Wikipedia diqwiki https://diq.wikipedia.org/wiki/Pela_Seri MediaWiki 1.44.0-wmf.3 first-letter Medya Bağse Vaten Karber Karber vaten Wikipedia Wikipedia vaten Dosya Dosya vaten MediaWiki MediaWiki vaten Şablon Şablon vaten Desteg Desteg vaten Kategori Kategori vaten Portal Portal vaten TimedText TimedText talk Modul Modul vaten 0 303 533787 486007 2024-11-20T00:48:02Z InternetArchiveBot 21954 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 533787 wikitext text/x-wiki [[Image:Dona i Ocell.JPG|thumb|150px|Frau u Vogel, Barcelona (1982)]] '''Süryalizm''' yew hereketê [[felsefe]] u [[huner]]iyo. Eger merdım bewno vateyê süryalizım, merdım nêy vateyê [[Fransızki]] vineno ''Sur'' u ''Realite'', nêy dıdı vatey zi yeno na mêne (mana); ser(cor) u raştey. Na zi kokê süryalizım o, seriraşteyi rê resayen. Vinayış u manifesto yê xü dı [[Andrê Breton]] hêreketi wuni nusneno. "Waştena süryalizım, wazeno insani bıkero serbest. Civilizasyonê [[Yewina Ewropa|Ewropa]] insanan kerdo lete lete. Qeçeki kı serbest çımê xü akenê [[dınya]], bı [[fıkri|fıkrê]] mantıqi u bı normê çorşmeya ma yê resnenê." Bı na raya merdım fantasiyê qeçekan fetısneno. Qandê süryalistan fantasi quwetê [[piskolojiyê]] heri mühim o. Çendı zi ma na prensip hêyalanê xü dı nımneyo se zi, fına zi fantasi sereyê ma dı xü nımneno. Bı yarametey a vatışê hewnan, otomotik ma şenê nuşan dı u resman dı êy nımıte raştey vecê roşnayey. Hedefê süryalizım çi u ez wazeno biyaro pêhet u bı na raya bıreso Süryalizım, Serıraştey u dıma bı naya raya bı kewo ser. [[Andrê Breton]] (1896-1966) bı kıtabê xü yê, 1924 dı, "Manifest du surrêalism" [[(Manifeto yê süryalizım)]] dı xetê [[ideolociy]] yê xü nuşneno. Name yê kı bı süryalizım a aseno [[Andrê Breton|Breton]], Elved u Tzara. [[kıtabi|Kıtabê]] kı bı nam u vengo "Les Vase Communecant" (kı na kıtab, teori yê verênê süryalizım o). Hetê süryalist konst (resım) zi, o kı sıfte merdım vineno "Zırafe yê veşaye" [[Salvador Dali]] (1935), "Resım" Rene Magritte i yo. (1935). Sere yê "wayê siyın" Esaias Thoren (1940). Şıma do pers kerê, Senin merdım şeno bı zano kı ju çi süryalistiki yo? Merdım şeno bı no şekla çiyê süryalizımi bıvino. Hêyal u hewni vıcênê merdımi ver bı şeklê konstiya (resım u heykel u.ê.b). Waştena u hedefê süryalizımi "Sere hewadayen da bı raştey, bı hême şekla goştarey nê kerdenı u bı hême rayan a sabotaj". Kokê konstê süryalistiki, [[Dadayizım|dadayizım]] ra yo. Ma va; mêne (mana) süryalizımi (serıraştey o). Resımê süryalistiki êksê (pêyver) [[Dadayizım|dadayizım]] o. Bı süryalizım a merdım wazeno bıreso sere hewadayen da bewnoxan, wendoxan. Bı diyışê (vinayışê) süryalizım gerek konst bıbo resmê hêyalan, motifê bê realistiki u fantazi bıbo serbest. Ze konstê [[Salvador Dali]]. Süryalizım, [[Fıransa]] dı 1920'an dı resa u kok da. 1930 bi serê gırd biyayenı da süryalizım. Merdım şeno vaco kı süryalizım, [[edebiyat|literatürê]] ê moderın zi bı fıkranê zü ya vırna. ''Nuştoğ'': [[Faruk İremet]] == Çımey == * [http://www.zazapress.info.se İremet Yayınları ZazaPress Amor 4,Kanun 2000, Pel. 7] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200224085855/http://www.zazapress.info.se/ |date=2020-02-24 }} * [http://www.tcf.ua.edu/Classes/Jbutler/T340/SurManifesto/ManifestoOfSurrealism.htm ''Manifestou Surrealism,'' André Breton. 1924.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100209063222/http://www.tcf.ua.edu/Classes/Jbutler/T340/SurManifesto/ManifestoOfSurrealism.htm|date=2010-02-09}} [[Kategoriye:Huner]] 8bxjszxrj1153x1ake7ec2mcrexjd9j 0 349 533783 413606 2024-11-20T00:44:35Z InternetArchiveBot 21954 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 533783 wikitext text/x-wiki {{Italic title}} {{Pêseroke |Name = Zaza Press |Resım = [[Dosya:Zazapress1.jpg|thumb|250px|ZazaPress amor 1.]] |Terz = [[Zıwan]] u [[:Kategoriye:Zagon|zagon]] |Tarixê neşri = |Wayir = [[Faruk İremet]] |Zıwan = [[Zazaki]] |Dewlete = }} Zekı amora jewê ''ZazaPress''i, amora didi zi, bı rengana benê vılıki koyanê ma. Renganê şarê ma, bı diyalektê [[Zazaki|Zazakiya]] beno rengê ilmi u rengê kolayenı. ZazaPress, bı [[Zaza|zazayana]] esto u bı zazayana o do vırarê xü akero tijiya welatê ma. Vala yê (bayrak) Zazaistan destan ra destan bero aver. Amora jewêrı dı perê pêynêyênı dı tabloyê zonê [[Zazaki]] est bi. Wendoxanê ma, ser nêy u ser gramatikı kritikê xü rışti, ber xü dar bê. Watena wendoxan rasto. Çewteya tablo compütür ra bi. Ê dıdı çewteya gramatik bi. O zi raşto. Tenya çiyê do mühim esto; Ez bı xü ZazaPress tenya vecena u nuşi kı Z.Pi rê yenê, ze prensip ez ina nê vırnena u edo nê vırna zi. Kam vato gramatikê mı, yan zi ê embazanê bina raşto? Nuşê amora jewêr nuştoxi [[Dêrsım]], [[Hênı]], [[Palo]], Estanbol u Sewereg ra yê u nêy nuşi mı nê vırna u xü dı heqê vıraneyenı nê vinena. Amora ma ya dıdı zi bı renganê nuştoxê Welati u ê Ewrupa-ya reseno wendoxanê ma. Welat ra Mewlüd fıkranê xü yê welat hézkerdoxey u mili, zonê xü yê bı delala naweno ma. Baba Qef reklamê kıtabana, Dato zi fına pay bı poçıkê nasyonalistan keno u welat ra resenê peranê ma. Stefan zi bı tewrata Nameyê Zaza naweno ma u vano: "Vatenê [[Zaza|zaza]], ne Kırdi ne zi Tırki nao bı Zazayana. Nameyê Zazayan mabênê Ro u Dijle dı verê Kırdan u Tırkan estbi. Na name vinayışê Yavuz Selim niyo." Muska ra Íbrahim, Gımgım ([[Varto]]) ra reseno rıhê şairey u bı zonê do pak beno Koyê Bingoli, ze vılıkana zerida hême wendoxanê ma dı vayê Koyê [[Çolig|Çolig / Bingoli]] resneno ma. Dêrê M.Areyız, vatenê Kewra Héyder bı nuş u arêkerdışê Usxan Cemal a kewno tarix. Alanbay vano Ez Kama? Na vate çendı vateyê Cigerxwinê ê Kırdasa biyaro merdım viri, fına zi êy ra duriyo. Zekı Alanbay vano; "Ez ne [[Tırk]], ez ne [[Kurd]], ez ne Farız. Ez [[Zaza|zazaw]], ez Zazaw." na vate besê hémına keno. Safiya Pak ze kêynekêna Zaza bı şiirê xü ya peranê ma dı cayê xü gina. Şıma do bı kêfa şiirê ay buwanê.Bı na amora desturê ZazaPressi ma resnenê wendoxanê xü. == Note == ''ZazaPress, héta nıka kamcin pêserok, xezete u kıtabi vıcyayê/vıcênê hémıni rê wayêr vıcêno u paşti dano. Mabênê zazayan dı, qandê kamêyê zazayıni, héme pêser amyayenı bê şert u bê destur qebul keno u paşti dano.'' ''Nuştoğ'': [[Faruk İremet]] == Çıme == * [http://www.zazapress.info.se Zaza Press Peserokê Zıwan u Kültürê Zazayan] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200224085855/http://www.zazapress.info.se/ |date=2020-02-24 }} {{Pêseroki}} [[Kategoriye:Pêserokê Zazaki]] k3nvq502l07fnm5k9iwlfl2lm6xw14y 0 42651 533778 478462 2024-11-19T13:48:41Z Makenzis 17396 34x 533778 wikitext text/x-wiki {{Klubi}} '''Colo-Colo''' (''Club Social y Deportivo Colo-Colo'') yew klubê futbolio de [[Şili]]yo. 34 dolımi liga [[Şili]] de şampiyon biyo. 1991 de [[Kupay Libertadoresi]] gırewta. [[File:Estadio Monumental 2009.jpg|thumb|right|Estadio Monumental, [[2009]]]] == Çımey == * [http://www.csdcolocolo.cl/ Sitey Colo-Colo'yo resmi] (İsp.) * [http://www.colocolo.cl/ Blanco y Negro S.A.] * [http://es.fifa.com/classicfootball/clubs/club=34934/index.html Colo Colo — Fifa.com] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140914234955/http://es.fifa.com/classicfootball/clubs/club=34934/index.html |date=2014-09-14 }} [[Kategoriye:Klubê futbolê Şiliy]] 0trezqaf9r8i6wgh75u1fl5eyjusfzp 533779 533778 2024-11-19T13:48:59Z Makenzis 17396 /* Çımey */ 533779 wikitext text/x-wiki {{Klubi}} '''Colo-Colo''' (''Club Social y Deportivo Colo-Colo'') yew klubê futbolio de [[Şili]]yo. 34 dolımi liga [[Şili]] de şampiyon biyo. 1991 de [[Kupay Libertadoresi]] gırewta. [[File:Estadio Monumental 2009.jpg|thumb|right|Estadio Monumental, [[2009]]]] == Çımey == * [http://www.csdcolocolo.cl/ Sitey Colo-Colo'yo resmi] (İsp.) * [http://www.colocolo.cl/ Blanco y Negro S.A.] [[Kategoriye:Klubê futbolê Şiliy]] k270mxc2z6ylaugucrpwar5t24g6fh4 533781 533779 2024-11-20T00:11:34Z Mirzali 16 533781 wikitext text/x-wiki {{Klubi}} '''Colo-Colo''' (''Club Social y Deportivo Colo-Colo''), yew klubê futboliyo de [[Şili]]yo. No klub 34 dolımi liga [[Şili]] de biyo şampiyon. Serrs 1991ıne de [[Kupaya Libertadoresi]] gırewta. [[Dosya:Estadio Monumental 2009.jpg|thumb|right|Estadio Monumental, [[2009]]]] == Çımeyi == * [http://www.csdcolocolo.cl/ Sitey Colo-Colo'yo resmi] (İsp.) * [http://www.colocolo.cl/ Blanco y Negro S.A.] [[Kategoriye:Klubê futbolê Şiliy]] fahgbxcwmxtg9ukzf0xp1y2mxrww2as 533782 533781 2024-11-20T00:11:53Z Mirzali 16 533782 wikitext text/x-wiki {{Klubi}} '''Colo-Colo''' (''Club Social y Deportivo Colo-Colo''), yew klubê futboliyo de [[Şili]]yo. No klub 34 dolımi liga [[Şili]] de biyo şampiyon. Serra 1991ıne de [[Kupaya Libertadoresi]] gırewta. [[Dosya:Estadio Monumental 2009.jpg|thumb|right|Estadio Monumental, [[2009]]]] == Çımeyi == * [http://www.csdcolocolo.cl/ Sitey Colo-Colo'yo resmi] (İsp.) * [http://www.colocolo.cl/ Blanco y Negro S.A.] [[Kategoriye:Klubê futbolê Şiliy]] j5xdrcmit7ghxqsbtqyxbha0785noxi 0 45360 533788 486010 2024-11-20T00:48:09Z InternetArchiveBot 21954 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 533788 wikitext text/x-wiki == Zonê Ma Zazaki: Ferqê Zıwanê Zazaki, Kırdaski u Tırkki == ''O kı, kame yê şar biyayenê xü rê wêhêr nê vıcêno,'' ''hetê şarê binan ra zi nino hésıbnayış. Jewbiyayenda'' ''welatê şaran miyan dı cayê xü'' ''gıroten kame yê xü rê wêhêr vicyayena beno. F.İ'' Jewbiyayena mabêndê ziwanan u kokê cı ey xürub da zıwanan ra u qısan u rıstandê cı yê en kıhanan ra yeno fahmkerdenı. Zıwan zaney qandê nêy verê xü danê (kenê) çidê kıhanê. Kokdê ê [[zıwan]]i ra, namedê vılık, heywan u çiyê naturi xü rê kenê çımeyê ê zıwani u wuni qerar danê kı, no zıwan koti ra yeno u kokê cı reseno koti. Qandê kı vılabiyayen u vetena zıwani bı wênena (resim) destpêykerdo. Wêney zıwani rê biyê kok, qandê dayen u gırotena mabênda hinsanan u zıwano kı mabêndê hinsanan dı vırazyayo / peyda-kerdo. Hinsanê kı zey qebilan heyatê xü ramıto, demo kı, qebileda xü ra şiyo qebilena, dewda xü ra şiyo dewna u welatê xü ra şiyo welatna, karekterê zıwandê qebileda xü zi bı xü ya berdo. Hediseyê macirey u koçkerdenı kı dınyan dı biyê, ê benê sedemê zıwan vılabîyayenı. Ser 1813 dı Thomas Young "Sansıkritki, Yunanki, [[Latinki]], Keltki, Almanki u zıwanê iraniyan bı jew zıwani ra peyda biyê" u nêyrê zi name dayo u vano; ”Zıwanê Hindi-Awrupi” u ê kı bı no zıwana qısey kenê ina zi şarê "Ari yê." '''Mımune''': '''Zazaki Tırkki İngilizki Swêdki''' Esto Var There is Est (S. Kıhan) Hag, hak Yumurta Egg Ägg (eg) Estor, hestor At Horse Häst (hest) Nak Göbek Navel Navel Por Saç Hai Hår (hor)r Sol Tuz Salt (solt) Salt Verg Kurt Wolf (volf) Varg Va (tı se va?) Ne (Ne dedin?) What Vad (Vad sa du?) Şaro kı bahdê ma ameyo mabênê Dicle u Fırati (Mezepotamya kıhani) ma tesirdê zıwandê inan bın dı mendê u inan ra qısey deyn gırotê. Misal İraniyan ra, Asuriyan ra, Ermeniyan ra, Huriyan ra, Medan ra, [[Hititan]] ra, [[Sümeran]] ra, Yünan ra u her wuna. Qıseyê kı ma inan ra gırotê zıwanê ma miyan dı estê. Labırê no nino no mane u hêsap kı, Zazaki lehçeyêdê nê zıwanano u no qanıtê lehçe niyo u gere niro o mane zi. Lejan, cengan u kapitalizsasyon u sedemê ticaretey (raya heriri/ipeki) eyni wextı tesirê zıwandê ma Zazayan kerdo. Labırê qe jew şekla kültürê ma dı vıryayışê gırdi peyda nê kerdo. Kültürê Zazayan zi zey zıwandê Zazayan xü pawıto u niyameyo vırnayenı. Tay şaxsiyetê écebi kı, teoriyên xü ya wazenê Zazaki, nêy rê êy rê bıkerê poçıki u kenê diyalektê zıwanan dê binan wuni aseno kı, ê zıwanê, kültürê Zazayan nas nê kenê u êy ra zi zaf duriyê Heqiqeten, bı raştey ê wazenı zıwanê ma Zazaki, lehçey jewna zıwani bıvinê se, vanê na raştey xü pêy nêerzê u bıvinê. Zıwanê ma Zazaki wunibo se nezdiyê zıwandê İraniyo. Cırê vacê lehçey zıwandê İrani daha raşt beno. Labırê vanê verê heme çi kes nêy bı tarix, bêlge u ilmi bıdo ispat kerdenı. Zıwan zane yê Hindi-Awrupi bı kedenandê xü ya dayo ispatkerdenı kı, zıwanandê kehanan ra jew zi zıwanê ma Zazakiyo. Kıtabêno bı dest cilt bı nameyê "Encyclopedia of Langauges and Linguistics" (Ansklopedi ser zıwan u linguistik) pel 4780 dı bın nameyê "Turkey; Langauge Situation" (Turkiye; Halê Zıwani) nêy çi ameyo nuşnayenı; "The langauges spoken in Turkey are Turkish, Kurdish (Kurmanchi), ZAZA, Cherkess, Ayhbas, Laz, Georgian, Arabic, Armenian e.t.c" (Ê zıwani kı Turkiye dı yeno qıse kerdenı nêyê; Tırkki, Kırdaski (Kürmanci), Zazaki, Çerkezki, Abkaski, Lazki, Gürcki, Érebki, Ermeniki u.