Wikipedia
fatwiki
https://fat.wikipedia.org/wiki/Kratafa_Tsitsir
MediaWiki 1.44.0-wmf.8
first-letter
Media
Soronko
Nkɔmbɔdzibea
Dwumadzinyi
Dwumadzinyi nkɔmbɔdzibea
Wikipedia
Wikipedia nkɔmbɔdzibea
Fael
Fael nkɔmbɔdzibea
MediaWiki
MediaWiki nkɔmbɔdzibea
Nhwɛdo
Nhwɛdo nkɔmbɔdzibea
Mboa
Mboa nkɔmbɔdzibea
Nkyekyεmu
Nkyekyεmu nkɔmbɔdzibea
TimedText
TimedText talk
Module
Module talk
Ahmed Ibrahim (Ghana amanyɛnyi)
0
116
36340
36072
2024-12-19T00:06:20Z
InternetArchiveBot
41
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
36340
wikitext
text/x-wiki
{{Databox|item=Q61694536}}
'''Ahmed Ibrahim''' yɛ Ghana amanyɛnyi na mbrahyɛbaguanyi wɔ Mbrahyɛ Bagua a ɔtɔ do esuon (7ɔ wɔ Ghana Amansin a ɔtɔ do anan (4ɔ a ɔgyina Banda Ambatow mpasua ananmu wɔ Bono Mantɔw mu wɔ National Democratic Congress tekiti do.<ref>https://web.archive.org/web/20210114001511/https://thechronicle.com.gh/minority-fumes-over-bill-to-put-cocobod-under-agric-ministry-says-it-is-needless/</ref><ref>https://web.archive.org/web/20210131151648/https://thechronicle.com.gh/banda-mp-donates-12000-blocks-to-four-churches/</ref><ref>https://www.myjoyonline.com/e-levy-not-on-parliaments-business-statement-for-this-week-ahmed-ibrahim/</ref> Mprɛmprɛn ɔyɛ Minority Chief Whip Abadziakyiri wɔ Ghana Mbrahyɛ Bagua no mu.<ref>https://citinewsroom.com/2022/08/ahmed-ibrahim-raises-concerns-over-nomination-of-justice-gaewu-to-supreme-court-bench/</ref><ref>https://web.archive.org/web/20240418175303/https://www.pulse.com.gh/news/local/national-security-warned-nana-addo-against-sim-card-blockage-ahmed-ibrahim/5ty1wvy</ref>
== Ɔbra Ahyɛase na Nwomasua ==
Wɔwoo Ibrahim wɔ bosoon [[Esusow Aketseaba]] da a ɔtɔ do esia (6ɔ afe 1974, wɔ Banda Ahenkro wɔ Bono Mantɔw mu wɔ Ghana. Ibrahim suaa adze wɔ Ghana Esuapɔn mu (University of Ghana, Legonɔ baabi a ɔnyaa abɔdzin krataa wɔ Amanyɛsɛm na Nyansapɛ mu wɔ afe 2001 mu (bachelor's degree in Political Science and Philosophyɔ.<ref name=":0">https://www.parliament.gh/mps?mp=197</ref>
== Edwuma ==
Nna ɔyɛ Flamingo Nwomawa Asoe a ɔwɔ Ghana (Flamingo Publications Ghana Limitedɔ edwumayɛfo panyin (chief executive officerɔ.<ref name=":1">http://www.ghanamps.com/mps/details.php?id=5516</ref>
== Amanyɛsɛm ==
Ibrahim hyɛɛ n’amanyɛsɛm edwuma ase wɔ afe 2009 mu ber a wɔkae dɛ ɔno na odzii nkonyim wɔ afe 2008 Ghana Amansan Ambatow mu maa nye ambatow mpasua no. Afei wɔpaw no dɛ ɔmbɛyɛ Mbrahyɛ Bagua a ɔtɔ do enum (5ɔ wɔ Ghana Amansin a ɔtɔ do anan (4ɔ wɔ bosoom [[Sanda]] da ɔtɔ do esuon (7ɔ afe 2009. Ber a Ibrahim wiee n’ahendzik afe a ɛdzi kan no, ɔsii gyinae dɛ ɔbɛper ahendzi fofor wɔ afe 2013 mu na ɔdzii Joe Danquah do nkonyim dɛ ɔbɛkora n’akongua do. Wɔ afe 2015 mu no, ɔsii akan na odzii nkonyim wɔ NDC mbrahyɛ bagua primaries mu maa Banda ambatow mpasua a ɔwɔ Bono Mantɔw mu wɔ Ghana. Ɔdzii nkonyim wɔ saa mbrahyɛ bagua atenae yi mu wɔ afe 2016 Ghana amansan ambatow no mu dzenam amba 6,167 a ɔnyae a ɔgyina hɔ ma 52.03% tiaa dzea ɔnye no reko no amba 5,660 a ɔgyina hɔ ma 47.76%.<ref name=":1" /><ref>https://web.archive.org/web/20221113230812/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2016/parliament/brongahafo/281/index.php</ref>
=== Boayikuw ahorow ===
Ibrahim yɛ sikasɛm nhyehyɛɛ do Boayikuw Tsitsir (Special Budget Committeeɔ no munyi; Nkitsahodzi Boayikuw (Communications Committeeɔ no munyi; ɔyɛ Mpɔtam Aban na Nkuraase Nkɔdo Boayikuw (Local Government and Rural Development Committeeɔ no munyi; na ɔyɛ Edwumayɛ Boayikuw (Business Committeeɔ no munyi.<ref name=":0" />
== N'abrabɔ ==
Ibrahim yɛ Kristonyi.<ref name=":0" /> Wawar wɔ ba kor (1ɔ.<ref name=":1" />
== Nhwɛdo ==
<references />
[[Nkyekyεmu:Ghana Amanyɛnyi]]
9bivqgxtejyvljho8q51brl5axzznfl
Akwasi Afrifa (Ghana amanyɛnyi)
0
135
36333
36261
2024-12-18T17:55:15Z
InternetArchiveBot
41
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
36333
wikitext
text/x-wiki
{{Databox|item=Q98000358}}
'''Akwasi Afrifa''' yɛ kan Ghana amanyɛnyi wɔ Ghana. Na ɔyɛ mbrahyɛbaguanyi a ogyinaa ma Fomena mansin a ɔwɔ Ashanti Mantɔw mu wɔ Ghana Mbrahyɛ Bagua a ɔtɔ do ebien (2ɔ, ebiasa (3ɔ na anan (4ɔ wɔ Ghana Republic a ɔtɔ do anan no mu. Ɔyɛ Ɔman Ho Dɔ Kuw Foforo (New Patriotic Partyɔ no munyi.<ref name=":0">http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2004/ashanti/22/index.php</ref><ref name=":1">''Elections 2004; Ghana's Parliamentary and Presidential Elections.'' Accra: Electoral Commission of Ghana; Friedrich Ebert Stiftung. 2005. p. 124.</ref>
== Ɔbra ahyɛse na nwomasua ==
Wɔwoo Afrifa wɔ Fankwa 22, 1958. Ɔfir Kyeaboso-Dompoase wɔ Ashanti mantɔw mu. Ɔkɔɔ sukuu wɔ Ghana Esuapɔn (University of Ghana - Legonɔ. Ɔnyaa Bachelor of Arts abodzin krataa wɔ abakɔsɛm mu wɔ saa Esuapɔn no mu wɔ afe 1980. Ɔsan nso yɛ Kwame Nkrumah Esuapɔn a ɔhwɛ Nyansahu na Mfiridwuma (Kwame Nkrumah University of Science and Technology - KNUSTɔ do no aba. ƐfirI hɔ no, ɔnyaa Post Graduate Diploma wɔ Industrial Management mu wɔ afe 1989. Ɔsan nso yɛ obi a wawie Ghana School of Law, ɔhɔ na ɔsuaa mbra (lawɔ.<ref name=":2">''Ghana Parliamentary Register, 2004-2008.'' The Office of Parliament. 2004. p. 107.</ref><ref name=":3">https://www.modernghana.com/news/120151/another-mp-is-dead.html</ref>
== Edwuma ==
Ná Afrifa yɛ nwomasua ho ɔbenfo. Na ɔyɛ ɔkwankyerɛfo boafo na ɔkyerɛkyerɛfo wɔ Opoku Ware Sukuu mu.<ref name=":2" /><ref name=":3" />
== Amanyɛsɛm ==
Ná Afrifa yɛ Ɔman Ho Dɔ Kuw Foforo (New Patriotic Partyɔ no munyi. Ɔbɛyɛɛ mbrahyɛbaguanyi fi [[Sanda]] 1997 ber a ɔdaa nye ho edzi dɛ nkonyimdizfo wɔ Amansan Ambatow mu wɔ [[Mumu]] 1996. Efi saa ber no, odzii tumi mprɛn ebien (2ɔ bio a ɔtoatoa do. Na ɔyɛ Fomena mantɔw no mbrahyɛbaguanyi. Wɔpaw no dɛ mbrahyɛ bagua munyi maa saa mantɔw yi wɔ Ghana Republic a ɔtɔ do anan (4ɔ no mbrahyɛ bagua a ɔtɔ do ebien (2ɔ, ebiasa (3ɔ na anan (4ɔ mu.<ref name=":0" /><ref name=":1" /> Ɔyɛ mbrahyɛ bagua no boayikuw a ɔhwɛ Nkitahodzi do no eguamutsenanyi fi afe 2001.<ref name=":3" />
== Ambatow ==
Wɔ afe 2000 mu no, Afrifa dzii nkonyim wɔ amansan ambatow no mu sɛ mbrahyɛ baguanyi ma Fomena mansin a ɔwɔ Ashanti Mantɔw mu wɔ Ghana. Ɔdzii nkonyim wɔ[[New Patriotic Party]] no tekiti do.<ref name=":4">''Electoral Commission of Ghana Parliamentary Result - Election'' 2000. Electoral Commission of Ghana. 2007. p. 6.</ref><ref name=":5">http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2000/ashanti/22/index.php</ref> Na nye mansin no yɛ mbrahyɛ bagua nkongua 31 no fa wɔ nkongua 33 a Ɔman Ho Dɔ Kuw Foforo (New Patriotic Partyɔ no dzii wɔ saa ambatow no mu maa Ashanti Mantɔw no mu.<ref>http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2000/ashanti/index.php</ref>[[New Patriotic Party]] no nyaa dodow no ara a ɔyɛ mbrahyɛ bagua nkongua 99 wɔ nkongua 200 mu.<ref>https://web.archive.org/web/20221116133229/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2000/index.php</ref> Wɔdze amba 9,389 na ɛpaw Afrifa wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow nyinara mu 13,255 mu. Eyi nye ambatow a ɔfata a wɔtow no nyinara mu 71.6% yɛ pɛ. Afrifa nyaa amba kyɛn William Kofi Donkor a ɔwɔ National Democratic Congress, Samuel K.A. Agyin a ofi Convention People’s Party mu, Adamsi Gyimah Ernest a ofi United Ghana Movement, Eric Kofi Owusu a ofi People’s National Convention na Charles K. Amponsaa a ofi National Reformed Party mu. Eyinom nyaa ambatow 2,787, 361, 214, 186 na 167 wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow no nyinara mu. Eyinom nye 21.3%, 2.8%, 1.6%, 1.4% na 1.3% yɛ pɛ wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow nyinara mu.<ref name=":4" /><ref name=":5" />
Wɔpaw Afrifa dɛ mbrahyɛbaguanyi mma Fomena mansin a ɔwɔ Ashanti Mantɔw mu wɔ Ghana nye mprɛnsa do wɔ afe 2004 Ghana amansan ambatow no mu. Ɔdzii nkonyim wɔ[[New Patriotic Party]] no tekiti do.[1][2] Na nye mansin no yɛ mbrahyɛ bagua nkongua 36 no fa wɔ nkongua 39 a Ɔman Ho Dɔ Kuw Foforo (New Patriotic Partyɔ no dzii wɔ saa ambatow no mu maa Ashanti Mantɔw no mu.<ref>https://www.fact-checkghana.com/statistics-presidential-parliamentary-election-results/</ref>[[New Patriotic Party]] no nyaa dodow no ara a ɔyɛ mbrahyɛ bagua nkongua 128 wɔ nkongua 230 mu.<ref>https://web.archive.org/web/20231106102817/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2004/president/index.php</ref> Wɔdze ambatow 8,207 na ɛpaw no wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow nyinara mu 15,528 mu. Eyi nye ambatow a ɔfata a wɔtow nyinara mu 52.9% yɛ pɛ. Afrifa nyaa amba kyɛn John Toku a ofi National Democratic Congress, Seotah Kobina James a ofi Convention People’s Party, George Kofi Tieku na Ampomah Thomas a hɔn ebien (2ɔ nyinara yɛ hɔn a wɔdze hɔn ho (both independent candidatesɔ. Eyinom nyaa ambatow a ɔfata a wɔtow no nyinara mu 2,009, 1,146, 4,096 na 70. Eyinom nye ambatow a ɔfata a wɔtow nyinara mu 12.9%, 7.4%, 26.4% na 0.5% yɛ pɛ.<ref name=":0" /><ref name=":1" />
== N'abrabɔ ==
Afrifa awar na ɔwɔ mba ebien (2ɔ.<ref name=":3" />
== Owuo ==
Owui wɔ yareɛ tiawa bi ekyi Dwowda , 30 [[Ɔberɛfɛw]] 2006 anɔpa wɔ 37 Asraafoɔ Ayaresabea (37 Military Hospitalɔ a ɔwɔ Accra.<ref name=":3" />
== Nhwɛdo ==
ek3ezo3wn2uwhorw9jec89ssmc76bts
Alfred Kwame Agbesi
0
158
36341
36263
2024-12-19T00:08:44Z
InternetArchiveBot
41
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
36341
wikitext
text/x-wiki
{{Databox|item=Q28867963}}
'''Alfred Kwame Agbesi''' (wɔwoo no [[Kwakwar|Kwakwa]] 20, 1955) yɛ mbranyimfo na amanyɛnyi wɔ Ghana. Ɔyɛ National Democratic Congress kuwba. Nna ɔyɛ mbrahyɛbaguanyi dada ma Ashaiman (Ghana mbrahyɛbagua ambatow mpasua) na mbrahyɛbagua ɔdodow hɔn panyin no abadziekyir ma Ghana wɔ kan Ɔmanpanyin John Dramani Mahama aban mu.<ref name=":0">https://web.archive.org/web/20160506150409/http://ghanamps.gov.gh/mps/details.php?id=40</ref>
== Abrabɔ ahyɛase na nwomasua ==
Wɔwoo Alfred Kwame Agbesi [[Kwakwar|Kwakwa]] 20, 1955 mu. Onyinii wɔ Agave-Afedume a ɔwɔ Firaw Mantɔw mu wɔ Ghana. Ɔkɔr skuul wɔ Ghana. Okitsa abodzin krataa wɔ Mbra mu wɔ University of Ghana, Legon wɔ afe 1979 na BL (GSL) 1981.<ref name=":0" /><ref name=":1">''Ghana Parliamentary Register, 2004-2008''. Ghana: The Office of Parliament Year: 2004. 2004. p. 111.</ref>
== Edwuma ==
Ɔyɛɛ edwuma wɔ bea a wobu atsɛn wɔ Ghana dɛ mbranyimfo ansaana mbrahyɛbaguanyi ama Ashaiman.<ref>http://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/people/person.php?ID=1226</ref> Kyerɛ dɛ n'edwuma nye mbranyimfo na mbrahyɛbaguanyi.<ref name=":1" />
== Amanyɛsɛm ==
Na Alfred Agbesi yɛ mbrahyɛbaguanyi ma Ashaiman ambatow mpasua fitsi afe 2005 kesi afe 2016 a odzii nkogu ma mbrahyɛbaguanyi a ɔwɔ hɔ siesie ma Ashaiman ambatow mpasua a wɔfrɛ no Ernest Norgbey wɔ National Democratic Congress hɔn ambatow mu wɔ afe 2015 mu.<ref>https://web.archive.org/web/20170222195241/http://www.ghanaiantimes.com.gh/norgbey-wins-ashaiman-seat/</ref>
Woyii no wɔ afe 2008 mu wiei no, wɔpaaw no dɛ ɔnkɛyɛ Ghana ananmusi wɔ ECOWAS mbrahyɛbagua a ɔwɔ Abuja, Nigeria wɔ Afe 2009 mu na afe 2013 mu kesi ndɛ.<ref>http://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/economy/artikel.php?ID=196741</ref>
=== Afe 2004 Ambatow ===
Woyii Agbesi dɛ mbrahyɛbaguanyi a odzi kan ma Ashaiman ambatow mpasua wɔ afe 2004 Ghana ambatow kɛse no mu.<ref>https://web.archive.org/web/20221224070214/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2004/greateraccra/117/index.php</ref> Amba a wɔdze yii no yɛ mba 53,559 fi mba dodow a wɔtoow 94,091 mu. Iyi yɛ 56.9% a ɔnye amba dodow a wɔtowee yɛ pɛr. Odzii nkonyim tsiaa Hajia Hajara M. Ali a ɔwɔ People's National Convention, Teye Emmanauel Kinsford Kwesi a ɔwɔ[[New Patriotic Party]], Phoyon Isaac Bruce Mensah a ɔwɔ Convention People's Party na Amable Kwame Samuel a onnyi amanyɛkuw biara mu. Sɛ wɔhyehyɛ no pɛpɛɛpɛ fi amba dodow a wɔtoow amba no a, wonyaa 2.9%, 38.3%, 0.9% and 1.0%.<ref>https://library.fes.de/pdf-files/bueros/ghana/03610.pdf</ref> Woyii Agbesi dɛ National Democratic Congress. Na n'ambatow mpasua no ka ambatow mpasua du a National Democratic Congress dzii do nkonyim wɔ Nkran Kuropɔn Mantɔw mu wɔ dɛm ambatow no mu. Ne nyina mu no, National Democratic Congress dzii ngua eduokron anan do nkonyim wɔ mbrahyɛbagua a ɔtɔ do anan wɔ Ghana kwasafoman a ɔtɔ do anan mu.<ref name=":1" /><ref>https://www.fact-checkghana.com/statistics-presidential-parliamentary-election-results/</ref><ref>https://web.archive.org/web/20221116150354/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2004/greateraccra/index.php</ref>
== N'abrabɔ ==
Agbesi awar awo mba baasia. Ɔyɛ Kristonyi.<ref name=":0" />
== Nhwɛdo ==
<references responsive="" />
[[Nkyekyεmu:Ghana Amanyɛnyi]]
[[Nkyekyεmu:Ghana mbrahyɛbaguafo 2005-2009]]
jtypj0orhbmjdt204ggzzy9mu8ffw4p
Brandford Kwame Daniel Adu
0
267
36334
7550
2024-12-18T18:02:36Z
InternetArchiveBot
41
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
36334
wikitext
text/x-wiki
{{Databox|item=Q98014708}}
'''Brandford Kwame Daniel Adu''' (wɔwoo no afe apem ahaakorɔn eduonan ebien) yɛ Ghana amanyɛnyi na mbrahyɛbaguanyi wɔ mbrahyɛbagua a ɔtɔ do ebiasa na anan no wɔ Ebibiman a otsia anan no do wɔ Ghanaman mu, gyinaa maa Okere Ambatow mpasua a ɔwɔ Epuei mantɔw mu wɔ Ghana.<ref name=":0">''Ghana Parliamentary Register, 2004–2008''. The Office of Parliament. 2004. p. 99.</ref>
== Ɔbra ahyɛase na nwomasua ==
Afe apem ahaakorɔn eduonan ebien ne bosom [[Obiradzi]] ne da a otsia ebien do na wɔwoo Daniel. Ɔkɔr Ghana Institute of Management na Public Administration, GIMPA na onyaa ne Diploma wɔ Paint Technology mu.<ref name=":0" />
== Edwuma ==
Adu yɛ adzetɔmfo mapa na Ghana amanyɛnyi.<ref name=":1">Ghana Parliamentary Register(2004–2008)</ref>
== Amanyɛsɛm ==
Adu yɛ [[New Patriotic Party]] kuwba na ɔsomee dɛ mbrahyɛbaguanyi wɔ mbrahyɛbagua a otsia ebiasa na anan no mu wɔ kwasafoman a ɔtɔdo anan no mu wɔ Ghana dze maa Okere mpasuar a ɔwɔ Epuei mantɔw mu wɔ Ghana.<ref name=":0" /> Ɔbɛhyɛɛ Fuzzy Dapaah Torbay a ɔyɛ amanyɛkuw a nna wɔtse do paa kuwba a ɔyɛ NDC amanyɛkuw no wɔ ber a nsɛnsɛm a ɔtahyee wɔ mbrahyɛbagua a ɔtɔdo ebien no wɔ Ebibiman a otsia anan no mu wɔ Ghana. Iyi ekyir no nyinara wɔpaaw no mprenu wɔ mpasuar kor no ara ma nyimpa fofor begyinae a nna ofi NPP amanyɛkuw no mu a wɔfrɛ no Daniel Botwe.<ref>http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2008/eastern/106/index.php</ref><ref>''Ghana Elections 2008''. Accra: Friedrich Ebert Stiftung. 2010. p. 89.</ref>
=== Afe 2000 Ambatow ===
Afe mpemebien Ghana asahen abatow mu na wɔpaaw Adu dɛ mbrahyɛbaguanyi maa Okere mpasuar.<ref>''Electoral Commission of Ghana Parliamentary Result-Election 2000''. Ghana: Friedrich Ebert Stiftung. 2007. p. 16.</ref> NPP amanyɛkuw no akwanya ahoma do na wɔpaaw Adu. Nna ne mpasuar ka mbrahyɛbagua du awɔtwe dze fi dzibew eduonu esia a NPP amanyɛkuw no kantann do wɔ abatow a ɔkɔr do wɔ Epuei mantɔw mu no ho.<ref>https://web.archive.org/web/20221116133229/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2000/index.php</ref> NPP amanyɛkuw no nyaa mbrahyɛbagua ngua ɔha fii ngua ahaebien no mu wɔ mbrahyɛbagua a ɔtɔdo ebiasa wɔ kwasafoman a otsia anan no do no wɔ Ghana. Wogyinaa mba 7,322 a ogyina hɔ ma 47.30% na wɔdze paaw no. Wosiaan Fuzzy Dapaah Torbay a ɔyɛ National Democratic Congress kuwba, Seth Otibu Mpare a ɔyɛ Convention People's Party kuwba, David Opare a ɔyɛ National Reform Party kuwba na Simson Samuel Duodu a ɔyɛ People's National Convention kuwba ho paaw Okere. Mba a wonyae yɛ 7,313, 508, 264 na 77 dɛ mbrɛ edzin no tsetse. Dɛm mba yi gyina hɔ ma 47.20%, 3.30%,1.70% na 0.50% dɛ mbrɛ mba no tse pɛpɛɛpɛr.<ref name=":2">http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2000/eastern/106/index.php</ref>
=== Afe 2004 Ambatow ===
NDC amanyɛkuw no akwanya ahoma do na wɔpaaw Adu dɛ mbrahyɛbaguanyi wɔ afe mpem ebien na anan ne bosoom Mumu Ghana asahen abatow no mu maa Okere Mpasuar a ɔwɔ Epuei mantɔw mu. Onyaa mba 10,902 dze fii mba dodow 18,412 no mu a nna ogyina hɔ ma 59.20%. Wosiaa Gloria Adu Nartey a ɔyɛ National Democratic Congress kuwba na Akoto Kwasi a ɔyɛ Convention People's Party kuwba ho paaw no. Mba a wonyae yɛ 6,867 na 643 dɛ mbrɛ edzin no dzidzi do no. Nna mba yi gyina hɔ ma 37.3% na 3.5% pɛpɛɛpɛr.<ref name=":2" /><ref>''Electoral Commission of Ghana -Parliamentary Result-Election 2000''. Ghana: Friedrich Ebert Stiftung. 2007. p. 37.</ref> Nna ne mpasuar ka mpasuar eduonu ebien a NPP amanyɛkuw no dzii do konyim wɔ Epuei mantɔw mu abatow no ho.<ref>http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2004/eastern/index.php</ref> Ne nyinara mu no, NPP amanyɛkuw no kantann mbrahyɛbagua ngua ɔha nye eduonu awɔtwe wɔ mbrahyɛbagua a otsia anan no wɔ kwasafoman a ɔtɔdo anan no mu wɔ Ghana.<ref>https://www.fact-checkghana.com/statistics-presidential-parliamentary-election-results/</ref>
== N'abrabɔ ==
Adu yɛ Kristonyi.<ref name=":1" />
== Nhwɛdo ==
[[Nkyekyεmu:Ghana Amanyɛnyi]]
[[Nkyekyεmu:Ghana mbrahyɛbaguafo 2005-2009]]
4iwu4g4f8vosowocg54psqkiyr6vp5s
36342
36334
2024-12-19T00:14:26Z
InternetArchiveBot
41
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
36342
wikitext
text/x-wiki
{{Databox|item=Q98014708}}
'''Brandford Kwame Daniel Adu''' (wɔwoo no afe apem ahaakorɔn eduonan ebien) yɛ Ghana amanyɛnyi na mbrahyɛbaguanyi wɔ mbrahyɛbagua a ɔtɔ do ebiasa na anan no wɔ Ebibiman a otsia anan no do wɔ Ghanaman mu, gyinaa maa Okere Ambatow mpasua a ɔwɔ Epuei mantɔw mu wɔ Ghana.<ref name=":0">''Ghana Parliamentary Register, 2004–2008''. The Office of Parliament. 2004. p. 99.</ref>
== Ɔbra ahyɛase na nwomasua ==
Afe apem ahaakorɔn eduonan ebien ne bosom [[Obiradzi]] ne da a otsia ebien do na wɔwoo Daniel. Ɔkɔr Ghana Institute of Management na Public Administration, GIMPA na onyaa ne Diploma wɔ Paint Technology mu.<ref name=":0" />
== Edwuma ==
Adu yɛ adzetɔmfo mapa na Ghana amanyɛnyi.<ref name=":1">Ghana Parliamentary Register(2004–2008)</ref>
== Amanyɛsɛm ==
Adu yɛ [[New Patriotic Party]] kuwba na ɔsomee dɛ mbrahyɛbaguanyi wɔ mbrahyɛbagua a otsia ebiasa na anan no mu wɔ kwasafoman a ɔtɔdo anan no mu wɔ Ghana dze maa Okere mpasuar a ɔwɔ Epuei mantɔw mu wɔ Ghana.<ref name=":0" /> Ɔbɛhyɛɛ Fuzzy Dapaah Torbay a ɔyɛ amanyɛkuw a nna wɔtse do paa kuwba a ɔyɛ NDC amanyɛkuw no wɔ ber a nsɛnsɛm a ɔtahyee wɔ mbrahyɛbagua a ɔtɔdo ebien no wɔ Ebibiman a otsia anan no mu wɔ Ghana. Iyi ekyir no nyinara wɔpaaw no mprenu wɔ mpasuar kor no ara ma nyimpa fofor begyinae a nna ofi NPP amanyɛkuw no mu a wɔfrɛ no Daniel Botwe.<ref>https://web.archive.org/web/20220901154555/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2008/eastern/106/index.php</ref><ref>''Ghana Elections 2008''. Accra: Friedrich Ebert Stiftung. 2010. p. 89.</ref>
=== Afe 2000 Ambatow ===
