Wikipedya
htwiki
https://ht.wikipedia.org/wiki/Paj_Prensipal
MediaWiki 1.44.0-wmf.6
first-letter
Medya
Espesyal
Diskite
Itilizatè
Diskisyon Itilizatè
Wikipedya
Diskisyon Wikipedya
Fichye
Diskisyon Fichye
MedyaWiki
Diskisyon MedyaWiki
Modèl
Diskisyon Modèl
Èd
Diskisyon Èd
Kategori
Diskisyon Kategori
TimedText
TimedText talk
Module
Discussion module
Diskite:Kreyòl ayisyen
1
1985
861751
854993
2024-12-11T21:15:30Z
190.102.77.168
/* Ki diferans ant refòm edikasyon ak refòm yon lang */ Repons
861751
wikitext
text/x-wiki
== Comprendre ==
Hi, I can't speak KA but only English and some French. I really like to understand what this page says. Below is what I can understand of it. Can anyone fill in the [blanks]? Thanx!
Bonj, je ne peux pas parler KA, mais je peux parler anglais et un peut francais. Je voudrais comprendre cette article. Je pense que KA est un belle langue, plus logique que d'autres. Au dessu les lignes que je peux comprendre. Est-ce qu'il y a un person qui peut finir/correcter la?
Lang kreyòl ayisyen se youn lan lang kreyòl ki baze sou
La langue créole haïtienne est l'une des langues créole basées sur
lang franse paske genyen yon mas mo ladann ki
la langue française parce qu'une majorité des mots
soti lan lang franse.
viennent de la langue française.
Men, sentaks, semantik, ak mòfoloji kreyòl ayisyen diferan anpil de
Mais la syntaxe, la sémantique, et la morphologie du CA diffèrent beaucoup du
franse.
français.
Kreyòl ayisyen (KA) se lang kreyòl ki gen plis moun ki pale li sou
Le CA est la langue créole la plus parlée
latè. Se lang natif natal tout Ayisyen ki fèt e ki
dans le monde. Le CA est la langue maternelle de tous les Haïtiens qui sont nés et qui
elve ann Ayiti kote yo rele li Kreyòl.
ont grandi en Haïti où on l'appelle le kreyòl.
Lan dyaspora a, genyen plis pase yon milyon Ayisyen
Chez la diaspora, il y a plus d'un million de Haïtiens
ki pale kreyòl.
qui parle créole.
Genyen moun sa yo ki ap viv lan Amerik dinò (Etazini
Il y en a qui vivent en Amérique du Nord (États Unis
ak Kanada), lan Amerik disid (Venezwela ak Giyàn franse),
et Canada), en Amérique du Sud (Vénézuéla et Guyane Française)
lan Karayib la (Repiblik Dominikàn, Matinik, Gwadloup, Bahamas),
aux Caraïbes (République Dominicaine, Martinique, Guadeloupe, Bahamas),
ann Ewòp (Frans), ak lan kèk peyi Afrik. Lan kominote
en Europe (France), et dans quelques pays d'Afrique. Dans les
kominote ayisyen ki gen plis moun yo, tankou Nouyòk, Miyami,
plus fortes communautés haïtiennes, comme celles de New York, de Miami,
Monreyal, osnon Repiblik Dominikàn, kreyòl ayisyen devlope anpil
de Montréal, ou de la République dominicaine, le CA développe beaucoup
lan kontak li fè non sèlman ak lang peyi sa yo men tou ak
par le contact non seulement avec la langue de ces pays mais aussi avec
varyete yo pale ann Ayiti.
les variation qui sont parle en Haiti.
Pami tout kreyòl ki baze sou franse yo, se sou kreyòl ayisyen
Parmi tous les créoles à base française, c'est sur le CA
yo fè plis rechèch lan inivèsite.
que les universités ont fait plus de recherches.
Kwak se sèlman yon ti ponyen Ayisyen ki pale lang franse,
Quoique peu d'haïtiens parlent la langue française,
franse vin tounen ansanm ak kreyòl lang ofisyèl
le français et le kreyòl sont devenus ensembles les langues officielles
Ayiti depi lane 1987.
d'Haïti en 1987.
Kreyòl ayisyen genyen yon òtograf ofisyèl depi 1980 e gen anpil
Le CA a une orthographe officielle depuis 1980 et il y a plusieurs
ekriven ayisyen ki ekri liv enteresan sou
écrivains haïtiens qui écrivent des livres intéressants sur les
diferan aspè esperyans ayisyen.
différents aspects de l'expérience haïtienne.
Men n a tounen sou sa pi ta.
Nous en reparlerons plus tard.
Kounyè a, ann fè yon ti rezime istwa lang kreyòl ayisyen.
Maintenant, faisons un resume sur l'histoire du creole haitien.
Merci!
-- [[Itilizatè:ActiveSelective|ActiveSelective]] 19:12, 17 March 2006 (UTC)
== Izaj aksan egi an Kreyòl ak kèk lòt keksyon==
Mwen fenk sot li paj sa e mwen kontan tout jefò ki te fèt nan li. Men tou, mwen gen yon ti remak. Lè nou pale de Aksan egi a, poukisa nou pa fè konprann ke se yon fot li ye? Ofisyèlman, aksan egi pa nan kreyòl, alòs si nou mete li nan paj sa, fòk nou avèti lektè yo ke se yon fot gramè li ye. Separasyon ant sa ki ofisyèl ak sa ke yo konsidere tankou yon fot pa fèt ase byen nan paj la, e sa ka twouble yon moun ki vin sou sit la pou li aprann plis sou lang nan, oubyen vin fè rechèch pou elaji konesans yo.
Gen yon "sèl" aksan ofisyèl an kreyòl, se aksan grav. Sa pa ase klè sou paj la dapre mwen.
Konsòn-vwayèl ui te elimine nan kreyòl, si mwen byen sonje. Paske vrè pwononsyasyon an parèt pi byen ak konsòn-vwayèl 'w' plis vwayèl 'i'. Kèk egzanp: kwit, dizwit, lannwit.
Sa nou rele vwayèl bouch-nen 'oun' nan, se yon konbinezon vwayèl 'ou' ak konsòn 'n'. Li pa yon vrè vwayèl nan alfabè kreyòl la.
Yon lòt ti keksyon: Mwen pat janm konnen te genyen konsòn 'ng' nan lang kreyòl la. Ou gen yon egzanp nan kisa li itilize? Paske yo pa te janm aprann mwen l' lekòl mwen an...
Apre sa, mwen di bon travay!
== REFÒM SISTEM EDIKASYON AYISYEN ==
REFÒM SISTEM EDIKASYON AYISYEN AN CHITA SOU VERITE SA YO
----
#Pèp ayisyen an egal ego ak tout lòt pèp. Li fòje yon lang, li tabli yon kilti menm jan ak tout moun.
<br/>
#Soti depi li fèt rive jounen jodi a, lang kreyòl ayisyen an kite koridò lang patwa, li pran boulva lang total ki gen fason pa-1 pou kouche-1 sou papye.
<br/>
#Nan pwen lang lan rive koulyeya, tout konesans lasyans ak lateknik ka koule dous pase ladan li.
<br/>
#Men yon verite moun toupatou rekonèt : Pou fè aprantisaj lekti ak ekriti se nan lang manman timoun nan sa dwe fèt an premye.
<br/>
#Pa fouti gen devlopman si pa gen edikasyon.
Pa fouti gen devlopman si pa gen inyon tèt ansanm.
<br/>
#Gen 2 lang ki sèvi nan peyi a. Men se yon sèl pèp ayisyen an ki genyen. Kidonk, fòk gen yon sèl sistèm ansèyman ki pou sèvi ak tout 2 lang nou yo.
<br/>
#Pa gen son ki bèl, ni son ki lèd nan yon lang. Son (i) pa ni pi bèl ni pi lèd pase son (u).
Sèl sa ki genyen se kèk abltid ki kaye nan nou epi kèk vye lide ki tabli nan tèt nou.
<br/>
#Pale franse pa di moun save pou sa. Ni pale kreyòl pa di se betiz ase ou ka di.
----
Se pou chak ayisyen pran tèt li byen pou li egzaminen pawôl sa yo san paspouki. Konsa konsa, l'a konprann kesyon Refòm nan se yon pakèt afè nan istwa peyia. Ak Refòm nan, bajou kase pou yon epòk tou nouvo pou pèp ayisyen an.
''' Ne devrait-on faire le deuil du mot créole haitien ?'''
Nos concitoyens haïtiens ont pris l’habitude d’utiliser le mot créole en lieu et place du mot haïtien sans prêter attention au tort que cela peut causer à la pérennité de notre existence de peuple. Le mot créole a été inventé par les colonisateurs pour parler des attributions coloniales. Tout ce qui est créole appartient à une colonie.
Ainsi, on peut donner trois sens au mot créole. Sens 1 : Blanc d’origine européenne né dans une colonie. Sens 2 : Langue parlée dans une colonie. À ce chapitre, les chercheurs regroupent quatre types de créole : 1) Le créole à base lexicale anglaise que l’on retrouve dans les colonies ou anciennes colonies britanniques. 2) Le créole à base lexicale portugaise que l’on rencontre dans les colonies ou anciennes colonies portugaises. 3) Le créole à base lexicale espagnole que l’on rencontre dans les colonies ou anciennes colonies espagnoles. 4) Le créole à base lexicale essentiellement gréco-latine que l’on retrouve dans les colonies ou anciennes colonies françaises telles que la Martinique, la Guadeloupe, etc. Sens 3 du mot créole: Langue en formation, langue qui n’a pas d’alphabet officiel.
Ces définitions correspondent surtout au statut de la Guadeloupe et de la Martinique, pour ne citer que ces deux territoires français. Dans le cas d’Haïti, elles ne servent qu’à cacher à la face du monde son identité nationale et son statut de République. C’est pour cela qu’il convient de faire immédiatement le deuil du mot créole dans nos communications haïtiennes. Car le créole est utilisé consciemment ou inconsciemment pour assassiner l’haïtien. Il sert à masquer le mot haïtien qui évoque l’existence de notre peuple et ses créations
Dorénavant, quand il s’agit d’Haïti, ne dites plus fusil créole, rap créole, langue créole, restaurant créole, conte créole, littérature créole, communication créole, femme créole, créolophone, créolophonie, créoliste, etc. Dites plutôt fusil haïtien, rap haïtien, langue haïtienne, restaurant haïtien, conte haïtien, littérature haïtienne, communication haïtienne, femme haïtienne, haïtianophone, haïtianophonie, haïtianiste, etc. Le mot créole n’évoque pas l’origine nationale de l’objet dont on parle. À chaque fois qu’on fait usage du mot créole en lieu et place du mot haïtien, on contribue volontairement ou involontairement à la disparition du mot haïtien et de ses attributions.
Toutes les langues passent une étape appelée créole. Mais lorsque le pays, où une langue est parlée par une majorité de citoyens et de citoyennes, décide d’adopter un alphabet officiel pour fixer le statut et l’appartenance nationale de cette langue, cette dernière change d’appellation CRÉOLE pour porter le nom de la nationalité du pays qui lui a donné l’alphabet officiel. C’est pour cela qu’on parle le japonais au Japon, le vietnamien au Vietnam, l’italien en Italie, le français en France, l’allemand en Allemagne, l’haïtien en Haïti, etc. La langue parlée en Haïti, s’appelle l’haïtien depuis le 28 septembre 1979, date à laquelle le Parlement de la République adopta l’alphabet officiel de la langue haïtienne dans le cadre de la réforme de l’école fondamentale qui a été mise en place par le décret-loi du 30 mars 1982. Ce décret-loi stipule à l’article 29 que l’haïtien est la langue enseignée et la langue d’enseignement tout au long de l’école fondamentale. L’article 5 de la Constitution de 1987 signale que l’haïtien est la seule langue qui unit tous les habitants d’Haïti. L’haïtien et le français sont deux langues officielles de la République d’Haïti.
Curieusement, dans le décret-loi de 1982 et dans l’article 5 de la Constitution de 1987, c’est le mot créole que l’on a utilisé à la place du mot haïtien pour la simple et bonne raison que: les législateurs et les constitutionnalistes haïtiens n’avaient pas fait appel aux spécialistes en aménagement de politique linguistique qui traitent la question du statut des langues. Toutefois, chaque citoyen, chaque citoyenne d’Haïti doit se faire un devoir patriotique en apportant cette correction dans ses conversations et à l’intérieur de tous les textes de loi du pays, car le mot créole sert à assassiner l’haïtien qui rappelle l’existence, les créations et le statut réel de notre peuple.
car le nom haïtien ne vient pas d'hier mais bien avant la colonisation par les Ciboney puis les taïnos et les Caraïbes dès 1492 les choses ont changer mais les habitudes restent et demeures les mêmes,c'est-à-dire quand les Taïnos ou Thaïnos ont occuper les Ciboney ils adoptent leur langue et leur culture et non de les remplacer même avec les Espagnoles,les Franêçais et l'occupation americaine de 1915 n'ont rien changer mais nous Haïtien nous avons quelque ajustement à faire pour retracer l'histoire litteraire de notre langue
== Lis Swadèsh ==
Mwen panse nou ta dwe mete lis Swadèsh la nan yon lòt atik, avek yon lyen pou li nan atik sa a, jan yo fè sa nan Wikipedya anglè ak fransè. --[[Itilizatè:Boukman|Boukman]] 30 desanm 2010 à 21:22 (UTC)
== Non li ==
Èske nou reyèlman rele lang la « kreyòl ayisyen » oubyen èske nou kap chanje tit la nan « kreyòl » tou senpleman ? —<span style="text-shadow:0 0 .15em #900">[[Itilizatè:LLarson|LLarson]]</span> <small>([[Diskisyon_Itilizatè:LLarson|di]] & [[Espesyal:Kontribisyon/LLarson|fè]])</small> 9 fevriye 2016 à 19:12 (UTC)
== Wikitongues ==
Bonjour/hello,
Je n'arrive pas à ajouter cette vidéo à l'article : [[:Commons:File:WIKITONGUES- Castelline speaking Haitian Creole.webm]].
Pouvez-vous le faire ? Merci. [[Itilizatè:Ji-Elle|Ji-Elle]] ([[Diskisyon Itilizatè:Ji-Elle|discussion]]) 6 jen 2020 à 08:12 (UTC)
== Ki diferans ant refòm edikasyon ak refòm yon lang ==
lang
[[Espesyal:Kontribisyon/200.113.248.47|200.113.248.47]] 20 janvye 2023 à 15:04 (UTC)
:google [[Espesyal:Kontribisyon/200.113.230.68|200.113.230.68]] 24 jen 2024 à 18:11 (UTC)
:Diferans ki genyen ant refòm lang ak refòm edikasyon ayisyen an [[Espesyal:Kontribisyon/200.113.238.221|200.113.238.221]] 4 novanm 2024 à 23:57 (UTC)
::Diferans ki genyen ant refòm lang ak refòm edikasyon [[Espesyal:Kontribisyon/190.102.77.168|190.102.77.168]] 11 desanm 2024 à 21:15 (UTC)
== Anseyman nou an ak Anseyman fransè ==
réponse [[Espesyal:Kontribisyon/190.115.183.156|190.115.183.156]] 14 mas 2024 à 22:18 (UTC)
6c1i1yebf7cv8bgtz48fszobt4gpxry
Lis prezidan Ayiti
0
13143
861753
861627
2024-12-12T00:47:44Z
88.127.124.56
861753
wikitext
text/x-wiki
Atik sa a bay '''lis [[Prezidan Repiblik Ayiti]]'''<ref name="c-87">{{Cite web|url=https://www.haiti-reference.com/pages/plan/histoire-et-societe/documents-historiques/constitutions/1987-texte-amend/|title=Constitution de 1987 Amendée: Texte integral|publisher=Haiti Reference|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200727172302/https://www.haiti-reference.com/pages/plan/histoire-et-societe/documents-historiques/constitutions/1987-texte-amend/|archivedate=2020-07-27|deadlink=no}}{{ref-fr}}</ref> depi [[Revolisyon ayisyèn an 1859|revolisyon 1859]] la ak tonbe [[Dezyèm Anpi Ayiti|Dezyèm Anpi]] a.
Pou w wè lòt dirijan yo depi endepandans total Ayiti an 1804, konsilte paj la : [[lis chèf leta Ayiti (1804-1859)]].
== Lis prezidan Repiblik Ayiti (depi 1859) ==
{| class="wikitable" width="100%"
! colspan="3" width="20%" |Président
! width="6%" |Eleksyon
! width="6%" |Kòmanse tèm
! width="6%" |Fen manda
! width="8%" |Pati
|-
| style="background:#C0C0C0" |
|[[Fichye:Portrait of President Geffrard.png|alt=|centré|74x74px]]
|[[Fabre Geffrard]]
<small>({{date-|23 septanm 1806}} – {{date-|31 desanm 1878}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1859|1859]], [[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1866|1866]]
|<small>{{date-|15 janvye}}</small>
[[1859 (almanak gregoryen)|1859]]
|<small>{{date-|13 mas}}</small>
[[1867 (almanak gregoryen)|1867]]
|''Okenn''
|-
| style="background:#C0C0C0" |
|[[Fichye:Nissage Saget.jpg|alt=|centré|94x94px]]
|[[Nissage Saget]]
<small>({{date-|20 septanm 1810}} – {{date-|7 avril 1880}})</small>
|''Interim''
|13 mas
[[1867 (almanak gregoryen)|1867]]
|<small>4 me</small>
[[1867 (almanak gregoryen)|1867]]
|''Okenn''
|-
| colspan="7" |''Lagè sivil ak rèy [[Sylvain Salnave]] (1867-1869)''
|-
| style="background:#0066cc" |
|[[Fichye:Nissage Saget.jpg|alt=|centré|94x94px]]
|[[Nissage Saget]]
<small>({{date-|20 septanm 1810}} – {{date-|7 avril 1880}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1870|1870]]
|<small>19 desanm</small>
[[1869 (almanak gregoryen)|1869]]
|<small>{{date-|14 jen}}</small>
[[1874 (almanak gregoryen)|1874]]
|[[Pati Nasyonal|Nasyonal]]
|-
| style="background:#0066cc" |
|[[Fichye:Michel Domingue.jpg|alt=|centré|92x92px]]
|[[Michel Domingue]]
<small>({{date-|28 jiyè 1813}} – {{date-|24 me 1877}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1874|1874]]
|<small>{{date-|14 jen}}</small>
[[1874 (almanak gregoryen)|1874]]
|<small>{{date-|15 avril}}</small>
[[1876 (almanak gregoryen)|1876]]
|[[Pati Nasyonal|Nasyonal]]
|-
| style="background:#F4A460" |
|[[Fichye:Président Boisrond Canal Haïti.png|alt=|centré|77x77px]]
|[[Pierre Théoma Boisrond-Canal]]
<small>({{date-|12 jen 1832}} – {{date-|6 mas 1905}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1876|1876]]
|<small>{{date-|23 avril}}</small>
[[1876 (almanak gregoryen)|1876]]
|<small>{{date-|17 jiyè}}</small>
[[1879 (almanak gregoryen)|1879]]
|[[Pati Liberal|Liberal]]
|-
| style="background:#0066cc" |
|[[Fichye:Guillaume Lamothe.jpg|alt=|centré|74x74px]]
|[[Joseph Lamothe]]
<small>(? – {{date-|31 out 1891}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|17 jiyè}}</small>
[[1879 (almanak gregoryen)|1879]]
|<small>{{date-|3 oktòb}}</small>
[[1879 (almanak gregoryen)|1879]]
|[[Pati Nasyonal|Nasyonal]]
|-
| style="background:#0066cc" |
|[[Fichye:Florvil.jpg|alt=|centré|71x71px]]
|[[Florvil Hyppolite]]
<small>({{date-|26 me 1828}} – {{date-|24 mas 1896}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|3 oktòb}}</small>
[[1879 (almanak gregoryen)|1879]]
|<small>{{date-|26 oktòb}}</small>
[[1879 (almanak gregoryen)|1879]]
|[[Pati Nasyonal|Nasyonal]]
|-
| style="background:#0066cc" |
|[[Fichye:Salomon 200.jpg|alt=|centré|88x88px]]
|[[Lysius Salomon]]
<small>({{date-|30 jen 1815}} – {{date-|19 oktòb 1888}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1879|1879]], [[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1886|1886]]
|<small>{{date-|26 oktòb}}</small>
[[1879 (almanak gregoryen)|1879]]
|<small>{{date-|10 out}}</small>
[[1888 (almanak gregoryen)|1888]]
|[[Pati Nasyonal|Nasyonal]]
|-
| style="background:#F4A460" |
|[[Fichye:Président Boisrond Canal Haïti.png|alt=|centré|77x77px]]
|[[Pierre Théoma Boisrond-Canal]]
<small>({{date-|12 jen 1832}} – {{date-|6 mas 1905}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|10 out}}</small>
[[1888 (almanak gregoryen)|1888]]
|<small>{{date-|16 oktòb}}</small>
[[1888 (almanak gregoryen)|1888]]
|[[Pati Liberal|Liberal]]
|-
| style="background:#F4A460" |
|[[Fichye:François Denys Légitime.jpg|alt=|centré|72x72px]]
|[[François Denys Légitime]]
<small>({{date-|20 novanm 1841}} – {{date-|29 jiyè 1935}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1888|1888]]
|<small>{{date-|16 oktòb}}</small>
[[1888 (almanak gregoryen)|1888]]
|<small>{{date-|23 out}}</small>
[[1889 (almanak gregoryen)|1889]]
|[[Pati Liberal|Liberal]]
|-
| style="background:#F4A460" |
|[[Fichye:Silver - replace this image male cropped.jpg|alt=|centré|73x73px]]
|[[Monpoint Jeune]]
<small>({{date-|1830}} – {{date-|12 septanm 1905}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|23 out}}</small>
[[1889 (almanak gregoryen)|1889]]
|<small>{{date-|17 oktòb}}</small>
[[1889 (almanak gregoryen)|1889]]
|[[Pati Liberal|Liberal]]
|-
| style="background:#0066cc" |
|[[Fichye:Florvil.jpg|alt=|centré|71x71px]]
|[[Florvil Hyppolite]]
<small>({{date-|26 me 1828}} – {{date-|24 mas 1896}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1889|1889]]
|<small>{{date-|17 oktòb}}</small>
[[1889 (almanak gregoryen)|1889]]
|<small>{{date-|24 mas}}</small>
[[1896 (almanak gregoryen)|1896]]
|[[Pati Nasyonal|Nasyonal]]
|-
| style="background:#0066cc" |
|[[Fichye:Tancrede Auguste.jpg|alt=|centré|93x93px]]
|[[Tancrède Auguste]]
<small>({{date-|16 mas 1856}} – {{date-|2 me 1913}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|24 mas}}</small>
[[1896 (almanak gregoryen)|1896]]
|<small>{{date-|31 mas}}</small>
[[1896 (almanak gregoryen)|1896]]
|[[Pati Nasyonal|Nasyonal]]
|-
| style="background:#0066cc" |
|[[Fichye:General Tiresias Sam.jpg|alt=|centré|80x80px]]
|[[Tirésias Simon Sam]]
<small>({{date-|15 me 1835}} – {{date-|11 me 1916}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1896|1896]]
|<small>{{date-|31 mas}}</small>
[[1896 (almanak gregoryen)|1896]]
|<small>{{date-|12 me}}</small>
[[1902 (almanak gregoryen)|1902]]
|[[Pati Nasyonal|Nasyonal]]
|-
| rowspan="2" style="background:#F4A460" |
| rowspan="2" |[[Fichye:Président Boisrond Canal Haïti.png|alt=|centré|77x77px]]
| rowspan="2" |[[Pierre Théoma Boisrond-Canal]]
<small>({{date-|12 jen 1832}} – {{date-|6 mas 1905}})</small>
|''Interim''
| rowspan="2" |<small>{{date-|13 me}}</small>
[[1902 (almanak gregoryen)|1902]]
| rowspan="2" |<small>{{date-|21 desanm}}</small>
[[1902 (almanak gregoryen)|1902]]
| rowspan="2" |[[Pati Liberal|Liberal]]
|-
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1902|1902]]
|-
| colspan="7" |''Diktatri [[Pierre Nord Alexis]] (1902-1908)''
|-
| style="background:#F4A460" |
|[[Fichye:Louis-Auguste Boisrond-Canal haiti.png|alt=|centré|67x67px]]
|[[Louis-Auguste Boisrond-Canal|Louis Auguste Boisrond-Canal]]
<small>({{date-|1 mas 1847}} – 1940)</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|2 desanm}}</small>
[[1908 (almanak gregoryen)|1908]]
|<small>{{date-|17 desanm}}</small>
[[1908 (almanak gregoryen)|1908]]
|[[Pati Liberal|Liberal]]
|-
| style="background:#F4A460" |
|[[Fichye:Presidentsimon.jpg|alt=|centré|71x71px]]
|[[François C. Antoine Simon|François Antoine Simon]]
<small>({{date-|10 oktòb 1843}} – {{date-|10 mas 1923}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1908|1908]]
|<small>{{date-|17 desanm}}</small>
[[1908 (almanak gregoryen)|1908]]
|<small>{{date-|2 out}}</small>
[[1911 (almanak gregoryen)|1911]]
|[[Pati Liberal|Liberal]]
|-
| style="background:#0066cc" |
|[[Fichye:Cincinnatus Leconte.jpg|alt=|centré|95x95px]]
|[[Cincinnatus Leconte]]
<small>({{date-|29 septanm 1854}} – {{date-|8 out 1912}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1911|1911]]
|<small>{{date-|2 out}}</small>
[[1911 (almanak gregoryen)|1911]]
|<small>{{date-|8 out}}</small>
[[1912 (almanak gregoryen)|1912]]
|[[Pati Nasyonal|Nasyonal]]
|-
| style="background:#0066cc" |
|[[Fichye:Antoine Constantin Sansaricq.png|alt=|centré|69x69px]]
|[[Antoine Sansaricq]]
<small>({{date-|17 mas 1868}} – {{date-|19 jen 1941}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|8 out}}</small>
[[1912 (almanak gregoryen)|1912]]
|<small>{{date-|9 out}}</small>
[[1912 (almanak gregoryen)|1912]]
|[[Pati Nasyonal|Nasyonal]]
|-
| style="background:#0066cc" |
|[[Fichye:Tancrede Auguste.jpg|alt=|centré|93x93px]]
|[[Tancrède Auguste]]
<small>({{date-|16 mas 1856}} – {{date-|2 me 1913}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1912|1912]]
|<small>{{date-|9 out}}</small>
[[1912 (almanak gregoryen)|1912]]
|<small>{{date-|2 me}}</small>
[[1913 (almanak gregoryen)|1913]]
|[[Pati Nasyonal|Nasyonal]]
|-
| style="background:#0066cc" |
|[[Fichye:Seymour Pradel.png|alt=|centré|68x68px]]
|[[Seymour Pradel]]
<small>({{date-|10 jiyè 1875}} – {{date-|26 avril 1943}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|2 me}}</small>
[[1913 (almanak gregoryen)|1913]]
|<small>{{date-|4 me}}</small>
[[1913 (almanak gregoryen)|1913]]
|[[Pati Nasyonal|Nasyonal]]
|-
| style="background:#F4A460" |
|[[Fichye:Michel Oreste portrait.jpg|alt=|centré|91x91px]]
|[[Michel Oreste]]
<small>({{date-|8 avril 1859}} – {{date-|28 oktòb 1918}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1913|1913]]
|<small>{{date-|4 me}}</small>
[[1913 (almanak gregoryen)|1913]]
|<small>{{date-|27 janvye}}</small>
[[1914 (almanak gregoryen)|1914]]
|[[Pati Liberal|Liberal]]
|-
| style="background:#0066cc" |
|[[Fichye:Edmond Polynice president haiti.png|alt=|centré|74x74px]]
|[[Edmond Polynice]]
<small>({{date-|21 janvye 1855}} – 1916)</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|27 janvye}}</small>
[[1914 (almanak gregoryen)|1914]]
|<small>{{date-|8 fevriye}}</small>
[[1914 (almanak gregoryen)|1914]]
|[[Pati Nasyonal|Nasyonal]]
|-
| style="background:#F4A460" |
|[[Fichye:President Oreste Zamor d'Haïti.png|alt=|centré|62x62px]]
|[[Oreste Zamor]]
<small>(1861 – {{date-|27 jiyè 1915}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn fevriye 1914|1914]]
|<small>{{date-|8 fevriye}}</small>
[[1914 (almanak gregoryen)|1914]]
|<small>{{date-|29 oktòb}}</small>
[[1914 (almanak gregoryen)|1914]]
|[[Pati Liberal|Liberal]]
|-
| style="background:#0066cc" |
|[[Fichye:Edmond Polynice president haiti.png|alt=|centré|74x74px]]
|[[Edmond Polynice]]
<small>({{date-|21 janvye 1855}} – 1916)</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|29 oktòb}}</small>
[[1914 (almanak gregoryen)|1914]]
|<small>{{date-|10 novanm}}</small>
[[1914 (almanak gregoryen)|1914]]
|[[Pati Nasyonal|Nasyonal]]
|-
| style="background:#0066cc" |
|[[Fichye:Joseph Davilmar Theodore portrait.jpg|alt=|centré|55x55px]]
|[[Joseph Davilmar Théodore]]
<small>(1847 – {{date-|13 janvye 1917}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn novanm 1914|1914]]
|<small>{{date-|10 novanm}}</small>
[[1914 (almanak gregoryen)|1914]]
|<small>{{date-|21 fevriye}}</small>
[[1915 (almanak gregoryen)|1915]]
|[[Pati Nasyonal|Nasyonal]]
|-
| style="background:#0066cc" |
|[[Fichye:Edmond Polynice president haiti.png|alt=|centré|74x74px]]
|[[Edmond Polynice]]
<small>({{date-|21 janvye 1855}} – 1916)</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|21 fevriye}}</small>
[[1915 (almanak gregoryen)|1915]]
|<small>{{date-|9 mas}}</small>
[[1915 (almanak gregoryen)|1915]]
|[[Pati Nasyonal|Nasyonal]]
|-
| style="background:#0066cc" |
|[[Fichye:Vilbrun Guillaume Sam portrait.jpg|alt=|centré|90x90px]]
|[[Jean Vilbrun Guillaume Sam]]
<small>({{date-|4 mas 1859}} – {{date-|28 jiyè 1915}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn mas 1915|1915]]
|<small>{{date-|9 mas}}</small>
[[1915 (almanak gregoryen)|1915]]
|<small>{{date-|28 jiyè}}</small>
[[1915 (almanak gregoryen)|1915]]
|[[Pati Nasyonal|Nasyonal]]
|-
| style="background:#FF0000" |
|[[Fichye:Rosalvo Bobo.jpg|alt=|centré|67x67px]]
|[[Rosalvo Bobo]]
<small>({{date-|28 janvye 1874}} – {{date-|29 novanm 1929}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|28 jiyè}}</small>
[[1915 (almanak gregoryen)|1915]]
|<small>{{date-|12 out}}</small>
[[1915 (almanak gregoryen)|1915]]
|[[Pati Revolisyonè|PR]]
|-
| style="background:#F4A460" |
|[[Fichye:Dartiguenave.jpg|alt=|centré|75x75px]]
|[[Philippe Sudré Dartiguenave]]
<small>({{date-|6 avril 1862}} – {{date-|8 jiyè 1926}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn out 1915|1915]]
|<small>{{date-|12 out}}</small>
[[1915 (almanak gregoryen)|1915]]
|<small>{{date-|15 me}}</small>
[[1922 (almanak gregoryen)|1922]]
|[[Pati Liberal|Liberal]]
|-
| style="background:#0066cc" |
|[[Fichye:Louis Borno.jpg|alt=|centré|91x91px]]
|[[Louis Borno]]
<small>({{date-|20 septanm 1865}} – {{date-|29 jiyè 1942}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1922|1922]], [[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1926|1926]]
|<small>{{date-|15 me}}</small>
[[1922 (almanak gregoryen)|1922]]
|<small>{{date-|15 me}}</small>
[[1930 (almanak gregoryen)|1930]]
|[[Pati Nasyonal|Nasyonal]]
|-
| style="background:#F4A460" |
|[[Fichye:Louis Eugene Roy portrait.jpg|alt=|centré|73x73px]]
|[[Louis Eugène Roy]]
<small>(1861 – {{date-|29 oktòb 1939}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|15 me}}</small>
[[1930 (almanak gregoryen)|1930]]
|<small>{{date-|18 novanm}}</small>
[[1930 (almanak gregoryen)|1930]]
|[[Pati Liberal|Liberal]]
|-
| style="background:#0066cc" |
|[[Fichye:President de la Republique Sténio Vincent haiti (cropped).png|alt=|centré|79x79px]]
|[[Sténio Vincent]]
<small>({{date-|22 fevriye 1874}} – {{date-|3 septanm 1959}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1930|1930]], [[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1935|1935]]
|<small>{{date-|18 novanm}}</small>
[[1930 (almanak gregoryen)|1930]]
|<small>{{date-|15 me}}</small>
[[1941 (almanak gregoryen)|1941]]
|[[Pati Nasyonal|Nasyonal]]
|-
| style="background:#0066cc" |
|[[Fichye:President de la Republique Élie Lescot.png|alt=|centré|69x69px]]
|[[Élie Lescot]]
<small>({{date-|9 desanm 1883}} – {{date-|20 oktòb 1974}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1941|1941]]
|<small>{{date-|15 me}}</small>
[[1941 (almanak gregoryen)|1941]]
|<small>{{date-|11 janvye}}</small>
[[1946 (almanak gregoryen)|1946]]
|[[Pati Nasyonal|Nasyonal]]
|-
| style="background:#C0C0C0" |
|[[Fichye:Franck Lavaud portrait.jpg|alt=|centré|67x67px]]
|[[Franck Lavaud]]
<small>({{date-|16 fevriye 1903}} – {{date-|27 fevriye 1988}})</small>
|Interim
|<small>{{date-|11 janvye}}</small>
[[1946 (almanak gregoryen)|1946]]
|<small>{{date-|16 out}}</small>
[[1946 (almanak gregoryen)|1946]]
|''Okenn''
|-
| style="background:#F4A460" |
|[[Fichye:Président Dumarsais Estimé.jpg|alt=|centré|66x66px]]
|[[Léon Dumarsais Estimé]]
<small>({{date-|21 avril 1900}} – {{date-|20 jiyè 1953}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1946|1946]]
|<small>{{date-|16 out}}</small>
[[1946 (almanak gregoryen)|1946]]
|<small>{{date-|10 me}}</small>
[[1950 (almanak gregoryen)|1950]]
|[[Pati Liberal|Liberal]]
|-
| style="background:#C0C0C0" |
|[[Fichye:Franck Lavaud portrait.jpg|alt=|centré|67x67px]]
|[[Franck Lavaud]]
<small>({{date-|16 fevriye 1903}} – {{date-|27 fevriye 1988}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|10 me}}</small>
[[1950 (almanak gregoryen)|1950]]
|<small>{{date-|6 desanm}}</small>
[[1950 (almanak gregoryen)|1950]]
|''Okenn''
|-
| style="background:#A0B0FF" |
|[[Fichye:Paul Magloire portrait (croped).jpg|alt=|centré|62x62px]]
|[[Paul Eugène Magloire]]
<small>({{date-|19 jiyè 1907}} – {{date-|12 jiyè 2001}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1950|1950]]
|<small>{{date-|6 desanm}}</small>
[[1950 (almanak gregoryen)|1950]]
|<small>{{date-|12 desanm}}</small>
[[1956 (almanak gregoryen)|1956]]
|[[Mouvman pou Òganizasyon Peyi|MOP]]
|-
| style="background:#0066cc" |
|[[Fichye:Joseph Nemours Pierre-Louis portrait.jpg|alt=|centré|74x74px]]
|[[Joseph Nemours Pierre-Louis]]
<small>({{date-|24 oktòb 1900}} – {{date-|1 avril 1966}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|12 desanm}}</small>
[[1956 (almanak gregoryen)|1956]]
|<small>{{date-|4 fevriye}}</small>
[[1957 (almanak gregoryen)|1957]]
|[[Pati Nasyonal|Nasyonal]]
|-
| style="background:#C0C0C0" |
|[[Fichye:President Léon Cantave.png|alt=|centré|75x75px]]
|[[Léon Cantave]]
<small>({{date-|4 jiyè 1910}} – {{date-|16 fevriye 1967}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|4 fevriye}}</small>
[[1957 (almanak gregoryen)|1957]]
|<small>{{date-|7 fevriye}}</small>
[[1957 (almanak gregoryen)|1957]]
|''Okenn''
|-
| style="background:#A0B0FF" |
|[[Fichye:President Franck Sylvain.png|alt=|centré|67x67px]]
|[[Franck Sylvain]]
<small>({{date-|3 out 1909}} – {{date-|3 janvye 1987}})</small>
|[[Eleksyon prezidan pwovizwa Ayiti an 1957|1957]]
|<small>{{date-|7 fevriye}}</small>
[[1957 (almanak gregoryen)|1957]]
|<small>{{date-|2 avril}}</small>
[[1957 (almanak gregoryen)|1957]]
|[[Mouvman pou Òganizasyon Peyi|MOP]]
|-
| style="background:#C0C0C0" |
|[[Fichye:President Léon Cantave.png|alt=|centré|75x75px]]
|[[Léon Cantave]]
<small>({{date-|4 jiyè 1910}} – {{date-|16 fevriye 1967}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|2 avril}}</small>
[[1957 (almanak gregoryen)|1957]]
|<small>{{date-|20 avril}}</small>
[[1957 (almanak gregoryen)|1957]]
|''Okenn''
|-
| style="background:#0066cc" |
|[[Fichye:Leonce Bernard.png|alt=|centré|75x75px]]
|[[Léonce Bernard]]
<small>({{date-|16 me 1895}} – {{date-|24 jen 1984}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|20 avril}}</small>
[[1957 (almanak gregoryen)|1957]]
|<small>{{date-|20 me}}</small>
[[1957 (almanak gregoryen)|1957]]
|[[Pati Nasyonal|Nasyonal]]
|-
| style="background:#C0C0C0" |
|[[Fichye:President Léon Cantave.png|alt=|centré|75x75px]]
|[[Léon Cantave]]
<small>({{date-|4 jiyè 1910}} – {{date-|16 fevriye 1967}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|20 me}}</small>
[[1957 (almanak gregoryen)|1957]]
|<small>{{date-|25 me}}</small>
[[1957 (almanak gregoryen)|1957]]
|''Okenn''
|-
| style="background:#A0B0FF" |
|[[Fichye:Daniel Fignolé.jpg|alt=|centré|68x68px]]
|[[Daniel Fignolé]]
<small>({{date-|11 novanm 1913}} – {{date-|27 out 1986}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn me 1957|1957]]
|<small>{{date-|25 me}}</small>
[[1957 (almanak gregoryen)|1957]]
|<small>{{date-|14 jen}}</small>
[[1957 (almanak gregoryen)|1957]]
|[[Mouvman pou Òganizasyon Peyi|MOP]]
|-
| style="background:#C0C0C0" |
|[[Fichye:Antonio Thrasybule Kebreau portrait.jpg|alt=|centré|93x93px]]
|[[Antonio Kébreau]]
<small>({{date-|11 novanm 1909}} – {{date-|13 janvye 1963}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|14 jen}}</small>
[[1957 (almanak gregoryen)|1957]]
|<small>{{date-|22 oktòb}}</small>
[[1957 (almanak gregoryen)|1957]]
|''Okenn''
|-
| style="background:#5B3C11" |
|[[Fichye:1963haiti duvalier (cropped) 2.jpg|alt=|centré|69x69px]]
|[[François Duvalier]]
<small>({{date-|14 avril 1907}} – {{date-|21 avril 1971}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1957|1957]], [[Referandòm ayisyen an 1961|1961]]
|<small>{{date-|22 oktòb}}</small>
[[1957 (almanak gregoryen)|1957]]
|<small>{{date-|14 jen}}</small>
[[1964 (almanak gregoryen)|1964]]
|[[Dinasti Duvalier|PIN]]
|-
| colspan="7" |''Rejim diktatoryal ak dinasti [[François Duvalier|Duvalier]] (1964-1986)''
|-
| style="background:#C0C0C0" |
|[[Fichye:Namphy 1986 (cropped).jpg|alt=|centré|62x62px]]
|[[Henri Namphy]]
<small>({{date-|2 novanm 1932}} – {{date-|26 jen 2018}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|7 fevriye}}</small>
[[1986 (almanak gregoryen)|1986]]
|<small>{{date-|7 fevriye}}</small>
[[1988 (almanak gregoryen)|1988]]
|''Okenn''
|-
| style="background:#A0B0FF" |
|[[Fichye:Picture of President Leslie Manigat.png|alt=|centré|79x79px]]
|[[Leslie Manigat]]
<small>({{date-|16 out 1930}} – {{date-|27 jen 2014}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1988|1988]]
|<small>{{date-|7 fevriye}}</small>
[[1988 (almanak gregoryen)|1988]]
|<small>{{date-|20 jen}}</small>
[[1988 (almanak gregoryen)|1988]]
|[[Rasanbleman Demokrat Nasyonal Pwogresis|RDNP]]
|-
| style="background:#C0C0C0" |
|[[Fichye:Namphy 1986 (cropped).jpg|alt=|centré|62x62px]]
|[[Henri Namphy]]
<small>({{date-|2 novanm 1932}} – {{date-|26 jen 2018}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|20 jen}}</small>
[[1988 (almanak gregoryen)|1988]]
|<small>{{date-|17 septanm}}</small>
[[1988 (almanak gregoryen)|1988]]
|''Okenn''
|-
| style="background:#5B3C11" |
|[[Fichye:Prosper Avril in 2021.png|alt=|centré|65x65px]]
|[[Prosper Avril]]
<small>(né le {{date-|12 desanm 1937}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|17 septanm}}</small>
[[1988 (almanak gregoryen)|1988]]
|<small>{{date-|10 mas}}</small>
[[1990 (almanak gregoryen)|1990]]
|[[Dinasti Duvalier|PIN]]
|-
| style="background:#C0C0C0" |
|[[Fichye:Hérard Abraham 2005 (cropped).jpg|alt=|centré|73x73px]]
|[[Hérard Abraham]]
<small>({{date-|28 jiyè 1940}} – {{date-|24 out 2022}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|10 mas}}</small>
[[1990 (almanak gregoryen)|1990]]
|<small>{{date-|13 mas}}</small>
[[1990 (almanak gregoryen)|1990]]
|''Okenn''
|-
| style="background:#A0B0FF" |
|[[Fichye:Ertha Pascal-Trouillot on January 7, 1991.png|alt=|centré|64x64px]]
|[[Ertha Pascal-Trouillot]]
<small>(née le {{date-|13 out 1943}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|13 mas}}</small>
[[1990 (almanak gregoryen)|1990]]
|<small>{{date-|7 janvye}}</small>
[[1991 (almanak gregoryen)|1991]]
|[[Rasanbleman Demokrat Nasyonal Pwogresis|RDNP]]
|-
| style="background:#5B3C11" |
|[[Fichye:Minister Roger Lafontant.png|alt=|centré|68x68px]]
|[[Roger Lafontant]]
<small>(1931 – {{date-|30 septanm 1991}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|7 janvye}}</small>
[[1991 (almanak gregoryen)|1991]]
|<small>{{date-|7 janvye}}</small>
[[1991 (almanak gregoryen)|1991]]
|[[Dinasti Duvalier|PIN]]
|-
| style="background:#A0B0FF" |
|[[Fichye:Ertha Pascal-Trouillot on January 7, 1991.png|alt=|centré|64x64px]]
|[[Ertha Pascal-Trouillot]]
<small>(née le {{date-|13 out 1943}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|7 janvye}}</small>
[[1991 (almanak gregoryen)|1991]]
|<small>{{date-|7 fevriye}}</small>
[[1991 (almanak gregoryen)|1991]]
|[[Rasanbleman Demokrat Nasyonal Pwogresis|RDNP]]
|-
| style="background:#F0F000" |
|[[Fichye:Jean-Bertrand Aristide - 1991 (cropped).jpg|alt=|centré|67x67px]]
|[[Jean-Bertrand Aristide]]
<small>(né le {{date-|15 jiyè 1953}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1990|1990]]
|<small>{{date-|7 fevriye}}</small>
[[1991 (almanak gregoryen)|1991]]
|<small>{{date-|30 septanm}}</small>
[[1991 (almanak gregoryen)|1991]]
|[[Fanmi Lavalas|FL]]
|-
| style="background:#C0C0C0" |
|[[Fichye:Raoul Cedras.png|alt=|centré|68x68px]]
|[[Raoul Cédras]]
<small>(né le {{date-|9 jiyè 1949}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|30 septanm}}</small>
[[1991 (almanak gregoryen)|1991]]
|<small>{{date-|8 oktòb}}</small>
[[1991 (almanak gregoryen)|1991]]
|''Okenn''
|-
| style="background:#A0B0FF" |
|[[Fichye:Joseph Nerette.png|alt=|centré|76x76px]]
|[[Joseph Nérette]]
<small>({{date-|9 avril 1924}} – {{date-|29 avril 2007}})</small>
|[[Eleksyon prezidan pwovizwa Ayiti an 1991|1991]]
|<small>{{date-|8 oktòb}}</small>
[[1991 (almanak gregoryen)|1991]]
|<small>{{date-|19 jen}}</small>
[[1992 (almanak gregoryen)|1992]]
|[[Rasanbleman Demokrat Nasyonal Pwogresis|RDNP]]
|-
| style="background:#A0B0FF" |
|[[Fichye:Marc Bazin, haitian political.jpg|alt=|centré|71x71px]]
|[[Marc Bazin]]
<small>({{date-|6 mas 1932}} – {{date-|16 jen 2010}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|19 jen}}</small>
[[1992 (almanak gregoryen)|1992]]
|<small>{{date-|15 jen}}</small>
[[1993 (almanak gregoryen)|1993]]
|[[Rasanbleman Demokrat Nasyonal Pwogresis|RDNP]]
|-
| style="background:#F0F000" |
|[[Fichye:Jean-Bertrand Aristide - 1991 (cropped).jpg|alt=|centré|67x67px]]
|[[Jean-Bertrand Aristide]]
<small>(né le {{date-|15 jiyè 1953}})</small>
|1990
|<small>{{date-|15 jen}}</small>
[[1993 (almanak gregoryen)|1993]]
|<small>{{date-|12 me}}</small>
[[1994 (almanak gregoryen)|1994]]
|[[Fanmi Lavalas|FL]]
|-
| style="background:#A0B0FF" |
|[[Fichye:Emile Jonassaint.png|alt=|centré|70x70px]]
|[[Émile Jonassaint]]
<small>({{date-|20 me 1913}} – {{date-|24 oktòb 1995}})</small>
|[[Eleksyon prezidan pwovizwa Ayiti an 1994|1994]]
|<small>{{date-|12 me}}</small>
[[1994 (almanak gregoryen)|1994]]
|<small>{{date-|12 oktòb}}</small>
[[1994 (almanak gregoryen)|1994]]
|[[Rasanbleman Demokrat Nasyonal Pwogresis|RDNP]]
|-
| style="background:#F0F000" |
|[[Fichye:Jean-Bertrand Aristide - 1991 (cropped).jpg|alt=|centré|67x67px]]
|[[Jean-Bertrand Aristide]]
<small>(né le {{date-|15 jiyè 1953}})</small>
|1990
|<small>{{date-|12 oktòb}}</small>
[[1994 (almanak gregoryen)|1994]]
|<small>{{date-|7 fevriye}}</small>
[[1994 (almanak gregoryen)|1996]]
|[[Fanmi Lavalas|FL]]
|-
| style="background:#F00030" |
|[[Fichye:René Préval president haiti.png|alt=|centré|70x70px]]
|[[René Préval]]
<small>({{date-|17 janvye 1943}} – {{date-|3 mas 2017}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1995|1995]]
|<small>{{date-|7 fevriye}}</small>
[[1994 (almanak gregoryen)|1996]]
|<small>{{date-|7 fevriye}}</small>
[[2001 (almanak gregoryen)|2001]]
|[[Inite]]
|-
| style="background:#F0F000" |
|[[Fichye:Jean-Bertrand Aristide - 1991 (cropped).jpg|alt=|centré|67x67px]]
|[[Jean-Bertrand Aristide]]
<small>(né le {{date-|15 jiyè 1953}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 2000|2000]]
|<small>{{date-|7 fevriye}}</small>
[[2001 (almanak gregoryen)|2001]]
|<small>{{date-|29 fevriye}}</small>
[[2004 (almanak gregoryen)|2004]]
|[[Fanmi Lavalas|FL]]
|-
| style="background:#A0B0FF" |
|[[Fichye:Boniface Alexandre.jpg|alt=|centré|68x68px]]
|[[Boniface Alexandre]]
<small>({{date-|31 jiyè 1936}} – {{date-|4 out 2023}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|29 fevriye}}</small>
[[2004 (almanak gregoryen)|2004]]
|<small>{{date-|14 me}}</small>
[[2006 (almanak gregoryen)|2006]]
|[[Rasanbleman Demokrat Nasyonal Pwogresis|RDNP]]
|-
| style="background:#F00030" |
|[[Fichye:René Préval president haiti.png|alt=|centré|70x70px]]
|[[René Préval]]
<small>({{date-|17 janvye 1943}} – {{date-|3 mas 2017}})</small>
|[[Eleksyon jeneral ayisyèn an 2006|2006]]
|<small>{{date-|14 me}}</small>
[[2006 (almanak gregoryen)|2006]]
|<small>{{date-|14 me}}</small>
[[2011 (almanak gregoryen)|2011]]
|[[Inite]]
|-
| style="background:#0000FF" |
|[[Fichye:President Martelly (5765185331).jpg|alt=|centré|75x75px]]
|[[Michel Martelly]]
<small>(né le {{date-|12 fevriye 1961}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 2010-2011|2011]]
|<small>{{date-|14 me}}</small>
[[2011 (almanak gregoryen)|2011]]
|<small>{{date-|7 fevriye}}</small>
[[2016]]
|[[Repons Peyizan|RP]] puis [[Pati Ayisyen Tèt Kale|PHTK]]
|-
| style="background:#0000FF" |
|[[Fichye:EvansPaul.jpg|alt=|centré|70x70px]]
|[[Evans Paul]]
<small>(né le {{date-|26 novanm 1955}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|7 fevriye}}</small>
[[2016]]
|<small>{{date-|14 fevriye}}</small>
[[2016]]
|[[Pati Ayisyen Tèt Kale|PHTK]]
|-
| style="background:#F0F000" |
|[[Fichye:Jocelerme Privert Cine Triomphe (cropped).jpg|alt=|centré|74x74px]]
|[[Jocelerme Privert]]
<small>(né le {{date-|1 fevriye 1953}})</small>
|[[Eleksyon prezidan pwovizwa Ayiti an 2016|2016]]
|<small>{{date-|14 fevriye}}</small>
[[2016]]
|<small>{{date-|7 fevriye}}</small>
[[2017]]
|[[Fanmi Lavalas|FL]]
|-
| style="background:#0000FF" |
|[[Fichye:Jovenel Moise.jpg|alt=|centré|80x80px]]
|[[Jovenel Moïse]]
<small>({{date-|26 jen 1968}} – {{date-|7 jiyè 2021}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn novanm 2016|2016]]
|<small>{{date-|7 fevriye}}</small>
[[2017]]
|<small>{{date-|7 jiyè}}</small>
[[2021]]
|[[Pati Ayisyen Tèt Kale|PHTK]]
|-
| style="background:#0000FF" |
|[[Fichye:Claude Joseph, chancelier haïtien en 2020 (cropped 4x3).jpg|alt=|centré|73x73px]]
|[[Claude Joseph (politisyen)|Claude Joseph]]
<small>(né le {{date-|14 mas 1980}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|7 jiyè}}</small>
[[2021]]
|<small>{{date-|10 jiyè}}</small>
[[2021]]
|[[Pati Ayisyen Tèt Kale|PHTK]]
|-
| style="background:#F0F000" |
|[[Fichye:Joseph Lambert.png|alt=|centré|69x69px]]
|[[Joseph Lambert (politisyen)|Joseph Lambert]]
<small>(né le {{date-|5 fevriye 1961}})</small>
|[[Eleksyon prezidan pwovizwa Ayiti an 2021|2021]]
|<small>{{date-|10 jiyè}}</small>
[[2021]]
|<small>{{date-|20 jiyè}}</small>
[[2021]]
|[[Fanmi Lavalas|FL]]
|-
| style="background:#F00030" |
|[[Fichye:Ariel Henry CELAC 2023.jpg|alt=|centré|74x74px]]
|[[Ariel Henry]]
<small>(né le {{date-|6 novanm 1949}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|20 jiyè}}</small>
[[2021]]
|<small>{{date-|18 fevriye}}</small>
[[2023]]
|[[Inite]]
|-
| style="background:#A0B0FF" |
|[[Fichye:Prezidan Mirlande Manigat RDNP.jpg|alt=|centré|74x74px]]
|[[Mirlande Manigat]]
<small>(né le {{date-|3 novanm 1940}})</small>
|[[Eleksyon prezidan pwovizwa Ayiti an 2023|2023]]
|<small>{{date-|18 fevriye}}</small>
[[2023]]
|<small>{{date-|30 avril}}</small>
[[Ane|2024]]
|[[Rasanbleman Demokrat Nasyonal Pwogresis|RDNP]]
|-
| style="background:#F00030" |
|[[Fichye:Edgard Leblanc Fils, President of the Haitian Transitional Presidential Council, speaking on Building on Progress to Restore Security in Haiti at New York City, USA on September 25, 2024 (cropped).jpg|alt=|centré|74x74px]]
|[[Edgard Leblanc Fils]]
<small>(né le {{date-|18 out 1955}})</small>
| rowspan="2" |<small>''Deziyasyon pa prezidans wotasyon''</small>
|<small>{{date-|30 avril}}</small>
[[Ane|2024]]
|<small>{{date-|7 oktòb}}</small>
[[Ane|2024]]
|[[Inite]]
|-
| style="background:#F0F000" |
|[[Fichye:Leslie Voltaire (cropped).jpg|alt=|centré|74x74px]]
|[[Leslie Voltaire]]
<small>(né le {{date-|11 jiyè 1949}})</small>
|<small>{{date-|7 oktòb}}</small>
[[Ane|2024]]
| -
|[[Fanmi Lavalas|FL]]
|-
|}
== Referans ==
{{referans}}
== Lyen deyò ==
[[Kategori:Lis]]
[[Kategori:Ayiti]]
[[Kategori:Prezidan Ayiti]]
90c1ol6n24aj1xkg87hsybqzf3twqa3
861754
861753
2024-12-12T01:07:31Z
88.127.124.56
861754
wikitext
text/x-wiki
Atik sa a bay '''lis [[Prezidan Repiblik Ayiti]]'''<ref name="c-87">{{Cite web|url=https://www.haiti-reference.com/pages/plan/histoire-et-societe/documents-historiques/constitutions/1987-texte-amend/|title=Constitution de 1987 Amendée: Texte integral|publisher=Haiti Reference|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200727172302/https://www.haiti-reference.com/pages/plan/histoire-et-societe/documents-historiques/constitutions/1987-texte-amend/|archivedate=2020-07-27|deadlink=no}}{{ref-fr}}</ref> depi [[Revolisyon ayisyèn an 1859|revolisyon 1859]] la ak tonbe [[Dezyèm Anpi Ayiti|Dezyèm Anpi]] a.