ê.b.) Éyni kıtab, éyni pel dı nê zi yenê nuşnayenı; "Turkish is spoken throughout the country. Kurdish, with its dialects, and Zaza are spoken mainly in eastern and southeastern Anatolia" (Zıwanê Tırkki heme Türkiye dı yeno qıse kerdenı. Kırdaski u dialektê Kırdaski u Zazaki rojawan u çepêrojawanê (Güneydo€u anadolu) Anadoli dı yeno qıse kerdenı.) Éyni kıtab u éyni pel dı nêy zi vano; É kı teberê sukan, dewan dı Zazaki u Kırdaski qısey kenê, tenya zıwanê zanê. Yani ya Kırdaski, ya zi Zazaki qısey kenê. Eger merdım bıwazo bewno u kelimeyê Zaza na kıtab dı bıvino, ze kı têyestey dı nuşnayo "Zaza" bewnı "Dımli" u qandê Dımli zi no ameyo nuşnayenı; "Dımli, zıwanê no Hindo-ari, İrani yanzi Hindo-awrupi yo." Yani tiya dı nêvano Zazaki lehçe yan zi diyalektê Tırkki, Ermeniki, Farski, Asurki, Erebki, Kırdaski yo, vano zıwanê Zazaki. Qandê kı nuşkar, zıwan zaneyê (linguistê) Awrupi wuni vanê u qandê êy ma yê zi, êy nê vanê. Şarê ma miyan dı kes nê vano diyalektê ma, yan zi lehçeyê ma. Merdım kamcin dewıj yan zi Zazay ra pers kero; * -Tı bı kamcin lehçeya qısey kenê/kena? Sıfte ina wuni şımarê bewnê u dıma bıhuwê u vacê; * -Lehçe çıçi yo? Eger şıma persê xü bıvırnê u wuni pers kerê; * -Tı bı kamcin zıwana qısey kenê/kena? u ina vacê; * -Ez bı zıwanê Zazaki qısey kena. Qandê kı mı bı xü nêy çi tecrübe ke, bı xü dewıj u şarê ma ra persê wunasini pers ke u ina vatenê mı "lehçey" rê huway. Ê kı Zazaki zanê. Ê kı zıwanê maya ina yan zi piyê ina Zazaki yo şenê şırê "lehçe, diyalekt" maya xü ra, piyê xü ra, piranê xü ra u gırdanê xü ra pers kerê.. Diyalekt çı çiyo? == Zıwan == O kı merdım bı êya fıkrê no, o kı merdım bı êya his keno u şeno bı kelimeyena yan zi bı hereketana (işareta) vaco. Eger bı teori yê Stalinisti merdım vaco se. Zıwan şartê şar biyayen ra jewa. Yani şarêno welatê cı esto, dewletê cı esto o wext zıwanê cı zi esto. == Diyalekt (lehçe) == Zıwanê kı tenya mıntıqayê dı yeno qıse kerden. Zıwanê no lokal. Mesela, zıwanê Swêdi (İsweçi) u Norweci zaf nezdiyê pêyê. Heta merdım şeno vaco eyni zıwano. Labırê Swêdi çı wext vanê Norweci nêvanê diyalektê ma. Vanê, zıwanê Norweci. Mesela Finlandi qandê zıwanê Estoni (Estonya, Estland) u Letoni (Letonya, Letland) nêvanê diyalektê ma yo. Vanê zıwanê Letoni u Estoni (kı nê zıwanan zaf nezdiyê Finlandi yo). Tabi no zi dewlet biyayen ra yeno. Bı küşat vaca se, qandê mı zi zıwan noyo; '''Zıwan'''; şar kı dewleta cı esta, vala (desmala, bayrax) cı esta, şar kı eskerê cı esta... Dialekt (lehçe); şar kı dewleta cı çınya, şar kı desmala cı çınya (yan zi esta labırê resmi niya), şar kı eskerê cı çınya... Çı wext ez nêy çiyana nuşnena u wanena, ez şına wextanê kıhana. Ez şına verê rönensans, verê rojni biyayena Awrupa. Çı wext Kopernikus (1473-1543) ser 1600 dı ser "Sistemê Tiji" teoriyê xü nuşna u eşkere ke, heme dınya, kilise u papazan gırot xü ver. Kopernikus vatê; "Dınya cayê xü dı sabit niyo, bı ekis hem çorşme xü dı hem zi çorşme tiji dı doş beno. Doş biyayena cı çorşme dı tiji, serê gino". Kopernikus zi zey dı Galileo papaza, kilise ra u vinayışê cı kıhanan ra, tepamende (ba€naz) ra heqê xü gıroto. Dıma Kopernikus, Galileo destê xü eşto ser fikranê (vinayışê) neweyan. Rayê Kopernikus domna u çiyê newe nuşna. Galileo Galilei (1564-1642) bı deney u bı teoriyê xü bı matamatika formülê kerdo u êy ra prencipê "Dinamik" vıraşto. Kopernikus u Galileo xü destanê Engizisyon (mehkemeyê kilise) u merden ra reynay. Qederê ina zeydê qederê Giordano Bruno nêbi yo. Giordano Bruno dıma hewt ser hepıs, rıh cı dı (sax) ame veşnayenı. Heta ser 1835 heme kamcin kıtabi kı nuşnayê "Dınya doş beno" velakerden, çap kerden u wendenê nêy kıtaban yasax bi. Dısey ser kilise nêy vinayışa inkar kerd. "Merdım çı wext fıkrêno se serbesto, yan zi beno serbest" vano Albert Bayet. Vatenêno çı weş. Çı wext merdım fıkrê newe, çiyê newe nê fıkıryo u ina ra zi çiyê newe nê vırazo se, o insan serbest niyo. Qandê co, fıkırê newe rê her wext gere merdım akerde bo u münaqaşe bıkero. Çıçi raşto, çıçi raşt niyo o gürwe ilmi u bı formülana beno. Çiyê raşt çıçi yo u çiyê xelet çıçi yo? Çiyê xelet, çiyê raşt esto? "Nê, çiyê xelet çiyê raşt çınyo. O çi kı qandê mı raşto, beno kı qandê jewna raşt nêbo." Eger ma nêy qabul kerê o wext ma şenê roşê u pê dı qısey bıkerê. Bı lınci eştena, bı vatenê veng u bêdelil qıse kerden cehaletê insani nişanê merdımi dano. Bı kıtap wendena, xü rê mewki u ca vıraştena merdım roşnavir nêbeno. O kı şeno çiyê newe bınuşno u şeno çiyê kı kes nêşeno qısey bıkero, şeno qısey bıkero şeno bıbo roşnavir (aydın). Roşnavirey (Entellektüel) bı cesaret, bı camerdeya beno. Heme çi rê "E" vatenı, heme qülpan ra tepıştenı merdım nê keno roşnavir. Ma ê çiyê kı kes nê şeno qısey bıkero, akenê. Ma o tareyeya şananê xiyanet ra, ma lepanê zordestey ra, ma mıj u dumanan miyan ra fıkranê xü, kokê xü vecê hol. 1210 dı kıtabanê, fıkranê Aristoteles yasax bi. Ê kı nêy kıtaba bıwaneyê ameyê kıştenı. Ê se bi? Fıkır u vinayışê [[Aristoteles]], [[Galileo]], [[Kopernikus]], [[Nicolas d'Autrecourt]], [[Civan Aucassin]], [[Michel Servet]] (qandê fıkıranê xü adır dı ame veşnayenı), [[Giordano Bruno]] (qandê fıkıranê xü adır dı ame veşnayenı) ma bı eziyetana fıkrê nê insana amey vırnayış. İna rê zi vatê xayin. İna rê zi vatê nêzan. Ê se bi? Tarix kam ra hesabê xü pers keno? Şowalye yê cıwan [[La Barne]] bı destê kilise ya ame kışten. Sucê cı; kıtabê kı kilise yasax kerd bi ina wend bi. La Barne, qandê kı kıtabê "[[Qısebendê Felsefe]]" wend bi ame kışten. Şıma zanê çı ame sere yê cı.? Verê zıwanê cı yeno cıkerdenı, dıma sere yê cı canê cı ra bırnenê u badoyını zi leşê cı erzenê adır. Qandê "[[Qısebendê Felsefe]]". Bewnê roşnavirê Awrupi se vanê. * [[Montesquieu]]; "Tepamende (ba€naz) fıkır, fıkrê no gêjeyo" * [[Voltaire]]; "Tepamendışey dınya, bı guniya suwax kerdo" * [[Diderot]]; "Tepamendışey o çiyê kı pize yê merdim qelıbneno" * [[Helvetius]]; "Tepamendeyey ze kardi belayê sere yê insanan o" "Eger merdım nêşeno fıkranê xü akerde vaco se, mabênê insanan dı azadi ra behs kerden nêbeno" Voltaire (heme heyatê xü, Voltaire bı xü lepandê Qıralan u kilise ra rema u zindanan bi warê cı). Qandê çıçi tı yê nêy çiyana nuşnenê? Şıma do pers kerê. Heme, qandê no çiy bi. Tarix dı bı zordereya u bı lınci eştena felsefe, fıkırê newe nêmerdo. Ser zıwan, ser kar u xebatê ma nıka ra zaf kesa ecız kerdo. No yeno nuşnayenı, no yeno vatenı. Tabi gere merdım sıfte xü rê u çıçi kerdena xü rê bewno u dıma jewnan rê çiy vaco. Rojê İsa çı bıvino, şaro si erzeno cinê kê rê. Cınêk kewto erd u nalin keno. Çımanê şari zeydê adıra veşeno, wazenê cınêker bıkşê. İsa vıcêno verni u vano; -Şıma yê qandê çı çi na cınêker si kenê? Şar miyan ra jew vano; * -A cınya fehşa u güna yê cı zafa. İsa zi vano; * -O kı güna yê cı çınyo u zano pako siyê sıfteyını o berzo. Tabi kes si nê erzeno... Ma zi vanê; "O kı zano ma bı destanê tari kar u barê xü kenê, o kı zano ma yaremetey u maeş destanê tariyan ra ginê, gere vacê nê çi çıçi yê? Heger ina hendı çiyê mühim destanê tariyan ra şenê se peyda bıkerê/bigirê maene nêy çi noyo kı ma eyni destanê tariyan rê kar kenê. Çiy kı merdım vano u nuşneno gere merdım zaf diqat bıkero u merdım bızano gere merdım se vano. Eger ma pers nêkerê se, ê do jewna pers bıkerê. Beno beno kı, wext bı wext merdım qelpeya xü pak bıkero, lınci erzeno ser insananê binan. Şar ehmaq niyo. Şar kerdenê merdımanê wunasinan xü vira nê kerdo..." Ma zi ehmaq niyê, ma zi zanayê kı, çiyê kı ma bınuşnê zaf nasyonalistan (fıkırê xü faşist, vatenê xü dı hümanist u sosyalist) ecız bıkero Politiqa yê wunasin Mabênê Rojawan (Ortado€u) dı her wext bı destanê dewlatan dı biyo kay. Tırki, Farısi u Erebi qandê zıwanê Kırdaski nê vanê diyalektê ma yo? Ma nêy zi, zeydê politika yê dewlet niyanê kar. O kı ma ser çi nuşnenê u vanê, wuni aseno kı xocayanê (ögretmen) xü ra çiyê "rındi (politika)" mısayê. B R A V O... "''O kı zano qandê çıçi cıwen o, zano senin zi bıcıwyo''." vano; [[Friedrich Nietzsche]]. Nıka, wextê ma yê newe dı nezdiyê 6000 zıwan yeno qısey kerdenı. Nina ra tenya, ze kı [[lingivist]] [[Michael Kraus]], Üniversite yê [[Fairbanks]] ([[Alaska]]), 01.06.1996 dı pêserokê [[New Scientist]] dı vano; "Dınya dı tenya nezdiyê 600 zıwan cayê xü qeyım/hewıl kerdo u şeno bıcıwyo." Bol zıwani tenya bı qısmê insanan yeno gürweynayenı u zaf zıwan zi tehlikeyê vıni biyayenı cıwêno. Zıwanê heri werdi zıwanê AORE yo. Na zıwanı, [[Cumhuriyetê Öre Vanvata]] dı laverê derya yê merde (ölü deniz) dı, tenya bı hetê merdımêna yeno qıse kerdenı. Qısmê zıwani vıni benê u qısmê zi newede ra xü rê formêdo newe danê. Na formê newe zi tekniki yo. Yani, ver şiyayena teknik, tenya cıwyayışê merdımandê nê, ser cıwyayışê zıwanan zi xü mısneno. Qandê kı zıwani birê nezdiyê pê, bol welatê Awrupi nêy vatenê tekniki nê vırnenê u a nameyê orjinal kar anê. Na zi çiyêdo bol weşo. Tabi gerek zıwani kokê xü bıpawo. Mesela zazaki ma şenê nameyê televizyoni bı vırnê u bı kerê bewnayox yanzi radio (radyo) bıkerê goşdayox. Nêy çiy suni yo (tabi niyo). Welatê kı xü pak amoreno, vatenê newey vırazeno. Na zi nêweşeya, wêhêr vıcyayena (kolonyalizım o). Qandê nêy çi zi hezarana nümuney estê. Qısey, orjinê xü dı bıresê rındo. Laberê qıseyê suni, wext beno miyanê têyestey dı bêmanetey vırazeno. No zi qandê zıwan çiyêdo rınd niyo. Qandê co merdım kêberê zıwani her wext akerde verado. Kı, zıwananê