Afe mpemebien Ghana asahen abatow mu na wɔpaaw Adu dɛ mbrahyɛbaguanyi maa Okere mpasuar.<ref>''Electoral Commission of Ghana Parliamentary Result-Election 2000''. Ghana: Friedrich Ebert Stiftung. 2007. p. 16.</ref> NPP amanyɛkuw no akwanya ahoma do na wɔpaaw Adu. Nna ne mpasuar ka mbrahyɛbagua du awɔtwe dze fi dzibew eduonu esia a NPP amanyɛkuw no kantann do wɔ abatow a ɔkɔr do wɔ Epuei mantɔw mu no ho.<ref>https://web.archive.org/web/20221116133229/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2000/index.php</ref> NPP amanyɛkuw no nyaa mbrahyɛbagua ngua ɔha fii ngua ahaebien no mu wɔ mbrahyɛbagua a ɔtɔdo ebiasa wɔ kwasafoman a otsia anan no do no wɔ Ghana. Wogyinaa mba 7,322 a ogyina hɔ ma 47.30% na wɔdze paaw no. Wosiaan Fuzzy Dapaah Torbay a ɔyɛ National Democratic Congress kuwba, Seth Otibu Mpare a ɔyɛ Convention People's Party kuwba, David Opare a ɔyɛ National Reform Party kuwba na Simson Samuel Duodu a ɔyɛ People's National Convention kuwba ho paaw Okere. Mba a wonyae yɛ 7,313, 508, 264 na 77 dɛ mbrɛ edzin no tsetse. Dɛm mba yi gyina hɔ ma 47.20%, 3.30%,1.70% na 0.50% dɛ mbrɛ mba no tse pɛpɛɛpɛr.<ref name=":2">http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2000/eastern/106/index.php</ref>
=== Afe 2004 Ambatow ===
NDC amanyɛkuw no akwanya ahoma do na wɔpaaw Adu dɛ mbrahyɛbaguanyi wɔ afe mpem ebien na anan ne bosoom Mumu Ghana asahen abatow no mu maa Okere Mpasuar a ɔwɔ Epuei mantɔw mu. Onyaa mba 10,902 dze fii mba dodow 18,412 no mu a nna ogyina hɔ ma 59.20%. Wosiaa Gloria Adu Nartey a ɔyɛ National Democratic Congress kuwba na Akoto Kwasi a ɔyɛ Convention People's Party kuwba ho paaw no. Mba a wonyae yɛ 6,867 na 643 dɛ mbrɛ edzin no dzidzi do no. Nna mba yi gyina hɔ ma 37.3% na 3.5% pɛpɛɛpɛr.<ref name=":2" /><ref>''Electoral Commission of Ghana -Parliamentary Result-Election 2000''. Ghana: Friedrich Ebert Stiftung. 2007. p. 37.</ref> Nna ne mpasuar ka mpasuar eduonu ebien a NPP amanyɛkuw no dzii do konyim wɔ Epuei mantɔw mu abatow no ho.<ref>http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2004/eastern/index.php</ref> Ne nyinara mu no, NPP amanyɛkuw no kantann mbrahyɛbagua ngua ɔha nye eduonu awɔtwe wɔ mbrahyɛbagua a otsia anan no wɔ kwasafoman a ɔtɔdo anan no mu wɔ Ghana.<ref>https://www.fact-checkghana.com/statistics-presidential-parliamentary-election-results/</ref>
== N'abrabɔ ==
Adu yɛ Kristonyi.<ref name=":1" />
== Nhwɛdo ==
[[Nkyekyεmu:Ghana Amanyɛnyi]]
[[Nkyekyεmu:Ghana mbrahyɛbaguafo 2005-2009]]
h9kvysaxj1h4p5u566iw4vqr6dsktni
36355
36342
2024-12-19T01:27:36Z
InternetArchiveBot
41
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
36355
wikitext
text/x-wiki
{{Databox|item=Q98014708}}
'''Brandford Kwame Daniel Adu''' (wɔwoo no afe apem ahaakorɔn eduonan ebien) yɛ Ghana amanyɛnyi na mbrahyɛbaguanyi wɔ mbrahyɛbagua a ɔtɔ do ebiasa na anan no wɔ Ebibiman a otsia anan no do wɔ Ghanaman mu, gyinaa maa Okere Ambatow mpasua a ɔwɔ Epuei mantɔw mu wɔ Ghana.<ref name=":0">''Ghana Parliamentary Register, 2004–2008''. The Office of Parliament. 2004. p. 99.</ref>
== Ɔbra ahyɛase na nwomasua ==
Afe apem ahaakorɔn eduonan ebien ne bosom [[Obiradzi]] ne da a otsia ebien do na wɔwoo Daniel. Ɔkɔr Ghana Institute of Management na Public Administration, GIMPA na onyaa ne Diploma wɔ Paint Technology mu.<ref name=":0" />
== Edwuma ==
Adu yɛ adzetɔmfo mapa na Ghana amanyɛnyi.<ref name=":1">Ghana Parliamentary Register(2004–2008)</ref>
== Amanyɛsɛm ==
Adu yɛ [[New Patriotic Party]] kuwba na ɔsomee dɛ mbrahyɛbaguanyi wɔ mbrahyɛbagua a otsia ebiasa na anan no mu wɔ kwasafoman a ɔtɔdo anan no mu wɔ Ghana dze maa Okere mpasuar a ɔwɔ Epuei mantɔw mu wɔ Ghana.<ref name=":0" /> Ɔbɛhyɛɛ Fuzzy Dapaah Torbay a ɔyɛ amanyɛkuw a nna wɔtse do paa kuwba a ɔyɛ NDC amanyɛkuw no wɔ ber a nsɛnsɛm a ɔtahyee wɔ mbrahyɛbagua a ɔtɔdo ebien no wɔ Ebibiman a otsia anan no mu wɔ Ghana. Iyi ekyir no nyinara wɔpaaw no mprenu wɔ mpasuar kor no ara ma nyimpa fofor begyinae a nna ofi NPP amanyɛkuw no mu a wɔfrɛ no Daniel Botwe.<ref>https://web.archive.org/web/20220901154555/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2008/eastern/106/index.php</ref><ref>''Ghana Elections 2008''. Accra: Friedrich Ebert Stiftung. 2010. p. 89.</ref>
=== Afe 2000 Ambatow ===
Afe mpemebien Ghana asahen abatow mu na wɔpaaw Adu dɛ mbrahyɛbaguanyi maa Okere mpasuar.<ref>''Electoral Commission of Ghana Parliamentary Result-Election 2000''. Ghana: Friedrich Ebert Stiftung. 2007. p. 16.</ref> NPP amanyɛkuw no akwanya ahoma do na wɔpaaw Adu. Nna ne mpasuar ka mbrahyɛbagua du awɔtwe dze fi dzibew eduonu esia a NPP amanyɛkuw no kantann do wɔ abatow a ɔkɔr do wɔ Epuei mantɔw mu no ho.<ref>https://web.archive.org/web/20221116133229/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2000/index.php</ref> NPP amanyɛkuw no nyaa mbrahyɛbagua ngua ɔha fii ngua ahaebien no mu wɔ mbrahyɛbagua a ɔtɔdo ebiasa wɔ kwasafoman a otsia anan no do no wɔ Ghana. Wogyinaa mba 7,322 a ogyina hɔ ma 47.30% na wɔdze paaw no. Wosiaan Fuzzy Dapaah Torbay a ɔyɛ National Democratic Congress kuwba, Seth Otibu Mpare a ɔyɛ Convention People's Party kuwba, David Opare a ɔyɛ National Reform Party kuwba na Simson Samuel Duodu a ɔyɛ People's National Convention kuwba ho paaw Okere. Mba a wonyae yɛ 7,313, 508, 264 na 77 dɛ mbrɛ edzin no tsetse. Dɛm mba yi gyina hɔ ma 47.20%, 3.30%,1.70% na 0.50% dɛ mbrɛ mba no tse pɛpɛɛpɛr.<ref name=":2">http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2000/eastern/106/index.php</ref>
=== Afe 2004 Ambatow ===
NDC amanyɛkuw no akwanya ahoma do na wɔpaaw Adu dɛ mbrahyɛbaguanyi wɔ afe mpem ebien na anan ne bosoom Mumu Ghana asahen abatow no mu maa Okere Mpasuar a ɔwɔ Epuei mantɔw mu. Onyaa mba 10,902 dze fii mba dodow 18,412 no mu a nna ogyina hɔ ma 59.20%. Wosiaa Gloria Adu Nartey a ɔyɛ National Democratic Congress kuwba na Akoto Kwasi a ɔyɛ Convention People's Party kuwba ho paaw no. Mba a wonyae yɛ 6,867 na 643 dɛ mbrɛ edzin no dzidzi do no. Nna mba yi gyina hɔ ma 37.3% na 3.5% pɛpɛɛpɛr.<ref name=":2" /><ref>''Electoral Commission of Ghana -Parliamentary Result-Election 2000''. Ghana: Friedrich Ebert Stiftung. 2007. p. 37.</ref> Nna ne mpasuar ka mpasuar eduonu ebien a NPP amanyɛkuw no dzii do konyim wɔ Epuei mantɔw mu abatow no ho.<ref>https://web.archive.org/web/20221206182956/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2004/eastern/index.php</ref> Ne nyinara mu no, NPP amanyɛkuw no kantann mbrahyɛbagua ngua ɔha nye eduonu awɔtwe wɔ mbrahyɛbagua a otsia anan no wɔ kwasafoman a ɔtɔdo anan no mu wɔ Ghana.<ref>https://www.fact-checkghana.com/statistics-presidential-parliamentary-election-results/</ref>
== N'abrabɔ ==
Adu yɛ Kristonyi.<ref name=":1" />
== Nhwɛdo ==
[[Nkyekyεmu:Ghana Amanyɛnyi]]
[[Nkyekyεmu:Ghana mbrahyɛbaguafo 2005-2009]]
nh04me5r635n9yyd80mj6c6qb5houti
Cassiel Ato Forson
0
274
36329
35366
2024-12-18T12:53:28Z
InternetArchiveBot
41
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
36329
wikitext
text/x-wiki
{{Databox|item=Q61694564}}
'''Cassiel Ato Baah Forson''' yɛ Ghana amanyɛnyi na ɔyɛ Ghana Amansin a ɔtɔ do anan (4) no Mbrahyɛbegua a ɔtɔ do esuon (7) na awɔtwe (8) no munyi a ogyina Ajumako-Enyan-Esiam Ambatow mpasua do a ɔwɔ [[Finimfin Mantɔw( Central region Ghana)|Finimfin Mantɔw]] ananmu wɔ [[National Democratic Congress]] (NDC) tekiti do.<ref>https://www.parliament.gh/mps?mp=24</ref><ref name=":0">https://www.peacefmonline.com/pages/politics/politics/202201/459152.php</ref> Afe 2013 mu no ɔyɛɛ sikasɛm soafo abadziekyir (deputy minister for Finance).<ref>https://web.archive.org/web/20200203122624/https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Akufo-Addo-spent-GH-63m-on-foreign-travels-in-9months-NDC-s-Ato-Forson-820321</ref><ref name=":1">https://www.newsghana.com.gh/meet-cassiel-ato-forson-the-deputy-finance-minister-designate/</ref>
== Ɔbra Ahyɛase na Nwomasua ==
Wɔwoo Dr. Forson wɔ 5 [[Dzifuu]] 1978 na ofi Ajumako Bisease a ɔwɔ Ghana Finimfin Mantɔw mu. Onyaa PhD wɔ Edwumayɛ na Edwumayɛ mu (sikasɛm a wɔpaw) wɔ [[Fankwa]] 2020 mu wɔ Kwame Nkrumah Esuapɔn a ɔhwɛ Nyansahu na Mfirdwuma do (Kwame Nkrumah University of Science and Technology - KNUST) wɔ Ghana. Ansaana Forson no rinya oduruyɛfo abɔdzin krataa no, na ɔwɔ master’s degrees ebien: Nyansahu mu master of Science wɔ Towtua mu wɔ Oxford Esuapɔn, UK na Master of Science abɔdzin krataa fofor wɔ sikasɛm mu wɔ KNUST. Onyaa akontaabu ho abɔdzin krataa a edzi kan wɔ South Bank Esuapɔn a ɔwɔ London no mu.<ref name=":0" /><ref>https://citinewsroom.com/2020/09/ato-forson-gets-phd-from-knust/</ref>
Dr. Forson yɛ Asoɛe a Ɔhwɛ Akontaabu a Hɔnagye Dzin do (Institute of Chartered Accountants), Ghana no munyi na ɔyɛ Akontaabufo Asoɛe a Ɔhwɛ Towtua do (Chartered Institute of Taxation) no yɔnko.<ref name=":1" /><ref name=":2">http://www.ghanamps.com/mps/details.php?id=5362</ref>
== Edwuma ==
Dr. Forson yɛ Ghana Mbrahyɛbagua, Sikasɛm ho Ɔbemfo (Fiscal Economist), Akontaabu Ɔbenfo (Chartered Accountant), Tow ho edwumayɛfo (Tax practitioner) na Edwumayɛfo a ɔwɔ Edwumayɛ mu (Entrepreneur) suahunu a ɔbor mfe eduonu wɔ ankorankor na ɔman nnwuma nyinara mu. Nna ɔyɛ Forson Contracts Limited a ɔwɔ United Kingdom no kwankyerɛfo panyin. Na ɔsan nso yɛɛ edwuma dɛ Omega Africa Holding Limited edwumayɛfo panyin (chief executive officer).
== Amanyɛsɛm ==
Oduruyɛfo (Dr.) Forson yɛ [[National Democratic Congress]] (NDC) no munyi. Ɔyɛ NDC mbrahyɛbaguanyi ananmusifo wɔ Ajumako-Enyan-Esiam ambatow mpasua mu fir afe 2009. Seseiara ɔyɛ Dɔm Kumaa Banodzinyi (Minority Leader).<ref>https://www.businessghana.com/</ref><ref>https://citinewsroom.com/2022/10/your-mickey-mouse-debt-restructuring-will-hurt-ghana-ato-forson-to-govt/</ref>
=== Afe 2008 Ambatow ===
Afe 2008 mu no, osii akan wɔ Ghana Amansan Ambatow mu na odzii nkonyim. Onyaa amba 18, 593 a ogyina hɔ ma ambatow a wɔtow no nyinara mu 51.66% na ɔno ntsi odzii akansifo afofor a wɔyɛ William Kow Arthur-Baiden, Alex Arthur, Rexford Mensah na Evans Addo-Nkum ka ho do nkonyim.<ref>http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2008/central/67/index.php</ref>
=== Afe 2012 Ambatow ===
Wɔ [[National Democratic Congress]] tekiti ase bio no, osii akan wɔ afe 2012 Ghana Amansan Ambatow no mu na ɔdzii nkonyim dzenam amba 24,752 a ɔnyae a ɔyɛ ambatow a wɔtow nyinara mu 52.67%.<ref>http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2012/central/67/index.php</ref>
=== Afe 2016 Ambatow ===
Afe 2016 mu no, ɔsan sii akan wɔ afe 2016 Ghana Amansan Ambatow no mu na ɔsan dzii nkonyim bio maa no hokwan dɛ ɔgyina nye ambatow mpasua ananmu wɔ afe a ɔtɔ do ebiasa (3). Wɔ afe 2016 ambatow no mu no, ɔnye Ransford Emmanuel Kwesi Nyarko, Jerry Henry Quansah, Sarah Mensah na Monica Daapong sii akan. Ɔdzii hɔn do nkonyim dzenam amba 25,601 a ɔnyae a ɔyɛ ambatow a wɔtow nyinara mu 53.55%.<ref>https://web.archive.org/web/20200203122629/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2016/central/67/index.php</ref>
=== Afe 2020 Ambatow ===
Afe 2020 Ghana amansan ambatow mu no, ɔsan dzii nkonyim wɔ mbrahyɛbagua no mu a onyaa amba 39,229 a ɔyɛɛ 58.1% wɔ ambatow a wɔtow nyinara mu ber a NPP mbrahyɛbaguanyi Etuaful Rashid Kwesi nyaa amba 28,229 a ɔyɛɛ 41.8% wɔ ambatow a wɔtow nyinara mu na NDP mbrahyɛbagua mu kandzifo Samuel Akombisa nyaa amba 117 a ɔyɛɛ ambatow a wɔtow nyinara mu 0.2%.<ref>http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2020/parliament/central/ajumako_enyan_essiam/</ref><ref>https://electiondatacenter.theghanareport.com/election-results/2020-2/central-region/ajumako-enyan-esiam/</ref>
=== Ɔsoafo Abadziekyir a ɔhwɛ Sikasɛm do ===
Afe 2009 mu no ɔbɛyɛɛ Ghana Mbrahyɛbaguanyi na ɔyɛɛ sikasɛm soafo abadziekyir wɔ afe 2013 mu. Dɛ Ɔsoafo abadziekyir no, ɔyɛɛ Ghana Sikasɛm Sohwɛ Kuw no munyi (member of Ghana's Economic Management Team). Ɔsan nso asom wɔ board ahodoɔ bi mu a Bank of Ghana na Ghana Cocoa Board dze ka ho. Ɔsan so yɛ Ghana Amrado Panyin (Ghana's Alternate Governor) wɔ Amanaman Ntsam Sikakorabea (International Monetary Fund - IMF) na Wiadze Sikakorabea (World Bank). Wɔdaa nye nyimdze nso edzi ber a na ɔyɛ Boayikuw a wɔdze Ghana Sikasɛm ho Amannyebɔ Nhyehyɛe a Hɔn aka abom (Ghana Integrated Financial Management Information System Reforms - GIFMIS) dzii dwuma no eguamtsenayni no.<ref>http://www.ghanamps.com/mps/details.php?id=5362</ref>
=== Boayikuw ahorow ===
Forson yɛ Sikasɛm Boayikuw no munyi a ɔwɔ Dzibea (Ranking Member of the Finance Committee); ɔyɛ Aban Boayikuw no munyi; ɔyɛ amanandze Nsɛm Boayikuw no munyi (member of the Foreign Affairs Committee) na ɔsan yɛ Boayikuw a Wɔpaw Nnyimpa Boayikuw no munyi (member of the Committee of Selection Committee).<ref name=":0" />
== N'abrabɔ ==
Forson yɛ Kristonyi. Wawar na ɔwɔ mba ebien (2).<ref name=":2" />
== Ekyingye ==
Wɔkyerɛ dɛ Forson maa Ghana hweer sika wɔ ambulance 200 a ɔtɔɔ wɔ afe 2014 na 2016 ntamu.<ref>https://www.ghanaiantimes.com.gh/dr-ato-forson-to-appear-in-court-today-over-allegations-of-causing-financial-loss-to-the-state/</ref><ref>https://www.graphic.com.gh/news/general-news/ato-forson-s-trial-health-minister-counsel-clash-over-ambulance-deal.html</ref>
== Nhwɛdo ==
[[Nkyekyεmu:Ghana Amanyɛnyi]]
<references />
[[Nkyekyεmu:Ghana Mbrahyɛbaguafo 2021-2025]]
4nesdrq5bkogtcddjjjb0yirw0yk275
Daniel Kwame Ampofo
0
312
36356
36323
2024-12-19T01:32:50Z
InternetArchiveBot
41
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
36356
wikitext
text/x-wiki
{{Databox|item=Q98021658}}
'''Daniel Kwame Ampofo''' (wɔwoo no 6 [[Esusow Aketseaba]] 1950) yɛ Ghana amanyɛnyi na ɔyɛ Ghana Mantɔw a ɔtɔ do anan (4) no Mbrahyɛbagua a ɔtɔ do anan (4) no munyi a ɔgyina Anaafo (South) Dayi Mansin ananmu wɔ Volta Mantɔw mu wɔ Ghana.<ref name=":0">''Ghana Parliamentary Register (2004 - 2008)''. Ghana: The Parliament of Ghana.</ref><ref>https://www.modernghana.com/news/11451/mps-volta-region.html</ref><ref name=":4">https://ghanamps.com/mp/ampofo-kwame-daniel-2/</ref>
== Ɔbra Ahyɛase na Nwomasua ==
Wɔwoo Ampofo wɔ Dayi wɔ Volta Mantɔw mu wɔ Ghana wɔ bosoom [[Esusow Aketseaba]] da ɔtɔ do esia (6) afe1950. Ɔkɔɔ Ghana Esuapɔn (University of Ghana, Legon) na ɔnyaa abɔdzin krataa wɔ Nyansahu mu (Bachelor of Science degree). Afei ɔkɔɔ Pennsylvania Esuapɔn (University of Pennsylvania) na ɔnyaa Nyansahu mu abɔdzin krataa a ɔdzi mu (Masters of Science).<ref name=":0" /><ref name=":4" />
== Edwuma ==
Ampofo yɛ nduruyɛ ho nyimdzefo wɔ n’edwuma mu (chemical engineer).<ref name=":0" /><ref name=":4" />
== Amanyɛsɛm ==
Ampofo yɛ Ɔman Demokrasi Mbrahyɛbagua Kuw no munyi. Nna ɔyɛ South Dayi Ambatow mpasua mbrahyɛbaguanyi wɔ Ghana Amansin a ɔtɔ do anan (4) no Mbrahyɛbagua a ɔtɔ do ebiasa mu wɔ ber a ɔdzii nkonyim wɔ afe 2000 Ghana amansan ambatow mu.<ref name=":0" />
=== Afe 2000 Ambatow ===
Wɔpaw Ampofo dɛ mbrahyɛbaguanyi ma Atɔe Dayi ambatow mpasua no wɔ afe 2000 Ghana amansan ambatow mu Ɔdzii nkonyim wɔ ambatow no mu wɔ Ɔman Demokrasi Mbrahyɛbagua Kuw (National Democratic Congress) tekiti do.<ref name=":1">https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2000/volta/207/</ref><ref name=":2">''Electoral Commission of Ghana -Parliamentary Result-Election 2000''. Ghana: Friedrich Ebert Stiftung. 2007. p. 57.</ref>
Na nye ambatow mpasua no yɛ Mbrahyɛbagua nkongua duesuon (17) no fa wɔ nkongua duakron (19) a Ɔman Demokrasi Mbrahyɛbagua Kuw dzii wɔ saa ambatow no mu maa Volta Mantɔw no mu.<ref name=":3">https://www.fact-checkghana.com/statistics-presidential-parliamentary-election-results/</ref><ref>https://web.archive.org/web/20200219090455/http://archive.ipu.org:80/parline-e/reports/arc/2123_92.htm</ref><ref>https://web.archive.org/web/20161209102148/http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2000/volta/</ref> Ɔman Demokrasi Mbrahyɛbagua Kuw dzii nkonyim kakraa bi a nye nyinara yɛ Mbrahyɛbagua nkongua eduokron ebien (92) wɔ nkongua aha ebien (200) a ɔwɔ Mbrahyɛbagua a ɔtɔ do ebiasa (3) a ɔwɔ Ghana Amansin a ɔtɔ do anan (4) no mu.<ref name=":3" />
Wɔdze amba 10,392 na ɛpaw no wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow nyinara mu 14,239. Iyi nye amba a ɔfata a wɔtow no nyinara mu 74.1% yɛ pɛ. Ɔnyaa amba kyɛn Kofi Sabon Asare a ofi Nhyiam Nnipa Kuw no mu (Convention People's Party), Agyepong D. Odoba a ofi Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor (New Patriotic Party) no mu na Yao Peter Nkrumah a ofi Ɔmanfo Ɔman Nhyiam (People's National Convention) no mu.<ref name=":1" /><ref name=":2" />
Iyinom nyaa amba 2,662, 920 na 49 wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow no nyinara mu.[3] Iyinom nye ambatow a ɔfata a wɔtow nyinara mu 19%, 6.6% na 0.3% yɛ pɛ.[<ref name=":1" /><ref name=":2" />
=== Afe 2004 Ambatow ===
Wɔsan paw no dɛ ɔmbɛyɛ Mbrahyɛbaguanyi wɔ Ɔman Demokrasi Mbrahyɛbagua Kuw tekiti do wɔ bosoom [[Mumu]] afe 2004 Ghana Amansan ambatow a ɔgyinaa Atɔe Dayi Ambatow mpasua ananmu wɔ Volta Mantɔw mu wɔ Ghana. Ɔnyaa amba 3,168 wɔ amba 6,305 a ɔfata a wɔtow no mu a ɔgyina hɔ ma 50.20%.<ref>http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2004/volta/207/index.php</ref>
Ampofo nyaa amba kyɛn Ernest Patrick Mallet a ofi Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor na Bernard Duose a ɔyɛ obi a ɔdze nye ho. Iyinom nyaa amba 2,284 na amba 853 wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow no nyinara mu. Iyinom nye ambatow a ɔfata a wɔtow no nyinara mu 36.2% na 13.5% yɛ pɛ.<ref>https://library.fes.de/pdf-files/bueros/ghana/03610.pdf (PDF). Ghana: Electoral Commission of Ghana; Friedrich Ebert Stiftung. 2005. p. 202.</ref>
Na nye ambatow mpasua no yɛ ambatow mpasua eduonu (20) a Ɔman Demokrasi Mbrahyɛbagua Kuw dzii nkonyim wɔ Greater Accra mantɔw mu wɔ saa ambatow no mu no fa.<ref>https://web.archive.org/web/20221121064407/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2004/volta/index.php</ref> Sɛ yɛka nye nyinara bom a, Ɔman Demokrasi Mbrahyɛbagua Kuw no nyaa Mbrahyɛbagua nkongua eduokron anan (94) wɔ Ghana Amansin a ɔtɔ do anan (4) no Mbrahyɛbagua a ɔtɔ do anan (4) no mu.<ref name=":3"/>
== N'abrabɔ ==
Ampofo yɛ Kristonyi.<ref name=":4" />
== Nhwɛdo ==
[[Nkyekyεmu:Ghana Amanyɛnyi]]
[[Nkyekyεmu:Ghana mbrahyɛbaguafo 2005-2009]]
6zxdztsn07qt2akt4dnwnakty7pgw0k
Edith Hazel
0
351
36343
36271
2024-12-19T00:17:17Z
InternetArchiveBot
41
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
36343
wikitext
text/x-wiki
'''Edith Hazel''' yɛ Ghana amanyɛnyi na diplomat a ɔsoom dɛ mbrahyɛbaguanyi dze maa Evalue Gwira abatow mpasua do wɔ Anee Mantɔw mu fitsi 2001 kesi 2005 wɔ Ghana.<ref>https://news-africa.churchofjesuschrist.org/former-ghana-ambassador-meets-lds-leaders-?country=ghana</ref>
== Abrabɔ ahyɛse na Adzesua ==
Hazel kɔr Ghana Suapɔn (University of Ghana).<ref>https://news-africa.churchofjesuschrist.org/former-ghana-ambassador-meets-lds-leaders-?country=ghana</ref>Ogyinae maa dzibew a ɔyɛ edziekyir panyin maa Ghana no ndwuma a odzi wɔ Washington, D.C., U.S. ansaana woribeyi no dɛ ɔnyɛ ntamugyinafo mma Ghana wɔ Denmark na Finland wɔ Ayɛwoho bosoom mu wɔ afe 2014 mu.
