Máirtín Ó Cadhain

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="ga">
  <siteinfo>
    <sitename>Vicipéid</sitename>
    <dbname>gawiki</dbname>
    <base>https://ga.wikipedia.org/wiki/Pr%C3%ADomhleathanach</base>
    <generator>MediaWiki 1.43.0-wmf.1</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">Meán</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">Speisialta</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">Plé</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">Úsáideoir</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">Plé úsáideora</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">Vicipéid</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">Plé Vicipéide</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">Íomhá</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">Plé íomhá</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">MediaWiki</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">Plé MediaWiki</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">Teimpléad</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">Plé teimpléid</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">Cabhair</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">Plé cabhrach</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">Catagóir</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">Plé catagóire</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Module</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Module talk</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>Máirtín Ó Cadhain</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2438</id>
    <revision>
      <id>1213604</id>
      <parentid>1212457</parentid>
      <timestamp>2024-04-22T11:27:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Eomurchadha</username>
        <id>4240</id>
      </contributor>
      <comment>/* Leabhair agus aistí faoi Mháirtín Ó Cadhain */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="39743" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Duine|image=[[Íomhá:Máirtín Ó Cadhain.jpg]]}}
Ba scríbhneoir Gaeilge é '''Máirtín Ó Cadhain''' ([[13 Feabhra]] [[1906]]&lt;ref&gt;https://www.ainm.ie/Bio.aspx?ID=413 . &quot;Is dóigh gur thart faoin am sin a cláraíodh an bhreith ach gur in Eanáir 1906 a rugadh é. Deir Costigan agus Ó Curraoin gurbh in Eanáir 1905 a rugadh é de réir an taifid baiste ach go raibh lúb ar lár áit éigin: ‘I dTeach an Chustaim is é a lá breithe cláraithe an 13ú lá d'Fheabhra 1906, agus ar chúl clúdach As an nGéibheann tugtar an dáta 20 Eanáir 1906’. Is léir ón bhfianaise atá ag a mhuintir gurbh ar 4 Eanáir 1906 a rugadh é agus nárbh in 1905 mar a chreid a bheathaisnéisithe.&quot; &lt;/ref&gt; – [[18 Deireadh Fómhair]] [[1970]]) agus áirítear é ar dhuine de na [[scríbhneoir]]í próis is mó i [[Stair na Gaeilge|stair]] [[litríocht]] na [[Gaeilge|Nua-Ghaeilge]].&lt;ref&gt; Denvir Gearóid, ‘Cadhan Aonair: Saothar Liteartha Mháirtín Uí Chadhain’, BÁC, 1987. Réamhrá IX.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Máirtín Ó Cadhain, Ceist na mBan agus Ceisteanna Ban le [[Máire Ní Annracháin]]. Lch 39 in Ó hÁinle, Cathal, ‘Criostalú: Aistí ar Shaothar Mháirtín Uí Chadhain’, Coiscéim, BÁC, 1998.&lt;/ref&gt; Foilsíodh trí [[úrscéal]] agus sé bhailiúchán [[gearrscéal]]t&lt;nowiki/&gt;a leis, chomh maith le hailt, aistriúcháin, léachtaí, béaloideas a bhailigh sé agus go leor eile. ''[[Cré na Cille]]'' an t-úrscéal an saothar is mó cáil a scríobh sé, agus aithnítear na gearrscéalta in ''[[An Braon Broghach (Cnuasach Gearrscéalta)|An Braon Broghach]]'' go forleathan mar shárshaothair. Aithnítear cuid dá ghearrscéalta ar sheoda na litríochta nua-aimseartha. Meastar go coitianta go bhfuil ''Cré na Cille'' ar an úrscéal is úire agus is bunúsaí a tháinig ó aon scríbhneoir Éireannach ó aimsir [[James Joyce]]. Deirtear gur athchruthaigh Ó Cadhain prós na Gaeilge agus gur fhág léitheoirí is scríbhneoirí na teanga araon faoi chomaoin mhór aige.

Ba [[Múinteoir|mhúinteoir]] scoile, sclábhaí feirme, ball d'[[Óglaigh na hÉireann]], agóidí, [[Aistriúchán|aistritheoir]] le [[Rannóg an Aistriúcháin]] agus [[ollamh]] le Gaeilge é freisin. Ba mhinic é sáite i bhfeachtais pobail agus teanga agus chaith sé seal ina ghéibheannach.&lt;ref&gt;{{Luaigh foilseachán|title=Omós á léiriú do Mháirtín Ó Cadhain ina cheantar dúchais|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2022/0723/1311856-omos-a-leiriu-do-mhairtin-o-cadhain-ina-cheantar-duchais/|date=2022-07-23|language=ga|author=Nuacht RTÉ}}&lt;/ref&gt;

Déantar staidéar ar a shaothair ar chúrsaí tríú agus dara leibhéal in Éirinn agus ar fud an domhain.

== Saol ==

Rugadh ar an g[[Cnocán Glas]] taobh thiar den [[Spidéal]] i g[[Conamara]] é. Ba é Máirtín an duine ba shine dár mhair de thrí dhuine dhéag a rugadh do Sheán Ó Cadhain, talmhaí, agus dá bhean Bríd Ní Chonaola. Duine dá dheartháireacha ba ea [[Seosamh Ó Cadhain]]. Um [[Meitheamh]] [[1911]] thosaigh sé ag freastal ar Scoil Náisiúnta an Spidéil.

=== Múinteoir ... agus agóidí ===
Bhuaigh an Cadhnach scoláireacht an Rí sa bhliain [[1923]] nuair a bhí sé ina mhonatóir ann ach, tharla é bheith ró-óg le dul isteach i g[[Coláiste Phádraig, Droim Conrach]], d’fhan sé bliain eile gur bhuaigh arís é. Chaith sé an tréimhse 1924–26 ag staidéar le bheith ina mháistir scoile i n[[Droim Conrach]].

Ba dhuine teasaí, ceanntréan an Cadhnach.&lt;ref&gt;‘gleo agus bruín agus éad’ lch 7, Ó Cathasaigh, Aindrias, ‘Ag Samhlú Troda: Máirtín Ó Cadhain 1905- 1970, Coiscéim, BÁC 2002.&lt;/ref&gt; Bhí Ó Cadhain ina éan corr i g[[Coláiste Phádraig, Droim Conrach|Coláiste Phádraig]] is cosúil, cuireadh ó phost é ar an gCarn Mór de bharr go raibh sé ina bhall d’Óglaigh na hÉireann.

Múinteoir náisiúnta a bhí ann ón mbliain [[1926]] go dtí [[1936]] agus bhí sé ina rúnaí áitiúil don [[INTO]] sa bhliain [[1930]]. Tar éis tréimhsí gairide ag múineadh i scoileanna i n[[Daighinis]] agus i g[[cathair na Gaillimhe]] ceapadh ina phríomhoide i g[[Camas]] é agus bhí ann go [[1932]]. Níor éirigh leis, áfach, mórán faid a bhaint as an obair seo, nó bhí baint aige le hÓglaigh na hÉireann ([[IRA]]), agus suim aige sa [[sóisialachas]] freisin. Is é a dúirt sé féin faoina chinneadh dul leis na hÓglaigh &quot;Tá a fhios agam céard a thug san IRA mé. Ba chall troid le mo mhuintir, boicht na tuaithe, a fhuascailt.&quot;

Is lena linn a d’aistrigh an Cadhnach ''[[Saile Chaomhánach, nó na hUaigheanna Folmha|Sally Kavanagh]]'' le [[Charles Kickham]] faoin teideal ''Saile Ní Chaomhánaigh nó na huaigheanna folamha'', [[1932]] (d’ullmhaigh an [[Tomás de Bhaldraithe|Dr Tomás de Bhaldraithe]] eagrán [[1986]]).

Faoi [[1926]] bhí tosaithe aige ar ábhar a fhoilsiú in ''[[An Stoc]]''. Bhí a chéad ghearrscéal aige i gcló san iris sin um [[Samhain|Shamhain]], [[1929]]. Má fhágaimid ailt, litreacha agus óráidí faoi staid na Gaeltachta as an áireamh, is ábhar [[Béaloideas|béaloidis]] is mó a bhí á chur i gcló aige anuas go [[1938]]; scéalaithe ba ea a athair, a mháthair, agus a uncail.

Bhí baint aige, agus é i gCamas go fóill, leis an [[Óglaigh na hÉireann|IRA]], é ina cheann feadhna ar na hÓglaigh ann. Mar sin, ní raibh sé ag réiteach go maith leis na sagairt ná le húdaráis eile. Briseadh as a phost é toisc baint a bheith aige leis na hÓglaigh. [[Íomhá:St Pats College Drumcondra.jpg|mion|Coláiste Phádraig, Droim Conrach]]Chaith an Cadhnach ansin tréimhse mar spailpín agus mar thimire. Ag deireadh na d[[1930idí|tríochaidí]] bhí sé mar oifigeach earcaíochta leis an IRA. B'eisean a thóg [[Breandán Ó Beacháin]] isteach san eagraíocht i measc daoine eile.&lt;ref&gt; Dictionary of Irish Writers, Writers in the Irish Language, curtha i dtoll a chéile ag Brian Cleeve, Cló Mercier, 1971. &lt;/ref&gt; Bhí an-mheas aige ar an oidhreacht a fuair sé óna mhuintir ''An uirnis liteartha is fearr a fuair mé ó mo mhuintir an chaint, caint thíriúil, caint chréúil, caint chraicneach a thosaíos ag damhsa orm scaití, ag gol scaití, de mo bhuíochas.''

[[Íomhá:An scoil Rath Cairn.jpg|mion|An Scoil Náisiúnta, Ráth Cairn]]

=== Tréimhse imthreoranaithe ===
[[Íomhá:Curragh Station - geograph.org.uk - 334736.jpg|mion|An Currach]]
I dtús [[An Dara Cogadh Domhanda|an Dara Cogaidh Dhomhanda]], tharraing an Cadhnach seantithe éigin anuas air, agus gabhadh é in éineacht le cuid mhaith daoine eile a raibh baint ar bith acu leis an IRA. Gabhadh é Meán Fómhair [[1939]] agus as sin go mí na [[Nollag]] bhí sé i ngéibheann i m[[Beairic Chnoc an Arbhair]]. Bhí Ó Cadhain mar Rúnaí an Fháinne sa bhliain [[1939]]. Níos déanaí, sa champa imthreoranaithe sa Churrach féin ba mhó a raibh suaimhneas air, áit a bhí saor ó thionchar an ghnáthphobail. Go deimhin, ní raibh fonn air é a fhágáil is cosúil.[[Íomhá:Regent House from Parliament Square - geograph.org.uk - 1741395.jpg|mion|Coláiste na Tríonóide]]

I Mí Aibreáin [[1940]] gabhadh an Cadhnach tar éis dó aitheasc a thabhairt ag sochraid Tony Darcy, [[Príosúnach cogaidh|príosúnach]] poblachtach a fuair bás i b[[Príosún Mhuinseo]] ar stailc ocrais. Coinníodh i ngéibheann i g[[An Currach|Currach Chill Dara]] é le linn [[Ré na Práinne]] i rith [[an Dara Cogadh Domhanda|an Dara Cogaidh Dhomhanda]] ós rud é go raibh sé ina chomhalta d'Óglaigh na hÉireann ón mbliain [[1918]] anonn. In [[Aibreán]] a cuireadh i ngéibheann arís é, agus níor scaoileadh saor é go [[26 Iúil]], [[1944]]. Bhain sé deis as an tréimhse seo le cur lena chuid léinn is léigh sé mórán i dtaobh stair na hEorpa agus an litríocht a roinn léi. Dar le roinnt tá feabhas le sonrú ar a chuid scríbhneoireachta tar éis dó an campa a fhágáil.

Deir [[Alan Titley]]: &lt;blockquote&gt;‘Tá doimhniú agus leathnú agus siúráil i réimse, i scóip agus i láimhsiú a chuid scríbhneoireachta i ndiaidh an chogaidh seachas mar a bhí roimhe. Níl mé cinnte nach raibh baint ag an iomtheorannú leis an scéal’.Ceapann roinnt go mb'fhéidir gur a thréimhse sa champa géibhinn ar an gCurrach a thug bunsmaoineamh don leabhar [[Cré na Cille]] dó, na príosúnaigh nua ag breith scéalta isteach sa champa faoina raibh ag tarlú taobh amuigh; ach bréagnaíonn an Cadhnach féin seo.&lt;ref&gt;Ó hÉallaithe, Donnacha, 'Máirtín Ó Cadhain i nGéibheann (1940 - 1944)', Gaelscéal, 7 Deireadh Fómhair, 2011.&lt;/ref&gt;. &lt;/blockquote&gt;Spéisiúil go leor ach ní raibh fonn air an áit a fhágáil. ''[N]íl tnúthán ar bith agam féin len a dhul amach… Bheinn chomh sásta istigh agus a bheinn amuigh''.&lt;ref&gt;Ó Cadhain, Máirtín ‘As an nGéibheann: litreacha chuig Tomás Bairéad’, Sáirséal agus Dill, BÁC, 1973.&lt;/ref&gt;. Dar le léirmheastóirí go bhfuil atmaisféar na haimsire agus meon an ghéibheannaigh le brath ar na litreacha seo a chuir sé chuig Tomás Bairéad).

[[Íomhá:Máirtín Ó CadhainAerfort.jpg|mion|220px|Múrmhaisiú in ómós do Mháirtín Ó Cadhain in [[Aerfort Bhaile Átha Cliath]] (Meán Fómhair 2009) Dealraíonn sé gur baineadh an múrmhaisiú úd ó shin. Sliocht as ''Páipéir Bhána agus Páipéir Bhreaca'' atá sa téacs.]]Thit an Cadhnach amach le ceannasaíochta an IRA agus é ann. Níor chreid Ó Cadhain gur chóir tús a chuir le feachtas buamála de bharr gur cheap sé nach raibh an eagraíocht ullamh le tabhairt faoi.

Thosaigh sé rang Gaeilge istigh chomh maith&lt;ref&gt;Bowyer Bell, 1970, 180-181&lt;/ref&gt;, agus is iomaí Óglach de chuid an IRA a d'fhoghlaim an teanga ón gCadhnach. Is ag Máirtín a bhí an t-ardrang Gaeilge agus deirtear gurbh iontach an múinteoir é. Lár na bliana [[1943]] ceapadh é ina chathaoirleach ar an gcoiste [[Oideachas|oideachais]] a raibh mar chúram aige na ranganna a eagrú. Níos deireanaí an bhliain chéanna bhí baint aige le coiste a chur ar bun chun straitéis a cheapadh don IRA, nuair a scaoilfí amach na príosúnaigh ag deireadh an chogaidh.

De bharr na moltaí a chuir Ó Cadhain chun cinn gur cheart na hairm a dhumpáil ar feadh píosa, caitheadh amhras air agus cuireadh ar fionraí é ón IRA in éindí le baill eile an choiste 'pending court martial'. Le linn a fhionraíochta ón IRA sa champa géibhinn, bhí deis aige díriú ar a chuid scríbhneoireachta mar nach raibh dualgas air ná cead aige ranganna a mhúineadh a thuilleadh ná a eagrú. Tugadh bord agus cathaoir dó, cé nár iarr sé aon phribhléid, agus luigh sé isteach ar an scríbhneoireacht. Ceadaíodh dó a chuid scríbhinní a chur amach as an gcampa chomh maith. Le linn na tréimhse sin sa Churrach, chuir sé an díolaim gearrscéalta [[An Braon Broghach]] le chéile.

In alt lena chomhghéibheannach, Maitiú Ó Néill, in eagrán speisialta den iris [[Comhar]], a foilsíodh bliain tar éis bhás Uí Chadhain, tugtar léargas ar an gcúis ar cuireadh an Cadhnach ar fionraí ón IRA sa bhliain [[1944]]. [[Comhar]], [[Deireadh Fómhair]], [[1971]] Faoi Ghlas ag Gaeil le Maitiú Ó Néill; &lt;ref&gt;Ó Néill, Maitiú, [[Faoi Ghlas ag Gaeil]], [[Comhar]], [[Deireadh Fómhair]], [[1971]] &lt;/ref&gt;

:''Tús na Samhna an bhliain chéanna [1943] mhol Máirtín do Liam Leddy, Ceannfort an Champa, coiste a cheapadh le staidéar a dhéanamh ar staid na gluaiseachta agus le moltaí a dhéanamh faoi céard ba cheart a dhéanamh nuair a scaoilfí saor muid. Rinneadh amhlaidh.... Bhí roinnt cruinnithe againn ach is beag an dul ar aghaidh a bhí muid a dhéanamh. Chaill Máirtín a fhoighid. Dúirt sé go scríobhfadh sé féin na smaointe a bhí aige féin faoin scéal agus go ba cheart do chuile dhuine an rud céanna a dhéanamh. Dúradh go bhfanfadh muid le scríbhinn Mháirtín i dtosach. Ag an gcruinniú dár gcionn bhí an scríbhinn faoi réir aige. Ní mó ná go maith a thaitin sé leis an gcuid is mó de na baill. Briseadh mór leis an ngluaiseacht agus leis na modhanna traidisiúnta a moladh. Airm a dhumpáil go ceann píosa. Glacadh go raibh cliste ar an iarracht mhíleata go dtí sin. Séard a theastaigh réabhlóid i gcúrsaí smaointe. Trí eagraíocht a bheith ann, ceann a bhainfeadh leis an teanga agus le cúrsaí cultúrtha, ceann a dhéanfadh bollscaireacht faoin teorainn agus an ceann míleata. Bhí an coiste ar aon intinn gur cheart a dhul tríd an doiciméad agus chuile mholadh ann a chíoradh.... B'shin é an cruinniú deireanach a bhí ann. Fuair muid amach an tráthnóna sin go raibh an scéal curtha ar fud an Champa go raibh muid ag beartú feall a dhéanamh ar an Arm. Cuireadh Leddy agus a Chomhairle de dhroim seoil. Rinneadh amhlaidh leis na fochoistí ar fad, An Coiste Oideachais ina measc. Tugadh gach ball den Choiste, cé's móite de Sheán Ó Néill os comhair cúirt fiosrúcháin rúnda. D'iarr muid cúirt oscailte agus nuair a eitíodh muid, dhiúltaigh muid glacadh leis an bhfiosrúchán rúnda. Fógraíodh ansin go raibh muid `suspended from the Irish Republican Army pending court martial'. Sé an rud is mó a ghoill orainn ina dhiaidh sin nach raibh aon chead againn páirt a ghlacadh i gcúrsaí riaracháin an Champa ná in eagrú cúrsaí oideachais...''
[[Íomhá:Áras Mháirtín Uí Chadhain.jpg|mion|Áras Mháirtín Uí Chadhain, [[Ollscoil na hÉireann, Gaillimh]]]]
[[Íomhá:Máirtín Ó Cadhain - An Braon Broghach.jpg|mion|An Braon Broghach]]
Fuair a athair agus a mháthair bás i rith an achair seo.

=== Saoirse ... de chineál éigin ===
[[Íomhá:Máirtín Ó Cadhain - an tSraith ar Lár.png|mion]]
Sna [[1930]]dí bhí lámh ag an Cadhnach san fheachtas a chuir [[Nua-Ghaeltacht]] ar bun i [[Ráth Cairn]] na [[Mí]]. Ghlac sé páirt i bhfeachtas agóide a bhí ag éileamh tailte níos méithe do mhuintir na [[Gaeltacht]]a. B'é ba thoradh an fheachtais seo gur cuireadh Gaeltacht nua [[Ráth Cairn]] ar bun i g[[Contae na Mí]].

I bhFeabhra na bliana [[1945]] phós an Cadhnach [[Máirín Ní Rodaigh]], [[Múinteoir|oide scoile]] ó chontae an Chabháin, ach bhí lámh is focal eatarthu le fada roimhe sin. Iníon Philip Ruddy ba ea Máirín agus ba mhúinteoir í i scoil lán-Ghaeilge. Bhí cónaí uirthi féin agus Máirtín i dtithe eágsúla timpeall ar [[Bhaile Átha Cliath]] agus ní raibh aon chlann orthu riamh.

Chuir sclábhaíocht an aistriúcháin sa Dáil as dá chuid scríbhneoireachta, áit a raibh sé ina aistritheoir cáipéisí dlí don [[Oireachtas]] ón mbliain [[1947]] go dtí [[1956]].

Bhí an Cadhnach ina cholúnaí seachtainiúil don [[Irish Times]] ó [[1953]] go dtí [[1956]] is bhí ina léachtóir sa [[Ghaeilge]] i g[[Coláiste na Tríonóide]] sa bhliain [[1956]].

Ba mhinic é ag coimhlint le [[Fianna Fáil]] is [[Fine Gael]] i ngeall ar neamhshuim is naimhdeas i leith na Gaeilge faoi seach.&lt;ref&gt;Ó Cathasaigh, Aindrias, ‘Ag Samhlú Troda: Máirtín Ó Cadhain 1905- 1970, Coiscéim, BÁC 2002. Lch 13.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Breathnach, Diarmuid, agus Ní Mhurchú, Máire, ‘1882-1982 Beathaisnéis 4’ lch 85, Máirtín Ó Cadhain, An Clóchomhar Teo, BÁC.&lt;/ref&gt; Chuir sé troid orthu siúd agus ar an [[Language Freedom Movement]] ó thaobh na Gaeilge de, is níor éalaigh na Gaeilgeoirí féin, a bhí tar éis loiceadh, fiú. Cé go mba shóisialaí é ní raibh sé róthógtha leis na Cumannaigh.&lt;ref&gt;Ó Cathasaigh, Aindrias, ‘Ag Samhlú Troda: Máirtín Ó Cadhain 1905- 1970, Coiscéim, BÁC 2002. Lch 234. (Language Freedom Movement (Gluaiseacht Saoirse Teanga as Gaeilge) - gluaiseacht frithghaeilgeoireachta)&lt;/ref&gt;

=== Na blianta deireanacha ===
Chaith an Cadhnach na blianta deireanacha dá shaol ina Ollamh le Gaeilge i g[[Coláiste na Tríonóide]]. Ceapadh ina ollamh le Gaeilge faoi [[1969]] é, agus ina chomhalta de chuid Choláiste na Tríonóide sa bhliain [[1970]]. Ainmníodh léachtlann ina onóir i gColáiste na Tríonóide, ''Téatar Mháirtín Uí Chadhain''.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín |url=http://isservices.tcd.ie/facilities/chadhain.php |teideal=Cóip cartlainne |dátarochtana=2012-07-07 |archivedate=2011-08-18 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110818172553/http://isservices.tcd.ie/facilities/chadhain.php }}&lt;/ref&gt; Bhí sé ina aoi-léachtóir in [[Ollscoil na Banríona]] chomh maith.&lt;ref&gt;Dictionary of Irish Writers, Writers in the Irish Language, curtha i dtoll a chéile ag Brian Cleeve, Cló Mercier, 1971. &lt;/ref&gt;

Ba é a bhunaigh [[Misneach (grúpa)|Misneach]], eagraíocht a bhí dírithe go diongbháilte ar athbheochan na Gaeilge, agus a d'eagraigh stailc ocrais ar son na teanga sa bhliain [[1966]].

Sa bhliain [[1969]] thug an Cadhnach an príomhléacht ag [[Scoil Gheimhridh Chumann Merriman]] in [[Aonach Urmhumhan]]. Go luath ina dhiaidh sin foilsíodh an léacht sin faoi chlúdach leabhair dar teideal ''[[Páipéir Bhána agus Páipéir Bhreaca]]''. Tá an aiste sin ar na cinn is tábhachtaí faoi scríbhneoireacht na Gaeilge dár foilsíodh riamh.
[[Íomhá:Mt-jerome-entrance.jpg|mion|[[Reilig Chnocán Iaróm]]]]
Ba scríbhneoir cruthaitheach Máirtín a rinne an-fhorbairt agus an-aclú ar an nGaeilge mar theanga liteartha. Thóg sé focail ó [[Gaeilge na hAlban|Ghaeilge na hAlban]] agus chum sé nua-fhocail amanna. Mar sin féin, chleacht sé gramadach a chanúna féin in áit na gramadaí caighdeánaithe in áiteanna.

Chónaigh sé in áiteanna éagsúla i mBaile Átha Cliath in imeacht na mblianta ach ba in 12 Garraithe na Gréine i n[[Dartraí (Baile Átha Cliath)|Dartraí]], cuid de [[Rath Maonais]], a chaith sé an tréimhse b'fhaide astu sin.

Cailleadh Máirtín Ó Cadhain ar an [[18 Deireadh Fómhair]] [[1970]], go díreach nuair a bhí cor eile á chur de ag saol agus ag scríbhneoireacht na h[[Éireann]]. Bhásaigh sé in [[Ospidéal an Mater Misercordiae|Ospidéal an Mater]] i mBaile Átha Cliath. Cuireadh i [[Reilig Chnocán Iaróm]] é. D'fhág sé go leor scríbhinní neamhfhoilsithe ina dhiaidh a nochtadh de réir a chéile.

Seo a leanas sliocht as óráid [[Cian Ó hÉigeartaigh|Chian Uí Éigeartaigh]] os cionn uaigh Mháirtín lá a adhlactha, an 20ú lá de Dheireadh Fómhair 1970.

:''Bhí sé ina scríbhneoir, ina mhúinteoir, ina shaighdiúir, ina scoláire, ina chinnire. Bhí chuile cháilíocht acu sin tugtha chun foirfeachta ann. Ba é an fear ba mhó é dar fáisceadh as an nGaeltacht ó bhí Éire fré chéile ina Gaeltacht... Ach níor ghéill Máirtín riamh don éadóchas. ‘Níor dhúirt muide', ar sé, ‘muide Éireannaigh, gur throid muid ariamh an cath deireanach.’ ‘Sé an dóchas', ar sé arís, ‘an mhaidhmiú chuartach, an chain detonation a fheicim riamh anall i stair na tíre. Na géaga giniúna; an dóchas ag gint an mhisnigh agus an misneach ag gint an gnímh. Don ghlúin atá ag éirí suas agus don ghlúin a chuaigh romhainn, b'eiseamláir, ba chomhartha sóirt againn é ar gach a thuigeamar le hÉirinn, le Gaelachas. Ba é Máirtín a léirigh dúinn brí na bhfocal sin, eisean agus duine nó beirt eile. Ba chomhartha ar a shaol uilig an freagra a thug sé ar an gCanónach i gCarn Mór na Gaillimhe. Arsa an Canónach leis, ‘Ar ndóigh’, ar sé, ‘tá tusa bainteach le hÓglaigh na hÉireann.’ Chun an post a choinneáil, ní chaithfeadh Máirtín a rá ach ‘Cá bhfios duit?' Ach is é a thug sé d’fhreagra, 'Agus má tá, céard faoi?' Sa bhfreagra neamhleithscéalach sin, tá Stoc na Cille ag labhairt, an glór a chaithfear a éisteacht... glór tréan buan, atá ag cuartú siar aniar sa stair ó chuaigh crúb Sasanach don chéad uair i ngreim sa bhfód glas seo… Glór, 'Éire na staire, Éire an chian-thnutháin chun saoirse agus chun bheith ina hÉire, Éire na Gaeilge.' Glór pobail ar thóir a shealbha. Lenár linn, is trí ghuth, trí pheann agus trí phearsa Mháirtín Ó Cadhain, go háirid, a chuir an glór é féin in iúl.''

[[Íomhá:Cr%C3%A9_na_Cille.jpg|mion]]

Deir [[Alan Titley]]: ‘Nuair a fuair sé bás ... ba chliché é a rá gur chaill Éire an scríbhneoir ab fhearr a bhí aici...’&lt;ref&gt;http://www.rte.ie/tv/rianfhocail/article.html&lt;/ref&gt;
== Scríbhneoireacht ==
B'fhada fairsing réimse liteartha Uí Chadhain. Ba bheag stíl nár fhéach sé cor léi. Rinne sé a chuid féin de shaothar go leor eile: [[Na Griannaigh]] agus [[Fyodor Dostoyevsky|Dostoyevsky]], [[Maxim Gorky|Gorky]] agus [[Franz Kafka|Kafka]], [[T. S. Eliot]] agus [[Pádraig Ó Conaire]]. Ba é scríbhneoir mór ''engagé'' na Gaeilge é, fear a chosain i ngach cuid dá shaothar cruthaíoch firinne agus neamhspleáchas na healaíne.

Ba é ba mhó a d'fhorbair is a d'fhairsingigh prós na Gaeilge san fhichiú haois. Bhain sé suaitheadh as nach bhfacthas a leithéid ó aortha na seachtú haoise déag. Chuimsigh sé traidisiún teanga a théann siar go dtí aimsir na [[An Táin|Tána]]. 

Bhí eolas údarásach ag an Cadhnach ar litríocht agus cultúr na Gaeilge agus na hÉireann. D'fhoghlaim sé [[Gaeilge na hAlban]], [[Breatnais]], agus [[Briotáinis]] agus d'aistrigh ón trí theanga sin go Gaeilge. Rinne sé aistriúcháin ón mBéarla is ón bh[[Fraincis]] chomh maith. Bhí eolas leathan aige ar Litríocht na hEorpa agus bhí léamh na [[Rúisis]]e, na [[Gearmáinis]]e agus na h[[Iodáilis]]e aige chomh maith le teangacha eile.&lt;ref&gt;Dictionary of Irish Writers, Writers in the Irish Language, curtha i dtoll a chéile ag Brian Cleeve, Cló Mercier, 1971. &lt;/ref&gt; Chuir sé le Ciclipéid Ghearmánach na Litríochta Domhanda.

Cuireadh fáilte roimhe léachtaí a thabhairt ag Ollscoileanna timpeall na tíre. Níor tugadh cead don Chumann Seanchais agus Éigse i gColáiste Ollscoile na Gaillimhe é a bheith ag caint leo ann. Luann [[Breandán Ó hEithir]] an eachtra seo ina leabhar ''Over the Bar''.

Amach ó ''Chré na Cille'', scríobh an Cadhnach dhá úrscéal eile nár tháinig i gcló ach i bhfad i ndiaidh a bháis, sna nóchaidí. B'iad sin ''[[Athnuachan]]'' agus ''[[Barbed Wire]]''.

Scríobh an Cadhnach leabhair gearrscéalta freisin, ina measc ''[[Idir Shúgradh agus Dáiríre]]'', ''[[An Braon Broghach (Cnuasach Gearrscéalta)|An Braon Broghach]]'', ''[[Cois Caoláire]]'', ''[[An tSraith dhá Tógáil]]'', ''[[An tSraith Tógtha]]'' agus ''[[An tSraith ar Lár]]''. Ba é an scríbhneoir próis ba mhó sa Ghaeilge lena linn é.

I measc na n-ainmneacha pinn a bhí aige bhí; Aonghus Óg, Breallianmaitharsatuanógcadhanmaolpote, D. Ó Gallchobhair, Do na Fíréin, Micil Ó Moingmheara, M.Ó.C.

=== Luathshaothair Uí Chadhain ===
Áirítear na cnuasaigh ghearrscéalta [[Idir Shúgradh agus Dáiríre]] (ISD), [[An Braon Broghach (Cnuasach Gearrscéalta)|An Braon Broghach]] (ABB), agus [[Cois Caoláire]] (CC) mar luathshaothar an Chadhnaigh. Braitheann roinnt léirmheastóirí go dtaispeánann ABB teacht chun aibíochta mar scríbhneoir. Deirtear leis go bhfuil teannas le braith i scéalta seo an Chadhnaigh. Díríonn an Cadhnach sna scéalta seo ar phobail faoi leith, pobail iargúlta Ghaeltachta don chuid is mó, pobail ar nós an phobail inar rugadh agus tógadh an Cadhnach féin.
[[Íomhá:Máirtín Ó Cadhain - Cois Caoláire.jpeg|mion|Cois Caoláire]]
=== Saothair eile ===

Bhí an Cadhnach gníomhach, chomh maith, mar [[iriseoir]] agus ag scríobh aistí, atá bailithe in ''Ó Cadhain i bhFeasta'', ''Caiscín'', agus ''Caithfear Éisteacht''. Cuireadh amach comhfhreagras idir é féin san am a bhí sé i ngéibheann agus [[Tomás Bairéad]] faoin teideal ''As an nGéibheann''. Bhí sé i gcruachás amanna, ó briseadh as a phost múinteoireachta é mar gheall ar a ghníomhaíocht Phoblachtánach.

Ní raibh an oiread sin measa ag Ó Cadhain ar an bh[[filíocht]]. Dar leis, b'fhearr ábhair a phlé sa phrós amháin agus fuair sé de locht ar [[Gaeilge na hAlban|Ghaeilge na hAlban]] nach raibh ach filíocht á scríobh inti ar an mórgóir. Bhí breis filíochta á scríobh sa Ghaeilge ná mar a bhí sa Bhéarla an tráth úd dar leis, ach níorbh fhiú faic an fhilíocht chéanna i gcomparáid le tathag an phróis.

=== Téamaí ===

Glacann an teannas idir daoine aonaracha agus éilimh an phobail ról fíorthábhachtach i scéalta an Chadhnaigh.&lt;ref&gt;‘Is é mórthéama Uí Chadhain sna gearrscéalta an choimhlint idir mianta an duine aonair agus na bacanna a chuireann struchtúir áirithe i saol an phobail dar díobh é ar a fhorbairt phearsanta’ De Paor, Louis, ‘Maxim Gorky, Máirtín Ó Cadhain agus Riastradh na Scéalaíochta’, Comhar (Nollaig 1990) 51-5.&lt;/ref&gt;

=== Léirmheastóireacht ===

In [[Traidisiún Liteartha na nGael]] ([[1979]]) deir [[J. E. Caerwyn Williams]] agus Máirín Ní Mhuiríosa: ‘Níl aon amhras ná gurb é Máirtín Ó Cadhain an scríbhneoir is tábhachtaí dár shaothraigh prós na Nua-Ghaeilge le breis agus daichead bliain anuas.’

&quot;Scríobh sé prós ba théagartha ná mar a scríobh aon Éireannach eile seachas Beckett agus Joyce&quot;, a dúirt [[Seán Ó Tuama]]. Ó Tuama, S. 1980. ‘Tiomna roimh bhás’, Comhar. Deireadh Fómhair. 55.

&quot;D’éirigh leis saothar scóipiúil cumasach nua-aosach a chumadh nár sháraigh aon scríbhneoir eile Gaeilge san aois seo&quot;, a dúirt [[Gearóid Denvir]]. Denvir, G. 1998. Cadhan Aonair: saothar liteartha Mháirtín Uí Chadhain. Baile Átha Cliath: An Clóchomhar. xiv.

&quot;Gan an grá seo don Ghaeilge - grá ab ionann agus beophianadh - níl tuiscint ar anam Mháirtín Uí Chadhain, ar an bhfórsa diamhair a thiomáin chun cinn é in ainneoin príosúin, peannaid phearsanta, easpa sláinte agus bás na gcarad.&quot; [[Breandán Ó hEithir]]

Dar [[Liam Prút]]: (gur) ‘éirigh leis (an gCadhnach) conspóid an fhir phoiblí a choinneáil scartha go hiomlán óna shaothar glanlitríochta.’&lt;ref&gt;{{Luaigh foilseachán|title=An Scríbhneoir i nGleic: Téamaí Polaitíúla i Léachtaí Uí Chadhain|url=http://dx.doi.org/10.2307/25571765|journal=Comhar|date=1992|issn=0010-2369|pages=83|volume=51|issue=5|doi=10.2307/25571765|author=Liam Mac Con Iomaire}}&lt;/ref&gt;

[[Seosamh Ó Duibhginn]]: ‘Bhíodh Máirtín ag briathar-ionsaí daoine thall agus abhus.… ba bhealach aige é le faoiseamh a fháil ó mhíshláinte a bhí ag dul dó’

Séamus de Barra, a scríobh in [[Comhar]] na Nollag 1990: ‘Ní chreidimse gur dea-thoradh a bhí ar réabhlóideachas agus ar agóidíocht Mháirtín Uí Chadhain.… ní hannamh a bhuaileann baois fir nuair a bhraitheann siad an aois a bheith ag teacht orthu.

=== Stíl ===

I mórán de scéalta ABB cleachtann Máirtín Ó Cadhain an [[réalachas sóisialta]].
[[Íomhá:Liam Mac Amhlaigh - Leachtaí Uí Chadhain.jpg|mion|Liam Mac Amhlaigh  - Leachtaí Uí Chadhain]]

[[Íomhá:The Dregs of the Day - Máirtín Ó Cadhain agus Alan Titley.png|mion|''The Dregs of the Day'' - a d'aistrigh [[Alan Titley]]. Tháinig borradh faoin aistriúchán ar shaothair an Chadhnaigh ó foilsíodh aistriúchán ''Cré na Cille''.]]

== Leabhair agus foilseacháin le Máirtín Ó Cadhain ==

* ''[[Athnuachan]]'' Coiscéim. Baile Átha Cliath 1995 (úrscéal)
* ''[[An Braon Broghach (Cnuasach Gearrscéalta)|An Braon Broghach]]'' An Gúm, Baile Átha Cliath 1991 (gearrscéalta)
* ''[[Barbed Wire]]'' Arna cur in eagar ag Cathal Ó hÁinle. Coiscéim, Baile Átha Cliath 2002 (úrscéal)
* ''[[Caiscín]]'' Ailt san [[Irish Times]] [[1953]]/56. Arna gcur in eagar ag [[Aindrias Ó Cathasaigh]]. Coiscéim, Baile Átha Cliath 1998 (iriseoireacht)
* ''[[Cois Caoláire]]'' [[Sáirséal Ó Marcaigh]], Baile Átha Cliath 2004 (géarrscéalta)
* ''[[Cré na Cille]]'' [[Sáirséal agus Dill]], Baile Átha Cliath 1949/1965 (úrscéal)
* ''[[As an nGéibheann : litreacha chuig Tomás Bairéad]]'' Sáirséal is Dill, Baile Átha Cliath, 1973. (Bailiúchán litreacha)
* ''[[Idir Shúgradh agus Dáiríre]]'' [[Oifig an tSoláthair]], Baile Átha Cliath [[1975]] (gearrscéalta)
* ''[[Tone Inné agus Inniu]]'' Coiscéim, Baile Átha Cliath 1999 (stair, polaitíocht)
* ''[[An tSraith dhá Tógáil]]'' Sáirséal agus Dill, Baile Átha Cliath [[1970]]/1981 (gearrscéalta)
* ''[[An tSraith Tógtha]]'' Sáirséal agus Dill, Baile Átha Cliath [[1977]] (gearrscéalta)
* ''[[An tSraith ar Lár]]'' Sáirséal Ó Marcaigh, Baile Átha Cliath [[1967]] (gearrscéalta)
* ''[[Ó Cadhain i bhFeasta.]]'' Eagarthóir [[Seán Ó Laighin]]. [[Clódhanna Teoranta]], Baile Átha Cliath 1990 (aistí, iriseoireacht, stair, polaitíocht, ábhar ilghnéitheach)
* ''[[An Ghaeilge Bheo - Destined to Pass.]]'' Eagarthóir: Seán Ó Laighin. [[Coiscéim]], Baile Átha Cliath 2002. (taighde agus tuairimí).
* ''[[Caithfear Éisteacht!]]'' Aistí Mháirtín Uí Chadhain in [[Comhar]]. Eagarthóir: [[Liam Prút]]. [[Comhar Teoranta]], Baile Átha Cliath [[1999]] (aistí).
* ''[[Faoi Rothaí na Gréine]]'' Amhráin As Conamara a bhailigh Máirtín Ó Cadhain.
* ''[[Máirtín Ó Cadhain: Téacsanna Teagaisc: Teaching Texts – A Selection]]'' a foilsíodh i [[2020]]. [[Feargal Ó Béarra]] agus [[Arndt Wigger]] a chuir in eagar. Ceachtanna a chum an Cadhnach sna 1960idí chun an Ghaeilge a theagasc. Foilsíodh leagan Gearmáinise freisin.
* ''[[Cumadóireacht Uí Chadhain]]'' [[2020]] le [[Mícheál Briody]] agus [[Máirín Nic Eoin]], leagan anótáilte de thrí scríbhinn de chuid Mháirtín Uí Chadhain atá caomhnaithe i gcartlann [[Coláiste na Tríonóide|Choláiste na Tríonóide]], Baile Átha Cliath.
* ''[[Foclóir Mháirtín Uí Chadhain]]'' [[2021]], foclóir ar líne, [[Acadamh Ríoga na hÉireann]].
* ''Máirtín Ó Cadhain: Rogha Scéalta'', Cló Iar-Chonnacht. 15 gearrscéal arna roghnú ag [[Louis de Paor]].

=== Paimfléid ===

* ''[[Páipéir Bhána agus Páipéir Bhreaca]]''
* ''[[Irish above Politics]]'' Baile Átha Cliath 1964.
* ''[[Mr. Hill: Mr. Tara]] Baile Átha Cliath 1964.''
* ''[[Cosnaítear an Creideamh]] Baile Átha Cliath 1964.''
* ''[[Ar Céalacan, ar Stailc Ocrais]] Baile Átha Cliath 1966.''
* ''[[An Aisling]] Baile Átha Cliath 1966.''
* ''[[Gluaiseacht na Gaeilge, Gluaiseacht ar strae (paimfléad)]]'' Foilsithe ag [[Misneach (grúpa)|Misneach]] 1970.

=== Aistriúcháin go Gaeilge ===
* ón m[[Béarla]]: [[Sally Kavanagh]] ([[Charles Kickham]]) mar [[Saile Chaomhánach, nó na hUaigheanna Folmha]] agus '[[A short suit]]' le ([[Lynn Doyle]])
* ón m[[Breatnais]]: ''[[Tynged yr Iaith]]'' ([[Saunders Lewis]])
* ón bh[[Fraincis]]: ''[[La Rempailleuse]]'' (gearrscéal) ([[Guy de Maupassant]])
* ón m[[Briotáinis]], le cúnamh [[G Dourgwenu]] nó [[G Hernot]]: scéalta le [[Jakez Riou]]

=== Béaloideas ===
[[Ó Cadhain i dTír Chonaill]] [[2007]] Cnuasach bealoidis a bailíodh i d[[Tír Chonaill]] sa bhliain [[1957]]

=== Taifeadtaí fuaime===
* [[Máirtín Ó Cadhain (ceirnín)]] bailiúchán d'óráidí agus d'agallaimh a rinne sé.
* [[Consain na Gaeilge (ceirnín)]], a d'fhoilsigh Spól sa bhliain [[1968]]. Ba é [[Breandán Breathnach]] faoi deara foilsiú an cheirnín seo ina bhfuil ceacht foghraíochta á thabhairt ag Máirtín Ó Cadhain.
*  ''Máirtín Ó Cadhain Rogha Téacsanna Teagaisc don Ghaeilge'', ina bhfuil taifeadadh de Mháirtín Ó Cadhain ag léamh as Cré na Cille. Rinneadh é in München na Gearmáine sna 1960idí.

== Leabhair agus aistí faoi Mháirtín Ó Cadhain ==

* [[Aindrias Ó Cathasaigh]]: Ag Samhlú Troda. Máirtín Ó Cadhain 1905-1970. [[Coiscéim]], [[Baile Átha Cliath]] [[2002]].
* Aindrias Ó Cathasaigh Daol na réabhlóide: Poblachtachas agus sóisialachas i smaointeoireacht Mháirtín Ó Chadhain, Coiscéim 2005 Díríonn an saothar seo ar “daol na réabhlóide” a bhuail Ó Cadhain de réir a ráite féin, agus an dá shruth mhóra de go hairithe: an poblachtachas agus an sóisialachas. Scagtar forbairt a dhearcaidh pholaitiúil, agus fiafraítear cé mar a sheasann na cúrsaí seo anois, cead bliain tar éis don Chadhnach teacht ar an saol
* Aindrias Ó Cathasaigh ''[[Cadhnaíocht: Aistí ar Mháirtín Ó Cadhain]]''. [[Coiscéim]], [[2021]].
* Costigan, an tSiúr Bosco, le [[Seán Ó Curraoin]]. De Ghlaschloich an Oileáin: Beatha agus Saothar Mháirtín Uí Cadhain. [[Cló Iar-Chonnachta]], [[Indreabhán]] [[1987]].
* Ó hÁinle, Cathal, ‘Criostalú: Aistí ar Shaothar Mháirtín Uí Chadhain’, [[Coiscéim]], BÁC, [[1998]].
* Ó hAnluain, Eoghan, ‘Léargas Doilíosach: Gnéithe Áirithe de Ghearrscéalta Mháirtín Uí Chadhain’, [[Comhar]] ([[Deireadh Fómhair]] [[1971]]) 10-15.
* Denvir, Gearóid, ‘Cadhan Aonair: Saothar Liteartha Mháirtín Uí Chadhain’, BÁC, [[1987]].
* ‘Maxim Gorky, Máirtín Ó Cadhain agus Riastradh na Scéalaíochta’, le [[Louis de Paor]], Comhar (Nollaig 1990) 51-5.
*[[Faoin mBlaoisc Bheag Sin]], le [[Louis de Paor]], Coiscéim, 1991, An aigneolaíocht i scéalta Mháirtín Uí Chadhain. Sa leabhar seo déantar anailís ar Ó Cadhain ó thaobh an méid a bhíonn ar siúl in aigne an duine ina chuid scéalaíochta.
* Titley, Alan, ‘Máirtin Ó Cadhain &amp; Foirm an Ghearrscéil’, Comhar, Deireadh Fómhair [[1980]]. (Lgh. 34-36, 38-40.)
* Ní Annracháin, Máire (eag.), Saothar Mháirtín Uí Chadhain, Léachtaí Cholm Cille, 37, [[Maigh Nuad]]: An Sagart, 2007.
* Carnabhal na Marbh [[Radvan Markus]] Leabhar taighde le duine de scoláirí móra na litríochta Gaelaí a phléann Cré na Cille i gcomhthéacs na tréimhse ina bhfuil aistriúcháin ar an úrscéal á scaipeadh go hidirnáisiúnta.
* 'Máirtín Ó Cadhain 2020' (2023, de Paor &amp; Mac Cárthaigh, eagarthóirí) [[Cló Léann na Gaeilge]]

== Aistriúcháin ar a shaothair ==

* ''Kirkegårdsjord: gjenfortellinger i ti mellomspill'' ([[Cré na Cille]]), aistriúchán [[Ioruais]]e le [[Jan Erik Rekdal]], [[1995]].
* ''Churchyard Clay'' (Cré na Cille), aistriúchán [[Béarla]] le Joan Trodden Keeffe, U.M.I. Dissertation Information Service, [[SAM]] [[1988]].
* ''[[The Road to Brightcity]]'', aistriúchán [[Béarla]] le h[[Eoghan Ó Tuairisc]], [[Baile Átha Cliath]], [[Poolbeg Press]] [[1981]].
* ''Cré na Cille/Churchyard Clay'' (1949) - sliocht as an úrscéal, aistriúchán go [[Béarla]] de chuid Eibhlín Ní Allúrain agus Maitiú Ó Néill, in: Krino 11 (Samhradh na bliana [[1991]]), S. 13–25.
* Chuir [[Alan Titley]] aistriúchán amach faoin teideal ''The Dirty Dust''. Aistriúchán scaoilte go maith atá ann agus Titley ag féachaint chuige beocht theanga Uí Chadhain a chur in iúl trí Bhéarla saibhir domhan an lae inniu a tharraingt chuige féin.
* Máirtín Ó Cadhain: Rogha Scéalta sa bhliain 2014, arna roghnú ag an Ollamh de Paor.
* ''Cré na Cille'' le [[Tim Robinson]] agus [[Liam Mac Con Iomaire]].
* ''Fuíoll Fuine'' a d’fhoilsigh Yale University Press mar leabhar beag ann féin, The Dregs of the Day, sa bhliain [[2019]]
* ''The Quick and the Dead: Selected Stories'' Aistriúcháin Bhéarla ar ghearrscéalta Mháirtín Uí Chadhain, [[2021]]. [[Yale University Press]] agus Cló Iar-Chonnacht. Tá ‘Becoming Paper’ (‘Ag Déanamh Páipéir’) agus ‘Marbling’ (‘Ag Déanamh Marmair’) sa chnuasach seo, gearrscéalta nach raibh in ''Rogha Scéalta''. Is iad [[Alan Titley]], [[Katherine Duffy]], [[Úna Ní Chonchubhair]], [[Louis de Paor]], agus [[Lochlainn Ó Tuairisg]] a d’aistrigh.

== Ábhair eile ==
Tá portráid de Ó Cadhain a rinne [[Seán O'Sullivan]] i seilbh phríobháideach, agus dealbh bhrád le [[James Power]] i g[[Coláiste na Tríonóide]]. Tá dealbh Mháirtín Uí Chadhain i gceannáras RTÉ Raidió na Gaeltachta i gCasla, Conamara. Tá a chuid scríbhinní i dtaisce sa leabharlann i gColáiste na Tríonóide.

I Mí Iúil 2022 nochtadh dealbh den mhórscríbhneoir ina cheantar dúchais i nGaeltacht Chois Fharraige. Ar an [[Airdín Glas]] taobh thoir de bhaile an Spidéil a nochtadh an dealbh, Dé Sathairn an 23 Iúil. Alan Ryan Hall, atá ina chónaí i n[[Dairbhre]], a rinne an dealbh chré-umha agus ba le tacaíocht agus le síntiúis ó eagraíochtaí Gaeltachta agus acadúla, agus ó dhaoine aonair i measc an phobail a thiomsaigh Iontaobhas Uí Chadhain an t-airgead leis an dealbh a dhéanamh agus a shuiteáil.

== Féach freisin ==

* [[Ráitis Cháiliúla de chuid an Chadhnaigh]]

== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{refbegin}}
* Bowyer Bell, J. (1970), The Secret Army, A History of the IRA, Cambridge: MIT Press.
{{refend}}

== Naisc sheachtracha ==
* [http://www.youtube.com/watch?v=dFUsguiIm70&amp;feature=related Físeán Gaeilge faoi thionchar an Chadhnaigh ar Ghluaiseacht Chearta Sibhialta na Gaeltachta]
* [http://www.tg4.tv Scannán bunaithe ar &quot;Cré na Cille&quot; (le fáil faoi &quot;Dráma - Cartlann&quot;)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180228054619/http://www.tg4.tv/ |date=2018-02-28 }}
* [http://www.youtube.com/watch?v=q91o5WC5plM&amp;feature=related Tuairimí an Cadhnaigh i leith na Gaeilge agus Todhchaí na Tíre.]
* [http://www.youtube.com/watch?v=uOOJUH8Uqp8&amp;feature=related Máirtín Ó Cadhain agus Muintir na Gaeltachta]
* [http://www.youtube.com/watch?v=7fqBPClCHgA&amp;feature=player_embedded Máirtín Ó Cadhain agus Misneach]
* [http://www.youtube.com/watch?v=WP23SxvECSs&amp;feature=related ''Máirtín Ó Cadhain: Readers Under Fire'' Clár faisnéise faoin gCadhnach]
* [https://focloiruichadhain.ria.ie/ ''Foclóir Mháirtín Uí Chadhain'']
* [https://www.xn--mirtncadhain-cbb5oqd.ie/ www.máirtínócadhain.ie] 

== Foinsí ==

* [https://b-ok.xyz/book/4964629/9e514b Cré na Cille] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20221018152229/https://b-ok.xyz/book/4964629/9e514b |date=2022-10-18 }}
* [https://b-ok.xyz/book/5941994/804411 Graveyard clay] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20221018152222/https://b-ok.xyz/book/5941994/804411 |date=2022-10-18 }} aistriúchán de chuid [[Liam Mac Con Iomaire]] agus Tim Robinson, 
* [https://b-ok.xyz/book/4196136/24564f Dirty Dust] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20221018152222/https://b-ok.xyz/book/4196136/24564f |date=2022-10-18 }}, aistriúchán de chuid [[Alan Titley]]
* [https://b-ok.xyz/book/5223143/1c5f41 The Key] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20221018152219/https://b-ok.xyz/book/5223143/1c5f41 |date=2022-10-18 }}, aistriúchán de chuid Louis de Paor
* [https://b-ok.xyz/book/21914259/b7615b Dregs of the Day] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20221018152219/https://b-ok.xyz/book/21914259/b7615b |date=2022-10-18 }}, aistriúchán de chuid [[Alan Titley]]
* [https://b-ok.xyz/book/5223144/e735b6 The Road to Brightcity] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20221018152226/https://b-ok.xyz/book/5223144/e735b6 |date=2022-10-18 }}
* [https://b-ok.xyz/book/23223114/362687 The Quick and the Dead: Selected Stories] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20221018152224/https://b-ok.xyz/book/23223114/362687 |date=2022-10-18 }}

{{Rialú údaráis}}

{{DEFAULTSORT:Cadhain, Mairtin O}}
[[Catagóir:Máirtín Ó Cadhain]]
[[Catagóir:Daoine as Contae na Gaillimhe]]
[[Catagóir:Daoine a coinníodh i ngéibheann in Éirinn]]
[[Catagóir:Baill d'Óglaigh na hÉireann (1922–1969)]]
[[Catagóir:Baill Misneach]]
[[Catagóir:Scríbhneoirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Gearrscéalaithe Éireannacha]]
[[Catagóir:Iriseoirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Foclóirithe Éireannacha]]
[[Catagóir:Béaloideasóirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Aistritheoirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Aistritheoirí an Ghúim]]
[[Catagóir:Múinteoirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1906]]
[[Catagóir:Básanna i 1970]]
[[Catagóir:Iarmhic Léinn Choláiste Phádraig, Droim Conrach]]
[[Catagóir:Iriseoirí The Irish Times]]
[[Catagóir:Ardrúnaithe ar an bhFáinne]]
[[Catagóir:Alumni Choláiste na Tríonóide, Baile Átha Cliath]]
[[Catagóir:Daoine a cuireadh i Reilig Chnocán Iaróm]]
[[Catagóir:Scoláirí agus lucht acadúil na hÉireann]]
[[Catagóir:Aistritheoirí Rannóg an Aistriúcháin]]</text>
      <sha1>qec6ws10s9c9h2mlrl8p6pnc1xzitiv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1213608</id>
      <parentid>1213604</parentid>
      <timestamp>2024-04-22T11:33:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Eomurchadha</username>
        <id>4240</id>
      </contributor>
      <comment>/* Leabhair agus aistí faoi Mháirtín Ó Cadhain */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="39408" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Duine|image=[[Íomhá:Máirtín Ó Cadhain.jpg]]}}
Ba scríbhneoir Gaeilge é '''Máirtín Ó Cadhain''' ([[13 Feabhra]] [[1906]]&lt;ref&gt;https://www.ainm.ie/Bio.aspx?ID=413 . &quot;Is dóigh gur thart faoin am sin a cláraíodh an bhreith ach gur in Eanáir 1906 a rugadh é. Deir Costigan agus Ó Curraoin gurbh in Eanáir 1905 a rugadh é de réir an taifid baiste ach go raibh lúb ar lár áit éigin: ‘I dTeach an Chustaim is é a lá breithe cláraithe an 13ú lá d'Fheabhra 1906, agus ar chúl clúdach As an nGéibheann tugtar an dáta 20 Eanáir 1906’. Is léir ón bhfianaise atá ag a mhuintir gurbh ar 4 Eanáir 1906 a rugadh é agus nárbh in 1905 mar a chreid a bheathaisnéisithe.&quot; &lt;/ref&gt; – [[18 Deireadh Fómhair]] [[1970]]) agus áirítear é ar dhuine de na [[scríbhneoir]]í próis is mó i [[Stair na Gaeilge|stair]] [[litríocht]] na [[Gaeilge|Nua-Ghaeilge]].&lt;ref&gt; Denvir Gearóid, ‘Cadhan Aonair: Saothar Liteartha Mháirtín Uí Chadhain’, BÁC, 1987. Réamhrá IX.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Máirtín Ó Cadhain, Ceist na mBan agus Ceisteanna Ban le [[Máire Ní Annracháin]]. Lch 39 in Ó hÁinle, Cathal, ‘Criostalú: Aistí ar Shaothar Mháirtín Uí Chadhain’, Coiscéim, BÁC, 1998.&lt;/ref&gt; Foilsíodh trí [[úrscéal]] agus sé bhailiúchán [[gearrscéal]]t&lt;nowiki/&gt;a leis, chomh maith le hailt, aistriúcháin, léachtaí, béaloideas a bhailigh sé agus go leor eile. ''[[Cré na Cille]]'' an t-úrscéal an saothar is mó cáil a scríobh sé, agus aithnítear na gearrscéalta in ''[[An Braon Broghach (Cnuasach Gearrscéalta)|An Braon Broghach]]'' go forleathan mar shárshaothair. Aithnítear cuid dá ghearrscéalta ar sheoda na litríochta nua-aimseartha. Meastar go coitianta go bhfuil ''Cré na Cille'' ar an úrscéal is úire agus is bunúsaí a tháinig ó aon scríbhneoir Éireannach ó aimsir [[James Joyce]]. Deirtear gur athchruthaigh Ó Cadhain prós na Gaeilge agus gur fhág léitheoirí is scríbhneoirí na teanga araon faoi chomaoin mhór aige.

Ba [[Múinteoir|mhúinteoir]] scoile, sclábhaí feirme, ball d'[[Óglaigh na hÉireann]], agóidí, [[Aistriúchán|aistritheoir]] le [[Rannóg an Aistriúcháin]] agus [[ollamh]] le Gaeilge é freisin. Ba mhinic é sáite i bhfeachtais pobail agus teanga agus chaith sé seal ina ghéibheannach.&lt;ref&gt;{{Luaigh foilseachán|title=Omós á léiriú do Mháirtín Ó Cadhain ina cheantar dúchais|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2022/0723/1311856-omos-a-leiriu-do-mhairtin-o-cadhain-ina-cheantar-duchais/|date=2022-07-23|language=ga|author=Nuacht RTÉ}}&lt;/ref&gt;

Déantar staidéar ar a shaothair ar chúrsaí tríú agus dara leibhéal in Éirinn agus ar fud an domhain.

== Saol ==

Rugadh ar an g[[Cnocán Glas]] taobh thiar den [[Spidéal]] i g[[Conamara]] é. Ba é Máirtín an duine ba shine dár mhair de thrí dhuine dhéag a rugadh do Sheán Ó Cadhain, talmhaí, agus dá bhean Bríd Ní Chonaola. Duine dá dheartháireacha ba ea [[Seosamh Ó Cadhain]]. Um [[Meitheamh]] [[1911]] thosaigh sé ag freastal ar Scoil Náisiúnta an Spidéil.

=== Múinteoir ... agus agóidí ===
Bhuaigh an Cadhnach scoláireacht an Rí sa bhliain [[1923]] nuair a bhí sé ina mhonatóir ann ach, tharla é bheith ró-óg le dul isteach i g[[Coláiste Phádraig, Droim Conrach]], d’fhan sé bliain eile gur bhuaigh arís é. Chaith sé an tréimhse 1924–26 ag staidéar le bheith ina mháistir scoile i n[[Droim Conrach]].

Ba dhuine teasaí, ceanntréan an Cadhnach.&lt;ref&gt;‘gleo agus bruín agus éad’ lch 7, Ó Cathasaigh, Aindrias, ‘Ag Samhlú Troda: Máirtín Ó Cadhain 1905- 1970, Coiscéim, BÁC 2002.&lt;/ref&gt; Bhí Ó Cadhain ina éan corr i g[[Coláiste Phádraig, Droim Conrach|Coláiste Phádraig]] is cosúil, cuireadh ó phost é ar an gCarn Mór de bharr go raibh sé ina bhall d’Óglaigh na hÉireann.

Múinteoir náisiúnta a bhí ann ón mbliain [[1926]] go dtí [[1936]] agus bhí sé ina rúnaí áitiúil don [[INTO]] sa bhliain [[1930]]. Tar éis tréimhsí gairide ag múineadh i scoileanna i n[[Daighinis]] agus i g[[cathair na Gaillimhe]] ceapadh ina phríomhoide i g[[Camas]] é agus bhí ann go [[1932]]. Níor éirigh leis, áfach, mórán faid a bhaint as an obair seo, nó bhí baint aige le hÓglaigh na hÉireann ([[IRA]]), agus suim aige sa [[sóisialachas]] freisin. Is é a dúirt sé féin faoina chinneadh dul leis na hÓglaigh &quot;Tá a fhios agam céard a thug san IRA mé. Ba chall troid le mo mhuintir, boicht na tuaithe, a fhuascailt.&quot;

Is lena linn a d’aistrigh an Cadhnach ''[[Saile Chaomhánach, nó na hUaigheanna Folmha|Sally Kavanagh]]'' le [[Charles Kickham]] faoin teideal ''Saile Ní Chaomhánaigh nó na huaigheanna folamha'', [[1932]] (d’ullmhaigh an [[Tomás de Bhaldraithe|Dr Tomás de Bhaldraithe]] eagrán [[1986]]).

Faoi [[1926]] bhí tosaithe aige ar ábhar a fhoilsiú in ''[[An Stoc]]''. Bhí a chéad ghearrscéal aige i gcló san iris sin um [[Samhain|Shamhain]], [[1929]]. Má fhágaimid ailt, litreacha agus óráidí faoi staid na Gaeltachta as an áireamh, is ábhar [[Béaloideas|béaloidis]] is mó a bhí á chur i gcló aige anuas go [[1938]]; scéalaithe ba ea a athair, a mháthair, agus a uncail.

Bhí baint aige, agus é i gCamas go fóill, leis an [[Óglaigh na hÉireann|IRA]], é ina cheann feadhna ar na hÓglaigh ann. Mar sin, ní raibh sé ag réiteach go maith leis na sagairt ná le húdaráis eile. Briseadh as a phost é toisc baint a bheith aige leis na hÓglaigh. [[Íomhá:St Pats College Drumcondra.jpg|mion|Coláiste Phádraig, Droim Conrach]]Chaith an Cadhnach ansin tréimhse mar spailpín agus mar thimire. Ag deireadh na d[[1930idí|tríochaidí]] bhí sé mar oifigeach earcaíochta leis an IRA. B'eisean a thóg [[Breandán Ó Beacháin]] isteach san eagraíocht i measc daoine eile.&lt;ref&gt; Dictionary of Irish Writers, Writers in the Irish Language, curtha i dtoll a chéile ag Brian Cleeve, Cló Mercier, 1971. &lt;/ref&gt; Bhí an-mheas aige ar an oidhreacht a fuair sé óna mhuintir ''An uirnis liteartha is fearr a fuair mé ó mo mhuintir an chaint, caint thíriúil, caint chréúil, caint chraicneach a thosaíos ag damhsa orm scaití, ag gol scaití, de mo bhuíochas.''

[[Íomhá:An scoil Rath Cairn.jpg|mion|An Scoil Náisiúnta, Ráth Cairn]]

=== Tréimhse imthreoranaithe ===
[[Íomhá:Curragh Station - geograph.org.uk - 334736.jpg|mion|An Currach]]
I dtús [[An Dara Cogadh Domhanda|an Dara Cogaidh Dhomhanda]], tharraing an Cadhnach seantithe éigin anuas air, agus gabhadh é in éineacht le cuid mhaith daoine eile a raibh baint ar bith acu leis an IRA. Gabhadh é Meán Fómhair [[1939]] agus as sin go mí na [[Nollag]] bhí sé i ngéibheann i m[[Beairic Chnoc an Arbhair]]. Bhí Ó Cadhain mar Rúnaí an Fháinne sa bhliain [[1939]]. Níos déanaí, sa champa imthreoranaithe sa Churrach féin ba mhó a raibh suaimhneas air, áit a bhí saor ó thionchar an ghnáthphobail. Go deimhin, ní raibh fonn air é a fhágáil is cosúil.[[Íomhá:Regent House from Parliament Square - geograph.org.uk - 1741395.jpg|mion|Coláiste na Tríonóide]]

I Mí Aibreáin [[1940]] gabhadh an Cadhnach tar éis dó aitheasc a thabhairt ag sochraid Tony Darcy, [[Príosúnach cogaidh|príosúnach]] poblachtach a fuair bás i b[[Príosún Mhuinseo]] ar stailc ocrais. Coinníodh i ngéibheann i g[[An Currach|Currach Chill Dara]] é le linn [[Ré na Práinne]] i rith [[an Dara Cogadh Domhanda|an Dara Cogaidh Dhomhanda]] ós rud é go raibh sé ina chomhalta d'Óglaigh na hÉireann ón mbliain [[1918]] anonn. In [[Aibreán]] a cuireadh i ngéibheann arís é, agus níor scaoileadh saor é go [[26 Iúil]], [[1944]]. Bhain sé deis as an tréimhse seo le cur lena chuid léinn is léigh sé mórán i dtaobh stair na hEorpa agus an litríocht a roinn léi. Dar le roinnt tá feabhas le sonrú ar a chuid scríbhneoireachta tar éis dó an campa a fhágáil.

Deir [[Alan Titley]]: &lt;blockquote&gt;‘Tá doimhniú agus leathnú agus siúráil i réimse, i scóip agus i láimhsiú a chuid scríbhneoireachta i ndiaidh an chogaidh seachas mar a bhí roimhe. Níl mé cinnte nach raibh baint ag an iomtheorannú leis an scéal’.Ceapann roinnt go mb'fhéidir gur a thréimhse sa champa géibhinn ar an gCurrach a thug bunsmaoineamh don leabhar [[Cré na Cille]] dó, na príosúnaigh nua ag breith scéalta isteach sa champa faoina raibh ag tarlú taobh amuigh; ach bréagnaíonn an Cadhnach féin seo.&lt;ref&gt;Ó hÉallaithe, Donnacha, 'Máirtín Ó Cadhain i nGéibheann (1940 - 1944)', Gaelscéal, 7 Deireadh Fómhair, 2011.&lt;/ref&gt;. &lt;/blockquote&gt;Spéisiúil go leor ach ní raibh fonn air an áit a fhágáil. ''[N]íl tnúthán ar bith agam féin len a dhul amach… Bheinn chomh sásta istigh agus a bheinn amuigh''.&lt;ref&gt;Ó Cadhain, Máirtín ‘As an nGéibheann: litreacha chuig Tomás Bairéad’, Sáirséal agus Dill, BÁC, 1973.&lt;/ref&gt;. Dar le léirmheastóirí go bhfuil atmaisféar na haimsire agus meon an ghéibheannaigh le brath ar na litreacha seo a chuir sé chuig Tomás Bairéad).

[[Íomhá:Máirtín Ó CadhainAerfort.jpg|mion|220px|Múrmhaisiú in ómós do Mháirtín Ó Cadhain in [[Aerfort Bhaile Átha Cliath]] (Meán Fómhair 2009) Dealraíonn sé gur baineadh an múrmhaisiú úd ó shin. Sliocht as ''Páipéir Bhána agus Páipéir Bhreaca'' atá sa téacs.]]Thit an Cadhnach amach le ceannasaíochta an IRA agus é ann. Níor chreid Ó Cadhain gur chóir tús a chuir le feachtas buamála de bharr gur cheap sé nach raibh an eagraíocht ullamh le tabhairt faoi.

Thosaigh sé rang Gaeilge istigh chomh maith&lt;ref&gt;Bowyer Bell, 1970, 180-181&lt;/ref&gt;, agus is iomaí Óglach de chuid an IRA a d'fhoghlaim an teanga ón gCadhnach. Is ag Máirtín a bhí an t-ardrang Gaeilge agus deirtear gurbh iontach an múinteoir é. Lár na bliana [[1943]] ceapadh é ina chathaoirleach ar an gcoiste [[Oideachas|oideachais]] a raibh mar chúram aige na ranganna a eagrú. Níos deireanaí an bhliain chéanna bhí baint aige le coiste a chur ar bun chun straitéis a cheapadh don IRA, nuair a scaoilfí amach na príosúnaigh ag deireadh an chogaidh.

De bharr na moltaí a chuir Ó Cadhain chun cinn gur cheart na hairm a dhumpáil ar feadh píosa, caitheadh amhras air agus cuireadh ar fionraí é ón IRA in éindí le baill eile an choiste 'pending court martial'. Le linn a fhionraíochta ón IRA sa champa géibhinn, bhí deis aige díriú ar a chuid scríbhneoireachta mar nach raibh dualgas air ná cead aige ranganna a mhúineadh a thuilleadh ná a eagrú. Tugadh bord agus cathaoir dó, cé nár iarr sé aon phribhléid, agus luigh sé isteach ar an scríbhneoireacht. Ceadaíodh dó a chuid scríbhinní a chur amach as an gcampa chomh maith. Le linn na tréimhse sin sa Churrach, chuir sé an díolaim gearrscéalta [[An Braon Broghach]] le chéile.

In alt lena chomhghéibheannach, Maitiú Ó Néill, in eagrán speisialta den iris [[Comhar]], a foilsíodh bliain tar éis bhás Uí Chadhain, tugtar léargas ar an gcúis ar cuireadh an Cadhnach ar fionraí ón IRA sa bhliain [[1944]]. [[Comhar]], [[Deireadh Fómhair]], [[1971]] Faoi Ghlas ag Gaeil le Maitiú Ó Néill; &lt;ref&gt;Ó Néill, Maitiú, [[Faoi Ghlas ag Gaeil]], [[Comhar]], [[Deireadh Fómhair]], [[1971]] &lt;/ref&gt;

:''Tús na Samhna an bhliain chéanna [1943] mhol Máirtín do Liam Leddy, Ceannfort an Champa, coiste a cheapadh le staidéar a dhéanamh ar staid na gluaiseachta agus le moltaí a dhéanamh faoi céard ba cheart a dhéanamh nuair a scaoilfí saor muid. Rinneadh amhlaidh.... Bhí roinnt cruinnithe againn ach is beag an dul ar aghaidh a bhí muid a dhéanamh. Chaill Máirtín a fhoighid. Dúirt sé go scríobhfadh sé féin na smaointe a bhí aige féin faoin scéal agus go ba cheart do chuile dhuine an rud céanna a dhéanamh. Dúradh go bhfanfadh muid le scríbhinn Mháirtín i dtosach. Ag an gcruinniú dár gcionn bhí an scríbhinn faoi réir aige. Ní mó ná go maith a thaitin sé leis an gcuid is mó de na baill. Briseadh mór leis an ngluaiseacht agus leis na modhanna traidisiúnta a moladh. Airm a dhumpáil go ceann píosa. Glacadh go raibh cliste ar an iarracht mhíleata go dtí sin. Séard a theastaigh réabhlóid i gcúrsaí smaointe. Trí eagraíocht a bheith ann, ceann a bhainfeadh leis an teanga agus le cúrsaí cultúrtha, ceann a dhéanfadh bollscaireacht faoin teorainn agus an ceann míleata. Bhí an coiste ar aon intinn gur cheart a dhul tríd an doiciméad agus chuile mholadh ann a chíoradh.... B'shin é an cruinniú deireanach a bhí ann. Fuair muid amach an tráthnóna sin go raibh an scéal curtha ar fud an Champa go raibh muid ag beartú feall a dhéanamh ar an Arm. Cuireadh Leddy agus a Chomhairle de dhroim seoil. Rinneadh amhlaidh leis na fochoistí ar fad, An Coiste Oideachais ina measc. Tugadh gach ball den Choiste, cé's móite de Sheán Ó Néill os comhair cúirt fiosrúcháin rúnda. D'iarr muid cúirt oscailte agus nuair a eitíodh muid, dhiúltaigh muid glacadh leis an bhfiosrúchán rúnda. Fógraíodh ansin go raibh muid `suspended from the Irish Republican Army pending court martial'. Sé an rud is mó a ghoill orainn ina dhiaidh sin nach raibh aon chead againn páirt a ghlacadh i gcúrsaí riaracháin an Champa ná in eagrú cúrsaí oideachais...''
[[Íomhá:Áras Mháirtín Uí Chadhain.jpg|mion|Áras Mháirtín Uí Chadhain, [[Ollscoil na hÉireann, Gaillimh]]]]
[[Íomhá:Máirtín Ó Cadhain - An Braon Broghach.jpg|mion|An Braon Broghach]]
Fuair a athair agus a mháthair bás i rith an achair seo.

=== Saoirse ... de chineál éigin ===
[[Íomhá:Máirtín Ó Cadhain - an tSraith ar Lár.png|mion]]
Sna [[1930]]dí bhí lámh ag an Cadhnach san fheachtas a chuir [[Nua-Ghaeltacht]] ar bun i [[Ráth Cairn]] na [[Mí]]. Ghlac sé páirt i bhfeachtas agóide a bhí ag éileamh tailte níos méithe do mhuintir na [[Gaeltacht]]a. B'é ba thoradh an fheachtais seo gur cuireadh Gaeltacht nua [[Ráth Cairn]] ar bun i g[[Contae na Mí]].

I bhFeabhra na bliana [[1945]] phós an Cadhnach [[Máirín Ní Rodaigh]], [[Múinteoir|oide scoile]] ó chontae an Chabháin, ach bhí lámh is focal eatarthu le fada roimhe sin. Iníon Philip Ruddy ba ea Máirín agus ba mhúinteoir í i scoil lán-Ghaeilge. Bhí cónaí uirthi féin agus Máirtín i dtithe eágsúla timpeall ar [[Bhaile Átha Cliath]] agus ní raibh aon chlann orthu riamh.

Chuir sclábhaíocht an aistriúcháin sa Dáil as dá chuid scríbhneoireachta, áit a raibh sé ina aistritheoir cáipéisí dlí don [[Oireachtas]] ón mbliain [[1947]] go dtí [[1956]].

Bhí an Cadhnach ina cholúnaí seachtainiúil don [[Irish Times]] ó [[1953]] go dtí [[1956]] is bhí ina léachtóir sa [[Ghaeilge]] i g[[Coláiste na Tríonóide]] sa bhliain [[1956]].

Ba mhinic é ag coimhlint le [[Fianna Fáil]] is [[Fine Gael]] i ngeall ar neamhshuim is naimhdeas i leith na Gaeilge faoi seach.&lt;ref&gt;Ó Cathasaigh, Aindrias, ‘Ag Samhlú Troda: Máirtín Ó Cadhain 1905- 1970, Coiscéim, BÁC 2002. Lch 13.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Breathnach, Diarmuid, agus Ní Mhurchú, Máire, ‘1882-1982 Beathaisnéis 4’ lch 85, Máirtín Ó Cadhain, An Clóchomhar Teo, BÁC.&lt;/ref&gt; Chuir sé troid orthu siúd agus ar an [[Language Freedom Movement]] ó thaobh na Gaeilge de, is níor éalaigh na Gaeilgeoirí féin, a bhí tar éis loiceadh, fiú. Cé go mba shóisialaí é ní raibh sé róthógtha leis na Cumannaigh.&lt;ref&gt;Ó Cathasaigh, Aindrias, ‘Ag Samhlú Troda: Máirtín Ó Cadhain 1905- 1970, Coiscéim, BÁC 2002. Lch 234. (Language Freedom Movement (Gluaiseacht Saoirse Teanga as Gaeilge) - gluaiseacht frithghaeilgeoireachta)&lt;/ref&gt;

=== Na blianta deireanacha ===
Chaith an Cadhnach na blianta deireanacha dá shaol ina Ollamh le Gaeilge i g[[Coláiste na Tríonóide]]. Ceapadh ina ollamh le Gaeilge faoi [[1969]] é, agus ina chomhalta de chuid Choláiste na Tríonóide sa bhliain [[1970]]. Ainmníodh léachtlann ina onóir i gColáiste na Tríonóide, ''Téatar Mháirtín Uí Chadhain''.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín |url=http://isservices.tcd.ie/facilities/chadhain.php |teideal=Cóip cartlainne |dátarochtana=2012-07-07 |archivedate=2011-08-18 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110818172553/http://isservices.tcd.ie/facilities/chadhain.php }}&lt;/ref&gt; Bhí sé ina aoi-léachtóir in [[Ollscoil na Banríona]] chomh maith.&lt;ref&gt;Dictionary of Irish Writers, Writers in the Irish Language, curtha i dtoll a chéile ag Brian Cleeve, Cló Mercier, 1971. &lt;/ref&gt;

Ba é a bhunaigh [[Misneach (grúpa)|Misneach]], eagraíocht a bhí dírithe go diongbháilte ar athbheochan na Gaeilge, agus a d'eagraigh stailc ocrais ar son na teanga sa bhliain [[1966]].

Sa bhliain [[1969]] thug an Cadhnach an príomhléacht ag [[Scoil Gheimhridh Chumann Merriman]] in [[Aonach Urmhumhan]]. Go luath ina dhiaidh sin foilsíodh an léacht sin faoi chlúdach leabhair dar teideal ''[[Páipéir Bhána agus Páipéir Bhreaca]]''. Tá an aiste sin ar na cinn is tábhachtaí faoi scríbhneoireacht na Gaeilge dár foilsíodh riamh.
[[Íomhá:Mt-jerome-entrance.jpg|mion|[[Reilig Chnocán Iaróm]]]]
Ba scríbhneoir cruthaitheach Máirtín a rinne an-fhorbairt agus an-aclú ar an nGaeilge mar theanga liteartha. Thóg sé focail ó [[Gaeilge na hAlban|Ghaeilge na hAlban]] agus chum sé nua-fhocail amanna. Mar sin féin, chleacht sé gramadach a chanúna féin in áit na gramadaí caighdeánaithe in áiteanna.

Chónaigh sé in áiteanna éagsúla i mBaile Átha Cliath in imeacht na mblianta ach ba in 12 Garraithe na Gréine i n[[Dartraí (Baile Átha Cliath)|Dartraí]], cuid de [[Rath Maonais]], a chaith sé an tréimhse b'fhaide astu sin.

Cailleadh Máirtín Ó Cadhain ar an [[18 Deireadh Fómhair]] [[1970]], go díreach nuair a bhí cor eile á chur de ag saol agus ag scríbhneoireacht na h[[Éireann]]. Bhásaigh sé in [[Ospidéal an Mater Misercordiae|Ospidéal an Mater]] i mBaile Átha Cliath. Cuireadh i [[Reilig Chnocán Iaróm]] é. D'fhág sé go leor scríbhinní neamhfhoilsithe ina dhiaidh a nochtadh de réir a chéile.

Seo a leanas sliocht as óráid [[Cian Ó hÉigeartaigh|Chian Uí Éigeartaigh]] os cionn uaigh Mháirtín lá a adhlactha, an 20ú lá de Dheireadh Fómhair 1970.

:''Bhí sé ina scríbhneoir, ina mhúinteoir, ina shaighdiúir, ina scoláire, ina chinnire. Bhí chuile cháilíocht acu sin tugtha chun foirfeachta ann. Ba é an fear ba mhó é dar fáisceadh as an nGaeltacht ó bhí Éire fré chéile ina Gaeltacht... Ach níor ghéill Máirtín riamh don éadóchas. ‘Níor dhúirt muide', ar sé, ‘muide Éireannaigh, gur throid muid ariamh an cath deireanach.’ ‘Sé an dóchas', ar sé arís, ‘an mhaidhmiú chuartach, an chain detonation a fheicim riamh anall i stair na tíre. Na géaga giniúna; an dóchas ag gint an mhisnigh agus an misneach ag gint an gnímh. Don ghlúin atá ag éirí suas agus don ghlúin a chuaigh romhainn, b'eiseamláir, ba chomhartha sóirt againn é ar gach a thuigeamar le hÉirinn, le Gaelachas. Ba é Máirtín a léirigh dúinn brí na bhfocal sin, eisean agus duine nó beirt eile. Ba chomhartha ar a shaol uilig an freagra a thug sé ar an gCanónach i gCarn Mór na Gaillimhe. Arsa an Canónach leis, ‘Ar ndóigh’, ar sé, ‘tá tusa bainteach le hÓglaigh na hÉireann.’ Chun an post a choinneáil, ní chaithfeadh Máirtín a rá ach ‘Cá bhfios duit?' Ach is é a thug sé d’fhreagra, 'Agus má tá, céard faoi?' Sa bhfreagra neamhleithscéalach sin, tá Stoc na Cille ag labhairt, an glór a chaithfear a éisteacht... glór tréan buan, atá ag cuartú siar aniar sa stair ó chuaigh crúb Sasanach don chéad uair i ngreim sa bhfód glas seo… Glór, 'Éire na staire, Éire an chian-thnutháin chun saoirse agus chun bheith ina hÉire, Éire na Gaeilge.' Glór pobail ar thóir a shealbha. Lenár linn, is trí ghuth, trí pheann agus trí phearsa Mháirtín Ó Cadhain, go háirid, a chuir an glór é féin in iúl.''

[[Íomhá:Cr%C3%A9_na_Cille.jpg|mion]]

Deir [[Alan Titley]]: ‘Nuair a fuair sé bás ... ba chliché é a rá gur chaill Éire an scríbhneoir ab fhearr a bhí aici...’&lt;ref&gt;http://www.rte.ie/tv/rianfhocail/article.html&lt;/ref&gt;
== Scríbhneoireacht ==
B'fhada fairsing réimse liteartha Uí Chadhain. Ba bheag stíl nár fhéach sé cor léi. Rinne sé a chuid féin de shaothar go leor eile: [[Na Griannaigh]] agus [[Fyodor Dostoyevsky|Dostoyevsky]], [[Maxim Gorky|Gorky]] agus [[Franz Kafka|Kafka]], [[T. S. Eliot]] agus [[Pádraig Ó Conaire]]. Ba é scríbhneoir mór ''engagé'' na Gaeilge é, fear a chosain i ngach cuid dá shaothar cruthaíoch firinne agus neamhspleáchas na healaíne.

Ba é ba mhó a d'fhorbair is a d'fhairsingigh prós na Gaeilge san fhichiú haois. Bhain sé suaitheadh as nach bhfacthas a leithéid ó aortha na seachtú haoise déag. Chuimsigh sé traidisiún teanga a théann siar go dtí aimsir na [[An Táin|Tána]]. 

Bhí eolas údarásach ag an Cadhnach ar litríocht agus cultúr na Gaeilge agus na hÉireann. D'fhoghlaim sé [[Gaeilge na hAlban]], [[Breatnais]], agus [[Briotáinis]] agus d'aistrigh ón trí theanga sin go Gaeilge. Rinne sé aistriúcháin ón mBéarla is ón bh[[Fraincis]] chomh maith. Bhí eolas leathan aige ar Litríocht na hEorpa agus bhí léamh na [[Rúisis]]e, na [[Gearmáinis]]e agus na h[[Iodáilis]]e aige chomh maith le teangacha eile.&lt;ref&gt;Dictionary of Irish Writers, Writers in the Irish Language, curtha i dtoll a chéile ag Brian Cleeve, Cló Mercier, 1971. &lt;/ref&gt; Chuir sé le Ciclipéid Ghearmánach na Litríochta Domhanda.

Cuireadh fáilte roimhe léachtaí a thabhairt ag Ollscoileanna timpeall na tíre. Níor tugadh cead don Chumann Seanchais agus Éigse i gColáiste Ollscoile na Gaillimhe é a bheith ag caint leo ann. Luann [[Breandán Ó hEithir]] an eachtra seo ina leabhar ''Over the Bar''.

Amach ó ''Chré na Cille'', scríobh an Cadhnach dhá úrscéal eile nár tháinig i gcló ach i bhfad i ndiaidh a bháis, sna nóchaidí. B'iad sin ''[[Athnuachan]]'' agus ''[[Barbed Wire]]''.

Scríobh an Cadhnach leabhair gearrscéalta freisin, ina measc ''[[Idir Shúgradh agus Dáiríre]]'', ''[[An Braon Broghach (Cnuasach Gearrscéalta)|An Braon Broghach]]'', ''[[Cois Caoláire]]'', ''[[An tSraith dhá Tógáil]]'', ''[[An tSraith Tógtha]]'' agus ''[[An tSraith ar Lár]]''. Ba é an scríbhneoir próis ba mhó sa Ghaeilge lena linn é.

I measc na n-ainmneacha pinn a bhí aige bhí; Aonghus Óg, Breallianmaitharsatuanógcadhanmaolpote, D. Ó Gallchobhair, Do na Fíréin, Micil Ó Moingmheara, M.Ó.C.

=== Luathshaothair Uí Chadhain ===
Áirítear na cnuasaigh ghearrscéalta [[Idir Shúgradh agus Dáiríre]] (ISD), [[An Braon Broghach (Cnuasach Gearrscéalta)|An Braon Broghach]] (ABB), agus [[Cois Caoláire]] (CC) mar luathshaothar an Chadhnaigh. Braitheann roinnt léirmheastóirí go dtaispeánann ABB teacht chun aibíochta mar scríbhneoir. Deirtear leis go bhfuil teannas le braith i scéalta seo an Chadhnaigh. Díríonn an Cadhnach sna scéalta seo ar phobail faoi leith, pobail iargúlta Ghaeltachta don chuid is mó, pobail ar nós an phobail inar rugadh agus tógadh an Cadhnach féin.
[[Íomhá:Máirtín Ó Cadhain - Cois Caoláire.jpeg|mion|Cois Caoláire]]
=== Saothair eile ===

Bhí an Cadhnach gníomhach, chomh maith, mar [[iriseoir]] agus ag scríobh aistí, atá bailithe in ''Ó Cadhain i bhFeasta'', ''Caiscín'', agus ''Caithfear Éisteacht''. Cuireadh amach comhfhreagras idir é féin san am a bhí sé i ngéibheann agus [[Tomás Bairéad]] faoin teideal ''As an nGéibheann''. Bhí sé i gcruachás amanna, ó briseadh as a phost múinteoireachta é mar gheall ar a ghníomhaíocht Phoblachtánach.

Ní raibh an oiread sin measa ag Ó Cadhain ar an bh[[filíocht]]. Dar leis, b'fhearr ábhair a phlé sa phrós amháin agus fuair sé de locht ar [[Gaeilge na hAlban|Ghaeilge na hAlban]] nach raibh ach filíocht á scríobh inti ar an mórgóir. Bhí breis filíochta á scríobh sa Ghaeilge ná mar a bhí sa Bhéarla an tráth úd dar leis, ach níorbh fhiú faic an fhilíocht chéanna i gcomparáid le tathag an phróis.

=== Téamaí ===

Glacann an teannas idir daoine aonaracha agus éilimh an phobail ról fíorthábhachtach i scéalta an Chadhnaigh.&lt;ref&gt;‘Is é mórthéama Uí Chadhain sna gearrscéalta an choimhlint idir mianta an duine aonair agus na bacanna a chuireann struchtúir áirithe i saol an phobail dar díobh é ar a fhorbairt phearsanta’ De Paor, Louis, ‘Maxim Gorky, Máirtín Ó Cadhain agus Riastradh na Scéalaíochta’, Comhar (Nollaig 1990) 51-5.&lt;/ref&gt;

=== Léirmheastóireacht ===

In [[Traidisiún Liteartha na nGael]] ([[1979]]) deir [[J. E. Caerwyn Williams]] agus Máirín Ní Mhuiríosa: ‘Níl aon amhras ná gurb é Máirtín Ó Cadhain an scríbhneoir is tábhachtaí dár shaothraigh prós na Nua-Ghaeilge le breis agus daichead bliain anuas.’

&quot;Scríobh sé prós ba théagartha ná mar a scríobh aon Éireannach eile seachas Beckett agus Joyce&quot;, a dúirt [[Seán Ó Tuama]]. Ó Tuama, S. 1980. ‘Tiomna roimh bhás’, Comhar. Deireadh Fómhair. 55.

&quot;D’éirigh leis saothar scóipiúil cumasach nua-aosach a chumadh nár sháraigh aon scríbhneoir eile Gaeilge san aois seo&quot;, a dúirt [[Gearóid Denvir]]. Denvir, G. 1998. Cadhan Aonair: saothar liteartha Mháirtín Uí Chadhain. Baile Átha Cliath: An Clóchomhar. xiv.

&quot;Gan an grá seo don Ghaeilge - grá ab ionann agus beophianadh - níl tuiscint ar anam Mháirtín Uí Chadhain, ar an bhfórsa diamhair a thiomáin chun cinn é in ainneoin príosúin, peannaid phearsanta, easpa sláinte agus bás na gcarad.&quot; [[Breandán Ó hEithir]]

Dar [[Liam Prút]]: (gur) ‘éirigh leis (an gCadhnach) conspóid an fhir phoiblí a choinneáil scartha go hiomlán óna shaothar glanlitríochta.’&lt;ref&gt;{{Luaigh foilseachán|title=An Scríbhneoir i nGleic: Téamaí Polaitíúla i Léachtaí Uí Chadhain|url=http://dx.doi.org/10.2307/25571765|journal=Comhar|date=1992|issn=0010-2369|pages=83|volume=51|issue=5|doi=10.2307/25571765|author=Liam Mac Con Iomaire}}&lt;/ref&gt;

[[Seosamh Ó Duibhginn]]: ‘Bhíodh Máirtín ag briathar-ionsaí daoine thall agus abhus.… ba bhealach aige é le faoiseamh a fháil ó mhíshláinte a bhí ag dul dó’

Séamus de Barra, a scríobh in [[Comhar]] na Nollag 1990: ‘Ní chreidimse gur dea-thoradh a bhí ar réabhlóideachas agus ar agóidíocht Mháirtín Uí Chadhain.… ní hannamh a bhuaileann baois fir nuair a bhraitheann siad an aois a bheith ag teacht orthu.

=== Stíl ===

I mórán de scéalta ABB cleachtann Máirtín Ó Cadhain an [[réalachas sóisialta]].
[[Íomhá:Liam Mac Amhlaigh - Leachtaí Uí Chadhain.jpg|mion|Liam Mac Amhlaigh  - Leachtaí Uí Chadhain]]

[[Íomhá:The Dregs of the Day - Máirtín Ó Cadhain agus Alan Titley.png|mion|''The Dregs of the Day'' - a d'aistrigh [[Alan Titley]]. Tháinig borradh faoin aistriúchán ar shaothair an Chadhnaigh ó foilsíodh aistriúchán ''Cré na Cille''.]]

== Leabhair agus foilseacháin le Máirtín Ó Cadhain ==

* ''[[Athnuachan]]'' Coiscéim. Baile Átha Cliath 1995 (úrscéal)
* ''[[An Braon Broghach (Cnuasach Gearrscéalta)|An Braon Broghach]]'' An Gúm, Baile Átha Cliath 1991 (gearrscéalta)
* ''[[Barbed Wire]]'' Arna cur in eagar ag Cathal Ó hÁinle. Coiscéim, Baile Átha Cliath 2002 (úrscéal)
* ''[[Caiscín]]'' Ailt san [[Irish Times]] [[1953]]/56. Arna gcur in eagar ag [[Aindrias Ó Cathasaigh]]. Coiscéim, Baile Átha Cliath 1998 (iriseoireacht)
* ''[[Cois Caoláire]]'' [[Sáirséal Ó Marcaigh]], Baile Átha Cliath 2004 (géarrscéalta)
* ''[[Cré na Cille]]'' [[Sáirséal agus Dill]], Baile Átha Cliath 1949/1965 (úrscéal)
* ''[[As an nGéibheann : litreacha chuig Tomás Bairéad]]'' Sáirséal is Dill, Baile Átha Cliath, 1973. (Bailiúchán litreacha)
* ''[[Idir Shúgradh agus Dáiríre]]'' [[Oifig an tSoláthair]], Baile Átha Cliath [[1975]] (gearrscéalta)
* ''[[Tone Inné agus Inniu]]'' Coiscéim, Baile Átha Cliath 1999 (stair, polaitíocht)
* ''[[An tSraith dhá Tógáil]]'' Sáirséal agus Dill, Baile Átha Cliath [[1970]]/1981 (gearrscéalta)
* ''[[An tSraith Tógtha]]'' Sáirséal agus Dill, Baile Átha Cliath [[1977]] (gearrscéalta)
* ''[[An tSraith ar Lár]]'' Sáirséal Ó Marcaigh, Baile Átha Cliath [[1967]] (gearrscéalta)
* ''[[Ó Cadhain i bhFeasta.]]'' Eagarthóir [[Seán Ó Laighin]]. [[Clódhanna Teoranta]], Baile Átha Cliath 1990 (aistí, iriseoireacht, stair, polaitíocht, ábhar ilghnéitheach)
* ''[[An Ghaeilge Bheo - Destined to Pass.]]'' Eagarthóir: Seán Ó Laighin. [[Coiscéim]], Baile Átha Cliath 2002. (taighde agus tuairimí).
* ''[[Caithfear Éisteacht!]]'' Aistí Mháirtín Uí Chadhain in [[Comhar]]. Eagarthóir: [[Liam Prút]]. [[Comhar Teoranta]], Baile Átha Cliath [[1999]] (aistí).
* ''[[Faoi Rothaí na Gréine]]'' Amhráin As Conamara a bhailigh Máirtín Ó Cadhain.
* ''[[Máirtín Ó Cadhain: Téacsanna Teagaisc: Teaching Texts – A Selection]]'' a foilsíodh i [[2020]]. [[Feargal Ó Béarra]] agus [[Arndt Wigger]] a chuir in eagar. Ceachtanna a chum an Cadhnach sna 1960idí chun an Ghaeilge a theagasc. Foilsíodh leagan Gearmáinise freisin.
* ''[[Cumadóireacht Uí Chadhain]]'' [[2020]] le [[Mícheál Briody]] agus [[Máirín Nic Eoin]], leagan anótáilte de thrí scríbhinn de chuid Mháirtín Uí Chadhain atá caomhnaithe i gcartlann [[Coláiste na Tríonóide|Choláiste na Tríonóide]], Baile Átha Cliath.
* ''[[Foclóir Mháirtín Uí Chadhain]]'' [[2021]], foclóir ar líne, [[Acadamh Ríoga na hÉireann]].
* ''Máirtín Ó Cadhain: Rogha Scéalta'', Cló Iar-Chonnacht. 15 gearrscéal arna roghnú ag [[Louis de Paor]].

=== Paimfléid ===

* ''[[Páipéir Bhána agus Páipéir Bhreaca]]''
* ''[[Irish above Politics]]'' Baile Átha Cliath 1964.
* ''[[Mr. Hill: Mr. Tara]] Baile Átha Cliath 1964.''
* ''[[Cosnaítear an Creideamh]] Baile Átha Cliath 1964.''
* ''[[Ar Céalacan, ar Stailc Ocrais]] Baile Átha Cliath 1966.''
* ''[[An Aisling]] Baile Átha Cliath 1966.''
* ''[[Gluaiseacht na Gaeilge, Gluaiseacht ar strae (paimfléad)]]'' Foilsithe ag [[Misneach (grúpa)|Misneach]] 1970.

=== Aistriúcháin go Gaeilge ===
* ón m[[Béarla]]: [[Sally Kavanagh]] ([[Charles Kickham]]) mar [[Saile Chaomhánach, nó na hUaigheanna Folmha]] agus '[[A short suit]]' le ([[Lynn Doyle]])
* ón m[[Breatnais]]: ''[[Tynged yr Iaith]]'' ([[Saunders Lewis]])
* ón bh[[Fraincis]]: ''[[La Rempailleuse]]'' (gearrscéal) ([[Guy de Maupassant]])
* ón m[[Briotáinis]], le cúnamh [[G Dourgwenu]] nó [[G Hernot]]: scéalta le [[Jakez Riou]]

=== Béaloideas ===
[[Ó Cadhain i dTír Chonaill]] [[2007]] Cnuasach bealoidis a bailíodh i d[[Tír Chonaill]] sa bhliain [[1957]]

=== Taifeadtaí fuaime===
* [[Máirtín Ó Cadhain (ceirnín)]] bailiúchán d'óráidí agus d'agallaimh a rinne sé.
* [[Consain na Gaeilge (ceirnín)]], a d'fhoilsigh Spól sa bhliain [[1968]]. Ba é [[Breandán Breathnach]] faoi deara foilsiú an cheirnín seo ina bhfuil ceacht foghraíochta á thabhairt ag Máirtín Ó Cadhain.
*  ''Máirtín Ó Cadhain Rogha Téacsanna Teagaisc don Ghaeilge'', ina bhfuil taifeadadh de Mháirtín Ó Cadhain ag léamh as Cré na Cille. Rinneadh é in München na Gearmáine sna 1960idí.

== Leabhair agus aistí faoi Mháirtín Ó Cadhain ==

* [[Aindrias Ó Cathasaigh]]: Ag Samhlú Troda. Máirtín Ó Cadhain 1905-1970. [[Coiscéim]], [[Baile Átha Cliath]] [[2002]].
* Aindrias Ó Cathasaigh [[Daol na réabhlóide: Poblachtachas agus sóisialachas i smaointeoireacht Mháirtín Ó Chadhain]], Coiscéim 2005
* Aindrias Ó Cathasaigh ''[[Cadhnaíocht: Aistí ar Mháirtín Ó Cadhain]]''. [[Coiscéim]], [[2021]].
* Costigan, an tSiúr Bosco, le [[Seán Ó Curraoin]]. De Ghlaschloich an Oileáin: Beatha agus Saothar Mháirtín Uí Cadhain. [[Cló Iar-Chonnachta]], [[Indreabhán]] [[1987]].
* Ó hÁinle, Cathal, ‘Criostalú: Aistí ar Shaothar Mháirtín Uí Chadhain’, [[Coiscéim]], BÁC, [[1998]].
* Ó hAnluain, Eoghan, ‘Léargas Doilíosach: Gnéithe Áirithe de Ghearrscéalta Mháirtín Uí Chadhain’, [[Comhar]] ([[Deireadh Fómhair]] [[1971]]) 10-15.
* Denvir, Gearóid, ‘Cadhan Aonair: Saothar Liteartha Mháirtín Uí Chadhain’, BÁC, [[1987]].
* ‘Maxim Gorky, Máirtín Ó Cadhain agus Riastradh na Scéalaíochta’, le [[Louis de Paor]], Comhar (Nollaig 1990) 51-5.
*[[Faoin mBlaoisc Bheag Sin]], le [[Louis de Paor]], Coiscéim, 1991, An aigneolaíocht i scéalta Mháirtín Uí Chadhain. Sa leabhar seo déantar anailís ar Ó Cadhain ó thaobh an méid a bhíonn ar siúl in aigne an duine ina chuid scéalaíochta.
* Titley, Alan, ‘Máirtin Ó Cadhain &amp; Foirm an Ghearrscéil’, Comhar, Deireadh Fómhair [[1980]]. (Lgh. 34-36, 38-40.)
* Ní Annracháin, Máire (eag.), Saothar Mháirtín Uí Chadhain, Léachtaí Cholm Cille, 37, [[Maigh Nuad]]: An Sagart, 2007.
* Carnabhal na Marbh [[Radvan Markus]] Leabhar taighde le duine de scoláirí móra na litríochta Gaelaí a phléann Cré na Cille i gcomhthéacs na tréimhse ina bhfuil aistriúcháin ar an úrscéal á scaipeadh go hidirnáisiúnta.
* 'Máirtín Ó Cadhain 2020' (2023, de Paor &amp; Mac Cárthaigh, eagarthóirí) [[Cló Léann na Gaeilge]]

== Aistriúcháin ar a shaothair ==

* ''Kirkegårdsjord: gjenfortellinger i ti mellomspill'' ([[Cré na Cille]]), aistriúchán [[Ioruais]]e le [[Jan Erik Rekdal]], [[1995]].
* ''Churchyard Clay'' (Cré na Cille), aistriúchán [[Béarla]] le Joan Trodden Keeffe, U.M.I. Dissertation Information Service, [[SAM]] [[1988]].
* ''[[The Road to Brightcity]]'', aistriúchán [[Béarla]] le h[[Eoghan Ó Tuairisc]], [[Baile Átha Cliath]], [[Poolbeg Press]] [[1981]].
* ''Cré na Cille/Churchyard Clay'' (1949) - sliocht as an úrscéal, aistriúchán go [[Béarla]] de chuid Eibhlín Ní Allúrain agus Maitiú Ó Néill, in: Krino 11 (Samhradh na bliana [[1991]]), S. 13–25.
* Chuir [[Alan Titley]] aistriúchán amach faoin teideal ''The Dirty Dust''. Aistriúchán scaoilte go maith atá ann agus Titley ag féachaint chuige beocht theanga Uí Chadhain a chur in iúl trí Bhéarla saibhir domhan an lae inniu a tharraingt chuige féin.
* Máirtín Ó Cadhain: Rogha Scéalta sa bhliain 2014, arna roghnú ag an Ollamh de Paor.
* ''Cré na Cille'' le [[Tim Robinson]] agus [[Liam Mac Con Iomaire]].
* ''Fuíoll Fuine'' a d’fhoilsigh Yale University Press mar leabhar beag ann féin, The Dregs of the Day, sa bhliain [[2019]]
* ''The Quick and the Dead: Selected Stories'' Aistriúcháin Bhéarla ar ghearrscéalta Mháirtín Uí Chadhain, [[2021]]. [[Yale University Press]] agus Cló Iar-Chonnacht. Tá ‘Becoming Paper’ (‘Ag Déanamh Páipéir’) agus ‘Marbling’ (‘Ag Déanamh Marmair’) sa chnuasach seo, gearrscéalta nach raibh in ''Rogha Scéalta''. Is iad [[Alan Titley]], [[Katherine Duffy]], [[Úna Ní Chonchubhair]], [[Louis de Paor]], agus [[Lochlainn Ó Tuairisg]] a d’aistrigh.

== Ábhair eile ==
Tá portráid de Ó Cadhain a rinne [[Seán O'Sullivan]] i seilbh phríobháideach, agus dealbh bhrád le [[James Power]] i g[[Coláiste na Tríonóide]]. Tá dealbh Mháirtín Uí Chadhain i gceannáras RTÉ Raidió na Gaeltachta i gCasla, Conamara. Tá a chuid scríbhinní i dtaisce sa leabharlann i gColáiste na Tríonóide.

I Mí Iúil 2022 nochtadh dealbh den mhórscríbhneoir ina cheantar dúchais i nGaeltacht Chois Fharraige. Ar an [[Airdín Glas]] taobh thoir de bhaile an Spidéil a nochtadh an dealbh, Dé Sathairn an 23 Iúil. Alan Ryan Hall, atá ina chónaí i n[[Dairbhre]], a rinne an dealbh chré-umha agus ba le tacaíocht agus le síntiúis ó eagraíochtaí Gaeltachta agus acadúla, agus ó dhaoine aonair i measc an phobail a thiomsaigh Iontaobhas Uí Chadhain an t-airgead leis an dealbh a dhéanamh agus a shuiteáil.

== Féach freisin ==

* [[Ráitis Cháiliúla de chuid an Chadhnaigh]]

== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{refbegin}}
* Bowyer Bell, J. (1970), The Secret Army, A History of the IRA, Cambridge: MIT Press.
{{refend}}

== Naisc sheachtracha ==
* [http://www.youtube.com/watch?v=dFUsguiIm70&amp;feature=related Físeán Gaeilge faoi thionchar an Chadhnaigh ar Ghluaiseacht Chearta Sibhialta na Gaeltachta]
* [http://www.tg4.tv Scannán bunaithe ar &quot;Cré na Cille&quot; (le fáil faoi &quot;Dráma - Cartlann&quot;)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180228054619/http://www.tg4.tv/ |date=2018-02-28 }}
* [http://www.youtube.com/watch?v=q91o5WC5plM&amp;feature=related Tuairimí an Cadhnaigh i leith na Gaeilge agus Todhchaí na Tíre.]
* [http://www.youtube.com/watch?v=uOOJUH8Uqp8&amp;feature=related Máirtín Ó Cadhain agus Muintir na Gaeltachta]
* [http://www.youtube.com/watch?v=7fqBPClCHgA&amp;feature=player_embedded Máirtín Ó Cadhain agus Misneach]
* [http://www.youtube.com/watch?v=WP23SxvECSs&amp;feature=related ''Máirtín Ó Cadhain: Readers Under Fire'' Clár faisnéise faoin gCadhnach]
* [https://focloiruichadhain.ria.ie/ ''Foclóir Mháirtín Uí Chadhain'']
* [https://www.xn--mirtncadhain-cbb5oqd.ie/ www.máirtínócadhain.ie] 

== Foinsí ==

* [https://b-ok.xyz/book/4964629/9e514b Cré na Cille] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20221018152229/https://b-ok.xyz/book/4964629/9e514b |date=2022-10-18 }}
* [https://b-ok.xyz/book/5941994/804411 Graveyard clay] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20221018152222/https://b-ok.xyz/book/5941994/804411 |date=2022-10-18 }} aistriúchán de chuid [[Liam Mac Con Iomaire]] agus Tim Robinson, 
* [https://b-ok.xyz/book/4196136/24564f Dirty Dust] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20221018152222/https://b-ok.xyz/book/4196136/24564f |date=2022-10-18 }}, aistriúchán de chuid [[Alan Titley]]
* [https://b-ok.xyz/book/5223143/1c5f41 The Key] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20221018152219/https://b-ok.xyz/book/5223143/1c5f41 |date=2022-10-18 }}, aistriúchán de chuid Louis de Paor
* [https://b-ok.xyz/book/21914259/b7615b Dregs of the Day] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20221018152219/https://b-ok.xyz/book/21914259/b7615b |date=2022-10-18 }}, aistriúchán de chuid [[Alan Titley]]
* [https://b-ok.xyz/book/5223144/e735b6 The Road to Brightcity] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20221018152226/https://b-ok.xyz/book/5223144/e735b6 |date=2022-10-18 }}
* [https://b-ok.xyz/book/23223114/362687 The Quick and the Dead: Selected Stories] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20221018152224/https://b-ok.xyz/book/23223114/362687 |date=2022-10-18 }}

{{Rialú údaráis}}

{{DEFAULTSORT:Cadhain, Mairtin O}}
[[Catagóir:Máirtín Ó Cadhain]]
[[Catagóir:Daoine as Contae na Gaillimhe]]
[[Catagóir:Daoine a coinníodh i ngéibheann in Éirinn]]
[[Catagóir:Baill d'Óglaigh na hÉireann (1922–1969)]]
[[Catagóir:Baill Misneach]]
[[Catagóir:Scríbhneoirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Gearrscéalaithe Éireannacha]]
[[Catagóir:Iriseoirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Foclóirithe Éireannacha]]
[[Catagóir:Béaloideasóirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Aistritheoirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Aistritheoirí an Ghúim]]
[[Catagóir:Múinteoirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1906]]
[[Catagóir:Básanna i 1970]]
[[Catagóir:Iarmhic Léinn Choláiste Phádraig, Droim Conrach]]
[[Catagóir:Iriseoirí The Irish Times]]
[[Catagóir:Ardrúnaithe ar an bhFáinne]]
[[Catagóir:Alumni Choláiste na Tríonóide, Baile Átha Cliath]]
[[Catagóir:Daoine a cuireadh i Reilig Chnocán Iaróm]]
[[Catagóir:Scoláirí agus lucht acadúil na hÉireann]]
[[Catagóir:Aistritheoirí Rannóg an Aistriúcháin]]</text>
      <sha1>rzoyjq3t7tkb2zvu0pm7qh93uzo9s2h</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1213612</id>
      <parentid>1213608</parentid>
      <timestamp>2024-04-22T11:38:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Eomurchadha</username>
        <id>4240</id>
      </contributor>
      <comment>/* Leabhair agus aistí faoi Mháirtín Ó Cadhain */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="39411" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Duine|image=[[Íomhá:Máirtín Ó Cadhain.jpg]]}}
Ba scríbhneoir Gaeilge é '''Máirtín Ó Cadhain''' ([[13 Feabhra]] [[1906]]&lt;ref&gt;https://www.ainm.ie/Bio.aspx?ID=413 . &quot;Is dóigh gur thart faoin am sin a cláraíodh an bhreith ach gur in Eanáir 1906 a rugadh é. Deir Costigan agus Ó Curraoin gurbh in Eanáir 1905 a rugadh é de réir an taifid baiste ach go raibh lúb ar lár áit éigin: ‘I dTeach an Chustaim is é a lá breithe cláraithe an 13ú lá d'Fheabhra 1906, agus ar chúl clúdach As an nGéibheann tugtar an dáta 20 Eanáir 1906’. Is léir ón bhfianaise atá ag a mhuintir gurbh ar 4 Eanáir 1906 a rugadh é agus nárbh in 1905 mar a chreid a bheathaisnéisithe.&quot; &lt;/ref&gt; – [[18 Deireadh Fómhair]] [[1970]]) agus áirítear é ar dhuine de na [[scríbhneoir]]í próis is mó i [[Stair na Gaeilge|stair]] [[litríocht]] na [[Gaeilge|Nua-Ghaeilge]].&lt;ref&gt; Denvir Gearóid, ‘Cadhan Aonair: Saothar Liteartha Mháirtín Uí Chadhain’, BÁC, 1987. Réamhrá IX.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Máirtín Ó Cadhain, Ceist na mBan agus Ceisteanna Ban le [[Máire Ní Annracháin]]. Lch 39 in Ó hÁinle, Cathal, ‘Criostalú: Aistí ar Shaothar Mháirtín Uí Chadhain’, Coiscéim, BÁC, 1998.&lt;/ref&gt; Foilsíodh trí [[úrscéal]] agus sé bhailiúchán [[gearrscéal]]t&lt;nowiki/&gt;a leis, chomh maith le hailt, aistriúcháin, léachtaí, béaloideas a bhailigh sé agus go leor eile. ''[[Cré na Cille]]'' an t-úrscéal an saothar is mó cáil a scríobh sé, agus aithnítear na gearrscéalta in ''[[An Braon Broghach (Cnuasach Gearrscéalta)|An Braon Broghach]]'' go forleathan mar shárshaothair. Aithnítear cuid dá ghearrscéalta ar sheoda na litríochta nua-aimseartha. Meastar go coitianta go bhfuil ''Cré na Cille'' ar an úrscéal is úire agus is bunúsaí a tháinig ó aon scríbhneoir Éireannach ó aimsir [[James Joyce]]. Deirtear gur athchruthaigh Ó Cadhain prós na Gaeilge agus gur fhág léitheoirí is scríbhneoirí na teanga araon faoi chomaoin mhór aige.

Ba [[Múinteoir|mhúinteoir]] scoile, sclábhaí feirme, ball d'[[Óglaigh na hÉireann]], agóidí, [[Aistriúchán|aistritheoir]] le [[Rannóg an Aistriúcháin]] agus [[ollamh]] le Gaeilge é freisin. Ba mhinic é sáite i bhfeachtais pobail agus teanga agus chaith sé seal ina ghéibheannach.&lt;ref&gt;{{Luaigh foilseachán|title=Omós á léiriú do Mháirtín Ó Cadhain ina cheantar dúchais|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2022/0723/1311856-omos-a-leiriu-do-mhairtin-o-cadhain-ina-cheantar-duchais/|date=2022-07-23|language=ga|author=Nuacht RTÉ}}&lt;/ref&gt;

Déantar staidéar ar a shaothair ar chúrsaí tríú agus dara leibhéal in Éirinn agus ar fud an domhain.

== Saol ==

Rugadh ar an g[[Cnocán Glas]] taobh thiar den [[Spidéal]] i g[[Conamara]] é. Ba é Máirtín an duine ba shine dár mhair de thrí dhuine dhéag a rugadh do Sheán Ó Cadhain, talmhaí, agus dá bhean Bríd Ní Chonaola. Duine dá dheartháireacha ba ea [[Seosamh Ó Cadhain]]. Um [[Meitheamh]] [[1911]] thosaigh sé ag freastal ar Scoil Náisiúnta an Spidéil.

=== Múinteoir ... agus agóidí ===
Bhuaigh an Cadhnach scoláireacht an Rí sa bhliain [[1923]] nuair a bhí sé ina mhonatóir ann ach, tharla é bheith ró-óg le dul isteach i g[[Coláiste Phádraig, Droim Conrach]], d’fhan sé bliain eile gur bhuaigh arís é. Chaith sé an tréimhse 1924–26 ag staidéar le bheith ina mháistir scoile i n[[Droim Conrach]].

Ba dhuine teasaí, ceanntréan an Cadhnach.&lt;ref&gt;‘gleo agus bruín agus éad’ lch 7, Ó Cathasaigh, Aindrias, ‘Ag Samhlú Troda: Máirtín Ó Cadhain 1905- 1970, Coiscéim, BÁC 2002.&lt;/ref&gt; Bhí Ó Cadhain ina éan corr i g[[Coláiste Phádraig, Droim Conrach|Coláiste Phádraig]] is cosúil, cuireadh ó phost é ar an gCarn Mór de bharr go raibh sé ina bhall d’Óglaigh na hÉireann.

Múinteoir náisiúnta a bhí ann ón mbliain [[1926]] go dtí [[1936]] agus bhí sé ina rúnaí áitiúil don [[INTO]] sa bhliain [[1930]]. Tar éis tréimhsí gairide ag múineadh i scoileanna i n[[Daighinis]] agus i g[[cathair na Gaillimhe]] ceapadh ina phríomhoide i g[[Camas]] é agus bhí ann go [[1932]]. Níor éirigh leis, áfach, mórán faid a bhaint as an obair seo, nó bhí baint aige le hÓglaigh na hÉireann ([[IRA]]), agus suim aige sa [[sóisialachas]] freisin. Is é a dúirt sé féin faoina chinneadh dul leis na hÓglaigh &quot;Tá a fhios agam céard a thug san IRA mé. Ba chall troid le mo mhuintir, boicht na tuaithe, a fhuascailt.&quot;

Is lena linn a d’aistrigh an Cadhnach ''[[Saile Chaomhánach, nó na hUaigheanna Folmha|Sally Kavanagh]]'' le [[Charles Kickham]] faoin teideal ''Saile Ní Chaomhánaigh nó na huaigheanna folamha'', [[1932]] (d’ullmhaigh an [[Tomás de Bhaldraithe|Dr Tomás de Bhaldraithe]] eagrán [[1986]]).

Faoi [[1926]] bhí tosaithe aige ar ábhar a fhoilsiú in ''[[An Stoc]]''. Bhí a chéad ghearrscéal aige i gcló san iris sin um [[Samhain|Shamhain]], [[1929]]. Má fhágaimid ailt, litreacha agus óráidí faoi staid na Gaeltachta as an áireamh, is ábhar [[Béaloideas|béaloidis]] is mó a bhí á chur i gcló aige anuas go [[1938]]; scéalaithe ba ea a athair, a mháthair, agus a uncail.

Bhí baint aige, agus é i gCamas go fóill, leis an [[Óglaigh na hÉireann|IRA]], é ina cheann feadhna ar na hÓglaigh ann. Mar sin, ní raibh sé ag réiteach go maith leis na sagairt ná le húdaráis eile. Briseadh as a phost é toisc baint a bheith aige leis na hÓglaigh. [[Íomhá:St Pats College Drumcondra.jpg|mion|Coláiste Phádraig, Droim Conrach]]Chaith an Cadhnach ansin tréimhse mar spailpín agus mar thimire. Ag deireadh na d[[1930idí|tríochaidí]] bhí sé mar oifigeach earcaíochta leis an IRA. B'eisean a thóg [[Breandán Ó Beacháin]] isteach san eagraíocht i measc daoine eile.&lt;ref&gt; Dictionary of Irish Writers, Writers in the Irish Language, curtha i dtoll a chéile ag Brian Cleeve, Cló Mercier, 1971. &lt;/ref&gt; Bhí an-mheas aige ar an oidhreacht a fuair sé óna mhuintir ''An uirnis liteartha is fearr a fuair mé ó mo mhuintir an chaint, caint thíriúil, caint chréúil, caint chraicneach a thosaíos ag damhsa orm scaití, ag gol scaití, de mo bhuíochas.''