binan ra vateni bêgümrük bıkewo zıwan. Na faqireya zıwani niyo. Bı ekıs, zengin biyayena zıwani ya. Mesela İngilizi dı hezaran a (ne kı sedan a) vateni u namey estê. Nina latini ra, Greki ra (Yunani ra), [[İrlandi]] yê kıhani ra,[[Fıransızi]] ra, [[İspani]] ra u.a.b ra gıroto. Na çi tenya zıwan dı nê, kültürê şami dı u ê komê şarê dı zi xü mısneno. Verni şiyayena zıwan, bı goni yê taze ya beno. Na goni zi miyanê rıhı dı bı newedera rıjyayen a beno. Şar rıh, goni zi zıwan o. Goni miyanê rıh dı, zıwan zi miyanê şarê xü dı doş beno. Qandê co zi, gerek her merdım bı zıwanê xü ya bıfıkır yo, qısey bıkero u bıwano. Zıwanê xü ra şermayayenı gürweyê merdımê zanê niyo. O kı zıwanê xü ra şermayeno qeçekanê xü rê zi na şermê xü ze leyma dısıkneno u qeçekanê ina bı na şerma resenê u xü komê zıwanan dı nimçe vinenê. Na çewtey, çewteya qeçekan niya, çewteya ê may u piyan o. Aylê (familye) yê kı zıwanê may u pi yê ina Zazaki yo u qeçekanê xü rê Zazaki nê mısnenê u zıwan na bini mısnenê kokê xü inkar kenê u kokê xü mezatan dı ercan roşenê. Welatanê Awrupa dı heqê her zıwani u diyalekti mekteban dı wenden u mısnayenı esto. O kı wazeno qeçekê ina bı zıwanê may u pi yê xü ya qısey bıkero rışenê na mekteban. O kı, cınya cı yan zi camêrdê cı Awrupi yo (Almani, Swedi, Fıransızi u.a.b) hem bı zıwanê maya xü mısenê kar anê, hem zi şenê zıwanê pi yê xü mekteban dı bımısê u bıwanê. Nina rê çend nümuney wazena bıda u nêy nümuney hirê hebi yê. Nêy nümuney ser hirê camêrdê Zaza yo u cınya nina ra dı (2) hebi Zazay niyê. Jew cınya cı Tırk a, ê dıdı cınya cı Zazaya, ê hirê cınya cı Kırdas a. O kı cınya cı Tırk a qeçekê êy bı maya xü ya Tırkki u bı pi yê xü ya zi Zazaki qısey keno. Ê dıdını zî qeçek bı may u pi yê xü ya Zazaki qısey kenê. O kı cınya cı Kırdas a bı qeçekanê xü ya kırdasi qısey kenê u qeçekanê xü rê mekteb dı xoca yê zıwanê Kırdaski wazenê. Laberê nümuneyê mı boli yê. Ze kı hem cınya hem zi camêrd Zazayê laberê bı qeçekanê xü ya, yan bı zıwanê Tırki yan bı zıwanê Swêdi yan zi bı zıwanê Kırdasi qısey kenê. Ninan ra bolê cı zi kêy xü dı na zıwanan têmiyan kenê. Qeçeki çıçi benê? Qeçeki kami benê? Qeçeki kamcin welat ra benê? Qeçekî nêy çi nê zanê. Qeçeki piskolojik xerpênê u dest bı zur kenê, benê zurker. Qeçekê wunasini senin şaran miyan dı benê bê kamey u na bê kamey biyayenı qeçeki keno ésebi u keno har. No zi çewtey a ê qeçeki nê, ê piy u mayan o. Qandê çıçi sere dı mı ca da vatenê Nietzsche, "O ki zano qandê çıçi cıwen o, zano senin zi bıcıwyo." Heme qandê nêy bi; "Çı wext ma estê cıwyayenı esto. Cıwyayenı bı ma ra mıreno. O kı ma dım dı maneno zıwan u şarê ma yo." Qandê co zi gerek merdım zıwanê xü rê wêhêr bıvıcyo u ay bın xerıpnayış ra bıreyno. Qeçekanê xü rê kokê xü bıdê sınasnayışı. Miyanê şaran dı qeçekanê xü bıkerê wêhêrê kamey. Zıwanê Zazaki u diyalektê (lehçeyê) Zazaki biyarê nezdiyê pê. Qeçekanê xü bı qeçekanê Zazayan ra bıdê sınasnayış. No çiyê kı mı nuşnayo kısmı vaco, na nuşte dı tepamendışey nımıteyo, yan zi vacê na tepamendışey a. Ez bı xü na vinayış dı niya u poçıkê na vinayış zi nê tepışena. Heta tiya dı ez şena tay nuşê en wêhêrê vinayışê gırd, filizof Bertrand Russell bi açarna. Na nuşı cevabê [[Bertrand Russell]] persê [[Woodrow Wyatt]]'i rê yo. '''Wyatt''' - Semed to miletperwerey çiyê do rındo, yan zi xırab o? '''Russell''' - Gerek merdım miletperwerey a kültür u politika pêra bı abırno. Ewro hetê kültüri ya jew rengêyeya dınyay kı xü miyan dı fineno çiyê do bê tam o...Edebiyat, senét, zıwan dı u heme vırnayışê karê kültüri dı miletperwerey merdım şeno bıwazo. Laberê heger merdım hetê politika bigiro dest se, miletperwerey bol xırab o u na zi ze aw zelal a. Merdım nê şeno bı çiyê ya politika yê miletperwerey raşt fino u ez inan nê kena kı çiyê wunasini zi merdım şeno bıvino. Miletperwerey, heqê ma yê kame u şar biyayenı geyrayışı dı nê, gerek hemver ma, ramnayena o politika yê inkari u dışmeney a çımsurey dı biro vinayış. Nıka zi wazena "dialektê" ma u DİALEKTÊ (ê ki zıwanê ma 'lehçe' hesıbnenê ina zi şenê bewnê) bini bı çend nımuney a bıda pêhet. Çıçi zeydê pêya yo u çıçi zeydê pê niyo ma piya bıvinê. Qandê wasteni kitabi: == Çıme == [http://www.iremetforlag.info.se İremet Yayınları] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200224085144/http://www.iremetforlag.info.se/ |date=2020-02-24 }}''Zonê Ma Zazaki, [[ISBN 91 972069 8 9]] '' [[Kategoriye:Zazaki]] pjfccfopvzsgmlibu1djyu0zyu2inhr 0 45366 533785 485989 2024-11-20T00:47:52Z InternetArchiveBot 21954 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 533785 wikitext text/x-wiki Hera u Ju Biyayenda Awrupa Senin Ame Merhéleyê Ewro? *'''1950''' :9 Gülan: Wezirê ê teberi [[Fransa]] Robert Schuman qıseyê xü dı wuni vano (na qıseyê xü zi Jean Monnet ra gino); "Gerek siyê siyayê (komır) Fıransa u asın, polayê Almanya ju institüsyon dı biyarê pêser u no zenginey qandê welatê Awrupa akerde bo. *'''1951''' :18 Nısan: Na waştena cori EKSG (ju biyayenda siyê siya u asıni) ya beno raşt u bı hetê 6 welatiya Paris dı yeno qebul kerdış. *'''1952''' 27 Gülan: Waştena ju biyayenda pawutışê [[Ewrope]], [[Paris]] yeno qebul kerdış. *'''1954''' :30 Tabax: [[Fransa]] waştena ju biyayenda pawutışê Awrupa red keno u qerarê xü peydı gino. :20-23 Payızê verên: Dıma konferansê Londra, waştenda paketê Bırüksel hera biyayenda rocawanê (batı) Awrupa, Paris dı imza bi (VEU). *'''1955''' :1-2 Héziran: Wezirê teberi ê ézayê şeş welatê Awrupa Messina dı yenê pêser u qererê newe ginê. Bı no qererê newe Awrupa bı hetê ekonomik zi sınoranê xü hera kerê *'''1957''' :25 Awdar: Pê ameyaenda EEG (Piyabestenda Ekonomiyê Awrupa) u EURATOM (Piyabestenda Enerjiyê Atom ê Awrupa) Roma dı ame qebul kerdış. *'''1958''' :1 Çıle: Êy qanuni u piyabestenê Roma kewno dewre. Komisyonê EEG u EURATOM Brükseli dı ca benê. *'''1960''' :4 Çıle: Pê ameyenda Stockholm qerarê EFTA (Jubiyayenda Serbeteya Ticaretê Awrupa) bı insiyatifê İngiltere yeno qebul kerdiş. *'''1962''' :30 Temuz: Qerarê piyabestenda ziréti yeno qebul kerdış. *'''1963''' :14 Çıle: Reisê cumhurê Fıransa General de Gaulle xezeteciyan rê vano; -Ma nê wazenê UK (İngiltere) bı kewo miyanê Ju bÏyayenda Awrupa u ma heqê xü yê -Veto anê kar. :29 Temuz: JBA (EU) 18 welatê Afriqa ya pêyenêu Yaoundé bın protokolı imzayê xü erzenê. *'''1965''' :Nisan: Pê ameyenda pê miyandı hélıyayenı (fusion) qandê piya-bestenda ju Meclis u ju Parlamento yeno qebul kerdış. Na qanun 1 temuz 1967 dı kewno dewre. *'''1966''' :29 Çıle: Warêy ameyenda Lüksemburg, Fıransa meclis dı newede ra cayê xü gino. Bı şertêna, gerek Fıransa her wext germey bımısno Ju Biyayenda Awrupa. *'''1968''' :1 Temuz: 1,5 ser verê werzeynayenda qererê sınoran, sınori ézayê welatê Ju Biyayenda Awrupa werzêna. Heqê zsınoran beno şirikey. *'''1969''' :1-2 Kanun: Haag dı ézayê JBA yenê pêser. Na cüwayışi dı Serdemê Cumhuri u Serdemê Hükmeti ca ginê u qereê kı heta na ser ameyo gıroten qebul kenê u nêy qanuni kewnê dewre. *'''1970''' :22 Nisan: Lüksemburg dı qererê xü finanse kerdenı dayêno u Parlamen-toya Awrupa bı qanunana otoriteyê ci vêşi kenê. :30 Héziran: Lüksemburg dı welatanê JBA yenê pêser u qerar danê kamcin welat bıbo ézayê JBA. Êy kı waştê bıbê ézayê JBA nêyê; Danimarka, İrland, Norweç u İngıltere. *'''1972''' :22 Çıle: Brükseli dı qererê qebul kerdenda Danimarka, İrland, Norweç u İngiltere yeno dayış. :''ZazaPress amor 5, awdar 2001, perı 12'' *'''1972''' :24 Nisan: "Marêdöviz" qebul beno. Nêy 6 dewletê Èzay mabênê xü dı pêyenê. Kı pereyê kesi ê kesi ra vêşi nêbo. En vêşi % dı 2,25 şeno bıvıriyo. *'''1973''' :1 Çıle: Danimarka, Írlandiya u Qıraliyetê Britanya kewnê EGG (Sarê Norweç qandê Èzayey vano Nê. *'''1974''' :9-10 Kanun: Pêser ameyenda Paris. New dewleti u reisêcumhurê nêy dewletan qerar danê kı serê dı hirê fınê birê pêser u Parlementoyê Awrupa qandê her merdım akerde bo. *'''1975''' :28 Sıbat: Konvensiyonê Lomé sıfte mabênê JBA=EU u 46 welatê Afrika, Rocawanêindi dı pê yenê şartan imza kenê. :22 Temuz: Awrupa Parlemnetosi ra qererê do newe vıcêno, bı no qerera hetê ekonomiya imkananê JBA dıha hera beno 1 héziran 1977 dı tam kewno dewre. *'''1978''' :6-7 Temuz: Pêser ameyenda Bremen. Fransa u Almanya bı teklifê do newe yenê. "Marêdövizi" ma hewadê u newedera sistemê JBA dı bı nameyê Sistemê Moneter Awrupa vırazê. *'''1979''' :13 Awdar: Sistemê Moneter Awrupa kewno dewre. :28 Gülan: Yunanistan bın ézabiyayenı nameyê xü nuşneno u şartê JBA qebul keno. :7 u 10 Héziran: Tarixê JBA sıfte 410 ézayê Parlamentoyê Awrupa bı reya veçêyênê (yenê weçêynayış). :31 Payızê verên: Konvensiyonê Lomé ê dıdını (Lomé II) newedera mabênê 48 welatê Afrika u Rocawanêindi (Westindia) imza beno. :''ZazaPress amor 6, héziran 2001, perı 37'' *'''1981''' :1 Çıle: Yunanistan beno ézayê ju biyayende Avrupa (JBA) *'''1984''' :28 Sebat: Programê Esprist rey gino u bı no programa JBA hetê teknik, infermasyon piya bı gürweyê u gamê berzê. :14 u 17 Héziran: Reyê sıfte qandê Parlementoyê Avrupa. :8 Kanun: Konwesiyonê Lomé fına hirêyın Togo dı yenê pêser, bı 66 welatê Afrikaya u mabênê 10 welatê Awrupa şartê piya gürwe kerdenı imza bena. *'''1985''' :Çıle: Jacques Delores weçêynenê komisyonê JBA. :2 u 4 Kanun: Meclisê JBA Lüksemburg dı yenê pêser u bı na pêser ameyena wazenê qererê kı Rom dı ameyo dayen ravêr berê u nezdi biyayenda Awrupa rew aver şıro. *'''1986''' :1 Çıle: İspanya u Portekiz benê ézayê JBA :17 u 28 Sebat: JBA newedera suka Lüksemburg Haag dı imza bena. *'''1987''' :14 Nısan: Türkiye wazeno bıbo ézayê JBA :1 Temuz: Qanunê (JBA) Awrupa bı şeklê do quwetyeno gürweynayenı. :27 Payızê verên: Haag dı qanunê qandê pawutenda Rocawanê Awrupa (Westeuro) hetê éskeri lez kenê. *'''1988''' :Sebat: Reformê finanse kerdenda politikayê Awrupa. Planê ekonomiyê çend seran fınê dı qebul beno na qerer qandê 1982-1992 yo. :''ZazaPress amor 7, kerge/elun 2001, perı 36'' *'''1989''' :Çıle: Qandê çıhar serı serdemeya komisyonê JBA, Jacues Delors hetê ézayan yeno veçêynayenı. :15-18 Héziran: Weçêynayenda hirêyênda Parlementoyê Avrupa vırazêna. :17 Temuz: Avusturya wazeno bıbo ézayê JBA. :9 Payızê peyên: Dızê Berlini xılnenê (hewadanê). :15 Kanun: Konvensiyonê Lomé-IV bı welatanê Afrika, Rocawanê İndi (Vestindia) u Ocenian (Awusturalya, New Zeland, Melanesiya, Mikronesiya, Polenesiya u Hawayi) imza beno. *'''1990''' :29 Gülan: Pêameyenda, raver berdenda u newedera vıraştenda Bankayê Awrupa qebul beno. :19 Héziran: Qererê Şengen (Schengen) qebul beno. :4-16 Temuz: Malta u Qıbrıs (Cyprus) wazenê bıbê ézayê JBA. :3 Payızê verên: Almanya bena ju (Almanya Rocakewte "şerq" u Almanya Rocawan "xerb"). :14 Kanun: Konferansê qandê ravêr berdenda ekonomi u şartê piya gürweyenda ser Meclisê ézayê JBA Rum (İtalya) dı yenê pêser. *'''1991''' :1 Temuz: Swêd (İsveç) wazeno bıbo ézayê JBA. :21 Payızê verên: EES (Meclisê Piya gürweyanda Ekonomiyê Awrupa) fıkrê élaqayê weş vıraştenda embıryanê