== Amanyɛsɛm ==
Wɔtoo Hazel no do aba dɛ ɔmbɛyɛ mbrahyɛbaguanyi mma Evalue Gwira mantamu wɔ Anee Mantɔw mu wɔ Ghana abatow a ɔkɔr do wɔ afe 2000 mu. Nna ɔyɛ mbrahyɛbaguanyi wɔ mbrahyɛbagua fie a ɔtɔ do ebiasa wɔ Ghana amambu a otsia anan mu a nna okitsa abatow 6,598 a ɔbɛn 42.80% wɔ National Democratic Congress mu. Odzii Kojo Armah no do nkonyim wɔ afe 2004 mu.<ref>https://www.c-span.org/person/edith-hazel/1007418/</ref><ref>https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2000/parliament/western/index.php</ref><ref>https://web.archive.org/web/20200926115929/https://ghdiaspora.com/ndc-finland-bid-farewell-to-ghana-ambassador-to-denmark/</ref> Odzii Kojo Armah a ɔwɔ Convention Peoples Party amanyɛkuw mu, Sagary Nokoe a ɔwɔ New Patriotic Party mu, Nana Kwabena Erskine a ɔwɔ National Reform Party mu hɔn do nkonyim.<ref>https://web.archive.org/web/20220912005350/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2000/western/219/index.php</ref>Iyi bɛyɛɛ abatow 5,994, 2,702 na abatow 115 fii abatow no nyina mu.<ref>https://web.archive.org/web/20220912005350/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2000/western/219/index.php</ref>Nna iyinom bɛn abatow 38.90%, 17.50% na 0.70% fi abatow no nyina mu.<ref>https://web.archive.org/web/20220912005350/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2000/western/219/index.php</ref>Wɔtoo Hazel no do aba wɔ National Democratic Congress amanyɛkuw mu. (NDC)<ref>https://news-africa.churchofjesuschrist.org/former-ghana-ambassador-meets-lds-leaders-?country=ghana</ref> The National Democratic Congress dzii nkonyim wɔ mbrahyɛbagua fie no ngua 9 ne nyae mu fii ngua 19 mu wɔ Anee Mantɔw mu wɔ abatow no mu. No nyina mu no, amanyɛkuw no nyaa ngua dodow 89 fii ngua 200 mu wɔ mbrahyɛbagua fie a ɔtɔ do ebiasa wɔ Ghana amambu a otsia anan mu.<ref>https://web.archive.org/web/20221116133229/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2000/index.php</ref>
== Mboaedze ==
<references />
[[Nkyekyεmu:Ghanafo]]
[[Nkyekyεmu:Ghana Amanyɛnyi]]
[[Nkyekyεmu:Ghana mbrahyɛbaguafo 2001-2005]]
8u6datsgcsiqac5b6bqyr58f1t6edu5
Emmanuel Aboagye Didieye
0
373
36344
36273
2024-12-19T00:19:23Z
InternetArchiveBot
41
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
36344
wikitext
text/x-wiki
{{Databox|item=Q42304491}}
'''Emmanuel Aboagye Didieye''' (23 [[Ɔberɛfɛw]] 1976 – 14 [[Ɔbɛsɛ]] 2017) yɛ aduruyɛ ho oduruyɛfo (medical doctor) na amanyɛnyi wɔ Ghana Amansin mu. Nna ɔyɛ Ghana Amansin a ɔtɔ do anan (4) no mbrahyɛ bagua a ɔtɔ do enum (5) na esia (6) no munyi a ɔgyina Bomasarefo Amabatow mpasua ananmu wɔ Ghana Epuei Mantɔw mu.<ref name=":0">http://www.ghanamps.com/mps/details.php?id=2662</ref>
== Ɔbra Ahyɛase na Nwomasua ==
Wɔwoo no bosoom [[Ɔberɛfɛw]] da a ɔtɔ do duonu ebiasa (23) afe 1976, nna ɔtse Bomasarefo.<ref>http://www.pulse.com.gh/news/politics/rip-ex-ndc-mp-emmanuel-aboagye-didieye-dies-aged-41-id7462882.html</ref> Ɔnyaa abɔdzin krataa wɔ India nwomasua asoɛe a ɔhwehwɛ mfaso Ɔman Asoɛe a Ɔhwɛ Amannyebɔ Mfiridwuma do (National Institute of Information Technology) wɔ afe 2004 mu.<ref>http://citifmonline.com/2017/10/15/former-afram-plains-north-mp-aboagye-didieye-dies/</ref> Ɔsan nso nyaa Ɔman Edwumayɛ mu Abɔdin krataa (Master in Public Administration Degree) wɔ Ghana Asoɛe a Ɔhwɛ Edwumayɛ na Ɔmanfo do (Ghana Institute of Management and Public Administration) wɔ afe 2011 mu.<ref name=":0" />
== Amanyɛsɛm ==
Ná ɔyɛ National Democratic Congress no munyi. Wɔdzii kan paw Didieye dɛ ɔmbra mbrahyɛ bagua no mu wɔ afe 2008 Ghana Amansan Ambatow mu, dɛ Afram Plains North ananmusifo.<ref>https://web.archive.org/web/20221226202212/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2008/eastern/86/index.php</ref><ref>https://library.fes.de/pdf-files/bueros/ghana/10489.pdf</ref> Ɔsan dzii nkonyim wɔ afe 2012 Ghana Amansan Ambatow mu,<ref name=":1">https://www.ghanaweb.com/person/Emmanuel-Aboagye-Didieye-1215</ref><ref>https://web.archive.org/web/20221226202212/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2012/parliament/eastern/afram_plains_north/</ref><ref>https://web.archive.org/web/20221226202209/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2012/eastern/afram_plains_north/</ref><ref>http://www.thinkghana.com/pages/2012/parliament/eastern/86/index.php</ref> nanso ɔdzii nkoguo wɔ party primary mu wɔ afe 2015 mu na Betty Nana Effua Krosby Mensah na ɔdzii n’adze.<ref>https://www.modernghana.com/news/422445/ndc-worried-for-loosing-afram-plains-north-seat.html</ref><ref>https://ghanamps.com/my-slip-has-caused-me-problems-aboagye-didieye/</ref><ref>https://www.pulse.com.gh/ece-frontpage/ndc-primaries-aboagye-didieye-to-challenge-his-defeat-in-court/w7slnvw</ref><ref>https://web.archive.org/web/20221226202209/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2016/parliament/eastern/afram_plains_north/</ref>
== N'abrabɔ ==
Na waware na ɔwɔ abofra baako na na ɔyɛ Kristoni a ɔsom wɔ The True Faith Church.<ref name=":0" /><ref name=":1" />
== Owuo ==
Ɔtɔɔ coma mu wɔ [[Ɔbɛsɛ]] 2017 mu, na wɔdze no kɔɔ Trust Ayaresabea a ɔwɔ Accra, faako a owui wɔ [[Ɔbɛsɛ]] 14, 2017, a na wadzi mfe eduonan kor (41).<ref name=":1" /><ref>https://www.pulse.com.gh/ece-frontpage/rip-ex-ndc-mp-emmanuel-aboagye-didieye-dies-aged-41/yzhpyx9</ref>
== Nhwɛdo ==
[[Nkyekyεmu:Ghana Amanyɛnyi]]
q2ma2j48cpbd2w2wmzcmb5oq77buaas
Isaac Kwadwo Adjei-Mensah
0
540
36345
36327
2024-12-19T00:33:04Z
InternetArchiveBot
41
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
36345
wikitext
text/x-wiki
{{Databox|item=Q98815047}}
'''Isaac Kwadwo Adjei Mensah''' (20 [[Fankwa]] 1944 – 7 [[Obiradzi]] 2015) yɛ Ghana amanyɛnyi na nna ɔyɛ mbrahyɛbaguanyi ma Techiman Etsifi (North) ambatow mpasua a ɔwɔ Brong Ahafo mantɔw mu wɔ Ghana.<ref>https://www.peacefmonline.com/pages/local/news/201508/252117.php</ref><ref>http://www.ghanareview.com/parlia/BrongAhafo.html</ref> Na ɔyɛ mbrahyɛbaguanyi wɔ mmarahyɛ bagua a ɔtɔ do ebien (2) na ebiasa (3) wɔ Ghana Amansin a ɔtɔ do anan (4) no mu na nna ɔyɛ Ɔmantɔw Ɔsoafo a ɔhwɛ Brong-Ahafo Mantɔw do, na Nsu, Edwumayɛ na Adan ho Ɔsoafo nso.<ref>https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Techiman-North-MP-eulogizes-Adjei-Mensah-377645</ref>
== Ɔbra Ahyɛase na Nwomasua ==
Adjei Mensah fir Jama Tempori a ɔwɔ Brong-Ahafo Mantɔw mu wɔ Ghana.<ref name=":0">https://www.modernghana.com/news/638324/final-funeral-rites-of-late-adjei-mensah-observed.html</ref> Wɔwoo no wɔ 20 [[Fankwa]] 1944. Ɔkɔɔ London Esuapɔn (University of London) na ɔnyaa Mbra mu Bachelor abɔdzin krataa (Bachelor of Laws degree). Ɔsan nso kɔɔ Queen Mary College na ɔnyaa Master of Law (LL. B). Afei ɔkɔɔ Gray's Inn na ɔnyaa Legum Baccalaureus (LL.B) fii hɔ. Nna Adjei Mensah adzesua tsitsir yɛ Mbra.<ref name=":1">''Ghana Parliamentary Register''. Ghana: The Office of Parliament. 1993–1996. p. 33.</ref>
== Edwuma ==
Nna Adjei Mensah yɛ mbranyimfo wɔ n’edwuma mu. Nna ɔyɛ Ghana amanyɛnyi nso.<ref name=":1" />
== Amanyɛsɛm ==
Ná Adjei Mensah yɛ Ɔman Demokrasi Mbrahyɛbaguanyi. Wɔpaw no dɛ mbrahyɛbaguanyi ma Techiman North ambatow mpasua a ɔwɔ Brong Ahafo mantɔw mu wɔ Ghana Amansin a ɔtɔ do anan (4) no mbrahyɛ bagua a ɔtɔ do ebiasa (3) no mu. Alex Kyeremeh na odzii n’adze wɔ afe 2004 Ghana Amansan ambatow mu. Wɔdzii kan paw no dɛ ɔmbra mbrahyɛ bagua mu wɔ 7 [[Sanda]] 1997 ekyi a ɔdaa nye ho edzi dɛ nkonyimdzifo wɔ 1996 Ghana Amansan Ambatow no mu.<ref>http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2004/brongahafo/61/index.php</ref>
== Ambatow ==
Wɔpaw Adjei Mensah dɛ mbrahyɛbaguanyɪ ma Techiman Etsifi (North) ambatow mpasua no wɔ afe 2000 Ghana amansan ambatow mu. Wɔpaw no wɔ National Democratic Congress tekiti do.<ref>''Electoral Commission of Ghana Parliamentary Result-Election 2000''. Ghana: Friedrich Ebert Stiftung. 2007. p. 16.</ref> Na nye ambatow mpasua no yɛ mbrahyɛ bagua nkongua esuon (7) no fa wɔ nkongua edounu biako (21) a National Democratic Congress dzii wɔ saa ambatow no mu maa Brong Ahafo Mantɔw no mu.<ref name=":2">https://www.fact-checkghana.com/statistics-presidential-parliamentary-election-results/</ref><ref>https://web.archive.org/web/20200219090455/http://archive.ipu.org/parline-e/reports/arc/2123_92.htm</ref><ref>https://web.archive.org/web/20220922143635/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2000/brongahafo/index.php</ref> National Democratic Congress dzii nkonyim kakraa bi a nye nyinara yɛ mbrahyɛ bagua nkongua 92 wɔ nkongua 200 a ɔwɔ mbrahyɛ bagua a ɔtɔ do ebiasa (3) a ɔwɔ Ghana Amansin a ɔtɔ do anan (4) no mu.<ref name=":2" /> Wɔdze amba 9,830 na ɛpaw no wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow nyinara mu 20,362 mu. Iyi nye ambatow a ɔfata a wɔtow no nyinara mu 49.8% yɛ pɛ. Ɔnyaa amba kyɛn Isaac Osei-Antwi a ofi[[New Patriotic Party]], Thomas Oti a ofi National Reform Party, James Stephen Fordwour a ofi United Ghana Movement na Yeboah Godfrey a ofi Convention People's Party mu. Iyinom nyaa amba 10,563, 533, 529 na 177 wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow no nyinara mu. Iyinom nye 39.5%, 2.0%, 2.0% na 0.7% yɛ pɛ wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow nyinara mu..<ref>''Electoral Commission of Ghana -Parliamentary Result-Election 2000''. Ghana: Friedrich Ebert Stiftung. 2007. p. 16.</ref><ref name=":3">http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2000/brongahafo/61/index.php</ref><ref>https://web.archive.org/web/20220928032238/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2000/brongahafo/247/index.php</ref> Nnyimpa a wɔpaw hɔn wɔ saa ambatow a ɛbaa afe 2000 mu wɔ Techiman Etsifi (North) ambatow mpasua no daa "skirt and blouse" ambatow bi edzi ber a ɔmanpanyin a wɔpaw no wɔ saa ambatow mpasua no mu no yɛ John Kuffour a ofi ɔsɔretsia[[New Patriotic Party]] no mu.<ref name=":3" />
== N'abrabɔ ==
Adjei Mensah yɛ Kristonyi.<ref name=":1" /> Ɔyɛ Elizabeth Ofosu-Agyare, kan Ɔsoafo a ɔhwɛ Nsrahwɛ, Amandze na Adzebɔ Adwinnyi do (former Minister for Minister for Tourism, Culture and Creative Arts), a mprɛmprɛn ɔyɛ Mbrahyɛbaguanyi ma Techiman Etsifi (North) ambatow mpasua baabi a ɔsom dɛ Mbrahyɛbaguanyi nso no agya.<ref>https://www.modernghana.com/news/638713/photos-exclusive-events-ghana-ltd-mourns-with.html</ref><ref>https://web.archive.org/web/20240925092656/https://www.gbcghana.com/1.4379166</ref>
== Owuo ==
Adjei Mensah wui wɔ bosoom [[Obiradzi]] da ɔtɔ do esuon (7) afe 2015.<ref name=":0" /><ref name=":1" />
== Nhwɛdo ==
[[Nkyekyεmu:Ghana Amanyɛnyi]]
[[Nkyekyεmu:Ghanafo]]
c52cmdxz3fp4sp3ju3uyum5yo7fl9hn
James Victor Gbeho
0
558
36346
36324
2024-12-19T00:34:25Z
InternetArchiveBot
41
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
36346
wikitext
text/x-wiki
{{Databox|item=Q674087}}
'''James Victor Gbeho''' (wɔwoo no 12 [[Sanda]] 1935, wɔ Keta, Ghana) yɛ Ghana mbrahwɛbaguanyi na ɔman nanmusifo a na ɔyɛ ECOWAS Bagua no Eguamutsenanyi fir afe 2010 kɔsi afe 2012, saa dzibea no na wɔdze adwene baako paw no wɔ Amanaman Tsitenfo Aban Nhyiamu a ɔtɔ do eduasa esuon ()no ase na Aman 15 a wɔka ho no Aban (37th Summit of the Authority of Heads of State and Government of the 15 Member States).<ref>http://allafrica.com/stories/201003220949.html</ref>
Nna ɔyɛ Ghana Amannɔnye Nsɛm ho Ɔsoafo fir afe 1997 kɔsi afe 2001, wɔ Ɔmampanyin Jerry Rawlings aber do, na na ɔyɛ mbrahwɛbaguanyi wɔ Anlo mansin mu fir [[Sanda]] 2001 kɔsi [[Sanda]] 2005.
Ekyir na ɔyɛ amannɔnye amanyɛsɛm ho ɔfotufo wɔ Ɔmampanyin John Atta Mills aban no mu.
Ansa na ɔrekɔ pɛnhyen (retirement) sɛ edwuma mu ɔmanpanyin na amanyɛnyi no, Gbeho yɛɛ edwuma wɔ Ghana Amanadze na Amanaman Nkabom Dwumadzibea (Ghana Foreign and Commonwealth Service) na ɔsom wɔ dzibea ahorow mu wɔ Ghana aban ananmusifo dwumadzibea ahorow a ɔwɔ Amanadze (Ghana's diplomatic missions abroad). Dzea ɔdze too gua no bi nye Ghana asɛmpatrɛw edwuma a ɔwɔ China, India, Nigeria, Germany, United Kingdom na Switzerland.<ref>https://web.archive.org/web/20221224145657/https://www.ghanaweb.com/person/James-Victor-Gbeho-5809</ref>
Nna Gbeho yɛ Ɔpanyin Abadziakyir (Deputy High Commissioner) wɔ St. James (UK) Asɛndzibea fir afe 1972 kɔsi afe 1976, na ɔyɛ Ghana Anamusinyi na Anamusinyi Daa wɔ Amanaman Nkabom no Europa edwumayɛbea a ɔwɔ Geneva (Ambassador and Permanent Representative of Ghana to the European offices of the United Nations in Geneva) wɔ (afe 1978 kɔsi afe 1980), a na ɔwɔ tumi krataa ber kor mu (concurrent accreditation) wɔ UNIDO a ɔwɔ Vienna, Austria,<ref>https://web.archive.org/web/20110722012851/http://www.comm.ecowas.int/dept/stand.php?id=a__profile&lang=en</ref> na nna ɔyɛ Ghana Daa Anamusinyi wɔ Amanaman Nkabom no mu wɔ New York Kuropɔn mu (Ghana's Permanent Representative to the United Nations in New York City) fir afe 1980 kɔsi afe 1990,<ref>https://web.archive.org/web/20090510190850/http://www.un.int/ghana/past_ambassadors.html</ref> ber kor no ara mu no, ogyee no toom wɔ Cuba, Jamaica, Trinidad na Tobago.
Wɔ bosom [[Ayɛwoho]] wɔ afe 1994 mu no, Amanaman Nkabom no Ɔkyerɛwfo Panyin (UN Secretary-General) no paw no dɛ Anamusinyi tsitsir (special representative ) wɔ Somalia.<ref>https://www.un.org/Depts/DPKO/Missions/unosom2b.htm</ref> Wɔ [[Fankwa]] 1995 mu no, kan Ɔmanpanyin Jerry Rawlings a na ɔyɛ ECOWAS eguamtsenanyi saa ber no, paw Gbeho dɛ ECOWAS Anamusinyi tsitsiri ma Liberia.<ref>Adekeye Adebajo, ''Liberia's civil war: Nigeria, ECOMOG, and regional security in West Africa'', Lynne Rienner Publishers, 2002, pp. 182–183.</ref>
== Nwomasua ==
Ɔsuaa adze wɔ Achimota Sukuu mu na ɔyɛ Philip Gbeho a ɔyɛ Ghana ɔman dwom ho nhyehyɛe (arranger of the national anthem of Ghana), na nsɛm ho amannyebɔfo Komla Dumor nye wɔfa.
== Amanyɛsɛm ==
Nna Victor Gbeho yɛ Anlo ambatow mpasua no mbrahyɛbaguanyi wɔ Ghana Amansin a ɔtɔ do anan (4) no mbrahyɛ bagua a ɔtɔ do ebiasa (3) no mu dɛ obi a ɔdze nye ho.
== Ambatow ==
Wɔpaw no dɛ mbrahyɛbaguanyi maa Anlo ambatow mpasua no wɔ afe 2000 Ghana Amansan Ambatow mu, a nna ɔyɛ obi a ɔdze nye ho.<ref>''Electoral Commission of Ghana Parliamentary Result-Election 2000''. Ghana: Friedrich Ebert Stiftung. 2007. p. 52.</ref> Nye Ambatow mpasua no yɛ obi a ɔtɔ do ebien a ɔdze nye ho a odzii nkonyim wɔ ambatow a wɔaka ho asɛm no mu wɔ Volta Mantɔw mu.<ref>https://www.fact-checkghana.com/statistics-presidential-parliamentary-election-results/</ref><ref>https://web.archive.org/web/20200219090455/http://archive.ipu.org/parline-e/reports/arc/2123_92.htm</ref><ref>https://web.archive.org/web/20161209102148/http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2000/volta/</ref>
Wɔdze amba 19,083 na ɛpaw Gbeho wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow nyinara mu no 28,156 mu. Iyi nye ambatow a ɔfata a wɔtow no nyinara mu 68.2% yɛ pɛ.<ref name=":0" />
Onyaa amba kyɛn Clend M. Kwas Sowu a ofi Ɔman Democratic Congress, Esther llan A. Nyamalor a ɔdze nye ho, Godwin Kwaku Defeamekpor a ofi[[New Patriotic Party]], Clemence Kwami Abotsi a ofi Convention no so Nnyimpa Kuw (Convention People's Party), Cornelius Kofi Binewoatsor a ofi Ɔman Nsakrae Kuw no mu (National Reformed Party), Prince Richard Abotsi a ofi Ghana Nkabom Kuw no mu (United Ghana Movement), nye obi a ɔdze nye ho no a wɔfrɛ no Goyimwole Enukomeko Kpodo. Iyinom nyaa amba 4,223, 3,800, 327, 249, 162, 118 na hwee (0) wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow no nyinara mu. Iyinom nye 15.1%, 13.6%, 1.2%, 0.9%, 0.6% na 0.4% yɛ pɛ wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow nyinara mu.<ref name=":0">''Electoral Commission of Ghana -Parliamentary Result-Election 2000''. Ghana: Friedrich Ebert Stiftung. 2007. p. 52.</ref><ref>https://web.archive.org/web/20220922120449/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2000/volta/188/</ref>
== Nhwɛdo ==
<references responsive="" />
[[Nkyekyεmu:Ghanafo]]
hbq90togjuhcnr4cjm4hek1o75c932b
John Frank Abu
0
577
36347
36277
2024-12-19T00:41:22Z
InternetArchiveBot
41
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
36347
wikitext
text/x-wiki
{{Databox|item=Q98821809}}'''John Frank Abu''' yɛ Ghana ɔmanyɛnyi a ɔka mpanyimfo a wɔhwɛ [[Ghana]] do wɔ mbrahyɛbagua fie a odzi kan, ɔtɔ do ebien na dza ɔtɔ do ebiasa wɔ Ghana amambu a otsia anan mu a ogyina hɔ ma Amenfi Finimfin Mansin mu wɔ Anee Mantɔw mu wɔ Ghana.<ref>https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/1996/parliament/western/210/index.php</ref>Ɔyɛ Ɔsoafo a nna ɔda Amonamudwuma na 'Energy' ano na Ɔsoafo a nna ɔhwɛ Adzetɔn na Kuandwuma do. Nna ɔsan so yɛ Anee Mantɔw mu Mbrahyɛbaguanyi wɔ 'National Democratic Congress (NDC)' amambu mu.<ref>https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Dr-Abu-elected-W-R-Chairman-of-NDC-95049</ref><ref>https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/republic/ndc_ministers.php</ref>
== Abrabɔ ahyɛse na adzesua ==
Wɔwoo Abu wɔ Amenfi a ɔwɔ Mfinimfin Mantɔw mu wɔ Ghana. Ɔkɔr Guelph Suapɔn a ɔwɔ Canada, hɔ na ɔbɛyɛɛ ɔbemfo wɔ Enyansasɛm mu "Doctor of Philosophy, PhD". Osuaa Ekuayɛ wɔ Ghana Suapɔn mu, hɔ na onyaa "Master of Science and Bachelor of Science degrees".<ref>https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/1996/parliament/western/210/in</ref>
== Amanyɛsɛm ==
Afe 1997 mu no, Jerry John Rawlings yii no dɛ ɔnyɛ Mbrahyɛbaguanyi mma "Mines and Energy". Afe 2007 mu no, Wɔtoo no do aba dɛ ɔmbɛyɛ NDC mantɔw mu kyeame mma Anee mantɔw wɔ ber a ɔdze amba 68 dzii nyimpa a ɔnye no sii akan a wɔfrɛ no Seidu Adamu no do nkunyim, wɔ ber a Seidu Adamu so nyaa amba 60.
Wodzii kan too Abu no do aba ma ɔbɛyɛɛ mbrahyɛbaguanyi wɔ mbrahyɛbaguafie a odzi kan wɔ Ghana amambu a otsia anan wɔ 1992 Ghana mbrahyɛbagua mu abatow wɔ "[[National Democratic Congress]]" mu. Ɔkɔr mbrahyɛbaguafie mpɛn ebien wɔ ber a Ghana abatow rokɔ do wɔ Mumu bosoom mu wɔ afe 1996 mu. Onyaa abatow 18,644 wɔ ber a nna ogyina hɔ ma 67.7% fi amba 27,551 mu a nna odzi mu dze dzii ne kansinyi Emmanuel O.K Duah a no so nyaa amba 8,136 a nna ogyina hɔ ma amba 25.9% no do nkonyim, na Kofi Osei nyaa amba 624 a nna ogyina hɔ ma 2.3%, Lawrence K. Afari nyaa amba 147 na Kwame Adjei ennya amba no bi.<ref>https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/1996/parliament/western/210/index.php</ref><ref>https://books.google.com.gh/books?id=opodAQAAMAAJ&q=John+Frank+Abu&redir_esc=y</ref>
=== '''Abatow wɔ afe 2000 mu''' ===
Wɔtoow aba yii Abu dɛ ɔmbɛyɛ mbrahyɛbaguanyi mma Amenfi Finimfin mantɔw mu wɔ Anee mantɔw mu a ɔwɔ Ghana wɔ Ghana abatow mu wɔ afe 2000 no mu. Ogyinae maa mantɔw no wɔ mbrahyɛbagua fie a ɔtɔ do ebiasa wɔ Ghana amambu a otsia anan mu.<ref>https://web.archive.org/web/20221121131242/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2000/western/210/index.php</ref> Onyaa abatow 13,319 fii abatow 24,514 mu.<ref>https://web.archive.org/web/20221121131242/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2000/western/210/index.php</ref>Iyi nye abatow ne 54.30% yɛ pɛr. Wɔtoo no do aba ma odzii Padmore Kofi Arthur a ɔwɔ New Patriotic Party, Osei Kofi a ɔwɔ Peoples National Convention Party na George K.Essem-Koffie a ɔwɔ Convention Peoples Party hɔn do nkonyim.<ref>https://web.archive.org/web/20221121131242/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2000/western/210/index.php</ref>Iyi bɛyɛɛ 10,208, 527 na abatow 460 wɔ abatow no nyina mu, a nna ɔbɛn 41.60%, na 1.90% wɔ abatow no nyina mu.<ref>https://web.archive.org/web/20221121131242/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2000/western/210/index.php</ref>National Democratic Congress dzii nkonyim wɔ ngua 9 a onyae mu fii ngua 19 mu wɔ Anee Mantɔw abatow mu. No nyina mu no, amanyɛkuw no nyaa ngua dodow 89 fii ngua 200 mu a nna ogyina hɔ ma mbrahyɛ bagua wɔ mbrahyɛ bagua a ɔtɔ do ebiasa wɔ Ghana amambu a otsia anan mu.<ref>https://web.archive.org/web/20221116133229/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2000/index.php</ref>Afe 2001 mu no, oyii Ghana aban akwa, wɔ dza nna wɔmmfae nnguu akwan mu dɛ wɔdze mbra a ɔbɔboa amonamudwuma wɔ ɔman no mu. Dɛm bea no a ɔkaa ho asɛm no gyina bea a ɔkyerɛ dɛ obogu daakye.<ref>https://allafrica.com/stories/200105090236.html</ref>
== Edwuma ==
Abu yɛ Panyin a ɔda Tema Oil Refinery Limited ano. Ɔyɛ Ɔsoafo a nna ɔda Amonamudwuma na 'Energy' ano. Nna ɔyɛ Ɔsoafo wɔ Guadzi na 'Industries' mu. Ɔsan so yɛ Ekuayɛnyi.<ref>https://reportingoilandgas.org/review-of-ghanas-energy-petroleum-ministry/</ref>
== N'abrabɔ mu nsɛm ==
Abu yɛ Kristianyi.