[[Íomhá:An scoil Rath Cairn.jpg|mion|An Scoil Náisiúnta, Ráth Cairn]]

=== Tréimhse imthreoranaithe ===
[[Íomhá:Curragh Station - geograph.org.uk - 334736.jpg|mion|An Currach]]
I dtús [[An Dara Cogadh Domhanda|an Dara Cogaidh Dhomhanda]], tharraing an Cadhnach seantithe éigin anuas air, agus gabhadh é in éineacht le cuid mhaith daoine eile a raibh baint ar bith acu leis an IRA. Gabhadh é Meán Fómhair [[1939]] agus as sin go mí na [[Nollag]] bhí sé i ngéibheann i m[[Beairic Chnoc an Arbhair]]. Bhí Ó Cadhain mar Rúnaí an Fháinne sa bhliain [[1939]]. Níos déanaí, sa champa imthreoranaithe sa Churrach féin ba mhó a raibh suaimhneas air, áit a bhí saor ó thionchar an ghnáthphobail. Go deimhin, ní raibh fonn air é a fhágáil is cosúil.[[Íomhá:Regent House from Parliament Square - geograph.org.uk - 1741395.jpg|mion|Coláiste na Tríonóide]]

I Mí Aibreáin [[1940]] gabhadh an Cadhnach tar éis dó aitheasc a thabhairt ag sochraid Tony Darcy, [[Príosúnach cogaidh|príosúnach]] poblachtach a fuair bás i b[[Príosún Mhuinseo]] ar stailc ocrais. Coinníodh i ngéibheann i g[[An Currach|Currach Chill Dara]] é le linn [[Ré na Práinne]] i rith [[an Dara Cogadh Domhanda|an Dara Cogaidh Dhomhanda]] ós rud é go raibh sé ina chomhalta d'Óglaigh na hÉireann ón mbliain [[1918]] anonn. In [[Aibreán]] a cuireadh i ngéibheann arís é, agus níor scaoileadh saor é go [[26 Iúil]], [[1944]]. Bhain sé deis as an tréimhse seo le cur lena chuid léinn is léigh sé mórán i dtaobh stair na hEorpa agus an litríocht a roinn léi. Dar le roinnt tá feabhas le sonrú ar a chuid scríbhneoireachta tar éis dó an campa a fhágáil.

Deir [[Alan Titley]]: &lt;blockquote&gt;‘Tá doimhniú agus leathnú agus siúráil i réimse, i scóip agus i láimhsiú a chuid scríbhneoireachta i ndiaidh an chogaidh seachas mar a bhí roimhe. Níl mé cinnte nach raibh baint ag an iomtheorannú leis an scéal’.Ceapann roinnt go mb'fhéidir gur a thréimhse sa champa géibhinn ar an gCurrach a thug bunsmaoineamh don leabhar [[Cré na Cille]] dó, na príosúnaigh nua ag breith scéalta isteach sa champa faoina raibh ag tarlú taobh amuigh; ach bréagnaíonn an Cadhnach féin seo.&lt;ref&gt;Ó hÉallaithe, Donnacha, 'Máirtín Ó Cadhain i nGéibheann (1940 - 1944)', Gaelscéal, 7 Deireadh Fómhair, 2011.&lt;/ref&gt;. &lt;/blockquote&gt;Spéisiúil go leor ach ní raibh fonn air an áit a fhágáil. ''[N]íl tnúthán ar bith agam féin len a dhul amach… Bheinn chomh sásta istigh agus a bheinn amuigh''.&lt;ref&gt;Ó Cadhain, Máirtín ‘As an nGéibheann: litreacha chuig Tomás Bairéad’, Sáirséal agus Dill, BÁC, 1973.&lt;/ref&gt;. Dar le léirmheastóirí go bhfuil atmaisféar na haimsire agus meon an ghéibheannaigh le brath ar na litreacha seo a chuir sé chuig Tomás Bairéad).

[[Íomhá:Máirtín Ó CadhainAerfort.jpg|mion|220px|Múrmhaisiú in ómós do Mháirtín Ó Cadhain in [[Aerfort Bhaile Átha Cliath]] (Meán Fómhair 2009) Dealraíonn sé gur baineadh an múrmhaisiú úd ó shin. Sliocht as ''Páipéir Bhána agus Páipéir Bhreaca'' atá sa téacs.]]Thit an Cadhnach amach le ceannasaíochta an IRA agus é ann. Níor chreid Ó Cadhain gur chóir tús a chuir le feachtas buamála de bharr gur cheap sé nach raibh an eagraíocht ullamh le tabhairt faoi.

Thosaigh sé rang Gaeilge istigh chomh maith&lt;ref&gt;Bowyer Bell, 1970, 180-181&lt;/ref&gt;, agus is iomaí Óglach de chuid an IRA a d'fhoghlaim an teanga ón gCadhnach. Is ag Máirtín a bhí an t-ardrang Gaeilge agus deirtear gurbh iontach an múinteoir é. Lár na bliana [[1943]] ceapadh é ina chathaoirleach ar an gcoiste [[Oideachas|oideachais]] a raibh mar chúram aige na ranganna a eagrú. Níos deireanaí an bhliain chéanna bhí baint aige le coiste a chur ar bun chun straitéis a cheapadh don IRA, nuair a scaoilfí amach na príosúnaigh ag deireadh an chogaidh.

De bharr na moltaí a chuir Ó Cadhain chun cinn gur cheart na hairm a dhumpáil ar feadh píosa, caitheadh amhras air agus cuireadh ar fionraí é ón IRA in éindí le baill eile an choiste 'pending court martial'. Le linn a fhionraíochta ón IRA sa champa géibhinn, bhí deis aige díriú ar a chuid scríbhneoireachta mar nach raibh dualgas air ná cead aige ranganna a mhúineadh a thuilleadh ná a eagrú. Tugadh bord agus cathaoir dó, cé nár iarr sé aon phribhléid, agus luigh sé isteach ar an scríbhneoireacht. Ceadaíodh dó a chuid scríbhinní a chur amach as an gcampa chomh maith. Le linn na tréimhse sin sa Churrach, chuir sé an díolaim gearrscéalta [[An Braon Broghach]] le chéile.

In alt lena chomhghéibheannach, Maitiú Ó Néill, in eagrán speisialta den iris [[Comhar]], a foilsíodh bliain tar éis bhás Uí Chadhain, tugtar léargas ar an gcúis ar cuireadh an Cadhnach ar fionraí ón IRA sa bhliain [[1944]]. [[Comhar]], [[Deireadh Fómhair]], [[1971]] Faoi Ghlas ag Gaeil le Maitiú Ó Néill; &lt;ref&gt;Ó Néill, Maitiú, [[Faoi Ghlas ag Gaeil]], [[Comhar]], [[Deireadh Fómhair]], [[1971]] &lt;/ref&gt;

:''Tús na Samhna an bhliain chéanna [1943] mhol Máirtín do Liam Leddy, Ceannfort an Champa, coiste a cheapadh le staidéar a dhéanamh ar staid na gluaiseachta agus le moltaí a dhéanamh faoi céard ba cheart a dhéanamh nuair a scaoilfí saor muid. Rinneadh amhlaidh.... Bhí roinnt cruinnithe againn ach is beag an dul ar aghaidh a bhí muid a dhéanamh. Chaill Máirtín a fhoighid. Dúirt sé go scríobhfadh sé féin na smaointe a bhí aige féin faoin scéal agus go ba cheart do chuile dhuine an rud céanna a dhéanamh. Dúradh go bhfanfadh muid le scríbhinn Mháirtín i dtosach. Ag an gcruinniú dár gcionn bhí an scríbhinn faoi réir aige. Ní mó ná go maith a thaitin sé leis an gcuid is mó de na baill. Briseadh mór leis an ngluaiseacht agus leis na modhanna traidisiúnta a moladh. Airm a dhumpáil go ceann píosa. Glacadh go raibh cliste ar an iarracht mhíleata go dtí sin. Séard a theastaigh réabhlóid i gcúrsaí smaointe. Trí eagraíocht a bheith ann, ceann a bhainfeadh leis an teanga agus le cúrsaí cultúrtha, ceann a dhéanfadh bollscaireacht faoin teorainn agus an ceann míleata. Bhí an coiste ar aon intinn gur cheart a dhul tríd an doiciméad agus chuile mholadh ann a chíoradh.... B'shin é an cruinniú deireanach a bhí ann. Fuair muid amach an tráthnóna sin go raibh an scéal curtha ar fud an Champa go raibh muid ag beartú feall a dhéanamh ar an Arm. Cuireadh Leddy agus a Chomhairle de dhroim seoil. Rinneadh amhlaidh leis na fochoistí ar fad, An Coiste Oideachais ina measc. Tugadh gach ball den Choiste, cé's móite de Sheán Ó Néill os comhair cúirt fiosrúcháin rúnda. D'iarr muid cúirt oscailte agus nuair a eitíodh muid, dhiúltaigh muid glacadh leis an bhfiosrúchán rúnda. Fógraíodh ansin go raibh muid `suspended from the Irish Republican Army pending court martial'. Sé an rud is mó a ghoill orainn ina dhiaidh sin nach raibh aon chead againn páirt a ghlacadh i gcúrsaí riaracháin an Champa ná in eagrú cúrsaí oideachais...''
[[Íomhá:Áras Mháirtín Uí Chadhain.jpg|mion|Áras Mháirtín Uí Chadhain, [[Ollscoil na hÉireann, Gaillimh]]]]
[[Íomhá:Máirtín Ó Cadhain - An Braon Broghach.jpg|mion|An Braon Broghach]]
Fuair a athair agus a mháthair bás i rith an achair seo.

=== Saoirse ... de chineál éigin ===
[[Íomhá:Máirtín Ó Cadhain - an tSraith ar Lár.png|mion]]
Sna [[1930]]dí bhí lámh ag an Cadhnach san fheachtas a chuir [[Nua-Ghaeltacht]] ar bun i [[Ráth Cairn]] na [[Mí]]. Ghlac sé páirt i bhfeachtas agóide a bhí ag éileamh tailte níos méithe do mhuintir na [[Gaeltacht]]a. B'é ba thoradh an fheachtais seo gur cuireadh Gaeltacht nua [[Ráth Cairn]] ar bun i g[[Contae na Mí]].

I bhFeabhra na bliana [[1945]] phós an Cadhnach [[Máirín Ní Rodaigh]], [[Múinteoir|oide scoile]] ó chontae an Chabháin, ach bhí lámh is focal eatarthu le fada roimhe sin. Iníon Philip Ruddy ba ea Máirín agus ba mhúinteoir í i scoil lán-Ghaeilge. Bhí cónaí uirthi féin agus Máirtín i dtithe eágsúla timpeall ar [[Bhaile Átha Cliath]] agus ní raibh aon chlann orthu riamh.

Chuir sclábhaíocht an aistriúcháin sa Dáil as dá chuid scríbhneoireachta, áit a raibh sé ina aistritheoir cáipéisí dlí don [[Oireachtas]] ón mbliain [[1947]] go dtí [[1956]].

Bhí an Cadhnach ina cholúnaí seachtainiúil don [[Irish Times]] ó [[1953]] go dtí [[1956]] is bhí ina léachtóir sa [[Ghaeilge]] i g[[Coláiste na Tríonóide]] sa bhliain [[1956]].

Ba mhinic é ag coimhlint le [[Fianna Fáil]] is [[Fine Gael]] i ngeall ar neamhshuim is naimhdeas i leith na Gaeilge faoi seach.&lt;ref&gt;Ó Cathasaigh, Aindrias, ‘Ag Samhlú Troda: Máirtín Ó Cadhain 1905- 1970, Coiscéim, BÁC 2002. Lch 13.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Breathnach, Diarmuid, agus Ní Mhurchú, Máire, ‘1882-1982 Beathaisnéis 4’ lch 85, Máirtín Ó Cadhain, An Clóchomhar Teo, BÁC.&lt;/ref&gt; Chuir sé troid orthu siúd agus ar an [[Language Freedom Movement]] ó thaobh na Gaeilge de, is níor éalaigh na Gaeilgeoirí féin, a bhí tar éis loiceadh, fiú. Cé go mba shóisialaí é ní raibh sé róthógtha leis na Cumannaigh.&lt;ref&gt;Ó Cathasaigh, Aindrias, ‘Ag Samhlú Troda: Máirtín Ó Cadhain 1905- 1970, Coiscéim, BÁC 2002. Lch 234. (Language Freedom Movement (Gluaiseacht Saoirse Teanga as Gaeilge) - gluaiseacht frithghaeilgeoireachta)&lt;/ref&gt;

=== Na blianta deireanacha ===
Chaith an Cadhnach na blianta deireanacha dá shaol ina Ollamh le Gaeilge i g[[Coláiste na Tríonóide]]. Ceapadh ina ollamh le Gaeilge faoi [[1969]] é, agus ina chomhalta de chuid Choláiste na Tríonóide sa bhliain [[1970]]. Ainmníodh léachtlann ina onóir i gColáiste na Tríonóide, ''Téatar Mháirtín Uí Chadhain''.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín |url=http://isservices.tcd.ie/facilities/chadhain.php |teideal=Cóip cartlainne |dátarochtana=2012-07-07 |archivedate=2011-08-18 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110818172553/http://isservices.tcd.ie/facilities/chadhain.php }}&lt;/ref&gt; Bhí sé ina aoi-léachtóir in [[Ollscoil na Banríona]] chomh maith.&lt;ref&gt;Dictionary of Irish Writers, Writers in the Irish Language, curtha i dtoll a chéile ag Brian Cleeve, Cló Mercier, 1971. &lt;/ref&gt;

Ba é a bhunaigh [[Misneach (grúpa)|Misneach]], eagraíocht a bhí dírithe go diongbháilte ar athbheochan na Gaeilge, agus a d'eagraigh stailc ocrais ar son na teanga sa bhliain [[1966]].

Sa bhliain [[1969]] thug an Cadhnach an príomhléacht ag [[Scoil Gheimhridh Chumann Merriman]] in [[Aonach Urmhumhan]]. Go luath ina dhiaidh sin foilsíodh an léacht sin faoi chlúdach leabhair dar teideal ''[[Páipéir Bhána agus Páipéir Bhreaca]]''. Tá an aiste sin ar na cinn is tábhachtaí faoi scríbhneoireacht na Gaeilge dár foilsíodh riamh.
[[Íomhá:Mt-jerome-entrance.jpg|mion|[[Reilig Chnocán Iaróm]]]]
Ba scríbhneoir cruthaitheach Máirtín a rinne an-fhorbairt agus an-aclú ar an nGaeilge mar theanga liteartha. Thóg sé focail ó [[Gaeilge na hAlban|Ghaeilge na hAlban]] agus chum sé nua-fhocail amanna. Mar sin féin, chleacht sé gramadach a chanúna féin in áit na gramadaí caighdeánaithe in áiteanna.

Chónaigh sé in áiteanna éagsúla i mBaile Átha Cliath in imeacht na mblianta ach ba in 12 Garraithe na Gréine i n[[Dartraí (Baile Átha Cliath)|Dartraí]], cuid de [[Rath Maonais]], a chaith sé an tréimhse b'fhaide astu sin.

Cailleadh Máirtín Ó Cadhain ar an [[18 Deireadh Fómhair]] [[1970]], go díreach nuair a bhí cor eile á chur de ag saol agus ag scríbhneoireacht na h[[Éireann]]. Bhásaigh sé in [[Ospidéal an Mater Misercordiae|Ospidéal an Mater]] i mBaile Átha Cliath. Cuireadh i [[Reilig Chnocán Iaróm]] é. D'fhág sé go leor scríbhinní neamhfhoilsithe ina dhiaidh a nochtadh de réir a chéile.

Seo a leanas sliocht as óráid [[Cian Ó hÉigeartaigh|Chian Uí Éigeartaigh]] os cionn uaigh Mháirtín lá a adhlactha, an 20ú lá de Dheireadh Fómhair 1970.

:''Bhí sé ina scríbhneoir, ina mhúinteoir, ina shaighdiúir, ina scoláire, ina chinnire. Bhí chuile cháilíocht acu sin tugtha chun foirfeachta ann. Ba é an fear ba mhó é dar fáisceadh as an nGaeltacht ó bhí Éire fré chéile ina Gaeltacht... Ach níor ghéill Máirtín riamh don éadóchas. ‘Níor dhúirt muide', ar sé, ‘muide Éireannaigh, gur throid muid ariamh an cath deireanach.’ ‘Sé an dóchas', ar sé arís, ‘an mhaidhmiú chuartach, an chain detonation a fheicim riamh anall i stair na tíre. Na géaga giniúna; an dóchas ag gint an mhisnigh agus an misneach ag gint an gnímh. Don ghlúin atá ag éirí suas agus don ghlúin a chuaigh romhainn, b'eiseamláir, ba chomhartha sóirt againn é ar gach a thuigeamar le hÉirinn, le Gaelachas. Ba é Máirtín a léirigh dúinn brí na bhfocal sin, eisean agus duine nó beirt eile. Ba chomhartha ar a shaol uilig an freagra a thug sé ar an gCanónach i gCarn Mór na Gaillimhe. Arsa an Canónach leis, ‘Ar ndóigh’, ar sé, ‘tá tusa bainteach le hÓglaigh na hÉireann.’ Chun an post a choinneáil, ní chaithfeadh Máirtín a rá ach ‘Cá bhfios duit?' Ach is é a thug sé d’fhreagra, 'Agus má tá, céard faoi?' Sa bhfreagra neamhleithscéalach sin, tá Stoc na Cille ag labhairt, an glór a chaithfear a éisteacht... glór tréan buan, atá ag cuartú siar aniar sa stair ó chuaigh crúb Sasanach don chéad uair i ngreim sa bhfód glas seo… Glór, 'Éire na staire, Éire an chian-thnutháin chun saoirse agus chun bheith ina hÉire, Éire na Gaeilge.' Glór pobail ar thóir a shealbha. Lenár linn, is trí ghuth, trí pheann agus trí phearsa Mháirtín Ó Cadhain, go háirid, a chuir an glór é féin in iúl.''

[[Íomhá:Cr%C3%A9_na_Cille.jpg|mion]]

Deir [[Alan Titley]]: ‘Nuair a fuair sé bás ... ba chliché é a rá gur chaill Éire an scríbhneoir ab fhearr a bhí aici...’&lt;ref&gt;http://www.rte.ie/tv/rianfhocail/article.html&lt;/ref&gt;
== Scríbhneoireacht ==
B'fhada fairsing réimse liteartha Uí Chadhain. Ba bheag stíl nár fhéach sé cor léi. Rinne sé a chuid féin de shaothar go leor eile: [[Na Griannaigh]] agus [[Fyodor Dostoyevsky|Dostoyevsky]], [[Maxim Gorky|Gorky]] agus [[Franz Kafka|Kafka]], [[T. S. Eliot]] agus [[Pádraig Ó Conaire]]. Ba é scríbhneoir mór ''engagé'' na Gaeilge é, fear a chosain i ngach cuid dá shaothar cruthaíoch firinne agus neamhspleáchas na healaíne.

Ba é ba mhó a d'fhorbair is a d'fhairsingigh prós na Gaeilge san fhichiú haois. Bhain sé suaitheadh as nach bhfacthas a leithéid ó aortha na seachtú haoise déag. Chuimsigh sé traidisiún teanga a théann siar go dtí aimsir na [[An Táin|Tána]]. 

Bhí eolas údarásach ag an Cadhnach ar litríocht agus cultúr na Gaeilge agus na hÉireann. D'fhoghlaim sé [[Gaeilge na hAlban]], [[Breatnais]], agus [[Briotáinis]] agus d'aistrigh ón trí theanga sin go Gaeilge. Rinne sé aistriúcháin ón mBéarla is ón bh[[Fraincis]] chomh maith. Bhí eolas leathan aige ar Litríocht na hEorpa agus bhí léamh na [[Rúisis]]e, na [[Gearmáinis]]e agus na h[[Iodáilis]]e aige chomh maith le teangacha eile.&lt;ref&gt;Dictionary of Irish Writers, Writers in the Irish Language, curtha i dtoll a chéile ag Brian Cleeve, Cló Mercier, 1971. &lt;/ref&gt; Chuir sé le Ciclipéid Ghearmánach na Litríochta Domhanda.

Cuireadh fáilte roimhe léachtaí a thabhairt ag Ollscoileanna timpeall na tíre. Níor tugadh cead don Chumann Seanchais agus Éigse i gColáiste Ollscoile na Gaillimhe é a bheith ag caint leo ann. Luann [[Breandán Ó hEithir]] an eachtra seo ina leabhar ''Over the Bar''.

Amach ó ''Chré na Cille'', scríobh an Cadhnach dhá úrscéal eile nár tháinig i gcló ach i bhfad i ndiaidh a bháis, sna nóchaidí. B'iad sin ''[[Athnuachan]]'' agus ''[[Barbed Wire]]''.

Scríobh an Cadhnach leabhair gearrscéalta freisin, ina measc ''[[Idir Shúgradh agus Dáiríre]]'', ''[[An Braon Broghach (Cnuasach Gearrscéalta)|An Braon Broghach]]'', ''[[Cois Caoláire]]'', ''[[An tSraith dhá Tógáil]]'', ''[[An tSraith Tógtha]]'' agus ''[[An tSraith ar Lár]]''. Ba é an scríbhneoir próis ba mhó sa Ghaeilge lena linn é.

I measc na n-ainmneacha pinn a bhí aige bhí; Aonghus Óg, Breallianmaitharsatuanógcadhanmaolpote, D. Ó Gallchobhair, Do na Fíréin, Micil Ó Moingmheara, M.Ó.C.

=== Luathshaothair Uí Chadhain ===
Áirítear na cnuasaigh ghearrscéalta [[Idir Shúgradh agus Dáiríre]] (ISD), [[An Braon Broghach (Cnuasach Gearrscéalta)|An Braon Broghach]] (ABB), agus [[Cois Caoláire]] (CC) mar luathshaothar an Chadhnaigh. Braitheann roinnt léirmheastóirí go dtaispeánann ABB teacht chun aibíochta mar scríbhneoir. Deirtear leis go bhfuil teannas le braith i scéalta seo an Chadhnaigh. Díríonn an Cadhnach sna scéalta seo ar phobail faoi leith, pobail iargúlta Ghaeltachta don chuid is mó, pobail ar nós an phobail inar rugadh agus tógadh an Cadhnach féin.
[[Íomhá:Máirtín Ó Cadhain - Cois Caoláire.jpeg|mion|Cois Caoláire]]
=== Saothair eile ===

Bhí an Cadhnach gníomhach, chomh maith, mar [[iriseoir]] agus ag scríobh aistí, atá bailithe in ''Ó Cadhain i bhFeasta'', ''Caiscín'', agus ''Caithfear Éisteacht''. Cuireadh amach comhfhreagras idir é féin san am a bhí sé i ngéibheann agus [[Tomás Bairéad]] faoin teideal ''As an nGéibheann''. Bhí sé i gcruachás amanna, ó briseadh as a phost múinteoireachta é mar gheall ar a ghníomhaíocht Phoblachtánach.

Ní raibh an oiread sin measa ag Ó Cadhain ar an bh[[filíocht]]. Dar leis, b'fhearr ábhair a phlé sa phrós amháin agus fuair sé de locht ar [[Gaeilge na hAlban|Ghaeilge na hAlban]] nach raibh ach filíocht á scríobh inti ar an mórgóir. Bhí breis filíochta á scríobh sa Ghaeilge ná mar a bhí sa Bhéarla an tráth úd dar leis, ach níorbh fhiú faic an fhilíocht chéanna i gcomparáid le tathag an phróis.

=== Téamaí ===

Glacann an teannas idir daoine aonaracha agus éilimh an phobail ról fíorthábhachtach i scéalta an Chadhnaigh.&lt;ref&gt;‘Is é mórthéama Uí Chadhain sna gearrscéalta an choimhlint idir mianta an duine aonair agus na bacanna a chuireann struchtúir áirithe i saol an phobail dar díobh é ar a fhorbairt phearsanta’ De Paor, Louis, ‘Maxim Gorky, Máirtín Ó Cadhain agus Riastradh na Scéalaíochta’, Comhar (Nollaig 1990) 51-5.&lt;/ref&gt;

=== Léirmheastóireacht ===

In [[Traidisiún Liteartha na nGael]] ([[1979]]) deir [[J. E. Caerwyn Williams]] agus Máirín Ní Mhuiríosa: ‘Níl aon amhras ná gurb é Máirtín Ó Cadhain an scríbhneoir is tábhachtaí dár shaothraigh prós na Nua-Ghaeilge le breis agus daichead bliain anuas.’

&quot;Scríobh sé prós ba théagartha ná mar a scríobh aon Éireannach eile seachas Beckett agus Joyce&quot;, a dúirt [[Seán Ó Tuama]]. Ó Tuama, S. 1980. ‘Tiomna roimh bhás’, Comhar. Deireadh Fómhair. 55.

&quot;D’éirigh leis saothar scóipiúil cumasach nua-aosach a chumadh nár sháraigh aon scríbhneoir eile Gaeilge san aois seo&quot;, a dúirt [[Gearóid Denvir]]. Denvir, G. 1998. Cadhan Aonair: saothar liteartha Mháirtín Uí Chadhain. Baile Átha Cliath: An Clóchomhar. xiv.

&quot;Gan an grá seo don Ghaeilge - grá ab ionann agus beophianadh - níl tuiscint ar anam Mháirtín Uí Chadhain, ar an bhfórsa diamhair a thiomáin chun cinn é in ainneoin príosúin, peannaid phearsanta, easpa sláinte agus bás na gcarad.&quot; [[Breandán Ó hEithir]]

Dar [[Liam Prút]]: (gur) ‘éirigh leis (an gCadhnach) conspóid an fhir phoiblí a choinneáil scartha go hiomlán óna shaothar glanlitríochta.’&lt;ref&gt;{{Luaigh foilseachán|title=An Scríbhneoir i nGleic: Téamaí Polaitíúla i Léachtaí Uí Chadhain|url=http://dx.doi.org/10.2307/25571765|journal=Comhar|date=1992|issn=0010-2369|pages=83|volume=51|issue=5|doi=10.2307/25571765|author=Liam Mac Con Iomaire}}&lt;/ref&gt;

[[Seosamh Ó Duibhginn]]: ‘Bhíodh Máirtín ag briathar-ionsaí daoine thall agus abhus.… ba bhealach aige é le faoiseamh a fháil ó mhíshláinte a bhí ag dul dó’

Séamus de Barra, a scríobh in [[Comhar]] na Nollag 1990: ‘Ní chreidimse gur dea-thoradh a bhí ar réabhlóideachas agus ar agóidíocht Mháirtín Uí Chadhain.… ní hannamh a bhuaileann baois fir nuair a bhraitheann siad an aois a bheith ag teacht orthu.

=== Stíl ===

I mórán de scéalta ABB cleachtann Máirtín Ó Cadhain an [[réalachas sóisialta]].
[[Íomhá:Liam Mac Amhlaigh - Leachtaí Uí Chadhain.jpg|mion|Liam Mac Amhlaigh  - Leachtaí Uí Chadhain]]

[[Íomhá:The Dregs of the Day - Máirtín Ó Cadhain agus Alan Titley.png|mion|''The Dregs of the Day'' - a d'aistrigh [[Alan Titley]]. Tháinig borradh faoin aistriúchán ar shaothair an Chadhnaigh ó foilsíodh aistriúchán ''Cré na Cille''.]]

== Leabhair agus foilseacháin le Máirtín Ó Cadhain ==

* ''[[Athnuachan]]'' Coiscéim. Baile Átha Cliath 1995 (úrscéal)
* ''[[An Braon Broghach (Cnuasach Gearrscéalta)|An Braon Broghach]]'' An Gúm, Baile Átha Cliath 1991 (gearrscéalta)
* ''[[Barbed Wire]]'' Arna cur in eagar ag Cathal Ó hÁinle. Coiscéim, Baile Átha Cliath 2002 (úrscéal)
* ''[[Caiscín]]'' Ailt san [[Irish Times]] [[1953]]/56. Arna gcur in eagar ag [[Aindrias Ó Cathasaigh]]. Coiscéim, Baile Átha Cliath 1998 (iriseoireacht)
* ''[[Cois Caoláire]]'' [[Sáirséal Ó Marcaigh]], Baile Átha Cliath 2004 (géarrscéalta)
* ''[[Cré na Cille]]'' [[Sáirséal agus Dill]], Baile Átha Cliath 1949/1965 (úrscéal)
* ''[[As an nGéibheann : litreacha chuig Tomás Bairéad]]'' Sáirséal is Dill, Baile Átha Cliath, 1973. (Bailiúchán litreacha)
* ''[[Idir Shúgradh agus Dáiríre]]'' [[Oifig an tSoláthair]], Baile Átha Cliath [[1975]] (gearrscéalta)
* ''[[Tone Inné agus Inniu]]'' Coiscéim, Baile Átha Cliath 1999 (stair, polaitíocht)
* ''[[An tSraith dhá Tógáil]]'' Sáirséal agus Dill, Baile Átha Cliath [[1970]]/1981 (gearrscéalta)
* ''[[An tSraith Tógtha]]'' Sáirséal agus Dill, Baile Átha Cliath [[1977]] (gearrscéalta)
* ''[[An tSraith ar Lár]]'' Sáirséal Ó Marcaigh, Baile Átha Cliath [[1967]] (gearrscéalta)
* ''[[Ó Cadhain i bhFeasta.]]'' Eagarthóir [[Seán Ó Laighin]]. [[Clódhanna Teoranta]], Baile Átha Cliath 1990 (aistí, iriseoireacht, stair, polaitíocht, ábhar ilghnéitheach)
* ''[[An Ghaeilge Bheo - Destined to Pass.]]'' Eagarthóir: Seán Ó Laighin. [[Coiscéim]], Baile Átha Cliath 2002. (taighde agus tuairimí).
* ''[[Caithfear Éisteacht!]]'' Aistí Mháirtín Uí Chadhain in [[Comhar]]. Eagarthóir: [[Liam Prút]]. [[Comhar Teoranta]], Baile Átha Cliath [[1999]] (aistí).
* ''[[Faoi Rothaí na Gréine]]'' Amhráin As Conamara a bhailigh Máirtín Ó Cadhain.
* ''[[Máirtín Ó Cadhain: Téacsanna Teagaisc: Teaching Texts – A Selection]]'' a foilsíodh i [[2020]]. [[Feargal Ó Béarra]] agus [[Arndt Wigger]] a chuir in eagar. Ceachtanna a chum an Cadhnach sna 1960idí chun an Ghaeilge a theagasc. Foilsíodh leagan Gearmáinise freisin.
* ''[[Cumadóireacht Uí Chadhain]]'' [[2020]] le [[Mícheál Briody]] agus [[Máirín Nic Eoin]], leagan anótáilte de thrí scríbhinn de chuid Mháirtín Uí Chadhain atá caomhnaithe i gcartlann [[Coláiste na Tríonóide|Choláiste na Tríonóide]], Baile Átha Cliath.
* ''[[Foclóir Mháirtín Uí Chadhain]]'' [[2021]], foclóir ar líne, [[Acadamh Ríoga na hÉireann]].
* ''Máirtín Ó Cadhain: Rogha Scéalta'', Cló Iar-Chonnacht. 15 gearrscéal arna roghnú ag [[Louis de Paor]].

=== Paimfléid ===

* ''[[Páipéir Bhána agus Páipéir Bhreaca]]''
* ''[[Irish above Politics]]'' Baile Átha Cliath 1964.
* ''[[Mr. Hill: Mr. Tara]] Baile Átha Cliath 1964.''
* ''[[Cosnaítear an Creideamh]] Baile Átha Cliath 1964.''
* ''[[Ar Céalacan, ar Stailc Ocrais]] Baile Átha Cliath 1966.''
* ''[[An Aisling]] Baile Átha Cliath 1966.''
* ''[[Gluaiseacht na Gaeilge, Gluaiseacht ar strae (paimfléad)]]'' Foilsithe ag [[Misneach (grúpa)|Misneach]] 1970.

=== Aistriúcháin go Gaeilge ===
* ón m[[Béarla]]: [[Sally Kavanagh]] ([[Charles Kickham]]) mar [[Saile Chaomhánach, nó na hUaigheanna Folmha]] agus '[[A short suit]]' le ([[Lynn Doyle]])
* ón m[[Breatnais]]: ''[[Tynged yr Iaith]]'' ([[Saunders Lewis]])
* ón bh[[Fraincis]]: ''[[La Rempailleuse]]'' (gearrscéal) ([[Guy de Maupassant]])
* ón m[[Briotáinis]], le cúnamh [[G Dourgwenu]] nó [[G Hernot]]: scéalta le [[Jakez Riou]]

=== Béaloideas ===
[[Ó Cadhain i dTír Chonaill]] [[2007]] Cnuasach bealoidis a bailíodh i d[[Tír Chonaill]] sa bhliain [[1957]]

=== Taifeadtaí fuaime===
* [[Máirtín Ó Cadhain (ceirnín)]] bailiúchán d'óráidí agus d'agallaimh a rinne sé.
* [[Consain na Gaeilge (ceirnín)]], a d'fhoilsigh Spól sa bhliain [[1968]]. Ba é [[Breandán Breathnach]] faoi deara foilsiú an cheirnín seo ina bhfuil ceacht foghraíochta á thabhairt ag Máirtín Ó Cadhain.
*  ''Máirtín Ó Cadhain Rogha Téacsanna Teagaisc don Ghaeilge'', ina bhfuil taifeadadh de Mháirtín Ó Cadhain ag léamh as Cré na Cille. Rinneadh é in München na Gearmáine sna 1960idí.

== Leabhair agus aistí faoi Mháirtín Ó Cadhain ==

* [[Aindrias Ó Cathasaigh]]: Ag Samhlú Troda. Máirtín Ó Cadhain 1905-1970. [[Coiscéim]], [[Baile Átha Cliath]] [[2002]].
* Aindrias Ó Cathasaigh [[Daol na réabhlóide: Poblachtachas agus sóisialachas i smaointeoireacht Mháirtín Uí Chadhain]], Coiscéim, 2005.
* Aindrias Ó Cathasaigh ''[[Cadhnaíocht: Aistí ar Mháirtín Ó Cadhain]]''. [[Coiscéim]], [[2021]].
* Costigan, an tSiúr Bosco, le [[Seán Ó Curraoin]]. De Ghlaschloich an Oileáin: Beatha agus Saothar Mháirtín Uí Cadhain. [[Cló Iar-Chonnachta]], [[Indreabhán]] [[1987]].
* Ó hÁinle, Cathal, ‘Criostalú: Aistí ar Shaothar Mháirtín Uí Chadhain’, [[Coiscéim]], BÁC, [[1998]].
* Ó hAnluain, Eoghan, ‘Léargas Doilíosach: Gnéithe Áirithe de Ghearrscéalta Mháirtín Uí Chadhain’, [[Comhar]] ([[Deireadh Fómhair]] [[1971]]) 10-15.
* Denvir, Gearóid, ‘Cadhan Aonair: Saothar Liteartha Mháirtín Uí Chadhain’, BÁC, [[1987]].
* ‘Maxim Gorky, Máirtín Ó Cadhain agus Riastradh na Scéalaíochta’, le [[Louis de Paor]], Comhar (Nollaig 1990) 51-5.
*[[Faoin mBlaoisc Bheag Sin]], le [[Louis de Paor]], Coiscéim, 1991, An aigneolaíocht i scéalta Mháirtín Uí Chadhain. Sa leabhar seo déantar anailís ar Ó Cadhain ó thaobh an méid a bhíonn ar siúl in aigne an duine ina chuid scéalaíochta.
* Titley, Alan, ‘Máirtin Ó Cadhain &amp; Foirm an Ghearrscéil’, Comhar, Deireadh Fómhair [[1980]]. (Lgh. 34-36, 38-40.)
* Ní Annracháin, Máire (eag.), Saothar Mháirtín Uí Chadhain, Léachtaí Cholm Cille, 37, [[Maigh Nuad]]: An Sagart, 2007.
* Carnabhal na Marbh [[Radvan Markus]] Leabhar taighde le duine de scoláirí móra na litríochta Gaelaí a phléann Cré na Cille i gcomhthéacs na tréimhse ina bhfuil aistriúcháin ar an úrscéal á scaipeadh go hidirnáisiúnta.
* 'Máirtín Ó Cadhain 2020' (2023, de Paor &amp; Mac Cárthaigh, eagarthóirí) [[Cló Léann na Gaeilge]]

== Aistriúcháin ar a shaothair ==

* ''Kirkegårdsjord: gjenfortellinger i ti mellomspill'' ([[Cré na Cille]]), aistriúchán [[Ioruais]]e le [[Jan Erik Rekdal]], [[1995]].
* ''Churchyard Clay'' (Cré na Cille), aistriúchán [[Béarla]] le Joan Trodden Keeffe, U.M.I. Dissertation Information Service, [[SAM]] [[1988]].
* ''[[The Road to Brightcity]]'', aistriúchán [[Béarla]] le h[[Eoghan Ó Tuairisc]], [[Baile Átha Cliath]], [[Poolbeg Press]] [[1981]].
* ''Cré na Cille/Churchyard Clay'' (1949) - sliocht as an úrscéal, aistriúchán go [[Béarla]] de chuid Eibhlín Ní Allúrain agus Maitiú Ó Néill, in: Krino 11 (Samhradh na bliana [[1991]]), S. 13–25.
* Chuir [[Alan Titley]] aistriúchán amach faoin teideal ''The Dirty Dust''. Aistriúchán scaoilte go maith atá ann agus Titley ag féachaint chuige beocht theanga Uí Chadhain a chur in iúl trí Bhéarla saibhir domhan an lae inniu a tharraingt chuige féin.
* Máirtín Ó Cadhain: Rogha Scéalta sa bhliain 2014, arna roghnú ag an Ollamh de Paor.
* ''Cré na Cille'' le [[Tim Robinson]] agus [[Liam Mac Con Iomaire]].
* ''Fuíoll Fuine'' a d’fhoilsigh Yale University Press mar leabhar beag ann féin, The Dregs of the Day, sa bhliain [[2019]]
* ''The Quick and the Dead: Selected Stories'' Aistriúcháin Bhéarla ar ghearrscéalta Mháirtín Uí Chadhain, [[2021]]. [[Yale University Press]] agus Cló Iar-Chonnacht. Tá ‘Becoming Paper’ (‘Ag Déanamh Páipéir’) agus ‘Marbling’ (‘Ag Déanamh Marmair’) sa chnuasach seo, gearrscéalta nach raibh in ''Rogha Scéalta''. Is iad [[Alan Titley]], [[Katherine Duffy]], [[Úna Ní Chonchubhair]], [[Louis de Paor]], agus [[Lochlainn Ó Tuairisg]] a d’aistrigh.

== Ábhair eile ==
Tá portráid de Ó Cadhain a rinne [[Seán O'Sullivan]] i seilbh phríobháideach, agus dealbh bhrád le [[James Power]] i g[[Coláiste na Tríonóide]]. Tá dealbh Mháirtín Uí Chadhain i gceannáras RTÉ Raidió na Gaeltachta i gCasla, Conamara. Tá a chuid scríbhinní i dtaisce sa leabharlann i gColáiste na Tríonóide.

I Mí Iúil 2022 nochtadh dealbh den mhórscríbhneoir ina cheantar dúchais i nGaeltacht Chois Fharraige. Ar an [[Airdín Glas]] taobh thoir de bhaile an Spidéil a nochtadh an dealbh, Dé Sathairn an 23 Iúil. Alan Ryan Hall, atá ina chónaí i n[[Dairbhre]], a rinne an dealbh chré-umha agus ba le tacaíocht agus le síntiúis ó eagraíochtaí Gaeltachta agus acadúla, agus ó dhaoine aonair i measc an phobail a thiomsaigh Iontaobhas Uí Chadhain an t-airgead leis an dealbh a dhéanamh agus a shuiteáil.

== Féach freisin ==

* [[Ráitis Cháiliúla de chuid an Chadhnaigh]]

== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{refbegin}}
* Bowyer Bell, J. (1970), The Secret Army, A History of the IRA, Cambridge: MIT Press.
{{refend}}

== Naisc sheachtracha ==
* [http://www.youtube.com/watch?v=dFUsguiIm70&amp;feature=related Físeán Gaeilge faoi thionchar an Chadhnaigh ar Ghluaiseacht Chearta Sibhialta na Gaeltachta]
* [http://www.tg4.tv Scannán bunaithe ar &quot;Cré na Cille&quot; (le fáil faoi &quot;Dráma - Cartlann&quot;)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180228054619/http://www.tg4.tv/ |date=2018-02-28 }}
* [http://www.youtube.com/watch?v=q91o5WC5plM&amp;feature=related Tuairimí an Cadhnaigh i leith na Gaeilge agus Todhchaí na Tíre.]
* [http://www.youtube.com/watch?v=uOOJUH8Uqp8&amp;feature=related Máirtín Ó Cadhain agus Muintir na Gaeltachta]
* [http://www.youtube.com/watch?v=7fqBPClCHgA&amp;feature=player_embedded Máirtín Ó Cadhain agus Misneach]
* [http://www.youtube.com/watch?v=WP23SxvECSs&amp;feature=related ''Máirtín Ó Cadhain: Readers Under Fire'' Clár faisnéise faoin gCadhnach]
* [https://focloiruichadhain.ria.ie/ ''Foclóir Mháirtín Uí Chadhain'']
* [https://www.xn--mirtncadhain-cbb5oqd.ie/ www.máirtínócadhain.ie] 

== Foinsí ==

* [https://b-ok.xyz/book/4964629/9e514b Cré na Cille] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20221018152229/https://b-ok.xyz/book/4964629/9e514b |date=2022-10-18 }}
* [https://b-ok.xyz/book/5941994/804411 Graveyard clay] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20221018152222/https://b-ok.xyz/book/5941994/804411 |date=2022-10-18 }} aistriúchán de chuid [[Liam Mac Con Iomaire]] agus Tim Robinson, 
* [https://b-ok.xyz/book/4196136/24564f Dirty Dust] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20221018152222/https://b-ok.xyz/book/4196136/24564f |date=2022-10-18 }}, aistriúchán de chuid [[Alan Titley]]
* [https://b-ok.xyz/book/5223143/1c5f41 The Key] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20221018152219/https://b-ok.xyz/book/5223143/1c5f41 |date=2022-10-18 }}, aistriúchán de chuid Louis de Paor
* [https://b-ok.xyz/book/21914259/b7615b Dregs of the Day] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20221018152219/https://b-ok.xyz/book/21914259/b7615b |date=2022-10-18 }}, aistriúchán de chuid [[Alan Titley]]
* [https://b-ok.xyz/book/5223144/e735b6 The Road to Brightcity] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20221018152226/https://b-ok.xyz/book/5223144/e735b6 |date=2022-10-18 }}
* [https://b-ok.xyz/book/23223114/362687 The Quick and the Dead: Selected Stories] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20221018152224/https://b-ok.xyz/book/23223114/362687 |date=2022-10-18 }}

{{Rialú údaráis}}

{{DEFAULTSORT:Cadhain, Mairtin O}}
[[Catagóir:Máirtín Ó Cadhain]]
[[Catagóir:Daoine as Contae na Gaillimhe]]
[[Catagóir:Daoine a coinníodh i ngéibheann in Éirinn]]
[[Catagóir:Baill d'Óglaigh na hÉireann (1922–1969)]]
[[Catagóir:Baill Misneach]]
[[Catagóir:Scríbhneoirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Gearrscéalaithe Éireannacha]]
[[Catagóir:Iriseoirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Foclóirithe Éireannacha]]
[[Catagóir:Béaloideasóirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Aistritheoirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Aistritheoirí an Ghúim]]
[[Catagóir:Múinteoirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1906]]
[[Catagóir:Básanna i 1970]]
[[Catagóir:Iarmhic Léinn Choláiste Phádraig, Droim Conrach]]
[[Catagóir:Iriseoirí The Irish Times]]
[[Catagóir:Ardrúnaithe ar an bhFáinne]]
[[Catagóir:Alumni Choláiste na Tríonóide, Baile Átha Cliath]]
[[Catagóir:Daoine a cuireadh i Reilig Chnocán Iaróm]]
[[Catagóir:Scoláirí agus lucht acadúil na hÉireann]]
[[Catagóir:Aistritheoirí Rannóg an Aistriúcháin]]</text>
      <sha1>dovzig1feyku4zjchimkxmeggxte8tw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>An Dara Cogadh Domhanda</title>
    <ns>0</ns>
    <id>4259</id>
    <revision>
      <id>1213492</id>
      <parentid>1209733</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T12:47:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kevin Scannell</username>
        <id>340</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Kevin Scannell moved page [[Dara Cogadh Domhanda]] to [[An Dara Cogadh Domhanda]] over redirect</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="24813" xml:space="preserve">{{glanadh}}
{{Infobox Coinbhleacht Mhíleata
|coinbhleacht=An Dara Cogadh Domhanda
|íomhá=WW2Montage.PNG
|méid_íomhá=280px
|dáta=1 Meán Fómhair 1939 - 2 Meán Fómhair 1945 ( 6 bliana agus 1 lá)
|toradh=Bua na [[Comhghuaillithe|Chomhghuaillithe]]. Cuireadh [[Náisiúin Aontaithe|Eagraíocht na Náisiún Aontaithe]] ar bun. Nochtadh [[Stáit Aontaithe Mheiriceá|SAM]] agus [[An tAontas Sóivéadach|APSS]] mar ollchumhachtaí. Srl.
|comhraiceoir1={{bratach|the United Kingdom|Ríocht Aontaithe}} &lt;br /&gt; {{bratach|Poland|An Pholainn}} &lt;br /&gt; [[Íomhá:US flag 48 stars.svg|22px|border]] [[Stáit Aontaithe Mheiriceá|Stáit Aontaithe]]&lt;br /&gt; {{bratach|the Soviet Union 1923|APSS}}&lt;br /&gt; {{bratach|Free France 1940-1944|An Fhrainc{{!}}An Fhrainc Shaor}} &lt;br /&gt; {{bratach|Australia|An Astráil}}&lt;br /&gt;...[[Comhghuaillithe|Srl.]]
|comhraiceoir2={{bratach|Germany 1933|Gearmáin na Naitsithe|An Ghearmáin}}&lt;br /&gt; {{bratach|Italy (1861-1946)|An Iodáil}}&lt;br /&gt; {{bratach|Japan|An tSeapáin}}&lt;br /&gt; ...[[An Fhearsaid (An Dara Cogadh Domhanda)|Srl.]]
|ceannasaí1=[[Winston Churchill]]&lt;br /&gt; [[Edward Rydz-Śmigły]] &lt;br /&gt;[[Franklin D. Roosevelt]]&lt;br /&gt; [[Iósaf Stailín]]&lt;br /&gt; [[Charles de Gaulle]]&lt;br /&gt; ...Srl.
|ceannasaí2=[[Adolf Hitler]]&lt;br /&gt; [[Benito Mussolini]]&lt;br /&gt; [[Hirohito]]&lt;br /&gt; ...Srl.
|líon_comhraic1=
|líon_comhraic2=
|taismigh1=Básanna&lt;br /&gt;''Míleata'': &gt;21-25,000,000&lt;br /&gt; ''Sibhialtach'': &gt;50-55,000,000?   Féach ar &quot;World War II casualties&quot; ar Wikipedia
|}}
Ba é an '''Dara Cogadh Domhanda''' an [[cogadh]] ba mhó a cuireadh i rith na [[20ú haois|fichiú haoise]], agus é le haithint ar fud an domhain. Thosaigh an cogadh san [[An Eoraip|Eoraip]] ar [[1 Meán Fómhair]] [[1939]], ach is féidir a rá go raibh coimhlint bhainteach ar siúl san [[An Áise|Áise]] ón 7 Iúil 1937, nó b'ansin a d'ionsaigh [[an tSeapáin]] [[an tSín]] an dara huair i rith na h[[aois]]&lt;nowiki/&gt;e. Nuair a tharraing [[Ionsaí ar Pearl Harbor|ionsaí na Seapánach ar Pearl Harbour]] na Meiriceánaigh isteach i gcogadh an Aigéin Chiúin, bhí cogadh na Síne is na Seapáine á fhearadh ar aghaidh mar chuid den Dara Cogadh Domhanda.

An chuid is mó de na tíortha a bhí sáite sa [[An Chéad Chogadh Domhanda|Chéad Chogadh Domhanda]], ghlac siad páirt sa dara cogadh freisin, agus bhí cathanna á gcur i ngach aon [[mór-roinn|mhór-roinn]] ina bhfuil cónaí ar dhaoine daonna. Tríd is tríd, ba é an Dara Cogadh Domhanda an cogadh ab fhairsinge agus ba chosúlachta i stair an chine dhaonna.

Is gnáth na cogaithe a roinnt ina dhá mbloc, mar atá, na [[Comhghuaillithe]] agus an [[An Fhearsaid (An Dara Cogadh Domhanda)|Fhearsaid]]. Bhí cuid mhór tíortha beaga ag cur cogaidh freisin, agus iad ag comhoibriú le ceann den dá bhloc, ar chúiseanna praiticiúla níos mó ná ar chúiseanna idé-eolaíochta nó báúlachta. 

Ar dtús, ba í [[an Ríocht Aontaithe]] an chumhacht ba thábhachtaí de na Comhghuaillithe, agus [[an Pholainn]] is [[an Fhrainc]] ar an chéad dá chomhghuaillí a bhí aici. Sa deireadh thiar thall, áfach, chuaigh [[Stáit Aontaithe Mheiriceá]] agus [[an tAontas Sóivéadach]] chun cogaidh ar thaobh na gComhghuaillithe. 

Ar thaobh na Fearsaide, arís, ba iad [[an Ghearmáin]], [[an Iodáil]], agus [[an tSeapáin]] na príomhthíortha.

Bhí ról lárnach ag [[an Rúis]] ag cur an ruaig ar na [[Naitsíochas|Naitsithe]]. Fuair b’fhéidir 26 milliún as [[An tAontas Sóivéadach|an Aontas Sóivéadach]] bás (11 milliún san [[An tArm Dearg|Arm Dearg]] san áireamh).&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=http://www.independent.co.uk/news/world/the-soviet-union-helped-save-the-world-from-hitler-a7020926.html|teideal=Don’t forget how the Soviet Union saved the world from Hitler|dáta=2016-05-09|language=en|work=The Independent|dátarochtana=2020-05-09}}&lt;/ref&gt;

Fuair b'fhéidir 70-85 milliún bás sa Dara Cogadh Domhanda.&lt;ref&gt;{{Luaigh foilseachán|title=World War II casualties|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=World_War_II_casualties&amp;oldid=955687143|journal=Wikipedia|date=2020-05-09|language=en}}&lt;/ref&gt;

== Cúiseanna an Chogaidh ==

=== Spás áitrithe a chruthú (nó &quot;''Lebensraum''&quot;). ===
Bhí na Naitsithe ag iarraidh níos mó ná teorainn 1914 a athbhunú&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.stmarys-belfast.ac.uk/aisaonad/comhaid/Hitler.pdf|teideal=An Ghearmain Naitsioch|údar=.St Marys|dáta=Mí na Samhna, 2007|dátarochtana=4 Lúnasa 2018}}&lt;/ref&gt;. Chomh fada siar le 1920, bhí [[Adolf Hitler|Hitler]] ag maíomh go raibh sé riachtanach ag na Gearmánaigh tailte nua a bhaint amach. Bhí gá le Conradh Versailles, a bhí fuath ag na Gearmánaigh air, a chealú ar fad.

Mhínigh Hitler a thuairimí faoi &quot;''Lebensraum''&quot; ina [[leabhar]] [[Mein Kampf|&quot;''Mein Kampf'']]&quot; agus sa &quot;Leabhar Rúnda&quot; a scríobh sé sa bhliain 1928.  Bhí sé scríofa sna leabhair seo go raibh ar an Ghearmáin tailte agus críocha nua a bhaint amach leis an daonra Gearmánach a chothú agus a mhéadú. Mhaígh Hitler go mbeadh an talamh seo le baint ó stáit [[oirthear na hEorpa]], ina raibh [[Ciníochas|ciníoch]]&lt;nowiki/&gt;a íochtaránacha, agus go háirithe ó phríomhnamhaid na Gearmáine, an [[An tAontas Sóivéadach|Rúis Chumannach.]]

Bhain Hitler agus na Naitsithe tairbhe i gcónaí as an fhuath a bhí ag muintir na Gearmáine ar an Chonradh. Cháin bolscaireacht na Naitsithe an Conradh agus gheall Hitler é a fhreaschur nuair a bheadh an chumhacht sa Ghearmáin aige. Ghnóthaigh na geallúintí seo cuid mhór tacaíochta do Hitler agus do na Naitsithe.

Nuair a tháinig Hitler i gcumhacht sa bhliain 1933, bhí 6 milliún duine [[Dífhostaíocht|dífhostaithe]] sa Ghearmáin. bhí an chuma ar an scéal nach mbeadh an Ghearmáin láidir go leor choíche lena leithéid de thalamh a ghnóthú. Bhí [[tionscal]] arm na Gearmáine a fhorbairt mar aon le [[Cabhlach cogaidh|Cabhlach]], [[Aerfhórsa]] agus Arm na tíre. Bheadh sé seo ina chuidiú leis an Ghearmáin a dhéanamh mór agus láidir.

* Féach freisin  [[Athmhíleatú ar Dhúiche na Réine]] sa bhliain 1936;  bhí polasaí géilleadh chun síthe i bhfeidhm ag na Comhghuaillithe ag an am.

Mar sin féin sa bhliain 1939 bhí an Ghearmáin ag an phointe go dtiocfadh le Hitler smaoineamh faoi leathnú amach a dhéanamh soir i dtreo na [[An Pholainn|Polainne]] agus fiú [[An Rúis|na Rúise]]. Bhí an tír ath[[Fórsaí armtha|arm]]áilte. Leis an mhéadú ar a neart míleata, bhí sé ar a cumas ag an Ghearmáin an spás áitrithe a bhí uaithi a fháil. Dhéanfadh an leathnú amach san oirthear áit na Gearmáine mar thír thábhachtach chumhachtach a dheimhniú.

== Tús an Chogaidh ==

=== An Cogadh san Áise: 1937-1939 ===
Mí an Iúil 1937, ghabh an tSeapáin iar-cathair na tSíne, Peking, díreach i ndiaidh eachtra a chruthaigh arm na Seapáine ar dhroichead Marco Polo. D'fhorbair an t-ionrú ar Peking ina oll-ionsú in éadan na Síne. Níorbh fhada roimh a shínigh na Rúisí socrú neamhionsaithe leis an tSín le haghaidh tacaíochta ábhair a shóláthair dóibh, agus de bharr sin, cuireadh deireadh leis an réamh-comhoibriú idir an tSín agus an Gearmáin. Idir Meán Fómhair agus Samhain, ghabh an tSeapáin Taiyuan, d'ionsaigh siad an t-arm Kuomintang i Xinhou agus throid siad in éadan na bhfórsaí cummanaigh i mPingxingguan. Chinn Ginearál Chiang Kai-shek a arm b'fhearr chun Shanghai a chosaint. Áfach, tar éis catha 3 mhí, ghéill Shanghai. Leann na Seapáiní lena n-ionrú ar an tSín, ag gabháil na príomhcathrach Nanking i mhí an Nollag 1937. Tár éis titim Naking, mharaigh an tSeapáin na céadta míle sibhialtaigh Síneach.

I Mí an Mhárta 1938, bhuaigh na fórsaí Síneacha a gcéad chath i Taierzhuang. Áfach, ghabh na fórsaí Seapáiníse an chathair sár i bhfad ina ndiaidh i mhí an Bhealtaine. I Mí an Mheithimh 1938, chuir na fórsaí Síneacha moill ar ionradh na Seapáine nuair a líon siad an abhainn bhuí le huisce sa chaoi is nach raibh sí dothrasnaithe do fhórsaí na Seapáine. Dá bharr, thug sé seo am d'fhórsaí na Síne cosaint Wuhan a eagrú, ach ghabhadh an chathair i mí an Deiridh Fómhair. Cé go raibh an bua ag an tSeapáin sna cathanna in éadan na síne, níor éirigh leo ceannaireacht na síne a shárú. Chúlaigh fórsaí na síne siar isteach faoin tuatha i ngach aon chath inar sháraíodh iad.          

1930, chuir an tSeapáin cogadh teorainne ar na Rúisí i Manchuko, stát lonnaithe ó thuaidh mórthalamh na tSíne. Chuir an foirceadal Seapáinís &quot;Hokushin-ron&quot; béim ar leathnú na Seapáine ó thuaidh, nós a ghlac an t-arm Seapáinís ag an am seo. Tar éis an chliste Seapáinís i Khalkin Gold sa bhliain 1939 agus a comhghuaillí (an Gearmáin) sa tóir ar chonradh neodrachta leis an APSS, ba fhollasach nach mairfeadh an foirceadal leathnú seo. Ar deireadh thiar, Shínigh an tSeapáin agus an APSS conradh neodrachta lena chéile i mhí an Aibreáin 1941, agus d'uctaigh an tSeapáin foirceadal &quot;Nanshin-ron&quot;, curtha chun tosaigh ag an gcabhlach, chun díriú ó dheas na hÁise. Dá bharr, chuir an tSeapáin cogadh ar na Stáit Aontaithe agus na comhghuaillithe san iarthar níos déanaí.

Tar éis atreorú trí ceathrú de thrúpaí agus tromlach an aerfhórsa ón bhFrainc agus ó lár na Mheánmhara chun an líne tosaigh san oirthear, shocraigh an Ríocht Aontaithe a straitéis a athrú. I mhí Iúil, chuir an Ríocht Aontaithe agus an t-Aontas Sóibhéadach comhaontas ar bun in éadan na Gearmáine. D'ionraigh an na tíortha comhaontaithe an t-Iran d'fhonn láithreacha ola sa gconair Pheiris a ghabháil. I mhí Lúnasa, d'eisigh an Ríocht Aontaithe agus na Stáit Aontaithe an Chairt Atlantach.

Faoi Deireadh Fómhair, bhain an ais a spriocanna amach sa Úcráin agus sa bhfearann Baltach, le léigear i Leningrad agus Sevastopol fágtha ina ndiaidh. Tosaíodh ionsú nua ar Mhoscó

[[Íomhá:MolotovRibbentropStalin.jpg|clé|mion|Aire Gnóthaí Eachtracha na Rúise, Molotov, ag síniú an Chomhaontaithe Naitsí-Shóivéadaigh. Tá Von Ribbentrop, Aire Gnóthaí Eachtracha na Gearmáine agus Stailín, Ceannaire na Rúise, ina seasamh ar a chúl faoi phictiúr de Leinín]]

=== An Comhaontú Naitsí-Shóivéadach ===
Ar [[23 Lúnasa]] [[1939]], shínigh [[Gearmáin na Naitsithe|an Ghearmáin Naitsíoch]] agus an [[An tAontas Sóivéadach|Rúis Shóivéadach]] an ''Comhaontú Naitsí-Shóivéadach''.  Rinne siad gealltanas gan ionsaí a dhéanamh ar a chéile ar feadh deich mbliana  Ag an am céanna, bhí an Ghearmáin agus an t[[An tAontas Sóivéadach|Aontas Sóivéadach]] tar éis conradh rúnda a shíniú faoi chríochdheighilt na [[An Pholainn|Polainne]]. Shocraigh siad go roinnfí [[talamh]] na Polainne idir an dá thír. Bhí an conradh tábhachtach do [[Adolf Hitler|Hitler]] mar thiocfadh leis ionsaí a dhéanamh ar an Pholainn gan a bheith buartha go dtroidfeadh arm na Rúise ina éadan.
[[Íomhá:Mucha 8 Wrzesien 1939 Warszawa.jpg|mion|Cartún ag léiriú an Ghearmáin Naitsíoch agus Stailín i ndiaidh an Chomhaontaithe Naitsí-Shóivéadaigh (''Mucha'', 8 M.F. 1939)]]
Bhí ionadh ar thíortha eile na h[[An Eoraip|Eorpa]] go raibh dhá namhaid idé-eolaíochta in ann teacht le chéile. Thuig tíortha na hEorpa ag an am na himpleachtaí a bhain leis an chonradh seo don Pholainn. Bhí ardteannas ann sna laethanta idir seo agus deireadh na míosa.

=== Ionradh ar an Pholainn, Meán Fómhair 1939 ===

* Príomhaltː [[Ionradh na Polainne]] 

Chuir an Comhaontú Naitsí-Shóivéadach deireadh leis an bhagairt intuigthe a bhain leis an bharántas Angla-Fhrancach, a tugadh don [[An Pholainn|Pholainn]] lena slándáil a chosaint. Mar sin, ar [[1 Meán Fómhair]] [[1939]], chuir na Gearmánaigh deireadh leis an fhanacht agus d’ionsaigh siad an Pholainn. 

D’fhógair an Bhreatain agus an Fhrainc cogadh ar an Ghearmáin dhá lá ina dhiaidh sin, ar [[3 Meán Fómhair]] [[1939]]. D'fhógair an Ríocht Aontaithe (labhair  [[Neville Chamberlain]] ar an [[BBC]]) ag 11.15am de réir mheán-am Greenwich, cogadh in aghaidh na Gearmáine, rud a rinne an Fhrainc sé uaire an chloig ina dhiaidh sin, agus [[an Astráil]] agus an [[An Nua-Shéalainn|Nua-Shéalainn]] níos déanaí. Bhí an t[[An tSlóvaic|Slóvaic]], stát soip a bhí faoi smacht ag an nGearmáin, ag tacú leis na Gearmánaigh. 
[[Íomhá:People Demand Peace.jpeg|clé|mion|Bolscairecht ó Washington Commonwealth Federation, Lúnasa 1939]]
[[Íomhá:Erweiterung der Deutschland während des Zweiten Weltkriegs.svg|mion|An Ghearmáin Mhór faoi 1 Meán Fómhair 1939.]]
Ar [[17 Meán Fómhair]] [[1939]], rinne na [[Rúisigh]] ionradh ar an Pholainn ón oirthear. .

Ní amháin go raibh Hitler ag comhlíonadh aidhm Lebensraum agus é ag déanamh ionraidh ar an Pholainn, ach laghdaigh an t-ionradh an brú eacnamaíoch a bhí ar an Ghearmáin trí acmhainní nádúrtha a bhí de dhíth go géar a ghnóthú don gheilleagar.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.stmarys-belfast.ac.uk/aisaonad/comhaid/Hitler.pdf|teideal=An Ghearmain Naitsioch|údar=Diarmaid Ua Bruadair, St Mary's|dáta=|pages=50|dátarochtana=2019}}&lt;/ref&gt;

Ní thug na Sasanaigh ná na Francaigh cúnamh do na Polannaigh, scriosadh an dóchas láidir a bhí ann ar dtús.  

Rinne na Francaigh ionsaí ar an t[[An tSárlainn|Sárlainn]] in iarthar na Gearmáine, ach ní raibh na Gearmánaigh i bhfad ag cur cúl ar an ionsaí seo.
[[Íomhá:Wrzesien2.jpg|mion|D.F. 139: críochdheighilt na Polainne]]
Troideadh an [[cath]] deireanach, Cath Kock, at [[6 Deireadh Fómhair]] [[1939]]. Bhí cur in éadan míleata na Polainne scriosta ag na Gearmánaigh. Bhí na Polannaigh cloíte, agus roinn an Ghearmáin agus an t[[An tAontas Sóivéadach|Aontas Sóivéadach]] an tír eatarthu mar a bhí socraithe acu. Fuair [[an Liotuáin]] na tailte timpeall ar [[Vilnias]], Tugadh tailte áirithe do na Slóvacaigh in aice leis an teorainn.

Ina dhiaidh sin, chuir an tAontas Sóivéadach d'fhiacha ar na tíortha Baltacha—an [[An Eastóin|Eastóin]], an [[An Laitvia|Laitvia]] agus an [[An Liotuáin|Liotuáin]]—trúpaí Sóivéadacha a ligean isteach. Chuaigh na trúpaí ar garastún sna tíortha sin go seasta, agus tógadh bunáiteanna míleata Sóivéadacha ansin. San am chéanna, bhí na Sóivéadaigh ag éileamh ar an bh[[An Fhionlainn|Fionlainn]] tailte áirithe in aice le [[St Petersburg|Leningrad]] a ghéilliú don Aontas Sóivéadach agus, thar aon rud eile, ceadú do na Sóivéadaigh bunáit mhíleata a chur ar bhun in aice le [[Hanko]], an [[Cathair (lonnaíocht)|chathair]] is faide theas sa tír. Bheadh limistéar eile le dul don Fhionlainn in éiric a dtabharfadh sí uaithi. Ní raibh na Fionlannaigh sásta leis an tairiscint, agus sa deireadh, d'ionsaigh na trúpaí Sóivéadacha an Fhionlainn. Chuir na Fionlannaigh ar a son, agus troideadh [[Cogadh an Gheimhridh]] idir an Fhionlainn agus an tAontas Sóivéadach.

=== An &quot;Cogadh Bréagach&quot;, 1939-1940 ===
Glaotar 'an cogadh bréagach' ar an tréimhse sa gheimhreadh na bliana 1939-40. 

== An Cogadh ag Dul i bhFairsinge ==
=== 1940 ===
I mí Aibreáin 1940, rinne an Ghearmáin ionsaí ar an Danmhairg agus an Iorua.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://prezi.com/gsjaronalsz2/an-dara-cogadh-domhanda/|teideal=An Dara Cogadh Domhanda|language=en|work=prezi.com|dátarochtana=2019-01-26}}&lt;/ref&gt;

I mí Bealtaine 1940, rinne an Ghearmáin Naitsíoch ionsaí ar an [[An Ísiltír|Ollainn]] agus an [[An Bheilg|Bheilg]].

=== 1941 ===
Agus cúrsaí forghabhála cuibheasach cobhsaí san Eoraip, thug an tSeapáin, an Ghearmáin agus an t-Aontas Sóibhéadach faoi ullmhúcháin a dhéanamh. Agus an APSS airdeallach maidir leis an teannas á mhéadú leis an tSeapáin agus an nGearmáin, ar intinn acu leas a bhaint as acmhainní saibhre na hEoraipe trí réadmhaoin Eorpach le hacmhainn shaibhir a ghabháil lonnaithe i ndeisceart iarthar na hAise, shínigh an dá sharchumhacht conradh neodrach APSS-Seapáine i mhí an aibreáin 1941. I gcodarsnacht, bhí na Gearmánaigh ag ullmhú ionsaithe ar an APSS, ag bailiú a bhfórsa agus á lonnú iad ar theorainn an APSS.

Ghlac Hitler an chreidiúint gurb é dóchas na Breataine go dtagfadh na Stáit Aontaithe agus an APSS isteach sa chogadh níos déanaí chun tacú leo an chúis nár ghéill an Bhreatain dóibh. Dá réir sin, chinn Hitler go ndéanfadh an Ghearmáin a gcaidreamh leis an APSS a fheabhsú, nó sa chás go teipfeadh air sin, go n-ionsóidís an tír agus iad a scriosadh mar bhagairt.I mhí na Samhna 1940, cuireadh idirbheartaíocht ar siúl idir an Ghearmáin agus an APSS le faigh amach dá mbeadh fonn ar an APSS páirt a ghlacadh sa chomhaontú trípháirteach. Thaispeáin an APSS suim ach d'iarr siad ar an nGearmáin géilleadh talún a dhéanamh leis an bhFionnlann, Bulgáir agus an Tuirc agus chinn an tSeapáin &amp; an Ghearmáin go mba éileamh doghlactha a bhí ann. Ar an 18 Nollaig 1940, d'eisigh Hitler treorach maidir le ullmhúcháin a dhéanamh le haghaidh ionsaithe ar an APSS.

Ba é [[Oibríocht Barbarossa]] an códfhocal a dtugtar ar ionsaí na Gearmáine in éineacht lena gcomhghuaillithe Rómánach &amp; Iodáileach ar an [[An tAontas Sóivéadach|Aontas Sóivéadach]], obráid a thosaigh ar an [[22 Meitheamh]] [[1941]]. Sula bhfad ina dhiaidh sin, ghlac an Fhionlann &amp; an Ungáir páirt san obráid. B'iad an fearann Baltaic, an Moscó agus an Ucráin na príomhspriocanna a raibh ag an obráid, leis an gcuspóir dhéireadh ná an feactas ionsaithe a chur i gcríoch faoin am a shroicfeadh an t-arm líne Arkhangelsk-Astrakan, suite idir an mhuir Chaspían agus an mhuir bhán. B'é cuspóir Hitler ná an APSS a dhíothú mar chumhacht mílteata domhanda, an cumannachas a dhíothú, Lebensraum (&quot;Áit chonaithe&quot;) a chruthú trí ruaig a chur ar an daonra dúchas ón talamh faoi fhorghabháil agus deimhnigh go mbeadh rochtain ag an nGearmáin ar acmhainní straitéiseach, riachtanach chun cuid eile dá namhaid na Gearmáine a sharú. Ach ghlac Hitler an iomarca air féin nuair a d’ionsaigh sé APSS agus a arm ag troid san Iarthar go fóill.

{{Main|Oibríocht Barbarossa}}

=== An Cogadh ag Dul chun Domhandais: 1941/1942—an tAigéan Ciúin ===
Rinne Aerfhórsa na Seapáine ionsaí ar [[Pearl Harbor|Pearl Harbour]] i [[Haváí]] ar an [[7 Nollaig]] [[1941]].&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.forasnagaeilge.ie/wp-content/uploads/2019/09/dff39d0f72ff21d6f6529386f44c484d-2.pdf|teideal=Croineolaíocht|údar=forasnagaeilge.ie|dátarochtana=2021}}&lt;/ref&gt; Ar 8 Nollaig, d'fhógair na Stáit Aontaithe cogadh ar an tSeapáin&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://history.house.gov/Historical-Highlights/1901-1950/The-Declaration-of-War-against-Japan/|teideal=The Declaration of War Against Japan {{!}} US House of Representatives: History, Art &amp; Archives|language=en|work=history.house.gov|dátarochtana=2021-12-07}}&lt;/ref&gt; agus cogadh ar an nGearmáin agus an Iodáil ar 11 Nolliaig.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.visitthecapitol.gov/exhibitions/legislative-highlights/declaration-war-germany-december-11-1941|teideal=Declaration of War on Germany, December 11, 1941|language=en|work=U.S. Capitol Visitor Center|dátarochtana=2021-12-07|archivedate=2021-12-07|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211207195658/https://www.visitthecapitol.gov/exhibitions/legislative-highlights/declaration-war-germany-december-11-1941}}&lt;/ref&gt;

{{Main|Ionsaí ar Pearl Harbor}}

Ar an [[19 Eanáir]] [[1942]], d'ionsaíodh [[Maenmar]].  Ach ghlac an tSeapáin an iomarca air féin nuair a d’ionsaigh arm na himpireachta  Burma (mar a thugtar uirthi fadó), agus a arm ag troid san [[An tAigéan Ciúin|Aigéan Ciúin]] go fóill. 

=== An Leamhsháinn: 1942 ===
Thosaigh [[Cath Stalingrad]] ar an 23 Lúnasa 1942. Ba é Cath Stalingrad an cath ba mhó sa cogadh. Meastar gur chiall timpeall 2 milliún duine sa chath. 

=== An Taoide á Casadh: 1943 ===
[[Íomhá:Raising a flag over the Reichstag.jpg|thumb|250px|Thit [[Beirlín]] leis an [[An tArm Dearg|Arm Dearg]] ar an 2 Bealtaine sa bhliain 1945. Sa ghrianghraf seo, tá na saighdiúirí Sóivéadacha ag cur a mbrataigh ar an gcrann os cionn an [[Reichstag]], agus [[casúr agus corrán]] an [[Cumannachas|Chumannachais]] le feiceáil air.]]D’fhéadfadh Meiriceá méideanna móra d’ábhair chogaidh a tháirgeadh do na Comhghuaillithe mar thoradh ar a shaibhreas agus ar a thionsclaíocht. Níorbh fhéidir leis an nGearmáin bheith in ann ag neart míleata comhcheangailte na gComhghuaillithe.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.examinations.ie/tmp/1547902508_9998373.pdf|teideal=examinations.ie|údar=|dáta=2014|dátarochtana=2019}}{{Dead link|date=Deireadh Fómhair 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;

Is eiseamláir mhaith é monarcha Willow Run i Michigan mar léiriú ar neart táirgeachta Meiriceá, áit ina tháirgeadh eitleán trodaí gach 7 nóiméad.
=== Ag Druidim chun Deiridh: 1944 ===
Tar éis bua na Rúise i g[[Cath Kursk]], bhí an lámh in uachtar aici ó thaobh líon na bhfeithiclí trodaí de (go háirithe na tainc) a buí lena dtaisce ola i ndeisceart na Rúise agus lena líon mór [[monarcha]] lonnaithe as an mbealach ón gcoimhlint. Ba mhinic na ruathar aera a chur na comhghuaillithe ar mhonarcha Gearmáinis chun a cumas táirgeachta a lagú. Dá bharr, ní raibh an Ghearmáin in ann oll-ionsaí ar bith a dhéanamh in éadan na gcomhghuaillithe tar éis cath Kursk.

Ar an 6 Meitheamh 1945, rinne na comhghuaillithe ionsaí ar [[an Normainn]] ar [[Cósta|chósta]] na [[An Fhrainc|Fraince]].   

* [[D Day|D-Day]]

=== An Deireadh: 1945 ===
An cogadh ag druidim chun deiridh, reáchtáladh an '''Chomhdháil Yalta,''' cruinniú mullaigh idir chinn rialtais na [[Stát Aontaithe]], na [[Ríochta Aontaithe]] agus [[na Rúise]] 4–11 Feabhra. 

* [[Comhdháil Yalta]] 

D'ionsaigh arm na Rúise Beirlín (ó 16 Aibreán ar aghaidh) tar éis conartha a dhéanamh leis a gcomhghuaillithe go ngabhfaidís an [[Príomhchathair|phríomhchathair]] agus í a scaoilt i limistéar eatarthu féin.    

Ar an 8 Bealtaine, naoi lá ina dhiaidh báis Hitler, ghéill an Ghearmáin.  

[[Comhdháil Potsdam]] a thugtar ar chruinniú mullaigh idir cinn rialtais na [[Stát Aontaithe]], na [[Ríochta Aontaithe]] agus [[na Rúise]] (&quot; an Triúr Mór&quot;) a bhí ar siúl ó [[17 Iúil]] – [[2 Lúnasa]] [[1945]]. 

* [[Comhdháil Potsdam]] 

[[Íomhá:Nagasakibomb.jpg|right|thumb|250px|[[Néal muisiriúnach]] an [[Buama adamhach|bhuama adamhaigh]] os cionn [[Nagasaki]]. Chaith na Meiriceánaigh dhá bhuama adamhacha ar an tSeapáin i ndeireadh an chogaidh, an dara ceann acu ar [[Nagasaki]] ar an [[9 Lúnasa]], [[1945]]. Íorónta go leor, ba é Nagasaki an áit ba bháúla leis an Iarthar ar fud na Seapáine, ós rud é go raibh go leor Seapánaigh Chríostaí ag lorg tearmainn ansin.]]D'ionsaíodh [[Hiroshima]] ar an 6 Lúnasa agus [[Nagasaki]] ar an 9 Lúnasa.

* [[Buamáil Hiroshima agus Nagasaki]]

Ghéill an t[[An tSeapáin|Seapáin]] ar an [[15 Lúnasa]] [[1945]]. Chuir sé sin deireadh leis an g[[Cogadh|cogaíocht]].

* [[Géilleadh na Seapáine]]

Ar an [[2 Meán Fómhair]] [[1945]], shínigh an tSeapáin géilleadh gan chomha ar bord na [[Long|loinge]] USS Missouri ag cur deireadh leis an Dara Cogadh Domhanda.

== Na hÍobartaigh, na Sibhialtaigh, agus na Gníomhartha Uafáis ==

* [[Uileloscadh|An tUileloscadh]]

== An Cogadh in Éirinn ==
'''[[Ré na Práinne]]''' (nó &quot;An Éigeandáil&quot;, uaireanta, mar lomaistriúchán ar an téarma [[An Béarla|Béarla]] ''Emergency'') a thugtar ar bhlianta an [[An Dara Cogadh Domhanda|Dara Cogadh Domhanda]] in [[Éire|Éirinn]] (1940-1945). Bhí [[Tuaisceart Éireann|Tuaisceart na hÉireann]] ag glacadh páirte sa chogadh ar nós na [[An Ríocht Aontaithe|Ríochta Aontaithe]] go léir, ach d'fhan an chuid eile den oileán, an [[Saorstát Éireann|Saorstát]] taobh amuigh den chogadh. Bhítí, fiú, ag seachaint an chogaidh mar ábhar plé sna nuachtáin agus sna meáin eile.

D'úsáid an rialtas &quot;An tAcht Cumhachtaí Práinne, 1939&quot; chun na meáin a smachtú. Freisin thug sé seo cumhachtaí breise chun déileáil leis an [[Óglaigh na hÉireann|IRA]], ar eagla go dtapódh an eagraíocht sin an deis chun ionsaí a dhéanamh ar an stát.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.irishstatutebook.ie/eli/1939/act/28/enacted/en/html|teideal=electronic Irish Statute Book|údar=eISB|dáta=1939  Acht 28|language=ga|work=www.irishstatutebook.ie|dátarochtana=2021-12-07}}&lt;/ref&gt;{{Príomhalt|Ré na Práinne}}

== Tar éis an Chogaidh ==
Ghabh na comhghuaillithe Naitsithe áirithe, mar shampla [[Rudolf Hess]] agus [[Hermann Göring]]. Cuireadh ar thriail iad. Tugtar an t-ainm na ː&quot;[[Trialacha Nuremberg]]&quot; ar na trialacha seo.

== Tagairtí ==
{{Reflist}}

[[Catagóir:An Dara Cogadh Domhanda| ]]</text>
      <sha1>7r0qjn8z71na8si3oapl6wam3qfcv5i</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>22 Aibreán</title>
    <ns>0</ns>
    <id>5461</id>
    <revision>
      <id>1213595</id>
      <parentid>1203820</parentid>
      <timestamp>2024-04-22T09:02:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Conradder</username>
        <id>34685</id>
      </contributor>
      <comment>/* Tarluithe eile */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3754" xml:space="preserve">{{Aibreán}}
Is é an '''22 Aibreán''' an 112ú lá den bhliain de réir fhéilire Ghréagóra nó an 113ú lá i mbliain bhisigh. Tá 253 lá fágtha sa bhliain.

== Féilte ==
* Lá an Domhain / [[Lá Idirnáisiúnta ár Máthair-Chruinne]]

== Daoine a rugadh ar an lá seo ==
* [[1610]] — [[Pápa Alastar VIII]] (b. [[1691]])
* [[1692]] — [[James Stirling]], matamaiticeoir Albanach (b.[[1770]])
* [[1724]] — [[Immanuel Kant]], fealsamh agus eolaí Gearmánach (b.[[1804]])
* [[1766]] — [[Germaine de Staël]], údar Eilvéiseach
* [[1870]] — [[Vlaidímír Leinín]], réabhlóidí Cumannach as an Rúis
* [[1875]] — [[Mícheál Seosamh Ó Rathaille]], náisiúnaí Éireannach (b.[[1916]])
* [[1882]] — [[Peter de Loughry]], polaiteoir Éireannach
* [[1894]] — [[Evie Hone]], ealaíontóir Éireannach
* [[1904]] — [[J. Robert Oppenheimer|Robert Oppenheimer]], fisiceoir Meiriceánach; “athair an bhuama adamhaigh”
* [[1909]] — [[Rita Levi-Montalcini]], néareolaí Iodálach
* [[1925]] — [[George Cole]], aisteoir Sasanach Meiriceánach
* [[1928]] — [[Estelle Harris]], ban-aisteoir Meiriceánach
* [[1935]] — [[Tim Pat Coogan|Tadhg Pádraig Ó Cuagáin]], scríbhneoir, craoltóir agus colúnaí staire Éireannach
* [[1936]] — [[Glen Campbell]], Amhránaí agus aisteoir  (b. [[2017]])
* [[1937]] — [[Jack Nicholson]], aisteoir Meiriceánach
* [[1943]] — [[Louise Glück]], file Meiriceánach
* [[1946]] — [[Paul Charles William Davies]], fisiceoir Briotanach
* [[1950]] — [[Peter Frampton]], Rac-cheoltóir Sasanach
* [[1952]] — [[Marilyn Chambers]] (b. [[2009]])
* [[1957]] — [[Donald Tusk]], Polaiteoir Polannach 
* [[1960]] — [[Lloyd Honeyghan]], dornálaí Briotanach
* [[1971]] — [[Stephen Farry]], polaiteoir as Contae an Dúin
* [[1977]] — [[Mark van Bommel]], imreoir sacair
* [[1981]] — [[Kathleen Funchion]], polaiteoir Éireannach
* [[1981]] — [[Luis Collazo]], dornálaí Pórtó Ríceach
* [[1986]] — [[Amber Heard]], ban-aisteoir Meiriceánach
* [[1986]] — [[Marshawn Lynch]], peileadóir Meiriceánach
* [[1987]] — [[Mikel John Obi]], imreoir sacair Nigéarach
* [[1989]] — [[Louis Smith]], gleacaí ealaíonta Briotanach

== Daoine a fuair bás ar an lá seo ==
* [[296]] — [[Pápa Caius]]
* [[455]] — [[Petronius Maximus]], impire Rómhánach (r.~396)
* [[536]] — [[Pápa Agapetus I]]
* [[1522]] — [[Piero di Cosimo]], péintéir Iodálach
* [[1778]] — [[James Hargreaves]], ceapadóir Sasanach
* [[1908]] — [[Henry Campbell-Bannerman]], Príomh-Aire na Ríochta Aontaithe (r. [[1836]])
* [[1932]] — [[Margaret Pearse]], polaiteoir Éireannach
* [[1960]] — [[Dermot O'Mahony]], polaiteoir Éireannach
* [[1967]] — [[Uaitéar Ó Maicín|Walter Macken]], aisteoir agus scríbhneoir Éireannach
* [[1989]] — [[Emilio Segrè]], fisiceoir Iodálach
* [[1994]] — [[Richard Nixon]], 37ú huachtarán na Stát Aontaithe
* [[2013]] — [[J. S. Verma]], an seachtú Príomh-[[Breitheamh|Bhreitheamh]] is fiche ar [[an India]]
* [[2023]] — [[Barry Humphries]], fuirseoir agus aisteoir Astrálach
* [[2023]] — [[Hugh Byrne (Fine Gael)|Hugh Byrne]], polaiteoir Éireannach

== Tarluithe eile ==
* [[1915]] - D'úsáid [[an Ghearmáin]] gás nimhe den chéad uair sa [[An Chéad Chogadh Domhanda|Chéad Chogadh Domhanda]].
* [[1971]] - Bhásaigh [[Francois Duvailer]], ceannaire [[Háítí]], tar éis 14 bliain i gcumhacht.
* [[1980]] - Cuireadh 13 oifigeach ón sean rialtas chun báis sa [[An Libéir|Libéir]] faoin rialtas míleata nua.
* [[1997]] - Rinne trúpaí ionradh ar Ambasáid na [[An tSeapáin|Seapáine]] i [[Peiriú]].
* [[2016]] - Síníodh [[Comhaontú Aeráide Pháras]]

[[Catagóir:Dátaí|0422]]
[[Catagóir:Míonna|Aibreán, 22]]</text>
      <sha1>m63tt967sp10285ifjqd0xp66p1b6ox</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1213597</id>
      <parentid>1213595</parentid>
      <timestamp>2024-04-22T09:28:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Conradder</username>
        <id>34685</id>
      </contributor>
      <comment>/* Daoine a fuair bás ar an lá seo */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3904" xml:space="preserve">{{Aibreán}}
Is é an '''22 Aibreán''' an 112ú lá den bhliain de réir fhéilire Ghréagóra nó an 113ú lá i mbliain bhisigh. Tá 253 lá fágtha sa bhliain.

== Féilte ==
* Lá an Domhain / [[Lá Idirnáisiúnta ár Máthair-Chruinne]]

== Daoine a rugadh ar an lá seo ==
* [[1610]] — [[Pápa Alastar VIII]] (b. [[1691]])
* [[1692]] — [[James Stirling]], matamaiticeoir Albanach (b.[[1770]])
* [[1724]] — [[Immanuel Kant]], fealsamh agus eolaí Gearmánach (b.[[1804]])
* [[1766]] — [[Germaine de Staël]], údar Eilvéiseach
* [[1870]] — [[Vlaidímír Leinín]], réabhlóidí Cumannach as an Rúis
* [[1875]] — [[Mícheál Seosamh Ó Rathaille]], náisiúnaí Éireannach (b.[[1916]])
* [[1882]] — [[Peter de Loughry]], polaiteoir Éireannach
* [[1894]] — [[Evie Hone]], ealaíontóir Éireannach
* [[1904]] — [[J. Robert Oppenheimer|Robert Oppenheimer]], fisiceoir Meiriceánach; “athair an bhuama adamhaigh”
* [[1909]] — [[Rita Levi-Montalcini]], néareolaí Iodálach
* [[1925]] — [[George Cole]], aisteoir Sasanach Meiriceánach
* [[1928]] — [[Estelle Harris]], ban-aisteoir Meiriceánach
* [[1935]] — [[Tim Pat Coogan|Tadhg Pádraig Ó Cuagáin]], scríbhneoir, craoltóir agus colúnaí staire Éireannach
* [[1936]] — [[Glen Campbell]], Amhránaí agus aisteoir  (b. [[2017]])
* [[1937]] — [[Jack Nicholson]], aisteoir Meiriceánach
* [[1943]] — [[Louise Glück]], file Meiriceánach
* [[1946]] — [[Paul Charles William Davies]], fisiceoir Briotanach
* [[1950]] — [[Peter Frampton]], Rac-cheoltóir Sasanach
* [[1952]] — [[Marilyn Chambers]] (b. [[2009]])
* [[1957]] — [[Donald Tusk]], Polaiteoir Polannach 
* [[1960]] — [[Lloyd Honeyghan]], dornálaí Briotanach
* [[1971]] — [[Stephen Farry]], polaiteoir as Contae an Dúin
* [[1977]] — [[Mark van Bommel]], imreoir sacair
* [[1981]] — [[Kathleen Funchion]], polaiteoir Éireannach
* [[1981]] — [[Luis Collazo]], dornálaí Pórtó Ríceach
* [[1986]] — [[Amber Heard]], ban-aisteoir Meiriceánach
* [[1986]] — [[Marshawn Lynch]], peileadóir Meiriceánach
* [[1987]] — [[Mikel John Obi]], imreoir sacair Nigéarach
* [[1989]] — [[Louis Smith]], gleacaí ealaíonta Briotanach

== Daoine a fuair bás ar an lá seo ==
* [[296]] — [[Pápa Caius]] 
* [[455]] — [[Petronius Maximus]], impire Rómhánach (r.~396)
* [[536]] — [[Pápa Agapetus I]] (r. ~490)
* [[1522]] — [[Piero di Cosimo]], péintéir Iodálach (r. [[1462]])
* [[1778]] — [[James Hargreaves]], ceapadóir Sasanach (r [[1720]])
* [[1908]] — [[Henry Campbell-Bannerman]], Príomh-Aire na Ríochta Aontaithe (r. [[1836]])
* [[1932]] — [[Margaret Pearse]], polaiteoir Éireannach (r. [[1857]])
* [[1960]] — [[Dermot O'Mahony]], polaiteoir Éireannach (r. [[1881]])
* [[1967]] — [[Uaitéar Ó Maicín|Walter Macken]], aisteoir agus scríbhneoir Éireannach (r. [[1915]])
* [[1989]] — [[Emilio Segrè]], fisiceoir Iodálach (r. [[1905]])
* [[1994]] — [[Richard Nixon]], 37ú huachtarán na Stát Aontaithe (r. [[1913]])
* [[2013]] — [[J. S. Verma]], an seachtú Príomh-[[Breitheamh|Bhreitheamh]] is fiche ar [[an India]] (r. [[1933]])
* [[2023]] — [[Barry Humphries]], fuirseoir agus aisteoir Astrálach (r. [[1934]])
* [[2023]] — [[Hugh Byrne (Fine Gael)|Hugh Byrne]], polaiteoir Éireannach (r. [[1939]])

== Tarluithe eile ==
* [[1915]] - D'úsáid [[an Ghearmáin]] gás nimhe den chéad uair sa [[An Chéad Chogadh Domhanda|Chéad Chogadh Domhanda]].
* [[1971]] - Bhásaigh [[Francois Duvailer]], ceannaire [[Háítí]], tar éis 14 bliain i gcumhacht.
* [[1980]] - Cuireadh 13 oifigeach ón sean rialtas chun báis sa [[An Libéir|Libéir]] faoin rialtas míleata nua.
* [[1997]] - Rinne trúpaí ionradh ar Ambasáid na [[An tSeapáin|Seapáine]] i [[Peiriú]].
* [[2016]] - Síníodh [[Comhaontú Aeráide Pháras]]

[[Catagóir:Dátaí|0422]]
[[Catagóir:Míonna|Aibreán, 22]]</text>
      <sha1>rw53pyyrcfz0h4t1j6i8qon7durhdo7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1213599</id>
      <parentid>1213597</parentid>
      <timestamp>2024-04-22T09:33:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Conradder</username>
        <id>34685</id>
      </contributor>
      <comment>/* Daoine a rugadh ar an lá seo */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4030" xml:space="preserve">{{Aibreán}}
Is é an '''22 Aibreán''' an 112ú lá den bhliain de réir fhéilire Ghréagóra nó an 113ú lá i mbliain bhisigh. Tá 253 lá fágtha sa bhliain.

== Féilte ==
* Lá an Domhain / [[Lá Idirnáisiúnta ár Máthair-Chruinne]]

== Daoine a rugadh ar an lá seo ==
* [[1610]] — [[Pápa Alastar VIII]] (b. [[1691]])
* [[1692]] — [[James Stirling]], matamaiticeoir Albanach (b.[[1770]])
* [[1724]] — [[Immanuel Kant]], fealsamh agus eolaí Gearmánach (b.[[1804]])
* [[1766]] — [[Germaine de Staël]], údar Eilvéiseach (b. [[1817]])
* [[1870]] — [[Vlaidímír Leinín]], réabhlóidí Cumannach as an Rúis (b. [[1924]])
* [[1875]] — [[Mícheál Seosamh Ó Rathaille]], náisiúnaí Éireannach (b.[[1916]])
* [[1882]] — [[Peter de Loughry]], polaiteoir Éireannach (b. [[1931]])
* [[1894]] — [[Evie Hone]], ealaíontóir Éireannach (b. [[1955]])
* [[1904]] — [[J. Robert Oppenheimer|Robert Oppenheimer]], fisiceoir Meiriceánach; “athair an bhuama adamhaigh” (b. [[1967]])
* [[1909]] — [[Rita Levi-Montalcini]], néareolaí Iodálach (b. [[2012]])
* [[1925]] — [[George Cole]], aisteoir Sasanach Meiriceánach (b. [[2015]])
* [[1928]] — [[Estelle Harris]], ban-aisteoir Meiriceánach (b. [[2022]])
* [[1935]] — [[Tim Pat Coogan|Tadhg Pádraig Ó Cuagáin]], scríbhneoir, craoltóir agus colúnaí staire Éireannach
* [[1936]] — [[Glen Campbell]], Amhránaí agus aisteoir  (b. [[2017]])
* [[1937]] — [[Jack Nicholson]], aisteoir Meiriceánach
* [[1943]] — [[Louise Glück]], file Meiriceánach (b. [[2023]])
* [[1946]] — [[Paul Charles William Davies]], fisiceoir Briotanach
* [[1950]] — [[Peter Frampton]], Rac-cheoltóir Sasanach
* [[1952]] — [[Marilyn Chambers]] (b. [[2009]])
* [[1957]] — [[Donald Tusk]], Polaiteoir Polannach 
* [[1960]] — [[Lloyd Honeyghan]], dornálaí Briotanach
* [[1971]] — [[Stephen Farry]], polaiteoir as Contae an Dúin
* [[1977]] — [[Mark van Bommel]], imreoir sacair
* [[1981]] — [[Kathleen Funchion]], polaiteoir Éireannach
* [[1981]] — [[Luis Collazo]], dornálaí Pórtó Ríceach
* [[1986]] — [[Amber Heard]], ban-aisteoir Meiriceánach
* [[1986]] — [[Marshawn Lynch]], peileadóir Meiriceánach
* [[1987]] — [[Mikel John Obi]], imreoir sacair Nigéarach
* [[1989]] — [[Louis Smith]], gleacaí ealaíonta Briotanach

== Daoine a fuair bás ar an lá seo ==
* [[296]] — [[Pápa Caius]] 
* [[455]] — [[Petronius Maximus]], impire Rómhánach (r.~396)
* [[536]] — [[Pápa Agapetus I]] (r. ~490)
* [[1522]] — [[Piero di Cosimo]], péintéir Iodálach (r. [[1462]])
* [[1778]] — [[James Hargreaves]], ceapadóir Sasanach (r [[1720]])
* [[1908]] — [[Henry Campbell-Bannerman]], Príomh-Aire na Ríochta Aontaithe (r. [[1836]])
* [[1932]] — [[Margaret Pearse]], polaiteoir Éireannach (r. [[1857]])
* [[1960]] — [[Dermot O'Mahony]], polaiteoir Éireannach (r. [[1881]])
* [[1967]] — [[Uaitéar Ó Maicín|Walter Macken]], aisteoir agus scríbhneoir Éireannach (r. [[1915]])
* [[1989]] — [[Emilio Segrè]], fisiceoir Iodálach (r. [[1905]])
* [[1994]] — [[Richard Nixon]], 37ú huachtarán na Stát Aontaithe (r. [[1913]])
* [[2013]] — [[J. S. Verma]], an seachtú Príomh-[[Breitheamh|Bhreitheamh]] is fiche ar [[an India]] (r. [[1933]])
* [[2023]] — [[Barry Humphries]], fuirseoir agus aisteoir Astrálach (r. [[1934]])
* [[2023]] — [[Hugh Byrne (Fine Gael)|Hugh Byrne]], polaiteoir Éireannach (r. [[1939]])

== Tarluithe eile ==
* [[1915]] - D'úsáid [[an Ghearmáin]] gás nimhe den chéad uair sa [[An Chéad Chogadh Domhanda|Chéad Chogadh Domhanda]].
* [[1971]] - Bhásaigh [[Francois Duvailer]], ceannaire [[Háítí]], tar éis 14 bliain i gcumhacht.
* [[1980]] - Cuireadh 13 oifigeach ón sean rialtas chun báis sa [[An Libéir|Libéir]] faoin rialtas míleata nua.
* [[1997]] - Rinne trúpaí ionradh ar Ambasáid na [[An tSeapáin|Seapáine]] i [[Peiriú]].
* [[2016]] - Síníodh [[Comhaontú Aeráide Pháras]]

[[Catagóir:Dátaí|0422]]
[[Catagóir:Míonna|Aibreán, 22]]</text>
      <sha1>hbw6g2hg5r6v20kd124q6mwhz71hfap</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>21 Aibreán</title>
    <ns>0</ns>
    <id>6323</id>
    <revision>
      <id>1213522</id>
      <parentid>1181903</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T20:10:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Conradder</username>
        <id>34685</id>
      </contributor>
      <comment>/* Daoine a fuair bás ar an lá seo */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3850" xml:space="preserve">{{Aibreán}}
Is é an '''21 Aibreán''' an 111ú lá den bhliain de réir fhéilire Ghréagóra nó an 112ú lá i mbliain bhisigh. Tá 254 lá fágtha sa bhliain.

== Féilte ==
* [[An Bhrasaíl]] - comóradh lae Tiradentes

== Daoine a rugadh ar an lá seo ==
* [[1774]] — [[Jean Baptiste Biot|Jean-Baptiste Biot]], eolaí Francach (b. [[1862]])
* [[1816]] — [[Charlotte Brontë]], úrscéalaí agus file Sasanach (b. [[1855]])
* [[1856]] — [[Rose Maynard Barton]], ealaíontóir Éireannach (b. [[1929]])
* [[1875]] — [[Vincent Rice]], polaiteoir Éireannach (b. [[1959]])
* [[1882]] — [[Percy Williams Bridgman]], fisiceoir Meiriceánach (b. [[1961]])
* [[1914]] — [[Seosamh Ó Cadhain]], aistritheoir agus foclóirí Éireannach (b. [[1966]])
* [[1915]] — [[Anthony Quinn]], aisteoir Meicsiceach (b. [[2001]])
* [[1920]] — [[Bruno Maderna]], stiúrthóir agus cumadóir Iodálach (b. [[1920]])
* [[1926]] — [[Eilís II na Ríochta Aontaithe|Eilís II]], banríon na Ríochta Aontaithe (b. [[2022]])
* [[1939]] — [[Ian Gibson]], scríbhneoir Éireannach 
* [[1947]] — [[Eric Byrne]], polaiteoir Éireannach
* [[1947]] — [[Iggy Pop]], ceoltóir Meiriceánach
* [[1951]] — [[Vladimír Špidla]], polaiteoir Seiceach
* [[1959]] — [[Robert Smith]], ceoltóir agus cumadóir Sasanach
* [[1960]] — [[John Eastman|John C. Eastman]], ollamh dlí Mheiriceá; scoláire dlí agus  bunreachta
* [[1965]] — [[Oliver McCall]], dornálaí Meiriceánach
* [[1970]] — [[Glen Hansard]], ceoltóir agus aisteoir
* [[1970]] — [[Nicole Sullivan]], ban-aisteoir Meiriceánach
* [[1976]] — [[Lucy Kennedy]], craoltóir Éireannach
* [[1980]] — [[Marc Ó Sé]], imreoir peil Ghaelach
* [[1988]] — [[Sophie Rundle]], ban-aisteoir Briotanach
* [[1993]] — [[Cormac Ó Murchú]], iománaí Éireannach

== Daoine a fuair bás ar an lá seo ==
* [[1024]] — [[Pápa Beinidict VIII]] (r. ~[[980]])
* [[1073]] — [[Pápa Alastar II]]  (r. [[1010í]])
* [[1509]] — [[Anraí VII Shasana|Anraí VII]], rí Shasana (r.[[1457]])
* [[1699]] — [[Jean Racine]], drámadóir Francach (r. [[1639]])
* [[1910]] — [[Mark Twain]], scríbhneoir Meiriceánach (r.[[1835]])
* [[1965]] — [[Edward Victor Appleton]], fisiceoir Sasanach (r. [[1892]])
* [[1971]] — [[François Duvalier]], uachtarán Háítí idir 1957 agus 1971 (r. [[1957]])
* [[1973]] — [[Arthur Fadden]], polaiteoir Astrálach agus 13ú Príomh-Aire na hAstráile (r. [[1894]])
* [[1977]] — [[Gummo Marx]], fuirseoir Meiriceánach (r. [[1893]])
* [[1992]] — [[Väinö Linna]], scríbhneoir Fionlannach (r.[[1920]])
* [[1998]] — [[Jean-François Lyotard]], fealsamh Francach (r. [[1924]])
* [[2003]] — [[Nina Simone]], Amhránaí Meiriceánach (r. [[1933]])
* [[2016]] — [[Prince]], Amhránaí, ilcheoltóir, cumadóir, léiritheoir agus aisteoir Meiriceánach (r. [[1958]])
* [[2018]] — [[Nabi Tajima]], duine Seapánach in aois a chéid (r. [[1900]])
* [[2018]] — [[Verne Troyer]], aisteoir Meiriceánach (r. [[1969]])
* [[2023]] — [[John Tranter]], file agus eagarthóir Astrálach (r. [[1943]])

== Tarluithe eile ==
* [[735 RC]] - [[Romalas]] a bhunaigh [[An tSean-Róimh|An Róimh]]
* [[1916]] - Theip ar iarracht [[Óglaigh na hÉireann]] airm ón nGearmáin a landáil ón long Aud ar [[Trá na Beannaí|Thrá na Beannaí]], [[Contae Chiarraí]] agus gabhadh an t[[Ruairí Mac Easmainn|Easmannach]]
* [[1945]] - Glacann trúpaí na [[An tAontas Sóivéadach|Rúise]] seilbh ar chathair [[Beirlín|Bheirlín]]
* [[1987]] - Maraíodh 100 duine nuair a phléasc buama ar bus i [[Srí Lanca]]. Cuireadh an milleán ar na [[Tamil Tigers]]
* [[1994]] - D'éirigh le hachomharc Paul Hill, duine den ''[[Ceathrar Guildford|Guildford Four]]'', maidir le dúnmharú i d[[Tuaisceart Éireann]]

[[Catagóir:Dátaí|0421]]
[[Catagóir:Míonna|Aibreán, 21]]</text>
      <sha1>sg7ohunw88p1plmrv53u7sqaaeazpna</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Tubaiste Stardust</title>
    <ns>0</ns>
    <id>7685</id>
    <revision>
      <id>1213546</id>
      <parentid>1213349</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T21:56:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TGcoa</username>
        <id>21229</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11298" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Imeacht}}
Is éard atá i d'''Tubaiste ''Stardust''''' ná dóiteán a tharla ag club oíche ''Stardust'' in [[Ard Aidhin]], [[Contae Bhaile Átha Cliath]], ar [[14 Feabhra]] [[1981]] ;  maraíodh ocht nduine agus dhá scór idir 16-27 bliain (agus bhí  214 duine leonta i gcorp agus in intinn) de bharr dóiteáin sa chlub oíche. Bhí 841 duine i láthair ag an [[dioscó]], a tharla ar [[Lá Fhéile Vailintín]].    

Mar sin tharraing an tragóid conspóid agus fiosrúcháin go leor le linn na mblianta.&lt;ref name=&quot;:3&quot;&gt;{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/bua-tabhachtach-don-fhirinne-an-breithiunas-a-tugadh-i-gcas-an-stardust/|teideal=Bua tábhachtach don fhírinne an breithiúnas a tugadh i gcás an Stardust|údar=Cathal Mac Coille|dáta=20 Aibreán 2024|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2024-04-20}}&lt;/ref&gt; Fuair na húinéirí cúiteamh breá sna [[1980idí]].&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://extrag.ie/2024/04/21/nuacht/uineir-stardust-agus-cuiteamh/|teideal=Ní mór d’úinéir Stardust cúiteamh £600k ‘a thabhairt ar ais’|údar=extrag.ie|dáta=2024-04-21|language=ga-IE|dátarochtana=2024-04-21}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.sundayworld.com/news/irish-news/how-stardust-manager-eamon-butterly-disappeared-from-public-view-after-horror-blaze/a2037582856.html|teideal=How Stardust manager Eamon Butterly disappeared from public view after horror blaze|dáta=2024-04-21|language=en|work=SundayWorld.com|dátarochtana=2024-04-21}}&lt;/ref&gt;  Ach faoi dheireadh, in 2024, tugadh an breithiúnas &quot;marú neamhdhleathach a bhí i mbás an 48 duine&quot; sa tubaiste.&lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/maru-neamhdhleathach-a-bhi-i-mbas-an-48-duine-a-bhasaigh-i-ndoitean-stardust/|teideal=Marú neamhdhleathach a bhí i mbás an 48 duine a bhásaigh i ndóiteán Stardust|dáta=2024-04-18|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2024-04-18}}&lt;/ref&gt;    [[Íomhá:Stardustplan.jpg|mion|clé|Léarscáilː  bhí na doirse éalaithe faoi ghlas]]

== Imeachtaí ==

Oíche San Vailintín, an 14 Feabhra 1981, bhí 841 duine ag ceiliúradh fhéile an ghrá ag dioscó i gClub an Stardust in Ard Aidhin i dtuaisceart na príomhchathrach, nuair a réab tine mharfach tríd an gclub.   

I gcófra te sa bpríomhbheár a thosaigh an tine agus gur fabht leictreachais ba shiocair léi.   

Bhí na bealaí éalaithe ar fad as bálseomra an chlub oíche faoi ghlas, ceangailte le slabhraí nó go raibh bac éigin sa mbealach orthu nuair a tharla an tine. Chuidigh na tíleanna cairpéid a bhí ar bhallaí an Stardust leis an tine a scaipeadh.&lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt;   

Fuarthas os cionn fiche corp in aice le doirse éalaithe i ndiaidh an dóiteáin.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Luaigh foilseachán|title=Stardust: 'leath de na coirp faighte in aice le doirse éalaithe'|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2023/1004/1408961-stardust-leath-de-na-coirp-faighte-in-aice-le-doirse-ealaithe/|date=2023-10-04|language=ga-IE|author=Nuacht RTÉ}}&lt;/ref&gt;    

== Fiosrúcháin ==
'''1981'''

Bhí an Breitheamh [[Ronan Keane]] i gceannas ar fhiosrúchán poiblí Stardust ag an am. Measadh go raibh &quot;dó mailíseach&quot; i gceist.   

Ba leis muintir Butterley an Stardust nuair a tharla an dóiteán. Mar sin saoradh ó gach cúis muintir Butterly (an bainisteoir Éamon Butterly agus daoine eile óna theaghlach).&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.irishtimes.com/news/ireland/irish-news/families-unable-to-sue-but-stardust-owners-took-3m-claim-1.2950808|teideal=Families unable to sue but Stardust owners took £3m claim -  Finding of probable arson stopped relatives suing club owners and operators for alleged negligence.|údar=Irish Times|dáta=2017|language=en|work=The Irish Times|dátarochtana=2023-02-14}}&lt;/ref&gt; Ina theannta sin fuair siad cúiteamh as an damáiste, IRL 581,000.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.irishexaminer.com/opinion/commentanalysis/arid-40017512.html|teideal=The fighting life of Christine Keegan|údar=Aoife Moore|dáta=2020-07-17|language=en|work=Irish Examiner|dátarochtana=2023-02-14}}&lt;/ref&gt; 

'''1986'''

Reáchtáladh an Victims Compensation Tribunal agus an breitheamh [[Domhnaill Ó Bearáin|Donal Barrington]] i mbun,

'''2008'''

Ar an [[22 Meán Fómhair]] [[2008]], bhí tús curtha le fiosrúchán [[Neamhspleách (polaitíocht)|neamhspleách]] féachaint ar cheart an fiosrúchán poiblí maidir le dóiteán an Stardust a athoscailt.&lt;ref&gt;{{Luaigh foilseachán|title=Cinnlínte Nuachta|url=https://www.rte.ie/news/2008/0922/108339-cinnlinte/|date=2008-09-22|language=en|author=Nuacht RTÉ}}&lt;/ref&gt;  Ach níor tharla mórán. Níos déanaí mhol an t-abhcóide Paul Coffey, a rinne athbhreithniú ar an bhfianaise, go gcuirfí an tuairim faoi chúis dhóchúil na tine i leataobh (mar a tharla) ach níor mhol sé fiosrúchán mar a d’iarr na gaolta.&lt;ref name=&quot;:3&quot; /&gt;

'''2009'''

Cuireadh an breithiúnas de chuid Keane ar neamhní. 

'''2017'''

In 2017 rinne an t-iarbhreitheamh Patrick McCartan athbhreithniú eile ar an bhfianaise thar ceann an rialtais ach mhol sé gur chóir diúltú don iarratas go mbunófaí fiosrúchán nua. &lt;ref name=&quot;:3&quot; /&gt; Dúirt an Taoiseach [[Éanna Ó Coinnigh|Enda Kenny]] sa Dáil gur cheart Coimisiún Fiosrúcháin a bhunú faoin dóiteán.&lt;ref&gt;{{Luaigh foilseachán|title=Coimsiún Fiosrúcháin faoi thubaiste Stardust á phlé|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2017/0125/847555-cainteanna-faoi-run-dala-maidir-le-tubaiste-stardust/|date=2017-01-25|language=ga|author=Nuacht RTÉ}}&lt;/ref&gt;

'''2022'''

Sa bhliain 2022, d'iarr Éamon Butterly,  ar an Ard-Chúirt ordú a thabhairt nach mbeadh cead ag giúiré an choiste cróinéara a rialú go raibh marú neamhdhleathach i gceist.  Bhí sé á mhaíomh ag Butterly gur air féin a leagfaí an milleán dá rialófaí go raibh marú neamhdhleathach i gceist.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Luaigh foilseachán|title=Iarratas ó iarbhainisteoir an Stardust caite amach san Ard-Chúirt|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2022/1102/1332746-iarratas-o-iarbhainisteoir-an-stardust-caite-amach-san-ard-chuirt/|date=2022-11-02|language=ga-IE|author=Nuacht RTÉ}}&lt;/ref&gt;

Chuir gaolta na marbh agus an cróinéir  in aghaidh iarratas Éamoin Butterly. Agus bhí an bua leo... rialaigh an breitheamh go raibh cead ag giúiré fíorasc mar é a dhearbhú ar acht nach leagfaí an marú ar aon duine ar leith. Is faoin gcróinéir féin atá sé treoir a thabhairt don ghiúiré maidir leis an bhfíorasc, a dúirt an breitheamh ag an am.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;[[Íomhá:Dancing Couple 3.jpg|clé|mion|Cuimhneacháin]]

'''2023'''

Cuireadh tús le hionchoisne nua faoi thubaiste an Stardust ar 25 Aibreán 2023, an t-ionchoisne is mó riamh sa Stát.&lt;ref&gt;{{Luaigh foilseachán|title=Stardust: 20 seachtain eile sula gcuirfear tús le hionchoisne nua|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2022/1123/1337892-stardust-20-seachtain-eile-sula-gcuirfear-tus-le-hionchoisne-nua/|date=2022-11-23|language=ga|author=Nuacht RTÉ}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Luaigh foilseachán|title=Stardust: ní dhéanfaidh máthair dearmad &quot;ar an bhfuarchúis&quot;|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2023/0425/1378978-stardust-ni-dheanfaidh-mathair-dearmad-ar-an-bhfuarchuis/|date=2023-04-25|language=ga-IE|author=Nuacht RTÉ}}&lt;/ref&gt;   Tháinig an coiste cróinéara le chéile ceithre lá sa tseachtain agus chuir gaolta na marbh, saineolaithe agus finnéithe éagsúla eile fianaise os a gcomhair.   Ar ócáid amháin, taispeánadh léaráid don choiste cróinéara de gach ball den chlub oíche ina bhfuarthas na coirp. De réir na léaráide, is in aice le trí dhoras éalaithe a fuarthas a leath acu..&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;

Tugadh fianaise  go raibh doirse Stardust faoi ghlas nuair a chuaigh an club oíche trí thine; bhí glas fraincín ar na doirse. (Dúirt Michael Kavanagh leis na Gardaí agus leis na meáin i 1981 go raibh na bealaí éalaithe éigeandála ar oscailt nuair a chuaigh an club trí thine. Ach tharraing sé an ráiteas siar ina dhiaidh. Dúirt sé gur nuair a tharla an tragóid, gur bhraith sé go ndearnadh ceap milleáin dó).&lt;ref&gt;{{Luaigh foilseachán|title=&quot;Glas fraincín ar dhoirse Stardust nuair a chuaigh sé trí thine&quot;|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2023/1110/1415851-glas-fraincin-ar-dhoirse-stardust-nuair-a-chuaigh-se-tri-thine/|date=2023-11-10|language=ga-IE|author=Nuacht RTÉ}}&lt;/ref&gt;[[Íomhá:Stardust Memorial Park pond.jpg|clé|mion|[[Páirc Chuimhneacháin Stardust]], ]]

==== 2024 ====
Tháinig deireadh le héisteacht na fianaise.. Seachtar ban agus cúigear fear a bhí ar an ngiúiré agus chuaigh siad i mbun a marana ar an gcás ar an 3 Aibreán 2024. Sna treoracha a thug sí do na giúróirí, dúirt an cróinéir an Dr Myra Cullinane go raibh rogha de chúig fhíorasc acu, mar atá, bás tionóisceach, bás de bharr míthapa, marú neamhdhleathach, fíorasc oscailte nó fíorasc tuairisciúil.&lt;ref&gt;{{Luaigh foilseachán|title=Tubaiste Stardust: fíoraisc le tabhairt ag giúiré 'go gairid'|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2024/0416/1443915-tubaiste-stardust-fioraisc-le-tabhairt-ag-giuire-go-gairid/|date=2024-04-16|language=ga-IE|author=Nuacht RTÉ}}&lt;/ref&gt;

Ar an 18 Aibreán 2024, tugadh breithiúnas ag Cúirt an Chróinéara gur marú neamhdhleathach ba chúis le bás 48 ógánach i dtine an Stardust.  Chuir an breithiúnas sin ar neamhní an breithiúnas a thug Binse Fiosraithe Keane sa bhliain 1982 &quot;gur dóigh gur in aon turas a lasadh an tine.&quot; (Cuireadh ar neamhní ón taifead oifigiúil é i 2009 ach ghoill an an breithiúnas Keane go trom go dtí 2024).&lt;ref&gt;{{Luaigh foilseachán|title=Gile agus Fuascailt ón Dólás do 48 Ógánach an Stardust|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2024/0418/1444328-teaghlaigh-na-marbh-i-dtubaiste-stardust-ag-feitheamh/|date=2024-04-18|language=ga-IE|author=Nuacht RTÉ}}&lt;/ref&gt;

D'iarr gaolta íospartaigh Stardust go dtabharfaí ar ais an t-airgead (IR £ 580,000, suim ollmhór ag an am) a bronnadh ar theaghlach Butterly i 1983.Déanadh éileamh oifigiúil ar airgead a íocadh mar chúiteamh le teaghlach Butterly a aisíoc.&lt;ref name=&quot;:4&quot; /&gt;

== Féach freisin ==

* [[Páirc Chuimhneacháin Stardust]],  suite sa [[An Sruthán Aoibhinn|Sruthán Aoibhinn]], [[An Chúlóg]].  Osclaíodh í ar 18 Meán Fómhair 1993.
* [[Tubaiste Hillsborough]]. Tá ar tharla sa Stardust cosúil ar go leor bealaí le fulaingt ghaolta 97 duine a fuair bás i staid Hillsborough i Sasana i 1989.&lt;ref name=&quot;:3&quot; /&gt;

== Naisc sheachtracha ==

* ''Finné'' - Scéal Lisa Lawlor ː ní raibh sí ach seacht mí dhéag nuair a fágadh ina dílleachta í tar éis dá máthair agus dá hathair bás a fháil i dtragóid an Stardust.&lt;ref&gt;{{Luaigh foilseachán|title=Finné: Sraith nua ag tosú ar TG4 anocht|url=https://www.rte.ie/gaeilge/2022/0203/1276512-finne-sraith-nua-ag-tosu-ar-tg4-anocht/|date=2022-02-03|language=ga}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Luaigh foilseachán|title=Finné - Lisa Lawlor {{!}} Seinnteoir {{!}} TG4 {{!}} Irish Television Channel, Súil Eile|url=https://dev.tg4.ie/ga/player/catagoir/saolchlar/seinn/?pid=6294978164001&amp;title=Lisa%20Lawlor&amp;series=Finn%C3%A9&amp;pcode=607795&amp;genre=Faisneis|language=ga-IE}}&lt;/ref&gt;

== Tagairtí ==
{{Reflist}}

[[Catagóir:Stair Bhaile Átha Cliath]]
[[Catagóir:Dóiteáin in Éirinn]]
[[Catagóir:1981]]
[[Catagóir:Scannail Pholaitiúla in Éirinn]]</text>
      <sha1>5b9o7wdzeh067e0ajvht2tow4uk1vu4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kíla</title>
    <ns>0</ns>
    <id>8841</id>
    <revision>
      <id>1213548</id>
      <parentid>1213457</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T21:58:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Catagóirí eile curtha leis</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9832" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Eagraíochta}}
Buíon cheoil Gaelach clúiteach as [[Baile Átha Cliath|Bleá Cliath]], [[Éire]] iad '''Kíla''' a bunaíodh sa bhliain [[1987]] i [[Coláiste Eoin|gColáiste Eoin]].