JBA dı ju fıkır benê. :9-10 Kanun: Mastriş (Maastrich) dı Meclisê Awrupa yeno pêser. *'''1992''' :7 Sebat: Mastriş dı JBA (Ju Biyayenda Awrupa) newedera qebul bena. :''ZazaPress amor 8, kanun 2001, perı 33'' :18 Awdar: Finlandiya wazeno bıbo ézayê JBA (EU). :25 Awdar: Norweç wazeno bıbo ézayê JBA. :2 Gülan: Portekiz dı suka Porto dı JBA yenê pêser u EEC (European Economic Commission) imza beno. :2 Héziran: Şarê Danimarka qandê pêser ameyenda Maastricht şıno referandum u şarê Danimarka vano nê. :20 Héziran: Şarê Írlanda qandê pêser ameyenda Maastricht şıno referandum u şar referandum dı pêser ameyenda Maastricht vano ya. :20 Elun: Şarê Fransa qandê pêser ameyenda Maastricht şıno referandum u şar referandum dı pêser ameyenda Maastricht vano ya. :11-12 Kanun: Meclisê Awrupa (European Council) suka ‹skoçya Edinburgh dı yenê pêser. *'''1993''' :1 Çıle: Bazarê miyanê Awrupa qandê héme ézayê welatanê Awrupa abêno. :18 Gülan: Fına dıdını Danimarka şıno referandum qandê pêser ameyenda Maastricht. No fın şarê Danimarka qandê pêser ameyenda Maastricht vano ya. :1 Payızê peyên: Qanunê Maastricht kewno dewre. *'''1994''' :1 Nısan: Macaristan wazeno bıbo ézayê JBA (EU). :ZazaPress amor 11, kerge/elun 2002, perı 7 :8 Nısan: Polonya wazeno bıbo ézayê JBA (EU) :15 Nısan: Suka Fas Marakêş dı mabênê JBA u Uruguway dı pêameyenda GATT qebul beno. :9 u 12 Héziran: Fına çıharın reydayenda Parlemento Awrupa. Şarê Awustırya bı rayê reyana qandê éza biyayenda Awrupa vano: "-E" :24 u 25 Héziran: Korfu dı pêser ameyenda Meclisê Awrupa. Awustırya, Finlaniya, Norweç u Swêd (İsveç) wazenê xü gırêdê qanunanê Awrupa. u imzayê xü erzenê u şartê JBA qebul kenê. :16 Payızê verên: Şarê Finlandya bı rayê reyana éza biyayenda JBA qebul kenê. :13 Payızê peyên: Şarê Swêd bı rayê reyana éza biyayenda JBA qebul kenê. :27 u 28 Payızê peyên: Şarê Norwec bı rayê reyana éza biyayenda JBA qebul nêkenê. :9 Kanun: Essen dı pêser ameyenda JBA. *'''1995''' :1 Çıle: Awustırya, Swêd u Finlandya kewnê JBA miyan. :23 Çıle: Jauques Sander beno serdemê Komisyonê Awrupa mabênê serandê 1995-2000. :26 Awdar: Konvensiyonê Schengen beno resmi. :22 Héziran: JBA bı Estonya, Lettonya u Litonya qandê şartê ézabiyayenı pêyenê. :27 Héziran: Slowakya qandê ézabiyayenı sere dano pıro. :''ZazaPress amor 12, kanun 2002, perı 39'' :27 Payizê verên: Letonya wazeno bıbo ézayê ju biyayenda Awrupa. :24 Payizê peyên: Estonya wazeno bıbo ézayê ju biyayenda Awrupa. :27-28 Payizê peyên: Konfrenasê welatanê dengızê sıpe (akdeniz). :8 Kanun: Litwanya wazeno bıbo ézayê ju biyayenda Awrupa. :14 Kanun: Bulgaristan wazeno bıbo ézayê ju biyayenda Awrupa. :15-16 Kanun: Parlementyoyê Awrupa Madrid dı yenê pêser. *'''1996''' :16 Çıle: Sılowanya wazeno bıbo ézayê ju biyayenda Awrupa. :17 Çıle: Cımhuriyetê Çek wazeno bıbo ézayê ju biyayenda Awrupa. :29 Awdar: Turind dı pêser ameyenda hükmetê Awrupa. :21-22 Héziran: Komiteyê hémeyê Awrupa Florens dı yenê pêser. :13-14 Kanun: Komiteyê hémeyê Awrupa Dablin (Dublin) dı yenê pêser. *'''1997''' :17 Sebat: Jacques Santer Parlementoyê Awrupa dı heqê BSE (bovin spongiform encefalopati) qısey keno. :16-17 Héziran: Parlementoyê Awrupa Amsterdam dı yenê pêser. :16 Temuz: Fıkrê "Agenda 2000" anê Awrupa parlementosi qandê kı münaqaşe bıbo. :2 Payizê verên: Qerê peynêyin kı Awrupa Parlementosi pê ameyê qebul beno. :20-21 Payizê peyên: Lüksemburg dı qandê verê bêkarey gıroten senin bo êy ser qısey benê. :12-13 Kanun: Komite merkezi Awrupa, Lüksemburg dı yenê pêser. *'''1998''' :1 Çıle: Íngiltere beno serdemê Ju biyanda Awrupa. :30 Awdar: 10 welati newe, êy kı wazenê bıbê ézayê JBA qebul beno. Nêy welatan ra 6 cı kı ameyê vêndayenı nêy welatiyê: Qıbrıs, Estonya, Polonya, Sılowanya, Cımhuriyetê Çek u Macaristan. :31 Awdar: Şengen (Schengen): Ítaliya hıdudê xü dı qontrolê kes u pasaport hewanano. :1-3 Gülan:15 baqanê maliye êy kı ézayê JBA'yê yenê pêser u Parlementoyê Awrupa déweti rê wahêrey keno. Na déweti dı qerer ginê kı kamcin welati şenê qandê éza biyayenı dom kerê. :15-16 Héziran: Komiteyê Merkeziyê Awrupa Kardif (Cardiff) dı yenê pêser. :1 Temuz: Awusturya beno serdemê Ju biyanda Awrupa. *'''1999''' :1 Çıle: Almanya beno serdemê Ju biyanda Awrupa. 11 welati JBA qandê ju kerdenda pereyê xü yenê pêser. :25 Awdar: Ju biyayenda Awrupa Berlin dı yenê pêser. Agenda 2000 u planê ekonomiyê newe dı ju fıkır benê. :1 Gülan: Qererê kı Amsterdam dı ameyo gıroten qebul beno. :3-4 Héziran: Komiteyê merkeziyê Awrupa Köln dı yeno pêser. :8-13 Héziran: Rêydayenda pancên qandê weçeynayenda Parlemento-yê Awrupa vırazêna. :1 Temuz: Finlandaya beno serdemê Ju biyanda Awrupa. :15 Elun: Parlementoyê Awrupa, Romano Prodi weçêyneno ser-demeyda Awrupa. :10-11 Kanun: Komiteyê Merkeziyê Awrupa Helsinforş (Helsingfors) dı yenê pêser. *'''2000''' :1 Çıle: Portekiz beno serdemê Ju biyanda Awrupa. :1 Temuz: Fransa beno serdemê Ju biyanda Awrupa. *'''2002''' :1 Çıle: Pereyê Ju Biyayenda Awrupa pazaran dı vela beno. :1 Temuz: Pereyê héme welatanê awrupa pazaran ra werzeno ''Nuştoğ'': [[Faruk İremet]] == Çıme == * [http://www.zazapress.info.se Zaza Press] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200224085855/http://www.zazapress.info.se/ |date=2020-02-24 }} Amor 15, Kanun 2003, Perı 23 [[Kategoriye:Ewropa]] c8oq5aavg1uj9rco6isj2cwxr6nls9v 0 45414 533786 486003 2024-11-20T00:47:58Z InternetArchiveBot 21954 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 533786 wikitext text/x-wiki İxanet her wext ameyo vatenı u [[tarix]] ra qe vini nêbiyo. Labirê ma na qısada ixaneti ra çıçi fam kenê? İxanet çıçi yo? Merdım kêrê, kami rê vano ney ixanetey kerdi? Bı qısedê ixaneti ya piya her wext no qıse zi yeno vatenı. Vanê no merdım ''ajan''o. Ajan biyayenı u ixanet kerdenı zey pê niyê. Hergı jew bı seredê xo ya qıseyêna u ca ca maney danê ifade kerdenı. Yanê maney nê wırna qısan zi zey pê niyê. == İxanet u Ajan == '''İxanet:''' Bı wastenda xü ya, bı zanayena xırabey kerdenı u bı perana yan zi çiyê do bı qiymeta informasyono mühim rotena. '''Ajan:''' O kı qandê hêsabdê dewletna kar keno, gürweyoxê istixbarattê a dewleto, oyo. Laberê dı ma dı nê wırna qısan kar ardenı bol reheta. Qandê kami beno wa bıbo, ma senê kar biyarê u vacê: -''No merdım ajan o, yan ixanetkaro.'' Labirê kes nêseno vaco: -''Qandê çıçi no merdım ajan, yan xayino.'' Wexto kı merdım hereketê ra abırıyo, merdım beno xayin, ixanetkerde yan zi ajan. Wexto kı jew fıkrê jewi hes nêkeno yan zi fıkrê ney nino hesabdê cı, hıma qülpê nano pa, cı rê iftıra keno u vano: -''Diqet bikerê o merdım ajano.'' Merdım bı fıkrê do neweya bıvıciyo sardê xü ver, no fın zi ê bini vanê: -''No fıkır fıkro newe niyo, no taqtikê dewletandê kolonyalistano.'' Dewletê kolonyalisti wazenê ma parçe kerê. Heger wuni nêbo qandê çıçi nê bı fıkrê do newe ya vıcênê ma verni. Hereketê ma estê, ma yê dı nê hereketan miyan dı gürweyenê, ê zi senê bırê ma miyan dı kar bıkerê u bigürweyê. Fıkırdê wunasinan rê vanê fıkrê konservatif/muhafazakar. Yani fıkrê xü yê kıhani muhafaza kenê. No yeno çı mane? Bêrê ma het. Welatê dı sarê miyan dı qedemey (''sınıflar'') estê. Nê qedemey qandê xü, qandê xürübandê xü u hereketandê xü vırazenê. Jew-biyayena gürweyoxan (''isçi''), jew-biyayena xocayan/müaliman, xezeteciyan, tıxtoran, awukatan, segırtan, wendoxan/telebeyan, sosyalistan, anarşistan, komünistan, nasyonalistan u herwına. Bı no sekla, bı no hesaba sarê welatê beno dewlet. Yani sartê dewlet-biyayenı, dı nê kêberan ra ravêrdena beno. Zazayan zi newe newe xo diyo, xo sınasnayo u destê xü esto nê çiyan, vinayenê xü akerdê, wasten u vatenê xo estê meydan u newe newe ê yê sareyda xo dı, xo-diyayenı dı benê net u zelal. == Nasyonalist u Demokrat == Tabi no zi bêrisk niyo. Riskê cı çıçi yo? Riskê cı noyo kı, fınê ra bıbê nasyonalist u ma vero bıbê bend. Tabi na nasyonalizmi ma pawıtê u zekı ma pawıtê wunasin zi bı u vıjiyê ma verni. Ze insanêdo Zaza u demokrat wastenê ma lazımo nêbê. Vanê hemver heme kolonyalistan ma bıbê, bıvıjiyê u ma hemver dısmen-biyayena saran u ê insanan bıbê. Lazımo ma pasti bıdê heme serehewadayenandê sarandê bındestan u inan heti cay xü bıgirê. Ma dısmenê nê saran niyê, ma dostê cıyê. Ma xayin niyê, ma verkewtox u vırnayoxê (''devrimci'') u ma bı fıkırêdo newe ya xü esto meydan u ma pasti dayoxê sardê xü u sardê xü rê wahêr vıjyayoxê. Sosyalist-biyayena ma zi vanê esasiyetê çım-gırotayenı nêbo, esasiyetê çım-akerdenda sardê ma bo. Lazımo ma qandê heme vinayenan u fıkırandê pêra ca bı cayan, zey pê niyan akerdê bê. Nê fıkırê wunasini u nê diyayenê akerdey sarê ma ravey benê. Bı vinayisdê xü ya gerek ma bı çımêdo newe ya bewnimı dınyay ra. Vatenandê vengan ra gerek ma xü duri finê. Vatenandê zey xayin u ajaniya. Wato kı [[Alexander Mekadon]]i sinoranê xü yê bahdoyênan vineno, bermeno u vano: -''Welatê mı nêvarda isqal kerd. Nıka ez do kamci welat u erdi isxal kera?.'' Çım-veysaney nêweseya en gırda. Merdımê kı wastena cı naya ê merdımi merdımê nêwesiyê. Nêweseya wunasinı heqê sarandê binan erzena lıngan bın u xo lıngan bındı pelçıqnena. Na nêwesey zi dı rıhdê insanandê narsistan dı peyda beno. Yani na nêwesey a ''ez'' eza gama sıfteyêna nêweseyda diktatoreya. Dı nê nustedê xü di ez nêwazena heme namanê nêwesey bınusna. Merdım o kı nêweseya narsizım cı dı esta, o dı ê merdımi dı nêweseya sizofreni, nêweseya paranoya u ê bini estê. Dısmen kam o? Gerek dı no tesbit dı heme Zazay jew bê, pasti bıdê pê u pê hetı ca bıgirê. Hetan kı ma dısmenanê xü wes nêsınasnê, ma nêsenê xetanê kar u bardê xo rast kerê u akerde akerde ray berê. Demo kı ma xetanê ray siyayenda sardê xo zelal nêkerê, ma do seranê inan têmiyan kerê u fikirê do nezelal vejimi cı ver. O wext sarê ma do nêzano kamci rayo siro. Sarê Tırkan yan zi sarê sarandê binan dısmenê ma niyê, sistem u kerdenê inanê nêwesi, zordarey u zordestey, tahda u zülımê inan dısmenê ma yê. Dısmenê ma ê merdımê kı, ê rosnayoxê kı, ê hereket u partiyê kı biyayena ma, sareya ma Zazayan inkar kenê ê yê. Ma dısmenê saran niyê, ma dısmenê bêbextey, çımsurey u ê diktatoreyê. Ma dısmenê merdımê kı xü u sarê xü benê rosenê sarna ê inanê. Ma dısmenê zurker u inkar-kerdoxanê. Sarê kı pê miyan dı heyatê xü domnayo, ê saran pê gan-verdayenı, kar u gürweyê merdımandê tariyan u ê destandê siyayano. Na [[siyaset|politika]], politikaya dı saran pêverdayenı u pêdı sıknayena. Kamê ki dawaya Zazayey kenê, ê merdıman konferansan ra teber-estenı (ê konferansi qandê heme merdıman u saran akerdeyê), inan pelçıqnayenı u inan rê xeberi-dayenı çewto. Politikaya wunasin yarmeteya dewleta Tırkan kena. (Lazımo merdım insanandê wunasinan ra bıterso. Ka ê çıçi yê u karê inan çıçi yo?). Hewna kı çiyanê xıraban dest pey nêkerdo vanê kes verniya cı bıgiro. Wexto kı dest pey kero zi mesulê nê çiyan ê merdımê fıkır kıhani u nasyonalisti mesulê nê çiyanê. Merdımê wunasin qof, peyramendox u fıkır kıhanê kı politikaya winasinı vılla kenê u fitneyey fênê dı saran miyan ê mesulê nê çiyanê. Ma nê merdımanê wunasinan zaf rınd sınasnenê. Wextê cı biro ma do nê merdıman dı qonferansan dı, kombiyayenan dı, veyvan dı, sên u sênayan dı teshir bıkerê u bıdê eskera kerdenı. Merdımandê wunasinan rê ma yê nay vanê: -''Tehditê sıma, ma rayda ma ra nêkenê u duri nêfinenê.'' Vanê, sıma na juwerı wes bızanê!. Ma nêwazenê nêwesey ma miyan kewo, ma küçan dı pê dımı kewê u pê rencide bıkerê. == Dı çı estê vanê merdım pêra abırno == 1. Ê kı vanê: -''Nê qandê destê siyay kar kenê''. Ê wazenê serê nê meselan u rasteya nê meselan bıgirê u bıdê virakerdenı.