== Mboaedze ==
[[Nkyekyεmu:Ghanafo]]
67hq05ggr6czncvu753roenp2bokoho
Joseph Aidoo (amanyɛnyi)
0
588
36348
13018
2024-12-19T00:42:50Z
InternetArchiveBot
41
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
36348
wikitext
text/x-wiki
{{Databox|item=Q1706633}}
'''Joseph Boahen Aidoo''' (wɔwoo no 13 [[Mumu]] 1957) yɛ Ghana amanyɛnyi a ɔyɛɛ Mbrahyɛbaguanyi maa Amenfi Epuei Ambatow mpasua a ɔwɔ Atɔe Mantɔw mu.<ref name=":0">http://www.ghanamps.com/mps/details.php?id=52</ref><ref>https://www.ghanabusinessnews.com/2011/03/31/npp-mps-claim-marginalization-of-region-in-credit-facility-for-oil-projects/</ref>
== Ɔbra Ahyɛase na Nwomasua ==
Wɔwoo no wɔ 13 [[Mumu]] 1957<ref name=":1">https://web.archive.org/web/20160506152205/http://ghanamps.gov.gh/mps/details.php?id=52</ref> wɔ Wassa Afransie wɔ Wassa Amenfi Epuei Ambatow mpasua mu wɔ Ghana Atɔe mantɔw mu. Ɔwɔ abodzin krataa wɔ Asase ho adzesua mu (degree in Geography) a ɔyɛ ɔbenfo wɔ Ndzɛmba a Wɔdze Yɛ Edwuma mu (Resource Development) wɔ Ghana Esuapɔn mu (University of Ghana, Legon) na ɔwɔ MPhil abodzin krataa wɔ Asase ho adzesua mu (MPhil degree in Geography) nso wɔ University Of Ghana, L;egon. Ɔwɔ adansedzi krataa (certificate) wɔ Asase Nsakrae (Land Reform), Kuadwuma (Agricultural ) na Nkuraase Nkɔdo mu(Rural Development) fir Asase Nsakrae Asoe (Land Reform Institute - LRTI) a ɔwɔTaoyuang,Taiwan.<ref name=":0" />
== Edwuma ==
Ɔyɛ Nhwehwɛmufo (Research fellow) na ɔkyerɛkyerɛnyi (lecturer).<ref name=":1" /> Nna ɔyɛ ɔkyerɛkyerɛnyi wɔ Kwame Nkrumah Esuapɔn a ɔhwɛ Nyansahu na Mfiridwuma do (Kwame Nkrumah University of Science and Technology - KNUST) na nhwehwɛmufo. NNa ɔyɛ nhwehwɛmufo wɔ Asase Ho Nsɛm na Nkɔdo Asoe (Institute of Land Management and Development - ILMAD) na ɔyɛɛ edwuma pii wɔ asase na kokoo (cocoa) ho. Ɔayɛ ɔman nhwehwɛmufo panyin tsitsir (principal country researcher) ama Amanaman Ntam Ahyehyɛdze dodow bi tse dɛ Amanaman Nkabom Edziban Na Kuadwuma Ahyehyɛdze (United Nation's Food And Agricultural Organisation - FAO) na Amanaman Ntam Edziban Ho Nhyehyɛe Nhwehwɛmu Asoe (International Food Policy Research Institute - IFPRI), Washington,<ref>https://www.ifpri.org/publication/womens-land-rights-transition-individualized-ownership-0</ref> na H. R. Wallingford nso. Ɔwɔ nwoma dodow bi a ɔdze nye dzin ahyɛ mu. Wɔn mu tsitsir bi nye K. Otsuka, J.B Aidoo na nye nkekaho. "Asase a Wɔdze Dzi Dwuma na Asase Ndua a Wɔhwɛ do, asɛm a ɛfa Amanyebɔ Asase a Wɔdze Dzi Dwuma Mbea a ɔwɔ Ghana ho (''Land Tenure and the Management of the Land Trees, the case of Customary Land Tenure Areas of Ghana'')". A. Quisumbing, J. B. Aidoo na nye nkekaho wɔ afe 2001 mu; "Asase Amannye Asase a Wɔdze Di Dwuma Agroforestry mu Nkɔdo wɔ Ghana - (''Evolution of Land Customary Land Tenure Agroforestry in Ghana'')". A. R. Quisumbing, J.B AIDOO na nye nkekaho wɔ afe 1998 "Mbea asase Hokwan wɔ Nsakrae a Ɔkɔ Ankorankor a Wɔyɛ no mu (''Women's land Rights in the Transition to Individualised Ownership'')". K. Otsuka, J. B. Aidoo na nye nkekaho wɔ afe 1998 "Dzea ɔdze Asase a Wɔdze Di Dwuma Asoe a Ɔresakra wɔ Ghana Atɔe fam no ba na dzea efi mu ba (''Causes and consequences of Changing Land Tenure Institutions in Western Ghana'')". Cornish, G. na Aidoo, J. na Ayamby, I. wɔ afe (2001). Nsuo a wɔde gugu nnɔbaeɛ so wɔ nkuropɔn ho wɔ Kumasi, Ghana (''Informal irrigation in the peri-urban zone of Kumasi, Ghana'') - akuafoɔ dwumadie ne aba a wɔnya ho nhwehwɛmu (''an analysis of farmer activity and productivity.'' Project Report). Dwumadiz no Amannyebɔ (Project Report). H. R. Wallingford Ltd.<ref>https://eprints.hrwallingford.com/455/1/odtn103.pdf</ref> Cornish, G. na Aidoo, J. wɔ afe 2000 Nsu a wɔdze gugu nnɔbae do wɔ nkuropɔn ho wɔ Kumasi, Ghana: nsɛm a wɔhunuu fir nsɛmbisa nhwehwɛmu a ɔdzi kan mu (''Informal irrigation in the peri-urban zone of Kumasi, Ghana: findings from an initial questionnaire survey''). Dwumadzi no Amannyebɔ (Project Report). HR Wallingford Ltd. Saa ber no Ɔmampanyin John Agyekum Kuffour na ɔpaw no dɛ Atɔe Fam Ɔmantɔw Soafo (Western Regional Minister) fir afe 2001 kosi afe 2006.<ref name=":1" /> Ɔsan nso yɛ Mbrahyɛbaguanyi ma Amenfi Epuei Fam Ambatow mpasua no fir afe 2001 kɔsi afe 2012 wɔ NPP[[New Patriotic Party]] no tekiti do.<ref name=":0" /> Afe 2020 mu no, ɔyɛɛ edwuma dɛ Ghana Kokoo Boayikuw (Ghana Cocoa Board) no sohwɛfo panyin (chief executive officer - CEO).<ref>https://www.graphic.com.gh/news/general-news/cocobod-uncovers-ghost-cocoa-roads-awarded-under-ndc-government-aidoo.html</ref> Ɔsan nso yɛ kan Atɔe Fam Ɔmantɔw Soafo (Western Regional Minister).<ref name=":2">https://web.archive.org/web/20200711144913/https://chocovision.ch/content/hon-joseph-boahen-aidoo</ref><ref>https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/COCOBOD-CEO-under-fire-from-Amenfi-East-NPP-youth-623288</ref> Wɔmaa no Adansi Nnwuma Sohwɛfo Panyin a Ɔkyɛn Biara wɔ SIGA Abasobɔdze mu (Best Construction Industry CEO of SIGA Award) wɔ afe 2020 kɔsi afe 2021 mu.<ref>https://www.ghanaiantimes.com.gh/cocoa-boss-presented-with-best-construction-industry-ceo-of-siga-award/</ref>
== Amanyɛsɛm ==
Ɔyɛ[[New Patriotic Party]] no munyi.<ref>https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/NPP-primaries-List-of-MPs-who-retained-their-seats-985657</ref> Nna ɔyɛ mbrahyɛbaguanyi ma Amenfi Epuei ambatow mpasua a ɔwɔ Ghana Atɔe mantɔw mu ma mbrahyɛ bagua a ɔtɔ do enum (5) wɔ Ghana Amansin a ɔtɔ do anan (4) no mu.<ref name=":0" /><ref>https://web.archive.org/web/20201024033152/https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/election2008/election.results.parliamentary.php</ref> Wɔdze amba 18,576 na ɛpaw no wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow wɔ Ɔman Ho Kuw Fofor no tekiti do nyinara mu. Ɔnya amba kyɛn Akwasi Opong Fosu a ofi Ɔman Demokrasi Mbrahyɛ Bagua no mu (National Democratic Congress) na Samuel Yaw Obeng-Damoah a ofi Nhyiam Nnyimpa Kuw no mu (Convention People's Party). Iyinom nyaa amba a ɔfata nyinara mu 45.33% na 2.83%.<ref>https://library.fes.de/pdf-files/bueros/ghana/10489.pdf</ref> Wɔpaw no dɛ Ɔman Soafo (Minister of State) a ɔhwɛ Atɔe Fam Mantɔw do.<ref name=":2"/>
Wɔ afe 2000 mu no, wɔpaw Joseph Boahen Aidoo dɛ mbrahyɛbaguanyi ma Amenfi Epuei fam Ambatow mpasua a ɔwɔ Ghana Atɔe Fam Mantɔw mu wɔ afe 2000 Ghana amansan ambatow mu. Odzii nkonyim wɔ[[New Patriotic Party]] no tekiti do. Na nye ambatow mpasua no yɛ mbrahyɛ bagua nkongua akron (9) no fa wɔ nkongua duakron (19) a Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor no dzii wɔ saa ambatow no mu maa Atɔe Fam Mantɔw no mu.<ref name=":2" />
Ɔdzii nkonyim wɔ amba 14,578 wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow nyinara mu.[14] Eyi nye amba a ɔfata a wɔtow nyinara mu 55.90% yɛ pɛ.[14] Ɔnya amba kyɛn George Buadi a ofi National Democratic Congress na Gabriel Yaw Amoo-Gyedu a ofi Convention People's Party mu.[14] Iyinom nyaa amba 10,802 ne 694 wɔ abatow a wɔtow no nyinaa mu.[14] Iyinom ne 41.40% ne 2.70% yɛ pɛ.<ref>https://web.archive.org/web/20221123015431/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2000/western/211/index.php</ref>
== N'abrabɔ ==
Wawar na ɔwɔ mba enum (5).<ref name=":1" /> Ɔyɛ Kristonyi (Katoleknyi)..<ref name=":0" />
== Nhwɛdo ==
[[Nkyekyεmu:Ghana Amanyɛnyi]]
[[Nkyekyεmu:Ghanafo]]
murjn6sg8ps5cxn2w2evicm431mtoom
Joseph Kofi Adda
0
600
36349
12994
2024-12-19T00:43:02Z
InternetArchiveBot
41
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
36349
wikitext
text/x-wiki
{{Databox|item=Q1451907}}
'''Joseph Kofi Kowe Adda''' (22 [[Ebɔbira]] 1956 – 14 [[Ɔbɛsɛ]] 2021) yɛ Ghana amanyɛnyi, a ɔsom dɛ mbrahyɛbaguanyi na ɔsan nso yɛ Ɔsomfo a ɔhwɛ wimhyɛn do wɔ[[New Patriotic Party]] aban mu wɔ Ɔmanpanyin Akufo-Addo ase kɔsii [[Sanda]] 2021. Ɔsan nso yɛ a Sikasɛm ho Ɔbenfo na Edwumayɛ ho Ɔfotufo.<ref name=":0" />
== Ɔbra Ahyɛse Na Nwomasua ==
Wɔwoo Joseph Adda wɔ Navrongo, Kassena-Nankana Mansin a ɔwɔ Ghana Epuei Fam Mantɔw mu.<ref name=":0">https://web.archive.org/web/20070415200335/http://www.ghana.gov.gh/governing/ministers/ada.php. ''Profile of ministers.'' Ghana government. Archived from the original on 15 April 2007. Retrieved 16 May 2007.</ref> Ɔnyaa nye ntoado sukuu wɔ St. John’s School, Sekondi na onyaa Bachelor of Science abodzin krataa wɔ amanyɛsɛm ne sikasɛm mu wɔ Indiana Wesleyan Esuapɔn, Marion, Indiana, United States, a ɔkɔɔ mu wɔ afe 1979 na 1982 ntsam hɔ. Wɔ afe 1982 na 1984 ntamu no, na ɔwɔ Columbia Esuapɔn mu, New York, faako a osuaa Master’s degree wɔ Amanaman Ntamu Nsɛm mu (International Affairs), a na nye ho akokwaw wɔ Sikasɛm na Sikakorabea mu.<ref name=":1">https://web.archive.org/web/20160506160910/http://ghanamps.gov.gh/mps/details.php?id=25. 6 May 2016. Archived from the original on 6 May 2016. Retrieved 3 August 2020.</ref> Ɔkɔɔ do nyaa adansedzi krataa a ɔkyerɛ dɛ wawie sukuu wɔ Afrika Adzesua mu wɔ Esuapɔn koro no ara mu. Wɔ afe 1989 mu no, onyaa adansedzi krataa wɔ Franse kasa na anyibuei mu wɔ Sorbonne Esuapɔn (Sorbonne University), Paris, France.<ref name=":0" />
== Edwuma Ahyɛse ==
Joseph Adda yɛ Sikasɛm ho Ɔbenfo na Edwumayɛ ho Ɔfotufo.<ref>https://web.archive.org/web/20071011103451/http://www.ghanadistricts.com/mps/?r=8&PHPSESSID=83d8e3e6fb8b173f937b3da4fd190fc5&mpd=174&PHPSESSID=83d8e3e6fb8b173f937b3da4fd190fc5. ''Upper East Region - Members of Parliament - Profile.'' GhanaDistricts.com. Archived from the original on 11 October 2007. Retrieved 16 May 2007.</ref> Ɔyɛɛ edwuma dɛ Ɔpanyin a ɔhwɛ edwuma do (Executive officer) wɔ Eguadzi na Nnwumayɛbea Dwumadzibea (Ministry of Trade and Industry), Ghana wɔ afe 1979. Wɔ afe 1983 na 1984 ntamu no, ɔyɛɛ edwuma dɛ Research Analyst intern wɔ Wiase Nyinaa Eguadzi Asoɛe a ɔtɔ do ebiasa (Third World Trade Institute), New York, USA. Wɔ mfe ebien a edzi hɔ no mu no, na ɔyɛ akontsaabu sohwɛfo na Edwumayɛfo a wɔretsetse no wɔ Equitable Financial Service, Inc., a ɔwɔ New Jersey, U.S.A. Owura Adda nso ayɛ edwuma wɔ Essex Couinty Kɔlege (College), Newark, New Jersey, U.S.A. (1986 – 1988), Thomson McKinnon `Securities Inc., New York (1989 – 1991), Deloitte na Touche Consulting, (Afrika Atɔe Fam - West Africa), Accra ( 1991 – 1994) na ɔkyerɛwee. Efi afe 1994 no, Joseph Adda ayɛ Omni Consulting International (Ghana) Ltd no sohwɛfo.<ref>https://web.archive.org/web/20160506160910/http://ghanamps.gov.gh/mps/details.php?id=25. 6 May 2016. Archived from the original on 6 May 2016. Retrieved 3 August 2020.</ref> Wɔ afe 1996 na 2000 ntamu no, ɔyɛɛ edwuma wɔ nnwuma ahorow mu wɔ Sikasɛm Dwumadzibea (Ministry of Finance), Ghana.<ref name=":0" />
== Ambatow ==
Adda dzii kan bɛyɛɛ mbrahyɛbaguanyi wɔ afe 2003. Ɔdzii nkonyim wɔ abatow a wɔdze kɔmaa Navrongo fininfin bagua a ɔwɔ Etsifi Epuei Mantɔw (Upper East Region), Ghana no mu wɔ deɛ ɔdzi tumi, John Achuliwor wuo ekyi.<ref>https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/artikel.php?ID=34533. ''Politics of Wednesday, 26 March 2003.'' Ghana Home Page. Retrieved 16 May 2007.</ref> Ɔkɔɔ do kuraa n’akongua do wɔ afe 2004 mbrahyɛbagua abatow mu. Ɔdzii nkonyim wɔ[[New Patriotic Party]] no tekiti do.<ref name=":2">https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2004/uppereast/173/. ''Ghana Elections - Peace FM.'' Retrieved 3 August 2020.</ref><ref name=":3">''Elections 2004; Ghana's Parliamentary and Presidential Elections.'' Accra: Electoral Commission of Ghana; Friedrich Ebert Stiftung. 2005. p. 186.</ref><ref>''Elections 2004; Ghana's Parliamentary and Presidential Elections.'' Accra: Electoral Commission of Ghana; Friedrich Ebert Stiftung. 2005. p. 184.</ref> Na nye mansin no yɛ mbrahyɛbagua nkongua ebien (2) no fa wɔ nkongua du-ebiasa (13) a[[New Patriotic Party]] no dzii wɔ saa abatow no mu maa Etsifi Epuei Mantɔw no mu.<ref>https://www.fact-checkghana.com/statistics-presidential-parliamentary-election-results/. ''Fact Check Ghana.'' 10 August 2016. Retrieved 3 August 2020.</ref>[[New Patriotic Party]] no nyaa dodow no ara a ɔyɛ mbrahyɛbagua nkongua 128 wɔ nkongua 230 mu.<ref>https://web.archive.org/web/20231106102817/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2004/president/index.php. ''Ghana Elections - Peace FM.'' Retrieved 3 August 2020.</ref> Wɔdze abatow 12,444 na ɔpaw no wɔ abatow 31,657 a ɔfata a wɔtow nyinara mu. Eyi nye abatow a ɔfata a wɔtow nyinara mu 39.3% yɛ pɛ. Adda nyaa amba kyɛn Gabriel Pwamang a ofi Nyimpa Ɔman Nhyiam (Peoples’ National Convention) no mu, Andema Emmanuel a ofi Ɔman Demokrasi mbrahyɛbagua (National Democratic Congress) no mu, Azantinlwo Anemana Jennifer Grace a ofi Nhyiam no mu Nyimpa Kuw (Convention People's Party), Bagonia Grace a ofi Democratic Nyimpa Kuw (Democratic People's Party) no mu, Donald Amuah na Achuliwor A. Otito Werseh a hɔn ebien nyinara yɛ hɔn a wɔdze hɔn ho (Independent candidates). Eyinom nyaa abatow 6,512, 6,201, 140, 83, 2,262 na 4,015 wɔ abatow a ɔfata a wɔtow no nyinara mu. Eyinom na abatow a ɔfata a wɔtow nyinara mu 20.6%, 19.6%, 0.4%, 0.3%, 7.1% na 12.7% yɛ pɛ.<ref name=":2" /><ref name=":3" />
== Amanyɛsɛm ==
Ɔmampanyin John Kufuor paw Adda dɛ Ɔsoafo a ɔhwɛ Edwumayɛfo Nkɔdo na Edwumayɛ do wɔ afe 2005 mu.<ref>https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/artikel.php?ID=74556. ''General News of Wednesday, 2 February 2005.'' Ghana Home Page. Retrieved 5 May 2007.</ref> Wɔ 28 [[Ebɔbira]] 2006 no, wɔdze no kɔɔ aban mpanyimfo nsakrae mu kɔɔ dzibea dɛ Ɔsoafo a ɔhwɛ Ahoɔdzen do.<ref>https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/artikel.php?ID=103354. ''General News of Friday, 28 April 2006.'' Ghana Home Page. Retrieved 16 May 2007.</ref> Ekyir, Ɔmampanyin Kuffuor dze Felix Owusu-Adjapong sii n’anam dɛ Ahoɔdzen ho Ɔsoafo. Joe Adda kuraa n’akongua do ber a NPP dzii nkoguo wɔ amansan abatow mu wɔ afe 2008. Nanso ɔhweer n’egua no wɔ afe 2012 abatoɛ no mu maa Mark Woyongo.<ref>https://web.archive.org/web/20160304030453/http://www.dailyguideghana.com/?p=70030. Archived from the original on 4 March 2016. Retrieved 15 January 2013.</ref>
Wɔ May 2017 mu no, Ɔmanpanyin Nana Akufo-Addo bɔɔ Joseph Kofi Adda dzin dɛ Asoafo duakron a wɔbɛhyehyɛ nye kabinet no fa.[13] Wɔdze asoafo 19 no dzin kɔmaa Ghana Mbrahyɛbagua no na Aban no Kasafo, Rt. Hon. Ɔbenfo Mike Ocquaye.[13] Dɛ Kabinet soafo no, na Joseph Kofi Adda ka ɔmampanyin no mu kuw no ho na ɔboaa gyinaesi dwumadzi atsitsir (key decision-making activities) wɔ ɔman no mu.<ref>Citi FM, https://web.archive.org/web/20170731025902/http://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/entertainment/Arts-Minister-Catherine-Afeku-makes-it-to-Cabinet-542839. ''ghanaweb.com.'' ghanaweb. Retrieved 7 July 2017.</ref>
== N'abrabɔ ==
Na Adda awar na ɔwɔ mba ebien.<ref name=":1" /> Ná ɔyɛ Kristonyi.<ref>''Ghana Parliamentary Register, 2004-2008.'' Ghana: The Office of Parliament. 2004. p. 83.</ref> Ná ɔyɛ Katoleknyi (Catholic).<ref name=":1" />
== Owuo ==
Adda wui Dwoda, 14 [[Ɔbɛsɛ]] 2021 anɔpatutuutu wɔ Legon Ayaresabea a ɔwɔ Accra.<ref>https://www.myjoyonline.com/former-aviation-minister-joseph-kofi-adda-has-died/. ''MyJoyOnline.'' 14 October 2021. Retrieved 16 November 2021</ref><ref>https://citinewsroom.com/2021/10/former-sanitation-minister-kofi-adda-dies-at-age-65/. ''Citinewsroom'' - Comprehensive News in Ghana. 14 October 2021. Retrieved 7 December 2022.</ref><ref>https://www.parliament.gh/news?CO=150. ''www.parliament.gh.'' Retrieved 7 December 2022.</ref><ref>https://web.archive.org/web/20230324195021/https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Kofi-Adda-died-of-heart-failure-Report-1380583. ''GhanaWeb.'' 15 October 2021. Retrieved 7 December 2022.</ref><ref>https://www.ghpage.com/former-aviation-minister-joseph-kofi-adda-dead/204834/. ''GhPage''. Retrieved 7 December 2022</ref><ref>Dumolga, Joseph (14 October 2021). https://web.archive.org/web/20221207150159/https://harmattangh.com/joseph-kofi-adda-dead-cause-of-death-of-the-former-navrongo-central-mp/. ''Harmattan Gh.'' Retrieved 7 December 2022.</ref>
== Abɔntsen do Nkitsahodzi Ahorow ==
* [https://web.archive.org/web/20070415200335/http://www.ghana.gov.gh/governing/ministers/ada.php Profile on the Ghanaian government website]
{| class="wikitable"
! colspan="3" |[https://web.archive.org/web/20070415200335/http://www.ghana.gov.gh/governing/ministers/ada.php Parliament of Ghana]
|-
| rowspan="1" |[https://web.archive.org/web/20070415200335/http://www.ghana.gov.gh/governing/ministers/ada.php Preceded by]
[https://web.archive.org/web/20070415200335/http://www.ghana.gov.gh/governing/ministers/ada.php John Setuni Achuliwor]
| rowspan="1" |[https://web.archive.org/web/20070415200335/http://www.ghana.gov.gh/governing/ministers/ada.php '''Member of Parliament for Navrongo Central''']
[https://web.archive.org/web/20070415200335/http://www.ghana.gov.gh/governing/ministers/ada.php 2003 – 2013]
| rowspan="1" |[https://web.archive.org/web/20070415200335/http://www.ghana.gov.gh/governing/ministers/ada.php Succeeded by]
[https://web.archive.org/web/20070415200335/http://www.ghana.gov.gh/governing/ministers/ada.php Mark Woyongo]
|-
! colspan="3" |[https://web.archive.org/web/20070415200335/http://www.ghana.gov.gh/governing/ministers/ada.php Political offices]
|-
| rowspan="1" |[https://web.archive.org/web/20070415200335/http://www.ghana.gov.gh/governing/ministers/ada.php Preceded by]
[https://web.archive.org/web/20070415200335/http://www.ghana.gov.gh/governing/ministers/ada.php Yaw Barimah]
| rowspan="1" |[https://web.archive.org/web/20070415200335/http://www.ghana.gov.gh/governing/ministers/ada.php '''Minister for Manpower Development and Employment''']
[https://web.archive.org/web/20070415200335/http://www.ghana.gov.gh/governing/ministers/ada.php 2005 – 2006]
| rowspan="1" |[https://web.archive.org/web/20070415200335/http://www.ghana.gov.gh/governing/ministers/ada.php Succeeded by]
[https://web.archive.org/web/20070415200335/http://www.ghana.gov.gh/governing/ministers/ada.php Boniface Abubakar Saddique]
|-
| rowspan="1" |[https://web.archive.org/web/20070415200335/http://www.ghana.gov.gh/governing/ministers/ada.php Preceded by]
[https://web.archive.org/web/20070415200335/http://www.ghana.gov.gh/governing/ministers/ada.php Aaron Mike Oquaye]
| rowspan="1" |[https://web.archive.org/web/20070415200335/http://www.ghana.gov.gh/governing/ministers/ada.php '''Minister for Energy''']
[https://web.archive.org/web/20070415200335/http://www.ghana.gov.gh/governing/ministers/ada.php 2006 – 2008]
| rowspan="1" |[https://web.archive.org/web/20070415200335/http://www.ghana.gov.gh/governing/ministers/ada.php Succeeded by]
[https://web.archive.org/web/20070415200335/http://www.ghana.gov.gh/governing/ministers/ada.php Felix Owusu-Adjapong]
|-
| colspan="3" |[https://web.archive.org/web/20070415200335/http://www.ghana.gov.gh/governing/ministers/ada.php <small>'''Notes and references'''</small>]
|-
| colspan="3" |[https://web.archive.org/web/20070415200335/http://www.ghana.gov.gh/governing/ministers/ada.php <small>1. Member of Parliament for Navrongo Central</small>][https://web.archive.org/web/20070415200335/http://www.ghana.gov.gh/governing/ministers/ada.php <small>2. Minister for Manpower Development and Employment</small>]<small>3. Minister for Energy</small>
|}
== Nhwɛdo ==
[[Nkyekyεmu:Ghanafo]]
[[Nkyekyεmu:Ghana mbrahyɛbaguafo 2005-2009]]
gjbxwdweo60lcmrv7248a2pg4ymedsc
Josephine Hilda Addo
0
610
36350
36279
2024-12-19T00:44:37Z
InternetArchiveBot
41
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
36350
wikitext
text/x-wiki
{{Databox|item=Q31988547}}
'''Josephine Hilda Addoh''' yɛ Ghana amanyɛnyi na kuw ba dze ma[[New Patriotic Party]]. Nna ɔyɛ mbrahyɛbaguanyi dze ma Kwadaso ambatow mpasua do wɔ mbrahyɛbagua fie a ɔtɔ do anan wɔ Ghana amansin a ɔtɔ do anan mu wɔ Ghana.<ref>https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/politics/Kwadaso-NPP-picks-Hilda-Addo-62503</ref>
== Ɔbra ahyɛase na nwomasua ==
Wɔwoo Addoh wɔ [[Fankwa]] 27,1957. Okitsa abɔdzin krataa a ɔyɛ Bachelor of Arts degree.<ref name=":0">''Ghana Parliamentary Register, 2004–2008''. Ghana: The Office of Parliament. 2004.</ref>
== Edwuma ==
Addoh yɛ guadzinyi basia, ɔwɔ real estate na nankasa so yɛ n'edwuma.<ref name=":0" />
== Amanyɛsɛm edwuma ==
Hilda a wonyim no dɛ ɔnam ne kasa dzen na nhwehwɛmu kɛse dɛ ɔyɛ kuw ba dze ma[[New Patriotic Party]] amanyɛkuw no. Ɔbɛyɛɛ mbrahyɛbaguanyi fitsi Sanda 2005 ber a odzii nkonyim wɔ Ghana amansan abatow no mu wɔ [[Mumu]] 2004. Woyii no dɛ mbrahyɛbaguanyi dze ma Kwadaso abatow mpasua do wɔ mbrahyɛbagua fie ɔtɔ do anan wɔ Republic a ɔtɔ do anan wɔ Ghana na ɔsan so bɛyɛɛ Pan-African mbrahyɛbagua no mu na odzii ananmusifo enyim kɔɔ Zimbabwe wɔ Mugabe-Tsvangirai ambatow mu.<ref name=":1">https://web.archive.org/web/20240428065224/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2004/ashanti/26/index.php</ref><ref name=":2">''Elections 2004; Ghana's Parliamentary and Presidential Elections''. Accra: Electoral Commission of Ghana; Friedrich Ebert Stiftung. 2005. p. 125.</ref>