Pou w wè lòt dirijan yo depi endepandans total Ayiti an 1804, konsilte paj la : [[lis chèf leta Ayiti (1804-1859)]].
== Lis prezidan Repiblik Ayiti (depi 1859) ==
{| class="wikitable" width="100%"
! colspan="3" width="20%" |Président
! width="6%" |Eleksyon
! width="6%" |Kòmanse tèm
! width="6%" |Fen manda
! width="8%" |Pati
|-
| style="background:#C0C0C0" |
|[[Fichye:Portrait of President Geffrard.png|alt=|centré|74x74px]]
|[[Fabre Geffrard]]
<small>({{date-|23 septanm 1806}} – {{date-|31 desanm 1878}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1859|1859]], [[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1866|1866]]
|<small>{{date-|15 janvye}}</small>
[[1859 (almanak gregoryen)|1859]]
|<small>{{date-|13 mas}}</small>
[[1867 (almanak gregoryen)|1867]]
|''Okenn''
|-
| style="background:#C0C0C0" |
|[[Fichye:Nissage Saget.jpg|alt=|centré|94x94px]]
|[[Nissage Saget]]
<small>({{date-|20 septanm 1810}} – {{date-|7 avril 1880}})</small>
|''Interim''
|13 mas
[[1867 (almanak gregoryen)|1867]]
|<small>4 me</small>
[[1867 (almanak gregoryen)|1867]]
|''Okenn''
|-
| colspan="7" |''Lagè sivil ak rèy [[Sylvain Salnave]] (1867-1869)''
|-
| style="background:#0066cc" |
|[[Fichye:Nissage Saget.jpg|alt=|centré|94x94px]]
|[[Nissage Saget]]
<small>({{date-|20 septanm 1810}} – {{date-|7 avril 1880}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1870|1870]]
|<small>19 desanm</small>
[[1869 (almanak gregoryen)|1869]]
|<small>{{date-|14 jen}}</small>
[[1874 (almanak gregoryen)|1874]]
|[[Pati Nasyonal|Nasyonal]]
|-
| style="background:#0066cc" |
|[[Fichye:Michel Domingue.jpg|alt=|centré|92x92px]]
|[[Michel Domingue]]
<small>({{date-|28 jiyè 1813}} – {{date-|24 me 1877}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1874|1874]]
|<small>{{date-|14 jen}}</small>
[[1874 (almanak gregoryen)|1874]]
|<small>{{date-|15 avril}}</small>
[[1876 (almanak gregoryen)|1876]]
|[[Pati Nasyonal|Nasyonal]]
|-
| style="background:#F4A460" |
|[[Fichye:Président Boisrond Canal Haïti.png|alt=|centré|77x77px]]
|[[Pierre Théoma Boisrond-Canal]]
<small>({{date-|12 jen 1832}} – {{date-|6 mas 1905}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1876|1876]]
|<small>{{date-|23 avril}}</small>
[[1876 (almanak gregoryen)|1876]]
|<small>{{date-|17 jiyè}}</small>
[[1879 (almanak gregoryen)|1879]]
|[[Pati Liberal|Liberal]]
|-
| style="background:#0066cc" |
|[[Fichye:Guillaume Lamothe.jpg|alt=|centré|74x74px]]
|[[Joseph Lamothe]]
<small>(? – {{date-|31 out 1891}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|17 jiyè}}</small>
[[1879 (almanak gregoryen)|1879]]
|<small>{{date-|3 oktòb}}</small>
[[1879 (almanak gregoryen)|1879]]
|[[Pati Nasyonal|Nasyonal]]
|-
| style="background:#0066cc" |
|[[Fichye:Florvil.jpg|alt=|centré|71x71px]]
|[[Florvil Hyppolite]]
<small>({{date-|26 me 1828}} – {{date-|24 mas 1896}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|3 oktòb}}</small>
[[1879 (almanak gregoryen)|1879]]
|<small>{{date-|26 oktòb}}</small>
[[1879 (almanak gregoryen)|1879]]
|[[Pati Nasyonal|Nasyonal]]
|-
| style="background:#0066cc" |
|[[Fichye:Salomon 200.jpg|alt=|centré|88x88px]]
|[[Lysius Salomon]]
<small>({{date-|30 jen 1815}} – {{date-|19 oktòb 1888}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1879|1879]], [[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1886|1886]]
|<small>{{date-|26 oktòb}}</small>
[[1879 (almanak gregoryen)|1879]]
|<small>{{date-|10 out}}</small>
[[1888 (almanak gregoryen)|1888]]
|[[Pati Nasyonal|Nasyonal]]
|-
| style="background:#F4A460" |
|[[Fichye:Président Boisrond Canal Haïti.png|alt=|centré|77x77px]]
|[[Pierre Théoma Boisrond-Canal]]
<small>({{date-|12 jen 1832}} – {{date-|6 mas 1905}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|10 out}}</small>
[[1888 (almanak gregoryen)|1888]]
|<small>{{date-|16 oktòb}}</small>
[[1888 (almanak gregoryen)|1888]]
|[[Pati Liberal|Liberal]]
|-
| style="background:#F4A460" |
|[[Fichye:François Denys Légitime.jpg|alt=|centré|72x72px]]
|[[François Denys Légitime]]
<small>({{date-|20 novanm 1841}} – {{date-|29 jiyè 1935}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1888|1888]]
|<small>{{date-|16 oktòb}}</small>
[[1888 (almanak gregoryen)|1888]]
|<small>{{date-|23 out}}</small>
[[1889 (almanak gregoryen)|1889]]
|[[Pati Liberal|Liberal]]
|-
| style="background:#F4A460" |
|[[Fichye:Silver - replace this image male cropped.jpg|alt=|centré|73x73px]]
|[[Monpoint Jeune]]
<small>({{date-|1830}} – {{date-|12 septanm 1905}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|23 out}}</small>
[[1889 (almanak gregoryen)|1889]]
|<small>{{date-|17 oktòb}}</small>
[[1889 (almanak gregoryen)|1889]]
|[[Pati Liberal|Liberal]]
|-
| style="background:#0066cc" |
|[[Fichye:Florvil.jpg|alt=|centré|71x71px]]
|[[Florvil Hyppolite]]
<small>({{date-|26 me 1828}} – {{date-|24 mas 1896}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1889|1889]]
|<small>{{date-|17 oktòb}}</small>
[[1889 (almanak gregoryen)|1889]]
|<small>{{date-|24 mas}}</small>
[[1896 (almanak gregoryen)|1896]]
|[[Pati Nasyonal|Nasyonal]]
|-
| style="background:#0066cc" |
|[[Fichye:Tancrede Auguste.jpg|alt=|centré|93x93px]]
|[[Tancrède Auguste]]
<small>({{date-|16 mas 1856}} – {{date-|2 me 1913}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|24 mas}}</small>
[[1896 (almanak gregoryen)|1896]]
|<small>{{date-|31 mas}}</small>
[[1896 (almanak gregoryen)|1896]]
|[[Pati Nasyonal|Nasyonal]]
|-
| style="background:#0066cc" |
|[[Fichye:General Tiresias Sam.jpg|alt=|centré|80x80px]]
|[[Tirésias Simon Sam]]
<small>({{date-|15 me 1835}} – {{date-|11 me 1916}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1896|1896]]
|<small>{{date-|31 mas}}</small>
[[1896 (almanak gregoryen)|1896]]
|<small>{{date-|12 me}}</small>
[[1902 (almanak gregoryen)|1902]]
|[[Pati Nasyonal|Nasyonal]]
|-
| rowspan="2" style="background:#F4A460" |
| rowspan="2" |[[Fichye:Président Boisrond Canal Haïti.png|alt=|centré|77x77px]]
| rowspan="2" |[[Pierre Théoma Boisrond-Canal]]
<small>({{date-|12 jen 1832}} – {{date-|6 mas 1905}})</small>
|''Interim''
| rowspan="2" |<small>{{date-|13 me}}</small>
[[1902 (almanak gregoryen)|1902]]
| rowspan="2" |<small>{{date-|21 desanm}}</small>
[[1902 (almanak gregoryen)|1902]]
| rowspan="2" |[[Pati Liberal|Liberal]]
|-
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1902|1902]]
|-
| colspan="7" |''Diktatri [[Pierre Nord Alexis]] (1902-1908)''
|-
| style="background:#F4A460" |
|[[Fichye:Louis-Auguste Boisrond-Canal haiti.png|alt=|centré|67x67px]]
|[[Louis-Auguste Boisrond-Canal|Louis Auguste Boisrond-Canal]]
<small>({{date-|1 mas 1847}} – 1940)</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|2 desanm}}</small>
[[1908 (almanak gregoryen)|1908]]
|<small>{{date-|17 desanm}}</small>
[[1908 (almanak gregoryen)|1908]]
|[[Pati Liberal|Liberal]]
|-
| style="background:#F4A460" |
|[[Fichye:Presidentsimon.jpg|alt=|centré|71x71px]]
|[[François C. Antoine Simon|François Antoine Simon]]
<small>({{date-|10 oktòb 1843}} – {{date-|10 mas 1923}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1908|1908]]
|<small>{{date-|17 desanm}}</small>
[[1908 (almanak gregoryen)|1908]]
|<small>{{date-|2 out}}</small>
[[1911 (almanak gregoryen)|1911]]
|[[Pati Liberal|Liberal]]
|-
| style="background:#0066cc" |
|[[Fichye:Cincinnatus Leconte.jpg|alt=|centré|95x95px]]
|[[Cincinnatus Leconte]]
<small>({{date-|29 septanm 1854}} – {{date-|8 out 1912}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1911|1911]]
|<small>{{date-|2 out}}</small>
[[1911 (almanak gregoryen)|1911]]
|<small>{{date-|8 out}}</small>
[[1912 (almanak gregoryen)|1912]]
|[[Pati Nasyonal|Nasyonal]]
|-
| style="background:#0066cc" |
|[[Fichye:Antoine Constantin Sansaricq.png|alt=|centré|69x69px]]
|[[Antoine Sansaricq]]
<small>({{date-|17 mas 1868}} – {{date-|19 jen 1941}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|8 out}}</small>
[[1912 (almanak gregoryen)|1912]]
|<small>{{date-|9 out}}</small>
[[1912 (almanak gregoryen)|1912]]
|[[Pati Nasyonal|Nasyonal]]
|-
| style="background:#0066cc" |
|[[Fichye:Tancrede Auguste.jpg|alt=|centré|93x93px]]
|[[Tancrède Auguste]]
<small>({{date-|16 mas 1856}} – {{date-|2 me 1913}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1912|1912]]
|<small>{{date-|9 out}}</small>
[[1912 (almanak gregoryen)|1912]]
|<small>{{date-|2 me}}</small>
[[1913 (almanak gregoryen)|1913]]
|[[Pati Nasyonal|Nasyonal]]
|-
| style="background:#0066cc" |
|[[Fichye:Seymour Pradel.png|alt=|centré|68x68px]]
|[[Seymour Pradel]]
<small>({{date-|10 jiyè 1875}} – {{date-|26 avril 1943}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|2 me}}</small>
[[1913 (almanak gregoryen)|1913]]
|<small>{{date-|4 me}}</small>
[[1913 (almanak gregoryen)|1913]]
|[[Pati Nasyonal|Nasyonal]]
|-
| style="background:#F4A460" |
|[[Fichye:Michel Oreste portrait.jpg|alt=|centré|91x91px]]
|[[Michel Oreste]]
<small>({{date-|8 avril 1859}} – {{date-|28 oktòb 1918}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1913|1913]]
|<small>{{date-|4 me}}</small>
[[1913 (almanak gregoryen)|1913]]
|<small>{{date-|27 janvye}}</small>
[[1914 (almanak gregoryen)|1914]]
|[[Pati Liberal|Liberal]]
|-
| style="background:#0066cc" |
|[[Fichye:Edmond Polynice president haiti.png|alt=|centré|74x74px]]
|[[Edmond Polynice]]
<small>({{date-|21 janvye 1855}} – 1916)</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|27 janvye}}</small>
[[1914 (almanak gregoryen)|1914]]
|<small>{{date-|8 fevriye}}</small>
[[1914 (almanak gregoryen)|1914]]
|[[Pati Nasyonal|Nasyonal]]
|-
| style="background:#F4A460" |
|[[Fichye:President Oreste Zamor d'Haïti.png|alt=|centré|62x62px]]
|[[Oreste Zamor]]
<small>(1861 – {{date-|27 jiyè 1915}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn fevriye 1914|1914]]
|<small>{{date-|8 fevriye}}</small>
[[1914 (almanak gregoryen)|1914]]
|<small>{{date-|29 oktòb}}</small>
[[1914 (almanak gregoryen)|1914]]
|[[Pati Liberal|Liberal]]
|-
| style="background:#0066cc" |
|[[Fichye:Edmond Polynice president haiti.png|alt=|centré|74x74px]]
|[[Edmond Polynice]]
<small>({{date-|21 janvye 1855}} – 1916)</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|29 oktòb}}</small>
[[1914 (almanak gregoryen)|1914]]
|<small>{{date-|10 novanm}}</small>
[[1914 (almanak gregoryen)|1914]]
|[[Pati Nasyonal|Nasyonal]]
|-
| style="background:#0066cc" |
|[[Fichye:Joseph Davilmar Theodore portrait.jpg|alt=|centré|55x55px]]
|[[Joseph Davilmar Théodore]]
<small>(1847 – {{date-|13 janvye 1917}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn novanm 1914|1914]]
|<small>{{date-|10 novanm}}</small>
[[1914 (almanak gregoryen)|1914]]
|<small>{{date-|21 fevriye}}</small>
[[1915 (almanak gregoryen)|1915]]
|[[Pati Nasyonal|Nasyonal]]
|-
| style="background:#0066cc" |
|[[Fichye:Edmond Polynice president haiti.png|alt=|centré|74x74px]]
|[[Edmond Polynice]]
<small>({{date-|21 janvye 1855}} – 1916)</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|21 fevriye}}</small>
[[1915 (almanak gregoryen)|1915]]
|<small>{{date-|9 mas}}</small>
[[1915 (almanak gregoryen)|1915]]
|[[Pati Nasyonal|Nasyonal]]
|-
| style="background:#0066cc" |
|[[Fichye:Vilbrun Guillaume Sam portrait.jpg|alt=|centré|90x90px]]
|[[Jean Vilbrun Guillaume Sam]]
<small>({{date-|4 mas 1859}} – {{date-|28 jiyè 1915}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn mas 1915|1915]]
|<small>{{date-|9 mas}}</small>
[[1915 (almanak gregoryen)|1915]]
|<small>{{date-|28 jiyè}}</small>
[[1915 (almanak gregoryen)|1915]]
|[[Pati Nasyonal|Nasyonal]]
|-
| style="background:#FF0000" |
|[[Fichye:Rosalvo Bobo.jpg|alt=|centré|67x67px]]
|[[Rosalvo Bobo]]
<small>({{date-|28 janvye 1874}} – {{date-|29 novanm 1929}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|28 jiyè}}</small>
[[1915 (almanak gregoryen)|1915]]
|<small>{{date-|12 out}}</small>
[[1915 (almanak gregoryen)|1915]]
|[[Pati Revolisyonè|PR]]
|-
| style="background:#F4A460" |
|[[Fichye:Dartiguenave.jpg|alt=|centré|75x75px]]
|[[Philippe Sudré Dartiguenave]]
<small>({{date-|6 avril 1862}} – {{date-|8 jiyè 1926}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn out 1915|1915]]
|<small>{{date-|12 out}}</small>
[[1915 (almanak gregoryen)|1915]]
|<small>{{date-|15 me}}</small>
[[1922 (almanak gregoryen)|1922]]
|[[Pati Liberal|Liberal]]
|-
| style="background:#0066cc" |
|[[Fichye:Louis Borno.jpg|alt=|centré|91x91px]]
|[[Louis Borno]]
<small>({{date-|20 septanm 1865}} – {{date-|29 jiyè 1942}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1922|1922]], [[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1926|1926]]
|<small>{{date-|15 me}}</small>
[[1922 (almanak gregoryen)|1922]]
|<small>{{date-|15 me}}</small>
[[1930 (almanak gregoryen)|1930]]
|[[Pati Nasyonal|Nasyonal]]
|-
| style="background:#F4A460" |
|[[Fichye:Louis Eugene Roy portrait.jpg|alt=|centré|73x73px]]
|[[Louis Eugène Roy]]
<small>(1861 – {{date-|29 oktòb 1939}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|15 me}}</small>
[[1930 (almanak gregoryen)|1930]]
|<small>{{date-|18 novanm}}</small>
[[1930 (almanak gregoryen)|1930]]
|[[Pati Liberal|Liberal]]
|-
| style="background:#0066cc" |
|[[Fichye:President de la Republique Sténio Vincent haiti (cropped).png|alt=|centré|79x79px]]
|[[Sténio Vincent]]
<small>({{date-|22 fevriye 1874}} – {{date-|3 septanm 1959}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1930|1930]], [[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1935|1935]]
|<small>{{date-|18 novanm}}</small>
[[1930 (almanak gregoryen)|1930]]
|<small>{{date-|15 me}}</small>
[[1941 (almanak gregoryen)|1941]]
|[[Pati Nasyonal|Nasyonal]]
|-
| style="background:#0066cc" |
|[[Fichye:President de la Republique Élie Lescot.png|alt=|centré|69x69px]]
|[[Élie Lescot]]
<small>({{date-|9 desanm 1883}} – {{date-|20 oktòb 1974}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1941|1941]]
|<small>{{date-|15 me}}</small>
[[1941 (almanak gregoryen)|1941]]
|<small>{{date-|11 janvye}}</small>
[[1946 (almanak gregoryen)|1946]]
|[[Pati Nasyonal|Nasyonal]]
|-
| style="background:#C0C0C0" |
|[[Fichye:Franck Lavaud portrait.jpg|alt=|centré|67x67px]]
|[[Franck Lavaud]]
<small>({{date-|16 fevriye 1903}} – {{date-|27 fevriye 1988}})</small>
|Interim
|<small>{{date-|11 janvye}}</small>
[[1946 (almanak gregoryen)|1946]]
|<small>{{date-|16 out}}</small>
[[1946 (almanak gregoryen)|1946]]
|''Okenn''
|-
| style="background:#F4A460" |
|[[Fichye:Président Dumarsais Estimé.jpg|alt=|centré|66x66px]]
|[[Léon Dumarsais Estimé]]
<small>({{date-|21 avril 1900}} – {{date-|20 jiyè 1953}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1946|1946]]
|<small>{{date-|16 out}}</small>
[[1946 (almanak gregoryen)|1946]]
|<small>{{date-|10 me}}</small>
[[1950 (almanak gregoryen)|1950]]
|[[Pati Liberal|Liberal]]
|-
| style="background:#C0C0C0" |
|[[Fichye:Franck Lavaud portrait.jpg|alt=|centré|67x67px]]
|[[Franck Lavaud]]
<small>({{date-|16 fevriye 1903}} – {{date-|27 fevriye 1988}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|10 me}}</small>
[[1950 (almanak gregoryen)|1950]]
|<small>{{date-|6 desanm}}</small>
[[1950 (almanak gregoryen)|1950]]
|''Okenn''
|-
| style="background:#8040C0" |
|[[Fichye:Paul Magloire portrait (croped).jpg|alt=|centré|62x62px]]
|[[Paul Eugène Magloire]]
<small>({{date-|19 jiyè 1907}} – {{date-|12 jiyè 2001}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1950|1950]]
|<small>{{date-|6 desanm}}</small>
[[1950 (almanak gregoryen)|1950]]
|<small>{{date-|12 desanm}}</small>
[[1956 (almanak gregoryen)|1956]]
|[[Mouvman pou Òganizasyon Peyi|MOP]]
|-
| style="background:#0066cc" |
|[[Fichye:Joseph Nemours Pierre-Louis portrait.jpg|alt=|centré|74x74px]]
|[[Joseph Nemours Pierre-Louis]]
<small>({{date-|24 oktòb 1900}} – {{date-|1 avril 1966}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|12 desanm}}</small>
[[1956 (almanak gregoryen)|1956]]
|<small>{{date-|4 fevriye}}</small>
[[1957 (almanak gregoryen)|1957]]
|[[Pati Nasyonal|Nasyonal]]
|-
| style="background:#C0C0C0" |
|[[Fichye:President Léon Cantave.png|alt=|centré|75x75px]]
|[[Léon Cantave]]
<small>({{date-|4 jiyè 1910}} – {{date-|16 fevriye 1967}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|4 fevriye}}</small>
[[1957 (almanak gregoryen)|1957]]
|<small>{{date-|7 fevriye}}</small>
[[1957 (almanak gregoryen)|1957]]
|''Okenn''
|-
| style="background:#8040C0" |
|[[Fichye:President Franck Sylvain.png|alt=|centré|67x67px]]
|[[Franck Sylvain]]
<small>({{date-|3 out 1909}} – {{date-|3 janvye 1987}})</small>
|[[Eleksyon prezidan pwovizwa Ayiti an 1957|1957]]
|<small>{{date-|7 fevriye}}</small>
[[1957 (almanak gregoryen)|1957]]
|<small>{{date-|2 avril}}</small>
[[1957 (almanak gregoryen)|1957]]
|[[Mouvman pou Òganizasyon Peyi|MOP]]
|-
| style="background:#C0C0C0" |
|[[Fichye:President Léon Cantave.png|alt=|centré|75x75px]]
|[[Léon Cantave]]
<small>({{date-|4 jiyè 1910}} – {{date-|16 fevriye 1967}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|2 avril}}</small>
[[1957 (almanak gregoryen)|1957]]
|<small>{{date-|20 avril}}</small>
[[1957 (almanak gregoryen)|1957]]
|''Okenn''
|-
| style="background:#0066cc" |
|[[Fichye:Leonce Bernard.png|alt=|centré|75x75px]]
|[[Léonce Bernard]]
<small>({{date-|16 me 1895}} – {{date-|24 jen 1984}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|20 avril}}</small>
[[1957 (almanak gregoryen)|1957]]
|<small>{{date-|20 me}}</small>
[[1957 (almanak gregoryen)|1957]]
|[[Pati Nasyonal|Nasyonal]]
|-
| style="background:#C0C0C0" |
|[[Fichye:President Léon Cantave.png|alt=|centré|75x75px]]
|[[Léon Cantave]]
<small>({{date-|4 jiyè 1910}} – {{date-|16 fevriye 1967}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|20 me}}</small>
[[1957 (almanak gregoryen)|1957]]
|<small>{{date-|25 me}}</small>
[[1957 (almanak gregoryen)|1957]]
|''Okenn''
|-
| style="background:#8040C0" |
|[[Fichye:Daniel Fignolé.jpg|alt=|centré|68x68px]]
|[[Daniel Fignolé]]
<small>({{date-|11 novanm 1913}} – {{date-|27 out 1986}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn me 1957|1957]]
|<small>{{date-|25 me}}</small>
[[1957 (almanak gregoryen)|1957]]
|<small>{{date-|14 jen}}</small>
[[1957 (almanak gregoryen)|1957]]
|[[Mouvman pou Òganizasyon Peyi|MOP]]
|-
| style="background:#C0C0C0" |
|[[Fichye:Antonio Thrasybule Kebreau portrait.jpg|alt=|centré|93x93px]]
|[[Antonio Kébreau]]
<small>({{date-|11 novanm 1909}} – {{date-|13 janvye 1963}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|14 jen}}</small>
[[1957 (almanak gregoryen)|1957]]
|<small>{{date-|22 oktòb}}</small>
[[1957 (almanak gregoryen)|1957]]
|''Okenn''
|-
| style="background:#5B3C11" |
|[[Fichye:1963haiti duvalier (cropped) 2.jpg|alt=|centré|69x69px]]
|[[François Duvalier]]
<small>({{date-|14 avril 1907}} – {{date-|21 avril 1971}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1957|1957]], [[Referandòm ayisyen an 1961|1961]]
|<small>{{date-|22 oktòb}}</small>
[[1957 (almanak gregoryen)|1957]]
|<small>{{date-|14 jen}}</small>
[[1964 (almanak gregoryen)|1964]]
|[[Dinasti Duvalier|PIN]]
|-
| colspan="7" |''Rejim diktatoryal ak dinasti [[François Duvalier|Duvalier]] (1964-1986)''
|-
| style="background:#C0C0C0" |
|[[Fichye:Namphy 1986 (cropped).jpg|alt=|centré|62x62px]]
|[[Henri Namphy]]
<small>({{date-|2 novanm 1932}} – {{date-|26 jen 2018}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|7 fevriye}}</small>
[[1986 (almanak gregoryen)|1986]]
|<small>{{date-|7 fevriye}}</small>
[[1988 (almanak gregoryen)|1988]]
|''Okenn''
|-
| style="background:#8D2E88" |
|[[Fichye:Picture of President Leslie Manigat.png|alt=|centré|79x79px]]
|[[Leslie Manigat]]
<small>({{date-|16 out 1930}} – {{date-|27 jen 2014}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1988|1988]]
|<small>{{date-|7 fevriye}}</small>
[[1988 (almanak gregoryen)|1988]]
|<small>{{date-|20 jen}}</small>
[[1988 (almanak gregoryen)|1988]]
|[[Rasanbleman Demokrat Nasyonal Pwogresis|RDNP]]
|-
| style="background:#C0C0C0" |
|[[Fichye:Namphy 1986 (cropped).jpg|alt=|centré|62x62px]]
|[[Henri Namphy]]
<small>({{date-|2 novanm 1932}} – {{date-|26 jen 2018}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|20 jen}}</small>
[[1988 (almanak gregoryen)|1988]]
|<small>{{date-|17 septanm}}</small>
[[1988 (almanak gregoryen)|1988]]
|''Okenn''
|-
| style="background:#0001B8" |
|[[Fichye:Prosper Avril in 2021.png|alt=|centré|65x65px]]
|[[Prosper Avril]]
<small>(né le {{date-|12 desanm 1937}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|17 septanm}}</small>
[[1988 (almanak gregoryen)|1988]]
|<small>{{date-|10 mas}}</small>
[[1990 (almanak gregoryen)|1990]]
|[[Pati Patriotik Nasyonal|PPN]]
|-
| style="background:#C0C0C0" |
|[[Fichye:Hérard Abraham 2005 (cropped).jpg|alt=|centré|73x73px]]
|[[Hérard Abraham]]
<small>({{date-|28 jiyè 1940}} – {{date-|24 out 2022}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|10 mas}}</small>
[[1990 (almanak gregoryen)|1990]]
|<small>{{date-|13 mas}}</small>
[[1990 (almanak gregoryen)|1990]]
|''Okenn''
|-
| style="background:#8D2E88" |
|[[Fichye:Ertha Pascal-Trouillot on January 7, 1991.png|alt=|centré|64x64px]]
|[[Ertha Pascal-Trouillot]]
<small>(née le {{date-|13 out 1943}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|13 mas}}</small>
[[1990 (almanak gregoryen)|1990]]
|<small>{{date-|7 janvye}}</small>
[[1991 (almanak gregoryen)|1991]]
|[[Rasanbleman Demokrat Nasyonal Pwogresis|RDNP]]
|-
| style="background:#0001B8" |
|[[Fichye:Minister Roger Lafontant.png|alt=|centré|68x68px]]
|[[Roger Lafontant]]
<small>(1931 – {{date-|30 septanm 1991}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|7 janvye}}</small>
[[1991 (almanak gregoryen)|1991]]
|<small>{{date-|7 janvye}}</small>
[[1991 (almanak gregoryen)|1991]]
|[[Pati Patriotik Nasyonal|PPN]]
|-
| style="background:#8D2E88" |
|[[Fichye:Ertha Pascal-Trouillot on January 7, 1991.png|alt=|centré|64x64px]]
|[[Ertha Pascal-Trouillot]]
<small>(née le {{date-|13 out 1943}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|7 janvye}}</small>
[[1991 (almanak gregoryen)|1991]]
|<small>{{date-|7 fevriye}}</small>
[[1991 (almanak gregoryen)|1991]]
|[[Rasanbleman Demokrat Nasyonal Pwogresis|RDNP]]
|-
| style="background:#118088" |
|[[Fichye:Jean-Bertrand Aristide - 1991 (cropped).jpg|alt=|centré|67x67px]]
|[[Jean-Bertrand Aristide]]
<small>(né le {{date-|15 jiyè 1953}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1990|1990]]
|<small>{{date-|7 fevriye}}</small>
[[1991 (almanak gregoryen)|1991]]
|<small>{{date-|30 septanm}}</small>
[[1991 (almanak gregoryen)|1991]]
|[[Fanmi Lavalas|FL]]
|-
| style="background:#C0C0C0" |
|[[Fichye:Raoul Cedras.png|alt=|centré|68x68px]]
|[[Raoul Cédras]]
<small>(né le {{date-|9 jiyè 1949}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|30 septanm}}</small>
[[1991 (almanak gregoryen)|1991]]
|<small>{{date-|8 oktòb}}</small>
[[1991 (almanak gregoryen)|1991]]
|''Okenn''
|-
| style="background:#8D2E88" |
|[[Fichye:Joseph Nerette.png|alt=|centré|76x76px]]
|[[Joseph Nérette]]
<small>({{date-|9 avril 1924}} – {{date-|29 avril 2007}})</small>
|[[Eleksyon prezidan pwovizwa Ayiti an 1991|1991]]
|<small>{{date-|8 oktòb}}</small>
[[1991 (almanak gregoryen)|1991]]
|<small>{{date-|19 jen}}</small>
[[1992 (almanak gregoryen)|1992]]
|[[Rasanbleman Demokrat Nasyonal Pwogresis|RDNP]]
|-
| style="background:#8D2E88" |
|[[Fichye:Marc Bazin, haitian political.jpg|alt=|centré|71x71px]]
|[[Marc Bazin]]
<small>({{date-|6 mas 1932}} – {{date-|16 jen 2010}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|19 jen}}</small>
[[1992 (almanak gregoryen)|1992]]
|<small>{{date-|15 jen}}</small>
[[1993 (almanak gregoryen)|1993]]
|[[Rasanbleman Demokrat Nasyonal Pwogresis|RDNP]]
|-
| style="background:#118088" |
|[[Fichye:Jean-Bertrand Aristide - 1991 (cropped).jpg|alt=|centré|67x67px]]
|[[Jean-Bertrand Aristide]]
<small>(né le {{date-|15 jiyè 1953}})</small>
|1990
|<small>{{date-|15 jen}}</small>
[[1993 (almanak gregoryen)|1993]]
|<small>{{date-|12 me}}</small>
[[1994 (almanak gregoryen)|1994]]
|[[Fanmi Lavalas|FL]]
|-
| style="background:#8D2E88" |
|[[Fichye:Emile Jonassaint.png|alt=|centré|70x70px]]
|[[Émile Jonassaint]]
<small>({{date-|20 me 1913}} – {{date-|24 oktòb 1995}})</small>
|[[Eleksyon prezidan pwovizwa Ayiti an 1994|1994]]
|<small>{{date-|12 me}}</small>
[[1994 (almanak gregoryen)|1994]]
|<small>{{date-|12 oktòb}}</small>
[[1994 (almanak gregoryen)|1994]]
|[[Rasanbleman Demokrat Nasyonal Pwogresis|RDNP]]
|-
| style="background:#118088" |
|[[Fichye:Jean-Bertrand Aristide - 1991 (cropped).jpg|alt=|centré|67x67px]]
|[[Jean-Bertrand Aristide]]
<small>(né le {{date-|15 jiyè 1953}})</small>
|1990
|<small>{{date-|12 oktòb}}</small>
[[1994 (almanak gregoryen)|1994]]
|<small>{{date-|7 fevriye}}</small>
[[1994 (almanak gregoryen)|1996]]
|[[Fanmi Lavalas|FL]]
|-
| style="background:#CC1E55" |
|[[Fichye:René Préval president haiti.png|alt=|centré|70x70px]]
|[[René Préval]]
<small>({{date-|17 janvye 1943}} – {{date-|3 mas 2017}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1995|1995]]
|<small>{{date-|7 fevriye}}</small>
[[1994 (almanak gregoryen)|1996]]
|<small>{{date-|7 fevriye}}</small>
[[2001 (almanak gregoryen)|2001]]
|[[Inite]]
|-
| style="background:#118088" |
|[[Fichye:Jean-Bertrand Aristide - 1991 (cropped).jpg|alt=|centré|67x67px]]
|[[Jean-Bertrand Aristide]]
<small>(né le {{date-|15 jiyè 1953}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 2000|2000]]
|<small>{{date-|7 fevriye}}</small>
[[2001 (almanak gregoryen)|2001]]
|<small>{{date-|29 fevriye}}</small>
[[2004 (almanak gregoryen)|2004]]
|[[Fanmi Lavalas|FL]]
|-
| style="background:#8D2E88" |
|[[Fichye:Boniface Alexandre.jpg|alt=|centré|68x68px]]
|[[Boniface Alexandre]]
<small>({{date-|31 jiyè 1936}} – {{date-|4 out 2023}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|29 fevriye}}</small>
[[2004 (almanak gregoryen)|2004]]
|<small>{{date-|14 me}}</small>
[[2006 (almanak gregoryen)|2006]]
|[[Rasanbleman Demokrat Nasyonal Pwogresis|RDNP]]
|-
| style="background:#CC1E55" |
|[[Fichye:René Préval president haiti.png|alt=|centré|70x70px]]
|[[René Préval]]
<small>({{date-|17 janvye 1943}} – {{date-|3 mas 2017}})</small>
|[[Eleksyon jeneral ayisyèn an 2006|2006]]
|<small>{{date-|14 me}}</small>
[[2006 (almanak gregoryen)|2006]]
|<small>{{date-|14 me}}</small>
[[2011 (almanak gregoryen)|2011]]
|[[Inite]]
|-
| style="background:#0001B8" |
|[[Fichye:President Martelly (5765185331).jpg|alt=|centré|75x75px]]
|[[Michel Martelly]]
<small>(né le {{date-|12 fevriye 1961}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 2010-2011|2011]]
|<small>{{date-|14 me}}</small>
[[2011 (almanak gregoryen)|2011]]
|<small>{{date-|7 fevriye}}</small>
[[2016]]
|[[Repons Peyizan|RP]] puis [[Pati Ayisyen Tèt Kale|PHTK]]
|-
| style="background:#0001B8" |
|[[Fichye:EvansPaul.jpg|alt=|centré|70x70px]]
|[[Evans Paul]]
<small>(né le {{date-|26 novanm 1955}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|7 fevriye}}</small>
[[2016]]
|<small>{{date-|14 fevriye}}</small>
[[2016]]
|[[Pati Ayisyen Tèt Kale|PHTK]]
|-
| style="background:#118088" |
|[[Fichye:Jocelerme Privert Cine Triomphe (cropped).jpg|alt=|centré|74x74px]]
|[[Jocelerme Privert]]
<small>(né le {{date-|1 fevriye 1953}})</small>
|[[Eleksyon prezidan pwovizwa Ayiti an 2016|2016]]
|<small>{{date-|14 fevriye}}</small>
[[2016]]
|<small>{{date-|7 fevriye}}</small>
[[2017]]
|[[Fanmi Lavalas|FL]]
|-
| style="background:#0001B8" |
|[[Fichye:Jovenel Moise.jpg|alt=|centré|80x80px]]
|[[Jovenel Moïse]]
<small>({{date-|26 jen 1968}} – {{date-|7 jiyè 2021}})</small>
|[[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn novanm 2016|2016]]
|<small>{{date-|7 fevriye}}</small>
[[2017]]
|<small>{{date-|7 jiyè}}</small>
[[2021]]
|[[Pati Ayisyen Tèt Kale|PHTK]]
|-
| style="background:#0001B8" |
|[[Fichye:Claude Joseph, chancelier haïtien en 2020 (cropped 4x3).jpg|alt=|centré|73x73px]]
|[[Claude Joseph (politisyen)|Claude Joseph]]
<small>(né le {{date-|14 mas 1980}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|7 jiyè}}</small>
[[2021]]
|<small>{{date-|10 jiyè}}</small>
[[2021]]
|[[Pati Ayisyen Tèt Kale|PHTK]]
|-
| style="background:#118088" |
|[[Fichye:Joseph Lambert.png|alt=|centré|69x69px]]
|[[Joseph Lambert (politisyen)|Joseph Lambert]]
<small>(né le {{date-|5 fevriye 1961}})</small>
|[[Eleksyon prezidan pwovizwa Ayiti an 2021|2021]]
|<small>{{date-|10 jiyè}}</small>
[[2021]]
|<small>{{date-|20 jiyè}}</small>
[[2021]]
|[[Fanmi Lavalas|FL]]
|-
| style="background:#CC1E55" |
|[[Fichye:Ariel Henry CELAC 2023.jpg|alt=|centré|74x74px]]
|[[Ariel Henry]]
<small>(né le {{date-|6 novanm 1949}})</small>
|''Interim''
|<small>{{date-|20 jiyè}}</small>
[[2021]]
|<small>{{date-|18 fevriye}}</small>
[[2023]]
|[[Inite]]
|-
| style="background:#8D2E88" |
|[[Fichye:Prezidan Mirlande Manigat RDNP.jpg|alt=|centré|74x74px]]
|[[Mirlande Manigat]]
<small>(né le {{date-|3 novanm 1940}})</small>
|[[Eleksyon prezidan pwovizwa Ayiti an 2023|2023]]
|<small>{{date-|18 fevriye}}</small>
[[2023]]
|<small>{{date-|30 avril}}</small>
[[Ane|2024]]
|[[Rasanbleman Demokrat Nasyonal Pwogresis|RDNP]]
|-
| style="background:#CC1E55" |
|[[Fichye:Edgard Leblanc Fils, President of the Haitian Transitional Presidential Council, speaking on Building on Progress to Restore Security in Haiti at New York City, USA on September 25, 2024 (cropped).jpg|alt=|centré|74x74px]]
|[[Edgard Leblanc Fils]]
<small>(né le {{date-|18 out 1955}})</small>
| rowspan="2" |<small>''Deziyasyon pa prezidans wotasyon''</small>
|<small>{{date-|30 avril}}</small>
[[Ane|2024]]
|<small>{{date-|7 oktòb}}</small>
[[Ane|2024]]
|[[Inite]]
|-
| style="background:#118088" |
|[[Fichye:Leslie Voltaire (cropped).jpg|alt=|centré|74x74px]]
|[[Leslie Voltaire]]
<small>(né le {{date-|11 jiyè 1949}})</small>
|<small>{{date-|7 oktòb}}</small>
[[Ane|2024]]
| -
|[[Fanmi Lavalas|FL]]
|-
|}
== Referans ==
{{referans}}
== Lyen deyò ==
[[Kategori:Lis]]
[[Kategori:Ayiti]]
[[Kategori:Prezidan Ayiti]]
8ln63vz0atw0h54z28rb8dl78fszmen
Justin Lhérisson
0
13271
861752
811283
2024-12-12T00:04:55Z
Kitanago
19629
861752
wikitext
text/x-wiki
{{infobox ekriven
|non= Justin Lhérisson
|foto=
|tèks= Justin Lhérisson
|fonksyon=[[avoka]], [[jounalis]], [[ekriven]], [[lyodansè]]
|domèn=dwa, literati
|diplòm=
|etid=
|dat nesans= [[10 fevriye]] [[1873]]
|lye nesans= [[Pòtoprens (komin)|Pòtoprens]]
|peyi nesans= [[Ayiti]]
|dat lanmò= [[15 novanm]] [[1907]]
|lye lanmò= Pòtoprens
|peyi lanmò= [[Ayiti]]
|nasyonalite= Ayisyen
|zèv=
|nòt=
}}
'''Alexis Michel Justin Lhérisson''', rele '''Justin Lhérisson''' (an kreyòl ayisyen : '''Jisten Lerison'''), ki fèt [[10 fevriye]] [[1873]] nan [[Pòtoprens (komin)|Pòtoprens]]
epi ki mouri [[15 novanm]] [[1907]]<ref name="Rire haïtien">{{fr}}'''+'''{{en}} {{cite book
|editor=Educa Vision
|isbn=9781584323594
|author=[[Georges Anglade]]
|title=Rire haïtien : les lodyans de Georges Anglade / Haitian laughter : a mosaic of ninety miniatures in French and English
|location=Coconut Creek, FL
|year=2006}}, p. 10-11</ref>, se yon [[avoka]], [[jounalis]], [[ekriven]], [[lodyansè]] [[ayisyen]].
Li te konsidere kòm premye moun ki te retranskri [[lodyans]] alekri.
== Biyografi ==
Justin Lhérisson vin yon jounalis nan laj 16 an ak bòs laprès nan travay dis (10) ane pita. Li kreye pwòp jounal li, ''[[Le Soir]]'' kote li te kòmanse pibliye premye [[lodyans]] li yo nan lane [[1899]], avèk konplisite [[Fernand Hibbert]].<ref name="Rire haïtien"/>
Konsa li te kontribiye anpil pou fè konnen estil literati sa ki soti nan kilti ayisyèn an ki ta vle sanble ak [[kont]]. Anvan li, lodyans lan te nan bouch sèlman.
Men yo konnen li sitou pou moun ki te ekri pawòl im nasyonal la.
Nan lane [[1903]], li konpoze [[la Dessalinienne]] (Ladesalinyèn) sou okazyon an nan santyèm nan endepandans ayisyèn. Se powèm lan lè sa a adopte tankou [[im nasyonal]] la nan peyi Ayiti.
Pandan ke li te mouri byen bonè nan laj de 34 ane an [[1907]], jounal li a kontinye ap pibliye lodyans li yo jis nan lane [[1908]].
Ekriven an [[Georges Anglade]], ki teyorize lodyans yo nan ane 1990-2000 yo, konsidere li tankou mèt lodyans.<ref name="Rire haïtien"/>
== Zèv li yo ==
=== Rekèy pwezi ===
* 1892 : ''Myrtha''
* 1893 : ''Les Chants de l’aurore''
* 1893 : ''Passe-Temps''
=== Woman ===
* 1905 : ''La Famille des Pitite-Caille (Les fortunes de chez nous)'', [[Pòtoprens (komin)|Pòtoprens]] : Héraux, 1905 ; redisyon Pari: Firmin-Didot, 1929 ; Pòtoprens : enprimri des Antilles, 1963 ; Pòtoprens : edisyon Presses Nationales d’Haïti, 2005.
* 1906 ː ''Zoune chez sa ninnaine et dans la vie'', Pòtoprens : A.A. Héraux, 1906 ; redisyon Pòtoprens : enprimri Dorsinville, 1953 ; Pòtoprens : Presses Nationales d’Haïti, 2005.<ref>{{fr}} {{cite web
|url=https://lenouvelliste.com/lenouvelliste/article/131548/Zoune-chez-sa-ninnaine-de-Justin-Lherisson.html
|title=« Zoune chez sa ninnaine » de Justin Lhérisson
|website=lenouvelliste.com
|date=30 me 2014
|access-date=24 desanm 2019
|archive-date=2019-12-23
|archive-url=https://web.archive.org/web/20191223231940/https://lenouvelliste.com/lenouvelliste/article/131548/Zoune-chez-sa-ninnaine-de-Justin-Lherisson.html
|dead-url=yes
}}</ref>
== Referans ==
{{referans}}
== Lyen deyò ==
* [http://ile-en-ile.org/lherisson/ Biyografi Justin Lhérisson] sou ile-en-ile.org
{{DEFAULTSORT:Lherisson, Justin}}
[[Kategori:Moun]]
[[Kategori:Literati]]
[[Kategori:Ekriven]]
[[Kategori:Ekriven ayisyen]]
[[Kategori:Nesans nan lane 1873]]
[[Kategori:lanmò 1907]]
qxn3wd650jtd6ccqhnqtjp0wisdnose
Kategori:Non
14
15874
861769
779649
2024-12-12T01:49:41Z
Kitanago
19629
861769
wikitext
text/x-wiki
{{Atik prensipal|Non}}
{{Lòt pwojè
|wiktionary=Catégorie:Non komen
|wikibooks=Catégorie:Noms
|wikiversity=Catégorie:Noms
|commons=Category:Names
}}
== Gade tou ==
* [[:Kategori:Tèminoloji]]
[[Kategori:Langaj]]
[[Kategori:Onomastik]]
{|style="border:solid 1px blue;font: 125% Verdana; background-color: #D0E2EE; padding: 0.1em;align:right;"
|-
|<hr>'''Ede nou soutni yon pwojè diksyonè kreyòl, yon kreyasyon lib : <br /><font size=3>'''[http://incubator.wikimedia.org/wiki/wt/ht Wiksyonè kreyòl]'''</font> ''' [[Fichye:Wiktionary-logo-en.png|55px]]
|}
<!-- [[kategori:non]] -->
[[kategori:diksyonè]]
[[kategori:definisyon]]
Definisyon pou nou konstwi Diksyonè a, Soutni pwojè a nan : <font size=3>'''[http://incubator.wikimedia.org/wiki/wt/ht Wiksyonè kreyòl]'''</font>[[Fichye:Wiktionary-logo-en.png|55px]]
4ox08hsy0ggqsy51ksfmqiitylkrex7
Wikipedya kreyòl ayisyen
0
62364
861741
853251
2024-12-11T17:56:44Z
Kitanago
19629
/* Lyen ekstèn */
861741
wikitext
text/x-wiki
{{Ebòch|Wikipedya|lang}}
{{Infobox Wikipedia edisyon nan lang
| non = Wikipedya an kreyòl ayisyen
| logo = Wikipedia-logo-v2-ht.svg
| lejand =
| imaj =
| deskripsyon =
| url = [http://ht.wikipedia.org ht.wikipedia.org]
| lang = [[kreyòl ayisyen]]
| lansman = {{Dat-|Out 2004}}
| eta aktyèl = aktif
| kòd lang = ht
}}
'''Wikipedya nan kreyòl ayisyen''' (an {{Lang|ht|Wikipedya kreyòl ayisyen}}) se edisyon [[Wikipedya]] an [[kreyòl ayisyen]], [[lang kreyòl|kreyòl]] rive [[Kreyòl ki gen baz leksik fransè|baz leksik franse]] yo pale an [[Ayiti]]. Edisyon an te lanse an {{Dat-|out 2004}}<ref name="StatisticsCreationHistory">{{Lien web
| lang = nan
| url = https://stats.wikimedia.org/EN/TablesWikipediaGrowthSummary.htm
| titre = Wikipedya Estatistik (istwa kreyasyon - reyalizasyon)
| date = 31 me 2009
| site web = stats.wikimedia.org
| editeur = [[Wikimedia Foundation]]
| jwenn aksè nan = 20 septanm 2022
}}</ref>. Kòd li {{Nobr|se: '''ht'''}}.
{{Sitiyasyon yon edisyon Wikipedya|ht}}
Lòt Wikipedya ki nan [[lang kreyòl]] se edisyon yo nan: [[Wikipedia in chavacano|chavacano]], [[Kreyòl ki gen yon baz leksikal Pòtigè|Kreyòl ki gen yon baz leksikal Pòtigè]] ki te kreye an 2006 ({{Nobr |{{NUMBEROF|ATIK|cbk-zam|N}} atik}}); [[Wikipedia en papiamento|papiamento]], {{Lien|langue=es|trad=Lenguas criollas de base española|fr=Kreyòl ki gen baz leksik Panyòl|text=Kreyòl ak baz leksik Panyòl}} te kreye an 2007 ({{Nobr |{{NUMBEROF|ATIK|pap|N}} atik}}); [[Wikipedia in Sranan|sranan]], [[Kreyòl ki gen yon baz leksikal angle|Kreyòl ki gen yon baz leksikal angle]] te kreye an 2008 ({{Nobr|{{NUMBEROF|ATIK|srn|N}} atik}}) ; [[Wikipedia nan tok pisin|tok pisin]], [[Kreyòl ki gen yon baz leksikal angle|Kreyòl ki gen yon baz leksikal angle]] te kreye an 2016 ({{Nobr|{{NUMBEROF|ATIK|tpi|N}} atik}}); [[Wikipedia in Jamaican Creole|Jamayiken Creole]], [[Kreyòl ki gen yon baz leksikal angle|Kreyòl ki gen yon baz leksikal angle]] te kreye an 2016 ({{Nobr|{{NUMBEROF|ATIK|jam|N}} atik}}); [[Wikipedia in Guyanese Creole|Giyanèz kreyòl]], [[Kreyòl ki gen yon baz leksikal franse|Kreyòl ki gen yon baz leksikal franse]] te kreye an 2019 ({{Nobr|{{NUMBEROF|ATIK|gcr|N}} atik}}).
== Prezantasyon ==
[[File:Idioma haitiano.png|thumb|left|upright=0.8|Zòn difizyon [[kreyòl ayisyen]].]]
{{...}}
{{Clr|gòch}}
== Estatistik ==
* Apati mwa fevriye 2009, edisyon kreyòl ayisyen an gen kèk {{formatnum:51200}} atik ak {{formatnum:2200}} itilizatè ki anrejistre.
* Apati {{Dat|27 septanm 2022}}, li genyen 68,111 atik epi li gen 28,778 kontribitè, ki gen ladan 42 kontribitè aktif ak 3 administratè.
* Apati {{Dat|13 out 2024}}, li genyen 69,711 atik e li gen 33,761 kontribitè, ki gen ladan 53 kontribitè aktif ak 2 administratè.
== Nòt ak referans ==
{{Referans}}
== Gade tou ==
{{Lòt pwojè|commons = Category:Haitian Creole Wikipedia}}
{{interwiki|ht|kreyòl ayisyen}}
=== Atik ki gen rapò ===
* [[Istwa Wikipedya]] - [[Lis edisyon Wikipedya]] - [[Wikipedia an kreyòl Guyanese]] - [[Wikipedya an fransè]]
* [[kreyòl ayisyen]] - [[lang kreyòl]] - [[kreyòl ki gen baz leksik franse]] - [[franse]] - [[lang galo-romans]] - [[lang romans]] - [[ Lang Endo-Ewopeyen]]
* [[Alfabè Laten]]
* [[Ayiti]]
=== Lyen ekstèn ===
* {{Lien web
| langue = en
| url = https://meta.wikimedia.org/wiki/List_of_Wikipedias
| titre = List of Wikipedias by article count, users, file count and depth
| traduction titre = Liste des éditions de Wikipédia par nombre d'articles, utilisateurs, nombre de fichiers et profondeur
| date = {{JOURACTUEL}} {{NOMMOISLOCAL}} {{ANNEEACTUELLE}}
| site = meta.wikimedia.org
}}
* Estatistik pou Abkaz Wikipedya jouk nan fen 2018: [http://stats.wikimedia.org/EN/TablesWikipediaHT.htm Charts] - [http://stats.wikimedia.org/FR/ChartsWikipediaHT.htm Charts]
* {{en}} [[:m:Pale nou sou Wikipedya ou a|Fè nou konnen sou pwojè Wikipedya ou a]] - {{en}} [[:m:Pale nou sou Wikipedya Kreyòl Ayisyen|Pale nou sou Wikipedya Kreyòl Ayisyen]]
[[Kategori:Edisyon Wikipedia|Kreyòl ayisyen]]
[[Kategori:lang kreyòl ayisyen]]
[[Kategori:Kreyòl ak yon baz leksikal franse]]
[[Kategori:Edisyon Wikipedya nan yon lang kreyòl|Ayisyen]]
[[Kategori:Edisyon Wikipedia ki te lanse an 2004|Kreyòl ayisyen]]
qzxtcx3l3umh9m1ilsmv98qlrx5b4lp
Claude Pinoteau
0
71551
861775
729590
2024-12-12T05:21:21Z
InternetArchiveBot
25431
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
861775
wikitext
text/x-wiki
{{moun
|non=Claude Pinoteau
|foto=Claude_Pinoteau_Cannes_2011.jpg
|tèks=Claude Pinoteau (2011)
|fonksyon=Reyalizatè, senaris
|domèn=Sinema, televizyon
|diplòm=
|etid=
|dat nesans=[[25 me]] [[1925]]
|lye nesans=[[Boulogne-Billancourt]]
|peyi nesans=[[Frans]]
|dat lanmò=[[5 oktòb]] [[2012]]
|lye lanmò=[[Neuilly-sur-Seine]]
|peyi lanmò=[[Frans]]
|nasyonalite= franse
|relijyon=
|rezidans=
|kontak=
|Biyografi=
|zèv=
|omaj=
|rekonpans=
|remak=
|fim=
}}
'''Claude Pinoteau''', ki fèt [[25 me]] [[1925]] nan [[Boulogne-Billancourt]] epi ki mouri [[5 oktòb]] [[2012]]<ref>{{cite web
|url=http://www.europe1.fr/Cinema/Le-realisateur-de-La-Boum-est-mort-1265089/
|title=Le réalisateur de ''La Boum'' est mort
|author=Anne-Julie Contenay
|website=europe1.fr
|date=6 oktòb 2012
|access-date=2019-06-15
|archive-date=2012-10-08
|archive-url=https://web.archive.org/web/20121008040406/http://www.europe1.fr/Cinema/Le-realisateur-de-La-Boum-est-mort-1265089/
|dead-url=yes
}}</ref> nan [[Neuilly-sur-Seine]], se yon [[reyalizatè]] ak [[senaris]] [[Frans|franse]].
== Biyografi ==
== Zèv li yo ==
=== Kout fim ===
* [[1960]] : ''Manureva''
* [[1968]] : ''L'Enfant seul
* [[1971]] : ''Arrêt''
* [[1971]] : ''L'Iran''
=== Fim ===
* [[1973]] : ''[[Le Silencieux]]''
* [[1974]] : ''[[La Gifle]]''
* [[1976]] : ''[[Le Grand Escogriffe]]''
* [[1979]] : ''[[L'Homme en colère]]''
* [[1980]] : ''[[La Boum]]''
* [[1982]] : ''[[La Boum 2]]''
* [[1984]] : ''[[La Septième Cible]]''
* [[1988]] : ''[[L'Étudiante]]''
* [[1991]] : ''[[La Neige et le Feu]]''
* [[1994]] : ''[[Cache cash]]''
* [[1997]] : ''[[Les Palmes de monsieur Schutz (fim)|Les Palmes de monsieur Schutz]]''
* [[2005]] : ''[[Un abbé nommé Pierre, une vie pour les autres]]'' <small>([[fim dokimantè|dokimantè]])</small>
== Referans ==
{{referans}}
== Lyen deyò ==
* [https://www.imdb.com/name/nm0684509/ Claude Pinoteau] sou IMDb
{{DEFAULTSORT:Pinoteau, Claude}}
[[Kategori:Moun]]
[[Kategori:Reyalizatè sinema]]
[[Kategori:Reyalizatè franse]]
[[Kategori:Senaris sinema]]
[[Kategori:Senaris franse]]
[[Kategori:Nesans nan lane 1925]]
[[Kategori:Lanmò 2012]]
ahojfewba02impc7xp4e2aqf7bu6fj7
Claude Rich
0
77104
861776
776787
2024-12-12T05:23:01Z
InternetArchiveBot
25431
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
861776
wikitext
text/x-wiki
{{moun
|non=Claude Rich
|foto=Claude_Rich_Le_crabe-tambour.jpg
|tèks=Claude Rich
|fonksyon=aktè
|domèn=Sinema, televizyon, teyat
|diplòm=
|etid=
|dat nesans=[[8 fevriye]] [[1929]]
|lye nesans=[[Estrasbou]]
|peyi nesans=[[Frans]]
|dat lanmò=[[20 jiyè]] [[2017]]
|lye lanmò=[[Orgeval (Yvelines)|Orgeval]], [[Yvelines]]
|peyi lanmò=[[Frans]]
|nasyonalite=franse
|relijyon=
|rezidans=
|kontak=
|Biyografi=
|zèv=
|omaj=
|rekonpans=
|remak=
|fim=
}}
'''Claude Rich''', ki fèt [[8 fevriye]] [[1929]] nan [[Estrasbou]] ([[Bas-Rhin]]) epi ki mouri [[20 jiyè]] [[2017]]<ref>{{cite web|url=http://www.europe1.fr/culture/le-comedien-claude-rich-est-mort-a-88-ans-3394352|title=Le comédien Claude Rich est mort à 88 ans|date=21 jiyè 2017|website=europe1.fr|accessdate=21 jiyè 2017|archive-date=2017-07-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20170721144740/http://www.europe1.fr/culture/le-comedien-claude-rich-est-mort-a-88-ans-3394352|dead-url=yes}}</ref> nan [[Orgeval (Yvelines)|Orgeval]] nan depatman [[Yvelines]] ([[Frans]])<ref>{{cite web|url=http://www.leparisien.fr/orgeval-78630/orgeval-pleure-claude-rich-21-07-2017-7149381.php|title=Yvelines : Orgeval pleure Claude Rich|website=leparisien.fr|date=21 jiyè 2017}}</ref>, se yon [[aktè]] [[Frans|franse]].