<br/> 2. Ê kı na mesele dı nêsenê akerdayenê newey vırazê, ê na mesela ra remenê. Na remayena inan zi bızanayena niya, bı nêzaneyenda inan ra yena. O çiyo kı sıkê merdımi anceno noyo: Merdımê Kırdasi, Tırki nê, ê kı kokê inan Zazayo u ê bı xü Kırdasan yan zi Tırkan miyandırê, en bolki ê yê yenê ma ser. Qandê kı ê Tırkan ra Tırk, Kırdan ra Kırd biyê. Merdım xü seni vineno u seni ifade keno, o heqê eyo, ma ey rê çiyê nêvanê. Ema ez wazena tay embazan rê nay vaca: -''Sıma yê Tırkan, Kırdasan miyan dı gürweyenê ma yê sıma rê AJANİ, XAYİNİ nêvanê.'' Qandê kı ma zanê vatena ajan u xayini yena çı mana. Qandê ê embazan objektif, yan zi sübjektif ma nêvanê ê xayini yê. Nê vatenê wunasini gürweyê merdımandê zane u rosnberan niyo. ''Embaz u dostê delali'' ê vatenê kı sıma yê qandê ma vanê, ê vatenan werzanê qandê xü, yan zi dısmenandê ma yê goni rıjnayoxan rê. Fasizma C.T. (Cumhuriyetê Tırkiya) bı nımıte, bı xofey a politika ya xü ya asimlasyoni Zazayan ser u ê sarandê binanê minoritetan ser ramena u ma bı ê sarana piya hemver nê çiyanê u ma yê hemver asimilasyon, qetliyaman bı inana piya xover da u ma yê danê. Ma lejdê inan dı zi bı inana bi. Labirê ewro ra tepya do wıni nêbo. Sertê ma do bıbê u ma do bızanê ka ma do kêya piya bıgırweyê. Kamê kı idolojiyê ma, kameya ma, sınasnameyê ma qebul bıkerê u ma zey sarandê binan sarê do xoser bıvinê, ma do bı inana piya bıgırweyê u bı inana piya lejê serkewtenı u serbesteyda xo bıkerê. Hereketê kı, partiyê kı. sexısê kı serehewadayena ma Zazayan qebul kenê ma bı inana kar u barê sareyda xo ray benê. Jewbi ma bı inana ray nêsinê, qandê kı ferqê inan u ê binan pêra niyabırêno. Çiyo kı serdestiyê ma rê kenê ewro ê yê wazenê ê çiyan ma rê bıkerê. Sıma bê sıma merdımandê wunasinana ray sinê? Rayê ma pê qebul kerdena benê jew, zewbi pêra abırênê. Vanê ê na juwerı zi rınd bızanê ma nêwazenê u ray nêdanê merdımê kı layıqê insan u insanetey niyê lınci berzê ma u lejdê ma. Wa ê sirê xo rê karna bıkerê. Dı nê meqaledê xü dı êz wazena taynan hewn ra ayakera u peyhesnayenêda zaf mühimi rafina çıman ver. İstixbarat u qüwetê C.T. yan zi ê binan wazenê dı bendey ma miyan finê, ma verdê gandê pê u pêdı bıdê kıstenı. Ya dıdinı wazenê bı namedê ma ya ma miyan dı xürübi virazê kı nê xüribi ma tecrit bıkerê. Tecrit-kerdena inan nino no mana kı ma lejê xü rosenê, inkar kenê yan zi nêdomnanê. Eksê cı ma lejê xü kokêdê mezbuti sero karıto. A leyma kı, a lekeya kı ê wazenê ma çarero dê, ma do bı zanayena, bı mantıqa, bı demokrateya, bı rosnbereya a leka xo çarero nêdıskınê, berê peyser çaredê inan ro dıskınê. Labirê hetan u hetan ê do nêsê ay xo çare ra pak kerê. Viradı inan heta torinandê torinandê inan zi a do bı inana siro. Lazımo ma sarê Zazayan, zane, demokrat u rosnberê Zazayan destanê xo hetê pêya derg kerê, destenê pê tepêsê, pêrê wahêr bıvıziyê u ray nêdê kı xürübê nêwesi ma miyan kewê yan zi ma miyan dı ca bıgirê. A dıdinı vanê ma ray nêdê kes fek berzo ma, sardê ma. Lazımo ma xürubanê xü, enstütüyanê xü u partiyanê xü bı destandê xü ya vırazê." Wa kesna namey ma, namey sardê ma kar niyaro u qandê menfehetê xü ma nêgırweyno. Kamê kı, sarê k, xürübê kı, partiyê kı, hereketê kı ma Zazayan inkar kenê ê diktatori yê, sovenistiyê u ê dı rayda kolonyalizmê dı rê. Nê qısandê wunasinan ra, tehditandê inan ra jew Zaza nêterseno u ê bı nê çiyana nêsenê çımanê ma bıtersanê. Kültürdê ma Zazayan dı vanê ters çınêbo u çıniyo zi. Xü ra merdımo kı terseno o na mesela dı çıniyo. O ki terseno o rewnayo teslim biyo u xo roto sarnay yan zi lejê sarnay keno. O ki terseno o rewnayo sarê xü u xü rotenırê hazıro. No lej seni lejê ma Zazayano se, wıni zi lejê ê sarandê binanê bindestano zi. Dı nê lejdê ma dı ma wazenê heme Zazay jew bê, heme piya bêrê pê hetı jew gan u jew beden bê. Ma do dı nê lejdê xü dı zi na juwerı bıkerê, sarê xü biyarê pê hetı hergı jewdo militanê sardê xü u ê na dawada xü bo. Emeleya ma bı sardê ma yena u ma nê çiyan inan ra posenê. Wastena ma, vanê her [[Zaza]] bı saxsıyetê xü ya, bı lejdê xü ya, bı kameyda xü ya, bi sınasnamedê xü ya sarandê dınyay miyan dı cay xü bıgiro. Sarê ma Zazayan, lac u keyney, way u bırayê ma werzê lıngan ser bı çaredo akerdeya xü berzê meydan. Sıma do bı zanayenda xü ya, bı cesaretê xü ya, bı serehewadayena ser kewê u birê sınasnayenı. Kes bı fıkrandê xü yê newana, bı fıkır do newe ya nêbenê xayin, nêbeno ajan. Vanê sıma sardê xü rê, sınasnamedê xü rê bıbê militan. Tarixê ma bı serehewadayenan ra pıro, labirê çı heyf kı saranê binan xü rê kerdo mal. Ma goniya xü rıjnaya saranê binan pa xü rê siyaset vırasto. Ewro ra tepya vanê no wuna nêbo. Çiyê ma, serehewadayenê ma, wa sardê ma rê mal bê. Bı serehewadayenandê sıma yê newana, serehewadayenê kıhanido birê [[zıwan]] u newe ra malê sardê ma bê. Wa sarna gonida ma ser, serehewadayenandê ma ser xü rê siyaset u camêrdey nêkero. Politikaya ma ya newe vanê na politika bo. Politika sardê ma, sınasnayena sardê ma bo. Vanê sarê bini zi na politikaya ma ya newê nêkero politikaya ixanetey. Heqê kesi zi na juwerı rê çıniyo. Serbestey wastenı heqê heme saran u ê Zazayana zi. Na politika u nê wastenê sarandê bındestan nêsenê bıbê politika ixaneti. == Çımey == * [http://www.zazapress.info.se Zaza Press] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200224085855/http://www.zazapress.info.se/ |date=2020-02-24 }} ZazaPress Amor jew (1) [[Kategoriye:Siyaset]] sq25izejv8g082q58zrrnypv3f0c7zj 0 60149 533789 384771 2024-11-20T04:40:58Z 149.34.216.17 533789 wikitext text/x-wiki {{Pusulay serran|1541}} == Seramey == == Biyayışi == * [[Mahmud Hüdayi|Aziz Mahmud Hüdayi]] * [[El Greco]] == Merdışi == * [[Francisco Pizarro]] * [[Gül Baba]] * [[Paracelsus]] * [[Margaret Tudor]] * [[Andreas Karlstadt]] *[[Gazi Hüsrev Bey]] * [[Gedun Gyatso]] ** [[Johann Georg Faust]] [[Kategoriye:1541]] 0dcj90id7xj2waqtuzl0jk1g7lyfzx2 533790 533789 2024-11-20T06:59:16Z Mirzali 16 mabeyn 533790 wikitext text/x-wiki {{Pusulay serran|1541}} == Seramey == == Biyayışi == * [[Mahmud Hüdayi|Aziz Mahmud Hüdayi]] * [[El Greco]] == Merdışi == * [[Francisco Pizarro]] * [[Gül Baba]] * [[Paracelsus]] * [[Margaret Tudor]] * [[Andreas Karlstadt]] * [[Gazi Hüsrev Bey]] * [[Gedun Gyatso]] * [[Johann Georg Faust]] [[Kategoriye:1541]] rmuvt218vl17rkfv36hn6ga8nm457w0 0 64770 533794 520693 2024-11-20T09:02:08Z 178.241.21.179 533794 wikitext text/x-wiki '''National Basketball Association''' ya zi nameyê xoyê kılmiye ra '''NBA''', yew ligê [[basketbol]]iyo profesyonelo ke [[Dewletê Amerikaê Yewbiyaey|Dewletanê Amerikayê Yewbiyaeyan]] û [[Kanada]] de saz biyayo. Serra 1946ıne de ameyo ronayene. Kanalanê têlevizyonê ESPNyi û TNTyi ra seyr beno. Logoyê NBAyiyê resmiyi sero resımê [[Jerry West]]i esto. == Taxımi == {| style="border: 3px solid gray; " | colspan="8" style="background-color: rgb(245,245,245); border-bottom: 1px solid gray" |'''Konferansê Rocvetışi''': |- | style="background-color: rgb(252,252,252); border-right: 1px solid gray" |'''Gruba Verocê Rocvetışi ''' | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Atlanta Hawks]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Charlotte Hornets]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Miami Heat]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Orlando Magic]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Washington Wizards]] |- | style="background-color: rgb(252,252,252); border-right: 1px solid gray" |'''Gruba Merkezi''' | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Chicago Bulls]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Cleveland Cavaliers]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Detroit Pistons]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Indiana Pacers]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Milwaukee Bucks]] |- | style="background-color: rgb(252,252,252); border-right: 1px solid gray" |'''Gruba Atlantiki''' | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Boston Celtics]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Brooklyn Nets]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[New York Knicks]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Philadelphia 76ers]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Toronto Raptors]] |- | colspan="8" style="background-color: rgb(245,245,245); border-bottom: 1px solid gray; border-top: 1px solid gray" |'''Konferansê Rocawani''': |- | style="background-color: rgb(252,252,252); border-right: 1px solid gray" |'''Gruba Verocê Rocawani''' | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Dallas Mavericks]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Houston Rockets]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Memphis Grizzlies]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[New Orleans Pelicans]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[San Antonio Spurs]] |- | style="background-color: rgb(252,252,252); border-right: 1px solid gray" |'''Gruba Zımey Rocawani''' | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Denver Nuggets]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Minnesota Timberwolves]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Oklahoma City Thunder]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Portland Trail Blazers]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Utah Jazz]] |- | style="background-color: rgb(252,252,252); border-right: 1px solid gray" |'''Gruba Pasifiki''' | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Golden State Warriors]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Los Angeles Clippers]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Los Angeles Lakers]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Phoenix Suns]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Sacramento Kings]] |} == Konferansê rocvetışi == {| class="wikitable" style="width: 100%" ! width="10%" |Lete ! width="18%" |Taxım ! width="25%" |Sûke ! width="19%" |Rengi ! width="18%" |Cayê mısabeqa ! width="10%" |Sazbiyayış |- ! rowspan="5" |Atlantik |'''Boston Celtics''' |[[Boston|Boston, Massachusetts]] |kıho, sıpe, siya |[[TD Garden]] |1946 |- |'''Brooklyn Nets''' |[[Brooklyn|Brooklyn, New York]] |mawiy nimşewi, sur u silver |Barclays Center |1967 |- |'''New York Knicks''' |[[New York City|New York]], [[New York (eyalet)|New York]] |Portakal, sıpe, mawi u siya |Madison Square Garden |1946 |- |'''Philadelphia 76ers''' |Philadelphia, [[Pennsylvania|Pensilvanya]] |sur, Sıpi, mawi |Wells Fargo Center |1939 |- |'''Toronto Raptors''' |Toronto, [[Ontario]] |sur, siya, Sıpi |Air Canada Centre |1995 |- ! rowspan="5" |Merkez |'''Chicago Bulls''' |[[Chicago]], [[Illinois]] |sur, siya sıpi |United Center |1966 |- |'''Cleveland Cavaliers''' |Cleveland, [[Ohio]] |şerev, zerne, mawiy deryay, Sıpe u sur |Quicken Loans Arena |1970 |- |'''Detroit Pistons''' |Auburn Hills, [[Michigan]] (Detroit) |Sur, mawi Sıpe |The Palace of Auburn Hills |1941 |- |'''Indiana Pacers''' |[[Indianapolis]], [[Indiana]] |Mawiy deryay, Zerne, Sıpe |Bankers Life Fieldhouse |1967 |- |'''Milwaukee Bucks''' |[[Milwaukee|Milwaukee, Wisconsin]] |Kıho, silver, sıpe, sur |Bradley Center |1968 |- ! rowspan="5" |Verocê Rocvetışi |'''Atlanta Hawks''' |[[Atlanta]], [[Georgia]] |mawiy deryay, sur u silver |Philips Arena |1946 |- |'''Charlotte Hornets''' |Charlotte, Kuzey Karolina |Portakal, Mavi, isya u silver |Time Warner Cable Arena |2004 |- |'''Miami Heat''' |[[Miami]], [[Florida]] |Siyah, syr, Sıpe u zerd |American Airlines Arena |1988 |- |'''Orlando Magic''' |Orlando, Florida |sıpe, Mavi, siya u silver |Amway Center |1989 |- |'''Washington Wizards''' |[[Washington, D.C.