== Ambatow ==
Woyii Addoh dɛ mbrahyɛbaguanyi dze ma Kwadaso abatow mpasua wɔ Esuantse Mantɔw wɔ Ghana a odzi kan wɔ 2004 Ghana amansan ambatow no mu. Odzii nkonyim wɔ[[New Patriotic Party]] amanyɛkuw ne dzin mu.<ref name=":1" /><ref name=":2" /> N'abatow mpasua no ka mbrahyɛbagua ngua eduasa esia(36) fi ngua dodow a ɔyɛ eduasa akron(39) a[[New Patriotic Party]] amanyɛkuw no nyaa wɔ Esuantse Mantɔw mu.<ref>https://www.fact-checkghana.com/statistics-presidential-parliamentary-election-results/</ref>[[New Patriotic Party]] no nyaa dɔm dodow ngua a ɔyɛ 128 wɔ ngua 230 mu.<ref>https://web.archive.org/web/20231106102817/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2004/president/index.php</ref> Ɔnyaa amba 43,929 fi amba dodow a ɔyɛ 52,830 mu. Iyi gyina hɔ ma ɔha nkyɛmu eduowɔtwe ebiasa ekyir pɔw ebien(83.2%) wɔ amba dodow no mu. Onyaa amba sen Joseph Yammin a ɔyɛ National Democratic Congress, Essien Daniel a ɔyɛ Convention People's Party amanyɛkw nyi na Owusu Ansah Cosmos a ɔyɛ Ghanaian Living Everywhere party amayɛkuw nyi. Iyinom nyaa 7,173, 1,436 na 292 amba pɛpɛɛpɛ. A ogyina hɔ ma ɔha nkyɛm 13.6%, 2.7% na 0.6%.<ref name=":1" /><ref name=":2" />
== N'abrabɔ ==
Addoh yɛ Kristonyi.<ref name=":0" />
== Hwɛ eyi nso ==
* [[List of MPs elected in the 2004 Ghanaian parliamentary election]]
== Nhwɛdo ==
[[Nkyekyεmu:Ghana Amanyɛnyi]]
[[Nkyekyεmu:Ghanafo]]
[[Nkyekyεmu:Ghana mbrahyɛbaguafo 2005-2009]]
l468i93g7xueimw6wtv9rk6ht7irv0y
Kobina Tahir Hammond
0
642
36330
36280
2024-12-18T14:31:53Z
InternetArchiveBot
41
Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
36330
wikitext
text/x-wiki
{{Databox|item=Q17386197}}
'''Kobina Tahir Hammond''' (wɔwoo no Obiradzi 16, 1960)<ref name=":0">https://web.archive.org/web/20160506160926/http://ghanamps.gov.gh/mps/details.php?id=153</ref><ref name=":1">https://web.archive.org/web/20160424185403/http://ghanamps.gov.gh/mps/details.php?id=2573</ref> yɛ Ghana amanyɛnyi. Ɔyɛ Mbrahyɛbaguanyi ma Adans-Asokwa mansin a ɔwɔ Ashanti Mantɔw mu wɔ Ghana Amansin a ɔtɔ do ebiasa (3rd), anan (4th), enum (5th), esia (6th), esuon (7th) na awɔtwe (8th) wɔ Mbrahwɛbagua a ɔtɔ do anan (4th). Hammond yɛ Ɔman Ho Dɔ Kuw Foforo (New Patriotic Party) no munyi.<ref>https://web.archive.org/web/20140724224950/http://elections.myjoyonline.com/mps_details.php?mp=126</ref><ref name=":3">https://www.parliament.gh/mps?mp=12</ref>
== Ɔbra ahyɛase na nwomasua ==
Wɔwoo Hammond wɔ bossom [[Obiradzi]] da a ɔtɔ do duesia (16) afe 1960. Ɔfir Asokwa, kurow bi a ɔwɔ Ashanti Mantɔw mu wɔ Ghana. Ɔwɔ Bachelor of Arts abɔdzin krataa wɔ Mbra na Amanyɛsɛm mu wɔ Ghana Esuapɔn (University of Ghana, Legon - UG). Ɔnyaa abɔdzin krataa no wɔ afe 1986 mu.<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":4">https://ghanamps.com/mps/details.php/?id=5269</ref> Ɔsan nso kɔɔ Gray's Inn, Holborn Mmara Sukuu a ɔwɔ London, UK. Efi hɔ no, ɔnyaa abɔdzin krataa wɔ Mbra mu (Bachelor of Law) wɔ afe 1991 mu.<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":3"/><ref>https://web.archive.org/web/20150924064444/http://www.parliament.gh/parliamentarians/38</ref>
== Edwuma ==
Hammond yɛ ɔhokafo (partner) wɔ Chancery Chambers a ɔwɔ London.<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":4"/>
== Amanyɛsɛm ==
Hammond yɛ Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor (New Patriotic Party) no munyi.<ref name=":0" /><ref>https://www.graphic.com.gh/news/politics/kt-hammond-parliament-has-not-constitutionally-rejected-2022-budget.html</ref> Ɔbɛyɛɛ mbrahyɛbaguanyi fir [[Sanda]] 2001 ber a ɔdaa nye ho edzi dɛ ɔdzii nkonyim wɔ Ghana Amansan Ambatow mu wɔ [[Mumu]] 2000 mu.<ref name=":3" /> Efi saa ber no, wedzi tumi mprɛn enum (5) a ɔtoatoa do. Ɔyɛ mbrahyɛbaguanyi ma Adamsi-Asokwa ambatow mpasua.<ref name=":4" /><ref>https://www.myjoyonline.com/2022-budget-will-be-approved-action-to-start-in-45-minutes-k-t-hammond/</ref><ref>https://citinewsroom.com/2021/12/fighting-in-ghanas-parliament-unprecedented-pathetic-k-t-hammond/</ref> Wɔapaw no dɛ mbrahyɛbaguanyi ma saa ambatow mpasua yi wɔ Ghana Amansin a ɔtɔ do anan (4) no Mbrahyɛbagua a ɔtɔ do ebiasa (3), anan (4), enum (5), esia (6) na esuon (7) mu.<ref name=":3" /> Wɔsan paw no wɔ afe 2020 Amansan ambatow no mu dɛ ɔmbɛgyina hɔ wɔ Ghana Amansin a ɔtɔ do anan (4) no Mbrahyɛbagua a ɔtɔ do awɔtwe (8) no mu. Na Kobina yɛ Sikasɛm Boayikuw no munyi, na Mines na Ahoɔdzen Boayikuw (Mines and Energy Committee) wɔ Mbrahyɛbagua a ɔtɔ do esuon (7) a ɔwɔ Ghana Amansin a ɔtɔ do anan (4) no mu.<ref name=":3"/>
== Ambatow ==
Wɔ afe 2000 mu no, Hammond dzii nkonyim wɔ amansan ambatow no mu dɛ mbrahyɛbaguanyi ma Adans-Asokwa ambatow mpasua a ɔwɔ Ashanti Mantɔw mu wɔ Ghana. Ɔdzii nkonyim wɔ Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor (New Patriotic Party) no tekiti do.<ref name=":6">''Electoral Commission of Ghana. Parliamentary Result Election 2000''. Electoral Commission of Ghana. 2007. p. 1.</ref><ref name=":7">http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2000/ashanti/236/index.php</ref> Na nye ambatow mpasua no yɛ Mbrahyɛbagua nkongua 31 no fa wɔ nkongua 33 a Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor no dzii wɔ saa ambatow no mu maa Ashanti Mantɔw no mu. Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor no nyaa dodow no ara a ɔyɛ Mbrahyɛbagua nkongua 99 wɔ nkongua 200 mu.<ref>http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2000/index.php</ref> Wɔdze amba 10,306 na ɛpaw no wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow nyinara mu 19,407 mu. Iyi nye amba a ɔfata a wɔtow no nyinara mu 54.4% yɛ pɛ. Ɔnyaa amba kyɛn Theresa Mensah a ofi Ɔman Demokrasi Mbrahyɛbagua Kuw (National Democratic Congress), Nana Yaw Frimpong a ofi Nnipa Ɔman Nhyiam Kuw (People’s National Convention), Kwame Amoh a ofi Nhyiam Nnyimpa Kuw (Convention People’s Party), Peter Kofi Essilfie a ofi Ɔman Nsakrae Kuw (National Reformed Party) na Prince Lawrence a ofi Nkabom Ghana Kuw (United Ghana Movement). Iyinom nyaa amba 7,230, 1,001, 241, 92 na 61 wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow no nyinara mu. Iyinom nye 38.2%, 5.3%, 1.3%, 0.5% na 0.3% yɛ pɛ wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow nyinara mu.<ref name=":6" /><ref name=":7" />
Wɔpaw Hammond dɛ mbrahyɛbaguanyi maa Adamsi-Asokwa ambatow mpasua a ɔwɔ Ashanti Mantɔw mu wɔ Ghana nye mprɛn ebien (2) do wɔ afe 2004 Ghana amansan ambatow no mu. Ɔdzii nkonyim wɔ Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor no tekiti do.<ref name=":3" /><ref name=":8">https://web.archive.org/web/20230104113444/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2004/ashanti/236/index.php</ref><ref name=":9">''Elections 2004; Ghana's Parliamentary and Presidential Elections''. Accra: Electoral Commission of Ghana; Friedrich Ebert Stiftung. 2005. p. 117.</ref> Na nye ambatow mpasua no yɛ Mbrahyɛbagua nkongua 36 no fa wɔ nkongua 39 a Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor no dzii wɔ saa ambatow no mu maa Ashanti Mantɔw no mu.<ref>https://www.fact-checkghana.com/statistics-presidential-parliamentary-election-results/</ref> Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor no nyaa dodow no ara a ɔyɛ Mbrahyɛbagua nkongua 128 wɔ nkongua 230 mu.<ref>https://web.archive.org/web/20231106102817/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2004/president/index.php</ref> Wɔdze amba 15,176 paw no wɔ 24,112 mu, ambatow a ɔfata a wɔtow no nyinara yɛ 62.9% a ɔyɛ pɛ. Ɔnyaa amba kyɛn Seidu S. Adams a ofi Nnipa Ɔman Nhyiam Kuw na Ɔsɔfo Evans Amankwa a ofi Ɔman Demokrasi Mbrahyɛbagua Kuw. Iyinom nyaa amba a ɔfata nyinara mu 0.7% na 36.3%.<ref name=":8" /><ref name=":9" />
Wɔ afe 2008 mu no, ɔdzii nkonyim wɔ amansan ambatow no mu wɔ Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor tekiti do maa ambatow mpasua kor no ara.<ref name=":10">https://web.archive.org/web/20230104113447/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2008/ashanti/236/index.php</ref><ref name=":11">''Ghana Elections 2008''. Ghana: Friedrich Ebert Stiftung. 2010. p. 57.</ref> Na nye ambatow mpasua no yɛ Mbrahyɛbagua nkongua 34 no fa wɔ nkongua 39 a Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor no dzii wɔ saa ambatow no mu maa Ashanti Mantɔw no mu.<ref>https://web.archive.org/web/20230807211816/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2008/ashanti/index.php</ref> Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor no nyaa Mbrahyɛbagua nkongua 109 wɔ nkongua 230 mu.<ref>http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2008/index.php</ref> Wɔdze amba 13,659 na ɛpaw no wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow nyinara mu 24,524 a ɔnye amba a ɔfata nyinara mu 55.7% yɛ pɛ.[20][21] Ɔnyaa amba kyɛn Alhaji Abdul-Lateef Madjoub a ofi Ɔman Demokrasi Mbrahyɛbagua Kuw, Amoako Anaafi a ofi Demokrasi Ahofadzi Kuw (Democratic Freedom Party) na Owusu-Boamah Francis a ofi Nhyiam Nnyimpa Kuw
mu. Iyinom nyaa amba a wɔtow no nyinara mu 37.59%, 5.43% na 1.28%.<ref name=":10" /><ref name=":11" />
== N'abrabɔ ==
Hammond yɛ Nkramonyi.<ref name=":3" /> Ɔka Ahmadiya kuw no ho.<ref name=":0" /><ref name=":1" /> Hammond awar.<ref name=":4"/>
== Hwɛ Iyi Nso (See Also) ==
* [[List of MPs elected in the 2000 Ghanaian parliamentary election]]
* [[List of MPs elected in the 2004 Ghanaian parliamentary election]]
* [[List of MPs elected in the 2008 Ghanaian parliamentary election]]
* [[List of MPs elected in the 2012 Ghanaian parliamentary election]]
* [[List of MPs elected in the 2016 Ghanaian parliamentary election]]
== Nhwɛdo ==
<references responsive="" />
[[Nkyekyεmu:Ghana Amanyɛnyi]]
[[Nkyekyεmu:Ghanafo]]
[[Nkyekyεmu:Ghana mbrahyɛbaguafo 2005-2009]]
ihr63b2k9b37wrdzkez98z39p9f0sec
36335
36330
2024-12-18T19:05:42Z
InternetArchiveBot
41
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
36335
wikitext
text/x-wiki
{{Databox|item=Q17386197}}
'''Kobina Tahir Hammond''' (wɔwoo no Obiradzi 16, 1960)<ref name=":0">https://web.archive.org/web/20160506160926/http://ghanamps.gov.gh/mps/details.php?id=153</ref><ref name=":1">https://web.archive.org/web/20160424185403/http://ghanamps.gov.gh/mps/details.php?id=2573</ref> yɛ Ghana amanyɛnyi. Ɔyɛ Mbrahyɛbaguanyi ma Adans-Asokwa mansin a ɔwɔ Ashanti Mantɔw mu wɔ Ghana Amansin a ɔtɔ do ebiasa (3rd), anan (4th), enum (5th), esia (6th), esuon (7th) na awɔtwe (8th) wɔ Mbrahwɛbagua a ɔtɔ do anan (4th). Hammond yɛ Ɔman Ho Dɔ Kuw Foforo (New Patriotic Party) no munyi.<ref>https://web.archive.org/web/20140724224950/http://elections.myjoyonline.com/mps_details.php?mp=126</ref><ref name=":3">https://www.parliament.gh/mps?mp=12</ref>
== Ɔbra ahyɛase na nwomasua ==
Wɔwoo Hammond wɔ bossom [[Obiradzi]] da a ɔtɔ do duesia (16) afe 1960. Ɔfir Asokwa, kurow bi a ɔwɔ Ashanti Mantɔw mu wɔ Ghana. Ɔwɔ Bachelor of Arts abɔdzin krataa wɔ Mbra na Amanyɛsɛm mu wɔ Ghana Esuapɔn (University of Ghana, Legon - UG). Ɔnyaa abɔdzin krataa no wɔ afe 1986 mu.<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":4">https://ghanamps.com/mps/details.php/?id=5269</ref> Ɔsan nso kɔɔ Gray's Inn, Holborn Mmara Sukuu a ɔwɔ London, UK. Efi hɔ no, ɔnyaa abɔdzin krataa wɔ Mbra mu (Bachelor of Law) wɔ afe 1991 mu.<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":3"/><ref>https://web.archive.org/web/20150924064444/http://www.parliament.gh/parliamentarians/38</ref>
== Edwuma ==
Hammond yɛ ɔhokafo (partner) wɔ Chancery Chambers a ɔwɔ London.<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":4"/>
== Amanyɛsɛm ==
Hammond yɛ Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor (New Patriotic Party) no munyi.<ref name=":0" /><ref>https://www.graphic.com.gh/news/politics/kt-hammond-parliament-has-not-constitutionally-rejected-2022-budget.html</ref> Ɔbɛyɛɛ mbrahyɛbaguanyi fir [[Sanda]] 2001 ber a ɔdaa nye ho edzi dɛ ɔdzii nkonyim wɔ Ghana Amansan Ambatow mu wɔ [[Mumu]] 2000 mu.<ref name=":3" /> Efi saa ber no, wedzi tumi mprɛn enum (5) a ɔtoatoa do. Ɔyɛ mbrahyɛbaguanyi ma Adamsi-Asokwa ambatow mpasua.<ref name=":4" /><ref>https://www.myjoyonline.com/2022-budget-will-be-approved-action-to-start-in-45-minutes-k-t-hammond/</ref><ref>https://citinewsroom.com/2021/12/fighting-in-ghanas-parliament-unprecedented-pathetic-k-t-hammond/</ref> Wɔapaw no dɛ mbrahyɛbaguanyi ma saa ambatow mpasua yi wɔ Ghana Amansin a ɔtɔ do anan (4) no Mbrahyɛbagua a ɔtɔ do ebiasa (3), anan (4), enum (5), esia (6) na esuon (7) mu.<ref name=":3" /> Wɔsan paw no wɔ afe 2020 Amansan ambatow no mu dɛ ɔmbɛgyina hɔ wɔ Ghana Amansin a ɔtɔ do anan (4) no Mbrahyɛbagua a ɔtɔ do awɔtwe (8) no mu. Na Kobina yɛ Sikasɛm Boayikuw no munyi, na Mines na Ahoɔdzen Boayikuw (Mines and Energy Committee) wɔ Mbrahyɛbagua a ɔtɔ do esuon (7) a ɔwɔ Ghana Amansin a ɔtɔ do anan (4) no mu.<ref name=":3"/>
== Ambatow ==
Wɔ afe 2000 mu no, Hammond dzii nkonyim wɔ amansan ambatow no mu dɛ mbrahyɛbaguanyi ma Adans-Asokwa ambatow mpasua a ɔwɔ Ashanti Mantɔw mu wɔ Ghana. Ɔdzii nkonyim wɔ Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor (New Patriotic Party) no tekiti do.<ref name=":6">''Electoral Commission of Ghana. Parliamentary Result Election 2000''. Electoral Commission of Ghana. 2007. p. 1.</ref><ref name=":7">http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2000/ashanti/236/index.php</ref> Na nye ambatow mpasua no yɛ Mbrahyɛbagua nkongua 31 no fa wɔ nkongua 33 a Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor no dzii wɔ saa ambatow no mu maa Ashanti Mantɔw no mu. Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor no nyaa dodow no ara a ɔyɛ Mbrahyɛbagua nkongua 99 wɔ nkongua 200 mu.<ref>https://web.archive.org/web/20221116133229/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2000/index.php</ref> Wɔdze amba 10,306 na ɛpaw no wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow nyinara mu 19,407 mu. Iyi nye amba a ɔfata a wɔtow no nyinara mu 54.4% yɛ pɛ. Ɔnyaa amba kyɛn Theresa Mensah a ofi Ɔman Demokrasi Mbrahyɛbagua Kuw (National Democratic Congress), Nana Yaw Frimpong a ofi Nnipa Ɔman Nhyiam Kuw (People’s National Convention), Kwame Amoh a ofi Nhyiam Nnyimpa Kuw (Convention People’s Party), Peter Kofi Essilfie a ofi Ɔman Nsakrae Kuw (National Reformed Party) na Prince Lawrence a ofi Nkabom Ghana Kuw (United Ghana Movement). Iyinom nyaa amba 7,230, 1,001, 241, 92 na 61 wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow no nyinara mu. Iyinom nye 38.2%, 5.3%, 1.3%, 0.5% na 0.3% yɛ pɛ wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow nyinara mu.<ref name=":6" /><ref name=":7" />
Wɔpaw Hammond dɛ mbrahyɛbaguanyi maa Adamsi-Asokwa ambatow mpasua a ɔwɔ Ashanti Mantɔw mu wɔ Ghana nye mprɛn ebien (2) do wɔ afe 2004 Ghana amansan ambatow no mu. Ɔdzii nkonyim wɔ Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor no tekiti do.<ref name=":3" /><ref name=":8">https://web.archive.org/web/20230104113444/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2004/ashanti/236/index.php</ref><ref name=":9">''Elections 2004; Ghana's Parliamentary and Presidential Elections''. Accra: Electoral Commission of Ghana; Friedrich Ebert Stiftung. 2005. p. 117.</ref> Na nye ambatow mpasua no yɛ Mbrahyɛbagua nkongua 36 no fa wɔ nkongua 39 a Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor no dzii wɔ saa ambatow no mu maa Ashanti Mantɔw no mu.<ref>https://www.fact-checkghana.com/statistics-presidential-parliamentary-election-results/</ref> Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor no nyaa dodow no ara a ɔyɛ Mbrahyɛbagua nkongua 128 wɔ nkongua 230 mu.<ref>https://web.archive.org/web/20231106102817/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2004/president/index.php</ref> Wɔdze amba 15,176 paw no wɔ 24,112 mu, ambatow a ɔfata a wɔtow no nyinara yɛ 62.9% a ɔyɛ pɛ. Ɔnyaa amba kyɛn Seidu S. Adams a ofi Nnipa Ɔman Nhyiam Kuw na Ɔsɔfo Evans Amankwa a ofi Ɔman Demokrasi Mbrahyɛbagua Kuw. Iyinom nyaa amba a ɔfata nyinara mu 0.7% na 36.3%.<ref name=":8" /><ref name=":9" />
Wɔ afe 2008 mu no, ɔdzii nkonyim wɔ amansan ambatow no mu wɔ Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor tekiti do maa ambatow mpasua kor no ara.<ref name=":10">https://web.archive.org/web/20230104113447/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2008/ashanti/236/index.php</ref><ref name=":11">''Ghana Elections 2008''. Ghana: Friedrich Ebert Stiftung. 2010. p. 57.</ref> Na nye ambatow mpasua no yɛ Mbrahyɛbagua nkongua 34 no fa wɔ nkongua 39 a Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor no dzii wɔ saa ambatow no mu maa Ashanti Mantɔw no mu.<ref>https://web.archive.org/web/20230807211816/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2008/ashanti/index.php</ref> Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor no nyaa Mbrahyɛbagua nkongua 109 wɔ nkongua 230 mu.<ref>http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2008/index.php</ref> Wɔdze amba 13,659 na ɛpaw no wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow nyinara mu 24,524 a ɔnye amba a ɔfata nyinara mu 55.7% yɛ pɛ.[20][21] Ɔnyaa amba kyɛn Alhaji Abdul-Lateef Madjoub a ofi Ɔman Demokrasi Mbrahyɛbagua Kuw, Amoako Anaafi a ofi Demokrasi Ahofadzi Kuw (Democratic Freedom Party) na Owusu-Boamah Francis a ofi Nhyiam Nnyimpa Kuw
mu. Iyinom nyaa amba a wɔtow no nyinara mu 37.59%, 5.43% na 1.28%.<ref name=":10" /><ref name=":11" />
== N'abrabɔ ==
Hammond yɛ Nkramonyi.<ref name=":3" /> Ɔka Ahmadiya kuw no ho.<ref name=":0" /><ref name=":1" /> Hammond awar.<ref name=":4"/>
== Hwɛ Iyi Nso (See Also) ==
* [[List of MPs elected in the 2000 Ghanaian parliamentary election]]
* [[List of MPs elected in the 2004 Ghanaian parliamentary election]]
* [[List of MPs elected in the 2008 Ghanaian parliamentary election]]
* [[List of MPs elected in the 2012 Ghanaian parliamentary election]]
* [[List of MPs elected in the 2016 Ghanaian parliamentary election]]
== Nhwɛdo ==
<references responsive="" />
[[Nkyekyεmu:Ghana Amanyɛnyi]]
[[Nkyekyεmu:Ghanafo]]
[[Nkyekyεmu:Ghana mbrahyɛbaguafo 2005-2009]]
oh4lxsfr4ypprwkynn482l8pjr3nmli
36351
36335
2024-12-19T00:46:56Z
InternetArchiveBot
41
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
36351
wikitext
text/x-wiki
{{Databox|item=Q17386197}}
'''Kobina Tahir Hammond''' (wɔwoo no Obiradzi 16, 1960)<ref name=":0">https://web.archive.org/web/20160506160926/http://ghanamps.gov.gh/mps/details.php?id=153</ref><ref name=":1">https://web.archive.org/web/20160424185403/http://ghanamps.gov.gh/mps/details.php?id=2573</ref> yɛ Ghana amanyɛnyi. Ɔyɛ Mbrahyɛbaguanyi ma Adans-Asokwa mansin a ɔwɔ Ashanti Mantɔw mu wɔ Ghana Amansin a ɔtɔ do ebiasa (3rd), anan (4th), enum (5th), esia (6th), esuon (7th) na awɔtwe (8th) wɔ Mbrahwɛbagua a ɔtɔ do anan (4th). Hammond yɛ Ɔman Ho Dɔ Kuw Foforo (New Patriotic Party) no munyi.<ref>https://web.archive.org/web/20140724224950/http://elections.myjoyonline.com/mps_details.php?mp=126</ref><ref name=":3">https://www.parliament.gh/mps?mp=12</ref>
== Ɔbra ahyɛase na nwomasua ==
Wɔwoo Hammond wɔ bossom [[Obiradzi]] da a ɔtɔ do duesia (16) afe 1960. Ɔfir Asokwa, kurow bi a ɔwɔ Ashanti Mantɔw mu wɔ Ghana. Ɔwɔ Bachelor of Arts abɔdzin krataa wɔ Mbra na Amanyɛsɛm mu wɔ Ghana Esuapɔn (University of Ghana, Legon - UG). Ɔnyaa abɔdzin krataa no wɔ afe 1986 mu.<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":4">https://ghanamps.com/mps/details.php/?id=5269</ref> Ɔsan nso kɔɔ Gray's Inn, Holborn Mmara Sukuu a ɔwɔ London, UK. Efi hɔ no, ɔnyaa abɔdzin krataa wɔ Mbra mu (Bachelor of Law) wɔ afe 1991 mu.<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":3"/><ref>https://web.archive.org/web/20150924064444/http://www.parliament.gh/parliamentarians/38</ref>
== Edwuma ==
Hammond yɛ ɔhokafo (partner) wɔ Chancery Chambers a ɔwɔ London.<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":4"/>
== Amanyɛsɛm ==
Hammond yɛ Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor (New Patriotic Party) no munyi.<ref name=":0" /><ref>https://www.graphic.com.gh/news/politics/kt-hammond-parliament-has-not-constitutionally-rejected-2022-budget.html</ref> Ɔbɛyɛɛ mbrahyɛbaguanyi fir [[Sanda]] 2001 ber a ɔdaa nye ho edzi dɛ ɔdzii nkonyim wɔ Ghana Amansan Ambatow mu wɔ [[Mumu]] 2000 mu.<ref name=":3" /> Efi saa ber no, wedzi tumi mprɛn enum (5) a ɔtoatoa do. Ɔyɛ mbrahyɛbaguanyi ma Adamsi-Asokwa ambatow mpasua.<ref name=":4" /><ref>https://www.myjoyonline.com/2022-budget-will-be-approved-action-to-start-in-45-minutes-k-t-hammond/</ref><ref>https://citinewsroom.com/2021/12/fighting-in-ghanas-parliament-unprecedented-pathetic-k-t-hammond/</ref> Wɔapaw no dɛ mbrahyɛbaguanyi ma saa ambatow mpasua yi wɔ Ghana Amansin a ɔtɔ do anan (4) no Mbrahyɛbagua a ɔtɔ do ebiasa (3), anan (4), enum (5), esia (6) na esuon (7) mu.<ref name=":3" /> Wɔsan paw no wɔ afe 2020 Amansan ambatow no mu dɛ ɔmbɛgyina hɔ wɔ Ghana Amansin a ɔtɔ do anan (4) no Mbrahyɛbagua a ɔtɔ do awɔtwe (8) no mu. Na Kobina yɛ Sikasɛm Boayikuw no munyi, na Mines na Ahoɔdzen Boayikuw (Mines and Energy Committee) wɔ Mbrahyɛbagua a ɔtɔ do esuon (7) a ɔwɔ Ghana Amansin a ɔtɔ do anan (4) no mu.<ref name=":3"/>