== Stair ==
Bunaíodh Kíla sa bhliain 1987 sa mheánscoil lán-Ghaeige [[:en:Coláiste_Eoin|Coláiste Eoin]]; 

Sa chéad bhliain théifidis ag boscáil ar Shráid Grafton beagnach gach seachtain agus ar a bharr sin sheinn siad 44 ceolchoirm. An chuid ba mhó acu ag seoltaí leabhar [[Coiscéim]] (chomhlacht foilsitheoireachta athar na Snodach), oscailtí taispeántais ealaíne [[Clíodna Cussen|Cliodhna Cussen]], 9máthar Chlann Uí Snodaigh) nó ag seoltaí feachtas polaitiúla a ndearthár [[Aengus Ó Snodaigh]]. Sheinn siad a gcéad cheolchoirm da gcuid féin le táille isyeach thuas staighre sa Baggot Inn ach níor fhreastail ach triúr air, duine acu an craoltóir [[Bláthnaid Ní Chofaigh]]. 

i 1988 shroich siad babhta ceannais an comórtas náisiúnta Slógadh ach bhí na breithimh crua orhtu agus dúirt nach ceol traidisiunta a bhí á sheimn acu mar gur sheinn siad píosa ceol nuachumtha de chuid Cholim Uí Shnodaigh agus mar go raibh dord á seinnt.

Go nuige seo (2024) Sheinn Kíla ag seinm i 35 tír ar chúig mhór-roinn agus ag cuid de na féilte is mó ar domhan, leithéidí Montreaux Jazz Festival, Cambridge Folk Festival, Rainforest World Music Festival i mBorneo, an Electric Picnic, Womadelaide, Glastonbury, féile Sziget na hUngáire, Féile Uisce Stócólm, Féile Challainn na hAlban gan trácht ar an iliomad féilte ceoil Gaelach agus Ceilteach sna Stáit Aontaithe, Ceanada agus sa Spáinn. Sheinn siad freisin ag Searmanas Oscailte na gCluichí Oilimpeacha Speisialta in Éirinn (2003) agus tá ceol cumtha acu do scannáin agus don teilifís agus ainmníodh iad do Oscars agus bhuaigh siad iliomad gradam dá gcuid ceoil.

Thosaigh an bhuíon faoin ainm Kíla nuair a dtáinig an dá dheartháir Karl agus Dave Odlum isteach sa bhanna. B'iad an bhun bhaill an ghrúpa roimhe sin ná Rossa Ó Snodaigh (feadóg, cnámha), Rónán Ó Snodaigh (bodhrán), Eoin Dillon (píobaí uilinn), Colm Mac Con Iomaire (fidil). Sa bhliain 1988 tháinig Colm Ó Snodaigh (Fiúit, Amhránaí) isteach sa bhanna sula ndeachaigh siad thar lear chun seinm ag a gcéad fhéile sa Ghearmáin agus roimh a gcéad taifeadadh acu. 

I 2003, i léirmheas ar a n-albam Luna Park, tugadh creidiúint do chumasc Kíla de cheol traidisiúnta na hÉireann agus de cheol domhanda le híogaireacht rac nua-aimseartha as beocht úr a thabhairt  go ceol dúchasach comhaimseartha na hÉireann.[1]

In 2008 thaifead Kíla, in éineacht le U2, Shane MacGowan, Sinéad O’Connor, Glen Hansard, Damien Dempsey, The Dubliners, agus go leor ealaíontóirí eile “The Ballad of Ronnie Drew”.

In 2010, chomhoibrigh an banna leis an gcumadóir Francach ''Bruno Coulais'' ar fhuaimrian an scannáin beochana de chuid [[Cartoon Saloon]] [[Rún Cheanannais Mhóir|The Secret of Kells / Rún Cheanannais Mhóir]] agus ainmníodh é d'Oscar. An bhliain chéanna bhí a gcuid ceoil le sonrú go mór in dtrí phríomhscannán eile -  ''Beyond the Fire''  le Maeve Murphy's agus Trafficked le Ciarán O'Connor agus scannán faisnéise ''Fight or Flight''  le Peter J. Mc Carthy, a bhfuil go leor duaiseanna buaite aige. 

Go déanach in 2011, d’fhoilsigh KílaLeabhair Foinn le breis agus 100  fonn agus grianghraif, dánta agus próis ann, ‘Sárshaothar' an cuir síos a bhí ag Seán Laffey ó Irish Music Magazine ar an leabhar mar . 

D’fhéadfaí ‘bliain na ngradam agus na n-ainmniúchán’ do Kíla a thabhairt ar 2015. Chomhoibrigh siad le Bruno Coulais arís ar an gceol don ghné bheoite a d’ainmnigh Oscar, Song of the Sea. Fuair ​​siad ainmniúchán do Ghradam Annie le haghaidh ‘Gnóthachtáil Sármhaith sa Cheol i Léiriú Gné Beoite’. Fuair ​​siad ainmniúchán Emmy freisin as a gcuid oibre ar an léiriú Crossing The Line ar a dtugtar 'The Secret Life of the Shannon'.

In 2020, thaifead Kíla ceol do dhá scannán eile: d’ainmnigh Oscar Cartoon Saloon Wolfwalkers a bhain ilghradam, agus an chéad scannán le Tomás Ó Súilleabháin Arracht a bhí mar iontráil ag IFTA do na Oscars. Ainmníodh Arracht do 11 ghradam IFTA agus bhuaigh sé dhá cheann le Kila ag bronnadh an Scór Bunaidh ab fhearr.

Le linn an dá ghlas glas Covid, rinne siad sé cheolchoirm faoi ghlas ar líne a chríochnaigh le craoladh Lá Fhéile Pádraig ar théama Wolfwalker ag dul beo chuig consalachtaí uile na hÉireann ar fud an domhain agus tar éis an ghlasála chuaigh siad ar camchuairt agus léirigh siad 3 chlár níos mó – Kíla &amp; Tumble Circus (Meán Fómhair 2021), Kíla le Prás - (Oíche Chinn Bhliana 2021), Kíla &amp; Cairde do Tradfest sa Staidiam Náisiúnta (Eanáir -2022).

== Baill ==
Is iomaí athrú atá tagtha ar bhaill Kíla idir 1987 2004. Sa bhliain 1988 tháinig Colm Ó Snodaigh isteach sa ghrúpa, I 1991, d’fhág an fidléir [[Colm Mac Con Iomaire]] agus an giotáraí Dave Odlum chun seinnt go lán-aimseartha le buíon [[Glen Hansard]], [[The Frames]]. Sa bhliain céanna tháinig Dee Armstrong in áit Choilm ar an bhfidil agus in áit Dave Odlum tháinig an ngiotáraí rithime Eoin O’Brien agus an ngiotáraí áibhléiseach Dave Reidy isteach, cé go ndeachaigh seisean ar imirce go San Francisco bliain dar gcionn, ach ni sul má d'fhág sé a riain ar  cheol Kíla ar an gcéad taifead leo dar tedeal '''Groovin''&lt;nowiki/&gt;'. I 1993 d’imigh Karl Odlum chun seinnt go lánaimseartha le buíon Mick Christopher, ''The Mary Janes'' agus tháinig an dordadóir [[Snagcheol|snagcheoil]] Ed Kelly ina áit. D'fhág Ed agus Eoin O’Brien tar éis dóibh ''Mind The Gap'' a eisiúint i 1995. Ghlac an drumadóir agus giotáraí rithime Lance Hogan áit Eoin agus líon Laurence O Keefe isteach go sealadach ar an dord go dtí gur ghlac Brian Hogan an post sin i 1996 sular taifeadadh Tóg É Go Bog É. In 2009, ghlac an giotáraí Connalach Seanán Brennan áit Lance nuair a bhí sos gairme á ghlacadh aige agus i 2010 iarradh ar an drumadóir Dave Hingerty theacht isteach chun seinnt leo ar na drumaí. Sa bhliain 2015, d’fhág an píobaire Eoin Dillon agus tháinig James Mahon i gcorbach air siúd. Ansin sa bhlian 2023, d'éirigh Dee Armstong as a bheith ag seinnt leis an mbanna go lán-aimseartha.
* Rossa Ó Snodaigh ''(1987 - dtí inniu)''
* [[Rónán Ó Snodaigh]] ''(1987 - dtí inniu)''
* [[Colm Ó Snodaigh]] ''(1988 - dtí inniu)''
* [[Brian Hogan]] ''(1995 - dtí inniu)''
* [[Seanan Brennan|Seanán Brennan]] ''(2009 - dtí inniu)''
* [http://www.davehingerty.ie/ David Hingerty] ''(2010 - dtí inniu)''
* [http://www.jamesmahonmusic.com/ James Mahon] ''(2015- dtí inniu)''

=== Iar-bhaill  ===

* Dee Armstrong: Fidil ''(1991 - 2003)''
* Eóin Dillon: Píobaí Uileann ''(1987 - 2015)''
* Lance Hogan: Giotár, Djembe, Drumaí ''(1995 - 2009)''
* Laurence O'Keefe: Dord ''(1995 - 96)''
* Eóin O'Brien: Accoustic and Electric guitar ''(1991 - 1995)''
* Ed Kelly: Dord ''(1993 - 1995)''
* David Reidy: Giotár Aibhléiseach ''(1991-92)''
* Karl Odlum: Dord ''(1987-93)''
* Dave Odlum:  Giotár  ''(1987-91)''
* [[Colm Mac Con Iomaire]]: Fidil ''(1987-91)''

== Dlúth-Cheirníní ==
* ''[[Groovin']]'' (1991) -  6 raon. Téip amháin
* ''[[Handel's Fantasy]]'' (1993) ath-eisíodh mar DC é.
* ''[[Mind The Gap]]'' (1995) - Téip agus DC
* ''[[Tóg É Go Bog É]]'' (1997) -Téip agus DC. Eisithe mar cheirnín (2017)
* ''[[Lemonade &amp; Buns]]'' (1999) - Téip agus DC
* ''[[Live in Vicar St.]]'' (2000) DC
* ''[[Monkey]]'' (2002) - fuaimrian don geamaireacht Nollaig, ar an dTaobh Thiar, i Londain 2001
* ''[[Luna Park]]'' (2003)
* ''[[Live in Dublin]]'' (2004)
* ''[[Best off &amp; Live in Dublin Double Album]]'' - (2005) Sa tSeapéain amháin  
* ''[[Another Beat]]'' - (2006)  ath-mheascadh ar raonta ag ceoltóirí seapánacha - Sa tSeapéain amháin 
* ''[[Kíla and Oki]]'' (2006) 
* ''[[Gamblers' Ballet]] '' (2007) - foinn rinnciúil ar fad
* ''[[Rogha - The Best of]] '' (2009) Dlúcheirnín dúbalta de rogha raonta os na dlúth cheirníní go dtí sin.
* ''[[Rún Cheanannais Mhóir]]''  (2009) - fuaimrian a cumadh leis an cumadóir, Bruno Coulais, don spionn-scannán, a ainmníodh do [[Gradaim an Acadaimh|Oscar]] i [[2009]]
* ''[[Soisín]]'' (2010) - foinn bog nó mall ar fad 
*''Suas Síos'' (2014) - 
*''[[Amhrán na Mara (scannán)|Amhrán na Mara]]'' - (2015) fuaimrian don spionn-scannán le Bruno Coulais
*''Alive - Beo''  (2017) Albam de cheol ar taifeadadh beo i dTamhlacht agus i Vicar Street. Eisíodh mar cheirnín é freisin.

== Naisc sheachtracha ==
* [http://www.kila.ie/ Kíla.ie]
* [http://www.beo.ie/2003-02/agallamh.asp Agallamh le Colm Ó Snodaigh] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050506223908/http://www.beo.ie/2003-02/agallamh.asp |date=2005-05-06 }}
* [http://www.youtube.com/watch?v=tTiSak8r9P8 Secret of Kells - amhrán] Liricí: Pangur bán, Pangur bán,; Níl sa saol seo ach ceo; is ni bheimid beo; ach seal beag gear.

== Tagairtí ==
{{Reflist}}

[[Catagóir:Ceoltóirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Bannaí a chanann i nGaeilge]]
[[Catagóir:Grúpaí ceoil bunaithe sa bhliain 1987]]
[[Catagóir:Buaiteoirí Ghradam NÓS sa rannóg Albam na Bliana (Nuacheol)]]
[[Catagóir:Buaiteoirí Ghradam NÓS sa rannóg Banna / Ceoltóir na Bliana]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Amhrán na Bliana]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Albam na Bliana (Nuacheol)]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Físeán na Bliana]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Ealaín na Bliana]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Banna / Ceoltóir na Bliana]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Gig Bheo na Bliana]]</text>
      <sha1>r3gxe6wcu87im0okgrwxja3h47mhbme</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Rónán Ó Snodaigh</title>
    <ns>0</ns>
    <id>8880</id>
    <revision>
      <id>1213524</id>
      <parentid>1213465</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T20:44:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Cuireadh catagóirí eile leis</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2887" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Duine}}

Is ceoltóir, amhránaí agus file é '''Rónán Ó Snodaigh'''. Is é Ó Snodaigh príomhamhránaí an bhanna ceoil [[Kíla]]. D'eisigh Rónán ceithre albam dá chuid féin, 'Last mile home', ‘Playdays, ‘Tonnta Ró’ agus 'Tip Toe'. Is mac é leis an bhfoilsitheoir agus scríbhneoir [[Pádraig Ó Snodaigh]], tá trí leabhar filíochta foilsithe aige 'The Gaden Wars', 'Songs' agus 'Luascadán' an leabhar amhránaíochta le comhlacht foilsitheoireacht a athar, [[Coiscéim]].

Seinneann Ó Snodaigh an [[bodhrán]], an [[djembe]], an [[conga]], an [[bongó]] agus an [[giotár]] agus a lán uirlisí ceoil eile.

Baineann sé úsáid rialta as rím, athrá, imeartas focal agus liostáil ina chuid amhrán. Go leor amhrán leis tá eilimintí den cheol dúchais Éireannach iontu measctha le nithe ó thraidisiúin eile, ina measc [[rapáil]], ceol dúchasach na hAfraice agus eile. Deirtear go bhfuil stíl amhránaíochta an [[hip hap]] le sonrú ar a ghlór agus go bhféadfaí a rá gur albam é ''Sos'' atá faoi thionchar an rap agus an cheoil traidisiúnta in éineacht (https://www.goldenplec.com/album-reviews/ronan-o-snodaigh-sos-review/).

== Albaim ==

=== Tonnta Ró ===
[[Íomhá:Tonnta_Ro.jpg|mion|clé|'''Tonnta Ró''']]
# Tine Lasta 	 	
# Bord Faoi Bhláth 	
# Seo Mo Leaba 	
# Dídean 	
# Ná Déan Dearúd 
# Ciúin 
# Dúisigí 	
# Do Ghrá 	
# Neart 	
# Ó Lá Go Lá 	
# Bhí Mé Ann 		
# Ón Taobh Tuathail

=== Playdays ===
[[Íomhá:Playdays.jpg|mion|clé|'''Playdays''']]
# Intro 	 
# Hows About That Then 
# Ladyshapes 	
# Lover 	
# Simmerin Down 	
# Don't Be A Stranger 	
# No Foolin You (About That Time) 	
# Get Set Go 	
# Dear Diary 	
# Dee Doo Do 	
# I Like It With You 	
# The Dream I Haven't Showed Her

=== Tip Toe ===
[[Íomhá:Tip_Toe.jpg|mion|clé|'''Tip Toe''']]
# When You're in Rome
# Quieter Moments
# Sing to Me
# My Reflection
# The Boer Waltz
# Anybody Like You 
# Only Love
# Maybe Baby
# Fisherman 
# Thank You Daylight
# Little Fishing Boat 
# Tip Toe

== Ceangail sheachtracha ==
* [http://www.myspace.com/ronanosnodaigh MYSPACE as Béarla]
* [http://www.kila.ie/band/ronan.asp Eolas Beathaisnéise]
* [https://www.goldenplec.com/album-reviews/ronan-o-snodaigh-sos-review/]

== Féach freisin ==
* [[Cathain]]
* [[Kíla]]

== Tagairtí ==
{{reflist}}

{{DEFAULTSORT:Snodaigh, Ronan O}}

[[Catagóir:Filí na hÉireann]]
[[Catagóir:Ceoltóirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Daoine as Baile Átha Cliath]]
[[Catagóir:Buaiteoirí Ghradam NÓS sa rannóg Banna / Ceoltóir na Bliana]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Amhrán na Bliana‎]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Albam na Bliana (Nuacheol)‎]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Físeán na Bliana‎]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Ealaín na Bliana‎]]


{{Síolta ceol}}</text>
      <sha1>sflox65rglorf1ht23igfjt3wiuf1wq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Altan</title>
    <ns>0</ns>
    <id>9362</id>
    <revision>
      <id>1213561</id>
      <parentid>1069851</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T22:35:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Catagóir eile curtha leis</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1726" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Eagraíochta}}

Grúpa [[ceol|ceoil]] traidisiúnta as [[Éire|Éirinn]] is ea '''Altan''' atá ainmnithe i ndiaidh Loch Alltáin i n[[Gaoth Dobhair]] i g[[Contae Dhún na nGall|Co. Dhún na nGall]]. Is í [[Mairéad Ní Mhaonaigh]] an príomhamhránaí.

I [[1996]] d'fhág Altan [[Green Linnet Records]], an comhlacht Meiriceánach a raibh siad leo ar feadh tuairim is deich mbliana, agus shínigh conradh le [[Virgin Records]]. Nuair a fógraíodh an t-athrú seo, bhí imní ar go leor daoine, ach chuaigh siad ó neart go neart.

== Dioscliosta ==
;Frankie Kennedy agus Mairéad Ní Mhaonaigh
* ''[[Ceol Aduaidh]]'' (1983)
* ''[[Altan (album)|Altan]]'' (1987)
;Altan
* ''[[Horse with a Heart]]'' (1989)
* ''[[The Red Crow]]'' (1990)
* ''[[Harvest Storm]]'' (1991)
* ''[[Island Angel]]'' (1993)
* ''[[Once Again 1987- 93]]'' (1993)
* ''[[The First Ten Years (1986-1995)]]'' (1995)
* ''[[Blackwater (Altan album)|Blackwater]]'' (1996)
* ''[[Best Of Altan]]'' (1997)
* ''[[Runaway Sunday]]'' (1997)
* ''[[Altan's Finest]]'' (1999)
* ''[[Another Sky]]'' (2000)
* ''[[The Blue Idol]]'' (2002)
* ''[[Local Ground]]'' (2005)
* ''[[25th Anniversary Celebration]]'' (2010)
* ''[[Gleann Nimhe – The Poison Glen]]'' (2012)
* ''[[The Widening Gyre]]'' (2015)

== Naisc sheachtracha ==
* [http://www.altan.ie Suíomh idirlín oifigiúil]
* [http://www.mairead.ie Suíomh Mairéad Ní Mhaonaigh]

== Tagairtí ==
{{Reflist}}

{{síolta ceol}}

[[Catagóir:Ceoltóirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Daoine as Contae Dhún na nGall]]
[[Catagóir:Grúpaí ceoil bunaithe sa bhliain 1981]]
[[Catagóir:Daoine as Gaoth Dobhair]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Albam na Bliana (Amhráin Thraidisiúnta)]]</text>
      <sha1>1gxo0eab5o9o5arfdeau58bh67ma4tf</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1213562</id>
      <parentid>1213561</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T22:36:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Catagóir eile curtha leis</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1797" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Eagraíochta}}

Grúpa [[ceol|ceoil]] traidisiúnta as [[Éire|Éirinn]] is ea '''Altan''' atá ainmnithe i ndiaidh Loch Alltáin i n[[Gaoth Dobhair]] i g[[Contae Dhún na nGall|Co. Dhún na nGall]]. Is í [[Mairéad Ní Mhaonaigh]] an príomhamhránaí.

I [[1996]] d'fhág Altan [[Green Linnet Records]], an comhlacht Meiriceánach a raibh siad leo ar feadh tuairim is deich mbliana, agus shínigh conradh le [[Virgin Records]]. Nuair a fógraíodh an t-athrú seo, bhí imní ar go leor daoine, ach chuaigh siad ó neart go neart.

== Dioscliosta ==
;Frankie Kennedy agus Mairéad Ní Mhaonaigh
* ''[[Ceol Aduaidh]]'' (1983)
* ''[[Altan (album)|Altan]]'' (1987)
;Altan
* ''[[Horse with a Heart]]'' (1989)
* ''[[The Red Crow]]'' (1990)
* ''[[Harvest Storm]]'' (1991)
* ''[[Island Angel]]'' (1993)
* ''[[Once Again 1987- 93]]'' (1993)
* ''[[The First Ten Years (1986-1995)]]'' (1995)
* ''[[Blackwater (Altan album)|Blackwater]]'' (1996)
* ''[[Best Of Altan]]'' (1997)
* ''[[Runaway Sunday]]'' (1997)
* ''[[Altan's Finest]]'' (1999)
* ''[[Another Sky]]'' (2000)
* ''[[The Blue Idol]]'' (2002)
* ''[[Local Ground]]'' (2005)
* ''[[25th Anniversary Celebration]]'' (2010)
* ''[[Gleann Nimhe – The Poison Glen]]'' (2012)
* ''[[The Widening Gyre]]'' (2015)

== Naisc sheachtracha ==
* [http://www.altan.ie Suíomh idirlín oifigiúil]
* [http://www.mairead.ie Suíomh Mairéad Ní Mhaonaigh]

== Tagairtí ==
{{Reflist}}

{{síolta ceol}}

[[Catagóir:Ceoltóirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Daoine as Contae Dhún na nGall]]
[[Catagóir:Grúpaí ceoil bunaithe sa bhliain 1981]]
[[Catagóir:Daoine as Gaoth Dobhair]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Albam na Bliana (Amhráin Thraidisiúnta)]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Gig Bheo na Bliana]]</text>
      <sha1>ewfo1gtioy3vr72jfgp5a53138hppwr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Joe Steve Ó Neachtain</title>
    <ns>0</ns>
    <id>9799</id>
    <revision>
      <id>1213550</id>
      <parentid>1199294</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T22:00:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Catagóir eile curtha leis</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7821" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Duine}}

[[Scríbhneoir]] agus [[aisteoir]] as an gCré Dhubh sa [[An Spidéal|Spidéal]] i g[[Conamara]] ab ea '''Joe Steve Ó Neachtain''' ([[25 Deireadh Fómhair]] [[1942]] - [[19 Eanáir]] [[2020]]&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://rip.ie/death-notice/joe-steve-%C3%93-neachtain-spiddal-galway/411033|teideal=Death Notice of Joe Steve Ó Neachtain|language=en|work=rip.ie|dátarochtana=2020-01-20}}&lt;/ref&gt;). Bhí cáil air freisin mar scríbhneoir amhrán, drámadóir agus [[Craoltóireacht|craoltóir]].&lt;ref&gt;{{Luaigh foilseachán|title=An scríbhneoir agus aisteoir Joe Steve Ó Neachtain tar éis bháis|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2020/0119/1108434-an-scribhneoir-agus-aisteoir-joe-steve-o-neachtain-tar-eis-bhais/|date=2020-01-19|language=ga|author=Nuacht RTE|journal=|volume=|issue=}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Luaigh foilseachán|title=Oidhreacht agus uaisleacht: Joe Steve Ó Neachtain|url=https://www.rte.ie/gaeilge/2020/0121/1109904-oidhreacht-agus-uaisleacht-joe-steve-o-neachtain/|date=2020-01-21|language=ga-IE|author=Raidió na Gaeltachta}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name='Conamara'&gt;{{Cite book-en|last=Mac Con Iomaire|first=Liam|author-link=Liam Mac Con Iomaire|title=Conamara: An Tír Aineoil|publisher=[[Cló Iar-Chonnacht]]|language=ga|year=1997|location=[[Indreabhán]]|isbn=1-900693-39-9|page=90}}&lt;/ref&gt; In ómós do nuair a bhásaigh sé, dúirt [[Uachtarán na hÉireann|Uachtarán na hÉirean]]&lt;nowiki/&gt;n [[Mícheál D. Ó hUiginn|Micheál D. Ó hUigínn]], &quot;Ba scríbhneoir ildánach, file agus aisteoir den scoth é Joe Steve agus é sáite fad a shaoil ina phobal dúchais – pobal na Gaeltachta i gConamara.&quot;&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/beidh-me-buioch-i-gconai-do-a-omos-leirithe-ag-uachtaran-na-heireann-do-joe-steve-o-neachtain/|teideal=‘Beidh mé buíoch i gcónaí dó’ – a ómós léirithe ag Uachtarán na hÉireann do Joe Steve Ó Neachtain|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2020-01-20}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://twitter.com/DeptCulturelRL/status/1218894643120820224?s=20|teideal=Físeán ó chartlann TG4 ó 2002 nuair a bronnadh Gradam litríochta  Cló Iar-Chonnacht air|údar=Molscéal agus TG4|dáta=2002|dátarochtana=2021}}&lt;/ref&gt; 

[[Íomhá:Údarás na Gaeltachta (Gaeltacht Authority) - geograph.org.uk - 1288445.jpg|mion|[[Údarás na Gaeltachta]]|clé]]
== Saol ==
Rugadh Joe Steve Ó Neachtain sa Spidéal.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://portraidi.ie/en/joe-steve-o-neachtain/|teideal=Joe Steve Ó Neachtain|language=en|work=Portraits of Irish-Language Writers|dátarochtana=2020-01-20}}&lt;/ref&gt; D'fhág Joe Steve an scoil in aois a 14 bliain d'aois. Bhí sé ag obair le [[Comhairle Contae na Gaillimhe]] agus le h[[Údarás na Gaeltachta]].  Bhí sé lárnach i bhfeachtas Chearta Sibhialta na Gaeltachta sna [[1960idí]], agus a chuir dlús le bunú [[RTÉ Raidió na Gaeltachta|Raidió na Gaeltachta]], Údarás na Gaeltachta agus níos déanaí [[TG4]]. 

Bronnadh mórchuid duaiseanna ealaíona ar Joe Steve feadh na mblianta, ina measc, Gradam an [[Oireachtas na Gaeilge|Oireachtais]], gradam Jacobs, Gradam an Uachtaráin as Ardchaighdeán Liteartha, Duais Stuart Parker agus Gradam Raidió na Gaeltachta 2016. Roghnaíodh é mar bhall de Aosdána i 2014.

Ba aisteoir chumasach é.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.youtube.com/watch?v=BDJOLilAZew|teideal=Léargas an t-súil eile {{!}} Joe Steve Ó Neachtain|údar=TG4 ar Youtube|dáta=2016|dátarochtana=2021}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.youtube.com/watch?t=234&amp;v=UIWI9o7qW6s&amp;feature=youtu.be|teideal=Slán le Peadar ar Ros na Rún|údar=TG4 ar Youtube|dáta=|dátarochtana=2021}}&lt;/ref&gt; Bhí Joe Steve le feiceáil ón mbliain 1996 i leith sa sobaldráma [[Ros na Rún]] ar [[TG4]]. Bhí aithne air as páirt Pheadair a ghlacadh. 

Bhuail an [[ailse]] é sa bhliain 2018.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/cuirfidh-me-garrai-beag-fatai-i-mbliana-le-cunamh-de-labhraionn-joe-steve-o-neachtain-faoin-ailse-agus-a-leabhar-nua-le-seoladh/|teideal=‘Cuirfidh mé garraí beag fataí i mbliana, le cúnamh Dé’ – labhraíonn Joe Steve Ó Neachtain faoin ailse agus a leabhar nua le seoladh|údar=|dáta=|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|foilsitheoir=“Theastódh ó chuile dhuine a dhul isteach sa gcaoi go n-osclódh sé a súile ceart, an méid atá buailte ag an ngalar bréan sin. Agus ansin tháinig na hobráidí ina dhiaidh agus dháiríre ní raibh mé in ann corraí leath na bliana. Tá mé alraight. Tá sé curtha fúm agam arís. Cuirfidh mé garraí beag fataí i mbliana le cúnamh Dé.”|dátarochtana=2020-01-20}}&lt;/ref&gt; Fuair Joe Steve bás in Ospís na Gaillimhe, in aois 77 bliain dó, agus tá sé curtha i Reilig an Chnoic, [[An Spidéal]]. [[Íomhá:Ceannáras RTÉ Raidió na Gaeltachta, Casla, Conamara, Co. na Gaillimhe (2014).jpg|clé|mion|[[Raidió na Gaeltachta]]  ]]
[[Íomhá:An Spidéal Thuaidh (Spiddle North) - geograph.org.uk - 1270646.jpg|mion|An [[An Spidéal|Spidéal]] |clé]]
== Saothar ==
B’é ''Fead Ghlaice'' (1986), leabhar agallamh beirte agus bailéad'','' a chéad shaothar foilsithe. 

Scríobh  Joe Steve sraithdhráma Raidió na Gaeltachta [[&quot;Baile an Droichid&quot;]] idir 1986 agus 1996. Ghnóthaigh sé Gradam Raidió Jacobs sa bhliain 1992 dá bharr

Tháinig an bailiúchán gearrscéalta ''Clochmhóin'' amach sa bhliain 1998, a bhuaigh Duais Sheán Uí Éigeartaigh agus Gradam Chló Iar Chonnacht

Ina dhiaidh sin, tháinig dhá mhórúrscéal lónléitheoireachta uaidh, mar atá, ''Scread Mhaidne'' agus ''Lámh Láidir''.

D’fhoilsigh Joe Stever cnuasaigh filíochta, ''De Dhroim Leice'' (1990), ''An Dé Deireadh'' (2008), agus ''Fad Saoil'' (2015).

''Mar a Bhí ar dTús: Cuimhne Seanghasúir'' (2018) is teideal don leabhar deiridh ó pheann an scríbhneora a raibh idir [[Gearrscéal|ghearrscéalta]], fhilíocht, sceitseanna, amhráin agus agallaimh bheirte scríofa aige.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/cuirfidh-me-garrai-beag-fatai-i-mbliana-le-cunamh-de-labhraionn-joe-steve-o-neachtain-faoin-ailse-agus-a-leabhar-nua-le-seoladh/|teideal=‘Cuirfidh mé garraí beag fataí i mbliana, le cúnamh Dé’ – labhraíonn Joe Steve Ó Neachtain faoin ailse agus a leabhar nua le seoladh|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2020-01-20}}&lt;/ref&gt;

Bhí geamaireachtaí, scoraíochtaí, scéalta do pháistí, léirmheasanna liteartha, agus léachtaí ar chúrsaí liteartha scríofa ag Joe Steve freisin. 

=== Liosta ===

*''Fead Ghlaice'' (1986), leabhar agallamh beirte agus bailéad
*''De Dhroim Leice'' (1990), filíocht
*''Clochmhóin'' (1998), gearrscéalta, a bhuaigh Duais Sheán Uí Éigeartaigh agus Gradam Chló Iar Chonnacht
*''Scread Mhaidine'' (2003), úrscéal
*''Lámh Láidir'' (2005), úrscéal, a bhuaigh Duais Comhairle Ealaíon an Connaught Tribune agus Gradam Chló Iar Chonnacht
*''In Ainm an Athar &amp; Níor Mhaith Linn do Thrioblóid'' (2006), drámaí
*''An Dé Deireadh'' (2008), filíocht
*''Faoi Dheireadh Thiar'' (2008), dráma
*''Salann Garbh'' (2009), gearrscéalta
*''Ag Caint Linn Fhéin'' (2013), cnuasach aistí
*''Idir Neamh is Talamh'' (2014), gearrscéalta
*''Fad Saoil'' (2015), filíocht
*''Mar a Bhí ar dTús: Cuimhne Seanghasúir'' (2018), cnuasach aistí

== Naisc sheachtracha ==
* [http://www.imdb.com/name/nm0959949/ Joe Steve Ó Neachtain ar an Internet Movie Database]
* Portráidí - [https://portraidi.ie/en/joe-steve-o-neachtain/ Joe Steve Ó Neachtain]

==Tagairtí==
{{reflist}}{{DEFAULTSORT:Neachtain, Joe Steve O}}

[[Catagóir:Aisteoirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Scríbhneoirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Daoine as Contae na Gaillimhe]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1942]]
[[Catagóir:Básanna in 2020]]
[[Catagóir:Lucht TG4]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Albam na Bliana (Nuacheol)]]</text>
      <sha1>l88z6fiyl7w8cpilna6dbog4rd168ff</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1213552</id>
      <parentid>1213550</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T22:02:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Catagóir eile curtha leis</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7891" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Duine}}

[[Scríbhneoir]] agus [[aisteoir]] as an gCré Dhubh sa [[An Spidéal|Spidéal]] i g[[Conamara]] ab ea '''Joe Steve Ó Neachtain''' ([[25 Deireadh Fómhair]] [[1942]] - [[19 Eanáir]] [[2020]]&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://rip.ie/death-notice/joe-steve-%C3%93-neachtain-spiddal-galway/411033|teideal=Death Notice of Joe Steve Ó Neachtain|language=en|work=rip.ie|dátarochtana=2020-01-20}}&lt;/ref&gt;). Bhí cáil air freisin mar scríbhneoir amhrán, drámadóir agus [[Craoltóireacht|craoltóir]].&lt;ref&gt;{{Luaigh foilseachán|title=An scríbhneoir agus aisteoir Joe Steve Ó Neachtain tar éis bháis|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2020/0119/1108434-an-scribhneoir-agus-aisteoir-joe-steve-o-neachtain-tar-eis-bhais/|date=2020-01-19|language=ga|author=Nuacht RTE|journal=|volume=|issue=}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Luaigh foilseachán|title=Oidhreacht agus uaisleacht: Joe Steve Ó Neachtain|url=https://www.rte.ie/gaeilge/2020/0121/1109904-oidhreacht-agus-uaisleacht-joe-steve-o-neachtain/|date=2020-01-21|language=ga-IE|author=Raidió na Gaeltachta}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name='Conamara'&gt;{{Cite book-en|last=Mac Con Iomaire|first=Liam|author-link=Liam Mac Con Iomaire|title=Conamara: An Tír Aineoil|publisher=[[Cló Iar-Chonnacht]]|language=ga|year=1997|location=[[Indreabhán]]|isbn=1-900693-39-9|page=90}}&lt;/ref&gt; In ómós do nuair a bhásaigh sé, dúirt [[Uachtarán na hÉireann|Uachtarán na hÉirean]]&lt;nowiki/&gt;n [[Mícheál D. Ó hUiginn|Micheál D. Ó hUigínn]], &quot;Ba scríbhneoir ildánach, file agus aisteoir den scoth é Joe Steve agus é sáite fad a shaoil ina phobal dúchais – pobal na Gaeltachta i gConamara.&quot;&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/beidh-me-buioch-i-gconai-do-a-omos-leirithe-ag-uachtaran-na-heireann-do-joe-steve-o-neachtain/|teideal=‘Beidh mé buíoch i gcónaí dó’ – a ómós léirithe ag Uachtarán na hÉireann do Joe Steve Ó Neachtain|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2020-01-20}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://twitter.com/DeptCulturelRL/status/1218894643120820224?s=20|teideal=Físeán ó chartlann TG4 ó 2002 nuair a bronnadh Gradam litríochta  Cló Iar-Chonnacht air|údar=Molscéal agus TG4|dáta=2002|dátarochtana=2021}}&lt;/ref&gt; 

[[Íomhá:Údarás na Gaeltachta (Gaeltacht Authority) - geograph.org.uk - 1288445.jpg|mion|[[Údarás na Gaeltachta]]|clé]]
== Saol ==
Rugadh Joe Steve Ó Neachtain sa Spidéal.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://portraidi.ie/en/joe-steve-o-neachtain/|teideal=Joe Steve Ó Neachtain|language=en|work=Portraits of Irish-Language Writers|dátarochtana=2020-01-20}}&lt;/ref&gt; D'fhág Joe Steve an scoil in aois a 14 bliain d'aois. Bhí sé ag obair le [[Comhairle Contae na Gaillimhe]] agus le h[[Údarás na Gaeltachta]].  Bhí sé lárnach i bhfeachtas Chearta Sibhialta na Gaeltachta sna [[1960idí]], agus a chuir dlús le bunú [[RTÉ Raidió na Gaeltachta|Raidió na Gaeltachta]], Údarás na Gaeltachta agus níos déanaí [[TG4]]. 

Bronnadh mórchuid duaiseanna ealaíona ar Joe Steve feadh na mblianta, ina measc, Gradam an [[Oireachtas na Gaeilge|Oireachtais]], gradam Jacobs, Gradam an Uachtaráin as Ardchaighdeán Liteartha, Duais Stuart Parker agus Gradam Raidió na Gaeltachta 2016. Roghnaíodh é mar bhall de Aosdána i 2014.

Ba aisteoir chumasach é.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.youtube.com/watch?v=BDJOLilAZew|teideal=Léargas an t-súil eile {{!}} Joe Steve Ó Neachtain|údar=TG4 ar Youtube|dáta=2016|dátarochtana=2021}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.youtube.com/watch?t=234&amp;v=UIWI9o7qW6s&amp;feature=youtu.be|teideal=Slán le Peadar ar Ros na Rún|údar=TG4 ar Youtube|dáta=|dátarochtana=2021}}&lt;/ref&gt; Bhí Joe Steve le feiceáil ón mbliain 1996 i leith sa sobaldráma [[Ros na Rún]] ar [[TG4]]. Bhí aithne air as páirt Pheadair a ghlacadh. 

Bhuail an [[ailse]] é sa bhliain 2018.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/cuirfidh-me-garrai-beag-fatai-i-mbliana-le-cunamh-de-labhraionn-joe-steve-o-neachtain-faoin-ailse-agus-a-leabhar-nua-le-seoladh/|teideal=‘Cuirfidh mé garraí beag fataí i mbliana, le cúnamh Dé’ – labhraíonn Joe Steve Ó Neachtain faoin ailse agus a leabhar nua le seoladh|údar=|dáta=|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|foilsitheoir=“Theastódh ó chuile dhuine a dhul isteach sa gcaoi go n-osclódh sé a súile ceart, an méid atá buailte ag an ngalar bréan sin. Agus ansin tháinig na hobráidí ina dhiaidh agus dháiríre ní raibh mé in ann corraí leath na bliana. Tá mé alraight. Tá sé curtha fúm agam arís. Cuirfidh mé garraí beag fataí i mbliana le cúnamh Dé.”|dátarochtana=2020-01-20}}&lt;/ref&gt; Fuair Joe Steve bás in Ospís na Gaillimhe, in aois 77 bliain dó, agus tá sé curtha i Reilig an Chnoic, [[An Spidéal]]. [[Íomhá:Ceannáras RTÉ Raidió na Gaeltachta, Casla, Conamara, Co. na Gaillimhe (2014).jpg|clé|mion|[[Raidió na Gaeltachta]]  ]]
[[Íomhá:An Spidéal Thuaidh (Spiddle North) - geograph.org.uk - 1270646.jpg|mion|An [[An Spidéal|Spidéal]] |clé]]
== Saothar ==
B’é ''Fead Ghlaice'' (1986), leabhar agallamh beirte agus bailéad'','' a chéad shaothar foilsithe. 

Scríobh  Joe Steve sraithdhráma Raidió na Gaeltachta [[&quot;Baile an Droichid&quot;]] idir 1986 agus 1996. Ghnóthaigh sé Gradam Raidió Jacobs sa bhliain 1992 dá bharr

Tháinig an bailiúchán gearrscéalta ''Clochmhóin'' amach sa bhliain 1998, a bhuaigh Duais Sheán Uí Éigeartaigh agus Gradam Chló Iar Chonnacht

Ina dhiaidh sin, tháinig dhá mhórúrscéal lónléitheoireachta uaidh, mar atá, ''Scread Mhaidne'' agus ''Lámh Láidir''.

D’fhoilsigh Joe Stever cnuasaigh filíochta, ''De Dhroim Leice'' (1990), ''An Dé Deireadh'' (2008), agus ''Fad Saoil'' (2015).

''Mar a Bhí ar dTús: Cuimhne Seanghasúir'' (2018) is teideal don leabhar deiridh ó pheann an scríbhneora a raibh idir [[Gearrscéal|ghearrscéalta]], fhilíocht, sceitseanna, amhráin agus agallaimh bheirte scríofa aige.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/cuirfidh-me-garrai-beag-fatai-i-mbliana-le-cunamh-de-labhraionn-joe-steve-o-neachtain-faoin-ailse-agus-a-leabhar-nua-le-seoladh/|teideal=‘Cuirfidh mé garraí beag fataí i mbliana, le cúnamh Dé’ – labhraíonn Joe Steve Ó Neachtain faoin ailse agus a leabhar nua le seoladh|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2020-01-20}}&lt;/ref&gt;

Bhí geamaireachtaí, scoraíochtaí, scéalta do pháistí, léirmheasanna liteartha, agus léachtaí ar chúrsaí liteartha scríofa ag Joe Steve freisin. 

=== Liosta ===

*''Fead Ghlaice'' (1986), leabhar agallamh beirte agus bailéad
*''De Dhroim Leice'' (1990), filíocht
*''Clochmhóin'' (1998), gearrscéalta, a bhuaigh Duais Sheán Uí Éigeartaigh agus Gradam Chló Iar Chonnacht
*''Scread Mhaidine'' (2003), úrscéal
*''Lámh Láidir'' (2005), úrscéal, a bhuaigh Duais Comhairle Ealaíon an Connaught Tribune agus Gradam Chló Iar Chonnacht
*''In Ainm an Athar &amp; Níor Mhaith Linn do Thrioblóid'' (2006), drámaí
*''An Dé Deireadh'' (2008), filíocht
*''Faoi Dheireadh Thiar'' (2008), dráma
*''Salann Garbh'' (2009), gearrscéalta
*''Ag Caint Linn Fhéin'' (2013), cnuasach aistí
*''Idir Neamh is Talamh'' (2014), gearrscéalta
*''Fad Saoil'' (2015), filíocht
*''Mar a Bhí ar dTús: Cuimhne Seanghasúir'' (2018), cnuasach aistí

== Naisc sheachtracha ==
* [http://www.imdb.com/name/nm0959949/ Joe Steve Ó Neachtain ar an Internet Movie Database]
* Portráidí - [https://portraidi.ie/en/joe-steve-o-neachtain/ Joe Steve Ó Neachtain]

==Tagairtí==
{{reflist}}{{DEFAULTSORT:Neachtain, Joe Steve O}}

[[Catagóir:Aisteoirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Scríbhneoirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Daoine as Contae na Gaillimhe]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1942]]
[[Catagóir:Básanna in 2020]]
[[Catagóir:Lucht TG4]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Albam na Bliana (Nuacheol)]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Ealaín na Bliana]]</text>
      <sha1>d2hxdbxta9kj63stc7df40bowt0vwhc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sóisialachas</title>
    <ns>0</ns>
    <id>10265</id>
    <revision>
      <id>1213616</id>
      <parentid>1132432</parentid>
      <timestamp>2024-04-22T11:47:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Eomurchadha</username>
        <id>4240</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1989" xml:space="preserve">{{glanadh}}
{{WD Bosca Sonraí Eagraíochta}}

Is fealsúnacht pholaitiúil é an '''sóisialachas'''. Creideann sóisialaithe gur cheart don t[[sochaí]] go léir an [[eacnamaíocht]] a stiúradh go díreach trí na hoibrithe nó go hindíreach tríd an rialtas. Tá easaontas go minic idir sóisialaithe maidir le cineál an tsóisialachais atá le cur i bhfeidhm, mar shampla an [[daonlathas sóisialta]] agus [[Marxachas-Leiníneachas.

Tá barúlacha difriúla ann maidir le cad é is ciall leis an sóisialachas. Creideann a lán sóisialaithe gur cheart do thionscail mhóra a bheith i lámha an rialtais. Creideann daoine eile gur cheart do chomhlachtaí a bheith i lámha na n-oibrithe. Dar le daoine eile ba cheart don phobal a bheith ionann faoi [[caipitleachas|chaipitleachas]] leasaithe.

Síleann bunús na ndaoine a chuireann &quot;sóisialaithe&quot; orthu féin nach córas daonlathach atá sa chaipitleachas. Molann siad sórt &quot;daonlathas an phobail&quot; ina gcinneann na hoibrithe cad a tháirgtear agus conas é a dháileadh. Is minic go n-áitíonn criticeoirí an tsóisialachais gur deachtóireachtaí brúidiúla atá i roinnt tíortha atá 'sóisialach' agus gur maraítear a lán daoine iontu, agus gur cheart córas sóisialach a sheachaint dá bharr sin. Freagraíonn bunús na sóisialaithe nach raibh na deachtóireachtaí seo sóisialach go fíreannach nó gur chuir siad polasaithe sóisialacha i bhfeidhm ar dhrochbhealach.

In [[Éire|Éirinn]] tá: Páirtí na nOibrithe Sóisialacha &lt;ref&gt;http://www.swp.ie&lt;/ref&gt;, [[Páirtí Sóisialach (Éire)|An Páirtí Sóisialach]] &lt;ref&gt;{{Lua idirlín |url=http://www.socialistparty.net/ |teideal=Cóip cartlainne |dátarochtana=2008-01-30 |archivedate=2010-06-14 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100614143105/http://www.socialistparty.net/ }}&lt;/ref&gt;, agus Páirtí na nOibrithe

== Tagairtí ==
{{reflist}}

[[Catagóir:Eacnamaíocht|Sóisialachas]]
[[Catagóir:Polaitíocht|Sóisialachas]]
[[Catagóir:Sóisialachas| ]]</text>
      <sha1>j743qtkkkz3zb387c12lmn31hzinlpg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1213617</id>
      <parentid>1213616</parentid>
      <timestamp>2024-04-22T11:48:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Eomurchadha</username>
        <id>4240</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1983" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Eagraíochta}}

Is fealsúnacht pholaitiúil é an '''sóisialachas'''. Creideann sóisialaithe gur cheart don t[[sochaí]] go léir an [[eacnamaíocht]] a stiúradh go díreach trí na hoibrithe nó go hindíreach tríd an rialtas. Tá easaontas go minic idir sóisialaithe maidir le cineál an tsóisialachais atá le cur i bhfeidhm, mar shampla an [[daonlathas sóisialta]] agus [[Marxachas]]-[[Leiníneachas]].

Tá barúlacha difriúla ann maidir le cad é is ciall leis an sóisialachas. Creideann a lán sóisialaithe gur cheart do thionscail mhóra a bheith i lámha an rialtais. Creideann daoine eile gur cheart do chomhlachtaí a bheith i lámha na n-oibrithe. Dar le daoine eile ba cheart don phobal a bheith ionann faoi [[caipitleachas|chaipitleachas]] leasaithe.

Síleann bunús na ndaoine a chuireann &quot;sóisialaithe&quot; orthu féin nach córas daonlathach atá sa chaipitleachas. Molann siad sórt &quot;daonlathas an phobail&quot; ina gcinneann na hoibrithe cad a tháirgtear agus conas é a dháileadh. Is minic go n-áitíonn criticeoirí an tsóisialachais gur deachtóireachtaí brúidiúla atá i roinnt tíortha atá 'sóisialach' agus gur maraítear a lán daoine iontu, agus gur cheart córas sóisialach a sheachaint dá bharr sin. Freagraíonn bunús na sóisialaithe nach raibh na deachtóireachtaí seo sóisialach go fíreannach nó gur chuir siad polasaithe sóisialacha i bhfeidhm ar dhrochbhealach.

In [[Éire|Éirinn]] tá: Páirtí na nOibrithe Sóisialacha &lt;ref&gt;http://www.swp.ie&lt;/ref&gt;, [[Páirtí Sóisialach (Éire)|An Páirtí Sóisialach]] &lt;ref&gt;{{Lua idirlín |url=http://www.socialistparty.net/ |teideal=Cóip cartlainne |dátarochtana=2008-01-30 |archivedate=2010-06-14 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100614143105/http://www.socialistparty.net/ }}&lt;/ref&gt;, agus Páirtí na nOibrithe

== Tagairtí ==
{{reflist}}

[[Catagóir:Eacnamaíocht|Sóisialachas]]
[[Catagóir:Polaitíocht|Sóisialachas]]
[[Catagóir:Sóisialachas| ]]</text>
      <sha1>jm4g4y6r3v36jt0qibfwfi2erx59dpm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Oireachtas na Gaeilge</title>
    <ns>0</ns>
    <id>10958</id>
    <revision>
      <id>1213579</id>
      <parentid>1190942</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T23:49:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Catagóir eile curtha leis</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8634" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Imeacht}}

Féile chultúrtha is ea '''an tOireachtas'''.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.antoireachtas.ie/|teideal=Baile {{!}} An tOireachtas|work=www.antoireachtas.ie|dátarochtana=2020-10-26}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://twitter.com/oirnagaeilge|teideal=An tOireachtas ar Twitter|language=ga|work=Twitter|dátarochtana=2021}}&lt;/ref&gt; Is é an aidhm atá leis an Oireachtas ná ealaíona dúchasacha na hÉireann a chur chun cinn agus a cheiliúradh&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.youtube.com/watch?v=06lDuWai0bQ|teideal=Oireachtas na Gaeilge ar YouTube|údar=Mairin Nic Dhonncha|dáta=|work=www.youtube.com|dátarochtana=2020-10-26}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=http://www.arts.ulster.ac.uk/irish_syllabus/downloads/Teacsanna_Fise/Oireachtas_na_Gaeilge-Mairin_Nic_Dhonncha.pdf|teideal=Oireachtas na Gaeilge|údar=arts.ulster.ac.uk|dáta=|dátarochtana=2020}}&lt;/ref&gt; trí mheán na Gaeilge—idir amhránaíocht, ceol, rince, scéalaíocht agus drámaíocht.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.theirishvoice.com/uncategorised/an-teanga-beo/|teideal=An Teanga Beo {{!}} The Irish Voice|údar=The Irish Voice|language=en-GB|dátarochtana=2020-10-26|archivedate=2020-10-29|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201029210331/https://www.theirishvoice.com/uncategorised/an-teanga-beo/}}&lt;/ref&gt;
[[Íomhá:Portrait of Dr Douglas Hyde .PNG|mion|[[Dubhghlas de hÍde]]]]
Eagraíonn Oireachtas na Gaeilge raon leathan imeachtaí i rith na bliana, go háirithe '''Oireachtas na Samhna,'''  ar siúl thart faoi [[Oíche Shamhna]]. Tugtar aire do gach aon ealaín thraidisiúnta ag na féilte. Tá i bhfad níos mó imeachtaí agus pléaráca eile ar siúl ag an fhéile na laethanta seo m.s. ceolchoirmeacha, drámaí, oíche ghrinn le [[GaelGÁIRÍ]], seolta dlúthdhioscaí, cláracha teilifís agus raidió á chraoladh beo agus Club na Féile—oíche atá go hiomlán craiceáilte. Tá an taobh sóisialta den fhéile tábhachtach fosta—ag bualadh le daoine ó gach áit in Éirinn agus thar lear.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://nos.ie/cultur/an-gael-me-go-fiu-mura-raibh-me-ag-an-oireachtas-riamh/|teideal=An Gael mé go fiú mura raibh mé ag an Oireachtas riamh?|údar=Aodhán Ó Baoill|dáta=2023-11-08|language=ga-IE|work=NÓS|dátarochtana=2023-12-01}}&lt;/ref&gt;

== Na comórtais ==
Tá na comórtais lárnach don fhéile, mar a bhí siad ón am a bunaíodh é. D’fhéadfá a rá go gurbh é comórtas [[Corn Uí Riada|Chorn Uí Riada]] mar ‘Chorn an Domhain’ fa choinne amhránaíochta traidisiúnta an tSean-Nóis agus mar buaicphointe na seachtaine. 
[[Íomhá:Irish Dance Hard Shoes.jpg|mion|Bhí páirt lárnach ag an Oireachtas in athbheochan damhsa sean nós fosta]]
Eagraítear sraith comórtas gach bliain do scríbhneoirí óga agus do scríbhneoirí fásta, faoin teideal ''Comórtais Liteartha an Oireachtais'', chun cuidiú le litríocht chomhaimseartha a chur ar fáil do phobal na Gaeilge. Tugann Gradaim Chumarsáide an Oireachtais aitheantas do dhaoine atá ag saothrú sna meáin Ghaeilge a bhaineann ardchaighdeán amach i réimsí éagsúla oibre. 

Bhí páirt lárnach ag an Oireachtas in athbheochan damhsa [[Sean-nós (amhránaíocht)|sean nós]]  fosta. Anois is iad na comórtais sin—no Steip mar a bhearr siad orthu—mar bhuaicphointe eile na féile.

== Stair ==
Cuireadh tús le féile aon lae i [[1897]], ceithre bliana tar éis bhunú an Chonartha sa bhliain [[1893]]. Reáchtáladh an chéad Oireachtas ar an Luan, [[17 Bealtaine]] [[1897]], agus é ar siúl i Seomra Cruinn an Rotunda i m[[Baile Átha Cliath]].&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://twitter.com/feilire/status/1320851994417004545/photo/3|teideal=Oireachtas na Gaeilge 1897|údar=Féilire|dáta=2020-10-26|language=ga|work=Twitter|dátarochtana=2020-10-26}}&lt;/ref&gt; Is cúis iontais gur fhreastail os cionn 1,000 duine ar an bhféile leathlae sin. Cuireadh ar siúl naoi gcomórtas san fhilíocht, sa phrós, san amhránaíocht, sa scéalaíocht agus sa rannaireacht.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=http://parnellsquare.ie/oireachtas-na-gaeilge/|teideal=Oireachtas na Gaeilge, Parnell Square Cultural Quarter|dáta=2013-11-27|language=en-US|work=PARNELL SQUARE CULTURAL QUARTER|dátarochtana=2021-04-26|archivedate=2022-09-08|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220908083620/http://parnellsquare.ie/oireachtas-na-gaeilge/}}&lt;/ref&gt;  Scríobh agus chum Annie W. Patterson an slógamhrán ‘Go mairidh ar nGaedhlig slán’ don ócáid agus chuir Dermot Foley focail leis..  Chum an chéad Uachtarán Chonradh na Gaeilge, [[Dubhghlas de hÍde]], dán chomh maith,&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://twitter.com/cnag/status/1254422844295057414|teideal=Is é seo an dán a chum céad Uachtarán Chonradh na Gaeilge, @ancraoibhin, don ócáid|údar=Conradh na Gaeilge|dáta=2020|language=ga|work=Twitter|dátarochtana=2021-04-26}}&lt;/ref&gt;

Tháinig meath ar an Oireachtas ag tús na [[1920idí]]. Tar éis Oireachtas na bliana 1923 ní raibh ceann eile go dtí 1939 nuair a bhí aththosú air i mBaile Átha Cliath. D'fhan sé sa phríomhchathair le linn na 1940idí, 1950idí agus 1960idí. 

Cuireadh brú a chur ar Chonradh na Gaeilge é a bhogadh amach as an nGalltacht agus reáchtáladh Oireachtas na nGael  i Ros Muc i 1970, i dTír An Fhia i 1971, i gCorca Dhuibhne i 1972 agus i gCill Chiarán i 1973. D'éirigh leis an bhfeachtas agus reáchtáladh Oireachtas na Gaeilge 1974 i gCois Fharraige ([[Conamara]]). Ó shin ar aghaidh bíonn an tOireachtas ag bogadh suímh ó bhliain go bliain agus é ag dul ó neart go neart.
[[Íomhá:Darach Ó Scolaí.JPG|mion|[[Darach Ó Scolaí]] ag 'Oireachtas na Gaeilge 2015', agus 'Oileán an Órchiste' ina lámh aige, aistriúchan agus oiriúnú a rinne sé ar 'Treasure Island' le [[Robert Louis Stevenson]]]]

=== Suímh an Oireachtais ===
* 2023 - [[Cill Airne]]
* 2022 - [[Cill Airne]]
* 2021 - [[Cill Airne]]
* 2020 - [[Gaillimh|Cathair na Gaillimhe]]
* 2019 - [[Baile Átha Cliath]]
* 2018 - [[Cill Airne]]
* 2017 - [[Cill Airne]]
* 2016 - [[Cill Airne]]
* 2015 - [[Baile Átha Cliath]]
* 2014 - [[Cill Airne]]
* 2013 - [[Cill Airne]]
* 2012 - [[Leitir Ceanainn]]
* 2011 - [[Cill Airne]]
* 2010 - [[Cill Airne]]
* 2009 - [[Leitir Ceanainn]][[Íomhá:Alan Titley.JPG|mion|Alan Titley ag Oireachtas na Gaeilge 2015]] 
* 2008 - [[Corcaigh]] 
* 2007 - [[Cathair na Mart]]
* 2006 - [[Doire]]&lt;ref&gt;Bronnadh Gradam Uí Shúilleabháin 2006 ar an leabhar ''Fontenoy'' le Liam Mac Cóil ([[Leabhar Breac]] 2005) agus bronnadh Duais Leabhar Na Bliana do Dhaoine Óga 2006 ar Cló Mhaigh Eo, le linn Oireachtas na Samhna i n[[Doire|Doire Cholmcille]].&lt;/ref&gt;
* 2005 - [[Corcaigh]] 
* 2004 - [[Leitir Ceanainn]]
* 2003 - [[Trá Lí]] 
* [[Íomhá:Anna Heussaff.JPG|mion|Anna Heussaff ag Oireachtas na Gaeilge 2015]]2002 - [[Gaoth Dobhair]]
* 2001 - [[An Daingean]] 
* 2000 - [[Caisleán an Bharraigh]] 
* 1999 - [[Dún Garbhán]]

* 1997 - [[Béal Feirste]]

* 1995 - [[Baile Átha Cliath]]
* 1994 - [[Dún Garbhán]]
* 1993 - [[Gaillimh|Cathair na Gaillimhe]]

* 1991 - [[Baile Átha Cliath]]
* 1990 - [[Inis]]
* 1989 - [[Gleann Cholm Cille]]
* 1988 - [[Trá Lí]]

* 1980 - [[Gaoth Dobhair]]

* 1977 - [[Gaoth Dobhair]]

* 1974 - [[Cois Fharraige]]
* 1973 - [[Baile Átha Cliath]]
* 1940 go 1972 - [[Baile Átha Cliath]]
* 1939 - [[Baile Átha Cliath]]
Ní raibh an tOireachtas ar siúl 1924 go 1938
* 1923 - [[Baile Átha Cliath]]

* 1920 - [[Baile Átha Cliath]]
* 1919 - [[Corcaigh]]

* 1917 - [[Port Láirge]]

* 1915 - [[Dún Dealgan]]
* 1914 - [[Cill Airne]]
* 1913 - [[Gaillimh|Cathair na Gaillimhe]]
* 1912 - [[Baile Átha Cliath]]
* 1911 - [[Baile Átha Cliath]]
* 1910 - [[Baile Átha Cliath]]
* 1909 - [[Baile Átha Cliath]]
* 1908 - [[Baile Átha Cliath]]
* 1907 - [[Baile Átha Cliath]]
* 1906 - [[Baile Átha Cliath]]
* 1905 - [[Baile Átha Cliath]]
* 1904 - [[Baile Átha Cliath]]
* 1903 - [[Baile Átha Cliath]]
* 1902 - [[Baile Átha Cliath]]
* 1901 - [[Baile Átha Cliath]]
* 1900 - [[Baile Átha Cliath]]
* 1899 - [[Baile Átha Cliath]]
* 1898 - [[Baile Átha Cliath]]
* 1897 - [[Baile Átha Cliath]]

== Naisc Sheachtracha ==

* [http://www.antoireachtas.ie Suíomh gréasáin an Oireachtais]

== Féach freisin ==

* [[Corn Uí Riada]]
* Steip Beo
* Lár Stáiste
* Gradaim Chumarsáide an Oireachtais
* Comórtas Agallamh Beirte
* Comórtas Amhrán Saothair
* Sean-Nós na mBan
* Lúibíní
* Amhrán Nuachumtha

== Tagairtí ==
{{reflist}}
[[Catagóir:Cultúr na hÉireann]]
[[Catagóir:Conradh na Gaeilge]]
[[Catagóir:Féilte Éireannacha]]
[[Catagóir:Oireachtas na Gaeilge]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Féile na Bliana]]</text>
      <sha1>c7daci8927f58uwedz92otxg3t42a89</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>An Dara Chogadh Domhanda</title>
    <ns>0</ns>
    <id>11462</id>
    <redirect title="An Dara Cogadh Domhanda" />
    <revision>
      <id>1213583</id>
      <parentid>987062</parentid>
      <timestamp>2024-04-22T01:23:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Xqbot</username>
        <id>3926</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Bot: Ag socrú athsheolta dúbailte → [[An Dara Cogadh Domhanda]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="40" xml:space="preserve">#athsheoladh [[An Dara Cogadh Domhanda]]</text>
      <sha1>hribh5cqizk1l8n5v31h6hhbvl2qwxm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Mairéad Ní Mhaonaigh</title>
    <ns>0</ns>
    <id>15044</id>
    <revision>
      <id>1213580</id>
      <parentid>1206327</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T23:51:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Catagóir eile curtha leis</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3706" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Duine}}

Is [[amhránaí]] agus fidléir í '''Mairéad Ní Mhaonaigh''' (a rugadh sa bhliain [[1962]]) as [[Gaoth Dobhair]], [[Contae Dhún na nGall|Dún na nGall]], [[Éire]]. Tá clú agus cáil ar Mhairéad mar cheoltóir aonair agus mar bhall ar an grúpa [[Altan]]. 

== Beathaisnéis ==

Tógadh í féin, a deartháir Gearóid agus a deirfiúr Anna i gCois Claidí i n[[Gaoth Dobhair]], agus d'fhreastail sí ar Phobalscoil Ghaoth Dobhair.  

D'fhoghlaim sí a cuid amhrán agus ceoil óna hathair Proinsias (Francie) Ó Maonaigh agus a máthair Cití Ní Ghallchóir. Múinteoir agus príomhoide bunscoile ba ea a hathair  i scoil an Luinnigh. Bhí cáil air mar fhidléir agus mar dhrámadóir (scríobh sé geamaireachtaí d'[[Amharclann Ghaoth Dobhair]] ar feadh na mblianta) agus mar chumadóir an amhráin 'Gleantán Glas Ghaoth Dobhair.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Luaigh foilseachán|title=FÉACH: Mairéad Ní Mhaonaigh agus a hiníon, Nia ar Chuan an Cheoil|url=https://www.rte.ie/gaeilge/2022/0203/1277561-feach-mairead-ni-mhaonaigh-agus-a-hinion-nia-ar-chuan-an-cheoil/|date=2022-02-03|language=ga}}&lt;/ref&gt; 

D'fhoghlaim Mairéad an ceol óna hathair agus ón fhidléir cáiliúil Dinny McLaughlinn (a raibh an grúpa traidisiúnta Aileach aige).

Casadh an ceoltóir Frankie Kennedy uirthi nuair a bhí sí cúig bliana déag d'aois agus chuaigh siad beirt le bunmhúinteoireacht i m[[Baile Átha Cliath]]. Chaith siad cúpla bliain ag seinm le chéile agus phós siad sa bhliain [[1981]]. 

Tar éis tamall de bhlianta d'éirigh siad as an mhúinteoireacht agus thosaigh ag seinm go lánaimseartha lena ngrúpa Altan. Fuair Frankie bás go hóg sa bhliain 1994. Ach lean Mairéad agus an grúpa ar aghaidh agus bhain cáil agus gradam idirnáisiúnta amach.

Sa bhliain 2008, tháinig  ''[[Imeall]]''  amach,  a céad albam aonarach.

Tá iníon ag Mairéad, Nia Byrne, fidléir agus amhránaí den scoth chomh maith.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
[[Íomhá:Mairéad Ní Mhaonaigh of Altan (64596765).jpg|mion|Cambridge Festival, 2003]]

== Dioscliosta ==
=== Albaim Aonaracha ===
* ''[[Imeall]]'' (2008)
[[Íomhá:Canúintí Ceoil-Mairéad Ní Mhaonaigh-www.TG4.ie- 5781080682 97c3f2b4e0 o.jpg|mion|Canúintí Ceoil ar TG4, 2010]]

=== Le Frankie Kennedy ===
* ''Ceol Aduaidh'' (1983)
* ''Altan'' (1987)
[[Íomhá:Altanlive.jpg|mion|2010ː  Altan in [[Minneapolis, Minnesota|Minneapolis]], MN Cedar Cultural Center;  Ciarán Curran, Ciarán Tourish, Mairéad Ní Mhaonaigh, Dermot Byrne agus Dáithí Sproule]]

=== Altan ===

* ''The Red Crow'' (1990)
* ''Harvest Storm'' (1991)
* ''Island Angel'' (1993)
* ''Once Again 1987- 93'' (1993)
* ''The First Ten Years (1986-1995)'' (1995)
* ''Blackwater'' (1996)
* ''Best Of Altan'' (1997)
* ''Runaway Sunday'' (1997)
* ''Altan's Finest'' (1999)
* ''Another Sky'' (2000)
* ''The Blue Idol'' (2002)
* ''Local Ground'' (2005)

=== String Sisters ===
* ''String Sisters Live'' (2007)
* ''String Sisters Live DVD'' (2007)

=== Aoi-Cheoltóir ===
* ''Fiddle Sticks'' (1991 - ceoltóirí éagsúla)
* ''The Holy Ground'' (1993 - Mary Black)
* ''Little Sparrow'' (2001 - Dolly Parton)
* ''Volume Three: Further In Time'' (2001 - Afro Celt Sound System)
* ''Tráthnóna Beag Aréir'' (2008 - Albert Fry)

== Féach freisin ==

* [[Altan]]

== Naisc sheachtracha ==

* [http://www.mairead.ie Suíomh Oifigiúil - Mairéad Ní Mhaonaigh]

== Tagairtí ==
{{reflist}}

{{DEFAULTSORT:Mhaonaigh, Mairead Ni}}
[[Catagóir:Ceoltóirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1962]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
[[Catagóir:Daoine as Gaoth Dobhair]]
[[Catagóir:Amhránaithe Éireannacha]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Gig Bheo na Bliana]]</text>
      <sha1>7y31xdxpy85eor5525znkmb6dgo605t</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Julie Fowlis</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19475</id>
    <revision>
      <id>1213556</id>
      <parentid>1206328</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T22:09:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Catagóirí eile curtha leis</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7381" xml:space="preserve">{{glanadh-mar|Roinnt Béarla ann}}
{{WD Bosca Sonraí Duine}}

Is [[amhránaí]] agus il-ionstraimí í '''Julie Fowlis''' (a rugadh sa bhliain 1979) as [[Uibhist a-Tuath]], [[na hOileáin Siar]], [[Albain]], agus a chanann go príomha i nGaeilge na hAlban.&lt;ref name=&quot;BBC&quot;&gt;{{cite web | last = Long  | first = Chris|teideal = Julie Fowlis, Cuilidh  | work = Folk and Country Review | publisher = BBC | date = 5 April 2007 | url = https://www.bbc.co.uk/music/release/bpzf/ | access-date =13 August 2008}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=scotsman&gt;{{cite news |date=26 February 2007 |teideal=A Gael force in any language |url=http://www.scotsman.com/news/a-gael-force-in-any-language-1-1424688 |newspaper=The Scotsman |access-date=20 April 2015 |quote=the 28-year-old}}&lt;/ref&gt;

== Luathshaol ==
D’fhás Fowlis aníos ar [[Uibhist a Tuath]], oileán [[Na hOileáin Siar|sna hOileáin Siar]], i n[[Gàidhealtachd na h-Alba]]. Oileánaí ab ea a máthair ó chlann iascairí agus chroiteoirí a tháinig ón oileán iargúlta [[Eilean Heisgeir|Heisgeir]],&lt;ref&gt;{{cite web|teideal=Celebrated Gaelic singer Julie Fowlis visits Heisgeir in search of her roots|url=https://www.bbc.co.uk/programmes/p04b1hv7|website=BBC One|access-date=4 April 2018}}&lt;/ref&gt; agus ba as Baile Chloichridh ar mhórthír na hAlban ó dhúchas dá hathair. Bhí óstán ag a tuismitheoirí ar feadh blianta fada ar Uibhist a Tuath. Bhog sí lena tuismitheoirí go Siorrachd Rois ar an mórthír, nuair a bhí sí 15 bliana d’aois tar éis dá hathair post nua a ghlacadh. Bhí cónaí ar an teaghlach i [[Srath Pheofhair]] agus chríochnaigh Fowlis a meánoideachas in Acadamaidh Inbhir Pheofharain.&lt;ref name=&quot;guardian&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Thistle&quot;&gt;{{cite web
  | teideal = Julie Fowlis
  | work = Thistle and Shamrock
  | publisher = NPR
  | date = 22 May 2013
  | url = https://www.npr.org/2013/05/24/186500705/thistle-and-shamrock-julie-fowlis
  | access-date =10 June 2013 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;northings&quot;&gt;{{cite web
  | teideal = Julie Fowlis' Homecoming
  | work = Northings
  | date = 8 July 2008
  | url = http://northings.com/2008/07/08/julie-fowlis-homecoming/
  | access-date = 10 June 2013
  | archive-date = 3 March 2016
  | archive-url = https://web.archive.org/web/20160303222038/http://northings.com/2008/07/08/julie-fowlis-homecoming/
  | url-status = dead
  }}&lt;/ref&gt; D’fhreastail sí ansin ar [[Oilthigh Shrath Chluaidh]] i n[[Glaschú]] agus rinne sí staidéar ar an [[Óbó|óbó]] agus ar an g[[Corn Sasanach]], ag saothrú B.A. sa Cheol Feidhmeach sa bhliain 2000. Tar éis na hollscoile d’fhreastail Fowlis ar an gcoláiste Gaeilge [[Sabhal Mòr Ostaig]] ar an [[An t-Eilean Sgitheanach|Eilean Sgitheanach]] chun feabhas a chur ar a cuid Gaeilge agus chun staidéar foirmiúil a dhéanamh ar cheol traidisiúnta na hAlban. Ina dhiaidh sin d’fhill sí ar Siorrachd Rois, ag glacadh poist leis an eagraíocht Fèis Rois in Inbhir Pheofharain mar oifigeach forbartha ceoil idir 2001 agus 2004.&lt;ref name=&quot;guardian&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;strathclyde&quot;&gt;{{cite web
 |teideal      = Success is music to Strathclyde's ears
 |work         = press release
 |publisher    = University of Strathclyde
 |date         = 15 December 2005
 |url          = http://www.strath.ac.uk/press/newsreleases/2005/headline_28298_en.html
 |access-date  = 10 June 2013
 |url-status   = dead
 |archive-url  = https://web.archive.org/web/20130603222531/http://www.strath.ac.uk/press/newsreleases/2005/headline_28298_en.html
 |archive-date = 3 June 2013
 |df           = dmy-all
 |dátarochtana = 3 Feabhra 2024
 |archivedate  = 3 Meitheamh 2013
 |archiveurl   = https://web.archive.org/web/20130603222531/http://www.strath.ac.uk/press/newsreleases/2005/headline_28298_en.html
}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;stv&quot;&gt;{{cite web
  | teideal = Gaelic organisation Feis Rois marks 25th anniversary with a bang
  | publisher = STV
  | date = 19 October 2010
  | url = http://news.stv.tv/scotland/203594-gaelic-organisation-feis-rois-marks-25th-anniversary-with-a-bang/
  | access-date = 10 June 2013
  | dátarochtana = 3 Feabhra 2024
  | archivedate = 4 Márta 2016
  | archiveurl = https://web.archive.org/web/20160304190732/http://news.stv.tv/scotland/203594-gaelic-organisation-feis-rois-marks-25th-anniversary-with-a-bang/
  }}&lt;/ref&gt;
  
==Gairmréim==
Is ball í den ghrúpa Albanach-Éireannach, Dòchas, a bhuaigh an duais &quot;Best Newcomer award&quot; ag bronnadh gradaim na &quot;Scots Trad Music Awards&quot; sa bhliain 2004. Sa bhliain 2005, d'fhoilsigh Fowlis a céad albam aonair, ''&quot;Mar a Tha Mo Chridhe&quot;''. Rinne Iain MacDonald an albam a léiriú. I ndiaidh sheoladh an albaim seo, tháinig cáil dhomhanda ar Fowliis. B'é 2005 an bhliain ba ghnóthaí i saol Julie go dtí sin, óir d'fhoilsigh &quot;''Dòchas''&quot; albam úr sa bhliain sin fosta.

Tháinig &quot;''Cuilidh''&quot; amach sa bhliain 2007 agus bronnadh gradaim air ar fud an domhain. Sa bhliain 2008, rinne Fowlis ceirnín úr a thaifeadadh le [[Muireann Nic Amhlaoibh]], Ross Martin agus Éamon Doorley. Tugadh &quot;''Dual''&quot; ar an cheirnín. Thaifead sí leagan Ghaeilge na hAlban de &quot;''Blackbird''&quot;, amhrán de chuid [[The Beatles]] sa bhliain chéanna chomh maith.

Tá sí pósta le hÉamon Doorley, fidléir sa ghrúpa traidisiúnta Éireannach Danú. Tá iníon amháin acu darb ainm Éabha.
==Saol pearsanta==
Tá Fowlis ina cónaí in Inbhir Pheofharain, Albain lena fhear céile Éamonn Doorley, ball rialta dá ghrúpa chomh maith leis an ngrúpa traidisiúnta Éireannach Danú. Phós an lánúin i mBealtaine 2007 agus tá beirt iníonacha acu, Aoibhe (r. 2010) agus Niamh (r. 2012).

Chuaigh Fowlis i mbun feachtais ar son an neamhspleáchais i reifreann neamhspleáchais na hAlban sa bhliain 2014.

== Dioscliosta ==
=== Albaim ===
* ''[[Mar a Tha Mo Chridhe]]'' (2005)
* ''[[Cuilidh]]'' (2007)
* ''[[Dual]]'' (2008 - le [[Muireann Nic Amhlaoibh]])
* ''[[Uam]]'' (2009)

=== Singil ===
* ''Turas san Lochmor'' (2007 - ón albam ''Cuilidh'')
* ''Hùg Air A' Bhonaid Mhòir'' (2008 - ón albam ''Cuilidh'')
* ''Lon Dubh / Blackbird'' (2008 - ''Leagan clúdaigh den amhrán&quot;Blackbird&quot; le na Beatles i n[[Gaeilge na hAlban]]'')

=== Le Dòchas ===
* ''Dòchas'' (2002)
* ''An Darna Umhail'' (2005)

=== Mar Aoi-Cheoltóir ===
* ''Evolving Tradition 3'' - Ealaíontóirí éagsúla (2003)
* ''Best in Show'' - Ealaíontóirí éagsúla (2003)
* ''Ceòlmhor Ostaig'' - Ealaíontóirí éagsúla (2004)
* ''Braighe Loch Iall'' - [[Rachel Walker]] (2004)
* ''When All is Said and Done'' - [[Danú]] (2005)
* ''Orain nan Rosach'' - [[Fiona Mackenzie]] (2006)
* ''Fáinne An Lae : Daybreak'' - [[Muireann Nic Amhlaoibh]] (2006)
* ''Òg-Mhadainn Shamhraidh'' - [[Kathleen MacInnes]] (2006)
* ''Everything You See'' - [[Runrig]] (2007)
* ''An Cailín Rua'' - [[Kathleen Boyle]] (2008)
* ''Transatlantic Sessions 3 Vol. 1 (CD)'' - Ealaíontóirí éagsúla (2008)
* ''Transatlantic Sessions 3 Vol. 2 (CD)'' - Ealaíontóirí éagsúla (2008)
* ''Transatlantic Sessions 3 (DVD)'' - Ealaíontóirí éagsúla (2008)

== Naisc sheachtracha ==
* [http://www.juliefowlis.com Suíomh Oifigiúil - Julie Fowlis]

== Tagairtí ==
{{reflist}}

{{DEFAULTSORT:Fowlis, Julie}}
[[Catagóir:Ceoltóirí Albanacha]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1976]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Albam na Bliana (Amhráin Thraidisiúnta)]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Ealaín na Bliana]]</text>
      <sha1>g29e9jim094y0mghy6mcplggz8phgev</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1213560</id>
      <parentid>1213556</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T22:34:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Lua deisithe</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7685" xml:space="preserve">{{glanadh-mar|Roinnt Béarla ann}}
{{WD Bosca Sonraí Duine}}

Is [[amhránaí]] agus il-ionstraimí í '''Julie Fowlis''' (a rugadh sa bhliain 1979) as [[Uibhist a-Tuath]], [[na hOileáin Siar]], [[Albain]], agus a chanann go príomha i nGaeilge na hAlban.&lt;ref name=&quot;BBC&quot;&gt;{{cite web | last = Long  | first = Chris|teideal = Julie Fowlis, Cuilidh  | work = Folk and Country Review | publisher = BBC | date = 5 April 2007 | url = https://www.bbc.co.uk/music/release/bpzf/ | access-date =13 August 2008}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=scotsman&gt;{{cite news |date=26 February 2007 |teideal=A Gael force in any language |url=http://www.scotsman.com/news/a-gael-force-in-any-language-1-1424688 |newspaper=The Scotsman |access-date=20 April 2015 |quote=the 28-year-old}}&lt;/ref&gt;

== Luathshaol ==
D’fhás Fowlis aníos ar [[Uibhist a Tuath]], oileán [[Na hOileáin Siar|sna hOileáin Siar]], i n[[Gàidhealtachd na h-Alba]]. Oileánaí ab ea a máthair ó chlann iascairí agus chroiteoirí a tháinig ón oileán iargúlta [[Eilean Heisgeir|Heisgeir]],&lt;ref&gt;{{cite web|teideal=Celebrated Gaelic singer Julie Fowlis visits Heisgeir in search of her roots|url=https://www.bbc.co.uk/programmes/p04b1hv7|website=BBC One|access-date=4 April 2018}}&lt;/ref&gt; agus ba as Baile Chloichridh ar mhórthír na hAlban ó dhúchas dá hathair. Bhí óstán ag a tuismitheoirí ar feadh blianta fada ar Uibhist a Tuath. Bhog sí lena tuismitheoirí go Siorrachd Rois ar an mórthír, nuair a bhí sí 15 bliana d’aois tar éis dá hathair post nua a ghlacadh. Bhí cónaí ar an teaghlach i [[Srath Pheofhair]] agus chríochnaigh Fowlis a meánoideachas in Acadamaidh Inbhir Pheofharain.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Lua idirlín|url=http://www.theguardian.com/music/2008/aug/01/folk.gaelic|teideal=Going back to her roots|údar=Robin Denselow|dáta=31 Iúil 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150916215743/http://www.theguardian.com/music/2008/aug/01/folk.gaelic|archivedate=16 Meán Fómhair 2015|accessyear=2024}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Thistle&quot;&gt;{{cite web
  | teideal = Julie Fowlis
  | work = Thistle and Shamrock
  | publisher = NPR
  | date = 22 May 2013
  | url = https://www.npr.org/2013/05/24/186500705/thistle-and-shamrock-julie-fowlis
  | access-date =10 June 2013 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;northings&quot;&gt;{{cite web
  | teideal = Julie Fowlis' Homecoming
  | work = Northings
  | date = 8 July 2008
  | url = http://northings.com/2008/07/08/julie-fowlis-homecoming/
  | access-date = 10 June 2013
  | archive-date = 3 March 2016
  | archive-url = https://web.archive.org/web/20160303222038/http://northings.com/2008/07/08/julie-fowlis-homecoming/
  | url-status = dead
  }}&lt;/ref&gt; D’fhreastail sí ansin ar [[Oilthigh Shrath Chluaidh]] i n[[Glaschú]] agus rinne sí staidéar ar an [[Óbó|óbó]] agus ar an g[[Corn Sasanach]], ag saothrú B.A. sa Cheol Feidhmeach sa bhliain 2000. Tar éis na hollscoile d’fhreastail Fowlis ar an gcoláiste Gaeilge [[Sabhal Mòr Ostaig]] ar an [[An t-Eilean Sgitheanach|Eilean Sgitheanach]] chun feabhas a chur ar a cuid Gaeilge agus chun staidéar foirmiúil a dhéanamh ar cheol traidisiúnta na hAlban. Ina dhiaidh sin d’fhill sí ar Siorrachd Rois, ag glacadh poist leis an eagraíocht Fèis Rois in Inbhir Pheofharain mar oifigeach forbartha ceoil idir 2001 agus 2004.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;strathclyde&quot;&gt;{{cite web
 |teideal      = Success is music to Strathclyde's ears
 |work         = press release
 |publisher    = University of Strathclyde
 |date         = 15 December 2005
 |url          = http://www.strath.ac.uk/press/newsreleases/2005/headline_28298_en.html
 |access-date  = 10 June 2013
 |url-status   = dead
 |archive-url  = https://web.archive.org/web/20130603222531/http://www.strath.ac.uk/press/newsreleases/2005/headline_28298_en.html
 |archive-date = 3 June 2013
 |df           = dmy-all
 |dátarochtana = 3 Feabhra 2024
 |archivedate  = 3 Meitheamh 2013
 |archiveurl   = https://web.archive.org/web/20130603222531/http://www.strath.ac.uk/press/newsreleases/2005/headline_28298_en.html
}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;stv&quot;&gt;{{cite web
  | teideal = Gaelic organisation Feis Rois marks 25th anniversary with a bang
  | publisher = STV
  | date = 19 October 2010
  | url = http://news.stv.tv/scotland/203594-gaelic-organisation-feis-rois-marks-25th-anniversary-with-a-bang/
  | access-date = 10 June 2013
  | dátarochtana = 3 Feabhra 2024
  | archivedate = 4 Márta 2016
  | archiveurl = https://web.archive.org/web/20160304190732/http://news.stv.tv/scotland/203594-gaelic-organisation-feis-rois-marks-25th-anniversary-with-a-bang/
  }}&lt;/ref&gt;
  
==Gairmréim==
Is ball í den ghrúpa Albanach-Éireannach, Dòchas, a bhuaigh an duais &quot;Best Newcomer award&quot; ag bronnadh gradaim na &quot;Scots Trad Music Awards&quot; sa bhliain 2004. Sa bhliain 2005, d'fhoilsigh Fowlis a céad albam aonair, ''&quot;Mar a Tha Mo Chridhe&quot;''. Rinne Iain MacDonald an albam a léiriú. I ndiaidh sheoladh an albaim seo, tháinig cáil dhomhanda ar Fowliis. B'é 2005 an bhliain ba ghnóthaí i saol Julie go dtí sin, óir d'fhoilsigh &quot;''Dòchas''&quot; albam úr sa bhliain sin fosta.

Tháinig &quot;''Cuilidh''&quot; amach sa bhliain 2007 agus bronnadh gradaim air ar fud an domhain. Sa bhliain 2008, rinne Fowlis ceirnín úr a thaifeadadh le [[Muireann Nic Amhlaoibh]], Ross Martin agus Éamon Doorley. Tugadh &quot;''Dual''&quot; ar an cheirnín. Thaifead sí leagan Ghaeilge na hAlban de &quot;''Blackbird''&quot;, amhrán de chuid [[The Beatles]] sa bhliain chéanna chomh maith.

Tá sí pósta le hÉamon Doorley, fidléir sa ghrúpa traidisiúnta Éireannach Danú. Tá iníon amháin acu darb ainm Éabha.
==Saol pearsanta==
Tá Fowlis ina cónaí in Inbhir Pheofharain, Albain lena fhear céile Éamonn Doorley, ball rialta dá ghrúpa chomh maith leis an ngrúpa traidisiúnta Éireannach Danú. Phós an lánúin i mBealtaine 2007 agus tá beirt iníonacha acu, Aoibhe (r. 2010) agus Niamh (r. 2012).

Chuaigh Fowlis i mbun feachtais ar son an neamhspleáchais i reifreann neamhspleáchais na hAlban sa bhliain 2014.

== Dioscliosta ==
=== Albaim ===
* ''[[Mar a Tha Mo Chridhe]]'' (2005)
* ''[[Cuilidh]]'' (2007)
* ''[[Dual]]'' (2008 - le [[Muireann Nic Amhlaoibh]])
* ''[[Uam]]'' (2009)

=== Singil ===
* ''Turas san Lochmor'' (2007 - ón albam ''Cuilidh'')
* ''Hùg Air A' Bhonaid Mhòir'' (2008 - ón albam ''Cuilidh'')
* ''Lon Dubh / Blackbird'' (2008 - ''Leagan clúdaigh den amhrán&quot;Blackbird&quot; le na Beatles i n[[Gaeilge na hAlban]]'')

=== Le Dòchas ===
* ''Dòchas'' (2002)
* ''An Darna Umhail'' (2005)

=== Mar Aoi-Cheoltóir ===
* ''Evolving Tradition 3'' - Ealaíontóirí éagsúla (2003)
* ''Best in Show'' - Ealaíontóirí éagsúla (2003)
* ''Ceòlmhor Ostaig'' - Ealaíontóirí éagsúla (2004)
* ''Braighe Loch Iall'' - [[Rachel Walker]] (2004)
* ''When All is Said and Done'' - [[Danú]] (2005)
* ''Orain nan Rosach'' - [[Fiona Mackenzie]] (2006)
* ''Fáinne An Lae : Daybreak'' - [[Muireann Nic Amhlaoibh]] (2006)
* ''Òg-Mhadainn Shamhraidh'' - [[Kathleen MacInnes]] (2006)
* ''Everything You See'' - [[Runrig]] (2007)
* ''An Cailín Rua'' - [[Kathleen Boyle]] (2008)
* ''Transatlantic Sessions 3 Vol. 1 (CD)'' - Ealaíontóirí éagsúla (2008)
* ''Transatlantic Sessions 3 Vol. 2 (CD)'' - Ealaíontóirí éagsúla (2008)
* ''Transatlantic Sessions 3 (DVD)'' - Ealaíontóirí éagsúla (2008)

== Naisc sheachtracha ==
* [http://www.juliefowlis.com Suíomh Oifigiúil - Julie Fowlis]

== Tagairtí ==
{{reflist}}

{{DEFAULTSORT:Fowlis, Julie}}
[[Catagóir:Ceoltóirí Albanacha]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1976]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Albam na Bliana (Amhráin Thraidisiúnta)]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Ealaín na Bliana]]</text>
      <sha1>79fyl8qypnyfvo6kg7emdads13uc4wt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Áicsin</title>
    <ns>0</ns>
    <id>21892</id>
    <revision>
      <id>1213508</id>
      <parentid>1210926</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T18:50:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>47196</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1596" xml:space="preserve">[[Íomhá:Indol-3-ylacetic acid.svg|thumb|right|[[Iondóilaigéad aicéiteach]] (IAA) a dtugtar ar an mball is tábhachtaí i rang na n-áicsin.]]

I [[Fiseolaíocht|bhfiseolaíocht]] plandaí, is é rud is '''áicsin'''&lt;ref name='FGB'&gt;{{Cite web-en|url=https://www.teanglann.ie/ga/fgb/%E1icsin|title=Foclóir Gaeilge-Béarla (Ó Dónaill): áicsin|editor=[[Niall Ó Dónaill]], eag.|year=1977|publisher=[[An Gúm]]|location=[[Baile Átha Cliath]]|isbn=978-1857910384|access-date=2024-04-16|language=ga|work=Teanglann.ie}}&lt;/ref&gt; ann [[fíteahormón]] a bhíonn riachtanach i gcomhair fáis agus forbartha na [[planda|bplandaí]]. Tá an t-ainm áicsin díorthaithe ón tSean-Ghréigis αυξανω (&quot;auxano&quot; -- &quot;fásaim&quot;).

Tugtar áicsiní ar aon substaint a thaispeánann na hairíonna céanna i bhforbairt agus rialú na bplandaí. Is cuma iad nádúrtha nó sintéiseach. 

Is iad áicsin, [[gibrilin]] agus [[cíticinin]] na hormóin mhóra de chuid na bplandaí.

Is é [[Fritz Went]] (1903-1990) an t-eolaí Ísiltíreach a thug faoi deara don chéad uair feidhm an hormóin i bhfás na bplandaí. [[Iondóilaigéad aicéiteach]] (IAA) a dtugtar ar an mball is tábhachtaí i rang na n-áicsin.

== Tagairtí ==
{{Reflist}}

== Naisc sheachtracha ==
* [http://www.werc.usgs.gov/seki/pdfs/Obituary%20%20Fritz%20W.%20Went.pdf Scéala báis Fritz Went.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090507033709/http://www.werc.usgs.gov/seki/pdfs/Obituary%20%20Fritz%20W.%20Went.pdf |date=2009-05-07 }}

[[Catagóir:Fiseolaíocht plandaí]]
[[Catagóir:Áicsin]]
[[Catagóir:Fíteahormón]]</text>
      <sha1>cspiswjvvi4jrfpto24htrd52enfk3n</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Plé:An Dara Cogadh Domhanda</title>
    <ns>1</ns>
    <id>28533</id>
    <revision>
      <id>1213494</id>
      <parentid>994858</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T12:47:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kevin Scannell</username>
        <id>340</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Kevin Scannell moved page [[Plé:Dara Cogadh Domhanda]] to [[Plé:An Dara Cogadh Domhanda]] over redirect</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="748" xml:space="preserve">Céard is ciall le An Fhearsaid? Na Cumhachtaí Aise atá i focal.ie mar aistriúcháín ar Axis powers agus an aistriúcháin ar an fhearsaid a fuair mé ná Orion's belt....?
http://focal.ie/Search.aspx?term=An+fhearsaid
http://focal.ie/Search.aspx?term=axis+powers

--[[Speisialta:Contributions/193.1.172.187|193.1.172.187]] 13:32, 14 Aibreán 2010 (UTC)

== ne'ad'ist'o'j ==

''(Mi'a ag'ad'o kontraŭ la ne'ad'ist'o'j est'as inter'naci'a, sekv'e, mi skrib'as en Esperanto. Se iu pov'as traduk'i ĝi'n por la ne'esperanto'kon'ant'o'j, tio est'us tre ŝat'at'a)''
Kiel oni far'os por evit'i ke la ne'ad'ist'o'j skrib'us ili'a'n supoz'at'o'n en la artikol'o ? [[Speisialta:Contributions/86.192.128.220|86.192.128.220]] 01:35, 26 Feabhra 2021 (UTC)</text>
      <sha1>lskl8fhgdatxtb6ry5vn18pa3za9e2s</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Cíoras Mór</title>
    <ns>0</ns>
    <id>30091</id>
    <revision>
      <id>1213603</id>
      <parentid>1186370</parentid>
      <timestamp>2024-04-22T11:05:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>137.191.234.106</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1649" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Duine}}

B'é '''Cíoras Mór''' ({{Lang-peo|Kūruš}}, {{Lang-fa|بزرگ کوروش, Kūrosh-e-Bozorg}}; c. 600 RC nó 576 RC - 5 Nollaig 530 RC), ar a dtugtar freisin '''Cíoras II''' nó '''Cíoras na Peirse''', an chéad impire Peirseach [[An Sorastrachas|Sóróstarach]]. Bhunaigh sé [[Impireacht Acaeiméineach|Céad Impireacht na Peirse]] faoin ríshliocht Achaemenach. 
[[Íomhá:Cyrus Great.jpg|clé|mion|Cíoras Mórː Pasargadae]]
Faoina riail féin, chuimsigh an impireacht gach stát sibhialta a bhí ann roimhe sa Neasoirthear Ársa. Leathnaigh sé an impireacht amach go suntasach. 

Ar deireadh thiar, chloígh sé an chuid is mó den [[an Áise Thiar Theas|Áise Thiar Theas]], maille le cuid mhaith de Lár na hÁise, ón [[An Éigipt|Éigipt]] agus [[an Heilléaspontas]] san iarthar go dtí [[an Iondúis|Abhainn na hIondúise]] san oirthear. Bhí an impireacht ba mhó riamh go dtí sin ar an domhan cruthaithe aige.

Maítear gur ghabh Cíoras Mór cathair na [[An Bhablóin|Bablóine]] ar an 17 Deireadh Fómhair 539 RC. Níos déanaí, scaoil sé na Giúdaigh “saor”, tar éis dóibh 70 bliain a chaitheamh i mbraighdeanas.&lt;ref&gt;{{Luaigh foilseachán|title=Cyrus the Great in the Bible|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Cyrus_the_Great_in_the_Bible&amp;oldid=984027078|journal=Wikipedia|date=2020-10-17|language=en}}&lt;/ref&gt;

== Tagairtí ==
{{reflist}}

{{Síol-stair}}

{{DEFAULTSORT:Cioras Mor}}

[[Catagóir:Cioras Mór]]
[[Catagóir:An Pheirs]]
[[Catagóir:Básanna i 530 RC]]
[[Catagóir:Daoine Peirsis]]
[[Catagóir:Ríthe na hImpireachta Acaeiméinigh]]
[[Catagóir:Stair na hIaráine]]</text>
      <sha1>9uozw5xgv7wwyrfr4ulj3csvk101o8p</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>The Rubberbandits</title>
    <ns>0</ns>
    <id>31232</id>
    <revision>
      <id>1213537</id>
      <parentid>1133535</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T21:24:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Catagóir eile curtha leis</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7001" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Eagraíochta}}
Grúpa [[hip hap]] is ea '''The Rubberbandits''' ([[Gaeilge]]: ''Na Ropairí Rubair''&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://nos.ie/gniomhaiochas/teanga/na-rubberbandits-an-ghaeilge/|teideal=Na Rubberbandits &amp; an Ghaeilge|údar=[[Eoin P. Ó Murchú]]|dáta=2017-08-22|dátarochtana=2023-04-25}}&lt;/ref&gt;) as [[Luimneach|Cathair Luimnigh]] in [[Poblacht na hÉireann|Éirinn]], agus is iad [[Blindboy Boatclub]] (fíorainm Dave Chambers) agus Mr. Chrome (fíorainm Bob McGlynn) is mó a bhí chun tosaigh ann. Cuireann siad málaí siopadóireachta plaisteacha orthu chun a aithne a cheilt ar stáitse. Bhíodh DJ Willie O'Dea J in éineacht leo ar stáitse go minic, ina thost agus masc air, scigléiriú ar an bpolaiteoir Luimníoch, [[Willie O'Dea]]&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.ilovelimerick.ie/the-rubberbandits/|teideal=The Rubberbandits – Limericks most loved|dáta=2016-02-02|language=en-US|work=I Love Limerick|dátarochtana=2021-06-26}}&lt;/ref&gt;. Roinnt fear a léirigh O'Dea J, an DJ raidió Paul Webb ina measc&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.independent.ie/entertainment/music/jokers-unmasked-as-middle-class-lads-26607316.html|teideal=Jokers unmasked as middle-class lads|language=en|work=independent|dátarochtana=2021-06-26}}&lt;/ref&gt;. Cheap an grúpa gur ealaíontóirí iad, agus tugadh ''Gas Cuntism'' ar an ghluaiseacht&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.dailyedge.ie/blindboy-the-rubberbandits-late-late-3090284-Nov2016/|teideal=Blindboy from The Rubberbandits introduced the concept of gas c*ntism to the Late Late|work=www.dailyedge.ie|dátarochtana=2021-06-26}}&lt;/ref&gt;. 

Ar feadh na mblianta, bhí Na Ropairí ar stáitse ag an [[An Phicnic Leictreach|bPicnic Leictreach]] agus Féile Ghrinn Idirnáisiúnta Bulmers. Bhí siad ina mbanna tacaíochta ag ''Alabama Three'', ''Super Extra Bonus Party,'' agus [[Ice Cube]]&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.advertiser.ie/galway/article/31516/get-sprung-out-with-the-rubberbandits|teideal=Get sprung out with The Rubberbandits|údar=Kevin McGuire|work=Galway Advertiser|dátarochtana=2021-06-05}}&lt;/ref&gt;. 

D'eisigh Na Ropairí an t-amhrán ''Horse Outside'' ar an [[8 Nollaig]] [[2010]]. Bhí breis is milliún radharc [[YouTube]] bainte amach acu taobh istigh de sheachtain.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín |url=http://www.irishtimes.com/newspaper/features/2010/1216/1224285643246.html |teideal=Cóip cartlainne |dátarochtana=2010-12-16 |archivedate=2011-01-15 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110115045929/http://www.irishtimes.com/newspaper/features/2010/1216/1224285643246.html }}&lt;/ref&gt; I 2011, bronnadh ''Best Irish Act'' orthu ó ''Entertainment.ie'', agus bronnadh duais IFTA ar ''Horse Outside''&lt;ref&gt;{{Luaigh foilseachán|title=Rubberbandits win RTÉ Guide IFTA Award|url=https://www.rte.ie/entertainment/2011/0213/427398-iftas1/|date=2011-02-13|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.independent.ie/regionals/argus/entertainment/rubberbandits-set-for-spirit-store-30938685.html|teideal=Rubberbandits set for Spirit Store|language=en|work=independent|dátarochtana=2021-06-06}}&lt;/ref&gt;''.'' Bhí an-tóir freisin ar ''Ba Mhaith Liom Bruíon le d'Athair'' sa bhliain [[2011]].

In Aibreán 2014, chum agus chan siad ceol aitheantais ar an tsraith idirlín [[Russell Brand]] ''The Trews''&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.independent.ie/entertainment/theatre-arts/the-rubberbandits-at-the-peacock-dublin-review-many-members-of-the-audience-are-quite-literally-in-pain-from-laughing-31099138.html|teideal=The Rubberbandits at The Peacock, Dublin review - 'many members of the audience are quite literally in pain from laughing'|language=en|work=independent|dátarochtana=2021-06-13}}&lt;/ref&gt;.

Scríobh siad sceitsí grinn ar an tsraith ghrinn [[Raidió Teilifís Éireann|RTÉ]] ''Republic of Telly,'' an físeán ''Horse Outside'' san áireamh&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.irishtimes.com/culture/music/2.681/how-rubberbandits-sprang-from-cult-to-global-hit-1.687578|teideal=How Rubberbandits sprang from cult to global hit|údar=Sinead Gleeson|language=en|work=The Irish Times|dátarochtana=2021-06-15}}&lt;/ref&gt;. In 2011, chruthaigh siad sraith idirlín MTV&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=http://www.irishcentral.com/culture/entertainment/irish-comic-duo-the-rubberbandits-en-route-to-new-york-city-video-125625923-237399901.html|teideal=MTV snap up Irish comic duo the Rubberbandits for new show ViEO|dáta=2011-07-15|language=en|work=IrishCentral.com|dátarochtana=2021-06-13}}&lt;/ref&gt;. Scríobh agus rinne siad tráchtaireacht ar an tsraith theilifíse ''The Impossible Gameshow,'' seó cluichí a bhí ar siúl ar ITV ó 2015 go 2016&lt;ref&gt;{{Luaigh foilseachán|title=The Almost Impossible Gameshow (TV Series 2015– ) - IMDb|url=http://www.imdb.com/title/tt5757090/}}&lt;/ref&gt;. I 2016, chruthaigh siad sraith fhaisnéise aoir, ''The Rubberbandits' Guide to Everything'', ar RTÉ. 

In 2017, úsáideadh an t-amhrán ''Dad's Best Friend'' ar fhuaimrian an scannáin ''Trainspotting: T2''&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.joe.ie/movies-tv/official-rubberbandits-will-actually-make-appearance-trainspotting-2-573324|teideal=OFFICIAL: The Rubberbandits will make an appearance in Trainspotting 2|language=en|work=JOE.ie|dátarochtana=2021-06-05}}&lt;/ref&gt;. An bhliain chéanna, chuir siad amach ''Sonny,'' amhrán faoi mheabhairshláinte agus féinmharú.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.dailyedge.ie/rubberbandits-sonny-3592138-Sep2017/|teideal=The Rubberbandits are winning praise for their powerful new song about suicide|work=www.dailyedge.ie|dátarochtana=2021-06-05}}&lt;/ref&gt;

In 2020, chuir siad amach na hamhráin ''Bertie Ahern'' agus ''Waiting''&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.limerickleader.ie/news/home/572814/limerick-s-blindboy-pure-happy-with-nomination-for-prestigious-tv-award.html|teideal=Limerick's Blindboy ‘pure happy’ with nomination for prestigious TV award|work=www.limerickleader.ie|dátarochtana=2021-06-05}}&lt;/ref&gt;.

== Dioscliosta ==

=== Albaim ===
{| class=&quot;wikitable&quot;
! rowspan=&quot;2&quot; |Bliain
! rowspan=&quot;2&quot; |Albam
! colspan=&quot;1&quot; |áit is airde sna cairteacha 
! rowspan=&quot;2&quot; |Tairseach dhíolachán
|-
!Éire
|-
|2011
|''Serious About Men''
|16
|
|}

=== Singil ===
[[Íomhá:HorseOutsideEP.jpg|thumb|''Horse Outside'']]
{| class=&quot;wikitable&quot;
! rowspan=&quot;2&quot; |Bliain
! rowspan=&quot;2&quot; |Singil
! colspan=&quot;2&quot; |áit is airde sna cairteacha
! rowspan=&quot;2&quot; |Albam
|-
!&lt;small&gt;Éire&lt;/small&gt;
!an R.A.
|-
|2010
|&quot;Horse Outside&quot;
|2
|160
| rowspan=&quot;4&quot; |''Serious About Men''
|-
| rowspan=&quot;3&quot; |2011
|&quot;I Wanna Fight Your Father&quot;
|6
|—
|-
|&quot;Spastic Hawk&quot;
|—
|—
|-
|&quot;Black Man&quot;
|—
|—
|}

== Naisc sheachtracha ==

http://soundcloud.com/rnl/rubberbandits Agallamh le Mr. Chrome ar [[Raidió na Life]]

== Tagairtí ==
{{reflist}}{{síol}}
{{DEFAULTSORT:Rubberbandits, The}}

[[Catagóir:Ceoltóirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Fuirseoirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Grúpaí ceoil bunaithe sa bhliain 2000]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Amhrán na Bliana]]</text>
      <sha1>p12bohgtoq8v0fmcza4w8vcqwrayyzo</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>John Curtin</title>
    <ns>0</ns>
    <id>31768</id>
    <revision>
      <id>1213615</id>
      <parentid>1068654</parentid>
      <timestamp>2024-04-22T11:47:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>78.17.98.102</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="443" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Duine}}

Ba pholaiteoir é '''John Curtin''' ([[8 Eanáir]] [[1885]] - [[5 Iúil]] [[1945]]). B'eisean an ceathrú Príomh-Aire déag ar [[an Astráil]]. Bh sé ina Phríomh-Aire le linn an dara cogadh an domhada. Fuair sé bás in oifig.  

{{Príomh-Airí na hAstráile}}
{{Síol-au}}

{{DEFAULTSORT:Curtin, John}}
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1885]]
[[Catagóir:Básanna i 1945]]
[[Catagóir:Polaiteoirí na hAstráile]]</text>
      <sha1>2dcd77nut7qm431lskg1g1162figcrz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Doimnic Mac Giolla Bhríde</title>
    <ns>0</ns>
    <id>32390</id>
    <revision>
      <id>1213544</id>
      <parentid>1213458</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T21:51:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Catagóir eile curtha leis</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2015" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Is amhránaí [[sean-nós|sean-nóis]] é '''Doimnic Mac Giolla Bhríde'''. Is cumadóir ceoil é agus seinneann sé roinnt uirlisí ceoil.

Is as an gCarraig sna [[Doirí Beaga]], [[Contae Dhún na nGall|Tír Chonnaill]] ó dúchas Doimnic. Ba ó leithéidí Cháitlín Ní Dhomhnaill, a bhí ina comharsan aige, a fuair sé a chuid amhráin, chomh maith le bheith ag éisteacht le ceoltóirí mar Lillis Ó Laoire, Annie Eoghain Éamoinn, Mairéad Ní Mhaonaigh agus ón mháthair Nellie, atá í féin ina scoith cheoltóir.

Rinne Doimnic Mac Giolla Bhríde staidéar ar an cheol san ollscoil. 

Tá Doimnic ina stiúrthóir ar [[Chór Thaobh a’ Leithid]], i n[[Gaoth Dobhair]], a bhunaigh sé i [[2002]], agus ar Chór Loch Laoi i m[[Béal Feirste]].

Sa bhliain [[2004]] d'eisigh Doimnic a chéad cheirnín, &quot;''Saol na Suáilce''&quot;.

Bhain Doimnic [[Corn Uí Riada|Comórtas Chorn Cuimhneacháin Sheáin Uí Riada]] amach ag [[Oireachtas na Gaeilge|Oireachtas]] na Samhna [[2009]].&lt;ref&gt;https://archive.today/20130629124409/www.irishtimes.com/newspaper/theticket/2012/0727/1224320865429.html&lt;/ref&gt;

D’eisigh Doimnic ceirnín &quot;''Guaillimh a’ Chéile''&quot; in éineacht Griogair Labhruidh, rogha amhráin as [[Éirinn]] agus [[Albain]]. 

== Naisc ==
* [http://www.doimnic.com Suíomh Doimnic.com]
* [http://www.youtube.com/9V0pHFim9uU Agallamh le Doimnic Mac Giolla Bhríde], ar [[Youtube]], [[BBC]], [[2012]].
* [http://www.youtube.com/5nrf-C5teQA Doimnic Mac Giolla Bhríde], ag casadh Seán Ó Duibhir an Ghleanna ar [[Youtube]], [[TG4]], [[2011]].

== Tagairtí ==
{{reflist}}


{{DEFAULTSORT:Giolla Bhríde, Doimnic Mac}}

[[Catagóir:Amhránaithe ar an Sean-Nós]]
[[Catagóir:Amhránaithe Éireannacha]]
[[Catagóir:Ceoltóirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Daoine as Contae Dhún na nGall]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
[[Catagóir:Buaiteoirí Ghradam NÓS sa rannóg Albam na Bliana (Amhráin Thraidisiúnta)]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Amhrán na Bliana]]</text>
      <sha1>764wvd28rnb7wiykll1unk739iv50rr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Irish above Politics</title>
    <ns>0</ns>
    <id>32910</id>
    <revision>
      <id>1213605</id>
      <parentid>1109401</parentid>
      <timestamp>2024-04-22T11:29:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Eomurchadha</username>
        <id>4240</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="774" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Leabhar}}

Paimfléad faoi pholaitíocht theanga na [[Gaeilge]] atá in '''Irish above Politics''' (''An Ghaeilge os cionn na Polaitíochta'') atá bunaithe ar thrí alt a scríobh [[Máirtín Ó Cadhain]] sa nuachtán ''[[Gaelic Weekly]]'' 7, 14 agus 21 Márta [[1961]]. Déanann sé cur síos ann ar phlean leis an nGaeilge a tharrtháil.

== Naisc ==
* [https://anbothantreigthe.blogspot.com/2007/12/irish-above-politics.html?fbclid=IwZXh0bgNhZW0CMTAAAR1gp3DOqg-v08w53DFwL1QEkhsSq_K6NHLht4FbxKqfshEIGuCymy6GMb0_aem_AULJYTrWJ8LtrVl3SCXVM4H6i4G5fF54nfM6zpLCSeRayfZX0JzafMWVdM3o22b8yVjrlICyAtS3Um49_ylmLmRH Leagan de ar fáil anseo]

[[Catagóir:Leabhair le Máirtín Ó Cadhain]]
[[Catagóir:Paimfléid]]
[[Catagóir:Gluaiseacht Athbheochana na Gaeilge]]</text>
      <sha1>0f8aifk4p7mvb5ghzr9l7ampcbf0yxa</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1213606</id>
      <parentid>1213605</parentid>
      <timestamp>2024-04-22T11:30:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Eomurchadha</username>
        <id>4240</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="777" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Leabhar}}

Paimfléad faoi pholaitíocht theanga na [[Gaeilge]] atá in '''Irish above Politics''' (''An Ghaeilge os cionn na Polaitíochta'') atá bunaithe ar thrí alt a scríobh [[Máirtín Ó Cadhain]] sa nuachtán ''[[Gaelic Weekly]]'' an 7, 14 agus 21 Márta [[1961]]. Déanann sé cur síos ann ar phlean leis an nGaeilge a tharrtháil.

== Naisc ==
* [https://anbothantreigthe.blogspot.com/2007/12/irish-above-politics.html?fbclid=IwZXh0bgNhZW0CMTAAAR1gp3DOqg-v08w53DFwL1QEkhsSq_K6NHLht4FbxKqfshEIGuCymy6GMb0_aem_AULJYTrWJ8LtrVl3SCXVM4H6i4G5fF54nfM6zpLCSeRayfZX0JzafMWVdM3o22b8yVjrlICyAtS3Um49_ylmLmRH Leagan de ar fáil anseo]

[[Catagóir:Leabhair le Máirtín Ó Cadhain]]
[[Catagóir:Paimfléid]]
[[Catagóir:Gluaiseacht Athbheochana na Gaeilge]]</text>
      <sha1>7w8s3ux0p7lli4f2e5m063k7y3gywmr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Bana Thighearna nan Eilean</title>
    <ns>0</ns>
    <id>34905</id>
    <revision>
      <id>1213600</id>
      <parentid>1061446</parentid>
      <timestamp>2024-04-22T09:46:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>47196</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="926" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Saothar Ealaíne}}

Is [[Dealbhóireacht|dealbh]] den [[Muire|Mhaighdean Mhuire]], deartha le [[Hew Lorimer]], atá suite ar [[Uibhist a Deas]], [[Comhairle nan Eilean Siar]], í '''Bana Thighearna nan Eilean''' nó '''Moire ro Naomh nan Eilean'''. Snoíodh an dealbh as [[eibhear]] sa bhliain 1957 agus coisriceadh í an bhliain ina dhiaidh sin. Ceapadh an dealbh mar fhreagra ar phleananna de chuid an Aerfhórsa Ríoga bunáit agus raon buamála a chur ar siúl ar an oileán.

== Tagairtí ==
{{Reflist}}

== Naisc sheachtracha ==
* [http://canmore.rcahms.gov.uk/en/site/249715/details/south+uist+rueval+hill+our+lady+of+the+isles+statue/ Eolas faoi Bhana Thighearna nan Eilean]{{Dead link|date=Aibreán 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}

{{síol}}

{{DEFAULTSORT:Bana Thighearna nan Eilean}}
[[Catagóir:Na hOileáin Siar]]
[[Catagóir:Dealbha]]
[[Catagóir:Comhairle nan Eilean Siar]]</text>
      <sha1>3i1d7pz7gvjpfkjqvuixm8yx5p4gam2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Scrabble</title>
    <ns>0</ns>
    <id>35698</id>
    <revision>
      <id>1213549</id>
      <parentid>1133081</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T22:00:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TGcoa</username>
        <id>21229</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3218" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Cluiche}}

[[Íomhá:Wiknic NYC 2018-03 jeh.jpg|mion|clé|Eagarthóirí Vicipéide ag imirt Scrabble ag &quot;Wiknic&quot; in [[Brooklyn]], [[Nua-Eabhrac (stát)|Nua-Eabhrac]] ]] 
Cluiche boird is ea '''Scrabble'''. Modh an chluiche ná focail a chuir ar an gclár ar bhealach cosúil le crosfhocal. Is féidir le suas le ceathrar imreoir páirt a ghlacadh sa chluiche.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://extrag.ie/2024/04/18/siamsaiocht/ta-scrabble-ro-scary-do-anois/|teideal=Scrabble ró-‘scary’! Ag athrú mar ‘níl daoine óga iomaíoch’|dáta=2024-04-18|language=en-GB|dátarochtana=2024-04-21}}&lt;/ref&gt; 

Faigheann gach imreoir líon teoranta litreacha (7 nó 8 de ghnáth). Duine a ndiaidh a chéile, caithfidh na himreoirí iarracht a dhéanamh focail bhailí a dhéanamh leis na litreacha atá acu, agus iad a nascadh leis na focail atá ar an gclár roimhe. Braitheann luach na bhfocail ar luach na [[litreacha]] (tá luach níos airde ar litreacha atá níos annaimhe) agus ar na cearnóga bisigh a iolraíonn scór litreach nó scór an fhocail iomláin. Is é cuspóir an chluiche an scór is airde a fháil.

Cuireadh faiche imeartha trí thoiseach leis an bun-choincheap seo i Scrabble3D. San leagan seo is féidir focail a chuir ón tulra go dtí an cúlra chomh maith le ó thuas go thíos agus ó thall go anall. Tá níos mó cearnóga, dá bhrí sin is féidir an [[Configuration:Letters/ga|tacar litreacha]] a iolrú, agus freisin níor mó féidearthachtaí chun teaglaim a chruthú. Ní bhíonn lorg láthair maith chun focal a chuir chomh tábhachtach agus atá sé sa ghnáth cluiche toisc gur féidir Scrabble a chuir níos minice.

Dar ndóigh is féidir [[Rules:Classic Game/ga|gnáth chluiche]] a imirt sa mhodh 2-D ar clár imeartha le 15x15 cearnóg nó [[Rules:Superscrabble/ga|Sárscrabble]] le clár 21x21, nó [[Configuration:Board/ga|clár]] ar do rogha féin. Is féidir gach gné den gcluiche a chumrú: is féidir líon agus luach na [[Configuration:Rules/ga|litreacha]], an [[Configuration:Dictionary/ga|foclóir]] atá le n-úsáid, [[Configuration:Options/ga|teanga an roghchláir]] agus dar ndóigh [[Configuration:Design/ga|dath agus cló]] agus araile a roghnú. 

Is féidir an cluiche a imirt in aghaidh an [[Usage:Computer/ga|ríomhaire]], le himreoirí eile ar an ríomhaire céanna nó trasna an idirlíon le daoine eile. Is féidir freisin imreoirí eile a aimsiú ar [[Usage:Network/ga|fhreastalaí cluichí]] agus [[Gameserver:Rating/ga|rangú]] a bhaint amach. Is féidir le cluiche ar an bhfreastalaí a bheith [[Gameserver:Asynchronous Game/ga|aisioncronach]], sé sin le rá nach gá do gach imreoir a bheith logáilte isteach chun go ndéanfadh imreoir a bheart. Sa bhreis ar sin, tig le daoine eile a bheith ag [[Gameserver:Kibitiz/ga|faire]] ar an gcluiche, agus gan amhras tá an iliomad bealach ann chun [[Gameserver:Chat/ga|cumarsáid]] a dhéanamh. 

Tá an [[Usage:Installation/ga|suiteáil]] thar a bheith éasca, agus tá sé ar chumais an chláir nuashonraithe agus comhaid bhreise a íosluchtú.

== Féach freisin ==

* [[Foclach (Wordle)|Foclach]]

== Tagairtí ==
{{Reflist}}

[[Catagóir:Cluichí Focal]]
[[Catagóir:Cluichí cláir]]</text>
      <sha1>6rjkrlkdl25b1jltiaj8uzcuxv9si8v</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>An Phicnic Leictreach</title>
    <ns>0</ns>
    <id>37551</id>
    <revision>
      <id>1213576</id>
      <parentid>1168331</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T23:44:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Catagóirí eile curtha leis</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6008" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Imeacht| v_p18 =Bille Eilish ag an fhéile Phicnic Leictreach 2019.jpg}}

Is [[féile]] bhliantúil cheoil agus ealaín é '''An Phicnic Leictreach'''&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.bbc.co.uk/programmes/b00tpmt7 |teideal=BBC Radio Ulster - Blas, 14/09/2010 |language= |foilsitheoir=BBC.co.uk |date=2010-09-14 |accessdate=2012-08-22}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.foinse.ie/eagarfhocal-a-litreacha/scealta-on-taobh-rua/1745-blas-na-feile-i-bpairc-an-chrocaigh-an-bhliain-seo |teideal=Blas na féile i bPáirc an Chrócaigh an bhliain seo |foilsitheoir=Foinse.ie |date= |accessdate=2012-08-22 |dátarochtana=2012-08-21 |archivedate=2012-08-19 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120819212744/http://www.foinse.ie/eagarfhocal-a-litreacha/scealta-on-taobh-rua/1745-blas-na-feile-i-bpairc-an-chrocaigh-an-bhliain-seo }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Lua idirlín |url=http://www.laois.ie/YourCouncil/Publications/CorporateAffairs/AnnualReports/FileDownload,2425,en.pdf |teideal=Cóip cartlainne |dátarochtana=2012-08-21 |archivedate=2014-01-31 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140131100101/http://www.laois.ie/YourCouncil/Publications/CorporateAffairs/AnnualReports/FileDownload,2425,en.pdf }}&lt;/ref&gt; (nó ''An Phicnic Aibhléise'', ''An Phicnic Aibhléiseach'', ''An Fhleadhóg Leictreach'' uaireanta; [[An Béarla|Béarla]]: '''''Electric Picnic''''') a bhíonn á chur ar siúl i Halla an tSráidbhaile, [[An Sráidbhaile (Laois)|An Sráidbhaile]], Contae Laoise in [[Éire|Éirinn]]. 