|Washington]] |Mavi, Siya u zerne |Verizon Center |1961 |} == Konferansê Rocawani == {| class="wikitable" style="width: 100%" ! width="10%" |Lete ! width="18%" |Taxım ! width="25%" |Sûke ! width="19%" |Rengi ! width="18%" |Cayê mısabeqa ! width="10%" |Sazbiyayış |- ! rowspan="5" |Verocê Rocawani |'''San Antonio Spurs''' |San Antonio, Texas |Siyah u silver |AT&amp;amp;T Center |1967 |- |'''Houston Rockets''' |[[Houston|Houston, Texas]] |Sur, Sıpe u silver |Toyota Center |1967 |- |'''Memphis Grizzlies''' |Memphis, Tennessee |Mawiy deryay, mawiya zelal, mawiya duni u zerne |FedEx Forum |1995 |- |'''New Orleans Pelicans''' |New Orleans, Louisiana |renga. Ordege, zerne u Sıpe |Smoothie King Center |1988 |- |'''Dallas Mavericks''' |Dallas, Texas |mawiya deryay , Mawiya kraliyeti, silver u kıho |American Airlines Center |1980 |- ! rowspan="5" |Zımey Rocawani |'''Denver Nuggets''' |[[Denver|Denver, Colorado]] |mawiya domanan, mawiya kobalti |Pepsi Center |1967 |- |'''Minnesota Timberwolves''' |Minneapolis, Minnesota |kıhoy meşey, Siyah, kehwerengi u mawi |Target Center |1989 |- |'''Portland Trail Blazers''' |Portland, Oregon |Siyah, sur, silver u sıpe |Moda Center |1970 |- |'''Oklahoma City Thunder''' |Oklahoma City, Oklahoma |mawiya zelal u zerd |Chesapeake Energy Arena |2008 |- |'''Utah Jazz''' |[[Salt Lake City|Salt Lake City, Utah]] |mawiya deryay, Mawiya barudi u Sıpe |Vivint Smart Home Arena |1974 |- ! rowspan="5" |Pasifik |'''Golden State Warriors''' |Oakland, California |Mawiya deryay , Portakal u zerne |Oracle Arena |1946 |- |'''Los Angeles Clippers''' |[[Los Angeles]] |Sur, Sıpe, Mawi |Staples Center |1970 |- |'''Los Angeles Lakers''' |[[Los Angeles]] |Mor, Zerne mawi |Staples Center |1946 |- |'''Phoenix Suns''' |[[Phoenix|Phoenix, Arizona]] |Mor, Portakal u gewr |Talking Stick Resort Arena |1968 |- |'''Sacramento Kings''' |[[Sacramento, California]] |Mor, silver , Sıpe u siyah |Sleep Train Arena |1945 |} === Taxımê verêni === {| style="border:0;width:100%;" | * Anderson Packers 1949-1950 * Baltimore Bullets 1947-1955 * Chicago Stags 1946-1950 * Cleveland Rebels 1946-1947 * Detroit Falcons 1946-1947 * Indianapolis Jets 1948-1949 * Indianapolis Olympians 1949-1953 * Pittsburgh Ironmen 1946-1947 | * Providence Steamrollers 1946-1949 * Saint Louis Bombers 1946-50 * Sheboygan Redskins 1949-50 * Seattle SuperSonics 1967-2008 * Toronto Huskies 1946-47 * Washington Capitols 1946-51 * Waterloo Hawks 1949-50 * Washington Bullets * Vancouver Grizzlies |} == Şampiyoniye == {| bgcolor="#f7f8ff" border="1" cellpadding="3" cellspacing="0" style="font-size: 95%; border: black solid 1px; border-collapse: collapse;" !Amarê şampiyoniye !Wayirê namdariye |- |'''18''' |[[Boston Celtics]] |- |'''17''' |[[Los Angeles Lakers]] |- |'''7''' |[[Golden State Warriors]] |- |'''6''' |[[Chicago Bulls]] • |- |'''5''' |[[San Antonio Spurs]] |- |'''3''' |[[Detroit Pistons]] • [[Miami Heat]] • [[Philadelphia 76ers]] |-lp |'''2''' |[[Houston Rockets]] • [[New York Knicks]] • [[Milwaukee Bucks]] |- |'''1''' |[[Atlanta Hawks]] • [[Portland Trail Blazers]] • [[Sacramento Kings]] • [[Washington Wizards]] • [[Dallas Mavericks]] • [[Cleveland Cavaliers]] • [[Toronto Raptors]] |} == Çımeyi == * [https://www.nba.com/ Siteyo resmi] {{NBA}} {{Kontrolê otoriteyi}} [[Kategoriye:Basketbol]] [[Kategoriye:Ligê basketboli]] [[Kategoriye:NBA]] nwy0fshd5mir940wgn61dkd6wt1seo4 533795 533794 2024-11-20T09:02:39Z 178.241.21.179 /* Şampiyoniye */ 533795 wikitext text/x-wiki '''National Basketball Association''' ya zi nameyê xoyê kılmiye ra '''NBA''', yew ligê [[basketbol]]iyo profesyonelo ke [[Dewletê Amerikaê Yewbiyaey|Dewletanê Amerikayê Yewbiyaeyan]] û [[Kanada]] de saz biyayo. Serra 1946ıne de ameyo ronayene. Kanalanê têlevizyonê ESPNyi û TNTyi ra seyr beno. Logoyê NBAyiyê resmiyi sero resımê [[Jerry West]]i esto. == Taxımi == {| style="border: 3px solid gray; " | colspan="8" style="background-color: rgb(245,245,245); border-bottom: 1px solid gray" |'''Konferansê Rocvetışi''': |- | style="background-color: rgb(252,252,252); border-right: 1px solid gray" |'''Gruba Verocê Rocvetışi ''' | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Atlanta Hawks]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Charlotte Hornets]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Miami Heat]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Orlando Magic]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Washington Wizards]] |- | style="background-color: rgb(252,252,252); border-right: 1px solid gray" |'''Gruba Merkezi''' | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Chicago Bulls]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Cleveland Cavaliers]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Detroit Pistons]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Indiana Pacers]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Milwaukee Bucks]] |- | style="background-color: rgb(252,252,252); border-right: 1px solid gray" |'''Gruba Atlantiki''' | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Boston Celtics]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Brooklyn Nets]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[New York Knicks]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Philadelphia 76ers]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Toronto Raptors]] |- | colspan="8" style="background-color: rgb(245,245,245); border-bottom: 1px solid gray; border-top: 1px solid gray" |'''Konferansê Rocawani''': |- | style="background-color: rgb(252,252,252); border-right: 1px solid gray" |'''Gruba Verocê Rocawani''' | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Dallas Mavericks]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Houston Rockets]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Memphis Grizzlies]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[New Orleans Pelicans]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[San Antonio Spurs]] |- | style="background-color: rgb(252,252,252); border-right: 1px solid gray" |'''Gruba Zımey Rocawani''' | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Denver Nuggets]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Minnesota Timberwolves]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Oklahoma City Thunder]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Portland Trail Blazers]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Utah Jazz]] |- | style="background-color: rgb(252,252,252); border-right: 1px solid gray" |'''Gruba Pasifiki''' | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Golden State Warriors]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Los Angeles Clippers]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Los Angeles Lakers]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Phoenix Suns]] | style="border-right: 1px dotted lightgray; border-bottom: 1px dotted lightgray" |[[Sacramento Kings]] |} == Konferansê rocvetışi == {| class="wikitable" style="width: 100%" ! width="10%" |Lete ! width="18%" |Taxım ! width="25%" |Sûke ! width="19%" |Rengi ! width="18%" |Cayê mısabeqa ! width="10%" |Sazbiyayış |- ! rowspan="5" |Atlantik |'''Boston Celtics''' |[[Boston|Boston, Massachusetts]] |kıho, sıpe, siya |[[TD Garden]] |1946 |- |'''Brooklyn Nets''' |[[Brooklyn|Brooklyn, New York]] |mawiy nimşewi, sur u silver |Barclays Center |1967 |- |'''New York Knicks''' |[[New York City|New York]], [[New York (eyalet)|New York]] |Portakal, sıpe, mawi u siya |Madison Square Garden |1946 |- |'''Philadelphia 76ers''' |Philadelphia, [[Pennsylvania|Pensilvanya]] |sur, Sıpi, mawi |Wells Fargo Center |1939 |- |'''Toronto Raptors''' |Toronto, [[Ontario]] |sur, siya, Sıpi |Air Canada Centre |1995 |- ! rowspan="5" |Merkez |'''Chicago Bulls''' |[[Chicago]], [[Illinois]] |sur, siya sıpi |United Center |1966 |- |'''Cleveland Cavaliers''' |Cleveland, [[Ohio]] |şerev, zerne, mawiy deryay, Sıpe u sur |Quicken Loans Arena |1970 |- |'''Detroit Pistons''' |Auburn Hills, [[Michigan]] (Detroit) |Sur, mawi Sıpe |The Palace of Auburn Hills |1941 |- |'''Indiana Pacers''' |[[Indianapolis]], [[Indiana]] |Mawiy deryay, Zerne, Sıpe |Bankers Life Fieldhouse |1967 |- |'''Milwaukee Bucks''' |[[Milwaukee|Milwaukee, Wisconsin]] |Kıho, silver, sıpe, sur |Bradley Center |1968 |- ! rowspan="5" |Verocê Rocvetışi |'''Atlanta Hawks''' |[[Atlanta]], [[Georgia]] |mawiy deryay, sur u silver |Philips Arena |1946 |- |'''Charlotte Hornets''' |Charlotte, Kuzey Karolina |Portakal, Mavi, isya u silver |Time Warner Cable Arena |2004 |- |'''Miami Heat''' |[[Miami]], [[Florida]] |Siyah, syr, Sıpe u zerd |American Airlines Arena |1988 |- |'''Orlando Magic''' |Orlando, Florida |sıpe, Mavi, siya u silver |Amway Center |1989 |- |'''Washington Wizards''' |[[Washington, D.C.