== Biyografi ==
== Zèv li yo ==
=== Sinema ===
==== Ane 1950 yo ====
* [[1955]] : ''[[Les Grandes Manœuvres]]'' de [[René Clair]] : fyanse Alice
* [[1956]] : ''[[Mitsou (fim)|Mitsou]]'' de [[Jacqueline Audry]] : lyetnan Kaki
* 1956 : ''[[C'est arrivé à Aden]]'' de [[Michel Boisrond]] : Price
* [[1957]] : ''[[La Polka des menottes]]'' de [[Raoul André]] : Pierrot
* [[1958]] : ''[[Ni vu, ni connu (film)|Ni vu… Ni connu…]]'' d'[[Yves Robert (reyalizatè)|Yves Robert]] : Armand Fléchard
==== Ane 1960 yo ====
* [[1960]] : ''[[La Française et l'Amour]]'' de [[Michel Boisrond]], [[Henri Decoin]] et [[Christian-Jaque]] : ''Charles''
* 1960 : ''[[L'Homme à femmes (fim, 1960)|L'Homme à femmes]]'' de [[Jacques-Gérard Cornu]] : ''l'inspecteur Vaillant''
* [[1961]] : ''[[Tout l'or du monde]]'' de [[René Clair]] : ''Fred''
* 1961 : ''[[Le Caporal épinglé]]'' de [[Jean Renoir]] et [[Guy Lefranc (réalisateur)|Guy Lefranc]] : ''Adrien Ballochet''
* 1961 : ''[[Ce soir ou jamais (fim, 1961)|Ce soir ou jamais]]'' de [[Michel Deville]] : ''Laurent''
* 1961 : ''[[La Chambre ardente (fim)|la Chambre Ardente]]'' de [[Julien Duvivier]] : ''Stéphane Desgrez''
* [[1962]] : ''[[Les Sept Péchés capitaux (fim, 1962)|Les Sept Péchés capitaux]]'' de [[Claude Chabrol]] : ''Armand''
* 1962 : ''[[Le Diable et les Dix Commandements]]'' de [[Julien Duvivier]] : ''Le Diable''
* [[1963]] : ''[[Constance aux enfers]]'' de [[François Villiers]] : yon etidyan
* 1963 : ''[[Comment trouvez-vous ma sœur ?]]'' de [[Michel Boisrond]] : François Lorin
* 1963 : ''[[Les Tontons flingueurs]]'' de [[Georges Lautner]] : Antoine Delafoy
* [[1964]] : ''[[Mata Hari, agent H 21]]'' de [[Jean-Louis Richard]] : Julien
* 1964 : ''[[La Chasse à l'homme]]'' d'[[Édouard Molinaro]] : Julien
* 1964 : ''[[Le Repas des fauves]]'' de [[Christian-Jaque]] : Claude
* [[1965]] : ''[[Les Copains (fim)|Les Copains]]'' d'[[Yves Robert (reyalizatè)|Yves Robert]] : Huchon
* 1965 : ''[[L'Or du duc]]'' de [[Jacques Baratier]] ak [[Bernard Toublanc-Michel]] : Ludovic de Talois-Minet
* 1965 : ''[[Un milliard dans un billard]]'' de [[Nicolas Gessner]] : Bernard Noblet
* [[1966]] : ''[[Paris brûle-t-il ? (fim)|Paris brûle-t-il ?]]'' de [[René Clément]] : [[Philippe Leclerc de Hauteclocque|jeneral Leclerc]] / [[Pierre de La Fouchardière]]''
* 1966 : ''[[Monsieur le président-directeur général]]'' de [[Jean Girault]] : Stéphane Brévin
* [[1967]] : ''[[Les Compagnons de la marguerite]]'', de [[Jean-Pierre Mocky]] : Jean-Louis Matouzec
* 1967 : ''[[Mona, l'étoile sans nom]]'' d'[[Henri Colpi]] : pwofesè
* 1967 : ''[[Oscar (fim)|Oscar]]'' d'[[Édouard Molinaro]] : Christian Martin
* [[1968]] : ''[[La mariée était en noir (fim)|La Mariée était en noir]]'' de [[François Truffaut]] : Bliss
* 1968 : ''[[Je t'aime, je t'aime]]'' d'[[Alain Resnais]] : Claude Ridder
* [[1969]] : ''[[Le Corps de Diane]]''
* 1969 : ''[[Une veuve en or]]'' de [[Michel Audiard]] : Antoine
==== Ane 1970 yo ====
* [[1970]] : ''[[Le Client de la morte-saison]]'' de [[Moshé Mizrahi (réalisateur)|Moshé Mizrahi]]
* [[1970]] : ''[[Nini Tirebouchon]]'' (''Ninì Tirabusciò, la donna che inventò la mossa'') de [[Marcello Fondato]]
* [[1973]] : ''[[La Race des seigneurs]]'' de [[Pierre Granier-Deferre]] : Dominique
* [[1974]] : ''[[L'Ironie du sort (fim, 1974)|L'Ironie du sort]]'' d'[[Édouard Molinaro]] : Morin
* 1974 : ''[[La Femme de Jean]]'' de [[Yannick Bellon]] : Jean
* 1974 : ''[[Stavisky (fim)|Stavisky]]'' d'[[Alain Resnais]] : [[Pierre Bonny|enspekyè Bonny]]
* [[1975]] : ''[[Adieu poulet]]'' de [[Pierre Granier-Deferre]] : Jij Delmesse
* 1975 : ''[[Le Futur aux trousses]]'' de [[Dolorès Grassian]] : ''Borel, estatistisyen
* [[1976]] : ''[[Le Crabe-tambour (fim)|Le Crabe-tambour]]'' de [[Pierre Schoendoerffer]] : Pierre, Doktè
* [[1979]] : ''[[La Guerre des polices]]'' de [[Robin Davis]] : 'komisè Ballestrat
==== Ane 1980 yo ====
* [[1981]] : ''[[Un matin rouge]]'' de [[Jean-Jacques Aublanc]] : ''Léonard''
* 1981 : ''[[La Revanche]]'' de [[Pierre Lary]] : ''Jacques Beaufort''
* [[1983]] : ''[[Maria Chapdelaine (fim, 1983)|Maria Chapdelaine]]'' de [[Gilles Carle]] : ''Curé Cordelier''
* 1983 : ''[[Les Mots pour le dire (fim)|Les Mots pour le dire]]'' de [[José Pinheiro]] : Guillaume Talbiac
* [[1985]] : ''[[Escalier C (fim)|Escalier C]]'' de [[Jean-Charles Tacchella]] : Msye Lafont
* [[1986]] : ''[[Le Nom de la rose (fim)|Le Nom de la rose]]'' de [[Jean-Jacques Annaud]] : ''voix off du narrateur'' (version française uniquement)
* [[1989]] : ''[[Les cigognes n'en font qu'à leur tête]]'' de [[Didier Kaminka]] : Sam
==== Ane 1990 yo ====
* [[1990]] : ''[[Promotion canapé (fim)|Promotion canapé]]'' de [[Didier Kaminka]] : ''Ivan''
* [[1992]] : ''[[L'Accompagnatrice]]'' de [[Claude Miller]] : ''Le Ministre''
* 1992 : ''[[Le Souper (fim, 1992)|Le Souper]]'' d'[[Édouard Molinaro]] : ''Talleyrand''
* 1993 : ''[[L'Arche et les Déluges]]'' (dokimantè) : narrateur
* [[1994]] : ''[[Le Colonel Chabert (fim, 1994)|Le Colonel Chabert]]'' d'[[Yves Angelo]] : ''Chamblin''
* 1994 : ''[[La Fille de d'Artagnan]]'' de [[Bertrand Tavernier]] : ''Duc de Crassac''
* [[1995]] : ''[[Dis-moi oui (fim, 1995)|Dis-moi oui]]'' d'[[Alexandre Arcady]] : Pwofesè Villiers
* [[1996]] : ''[[Le Bel Été 1914]]'' de [[Christian de Chalonge]] : ''Le Comte de Sainteville
* 1996 : ''[[Capitaine Conan]]'' de [[Bertrand Tavernier]] : Jeneral Pitard de Lauzier
* 1996 : ''[[Désiré (fim, 1996)|Désiré]]'' de [[Bernard Murat (metè an sèn)|Bernard Murat]] : Montignac
* [[1998]] : ''[[Homère, la dernière odyssée]]'' de [[Fabio Carpi]] : René
* 1998 : ''[[Lautrec (fim, 1998)|Lautrec]]'' de [[Roger Planchon]] : kont Alphonse de Toulouse-Lautrec
* [[1999]] : ''[[Le Derrière]]'' de [[Valérie Lemercier]] : Pierre Arroux
* 1999 : ''[[La Bûche]]'' de [[Danièle Thompson]] : Stanislas
==== Ane 2000 yo ====
* [[2000]] : ''[[Les Acteurs]]'' de [[Bertrand Blier]] : ''lui-même''
* [[2001]] : ''[[Paris à tout prix (seri)|Paris à tout prix]]'' d'[[Yves Jeuland]] : ''la voix du narrateur''
* 2001 : ''[[Concurrence déloyale (fim)|Concurrence déloyale]]'' d'[[Ettore Scola]] : ''Treuberg''
* [[2002]] : ''[[Astérix et Obélix : Mission Cléopâtre]]'' d'[[Alain Chabat]] : ''[[Panoramix]]''
* 2002 : ''[[Jean XXIII : le pape du peuple]]'' de [[Giorgio Capitani]] : ''[[Alfredo Ottaviani|Cardinal Alfredo Ottaviani]]''
* [[2003]] : ''[[Le Mystère de la chambre jaune (fim, 2003)|Le Mystère de la chambre jaune]]'' de [[Bruno Podalydès]] : jij Marquet
* 2003 : ''[[Le Coût de la vie]]'' de [[Philippe Le Guay]] : Maurice
* [[2004]] : ''[[Là-haut, un roi au-dessus des nuages]]'' de [[Pierre Schoendoerffer]] : redaktè an chèf
* 2004 : ''[[Rien, voilà l'ordre]]'' de [[Jacques Baratier]] : doktè Nuytel
* 2004 : ''[[Le Cou de la girafe]]'' de [[Safy Nebbou]] : Paul
* [[2005]] : ''[[Le Parfum de la dame en noir (fim, 2005)|Le Parfum de la dame en noir]]'' de [[Bruno Podalydès]] : jij Marquet
* [[2006]] : ''[[Président (fim)|Président]]'' de [[Lionel Delplanque]] : Frédéric Saint-Guillaume
* 2006 : ''[[Cœurs]]'' d'[[Alain Resnais]] : Arthur (vwa)
* [[2008]] : ''[[Le crime est notre affaire (fim)|Le crime est notre affaire]]'' de [[Pascal Thomas]] : Roderick Charpentier
* 2008 : ''[[Aide-toi, le ciel t'aidera (fim)|Aide-toi, le ciel t'aidera]]'' de [[François Dupeyron]] : Robert
* 2008 : ''[[Bancs publics (Versailles Rive-Droite)]]'' de [[Bruno Podalydès]] : yon jwe backgammon
==== Ane 2010 yo ====
* [[2012]] : ''[[Et si on vivait tous ensemble ?]]'' de [[Stéphane Robelin]] : Claude
* 2012 : ''[[Dix jours en or]]'' de [[Nicolas Brossette]] : Pierre
* 2012 : ''[[Cherchez Hortense]]'' de [[Pascal Bonitzer]] : Sébastien Hauer
* [[2014]] : ''[[Lady Grey (fim, 2015)|Lady Grey]]'' d'[[Alain Choquart]] : Henri
== Referans ==
{{referans}}
== Lyen deyò ==
* [https://www.imdb.com/&id=nm0723623 Claude Rich] sou IMDb
{{DEFAULTSORT:Rich, Claude}}
[[Kategori:Moun]]
[[Kategori:Aktè]]
[[Kategori:Aktè sinema]]
[[Kategori:Aktè televizyon]]
[[Kategori:Aktè franse]]
nzab8xxl9hlripuqzp1m73euj7xf9lx
Kodak Black
0
80090
861636
819522
2024-12-11T13:27:36Z
Wil540 art
24442
/* Zèv li yo */ alboms
861636
wikitext
text/x-wiki
{{moun
|non=Kodak Black
|foto=Kodak Black Press Photo by David Cabrera.jpg
|tèks=Kodak Black (2017)
|fonksyon=chantè
|domèn=mizik
|diplòm=
|etid=
|dat nesans=[[11 jen]] [[1997]]
|lye nesans=[[Pompano Beach]], [[Florid]]
|peyi nesans=[[Etazini]]
|dat lanmò=
|lye lanmò=
|peyi lanmò=
|nasyonalite=ameriken
|relijyon=
|rezidans=
|kontak=
|Biyografi=
|zèv=
|omaj=
|rekonpans=
|remak=
|fim=
}}
'''Dieuson Octave''', rele '''Kodak Black''', ki fèt [[11 jen]] [[1997]] nan [[Pompano Beach]] nan leta [[Florid]] ([[Etazini]]), se yon rapè [[Etazini|ameriken]].
== Biyografi ==
== Zèv li yo ==
=== Albòm estidyo ===
* [[2017]] : ''Painting Pictures<ref name="iT">{{cite web|url=https://itunes.apple.com/us/album/painting-pictures/id1220045763|title=Painting Pictures by Kodak Black on Apple Music|date=31 March 2017|publisher=iTunes|accessdate=March 31, 2017}}</ref>''
* [[2018]] : ''Dying to Live<ref>{{cite web|url=https://www.spin.com/2018/11/kodak-black-dying-to-live-album-annoucement-zeze-travis-scott-offset-video-watch/|title=Kodak Black Announces New Album 'DYING TO LIVE', Shares Video for "ZEZE (ft. Travis Scott & Offset)"|last=Arcand|first=Rob|date=November 24, 2018|work=[[Spin (magazine)|Spin]]|access-date=November 27, 2018}}</ref>''
* [[2020]] : ''Bill Israel<ref>{{Cite web|url=https://www.complex.com/music/2020/11/kodak-black-bill-israel-stream|title=Kodak Black Shares 'Bill Israel' Album f/ Gucci Mane, Lil Yachty, and More|website=Complex|access-date=2021-01-09}}</ref>''
* [[2022]] : Back for Everything<ref>{{cite web|url=https://www.complex.com/music/kodak-black-back-for-everything-stream|title=Listen to Kodak Black's New Project 'Back for Everything' f/ Lil Durk|last=Rose|first=Jordan|date=February 25, 2022|work=[[Complex Networks|Complex]]|access-date=February 25, 2022}}</ref>
* [[2022]] : Kutthroat Bill: Vol. 1<ref>{{cite web|url=https://music.apple.com/us/album/kutthroat-bill-vol-1/1647641193|title=Kutthroat Bill: Vol. 1 by Kodak Black on Apple Music|access-date=October 3, 2022|via=[[Apple Music]]}}</ref>
* [[2023]] : ''Pistolz & Pearlz<ref>{{cite web|url=https://music.apple.com/us/album/pistolz-pearlz/1688498741|title=Pistolz & Pearlz by Kodak Black|website=Apple Music|access-date=17 June 2023}}</ref>''
* [[2023]] : ''When I Was Dead<ref>{{Citation|title=When I Was Dead by Kodak Black|date=2023-11-10|url=https://music.apple.com/us/album/when-i-was-dead/1715788148|access-date=2023-11-13|language=en-US}}</ref>''
== Referans ==
{{referans}}
== Lyen deyò ==
* [https://www.officialkodakblack.com/ Sitwèb ofisyèl Kodak Black]
{{DEFAULTSORT:Kodak Black}}
[[Kategori:Moun]]
[[Kategori:Mizik]]
[[Kategori:Chantè]]
[[Kategori:Chantè ameriken]]
[[Kategori:Nesans nan lane 1997]]
[[Kategori:Ayisyen-Ameriken]]
hzvybfmkwbbbc5rkzodqi7g2vrxnnlh
Colette Renard
0
80313
861777
791797
2024-12-12T05:30:40Z
InternetArchiveBot
25431
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
861777
wikitext
text/x-wiki
'''Colette Raget''', rele '''Colette Renard''', ki fèt [[1e novanm]] [[1924]] nan [[Ermont]] depatman [[Val-d'Oise]] ([[Frans]]) epi ki mouri [[6 oktòb]] [[2010]] nan [[Saint-Rémy-lès-Chevreuse]] nan [[Yvelines]] ([[Frans]]), se yon [[chantè|chantèz]] ak [[aktè|aktris]] [[Frans|fransèz]].<ref>{{fr}} {{cite web
|url=http://www.europe1.fr/Culture/L-actrice-Colette-Renard-est-morte-283723/
|title=L'actrice Colette Renard est morte
|author=
|publisher=Europe1
|website=europe1.fr
|date=
|access-date=
|archive-date=2018-08-29
|archive-url=https://web.archive.org/web/20180829083524/http://www.europe1.fr/culture/l-actrice-colette-renard-est-morte-283723
|dead-url=yes
}}</ref>
== Biyografi ==
== Zèv li yo ==
=== Sinema ===
* [[1958]] : ''[[Le Dos au mur (fim, 1958)|Le Dos au mur]]'' de [[Édouard Molinaro]] : Josianne Mauvin
* [[1960]] : ''[[Business (fim, 1960)|Business]]'' de [[Maurice Boutel]] : Léa
* [[1963]] : ''[[Un roi sans divertissement (fim, 1963)|Un roi sans divertissement]]'' de [[François Leterrier]] : Clara
* [[1965]] : ''[[Les Pieds dans le plâtre]]'' de [[Jacques Fabbri]] ak [[Pierre Lary]] : Irène
* [[1970]] : ''[[Clodo]]'' de [[Georges Clair]] : Madanm Olga
* [[1992]] : ''[[IP5 (fim)|IP5 : L'Ile aux pachydermes]]'' de [[Jean-Jacques Beineix]] : Clarisse / Monique
=== Televizyon ===
* [[1964]] : ''[[Pierrots des Alouettes (mizikal)|Pierrots des Alouettes]]'' d'[[Henri Spade]] (komedi mizikal) : Martine
* [[1972]] : ''[[Les Dossiers de Maître Robineau|Les Dossiers de Maître Robineau : Les cagnards]]'' de [[Jean-Marie Coldefy]] (fim tv) : Gina
* [[1973]] : ''[[La Vie rêvée de Vincent Scotto]]'' de [[Jean-Christophe Averty]] (fim tv) : Fréhel
* [[1973]] : ''[[Un grand amour de Balzac]]'' (mini-seri) : Louise Brignol
* [[1980]] : ''[[La Chanson de Tiber]]'' de [[Jacques Samyn]] (fim tv) : Tiber Renarde
* [[1982]] : ''[[Mon petit âne, ma mère]]'' de [[Pierre Viallet]] (fim tv) : manman
* [[1983]] : ''[[Vichy dancing]]'' de [[Léonard Keigel]] (fim tv) : Véra Valmont
* [[1986]] : ''[[Cinéma 16]]'' ''Noël au Congo'' de Patrick Gandery-Réty (fim tv) : Madanm Martel
* [[1999]] : ''[[Justice (seri, 1999)|Justice]]'' - épisode : ''Blessure d'enfance'' de [[Gérard Marx]] (seri) : Olga
* [[2003]] : ''[[Maigret (seri, 1991)|Maigret]]'' - épisode 42 : ''[[Épisodes de Maigret (1991-2005)#Épisode 42 : Maigret et la Princesse|Maigret et la princesse]]'' de [[Laurent Heynemann]] (seri) : Jacqueline Larrieux, rele "Jacotte"
* [[2004]] : ''[[Docteur Dassin, généraliste]]'' - épisode - ''Docteur Dassin, généraliste'' de [[Stéphane Kurc]] (seri) : Madanm Barry
* [[2005]] : ''[[Le Triporteur de Belleville]]'' de [[Stéphane Kurc]] (fim tv) : Madanm Belvèze
* [[2004]]-[[2009]] : ''[[Plus belle la vie]]'' (seri) - 399 épisodes : Rachel Lévy
== Referans ==
{{referans}}
== Lyen deyò ==
* [https://www.imdb.com/name/nm0719144/ Colette Renard] sou IMDb
{{DEFAULTSORT:Renard, Colette}}
[[Kategori:Moun]]
[[Kategori:Fanm]]
[[Kategori:Aktè]]
[[Kategori:Aktè sinema]]
[[Kategori:Aktè televizyon]]
[[Kategori:Aktè franse]]
[[Kategori:Nesans nan lane 1924]]
[[Kategori:Lanmò 2010]]
eds4bv9att2osr7c1aknts15cbckwm2
Wikipedya:Èske w te konnen?/devinèt pwopoze
4
88406
861628
860862
2024-12-11T13:01:46Z
Kitanago
19629
/* khan mongol Djaghataï */ nouvelle section
861628
wikitext
text/x-wiki
__NOINDEX__<!--
<center><big><span style="color:#d04040">'''STOP<br>Longè lis devinèt ki pwopoze yo toujou anba diskisyon ak itilizasyon yon gwo kantite modèl nan paj sa a kapab koz gen pwoblèm afichaj. Tanpri pa ajoute nouvo pwopozisyon ni pa mete modèl <code><nowiki>{{}}</nowiki></code> nan diskisyon pandan avètisman sa a parèt anlè paj la.'''</span></big></center>
-->
{{Notice|titre=Chaje nan [[Èd:Modèl|modèl yo]] paj la|Kounye a, chaj modèl paj la se
<!--@CHARGE_MODELE@-->{{Avancement|05||||||1|1}}<!--@CHARGE_MODELE@--><br />Pa ajoute yon pwopozisyon oswa itilize yon modèl ankò si pousantaj la rive 95 %.}}
{{Ale nan menu an}}
{{Wikipedya:Èske w te konnen?/devinèt pwopoze/antèt}}
{{Notice|titre=Verifikasyon pwopozisyon yo|
Chak fwa yo soumèt yon nouvo pwopozisyon devinèt, oswa chak chanjman nan sijè, fè chèk sa yo:
# tcheke si sijè kòrèk nan devinèt la epi si atik kote li soti a an gra;
# tcheke ke devinèt sa a pa sèlman prezan, men tou li gen referans nan atik li soti a;
# tcheke si yon devinèt menm jan an pa t deja pibliye depi 2004 sou menm sijè a, oswa si li prezante kèk resanblans alekri;
# kontwòl diferan sou paramèt yo, sitou konsènan jesyon ilistrasyon yo.
Tanpri rapòte nenpòt pwoblèm sou [[Diskisyon Wikipedya:Èske w konnen?|paj diskisyon]].}}
== Elektrisite ==
Nan istwa [[elektrisite]], an 1887, [[Heinrich Hertz]] te fè ton dekouvèt sou [[elektwòd]].
== elektrisite ==
Eskew t konnen nan listwa [[Elektrisite]] te gen yon gwo dekouvet ki te fet nan lane 1987
== Grangou ==
Èske w konnen, nan lane 2024 la, [[grangou]] a ogamante anpil nan peyi Dayiti ?
== limyè solèy ==
* '''[[limyè]]''' [[Solèy]] la pran 8 [[minit (tan)|minit]] ak 20 [[segond (tan)|segond]] pou rive sou [[Latè]].
== Chip ==
[[Chip]] se sèl [[Eta manb Inyon Ewopeyèn|Eta manb Inyon ewopeyèn]] ki pa fè pati ni [[Eta manb OTAN|OTAN]] ni '''[[Patenarya pou lapè]]'''.
== End ==
[[End]] se peyi endepandan ki gen pi long [[konstitisyon End|konstitisyon]] ekri (repwodiksyon).
== khan mongol Djaghataï ==
[[File:Ögedei_Khan_Statue.JPG|89px|dwat|Ögödei, yon tas nan men l senbolize [[Entoksikasyon alkòl|kòz lanmò li]] nan {{dat|11 desanm 1241}}.]]Khan la ] [[Anpi Mongol|Mongol]] '''[[Djaghatai (khan)|Djaghataï]]''' te vle limite [[alkolis]] frè l [[Ögedeï]] ''(estati)'' lè li te redui konsomasyon li a kèk bwason pa jou, men li pa t panse. nan limite gwosè yo.
5601e4uzpqxn6032vropyttyjumwau4
861629
861628
2024-12-11T13:06:42Z
Kitanago
19629
/* khan mongol Djaghataï */
861629
wikitext
text/x-wiki
__NOINDEX__<!--
<center><big><span style="color:#d04040">'''STOP<br>Longè lis devinèt ki pwopoze yo toujou anba diskisyon ak itilizasyon yon gwo kantite modèl nan paj sa a kapab koz gen pwoblèm afichaj. Tanpri pa ajoute nouvo pwopozisyon ni pa mete modèl <code><nowiki>{{}}</nowiki></code> nan diskisyon pandan avètisman sa a parèt anlè paj la.'''</span></big></center>
-->
{{Notice|titre=Chaje nan [[Èd:Modèl|modèl yo]] paj la|Kounye a, chaj modèl paj la se
<!--@CHARGE_MODELE@-->{{Avancement|05||||||1|1}}<!--@CHARGE_MODELE@--><br />Pa ajoute yon pwopozisyon oswa itilize yon modèl ankò si pousantaj la rive 95 %.}}
{{Ale nan menu an}}
{{Wikipedya:Èske w te konnen?/devinèt pwopoze/antèt}}
{{Notice|titre=Verifikasyon pwopozisyon yo|
Chak fwa yo soumèt yon nouvo pwopozisyon devinèt, oswa chak chanjman nan sijè, fè chèk sa yo:
# tcheke si sijè kòrèk nan devinèt la epi si atik kote li soti a an gra;
# tcheke ke devinèt sa a pa sèlman prezan, men tou li gen referans nan atik li soti a;
# tcheke si yon devinèt menm jan an pa t deja pibliye depi 2004 sou menm sijè a, oswa si li prezante kèk resanblans alekri;
# kontwòl diferan sou paramèt yo, sitou konsènan jesyon ilistrasyon yo.
Tanpri rapòte nenpòt pwoblèm sou [[Diskisyon Wikipedya:Èske w konnen?|paj diskisyon]].}}
== Elektrisite ==
Nan istwa [[elektrisite]], an 1887, [[Heinrich Hertz]] te fè ton dekouvèt sou [[elektwòd]].
== elektrisite ==
Eskew t konnen nan listwa [[Elektrisite]] te gen yon gwo dekouvet ki te fet nan lane 1987
== Grangou ==
Èske w konnen, nan lane 2024 la, [[grangou]] a ogamante anpil nan peyi Dayiti ?
== limyè solèy ==
* '''[[limyè]]''' [[Solèy]] la pran 8 [[minit (tan)|minit]] ak 20 [[segond (tan)|segond]] pou rive sou [[Latè]].
== Chip ==
[[Chip]] se sèl [[Eta manb Inyon Ewopeyèn|Eta manb Inyon ewopeyèn]] ki pa fè pati ni [[Eta manb OTAN|OTAN]] ni '''[[Patenarya pou lapè]]'''.
== End ==
[[End]] se peyi endepandan ki gen pi long [[konstitisyon End|konstitisyon]] ekri (repwodiksyon).
== khan mongol Djaghataï ==
[[File:Ögedei_Khan_Statue.JPG|89px|dwat|Ögödei, yon tas nan men l senbolize [[Entoksikasyon alkòl|kòz lanmò li]] nan {{dat|11 desanm 1241}}.]]
Khan [[Anpi Mongol|mongol]] '''[[Djaghatai (khan)|Djaghataï]]''' te vle limite [[alkolis]] frè l [[Ögedeï]] ''(estati)'' li te redui konsomasyon li ak kèk vè pa jou, men li pa t panse limite gwosè vè yo.
s0e25fwcq6ojg1km2t48f0fsr9ivzyk
861630
861629
2024-12-11T13:07:51Z
Kitanago
19629
/* khan mongol Djaghataï */
861630
wikitext
text/x-wiki
__NOINDEX__<!--
<center><big><span style="color:#d04040">'''STOP<br>Longè lis devinèt ki pwopoze yo toujou anba diskisyon ak itilizasyon yon gwo kantite modèl nan paj sa a kapab koz gen pwoblèm afichaj. Tanpri pa ajoute nouvo pwopozisyon ni pa mete modèl <code><nowiki>{{}}</nowiki></code> nan diskisyon pandan avètisman sa a parèt anlè paj la.'''</span></big></center>
-->
{{Notice|titre=Chaje nan [[Èd:Modèl|modèl yo]] paj la|Kounye a, chaj modèl paj la se
<!--@CHARGE_MODELE@-->{{Avancement|05||||||1|1}}<!--@CHARGE_MODELE@--><br />Pa ajoute yon pwopozisyon oswa itilize yon modèl ankò si pousantaj la rive 95 %.}}
{{Ale nan menu an}}
{{Wikipedya:Èske w te konnen?/devinèt pwopoze/antèt}}
{{Notice|titre=Verifikasyon pwopozisyon yo|
Chak fwa yo soumèt yon nouvo pwopozisyon devinèt, oswa chak chanjman nan sijè, fè chèk sa yo:
# tcheke si sijè kòrèk nan devinèt la epi si atik kote li soti a an gra;
# tcheke ke devinèt sa a pa sèlman prezan, men tou li gen referans nan atik li soti a;
# tcheke si yon devinèt menm jan an pa t deja pibliye depi 2004 sou menm sijè a, oswa si li prezante kèk resanblans alekri;
# kontwòl diferan sou paramèt yo, sitou konsènan jesyon ilistrasyon yo.
Tanpri rapòte nenpòt pwoblèm sou [[Diskisyon Wikipedya:Èske w konnen?|paj diskisyon]].}}
== Elektrisite ==
Nan istwa [[elektrisite]], an 1887, [[Heinrich Hertz]] te fè ton dekouvèt sou [[elektwòd]].
== elektrisite ==
Eskew t konnen nan listwa [[Elektrisite]] te gen yon gwo dekouvet ki te fet nan lane 1987
== Grangou ==
Èske w konnen, nan lane 2024 la, [[grangou]] a ogamante anpil nan peyi Dayiti ?
== limyè solèy ==
* '''[[limyè]]''' [[Solèy]] la pran 8 [[minit (tan)|minit]] ak 20 [[segond (tan)|segond]] pou rive sou [[Latè]].
== Chip ==
[[Chip]] se sèl [[Eta manb Inyon Ewopeyèn|Eta manb Inyon ewopeyèn]] ki pa fè pati ni [[Eta manb OTAN|OTAN]] ni '''[[Patenarya pou lapè]]'''.
== End ==
[[End]] se peyi endepandan ki gen pi long [[konstitisyon End|konstitisyon]] ekri (repwodiksyon).
== khan mongol Djaghataï ==
[[File:Ögedei_Khan_Statue.JPG|89px|vignette|Ögödei, yon tas nan men l senbolize [[Entoksikasyon alkòl|kòz lanmò li]] nan {{dat|11 desanm 1241}}.]]
Khan [[Anpi Mongol|mongol]] '''[[Djaghatai (khan)|Djaghataï]]''' te vle limite [[alkolis]] frè l [[Ögedeï]] ''(estati)'' li te redui konsomasyon li ak kèk vè pa jou, men li pa t panse limite gwosè vè yo.
0qstny9pu68ebvwddzn89tope3njrrd
861631
861630
2024-12-11T13:08:19Z
Kitanago
19629
/* khan mongol Djaghataï */
861631
wikitext
text/x-wiki
__NOINDEX__<!--
<center><big><span style="color:#d04040">'''STOP<br>Longè lis devinèt ki pwopoze yo toujou anba diskisyon ak itilizasyon yon gwo kantite modèl nan paj sa a kapab koz gen pwoblèm afichaj. Tanpri pa ajoute nouvo pwopozisyon ni pa mete modèl <code><nowiki>{{}}</nowiki></code> nan diskisyon pandan avètisman sa a parèt anlè paj la.'''</span></big></center>
-->
{{Notice|titre=Chaje nan [[Èd:Modèl|modèl yo]] paj la|Kounye a, chaj modèl paj la se
<!--@CHARGE_MODELE@-->{{Avancement|05||||||1|1}}<!--@CHARGE_MODELE@--><br />Pa ajoute yon pwopozisyon oswa itilize yon modèl ankò si pousantaj la rive 95 %.}}
{{Ale nan menu an}}
{{Wikipedya:Èske w te konnen?/devinèt pwopoze/antèt}}
{{Notice|titre=Verifikasyon pwopozisyon yo|
Chak fwa yo soumèt yon nouvo pwopozisyon devinèt, oswa chak chanjman nan sijè, fè chèk sa yo:
# tcheke si sijè kòrèk nan devinèt la epi si atik kote li soti a an gra;
# tcheke ke devinèt sa a pa sèlman prezan, men tou li gen referans nan atik li soti a;
# tcheke si yon devinèt menm jan an pa t deja pibliye depi 2004 sou menm sijè a, oswa si li prezante kèk resanblans alekri;
# kontwòl diferan sou paramèt yo, sitou konsènan jesyon ilistrasyon yo.
Tanpri rapòte nenpòt pwoblèm sou [[Diskisyon Wikipedya:Èske w konnen?|paj diskisyon]].}}
== Elektrisite ==
Nan istwa [[elektrisite]], an 1887, [[Heinrich Hertz]] te fè ton dekouvèt sou [[elektwòd]].
== elektrisite ==
Eskew t konnen nan listwa [[Elektrisite]] te gen yon gwo dekouvet ki te fet nan lane 1987
== Grangou ==
Èske w konnen, nan lane 2024 la, [[grangou]] a ogamante anpil nan peyi Dayiti ?
== limyè solèy ==
* '''[[limyè]]''' [[Solèy]] la pran 8 [[minit (tan)|minit]] ak 20 [[segond (tan)|segond]] pou rive sou [[Latè]].
== Chip ==
[[Chip]] se sèl [[Eta manb Inyon Ewopeyèn|Eta manb Inyon ewopeyèn]] ki pa fè pati ni [[Eta manb OTAN|OTAN]] ni '''[[Patenarya pou lapè]]'''.
== End ==
[[End]] se peyi endepandan ki gen pi long [[konstitisyon End|konstitisyon]] ekri (repwodiksyon).
== khan mongol Djaghataï ==
[[File:Ögedei_Khan_Statue.JPG|89px|vignette|Ögödei, yon tas nan men l senbolize [[Entoksikasyon alkòl|kòz lanmò li]] {{dat|11 desanm 1241}}.]]
Khan [[Anpi Mongol|mongol]] '''[[Djaghatai (khan)|Djaghataï]]''' te vle limite [[alkolis]] frè l [[Ögedeï]] ''(estati)'' li te redui konsomasyon li ak kèk vè pa jou, men li pa t panse limite gwosè vè yo.
bkjrrqu9cb8z6z2phpm0l6k5lwcor5z
861632
861631
2024-12-11T13:09:01Z
Kitanago
19629
/* khan mongol Djaghataï */
861632
wikitext
text/x-wiki
__NOINDEX__<!--
<center><big><span style="color:#d04040">'''STOP<br>Longè lis devinèt ki pwopoze yo toujou anba diskisyon ak itilizasyon yon gwo kantite modèl nan paj sa a kapab koz gen pwoblèm afichaj. Tanpri pa ajoute nouvo pwopozisyon ni pa mete modèl <code><nowiki>{{}}</nowiki></code> nan diskisyon pandan avètisman sa a parèt anlè paj la.'''</span></big></center>
-->
{{Notice|titre=Chaje nan [[Èd:Modèl|modèl yo]] paj la|Kounye a, chaj modèl paj la se
<!--@CHARGE_MODELE@-->{{Avancement|05||||||1|1}}<!--@CHARGE_MODELE@--><br />Pa ajoute yon pwopozisyon oswa itilize yon modèl ankò si pousantaj la rive 95 %.}}
{{Ale nan menu an}}
{{Wikipedya:Èske w te konnen?/devinèt pwopoze/antèt}}
{{Notice|titre=Verifikasyon pwopozisyon yo|
Chak fwa yo soumèt yon nouvo pwopozisyon devinèt, oswa chak chanjman nan sijè, fè chèk sa yo:
# tcheke si sijè kòrèk nan devinèt la epi si atik kote li soti a an gra;
# tcheke ke devinèt sa a pa sèlman prezan, men tou li gen referans nan atik li soti a;
# tcheke si yon devinèt menm jan an pa t deja pibliye depi 2004 sou menm sijè a, oswa si li prezante kèk resanblans alekri;
# kontwòl diferan sou paramèt yo, sitou konsènan jesyon ilistrasyon yo.
Tanpri rapòte nenpòt pwoblèm sou [[Diskisyon Wikipedya:Èske w konnen?|paj diskisyon]].}}
== Elektrisite ==
Nan istwa [[elektrisite]], an 1887, [[Heinrich Hertz]] te fè ton dekouvèt sou [[elektwòd]].
== elektrisite ==
Eskew t konnen nan listwa [[Elektrisite]] te gen yon gwo dekouvet ki te fet nan lane 1987
== Grangou ==
Èske w konnen, nan lane 2024 la, [[grangou]] a ogamante anpil nan peyi Dayiti ?
== limyè solèy ==
* '''[[limyè]]''' [[Solèy]] la pran 8 [[minit (tan)|minit]] ak 20 [[segond (tan)|segond]] pou rive sou [[Latè]].
== Chip ==
[[Chip]] se sèl [[Eta manb Inyon Ewopeyèn|Eta manb Inyon ewopeyèn]] ki pa fè pati ni [[Eta manb OTAN|OTAN]] ni '''[[Patenarya pou lapè]]'''.
== End ==
[[End]] se peyi endepandan ki gen pi long [[konstitisyon End|konstitisyon]] ekri (repwodiksyon).
== khan mongol Djaghataï ==
[[File:Ögedei_Khan_Statue.JPG|89px|vignette|Ögödei, yon tas nan men l senbolize [[Entoksikasyon alkòl|kòz lanmò li]] {{dat|11 desanm 1241}}.]]
[[Khan]] [[Anpi Mongol|mongol]] '''[[Djaghatai (khan)|Djaghataï]]''' te vle limite [[alkolis]] frè l [[Ögedeï]] ''(estati)'' li te redui konsomasyon li ak kèk vè pa jou, men li pa t panse limite gwosè vè yo.
64rybdzqgffhxy6o0tfrwcbohvypijh
861656
861632
2024-12-11T14:35:56Z
Kitanago
19629
/* khan mongol Djaghataï */
861656
wikitext
text/x-wiki
__NOINDEX__<!--
<center><big><span style="color:#d04040">'''STOP<br>Longè lis devinèt ki pwopoze yo toujou anba diskisyon ak itilizasyon yon gwo kantite modèl nan paj sa a kapab koz gen pwoblèm afichaj. Tanpri pa ajoute nouvo pwopozisyon ni pa mete modèl <code><nowiki>{{}}</nowiki></code> nan diskisyon pandan avètisman sa a parèt anlè paj la.'''</span></big></center>
-->
{{Notice|titre=Chaje nan [[Èd:Modèl|modèl yo]] paj la|Kounye a, chaj modèl paj la se
<!--@CHARGE_MODELE@-->{{Avancement|05||||||1|1}}<!--@CHARGE_MODELE@--><br />Pa ajoute yon pwopozisyon oswa itilize yon modèl ankò si pousantaj la rive 95 %.}}
{{Ale nan menu an}}
{{Wikipedya:Èske w te konnen?/devinèt pwopoze/antèt}}
{{Notice|titre=Verifikasyon pwopozisyon yo|
Chak fwa yo soumèt yon nouvo pwopozisyon devinèt, oswa chak chanjman nan sijè, fè chèk sa yo:
# tcheke si sijè kòrèk nan devinèt la epi si atik kote li soti a an gra;
# tcheke ke devinèt sa a pa sèlman prezan, men tou li gen referans nan atik li soti a;
# tcheke si yon devinèt menm jan an pa t deja pibliye depi 2004 sou menm sijè a, oswa si li prezante kèk resanblans alekri;
# kontwòl diferan sou paramèt yo, sitou konsènan jesyon ilistrasyon yo.
Tanpri rapòte nenpòt pwoblèm sou [[Diskisyon Wikipedya:Èske w konnen?|paj diskisyon]].}}
== Elektrisite ==
Nan istwa [[elektrisite]], an 1887, [[Heinrich Hertz]] te fè ton dekouvèt sou [[elektwòd]].
== elektrisite ==
Eskew t konnen nan listwa [[Elektrisite]] te gen yon gwo dekouvet ki te fet nan lane 1987
== Grangou ==
Èske w konnen, nan lane 2024 la, [[grangou]] a ogamante anpil nan peyi Dayiti ?
== limyè solèy ==
* '''[[limyè]]''' [[Solèy]] la pran 8 [[minit (tan)|minit]] ak 20 [[segond (tan)|segond]] pou rive sou [[Latè]].
== Chip ==
[[Chip]] se sèl [[Eta manb Inyon Ewopeyèn|Eta manb Inyon ewopeyèn]] ki pa fè pati ni [[Eta manb OTAN|OTAN]] ni '''[[Patenarya pou lapè]]'''.
== End ==
[[End]] se peyi endepandan ki gen pi long [[konstitisyon End|konstitisyon]] ekri (repwodiksyon).
== khan mongol Djaghataï ==
[[File:Ögedei_Khan_Statue.JPG|89px|vignette|Ögödei, yon tas nan men l senbolize [[Entoksikasyon alkòl|kòz lanmò li]] {{dat|11 desanm 1241}}.]]
[[Khan]] [[Anpi Mongòl|mongol]] '''[[Djaghatai (khan)|Djaghataï]]''' te vle limite [[alkolis]] frè l [[Ögedeï]] ''(estati)'' li te redui konsomasyon li ak kèk vè pa jou, men li pa t panse limite gwosè vè yo.
63ot20fvh0ovg0u9f0f6gtl1ps1gzn2
861687
861656
2024-12-11T15:28:27Z
Kitanago
19629
/* khan mongol Djaghataï */
861687
wikitext
text/x-wiki
__NOINDEX__<!--
<center><big><span style="color:#d04040">'''STOP<br>Longè lis devinèt ki pwopoze yo toujou anba diskisyon ak itilizasyon yon gwo kantite modèl nan paj sa a kapab koz gen pwoblèm afichaj. Tanpri pa ajoute nouvo pwopozisyon ni pa mete modèl <code><nowiki>{{}}</nowiki></code> nan diskisyon pandan avètisman sa a parèt anlè paj la.'''</span></big></center>
-->
{{Notice|titre=Chaje nan [[Èd:Modèl|modèl yo]] paj la|Kounye a, chaj modèl paj la se
<!--@CHARGE_MODELE@-->{{Avancement|05||||||1|1}}<!--@CHARGE_MODELE@--><br />Pa ajoute yon pwopozisyon oswa itilize yon modèl ankò si pousantaj la rive 95 %.}}
{{Ale nan menu an}}
{{Wikipedya:Èske w te konnen?/devinèt pwopoze/antèt}}
{{Notice|titre=Verifikasyon pwopozisyon yo|
Chak fwa yo soumèt yon nouvo pwopozisyon devinèt, oswa chak chanjman nan sijè, fè chèk sa yo:
# tcheke si sijè kòrèk nan devinèt la epi si atik kote li soti a an gra;
# tcheke ke devinèt sa a pa sèlman prezan, men tou li gen referans nan atik li soti a;
# tcheke si yon devinèt menm jan an pa t deja pibliye depi 2004 sou menm sijè a, oswa si li prezante kèk resanblans alekri;
# kontwòl diferan sou paramèt yo, sitou konsènan jesyon ilistrasyon yo.
Tanpri rapòte nenpòt pwoblèm sou [[Diskisyon Wikipedya:Èske w konnen?|paj diskisyon]].}}
== Elektrisite ==
Nan istwa [[elektrisite]], an 1887, [[Heinrich Hertz]] te fè ton dekouvèt sou [[elektwòd]].
== elektrisite ==
Eskew t konnen nan listwa [[Elektrisite]] te gen yon gwo dekouvet ki te fet nan lane 1987
== Grangou ==
Èske w konnen, nan lane 2024 la, [[grangou]] a ogamante anpil nan peyi Dayiti ?
== limyè solèy ==
* '''[[limyè]]''' [[Solèy]] la pran 8 [[minit (tan)|minit]] ak 20 [[segond (tan)|segond]] pou rive sou [[Latè]].
== Chip ==
[[Chip]] se sèl [[Eta manb Inyon Ewopeyèn|Eta manb Inyon ewopeyèn]] ki pa fè pati ni [[Eta manb OTAN|OTAN]] ni '''[[Patenarya pou lapè]]'''.
== End ==
[[End]] se peyi endepandan ki gen pi long [[konstitisyon End|konstitisyon]] ekri (repwodiksyon).
== khan mongol Djaghataï ==
[[File:Ögedei_Khan_Statue.JPG|89px|vignette|Ögödei, yon tas nan men l senbolize [[Entoksikasyon alkòl|kòz lanmò li]] {{dat|11 desanm 1241}}.]]
[[Khan]] [[Anpi Mongòl|mongol]] '''[[Djaghataï (khan)|Djaghataï]]''' te vle limite [[alkolis]] frè l [[Ögedeï]] ''(estati)'' li te redui konsomasyon li ak kèk vè pa jou, men li pa t panse limite gwosè vè yo.
jmfadiwzkhaxjcfuoqauhftdfzytckh
Modèl:Wikipwojè
10
90032
861716
841093
2024-12-11T16:03:45Z
Kitanago
19629
861716
wikitext
text/x-wiki
<includeonly>{{Méta bandeau
| forme = discussion
| niveau = information
| texte = <div style="float:right; padding-right:0.5em;">{{Lien vers modèle|lien=Modèl:Wikipwojè|texte=informations sur cette boîte}}</div>
<div style="padding: 1em 2%;"><!--
Evaluation
-->{{#invoque:Wikipwojè|projet}}<!--
Lumière sur
-->{{#if: {{{lumière 1|}}}
| {{Wikipwojè/Kout pwojektè sou |{{{lumière 1|}}}|{{{lumière 2|}}}|{{{lumière 3|}}}|{{{lumière 4|}}}|{{{lumière 5|}}}|{{{lumière 6|}}} }}
}}<!--
Wikiconcours
-->{{#invoque:Wikipwojè/Konkou|main}}<!--
Wikivillage
-->{{#if: {{{Wikivilaj|}}}
| {{Wikipwojè/Wikivilaj|{{{Wikivilaj|}}}|nocat={{{nocat|}}} }}
}}<!--
À faire
-->{{Wikipwojè/todo}}<!--
Fin modèle
--></div>
}}</includeonly><noinclude>{{documentation}}</noinclude>
5w1xbqt7yje7undpv9oke2n2q329kzl
Kategori:Konsomasyon alkòl
14
92298
861733
848654
2024-12-11T16:24:28Z
Kitanago
19629
861733
wikitext
text/x-wiki
{{kategori alkòl}}
{{Kategori ki gen rapò|Alkòl|Bwason alkolize}}
Kategori sa a rasanble tout atik ki gen rapò ak konsomasyon alkòl nan sans [[bwason alkòl]].
[[Kategori:Konsomasyon sikotwòp]]
[[Kategori:Gastwonomi]]
[[Kategori:Alkòl]]
jzek2u110jmtgqzcz18dfxn80u16hqh
Alexis de Tocqueville
0
93562
861774
855483
2024-12-12T02:11:20Z
InternetArchiveBot
25431
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
861774
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox ekriven|charte=écrivain|lye nesans=[[Pari]]}}
'''Alexis-Charles-Henri Clérel,''' '''Kont Tocqueville''', ke nou konnen sou non '''Alexis de Tocqueville''', ki fèt 29 juillet 1805 nan [[Pari]] epi ki mouri 16 avril 1859 nan Cannes, se yon majistra, [[ekriven]], istoryen, akademisyen, se yon vwayajè, politisyen, epi yon prekisè nan [[sosyoloji]] ak [[politisyen]] fransè.
Li te fèt nan yon fanmi nòblès Normandy, li te etidye dwa epi li te vin majistra an 1827. Soti nan 1825, li te konvenki Pou pouse demokratik la an Frans te inevitab. Nan 1831, li te jwenn yon misyon nan men ministè a pou etidye sistèm penitansye Ameriken an, ki te konstitye paspò li pou dekouvri [[Etazini]] ak konprann sa li konsidere kòm pi bon egzanp [[demokrasi]] ki disponib. Soti nan sejou sa a ki te dire prèske dis mwa, li te tire ''From Democracy in America'', yon analiz sou sistèm demokratik la an jeneral (vèti li yo, risk li yo ak dinamik li yo) ak ilistrasyon patikilye Ameriken li yo, ki te jwi anpil siksè lè li pibliye an 1835 rive 1840. Sa a te mennen l 'yo te eli nan Akademi an nan syans moral ak politik nan jis tranntwa ane lane li, lè sa a, nan Akademi franse a trannsis lane.
Li te patisipe nan eleksyon lejislatif 1839 epi li te bon pou depite nan Valognes, nan Manche kote chato fanmi Tocqueville li te ye epi kote li te vin rebon jiskaske li te vin pran koudeta Louis-Napoléon Bonaparte an desanm 1851. Li pozisyone li nan sant goch. Li te swete jwe wol wòl dirijan, men li pat janm yon "oratè ki te kapab enpwovize, ni yon lidè ki kapab enpoze tèt li nan Chanm nan". « Mwen pi bon nan panse pase Pou m poze aksyon[7] », li te di Apre revolisyon 1848 la, li te rive pran pouvwa a pa vòt inivèsèl nan Asanble Konstitiyan an ki te chaje li, ak 17 lòt manm, pou li ekri konstitisyon an nan Dezyèm Repiblik la. Li te pran pouvwa nan Asanble Lejislatif la nan lane 1849 kote li te Minis Afè Etranjè nan dezyèm gouvènman Barrot ki te soti mwa jen rive oktòb. Li te eli tou prezidan Konsèy Jeneral La Manche, nan tèt kote li te rete jiska 1852, lè li te demisyone, li refize fè sèman pou nouvo anperè a.
Yon opozan ki te detèmine nan rejim nan ki soti nan koudeta Louis-Napoléon Bonaparte, li te pran retrèt nan lavi politik ak konsakre senk dènye ane yo nan lavi li nan rechèch ki te mennen nan dezyèm gwo travay li a, ''Ancien Régime et la Révolution'', kote li chèche konprann orijin ak sekans evènman ki te mennen nan Revolisyon an. Li wè nan [[Revolisyon franse|Revolisyon]] an akselerasyon yon evolisyon ki deja fèt anba Ansyen Réjim ki kontinye.
== Biyografi ==
=== Orijin fanmi yo ===
Li te fèt nan Pari sou 29 juillet 1805 nan yon fanmi lejitim nan ansyen nòblès Norman, Alexis de Tocqueville gen plizyè zansèt illustre. Atravè papa l 'li fè pati noblès la epe — youn nan zansèt li yo, Guillaume Clarel, se youn nan , pa manman l 'ki se pitit fi Malesherbes, minis ak avoka nan Louis XVI, nan noblès nan rad . Sè manman l te marye ak Jean-Baptiste de Chateaubriand, gran frè ekriven [[François-René de Chateaubriand]] ( yo ta pral koupe tèt koupe la pandan Laterè a<ref>{{Cite web|url=http://www.la-croix.com/Culture/Livres-Idees/Livres/Tocqueville-_NG_-2008-03-19-669514|title=Tocqueville|date=2008-3-19|website=La Croix|access-date=2016-5-14}}.</ref>{{,}}<ref>{{Cite web|url=http://maison-de-chateaubriand.hauts-de-seine.fr/web/chateaubriand/chronologie-chd|title=Chronologie détaillée établie par Jean-Claude Berchet|website=Maison de Chateaubriand|access-date=2016-5-14|archive-date=2016-05-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20160523052842/http://maison-de-chateaubriand.hauts-de-seine.fr/web/chateaubriand/chronologie-chd|dead-url=yes}}.</ref> kite de òfelen ki t ap leve pa Hervé de Tocqueville ak madanm li). Alexis se timoun ki pi piti nan fanmi an: de frè li yo, Hippolyte (1797-1877) ak Édouard (1800-1874), tou d te genyen menm karyè militè epi apre sa politik.
Paran li yo, Hervé Clérel de Tocqueville, Kont Tocqueville, kavalye ki tap fè gad konstitisyonèl wa a. Louis XVI, ak Louise Madeleine Le Peletier de Rosanbo, te refize emigre epi yo te nan prizon anba Laterè a . Yo te evite guillotine nan dènye minit gras a tonbe Robespierre nan 9 Thermidor ane II, jou anvan dat yo te pwograme pou ekzekisyon yo. Manman li te rete atache avè li anpil.
Hervé de Tocqueville te deplase an premye nan Malesherbes epi ann mai 1794 nan chato Verneuil-sur-Seine, « eritaj echafodaj » ki te pou Madame de Sénozan, sè Malesherbes, egzekite an menm tan ak li. Li se titè pitit Jean-Baptiste de Chateaubriand ke li leve ansanm ak fanmi l <ref>{{Cite web|url=http://rddm.revuedesdeuxmondes.fr/archive/article.php?code=6227|title=Chateaubriand et Tocqueville|last=[[Marc Fumaroli]]|date=janvier 2003|website=Revue des Deux Mondes|access-date=2016-5-14|archive-date=2016-06-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20160617170459/http://rddm.revuedesdeuxmondes.fr/archive/article.php?code=6227|dead-url=yes}}.</ref> {{,}} <ref>{{Cite web|url=https://fr.wikisource.org/wiki/Page:Chateaubriand_-_M%C3%A9moires_d%E2%80%99outre-tombe_t2.djvu/497|title=Mémoires d'outre-tombe|last=[[François-René de Chateaubriand]]|page=467|access-date=2016-5-14}}.</ref> . 10 septembre 1804, li te nonmen majistra Nan Retablisman an, li te kòmanse yon karyè prefektiral favorize pa pwoksimite li ak pati ultra-reyalis la e ki te fini an 1828, lè li te vin yon kanmarad nan Lafrans .