== Eagraíocht ==
Bíonn sé á reáchtáil ag Pod Concerts agus Festival Republic, a cheannaigh an scairsheilbh tromlaigh sa bhliain [[2009]]. Roghnaíodh í mar 'Best Medium-Sized European Festival' sa bhliain [[2010]] ag European Festival awards é, agus vótáladh mar 'Best Big Festival' i ngach Irish Festival Awards ó tosaíodh ag bronnadh na ngradam sa bhliain [[2007]].
[[Íomhá:Des Bishop.jpg|clé|mion|bhí [[Des Bishop]] ina fhear tí le roinnt blianta]]
Tá clú agus cáil dhomhanda ar an bhFleadhóg, dúradh gur leagan Éireannach de ''[[Glastonbury]]'' a bhí ann chomh maith le ionsparáid do Latitude. Chuir an irisleabhar Mheireacánach, [[Billboard]], síos air mar seo ''a magnificent rock n roll circus, a textbook example of everything a festival should be'' agus mhaíomh Rolling Stone gurbh é ceann de na féilte ab fhearr a d'fhreastail siad air riamh. Bíonn rogha cheoil níos leithne ag An bhFleadhóg Leictreach agus is éagsúil an fhéile í ó chinn eile in Éirinn dá bharr. Cuirtear níos mó béime ar sheirbhísí agus áiseanna maithe (bia agus socraithe codalta) agus bíonn an t-atmaisféar, go ginearálta, níos séimhe agus dearfaí. Cuirtear béim ar leith ar ghníomhachtaí glasa, freisin.

Bíonn i bhfad níos mó ná ceol i gceist leis an bhFleadhóg; puball pictiúrlainne, láthair Corp agus Anam agus Puball Coméide Idirnáisiúnta (bhí [[Des Bishop]] ina fhear tí le roinnt blianta). Sa bhliain [[2008]], d'fhreastail [[Amnesty International]] ar an bhFleadhóg mar chuid den Chomóradh 60 Bliain ar Chearta Daonna.

== Stair na féile ==

Thosaigh An Fhleadhóg Leictreach mar féile lae sa bhliain [[2004]] agus an bhliain dár gcionn féile dheireadh seachtaine a bhí inti. Deirtear go bhfuil sé ag dul i bhfeabhas gach bliain agus is gar go mbeidh sé níos mó ná Oxegen - díoladh gach ticéad do fhéile na bliana 2008 níos tapúla ná riamh. 

== Gaeilge ==

Bhí se beartaithe go mbeadh Conradh na Gaeilge ar ais sa Chollchoill sa bhliain 2020 leis an teanga a chuir ag Croí na Féile, ag cur leis an láithreacht atá ann cheanna, ag léirú trí Ghaeilge clár de cheol, chaint agus [[damhsa]]. Bíonn bothán [[Raidió Rí-Rá]] ann ag [[Craolachán|craoladh]] beo.

== Féile na bliana 2012 ==
I measc na gceoltóirí a bhí le seinm ag an bhféile ná [[The Cure]], [[The Killers]], [[Elbow (band)|Elbow]], [[Sigur Rós]], [[Christy Moore]], Orbital, Hot Chip, [[The xx]], [[Wild Beasts]], [[Patti Smith]], [[The Roots]], [[Crystal Castles (band)|Crystal Castles]], [[Grandaddy]], [[SBTRTK]], [[Mmoths]], [[Metronomy]], Bat for Lashes, [[The Maccabees (band)|The Maccabees]], [[The Horrors]], [[Richard Hawley]], [[Azealia Banks]], [[Ed Sheeran]], The Jezabels, Michael Kiwanuka, Gavin Friday, Van Dyke Parks, [[Roots Manuva]], [[Bell X1 (band)|Bell X1]], [[Dublin Gospel Choir]], [[Glen Hansard]], [[Grizzly Bear (band)|Grizzly Bear]], [[Willis Earl Beal]], [[Alabama Shakes]], [[Tindersticks]], [[Fatoumata Diawara]], Land Lovers, Eagle and the Worm, [[Solar Bears]], [[Staff Benda Bilili]], [[Little Roy]], [[Lanterns on the Lake]], [[Jonathan Wilson (ceoltóir)|Jonathan Wilson]], [[Baxter Dury]], [[Cranes (banna)|Cranes]], [[Milagres (banna)|Milagres]], [[In Tua Nua]], [[Mo Hat Mo Gheansaí]], Conor Linnie agus tuilleadh nach iad.

== Naisc sheachtracha ==
* [http://www.electricpicnic.ie Suíomh oifigiúil]
* [http://www.cluas.com/music/gigs/electric-picnic-2005.htm Léirmheas ar Phicnic na bliana 2005]
* [http://www.drop-d.ie/article.php?article_id=79 Léirmheas ar Phicnic na bliana 2005]{{Dead link|date=Aibreán 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [http://www.cluas.com/music/gigs/electric-picnic-2006-847.htm Léirmheas ar Phicnic na bliana 2006]
* [http://www.irishtimes.com/theticket/electricpicnic/ ''The Ticket'' ag Picnic na bliana 2007]
* [http://www.electricplaylist.com Seinliosta ag Picnic na bliana 2008]
* [http://www.electric-circus.net/20090417193/News/Main-News/oxegen-v-electric-picnic Picnic Leictreach V Oxegen 2009, Troid!] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120222135459/http://www.electric-circus.net/20090417193/News/Main-News/oxegen-v-electric-picnic |date=2012-02-22 }}

== Tagairtí ==

{{reflist}}

[[Catagóir:Contae Laoise]]
[[Catagóir:Féilte Éireannacha]]
[[Catagóir:Féilte ceoil]]
[[Catagóir:Rac-cheol]]
[[Catagóir:Buaiteoirí Ghradam NÓS sa rannóg Féile na Bliana]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Féile na Bliana]]</text>
      <sha1>sq6vvf3k6cjm6f3vx56gj6d1za978ig</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ailléil</title>
    <ns>0</ns>
    <id>37938</id>
    <revision>
      <id>1213582</id>
      <parentid>1197245</parentid>
      <timestamp>2024-04-22T01:00:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>47196</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5617" xml:space="preserve">Is éard atá in '''ailléil''' ceann de dhá chineál nó os a chionn de [[géin|ghéin]] nó de lócas géiniteach (ar grúpa géinte é go minic). Uaireanta is iad na hailléilí is ciontach le tréithe [[feinitíopa]]cha ar nós líocha. Achoimre ar &quot;allamorf&quot; atá ann, focal a úsáideadh tráth i gcúrsaí [[Géineolaíocht|géineolaíochta]] chun cuntas a thabhairt ar shaghsanna difriúla de ghéin a aithníodh mar fheinitíopaí difriúla. Tagann sé ón ngas Ghréigise ἄλλος (''allos'') agus ''alius'' (eile) na Laidine, focail a thugann αλληλους (''allelos'') - &quot;a chéile&quot;. 

Tá dhá chuid [[crómasóm]] ag an gcuid is mó d'orgánaigh ilcheallacha, rud a fhágann go bhfuil siad [[dioplóideach]]. Tugtar crómasóim [[homalógach]]a orthu. Tá aon chóip amháin de gach géin (aon ailléil amháin, mar sin) ar gach crómasóm ag orgánaigh dhioplóideacha. Más ionann iad an dá ailléil, is [[homaisiogót|homaisiogóit]] iad. Má tá siad difriúil le chéile, is [[heitrisiogót|heitrisiogóit]] iad. 

De ghnáth gheofá a lán ailléilí ag gach lócas i measc aonán difriúil i speiceas áirithe. Meastar ilchineálacht na n-ailléilí ag lócas mar uimhir na n-ailléilí atá ann nó mar an méid heitrisiogót i bpobal. Ag lócas géineach na n-antaiginí carbaihiotráiteacha sa tíopa fola ABO, aithníonn an ghéineolaíocht chlasaiceach trí ailléil, I&lt;sup&gt;A&lt;/sup&gt;, I&lt;sup&gt;B&lt;/sup&gt;, and I&lt;sup&gt;O&lt;/sup&gt;, a shocraíonn comhoiriúnacht na bhfuilaistrithe. Is féidir le duine aon cheann de shé [[géinitíopa|ghéinitíopa]] (AA, AO, BB, BO, AB, and OO) a bheith aige, agus iad in ann aon cheann de cheithre [[feinitíopa|fheinitíopa]] a shíolrú: &quot;A&quot; (a thagann as géinitíopaí homaisiogótacha AA agus as géinitíopaí heitrisigeacha AO), &quot;B&quot; (a thagann as géinitíopaí homaisigeacha BB agus as géinitíopaí heitrisiogótacha BO), heitrisiogóit &quot;AB&quot; agus homaisiogóit &quot;O&quot;. Is fios anois gur rang ailleílí ilchineálacha a bhfuil seichimh dhifriúla ADN acu na hailléilí A, O agus O agus iad ag síolrú próitéiní a bhfuil na tréithe céanna acu: tá eolas ar bhreis is 70 ailléil ag an lócas ABO.&lt;ref&gt;McKusick et al. (2009) 'Sequence variation at the human ABO locus'&lt;/ref&gt; Is féidir le duine a bhfuil fuil &quot;Tíopa A&quot; aige a bheith ina heitrisiogót AO, ina homaisiogót AA nó ina heitrisiogót A'A le dhá ailléil dhifriúla 'A'.

== Ailléilí ceannasacha agus cúlaitheacha ==
Is minic is féidir ceannasach nó cúlaitheach a thabhairt ar idirfheidhmeanna géinitíopacha idir géinte ag lócas éigin, de réir cén ceann den dá ghéinitíopa homaisiogótacha is cosúla le feinitíopa an heitriseagóit. Mura féidir an heitriseagót a aithint thar cheann de na homaisiogóit, deirtear go bhfuil ceannas ag an ailléil atá i gceist ar an ailléil eile (ceann cúlaitheach).&lt;ref&gt;Jones (2005) ''Essential genetics: A genomics perspective''&lt;/ref&gt; Is iomaí tréith, áfach, nach bhfuil ag teacht leis an rangú seo agus rian na hoidhreachta ilghéinití ar na feinitíopaí. 

Tuigtear anois go bhfuil an chuid is mó de lócais an-pholamorfach agus mórán ailléilí acu a bhfuil a n-uimhir ag brath ar an bpobal, agus go bhfuil a lán éagsúlachta ag baint le hailléilí nach bhfuil a gcuid feinitíopaí chomh difriúil sin le chéile. 

== Galracha géiniteacha ==
Tá baint ag a lán galracha le dhá ghéin chúlaitheacha a bheith ag duine le haghaidh tréith aonghéiniteach. Ar a leithéidí tá [[ailbíneachas]] agus [[fiobróis chisteach]]. Tá galracha eile ann a thagann d'ailléilí cúlaitheacha agus atá níos coitianta i measc na bhfear toisc go bhfuil an lócas géiniteach ar an gcrómasóm X agus nach bhfuil ag na fir úd ach aon chóip amháin: tá siad [[heimisigeach]]. Tá baint ag an dathdhaille leis seo. 

Tagann galracha ar nós [[galar Huntington]] (cóiréa ainsealach forchéimnitheach ó oidhreacht) nuair nach bhfaigheann duine ach ailléil cheannasach amháin le hoidhreacht.

== Nótaí ==
{{reflist}}

== Tagairtí ==
* [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/dispomim.cgi?id=110300 'ABO Glycosyltransferase; ABO,' Victor A. McKusick, Cassandra L. Kniffin, Paul J. Converse, Ada Hamosh], 10 Samhain 2009: ''Online Mendelian Inheritance in Man'', National Library of Medicine

* [http://jech.bmj.com/cgi/pmidlookup?view=long&amp;pmid=12821687 Malats N., Calafell F., 'Basic glossary on genetic epidemiology'] ''Journal of Epidemiology and Community Health, Vol. 57, Issue 7, lgh 480–2, Iúil 2003

* Feero W.G., Guttmacher A.E., Collins F.S., 'Genomic medicine--an updated primer,' ''New England Journal of Medicine'', Volume 362, Issue 21, lgh 2001–11, Bealtaine 2010

* Jones, Daniel L. &amp; Elizabeth W., ''Essential genetics: A genomics perspective'', an 4ú heagrán, 2005, Jones &amp; Bartlett Publishers, ISBN 978-0-7637-3527-2

* Yip S.P., ‘Sequence variation at the human ABO locus,’ ''Annals of Human Genetics'', Volume 66, Issue 1, lgh 1–27, Eanáir 2002

* National Geographic Society, Alton Biggs, Lucy Daniel, Edward Ortleb, Peter Rillero, Dinah Zike. &quot;Life Science&quot;. New York, Ohio, California, Illinois: Glencoe McGraw-Hill. 2002

== Naisc sheachtracha ==
* [http://alfred.med.yale.edu/alfred/index.asp ALFRED: The ALlele FREquency Database] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111102214252/http://alfred.med.yale.edu/alfred/index.asp |date=2011-11-02 }}
* [http://www.ehstrafd.org EHSTRAFD.org - Earth Human STR Allele Frequencies Database] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090713043812/http://www.ehstrafd.org/ |date=2009-07-13 }}

[[Catagóir:Géineolaíocht]]</text>
      <sha1>f3mvrrpwjwzp3vit3u3p8abnhp86xxk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Deoise Chluain Fearta</title>
    <ns>0</ns>
    <id>42126</id>
    <revision>
      <id>1213539</id>
      <parentid>1032272</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T21:35:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TGcoa</username>
        <id>21229</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="408" xml:space="preserve">{{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}}[[Íomhá:Province of Tuam (blank).png|deas|250px|thumb|Deoise Chluain Fearta (bánghorm)]]
Is [[deoise]] i g[[Contae Ros Comáin]], g[[Contae na Gaillimhe]] agus i g[[Contae Uíbh Fhailí]]  í '''Deoise Chluain Fearta'''.

== Tagairtí ==
{{reflist}}

{{síol}}
{{DEFAULTSORT:Chluain Fearta, Deoise}}
[[Catagóir:Contae Ros Comáin]]
[[Catagóir:Deoisí in Éirinn]]</text>
      <sha1>pzr7n5kuvg50vbrfypueiyf9k4ateiz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Deoise Ail Finn</title>
    <ns>0</ns>
    <id>42127</id>
    <revision>
      <id>1213540</id>
      <parentid>1032263</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T21:40:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TGcoa</username>
        <id>21229</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="432" xml:space="preserve">{{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}}[[Íomhá:Province of Tuam (blank).png|deas|250px|thumb|Deoise Ail Finn]]
Is deoise i g[[Contae Ros Comáin]],  g[[Contae na Gaillimhe]], g[[Contae na hIarmhí]] agus i g[[Contae Shligigh]] í '''Deoise Ail Finn'''&lt;ref&gt;Béarla:  Diocese of Elphin&lt;/ref&gt;.

== Tagairtí ==
{{reflist}}

{{síol}}
{{DEFAULTSORT:Ail Finn, Deoise}}
[[Catagóir:Contae Ros Comáin]]
[[Catagóir:Deoisí in Éirinn]]</text>
      <sha1>7aw729n4drywssl09l3rgjvqmq9kpqm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Fliú éanúil</title>
    <ns>0</ns>
    <id>48308</id>
    <revision>
      <id>1213547</id>
      <parentid>1150006</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T21:58:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TGcoa</username>
        <id>21229</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2429" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Galar}}[[Galar]] an-ionfhabhtaíoch [[Víreas|víreasach]] a chuireann isteach ar [[éanlaith clóis]] agus éin eile is ea an '''fliú éanúil'''.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://extrag.ie/2024/04/18/nuacht/fliu-n-ean-bird-flu-abhar-imni/|teideal=‘Abhar imní ollmhór’ é fliú na n-éan (bird flu), a deir WHO|dáta=2024-04-18|language=en-GB|dátarochtana=2024-04-21}}&lt;/ref&gt; 

Scaiptear é trí ghluaiseacht na n-éan ionfhabhtaithe nó tadhall lena dtáil siúd. 

Timpeall 100 cineál den ghalar ann. Is é H5N1 an cineál is marfaí fós, agus is féidir é a aistriú do dhaoine. [[Íomhá:BirdFluWorld feb 15 2006.png|mion|clé|Eipidéimeolaíocht, Feabhra 2006]]
== Stair ==
[[Íomhá:Avian Influenza ( Bird Flu ) Sign - geograph.org.uk - 338394.jpg|clé|mion|2007,  Sasana]]Ní féidir leis an gcuid is mó de na víris H5 aistriú do dhaoine. Tháinig H5N1 chun cinn den chéad uair i [[1997]] i [[Hong Cong]] agus cailleadh 1.5 milliún éanlaith clóis, ón ngalar féin agus trí iad a scriosadh chun cosc a chur ar scaipeadh an ghalair. 

Tháinig sé chun cinn arís i [[2003]] sa Chóiré, agus leath amach chuig tíortha eile san Áise. 

I [[2005|2005/6]] fuarthas cásanna in [[oirthear]] [[An Eoraip|na hEorpa]], agus faoi dheireadh na bliana sin bhí 70 duine básaithe aige.

Ar 3 Eanáir 2014, cailleadh duine [[Ceanada]]ch trí fliú éanúil, an chéad duine a bhfuair bás i [[Meiriceá Thuaidh]].&lt;ref name=&quot;Mheirceá&quot;&gt;{{cite web | url=http://www.cdc.gov/flu/news/first-human-h5n1-americas.htm | teideal=First Human Avian Influenza A (H5N1) Virus Infection Reported in Americas | publisher=CDC | date=January 8, 2014 | accessdate=10 January 2014}} {{en}}&lt;/ref&gt;

Sa bhliain 2022, bhí an fliú éanúil tolgtha ag  turcaithe i gCo Mhuineacháin, srl.&lt;ref name=&quot;FreamhanEolais&quot;&gt;{{Cite encyclopedia|last=Hussey|first=Matt|author-link=Matthew Hussey|title=Fliú éanúil|encyclopedia=[[Fréamh an Eolais]]|language=ga|date=2011|publisher=[[Coiscéim]]|page=276}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Luaigh foilseachán|title=An fliú éanúil tolgtha ag an dara healta turcaithe i Muineachán|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2022/1123/1337828-an-fliu-eanuil-tolgtha-ag-an-dara-healta-turcaithe-i-muineachan/|date=2022-11-23|language=ga-IE|author=Naucht RTÉ}}&lt;/ref&gt;

== Féach freisin ==

== Tagairtí ==
{{Reflist}}

== Naisc sheachtracha ==

{{Fréamh an Eolais}}
[[Catagóir:Fliú]]
[[Catagóir:Éin]]</text>
      <sha1>ecng1snmeyj0wwfzs1htodsvdw8lo37</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Coláiste Lurgan</title>
    <ns>0</ns>
    <id>58006</id>
    <revision>
      <id>1213565</id>
      <parentid>1213462</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T22:39:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Catagóir eile curtha leis</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2582" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Eagraíochta}}

Coláiste samhraidh Gaeilge neamhspleách is ea '''Coláiste Lurgan'''. Tá sé suite in [[Indreabhán]], i g[[Contae na Gaillimhe]]. Is é Mícheál Ó Foighil bainisteoir na scoile. Tá cáil ar an gColáiste as a chainéal YouTube &quot;TG Lurgan&quot; agus a chuid físeáin.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.youtube.com/@tglurgan/videos|teideal=TG Lurgan - YouTube|work=www.youtube.com|dátarochtana=2023-03-23}}&lt;/ref&gt;

=== Stair ===
Thíos ag obair i gColáiste Lurgan a bhí an banna ''[[Seo Linn]]'' nuair a bhuail an smaoineamh iad leagan Ghaeilge de ‘Wake Me Up’, cnagshingil agus aintiún mór de chuid Avicii, a thaifeadadh. Scaip an físeán go rábach ar líne ina dhiaidh sin,   ‘Avicii V Lurgan’&lt;ref&gt;{{Luaigh foilseachán|title=Avicii Vs Lurgan - &quot;Wake Me Up&quot; as Gaeilge|url=https://www.youtube.com/watch?v=1A6__HssHW8|language=en}}&lt;/ref&gt;  (le linn 2013-2023, bhí breis agus 8.1 milliúin radharc ag an bhfíseán).&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://nos.ie/cultur/ceol/ta-an-traidisiun-gaelach-tugtha-deisteoiri-na-cruinne-ina-stil-speisialta-bhriomhar-aitheanta-fein-ag-seo-linn/|teideal='Tá an traidisiún Gaelach tugtha d'éisteoirí na cruinne ina stíl speisialta bhríomhar aitheanta féin ag Seo Linn'|údar=Seán Ó Dubhchon|dáta=2023-03-20|language=ga-IE|dátarochtana=2023-03-23}}&lt;/ref&gt;

Bhí an-ráchairt in 2016 ar fhíseán eile&lt;ref&gt;{{Luaigh foilseachán|title=&quot;Africa&quot; le Toto as Gaeilge|url=https://www.youtube.com/watch?v=lB7-5_FiZeU|language=ga-IE|author=TG Lurgan|date=2016}}&lt;/ref&gt; de chuid TG Lurgan, 'Africa',&lt;ref&gt;{{Luaigh foilseachán|title=Africa (Toto song)|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Africa_(Toto_song)&amp;oldid=1182062824|journal=Wikipedia|date=2023-10-26|language=en}}&lt;/ref&gt; amhrán le Toto a scaoileadh den chéad uair sa bhliain 1982 sna S-A.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://top40weekly.com/1982/10/30/us-top-40-singles-for-the-week-ending-october-30-1982/|teideal=US Top 40 Singles For The Week Ending October 30, 1982 - Top40weekly|dáta=1982-10-30|language=en-US|work=top40weekly.com|dátarochtana=2023-10-27}}&lt;/ref&gt;

== Féach freisin ==

* [[Seo Linn]]
* [[Stiofán Ó Fearail|Stiofán Ó Fearaíl]]

== Naisc sheachtracha ==

* [http://lurgan.biz Suíomh Idirlín na scoile]
* [https://www.youtube.com/user/tglurgan Cainéal YouTube]

