокова)|Отчаяние]] {{*}} [[Приглашение на казнь]] {{*}} [[Дар (роман)|Дар]] {{*}} [[Solus Rex]] &lt;small&gt;(не завершён)&lt;/small&gt; {{*}} [[Волшебник (повесть)|Волшебник]]

|пуçелĕк2 = Акăлчанла [[:Категори:Владимир Набоковăн романĕсем|романсем]]
|ят-йыш2 = [[Истинная жизнь Себастьяна Найта]] {{*}} [[Под знаком незаконнорождённых]] {{*}} [[Лолита (роман)|Лолита]] {{*}} [[Пнин (роман)|Пнин]] {{*}} [[Бледный огонь]] {{*}} [[Ада (роман)|Ада]] {{*}} [[Прозрачные вещи]] {{*}} [[Смотри на арлекинов!]] {{*}} [[Лаура и её оригинал]] &lt;small&gt;(не завершён)&lt;/small&gt;

|пуçелĕк3 = Калавсем
|ят-йыш3 = ''[[Возвращение Чорба (сборник)|Возвращение Чорба]]'': {{*}} [[Возвращение Чорба]] {{*}} [[Порт (рассказ)|Порт]] {{*}} [[Звонок (рассказ)|Звонок]] {{*}} [[Письмо в Россию]] {{*}} [[Сказка (рассказ)|Сказка]] {{*}} [[Рождество (рассказ)|Рождество]] {{*}} [[Гроза (рассказ)|Гроза]] {{*}} [[Бахман (рассказ)|Бахман]] {{*}} [[Путеводитель по Берлину]] {{*}} [[Подлец (рассказ)|Подлец]] {{*}} [[Пассажир (рассказ)|Пассажир]] {{*}} [[Катастрофа (рассказ)|Катастрофа]] {{*}} [[Благость (рассказ)|Благость]] {{*}} [[Картофельный Эльф]] {{*}} [[Ужас (калав)|Ужас]] {{*}}&lt;br&gt; ''[[Соглядатай (сборник)|Соглядатай]]'': {{*}} [[Обида (рассказ Набокова)|Обида]] {{*}} [[Лебеда (калав)|Лебеда]] {{*}} [[Terra Incognita (рассказ)|Terra Incognita]] {{*}} [[Встреча (рассказ)|Встреча]] {{*}} [[Хват (рассказ)|Хват]] {{*}} [[Занятой человек]] {{*}} [[Музыка (рассказ)|Музыка]] {{*}} [[Пильграм (рассказ)|Пильграм]] {{*}} [[Совершенство (рассказ)|Совершенство]] {{*}} [[Случай из жизни]] {{*}} [[Красавица (рассказ)|Красавица]] {{*}} [[Оповещение (рассказ)|Оповещение]] {{*}}&lt;br&gt; ''[[Девять рассказов (Набоков)|Девять рассказов]]'':{{*}} [[Пильграм (рассказ)#Английский перевод|Пильграм]] {{*}} [[Облако, озеро, башня]] {{*}} [[Весна в Фиальте (калав)|Весна в Фиальте]] {{*}} [[Мадемуазель О.]] {{*}} [[Забытый поэт]] {{*}} [[Помощник режиссёра]] {{*}} [[Как-то раз в Алеппо...]] {{*}} [[Превратности времён]] {{*}} [[Групповой портрет, 1945]] {{*}}&lt;br&gt; ''[[Весна в Фиальте (сборник)|Весна в Фиальте]]'': {{*}} [[Весна в Фиальте (калав)|Весна в Фиальте]] {{*}} [[Круг (рассказ)|Круг]] {{*}} [[Королёк (рассказ)|Королёк]] {{*}} [[Тяжёлый дым]] {{*}} [[Памяти Л. И. Шигаева]] {{*}} [[Посещение музея]] {{*}} [[Набор (рассказ)|Набор]] {{*}} [[Лик (рассказ)|Лик]] {{*}} [[Истребление тиранов]] {{*}} [[Василий Шишков (калав)|Василий Шишков]] {{*}} [[Адмиралтейская игла (рассказ)|Адмиралтейская игла]] {{*}} [[Облако, озеро, башня]] {{*}} [[Уста к устам]] {{*}} [[Ultima Thule (рассказ)|Ultima Thule]] {{*}}&lt;br&gt; ''[[Набоковская дюжина]]'': {{*}} [[Весна в Фиальте (калав)|Весна в Фиальте]] {{*}} [[Забытый поэт]] {{*}} [[Первая любовь (рассказ)|Первая любовь]] {{*}} [[Знаки и символы]] {{*}} [[Помощник режиссёра]] {{*}} [[Пильграм (рассказ)#Английский перевод|Пильграм]] {{*}} [[Облако, озеро, башня]] {{*}} [[Групповой портрет, 1945]] {{*}} [[Как-то раз в Алеппо...]] {{*}} [[Превратности времён]] {{*}} [[Сцены из жизни двойного чудовища]] {{*}} [[Мадемуазель О.]] {{*}} [[Ланс (калав)|Ланс]] {{*}}&lt;br&gt;''Nabokov’s Quartet'':{{*}} [[Сёстры Вэйн]] {{*}}&lt;br&gt; ''[[Рассказы Владимира Набокова, не вошедшие в сборники|Рассказы, не вошедшие в сборники]]'': {{*}} [[Нежить (рассказ)|Нежить]] {{*}} [[Слово (рассказ)|Слово]] {{*}} [[Пасхальный дождь]] {{*}} [[Удар крыла]] {{*}} [[Месть (Набоков калавĕ)|Месть]] {{*}} [[Случайность (калав)|Случайность]] {{*}} [[Венецианка (калав)|Венецианка]] {{*}} [[Драка (калав)|Драка]]