== Ambatow ==
Wɔ afe 2000 mu no, Hammond dzii nkonyim wɔ amansan ambatow no mu dɛ mbrahyɛbaguanyi ma Adans-Asokwa ambatow mpasua a ɔwɔ Ashanti Mantɔw mu wɔ Ghana. Ɔdzii nkonyim wɔ Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor (New Patriotic Party) no tekiti do.<ref name=":6">''Electoral Commission of Ghana. Parliamentary Result Election 2000''. Electoral Commission of Ghana. 2007. p. 1.</ref><ref name=":7">https://web.archive.org/web/20230104112553/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2000/ashanti/236/index.php</ref> Na nye ambatow mpasua no yɛ Mbrahyɛbagua nkongua 31 no fa wɔ nkongua 33 a Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor no dzii wɔ saa ambatow no mu maa Ashanti Mantɔw no mu. Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor no nyaa dodow no ara a ɔyɛ Mbrahyɛbagua nkongua 99 wɔ nkongua 200 mu.<ref>https://web.archive.org/web/20221116133229/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2000/index.php</ref> Wɔdze amba 10,306 na ɛpaw no wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow nyinara mu 19,407 mu. Iyi nye amba a ɔfata a wɔtow no nyinara mu 54.4% yɛ pɛ. Ɔnyaa amba kyɛn Theresa Mensah a ofi Ɔman Demokrasi Mbrahyɛbagua Kuw (National Democratic Congress), Nana Yaw Frimpong a ofi Nnipa Ɔman Nhyiam Kuw (People’s National Convention), Kwame Amoh a ofi Nhyiam Nnyimpa Kuw (Convention People’s Party), Peter Kofi Essilfie a ofi Ɔman Nsakrae Kuw (National Reformed Party) na Prince Lawrence a ofi Nkabom Ghana Kuw (United Ghana Movement). Iyinom nyaa amba 7,230, 1,001, 241, 92 na 61 wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow no nyinara mu. Iyinom nye 38.2%, 5.3%, 1.3%, 0.5% na 0.3% yɛ pɛ wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow nyinara mu.<ref name=":6" /><ref name=":7" />
Wɔpaw Hammond dɛ mbrahyɛbaguanyi maa Adamsi-Asokwa ambatow mpasua a ɔwɔ Ashanti Mantɔw mu wɔ Ghana nye mprɛn ebien (2) do wɔ afe 2004 Ghana amansan ambatow no mu. Ɔdzii nkonyim wɔ Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor no tekiti do.<ref name=":3" /><ref name=":8">https://web.archive.org/web/20230104113444/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2004/ashanti/236/index.php</ref><ref name=":9">''Elections 2004; Ghana's Parliamentary and Presidential Elections''. Accra: Electoral Commission of Ghana; Friedrich Ebert Stiftung. 2005. p. 117.</ref> Na nye ambatow mpasua no yɛ Mbrahyɛbagua nkongua 36 no fa wɔ nkongua 39 a Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor no dzii wɔ saa ambatow no mu maa Ashanti Mantɔw no mu.<ref>https://www.fact-checkghana.com/statistics-presidential-parliamentary-election-results/</ref> Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor no nyaa dodow no ara a ɔyɛ Mbrahyɛbagua nkongua 128 wɔ nkongua 230 mu.<ref>https://web.archive.org/web/20231106102817/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2004/president/index.php</ref> Wɔdze amba 15,176 paw no wɔ 24,112 mu, ambatow a ɔfata a wɔtow no nyinara yɛ 62.9% a ɔyɛ pɛ. Ɔnyaa amba kyɛn Seidu S. Adams a ofi Nnipa Ɔman Nhyiam Kuw na Ɔsɔfo Evans Amankwa a ofi Ɔman Demokrasi Mbrahyɛbagua Kuw. Iyinom nyaa amba a ɔfata nyinara mu 0.7% na 36.3%.<ref name=":8" /><ref name=":9" />
Wɔ afe 2008 mu no, ɔdzii nkonyim wɔ amansan ambatow no mu wɔ Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor tekiti do maa ambatow mpasua kor no ara.<ref name=":10">https://web.archive.org/web/20230104113447/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2008/ashanti/236/index.php</ref><ref name=":11">''Ghana Elections 2008''. Ghana: Friedrich Ebert Stiftung. 2010. p. 57.</ref> Na nye ambatow mpasua no yɛ Mbrahyɛbagua nkongua 34 no fa wɔ nkongua 39 a Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor no dzii wɔ saa ambatow no mu maa Ashanti Mantɔw no mu.<ref>https://web.archive.org/web/20230807211816/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2008/ashanti/index.php</ref> Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor no nyaa Mbrahyɛbagua nkongua 109 wɔ nkongua 230 mu.<ref>http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2008/index.php</ref> Wɔdze amba 13,659 na ɛpaw no wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow nyinara mu 24,524 a ɔnye amba a ɔfata nyinara mu 55.7% yɛ pɛ.[20][21] Ɔnyaa amba kyɛn Alhaji Abdul-Lateef Madjoub a ofi Ɔman Demokrasi Mbrahyɛbagua Kuw, Amoako Anaafi a ofi Demokrasi Ahofadzi Kuw (Democratic Freedom Party) na Owusu-Boamah Francis a ofi Nhyiam Nnyimpa Kuw
mu. Iyinom nyaa amba a wɔtow no nyinara mu 37.59%, 5.43% na 1.28%.<ref name=":10" /><ref name=":11" />
== N'abrabɔ ==
Hammond yɛ Nkramonyi.<ref name=":3" /> Ɔka Ahmadiya kuw no ho.<ref name=":0" /><ref name=":1" /> Hammond awar.<ref name=":4"/>
== Hwɛ Iyi Nso (See Also) ==
* [[List of MPs elected in the 2000 Ghanaian parliamentary election]]
* [[List of MPs elected in the 2004 Ghanaian parliamentary election]]
* [[List of MPs elected in the 2008 Ghanaian parliamentary election]]
* [[List of MPs elected in the 2012 Ghanaian parliamentary election]]
* [[List of MPs elected in the 2016 Ghanaian parliamentary election]]
== Nhwɛdo ==
<references responsive="" />
[[Nkyekyεmu:Ghana Amanyɛnyi]]
[[Nkyekyεmu:Ghanafo]]
[[Nkyekyεmu:Ghana mbrahyɛbaguafo 2005-2009]]
fdcu8ddaqaw9l3erq0gharpqjy423vb
Kwadjo Agyei Addo
0
677
36352
11250
2024-12-19T00:58:48Z
InternetArchiveBot
41
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
36352
wikitext
text/x-wiki
{{Databox|item=Q98043551}}
'''Kwadjo Agyei Addo''' ( wɔwoo no [[Ɔbɛsɛ]] 15,1951) ɔyɛ Ghana amanyɛnyi na kuw ba wɔ mbrahyɛbagua fie a ɔtɔ do anan wɔ Ghana Amansin a ɔtɔ do anan mu a ogyina mu ma Fanteakwa North Ambatow mpasuar do wɔ [[Epuei Mantɔw]] mu wɔ Ghana.<ref name=":0">Ghana Parliamentary Register(2004–2008)</ref>
== Ɔbra Ahyɛse na nwomasua ==
Wɔwoo Addo wɔ [[Ɔbɛsɛ]] 15, 1951, wɔ kurow bi mu wɔ Epuei Mantɔw wɔ Ghana a wɔfrɛ no Fanteakwa. Ɔkɔr skuul wɔ Akrokerri College of Education.<ref name=":0" /> Hɔ na onyaa abɔdzin krataa a ɔyɛ Teacher's certificate A wɔ nwomasua (Education) mu.<ref name=":1">''Ghana Parliamentary Register, 2004–2008.'' Ghana: The Office of Parliament. 2004. p. 119.</ref>
== Amanyɛsɛm ==
Addo dzii kan baa mbrahyɛbagua fie wɔ NPP amanyɛkuw ne dzin mu wɔ [[Mumu]] 2004 Ghana amansan ambatow no mu dɛ mbrahyɛbaguanyi dze ma Fanteakwa North ambatow mpasua do.<ref name="ghanaweb.com">https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Presiding-Member-elected-NPP-parliamentary-candidate-57735. ''www.ghanaweb.com.'' November 3, 2001. Retrieved August 4, 2020.</ref> Onyaa amba 20,867 fii amba dodow a ɔyɛ 36,851 mu a ogyina ɔyɛ ɔha nkyɛm eduonum esia ekyir pɔw esia (56.6%).<ref>http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2004/eastern/97/index.php. ''Ghana Elections – Peace FM.'' Retrieved August 4, 2020.</ref> Kwabena Amankwah Asiamah botuu no adze do wɔ hɔn amanyɛkuw abatow no mu.<ref>http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2008/eastern/97/index.php. ''Ghana Elections – Peace FM.'' Retrieved August 4, 2020.</ref>
=== 2004 Ambatow ===
Wɔpaw Addo dɛ mbrahyɛbaguanyi ma Fanteakwah Epuei mantɔw no wɔ Mbrahyɛbagua a ɔtɔ do anan wɔ Ghana Amansin a ɔtɔ do anan no mu fir [[Sanda]] 7, 2005, kɔsii [[Sanda]] 6, 2009.<ref name=":1" /> Wɔ afe 2004 Ghana amansan ambatow mu no, Addo nyaa amba kyɛn Samuael Ofosu-Ampofo a ofi National Democratic Congress na Gyimah Aikins Nyantakyi a ofi Convention People’s Party. Eyinom nyaa amba 15,678 na amba 306 wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow no nyinara mu. Eyinom nye 42.5% na 0.8% yɛ pɛ wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow nyinara mu.<ref>''Elections 2004; Ghana's Parliamentary and Presidential Elections.'' Ghana: Publisher: Electoral Commission of Ghana; Friedrich Ebert Stiftung. 2005. p. 153.</ref> Addo mansin no yɛ amansin 22 a [[New Patriotic Party]] dzii nkonyim wɔ Epuei fam mantɔw mu wɔ saa ambatow no mu no fa.<ref>https://web.archive.org/web/20221206182956/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2004/eastern/index.php<nowiki/>.''Ghana Elections – Peace FM.'' Retrieved August 6, 2020.</ref> Sɛ yɛka nye nyinara bom a,[[New Patriotic Party]] no nyaa Mbrahyɛbagua nkongua 128 wɔ Ghana Amansin a ɔtɔ do anan no Mbrahyɛbagua a ɔtɔ do anan no mu.<ref>https://www.fact-checkghana.com/statistics-presidential-parliamentary-election-results/. ''Fact Check Ghana.'' August 1, 2016. Retrieved August 6, 2020.</ref>
== Edwuma ==
Addo yɛ ɔkyerɛkyerɛfo na eguadzifo.<ref name="ghanaweb.com"/>
== N'abrabɔ ==
Addo yɛ Kristonyi.<ref name=":0" />
== Nhwɛdo ==
[[Nkyekyεmu:Ghana Amanyɛnyi]]
[[Nkyekyεmu:Ghanafo]]
[[Nkyekyεmu:Ghana mbrahyɛbaguafo 2005-2009]]
22xopsfx3g8j8gp62a5bf4lkudagr91
Michael Coffie Boampong
0
776
36336
36286
2024-12-18T19:09:16Z
InternetArchiveBot
41
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
36336
wikitext
text/x-wiki
{{Databox|item=Q61679879}}
'''Michael Coffie Boampong''' (6 [[Ebɔw]] 1962 – 29 [[Sanda]] 2018) yɛ Akontaabufo na Ghana amanyɛnyi na mbrahyɛbagua a ɔtɔ do esia (6) a ɔwɔ Ghana Amansin a ɔtɔ do anan (4) no munyi a ɔgyinaa Bia Atɔe (West) Mansin ananmu wɔ Atɔe Mantɔw mu wɔ National Democratic Congress tekiti do.<ref name=":0">http://ghanamps.com/mps/details.php?id=116. ''ghanamps.com.'' Retrieved 29 January 2020.</ref>
== Ɔbra Ahyɛase na Nwomasua ==
Wɔwoo Boampong wɔ 6 [[Ebɔw]] 1962. Ɔfir Sefwi Essam, kuro bi a ɔwɔ Ghana Atɔe Mantɔw mu.[1] Owiee Kumasi Polytechnic, Ghana, na ɔnyaa nye Diploma wɔ Edwumayɛ ho Adzesua mu (Diploma in Business Studies (Accounting Option) wɔ afe 1987 mu.<ref name=":0" />
== Amanyɛsɛm ==
Nna Boampong yɛ Ɔman Demokrasi Mmarahyɛ Bagua (NDC) no kuwba. Ɔbɛyɛɛ Mbrahwɛbaguanyi a ɔgyinaa Bia West Ambatow mpasua ananmu wɔ [[Sanda]] 2001 mu na ɔdzii nkonyim mprɛnsa a ɔtoatoa do wɔ ɔno ekyi. Wɔ afe 2012 mu no, ɔdze NDC Mbrahyɛbagua a ɔtɔ do esia (6) a ɔwɔ Ghana Amansin a ɔtɔ do anan (4) no tekiti sii akan wɔ Bia Atɔe (West) egua no ho na ɔdzii nkonyim, na ɔno nye n’ahendzi ber a ɔtwa do.<ref name=":0" /><ref>https://www.graphic.com.gh/news/politics/five-go-unopposed-in-ndc-primaries-in-western-region.html. ''Graphic Online.'' 16 September 2015. Retrieved 3 August 2020.</ref> Na ɔyɛ boayikuw no munyi wɔ boayikuw ahorow a ɔhwɛ Ohia do Tew Ho Nhyehyɛe (Poverty Reduction Strategy), Akwan na Akwantu (Roads and Transport) ho nsɛm, na Budget Boayikuw Tsitsir (Special Budget Committee) no mu.<ref>https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/republic/parliamentatian.php?ID=43. ''www.ghanaweb.com.'' Retrieved 9 July 2020.</ref><ref name=":1">https://www.rawgist.com/former-bia-west-mp-is-dead/. ''Raw Gist.'' Retrieved 3 August 2020.</ref><ref>https://www.myjoyonline.com/news/roads-and-transport-committee-unaware-of-suspension-of-asokwa-road-project/. ''MyJoyOnline.com.'' 20 June 2011. Retrieved 3 August 2020.</ref>
Wɔpaw Boampong dɛ Mbrahyɛbaguanyi ma Bia Atɔe (West) ambatow mpasua a ɔwɔ Ghana Atɔe Fam Mantɔw mu wɔ afe 2000 Ghana amansan ambatow no mu. Entsi ɔgyinaa ambatow mpasua no ananmu wɔ Ghana Amansin a ɔtɔ do anan (4) no mbarahyɛ bagua a ɔtɔ do anan (4) no mu. Wɔdze amba 24,267 na ɛpaw no wɔ ambatow a wɔtow nyinara mu. Eyi nye ambatow a ɔfata a wɔtow nyinara mu 68.50% yɛ pɛ. Boampong nyaa amba kyɛn Benjamin Armah a ofi[[New Patriotic Party]] na Albert Adomako a ofi Convention People’s Party mu. Saa nnyimpa ebien (2) yi nyaa amba 11,179 na hwee (0) wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow nyinara mu. Eyinom nye 31.50% ne 0.00% yɛ pɛ wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow no nyinara mu. Wɔpaw Boampong wɔ National Democratic Congress tekiti do.<ref>https://web.archive.org/web/20221211095255/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2000/western/214/index.php. ''Ghana Elections - Peace FM.'' Retrieved 3 September 2020</ref><ref name="ghanaweb.com">https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/republic/parliamentatian.php?ID=43. ''www.ghanaweb.com.'' Retrieved 29 January 2020.</ref> National Democratic Congress no dzii nkonyim wɔ Mbrahyɛbagua nkongua akron (9) wɔ Atɔe Fam Mantɔw no mu wɔ saa ambatow no mu.[8] Sɛ yɛka nye nyinara bom a, kuw no dzii nkonyim wɔ nnyimpa kakraa bi a wɔka bom yɛ Mbrahyɛbagua ananmusifo 89 wɔ nkongua 200 a ɔwɔ Mbrahyɛbagua a ɔtɔ do ebiasa (3) a ɔwɔ Ghana Amansin a ɔtɔ do anan (4) no mu.<ref>https://web.archive.org/web/20221116133229/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2000/index.php. ''Ghana Elections - Peace FM.'' Retrieved 2 September 2020.</ref>
== Edwuma ==
Boampong yɛɛ adwuma sɛ akontaabufo. Na ɔyɛ Towtua Ho Nhwehwɛmufo Boafo wɔ IRS. Na ɔyɛ MP fi Ɔpɛpɔn 2001.<ref name=":0" /><ref name="ghanaweb.com"/>
== N'abrabɔ ==
Nná Boampong awar na nna ɔwɔ mba enum (5). Nna ɔyɛ Kristonyi (Methodist).<ref name=":0" />
== Owuo ==
Boampong wui wɔ 29 [[Sanda]] 2018 ber a wɔdze no too 37 Asraafo Ayaresabea (37 Military Hospital), Accra wɔ yareɛ tsiawa bi ekyi.<ref name=":1" /><ref>https://web.archive.org/web/20221211095301/https://ghanapoliticsonline.com/former-mp-for-bia-west-michael-coffie-boampong-passes-on/. ''GhanaPoliticsOnline.'' 30 January 2018. Retrieved 9 July 2020.</ref><ref>https://www.modernghana.com/news/832475/parliament-officially-notified-of-the-death-of-a.html. ''Modern Ghana.'' Retrieved 3 August 2020.</ref>
== Nhwɛdo ==
[[Nkyekyεmu:Ghanafo]]
[[Nkyekyεmu:Ghana mbrahyɛbaguafo 2005-2009]]
3t0mxxf15xtoebtixh0tu1h9mq8fswg
Moses Dani Baah
0
790
36337
36290
2024-12-18T19:09:29Z
InternetArchiveBot
41
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
36337
wikitext
text/x-wiki
{{Databox|item=Q98028156}}
'''Moses Dani Baah''' yɛ Ghana ɔmanyɛnyi na mbrahyɛbaguanyi ma Sissala Epuei Ambatow Mpasua a ɔwɔ Etsifi Atɔe Mantɔw no mu wɔ Ghana. Nna ɔyɛ Nyimpa People's National Convention amanyɛkuw no mu ba.<ref name=":0">''Ghana Parliamentary Register, 2004-2008''. Ghana: The Office of Parliament. 2004. p. 211.</ref>
== Ɔbra Ahyɛse Na Nwomasua ==
Wɔwoo Baah wɔ [[Ayɛwoho]] bosoom no mu wɔ afe 1951 mu. Ɔkɔr Kwame Nkrumah Esuapɔn a ɔhwɛ Abɔdze mu Nyansapɛ na Mfiridwuma Do. Onyaa abɔdzin wɔ Civil Engineering mu wɔ KNUST.<ref name=":0" />
== Edwuma ==
Baah yɛ Asaase ho Mfiridwumayɛfo (Site Engineer) wɔ n’edwuma mu.<ref name=":0" />
== Amanyɛsɛm ==
Wɔpaaw Baah dɛ Sissala Epuei Ambatow Mpasua no ne mbrahyɛbaguanyi, a kan no nna ɔyɛ Sissala Ambatow Mpasua a ɔwɔ Etsifi Atɔe Mantɔw mu wɔ Ghana. Ogyinaa ambatow mpasua no anan mu wɔ mbrahyɛbagua a ɔtɔ do anan wɔ Ka-bi-ma-menka-bi amambu a ɔtɔ do anan (4) no mu wɔ Ghana mu.<ref name=":0" />
=== Afe 2000 Ambatow ===
Wɔpaaw Baah dɛ mbrahyɛbaguanyi maa ambatow mpasua no wɔ Etsifi Atɔe Mantɔw mu wɔ Ghana wɔ afe 2000 Ghana amansan ambatow no mu. Dɛm ntsi ogyinaa ambatow mpasua no anan mu wɔ Ghana Ka-bi-ma-menka-bi amambu a ɔtɔ do anan no ne Mbrahyɛbagua a ɔtɔ do anan (4) no mu.<ref>https://web.archive.org/web/20230102143744/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2000/upperwest/260/index.php</ref> Amba 16,009 na onyae a ɔdze dzii nyim wɔ amba a wɔtoow nyinara mu.<ref name=":1">https://web.archive.org/web/20221116133229/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2000/index.php</ref>
Iyi gyina hɔ ma amba no no mu 55.40%. Onyaa amba kyɛɛn Amidu Suleman a ofi National Democratic Congress amanyɛkuw no mu , Lamini M. Dawudu a ofi New Patriotic Party amanyɛkuw no mu na Issah Musah a ofi United Ghana Movement amanyɛkuw no mu<ref name=":1" />
Iyinom nyaa amba 12,046, amba 632 na amba 219 wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow no nyinara mu. Iyinom nye ambatow a ɔfata a wɔtow no nyinara mu 41.70%, 2.20% na 0.80% yɛ pɛ. Wɔdze Nnyimpa Ɔman Nhyiam Kuw (Peoples National Convention) no tekiti na ɛpaw Baah.<ref name=":1" />
Wɔpaw Baah dɛ mbrahyɛbaguanyi maa Sissala Epuei ambatow mpasua no wɔ afe 2004 Ghana amansan ambatow mu. Ɔno, entsi, ɔgyinaa ambatow mpasua no ananmu wɔ Ghana Amansin a ɔtɔ do anan (4) no Mbrahyɛbagua a ɔtɔ do anan (4) no mu fir bosoom [[Sanda]] da a ɔtɔ do esuon (7) afe 2005 kɔsi bosoom [[Sanda]] da a ɔtɔ do esia (6) afe 2009.<ref name=":2">https://web.archive.org/web/20230102143748/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2004/upperwest/182/index.php</ref>
Wɔdze amba 14,186 na ɛpaw no wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow nyinara mu 19,129. Ɔnyaa amba kyɛn Alhassan Dubie Halutie a ɔwɔ Ɔman Demokrasi Mbrahyɛbagua Kuw no mu(National Democratic Congress Party). Wɔdze Nnyimpa Ɔman Nhyiam (Peoples National Convention) no tekiti na ɛpaw Baah.<ref name=":2" />
Na nye ambatow mpasua no yɛ ambatow mpasua ebien (2) pɛ a Nnyimpa Ɔman Nhyiamu Kuw (Peoples National Convention) no dzii nkonyim wɔ Ghana Etsifi Atɔe mantɔw mu wɔ afe 2004 Ghana Amansan ambatow no mu no fa. Ambatowfo a wɔwɔ Sissala Epuei ambatow mpasua mu no too aba wɔ ‘skirt na blouse’ kwan do wɔ saa ambatow no mu dɛ ɔmampanyin a ɔdzii nkonyim wɔ ambatow mpasua kor no ara mu nye John Kuffour a ɔfir Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor (New Patriotic Party) no mu.<ref name=":3">https://www.fact-checkghana.com/statistics-presidential-parliamentary-election-results/</ref>
Nye nyinara mu no, kuw no dzii nkonyim wɔ Mbrahyɛbagua ananmusifo anan (4) pɛ mu wɔ nkongua 230 a ɔwɔ Mbrahyɛbagua a ɔtɔ do anan (4) a ɔwɔ Ghana Amansin a ɔtɔ do anan (4) no mu.<ref name=":3" />
== Nhwɛdo ==
[[Nkyekyεmu:Ghana Amanyɛnyi]]
[[Nkyekyεmu:Ghanafo]]
[[Nkyekyεmu:Ghana mbrahyɛbaguafo 2005-2009]]
e1e4nwuo0s6dejglyn4po8masuh3bst
Mustapha Ahmed
0
799
36353
36291
2024-12-19T01:04:02Z
InternetArchiveBot
41
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
36353
wikitext
text/x-wiki
{{Databox|item=Q84561754}}
'''Mustapha Ahmed''' (wɔwoo no 8 [[Obiradzi]] 1960 - 7 Kwakwar 2024)<ref name=":0">http://staging.odekro.org/person/mustapha-ahmed/</ref> yɛ Ghana amanyɛnyi na Mbrahyɛbagua a ɔtɔ do esia (6) a ɔwɔ Ghana Aman a ɔto do anan (4) no munyi a ɔgyina Ayawaso Etsifi Mansin ananmu wɔ Greater Accra Mantɔw mu wɔ National Democratic Congress tekiti do.<ref name=":1">http://ghanamps.com/mps/details.php?id=2645</ref>
== Ɔbra Ahyɛase na Nwomasua ==
Wɔwoo Ahmed wɔ 8 [[Obiradzi]] 1960 wɔ Bawku wɔ Upper Epuei (East) Mantɔw.<ref name=":0" /> Ɔfir Bawku, kurow bi a ɔwɔ Upper Epuei (East) Mantɔw wɔ Ghana.<ref name=":1" /> Owiee Ghana Esuapɔn Eduruyɛ Sukuu na Nso Ho Adzesua na ɔnyaa nye Bachelor abodzin krataa wɔ Nsõ Ho Oprehyɛn (Dental Surgery) mu wɔ afe 1983 mu.<ref name=":1" /><ref>https://mobile.ghanaweb.com/GhanaHomePage/people/person.php?ID=1231</ref>
== Edwuma ==
Ahmed yɛ oduruyɛfo a ɔyɛ nsensan ho oprehyɛn wɔ n’edwuma mu. Ɔsan yɛ Ghana amanyɛnyi.<ref name=":2">''Ghana Parliamentary Register, 2004-2008.'' Ghana: The Office of Parliament. 2004. p. 129.</ref>
== Amanyɛsɛm ==
Ahmed yɛ Ɔman Demokrasi Mmarahyɛ Bagua (NDC) no munyi.<ref name=":2" /> Ɔbɛyɛɛ Ghana Amansin a ɔtɔ do anan (4) no Mbrahyɛbagua a ɔtɔ do ebiasa (3) no munyi a ɔgyinaa Ayawaso Epuei (East) Ambatow mpasua ananmu wɔ [[Sanda]] 2001 mu ber a odzii nkonyim wɔ ne ambatow mu wɔ afe 2000 Ghana amansan ambatow mu no. Na ɔyɛ Mbrahyɛbagua a ɔtɔ do anan (4) na enum (5) no munyi na wɔsan paw no wɔ afe 2004 na 2008 Ghana amansan ambatow mu no ekyi.<ref name=":1" /><ref>https://web.archive.org/web/20200712063924/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2012/greateraccra/301/index.php</ref>
=== 2004 Ambatow ===
Wɔpaw Ahmed wɔ afe 2004 Ghana amansan ambatow mu dɛ mbrahyɛbaguanyi ma Ayawaso Epuei Ambatow mpasua no wɔ Mbrahyɛbagua a ɔtɔ do anan (4) wɔ Ghana Amansin a ɔtɔ do anan (4) no mu fir 7 [[Sanda]] 2005 kɔsi 6 [[Sanda]] 2009.<ref name=":2" /><ref>https://web.archive.org/web/20230424212319/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2004/greateraccra/119/index.php</ref> Wɔdze amba 49,354 na ɛpaw no wɔ ambatow a ɔfata nyinara mu 87,902. Eyi nye ambatow a ɔfata a wɔtow no nyinara mu 56.1% yɛ pɛ. Ɔnyaa amba kyɛn Abdiel Godly Babaaali a ofi Nnyimpa Ɔman Nhyiam (People's National Convention) no mu na Daddah Braimah B. a ofi Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor (New Patriotic Party) no mu. Eyinom nyaa amba 4,095 na amba 34,453 wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow no nyinara mu. Eyinom nye 4.7% na 39.2% yɛ pɛ wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow nyinara mu.<ref>https://library.fes.de/pdf-files/bueros/ghana/03610.pdf (PDF). Accra: Electoral Commission of Ghana; Friedrich Ebert Stiftung. 2005. p. 164.</ref> Wɔpaw Ahmed wɔ National Democratic Congress tekiti do.<ref name=":2" /> Na nye ambatow mpasua no yɛ ambatow mpasua 10 a National Democratic Congress dzii nkonyim wɔ Greater Accra mantɔw mu wɔ saa ambatow no mu no fa.<ref name="ghanaelections.peacefmonline.com">https://web.archive.org/web/20221116150354/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2004/greateraccra/index.php</ref> Sɛ wɔka nye nyinara bom a, National Democratic Congress no nyaa Mbrahyɛbagua nkongua 128 wɔ Ghana Amansin a ɔtɔ do anan (4) no Mbrahyɛbagua a ɔtɔ do anan (4) no mu.<ref name=":3">https://www.fact-checkghana.com/statistics-presidential-parliamentary-election-results/</ref>