=== Fòmasyon ===
Papa li te nonmen prefè Moselle an 1817, Alexis te ale nan Kolèj Royal Metz. Li te kontinye etid li la jiskaske li te jwenn bakaloreya li an 1823. Nan disèt, li te gen yon timoun ilejitim ak koutiryè prefekti a.
[[Fichye:Alexis_Charles_Henry_de_Tocqueville.jpg|vignette| ''Alexis Charles Henry de Tocqueville, Reprezantan Pèp la'' pa Théodore Chassériau .]]
Li te fini ak etid klasik li nan lane 1823. Li te gen yon diplòm nan dwa nan lane 1826. Li te asiste konferans François Guizot yo soti 1828 rive 1830 epi, sou enfliyans li, li te vin pi pre liberal yo.
=== Etid demokrasi nan Amerik la ===
Li te li te vini jij odyans nan dat 5 avril 1827 nan tribinal Versailles la, kote li te rankontre Gustave de Beaumont, kom ranplasan li. An 1830, apre yo te fin fè sèman kòm majistra avèk repiyans anba nouvo rejim Monachi Jiyè a, yo te voye toulede Ozetazini an 1831 pou yo etidye sistèm prizon Ameriken an. Pou Tocqueville, li te sitou fokis sou kesyon etidye demokrasi Ameriken an jan li ekri nan entwodiksyon premye ''Demokrasi'' a. Tocqueville se patikilyèman anvi rankontre yon "gwo repiblik », liberal ak federal. Yo te pase pa Le Havre le 2 avril 1831 ak konpayon vwayaje sitou Ameriken yo epi yo te rete pou prèske {{Unité|10 mwa}}, yo te re-angaje [[Nouyòk|New York]] sou 20 février 1832 . Se la yo te rankontre manm sosyete Ameriken an, fransè ki soti nan [[Kanada]] ak [[Misisipi (eta)|Mississippi]], ak anpil pèsonalite, tankou Pwokirè Jeneral [[Lwizyàn|Eta Lwizyana a]], Étienne Mazureau, ki te bay yo yon gwo kantite enfòmasyon sou plan an, men tou, sosyolojik, demografik ak lengwistik.
Yo te rive fe yon rapò ki te rele ''Sou sistèm penitansye Ozetazini ak aplikasyon li'', ki te parèt an 1833, kote yo te fè yon jijman jeneral sou kapasite penitansye yo pou yo refòme kriminèl yo te fèmen laba yo. Gustave de Beaumont te ekri tou yon woman nan li, ''Marie oswa esklavaj nan Etazini'', ki te pibliye an 1835.
Nan kòmansman septembre 1836, Alexis de Tocqueville te vwayaje ak madanm li nan [[Swis]] ''atravè'' Metz, [[Estrasbou]] ak Basel . Yo te rive nan [[Bèn|Bern]] nan moman rejim federal la te rankontre (24 jiye), ki te pèmèt li konplete obsèvasyon li sou federalis. Apre yon sejou nan resort nan spa nan Baden, yo te ale nan Lafrans ''atravè'' Lucerne, Interlaken ak Jenèv.
Tocqueville te kòmanse ekri premye nan de gwo zèv li yo, ''On Democracy in America'', premye volim nan ki te parèt an 1835 epi dezyèm lan an 1840. Liv la te yon gwo siksè depi premye volim la fè li yon chevalye nan Rejiyon Onè nan 1837, epi yo te eli nan Akademi an nan syans moral ak politik nan 1838 ak Lè sa a, nan Akademi franse a nan 1841, nan sèlman trant-sis ane fin vye granmoun.
=== Karyè politik ===
Nan menm epok la, li te kòmanse yon karyè politik lè yo te eli depite pou Manche ( Valognes ) an 1839, yon pouvwa li te kenbe jiska 1851. Okòmansman pozisyone tèt li sou bò gòch li te defann pozisyon anti-esklavaj ak komès lib li nan Palman an, epi li te kesyone kolonizasyon, patikilyèman nan Aljeri. Li sipòte antrepriz sa a pandan l ap fikse kondisyon pou "kolonizasyon dirab ak satisfezan" . Sa a" liberal-konsèvatif » pral tou temwen “ inivèsèl kontraksyon » te pote ale nan pwomosyon nan pouvwa nan yon klas mwayèn « diman panse sou zafè piblik eksepte vire yo pou benefis nan zafè prive li » ( ''Memwa'' ) . Li te fè pati tou Sosyete Ekonomi Charitab, yon reyinyon depite sosyal Katolik, pi fò nan yo lejitim.
Nan 1842, li te eli konseye jeneral nan Manche pa kanton jimo nan Montebourg / Sainte-Mère-Église, ki li reprezante jiska 1852. An 1846 li te patisipe nan fondasyon gwoup ''Young Left'' lè li ekri pati ekonomik ak sosyal pwogram nan . Gwoup sa a reprezante yon mouvman refòmis nan Monachi Jiyè a ki pral avòte. Nan dat6 août 1849 li te eli nan dezyèm tou nan vòt (pa {{Nowrap|24 voix}} sou {{Nowrap|44 votants}} ) prezidan konsèy jeneral la , yon pozisyon li te kenbe jiska [[1851 (almanak gregoryen)|1851]].
==Referans==
{{Referans|taille=25}}
* Serge Audier, ''Tocqueville jwenn : Jenèz ak defi renesans Tocquevillian'', Paris, Vrin, 2004, ( ISBN 2-7116-1630-4 ) .
* Benjamin Barber, ''Strong Democracy'', Paris, Desclée de Brouwer, 1997, trad. pa Piningre J. -L.
* Jean-Louis Benoît, Nicole Fréret ak Christian Lippi, [http://classiques.uqac.ca/contemporains/benoit_jean_louis/Memoires_Herve_Clerel/Memoires_Herve_Clerel.html ''Memwa Hervé Clérel, Konte Tocqueville''], Achiv Depatmantal yo, Kay Istwa Manch, Konsèy Depatmantal Manch, 2019.
* Jean-Louis Benoît, Nicole Fréret ak Christian Lippi, [http://classiques.uqac.ca/contemporains/benoit_jean_louis/Tocqueville_et_les_siens/Tocqueville_et_les_siens.html ''Tocqueville et les siens''], Éditions tocquevillians, Chicoutimi (Québec), 2019.
* John Patrick Diggins, ''Nanm pèdi nan politik Ameriken an.'' ''Vèti, enterè pwòp tèt ou, ak fondasyon liberalis yo'' .
* Jon Elster, ''Sikoloji Politik'', Paris, Minuit, 1990.
* Robert Legros, ''Lide a nan limanite.'' ''Entwodiksyon nan fenomenoloji'', Laval teyolojik ak filozofik, vol. 46, n. 3, 1990, p. <span class="nowrap">419-420</span> .
* Claude Lefort, ''Esè sou politik ; Ekri'', Pari, 1992.
* Michael Hereth, ''Die Gefährdung der Freiheit in der Democracy'' .
* Gilles Lipovetsky, ''Laj vid la'', (1983), Paris, Gallimard, 1993.
* Robert Nisbet, ''Tradisyon sosyolojik la'' .
* Alain Renaut, ''Laj moun nan'', (1989), Paris, Gallimard, 1991.
* Sandel, ''Democracy's Discontent'', Cambridge, Harvard University Press, 1996 ''Complete Works'', {{Unité|18|t}} . Pari, Gallimard, 1951-1983.
==== Atik ansiklopedi ====
* Philippe Raynaud, " Tocqueville », nan Philippe Raynaud ak Stéphane Rials (dir.), ''Diksyonè filozofi politik'', Paris, PUF, coll. <span>" Gwo diksyonè »</span>, 1998. Reemèt 2003.
* André Enegren, " Tocqueville, Alexis, soti 1805-1859 », nan Denis Huisman (dir.), ''Dictionary of Philosophers'', Paris, PUF, coll. <span>" Quadrige pòch dicos »</span>, 2009.
* Serge Audier, " Alexis de Tocqueville », nan Sylvie Mesure, Patrick Savidan (dir.), PUF, coll. <span>" Quadrige pòch dicos »</span>, 2006.
* Georges Burdeau, Atik « Tocqueville » nan ''Ansiklopedi Universalis''
* Éric Letonturier, " ''Sou Demokrasi nan Amerik'', Alexis de Tocqueville » nan ''Ansiklopedi Universalis''
* François Furet : Avi « ''Demokrasi nan Amerik la'' » nan Olivier Duhamel, ''Diksyonè travay politik'', PUF, coll. <span>" Quadrige pòch dicos »</span>, 2001
==== Atik nan yon revi syantifik yon komite lekti ====
* Raymond Aron , Tocqueville jwenn » ; " Definisyon liberal libète : A. de Tocqueville ak K. Marx », ''Achiv Ewopeyen an Sosyoloji'', 1964
* Jean-Philippe Feldman, [http://www.lextenso.fr/weblextenso/article/afficher?id=RDP2006-4-003&d=3545644459371 " Alexis de Tocqueville ak federalis Ameriken »], ''Revizyon lwa piblik ak syans politik an Frans ak aletranje'', n° 4 (20 jen 2006) : 879-901.
* Marcel Gauchet, " Alexis de Tocqueville, Amerik ak nou », ''Gratis.'' ''Politik - antwopoloji - filozofi'', n 7, mars 1980, p. <span class="nowrap">43-120</span> .
* Claude Lefort, " Soti nan egalite rive nan libète. Fragman nan entèpretasyon demokrasi nan Amerik la », ''Libres'', n 3 .
* James T. Schleifer, " Alexis de Tocqueville », ''International Review of Philosophy'', n 49, 1959.
* Laurence Guellec (editè), " Tocqueville ak lespri demokrasi a », ''La Revue Tocqueville'', nimewo espesyal bisantnè 1805-2005, vol. 26, Paris, Presses de Sciences Po, 2005, 531 p.
* [https://web.archive.org/web/20120629131238/http://www.tocqueville-review.org/ ''La Revue Tocqueville''], depi 1979, semi-anyèl (1979-1984, 1992-), bisanyèl (1985-1991), Tocqueville Society, Rochester, MN.
==== Atik popilè ====
* Kolektif, ''Magazin Literè'', nimewo espesyal « Tocqueville », décembre 1986 .
* [https://cdn.reseau-canope.fr/archivage/valid/contenus-associes-tocqueville-N-14184-21501.pdf " Tocqueville ou kijan pou anvizaje avni demokrasi »], konferans Madam Brigitte Krulic (rapò Jean-François Bacot te pwodwi) nan ''Lide Ekonomik ak Sosyal'', n° 189, Septanm. 2017.
==== Komik yo ====
* ''Tocqueville in America'' (Lulu, 2015) pa Jérôme Blanc.
* ''Tocqueville versus a new world'' (Casterman) pa Kévin Bazot (2016) se yon adaptasyon komik nan istwa Tocqueville ''Fifteen Days in the Desert'', pibliye dezan apre lanmò li.
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Pages avec des traductions non relues]]
no0n5o52s6e4xstelfzqvdjm9bagj1t
Khan
0
95179
861633
2024-12-11T13:11:18Z
Kitanago
19629
Li kreye pa tradui paj « [[:fr:Special:Redirect/revision/217637693|Khan]] »
861633
wikitext
text/x-wiki
== Nòt ak referans ==
<references />
[[Kategori:Tit mongol]]
[[Kategori:Khan]]
kr5h0te4796n0qg0qykz0erlub3fp0m
861634
861633
2024-12-11T13:14:30Z
Kitanago
19629
Li kreye pa tradui paj « [[:fr:Special:Redirect/revision/217637693|Khan]] »
861634
wikitext
text/x-wiki
'''Khan''' (bichig Mongolyen: {{Lang|mn-Mong|{{mongol|ᠬᠠᠨ}}}} translit. VPMC : '''{{Lang|mn-Latn|qan}}''' / Mongolyen Sirilik : {{Lang|mn-Cyrl|хан}}, MNS transliteration : {{Lang|mn-Latn|khan}} ) se yon tit ki vle di ''lidè'' nan lang Mongolyen ak [[Tiki|tik]]. Tèm nan pafwa tradui kòm sa vle di [[souveren]] oswa "wa". Rezèv tanpon fanm Mongolyen an nan "khan"Lès"khatan". Pwononsyasyon ki kòrèk la nan "kh» ta pi pre [[J|jota panyòl]] la, oswa “h» aspire fransè (Genghis Khan pwononse "tchingis khaan" ak yon long a nan mitan mongòl Khalkha yo, sa pa vle di khan, men khagan, tit anperè nan mitan pèp turko-mongol yo an jeneral).
== Nòt ak referans ==
<references />
[[Kategori:Tit mongol]]
[[Kategori:Khan]]
m0qu9wyv1yynzyjoqv8n5o3hztr1q1r
861635
861634
2024-12-11T13:19:18Z
Kitanago
19629
Li kreye pa tradui paj « [[:fr:Special:Redirect/revision/217637693|Khan]] »
861635
wikitext
text/x-wiki
'''Khan''' (bichig Mongolyen: {{Lang|mn-Mong|{{mongol|ᠬᠠᠨ}}}} translit. VPMC : '''{{Lang|mn-Latn|qan}}''' / Mongolyen Sirilik : {{Lang|mn-Cyrl|хан}}, MNS transliteration : {{Lang|mn-Latn|khan}} ) se yon tit ki vle di ''lidè'' nan lang Mongolyen ak [[Tiki|tik]]. Tèm nan pafwa tradui kòm sa vle di [[souveren]] oswa "wa". Rezèv tanpon fanm Mongolyen an nan "khan"Lès"khatan". Pwononsyasyon ki kòrèk la nan "kh» ta pi pre [[J|jota panyòl]] la, oswa “h» aspire fransè (Genghis Khan pwononse "tchingis khaan" ak yon long a nan mitan mongòl Khalkha yo, sa pa vle di khan, men khagan, tit anperè nan mitan pèp turko-mongol yo an jeneral).
== Diferan tit ki asosye ==
Yon ''khan'' kontwole yon khanate.
Pou anpi oswa khaganat yo, tit khagan a ( Mongol : {{Lang|mn-Mong|{{mongol|ᠬᠠᠭᠠᠨ}}}} {{Lang|mn-Latn|qaɣan}} / khalkha: {{Lang|khk-Latn|khaan}}, oswa pafwa ''haan'' ) yo itilize<ref>{{Ouvrage|langue=|auteur1=|nom1=Grousset, René, 1885-1952.|titre=L'empire des steppes : Attila, Gengis-Khan, Tamerlan|passage=273|lieu=|éditeur=Payot|date=1980|pages totales=|isbn=2-228-27251-5|isbn2=978-2-228-27251-3|oclc=11727606|lire en ligne=https://www.worldcat.org/oclc/11727606|consulté le=2020-07-09}}</ref>.
Twa Kwonik ris itilize tit ''khan'' pou deziyen chèf Kyèv nan 839 ak 1186. Sa a se sèl ka li te ye nan yon pèp sedantè ki itilize tit sa a, sijere echanj kiltirèl enpòtan ak Khazars nomad yo .
Tit ''Khan'' an te pote tou pa souveren bilga ant [[681 (almanak jilyen)|681]] ak [[864 (almanak jilyen)|864]].
== Nòt ak referans ==
<references />
[[Kategori:Tit mongol]]
[[Kategori:Khan]]
6szckx3u7jvnpidfvwpsc8krsp74ebs
861637
861635
2024-12-11T13:28:31Z
Kitanago
19629
Li kreye pa tradui paj « [[:fr:Special:Redirect/revision/217637693|Khan]] »
861637
wikitext
text/x-wiki
'''Khan''' (bichig Mongolyen: {{Lang|mn-Mong|{{mongol|ᠬᠠᠨ}}}} translit. VPMC : '''{{Lang|mn-Latn|qan}}''' / Mongolyen Sirilik : {{Lang|mn-Cyrl|хан}}, MNS transliteration : {{Lang|mn-Latn|khan}} ) se yon tit ki vle di ''lidè'' nan lang Mongolyen ak [[Tiki|tik]]. Tèm nan pafwa tradui kòm sa vle di [[souveren]] oswa "wa". Rezèv tanpon fanm Mongolyen an nan "khan"Lès"khatan". Pwononsyasyon ki kòrèk la nan "kh» ta pi pre [[J|jota panyòl]] la, oswa “h» aspire fransè (Genghis Khan pwononse "tchingis khaan" ak yon long a nan mitan mongòl Khalkha yo, sa pa vle di khan, men khagan, tit anperè nan mitan pèp turko-mongol yo an jeneral).
== Diferan tit ki asosye ==
Yon ''khan'' kontwole yon khanate.
Pou anpi oswa khaganat yo, tit khagan a ( Mongol : {{Lang|mn-Mong|{{mongol|ᠬᠠᠭᠠᠨ}}}} {{Lang|mn-Latn|qaɣan}} / khalkha: {{Lang|khk-Latn|khaan}}, oswa pafwa ''haan'' ) yo itilize<ref>{{Ouvrage|langue=|auteur1=|nom1=Grousset, René, 1885-1952.|titre=L'empire des steppes : Attila, Gengis-Khan, Tamerlan|passage=273|lieu=|éditeur=Payot|date=1980|pages totales=|isbn=2-228-27251-5|isbn2=978-2-228-27251-3|oclc=11727606|lire en ligne=https://www.worldcat.org/oclc/11727606|consulté le=2020-07-09}}</ref>.
Twa Kwonik ris itilize tit ''khan'' pou deziyen chèf Kyèv nan 839 ak 1186. Sa a se sèl ka li te ye nan yon pèp sedantè ki itilize tit sa a, sijere echanj kiltirèl enpòtan ak Khazars nomad yo <ref>{{Ouvrage|nom1=Halperin, Charles J.|titre=Russia and the Golden Horde : the Mongol impact on medieval Russian history|éditeur=Indiana University Press|date=1985|isbn=0-253-35033-6|isbn2=978-0-253-35033-6|isbn3=0-253-20445-3|oclc=11814554|lire en ligne=https://www.worldcat.org/oclc/11814554|consulté le=2020-08-09}}</ref>.
Tit ''Khan'' an te pote tou pa souveren bilga ant [[681 (almanak jilyen)|681]] ak [[864 (almanak jilyen)|864]].
== Nòt ak referans ==
<references />
[[Kategori:Tit mongol]]
[[Kategori:Khan]]
k741pinmk7eh5gz9juem83843t8g427
861652
861637
2024-12-11T13:53:19Z
Kitanago
19629
861652
wikitext
text/x-wiki
{{gade omonim}}
'''Khan''' (bichig Mongolyen: {{Lang|mn-Mong|{{mongol|ᠬᠠᠨ}}}} translit. VPMC : '''{{Lang|mn-Latn|qan}}''' / Mongolyen Sirilik : {{Lang|mn-Cyrl|хан}}, MNS transliteration : {{Lang|mn-Latn|khan}} ) se yon tit ki vle di ''lidè'' nan lang Mongolyen ak [[Tiki|tik]]. Tèm nan pafwa tradui kòm sa vle di [[souveren]] oswa "wa". Rezèv tanpon fanm Mongolyen an nan "khan"Lès"khatan". Pwononsyasyon ki kòrèk la nan "kh» ta pi pre [[J|jota panyòl]] la, oswa “h» aspire fransè (Genghis Khan pwononse "tchingis khaan" ak yon long a nan mitan mongòl Khalkha yo, sa pa vle di khan, men khagan, tit anperè nan mitan pèp turko-mongol yo an jeneral).
== Diferan tit ki asosye ==
Yon ''khan'' kontwole yon khanate.
Pou anpi oswa khaganat yo, tit khagan a ( Mongol : {{Lang|mn-Mong|{{mongol|ᠬᠠᠭᠠᠨ}}}} {{Lang|mn-Latn|qaɣan}} / khalkha: {{Lang|khk-Latn|khaan}}, oswa pafwa ''haan'' ) yo itilize<ref>{{Ouvrage|langue=|auteur1=|nom1=Grousset, René, 1885-1952.|titre=L'empire des steppes : Attila, Gengis-Khan, Tamerlan|passage=273|lieu=|éditeur=Payot|date=1980|pages totales=|isbn=2-228-27251-5|isbn2=978-2-228-27251-3|oclc=11727606|lire en ligne=https://www.worldcat.org/oclc/11727606|consulté le=2020-07-09}}</ref>.
Twa Kwonik ris itilize tit ''khan'' pou deziyen chèf Kyèv nan 839 ak 1186. Sa a se sèl ka li te ye nan yon pèp sedantè ki itilize tit sa a, sijere echanj kiltirèl enpòtan ak Khazars nomad yo <ref>{{Ouvrage|nom1=Halperin, Charles J.|titre=Russia and the Golden Horde : the Mongol impact on medieval Russian history|éditeur=Indiana University Press|date=1985|isbn=0-253-35033-6|isbn2=978-0-253-35033-6|isbn3=0-253-20445-3|oclc=11814554|lire en ligne=https://www.worldcat.org/oclc/11814554|consulté le=2020-08-09}}</ref>.
Tit ''Khan'' an te pote tou pa souveren bilga ant [[681 (almanak jilyen)|681]] ak [[864 (almanak jilyen)|864]].
== Nòt ak referans ==
<references />
[[Kategori:Tit mongol]]
[[Kategori:Khan]]
o1nyjf4uatpjj1m4y0nbmojhruewu55
861653
861652
2024-12-11T13:54:23Z
Kitanago
19629
861653
wikitext
text/x-wiki
{{gade omonim}}{{gade omofòb|Kann (omonimi)|Kann|Kahn}}
'''Khan''' (bichig Mongolyen: {{Lang|mn-Mong|{{mongol|ᠬᠠᠨ}}}} translit. VPMC : '''{{Lang|mn-Latn|qan}}''' / Mongolyen Sirilik : {{Lang|mn-Cyrl|хан}}, MNS transliteration : {{Lang|mn-Latn|khan}} ) se yon tit ki vle di ''lidè'' nan lang Mongolyen ak [[Tiki|tik]]. Tèm nan pafwa tradui kòm sa vle di [[souveren]] oswa "wa". Rezèv tanpon fanm Mongolyen an nan "khan"Lès"khatan". Pwononsyasyon ki kòrèk la nan "kh» ta pi pre [[J|jota panyòl]] la, oswa “h» aspire fransè (Genghis Khan pwononse "tchingis khaan" ak yon long a nan mitan mongòl Khalkha yo, sa pa vle di khan, men khagan, tit anperè nan mitan pèp turko-mongol yo an jeneral).
== Diferan tit ki asosye ==
Yon ''khan'' kontwole yon khanate.
Pou anpi oswa khaganat yo, tit khagan a ( Mongol : {{Lang|mn-Mong|{{mongol|ᠬᠠᠭᠠᠨ}}}} {{Lang|mn-Latn|qaɣan}} / khalkha: {{Lang|khk-Latn|khaan}}, oswa pafwa ''haan'' ) yo itilize<ref>{{Ouvrage|langue=|auteur1=|nom1=Grousset, René, 1885-1952.|titre=L'empire des steppes : Attila, Gengis-Khan, Tamerlan|passage=273|lieu=|éditeur=Payot|date=1980|pages totales=|isbn=2-228-27251-5|isbn2=978-2-228-27251-3|oclc=11727606|lire en ligne=https://www.worldcat.org/oclc/11727606|consulté le=2020-07-09}}</ref>.
Twa Kwonik ris itilize tit ''khan'' pou deziyen chèf Kyèv nan 839 ak 1186. Sa a se sèl ka li te ye nan yon pèp sedantè ki itilize tit sa a, sijere echanj kiltirèl enpòtan ak Khazars nomad yo <ref>{{Ouvrage|nom1=Halperin, Charles J.|titre=Russia and the Golden Horde : the Mongol impact on medieval Russian history|éditeur=Indiana University Press|date=1985|isbn=0-253-35033-6|isbn2=978-0-253-35033-6|isbn3=0-253-20445-3|oclc=11814554|lire en ligne=https://www.worldcat.org/oclc/11814554|consulté le=2020-08-09}}</ref>.
Tit ''Khan'' an te pote tou pa souveren bilga ant [[681 (almanak jilyen)|681]] ak [[864 (almanak jilyen)|864]].
== Nòt ak referans ==
<references />
[[Kategori:Tit mongol]]
[[Kategori:Khan]]
7w42i7p1kdwf2m7g3ffj1v7s84074ss
Modèl:Mongol
10
95180
861638
2024-12-11T13:29:24Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " <includeonly><bdi {{#if:{{{lang|}}}|lang="{{{lang|}}}"}} style="display:inline-block;font-size:{{{size|1.5em}}};line-height:1;font-family:{{#switch:{{lc:{{{lang|}}}}} |dta|mnc|mnc-mong|sjo='Abkai Xanyan','Abkai Xanyan VT','Abkai Xanyan XX','Abkai Xanyan SC','Abkai Buleku','Daicing White' |#default='Menk Hawang Tig','Menk Qagan Tig','Menk Garqag Tig','Menk Har_a Tig','Menk Scnin Tig' }},'Oyun Gurban Ulus Tig','Oyun Qagan Tig','Oyun Garqag Tig','Oyun Har_a Tig','Oyun Scnin... "
861638
wikitext
text/x-wiki
<includeonly><bdi {{#if:{{{lang|}}}|lang="{{{lang|}}}"}} style="display:inline-block;font-size:{{{size|1.5em}}};line-height:1;font-family:{{#switch:{{lc:{{{lang|}}}}}
|dta|mnc|mnc-mong|sjo='Abkai Xanyan','Abkai Xanyan VT','Abkai Xanyan XX','Abkai Xanyan SC','Abkai Buleku','Daicing White'
|#default='Menk Hawang Tig','Menk Qagan Tig','Menk Garqag Tig','Menk Har_a Tig','Menk Scnin Tig'
}},'Oyun Gurban Ulus Tig','Oyun Qagan Tig','Oyun Garqag Tig','Oyun Har_a Tig','Oyun Scnin Tig','Noto Sans Mongolian','Mongolian Baiti','Mongolian BT','Mongol Usug','Mongolian White','MongolianScript','Code2000',<!--Myatav Erdenechimeg's-->'Menksoft Qagan';font-weight:normal;{{#ifeq:{{{2|}}}|h
||-ms-writing-mode:tb-lr;writing-mode:tb-lr;-webkit-writing-mode:vertical-lr;writing-mode:vertical-lr;vertical-align:{{{vertical-align|{{{valign|text-top}}}}}};
}} {{{style|}}}">{{{1}}}</bdi></includeonly><noinclude>{{Documentation}}</noinclude>
sscppjaybm0yblz832lpyvvn1bmz92x
Kategori:Tit mongol
14
95181
861639
2024-12-11T13:41:14Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " [[Kategori:Tit|Mongolia]] [[Kategori:Istwa Mongoli]] [[Kategori:Mongol]] "
861639
wikitext
text/x-wiki
[[Kategori:Tit|Mongolia]]
[[Kategori:Istwa Mongoli]]
[[Kategori:Mongol]]
44r0yksnmj49wnnrlafo5gg86grit61
Kategori:Tit
14
95182
861640
2024-12-11T13:41:56Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " {{ Kategori rekonpans }} Kategori ki konsène tit moun, pa dwe konfonn ak [[:kategori:distenksyon]] ki konkrètman konsène pri ak rekonpans. (enstitisyon pri, ane ak ganyan elatriye) [[Kategori:Non]] "
861640
wikitext
text/x-wiki
{{ Kategori rekonpans }}
Kategori ki konsène tit moun, pa dwe konfonn ak [[:kategori:distenksyon]] ki konkrètman konsène pri ak rekonpans. (enstitisyon pri, ane ak ganyan elatriye)
[[Kategori:Non]]
tcfpfjsaiz867iqifyywzrfai8h73q3
Kategori:Mongol
14
95183
861641
2024-12-11T13:43:27Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " {{Multi bandeau|kategori antropoloji|kategori Afganistan|kategori Lachin|kategori Mongoli|kategori Larisi|kategori mondyal mongol}} {{Atik prensipal}} [[Kategori:Kategori yon gwoup etnik]] [[Kategori:Moun tiko-mongol]] "
861641
wikitext
text/x-wiki
{{Multi bandeau|kategori antropoloji|kategori Afganistan|kategori Lachin|kategori Mongoli|kategori Larisi|kategori mondyal mongol}}
{{Atik prensipal}}
[[Kategori:Kategori yon gwoup etnik]]
[[Kategori:Moun tiko-mongol]]
36n6vnfj18gnfus7qqg53jvj2h2ia4q
861646
861641
2024-12-11T13:48:12Z
Kitanago
19629
861646
wikitext
text/x-wiki
{{Multi bandeau|kategori antropoloji|kategori Afganistan|kategori Lachin|kategori Mongoli|kategori Larisi|kategori mondyal mongol}}
{{Atik prensipal}}
[[Kategori:Kategori yon gwoup etnik]]
[[Kategori:Pèp tiko-mongol]]
e8ycy8f9tjt8lbt2iey0q7ew36uiqjo
Kategori:Kategori yon gwoup etnik
14
95184
861642
2024-12-11T13:44:22Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " __HIDDENCAT__ {{ Kategori Antwopoloji }} '' Kategori sa a rasanble kategori ki santre sou yon gwoup etnik.'' [[Kategori:Gwoup etnik|Δ]] [[Kategori:Kategori yon pèp|Gwoup etnik]] "
861642
wikitext
text/x-wiki
__HIDDENCAT__
{{ Kategori Antwopoloji }}
'' Kategori sa a rasanble kategori ki santre sou yon gwoup etnik.''
[[Kategori:Gwoup etnik|Δ]]
[[Kategori:Kategori yon pèp|Gwoup etnik]]
1b857q9o034qwkw4krippkcx1t508xc
Kategori:Gwoup etnik
14
95185
861643
2024-12-11T13:45:15Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " {{Multi bandeau|kategori antwopoloji|kategori sosyete a}} {{Atik prensipal}} [[Kategori:Antwopoloji sosyal ak kiltirèl]] [[Kategori:Konsèp sosyolojik]] [[Kategori:Demografi]] [[Kategori:Etnoloji]] [[Kategori:Gwoup sosyal|Gwoup etnik]] [[Kategori:Pèp]] "
861643
wikitext
text/x-wiki
{{Multi bandeau|kategori antwopoloji|kategori sosyete a}}
{{Atik prensipal}}
[[Kategori:Antwopoloji sosyal ak kiltirèl]]
[[Kategori:Konsèp sosyolojik]]
[[Kategori:Demografi]]
[[Kategori:Etnoloji]]
[[Kategori:Gwoup sosyal|Gwoup etnik]]
[[Kategori:Pèp]]
0o8xhjb81so7k3jlxcqfpc2hpnxznxt
Kategori:Kategori yon pèp
14
95186
861644
2024-12-11T13:46:15Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " __HIDDENCAT__ {{Multi bandeau|kategori antwopoloji|kategori kilti}} {{Atik prensipal|Pèp}} [[Kategori:Pèp|*]] [[Kategori:Kategori yon gwoup moun|*Moun]] "
861644
wikitext
text/x-wiki
__HIDDENCAT__
{{Multi bandeau|kategori antwopoloji|kategori kilti}}
{{Atik prensipal|Pèp}}
[[Kategori:Pèp|*]]
[[Kategori:Kategori yon gwoup moun|*Moun]]
bd8a87gt76voi5mx93o3o2cfesxqong
Kategori:Kategori yon gwoup moun
14
95187
861645
2024-12-11T13:47:07Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " __HIDDENCAT__ {{ Kategori biyografi }} {{DEFAULTSORT:Gwoup moun}} [[Category:Fanmi kategori|Gwoup moun]] [[Kategori:Denominasyon yon gwoup moun|Σ]] "
861645
wikitext
text/x-wiki
__HIDDENCAT__
{{ Kategori biyografi }}
{{DEFAULTSORT:Gwoup moun}}
[[Category:Fanmi kategori|Gwoup moun]]
[[Kategori:Denominasyon yon gwoup moun|Σ]]
bzdp9pic1kwmxf7q50iyjhnujl1w7ru
Kategori:Pèp tiko-mongol
14
95188
861647
2024-12-11T13:48:48Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " [[Kategori:Pèp Azi|Tik-mongol]] "
861647
wikitext
text/x-wiki
[[Kategori:Pèp Azi|Tik-mongol]]
g3ufjv3rdg1yt02fc1wo9tzs5j3amut
Kategori:Pèp Azi
14
95189
861648
2024-12-11T13:49:20Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " [[Kategori:Azi]] [[Kategori:Pèp|Azi]] "
861648
wikitext
text/x-wiki
[[Kategori:Azi]]
[[Kategori:Pèp|Azi]]
btmakj8fjvo732ivt2qgvbxglje8ziq
Kategori:Khan
14
95190
861649
2024-12-11T13:50:30Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " {{ Kategori monachi }} [[Kategori:Tit noblès]] [[Kategori:Monak]] "
861649
wikitext
text/x-wiki
{{ Kategori monachi }}
[[Kategori:Tit noblès]]
[[Kategori:Monak]]
982hdcfztrwnpqv9qdtwnysrodhtnum
Kategori:Tit noblès
14
95191
861650
2024-12-11T13:50:56Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " {{Multi bandeau|kategori monachi|kategori rekonpans}} {{atik prensipal}} [[Kategori:Noblès]] [[Kategori:Tit|Noblès]] [[Kategori:Distenksyon pa tip]] "
861650
wikitext
text/x-wiki
{{Multi bandeau|kategori monachi|kategori rekonpans}}
{{atik prensipal}}
[[Kategori:Noblès]]
[[Kategori:Tit|Noblès]]
[[Kategori:Distenksyon pa tip]]
soprit9xgoxtapzu98ovsfkbla4k4vi
Kategori:Noblès
14
95192
861651
2024-12-11T13:51:19Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " {{Multi headband|kategori monachi|kategori jeneyaloji}} [[Kategori:Gwoup sosyal]] [[Kategori:Monachi]] "
861651
wikitext
text/x-wiki
{{Multi headband|kategori monachi|kategori jeneyaloji}}
[[Kategori:Gwoup sosyal]]
[[Kategori:Monachi]]
agld6vxuqdha3d5bv9ae289ypyiv9nc
Modèl:Gade omofòb
10
95193
861654
2024-12-11T13:56:22Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " <includeonly>{{Méta bandeau de note |icône=homophonie |Pou {{#if:{{{2|{{{pluriel|}}}}}}|atik ki gen tit omofòn yo|atik ki gen tit omofòn}}, gade <!-- -->{{#if:{{{mef|}}}|{{{mef}}}|<!-- -->{{Multiparamètres-Lien|{{{1|{{Titre sans précision}} (omonimi)}}}|{{{2|}}}|{{{3|}}}|{{{4|}}}|{{{5|}}}|{{{6|}}}|{{{7|}}}|{{{8|}}}|{{{9|}}}|{{{10|}}}}}<!-- -->}}. }}</includeonly><noinclude>{{documentation}}</noinclude> "
861654
wikitext
text/x-wiki
<includeonly>{{Méta bandeau de note
|icône=homophonie
|Pou {{#if:{{{2|{{{pluriel|}}}}}}|atik ki gen tit omofòn yo|atik ki gen tit omofòn}}, gade <!--
-->{{#if:{{{mef|}}}|{{{mef}}}|<!--
-->{{Multiparamètres-Lien|{{{1|{{Titre sans précision}} (omonimi)}}}|{{{2|}}}|{{{3|}}}|{{{4|}}}|{{{5|}}}|{{{6|}}}|{{{7|}}}|{{{8|}}}|{{{9|}}}|{{{10|}}}}}<!--
-->}}.
}}</includeonly><noinclude>{{documentation}}</noinclude>
lr5qewh6mpmkvsw6ur3vleah4kd1j21
Anpi Mongòl
0
95194
861655
2024-12-11T14:35:38Z
Kitanago
19629
Li kreye pa tradui paj « [[:fr:Special:Redirect/revision/221042378|Empire mongol]] »
861655
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Ancienne entité territoriale|nom français=Empire mongol|nom={{MongolUnicode |ᠶᠡᠬᠡ<br>ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ<br>ᠤᠶᠯᠤᠰ}}|nom langue={{mn}}|nom2=|nom2 langue=|année début=[[1206]]|année fin=[[1243]]/[[1294]]|gouvernement=[[Empire nomade]]|carte=Mongol Empire (greatest extent).svg|légende=L'Empire mongol à son extension maximale en [[1279]] sous [[Kubilai Khan]].|drapeau=Standards of Genghis Khan.png|drapeau lien=[[Süld|Süld (ou tug süld)]]|blason=Imperial Seal of the Mongols 1246.svg|blason lien=[[Sceau (Extrême-Orient)|Sceau]] (1246)|religion=[[Tengrisme]], [[chamanisme]], puis [[islam]], [[bouddhisme]] et [[nestorianisme]]|capitale=[[Avarga]] <small>({{période-|1206|1235}})</small><br>[[Karakorum]] <small>({{période-|1235|1260}})</small><br>[[Cambaluc]] <small>({{période-|1260|1368}})</small>|population1 date=1237|population1=env. {{nb|60000000|habitants}}|population2 date=1263|population2=env. {{nb|110000000|habitants}}|superficie1 date=1206|superficie1={{unité|4000000|km|2}}<ref name="Taagepera499">{{article|langue=en |date=septembre 1997 |titre=Expansion and Contraction Patterns of Large Polities: Context for Russia |journal={{lien|lang=en|trad=International Studies Quarterly}} |volume=41 |numéro=3 |passage=475-504 |doi= 10.1111/0020-8833.00053 |auteur1={{lien|lang=en|trad=Rein Taagepera}} |jstor=2600793 |url=http://www.escholarship.org/uc/item/3cn68807}}.</ref>|superficie2 date=1227|superficie2={{unité|13500000|km|2}}<ref name="Taagepera499" />|superficie3 date=1270|superficie3={{unité|24000000|km|2}}<ref>{{Article|langue=en |nom1=Turchin |prénom1=Peter |nom2=Adams |prénom2=Jonathan M. |nom3=Hall |prénom3=Thomas D. |titre=East-West Orientation of Historical Empires |journal=Journal of world-systems research |date=décembre 2006 |volume=12 |numéro=2 |passage=222-223 |url=http://jwsr.pitt.edu/ojs/index.php/jwsr/article/view/369/381 |consulté le=25 août 2016 |issn=1076-156X}}.</ref>|superficie4 date=1279|superficie4={{unité|33200000|km|2}}|superficie5 date=1294|superficie5={{unité|23500000|km|2}}<ref name="Taagepera499" />|evt1 date={{nobr|[[Années 1190]]}}|evt1=[[Gengis Khan|Temüdjin]] est proclamé [[khan]]|evt2 date=[[1206]]|evt2=Il soumet l'ensemble du territoire mongol et est proclamé [[khagan]]|evt3 date=[[1209]]|evt3=Ralliement des [[Ouïghours]]|evt4 date=[[1218]]|evt4=Soumission du khanat des [[Kara-Khitans]]|evt5 date=[[1227]]|evt5=Soumission définitive du [[Dynastie des Xia occidentaux|royaume des Xia occidentaux]]|evt6 date=[[1231]]|evt6=Soumission de l'[[Empire khwarezmien]]|evt7 date=[[1234]]|evt7=Fin de la [[Dynastie Jin (1115-1234)|dynastie Jin]] : soumission de la Chine du Nord|evt8 date=[[1241]]|evt8=Soumission des [[Coumans]]|evt9 date=[[1258]]|evt9=Disparition du [[califat]] [[abbasside]] de [[Bagdad]]|evt10 date=[[1260]]|evt10=Avènement de [[Kubilai Khan]] et division ''{{lang|la|de facto}}'' de l'empire|evt11 date=[[1279]]|evt11=Fin de la [[dynastie Song]] : soumission du sud de la Chine|evt12 date=[[1294]]|evt12=Mort de Kubilai Khan|titre leaderA=Khagans|leaderA1 date={{période|1206|1227}}|leaderA1=[[Gengis Khan]]|leaderA2 date={{période|1227|1241}}|leaderA2=[[Ögödei]]|leaderA3 date={{période|1241|1246}}|leaderA3=[[Töregene]] ([[régence]])|leaderA4 date={{période|1246|1248}}|leaderA4=[[Güyük]]|leaderA5 date={{période|1248|1251}}|leaderA5=[[Oghul Qaïmich]] (régence)|leaderA6 date={{période|1251|1259}}|leaderA6=[[Möngke]]|leaderA7 date={{période|1260|1294}}|leaderA7=[[Kubilai Khan]]|p1=Tribus [[Mongols|mongoles]]|p2=Territoire [[Ouïghours|ouïghour]]|p3=[[Khanat]] des [[Kara-Khitans]]|p4=[[Dynastie des Xia occidentaux|Royaume des Xia occidentaux]]|p5=[[Empire khwarezmien]]|p6=Territoire des [[Coumans]]|p7=[[Dynastie Jin (1115-1234)|Dynastie Jin]]|p8=[[Fichier:Black flag.svg|20px]] [[Califat abbasside]]|p9=[[Dynastie Song]]|p10=[[Bulgarie de la Volga]]|p11=[[Khaganat kirghize du Ienisseï]]|s1=[[Fichier:Golden Horde flag 1339.svg|border|20px]] [[Horde d'or]]|s2=[[Fichier:Flag of Chagatai Khanate.svg|border|20px]] [[Khanat de Djaghataï]]|s3=[[Fichier:Flag of Ilkhanate.gif|border|20px]] [[Ilkhanides|Empire ilkhan]]|s4=[[Fichier:Purpoted Military Flag of the Yuan Dynasty (2).png|22px]] [[Dynastie Yuan]]
* [[Goryeo]]}}'''Anpi Mongòl''' ( ᠶᠡᠬᠡ<nowiki></br></nowiki> ᠶᠡᠬᠡ ᠶᠡᠬᠡ, ''Mongol ikh ulus'', lit. "Gran Eta Mongòl") se non yo bay anpi ki te fonde e ki te dirije nan kòmansman XIIIe syèk la pa souveren Gengis Khan, epi, pa desandan li yo. Konkèt sa yo pa t toujou aboli fòm administrasyon anvan yo te mete an plas pa Eta viktim yo sou chak bò nan Erazi, ki poze kesyon an sou nati orijinal Anpi Mongòl la sou plan an nan inite politik, lengwistik, relijye ak ekonomik li. Anplis de sa, jewografi li yo, melanje vas teritwa dezè ki pa gen anpil moun (Azi Santral stepi) ak zòn ki peple (kòt chinwa ak fwontyè lwès), fwagmantasyon rapid li yo, osi byen ke jesyon an enposib nan yon zòn konsa ak teknik yo vle di ak moun nan. tan an poze kesyon definisyon sou nati egzak eta medyeval mongòl la.
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Anpi mongol]]
jx1jd3pbp69ys0uk0fhvqse9or1bi29
861657
861655
2024-12-11T14:36:56Z
Kitanago
19629
861657
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox }} Ouïghours|ouïghour]]|p3=[[Khanat]] des [[Kara-Khitans]]|p4=[[Dynastie des Xia occidentaux|Royaume des Xia occidentaux]]|p5=[[Empire khwarezmien]]|p6=Territoire des [[Coumans]]|p7=[[Dynastie Jin (1115-1234)|Dynastie Jin]]|p8=[[Fichier:Black flag.svg|20px]] [[Califat abbasside]]|p9=[[Dynastie Song]]|p10=[[Bulgarie de la Volga]]|p11=[[Khaganat kirghize du Ienisseï]]|s1=[[Fichier:Golden Horde flag 1339.svg|border|20px]] [[Horde d'or]]|s2=[[Fichier:Flag of Chagatai Khanate.svg|border|20px]] [[Khanat de Djaghataï]]|s3=[[Fichier:Flag of Ilkhanate.gif|border|20px]] [[Ilkhanides|Empire ilkhan]]|s4=[[Fichier:Purpoted Military Flag of the Yuan Dynasty (2).png|22px]] [[Dynastie Yuan]]
* [[Goryeo]]}}'''Anpi Mongòl''' ( ᠶᠡᠬᠡ<nowiki></br></nowiki> ᠶᠡᠬᠡ ᠶᠡᠬᠡ, ''Mongol ikh ulus'', lit. "Gran Eta Mongòl") se non yo bay anpi ki te fonde e ki te dirije nan kòmansman XIIIe syèk la pa souveren Gengis Khan, epi, pa desandan li yo. Konkèt sa yo pa t toujou aboli fòm administrasyon anvan yo te mete an plas pa Eta viktim yo sou chak bò nan Erazi, ki poze kesyon an sou nati orijinal Anpi Mongòl la sou plan an nan inite politik, lengwistik, relijye ak ekonomik li. Anplis de sa, jewografi li yo, melanje vas teritwa dezè ki pa gen anpil moun (Azi Santral stepi) ak zòn ki peple (kòt chinwa ak fwontyè lwès), fwagmantasyon rapid li yo, osi byen ke jesyon an enposib nan yon zòn konsa ak teknik yo vle di ak moun nan. tan an poze kesyon definisyon sou nati egzak eta medyeval mongòl la.
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Anpi mongol]]
jo3zjcq36ofx2v6abzxjvqspg35is5l
861658
861657
2024-12-11T14:37:14Z
Kitanago
19629
861658
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox }}
'''Anpi Mongòl''' ( ᠶᠡᠬᠡ<nowiki></br></nowiki> ᠶᠡᠬᠡ ᠶᠡᠬᠡ, ''Mongol ikh ulus'', lit. "Gran Eta Mongòl") se non yo bay anpi ki te fonde e ki te dirije nan kòmansman XIIIe syèk la pa souveren Gengis Khan, epi, pa desandan li yo. Konkèt sa yo pa t toujou aboli fòm administrasyon anvan yo te mete an plas pa Eta viktim yo sou chak bò nan Erazi, ki poze kesyon an sou nati orijinal Anpi Mongòl la sou plan an nan inite politik, lengwistik, relijye ak ekonomik li. Anplis de sa, jewografi li yo, melanje vas teritwa dezè ki pa gen anpil moun (Azi Santral stepi) ak zòn ki peple (kòt chinwa ak fwontyè lwès), fwagmantasyon rapid li yo, osi byen ke jesyon an enposib nan yon zòn konsa ak teknik yo vle di ak moun nan. tan an poze kesyon definisyon sou nati egzak eta medyeval mongòl la.
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Anpi mongol]]
hkn68aouqpi40cx5n4sld5vt0i2pra9
861669
861658
2024-12-11T14:45:54Z
Kitanago
19629
Li kreye pa tradui paj « [[:fr:Special:Redirect/revision/221042378|Empire mongol]] »
861669
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Ancienne entité territoriale|nom français=Empire mongol|nom={{MongolUnicode |ᠶᠡᠬᠡ<br>ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ<br>ᠤᠶᠯᠤᠰ}}|nom langue={{mn}}|nom2=|nom2 langue=|année début=[[1206]]|année fin=[[1243]]/[[1294]]|gouvernement=[[Empire nomade]]|carte=Mongol Empire (greatest extent).svg|légende=L'Empire mongol à son extension maximale en [[1279]] sous [[Kubilai Khan]].|drapeau=Standards of Genghis Khan.png|drapeau lien=[[Süld|Süld (ou tug süld)]]|blason=Imperial Seal of the Mongols 1246.svg|blason lien=[[Sceau (Extrême-Orient)|Sceau]] (1246)|religion=[[Tengrisme]], [[chamanisme]], puis [[islam]], [[bouddhisme]] et [[nestorianisme]]|capitale=[[Avarga]] <small>({{période-|1206|1235}})</small><br>[[Karakorum]] <small>({{période-|1235|1260}})</small><br>[[Cambaluc]] <small>({{période-|1260|1368}})</small>|population1 date=1237|population1=env. {{nb|60000000|habitants}}|population2 date=1263|population2=env. {{nb|110000000|habitants}}|superficie1 date=1206|superficie1={{unité|4000000|km|2}}<ref name="Taagepera499">{{article|langue=en |date=septembre 1997 |titre=Expansion and Contraction Patterns of Large Polities: Context for Russia |journal={{lien|lang=en|trad=International Studies Quarterly}} |volume=41 |numéro=3 |passage=475-504 |doi= 10.1111/0020-8833.00053 |auteur1={{lien|lang=en|trad=Rein Taagepera}} |jstor=2600793 |url=http://www.escholarship.org/uc/item/3cn68807}}.</ref>|superficie2 date=1227|superficie2={{unité|13500000|km|2}}<ref name="Taagepera499" />|superficie3 date=1270|superficie3={{unité|24000000|km|2}}<ref>{{Article|langue=en |nom1=Turchin |prénom1=Peter |nom2=Adams |prénom2=Jonathan M. |nom3=Hall |prénom3=Thomas D. |titre=East-West Orientation of Historical Empires |journal=Journal of world-systems research |date=décembre 2006 |volume=12 |numéro=2 |passage=222-223 |url=http://jwsr.pitt.edu/ojs/index.php/jwsr/article/view/369/381 |consulté le=25 août 2016 |issn=1076-156X}}.</ref>|superficie4 date=1279|superficie4={{unité|33200000|km|2}}|superficie5 date=1294|superficie5={{unité|23500000|km|2}}<ref name="Taagepera499" />|evt1 date={{nobr|[[Années 1190]]}}|evt1=[[Gengis Khan|Temüdjin]] est proclamé [[khan]]|evt2 date=[[1206]]|evt2=Il soumet l'ensemble du territoire mongol et est proclamé [[khagan]]|evt3 date=[[1209]]|evt3=Ralliement des [[Ouïghours]]|evt4 date=[[1218]]|evt4=Soumission du khanat des [[Kara-Khitans]]|evt5 date=[[1227]]|evt5=Soumission définitive du [[Dynastie des Xia occidentaux|royaume des Xia occidentaux]]|evt6 date=[[1231]]|evt6=Soumission de l'[[Empire khwarezmien]]|evt7 date=[[1234]]|evt7=Fin de la [[Dynastie Jin (1115-1234)|dynastie Jin]] : soumission de la Chine du Nord|evt8 date=[[1241]]|evt8=Soumission des [[Coumans]]|evt9 date=[[1258]]|evt9=Disparition du [[califat]] [[abbasside]] de [[Bagdad]]|evt10 date=[[1260]]|evt10=Avènement de [[Kubilai Khan]] et division ''{{lang|la|de facto}}'' de l'empire|evt11 date=[[1279]]|evt11=Fin de la [[dynastie Song]] : soumission du sud de la Chine|evt12 date=[[1294]]|evt12=Mort de Kubilai Khan|titre leaderA=Khagans|leaderA1 date={{période|1206|1227}}|leaderA1=[[Gengis Khan]]|leaderA2 date={{période|1227|1241}}|leaderA2=[[Ögödei]]|leaderA3 date={{période|1241|1246}}|leaderA3=[[Töregene]] ([[régence]])|leaderA4 date={{période|1246|1248}}|leaderA4=[[Güyük]]|leaderA5 date={{période|1248|1251}}|leaderA5=[[Oghul Qaïmich]] (régence)|leaderA6 date={{période|1251|1259}}|leaderA6=[[Möngke]]|leaderA7 date={{période|1260|1294}}|leaderA7=[[Kubilai Khan]]|p1=Tribus [[Mongols|mongoles]]|p2=Territoire [[Ouïghours|ouïghour]]|p3=[[Khanat]] des [[Kara-Khitans]]|p4=[[Dynastie des Xia occidentaux|Royaume des Xia occidentaux]]|p5=[[Empire khwarezmien]]|p6=Territoire des [[Coumans]]|p7=[[Dynastie Jin (1115-1234)|Dynastie Jin]]|p8=[[Fichier:Black flag.svg|20px]] [[Califat abbasside]]|p9=[[Dynastie Song]]|p10=[[Bulgarie de la Volga]]|p11=[[Khaganat kirghize du Ienisseï]]|s1=[[Fichier:Golden Horde flag 1339.svg|border|20px]] [[Horde d'or]]|s2=[[Fichier:Flag of Chagatai Khanate.svg|border|20px]] [[Khanat de Djaghataï]]|s3=[[Fichier:Flag of Ilkhanate.gif|border|20px]] [[Ilkhanides|Empire ilkhan]]|s4=[[Fichier:Purpoted Military Flag of the Yuan Dynasty (2).png|22px]] [[Dynastie Yuan]]
* [[Goryeo]]}}'''Anpi Mongòl''' ( ᠶᠡᠬᠡ<nowiki></br></nowiki> ᠶᠡᠬᠡ ᠶᠡᠬᠡ, ''Mongol ikh ulus'', lit. "Gran Eta Mongòl") se non yo bay anpi ki te fonde e ki te dirije nan kòmansman XIIIe syèk la pa souveren Gengis Khan, epi, pa desandan li yo. Konkèt sa yo pa t toujou aboli fòm administrasyon anvan yo te mete an plas pa Eta viktim yo sou chak bò nan Erazi, ki poze kesyon an sou nati orijinal Anpi Mongòl la sou plan an nan inite politik, lengwistik, relijye ak ekonomik li. Anplis de sa, jewografi li yo, melanje vas teritwa dezè ki pa gen anpil moun (Azi Santral stepi) ak zòn ki peple (kòt chinwa ak fwontyè lwès), fwagmantasyon rapid li yo, osi byen ke jesyon an enposib nan yon zòn konsa ak teknik yo vle di ak moun nan. tan an poze kesyon definisyon sou nati egzak eta medyeval mongòl la.
== Non ==
Anpi Mongòl la te rele nan tan li ᠶᠡᠬᠡ<nowiki></br></nowiki> ᠶᠡᠬᠡ<nowiki></br></nowiki> ᠶᠡᠬᠡ ( ''ikh Mongolyen ulus'', "Gran Eta Mongòl").
== Nòt ak referans ==
{{Referans}}
== Gade tou ==
{{Lòt pwojè|commons=Category:Mongol Empire|commons titre=l’Empire mongol}}
=== Lyen ekstèn ===
{{Liens}}
* [http://perso.wanadoo.fr/steppeasia/ Les steppes d'Asie centrale]
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Anpi mongol]]
3dq6pzli1qlcg5m2j6n2ccqu62dlovz
861670
861669
2024-12-11T14:46:34Z
Kitanago
19629
861670
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox}}
'''Anpi Mongòl''' ( ᠶᠡᠬᠡ<nowiki></br></nowiki> ᠶᠡᠬᠡ ᠶᠡᠬᠡ, ''Mongol ikh ulus'', lit. "Gran Eta Mongòl") se non yo bay anpi ki te fonde e ki te dirije nan kòmansman XIIIe syèk la pa souveren Gengis Khan, epi, pa desandan li yo. Konkèt sa yo pa t toujou aboli fòm administrasyon anvan yo te mete an plas pa Eta viktim yo sou chak bò nan Erazi, ki poze kesyon an sou nati orijinal Anpi Mongòl la sou plan an nan inite politik, lengwistik, relijye ak ekonomik li. Anplis de sa, jewografi li yo, melanje vas teritwa dezè ki pa gen anpil moun (Azi Santral stepi) ak zòn ki peple (kòt chinwa ak fwontyè lwès), fwagmantasyon rapid li yo, osi byen ke jesyon an enposib nan yon zòn konsa ak teknik yo vle di ak moun nan. tan an poze kesyon definisyon sou nati egzak eta medyeval mongòl la.
== Non ==
Anpi Mongòl la te rele nan tan li ᠶᠡᠬᠡ<nowiki></br></nowiki> ᠶᠡᠬᠡ<nowiki></br></nowiki> ᠶᠡᠬᠡ ( ''ikh Mongolyen ulus'', "Gran Eta Mongòl").