|пуçелĕк4 = Пьесăсем
|ят-йыш4 = [[Смерть (пьеса)|Смерть]] {{*}} [[Дедушка (пьеса)|Дедушка]] {{*}} [[Полюс (пьеса)|Полюс]] {{*}} [[Агасфер (пантомима)|Агасфер]] {{*}} [[Трагедия господина Морна]] {{*}} [[Человек из СССР]] {{*}} [[Скитальцы (пьеса)|Скитальцы]] {{*}} [[Событие (пьеса)|Событие]] {{*}} [[Вальс ăслайлани]]

|пуçелĕк5 = Вырăсла сăвăсен пухмачĕсем
|ят-йыш5 = [[Стихи (сборник Набокова, 1916)|Стихи, 1916]] {{*}} [[Два пути]] &lt;small&gt;(в соавторстве с [[Балашов, Андрей Николаевич|А. Балашовым]])&lt;/small&gt; {{*}} [[Горний путь]] {{*}} [[Гроздь (кĕнеке)|Гроздь]] {{*}} [[Возвращение Чорба (сборник)|Возвращение Чорба]] {{*}} [[Стихотворения, 1929—1951]] {{*}} [[Poésie|Poésie, 1962]] {{*}} [[Poems  and  Problems]] {{*}} [[Стихи (сборник Набокова, 1979)|Стихи, 1979]] {{*}} [[Стихи Владимира Набокова, не вошедшие в сборники|Стихи, не вошедшие в сборники]]

|пуçелĕк6 = Автобиографисем
|ят-йыш6 = [[Другие берега]] &lt;small&gt;(на русском языке)&lt;/small&gt; {{*}} [[Память, говори]] &lt;small&gt;(на [[английский язык|английском языке]])&lt;/small&gt; {{*}} [[Мадемуазель О.]] &lt;small&gt;(сначала на [[французский язык|французском языке]])&lt;/small&gt; 

|пуçелĕк7 = Урăххи
|ят-йыш7 = [[Николка Персик]] {{*}} [[Аня в Стране чудес]] {{*}} [[Николай Гоголь (кĕнеке)|Николай Гоголь]] {{*}} [[Лекции по русской литературе (Набоков)|Лекции по русской литературе]] {{*}} [[Лекции по зарубежной литературе (Набоков)|Лекции по зарубежной литературе]] {{*}} [[Лекции о «Дон Кихоте»]] {{*}} [[The Man of To-Morrow’s Lament]]
}}&lt;noinclude&gt;
[[Категори:Çӳрев шаблонĕсем:Раççей çыравçисем|Набоков Владимир]]
[[Категори:Çӳрев шаблонĕсем, авторсемпе|Набоков Владимир]]
[[ru:Шаблон:Произведения Владимира Набокова]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>lqtabmsespp3afhhom0syzvtayfu5xt</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842126</id>
      <parentid>842123</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T10:00:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842126</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8980" sha1="513ogprgnca1721vwjrlc5u9xhfh69h" xml:space="preserve">{{Çӳрев тапăлĕ
|ят = Владимир Набоков хайлавĕсем
|state = &lt;includeonly&gt;{{{state|collapsed}}}&lt;/includeonly&gt;
|пуçелĕк = [[Набоков Владимир Владимирович|Владимир Набоковăн]] [[Владимир Набоков библиографийĕ|хайлавĕсем]] 
|ят-йышсен_класĕ = hlist hlist-items-nowrap