|Washington]] |Mavi, Siya u zerne |Verizon Center |1961 |} == Konferansê Rocawani == {| class="wikitable" style="width: 100%" ! width="10%" |Lete ! width="18%" |Taxım ! width="25%" |Sûke ! width="19%" |Rengi ! width="18%" |Cayê mısabeqa ! width="10%" |Sazbiyayış |- ! rowspan="5" |Verocê Rocawani |'''San Antonio Spurs''' |San Antonio, Texas |Siyah u silver |AT&amp;amp;T Center |1967 |- |'''Houston Rockets''' |[[Houston|Houston, Texas]] |Sur, Sıpe u silver |Toyota Center |1967 |- |'''Memphis Grizzlies''' |Memphis, Tennessee |Mawiy deryay, mawiya zelal, mawiya duni u zerne |FedEx Forum |1995 |- |'''New Orleans Pelicans''' |New Orleans, Louisiana |renga. Ordege, zerne u Sıpe |Smoothie King Center |1988 |- |'''Dallas Mavericks''' |Dallas, Texas |mawiya deryay , Mawiya kraliyeti, silver u kıho |American Airlines Center |1980 |- ! rowspan="5" |Zımey Rocawani |'''Denver Nuggets''' |[[Denver|Denver, Colorado]] |mawiya domanan, mawiya kobalti |Pepsi Center |1967 |- |'''Minnesota Timberwolves''' |Minneapolis, Minnesota |kıhoy meşey, Siyah, kehwerengi u mawi |Target Center |1989 |- |'''Portland Trail Blazers''' |Portland, Oregon |Siyah, sur, silver u sıpe |Moda Center |1970 |- |'''Oklahoma City Thunder''' |Oklahoma City, Oklahoma |mawiya zelal u zerd |Chesapeake Energy Arena |2008 |- |'''Utah Jazz''' |[[Salt Lake City|Salt Lake City, Utah]] |mawiya deryay, Mawiya barudi u Sıpe |Vivint Smart Home Arena |1974 |- ! rowspan="5" |Pasifik |'''Golden State Warriors''' |Oakland, California |Mawiya deryay , Portakal u zerne |Oracle Arena |1946 |- |'''Los Angeles Clippers''' |[[Los Angeles]] |Sur, Sıpe, Mawi |Staples Center |1970 |- |'''Los Angeles Lakers''' |[[Los Angeles]] |Mor, Zerne mawi |Staples Center |1946 |- |'''Phoenix Suns''' |[[Phoenix|Phoenix, Arizona]] |Mor, Portakal u gewr |Talking Stick Resort Arena |1968 |- |'''Sacramento Kings''' |[[Sacramento, California]] |Mor, silver , Sıpe u siyah |Sleep Train Arena |1945 |} === Taxımê verêni === {| style="border:0;width:100%;" | * Anderson Packers 1949-1950 * Baltimore Bullets 1947-1955 * Chicago Stags 1946-1950 * Cleveland Rebels 1946-1947 * Detroit Falcons 1946-1947 * Indianapolis Jets 1948-1949 * Indianapolis Olympians 1949-1953 * Pittsburgh Ironmen 1946-1947 | * Providence Steamrollers 1946-1949 * Saint Louis Bombers 1946-50 * Sheboygan Redskins 1949-50 * Seattle SuperSonics 1967-2008 * Toronto Huskies 1946-47 * Washington Capitols 1946-51 * Waterloo Hawks 1949-50 * Washington Bullets * Vancouver Grizzlies |} == Şampiyoniye == {| bgcolor="#f7f8ff" border="1" cellpadding="3" cellspacing="0" style="font-size: 95%; border: black solid 1px; border-collapse: collapse;" !Amarê şampiyoniye !Wayirê namdariye |- |'''18''' |[[Boston Celtics]] |- |'''17''' |[[Los Angeles Lakers]] |- |'''7''' |[[Golden State Warriors]] |- |'''6''' |[[Chicago Bulls]] |- |'''5''' |[[San Antonio Spurs]] |- |'''3''' |[[Detroit Pistons]] • [[Miami Heat]] • [[Philadelphia 76ers]] |-lp |'''2''' |[[Houston Rockets]] • [[New York Knicks]] • [[Milwaukee Bucks]] |- |'''1''' |[[Atlanta Hawks]] • [[Portland Trail Blazers]] • [[Sacramento Kings]] • [[Washington Wizards]] • [[Dallas Mavericks]] • [[Cleveland Cavaliers]] • [[Toronto Raptors]] |} == Çımeyi == * [https://www.nba.com/ Siteyo resmi] {{NBA}} {{Kontrolê otoriteyi}} [[Kategoriye:Basketbol]] [[Kategoriye:Ligê basketboli]] [[Kategoriye:NBA]] mfuwdv788t1cfafp80rcq6fpw2g06te 0 93730 533784 469825 2024-11-20T00:47:49Z InternetArchiveBot 21954 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 533784 wikitext text/x-wiki '''Ferqê zıwanê [[Zazaki]], [[Kırdaski]] u [[Tırki]]''': == Zonê Ma Zazaki == ''O kı, kame yê şar biyayenê xü rê wêhêr nê vıcêno,'' ''hetê şarê binan ra zi nino hésıbnayış. Jewbiyayenda'' ''welatê şaran miyan dı cayê xü'' ''gıroten kame yê xü rê wêhêr vicyayena beno. F.İ'' Jewbiyayena mabêndê ziwanan u kokê cı ey xürub da zıwanan ra u qısan u rıstandê cı yê en kıhanan ra yeno fahmkerdenı. Zıwan zaney qandê nêy verê xü danê (kenê) çidê kıhanê. Kokdê ê [[zıwan]]i ra, namedê vılık, heywan u çiyê naturi xü rê kenê çımeyê ê zıwani u wuni qerar danê kı, no zıwan koti ra yeno u kokê cı reseno koti. Qandê kı vılabiyayen u vetena zıwani bı wênena (resim) destpêykerdo. Wêney zıwani rê biyê kok, qandê dayen u gırotena mabênda hinsanan u zıwano kı mabêndê hinsanan dı vırazyayo / peyda-kerdo. Hinsanê kı zey qebilan heyatê xü ramıto, demo kı, qebileda xü ra şiyo qebilena, dewda xü ra şiyo dewna u welatê xü ra şiyo welatna, karekterê zıwandê qebileda xü zi bı xü ya berdo. Hediseyê macirey u koçkerdenı kı dınyan dı biyê, ê benê sedemê zıwan vılabîyayenı. Ser 1813 dı Thomas Young "Sansıkritki, Yunanki, [[Latinki]], Keltki, Almanki u zıwanê iraniyan bı jew zıwani ra peyda biyê" u nêyrê zi name dayo u vano; ”Zıwanê Hindi-Awrupi” u ê kı bı no zıwana qısey kenê ina zi şarê "Ari yê." '''Mımune''': '''Zazaki Tırki İngilizki Swêdki''' Esto Var There is Est (S. Kıhan) Hag, hak Yumurta Egg Ägg (eg) Estor, hestor At Horse Häst (hest) Nak Göbek Navel Navel Por Saç Hai Hår (hor)r Sol Tuz Salt (solt) Salt Verg Kurt Wolf (volf) Varg Va (tı se va?) Ne (Ne dedin?) What Vad (Vad sa du?) Şaro kı bahdê ma ameyo mabênê Dicle u Fırati (Mezepotamya kıhani) ma tesirdê zıwandê inan bın dı mendê u inan ra qısey deyn gırotê. Misal İraniyan ra, Asuriyan ra, Ermeniyan ra, Huriyan ra, Medan ra, [[Hititan]] ra, [[Sümeran]] ra, Yünan ra u her wuna. Qıseyê kı ma inan ra gırotê zıwanê ma miyan dı estê. Labırê no nino no mane u hêsap kı, Zazaki lehçeyêdê nê zıwanano u no qanıtê lehçe niyo u gere niro o mane zi. Lejan, cengan u kapitalizsasyon u sedemê ticaretey (raya heriri/ipeki) eyni wextı tesirê zıwandê ma Zazayan kerdo. Labırê qe jew şekla kültürê ma dı vıryayışê gırdi peyda nê kerdo. Kültürê Zazayan zi zey zıwandê Zazayan xü pawıto u niyameyo vırnayenı. Tay şaxsiyetê écebi kı, teoriyên xü ya wazenê Zazaki, nêy rê êy rê bıkerê poçıki u kenê diyalektê zıwanan dê binan wuni aseno kı, ê zıwanê, kültürê Zazayan nas nê kenê u êy ra zi zaf duriyê Heqiqeten, bı raştey ê wazenı zıwanê ma Zazaki, lehçey jewna zıwani bıvinê se, vanê na raştey xü pêy nêerzê u bıvinê. Zıwanê ma Zazaki wunibo se nezdiyê zıwandê İraniyo. Cırê vacê lehçey zıwandê İrani daha raşt beno. Labırê vanê verê heme çi kes nêy bı tarix, bêlge u ilmi bıdo ispat kerdenı. Zıwan zane yê Hindi-Awrupi bı kedenandê xü ya dayo ispatkerdenı kı, zıwanandê kehanan ra jew zi zıwanê ma Zazakiyo. Kıtabêno bı dest cilt bı nameyê "Encyclopedia of Langauges and Linguistics" (Ansklopedi ser zıwan u linguistik) pel 4780 dı bın nameyê "Turkey; Langauge Situation" (Turkiye; Halê Zıwani) nêy çi ameyo nuşnayenı; "The langauges spoken in Turkey are Turkish, Kurdish (Kurmanchi), ZAZA, Cherkess, Ayhbas, Laz, Georgian, Arabic, Armenian e.t.c" (Ê zıwani kı Turkiye dı yeno qıse kerdenı nêyê; Tırkki, Kırdaski (Kürmanci), Zazaki, Çerkezki, Abkaski, Lazki, Gürcki, Érebki, Ermeniki u.ê.b.) Éyni kıtab, éyni pel dı nê zi yenê nuşnayenı; "Turkish is spoken throughout the country. Kurdish, with its dialects, and Zaza are spoken mainly in eastern and southeastern Anatolia" (Zıwanê Tırkki heme Türkiye dı yeno qıse kerdenı. Kırdaski u dialektê Kırdaski u Zazaki rojawan u çepêrojawanê (Güneydo€u anadolu) Anadoli dı yeno qıse kerdenı.) Éyni kıtab u éyni pel dı nêy zi vano; É kı teberê sukan, dewan dı Zazaki u Kırdaski qısey kenê, tenya zıwanê zanê. Yani ya Kırdaski, ya zi Zazaki qısey kenê. Eger merdım bıwazo bewno u kelimeyê Zaza na kıtab dı bıvino, ze kı têyestey dı nuşnayo "Zaza" bewnı "Dımli" u qandê Dımli zi no ameyo nuşnayenı; "Dımli, zıwanê no Hindo-ari, İrani yanzi Hindo-awrupi yo." Yani tiya dı nêvano Zazaki lehçe yan zi diyalektê Tırkki, Ermeniki, Farski, Asurki, Erebki, Kırdaski yo, vano zıwanê Zazaki. Qandê kı nuşkar, zıwan zaneyê (linguistê) Awrupi wuni vanê u qandê êy ma yê zi, êy nê vanê. Şarê ma miyan dı kes nê vano diyalektê ma, yan zi lehçeyê ma. Merdım kamcin dewıj yan zi Zazay ra pers kero; * -Tı bı kamcin lehçeya qısey kenê/kena? Sıfte ina wuni şımarê bewnê u dıma bıhuwê u vacê; * -Lehçe çıçi yo? Eger şıma persê xü bıvırnê u wuni pers kerê; * -Tı bı kamcin zıwana qısey kenê/kena? u ina vacê; * -Ez bı zıwanê Zazaki qısey kena. Qandê kı mı bı xü nêy çi tecrübe ke, bı xü dewıj u şarê ma ra persê wunasini pers ke u ina vatenê mı "lehçey" rê huway. Ê kı Zazaki zanê. Ê kı zıwanê maya ina yan zi piyê ina Zazaki yo şenê şırê "lehçe, diyalekt" maya xü ra, piyê xü ra, piranê xü ra u gırdanê xü ra pers kerê.. Diyalekt çı çiyo? == Zıwan == O kı merdım bı êya fıkrê no, o kı merdım bı êya his keno u şeno bı kelimeyena yan zi bı hereketana (işareta) vaco. Eger bı teori yê Stalinisti merdım vaco se. Zıwan şartê şar biyayen ra jewa. Yani şarêno welatê cı esto, dewletê cı esto o wext zıwanê cı zi esto. == Diyalekt (lehçe) == Zıwanê kı tenya mıntıqayê dı yeno qıse kerden. Zıwanê no lokal. Mesela, zıwanê Swêdi (İsweçi) u Norweci zaf nezdiyê pêyê. Heta merdım şeno vaco eyni zıwano. Labırê Swêdi çı wext vanê Norweci nêvanê diyalektê ma. Vanê, zıwanê Norweci. Mesela Finlandi qandê zıwanê Estoni (Estonya, Estland) u Letoni (Letonya, Letland) nêvanê diyalektê ma yo. Vanê zıwanê Letoni u Estoni (kı nê zıwanan zaf nezdiyê Finlandi yo). Tabi no zi dewlet biyayen ra yeno. Bı küşat vaca se, qandê mı zi zıwan noyo; '''Zıwan'''; şar kı dewleta cı esta, vala (desmala, bayrax) cı esta, şar kı eskerê cı esta... Dialekt (lehçe); şar kı dewleta cı çınya, şar kı desmala cı çınya (yan zi esta labırê resmi niya), şar kı eskerê cı çınya... Çı wext ez nêy çiyana nuşnena u wanena, ez şına wextanê kıhana. Ez şına verê rönensans, verê rojni biyayena Awrupa. Çı wext Kopernikus (1473-1543) ser 1600 dı ser "Sistemê Tiji" teoriyê xü nuşna u eşkere ke, heme dınya, kilise u papazan gırot xü ver. Kopernikus vatê; "Dınya cayê xü dı sabit niyo, bı ekis hem çorşme xü dı hem zi çorşme tiji dı doş beno. Doş biyayena cı çorşme dı tiji, serê gino". Kopernikus zi zey dı Galileo papaza, kilise ra u vinayışê cı kıhanan ra, tepamende (ba€naz) ra heqê xü gıroto. Dıma Kopernikus, Galileo destê xü eşto ser fikranê (vinayışê) neweyan. Rayê Kopernikus domna u çiyê newe nuşna. Galileo Galilei (1564-1642) bı deney u bı teoriyê xü bı matamatika formülê kerdo u êy ra prencipê "Dinamik" vıraşto. Kopernikus u Galileo xü destanê Engizisyon (mehkemeyê kilise) u merden ra reynay. Qederê ina zeydê qederê Giordano Bruno nêbi yo. Giordano Bruno dıma hewt ser hepıs, rıh cı dı (sax) ame veşnayenı. Heta ser 1835 heme kamcin kıtabi kı nuşnayê "Dınya doş beno" velakerden, çap kerden u wendenê nêy kıtaban yasax bi. Dısey ser kilise nêy vinayışa inkar kerd. "Merdım çı wext fıkrêno se serbesto, yan zi beno serbest" vano Albert Bayet. Vatenêno çı weş. Çı wext merdım fıkrê newe, çiyê newe nê fıkıryo u ina ra zi çiyê newe nê vırazo se, o insan serbest niyo. Qandê co, fıkırê newe rê her wext gere merdım akerde bo u münaqaşe bıkero. Çıçi raşto, çıçi raşt niyo o gürwe ilmi u bı formülana beno. Çiyê raşt çıçi yo u çiyê xelet çıçi yo? Çiyê xelet, çiyê raşt esto? "Nê, çiyê xelet çiyê raşt çınyo. O çi kı qandê mı raşto, beno kı qandê jewna raşt nêbo." Eger ma nêy qabul kerê o wext ma şenê roşê u pê dı qısey bıkerê. Bı lınci eştena, bı vatenê veng u bêdelil qıse kerden cehaletê insani nişanê merdımi dano. Bı kıtap wendena, xü rê mewki u ca vıraştena merdım roşnavir nêbeno. O kı şeno çiyê newe bınuşno u şeno çiyê kı kes nêşeno qısey bıkero, şeno qısey bıkero şeno bıbo roşnavir (aydın). Roşnavirey (Entellektüel) bı cesaret, bı