== Nòt ak referans ==
{{Referans}}
== Gade tou ==
{{Lòt pwojè|commons=Category:Mongol Empire|commons titre=l’Empire mongol}}
=== Lyen ekstèn ===
{{Liens}}
* [http://perso.wanadoo.fr/steppeasia/ Les steppes d'Asie centrale]
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Anpi mongol]]
nq1camat428a576l0hi1qtuvxnf577q
861671
861670
2024-12-11T14:52:14Z
Kitanago
19629
/* Non */
861671
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox}}
'''Anpi Mongòl''' ( ᠶᠡᠬᠡ<nowiki></br></nowiki> ᠶᠡᠬᠡ ᠶᠡᠬᠡ, ''Mongol ikh ulus'', lit. "Gran Eta Mongòl") se non yo bay anpi ki te fonde e ki te dirije nan kòmansman XIIIe syèk la pa souveren Gengis Khan, epi, pa desandan li yo. Konkèt sa yo pa t toujou aboli fòm administrasyon anvan yo te mete an plas pa Eta viktim yo sou chak bò nan Erazi, ki poze kesyon an sou nati orijinal Anpi Mongòl la sou plan an nan inite politik, lengwistik, relijye ak ekonomik li. Anplis de sa, jewografi li yo, melanje vas teritwa dezè ki pa gen anpil moun (Azi Santral stepi) ak zòn ki peple (kòt chinwa ak fwontyè lwès), fwagmantasyon rapid li yo, osi byen ke jesyon an enposib nan yon zòn konsa ak teknik yo vle di ak moun nan. tan an poze kesyon definisyon sou nati egzak eta medyeval mongòl la.
== Non ==
Anpi Mongòl la te rele nan tan li ᠶᠡᠬᠡ<nowiki></br></nowiki> ᠶᠡᠬᠡ<nowiki></br></nowiki> ᠶᠡᠬᠡ ( ''ikh Mongolyen ulus'', "Gran Eta Mongòl").
==Istwa==
Ant [[1187 (almanak jilyen)|1187]] ak [[1196 (almanak jilyen)|1196]], Gengis Khan te pwoklame ''[[khan]]'' (sa vle di wa). Li te bat [[Tayitchi'out]] la, ki te rete nan sid [[Bouriatie|Buryatia]] jodi a, nan [[Sibérie|Siberia]], Lè sa a, [[Tatars]] yo, ki te pèmèt li kontwole lès Mongoli. Nan [[1203 (almanak jilyen)|1203]], li te kraze ak Toghril, ki moun ki te touye. Rasanbleman [[Kereit]] la. Ane annapre a, li te soumèt [[Merkit]] yo ak [[Naïmans]] yo, nan lwès Mongoli jodi a <ref name="lorincz">''Histoire de la Mongolie'', par László Lőrincz Publié par Akadémiai Kiadó, 1984 {{ISBN|963-05-3381-2|978-963-05-3381-2}}.</ref> . Depi lè sa a, Gengis Khan te kontwole prèske tout teritwa Mongòl. An [[1205 (almanak jilyen)|1205]], li te kòmanse konkèt wayòm [[Tangoutes|Tangut]] [[Dynastie des Xia occidentaux|Xixia]] <ref>{{En}} [https://books.google.fr/books?id=N2MMD0yfxyAC&pg=PA14 ''{{Lang|en|Genghis Khan & the Mongol Conquests 1190-1400}}'', par Stephen R. Turnbull].</ref>, ki te reziste nan vil fòtifye yo jiska [[1209 (almanak jilyen)|1209]]. Yon gwo asanble nan [[1206 (almanak jilyen)|1206]] ( [[qurultay]] ) te rele l inivèsèl ''Khan'' ( ''Tchingis [[Khagan|Qaghan]]'' ). Ane annapre a, [[Djötchi|Djötchi,]] pi gran pitit gason l, te soumèt [[Kirghizes|Kirghiz]] yo pandan ke [[Ongüt]] nan [[Plateau d'Ordos|Ordos]] ak [[Karlouks]] yo nan [[Ili]] yo te antre nan anpi an espontaneman <ref>[https://books.google.fr/books?id=a4p9C6J35XYC ''Genghis Khan'', par Leo de Hartog Publié par Tauris Parke Paperbacks, 2004] {{ISBN|1-86064-972-6|978-1-86064-972-1}}.</ref>.
== Nòt ak referans ==
{{Referans}}
== Gade tou ==
{{Lòt pwojè|commons=Category:Mongol Empire|commons titre=l’Empire mongol}}
=== Lyen ekstèn ===
{{Liens}}
* [http://perso.wanadoo.fr/steppeasia/ Les steppes d'Asie centrale]
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Anpi mongol]]
t4qi94pe2weqxlcyqackp1ub6fm4uzx
861672
861671
2024-12-11T14:54:15Z
Kitanago
19629
861672
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox}}
'''Anpi Mongòl''' ( ᠶᠡᠬᠡ<nowiki></br></nowiki> ᠶᠡᠬᠡ ᠶᠡᠬᠡ, ''Mongol ikh ulus'', lit. "Gran Eta Mongòl") se non yo bay anpi ki te fonde e ki te dirije nan kòmansman XIIIe syèk la pa souveren Gengis Khan, epi, pa desandan li yo. Konkèt sa yo pa t toujou aboli fòm administrasyon anvan yo te mete an plas pa Eta viktim yo sou chak bò nan Erazi, ki poze kesyon an sou nati orijinal Anpi Mongòl la sou plan an nan inite politik, lengwistik, relijye ak ekonomik li. Anplis de sa, jewografi li yo, melanje vas teritwa dezè ki pa gen anpil moun (Azi Santral stepi) ak zòn ki peple (kòt chinwa ak fwontyè lwès), fwagmantasyon rapid li yo, osi byen ke jesyon an enposib nan yon zòn konsa ak teknik yo vle di ak moun nan. tan an poze kesyon definisyon sou nati egzak eta medyeval mongòl la.
== Non ==
Anpi Mongòl la te rele nan tan li ᠶᠡᠬᠡ<nowiki></br></nowiki> ᠶᠡᠬᠡ<nowiki></br></nowiki> ᠶᠡᠬᠡ ( ''ikh Mongolyen ulus'', "Gran Eta Mongòl").
==Istwa==
[[Fichye:East-Hem_800ad.jpg|gauche|vignette|300x300px|Azi alantou 800.]]
Ant [[1187 (almanak jilyen)|1187]] ak [[1196 (almanak jilyen)|1196]], Gengis Khan te pwoklame ''[[khan]]'' (sa vle di wa). Li te bat [[Tayitchi'out]] la, ki te rete nan sid [[Bouriatie|Buryatia]] jodi a, nan [[Sibérie|Siberia]], Lè sa a, [[Tatars]] yo, ki te pèmèt li kontwole lès Mongoli. Nan [[1203 (almanak jilyen)|1203]], li te kraze ak Toghril, ki moun ki te touye. Rasanbleman [[Kereit]] la. Ane annapre a, li te soumèt [[Merkit]] yo ak [[Naïmans]] yo, nan lwès Mongoli jodi a <ref name="lorincz">''Histoire de la Mongolie'', par László Lőrincz Publié par Akadémiai Kiadó, 1984 {{ISBN|963-05-3381-2|978-963-05-3381-2}}.</ref> . Depi lè sa a, Gengis Khan te kontwole prèske tout teritwa Mongòl. An [[1205 (almanak jilyen)|1205]], li te kòmanse konkèt wayòm [[Tangoutes|Tangut]] [[Dynastie des Xia occidentaux|Xixia]] <ref>{{En}} [https://books.google.fr/books?id=N2MMD0yfxyAC&pg=PA14 ''{{Lang|en|Genghis Khan & the Mongol Conquests 1190-1400}}'', par Stephen R. Turnbull].</ref>, ki te reziste nan vil fòtifye yo jiska [[1209 (almanak jilyen)|1209]]. Yon gwo asanble nan [[1206 (almanak jilyen)|1206]] ( [[qurultay]] ) te rele l inivèsèl ''Khan'' ( ''Tchingis [[Khagan|Qaghan]]'' ). Ane annapre a, [[Djötchi|Djötchi,]] pi gran pitit gason l, te soumèt [[Kirghizes|Kirghiz]] yo pandan ke [[Ongüt]] nan [[Plateau d'Ordos|Ordos]] ak [[Karlouks]] yo nan [[Ili]] yo te antre nan anpi an espontaneman <ref>[https://books.google.fr/books?id=a4p9C6J35XYC ''Genghis Khan'', par Leo de Hartog Publié par Tauris Parke Paperbacks, 2004] {{ISBN|1-86064-972-6|978-1-86064-972-1}}.</ref>.
== Nòt ak referans ==
{{Referans}}
== Gade tou ==
{{Lòt pwojè|commons=Category:Mongol Empire|commons titre=l’Empire mongol}}
=== Lyen ekstèn ===
{{Liens}}
* [http://perso.wanadoo.fr/steppeasia/ Les steppes d'Asie centrale]
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Anpi mongol]]
q5xhkfx59l8861xsmoau2wo41vy7oli
861673
861672
2024-12-11T14:55:47Z
Kitanago
19629
861673
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox|kat= Mongol Empire (greatest extent).svg}}
'''Anpi Mongòl''' ( ᠶᠡᠬᠡ</br> ᠶᠡᠬᠡ ᠶᠡᠬᠡ, ''Mongol ikh ulus'', lit. "Gran Eta Mongòl") se non yo bay anpi ki te fonde e ki te dirije nan kòmansman XIIIe syèk la pa souveren Gengis Khan, epi, pa desandan li yo. Konkèt sa yo pa t toujou aboli fòm administrasyon anvan yo te mete an plas pa Eta viktim yo sou chak bò nan Erazi, ki poze kesyon an sou nati orijinal Anpi Mongòl la sou plan an nan inite politik, lengwistik, relijye ak ekonomik li. Anplis de sa, jewografi li yo, melanje vas teritwa dezè ki pa gen anpil moun (Azi Santral stepi) ak zòn ki peple (kòt chinwa ak fwontyè lwès), fwagmantasyon rapid li yo, osi byen ke jesyon an enposib nan yon zòn konsa ak teknik yo vle di ak moun nan. tan an poze kesyon definisyon sou nati egzak eta medyeval mongòl la.
== Non ==
Anpi Mongòl la te rele nan tan li ᠶᠡᠬᠡ<nowiki></br></nowiki> ᠶᠡᠬᠡ<nowiki></br></nowiki> ᠶᠡᠬᠡ ( ''ikh Mongolyen ulus'', "Gran Eta Mongòl").
==Istwa==
[[Fichye:East-Hem_800ad.jpg|gauche|vignette|300x300px|Azi alantou 800.]]
Ant [[1187 (almanak jilyen)|1187]] ak [[1196 (almanak jilyen)|1196]], Gengis Khan te pwoklame ''[[khan]]'' (sa vle di wa). Li te bat [[Tayitchi'out]] la, ki te rete nan sid [[Bouriatie|Buryatia]] jodi a, nan [[Sibérie|Siberia]], Lè sa a, [[Tatars]] yo, ki te pèmèt li kontwole lès Mongoli. Nan [[1203 (almanak jilyen)|1203]], li te kraze ak Toghril, ki moun ki te touye. Rasanbleman [[Kereit]] la. Ane annapre a, li te soumèt [[Merkit]] yo ak [[Naïmans]] yo, nan lwès Mongoli jodi a <ref name="lorincz">''Histoire de la Mongolie'', par László Lőrincz Publié par Akadémiai Kiadó, 1984 {{ISBN|963-05-3381-2|978-963-05-3381-2}}.</ref> . Depi lè sa a, Gengis Khan te kontwole prèske tout teritwa Mongòl. An [[1205 (almanak jilyen)|1205]], li te kòmanse konkèt wayòm [[Tangoutes|Tangut]] [[Dynastie des Xia occidentaux|Xixia]] <ref>{{En}} [https://books.google.fr/books?id=N2MMD0yfxyAC&pg=PA14 ''{{Lang|en|Genghis Khan & the Mongol Conquests 1190-1400}}'', par Stephen R. Turnbull].</ref>, ki te reziste nan vil fòtifye yo jiska [[1209 (almanak jilyen)|1209]]. Yon gwo asanble nan [[1206 (almanak jilyen)|1206]] ( [[qurultay]] ) te rele l inivèsèl ''Khan'' ( ''Tchingis [[Khagan|Qaghan]]'' ). Ane annapre a, [[Djötchi|Djötchi,]] pi gran pitit gason l, te soumèt [[Kirghizes|Kirghiz]] yo pandan ke [[Ongüt]] nan [[Plateau d'Ordos|Ordos]] ak [[Karlouks]] yo nan [[Ili]] yo te antre nan anpi an espontaneman <ref>[https://books.google.fr/books?id=a4p9C6J35XYC ''Genghis Khan'', par Leo de Hartog Publié par Tauris Parke Paperbacks, 2004] {{ISBN|1-86064-972-6|978-1-86064-972-1}}.</ref>.
== Nòt ak referans ==
{{Referans}}
== Gade tou ==
{{Lòt pwojè|commons=Category:Mongol Empire|commons titre=l’Empire mongol}}
=== Lyen ekstèn ===
{{Liens}}
* [http://perso.wanadoo.fr/steppeasia/ Les steppes d'Asie centrale]
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Anpi mongol]]
0vr66bs0gp0h32qlm2e71l0psw1u06n
861674
861673
2024-12-11T14:56:30Z
Kitanago
19629
861674
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox|kat= Mongol Empire (greatest extent).svg}}
'''Anpi Mongòl''' (ᠶᠡᠬᠡ<br>ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ<br>ᠤᠶᠯᠤᠰ, ''Mongol ikh ulus'', lit. "Gran Eta Mongòl") se non yo bay anpi ki te fonde e ki te dirije nan kòmansman XIIIe syèk la pa souveren Gengis Khan, epi, pa desandan li yo. Konkèt sa yo pa t toujou aboli fòm administrasyon anvan yo te mete an plas pa Eta viktim yo sou chak bò nan Erazi, ki poze kesyon an sou nati orijinal Anpi Mongòl la sou plan an nan inite politik, lengwistik, relijye ak ekonomik li. Anplis de sa, jewografi li yo, melanje vas teritwa dezè ki pa gen anpil moun (Azi Santral stepi) ak zòn ki peple (kòt chinwa ak fwontyè lwès), fwagmantasyon rapid li yo, osi byen ke jesyon an enposib nan yon zòn konsa ak teknik yo vle di ak moun nan. tan an poze kesyon definisyon sou nati egzak eta medyeval mongòl la.
== Non ==
Anpi Mongòl la te rele nan tan li ᠶᠡᠬᠡ<nowiki></br></nowiki> ᠶᠡᠬᠡ<nowiki></br></nowiki> ᠶᠡᠬᠡ ( ''ikh Mongolyen ulus'', "Gran Eta Mongòl").
==Istwa==
[[Fichye:East-Hem_800ad.jpg|gauche|vignette|300x300px|Azi alantou 800.]]
Ant [[1187 (almanak jilyen)|1187]] ak [[1196 (almanak jilyen)|1196]], Gengis Khan te pwoklame ''[[khan]]'' (sa vle di wa). Li te bat [[Tayitchi'out]] la, ki te rete nan sid [[Bouriatie|Buryatia]] jodi a, nan [[Sibérie|Siberia]], Lè sa a, [[Tatars]] yo, ki te pèmèt li kontwole lès Mongoli. Nan [[1203 (almanak jilyen)|1203]], li te kraze ak Toghril, ki moun ki te touye. Rasanbleman [[Kereit]] la. Ane annapre a, li te soumèt [[Merkit]] yo ak [[Naïmans]] yo, nan lwès Mongoli jodi a <ref name="lorincz">''Histoire de la Mongolie'', par László Lőrincz Publié par Akadémiai Kiadó, 1984 {{ISBN|963-05-3381-2|978-963-05-3381-2}}.</ref> . Depi lè sa a, Gengis Khan te kontwole prèske tout teritwa Mongòl. An [[1205 (almanak jilyen)|1205]], li te kòmanse konkèt wayòm [[Tangoutes|Tangut]] [[Dynastie des Xia occidentaux|Xixia]] <ref>{{En}} [https://books.google.fr/books?id=N2MMD0yfxyAC&pg=PA14 ''{{Lang|en|Genghis Khan & the Mongol Conquests 1190-1400}}'', par Stephen R. Turnbull].</ref>, ki te reziste nan vil fòtifye yo jiska [[1209 (almanak jilyen)|1209]]. Yon gwo asanble nan [[1206 (almanak jilyen)|1206]] ( [[qurultay]] ) te rele l inivèsèl ''Khan'' ( ''Tchingis [[Khagan|Qaghan]]'' ). Ane annapre a, [[Djötchi|Djötchi,]] pi gran pitit gason l, te soumèt [[Kirghizes|Kirghiz]] yo pandan ke [[Ongüt]] nan [[Plateau d'Ordos|Ordos]] ak [[Karlouks]] yo nan [[Ili]] yo te antre nan anpi an espontaneman <ref>[https://books.google.fr/books?id=a4p9C6J35XYC ''Genghis Khan'', par Leo de Hartog Publié par Tauris Parke Paperbacks, 2004] {{ISBN|1-86064-972-6|978-1-86064-972-1}}.</ref>.
== Nòt ak referans ==
{{Referans}}
== Gade tou ==
{{Lòt pwojè|commons=Category:Mongol Empire|commons titre=l’Empire mongol}}
=== Lyen ekstèn ===
{{Liens}}
* [http://perso.wanadoo.fr/steppeasia/ Les steppes d'Asie centrale]
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Anpi mongol]]
h65m58lve5t1ks0d6d1wxvg32e3g5j1
861675
861674
2024-12-11T14:57:30Z
Kitanago
19629
861675
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox|kat= Mongol Empire (greatest extent).svg}}
'''Anpi Mongòl''' ({{MongolUnicode |ᠶᠡᠬᠡ<br>ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ<br>ᠤᠶᠯᠤᠰ}}, ''Mongol ikh ulus'', lit. "Gran Eta Mongòl") se non yo bay anpi ki te fonde e ki te dirije nan kòmansman XIIIe syèk la pa souveren Gengis Khan, epi, pa desandan li yo. Konkèt sa yo pa t toujou aboli fòm administrasyon anvan yo te mete an plas pa Eta viktim yo sou chak bò nan Erazi, ki poze kesyon an sou nati orijinal Anpi Mongòl la sou plan an nan inite politik, lengwistik, relijye ak ekonomik li. Anplis de sa, jewografi li yo, melanje vas teritwa dezè ki pa gen anpil moun (Azi Santral stepi) ak zòn ki peple (kòt chinwa ak fwontyè lwès), fwagmantasyon rapid li yo, osi byen ke jesyon an enposib nan yon zòn konsa ak teknik yo vle di ak moun nan. tan an poze kesyon definisyon sou nati egzak eta medyeval mongòl la.
== Non ==
Anpi Mongòl la te rele nan tan li ᠶᠡᠬᠡ<nowiki></br></nowiki> ᠶᠡᠬᠡ<nowiki></br></nowiki> ᠶᠡᠬᠡ ( ''ikh Mongolyen ulus'', "Gran Eta Mongòl").
==Istwa==
[[Fichye:East-Hem_800ad.jpg|gauche|vignette|300x300px|Azi alantou 800.]]
Ant [[1187 (almanak jilyen)|1187]] ak [[1196 (almanak jilyen)|1196]], Gengis Khan te pwoklame ''[[khan]]'' (sa vle di wa). Li te bat [[Tayitchi'out]] la, ki te rete nan sid [[Bouriatie|Buryatia]] jodi a, nan [[Sibérie|Siberia]], Lè sa a, [[Tatars]] yo, ki te pèmèt li kontwole lès Mongoli. Nan [[1203 (almanak jilyen)|1203]], li te kraze ak Toghril, ki moun ki te touye. Rasanbleman [[Kereit]] la. Ane annapre a, li te soumèt [[Merkit]] yo ak [[Naïmans]] yo, nan lwès Mongoli jodi a <ref name="lorincz">''Histoire de la Mongolie'', par László Lőrincz Publié par Akadémiai Kiadó, 1984 {{ISBN|963-05-3381-2|978-963-05-3381-2}}.</ref> . Depi lè sa a, Gengis Khan te kontwole prèske tout teritwa Mongòl. An [[1205 (almanak jilyen)|1205]], li te kòmanse konkèt wayòm [[Tangoutes|Tangut]] [[Dynastie des Xia occidentaux|Xixia]] <ref>{{En}} [https://books.google.fr/books?id=N2MMD0yfxyAC&pg=PA14 ''{{Lang|en|Genghis Khan & the Mongol Conquests 1190-1400}}'', par Stephen R. Turnbull].</ref>, ki te reziste nan vil fòtifye yo jiska [[1209 (almanak jilyen)|1209]]. Yon gwo asanble nan [[1206 (almanak jilyen)|1206]] ( [[qurultay]] ) te rele l inivèsèl ''Khan'' ( ''Tchingis [[Khagan|Qaghan]]'' ). Ane annapre a, [[Djötchi|Djötchi,]] pi gran pitit gason l, te soumèt [[Kirghizes|Kirghiz]] yo pandan ke [[Ongüt]] nan [[Plateau d'Ordos|Ordos]] ak [[Karlouks]] yo nan [[Ili]] yo te antre nan anpi an espontaneman <ref>[https://books.google.fr/books?id=a4p9C6J35XYC ''Genghis Khan'', par Leo de Hartog Publié par Tauris Parke Paperbacks, 2004] {{ISBN|1-86064-972-6|978-1-86064-972-1}}.</ref>.
== Nòt ak referans ==
{{Referans}}
== Gade tou ==
{{Lòt pwojè|commons=Category:Mongol Empire|commons titre=l’Empire mongol}}
=== Lyen ekstèn ===
{{Liens}}
* [http://perso.wanadoo.fr/steppeasia/ Les steppes d'Asie centrale]
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Anpi mongol]]
2cokhe73n7nj9ij484a6oc7hwojgv27
861677
861675
2024-12-11T15:00:02Z
Kitanago
19629
/* Non */
861677
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox|kat= Mongol Empire (greatest extent).svg}}
'''Anpi Mongòl''' ({{MongolUnicode |ᠶᠡᠬᠡ<br>ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ<br>ᠤᠶᠯᠤᠰ}}, ''Mongol ikh ulus'', lit. "Gran Eta Mongòl") se non yo bay anpi ki te fonde e ki te dirije nan kòmansman XIIIe syèk la pa souveren Gengis Khan, epi, pa desandan li yo. Konkèt sa yo pa t toujou aboli fòm administrasyon anvan yo te mete an plas pa Eta viktim yo sou chak bò nan Erazi, ki poze kesyon an sou nati orijinal Anpi Mongòl la sou plan an nan inite politik, lengwistik, relijye ak ekonomik li. Anplis de sa, jewografi li yo, melanje vas teritwa dezè ki pa gen anpil moun (Azi Santral stepi) ak zòn ki peple (kòt chinwa ak fwontyè lwès), fwagmantasyon rapid li yo, osi byen ke jesyon an enposib nan yon zòn konsa ak teknik yo vle di ak moun nan. tan an poze kesyon definisyon sou nati egzak eta medyeval mongòl la.
== Non ==
Anpi Mongòl la te rele nan tan li {{MongolUnicode|ᠶᠡᠬᠡ<br>ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ<br>ᠤᠶᠯᠤᠰ}} ( ''ikh Mongol ulus'', "Gran Eta Mongòl").
==Istwa==
[[Fichye:East-Hem_800ad.jpg|gauche|vignette|300x300px|Azi alantou 800.]]
Ant [[1187 (almanak jilyen)|1187]] ak [[1196 (almanak jilyen)|1196]], Gengis Khan te pwoklame ''[[khan]]'' (sa vle di wa). Li te bat [[Tayitchi'out]] la, ki te rete nan sid [[Bouriatie|Buryatia]] jodi a, nan [[Sibérie|Siberia]], Lè sa a, [[Tatars]] yo, ki te pèmèt li kontwole lès Mongoli. Nan [[1203 (almanak jilyen)|1203]], li te kraze ak Toghril, ki moun ki te touye. Rasanbleman [[Kereit]] la. Ane annapre a, li te soumèt [[Merkit]] yo ak [[Naïmans]] yo, nan lwès Mongoli jodi a <ref name="lorincz">''Histoire de la Mongolie'', par László Lőrincz Publié par Akadémiai Kiadó, 1984 {{ISBN|963-05-3381-2|978-963-05-3381-2}}.</ref> . Depi lè sa a, Gengis Khan te kontwole prèske tout teritwa Mongòl. An [[1205 (almanak jilyen)|1205]], li te kòmanse konkèt wayòm [[Tangoutes|Tangut]] [[Dynastie des Xia occidentaux|Xixia]] <ref>{{En}} [https://books.google.fr/books?id=N2MMD0yfxyAC&pg=PA14 ''{{Lang|en|Genghis Khan & the Mongol Conquests 1190-1400}}'', par Stephen R. Turnbull].</ref>, ki te reziste nan vil fòtifye yo jiska [[1209 (almanak jilyen)|1209]]. Yon gwo asanble nan [[1206 (almanak jilyen)|1206]] ( [[qurultay]] ) te rele l inivèsèl ''Khan'' ( ''Tchingis [[Khagan|Qaghan]]'' ). Ane annapre a, [[Djötchi|Djötchi,]] pi gran pitit gason l, te soumèt [[Kirghizes|Kirghiz]] yo pandan ke [[Ongüt]] nan [[Plateau d'Ordos|Ordos]] ak [[Karlouks]] yo nan [[Ili]] yo te antre nan anpi an espontaneman <ref>[https://books.google.fr/books?id=a4p9C6J35XYC ''Genghis Khan'', par Leo de Hartog Publié par Tauris Parke Paperbacks, 2004] {{ISBN|1-86064-972-6|978-1-86064-972-1}}.</ref>.
== Nòt ak referans ==
{{Referans}}
== Gade tou ==
{{Lòt pwojè|commons=Category:Mongol Empire|commons titre=l’Empire mongol}}
=== Lyen ekstèn ===
{{Liens}}
* [http://perso.wanadoo.fr/steppeasia/ Les steppes d'Asie centrale]
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Anpi mongol]]
c4203rpos98m9uwpsm3f6jooi11j7mp
861678
861677
2024-12-11T15:01:41Z
Kitanago
19629
861678
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox|carte= Mongol Empire (greatest extent).svg|| superficie1 date= 1206| superficie1 = {{unité|4000000|km|2}}<ref name="Taagepera499">{{atik|langue=en |date=septembre 1997 |titre=Expansion and Contraction Patterns of Large Polities: Context for Russia |journal={{lien|lang=en|trad=International Studies Quarterly}} |volume=41 |numéro=3 |passage=475-504 |doi= 10.1111/0020-8833.00053 |auteur1={{lien|lang=en|trad=Rein Taagepera}} |jstor=2600793 |url=http://www.escholarship.org/uc/item/3cn68807}}.</ref>}}
'''Anpi Mongòl''' ({{MongolUnicode |ᠶᠡᠬᠡ<br>ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ<br>ᠤᠶᠯᠤᠰ}}, ''Mongol ikh ulus'', lit. "Gran Eta Mongòl") se non yo bay anpi ki te fonde e ki te dirije nan kòmansman XIIIe syèk la pa souveren Gengis Khan, epi, pa desandan li yo. Konkèt sa yo pa t toujou aboli fòm administrasyon anvan yo te mete an plas pa Eta viktim yo sou chak bò nan Erazi, ki poze kesyon an sou nati orijinal Anpi Mongòl la sou plan an nan inite politik, lengwistik, relijye ak ekonomik li. Anplis de sa, jewografi li yo, melanje vas teritwa dezè ki pa gen anpil moun (Azi Santral stepi) ak zòn ki peple (kòt chinwa ak fwontyè lwès), fwagmantasyon rapid li yo, osi byen ke jesyon an enposib nan yon zòn konsa ak teknik yo vle di ak moun nan. tan an poze kesyon definisyon sou nati egzak eta medyeval mongòl la.
== Non ==
Anpi Mongòl la te rele nan tan li {{MongolUnicode|ᠶᠡᠬᠡ<br>ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ<br>ᠤᠶᠯᠤᠰ}} ( ''ikh Mongol ulus'', "Gran Eta Mongòl").
==Istwa==
[[Fichye:East-Hem_800ad.jpg|gauche|vignette|300x300px|Azi alantou 800.]]
Ant [[1187 (almanak jilyen)|1187]] ak [[1196 (almanak jilyen)|1196]], Gengis Khan te pwoklame ''[[khan]]'' (sa vle di wa). Li te bat [[Tayitchi'out]] la, ki te rete nan sid [[Bouriatie|Buryatia]] jodi a, nan [[Sibérie|Siberia]], Lè sa a, [[Tatars]] yo, ki te pèmèt li kontwole lès Mongoli. Nan [[1203 (almanak jilyen)|1203]], li te kraze ak Toghril, ki moun ki te touye. Rasanbleman [[Kereit]] la. Ane annapre a, li te soumèt [[Merkit]] yo ak [[Naïmans]] yo, nan lwès Mongoli jodi a <ref name="lorincz">''Histoire de la Mongolie'', par László Lőrincz Publié par Akadémiai Kiadó, 1984 {{ISBN|963-05-3381-2|978-963-05-3381-2}}.</ref> . Depi lè sa a, Gengis Khan te kontwole prèske tout teritwa Mongòl. An [[1205 (almanak jilyen)|1205]], li te kòmanse konkèt wayòm [[Tangoutes|Tangut]] [[Dynastie des Xia occidentaux|Xixia]] <ref>{{En}} [https://books.google.fr/books?id=N2MMD0yfxyAC&pg=PA14 ''{{Lang|en|Genghis Khan & the Mongol Conquests 1190-1400}}'', par Stephen R. Turnbull].</ref>, ki te reziste nan vil fòtifye yo jiska [[1209 (almanak jilyen)|1209]]. Yon gwo asanble nan [[1206 (almanak jilyen)|1206]] ( [[qurultay]] ) te rele l inivèsèl ''Khan'' ( ''Tchingis [[Khagan|Qaghan]]'' ). Ane annapre a, [[Djötchi|Djötchi,]] pi gran pitit gason l, te soumèt [[Kirghizes|Kirghiz]] yo pandan ke [[Ongüt]] nan [[Plateau d'Ordos|Ordos]] ak [[Karlouks]] yo nan [[Ili]] yo te antre nan anpi an espontaneman <ref>[https://books.google.fr/books?id=a4p9C6J35XYC ''Genghis Khan'', par Leo de Hartog Publié par Tauris Parke Paperbacks, 2004] {{ISBN|1-86064-972-6|978-1-86064-972-1}}.</ref>.
== Nòt ak referans ==
{{Referans}}
== Gade tou ==
{{Lòt pwojè|commons=Category:Mongol Empire|commons titre=l’Empire mongol}}
=== Lyen ekstèn ===
{{Liens}}
* [http://perso.wanadoo.fr/steppeasia/ Les steppes d'Asie centrale]
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Anpi mongol]]
tm2mqkhymyefm04vh3wc5e1bqen5igp
861679
861678
2024-12-11T15:04:53Z
Kitanago
19629
/* Istwa */
861679
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox|carte= Mongol Empire (greatest extent).svg|| superficie1 date= 1206| superficie1 = {{unité|4000000|km|2}}<ref name="Taagepera499">{{atik|langue=en |date=septembre 1997 |titre=Expansion and Contraction Patterns of Large Polities: Context for Russia |journal={{lien|lang=en|trad=International Studies Quarterly}} |volume=41 |numéro=3 |passage=475-504 |doi= 10.1111/0020-8833.00053 |auteur1={{lien|lang=en|trad=Rein Taagepera}} |jstor=2600793 |url=http://www.escholarship.org/uc/item/3cn68807}}.</ref>}}
'''Anpi Mongòl''' ({{MongolUnicode |ᠶᠡᠬᠡ<br>ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ<br>ᠤᠶᠯᠤᠰ}}, ''Mongol ikh ulus'', lit. "Gran Eta Mongòl") se non yo bay anpi ki te fonde e ki te dirije nan kòmansman XIIIe syèk la pa souveren Gengis Khan, epi, pa desandan li yo. Konkèt sa yo pa t toujou aboli fòm administrasyon anvan yo te mete an plas pa Eta viktim yo sou chak bò nan Erazi, ki poze kesyon an sou nati orijinal Anpi Mongòl la sou plan an nan inite politik, lengwistik, relijye ak ekonomik li. Anplis de sa, jewografi li yo, melanje vas teritwa dezè ki pa gen anpil moun (Azi Santral stepi) ak zòn ki peple (kòt chinwa ak fwontyè lwès), fwagmantasyon rapid li yo, osi byen ke jesyon an enposib nan yon zòn konsa ak teknik yo vle di ak moun nan. tan an poze kesyon definisyon sou nati egzak eta medyeval mongòl la.
== Non ==
Anpi Mongòl la te rele nan tan li {{MongolUnicode|ᠶᠡᠬᠡ<br>ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ<br>ᠤᠶᠯᠤᠰ}} ( ''ikh Mongol ulus'', "Gran Eta Mongòl").
==Istwa==
[[Fichye:East-Hem_800ad.jpg|gauche|vignette|300x300px|Azi alantou 800.]]
Ant [[1187 (almanak jilyen)|1187]] ak [[1196 (almanak jilyen)|1196]], Gengis Khan te pwoklame ''[[khan]]'' (sa vle di wa). Li te bat [[Tayitchi'out]] la, ki te rete nan sid [[Bouriatie|Buryatia]] jodi a, nan [[Sibérie|Siberia]], Lè sa a, [[Tatars]] yo, ki te pèmèt li kontwole lès Mongoli. Nan [[1203 (almanak jilyen)|1203]], li te kraze ak Toghril, ki moun ki te touye. Rasanbleman [[Kereit]] la. Ane annapre a, li te soumèt [[Merkit]] yo ak [[Naïmans]] yo, nan lwès Mongoli jodi a <ref name="lorincz">''Histoire de la Mongolie'', par László Lőrincz Publié par Akadémiai Kiadó, 1984 {{ISBN|963-05-3381-2|978-963-05-3381-2}}.</ref> . Depi lè sa a, Gengis Khan te kontwole prèske tout teritwa Mongòl. An [[1205 (almanak jilyen)|1205]], li te kòmanse konkèt wayòm [[Tangoutes|Tangut]] [[Dynastie des Xia occidentaux|Xixia]] <ref>{{En}} [https://books.google.fr/books?id=N2MMD0yfxyAC&pg=PA14 ''{{Lang|en|Genghis Khan & the Mongol Conquests 1190-1400}}'', par Stephen R. Turnbull].</ref>, ki te reziste nan vil fòtifye yo jiska [[1209 (almanak jilyen)|1209]]. Yon gwo asanble nan [[1206 (almanak jilyen)|1206]] ( [[qurultay]] ) te rele l inivèsèl ''Khan'' ( ''Tchingis [[Khagan|Qaghan]]'' ). Ane annapre a, [[Djötchi|Djötchi,]] pi gran pitit gason l, te soumèt [[Kirghizes|Kirghiz]] yo pandan ke [[Ongüt]] nan [[Plateau d'Ordos|Ordos]] ak [[Karlouks]] yo nan [[Ili]] yo te antre nan anpi an espontaneman <ref>[https://books.google.fr/books?id=a4p9C6J35XYC ''Genghis Khan'', par Leo de Hartog Publié par Tauris Parke Paperbacks, 2004] {{ISBN|1-86064-972-6|978-1-86064-972-1}}.</ref>.
==Jewografi==
== Nòt ak referans ==
{{Referans}}
== Gade tou ==
{{Lòt pwojè|commons=Category:Mongol Empire|commons titre=l’Empire mongol}}
=== Lyen ekstèn ===
{{Liens}}
* [http://perso.wanadoo.fr/steppeasia/ Les steppes d'Asie centrale]
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Anpi mongol]]
p9fy3bo1bnobezomvv2a9an9gass9rj
861680
861679
2024-12-11T15:06:05Z
Kitanago
19629
861680
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox|carte= Mongol Empire (greatest extent).svg|}
'''Anpi Mongòl''' ({{MongolUnicode |ᠶᠡᠬᠡ<br>ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ<br>ᠤᠶᠯᠤᠰ}}, ''Mongol ikh ulus'', lit. "Gran Eta Mongòl") se non yo bay anpi ki te fonde e ki te dirije nan kòmansman XIIIe syèk la pa souveren Gengis Khan, epi, pa desandan li yo. Konkèt sa yo pa t toujou aboli fòm administrasyon anvan yo te mete an plas pa Eta viktim yo sou chak bò nan Erazi, ki poze kesyon an sou nati orijinal Anpi Mongòl la sou plan an nan inite politik, lengwistik, relijye ak ekonomik li. Anplis de sa, jewografi li yo, melanje vas teritwa dezè ki pa gen anpil moun (Azi Santral stepi) ak zòn ki peple (kòt chinwa ak fwontyè lwès), fwagmantasyon rapid li yo, osi byen ke jesyon an enposib nan yon zòn konsa ak teknik yo vle di ak moun nan. tan an poze kesyon definisyon sou nati egzak eta medyeval mongòl la.
== Non ==
Anpi Mongòl la te rele nan tan li {{MongolUnicode|ᠶᠡᠬᠡ<br>ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ<br>ᠤᠶᠯᠤᠰ}} ( ''ikh Mongol ulus'', "Gran Eta Mongòl").
==Istwa==
[[Fichye:East-Hem_800ad.jpg|gauche|vignette|300x300px|Azi alantou 800.]]
Ant [[1187 (almanak jilyen)|1187]] ak [[1196 (almanak jilyen)|1196]], Gengis Khan te pwoklame ''[[khan]]'' (sa vle di wa). Li te bat [[Tayitchi'out]] la, ki te rete nan sid [[Bouriatie|Buryatia]] jodi a, nan [[Sibérie|Siberia]], Lè sa a, [[Tatars]] yo, ki te pèmèt li kontwole lès Mongoli. Nan [[1203 (almanak jilyen)|1203]], li te kraze ak Toghril, ki moun ki te touye. Rasanbleman [[Kereit]] la. Ane annapre a, li te soumèt [[Merkit]] yo ak [[Naïmans]] yo, nan lwès Mongoli jodi a <ref name="lorincz">''Histoire de la Mongolie'', par László Lőrincz Publié par Akadémiai Kiadó, 1984 {{ISBN|963-05-3381-2|978-963-05-3381-2}}.</ref> . Depi lè sa a, Gengis Khan te kontwole prèske tout teritwa Mongòl. An [[1205 (almanak jilyen)|1205]], li te kòmanse konkèt wayòm [[Tangoutes|Tangut]] [[Dynastie des Xia occidentaux|Xixia]] <ref>{{En}} [https://books.google.fr/books?id=N2MMD0yfxyAC&pg=PA14 ''{{Lang|en|Genghis Khan & the Mongol Conquests 1190-1400}}'', par Stephen R. Turnbull].</ref>, ki te reziste nan vil fòtifye yo jiska [[1209 (almanak jilyen)|1209]]. Yon gwo asanble nan [[1206 (almanak jilyen)|1206]] ( [[qurultay]] ) te rele l inivèsèl ''Khan'' ( ''Tchingis [[Khagan|Qaghan]]'' ). Ane annapre a, [[Djötchi|Djötchi,]] pi gran pitit gason l, te soumèt [[Kirghizes|Kirghiz]] yo pandan ke [[Ongüt]] nan [[Plateau d'Ordos|Ordos]] ak [[Karlouks]] yo nan [[Ili]] yo te antre nan anpi an espontaneman <ref>[https://books.google.fr/books?id=a4p9C6J35XYC ''Genghis Khan'', par Leo de Hartog Publié par Tauris Parke Paperbacks, 2004] {{ISBN|1-86064-972-6|978-1-86064-972-1}}.</ref>.
==Jewografi==
An 1206 li te gen yon sipèfisi {{unité|4000000|km|2}}<ref name="Taagepera499">{{atik|langue=en |date=septembre 1997 |titre=Expansion and Contraction Patterns of Large Polities: Context for Russia |journal={{lien|lang=en|trad=International Studies Quarterly}} |volume=41 |numéro=3 |passage=475-504 |doi= 10.1111/0020-8833.00053 |auteur1={{lien|lang=en|trad=Rein Taagepera}} |jstor=2600793 |url=http://www.escholarship.org/uc/item/3cn68807}}.</ref>}
== Nòt ak referans ==
{{Referans}}
== Gade tou ==
{{Lòt pwojè|commons=Category:Mongol Empire|commons titre=l’Empire mongol}}
=== Lyen ekstèn ===
{{Liens}}
* [http://perso.wanadoo.fr/steppeasia/ Les steppes d'Asie centrale]
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Anpi mongol]]
leesdkijs6tq35xl4arvykzonvccyid
861681
861680
2024-12-11T15:06:21Z
Kitanago
19629
/* Jewografi */
861681
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox|carte= Mongol Empire (greatest extent).svg|}
'''Anpi Mongòl''' ({{MongolUnicode |ᠶᠡᠬᠡ<br>ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ<br>ᠤᠶᠯᠤᠰ}}, ''Mongol ikh ulus'', lit. "Gran Eta Mongòl") se non yo bay anpi ki te fonde e ki te dirije nan kòmansman XIIIe syèk la pa souveren Gengis Khan, epi, pa desandan li yo. Konkèt sa yo pa t toujou aboli fòm administrasyon anvan yo te mete an plas pa Eta viktim yo sou chak bò nan Erazi, ki poze kesyon an sou nati orijinal Anpi Mongòl la sou plan an nan inite politik, lengwistik, relijye ak ekonomik li. Anplis de sa, jewografi li yo, melanje vas teritwa dezè ki pa gen anpil moun (Azi Santral stepi) ak zòn ki peple (kòt chinwa ak fwontyè lwès), fwagmantasyon rapid li yo, osi byen ke jesyon an enposib nan yon zòn konsa ak teknik yo vle di ak moun nan. tan an poze kesyon definisyon sou nati egzak eta medyeval mongòl la.
== Non ==
Anpi Mongòl la te rele nan tan li {{MongolUnicode|ᠶᠡᠬᠡ<br>ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ<br>ᠤᠶᠯᠤᠰ}} ( ''ikh Mongol ulus'', "Gran Eta Mongòl").
==Istwa==
[[Fichye:East-Hem_800ad.jpg|gauche|vignette|300x300px|Azi alantou 800.]]
Ant [[1187 (almanak jilyen)|1187]] ak [[1196 (almanak jilyen)|1196]], Gengis Khan te pwoklame ''[[khan]]'' (sa vle di wa). Li te bat [[Tayitchi'out]] la, ki te rete nan sid [[Bouriatie|Buryatia]] jodi a, nan [[Sibérie|Siberia]], Lè sa a, [[Tatars]] yo, ki te pèmèt li kontwole lès Mongoli. Nan [[1203 (almanak jilyen)|1203]], li te kraze ak Toghril, ki moun ki te touye. Rasanbleman [[Kereit]] la. Ane annapre a, li te soumèt [[Merkit]] yo ak [[Naïmans]] yo, nan lwès Mongoli jodi a <ref name="lorincz">''Histoire de la Mongolie'', par László Lőrincz Publié par Akadémiai Kiadó, 1984 {{ISBN|963-05-3381-2|978-963-05-3381-2}}.</ref> . Depi lè sa a, Gengis Khan te kontwole prèske tout teritwa Mongòl. An [[1205 (almanak jilyen)|1205]], li te kòmanse konkèt wayòm [[Tangoutes|Tangut]] [[Dynastie des Xia occidentaux|Xixia]] <ref>{{En}} [https://books.google.fr/books?id=N2MMD0yfxyAC&pg=PA14 ''{{Lang|en|Genghis Khan & the Mongol Conquests 1190-1400}}'', par Stephen R. Turnbull].</ref>, ki te reziste nan vil fòtifye yo jiska [[1209 (almanak jilyen)|1209]]. Yon gwo asanble nan [[1206 (almanak jilyen)|1206]] ( [[qurultay]] ) te rele l inivèsèl ''Khan'' ( ''Tchingis [[Khagan|Qaghan]]'' ). Ane annapre a, [[Djötchi|Djötchi,]] pi gran pitit gason l, te soumèt [[Kirghizes|Kirghiz]] yo pandan ke [[Ongüt]] nan [[Plateau d'Ordos|Ordos]] ak [[Karlouks]] yo nan [[Ili]] yo te antre nan anpi an espontaneman <ref>[https://books.google.fr/books?id=a4p9C6J35XYC ''Genghis Khan'', par Leo de Hartog Publié par Tauris Parke Paperbacks, 2004] {{ISBN|1-86064-972-6|978-1-86064-972-1}}.</ref>.
==Jewografi==
An 1206 li te gen yon sipèfisi {{unité|4000000|km|2}}<ref name="Taagepera499">{{atik|langue=en |date=septembre 1997 |titre=Expansion and Contraction Patterns of Large Polities: Context for Russia |journal={{lien|lang=en|trad=International Studies Quarterly}} |volume=41 |numéro=3 |passage=475-504 |doi= 10.1111/0020-8833.00053 |auteur1={{lien|lang=en|trad=Rein Taagepera}} |jstor=2600793 |url=http://www.escholarship.org/uc/item/3cn68807}}.</ref>}}
== Nòt ak referans ==
{{Referans}}
== Gade tou ==
{{Lòt pwojè|commons=Category:Mongol Empire|commons titre=l’Empire mongol}}
=== Lyen ekstèn ===
{{Liens}}
* [http://perso.wanadoo.fr/steppeasia/ Les steppes d'Asie centrale]
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Anpi mongol]]
ev2l5hq0jlr6mv9s1bsaknxgoahkfal
861682
861681
2024-12-11T15:06:46Z
Kitanago
19629
861682
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox|carte= Mongol Empire (greatest extent).svg|}}
'''Anpi Mongòl''' ({{MongolUnicode |ᠶᠡᠬᠡ<br>ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ<br>ᠤᠶᠯᠤᠰ}}, ''Mongol ikh ulus'', lit. "Gran Eta Mongòl") se non yo bay anpi ki te fonde e ki te dirije nan kòmansman XIIIe syèk la pa souveren Gengis Khan, epi, pa desandan li yo. Konkèt sa yo pa t toujou aboli fòm administrasyon anvan yo te mete an plas pa Eta viktim yo sou chak bò nan Erazi, ki poze kesyon an sou nati orijinal Anpi Mongòl la sou plan an nan inite politik, lengwistik, relijye ak ekonomik li. Anplis de sa, jewografi li yo, melanje vas teritwa dezè ki pa gen anpil moun (Azi Santral stepi) ak zòn ki peple (kòt chinwa ak fwontyè lwès), fwagmantasyon rapid li yo, osi byen ke jesyon an enposib nan yon zòn konsa ak teknik yo vle di ak moun nan. tan an poze kesyon definisyon sou nati egzak eta medyeval mongòl la.
== Non ==
Anpi Mongòl la te rele nan tan li {{MongolUnicode|ᠶᠡᠬᠡ<br>ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ<br>ᠤᠶᠯᠤᠰ}} ( ''ikh Mongol ulus'', "Gran Eta Mongòl").
==Istwa==
[[Fichye:East-Hem_800ad.jpg|gauche|vignette|300x300px|Azi alantou 800.]]
Ant [[1187 (almanak jilyen)|1187]] ak [[1196 (almanak jilyen)|1196]], Gengis Khan te pwoklame ''[[khan]]'' (sa vle di wa). Li te bat [[Tayitchi'out]] la, ki te rete nan sid [[Bouriatie|Buryatia]] jodi a, nan [[Sibérie|Siberia]], Lè sa a, [[Tatars]] yo, ki te pèmèt li kontwole lès Mongoli. Nan [[1203 (almanak jilyen)|1203]], li te kraze ak Toghril, ki moun ki te touye. Rasanbleman [[Kereit]] la. Ane annapre a, li te soumèt [[Merkit]] yo ak [[Naïmans]] yo, nan lwès Mongoli jodi a <ref name="lorincz">''Histoire de la Mongolie'', par László Lőrincz Publié par Akadémiai Kiadó, 1984 {{ISBN|963-05-3381-2|978-963-05-3381-2}}.</ref> . Depi lè sa a, Gengis Khan te kontwole prèske tout teritwa Mongòl. An [[1205 (almanak jilyen)|1205]], li te kòmanse konkèt wayòm [[Tangoutes|Tangut]] [[Dynastie des Xia occidentaux|Xixia]] <ref>{{En}} [https://books.google.fr/books?id=N2MMD0yfxyAC&pg=PA14 ''{{Lang|en|Genghis Khan & the Mongol Conquests 1190-1400}}'', par Stephen R. Turnbull].</ref>, ki te reziste nan vil fòtifye yo jiska [[1209 (almanak jilyen)|1209]]. Yon gwo asanble nan [[1206 (almanak jilyen)|1206]] ( [[qurultay]] ) te rele l inivèsèl ''Khan'' ( ''Tchingis [[Khagan|Qaghan]]'' ). Ane annapre a, [[Djötchi|Djötchi,]] pi gran pitit gason l, te soumèt [[Kirghizes|Kirghiz]] yo pandan ke [[Ongüt]] nan [[Plateau d'Ordos|Ordos]] ak [[Karlouks]] yo nan [[Ili]] yo te antre nan anpi an espontaneman <ref>[https://books.google.fr/books?id=a4p9C6J35XYC ''Genghis Khan'', par Leo de Hartog Publié par Tauris Parke Paperbacks, 2004] {{ISBN|1-86064-972-6|978-1-86064-972-1}}.</ref>.
==Jewografi==
An 1206 li te gen yon sipèfisi {{unité|4000000|km|2}}<ref name="Taagepera499">{{atik|langue=en |date=septembre 1997 |titre=Expansion and Contraction Patterns of Large Polities: Context for Russia |journal={{lien|lang=en|trad=International Studies Quarterly}} |volume=41 |numéro=3 |passage=475-504 |doi= 10.1111/0020-8833.00053 |auteur1={{lien|lang=en|trad=Rein Taagepera}} |jstor=2600793 |url=http://www.escholarship.org/uc/item/3cn68807}}.</ref>}}
== Nòt ak referans ==
{{Referans}}
== Gade tou ==
{{Lòt pwojè|commons=Category:Mongol Empire|commons titre=l’Empire mongol}}
=== Lyen ekstèn ===
{{Liens}}
* [http://perso.wanadoo.fr/steppeasia/ Les steppes d'Asie centrale]
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Anpi mongol]]
6k0ss4oz9r9w3c5jzd0i9ehahsbqwxo
861683
861682
2024-12-11T15:07:06Z
Kitanago
19629
/* Jewografi */
861683
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox|carte= Mongol Empire (greatest extent).svg|}}
'''Anpi Mongòl''' ({{MongolUnicode |ᠶᠡᠬᠡ<br>ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ<br>ᠤᠶᠯᠤᠰ}}, ''Mongol ikh ulus'', lit. "Gran Eta Mongòl") se non yo bay anpi ki te fonde e ki te dirije nan kòmansman XIIIe syèk la pa souveren Gengis Khan, epi, pa desandan li yo. Konkèt sa yo pa t toujou aboli fòm administrasyon anvan yo te mete an plas pa Eta viktim yo sou chak bò nan Erazi, ki poze kesyon an sou nati orijinal Anpi Mongòl la sou plan an nan inite politik, lengwistik, relijye ak ekonomik li. Anplis de sa, jewografi li yo, melanje vas teritwa dezè ki pa gen anpil moun (Azi Santral stepi) ak zòn ki peple (kòt chinwa ak fwontyè lwès), fwagmantasyon rapid li yo, osi byen ke jesyon an enposib nan yon zòn konsa ak teknik yo vle di ak moun nan. tan an poze kesyon definisyon sou nati egzak eta medyeval mongòl la.
== Non ==
Anpi Mongòl la te rele nan tan li {{MongolUnicode|ᠶᠡᠬᠡ<br>ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ<br>ᠤᠶᠯᠤᠰ}} ( ''ikh Mongol ulus'', "Gran Eta Mongòl").
==Istwa==
[[Fichye:East-Hem_800ad.jpg|gauche|vignette|300x300px|Azi alantou 800.]]
Ant [[1187 (almanak jilyen)|1187]] ak [[1196 (almanak jilyen)|1196]], Gengis Khan te pwoklame ''[[khan]]'' (sa vle di wa). Li te bat [[Tayitchi'out]] la, ki te rete nan sid [[Bouriatie|Buryatia]] jodi a, nan [[Sibérie|Siberia]], Lè sa a, [[Tatars]] yo, ki te pèmèt li kontwole lès Mongoli. Nan [[1203 (almanak jilyen)|1203]], li te kraze ak Toghril, ki moun ki te touye. Rasanbleman [[Kereit]] la. Ane annapre a, li te soumèt [[Merkit]] yo ak [[Naïmans]] yo, nan lwès Mongoli jodi a <ref name="lorincz">''Histoire de la Mongolie'', par László Lőrincz Publié par Akadémiai Kiadó, 1984 {{ISBN|963-05-3381-2|978-963-05-3381-2}}.</ref> . Depi lè sa a, Gengis Khan te kontwole prèske tout teritwa Mongòl. An [[1205 (almanak jilyen)|1205]], li te kòmanse konkèt wayòm [[Tangoutes|Tangut]] [[Dynastie des Xia occidentaux|Xixia]] <ref>{{En}} [https://books.google.fr/books?id=N2MMD0yfxyAC&pg=PA14 ''{{Lang|en|Genghis Khan & the Mongol Conquests 1190-1400}}'', par Stephen R. Turnbull].</ref>, ki te reziste nan vil fòtifye yo jiska [[1209 (almanak jilyen)|1209]]. Yon gwo asanble nan [[1206 (almanak jilyen)|1206]] ( [[qurultay]] ) te rele l inivèsèl ''Khan'' ( ''Tchingis [[Khagan|Qaghan]]'' ). Ane annapre a, [[Djötchi|Djötchi,]] pi gran pitit gason l, te soumèt [[Kirghizes|Kirghiz]] yo pandan ke [[Ongüt]] nan [[Plateau d'Ordos|Ordos]] ak [[Karlouks]] yo nan [[Ili]] yo te antre nan anpi an espontaneman <ref>[https://books.google.fr/books?id=a4p9C6J35XYC ''Genghis Khan'', par Leo de Hartog Publié par Tauris Parke Paperbacks, 2004] {{ISBN|1-86064-972-6|978-1-86064-972-1}}.</ref>.
==Jewografi==
An 1206 li te gen yon sipèfisi {{unité|4000000|km|2}}<ref name="Taagepera499">{{atik|langue=en |date=septembre 1997 |titre=Expansion and Contraction Patterns of Large Polities: Context for Russia |journal={{lien|lang=en|trad=International Studies Quarterly}} |volume=41 |numéro=3 |passage=475-504 |doi= 10.1111/0020-8833.00053 |auteur1={{lien|lang=en|trad=Rein Taagepera}} |jstor=2600793 |url=http://www.escholarship.org/uc/item/3cn68807}}.</ref>
== Nòt ak referans ==
{{Referans}}
== Gade tou ==
{{Lòt pwojè|commons=Category:Mongol Empire|commons titre=l’Empire mongol}}
=== Lyen ekstèn ===
{{Liens}}
* [http://perso.wanadoo.fr/steppeasia/ Les steppes d'Asie centrale]
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Anpi mongol]]
01lmyuixxlrwpr84bk7ze8i3ehb2ho0
861684
861683
2024-12-11T15:09:34Z
Kitanago
19629
/* Jewografi */
861684
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox|carte= Mongol Empire (greatest extent).svg|}}
'''Anpi Mongòl''' ({{MongolUnicode |ᠶᠡᠬᠡ<br>ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ<br>ᠤᠶᠯᠤᠰ}}, ''Mongol ikh ulus'', lit. "Gran Eta Mongòl") se non yo bay anpi ki te fonde e ki te dirije nan kòmansman XIIIe syèk la pa souveren Gengis Khan, epi, pa desandan li yo. Konkèt sa yo pa t toujou aboli fòm administrasyon anvan yo te mete an plas pa Eta viktim yo sou chak bò nan Erazi, ki poze kesyon an sou nati orijinal Anpi Mongòl la sou plan an nan inite politik, lengwistik, relijye ak ekonomik li. Anplis de sa, jewografi li yo, melanje vas teritwa dezè ki pa gen anpil moun (Azi Santral stepi) ak zòn ki peple (kòt chinwa ak fwontyè lwès), fwagmantasyon rapid li yo, osi byen ke jesyon an enposib nan yon zòn konsa ak teknik yo vle di ak moun nan. tan an poze kesyon definisyon sou nati egzak eta medyeval mongòl la.