== Tagairtí ==
{{Reflist}}

[[Catagóir:Coláistí Samhraidh Gaeltachta]]
[[Catagóir:Físeáin YouTube]]
[[Catagóir:Buaiteoirí Ghradam NÓS sa rannóg Físeán na Bliana]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Físeán na Bliana]]</text>
      <sha1>355jc3pcd2xnym9poct3tf065bwo0kj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Liosta Séadchomharthaí Náisiúnta (Gaillimh)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>59034</id>
    <revision>
      <id>1213501</id>
      <parentid>1213469</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T13:08:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kevin Scannell</username>
        <id>340</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="32848" xml:space="preserve">{{NMI list header}}
{{NMI list item
 | number      = 278
 | ainm        = [[Eaglais Dhiméin na hAbarta]]
 | name        = [[w:Knockmoy]]
 | description = Eaglais
 | image       = 	
 | baile       = [[Diméin na hAbarta]]
 | townland    = Abbert Demesne
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.42631
 | lon         = -8.68356
}}
{{NMI list item
 | number      = 166
 | ainm        = [[Mainistir Chnoc Muaidhe]]
 | name        = [[w:Knockmoy Abbey]]
 | description = Mainistir Chistéirseach
 | image       = Knockmoy Abbey 957024.jpg
 | baile       = [[An Mhainistir, Contae na Gaillimhe (Tigh Dachoinne)|An Mhainistir]]
 | townland    = Abbey
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.440334
 | lon         = -8.742886
}}
{{NMI list item
 | number      = 47
 | ainm        = [[Mainistir Chill Chonaill]]
 | name        = [[w:Kilconnell Abbey]]
 | description = Mainistir Phroinsiasach
 | image       = KilconnelAbbey Jul2008.jpg
 | baile       = [[An Mhainistir, Contae na Gaillimhe (Cill Chonaill)|An Mhainistir]]
 | townland    = Abbeyfield
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.332629
 | lon         = -8.400786
}}
{{NMI list item
 | number      = 273
 | ainm        = [[Mainistir Dhún Mór]]
 | name        = [[w:Dunmore Abbey]]
 | description = Mainistir Agaistíneach
 | image       = Dunmore Abbey (Augustinian Friary).JPG
 | baile       = [[Fearann na Mainistreach Theas, Contae na Gaillimhe|Fearann na Mainistreach Theas]]
 | townland    = Abbeyland South
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.618089
 | lon         = -8.741255
}}
{{NMI list item
 | number      = 512
 | ainm        = [[Mainistir Chluain Tuaiscirt]]
 | name        = [[w:Clontuskert Abbey]]
 | description = Prióireacht Agaistíneach
 | image       = ClontuskertPriory.JPG
 | baile       = [[Páirc na Mainistreach]]
 | townland    = Abbeypark
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.282561
 | lon         = -8.215499
}}
{{NMI list item
 | number      = 49
 | ainm        = [[Suíomh Eaglasta Eanach Dhúin]]
 | name        = [[w:Annaghdown]]
 | description = Suíomh Eaglasta Luath-Mheánaoiseach
 | image       = Monastic Ruins at Annaghdown.jpg
 | baile       = [[Eanach Dhúin]]
 | townland    = Annaghdown
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.386886
 | lon         = -9.072626
}}
{{NMI list item
 | number      = 252
 | ainm        = [[Caisleán Ard Mhaolabháin]]
 | name        = [[w:Ardamullivan Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Castles of Connacht, Ardamullivan, Galway - geograph.org.uk - 1543253.jpg
 | baile       = [[Ard Mhaolabháin]]
 | townland    = Ardamullivan
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.004326
 | lon         = -8.829296
}}
{{NMI list item
 | number      = 164
 | ainm        = [[Mainistir Bhaile Átha an Rí]]
 | name        = [[w:Athenry Abbey]]
 | description = Prióireacht Dhoiminiceach
 | image       = Athenry priory.jpg
 | baile       = [[Baile Átha an Rí]]
 | townland    = Athenry
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.295362
 | lon         = -8.747692
}}
{{NMI list item
 | number      = 406
 | ainm        = [[Caisleán Bhaile Átha an Rí]]
 | name        = [[w:Athenry Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Athenry castle.jpg
 | baile       = [[Baile Átha an Rí]]
 | townland    = Athenry
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.296337
 | lon         = -8.7431
}}
{{NMI list item
 | number      = 371
 | ainm        = [[Ráthanna Eachroma]]
 | name        = [[w:Aughrim Ringforts]]
 | description = Dhá Lios
 | image       = 
 | baile       = [[Áit Tí Diarmada]]
 | townland    = Attidermot
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.293618
 | lon         = -8.316994
}}
{{NMI list item
 | number      = 470
 | ainm        = [[Caisleán Achadh na nIúr]]
 | name        = [[w:Aughnanure Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Aughnanurecastle.jpg
 | baile       = [[Achadh na nIúr]]
 | townland    = Aughnanure
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.418254
 | lon         =  -9.275336
}}
{{NMI list item
 | number      = 369
 | ainm        = [[Cathair Dhá Bhuaile]]
 | name        = [[w:Caheravoley Fort]]
 | description = Teach agus [[Bábhún]]
 | image       = 
 | baile       = [[Cathair Dhá Bhuaile (baile fearainn)|Cathair Dhá Bhuaile]], [[Cill Chathail]]
 | townland    = Caheravoley, Kilcahill
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.418843
 | lon         = -8.908063
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[An Dún Beag]]
 | name        = [[w:Doonbeg Ringfort]]
 | description = Lios
 | image       = 
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.083463
 | lon         =  -9.594777
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Tuama Dingeach Cheathrú an Lisín]]
 | name        = [[w:Carrownlisheen Wedge Tomb]]
 | description = Tuama Dingeach
 | image       = Leaba Dhiarmada 'is Gráinne.jpg
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.087355
 | lon         = -9.581059
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Teampall na Seacht Mac Rí]]
 | name        = [[w:Templesaghtmacree]]
 | description = Eaglais
 | image       = Templesaghtmacree Church, Carrownlisheen.jpg
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.083943
 | lon         =  -9.590272
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Cros Cheathrú an Lisín]]
 | name        = [[w:Carrownlisheen Cross]]
 | description = Cros
 | image       = 
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.080631
 | lon         =-9.575505
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Eatharla Chinndeirge]]
 | name        = [[w:Labbanakinneriga]]
 | description = Eaglais
 | image       = 
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.083889
 | lon         =  -9.59027
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Dún Fearbhaí]]
 | name        = [[w:Dún Fearbhaí]]
 | description = Caiseal
 | image       = Dún Fearbhaí.jpg
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.080778
 | lon         =-9.579967
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Cill Cheanainn]]
 | name        = [[w:Kilcanonagh Church]]
 | description = Eaglais
 | image       = Kilcanonagh Church.jpg
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.080631
 | lon         =  -9.575734
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Dún Chonchúir]]
 | name        = [[w:Dún Conor]]
 | description = [[Lios]]
 | image       = Stone Fort Inishmaan.JPG
 | baile       = [[Ceathrú an Teampaill]]
 | townland    = Ceathrú an Teampaill
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.083333
 | lon         = -9.594722
}}
{{NMI list item
 | number      = 248
 | ainm        = [[Caisleán an Dúin Mhóir]]
 | name        = [[w:Dunmore Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Dunmore Castle.jpg
 | baile       = [[Páirc an Chaisleáin, Contae na Gaillimhe (Dún Mór)|Páirc an Chaisleáin]]
 | townland    = Castlefarm
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.623893
 | lon         =  -8.755526
}}
{{NMI list item
 | number      = 467
 | ainm        = [[Tobar Chuáin]]
 | name        = [[w:St. Cuan's Well]]
 | description = Tobar Chuáin agus Crosleaca
 | image       = 
 | baile       = [[An Caisleán Gearr Thoir]]
 | townland    = Castlegar East, County Galway
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.415398 
 | lon         = -8.315935
}}
{{NMI list item
 | number      = 428
 | ainm        = [[Caisleán Fhearta Ghearr]]
 | name        = [[w:Feartagar Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Feartagar Castle, County Galway.jpg
 | baile       = [[Garrán an Chaisleáin Thoir]]
 | townland    = Castlegrove East
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.569650
 | lon         =-8.942710
}}
{{NMI list item
 | number      = 272
 | ainm        = [[Caisleán Dhíseart Ceallaigh]]
 | name        = [[w:Isert Kelly Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Castles of Connacht, Isert Kelly, Galway (2) - geograph.org.uk - 1953623.jpg
 | baile       = [[Páirc an Chaisleáin, Contae na Gaillimhe (Baile Locha Riach)|Páirc an Chaisleáin]]
 | townland    = Castlepark, County Galway|Castlepark
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.158015
 | lon         = -8.718935
}}
{{NMI list item
 | number      = 259
 | ainm        = [[Caisleán Chill Tartan]]
 | name        = [[w:Kiltartan Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Kiltartan or Ballinamantain Castle geograph 2329536.jpg
 | baile       = [[Baile an Chaisleáin, Contae na Gaillimhe (Cill Tartan)|Baile an Chaisleáin]]
 | townland    = Castletown, County Galway|Castletown
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.090312
 | lon         =-8.807569
}}
{{NMI list item
 | number      = 165
 | ainm        = [[Mainistir Bhaile Chláir]]
 | name        = [[w:Claregalway Abbey]]
 | description = Mainistir Phroinsiasach
 | image       = Claregalway Friary East View 1996 08 27.jpg
 | baile       = [[Baile Chláir]]
 | townland    = Claregalway
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.346667
 | lon         =  -8.944444
}}
{{NMI list item
 | number      = 563
 | ainm        = [[Caisleán Chluain Íne]]
 | name        = [[w:Cloonigny Castle]]
 | description = Lios agus Caisleán
 | image       = 
 | baile       = [[Cluain Íne]]
 | townland    = Cloonigny
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.354788
 | lon         = -8.354778
}}
{{NMI list item
 | number      = 283
 | ainm        = [[Caisleán Dhoire Shuibhne]]
 | name        = [[w:Derryhiveny Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Derryhivenny Castle.jpg
 | baile       = [[Doire Shuibhne Theas]]
 | townland    = Derryhiveny
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.127061
 | lon         = -8.192313
}}
{{NMI list item
 | number      = 527
 | ainm        = [[Tuama Dingeach Dhúrois]]
 | name        = [[w:Doorus Demesne wedge tomb]]
 | description = Tuama Dingeach
 | image       = 
 | baile       = [[Diméin Dhúrois]]
 | townland    = Doorus Demesne
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.152298
 | lon         = -8.972353
}}
{{NMI list item
 | number      = 254
 | ainm        = [[Droim Mucú]]
 | name        = [[w:Drumacoo]]
 | description = Láthair Eaglasta Luath-Mheánaoiseach
 | image       = Drumacoo doorway1.jpg
 | baile       = [[Droim Mucú (baile fearainn)|Droim Mucú]]
 | townland    = Drumacoo
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.198749
 | lon         =  -8.904506
}}
{{NMI list item
 | number      = 365
 | ainm        = [[Caisleán Dhroim Tharsna]]
 | name        = [[w:Drumharsna Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Drumharsna Castle.jpg
 | baile       = [[Droim Tharsna Theas]]
 | townland    = Drumharsna South
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.143282
 | lon         = -8.84304
}}
{{NMI list item
 | number      = 206
 | ainm        = [[Caisleán an Fheadáin]]
 | name        = [[w:Fiddaun Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Fiddaun (01).JPG
 | baile       = [[An Feadán, Contae na Gaillimhe (Cill Tartan)|An Feadán]]
 | townland    = Tubber, County Galway|Tubber
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.010514
 | lon         =-8.879438
}}
{{NMI list item
 | number      = 554
 | ainm        = [[Cineál Fhéichín]]
 | name        = [[w:Kilnalekin Abbey]]
 | description = Mainistir Chartúiseach
 | image       = Kinalehin Friary Side Chapels 2009 09 17.jpg
 | baile       = [[Teach na mBráthar]]
 | townland    = Friary, County Galway|Friary
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.103056
 | lon         =  -8.391901
}}
{{NMI list item
 | number      = 439
 | ainm        = [[Caisleán Ghlinsce]]
 | name        = [[w:Glinsk Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Glinsk castle.jpg
 | baile       = [[Glinsce, Contae na Gaillimhe (Béal Átha Mó)|Glinsce]]
 | townland    = Glinsk (County Galway)|Glinsk
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.652037
 | lon         =  -8.4319
}}
{{NMI list item
 | number      = 52
 | ainm        = [[Ardoileán]]
 | name        = [[w:High Island (Ireland)|High Island]]
 | description = Láthair Eaglasta Luath-Mheánaoiseach
 | image       = HIGH ISLAND ENCLOSURE.jpg
 | baile       = [[Ardoileán]]
 | townland    = High Island and Kill
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.775218
 | lon         =  -7.500249
}}
{{NMI list item
 | number      = 412
 | ainm        = [[Inis an Ghaill]]
 | name        = [[w:Inchagoill]]
 | description = Láthair Eaglasta Luath-Mheánaoiseach
 | image       = Graveyard and ruined chapel on Inchagoill - geograph.org.uk - 1438836.jpg
 | baile       = [[Inis an Ghaill]]
 | townland    = Inchagoill
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.485769
 | lon         =  -9.316415
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Caisleán Uí Bhriain]]
 | name        = [[w:Furmina Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = OBrien fort Inisheer 2013.JPG
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.056337
 | lon         =  -9.512862
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Dún an Chreagáin Chaoil]]
 | name        = [[w:Creggankeel Fort]]
 | description = Caiseal
 | image       = Cill na Seacht nInión - Inis Oírr.jpg
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.057332
 | lon         =-9.518607
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Cill Ghobnait, Inis Oírr|Cill Ghobnait]]
 | name        = [[w:St. Gobnet's Church (Kilgobnet)]]
 | description = Eaglais
 | image       = County Galway - St. Gobnet's Church (Kilgobnet) Innisheer - 20170729172235.jpg
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.066032
 | lon         =  -9.529267
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Cnoc Raithní]]
 | name        = [[w:Knockgrannary]]
 | description = Reilig
 | image       = Cnoc Raithni, Inis Oírr.jpg
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.065060
 | lon         =-9.523324
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Teampall Chaomháin]]
 | name        = [[w:St. Cavan's Church]]
 | description = Eaglais
 | image       = County Galway - St. Cavan's Church Innisheer - 20170726174908.jpg
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.063894
 | lon         =  -9.513924
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Great Fort]]
 | description = Caiseal
 | image       = 
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Cill na Seacht nIníon]]
 | name        = [[w:Grave of the Seven Daughters]]
 | description = Láthair Eaglasta Luath-Mheánaoiseach
 | image       = 
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 642
 | ainm        = [[Cill Chornáin]]
 | name        = [[w:Kilcornan, County Galway|Kilcornan]]
 | description = Sráidbhaile tréigthe (meánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Chornáin]]
 | townland    = Kilcornan, County Galway|Kilcornan
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Arkin's Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.10482 
 | lon         =  -9.66295
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Teampull Bheanáin]]
 | name        = [[w:Temple Benen]]
 | description = Eaglais
 | image       = Teampull Bheanain.jpg
 | baile       = 
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.103017
 | lon         =  -9.666322
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Turmartin Tower]]
 | description = Túr Faire
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.091527
 | lon         =-9.638835
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Killeany]]
 | description = Leacht Cuimhne
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Tighlagh Eany]]
 | description = Eaglais
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.101298
 | lon         =-9.652707
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Killeany]]
 | description = Clocháin
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:St. Eany's]]
 | description = Láthair Eaglasta (Luath-Mheánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.103352
 | lon         =  -9.664019
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Doocaher]]
 | description = Dún Ceann Tíre
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 51
 | ainm        = [[Mainistir Chill Mac Duach]]
 | name        = [[w:Kilmacduagh monastery]]
 | description = Eaglaisí agus Cloigtheach
 | image       = Kilmacduagh Cathedral.jpg
 | baile       = [[Cill Mhic Dhuach]]
 | townland    = Kilmacduagh
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.049734
 | lon         =  -8.889767
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Temple MacDuagh]]
 | description = Eaglais
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Mhuirbhigh]]
 | townland    = Kilmurvy
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.130967
 | lon         =  -9.759053
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Templenaneeve]]
 | description = Eaglais
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Mhuirbhigh]]
 | townland    = Kilmurvy
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.130967
 | lon         =  -9.759053
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Dún Aonghasa]]
 | name        = [[w:Dun Aengus]]
 | description = Dún Ceann Tíre
 | image       = Dun Aengus.jpg
 | baile       = [[Árainn]]
 | townland    = Inishmore
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.125969
 | lon         =  -9.765213
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Clochan na Carraige]]
 | description = Clochán
 | image       = Clochan na Carraige.JPG
 | baile       = [[Cill Mhuirbhigh]]
 | townland    = Kilmurvy
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.142282
 | lon         =  -9.760188
}}
{{NMI list item
 | number      = 446
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Kiltiernan Church]]
 | description = Eaglais agus Caiseal
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Kiltiernan East
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.187997
 | lon         =-8.842892
}}
{{NMI list item
 | number      = 627
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Lacken Ringfort]]
 | description = Lios agus Uaimh Thalún
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Lacken, County Galway|Lacken
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.163637
 | lon         =-8.782195
}}
{{NMI list item
 | number      = 621
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Lissard]]
 | description = Dhá Ráth
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Lissard
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 245
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Castlekirk Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = 
 | baile       = [[Loch Coirib]]
 | townland    = Lough Corrib
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.492565
 | lon         =-9.513196
}}
{{NMI list item
 | number      = 499
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Rathsoony]]
 | description = Lios
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Masonbrook
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.175002
 | lon         =-8.515569
}}
{{NMI list item
 | number      = 499
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Rahannagragh]]
 | description = Lios
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Masonbrook
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.176949
 | lon         =-8.514203
}}
{{NMI list item
 | number      = 609
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Merlinpark Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Merlinpark
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.279765
 | lon         =-8.998110
}}
{{NMI list item
 | number      = 498
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Moanmore East]]
 | description = Ciorcal Liag
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Moanmore East
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.188576
 | lon         = -8.531205
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:St. Kieran's]]
 | description = Láthair Eaglasta (Luath-Mheánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.132051
 | lon         =  -9.685329
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:St. Soorney's]]
 | description = Eaglais agus Imfhálú
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.133509
 | lon         =-9.695255
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Temple an Cheathrair Aluinn]]
 | description = Eaglais agus grave
 | image       = 
 | baile       = [[Eochaill]]
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.12976
 | lon         =  -9.716108
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Oghill]]
 | description = Caiseal
 | image       = Oghill.JPG
 | baile       = 
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.127183
 | lon         =  -9.699676
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Killeany]]
 | description = Clocháin
 | image       = 
 | baile       = [[Eochaill]]
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.127392
 | lon         =  -9.718971
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Killeany Tomb]]
 | description = Tuama Dingeach
 | image       = 
 | baile       = [[Eochaill]]
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.127392
 | lon         =  -9.718971
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Eoghanacht]]
 | name        = [[w:Onaght]]
 | description = Caisleán agus Láthair Tí
 | image       = 
 | baile       = [[Eoghanacht]]
 | townland    = Onaght
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.140023
 | lon         =  -9.776759
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Eoghanacht]]
 | name        = [[w:Onaght]]
 | description = Clocháin
 | image       = 
 | baile       = [[Eoghanacht]]
 | townland    = Onaght
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.142282
 | lon         =  -9.760188
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Cill Chomhla]]
 | name        = [[w:Kilcholan Church]]
 | description = Eaglais
 | image       = 
 | baile       = [[Eoghanacht]]
 | townland    = Onaght
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Eoghanacht]]
 | name        = [[w:Onaght]]
 | description = Caiseal
 | image       = 
 | baile       = [[Eoghanacht]]
 | townland    = Onaght
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.140023
 | lon         =  -9.776759
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Teampall Bhreacáin]]
 | name        = [[w:Templebrecan]]
 | description = Láthair Eaglasta (Luath-Mheánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = [[Eoghanacht]]
 | townland    = Onaght
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.146094
 | lon         =  -9.777593
}}
{{NMI list item
 | number      = 231
 | ainm        = [[Cill Fhursa]]
 | name        = [[w:Killursa]]
 | description = Eaglais
 | image       = Killursa Church.JPG
 | baile       = [[Odhar (g. Odhair)]]
 | townland    = Ower
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.467703
 | lon         =  -9.144971
}}
{{NMI list item
 | number      = 462
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Pallas Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Castles of Connacht, Pallas, Galway - geograph.org.uk - 1543456.jpg
 | baile       = 
 | townland    = Pallas, County Galway|Pallas
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 48
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Kilbennen]]
 | description = Eaglais agus Cloigtheach
 | image       = Kilbennan Church and Round Tower 2010 09 16.jpg
 | baile       = 
 | townland    = Pollacorragune
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.538837
 | lon         =  -8.892038
}}
{{NMI list item
 | number      = 461
 | ainm        = [[Mainistir Phort Omna]]
 | name        = [[w:Portumna Abbey]]
 | description = Mainistir (Doiminiceach)
 | image       = Portumna Priory East Window 2003 09 04.jpg
 | baile       = [[Port Omna]]
 | townland    = Portumna
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.086053
 | lon         =  -8.217479
}}
{{NMI list item
 | number      = 515
 | ainm        = [[Caisleán Phort Omna]]
 | name        = [[w:Portumna Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Portumna castle.jpg
 | baile       = [[Port Omna]]
 | townland    = Portumna
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.086613
 | lon         =  -8.220645
}}
{{NMI list item
 | number      = 46
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Roscam]]
 | description = Láthair Eaglasta (Luath-Mheánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = [[Ros Cam]]
 | townland    = Roscam
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.264227
 | lon         =  -8.984986
}}
{{NMI list item
 | number      = 50
 | ainm        = [[Mainistir Ros Oirialaigh]]
 | name        = [[w:Ross Errilly Abbey]]
 | description = Mainistir (Proinsiasach)
 | image       = Refriary.jpg
 | baile       = [[Áth Cinn]]
 | townland    = Headford
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.479628
 | lon         =  -9.13166
}}
{{NMI list item
 | number      = 242
 | ainm        = 
 | name        = [[w:St. MacDara's Island]]
 | description = Láthair Eaglasta (Luath-Mheánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = St. MacDara's Island
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.513802
 | lon         =  -8.855109
}}
{{NMI list item
 | number      = 643
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Tonaroasty]]
 | description = Sráidbhaile tréigthe (meánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Tonaroasty
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.193307
 | lon         =  -8.546376
}}
{{NMI list item
 | number      = 505
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Tuam High Cross]]
 | description = Ardchros
 | image       = HighCrossTuam01.jpg
 | baile       = [[Tuaim (g. Thuama)]]
 | townland    = Tuam
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.513802
 | lon         =  -8.855109
}}
{{NMI list item
 | number      = 431
 | ainm        = [[Teach an Phiarsaigh]]
 | name        = [[w:Pearse's Cottage]]
 | description = Teach le Ceangail Stairiúla
 | image       = TeachPhiarsaigh.jpg
 | baile       = [[Ros Muc]]
 | townland    = Ros Muc
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.775218  
 | lon         =  -7.500249
}}
{{NMI list item
 | number      = 327
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Turoe stone]]
 | description = Liag Dhealbhaithe
 | image       = Stone of Turoe.JPG
 | baile       = 
 | townland    = Bullaun, County Galway|Bullaun
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.252706
 | lon         =  -8.5617
}}
[[Catagóir:Séadchomharthaí Náisiúnta na hÉireann]]</text>
      <sha1>qtk9kn81s7ihabhoud51fq3sxdwj3t6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1213503</id>
      <parentid>1213501</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T13:28:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kevin Scannell</username>
        <id>340</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="33333" xml:space="preserve">{{NMI list header}}
{{NMI list item
 | number      = 278
 | ainm        = [[Eaglais Dhiméin na hAbarta]]
 | name        = [[w:Knockmoy]]
 | description = Eaglais
 | image       = 	
 | baile       = [[Diméin na hAbarta]]
 | townland    = Abbert Demesne
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.42631
 | lon         = -8.68356
}}
{{NMI list item
 | number      = 166
 | ainm        = [[Mainistir Chnoc Muaidhe]]
 | name        = [[w:Knockmoy Abbey]]
 | description = Mainistir Chistéirseach
 | image       = Knockmoy Abbey 957024.jpg
 | baile       = [[An Mhainistir, Contae na Gaillimhe (Tigh Dachoinne)|An Mhainistir]]
 | townland    = Abbey
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.440334
 | lon         = -8.742886
}}
{{NMI list item
 | number      = 47
 | ainm        = [[Mainistir Chill Chonaill]]
 | name        = [[w:Kilconnell Abbey]]
 | description = Mainistir Phroinsiasach
 | image       = KilconnelAbbey Jul2008.jpg
 | baile       = [[An Mhainistir, Contae na Gaillimhe (Cill Chonaill)|An Mhainistir]]
 | townland    = Abbeyfield
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.332629
 | lon         = -8.400786
}}
{{NMI list item
 | number      = 273
 | ainm        = [[Mainistir Dhún Mór]]
 | name        = [[w:Dunmore Abbey]]
 | description = Mainistir Agaistíneach
 | image       = Dunmore Abbey (Augustinian Friary).JPG
 | baile       = [[Fearann na Mainistreach Theas, Contae na Gaillimhe|Fearann na Mainistreach Theas]]
 | townland    = Abbeyland South
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.618089
 | lon         = -8.741255
}}
{{NMI list item
 | number      = 512
 | ainm        = [[Mainistir Chluain Tuaiscirt]]
 | name        = [[w:Clontuskert Abbey]]
 | description = Prióireacht Agaistíneach
 | image       = ClontuskertPriory.JPG
 | baile       = [[Páirc na Mainistreach]]
 | townland    = Abbeypark
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.282561
 | lon         = -8.215499
}}
{{NMI list item
 | number      = 49
 | ainm        = [[Suíomh Eaglasta Eanach Dhúin]]
 | name        = [[w:Annaghdown]]
 | description = Suíomh Eaglasta Luath-Mheánaoiseach
 | image       = Monastic Ruins at Annaghdown.jpg
 | baile       = [[Eanach Dhúin]]
 | townland    = Annaghdown
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.386886
 | lon         = -9.072626
}}
{{NMI list item
 | number      = 252
 | ainm        = [[Caisleán Ard Mhaolabháin]]
 | name        = [[w:Ardamullivan Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Castles of Connacht, Ardamullivan, Galway - geograph.org.uk - 1543253.jpg
 | baile       = [[Ard Mhaolabháin]]
 | townland    = Ardamullivan
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.004326
 | lon         = -8.829296
}}
{{NMI list item
 | number      = 164
 | ainm        = [[Mainistir Bhaile Átha an Rí]]
 | name        = [[w:Athenry Abbey]]
 | description = Prióireacht Dhoiminiceach
 | image       = Athenry priory.jpg
 | baile       = [[Baile Átha an Rí]]
 | townland    = Athenry
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.295362
 | lon         = -8.747692
}}
{{NMI list item
 | number      = 406
 | ainm        = [[Caisleán Bhaile Átha an Rí]]
 | name        = [[w:Athenry Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Athenry castle.jpg
 | baile       = [[Baile Átha an Rí]]
 | townland    = Athenry
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.296337
 | lon         = -8.7431
}}
{{NMI list item
 | number      = 371
 | ainm        = [[Ráthanna Eachroma]]
 | name        = [[w:Aughrim Ringforts]]
 | description = Dhá Lios
 | image       = 
 | baile       = [[Áit Tí Diarmada]]
 | townland    = Attidermot
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.293618
 | lon         = -8.316994
}}
{{NMI list item
 | number      = 470
 | ainm        = [[Caisleán Achadh na nIúr]]
 | name        = [[w:Aughnanure Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Aughnanurecastle.jpg
 | baile       = [[Achadh na nIúr]]
 | townland    = Aughnanure
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.418254
 | lon         =  -9.275336
}}
{{NMI list item
 | number      = 369
 | ainm        = [[Cathair Dhá Bhuaile]]
 | name        = [[w:Caheravoley Fort]]
 | description = Teach agus [[Bábhún]]
 | image       = 
 | baile       = [[Cathair Dhá Bhuaile (baile fearainn)|Cathair Dhá Bhuaile]], [[Cill Chathail]]
 | townland    = Caheravoley, Kilcahill
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.418843
 | lon         = -8.908063
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[An Dún Beag]]
 | name        = [[w:Doonbeg Ringfort]]
 | description = Lios
 | image       = 
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.083463
 | lon         =  -9.594777
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Tuama Dingeach Cheathrú an Lisín]]
 | name        = [[w:Carrownlisheen Wedge Tomb]]
 | description = Tuama Dingeach
 | image       = Leaba Dhiarmada 'is Gráinne.jpg
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.087355
 | lon         = -9.581059
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Teampall na Seacht Mac Rí]]
 | name        = [[w:Templesaghtmacree]]
 | description = Eaglais
 | image       = Templesaghtmacree Church, Carrownlisheen.jpg
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.083943
 | lon         =  -9.590272
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Cros Cheathrú an Lisín]]
 | name        = [[w:Carrownlisheen Cross]]
 | description = Cros
 | image       = 
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.080631
 | lon         =-9.575505
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Eatharla Chinndeirge]]
 | name        = [[w:Labbanakinneriga]]
 | description = Eaglais
 | image       = 
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.083889
 | lon         =  -9.59027
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Dún Fearbhaí]]
 | name        = [[w:Dún Fearbhaí]]
 | description = Caiseal
 | image       = Dún Fearbhaí.jpg
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.080778
 | lon         =-9.579967
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Cill Cheanainn]]
 | name        = [[w:Kilcanonagh Church]]
 | description = Eaglais
 | image       = Kilcanonagh Church.jpg
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.080631
 | lon         =  -9.575734
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Dún Chonchúir]]
 | name        = [[w:Dún Conor]]
 | description = [[Lios]]
 | image       = Stone Fort Inishmaan.JPG
 | baile       = [[Ceathrú an Teampaill]]
 | townland    = Ceathrú an Teampaill
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.083333
 | lon         = -9.594722
}}
{{NMI list item
 | number      = 248
 | ainm        = [[Caisleán an Dúin Mhóir]]
 | name        = [[w:Dunmore Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Dunmore Castle.jpg
 | baile       = [[Páirc an Chaisleáin, Contae na Gaillimhe (Dún Mór)|Páirc an Chaisleáin]]
 | townland    = Castlefarm
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.623893
 | lon         =  -8.755526
}}
{{NMI list item
 | number      = 467
 | ainm        = [[Tobar Chuáin]]
 | name        = [[w:St. Cuan's Well]]
 | description = Tobar Chuáin agus Crosleaca
 | image       = 
 | baile       = [[An Caisleán Gearr Thoir]]
 | townland    = Castlegar East, County Galway
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.415398 
 | lon         = -8.315935
}}
{{NMI list item
 | number      = 428
 | ainm        = [[Caisleán Fhearta Ghearr]]
 | name        = [[w:Feartagar Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Feartagar Castle, County Galway.jpg
 | baile       = [[Garrán an Chaisleáin Thoir]]
 | townland    = Castlegrove East
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.569650
 | lon         =-8.942710
}}
{{NMI list item
 | number      = 272
 | ainm        = [[Caisleán Dhíseart Ceallaigh]]
 | name        = [[w:Isert Kelly Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Castles of Connacht, Isert Kelly, Galway (2) - geograph.org.uk - 1953623.jpg
 | baile       = [[Páirc an Chaisleáin, Contae na Gaillimhe (Baile Locha Riach)|Páirc an Chaisleáin]]
 | townland    = Castlepark, County Galway|Castlepark
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.158015
 | lon         = -8.718935
}}
{{NMI list item
 | number      = 259
 | ainm        = [[Caisleán Chill Tartan]]
 | name        = [[w:Kiltartan Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Kiltartan or Ballinamantain Castle geograph 2329536.jpg
 | baile       = [[Baile an Chaisleáin, Contae na Gaillimhe (Cill Tartan)|Baile an Chaisleáin]]
 | townland    = Castletown, County Galway|Castletown
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.090312
 | lon         =-8.807569
}}
{{NMI list item
 | number      = 165
 | ainm        = [[Mainistir Bhaile Chláir]]
 | name        = [[w:Claregalway Abbey]]
 | description = Mainistir Phroinsiasach
 | image       = Claregalway Friary East View 1996 08 27.jpg
 | baile       = [[Baile Chláir]]
 | townland    = Claregalway
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.346667
 | lon         =  -8.944444
}}
{{NMI list item
 | number      = 563
 | ainm        = [[Caisleán Chluain Íne]]
 | name        = [[w:Cloonigny Castle]]
 | description = Lios agus Caisleán
 | image       = 
 | baile       = [[Cluain Íne]]
 | townland    = Cloonigny
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.354788
 | lon         = -8.354778
}}
{{NMI list item
 | number      = 283
 | ainm        = [[Caisleán Dhoire Shuibhne]]
 | name        = [[w:Derryhiveny Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Derryhivenny Castle.jpg
 | baile       = [[Doire Shuibhne Theas]]
 | townland    = Derryhiveny
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.127061
 | lon         = -8.192313
}}
{{NMI list item
 | number      = 527
 | ainm        = [[Tuama Dingeach Dhúrois]]
 | name        = [[w:Doorus Demesne wedge tomb]]
 | description = Tuama Dingeach
 | image       = 
 | baile       = [[Diméin Dhúrois]]
 | townland    = Doorus Demesne
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.152298
 | lon         = -8.972353
}}
{{NMI list item
 | number      = 254
 | ainm        = [[Droim Mucú]]
 | name        = [[w:Drumacoo]]
 | description = Láthair Eaglasta Luath-Mheánaoiseach
 | image       = Drumacoo doorway1.jpg
 | baile       = [[Droim Mucú (baile fearainn)|Droim Mucú]]
 | townland    = Drumacoo
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.198749
 | lon         =  -8.904506
}}
{{NMI list item
 | number      = 365
 | ainm        = [[Caisleán Dhroim Tharsna]]
 | name        = [[w:Drumharsna Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Drumharsna Castle.jpg
 | baile       = [[Droim Tharsna Theas]]
 | townland    = Drumharsna South
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.143282
 | lon         = -8.84304
}}
{{NMI list item
 | number      = 206
 | ainm        = [[Caisleán an Fheadáin]]
 | name        = [[w:Fiddaun Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Fiddaun (01).JPG
 | baile       = [[An Feadán, Contae na Gaillimhe (Cill Tartan)|An Feadán]]
 | townland    = Tubber, County Galway|Tubber
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.010514
 | lon         =-8.879438
}}
{{NMI list item
 | number      = 554
 | ainm        = [[Cineál Fhéichín]]
 | name        = [[w:Kilnalekin Abbey]]
 | description = Mainistir Chartúiseach
 | image       = Kinalehin Friary Side Chapels 2009 09 17.jpg
 | baile       = [[Teach na mBráthar]]
 | townland    = Friary, County Galway|Friary
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.103056
 | lon         =  -8.391901
}}
{{NMI list item
 | number      = 439
 | ainm        = [[Caisleán Ghlinsce]]
 | name        = [[w:Glinsk Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Glinsk castle.jpg
 | baile       = [[Glinsce, Contae na Gaillimhe (Béal Átha Mó)|Glinsce]]
 | townland    = Glinsk (County Galway)|Glinsk
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.652037
 | lon         =  -8.4319
}}
{{NMI list item
 | number      = 52
 | ainm        = [[Ardoileán]]
 | name        = [[w:High Island (Ireland)|High Island]]
 | description = Láthair Eaglasta Luath-Mheánaoiseach
 | image       = HIGH ISLAND ENCLOSURE.jpg
 | baile       = [[Ardoileán]]
 | townland    = High Island and Kill
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.775218
 | lon         =  -7.500249
}}
{{NMI list item
 | number      = 412
 | ainm        = [[Inis an Ghaill]]
 | name        = [[w:Inchagoill]]
 | description = Láthair Eaglasta Luath-Mheánaoiseach
 | image       = Graveyard and ruined chapel on Inchagoill - geograph.org.uk - 1438836.jpg
 | baile       = [[Inis an Ghaill]]
 | townland    = Inchagoill
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.485769
 | lon         =  -9.316415
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Caisleán Uí Bhriain]]
 | name        = [[w:Furmina Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = OBrien fort Inisheer 2013.JPG
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.056337
 | lon         =  -9.512862
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Dún an Chreagáin Chaoil]]
 | name        = [[w:Creggankeel Fort]]
 | description = Caiseal
 | image       = Cill na Seacht nInión - Inis Oírr.jpg
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.057332
 | lon         =-9.518607
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Cill Ghobnait, Inis Oírr|Cill Ghobnait]]
 | name        = [[w:St. Gobnet's Church (Kilgobnet)]]
 | description = Eaglais
 | image       = County Galway - St. Gobnet's Church (Kilgobnet) Innisheer - 20170729172235.jpg
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.066032
 | lon         =  -9.529267
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Cnoc Raithní]]
 | name        = [[w:Knockgrannary]]
 | description = Reilig
 | image       = Cnoc Raithni, Inis Oírr.jpg
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.065060
 | lon         =-9.523324
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Teampall Chaomháin]]
 | name        = [[w:St. Cavan's Church]]
 | description = Eaglais
 | image       = County Galway - St. Cavan's Church Innisheer - 20170726174908.jpg
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.063894
 | lon         =  -9.513924
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Great Fort]]
 | description = Caiseal
 | image       = 
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Cill na Seacht nIníon]]
 | name        = [[w:Grave of the Seven Daughters]]
 | description = Láthair Eaglasta Luath-Mheánaoiseach
 | image       = 
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 642
 | ainm        = [[Cill Chornáin]]
 | name        = [[w:Kilcornan, County Galway|Kilcornan]]
 | description = Sráidbhaile tréigthe (meánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Chornáin]]
 | townland    = Kilcornan, County Galway|Kilcornan
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Caisleán Aircín]]
 | name        = [[w:Arkin's Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.10482 
 | lon         =  -9.66295
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Teampull Bheanáin]]
 | name        = [[w:Temple Benen]]
 | description = Eaglais
 | image       = Teampull Bheanain.jpg
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.103017
 | lon         =  -9.666322
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Turmartin Tower]]
 | description = Túr Faire
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.091527
 | lon         =-9.638835
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Killeany]]
 | description = Leacht Cuimhne
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Tighlagh Eany]]
 | description = Eaglais
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.101298
 | lon         =-9.652707
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Killeany]]
 | description = Clocháin
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:St. Eany's]]
 | description = Láthair Eaglasta (Luath-Mheánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.103352
 | lon         =  -9.664019
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Doocaher]]
 | description = Dún Ceann Tíre
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 51
 | ainm        = [[Mainistir Chill Mac Duach]]
 | name        = [[w:Kilmacduagh monastery]]
 | description = Eaglaisí agus Cloigtheach
 | image       = Kilmacduagh Cathedral.jpg
 | baile       = [[Cill Mhic Dhuach]]
 | townland    = Kilmacduagh
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.049734
 | lon         =  -8.889767
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Temple MacDuagh]]
 | description = Eaglais
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Mhuirbhigh]]
 | townland    = Kilmurvy
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.130967
 | lon         =  -9.759053
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Templenaneeve]]
 | description = Eaglais
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Mhuirbhigh]]
 | townland    = Kilmurvy
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.130967
 | lon         =  -9.759053
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Dún Aonghasa]]
 | name        = [[w:Dun Aengus]]
 | description = Dún Ceann Tíre
 | image       = Dun Aengus.jpg
 | baile       = [[Árainn]]
 | townland    = Inishmore
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.125969
 | lon         =  -9.765213
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Clochan na Carraige]]
 | description = Clochán
 | image       = Clochan na Carraige.JPG
 | baile       = [[Cill Mhuirbhigh]]
 | townland    = Kilmurvy
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.142282
 | lon         =  -9.760188
}}
{{NMI list item
 | number      = 446
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Kiltiernan Church]]
 | description = Eaglais agus Caiseal
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Kiltiernan East
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.187997
 | lon         =-8.842892
}}
{{NMI list item
 | number      = 627
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Lacken Ringfort]]
 | description = Lios agus Uaimh Thalún
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Lacken, County Galway|Lacken
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.163637
 | lon         =-8.782195
}}
{{NMI list item
 | number      = 621
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Lissard]]
 | description = Dhá Ráth
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Lissard
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 245
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Castlekirk Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = 
 | baile       = [[Loch Coirib]]
 | townland    = Lough Corrib
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.492565
 | lon         =-9.513196
}}
{{NMI list item
 | number      = 499
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Rathsoony]]
 | description = Lios
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Masonbrook
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.175002
 | lon         =-8.515569
}}
{{NMI list item
 | number      = 499
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Rahannagragh]]
 | description = Lios
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Masonbrook
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.176949
 | lon         =-8.514203
}}
{{NMI list item
 | number      = 609
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Merlinpark Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Merlinpark
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.279765
 | lon         =-8.998110
}}
{{NMI list item
 | number      = 498
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Moanmore East]]
 | description = Ciorcal Liag
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Moanmore East
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.188576
 | lon         = -8.531205
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:St. Kieran's]]
 | description = Láthair Eaglasta (Luath-Mheánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.132051
 | lon         =  -9.685329
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:St. Soorney's]]
 | description = Eaglais agus Imfhálú
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.133509
 | lon         =-9.695255
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Temple an Cheathrair Aluinn]]
 | description = Eaglais agus grave
 | image       = 
 | baile       = [[Eochaill]]
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.12976
 | lon         =  -9.716108
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Oghill]]
 | description = Caiseal
 | image       = Oghill.JPG
 | baile       = 
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.127183
 | lon         =  -9.699676
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Killeany]]
 | description = Clocháin
 | image       = 
 | baile       = [[Eochaill]]
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.127392
 | lon         =  -9.718971
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Killeany Tomb]]
 | description = Tuama Dingeach
 | image       = 
 | baile       = [[Eochaill]]
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.127392
 | lon         =  -9.718971
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Eoghanacht]]
 | name        = [[w:Onaght]]
 | description = Caisleán agus Láthair Tí
 | image       = 
 | baile       = [[Eoghanacht]]
 | townland    = Onaght
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.140023
 | lon         =  -9.776759
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Eoghanacht]]
 | name        = [[w:Onaght]]
 | description = Clocháin
 | image       = 
 | baile       = [[Eoghanacht]]
 | townland    = Onaght
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.142282
 | lon         =  -9.760188
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Cill Chomhla]]
 | name        = [[w:Kilcholan Church]]
 | description = Eaglais
 | image       = 
 | baile       = [[Eoghanacht]]
 | townland    = Onaght
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Eoghanacht]]
 | name        = [[w:Onaght]]
 | description = Caiseal
 | image       = 
 | baile       = [[Eoghanacht]]
 | townland    = Onaght
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.140023
 | lon         =  -9.776759
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Teampall Bhreacáin]]
 | name        = [[w:Templebrecan]]
 | description = Láthair Eaglasta (Luath-Mheánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = [[Eoghanacht]]
 | townland    = Onaght
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.146094
 | lon         =  -9.777593
}}
{{NMI list item
 | number      = 231
 | ainm        = [[Cill Fhursa]]
 | name        = [[w:Killursa]]
 | description = Eaglais
 | image       = Killursa Church.JPG
 | baile       = [[Odhar (g. Odhair)]]
 | townland    = Ower
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.467703
 | lon         =  -9.144971
}}
{{NMI list item
 | number      = 462
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Pallas Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Castles of Connacht, Pallas, Galway - geograph.org.uk - 1543456.jpg
 | baile       = 
 | townland    = Pallas, County Galway|Pallas
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 48
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Kilbennen]]
 | description = Eaglais agus Cloigtheach
 | image       = Kilbennan Church and Round Tower 2010 09 16.jpg
 | baile       = 
 | townland    = Pollacorragune
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.538837
 | lon         =  -8.892038
}}
{{NMI list item
 | number      = 461
 | ainm        = [[Mainistir Phort Omna]]
 | name        = [[w:Portumna Abbey]]
 | description = Mainistir (Doiminiceach)
 | image       = Portumna Priory East Window 2003 09 04.jpg
 | baile       = [[Port Omna]]
 | townland    = Portumna
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.086053
 | lon         =  -8.217479
}}
{{NMI list item
 | number      = 515
 | ainm        = [[Caisleán Phort Omna]]
 | name        = [[w:Portumna Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Portumna castle.jpg
 | baile       = [[Port Omna]]
 | townland    = Portumna
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.086613
 | lon         =  -8.220645
}}
{{NMI list item
 | number      = 46
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Roscam]]
 | description = Láthair Eaglasta (Luath-Mheánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = [[Ros Cam]]
 | townland    = Roscam
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.264227
 | lon         =  -8.984986
}}
{{NMI list item
 | number      = 50
 | ainm        = [[Mainistir Ros Oirialaigh]]
 | name        = [[w:Ross Errilly Abbey]]
 | description = Mainistir (Proinsiasach)
 | image       = Refriary.jpg
 | baile       = [[Áth Cinn]]
 | townland    = Headford
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.479628
 | lon         =  -9.13166
}}
{{NMI list item
 | number      = 242
 | ainm        = 
 | name        = [[w:St. MacDara's Island]]
 | description = Láthair Eaglasta (Luath-Mheánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = St. MacDara's Island
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.513802
 | lon         =  -8.855109
}}
{{NMI list item
 | number      = 643
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Tonaroasty]]
 | description = Sráidbhaile tréigthe (meánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Tonaroasty
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.193307
 | lon         =  -8.546376
}}
{{NMI list item
 | number      = 505
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Tuam High Cross]]
 | description = Ardchros
 | image       = HighCrossTuam01.jpg
 | baile       = [[Tuaim (g. Thuama)]]
 | townland    = Tuam
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.513802
 | lon         =  -8.855109
}}
{{NMI list item
 | number      = 431
 | ainm        = [[Teach an Phiarsaigh]]
 | name        = [[w:Pearse's Cottage]]
 | description = Teach le Ceangail Stairiúla
 | image       = TeachPhiarsaigh.jpg
 | baile       = [[Ros Muc]]
 | townland    = Ros Muc
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.775218  
 | lon         =  -7.500249
}}
{{NMI list item
 | number      = 327
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Turoe stone]]
 | description = Liag Dhealbhaithe
 | image       = Stone of Turoe.JPG
 | baile       = 
 | townland    = Bullaun, County Galway|Bullaun
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.252706
 | lon         =  -8.5617
}}
[[Catagóir:Séadchomharthaí Náisiúnta na hÉireann]]</text>
      <sha1>q6ygsbxi1mh7xmucjnwxggcpozrrdfl</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1213504</id>
      <parentid>1213503</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T13:59:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kevin Scannell</username>
        <id>340</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="33333" xml:space="preserve">{{NMI list header}}
{{NMI list item
 | number      = 278
 | ainm        = [[Eaglais Dhiméin na hAbarta]]
 | name        = [[w:Knockmoy]]
 | description = Eaglais
 | image       = 	
 | baile       = [[Diméin na hAbarta]]
 | townland    = Abbert Demesne
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.42631
 | lon         = -8.68356
}}
{{NMI list item
 | number      = 166
 | ainm        = [[Mainistir Chnoc Muaidhe]]
 | name        = [[w:Knockmoy Abbey]]
 | description = Mainistir Chistéirseach
 | image       = Knockmoy Abbey 957024.jpg
 | baile       = [[An Mhainistir, Contae na Gaillimhe (Tigh Dachoinne)|An Mhainistir]]
 | townland    = Abbey
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.440334
 | lon         = -8.742886
}}
{{NMI list item
 | number      = 47
 | ainm        = [[Mainistir Chill Chonaill]]
 | name        = [[w:Kilconnell Abbey]]
 | description = Mainistir Phroinsiasach
 | image       = KilconnelAbbey Jul2008.jpg
 | baile       = [[An Mhainistir, Contae na Gaillimhe (Cill Chonaill)|An Mhainistir]]
 | townland    = Abbeyfield
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.332629
 | lon         = -8.400786
}}
{{NMI list item
 | number      = 273
 | ainm        = [[Mainistir Dhún Mór]]
 | name        = [[w:Dunmore Abbey]]
 | description = Mainistir Agaistíneach
 | image       = Dunmore Abbey (Augustinian Friary).JPG
 | baile       = [[Fearann na Mainistreach Theas, Contae na Gaillimhe|Fearann na Mainistreach Theas]]
 | townland    = Abbeyland South
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.618089
 | lon         = -8.741255
}}
{{NMI list item
 | number      = 512
 | ainm        = [[Mainistir Chluain Tuaiscirt]]
 | name        = [[w:Clontuskert Abbey]]
 | description = Prióireacht Agaistíneach
 | image       = ClontuskertPriory.JPG
 | baile       = [[Páirc na Mainistreach]]
 | townland    = Abbeypark
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.282561
 | lon         = -8.215499
}}
{{NMI list item
 | number      = 49
 | ainm        = [[Suíomh Eaglasta Eanach Dhúin]]
 | name        = [[w:Annaghdown]]
 | description = Suíomh Eaglasta Luath-Mheánaoiseach
 | image       = Monastic Ruins at Annaghdown.jpg
 | baile       = [[Eanach Dhúin]]
 | townland    = Annaghdown
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.386886
 | lon         = -9.072626
}}
{{NMI list item
 | number      = 252
 | ainm        = [[Caisleán Ard Mhaolabháin]]
 | name        = [[w:Ardamullivan Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Castles of Connacht, Ardamullivan, Galway - geograph.org.uk - 1543253.jpg
 | baile       = [[Ard Mhaolabháin]]
 | townland    = Ardamullivan
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.004326
 | lon         = -8.829296
}}
{{NMI list item
 | number      = 164
 | ainm        = [[Mainistir Bhaile Átha an Rí]]
 | name        = [[w:Athenry Abbey]]
 | description = Prióireacht Dhoiminiceach
 | image       = Athenry priory.jpg
 | baile       = [[Baile Átha an Rí]]
 | townland    = Athenry
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.295362
 | lon         = -8.747692
}}
{{NMI list item
 | number      = 406
 | ainm        = [[Caisleán Bhaile Átha an Rí]]
 | name        = [[w:Athenry Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Athenry castle.jpg
 | baile       = [[Baile Átha an Rí]]
 | townland    = Athenry
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.296337
 | lon         = -8.7431
}}
{{NMI list item
 | number      = 371
 | ainm        = [[Ráthanna Eachroma]]
 | name        = [[w:Aughrim Ringforts]]
 | description = Dhá Lios
 | image       = 
 | baile       = [[Áit Tí Diarmada]]
 | townland    = Attidermot
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.293618
 | lon         = -8.316994
}}
{{NMI list item
 | number      = 470
 | ainm        = [[Caisleán Achadh na nIúr]]
 | name        = [[w:Aughnanure Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Aughnanurecastle.jpg
 | baile       = [[Achadh na nIúr]]
 | townland    = Aughnanure
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.418254
 | lon         =  -9.275336
}}
{{NMI list item
 | number      = 369
 | ainm        = [[Cathair Dhá Bhuaile]]
 | name        = [[w:Caheravoley Fort]]
 | description = Teach agus [[Bábhún]]
 | image       = 
 | baile       = [[Cathair Dhá Bhuaile (baile fearainn)|Cathair Dhá Bhuaile]], [[Cill Chathail]]
 | townland    = Caheravoley, Kilcahill
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.418843
 | lon         = -8.908063
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[An Dún Beag]]
 | name        = [[w:Doonbeg Ringfort]]
 | description = Lios
 | image       = 
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.083463
 | lon         =  -9.594777
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Tuama Dingeach Cheathrú an Lisín]]
 | name        = [[w:Carrownlisheen Wedge Tomb]]
 | description = Tuama Dingeach
 | image       = Leaba Dhiarmada 'is Gráinne.jpg
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.087355
 | lon         = -9.581059
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Teampall na Seacht Mac Rí]]
 | name        = [[w:Templesaghtmacree]]
 | description = Eaglais
 | image       = Templesaghtmacree Church, Carrownlisheen.jpg
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.083943
 | lon         =  -9.590272
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Cros Cheathrú an Lisín]]
 | name        = [[w:Carrownlisheen Cross]]
 | description = Cros
 | image       = 
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.080631
 | lon         =-9.575505
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Eatharla Chinndeirge]]
 | name        = [[w:Labbanakinneriga]]
 | description = Eaglais
 | image       = 
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.083889
 | lon         =  -9.59027
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Dún Fearbhaí]]
 | name        = [[w:Dún Fearbhaí]]
 | description = Caiseal
 | image       = Dún Fearbhaí.jpg
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.080778
 | lon         =-9.579967
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Cill Cheanainn]]
 | name        = [[w:Kilcanonagh Church]]
 | description = Eaglais
 | image       = Kilcanonagh Church.jpg
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.080631
 | lon         =  -9.575734
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Dún Chonchúir]]
 | name        = [[w:Dún Conor]]
 | description = [[Lios]]
 | image       = Stone Fort Inishmaan.JPG
 | baile       = [[Ceathrú an Teampaill]]
 | townland    = Ceathrú an Teampaill
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.083333
 | lon         = -9.594722
}}
{{NMI list item
 | number      = 248
 | ainm        = [[Caisleán an Dúin Mhóir]]
 | name        = [[w:Dunmore Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Dunmore Castle.jpg
 | baile       = [[Páirc an Chaisleáin, Contae na Gaillimhe (Dún Mór)|Páirc an Chaisleáin]]
 | townland    = Castlefarm
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.623893
 | lon         =  -8.755526
}}
{{NMI list item
 | number      = 467
 | ainm        = [[Tobar Chuáin]]
 | name        = [[w:St. Cuan's Well]]
 | description = Tobar Chuáin agus Crosleaca
 | image       = 
 | baile       = [[An Caisleán Gearr Thoir]]
 | townland    = Castlegar East, County Galway
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.415398 
 | lon         = -8.315935
}}
{{NMI list item
 | number      = 428
 | ainm        = [[Caisleán Fhearta Ghearr]]
 | name        = [[w:Feartagar Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Feartagar Castle, County Galway.jpg
 | baile       = [[Garrán an Chaisleáin Thoir]]
 | townland    = Castlegrove East
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.569650
 | lon         =-8.942710
}}
{{NMI list item
 | number      = 272
 | ainm        = [[Caisleán Dhíseart Ceallaigh]]
 | name        = [[w:Isert Kelly Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Castles of Connacht, Isert Kelly, Galway (2) - geograph.org.uk - 1953623.jpg
 | baile       = [[Páirc an Chaisleáin, Contae na Gaillimhe (Baile Locha Riach)|Páirc an Chaisleáin]]
 | townland    = Castlepark, County Galway|Castlepark
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.158015
 | lon         = -8.718935
}}
{{NMI list item
 | number      = 259
 | ainm        = [[Caisleán Chill Tartan]]
 | name        = [[w:Kiltartan Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Kiltartan or Ballinamantain Castle geograph 2329536.jpg
 | baile       = [[Baile an Chaisleáin, Contae na Gaillimhe (Cill Tartan)|Baile an Chaisleáin]]
 | townland    = Castletown, County Galway|Castletown
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.090312
 | lon         =-8.807569
}}
{{NMI list item
 | number      = 165
 | ainm        = [[Mainistir Bhaile Chláir]]
 | name        = [[w:Claregalway Abbey]]
 | description = Mainistir Phroinsiasach
 | image       = Claregalway Friary East View 1996 08 27.jpg
 | baile       = [[Baile Chláir]]
 | townland    = Claregalway
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.346667
 | lon         =  -8.944444
}}
{{NMI list item
 | number      = 563
 | ainm        = [[Caisleán Chluain Íne]]
 | name        = [[w:Cloonigny Castle]]
 | description = Lios agus Caisleán
 | image       = 
 | baile       = [[Cluain Íne]]
 | townland    = Cloonigny
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.354788
 | lon         = -8.354778
}}
{{NMI list item
 | number      = 283
 | ainm        = [[Caisleán Dhoire Shuibhne]]
 | name        = [[w:Derryhiveny Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Derryhivenny Castle.jpg
 | baile       = [[Doire Shuibhne Theas]]
 | townland    = Derryhiveny
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.127061
 | lon         = -8.192313
}}
{{NMI list item
 | number      = 527
 | ainm        = [[Tuama Dingeach Dhúrois]]
 | name        = [[w:Doorus Demesne wedge tomb]]
 | description = Tuama Dingeach
 | image       = 
 | baile       = [[Diméin Dhúrois]]
 | townland    = Doorus Demesne
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.152298
 | lon         = -8.972353
}}
{{NMI list item
 | number      = 254
 | ainm        = [[Droim Mucú]]
 | name        = [[w:Drumacoo]]
 | description = Láthair Eaglasta Luath-Mheánaoiseach
 | image       = Drumacoo doorway1.jpg
 | baile       = [[Droim Mucú (baile fearainn)|Droim Mucú]]
 | townland    = Drumacoo
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.198749
 | lon         =  -8.904506
}}
{{NMI list item
 | number      = 365
 | ainm        = [[Caisleán Dhroim Tharsna]]
 | name        = [[w:Drumharsna Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Drumharsna Castle.jpg
 | baile       = [[Droim Tharsna Theas]]
 | townland    = Drumharsna South
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.143282
 | lon         = -8.84304
}}
{{NMI list item
 | number      = 206
 | ainm        = [[Caisleán an Fheadáin]]
 | name        = [[w:Fiddaun Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Fiddaun (01).JPG
 | baile       = [[An Feadán, Contae na Gaillimhe (Cill Tartan)|An Feadán]]
 | townland    = Tubber, County Galway|Tubber
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.010514
 | lon         =-8.879438
}}
{{NMI list item
 | number      = 554
 | ainm        = [[Cineál Fhéichín]]
 | name        = [[w:Kilnalekin Abbey]]
 | description = Mainistir Chartúiseach
 | image       = Kinalehin Friary Side Chapels 2009 09 17.jpg
 | baile       = [[Teach na mBráthar]]
 | townland    = Friary, County Galway|Friary
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.103056
 | lon         =  -8.391901
}}
{{NMI list item
 | number      = 439
 | ainm        = [[Caisleán Ghlinsce]]
 | name        = [[w:Glinsk Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Glinsk castle.jpg
 | baile       = [[Glinsce, Contae na Gaillimhe (Béal Átha Mó)|Glinsce]]
 | townland    = Glinsk (County Galway)|Glinsk
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.652037
 | lon         =  -8.4319
}}
{{NMI list item
 | number      = 52
 | ainm        = [[Ardoileán]]
 | name        = [[w:High Island (Ireland)|High Island]]
 | description = Láthair Eaglasta Luath-Mheánaoiseach
 | image       = HIGH ISLAND ENCLOSURE.jpg
 | baile       = [[Ardoileán]]
 | townland    = High Island and Kill
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.775218
 | lon         =  -7.500249
}}
{{NMI list item
 | number      = 412
 | ainm        = [[Inis an Ghaill]]
 | name        = [[w:Inchagoill]]
 | description = Láthair Eaglasta Luath-Mheánaoiseach
 | image       = Graveyard and ruined chapel on Inchagoill - geograph.org.uk - 1438836.jpg
 | baile       = [[Inis an Ghaill]]
 | townland    = Inchagoill
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.485769
 | lon         =  -9.316415
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Caisleán Uí Bhriain]]
 | name        = [[w:Furmina Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = OBrien fort Inisheer 2013.JPG
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.056337
 | lon         =  -9.512862
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Dún an Chreagáin Chaoil]]
 | name        = [[w:Creggankeel Fort]]
 | description = Caiseal
 | image       = Cill na Seacht nInión - Inis Oírr.jpg
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.057332
 | lon         =-9.518607
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Cill Ghobnait, Inis Oírr|Cill Ghobnait]]
 | name        = [[w:St. Gobnet's Church (Kilgobnet)]]
 | description = Eaglais
 | image       = County Galway - St. Gobnet's Church (Kilgobnet) Innisheer - 20170729172235.jpg
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.066032
 | lon         =  -9.529267
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Cnoc Raithní]]
 | name        = [[w:Knockgrannary]]
 | description = Reilig
 | image       = Cnoc Raithni, Inis Oírr.jpg
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.065060
 | lon         =-9.523324
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Teampall Chaomháin]]
 | name        = [[w:St. Cavan's Church]]
 | description = Eaglais
 | image       = County Galway - St. Cavan's Church Innisheer - 20170726174908.jpg
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.063894
 | lon         =  -9.513924
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Great Fort]]
 | description = Caiseal
 | image       = 
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Cill na Seacht nIníon]]
 | name        = [[w:Grave of the Seven Daughters]]
 | description = Láthair Eaglasta Luath-Mheánaoiseach
 | image       = 
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 642
 | ainm        = [[Cill Chornáin]]
 | name        = [[w:Kilcornan, County Galway|Kilcornan]]
 | description = Sráidbhaile tréigthe (meánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Chornáin]]
 | townland    = Kilcornan, County Galway|Kilcornan
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Caisleán Aircín]]
 | name        = [[w:Arkin's Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.10482 
 | lon         =  -9.66295
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Teampall Bheanáin]]
 | name        = [[w:Temple Benen]]
 | description = Eaglais
 | image       = Teampull Bheanain.jpg
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.103017
 | lon         =  -9.666322
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Turmartin Tower]]
 | description = Túr Faire
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.091527
 | lon         =-9.638835
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Killeany]]
 | description = Leacht Cuimhne
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Tighlagh Eany]]
 | description = Eaglais
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.101298
 | lon         =-9.652707
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Killeany]]
 | description = Clocháin
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:St. Eany's]]
 | description = Láthair Eaglasta (Luath-Mheánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.103352
 | lon         =  -9.664019
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Doocaher]]
 | description = Dún Ceann Tíre
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 51
 | ainm        = [[Mainistir Chill Mac Duach]]
 | name        = [[w:Kilmacduagh monastery]]
 | description = Eaglaisí agus Cloigtheach
 | image       = Kilmacduagh Cathedral.jpg
 | baile       = [[Cill Mhic Dhuach]]
 | townland    = Kilmacduagh
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.049734
 | lon         =  -8.889767
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Temple MacDuagh]]
 | description = Eaglais
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Mhuirbhigh]]
 | townland    = Kilmurvy
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.130967
 | lon         =  -9.759053
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Templenaneeve]]
 | description = Eaglais
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Mhuirbhigh]]
 | townland    = Kilmurvy
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.130967
 | lon         =  -9.759053
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Dún Aonghasa]]
 | name        = [[w:Dun Aengus]]
 | description = Dún Ceann Tíre
 | image       = Dun Aengus.jpg
 | baile       = [[Árainn]]
 | townland    = Inishmore
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.125969
 | lon         =  -9.765213
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Clochan na Carraige]]
 | description = Clochán
 | image       = Clochan na Carraige.JPG
 | baile       = [[Cill Mhuirbhigh]]
 | townland    = Kilmurvy
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.142282
 | lon         =  -9.760188
}}
{{NMI list item
 | number      = 446
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Kiltiernan Church]]
 | description = Eaglais agus Caiseal
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Kiltiernan East
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.187997
 | lon         =-8.842892
}}
{{NMI list item
 | number      = 627
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Lacken Ringfort]]
 | description = Lios agus Uaimh Thalún
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Lacken, County Galway|Lacken
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.163637
 | lon         =-8.782195
}}
{{NMI list item
 | number      = 621
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Lissard]]
 | description = Dhá Ráth
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Lissard
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 245
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Castlekirk Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = 
 | baile       = [[Loch Coirib]]
 | townland    = Lough Corrib
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.492565
 | lon         =-9.513196
}}
{{NMI list item
 | number      = 499
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Rathsoony]]
 | description = Lios
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Masonbrook
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.175002
 | lon         =-8.515569
}}
{{NMI list item
 | number      = 499
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Rahannagragh]]
 | description = Lios
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Masonbrook
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.176949
 | lon         =-8.514203
}}
{{NMI list item
 | number      = 609
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Merlinpark Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Merlinpark
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.279765
 | lon         =-8.998110
}}
{{NMI list item
 | number      = 498
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Moanmore East]]
 | description = Ciorcal Liag
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Moanmore East
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.188576
 | lon         = -8.531205
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:St. Kieran's]]
 | description = Láthair Eaglasta (Luath-Mheánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.132051
 | lon         =  -9.685329
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:St. Soorney's]]
 | description = Eaglais agus Imfhálú
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.133509
 | lon         =-9.695255
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Temple an Cheathrair Aluinn]]
 | description = Eaglais agus grave
 | image       = 
 | baile       = [[Eochaill]]
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.12976
 | lon         =  -9.716108
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Oghill]]
 | description = Caiseal
 | image       = Oghill.JPG
 | baile       = 
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.127183
 | lon         =  -9.699676
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Killeany]]
 | description = Clocháin
 | image       = 
 | baile       = [[Eochaill]]
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.127392
 | lon         =  -9.718971
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Killeany Tomb]]
 | description = Tuama Dingeach
 | image       = 
 | baile       = [[Eochaill]]
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.127392
 | lon         =  -9.718971
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Eoghanacht]]
 | name        = [[w:Onaght]]
 | description = Caisleán agus Láthair Tí
 | image       = 
 | baile       = [[Eoghanacht]]
 | townland    = Onaght
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.140023
 | lon         =  -9.776759
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Eoghanacht]]
 | name        = [[w:Onaght]]
 | description = Clocháin
 | image       = 
 | baile       = [[Eoghanacht]]
 | townland    = Onaght
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.142282
 | lon         =  -9.760188
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Cill Chomhla]]
 | name        = [[w:Kilcholan Church]]
 | description = Eaglais
 | image       = 
 | baile       = [[Eoghanacht]]
 | townland    = Onaght
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Eoghanacht]]
 | name        = [[w:Onaght]]
 | description = Caiseal
 | image       = 
 | baile       = [[Eoghanacht]]
 | townland    = Onaght
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.140023
 | lon         =  -9.776759
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Teampall Bhreacáin]]
 | name        = [[w:Templebrecan]]
 | description = Láthair Eaglasta (Luath-Mheánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = [[Eoghanacht]]
 | townland    = Onaght
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.146094
 | lon         =  -9.777593
}}
{{NMI list item
 | number      = 231
 | ainm        = [[Cill Fhursa]]
 | name        = [[w:Killursa]]
 | description = Eaglais
 | image       = Killursa Church.JPG
 | baile       = [[Odhar (g. Odhair)]]
 | townland    = Ower
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.467703
 | lon         =  -9.144971
}}
{{NMI list item
 | number      = 462
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Pallas Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Castles of Connacht, Pallas, Galway - geograph.org.uk - 1543456.jpg
 | baile       = 
 | townland    = Pallas, County Galway|Pallas
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 48
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Kilbennen]]
 | description = Eaglais agus Cloigtheach
 | image       = Kilbennan Church and Round Tower 2010 09 16.jpg
 | baile       = 
 | townland    = Pollacorragune
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.538837
 | lon         =  -8.892038
}}
{{NMI list item
 | number      = 461
 | ainm        = [[Mainistir Phort Omna]]
 | name        = [[w:Portumna Abbey]]
 | description = Mainistir (Doiminiceach)
 | image       = Portumna Priory East Window 2003 09 04.jpg
 | baile       = [[Port Omna]]
 | townland    = Portumna
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.086053
 | lon         =  -8.217479
}}
{{NMI list item
 | number      = 515
 | ainm        = [[Caisleán Phort Omna]]
 | name        = [[w:Portumna Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Portumna castle.jpg
 | baile       = [[Port Omna]]
 | townland    = Portumna
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.086613
 | lon         =  -8.220645
}}
{{NMI list item
 | number      = 46
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Roscam]]
 | description = Láthair Eaglasta (Luath-Mheánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = [[Ros Cam]]
 | townland    = Roscam
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.264227
 | lon         =  -8.984986
}}
{{NMI list item
 | number      = 50
 | ainm        = [[Mainistir Ros Oirialaigh]]
 | name        = [[w:Ross Errilly Abbey]]
 | description = Mainistir (Proinsiasach)
 | image       = Refriary.jpg
 | baile       = [[Áth Cinn]]
 | townland    = Headford
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.479628
 | lon         =  -9.13166
}}
{{NMI list item
 | number      = 242
 | ainm        = 
 | name        = [[w:St. MacDara's Island]]
 | description = Láthair Eaglasta (Luath-Mheánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = St. MacDara's Island
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.513802
 | lon         =  -8.855109
}}
{{NMI list item
 | number      = 643
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Tonaroasty]]
 | description = Sráidbhaile tréigthe (meánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Tonaroasty
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.193307
 | lon         =  -8.546376
}}
{{NMI list item
 | number      = 505
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Tuam High Cross]]
 | description = Ardchros
 | image       = HighCrossTuam01.jpg
 | baile       = [[Tuaim (g. Thuama)]]
 | townland    = Tuam
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.513802
 | lon         =  -8.855109
}}
{{NMI list item
 | number      = 431
 | ainm        = [[Teach an Phiarsaigh]]
 | name        = [[w:Pearse's Cottage]]
 | description = Teach le Ceangail Stairiúla
 | image       = TeachPhiarsaigh.jpg
 | baile       = [[Ros Muc]]
 | townland    = Ros Muc
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.775218  
 | lon         =  -7.500249
}}
{{NMI list item
 | number      = 327
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Turoe stone]]
 | description = Liag Dhealbhaithe
 | image       = Stone of Turoe.JPG
 | baile       = 
 | townland    = Bullaun, County Galway|Bullaun
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.252706
 | lon         =  -8.5617
}}
[[Catagóir:Séadchomharthaí Náisiúnta na hÉireann]]</text>
      <sha1>ax7y621qubsyzmv710hqc663i7e36g9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1213505</id>
      <parentid>1213504</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T14:03:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kevin Scannell</username>
        <id>340</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="33351" xml:space="preserve">{{NMI list header}}
{{NMI list item
 | number      = 278
 | ainm        = [[Eaglais Dhiméin na hAbarta]]
 | name        = [[w:Knockmoy]]
 | description = Eaglais
 | image       = 	
 | baile       = [[Diméin na hAbarta]]
 | townland    = Abbert Demesne
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.42631
 | lon         = -8.68356
}}
{{NMI list item
 | number      = 166
 | ainm        = [[Mainistir Chnoc Muaidhe]]
 | name        = [[w:Knockmoy Abbey]]
 | description = Mainistir Chistéirseach
 | image       = Knockmoy Abbey 957024.jpg
 | baile       = [[An Mhainistir, Contae na Gaillimhe (Tigh Dachoinne)|An Mhainistir]]
 | townland    = Abbey
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.440334
 | lon         = -8.742886
}}
{{NMI list item
 | number      = 47
 | ainm        = [[Mainistir Chill Chonaill]]
 | name        = [[w:Kilconnell Abbey]]
 | description = Mainistir Phroinsiasach
 | image       = KilconnelAbbey Jul2008.jpg
 | baile       = [[An Mhainistir, Contae na Gaillimhe (Cill Chonaill)|An Mhainistir]]
 | townland    = Abbeyfield
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.332629
 | lon         = -8.400786
}}
{{NMI list item
 | number      = 273
 | ainm        = [[Mainistir Dhún Mór]]
 | name        = [[w:Dunmore Abbey]]
 | description = Mainistir Agaistíneach
 | image       = Dunmore Abbey (Augustinian Friary).JPG
 | baile       = [[Fearann na Mainistreach Theas, Contae na Gaillimhe|Fearann na Mainistreach Theas]]
 | townland    = Abbeyland South
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.618089
 | lon         = -8.741255
}}
{{NMI list item
 | number      = 512
 | ainm        = [[Mainistir Chluain Tuaiscirt]]
 | name        = [[w:Clontuskert Abbey]]
 | description = Prióireacht Agaistíneach
 | image       = ClontuskertPriory.JPG
 | baile       = [[Páirc na Mainistreach]]
 | townland    = Abbeypark
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.282561
 | lon         = -8.215499
}}
{{NMI list item
 | number      = 49
 | ainm        = [[Suíomh Eaglasta Eanach Dhúin]]
 | name        = [[w:Annaghdown]]
 | description = Suíomh Eaglasta Luath-Mheánaoiseach
 | image       = Monastic Ruins at Annaghdown.jpg
 | baile       = [[Eanach Dhúin]]
 | townland    = Annaghdown
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.386886
 | lon         = -9.072626
}}
{{NMI list item
 | number      = 252
 | ainm        = [[Caisleán Ard Mhaolabháin]]
 | name        = [[w:Ardamullivan Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Castles of Connacht, Ardamullivan, Galway - geograph.org.uk - 1543253.jpg
 | baile       = [[Ard Mhaolabháin]]
 | townland    = Ardamullivan
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.004326
 | lon         = -8.829296
}}
{{NMI list item
 | number      = 164
 | ainm        = [[Mainistir Bhaile Átha an Rí]]
 | name        = [[w:Athenry Abbey]]
 | description = Prióireacht Dhoiminiceach
 | image       = Athenry priory.jpg
 | baile       = [[Baile Átha an Rí]]
 | townland    = Athenry
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.295362
 | lon         = -8.747692
}}
{{NMI list item
 | number      = 406
 | ainm        = [[Caisleán Bhaile Átha an Rí]]
 | name        = [[w:Athenry Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Athenry castle.jpg
 | baile       = [[Baile Átha an Rí]]
 | townland    = Athenry
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.296337
 | lon         = -8.7431
}}
{{NMI list item
 | number      = 371
 | ainm        = [[Ráthanna Eachroma]]
 | name        = [[w:Aughrim Ringforts]]
 | description = Dhá Lios
 | image       = 
 | baile       = [[Áit Tí Diarmada]]
 | townland    = Attidermot
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.293618
 | lon         = -8.316994
}}
{{NMI list item
 | number      = 470
 | ainm        = [[Caisleán Achadh na nIúr]]
 | name        = [[w:Aughnanure Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Aughnanurecastle.jpg
 | baile       = [[Achadh na nIúr]]
 | townland    = Aughnanure
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.418254
 | lon         =  -9.275336
}}
{{NMI list item
 | number      = 369
 | ainm        = [[Cathair Dhá Bhuaile]]
 | name        = [[w:Caheravoley Fort]]
 | description = Teach agus [[Bábhún]]
 | image       = 
 | baile       = [[Cathair Dhá Bhuaile (baile fearainn)|Cathair Dhá Bhuaile]], [[Cill Chathail]]
 | townland    = Caheravoley, Kilcahill
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.418843
 | lon         = -8.908063
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[An Dún Beag]]
 | name        = [[w:Doonbeg Ringfort]]
 | description = Lios
 | image       = 
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.083463
 | lon         =  -9.594777
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Tuama Dingeach Cheathrú an Lisín]]
 | name        = [[w:Carrownlisheen Wedge Tomb]]
 | description = Tuama Dingeach
 | image       = Leaba Dhiarmada 'is Gráinne.jpg
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.087355
 | lon         = -9.581059
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Teampall na Seacht Mac Rí]]
 | name        = [[w:Templesaghtmacree]]
 | description = Eaglais
 | image       = Templesaghtmacree Church, Carrownlisheen.jpg
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.083943
 | lon         =  -9.590272
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Cros Cheathrú an Lisín]]
 | name        = [[w:Carrownlisheen Cross]]
 | description = Cros
 | image       = 
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.080631
 | lon         =-9.575505
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Eatharla Chinndeirge]]
 | name        = [[w:Labbanakinneriga]]
 | description = Eaglais
 | image       = 
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.083889
 | lon         =  -9.59027
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Dún Fearbhaí]]
 | name        = [[w:Dún Fearbhaí]]
 | description = Caiseal
 | image       = Dún Fearbhaí.jpg
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.080778
 | lon         =-9.579967
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Cill Cheanainn]]
 | name        = [[w:Kilcanonagh Church]]
 | description = Eaglais
 | image       = Kilcanonagh Church.jpg
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.080631
 | lon         =  -9.575734
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Dún Chonchúir]]
 | name        = [[w:Dún Conor]]
 | description = [[Lios]]
 | image       = Stone Fort Inishmaan.JPG
 | baile       = [[Ceathrú an Teampaill]]
 | townland    = Ceathrú an Teampaill
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.083333
 | lon         = -9.594722
}}
{{NMI list item
 | number      = 248
 | ainm        = [[Caisleán an Dúin Mhóir]]
 | name        = [[w:Dunmore Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Dunmore Castle.jpg
 | baile       = [[Páirc an Chaisleáin, Contae na Gaillimhe (Dún Mór)|Páirc an Chaisleáin]]
 | townland    = Castlefarm
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.623893
 | lon         =  -8.755526
}}
{{NMI list item
 | number      = 467
 | ainm        = [[Tobar Chuáin]]
 | name        = [[w:St. Cuan's Well]]
 | description = Tobar Chuáin agus Crosleaca
 | image       = 
 | baile       = [[An Caisleán Gearr Thoir]]
 | townland    = Castlegar East, County Galway
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.415398 
 | lon         = -8.315935
}}
{{NMI list item
 | number      = 428
 | ainm        = [[Caisleán Fhearta Ghearr]]
 | name        = [[w:Feartagar Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Feartagar Castle, County Galway.jpg
 | baile       = [[Garrán an Chaisleáin Thoir]]
 | townland    = Castlegrove East
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.569650
 | lon         =-8.942710
}}
{{NMI list item
 | number      = 272
 | ainm        = [[Caisleán Dhíseart Ceallaigh]]
 | name        = [[w:Isert Kelly Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Castles of Connacht, Isert Kelly, Galway (2) - geograph.org.uk - 1953623.jpg
 | baile       = [[Páirc an Chaisleáin, Contae na Gaillimhe (Baile Locha Riach)|Páirc an Chaisleáin]]
 | townland    = Castlepark, County Galway|Castlepark
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.158015
 | lon         = -8.718935
}}
{{NMI list item
 | number      = 259
 | ainm        = [[Caisleán Chill Tartan]]
 | name        = [[w:Kiltartan Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Kiltartan or Ballinamantain Castle geograph 2329536.jpg
 | baile       = [[Baile an Chaisleáin, Contae na Gaillimhe (Cill Tartan)|Baile an Chaisleáin]]
 | townland    = Castletown, County Galway|Castletown
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.090312
 | lon         =-8.807569
}}
{{NMI list item
 | number      = 165
 | ainm        = [[Mainistir Bhaile Chláir]]
 | name        = [[w:Claregalway Abbey]]
 | description = Mainistir Phroinsiasach
 | image       = Claregalway Friary East View 1996 08 27.jpg
 | baile       = [[Baile Chláir]]
 | townland    = Claregalway
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.346667
 | lon         =  -8.944444
}}
{{NMI list item
 | number      = 563
 | ainm        = [[Caisleán Chluain Íne]]
 | name        = [[w:Cloonigny Castle]]
 | description = Lios agus Caisleán
 | image       = 
 | baile       = [[Cluain Íne]]
 | townland    = Cloonigny
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.354788
 | lon         = -8.354778
}}
{{NMI list item
 | number      = 283
 | ainm        = [[Caisleán Dhoire Shuibhne]]
 | name        = [[w:Derryhiveny Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Derryhivenny Castle.jpg
 | baile       = [[Doire Shuibhne Theas]]
 | townland    = Derryhiveny
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.127061
 | lon         = -8.192313
}}
{{NMI list item
 | number      = 527
 | ainm        = [[Tuama Dingeach Dhúrois]]
 | name        = [[w:Doorus Demesne wedge tomb]]
 | description = Tuama Dingeach
 | image       = 
 | baile       = [[Diméin Dhúrois]]
 | townland    = Doorus Demesne
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.152298
 | lon         = -8.972353
}}
{{NMI list item
 | number      = 254
 | ainm        = [[Droim Mucú]]
 | name        = [[w:Drumacoo]]
 | description = Láthair Eaglasta Luath-Mheánaoiseach
 | image       = Drumacoo doorway1.jpg
 | baile       = [[Droim Mucú (baile fearainn)|Droim Mucú]]
 | townland    = Drumacoo
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.198749
 | lon         =  -8.904506
}}
{{NMI list item
 | number      = 365
 | ainm        = [[Caisleán Dhroim Tharsna]]
 | name        = [[w:Drumharsna Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Drumharsna Castle.jpg
 | baile       = [[Droim Tharsna Theas]]
 | townland    = Drumharsna South
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.143282
 | lon         = -8.84304
}}
{{NMI list item
 | number      = 206
 | ainm        = [[Caisleán an Fheadáin]]
 | name        = [[w:Fiddaun Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Fiddaun (01).JPG
 | baile       = [[An Feadán, Contae na Gaillimhe (Cill Tartan)|An Feadán]]
 | townland    = Tubber, County Galway|Tubber
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.010514
 | lon         =-8.879438
}}
{{NMI list item
 | number      = 554
 | ainm        = [[Cineál Fhéichín]]
 | name        = [[w:Kilnalekin Abbey]]
 | description = Mainistir Chartúiseach
 | image       = Kinalehin Friary Side Chapels 2009 09 17.jpg
 | baile       = [[Teach na mBráthar]]
 | townland    = Friary, County Galway|Friary
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.103056
 | lon         =  -8.391901
}}
{{NMI list item
 | number      = 439
 | ainm        = [[Caisleán Ghlinsce]]
 | name        = [[w:Glinsk Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Glinsk castle.jpg
 | baile       = [[Glinsce, Contae na Gaillimhe (Béal Átha Mó)|Glinsce]]
 | townland    = Glinsk (County Galway)|Glinsk
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.652037
 | lon         =  -8.4319
}}
{{NMI list item
 | number      = 52
 | ainm        = [[Ardoileán]]
 | name        = [[w:High Island (Ireland)|High Island]]
 | description = Láthair Eaglasta Luath-Mheánaoiseach
 | image       = HIGH ISLAND ENCLOSURE.jpg
 | baile       = [[Ardoileán]]
 | townland    = High Island and Kill
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.775218
 | lon         =  -7.500249
}}
{{NMI list item
 | number      = 412
 | ainm        = [[Inis an Ghaill]]
 | name        = [[w:Inchagoill]]
 | description = Láthair Eaglasta Luath-Mheánaoiseach
 | image       = Graveyard and ruined chapel on Inchagoill - geograph.org.uk - 1438836.jpg
 | baile       = [[Inis an Ghaill]]
 | townland    = Inchagoill
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.485769
 | lon         =  -9.316415
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Caisleán Uí Bhriain]]
 | name        = [[w:Furmina Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = OBrien fort Inisheer 2013.JPG
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.056337
 | lon         =  -9.512862
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Dún an Chreagáin Chaoil]]
 | name        = [[w:Creggankeel Fort]]
 | description = Caiseal
 | image       = Cill na Seacht nInión - Inis Oírr.jpg
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.057332
 | lon         =-9.518607
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Cill Ghobnait, Inis Oírr|Cill Ghobnait]]
 | name        = [[w:St. Gobnet's Church (Kilgobnet)]]
 | description = Eaglais
 | image       = County Galway - St. Gobnet's Church (Kilgobnet) Innisheer - 20170729172235.jpg
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.066032
 | lon         =  -9.529267
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Cnoc Raithní]]
 | name        = [[w:Knockgrannary]]
 | description = Reilig
 | image       = Cnoc Raithni, Inis Oírr.jpg
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.065060
 | lon         =-9.523324
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Teampall Chaomháin]]
 | name        = [[w:St. Cavan's Church]]
 | description = Eaglais
 | image       = County Galway - St. Cavan's Church Innisheer - 20170726174908.jpg
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.063894
 | lon         =  -9.513924
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Great Fort]]
 | description = Caiseal
 | image       = 
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Cill na Seacht nIníon]]
 | name        = [[w:Grave of the Seven Daughters]]
 | description = Láthair Eaglasta Luath-Mheánaoiseach
 | image       = 
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 642
 | ainm        = [[Cill Chornáin]]
 | name        = [[w:Kilcornan, County Galway|Kilcornan]]
 | description = Sráidbhaile tréigthe (meánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Chornáin]]
 | townland    = Kilcornan, County Galway|Kilcornan
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Caisleán Aircín]]
 | name        = [[w:Arkin's Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.10482 
 | lon         =  -9.66295
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Teampall Bheanáin]]
 | name        = [[w:Temple Benen]]
 | description = Eaglais
 | image       = Teampull Bheanain.jpg
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.103017
 | lon         =  -9.666322
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Túr Máirtín]]
 | name        = [[w:Turmartin Tower]]
 | description = Túr Faire
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.091527
 | lon         =-9.638835
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Killeany]]
 | description = Leacht Cuimhne
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Tighlagh Eany]]
 | description = Eaglais
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.101298
 | lon         =-9.652707
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Killeany]]
 | description = Clocháin
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:St. Eany's]]
 | description = Láthair Eaglasta (Luath-Mheánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.103352
 | lon         =  -9.664019
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Doocaher]]
 | description = Dún Ceann Tíre
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 51
 | ainm        = [[Mainistir Chill Mac Duach]]
 | name        = [[w:Kilmacduagh monastery]]
 | description = Eaglaisí agus Cloigtheach
 | image       = Kilmacduagh Cathedral.jpg
 | baile       = [[Cill Mhic Dhuach]]
 | townland    = Kilmacduagh
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.049734
 | lon         =  -8.889767
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Temple MacDuagh]]
 | description = Eaglais
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Mhuirbhigh]]
 | townland    = Kilmurvy
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.130967
 | lon         =  -9.759053
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Templenaneeve]]
 | description = Eaglais
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Mhuirbhigh]]
 | townland    = Kilmurvy
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.130967
 | lon         =  -9.759053
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Dún Aonghasa]]
 | name        = [[w:Dun Aengus]]
 | description = Dún Ceann Tíre
 | image       = Dun Aengus.jpg
 | baile       = [[Árainn]]
 | townland    = Inishmore
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.125969
 | lon         =  -9.765213
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Clochan na Carraige]]
 | description = Clochán
 | image       = Clochan na Carraige.JPG
 | baile       = [[Cill Mhuirbhigh]]
 | townland    = Kilmurvy
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.142282
 | lon         =  -9.760188
}}
{{NMI list item
 | number      = 446
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Kiltiernan Church]]
 | description = Eaglais agus Caiseal
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Kiltiernan East
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.187997
 | lon         =-8.842892
}}
{{NMI list item
 | number      = 627
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Lacken Ringfort]]
 | description = Lios agus Uaimh Thalún
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Lacken, County Galway|Lacken
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.163637
 | lon         =-8.782195
}}
{{NMI list item
 | number      = 621
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Lissard]]
 | description = Dhá Ráth
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Lissard
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 245
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Castlekirk Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = 
 | baile       = [[Loch Coirib]]
 | townland    = Lough Corrib
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.492565
 | lon         =-9.513196
}}
{{NMI list item
 | number      = 499
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Rathsoony]]
 | description = Lios
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Masonbrook
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.175002
 | lon         =-8.515569
}}
{{NMI list item
 | number      = 499
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Rahannagragh]]
 | description = Lios
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Masonbrook
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.176949
 | lon         =-8.514203
}}
{{NMI list item
 | number      = 609
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Merlinpark Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Merlinpark
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.279765
 | lon         =-8.998110
}}
{{NMI list item
 | number      = 498
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Moanmore East]]
 | description = Ciorcal Liag
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Moanmore East
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.188576
 | lon         = -8.531205
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:St. Kieran's]]
 | description = Láthair Eaglasta (Luath-Mheánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.132051
 | lon         =  -9.685329
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:St. Soorney's]]
 | description = Eaglais agus Imfhálú
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.133509
 | lon         =-9.695255
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Temple an Cheathrair Aluinn]]
 | description = Eaglais agus grave
 | image       = 
 | baile       = [[Eochaill]]
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.12976
 | lon         =  -9.716108
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Oghill]]
 | description = Caiseal
 | image       = Oghill.JPG
 | baile       = 
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.127183
 | lon         =  -9.699676
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Killeany]]
 | description = Clocháin
 | image       = 
 | baile       = [[Eochaill]]
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.127392
 | lon         =  -9.718971
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Killeany Tomb]]
 | description = Tuama Dingeach
 | image       = 
 | baile       = [[Eochaill]]
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.127392
 | lon         =  -9.718971
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Eoghanacht]]
 | name        = [[w:Onaght]]
 | description = Caisleán agus Láthair Tí
 | image       = 
 | baile       = [[Eoghanacht]]
 | townland    = Onaght
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.140023
 | lon         =  -9.776759
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Eoghanacht]]
 | name        = [[w:Onaght]]
 | description = Clocháin
 | image       = 
 | baile       = [[Eoghanacht]]
 | townland    = Onaght
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.142282
 | lon         =  -9.760188
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Cill Chomhla]]
 | name        = [[w:Kilcholan Church]]
 | description = Eaglais
 | image       = 
 | baile       = [[Eoghanacht]]
 | townland    = Onaght
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Eoghanacht]]
 | name        = [[w:Onaght]]
 | description = Caiseal
 | image       = 
 | baile       = [[Eoghanacht]]
 | townland    = Onaght
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.140023
 | lon         =  -9.776759
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Teampall Bhreacáin]]
 | name        = [[w:Templebrecan]]
 | description = Láthair Eaglasta (Luath-Mheánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = [[Eoghanacht]]
 | townland    = Onaght
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.146094
 | lon         =  -9.777593
}}
{{NMI list item
 | number      = 231
 | ainm        = [[Cill Fhursa]]
 | name        = [[w:Killursa]]
 | description = Eaglais
 | image       = Killursa Church.JPG
 | baile       = [[Odhar (g. Odhair)]]
 | townland    = Ower
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.467703
 | lon         =  -9.144971
}}
{{NMI list item
 | number      = 462
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Pallas Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Castles of Connacht, Pallas, Galway - geograph.org.uk - 1543456.jpg
 | baile       = 
 | townland    = Pallas, County Galway|Pallas
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 48
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Kilbennen]]
 | description = Eaglais agus Cloigtheach
 | image       = Kilbennan Church and Round Tower 2010 09 16.jpg
 | baile       = 
 | townland    = Pollacorragune
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.538837
 | lon         =  -8.892038
}}
{{NMI list item
 | number      = 461
 | ainm        = [[Mainistir Phort Omna]]
 | name        = [[w:Portumna Abbey]]
 | description = Mainistir (Doiminiceach)
 | image       = Portumna Priory East Window 2003 09 04.jpg
 | baile       = [[Port Omna]]
 | townland    = Portumna
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.086053
 | lon         =  -8.217479
}}
{{NMI list item
 | number      = 515
 | ainm        = [[Caisleán Phort Omna]]
 | name        = [[w:Portumna Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Portumna castle.jpg
 | baile       = [[Port Omna]]
 | townland    = Portumna
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.086613
 | lon         =  -8.220645
}}
{{NMI list item
 | number      = 46
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Roscam]]
 | description = Láthair Eaglasta (Luath-Mheánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = [[Ros Cam]]
 | townland    = Roscam
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.264227
 | lon         =  -8.984986
}}
{{NMI list item
 | number      = 50
 | ainm        = [[Mainistir Ros Oirialaigh]]
 | name        = [[w:Ross Errilly Abbey]]
 | description = Mainistir (Proinsiasach)
 | image       = Refriary.jpg
 | baile       = [[Áth Cinn]]
 | townland    = Headford
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.479628
 | lon         =  -9.13166
}}
{{NMI list item
 | number      = 242
 | ainm        = 
 | name        = [[w:St. MacDara's Island]]
 | description = Láthair Eaglasta (Luath-Mheánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = St. MacDara's Island
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.513802
 | lon         =  -8.855109
}}
{{NMI list item
 | number      = 643
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Tonaroasty]]
 | description = Sráidbhaile tréigthe (meánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Tonaroasty
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.193307
 | lon         =  -8.546376
}}
{{NMI list item
 | number      = 505
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Tuam High Cross]]
 | description = Ardchros
 | image       = HighCrossTuam01.jpg
 | baile       = [[Tuaim (g. Thuama)]]
 | townland    = Tuam
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.513802
 | lon         =  -8.855109
}}
{{NMI list item
 | number      = 431
 | ainm        = [[Teach an Phiarsaigh]]
 | name        = [[w:Pearse's Cottage]]
 | description = Teach le Ceangail Stairiúla
 | image       = TeachPhiarsaigh.jpg
 | baile       = [[Ros Muc]]
 | townland    = Ros Muc
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.775218  
 | lon         =  -7.500249
}}
{{NMI list item
 | number      = 327
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Turoe stone]]
 | description = Liag Dhealbhaithe
 | image       = Stone of Turoe.JPG
 | baile       = 
 | townland    = Bullaun, County Galway|Bullaun
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.252706
 | lon         =  -8.5617
}}
[[Catagóir:Séadchomharthaí Náisiúnta na hÉireann]]</text>
      <sha1>94fcwd79xejgngb4kgirloowqrhe706</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1213506</id>
      <parentid>1213505</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T14:53:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kevin Scannell</username>
        <id>340</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="33371" xml:space="preserve">{{NMI list header}}
{{NMI list item
 | number      = 278
 | ainm        = [[Eaglais Dhiméin na hAbarta]]
 | name        = [[w:Knockmoy]]
 | description = Eaglais
 | image       = 	
 | baile       = [[Diméin na hAbarta]]
 | townland    = Abbert Demesne
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.42631
 | lon         = -8.68356
}}
{{NMI list item
 | number      = 166
 | ainm        = [[Mainistir Chnoc Muaidhe]]
 | name        = [[w:Knockmoy Abbey]]
 | description = Mainistir Chistéirseach
 | image       = Knockmoy Abbey 957024.jpg
 | baile       = [[An Mhainistir, Contae na Gaillimhe (Tigh Dachoinne)|An Mhainistir]]
 | townland    = Abbey
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.440334
 | lon         = -8.742886
}}
{{NMI list item
 | number      = 47
 | ainm        = [[Mainistir Chill Chonaill]]
 | name        = [[w:Kilconnell Abbey]]
 | description = Mainistir Phroinsiasach
 | image       = KilconnelAbbey Jul2008.jpg
 | baile       = [[An Mhainistir, Contae na Gaillimhe (Cill Chonaill)|An Mhainistir]]
 | townland    = Abbeyfield
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.332629
 | lon         = -8.400786
}}
{{NMI list item
 | number      = 273
 | ainm        = [[Mainistir Dhún Mór]]
 | name        = [[w:Dunmore Abbey]]
 | description = Mainistir Agaistíneach
 | image       = Dunmore Abbey (Augustinian Friary).JPG
 | baile       = [[Fearann na Mainistreach Theas, Contae na Gaillimhe|Fearann na Mainistreach Theas]]
 | townland    = Abbeyland South
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.618089
 | lon         = -8.741255
}}
{{NMI list item
 | number      = 512
 | ainm        = [[Mainistir Chluain Tuaiscirt]]
 | name        = [[w:Clontuskert Abbey]]
 | description = Prióireacht Agaistíneach
 | image       = ClontuskertPriory.JPG
 | baile       = [[Páirc na Mainistreach]]
 | townland    = Abbeypark
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.282561
 | lon         = -8.215499
}}
{{NMI list item
 | number      = 49
 | ainm        = [[Suíomh Eaglasta Eanach Dhúin]]
 | name        = [[w:Annaghdown]]
 | description = Suíomh Eaglasta Luath-Mheánaoiseach
 | image       = Monastic Ruins at Annaghdown.jpg
 | baile       = [[Eanach Dhúin]]
 | townland    = Annaghdown
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.386886
 | lon         = -9.072626
}}
{{NMI list item
 | number      = 252
 | ainm        = [[Caisleán Ard Mhaolabháin]]
 | name        = [[w:Ardamullivan Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Castles of Connacht, Ardamullivan, Galway - geograph.org.uk - 1543253.jpg
 | baile       = [[Ard Mhaolabháin]]
 | townland    = Ardamullivan
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.004326
 | lon         = -8.829296
}}
{{NMI list item
 | number      = 164
 | ainm        = [[Mainistir Bhaile Átha an Rí]]
 | name        = [[w:Athenry Abbey]]
 | description = Prióireacht Dhoiminiceach
 | image       = Athenry priory.jpg
 | baile       = [[Baile Átha an Rí]]
 | townland    = Athenry
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.295362
 | lon         = -8.747692
}}
{{NMI list item
 | number      = 406
 | ainm        = [[Caisleán Bhaile Átha an Rí]]
 | name        = [[w:Athenry Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Athenry castle.jpg
 | baile       = [[Baile Átha an Rí]]
 | townland    = Athenry
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.296337
 | lon         = -8.7431
}}
{{NMI list item
 | number      = 371
 | ainm        = [[Ráthanna Eachroma]]
 | name        = [[w:Aughrim Ringforts]]
 | description = Dhá Lios
 | image       = 
 | baile       = [[Áit Tí Diarmada]]
 | townland    = Attidermot
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.293618
 | lon         = -8.316994
}}
{{NMI list item
 | number      = 470
 | ainm        = [[Caisleán Achadh na nIúr]]
 | name        = [[w:Aughnanure Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Aughnanurecastle.jpg
 | baile       = [[Achadh na nIúr]]
 | townland    = Aughnanure
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.418254
 | lon         =  -9.275336
}}
{{NMI list item
 | number      = 369
 | ainm        = [[Cathair Dhá Bhuaile]]
 | name        = [[w:Caheravoley Fort]]
 | description = Teach agus [[Bábhún]]
 | image       = 
 | baile       = [[Cathair Dhá Bhuaile (baile fearainn)|Cathair Dhá Bhuaile]], [[Cill Chathail]]
 | townland    = Caheravoley, Kilcahill
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.418843
 | lon         = -8.908063
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[An Dún Beag]]
 | name        = [[w:Doonbeg Ringfort]]
 | description = Lios
 | image       = 
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.083463
 | lon         =  -9.594777
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Tuama Dingeach Cheathrú an Lisín]]
 | name        = [[w:Carrownlisheen Wedge Tomb]]
 | description = Tuama Dingeach
 | image       = Leaba Dhiarmada 'is Gráinne.jpg
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.087355
 | lon         = -9.581059
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Teampall na Seacht Mac Rí]]
 | name        = [[w:Templesaghtmacree]]
 | description = Eaglais
 | image       = Templesaghtmacree Church, Carrownlisheen.jpg
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.083943
 | lon         =  -9.590272
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Cros Cheathrú an Lisín]]
 | name        = [[w:Carrownlisheen Cross]]
 | description = Cros
 | image       = 
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.080631
 | lon         =-9.575505
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Eatharla Chinndeirge]]
 | name        = [[w:Labbanakinneriga]]
 | description = Eaglais
 | image       = 
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.083889
 | lon         =  -9.59027
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Dún Fearbhaí]]
 | name        = [[w:Dún Fearbhaí]]
 | description = Caiseal
 | image       = Dún Fearbhaí.jpg
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.080778
 | lon         =-9.579967
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Cill Cheanainn]]
 | name        = [[w:Kilcanonagh Church]]
 | description = Eaglais
 | image       = Kilcanonagh Church.jpg
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.080631
 | lon         =  -9.575734
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Dún Chonchúir]]
 | name        = [[w:Dún Conor]]
 | description = [[Lios]]
 | image       = Stone Fort Inishmaan.JPG
 | baile       = [[Ceathrú an Teampaill]]
 | townland    = Ceathrú an Teampaill
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.083333
 | lon         = -9.594722
}}
{{NMI list item
 | number      = 248
 | ainm        = [[Caisleán an Dúin Mhóir]]
 | name        = [[w:Dunmore Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Dunmore Castle.jpg
 | baile       = [[Páirc an Chaisleáin, Contae na Gaillimhe (Dún Mór)|Páirc an Chaisleáin]]
 | townland    = Castlefarm
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.623893
 | lon         =  -8.755526
}}
{{NMI list item
 | number      = 467
 | ainm        = [[Tobar Chuáin]]
 | name        = [[w:St. Cuan's Well]]
 | description = Tobar Chuáin agus Crosleaca
 | image       = 
 | baile       = [[An Caisleán Gearr Thoir]]
 | townland    = Castlegar East, County Galway
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.415398 
 | lon         = -8.315935
}}
{{NMI list item
 | number      = 428
 | ainm        = [[Caisleán Fhearta Ghearr]]
 | name        = [[w:Feartagar Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Feartagar Castle, County Galway.jpg
 | baile       = [[Garrán an Chaisleáin Thoir]]
 | townland    = Castlegrove East
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.569650
 | lon         =-8.942710
}}
{{NMI list item
 | number      = 272
 | ainm        = [[Caisleán Dhíseart Ceallaigh]]
 | name        = [[w:Isert Kelly Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Castles of Connacht, Isert Kelly, Galway (2) - geograph.org.uk - 1953623.jpg
 | baile       = [[Páirc an Chaisleáin, Contae na Gaillimhe (Baile Locha Riach)|Páirc an Chaisleáin]]
 | townland    = Castlepark, County Galway|Castlepark
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.158015
 | lon         = -8.718935
}}
{{NMI list item
 | number      = 259
 | ainm        = [[Caisleán Chill Tartan]]
 | name        = [[w:Kiltartan Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Kiltartan or Ballinamantain Castle geograph 2329536.jpg
 | baile       = [[Baile an Chaisleáin, Contae na Gaillimhe (Cill Tartan)|Baile an Chaisleáin]]
 | townland    = Castletown, County Galway|Castletown
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.090312
 | lon         =-8.807569
}}
{{NMI list item
 | number      = 165
 | ainm        = [[Mainistir Bhaile Chláir]]
 | name        = [[w:Claregalway Abbey]]
 | description = Mainistir Phroinsiasach
 | image       = Claregalway Friary East View 1996 08 27.jpg
 | baile       = [[Baile Chláir]]
 | townland    = Claregalway
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.346667
 | lon         =  -8.944444
}}
{{NMI list item
 | number      = 563
 | ainm        = [[Caisleán Chluain Íne]]
 | name        = [[w:Cloonigny Castle]]
 | description = Lios agus Caisleán
 | image       = 
 | baile       = [[Cluain Íne]]
 | townland    = Cloonigny
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.354788
 | lon         = -8.354778
}}
{{NMI list item
 | number      = 283
 | ainm        = [[Caisleán Dhoire Shuibhne]]
 | name        = [[w:Derryhiveny Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Derryhivenny Castle.jpg
 | baile       = [[Doire Shuibhne Theas]]
 | townland    = Derryhiveny
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.127061
 | lon         = -8.192313
}}
{{NMI list item
 | number      = 527
 | ainm        = [[Tuama Dingeach Dhúrois]]
 | name        = [[w:Doorus Demesne wedge tomb]]
 | description = Tuama Dingeach
 | image       = 
 | baile       = [[Diméin Dhúrois]]
 | townland    = Doorus Demesne
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.152298
 | lon         = -8.972353
}}
{{NMI list item
 | number      = 254
 | ainm        = [[Droim Mucú]]
 | name        = [[w:Drumacoo]]
 | description = Láthair Eaglasta Luath-Mheánaoiseach
 | image       = Drumacoo doorway1.jpg
 | baile       = [[Droim Mucú (baile fearainn)|Droim Mucú]]
 | townland    = Drumacoo
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.198749
 | lon         =  -8.904506
}}
{{NMI list item
 | number      = 365
 | ainm        = [[Caisleán Dhroim Tharsna]]
 | name        = [[w:Drumharsna Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Drumharsna Castle.jpg
 | baile       = [[Droim Tharsna Theas]]
 | townland    = Drumharsna South
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.143282
 | lon         = -8.84304
}}
{{NMI list item
 | number      = 206
 | ainm        = [[Caisleán an Fheadáin]]
 | name        = [[w:Fiddaun Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Fiddaun (01).JPG
 | baile       = [[An Feadán, Contae na Gaillimhe (Cill Tartan)|An Feadán]]
 | townland    = Tubber, County Galway|Tubber
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.010514
 | lon         =-8.879438
}}
{{NMI list item
 | number      = 554
 | ainm        = [[Cineál Fhéichín]]
 | name        = [[w:Kilnalekin Abbey]]
 | description = Mainistir Chartúiseach
 | image       = Kinalehin Friary Side Chapels 2009 09 17.jpg
 | baile       = [[Teach na mBráthar]]
 | townland    = Friary, County Galway|Friary
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.103056
 | lon         =  -8.391901
}}
{{NMI list item
 | number      = 439
 | ainm        = [[Caisleán Ghlinsce]]
 | name        = [[w:Glinsk Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Glinsk castle.jpg
 | baile       = [[Glinsce, Contae na Gaillimhe (Béal Átha Mó)|Glinsce]]
 | townland    = Glinsk (County Galway)|Glinsk
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.652037
 | lon         =  -8.4319
}}
{{NMI list item
 | number      = 52
 | ainm        = [[Ardoileán]]
 | name        = [[w:High Island (Ireland)|High Island]]
 | description = Láthair Eaglasta Luath-Mheánaoiseach
 | image       = HIGH ISLAND ENCLOSURE.jpg
 | baile       = [[Ardoileán]]
 | townland    = High Island and Kill
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.775218
 | lon         =  -7.500249
}}
{{NMI list item
 | number      = 412
 | ainm        = [[Inis an Ghaill]]
 | name        = [[w:Inchagoill]]
 | description = Láthair Eaglasta Luath-Mheánaoiseach
 | image       = Graveyard and ruined chapel on Inchagoill - geograph.org.uk - 1438836.jpg
 | baile       = [[Inis an Ghaill]]
 | townland    = Inchagoill
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.485769
 | lon         =  -9.316415
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Caisleán Uí Bhriain]]
 | name        = [[w:Furmina Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = OBrien fort Inisheer 2013.JPG
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.056337
 | lon         =  -9.512862
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Dún an Chreagáin Chaoil]]
 | name        = [[w:Creggankeel Fort]]
 | description = Caiseal
 | image       = Cill na Seacht nInión - Inis Oírr.jpg
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.057332
 | lon         =-9.518607
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Cill Ghobnait, Inis Oírr|Cill Ghobnait]]
 | name        = [[w:St. Gobnet's Church (Kilgobnet)]]
 | description = Eaglais
 | image       = County Galway - St. Gobnet's Church (Kilgobnet) Innisheer - 20170729172235.jpg
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.066032
 | lon         =  -9.529267
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Cnoc Raithní]]
 | name        = [[w:Knockgrannary]]
 | description = Reilig
 | image       = Cnoc Raithni, Inis Oírr.jpg
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.065060
 | lon         =-9.523324
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Teampall Chaomháin]]
 | name        = [[w:St. Cavan's Church]]
 | description = Eaglais
 | image       = County Galway - St. Cavan's Church Innisheer - 20170726174908.jpg
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.063894
 | lon         =  -9.513924
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Great Fort]]
 | description = Caiseal
 | image       = 
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Cill na Seacht nIníon]]
 | name        = [[w:Grave of the Seven Daughters]]
 | description = Láthair Eaglasta Luath-Mheánaoiseach
 | image       = 
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 642
 | ainm        = [[Cill Chornáin]]
 | name        = [[w:Kilcornan, County Galway|Kilcornan]]
 | description = Sráidbhaile tréigthe (meánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Chornáin]]
 | townland    = Kilcornan, County Galway|Kilcornan
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Caisleán Aircín]]
 | name        = [[w:Arkin's Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.10482 
 | lon         =  -9.66295
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Teampall Bheanáin]]
 | name        = [[w:Temple Benen]]
 | description = Eaglais
 | image       = Teampull Bheanain.jpg
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.103017
 | lon         =  -9.666322
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Túr Máirtín]]
 | name        = [[w:Turmartin Tower]]
 | description = Túr Faire
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.091527
 | lon         =-9.638835
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Killeany]]
 | description = Leacht Cuimhne
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Tighlagh Eany]]
 | description = Eaglais
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.101298
 | lon         =-9.652707
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Killeany]]
 | description = Clocháin
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:St. Eany's]]
 | description = Láthair Eaglasta (Luath-Mheánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.103352
 | lon         =  -9.664019
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Dún Dúchathair]]
 | name        = [[w:Doocaher]]
 | description = Dún Ceann Tíre
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 51
 | ainm        = [[Mainistir Chill Mac Duach]]
 | name        = [[w:Kilmacduagh monastery]]
 | description = Eaglaisí agus Cloigtheach
 | image       = Kilmacduagh Cathedral.jpg
 | baile       = [[Cill Mhic Dhuach]]
 | townland    = Kilmacduagh
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.049734
 | lon         =  -8.889767
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Temple MacDuagh]]
 | description = Eaglais
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Mhuirbhigh]]
 | townland    = Kilmurvy
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.130967
 | lon         =  -9.759053
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Templenaneeve]]
 | description = Eaglais
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Mhuirbhigh]]
 | townland    = Kilmurvy
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.130967
 | lon         =  -9.759053
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Dún Aonghasa]]
 | name        = [[w:Dun Aengus]]
 | description = Dún Ceann Tíre
 | image       = Dun Aengus.jpg
 | baile       = [[Árainn]]
 | townland    = Inishmore
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.125969
 | lon         =  -9.765213
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Clochan na Carraige]]
 | description = Clochán
 | image       = Clochan na Carraige.JPG
 | baile       = [[Cill Mhuirbhigh]]
 | townland    = Kilmurvy
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.142282
 | lon         =  -9.760188
}}
{{NMI list item
 | number      = 446
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Kiltiernan Church]]
 | description = Eaglais agus Caiseal
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Kiltiernan East
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.187997
 | lon         =-8.842892
}}
{{NMI list item
 | number      = 627
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Lacken Ringfort]]
 | description = Lios agus Uaimh Thalún
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Lacken, County Galway|Lacken
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.163637
 | lon         =-8.782195
}}
{{NMI list item
 | number      = 621
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Lissard]]
 | description = Dhá Ráth
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Lissard
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 245
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Castlekirk Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = 
 | baile       = [[Loch Coirib]]
 | townland    = Lough Corrib
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.492565
 | lon         =-9.513196
}}
{{NMI list item
 | number      = 499
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Rathsoony]]
 | description = Lios
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Masonbrook
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.175002
 | lon         =-8.515569
}}
{{NMI list item
 | number      = 499
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Rahannagragh]]
 | description = Lios
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Masonbrook
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.176949
 | lon         =-8.514203
}}
{{NMI list item
 | number      = 609
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Merlinpark Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Merlinpark
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.279765
 | lon         =-8.998110
}}
{{NMI list item
 | number      = 498
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Moanmore East]]
 | description = Ciorcal Liag
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Moanmore East
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.188576
 | lon         = -8.531205
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:St. Kieran's]]
 | description = Láthair Eaglasta (Luath-Mheánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.132051
 | lon         =  -9.685329
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:St. Soorney's]]
 | description = Eaglais agus Imfhálú
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.133509
 | lon         =-9.695255
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Temple an Cheathrair Aluinn]]
 | description = Eaglais agus grave
 | image       = 
 | baile       = [[Eochaill]]
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.12976
 | lon         =  -9.716108
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Oghill]]
 | description = Caiseal
 | image       = Oghill.JPG
 | baile       = 
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.127183
 | lon         =  -9.699676
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Killeany]]
 | description = Clocháin
 | image       = 
 | baile       = [[Eochaill]]
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.127392
 | lon         =  -9.718971
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Killeany Tomb]]
 | description = Tuama Dingeach
 | image       = 
 | baile       = [[Eochaill]]
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.127392
 | lon         =  -9.718971
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Eoghanacht]]
 | name        = [[w:Onaght]]
 | description = Caisleán agus Láthair Tí
 | image       = 
 | baile       = [[Eoghanacht]]
 | townland    = Onaght
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.140023
 | lon         =  -9.776759
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Eoghanacht]]
 | name        = [[w:Onaght]]
 | description = Clocháin
 | image       = 
 | baile       = [[Eoghanacht]]
 | townland    = Onaght
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.142282
 | lon         =  -9.760188
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Cill Chomhla]]
 | name        = [[w:Kilcholan Church]]
 | description = Eaglais
 | image       = 
 | baile       = [[Eoghanacht]]
 | townland    = Onaght
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Eoghanacht]]
 | name        = [[w:Onaght]]
 | description = Caiseal
 | image       = 
 | baile       = [[Eoghanacht]]
 | townland    = Onaght
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.140023
 | lon         =  -9.776759
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Teampall Bhreacáin]]
 | name        = [[w:Templebrecan]]
 | description = Láthair Eaglasta (Luath-Mheánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = [[Eoghanacht]]
 | townland    = Onaght
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.146094
 | lon         =  -9.777593
}}
{{NMI list item
 | number      = 231
 | ainm        = [[Cill Fhursa]]
 | name        = [[w:Killursa]]
 | description = Eaglais
 | image       = Killursa Church.JPG
 | baile       = [[Odhar (g. Odhair)]]
 | townland    = Ower
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.467703
 | lon         =  -9.144971
}}
{{NMI list item
 | number      = 462
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Pallas Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Castles of Connacht, Pallas, Galway - geograph.org.uk - 1543456.jpg
 | baile       = 
 | townland    = Pallas, County Galway|Pallas
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 48
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Kilbennen]]
 | description = Eaglais agus Cloigtheach
 | image       = Kilbennan Church and Round Tower 2010 09 16.jpg
 | baile       = 
 | townland    = Pollacorragune
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.538837
 | lon         =  -8.892038
}}
{{NMI list item
 | number      = 461
 | ainm        = [[Mainistir Phort Omna]]
 | name        = [[w:Portumna Abbey]]
 | description = Mainistir (Doiminiceach)
 | image       = Portumna Priory East Window 2003 09 04.jpg
 | baile       = [[Port Omna]]
 | townland    = Portumna
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.086053
 | lon         =  -8.217479
}}
{{NMI list item
 | number      = 515
 | ainm        = [[Caisleán Phort Omna]]
 | name        = [[w:Portumna Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Portumna castle.jpg
 | baile       = [[Port Omna]]
 | townland    = Portumna
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.086613
 | lon         =  -8.220645
}}
{{NMI list item
 | number      = 46
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Roscam]]
 | description = Láthair Eaglasta (Luath-Mheánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = [[Ros Cam]]
 | townland    = Roscam
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.264227
 | lon         =  -8.984986
}}
{{NMI list item
 | number      = 50
 | ainm        = [[Mainistir Ros Oirialaigh]]
 | name        = [[w:Ross Errilly Abbey]]
 | description = Mainistir (Proinsiasach)
 | image       = Refriary.jpg
 | baile       = [[Áth Cinn]]
 | townland    = Headford
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.479628
 | lon         =  -9.13166
}}
{{NMI list item
 | number      = 242
 | ainm        = 
 | name        = [[w:St. MacDara's Island]]
 | description = Láthair Eaglasta (Luath-Mheánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = St. MacDara's Island
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.513802
 | lon         =  -8.855109
}}
{{NMI list item
 | number      = 643
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Tonaroasty]]
 | description = Sráidbhaile tréigthe (meánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Tonaroasty
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.193307
 | lon         =  -8.546376
}}
{{NMI list item
 | number      = 505
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Tuam High Cross]]
 | description = Ardchros
 | image       = HighCrossTuam01.jpg
 | baile       = [[Tuaim (g. Thuama)]]
 | townland    = Tuam
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.513802
 | lon         =  -8.855109
}}
{{NMI list item
 | number      = 431
 | ainm        = [[Teach an Phiarsaigh]]
 | name        = [[w:Pearse's Cottage]]
 | description = Teach le Ceangail Stairiúla
 | image       = TeachPhiarsaigh.jpg
 | baile       = [[Ros Muc]]
 | townland    = Ros Muc
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.775218  
 | lon         =  -7.500249
}}
{{NMI list item
 | number      = 327
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Turoe stone]]
 | description = Liag Dhealbhaithe
 | image       = Stone of Turoe.JPG
 | baile       = 
 | townland    = Bullaun, County Galway|Bullaun
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.252706
 | lon         =  -8.5617
}}
[[Catagóir:Séadchomharthaí Náisiúnta na hÉireann]]</text>
      <sha1>pxnb5vnd3o7judqnio2eirzpxjmc8y7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1213526</id>
      <parentid>1213506</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T21:00:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kevin Scannell</username>
        <id>340</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="33416" xml:space="preserve">{{NMI list header}}
{{NMI list item
 | number      = 278
 | ainm        = [[Eaglais Dhiméin na hAbarta]]
 | name        = [[w:Knockmoy]]
 | description = Eaglais
 | image       = 	
 | baile       = [[Diméin na hAbarta]]
 | townland    = Abbert Demesne
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.42631
 | lon         = -8.68356
}}
{{NMI list item
 | number      = 166
 | ainm        = [[Mainistir Chnoc Muaidhe]]
 | name        = [[w:Knockmoy Abbey]]
 | description = Mainistir Chistéirseach
 | image       = Knockmoy Abbey 957024.jpg
 | baile       = [[An Mhainistir, Contae na Gaillimhe (Tigh Dachoinne)|An Mhainistir]]
 | townland    = Abbey
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.440334
 | lon         = -8.742886
}}
{{NMI list item
 | number      = 47
 | ainm        = [[Mainistir Chill Chonaill]]
 | name        = [[w:Kilconnell Abbey]]
 | description = Mainistir Phroinsiasach
 | image       = KilconnelAbbey Jul2008.jpg
 | baile       = [[An Mhainistir, Contae na Gaillimhe (Cill Chonaill)|An Mhainistir]]
 | townland    = Abbeyfield
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.332629
 | lon         = -8.400786
}}
{{NMI list item
 | number      = 273
 | ainm        = [[Mainistir Dhún Mór]]
 | name        = [[w:Dunmore Abbey]]
 | description = Mainistir Agaistíneach
 | image       = Dunmore Abbey (Augustinian Friary).JPG
 | baile       = [[Fearann na Mainistreach Theas, Contae na Gaillimhe|Fearann na Mainistreach Theas]]
 | townland    = Abbeyland South
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.618089
 | lon         = -8.741255
}}
{{NMI list item
 | number      = 512
 | ainm        = [[Mainistir Chluain Tuaiscirt]]
 | name        = [[w:Clontuskert Abbey]]
 | description = Prióireacht Agaistíneach
 | image       = ClontuskertPriory.JPG
 | baile       = [[Páirc na Mainistreach]]
 | townland    = Abbeypark
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.282561
 | lon         = -8.215499
}}
{{NMI list item
 | number      = 49
 | ainm        = [[Suíomh Eaglasta Eanach Dhúin]]
 | name        = [[w:Annaghdown]]
 | description = Suíomh Eaglasta Luath-Mheánaoiseach
 | image       = Monastic Ruins at Annaghdown.jpg
 | baile       = [[Eanach Dhúin]]
 | townland    = Annaghdown
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.386886
 | lon         = -9.072626
}}
{{NMI list item
 | number      = 252
 | ainm        = [[Caisleán Ard Mhaolabháin]]
 | name        = [[w:Ardamullivan Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Castles of Connacht, Ardamullivan, Galway - geograph.org.uk - 1543253.jpg
 | baile       = [[Ard Mhaolabháin]]
 | townland    = Ardamullivan
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.004326
 | lon         = -8.829296
}}
{{NMI list item
 | number      = 164
 | ainm        = [[Mainistir Bhaile Átha an Rí]]
 | name        = [[w:Athenry Abbey]]
 | description = Prióireacht Dhoiminiceach
 | image       = Athenry priory.jpg
 | baile       = [[Baile Átha an Rí]]
 | townland    = Athenry
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.295362
 | lon         = -8.747692
}}
{{NMI list item
 | number      = 406
 | ainm        = [[Caisleán Bhaile Átha an Rí]]
 | name        = [[w:Athenry Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Athenry castle.jpg
 | baile       = [[Baile Átha an Rí]]
 | townland    = Athenry
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.296337
 | lon         = -8.7431
}}
{{NMI list item
 | number      = 371
 | ainm        = [[Ráthanna Eachroma]]
 | name        = [[w:Aughrim Ringforts]]
 | description = Dhá Lios
 | image       = 
 | baile       = [[Áit Tí Diarmada]]
 | townland    = Attidermot
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.293618
 | lon         = -8.316994
}}
{{NMI list item
 | number      = 470
 | ainm        = [[Caisleán Achadh na nIúr]]
 | name        = [[w:Aughnanure Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Aughnanurecastle.jpg
 | baile       = [[Achadh na nIúr]]
 | townland    = Aughnanure
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.418254
 | lon         =  -9.275336
}}
{{NMI list item
 | number      = 369
 | ainm        = [[Cathair Dhá Bhuaile]]
 | name        = [[w:Caheravoley Fort]]
 | description = Teach agus [[Bábhún]]
 | image       = 
 | baile       = [[Cathair Dhá Bhuaile (baile fearainn)|Cathair Dhá Bhuaile]], [[Cill Chathail]]
 | townland    = Caheravoley, Kilcahill
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.418843
 | lon         = -8.908063
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[An Dún Beag]]
 | name        = [[w:Doonbeg Ringfort]]
 | description = Lios
 | image       = 
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.083463
 | lon         =  -9.594777
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Tuama Dingeach Cheathrú an Lisín]]
 | name        = [[w:Carrownlisheen Wedge Tomb]]
 | description = Tuama Dingeach
 | image       = Leaba Dhiarmada 'is Gráinne.jpg
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.087355
 | lon         = -9.581059
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Teampall na Seacht Mac Rí]]
 | name        = [[w:Templesaghtmacree]]
 | description = Eaglais
 | image       = Templesaghtmacree Church, Carrownlisheen.jpg
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.083943
 | lon         =  -9.590272
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Cros Cheathrú an Lisín]]
 | name        = [[w:Carrownlisheen Cross]]
 | description = Cros
 | image       = 
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.080631
 | lon         =-9.575505
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Eatharla Chinndeirge]]
 | name        = [[w:Labbanakinneriga]]
 | description = Eaglais
 | image       = 
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.083889
 | lon         =  -9.59027
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Dún Fearbhaí]]
 | name        = [[w:Dún Fearbhaí]]
 | description = Caiseal
 | image       = Dún Fearbhaí.jpg
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.080778
 | lon         =-9.579967
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Cill Cheanainn]]
 | name        = [[w:Kilcanonagh Church]]
 | description = Eaglais
 | image       = Kilcanonagh Church.jpg
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.080631
 | lon         =  -9.575734
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Dún Chonchúir]]
 | name        = [[w:Dún Conor]]
 | description = [[Lios]]
 | image       = Stone Fort Inishmaan.JPG
 | baile       = [[Ceathrú an Teampaill]]
 | townland    = Ceathrú an Teampaill
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.083333
 | lon         = -9.594722
}}
{{NMI list item
 | number      = 248
 | ainm        = [[Caisleán an Dúin Mhóir]]
 | name        = [[w:Dunmore Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Dunmore Castle.jpg
 | baile       = [[Páirc an Chaisleáin, Contae na Gaillimhe (Dún Mór)|Páirc an Chaisleáin]]
 | townland    = Castlefarm
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.623893
 | lon         =  -8.755526
}}
{{NMI list item
 | number      = 467
 | ainm        = [[Tobar Chuáin]]
 | name        = [[w:St. Cuan's Well]]
 | description = Tobar Chuáin agus Crosleaca
 | image       = 
 | baile       = [[An Caisleán Gearr Thoir]]
 | townland    = Castlegar East, County Galway
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.415398 
 | lon         = -8.315935
}}
{{NMI list item
 | number      = 428
 | ainm        = [[Caisleán Fhearta Ghearr]]
 | name        = [[w:Feartagar Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Feartagar Castle, County Galway.jpg
 | baile       = [[Garrán an Chaisleáin Thoir]]
 | townland    = Castlegrove East
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.569650
 | lon         =-8.942710
}}
{{NMI list item
 | number      = 272
 | ainm        = [[Caisleán Dhíseart Ceallaigh]]
 | name        = [[w:Isert Kelly Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Castles of Connacht, Isert Kelly, Galway (2) - geograph.org.uk - 1953623.jpg
 | baile       = [[Páirc an Chaisleáin, Contae na Gaillimhe (Baile Locha Riach)|Páirc an Chaisleáin]]
 | townland    = Castlepark, County Galway|Castlepark
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.158015
 | lon         = -8.718935
}}
{{NMI list item
 | number      = 259
 | ainm        = [[Caisleán Chill Tartan]]
 | name        = [[w:Kiltartan Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Kiltartan or Ballinamantain Castle geograph 2329536.jpg
 | baile       = [[Baile an Chaisleáin, Contae na Gaillimhe (Cill Tartan)|Baile an Chaisleáin]]
 | townland    = Castletown, County Galway|Castletown
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.090312
 | lon         =-8.807569
}}
{{NMI list item
 | number      = 165
 | ainm        = [[Mainistir Bhaile Chláir]]
 | name        = [[w:Claregalway Abbey]]
 | description = Mainistir Phroinsiasach
 | image       = Claregalway Friary East View 1996 08 27.jpg
 | baile       = [[Baile Chláir]]
 | townland    = Claregalway
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.346667
 | lon         =  -8.944444
}}
{{NMI list item
 | number      = 563
 | ainm        = [[Caisleán Chluain Íne]]
 | name        = [[w:Cloonigny Castle]]
 | description = Lios agus Caisleán
 | image       = 
 | baile       = [[Cluain Íne]]
 | townland    = Cloonigny
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.354788
 | lon         = -8.354778
}}
{{NMI list item
 | number      = 283
 | ainm        = [[Caisleán Dhoire Shuibhne]]
 | name        = [[w:Derryhiveny Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Derryhivenny Castle.jpg
 | baile       = [[Doire Shuibhne Theas]]
 | townland    = Derryhiveny
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.127061
 | lon         = -8.192313
}}
{{NMI list item
 | number      = 527
 | ainm        = [[Tuama Dingeach Dhúrois]]
 | name        = [[w:Doorus Demesne wedge tomb]]
 | description = Tuama Dingeach
 | image       = 
 | baile       = [[Diméin Dhúrois]]
 | townland    = Doorus Demesne
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.152298
 | lon         = -8.972353
}}
{{NMI list item
 | number      = 254
 | ainm        = [[Droim Mucú]]
 | name        = [[w:Drumacoo]]
 | description = Láthair Eaglasta Luath-Mheánaoiseach
 | image       = Drumacoo doorway1.jpg
 | baile       = [[Droim Mucú (baile fearainn)|Droim Mucú]]
 | townland    = Drumacoo
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.198749
 | lon         =  -8.904506
}}
{{NMI list item
 | number      = 365
 | ainm        = [[Caisleán Dhroim Tharsna]]
 | name        = [[w:Drumharsna Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Drumharsna Castle.jpg
 | baile       = [[Droim Tharsna Theas]]
 | townland    = Drumharsna South
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.143282
 | lon         = -8.84304
}}
{{NMI list item
 | number      = 206
 | ainm        = [[Caisleán an Fheadáin]]
 | name        = [[w:Fiddaun Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Fiddaun (01).JPG
 | baile       = [[An Feadán, Contae na Gaillimhe (Cill Tartan)|An Feadán]]
 | townland    = Tubber, County Galway|Tubber
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.010514
 | lon         =-8.879438
}}
{{NMI list item
 | number      = 554
 | ainm        = [[Cineál Fhéichín]]
 | name        = [[w:Kilnalekin Abbey]]
 | description = Mainistir Chartúiseach
 | image       = Kinalehin Friary Side Chapels 2009 09 17.jpg
 | baile       = [[Teach na mBráthar]]
 | townland    = Friary, County Galway|Friary
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.103056
 | lon         =  -8.391901
}}
{{NMI list item
 | number      = 439
 | ainm        = [[Caisleán Ghlinsce]]
 | name        = [[w:Glinsk Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Glinsk castle.jpg
 | baile       = [[Glinsce, Contae na Gaillimhe (Béal Átha Mó)|Glinsce]]
 | townland    = Glinsk (County Galway)|Glinsk
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.652037
 | lon         =  -8.4319
}}
{{NMI list item
 | number      = 52
 | ainm        = [[Ardoileán]]
 | name        = [[w:High Island (Ireland)|High Island]]
 | description = Láthair Eaglasta Luath-Mheánaoiseach
 | image       = HIGH ISLAND ENCLOSURE.jpg
 | baile       = [[Ardoileán]]
 | townland    = High Island and Kill
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.775218
 | lon         =  -7.500249
}}
{{NMI list item
 | number      = 412
 | ainm        = [[Inis an Ghaill]]
 | name        = [[w:Inchagoill]]
 | description = Láthair Eaglasta Luath-Mheánaoiseach
 | image       = Graveyard and ruined chapel on Inchagoill - geograph.org.uk - 1438836.jpg
 | baile       = [[Inis an Ghaill]]
 | townland    = Inchagoill
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.485769
 | lon         =  -9.316415
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Caisleán Uí Bhriain]]
 | name        = [[w:Furmina Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = OBrien fort Inisheer 2013.JPG
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.056337
 | lon         =  -9.512862
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Dún an Chreagáin Chaoil]]
 | name        = [[w:Creggankeel Fort]]
 | description = Caiseal
 | image       = Cill na Seacht nInión - Inis Oírr.jpg
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.057332
 | lon         =-9.518607
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Cill Ghobnait, Inis Oírr|Cill Ghobnait]]
 | name        = [[w:St. Gobnet's Church (Kilgobnet)]]
 | description = Eaglais
 | image       = County Galway - St. Gobnet's Church (Kilgobnet) Innisheer - 20170729172235.jpg
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.066032
 | lon         =  -9.529267
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Cnoc Raithní]]
 | name        = [[w:Knockgrannary]]
 | description = Reilig
 | image       = Cnoc Raithni, Inis Oírr.jpg
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.065060
 | lon         =-9.523324
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Teampall Chaomháin]]
 | name        = [[w:St. Cavan's Church]]
 | description = Eaglais
 | image       = County Galway - St. Cavan's Church Innisheer - 20170726174908.jpg
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.063894
 | lon         =  -9.513924
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Great Fort]]
 | description = Caiseal
 | image       = 
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Cill na Seacht nIníon]]
 | name        = [[w:Grave of the Seven Daughters]]
 | description = Láthair Eaglasta Luath-Mheánaoiseach
 | image       = 
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 642
 | ainm        = [[Cill Chornáin]]
 | name        = [[w:Kilcornan, County Galway|Kilcornan]]
 | description = Sráidbhaile tréigthe (meánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Chornáin]]
 | townland    = Kilcornan, County Galway|Kilcornan
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Caisleán Aircín]]
 | name        = [[w:Arkin's Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.10482 
 | lon         =  -9.66295
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Teampall Bheanáin]]
 | name        = [[w:Temple Benen]]
 | description = Eaglais
 | image       = Teampull Bheanain.jpg
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.103017
 | lon         =  -9.666322
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Túr Máirtín]]
 | name        = [[w:Turmartin Tower]]
 | description = Túr Faire
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.091527
 | lon         =-9.638835
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Killeany]]
 | description = Leacht Cuimhne
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Tighlagh Eany]]
 | description = Eaglais
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.101298
 | lon         =-9.652707
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Killeany]]
 | description = Clocháin
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:St. Eany's]]
 | description = Láthair Eaglasta (Luath-Mheánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.103352
 | lon         =  -9.664019
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Dún Dúchathair]]
 | name        = [[w:Doocaher]]
 | description = Dún Ceann Tíre
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 51
 | ainm        = [[Mainistir Chill Mac Duach]]
 | name        = [[w:Kilmacduagh monastery]]
 | description = Eaglaisí agus Cloigtheach
 | image       = Kilmacduagh Cathedral.jpg
 | baile       = [[Cill Mhic Dhuach]]
 | townland    = Kilmacduagh
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.049734
 | lon         =  -8.889767
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Teampall Mhic Dhuach]]
 | name        = [[w:Temple MacDuagh]]
 | description = Eaglais
 | image       = Temple MacDuagh 1.jpg
 | baile       = [[Cill Mhuirbhigh]]
 | townland    = Kilmurvy
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.130967
 | lon         =  -9.759053
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Templenaneeve]]
 | description = Eaglais
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Mhuirbhigh]]
 | townland    = Kilmurvy
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.130967
 | lon         =  -9.759053
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Dún Aonghasa]]
 | name        = [[w:Dun Aengus]]
 | description = Dún Ceann Tíre
 | image       = Dun Aengus.jpg
 | baile       = [[Árainn]]
 | townland    = Inishmore
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.125969
 | lon         =  -9.765213
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Clochan na Carraige]]
 | description = Clochán
 | image       = Clochan na Carraige.JPG
 | baile       = [[Cill Mhuirbhigh]]
 | townland    = Kilmurvy
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.142282
 | lon         =  -9.760188
}}
{{NMI list item
 | number      = 446
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Kiltiernan Church]]
 | description = Eaglais agus Caiseal
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Kiltiernan East
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.187997
 | lon         =-8.842892
}}
{{NMI list item
 | number      = 627
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Lacken Ringfort]]
 | description = Lios agus Uaimh Thalún
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Lacken, County Galway|Lacken
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.163637
 | lon         =-8.782195
}}
{{NMI list item
 | number      = 621
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Lissard]]
 | description = Dhá Ráth
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Lissard
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 245
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Castlekirk Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = 
 | baile       = [[Loch Coirib]]
 | townland    = Lough Corrib
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.492565
 | lon         =-9.513196
}}
{{NMI list item
 | number      = 499
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Rathsoony]]
 | description = Lios
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Masonbrook
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.175002
 | lon         =-8.515569
}}
{{NMI list item
 | number      = 499
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Rahannagragh]]
 | description = Lios
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Masonbrook
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.176949
 | lon         =-8.514203
}}
{{NMI list item
 | number      = 609
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Merlinpark Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Merlinpark
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.279765
 | lon         =-8.998110
}}
{{NMI list item
 | number      = 498
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Moanmore East]]
 | description = Ciorcal Liag
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Moanmore East
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.188576
 | lon         = -8.531205
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:St. Kieran's]]
 | description = Láthair Eaglasta (Luath-Mheánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.132051
 | lon         =  -9.685329
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:St. Soorney's]]
 | description = Eaglais agus Imfhálú
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.133509
 | lon         =-9.695255
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Temple an Cheathrair Aluinn]]
 | description = Eaglais agus grave
 | image       = 
 | baile       = [[Eochaill]]
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.12976
 | lon         =  -9.716108
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Oghill]]
 | description = Caiseal
 | image       = Oghill.JPG
 | baile       = 
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.127183
 | lon         =  -9.699676
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Killeany]]
 | description = Clocháin
 | image       = 
 | baile       = [[Eochaill]]
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.127392
 | lon         =  -9.718971
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Killeany Tomb]]
 | description = Tuama Dingeach
 | image       = 
 | baile       = [[Eochaill]]
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.127392
 | lon         =  -9.718971
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Eoghanacht]]
 | name        = [[w:Onaght]]
 | description = Caisleán agus Láthair Tí
 | image       = 
 | baile       = [[Eoghanacht]]
 | townland    = Onaght
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.140023
 | lon         =  -9.776759
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Eoghanacht]]
 | name        = [[w:Onaght]]
 | description = Clocháin
 | image       = 
 | baile       = [[Eoghanacht]]
 | townland    = Onaght
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.142282
 | lon         =  -9.760188
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Cill Chomhla]]
 | name        = [[w:Kilcholan Church]]
 | description = Eaglais
 | image       = 
 | baile       = [[Eoghanacht]]
 | townland    = Onaght
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Eoghanacht]]
 | name        = [[w:Onaght]]
 | description = Caiseal
 | image       = 
 | baile       = [[Eoghanacht]]
 | townland    = Onaght
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.140023
 | lon         =  -9.776759
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Teampall Bhreacáin]]
 | name        = [[w:Templebrecan]]
 | description = Láthair Eaglasta (Luath-Mheánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = [[Eoghanacht]]
 | townland    = Onaght
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.146094
 | lon         =  -9.777593
}}
{{NMI list item
 | number      = 231
 | ainm        = [[Cill Fhursa]]
 | name        = [[w:Killursa]]
 | description = Eaglais
 | image       = Killursa Church.JPG
 | baile       = [[Odhar (g. Odhair)]]
 | townland    = Ower
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.467703
 | lon         =  -9.144971
}}
{{NMI list item
 | number      = 462
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Pallas Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Castles of Connacht, Pallas, Galway - geograph.org.uk - 1543456.jpg
 | baile       = 
 | townland    = Pallas, County Galway|Pallas
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 48
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Kilbennen]]
 | description = Eaglais agus Cloigtheach
 | image       = Kilbennan Church and Round Tower 2010 09 16.jpg
 | baile       = 
 | townland    = Pollacorragune
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.538837
 | lon         =  -8.892038
}}
{{NMI list item
 | number      = 461
 | ainm        = [[Mainistir Phort Omna]]
 | name        = [[w:Portumna Abbey]]
 | description = Mainistir (Doiminiceach)
 | image       = Portumna Priory East Window 2003 09 04.jpg
 | baile       = [[Port Omna]]
 | townland    = Portumna
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.086053
 | lon         =  -8.217479
}}
{{NMI list item
 | number      = 515
 | ainm        = [[Caisleán Phort Omna]]
 | name        = [[w:Portumna Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Portumna castle.jpg
 | baile       = [[Port Omna]]
 | townland    = Portumna
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.086613
 | lon         =  -8.220645
}}
{{NMI list item
 | number      = 46
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Roscam]]
 | description = Láthair Eaglasta (Luath-Mheánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = [[Ros Cam]]
 | townland    = Roscam
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.264227
 | lon         =  -8.984986
}}
{{NMI list item
 | number      = 50
 | ainm        = [[Mainistir Ros Oirialaigh]]
 | name        = [[w:Ross Errilly Abbey]]
 | description = Mainistir (Proinsiasach)
 | image       = Refriary.jpg
 | baile       = [[Áth Cinn]]
 | townland    = Headford
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.479628
 | lon         =  -9.13166
}}
{{NMI list item
 | number      = 242
 | ainm        = 
 | name        = [[w:St. MacDara's Island]]
 | description = Láthair Eaglasta (Luath-Mheánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = St. MacDara's Island
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.513802
 | lon         =  -8.855109
}}
{{NMI list item
 | number      = 643
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Tonaroasty]]
 | description = Sráidbhaile tréigthe (meánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Tonaroasty
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.193307
 | lon         =  -8.546376
}}
{{NMI list item
 | number      = 505
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Tuam High Cross]]
 | description = Ardchros
 | image       = HighCrossTuam01.jpg
 | baile       = [[Tuaim (g. Thuama)]]
 | townland    = Tuam
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.513802
 | lon         =  -8.855109
}}
{{NMI list item
 | number      = 431
 | ainm        = [[Teach an Phiarsaigh]]
 | name        = [[w:Pearse's Cottage]]
 | description = Teach le Ceangail Stairiúla
 | image       = TeachPhiarsaigh.jpg
 | baile       = [[Ros Muc]]
 | townland    = Ros Muc
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.775218  
 | lon         =  -7.500249
}}
{{NMI list item
 | number      = 327
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Turoe stone]]
 | description = Liag Dhealbhaithe
 | image       = Stone of Turoe.JPG
 | baile       = 
 | townland    = Bullaun, County Galway|Bullaun
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.252706
 | lon         =  -8.5617
}}
[[Catagóir:Séadchomharthaí Náisiúnta na hÉireann]]</text>
      <sha1>jncgdl2xk4m2f7onvt65w1bpwgm4b2x</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1213527</id>
      <parentid>1213526</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T21:03:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kevin Scannell</username>
        <id>340</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="33456" xml:space="preserve">{{NMI list header}}
{{NMI list item
 | number      = 278
 | ainm        = [[Eaglais Dhiméin na hAbarta]]
 | name        = [[w:Knockmoy]]
 | description = Eaglais
 | image       = 	
 | baile       = [[Diméin na hAbarta]]
 | townland    = Abbert Demesne
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.42631
 | lon         = -8.68356
}}
{{NMI list item
 | number      = 166
 | ainm        = [[Mainistir Chnoc Muaidhe]]
 | name        = [[w:Knockmoy Abbey]]
 | description = Mainistir Chistéirseach
 | image       = Knockmoy Abbey 957024.jpg
 | baile       = [[An Mhainistir, Contae na Gaillimhe (Tigh Dachoinne)|An Mhainistir]]
 | townland    = Abbey
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.440334
 | lon         = -8.742886
}}
{{NMI list item
 | number      = 47
 | ainm        = [[Mainistir Chill Chonaill]]
 | name        = [[w:Kilconnell Abbey]]
 | description = Mainistir Phroinsiasach
 | image       = KilconnelAbbey Jul2008.jpg
 | baile       = [[An Mhainistir, Contae na Gaillimhe (Cill Chonaill)|An Mhainistir]]
 | townland    = Abbeyfield
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.332629
 | lon         = -8.400786
}}
{{NMI list item
 | number      = 273
 | ainm        = [[Mainistir Dhún Mór]]
 | name        = [[w:Dunmore Abbey]]
 | description = Mainistir Agaistíneach
 | image       = Dunmore Abbey (Augustinian Friary).JPG
 | baile       = [[Fearann na Mainistreach Theas, Contae na Gaillimhe|Fearann na Mainistreach Theas]]
 | townland    = Abbeyland South
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.618089
 | lon         = -8.741255
}}
{{NMI list item
 | number      = 512
 | ainm        = [[Mainistir Chluain Tuaiscirt]]
 | name        = [[w:Clontuskert Abbey]]
 | description = Prióireacht Agaistíneach
 | image       = ClontuskertPriory.JPG
 | baile       = [[Páirc na Mainistreach]]
 | townland    = Abbeypark
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.282561
 | lon         = -8.215499
}}
{{NMI list item
 | number      = 49
 | ainm        = [[Suíomh Eaglasta Eanach Dhúin]]
 | name        = [[w:Annaghdown]]
 | description = Suíomh Eaglasta Luath-Mheánaoiseach
 | image       = Monastic Ruins at Annaghdown.jpg
 | baile       = [[Eanach Dhúin]]
 | townland    = Annaghdown
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.386886
 | lon         = -9.072626
}}
{{NMI list item
 | number      = 252
 | ainm        = [[Caisleán Ard Mhaolabháin]]
 | name        = [[w:Ardamullivan Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Castles of Connacht, Ardamullivan, Galway - geograph.org.uk - 1543253.jpg
 | baile       = [[Ard Mhaolabháin]]
 | townland    = Ardamullivan
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.004326
 | lon         = -8.829296
}}
{{NMI list item
 | number      = 164
 | ainm        = [[Mainistir Bhaile Átha an Rí]]
 | name        = [[w:Athenry Abbey]]
 | description = Prióireacht Dhoiminiceach
 | image       = Athenry priory.jpg
 | baile       = [[Baile Átha an Rí]]
 | townland    = Athenry
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.295362
 | lon         = -8.747692
}}
{{NMI list item
 | number      = 406
 | ainm        = [[Caisleán Bhaile Átha an Rí]]
 | name        = [[w:Athenry Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Athenry castle.jpg
 | baile       = [[Baile Átha an Rí]]
 | townland    = Athenry
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.296337
 | lon         = -8.7431
}}
{{NMI list item
 | number      = 371
 | ainm        = [[Ráthanna Eachroma]]
 | name        = [[w:Aughrim Ringforts]]
 | description = Dhá Lios
 | image       = 
 | baile       = [[Áit Tí Diarmada]]
 | townland    = Attidermot
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.293618
 | lon         = -8.316994
}}
{{NMI list item
 | number      = 470
 | ainm        = [[Caisleán Achadh na nIúr]]
 | name        = [[w:Aughnanure Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Aughnanurecastle.jpg
 | baile       = [[Achadh na nIúr]]
 | townland    = Aughnanure
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.418254
 | lon         =  -9.275336
}}
{{NMI list item
 | number      = 369
 | ainm        = [[Cathair Dhá Bhuaile]]
 | name        = [[w:Caheravoley Fort]]
 | description = Teach agus [[Bábhún]]
 | image       = 
 | baile       = [[Cathair Dhá Bhuaile (baile fearainn)|Cathair Dhá Bhuaile]], [[Cill Chathail]]
 | townland    = Caheravoley, Kilcahill
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.418843
 | lon         = -8.908063
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[An Dún Beag]]
 | name        = [[w:Doonbeg Ringfort]]
 | description = Lios
 | image       = 
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.083463
 | lon         =  -9.594777
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Tuama Dingeach Cheathrú an Lisín]]
 | name        = [[w:Carrownlisheen Wedge Tomb]]
 | description = Tuama Dingeach
 | image       = Leaba Dhiarmada 'is Gráinne.jpg
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.087355
 | lon         = -9.581059
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Teampall na Seacht Mac Rí]]
 | name        = [[w:Templesaghtmacree]]
 | description = Eaglais
 | image       = Templesaghtmacree Church, Carrownlisheen.jpg
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.083943
 | lon         =  -9.590272
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Cros Cheathrú an Lisín]]
 | name        = [[w:Carrownlisheen Cross]]
 | description = Cros
 | image       = 
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.080631
 | lon         =-9.575505
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Eatharla Chinndeirge]]
 | name        = [[w:Labbanakinneriga]]
 | description = Eaglais
 | image       = 
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.083889
 | lon         =  -9.59027
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Dún Fearbhaí]]
 | name        = [[w:Dún Fearbhaí]]
 | description = Caiseal
 | image       = Dún Fearbhaí.jpg
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.080778
 | lon         =-9.579967
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Cill Cheanainn]]
 | name        = [[w:Kilcanonagh Church]]
 | description = Eaglais
 | image       = Kilcanonagh Church.jpg
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.080631
 | lon         =  -9.575734
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Dún Chonchúir]]
 | name        = [[w:Dún Conor]]
 | description = [[Lios]]
 | image       = Stone Fort Inishmaan.JPG
 | baile       = [[Ceathrú an Teampaill]]
 | townland    = Ceathrú an Teampaill
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.083333
 | lon         = -9.594722
}}
{{NMI list item
 | number      = 248
 | ainm        = [[Caisleán an Dúin Mhóir]]
 | name        = [[w:Dunmore Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Dunmore Castle.jpg
 | baile       = [[Páirc an Chaisleáin, Contae na Gaillimhe (Dún Mór)|Páirc an Chaisleáin]]
 | townland    = Castlefarm
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.623893
 | lon         =  -8.755526
}}
{{NMI list item
 | number      = 467
 | ainm        = [[Tobar Chuáin]]
 | name        = [[w:St. Cuan's Well]]
 | description = Tobar Chuáin agus Crosleaca
 | image       = 
 | baile       = [[An Caisleán Gearr Thoir]]
 | townland    = Castlegar East, County Galway
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.415398 
 | lon         = -8.315935
}}
{{NMI list item
 | number      = 428
 | ainm        = [[Caisleán Fhearta Ghearr]]
 | name        = [[w:Feartagar Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Feartagar Castle, County Galway.jpg
 | baile       = [[Garrán an Chaisleáin Thoir]]
 | townland    = Castlegrove East
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.569650
 | lon         =-8.942710
}}
{{NMI list item
 | number      = 272
 | ainm        = [[Caisleán Dhíseart Ceallaigh]]
 | name        = [[w:Isert Kelly Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Castles of Connacht, Isert Kelly, Galway (2) - geograph.org.uk - 1953623.jpg
 | baile       = [[Páirc an Chaisleáin, Contae na Gaillimhe (Baile Locha Riach)|Páirc an Chaisleáin]]
 | townland    = Castlepark, County Galway|Castlepark
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.158015
 | lon         = -8.718935
}}
{{NMI list item
 | number      = 259
 | ainm        = [[Caisleán Chill Tartan]]
 | name        = [[w:Kiltartan Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Kiltartan or Ballinamantain Castle geograph 2329536.jpg
 | baile       = [[Baile an Chaisleáin, Contae na Gaillimhe (Cill Tartan)|Baile an Chaisleáin]]
 | townland    = Castletown, County Galway|Castletown
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.090312
 | lon         =-8.807569
}}
{{NMI list item
 | number      = 165
 | ainm        = [[Mainistir Bhaile Chláir]]
 | name        = [[w:Claregalway Abbey]]
 | description = Mainistir Phroinsiasach
 | image       = Claregalway Friary East View 1996 08 27.jpg
 | baile       = [[Baile Chláir]]
 | townland    = Claregalway
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.346667
 | lon         =  -8.944444
}}
{{NMI list item
 | number      = 563
 | ainm        = [[Caisleán Chluain Íne]]
 | name        = [[w:Cloonigny Castle]]
 | description = Lios agus Caisleán
 | image       = 
 | baile       = [[Cluain Íne]]
 | townland    = Cloonigny
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.354788
 | lon         = -8.354778
}}
{{NMI list item
 | number      = 283
 | ainm        = [[Caisleán Dhoire Shuibhne]]
 | name        = [[w:Derryhiveny Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Derryhivenny Castle.jpg
 | baile       = [[Doire Shuibhne Theas]]
 | townland    = Derryhiveny
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.127061
 | lon         = -8.192313
}}
{{NMI list item
 | number      = 527
 | ainm        = [[Tuama Dingeach Dhúrois]]
 | name        = [[w:Doorus Demesne wedge tomb]]
 | description = Tuama Dingeach
 | image       = 
 | baile       = [[Diméin Dhúrois]]
 | townland    = Doorus Demesne
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.152298
 | lon         = -8.972353
}}
{{NMI list item
 | number      = 254
 | ainm        = [[Droim Mucú]]
 | name        = [[w:Drumacoo]]
 | description = Láthair Eaglasta Luath-Mheánaoiseach
 | image       = Drumacoo doorway1.jpg
 | baile       = [[Droim Mucú (baile fearainn)|Droim Mucú]]
 | townland    = Drumacoo
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.198749
 | lon         =  -8.904506
}}
{{NMI list item
 | number      = 365
 | ainm        = [[Caisleán Dhroim Tharsna]]
 | name        = [[w:Drumharsna Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Drumharsna Castle.jpg
 | baile       = [[Droim Tharsna Theas]]
 | townland    = Drumharsna South
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.143282
 | lon         = -8.84304
}}
{{NMI list item
 | number      = 206
 | ainm        = [[Caisleán an Fheadáin]]
 | name        = [[w:Fiddaun Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Fiddaun (01).JPG
 | baile       = [[An Feadán, Contae na Gaillimhe (Cill Tartan)|An Feadán]]
 | townland    = Tubber, County Galway|Tubber
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.010514
 | lon         =-8.879438
}}
{{NMI list item
 | number      = 554
 | ainm        = [[Cineál Fhéichín]]
 | name        = [[w:Kilnalekin Abbey]]
 | description = Mainistir Chartúiseach
 | image       = Kinalehin Friary Side Chapels 2009 09 17.jpg
 | baile       = [[Teach na mBráthar]]
 | townland    = Friary, County Galway|Friary
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.103056
 | lon         =  -8.391901
}}
{{NMI list item
 | number      = 439
 | ainm        = [[Caisleán Ghlinsce]]
 | name        = [[w:Glinsk Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Glinsk castle.jpg
 | baile       = [[Glinsce, Contae na Gaillimhe (Béal Átha Mó)|Glinsce]]
 | townland    = Glinsk (County Galway)|Glinsk
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.652037
 | lon         =  -8.4319
}}
{{NMI list item
 | number      = 52
 | ainm        = [[Ardoileán]]
 | name        = [[w:High Island (Ireland)|High Island]]
 | description = Láthair Eaglasta Luath-Mheánaoiseach
 | image       = HIGH ISLAND ENCLOSURE.jpg
 | baile       = [[Ardoileán]]
 | townland    = High Island and Kill
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.775218
 | lon         =  -7.500249
}}
{{NMI list item
 | number      = 412
 | ainm        = [[Inis an Ghaill]]
 | name        = [[w:Inchagoill]]
 | description = Láthair Eaglasta Luath-Mheánaoiseach
 | image       = Graveyard and ruined chapel on Inchagoill - geograph.org.uk - 1438836.jpg
 | baile       = [[Inis an Ghaill]]
 | townland    = Inchagoill
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.485769
 | lon         =  -9.316415
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Caisleán Uí Bhriain]]
 | name        = [[w:Furmina Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = OBrien fort Inisheer 2013.JPG
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.056337
 | lon         =  -9.512862
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Dún an Chreagáin Chaoil]]
 | name        = [[w:Creggankeel Fort]]
 | description = Caiseal
 | image       = Cill na Seacht nInión - Inis Oírr.jpg
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.057332
 | lon         =-9.518607
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Cill Ghobnait, Inis Oírr|Cill Ghobnait]]
 | name        = [[w:St. Gobnet's Church (Kilgobnet)]]
 | description = Eaglais
 | image       = County Galway - St. Gobnet's Church (Kilgobnet) Innisheer - 20170729172235.jpg
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.066032
 | lon         =  -9.529267
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Cnoc Raithní]]
 | name        = [[w:Knockgrannary]]
 | description = Reilig
 | image       = Cnoc Raithni, Inis Oírr.jpg
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.065060
 | lon         =-9.523324
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Teampall Chaomháin]]
 | name        = [[w:St. Cavan's Church]]
 | description = Eaglais
 | image       = County Galway - St. Cavan's Church Innisheer - 20170726174908.jpg
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.063894
 | lon         =  -9.513924
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Great Fort]]
 | description = Caiseal
 | image       = 
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Cill na Seacht nIníon]]
 | name        = [[w:Grave of the Seven Daughters]]
 | description = Láthair Eaglasta Luath-Mheánaoiseach
 | image       = 
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 642
 | ainm        = [[Cill Chornáin]]
 | name        = [[w:Kilcornan, County Galway|Kilcornan]]
 | description = Sráidbhaile tréigthe (meánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Chornáin]]
 | townland    = Kilcornan, County Galway|Kilcornan
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Caisleán Aircín]]
 | name        = [[w:Arkin's Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.10482 
 | lon         =  -9.66295
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Teampall Bheanáin]]
 | name        = [[w:Temple Benen]]
 | description = Eaglais
 | image       = Teampull Bheanain.jpg
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.103017
 | lon         =  -9.666322
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Túr Máirtín]]
 | name        = [[w:Turmartin Tower]]
 | description = Túr Faire
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.091527
 | lon         =-9.638835
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Killeany]]
 | description = Leacht Cuimhne
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Tighlagh Eany]]
 | description = Eaglais
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.101298
 | lon         =-9.652707
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Killeany]]
 | description = Clocháin
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:St. Eany's]]
 | description = Láthair Eaglasta (Luath-Mheánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.103352
 | lon         =  -9.664019
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Dún Dúchathair]]
 | name        = [[w:Doocaher]]
 | description = Dún Ceann Tíre
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 51
 | ainm        = [[Mainistir Chill Mac Duach]]
 | name        = [[w:Kilmacduagh monastery]]
 | description = Eaglaisí agus Cloigtheach
 | image       = Kilmacduagh Cathedral.jpg
 | baile       = [[Cill Mhic Dhuach]]
 | townland    = Kilmacduagh
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.049734
 | lon         =  -8.889767
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Teampall Mhic Dhuach]]
 | name        = [[w:Temple MacDuagh]]
 | description = Eaglais
 | image       = Temple MacDuagh 1.jpg
 | baile       = [[Cill Mhuirbhigh]]
 | townland    = Kilmurvy
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.130967
 | lon         =  -9.759053
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Teampall na Naomh]]
 | name        = [[w:Templenaneeve]]
 | description = Eaglais
 | image       = Temple na Naomh.jpg
 | baile       = [[Cill Mhuirbhigh]]
 | townland    = Kilmurvy
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.130967
 | lon         =  -9.759053
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Dún Aonghasa]]
 | name        = [[w:Dun Aengus]]
 | description = Dún Ceann Tíre
 | image       = Dun Aengus.jpg
 | baile       = [[Árainn]]
 | townland    = Inishmore
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.125969
 | lon         =  -9.765213
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Clochan na Carraige]]
 | description = Clochán
 | image       = Clochan na Carraige.JPG
 | baile       = [[Cill Mhuirbhigh]]
 | townland    = Kilmurvy
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.142282
 | lon         =  -9.760188
}}
{{NMI list item
 | number      = 446
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Kiltiernan Church]]
 | description = Eaglais agus Caiseal
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Kiltiernan East
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.187997
 | lon         =-8.842892
}}
{{NMI list item
 | number      = 627
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Lacken Ringfort]]
 | description = Lios agus Uaimh Thalún
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Lacken, County Galway|Lacken
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.163637
 | lon         =-8.782195
}}
{{NMI list item
 | number      = 621
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Lissard]]
 | description = Dhá Ráth
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Lissard
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 245
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Castlekirk Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = 
 | baile       = [[Loch Coirib]]
 | townland    = Lough Corrib
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.492565
 | lon         =-9.513196
}}
{{NMI list item
 | number      = 499
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Rathsoony]]
 | description = Lios
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Masonbrook
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.175002
 | lon         =-8.515569
}}
{{NMI list item
 | number      = 499
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Rahannagragh]]
 | description = Lios
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Masonbrook
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.176949
 | lon         =-8.514203
}}
{{NMI list item
 | number      = 609
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Merlinpark Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Merlinpark
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.279765
 | lon         =-8.998110
}}
{{NMI list item
 | number      = 498
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Moanmore East]]
 | description = Ciorcal Liag
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Moanmore East
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.188576
 | lon         = -8.531205
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:St. Kieran's]]
 | description = Láthair Eaglasta (Luath-Mheánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.132051
 | lon         =  -9.685329
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:St. Soorney's]]
 | description = Eaglais agus Imfhálú
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.133509
 | lon         =-9.695255
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Temple an Cheathrair Aluinn]]
 | description = Eaglais agus grave
 | image       = 
 | baile       = [[Eochaill]]
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.12976
 | lon         =  -9.716108
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Oghill]]
 | description = Caiseal
 | image       = Oghill.JPG
 | baile       = 
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.127183
 | lon         =  -9.699676
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Killeany]]
 | description = Clocháin
 | image       = 
 | baile       = [[Eochaill]]
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.127392
 | lon         =  -9.718971
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Killeany Tomb]]
 | description = Tuama Dingeach
 | image       = 
 | baile       = [[Eochaill]]
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.127392
 | lon         =  -9.718971
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Eoghanacht]]
 | name        = [[w:Onaght]]
 | description = Caisleán agus Láthair Tí
 | image       = 
 | baile       = [[Eoghanacht]]
 | townland    = Onaght
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.140023
 | lon         =  -9.776759
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Eoghanacht]]
 | name        = [[w:Onaght]]
 | description = Clocháin
 | image       = 
 | baile       = [[Eoghanacht]]
 | townland    = Onaght
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.142282
 | lon         =  -9.760188
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Cill Chomhla]]
 | name        = [[w:Kilcholan Church]]
 | description = Eaglais
 | image       = 
 | baile       = [[Eoghanacht]]
 | townland    = Onaght
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Eoghanacht]]
 | name        = [[w:Onaght]]
 | description = Caiseal
 | image       = 
 | baile       = [[Eoghanacht]]
 | townland    = Onaght
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.140023
 | lon         =  -9.776759
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Teampall Bhreacáin]]
 | name        = [[w:Templebrecan]]
 | description = Láthair Eaglasta (Luath-Mheánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = [[Eoghanacht]]
 | townland    = Onaght
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.146094
 | lon         =  -9.777593
}}
{{NMI list item
 | number      = 231
 | ainm        = [[Cill Fhursa]]
 | name        = [[w:Killursa]]
 | description = Eaglais
 | image       = Killursa Church.JPG
 | baile       = [[Odhar (g. Odhair)]]
 | townland    = Ower
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.467703
 | lon         =  -9.144971
}}
{{NMI list item
 | number      = 462
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Pallas Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Castles of Connacht, Pallas, Galway - geograph.org.uk - 1543456.jpg
 | baile       = 
 | townland    = Pallas, County Galway|Pallas
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 48
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Kilbennen]]
 | description = Eaglais agus Cloigtheach
 | image       = Kilbennan Church and Round Tower 2010 09 16.jpg
 | baile       = 
 | townland    = Pollacorragune
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.538837
 | lon         =  -8.892038
}}
{{NMI list item
 | number      = 461
 | ainm        = [[Mainistir Phort Omna]]
 | name        = [[w:Portumna Abbey]]
 | description = Mainistir (Doiminiceach)
 | image       = Portumna Priory East Window 2003 09 04.jpg
 | baile       = [[Port Omna]]
 | townland    = Portumna
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.086053
 | lon         =  -8.217479
}}
{{NMI list item
 | number      = 515
 | ainm        = [[Caisleán Phort Omna]]
 | name        = [[w:Portumna Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Portumna castle.jpg
 | baile       = [[Port Omna]]
 | townland    = Portumna
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.086613
 | lon         =  -8.220645
}}
{{NMI list item
 | number      = 46
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Roscam]]
 | description = Láthair Eaglasta (Luath-Mheánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = [[Ros Cam]]
 | townland    = Roscam
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.264227
 | lon         =  -8.984986
}}
{{NMI list item
 | number      = 50
 | ainm        = [[Mainistir Ros Oirialaigh]]
 | name        = [[w:Ross Errilly Abbey]]
 | description = Mainistir (Proinsiasach)
 | image       = Refriary.jpg
 | baile       = [[Áth Cinn]]
 | townland    = Headford
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.479628
 | lon         =  -9.13166
}}
{{NMI list item
 | number      = 242
 | ainm        = 
 | name        = [[w:St. MacDara's Island]]
 | description = Láthair Eaglasta (Luath-Mheánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = St. MacDara's Island
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.513802
 | lon         =  -8.855109
}}
{{NMI list item
 | number      = 643
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Tonaroasty]]
 | description = Sráidbhaile tréigthe (meánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Tonaroasty
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.193307
 | lon         =  -8.546376
}}
{{NMI list item
 | number      = 505
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Tuam High Cross]]
 | description = Ardchros
 | image       = HighCrossTuam01.jpg
 | baile       = [[Tuaim (g. Thuama)]]
 | townland    = Tuam
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.513802
 | lon         =  -8.855109
}}
{{NMI list item
 | number      = 431
 | ainm        = [[Teach an Phiarsaigh]]
 | name        = [[w:Pearse's Cottage]]
 | description = Teach le Ceangail Stairiúla
 | image       = TeachPhiarsaigh.jpg
 | baile       = [[Ros Muc]]
 | townland    = Ros Muc
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.775218  
 | lon         =  -7.500249
}}
{{NMI list item
 | number      = 327
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Turoe stone]]
 | description = Liag Dhealbhaithe
 | image       = Stone of Turoe.JPG
 | baile       = 
 | townland    = Bullaun, County Galway|Bullaun
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.252706
 | lon         =  -8.5617
}}
[[Catagóir:Séadchomharthaí Náisiúnta na hÉireann]]</text>
      <sha1>iq69o2sy3y11zij8j5d0sr1xvn15c8f</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1213528</id>
      <parentid>1213527</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T21:05:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kevin Scannell</username>
        <id>340</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="33481" xml:space="preserve">{{NMI list header}}
{{NMI list item
 | number      = 278
 | ainm        = [[Eaglais Dhiméin na hAbarta]]
 | name        = [[w:Knockmoy]]
 | description = Eaglais
 | image       = 	
 | baile       = [[Diméin na hAbarta]]
 | townland    = Abbert Demesne
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.42631
 | lon         = -8.68356
}}
{{NMI list item
 | number      = 166
 | ainm        = [[Mainistir Chnoc Muaidhe]]
 | name        = [[w:Knockmoy Abbey]]
 | description = Mainistir Chistéirseach
 | image       = Knockmoy Abbey 957024.jpg
 | baile       = [[An Mhainistir, Contae na Gaillimhe (Tigh Dachoinne)|An Mhainistir]]
 | townland    = Abbey
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.440334
 | lon         = -8.742886
}}
{{NMI list item
 | number      = 47
 | ainm        = [[Mainistir Chill Chonaill]]
 | name        = [[w:Kilconnell Abbey]]
 | description = Mainistir Phroinsiasach
 | image       = KilconnelAbbey Jul2008.jpg
 | baile       = [[An Mhainistir, Contae na Gaillimhe (Cill Chonaill)|An Mhainistir]]
 | townland    = Abbeyfield
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.332629
 | lon         = -8.400786
}}
{{NMI list item
 | number      = 273
 | ainm        = [[Mainistir Dhún Mór]]
 | name        = [[w:Dunmore Abbey]]
 | description = Mainistir Agaistíneach
 | image       = Dunmore Abbey (Augustinian Friary).JPG
 | baile       = [[Fearann na Mainistreach Theas, Contae na Gaillimhe|Fearann na Mainistreach Theas]]
 | townland    = Abbeyland South
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.618089
 | lon         = -8.741255
}}
{{NMI list item
 | number      = 512
 | ainm        = [[Mainistir Chluain Tuaiscirt]]
 | name        = [[w:Clontuskert Abbey]]
 | description = Prióireacht Agaistíneach
 | image       = ClontuskertPriory.JPG
 | baile       = [[Páirc na Mainistreach]]
 | townland    = Abbeypark
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.282561
 | lon         = -8.215499
}}
{{NMI list item
 | number      = 49
 | ainm        = [[Suíomh Eaglasta Eanach Dhúin]]
 | name        = [[w:Annaghdown]]
 | description = Suíomh Eaglasta Luath-Mheánaoiseach
 | image       = Monastic Ruins at Annaghdown.jpg
 | baile       = [[Eanach Dhúin]]
 | townland    = Annaghdown
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.386886
 | lon         = -9.072626
}}
{{NMI list item
 | number      = 252
 | ainm        = [[Caisleán Ard Mhaolabháin]]
 | name        = [[w:Ardamullivan Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Castles of Connacht, Ardamullivan, Galway - geograph.org.uk - 1543253.jpg
 | baile       = [[Ard Mhaolabháin]]
 | townland    = Ardamullivan
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.004326
 | lon         = -8.829296
}}
{{NMI list item
 | number      = 164
 | ainm        = [[Mainistir Bhaile Átha an Rí]]
 | name        = [[w:Athenry Abbey]]
 | description = Prióireacht Dhoiminiceach
 | image       = Athenry priory.jpg
 | baile       = [[Baile Átha an Rí]]
 | townland    = Athenry
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.295362
 | lon         = -8.747692
}}
{{NMI list item
 | number      = 406
 | ainm        = [[Caisleán Bhaile Átha an Rí]]
 | name        = [[w:Athenry Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Athenry castle.jpg
 | baile       = [[Baile Átha an Rí]]
 | townland    = Athenry
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.296337
 | lon         = -8.7431
}}
{{NMI list item
 | number      = 371
 | ainm        = [[Ráthanna Eachroma]]
 | name        = [[w:Aughrim Ringforts]]
 | description = Dhá Lios
 | image       = 
 | baile       = [[Áit Tí Diarmada]]
 | townland    = Attidermot
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.293618
 | lon         = -8.316994
}}
{{NMI list item
 | number      = 470
 | ainm        = [[Caisleán Achadh na nIúr]]
 | name        = [[w:Aughnanure Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Aughnanurecastle.jpg
 | baile       = [[Achadh na nIúr]]
 | townland    = Aughnanure
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.418254
 | lon         =  -9.275336
}}
{{NMI list item
 | number      = 369
 | ainm        = [[Cathair Dhá Bhuaile]]
 | name        = [[w:Caheravoley Fort]]
 | description = Teach agus [[Bábhún]]
 | image       = 
 | baile       = [[Cathair Dhá Bhuaile (baile fearainn)|Cathair Dhá Bhuaile]], [[Cill Chathail]]
 | townland    = Caheravoley, Kilcahill
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.418843
 | lon         = -8.908063
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[An Dún Beag]]
 | name        = [[w:Doonbeg Ringfort]]
 | description = Lios
 | image       = 
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.083463
 | lon         =  -9.594777
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Tuama Dingeach Cheathrú an Lisín]]
 | name        = [[w:Carrownlisheen Wedge Tomb]]
 | description = Tuama Dingeach
 | image       = Leaba Dhiarmada 'is Gráinne.jpg
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.087355
 | lon         = -9.581059
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Teampall na Seacht Mac Rí]]
 | name        = [[w:Templesaghtmacree]]
 | description = Eaglais
 | image       = Templesaghtmacree Church, Carrownlisheen.jpg
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.083943
 | lon         =  -9.590272
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Cros Cheathrú an Lisín]]
 | name        = [[w:Carrownlisheen Cross]]
 | description = Cros
 | image       = 
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.080631
 | lon         =-9.575505
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Eatharla Chinndeirge]]
 | name        = [[w:Labbanakinneriga]]
 | description = Eaglais
 | image       = 
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.083889
 | lon         =  -9.59027
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Dún Fearbhaí]]
 | name        = [[w:Dún Fearbhaí]]
 | description = Caiseal
 | image       = Dún Fearbhaí.jpg
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.080778
 | lon         =-9.579967
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Cill Cheanainn]]
 | name        = [[w:Kilcanonagh Church]]
 | description = Eaglais
 | image       = Kilcanonagh Church.jpg
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.080631
 | lon         =  -9.575734
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Dún Chonchúir]]
 | name        = [[w:Dún Conor]]
 | description = [[Lios]]
 | image       = Stone Fort Inishmaan.JPG
 | baile       = [[Ceathrú an Teampaill]]
 | townland    = Ceathrú an Teampaill
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.083333
 | lon         = -9.594722
}}
{{NMI list item
 | number      = 248
 | ainm        = [[Caisleán an Dúin Mhóir]]
 | name        = [[w:Dunmore Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Dunmore Castle.jpg
 | baile       = [[Páirc an Chaisleáin, Contae na Gaillimhe (Dún Mór)|Páirc an Chaisleáin]]
 | townland    = Castlefarm
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.623893
 | lon         =  -8.755526
}}
{{NMI list item
 | number      = 467
 | ainm        = [[Tobar Chuáin]]
 | name        = [[w:St. Cuan's Well]]
 | description = Tobar Chuáin agus Crosleaca
 | image       = 
 | baile       = [[An Caisleán Gearr Thoir]]
 | townland    = Castlegar East, County Galway
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.415398 
 | lon         = -8.315935
}}
{{NMI list item
 | number      = 428
 | ainm        = [[Caisleán Fhearta Ghearr]]
 | name        = [[w:Feartagar Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Feartagar Castle, County Galway.jpg
 | baile       = [[Garrán an Chaisleáin Thoir]]
 | townland    = Castlegrove East
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.569650
 | lon         =-8.942710
}}
{{NMI list item
 | number      = 272
 | ainm        = [[Caisleán Dhíseart Ceallaigh]]
 | name        = [[w:Isert Kelly Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Castles of Connacht, Isert Kelly, Galway (2) - geograph.org.uk - 1953623.jpg
 | baile       = [[Páirc an Chaisleáin, Contae na Gaillimhe (Baile Locha Riach)|Páirc an Chaisleáin]]
 | townland    = Castlepark, County Galway|Castlepark
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.158015
 | lon         = -8.718935
}}
{{NMI list item
 | number      = 259
 | ainm        = [[Caisleán Chill Tartan]]
 | name        = [[w:Kiltartan Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Kiltartan or Ballinamantain Castle geograph 2329536.jpg
 | baile       = [[Baile an Chaisleáin, Contae na Gaillimhe (Cill Tartan)|Baile an Chaisleáin]]
 | townland    = Castletown, County Galway|Castletown
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.090312
 | lon         =-8.807569
}}
{{NMI list item
 | number      = 165
 | ainm        = [[Mainistir Bhaile Chláir]]
 | name        = [[w:Claregalway Abbey]]
 | description = Mainistir Phroinsiasach
 | image       = Claregalway Friary East View 1996 08 27.jpg
 | baile       = [[Baile Chláir]]
 | townland    = Claregalway
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.346667
 | lon         =  -8.944444
}}
{{NMI list item
 | number      = 563
 | ainm        = [[Caisleán Chluain Íne]]
 | name        = [[w:Cloonigny Castle]]
 | description = Lios agus Caisleán
 | image       = 
 | baile       = [[Cluain Íne]]
 | townland    = Cloonigny
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.354788
 | lon         = -8.354778
}}
{{NMI list item
 | number      = 283
 | ainm        = [[Caisleán Dhoire Shuibhne]]
 | name        = [[w:Derryhiveny Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Derryhivenny Castle.jpg
 | baile       = [[Doire Shuibhne Theas]]
 | townland    = Derryhiveny
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.127061
 | lon         = -8.192313
}}
{{NMI list item
 | number      = 527
 | ainm        = [[Tuama Dingeach Dhúrois]]
 | name        = [[w:Doorus Demesne wedge tomb]]
 | description = Tuama Dingeach
 | image       = 
 | baile       = [[Diméin Dhúrois]]
 | townland    = Doorus Demesne
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.152298
 | lon         = -8.972353
}}
{{NMI list item
 | number      = 254
 | ainm        = [[Droim Mucú]]
 | name        = [[w:Drumacoo]]
 | description = Láthair Eaglasta Luath-Mheánaoiseach
 | image       = Drumacoo doorway1.jpg
 | baile       = [[Droim Mucú (baile fearainn)|Droim Mucú]]
 | townland    = Drumacoo
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.198749
 | lon         =  -8.904506
}}
{{NMI list item
 | number      = 365
 | ainm        = [[Caisleán Dhroim Tharsna]]
 | name        = [[w:Drumharsna Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Drumharsna Castle.jpg
 | baile       = [[Droim Tharsna Theas]]
 | townland    = Drumharsna South
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.143282
 | lon         = -8.84304
}}
{{NMI list item
 | number      = 206
 | ainm        = [[Caisleán an Fheadáin]]
 | name        = [[w:Fiddaun Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Fiddaun (01).JPG
 | baile       = [[An Feadán, Contae na Gaillimhe (Cill Tartan)|An Feadán]]
 | townland    = Tubber, County Galway|Tubber
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.010514
 | lon         =-8.879438
}}
{{NMI list item
 | number      = 554
 | ainm        = [[Cineál Fhéichín]]
 | name        = [[w:Kilnalekin Abbey]]
 | description = Mainistir Chartúiseach
 | image       = Kinalehin Friary Side Chapels 2009 09 17.jpg
 | baile       = [[Teach na mBráthar]]
 | townland    = Friary, County Galway|Friary
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.103056
 | lon         =  -8.391901
}}
{{NMI list item
 | number      = 439
 | ainm        = [[Caisleán Ghlinsce]]
 | name        = [[w:Glinsk Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Glinsk castle.jpg
 | baile       = [[Glinsce, Contae na Gaillimhe (Béal Átha Mó)|Glinsce]]
 | townland    = Glinsk (County Galway)|Glinsk
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.652037
 | lon         =  -8.4319
}}
{{NMI list item
 | number      = 52
 | ainm        = [[Ardoileán]]
 | name        = [[w:High Island (Ireland)|High Island]]
 | description = Láthair Eaglasta Luath-Mheánaoiseach
 | image       = HIGH ISLAND ENCLOSURE.jpg
 | baile       = [[Ardoileán]]
 | townland    = High Island and Kill
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.775218
 | lon         =  -7.500249
}}
{{NMI list item
 | number      = 412
 | ainm        = [[Inis an Ghaill]]
 | name        = [[w:Inchagoill]]
 | description = Láthair Eaglasta Luath-Mheánaoiseach
 | image       = Graveyard and ruined chapel on Inchagoill - geograph.org.uk - 1438836.jpg
 | baile       = [[Inis an Ghaill]]
 | townland    = Inchagoill
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.485769
 | lon         =  -9.316415
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Caisleán Uí Bhriain]]
 | name        = [[w:Furmina Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = OBrien fort Inisheer 2013.JPG
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.056337
 | lon         =  -9.512862
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Dún an Chreagáin Chaoil]]
 | name        = [[w:Creggankeel Fort]]
 | description = Caiseal
 | image       = Cill na Seacht nInión - Inis Oírr.jpg
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.057332
 | lon         =-9.518607
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Cill Ghobnait, Inis Oírr|Cill Ghobnait]]
 | name        = [[w:St. Gobnet's Church (Kilgobnet)]]
 | description = Eaglais
 | image       = County Galway - St. Gobnet's Church (Kilgobnet) Innisheer - 20170729172235.jpg
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.066032
 | lon         =  -9.529267
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Cnoc Raithní]]
 | name        = [[w:Knockgrannary]]
 | description = Reilig
 | image       = Cnoc Raithni, Inis Oírr.jpg
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.065060
 | lon         =-9.523324
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Teampall Chaomháin]]
 | name        = [[w:St. Cavan's Church]]
 | description = Eaglais
 | image       = County Galway - St. Cavan's Church Innisheer - 20170726174908.jpg
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.063894
 | lon         =  -9.513924
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Great Fort]]
 | description = Caiseal
 | image       = 
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Cill na Seacht nIníon]]
 | name        = [[w:Grave of the Seven Daughters]]
 | description = Láthair Eaglasta Luath-Mheánaoiseach
 | image       = 
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 642
 | ainm        = [[Cill Chornáin]]
 | name        = [[w:Kilcornan, County Galway|Kilcornan]]
 | description = Sráidbhaile tréigthe (meánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Chornáin]]
 | townland    = Kilcornan, County Galway|Kilcornan
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Caisleán Aircín]]
 | name        = [[w:Arkin's Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.10482 
 | lon         =  -9.66295
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Teampall Bheanáin]]
 | name        = [[w:Temple Benen]]
 | description = Eaglais
 | image       = Teampull Bheanain.jpg
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.103017
 | lon         =  -9.666322
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Túr Máirtín]]
 | name        = [[w:Turmartin Tower]]
 | description = Túr Faire
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.091527
 | lon         =-9.638835
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Killeany]]
 | description = Leacht Cuimhne
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Tighlagh Eany]]
 | description = Eaglais
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.101298
 | lon         =-9.652707
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Killeany]]
 | description = Clocháin
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:St. Eany's]]
 | description = Láthair Eaglasta (Luath-Mheánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.103352
 | lon         =  -9.664019
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Dún Dúchathair]]
 | name        = [[w:Doocaher]]
 | description = Dún Ceann Tíre
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 51
 | ainm        = [[Mainistir Chill Mac Duach]]
 | name        = [[w:Kilmacduagh monastery]]
 | description = Eaglaisí agus Cloigtheach
 | image       = Kilmacduagh Cathedral.jpg
 | baile       = [[Cill Mhic Dhuach]]
 | townland    = Kilmacduagh
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.049734
 | lon         =  -8.889767
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Teampall Mhic Dhuach]]
 | name        = [[w:Temple MacDuagh]]
 | description = Eaglais
 | image       = Temple MacDuagh 1.jpg
 | baile       = [[Cill Mhuirbhigh]]
 | townland    = Kilmurvy
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.130967
 | lon         =  -9.759053
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Teampall na Naomh]]
 | name        = [[w:Templenaneeve]]
 | description = Eaglais
 | image       = Temple na Naomh.jpg
 | baile       = [[Cill Mhuirbhigh]]
 | townland    = Kilmurvy
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.130967
 | lon         =  -9.759053
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Dún Aonghasa]]
 | name        = [[w:Dun Aengus]]
 | description = Dún Ceann Tíre
 | image       = Dun Aengus.jpg
 | baile       = [[Árainn]]
 | townland    = Inishmore
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.125969
 | lon         =  -9.765213
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Clochán na Carraige]]
 | name        = [[w:Clochan na Carraige]]
 | description = Clochán
 | image       = Clochán na Carraige.JPG
 | baile       = [[Cill Mhuirbhigh]]
 | townland    = Kilmurvy
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.142282
 | lon         =  -9.760188
}}
{{NMI list item
 | number      = 446
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Kiltiernan Church]]
 | description = Eaglais agus Caiseal
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Kiltiernan East
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.187997
 | lon         =-8.842892
}}
{{NMI list item
 | number      = 627
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Lacken Ringfort]]
 | description = Lios agus Uaimh Thalún
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Lacken, County Galway|Lacken
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.163637
 | lon         =-8.782195
}}
{{NMI list item
 | number      = 621
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Lissard]]
 | description = Dhá Ráth
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Lissard
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 245
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Castlekirk Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = 
 | baile       = [[Loch Coirib]]
 | townland    = Lough Corrib
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.492565
 | lon         =-9.513196
}}
{{NMI list item
 | number      = 499
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Rathsoony]]
 | description = Lios
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Masonbrook
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.175002
 | lon         =-8.515569
}}
{{NMI list item
 | number      = 499
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Rahannagragh]]
 | description = Lios
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Masonbrook
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.176949
 | lon         =-8.514203
}}
{{NMI list item
 | number      = 609
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Merlinpark Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Merlinpark
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.279765
 | lon         =-8.998110
}}
{{NMI list item
 | number      = 498
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Moanmore East]]
 | description = Ciorcal Liag
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Moanmore East
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.188576
 | lon         = -8.531205
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:St. Kieran's]]
 | description = Láthair Eaglasta (Luath-Mheánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.132051
 | lon         =  -9.685329
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:St. Soorney's]]
 | description = Eaglais agus Imfhálú
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.133509
 | lon         =-9.695255
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Temple an Cheathrair Aluinn]]
 | description = Eaglais agus grave
 | image       = 
 | baile       = [[Eochaill]]
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.12976
 | lon         =  -9.716108
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Oghill]]
 | description = Caiseal
 | image       = Oghill.JPG
 | baile       = 
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.127183
 | lon         =  -9.699676
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Killeany]]
 | description = Clocháin
 | image       = 
 | baile       = [[Eochaill]]
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.127392
 | lon         =  -9.718971
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Killeany Tomb]]
 | description = Tuama Dingeach
 | image       = 
 | baile       = [[Eochaill]]
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.127392
 | lon         =  -9.718971
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Eoghanacht]]
 | name        = [[w:Onaght]]
 | description = Caisleán agus Láthair Tí
 | image       = 
 | baile       = [[Eoghanacht]]
 | townland    = Onaght
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.140023
 | lon         =  -9.776759
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Eoghanacht]]
 | name        = [[w:Onaght]]
 | description = Clocháin
 | image       = 
 | baile       = [[Eoghanacht]]
 | townland    = Onaght
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.142282
 | lon         =  -9.760188
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Cill Chomhla]]
 | name        = [[w:Kilcholan Church]]
 | description = Eaglais
 | image       = 
 | baile       = [[Eoghanacht]]
 | townland    = Onaght
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Eoghanacht]]
 | name        = [[w:Onaght]]
 | description = Caiseal
 | image       = 
 | baile       = [[Eoghanacht]]
 | townland    = Onaght
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.140023
 | lon         =  -9.776759
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Teampall Bhreacáin]]
 | name        = [[w:Templebrecan]]
 | description = Láthair Eaglasta (Luath-Mheánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = [[Eoghanacht]]
 | townland    = Onaght
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.146094
 | lon         =  -9.777593
}}
{{NMI list item
 | number      = 231
 | ainm        = [[Cill Fhursa]]
 | name        = [[w:Killursa]]
 | description = Eaglais
 | image       = Killursa Church.JPG
 | baile       = [[Odhar (g. Odhair)]]
 | townland    = Ower
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.467703
 | lon         =  -9.144971
}}
{{NMI list item
 | number      = 462
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Pallas Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Castles of Connacht, Pallas, Galway - geograph.org.uk - 1543456.jpg
 | baile       = 
 | townland    = Pallas, County Galway|Pallas
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 48
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Kilbennen]]
 | description = Eaglais agus Cloigtheach
 | image       = Kilbennan Church and Round Tower 2010 09 16.jpg
 | baile       = 
 | townland    = Pollacorragune
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.538837
 | lon         =  -8.892038
}}
{{NMI list item
 | number      = 461
 | ainm        = [[Mainistir Phort Omna]]
 | name        = [[w:Portumna Abbey]]
 | description = Mainistir (Doiminiceach)
 | image       = Portumna Priory East Window 2003 09 04.jpg
 | baile       = [[Port Omna]]
 | townland    = Portumna
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.086053
 | lon         =  -8.217479
}}
{{NMI list item
 | number      = 515
 | ainm        = [[Caisleán Phort Omna]]
 | name        = [[w:Portumna Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Portumna castle.jpg
 | baile       = [[Port Omna]]
 | townland    = Portumna
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.086613
 | lon         =  -8.220645
}}
{{NMI list item
 | number      = 46
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Roscam]]
 | description = Láthair Eaglasta (Luath-Mheánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = [[Ros Cam]]
 | townland    = Roscam
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.264227
 | lon         =  -8.984986
}}
{{NMI list item
 | number      = 50
 | ainm        = [[Mainistir Ros Oirialaigh]]
 | name        = [[w:Ross Errilly Abbey]]
 | description = Mainistir (Proinsiasach)
 | image       = Refriary.jpg
 | baile       = [[Áth Cinn]]
 | townland    = Headford
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.479628
 | lon         =  -9.13166
}}
{{NMI list item
 | number      = 242
 | ainm        = 
 | name        = [[w:St. MacDara's Island]]
 | description = Láthair Eaglasta (Luath-Mheánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = St. MacDara's Island
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.513802
 | lon         =  -8.855109
}}
{{NMI list item
 | number      = 643
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Tonaroasty]]
 | description = Sráidbhaile tréigthe (meánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Tonaroasty
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.193307
 | lon         =  -8.546376
}}
{{NMI list item
 | number      = 505
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Tuam High Cross]]
 | description = Ardchros
 | image       = HighCrossTuam01.jpg
 | baile       = [[Tuaim (g. Thuama)]]
 | townland    = Tuam
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.513802
 | lon         =  -8.855109
}}
{{NMI list item
 | number      = 431
 | ainm        = [[Teach an Phiarsaigh]]
 | name        = [[w:Pearse's Cottage]]
 | description = Teach le Ceangail Stairiúla
 | image       = TeachPhiarsaigh.jpg
 | baile       = [[Ros Muc]]
 | townland    = Ros Muc
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.775218  
 | lon         =  -7.500249
}}
{{NMI list item
 | number      = 327
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Turoe stone]]
 | description = Liag Dhealbhaithe
 | image       = Stone of Turoe.JPG
 | baile       = 
 | townland    = Bullaun, County Galway|Bullaun
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.252706
 | lon         =  -8.5617
}}
[[Catagóir:Séadchomharthaí Náisiúnta na hÉireann]]</text>
      <sha1>cnrew74evredd05e64rjamlq83t7qkj</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1213553</id>
      <parentid>1213528</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T22:04:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kevin Scannell</username>
        <id>340</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="33569" xml:space="preserve">{{NMI list header}}
{{NMI list item
 | number      = 278
 | ainm        = [[Eaglais Dhiméin na hAbarta]]
 | name        = [[w:Knockmoy]]
 | description = Eaglais
 | image       = 	
 | baile       = [[Diméin na hAbarta]]
 | townland    = Abbert Demesne
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.42631
 | lon         = -8.68356
}}
{{NMI list item
 | number      = 166
 | ainm        = [[Mainistir Chnoc Muaidhe]]
 | name        = [[w:Knockmoy Abbey]]
 | description = Mainistir Chistéirseach
 | image       = Knockmoy Abbey 957024.jpg
 | baile       = [[An Mhainistir, Contae na Gaillimhe (Tigh Dachoinne)|An Mhainistir]]
 | townland    = Abbey
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.440334
 | lon         = -8.742886
}}
{{NMI list item
 | number      = 47
 | ainm        = [[Mainistir Chill Chonaill]]
 | name        = [[w:Kilconnell Abbey]]
 | description = Mainistir Phroinsiasach
 | image       = KilconnelAbbey Jul2008.jpg
 | baile       = [[An Mhainistir, Contae na Gaillimhe (Cill Chonaill)|An Mhainistir]]
 | townland    = Abbeyfield
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.332629
 | lon         = -8.400786
}}
{{NMI list item
 | number      = 273
 | ainm        = [[Mainistir Dhún Mór]]
 | name        = [[w:Dunmore Abbey]]
 | description = Mainistir Agaistíneach
 | image       = Dunmore Abbey (Augustinian Friary).JPG
 | baile       = [[Fearann na Mainistreach Theas, Contae na Gaillimhe|Fearann na Mainistreach Theas]]
 | townland    = Abbeyland South
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.618089
 | lon         = -8.741255
}}
{{NMI list item
 | number      = 512
 | ainm        = [[Mainistir Chluain Tuaiscirt]]
 | name        = [[w:Clontuskert Abbey]]
 | description = Prióireacht Agaistíneach
 | image       = ClontuskertPriory.JPG
 | baile       = [[Páirc na Mainistreach]]
 | townland    = Abbeypark
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.282561
 | lon         = -8.215499
}}
{{NMI list item
 | number      = 49
 | ainm        = [[Suíomh Eaglasta Eanach Dhúin]]
 | name        = [[w:Annaghdown]]
 | description = Suíomh Eaglasta Luath-Mheánaoiseach
 | image       = Monastic Ruins at Annaghdown.jpg
 | baile       = [[Eanach Dhúin]]
 | townland    = Annaghdown
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.386886
 | lon         = -9.072626
}}
{{NMI list item
 | number      = 252
 | ainm        = [[Caisleán Ard Mhaolabháin]]
 | name        = [[w:Ardamullivan Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Castles of Connacht, Ardamullivan, Galway - geograph.org.uk - 1543253.jpg
 | baile       = [[Ard Mhaolabháin]]
 | townland    = Ardamullivan
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.004326
 | lon         = -8.829296
}}
{{NMI list item
 | number      = 164
 | ainm        = [[Mainistir Bhaile Átha an Rí]]
 | name        = [[w:Athenry Abbey]]
 | description = Prióireacht Dhoiminiceach
 | image       = Athenry priory.jpg
 | baile       = [[Baile Átha an Rí]]
 | townland    = Athenry
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.295362
 | lon         = -8.747692
}}
{{NMI list item
 | number      = 406
 | ainm        = [[Caisleán Bhaile Átha an Rí]]
 | name        = [[w:Athenry Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Athenry castle.jpg
 | baile       = [[Baile Átha an Rí]]
 | townland    = Athenry
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.296337
 | lon         = -8.7431
}}
{{NMI list item
 | number      = 371
 | ainm        = [[Ráthanna Eachroma]]
 | name        = [[w:Aughrim Ringforts]]
 | description = Dhá Lios
 | image       = 
 | baile       = [[Áit Tí Diarmada]]
 | townland    = Attidermot
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.293618
 | lon         = -8.316994
}}
{{NMI list item
 | number      = 470
 | ainm        = [[Caisleán Achadh na nIúr]]
 | name        = [[w:Aughnanure Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Aughnanurecastle.jpg
 | baile       = [[Achadh na nIúr]]
 | townland    = Aughnanure
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.418254
 | lon         =  -9.275336
}}
{{NMI list item
 | number      = 369
 | ainm        = [[Cathair Dhá Bhuaile]]
 | name        = [[w:Caheravoley Fort]]
 | description = Teach agus [[Bábhún]]
 | image       = 
 | baile       = [[Cathair Dhá Bhuaile (baile fearainn)|Cathair Dhá Bhuaile]], [[Cill Chathail]]
 | townland    = Caheravoley, Kilcahill
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.418843
 | lon         = -8.908063
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[An Dún Beag]]
 | name        = [[w:Doonbeg Ringfort]]
 | description = Lios
 | image       = 
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.083463
 | lon         =  -9.594777
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Tuama Dingeach Cheathrú an Lisín]]
 | name        = [[w:Carrownlisheen Wedge Tomb]]
 | description = Tuama Dingeach
 | image       = Leaba Dhiarmada 'is Gráinne.jpg
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.087355
 | lon         = -9.581059
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Teampall na Seacht Mac Rí]]
 | name        = [[w:Templesaghtmacree]]
 | description = Eaglais
 | image       = Templesaghtmacree Church, Carrownlisheen.jpg
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.083943
 | lon         =  -9.590272
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Cros Cheathrú an Lisín]]
 | name        = [[w:Carrownlisheen Cross]]
 | description = Cros
 | image       = 
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.080631
 | lon         =-9.575505
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Eatharla Chinndeirge]]
 | name        = [[w:Labbanakinneriga]]
 | description = Eaglais
 | image       = 
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.083889
 | lon         =  -9.59027
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Dún Fearbhaí]]
 | name        = [[w:Dún Fearbhaí]]
 | description = Caiseal
 | image       = Dún Fearbhaí.jpg
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.080778
 | lon         =-9.579967
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Cill Cheanainn]]
 | name        = [[w:Kilcanonagh Church]]
 | description = Eaglais
 | image       = Kilcanonagh Church.jpg
 | baile       = [[Ceathrú an Lisín]]
 | townland    = Carrownlisheen
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.080631
 | lon         =  -9.575734
}}
{{NMI list item
 | number      = 42
 | ainm        = [[Dún Chonchúir]]
 | name        = [[w:Dún Conor]]
 | description = [[Lios]]
 | image       = Stone Fort Inishmaan.JPG
 | baile       = [[Ceathrú an Teampaill]]
 | townland    = Ceathrú an Teampaill
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.083333
 | lon         = -9.594722
}}
{{NMI list item
 | number      = 248
 | ainm        = [[Caisleán an Dúin Mhóir]]
 | name        = [[w:Dunmore Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Dunmore Castle.jpg
 | baile       = [[Páirc an Chaisleáin, Contae na Gaillimhe (Dún Mór)|Páirc an Chaisleáin]]
 | townland    = Castlefarm
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.623893
 | lon         =  -8.755526
}}
{{NMI list item
 | number      = 467
 | ainm        = [[Tobar Chuáin]]
 | name        = [[w:St. Cuan's Well]]
 | description = Tobar Chuáin agus Crosleaca
 | image       = 
 | baile       = [[An Caisleán Gearr Thoir]]
 | townland    = Castlegar East, County Galway
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.415398 
 | lon         = -8.315935
}}
{{NMI list item
 | number      = 428
 | ainm        = [[Caisleán Fhearta Ghearr]]
 | name        = [[w:Feartagar Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Feartagar Castle, County Galway.jpg
 | baile       = [[Garrán an Chaisleáin Thoir]]
 | townland    = Castlegrove East
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.569650
 | lon         =-8.942710
}}
{{NMI list item
 | number      = 272
 | ainm        = [[Caisleán Dhíseart Ceallaigh]]
 | name        = [[w:Isert Kelly Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Castles of Connacht, Isert Kelly, Galway (2) - geograph.org.uk - 1953623.jpg
 | baile       = [[Páirc an Chaisleáin, Contae na Gaillimhe (Baile Locha Riach)|Páirc an Chaisleáin]]
 | townland    = Castlepark, County Galway|Castlepark
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.158015
 | lon         = -8.718935
}}
{{NMI list item
 | number      = 259
 | ainm        = [[Caisleán Chill Tartan]]
 | name        = [[w:Kiltartan Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Kiltartan or Ballinamantain Castle geograph 2329536.jpg
 | baile       = [[Baile an Chaisleáin, Contae na Gaillimhe (Cill Tartan)|Baile an Chaisleáin]]
 | townland    = Castletown, County Galway|Castletown
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.090312
 | lon         =-8.807569
}}
{{NMI list item
 | number      = 165
 | ainm        = [[Mainistir Bhaile Chláir]]
 | name        = [[w:Claregalway Abbey]]
 | description = Mainistir Phroinsiasach
 | image       = Claregalway Friary East View 1996 08 27.jpg
 | baile       = [[Baile Chláir]]
 | townland    = Claregalway
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.346667
 | lon         =  -8.944444
}}
{{NMI list item
 | number      = 563
 | ainm        = [[Caisleán Chluain Íne]]
 | name        = [[w:Cloonigny Castle]]
 | description = Lios agus Caisleán
 | image       = 
 | baile       = [[Cluain Íne]]
 | townland    = Cloonigny
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.354788
 | lon         = -8.354778
}}
{{NMI list item
 | number      = 283
 | ainm        = [[Caisleán Dhoire Shuibhne]]
 | name        = [[w:Derryhiveny Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Derryhivenny Castle.jpg
 | baile       = [[Doire Shuibhne Theas]]
 | townland    = Derryhiveny
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.127061
 | lon         = -8.192313
}}
{{NMI list item
 | number      = 527
 | ainm        = [[Tuama Dingeach Dhúrois]]
 | name        = [[w:Doorus Demesne wedge tomb]]
 | description = Tuama Dingeach
 | image       = 
 | baile       = [[Diméin Dhúrois]]
 | townland    = Doorus Demesne
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.152298
 | lon         = -8.972353
}}
{{NMI list item
 | number      = 254
 | ainm        = [[Droim Mucú]]
 | name        = [[w:Drumacoo]]
 | description = Láthair Eaglasta Luath-Mheánaoiseach
 | image       = Drumacoo doorway1.jpg
 | baile       = [[Droim Mucú (baile fearainn)|Droim Mucú]]
 | townland    = Drumacoo
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.198749
 | lon         =  -8.904506
}}
{{NMI list item
 | number      = 365
 | ainm        = [[Caisleán Dhroim Tharsna]]
 | name        = [[w:Drumharsna Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Drumharsna Castle.jpg
 | baile       = [[Droim Tharsna Theas]]
 | townland    = Drumharsna South
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.143282
 | lon         = -8.84304
}}
{{NMI list item
 | number      = 206
 | ainm        = [[Caisleán an Fheadáin]]
 | name        = [[w:Fiddaun Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Fiddaun (01).JPG
 | baile       = [[An Feadán, Contae na Gaillimhe (Cill Tartan)|An Feadán]]
 | townland    = Tubber, County Galway|Tubber
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.010514
 | lon         =-8.879438
}}
{{NMI list item
 | number      = 554
 | ainm        = [[Cineál Fhéichín]]
 | name        = [[w:Kilnalekin Abbey]]
 | description = Mainistir Chartúiseach
 | image       = Kinalehin Friary Side Chapels 2009 09 17.jpg
 | baile       = [[Teach na mBráthar]]
 | townland    = Friary, County Galway|Friary
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.103056
 | lon         =  -8.391901
}}
{{NMI list item
 | number      = 439
 | ainm        = [[Caisleán Ghlinsce]]
 | name        = [[w:Glinsk Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Glinsk castle.jpg
 | baile       = [[Glinsce, Contae na Gaillimhe (Béal Átha Mó)|Glinsce]]
 | townland    = Glinsk (County Galway)|Glinsk
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.652037
 | lon         =  -8.4319
}}
{{NMI list item
 | number      = 52
 | ainm        = [[Ardoileán]]
 | name        = [[w:High Island (Ireland)|High Island]]
 | description = Láthair Eaglasta Luath-Mheánaoiseach
 | image       = HIGH ISLAND ENCLOSURE.jpg
 | baile       = [[Ardoileán]]
 | townland    = High Island and Kill
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.775218
 | lon         =  -7.500249
}}
{{NMI list item
 | number      = 412
 | ainm        = [[Inis an Ghaill]]
 | name        = [[w:Inchagoill]]
 | description = Láthair Eaglasta Luath-Mheánaoiseach
 | image       = Graveyard and ruined chapel on Inchagoill - geograph.org.uk - 1438836.jpg
 | baile       = [[Inis an Ghaill]]
 | townland    = Inchagoill
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.485769
 | lon         =  -9.316415
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Caisleán Uí Bhriain]]
 | name        = [[w:Furmina Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = OBrien fort Inisheer 2013.JPG
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.056337
 | lon         =  -9.512862
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Dún an Chreagáin Chaoil]]
 | name        = [[w:Creggankeel Fort]]
 | description = Caiseal
 | image       = Cill na Seacht nInión - Inis Oírr.jpg
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.057332
 | lon         =-9.518607
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Cill Ghobnait, Inis Oírr|Cill Ghobnait]]
 | name        = [[w:St. Gobnet's Church (Kilgobnet)]]
 | description = Eaglais
 | image       = County Galway - St. Gobnet's Church (Kilgobnet) Innisheer - 20170729172235.jpg
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.066032
 | lon         =  -9.529267
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Cnoc Raithní]]
 | name        = [[w:Knockgrannary]]
 | description = Reilig
 | image       = Cnoc Raithni, Inis Oírr.jpg
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.065060
 | lon         =-9.523324
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Teampall Chaomháin]]
 | name        = [[w:St. Cavan's Church]]
 | description = Eaglais
 | image       = County Galway - St. Cavan's Church Innisheer - 20170726174908.jpg
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.063894
 | lon         =  -9.513924
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Great Fort]]
 | description = Caiseal
 | image       = 
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 41
 | ainm        = [[Cill na Seacht nIníon]]
 | name        = [[w:Grave of the Seven Daughters]]
 | description = Láthair Eaglasta Luath-Mheánaoiseach
 | image       = 
 | baile       = [[Inis Oírr]]
 | townland    = Inisheer
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 642
 | ainm        = [[Cill Chornáin]]
 | name        = [[w:Kilcornan, County Galway|Kilcornan]]
 | description = Sráidbhaile tréigthe (meánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Chornáin]]
 | townland    = Kilcornan, County Galway|Kilcornan
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Caisleán Aircín]]
 | name        = [[w:Arkin's Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.10482 
 | lon         =  -9.66295
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Teampall Bheanáin]]
 | name        = [[w:Temple Benen]]
 | description = Eaglais
 | image       = Teampull Bheanain.jpg
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.103017
 | lon         =  -9.666322
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Túr Máirtín]]
 | name        = [[w:Turmartin Tower]]
 | description = Túr Faire
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.091527
 | lon         =-9.638835
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Killeany]]
 | description = Leacht Cuimhne
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Tighlagh Eany]]
 | description = Eaglais
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.101298
 | lon         =-9.652707
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Killeany]]
 | description = Clocháin
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:St. Eany's]]
 | description = Láthair Eaglasta (Luath-Mheánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.103352
 | lon         =  -9.664019
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Dún Dúchathair]]
 | name        = [[w:Doocaher]]
 | description = Dún Ceann Tíre
 | image       = 
 | baile       = [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)|Cill Éinne]]
 | townland    = Killeaney
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 51
 | ainm        = [[Mainistir Chill Mac Duach]]
 | name        = [[w:Kilmacduagh monastery]]
 | description = Eaglaisí agus Cloigtheach
 | image       = Kilmacduagh Cathedral.jpg
 | baile       = [[Cill Mhic Dhuach]]
 | townland    = Kilmacduagh
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.049734
 | lon         =  -8.889767
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Teampall Mhic Dhuach]]
 | name        = [[w:Temple MacDuagh]]
 | description = Eaglais
 | image       = Temple MacDuagh 1.jpg
 | baile       = [[Cill Mhuirbhigh]]
 | townland    = Kilmurvy
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.130967
 | lon         =  -9.759053
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Teampall na Naomh]]
 | name        = [[w:Templenaneeve]]
 | description = Eaglais
 | image       = Temple na Naomh.jpg
 | baile       = [[Cill Mhuirbhigh]]
 | townland    = Kilmurvy
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.130967
 | lon         =  -9.759053
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Dún Aonghasa]]
 | name        = [[w:Dun Aengus]]
 | description = Dún Ceann Tíre
 | image       = Dun Aengus.jpg
 | baile       = [[Árainn]]
 | townland    = Inishmore
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.125969
 | lon         =  -9.765213
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Clochán na Carraige]]
 | name        = [[w:Clochan na Carraige]]
 | description = Clochán
 | image       = Clochán na Carraige.JPG
 | baile       = [[Cill Mhuirbhigh]]
 | townland    = Kilmurvy
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.142282
 | lon         =  -9.760188
}}
{{NMI list item
 | number      = 446
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Kiltiernan Church]]
 | description = Eaglais agus Caiseal
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Kiltiernan East
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.187997
 | lon         =-8.842892
}}
{{NMI list item
 | number      = 627
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Lacken Ringfort]]
 | description = Lios agus Uaimh Thalún
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Lacken, County Galway|Lacken
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.163637
 | lon         =-8.782195
}}
{{NMI list item
 | number      = 621
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Lissard]]
 | description = Dhá Ráth
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Lissard
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 245
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Castlekirk Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = 
 | baile       = [[Loch Coirib]]
 | townland    = Lough Corrib
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.492565
 | lon         =-9.513196
}}
{{NMI list item
 | number      = 499
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Rathsoony]]
 | description = Lios
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Masonbrook
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.175002
 | lon         =-8.515569
}}
{{NMI list item
 | number      = 499
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Rahannagragh]]
 | description = Lios
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Masonbrook
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.176949
 | lon         =-8.514203
}}
{{NMI list item
 | number      = 609
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Merlinpark Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Merlinpark
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.279765
 | lon         =-8.998110
}}
{{NMI list item
 | number      = 498
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Moanmore East]]
 | description = Ciorcal Liag
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Moanmore East
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.188576
 | lon         = -8.531205
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:St. Kieran's]]
 | description = Láthair Eaglasta (Luath-Mheánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.132051
 | lon         =  -9.685329
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:St. Soorney's]]
 | description = Eaglais agus Imfhálú
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         =53.133509
 | lon         =-9.695255
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Temple an Cheathrair Aluinn]]
 | description = Eaglais agus grave
 | image       = 
 | baile       = [[Eochaill]]
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.12976
 | lon         =  -9.716108
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Oghill]]
 | description = Caiseal
 | image       = Oghill.JPG
 | baile       = 
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.127183
 | lon         =  -9.699676
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Killeany]]
 | description = Clocháin
 | image       = 
 | baile       = [[Eochaill]]
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.127392
 | lon         =  -9.718971
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Killeany Tomb]]
 | description = Tuama Dingeach
 | image       = 
 | baile       = [[Eochaill]]
 | townland    = Oghil
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.127392
 | lon         =  -9.718971
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Eoghanacht]]
 | name        = [[w:Onaght]]
 | description = Caisleán agus Láthair Tí
 | image       = 
 | baile       = [[Eoghanacht]]
 | townland    = Onaght
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.140023
 | lon         =  -9.776759
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Eoghanacht]]
 | name        = [[w:Onaght]]
 | description = Clocháin
 | image       = 
 | baile       = [[Eoghanacht]]
 | townland    = Onaght
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.142282
 | lon         =  -9.760188
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Cill Chomhla]]
 | name        = [[w:Kilcholan Church]]
 | description = Eaglais
 | image       = 
 | baile       = [[Eoghanacht]]
 | townland    = Onaght
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Eoghanacht]]
 | name        = [[w:Onaght]]
 | description = Caiseal
 | image       = 
 | baile       = [[Eoghanacht]]
 | townland    = Onaght
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.140023
 | lon         =  -9.776759
}}
{{NMI list item
 | number      = 43
 | ainm        = [[Teampall Bhreacáin]]
 | name        = [[w:Templebrecan]]
 | description = Láthair Eaglasta (Luath-Mheánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = [[Eoghanacht]]
 | townland    = Onaght
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.146094
 | lon         =  -9.777593
}}
{{NMI list item
 | number      = 231
 | ainm        = [[Cill Fhursa]]
 | name        = [[w:Killursa]]
 | description = Eaglais
 | image       = Killursa Church.JPG
 | baile       = [[Odhar (g. Odhair)]]
 | townland    = Ower
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.467703
 | lon         =  -9.144971
}}
{{NMI list item
 | number      = 462
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Pallas Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Castles of Connacht, Pallas, Galway - geograph.org.uk - 1543456.jpg
 | baile       = 
 | townland    = Pallas, County Galway|Pallas
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 
 | lon         = 
}}
{{NMI list item
 | number      = 48
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Kilbennen]]
 | description = Eaglais agus Cloigtheach
 | image       = Kilbennan Church and Round Tower 2010 09 16.jpg
 | baile       = 
 | townland    = Pollacorragune
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.538837
 | lon         =  -8.892038
}}
{{NMI list item
 | number      = 461
 | ainm        = [[Mainistir Phort Omna]]
 | name        = [[w:Portumna Abbey]]
 | description = Mainistir (Doiminiceach)
 | image       = Portumna Priory East Window 2003 09 04.jpg
 | baile       = [[Port Omna]]
 | townland    = Portumna
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.086053
 | lon         =  -8.217479
}}
{{NMI list item
 | number      = 515
 | ainm        = [[Caisleán Phort Omna]]
 | name        = [[w:Portumna Castle]]
 | description = Caisleán
 | image       = Portumna castle.jpg
 | baile       = [[Port Omna]]
 | townland    = Portumna
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.086613
 | lon         =  -8.220645
}}
{{NMI list item
 | number      = 46
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Roscam]]
 | description = Láthair Eaglasta (Luath-Mheánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = [[Ros Cam]]
 | townland    = Roscam
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.264227
 | lon         =  -8.984986
}}
{{NMI list item
 | number      = 50
 | ainm        = [[Mainistir Ros Oirialaigh]]
 | name        = [[w:Ross Errilly Abbey]]
 | description = Mainistir (Proinsiasach)
 | image       = Refriary.jpg
 | baile       = [[Áth Cinn]]
 | townland    = Headford
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.479628
 | lon         =  -9.13166
}}
{{NMI list item
 | number      = 242
 | ainm        = 
 | name        = [[w:St. MacDara's Island]]
 | description = Láthair Eaglasta (Luath-Mheánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = St. MacDara's Island
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.513802
 | lon         =  -8.855109
}}
{{NMI list item
 | number      = 643
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Tonaroasty]]
 | description = Sráidbhaile tréigthe (meánaoiseach)
 | image       = 
 | baile       = 
 | townland    = Tonaroasty
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.193307
 | lon         =  -8.546376
}}
{{NMI list item
 | number      = 505
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Tuam High Cross]]
 | description = Ardchros
 | image       = HighCrossTuam01.jpg
 | baile       = [[Tuaim (g. Thuama)]]
 | townland    = Tuam
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.513802
 | lon         =  -8.855109
}}
{{NMI list item
 | number      = 431
 | ainm        = [[Teach an Phiarsaigh]]
 | name        = [[w:Pearse's Cottage]]
 | description = Teach le Ceangail Stairiúla
 | image       = Digital Eye-2014-Padraig Pearse's Cottage, Turlough.jpg
 | baile       = [[An Turlach, Contae na Gaillimhe (Maigh Cuilinn)|An Turlach]]
 | townland    = Turlough
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.775218  
 | lon         =  -7.500249
}}
{{NMI list item
 | number      = 327
 | ainm        = 
 | name        = [[w:Turoe stone]]
 | description = Liag Dhealbhaithe
 | image       = Stone of Turoe.JPG
 | baile       = 
 | townland    = Bullaun, County Galway|Bullaun
 | county      = [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]]
 | region-iso  = IE-G
 | lat         = 53.252706
 | lon         =  -8.5617
}}
[[Catagóir:Séadchomharthaí Náisiúnta na hÉireann]]</text>
      <sha1>qhnjpnmazjo9l6uqt0mgwzznc5bz1s3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Janet Devlin</title>
    <ns>0</ns>
    <id>61389</id>
    <revision>
      <id>1213545</id>
      <parentid>1178684</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T21:53:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Catagóir eile curtha leis</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8606" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Is [[ceoltóir]] í '''Janet Maureen Aoife Ní Devlin'''. Rugadh í i [[An Goirtín|nGoirtín]], [[Contae Thír Eoghain]] í ar 12 Samhain 1994. Tháinig sí sa chúigú háit ar ''[[The X Factor (RA)|The X Factor]]'' [[The X Factor (sraith 8 an RA)|sraith 8]] sa bhliain 2011. Is Gaeilgeoir í&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.thejanetdevlinfanclub.com/suantrai-meisciuil-lyrics|teideal=Suantrai meisciuil|údar=|dáta=|dátarochtana=2018|archivedate=2020-08-05|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200805164448/https://www.thejanetdevlinfanclub.com/suantrai-meisciuil-lyrics}}&lt;/ref&gt;. 