|пуçелĕк1 = Вырăсла [[:Категори:Владимир Набоковăн романĕсем|романсем]]&lt;br&gt; тата повеçсем
|ят-йыш1 = [[Машенька (роман)|Машенька]] {{*}} [[Король, дама, валет]] {{*}} [[Защита Лужина]] {{*}} [[Соглядатай]] {{*}} [[Подвиг (роман)|Подвиг]] {{*}} [[Камера обскура (роман)|Камера обскура]] {{*}} [[Отчаяние (роман Набокова)|Отчаяние]] {{*}} [[Приглашение на казнь]] {{*}} [[Дар (роман)|Дар]] {{*}} [[Solus Rex]] &lt;small&gt;(не завершён)&lt;/small&gt; {{*}} [[Волшебник (повесть)|Волшебник]]

|пуçелĕк2 = Акăлчанла [[:Категори:Владимир Набоковăн романĕсем|романсем]]
|ят-йыш2 = [[Истинная жизнь Себастьяна Найта]] {{*}} [[Под знаком незаконнорождённых]] {{*}} [[Лолита (роман)|Лолита]] {{*}} [[Пнин (роман)|Пнин]] {{*}} [[Бледный огонь]] {{*}} [[Ада (роман)|Ада]] {{*}} [[Прозрачные вещи]] {{*}} [[Смотри на арлекинов!]] {{*}} [[Лаура и её оригинал]] &lt;small&gt;(не завершён)&lt;/small&gt;