== Non ==
Anpi Mongòl la te rele nan tan li {{MongolUnicode|ᠶᠡᠬᠡ<br>ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ<br>ᠤᠶᠯᠤᠰ}} ( ''ikh Mongol ulus'', "Gran Eta Mongòl").
==Istwa==
[[Fichye:East-Hem_800ad.jpg|gauche|vignette|300x300px|Azi alantou 800.]]
Ant [[1187 (almanak jilyen)|1187]] ak [[1196 (almanak jilyen)|1196]], Gengis Khan te pwoklame ''[[khan]]'' (sa vle di wa). Li te bat [[Tayitchi'out]] la, ki te rete nan sid [[Bouriatie|Buryatia]] jodi a, nan [[Sibérie|Siberia]], Lè sa a, [[Tatars]] yo, ki te pèmèt li kontwole lès Mongoli. Nan [[1203 (almanak jilyen)|1203]], li te kraze ak Toghril, ki moun ki te touye. Rasanbleman [[Kereit]] la. Ane annapre a, li te soumèt [[Merkit]] yo ak [[Naïmans]] yo, nan lwès Mongoli jodi a <ref name="lorincz">''Histoire de la Mongolie'', par László Lőrincz Publié par Akadémiai Kiadó, 1984 {{ISBN|963-05-3381-2|978-963-05-3381-2}}.</ref> . Depi lè sa a, Gengis Khan te kontwole prèske tout teritwa Mongòl. An [[1205 (almanak jilyen)|1205]], li te kòmanse konkèt wayòm [[Tangoutes|Tangut]] [[Dynastie des Xia occidentaux|Xixia]] <ref>{{En}} [https://books.google.fr/books?id=N2MMD0yfxyAC&pg=PA14 ''{{Lang|en|Genghis Khan & the Mongol Conquests 1190-1400}}'', par Stephen R. Turnbull].</ref>, ki te reziste nan vil fòtifye yo jiska [[1209 (almanak jilyen)|1209]]. Yon gwo asanble nan [[1206 (almanak jilyen)|1206]] ( [[qurultay]] ) te rele l inivèsèl ''Khan'' ( ''Tchingis [[Khagan|Qaghan]]'' ). Ane annapre a, [[Djötchi|Djötchi,]] pi gran pitit gason l, te soumèt [[Kirghizes|Kirghiz]] yo pandan ke [[Ongüt]] nan [[Plateau d'Ordos|Ordos]] ak [[Karlouks]] yo nan [[Ili]] yo te antre nan anpi an espontaneman <ref>[https://books.google.fr/books?id=a4p9C6J35XYC ''Genghis Khan'', par Leo de Hartog Publié par Tauris Parke Paperbacks, 2004] {{ISBN|1-86064-972-6|978-1-86064-972-1}}.</ref>.
==Jewografi==
An 1206 li te gen yon sipèfisi {{unité|4000000|km|2}}<ref name="Taagepera499">{{atik|langue=en |date=septembre 1997 |titre=Expansion and Contraction Patterns of Large Polities: Context for Russia |journal={{lien|lang=en|trad=International Studies Quarterly}} |volume=41 |numéro=3 |passage=475-504 |doi= 10.1111/0020-8833.00053 |auteur1={{lien|lang=en|trad=Rein Taagepera}} |jstor=2600793 |url=http://www.escholarship.org/uc/item/3cn68807}}.</ref>, an 1227
{{unité|13500000|km|2}}<ref name="Taagepera499" />, 1270
{{unité|24000000|km|2}}<ref>{{Atik|langue=en |nom1=Turchin |prénom1=Peter |nom2=Adams |prénom2=Jonathan M. |nom3=Hall |prénom3=Thomas D. |titre=East-West Orientation of Historical Empires |journal=Journal of world-systems research |date=décembre 2006 |volume=12 |numéro=2 |passage=222-223 |url=http://jwsr.pitt.edu/ojs/index.php/jwsr/article/view/369/381 |consulté le=25 août 2016 |issn=1076-156X}}.</ref>
== Nòt ak referans ==
{{Referans}}
== Gade tou ==
{{Lòt pwojè|commons=Category:Mongol Empire|commons titre=l’Empire mongol}}
=== Lyen ekstèn ===
{{Liens}}
* [http://perso.wanadoo.fr/steppeasia/ Les steppes d'Asie centrale]
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Anpi mongol]]
0xgavk5xn6p6h7gf91jv6hj1ollm2fd
861685
861684
2024-12-11T15:10:00Z
Kitanago
19629
/* Jewografi */
861685
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox|carte= Mongol Empire (greatest extent).svg|}}
'''Anpi Mongòl''' ({{MongolUnicode |ᠶᠡᠬᠡ<br>ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ<br>ᠤᠶᠯᠤᠰ}}, ''Mongol ikh ulus'', lit. "Gran Eta Mongòl") se non yo bay anpi ki te fonde e ki te dirije nan kòmansman XIIIe syèk la pa souveren Gengis Khan, epi, pa desandan li yo. Konkèt sa yo pa t toujou aboli fòm administrasyon anvan yo te mete an plas pa Eta viktim yo sou chak bò nan Erazi, ki poze kesyon an sou nati orijinal Anpi Mongòl la sou plan an nan inite politik, lengwistik, relijye ak ekonomik li. Anplis de sa, jewografi li yo, melanje vas teritwa dezè ki pa gen anpil moun (Azi Santral stepi) ak zòn ki peple (kòt chinwa ak fwontyè lwès), fwagmantasyon rapid li yo, osi byen ke jesyon an enposib nan yon zòn konsa ak teknik yo vle di ak moun nan. tan an poze kesyon definisyon sou nati egzak eta medyeval mongòl la.
== Non ==
Anpi Mongòl la te rele nan tan li {{MongolUnicode|ᠶᠡᠬᠡ<br>ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ<br>ᠤᠶᠯᠤᠰ}} ( ''ikh Mongol ulus'', "Gran Eta Mongòl").
==Istwa==
[[Fichye:East-Hem_800ad.jpg|gauche|vignette|300x300px|Azi alantou 800.]]
Ant [[1187 (almanak jilyen)|1187]] ak [[1196 (almanak jilyen)|1196]], Gengis Khan te pwoklame ''[[khan]]'' (sa vle di wa). Li te bat [[Tayitchi'out]] la, ki te rete nan sid [[Bouriatie|Buryatia]] jodi a, nan [[Sibérie|Siberia]], Lè sa a, [[Tatars]] yo, ki te pèmèt li kontwole lès Mongoli. Nan [[1203 (almanak jilyen)|1203]], li te kraze ak Toghril, ki moun ki te touye. Rasanbleman [[Kereit]] la. Ane annapre a, li te soumèt [[Merkit]] yo ak [[Naïmans]] yo, nan lwès Mongoli jodi a <ref name="lorincz">''Histoire de la Mongolie'', par László Lőrincz Publié par Akadémiai Kiadó, 1984 {{ISBN|963-05-3381-2|978-963-05-3381-2}}.</ref> . Depi lè sa a, Gengis Khan te kontwole prèske tout teritwa Mongòl. An [[1205 (almanak jilyen)|1205]], li te kòmanse konkèt wayòm [[Tangoutes|Tangut]] [[Dynastie des Xia occidentaux|Xixia]] <ref>{{En}} [https://books.google.fr/books?id=N2MMD0yfxyAC&pg=PA14 ''{{Lang|en|Genghis Khan & the Mongol Conquests 1190-1400}}'', par Stephen R. Turnbull].</ref>, ki te reziste nan vil fòtifye yo jiska [[1209 (almanak jilyen)|1209]]. Yon gwo asanble nan [[1206 (almanak jilyen)|1206]] ( [[qurultay]] ) te rele l inivèsèl ''Khan'' ( ''Tchingis [[Khagan|Qaghan]]'' ). Ane annapre a, [[Djötchi|Djötchi,]] pi gran pitit gason l, te soumèt [[Kirghizes|Kirghiz]] yo pandan ke [[Ongüt]] nan [[Plateau d'Ordos|Ordos]] ak [[Karlouks]] yo nan [[Ili]] yo te antre nan anpi an espontaneman <ref>[https://books.google.fr/books?id=a4p9C6J35XYC ''Genghis Khan'', par Leo de Hartog Publié par Tauris Parke Paperbacks, 2004] {{ISBN|1-86064-972-6|978-1-86064-972-1}}.</ref>.
==Jewografi==
An 1206 li te gen yon sipèfisi {{unité|4000000|km|2}}<ref name="Taagepera499">{{atik|langue=en |date=septembre 1997 |titre=Expansion and Contraction Patterns of Large Polities: Context for Russia |journal={{lien|lang=en|trad=International Studies Quarterly}} |volume=41 |numéro=3 |passage=475-504 |doi= 10.1111/0020-8833.00053 |auteur1={{lien|lang=en|trad=Rein Taagepera}} |jstor=2600793 |url=http://www.escholarship.org/uc/item/3cn68807}}.</ref>, an 1227 {{unité|13500000|km|2}}<ref name="Taagepera499" />, 1270 {{unité|24000000|km|2}}<ref>{{Atik|langue=en |nom1=Turchin |prénom1=Peter |nom2=Adams |prénom2=Jonathan M. |nom3=Hall |prénom3=Thomas D. |titre=East-West Orientation of Historical Empires |journal=Journal of world-systems research |date=décembre 2006 |volume=12 |numéro=2 |passage=222-223 |url=http://jwsr.pitt.edu/ojs/index.php/jwsr/article/view/369/381 |consulté le=25 août 2016 |issn=1076-156X}}.</ref>
== Nòt ak referans ==
{{Referans}}
== Gade tou ==
{{Lòt pwojè|commons=Category:Mongol Empire|commons titre=l’Empire mongol}}
=== Lyen ekstèn ===
{{Liens}}
* [http://perso.wanadoo.fr/steppeasia/ Les steppes d'Asie centrale]
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Anpi mongol]]
942az3i0ejqcby4k9gg7rxjzvs7gsk4
Kategori:Paj ki itilize P36
14
95195
861659
2024-12-11T14:39:03Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " {{Kategori yon pwopriyete}} "
861659
wikitext
text/x-wiki
{{Kategori yon pwopriyete}}
6kt630uq9qbt3m2blhq5zh6ftm5nla1
Kategori:Paj ki itilize P194
14
95196
861660
2024-12-11T14:39:18Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " {{Kategori yon pwopriyete}} "
861660
wikitext
text/x-wiki
{{Kategori yon pwopriyete}}
6kt630uq9qbt3m2blhq5zh6ftm5nla1
Kategori:Paj ki itilize P38
14
95197
861661
2024-12-11T14:39:34Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " {{Kategori yon pwopriyete}} "
861661
wikitext
text/x-wiki
{{Kategori yon pwopriyete}}
6kt630uq9qbt3m2blhq5zh6ftm5nla1
Kategori:Paj ki itilize P1366
14
95198
861662
2024-12-11T14:39:50Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " {{Kategori yon pwopriyete}} "
861662
wikitext
text/x-wiki
{{Kategori yon pwopriyete}}
6kt630uq9qbt3m2blhq5zh6ftm5nla1
Kategori:Paj ki itilize P163
14
95199
861663
2024-12-11T14:40:06Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " {{Kategori yon pwopriyete}} "
861663
wikitext
text/x-wiki
{{Kategori yon pwopriyete}}
6kt630uq9qbt3m2blhq5zh6ftm5nla1
Kategori:Paj ki itilize P576
14
95200
861664
2024-12-11T14:40:17Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " {{Kategori yon pwopriyete}} "
861664
wikitext
text/x-wiki
{{Kategori yon pwopriyete}}
6kt630uq9qbt3m2blhq5zh6ftm5nla1
Kategori:Paj ki itilize P138
14
95201
861665
2024-12-11T14:40:36Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " {{Kategori yon pwopriyete}} "
861665
wikitext
text/x-wiki
{{Kategori yon pwopriyete}}
6kt630uq9qbt3m2blhq5zh6ftm5nla1
Kategori:Paj jewolokalize pa Wikidata
14
95202
861666
2024-12-11T14:41:57Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " __HIDDENCAT__ [[Kategori:antretyen jewolokalizasyon ]] [[Kategori:Paj ki itilize done Wikidata|*00625]] "
861666
wikitext
text/x-wiki
__HIDDENCAT__
[[Kategori:antretyen jewolokalizasyon ]]
[[Kategori:Paj ki itilize done Wikidata|*00625]]
o65ajsnb0znzguld9shtfm35j1j1an8
Kategori:Antretyen jewolokalizasyon
14
95203
861667
2024-12-11T14:43:06Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " [[Kategori:antretyen tematik ]] "
861667
wikitext
text/x-wiki
[[Kategori:antretyen tematik ]]
1ou9svna0cy64mx5mguupbg83fvo9vr
Kategori:Antretyen tematik
14
95204
861668
2024-12-11T14:43:52Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " [[Kategori:Antretyen atik yo]] "
861668
wikitext
text/x-wiki
[[Kategori:Antretyen atik yo]]
aezcuu5rh0gu49qc33sg85s2aq966fi
Modèl:MongolUnicode
10
95205
861676
2024-12-11T14:58:49Z
Kitanago
19629
Redireksyon sou [[Modèl:Mongol]]
861676
wikitext
text/x-wiki
#redirect[[Modèl:Mongol]]{{Redireksyon modèl|type=Unicode}}
h956eimk19wr07qxnry1m3s6mdlbwok
Djaghataï (khan)
0
95206
861686
2024-12-11T15:27:48Z
Kitanago
19629
Li kreye pa tradui paj « [[:fr:Special:Redirect/revision/221051496|Djaghataï (khan)]] »
861686
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Biographie2|charte=monarque|image=Chagatai Khan.JPG|légende=Statue de Djaghataï en [[Mongolie]].}}'''Djaghataï''' oswa '''Tchaghataï''' oswa '''Chagatai''' (nan Mongol: {{Lang|mn-Mong|{{mongol|ᠴᠠᠭᠠᠲᠠᠢ}}}} VPMC: ''Čaγatai''; {{Lang|mn-Cyrl|Цагадай}}, transliterasyon: ''Tsagadai'', "blan), fèt 22 desanm 1183 e li mouri 11 jiyè 1242, se youn nan pitit gason Gengis Khan. Yo te konnen l pou metriz li nan yassa a ke li totalman obeyi epi li se yon figi kle nan estabilite nan [[Anpi Mongòl]] la apre lanmò papa l 'ak pandan rèy Ögedeï.
== Nòt ak referans ==
{{Referans}}
== Lyen ekstèn ==
{{Liens}}
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Khan mogol]]
[[Kategori:Nesans an 1183]]
[[Kategori:Lanmò an 1242]]
[[Kategori:Monak XIIIe syèk an Azi]]
726uxwvlvo24qxlexnu6sk898ioohhu
861689
861686
2024-12-11T15:30:13Z
Kitanago
19629
861689
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Biographie2|charte=monarque|image=Chagatai Khan.JPG|légende=Estati Djaghataï an [[Mongoli]].}}
'''Djaghataï''' oswa '''Tchaghataï''' oswa '''Chagatai''' (nan Mongol: {{Lang|mn-Mong|{{mongol|ᠴᠠᠭᠠᠲᠠᠢ}}}} VPMC: ''Čaγatai''; {{Lang|mn-Cyrl|Цагадай}}, transliterasyon: ''Tsagadai'', "blan), fèt 22 desanm 1183 e li mouri 11 jiyè 1242, se youn nan pitit gason Gengis Khan. Yo te konnen l pou metriz li nan yassa a ke li totalman obeyi epi li se yon figi kle nan estabilite nan [[Anpi Mongòl]] la apre lanmò papa l 'ak pandan rèy Ögedeï.
== Nòt ak referans ==
{{Referans}}
== Lyen ekstèn ==
{{Liens}}
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Khan mogol]]
[[Kategori:Nesans an 1183]]
[[Kategori:Lanmò an 1242]]
[[Kategori:Monak XIIIe syèk an Azi]]
2bcp835vb5jkv2dsucmgx6gdmtumc05
861690
861689
2024-12-11T15:32:01Z
Kitanago
19629
Li kreye pa tradui paj « [[:fr:Special:Redirect/revision/221051496|Djaghataï (khan)]] »
861690
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Biographie2|charte=monarque|image=Chagatai Khan.JPG|légende=Statue de Djaghataï en [[Mongolie]].}}'''Djaghataï''' oswa '''Tchaghataï''' oswa '''Chagatai''' (nan Mongol: {{Lang|mn-Mong|{{mongol|ᠴᠠᠭᠠᠲᠠᠢ}}}} VPMC: ''Čaγatai''; {{Lang|mn-Cyrl|Цагадай}}, transliterasyon: ''Tsagadai'', "blan), fèt 22 desanm 1183 e li mouri 11 jiyè 1242, se youn nan pitit gason Gengis Khan. Yo te konnen l pou metriz li nan yassa a ke li totalman obeyi epi li se yon figi kle nan estabilite nan [[Anpi Mongòl]] la apre lanmò papa l 'ak pandan rèy Ögedeï.
== Biyografi ==
Manman Djaghataï, Börte, te fèt nan branch fanmi Onggirat, ki rete nan ranje mòn Great Khingan nan sid larivyè Lefrat Argun, nan mongoli anndan {{Sfn|Atwood|2004}} a. Li te marye ak yon chèf mongòl yo te rele Temüjin e li te fè plizyè timoun. Vrè patènite premye pitit la, Djötchi, pa t janm konnen, byenke Temüjin te aksepte lejitimite li. Djaghataï te fèt nan fen 1183 oswa 1184, e konsa se te premye pitit gason Temüjin klèman lejitim {{Sfn|Broadbridge|2018}} {{,}} {{Sfn|Ratchnevsky|1991}} {{,}} {{Sfn|May|2018}} {{,}} {{Sfn|May|2017}} {{,}} {{Sfn|Atwood|2004}}.
== Nòt ak referans ==
{{Referans}}
== Lyen ekstèn ==
{{Liens}}
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Khan mogol]]
[[Kategori:Nesans an 1183]]
[[Kategori:Lanmò an 1242]]
[[Kategori:Monak XIIIe syèk an Azi]]
bzmkr4h7s3qqqun39byv1ukb9gbuh7i
861691
861690
2024-12-11T15:33:03Z
Kitanago
19629
Li kreye pa tradui paj « [[:fr:Special:Redirect/revision/221051496|Djaghataï (khan)]] »
861691
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Biographie2|charte=monarque|image=Chagatai Khan.JPG|légende=Statue de Djaghataï en [[Mongolie]].}}'''Djaghataï''' oswa '''Tchaghataï''' oswa '''Chagatai''' (nan Mongol: {{Lang|mn-Mong|{{mongol|ᠴᠠᠭᠠᠲᠠᠢ}}}} VPMC: ''Čaγatai''; {{Lang|mn-Cyrl|Цагадай}}, transliterasyon: ''Tsagadai'', "blan), fèt 22 desanm 1183 e li mouri 11 jiyè 1242, se youn nan pitit gason Gengis Khan. Yo te konnen l pou metriz li nan yassa a ke li totalman obeyi epi li se yon figi kle nan estabilite nan [[Anpi Mongòl]] la apre lanmò papa l 'ak pandan rèy Ögedeï.
== Biyografi ==
Manman Djaghataï, Börte, te fèt nan branch fanmi Onggirat, ki rete nan ranje mòn Great Khingan nan sid larivyè Lefrat Argun, nan mongoli anndan {{Sfn|Atwood|2004}} a. Li te marye ak yon chèf mongòl yo te rele Temüjin e li te fè plizyè timoun. Vrè patènite premye pitit la, Djötchi, pa t janm konnen, byenke Temüjin te aksepte lejitimite li. Djaghataï te fèt nan fen 1183 oswa 1184, e konsa se te premye pitit gason Temüjin klèman lejitim {{Sfn|Broadbridge|2018}} {{,}} {{Sfn|Ratchnevsky|1991}} {{,}} {{Sfn|May|2018}} {{,}} {{Sfn|May|2017}} {{,}} {{Sfn|Atwood|2004}}.
An 1206, apre yo fin ini branch fanmi Mongoli yo, Temüjin te fè yon gwo asanble ki rele qurultay kote li te aklame kòm "Gengis Khan» {{Sfn|Atwood|2004}} . Li kòmanse reòganize nouvo nasyon li a, divize l pami manm dinasti dominan l yo. Djaghatai te asiyen teritwa toupre Altai, kote branch fanmi Naiman an subjugate. Li te resevwa 4 000 {{,}} {{Unité|8000 sujets}}, ki soti nan {{Sfn|Dunnell|2023}} Jalayir, Barlas {{Sfn|May|2017}} {{Sfn|Hope|2022}}, {{,}} ak Dughlat. De madanm prensipal Djaghataï yo se fanm Onggirat Yesülün ak Tögen, pitit fi Qata kouzen Börte a; Yesülün se pi renmen l 'ak manman pitit gason l' pi renmen Mutukan {{Sfn|Broadbridge|2018}} {{,}} {{Sfn|May|2017}}. Lòt pitit gason l 'yo te rele Mochi Yaba, pitit gason an nan youn nan sèvitè yo nan Yesülün ak Se poutèt sa ti kras konsidere pa papa l, osi byen ke Balgashi, Sarban, Yissu Mangu ak Baidar, ki gen manman yo enkoni {{Sfn|May|2017}}.
== Nòt ak referans ==
{{Referans}}
== Lyen ekstèn ==
{{Liens}}
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Khan mogol]]
[[Kategori:Nesans an 1183]]
[[Kategori:Lanmò an 1242]]
[[Kategori:Monak XIIIe syèk an Azi]]
hp3hnnsrz7u04f8ru8enioewjpomxcz
861692
861691
2024-12-11T15:37:42Z
Kitanago
19629
Li kreye pa tradui paj « [[:fr:Special:Redirect/revision/221051496|Djaghataï (khan)]] »
861692
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Biographie2|charte=monarque|image=Chagatai Khan.JPG|légende=Statue de Djaghataï en [[Mongolie]].}}'''Djaghataï''' oswa '''Tchaghataï''' oswa '''Chagatai''' (nan Mongol: {{Lang|mn-Mong|{{mongol|ᠴᠠᠭᠠᠲᠠᠢ}}}} VPMC: ''Čaγatai''; {{Lang|mn-Cyrl|Цагадай}}, transliterasyon: ''Tsagadai'', "blan), fèt 22 desanm 1183 e li mouri 11 jiyè 1242, se youn nan pitit gason Gengis Khan. Yo te konnen l pou metriz li nan yassa a ke li totalman obeyi epi li se yon figi kle nan estabilite nan [[Anpi Mongòl]] la apre lanmò papa l 'ak pandan rèy Ögedeï.
== Biyografi ==
=== Jènès ak pèsonalite ===
Manman Djaghataï, Börte, te fèt nan branch fanmi Onggirat, ki rete nan ranje mòn Great Khingan nan sid larivyè Lefrat Argun, nan mongoli anndan {{Sfn|Atwood|2004}} a. Li te marye ak yon chèf mongòl yo te rele Temüjin e li te fè plizyè timoun. Vrè patènite premye pitit la, Djötchi, pa t janm konnen, byenke Temüjin te aksepte lejitimite li. Djaghataï te fèt nan fen 1183 oswa 1184, e konsa se te premye pitit gason Temüjin klèman lejitim {{Sfn|Broadbridge|2018}} {{,}} {{Sfn|Ratchnevsky|1991}} {{,}} {{Sfn|May|2018}} {{,}} {{Sfn|May|2017}} {{,}} {{Sfn|Atwood|2004}}.
An 1206, apre yo fin ini branch fanmi Mongoli yo, Temüjin te fè yon gwo asanble ki rele qurultay kote li te aklame kòm "Gengis Khan» {{Sfn|Atwood|2004}} . Li kòmanse reòganize nouvo nasyon li a, divize l pami manm dinasti dominan l yo. Djaghatai te asiyen teritwa toupre Altai, kote branch fanmi Naiman an subjugate. Li te resevwa 4 000 {{,}} {{Unité|8000 sujets}}, ki soti nan {{Sfn|Dunnell|2023}} Jalayir, Barlas {{Sfn|May|2017}} {{Sfn|Hope|2022}}, {{,}} ak Dughlat. De madanm prensipal Djaghataï yo se fanm Onggirat Yesülün ak Tögen, pitit fi Qata kouzen Börte a; Yesülün se pi renmen l 'ak manman pitit gason l' pi renmen Mutukan {{Sfn|Broadbridge|2018}} {{,}} {{Sfn|May|2017}}. Lòt pitit gason l 'yo te rele Mochi Yaba, pitit gason an nan youn nan sèvitè yo nan Yesülün ak Se poutèt sa ti kras konsidere pa papa l, osi byen ke Balgashi, Sarban, Yissu Mangu ak Baidar, ki gen manman yo enkoni {{Sfn|May|2017}}.
=== Kan militè ===
=== Kesyon eritaj ===
Apre lanmò Gengis Khan an 1227, Djaghatai te jwe yon wòl nan estabilize anpi a anvan asansyon Ögedei a an 1229. Tolui, ki sipoze rejans la epi li se tou yon kandida pou siksesyon, planifye pou pran pouvwa li menm. Men Djaghataï ki, apre lanmò Djötchi an 1225, te kenbe otorite pi gran pitit gason Gengis a, ansanm ak anpil lòt moun, te rete fidèl ak volonte Gengis, e li te anpeche nenpòt usurpation pouvwa a. {{Sfn|May|2018}} {{Sfn|Biran|2009}} prezide seremoni kouwònasyon an {{Sfn|May|2017}} {{Sfn|Dunnell|2023}} Tolui ak tonton Temüge {{Sfn|Atwood|2004}} li te rete {{,}} gwo sipòtè Ögedei pandan tout rèy li {{,}} An retou, Ögedei te souvan chèche konsèy nan men gran frè l, li voye pi gran pitit gason l Güyük sèvi kòm youn nan gad Jaghatai a {{Sfn|Dunnell|2023}}. Djaghataï sepandan reprimande Ögedei pou konsomasyon twòp alkòl li e li fè l dakò limite kantite linèt alkòl li bwè; Ögedei te rive jwenn restriksyon sa a lè yo te fè yon gwo vè {{Sfn|Morgan|1986}} {{,}} {{Sfn|Atwood|2004}}.
== Nòt ak referans ==
{{Referans}}
== Lyen ekstèn ==
{{Liens}}
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Khan mogol]]
[[Kategori:Nesans an 1183]]
[[Kategori:Lanmò an 1242]]
[[Kategori:Monak XIIIe syèk an Azi]]
av68aqnk3s9xwuu2kbki8w8y1femm5l
861693
861692
2024-12-11T15:39:18Z
Kitanago
19629
Li kreye pa tradui paj « [[:fr:Special:Redirect/revision/221051496|Djaghataï (khan)]] »
861693
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Biographie2|charte=monarque|image=Chagatai Khan.JPG|légende=Statue de Djaghataï en [[Mongolie]].}}'''Djaghataï''' oswa '''Tchaghataï''' oswa '''Chagatai''' (nan Mongol: {{Lang|mn-Mong|{{mongol|ᠴᠠᠭᠠᠲᠠᠢ}}}} VPMC: ''Čaγatai''; {{Lang|mn-Cyrl|Цагадай}}, transliterasyon: ''Tsagadai'', "blan), fèt 22 desanm 1183 e li mouri 11 jiyè 1242, se youn nan pitit gason Gengis Khan. Yo te konnen l pou metriz li nan yassa a ke li totalman obeyi epi li se yon figi kle nan estabilite nan [[Anpi Mongòl]] la apre lanmò papa l 'ak pandan rèy Ögedeï.
== Biyografi ==
=== Jènès ak pèsonalite ===
Manman Djaghataï, Börte, te fèt nan branch fanmi Onggirat, ki rete nan ranje mòn Great Khingan nan sid larivyè Lefrat Argun, nan mongoli anndan {{Sfn|Atwood|2004}} a. Li te marye ak yon chèf mongòl yo te rele Temüjin e li te fè plizyè timoun. Vrè patènite premye pitit la, Djötchi, pa t janm konnen, byenke Temüjin te aksepte lejitimite li. Djaghataï te fèt nan fen 1183 oswa 1184, e konsa se te premye pitit gason Temüjin klèman lejitim {{Sfn|Broadbridge|2018}} {{,}} {{Sfn|Ratchnevsky|1991}} {{,}} {{Sfn|May|2018}} {{,}} {{Sfn|May|2017}} {{,}} {{Sfn|Atwood|2004}}.
An 1206, apre yo fin ini branch fanmi Mongoli yo, Temüjin te fè yon gwo asanble ki rele qurultay kote li te aklame kòm "Gengis Khan» {{Sfn|Atwood|2004}} . Li kòmanse reòganize nouvo nasyon li a, divize l pami manm dinasti dominan l yo. Djaghatai te asiyen teritwa toupre Altai, kote branch fanmi Naiman an subjugate. Li te resevwa 4 000 {{,}} {{Unité|8000 sujets}}, ki soti nan {{Sfn|Dunnell|2023}} Jalayir, Barlas {{Sfn|May|2017}} {{Sfn|Hope|2022}}, {{,}} ak Dughlat. De madanm prensipal Djaghataï yo se fanm Onggirat Yesülün ak Tögen, pitit fi Qata kouzen Börte a; Yesülün se pi renmen l 'ak manman pitit gason l' pi renmen Mutukan {{Sfn|Broadbridge|2018}} {{,}} {{Sfn|May|2017}}. Lòt pitit gason l 'yo te rele Mochi Yaba, pitit gason an nan youn nan sèvitè yo nan Yesülün ak Se poutèt sa ti kras konsidere pa papa l, osi byen ke Balgashi, Sarban, Yissu Mangu ak Baidar, ki gen manman yo enkoni {{Sfn|May|2017}}.
=== Kan militè ===
Ansanm ak frè li yo Djötchi ak Ögedei, Djaghataï te kòmande zèl dwat la pandan envazyon Jin nan Lachin nan 1211. Mongòl yo te mache nan sid soti nan katye jeneral kanpay Genghis Khan nan mongoli anndan jodi a nan Novanm 1211: yo premye atake tout ti bouk nan rejyon an ant Hohhot ak Datong, Lè sa a, swiv mòn yo Taihang nan Shanxi, ke yo te piye nan sezon otòn la nan 1213, kaptire patiraj yo nan rezèv kavalye yo nan lènmi yo {{Sfn|May|2017}} {{,}} {{Sfn|Dunnell|2023}} {{,}} {{Sfn|Atwood|2004}}{{,}} {{Sfn|Atwood|2017}}. Pandan envazyon an 1219 nan Anpi Khwarezmian an, Djaghatai te responsab pou konstwi pon ak antretyen wout pou pi vit avanse mongòl la epi kenbe liy kominikasyon yo louvri, yon fonksyon kote li te ede pa sèvitè l Zhang Rong (1158-1230) {{Sfn|May|2017}}{{,}} {{Sfn|Atwood|2004}} .
=== Kesyon eritaj ===
Apre lanmò Gengis Khan an 1227, Djaghatai te jwe yon wòl nan estabilize anpi a anvan asansyon Ögedei a an 1229. Tolui, ki sipoze rejans la epi li se tou yon kandida pou siksesyon, planifye pou pran pouvwa li menm. Men Djaghataï ki, apre lanmò Djötchi an 1225, te kenbe otorite pi gran pitit gason Gengis a, ansanm ak anpil lòt moun, te rete fidèl ak volonte Gengis, e li te anpeche nenpòt usurpation pouvwa a. {{Sfn|May|2018}} {{Sfn|Biran|2009}} prezide seremoni kouwònasyon an {{Sfn|May|2017}} {{Sfn|Dunnell|2023}} Tolui ak tonton Temüge {{Sfn|Atwood|2004}} li te rete {{,}} gwo sipòtè Ögedei pandan tout rèy li {{,}} An retou, Ögedei te souvan chèche konsèy nan men gran frè l, li voye pi gran pitit gason l Güyük sèvi kòm youn nan gad Jaghatai a {{Sfn|Dunnell|2023}}. Djaghataï sepandan reprimande Ögedei pou konsomasyon twòp alkòl li e li fè l dakò limite kantite linèt alkòl li bwè; Ögedei te rive jwenn restriksyon sa a lè yo te fè yon gwo vè {{Sfn|Morgan|1986}} {{,}} {{Sfn|Atwood|2004}}.
== Nòt ak referans ==
{{Referans}}
== Lyen ekstèn ==
{{Liens}}
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Khan mogol]]
[[Kategori:Nesans an 1183]]
[[Kategori:Lanmò an 1242]]
[[Kategori:Monak XIIIe syèk an Azi]]
j6pztwhjf5t8nmyypwxegaynvq0gqu6
861694
861693
2024-12-11T15:40:48Z
Kitanago
19629
Li kreye pa tradui paj « [[:fr:Special:Redirect/revision/221051496|Djaghataï (khan)]] »
861694
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Biographie2|charte=monarque|image=Chagatai Khan.JPG|légende=Statue de Djaghataï en [[Mongolie]].}}'''Djaghataï''' oswa '''Tchaghataï''' oswa '''Chagatai''' (nan Mongol: {{Lang|mn-Mong|{{mongol|ᠴᠠᠭᠠᠲᠠᠢ}}}} VPMC: ''Čaγatai''; {{Lang|mn-Cyrl|Цагадай}}, transliterasyon: ''Tsagadai'', "blan), fèt 22 desanm 1183 e li mouri 11 jiyè 1242, se youn nan pitit gason Gengis Khan. Yo te konnen l pou metriz li nan yassa a ke li totalman obeyi epi li se yon figi kle nan estabilite nan [[Anpi Mongòl]] la apre lanmò papa l 'ak pandan rèy Ögedeï.
== Biyografi ==
=== Jènès ak pèsonalite ===
Manman Djaghataï, Börte, te fèt nan branch fanmi Onggirat, ki rete nan ranje mòn Great Khingan nan sid larivyè Lefrat Argun, nan mongoli anndan {{Sfn|Atwood|2004}} a. Li te marye ak yon chèf mongòl yo te rele Temüjin e li te fè plizyè timoun. Vrè patènite premye pitit la, Djötchi, pa t janm konnen, byenke Temüjin te aksepte lejitimite li. Djaghataï te fèt nan fen 1183 oswa 1184, e konsa se te premye pitit gason Temüjin klèman lejitim {{Sfn|Broadbridge|2018}} {{,}} {{Sfn|Ratchnevsky|1991}} {{,}} {{Sfn|May|2018}} {{,}} {{Sfn|May|2017}} {{,}} {{Sfn|Atwood|2004}}.
An 1206, apre yo fin ini branch fanmi Mongoli yo, Temüjin te fè yon gwo asanble ki rele qurultay kote li te aklame kòm "Gengis Khan» {{Sfn|Atwood|2004}} . Li kòmanse reòganize nouvo nasyon li a, divize l pami manm dinasti dominan l yo. Djaghatai te asiyen teritwa toupre Altai, kote branch fanmi Naiman an subjugate. Li te resevwa 4 000 {{,}} {{Unité|8000 sujets}}, ki soti nan {{Sfn|Dunnell|2023}} Jalayir, Barlas {{Sfn|May|2017}} {{Sfn|Hope|2022}}, {{,}} ak Dughlat. De madanm prensipal Djaghataï yo se fanm Onggirat Yesülün ak Tögen, pitit fi Qata kouzen Börte a; Yesülün se pi renmen l 'ak manman pitit gason l' pi renmen Mutukan {{Sfn|Broadbridge|2018}} {{,}} {{Sfn|May|2017}}. Lòt pitit gason l 'yo te rele Mochi Yaba, pitit gason an nan youn nan sèvitè yo nan Yesülün ak Se poutèt sa ti kras konsidere pa papa l, osi byen ke Balgashi, Sarban, Yissu Mangu ak Baidar, ki gen manman yo enkoni {{Sfn|May|2017}}.
=== Kan militè ===
Ansanm ak frè li yo Djötchi ak Ögedei, Djaghataï te kòmande zèl dwat la pandan envazyon Jin nan Lachin nan 1211. Mongòl yo te mache nan sid soti nan katye jeneral kanpay Genghis Khan nan mongoli anndan jodi a nan Novanm 1211: yo premye atake tout ti bouk nan rejyon an ant Hohhot ak Datong, Lè sa a, swiv mòn yo Taihang nan Shanxi, ke yo te piye nan sezon otòn la nan 1213, kaptire patiraj yo nan rezèv kavalye yo nan lènmi yo {{Sfn|May|2017}} {{,}} {{Sfn|Dunnell|2023}} {{,}} {{Sfn|Atwood|2004}}{{,}} {{Sfn|Atwood|2017}}. Pandan envazyon an 1219 nan Anpi Khwarezmian an, Djaghatai te responsab pou konstwi pon ak antretyen wout pou pi vit avanse mongòl la epi kenbe liy kominikasyon yo louvri, yon fonksyon kote li te ede pa sèvitè l Zhang Rong (1158-1230) {{Sfn|May|2017}}{{,}} {{Sfn|Atwood|2004}} .
=== Kesyon eritaj ===
Apre lanmò Gengis Khan an 1227, Djaghatai te jwe yon wòl nan estabilize anpi a anvan asansyon Ögedei a an 1229. Tolui, ki sipoze rejans la epi li se tou yon kandida pou siksesyon, planifye pou pran pouvwa li menm. Men Djaghataï ki, apre lanmò Djötchi an 1225, te kenbe otorite pi gran pitit gason Gengis a, ansanm ak anpil lòt moun, te rete fidèl ak volonte Gengis, e li te anpeche nenpòt usurpation pouvwa a. {{Sfn|May|2018}} {{Sfn|Biran|2009}} prezide seremoni kouwònasyon an {{Sfn|May|2017}} {{Sfn|Dunnell|2023}} Tolui ak tonton Temüge {{Sfn|Atwood|2004}} li te rete {{,}} gwo sipòtè Ögedei pandan tout rèy li {{,}} An retou, Ögedei te souvan chèche konsèy nan men gran frè l, li voye pi gran pitit gason l Güyük sèvi kòm youn nan gad Jaghatai a {{Sfn|Dunnell|2023}}. Djaghataï sepandan reprimande Ögedei pou konsomasyon twòp alkòl li e li fè l dakò limite kantite linèt alkòl li bwè; Ögedei te rive jwenn restriksyon sa a lè yo te fè yon gwo vè {{Sfn|Morgan|1986}} {{,}} {{Sfn|Atwood|2004}}.
== Fanmi ==
Djaghataï gen de madanm prensipal ansanm ak lòt madanm ak konkibin :
# [[Yesülün Khatun]] - pitit fi Qata Noyan nan Khongirads (kouzen Börte )
#* Mutukan, te mouri pandan [[Siège de Bâmiyân (1221)|syèj Bâmiyân]] ;
#* Belgeshi (fèt alantou 1209; te mouri yon ti tan apre frè l 'Mutukan, c.1222);
#* Yesü Möngke, Khan nan 1246
# Tögen Khatun - Sè Yesülün Khatun
# Sevinch Khatun - Pitit fi Buraq Hajib
# Ebuskun - ateste sèlman nan Tarikh-i-Rashidi nan Mirza Muhammad Haidar Dughlat, pwobableman idantik ak Yesülün
=== Timoun pa konkibin ===
* [[Mochi Yebe]] - pi gran pitit gason, ti kras apresye pa Djaghatai, bofi nan Batu Khan, kontwole teritwa a sou bank gòch Dnieper la.
* Sarban
* {{Lien|langue=mn|trad=Байдар|fr=Baidar}} - yon kòmandan nan envazyon an mongòl nan Ewòp
* Baiju
== Nòt ak referans ==
{{Referans}}
== Lyen ekstèn ==
{{Liens}}
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Khan mogol]]
[[Kategori:Nesans an 1183]]
[[Kategori:Lanmò an 1242]]
[[Kategori:Monak XIIIe syèk an Azi]]
5u6w46i2mc2ti5ylo8fd6t0kpcodalq
861697
861694
2024-12-11T15:42:16Z
Kitanago
19629
Li kreye pa tradui paj « [[:fr:Special:Redirect/revision/221051496|Djaghataï (khan)]] »
861697
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Biographie2|charte=monarque|image=Chagatai Khan.JPG|légende=Statue de Djaghataï en [[Mongolie]].}}'''Djaghataï''' oswa '''Tchaghataï''' oswa '''Chagatai''' (nan Mongol: {{Lang|mn-Mong|{{mongol|ᠴᠠᠭᠠᠲᠠᠢ}}}} VPMC: ''Čaγatai''; {{Lang|mn-Cyrl|Цагадай}}, transliterasyon: ''Tsagadai'', "blan), fèt 22 desanm 1183 e li mouri 11 jiyè 1242, se youn nan pitit gason Gengis Khan. Yo te konnen l pou metriz li nan yassa a ke li totalman obeyi epi li se yon figi kle nan estabilite nan [[Anpi Mongòl]] la apre lanmò papa l 'ak pandan rèy Ögedeï.
== Biyografi ==
=== Jènès ak pèsonalite ===
Manman Djaghataï, Börte, te fèt nan branch fanmi Onggirat, ki rete nan ranje mòn Great Khingan nan sid larivyè Lefrat Argun, nan mongoli anndan {{Sfn|Atwood|2004}} a. Li te marye ak yon chèf mongòl yo te rele Temüjin e li te fè plizyè timoun. Vrè patènite premye pitit la, Djötchi, pa t janm konnen, byenke Temüjin te aksepte lejitimite li. Djaghataï te fèt nan fen 1183 oswa 1184, e konsa se te premye pitit gason Temüjin klèman lejitim {{Sfn|Broadbridge|2018}} {{,}} {{Sfn|Ratchnevsky|1991}} {{,}} {{Sfn|May|2018}} {{,}} {{Sfn|May|2017}} {{,}} {{Sfn|Atwood|2004}}.
An 1206, apre yo fin ini branch fanmi Mongoli yo, Temüjin te fè yon gwo asanble ki rele qurultay kote li te aklame kòm "Gengis Khan» {{Sfn|Atwood|2004}} . Li kòmanse reòganize nouvo nasyon li a, divize l pami manm dinasti dominan l yo. Djaghatai te asiyen teritwa toupre Altai, kote branch fanmi Naiman an subjugate. Li te resevwa 4 000 {{,}} {{Unité|8000 sujets}}, ki soti nan {{Sfn|Dunnell|2023}} Jalayir, Barlas {{Sfn|May|2017}} {{Sfn|Hope|2022}}, {{,}} ak Dughlat. De madanm prensipal Djaghataï yo se fanm Onggirat Yesülün ak Tögen, pitit fi Qata kouzen Börte a; Yesülün se pi renmen l 'ak manman pitit gason l' pi renmen Mutukan {{Sfn|Broadbridge|2018}} {{,}} {{Sfn|May|2017}}. Lòt pitit gason l 'yo te rele Mochi Yaba, pitit gason an nan youn nan sèvitè yo nan Yesülün ak Se poutèt sa ti kras konsidere pa papa l, osi byen ke Balgashi, Sarban, Yissu Mangu ak Baidar, ki gen manman yo enkoni {{Sfn|May|2017}}.
=== Kan militè ===
Ansanm ak frè li yo Djötchi ak Ögedei, Djaghataï te kòmande zèl dwat la pandan envazyon Jin nan Lachin nan 1211. Mongòl yo te mache nan sid soti nan katye jeneral kanpay Genghis Khan nan mongoli anndan jodi a nan Novanm 1211: yo premye atake tout ti bouk nan rejyon an ant Hohhot ak Datong, Lè sa a, swiv mòn yo Taihang nan Shanxi, ke yo te piye nan sezon otòn la nan 1213, kaptire patiraj yo nan rezèv kavalye yo nan lènmi yo {{Sfn|May|2017}} {{,}} {{Sfn|Dunnell|2023}} {{,}} {{Sfn|Atwood|2004}}{{,}} {{Sfn|Atwood|2017}}. Pandan envazyon an 1219 nan Anpi Khwarezmian an, Djaghatai te responsab pou konstwi pon ak antretyen wout pou pi vit avanse mongòl la epi kenbe liy kominikasyon yo louvri, yon fonksyon kote li te ede pa sèvitè l Zhang Rong (1158-1230) {{Sfn|May|2017}}{{,}} {{Sfn|Atwood|2004}} .
=== Kesyon eritaj ===
Apre lanmò Gengis Khan an 1227, Djaghatai te jwe yon wòl nan estabilize anpi a anvan asansyon Ögedei a an 1229. Tolui, ki sipoze rejans la epi li se tou yon kandida pou siksesyon, planifye pou pran pouvwa li menm. Men Djaghataï ki, apre lanmò Djötchi an 1225, te kenbe otorite pi gran pitit gason Gengis a, ansanm ak anpil lòt moun, te rete fidèl ak volonte Gengis, e li te anpeche nenpòt usurpation pouvwa a. {{Sfn|May|2018}} {{Sfn|Biran|2009}} prezide seremoni kouwònasyon an {{Sfn|May|2017}} {{Sfn|Dunnell|2023}} Tolui ak tonton Temüge {{Sfn|Atwood|2004}} li te rete {{,}} gwo sipòtè Ögedei pandan tout rèy li {{,}} An retou, Ögedei te souvan chèche konsèy nan men gran frè l, li voye pi gran pitit gason l Güyük sèvi kòm youn nan gad Jaghatai a {{Sfn|Dunnell|2023}}. Djaghataï sepandan reprimande Ögedei pou konsomasyon twòp alkòl li e li fè l dakò limite kantite linèt alkòl li bwè; Ögedei te rive jwenn restriksyon sa a lè yo te fè yon gwo vè {{Sfn|Morgan|1986}} {{,}} {{Sfn|Atwood|2004}}.
== Fanmi ==
Djaghataï gen de madanm prensipal ansanm ak lòt madanm ak konkibin :
# [[Yesülün Khatun]] - pitit fi Qata Noyan nan Khongirads (kouzen Börte )
#* Mutukan, te mouri pandan [[Siège de Bâmiyân (1221)|syèj Bâmiyân]] ;
#* Belgeshi (fèt alantou 1209; te mouri yon ti tan apre frè l 'Mutukan, c.1222);
#* Yesü Möngke, Khan nan 1246
# Tögen Khatun - Sè Yesülün Khatun
# Sevinch Khatun - Pitit fi Buraq Hajib
# Ebuskun - ateste sèlman nan Tarikh-i-Rashidi nan Mirza Muhammad Haidar Dughlat, pwobableman idantik ak Yesülün
=== Timoun pa konkibin ===
* [[Mochi Yebe]] - pi gran pitit gason, ti kras apresye pa Djaghatai, bofi nan Batu Khan, kontwole teritwa a sou bank gòch Dnieper la.
* Sarban
* {{Lien|langue=mn|trad=Байдар|fr=Baidar}} - yon kòmandan nan envazyon an mongòl nan Ewòp
* Baiju
== Nòt ak referans ==
{{Referans}}
== Bibliyografi ==
* Anonyme (trad. Marie-Dominique Even, Rodica Pop), Histoire secrète des Mongols : Chronique mongole du XIIIe siècle, UNESCO/Gallimard, coll. « Connaissance de l'Orient », 1994, 350 p. (ISBN 9782070736904)
* Denise Aigle, « Loi mongole ''vs'' loi islamique. Entre mythe et réalité », dans ''Annales Histoire Sciences sociales'', 5/2004, p. 971-996, disponible en ligne sur le site [http://www.cairn.info/revue-annales-2004-5-page-971.htm Cairn-info]
* Thomas T. Allsen, In the Service of the Khan: Eminent Personalities of the Early Mongol-Yüan Period (1200–1300), Wiesbaden, Harrassowitz Verlag, 1993, 122–135 p. (ISBN 978-3-4470-3339-8, lire en ligne), « Mahmud Yalavac, Mas'ud Beg, 'Ali Beg, Safaliq, Bujir »
* Christopher P. Atwood, Encyclopedia of Mongolia and the Mongol Empire, New York, Facts on File, 2004 (ISBN 978-0-8160-4671-3, lire en ligne)
* Christopher P. Atwood, How Mongolia Matters: War, Law, and Society, Leiden, Brill, 2017, 35–56 p. (ISBN 978-9-0043-4340-5), « Jochi and the Early Western Campaigns »
* Vasily Barthold, Turkestan Down To The Mongol Invasion, New Delhi, Munshiram Manoharlal, 1992, Third éd. (1re éd. 1900) (ISBN 978-8-1215-0544-4, lire en ligne)
* Bat-Erdene Batbayar, Twentieth Century Mongolia, Leiden, Brill, 2000 (ISBN 978-1-8742-6740-9)
* Michele Bernadini, Polo, Marco, 2008 (lire en ligne)Modèle:Sfn whitelist
* Michal Biran, The Chinggisid Age, Cambridge, Cambridge University Press, coll. « The Cambridge History of Inner Asia », 2009, 46–66 p. (ISBN 978-1-1390-5604-5), « The Mongols in Central Asia from Chinggis Khan's invasion to the rise of Temür: the Ögödeid and Chaghadaid realms »
* The Cambridge History of the Mongol Empire, Cambridge, Cambridge University Press, 2023 (ISBN 978-1-3163-3742-4)
** Michal Biran, « Mongol Central Asia : The Chaghadaids and the Ögödeids, 1260–1370 », dans The Cambridge History of the Mongol Empire, 2023, 319–396 p.
** Ruth W. Dunnell, « The Rise of Chinggis Khan and the United Empire », dans The Cambridge History of the Mongol Empire, 2023, 19–106 p.
* John Andrew Boyle, The Cambridge History of Iran Volume 5: The Saljuq and Mongol Periods, Cambridge, Cambridge University Press, 2007 (1re éd. 1968) (ISBN 978-1-1390-5497-3, DOI 10.1017/CHOL9780521069366)
* Anne F. Broadbridge, Women and the Making of the Mongol Empire, Great Barrington, Cambridge University Press, coll. « Cambridge Studies in Islamic Civilization », 2018 (ISBN 978-1-1086-3662-9)
* Michael Hope, Quriltai, vol. I, Santa Barbara, ABC-CLIO, 2017, 31–33 p. (ISBN 978-1-6106-9339-4)
* Michael Hope, The Mongol World, Abingdon, Routledge, 2022, 298–316 p. (ISBN 978-1-3151-6517-2), « The Middle Empire »
* Peter Jackson, Chagatayid Dynasty, 2011 (lire en ligne)
* Timothy May, Chagatai Khan (d. 1242), vol. I, Santa Barbara, ABC-CLIO, 2017, 138–139 p. (ISBN 978-1-6106-9339-4)
* Timothy May, The Mongol Empire, Edinburgh, Edinburgh University Press, 2018 (ISBN 978-0-7486-4237-3, JSTOR 10.3366/j.ctv1kz4g68, lire en ligne)
* David Morgan, The Mongols, Oxford, Blackwell Publishing, coll. « The Peoples of Europe », 1986 (ISBN 978-0-6311-7563-6, lire en ligne )
* Paul Ratchnevsky (trad. Thomas Haining), Genghis Khan: His Life and Legacy, Oxford, Blackwell Publishing, 1991 (ISBN 978-0-6311-6785-3, lire en ligne )
== Lyen ekstèn ==
{{Liens}}
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Khan mogol]]
[[Kategori:Nesans an 1183]]
[[Kategori:Lanmò an 1242]]
[[Kategori:Monak XIIIe syèk an Azi]]
kf7siojfmx9r6up92ubehqdcpwdhrvo
861698
861697
2024-12-11T15:44:27Z
Kitanago
19629
/* Kan militè */
861698
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Biographie2|charte=monarque|image=Chagatai Khan.JPG|légende=Statue de Djaghataï en [[Mongolie]].}}'''Djaghataï''' oswa '''Tchaghataï''' oswa '''Chagatai''' (nan Mongol: {{Lang|mn-Mong|{{mongol|ᠴᠠᠭᠠᠲᠠᠢ}}}} VPMC: ''Čaγatai''; {{Lang|mn-Cyrl|Цагадай}}, transliterasyon: ''Tsagadai'', "blan), fèt 22 desanm 1183 e li mouri 11 jiyè 1242, se youn nan pitit gason Gengis Khan. Yo te konnen l pou metriz li nan yassa a ke li totalman obeyi epi li se yon figi kle nan estabilite nan [[Anpi Mongòl]] la apre lanmò papa l 'ak pandan rèy Ögedeï.
== Biyografi ==
=== Jènès ak pèsonalite ===
Manman Djaghataï, Börte, te fèt nan branch fanmi Onggirat, ki rete nan ranje mòn Great Khingan nan sid larivyè Lefrat Argun, nan mongoli anndan {{Sfn|Atwood|2004}} a. Li te marye ak yon chèf mongòl yo te rele Temüjin e li te fè plizyè timoun. Vrè patènite premye pitit la, Djötchi, pa t janm konnen, byenke Temüjin te aksepte lejitimite li. Djaghataï te fèt nan fen 1183 oswa 1184, e konsa se te premye pitit gason Temüjin klèman lejitim {{Sfn|Broadbridge|2018}} {{,}} {{Sfn|Ratchnevsky|1991}} {{,}} {{Sfn|May|2018}} {{,}} {{Sfn|May|2017}} {{,}} {{Sfn|Atwood|2004}}.
An 1206, apre yo fin ini branch fanmi Mongoli yo, Temüjin te fè yon gwo asanble ki rele qurultay kote li te aklame kòm "Gengis Khan» {{Sfn|Atwood|2004}} . Li kòmanse reòganize nouvo nasyon li a, divize l pami manm dinasti dominan l yo. Djaghatai te asiyen teritwa toupre Altai, kote branch fanmi Naiman an subjugate. Li te resevwa 4 000 {{,}} {{Unité|8000 sujets}}, ki soti nan {{Sfn|Dunnell|2023}} Jalayir, Barlas {{Sfn|May|2017}} {{Sfn|Hope|2022}}, {{,}} ak Dughlat. De madanm prensipal Djaghataï yo se fanm Onggirat Yesülün ak Tögen, pitit fi Qata kouzen Börte a; Yesülün se pi renmen l 'ak manman pitit gason l' pi renmen Mutukan {{Sfn|Broadbridge|2018}} {{,}} {{Sfn|May|2017}}. Lòt pitit gason l 'yo te rele Mochi Yaba, pitit gason an nan youn nan sèvitè yo nan Yesülün ak Se poutèt sa ti kras konsidere pa papa l, osi byen ke Balgashi, Sarban, Yissu Mangu ak Baidar, ki gen manman yo enkoni {{Sfn|May|2017}}.