==2011: ''The X Factor''==
====Léirithe ''The X Factor''====
:{{colorbox|#B4FB84;}} – Buaiteoir an vóta poiblí
:{{colorbox|#d1e5f8;}} – Bunbheirt
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;
|-
! style=&quot;text-align:centre;&quot;|Seó
! style=&quot;text-align:centre&quot; colspan=&quot;4&quot;|Amhrán
! style=&quot;text-align:centre;&quot;|Téama
! style=&quot;text-align:centre;&quot;|Toradh
|-
!Éisteachtaí
|colspan=&quot;4&quot;|&quot;Your Song&quot;
|Rogha saor
|Trí go Campa Tosaithe
|-
!Campa Tosaithe 1
|colspan=&quot;4&quot;|&quot;Breakeven&quot;
|Bootcamp challenge
|Trí go Campa Tosaithe 2
|-
!Campa Tosaithe 2
|colspan=&quot;4&quot;|&quot;I Don't Want to Miss a Thing&quot;
|Rogha saor
|Trí go Theach Moltóirí
|-
!rowspan=&quot;2&quot;|Tithe na Moltóirí
|colspan=&quot;4&quot;|&quot;Beautiful&quot;
|rowspan=&quot;2&quot;|Rogha saor
|rowspan=&quot;2&quot;|Trí go Seónna Beo
|-
|colspan=&quot;4&quot;|&quot;Cosmic Love&quot;
|-
!Seónna Beo 1
|colspan=&quot;4&quot;|&quot;Fix You&quot;
|[[An Bhreatain]] nó [[Stáit Aontaithe Mheiriceá|SAM]]
|Slán
|- style=&quot;background:#B4FB84&quot;
!Seónna Beo 2
|colspan=&quot;4&quot;|&quot;Can't Help Falling in Love&quot;
|Grá agus Briseadh croí
|Slán (1ú)
|- style=&quot;background:#B4FB84&quot;
!Seónna Beo 3
|colspan=&quot;4&quot;|&quot;Sweet Child o' Mine&quot;
|[[Rac-cheol]]
|Slán (1ú)
|- style=&quot;background:#B4FB84&quot;
!Seónna Beo 4
|colspan=&quot;4&quot;|&quot;Every Breath You Take&quot;
|[[Oíche Shamhna]]
|Slán (1ú)
|- style=&quot;background:#B4FB84&quot;
!Seónna Beo 5
|colspan=&quot;4&quot;|&quot;I Want You Back&quot;
|[[Club classics]]
|Slán (1ú)
|-
!Seónna Beo 6
|colspan=&quot;4&quot;|&quot;Somebody to Love&quot;
|[[Lady Gaga]] nó [[Queen]]
|Slán (2ú)
|-
!Seónna Beo 7
|colspan=&quot;4&quot;|&quot;Kiss Me&quot;
|Movies
|Slán (3rd)
|- style=&quot;background:#d1e5f8&quot;
!rowspan=&quot;2&quot;|Seónna Beo 8
|colspan=&quot;4&quot;|&quot;MMMBop&quot;
|Guilty pleasures
|rowspan=&quot;2&quot;|Bunbheirt (4ú)
|- style=&quot;background:#d1e5f8&quot;
|colspan=&quot;4&quot;|&quot;Under the Bridge&quot;
|Laochra
|- style=&quot;background:pink&quot;
! Bunbheirt 8
|colspan=&quot;4&quot;|&quot;Chasing Cars&quot;
|Bunbheirt
|rowspan=&quot;2&quot;|Díbeartha
|}

===2012–13: ''Hide &amp; Seek''===

===2014–inniu: ''Running with Scissors''===

==Tionchair==
Is iad na [[Red Hot Chili Peppers]] an banna is fearr léi.

== Dioscliosta ==
===Albaim===
====Albaim Stiúideo====
{|class=&quot;wikitable plainrowheaders&quot; style=&quot;text-align:center;&quot; border=&quot;1&quot;
|+ Liosta albaim stúideo 
! rowspan=&quot;2&quot; | Teideal
! rowspan=&quot;2&quot; | Eolas
! colspan=&quot;2&quot;| Buacphointí ar an gCairt
|-
! scope=&quot;col&quot; style=&quot;width:2.5em;font-size:90%;&quot;|[[An Ríocht Aontaithe|RA]]
! scope=&quot;col&quot; style=&quot;width:2.5em;font-size:90%;&quot;|[[An Ríocht Aontaithe|Indie RA]]
|-
! scope=&quot;row&quot;| ''[[Hide &amp; Seek]]''
| align=&quot;left&quot; |
* Scaoilte: 1 Iúil, 2013
* Lipéad: [[Pledge Music]]&lt;ref&gt;{{Lua idirlín |url=http://www.digitalspy.co.uk/music/news/a436664/janet-devlin-announces-new-record-deal.html |teideal=Cóip cartlainne |dátarochtana=2015-04-05 |archivedate=2020-06-17 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200617083853/https://www.digitalspy.com/music/a436664/janet-devlin-announces-new-record-deal/ }}&lt;/ref&gt;
* Formáidí: Íoslódáil
| — || —
|-
! scope=&quot;row&quot; | ''[[Running with Scissors]]''
| align=&quot;left&quot; |
* Scaoilte: 9 Meitheamh, 2014
* Lipéad: Insomnia Music Records/Absolute&lt;ref&gt;http://www.recordoftheday.com/record-of-the-day/2014-06-06/creatures-of-the-night&lt;/ref&gt;
* Formáidí: Dlúthdhiosca, Íoslódáil
| 43&lt;ref&gt;http://www.officialcharts.com/chart-news/kasabian-on-track-for-fourth-uk-number-1-album-with-48-13-3078/&lt;/ref&gt; || 8
|-
!Colspan=&quot;14&quot;|&lt;small&gt;&quot;—&quot; Ní raibh an t-albam sa chairt seo.&lt;/small&gt;
|}

====Ceirníní Leathfhada====
{|class=&quot;wikitable plainrowheaders&quot; style=&quot;text-align:center;&quot; border=&quot;1&quot;
|+ Liosta Ceirníní Leathfhada 
! rowspan=&quot;1&quot; | Teideal
! rowspan=&quot;1&quot; | Eolas
|-
! scope=&quot;row&quot;| ''Nothing Lost''
| align=&quot;left&quot; |
* Scaoilte: 14 Lúnasa, 2013
* Lipéad: [[Pledge Music]]
* Formáidí: Íoslódáil
|-
! scope=&quot;row&quot; | ''Duvet Daze''
| align=&quot;left&quot; |
* Scaoilte: 25 Eanáir, 2015
* Lipéad: Insomnia Music Records/Absolute
* Formáidí: Dlúthdhiosca, Íoslódáil
|-
! scope=&quot;row&quot; | ''December Daze''
| align=&quot;left&quot; |
* Scaoilte: 27 Samhain, 2015
* Lipéad: Insomnia Music Records/Absolute
* Formáidí: Dlúthdhiosca, Íoslódáil
|-
! scope=&quot;row&quot; | ''Little Lights''
| align=&quot;left&quot; |
* Scaoilte: 4 Samhain, 2016
* Lipéad: Insomnia Music Records/Absolute
* Formáidí: Íoslódáil
|}

=== Singlí ===
====Mar Ealaíontóir Ceoil====
{| class=&quot;wikitable&quot;
|+ Liosta singlí mar ealaíontóir ceoil
|-
! rowspan=&quot;2&quot;|Amhráin
! rowspan=&quot;2&quot;|Bliain
! colspan=&quot;3&quot;|Buacphointí ar an gCairt
! rowspan=&quot;2&quot;|Albam
|-
! scope=&quot;col&quot; style=&quot;width:2.5em;font-size:90%;&quot;|[[An Bheilg|BEI]]&lt;br&gt;&lt;small&gt;([[Flóndras|FLÓ]])&lt;/small&gt;
! scope=&quot;col&quot; style=&quot;width:2.5em;font-size:90%;&quot;|[[An Ríocht Aontaithe|RA]]
! scope=&quot;col&quot; style=&quot;width:2.5em;font-size:90%;&quot;|[[An Ríocht Aontaithe|RA]] indie
|- align=&quot;center&quot;
! &quot;[[Wonderful (amhrán Janet Devlin)|Wonderful]]&quot;
|2013
| — || — || 25
|''Hide &amp; Seek'' agus ''Running with Scissors''
|- align=&quot;center&quot;
! &quot;House of Cards&quot;
|rowspan=&quot;2&quot;|2014
| 34 || — || —
| ''Running with Scissors''
|- align=&quot;center&quot;
! &quot;Creatures of the Night&quot;
| — || —  || —
|''Hide &amp; Seek'' agus ''Running with Scissors''
|- align=&quot;center&quot;
! &quot;Suantraí Meisciuil&quot;&lt;br&gt;{{small|(Whiskey Lullabies as Béarla)}}
|rowspan=&quot;1&quot;|2015
| — || — || —
| ''Running with Scissors''
|-
|- align=&quot;center&quot;
! &quot;Outernet Song&quot;
|rowspan=&quot;1&quot;|2016
| — || — || —
| 
|-
!Colspan=&quot;14&quot;|&lt;small&gt;&quot;—&quot; Ní raibh an singil sa chairt seo.&lt;/small&gt;
|}

====Mar Gné-Ealaíontóir Ceoil====
{| class=&quot;wikitable&quot;
|+ Liosta singlí mar gné-ealaíontóir ceoil
|-
! rowspan=&quot;2&quot;|Amhráin
! rowspan=&quot;2&quot;|Bliain
! colspan=&quot;3&quot;|Buacphointí ar an gCairt
|-
! scope=&quot;col&quot; style=&quot;width:2.5em;font-size:90%;&quot;|[[Éire|ÉIRE]]
! scope=&quot;col&quot; style=&quot;width:2.5em;font-size:90%;&quot;|[[Albain|ALB]]
! scope=&quot;col&quot; style=&quot;width:2.5em;font-size:90%;&quot;|[[An Ríocht Aontaithe|RA]]
|- align=&quot;center&quot;
!&quot;Wishing on a Star&quot; {{small|(le [[JLS]] agus [[One Direction]])}}
|2011
| 1 || 1 || 1
|- align=&quot;center&quot;
!&quot;Wishing on a Star&quot; {{small|([[SHY &amp; DRS]] le Janet Devlin)}}
|2011
| 85 || 25 || 39
|- align=&quot;center&quot;
!&quot;Wishing on a Star&quot; {{small|([[Gareth Emery]] le Janet Devlin)}}
|2011
| — || — || —
|-
!Colspan=&quot;14&quot;|&lt;small&gt;&quot;—&quot; Ní raibh an singil sa chairt seo.&lt;/small&gt;
|}

===Físeáin Cheoil===
{| class=&quot;wikitable plainrowheaders&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;
|+ Liosta físeáin ceoil
|-
! scope=&quot;col&quot; style=&quot;width:21em;&quot;| Teideal
! scope=&quot;col&quot;| Bliain
! scope=&quot;col&quot;| Stiúrthóir(í)
! scope=&quot;col&quot;| Tagairtí
|-
! scope=&quot;row&quot;| &quot;Wishing on a Star&quot;
|2011
| 
! 
|-
! scope=&quot;row&quot;| &quot;Wonderful&quot;
|2013
| Gary Dumbill
! &lt;ref&gt;{{Lua idirlín |url=http://www.digitalspy.co.uk/music/news/a528068/janet-devlin-debuts-wonderful-music-video.html |teideal=Cóip cartlainne |dátarochtana=2015-04-05 |archivedate=2015-07-17 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150717181311/http://www.digitalspy.co.uk/music/news/a528068/janet-devlin-debuts-wonderful-music-video.html }}&lt;/ref&gt;
|-
! scope=&quot;row&quot;| &quot;House of Cards&quot;
|rowspan=&quot;2&quot;| 2014
| Henry Steedman
! &lt;ref&gt;http://www.popscoop.org/2014/04/15/watch-janet-devlin-reveals-video-for-new-single-house-of-cards/&lt;/ref&gt;
|-
! scope=&quot;row&quot;| &quot;Creatures of the Night&quot;
| Gary Dumbill
! &lt;ref&gt;https://www.youtube.com/watch?v=OPuMQv5pk6E&lt;/ref&gt;
|-
! scope=&quot;row&quot;| &quot;Whisky Lullabies&quot;
|rowspan=&quot;2&quot;| 2014
| Henry Steedman
! &lt;ref&gt;http://www.popscoop.org/2014/04/15/watch-janet-devlin-reveals-video-for-new-single-house-of-cards/&lt;/ref&gt;
|-
! scope=&quot;row&quot;| &quot;December Daze&quot;
| Geoff Cockwill
! 
|-
! scope=&quot;row&quot;| &quot;Outernet Song&quot;
|rowspan=&quot;1&quot;| 2016
| Geoff Cockwill
! &lt;ref&gt;http://silvertipfilms.co.uk/outernet-song-behind-scenes/&lt;/ref&gt;
|}

==Camchuairteanna==
* [[The X Factor Live Tour|''The X Factor'' Live Tour]] (2012)
* The Imaginarium Tour (2013)
* My Delirium Tour (2014)
* Happy Mistakes: Unplugged Tour (2015)

== Tagairtí ==
{{reflist}}

{{Iomaitheoirí The X Factor (RA)}}

{{DEFAULTSORT:Devlin, J}}
[[Catagóir:Ceoltóirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1994]]
[[Catagóir:Iomaitheoirí X Factor]]
[[Catagóir:Daoine as Contae Thír Eoghain]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Amhrán na Bliana]]</text>
      <sha1>9uud7xved1d2di8m8663lejdhkbdohe</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Seo Linn</title>
    <ns>0</ns>
    <id>63128</id>
    <revision>
      <id>1213531</id>
      <parentid>1213455</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T21:13:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Catagóirí eile curtha leis</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4649" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Eagraíochta}}
Is [[Pop-cheol|popghrúpa]] [[Éire]]annach é '''Seo Linn'''. Sular tháinig Seo Linn amach, bhí fíorbheagán ceoil comhaimseartha i nGaeilge ann. D'athraigh sé sin  in 2013 leis an amhrán ‘Avicii V Lurgan’ i g[[Coláiste Lurgan]], agus tá saothar cumtha acu féin ó shin, amhráin comhaimseartha aitheanta clúdaithe acu, agus amhráin traidisiúnta curtha amach acu. 

==Stair==
Thosaigh aistear Seo Linn sa bhliain 2013 mar gheall ar ‘Avicii V Lurgan’  (le linn 2013-2023, bhí breis agus 8.1 milliúin radharc ag an bhfíseán).&lt;ref&gt;{{Luaigh foilseachán|title=Avicii Vs Lurgan - &quot;Wake Me Up&quot; as Gaeilge|url=https://www.youtube.com/watch?v=1A6__HssHW8|language=en}}&lt;/ref&gt; Thíos ag obair i g[[Coláiste Lurgan]] a bhí siad nuair a bhuail an smaoineamh iad leagan Ghaeilge de ‘Wake Me Up’, cnagshingil agus aintiún mór de chuid Avicii, a thaifeadadh. Scaip an físeán go rábach ar líne ina dhiaidh sin.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Lua idirlín|url=https://nos.ie/cultur/ceol/ta-an-traidisiun-gaelach-tugtha-deisteoiri-na-cruinne-ina-stil-speisialta-bhriomhar-aitheanta-fein-ag-seo-linn/|teideal='Tá an traidisiún Gaelach tugtha d'éisteoirí na cruinne ina stíl speisialta bhríomhar aitheanta féin ag Seo Linn'|údar=Seán Ó Dubhchon|dáta=2023-03-20|language=ga-IE|dátarochtana=2023-03-23}}&lt;/ref&gt; 

===2014: Céad singlí ===
Scaoil Seo Linn a gcéad singil &quot;Ar Scáth a Chéile&quot; ar an 24 Feabhra 2014. Is singil carthanas é &quot;Ar Scáth a Chéile&quot;. Cumtha &amp; scríofa ag Seo Linn i gcóir ''Self Help Africa'' le linn a dturas go h[[Uganda]] sa bhfómhar 2013.&lt;ref&gt;https://twitter.com/SeoLinn/status/624594000436039680&lt;/ref&gt; 

Scaoil an banna a ndara singil &quot;D'Aon Ghuth Amháin&quot; ar an 11 Samhain 2014. Rinne siad an físeán ar an 2 Samhain.&lt;ref&gt;https://www.facebook.com/SeoLinn/photos/a.578755188850944.1073741834.416478835078581/783567155036412/?type=1&lt;/ref&gt; Tá siad ag obair ar a ndara singil charthanachta. Rinne siad físeán i g[[Contae Dhún na nGall]] don singil.

=== 2016ː imeacht Cathal Ó Ruaidh agus Conor Moore ===
Ar an 4 Lúnasa 2016 d'fhógair Seo Linn gur fhág Cathal Ó Ruaidh agus Conor Moore an banna agus go mbeadh Seo Linn ag tógáil sos beag.

===Níos déanaí: ''Solas'' srl===
Ar an 7 Feabhra 2017 fógraíodh go bhfuil Solas ainm don chéad albam an bhanna. Bhí sé scaoilte ar an 3 Márta 2017. Bhí an singil &quot;Solas&quot; scaoilte ar an 24 Feabhra 2017 agus fuair sé go uimhir 54 in Éirinn .

* EP ''Marcas sa gCoill'' 
* 2023ː ''Anuas,'' bailiúchán d’amhráin ar an sean-nós&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

== Diosc liosta ==
===Albaim Stiúideo===
{|class=&quot;wikitable plainrowheaders&quot; style=&quot;text-align:center;&quot; border=&quot;1&quot;
|+ Liosta albaim stúideo 
|-
! scope=&quot;col&quot; rowspan=&quot;2&quot;| Teideal
! scope=&quot;col&quot; rowspan=&quot;2&quot;| Eolas
! scope=&quot;col&quot; colspan=&quot;1&quot;| Buacphointí ar an gCairt
|-
! scope=&quot;col&quot; style=&quot;width:2.5em;font-size:90%;&quot;|[[Éire|ÉIRE]]
|-
! scope=&quot;row&quot;| ''[[Solas (albam Seo Linn)|Solas]]''
| align=&quot;left&quot; |
* Scaoilte: 3 Márta, 2017
* Lipéad: 
* Formáidí: 
| 27
|-
|}

===Singli===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|+Liosta singlí
|-
! rowspan=&quot;2&quot;|Bliain
! rowspan=&quot;2&quot;|Amhrán
! colspan=&quot;1&quot;|Buacphointí ar an gCairt
! rowspan=&quot;2&quot;|Albam
|-
! scope=&quot;col&quot; style=&quot;width:2.5em;font-size:90%;&quot;|[[Éire|ÉIRE]]
|- align=&quot;center&quot;
|rowspan=&quot;2&quot;|2014
! &quot;Ar Scáth a Chéile&quot;
| 57
| rowspan=&quot;6&quot;| ''Solas''
|- align=&quot;center&quot;
! &quot;D'Aon Ghuth Amháin&quot;
| —
|- align=&quot;center&quot;
|rowspan=&quot;2&quot;|2016
! &quot;Music Makers&quot;
| 26
|- align=&quot;center&quot;
! &quot;The Irish Roar&quot;
| 80
|- align=&quot;center&quot;
|rowspan=&quot;2&quot;|2017
! &quot;Rise&quot;
| —
|- align=&quot;center&quot;
! &quot;Solas&quot;
| 54
|-
!Colspan=&quot;14&quot;|&lt;small&gt;&quot;—&quot; Ní raibh an singil sa chairt seo.&lt;/small&gt;
|}

== Féach freisin ==

* [[Stiofán Ó Fearail|Stiofán Ó Fearaíl]]
* [[Coláiste Lurgan]]

== Tagairtí ==
{{Reflist}}

[[Catagóir:Ceoltóirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Seo Linn]]
[[Catagóir:Grúpaí ceoil bunaithe sa bhliain 2012]]
[[Catagóir:Bannaí a chanann i nGaeilge]]
[[Catagóir:Buaiteoirí Ghradam NÓS sa rannóg Amhrán na Bliana‎]]
[[Catagóir:Buaiteoirí Ghradam NÓS sa rannóg Albam na Bliana (Nuacheol)]]
[[Catagóir:Buaiteoirí Ghradam NÓS sa rannóg Banna / Ceoltóir na Bliana]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Amhrán na Bliana]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Albam na Bliana (Amhráin Thraidisiúnta)]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Físeán na Bliana]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Ealaín na Bliana]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Banna / Ceoltóir na Bliana]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Gig Bheo na Bliana]]</text>
      <sha1>byapy4f2rlp66symnmpfij2feu72fil</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Girolamo Savonarola</title>
    <ns>0</ns>
    <id>69649</id>
    <revision>
      <id>1213602</id>
      <parentid>1111928</parentid>
      <timestamp>2024-04-22T10:49:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>137.191.234.106</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2460" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Bráthair [[Doiminicigh|Doiminiceach]] [[An Iodáil|Iodálach]] ab ea '''Girolamo Savonarola''' (21 Meán Fómhar 1452 – 23 Bealtaine 1498). Bhí sé gníomhach i bh[[Flórans|Floráns]] i rith na h[[Athbheochan|Athbheochana]], agus throid sé i gcoinne dí-eaglaisiú cé gur cháin sé éiliú na h[[Eaglais Chaitliceach Rómhánach|Eaglaise]]. Rinne sé cáineadh ar dhíshaóthrú na mbochtán, ar ealaín agus ar chultúr saolta agus ar dheachtóireacht chomh maith. Rinne sé fáidheadóireacht go dtiocfadh tuile mór agus go dtiocfadh [[Cíoras Mór]] ar an saol arís. Bhí an chuma ar an scéal go bhfíorófaí an fhís seo faoin am a d'ionsaigh Séarlas VIII, rí na [[An Fhrainc|Fraince]], an Iodáil sa bhliain 1494. De réir mholtaí Savonarola, fógraíodh Poblacht Nua i bhFloráns agus chuir sé féin feachtas piúratánach chun cinn le cúnamh an aosa óig.

Sa bhliain 1495, nuair a shéan Savonarola a chuid tacaíochta a thabhairt do [[Pápa Alexander VI|Phápa Alexander VI]] sa troid i gcoinne na bhFrancach, gaireadh chun na [[An Róimh|Róimhe]] air. Shéan sé agus lean sé ar aghaidh ag seanmóireacht in ainneoin orduithe an phápa. Bhíodh sé de nós ag Savonarola a chuid seanmóirí a shailleadh le geáitsíocht, mórshiúlta agus tinte cnámh. Mar dhíoltas as sin, chuir an pápa faoi choinnealbhá é, agus rinne an pápa bagairt go gcuirfeadh sé Floráns faoi ionsaí. Tháinig athrú i ndearcadh an phobail i leith Savonarola nuair a mhol sagairt eile Savonarola a chur ar a thriail mar dheimhniú ar a Údarás ó Dhia. Cuireadh sa phríosún é in éineacht le beirt deisceabal leis. Nuair a rinneadh [[céasadh]] air, d'admhaigh sé gur chum sé a chuid físeanna agus fáidheadóireachta. I lár 1498, crochadh agus dódh an triúr acu sa phríomhchearnóg i bhFloráns.

Lean an Piagnoni, lucht leanúna Savonarola, ag troid ar son an fheachtais a thosaigh sé i ndiaidh a bháis, cé gur bhrúigh an Medici faoi chois iad ar deireadh. Rinne [[Niccolò Machiavelli]] tagairtí do shaol Savonarola ina thráchtas cáiliúil, [[An Prionsa]]. De réir an scríbhneora [[Eoghan Ó Tuairisc]], bhí tionchar ag beathaisnéis Savonarola ar shaol agus ar smaointeoireacht [[Tomás Mac Donnchadha|Thomáis Mhic Dhonnchadha]].

{{DEFAULTSORT:Savonarola, Girolamo}}
[[Catagóir:Doiminicigh]]
[[Catagóir:Sagairt Chaitliceacha]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1452]]
[[Catagóir:Básanna i 1498]]</text>
      <sha1>pgbvwlasqx6ierto3vlr4sq5gh8qv1f</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>IMLÉ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>69938</id>
    <revision>
      <id>1213541</id>
      <parentid>1213456</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T21:41:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Catagóirí eile curtha leis</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6341" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Eagraíochta}}
[[Banna ceoil|Comharghrúpa ceoil]] is ea IMLÉ. Bunaíodh IMLÉ sa bhliain 2015. Sníomhtar [[filíocht]], [[rapcheol]], [[rac-cheol]] agus [[popcheol]] le chéile i bh[[fuaim]] an bhanna ar bhealach úr nach bhfuil a leithéid cloiste in aon áit eile&lt;ref&gt;[http://www.breakingtunes.com/imle# breakingtunes.com]&lt;/ref&gt;, fiú i m[[Béarla]], agus measctha le &quot;hip hop, indie, honky-tonk [[Conamara|Chonamara]] agus corr-dhlaíóg sean-nóis&quot;&lt;ref&gt;[http://nos.ie/cultur/ceol/buail-aris-me-imle/ Léirmheas nos.ie, 14 Samhain 2016]&lt;/ref&gt;. 

Cíorann a gcéad [[albam ceoil]] cuid de cheisteanna móra an tsaoil: brí na [[beatha]], ár gcaidreamh leis an [[pláinéad|bpláinéad]] agus aimsiú an dóchais san éadóchas. D’eisigh IMLÉ a n-albam début ar lipéad Gael Linn, albam a d’eisigh Gael Linn agus a raibh Karl Odlum mar léiritheoir air.  Tá an albam le fáil ar [https://siopa.gael-linn.ie/sites/gael-linn/Product.aspx?cid=1885&amp;pid=17299&amp;treeid=2 www.gael-linn.ie]{{Dead link|date=Deireadh Fómhair 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, i siopaí ceoil, ar iTunes agus ar Spotify.

==Baill==
* Cian Mac Cárthaigh: [[dordghiotár]]aí, agus an bunaitheoir. Féach air [http://www.youtube.com/SkhdT0U7JBA anseo]. 
* Fergal Moloney: [[giotáraí]] agus an t-amhránaí le [[guth|glór]] neamhshaolta   
* MC Muipéad: [[fíodóireacht|fíodóir]] [[focal]] agus [[Rapcheol|rapáil]] lúfar   

==Eachtraí==
Sheinn IMLÉ  ag an 
* [[Picnic Leictreach]], 
* Féile na Bealtaine (sa [[An Daingean|Daingean]]), 
* Liú Lúnasa (i m[[Béal Feirste]]) 
* Féile IMRAM (i m[[Baile Átha Cliath]])
* Féile idirnáisiúnta cheoil SUNS EUROPE, in [[Udine]]na h[[Iodáil]]e
srl.

Chonacthas IMLÉ ar an [[teilifís]]: 
* ar an gclár comórtha [[TG4]] XX 
* ar I Lár an Aonaigh ar [[BBC Thuaisceart Éireann|BBC2 NI]]
srl.

==Gradaim==
Bhuaigh IMLÉ 
* ‘Amhrán na Bliana’, ‘Albam na Bliana’ agus ‘Banna na Bliana’ ag Gradaim Cheoil NÓS 2017.&lt;ref&gt;[http://nos.ie/cultur/ceol/fisean-ceoil-go-deo-go-deo/ Nos.ie]&lt;/ref&gt;. 
==Dioscliosta==
===Albaim===

* '''IMLÉ''' (2016) - 9 n-amhrán, lena n-áirítear 'Go Deo, Go Deo', 'Críochfort', 'Síos an Bóthar' agus 'Fún Orm'; agus 2 amhrán breise, lena n-áirítear 'Gan Mise Gan Tú'

* '''Fáilte Isteach''' (2022) - 9 n-amhrán, lena n-áirítear 'Fáilte Isteach', 'ÉAD', 'Do Chuid Jeans', 'Hop Scip Léim' agus 'Dúiseann Muid Suas'

===Amhráin===
*  '''Go Deo, Go Deo''':&lt;nowiki/&gt;  Cuireann na liricí ([http://www.peig.ie/ag-treochtu/amhran-na-haoine-go-deo-go-deo-le-imle anseo] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171122032647/http://www.peig.ie/ag-treochtu/amhran-na-haoine-go-deo-go-deo-le-imle |date=2017-11-22 }}) an taobh daonna den [[cogadh|chogaíocht]] a chur in iúl.  Scéal simplí atá ann: litir ó bhean atá ag scríobh chuig a fear céile atá ag troid sa [[Chéad Chogadh Domhanda]].  Tá an bhean ag rá nach bhfuil sí i bhfabhar cogaidh agus gur cheart dó (an fear céile) a bheith sa bhaile leo. Scannánaíodh an físeán i g[[Contae an Dúin]]. Ba iad Angus Mitchell a stiúir agus an t-amhránaí Gráinne Holland a léirigh. Féach ar 'Go Deo, Go Deo' ar [https://www.youtube.com/watch?v=1jQ08iHoWJU Youtube anseo]. 
*  [[Íomhá:IMLE - Críochfort - amhrán - song, Irish band Ireland.jpg|mion|150x150px]]'''Críochf'''&lt;nowiki/&gt;'''ort''':&lt;nowiki/&gt; Déanann Críochfort plé ar an gcaidreamh casta atá againn mar dhaoine leis an domhan. Tá rudaí diúltacha agus dearfacha ag baint leis, ach sin cuid den tsaoil ina maireann muid. Tá neart faoin saol seo le bheith dóchasach faoi.  Fergal Moloney a léirigh, le cóiréagrafaíocht ó Lauren Bamford agus an comharghrúpa 'Hot Zombie':  Ann-Marie Brennan, Laurie Keegan, Emma Costello agus Lauren Bamford fhéin.  Féach air ar [https://www.youtube.com/watch?v=dt7PPuCuCAU Youtube anseo], agus [https://vimeo.com/186379075 Vimeo].  Ailbhe Ní Riain (Raidió na Life) ag éist leis [https://www.youtube.com/watch?v=-j6kqUAt-1M anseo].   [https://ancroiait.wordpress.com/tag/imle/ Liricí (ancroiait) anseo] .

*'''Síos an Bóthar''':&lt;nowiki/&gt; An [[féinmharú]] i gceist. Físeán déanta ag Fergal Moloney, agus liricí ag Fergal Moloney.  Féach air ar [https://www.youtube.com/watch?v=K6EYR2ibJbg Youtube anseo],  [https://vimeo.com/164402109 Vimeo].  
* '''Fún Orm''':&lt;nowiki/&gt; Liricí ag MC Muipéad.  Agallamh leis [http://nos.ie/cultur/ceol/amhran-na-haoine-fun-orm/ anseo].  Féach air ar [http://www.youtube.com/EiXQHMTLTtU Youtube anseo], [https://vimeo.com/154373603 Vimeo];  leagan eile ag Gradaim Cheoil Nós ar [https://www.youtube.com/watch?v=EiXQHMTLTtU Youtube anseo].   [http://nos.ie/cultur/ceol/amhran-na-haoine-fun-orm/ Liricí ar Nós.ie].
* '''Gan Mise, Gan Tú''' (2017):  Seo ceann de na hamhráin ar an leagan vinil den albam IMLÉ 2017&lt;ref&gt;https://gaellinn.bandcamp.com/&lt;/ref&gt;.
* '''Mo Chuid Jeans''' (2020)

== Naisc sheachtracha ==
* [http://imle.ie/ http://imle.ie/] Suíomh
* [https://www.youtube.com/channel/UCajNDsRMuMfmwKwyraubKZQ Youtube]
* [https://siopa.gael-linn.ie/sites/gael-linn/Product.aspx?cid=1885&amp;pid=17299&amp;treeid=2 Gael Linn]{{Dead link|date=Deireadh Fómhair 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [https://www.facebook.com/IMLECEOL/ Facebook]
* [https://twitter.com/ceolimle Twitter]
* [https://open.spotify.com/album/2zd0ujDBPIxEsrWk6dHoKh Spotify]
* Miriam O'Callaghan - Críochfort le IMLÉ &amp; Bealtaine le [[Aeons]] - NÓS.ie [http://www.youtube.com/vi64IJD60n4 anseo]

== Tagairtí ==
{{Reflist}}

[[Catagóir:Ceoltóirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Bannaí a chanann i nGaeilge]]
[[Catagóir:Racghrúpaí Éireannacha]]
[[Catagóir:Grúpaí ceoil bunaithe sa bhliain 2015]]
[[Catagóir:Buaiteoirí Ghradam NÓS sa rannóg Nuatheachtaí na Bliana]]
[[Catagóir:Buaiteoirí Ghradam NÓS sa rannóg Amhrán na Bliana]]
[[Catagóir:Buaiteoirí Ghradam NÓS sa rannóg Albam na Bliana (Nuacheol)]]
[[Catagóir:Buaiteoirí Ghradam NÓS sa rannóg Banna / Ceoltóir na Bliana]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Amhrán na Bliana]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Físeán na Bliana]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Ealaín na Bliana]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Banna / Ceoltóir na Bliana]]</text>
      <sha1>3oukdip6b24mvv2sgzsr7l60tzjytr6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>An Dara Comhairle Vatacánach</title>
    <ns>0</ns>
    <id>74484</id>
    <revision>
      <id>1213490</id>
      <parentid>1213474</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T12:47:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kevin Scannell</username>
        <id>340</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Kevin Scannell moved page [[Dara Comhairle Vatacánach]] to [[An Dara Comhairle Vatacánach]] over redirect: gram</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1871" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Imeacht}}
Chuir '''an Dara Comhairle Vatacánach''' ([[Laidin]]: Concilium Oecumenicum Vaticanum Secundum), fóram faoi chaidreamh idir an [[Eaglais Chaitliceach Rómhánach]] agus an saol comhaimseartha. Ba í an t-aonú comhairle agus fiche agus comhairle éacúiméineach is déanaí an Eaglais Chaitliceach Rómhánach agus an dara ceann i m[[Baisleac Pheadair]] i g[[Cathair na Vatacáine]].

[[Íomhá:Konzilseroeffnung_1.jpg|thumb|An Dara Comhairle Vatacánach|clé]]
== Eagraíocht ==
Chuir an Pápa Eoin XXIII tús leis an [[an Dara Comhairle Vatacánach]] i 1962. Ach fuair sé [[bás]] sular tháinig aon cháipéis amach as.
[[Íomhá:Second Vatican Council by Lothar Wolleh 008.jpg|clé|mion|[[Grianghraf]]:  Lothar Wolleh]]
Bhí an Dara Comhairle Vatacánach ar siúl nuair a ceapadh an [[Pápa Pól VI]]. Thug Pól VI isteach athraithe liotúirgeacha tar éis na Comhairle. Cuireadh deireadh leis an t[[Aifreann Laidineach]] ar feadh seal agus tógadh isteach Aifreann Phóil VI i dteangacha na ndaoine.

Sa bhliain 1968, sheol an [[Pápa Pól VI]] an imlitir ''Humanae Vitae''&lt;ref&gt;Feasta Meitheamh 2013  https://issuu.com/cnag/docs/feasta_meitheamh_2013&lt;/ref&gt;. Foilsíodh ''an imlitir'' seo de thoradh Dara Comhairle na Vatacáine. Chuir an eaglais cosc ar [[Eaglais Chaitliceach Rómhánach|Chaitlicigh]] an fhrithghiniúint a úsáid&lt;ref&gt;Nuacht RTÉ  https://www.rte.ie/news/nuacht/2015/0120/674005-ni-biodh-caitlicigh-mar-a-bheadh-coinini-an-papa/&lt;/ref&gt;. Bhí mórchuid de Chaitlicigh [[Liobrálachas|liobrálach]]&lt;nowiki/&gt;a ina choinne. Níor ghlac sé ina iomláine le himlitir ''Humanae Vitae''.

== Féach freisin ==

* [[An Chéad Chomhairle Vatacánach]]

== Tagairtí ==
{{Reflist}}

{{síol-creid}}

{{DEFAULTSORT:Dara Comhairle Vatacánach, An}}
[[Catagóir:Stair na hEaglaise Caitlicí]]
[[Catagóir:Comhairlí eaglaise]]</text>
      <sha1>5igla3ysn7f5881jffklr2x55drndte</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Scannal Watergate</title>
    <ns>0</ns>
    <id>75727</id>
    <revision>
      <id>1213596</id>
      <parentid>1061625</parentid>
      <timestamp>2024-04-22T09:14:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TGcoa</username>
        <id>21229</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2614" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Imeacht}}

[[Íomhá:Watergate-DC.jpg|mion|clé|[[Oifig]] Watergate, [[Washington, D.C.|Washington]], District of Columbia]]
Thosaigh scannal Watergate sna [[Stáit Aontaithe Mheiriceá|Stáit Aontaithe]] ar an [[17 Meitheamh]] [[1972]] nuair a gabhadh cúigear fear a raibh baint acu leis [[Teach Bán|an Teach Bán]] agus iad i ndiaidh briseadh isteach in [[oifig]]í an [[Páirtí Daonlathach (Stáit Aontaithe)|Pháirtí Dhaonlathaigh]]. B’oifigigh shinsearacha i [[rialtas]] [[Richard Nixon]] iad na fir a bhris isteach sa seomra san óstán&lt;ref&gt;Tom Deignan, [http://www.beo.ie/alt-lawrence-f-obrien-fear-a-bhi-broduil-as-a-oidhreac.aspx Beo.ie], Iúil 2005&lt;/ref&gt;.

Tharla sé go raibh an t-uafás eolais mar gheall ar an Pháirtí Daonlathach sa seomra ar briseadh isteach ann.  Bhí na buirgléirí ag lorg eolais mar gheall ar Chathaoirleach an Pháirtí Dhaonlathaigh, Lawrence F. O’Brien, ar chúntóir de chuid John F. Kennedy, Lyndon Johnson agus an pháirtí náisiúnta Dhaonlathaigh é ar feadh na mblianta.

[[Íomhá:Transistor radio used in the Watergate break-in.jpg|clé|mion|Raidió trasraitheora]]

Chas feidhmeannach [[Federal Bureau of Investigation|FBI]], “Deep Throat” nó Mark Felt, a raibh blianta fada caite aige leis an FBI, le beirt iriseoirí ón Washington Post, Bob Woodward agus Carl Bernstein. Thug sé eolas dóibh.

Ag an am céanna, bhí ar [[Spiro Agnew]], an leasuachtarán i dtrioblóid.  I 1973, aimsíodh eolas faoi himghabháil cánach, agus scoir sé.

== Iarmhairtí ==
I 1974, milleadh gairm Nixon nuair a bhí an scannal Watergate i mbéal an phobail. D'éirigh Nixon as oifig ar an [[9 Lúnasa]] [[1974]].

Ba é Nixon an t-aon [[uachtarán]] amháin a d'éirigh as [[oifig]].

Ceapadh an leasuachtarán, [[Gerald Ford]], mar uachtarán. B'é Ford an chéad uachtarán a fuair an post gan bhua i dtoghchán, nuair a d'éirigh Richard Nixon as oifig i ndiaidh an scannail Watergate.

Is sna Stáit Aontaithe sna 1970í, tar éis scannal Watergate a tháinig ann do na chéad fhorálacha reachtúla don nochtadh leasanna ag oifigigh phoiblí, agus is cuid den dea-chleachtas idirnáisiúnta anois iad.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://assets.gov.ie/249598/0b4eead8-18a4-4414-a120-18452d39a181.pdf|teideal=Athbhreithniú ar Chreat Reachtúil na hÉireann don Eitic in Oifigí Poiblí|údar=gov.ie|dáta=Nollaig 2022|dátarochtana=2024}}&lt;/ref&gt;

== Tagairtí ==
{{Reflist}}
[[Catagóir:Uachtaráin na Stát Aontaithe| ]]
[[Catagóir:Scannail]]
[[Catagóir:1972]]
[[Catagóir:Rialtas sna Stáit Aontaithe]]
[[Catagóir:Stair na Stát Aontaithe]]</text>
      <sha1>hl6ewhze0c8s671ru48u2sw0ujy1ewy</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1213601</id>
      <parentid>1213596</parentid>
      <timestamp>2024-04-22T09:57:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TGcoa</username>
        <id>21229</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3646" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Imeacht}}
Tharla briseadh isteach sa Watergate Building i [[Washington, D.C.|Washington DC]] sa bhliain 1972. Dhá bhliain dar gcionn, d'éirigh [[Richard Nixon]] as [[Uachtarán na Stát Aontaithe|uachtaránacht Stáit Aontaithe Mheiriceá]] mar gheall ar &quot;'''scannal Watergate'''&quot;.&lt;ref&gt;{{Luaigh foilseachán|title=Ag féachaint siar ar Watergate leathchéad bliain ar aghaidh|url=https://www.rte.ie/gaeilge/2022/0528/1301304-ag-feachaint-siar-ar-watergate-leathchead-bliain-ar-aghaidh/|date=2022-05-28|language=ga-IE|author=RnaG / An tSeachtain le Máirín Ní Ghadhra}}&lt;/ref&gt;

[[Íomhá:Watergate-DC.jpg|mion|clé|[[Oifig]] Watergate, [[Washington, D.C.|Washington]], District of Columbia]]

== Imeachtaí ==
Thosaigh scannal Watergate sna [[Stáit Aontaithe Mheiriceá|Stáit Aontaithe]] ar an [[17 Meitheamh]] [[1972]] nuair a gabhadh cúigear fear a raibh baint acu leis [[Teach Bán|an Teach Bán]] agus iad i ndiaidh briseadh isteach in [[oifig]]í an [[Páirtí Daonlathach (Stáit Aontaithe)|Pháirtí Dhaonlathaigh]]. B’oifigigh shinsearacha i [[rialtas]] [[Richard Nixon]] iad na fir a bhris isteach sa seomra san óstán.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=http://www.beo.ie/alt-lawrence-f-obrien-fear-a-bhi-broduil-as-a-oidhreac.aspx|teideal=Lawrence F. O’Brien: fear a bhí bródúil as a oidhreacht Éireannach|údar=Tom Deignan|dáta=Iúil 2005|language=ga-iE|work=Beo!|dátarochtana=2024-04-22}}&lt;/ref&gt;

Tharla sé go raibh an t-uafás eolais mar gheall ar an Pháirtí Daonlathach sa seomra ar briseadh isteach ann.  Bhí na buirgléirí ag lorg eolais mar gheall ar Chathaoirleach an Pháirtí Dhaonlathaigh, Lawrence F. O’Brien, ar chúntóir de chuid John F. Kennedy, Lyndon Johnson agus an pháirtí náisiúnta Dhaonlathaigh é ar feadh na mblianta.

[[Íomhá:Transistor radio used in the Watergate break-in.jpg|clé|mion|Raidió trasraitheora]]

Chas feidhmeannach [[Federal Bureau of Investigation|FBI]], “Deep Throat” nó Mark Felt, a raibh blianta fada caite aige leis an FBI, le beirt iriseoirí ón Washington Post, Bob Woodward agus Carl Bernstein. Thug sé eolas dóibh.

Ag an am céanna, bhí ar [[Spiro Agnew]], an leasuachtarán i dtrioblóid.  I 1973, aimsíodh eolas faoi himghabháil cánach, agus scoir sé.

== Iarmhairtí ==
I 1974, milleadh gairm Nixon nuair a bhí an scannal Watergate i mbéal an phobail. D'éirigh Nixon as oifig ar an [[9 Lúnasa]] [[1974]].  Ba é Nixon an t-aon [[uachtarán]] amháin riamh a d'éirigh as [[oifig]].

Ceapadh an leasuachtarán, [[Gerald Ford]], mar uachtarán. B'é Ford an chéad uachtarán a fuair an post gan bhua i dtoghchán, nuair a d'éirigh Richard Nixon as oifig i ndiaidh an scannail Watergate.

In 1975, gabhadh [[John N. Mitchell]],&lt;ref&gt;{{Luaigh foilseachán|title=John N. Mitchell|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=John_N._Mitchell&amp;oldid=1216359101|journal=Wikipedia|date=2024-03-30|language=en}}&lt;/ref&gt; a bhí ina Aturnae Ginearálta ag an Uachtarán Richard Nixon

Is sna Stáit Aontaithe sna 1970í, tar éis scannal Watergate a tháinig ann do na chéad fhorálacha reachtúla don nochtadh leasanna ag oifigigh phoiblí, agus is cuid den dea-chleachtas idirnáisiúnta anois iad.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://assets.gov.ie/249598/0b4eead8-18a4-4414-a120-18452d39a181.pdf|teideal=Athbhreithniú ar Chreat Reachtúil na hÉireann don Eitic in Oifigí Poiblí|údar=gov.ie|dáta=Nollaig 2022|dátarochtana=2024}}&lt;/ref&gt;

== Tagairtí ==
{{Reflist}}
[[Catagóir:Uachtaráin na Stát Aontaithe| ]]
[[Catagóir:Scannail]]
[[Catagóir:1972]]
[[Catagóir:Rialtas sna Stáit Aontaithe]]
[[Catagóir:Stair na Stát Aontaithe]]</text>
      <sha1>0s99gqfgyccpem5nae83g6n6xpibocx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Hugh Byrne (Fine Gael)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>84610</id>
    <revision>
      <id>1213598</id>
      <parentid>983114</parentid>
      <timestamp>2024-04-22T09:29:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Conradder</username>
        <id>34685</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="603" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Duine}}

Polaiteoir [[Éire]]annach ab ea '''Hugh Byrne''' (5 Iúil 1939 - 22 Aibreán 2023). Bhí sé ina bhall de [[Fine Gael]].

== Tagairtí ==
{{Reflist}}

{{Teachtaí Dála an 19ú Dáil}}
{{Teachtaí Dála an 20ú Dáil}}
{{Teachtaí Dála an 21ú Dáil}}
{{Teachtaí Dála an 22ú Dáil}}

{{Síol}}

{{DEFAULTSORT:Byrne, Hugh}}
[[Catagóir:Polaiteoirí na hÉireann]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1939]]
[[Catagóir:Básanna in 2023]]
[[Catagóir:Baill den 19ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 20ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 21ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 22ú Dáil]]</text>
      <sha1>dfo7wf8wzvzbestypoxqpfz13np0de0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>An Dara Cogadh Balcánach</title>
    <ns>0</ns>
    <id>84740</id>
    <revision>
      <id>1213496</id>
      <parentid>1207746</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T12:48:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kevin Scannell</username>
        <id>340</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Bhog Kevin Scannell an leathanach [[Dara Cogadh Balcánach]] go [[An Dara Cogadh Balcánach]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1631" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Coinbhleacht Mhíleata}}

[[Íomhá:Second Balkan War.png|mion|láthair na n-oibríochtaí |clé]]
Lean an '''Dara Cogadh Balcánach''' ar aghaidh ó [[29 Meitheamh]] [[1913]] go dtí [[10 Lúnasa]] [[1913]]. Níos lú ná mí amháin i ndiaidh do [[Conradh Londan (1913)|Chonradh Londan]]&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Luaigh foilseachán|title=Treaty of London (1913)|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Treaty_of_London_(1913)&amp;oldid=1030725625|journal=Wikipedia|date=2021-06-27|language=en}}&lt;/ref&gt; deireadh a chur leis an g[[An Chéád Chogadh Balcánach|Céad Chogadh Balcánach]], thosaigh coimhlint idir an [[An Bhulgáir|Bhulgáir]] agus comhfhórsaí na [[An tSeirbia|Seirbe]], na [[An Ghréig|Gréige]] agus [[Montainéagró|Mhontainéagró]]. 

Tháinig deireadh leis an gcoimhlint le treascairt fhórsaí na Bulgáire agus le síniú Chonradh [[Búcairist|Bhúcairist]] ar an [[10 Lúnasa]] [[1913]]&lt;ref&gt;[http://centenaries.ucd.ie/wp-content/uploads/2015/04/83980-UCD-Decade-of-Centenaries_A5-IRISH_FA_download_v2.pdf UCD Decade of Centenaries]&lt;/ref&gt;.

Bhí go leor cainte ar na himeachtaí sna meáin idirnáisiúnta ag an am;  200-300 [[iriseoir]] a bhí ann. Bhí an spéis sin tuar don am a bhí le teacht agus [[an Chéad Chogadh Domhanda]] an bhliain dár gcionn. 

== Féach freisin ==

* [[Conradh Londan (1913)|Conradh Londan]]&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; 
* [[An Chéád Chogadh Balcánach]]

== Tagairtí ==
{{reflist}}


[[Catagóir:Cogaí| ]]
[[Catagóir:Montainéagró]]
[[Catagóir:An Bhulgáir]]
[[Catagóir:An Chéad Chogadh Domhanda]]
[[Catagóir:Stair na Seirbia]]
[[Catagóir:Stair na Gréige]]</text>
      <sha1>jq9awoi77wji4wek0emlxxkgeqntu0u</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Aeons</title>
    <ns>0</ns>
    <id>86303</id>
    <revision>
      <id>1213536</id>
      <parentid>1213460</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T21:23:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Catagóirí eile curtha leis</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4777" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Eagraíochta}}

Dísreach [[Ceol leictreonach|ceol leictreonaice]] déanta suas de [[Muireann Nic Amhlaoibh|Mhuireann Nic Amhlaoibh]] agus Pádraig Rynne is ea '''Aeons'''. Scaoil siad  a gcéad singlí, ''Bealtaine'' agus ''An Fhuil,'' i 2016&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://nos.ie/cultur/ceol/amhran-na-haoine-bealtaine/|teideal=https://nos.ie/cultur/ceol/amhran-na-haoine-bealtaine/|údar=Foireann NÓS|dáta=|language=|work=nos.ie|dátarochtana=2018-11-16}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://nos.ie/cultur/ceol/amhran-na-haoine-an-fhuil-aeons/|teideal=https://nos.ie/cultur/ceol/amhran-na-haoine-an-fhuil-aeons/|údar=Foireann NÓS|dáta=|language=|work=nos.ie|dátarochtana=2018-11-16}}&lt;/ref&gt;agus a gcéad albam, ''Fís'', i Mí na Bealtaine 2018&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://nos.ie/cultur/ceol/albam-ilchinealach-uaillmhianach/|teideal=https://nos.ie/cultur/ceol/albam-ilchinealach-uaillmhianach/|údar=Cathal Mac Dhaibhéid|dáta=|language=|work=nos.ie|dátarochtana=2018-11-15}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|teideal=Aeons: Fís review – Electronica and the Irish language together at last|url=https://www.irishtimes.com/culture/music/aeons-f%C3%ADs-review-electronica-and-the-irish-language-together-at-last-1.3573816|work=The Irish Times|dátarochtana=2018-11-16|language=en-IE|údar=|dáta=}}&lt;/ref&gt;.

== Gradaim NÓS ==
Tá méid mhaith ainmniúchán gearrliosta faighte ag an dísreach chun gradam [[Nós|NÓS]], agus bua acu iontu faoi dhó. Sa bhliain 2019, fuair Aeons ainmniúchán chun 'Banna/Ceoltóir na Bliana'; fuair ''Fís'' ainmniúchán chun 'Albam na Bliana', agus fuair 'Cúramaí an tSaoil', ceann de na hamhráin ar ''Fís'', ainmniúchán chun 'Amhrán na Bliana'&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://nos.ie/gradaim-nos-2019/|teideal=Gradaim NÓS 2019|údar=Foireann NÓS|dáta=|language=ga|work=NÓS|dátarochtana=2019-02-04}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/gradaim-nos-taimid-ag-suil-le-saibhreas-an-cheoil-chomhaimseartha-ghaeilge-a-leiriu-i-lar-na-hardchathrach-anocht/|teideal=GRADAIM NÓS: ‘Táimid ag súil le saibhreas an cheoil chomhaimseartha Ghaeilge a léiriú i lár na hardchathrach anocht’|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2019-02-04}}&lt;/ref&gt;, cé gur [[Kneecap]] a bhuaigh gach ceann de na duaiseanna sin faoi dheireadh.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/gailearai-cuig-chuis-cheiliurtha-ag-kneecap-ag-gradaim-nos-2019/|teideal=GAILEARAÍ: Cúig chúis cheiliúrtha ag KNEECAP ag Gradaim NÓS 2019|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2019-02-04}}&lt;/ref&gt; Sa bhliain 2017, bhuaigh Aeons dhá ghradam NÓS, do 'Físeán na Bliana', le físeán ceoil ''Bhealtaine'', agus 'Nuíosach na Bliana', agus iad i dteideal dul san iomaíocht don ghradam sin toisc gurbh í 2016 an chéad bhliain ghníomhach dóibh. Fuair siad trí ainmniúchán eile freisin; ''Bealtaine'' agus ''An Fhuil'' araon do 'Amhrán na Bliana', agus an dísreach féin chun 'Banna/Ceoltóir na Bliana'.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://nos.ie/gradaim-nos-2017/|teideal=Gradaim Cheoil NÓS 2017|údar=Foireann NÓS|dáta=|language=ga|work=NÓS|dátarochtana=2019-02-04}}&lt;/ref&gt;

Déantar achoimre ar na sonraí seo sa tábla seo thíos:
{| class=&quot;wikitable&quot;
|+
!Bliain
!Duais
!Amhrán nó Albam
!Leibhéal
|-
| rowspan=&quot;3&quot; |2019
|Banna/Ceoltóir na Bliana
| -
|Ainmniúchán
|-
|Albam na Bliana
|Fís
|Ainmniúchán
|-
|Amhrán na Bliana
|Cúramaí an tSaoil
|Ainmniúchán
|-
| rowspan=&quot;5&quot; |2017
| Ceoltóir/Banna na Bliana
| -
|Ainmniúchán
|-
| rowspan=&quot;2&quot; |Amhrán na Bliana
|Bealtaine
|Ainmniúchán
|-
|An Fhuil
|Ainmniúchán
|- style=&quot;background: gold;&quot;
|Nuíosach na Bliana
| -
|Bua
|- style=&quot;background: gold;&quot;
|Físeán na Bliana
|Bealtaine
|Bua
|}

== Disceolaíocht ==
{| class=&quot;wikitable&quot;
|+
!Teideal
!Bliain
!Albam
|-
|Bealtaine
| rowspan=&quot;2&quot; |2016
| -
|-
|An Fhuil (in éindí le [[Séamus Barra Ó Súilleabháin]])
| -
|-
|Ar Snámh
| rowspan=&quot;9&quot; |2018
| rowspan=&quot;9&quot; |Fís
|-
|Éalú
|-
|A Stóirín Bán
|-
|Cúramaí an tSaoil
(in éindí le ''The Rubberbandits'')
|-
|Stoirm
|-
|Fé Scáth
|-
|Crann Taca
|-
|Drochshúil
|-
|Ar Snámh Acústach
(in éindí le Cormac McCarthy)
|}

== Tagairtí ==
{{Reflist}}
[[Catagóir:Ceoltóirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Bannaí a chanann i nGaeilge]]
[[Catagóir:Grúpaí ceoil bunaithe sa bhliain 2016]]
[[Catagóir:Buaiteoirí Ghradam NÓS sa rannóg Nuatheachtaí na Bliana]]
[[Catagóir:Buaiteoirí Ghradam NÓS sa rannóg Físeán na Bliana]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Amhrán na Bliana]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Albam na Bliana (Nuacheol)]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Ealaín na Bliana]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Banna / Ceoltóir na Bliana]]</text>
      <sha1>shqanju69rvh27he8dwsm6olw2wkxw1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Muireann Nic Amhlaoibh</title>
    <ns>0</ns>
    <id>86309</id>
    <revision>
      <id>1213564</id>
      <parentid>1135778</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T22:38:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Catagóirí eile curtha leis</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="791" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Duine}}
[[Ceoltóir]] agus [[amhránaí]] as [[Contae Chiarraí]] is ea '''Muireann Nic Amhlaoibh '''(a rugadh i 1978). Go dtí an bhliain 2016, b'í príomhamhránaí an ghrúpa traidisiúnta ''Danú''. Ón mbliain chéanna, is leath den dísreach [[Ceol leictreonach|leictreonaice]] ''[[Aeons]] ''í.

== Tagairtí ==
{{Reflist}}

{{Síolta ceol}}

{{DEFAULTSORT:Amhlaoibh, Muireann Nic}}
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1978]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
[[Catagóir:Ceoltóirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Ceol traidisiúnta na hÉireann]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Albam na Bliana (Amhráin Thraidisiúnta)]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Físeán na Bliana]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Ealaín na Bliana]]</text>
      <sha1>ptpv5bdh9z5wln2ak2g4s27c92jof1s</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kneecap</title>
    <ns>0</ns>
    <id>88738</id>
    <revision>
      <id>1213534</id>
      <parentid>1213449</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T21:18:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Catagóirí eile curtha leis</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13048" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Eagraíochta}}Tríréad [[Rapcheol|rapcheoil]] as Iarthar [[Bhéal Feirste]] is ea '''Kneecap'''; triúr ógfhear atá sa ghrúpa – Mo Chara, Móglaí Bap agus DJ Próvaí. Baineann an grúpa feidhm as seanmhanaí gríosaitheacha an [[An tIRA Sealadach|IRA]] mar chuid dá bhfeachtas poiblíochta.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.kneecap.ie/merch|teideal=Merch / feachtas poiblíochta ar kneecap.ie|údar=kneecap.ie/|dáta=2024|language=ga-IE|work=Kneecap|dátarochtana=2024-01-23|archivedate=2024-01-23|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240123225848/https://www.kneecap.ie/merch}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Luaigh foilseachán|title='Mór an náire airgead poiblí a bheith caite ar Kneecap'|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2024/0123/1428122-mor-an-naire-airgead-poilbi-a-bheith-caite-ar-kneecap/|date=2024-01-23|language=ga-IE|author=Nuacht RTÉ}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.hotpress.com/music/12-interviews-of-xmas-kneecap-on-controversies-misconceptions-mental-health-and-generational-trauma-22944334|teideal=12 INTERVIEWS OF XMAS: KNEECAP on Controversies, Misconceptions, Mental Health and Generational Trauma|údar=Lucy O'Toole|work=Hotpress|dátarochtana=2024-01-27}}&lt;/ref&gt;

==Ceol==
D'eisigh Kneecap a gcéad singil, 'C.E.A.R.T.A',&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://nos.ie/cultur/ceol/amhran-na-haoine-cearta-kneecap/|teideal=Amhrán na hAoine|údar=NÓS|dáta=2017-12-15|language=en-US|work=NÓS|dátarochtana=2024-01-23}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://blogs.transparent.com/irish/a-short-glossary-for-the-irish-rap-song-c-e-a-r-t-a-by-kneecap-rapcheol-gaeilge-cuid-pt-1/|teideal=A Short Glossary for the Irish Rap Song &quot;C.E.A.R.T.A&quot; by Kneecap (Rapcheol Gaeilge) [Cuid/Pt.1]|dáta=2018-01-07|work=Irish Language Blog {{!}} Language and Culture of the Irish-Speaking World|dátarochtana=2024-01-23}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://blogs.transparent.com/irish/a-short-glossary-for-the-irish-rap-song-c-e-a-r-t-a-by-kneecap-rapcheol-gaeilge-cuid-pt-2/|teideal=A Short Glossary for the Irish Rap Song &quot;C.E.A.R.T.A&quot; by Kneecap (Rapcheol Gaeilge) [Cuid/Pt.2]|dáta=2018-01-11|work=Irish Language Blog {{!}} Language and Culture of the Irish-Speaking World|dátarochtana=2024-01-24}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://blogs.transparent.com/irish/a-short-glossary-for-the-irish-rap-song-c-e-a-r-t-a-by-kneecap-rapcheol-gaeilge-cuid-pt-3/|teideal=A Short Glossary for the Irish Rap Song &quot;C.E.A.R.T.A&quot; by Kneecap (Rapcheol Gaeilge) [Cuid/Pt. 3]|dáta=2018-01-15|work=Irish Language Blog {{!}} Language and Culture of the Irish-Speaking World|dátarochtana=2024-01-24}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://blogs.transparent.com/irish/a-short-glossary-for-the-irish-rap-song-c-e-a-r-t-a-by-kneecap-rapcheol-gaeilge-cuid-pt-4/|teideal=A Short Glossary for the Irish Rap Song &quot;C.E.A.R.T.A&quot; by Kneecap (Rapcheol Gaeilge) [Cuid/Pt. 4]|dáta=2018-01-19|work=Irish Language Blog {{!}} Language and Culture of the Irish-Speaking World|dátarochtana=2024-01-24}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://blogs.transparent.com/irish/a-short-glossary-for-the-irish-rap-song-c-e-a-r-t-a-by-kneecap-rapcheol-gaeilge-cuid-pt-5/|teideal=A Short Glossary for the Irish Rap Song &quot;C.E.A.R.T.A&quot; by Kneecap (Rapcheol Gaeilge) [Cuid/Pt. 5]|dáta=2018-01-23|work=Irish Language Blog {{!}} Language and Culture of the Irish-Speaking World|dátarochtana=2024-01-24}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://blogs.transparent.com/irish/a-short-glossary-for-the-irish-rap-song-c-e-a-r-t-a-by-kneecap-rapcheol-gaeilge-cuid-pt-6-6/|teideal=A Short Glossary for the Irish Rap Song “C.E.A.R.T.A” by Kneecap (Rapcheol Gaeilge) [Cuid/Pt. 6/6]|dáta=2018-01-26|work=Irish Language Blog {{!}} Language and Culture of the Irish-Speaking World|dátarochtana=2024-01-24}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:3&quot;&gt;{{Luaigh foilseachán|title=KNEECAP - C.E.A.R.T.A (Official Music Video)|url=https://www.youtube.com/watch?v=8Sf0htzbMKk|language=ga-IE}}&lt;/ref&gt; sa bhliain 2017.&lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Lua idirlín|url=https://nos.ie/cultur/ceol/amhran-na-haoine-cearta-kneecap/|teideal=Amhrán na hAoine 'C.E.A.R.T.A.', le Kneecap|údar=Foireann NÓS|dáta=|language=|work=NÓS|dátarochtana=2019-02-05}}&lt;/ref&gt; Lá amháin, an lá roimh mhórshiúl [[Acht na Gaeilge]] in 2017, bhí Móglaí Bap ag spraephéinteáil [[graifítí]] in éineacht le cara dá chuid. Scríobh a chara an focal 'Cearta' ar stad bus i mBéal Feirste. Ansin tháinig na póilíní agus gabhadh an cara. Dhiúltaigh sé Béarla a labhairt leo, agus chaith sé an oíche faoi ghlas sular tháinig aistritheoir. Tá an t-amhrán 'C.E.A.R.T.A.' bunaithe ar an eachtra sin.&quot;&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Mullally|first=Una|teideal=Kneecap: 'Low-life scum' of west Belfast rap whose day has come|url=https://www.irishtimes.com/culture/music/kneecap-low-life-scum-of-west-belfast-rap-whose-day-has-come-1.3854738|access-date=2020-09-04|website=The Irish Times|language=en}}&lt;/ref&gt;

D'éirigh go han-mhaith leis an singil agus shocraigh Mo Chara, Móglaí Bap agus DJ Próvaí leanúint ar aghaidh mar Kneecap.

Tháinig a gcéad albam amach sa bhliain 2023.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/michael-fassbender-le-gaeilge-a-labhairt-i-scannan-nua/|teideal=Michael Fassbender le Gaeilge a labhairt i scannán nua|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2023-03-30}}&lt;/ref&gt;

=== Spreagadh ===
Bhí [[Rónán Mac Aodha Bhuí]] ina spreagadh mór ag an mbanna. &quot;Gan Rónán Mac Aodha Bhuí ní bheadh Kneecap ann inniu, ba é féin a thug ardán don oiread ceoltóirí, a thug guth daofa ar an raidió agus spreag gach sórt ceol. Chreid sé ariamh i gceol comhaimseartha na Gaeilge agus chuir sé achan phíosa fuinneamh a bhí aige isteach ann. Ba é Rónán a sheinn CEARTA ar [[RnaG]] don chéad uair ach ansin cuireadh cosc air agus fuair sin níos mó poiblíocht dúinn ná go dtiocfadh linn riamh a shamhlú, b’shin é, fear a thóg seansanna. Ba é Rónán a thug ár gcéad gig dúinn i d[[Teach Hiúdaí Beag]], gig a chuir fíorthús le haistear ceol s'againn.&quot;&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/an-meid-gra-ata-ag-teacht-chuige-ta-se-go-hiontach-airgead-a-bhailiu-do-chunamh-leighis-do-ronan-mac-aodh-bhui/|teideal=‘An méid grá atá ag teacht chuige, tá sé go hiontach’ – airgead á bhailiú do chúnamh leighis do Rónán Mac Aodh Bhuí|údar=Méabh Ní Thuathaláin|dáta=16 Feabhra 2023|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2024-01-23}}&lt;/ref&gt;

== Conspóidí ==
Tarraingíonn Kneecap conspóid. Tháinig clú ar Kneecap don chéad uair in 2017 nuair a dúradh gur chuir [[RTÉ]] cosc ar an amhrán CEARTA. 

=== Ainm an ghrúpa ===
Is ionann ''Kneecap'' agus an briathar Béarla ar &quot;[[lámhach sa ghlúin]]&quot;. Is dócha go bhfuil beagán imeartais focal i gceist freisin leis na focail Ghaeilge ''Ní cheapaim'' a bhí mar bhuafhocail in jóc coitianta. Tá an jóc, a raibh leaganacha iomadúla de ann, bunaithe ar fhreagra débhríoch na ceiste.
 
{{Cquote
|&quot;Beirt bhall den IRA ag plé ceard is cóir a dhéanamh le ball den UVF. Iad ag labhairt Béarla is Gaeilge. ''Should we kneecap him?'' Ní cheapaim.&quot;&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://twitter.com/GaelGAIRI/status/419803933394370561|teideal=@GaelGÁIRÍ|údar=Gael GÁIRÍ ar Twitter|dáta=20154|dátarochtana=2024}}&lt;/ref&gt;}}

Is tagairt é ainm an ghrúpa, nó &quot;[[lámhach sa ghlúin]]&quot;, don nós brúidiúil a bhí ag an IRA ógánaigh ón bpobal náisiúnach a lámhach sna pláitíní glúine agus cithréim a fhágáil orthu ar feadh a saoil. Pionós ainrianta a bhí ann a ghearrtaí ar dhaoine óga faoi iompar frithshóisialta nó faoi bhearta eile nár thaitin leis an IRA.&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;

=== Dearcadh frithbhunaíochta ===
Tá dearcadh frithbhunaíochta orthu, ag plé le drugaí agus ag spochadh as na póilíní go minic. Is [[Poblachtánachas in Éirinn|Poblachtaigh]] go smior iad&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.youtube.com/watch?v=Wd1_RxymwNk|teideal=Stupid questions Irish people are always asked, answered by KNEECAP - YouTube|work=www.youtube.com|dátarochtana=2021-01-10}}&lt;/ref&gt; ach ag an am chéanna tá sé áitithe acu nach bhfuil aon teachtaireacht sheicteach ina gcuid ceoil.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://podcasts.apple.com/gb/podcast/27-ean%C3%A1ir-2024-t%C3%ADr-eoghain/id1525428808?i=1000643195605|teideal=‎Nuacht Mhall: (Tír Eoghain)|údar=Conradh na Gaeilge, Londain|dáta=27 Eanáir 2024|language=ga-IE|work=Apple Podcasts|dátarochtana=2024-01-27}}&lt;/ref&gt;

Úsáideann Kneecap an téarma RUC chun cur síos a dhéanamh ar an fhórsa póilíneachta reatha ó thuaidh, an PSNI nó an [[Seirbhís Póilíneachta Thuaisceart Éireann]] (SPTÉ).&lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt;

Chuir Kneecap a ndlúthpháirtíocht le muintir na [[Palaistín]]e in iúl trí bhratach a chrochadh ag ceolchoirmeacha.&lt;ref&gt;{{Cite web|last=|first=|date=|teideal=KNEECAP - 2019 RECAP|url=https://www.youtube.com/watch?v=LNa1AIl4yR0|url-status=live|archive-url=|archive-date=|access-date=|website=youtube}}&lt;/ref&gt;

== Scannán ==
{{Main|Kneecap (scannán)}}
Rinneadh scannán in 2023, '''''Kneecap''''', a léiríonn fás an bhanna.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.dailymotion.com/video/x8rkfny|teideal=Kneecap {{!}} movie {{!}} 2024 {{!}} Official Clip - video Dailymotion|dáta=2024-01-18|language=ga-IE|work=Dailymotion|dátarochtana=2024-01-27}}&lt;/ref&gt; Tá baill an bhanna iad féin, chomh maith le [[Michael Fassbender]],&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; le feiceáil sa scannán, a bhfuil idir Ghaeilge agus Bhéarla ann.

I mí Eanáir 2024, reáchtáladh «première» an scannáin ag [[Féile Scannán Sundance]] 2024, an chéad scannán Gaeilge a taispeánadh ag an fhéile riamh. Bronnadh Duais 'Next' an Lucht Féachana ar an scannán ag Sundance.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/gradam-mor-le-ra-buaite-ag-scannan-na-rapaliathe-gaelacha-kneecap-ag-feile-sundance/|teideal=Gradam mór le rá buaite ag scannán na rapáliathe Gaelacha Kneecap ag féile Sundance|dáta=2024-01-26|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2024-01-27}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Dúirt léiritheoir Kneecap, Trevor Birney, go gcuirtear na mílte scannán isteach ar Sundance agus nach roghnaítear le taispeáint ag an bhféile ach 60 ceann. “Agus as an 60 ceann sin, tá gradam mór le rá buaite againn – tá sé iontach,” arsa Birney.  (Tuairisc.ie)&lt;/ref&gt; Cheannaigh Sony Pictures Classics an scannán&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://nos.ie/cultur/scannan-kneecap-ceannaithe-ag-sony-lena-eisiuint-ar-fud-an-domhain/|teideal=Scannán Kneecap ceannaithe ag Sony lena eisiúint ar fud an domhain|údar=NÓS|dáta=2024-01-19|language=ga-IE|work=NÓS|dátarochtana=2024-01-22}}&lt;/ref&gt; agus beidh sé le feiceáil i bpictiúrlanna ar fud an domhain le linn 2024-2025 dá bharr.&lt;ref&gt;{{Luaigh foilseachán|title=An-ghlacadh le Kneecap ag Féile Scannán Sundance|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2024/0119/1427598-an-ghlacadh-le-kneecap-ag-feile-scannan-sundance/|date=2024-01-19|language=ga-IE|author=Nuacht RTÉ}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Chuir Scáileán Thuaisceart Éireann €450,00o ar fáil do ''KNEECAP'' agus fuair sé maoiniú €350,000 ó Údarás Craolacháin na hÉireann agus €205,000 ón Chiste Craoltóireachta Gaeilge.
&lt;/ref&gt;
==Dioscliosta==
===Cnuastéip===
* ''3CAG'' (2018)

===Singlí===
* ''C.E.A.R.T.A'' (2017)&lt;ref name=&quot;:3&quot; /&gt;
* ''Amach Anocht'' (2018)
* ''H.O.O.D'' (2018)&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://nialler9.com/kneecap-are-maestro-provocateurs-in-new-video-for-h-o-o-d/|teideal=KNEECAP are maestro provocateurs in new video for 'H.O.O.D.'|údar=Luke Sharkey|dáta=2019-04-17|language=en-GB|work=Nialler9|dátarochtana=2024-01-27}}&lt;/ref&gt;
* ''Gael-Gigolos'' (2019)
* ''Fenian Cunts'' (2019)
* ''Get Your Brits Out'' (2019)
* ''MAM'' (2020)&lt;ref&gt;{{Luaigh foilseachán|title=KNEECAP X DYRT - MAM (Official Audio)|url=https://www.youtube.com/watch?v=6l-CHhdFpHs|language=ga-IE}}&lt;/ref&gt;
* ''Thart agus Thart'' (2021)
* Guilty Conscience (2022)&lt;ref&gt;{{Luaigh foilseachán|title=KNEECAP - Guilty Conscience (Official Music Video)|url=https://www.youtube.com/watch?v=pa3ki8r8tVI|language=ga-IE}}&lt;/ref&gt;
* ''IT'S BEEN AGES'' (2023)
* ''Better Way to Live'' (2023)

== Féach freisin ==

* [[Súil Amháin]]
* [[Oisín Mac]]   
* [[Lámhach sa ghlúin]]   
* [[Kneecap (scannán)|''Kneecap'' (scannán)]]

== Tagairtí ==
{{Reflist}}
[[Catagóir:Bannaí a chanann i nGaeilge]]
[[Catagóir:Daoine as Béal Feirste]]
[[Catagóir:Rapálaithe Éireannacha]]
[[Catagóir:Buaiteoirí Ghradam NÓS sa rannóg Nuatheachtaí na Bliana]]
[[Catagóir:Buaiteoirí Ghradam NÓS sa rannóg Amhrán na Bliana]]
[[Catagóir:Buaiteoirí Ghradam NÓS sa rannóg Albam na Bliana (Nuacheol)]]
[[Catagóir:Buaiteoirí Ghradam NÓS sa rannóg Físeán na Bliana]]
[[Catagóir:Buaiteoirí Ghradam NÓS sa rannóg Ealaín na Bliana]]
[[Catagóir:Buaiteoirí Ghradam NÓS sa rannóg Banna / Ceoltóir na Bliana]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Amhrán na Bliana]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Físeán na Bliana]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Ealaín na Bliana]]</text>
      <sha1>811xg8qwwtlk4dioratscvfgr3tz9e6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Vivant Denon</title>
    <ns>0</ns>
    <id>88954</id>
    <revision>
      <id>1213507</id>
      <parentid>1170266</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T17:22:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>47196</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9544" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Duine}}

B'ealaíontóir Francach, scríbhneoir, thaidhleoir, údar, agus seandálaí é '''Dominique Vivant, Baron Denon''' (4 Eanáir 1747 - 27 Aibreán 1825). Cheap Napoleon é mar chéad stiúrthóir ar iarsmalann an Louvre i ndiaidh an fheachtais san Éigipt sa bhliain 1798-1818, agus déantar comóradh air i Sciathán Denon den mhúsaem nua-aimseartha agus san Ionad Taighde Dominique-Vivant Denon. Ba é a dhé-imleabhar &lt;nowiki&gt;''&lt;/nowiki&gt;Voyage dans la basse et la haute Egypte&lt;nowiki&gt;''&lt;/nowiki&gt;,1802, bunús na Éigipteolaíochta comhaimseartha.  

== Breith agus ainm ==
Rugadh Vivant Denon ag Chalon-sur-Saône &lt;ref&gt; [http://www.inha.fr/fr/ressources/publications/publications-numeriques/dictionnaire-critique-des-historiens-de-l-art/denon-dominique-vivant.html Vivant Denon] in [[Institut national d'histoire de l'art]]. &lt;/ref&gt; do theaghlach darb ainm &quot;de Non&quot;, de na &quot;petite noblesse&quot; nó na huaisle, agus go dtí tús  [[Réabhlóid na Fraince]] shínigh sé é féin mar &quot;le chevalier de Non&quot;.&lt;ref&gt; Nowinski, 23-25 &lt;/ref&gt;  D'athbhreithnigh sé a shloinne le linn na Réabhlóide,  cosúil le go leor de na huaisle chun na míre &quot; de &quot; a chailleadh.  Dealraíonn sé gur sheachain sé go seasta leas a baint as a chéad ainm baisteadh &quot;Dominique&quot;, agus d'úsáidfeadh sé a ainm meánach &quot;Vivant&quot;, agus dá bhrí sin tugtar &quot;Vivant Denon&quot; air.  Bhronn Napoleon an tideal &quot;Baron Denon&quot; air i mí Lúnasa 1812, agus é 65 bliana d'aois. 

== Luathshaol ==
Cuireadh é go Páras chun staidéar a dhéanamh ar an dlí, ach léirigh sé go raibh rogha chinnte aige don ealaín agus don litríocht, agus go luath d'éirigh sé as a ghairm. Ina thríú bliain is fiche, chum dráma grinn, ''Le Bon Pére'', a bhfuair ''succès d'estime'', mar bhí áit ar thosach an tslua aige cheana féin sa tsochaí ag a bhéasa agus a chumhachtaí comhrá eisceachtúla.  Ba rogha na coitiantachta é don rí [[Louis XV na Fraince|Louis XV]], a d'fhág faoi a chúram bailiúchán agus socrú chaibinéad taispeántais de bhoinn agus de seodaseanda i gcomair Madame de Pompadour, agus ina dhiaidh sin cheap sé é ina attaché le hambasáid na Fraince i gCathair Pheadair.  

== Gairm bheatha taidhleoireachta ==
[[Íomhá:Le_représentant_du_peuple_François_en_fonction2.jpg|mion| Greanadh le Denon d'fheisteas Poblachtach a dhear [[Jacques-Louis David|David]] ]]
Ar theacht i réim [[Louis XVI na Fraince|Louis XVI]], aistríodh Denon go dtí an tSualainn; ach d'fhill sé, i ndiaidh eatraimh ghairid, go Páras leis an ambasadóir M. de Vergennes, a ceapadh mar aire eachtrach.  a bhliain 1775 cuireadh Denon ar mhisean speisialta go dtí an Eilvéis, agus ghlac sé an deis cuairt a thabhairt ar [[Voltaire]] ag Ferney.  Rinne sé portráid den fhealsamh, a bhí greanta agus foilsithe nuair a d'fhill sé ar Pháras.  Bhí a chéad choinne taidhleoireachta eile i [[Napoli]], áit ar chaith sé seacht mbliana, ar dtús mar rúnaí don ambasáid agus ina dhiaidh sin mar ''chargé d'affaires''.  Chaith sé an tréimhse seo le staidéar cúramach a dhéanamh ar shéadchomharthaí ealaíne ársa, ag bailiú go leor samplaí agus ag déanamh líníochtaí de dhaoine eile.  Chomh maith leis sin, bhain sé máistreacht iomlán amach ar a cheird na heitseála agus an ghreanta ''[[Meisitint|mezzotinto]]''.&lt;ref name=&quot;EB1911&quot;&gt;{{EB1911|inline=1|wstitle=Denon, Dominique Vivant, Baron de|volume=8|page=45}}        &lt;/ref&gt;  L:e linn dó bheith i Napoli bhuail sé le Sir William agus Lady Hamilton agus  d'eitseáil sé Lady Hamilton agus í mbun staidiúir a chuir uirthi féin. 

Mar thoradh ar bhás a phatrún, M. de Vergennes, sa bhliain 1787, aistarraingíodh é, agus chaith sé an chuid eile dá shaol go príomha le saothair ealaíonta.  Nuair a d'fhill sé ar Pháras, glacadh isteach é mar bhall den Académie royale de peinture et de sculpture (1787).  Tar éis eatraimh ghairid d'fhill sé ar an Iodáil, ag maireachtáil go príomha sa [[An Veinéis|Veinéis]].  Thug sé cuairt ar [[Flórans]] agus [[Bologna|Bologna freisin]], agus ina dhiaidh sin chuaigh sé go dtí an Eilvéis.  Chuala sé gur coigistíodh a mhaoin, agus gur cuireadh an ainm ar liosta na toirmiscthe, agus lena mhisneach sainiúil réitigh sé láithreach bonn filleadh ar Pháras: bhí a chás criticiúil, ach sheachain sé pionós, a bhuí le cairdeas an péintéara [[Jacques-Louis David|David]], a bhfuair coimisiún dó dearaí a chur ar fáil le haghaidh cultacha poblachtacha.  Nuair a bhí an [[Réabhlóid na Fraince|Réabhlóid]] thart, bhí Denon ar cheann de bhuíon na bhfear oirirc a chuaigh go minic go dtí teach Madame de Beauharnais.  Bhuail sé le [[Napoléon Bonaparte|Bonaparte anseo]] agus go heagnai cheangail sé a chinniúint leis.&lt;ref name=&quot;EB1911&quot;&gt;{{EB1911|inline=1|wstitle=Denon, Dominique Vivant, Baron de|volume=8|page=45}} &lt;span data-ve-ignore=&quot;true&quot;&gt;Amháin nó níos mó de na habairtí roimhe seo&lt;/span&gt; &amp;nbsp; &lt;span data-ve-ignore=&quot;true&quot;&gt;ionchorpraíonn sé téacs ó fhoilseachán atá anois san&lt;/span&gt; [[Public domain|fhearann poiblí]] &lt;span data-ve-ignore=&quot;true&quot;&gt;:&lt;/span&gt; &amp;nbsp; &lt;cite id=&quot;CITEREFChisholm1911&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; class=&quot;citation encyclopaedia&quot;&gt;Siosalach, Hugh, ed. (1911).&lt;/cite&gt; &lt;/ref&gt; 

== An Éigipt agus an Louvre ==
[[Íomhá:Buste_Vivant_Denon.jpg|clé|mion| Bust comórtha le Joseph Charles Martin, a thaispeántar ag Salon de1827 ([[Louvre]]) ]]
[[Íomhá:Plate_showing_statues_of_Amenhotep_III_at_Luxor,_Egypt._Commissioned_by_Napoleon_as_a_present_to_Josephine_but_she_rejected_it._From_France._The_Victoria_and_Albert_Museum,_London.jpg|mion| Pláta a thaispeánann dealbha Amenhotep III ag Luxor, an Éigipt.  Arna choimisiúnú ag Napoleon mar chur i láthair do Josephine ach dhiúltaigh sí di.  Sa Mhúsaem Victoria &amp; Albert, Londain]]
Ag cuireadh Bonaparte chuaigh sé ar an turas taiscéalaíochta go dtí an [[An Éigipt|Éigipt]] mar chuid den rannóg ealaíon agus litríochta den Institut d'Égypte, agus mar sin fuair sé an deis na hábhair a bhailiú dá chuid oibre is tábhachtaí liteartha agus ealaíne an todhchaí. Thaistil sé in éineacht leis an Ginearál -Desaix go dtí an Éigipt Uachtarach, agus rinne sé go leor sceitsí de shéadchomharthaí na healaíne ársa, uaireanta faoi lámhach an namhaid.  Foilsíodh na torthaí ina ''Voyage dans la basse et la haute Egypte,'' a foilsíodh mar dhá imleabhar in 1802.  D'éirigh thar barr leis an saothar mar sheandálaí agus mar ealaíontóir, agus spreag sé an tAthbheochan Éigipteach in ailtireacht agus sna healaíona maisiúla.&lt;ref name=&quot;EB1911&quot;&gt;{{EB1911|inline=1|wstitle=Denon, Dominique Vivant, Baron de|volume=8|page=45}} &lt;span data-ve-ignore=&quot;true&quot;&gt;Amháin nó níos mó de na habairtí roimhe seo&lt;/span&gt; &amp;nbsp; &lt;span data-ve-ignore=&quot;true&quot;&gt;ionchorpraíonn sé téacs ó fhoilseachán atá anois san&lt;/span&gt; [[Public domain|fhearann poiblí]] &lt;span data-ve-ignore=&quot;true&quot;&gt;:&lt;/span&gt; &amp;nbsp; &lt;cite id=&quot;CITEREFChisholm1911&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; class=&quot;citation encyclopaedia&quot;&gt;Siosalach, Hugh, ed. (1911).&lt;/cite&gt; &lt;/ref&gt;  
[[Íomhá:Pavillon_Denon_at_Le_Louvre.jpg|mion| Pavillon Denon ag an [[Louvre]] ]]

== Scor ==
[[Íomhá:Père-Lachaise_-_Division_10_-_Dominique_Vivant_Denon_05.jpg|mion| Séadchomhartha sochraide Vivant Denon le Pierre Cartellier ag [[Reilig Père-Lachaise|Reilig Père Lachaise]], Páras]]

== Oibreacha ==

* Vivant Denon (1803). Taistealaíonn sé san Éigipt Uachtarach agus Íochtarach san Éigipt le linn feachtais an General Bonaparte sa tír sin. I. Aistritheoir Arthur Aikin. Heard and Forman, do Samuel Campbell. 
* Vivant Denon (1803). Taistealaíonn sé san Éigipt Uachtarach agus Íochtarach san Éigipt le linn feachtais an General Bonaparte sa tír sin. II. Aistritheoir Arthur Aikin. Heard and Forman, do Samuel Campbell. 
* Vivant Denon (2009). Peter Brooks, ed. Níl Amárach. Aistritheoir Lydia Davis. Athbhreithniú Nua-Eabhrac ar Leabhair. &lt;nowiki&gt;ISBN   978-1-59017-326-8&lt;/nowiki&gt;. 
* Claude Joseph Dorat (1928).  Ná arís !: (Point de lendemain) agus scéalta eile.  Aistritheoir Eric Sutton.  Chapman &amp; Hall, ltd.  Deir nóta ag tús an leabhair seo 'Foilsíodh Pointe De Lendemain, a cuireadh i leith Vivant Denon freisin in 1777'.  Dá bhrí sin tá an t-údar á lua mar aistriúchán Dorat in Sutton. 
* Vivant Denon (1876). Pléigh an méid seo a leanas: déan dédiée à la reine. I. Liseux. 

== I bhficsean ==
Áiríodh le Anthony O'Neill carachtar Vivant Denon ina úrscéal: The Empire of Eternity. Anthony O'Neill (2006). Impireacht na hEochair. Teach Random. &lt;nowiki&gt;ISBN   978-1-74166-553-6&lt;/nowiki&gt;. 

Scríobh Lee Langley úrscéal beathaisnéise ar shaol Denon: Lee Langley (2006). Comhrá ar an Quai Voltaire. Chatto &amp; Windus. &lt;nowiki&gt;ISBN   978-0-7011-7912-0&lt;/nowiki&gt;. 

Cuimsíonn Ruth McKenney freisin carachtar Vivant Denon ina úrscéal: Mirage. Ruth McKenney (1956). Mirage. Farrar, Straus agus Cudahy. 

== Tagairtí agus foinsí ==
&lt;references /&gt;

== Naisc sheachtracha ==

* Oibreacha le Vivant Denon   
* Oibreacha le Vivant Denon nó thart air   
* [http://www.louvre.fr/en/dominique-vivant-denon-research-center-0 Ionad Taighde Louvre Dominique-Vivant Denon] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170823034744/http://www.louvre.fr/en/dominique-vivant-denon-research-center-0 |date=2017-08-23 }} 

{{DEFAULTSORT:Denon, Vivant}}
[[Catagóir:Daoine a cuireadh i Reilig Père Lachaise]]
[[Catagóir:Básanna i 1825]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1747]]
[[Catagóir:Pages with unreviewed translations]]</text>
      <sha1>ox9tdv1zeqdydfbjusltchh8rzdwwtp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>San Lorenzo de Almagro</title>
    <ns>0</ns>
    <id>89672</id>
    <revision>
      <id>1213563</id>
      <parentid>1193051</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T22:36:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>186.136.168.173</ip>
      </contributor>
      <comment>.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1956" xml:space="preserve">{{Club peile bosca eolais 2
| ainm an chlub = San Lorenzo
| ainmsuaitheantas = 
| leasainm = 
|pattern_la1      = _sl2019h
|pattern_b1       = _sl2019h
|pattern_ra1      = _sl2019h
|pattern_sh1      = 
|pattern_so1      = _sl2019h
|leftarm1         = 000040
|body1            = 000040
|rightarm1        = 000040
|shorts1          = FF0000
|socks1           = 000040
|pattern_la2      = 
|pattern_b2       = _sl2019a
|pattern_ra2      = 
|pattern_sh2      = 
|pattern_so2      = _sl2019a
|leftarm2         = FFFFFF
|body2            = FFFFFF
|rightarm2        = FFFFFF
|shorts2          = FFFFFF
|socks2           = FFFFFF
| dathanna = 
| siombail = 
| cathair = [[Buenos Aires]]
| tír = {{bratach|Argentina}} [[An Airgintín]]
| cónaidhm = [[CONMEBOL]]
| sraith   = Primera División
| bunaithe = 1908
| athbhunaithe = 
| cathaoirleach = {{bratach|Argentina}} Marcelo Moretti
| traenálaí = {{bratach|Argentina}} Leandro Romagnoli
| staid = Estadio Pedro Bidegain
| acmhainn = 47,964
| suíomh = sanlorenzo.com.ar
}}
[[Íomhá:Escudo del Club Atlético San Lorenzo de Almagro.svg|mion|]]
Is club [[sacar|peile]] é '''Club Atlético San Lorenzo de Almagro''' a imríonn san [[Airgintín]]. Tá staid bhaile San Lorenzo suite sa chomharsanacht Boedo i m[[Buenos Aires]]. Imríonn an fhoireann in Primera División, an rannán is fearr i gcóras sraithe peile na hAirgintíne. Meastar chomh maith go bhfuil San Lorenzo ar cheann de &quot;chúigear mór&quot; (&quot;Los 5 Grandes&quot;) peile na hAirgintíne ag preas na hAirgintíne, in éineacht le Independiente, [[River Plate]], [[Boca Juniors]], agus Racing Club. Is é Huracán an comórtas stairiúil atá aige.
[[Íomhá:Estadio Pedro Bidegain.jpg|mion|Staid Pedro Bidegain]]

Fuair San Lorenzo aitheantas idirnáisiúnta i mí an Mhárta 2013 nuair a toghadh an [[Pápa Proinsias]], a bhí ag tacú leis an gclub.

Bhuaigh San Lorenzo an [[Copa Libertadores]] in 2014.


[[Catagóir:Clubanna sacair na hAirgintíne]]</text>
      <sha1>naxtkgikatqoy5ir8zv4r6oymictuyk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Lisa Hannigan</title>
    <ns>0</ns>
    <id>92050</id>
    <revision>
      <id>1213543</id>
      <parentid>977424</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T21:49:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Catagóirí eile curtha leis</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="695" xml:space="preserve">
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Is [[amhránaí]], [[cumadóir amhrán]] agus [[ceoltóir]] [[Éireannach]] í '''Lisa Margaret Hannigan''' (a rugadh ar [[12 Feabhra]] [[1981]]). 

== Dioscliosta ==
*''Sea Sew'' (2008)
*''Passenger'' (2011)
*''At Swim'' (2016)

==Tagairtí==
{{reflist}}
{{síolta ceol}}

{{DEFAULTSORT:Hannigan, Lisa}}
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1981]]
[[Catagóir:Amhránaithe Éireannacha]]
[[Catagóir:Ceoltóirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Bannaí a chanann i nGaeilge]]
[[Catagóir:Mná Éireannacha]]
[[Catagóir:Daoine as Contae na Mí]]
[[Catagóir:Cumadóirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Amhrán na Bliana]]</text>
      <sha1>0zvih5ir2s8jpwg6q7ggxp78ogawzon</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Seaghan Mac an tSionnaigh</title>
    <ns>0</ns>
    <id>95331</id>
    <revision>
      <id>1213566</id>
      <parentid>1117452</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T22:41:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Catagóir eile curtha leis</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9026" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Is aistritheoir, [[ceoltóir]], [[scríbhneoir]], agus gníomhaí [[Teanga (cumarsáid)|teanga]] [[Éireannach]] é [[Seaghan Mac an tSionnaigh]].&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://be.linkedin.com/in/seaghan-mac-an-tsionnaigh-2569711b9|teideal=Seaghan Mac an tSionnaigh|údar=linkedin.com|dáta=2022|dátarochtana=2022}}&lt;/ref&gt;  

As Deisceart [[Cill Chainnigh (idirdhealú)|Chill Chainnigh]] é ó dhúchas, ach tá sealanna cónaí caite aige i [[Luimneach]], i m[[Baile Átha Cliath]], i g[[Corca Dhuibhne]] agus i m[[Béal Feirste]]. Lasmuigh d'Éirinn, tá cónaí déanta aige i g[[Ceanada]]&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=http://www.icuf.ie/seaghan-mac-an-tsionnaigh/|teideal=Seaghan Mac an tSionnaigh|dáta=2012-12-03|language=en-US|work=Ireland Canada University Foundation|dátarochtana=2020-10-26}}&lt;/ref&gt;, sna [[Stáit Aontaithe Mheiriceá|Stáit Aontaithe]]&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.fulbright.ie/i-am-fulbright-2017/featured-alumni/seaghan-mac-tsionnaigh/|teideal=Seaghan Mac an tSionnaigh|language=en-US|work=Fulbright|dátarochtana=2020-10-26}}&lt;/ref&gt; agus sa t[[An tSualainn|Sualainn]]&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://twitter.com/keltiska/status/1258689359261380608|teideal=@SwedishIrishSoc issued a commemorative journal|údar=Uppsala Celtic Students|dáta=2020|dátarochtana=2022}}&lt;/ref&gt;, tíortha ar bhog sé chucu d'fhonn Gaeilge a mhúineadh in institiúidí [[Ollscoil|ollscoile]] iontu.  

Sa bhliain 2020 d'fhág sé a phost mar [[léachtóir]] sinsearach le [[teangacha Ceilteacha]] in [[Ollscoil Uppsala]] agus tá cónaí anois air sa [[An Bhruiséil|Bhruiséil]] mar a n-oibríonn sé don [[An Coimisiún Eorpach|Choimisiún Eorpach]]. 

=== Saothar ===
Bhain Seaghan amach [[céim dochtúra]] ó [[Coláiste Mhuire gan Smál|Choláiste Mhuire Gan Smál]], [[Luimneach]], sa bhliain 2017 i ngeall ar thráchtas Ph.D. a scríobh sé faoi [[Seanchaí|sheanchaí]] ó [[Corca Dhuibhne|Chorca Dhuibhne]] darbh ainm Seán Mac Criomhthain&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://euopa.academia.edu/SeaghanMacantSionnaigh/CurriculumVitae|teideal=Seaghan Mac an tSionnaigh {{!}} European Commission - Academia.edu|údar=|dáta=|work=euopa.academia.edu|dátarochtana=2020-10-25}}&lt;/ref&gt;. Tá míreanna éagsúla le Seaghan foilsithe in ''[[Comhar]]''&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://comhar.ie/iris/scribhneoiri/seaghan-mac-an-tsionnaigh/|teideal=Seaghan Mac an tSionnaigh|údar=Comhar.ie|language=ga|work=Comhar|dátarochtana=2022-1-11}}&lt;/ref&gt;, ''[[Misneach (grúpa)|Mionlach]]''&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=http://www.misneachabu.ie/2020/03/29/|teideal=March 29, 2020 – Misneach|language=en-US|dátarochtana=2020-10-25}}&lt;/ref&gt;, ''[[Feasta]]''&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=http://www.feasta.ie/2018/deiref/clar.html|teideal=Feasta - clár|work=www.feasta.ie|dátarochtana=2020-10-25|archivedate=2020-10-28|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201028211313/http://www.feasta.ie/2018/deiref/clar.html}}&lt;/ref&gt;, ''[[Nós]]''&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=http://nos.ie/gniomhaiochas/polaitiocht/leithghabhail-chulturtha/|teideal=Leithghabháil Chultúrtha: Cá bhfuil an líne?|údar=Seaghan Mac An tSionnaigh|language=en-US|work=NÓS|dátarochtana=2020-10-25}}&lt;/ref&gt;, &lt;u&gt;[[tuairisc.ie]]&lt;/u&gt;&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/scribhneoiri/seaghanmacantsionnaigh/|teideal=Seaghan Mac an tSionnaigh –|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2020-10-25}}&lt;/ref&gt;, ''[[Meon Eile]]''&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.meoneile.ie/anailis/polaru-na-polaitiochta-agus-a-thionchar#.X1YId01frtg.twitter|teideal=Polarú na polaitíochta agus a thionchar &lt; Meon Eile|work=www.meoneile.ie|dátarochtana=2020-10-26}}&lt;/ref&gt;, san ''[[The Irish Times|Irish Times]]''&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.irishtimes.com/culture/books/the-gael-becomes-irish-the-prospects-for-the-irish-language-in-ireland-today-1.4301342|teideal=The Gael Becomes Irish: the prospects for the Irish language in Ireland today|language=en|work=The Irish Times|dátarochtana=2020-10-25}}&lt;/ref&gt; agus sa ''Dublin Review of Books''&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.drb.ie/blog/comment/2020/07/23/focl%C3%B3ir-or-folklore-|teideal=Foclóir or Folklore?|work=www.drb.ie|dátarochtana=2020-10-25}}&lt;/ref&gt;. Le gnéithe éagsúla de chultúr na [[An Ghaeilge|Gaeilge]] a bhíonn sé ag plé agus tá a chuid saothar acadúil foilsithe in [[Irisleabhar|irisleabhair]] phiarmheasta idirnáisiúnta, as [[An Béarla|Béarla]], as [[An Ghaeilge|Gaeilge]], agus as [[An Fhraincis|Fraincis]]&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.estudiosirlandeses.org/2018/03/the-vocative-case-on-peoples-mouths-the-irish-folklore-commission-and-illiterate-linguistics/|teideal=“The Vocative Case on People’s Mouths”: The Irish Folklore Commission and Illiterate Linguistics – Estudios Irlandeses|language=es|dátarochtana=2020-10-25}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Luaigh foilseachán|title=“Un nouveau dictionnaire anglais-irlandais” : léirmheas Francach ar fhoclóir Éireannach|url=http://journals.openedition.org/etudesirlandaises/5258|journal=Études irlandaises|date=2017-11-29|issn=0183-973X|pages=37–46|issue=42-2|doi=10.4000/etudesirlandaises.5258|language=ga|author=Seaghan Mac an tSionnaigh}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=http://www.lambert-lucas.com/wp-content/uploads/2018/12/tdm_ale%CC%81n_garabato.pdf|teideal=Interventions sociolinguistiques chez des activistes irlandais,  IDENTITÉS, CONFLITS ET INTERVENTIONS SOCIOLINGUISTIQUES|údar=IIIe Congrès du Réseau Francophone de Sociolinguistique (l'Université Paul-Valéry Montpellier 3)|dáta=2018|dátarochtana=2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Luaigh foilseachán|author=Seaghan Mac an tSionnaigh|date=2019|url=https://www.ucc.ie/en/media/research/corkfolkloreproject/folkloredept/gSeaghanMacantS1.pdf|title=Seán Mac Criomhthain (1875–1955),Seanchaí Duibhneach|journal=|volume=(2019):30–44|issue=Béascna}}&lt;/ref&gt;. 

Tá dhá [[leabhar]] curtha amach aige mar gheall ar an bhfoclóirí Luimníoch T. O'Neill Lane; ceann as [[An Ghaeilge|Gaeilge]], le [[Coiscéim]]&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=http://www.coisceim.ie/focail.html|teideal=Focail &amp; Foclóireacht T. Ó Neill Lane le Seaghan Mac an tSionnaigh|work=www.coisceim.ie|dátarochtana=2020-10-25}}&lt;/ref&gt;, agus ceann as [[An Béarla|Béarla]], ar fhéinfhoilsigh sé é&lt;ref&gt;{{Luaigh foilseachán|title=The West Limerick Man Who Wrote a Dictionary: T. O'Neill Lane|url=https://books.google.be/books?id=wPfDCQAAQBAJ&amp;printsec=copyright&amp;redir_esc=y#v=onepage&amp;q&amp;f=false|publisher=Lulu.com|date=2015|language=en|author=Seaghan Mac an tSionnaigh}}&lt;/ref&gt;.  

Rinne sé comhdháil [[Meanmanra]] a bhunú i bpáirt lena chara, Oisín Uíbh Eachach, agus sprioc acu téarmaíocht na [[An Ghaeilge|Gaeilge]] a aclú don phlé fealsúnach. Dhá chnuasach aistí faoi eagarthóireacht na beirte a tháinig ar an saol de thoradh na comhdhála seo&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=http://www.coisceim.ie/meanmanra.html|teideal=Meanmanra - An tSíceolaíocht &amp; an Fealsúnacht le|work=www.coisceim.ie|dátarochtana=2020-10-25}}&lt;/ref&gt;.  

Mar le tograí cruthaitheacha de, tá roinnt dá chuid [[Filíocht na Gaeilge|filíochta]] curtha i gcló in ''[[Poetry Ireland Review/Éigse Éireann|Poetry Ireland Review]]''. 

Ainmníodh aistriúchán dá chuid, ''An Triúr Triallach: An Congó'' arna fhoilsiú ag [[Dalen Éireann]] ar ghearrliosta aistriúchán [[Ghradam de Bhaldraithe]] ag [[duaiseanna liteartha an Oireachtais]].

=== Na meáin ===
Tá baint ag Seaghan le ceol úrnua as [[An Ghaeilge|Gaeilge]] a chur chun cinn, agus bíonn a iarrachtaí féin sa réimse seo á gcur ar fáil aige ar a chaineál [[YouTube]]&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.youtube.com/watch?v=l29seyU9X6Y|teideal=Agus Dúrt Léi|údar=|dáta=|dátarochtana=}}&lt;/ref&gt;. Bíonn sé i mbun comhoibriú le h[[Ealaíontóir|ealaíontóirí]] eile chomh maith, faoi mar a fheictear sa chaimeo a bhí aige san [[Físeán|fhíseán]] a ghabhann le dán de chuid [[Ciara Ní É|Chiara Ní É]] dar teideal 'Dán Crá'&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.youtube.com/watch?v=lt3Jvy2-BXk|teideal=FÍSDÁN: Dán Crá {{!}} Ciara Ní É {{!}} REIC - YouTube|work=www.youtube.com|dátarochtana=2020-10-26}}&lt;/ref&gt;, físeán dár chum sé an ceol [[Olldord|olldoird]] a chloistear ann.

Ní hannamh Seaghan i mbun caint phoiblí a thabhairt ach an oiread&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.youtube.com/watch?v=clo7VWeu750|teideal=The vocative case on people's mouths: the Irish Folklore Commission and illiterate linguistics|údar=|dáta=|dátarochtana=}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.youtube.com/watch?v=w2_ye8HEJvc|teideal=The Songs and Spoken Word of Irish-speaking Ireland|údar=|dáta=|dátarochtana=}}&lt;/ref&gt; agus bíonn sé le cloisteáil mar aoi ar chláracha sna [[Meáin chumarsáide na hÉireann|meáin]] Ghaeilge go minic.

== Tagairtí ==
{{Reflist}}


{{DEFAULTSORT:Sionnaigh, Seaghan Mac an t}}
[[catagóir:Scríbhneoirí Éireannacha]]
[[catagóir:Aistritheoirí]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
[[Catagóir:Gníomhaithe Gaeilge]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Físeán na Bliana]]</text>
      <sha1>fesdaixv185rdj5ttglrx3o3qkrpzdu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Séamus Barra Ó Súilleabháin</title>
    <ns>0</ns>
    <id>99477</id>
    <revision>
      <id>1213525</id>
      <parentid>1213445</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T20:51:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Cuireadh catagóirí eile leis</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13952" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Duine|image=[[Íomhá:Séamus Barra Ó Súilleabháin Nós .jpg|220px]]}}

Is [[file]], fear [[haiku]] agus [[rapálaí]] [[Ciarraíoch]] é '''Séamus Barra Ó Súilleabháin''' a chasann amhráin [[hip hap]] faoin ainm ''Súil Amháin''.  Aithnítear é ar dhuine de mhórfhilí na glúine nua filíochta i saol na Gaeilge.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; 

== Beatha ==
Is i [[Londain]] a rugadh Séamus ach tógadh i [[Lios Tuathail]] é. D'fhreastail sé ar an scoil i g[[Cnoc na gCaiseal]] ar feadh bliana agus an teaghlach siar is aniar idir an dá thír. 

Nuair a bhog sé ar ais go tuaisceart Chiarraí, bhí blas Sasanach ar a chuid Béarla. “''Bhí tuiscint eile agam ar mo thimpeallacht seachas mar a bhí ag na leanaí eile sa scoil'',” ar sé. “Bhíos ag déanamh anailíse ar gach aon ní mórthimpeall orm.”&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/agallamh-vearsai-on-mbreacghalltacht-le-seamus-barra-o-suilleabhain/|teideal=AGALLAMH: Véarsaí ón mbreacGhalltacht le Séamus Barra Ó Súilleabháin|údar=Robert McMillen|dáta=11 Deireadh Fómhair  2016|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2022-10-18}}&lt;/ref&gt;

Bhuaigh Séamus an All-Ireland Poetry Slam sa bhliain [[2011]]. Is ó [[Uíbh Ráthach]] a mhuintir, agus tá nasc láidir aige féin le ceantar [[Corca Dhuibhne|Chorca Dhuibhne]]. File &quot;iarGhaeltachta&quot; a thugann sé air féin. &quot;''Is rogha idé-eolaíoch é IarGhaeltacht a thabhairt ar an nGalltacht''&quot; a deir sé in alt ar [[Comhar]]. Déantar cur síos air mar rachtfhile, slamfhile, nó dubfhile uaireanta.

Cé go bhfuil caint uirbeach agus caint an idirlín le sonrú go mór ar a chuid dánta, is Gaelainn  na Mumhan a chleachtann sé, go háirithe sna dánta is déanaí dá chuid. Tá tréimhsí caite aige ina chónaí i gCorca Dhuibhne agus d'oibrigh in [[Ionad an Bhlascaoid]] agus ar an m[[An Blascaod Mór|Blascaod Mór]] mar threoraí. 

Fuair sé scolaireacht [[Fulbright]] le dul go hOllscoil [[Idaho State]] agus céimí de chuid Roinn na Gaeilge OÉG é. Rinne sé [[taighde]] dochtúireachta ar scríbhneoireacht [[Maidhc File|Mhaidhc File]], mac [[Peig Sayers|Pheig Sayers]].

== Saothar ==

=== Filíocht ===
Sa bhliain [[2016]] d'fhoilsigh [[Cló Iar-Chonnacht]] cnuasach filíochta leis, Beatha Dhónaill Dhuibh. I mblurba an leabhair deirtear; &quot;''Sa leabhar seo, an chéad chnuasach filíochta uaidh, scaoileann Séamus Barra Ó Súilleabháin a racht. Trí phearsa Dhónaill Dhuibh, más é sár-, príomh- nó frith-laoch an tsaothair seo é, tugann an file aghaidh ar chuid de cheisteanna móra agus beaga na freacnairce mar a gcíorann sé an sean agus an nua, an óige agus an dul in aois, an beo agus an marbh. Léigh leat, nó fút, nó tharat, de réir mar is toil leat féin.&quot;''

Dar le [[RTÉ]], fiosraíonn an cnuasach sin na ceisteanna móra agus beaga, an saol nua agus an seansaol, an beo agus an marbh. Dar le [[Robert McMillen]] 'Cibé modh reacaireachta a roghnaíonn Séamus, bíonn sé corraitheach, fuinniúil.'

=== Ceol ===
* D'eisigh sé ''Muca'' – traic hip hop le Craos (Séamus Barra Ó Súilleabháin agus Rob Mulhern).
* An Fhuil - [[Aeons]] ar a raibh Séamus Barra Ó Súilleabháin le clos.
* “Go Beo go Deo na nDeo” Amhrán a bhí ar ghearrliosta na Féile PanCheiltí sa bhliain  2015 — [[Enda Reilly]] agus Séamus Barra Ó Súilleabháin a chum.
* Chuir Charlie O'Brien agus Séamus Barra Ó Súilleabháin fuaimrian amach do 'Macalla Chill Áirne' le Trouble or Fortune Records.
* Sa bhliain [[2021]] thug Súil Amháin tacaíocht do [[Kneecap]] ar a gcamchuairt ''Occupied 6 Tour''.
* Ghlac sé páirt san fhíseán ilmheáin ealaíonta Ériu le Body&amp;Soul, Alltar a bhí ar an mír ar a raibh sé.

=== EP ===
D'eisigh Séamus Barr EP sa bhliain [[2019]] ar a bhfuil sé chinn de dhánta agus d'amhráin nuachumtha. Tá na rianta le clos ar an suíomh Bandcamp.com. Is é Séamus Barra a scríobh na rianta agus ba é Eóghan Harris a léirigh. Rinne sé cónaitheacht san ionad ealaíon [[Cill Rialaigh]].

=== Físdánta ===
I ''Sráid Éigse'', a taifeadadh mar chuid den fhéile [[Other Voices]], feictear cur i láthair nua-aimseartha chomh maith le meadarachtaí dúchasacha, go háirithe mórdbhard Lios Tuathail [[Uilliam Ó Leannáin]]. Maítear faoin bhfíseán gur comhfhreagras é 'Sráid-Éigse'&lt;ref&gt;{{Luaigh foilseachán|title=Sráid-Éigse (ENGLISH SUBS)|url=https://www.youtube.com/watch?v=dkzucVUnCYw|language=en}}&lt;/ref&gt; idir filí ré na teicneolaíochta faisnéise agus seandáimh na lámhscríbhinní san 18ú haois. Déantar beart véarsaí agus leabhar luachmhar a aistriú trí chúlsráideanna Leasa Tuathail gan fhios don saol.

Fuair an físdán ''Raithneach'' ainmniúchán d'amhrán na bliana agus d'fhíseán na bliana ag [[Gradaim Cheoil Nós]] sa bhliain [[2019]]. [[Seán T. Ó Meallaigh]] a thaifead agus a chuir in eagar. Rinneadh an físdán seo le [[REIC]] i gcomhar le h[[Áras Scríbhneoirí na hÉireann]], [[Foras na Gaeilge]] agus [[Bliain na Gaeilge]].

=== Imeachtaí agus Foilseacháin ===
Bíonn saothair Shéamuis le feiceáil agus le clos in áiteanna éagsúla go leor: Southword, [[BBC RADIO 4]] ar an gclár NO EGOS NO DIVAS, Glórtha ón Imeall ar [[TG4]], Dublin Writers Festival, an Fhéile Bheag Filíochta, REIC @ Takin' the Mic, bhí sé ina mholtóir ag Slam Filíochta fhéile [[Liú Lúnasa]], Fíon na Fíliochta (The Wine of Poetry), The Five Lamps Arts Festival, An Cabaret Craiceáilte, Imram, [[an Phicnic Leictreach]], [[Féile na Bealtaine]], ag ócaidí filíochta in Bothan Dhùn Èideann in [[Albain]], ag The English Bookshop in [[Uppsala]] agus ag an Tóstal. 

Foilsíodh filíocht dá chuid ar [[Comhar]], ''The Willow’s Whisper: A Transatlantic Compilation of Poetry from Ireland and Native America'' agus ailt ar [[meoneile.ie]] agus áiteanna eile.

Ghlac sé páirt in Leprosarium/An Lobharlann, filíocht thaibhléirithe beirte.

=== Súil Amháin (2020) ===
Sa bhliain [[2020]] tháinig togra eile dá chuid chun cinn, inar meascadh ceol hip-hop agus liricí Shéamuis Barra.

I gcorplár na dianghlasála sa bhliain [[2020]] is ea d'fhiafraigh [[Áine Ní Chíobháin]] de Súil Amháin ar mhaith leis siollaí a chur ar rian úrnua leis an léiritheoir aitheanta [[Bantum]] i gcóir an taispeántais 'Cogar' a bhí á reáchtáil don fhéile [[Other Voices]]. An chéad rian ná 'Viva Liobarnach' (atá cosúil leis an nath Spáinnise ¡Viva la libertad!), agus tá idir fhaisnéis agus áiféis sa léargas dírbheathaisnéiseach ann ar chúrsa laethúil an rapálaí liobarnaigh seo as bundún na Ríochta. Tá trí cinn de rianta eile a tháinig ó Súil Amháin agus Bantum.

Viva Liobarnach - Súil Amháin (léirithe ag Bantum), Ceol: Bantum, Focail: Súil Amháin, Taifead glóir: Tejo

Lá Breá - Súil Amháin, Bantum a léirigh. Thug [[Ealaín na Gaeltachta]] tacaíocht. Áine Ní Chíobháin a stiúraigh, Ferg Flannery a mhaisigh, Garsún Eo a thaifead an glór agus Rút Ní Mhurchú a shiúil an trá.

Incantation of Féile​-​Flow Funk, Liricí le Súil Amháin, Bantum a léirigh.

Sa bhliain [[2021]] rinne sé gig ar líne mar chuid de [[Liú Lúnasa]]. Cuireadh 'Oíche Mhaith' amach faoi mháthair Shéamuis, is é a dúirt sé faoin amhrán ná ''Cheapas na véarsaí seo do Mham. Seo ceann fé lasadh na tine.''

Chuir sé amach Aisling Fhéile ''A Vision of the River Feale'' sa bhliain 2022.

Eisíodh an t-amhrán ''Súil Amháin X Tuath - sceartáin!'' i gcomhpháirt le [[Tuath (banna ceoil)]] i nDeireadh Fómhair na bliana 2022. Rob Mulhern (Tuath) a léirigh, Tadhg Kelly a mheasc agus a mháistrigh. Tá sliocht ón amhrán traidisiúnta ''[[Cad É Sin Don Té Sin?]]'' ann agus sainmhíniú ar [[sceartán]] ón [[An Foclóir Beag|bhFoclóir Beag]]. Tá eilimintí macarónacha i gceist san amhrán. Nuair a deirtear ''níos measa ná an Reilleach!'' ann is é atá i gceist leis an Reilleach ná [[Walter Raleigh]]. Deir na seandaoine i gCorca Dhuibhne 'chút an Reilleach' chun leanaí a smachtú nuair ná téidís a chodladh. Ba é Walter Raleigh 'An Reilleach' an 'boogieman' acu go dtí le déanaí. Bhí lámh ag Walter Raleigh i sléacht, ár agus léirscrios an Choilíneachais san 16ú haois déag agus maireann cuimhne bheo air sin i gCorca Dhuibhne.

Eisíodh an t-amhrán ''An Murda Meais​í​n'' sa bhliain 2023. Rob Mulhern (Tuath) a chruthaigh agus a léirigh. Meascadh breise: Niall Doran. Ealaín: AMELIA. Bailíodh airgead a rinneadh as Murder Machine ar mhaithe le scoil Dhún Chaoin agus iad ag bailiú airgid i gcóir seomra ranga nua. Tagraíodh don fheachtas a bhí ann san 70dí chun an scoil a choinneáil ar oscailt agus an agóid a tionóladh i mBÁC leis an sluaghairm: 'NÍ DHÚNFAR SCOIL DHÚN CHAOIN!' Bronnadh Amhrán na Bliana ar an amhran ag [[Gradaim Cheoil NÓS]] 2024.

=== Gearrscannán ===
Rinne Charlie O´Brien gearrscannán darbh ainm &quot;Macalla Chill Áirne&quot; sa bhliain [[2022]] ina bhfuil Séamus Barra Ó Súilleabháin ina phríomhaisteoir ann. Tá [[Seán Garvey|Seán Ó Gairbhí]] (an t-amhránaí sean-nóis) ina aisteoir ann chomh maith. Athchruthú ar thuras báid trí lochanna Chill Áirne roimh aimsir an ghorta mhóir atá i gceist le “Macalla.” D'úsáidtí bugle chun macalla a scaoileadh amach ón sliabh ag deireadh an turais go [[Nead an Iolair]] i g[[Cill Áirne]] fadó. Bhí Macalla Chill Áirne le feiscint ag féile scannán Chiarraí, ag an Chicago Irish Film Fest agus a lán eile nach iad.

==Aitheantas==

Aithnítear é ar dhuine de mhórfhilí na glúine nua filíochta i saol na Gaeilge.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Lua idirlín|url=https://nos.ie/cultur/a-chead-ep-eisithe-ag-seamus-barra-o-suilleabhain/|teideal=A chéad EP eisithe ag Séamus Barra Ó Súilleabháin|údar=NÓS|dáta=14 Bealtaine 2019|language=ga-IE|work=NÓS|dátarochtana=2022-10-18}}&lt;/ref&gt; Glacann sé páirt rialta in imeachtaí agus léirithe filíochta amhail REIC a bhíonn ar siúl in ionaid éagsúla ar fud na hÉireann. D'aithris sé dán dá chuid d’[[Uachtarán na hÉireann]] ag comóradh 20 bliain [[TG4]] ag ócáid speisialta i nGaillimh sa bhliain [[2017]]. Bhain sé amach Craobh Slamfhilíochta na hÉireann sa bhliain 2011/2012 agus Cúirt 2013. 