camerdeya beno. Heme çi rê "E" vatenı, heme qülpan ra tepıştenı merdım nê keno roşnavir. Ma ê çiyê kı kes nê şeno qısey bıkero, akenê. Ma o tareyeya şananê xiyanet ra, ma lepanê zordestey ra, ma mıj u dumanan miyan ra fıkranê xü, kokê xü vecê hol. 1210 dı kıtabanê, fıkranê Aristoteles yasax bi. Ê kı nêy kıtaba bıwaneyê ameyê kıştenı. Ê se bi? Fıkır u vinayışê [[Aristoteles]], [[Galileo]], [[Kopernikus]], [[Nicolas d'Autrecourt]], [[Civan Aucassin]], [[Michel Servet]] (qandê fıkıranê xü adır dı ame veşnayenı), [[Giordano Bruno]] (qandê fıkıranê xü adır dı ame veşnayenı) ma bı eziyetana fıkrê nê insana amey vırnayış. İna rê zi vatê xayin. İna rê zi vatê nêzan. Ê se bi? Tarix kam ra hesabê xü pers keno? Şowalye yê cıwan [[La Barne]] bı destê kilise ya ame kışten. Sucê cı; kıtabê kı kilise yasax kerd bi ina wend bi. La Barne, qandê kı kıtabê "[[Qısebendê Felsefe]]" wend bi ame kışten. Şıma zanê çı ame sere yê cı.? Verê zıwanê cı yeno cıkerdenı, dıma sere yê cı canê cı ra bırnenê u badoyını zi leşê cı erzenê adır. Qandê "[[Qısebendê Felsefe]]". Bewnê roşnavirê Awrupi se vanê. * [[Montesquieu]]; "Tepamende (ba€naz) fıkır, fıkrê no gêjeyo" * [[Voltaire]]; "Tepamendışey dınya, bı guniya suwax kerdo" * [[Diderot]]; "Tepamendışey o çiyê kı pize yê merdim qelıbneno" * [[Helvetius]]; "Tepamendeyey ze kardi belayê sere yê insanan o" "Eger merdım nêşeno fıkranê xü akerde vaco se, mabênê insanan dı azadi ra behs kerden nêbeno" Voltaire (heme heyatê xü, Voltaire bı xü lepandê Qıralan u kilise ra rema u zindanan bi warê cı). Qandê çıçi tı yê nêy çiyana nuşnenê? Şıma do pers kerê. Heme, qandê no çiy bi. Tarix dı bı zordereya u bı lınci eştena felsefe, fıkırê newe nêmerdo. Ser zıwan, ser kar u xebatê ma nıka ra zaf kesa ecız kerdo. No yeno nuşnayenı, no yeno vatenı. Tabi gere merdım sıfte xü rê u çıçi kerdena xü rê bewno u dıma jewnan rê çiy vaco. Rojê İsa çı bıvino, şaro si erzeno cinê kê rê. Cınêk kewto erd u nalin keno. Çımanê şari zeydê adıra veşeno, wazenê cınêker bıkşê. İsa vıcêno verni u vano; -Şıma yê qandê çı çi na cınêker si kenê? Şar miyan ra jew vano; * -A cınya fehşa u güna yê cı zafa. İsa zi vano; * -O kı güna yê cı çınyo u zano pako siyê sıfteyını o berzo. Tabi kes si nê erzeno... Ma zi vanê; "O kı zano ma bı destanê tari kar u barê xü kenê, o kı zano ma yaremetey u maeş destanê tariyan ra ginê, gere vacê nê çi çıçi yê? Heger ina hendı çiyê mühim destanê tariyan ra şenê se peyda bıkerê/bigirê maene nêy çi noyo kı ma eyni destanê tariyan rê kar kenê. Çiy kı merdım vano u nuşneno gere merdım zaf diqat bıkero u merdım bızano gere merdım se vano. Eger ma pers nêkerê se, ê do jewna pers bıkerê. Beno beno kı, wext bı wext merdım qelpeya xü pak bıkero, lınci erzeno ser insananê binan. Şar ehmaq niyo. Şar kerdenê merdımanê wunasinan xü vira nê kerdo..." Ma zi ehmaq niyê, ma zi zanayê kı, çiyê kı ma bınuşnê zaf nasyonalistan (fıkırê xü faşist, vatenê xü dı hümanist u sosyalist) ecız bıkero Politiqa yê wunasin Mabênê Rojawan (Ortado€u) dı her wext bı destanê dewlatan dı biyo kay. Tırki, Farısi u Erebi qandê zıwanê Kırdaski nê vanê diyalektê ma yo? Ma nêy zi, zeydê politika yê dewlet niyanê kar. O kı ma ser çi nuşnenê u vanê, wuni aseno kı xocayanê (ögretmen) xü ra çiyê "rındi (politika)" mısayê. B R A V O... "''O kı zano qandê çıçi cıwen o, zano senin zi bıcıwyo''." vano; [[Friedrich Nietzsche]]. Nıka, wextê ma yê newe dı nezdiyê 6000 zıwan yeno qısey kerdenı. Nina ra tenya, ze kı [[lingivist]] [[Michael Kraus]], Üniversite yê [[Fairbanks]] ([[Alaska]]), 01.06.1996 dı pêserokê [[New Scientist]] dı vano; "Dınya dı tenya nezdiyê 600 zıwan cayê xü qeyım/hewıl kerdo u şeno bıcıwyo." Bol zıwani tenya bı qısmê insanan yeno gürweynayenı u zaf zıwan zi tehlikeyê vıni biyayenı cıwêno. Zıwanê heri werdi zıwanê AORE yo. Na zıwanı, [[Cumhuriyetê Öre Vanvata]] dı laverê derya yê merde (ölü deniz) dı, tenya bı hetê merdımêna yeno qıse kerdenı. Qısmê zıwani vıni benê u qısmê zi newede ra xü rê formêdo newe danê. Na formê newe zi tekniki yo. Yani, ver şiyayena teknik, tenya cıwyayışê merdımandê nê, ser cıwyayışê zıwanan zi xü mısneno. Qandê kı zıwani birê nezdiyê pê, bol welatê Awrupi nêy vatenê tekniki nê vırnenê u a nameyê orjinal kar anê. Na zi çiyêdo bol weşo. Tabi gerek zıwani kokê xü bıpawo. Mesela zazaki ma şenê nameyê televizyoni bı vırnê u bı kerê bewnayox yanzi radio (radyo) bıkerê goşdayox. Nêy çiy suni yo (tabi niyo). Welatê kı xü pak amoreno, vatenê newey vırazeno. Na zi nêweşeya, wêhêr vıcyayena (kolonyalizım o). Qandê nêy çi zi hezarana nümuney estê. Qısey, orjinê xü dı bıresê rındo. Laberê qıseyê suni, wext beno miyanê têyestey dı bêmanetey vırazeno. No zi qandê zıwan çiyêdo rınd niyo. Qandê co merdım kêberê zıwani her wext akerde verado. Kı, zıwananê binan ra vateni bêgümrük bıkewo zıwan. Na faqireya zıwani niyo. Bı ekıs, zengin biyayena zıwani ya. Mesela İngilizi dı hezaran a (ne kı sedan a) vateni u namey estê. Nina latini ra, Greki ra (Yunani ra), [[İrlandi]] yê kıhani ra,[[Fıransızi]] ra, [[İspani]] ra u.a.b ra gıroto. Na çi tenya zıwan dı nê, kültürê şami dı u ê komê şarê dı zi xü mısneno. Verni şiyayena zıwan, bı goni yê taze ya beno. Na goni zi miyanê rıhı dı bı newedera rıjyayen a beno. Şar rıh, goni zi zıwan o. Goni miyanê rıh dı, zıwan zi miyanê şarê xü dı doş beno. Qandê co zi, gerek her merdım bı zıwanê xü ya bıfıkır yo, qısey bıkero u bıwano. Zıwanê xü ra şermayayenı gürweyê merdımê zanê niyo. O kı zıwanê xü ra şermayeno qeçekanê xü rê zi na şermê xü ze leyma dısıkneno u qeçekanê ina bı na şerma resenê u xü komê zıwanan dı nimçe vinenê. Na çewtey, çewteya qeçekan niya, çewteya ê may u piyan o. Aylê (familye) yê kı zıwanê may u pi yê ina Zazaki yo u qeçekanê xü rê Zazaki nê mısnenê u zıwan na bini mısnenê kokê xü inkar kenê u kokê xü mezatan dı ercan roşenê. Welatanê Awrupa dı heqê her zıwani u diyalekti mekteban dı wenden u mısnayenı esto. O kı wazeno qeçekê ina bı zıwanê may u pi yê xü ya qısey bıkero rışenê na mekteban. O kı, cınya cı yan zi camêrdê cı Awrupi yo (Almani, Swedi, Fıransızi u.a.b) hem bı zıwanê maya xü mısenê kar anê, hem zi şenê zıwanê pi yê xü mekteban dı bımısê u bıwanê. Nina rê çend nümuney wazena bıda u nêy nümuney hirê hebi yê. Nêy nümuney ser hirê camêrdê Zaza yo u cınya nina ra dı (2) hebi Zazay niyê. Jew cınya cı Tırk a, ê dıdı cınya cı Zazaya, ê hirê cınya cı Kırdas a. O kı cınya cı Tırk a qeçekê êy bı maya xü ya Tırkki u bı pi yê xü ya zi Zazaki qısey keno. Ê dıdını zî qeçek bı may u pi yê xü ya Zazaki qısey kenê. O kı cınya cı Kırdas a bı qeçekanê xü ya kırdasi qısey kenê u qeçekanê xü rê mekteb dı xoca yê zıwanê Kırdaski wazenê. Laberê nümuneyê mı boli yê. Ze kı hem cınya hem zi camêrd Zazayê laberê bı qeçekanê xü ya, yan bı zıwanê Tırki yan bı zıwanê Swêdi yan zi bı zıwanê Kırdasi qısey kenê. Ninan ra bolê cı zi kêy xü dı na zıwanan têmiyan kenê. Qeçeki çıçi benê? Qeçeki kami benê? Qeçeki kamcin welat ra benê? Qeçekî nêy çi nê zanê. Qeçeki piskolojik xerpênê u dest bı zur kenê, benê zurker. Qeçekê wunasini senin şaran miyan dı benê bê kamey u na bê kamey biyayenı qeçeki keno ésebi u keno har. No zi çewtey a ê qeçeki nê, ê piy u mayan o. Qandê çıçi sere dı mı ca da vatenê Nietzsche, "O ki zano qandê çıçi cıwen o, zano senin zi bıcıwyo." Heme qandê nêy bi; "Çı wext ma estê cıwyayenı esto. Cıwyayenı bı ma ra mıreno. O kı ma dım dı maneno zıwan u şarê ma yo." Qandê co zi gerek merdım zıwanê xü rê wêhêr bıvıcyo u ay bın xerıpnayış ra bıreyno. Qeçekanê xü rê kokê xü bıdê sınasnayışı. Miyanê şaran dı qeçekanê xü bıkerê wêhêrê kamey. Zıwanê Zazaki u diyalektê (lehçeyê) Zazaki biyarê nezdiyê pê. Qeçekanê xü bı qeçekanê Zazayan ra bıdê sınasnayış. No çiyê kı mı nuşnayo kısmı vaco, na nuşte dı tepamendışey nımıteyo, yan zi vacê na tepamendışey a. Ez bı xü na vinayış dı niya u poçıkê na vinayış zi nê tepışena. Heta tiya dı ez şena tay nuşê en wêhêrê vinayışê gırd, filizof Bertrand Russell bi açarna. Na nuşı cevabê [[Bertrand Russell]] persê [[Woodrow Wyatt]]'i rê yo. '''Wyatt''' - Semed to miletperwerey çiyê do rındo, yan zi xırab o? '''Russell''' - Gerek merdım miletperwerey a kültür u politika pêra bı abırno. Ewro hetê kültüri ya jew rengêyeya dınyay kı xü miyan dı fineno çiyê do bê tam o...Edebiyat, senét, zıwan dı u heme vırnayışê karê kültüri dı miletperwerey merdım şeno bıwazo. Laberê heger merdım hetê politika bigiro dest se, miletperwerey bol xırab o u na zi ze aw zelal a. Merdım nê şeno bı çiyê ya politika yê miletperwerey raşt fino u ez inan nê kena kı çiyê wunasini zi merdım şeno bıvino. Miletperwerey, heqê ma yê kame u şar biyayenı geyrayışı dı nê, gerek hemver ma, ramnayena o politika yê inkari u dışmeney a çımsurey dı biro vinayış. Nıka zi wazena "dialektê" ma u DİALEKTÊ (ê ki zıwanê ma 'lehçe' hesıbnenê ina zi şenê bewnê) bini bı çend nımuney a bıda pêhet. Çıçi zeydê pêya yo u çıçi zeydê pê niyo ma piya bıvinê. Qandê wasteni kitabi: == Çıme == [http://www.iremetforlag.info.se İremet Yayınları] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200224085144/http://www.iremetforlag.info.se/ |date=2020-02-24 }}''Zonê Ma Zazaki, [[ISBN 91 972069 8 9]] '' [[Kategoriye:Gramer]] 1xbjt3ebeeytvopeztccb5o4zogb0ey 0 99166 533791 2024-11-20T08:49:14Z 178.243.100.98 Ebe zerrekê ' '''EuroLeague''', yew organizasyonê sporê klubanê [[basketbol]]iyo tewr gırdo. Klubi ewropade enê organizasyoni vırazeno. Ena kupa tewr zêde 11 dolımi Real Madrid] gırewta. {{Kontrolê otoriteyi}} [[Kategoriye:Basketbol]]' ra pela newiye vıraziye 533791 wikitext text/x-wiki '''EuroLeague''', yew organizasyonê sporê klubanê [[basketbol]]iyo tewr gırdo. Klubi ewropade enê organizasyoni vırazeno. Ena kupa tewr zêde 11 dolımi Real Madrid] gırewta. {{Kontrolê otoriteyi}} [[Kategoriye:Basketbol]] c5bobran1yyyooopjse8gjgs0l11vrz 533792 533791 2024-11-20T08:50:40Z 178.243.100.98 533792 wikitext text/x-wiki {{Klubi}} '''EuroLeague''', yew organizasyonê sporê klubanê [[basketbol]]iyo tewr gırdo. Klubi ewropade enê organizasyoni vırazeno. Ena kupa tewr zêde 11 dolımi Real Madrid] gırewta. {{Kontrolê otoriteyi}} [[Kategoriye:Basketbol]] rw9a8s53bkx5m47c5cumv4y2yr0gcbe 533793 533792 2024-11-20T08:52:11Z 178.243.100.98 533793 wikitext text/x-wiki {{Klubi}} '''EuroLeague''', yew organizasyonê sporê klubanê [[basketbol]]iyo tewr gırdo. Klubi ewropade enê organizasyoni vırazeno. Ena kupa tewr zêde 11 dolımi [[Real Madrid (basketbol)]] gırewta. {{Kontrolê otoriteyi}} [[Kategoriye:Basketbol]] pu2yla73yzbj4kwyx6v01sm6h3zb91y 533796 533793 2024-11-20T09:03:39Z 178.241.21.179 533796 wikitext text/x-wiki {{Klubi}} '''EuroLeague''', yew organizasyonê sporê klubanê [[basketbol]]iyo tewr gırdo. Klubi ewropade enê organizasyoni vırazeno. Ena kupa tewr zêde 11 dolımi [[Real Madrid (basketbol)]] gırewta. {{Kontrolê otoriteyi}} [[Kategoriye:Basketbol]] [[Kategoriye:Ligê basketboli]] mxndwae5nnkm8v4pht1xvqecmw5yp64