=== 2008 Ambatow ===
Wɔsan paw Ahmed wɔ afe 2008 Ghana amansan ambatow mu dɛ mbrahyɛbaguanyi ma Ayawaso Epuei ambatow mpasua no wɔ Mbrahyɛbagua a ɔtɔ do enum (5) wɔ Ghana Amansin a ɔtɔ do anan no mu fir 7 [[Sanda]] 2009 kɔsi 6 [[Sanda]] 20013.<ref name="ReferenceA">https://web.archive.org/web/20230425064309/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2008/greateraccra/119/index.php</ref> Wɔdze amba 44,655 na ɛpaw no wɔ abatow a ɔfata a wɔtow nyinara mu 78,120 mu. Eyi nye ambatow a ɔfata a wɔtow no nyinara mu 57.16% yɛ pɛ.<ref name=":4">https://library.fes.de/pdf-files/bueros/ghana/10489.pdf. PDF). Ghana: Friedrich Ebert Stiftung. 2010. p. 94.</ref> Ɔnyaa amba kyɛn Mohammed Salisu Baba a ofi Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor (New Patriotic Party,) no mu, Alhaji Mohammed Muftao a ofi Ɔmanfo Ɔman Nhyiam (People's National Convention) no mu, Bernard Anvuur Billy a ofi Democratic Freedom Party no mu, Amin Abdul Karim Larry a ofi Nhyiam no mu Nnyimpa Kuw (Convention People's Party) no mu; na Ahaji Haruna Bubakari Dabre, Daniel Danquah, Mohammed Amin Lamptey na Samuel Kwesi Gyasi - hɔn nyinara yɛ hɔn a wɔpɛ dɛ wɔdze hɔn ho. Eyinom nyaa 33.31%, 0.98%, 0.76%, 2.25%, 0.0%, 0.4%, 4.67% na 0.49% wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow no nyinara mu.<ref name="ReferenceA"/><ref name=":4" /> Wɔsan paw Ahmed wɔ National Democratic Congress tekiti do. Na nye ambatow mpasua no yɛ ambatow mpasua duawɔtwe (18) a National Democratic Congress dzii nkonyim wɔ Greater Accra mantɔw mu wɔ saa ambatow no mu no fa.<ref name="ghanaelections.peacefmonline.com"/> Sɛ wɔka nye nyinara bom a, National Democratic Congress no nyaa Mbrahyɛbagua nkongua 114 wɔ Ghana Amansin a ɔtɔ do anan (4) no mMbrahyɛbagua a ɔtɔ do anan (4) no mu.<ref name=":3" />
== N'abrabɔ ==
Ahmed yɛ Nkramonyi. Wawar na ɔwɔ mba ebiasa (3).<ref name=":1" /><ref name=":2" />
== Nhwɛdo ==
[[Nkyekyεmu:Ghana Amanyɛnyi]]
[[Nkyekyεmu:Ghanafo]]
[[Nkyekyεmu:Ghana mbrahyɛbaguafo 2005-2009]]
ic15rye6h1a9z9mss2ixxc5lul8n74l
Nii Adu Daku Mantey
0
836
36331
36293
2024-12-18T17:34:19Z
InternetArchiveBot
41
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
36331
wikitext
text/x-wiki
{{Databox|item=Q98048695}}
'''Nii Adu Daku Mantey''' yɛ Ghana amanyɛnyi na mbranyimnyi.<ref name=":0">''Ghana Parliamentary Register, 2004-2008''. Ghana: The Office of Parliament. 2004.</ref> Ɔyɛ kan mbrahyɛbaguanyi ma Klottey-Korle Mansin a ɔwɔ Greater Accra Mantɔw mu.<ref>https://web.archive.org/web/20230103152904/https://m.peacefmonline.com/pages/politics/politics/201504/240088.php</ref><ref>http://www.ghanamps.com/mps-by-year-group/index.php?group=2463</ref>
== Edwuma ==
Daku Mantey yɛ mbranyimnyi wɔ n’edwuma mu (lawyer by profession).<ref name=":0" />
== Amanyɛsɛm ==
Daku Mantey dzii nkonyim wɔ n’ahengua do wɔ afe 2000 Ghana Mbrahyɛbagua ambatow mu a na nnyimpa dodow no ara yɛ 9018. Nna ɔyɛ ɔmanpanyin a ɔtɔ do ebiasa (3) na anan (4) no wɔ Ghana Amansin a ɔtɔ do anan (4) no munyi a ɔgyinaa[[New Patriotic Party]] ananmu.<ref>https://web.archive.org/web/20230103152858/https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/election2004/election.results.parliamentary.php</ref> Ɔhweer n'atenae no wɔ afe 2008 Ghana amansan ambatow mu.<ref>https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Bernard-Mornah-must-resign-he-s-destroying-PNC-Ex-MP-478645</ref><ref>http://staging.odekro.org/hansard/sitting/parliament-house/2007-11-23-10-00-00</ref> Wɔ n’amanyɛsɛm asetsena mu no, wɔpam Nii Adu Daku Mantey fir Tudu ber a ɔbɔɔ mmbɔdzen dɛ ɔdze ɛmo bɛma nnyimpa a wɔtse nye ambatow mpasua mu no. Ɔdze ɛmo nkotoku no guan gyee nye nkwa.<ref>https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/MP-Chased-Out-Of-Constituency-30849</ref>
== Ambatow ==
Wɔpaw Daku Mantey dɛ mbrahyɛbaguanyi maa Klottey-Korle c a ɔwɔ Ghana Epuei Fam mantɔw mu dzea edzi kan wɔ afe 2000 Ghana amansan ambatow no mu. Ɔdzii nkonyim wɔ[[New Patriotic Party]] no tekiti do. Na nye ambatow mpasua no yɛ Mbrahyɛbagua nkongua duenum (15) no fa wɔ nkongua eduonu ebiasa (23) a[[New Patriotic Party]] dzii nkonyim no mu.[[New Patriotic Party]] no nyaa dodow no ara a ɔyɛ Mbrahyɛbagua nkongua ɔha (100) wɔ nkongua ahaebien (200) mu.<ref name="ghanaelections.peacefmonline.com">https://web.archive.org/web/20221116133229/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2000/index.php</ref> Wɔdze amba 29,240 na ɛpaw no wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow nyinara mu. Iyi nye amba a ɔfata a wɔtow nyinara mu 51.70% yɛ pɛ. Ɔnyaa amba kyɛn David Lamptey a ofi Ɔman Demokrasi Mbrahyɛbagua (National Democratic Congress), Nii Torgbor Coffie-Squire a ofi Nkabom Ghana Kuw (United Ghana Movement), Godwin Opare Addo a ofi Nhyiam Nnyimpa Kuw̠ (Convention People’s Party), Emmanuel C. Gustav-Lartey a ofi Ɔman Nsakrae Kuw (National Reform Party - NRP) na Alhaji U. Babamma Mohammed a ofi Nnyimpa Ɔman Nhyiam Kuw (People's National Convention). Iyinom nyaa amba 20,222, 2,1717, 2,298, 1,343 na 474 wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow nyinara mu. Iyinom nye 35.70%, 4.8%, 4.1%, 2.4% na 1.3% yɛ pɛ wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow nyinara mu.<ref name="ghanaelections.peacefmonline.com"/>
Wɔ afe 2004 mu no, ɔsan sii akan wɔ Klottey-Korle Mbrahyɛbagua egua no ho bio. Ɔdzii nkonyim wɔ Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor (New Patriotic Party) no tekiti do. Na nye ambatow mpasua no yɛ Mbrahyɛbagua nkongua duesia (16) no fa wɔ nkongua eduonu esuon (27) a Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor no dzii wɔ saa ambatow no mu maa Greater Accra Mantɔw no mu.<ref name=":1">https://web.archive.org/web/20230103153513/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2004/greateraccra/124/index.php</ref><ref name=":2">''Elections 2004; Ghana's Parliamentary and Presidential Elections''. Accra: Electoral Commission of Ghana; Friedrich Ebert Stiftung. 2005. p. 165.</ref> Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor no nyaa dodow no ara a ɔyɛ Mbrahyɛbagua nkongua 128 wɔ nkongua 230 mu.<ref>https://www.fact-checkghana.com/statistics-presidential-parliamentary-election-results/</ref> Wɔdze amba 32,263 na ɛpaw no wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow nyinara mu 66,527 mu. Iyi nye amba a ɔfata a wɔtow nyinara mu 48.5% yɛ pɛ. Ɔnyaa amba kyɛn Richard Addo Buckman a ofi Nnyimpa Ɔman Nhyiam Kuw (People's National Convention) no mu, Ashietey Nii Armah a ofi Ɔman Demokrasi Mbrahyɛbagua (National Democratic Congress) no mu na Foli Emmanuel Wonder Kwadzo a ofi Nhyiam Nnyimpa Kuw (Convention People's Party) no mu. Iyinom nyaa amba 910, 30,351 na 3,003 wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow nyinara mu. Iyinom nye 1.4%,48.5% na 4.5% yɛ pɛ wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow nyinara mu.<ref name=":1" /><ref name=":2" />
== Nhwɛdo ==
<references responsive="" />
[[Nkyekyεmu:Ghana Amanyɛnyi]]
[[Nkyekyεmu:Ghanafo]]
[[Nkyekyεmu:Ghana mbrahyɛbaguafo 2005-2009]]
8i5891bmgw65monumx42dwyt5bx99zc
Raphael Kofi Ahaligah
0
916
36354
7687
2024-12-19T01:08:22Z
InternetArchiveBot
41
Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
36354
wikitext
text/x-wiki
{{Databox|item=Q96979211}}
'''Raphael Kofi Ahaligah (''' wɔwoo no wɔ afe apem ahaakorɔn eduanan enum na bosoom [[Sanda]] na da a odzi kan) mu yɛ Ghana amanyɛnyi. Nna ɔyɛ kuw ba wɔ mbrahyɛbaguafie a ɔtɔ do enum wɔ Ghana Amansin a ɔtɔ do anan mu.<ref name=":0">http://staging.odekro.org/person/raphael-kofi-ahaligah/</ref><ref name=":1">http://www.ghanamps.com/mps/details.php?id=48</ref>
== Ɔbra Ahyɛase na Nwomasua ==
Wɔwoo Ahaligah, wɔwoo no wɔ afe apem ahaakorɔn eduanan enum na bosoom [[Sanda]] na da a odzi kan. Ofir Nogokpo wɔ Firaw (Volta) Mantɔw mu wɔ Ghana. Onyaa ne Finimfin Skuul abɔdzin krataa wɔ afe apem ahaakorɔn eduosia ebiasa(1963) mu. Ɔkɔr skuul wɔ Kadjebi L/A Middle Skuul.<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":2">''Ghana Parliamentary Register, 2004-2008''. Ghana: The Office of Parliament. 2004. p. 125.</ref>
== Edwuma ==
Ɔyɛ Okuanyi na Agriculturalist.<ref>https://www.modernghana.com/news/47364/farmer-to-contest-ndc-afram-plains-south-constitue.html</ref>
== Amanyɛsɛm ==
Ɔyɛ National Democratic Congress (NDC) amanyɛkuwnyi. Nna ɔyɛ mbrahyɛbaguanyi dze ma Afram Plains South fitsi 2004 kesi 2008. Wɔ Mumu 2008 Ghana amansan abatow mu no, onyaa Afram Plains South egua no a onyaa amba 12132 a ogyina hɔ ma 63.7% wɔ 100% amba dodow mu. Nna ɔyɛ mbrahyɛbaguanyi dze Afram Plains South abatow mpasua do fitsi 2008 kesi 2012.<ref name=":1" /><ref>https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/election2008/parliament.constituency.php?ID=185</ref>
=== Afe 2004 Ambatow ===
Wodzii kan paaw Ahaligah dɛ mbrahyɛbaguanyi dze maa Afram Plains South abatow mpasua do wɔ 2004 Ghana amansan abatow mu. Ogyina abatow mpasua no anan mu wɔ mbrahyɛbagua fie a ɔtɔ do anan wɔ fourth republic mu wɔ Ghana. Onyaa amba 13,312 fi 22,385 na wɔdze paw no. Iyi yɛ ɔha nkyɛm 60.8% wɔ amba dodow no mu. onyaa amba sen Anthony Adongo a ɔyɛ [[New Patriotic Party]] nyi. Onyaa amba 8,773 wɔ amba dodow no mu, a ɔyɛ ɔha nkyɛm 39.2%. Wɔpaw Ahaligah wɔ National Democratic Congress amanyɛkuw ne dzin mu. N'abatow mpasua no ka abatow mpasua 22 a National Democratic Congress amanyɛkuw no nyaa wɔ Nkran Kurowpɔn Mantɔw mu wɔ dɛm abatow no mu. Wɔ ne nyina mu no, National Democratic Congress nyaa mbrahyɛbagua ngua dodow a ɔyɛ 94 wɔ mbrahyɛbagua fie a ɔtɔ do anan wɔ fourth republic mu wɔ Ghana.<ref name=":2" /><ref>https://web.archive.org/web/20221225064250/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2004/eastern/87/index.php</ref><ref>https://library.fes.de/pdf-files/bueros/ghana/03610.pdf</ref><ref>https://web.archive.org/web/20221206182956/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2004/eastern/index.php</ref><ref>https://www.fact-checkghana.com/statistics-presidential-parliamentary-election-results/</ref>
== N'abrabɔ ==
Ahaligah awar wɔ mba du. Ɔyɛ Kristonyi na asɔrba wɔ Catholic asɔr no mu<ref name=":1" />
== Nhwɛdo ==
[[Nkyekyεmu:Ghana Amanyɛnyi]]
[[Nkyekyεmu:Ghanafo]]
[[Nkyekyεmu:Ghana mbrahyɛbaguafo 2005-2009]]
e6hpiq1mtl38kpwrkd4nzpvtuktvoed
Rita Tani Iddi
0
932
36358
7323
2024-12-19T03:16:44Z
InternetArchiveBot
41
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
36358
wikitext
text/x-wiki
{{Databox|item=Q94992069}}
'''Rita Tani Idd'''i yɛ Ghana amanyɛnyi a na ɔyɛ mbrahyɛbaguanyi wɔ [[Gushiegu]] ambatow mpasua mu fir afe 2005 kɔsi afe 2009.<ref>https://books.google.com/books?id=G5BWKBKvIT4C&q=Rita+Tani+Iddi+Gushiegu&pg=PA28</ref><ref name=":0">https://ghanamps.com/mp/iddi-tani-rita/</ref>
Rita dzii nkonyim wɔ Gushiegu atenae no mu wɔ bosoom [[Mumu]] afe 2004 amansan ambatow no mu wɔ Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor (New Patriotic Party - NPP) tekiti do nanso ɔdzii nkoguo wɔ mmɔdzen a ɔdzi hɔ a ɔbɔe dɛ ɔbɛgyina ambatow mpasua no ananmu wɔ bosoom [[Mumu]] afe 2008 amansan ambatow no mu. Ber a na ɔwɔ Mbrahyɛbagua mu no, ɔyɛɛ Ɔsoafo abadziakyir a ɔhwɛ Asase na Abɔdze mu Ndzɛmba do a ɔhwɛ Tow do (deputy Minister for Lands and Natural Resources in charge of Mines).<ref>https://books.google.com/books?id=CQWhAQAAQBAJ&q=Rita+Tani+Iddi&pg=PA646 CQ Press. p. 646. ISBN <bdi>9781452299372</bdi>.</ref><ref>https://books.google.com/books?id=Wx0WAQAAIAAJ&q=Rita+Tani+Iddi Flagbearers Publishers. p. 54.</ref> Mprɛmprɛn ɔyɛ Ghana commissioner abadziakyir wɔ United Kingdom na Ireland.<ref>https://dailyguidenetwork.com/dep-uk-commissioner-opens-panafest/</ref>
== Ɔbra ahyɛase na nwomasua ==
Wɔwoo Tani wɔ 14 [[Fankwa]] 1949. Ɔkɔɔ [[Cape Coast Esuapɔn (University of Cape Coast)]] mu baabi a ɔnyaa abɔdzin krataa wɔ Ofie Nyansahu mu (Diploma in Home Science), ɔno ekyi no ɔkɔɔ n’adzesua do wɔ Nwomasua Esuapɔn (University of Education) a ɔwɔ Winneba, faako a ɔnyaa nye Nwomasua abɔdzin krataa wɔ Ofie Nyansahu mu (Bachelor of Education in Home Science).<ref>http://worldcat.org/oclc/69793108</ref>
== Edwuma ==
Rita Tani Iddi yɛ ɔkyerɛkyerɛnyi wɔ n’edwuma mu, ɔkyerɛɛ adze wɔ sukuu ahodo bi mu wɔ Ghana, Iyinom bi nye Yendi Ntoado Sukuu (Yendi Senior High School) na Berekum Ntsetsee Kɔlege (Berekum Training College). Wɔpaw no dɛ Ɔmantɔw Panyin wɔ Gushegu ambatow mpasua a ɔwɔ Ghana Etsifi Mantɔw mu.<ref name="cfcconline.org.uk">https://www.cfcconline.org.uk/news/ghana-deputy-high-commissioner-afrikids-charity-baroness-chalker</ref> Ɔsan nso bɛyɛɛ Mbrahyɛbagua a ɔtɔ do anan (4) a ɔwɔ Ghana Amansin a ɔtɔ do anan (4) no mbrahyɛbaguanyi a ɔgyina Gushegu ambatow mpasua ananmu na ɔyɛɛ Ɔsoafo Abadziakyir a ɔhwɛ Asase, Kwae na Atopae do a na ɔhwɛ atopae edwuma do wɔ ber a na ɔyɛ Ghana Ɔmanpanyin dedaw no, John Agyekum Kufuor nnyido na seesei ɔyɛ Ghana Commissioner Abadiakyir.<ref name="cfcconline.org.uk"/><ref>https://books.google.com/books?id=CQWhAQAAQBAJ&q=Rita+Tani+Iddi&pg=PA646. CQ Press. ISBN <bdi>978-1-4522-9937-2</bdi>.</ref> Tani Iddi nso yɛ Ghana amanyɛnyi.<ref>''Know Your Ministers: 2005-2009''. Flagbearers Publishers. 2005. p. 58.</ref>
== Amanyɛsɛm ==
Rita Tani yɛ Ghana amanyɛnyi, a ɔsii akan wɔ afe 2004 Ghana amansan ambatow mu dɛ mbrahyɛbaguanyi maa Gushegu ambatow mpasua a ɔwɔ Ghana Etsifi Mantɔw mu wɔ Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor (New Patriotic Party) no tekiti do. Ɔdzii nkonyim wɔ ambatow no mu a nye nyinara yɛ 14,643 a ɔgyina hɔ ma 52.80% sene dzea ɔnye no reko, Iddrisu Hudu a ɔfir Ɔman Demokrasi Mbrahyɛbagua Kuw (National Democratic Congress) a ɔnyaa ambatow 13,108 a wɔtow nyinara a ɔgyina hɔ ma 47.20%, na ɔmaa ɔbɛyɛɛ Mbrahyɛbaguanyi ma Mbrahyɛbagua a ɔtɔ do anan (4) wɔ Ghana Amansin a ɔtɔ do anan (4).<ref name="cfcconline.org.uk"/><ref>https://web.archive.org/web/20230104134221/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2004/parliament/northern/index.php</ref>
Ɔsan nso yɛɛ Ɔsoafo Abadziakyir a ɔhwɛ Asase, Kwae na Atopae do a ɔhwɛ atopae edwuma do (Deputy Minister of Lands, Forestry and Mines in charge of the mines sector) wɔ Kan Ɔmanpanyin Kufour aber do.<ref>https://books.google.com/books?id=CQWhAQAAQBAJ&q=Rita+Tani+Iddi&pg=PA646 CQ Press. ISBN <bdi>978-1-4522-9937-2</bdi>.</ref><ref>https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Help-expand-the-shea-butter-trade-in-Ghana-Deputy-High-Commissioner-woos-The-Body-Shop-729589</ref><ref>https://ghanaportal.net/news/entertainment-news-in-ghana/ghana-diaspora-women-organisation-gdw-launched-in-london-ghana-web-portal/</ref>
== N'abrabɔ ==
Rita Tani yɛ Kristonyi wɔ ɔsom mu.<ref name=":0" />
== Hwɛ iyi nso ==
* [[List of MPs elected in the 2004 Ghanaian parliamentary election]]
* [[Gushiegu (Ghana parliament constituency)]]
== Nhwɛdo ==
<references responsive="" />
[[Nkyekyεmu:Ghana Amanyɛnyi]]
[[Nkyekyεmu:Ghanafo]]
[[Nkyekyεmu:Ghana mbrahyɛbaguafo 2005-2009]]
f0kdwtnpysklleea1jc2b5z79n40b5z
Samuel Johnfiah
0
957
36332
13022
2024-12-18T17:51:56Z
InternetArchiveBot
41
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
36332
wikitext
text/x-wiki
{{Databox|item=Q96762095}}
'''Samuel Johnfiah''' (wɔwoo no 9 [[Fankwa]] 1952) yɛ Ghana amanyɛnyi a ɔyɛɛ mbrahyɛbaguanyi maa Ahanta West mansin wɔ Ghana Amansin a ɔtɔ do anan (4) no Mbrahyɛbagua a ɔtɔ do enum (5) mu.<ref name=":0">https://web.archive.org/web/20160506160914/http://ghanamps.gov.gh/mps/details.php?id=167</ref>
== Ɔbra ahyɛase na nwomasua ==
Wɔwoo no wɔ 9 [[Fankwa]] 1952.[1] Ɔfir Hotopo a ɔwɔ Ghana Atɔe Mantɔw mu. Ɔnyaa nye National Diploma wɔ Kuedwuma a Wɔdze Dzi Dwuma Kɛse mu (General Agriculture) wɔ Ghana Esuapɔn mu wɔ afe 1984 mu. Ɔsan nso nyaa nye Executive Masters wɔ Aban na Akannyifo mu (Governance & Leadership - EMGL) wɔ Ghana Asoɛe sohwɛ na Ɔmanfo Nnwuma (Ghana Institute Management and Public Administration) wɔ afe 2008 mu.<ref name=":0" /><ref name=":1">https://ghanamps.com/mps/details.php/?id=167</ref><ref>https://www.linkedin.com/in/samuel-johnfiah-10aa9962/?originalSubdomain=gh</ref>
== Edwuma ==
Ansa na ɔrebɛyɛ mbrahyɛbaguanyi no, na ɔyɛ Ahantaman Nkuraase Sikakorabea no panyin abadziakyir.<ref name=":0" /><ref name=":1" />
== Amanyɛsɛm ==
N’amanyɛsɛm edwuma hyɛ ase wɔ afe 2001 mu ber a ɔdaa nye ho edzi dɛ ɔdzii nkonyim wɔ afe 2000 Ghana Amansan Ambatow no mu na ɔkaa ntsam wɔ 7 [[Sanda]] 2001. Ɔdii dwuma sɛ mmarahyɛ baguani a ɔgyinaa Ahanta Atɔeɛ amansin ananmu wɔ mmarahyɛ bagua a ɛtɔ so 5 a ɛwɔ Ghana man a ɛtɔ so nnan no mu.<ref>https://web.archive.org/web/20201024033152/https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/election2008/election.results.parliamentary.php</ref>
Wɔpaw no wɔ afe 2008 Ghana amansan ambatow no mu a ɔnyaa amba 20,871 wɔ ambatow 38,798 a ɔfata a wɔtow no nyinara mu, a ɔnye 53.8% yɛ pɛ.<ref name=":0" /><ref name=":2">https://library.fes.de/pdf-files/bueros/ghana/10489.pdf (PDF). Ghana: Friedrich-Ebert-Stiftung. 2010. p. 131.</ref> Johnfiah nyaa amba kyɛn Joseph Jones Amoah a ofi Ɔman Demokrasi Mbrahyɛbagua Kuw (National Democratic Congress), Comfort Amoo a ofi Demokrasi Ahofadzi Kuw (Democratic Freedom Party) na David Oscar Yawson a ofi Nhyiam Nnyimpa Kuw mu (Convention People’s Party). Iyinom nyaa amba a ɔfata nyinara mu 24.21%, 4.61% na 17.38%.<ref name=":2" />
Ɔhweer n'atenae no wɔ afe 2012 Ghana amansan ambatow mu maa George Kwame Aboagye a ɔfir Ɔman Demokrasi Mbrahyɛbagua Kuw. Ɔyɛ Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor (New Patriotic Party) no munyi.<ref name=":1" />
Wɔ afe 2000 mu no, Johnfiah dzii nkonyim wɔ amansan ambatow no mu dɛ mbrahyɛbaguanyi ma Ahanta Atɔe ambatow mpasua a ɔwɔ Ghana Atɔe Mantɔw mu. Odzii nkonyim wɔ Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor no tekiti do. Na nye ambatow mpasua no yɛ Mbrahyɛbagua nkongua akron (9) no fa wɔ nkongua duakron (19) a Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor no dzii wɔ saa ambatow no mu maa Ghana Atɔe Fam Mantɔw no mu. Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor no nyaa dodow no ara a ɔyɛ Mbrahyɛbagua nkongua eduokron akron (99) wɔ nkongua eduokron akron (200) mu.<ref>https://web.archive.org/web/20221116133229/https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2000/index.php</ref>
Wɔdze amba 16,478 na ɛpaw no. Iyi nye amba a ɔfata a wɔtow no nyinara mu 60.90% yɛ pɛ. Ɔnyaa amba kyɛn William Cudjoe S. Kingsford a ofi Ɔman Demokrasi Mbrahyɛbagua Kuw, Joseph A. Eddie Mensah a ofi Nhyiam Nnyimpa Kuw mu, Joseph Kweku Arthur a ofi Nnipa Ɔman Nhyiam Kuw (People’s National Convention), Eva Parker a ofi Ɔman Nsakrae Kuw (National Reformed Party) na Joseph Jones Amoah a ofi Nkabom Ghana Kuw (United Ghana Movement). Iyinom nyaa amba 8,107, 1,358, 509, 416 na 170 wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow no nyinara mu. Iyinom nye 30.00%, 5.00%, 1.90%, 1.50% na 0.06% yɛ pɛ wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow nyinara mu.<ref>http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2000/western/209/index.php</ref>
== N'abrabɔ ==
Johnfiah awar a ɔwɔ mba enum (5). Ɔyɛ Kristonyi na ɔyɛ Methodist Asɔre no munyi.<ref name=":1" />
== Nhwɛdo ==
<references responsive="" />
[[Nkyekyεmu:Ghana Amanyɛnyi]]
[[Nkyekyεmu:Ghanafo]]
[[Nkyekyεmu:Ghana mbrahyɛbaguafo 2005-2009]]
1xmur3eknkt89ynuh6b5teksqul6jt7
New Patriotic Party
0
1146
36357
12897
2024-12-19T03:13:54Z
InternetArchiveBot
41
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
36357
wikitext
text/x-wiki
{{Databox|item=Q1148441}}'''New Patriotic Party''' (NPP) yɛ amanyɛkuw a ɔwɔ finimfin-nyimfa na ahofadzi-kɔnsɛvetif wɔ [[Ghana]]<ref>https://web.archive.org/web/20231005111547/https://www.peacefmonline.com/pages/showbiz/news/202202/460000.php</ref>. Fitsi ber a wɔdze Ghana yɛɛ dɛmokrasi wɔ afe apem ahakron eduokron ebien(1992) mu no, abɛyɛ amanyɛkuw ebien wɔ [[Ghana]] amanyɛsɛm mu a ɔwɔ tum kɛse wɔ Ghana amambusɛm mu no mu kor, a ma ɔnyw no risi akan tsitsir nye finimfin-benkum National Democratic Congress (NDC). John Kufuor a ofi NPP mu no yɛɛ Ghana Ɔmanpanyin fitsi mfe mpem ebien na kor(2001) kesi mfe mpem ebien na akron(2009)<ref>https://www.myjoyonline.com/journalist-attacked-for-filming-altercation-at-npp-constituency-election-at-ajumako/</ref><ref>https://web.archive.org/web/20121007213454/http://ghanaian-chronicle.com/npp-has-track-record-of-protecting-the-public-purse-says-nana-addo/</ref>. Wɔ abatow a wɔtoo wɔ Mumu 7, 2004 mu no, amanyɛkuw no nyaa ngua 230 no mu 129. NPP ananmusinyi nye Kufuor, a wɔsan paw no dɛ ɔmanpanyin a onyaa aba a ɔyɛ ɔha nkyɛmu eduonum ebien ekyir pɔw eduosuon enum(52.75%).New Patriotic Party ahyɛnkyerɛdze nye Ebibirim ɔson na New Patriotic Party no kɔla a ɔyɛ kɔkɔ,fitaa, na bruu<ref>http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/4077835.stm</ref>.