Is é a dúirt an file [[David Wheatley]] faoi ː &quot;Is annamh a aimsíonn tú file nua chomh suntasach le Séamus Barra Ó Súilleabháin. ‘Shaman’ atá ann, gan dabht.&quot;&lt;ref&gt;{{https://twitter.com/nemoloris/status/832694877712314369}}&lt;/ref&gt;

==Ionsparáid==

Aithníonn Súil Amháin an lámh a bhí ag [[Rónán Mac Aodha Bhuí]] ina spreagadh an chéad lá: &quot;Rónán a chuir Mícrafón im láimh don gcéad uair riamh, agus a spreagaigh mé chun mo bhéal a leathadh os comhair slua daoine. Is tréna chroí mór, a fhís don bpobal agus paisean chun ceoil atáim tar éis aithne a chur ar fhurmhór desna cairde is mó atá sa tsaol agam anois. D'athraigh Rónán cúrsa mo shaoil an lá san i mBeár an Choláiste.&quot;
Thiomnaigh sé dán dó freisin.

Tá [[Gearóid Mac Lochlainn]] le brath mar thionchar ar shaothar Uí Shúilleabháin, go háirithe in úsáid an ''alter ego''.

Tá ráite ag an ngrúpa [[Kneecap]] go raibh tionchar ag saothar Uí Shúilleabháin orthu, go deimhin déantar tagairt dó sa chéad amhrán acu. Is féidir gnéithe áirithe a aithint i saothair Shéamuis Barra féin a fuair spreagadh ó Kneecap ina dhiaidh sin, an bhéim mhór ar amhráin seachas ar fhilíocht nuair a tháinig ann do Shúil Amháin, ar cheann acu.

==Foilseacháin==

* ''Beatha Dhónaill Dhuibh'' cnuasach filíochta, 2016 ([[Cló Iar-Chonnacht]]) 
* Ón mBarr Aníos, EP, taifeadtaí ar dhornan dánta 2019, An bhFacaís Mo Ghuthán?, Toghcháin, Raithneach, Sin Cultúr, Teamín Óg, Searc Ólta 
* Leprosarium/An Lobharlann - leabhairín mangaire?
* Loitríocht - leabhairín mangaire
* D'aistrigh Niall O'Gallagher scata dánta leis go [[Gaeilge na hAlban]] san iris liteartha [[STEALL]]
* Bhí dornán dánta dá chuid sa chnuasach a chuir [[Marcus Mac Conghail]] in eagar sa bhliain [[2014]] ''Línte Leictreacha'', cnuasach a bhailigh dánta ó fhilí [[an Phubaill Ghaeilge]] ag an b[[Picnic Leictreach]] le chéile.
* 2011 - sa bhailiúchán: ''The Willow's Whisper: A Transatlantic Compilation of Poetry from Ireland and Native America Hardcover'' eagarthóir: Jill M. O'Mahony &amp; [[Mícheál Ó hAodha]] (Cambridge Scholars Publishing)
* 2015 - sa bhailiúchán: : ''Poetry Ireland Review'' 115 ([[Éigse Éireann]]/Impress Books)

== Tagairtí ==
{{Reflist}}

==Féach freisin==
* [[Rapcheol Gaeilge]]
* [[Kneecap]]

== Naisc sheachtracha ==

* [https://seamusbarra.bandcamp.com/album/n-mbarr-an-os Ón mBarr Aníos] (bandcamp.com)
* Léirmheasanna ar ''Beatha Dhónaill Dhuibh'' ː  [https://www.irishtimes.com/culture/books/beatha-dh%C3%B3naill-dhuibh-review-the-bold-innovation-of-a-kerry-poet-1.3119363, Irish Times]{{Dead link|date=Deireadh Fómhair 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }},   [https://nos.ie/cultur/leabhair/beidh-tracht-feasta-ar-dhanta-seo-na-duibhe/ NÓS]
* [https://www.irishtimes.com/culture/books/rapping-as-gaeilge-about-priests-hunger-emigration-and-alcohol-abuse-1.2939137 Rapping as Gaeilge about priests, hunger, emigration and alcohol abuse]
* [https://www.youtube.com/watch?v=jB70Zz-2Y_E  Gearrscannán &quot;Macalla Chill Áirne&quot;]

{{DEFAULTSORT:Suilleabhain, Seamus B.}}
[[Catagóir:Filí Gaeilge]]
[[Catagóir:Daoine as Contae Chiarraí]]
[[Catagóir:Gaeil Londan]]
[[Catagóir:Rapálaithe Éireannacha]]
[[Catagóir:Rapcheoltóirí]]
[[Catagóir:Filí na hÉireann]]
[[Catagóir:Buaiteoirí Ghradam NÓS sa rannóg Amhrán na Bliana]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Amhrán na Bliana]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Albam na Bliana (Nuacheol)]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Físeán na Bliana]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Banna / Ceoltóir na Bliana]]</text>
      <sha1>iphq5z6b6mwe1oaqpxve1s2v54ewlol</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Teimpléad:Identifiers</title>
    <ns>10</ns>
    <id>101318</id>
    <revision>
      <id>1213618</id>
      <parentid>1192681</parentid>
      <timestamp>2024-04-22T11:51:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Mrmw</username>
        <id>30102</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17521" xml:space="preserve">&lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P345 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:IMDb Logo Square.svg|50x20px|link=https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=345&amp;url_prefix=https://www.imdb.com/&amp;id=$1 |IMDB: $1]] }} &lt;!--
        Si hi ha plataformes cinematogràfiques, es tracten separadament de xarxes socials
--&gt;{{#if: {{#invoke:Wikidades|claim |item={{{item|}}} |property=P480 P1265 P1266 P1267 P1258 P1237 P1562 P1982 P1984 P1985 P2019 P2631 P3056 P2638 P1219 P1220 P3593 P5340 P724 }} |&lt;!--
   --&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P480 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:FA en 14.jpg|20x50px&lt;!--
        --&gt;|link=https://www.filmaffinity.com/en/film$1.html |Filmaffinity: $1]] }} &lt;!--
   --&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P1265 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Allociné Logo carré.png|20x40px&lt;!--
        --&gt;|link=https://www.allocine.fr/film/fichefilm_gen_cfilm=$1.html |Allocine: $1]] }} &lt;!--
   --&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P1266 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Allociné Logo carré.png|20x40px&lt;!--
        --&gt;|link=https://www.allocine.fr/personne/fichepersonne_gen_cpersonne=$1.html?nopub=1 |Allocine: $1]] }} &lt;!--
   --&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P1267 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Allociné Logo carré.png|20x40px&lt;!--
        --&gt;|link=https://www.allocine.fr/series/ficheserie_gen_cserie=$1.html?nopub=1 |Allocine: $1]] }} &lt;!--
   --&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P1258 |list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Rottentomatoesalternativelogo.svg|20x100px&lt;!--
        --&gt;|link=https://www.rottentomatoes.com/$1|Rottentomatoes: $1]] }} &lt;!--
   --&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P6127 |list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Letterboxd 2023 logo.png|20x100px&lt;!--
        --&gt;|link=https://letterboxd.com/film/$1/|Letterboxd: $1]] }} &lt;!--
   --&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P1985 |list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Anime News Network favicon.png|20x100px&lt;!--
        --&gt;|link=https://www.animenewsnetwork.com/encyclopedia/anime.php?id=$1|Anime News Network: $1]] }} &lt;!--
   --&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P1984 |list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Anime News Network favicon.png|20x100px&lt;!--
        --&gt;|link=https://www.animenewsnetwork.com/encyclopedia/manga.php?id=$1|Anime News Network: $1]] }} &lt;!--
   --&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P1982 |list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Anime News Network favicon.png|20x100px&lt;!--
        --&gt;|link=https://www.animenewsnetwork.com/encyclopedia/people.php?id=$1||Anime News Network: $1]] }} &lt;!--
   --&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P1237 |list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Box office MOJO square.jpg|25x100px&lt;!--
        --&gt;|link=https://www.boxofficemojo.com/movies/?id=$1.htm|Mojo: $1]] }} &lt;!--
   --&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P1562 |list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Allmovie square.svg|25x100px&lt;!--
        --&gt;|link=https://www.allmovie.com/movie/$1 |Allmovie: $1]] }} &lt;!--
   --&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P2019 |list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Allmovie square.svg|25x100px&lt;!--
        --&gt;|link=https://www.allmovie.com/artist/$1 |Allmovie: $1]] }} &lt;!--
   --&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P2631 |list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Tcm logo squared.png|20px&lt;!--
        --&gt;|link=http://www.tcm.turner.com/tcmdb/title/title.jsp?stid=$1 |TCM: $1]] }} &lt;!--
   --&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P3056 |list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Tcm logo squared.png|20px&lt;!--
        --&gt;|link=http://www.tcm.turner.com/tcmdb/participant/participant.jsp?participantId=$1 |TCM: $1]] }} &lt;!--
   --&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P1712 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Metacritic.svg|20x100px&lt;!--
        --&gt;|link=https://www.metacritic.com/$1 |Metacritic: $1]] }} &lt;!--
   --&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P2638 |list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:TVcom Logo cropped.png|22px&lt;!--
        --&gt;|link=http://www.tv.com/$1/ |TV.com: $1]] }} &lt;!--
   --&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P1218 |list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Ibdb logo.jpg|20px&lt;!--
        --&gt;|link=https://www.ibdb.com/broadway-production/$1 |IBDB: $1]] }} &lt;!--
   --&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property= P1219 |list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Ibdb logo.jpg|20px&lt;!--
        --&gt;|link=https://www.ibdb.com/broadway-show/$1 |IBDB: $1]] }} &lt;!--
   --&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P1220 |list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Ibdb logo.jpg|20px&lt;!--
        --&gt;|link=https://www.ibdb.com/broadway-cast-staff/$1 |IBDB: $1]] }} &lt;!--
   --&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P3593 |list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:American Film Institute (AFI) logo.svg|22px&lt;!--
        --&gt;|link=https://catalog.afi.com/Catalog/moviedetails/$1 |AFI: $1]] }} &lt;!--
   --&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P5340 |list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:American Film Institute (AFI) logo.svg|22px&lt;!--
        --&gt;|link=https://catalog.afi.com/Catalog/PersonDetails/$1 |AFI: $1]] }} &lt;!--
   --&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P724 |list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Internet Archive 7x8px.svg|16px&lt;!--
        --&gt;|link=https://archive.org/details/$1 |Archive.org: $1]] }} &lt;!--
   --&gt;&lt;!-- {{#invoke:Wikidades | claim | property=P1874 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Netflix-new-icon.png|20x100px
           |link=https://www.netflix.com/title/$1 |Netflix: $1]] }}&amp;nbsp; Eliminat segons discussió plantilla:pel·lícula
   --&gt;{{#if:{{#invoke:Wikidades| claim |item={{{item|}}} |property=P2013 P2002 P4033 P2003 P3789 P3265 P6634 P4264 P3040 P2984 P1902 P2205 P2207 P2397 P4175 P3283 P4015 P3836 P2850 P3192 P434 P435 P8236 P8235 P3478 P2611 P1953 P1954 P839 P1728 P1729 P1730 P1994 P1146 P3171 P1469 P2276 P535 }} |&lt;hr&gt;}} }}&lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P2013 |list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:F icon.svg|20x20px |link=https://www.facebook.com/$1|Facebook: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P2002 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Logo of Twitter.svg|20x20px |link=https://www.twitter.com/$1?lang=ca |Twitter: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P4033 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Mastodon logotype (simple) new hue.svg|20x20px |link=https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=4033&amp;id=$1 |Mastodon: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P2003 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Instagram logo 2016.svg|20x20px |link=https://www.instagram.com/$1 |Instagram: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P11637 | list=false |edition=no |formatting=[[Íomhá:Wattpad Logomark Orange (RGB HR).png| 20x20px |link=https://www.wattpad.com/user/$1 |Wattpad: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P3789 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Telegram 2019 Logo.svg|20x20px |link=https://t.me/s/$1 |Telegram: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P6634 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:LinkedIn icon.svg|20x20px |link=https://www.linkedin.com/in/$1/ |LinkedIn: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P4264 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:LinkedIn icon.svg|20x20px |link=https://www.linkedin.com/company/$1 |LinkedIn: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P2984 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:SnapChat!.jpg|20x20px |link=https://www.snapchat.com/add/$1 |Snapchat: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P2397 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:YouTube social red squircle (2017).svg|20x20px |link=https://www.youtube.com/channel/$1 |Youtube: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P11245 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:YouTube social red squircle (2017).svg|20x20px |link=https://www.youtube.com/@$1 |Youtube: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P4175 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Patreon logomark.svg|20x20px |link=https://www.patreon.com/$1 |Patreon: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P4015 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Vimeo icon block.png|20x20px |link=https://vimeo.com/$1 |Vimeo: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P3836 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Pinterest.svg|20x20px |link=https://www.pinterest.com/$1  |Pinterest: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P7085 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Tiktok logo text.svg|20x20px |link=https://www.tiktok.com/@$1  |TikTok: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P5797 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Twitch mit Glitch.png|20x20px |link=https://www.twitch.tv/$1  |Twitch: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P2611 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:TED three letter logo.svg|30x20px |link=https://www.ted.com/speakers/$1  |TED: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P3267 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Flickr dots.svg|30x20px |link=https://www.flickr.com/photos/$1  |Flickr: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P3283 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Bandcamp-button-circle-aqua.svg|20x20px |link=https://$1.bandcamp.com |Bandcamp: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P3040 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Antu soundcloud.svg|20x20px |link=https://soundcloud.com/$1 |Souncloud: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P1902 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Spotify logo without text.svg|20x20px |link=https://open.spotify.com/artist/$1 |Spotify: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P2205 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Spotify logo without text.svg|20x20px |link=https://open.spotify.com/album/$1 |Spotify: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P2207 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Spotify logo without text.svg|20x20px |link=https://open.spotify.com/track/$1 |Spotify: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P2850 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:ITunes 12.png|20x20px |link=https://itunes.apple.com/es/artist/$1  |iTunes: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P3192 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Last.fm icon.png|20x20px |link=https://www.last.fm/music/$1  |Last fm: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P434 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:MusicBrainz Logo 2016.svg|25x22px |link=https://musicbrainz.org/artist/$1  |Musicbrainz: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P435 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:MusicBrainz Logo 2016.svg|25x22px |link=https://musicbrainz.org/work/$1  |Musicbrainz: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P8236 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Antu view-media-lyrics.svg|25x25px |link=https://www.lieder.net/lieder/assemble_texts.html?SongCycleId=$1  |Lieder.net: $1]] }}&lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P8235 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Antu view-media-lyrics.svg|25x25px |link=https://www.lieder.net/lieder/get_settings.html?ComposerId=$1  |Lieder.net: $1]] }}&lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P3478 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Songkick logo.svg|20x20px |link=https://www.songkick.com/artists/$1  |Songkick: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P1953 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Discogs record icon.svg|20x20px |link=https://www.discogs.com/artist/$1  |Discogs: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P1954 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Discogs record icon.svg|20x20px |link=https://www.discogs.com/master/$1  |Discogs: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P1955 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Discogs record icon.svg|20x20px |link=https://www.discogs.com/label/$1  |Discogs: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P839 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Music 2b1+30x45.svg|23px |link=https://imslp.org/wiki/$1  |IMSLP: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P1728 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:AllMusic favicon.svg|18px |link=https://www.allmusic.com/artist/$1 |Allmusic: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P1729 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:AllMusic favicon.svg|18px |link=https://www.allmusic.com/album/$1 |Allmusic: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P1730 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:AllMusic favicon.svg|18px |link=https://www.allmusic.com/song/$1 |Allmusic: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P1994 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:AllMusic favicon.svg|18px |link=https://www.allmusic.com/composition/$1 |Allmusic: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P9414 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Logo petit Viasona.png|20x20px |link=https://www.viasona.cat/grup/$1 |Viasona: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P9422 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Logo petit Musikasten.png|20x20px |link=https://www.musikasten.eus/taldea/$1 |Musikasten: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P11202 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Logo identificador Musics per la cobla.png|20x20px |link=https://www.musicsperlacobla.cat/obra.php?codi=$1 |Musics per la cobla: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P11204 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Logo identificador Boig Sardanista.png|20x20px |link=https://boig.sardanista.cat/llistat.asp?idsardana=$1 |Boig Sardanista: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P1146 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:World Athletics logo.svg|20px |link=https://www.worldathletics.org/athletes/athlete=$1 |World Athletics: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P3171 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Olympic rings without rims.svg|20px |link=https://www.olympic.org/$1 |Olympic.org: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P1469 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:FIFA logo without slogan.svg|20px |link=https://static.fifa.com/fifa-tournaments/players-coaches/people=$1/index.html |FIFA: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P2276 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:UEFA logo.svg|20px |link=https://www.uefa.com/teamsandplayers/players/player=$1/profile/index.html |UEFA: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P3681| list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:ESPN E icon.svg|20px |link=https://global.espn.com/football/player/_/id/$1 |ESPNFC: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P3542 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:FIBA logo.svg|20px |link=https://archive.fiba.com/pages/eng/fa/p/q/pid/$1/_//players.html |FIBA: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P9766| list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:FIBA 3x3 Logo black.png|20px |link=https://play.fiba3x3.com/players/$1 |FIBA 3x3: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P11020| list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:UCI Logo 2015.svg|20px |link=https://www.uci.org/rider-details/$1 |UCI: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P3742| list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Fih hockey logo.svg|20px |link=https://tms.fih.ch/people/$1 |FIH: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P3928| list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Moto Gp logo.svg|20px |link=https://www.motogp.com/en/riders/profile/$1 |MotoGP: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P2037 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Font Awesome 5 brands github-alt.svg|22px |link=https://github.com/$1 |GitHub: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P535 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Creative-Tail-Halloween-grave.svg|22px |link=https://www.findagrave.com/memorial/$1 |Find a Grave: $1]] }} &lt;!--
--&gt;{{#invoke:Wikidades | claim | property=P2722 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Deezer Icon.svg|22px |link=https://www.deezer.com/artist/$1 |Deezer: $1]] }} &lt;!--
--&gt;&lt;!--{{#invoke:Wikidades | claim | property=P1874 | list=false |editicon=no |formatting=[[Íomhá:Netflix icon.svg|30x20px |link=https://www.netflix.com/title/$1  |Netflix: $1]] }}  Eliminat segons discussió plantilla:pel·lícula&lt;!--
   If any identifier then add the Wikidata icon
--&gt;{{#if: {{#invoke:Wikidades|claim |item={{{item|}}} |property=P345 P480 P1265 P1266 P1267 P1258 P1237 P1562 P1982 P1984 P1985 P2019 P2631 P3056 P2638 P1219 P1220 P2013 P2002 P4033 P2003 P3789 P3265 P6634 P4264 P3040 P2984 P1902 P2205 P2207 P2397 P4175 P3283 P4015 P3836 P2850 P3192 P434 P435 P8236 P8235 P3478 P2611 P1953 P1954 P839 P1728 P1729 P1730 P1994 P1146 P3171 P1469 P2276 P535 P2722 }}&lt;!--
----&gt;| {{#invoke:Wikidades| editAtWikidata | item={{{item|}}} | property=identifiers | editicon=true}} }}&lt;!--
--&gt;&lt;noinclude&gt;{{documentation}}[[Catagóir:Teimpléid]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>l6l2b62s46wyre1slhlh4gk0rbwo8dk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Oisín Mac</title>
    <ns>0</ns>
    <id>104986</id>
    <revision>
      <id>1213538</id>
      <parentid>1176398</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T21:33:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Catagóirí eile curtha leis</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1850" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Is rapálaí, ceoltóir [[rapcheol]], nó geabaire Gaelach é '''Oisín Mac''', nó '''Oisín Mac Giolla Bhríde''', a dhéanann iarracht sean-chleachtas dúchasach na filíochta siollaí agus stíl ealaíne lucht oibreach chomhaimseartha an [[Hip Hap]] a cheangailt le chéile i snaidhm. Is minic é le feiceáil agus le cloisteáil ag reic a chuid rannaireachta radacaigh ar stáitsí timpeall na tíre ag féilte agus ceolchoirmeacha éagsúla. Seinntear a chuid ceoil ar leithéidí [[Raidió na Gaeltachta]], [[Raidió na Life]] agus an [[BBC]]. Anuas air sin, bíonn sé ag reáchtáil ceardlanna ar an bhfilíocht, ar an gceol agus ar an [[Hip Hap]] i ngrúpaí óga agus i scoileanna na tíre freisin. Ainmníodh é do ghradaim éagsúla ag [[Gradaim Ceoil Nós]] thar na blianta agus tá amhrán dá chuid, ''An Saol Rúnda'' ar shiollabas reatha an [[Teastais Shóiséaraigh]]. Is as [[Cill Mhantáin]] é Oisín ó dhúchas, ach tá sé ag cur faoi i lár Bhaile Átha Cliath le blianta anuas.

Tá Oisín ag cumadh leis le tamall de bhlianta agus is minic ar ardán é ag gigeanna Gaeilge fud fad na tíre, [[Féile na Gealaí]], agus [[REIC]] ina measc.

Aithnítear é mar gheall ar a liricí láidre agus a bhlas sainiúil.

==Saothair==

*''An Saol Rúnda''
*''Meon na hAoise''

[[catagóir:Rapálaithe Éireannacha]]
[[Catagóir:Daoine as Contae Chill Mhantáin]]
[[Catagóir:Ceoltóirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Bannaí a chanann i nGaeilge]]
[[Catagóir:Cumadóirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Nuatheachtaí na Bliana]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Amhrán na Bliana]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Físeán na Bliana]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Banna / Ceoltóir na Bliana]]</text>
      <sha1>45qufx5zh7aa5ysq8mwrlx1jm2k6j9k</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Taigh-feachd an Ruadhainn</title>
    <ns>0</ns>
    <id>105503</id>
    <revision>
      <id>1213488</id>
      <parentid>1117685</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T12:40:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>47196</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1072" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Foirgneamh}}Is cuimhneachán dea-chaomhnaithe é '''Taigh-feachd an Ruadhainn''' ([[Gaeilge na hÉireann]]: ''Beairic an Ruadhainn'')  in aice le [[:gd:Ceann_a'_Ghiùthsaich|Cinn aʼ Ghiuthsaich]] ar bhlianta suaite na [[Seacaibíteachas|Seacaibíteach]] in Albain. Is féidir na fothracha suntasacha a fheiceáil thart ar 400m soir ó thuaidh ar bhaile beag [[:gd:Ruadhainn|Ruadhainn]], agus tá siad mórán mar a bhí siad nuair a mhúchadh an tine a las na Seacaibítigh san fhoirgneamh sa bhliain 1746.

== Naisc sheachtracha ==

* [http://www.historic-scotland.gov.uk/investigating-ruthven-barracks-gaelic.pdf Albain Ársa: Iniúchadh ar Bheairic Ruthin: Eolas do mhúinteoirí] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150905152751/http://www.historic-scotland.gov.uk/investigating-ruthven-barracks-gaelic.pdf |date=2015-09-05 }}

[[Catagóir:Fothracha i nGàidhealtachd na h-Alba]]
[[Catagóir:Beairic in Albain]]
[[Catagóir:Dúnta in Albain]]
[[Catagóir:Dúnta liostaithe in Albain]]
[[Catagóir:Séadchomharthaí Sceidealta in Albain]]</text>
      <sha1>adlkhw50l3uphvndfweny6xf81xx8ng</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Coiste um ghníomhaíocht pholaitiúil</title>
    <ns>0</ns>
    <id>107020</id>
    <revision>
      <id>1213489</id>
      <parentid>1213479</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T12:45:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kevin Scannell</username>
        <id>340</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3303" xml:space="preserve">
Sna Stáit Aontaithe, is eagraíocht 527 é '''coiste um ghníomhaíocht pholaitiúil''' (CGP) a chomhthiomsaíonn ranníocaíochtaí feachtais ó chomhaltaí agus a bhronnann na cistí sin ar fheachtais ar son nó i gcoinne iarrthóirí, tionscnaimh bhallóide nó reachtaíochta.&lt;ref&gt;{{Cite book-en|author=Janda|first=Kenneth|url=https://books.google.com/books?id=KZEDnrzMHFIC&amp;pg=PA309|title=The Challenge of Democracy: American Government in a Global World|date=2008-12-19|publisher=Cengage Learning|isbn=978-0547204543|edition=10th|location=[[Boston]]|access-date=2013-05-13}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web-en|url=http://www.sos.ky.gov/kids/civics/glossary.htm|title=Civics Glossary|date=2010-12-20|work=Kentucky Secretary of State|access-date=2012-01-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20130607160220/http://www.sos.ky.gov/kids/civics/glossary.htm|archive-date=2013-06-07}}&lt;/ref&gt; 

Cruthaíodh an téarma dlíthiúil ''political action committee'' (''PAC'') sa tóir ar athchóiriú airgeadais feachtais sna Stáit Aontaithe. Úsáideann daonlathais i dtíortha eile téarmaí éagsúla le haghaidh na n-aonad caiteachais feachtais nó  maoinithe ar iomaíocht pholaitiúil. 

Ag leibhéal feidearálach na SA, déantar eagraíocht ina CGP nuair a fhaigheann nó nuair a chaitheann sí níos mó ná $1,000 chun tionchar a imirt ar thoghchán feidearálach, agus cláraíonn sí leis an ''[[:en:Federal_Election_Commission|Federal Election Commission]] (FEC)'', de réir an ''Federal Election Campaign Act'', arna leasú ag an Bipartisan Campaign Reform Act de 2002 (ar a dtugtar freisin an ''McCain–Feingold Act'').  Ag leibhéal an stáit, déantar eagraíocht ina CGP de réir dhlíthe toghcháin an stáit.

Tá ranníocaíochtaí chuig CGPanna ó chistí corparáideacha nó ó chistí ceardchumainn saothair neamhdhleathach, cé go bhféadfaidh na heintitis seo urraíocht a dhéanamh ar CGP agus tacaíocht airgeadais a sholáthar dá riaradh agus dá thiomsú airgid. Ní fhéadfaidh CGPanna atá cleamhnaithe le ceardchumann ranníocaíochtaí a lorg ach ó bhaill den cheardchumann. Féadfaidh CGPanna neamhspleácha ranníocaíochtaí a lorg ón bpobal i gcoitinne agus ní mór dóibh a gcostas féin a íoc as na cistí sin.&lt;ref&gt;{{Cite web-en|url=https://www.fec.gov/resources/cms-content/documents/nongui.pdf|title=FEC Campaign Guide for Nonconnected Committees|date=May 2008|work=Federal Election Committee}}&lt;/ref&gt;

== Forbhreathnú ==
Féadfaidh CGPanna il-iarrthóirí feidearálacha rannchuidiú le hiarrthóirí mar a leanas::

* $5,000 d'iarrthóir nó do choiste iarrthóra do gach toghchán (cuimsíonn olltoghcháin phríomhúla agus gnáth olltoghcháin  toghcháin ar leithligh);
* $15,000 do pháirtí polaitíochta in aghaidh na bliana; agus
* $5,000 go CGP eile in aghaidh na bliana.
* Féadfaidh CGPanna caiteachais neamhtheoranta a dhéanamh go neamhspleách ar iarrthóir nó páirtí polaitíochta
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
[[Catagóir:Maoiniú feachtais sna Stáit Aontaithe]]
[[Catagóir:Téarmaíocht pholaitiúil]]
[[Catagóir:Coistí um ghníomhaíocht pholaitiúil na Stát Aontaithe| ]]
[[Catagóir:Stocaireacht  sna Stáit Aontaithe]]
[[Catagóir:Coistí]]
[[Catagóir:Rialtas Feidearálach na Stát Aontaithe]]
[[Catagóir:Rialtas sna Stáit Aontaithe]]</text>
      <sha1>l2dvmi7ocffune8163sf6zs3h9va6th</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Faoin mBlaoisc Bheag Sin</title>
    <ns>0</ns>
    <id>107252</id>
    <revision>
      <id>1213607</id>
      <parentid>1129861</parentid>
      <timestamp>2024-04-22T11:32:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Eomurchadha</username>
        <id>4240</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1044" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Leabhar}}
Sa leabhar '''Faoin mBlaoisc Bheag Sin''' le [[Louis de Paor]] déantar mionanailís ar scéalta [[Máirtín Ó Cadhain|Mháirtín Uí Chadhai]]n, ar an gceangal idir a theicníocht scéalaíochta agus an stiúir [[aigneolaíocht]]a atá ar an bprós nua-aimseartha i gcoitinne. Léirítear bua Uí Chadhain maidir lena bhfuil ar siúl laistigh agus lasmuigh de cheantar na bhfocal in aigne an duine a fhoilsiú i bhfoirm scéalaíochta. Leantar an mórathrú a tháinig ar a stíl de réir mar a bhí a léargas ar aigne an duine ag fairsingiú ó réadúlacht bhorb na luathscéalta tuaithe go dtí an t-aor nimhneach ar chás an duine stoite i saol gan bhrí sna scéalta cathrach. Ag deireadh na hanailíse féachtar le saothar Uí Chadhain a shuíomh ina chomhthéacs comhaimseartha agus breithiúnas dá réir a thabhairt ar a chuid scéalta.

Tagairt is ea teideal an leabhair do ráiteas de chuid an Chadhnaigh ón bpaimfléad [[Páipéir Bhána agus Páipéir Bhreaca]].

[[catagóir:Máirtín Ó Cadhain]]</text>
      <sha1>iy29ht0gn0kqhp3asys9k8qn9tf43kp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Róis</title>
    <ns>0</ns>
    <id>109187</id>
    <revision>
      <id>1213570</id>
      <parentid>1173690</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T23:01:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Catagóirí eile curtha leis</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="922" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Is cumadóir agus ilionstraimí í '''Róis''' (Rose Connolly) as [[Fear Manach]]. Tá fuaim nua-aimseartha ar leith aici agus tá lorg an cheoil traidisúnta agus t[[Snagcheol|snagcheoil]] le brath ar a cuid cumadóireachta. Bíonn sí ag casadh ceoil ar fud na tíre go rialta le réimse ceoltóirí gairmiúla ó sheánraí éagsúla. Bíonn Jamie Bishop (Béal Feirste), Peadar-Tom Mercier (An Pointe) agus Risteárd Ó hAodha (An Cheathrú Rua) ag ceol ina teannta.

[[Catagóir:Ceoltóirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Cumadóirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Mná Éireannacha]]
[[Catagóir:Daoine as Contae Fhear Manach]]
[[Catagóir:Daoine beo]]


{{Síolta ceol}}
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Ealaín na Bliana]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Nuatheachtaí na Bliana]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Banna / Ceoltóir na Bliana]]</text>
      <sha1>jxqdyiwu3ctdd3fmnmuqnkdxc4culiv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Huartan</title>
    <ns>0</ns>
    <id>109583</id>
    <revision>
      <id>1213567</id>
      <parentid>1213463</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T22:42:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Catagóir eile curtha leis</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1687" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Eagraíochta}}
Is banna ceoil ''Tradtronica'' iad '''Huartan''' atá lonnaithe i m[[Béal Feirste]] agus a cheolann go hiomlán i nGaeilge.

Dar leis an mbanna ceoil is focal é ''Huartan'' a chiallaíon ‘draíocht na sceiche gile’ a chuimsíonn ‘uafás agus teacht le chéile'. Bhuail an banna ceoil le chéile ar dtús sa Hawthorn Bar ar [[Bóthar na bhFál|Bhóthar na bhFál]]. Tá an banna comhdhéanta de thriúr ceoltóirí agus amhránaithe, Stiofán Loughran, Miadhachlughain ([[Múlú]]) O’Donnell agus Catriona Ní Ghribín.

&quot;...Is é an sprioc atá againn amhráin thraidisiúnta atá i mbaol a ghlacadh agus iad a chur i gcomhthéacs an cheoil damhsa leictreonaigh chun iad a roinnt le lucht éisteachta an lae inniu. Tá aeistéitic ár mbanna ceoil corraitheach agus draíochtúil, agus bímid ag seinnt le maisc sa stíl phágánach, chun go mbeidh mistéir ag baint linn agus chun eagla a spreagadh, agus bíonn damhsóirí againn gléasta mar [[an Reithe]] agus [[Mór-Ríoghain|an Mhór-Ríoghain]]. Léiríonn an beirt bhan tosaigh “an solas agus an dorchadas” agus an caidreamh teannta idir na foinsí fuinnimh seo.&quot;&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.facebook.com/AnChulturlann/posts/pfbid0gGzwFjVvgpsU9aRw3T2mvgMZtR9kkGhcPGqx1iNytGzagqdFkCxj5uTAZY3g5NvLl|teideal=Huartan — Cé hiad?|dátarochtana=2023-08-17|dáta=2023-08-16}}&lt;/ref&gt;

== Tagairtí ==
{{Reflist}}
[[Catagóir:Bannaí a chanann i nGaeilge]]
[[Catagóir:Ceoltóirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
[[Catagóir:Buaiteoirí Ghradam NÓS sa rannóg Nuatheachtaí na Bliana]]

{{Síolta ceol}}
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Ealaín na Bliana]]</text>
      <sha1>35ppjvxs6ax6d4t33kldh7zslud4rwl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Abhainn Bheara (banna ceoil)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>109602</id>
    <revision>
      <id>1213575</id>
      <parentid>1181549</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T23:41:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Catagóir eile curtha leis</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="833" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Eagraíochta}}
Banna ceoil atá in '''Abhainn Bheara''' a bhíonn i mbun ceoil [[reigé]] as Gaeilge agus iad ag leanstan de thraidisiún reigé [[Béal Feirste|Bhéal Feirste]]. Alan Ó Donnaile, James Jamison, Stephen Loughran, Daniel Saunders agus Thomas Quinn atá sa bhanna.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://raidiofailte.com/raidio-failte-takes-over-the-stage-at-electric-picnic/|teideal=Raidió Fáilte i mbun an Ardáin ag Electric Picnic|dáta=2018|dátarochtana=2023-08-23}}&lt;/ref&gt;

== Tagairtí ==
{{Reflist}}
[[Catagóir:Ceoltóirí ó Bhéal Feirste]]
[[Catagóir:Bannaí a chanann i nGaeilge]]
[[Catagóir:Ceoltóirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Daoine as Béal Feirste]]
[[Catagóir:Cumadóirí Éireannacha]]


{{Síolta ceol}}
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Nuatheachtaí na Bliana]]</text>
      <sha1>oa4xxu68928qe6l0d30qiekfml8dg2x</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Úsáideoir:Briana Nic Gormáin/Clár Dubh</title>
    <ns>2</ns>
    <id>110660</id>
    <revision>
      <id>1213593</id>
      <parentid>1199859</parentid>
      <timestamp>2024-04-22T08:50:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Briana Nic Gormáin</username>
        <id>57961</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1822" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Duine|nom=Susie Wolff}}


Following her retirement from driving in 2015 and as part of her commitment to fostering positive change within the sport, in 2016 Susie launched Dare To Be Different, a call to action aimed squarely at driving female talent by inspiring the next generation and increasing female participation in all levels and aspects of motorsport. 


In 2017 Susie’s hard work was formally acknowledged when she was awarded an MBE for her services and contribution to women in sport.


On June 26 2018 Susie WOLFF was appointed as Team Principal and a shareholder of VENTURI Formula E Team. Late 2018 ‘Dare to be Different’ united with the FIA’s initiative, ‘Girls on Track’, creating one global outreach undertaking important grassroots work globally ensuring that girls and women of all ages are aware of the opportunities available to them &lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.susiewolff.com/biography|teideal=Biography_Alt|language=en|work=susie-wolff|dátarochtana=2024-02-19}}&lt;/ref&gt;


'''After cutting her teeth in karting, Formula Renault and DTM for Mercedes-Benz, Susie went on to make history at the 2014 British Grand Prix by becoming the first woman to take part in a Formula 1 race weekend in 22 years.''' &lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.a-speakers.com/speakers/susie-wolff/|teideal=Susie Wolff|language=en|work=A-speakers|dátarochtana=2024-02-19}}&lt;/ref&gt;


Who is Toto Wolff's wife Susie Wolff, and how did the Mercedes boss meet her? (firstsportz.com)&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://firstsportz.com/f1-get-to-know-all-about-toto-wolffs-wife-susie-wolff/|teideal=Who is Toto Wolff's wife Susie Wolff, and how did the Mercedes boss meet her?|údar=Riddhi Mondal|dáta=2022-12-27|language=en-US|work=FirstSportz|dátarochtana=2024-02-19}}&lt;/ref&gt;

&lt;references /&gt;</text>
      <sha1>2a1v50qivfzb0llqtffjsbgobphqgaz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Christina Noble</title>
    <ns>0</ns>
    <id>111174</id>
    <revision>
      <id>1213587</id>
      <parentid>1210029</parentid>
      <timestamp>2024-04-22T08:16:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>CaolainÓCathlain</username>
        <id>57951</id>
      </contributor>
      <comment>Eolas breise í Óige</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8293" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Duine}}Is bean feachtais ar son chearta na bpáistí í '''Christina Noble'''. Rugadh í ar an 23 Nollaig 1944 i m[[Baile Átha Cliath]]. Bhunaigh sí an ''Christina Noble Children's Foundation'' sa bhliain 1989.

== Óige ==
Bhí óige dhúshlánach aici. An cailín ba shine i dteaghlach ina raibh ochtar leanaí, beirt acu a fuair bás agus iad ina leanaí.&lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt; Thóg a máthair Christina agus a trí siblíní. Ba alcólach é a hathair agus chaith sé an t-airgead ar fad ar an ól. Fuair a máthair bás nuair a bhí Christina deich mbliana d'aois. Bhí uirthi a bheith ina máthair í féin dá deirfiúracha níos óige, nach raibh an duine ab óige acu ach triúr. “Rinne mé iarracht iad a bheathú, rinne mé iarracht iad a thabhairt ar scoil. Rachainn go dtí an margadh ag 4rn chun na oráistí agus na cabáiste a bhí siad ag casadh amach a fháil agus ansin thiocfainn abhaile chun iarracht a dhéanamh iad a chócaráil.”&lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt; Scar an stát na páistí óna chéile agus cuireadh iad chuig dílleachtlanna éagsúla. Dúradh leis na páistí go bhfuair a siblín báis.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; Chaith Christina ceithre bliana i scoil tionsclaíoch a raibh ag na mná rialta.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.irishamerica.com/2015/05/mama-tina-the-story-of-christina-noble-2-2/|teideal=Mama Tina: The Story of Christina Noble {{!}} Irish America|dáta=2015-05-14|language=en-US|dátarochtana=2024-01-18}}&lt;/ref&gt; Tar éis roinnt iarrachtaí éalú, fuair Christina ar ais chuig [[Baile Átha Cliath]]. Bhí sí gan dídean ina chodladh i bpoll a thochail sí i b[[Páirc an Fhionnuisce]]. Le linn an am seo, bhí éigniú déanta uirthi, d'éirigh sí torrach agus bhí sí seolta ar ais chuig na mná rialta.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt; Bhí leanbh buachaill aici a raibh tógtha uaithi le haghaidh uchtú. Tar éis a fháil amach gur d'inis an stáit bréag faoi báis a siblíní, d'aimsigh Christina a deartháir i [[Sasana]] agus bhog sí isteach leis go dtí go raibh sí 18 blian d'aois. Seo an áit a bhuail agus phós sí a fear chéile agus bhí trúir páiste aici, Helenita, Nicolas agus Androula,&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.womensmuseumofireland.ie/exhibits/christina-noble|teideal=Christina Noble|language=en-IE|work=Women’s Museum of Ireland|dátarochtana=2024-01-16}}&lt;/ref&gt; ach bhí an pósadh deacair agus míshásúil.&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;

== Gairm ==
Thosaigh Christina ag fáil brionglóidí faoin cogadh [[Vítneam]] agus an tionchar a raibh ar na páistí. I brionglóid athfhillteach amháin, bhí páistí Vítneamach gan éadaí ag rith síos bóthar créafóige ag éalú ón buamáil Napalm. Thar na páistí a raibh solas bán leis an focal 'Vietnam'.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt; Mhothaigh Christina go raibh na páistí ag teacht uirthi, ag glaoc uirthi chun cabhrú leo. D'athraigh an brionglóid seo saol Christina go deo, ag spreagadh uirthi chun cabhrú le páistí eile a raibh ag fulaingt an méid céanna a raibh Christina nuair a bhí sí ina páiste.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

Fiche blian níos déanaí, i 1989, chuaigh Christina ar turas leis an sproic chun cabhrú le páistí sa príomhcathair i [[Vítneam]], Ho Chi Minh. Bhí Christina ag siúl gach lá agus oíche ag cuardach páistí a raibh leigheas de dhíth acu agus cosaint de dhíth ó eacnamaíocht agus saothrú gnéasach. Thar an ocht bliain eile, thóg sí an Christina Noble Children's foundation.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

Tá sé mar aidhm ag an CNCF chun páistí a seitáil suas don saol, mar creideann Christina go bhfuil an óige mar cosán don ár todhchaí, buncloch don saol, agus sin an fáth go gcuireann sí an focail fondúireacht ar an eagraíocht in áit carthanacht. Shocraigh an CNCF clinicí sláinte, scoileanna, scáthlán do bhuachaillí gan dídean, ionad cúram páistí, foireann [[Sacar|sacair]] agus scoil gruaigaireacht agus salón. Tá [[ceol]] agus rangannaí [[snámh]] curtha ar an liosta fada freisin.&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;

Tá baint ag an bhfondúireacht le go leor gníomhaíochtaí lena n-áirítear cúnamh oideachais, forbairt pobail, umar uisce soláthar, bunú agus forbairt oideachais, cláir iasachtaí imrothlacha, cúnamh éigeandála do leanaí agus a dteaghlaigh, agus scáthláin do gach leanbh faoi mhíbhuntáiste agus leanaí sráide, gan ach roinnt a lua. Ó cuireadh tús leis, tá 120 tionscadal bunaithe ag Fondúireacht Christina agus bhí tionchar aici ar shaolta os cionn 700,000 de na daoine is boichte, is leochailí leanaí agus a dteaghlaigh i [[Vítneam]] agus sa [[An Mhongóil|Mhongóil]]. Is í Christina fós an príomhfhórsa tiomána agus inspioráid agus coinníonn sí dlúth-theagmháil phearsanta leis na leanaí.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.thehealthzoneshow.com/christina-noble/|teideal=Christina Noble on Forgiveness, Her Life, Her Family, Cancer, Transformation and Living With No Regrets.|dáta=2016-05-04|language=en-GB|work=The Health Zone Show|dátarochtana=2024-04-08}}&lt;/ref&gt;

Fós téann Christina amach chuig na sráideanna i [[Vítneam]] ag cuardú iad atá ag bun an carn bocht, ach ní tharraingeodh sí páiste óna theach nó chlann. Téann sí chuig pobail bocht, ag curadh gníomh an fondúireacht chun cinn agus ag tabhairt eolas do daoine faoi cad atá sí ábalta dhéanamh daoibh. Is rogha é ag tabhairt cuairt chuig na clinicí. Bíonn Christina ag obair chun $500,000 a bhailiú an bhlian chun an fondúireacht a choinnéail thar an talamh. Tá oifigí i níos mó 14 tíortha ar fud an domhain chun airgead a bhailiú, tugann Christina cuairt chuig formhór de na hoifigí gach blian. Tá an grúpa ag lorg cuidiú ón [[Na Náisiúin Aontaithe|UN]] agus rialtais ar fud an domhain. I 1997, d'fhás Christina gníomhach an CNCF go dtí an [[An Mhongóil|Mhongóil]] agus chuir sé isteach clár oideachasúil príosún, tionscadamh sláinte, scéim urraíocht do páistí agus córas iasachtaí. Leathnaigh Christina a cuid oibre tarrthála chun cabhrú le leanaí a bhfuil cónaí orthu i ndálaí maireachtála anacair, mar shéaraigh, sa [[An Mhongóil|Mhongóil]].&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://prideofireland.ie/christina-noble/|teideal=CHRISTINA NOBLE|dáta=2016-06-10|language=en-GB|work=Pride of Ireland|dátarochtana=2024-04-08}}&lt;/ref&gt; Go dtí seo, cuidigh an CNCF thart ar 140,000 páistí. Ar an 25ú Feabhra, fuair sí OBE ón [[Séarlas III|Phrionsa Searlas]] i [[Pálás Buckingham|Pálas Buckingham]], Tá súil aici go mbeidh onóir ag fháil níos mó creidiúnacht don a hobair.&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;

== Beathaisnéis ==
I rannóg na Saoirsí i m[[Baile Átha Cliath]], [[Éire]], a rugadh Noble ar 23 Nollaig 1944. Fuair a máthair bás nuair a bhí sí deich mbliana d'aois. Cuireadh chuig dílleachtlann í agus dúradh go mímhacánta go raibh a triúr deartháireacha marbh.&lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2016/feb/13/my-700000-children|teideal=Christina Noble: the woman who transformed the lives of 700,000 children|údar=Joanna Moorhead|dáta=2016-02-13|language=en-GB|work=The Guardian|dátarochtana=2024-02-26}}&lt;/ref&gt; D'éalaigh sí agus chónaigh sí go garbh i m[[Baile Átha Cliath]], áit ar éigníodh drong í, rud a d'fhág go raibh sí torrach. Uchtaíodh a mac óg, in aghaidh a tola. Tar éis di a fháil amach go raibh lied an stát faoi bhás a deartháireacha, Christina lonnaithe a deartháir i [[Sasana]] bhog ann chun cónaí leis tar éis di 18 bliain d'aois. Seo an áit ar bhuail sí agus phós sí a fear céile agus bhí triúr clainne acu, Helenita, Nicolas agus Androula. D'fhulaing sí foréigean baile. &lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

I 1989, tar éis fás a leanaí féin, thug sí cuairt ar [[Vítneam]] agus thosaigh sí ag tabhairt aire do leanaí gan dídean. Bhí an gníomh seo spreagtha ag aisling athfhillteach a bhí aici le linn [[Cogadh Vítneam|Chogadh Vítneam]].&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt; Thug sé seo uirthi sa deireadh fondúireacht Christina Noble Children a chruthú. Go dtí seo, chabhraigh sí féin agus an Fhondúireacht le breis agus 700,000 páiste i [[Vítneam]] agus sa [[An Mhongóil|Mhongóil]].&lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

== Tagairtí ==
{{Reflist}}

{{DEFAULTSORT:Noble, Christina}}</text>
      <sha1>4gmdoml8g33c0uge0mwv7v8n6wtcfwp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1213590</id>
      <parentid>1213587</parentid>
      <timestamp>2024-04-22T08:45:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Stephenmacs</username>
        <id>58046</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8322" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Duine}}Is bean feachtais ar son chearta na bpáistí í '''Christina Noble'''. Rugadh í ar an 23 Nollaig 1944 i m[[Baile Átha Cliath]]. Bhunaigh sí an ''Christina Noble Children's Foundation'' sa bhliain 1989.

== Óige ==
Bhí óige dhúshlánach aici. An cailín ba shine i dteaghlach ina raibh ochtar leanaí, beirt acu a fuair bás agus iad ina leanaí.&lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt; Thóg a máthair Christina agus a trí siblíní. Ba alcólach é a hathair agus chaith sé an t-airgead ar fad ar an ól. Fuair a máthair bás nuair a bhí Christina deich mbliana d'aois. Bhí uirthi a bheith ina máthair í féin dá deirfiúracha níos óige, nach raibh an duine ab óige acu ach triúr. “Rinne mé iarracht iad a bheathú, rinne mé iarracht iad a thabhairt ar scoil. Rachainn go dtí an margadh ag 4rn chun na oráistí agus na cabáiste a bhí siad ag casadh amach a fháil agus ansin thiocfainn abhaile chun iarracht a dhéanamh iad a chócaráil.”&lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt; Scar an stát na páistí óna chéile agus cuireadh iad chuig dílleachtlanna éagsúla. Dúradh leis na páistí go bhfuair a siblín báis.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; Chaith Christina ceithre bliana i scoil tionsclaíoch a raibh ag na mná rialta.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.irishamerica.com/2015/05/mama-tina-the-story-of-christina-noble-2-2/|teideal=Mama Tina: The Story of Christina Noble {{!}} Irish America|dáta=2015-05-14|language=en-US|dátarochtana=2024-01-18}}&lt;/ref&gt; Tar éis roinnt iarrachtaí éalú, fuair Christina ar ais chuig [[Baile Átha Cliath]]. Bhí sí gan dídean ina chodladh i bpoll a thochail sí i b[[Páirc an Fhionnuisce]]. Le linn an am seo, bhí éigniú déanta uirthi, d'éirigh sí torrach agus bhí sí seolta ar ais chuig na mná rialta.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt; Bhí leanbh buachaill aici a raibh tógtha uaithi le haghaidh uchtú. Tar éis a fháil amach gur d'inis an stáit bréag faoi báis a siblíní, d'aimsigh Christina a deartháir i [[Sasana]] agus bhog sí isteach leis go dtí go raibh sí 18 blian d'aois. 

== Pósadh ==
Nuair a bhí sí i Sasana, bhuail agus phós sí a fear chéile agus bhí trúir páiste aici, Helenita, Nicolas agus Androula,&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.womensmuseumofireland.ie/exhibits/christina-noble|teideal=Christina Noble|language=en-IE|work=Women’s Museum of Ireland|dátarochtana=2024-01-16}}&lt;/ref&gt; ach bhí an pósadh deacair agus míshásúil.&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;

== Gairm ==
Thosaigh Christina ag fáil brionglóidí faoin cogadh [[Vítneam]] agus an tionchar a raibh ar na páistí. I brionglóid athfhillteach amháin, bhí páistí Vítneamach gan éadaí ag rith síos bóthar créafóige ag éalú ón buamáil Napalm. Thar na páistí a raibh solas bán leis an focal 'Vietnam'.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt; Mhothaigh Christina go raibh na páistí ag teacht uirthi, ag glaoc uirthi chun cabhrú leo. D'athraigh an brionglóid seo saol Christina go deo, ag spreagadh uirthi chun cabhrú le páistí eile a raibh ag fulaingt an méid céanna a raibh Christina nuair a bhí sí ina páiste.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

Fiche blian níos déanaí, i 1989, chuaigh Christina ar turas leis an sproic chun cabhrú le páistí sa príomhcathair i [[Vítneam]], Ho Chi Minh. Bhí Christina ag siúl gach lá agus oíche ag cuardach páistí a raibh leigheas de dhíth acu agus cosaint de dhíth ó eacnamaíocht agus saothrú gnéasach. Thar an ocht bliain eile, thóg sí an Christina Noble Children's foundation.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

Tá sé mar aidhm ag an CNCF chun páistí a seitáil suas don saol, mar creideann Christina go bhfuil an óige mar cosán don ár todhchaí, buncloch don saol, agus sin an fáth go gcuireann sí an focail fondúireacht ar an eagraíocht in áit carthanacht. Shocraigh an CNCF clinicí sláinte, scoileanna, scáthlán do bhuachaillí gan dídean, ionad cúram páistí, foireann [[Sacar|sacair]] agus scoil gruaigaireacht agus salón. Tá [[ceol]] agus rangannaí [[snámh]] curtha ar an liosta fada freisin.&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;

Tá baint ag an bhfondúireacht le go leor gníomhaíochtaí lena n-áirítear cúnamh oideachais, forbairt pobail, umar uisce soláthar, bunú agus forbairt oideachais, cláir iasachtaí imrothlacha, cúnamh éigeandála do leanaí agus a dteaghlaigh, agus scáthláin do gach leanbh faoi mhíbhuntáiste agus leanaí sráide, gan ach roinnt a lua. Ó cuireadh tús leis, tá 120 tionscadal bunaithe ag Fondúireacht Christina agus bhí tionchar aici ar shaolta os cionn 700,000 de na daoine is boichte, is leochailí leanaí agus a dteaghlaigh i [[Vítneam]] agus sa [[An Mhongóil|Mhongóil]]. Is í Christina fós an príomhfhórsa tiomána agus inspioráid agus coinníonn sí dlúth-theagmháil phearsanta leis na leanaí.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.thehealthzoneshow.com/christina-noble/|teideal=Christina Noble on Forgiveness, Her Life, Her Family, Cancer, Transformation and Living With No Regrets.|dáta=2016-05-04|language=en-GB|work=The Health Zone Show|dátarochtana=2024-04-08}}&lt;/ref&gt;

Fós téann Christina amach chuig na sráideanna i [[Vítneam]] ag cuardú iad atá ag bun an carn bocht, ach ní tharraingeodh sí páiste óna theach nó chlann. Téann sí chuig pobail bocht, ag curadh gníomh an fondúireacht chun cinn agus ag tabhairt eolas do daoine faoi cad atá sí ábalta dhéanamh daoibh. Is rogha é ag tabhairt cuairt chuig na clinicí. Bíonn Christina ag obair chun $500,000 a bhailiú an bhlian chun an fondúireacht a choinnéail thar an talamh. Tá oifigí i níos mó 14 tíortha ar fud an domhain chun airgead a bhailiú, tugann Christina cuairt chuig formhór de na hoifigí gach blian. Tá an grúpa ag lorg cuidiú ón [[Na Náisiúin Aontaithe|UN]] agus rialtais ar fud an domhain. I 1997, d'fhás Christina gníomhach an CNCF go dtí an [[An Mhongóil|Mhongóil]] agus chuir sé isteach clár oideachasúil príosún, tionscadamh sláinte, scéim urraíocht do páistí agus córas iasachtaí. Leathnaigh Christina a cuid oibre tarrthála chun cabhrú le leanaí a bhfuil cónaí orthu i ndálaí maireachtála anacair, mar shéaraigh, sa [[An Mhongóil|Mhongóil]].&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://prideofireland.ie/christina-noble/|teideal=CHRISTINA NOBLE|dáta=2016-06-10|language=en-GB|work=Pride of Ireland|dátarochtana=2024-04-08}}&lt;/ref&gt; Go dtí seo, cuidigh an CNCF thart ar 140,000 páistí. Ar an 25ú Feabhra, fuair sí OBE ón [[Séarlas III|Phrionsa Searlas]] i [[Pálás Buckingham|Pálas Buckingham]], Tá súil aici go mbeidh onóir ag fháil níos mó creidiúnacht don a hobair.&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;

== Beathaisnéis ==
I rannóg na Saoirsí i m[[Baile Átha Cliath]], [[Éire]], a rugadh Noble ar 23 Nollaig 1944. Fuair a máthair bás nuair a bhí sí deich mbliana d'aois. Cuireadh chuig dílleachtlann í agus dúradh go mímhacánta go raibh a triúr deartháireacha marbh.&lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2016/feb/13/my-700000-children|teideal=Christina Noble: the woman who transformed the lives of 700,000 children|údar=Joanna Moorhead|dáta=2016-02-13|language=en-GB|work=The Guardian|dátarochtana=2024-02-26}}&lt;/ref&gt; D'éalaigh sí agus chónaigh sí go garbh i m[[Baile Átha Cliath]], áit ar éigníodh drong í, rud a d'fhág go raibh sí torrach. Uchtaíodh a mac óg, in aghaidh a tola. Tar éis di a fháil amach go raibh lied an stát faoi bhás a deartháireacha, Christina lonnaithe a deartháir i [[Sasana]] bhog ann chun cónaí leis tar éis di 18 bliain d'aois. Seo an áit ar bhuail sí agus phós sí a fear céile agus bhí triúr clainne acu, Helenita, Nicolas agus Androula. D'fhulaing sí foréigean baile. &lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

I 1989, tar éis fás a leanaí féin, thug sí cuairt ar [[Vítneam]] agus thosaigh sí ag tabhairt aire do leanaí gan dídean. Bhí an gníomh seo spreagtha ag aisling athfhillteach a bhí aici le linn [[Cogadh Vítneam|Chogadh Vítneam]].&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt; Thug sé seo uirthi sa deireadh fondúireacht Christina Noble Children a chruthú. Go dtí seo, chabhraigh sí féin agus an Fhondúireacht le breis agus 700,000 páiste i [[Vítneam]] agus sa [[An Mhongóil|Mhongóil]].&lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

== Tagairtí ==
{{Reflist}}

{{DEFAULTSORT:Noble, Christina}}</text>
      <sha1>rnkxfk3pqpiv03eq0re2acolqojalf3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Treasa Ní Mhiolláin</title>
    <ns>0</ns>
    <id>111237</id>
    <revision>
      <id>1213569</id>
      <parentid>1197876</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T22:55:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Catagóirí eile curtha leis</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="984" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Is amhránaí sean-nóis as An Sruthán in [[Inis Mór]] í '''Treasa Ní Mhiolláin'''. Bhuaigh sí Comórtas na mBan agus Corn Uí Riada ag [[Oireachtas na Gaeilge]] i 1972 leis na hamhráin “Cúirt Bhaile Nua” agus “Sagart na Cúile Báine”, agus bhuaigh sí Corn Uí Riada arís i 1979.&lt;ref name='Conamara'&gt;{{Cite book-en|last=Mac Con Iomaire|first=Liam|author-link=Liam Mac Con Iomaire|title=Conamara: An Tír Aineoil|publisher=[[Cló Iar-Chonnacht]]|language=ga|year=1997|location=[[Indreabhán]]|isbn=1-900693-39-9|page=18}}&lt;/ref&gt;  Bronnadh [[Gradam Shean-nós Cois Life]] uirthi sa bhliain 1996.

== Tagairtí ==
{{reflist}}

[[Catagóir:Amhránaithe ar an Sean-Nós]]
[[Catagóir:Amhránaithe Éireannacha]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
{{DEFAULTSORT:Miolláin, Treasa Ní}}
[[Catagóir:Mná Éireannacha]]
[[Catagóir:Daoine as Contae na Gaillimhe]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Albam na Bliana (Amhráin Thraidisiúnta)]]</text>
      <sha1>bqwa2f5m948h4ldw37oxr8ix9qb2kdo</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Úsáideoir:JoshuaK123*/Clár Dubh</title>
    <ns>2</ns>
    <id>111423</id>
    <revision>
      <id>1213589</id>
      <parentid>1197380</parentid>
      <timestamp>2024-04-22T08:37:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JoshuaK123*</username>
        <id>58047</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1585" xml:space="preserve">

'''==Saol &amp; Gairm bheatha==''' 


Anseo deir sé cad as don bhean srl., go minic freisin cé hí a teaghlach (cáiliúil). 

'''===Óige agus Oideachas ===''' 

Anseo is féidir linn níos mó a fhoghlaim faoina hóige agus mar sin de. 

'''===Pósadh agus Teaghlach===''' 

Seans go raibh an bhean pósta, nó go bhfuil sí fós. Seans freisin go raibh leanaí aici. Scríobh faoi sin. 

'''===Ré thábhachtach dá saol===''' 

B’fhéidir go raibh tréimhse eile ann ina ndearna an bhean go leor rudaí tábhachtacha nó ina raibh taithí acu uirthi. 

'''===Gairm===''' 

Cúiseanna a bhfuil clú uirthi; tábhacht nó tionchar ag baint léi. 

'''===Saol déanach agus bás===''' 

Nuair atá sé sin indéanta, scríobhaimid faoin bhean, cén chuma a bhí ar dheireadh a saoil agus cén dóigh a bhfuair sí bás. B’fhéidir go raibh sí tinn nó go bhfuair sí bás le seanaois. 

'''==Oidhreacht==''' 

Cad eile atá againn den bhean seo? Ar fhág sí leabhair nó saothar eile, an féidir linn fós cuairt a thabhairt ar áiteanna ina raibh sí ina saol agus rianta fágtha? Rud éigin mar sin. 

'''==Saothair==''' 

&lt;nowiki&gt;;&lt;/nowiki&gt; foilsithe nó eisithe nó déanta nó déanta&lt;nowiki&gt;:&lt;/nowiki&gt; 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; bliain - &lt;nowiki&gt;''&lt;/nowiki&gt;teideal nó ainm&lt;nowiki&gt;''&lt;/nowiki&gt; 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; bliain - &quot;teideal nó ainm&quot; 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; bliain - &quot;teideal nó ainm&quot; 

'''==Tagairtí==''' 

&lt;nowiki&gt;{{reflist}}&lt;/nowiki&gt; 

&lt;nowiki&gt;==Naisc==&lt;/nowiki&gt; 

*&lt;nowiki&gt;{{ga}}&lt;/nowiki&gt;&lt;nowiki&gt;[http://www.sample.ie/ Irish-language source about the woman.]&lt;/nowiki&gt;</text>
      <sha1>ft4tni784fw0r665zn4acab2obgiqwn</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Johnny Óg Connolly</title>
    <ns>0</ns>
    <id>111603</id>
    <revision>
      <id>1213551</id>
      <parentid>1198840</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T22:01:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Catagóirí eile curtha leis</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2204" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Is ceoltóir Éireannach é '''Johnny Óg Connolly'''.

Mac leis an gceoltóir traidisiúnta [[Johnny Connolly]] as [[Inis Bearachain]],&lt;ref name=&quot;smith&quot;&gt;{{Cite web-en|url=http://www.mustrad.org.uk/reviews/connolly.htm|title=Dreaming Up the Tunes|author=Smith|first=Vic|date=18 June 1998|work=Musical Traditions|access-date=25 October 2013}}&lt;/ref&gt; i g[[Conamara]], thosaigh Johnny Óg ag seinm an [[Cairdín|bhosca ceoil]] agus é naoi mbliana d'aois. D'fhoghlaim sé óna athair, agus ó [[Michael Mheáirt Ó Coisdealbha|Mhichael Mheáirt Ó Coisdealbha]]. Dhá bhliain ina dhiaidh sin, bhuaigh sé an Slógadh agus [[an Fhleadh Cheoil]] Uile-Éireann ar an mbosca cnaipí. Agus é ceithre bliana déag d’aois, thosaigh sé ag seinm leis [[na hAncairí]] agus an t-amhránaí [[John Beag Ó Flatharta]]. Chaith sé ocht mbliana leis an mbanna sin.  In 1994, thosaigh sé ag seinm le Seán Keane, agus rinne siad ceolchoirmeacha agus seisiúin cheoil áiteanna éagsúla timpeall na hEorpa agus i Meiriceá Thuaidh.

In 1998, chuaigh sé ar camchuairt le ''Lord of the Dance''. Sa bhliain 2003, chuir sé faoi i [[Conamara|gConamara]]. Is cumadóir ceoil é freisin, agus thaifead ceoltóirí éagsúla píosaí ceoil dá chuid, a athair, Michael Rooney, agus June McCormack san áireamh. I measc na gceoltóirí a raibh tionchar acu air, tá Joe Burke agus Andy McGann.

== Dioscliosta ==
* ''The Bees' Wing'', Cló Iar Chonnachta, 1990
* ''Dreaming Up The Tunes'' (le Brian McGrath), 1998
* ''Dusk Till Dawn'' (le Charlie Lennon), 2005
* ''Aisling Yoshua'', Aibreán 2011
* ''Siar'', November 2016
* Fear Inis Bearachain, Nollaig 2018&lt;ref&gt;{{Cite web-en|date=2019-04-10|title=Johnny Og Connolly: Fear Inis Bearachain|url=https://www.copperplatemailorder.com/shop/banjo/johnny-og-connolly-fear-inis-bearachain/|access-date=2022-01-02|website=Copperplate Mail Order|language=en-US}}&lt;/ref&gt;

== Tagairtí ==
{{Reflist}}

[[Catagóir:Daoine beo]]
[[Catagóir:Ceoltóirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Daoine as Contae na Gaillimhe]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Albam na Bliana (Nuacheol)]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Ealaín na Bliana]]</text>
      <sha1>h8euyyk2btls2aaqbysqk3gg80pnkqi</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Susie Wolff</title>
    <ns>0</ns>
    <id>111861</id>
    <revision>
      <id>1213586</id>
      <parentid>1210382</parentid>
      <timestamp>2024-04-22T08:10:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Briana Nic Gormáin</username>
        <id>57961</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2514" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Duine}}

Is iarthiománaí rásaíochta gairmiúla Albanach agus stiúrthóir bainistíochta reatha [[F1 Academy|Acadamh F1]] í '''Suzanne Wolff MBE''' &lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/581860/new-years-honours-2017-full-list.pdf|teideal=New Years Honours 2017 full list|dátarochtana=2024-02-26}}&lt;/ref&gt;(née Stoddart). Rugadh í ar an 6ú Nollag 1982 i An t-Òban, [[Albain]].&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.a-speakers.com/speakers/susie-wolff/|teideal=Susie Wolff|language=en|work=A-speakers|dátarochtana=2024-02-26}}&lt;/ref&gt;

== Gairm ==
[[Íomhá:Susie Stoddart 2009.jpg|mion|'''Susie Stoddart 2009''']]
Chuir Susie Wolff, tús lena gairmréim iomaíoch motorsport nuair a bhí sí ocht mbliana d'aois, ag tosú amach mar a rinne an oiread sin dá lucht rásaíochta, ar an mbóthar karting. I 1996, nuair a bhí sí 13, ainmníodh í mar tiomanaí rásaíocht cairtín baineann Briotanach na bliana.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;  Faoi an am a bhí sí ocht mbliana déag d'aois, bhí ainm s'aici isteach sa rangú Chraobh an Domhain. Ar feadh seacht mbliana, rás Suise Craobhchomórtas Carranna Camchuairte na Gearmáine faoi Mercedes Benz, ach tar éis 2015, stop sí ag rásaíoht go hiomaíoch san hiomlán.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Lua idirlín|url=https://firstsportz.com/f1-get-to-know-all-about-toto-wolffs-wife-susie-wolff/|teideal=Who is Toto Wolff's wife Susie Wolff, and how did the Mercedes boss meet her?|údar=Riddhi Mondal|dáta=2022-12-27|language=en-US|work=FirstSportz|dátarochtana=2024-02-26}}&lt;/ref&gt; 

Tar éis di ainm a dhéanamh di féin i karting, Formula Renault agus DTM do Mercedes-Benz, chuaigh Susie ar aghaidh chun stair a dhéanamh ag Grand Prix na Breataine 2014 trí bheith ar an gcéad bhean a ghlac páirt i deireadh seachtaine rás Formula 1 i 22 bliain.&lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.susiewolff.com/biography|teideal=Biography|language=en|work=susie-wolff|dátarochtana=2024-04-22}}&lt;/ref&gt; Tar éis 2015, stop sí ag rásaíoht go hiomaíoch san hiomlán.&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;

Tar éis di éirí as an tiomáint in 2015 agus mar chuid dá tiomantas d'athrú dearfach a dhéanamh laistigh den spórt, in 2016 sheol Susie Dare To Be Different, eagraíocht atá dírithe ar thallann na mban a thiomáint tríd an gcéad ghlúin eile a spreagadh agus rannpháirtíocht na mban a mhéadú i ngach leibhéal agus gné de mhótarspórt.&lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt;

== Tagairtí ==</text>
      <sha1>dxf85a1tqrt7uoskdvuzwoitmspka5r</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Múlú</title>
    <ns>0</ns>
    <id>111992</id>
    <revision>
      <id>1213568</id>
      <parentid>1202424</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T22:51:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Catagóirí eile curtha leis</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="882" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Amhránaí agus ceoltóir iluirlise í '''Múlú''' nó ''Miadhachlughain O’Donnell'' a bhfuil oidhreacht láidir an cheoil aici óna máthair Tíona McSherry agus an-teacht i láthair aici ó thaobh an cheoil agus an ghrinn de. Tá sí sa bhanna ceoil [[Ceol Trad-Treonaice|trad-treonaice]] [[Huartan]].

[[Catagóir:Amhránaithe sean-nóis]]
[[Catagóir:Ceoltóirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Amhránaithe Gaeilge]]
[[Catagóir:Mná Éireannacha]]
[[Catagóir:Daoine as Contae an Dúin]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Nuatheachtaí na Bliana]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Albam na Bliana (Amhráin Thraidisiúnta)]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Ealaín na Bliana]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Banna / Ceoltóir na Bliana]]


{{Síolta ceol}}</text>
      <sha1>1wa7ym0b35su5tpmrrgmfupot12cgbk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Úsáideoir:Taghdtaighde/Clár Dubh</title>
    <ns>2</ns>
    <id>112054</id>
    <revision>
      <id>1213571</id>
      <parentid>1202815</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T23:12:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1319" xml:space="preserve">{{Cquote|Seo athfhriotal beag breá}}
{|class=&quot;wikitable&quot;
|- style=&quot;vertical-align: top;&quot;
! width=50% | Meán-Ghaeilge&lt;ref&gt;{{Cite web-en|url=https://research.ucc.ie/celt/document/G100002|title=Annals of Tigernach|author=|last=Färber|first=Beatrix|date=25/09/2008|work=Corpus of Electronic Texts (CELT)|access-date=10 Márta 2024}} sub anno 1152.6&lt;/ref&gt;
! width=50% | Nua-Ghaeilge &lt;ref&gt;Aistriúchán de chuid na Vicipéide.&lt;/ref&gt;
|- style=&quot;vertical-align: top;&quot;
||
Sluaiged la Toirrdelbach h-Úa Concobair ⁊ la Diarmuid Mac Murchadha ar amus Tighernaín h-Úi Ruairc, cor' loiscet Bun Cuilínd, ⁊ co tardsat maidm for Tighernan, ⁊ coro righsad mac Gilla Bruidi h-Úi Ruairc ar Conmaicne, ⁊ cor' gab a n-aird-righi uile, ⁊ co ruc' Diarmuid Mac Murchadha rí Laigen, ben h-í Ruairc ar éicin lais a Midhi .i. Dirborgaill ingen Murchadha, cona maithius.
||
Slógadh le Toirdhealbhach Ua Conchobhair agus le Diarmuid mac Murchadha in éadan Thighearnáin Uí Ruairc, gur loisceadar Bun Coillín[?], agus gur thug siad maidhm ar Thighearnán, agus gur rígh siad mac Ghiolla Bhruidi[?] Uí Ruairc ar [[Conmhaicne|Chonmhaicne]], agus gur ghabh a n-ard-ríghe uile, agus go rug Diarmuid Mac Murchadha Rí Laighean bean Uí Ruairc ar éigean leis ón Mhí .i. Dearbhorghaill iníon Mhurchadha, gona maitheas.


|}</text>
      <sha1>p4v5hmw3uxuqf4nv986bxxjmp4vagqm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1213572</id>
      <parentid>1213571</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T23:27:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1347" xml:space="preserve">{{Cquote|Seo athfhriotal beag breá|author=[[Albert Einstein]]}}

{|class=&quot;wikitable&quot;
|- style=&quot;vertical-align: top;&quot;
! width=50% | Meán-Ghaeilge&lt;ref&gt;{{Cite web-en|url=https://research.ucc.ie/celt/document/G100002|title=Annals of Tigernach|author=|last=Färber|first=Beatrix|date=25/09/2008|work=Corpus of Electronic Texts (CELT)|access-date=10 Márta 2024}} sub anno 1152.6&lt;/ref&gt;
! width=50% | Nua-Ghaeilge &lt;ref&gt;Aistriúchán de chuid na Vicipéide.&lt;/ref&gt;
|- style=&quot;vertical-align: top;&quot;
||
Sluaiged la Toirrdelbach h-Úa Concobair ⁊ la Diarmuid Mac Murchadha ar amus Tighernaín h-Úi Ruairc, cor' loiscet Bun Cuilínd, ⁊ co tardsat maidm for Tighernan, ⁊ coro righsad mac Gilla Bruidi h-Úi Ruairc ar Conmaicne, ⁊ cor' gab a n-aird-righi uile, ⁊ co ruc' Diarmuid Mac Murchadha rí Laigen, ben h-í Ruairc ar éicin lais a Midhi .i. Dirborgaill ingen Murchadha, cona maithius.
||
Slógadh le Toirdhealbhach Ua Conchobhair agus le Diarmuid mac Murchadha in éadan Thighearnáin Uí Ruairc, gur loisceadar Bun Coillín[?], agus gur thug siad maidhm ar Thighearnán, agus gur rígh siad mac Ghiolla Bhruidi[?] Uí Ruairc ar [[Conmhaicne|Chonmhaicne]], agus gur ghabh a n-ard-ríghe uile, agus go rug Diarmuid Mac Murchadha Rí Laighean bean Uí Ruairc ar éigean leis ón Mhí .i. Dearbhorghaill iníon Mhurchadha, gona maitheas.


|}</text>
      <sha1>2gq9zafo70x41abg333zbvypvsy6pn5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1213573</id>
      <parentid>1213572</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T23:29:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1371" xml:space="preserve">{{Cquote|Seo [[:en:Template:Cquote|athfhriotal]] beag breá|author=[[Albert Einstein]]}}

{|class=&quot;wikitable&quot;
|- style=&quot;vertical-align: top;&quot;
! width=50% | Meán-Ghaeilge&lt;ref&gt;{{Cite web-en|url=https://research.ucc.ie/celt/document/G100002|title=Annals of Tigernach|author=|last=Färber|first=Beatrix|date=25/09/2008|work=Corpus of Electronic Texts (CELT)|access-date=10 Márta 2024}} sub anno 1152.6&lt;/ref&gt;
! width=50% | Nua-Ghaeilge &lt;ref&gt;Aistriúchán de chuid na Vicipéide.&lt;/ref&gt;
|- style=&quot;vertical-align: top;&quot;
||
Sluaiged la Toirrdelbach h-Úa Concobair ⁊ la Diarmuid Mac Murchadha ar amus Tighernaín h-Úi Ruairc, cor' loiscet Bun Cuilínd, ⁊ co tardsat maidm for Tighernan, ⁊ coro righsad mac Gilla Bruidi h-Úi Ruairc ar Conmaicne, ⁊ cor' gab a n-aird-righi uile, ⁊ co ruc' Diarmuid Mac Murchadha rí Laigen, ben h-í Ruairc ar éicin lais a Midhi .i. Dirborgaill ingen Murchadha, cona maithius.
||
Slógadh le Toirdhealbhach Ua Conchobhair agus le Diarmuid mac Murchadha in éadan Thighearnáin Uí Ruairc, gur loisceadar Bun Coillín[?], agus gur thug siad maidhm ar Thighearnán, agus gur rígh siad mac Ghiolla Bhruidi[?] Uí Ruairc ar [[Conmhaicne|Chonmhaicne]], agus gur ghabh a n-ard-ríghe uile, agus go rug Diarmuid Mac Murchadha Rí Laighean bean Uí Ruairc ar éigean leis ón Mhí .i. Dearbhorghaill iníon Mhurchadha, gona maitheas.


|}</text>
      <sha1>mqby50tabvrhohqcvzi3pw1jphl3aw0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Mairéad Ní Fhearghail</title>
    <ns>0</ns>
    <id>112061</id>
    <revision>
      <id>1213588</id>
      <parentid>1203185</parentid>
      <timestamp>2024-04-22T08:32:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JoshuaK123*</username>
        <id>58047</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="871" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Duine}}
{{glanadh}}

== '''Ní Fhearghail, Mairéad(1957- 88)''' ==
, paramíleata poblachtach, rugadh í ar an 3ú de Lúnasa sa bhliain 1957 i mBéal Feirste, bhí sí an páiste is óige amach as an 6 páistí agus an t-aon cailín amach as an 6 páistí a bhí ag Daniél Ó Fhearghail agus bean chéíle saige a bhí an dara ainm Carrghamhna aici. Bhí clann ní fhearghail mar chlann meánaicme de caitlicí ina raibh siopa crua-earraí, siopa grósaeireachta agus obair athair s'aici mar fear iarnród a bhí ina gcónaí i liatroim rinneadh é a imtheorannú i 1920 mar gheall gur diúltaigh sé grúpa dúchrónaigh a ghlacadh ar traein s'aige.

== '''Óige &amp; oideachas''' ==
Fuair Ní Fhearghail oidechas s'aici i scoil gramadaí rathmore i mBéal Feirste agus d'fhág sí leath bealach tríd O léibhéal s'aici chun obair in oifig árachas.</text>
      <sha1>eiukjqljdnvic7k3g8ad1dy11mt38qw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1213591</id>
      <parentid>1213588</parentid>
      <timestamp>2024-04-22T08:49:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JoshuaK123*</username>
        <id>58047</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1218" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Duine}}
{{glanadh}}

== '''Ní Fhearghail, Mairéad(1957- 88)''' ==
, paramíleata poblachtach, rugadh í ar an 3ú de Lúnasa sa bhliain 1957 i mBéal Feirste, bhí sí an páiste is óige amach as an 6 páistí agus an t-aon cailín amach as an 6 páistí a bhí ag Daniél Ó Fhearghail agus bean chéíle saige a bhí an dara ainm Carrghamhna aici. Bhí clann ní fhearghail mar chlann meánaicme de caitlicí ina raibh siopa crua-earraí, siopa grósaeireachta agus obair athair s'aici mar fear iarnród a bhí ina gcónaí i liatroim rinneadh é a imtheorannú i 1920 mar gheall gur diúltaigh sé grúpa dúchrónaigh a ghlacadh ar traein s'aige.

== '''Óige &amp; oideachas''' ==
Fuair Ní Fhearghail oidechas s'aici i scoil gramadaí rathmore i mBéal Feirste agus d'fhág sí leath bealach tríd O léibhéal s'aici chun obair in oifig árachas. Luaigh sí polatiú s'aici go dtí dílseachtaí ina raibh ag caitheamh clocha, airm na breataine ag blocáil na bóithre agus na 1970idí falls cuirfiú bóthar. Sínigh sí le haghaidh an IRA heite ógra ag 14 bhliana d'aois, ag comhlíonadh dualgais míleata dhá bhlian ina dhiadh, idirceapaigh aonad s'aici i 1976 ar an 5ú de mí Aibreáin.</text>
      <sha1>auo7ivkjmlle96tg6whn98phsx0na4o</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Austin Carroll</title>
    <ns>0</ns>
    <id>112062</id>
    <revision>
      <id>1213594</id>
      <parentid>1202863</parentid>
      <timestamp>2024-04-22T08:51:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Moya2008</username>
        <id>58051</id>
      </contributor>
      <comment>níos mó eolas isreach</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6590" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Is Deirfiúr na Trócaire, oideachasóir, staraí, agus scríbhneoir í Margaret O Carroll. Rugadh í ar an 23ú Feabhra 1835 i g[[Cluain Meala]], Co. [[Contae Thiobraid Árann|Thiobraid Árann]]. Fuair sí teastas múinteora, chuaigh sí isteach i St Marie's of the Isle Convent, cathair [[Corcaigh|Chorcaí]], 7 Nollaig 1853; fuair sí nós Shiúracha na Trócaire agus an t-ainm crábhaidh &quot;An tSiúr Mary Teresa Austin&quot;, 16 Bealtaine 1854. I mí Dheireadh Fómhair 1856 chuaigh sí isteach i Siúracha na Trócaire i [[Providence, Oileán Rhode|Providence]], [[Oileán Rhode|Rhode Island]], [[Stáit Aontaithe Mheiriceá|SAM]]. Idir 1856 agus 1869 sannadh í do [[Hartford, Connecticut|Hartford]], [[Rochester, Nua-Eabhrac|Rochester,]] [[Buffalo, Nua-Eabhrac|Buffalo,]] [[Manchain]], [[Omaha, Nebraska|Omaha]], agus [[St. Louis|St Louis]], áit a raibh sí ag gabháil do chuairt phríosúin agus do theagasc. Bhí sí ag múineadh i Scoil na [[An Fhrainc|Fhraince]], ag gabháil do chuairt bhaile agus phríosúin, agus d'íospartaigh an fhiabhrais bhuí. Scríbhneoir neamhspleách don nuachtán áitiúil ab ea Mother M. Austin. D'fhoilsigh sí naoi n-alt is tríocha i dtréimhseacháin in [[Éire|Éirinn]] agus sna [[Stáit Aontaithe Mheiriceá|Stáit Aontaithe]], agus fiche bunsaothar, ina measc ceithre bheathaisnéis, seacht saothar staire, trí dhráma staire, dhá leabhar do pháistí, péire do dhaoine óga, agus leabhar taistil.

== Saol agus Gairm Beatha ==
Rugadh Carroll, Margaret Anna (An tSiúr Mary Teresa Austin) (1835–1909), Deirfiúr na Trócaire, oideachasóir, [[Staraí|staraí,]] agus [[scríbhneoir]], ar 23ú Feabhra 1835 i gCluain Meala, Co. [[Contae Thiobraid Árann|Thiobraid Árann,]] an dara hiníon ba shine agus an ceathrú duine ba shine i measc naonúr eile (ceathrar mac agus cúigear iníonacha) le William Carroll, fear gnó, agus Mary Carroll (née Strahan) as cathair [[Port Láirge|Phort Láirge]], a chuir fúthu i gCluain Meala ina dhiaidh sin. Cuireadh oideachas uirthi i Scoil Canning agus i samhailscoil náisiúnta [[Cluain Meala|Chluain Meala]], áit a bhfuair sí teastas múinteora,Chuaigh sí isteach i St Marie's of the Isle Convent, cathair [[Corcaigh|Chorcaí]], 7 Nollaig 1853; fuair sé nós Shiúracha na Trócaire agus an t-ainm crábhaidh An tSiúr Mary Teresa Austin, 16 Bealtaine 1854; 11 Iúil 1856. I mí Dheireadh Fómhair 1856 chuaigh sí isteach i Siúracha na Trócaire i Providence, [[Oileán Rhode|Rhode Island]], SAM. Idir 1856 agus 1869 sannadh í do [[Hartford, Connecticut|Hartford]], [[Rochester]], [[Buffalo, Nua-Eabhrac|Buffalo]], [[Manchain]], [[Omaha, Nebraska|Omaha]], agus [[St. Louis|St Louis]], áit a raibh sí ag gabháil do chuairt phríosúin agus do theagasc. An 19 Márta 1869 chuaigh sí go dtí an fhondúireacht nua i [[New Orleans, Louisiana|New Orleans]], [[Louisiana]], ag teacht ar an 28 Márta. Bhí sí ag múineadh i Scoil na [[An Fhrainc|Fraince]], ag gabháil do chuairt bhaile agus phríosúin, agus d'íospartaigh an fhiabhrais bhuí.


== Óige agus Oideachas ==

In 1853, chuaigh Margaret Carroll isteach i Saint Maries of the Isle i g[[Corcaigh]], a raibh a huaisle, an Mháthair Mary Josephine Warde, ar dhuine de chomhoibrithe luatha Catherine. Máthair Josephine lán le Margaret leis na hidéil agus dóchas, aisling agus spiorad an teilgcheárta . Fuair sí an nós agus an t-ainm An tSiúr Mary Teresa Austin i 1854, agus professed chéad vows i 1856. Rinne sí dul chun cinn mór le linn a cúig bliana i [[Manchain]], ach sula bhféadfadh sí críochnú, chuaigh sí le bunús nua go [[Omaha, Nebraska|Omaha]]. D'aistrigh sí go [[St. Louis]] mar ar foilsíodh an bheathaisnéis in 1866.Roghnaíodh an tSiúr M. Austin chun dul leis an Máthair íogair Catherine Grant agus triúr eile chun tús a chur le bunús i [[New Orleans, Louisiana|New Orleans]] i 1869. Chaith sí 23 bliain ansin, ó 1869-1891, mar ard-chúntóir, máistreás novices, agus níos fearr. Chuir sí tús le go leor saothar trócaire i measc dhaonraí bána agus dubha abhainn Mhuir nIocht, ar chósta Mhurascaill [[Mississippi]], [[Florida]], agus [[Alabama|Alabama,]] chomh maith leis an m[[An Bheilís|Beilís]], [[Meiriceá Láir|Meiriceá Láir.]] Scríobh sí leabhair agus ailt chun tacú leis na deirfiúracha iliomad iarrachtaí ar son na mbocht. D'aistrigh sí leabhair léitheoireachta spioradálta na [[An Fhrainc|Fraince.]] Bhailigh sí eolas ó phobail na Trócaire ar fud an domhain agus d'fhoilsigh sí trí imleabhar de Dhuilleoga Annála Shiúracha na Trócaire in 1881, 1883 agus 1889.🤦‍♀️🤦‍♀️🤦‍♀️🤦‍♀️🤦‍♀️🤦‍♀️🤦‍♀️


== Pósadh agus Teaghlach ==


== Gairm ==


== Saothair fhoilsithe ==

* 1861, Na bláthanna de Paradise : lámhleabhar a roghnú urnaí agus teagaisc

* 1866, Saol Catherine McAuley, foundress agus an chéad níos fearr ar an Institiúid na Siúracha reiligiúnacha na trócaire

* 1867, Uaireanta sona na hóige : sraith scéalta do na cinn bheaga

* 1869, Glimpses na dtithe taitneamhach. Cúpla scéal don óige

* 1869, Angel-aisling : sraith scéalta do leanaí

* 1872, Cois farraige : scéal linbh

* 1874, Saol Naomh Alphonsus Liguori, Easpag, Confessor, agus Dochtúir na hEaglaise, Bunaitheoir Phobal an Slánaitheoir is Naofa

* 1877, Saol an Ven. Clement Mary Hofbauer, sagart an Phobail an Slánaitheoir is Naofa

* 1881, Duilleoga ó Annála Shiúracha na Trócaire. I dtrí imleabhar : I. Ireland. II. Sasana, Albain, agus na coilíneachtaí. III. Meiriceá. Vol. I. Ireland : ina bhfuil sceitsí de na clochair a bhunaigh an bunaitheoir naofa, agus a bhforbairtí níos luaithe

* 1883, Mary Beatrice agus a leas-iníonacha, an uncrowned agus an crowned : dráma stairiúil

* 1883, Na deirfiúracha Tudor, dráma stairiúil

* 1885, Radhairc ó shaol Katharine de Aragon. Dráma stairiúil

* 1886, Na hUrsalach i Louisiana : 1727-1824

* 1894, Saol Mary Monholland : duine de dheirfiúracha ceannródaíocha Ord na Trócaire san Iarthar

* 1904, I go leor tailte

* 1905, An t-athair agus an mac, Naomh Alphonsus agus Naomh Gerard

* 1908, Stair Chaitliceach Alabama agus na Floridas

* 1911, Litany na Maighdine Beannaithe&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.mercyworld.org/catherine/mercy-foundresses/mother-mary-teresa-austin-carroll/|teideal=Mother Mary Teresa Austin Carroll|work=Mercy World|dátarochtana=2024-04-22}}&lt;/ref&gt;

== Tagairtí ==

# https://www.mercyworld.org/catherine/mercy-foundresses/mother-mary-teresa-austin-carroll/
#</text>
      <sha1>830mz55eg2cufrwdhr5yhvpyang80mo</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Grooveline</title>
    <ns>0</ns>
    <id>112063</id>
    <revision>
      <id>1213574</id>
      <parentid>1213433</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T23:32:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Catagóirí eile curtha leis</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1338" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Eagraíochta}}
Is banna ceoil óg Éireannach as [[Liatroim]] iad '''Grooveline'''. Thug siad leo an chéad áit ag comórtas ‘Beo’ sa bhliain 2018. Is iad Evan Gerry, Tarach Ó Snodaigh, Matthew Connolly, Glen Feely agus Bronwyn Kirwan atá sa bhanna. Tá fuaim faoi leith ag Grooveline, ceol [[Rac-cheol|raic]] le hionstraimiú láidir agus teacht i láthair iontach, bríomhar le seó beo den chéad scoth ar stáitse.

{{Cquote|Is as cúlra ceoil an-éagsúil ar fad iad GrooveLine, is seisreád il-[[Seánra ceoil|seánra]] iad a chumann ceol den scoth i mbealach iontach réabhlóideach agus draíochtúil le focail a chuirfidh faoi gheasa thú. Deirtear go bhfuil a dtaispeántais thar a bheith ilghnéitheach, ag nascadh rac-cheol le [[séis]]-cheol eile chun taispeántas beo thar a bheith taitneamhach a chur le chéile
—Hot Press Magazine}}

[[Catagóir:Ceoltóirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Bannaí a chanann i nGaeilge]]
[[Catagóir:Racghrúpaí Éireannacha]]
[[Catagóir:Daoine as Contae Liatroma]]
[[Catagóir:Cumadóirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Nuatheachtaí na Bliana]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Amhrán na Bliana]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Ealaín na Bliana]]


{{Síolta ceol}}</text>
      <sha1>gd8iimwf2vcyx0q6oqbk0k4otwpw91a</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Róisín Seoighe</title>
    <ns>0</ns>
    <id>112714</id>
    <revision>
      <id>1213529</id>
      <parentid>1210167</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T21:05:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Catagóirí eile curtha leis</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2182" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Is [[amhránaí]] agus scríbhneoir amhrán [[Éireannach]] í '''Róisín Seoighe'''.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Lua idirlín|url=https://nos.ie/cultur/gradam-nos-buaite-ag-roisin-seoighe/|teideal=Gradam NÓS buaite ag Róisín Seoighe|dáta=02 Feabhra 2018|work=Nós|dátarochtana=08 Aibreán 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181228045545/https://nos.ie/cultur/gradam-nos-buaite-ag-roisin-seoighe/|archivedate=28 Nollaig 2018}}&lt;/ref&gt;

Déanann sí cumasc de sheánraí éagsúla ina saothar, idir [[Popcheol|phopcheol]], cheol [[Ceol damhsa leictreonach|damhsa leictreonach]], cheol [[Ceol traidisiúnta na hÉireann|traidisiúnta]], agus cheol [[Ceol rithim agus gormacha|rithim ⁊ gormacha]]. Thosaigh sí ag gabháil don [[sean-nós]] i dtús báire agus tá a rian sin le haireachtáil ina cuid ceol i gcónaí. Pléann a cuid liricí le réimse topaicí éagsúla m.sh. cearta teanga, ár gcaidreamh leis an [[Éiceolaíocht|domhan mórthimpeall]], agus dóchas á aimsiú in umar an [[Dúlagar|éadóchais]].&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://imro.ie/news/new-single-from-imle-and-roisin-seoighe/|teideal=New Single From IMLÉ and Róisín Seoighe|dáta=14 Meán Fómhair 2022|work=IMRO|dátarochtana=08 Aibreán 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20230604233517/https://imro.ie/news/new-single-from-imle-and-roisin-seoighe/|archivedate=04 Meitheamh 2023}}&lt;/ref&gt;

Bronnadh Gradam NÓS don amhrán nuachumtha is fearr uirthi in 2018 agus í fós ar an meánscoil nó bhí sí &quot;aitheanta cheana féin mar cheoltóir cumasach&quot;.&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;

== Tagairtí ==
{{reflist}}{{stumpa}}

[[Catagóir:Ceoltóirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Amhránaithe popcheoil]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
[[Catagóir:Mná Éireannacha]]
[[Catagóir:Daoine as Conamara]]
[[Catagóir:Daoine as Contae na Gaillimhe]]
[[Catagóir:Rapálaithe Éireannacha]]
[[Catagóir:Bannaí a chanann i nGaeilge]]
[[Catagóir:Cumadóirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Nuatheachtaí na Bliana]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Amhrán na Bliana]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Banna / Ceoltóir na Bliana]]</text>
      <sha1>6q21dqv1bbjl0rynztkunhwf4ccgbfs</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ushmush</title>
    <ns>0</ns>
    <id>112759</id>
    <revision>
      <id>1213530</id>
      <parentid>1213464</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T21:08:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Catagóirí eile curtha leis</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1937" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Is [[ceoltóir]] [[Éireannach]] é '''Ushmush''' atá aitheanta as a chuid ceol [[Reggaelton]].&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://feilenagealai.com/ushmush/|teideal=ushmush|work=[[Féile na Gealaí]]|dátarochtana=09 Aibreán 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20230304232731/https://feilenagealai.com/ushmush/|archivedate=04 Márta 2023}}&lt;/ref&gt;

Tá a stíl faoi chomaoin ag ceol Iarthar na h[[An Afraic|Afraice]], ag ceol tíortha [[Muir Chairib|Mhuir Chairib]], agus ag ceol clubanna [[Meiriceá Theas|Mheiriceá Theas]], chomh maith le [[Ceol traidisiúnta na hÉireann|ceol traidisiúnta]] na hÉireann agus [[popcheol]].&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://breakingtunes.com/ushmush|teideal=Ushmush|work=[[FMC]]|dátarochtana=09 Aibreán 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220520075705/https://breakingtunes.com/ushmush|archivedate=20 Bealtaine 2022}}&lt;/ref&gt; Scríobhann sé &quot;amhráin nua-aimseartha a bhaineann le [[Grá|ghrá]] agus [[Comhriachtain|gnéasacht]].&quot;&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://soundcloud.com/ushmush|teideal=Ushmush|údar=Ushmush|work=Soundcloud|dátarochtana=13 Aibreán 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240413002502/https://soundcloud.com/ushmush|archivedate=13 Aibreán 2024}}&lt;/ref&gt;

== Tagairtí ==
{{reflist}}

[[Catagóir:Ceoltóirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Amhránaithe popcheoil]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
[[Catagóir:Daoine as Contae an Chláir]]
[[Catagóir:Rapálaithe Éireannacha]]
[[Catagóir:Bannaí a chanann i nGaeilge]]
[[Catagóir:Cumadóirí Éireannacha]]


{{Síolta ceol}}
[[Catagóir:Buaiteoirí Ghradam NÓS sa rannóg Nuatheachtaí na Bliana]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Nuatheachtaí na Bliana]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Amhrán na Bliana]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Físeán na Bliana]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Ealaín na Bliana]]</text>
      <sha1>ph8iugy01743c14hgnwe9cgmo07tif6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Rís (grúpa ceoil)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>112769</id>
    <revision>
      <id>1213542</id>
      <parentid>1213466</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T21:43:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Catagóirí eile curtha leis</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2845" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Eagraíochta}}

Grúpa ceoil comhaimseartha is ea '''Rís''' a chumann &quot;ceol nua, glan as an bpíosa&quot;.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://tebruite.blogspot.com/2012/11/culra.html|teideal=Cúlra|údar=Breandán Ó hEaghra|dáta=22 Samhain 2012|work=Te Bruite|dátarochtana=14 Aibreán 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200422205745/https://tebruite.blogspot.com/2012/11/culra.html|archivedate=22 Aibreán 2020}}&lt;/ref&gt; &quot;Ceol garbh beoga&quot; a chasann siad.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://gaeilge.org.au/caipeisi/nuachtlitir/anl226.pdf|teideal=An Lúibín 226|údar=Colin Ryan|dáta=20 Aibreán 2015|dátarochtana=14 Aibreán 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200228083938/https://gaeilge.org.au/caipeisi/nuachtlitir/anl226.pdf|archivedate=28 Feabhra 2020}}&lt;/ref&gt;

Ag scríobh faoina n-amhrán ''Purgadóir'', dúirt [[Tomaí Ó Conghaile]] gur &quot;Rac-amhrán láidir é le rif chumhachtach agus fonn greamúil, in ainneoin an téama dhorcha!&quot;&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://nos.ie/cultur/ceol/purgadoir/|teideal=Purgadóir|údar=Tomaí Ó Conghaile|dáta=01 Meán Fómhair 2015|work=[[Nós (iris)|NÓS]]|dátarochtana=14 Aibreán 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171215212159/https://nos.ie/cultur/ceol/purgadoir/|archivedate=15 Nollaig 2017}}&lt;/ref&gt; Maidir lena gceathrú albam ''Aon Seans ar Riot?'', tá sé &quot;lán fuinnimh, liricí láidre agus buillí greamúla.&quot;&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Lua idirlín|url=https://nos.ie/cultur/ceol/amhran-na-haoine-ris-cam-le-corran/|teideal=Amhrán na hAoine|dáta=03 Samhain 2017|work=[[Nós (iris)|NÓS]]|dátarochtana=14 Aibreán 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171105202123/https://nos.ie/cultur/ceol/amhran-na-haoine-ris-cam-le-corran/|archivedate=05 Samhain 2017}}&lt;/ref&gt; &quot;Amhrán rithimiúil tréan diabhlaí&quot; é ''Cam le Corrán'', a dúradh, &quot;le curfá a fhanfaidh i do cheann ar feadh i bhfad&quot;.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

== Albaim ==

* Heileo Campello (2003) 
* Fear Nár Mhair Ach Soicind (2010)
* Yahú (2015)
* Aon Seans ar Riot? (2017)
* Sa Leaba Le Groucho (2019)

== Tagairtí ==
{{reflist}}

[[Catagóir:Ceoltóirí Éireannacha]]

[[Catagóir:Daoine beo]]
[[Catagóir:Daoine Éireannacha]]
[[Catagóir:Daoine as Conamara]]
[[Catagóir:Daoine as Contae na Gaillimhe]]
[[Catagóir:Bannaí a chanann i nGaeilge]]
[[Catagóir:Cumadóirí Éireannacha]]


{{Síolta ceol}}
[[Catagóir:Racghrúpaí Éireannacha]]
[[Catagóir:Buaiteoirí Ghradam NÓS sa rannóg Gig Bheo na Bliana]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Amhrán na Bliana]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Albam na Bliana (Nuacheol)]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Físeán na Bliana]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Ealaín na Bliana]]
[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Banna / Ceoltóir na Bliana]]</text>
      <sha1>7s2lyjlvif7zrmjaai1fepsv0zm184e</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>An Chúirt Eorpach um Chearta an Duine</title>
    <ns>0</ns>
    <id>113076</id>
    <revision>
      <id>1213554</id>
      <parentid>1212501</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T22:07:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TGcoa</username>
        <id>21229</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6405" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Eagraíochta}}
Cúirt idirnáisiúnta atá sa '''Chúirt Eorpach um Chearta an Duine,''' nó an '''CECD'''.&lt;ref&gt;Béarla: European Court of Human Rights nó an EHCR&lt;/ref&gt; Bunaíodh an Chúirt sa bhliain 1959 i [[Strasbourg]] na Fraince. Pléann an chúirt le cásanna a chuirtear faoina bráid ina líomhnaíonn stáit nó daoine aonair go bhfuil sárú déanta ar na cearta atá daingnithe sa [[Coinbhinsiún Eorpach um Chearta an Duine|Choinbhinsiún Eorpach um Chearta an Duine]].&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/cainteoir-liofa-gaeilge-tofa-mar-bhreitheamh-sa-chuirt-eorpach-um-chearta-an-duine/|teideal=Cainteoir líofa Gaeilge tofa mar bhreitheamh sa Chúirt Eorpach um Chearta an Duine|dáta=2024-04-18|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2024-04-18}}&lt;/ref&gt;

[[Íomhá:Courtroom_European_Court_of_Human_Rights_01.JPG|clé|mion|An [[Cúirt Eorpach um Chearta an Duine|Chúirt Eorpach um Chearta an Duine]] i [[Strasbourg]]]]

== Eagraíocht ==
Cuimsíonn an CECD 46 breitheamh, duine amháin ó gach ceann de bhallstáit [[Comhairle na hEorpa|Chomhairle na hEorpa]], a dhaingnigh an Coinbhinsiún um Chosaint Cearta an Duine agus Saoirsí Bunúsacha.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Lua idirlín|url=https://extrag.ie/2024/04/16/nuacht/breitheamh-eoraip-don-gaeilge/|teideal=Breitheamh nua san Eoraip a thug tacaíocht do Ghaeilgeoirí|dáta=2024-04-16|language=en-GB|dátarochtana=2024-04-21}}&lt;/ref&gt;

Cuireann an chúirt an Coinbhinsiún Eorpach um Chearta an Duine i bhfeidhm, agus déanann na breithiúna cinneadh neamhspleách ar ghearáin maidir le sáruithe ar an gCoinbhinsiún agus ní mar ionadaithe dá mBallstáit. Tá a chinntí ceangailteach ar thíortha.&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;

== Cásanna ==
* 1961: [[Lawless v. Ireland]]&lt;ref&gt;{{Luaigh foilseachán|title=Lawless v. Ireland|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Lawless_v._Ireland&amp;oldid=1211596974|journal=Wikipedia|date=2024-03-03|language=en}}&lt;/ref&gt;, an chéad chás riamh os comhair na Cúirte
* 1971: [[Oibríocht Demetrius]]: rialaigh an [[CECD]] nach céasadh a bhí sa drochíde i dTuaisceart Éireann, ach íde a bhí “mídhaonna &amp; táireach”, de shárú ar Airteagal 3 den Choinbhinsiún Eorpach um Chearta an Duine.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.facebook.com/UCDSchoolofLaw/posts/4006272166063744|teideal=breithiúnas na Cúirte Eorpaí um Chearta an Duine 1978|údar=Scoil Dlí|dáta=|language=ga|work=www.facebook.com|dátarochtana=2021-01-19}}&lt;/ref&gt;
* 1988 :  Spreag [[Bruno Kreisky]], [[polaiteoir]] de chuid na h[[An Ostair|Ostair]]&lt;nowiki/&gt;e, cásanna cúirte áirithe, a bhfuil aithne mhaith ar cheann acu ag mic léinn ó thaobh an dlí Eorpach um chearta an duine de, mar gheall ar an breithiúnas sa chás ''[[Lingens v an Ostair|Lingens v Austria]]''  ([[breith phearsanta ar fhiúntas]] v fíricí agus figiúirí) sa bhliain 1986,&lt;ref&gt;{{Luaigh foilseachán|title=Lingens v. Austria|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Lingens_v._Austria&amp;oldid=1158552885|journal=Wikipedia|date=2023-06-04|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://hudoc.echr.coe.int/fre#%7B%22itemid%22:%5B%22001-57523%22%5D%7D|teideal=HUDOC - European Court of Human Rights|work=hudoc.echr.coe.int|dátarochtana=2023-07-29}}&lt;/ref&gt; maidir le [[Iriseoir|hiriseoir]] a ciontaíodh i gclúmhilleadh coiriúil i dtaobh an tSeansailéara.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.facebook.com/UCDSchoolofLaw/posts/4016938711663756|teideal=Bruno Kreisky|údar=Scoil Dlí,COBÁC|dáta=2019|dátarochtana=2021}}&lt;/ref&gt;
* 1998: NORRIS v. IRELAND, thug an Chúirt breithiúnas cinniúnach i bhfabhar cearta daoine aeracha agus leispiacha.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=http://www.humandignitytrust.org/uploaded/Library/Case_Law/Norris_v_Ireland.pdf|teideal=Norris v. Ireland|údar=human dignity trust|dáta=|dátarochtana=2018}}&lt;/ref&gt;  D’aontaigh an [[CECD]] le [[David Norris]] agus [[Mary Robinson]] nuair a mhaígh siad nach raibh de cheart ag Éirinn dlíthe in aghaidh lucht [[LADT]] a chur i bhfeidhm.
* 1987-2001 : [[Luíochán Loch gCál]]. Ar an [[4 Bealtaine]] [[2001]], rialaigh&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.bailii.org/cgi-bin/format.cgi?doc=/eu/cases/ECHR/2001/328.html&amp;query=Loughgall|teideal=KELLY AND OTHERS v. THE UNITED KINGDOM - 30054/96 [2001] ECHR 328 (4 May 2001)|work=www.bailii.org|dátarochtana=2020-05-04}}&lt;/ref&gt; an CECD gur tharla sárú ar [[Cearta daonna|chearta daonna]].
* 1997 : An cás ''[[Schießbefehl]].''  Rialaigh an CECD  go bhfuil an ceart chun na beatha, thar aon ní eile, an luach uachtarach in ordlathas idirnáisiúnta chearta an duine.&lt;ref&gt;breithiúnas den 22ú lá de Mhárta 2001, para 87.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.bailii.org/eu/cases/ECHR/2001/230.html|teideal=STRELETZ, KESSLER AND KRENZ v. GERMANY - 34044/96;35532/97;44801/98 [2001] ECHR 230 (22 March 2001)|work=www.bailii.org|dátarochtana=2020-08-25}}&lt;/ref&gt;
* 2003 : Dhiúltaigh méara ar [[Vársá]], [[Lech Kaczyński]], cead do mórshiúlta ar son Bhród na n[[Aerach]] faoi dhó.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://comhar.ie/leabhair/seal-sa-pholainn/|teideal=Seal sa Pholainn|údar=47 Sráid Harrington Baile Átha Cliath 8 Éire Teil: +3531 675 1922|language=ga|work=LeabhairCOMHAR|dátarochtana=2020-04-10}}&lt;/ref&gt; Shocraigh an [[Cúirt Eorpach um Chearta an Duine|Chúirt Eorpach um Chearta an Duine]] gur sáraíodh ar an gcaoi sin Airteagal 11 den [[Coinbhinsiún Eorpach um Chearta an Duine|Choinbhinsiún]].
* 2010idí.  Ciontaíodh [[Alexei Navalny]] sa Rúis sna 2010idí. Shocraigh an CECD gur tháinig na pianbhreitheanna i ndiaidh gur séanadh an ceart chun trialach cothroime ar Navalny.
* 2022 : [[Plean tearmainn na Ríochta Aontaithe in Ruanda]]
* 2023 : [[Acht Oidhreacht na dTrioblóidí 2023]]. Chinn [[Rialtas na hÉireann]] in 2023 dúshlán an Achta a thabhairt sa CECD.

== Féach freisin     ==

* [[Coinbhinsiún Eorpach um Chearta an Duine]]
* [[Úna Ní Raifeartaigh]], breitheamh na hÉireann sa Chúirt Eorpach um Chearta an Duine.
* [[Seán MacBride (polaiteoir)|Seán MacBride]]
* [[Cúirt Bhreithiúnais an Aontais Eorpaigh]]

== Tagairtí ==
{{reflist}}
[[Catagóir:An Chúirt Eorpach um Chearta an Duine]]
[[Catagóir:Comhairle na hEorpa]]
[[Catagóir:Cúirteanna]]
[[Catagóir:Cearta daonna]]
[[Catagóir:Cúirteanna agus binsí idirnáisiúnta]]
[[Catagóir:Coinbhinsiún Eorpach um Chearta an Duine]]
[[Catagóir:Strasbourg (An Alsáis)]]</text>
      <sha1>9mxaosmrqqxh0gvssgweau5snredxvi</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Úna Ní Raifeartaigh</title>
    <ns>0</ns>
    <id>113147</id>
    <revision>
      <id>1213555</id>
      <parentid>1212750</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T22:07:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TGcoa</username>
        <id>21229</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6835" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Duine}}Breitheamh Éireannach is ea '''Úna Ní Raifeartaigh''' (a rugadh i mBaile Átha Cliath sa bhliain 1967/1968). Bhí sí tofa mar bhreitheamh na hÉireann sa [[An Chúirt Eorpach um Chearta an Duine|Chúirt Eorpach um Chearta an Duine]] sa bhliain 2024.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://merrionstreet.ie/en/news-room/releases/appointments_to_the_court_of_appeal_and_the_high_court.html|teideal=Appointments to the Court of Appeal and the High Court|language=en|work=merrionstreet.ie|dátarochtana=2024-04-19}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/cainteoir-liofa-gaeilge-tofa-mar-bhreitheamh-sa-chuirt-eorpach-um-chearta-an-duine/|teideal=Cainteoir líofa Gaeilge tofa mar bhreitheamh sa Chúirt Eorpach um Chearta an Duine|dáta=2024-04-18|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2024-04-19}}&lt;/ref&gt; Is duine de na mórdhlíodóirí Éireannacha den am í agus fad is a bhí sí ag abhcóideacht láithrigh sí i go leor cásanna tábhachtacha.   

Is cainteoir líofa Gaeilge í.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://extrag.ie/2024/04/16/nuacht/breitheamh-eoraip-don-gaeilge/|teideal=Breitheamh nua san Eoraip a thug tacaíocht do Ghaeilgeoirí|dáta=2024-04-16|language=en-GB|dátarochtana=2024-04-21}}&lt;/ref&gt;
[[Íomhá:European Court of Human Rights.png|clé|mion|[[An Chúirt Eorpach um Chearta an Duine]]]]

== Gairm ==
Bhain Úna Ní Raifeartaigh céim dlí (BCL) amach  i g[[Coláiste na hOllscoile, BÁC]] sa bhliain 1988.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.facebook.com/UCDSchoolofLaw/posts/1244309168926738/|teideal=Facebook|údar=Scoil Dlí, COBÁC|dáta=2016|work=www.facebook.com|dátarochtana=2024-04-19}}&lt;/ref&gt;  Bhí sí ar fhoireann dhámh an dlí i g[[Coláiste na Tríonóide, Baile Átha Cliath|Coláiste na Trionóide]] ó 1991 go 1995, mar Ollamh Reid le dlí coiriúil.  Glaodh chun Bharra na hÉireann uirthi sa bhliain 1993 agus chun an Bharra Laistigh  sa bhliain 2009.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://merrionstreet.ie/en/news-room/releases/appointments_to_the_court_of_appeal_and_the_high_court.html|teideal=Appointments to the Court of Appeal and the High Court|language=en|work=merrionstreet.ie|dátarochtana=2024-04-19}}&lt;/ref&gt; 

Mar Abhcóide Sinsearach, d'íoc an Stát  €357,002 léi sa bhliain 2015.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.irishtimes.com/news/crime-and-law/una-ni-raifeartaigh-nominated-as-high-court-judge-1.2727751|teideal=Úna Ní Raifeartaigh nominated as High Court judge|language=en|work=The Irish Times|dátarochtana=2024-04-19}}&lt;/ref&gt; An bhliain dár gcionn ceapadh í mar bhreitheamh san Ard-Chúirt sa bhliain agus sa Chúirt Achomhairc in 2019.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.maynoothuniversity.ie/people/ms-justice-na-n-raifeartaigh|teideal=Ms Justice Úna Ní Raifeartaigh {{!}} Maynooth University|work=www.maynoothuniversity.ie|dátarochtana=2024-04-19}}&lt;/ref&gt;

=== Breithiúnais agus tuairimí ===
In 2019, agus í ina Breitheamh Ard-Chúirte, mhaígh Úna Ní Raifeartaigh go raibh dualgas ar an Stát gach iarracht réasúnta a dhéanamh breitheamh le Gaeilge a fháil le cás a éisteacht in aon chúirt dúiche sa tír&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; agus go bhfuil dualgas ar an Stát iarracht réasúnta a dhéanamh breitheamh le Gaeilge a fháil. Bíonn  an dualgas sin ann mar cheart teanga faoi Airteagal 8 den Bhunreacht. Dúirt sí go mbíonn ar phobal na Gaeilge cur suas le “surprising intolerance” ó dhaoine a mbíonn meas go hiondúil acu ar chearta mionlaigh eile.&lt;ref&gt;sa leagan scríofa de chinneadh a rinne sí faoi Ghaeilge sna cúirteanna san Ard-Chúirt.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/bionn-ar-phobal-na-gaeilge-cur-suas-le-surprising-intolerance-o-dhreamanna-usually-more-respectful-of-minority-rights-breitheamh-ard-chuirte/|teideal=Bíonn ar phobal na Gaeilge cur suas le ‘surprising intolerance’ ó dhreamanna ‘usually more respectful of minority rights’ – Breitheamh Ard-Chúirte|dáta=2019-07-12|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2024-04-19}}&lt;/ref&gt; Dúirt sí go mbíonn stádas bunreachtúil na Gaeilge “floating at an abstract level” os cionn scéal casta na Gaeilge agus dearcadh mhuintir na hÉireann ina leith.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/caithfear-a-bheith-oscailte-faoi-stadas-na-gaeilge-a-athru-ma-ta-eire-aontaithe-le-bheith-ann-varadkar/|teideal=Caithfear a bheith ‘oscailte’ faoi stádas na Gaeilge a athrú má tá Éire Aontaithe le bheith ann – Varadkar|dáta=2021-06-17|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2024-04-19}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/rialu-deanta-ag-an-ard-chuirt-go-gcaithfear-gaeilge-a-chur-ar-thairgi-leighis-dainmhithe/|teideal=Rialú déanta ag an Ard-Chúirt go gcaithfear Gaeilge a chur ar tháirgí leighis d’ainmhithe|údar=Donncha Ó hÉallaithe  |dáta=23 Meitheamh 2021|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2024-04-19}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/leirigh-cas-dli-faoi-mhadra-gaeltachta-a-seafoidi-is-ata-stadas-bunreachtuil-na-gaeilge/|teideal=Léirigh cás dlí faoi mhadra Gaeltachta a seafóidí is atá stádas bunreachtúil na Gaeilge|dáta=2021-06-23|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2024-04-19}}&lt;/ref&gt;

In 2021, pléadh cás as Gaeilge den chéad uair i gCúirt Bhreithiúnais an Aontais Eorpaigh nuair a lorg Ní Raifeartaigh soiléiriú maidir le ceist dlí faoi threoracha Eorpacha.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/breithiunas-tugtha-sa-chead-chas-gaeilge-riamh-i-gcuirt-bhreithiunais-an-ae/|teideal=Breithiúnas tugtha sa chéad chás Gaeilge riamh i gCúirt Bhreithiúnais an AE|dáta=2021-03-17|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2024-04-19}}&lt;/ref&gt;

In 2021 agus í ag seoladh leabhair leis an Dr Mary Phelan, ''Irish Speakers, Interpreters and the Courts 1754-1921'', dúirt  Ní Raifeartaigh gur measa go minic a chaitear le Gaeilgeoirí a thagann os comhair na gcúirteanna in Éirinn ná mar a chaitear le himircigh. Dúirt an Breitheamh go bhféadfadh sé go raibh baint ag neamhshuim an Stáit agus na gcúirteanna sa Ghaeilge leis an sórt díothú teanga nó ‘lingua-cide’, a bhfuil dochar as cuimse déanta aige “d’anam na tíre seo”.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/dochar-as-cuimse-deanta-danam-na-tire-ag-neamhshuim-an-stait-sa-ghaeilge-breitheamh-sinsearach/|teideal=Dochar as cuimse déanta ‘d’anam na tíre’ ag neamhshuim an Stáit sa Ghaeilge – breitheamh sinsearach|dáta=2020-02-04|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2024-04-19}}&lt;/ref&gt;

== Féach freisin     ==

* [[An Chúirt Eorpach um Chearta an Duine]]

== Tagairtí ==
{{reflist}}
[[Catagóir:Breithiúna Éireannacha]]
{{DEFAULTSORT:Raifeartaigh, Úna Ní   }}
[[Catagóir:Alumni COBÁC]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1967]]
[[Catagóir:Lucht Choláiste na Tríonóide]]</text>
      <sha1>m2r72nuh6ssmkr0xa26na727n3enw74</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Liosta Buaiteoirí Ghradaim NÓS</title>
    <ns>0</ns>
    <id>113190</id>
    <revision>
      <id>1213523</id>
      <parentid>1213461</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T20:41:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Mionathruithe</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="30300" xml:space="preserve">[[Íomhá:Nos logo.jpg|alt=Lógó den fhocal &quot;nós&quot; le réiltín, ar chúlra geal gorm|mion|Lógó de chuid na hirise [[Nós (iris)|NÓS]]]]
Seo liosta de bhuaiteoirí '''Ghradaim NÓS''', gradaim a bhronnann an iris [[Nós (iris)|NÓS]] go bliantúil &quot;ar na ceoltóirí is fearr i saol na Gaeilge&quot;&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/gradaim-nua-cheoil-curtha-ar-bun-ag-nos/|teideal=Gradaim nua cheoil curtha ar bun ag Nós|údar=Maitiú Ó Coimín|dáta=29 Deireadh Fómhair 2015|work=[[Tuairisc.ie]]|dátarochtana=20 Aibreán 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160131122753/https://tuairisc.ie/gradaim-nua-cheoil-curtha-ar-bun-ag-nos/|archivedate=31 Eanáir 2016}}&lt;/ref&gt;, de réir rannóige.

Is in ord ama atá na torthaí ach i ngach rannóg, is féidir na sonraí a chur in ord áirithe eile ach cliceáil ar theidil an cholúin chuí (&quot;Amhrán, &quot;Banna / Ceoltóir&quot;, srl.)