|пуçелĕк3 = Калавсем
|ят-йыш3 = ''[[Возвращение Чорба (сборник)|Возвращение Чорба]]'': {{*}} [[Возвращение Чорба]] {{*}} [[Порт (рассказ)|Порт]] {{*}} [[Звонок (рассказ)|Звонок]] {{*}} [[Письмо в Россию]] {{*}} [[Сказка (рассказ)|Сказка]] {{*}} [[Рождество (рассказ)|Рождество]] {{*}} [[Гроза (рассказ)|Гроза]] {{*}} [[Бахман (рассказ)|Бахман]] {{*}} [[Путеводитель по Берлину]] {{*}} [[Подлец (рассказ)|Подлец]] {{*}} [[Пассажир (рассказ)|Пассажир]] {{*}} [[Катастрофа (рассказ)|Катастрофа]] {{*}} [[Благость (рассказ)|Благость]] {{*}} [[Картофельный Эльф]] {{*}} [[Ужас (калав)|Ужас]] {{*}}&lt;br&gt; ''[[Соглядатай (сборник)|Соглядатай]]'': {{*}} [[Обида (рассказ Набокова)|Обида]] {{*}} [[Лебеда (калав)|Лебеда]] {{*}} [[Terra Incognita (рассказ)|Terra Incognita]] {{*}} [[Встреча (рассказ)|Встреча]] {{*}} [[Хват (рассказ)|Хват]] {{*}} [[Занятой человек]] {{*}} [[Музыка (рассказ)|Музыка]] {{*}} [[Пильграм (рассказ)|Пильграм]] {{*}} [[Совершенство (рассказ)|Совершенство]] {{*}} [[Случай из жизни]] {{*}} [[Красавица (рассказ)|Красавица]] {{*}} [[Оповещение (рассказ)|Оповещение]] {{*}}&lt;br&gt; ''[[Девять рассказов (Набоков)|Девять рассказов]]'':{{*}} [[Пильграм (рассказ)#Английский перевод|Пильграм]] {{*}} [[Облако, озеро, башня]] {{*}} [[Весна в Фиальте (калав)|Весна в Фиальте]] {{*}} [[Мадемуазель О.]] {{*}} [[Забытый поэт]] {{*}} [[Помощник режиссёра]] {{*}} [[Как-то раз в Алеппо...]] {{*}} [[Превратности времён]] {{*}} [[Групповой портрет, 1945]] {{*}}&lt;br&gt; ''[[Весна в Фиальте (сборник)|Весна в Фиальте]]'': {{*}} [[Весна в Фиальте (калав)|Весна в Фиальте]] {{*}} [[Круг (рассказ)|Круг]] {{*}} [[Королёк (рассказ)|Королёк]] {{*}} [[Тяжёлый дым]] {{*}} [[Памяти Л. И. Шигаева]] {{*}} [[Посещение музея]] {{*}} [[Набор (рассказ)|Набор]] {{*}} [[Лик (рассказ)|Лик]] {{*}} [[Истребление тиранов]] {{*}} [[Василий Шишков (калав)|Василий Шишков]] {{*}} [[Адмиралтейская игла (рассказ)|Адмиралтейская игла]] {{*}} [[Облако, озеро, башня]] {{*}} [[Уста к устам]] {{*}} [[Ultima Thule (калав)|Ultima Thule]] {{*}}&lt;br&gt; ''[[Набоковская дюжина]]'': {{*}} [[Весна в Фиальте (калав)|Весна в Фиальте]] {{*}} [[Забытый поэт]] {{*}} [[Первая любовь (рассказ)|Первая любовь]] {{*}} [[Знаки и символы]] {{*}} [[Помощник режиссёра]] {{*}} [[Пильграм (калав)#Английский перевод|Пильграм]] {{*}} [[Облако, озеро, башня]] {{*}} [[Групповой портрет, 1945]] {{*}} [[Как-то раз в Алеппо...]] {{*}} [[Превратности времён]] {{*}} [[Сцены из жизни двойного чудовища]] {{*}} [[Мадемуазель О.]] {{*}} [[Ланс (калав)|Ланс]] {{*}}&lt;br&gt;''Nabokov’s Quartet'':{{*}} [[Сёстры Вэйн]] {{*}}&lt;br&gt; ''[[Рассказы Владимира Набокова, не вошедшие в сборники|Рассказы, не вошедшие в сборники]]'': {{*}} [[Нежить (рассказ)|Нежить]] {{*}} [[Слово (рассказ)|Слово]] {{*}} [[Пасхальный дождь]] {{*}} [[Удар крыла]] {{*}} [[Тавăру (Набоков калавĕ)|Тавăру]] {{*}} [[Случайность (калав)|Случайность]] {{*}} [[Венецианка (калав)|Венецианка]] {{*}} [[Драка (калав)|Драка]]

|пуçелĕк4 = Пьесăсем
|ят-йыш4 = [[Смерть (пьеса)|Смерть]] {{*}} [[Дедушка (пьеса)|Дедушка]] {{*}} [[Полюс (пьеса)|Полюс]] {{*}} [[Агасфер (пантомима)|Агасфер]] {{*}} [[Трагедия господина Морна]] {{*}} [[Человек из СССР]] {{*}} [[Скитальцы (пьеса)|Скитальцы]] {{*}} [[Событие (пьеса)|Событие]] {{*}} [[Вальс ăслайлани]]

|пуçелĕк5 = Вырăсла сăвăсен пухмачĕсем
|ят-йыш5 = [[Стихи (сборник Набокова, 1916)|Стихи, 1916]] {{*}} [[Два пути]] &lt;small&gt;(в соавторстве с [[Балашов, Андрей Николаевич|А. Балашовым]])&lt;/small&gt; {{*}} [[Горний путь]] {{*}} [[Гроздь (кĕнеке)|Гроздь]] {{*}} [[Возвращение Чорба (сборник)|Возвращение Чорба]] {{*}} [[Стихотворения, 1929—1951]] {{*}} [[Poésie|Poésie, 1962]] {{*}} [[Poems  and  Problems]] {{*}} [[Стихи (сборник Набокова, 1979)|Стихи, 1979]] {{*}} [[Стихи Владимира Набокова, не вошедшие в сборники|Стихи, не вошедшие в сборники]]

|пуçелĕк6 = Автобиографисем
|ят-йыш6 = [[Другие берега]] &lt;small&gt;(на русском языке)&lt;/small&gt; {{*}} [[Память, говори]] &lt;small&gt;(на [[английский язык|английском языке]])&lt;/small&gt; {{*}} [[Мадемуазель О.]] &lt;small&gt;(сначала на [[французский язык|французском языке]])&lt;/small&gt; 