Mfe mpem ebien na awɔtwe amansan abatow mu no, NPP ananmusinyi Nana Akufo-Addo gyee too mu dɛ odzii nkogu wɔ ɔmanpanyin abatow a wɔdze sii akan kɛse no mu wɔ sombo a wɔbɔɔ no dɛ wɔayɛ abatow a ɔyɛ akohwi no mu, na Akufo-Addo nyaa abatow no mu 49.77%, ber a John Atta Mills NDC nyi no nyaa abatow no mu ɔha nkyɛmu eduonum ekyir pɔw eduonu ebiasa(50.23%)<ref>https://www.bbc.com/news/world-africa-20661599</ref><ref>https://www.ghanaweb.com/person/New-Patriotic-Party-3187</ref>. Wɔ mfe mpem ebien na duebien(2012) amansan abatow mu no, NPP hyiaa tsebea a ɔtse dɛm ara fir abatow aba a Ghana Abatow Kɔmihyɛn (EC) dze too gua no mu. [[Nana Akufo-Addo]] nyaa abatow no mu ɔha nkyɛmu eduonan esuon ekyir pɔw eduosuon anan (47.74%), ber a NDC ananmusinyi John Mahama nyaa ɔha nkyɛmu eduonum ekyir pɔw esuon(50.7%) wɔ sombo a wɔbɔɔ no dɛ ɔyɛ abatow mu nsisi no mu. Wɔpaw Akufo-Addo dɛ NPP ananmusinyi a ɔtɔ do ebiasa wɔ afe mpem ebien na du esia(2016) abatow no mu na odzii Mahama do nkonyim wɔ abatow a odzi kan no mu(Ɔdze aba a ɔyɛ ɔha nkyɛmu eduonum ebiasa ekyir pɔw eduowɔtwe ebiasa dzii nkonyim wɔ abatow no mu)
== Abatow Mu Mbɔdzembɔ ==
[[File:Heiligendamm G8 2007 008.jpg|thumb|New Patriotic Party ne tsitsenanyi a ɔtɔ do ebien, John Agyekum Kufuor wɔ G8 nhyiamu a ɔtɔ do eduasa ebiasa(33rd) a wɔyɛɛ wɔ Mecklenburg-Vorpommern,Germany(Kufuor wɔ enyim,ma ɔtɔ do ebien wɔ benkum do)]]New Patriotic Party no esi akan wɔ ɔman no amansan abatow biara ber bɛn? wɔ Ghana fitsi ber a wɔhyɛɛ ase yɛɛ republic a ɔtɔ do anan wɔ afe 1992 mu.
New Patriotic Party no poow 1992 mbrahyɛbagua abatow mo, na wɔkaa dɛ 1992 ɔmanpanyin no wodzii akohwi wɔ abatow a wɔyɛɛ kan no mu.New Patriotic Party nwoma bi a wɔato no dzin "stolen Verdict" dze kyerɛw hɔn ɔkostia a wɔdze tsiaa 1992 ɔmanpanyin abatow no<ref>https://books.google.com.gh/books/about/The_Stolen_Verdict.html?id=dN9atwAACAAJ&redir_esc=y</ref>.
Wobu New Patriotic Party no dɛ United Gold Coast Convention no nkorbata, a ɔdaan bɛyɛɛ United Party wɔ afe apem ahakron eduonum afe no ewiei mu hɔ, Progress Party wɔ afe apem ahakron eduosia ewiei mu hɔ, Popular Front Party wɔ afe ahakron eduosuon (1970) afe no mu wɔ afe apem ahakron eduowɔtwe (1980) ahyɛse<ref>https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/NPP-s-boycott-of-1992-parliamentary-elections-was-a-mistake-Hackman-1381816</ref>.
Ber a Jerry John Rawlings dze nsordaafo mbra dzii ɔman no do mfe du ekyir no, aban no na hɔn a wɔdze hɔn ho hyɛɛ mu no bi hyehyɛɛ mbrahyɛbagua bi wɔyɛɛ Referendum abatow ho nhyehyɛɛ maa no. Ber a Ghanafo peen amansan mbra fofor no do wɔ abatow bi mu(wɔyɛɛ no wɔ [[Ebɔbira]] 28,1992) ekyir no, woyii mbra a wɔdze ato Ghana amanyɛkuw amanyɛsɛm wɔ Ghana no fii hɔ, na ɔmaa kwan ma wofii ekuw fofor a NPP ka ho no ase wɔ aban kwan do. NPP frankatunyi na Ɔbenfo Albert Adu Boahen,ɔbenfo nye obi a ɔde ber tsentsen kasa tsia Rawlings nsordaafo aban. Naaso, NPP dzii nkogu w afe apem ahakron eduokron ebien(1992) abatow no mu kɛse wɔ Progressive apa a ɔnye [[National Democratic Congress (Ghana)|National Democratic Congress]], Eagle Party na National Convention Party a na hɔn kandzifo nye Jerry John Rawlings no enyim. NPP no enntum annkɔ mbrahyɛbaguam abatow no mu ma ntsi woennya nkongua biara wɔ Mbrahyɛbaguam<ref>[https://www.graphic.com.gh/news/politics/adu-boahen-lauded-for-role-in-nurturing-ghana-s-democracy.html#:~:text=In%20the%20subsequent%201992%20presidential%20election%2C%20Prof.%20Adu-Boahen,election%2C%20he%20boycotted%20the%20parliamentary%20election%20in%201992. https://www.graphic.com.gh/news/politics/adu-boahen-lauded-for-role-in-nurturing-ghana-s-democracy.html#:~:text=In%20the%20subsequent%201992%20presidential%20election%2C%20Prof.%20Adu-Boahen,election%2C%20he%20boycotted%20the%20parliamentary%20election%20in%201992.]</ref>.
NPP nso dzii nkogu wɔ afe apem ahakron eduokron esia (1996) abatow no mu bio wɔ Rawlings kuw no enyim naaso dɛm ber no, hɔn frankatunyin nye John Kufuor. Wɔ mfe mpem ebien(2000) na afe mpem ebien na anan(2004) abatow mu no, John Kufuor dzii nkonyim wɔ abatow ebien no nyinara mu aban fofor bae a odzi kan wɔ Ghana man a ɔtɔ do anan no mu.
'''Abatow Abakɔsɛm'''
'''''1992 Abatow'''''
New Patriotic Party (NPP) kukurudu dzii nkogu wɔ 1992 ɔmampanyin abatow mu wɔ [[National Democratic Congress (Ghana)|National Democratic Congress]] a Rawlings dzi hɔn enyim no enyim. Ɔmfa ho dɛ amanaman ntam ahwɛfo aka dɛ abatow no yɛ onya a ahofadzi na onya ɔfata no, Ɔbemfo Adu Boahen a ɔyɛ NPP kandzifo no bɔɔ sobo dɛ ber kakra mu Ɔman Abatow Bagua a Nana Oduro Nimapau dzi hɔn enyim ma ntsi NPP na National Independence Party, People's Heritage Party na People's National Convention no pow mbrahyɛbagua no abatow no. Gyinae a wosii dɛ wɔrennsi akan wɔ mbrahyɛbagua abatow a wɔyɛe wɔ ɔmanpanyin abatow no ekyir adapɛn ebien dɛm ber no kyerɛ dɛ ɔreyɛ ayɛ dɛ [[National Democratic Congress (Ghana)|National Democratic Congress]], National Convention Party na Eagle Party a na ɔyɛ nkabom dadaw no dzii nkonyim wɔ mbrahyɛbagua nkogua a ɔwɔ hɔ nyinara mu. Egua kor dze, obi a ɔdze no ho, Hawa Yakubu na odzii nkonyim ankasa.
Dɛm ɔsɔrtsia yi maa nsesa bi baa abatow nhyehyɛɛ no mu, tsitsir no, abatow a nka ɔda edzi pefee a wɔdze dzii dwuma wɔ mbea a wɔtow aba, abatow ho adansedzi nkrataa a wɔdze maa nye ink a wonntum mpepa (a ɔkɔr do bosoom kor) a wɔdze hyɛɛ nyimpa a wɔakyerɛw hɔn dzin dɛ wɔbɛkwatsir abatow mbɔho ebien.
=== 1996 abatow ===
[[File:LuladaSilvaeJohnKufuor.JPG|thumb|240px|John Kufuor (bankum) nye [[Nye Brazil Ɔmanpanyin|Brazil Ɔmanpanyin]], [[Luiz Inácio Lula da Silva|Lula da Silva]] (right)]]Nkogudzi ekyir wɔ afe 1992 mu no, NPP guamutsenanyi wɔ dɛm ber no, Peter Ala Adjetey, kaa dɛ oesi hɔn bo dɛ wɔbɛyɛ hɔn fie ndwuma na wɔagye tum efir NDC hɔ wɔ 1996 abatow no mu. Wosii gyinae dɛ ɔmmfa ho ma obefi mu aba no, wobssi akan wɔ mbrahyɛbagua nkongua ho dze esiw ma wohu dɛ NDC nkotsee na ɔwɔ mbrahyɛbaguamu no mu no ano.
Ansaama na wɔreyɛ ekuw no nhyiamu no, na ɔtse dɛ ma na wɔpɛ kɛse dɛ ɔbɛyɛ ɔmampanyin a odzi hɔ no na sikasɛm ho ɔbenfo a ɔagye dzin ye a wonyim no dɛ Kwame Pianim. Naaso, kuw a Florence Ekwam dzi hɔn enyim no mu fo binom kasaa tsiaa Pianim fata osiandɛ na oedzi kan ebu no fɔ wɔ PNDC ber do ntsi. Ghana Asɛmdzibea Kunyin no kaa dɛ Pianim mmfata ma ɔno ntsi oenntum ennsusuw no ho dɛ wɔbɛpaw no. Wɔ 20 Ebɔwbira 1996 mu no, woyii John Kufuor dɛ NPP ɔmampanyin kandzifo a woyii ananmusinyi 2000 mu 1034 fir Amansin 200 no nyinara mu dɛ wobesi akan ama ɔmampanyin dzibew wɔ amansan abatow a wɔyɛɛ no 10 Mumu 1996. Dɛm ber no, na ɔmampanyin na mbrahyɛbagua abatow nyinara a wɔyɛɛ no da kor no ara, ɔnntse dɛ abatow a etwa mu no, dɛ nsakyer a Ɔman Abatoɔ Bagua a Kwadwo Afari-Gyan dzi hɔn enyim no yɛ no fa.
NPP nyaa apam a ɔnnyɛ yie fitsi Ghana ɔmampanyin abadziekyir, Kow Nkensen Arkaah, a n’apam (National Convention Party) no etwa apam a wɔ nye [[National Democratic Congress (Ghana)|National Democratic Congress]] yɛe no mu. Ntsi NPP na NCP hyehyɛɛ ma wobuu no dɛ ‘Apam Kɛse’ na wɔpaw ɔmampanyin Abadziekyir Arkaah sɛ ɔmmɛyɛ Kuffuor yɔnko. Bere a ɔyɛɛ ɔsatu a ennu asram akron akyi no, Kufuor nyaa abatow a nnipa pii towee no mu 39.62% sen Jerry Rawlings 57% wɔ 1996 abatow no mu.Ɔmmfa ho dɛ amanaman ntamu ahwɛfo kaa dɛ abatow no yɛ ma ahofadzi na ma ɔfata no, New Patriotic Party no bɔɔ sombo dɛ Ɔman Abatow Bagua na Ɔmampanyin Rawlings na wɔyɛɛ abatow no ator. Naaaso NPP nyaa ngua dodow bi wɔ Ghana mbrahyɛbagua no mu na ɔdze NDC monopoly no baa ewiei wɔ ɔkwan a etu mpɔn do.
=== Afe 2000 abatow ===
Wɔ 23 Ɔbɛsɛ 1998 mu no, New Patriotic Party no san paw Kufuor dɛ ɔnsan ngyina mu mma ɔmampanyin dzibew no. Na ɔsɛ dɛ Ɔmampanyin Rawlings a ɔrehyia tumdzi anohyeto no kɔ pɛnhyen wɔ afe 2000 abatow no ekyir. Naaso Pianim gyaee NPP na Peter Ala Adjetey a ɔyɛ kuw no guamutsenanyi no dze oguamutsenanyi no hyɛɛ Samuel Odoi-Sykes nsa. Aliu Mahama gyinaa hɔ dɛ John Kufuor nyɛnko wɔ akansi no mu. NDC nso paw ɔmampanyin Abadziekyir John Atta Mills dɛ hɔn ɔmampanyin.
== Mboaedze ==
obemjdgkmqc47a8inuc6ijuwnm6tzqo
Ghana Greentech Academy
0
3598
36338
36257
2024-12-18T22:19:26Z
KISUMAR123
67
MEDZE NSƐM NO BI KAA HO
36338
wikitext
text/x-wiki
'''Ghana Greentech Academy''' yɛ nsɔwdo skuul a ɔwɔ Ghana na odzi dwuma dɛ ɔyɛ nsɔwdo skuul a ɔnnyɛ asɔr bi dze, ɔyɛ skuul a esuafo no fi fie na wɔba.
Ne nsaano edwuma nsɔwdo skuul a ɔhyɛɛ ase wɔ afe 2014 mu dɛ Mim Technical Academy na ekyir yi wɔ afe 2016 mu no, sesaa noho bɛyɛɛ Ghana Greentech Academy.<ref>https://ges.gov.gh/wp-content/uploads/2020/08/SHSTVET_SCHOOLS.pdf</ref>
Dɛ mbrɛ wonya mboa no, skuul no kyerɛ mbanyin na mbasia a wosua Ekuayɛ na Technical wɔ ber a wɔnngye hɔn sika.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Ghana_Greentech_Academy#cite_note-auto-2</ref>
Ifi dɛm skuul yi rokɔ bea a ɔagye dzin a ɔyɛ Mim Bour nserɛhwɛbea a ɔwɔ Mim Ahafo, a ɔwɔ Asunafo North Municipal Mantɔw mu wɔ Ghana a, akwansin no bɛyɛ enum.
== Mboaedze ==
[[Nkyekyεmu:Ghana Nsɔwdo Skuul]]
7nfcaovzvmcr6zh8v9o76jk2t31ryq5
36339
36338
2024-12-18T22:30:48Z
KISUMAR123
67
MEDZE NSƐM NO BI KAA HO
36339
wikitext
text/x-wiki
'''Ghana Greentech Academy''' yɛ nsɔwdo skuul a ɔwɔ Ghana na odzi dwuma dɛ ɔyɛ nsɔwdo skuul a ɔnnyɛ asɔr bi dze, ɔyɛ skuul a esuafo no fi fie na wɔba.
Ne nsaano edwuma nsɔwdo skuul a ɔhyɛɛ ase wɔ afe 2014 mu dɛ Mim Technical Academy na ekyir yi wɔ afe 2016 mu no, sesaa noho bɛyɛɛ Ghana Greentech Academy.<ref>https://ges.gov.gh/wp-content/uploads/2020/08/SHSTVET_SCHOOLS.pdf</ref>
Dɛ mbrɛ wonya mboa no, skuul no kyerɛ mbanyin na mbasia a wosua Ekuayɛ na Technical wɔ ber a wɔnngye hɔn sika.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Ghana_Greentech_Academy#cite_note-auto-2</ref>
Ifi dɛm skuul yi rokɔ bea a ɔagye dzin a ɔyɛ Mim Bour nserɛhwɛbea a ɔwɔ Mim Ahafo, a ɔwɔ Asunafo North Municipal Mantɔw mu wɔ Ghana a, akwansin no bɛyɛ enum.
Dɛ mbrɛ adzesuafo hɔn adzesua botu mpon no ntsi, skuul no gye skuulfo 25 afe biara.
== Mboaedze ==
[[Nkyekyεmu:Ghana Nsɔwdo Skuul]]
i70bon4uqjhnru9decnrsgfh7yon949
Michael Edem Akafia
0
3754
36328
36320
2024-12-18T12:43:02Z
Assilidjoe
33
36328
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox person
| name = Michael Edem Akafia
| image =
| caption =
| birth_name = Michael Edem Akafia
| birth_date =
| birth_place =
| death_date =
| death_place =
| other_names =
| education =
| alma_mater = [[Queen Mary University of London]] and [[University of Ghana Business School]]
| nationality = Ghanaian
| occupation = Lawyer, Mining Executive
| years_active = 2003 - present
| employer =
| known_for =
| title =
| boards = Enterprise Trustees Ltd's Tier 2 Pension Fund, Council and Executive Committee of the [[Ghana Chamber of Mines]]
| spouse =
| children =
| relatives =
}}
'''Michael Edem Akafia''' yɛ Ghana Mbranyimnyi, tow gyegyefo na egudze ho edwuma mu panyin. Seseiara ɔno nye Paado Nsɛnsɛm ho Panyin Abadziekyir dze ma Gold Fields na Panyin dze ma Ghana Chamber of Mines. Wɔasom dɛ Panyin Abadziekyir wɔ Mbra ho Nsɛnsɛm ho wɔ Ebibiman Anee wɔ Gold Fields Ltd.<ref>{{Cite web |date=2024-05-27 |title=Michael Akafia appointed new President of Chamber of Mines - MyJoyOnline |url=https://www.myjoyonline.com/michael-akafia-appointed-new-president-of-chamber-of-mines/ |access-date=2024-11-20 |website=www.myjoyonline.com |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |last=Awal |first=Mohammed |date=2024-05-27 |title=Michael Akafia appointed new President of Ghana Chamber of Mines |url=https://thebftonline.com/2024/05/27/michael-akafia-appointed-new-president-of-ghana-chamber-of-mines/ |access-date=2024-11-20 |website=The Business & Financial Times |language=en-GB}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-07-01 |title=Chamber of Mines supports Ghana Air Force |url=https://citinewsroom.com/2024/07/chamber-of-mines-supports-ghana-air-force/ |access-date=2024-11-20 |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-06-10 |title=Mining sector brings $4.2 billion back to Ghana, slightly exceeding 2022's total - Adomonline.com |url=https://www.adomonline.com/mining-sector-brings-4-2-billion-back-to-ghana-slightly-exceeding-2022s-total/ |access-date=2024-11-20 |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |title=Our leadership {{!}} About Us {{!}} Gold Fields Ghana |url=https://www.goldfields-ghana.com/our-leadership.php |access-date=2024-11-20 |website=www.goldfields-ghana.com}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-06-06 |title=Construction of Ghana's First Manganese Refinery Begins in August - The Vaultz News |url=https://thevaultznews.com/business/extractives-energy/construction-of-ghanas-first-manganese-refinery-begins-in-august/ |access-date=2024-11-20 |language=en-US}}</ref>
== Nwomasua ==
Akafia kitsa abɔdzin krataa a ɔyɛ Master of Laws degree fi Queen Mary University of London, na MBA (Finance) wɔ University of Ghana Nkontabu Skuul, Abadzin Krataa a odzi mu wɔ Mbra mu wɔ Ghana Mbra Skuul, Bachelor of Laws abɔdzin krataa wɔ University of Ghana Mbra Skuul, onyaa Bachelor’s degree wɔ Sikasɛm na Asase Ho Adzesua mu wɔ Cape Coast Esuapɔn mu. Ɔsan so wɔ dansedzi krataa wɔ Asaase a etwa hɛn ho ehyia ho Mbra mu wɔ Pretoria Esuapɔn mu na osuaa Amanaman Ntamu Eguadzi Asɛndzibea wɔ University College London (Summer School).<ref>{{Cite web |date=2024-05-28 |title=Michael Akafia named new President of Ghana Chamber of Mines |url=https://citinewsroom.com/2024/05/michael-akafia-named-new-president-of-ghana-chamber-of-mines/ |access-date=2024-11-20 |language=en-US}}</ref>
Chartered Institute of Taxation gyee no dɛ tow ho edwumayɛfo wɔ afe 2016 mu na Chartered Institute of Insolvency na Restructuring Advisors gyee no dɛ tow ho edwumayɛfo wɔ afe 2023.<ref>{{Cite web |title=Lawyer Michael Akafia is new President of Ghana Chamber of Mines |url=https://dennislawnews.com/article/lawyer-michael-akafia-is-new-president-of-ghana-chamber-of-mines |access-date=2024-11-20 |website=dennislawnews.com |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-05-28 |title=Ghana Chamber of Mines Appoints Michael Akafia as its New President - Instinctbusiness |url=https://instinctbusinessmag.com/ghana-chamber-of-mines-appoints-michael-akafia-as-its-new-president/ |access-date=2024-11-20 |language=en-US}}</ref> Ɔman Pensions Regulatory Authority so ama no tum krataa dɛ ɔhwɛfo.<ref>{{Cite web |title=LIST OF REGISTERED EMPLOYERS SPONSORED PROVIDENT FUND SCHEMES |url=https://www.npra.gov.gh/assets/documents/Individual-Trustees_ESS_Tier-3-v2.pdf }}</ref>
== Edwuma ==
Akafia hyɛɛ n'edwuma ase dɛ mbra/nhwehwɛmufo boafo wɔ Lawfields Consulting na ɔtoaa do dɛ Asohyiete wɔ Bentsi-Enchill, Letsa & Ankomah mbra edwuma no mu. Ɔsan kɛkaa SIC Financial Sercvices Ltd dɛ Panyin a ɔda Pɛpɛɛpɛyɛ ho na ekyir no ɔbɛyɛɛ kuw ba wɔ Interim Management Committee.<ref>{{Cite web |date=2024-05-27 |title=Michael Akafia appointed new President of Chamber of Mines - Adomonline.com |url=https://www.adomonline.com/michael-akafia-appointed-new-president-of-chamber-of-mines/ |access-date=2024-11-20 |language=en-US}}</ref> <ref>{{Cite web |date=2022-02-07 |title=Michael Edem Akafia » Landmark Trustees |url=https://landmarktrustees.com/michael-edem-akafia/ |access-date=2024-11-20 |language=en-US}}</ref>
Ɔdze ne ho bɔɔ Gold Fields wɔ afe 2010 mu na ɔbɛyɛɛ Panyin abadziekyir a ɔhwɛ Mbra na Mbra do dzi do wɔ afe 2015 mu ber a na woedzi kan asom dɛ Mbra dohwɛfo no. Ɔfaa edwuma no dɛ Panyin abadziekyir wɔ Ghana Chamber of Mines wɔ Ebɔw 2024.<ref>{{Cite web |date=2024-06-05 |title=Construction of Ghana's first manganese refinery to begin in August - Jinapor - MyJoyOnline |url=https://www.myjoyonline.com/construction-of-ghanas-first-manganese-refinery-to-begin-in-august-jinapor/ |access-date=2024-11-20 |website=www.myjoyonline.com |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |title=Our leadership {{!}} About Us {{!}} Gold Fields Ghana |url=https://www.goldfields-ghana.com/our-leadership.php |access-date=2024-11-20 |website=www.goldfields-ghana.com}}</ref> Ɔnye afofor hyehyɛɛ Landmark Legal, mbra edwumakuw bi wɔ Ghana na wayɛ ɔtsɛmbuafo wɔ Vis International Commercial Mbra Akansi, Vienna na Hong Kong.<ref>{{Cite web |date=2022-01-31 |title=Our Team » Landmark Trustees |url=https://landmarktrustees.com/our-team/ |access-date=2024-11-27 |language=en-US}}</ref> Afe 2010 mu no, Ghana’s Securities Exchange Commission maa no tum krataa dɛ sikasɛm ho ɔfotufo ananmusinyi.<ref>{{Cite web |date=2024-05-27 |title=Michael Akafia Appointed New President Of The Ghana Chamber Of Mines |url=https://ghananewsonline.com.gh/michael-akafia-appointed-new-president-of-the-ghana-chamber-of-mines/ |access-date=2024-12-16 |website=Ghana News Online |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |date=2023-05-08 |title=Chamber Executives - Ghana Chamber |url=https://ghanachamberofmines.org/about-us/chamber-executives/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2024-12-16 |website=ghanachamberofmines.org |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-05-28 |title=Michael Akafia {{!}} Citinewsroom - Comprehensive News in Ghana |url=https://citinewsroom.com/2024/05/michael-akafia-named-new-president-of-ghana-chamber-of-mines/michael-akafia/ |access-date=2024-12-16 |language=en-US}}</ref>.
Akafia represented the Ghana School of Law at the Philip C. Jessup International Law Moot Competition in Washington DC and subsequently served as a judge at the international rounds and as Ghana national co-administrator. He was also a part-time lecturer in Business Law and Jurisprudence at Zenith University College.
Akafia gyinaa Ghana Mbra Skuul ananmu wɔ Philip C. Jessup Amanaman Ntamu Mbra Nkasakasa Akansi a ɔkɔɔ do wɔ Washington DC na ɔno ekyir no, ɔyɛɛ ɔtsɛmbuafo wɔ amanaman ntamu nhyiamu no mu na Ghana ɔman no mu ɔhwɛdofo.<ref>{{Cite web |last=Guide |first=Daily |date=2008-02-18 |title=Lawyers Honour Akufo-Addo |url=https://www.modernghana.com/amp/news/157840/lawyers-honour-akufo-addo.html |access-date=2024-12-03 |website=Modern Ghana |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |title=The 2004 Philip C. Jessup International Law Moot Court Competition |url=https://www.ilsa.org/Jessup/Jessup05/2005PhilipCJessupIntlLMoo.2-17.pdf }}</ref> Na ɔsan so yɛɛ ɔkyerɛkyerɛfo a ɔdze ne ber ne fã yɛɛ edwuma wɔ Business Law na Jurisprudence wɔ Zenith University College.<ref>{{Cite web |last=GNA |date=2024-05-28 |title=Ghana Chamber of Mines appoints Michael Akafia as President |url=https://gna.org.gh/2024/05/ghana-chamber-of-mines-appoints-michael-akafia-as-president/ |access-date=2024-11-20 |website=Ghana News Agency |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |last=admin |title=Roll of Lawyers - |url=https://superlawgh.com/roll-of-lawyers/ |access-date=2024-11-27 |website=superlawgh.com |language=en-UK}}</ref>
== Ababɔdze na Nsewhyɛ ==
Wɔgyee Michael too mu wɔ Mbra 500 GC Powerlist: Afrika mu wɔ afe 2015 na 2017 nyinaa mu.<ref>{{Cite web |title=Legal 500 |url=https://www.legal500.com/gc-powerlist/africa-2015/michael-akafia/ }}</ref><ref>{{Cite web |title=Lega 500 |url=https://www.legal500.com/gc-powerlist/africa-2017/michael-akafia-2/ }}</ref> Wɔmaa no Unilever Akwankyerɛ a wɔdze bɛma no wɔ St. Augustine’s College ne NIIT Akwankyerɛ.<ref>{{Cite web |title=AFSIC - Investing in Africa |url=https://www.afsic.net/business-leader/michael-edem-akafia-2021-speaker/ |access-date=2024-11-20 |website=AFSIC 2025 - Investing in Africa |language=en-GB}}</ref><ref>{{Cite web |date=2022-02-07 |title=Michael Edem Akafia » Landmark Trustees |url=https://landmarktrustees.com/michael-edem-akafia/ |access-date=2024-11-20 |language=en-US}}</ref>
== Mboaedze ==
j12j5zvlwy1rv1a7bw8w8p39w1l88wt