=== Kan militè ===
Ansanm ak frè li yo Djötchi ak Ögedei, Djaghataï te kòmande zèl dwat la pandan envazyon Jin nan Lachin nan 1211. Mongòl yo te mache nan sid soti nan katye jeneral kanpay Genghis Khan nan mongoli anndan jodi a nan Novanm 1211: yo premye atake tout ti bouk nan rejyon an ant Hohhot ak Datong, Lè sa a, swiv mòn yo Taihang nan Shanxi, ke yo te piye nan sezon otòn la nan 1213, kaptire patiraj yo nan rezèv kavalye yo nan lènmi yo {{Sfn|May|2017}} {{,}} {{Sfn|Dunnell|2023}} {{,}} {{Sfn|Atwood|2004}}{{,}} {{Sfn|Atwood|2017}}. Pandan envazyon an 1219 nan Anpi Khwarezmian an, Djaghatai te responsab pou konstwi pon ak antretyen wout pou pi vit avanse mongòl la epi kenbe liy kominikasyon yo louvri, yon fonksyon kote li te ede pa sèvitè l Zhang Rong (1158-1230) {{Sfn|May|2017}}{{,}} {{Sfn|Atwood|2004}} .
{{Anpil imaj
| align = right
| footer = Rès [[Otrar]] ''(agoch)'' ak [[Gurganj]] ''(adwat)'', de vil kaptire pa Djaghataï.
| image1 = Otrar aerial view-Aug-2018.jpg
| alt1 =
| image2 = Turabek Khanum, from the south.JPG
| alt2 =
| total_width = 600
}}
=== Kesyon eritaj ===
Apre lanmò Gengis Khan an 1227, Djaghatai te jwe yon wòl nan estabilize anpi a anvan asansyon Ögedei a an 1229. Tolui, ki sipoze rejans la epi li se tou yon kandida pou siksesyon, planifye pou pran pouvwa li menm. Men Djaghataï ki, apre lanmò Djötchi an 1225, te kenbe otorite pi gran pitit gason Gengis a, ansanm ak anpil lòt moun, te rete fidèl ak volonte Gengis, e li te anpeche nenpòt usurpation pouvwa a. {{Sfn|May|2018}} {{Sfn|Biran|2009}} prezide seremoni kouwònasyon an {{Sfn|May|2017}} {{Sfn|Dunnell|2023}} Tolui ak tonton Temüge {{Sfn|Atwood|2004}} li te rete {{,}} gwo sipòtè Ögedei pandan tout rèy li {{,}} An retou, Ögedei te souvan chèche konsèy nan men gran frè l, li voye pi gran pitit gason l Güyük sèvi kòm youn nan gad Jaghatai a {{Sfn|Dunnell|2023}}. Djaghataï sepandan reprimande Ögedei pou konsomasyon twòp alkòl li e li fè l dakò limite kantite linèt alkòl li bwè; Ögedei te rive jwenn restriksyon sa a lè yo te fè yon gwo vè {{Sfn|Morgan|1986}} {{,}} {{Sfn|Atwood|2004}}.
== Fanmi ==
Djaghataï gen de madanm prensipal ansanm ak lòt madanm ak konkibin :
# [[Yesülün Khatun]] - pitit fi Qata Noyan nan Khongirads (kouzen Börte )
#* Mutukan, te mouri pandan [[Siège de Bâmiyân (1221)|syèj Bâmiyân]] ;
#* Belgeshi (fèt alantou 1209; te mouri yon ti tan apre frè l 'Mutukan, c.1222);
#* Yesü Möngke, Khan nan 1246
# Tögen Khatun - Sè Yesülün Khatun
# Sevinch Khatun - Pitit fi Buraq Hajib
# Ebuskun - ateste sèlman nan Tarikh-i-Rashidi nan Mirza Muhammad Haidar Dughlat, pwobableman idantik ak Yesülün
=== Timoun pa konkibin ===
* [[Mochi Yebe]] - pi gran pitit gason, ti kras apresye pa Djaghatai, bofi nan Batu Khan, kontwole teritwa a sou bank gòch Dnieper la.
* Sarban
* {{Lien|langue=mn|trad=Байдар|fr=Baidar}} - yon kòmandan nan envazyon an mongòl nan Ewòp
* Baiju
== Nòt ak referans ==
{{Referans}}
== Bibliyografi ==
* Anonyme (trad. Marie-Dominique Even, Rodica Pop), Histoire secrète des Mongols : Chronique mongole du XIIIe siècle, UNESCO/Gallimard, coll. « Connaissance de l'Orient », 1994, 350 p. (ISBN 9782070736904)
* Denise Aigle, « Loi mongole ''vs'' loi islamique. Entre mythe et réalité », dans ''Annales Histoire Sciences sociales'', 5/2004, p. 971-996, disponible en ligne sur le site [http://www.cairn.info/revue-annales-2004-5-page-971.htm Cairn-info]
* Thomas T. Allsen, In the Service of the Khan: Eminent Personalities of the Early Mongol-Yüan Period (1200–1300), Wiesbaden, Harrassowitz Verlag, 1993, 122–135 p. (ISBN 978-3-4470-3339-8, lire en ligne), « Mahmud Yalavac, Mas'ud Beg, 'Ali Beg, Safaliq, Bujir »
* Christopher P. Atwood, Encyclopedia of Mongolia and the Mongol Empire, New York, Facts on File, 2004 (ISBN 978-0-8160-4671-3, lire en ligne)
* Christopher P. Atwood, How Mongolia Matters: War, Law, and Society, Leiden, Brill, 2017, 35–56 p. (ISBN 978-9-0043-4340-5), « Jochi and the Early Western Campaigns »
* Vasily Barthold, Turkestan Down To The Mongol Invasion, New Delhi, Munshiram Manoharlal, 1992, Third éd. (1re éd. 1900) (ISBN 978-8-1215-0544-4, lire en ligne)
* Bat-Erdene Batbayar, Twentieth Century Mongolia, Leiden, Brill, 2000 (ISBN 978-1-8742-6740-9)
* Michele Bernadini, Polo, Marco, 2008 (lire en ligne)Modèle:Sfn whitelist
* Michal Biran, The Chinggisid Age, Cambridge, Cambridge University Press, coll. « The Cambridge History of Inner Asia », 2009, 46–66 p. (ISBN 978-1-1390-5604-5), « The Mongols in Central Asia from Chinggis Khan's invasion to the rise of Temür: the Ögödeid and Chaghadaid realms »
* The Cambridge History of the Mongol Empire, Cambridge, Cambridge University Press, 2023 (ISBN 978-1-3163-3742-4)
** Michal Biran, « Mongol Central Asia : The Chaghadaids and the Ögödeids, 1260–1370 », dans The Cambridge History of the Mongol Empire, 2023, 319–396 p.
** Ruth W. Dunnell, « The Rise of Chinggis Khan and the United Empire », dans The Cambridge History of the Mongol Empire, 2023, 19–106 p.
* John Andrew Boyle, The Cambridge History of Iran Volume 5: The Saljuq and Mongol Periods, Cambridge, Cambridge University Press, 2007 (1re éd. 1968) (ISBN 978-1-1390-5497-3, DOI 10.1017/CHOL9780521069366)
* Anne F. Broadbridge, Women and the Making of the Mongol Empire, Great Barrington, Cambridge University Press, coll. « Cambridge Studies in Islamic Civilization », 2018 (ISBN 978-1-1086-3662-9)
* Michael Hope, Quriltai, vol. I, Santa Barbara, ABC-CLIO, 2017, 31–33 p. (ISBN 978-1-6106-9339-4)
* Michael Hope, The Mongol World, Abingdon, Routledge, 2022, 298–316 p. (ISBN 978-1-3151-6517-2), « The Middle Empire »
* Peter Jackson, Chagatayid Dynasty, 2011 (lire en ligne)
* Timothy May, Chagatai Khan (d. 1242), vol. I, Santa Barbara, ABC-CLIO, 2017, 138–139 p. (ISBN 978-1-6106-9339-4)
* Timothy May, The Mongol Empire, Edinburgh, Edinburgh University Press, 2018 (ISBN 978-0-7486-4237-3, JSTOR 10.3366/j.ctv1kz4g68, lire en ligne)
* David Morgan, The Mongols, Oxford, Blackwell Publishing, coll. « The Peoples of Europe », 1986 (ISBN 978-0-6311-7563-6, lire en ligne )
* Paul Ratchnevsky (trad. Thomas Haining), Genghis Khan: His Life and Legacy, Oxford, Blackwell Publishing, 1991 (ISBN 978-0-6311-6785-3, lire en ligne )
== Lyen ekstèn ==
{{Liens}}
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Khan mogol]]
[[Kategori:Nesans an 1183]]
[[Kategori:Lanmò an 1242]]
[[Kategori:Monak XIIIe syèk an Azi]]
3cqdaribl1r0u2wnzk03ng3vdfvcggx
Modèl:Infobox/Pictogramme/pretendant.css
10
95207
861688
2024-12-11T15:29:28Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " .entete.pretendant { background-image: url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/5f/Picto_infobox_pr%C3%A9tendant_%C3%A0_un_tr%C3%B4ne.png"); } /* [[Kategori:Modèl infobox pictogramme|pretendant]] */ "
861688
sanitized-css
text/css
.entete.pretendant {
background-image: url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/5f/Picto_infobox_pr%C3%A9tendant_%C3%A0_un_tr%C3%B4ne.png");
}
/* [[Kategori:Modèl infobox pictogramme|pretendant]] */
392zorowi67h80rai59slnwvfjeebfi
Kategori:Paj ki itilize P1786
14
95208
861695
2024-12-11T15:41:17Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " {{Kategori yon pwopriyete}} "
861695
wikitext
text/x-wiki
{{Kategori yon pwopriyete}}
6kt630uq9qbt3m2blhq5zh6ftm5nla1
Kategori:Paj ki itilize P1785
14
95209
861696
2024-12-11T15:41:31Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " {{Kategori yon pwopriyete}} "
861696
wikitext
text/x-wiki
{{Kategori yon pwopriyete}}
6kt630uq9qbt3m2blhq5zh6ftm5nla1
Kategori:Nesans an 1183
14
95210
861699
2024-12-11T15:45:30Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " {{Nesans}} "
861699
wikitext
text/x-wiki
{{Nesans}}
au0688065zqm3p9otlcxzay0v641u12
Kategori:Nesans nan lane 1183
14
95211
861700
2024-12-11T15:47:20Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " [[Kategori:1183]] "
861700
wikitext
text/x-wiki
[[Kategori:1183]]
l1sehav9k4wxwdij4ilo8l4uesj37ei
Kategori:1183
14
95212
861701
2024-12-11T15:47:33Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " {{Kateg ane}} "
861701
wikitext
text/x-wiki
{{Kateg ane}}
eac98y84wfsxs7xc6l0leren1b1h2dx
Kategori:Lanmò an 1242
14
95213
861702
2024-12-11T15:48:18Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " {{Lanmò }} "
861702
wikitext
text/x-wiki
{{Lanmò }}
hmjjl1ffeflktydy6r8a5z0ahzaocgd
Kategori:1242
14
95214
861703
2024-12-11T15:48:33Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " {{kateg ane}} "
861703
wikitext
text/x-wiki
{{kateg ane}}
s8hg6hv1tnqyohu91rkhnvcsggo19am
Kategori:Ane nan XIIIe syèk
14
95215
861704
2024-12-11T15:50:16Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " {{Titre mis en forme|Kategori:Ane nan {{s-|XIII|e}}}} {{Diptyque pour catégorie | précédente = Ane nan XIIe syèk | précédente titre = Ane nan {{s-|XII|e}} | suivante = Ane nan XIVe syèk | suivante titre = Ane nan {{s-|XIV|e}} }} {{Multi bandeau|Catégorie histoire|Catégorie Moyen Âge}} {{Article principal|XIIIe siècle{{!}}{{s-|XIII|e}}}} ''Le {{s-|XIII|e}} commence en '''[[1201]]''' et s'achève en '''[[1300]]'''. Il ne couvre pas, comme certains le pensent... "
861704
wikitext
text/x-wiki
{{Titre mis en forme|Kategori:Ane nan {{s-|XIII|e}}}}
{{Diptyque pour catégorie
| précédente = Ane nan XIIe syèk | précédente titre = Ane nan {{s-|XII|e}}
| suivante = Ane nan XIVe syèk | suivante titre = Ane nan {{s-|XIV|e}}
}}
{{Multi bandeau|Catégorie histoire|Catégorie Moyen Âge}}
{{Article principal|XIIIe siècle{{!}}{{s-|XIII|e}}}}
''Le {{s-|XIII|e}} commence en '''[[1201]]''' et s'achève en '''[[1300]]'''. Il ne couvre pas, comme certains le pensent par erreur, la période [[1200]]-[[1299]].''
{{Chronologies d'un siècle|12|XIIe|13|XIIIe|14|XIVe}}
[[Kategori:Ane|13]]
[[Kategori:XIIIe syèk|*]]
r5kd57k49o6h4lizz6h39d8c2n59evx
861705
861704
2024-12-11T15:52:07Z
Kitanago
19629
861705
wikitext
text/x-wiki
{{Titre mis en forme|Kategori:Ane nan {{s-|XIII|e}}}}
{{Diptyque pour catégorie
| précédente = Ane nan XIIe syèk | précédente titre = Ane nan {{s-|XII|e}}
| suivante = Ane nan XIVe syèk | suivante titre = Ane nan {{s-|XIV|e}}
}}
{{Multi bandeau|Catégorie histoire|Catégorie Moyen Âge}}
{{Atik prensipal|XIIIe syèk{{!}}{{s-|XIII|e}}}}
''{{s-|XIII|e}} kòmanse an '''[[1201]]''' epi fini an '''[[1300]]'''. Li pa kouvri, jan kèk moun panse l pa erè, peryòd [[1200]]-[[1299]].''
{{Chronologies d'un siècle|12|XIIe|13|XIIIe|14|XIVe}}
[[Kategori:Ane|13]]
[[Kategori:XIIIe syèk|*]]
rw9g954l269pl77noeyphkekyzmctpq
861706
861705
2024-12-11T15:52:55Z
Kitanago
19629
861706
wikitext
text/x-wiki
{{Titre mis en forme|Kategori:Ane nan {{s-|XIII|e}}}}
{{Diptyque pour catégorie
| précédente = Ane nan XIIe syèk | précédente titre = Ane nan {{s-|XII|e}}
| suivante = Ane nan XIVe syèk | suivante titre = Ane nan {{s-|XIV|e}}
}}
{{Multi bandeau|Kategori istwa|Kategori Mwayennaj}}
{{Atik prensipal|XIIIe syèk{{!}}{{s-|XIII|e}}}}
''{{s-|XIII|e}} kòmanse an '''[[1201]]''' epi fini an '''[[1300]]'''. Li pa kouvri, jan kèk moun panse l pa erè, peryòd [[1200]]-[[1299]].''
{{Kwonoloji yon syèk|12|XIIe|13|XIIIe|14|XIVe}}
[[Kategori:Ane|13]]
[[Kategori:XIIIe syèk|*]]
672uhq6mh2383va9v076ovfwz80yhf0
861707
861706
2024-12-11T15:53:25Z
Kitanago
19629
861707
wikitext
text/x-wiki
{{Titre mis en forme|Kategori:Ane nan {{s-|XIII|e}}}}
{{Diptyque pour catégorie
| précédente = Ane nan XIIe syèk | précédente titre = Ane nan {{s-|XII|e}}
| suivante = Ane nan XIVe syèk | suivante titre = Ane nan {{s-|XIV|e}}
}}
{{Multi bandeau|Kategori istwa|Kategori Mwayennaj}}
{{Atik prensipal|XIIIe syèk{{!}}{{s-|XIII|e}}}}
''{{s-|XIII|e}} kòmanse an '''[[1201]]''' epi fini an '''[[1300]]'''. Li pa kouvri, jan kèk moun panse l pa erè, peryòd [[1200]]-[[1299]].''
{{Chronologies d'un siècle|12|XIIe|13|XIIIe|14|XIVe}}
[[Kategori:Ane|13]]
[[Kategori:XIIIe syèk|*]]
pnh84jj334xgz88zm2cpqt3xk5psyay
Modèl:XIIIe syèk
10
95216
861708
2024-12-11T15:54:23Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " {{s|XIII}}<noinclude>{{Documentation modèle sans paramètre|contenu=Modèle permettant une représentation élaborée et uniforme des siècles dans les articles. == Voir aussi == *{{m|XIIIe s}} *{{m|XIIIe}} *davantage de possibilités avec le modèle : {{m|S}} {{Palette|Liste des modèles siècle}} }} [[Kategori:Modèl syèk|13]] </noinclude> "
861708
wikitext
text/x-wiki
{{s|XIII}}<noinclude>{{Documentation modèle sans paramètre|contenu=Modèle permettant une représentation élaborée et uniforme des siècles dans les articles.
== Voir aussi ==
*{{m|XIIIe s}}
*{{m|XIIIe}}
*davantage de possibilités avec le modèle : {{m|S}}
{{Palette|Liste des modèles siècle}}
}}
[[Kategori:Modèl syèk|13]]
</noinclude>
bvbmi9j39bo2m15ml3ck7a5j5ujc7ub
861709
861708
2024-12-11T15:55:01Z
Kitanago
19629
861709
wikitext
text/x-wiki
{{s|XIII}}<noinclude>{{Documentation modèle sans paramètre|contenu=Modèl ki pèmèt yon reprezantasyon elabore ak inifòm nan syèk nan atik.
== Gade tou ==
*{{m|XIIIe s}}
*{{m|XIIIe}}
*davantage de possibilités avec le modèle : {{m|S}}
{{Palette|Liste des modèles siècle}}
}}
[[Kategori:Modèl syèk|13]]
</noinclude>
iv57crrkrrvaef1c3eghaturhtub4ak
861710
861709
2024-12-11T15:55:36Z
Kitanago
19629
861710
wikitext
text/x-wiki
{{s|XIII}}<noinclude>{{Documentation modèle sans paramètre|contenu=Modèl ki pèmèt yon reprezantasyon elabore ak inifòm nan syèk nan atik.
== Gade tou ==
*{{m|XIIIe s}}
*{{m|XIIIe}}
*davantaj posibilite avèk modèle : {{m|S}}
{{Palèt|Liste des modèles siècle}}
}}
[[Kategori:Modèl syèk|13]]
</noinclude>
h20ynwtqfad8by21ceuyx0o41fb8x3k
861711
861710
2024-12-11T15:55:51Z
Kitanago
19629
861711
wikitext
text/x-wiki
{{s|XIII}}<noinclude>{{Documentation modèle sans paramètre|contenu=Modèl ki pèmèt yon reprezantasyon elabore ak inifòm nan syèk nan atik.
== Gade tou ==
*{{m|XIIIe s}}
*{{m|XIIIe}}
*davantaj posibilite avèk modèle : {{m|S}}
[[Kategori:Modèl syèk|13]]
</noinclude>
duzs30r140z3iosdowfhwma4bz3cxwe
861712
861711
2024-12-11T15:56:23Z
Kitanago
19629
861712
wikitext
text/x-wiki
{{s|XIII}}<noinclude>{{Documentation modèle sans paramètre|contenu=Modèl ki pèmèt yon reprezantasyon elabore ak inifòm nan syèk nan atik.}}
== Gade tou ==
*{{m|XIIIe s}}
*{{m|XIIIe}}
*davantaj posibilite avèk modèle : {{m|S}}
[[Kategori:Modèl syèk|13]]
</noinclude>
041337hdld969hzgq43t46hcrr805pq
861713
861712
2024-12-11T15:56:41Z
Kitanago
19629
861713
wikitext
text/x-wiki
{{s|XIII}}<noinclude>{{Documentation modèle sans paramètre|contenu=Modèl ki pèmèt yon reprezantasyon elabore ak inifòm nan syèk nan atik.
== Gade tou ==
*{{m|XIIIe s}}
*{{m|XIIIe}}
*davantaj posibilite avèk modèle : {{m|S}}}}
[[Kategori:Modèl syèk|13]]
</noinclude>
r0hdn829nrxm63gl9s3jadheq3chfxi
Kategori:XIIIe syèk
14
95217
861714
2024-12-11T15:58:54Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " {{Titre mis en forme|Kategori:{{s-|XIII}}}} {{Diptyque pour catégorie | précédente = XIIe syèk | précédente titre = {{s-|XII}} | suivante = XIVe syèk | suivante titre = {{s-|XIV}} }} {{Multi bandeau|Catégorie histoire|Catégorie XIIIe siècle}} {{Lòt pwojè | wikisource=Catégorie:XIIIe siècle|wikisource titre=Textes du {{s-|XIII}} }} {{Article principal}} [[Kategori:syèk|13]] [[Kategori:IIe milenè|13]] "
861714
wikitext
text/x-wiki
{{Titre mis en forme|Kategori:{{s-|XIII}}}}
{{Diptyque pour catégorie
| précédente = XIIe syèk | précédente titre = {{s-|XII}}
| suivante = XIVe syèk | suivante titre = {{s-|XIV}}
}}
{{Multi bandeau|Catégorie histoire|Catégorie XIIIe siècle}}
{{Lòt pwojè
| wikisource=Catégorie:XIIIe siècle|wikisource titre=Textes du {{s-|XIII}}
}}
{{Article principal}}
[[Kategori:syèk|13]]
[[Kategori:IIe milenè|13]]
aazdxhimeumshbrdz0l8o1nvk5rwqjj
861715
861714
2024-12-11T15:59:39Z
Kitanago
19629
861715
wikitext
text/x-wiki
{{Titre mis en forme|Kategori:{{s-|XIII}}}}
{{Diptyque pour catégorie
| précédente = XIIe syèk | précédente titre = {{s-|XII}}
| suivante = XIVe syèk | suivante titre = {{s-|XIV}}
}}
{{Multi bandeau|Catégorie histoire|Catégorie XIIIe siècle}}
{{Lòt pwojè
| wikisource=Catégorie:XIIIe syèk|wikisource titre=Tèks nan {{s-|XIII}}
}}
{{Article principal}}
[[Kategori:syèk|13]]
[[Kategori:IIe milenè|13]]
6lll08pajrod5yfn9md2v3yzb7kj4s8
Alkolis
0
95218
861717
2024-12-11T16:12:20Z
Kitanago
19629
Li kreye pa tradui paj « [[:fr:Special:Redirect/revision/220625204|Alcoolisme]] »
861717
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Maladie|Nom=Alcoolodépendance ou alcoolisme|Image=Henri de Toulouse-Lautrec 001.jpg|Légende=''À la Mie'', tableau d'[[Henri de Toulouse-Lautrec]].|Width=225|spécialité=[[Addictologie]], [[toxicologie]], [[psychologie]]|ICD10={{ICD10|F|10||f|10}}.2|ICD9={{ICD9|303}} {{en}}|ICDO=|OMIM=103780 {{en}}|MedlinePlus=-|DiseasesDB=-|eMedicineSubj=|eMedicineTopic=285913|MeshID=D000437 {{en}}}}
[[Fichye:William_Hogarth_-_Gin_Lane.jpg|vignette| William Hogarth, ''Gin Lane'' .]]
[[Fichye:2011_Drug_Harms_Rankings_fr.svg|vignette|400x400px| Nan yon ankèt 2011 sou 292 ekspè klinik nan Ekòs, alkòl te klase 4 pou domaj pèsonèl ak 2 pou domaj nan sosyete a, sou 19 dwòg lwazi kouran <ref name="Taylor 20112">{{article|langue=en|nom1=Taylor|prénom1=M.|nom2=Mackay|prénom2=K.|nom3=Murphy|prénom3=J.|nom4=McIntosh|prénom4=A.|nom5=McIntosh|prénom5=C.|nom6=Anderson|prénom6=S.|nom7=Welch|prénom7=K.|titre=Quantifying the RR of harm to self and others from substance misuse: results from a survey of clinical experts across Scotland|journal=BMJ Open|date=24 juillet 2012|volume=2|numéro=4|pages=e000774-e000774|doi=10.1136/bmjopen-2011-000774|url=http://bmjopen.bmj.com/content/2/4/e000774.full.html#T1|consulté le=8 octobre 2015|issn=2044-6055}}</ref> (gade tou sou sa a.: [[Klasifikasyon sikotwòp]] ).]]
'''Alkolis''', '''depandans alkòl''', '''etilis''' oswa '''TIA''' (twoub itilizasyon alkòl), se [[Adiksyon|dejwe]] ak [[etanòl]] (alkòl etilik) ki genyen nan [[bwason alkolize]].
== Nòt ak referans ==
=== Nòt ===
{{Nòt}}
=== Referans ===
{{Referans Anpil|taille=30}}
== Apendis ==
{{Lòt pwojè|Category:Alcoholism}}
=== Lyen ekstèn ===
{{Liens}}
* [http://www.alcool-info-service.fr/ Alcool info service]
* [http://www.greenfacts.org/fr/alcool/index.htm Consensus scientifique sur l'Alcool et la Santé] un résumé par GreenFacts d'un rapport de l'[[Organisation mondiale de la santé|OMS]]
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Sante piblik]]
[[Kategori:Abi alkòl]]
a0v8xerigropxxt73rkpv0sl5niy6t8
861718
861717
2024-12-11T16:14:24Z
Kitanago
19629
Li kreye pa tradui paj « [[:fr:Special:Redirect/revision/220625204|Alcoolisme]] »
861718
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Maladie|Nom=Alcoolodépendance ou alcoolisme|Image=Henri de Toulouse-Lautrec 001.jpg|Légende=''À la Mie'', tableau d'[[Henri de Toulouse-Lautrec]].|Width=225|spécialité=[[Addictologie]], [[toxicologie]], [[psychologie]]|ICD10={{ICD10|F|10||f|10}}.2|ICD9={{ICD9|303}} {{en}}|ICDO=|OMIM=103780 {{en}}|MedlinePlus=-|DiseasesDB=-|eMedicineSubj=|eMedicineTopic=285913|MeshID=D000437 {{en}}}}
[[Fichye:William_Hogarth_-_Gin_Lane.jpg|vignette| William Hogarth, ''Gin Lane'' .]]
[[Fichye:2011_Drug_Harms_Rankings_fr.svg|vignette|400x400px| Nan yon ankèt 2011 sou 292 ekspè klinik nan Ekòs, alkòl te klase 4 pou domaj pèsonèl ak 2 pou domaj nan sosyete a, sou 19 dwòg lwazi kouran <ref name="Taylor 20112">{{article|langue=en|nom1=Taylor|prénom1=M.|nom2=Mackay|prénom2=K.|nom3=Murphy|prénom3=J.|nom4=McIntosh|prénom4=A.|nom5=McIntosh|prénom5=C.|nom6=Anderson|prénom6=S.|nom7=Welch|prénom7=K.|titre=Quantifying the RR of harm to self and others from substance misuse: results from a survey of clinical experts across Scotland|journal=BMJ Open|date=24 juillet 2012|volume=2|numéro=4|pages=e000774-e000774|doi=10.1136/bmjopen-2011-000774|url=http://bmjopen.bmj.com/content/2/4/e000774.full.html#T1|consulté le=8 octobre 2015|issn=2044-6055}}</ref> (gade tou sou sa a.: [[Klasifikasyon sikotwòp]] ).]]
'''Alkolis''', '''depandans alkòl''', '''etilis''' oswa '''TIA''' (twoub itilizasyon alkòl), se [[Adiksyon|dejwe]] ak [[etanòl]] (alkòl etilik) ki genyen nan [[bwason alkolize]].
[[Òganizasyon Mondyal Lasante]] (OMS) te rekonèt alkolis kòm yon maladi depi 1978 epi li defini li kòm "twoub mantal ak [[Twoub emosyonèl ak konpòtman|twoub konpòtman]]» lye ak enjèstyon souvan nan alkòl etilik <ref>Classification internationale des maladies de l'OMS, [[Liste de codes CIM-10]] (F10) </ref>.
== Nòt ak referans ==
=== Nòt ===
{{Nòt}}
=== Referans ===
{{Referans Anpil|taille=30}}
== Apendis ==
{{Lòt pwojè|Category:Alcoholism}}
=== Lyen ekstèn ===
{{Liens}}
* [http://www.alcool-info-service.fr/ Alcool info service]
* [http://www.greenfacts.org/fr/alcool/index.htm Consensus scientifique sur l'Alcool et la Santé] un résumé par GreenFacts d'un rapport de l'[[Organisation mondiale de la santé|OMS]]
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Sante piblik]]
[[Kategori:Abi alkòl]]
15kwyi8lden8z14t9m12cullvxunocr
861719
861718
2024-12-11T16:15:01Z
Kitanago
19629
/* Nòt ak referans */
861719
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Maladie|Nom=Alcoolodépendance ou alcoolisme|Image=Henri de Toulouse-Lautrec 001.jpg|Légende=''À la Mie'', tableau d'[[Henri de Toulouse-Lautrec]].|Width=225|spécialité=[[Addictologie]], [[toxicologie]], [[psychologie]]|ICD10={{ICD10|F|10||f|10}}.2|ICD9={{ICD9|303}} {{en}}|ICDO=|OMIM=103780 {{en}}|MedlinePlus=-|DiseasesDB=-|eMedicineSubj=|eMedicineTopic=285913|MeshID=D000437 {{en}}}}
[[Fichye:William_Hogarth_-_Gin_Lane.jpg|vignette| William Hogarth, ''Gin Lane'' .]]
[[Fichye:2011_Drug_Harms_Rankings_fr.svg|vignette|400x400px| Nan yon ankèt 2011 sou 292 ekspè klinik nan Ekòs, alkòl te klase 4 pou domaj pèsonèl ak 2 pou domaj nan sosyete a, sou 19 dwòg lwazi kouran <ref name="Taylor 20112">{{article|langue=en|nom1=Taylor|prénom1=M.|nom2=Mackay|prénom2=K.|nom3=Murphy|prénom3=J.|nom4=McIntosh|prénom4=A.|nom5=McIntosh|prénom5=C.|nom6=Anderson|prénom6=S.|nom7=Welch|prénom7=K.|titre=Quantifying the RR of harm to self and others from substance misuse: results from a survey of clinical experts across Scotland|journal=BMJ Open|date=24 juillet 2012|volume=2|numéro=4|pages=e000774-e000774|doi=10.1136/bmjopen-2011-000774|url=http://bmjopen.bmj.com/content/2/4/e000774.full.html#T1|consulté le=8 octobre 2015|issn=2044-6055}}</ref> (gade tou sou sa a.: [[Klasifikasyon sikotwòp]] ).]]
'''Alkolis''', '''depandans alkòl''', '''etilis''' oswa '''TIA''' (twoub itilizasyon alkòl), se [[Adiksyon|dejwe]] ak [[etanòl]] (alkòl etilik) ki genyen nan [[bwason alkolize]].
[[Òganizasyon Mondyal Lasante]] (OMS) te rekonèt alkolis kòm yon maladi depi 1978 epi li defini li kòm "twoub mantal ak [[Twoub emosyonèl ak konpòtman|twoub konpòtman]]» lye ak enjèstyon souvan nan alkòl etilik <ref>Classification internationale des maladies de l'OMS, [[Liste de codes CIM-10]] (F10) </ref>.
== Nòt ak referans ==
=== Nòt ===
{{Nòt}}
=== Referans ===
{{Referans|taille=30}}
== Apendis ==
{{Lòt pwojè|Category:Alcoholism}}
=== Lyen ekstèn ===
{{Liens}}
* [http://www.alcool-info-service.fr/ Alcool info service]
* [http://www.greenfacts.org/fr/alcool/index.htm Consensus scientifique sur l'Alcool et la Santé] un résumé par GreenFacts d'un rapport de l'[[Organisation mondiale de la santé|OMS]]
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Sante piblik]]
[[Kategori:Abi alkòl]]
e9ux0rvv7ry4lroyyx4kdxpai6f1az3
861720
861719
2024-12-11T16:15:21Z
Kitanago
19629
/* Nòt ak referans */
861720
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Maladie|Nom=Alcoolodépendance ou alcoolisme|Image=Henri de Toulouse-Lautrec 001.jpg|Légende=''À la Mie'', tableau d'[[Henri de Toulouse-Lautrec]].|Width=225|spécialité=[[Addictologie]], [[toxicologie]], [[psychologie]]|ICD10={{ICD10|F|10||f|10}}.2|ICD9={{ICD9|303}} {{en}}|ICDO=|OMIM=103780 {{en}}|MedlinePlus=-|DiseasesDB=-|eMedicineSubj=|eMedicineTopic=285913|MeshID=D000437 {{en}}}}
[[Fichye:William_Hogarth_-_Gin_Lane.jpg|vignette| William Hogarth, ''Gin Lane'' .]]
[[Fichye:2011_Drug_Harms_Rankings_fr.svg|vignette|400x400px| Nan yon ankèt 2011 sou 292 ekspè klinik nan Ekòs, alkòl te klase 4 pou domaj pèsonèl ak 2 pou domaj nan sosyete a, sou 19 dwòg lwazi kouran <ref name="Taylor 20112">{{article|langue=en|nom1=Taylor|prénom1=M.|nom2=Mackay|prénom2=K.|nom3=Murphy|prénom3=J.|nom4=McIntosh|prénom4=A.|nom5=McIntosh|prénom5=C.|nom6=Anderson|prénom6=S.|nom7=Welch|prénom7=K.|titre=Quantifying the RR of harm to self and others from substance misuse: results from a survey of clinical experts across Scotland|journal=BMJ Open|date=24 juillet 2012|volume=2|numéro=4|pages=e000774-e000774|doi=10.1136/bmjopen-2011-000774|url=http://bmjopen.bmj.com/content/2/4/e000774.full.html#T1|consulté le=8 octobre 2015|issn=2044-6055}}</ref> (gade tou sou sa a.: [[Klasifikasyon sikotwòp]] ).]]
'''Alkolis''', '''depandans alkòl''', '''etilis''' oswa '''TIA''' (twoub itilizasyon alkòl), se [[Adiksyon|dejwe]] ak [[etanòl]] (alkòl etilik) ki genyen nan [[bwason alkolize]].
[[Òganizasyon Mondyal Lasante]] (OMS) te rekonèt alkolis kòm yon maladi depi 1978 epi li defini li kòm "twoub mantal ak [[Twoub emosyonèl ak konpòtman|twoub konpòtman]]» lye ak enjèstyon souvan nan alkòl etilik <ref>Classification internationale des maladies de l'OMS, [[Liste de codes CIM-10]] (F10) </ref>.
== Nòt ak referans ==
{{Referans|taille=30}}
== Apendis ==
{{Lòt pwojè|Category:Alcoholism}}
=== Lyen ekstèn ===
{{Liens}}
* [http://www.alcool-info-service.fr/ Alcool info service]
* [http://www.greenfacts.org/fr/alcool/index.htm Consensus scientifique sur l'Alcool et la Santé] un résumé par GreenFacts d'un rapport de l'[[Organisation mondiale de la santé|OMS]]
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Sante piblik]]
[[Kategori:Abi alkòl]]
06km2ywngtuiakqfdqzw0udmmzhifda
861721
861720
2024-12-11T16:15:35Z
Kitanago
19629
861721
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Maladie|Nom=Alcoolodépendance ou alcoolisme|Image=Henri de Toulouse-Lautrec 001.jpg|Légende=''À la Mie'', tableau d'[[Henri de Toulouse-Lautrec]].|Width=225|spécialité=[[Addictologie]], [[toxicologie]], [[psychologie]]|ICD10={{ICD10|F|10||f|10}}.2|ICD9={{ICD9|303}} {{en}}|ICDO=|OMIM=103780 {{en}}|MedlinePlus=-|DiseasesDB=-|eMedicineSubj=|eMedicineTopic=285913|MeshID=D000437 {{en}}}}
[[Fichye:William_Hogarth_-_Gin_Lane.jpg|vignette| William Hogarth, ''Gin Lane'' .]]
[[Fichye:2011_Drug_Harms_Rankings_fr.svg|vignette|400x400px| Nan yon ankèt 2011 sou 292 ekspè klinik nan Ekòs, alkòl te klase 4 pou domaj pèsonèl ak 2 pou domaj nan sosyete a, sou 19 dwòg lwazi kouran <ref name="Taylor 20112">{{atik|langue=en|nom1=Taylor|prénom1=M.|nom2=Mackay|prénom2=K.|nom3=Murphy|prénom3=J.|nom4=McIntosh|prénom4=A.|nom5=McIntosh|prénom5=C.|nom6=Anderson|prénom6=S.|nom7=Welch|prénom7=K.|titre=Quantifying the RR of harm to self and others from substance misuse: results from a survey of clinical experts across Scotland|journal=BMJ Open|date=24 juillet 2012|volume=2|numéro=4|pages=e000774-e000774|doi=10.1136/bmjopen-2011-000774|url=http://bmjopen.bmj.com/content/2/4/e000774.full.html#T1|consulté le=8 octobre 2015|issn=2044-6055}}</ref> (gade tou sou sa a.: [[Klasifikasyon sikotwòp]] ).]]
'''Alkolis''', '''depandans alkòl''', '''etilis''' oswa '''TIA''' (twoub itilizasyon alkòl), se [[Adiksyon|dejwe]] ak [[etanòl]] (alkòl etilik) ki genyen nan [[bwason alkolize]].
[[Òganizasyon Mondyal Lasante]] (OMS) te rekonèt alkolis kòm yon maladi depi 1978 epi li defini li kòm "twoub mantal ak [[Twoub emosyonèl ak konpòtman|twoub konpòtman]]» lye ak enjèstyon souvan nan alkòl etilik <ref>Classification internationale des maladies de l'OMS, [[Liste de codes CIM-10]] (F10) </ref>.
== Nòt ak referans ==
{{Referans|taille=30}}
== Apendis ==
{{Lòt pwojè|Category:Alcoholism}}
=== Lyen ekstèn ===
{{Liens}}
* [http://www.alcool-info-service.fr/ Alcool info service]
* [http://www.greenfacts.org/fr/alcool/index.htm Consensus scientifique sur l'Alcool et la Santé] un résumé par GreenFacts d'un rapport de l'[[Organisation mondiale de la santé|OMS]]
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Sante piblik]]
[[Kategori:Abi alkòl]]
a8tr3kjysb87msaemmev0wwe65fjjsa
861722
861721
2024-12-11T16:16:04Z
Kitanago
19629
861722
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox|Nom=Alcoolodépendance ou alcoolisme|Image=Henri de Toulouse-Lautrec 001.jpg|Légende=''À la Mie'', tableau d'[[Henri de Toulouse-Lautrec]].|Width=225|spécialité=[[Addictologie]], [[toxicologie]], [[psychologie]]|ICD10={{ICD10|F|10||f|10}}.2|ICD9={{ICD9|303}} {{en}}|ICDO=|OMIM=103780 {{en}}|MedlinePlus=-|DiseasesDB=-|eMedicineSubj=|eMedicineTopic=285913|MeshID=D000437 {{en}}}}
[[Fichye:William_Hogarth_-_Gin_Lane.jpg|vignette| William Hogarth, ''Gin Lane'' .]]
[[Fichye:2011_Drug_Harms_Rankings_fr.svg|vignette|400x400px| Nan yon ankèt 2011 sou 292 ekspè klinik nan Ekòs, alkòl te klase 4 pou domaj pèsonèl ak 2 pou domaj nan sosyete a, sou 19 dwòg lwazi kouran <ref name="Taylor 20112">{{atik|langue=en|nom1=Taylor|prénom1=M.|nom2=Mackay|prénom2=K.|nom3=Murphy|prénom3=J.|nom4=McIntosh|prénom4=A.|nom5=McIntosh|prénom5=C.|nom6=Anderson|prénom6=S.|nom7=Welch|prénom7=K.|titre=Quantifying the RR of harm to self and others from substance misuse: results from a survey of clinical experts across Scotland|journal=BMJ Open|date=24 juillet 2012|volume=2|numéro=4|pages=e000774-e000774|doi=10.1136/bmjopen-2011-000774|url=http://bmjopen.bmj.com/content/2/4/e000774.full.html#T1|consulté le=8 octobre 2015|issn=2044-6055}}</ref> (gade tou sou sa a.: [[Klasifikasyon sikotwòp]] ).]]
'''Alkolis''', '''depandans alkòl''', '''etilis''' oswa '''TIA''' (twoub itilizasyon alkòl), se [[Adiksyon|dejwe]] ak [[etanòl]] (alkòl etilik) ki genyen nan [[bwason alkolize]].
[[Òganizasyon Mondyal Lasante]] (OMS) te rekonèt alkolis kòm yon maladi depi 1978 epi li defini li kòm "twoub mantal ak [[Twoub emosyonèl ak konpòtman|twoub konpòtman]]» lye ak enjèstyon souvan nan alkòl etilik <ref>Classification internationale des maladies de l'OMS, [[Liste de codes CIM-10]] (F10) </ref>.
== Nòt ak referans ==
{{Referans|taille=30}}
== Apendis ==
{{Lòt pwojè|Category:Alcoholism}}
=== Lyen ekstèn ===
{{Liens}}
* [http://www.alcool-info-service.fr/ Alcool info service]
* [http://www.greenfacts.org/fr/alcool/index.htm Consensus scientifique sur l'Alcool et la Santé] un résumé par GreenFacts d'un rapport de l'[[Organisation mondiale de la santé|OMS]]
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Sante piblik]]
[[Kategori:Abi alkòl]]
8xzkskcb8jcdelit2med7ki21c1szaw
861723
861722
2024-12-11T16:17:00Z
Kitanago
19629
861723
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox|Image=Henri de Toulouse-Lautrec 001.jpg|Légende=''À la Mie'', tablo [[Henri de Toulouse-Lautrec]].}}
[[Fichye:William_Hogarth_-_Gin_Lane.jpg|vignette| William Hogarth, ''Gin Lane'' .]]
[[Fichye:2011_Drug_Harms_Rankings_fr.svg|vignette|400x400px| Nan yon ankèt 2011 sou 292 ekspè klinik nan Ekòs, alkòl te klase 4 pou domaj pèsonèl ak 2 pou domaj nan sosyete a, sou 19 dwòg lwazi kouran <ref name="Taylor 20112">{{atik|langue=en|nom1=Taylor|prénom1=M.|nom2=Mackay|prénom2=K.|nom3=Murphy|prénom3=J.|nom4=McIntosh|prénom4=A.|nom5=McIntosh|prénom5=C.|nom6=Anderson|prénom6=S.|nom7=Welch|prénom7=K.|titre=Quantifying the RR of harm to self and others from substance misuse: results from a survey of clinical experts across Scotland|journal=BMJ Open|date=24 juillet 2012|volume=2|numéro=4|pages=e000774-e000774|doi=10.1136/bmjopen-2011-000774|url=http://bmjopen.bmj.com/content/2/4/e000774.full.html#T1|consulté le=8 octobre 2015|issn=2044-6055}}</ref> (gade tou sou sa a.: [[Klasifikasyon sikotwòp]] ).]]
'''Alkolis''', '''depandans alkòl''', '''etilis''' oswa '''TIA''' (twoub itilizasyon alkòl), se [[Adiksyon|dejwe]] ak [[etanòl]] (alkòl etilik) ki genyen nan [[bwason alkolize]].
[[Òganizasyon Mondyal Lasante]] (OMS) te rekonèt alkolis kòm yon maladi depi 1978 epi li defini li kòm "twoub mantal ak [[Twoub emosyonèl ak konpòtman|twoub konpòtman]]» lye ak enjèstyon souvan nan alkòl etilik <ref>Classification internationale des maladies de l'OMS, [[Liste de codes CIM-10]] (F10) </ref>.
== Nòt ak referans ==
{{Referans|taille=30}}
== Apendis ==
{{Lòt pwojè|Category:Alcoholism}}
=== Lyen ekstèn ===
{{Liens}}
* [http://www.alcool-info-service.fr/ Alcool info service]
* [http://www.greenfacts.org/fr/alcool/index.htm Consensus scientifique sur l'Alcool et la Santé] un résumé par GreenFacts d'un rapport de l'[[Organisation mondiale de la santé|OMS]]
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Sante piblik]]
[[Kategori:Abi alkòl]]
6zdlwqihqxyi5dazm6n0v36of6yv3as
Kategori:Paj ki itilize P557
14
95219
861724
2024-12-11T16:18:14Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " {{Kategori yon pwopriyete}} "
861724
wikitext
text/x-wiki
{{Kategori yon pwopriyete}}
6kt630uq9qbt3m2blhq5zh6ftm5nla1
Kategori:Paj ki itilize P493
14
95220
861725
2024-12-11T16:18:42Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " {{Kategori yon pwopriyete}} "
861725
wikitext
text/x-wiki
{{Kategori yon pwopriyete}}
6kt630uq9qbt3m2blhq5zh6ftm5nla1
Kategori:Paj ki itilize P3201
14
95221
861726
2024-12-11T16:18:55Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " {{Kategori yon pwopriyete}} "
861726
wikitext
text/x-wiki
{{Kategori yon pwopriyete}}
6kt630uq9qbt3m2blhq5zh6ftm5nla1
Kategori:Paj ki itilize P667
14
95222
861727
2024-12-11T16:19:07Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " {{Kategori yon pwopriyete}} "
861727
wikitext
text/x-wiki
{{Kategori yon pwopriyete}}
6kt630uq9qbt3m2blhq5zh6ftm5nla1
Kategori:Paj ki itilize P494
14
95223
861728
2024-12-11T16:19:20Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " {{Kategori yon pwopriyete}} "
861728
wikitext
text/x-wiki
{{Kategori yon pwopriyete}}
6kt630uq9qbt3m2blhq5zh6ftm5nla1
Kategori:Paj ki itilize P2074
14
95224
861729
2024-12-11T16:19:33Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " {{Kategori yon pwopriyete}} "
861729
wikitext
text/x-wiki
{{Kategori yon pwopriyete}}
6kt630uq9qbt3m2blhq5zh6ftm5nla1
Kategori:Paj ki itilize P492
14
95225
861730
2024-12-11T16:19:57Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " {{Kategori yon pwopriyete}} "
861730
wikitext
text/x-wiki
{{Kategori yon pwopriyete}}
6kt630uq9qbt3m2blhq5zh6ftm5nla1
Kategori:Paj ki itilize P4233
14
95226
861731
2024-12-11T16:20:10Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " {{Kategori yon pwopriyete}} "
861731
wikitext
text/x-wiki
{{Kategori yon pwopriyete}}
6kt630uq9qbt3m2blhq5zh6ftm5nla1
Kategori:Abi alkòl
14
95227
861732
2024-12-11T16:21:56Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " {{multi bandeau|kategori alkòl|kategori sikoloji|kategori medikaman}} [[Kategori:Konsomasyon alkòl]] [[Kategori:sante piblik]] [[Kategori:Kategori yon maladi oswa yon twoub]] "
861732
wikitext
text/x-wiki
{{multi bandeau|kategori alkòl|kategori sikoloji|kategori medikaman}}
[[Kategori:Konsomasyon alkòl]]
[[Kategori:sante piblik]]
[[Kategori:Kategori yon maladi oswa yon twoub]]
2bpkyu9d50g3lfaqbymkt5v3yrfojer
Kategori:Kategori yon maladi oswa yon twoub
14
95228
861734
2024-12-11T16:25:31Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " __HIDDENCAT__ {{ Kategori mesin }} [[Kategori:Fanmi kategori|Maladi]] "
861734
wikitext
text/x-wiki
__HIDDENCAT__
{{ Kategori mesin }}
[[Kategori:Fanmi kategori|Maladi]]
el1kkhrk38zt7iog6yiwysbvvvyjqia
861735
861734
2024-12-11T16:31:10Z
Kitanago
19629
861735
wikitext
text/x-wiki
__HIDDENCAT__
{{ Kategori medsin }}
[[Kategori:Fanmi kategori|Maladi]]
prjmwrszq1rzkx8ed590xpb8pak4asc
Ögedeï
0
95229
861736
2024-12-11T16:37:03Z
Kitanago
19629
Li kreye pa tradui paj « [[:fr:Special:Redirect/revision/221047831|Ögedeï]] »
861736
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Biographie2|légende=Ögödei, portrait du {{s|XIV}}}}
== Nòt ak referans ==
{{Referans}}
== Apendis ==
=== Lyen ekstèn ===
{{Liens}}
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Dat nesans ensèten]]
[[Kategori:Khan mogol]]
[[Kategori:Khagan]]
[[Kategori:Lanmò an 1241]]
mxk8nfkb5t8zrig65s5lotzzi1wu0is
861737
861736
2024-12-11T16:38:11Z
Kitanago
19629
Li kreye pa tradui paj « [[:fr:Special:Redirect/revision/221047831|Ögedeï]] »
861737
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Biographie2|légende=Ögödei, portrait du {{s|XIV}}}}'''Ögedeï''' ( Mongol bičig : {{Lang|mn-Mong|{{mongol|ᠣᠭᠡᠳᠡᠢ<br>ᠬᠠᠭᠠᠨ}}}}<nowiki></br></nowiki> {{Lang|mn-Mong|{{mongol|ᠣᠭᠡᠳᠡᠢ<br>ᠬᠠᠭᠠᠨ}}}}, transliterasyon: {{Lang|mn-Latn|Ögedei qaγan}}, Mongol sirilik : {{Lang|mn-Cyrl|Өгэдэй хаан}}, transliterasyon: '''Ögedeï Khaan''': "jenere» <ref>de ''ög-'' : donner et ''-dei'', suffixe de dérivation </ref> ), pafwa transkri kòm '''Ögödei''', ki fèt alantou [[1186 (almanak jilyen)|1186]], ki te mouri 11 desanm 1241, pitit gason Gengis Khan (mouri an 1227), se dezyèm khagan nan Mongòl yo, soti nan [[1227 (almanak jilyen)|1227]] a [[1241 (almanak jilyen)|1241]].
Li se frè Djötchi, [[Djaghataï (khan)|Djaghataï]] ak Tolui.
== Nòt ak referans ==
{{Referans}}
== Apendis ==
=== Lyen ekstèn ===
{{Liens}}
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Dat nesans ensèten]]
[[Kategori:Khan mogol]]
[[Kategori:Khagan]]
[[Kategori:Lanmò an 1241]]
kpv5wschvxwctx5ws77inr1hvnbvc2y
861738
861737
2024-12-11T16:39:53Z
Kitanago
19629
Li kreye pa tradui paj « [[:fr:Special:Redirect/revision/221047831|Ögedeï]] »
861738
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Biographie2|légende=Ögödei, portrait du {{s|XIV}}}}'''Ögedeï''' ( Mongol bičig : {{Lang|mn-Mong|{{mongol|ᠣᠭᠡᠳᠡᠢ<br>ᠬᠠᠭᠠᠨ}}}}<nowiki></br></nowiki> {{Lang|mn-Mong|{{mongol|ᠣᠭᠡᠳᠡᠢ<br>ᠬᠠᠭᠠᠨ}}}}, transliterasyon: {{Lang|mn-Latn|Ögedei qaγan}}, Mongol sirilik : {{Lang|mn-Cyrl|Өгэдэй хаан}}, transliterasyon: '''Ögedeï Khaan''': "jenere» <ref>de ''ög-'' : donner et ''-dei'', suffixe de dérivation </ref> ), pafwa transkri kòm '''Ögödei''', ki fèt alantou [[1186 (almanak jilyen)|1186]], ki te mouri 11 desanm 1241, pitit gason Gengis Khan (mouri an 1227), se dezyèm khagan nan Mongòl yo, soti nan [[1227 (almanak jilyen)|1227]] a [[1241 (almanak jilyen)|1241]].
Li se frè Djötchi, [[Djaghataï (khan)|Djaghataï]] ak Tolui.
== Biyografi ==
Ögedeï se twazyèm pitit gason Gengis Khan ak madanm prensipal li, khatan, Börte <ref>Marie Favereau, ''La Horde. Comment les Mongols ont changé le monde.'', 2023, Éd. Perrin, {{ISBN|978-2262099558}} </ref>.
Nan 1211, li te patisipe nan premye kanpay envazyon Mongòl la nan Lachin ansanm ak frè l 'yo. Nan {{Sfn|Mirgalyev|2017|p=72}}, li te dirije zèl oksidantal la kont Khitans yo. An 1218–19, li te patisipe nan envazyon Mongòl nan Anpi Khwarezmian an. Papa l te bay lòd pou l dirije lame a pandan kaptire ak sakaje plizyè vil, ki gen ladan Otrar {{Sfn|Mirgalyev|2017|p=73}}.
An 1224, Gengis Khan te fè yon refòm administratif ki te divize anpi a an plizyè ''Ulus'' (rejyon administratif) epi li te nonmen pitit gason l nan tèt yo {{Sfn|Mirgalyev|2017}}.
== Nòt ak referans ==
{{Referans}}
== Apendis ==
=== Lyen ekstèn ===
{{Liens}}
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Dat nesans ensèten]]
[[Kategori:Khan mogol]]
[[Kategori:Khagan]]
[[Kategori:Lanmò an 1241]]
mrpfsitcbxg52kbkqh81kv7je5vd8ak
Kategori:Lanmò an 1241
14
95230
861739
2024-12-11T16:40:51Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " {{Lanmò}} "
861739
wikitext
text/x-wiki
{{Lanmò}}
pyw48kkcw5u0d0llwgdf6f7pl77vj0i
Kategori:1241
14
95231
861740
2024-12-11T16:41:04Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " {{Kateg ane}} "
861740
wikitext
text/x-wiki
{{Kateg ane}}
eac98y84wfsxs7xc6l0leren1b1h2dx
Uniform Resource Locator
0
95232
861742
2024-12-11T19:36:23Z
Kitanago
19629
Li kreye pa tradui paj « [[:fr:Special:Redirect/revision/219812278|Uniform Resource Locator]] »
861742
wikitext
text/x-wiki
{{Sous-titre|URL}}
== Nòt ak referans ==
[[Kategori:Adresaj rezo]]
[[Kategori:World Wide Web]]
[[Kategori:Idantifyan]]
[[Kategori:Estanda entènèt]]
q3leq677k7ow8xc9a0qfhx8tl7o7ft0
861743
861742
2024-12-11T19:44:07Z
Kitanago
19629
Li kreye pa tradui paj « [[:fr:Special:Redirect/revision/219812278|Uniform Resource Locator]] »
861743
wikitext
text/x-wiki
{{Sous-titre|URL}}
Yon <ref>{{Cite web|url=https://www.larousse.fr/dictionnaires/francais/URL/80723|title=URL|website=[[Éditions Larousse|Larousse]]|language=fr|access-date=2019-10-10}}.</ref> {{,}} '''URL''' ( [[sig]] {{Lang-en|'''Uniform Resource Locator'''}} , literalman "lokalizatè resous inifòm), souvan yo rele '''yon adrès entènèt''', se yon seri karaktè inifòm ki pèmèt yon resous World Wide Web yo dwe idantifye pa kote li yo epi presize pwotokòl entènèt la pou rekipere li (pa egzanp http oswa https ). Li ka lokalize divès [[fòma done]]: HTML dokiman, [[Imaj nimerik|imaj]], [[Son nimerik|son]] ...