|пуçелĕк7 = Урăххи
|ят-йыш7 = [[Николка Персик]] {{*}} [[Аня в Стране чудес]] {{*}} [[Николай Гоголь (кĕнеке)|Николай Гоголь]] {{*}} [[Лекции по русской литературе (Набоков)|Лекции по русской литературе]] {{*}} [[Лекции по зарубежной литературе (Набоков)|Лекции по зарубежной литературе]] {{*}} [[Лекции о «Дон Кихоте»]] {{*}} [[The Man of To-Morrow’s Lament]]
}}&lt;noinclude&gt;
[[Категори:Çӳрев шаблонĕсем:Раççей çыравçисем|Набоков Владимир]]
[[Категори:Çӳрев шаблонĕсем, авторсемпе|Набоков Владимир]]
[[ru:Шаблон:Произведения Владимира Набокова]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>513ogprgnca1721vwjrlc5u9xhfh69h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Пильграм (калав)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122923</id>
    <revision>
      <id>842127</id>
      <timestamp>2024-12-08T10:09:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <comment>Ҫӗнӗ страница: «{{Литература хайлавĕ  |Ячĕ                 = Пильграм  |Тăван ячĕ           = Пильграм   |Ӳкерчĕк             =   |Анлăшĕ              =   |Ӳкерчĕке алпусни    =   |Жанр                = [[калав]]  |Автор               = [[Набоков Владимир Владимирович|Владимир Набоков]]  |Тăван чĕлхи         = вырăс  |Хайланă...»</comment>
      <origin>842127</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="615" sha1="qikdsuuoq9fiu1hu2k1mur56ry5dy4z" xml:space="preserve">{{Литература хайлавĕ
 |Ячĕ                 = Пильграм
 |Тăван ячĕ           = Пильграм 
 |Ӳкерчĕк             = 
 |Анлăшĕ              = 
 |Ӳкерчĕке алпусни    = 
 |Жанр                = [[калав]]
 |Автор               = [[Набоков Владимир Владимирович|Владимир Набоков]]
 |Тăван чĕлхи         = вырăс
 |Хайланă             = 
 |Пичетленĕ           = 1930 («[[Современные записки]]»)
}}

==  ==

[[ru:Пильграм (рассказ)]]</text>
      <sha1>qikdsuuoq9fiu1hu2k1mur56ry5dy4z</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842128</id>
      <parentid>842127</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T10:11:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842128</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="796" sha1="qf4nqoplieu8clia0vcv1ti0wqol77d" xml:space="preserve">{{Литература хайлавĕ
 |Ячĕ                 = Пильграм
 |Тăван ячĕ           = Пильграм 
 |Ӳкерчĕк             = 
 |Анлăшĕ              = 
 |Ӳкерчĕке алпусни    = 
 |Жанр                = [[калав]]
 |Автор               = [[Набоков Владимир Владимирович|Владимир Набоков]]
 |Тăван чĕлхи         = вырăс
 |Хайланă             = 
 |Пичетленĕ           = 1930 («[[Современные записки]]»)
}}

== Сюжет ==

= Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем|2}}

{{Владимир Набоковăн хайлавĕсем}}

[[Категори:1930 çулхи калавсем]]

[[ru:Пильграм (рассказ)]]</text>
      <sha1>qf4nqoplieu8clia0vcv1ti0wqol77d</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842129</id>
      <parentid>842128</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T10:18:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842129</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1918" sha1="p1xdr7igni9d12mg2ak71frgs909gdf" xml:space="preserve">{{Литература хайлавĕ
 |Ячĕ                 = Пильграм
 |Тăван ячĕ           = Пильграм 
 |Ӳкерчĕк             = 
 |Анлăшĕ              = 
 |Ӳкерчĕке алпусни    = 
 |Жанр                = [[калав]]
 |Автор               = [[Набоков Владимир Владимирович|Владимир Набоков]]
 |Тăван чĕлхи         = вырăс
 |Хайланă             = 
 |Пичетленĕ           = 1930 («[[Современные записки]]»)
}}
'''«Пильграм»'''  — [[Набоков Владимир Владимирович|Владимир Сирин (Набоков)]], [[вырăс чĕлхи|вырăсла]] хайланă калав. 1930 çулхи пушăн 20-30-мĕшĕсенче датăланă, пĕрремĕш хут 1930 çулхи утă уйăхĕнче Парисри эмигрантсен «[[Современные записки]]» журналĕнче (№ 43, Утă, 1930) публикациленĕ, каярах «[[Соглядатай (пухмач)|Соглядатай]]» (1938) пухмача кĕртнĕ. 1930 çулхи çăвăн 20-мĕшĕнче калава пĕрремĕш ăстрăм вулавçăсем умĕнче [[Прага|Прагăри]] «Играшек-холлĕнче» кăтартнă&lt;ref&gt;''Бойд Б.'' Владимир Набоков. Русские годы. М. Независимая газета — Симпозиум. 2001. С. 411, 415, 650.&lt;/ref&gt;. 