==Amhrán na Bliana==
{| class=&quot;sortable wikitable&quot; style=&quot;background-color: white; style=&quot;border: 1px solid #01b0f1;&quot; &quot;
! rowspan=&quot;2&quot; style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Bliain 
! colspan=&quot;2&quot; style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Buaiteoirí
! colspan=&quot;2&quot; style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Gearrliosta
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Amhrán
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Banna / Ceoltóir
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Amhrán
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Banna / Ceoltóir
|-
| rowspan=11 | '''2024'''&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Lua idirlín|url=https://nos.ie/gradaim-nos-2024/|teideal=Gradaim NÓS 2024|work=[[Nós (iris) | NÓS]]|dátarochtana=20 Aibreán 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240401005236/https://nos.ie/gradaim-nos-2024/|archivedate=1 Aibreán 2024}}&lt;/ref&gt;
| rowspan=11 | ''An Murda Meaisín''
| rowspan=11 | [[Súil Amháin]] + [[Rob Mulhern]]
| ''Aimsir Chogaidh''
| [[Torby]] (+ [[The Shan Vans]])
|-
| ''An Glas ar an Domhan''
| [[Rónán Ó Snodaigh]] + [[Myles O’Reilly]]
|-
| ''Brigid Buach''
| [[Pádraigín Ní Uallacháin]]
|-
| ''Cé mo dhuine siúl sa hi-vis''
| [[Trá Pháidín]]
|-
| ''Litir Dheireanach''
| [[Deoraí]]
|-
| ''Mo Thrua''
| [[Súil Amháin]] + [[Rob Mulhern]]
|-
| ''Níl Aon Easpa Orm''
| [[Rónán Ó Snodaigh]] + [[Myles O’Reilly]]
|-
| ''Panini Sicín''
| [[Torby]]
|-
| ''Sceartáin!''
| [[Súil Amháin]] + [[Rob Mulhern]]
|-
| ''Slán Leat''
| [[Bláth na hÓige]] / [[Méabh Ní Bheaglaoich]]
|-
| ''Spéir Rua (Reimagined)''
| [[Síomha]] + [[Ceolfhoireann Ceolchoirme RTÉ]]
|-
! colspan=5 scope=row | Paindéim
|-
| rowspan=11 | '''2020'''&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Lua idirlín|url=https://nos.ie/gradaim-nos-2020/|teideal=Gradaim NÓS 2020|work=[[Nós (iris) | NÓS]]|dátarochtana=20 Aibreán 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240419181201/https://nos.ie/gradaim-nos-2020/|archivedate=19 Aibreán 2024}}&lt;/ref&gt;
| rowspan=11 | ''Gael-Gigolos''
| rowspan=11 | [[Kneecap]]
| ''An Teanga Linn''
| [[Róisín Seoighe]]
|-
| ''Ar Fithis''
| [[Bruadar]]
|-
| ''Deis Dall''
| [[Grooveline]]
|-
| ''Fásta''
| [[Lauren Ní Chasaide]]
|-
| ''Fenian C*nts''
| [[Kneecap]]
|-
| ''Geasa''
| [[Róisín Seoighe]]
|-
| ''Mise agus Tusa''
| [[Gráinne Holland]]
|-
| ''Mo Chroí''
| [[Ajeet Kaur]]
|-
| ''Oileáin''
| [[Ushmush]]
|-
| ''Ón Radharc is Sia''
| [[Inni-K]]
|-
| ''Soilsiú an Lae''
| [[Seo Linn]]
|-
| rowspan=11 | '''2019'''&lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Lua idirlín|url=https://nos.ie/gradaim-nos-2019/|teideal=Gradaim NÓS 2019|work=[[Nós (iris) | NÓS]]|dátarochtana=20 Aibreán 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240419183542/https://nos.ie/gradaim-nos-2019/|archivedate=19 Aibreán 2024}}&lt;/ref&gt;
| rowspan=11 | ''Incognito''
| rowspan=11 | [[Kneecap]]
| ''Amach Anocht''
| [[Kneecap]]
|-
| ''Bain an Glas''
| [[Seo Linn]]
|-
| ''Ceol Baile''
| [[Thatchers of the Acropolis]]
|-
| ''Craobhacha''
| [[Síomha]]
|-
| ''Cúramaí an tSaoil''
| [[Aeons]], le [[The Rubberbandits]]
|-
| ''Géill Slí''
| [[Bruadar]]
|-
| ''GMT''
| [[Woodheart]]
|-
| ''Mise agus Tusa''
| [[Tadhg Ó Grífín]], le [[Geal]]
|-
| ''Neart''
| [[Oisín Mac]]
|-
| ''Raithneach''
| [[Séamus Barra Ó Súilleabháin]]
|-
| ''Saol Gan Treo''
| [[Vigilanti]]
|-
| rowspan=9 | '''2018'''&lt;ref name=&quot;:3&quot;&gt;{{Lua idirlín|url=https://nos.ie/gradaim-nos-2018/|teideal=Gradaim NÓS 2018|work=[[Nós (iris) | NÓS]]|dátarochtana=20 Aibreán 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200416040032/https://nos.ie/gradaim-nos-2018/|archivedate=16 Aibreán 2020}}&lt;/ref&gt;
| rowspan=9 | ''Déan É''
| rowspan=9 | [[Sruth na Maoile (banna)|Sruth na Maoile]]
| ''Abhainn an Ghrá''
| [[Tadhg Ó Grifín]]
|- 
| ''Acht Teanga Anois''
| [[JJ Ó Dochartaigh]]
|- 
| ''C.E.A.R.T.A''
| [[Kneecap]]
|- 
| ''Gan Mise, Gan Thú''
| [[IMLÉ]]
|- 
| ''I bhFostú sa bhFiántas''
| [[Pádraig Jack]]
|- 
| ''Ná Bac''
| [[IMLÉ]]
|- 
| ''Ní Cuimhin Liom''
| [[JJ Ó Dochartaigh]]
|- 
| ''Ronnachaí''
| [[Rís (grúpa ceoil) |Rís]]
|- 
| ''Sín Do Lámh''
| [[Róisín Seoighe]]
|-
| rowspan=13 | '''2017'''&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Lua idirlín|url=https://nos.ie/gradaim-nos-2017/|teideal=Gradaim NÓS 2017|work=[[Nós (iris) | NÓS]]|dátarochtana=20 Aibreán 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200416040032/https://nos.ie/gradaim-nos-2018/|archivedate=16 Aibreán 2020}}&lt;/ref&gt;
| rowspan=13 | ''Críochfort''
| rowspan=13 | [[IMLÉ]]
| ''An Fhuil''
| [[Aeons]] le [[Séamus Barra Ó Súilleabháin]]
|- 
| ''Ardaigh do Cheann''
| [[JJ Ó Dochartaigh]]
|- 
| ''Babaí''
| [[Craos]]
|- 
| ''Bealtaine''
| [[Aeons]]
|- 
| ''Bígí leis an Rí''
| [[Daire McBride]]
|- 
| ''Brú do Bhealach Féin''
| [[Pádraig Jack]]
|- 
| ''Craiceann agus Cnámha''
| [[Eve Belle]]
|- 
| ''Daoirse''
| [[An Bóthar]]
|- 
| ''Dochar''
| [[Sonny Ní Chathasaigh]]
|- 
| ''Féach Anois a Stóirín''
| [[Grace Willis]] &amp; cairde
|- 
| ''Foirfe Liom''
| [[Matt Ó Baoill]] &amp; [[Fiasco]]
|- 
| ''Ladrainnín''
| [[Sive]]
|- 
| ''Ní ag Cur i gCéill''
| [[Spats Colombo]]
|-
| rowspan=11 | '''2015'''/'''2016'''&lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Lua idirlín|url=https://nos.ie/gradaim-nos-2015/|teideal=Gradaim Cheoil NÓS 2015|work=[[Nós (iris) | NÓS]]|dátarochtana=20 Aibreán 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170422134113/https://nos.ie/gradaim-nos-2015/|archivedate=22 Aibreán 2017}}&lt;/ref&gt;
| rowspan=11 | ''Solas''
| rowspan=11 | [[Eve Belle]]
| ''Amhrán na Farraige''
| [[Lisa Hannigan]]
|- 
| ''Ar Ais go Gaoth Dobhair''
| [[Emma Ní Fhíoruisce]]
|- 
| ''Beatha Úr''
| [[Doimnic Mac Giolla Bhríde]]
|- 
| ''Cogadh no Sìth''
| [[Griogair]]
|- 
| ''Fun Orm''
| [[IMLÉ]]
|- 
| ''Go Beo Go Deo na nDeor''
| [[Enda Reilly]] &amp; [[Séamus Barra Ó Súilleabháin]]
|- 
| ''Purgadóir''
| [[Rís (grúpa ceoil) |Rís]]
|- 
| ''Roisín Dubh''
| [[Dysania]]
|- 
| ''Suantraí Meisciúil''
| [[Janet Devlin]]
|- 
| ''Suas Síos''
| [[Kíla]]
|- 
| ''Súile''
| [[Clann Mhic Ruairí]]
|}

==Albam na Bliana (Nuacheol)==
{| class=&quot;sortable wikitable&quot; style=&quot;background-color: white;&quot;
! rowspan=&quot;2&quot; style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Bliain 
! colspan=&quot;2&quot; style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Buaiteoirí
! colspan=&quot;2&quot; style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Gearrliosta
|- style=&quot;text-align:left; background:#efefef;&quot;
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Albam
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Banna / Ceoltóir
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Albam
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Banna / Ceoltóir
|-
| rowspan=5 | '''2024'''&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
| rowspan=5 | ''An 424''
| rowspan=5 | [[Trá Pháidín]]
| ''Garbh''
| [[Dris-Óg]]
|-
| ''Saoiste''
| [[Boss Sound Manifesto]]
|-
| ''Seven Daughters of the Sea / Seacht nIníon na Mara''
| [[Pádraigín Ní Uallacháin]]
|-
| ''Shammen''
| [[Súil Amháin]] + [[Rob Mulhern]]
|-
| ''The Beautiful Road''
| [[Rónán Ó Snodaigh]] + [[Myles O’Reilly]]
|-
! colspan=5 scope=row | Paindéim
|-
| rowspan=2 | '''2020'''&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;
| rowspan=2 | ''Corcra''
| rowspan=2 | [[Gráinne Holland]]
| ''Fad Saoil''
| [[Joe Steve Ó Neachtain]] + [[Johnny Óg Connolly]]
|-
| ''Timeless''
| [[Moya Brennan]] + [[Cormac de Barra]]
|-
| rowspan=3 | '''2019'''&lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt;
| rowspan=3 | ''3CAG''
| rowspan=3 | [[Kneecap]]
| ''An Béal Gorm''
| [[Jim Johnston]]
|-
| ''Arís''
| Hyper&amp;#91;borea&amp;#93;
|-
| ''Fís''
| [[Aeons]]
|-
| rowspan=4 | '''2018'''&lt;ref name=&quot;:3&quot; /&gt;
| rowspan=4 | ''Solas''
| rowspan=4 | [[Seo Linn]]
| ''Alive Beo''
| [[Kíla]]
|-
| ''Aon Seans ar Riot''
| [[Rís (grúpa ceoil) |Rís]]
|-
| ''Ór agus Airgead''
| [[Rónán Ó Snodaigh]] &amp; [[Mark Gavin]]
|-
| ''The Banks of Casheen Bay''
| [[John Beag Ó Flatharta]]
|-
| rowspan=2 | '''2017'''&lt;ref name=&quot;:4&quot; /&gt;
| rowspan=2 | ''IMLÉ''
| rowspan=2 | [[IMLÉ]]
| ''An Bóthar''
| [[An Bóthar]]
|-
| ''Onóir''
| [[Peadar Ó Riada]]
|-
| rowspan=3 | '''2015'''/'''2016'''&lt;ref name=&quot;:5&quot; /&gt;
| rowspan=3 | ''Suas Síos''
| rowspan=3 | [[Kíla]]
| ''An Taobh Tuathail''
| [[Tuath (grúpa ceoil)|Tuath]]
|-
| ''An Treo Eile''
| [[Dysania]]
|-
| ''Yahú''
| [[Rís (grúpa ceoil) |Rís]]
|}

==Albam na Bliana (Amhráin Thraidisiúnta)==
{| class=&quot;sortable wikitable&quot; style=&quot;background-color: white;&quot;
! rowspan=&quot;2&quot; style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Bliain
! colspan=&quot;2&quot; style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Buaiteoirí
! colspan=&quot;2&quot; style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Gearrliosta
|- style=&quot;text-align:left; background:#efefef;&quot;
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Albam
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Banna / Ceoltóir
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Albam
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Banna / Ceoltóir
|-
| rowspan=5 | '''2024'''&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
| rowspan=5 | ''Bláth na hÓige''
| rowspan=5 | [[Bláth na hÓige]]
| ''Anamnesis''
| [[Síle Denvir]]
|-
| ''Anuas''
| [[Seo Linn]]
|-
| ''Éistigh Liomsa Sealad''
| [[Muireann Ní Shé]]
|-
| ''Sásta a bheith anseo''
| [[Múlú]]
|-
| ''Séamus agus Caoimhe''
| [[Séamus agus Caoimhe Uí Fhlatharta]]
|-
! colspan=5 scope=row | Paindéim
|-
| rowspan=3 | '''2020'''&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;
| rowspan=3 | ''An Clár Bog Déil''
| rowspan=3 | [[Claire Nic Ruairí]]
| ''Lán Mara''
| [[Treasa Ní Mhiolláin]]
|-
| ''Sibéal''
| [[Sibéal]]
|-
| ''Tabhair mo Ghrá go Conamara''
| [[Ceoltóirí Éagsúla]]
|-
| rowspan=4 | '''2019'''&lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt;
| rowspan=4 | ''An Tobar Séimh''
| rowspan=4 | [[Cárthach Mac Craith]]
| ''ALLT''
| [[Julie Fowlis]] / [[Éamon Doorley]] / [[Zoë Conway]] / [[John Mc Intyre]]
|-
| ''Idir Mhuir agus Sliabh''
| [[Diane Ní Chanáin]]
|-
| ''The Gap of Dreams''
| [[Altan]]
|-
| ''The High Seas''
| [[Caitlín Nic Gabhann]] / [[Ciarán Ó Maonaigh]] / [[Cathal Ó Curráin]]
|-
| rowspan=3 | '''2018'''&lt;ref name=&quot;:3&quot; /&gt;
| rowspan=3 | ''Roithleán''
| rowspan=3 | [[Saileog Ní Cheannabháin]]
| ''Foxglove &amp; Fuschia''
| [[Muireann Nic Amhlaoibh]]
|-
| ''LAS''
| [[LAS]]
|-
| ''Mo Bhaile Beag Féin''
| [[Connie Mhary Mhicí]]
|-
| rowspan=3 | '''2017'''&lt;ref name=&quot;:4&quot; /&gt;
| rowspan=3 | ''Caithréim''
| rowspan=3 | [[Síle Denvir]]
| ''Na Mooneys''
| [[Na Mooneys]]
|-
| ''One Penny Portion''
| [[Lasairfhíona]]
|-
| ''Stéibh Eile''
| [[Nan Tom Taimín]]
|-
| rowspan=6 | '''2015'''/'''2016'''&lt;ref name=&quot;:5&quot; /&gt;
| rowspan=6 | ''Sona do Cheird''
| rowspan=6 | [[Doimnic Mac Giolla Bhríde]]
| ''An Caitín Bán''
| [[De Barra]]
|-
| ''An Mhaighdean Mhara''
| [[Noeleen Ní Cholla]]
|-
| ''Fuaim an Chiúnais''
| [[An Crann Óg]]
|-
| ''Gaelré''
| [[Gráinne Holland]]
|-
| ''In Am Trátha''
| [[Líadan]]
|-
| ''Súile''
| [[Clann Mhic Ruairí]]
|}

==Físeán na Bliana==
{| class=&quot;sortable wikitable&quot; style=&quot;background-color: white;&quot;
! rowspan=&quot;2&quot; style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Bliain
! colspan=&quot;2&quot; style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Buaiteoirí
! colspan=&quot;2&quot; style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Gearrliosta
|- style=&quot;text-align:left; background:#efefef;&quot;
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Amhrán
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Banna / Ceoltóir
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Amhrán
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Banna / Ceoltóir
|-
| rowspan=8 | '''2024'''&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
| rowspan=8 | ''Maidin Heinz''
| rowspan=8 | [[Trá Pháidín]]
| ''Amhrán Pheadar Breathnach''
| [[Diane Cannon]]
|-
| ''Cailleach an Airgid''
| [[Seo Linn]]
|-
| ''Eileanóir a Rún''
| [[Síle Denvir]]
|-
| ''Gwalia (A Bhanba, O Gymru)''
| [[Urdd]] x [[Coláiste Lurgan|TG Lurgan]]
|-
| ''Litir Dheireanach''
| [[Deoraí]]
|-
| ''Níl Aon Easpa Orm''
| [[Rónán Ó Snodaigh]] + [[Myles O’Reilly]]
|-
| ''Sí Liom''
| [[Rónán Ó Snodaigh]] + [[Myles O’Reilly]]
|-
| ''Tá Mo Chleamhnas Déanta''
| [[An Chéad Ghlúin Eile]]
|-
! colspan=5 scope=row | Paindéim
|-
| rowspan=9 | '''2020'''&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;
| rowspan=9 | ''Mise Éire''
| rowspan=9 | [[Sibéal]]
| ''Amhrán Pheadar Breathnach''
| [[Diane Cannon]]
|-
| ''Agus Dúrt Léi''
| [[Seaghan Mac an tSionnaigh]]
|-
| ''Fásta''
| [[Lauren Ní Chasaide]]
|-
| ''Gael-Gigolos''
| [[Kneecap|KNEECAP]]
|-
| ''Lig Dom Imeacht''
| [[Dris-Óg]]
|-
| ''Lon Dubh an Gheimhridh''
| [[Gráinne Holland]]
|-
| ''Ná Bac''
| [[IMLÉ]]
|-
| ''Port na bPúcaí''
| [[Muireann Nic Amhlaoibh]] + [[Billy Mag Fhloinn]]
|-
| ''Soilsiú an Lae''
| [[Seo Linn]]
|-
| rowspan=8 | '''2019'''&lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt;
| rowspan=8 | ''Tá na Baggies ar an Talamh''
| rowspan=8 | [[Kneecap]]
| ''Amach Anocht''
| [[Kneecap]]
|-
| ''Bain an Glas''
| [[Seo Linn]]
|-
| ''Grá Mór''
| [[Ushmush]]
|-
| ''Neart''
| [[Oisín Mac]]
|-
| ''Port Geal''
| [[Thatchers of the Acropolis]]
|-
| ''Raithneach''
| [[Séamus Barra Ó Suilleabháin]]
|-
| ''Saol Gan Treo''
| [[Vigilanti]]
|-
| ''Spéir Rua an Iúil''
| [[Síomha]]
|-
| rowspan=9 | '''2018'''&lt;ref name=&quot;:3&quot; /&gt;
| rowspan=9 | ''C.E.A.R.T.A''
| rowspan=9 | [[Kneecap]]
| ''An Fháinleog''
| [[Enda Reilly]]
|-
| ''Cam le Corrán''
| [[Rís (grúpa ceoil) |Rís]]
|-
| ''Cara''
| [[Bruadar]]
|-
| ''Go Deo Go Deo''
| [[IMLÉ]]
|-
| ''Neilí ‘n Fuacht''
| [[Pólca 4]]
|-
| ''Ooh La La''
| [[Rís (grúpa ceoil) |Rís]]
|-
| ''I bhFostú sa bhFiántas''
| [[Pádraig Jack]]
|-
| ''Seán Ó Duibhir a’ Ghleanna''
| [[Diane Cannon]]
|-
| ''Solas''
| [[Seo Linn]]
|-
| rowspan=6 | '''2017'''&lt;ref name=&quot;:4&quot; /&gt;
| rowspan=6 | ''Bealtaine''
| rowspan=6 | [[Aeons]]
| ''An Cailín Rua''
| [[Ciarán &amp; Caitlín]] le [[Cathal Ó Curráin]]
|-
| ''Cad Eile Le Rá''
| [[Rónán Ó Snodaigh]]
|-
| ''Críochfort''
| [[IMLÉ]]
|-
| ''Ladrainnín''
| [[Sive]]
|-
| ''Marie''
| [[Clann Snyder]]
|-
| ''Tús''
| [[Colm Ó Snodaigh]]
|-
| rowspan=7 | '''2015'''/'''2016'''&lt;ref name=&quot;:5&quot; /&gt;
| rowspan=7 | ''Tine na nGael''
| rowspan=7 | [[Coláiste Lurgan|TG Lurgan]]
| ''Am''
| [[Kíla]]
|-
| ''An Crann Úll''
| [[An Crann Óg]]
|-
| ''An Drúcht Geal Ceo''
| [[Gráinne Holland]]
|-
| ''D’aon Ghuth Amháin''
| [[Seo Linn]]
|-
| ''Purgadóir''
| [[Rís (grúpa ceoil) |Rís]]
|-
| ''Tí Jude''
| [[Rís (grúpa ceoil) |Rís]]
|-
| ''Suas Síos''
| [[Kíla]]
|}

==Ealaín na Bliana==
Tá an gradam seo ar siúl ó 2018 i leith.
{| class=&quot;sortable wikitable&quot; style=&quot;background-color: white;&quot;
! rowspan=&quot;2&quot; style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px; type-face: Arial&quot; | Bliain
! colspan=&quot;2&quot; style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Buaiteoirí
! colspan=&quot;2&quot; style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Gearrliosta
|- style=&quot;text-align:left; background:#efefef;&quot;
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Clúdach
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Banna / Ceoltóir
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Clúdach
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Banna / Ceoltóir
|-
| rowspan=9 | '''2024'''&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
| rowspan=9 | ''Anamnesis''
| rowspan=9 | [[Síle Denvir]]
| ''Bean Udaí Thall''
| [[Huartan]]
|-
| ''Cé mo dhuine siúl sa hi-vis''
| [[Trá Pháidín]]
|-
| ''Chicken Sambos''
| [[Torby]]
|-
| ''Litir Dheireanach''
| [[Deoraí]]
|-
| ''Sásta a bheith anseo''
| [[Múlú]]
|-
| ''Seven Daughers of the Sea / Seacht nIníon na Mara''
| [[Pádraigín Ní Uallacháin]]
|-
| ''Tá Mo Chleamhnas Déanta''
| [[An Chéad Ghlúin Eile]]
|-
| ''The Beautiful Road''
| [[Rónán Ó Snodaigh]] &amp; [[Myles O’Reilly]]
|-
| ''Uisce agus Bean''
| [[Róis]]
|-
! colspan=5 scope=row | Paindéim
|-
| rowspan=9 | '''2020'''&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;
| rowspan=9 | ''Gael-Gigolos''
| rowspan=9 | [[Kneecap]]
| ''Cor na Rón''
| [[Gerry Tom Ó Murchú]]
|-
| ''Corcra''
| [[Gráinne Holland]]
|-
| ''Deis Dall''
| [[Grooveline]]
|-
| ''Fad Saoil''
| [[Joe Steve Ó Neachtain]] + [[Johnny Óg Connolly]]
|-
| ''Fenian C*nts''
| [[Kneecap]]
|-
| ''Marcas sa gCoill''
| [[Seo Linn]]
|-
| ''Oíche Gheal''
| [[Pádraig Jack]]
|-
| ''Oileáin''
| [[Ushmush]]
|-
| ''Sibéal''
| [[Sibéal]]
|-
| rowspan=4 | '''2019'''&lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt;
| rowspan=4 | ''3CAG''
| rowspan=4 | [[Kneecap]]
| ''ALLT''
| [[Julie Fowlis]] / [[Éamon Doorley]] / [[Zoë Conway]] / [[John Mc Intyre]]
|-
| ''Ceol Baile''
| [[Thatchers of The Acropolis]]
|-
| ''Fís''
| [[Aeons]]
|-
| ''The High Seas''
| [[Caitlín Nic Gabhann / Ciarán Ó Maonaigh / Cathal Ó Curráin]]
|-
| rowspan=9 | '''2018'''&lt;ref name=&quot;:3&quot; /&gt;
| rowspan=9 | ''Duine de Chruach''
| rowspan=9 | [[Nocturnes]]
| ''Alive Beo''
| [[Kíla]]
|-
| ''Aon Seans ar Riot''
| [[Rís (grúpa ceoil) |Rís]]
|-
| ''Réalta Reatha''
| [[Ériu (banna ceoil)|Ériu]]
|-
| ''Foxglove &amp; Fuschia''
| [[Muireann Nic Amhlaoibh]]
|-
| ''I bhFostú sa bhFiántas''
| [[Pádraig Jack]]
|-
| ''IMLÉ (Eagrán Vinile)''
| [[IMLÉ]]
|-
| ''Ór agus Airgead''
| [[Rónán Ó Snodaigh]] &amp; [[Mark Gavin]]
|-
| ''Roithleán''
| [[Saileog Ní Cheannabháin]]
|-
| ''Solas''
| [[Seo Linn]]
|}

==Nuatheachtaí na Bliana – Gradam Rónáin Mhic Aodha Bhuí==
&quot;Nuíosach na Bliana&quot; a bhíodh ar an ngradam seo go dtí 2020. In 2024, athainmníodh é in ómós do [[Rónán Mac Aodha Bhuí]], fear a bhí &quot;i gcroílár shaol an cheoil Gaeilge – agus thug sé spreagadh go háirithe do cheoltóirí agus do bhannaí nua&quot;.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/duais-in-omos-do-ronan-mac-aodha-bhui-le-bronnadh-ag-gradaim-nos/|teideal=Duais in ómós do Rónán Mac Aodha Bhuí le bronnadh ag Gradaim NÓS|dáta=19 Nollaig 2023|work=[[Tuairisc.ie]]|dátarochtana=20 Aibreán 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20231219134843/https://tuairisc.ie/duais-in-omos-do-ronan-mac-aodha-bhui-le-bronnadh-ag-gradaim-nos/|archivedate=19 Nollaig 2023}}&lt;/ref&gt;
{| class=&quot;sortable wikitable&quot; style=&quot;background-color: white;&quot;
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Bliain
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Buaiteoirí
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Gearrliosta
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
| rowspan=7 | '''2024'''&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
| rowspan=7 | [[Huartan]]
| [[An Chéad Ghlúin Eile]]
|-
| [[Bláth na hÓige]]
|-
| [[Colm Seoighe agus na hEasógaí]]
|-
| [[Muireann Ní Shé]]
|-
| [[Múlú]]
|-
| [[Róis]]
|-
| [[Torby]]
|-
! colspan=3 scope=row | Paindéim
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
| rowspan=7 | '''2020''' &lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;
| rowspan=7 | [[Ushmush]]
| [[Calum Agnew]]
|-
| [[Dris-Óg]]
|-
| [[Grace Willis]]
|-
| [[Grooveline]]
|-
| [[Smugairle Róin]]
|-
| [[Tadhg]]
|-
| [[Vigilanti]]
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
| rowspan=8 | '''2019''' &lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt;
| rowspan=8 | [[Woodheart]]
| [[Dris-Óg]]
|-
| [[Grooveline]]
|-
| [[Jahk]]
|-
| [[Róisín Seoighe]]
|-
| [[Sibéal Ní Chasaide]]
|-
| [[Tadhg Ó Grífin]]
|-
| [[Ushmush]]
|-
| [[Vigilanti]]
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
| rowspan=10 | '''2018''' &lt;ref name=&quot;:3&quot; /&gt;
| rowspan=10 | [[Kneecap]]
| [[Abhainn Bheara (banna ceoil)|Abhainn Bheara]]
|-
| [[Bruadar]]
|-
| [[Ériu (banna ceoil)|Ériu]]
|-
| [[Emer O’Flaherty]]
|-
| [[Kathryn Ní Mhaoláin]]
|-
| [[Las]]
|-
| [[Nocturnes]]
|-
| [[Róisín Seoighe]]
|-
| [[Sruth na Maoile (banna)|Sruth na Maoile]]
|-
| [[Tadhg Ó Grifín]]
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
| rowspan=4 | '''2017''' &lt;ref name=&quot;:4&quot; /&gt;
| rowspan=4 | [[Aeons]]
| [[Oisín Mac]]
|-
| [[Pádraig Jack]]
|-
| [[Sonny Ní Chathasaigh]]
|-
| [[Synead Toomey]]
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
| rowspan=6 | '''2015'''/'''2016''' &lt;ref name=&quot;:5&quot; /&gt;
| rowspan=6 | [[IMLÉ]]
| [[Cathal ‘Banjo’ Ó Curráin]]
|-
| [[Dysania]]
|-
| [[Emma Ní Fhíoruisce]]
|-
| [[Eve Belle]]
|-
| [[Lauren Ní Chasaide]]
|-
| [[Tuath (grúpa ceoil)|Tuath]]
|}

==Banna / Ceoltóir na Bliana==
{| class=&quot;sortable wikitable&quot; style=&quot;background-color: white;&quot;
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Bliain
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Buaiteoirí
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Gearrliosta
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
| rowspan=7 | '''2024'''&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
| rowspan=7 | [[Rónán Ó Snodaigh]] + [[Myles O’Reilly]]
| [[An Chéad Ghlúin Eile]]
|-
| [[Bláth na hÓige]]
|-
| [[Colm Seoighe agus na hEasógaí]]
|-
| [[Muireann Ní Shé]]
|-
| [[Múlú]]
|-
| [[Róis]]
|-
| [[Torby]]
|-
! colspan=3 scope=row | Paindéim
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
| rowspan=8 | '''2020'''&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;
| rowspan=8 | [[Kneecap]]
| [[Bruadar]]
|-
| [[Gráinne Holland]]
|-
| [[IMLÉ]]
|-
| [[Inni-K]]
|-
| [[Lauren Ní Chasaide]]
|-
| [[Róisín Seoighe]]
|-
| [[Seo Linn]]
|-
| [[Sibéal]]
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
| rowspan=9 | '''2019'''&lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt;
| rowspan=9 | [[Kneecap]]
| [[Aeons]]
|-
| [[Árchú]]
|-
| [[Bruadar]]
|-
| [[Emma Ní Fhíoruisce]]
|-
| [[IMLÉ]]
|-
| [[Kíla]]
|-
| [[Oisín Mac]]
|-
| [[Síomha]]
|-
| [[Thatchers of the Acropolis]]
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
| rowspan=7 | '''2018'''&lt;ref name=&quot;:3&quot; /&gt;
| rowspan=7 | [[Kíla]]
| [[IMLÉ]]
|-
| [[JJ Ó Dochartaigh]]
|-
| [[Lauren Ní Chasaide]]
|-
| [[Oisín Mac]]
|-
| [[Pádraig Jack]]
|-
| [[Rís (grúpa ceoil) |Rís]]
|-
| [[Seo Linn]]
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
| rowspan=10 | '''2017'''&lt;ref name=&quot;:4&quot; /&gt;
| rowspan=10 | [[IMLÉ]]
| [[Aeons]]
|-
| [[Boss Sound Manifesto]]
|-
| [[Dysania]]
|-
| [[Eve Belle]]
|-
| [[JJ Ó Dochartaigh]]
|-
| [[Kíla]]
|-
| [[Rís (grúpa ceoil) |Rís]]
|-
| [[Séamus Barra Ó Suilleabháin]]
|-
| [[Seo Linn]]
|-
| [[Spats Colombo]]
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
| rowspan=10 | '''2015'''/'''2016'''&lt;ref name=&quot;:5&quot; /&gt;
| rowspan=10 | [[Seo Linn]]
| [[Boss Sound Manifesto]]
|-
| [[Bréag (banna ceoil)|Bréag]]
|-
| [[Dysania]]
|-
| [[Emma Ní Fhíoruisce]]
|-
| [[Inni-K]]
|-
| [[JJ Ó Dochartaigh]]
|-
| [[Kíla]]
|-
| [[Rís (grúpa ceoil) |Rís]]
|-
| [[Spats Colombo]]
|-
| [[Tuath (grúpa ceoil)|Tuath]]
|}

==Féile na Bliana==
Seo gradam a bhronntaí ó 2017 go dtí 2020. Vóta Poiblí a bhíodh i gceist.
{| class=&quot;sortable wikitable&quot; style=&quot;background-color: white;&quot;
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Bliain
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Buaiteoirí
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Gearrliosta
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
| rowspan=5 | '''2020'''&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;
| rowspan=5 | [[Féile na Gealaí]]
| [[Féile na Bealtaine]]
|-
| [[Féile Nasc]]
|-
| [[An Phicnic Leictreach|Electric Picnic]]
|-
| [[Liú Lúnasa]]
|-
| [[Oireachtas na Samhna]]
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
| rowspan=7 | '''2019'''&lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt;
| rowspan=7 | [[An Puball Gaeilge]], [[An Phicnic Leictreach|Electric Picnic]]
| [[An Chollchoill]], [[An Phicnic Leictreach|Electric Picnic]]
|-
| [[Féile na Gealaí]]
|-
| [[Féile Raifteirí]]
|-
| [[Féile Swell]]
|-
| [[Liú Lúnasa]]
|-
| [[Pagan Rave]], [[Féile na Bealtaine]]
|-
| [[Oireachtas na Samhna]]
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
| rowspan=8 | '''2018'''&lt;ref name=&quot;:3&quot; /&gt;
| rowspan=8 | [[Féile na Gealaí]]
| [[Aonach Tailteann]]
|-
| [[Féile Raifteirí]]
|-
| [[Liú Lúnasa]]
|-
| [[Oireachtas na Gaeilge]]
|-
| [[An Puball Gaeilge]], [[An Phicnic Leictreach|Electric Picnic]]
|-
| [[Scoil Samhraidh Mhic Reachtain]]
|-
| [[Soma]]
|-
| [[Swell]]
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
| rowspan=9 | '''2017'''&lt;ref name=&quot;:4&quot; /&gt;
| rowspan=9 | [[Féile na Gealaí]]
| [[An Phicnic Leictreach|Electric Picnic]]
|-
| [[Féile na Bealtaine]]
|-
| [[Féile an Droichead]]
|-
| [[Fleadh Feirste]]
|-
| [[Liú Lúnasa]]
|-
| [[Oireachtas na Samhna]]
|-
| [[Ravelóid sa Chathair]]
|-
| [[Swell]]
|-
| [[Traidphicnic]]
|}

==Gig Bheo na Bliana==
Níor bhronnadh gradaim sa rannóg seo ach amháin in 2015/2016.
{| class=&quot;sortable wikitable&quot; style=&quot;background-color: white;&quot;
! rowspan=&quot;2&quot; style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Bliain
! colspan=&quot;3&quot; style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Buaiteoirí
! colspan=&quot;3&quot; style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Gearrliosta
|- style=&quot;text-align:left; background:#efefef;&quot;
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Banna / Ceoltóir
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Gig / Féile
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Uain
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Banna / Ceoltóir
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Gig / Féile
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Uain
|-
| rowspan=9 | '''2015'''/'''2016'''&lt;ref name=&quot;:5&quot; /&gt;
| rowspan=9 | [[Rís (grúpa ceoil) |Rís]]
| rowspan=9 | ''Seoladh Yahú, [[An Taibhdhearc]], Gaillimh''
| rowspan=9 | Márta '15
| [[Kíla]]
| ''[[An Cabaret Craiceáilte]], [[Gaoth Dobhair]]''
| Feabhra ’15
|-
| [[Bréag (banna ceoil)|Bréag]]
| ''[[An Cabaret Craiceáilte]], [[Gaoth Dobhair]]''
| Aibreán ’15
|-
| [[Clann Mhic Ruairí]], [[Mary Chapin Carpenter]], [[Altan]]
| ''[[Féile Ealaíne an Earagail]]''
| Iúil ’15
|-
| [[Dysania]]
| ''[[Liú Lúnasa]], [[Cultúrlann McAdam Ó Fiaich]], Béal Feirste''
| Lúnasa ’15
|-
| [[An Crann Óg]], [[Mairéad Ní Mhaonaigh]]
| ''[[Luinneog Lúnasa]], [[Gaoth Dobhair]]''
| Lúnasa ’15
|-
| [[Gráinne Holland]]
| ''Seoladh Gaelré, [[Cultúrlann McAdam Ó Fiaich|An Chultúrlann]], Béal Feirste''
| Meán Fómhair ’15
|-
| [[Seo Linn]]
| ''Ardán Oxjam, [[An Phicnic Leictreach|Electric Picnic]]''
| Meán Fómhair ’15
|-
| [[Kíla]]
| ''[[An Puball Gaeilge]], [[An Phicnic Leictreach|Electric Picnic]]''
| Meán Fómhair ’15
|-
| [[An Cabaret Craiceáilte]]
| ''[[Oireachtas na Samhna]], Citywest, BÁC''
| Samhain ’15
|}

== Tagairtí ==
{{reflist}}

[[Catagóir: Gradaim NÓS|Buaiteoirí Ghradaim NÓS]]
[[Catagóir: Ceol na hÉireann|Gradaim NÓS]]
[[Catagóir: Bannaí a chanann i nGaeilge|Buaiteoirí Ghradaim NÓS]]
[[Catagóir: Popghrúpaí Éireannacha‎|Buaiteoirí Ghradaim NÓS]]
[[Catagóir: Racghrúpaí Éireannacha‎|Buaiteoirí Ghradaim NÓS]]
[[Catagóir: Rapálaithe Éireannacha|Buaiteoirí Ghradaim NÓS]]
[[Catagóir: Gradaim ceoil|Gradaim NÓS]]
[[Catagóir: Comórtais cheoil|Gradaim NÓS]]
[[Catagóir: Ceolchoirmeacha|Gradaim NÓS]]
[[Catagóir: Féilte Éireannacha|Gradaim NÓS]]
[[Catagóir: Liostaí|Buaiteoirí Ghradaim NÓS]]</text>
      <sha1>3wjffyg5hudt5j6d6kmv1xw1a3gp0t7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1213581</id>
      <parentid>1213523</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T23:52:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Botúin chló ceartaithe</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="30302" xml:space="preserve">[[Íomhá:Nos logo.jpg|alt=Lógó den fhocal &quot;nós&quot; le réiltín, ar chúlra geal gorm|mion|Lógó de chuid na hirise [[Nós (iris)|NÓS]]]]
Seo liosta de bhuaiteoirí '''Ghradaim NÓS''', gradaim a bhronnann an iris [[Nós (iris)|NÓS]] go bliantúil &quot;ar na ceoltóirí is fearr i saol na Gaeilge&quot;&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/gradaim-nua-cheoil-curtha-ar-bun-ag-nos/|teideal=Gradaim nua cheoil curtha ar bun ag Nós|údar=Maitiú Ó Coimín|dáta=29 Deireadh Fómhair 2015|work=[[Tuairisc.ie]]|dátarochtana=20 Aibreán 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160131122753/https://tuairisc.ie/gradaim-nua-cheoil-curtha-ar-bun-ag-nos/|archivedate=31 Eanáir 2016}}&lt;/ref&gt;, de réir rannóige.

Is in ord ama atá na torthaí ach i ngach rannóg, is féidir na sonraí a chur in ord áirithe eile ach cliceáil ar theidil an cholúin chuí (&quot;Amhrán, &quot;Banna / Ceoltóir&quot;, srl.)

==Amhrán na Bliana==
{| class=&quot;sortable wikitable&quot; style=&quot;background-color: white; style=&quot;border: 1px solid #01b0f1;&quot; &quot;
! rowspan=&quot;2&quot; style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Bliain 
! colspan=&quot;2&quot; style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Buaiteoirí
! colspan=&quot;2&quot; style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Gearrliosta
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Amhrán
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Banna / Ceoltóir
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Amhrán
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Banna / Ceoltóir
|-
| rowspan=11 | '''2024'''&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Lua idirlín|url=https://nos.ie/gradaim-nos-2024/|teideal=Gradaim NÓS 2024|work=[[Nós (iris) | NÓS]]|dátarochtana=20 Aibreán 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240401005236/https://nos.ie/gradaim-nos-2024/|archivedate=1 Aibreán 2024}}&lt;/ref&gt;
| rowspan=11 | ''An Murda Meaisín''
| rowspan=11 | [[Súil Amháin]] + [[Rob Mulhern]]
| ''Aimsir Chogaidh''
| [[Torby]] (+ [[The Shan Vans]])
|-
| ''An Glas ar an Domhan''
| [[Rónán Ó Snodaigh]] + [[Myles O’Reilly]]
|-
| ''Brigid Buach''
| [[Pádraigín Ní Uallacháin]]
|-
| ''Cé mo dhuine siúl sa hi-vis''
| [[Trá Pháidín]]
|-
| ''Litir Dheireanach''
| [[Deoraí]]
|-
| ''Mo Thrua''
| [[Súil Amháin]] + [[Rob Mulhern]]
|-
| ''Níl Aon Easpa Orm''
| [[Rónán Ó Snodaigh]] + [[Myles O’Reilly]]
|-
| ''Panini Sicín''
| [[Torby]]
|-
| ''Sceartáin!''
| [[Súil Amháin]] + [[Rob Mulhern]]
|-
| ''Slán Leat''
| [[Bláth na hÓige]] / [[Méabh Ní Bheaglaoich]]
|-
| ''Spéir Rua (Reimagined)''
| [[Síomha]] + [[Ceolfhoireann Ceolchoirme RTÉ]]
|-
! colspan=5 scope=row | Paindéim
|-
| rowspan=11 | '''2020'''&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Lua idirlín|url=https://nos.ie/gradaim-nos-2020/|teideal=Gradaim NÓS 2020|work=[[Nós (iris) | NÓS]]|dátarochtana=20 Aibreán 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240419181201/https://nos.ie/gradaim-nos-2020/|archivedate=19 Aibreán 2024}}&lt;/ref&gt;
| rowspan=11 | ''Gael-Gigolos''
| rowspan=11 | [[Kneecap]]
| ''An Teanga Linn''
| [[Róisín Seoighe]]
|-
| ''Ar Fithis''
| [[Bruadar]]
|-
| ''Deis Dall''
| [[Grooveline]]
|-
| ''Fásta''
| [[Lauren Ní Chasaide]]
|-
| ''Fenian C*nts''
| [[Kneecap]]
|-
| ''Geasa''
| [[Róisín Seoighe]]
|-
| ''Mise agus Tusa''
| [[Gráinne Holland]]
|-
| ''Mo Chroí''
| [[Ajeet Kaur]]
|-
| ''Oileáin''
| [[Ushmush]]
|-
| ''Ón Radharc is Sia''
| [[Inni-K]]
|-
| ''Soilsiú an Lae''
| [[Seo Linn]]
|-
| rowspan=11 | '''2019'''&lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Lua idirlín|url=https://nos.ie/gradaim-nos-2019/|teideal=Gradaim NÓS 2019|work=[[Nós (iris) | NÓS]]|dátarochtana=20 Aibreán 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240419183542/https://nos.ie/gradaim-nos-2019/|archivedate=19 Aibreán 2024}}&lt;/ref&gt;
| rowspan=11 | ''Incognito''
| rowspan=11 | [[Kneecap]]
| ''Amach Anocht''
| [[Kneecap]]
|-
| ''Bain an Glas''
| [[Seo Linn]]
|-
| ''Ceol Baile''
| [[Thatchers of the Acropolis]]
|-
| ''Craobhacha''
| [[Síomha]]
|-
| ''Cúramaí an tSaoil''
| [[Aeons]], le [[The Rubberbandits]]
|-
| ''Géill Slí''
| [[Bruadar]]
|-
| ''GMT''
| [[Woodheart]]
|-
| ''Mise agus Tusa''
| [[Tadhg Ó Grífín]], le [[Geal]]
|-
| ''Neart''
| [[Oisín Mac]]
|-
| ''Raithneach''
| [[Séamus Barra Ó Súilleabháin]]
|-
| ''Saol Gan Treo''
| [[Vigilanti]]
|-
| rowspan=9 | '''2018'''&lt;ref name=&quot;:3&quot;&gt;{{Lua idirlín|url=https://nos.ie/gradaim-nos-2018/|teideal=Gradaim NÓS 2018|work=[[Nós (iris) | NÓS]]|dátarochtana=20 Aibreán 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200416040032/https://nos.ie/gradaim-nos-2018/|archivedate=16 Aibreán 2020}}&lt;/ref&gt;
| rowspan=9 | ''Déan É''
| rowspan=9 | [[Sruth na Maoile (banna)|Sruth na Maoile]]
| ''Abhainn an Ghrá''
| [[Tadhg Ó Grifín]]
|- 
| ''Acht Teanga Anois''
| [[JJ Ó Dochartaigh]]
|- 
| ''C.E.A.R.T.A''
| [[Kneecap]]
|- 
| ''Gan Mise, Gan Thú''
| [[IMLÉ]]
|- 
| ''I bhFostú sa bhFiántas''
| [[Pádraig Jack]]
|- 
| ''Ná Bac''
| [[IMLÉ]]
|- 
| ''Ní Cuimhin Liom''
| [[JJ Ó Dochartaigh]]
|- 
| ''Ronnachaí''
| [[Rís (grúpa ceoil) |Rís]]
|- 
| ''Sín Do Lámh''
| [[Róisín Seoighe]]
|-
| rowspan=13 | '''2017'''&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Lua idirlín|url=https://nos.ie/gradaim-nos-2017/|teideal=Gradaim NÓS 2017|work=[[Nós (iris) | NÓS]]|dátarochtana=20 Aibreán 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200416040032/https://nos.ie/gradaim-nos-2018/|archivedate=16 Aibreán 2020}}&lt;/ref&gt;
| rowspan=13 | ''Críochfort''
| rowspan=13 | [[IMLÉ]]
| ''An Fhuil''
| [[Aeons]] le [[Séamus Barra Ó Súilleabháin]]
|- 
| ''Ardaigh do Cheann''
| [[JJ Ó Dochartaigh]]
|- 
| ''Babaí''
| [[Craos]]
|- 
| ''Bealtaine''
| [[Aeons]]
|- 
| ''Bígí leis an Rí''
| [[Daire McBride]]
|- 
| ''Brú do Bhealach Féin''
| [[Pádraig Jack]]
|- 
| ''Craiceann agus Cnámha''
| [[Eve Belle]]
|- 
| ''Daoirse''
| [[An Bóthar]]
|- 
| ''Dochar''
| [[Sonny Ní Chathasaigh]]
|- 
| ''Féach Anois a Stóirín''
| [[Grace Willis]] &amp; cairde
|- 
| ''Foirfe Liom''
| [[Matt Ó Baoill]] &amp; [[Fiasco]]
|- 
| ''Ladrainnín''
| [[Sive]]
|- 
| ''Ní ag Cur i gCéill''
| [[Spats Colombo]]
|-
| rowspan=11 | '''2015'''/'''2016'''&lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Lua idirlín|url=https://nos.ie/gradaim-nos-2015/|teideal=Gradaim Cheoil NÓS 2015|work=[[Nós (iris) | NÓS]]|dátarochtana=20 Aibreán 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170422134113/https://nos.ie/gradaim-nos-2015/|archivedate=22 Aibreán 2017}}&lt;/ref&gt;
| rowspan=11 | ''Solas''
| rowspan=11 | [[Eve Belle]]
| ''Amhrán na Farraige''
| [[Lisa Hannigan]]
|- 
| ''Ar Ais go Gaoth Dobhair''
| [[Emma Ní Fhíoruisce]]
|- 
| ''Beatha Úr''
| [[Doimnic Mac Giolla Bhríde]]
|- 
| ''Cogadh no Sìth''
| [[Griogair]]
|- 
| ''Fun Orm''
| [[IMLÉ]]
|- 
| ''Go Beo Go Deo na nDeor''
| [[Enda Reilly]] &amp; [[Séamus Barra Ó Súilleabháin]]
|- 
| ''Purgadóir''
| [[Rís (grúpa ceoil) |Rís]]
|- 
| ''Roisín Dubh''
| [[Dysania]]
|- 
| ''Suantraí Meisciúil''
| [[Janet Devlin]]
|- 
| ''Suas Síos''
| [[Kíla]]
|- 
| ''Súile''
| [[Clann Mhic Ruairí]]
|}

==Albam na Bliana (Nuacheol)==
{| class=&quot;sortable wikitable&quot; style=&quot;background-color: white;&quot;
! rowspan=&quot;2&quot; style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Bliain 
! colspan=&quot;2&quot; style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Buaiteoirí
! colspan=&quot;2&quot; style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Gearrliosta
|- style=&quot;text-align:left; background:#efefef;&quot;
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Albam
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Banna / Ceoltóir
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Albam
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Banna / Ceoltóir
|-
| rowspan=5 | '''2024'''&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
| rowspan=5 | ''An 424''
| rowspan=5 | [[Trá Pháidín]]
| ''Garbh''
| [[Dris-Óg]]
|-
| ''Saoiste''
| [[Boss Sound Manifesto]]
|-
| ''Seven Daughters of the Sea / Seacht nIníon na Mara''
| [[Pádraigín Ní Uallacháin]]
|-
| ''Shammen''
| [[Súil Amháin]] + [[Rob Mulhern]]
|-
| ''The Beautiful Road''
| [[Rónán Ó Snodaigh]] + [[Myles O’Reilly]]
|-
! colspan=5 scope=row | Paindéim
|-
| rowspan=2 | '''2020'''&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;
| rowspan=2 | ''Corcra''
| rowspan=2 | [[Gráinne Holland]]
| ''Fad Saoil''
| [[Joe Steve Ó Neachtain]] + [[Johnny Óg Connolly]]
|-
| ''Timeless''
| [[Moya Brennan]] + [[Cormac de Barra]]
|-
| rowspan=3 | '''2019'''&lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt;
| rowspan=3 | ''3CAG''
| rowspan=3 | [[Kneecap]]
| ''An Béal Gorm''
| [[Jim Johnston]]
|-
| ''Arís''
| Hyper&amp;#91;borea&amp;#93;
|-
| ''Fís''
| [[Aeons]]
|-
| rowspan=4 | '''2018'''&lt;ref name=&quot;:3&quot; /&gt;
| rowspan=4 | ''Solas''
| rowspan=4 | [[Seo Linn]]
| ''Alive Beo''
| [[Kíla]]
|-
| ''Aon Seans ar Riot''
| [[Rís (grúpa ceoil) |Rís]]
|-
| ''Ór agus Airgead''
| [[Rónán Ó Snodaigh]] &amp; [[Mark Gavin]]
|-
| ''The Banks of Casheen Bay''
| [[John Beag Ó Flatharta]]
|-
| rowspan=2 | '''2017'''&lt;ref name=&quot;:4&quot; /&gt;
| rowspan=2 | ''IMLÉ''
| rowspan=2 | [[IMLÉ]]
| ''An Bóthar''
| [[An Bóthar]]
|-
| ''Onóir''
| [[Peadar Ó Riada]]
|-
| rowspan=3 | '''2015'''/'''2016'''&lt;ref name=&quot;:5&quot; /&gt;
| rowspan=3 | ''Suas Síos''
| rowspan=3 | [[Kíla]]
| ''An Taobh Tuathail''
| [[Tuath (grúpa ceoil)|Tuath]]
|-
| ''An Treo Eile''
| [[Dysania]]
|-
| ''Yahú''
| [[Rís (grúpa ceoil) |Rís]]
|}

==Albam na Bliana (Amhráin Thraidisiúnta)==
{| class=&quot;sortable wikitable&quot; style=&quot;background-color: white;&quot;
! rowspan=&quot;2&quot; style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Bliain
! colspan=&quot;2&quot; style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Buaiteoirí
! colspan=&quot;2&quot; style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Gearrliosta
|- style=&quot;text-align:left; background:#efefef;&quot;
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Albam
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Banna / Ceoltóir
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Albam
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Banna / Ceoltóir
|-
| rowspan=5 | '''2024'''&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
| rowspan=5 | ''Bláth na hÓige''
| rowspan=5 | [[Bláth na hÓige]]
| ''Anamnesis''
| [[Síle Denvir]]
|-
| ''Anuas''
| [[Seo Linn]]
|-
| ''Éistigh Liomsa Sealad''
| [[Muireann Ní Shé]]
|-
| ''Sásta a bheith anseo''
| [[Múlú]]
|-
| ''Séamus agus Caoimhe''
| [[Séamus agus Caoimhe Uí Fhlatharta]]
|-
! colspan=5 scope=row | Paindéim
|-
| rowspan=3 | '''2020'''&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;
| rowspan=3 | ''An Clár Bog Déil''
| rowspan=3 | [[Claire Nic Ruairí]]
| ''Lán Mara''
| [[Treasa Ní Mhiolláin]]
|-
| ''Sibéal''
| [[Sibéal]]
|-
| ''Tabhair mo Ghrá go Conamara''
| [[Ceoltóirí Éagsúla]]
|-
| rowspan=4 | '''2019'''&lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt;
| rowspan=4 | ''An Tobar Séimh''
| rowspan=4 | [[Cárthach Mac Craith]]
| ''ALLT''
| [[Julie Fowlis]] / [[Éamon Doorley]] / [[Zoë Conway]] / [[John Mc Intyre]]
|-
| ''Idir Mhuir agus Sliabh''
| [[Diane Ní Chanáin]]
|-
| ''The Gap of Dreams''
| [[Altan]]
|-
| ''The High Seas''
| [[Caitlín Nic Gabhann]] / [[Ciarán Ó Maonaigh]] / [[Cathal Ó Curráin]]
|-
| rowspan=3 | '''2018'''&lt;ref name=&quot;:3&quot; /&gt;
| rowspan=3 | ''Roithleán''
| rowspan=3 | [[Saileog Ní Cheannabháin]]
| ''Foxglove &amp; Fuschia''
| [[Muireann Nic Amhlaoibh]]
|-
| ''LAS''
| [[LAS]]
|-
| ''Mo Bhaile Beag Féin''
| [[Connie Mhary Mhicí]]
|-
| rowspan=3 | '''2017'''&lt;ref name=&quot;:4&quot; /&gt;
| rowspan=3 | ''Caithréim''
| rowspan=3 | [[Síle Denvir]]
| ''Na Mooneys''
| [[Na Mooneys]]
|-
| ''One Penny Portion''
| [[Lasairfhíona]]
|-
| ''Stéibh Eile''
| [[Nan Tom Taimín]]
|-
| rowspan=6 | '''2015'''/'''2016'''&lt;ref name=&quot;:5&quot; /&gt;
| rowspan=6 | ''Sona do Cheird''
| rowspan=6 | [[Doimnic Mac Giolla Bhríde]]
| ''An Caitín Bán''
| [[De Barra]]
|-
| ''An Mhaighdean Mhara''
| [[Noeleen Ní Cholla]]
|-
| ''Fuaim an Chiúnais''
| [[An Crann Óg]]
|-
| ''Gaelré''
| [[Gráinne Holland]]
|-
| ''In Am Trátha''
| [[Líadan]]
|-
| ''Súile''
| [[Clann Mhic Ruairí]]
|}

==Físeán na Bliana==
{| class=&quot;sortable wikitable&quot; style=&quot;background-color: white;&quot;
! rowspan=&quot;2&quot; style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Bliain
! colspan=&quot;2&quot; style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Buaiteoirí
! colspan=&quot;2&quot; style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Gearrliosta
|- style=&quot;text-align:left; background:#efefef;&quot;
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Amhrán
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Banna / Ceoltóir
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Amhrán
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Banna / Ceoltóir
|-
| rowspan=8 | '''2024'''&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
| rowspan=8 | ''Maidin Heinz''
| rowspan=8 | [[Trá Pháidín]]
| ''Amhrán Pheadar Breathnach''
| [[Diane Cannon]]
|-
| ''Cailleach an Airgid''
| [[Seo Linn]]
|-
| ''Eileanóir a Rún''
| [[Síle Denvir]]
|-
| ''Gwalia (A Bhanba, O Gymru)''
| [[Urdd]] x [[Coláiste Lurgan|TG Lurgan]]
|-
| ''Litir Dheireanach''
| [[Deoraí]]
|-
| ''Níl Aon Easpa Orm''
| [[Rónán Ó Snodaigh]] + [[Myles O’Reilly]]
|-
| ''Sí Liom''
| [[Rónán Ó Snodaigh]] + [[Myles O’Reilly]]
|-
| ''Tá Mo Chleamhnas Déanta''
| [[An Chéad Ghlúin Eile]]
|-
! colspan=5 scope=row | Paindéim
|-
| rowspan=9 | '''2020'''&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;
| rowspan=9 | ''Mise Éire''
| rowspan=9 | [[Sibéal]]
| ''Amhrán Pheadar Breathnach''
| [[Diane Cannon]]
|-
| ''Agus Dúrt Léi''
| [[Seaghan Mac an tSionnaigh]]
|-
| ''Fásta''
| [[Lauren Ní Chasaide]]
|-
| ''Gael-Gigolos''
| [[Kneecap|KNEECAP]]
|-
| ''Lig Dom Imeacht''
| [[Dris-Óg]]
|-
| ''Lon Dubh an Gheimhridh''
| [[Gráinne Holland]]
|-
| ''Ná Bac''
| [[IMLÉ]]
|-
| ''Port na bPúcaí''
| [[Muireann Nic Amhlaoibh]] + [[Billy Mag Fhloinn]]
|-
| ''Soilsiú an Lae''
| [[Seo Linn]]
|-
| rowspan=8 | '''2019'''&lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt;
| rowspan=8 | ''Tá na Baggies ar an Talamh''
| rowspan=8 | [[Kneecap]]
| ''Amach Anocht''
| [[Kneecap]]
|-
| ''Bain an Glas''
| [[Seo Linn]]
|-
| ''Grá Mór''
| [[Ushmush]]
|-
| ''Neart''
| [[Oisín Mac]]
|-
| ''Port Geal''
| [[Thatchers of the Acropolis]]
|-
| ''Raithneach''
| [[Séamus Barra Ó Súilleabháin]]
|-
| ''Saol Gan Treo''
| [[Vigilanti]]
|-
| ''Spéir Rua an Iúil''
| [[Síomha]]
|-
| rowspan=9 | '''2018'''&lt;ref name=&quot;:3&quot; /&gt;
| rowspan=9 | ''C.E.A.R.T.A''
| rowspan=9 | [[Kneecap]]
| ''An Fháinleog''
| [[Enda Reilly]]
|-
| ''Cam le Corrán''
| [[Rís (grúpa ceoil) |Rís]]
|-
| ''Cara''
| [[Bruadar]]
|-
| ''Go Deo Go Deo''
| [[IMLÉ]]
|-
| ''Neilí ‘n Fuacht''
| [[Pólca 4]]
|-
| ''Ooh La La''
| [[Rís (grúpa ceoil) |Rís]]
|-
| ''I bhFostú sa bhFiántas''
| [[Pádraig Jack]]
|-
| ''Seán Ó Duibhir a’ Ghleanna''
| [[Diane Cannon]]
|-
| ''Solas''
| [[Seo Linn]]
|-
| rowspan=6 | '''2017'''&lt;ref name=&quot;:4&quot; /&gt;
| rowspan=6 | ''Bealtaine''
| rowspan=6 | [[Aeons]]
| ''An Cailín Rua''
| [[Ciarán &amp; Caitlín]] le [[Cathal Ó Curráin]]
|-
| ''Cad Eile Le Rá''
| [[Rónán Ó Snodaigh]]
|-
| ''Críochfort''
| [[IMLÉ]]
|-
| ''Ladrainnín''
| [[Sive]]
|-
| ''Marie''
| [[Clann Snyder]]
|-
| ''Tús''
| [[Colm Ó Snodaigh]]
|-
| rowspan=7 | '''2015'''/'''2016'''&lt;ref name=&quot;:5&quot; /&gt;
| rowspan=7 | ''Tine na nGael''
| rowspan=7 | [[Coláiste Lurgan|TG Lurgan]]
| ''Am''
| [[Kíla]]
|-
| ''An Crann Úll''
| [[An Crann Óg]]
|-
| ''An Drúcht Geal Ceo''
| [[Gráinne Holland]]
|-
| ''D’aon Ghuth Amháin''
| [[Seo Linn]]
|-
| ''Purgadóir''
| [[Rís (grúpa ceoil) |Rís]]
|-
| ''Tí Jude''
| [[Rís (grúpa ceoil) |Rís]]
|-
| ''Suas Síos''
| [[Kíla]]
|}

==Ealaín na Bliana==
Tá an gradam seo ar siúl ó 2018 i leith.
{| class=&quot;sortable wikitable&quot; style=&quot;background-color: white;&quot;
! rowspan=&quot;2&quot; style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px; type-face: Arial&quot; | Bliain
! colspan=&quot;2&quot; style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Buaiteoirí
! colspan=&quot;2&quot; style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Gearrliosta
|- style=&quot;text-align:left; background:#efefef;&quot;
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Clúdach
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Banna / Ceoltóir
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Clúdach
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Banna / Ceoltóir
|-
| rowspan=9 | '''2024'''&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
| rowspan=9 | ''Anamnesis''
| rowspan=9 | [[Síle Denvir]]
| ''Bean Udaí Thall''
| [[Huartan]]
|-
| ''Cé mo dhuine siúl sa hi-vis''
| [[Trá Pháidín]]
|-
| ''Chicken Sambos''
| [[Torby]]
|-
| ''Litir Dheireanach''
| [[Deoraí]]
|-
| ''Sásta a bheith anseo''
| [[Múlú]]
|-
| ''Seven Daughers of the Sea / Seacht nIníon na Mara''
| [[Pádraigín Ní Uallacháin]]
|-
| ''Tá Mo Chleamhnas Déanta''
| [[An Chéad Ghlúin Eile]]
|-
| ''The Beautiful Road''
| [[Rónán Ó Snodaigh]] &amp; [[Myles O’Reilly]]
|-
| ''Uisce agus Bean''
| [[Róis]]
|-
! colspan=5 scope=row | Paindéim
|-
| rowspan=9 | '''2020'''&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;
| rowspan=9 | ''Gael-Gigolos''
| rowspan=9 | [[Kneecap]]
| ''Cor na Rón''
| [[Gerry Tom Ó Murchú]]
|-
| ''Corcra''
| [[Gráinne Holland]]
|-
| ''Deis Dall''
| [[Grooveline]]
|-
| ''Fad Saoil''
| [[Joe Steve Ó Neachtain]] + [[Johnny Óg Connolly]]
|-
| ''Fenian C*nts''
| [[Kneecap]]
|-
| ''Marcas sa gCoill''
| [[Seo Linn]]
|-
| ''Oíche Gheal''
| [[Pádraig Jack]]
|-
| ''Oileáin''
| [[Ushmush]]
|-
| ''Sibéal''
| [[Sibéal]]
|-
| rowspan=4 | '''2019'''&lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt;
| rowspan=4 | ''3CAG''
| rowspan=4 | [[Kneecap]]
| ''ALLT''
| [[Julie Fowlis]] / [[Éamon Doorley]] / [[Zoë Conway]] / [[John Mc Intyre]]
|-
| ''Ceol Baile''
| [[Thatchers of The Acropolis]]
|-
| ''Fís''
| [[Aeons]]
|-
| ''The High Seas''
| [[Caitlín Nic Gabhann / Ciarán Ó Maonaigh / Cathal Ó Curráin]]
|-
| rowspan=9 | '''2018'''&lt;ref name=&quot;:3&quot; /&gt;
| rowspan=9 | ''Duine de Chruach''
| rowspan=9 | [[Nocturnes]]
| ''Alive Beo''
| [[Kíla]]
|-
| ''Aon Seans ar Riot''
| [[Rís (grúpa ceoil) |Rís]]
|-
| ''Réalta Reatha''
| [[Ériu (banna ceoil)|Ériu]]
|-
| ''Foxglove &amp; Fuschia''
| [[Muireann Nic Amhlaoibh]]
|-
| ''I bhFostú sa bhFiántas''
| [[Pádraig Jack]]
|-
| ''IMLÉ (Eagrán Vinile)''
| [[IMLÉ]]
|-
| ''Ór agus Airgead''
| [[Rónán Ó Snodaigh]] &amp; [[Mark Gavin]]
|-
| ''Roithleán''
| [[Saileog Ní Cheannabháin]]
|-
| ''Solas''
| [[Seo Linn]]
|}

==Nuatheachtaí na Bliana – Gradam Rónáin Mhic Aodha Bhuí==
&quot;Nuíosach na Bliana&quot; a bhíodh ar an ngradam seo go dtí 2020. In 2024, athainmníodh é in ómós do [[Rónán Mac Aodha Bhuí]], fear a bhí &quot;i gcroílár shaol an cheoil Gaeilge – agus thug sé spreagadh go háirithe do cheoltóirí agus do bhannaí nua&quot;.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/duais-in-omos-do-ronan-mac-aodha-bhui-le-bronnadh-ag-gradaim-nos/|teideal=Duais in ómós do Rónán Mac Aodha Bhuí le bronnadh ag Gradaim NÓS|dáta=19 Nollaig 2023|work=[[Tuairisc.ie]]|dátarochtana=20 Aibreán 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20231219134843/https://tuairisc.ie/duais-in-omos-do-ronan-mac-aodha-bhui-le-bronnadh-ag-gradaim-nos/|archivedate=19 Nollaig 2023}}&lt;/ref&gt;
{| class=&quot;sortable wikitable&quot; style=&quot;background-color: white;&quot;
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Bliain
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Buaiteoirí
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Gearrliosta
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
| rowspan=7 | '''2024'''&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
| rowspan=7 | [[Huartan]]
| [[An Chéad Ghlúin Eile]]
|-
| [[Bláth na hÓige]]
|-
| [[Colm Seoighe agus na hEasógaí]]
|-
| [[Muireann Ní Shé]]
|-
| [[Múlú]]
|-
| [[Róis]]
|-
| [[Torby]]
|-
! colspan=3 scope=row | Paindéim
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
| rowspan=7 | '''2020''' &lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;
| rowspan=7 | [[Ushmush]]
| [[Calum Agnew]]
|-
| [[Dris-Óg]]
|-
| [[Grace Willis]]
|-
| [[Grooveline]]
|-
| [[Smugairle Róin]]
|-
| [[Tadhg]]
|-
| [[Vigilanti]]
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
| rowspan=8 | '''2019''' &lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt;
| rowspan=8 | [[Woodheart]]
| [[Dris-Óg]]
|-
| [[Grooveline]]
|-
| [[Jahk]]
|-
| [[Róisín Seoighe]]
|-
| [[Sibéal Ní Chasaide]]
|-
| [[Tadhg Ó Grífin]]
|-
| [[Ushmush]]
|-
| [[Vigilanti]]
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
| rowspan=10 | '''2018''' &lt;ref name=&quot;:3&quot; /&gt;
| rowspan=10 | [[Kneecap]]
| [[Abhainn Bheara (banna ceoil)|Abhainn Bheara]]
|-
| [[Bruadar]]
|-
| [[Ériu (banna ceoil)|Ériu]]
|-
| [[Emer O’Flaherty]]
|-
| [[Kathryn Ní Mhaoláin]]
|-
| [[Las]]
|-
| [[Nocturnes]]
|-
| [[Róisín Seoighe]]
|-
| [[Sruth na Maoile (banna)|Sruth na Maoile]]
|-
| [[Tadhg Ó Grifín]]
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
| rowspan=4 | '''2017''' &lt;ref name=&quot;:4&quot; /&gt;
| rowspan=4 | [[Aeons]]
| [[Oisín Mac]]
|-
| [[Pádraig Jack]]
|-
| [[Sonny Ní Chathasaigh]]
|-
| [[Synead Toomey]]
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
| rowspan=6 | '''2015'''/'''2016''' &lt;ref name=&quot;:5&quot; /&gt;
| rowspan=6 | [[IMLÉ]]
| [[Cathal ‘Banjo’ Ó Curráin]]
|-
| [[Dysania]]
|-
| [[Emma Ní Fhíoruisce]]
|-
| [[Eve Belle]]
|-
| [[Lauren Ní Chasaide]]
|-
| [[Tuath (grúpa ceoil)|Tuath]]
|}

==Banna / Ceoltóir na Bliana==
{| class=&quot;sortable wikitable&quot; style=&quot;background-color: white;&quot;
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Bliain
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Buaiteoirí
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Gearrliosta
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
| rowspan=7 | '''2024'''&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
| rowspan=7 | [[Rónán Ó Snodaigh]] + [[Myles O’Reilly]]
| [[An Chéad Ghlúin Eile]]
|-
| [[Bláth na hÓige]]
|-
| [[Colm Seoighe agus na hEasógaí]]
|-
| [[Muireann Ní Shé]]
|-
| [[Múlú]]
|-
| [[Róis]]
|-
| [[Torby]]
|-
! colspan=3 scope=row | Paindéim
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
| rowspan=8 | '''2020'''&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;
| rowspan=8 | [[Kneecap]]
| [[Bruadar]]
|-
| [[Gráinne Holland]]
|-
| [[IMLÉ]]
|-
| [[Inni-K]]
|-
| [[Lauren Ní Chasaide]]
|-
| [[Róisín Seoighe]]
|-
| [[Seo Linn]]
|-
| [[Sibéal]]
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
| rowspan=9 | '''2019'''&lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt;
| rowspan=9 | [[Kneecap]]
| [[Aeons]]
|-
| [[Árchú]]
|-
| [[Bruadar]]
|-
| [[Emma Ní Fhíoruisce]]
|-
| [[IMLÉ]]
|-
| [[Kíla]]
|-
| [[Oisín Mac]]
|-
| [[Síomha]]
|-
| [[Thatchers of the Acropolis]]
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
| rowspan=7 | '''2018'''&lt;ref name=&quot;:3&quot; /&gt;
| rowspan=7 | [[Kíla]]
| [[IMLÉ]]
|-
| [[JJ Ó Dochartaigh]]
|-
| [[Lauren Ní Chasaide]]
|-
| [[Oisín Mac]]
|-
| [[Pádraig Jack]]
|-
| [[Rís (grúpa ceoil) |Rís]]
|-
| [[Seo Linn]]
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
| rowspan=10 | '''2017'''&lt;ref name=&quot;:4&quot; /&gt;
| rowspan=10 | [[IMLÉ]]
| [[Aeons]]
|-
| [[Boss Sound Manifesto]]
|-
| [[Dysania]]
|-
| [[Eve Belle]]
|-
| [[JJ Ó Dochartaigh]]
|-
| [[Kíla]]
|-
| [[Rís (grúpa ceoil) |Rís]]
|-
| [[Séamus Barra Ó Súilleabháin]]
|-
| [[Seo Linn]]
|-
| [[Spats Colombo]]
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
| rowspan=10 | '''2015'''/'''2016'''&lt;ref name=&quot;:5&quot; /&gt;
| rowspan=10 | [[Seo Linn]]
| [[Boss Sound Manifesto]]
|-
| [[Bréag (banna ceoil)|Bréag]]
|-
| [[Dysania]]
|-
| [[Emma Ní Fhíoruisce]]
|-
| [[Inni-K]]
|-
| [[JJ Ó Dochartaigh]]
|-
| [[Kíla]]
|-
| [[Rís (grúpa ceoil) |Rís]]
|-
| [[Spats Colombo]]
|-
| [[Tuath (grúpa ceoil)|Tuath]]
|}

==Féile na Bliana==
Seo gradam a bhronntaí ó 2017 go dtí 2020. Vóta Poiblí a bhíodh i gceist.
{| class=&quot;sortable wikitable&quot; style=&quot;background-color: white;&quot;
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Bliain
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Buaiteoirí
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Gearrliosta
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
| rowspan=5 | '''2020'''&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;
| rowspan=5 | [[Féile na Gealaí]]
| [[Féile na Bealtaine]]
|-
| [[Féile Nasc]]
|-
| [[An Phicnic Leictreach|Electric Picnic]]
|-
| [[Liú Lúnasa]]
|-
| [[Oireachtas na Samhna]]
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
| rowspan=7 | '''2019'''&lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt;
| rowspan=7 | [[An Puball Gaeilge]], [[An Phicnic Leictreach|Electric Picnic]]
| [[An Chollchoill]], [[An Phicnic Leictreach|Electric Picnic]]
|-
| [[Féile na Gealaí]]
|-
| [[Féile Raifteirí]]
|-
| [[Féile Swell]]
|-
| [[Liú Lúnasa]]
|-
| [[Pagan Rave]], [[Féile na Bealtaine]]
|-
| [[Oireachtas na Samhna]]
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
| rowspan=8 | '''2018'''&lt;ref name=&quot;:3&quot; /&gt;
| rowspan=8 | [[Féile na Gealaí]]
| [[Aonach Tailteann]]
|-
| [[Féile Raifteirí]]
|-
| [[Liú Lúnasa]]
|-
| [[Oireachtas na Gaeilge]]
|-
| [[An Puball Gaeilge]], [[An Phicnic Leictreach|Electric Picnic]]
|-
| [[Scoil Samhraidh Mhic Reachtain]]
|-
| [[Soma]]
|-
| [[Swell]]
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
| rowspan=9 | '''2017'''&lt;ref name=&quot;:4&quot; /&gt;
| rowspan=9 | [[Féile na Gealaí]]
| [[An Phicnic Leictreach|Electric Picnic]]
|-
| [[Féile na Bealtaine]]
|-
| [[Féile an Droichead]]
|-
| [[Fleadh Feirste]]
|-
| [[Liú Lúnasa]]
|-
| [[Oireachtas na Samhna]]
|-
| [[Ravelóid sa Chathair]]
|-
| [[Swell]]
|-
| [[Traidphicnic]]
|}

==Gig Bheo na Bliana==
Níor bhronnadh gradaim sa rannóg seo ach amháin in 2015/2016.
{| class=&quot;sortable wikitable&quot; style=&quot;background-color: white;&quot;
! rowspan=&quot;2&quot; style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Bliain
! colspan=&quot;3&quot; style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Buaiteoirí
! colspan=&quot;3&quot; style=&quot;color:white; background:#01b0f1; text-transform: uppercase; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Gearrliosta
|- style=&quot;text-align:left; background:#efefef;&quot;
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Banna / Ceoltóir
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Gig / Féile
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Uain
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Banna / Ceoltóir
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Gig / Féile
! style=&quot;color:white; background:#01b0f1; border: 1px solid #01b0f1; padding: 3px 10px 0px 10px;&quot; | Uain
|-
| rowspan=9 | '''2015'''/'''2016'''&lt;ref name=&quot;:5&quot; /&gt;
| rowspan=9 | [[Rís (grúpa ceoil) |Rís]]
| rowspan=9 | ''Seoladh Yahú, [[An Taibhdhearc]], Gaillimh''
| rowspan=9 | Márta '15
| [[Kíla]]
| ''[[An Cabaret Craiceáilte]], [[Gaoth Dobhair]]''
| Feabhra ’15
|-
| [[Bréag (banna ceoil)|Bréag]]
| ''[[An Cabaret Craiceáilte]], [[Gaoth Dobhair]]''
| Aibreán ’15
|-
| [[Clann Mhic Ruairí]], [[Mary Chapin Carpenter]], [[Altan]]
| ''[[Féile Ealaíne an Earagail]]''
| Iúil ’15
|-
| [[Dysania]]
| ''[[Liú Lúnasa]], [[Cultúrlann McAdam Ó Fiaich]], Béal Feirste''
| Lúnasa ’15
|-
| [[An Crann Óg]], [[Mairéad Ní Mhaonaigh]]
| ''[[Luinneog Lúnasa]], [[Gaoth Dobhair]]''
| Lúnasa ’15
|-
| [[Gráinne Holland]]
| ''Seoladh Gaelré, [[Cultúrlann McAdam Ó Fiaich|An Chultúrlann]], Béal Feirste''
| Meán Fómhair ’15
|-
| [[Seo Linn]]
| ''Ardán Oxjam, [[An Phicnic Leictreach|Electric Picnic]]''
| Meán Fómhair ’15
|-
| [[Kíla]]
| ''[[An Puball Gaeilge]], [[An Phicnic Leictreach|Electric Picnic]]''
| Meán Fómhair ’15
|-
| [[An Cabaret Craiceáilte]]
| ''[[Oireachtas na Samhna]], Citywest, BÁC''
| Samhain ’15
|}

== Tagairtí ==
{{reflist}}

[[Catagóir: Gradaim NÓS|Buaiteoirí Ghradaim NÓS]]
[[Catagóir: Ceol na hÉireann|Gradaim NÓS]]
[[Catagóir: Bannaí a chanann i nGaeilge|Buaiteoirí Ghradaim NÓS]]
[[Catagóir: Popghrúpaí Éireannacha‎|Buaiteoirí Ghradaim NÓS]]
[[Catagóir: Racghrúpaí Éireannacha‎|Buaiteoirí Ghradaim NÓS]]
[[Catagóir: Rapálaithe Éireannacha|Buaiteoirí Ghradaim NÓS]]
[[Catagóir: Gradaim ceoil|Gradaim NÓS]]
[[Catagóir: Comórtais cheoil|Gradaim NÓS]]
[[Catagóir: Ceolchoirmeacha|Gradaim NÓS]]
[[Catagóir: Féilte Éireannacha|Gradaim NÓS]]
[[Catagóir: Liostaí|Buaiteoirí Ghradaim NÓS]]</text>
      <sha1>21ge4ub9cbcpa7ft0a9ootf7y5h8d87</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Dún Sgathaich</title>
    <ns>0</ns>
    <id>113297</id>
    <redirect title="Dùn Sgàthaich" />
    <revision>
      <id>1213585</id>
      <parentid>1213105</parentid>
      <timestamp>2024-04-22T01:23:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Xqbot</username>
        <id>3926</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Bot: Ag socrú athsheolta dúbailte → [[Dùn Sgàthaich]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="32" xml:space="preserve">#athsheoladh [[Dùn Sgàthaich]]</text>
      <sha1>5yr9aaj9zrtpaiet00a7nz71tec8qgf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sgurr na Cíche, Diúra</title>
    <ns>0</ns>
    <id>113343</id>
    <redirect title="Beanntan Dhiùra" />
    <revision>
      <id>1213584</id>
      <parentid>1213366</parentid>
      <timestamp>2024-04-22T01:23:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Xqbot</username>
        <id>3926</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Bot: Ag socrú athsheolta dúbailte → [[Beanntan Dhiùra]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="33" xml:space="preserve">#athsheoladh [[Beanntan Dhiùra]]</text>
      <sha1>89qxaqywmq7lzgjn9yqxo3utl3d7id1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sionad Ráth Breasail</title>
    <ns>0</ns>
    <id>113345</id>
    <revision>
      <id>1213558</id>
      <parentid>1213470</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T22:20:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TGcoa</username>
        <id>21229</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1047" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Imeacht}}
Ba ag '''Sionad Ráth Breasail''' sa mbliain 1111 a d’athraigh an córas ó na [[Mainistir|mainistreach]]&lt;nowiki/&gt;a go dtí na [[Deoise|deoisí]] in Éirinn.

Bhí [[Sionad Cheanannais|Sionad eile]] i g[[Ceanannas]]&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.logainm.ie/ga/1872|teideal=Ceanannas/Kells|language=ga|work=logainm.ie|dátarochtana=2024-04-20}}&lt;/ref&gt; sa mbliain 1152 a leag síos go mbeadh 36 deoise ann. Is beag athrú a tharla ó sin.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/nuair-a-bhi-me-og-ba-e-mian-mo-chroi-a-bheith-i-measpag/|teideal=Nuair a bhí mé óg ba é mian mo chroí a bheith i m’easpag|údar=Mairéad Ní Nuadháin|dáta=19 Aibreán 2024|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2024-04-20}}&lt;/ref&gt;

== Féach freisin     ==

* [[Sionad Cheanannais]], 1152
* [[An Leabhar Laighneach|''An Leabhar Laighneach'']], 1160

== Tagairtí ==
{{reflist}}{{síol}}
[[Catagóir:1111]]
[[Catagóir:Stair na hEaglaise Caitlicí]]
[[Catagóir:Stair Chontae na Mí]]
[[Catagóir:Comhairlí eaglaise]]</text>
      <sha1>pbrov1clhmzfq9q7annl39dxas5piay</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1213559</id>
      <parentid>1213558</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T22:21:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TGcoa</username>
        <id>21229</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1088" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Imeacht}}
Ba ag '''Sionad Ráth Breasail''' sa mbliain 1111 a d’athraigh an córas ó na [[Mainistir|mainistreach]]&lt;nowiki/&gt;a go dtí na [[Deoise|deoisí]] in Éirinn.&lt;ref&gt;Béarla: Synod of Rathbreasail&lt;/ref&gt;

Bhí [[Sionad Cheanannais|Sionad eile]] i g[[Ceanannas]]&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.logainm.ie/ga/1872|teideal=Ceanannas/Kells|language=ga|work=logainm.ie|dátarochtana=2024-04-20}}&lt;/ref&gt; sa mbliain 1152 a leag síos go mbeadh 36 deoise ann. Is beag athrú a tharla ó sin.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/nuair-a-bhi-me-og-ba-e-mian-mo-chroi-a-bheith-i-measpag/|teideal=Nuair a bhí mé óg ba é mian mo chroí a bheith i m’easpag|údar=Mairéad Ní Nuadháin|dáta=19 Aibreán 2024|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2024-04-20}}&lt;/ref&gt;

== Féach freisin     ==

* [[Sionad Cheanannais]], 1152
* [[An Leabhar Laighneach|''An Leabhar Laighneach'']], 1160

== Tagairtí ==
{{reflist}}{{síol}}
[[Catagóir:1111]]
[[Catagóir:Stair na hEaglaise Caitlicí]]
[[Catagóir:Stair Chontae na Mí]]
[[Catagóir:Comhairlí eaglaise]]</text>
      <sha1>tph9v0jlanhwem4j794zhw0z5scysqd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Catagóir:Buaiteoirí Ghradaim NÓS</title>
    <ns>14</ns>
    <id>113350</id>
    <revision>
      <id>1213509</id>
      <parentid>1213444</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T19:10:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Deisíodh nasc</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="192" xml:space="preserve">''Is é príomhalt na [[Speisialta:Categories|catagóire]] seo ná '''[[Liosta Buaiteoirí Ghradaim NÓS]]'''.''

[[Category:Gradaim NÓS| Buaiteoirí]]
[[Category:Buaiteoirí gradaim cheoil]]</text>
      <sha1>rtww21mbreqxex7x6496896wgtn48ni</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Dara Comhairle Vatacánach</title>
    <ns>0</ns>
    <id>113363</id>
    <redirect title="An Dara Comhairle Vatacánach" />
    <revision>
      <id>1213491</id>
      <timestamp>2024-04-21T12:47:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kevin Scannell</username>
        <id>340</id>
      </contributor>
      <comment>Kevin Scannell moved page [[Dara Comhairle Vatacánach]] to [[An Dara Comhairle Vatacánach]] over redirect: gram</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="46" xml:space="preserve">#athsheoladh [[An Dara Comhairle Vatacánach]]</text>
      <sha1>9jwffphesmcxf666go09lou2j665vpp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Dara Cogadh Domhanda</title>
    <ns>0</ns>
    <id>113364</id>
    <redirect title="An Dara Cogadh Domhanda" />
    <revision>
      <id>1213493</id>
      <timestamp>2024-04-21T12:47:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kevin Scannell</username>
        <id>340</id>
      </contributor>
      <comment>Kevin Scannell moved page [[Dara Cogadh Domhanda]] to [[An Dara Cogadh Domhanda]] over redirect</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="40" xml:space="preserve">#athsheoladh [[An Dara Cogadh Domhanda]]</text>
      <sha1>hribh5cqizk1l8n5v31h6hhbvl2qwxm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Plé:Dara Cogadh Domhanda</title>
    <ns>1</ns>
    <id>113365</id>
    <redirect title="Plé:An Dara Cogadh Domhanda" />
    <revision>
      <id>1213495</id>
      <timestamp>2024-04-21T12:47:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kevin Scannell</username>
        <id>340</id>
      </contributor>
      <comment>Kevin Scannell moved page [[Plé:Dara Cogadh Domhanda]] to [[Plé:An Dara Cogadh Domhanda]] over redirect</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45" xml:space="preserve">#athsheoladh [[Plé:An Dara Cogadh Domhanda]]</text>
      <sha1>4mpcejzh31o34vho8oieil59klt4ix3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Dara Cogadh Balcánach</title>
    <ns>0</ns>
    <id>113366</id>
    <redirect title="An Dara Cogadh Balcánach" />
    <revision>
      <id>1213497</id>
      <timestamp>2024-04-21T12:48:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kevin Scannell</username>
        <id>340</id>
      </contributor>
      <comment>Bhog Kevin Scannell an leathanach [[Dara Cogadh Balcánach]] go [[An Dara Cogadh Balcánach]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="42" xml:space="preserve">#athsheoladh [[An Dara Cogadh Balcánach]]</text>
      <sha1>8juxufrk1z5f5ftnk06di19dmsmw7kc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Cill Chornáin</title>
    <ns>0</ns>
    <id>113367</id>
    <revision>
      <id>1213498</id>
      <timestamp>2024-04-21T13:05:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kevin Scannell</username>
        <id>340</id>
      </contributor>
      <comment>Created by translating the page &quot;[[:en:Special:Redirect/revision/1185675950|Kilcornan, County Galway]]&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1469" xml:space="preserve">
Is sráidbhaile tréigthe agus [[Séadchomharthaí Náisiúnta na hÉireann|Séadchomhartha Náisiúnta]] é '''Cill Chornáin''' i [[Contae na Gaillimhe|gContae na Gaillimhe]].&lt;ref&gt;{{Cite web-en|url=https://www.archaeology.ie/sites/default/files/media/pdf/monuments-in-state-care-galway.pdf|title=National Monuments in State Care: Ownership &amp; Guardianship: Galway|date=4 March 2009|work=[[National Monuments Service]]|access-date=9 June 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20171114053649/https://www.archaeology.ie/sites/default/files/media/pdf/monuments-in-state-care-galway.pdf|archive-date=14 November 2017}}&lt;/ref&gt;

Tá sé suite 2.5&amp;nbsp;km (1½ míle) soir ó thuaidh ó [[Baile Átha an Rí|Bhaile Átha an Rí]].&lt;ref&gt;{{Cite web-en|url=http://www.cambridgeairphotos.com/location/bdn072/|title=Deserted village. Kilcornan, Galway, Ireland – aerial photo|publisher=}}&lt;/ref&gt;

Tréigeadh Cill Chornáin i ndeireadh an 18ú haois. Tá leagan amach na bpáirceanna agus na mballaí le feiceáil go soiléir in aerghrianghraif.&lt;ref&gt;{{Cite web-en|url=http://athenryparishheritage.com/historic-sites-of-interest-in-athenry-parish/|title=Historic Sites of Interest in Athenry Parish|publisher=}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web-en|url=http://athenryparishheritage.com/kilcornan/|title=Kilcornan|publisher=}}&lt;/ref&gt;

== Tagairtí ==

[[Catagóir:Comhordanáidí ar Wikidata]]
[[Catagóir:Séadchomhartha Náisiúnta na hÉireann]]
[[Catagóir:Seandálaíocht na hÉireann]]</text>
      <sha1>1maytoi2ycbgwt73xwbxg49zrzupt0o</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1213499</id>
      <parentid>1213498</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T13:06:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kevin Scannell</username>
        <id>340</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1521" xml:space="preserve">{{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}}
Is sráidbhaile tréigthe agus [[Séadchomharthaí Náisiúnta na hÉireann|Séadchomhartha Náisiúnta]] é '''Cill Chornáin''' i [[Contae na Gaillimhe|gContae na Gaillimhe]].&lt;ref&gt;{{Cite web-en|url=https://www.archaeology.ie/sites/default/files/media/pdf/monuments-in-state-care-galway.pdf|title=National Monuments in State Care: Ownership &amp; Guardianship: Galway|date=4 March 2009|work=[[National Monuments Service]]|access-date=9 June 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20171114053649/https://www.archaeology.ie/sites/default/files/media/pdf/monuments-in-state-care-galway.pdf|archive-date=14 November 2017}}&lt;/ref&gt;

Tá sé suite 2.5&amp;nbsp;km (1½ míle) soir ó thuaidh ó [[Baile Átha an Rí|Bhaile Átha an Rí]].&lt;ref&gt;{{Cite web-en|url=http://www.cambridgeairphotos.com/location/bdn072/|title=Deserted village. Kilcornan, Galway, Ireland – aerial photo|publisher=}}&lt;/ref&gt;

Tréigeadh Cill Chornáin i ndeireadh an 18ú haois. Tá leagan amach na bpáirceanna agus na mballaí le feiceáil go soiléir in aerghrianghraif.&lt;ref&gt;{{Cite web-en|url=http://athenryparishheritage.com/historic-sites-of-interest-in-athenry-parish/|title=Historic Sites of Interest in Athenry Parish|publisher=}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web-en|url=http://athenryparishheritage.com/kilcornan/|title=Kilcornan|publisher=}}&lt;/ref&gt;

== Tagairtí ==
{{Reflist}}

[[Catagóir:Comhordanáidí ar Wikidata]]
[[Catagóir:Séadchomhartha Náisiúnta na hÉireann]]
[[Catagóir:Seandálaíocht na hÉireann]]</text>
      <sha1>pzp0y2y1yzf1cm5kcljtygkxyiyjl8w</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1213500</id>
      <parentid>1213499</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T13:07:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kevin Scannell</username>
        <id>340</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1792" xml:space="preserve">{{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}}
Is sráidbhaile tréigthe agus [[Séadchomharthaí Náisiúnta na hÉireann|Séadchomhartha Náisiúnta]] é '''Cill Chornáin'''&lt;ref name='Logainm'&gt;{{Cite web-en|url=https://www.logainm.ie/ga/19836|title=Cill Chornáin/Kilcornan {{!}} logainm.ie|publisher=[[An Coimisiún Logainmneacha]]|access-date=2024-04-21|language=ga|work=[[Logainm.ie|Bunachar Logainmneacha na hÉireann]] (Logainm.ie)}}&lt;/ref&gt; i [[Contae na Gaillimhe|gContae na Gaillimhe]].&lt;ref&gt;{{Cite web-en|url=https://www.archaeology.ie/sites/default/files/media/pdf/monuments-in-state-care-galway.pdf|title=National Monuments in State Care: Ownership &amp; Guardianship: Galway|date=4 March 2009|work=[[National Monuments Service]]|access-date=9 June 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20171114053649/https://www.archaeology.ie/sites/default/files/media/pdf/monuments-in-state-care-galway.pdf|archive-date=14 November 2017}}&lt;/ref&gt;

Tá sé suite 2.5&amp;nbsp;km (1½ míle) soir ó thuaidh ó [[Baile Átha an Rí|Bhaile Átha an Rí]].&lt;ref&gt;{{Cite web-en|url=http://www.cambridgeairphotos.com/location/bdn072/|title=Deserted village. Kilcornan, Galway, Ireland – aerial photo|publisher=}}&lt;/ref&gt;

Tréigeadh Cill Chornáin i ndeireadh an 18ú haois. Tá leagan amach na bpáirceanna agus na mballaí le feiceáil go soiléir in aerghrianghraif.&lt;ref&gt;{{Cite web-en|url=http://athenryparishheritage.com/historic-sites-of-interest-in-athenry-parish/|title=Historic Sites of Interest in Athenry Parish|publisher=}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web-en|url=http://athenryparishheritage.com/kilcornan/|title=Kilcornan|publisher=}}&lt;/ref&gt;

== Tagairtí ==
{{Reflist}}

[[Catagóir:Comhordanáidí ar Wikidata]]
[[Catagóir:Séadchomhartha Náisiúnta na hÉireann]]
[[Catagóir:Seandálaíocht na hÉireann]]</text>
      <sha1>pw2lzelxjd4hfqfvfempgqnn4sae3l7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Cill Éinne</title>
    <ns>0</ns>
    <id>113368</id>
    <revision>
      <id>1213502</id>
      <timestamp>2024-04-21T13:27:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kevin Scannell</username>
        <id>340</id>
      </contributor>
      <comment>Leathanach cruthaithe le 'Tá níos mó ná áit amháin in Éirinn a bhfuil an t-ainm '''Cill Éinne''' air: * [[Cill Éinne, Contae an Chláir]]: baile fearainn agus paróiste dlí i g[[Contae an Chláir]]&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.logainm.ie/ga/5801|teideal=Bunachar Logainmneacha na hÉireann|work=Logainm.ie|dátarochtana=2024-04-21}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.logainm.ie/ga/441|teideal=Bunachar Logainmneacha na hÉireann|work=Logainm.ie|dátarochtana=2024-04-21}}...'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1457" xml:space="preserve">Tá níos mó ná áit amháin in Éirinn a bhfuil an t-ainm '''Cill Éinne''' air:
* [[Cill Éinne, Contae an Chláir]]: baile fearainn agus paróiste dlí i g[[Contae an Chláir]]&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.logainm.ie/ga/5801|teideal=Bunachar Logainmneacha na hÉireann|work=Logainm.ie|dátarochtana=2024-04-21}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.logainm.ie/ga/441|teideal=Bunachar Logainmneacha na hÉireann|work=Logainm.ie|dátarochtana=2024-04-21}}&lt;/ref&gt;
* [[Cill Éinne, Contae Laoise]]: baile fearainn i g[[Contae Laoise]]&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.logainm.ie/ga/27840|teideal=Bunachar Logainmneacha na hÉireann|work=Logainm.ie|dátarochtana=2024-04-21}}&lt;/ref&gt;
* [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Árainn)]]: baile fearainn i g[[Contae na Gaillimhe]]&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.logainm.ie/ga/18688|teideal=Bunachar Logainmneacha na hÉireann|work=Logainm.ie|dátarochtana=2024-04-21}}&lt;/ref&gt;
* [[Cill Éinne, Contae na Gaillimhe (Baile Chláir)]]: paróiste dlí agus toghroinn i g[[Contae na Gaillimhe]]&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.logainm.ie/ga/957|teideal=Bunachar Logainmneacha na hÉireann|work=Logainm.ie|dátarochtana=2024-04-21}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://www.logainm.ie/ga/1373006|teideal=Bunachar Logainmneacha na hÉireann|work=Logainm.ie|dátarochtana=2024-04-21}}&lt;/ref&gt;
== Tagairtí ==
{{reflist}}

{{idirdhealú}}

[[Catagóir:Tíreolaíocht na hÉireann]]
[[Catagóir:Idirdhealáin]]</text>
      <sha1>hli0asfxtdxec07nc5zt50qwrxnxlgy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS</title>
    <ns>14</ns>
    <id>113369</id>
    <revision>
      <id>1213510</id>
      <timestamp>2024-04-21T19:27:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <comment>Leathanach cruthaithe le '''Is é príomhalt na [[Speisialta:Categories|catagóire]] seo ná '''[[Liosta Buaiteoirí Ghradaim NÓS]]'''.''  [[Category:Gradaim NÓS|Gearrliostaí]] [[Category:Gearrliostaí gradaim cheoil|Gradaim NÓS]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="208" xml:space="preserve">''Is é príomhalt na [[Speisialta:Categories|catagóire]] seo ná '''[[Liosta Buaiteoirí Ghradaim NÓS]]'''.''

[[Category:Gradaim NÓS|Gearrliostaí]]
[[Category:Gearrliostaí gradaim cheoil|Gradaim NÓS]]</text>
      <sha1>32mmvqzst2zla970m5xdfamzp6mw3b6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1213512</id>
      <parentid>1213510</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T19:37:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Bhog Taghdtaighde an leathanach [[Catagóir:Gearrliostaí Ghradaim NÓS]] go [[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS]]: Misspelled title</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="208" xml:space="preserve">''Is é príomhalt na [[Speisialta:Categories|catagóire]] seo ná '''[[Liosta Buaiteoirí Ghradaim NÓS]]'''.''

[[Category:Gradaim NÓS|Gearrliostaí]]
[[Category:Gearrliostaí gradaim cheoil|Gradaim NÓS]]</text>
      <sha1>32mmvqzst2zla970m5xdfamzp6mw3b6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Albam na Bliana (Nuacheol)</title>
    <ns>14</ns>
    <id>113370</id>
    <revision>
      <id>1213511</id>
      <timestamp>2024-04-21T19:33:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <comment>Leathanach cruthaithe le '[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS |Albam na Bliana (Nuacheol)]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="68" xml:space="preserve">[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS |Albam na Bliana (Nuacheol)]]</text>
      <sha1>5hp7xnfyemftt7o5omn6ng1qx94wyjs</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Catagóir:Gearrliostaí Ghradaim NÓS</title>
    <ns>14</ns>
    <id>113371</id>
    <redirect title="Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS" />
    <revision>
      <id>1213513</id>
      <timestamp>2024-04-21T19:37:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <comment>Bhog Taghdtaighde an leathanach [[Catagóir:Gearrliostaí Ghradaim NÓS]] go [[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS]]: Misspelled title</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="54" xml:space="preserve">#athsheoladh [[:Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS]]</text>
      <sha1>lc6wcj1ra056dcvjxsy4f4dsqkxmq9d</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Albam na Bliana (Amhráin Thraidisiúnta)</title>
    <ns>14</ns>
    <id>113372</id>
    <revision>
      <id>1213514</id>
      <timestamp>2024-04-21T19:39:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <comment>Leathanach cruthaithe le '[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS |Albam na Bliana (Amhráin Thraidisiúnta)]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="83" xml:space="preserve">[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS |Albam na Bliana (Amhráin Thraidisiúnta)]]</text>
      <sha1>bqhqpkqvl8ro7qr2428cdfueksa5s75</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Amhrán na Bliana</title>
    <ns>14</ns>
    <id>113373</id>
    <revision>
      <id>1213515</id>
      <timestamp>2024-04-21T19:40:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <comment>Leathanach cruthaithe le '[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS |Amhrán na Bliana]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59" xml:space="preserve">[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS |Amhrán na Bliana]]</text>
      <sha1>md3apd0xulmynyx3b41mtrt630pmwel</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Banna / Ceoltóir na Bliana</title>
    <ns>14</ns>
    <id>113374</id>
    <revision>
      <id>1213516</id>
      <timestamp>2024-04-21T19:41:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <comment>Leathanach cruthaithe le '[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS |Banna / Ceoltóir na Bliana]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="69" xml:space="preserve">[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS |Banna / Ceoltóir na Bliana]]</text>
      <sha1>9dxahs2t9m09g2ugbdocw1y4sdug92f</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Ealaín na Bliana</title>
    <ns>14</ns>
    <id>113375</id>
    <revision>
      <id>1213517</id>
      <timestamp>2024-04-21T19:42:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <comment>Leathanach cruthaithe le '[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS |Ealaín na Bliana]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59" xml:space="preserve">[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS |Ealaín na Bliana]]</text>
      <sha1>b7mcrzrfv1fw1kmz9fkm6vwyjyigi2t</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Físeán na Bliana</title>
    <ns>14</ns>
    <id>113376</id>
    <revision>
      <id>1213518</id>
      <timestamp>2024-04-21T19:43:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <comment>Leathanach cruthaithe le '[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS |Físeán na Bliana]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="60" xml:space="preserve">[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS |Físeán na Bliana]]</text>
      <sha1>am7zmaevaciai1gr5wnypliv57dvf05</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Gig Bheo na Bliana</title>
    <ns>14</ns>
    <id>113377</id>
    <revision>
      <id>1213519</id>
      <timestamp>2024-04-21T19:43:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <comment>Leathanach cruthaithe le '[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS |Gig Bheo na Bliana]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="60" xml:space="preserve">[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS |Gig Bheo na Bliana]]</text>
      <sha1>6reikqc7863jp43r3tr7ccbuqyt1jn1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Nuatheachtaí na Bliana</title>
    <ns>14</ns>
    <id>113378</id>
    <revision>
      <id>1213520</id>
      <timestamp>2024-04-21T19:44:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <comment>Leathanach cruthaithe le '[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS |Nuatheachtaí na Bliana]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="65" xml:space="preserve">[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS |Nuatheachtaí na Bliana]]</text>
      <sha1>rhrn0f682ow7j3qqvh7khbsyiz25o07</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Guildford Four</title>
    <ns>0</ns>
    <id>113379</id>
    <redirect title="Ceathrar Guildford" />
    <revision>
      <id>1213521</id>
      <timestamp>2024-04-21T20:09:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Conradder</username>
        <id>34685</id>
      </contributor>
      <comment>Ag athdhíriú go [[Ceathrar Guildford]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="35" xml:space="preserve">#athsheoladh [[Ceathrar Guildford]]</text>
      <sha1>3604o3vr3pgh7xx2m0l8t8voaui2paa</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Clochán na Carraige</title>
    <ns>0</ns>
    <id>113380</id>
    <revision>
      <id>1213532</id>
      <timestamp>2024-04-21T21:15:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kevin Scannell</username>
        <id>340</id>
      </contributor>
      <comment>Created by translating the page &quot;[[:de:Special:Redirect/revision/221622783|Clochán na Carraige]]&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="900" xml:space="preserve">Is clochán coirceogach in [[Inis Mór]], [[Contae na Gaillimhe]] é '''Clochan na Carraige'''. Tá sé suite ar léibheann siar ó thuaidh ó Phort Mhuirbhigh. Is [[Séadchomharthaí Náisiúnta na hÉireann|séadchomhartha náisiúnta]] é, atá ubhchruthach ar an taobh amuigh agus dronuilleogach ar an taobh istigh. Is é an bothán cloiche is fearr caomhnaithe in Éirinn.

== Cur síos ==
Tá an clochan thart ar 6.0&amp;nbsp;m ar fad, 2.35&amp;nbsp;m ar leithead, agus 2.7&amp;nbsp;m ar airde. Téann dhá bhealach isteach ann, iad íseal agus dronuilleogach, ceann amháin ar gach taobh. Soláthraíonn fuinneog bheag ar an taobh thiar theas solas. Creidtear gur tógadh an clochán sa 17ú nó 18ú haois, cé go bhfuil clocháin choirceogacha in Éirinn a tógadh níos mó ná 1000 bliain ó shin.
[[Catagóir:Foirgnimh i gContae na Gaillimhe]]
[[Catagóir:Séadchomharthaí Náisiúnta na hÉireann]]</text>
      <sha1>pg85qbv7xsla3i7mjojz1vmk1s5jfwy</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1213533</id>
      <parentid>1213532</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T21:15:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kevin Scannell</username>
        <id>340</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="962" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Foirgneamh}}
Is clochán coirceogach in [[Inis Mór]], [[Contae na Gaillimhe]] é '''Clochan na Carraige'''. Tá sé suite ar léibheann siar ó thuaidh ó Phort Mhuirbhigh. Is [[Séadchomharthaí Náisiúnta na hÉireann|séadchomhartha náisiúnta]] é, atá ubhchruthach ar an taobh amuigh agus dronuilleogach ar an taobh istigh. Is é an bothán cloiche is fearr caomhnaithe in Éirinn.

== Cur síos ==
Tá an clochan thart ar 6.0&amp;nbsp;m ar fad, 2.35&amp;nbsp;m ar leithead, agus 2.7&amp;nbsp;m ar airde. Téann dhá bhealach isteach ann, iad íseal agus dronuilleogach, ceann amháin ar gach taobh. Soláthraíonn fuinneog bheag ar an taobh thiar theas solas. Creidtear gur tógadh an clochán sa 17ú nó 18ú haois, cé go bhfuil clocháin choirceogacha in Éirinn a tógadh níos mó ná 1000 bliain ó shin.

== Tagairtí ==
{{Reflist}}

[[Catagóir:Foirgnimh i gContae na Gaillimhe]]
[[Catagóir:Séadchomharthaí Náisiúnta na hÉireann]]</text>
      <sha1>6wvnvf4z3x4fjqq1tzsec7j3wg9j9w1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1213535</id>
      <parentid>1213533</parentid>
      <timestamp>2024-04-21T21:18:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kevin Scannell</username>
        <id>340</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="984" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Foirgneamh}}
Is [[clochán coirceogach]] in [[Inis Mór]], [[Contae na Gaillimhe]] é '''Clochan na Carraige'''. Tá sé suite ar léibheann siar ó thuaidh ó [[Port Mhuirbhigh|Phort Mhuirbhigh]]. Is [[Séadchomharthaí Náisiúnta na hÉireann|séadchomhartha náisiúnta]] é, atá ubhchruthach ar an taobh amuigh agus dronuilleogach ar an taobh istigh. Is é an bothán cloiche is fearr caomhnaithe in Éirinn.

== Cur síos ==
Tá an clochán thart ar 6.0&amp;nbsp;m ar fad, 2.35&amp;nbsp;m ar leithead, agus 2.7&amp;nbsp;m ar airde. Tá dhá bhealach isteach ann, iad íseal agus dronuilleogach, ceann amháin ar gach taobh. Soláthraíonn fuinneog bheag ar an taobh thiar theas solas. Creidtear gur tógadh an clochán sa 17ú nó 18ú haois, cé go bhfuil clocháin choirceogacha in Éirinn a tógadh níos mó ná 1000 bliain ó shin.

== Tagairtí ==
{{Reflist}}

[[Catagóir:Foirgnimh i gContae na Gaillimhe]]
[[Catagóir:Séadchomharthaí Náisiúnta na hÉireann]]</text>
      <sha1>ndpf2cvmt9px3e06e9p8eae6xw5guiw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sionad Cheanannais</title>
    <ns>0</ns>
    <id>113381</id>
    <revision>
      <id>1213557</id>
      <timestamp>2024-04-21T22:19:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TGcoa</username>
        <id>21229</id>
      </contributor>
      <comment>Leathanach cruthaithe le '{{WD Bosca Sonraí Imeacht}} Reáchtáladh Sionad  i g[[Ceanannas]], '''Sionad Cheanannais''',&lt;ref&gt;Béarla:  Synod of Kells&lt;/ref&gt; sa mbliain 1152. Leagadh síos go mbeadh 36 deoise ann in Éirinn. Is beag athrú a tharla go dtí 2024, nuair a bhí 26 acu fós ann.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/nuair-a-bhi-me-og-ba-e-mian-mo-chroi-a-bheith-i-measpag/|teideal=Nuair a bhí mé óg ba é mian mo chroí a bheith i m’easpag|údar=Mairéad Ní Nuadháin|d...'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1039" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Imeacht}}
Reáchtáladh Sionad  i g[[Ceanannas]], '''Sionad Cheanannais''',&lt;ref&gt;Béarla:  Synod of Kells&lt;/ref&gt; sa mbliain 1152. Leagadh síos go mbeadh 36 deoise ann in Éirinn. Is beag athrú a tharla go dtí 2024, nuair a bhí 26 acu fós ann.&lt;ref&gt;{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/nuair-a-bhi-me-og-ba-e-mian-mo-chroi-a-bheith-i-measpag/|teideal=Nuair a bhí mé óg ba é mian mo chroí a bheith i m’easpag|údar=Mairéad Ní Nuadháin|dáta=19 Aibreán 2024|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2024-04-20}}&lt;/ref&gt;
===Cúlra===
Ba ag [[Sionad Ráth Breasail]] sa mbliain 1111 a d’athraigh an córas ó na [[Mainistir|mainistreach]]&lt;nowiki/&gt;a go dtí na [[Deoise|deoisí]] in Éirinn.

== Féach freisin ==

* [[An Leabhar Laighneach|''An Leabhar Laighneach'']], 1160
* [[Sionad Ráth Breasail]]

== Tagairtí ==
{{reflist}}{{síol}}
[[Catagóir:1152]]
[[Catagóir:Stair Chontae na Mí]]
[[Catagóir:Stair na hEaglaise Caitlicí]]
[[Catagóir:Stair Chontae na Mí]]
[[Catagóir:Comhairlí eaglaise]]</text>
      <sha1>n1yaw46e8s0ejtkx02ampld0xfgyiv0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Catagóir:Buaiteoirí Ghradam NÓS sa rannóg Féile na Bliana</title>
    <ns>14</ns>
    <id>113382</id>
    <revision>
      <id>1213577</id>
      <timestamp>2024-04-21T23:47:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <comment>Leathanach cruthaithe le '[[Catagóir:Buaiteoirí Ghradaim NÓS | Féile na Bliana]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="58" xml:space="preserve">[[Catagóir:Buaiteoirí Ghradaim NÓS | Féile na Bliana]]</text>
      <sha1>27pcvlg3bnxyrtxdgr98lsp2nxxmkzi</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS sa rannóg Féile na Bliana</title>
    <ns>14</ns>
    <id>113383</id>
    <revision>
      <id>1213578</id>
      <timestamp>2024-04-21T23:48:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taghdtaighde</username>
        <id>60452</id>
      </contributor>
      <comment>Leathanach cruthaithe le '[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS |Féile na Bliana]]'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="58" xml:space="preserve">[[Catagóir:Gearrliostaí Ghradam NÓS |Féile na Bliana]]</text>
      <sha1>i05skfooe93dxlk1s8i2nm62tjhquhm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Shauna Bannon</title>
    <ns>0</ns>
    <id>113384</id>
    <revision>
      <id>1213592</id>
      <timestamp>2024-04-22T08:50:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>CormacoCaside</username>
        <id>58048</id>
      </contributor>
      <comment>wd bosca sonraí eaolais faoi an dunie</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="410" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Duine}}

Is í Shauna Bannon (Rugadh 23 Deireadh Fómhair, 1993) ealaíontóir comhraic measctha ó Tamhlacht. Triodeann sí i roinn Strawweight na mban den UFC. throid sí i 2 phromóisean éagsúla healaíona comhraic measctha sula sular shínigh sí don ufc. 

== Saol óige ==

== Saol an teaghlaigh ==


== Ag tosú sa spórt comhraic ==


== Ealaíona comhraic measctha ==


== UFC ==</text>
      <sha1>5eata0ggkz82f4yvunlx8zl3r4m363a</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Daol na réabhlóide: Poblachtachas agus sóisialachas i smaointeoireacht Mháirtín Uí Chadhain</title>
    <ns>0</ns>
    <id>113385</id>
    <revision>
      <id>1213609</id>
      <timestamp>2024-04-22T11:37:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Eomurchadha</username>
        <id>4240</id>
      </contributor>
      <comment>Leathanach cruthaithe le '{{WD Bosca Sonraí Leabhar}} {{Teideal iodálach}} Is leabhar le h[[Aindrias Ó Cathasaigh]] é '''''Daol na réabhlóide: Poblachtachas agus sóisialachas i smaointeoireacht Mháirtín Uí Cadhain'''''. [[Coiscéim]] a d'fhoilsigh sa bhliain [[2005]]. Díríonn an saothar ar “daol na réabhlóide” a bhuail Ó Cadhain de réir a ráite féin, agus an dá shruth mhóra de go háirithe: an [[poblachtachas]] agus an [[sóisialachas]]. Scagtar forbairt a dhearcaid...'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="665" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Leabhar}}
{{Teideal iodálach}}
Is leabhar le h[[Aindrias Ó Cathasaigh]] é '''''Daol na réabhlóide: Poblachtachas agus sóisialachas i smaointeoireacht Mháirtín Uí Cadhain'''''. [[Coiscéim]] a d'fhoilsigh sa bhliain [[2005]]. Díríonn an saothar ar “daol na réabhlóide” a bhuail Ó Cadhain de réir a ráite féin, agus an dá shruth mhóra de go háirithe: an [[poblachtachas]] agus an [[sóisialachas]]. Scagtar forbairt a dhearcaidh pholaitiúil, agus fiafraítear cé mar a sheasann na cúrsaí seo anois, cead bliain tar éis don Chadhnach teacht ar an saol.

[[Catagóir:Máirtín Ó Cadhain]]
[[Catagóir:Leabhair Ghaeilge]]</text>
      <sha1>rpr56qxpy1rfn0xaulcsomc7c5h45qi</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1213610</id>
      <parentid>1213609</parentid>
      <timestamp>2024-04-22T11:38:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Eomurchadha</username>
        <id>4240</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Bhog Eomurchadha an leathanach [[Daol na réabhlóide: Poblachtachas agus sóisialachas i smaointeoireacht Mháirtín Ó Chadhain]] go [[Daol na réabhlóide: Poblachtachas agus sóisialachas i smaointeoireacht Mháirtín Uí Chadhain]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="665" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Leabhar}}
{{Teideal iodálach}}
Is leabhar le h[[Aindrias Ó Cathasaigh]] é '''''Daol na réabhlóide: Poblachtachas agus sóisialachas i smaointeoireacht Mháirtín Uí Cadhain'''''. [[Coiscéim]] a d'fhoilsigh sa bhliain [[2005]]. Díríonn an saothar ar “daol na réabhlóide” a bhuail Ó Cadhain de réir a ráite féin, agus an dá shruth mhóra de go háirithe: an [[poblachtachas]] agus an [[sóisialachas]]. Scagtar forbairt a dhearcaidh pholaitiúil, agus fiafraítear cé mar a sheasann na cúrsaí seo anois, cead bliain tar éis don Chadhnach teacht ar an saol.

[[Catagóir:Máirtín Ó Cadhain]]
[[Catagóir:Leabhair Ghaeilge]]</text>
      <sha1>rpr56qxpy1rfn0xaulcsomc7c5h45qi</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1213613</id>
      <parentid>1213610</parentid>
      <timestamp>2024-04-22T11:39:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Eomurchadha</username>
        <id>4240</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="713" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Leabhar}}
{{Teideal iodálach}}
Is leabhar le h[[Aindrias Ó Cathasaigh]] é '''''Daol na réabhlóide: Poblachtachas agus sóisialachas i smaointeoireacht Mháirtín Uí Chadhain'''''. [[Coiscéim]] a d'fhoilsigh sa bhliain [[2005]]. Díríonn an saothar ar “daol na réabhlóide” a bhuail Ó Cadhain de réir a ráite féin, agus an dá shruth mhóra de go háirithe: an [[poblachtachas]] agus an [[sóisialachas]]. Scagtar forbairt a dhearcaidh pholaitiúil, agus fiafraítear cé mar a sheasann na cúrsaí seo anois, cead bliain tar éis don Chadhnach teacht ar an saol.

==Feach freisin==

* [[Máirtín Ó Cadhain]]

[[Catagóir:Máirtín Ó Cadhain]]
[[Catagóir:Leabhair Ghaeilge]]</text>
      <sha1>nwmenxugxzdvl45jqhwo10agtdv13q8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1213614</id>
      <parentid>1213613</parentid>
      <timestamp>2024-04-22T11:39:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Eomurchadha</username>
        <id>4240</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="714" xml:space="preserve">{{WD Bosca Sonraí Leabhar}}
{{Teideal iodálach}}
Is leabhar le h[[Aindrias Ó Cathasaigh]] é '''''Daol na réabhlóide: Poblachtachas agus sóisialachas i smaointeoireacht Mháirtín Uí Chadhain'''''. [[Coiscéim]] a d'fhoilsigh sa bhliain [[2005]]. Díríonn an saothar ar “daol na réabhlóide” a bhuail Ó Cadhain de réir a ráite féin, agus an dá shruth mhóra de go háirithe: an [[poblachtachas]] agus an [[sóisialachas]]. Scagtar forbairt a dhearcaidh pholaitiúil, agus fiafraítear cé mar a sheasann na cúrsaí seo anois, cead bliain tar éis don Chadhnach teacht ar an saol.

==Féach freisin==

* [[Máirtín Ó Cadhain]]

[[Catagóir:Máirtín Ó Cadhain]]
[[Catagóir:Leabhair Ghaeilge]]</text>
      <sha1>dzdxcaxlsqtnx07axvzmzk489kspokb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Daol na réabhlóide: Poblachtachas agus sóisialachas i smaointeoireacht Mháirtín Ó Chadhain</title>
    <ns>0</ns>
    <id>113386</id>
    <redirect title="Daol na réabhlóide: Poblachtachas agus sóisialachas i smaointeoireacht Mháirtín Uí Chadhain" />
    <revision>
      <id>1213611</id>
      <timestamp>2024-04-22T11:38:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Eomurchadha</username>
        <id>4240</id>
      </contributor>
      <comment>Bhog Eomurchadha an leathanach [[Daol na réabhlóide: Poblachtachas agus sóisialachas i smaointeoireacht Mháirtín Ó Chadhain]] go [[Daol na réabhlóide: Poblachtachas agus sóisialachas i smaointeoireacht Mháirtín Uí Chadhain]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="114" xml:space="preserve">#athsheoladh [[Daol na réabhlóide: Poblachtachas agus sóisialachas i smaointeoireacht Mháirtín Uí Chadhain]]</text>
      <sha1>g9qvt1wudk3s8eebomkbwnk2mm9o78y</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>