== Nòt ak referans ==
[[Kategori:Adresaj rezo]]
[[Kategori:World Wide Web]]
[[Kategori:Idantifyan]]
[[Kategori:Estanda entènèt]]
2p1y98p2y5tm8od1hsejjyobm30wy18
861744
861743
2024-12-11T19:45:11Z
Kitanago
19629
Li kreye pa tradui paj « [[:fr:Special:Redirect/revision/219812278|Uniform Resource Locator]] »
861744
wikitext
text/x-wiki
{{Sous-titre|URL}}
Yon <ref>{{Cite web|url=https://www.larousse.fr/dictionnaires/francais/URL/80723|title=URL|website=[[Éditions Larousse|Larousse]]|language=fr|access-date=2019-10-10}}.</ref> {{,}} '''URL''' ( [[sig]] {{Lang-en|'''Uniform Resource Locator'''}} , literalman "lokalizatè resous inifòm), souvan yo rele '''yon adrès entènèt''', se yon seri karaktè inifòm ki pèmèt yon resous World Wide Web yo dwe idantifye pa kote li yo epi presize pwotokòl entènèt la pou rekipere li (pa egzanp http oswa https ). Li ka lokalize divès [[fòma done]]: HTML dokiman, [[Imaj nimerik|imaj]], [[Son nimerik|son]] ...
== Nòt ak referans ==
=== Nòt ===
{{Crédit d'auteurs|interne|Media Resource Locator|182812601}}
{{Crédit d'auteurs|interne|Adresse web|213296445}}
=== Referans ===
{{Referans}}
[[Kategori:Adresaj rezo]]
[[Kategori:World Wide Web]]
[[Kategori:Idantifyan]]
[[Kategori:Estanda entènèt]]
rzlr8cws5zgkebc0j5zk49xa5nayizs
861745
861744
2024-12-11T19:50:56Z
Kitanago
19629
Li kreye pa tradui paj « [[:fr:Special:Redirect/revision/219812278|Uniform Resource Locator]] »
861745
wikitext
text/x-wiki
{{Sous-titre|URL}}
Yon <ref>{{Cite web|url=https://www.larousse.fr/dictionnaires/francais/URL/80723|title=URL|website=[[Éditions Larousse|Larousse]]|language=fr|access-date=2019-10-10}}.</ref> {{,}} '''URL''' ( [[sig]] {{Lang-en|'''Uniform Resource Locator'''}} , literalman "lokalizatè resous inifòm), souvan yo rele '''yon adrès entènèt''', se yon seri karaktè inifòm ki pèmèt yon resous World Wide Web yo dwe idantifye pa kote li yo epi presize pwotokòl entènèt la pou rekipere li (pa egzanp http oswa https ). Li ka lokalize divès [[fòma done]]: HTML dokiman, [[Imaj nimerik|imaj]], [[Son nimerik|son]] ...
URL yo se yon pati nan Idantifyan ''[[Inifòm Resous idantifye|Inifòm]]'' Resous (URI), idantifyan inik pou gen aksè nan yon resous. Sentaks jeneral yon URI dekri nan {{RFC|3986|titre=Uniform Resource Identifier (URI): Generic Syntax|date=janvier 2005}}
la ki konplete{{RFC|1738|titre=Uniform Resource Locators (URL)|date=décembre 1994}}
la espesifik pou URL.
Yon URL, anplis adrès entènèt, konsène lòt resous, dapre lòt rapid, pou egzan:
* Usenet fowòm: <code><nowiki>news:fr.comp.infosystemes.www.auteurs</nowiki></code>;
* bwat lèt elektwonik: <code><nowiki>mailto:john.doe@mail.com</nowiki></code>;
* FTP: <code><nowiki>ftp://ftp.mozilla.org/pub/mozilla.org/firefox/releases/</nowiki></code>;
* nimewo telefòn : <code><nowiki>tel:+33 1 23 45 67 89</nowiki></code> .
== Nòt ak referans ==
=== Nòt ===
{{Crédit d'auteurs|interne|Media Resource Locator|182812601}}
{{Crédit d'auteurs|interne|Adresse web|213296445}}
=== Referans ===
{{Referans}}
[[Kategori:Adresaj rezo]]
[[Kategori:World Wide Web]]
[[Kategori:Idantifyan]]
[[Kategori:Estanda entènèt]]
l3illc1yo97euup85x0h4cpk74qvvcc
861746
861745
2024-12-11T19:52:20Z
Kitanago
19629
Li kreye pa tradui paj « [[:fr:Special:Redirect/revision/219812278|Uniform Resource Locator]] »
861746
wikitext
text/x-wiki
{{Sous-titre|URL}}
Yon <ref>{{Cite web|url=https://www.larousse.fr/dictionnaires/francais/URL/80723|title=URL|website=[[Éditions Larousse|Larousse]]|language=fr|access-date=2019-10-10}}.</ref> {{,}} <ref>{{GDT|URL|fiche=8869606}}. </ref> '''URL''' ( [[sig]] {{Lang-en|'''Uniform Resource Locator'''}} , literalman "lokalizatè resous inifòm), souvan yo rele '''yon adrès entènèt''', se yon seri karaktè inifòm ki pèmèt yon resous World Wide Web yo dwe idantifye pa kote li yo epi presize pwotokòl entènèt la pou rekipere li (pa egzanp http oswa https ). Li ka lokalize divès [[fòma done]]: HTML dokiman, [[Imaj nimerik|imaj]], [[Son nimerik|son]] ...
URL yo se yon pati nan Idantifyan ''[[Inifòm Resous idantifye|Inifòm]]'' Resous (URI), idantifyan inik pou gen aksè nan yon resous. Sentaks jeneral yon URI dekri nan {{RFC|3986|titre=Uniform Resource Identifier (URI): Generic Syntax|date=janvier 2005}}
la ki konplete{{RFC|1738|titre=Uniform Resource Locators (URL)|date=décembre 1994}}
la espesifik pou URL.
Yon URL, anplis adrès entènèt, konsène lòt resous, dapre lòt rapid, pou egzan:
* Usenet fowòm: <code><nowiki>news:fr.comp.infosystemes.www.auteurs</nowiki></code>;
* bwat lèt elektwonik: <code><nowiki>mailto:john.doe@mail.com</nowiki></code>;
* FTP: <code><nowiki>ftp://ftp.mozilla.org/pub/mozilla.org/firefox/releases/</nowiki></code>;
* nimewo telefòn : <code><nowiki>tel:+33 1 23 45 67 89</nowiki></code> .
== Nòt ak referans ==
=== Nòt ===
{{Crédit d'auteurs|interne|Media Resource Locator|182812601}}
{{Crédit d'auteurs|interne|Adresse web|213296445}}
=== Referans ===
{{Referans}}
== Gade tou ==
=== Atik ki gen rapò ===
* Idantifikasyon Resous Inifòm (URI)
* Non Resous Inifòm (URN)
* Sit entènèt
{{Lòt pwojè|wikt=URL}}
[[Kategori:Adresaj rezo]]
[[Kategori:World Wide Web]]
[[Kategori:Idantifyan]]
[[Kategori:Estanda entènèt]]
smij2wrqysqzoe9qg3ep6eok6y7ej0x
861747
861746
2024-12-11T19:56:30Z
Kitanago
19629
Li kreye pa tradui paj « [[:fr:Special:Redirect/revision/219812278|Uniform Resource Locator]] »
861747
wikitext
text/x-wiki
{{Sous-titre|URL}}
Yon <ref>{{Cite web|url=https://www.larousse.fr/dictionnaires/francais/URL/80723|title=URL|website=[[Éditions Larousse|Larousse]]|language=fr|access-date=2019-10-10}}.</ref> {{,}} <ref>{{GDT|URL|fiche=8869606}}. </ref> '''URL''' ( [[sig]] {{Lang-en|'''Uniform Resource Locator'''}} , literalman "lokalizatè resous inifòm), souvan yo rele '''yon adrès entènèt''', se yon seri karaktè inifòm ki pèmèt yon resous World Wide Web yo dwe idantifye pa kote li yo epi presize pwotokòl entènèt la pou rekipere li (pa egzanp http oswa https ). Li ka lokalize divès [[fòma done]]: HTML dokiman, [[Imaj nimerik|imaj]], [[Son nimerik|son]] ...
URL yo se yon pati nan Idantifyan ''[[Inifòm Resous idantifye|Inifòm]]'' Resous (URI), idantifyan inik pou gen aksè nan yon resous. Sentaks jeneral yon URI dekri nan {{RFC|3986|titre=Uniform Resource Identifier (URI): Generic Syntax|date=janvier 2005}}
la ki konplete{{RFC|1738|titre=Uniform Resource Locators (URL)|date=décembre 1994}}
la espesifik pou URL.
Yon URL, anplis adrès entènèt, konsène lòt resous, dapre lòt rapid, pou egzan:
* Usenet fowòm: <code><nowiki>news:fr.comp.infosystemes.www.auteurs</nowiki></code>;
* bwat lèt elektwonik: <code><nowiki>mailto:john.doe@mail.com</nowiki></code>;
* FTP: <code><nowiki>ftp://ftp.mozilla.org/pub/mozilla.org/firefox/releases/</nowiki></code>;
* nimewo telefòn : <code><nowiki>tel:+33 1 23 45 67 89</nowiki></code> .
== Adrès web ==
=== Definisyon ak non ===
Adrès entènèt yo, pa [[metonimi]], yo ka rele URL tou (men yon URL se pa nesesèman yon adrès entènèt).
An [[Frans]], dapre Jounal Ofisyèl Repiblik Fransè 16 mas 1999, “URL» kapab tradui kòm ''adrès retikul'' oswa ''adrès inivèsèl'' men li poko itilize.
== Nòt ak referans ==
=== Nòt ===
{{Crédit d'auteurs|interne|Media Resource Locator|182812601}}
{{Crédit d'auteurs|interne|Adresse web|213296445}}
=== Referans ===
{{Referans}}
== Gade tou ==
=== Atik ki gen rapò ===
* Idantifikasyon Resous Inifòm (URI)
* Non Resous Inifòm (URN)
* Sit entènèt
{{Lòt pwojè|wikt=URL}}
[[Kategori:Adresaj rezo]]
[[Kategori:World Wide Web]]
[[Kategori:Idantifyan]]
[[Kategori:Estanda entènèt]]
4r4141ngfhjsaqjles2k1bnhslnmaks
861749
861747
2024-12-11T20:26:54Z
Kitanago
19629
861749
wikitext
text/x-wiki
{{Sous-titre|URL}}
Yon <ref>{{Cite web|url=https://www.larousse.fr/dictionnaires/francais/URL/80723|title=URL|website=[[Éditions Larousse|Larousse]]|language=fr|access-date=2019-10-10}}.</ref> {{,}} <ref>{{GDT|URL|fiche=8869606}}. </ref> '''URL''' ( [[sig]] {{Lang-en|'''Uniform Resource Locator'''}} , literalman "lokalizatè resous inifòm), souvan yo rele '''yon adrès entènèt''', se yon seri karaktè inifòm ki pèmèt yon resous World Wide Web yo dwe idantifye pa kote li yo epi presize pwotokòl entènèt la pou rekipere li (pa egzanp http oswa https ). Li ka lokalize divès [[fòma done]]: HTML dokiman, [[Imaj nimerik|imaj]], [[Son nimerik|son]] ...
URL yo se yon pati nan Idantifyan ''[[Inifòm Resous idantifye|Inifòm]]'' Resous (URI), idantifyan inik pou gen aksè nan yon resous. Sentaks jeneral yon URI dekri nan {{RFC|3986|titre=Uniform Resource Identifier (URI): Generic Syntax|date=janvier 2005}} la ki konplete{{RFC|1738|titre=Uniform Resource Locators (URL)|date=décembre 1994}}
la espesifik pou URL.
Yon URL, anplis adrès entènèt, konsène lòt resous, dapre lòt rapid, pou egzan:
* Usenet fowòm: <code><nowiki>news:fr.comp.infosystemes.www.auteurs</nowiki></code>;
* bwat lèt elektwonik: <code><nowiki>mailto:john.doe@mail.com</nowiki></code>;
* FTP: <code><nowiki>ftp://ftp.mozilla.org/pub/mozilla.org/firefox/releases/</nowiki></code>;
* nimewo telefòn : <code><nowiki>tel:+33 1 23 45 67 89</nowiki></code> .
== Adrès web ==
=== Definisyon ak non ===
Adrès entènèt yo, pa [[metonimi]], yo ka rele URL tou (men yon URL se pa nesesèman yon adrès entènèt).
An [[Frans]], dapre Jounal Ofisyèl Repiblik Fransè 16 mas 1999, “URL» kapab tradui kòm ''adrès retikul'' oswa ''adrès inivèsèl'' men li poko itilize.
== Nòt ak referans ==
=== Nòt ===
{{Crédit d'auteurs|interne|Media Resource Locator|182812601}}
{{Crédit d'auteurs|interne|Adresse web|213296445}}
=== Referans ===
{{Referans}}
== Gade tou ==
=== Atik ki gen rapò ===
* Idantifikasyon Resous Inifòm (URI)
* Non Resous Inifòm (URN)
* Sit entènèt
{{Lòt pwojè|wikt=URL}}
[[Kategori:Adresaj rezo]]
[[Kategori:World Wide Web]]
[[Kategori:Idantifyan]]
[[Kategori:Estanda entènèt]]
n87wcg65o32wks7dmn7a01lj9cv7ma3
861750
861749
2024-12-11T20:27:06Z
Kitanago
19629
861750
wikitext
text/x-wiki
{{Sous-titre|URL}}
Yon <ref>{{Cite web|url=https://www.larousse.fr/dictionnaires/francais/URL/80723|title=URL|website=[[Éditions Larousse|Larousse]]|language=fr|access-date=2019-10-10}}.</ref> {{,}} <ref>{{GDT|URL|fiche=8869606}}. </ref> '''URL''' ( [[sig]] {{Lang-en|'''Uniform Resource Locator'''}} , literalman "lokalizatè resous inifòm), souvan yo rele '''yon adrès entènèt''', se yon seri karaktè inifòm ki pèmèt yon resous World Wide Web yo dwe idantifye pa kote li yo epi presize pwotokòl entènèt la pou rekipere li (pa egzanp http oswa https ). Li ka lokalize divès [[fòma done]]: HTML dokiman, [[Imaj nimerik|imaj]], [[Son nimerik|son]] ...
URL yo se yon pati nan Idantifyan ''[[Inifòm Resous idantifye|Inifòm]]'' Resous (URI), idantifyan inik pou gen aksè nan yon resous. Sentaks jeneral yon URI dekri nan {{RFC|3986|titre=Uniform Resource Identifier (URI): Generic Syntax|date=janvier 2005}} la ki konplete{{RFC|1738|titre=Uniform Resource Locators (URL)|date=décembre 1994}} la espesifik pou URL.
Yon URL, anplis adrès entènèt, konsène lòt resous, dapre lòt rapid, pou egzan:
* Usenet fowòm: <code><nowiki>news:fr.comp.infosystemes.www.auteurs</nowiki></code>;
* bwat lèt elektwonik: <code><nowiki>mailto:john.doe@mail.com</nowiki></code>;
* FTP: <code><nowiki>ftp://ftp.mozilla.org/pub/mozilla.org/firefox/releases/</nowiki></code>;
* nimewo telefòn : <code><nowiki>tel:+33 1 23 45 67 89</nowiki></code> .
== Adrès web ==
=== Definisyon ak non ===
Adrès entènèt yo, pa [[metonimi]], yo ka rele URL tou (men yon URL se pa nesesèman yon adrès entènèt).
An [[Frans]], dapre Jounal Ofisyèl Repiblik Fransè 16 mas 1999, “URL» kapab tradui kòm ''adrès retikul'' oswa ''adrès inivèsèl'' men li poko itilize.
== Nòt ak referans ==
=== Nòt ===
{{Crédit d'auteurs|interne|Media Resource Locator|182812601}}
{{Crédit d'auteurs|interne|Adresse web|213296445}}
=== Referans ===
{{Referans}}
== Gade tou ==
=== Atik ki gen rapò ===
* Idantifikasyon Resous Inifòm (URI)
* Non Resous Inifòm (URN)
* Sit entènèt
{{Lòt pwojè|wikt=URL}}
[[Kategori:Adresaj rezo]]
[[Kategori:World Wide Web]]
[[Kategori:Idantifyan]]
[[Kategori:Estanda entènèt]]
k83t9k9hj30y5vlour9z4d6fddkt0iy
Modèl:RFC
10
95233
861748
2024-12-11T20:26:29Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " <includeonly>{{#if:{{{ref|}}}||{{abréviation discrète|RFC|Request for comments|en}} {{trim|{{{1|}}}}}}}{{#if:{{{1|}}} | {{#tag:ref |{{en}} {{#if:{{{auteur|}}}|{{{auteur|}}},{{espace}} }}{{#if:{{{titre|}}} |« [https://tools.ietf.org/html/rfc{{trim|{{{1|}}}}} {{lang|en|{{{titre|}}}}}] », {{Lang|en|[[Request for comments]]}} {{Nimewo}}{{trim|{{{1|}}}}} |[https://tools.ietf.org/html/rfc{{trim|{{{1|}}}}} {{Lang|en|Request for comments}} {{numéro}}{... "
861748
wikitext
text/x-wiki
<includeonly>{{#if:{{{ref|}}}||{{abréviation discrète|RFC|Request for comments|en}} {{trim|{{{1|}}}}}}}{{#if:{{{1|}}}
| {{#tag:ref
|{{en}} {{#if:{{{auteur|}}}|{{{auteur|}}},{{espace}}
}}{{#if:{{{titre|}}}
|« [https://tools.ietf.org/html/rfc{{trim|{{{1|}}}}} {{lang|en|{{{titre|}}}}}] », {{Lang|en|[[Request for comments]]}} {{Nimewo}}{{trim|{{{1|}}}}}
|[https://tools.ietf.org/html/rfc{{trim|{{{1|}}}}} {{Lang|en|Request for comments}} {{numéro}}{{trim|{{{1|}}}}}]
}}{{#if:{{{date|}}}|, {{date-|{{{date|}}}}}
}}{{#if:{{{page|}}}|, {{p.|{{{page|}}}}}
}}
|name=RFC-{{trim|{{{1|}}}}}{{#if:{{{auteur|}}}|-a}}{{#if:{{{titre|}}}|-t}}{{#if:{{{date|}}}|-d}}{{#if:{{{page|}}}|-p{{{page|}}}}}
}}
}}</includeonly><noinclude>{{Documentation}}</noinclude>
10rouk9hfygh0urg2mxuhn0eluvczqi
Sig
0
95234
861755
2024-12-12T01:31:36Z
Kitanago
19629
Li kreye pa tradui paj « [[:fr:Special:Redirect/revision/220603638|Sigle]] »
861755
wikitext
text/x-wiki
Yon '''sig''' se yon seri [[Inisyal (lèt)|premye]] [[Lèt (glif)|lèt]] [[Kapital oswa majiskil|majiskil]] ki, eple oswa pwononse silabik, fòme yon [[mo]] ki sèvi kòm yon [[Abreviyasyon|abrevyasyon]].
== Nòt ak referans ==
; Nòt
:
{{Referans}}
; Referans
:
{{Referans}}
== Gade tou ==
=== Atik ki gen rapò ===
{{Lòt pwojè|commons=Category:Initialisms|wiktionary=sigle}}
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Sig]]
sgby18bi4fpg9bgl07vpe8gd1lm129x
861756
861755
2024-12-12T01:32:44Z
Kitanago
19629
Li kreye pa tradui paj « [[:fr:Special:Redirect/revision/220603638|Sigle]] »
861756
wikitext
text/x-wiki
Yon '''sig''' se yon seri [[Inisyal (lèt)|premye]] [[Lèt (glif)|lèt]] [[Kapital oswa majiskil|majiskil]] ki, eple oswa pwononse silabik, fòme yon [[mo]] ki sèvi kòm yon [[Abreviyasyon|abrevyasyon]].
* Si li pwononse lèt pa lèt, tankou SNCF {{Pwononsyasyon API|/ɛs.ɛn.se.ɛf/}} {{Pwononsyasyon API|/ɛs.ɛn.se.ɛf/}} {{Pwononsyasyon API|/ɛs.ɛn.se.ɛf/}}, li ka ekri ak yon pwen apre chak lèt (SNCF). Nan itilizasyon aktyèl la, tandans nan se retire peryòd nan tout akwonim: FFV, SOS, IVG {{Elatriye}}
* Si li pwononse silabik, tankou yon mo òdinè, tankou [[INESKO|UNESCO]] oswa MEDEF, Lè sa a, li se youn nan akwonim yo <ref group="alpha">Contrairement aux sigles, les [[Acronyme|acronymes]] peuvent être constitués de plusieurs lettres voire de syllabes initiales de plusieurs mots, pas uniquement des premières lettres. </ref>.
Siglezon an se « fòmasyon sig apati lèt inisyal tèm ki fòme yon inite leksikal yo itilize souvan » <ref>{{Cite web|url=https://www.cnrtl.fr/definition/sigle|title=Définition : Sigle|website=[[Centre national de ressources textuelles et lexicales|CNRTL]]|language=fr-FR|access-date=7 mars 2023}}.</ref>.
== Nòt ak referans ==
; Nòt
:
{{Referans}}
; Referans
:
{{Referans}}
== Gade tou ==
=== Atik ki gen rapò ===
{{Lòt pwojè|commons=Category:Initialisms|wiktionary=sigle}}
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Sig]]
c567uavyg3sl8byowzcvsdm5iqm8ntq
861757
861756
2024-12-12T01:33:33Z
Kitanago
19629
Li kreye pa tradui paj « [[:fr:Special:Redirect/revision/220603638|Sigle]] »
861757
wikitext
text/x-wiki
Yon '''sig''' se yon seri [[Inisyal (lèt)|premye]] [[Lèt (glif)|lèt]] [[Kapital oswa majiskil|majiskil]] ki, eple oswa pwononse silabik, fòme yon [[mo]] ki sèvi kòm yon [[Abreviyasyon|abrevyasyon]].
* Si li pwononse lèt pa lèt, tankou SNCF {{Pwononsyasyon API|/ɛs.ɛn.se.ɛf/}} {{Pwononsyasyon API|/ɛs.ɛn.se.ɛf/}} {{Pwononsyasyon API|/ɛs.ɛn.se.ɛf/}}, li ka ekri ak yon pwen apre chak lèt (SNCF). Nan itilizasyon aktyèl la, tandans nan se retire peryòd nan tout akwonim: FFV, SOS, IVG {{Elatriye}}
* Si li pwononse silabik, tankou yon mo òdinè, tankou [[INESKO|UNESCO]] oswa MEDEF, Lè sa a, li se youn nan akwonim yo <ref group="alpha">Contrairement aux sigles, les [[Acronyme|acronymes]] peuvent être constitués de plusieurs lettres voire de syllabes initiales de plusieurs mots, pas uniquement des premières lettres. </ref>.
Siglezon an se « fòmasyon sig apati lèt inisyal tèm ki fòme yon inite leksikal yo itilize souvan » <ref>{{Cite web|url=https://www.cnrtl.fr/definition/sigle|title=Définition : Sigle|website=[[Centre national de ressources textuelles et lexicales|CNRTL]]|language=fr-FR|access-date=7 mars 2023}}.</ref>.
== Nòt ak referans ==
; Nòt
:
{{Referans}}
; Referans
:
{{Referans}}
== Gade tou ==
=== Atik ki gen rapò ===
{{Lòt pwojè|commons=Category:Initialisms|wiktionary=sigle}}{{Kolòn|* [[Akwonimi]]|taille=35}}
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Sig]]
8l4dxdx7ovy45glok0guh6lee45jk6g
861758
861757
2024-12-12T01:34:37Z
Kitanago
19629
861758
wikitext
text/x-wiki
Yon '''sig''' se yon seri [[Inisyal (lèt)|premye]] [[Lèt (glif)|lèt]] [[Kapital oswa majiskil|majiskil]] ki, eple oswa pwononse silabik, fòme yon [[mo]] ki sèvi kòm yon [[Abreviyasyon|abrevyasyon]].
* Si li pwononse lèt pa lèt, tankou SNCF {{Pwononsyasyon API|/ɛs.ɛn.se.ɛf/}} {{Pwononsyasyon API|/ɛs.ɛn.se.ɛf/}} {{Pwononsyasyon API|/ɛs.ɛn.se.ɛf/}}, li ka ekri ak yon pwen apre chak lèt (SNCF). Nan itilizasyon aktyèl la, tandans nan se retire peryòd nan tout akwonim: FFV, SOS, IVG {{Elatriye}}
* Si li pwononse silabik, tankou yon mo òdinè, tankou [[INESKO|UNESCO]] oswa MEDEF, Lè sa a, li se youn nan akwonim yo <ref group="alpha">Contrairement aux sigles, les [[Acronyme|acronymes]] peuvent être constitués de plusieurs lettres voire de syllabes initiales de plusieurs mots, pas uniquement des premières lettres. </ref>.
Siglezon an se « fòmasyon sig apati lèt inisyal tèm ki fòme yon inite leksikal yo itilize souvan » <ref>{{Cite web|url=https://www.cnrtl.fr/definition/sigle|title=Définition : Sigle|website=[[Centre national de ressources textuelles et lexicales|CNRTL]]|language=fr-FR|access-date=7 mars 2023}}.</ref>.
== Nòt ak referans ==
; Nòt
{{Références|groupe=alpha}}
; Referans
{{Referans}}
== Gade tou ==
=== Atik ki gen rapò ===
{{Lòt pwojè|commons=Category:Initialisms|wiktionary=sigle}}{{Kolòn|* [[Akwonimi]]|taille=35}}
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Sig]]
55sm6u44io6scs1dyhqioerl8ie7egq
861759
861758
2024-12-12T01:34:58Z
Kitanago
19629
861759
wikitext
text/x-wiki
Yon '''sig''' se yon seri [[Inisyal (lèt)|premye]] [[Lèt (glif)|lèt]] [[Kapital oswa majiskil|majiskil]] ki, eple oswa pwononse silabik, fòme yon [[mo]] ki sèvi kòm yon [[Abreviyasyon|abrevyasyon]].
* Si li pwononse lèt pa lèt, tankou SNCF {{Pwononsyasyon API|/ɛs.ɛn.se.ɛf/}} {{Pwononsyasyon API|/ɛs.ɛn.se.ɛf/}} {{Pwononsyasyon API|/ɛs.ɛn.se.ɛf/}}, li ka ekri ak yon pwen apre chak lèt (SNCF). Nan itilizasyon aktyèl la, tandans nan se retire peryòd nan tout akwonim: FFV, SOS, IVG {{Elatriye}}
* Si li pwononse silabik, tankou yon mo òdinè, tankou [[INESKO|UNESCO]] oswa MEDEF, Lè sa a, li se youn nan akwonim yo <ref group="alpha">Contrairement aux sigles, les [[Acronyme|acronymes]] peuvent être constitués de plusieurs lettres voire de syllabes initiales de plusieurs mots, pas uniquement des premières lettres. </ref>.
Siglezon an se « fòmasyon sig apati lèt inisyal tèm ki fòme yon inite leksikal yo itilize souvan » <ref>{{Cite web|url=https://www.cnrtl.fr/definition/sigle|title=Définition : Sigle|website=[[Centre national de ressources textuelles et lexicales|CNRTL]]|language=fr-FR|access-date=7 mas 2023}}.</ref>.
== Nòt ak referans ==
; Nòt
{{Références|groupe=alpha}}
; Referans
{{Referans}}
== Gade tou ==
=== Atik ki gen rapò ===
{{Lòt pwojè|commons=Category:Initialisms|wiktionary=sigle}}{{Kolòn|* [[Akwonimi]]|taille=35}}
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Sig]]
4de1hbhf3eg7vo8khce7ra77mof658s
Akwonim
0
95235
861760
2024-12-12T01:36:28Z
Kitanago
19629
Redireksyon sou [[Akwonimi]]
861760
wikitext
text/x-wiki
#redirect[[akwonimi]]
kqkwftrs7sn5n96qwip37de1tpypqnc
Akwonimi
0
95236
861761
2024-12-12T01:43:01Z
Kitanago
19629
Li kreye pa tradui paj « [[:fr:Special:Redirect/revision/210158887|Acronymie]] »
861761
wikitext
text/x-wiki
'''Akwonimi an''' {{note|Francisation, apparue en 1970, de l'anglais ''acronym'' (sigle), du [[Grec ancien|grec]] {{grec ancien|ἄκρος}} / {{Langue|grc-Latn|''ákros''}}, « au bout, extrême » et {{grec ancien|ὄνομα}} / {{Langue|grc-Latn|''ónoma''}}, « nom », littéralement nom formé d'extrémités (c'est-à-dire d'initiales).|groupe=alpha}} {{,}} <ref>{{Ouvrage|langue=fr-FR|auteur=Jean Tournier (1933-)|titre=Les mots anglais du français|éditeur=[[Belin éditeur|Belin]]|collection=Le Français retrouvé, {{ISSN|0291-7521}}, {{n°|32}}|année=1998|lieu=Paris|pages totales=621|passage=99|format livre={{unité|19|cm}}|isbn1=2-7011-2304-6|isbn2=978-2-7011-2304-2|sudoc=004486080|oclc=40653529|bnf=367112639|lire en ligne={{Google Livres|b89ZAAAAMAAJ|surligne=acronym}}|accès url=limité|consulté le=5 mars 2023}}. </ref> se kreyasyon yon mo — yo rele akwonim - ki fòme apati [[Inisyal (lèt)|inisyal]] [[Abreviyasyon|abrevyasyon]] ( [[Òganizasyon trete Atlantik nò|OTAN]], [[Objè volan non idantifye|ovni]], [[UNICEF|Unicef]] ) plizyè mo, oswa apati premye lèt oswa silab ( radar, [[Benelux]] ), oswa pafwa apati yon melanj lèt inisyal ak lèt ki pa inisyal ( Medef, [[Sida|SIDA]] ), epi ki se pwononse tankou yon mo nòmal epi yo pa lèt pa lèt. Sa a ekskli pifò [[Mo-valiz|mo pòtay]] ( motel, pake lojisyèl {{Elatriye}} ) paske yo genyen eleman ki pa inisyal nan mo orijinal yo (otèl, lojisyèl {{Elatriye}}), ak [[Sig|akwonim]] yo pwononse lèt pa lèt ( SNCF an Frans, STM nan Quebec, [[Etazini|USA]] {{Elatriye}}).
== Nòt ak referans ==
=== Nòt ===
{{Referans}}
=== Referans ===
{{Referans}}
== Gade tou ==
=== Atik ki gen rapò ===
{{Lòt pwojè|wikt=acronymie|wikt2=acronyme|commons=Category:Acronyms}}
=== Lyen ekstèn ===
{{Liens}}
* {{Cite web|url=https://www.allacronyms.com/|title=All Acronyms|last=Alex Radyushin|website=allacronyms.com|language=en|access-date=5 mars 2023}}.
* {{Cite web|url=https://www.acronymfinder.com/|title=Acronym Finder|website=acronymfinder.com|language=en|access-date=5 mars 2023}}.
* {{Cite web|url=https://www.data.gouv.fr/fr/datasets/dictionnaire-des-sigles-et-acronymes-de-ladministration/|title=Dictionnaire des sigles et acronymes de l'administration|last=Colin Maudry|date=26 janvier 2022|website=[[data.gouv.fr]]|language=fr-FR|access-date=5 mars 2023}}.
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Sig]]
[[Kategori:Leksikoloji]]
[[Kategori:Akwonim]]
3yuemkpe0dc3ixkx87asjelqgpsinc0
861762
861761
2024-12-12T01:43:32Z
Kitanago
19629
861762
wikitext
text/x-wiki
'''Akwonimi an''' {{nòt|Francisation, apparue en 1970, de l'anglais ''acronym'' (sigle), du [[Grec ancien|grec]] {{grec ancien|ἄκρος}} / {{Langue|grc-Latn|''ákros''}}, « au bout, extrême » et {{grec ancien|ὄνομα}} / {{Langue|grc-Latn|''ónoma''}}, « nom », littéralement nom formé d'extrémités (c'est-à-dire d'initiales).|groupe=alpha}} {{,}} <ref>{{Ouvrage|langue=fr-FR|auteur=Jean Tournier (1933-)|titre=Les mots anglais du français|éditeur=[[Belin éditeur|Belin]]|collection=Le Français retrouvé, {{ISSN|0291-7521}}, {{n°|32}}|année=1998|lieu=Paris|pages totales=621|passage=99|format livre={{unité|19|cm}}|isbn1=2-7011-2304-6|isbn2=978-2-7011-2304-2|sudoc=004486080|oclc=40653529|bnf=367112639|lire en ligne={{Google Livres|b89ZAAAAMAAJ|surligne=acronym}}|accès url=limité|consulté le=5 mars 2023}}. </ref> se kreyasyon yon mo — yo rele akwonim - ki fòme apati [[Inisyal (lèt)|inisyal]] [[Abreviyasyon|abrevyasyon]] ( [[Òganizasyon trete Atlantik nò|OTAN]], [[Objè volan non idantifye|ovni]], [[UNICEF|Unicef]] ) plizyè mo, oswa apati premye lèt oswa silab ( radar, [[Benelux]] ), oswa pafwa apati yon melanj lèt inisyal ak lèt ki pa inisyal ( Medef, [[Sida|SIDA]] ), epi ki se pwononse tankou yon mo nòmal epi yo pa lèt pa lèt. Sa a ekskli pifò [[Mo-valiz|mo pòtay]] ( motel, pake lojisyèl {{Elatriye}} ) paske yo genyen eleman ki pa inisyal nan mo orijinal yo (otèl, lojisyèl {{Elatriye}}), ak [[Sig|akwonim]] yo pwononse lèt pa lèt ( SNCF an Frans, STM nan Quebec, [[Etazini|USA]] {{Elatriye}}).
== Nòt ak referans ==
=== Nòt ===
{{Referans}}
=== Referans ===
{{Referans}}
== Gade tou ==
=== Atik ki gen rapò ===
{{Lòt pwojè|wikt=acronymie|wikt2=acronyme|commons=Category:Acronyms}}
=== Lyen ekstèn ===
{{Liens}}
* {{Cite web|url=https://www.allacronyms.com/|title=All Acronyms|last=Alex Radyushin|website=allacronyms.com|language=en|access-date=5 mars 2023}}.
* {{Cite web|url=https://www.acronymfinder.com/|title=Acronym Finder|website=acronymfinder.com|language=en|access-date=5 mars 2023}}.
* {{Cite web|url=https://www.data.gouv.fr/fr/datasets/dictionnaire-des-sigles-et-acronymes-de-ladministration/|title=Dictionnaire des sigles et acronymes de l'administration|last=Colin Maudry|date=26 janvier 2022|website=[[data.gouv.fr]]|language=fr-FR|access-date=5 mars 2023}}.
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Sig]]
[[Kategori:Leksikoloji]]
[[Kategori:Akwonim]]
mkhu1cfmw5x1zm4t4dna3oodg6s7gve
861763
861762
2024-12-12T01:44:11Z
Kitanago
19629
/* Nòt ak referans */
861763
wikitext
text/x-wiki
'''Akwonimi an''' {{nòt|Francisation, apparue en 1970, de l'anglais ''acronym'' (sigle), du [[Grec ancien|grec]] {{grec ancien|ἄκρος}} / {{Langue|grc-Latn|''ákros''}}, « au bout, extrême » et {{grec ancien|ὄνομα}} / {{Langue|grc-Latn|''ónoma''}}, « nom », littéralement nom formé d'extrémités (c'est-à-dire d'initiales).|groupe=alpha}} {{,}} <ref>{{Ouvrage|langue=fr-FR|auteur=Jean Tournier (1933-)|titre=Les mots anglais du français|éditeur=[[Belin éditeur|Belin]]|collection=Le Français retrouvé, {{ISSN|0291-7521}}, {{n°|32}}|année=1998|lieu=Paris|pages totales=621|passage=99|format livre={{unité|19|cm}}|isbn1=2-7011-2304-6|isbn2=978-2-7011-2304-2|sudoc=004486080|oclc=40653529|bnf=367112639|lire en ligne={{Google Livres|b89ZAAAAMAAJ|surligne=acronym}}|accès url=limité|consulté le=5 mars 2023}}. </ref> se kreyasyon yon mo — yo rele akwonim - ki fòme apati [[Inisyal (lèt)|inisyal]] [[Abreviyasyon|abrevyasyon]] ( [[Òganizasyon trete Atlantik nò|OTAN]], [[Objè volan non idantifye|ovni]], [[UNICEF|Unicef]] ) plizyè mo, oswa apati premye lèt oswa silab ( radar, [[Benelux]] ), oswa pafwa apati yon melanj lèt inisyal ak lèt ki pa inisyal ( Medef, [[Sida|SIDA]] ), epi ki se pwononse tankou yon mo nòmal epi yo pa lèt pa lèt. Sa a ekskli pifò [[Mo-valiz|mo pòtay]] ( motel, pake lojisyèl {{Elatriye}} ) paske yo genyen eleman ki pa inisyal nan mo orijinal yo (otèl, lojisyèl {{Elatriye}}), ak [[Sig|akwonim]] yo pwononse lèt pa lèt ( SNCF an Frans, STM nan Quebec, [[Etazini|USA]] {{Elatriye}}).
== Nòt ak referans ==
=== Nòt ===
{{Références|groupe=alpha}}
=== Referans ===
{{Referans}}
== Gade tou ==
=== Atik ki gen rapò ===
{{Lòt pwojè|wikt=acronymie|wikt2=acronyme|commons=Category:Acronyms}}
=== Lyen ekstèn ===
{{Liens}}
* {{Cite web|url=https://www.allacronyms.com/|title=All Acronyms|last=Alex Radyushin|website=allacronyms.com|language=en|access-date=5 mars 2023}}.
* {{Cite web|url=https://www.acronymfinder.com/|title=Acronym Finder|website=acronymfinder.com|language=en|access-date=5 mars 2023}}.
* {{Cite web|url=https://www.data.gouv.fr/fr/datasets/dictionnaire-des-sigles-et-acronymes-de-ladministration/|title=Dictionnaire des sigles et acronymes de l'administration|last=Colin Maudry|date=26 janvier 2022|website=[[data.gouv.fr]]|language=fr-FR|access-date=5 mars 2023}}.
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Sig]]
[[Kategori:Leksikoloji]]
[[Kategori:Akwonim]]
622nbhrpihu4abg656x6qt6oq6vi1fq
861764
861763
2024-12-12T01:44:39Z
Kitanago
19629
861764
wikitext
text/x-wiki
'''Akwonimi an''' {{nòt|Francisation, apparue en 1970, de l'anglais ''acronym'' (sigle), du [[Grec ancien|grec]] {{grec ancien|ἄκρος}} / {{Lang|grc-Latn|''ákros''}}, « au bout, extrême » et {{grec ancien|ὄνομα}} / {{Lang|grc-Latn|''ónoma''}}, « nom », littéralement nom formé d'extrémités (c'est-à-dire d'initiales).|groupe=alpha}} {{,}} <ref>{{Ouvrage|langue=fr-FR|auteur=Jean Tournier (1933-)|titre=Les mots anglais du français|éditeur=[[Belin éditeur|Belin]]|collection=Le Français retrouvé, {{ISSN|0291-7521}}, {{n°|32}}|année=1998|lieu=Paris|pages totales=621|passage=99|format livre={{unité|19|cm}}|isbn1=2-7011-2304-6|isbn2=978-2-7011-2304-2|sudoc=004486080|oclc=40653529|bnf=367112639|lire en ligne={{Google Livres|b89ZAAAAMAAJ|surligne=acronym}}|accès url=limité|consulté le=5 mars 2023}}. </ref> se kreyasyon yon mo — yo rele akwonim - ki fòme apati [[Inisyal (lèt)|inisyal]] [[Abreviyasyon|abrevyasyon]] ( [[Òganizasyon trete Atlantik nò|OTAN]], [[Objè volan non idantifye|ovni]], [[UNICEF|Unicef]] ) plizyè mo, oswa apati premye lèt oswa silab ( radar, [[Benelux]] ), oswa pafwa apati yon melanj lèt inisyal ak lèt ki pa inisyal ( Medef, [[Sida|SIDA]] ), epi ki se pwononse tankou yon mo nòmal epi yo pa lèt pa lèt. Sa a ekskli pifò [[Mo-valiz|mo pòtay]] ( motel, pake lojisyèl {{Elatriye}} ) paske yo genyen eleman ki pa inisyal nan mo orijinal yo (otèl, lojisyèl {{Elatriye}}), ak [[Sig|akwonim]] yo pwononse lèt pa lèt ( SNCF an Frans, STM nan Quebec, [[Etazini|USA]] {{Elatriye}}).
== Nòt ak referans ==
=== Nòt ===
{{Références|groupe=alpha}}
=== Referans ===
{{Referans}}
== Gade tou ==
=== Atik ki gen rapò ===
{{Lòt pwojè|wikt=acronymie|wikt2=acronyme|commons=Category:Acronyms}}
=== Lyen ekstèn ===
{{Liens}}
* {{Cite web|url=https://www.allacronyms.com/|title=All Acronyms|last=Alex Radyushin|website=allacronyms.com|language=en|access-date=5 mars 2023}}.
* {{Cite web|url=https://www.acronymfinder.com/|title=Acronym Finder|website=acronymfinder.com|language=en|access-date=5 mars 2023}}.
* {{Cite web|url=https://www.data.gouv.fr/fr/datasets/dictionnaire-des-sigles-et-acronymes-de-ladministration/|title=Dictionnaire des sigles et acronymes de l'administration|last=Colin Maudry|date=26 janvier 2022|website=[[data.gouv.fr]]|language=fr-FR|access-date=5 mars 2023}}.
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Sig]]
[[Kategori:Leksikoloji]]
[[Kategori:Akwonim]]
lfbo4l41r7a6nnl9gcwq3y4f0pe4pap
861765
861764
2024-12-12T01:45:08Z
Kitanago
19629
/* Lyen ekstèn */
861765
wikitext
text/x-wiki
'''Akwonimi an''' {{nòt|Francisation, apparue en 1970, de l'anglais ''acronym'' (sigle), du [[Grec ancien|grec]] {{grec ancien|ἄκρος}} / {{Lang|grc-Latn|''ákros''}}, « au bout, extrême » et {{grec ancien|ὄνομα}} / {{Lang|grc-Latn|''ónoma''}}, « nom », littéralement nom formé d'extrémités (c'est-à-dire d'initiales).|groupe=alpha}} {{,}} <ref>{{Ouvrage|langue=fr-FR|auteur=Jean Tournier (1933-)|titre=Les mots anglais du français|éditeur=[[Belin éditeur|Belin]]|collection=Le Français retrouvé, {{ISSN|0291-7521}}, {{n°|32}}|année=1998|lieu=Paris|pages totales=621|passage=99|format livre={{unité|19|cm}}|isbn1=2-7011-2304-6|isbn2=978-2-7011-2304-2|sudoc=004486080|oclc=40653529|bnf=367112639|lire en ligne={{Google Livres|b89ZAAAAMAAJ|surligne=acronym}}|accès url=limité|consulté le=5 mars 2023}}. </ref> se kreyasyon yon mo — yo rele akwonim - ki fòme apati [[Inisyal (lèt)|inisyal]] [[Abreviyasyon|abrevyasyon]] ( [[Òganizasyon trete Atlantik nò|OTAN]], [[Objè volan non idantifye|ovni]], [[UNICEF|Unicef]] ) plizyè mo, oswa apati premye lèt oswa silab ( radar, [[Benelux]] ), oswa pafwa apati yon melanj lèt inisyal ak lèt ki pa inisyal ( Medef, [[Sida|SIDA]] ), epi ki se pwononse tankou yon mo nòmal epi yo pa lèt pa lèt. Sa a ekskli pifò [[Mo-valiz|mo pòtay]] ( motel, pake lojisyèl {{Elatriye}} ) paske yo genyen eleman ki pa inisyal nan mo orijinal yo (otèl, lojisyèl {{Elatriye}}), ak [[Sig|akwonim]] yo pwononse lèt pa lèt ( SNCF an Frans, STM nan Quebec, [[Etazini|USA]] {{Elatriye}}).
== Nòt ak referans ==
=== Nòt ===
{{Références|groupe=alpha}}
=== Referans ===
{{Referans}}
== Gade tou ==
=== Atik ki gen rapò ===
{{Lòt pwojè|wikt=acronymie|wikt2=acronyme|commons=Category:Acronyms}}
=== Lyen ekstèn ===
{{Liens}}
* {{Cite web|url=https://www.allacronyms.com/|title=All Acronyms|last=Alex Radyushin|website=allacronyms.com|language=en|access-date=5 mas 2023}}.
* {{Cite web|url=https://www.acronymfinder.com/|title=Acronym Finder|website=acronymfinder.com|language=en|access-date=5 mas 2023}}.
* {{Cite web|url=https://www.data.gouv.fr/fr/datasets/dictionnaire-des-sigles-et-acronymes-de-ladministration/|title=Dictionnaire des sigles et acronymes de l'administration|last=Colin Maudry|date=26 janvye 2022|website=[[data.gouv.fr]]|language=fr-FR|access-date=5 mas 2023}}.
[[Kategori:Atik Wikipedya avèk dosye otorite]]
[[Kategori:Sig]]
[[Kategori:Leksikoloji]]
[[Kategori:Akwonim]]
dc6laofz823wqibjop0psk36aandeyz
Kategori:Akwonim
14
95237
861766
2024-12-12T01:45:51Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " {{Atik prensipal|Akwoni}}{{pou difize}} [[Kategori:Abrevyasyon]] [[Kategori:Non]] "
861766
wikitext
text/x-wiki
{{Atik prensipal|Akwoni}}{{pou difize}}
[[Kategori:Abrevyasyon]]
[[Kategori:Non]]
8cqs0zwv9ljz9lmzi9ud35cg10eqr5h
861767
861766
2024-12-12T01:46:10Z
Kitanago
19629
861767
wikitext
text/x-wiki
{{Atik prensipal|Akwonimi}}{{pou difize}}
[[Kategori:Abrevyasyon]]
[[Kategori:Non]]
5yn4d92yk60wj5e721kz4h8dm418ngd
Kategori:Sig
14
95238
861768
2024-12-12T01:46:57Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " {{Atik prensipal|Sig}} [[Kategori:Abrevyasyon]] "
861768
wikitext
text/x-wiki
{{Atik prensipal|Sig}}
[[Kategori:Abrevyasyon]]
72v3v2eke81ylqx5eo2rccxrcu5j6xd
Kategori:Langaj
14
95239
861770
2024-12-12T01:50:29Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " {{Atansyon|Fè atansyon, pa konfonn [[Lang]] ak [[Lang]]: lang se fonksyon ki transmèt enfòmasyon pa mwayen yon sistèm vokal oswa siy ki konstitye lang lan.}} {{Lòt pwojè |commons=Category:Language |wikiversity=Catégorie:Le langage }} [[Kategori:Kominikasyon]] "
861770
wikitext
text/x-wiki
{{Atansyon|Fè atansyon, pa konfonn [[Lang]] ak [[Lang]]: lang se fonksyon ki transmèt enfòmasyon pa mwayen yon sistèm vokal oswa siy ki konstitye lang lan.}}
{{Lòt pwojè
|commons=Category:Language
|wikiversity=Catégorie:Le langage
}}
[[Kategori:Kominikasyon]]
sdq9ih2fim4nwkzijchchm3i5rx5qab
861771
861770
2024-12-12T01:50:59Z
Kitanago
19629
861771
wikitext
text/x-wiki
{{Atansyon|Fè atansyon, pa konfonn [[Lang]] ak [[Langaj]]: langaj se fonksyon ki transmèt enfòmasyon pa mwayen yon sistèm vokal oswa siy ki konstitye lang lan.}}
{{Lòt pwojè
|commons=Category:Language
|wikiversity=Catégorie:Le langage
}}
[[Kategori:Kominikasyon]]
layitn5g4enqk2z6zb33bico8i2eo2e
Kategori:Onomastik
14
95240
861772
2024-12-12T01:52:12Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " {{Multi banner|Kategori lengwistik|Kategori jeneyaloji}} {{Atik prensipal}} Onomastik (ki soti nan grèk ὀνομαστικός, ὄνομα ki vle di "non") se yon branch nan [[lèksikoloji]] ki etidye etimoloji, fòmasyon ak itilizasyon [[Non pwòp|non pwòp]], atravè lang ak sosyete. Non pwòp yo ekri majiskil. Nan [[gramè]], nou konprann pa '''pwop non''' yon sou-kategori [[Noun (gramè)|non]], ki opoze ak [[Noun (gramè)#pwop non ak non komen |non komen] ]. * Y... "
861772
wikitext
text/x-wiki
{{Multi banner|Kategori lengwistik|Kategori jeneyaloji}}
{{Atik prensipal}}
Onomastik (ki soti nan grèk ὀνομαστικός, ὄνομα ki vle di "non") se yon branch nan [[lèksikoloji]] ki etidye etimoloji, fòmasyon ak itilizasyon [[Non pwòp|non pwòp]], atravè lang ak sosyete. Non pwòp yo ekri majiskil.
Nan [[gramè]], nou konprann pa '''pwop non''' yon sou-kategori [[Noun (gramè)|non]], ki opoze ak [[Noun (gramè)#pwop non ak non komen |non komen] ].
* Yon ''non komen'' se yon non pou yon sibstans ki pa diferan de espès (anime oswa inanime) kote li fè pati. Li gen yon 'siyifikasyon' jeneral ak yon 'definisyon' objektif: 'Yon rivyè, yon peyi, yon vil, yon moun, yon bèt, yon pèp, yon bondye, yon objè, yon moniman, yon chante, yon woman, yon fim. , yon envansyon, yon pye bwa...''
* Okontrè, yon 'non apwopriye' deziyen nenpòt sibstans ki diferan de espès li fè pati. Se poutèt sa, li pa gen okenn definisyon espesifik, si se pa referans, epi sèlman gen siyifikasyon nan kontèks, subjectiveman, oswa atravè eleman nan konpozisyon li yo: ''Pari, Julius Caesar, Louis XIV, Samson, Medor, Andersen, Apollo , Bondye, Nan limyè a. nan lalin lan...''
Etid [[etimoloji]], fòmasyon ak itilizasyon non pwòp, atravè lang ak sosyete, se [[onomastik]].
[[Kategori:Leksikoloji]]
[[Kategori:Teknik jeneyalojik]]
fmunz6egnhyqxnf6cgd29ebjzf3wans
Kategori:Teknik jeneyalojik
14
95241
861773
2024-12-12T01:52:41Z
Kitanago
19629
Paj ki kreye ak " {{ Kategori jeneyaloji }} [[Kategori:Jeneyaloji]] "
861773
wikitext
text/x-wiki
{{ Kategori jeneyaloji }}
[[Kategori:Jeneyaloji]]
98l5uv16h8fyhfro892ghoyi6qqlu4v
Eleksyon palmantè ayisyèn an 1867
0
95242
861778
2024-12-12T10:48:02Z
88.127.124.56
Paj ki kreye ak " {{Infobox Pèsonalite politik|fonksyon1=|fonksyon2=|charte=Eleksyon|lis=Eleksyon avan : [[Eleksyon palmantè ayisyèn an 1863|1863]]<br />Pwochen eleksyon : [[Eleksyon palmantè ayisyèn an 1870|1870]]|imaj=Palman ayisyèn 1867 (Ayiti).svg|lejand={{lejand|#808080|Endepandan (pro-Geffrard) : 29}} {{lejand|#D3D3D3|Endepandan (anti-Geffrard) : 50}}}} '''Eleksyon palmantè ayisyen an 1867''' te fèt [[10 fevriye]] [[1867 (almanak gregoryen)|1867]] pou renouvle Sena ayisye... "
861778
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Pèsonalite politik|fonksyon1=|fonksyon2=|charte=Eleksyon|lis=Eleksyon avan : [[Eleksyon palmantè ayisyèn an 1863|1863]]<br />Pwochen eleksyon : [[Eleksyon palmantè ayisyèn an 1870|1870]]|imaj=Palman ayisyèn 1867 (Ayiti).svg|lejand={{lejand|#808080|Endepandan (pro-Geffrard) : 29}}
{{lejand|#D3D3D3|Endepandan (anti-Geffrard) : 50}}}}
'''Eleksyon palmantè ayisyen an 1867''' te fèt [[10 fevriye]] [[1867 (almanak gregoryen)|1867]] pou renouvle [[Sena ayisyen|Sena]] a (21 manm) ak Chanm Depite a (58 manm). Eleksyon sa a se yon defèt pou Prezidan [[Fabre Geffrard|Geffrard]], ki pèdi anpil sipò nan palman an. Eleksyon sa a te tou dènye nan Premye Repiblik la, depi yon mwa apre, yon leve soti vivan nasyonalis ranvèse repiblik la ak prezidan an<ref>{{Cite web|url=https://www.juno7.ht/22-fevrier-1867-attaque-du-palais-national-par-les/|title=22 février 1867: attaque du palais national par les tirailleurs de la garde du président - Juno7|last=Rinvilien|first=Jeff|date=2022-02-22|language=fr-FR|access-date=2024-12-12}}</ref>.
== Konteks politik ==
Prezidan depi [[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1859|1859]]<ref>{{Cite web|url=https://www.juno7.ht/23-janvier-1859-prestation-de-serment-de-fabre-nicolas-geffrard-comme-president-dhaiti/|title=23 janvier 1859: Prestation de serment de Fabre Nicolas Geffrard, comme président d’Haïti - Juno7|last=juno7|date=2020-01-23|language=fr-FR|access-date=2024-12-10}}</ref> epi re-eli an [[Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1866|1866]], [[Fabre Geffrard]] te note yon gout nan popilarite li malgre politik pwogresis li ak refòm li yo. Nan epòk sa a, pa te gen okenn estrikti politik, kidonk tout kandida yo nan eleksyon yo te endepandan. Sepandan, kandida sa yo distenge pa sipò yo oswa opozisyon ak gouvènman an.
== Rezilta ak analiz ==
Pou la pwemye fwa depi vini sou pouvwa a, Geffrard pèdi sipò li nan asanble a<ref>{{Cite web|url=https://www.juno7.ht/archives-nationales-dhaiti-patrimoine-historique/|title=Archives Nationales d’Haïti, conservatrice de notre patrimoine historique et archiviste - Juno7|last=ANTILUS|first=Jean Herntz|date=2020-08-21|language=fr-FR|access-date=2024-12-10}}</ref>. Sepandan, li pa dezavoue, piske depite ak senatè sa yo, ki opoze ak gouvènman an, pa gen yon etikèt, sa ki kite yon posibilite pou prezidan an jwenn konpwomi ak nouvo palman an..
{| class="wikitable"
|+
! colspan="2" |Pati politik
!Senatè
!Depite
!Total
|-
| style="background:#D3D3D3" |
|Endepandan
(anti-Geffrard)
|14
|36
|'''50'''
|-
| style="background:#808080" |
|Endepandan
(pro-Geffrard)
|7
|22
|'''29'''
|-
| colspan="5" |
|-
| colspan="2" |'''Total'''
|21
|58
|'''79'''
|}
== Konsekans politik ==
Mwa ki vin apre eleksyon yo, yon rezirèksyon ki te swiv pa yon koudeta te ranvèse gouvènman an, te fòse Geffrard demisyone e li te lakòz disolisyon palman an. [[Sylvain Salnave]], eritye Anpi a, pran tout pouvwa yo epi plonje peyi a nan [[Gè sivil ayisyèn (1867-1869)|lagè sivil]].
== Referans ==
* Konstitisyon ayisyen 1859.
* Achiv Palman Ayisyèn.
{{referans}}
== Lyen deyò ==
[[Kategori:Politik]]
[[Kategori:Eleksyon lejislatif ayisyèn]]
2zahract9h2o0902zh2m2kwom39kba6