== Сюжет ==

== Çăлкуçсем ==
* Atlantic Monthly Company:  [https://www.theatlantic.com/doc/194111/nabokov-aurelian The Aurelian (text)]

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем|2}}

{{Владимир Набоков хайлавĕсем}}

[[Категори:1930 çулхи калавсем]]

[[ru:Пильграм (рассказ)]]</text>
      <sha1>p1xdr7igni9d12mg2ak71frgs909gdf</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>842130</id>
      <parentid>842129</parentid>
      <timestamp>2024-12-08T10:28:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Viktor</username>
        <id>168</id>
      </contributor>
      <origin>842130</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2667" sha1="01oqjkaqeys5ebm52k8tczehuy5j3ep" xml:space="preserve">{{Литература хайлавĕ
 |Ячĕ                 = Пильграм
 |Тăван ячĕ           = Пильграм 
 |Ӳкерчĕк             = 
 |Анлăшĕ              = 
 |Ӳкерчĕке алпусни    = 
 |Жанр                = [[калав]]
 |Автор               = [[Набоков Владимир Владимирович|Владимир Набоков]]
 |Тăван чĕлхи         = вырăс
 |Хайланă             = 
 |Пичетленĕ           = 1930 («[[Современные записки]]»)
}}
'''«Пильграм»'''  — [[Набоков Владимир Владимирович|Владимир Сирин (Набоков)]], [[вырăс чĕлхи|вырăсла]] хайланă калав. 1930 çулхи пушăн 20-30-мĕшĕсенче датăланă, пĕрремĕш хут 1930 çулхи утă уйăхĕнче Парисри эмигрантсен «[[Современные записки]]» журналĕнче (№ 43, Утă, 1930) публикациленĕ, каярах «[[Соглядатай (пухмач)|Соглядатай]]» (1938) пухмача кĕртнĕ. 1930 çулхи çăвăн 20-мĕшĕнче калава пĕрремĕш ăстрăм вулавçăсем умĕнче [[Прага|Прагăри]] «Играшек-холлĕнче» кăтартнă&lt;ref&gt;''Бойд Б.'' Владимир Набоков. Русские годы. М. Независимая газета — Симпозиум. 2001. С. 411, 415, 650.&lt;/ref&gt;. 

== Сюжет ==


== Акăлчанла куçарни ==
Набоков, [[Перцов Пётр Александрович|Петр Перцов]] пулăшнипе, куçарнă. Ятне улăштарнă — &quot;''The Aurelian''&quot;, çапла вара сăмаха вывлятнă, ''аurelian'' — [[лепидоптеролог]]ăн кивелнĕ ячĕ, çав хушăрах, ''аurelia'' —  [[куколка]]. Куçарнине ''[[The Atlantic|The Atlantic Monthly]]'' 1941 çулта пичетленĕ, каярах «[[Тăхăр калав (Набоков)|''Nine Stories'']]» тата «[[:en:Nabokov's Dozen|''Nabokov's Dozen'']]» пухмачсене кĕнĕ.

== Çăлкуçсем ==
* Atlantic Monthly Company:  [https://www.theatlantic.com/doc/194111/nabokov-aurelian The Aurelian (text)]

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем|2}}

{{Владимир Набоков хайлавĕсем}}

[[Категори:1930 çулхи калавсем]]
[[Категори:Владимир Набоковăн калавĕсем]]

[[ru:Пильграм (рассказ)]]</text>
      <sha1>01oqjkaqeys5ebm52k8tczehuy5j3ep</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>